Skip to main content

Full text of "Ulfilæ Gothorum episcopi opera omnia, sive, Veteris et Novi Testamenti versionis Gothicæ fragmenta quæ supersunt ..."

See other formats 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2011  with  funding  from 

University  of  Toronto 


http://www.archive.org/details/ulfilgothorumeOOulfi 


h 


PATROLOGLE 

CURSUS  COMPLETUS 

SIVE 

BJBLIOTHECA  UNIVERSALIS,  1NTEGRA,  UNIFORMIS,  COMMODA,  OECONOMICA, 

OMNID!»  SS.  PATRUM.DOCTORII  SCRIPTORUMQUE  ECCLESIASTICORUM 

001 

AB  JEVO  APOSTOLICO  AD  INNOCENTII  IJI  TEMPORA 

floruerunt; 
RECUSIO   CHRONOLOGICA 

OMNIUM  QVJE  EXSTITERE  MONUMENTORUM  CATHOLICjE  TRADITIONIS  PER  DUODECIM  PRIORA 

ECCLESIiE  SjECULA, 

JUXTA    EDITIONES   ACCURATISSIMAS ,    INTER  SE   CUMQITY.   NONNULLIS    C0DICIBU8   MANUSCRIPTIS   COLLATAS, 

PERQUAM    DILICENTER    CASTICATA  ; 

DI6SERTATI0NIDUS,  COMMENTARIIS  LECTIONIBUSQUE  VARIANTIBUS  CONTINENTER  ILLUSTRATA  ; 

OUNIDUS    OPERIDUS    POST    AMPLISSINAS    EDITIONES    QUiC    TRIBUS    NOVISSIMIS    6CCULIS    DEBENTUR   ABSOLUTA» 

DETECTIS,    AUCTA  ; 
INDICHIUS   PARTICULARIBUS   ANALTTICIS,    SINGULOS   SIVE    TOUOS,    SIVE    AOCIOIIES    ALICUJLS   MOMENTl 

SUBSEQUENTIBUS,    DONATA  ; 

CAPITULIS  INTRA  rTSUM  TEXTUM  RITE  DISPOSITIS,  NECNON  ET  TITULIS  SINGULARUM  PACINARUM  MARCINEM.  SUPHRIOREM 

DISTINGUENTIBUS  SURJKCTAMQUr.  MATERIAM  SIGNIFICANTIBUS,  ADORNATA  ; 

0PERIBU6  f.l-u  DUBIIS  TUM  APOCRYPIIIS,  ALIQUA  VERO  AUCTORITATE  I.N  ORDINE  AD  TRADITIONEM 

ECCLESIASTICAM    POLLENTIBUS,  AMPLIFICATA; 

HUORUS   RVHICIRUS   GF.NERAI.IBIIS   LOCUPLETATA   :    ALTERO    SCILICET    KERUM,   QCC   CONSULTO,    QITDQUID 

UNISQUISQUE    PATRIIM    IN  QUODLIBET  TIIEMA    SfRIPSERIT  UNO    1NTUITII    CONSPICIATUIt  ,  ALTERO 

SCHIPTURjE  SACRiE,  ex  qiio  lectori  comperire  sit  obvium  quinam  patiies 

ET    1N   QUIBUS    OPERUM    SUORUM     LOCIS    SINGULOS    SINCULORUH    LIBRORUM 

Sf.llll'1  I  ll.i;    TEXTUS   COMMENTATI   SINT. 

f.MTIO    ACCUnATISSlMA,  C.STERISQUE   OMNIBUS   FACILE  ANTEPONENDA  ,  Sl    PERPENDANTIIR   !   CIIARACTERUM   NITlDITAf 

(lUltl*.    QUALITAS,    INTECRITAS     TEXTUS,    PEItFECTIO     CORRECTIONIS,    OPERUM     RIX.USORUM     TIIM    VARIETAS 

TUM    NUMERUS,  FORMA  VOLUMINUM  PERQUAM    COMMODA  SIBIQUE  IN  TOTO  OPERIS  DECURSU    CONSTANTER 

61X11.18,  PRETII  EXIGUITAS,  PRjCSERTlMQUE  ISTA  COLLECTIO,  UNA,  METHODICA  ET  CIIRONOLOGICA, 

SEXCENTORUM    FRAGMENTORUM     OPUSCULORUMQUE     UACTENUS    IIIC     ILLIC     6PARS0RUM, 

PRIUUM    AUTEM    IN    NOSTRA    BIBLIOTIIECA,    EX    OPERIBUS    AD    OMNES    /CTATES, 

LOCOS,     I.INGUAS    FORMASQUE    PERTINENTIBUS ,    COADUNATORUU. 

SERIES  PRIMA, 

IN  t)UA  PRODEUNT  PATRES,  DOCTORES  SCRIPTORESQUE  ECCLESl/B  LATINAi 
A  TEHTULLIANO  AD  GREGORIUU  MAGNUM. 

ACCURANTE  J.-P.  MIGNE, 

r  rnsirvn  kDMriJCT.imiJI  IN  SINCULOS  6CIENTMJ  ECCLESIASTICS  tl*M<JS  RDITORB. 


PATROLOGIjE  TOMUS   XVIII. 

S.  MARTINUS,    TUR0NF.KS18  EPISC. ;  TTCHONIUS  AFER  ;  HILAHItJS  DIACONUSJ  KOVATUS  CATHOLICUS  ; 

ANONYMUSJ  S.  AUDROSIl    OPP.  SUPPLEMENTUM ;   0-   AURELIUS  SYMMACHUSJ 

MAXIUUS  CUAMMAIICUS;  UAMERTINUS  J    PUBLIUS  VICTOR  ;  ULFILAS,   UCESO-GOTHORUit  EPISC. 

TOMUS  UNICUS. 


PARISIIS,  VENIT  APUD  EDITOREM, 

1N  VIA  DICTA  DAMBOISE,  PRES  LA  BARRIEHE  DT^FER, 
o*  PETIT-MON  TROUGE. 

1843 


JHt  IN!  I 

'     A. 


31 

2  0  1 8 


shcullm  ir. 


ELENCHUS 


AUCTORUM  £T  OPERUM  QUI   1N  HOC  TOMO  XVIII  CONTINENTUR. 


IAPPESDIX  AU  S.ECLHM  IV. 

AUCTOBES  ET    MONUMENTA  VEI.  INCBRTiB    ^TATIS,   VEt.  DUBI.E   AUCTOniTATIS,    VliL   TANTUM 
CONNKXJONIS  CALSA   1'ATKIBL'S  adjuncta. 


S.  KARTINUS,  TURONENSIS  EPISCOPUS. 

Prolegonuna,  ta  GaUuud.  col.  9 

Triux  Uniiatis  et  Cnius  Trinilatis  Confe»sio.       tl 


puni.ns  vir.Ton. 


Descrlptio  urbis  Koma:. 


437 


TICHONIUS  AFER. 

Protcgomeua,  ex  C.altumt. 
Liber  de  septem  ft^ulis. 

HiLAItlUS  DIACONUS. 

CommenUrius  in  XII  F.pistolas  B.  Pauli,  111  - 
brio  diaeono  ascriptus  (quem  rittere  esl  in- 
f<!  Spnria  in  Appendice  ad  Opcra  S.  Am- 
orosii  adjtiiicts,  lniiusce  Patrologix  loffl. 
XVII). 

Qu.xstiones  Veteris  ri  Novi  Testamcnti,  Hila- 
rio  auribubc  [hie  memoratx,  teqwrenda 
uiitem  inter  Sptiria  S.  Austulini,  Itnjits  Pa- 
tris  Opeium  tom.  111,  part.  n). 

NOVATUS  CATHOLICUS. 

Scntentia  de  lluuiililate  el  Obcdientia  et  de 
calcanda  Superbia. 

ANONYMUS 

ilonilnm. 

E\hortatio  ad  Monachos. 

ExhorlalLo  ad  suonsam  Clirisli. 

S.  AHBROSH  OPP.  SUPPLEHENTUM. 
Monilum. 

D.  Leandri  Prcrfalio. 

Scrinoiies  ires  ex  cndice  Sessoriano. 

Q.  AURELIOS  SYHMACHUS. 

Prolegomena. 

Notilia  Itisloriea,  ex  Cave. 

Vi(n  Summachi,  e.cnutiquissima  editione. 

Epistoiarum  libri  decem. 

HAXIHUS  GRAHHATICUS. 

Kotitia,  ex  Cnve. 

Epislola  ad  S.  Angtistinum  (hic  taiiiuin  me- 
morata,  reqtiirenda  utitem  imer  Auijustinia- 
nas,  Itujueoe  Pairol.  lom.  XXXIII,   col.  81). 

HAHERTINUS. 

P.inegyricus  Juliano  Augusto  dictus. 
Vita  rl,  Claildii  Juhani. 


13 
15 


65 


ILFILAS,  MOESO  GOTHORUM  EPISCOPIS. 

Monitum  editoris. 
Epimola  dedicatoria. 
Proieuomtna . 

Scriptone  Sanei*  Versionis  in   linguara  Go- 
ihicam  Fragmenia  quae  superount. 

L'\angelium  pcr  Matllueiim. 

—  per  Marcuru. 

—  jier  Lucam. 

—  per  Joannem. 
Epistnla  ad  ttomanos. 

—  ad  Corinthius  1. 

—  ad  Corintbios  II. 

—  ad  Galalas. 
67         —  ad  Ephesios. 

—  ad  Vtiilippenscs. 

—  ad  Colossenses. 

—  ad  Tlicssalonicenses  1. 

—  ad  Thessalonicenses  II. 

—  ad  Tiniotheum  1. 

—  ad  Timoibeum  II. 

—  ad  Tilum. 

—  ad  Pbilemor.em. 
Fragmeutum  Psalmoium. 

—  liuri  Esdrs. 

—  liLri  Nebemiae. 

Fragmetiia  alia  iingux  Golbics. 
Grammatica  Cotbicse  linguae  e  Germanico  scr- 
mone  in  Latinuin  versa,  inierprete  F.  Ttu- 

PESTINI. 

Prasfalio. 

lntiodtictio. 

I.  —  De  Scriplurs  et  Prolatione. 

II.  —  De  Voca.hulo.ruD)  Oexione. 

III.  —  De  formalione  Voeabulorum. 

IV.  —  l>c  connexiotie  Vocabuloruo   seu  dc 

Syui:i\i 


67 


71 
71 


89 

89 

409 


14« 

141 
iil 
U3 


m 


407 


400 
180 


Glnssarium 

seriuono 

eodein. 
Pratfario, 

I.  —  Glossarium  Gnthieo-Laiinum. 

II.  —  Glossariutn  Graeco-Gothicuin. 

Indices  rcrum. 


454 
457 
46) 

497 
497 
525 
585 
659 
709 
729 
749 
779 
791 
805 
813 
821 
827 
835 
849 
857 
861 
865 
863 
807 

871 


879 
879 
8SI 

8117 

1l)l)l 
1051 


Goihica>   liiigua;    o   Gerinauico 
in  Laiiuuin   versuin,    inlerpietc 


Ii37 

I 

i;.n 
i  >,- 


Paru.  —  luiprimerie  ds  Vkaut  ;>t  SVKCT,  rue  ile  Sc\r<> 


SjECULUM  IV. 


ULFILiE, 

GOTIIORUM   EPISCOPI. 

OPERA  OMNIA, 


SIVE 


VETERIS  ET  NOVI  TESTAMENTI 


mmm  gotiici 

FRAGMENTA    QVJfu    SUPERSUNT, 


Al)   flHEM    CoPKUM   CASTIGATA,    LATINITATE    DONATA,    rKOLEGOMEKIS  HISTOIMCIS 
ET   PIIILOI.OGIC1S  NECNllN    ANNOTATIONE    CRITICA    ET  PERPETUA  INSTKUCTA ,    EX   EDITIONE  OOCTIS- 

SIMORIJM    RT    ERUDITISSIMORUM 

U.  C.  DE  G....   ET  J.  L 

ACCESSEMjNT 

GRAMMATICA  ET  GLOSSARiUM 

UINGU/E  GOTIIlGif:. 

AB  IISUEH   AUCTOMUIJS  ELUCDRRATA,   t   f.KRMANTO  SERMONE   1N  LATIKUM   CONVERSA;  NCCNON  NOTIS  IIISTOKICIS, 
GKOGRAPHICIS,  CHITICIS  KT  EPEXEUETIUS  ADORNATA, 

IHTEHFKETB   T.   TSnPBBTlNI. 

rn^nnDUisT 

S.  MARTlNl  TURON.,  TICHONH,  HILARll  MACONI,  NOVATI  CATHOI.ICI,  ANONYMI, 
AURF.LU  SYMMAGHI,  MAXIMI  GRAMMATICI,  MAMERTINI,  PURLH  VICTORIS, 

SCRIPTA   UNlVrilSA 

ET    AD   S.    AllIiROSII    OPERA   SUPPLEMENTCM 
KJ   OPTIMIS  EDITIOMDOS  G-LLA.NDil,    M.ir.CAHINJ  DF.  La  mr>f:,   JACODl  Df.  ti  BAVNE,  EBMOKOI   MiriTtXli  COLLECTA : 

ACCURANTE  J.-I\  MIGNE, 

I!S!!iS«JTai;C.'I    ILIKl     CNI  VEBISj*. 

SIVE 
CUHSUUM    COMPLETORUM  IN  SINGULOS  SCIENII*  ECCLESIASTIC.E   RAMOS  EDI-TOPG 


TOMUS   UINICUS. 


VENIT   10  FRANCtS  GALLICIS. 

PARISIIS,  VENIT  APUD  EDITOREM, 

!N  VIA  DICTA  DAMIMISE,  PRfcS  LA  BARP.IEKE  iVOFER, 
ov  PETIT-MONTRUUGK. 

1848 


11    ^nNcn^AM^/n^o  .4>n/nN\i 


riNyANyAn^^NANArAKnNiNe 

MnHAAMIfAirn^qANSC^h^^  v-r 

5"l  ■    T 


^  — -- 


'  \\\\W\WW\sv\\\v\.\\\\W  WW\W\  \\\  \\\\\\  UVVl  \  w\\^x  x 

IVAyAns^n  An  STAiunS  xa11  s 
reihAM^AiMyi  san^amYna»^ M  SfiH 

^KAWIH^HA/AW/I/^:    ^HCTC 

fzHbcn  HiMiiCimc^AncM$  0/ 

A     M    6    H 

— — — *ji»«»  m  yf.i  i  i ' 


l^^noAST|?qis 

KK^fAKfGiNAHA 
Al  v}/v|;Anq^h  vj/noA^AKAi 


^Nih^MSisTG^nAriNist^ 
1  Te^Nir^BA^hTCjM^MiNihVKFP 

c,jJSAio^sh^KM/^nsRN^hMis 
i  _c,an  &  *NAr>hftnsc;jvi : 
§  C,A  huAf  MViHSAioiuio^nMisei^ 

J  INvjllX^ieililT^ipMITI^rilT^^^ 

Vxyis.c^hBijvnK^NMxyis^^ih 

«S  rAAMliSt^AN^Afi:  NNTeiplSO^M 

*  MehSAGihA&M^nsSA^junnA  . 

^Ahs^ei  n  ihAKMf  qAh*j/ATe*^ 
I^B^iyApNSM^^sriH^; 

gQvhuA^syAisT^in^^NrAi^i 

?   r^ssyAsyec^BAiHANNAy^^ni^ 

'    ^MYA^AAipFW^hSAeniipqAh 

iijqceiSltyNAhTC^h^rA'  q^h 
^Tj^^iYKeiNM^qAhAinM^ 

SV6NIVMTI8-  SlABE^IlK^«J<SpA 

A  KKM^gftif  £|Ui  h  i  s  rjlNS- 


« 


APPENDIX  AD  SJEC.  IV. 

AUCTORES  ET  MONUMENTA  VEL  INCERTjE  ^ETATIS,  VEL  DUBI.E  AUCTORITATIS, 
VEL  TANTUM  CONNEXIONIS  CAUSA  PATRIBUS  ADJUNCTA. 

K}®C*S 

ANNO  DOMINI CCCXCIX. 

SANCTUS  MARTINUS 

EPISCOPUS  TURONENSIS. 

(Ex  Galland.  Vet.  Patr.  Biblioth.  t.  VII.) 


PROLEGOMENA 


I.  Non  tantum  vilx  sancliiate,  verum  eliamdoc- 
irinx  laude  prxstantissimum  fuisse  heaium  Man- 
wi;m  eecTesix  Turonicx  aniistiteni ,  luculcnter  saiis 
testaiur  qui  eum  probc  noveral  Sulpicius  Severus. 
Sic  cnim  illc  (o)  :  c  Jam  vero ,  inquit,  in  verbis  et 
confabulaiione  ejus  quanla  gravitas,  quanta  dignitas 
crat!  quam  acer,  quam  efficax  ,  et  quam  in  ahsol- 
vemlis  scripturarum  quxstiouibus  proinpius  ei  fn- 
cilis  !  —  Jesum  leslor  spemquc  conimunein,  me  ex 
nullius  umquam  ore  lanloni  scientix,  lantum  ingenii, 
tam  boni  et  tam  puri  sermnms  ludisse.  Quamquam 
in  Marlini  virtutibus  quaiiiula  est  isla  latidaiio!  nisi 
quod  mirum  est,  humiiii  illitterato  nc  hane  quidem 
graliam  defnisse.  i  t.t  alibi  (b):  <  J;im  si  ad  Ixvam, 
Achaix  shium  paululuui  devexus  intraveris,  seiat 
Coriullius,  sciant  Aibenx,  non  sapieuliorem  in 
Academin  Plainnem,  nec  Socraiem  in  carcere  for- 
tiurcin  :  felicem  quidem  Grxciam,  qux  meruil  au- 
dirc  Apostolum  prxdicnniem  ;  sed  nequaquam  a 
Cbrisio  Gallias  dereliclas,  quibus  donaverit  baberc 
Marnntim.  >  ilxc  Sulpicius. 

II.  Porro  sub  tanti  Patiis  nomine  circumferlur 
ConfessioTrince  uniluiis  el  unius  Triniiatis ,  slylo  siiu- 
plici  et  alicubi  obscuiiore,  libraiinriim  forlasse  in- 
sciiin,  conscripU;  quam  anno  1  ;>  1  -2  primus  edidil 
cum  aliis  veierum  opusoilis  Jiidmus  Cliclitnveus. 
Deineeps  vero  sxpius  idem  libellus,  viroruni  erudi- 
toriim  Petri  Pitlioei,  Casparis  Birtbii,  Chri&liani 
Dauinii  aliorumque  opera,  typis  denuo  consignatus 
comperiiur.  E\>iat  pratcrea  in  plerisquc  Pairum 
bibliolhecis  el  in  colleclionibus  conrilioi  uin  exeusiis. 


(a)  Sulp.   Sev.    de   Vii.    B.  Marl.  cap.    25.  opp. 
toni.  I,  paj.  34,  edit.  Veron.  1741. 

(b)  ld.  Dial.  iii,  cap.  17,  ibid.  pnge  146. 

(c)  Combef.  Bil.l.   Conc.    tom.  VIII,  pag.  470, 

Patrol.    XVIII. 


A  De  eo  anlem  hxc  babet  Conihefisius  (c) :  i  Exscrip- 
seram,  inquil,  serinonem  de  sancia  Triniiute ,  ejus 
(Marlini)  prxnotatum  noniine,  ex  codice  cm.  cnrd. 
Mazarini;  sed  ita  in  eo  viiioMim,  tit  non  visum  sit 
reprxseniare  :  id  inde  factum  videtur,  qnod  anii- 
quarius  ex  veluslioribus  membranis  aut  ceris  non 
sntis  feliciter  poiuerii  cxscribere.  Est  tainen  illc  , 
conjeciurx  his  rjox  Severus  de  illitterati  Martin 
ertuliiione  ac  facundia ,  lania  scribit  obiestaiionc.  » 
Iia  Coinbefisius,  ea  respiciens  qua:  niodo  ex  Suljii- 
cio  reritavimus.  Ex  priscis  item  nieiiiliranis  eanidem 
Confessionem  Trajccii  evnlgnvit  anno  1514  Tlieod. 
Piiliiiaiiiius,  cnjus  varias  leciiones  ad  snx  editionis 
calcem  qux  Cygnex  prodiit  1077  rejecil  Dauiniiis. 
III.    Vcruni  prx   CXleris   coinniendanda   videtur 

B  Thomx  Beauxamis  solerlia  ;  qui  tres  vetustissimos 
codiccs  nacius,  eorum  collatione  diligenter  instilutn, 
eumdeni  sancli  prxsulis  Turonensis  libellmn  brevi 
conimenlario  illustratnm  subjeclumi|ue  Vii.e  beati 
Martini  a  Sulpicio  Severoconscriptx,  preiocummisit 
Parisiis  anno  1571.  Qiiandoqiiidem  vero  banc  edi- 
lionem  reliquis  mulio  euiendaiiorem  sccmi  siimus, 
qux  prxlerca  inier  rariorcs  recensetur  (d) ;  juverit 
proinde  nonnulla  cx  eodeni  Parisiensi  edi.ore  in  nie- 
dium  proferre,  quibus  duni  ille  sludium  siuim  in 
lianc  opellam  impensum  prod.il,  cjus  pnriter  siva 
integriiaiem,  siveprelium  nstruit.  Sicigitur  ille  (e) : 
i  Tria,  inquit,  e  diversis  bihliolhecis  volumina  niilii 
prolnta  sunt,  qux  niaiius  ipsa  ,  sniis  aiitiquissiina 
esse  coniestnbiiur  :  cliaracleres  euim  nliis  qni  ante 

C  nnlle  aimos  in  usu  eranl,  collnli,  persimiles  omuium 

nol.  (•). 

(d)  liauni.  prxfnl.  ad  opusc.  de  S.  Trioit.  p.ig.  7. 
ttisl.  liil.  de  la  Fiance,  loin.  I,  pait.  II,  png   417. 

(e)  Bcaux.  prxfal.  pag.  v2oi  seq. 


i\  B,  MAHTINI  CONFEBSIO  IIUN^ 

ie<limouio  habiti  sunt,  purro  Irthni  ti  co  voluniini- 
li  i >  .  ncuilu  i1 1 t  ,  Iriplcx  Boverl  Bulpicii  Mitorio 
conieitbaur.  ...  Veruffl  iiim  piimoin  librl  rnjusquc 
I  ligta  lompenrtiiini  nojfiu-  fidei  a  D.  MlHflNO  ion- 
sciipiiim  agnii\is-eni ;  obtlupui  sane,  cur  cura 
loiies  Sevcrus  e  prelit  prodirei ,  illiu<i  oe  tnenth) 
qulilem  facta  tli,  Sed,  »i  erbilror,  prater  charac- 
lerum  aniiqult-iiem,  rel  ipslm  cos  diiliculias  deler- 
iiini.  Nec  ciiiiii  suis  periodii,  virgulia  CRierisre 
i .  o t u  i i  coiitexlua  defiuieboiur  :  ideo  ut  quibusdam 
anibiguua ,  aliia  inaiieus,  umnibua  nbslrosior  appa- 
rerel,  Sam  euui  somma  brevitate  rcm  omninm 
diiliiilliinain  couipleetolur;  quis  liter  dtelioues  in- 
circuuiscriplas  adeo  perplexos,  quid  cer:i  elicero 
potuissel?..  Operx  pratium  igiturduxi  sttis  piinciis, 
quasi  vinclis,  ifflueuics  diclinnei  colnbero,  sicque 
facile  D.  Uahtini  Cou/eisioRcm  reddere,  1 1  ne  quid 
deesset,  annotatiuuculas  addidi ,  nc  cujus  vccis  ob- 
seuriias  diuiius  leciorem  suspendcrel.  >  Deincepa 
veronoster  edilor  Parisiensis    libelli    prasunliam 

(a)  Vid.  nosir.  Bibl.  PP.  lomlll,  pag.  585. 


UNITATIS  II'  IINIUS  '1  IttWTATIS.  18 

A  edisscrere  per  p  us,  cou  ;  lures  hrerese  ■  hac  nin  Con- 
retsione  lt.  liarilnum  everiere  osiendil,  Ebionii, 
Cerinihl ,  Marcionis,  Maneiil,  Apollinarli ,  Aiii, 
Hacedonii  ac  Runomii,  Qitiluis  enarraiia,  iiacnnclu- 
dit :  i  Vidcs ,  Clirisilane  lector ,  ut  compciidioie 
mulias  bcntet  nnsier  Martintis  enccel  T  lllfi  quippo 
lemporibui  exsliiil  ,  qnibui  aui  qui  Trinitatem  ,  aot 
qni  unlcam  divinitalem  evertero  nitebanlur,  pullula- 
ruui....  Expende  vero  wiol  schismnla,  factionea  el 
socUs,  quo  lempore  floruii ,  emerserinl :  luni  facile 
■gnoocet  non  Bbs  re  hanc  i'e  Trinitatii  ei  uuini  tlivl- 
nitalia  Dde  rdiiain  senienliam.  »  Hicc  ille.  Quat  qui- 
dein  oiiniia  n  quis  accuraU  pcrpend.ii,  arguel  enim- 
vcro,  mea qiiideui  aenlenlia,  iionniillns  viroi  eru- 
diins  ejusmodi  Confessioncin  minui  rccle  luspectam 
0  habuisse  ;  qna-  nimirum  in  primis  velustissimorum 
lodiciim  Hde  ci  auclorilale  munilur ;  digna  plane 
<|ua>  cmn  Essjnniione  /idei  Gregorii  Thaumaiurgi 
coiifcraiur  (o)-,  si  paucas  demas  dnriusculas  voccs , 
lilirariis  fnric  vitio  verlendas. 


SANCTI  MARTINI 

TRIN/E  UNITATIS  ET  UNIUS  TRINITATIS 

CONFESSIO- 


Clemens  Trinitas  cst  una  divinitas,  ul  aulem  per 
sacramenlum  cognoseaiur :  unilas  est"  ab  eo  qui  csi 
saiictus,  et  spiritus  :  a  quo,  qui  csl ,  et  unigenilus 
sk  exsisiens  divinx-  naturx,  lmis ,  spiritus ,  a  sc, 
se  per  naluram  ,  per  sulistanli  iu  inajeslatis.  poies- 
tatis,  virlulis,  divina:  lucis.  Spirilns  unus  in  duobus, 
el  nicrqiic  in  id  ipsum  :  paler  in  filio,  lilins  in  palre, 
iti  sancto  Spiritu.  Sic  tribus  personis,  cofllitemur 
b  corpus  pr.rscienii;e  :  quoJ  supcr  omitia  ,  cuncla 
concliidii.  In  lioc  mysleriuin  ergo  ciedimus,  es<c  ex 
niillis  exsianlibus  cuncti  orla,  quod  niysleritim  mens 
liumana  eoncipere  non  potest,  neeoratoria  lingua 
enarrare,  neque  diffusi  sermonis  bibliothccaruin  vo- 
lumina,  si  tolum  mundiim  libri  repleant,  divina 
seieulia  non  possil  inen.irrabilis  cnarrari  :  qui  csl 
iudiciliilis ,  null»  modo  possii  describi,  neque  con- 
cludi  aul  vcrbum  aui  subtlantia  propria  diviniUlis 
sti.-c.  Q.»i  cst  fons  divina  lucis ,  luminis,  sua  aub- 
ilantiae,  natura.  Sileai  lingna  oiaioria,  quia  dcAeil 
scrmo  de  imlieibili :  cum  consitniroavcril  niens  hu- 
mana  dc  diviua  majesiale  dieere,  lunc  incipit.  Qiianta 
sii  autem  divina  clemenlia,   nemo  seit,  nisi  qui 

■  M>  1 1) ,  etc.  Al.  ub  eo  qui  ett  Spirilut  tonelus, 
ii  ijii»,  etc. 

I'  Cerpiu  /ii  ■!...  niii  iii  est,  ip  .>  qui  prascil  ab 
:i  lemn  omnia,  cuj  t-  praecieuiia  c-si  ip-ius  luottan- 
lia.  Ueiux. 


C  genuit :  ct  ncmo  compcrit  sccrcia  pairis,  nisi  is  qoi 
per  naiuram,  nascendi  ii.itiuni  amisil.  Omnii  eigo 
mausuetudo  el  modeslia  pcrilorum,  runveriaiur  ad 
proplielam  :  et  domiiiiei  auclorilaie  praesiiiii.il ,  di- 
cendo  :  Credidi,  prvpter  qiod  loculus  s.um(Psal.  cxv, 
10).  Quod  aulcm  pennysleriuin  simplcx  sil  prnfessio, 
ui  fiindaineiiium  Ecciesiae,  snlidalx  Aposioliea  auc- 
loriiaic,  prxdesiinalio  sequeus  piapsinuai,  diccndo. 
De  cailero  nemo  milii  inole-tus  sit,  cgo  eredu  iu 
Cbrislum,  ct  liunc  crucifixum.  Quia  cum  confiletur 
filitim  lioininis,  coulitetur  ct  sonClum  Spiriiuin  : 
quia  e  sancto  Spiriiu,  ct  M.n-ia  virgine  mediator 
nascilui  :  cuin  cnnliteiur  piimo^riiiiuiii ,  mcesscest 
de  unigenito  ,  qui  lostiuiouimn  dical,  iiniiin  el  -olum 
sino  origine  esse  :  -  lcrliam  pcrsonam  polrom  con- 
liietur,  cxsislentem  diviua  naiura,  lutis.  Spiiilus 

Duldixi,  qui  secunduiu  diviuam  naluram,  nt  supr.l 
dixi,  cst  iiiiiis  in  duobus,  el  iilerque  iu  id  ipsiiui ; 
p  ter  in  filio,  lilies  in  p.tlre,  in  sancto  Spiriiu  '  in 
saneta  Ecclesia.  Nune  el  in  imniortolia  uteuh  stcu- 
l .i i ii' ii .  Ainen. 


•  Tertinm  MrMnan  parr«w.  Paler  tenia  e^i  per- 
imiu.  quia  inuai  nna  esl.  Ii>.  —  Al.  uuum  et  t.o!itm 
.nie  oiiqint  uis  ia  lortiain  pmoiwM  pa:rem. 
''  ln  sw.eia  erclen.i.  Al.  iihmiii  iii  taucia  tctltth. 


13 


PROLKCOMENA. 


<4 


ANNO  POMINI  CCCXCIX. 


TICHOMUS  AFER. 

(Ex  GalJand.  Vet.  Patr.  BiWioth.t.  VIII.) 


PROLEGOMENA. 


I.  i  Tiehonius  nalione  Afer,  in  divinis  Ihlcris  A  lilier  ipse  et  legaiur  a  studiosis,  quia  plurimum  ad- 
eruditus  juxia  historiam  «uffieieiilcr,  ei  in  s.ccnlari-  jiival  ad  Scripturas  intcUigcndas,  et  uon  de  illo  spe- 
lnis  non  ignnrus  lnit :  io  eiriesiaslicis  qnoque  nrgo-  leiur  nntum  quahttim  non  hat>ci.  Cauie  sanc  legen- 
tiis  siiuliosus.  >  Virha  su.il  Gennadii  («).  De  eo  pas-  tlu.  eM,  non  soluni  pmpter  quudnn  in  qiiihus  ut 
sim  serinouem  liabens  sanciiis  Augustinns,  qiti  ct  h<nuo  erravit,  scd  niaximc  pro,iler  illa  qu.-e  sicut 
ipsum  probe  nnverut,  cl  cnmplura  cjus  siripui  perlc-      Dtmaiista   Iwrelicus  Inquilur.  i  llis  vero  ila  enar- 


giT.ii,  f  lloniinein  ait  (b)  fui-.se  et  acri  ingenio  prae- 
ditotn  et  ulici  i  eloquio,  sed  laiucn  Oonatisiam.  Qui 
aliquando  sanrtartim  paginarum  vocibus  eircum- 
fusus,  cvigilavit;  ut  proptcrea  adversns  ipgoi  stms 
calamtm  striiixerii.  Hoc  ergo  snsceplo,  sobdil  sane- 


ralis,  casdem  Ticbouii  liigulas  expendit  sanctns 
PatVr  ■  cujus  proptcrca  rccensiuncm  infra  i-nb  hujtis 
voloininis  linem  cxcudeudam  rnravimus. 

III.  CaMcruni  alibi  i]uoi[iic  opcris  Tielioniani  nien- 
linncin  injicit   idcm   sauclus  Angus'.inus.  Scriliens 


lus  Doctor,  Ticbonius  cum  veheinenter  cnpioseque  cnini  ad  Aurclium  Carlhaginirusein  cpiscopnm,  lia:c 

disscreret,  et  ora  contradicciitiuni  multis  el  magnis  ba!)Ct(/i):  <  De  Ticbouii  scplein  regulis  vel  clavibus, 

ar   manifcstis  snnciarum  scripturarum  (rstinioniis  sicul  socpc  jant  scripsi,  coguoscerc  quid  iiin  videa- 

oppilarct,  noii  vidit  qund  ciinsrqiieiiier  videndum  lur,  exapecio.  i  Quaiui  vero  feurit  ejusuiodi  opus 
fuii.  Nimiruni,   inquii  (t),  conlra  Donatistas  invic-  B  sancius  ille  Doctor,  ex  eo compcrlum  lii,  quod  In- 

lissime  scripsii,  com  fucrit  Donatlsia  ;  ct  illic  in  ciim  Pauliiiuni  retraclans  i'e  latitaureis  etargenieit 

vcnilur  absurdissimi  eordis,  ubi  eos  non  nmni  ex  i«  domo  magna  constituiis  (i),  cum  atiiea  in  eo  cxpo- 

parlc  relinquere  voluit.  »   H:cc  sanelus  Docior.  Flo-  ncndo  sancli  Cypriani  scnsum  luissei  secutus,  niu- 

ruil  auclor  utate  qua  Hufinus,  lesle  Cennadio  (d),  tala  deiudc  senicntin,  in  Ticbouii  iulcrpreiaiionem 

Ihrodosio  et  Filio  ejns  regnaniibus.   Qua   de   rc  concessit  (/)  :  i  Sed  magis  approbo,  inqnii,  quod 

accurate,  ut  fere  semper,  eruditissimus  Tilleinon-  apuil  Ticlionium  postea  reperi  vel  adverti,  in  uiris- 


lius  (<•). 

II.  I'\  iis  qnae  litlcris  consignavil  Ticbonius,  qua> 
qtie  satis  diligcntcr  cmune.rat  Gennadius,  unum  m- 
pcrest  opusi  itliim  de  scptem  l.egulis  inscriplum; 
i  quibus,  qidsi  clavibu.-,  ul  inqnil  sanclus  Angis- 
linus  (/),  diviiiaruni  Scripturarum  apcrircnlur  oc- 

cnii.i Qux  quidem  ConsideraUr,  sicm  ab  illo,  ape- 

riunlur,  non  paruin  adjuvint  ad  pcni  tranda  qux 


quc  inlclligeiidum  qttxd.im  in  bouorem,  nnu  sola 
scilicel  aurca  vcl  argenlea;  el  rursus  in  utrisque 
quxdnni  iu  conlumeliam,  non  uiique  sol;i  lignea  et 
ficlilia.  »  Il.ce  ille,  Neque  aliler  censuere  de  Ti- 
chonii  Regularum  prxstanlia  CassiOdtirus  ac  sanclus 
Isiilorus  Hispalensis.  Et  illc  quidetu  de  introduclo- 
ribus  srriptnrw  divina?  sernieiiein  habens  (k),  ot<i 
modos  eioculioimtn  explanationii     causa  fotmnnles, 


lccla  stml  divitiorum  cloqiiimuni  :  nec  lamcn  omiiia,  C  per  exemptorum  dixcrscs  timililudines  ii.lelligt  faciattt 


qu.T  ita  scripia  sunl  ul  non  f.tcile  iutclligautur,  pos- 
suiu  liis  regulis  invcniri,  scd  aliis  modis  pltiribus; 
qu<.s  boe  mitnero  septenarin  nsquc  adeo  nou  cst  isie 
coniplcxus,  ut  idem  ipse  inulta  expouat  obscnra,  in 
quiims  hurum  rcgularuni  adhiliet  uullam;  quoniam 
nec  oiin.-,  est.  >  Nnnnullisque  intcrjectis,  dcinceps 
li.cc  adtlil  (<j)  :   i    Qtiod  iiico  dicendum  puiavi,  ut 

(o)  Cennad.  de  Vir.  illnsir.  cap.  18. 
(/<)  Aug.  conlr.  Epist.  Parmen.  liU  i,cap.  1,  opp. 
tom.  IX  ,  pag.  1 1. 

(c)  !J.  de  Doeir.  Chrisl.  lib.  ni,  cap.  50,  num.  42, 
tom.  III,  pag.  57. 

(d)  Gennad.  I.  c. 

(e)  Tilleni.  Mcm.Eccl.  tom.  VI,  p.ig.  718,  not.  32, 


quw  jtrius  clausa  mmnerunt,  Tichonio  Donaiislic  pri- 
miiiii  loruni  Iribuil,  eumque  cum  i>aucu>  Augu-iino, 
Hiidriauo,  l'.m  hrno  et  Junilio  consociat.  Aique  alibi 
pi  :eiei  ra  monei,  cuiiidem  scriplorcm  in  tibris  Itegu- 
tarum  latius  d.liycnh-r  tue  diaeruisse.  Alter  vero,  id 
cst.sanctus  Isidorus,  easdem  scplcm  Uegulas  Ticbo- 
niauas  lanto  in  prelio  babuisse  cempcriiur,  ut  ill.ts 

iur  les  Uonathin. 

(f)  Ai.g.  de  Docir.  Cbrist.  I.  c. 

(g)  Id  ihid.  niiiu.  43. 

(Ii)  Id  cpist.  it ,  nuni.  2,  ■»  p.  tom.  II,  pag.  S8.< 

(i)  IITim.  11,30. 

(;)  Aug.  Retract.  lib.  u,  cap.  18. 

(k)  Cassiod.  ile  Inslil.  ilivin.  liller.  ca|'.  10. 


15  TICIIONII  M  l.l  16 

in  conipendium  redaclSS  siiis  inlexueril  Sentenlll-  A  exaitum  evulgsvil  anno  1622  Andreas  Scholtns  in 

Supplemenlo  MU  Anclirio  hiblioiliecir  Pairum  Cu- 


ruMi  librll  (a),  carumque  auciorciu  inter  Sapitnia 
reiulcril. 

IV.  Q*od  Miperttl,  Tichouii  lil>er  Itegiilarum  pri- 

iiiuiii  prodlll  Uasilciv  auiiK  I5t9  in  Orlbodoxogra- 
pbikGrymvi.  Posiniodtun  »ere  in  prlma  Ribhoihccx 
PatraiH  Parisieusis  editione  Biguaana  anno  1575. 
Pneterea  idem  opus  lithoniuuum  ad  mss.  codices 

(a)  hid.  Ilisp.  Suntcnl.  lib.  i,  cap.  19. 


lonieusis  :  aiquo  lia  reccnsiiuiii  i  u  •  < I ■■  1 1 1 <  :i  i  posire- 
iiiiiui  iiiicxium  coniparuit,  Hanc  auiem  Schntii  edi- 
lionem  lypis  cxpressnniis  ,  saorx  lcriplorSJ  loca  dili- 
g.ntibus  lubnoiavlnim ;  inenda  complura  quibus 
antea  scaieb.it  exemplar,  susluliiiius  ;  nonnullisque 
observaiionibus  auximus. 


TIGHONII  AFRI 

LIBER 

DE  SEPTEM  REGULIS. 


Necessariuni  duxi  nnte  nmni.i  quae  milii  videntur,  B  corpori  ejus?  Quare  manifeslum  csi,  sola  latioi.c  vi- 


libelluiii  Regulariim  scnberc  ct  secreiorum  leges  , 
veluli  elavea  e<  luminaria  fabricare.  Sunt  enim  quac- 
dam  regulx  niysticac,  quae  universx  legis  recessus 
obiinent,  et  veiitatis  tbesauros  aliquibus  invisibiles 
faciuul.  Quarum  si  raiio  regularum  sine  iuvidia,  ut 
couiniunicauius,  acccpia  fueril,  clausa  quaque  pate- 
Cent,  et  obscura  dilucldabuntur,  ut  quis  propheiiae 
universam  silvam  perambulans,  bis  regulis  quodura- 
inodo  lucis  tramitibus  deductus,  ab  errorc  defenda- 
tur.  Sunt  autem  regula;  istae. 

I.  De  Domino  el  corpore  ejus. 

II.  De.  Domiui  corpore  bipartilo. 

III.  De  promissis  el  iege. 

IV.  De  spccie  et  genere. 
V.   De  temporibus. 

VI.  De  recapitulaihme . 

VII.  De  diubolo  et  ejus  corpore. 
REGULA  I. 
De  Domino  el  corpore  ejus. 

Doniinum  ejusque  corpus ,  id  est ,  Ecclesiam  , 
Scriptura  loquitur  ( II  Tiw.  i,  20),  sola  ratio  discer- 
nit  :  dum  quid  cuique  convcniat,  peisuadct ;  sed 
quia  lania  est  vis  veritalis  ,  cxtorqucl.  Alias  ulla 
persona  convenilur ,  quam  duplicem  esse,  divcrsa 
duorum  oflicia  edoceut.  Sic  pcr  isaiam  :  Uic ,  in- 
quii,  peccaia  nostra  [ert ,  et  pro  nobis  dolet ,  et  ipse 
vulnerittus  est  propter  facinora  nostra.  Deus  trudidit 
iltum  pro  yeccatis  nusiris,  clc.  (  ha.  Lilt  ,4,6.  MC. 
LXX  ),  quae  in  Doiuinum  convenire  oinnis  Eeclesijc 


deri  posse  quando  a  C3pite  ad  corpus  Iransiium  fa- 
ciat.  Duniel  quoque  lapidem  de  uiontc  pra-cisiim 
impegissc  in  cnrpus  regnorum  mundi  ,  el  in  ptilve- 
rem  ciimminuisse  Dotuiuuin  dicil.  Montem  vcro  ef- 
fectiim,  et  implcvisse  universam  lerram  corpus  ejus. 
Nnii  euim  sicut  quidam  diciint,  in  contumeliam  re- 
gni  Dei ,  invictxque  hxredilatis  Cbrisii  ,  quod  noii 
siue  dolorc  dico.  Dominus  lotum  mundum  potesiale 
(  Mailh.  xxvni,  18  ),  el  non  sui  corporis  plenitu- 
dine  occupavii,  Dicunt  cnim  eo  monte  inundum  im- 
pleium  ;  quod  liceal  Chrisiiauo  in  oinni  ioco  ,  quod 
ante.i  non  uisi  in  Sion  licebat,  offerrc.  Quod  si  ita 
est,  non  npus  erat  dicerc,  cx  lapide  niomem  effe- 
clum ,  ct  incrementis  mundum  cospisse.  Dominus 
cnim  noster  Chrisius ,  aute  mundi  constitutionein 
q  (Joan.  xvu,  2),  hanc  habuit  clarilaiem  ,  et  cum  ho- 
mo  illc  ,  Dei  lilius  fuerit ,  uon  paulutim  ,  ul  lapis  , 
sed  uno  temporc  accepit  omneni  ■  pietalem  iu  coelo 
et  in  lerra.  Lapis  autem  incrcnientis  factus  est 
mons,  et  crescendo  terram  otnnem  texit.  Quod  si 
potestate  implesset  univcrsam  lerrani,  non  corpore, 
lapidi  non  compararetur.  Poteslas  enim  res  est  im- 
palpahilis,  lapis  vcro  corptis  palpabile.  Nec  sola  ra- 
tione  monslratur  corpus,  non  caput  crescere  :  sed 
etiam  Aposlolica  auctoritale  Crmatiir  :  Crescatis , 
inquil,  per  omnia  ir.  eum  ,  qui  est  caput  Chrislus  ,  M 
quo  omne  corpus  constructum  et  connexum  ,  per  om- 
nem  Uschrm  sulnninislrationis  in  iiiensuram  uiiiutatjtis- 
ijiie  pnrtis,  incremenium  corporis  facit  ,  n  adijicalto- 
nem  sui  (  Ephes.  iv,  15,  16  ).  El  ileruni  :  Non  teiu- 


ore  celebratur.  Sequitur  aulein  cl  dicit  de  eodeni  :  \y  tis  caput ,  cx  quo  omnecorpus  per  tactum  e'  conjun- 

Et  Deus  vult  am  purgare  a  ptuya.  et  vutt  Deus  a  do- 

lore  auferrc  illt  lucem  ,  el  formare  illun:  prudentia 

(Ibid.,  10,  11).  Nuniqilid  ci,  quem  Iradidit  pro  pec- 

caiis  nostris,  vull  o>lciidcre  luccm,  el  ettin  Cormare 

prudenlia,  cum  ipse  lil  lux  et  sipieniia  Dei?  ei  non 


ctione  conilriictuni  el  stibininiilralum,  crescil  in  incre- 
menluin  Dei  (C.oloss.  n,  29).  Non  ergocuput  quod  ex 
origine  idim  esi ,  scd  corpus  crescil  ex  capiie.  Ad 
proposilum  redeamus.  Seriptum  est  dc  Domino  et 
ejus  curporc ;  quid  ctti  conveniat,   ralione  discer- 


1  Pdlestatem. 


17  LIBER  DE  SEPTEM  REGULIS.  18 

nrinliim  :   Angelis  suis  mandavit  de  le ,  ul  custodiant  A  niani  nativitas  adventus  estsicul  scripliun  est :  lllu- 


te  in  omnibus  viis  tuit  :  in  manibus  ferenl  lc,  ne  offen- 
das  ad  lupidem  pedem  litnm.  Super  aspidem  el  baiilis- 
cum  ambulabis,  et  conculeabis  teonem  ,  el  draeonem. 
Quoniam  in  me  speravil,  eripiam  eum ,  prolegam 
eum,  guoniam  cognovit  nomen  meum.  Inwcavil  me  , 
el  ego  exaudittm  eum  ,  cum  eo  sum  in  tribululione  , 
eripiam  eum  el  glorificubo  eum.  Longitudinc  die- 
rum  udimplebo  eum  ,  el  oslendain  illi  salutare  meum 
(  Psat.  xc ,  11-16).  Numquid  de  cnjus  obsequio 
mandavit  augelis  suis  Deus,  eidemosientlil  salulare 
suiini  ,  ei  iiun  corpori  ejus  ?  Iiei  um  •  Sicul  sponso 
imposuil  mihi  mitram,  el  sicut  tponsam  ornavit  me  or- 
natu  (Jta.  lxi,  10,  tec.  LXX).  Umim  curpus  dixit 
ulriiisque  sexus   sponsi  el  sponsae  :  sed  quid  in  Do- 


min.it  omnem  hominem  venientem  in  liunc  mundum 
(Joan.  l,  9).  Kt  iterum  :  Ceneratio  vadit,  et  generalio 
venit  (Eccle.  1,4).  Et  iieriiin  :  Sicut  auditlis,  quia 
Antichristus  venil  ( I  Jor.n.  II,  18).  Iierum  de  codem 
corpore  :  Si  enim  iste  qui  venit,  aliuin  Christum  pruz- 
dicat  ( 11  Cor.  xi.  4 ).  Unde  Dominus  ,  cum  de  signo 
advenlus  ^ui  intei  rogaretur,  d».  illo  adveutu  suo  coe- 
pit  disputare,  qui  ali  inimico  corpore  signis  et  pro- 
digiis  imilari  potest  :  Cavete,  inqoit,  ve  quis  vos  se- 
ducat  (Maiih.  xxiv,  4).  Multi  venieitt,  in  nomine  meo, 
id  esl  in  uomiiie  corporis  nici.  Novissimo  auiem  ad- 
veutu  Domini,  id  est,  coiistimmauonis  totius  adven- 
tus  ejus  ,  nemo  ,  ut  aliqtii  pulant ,  morcreiur.  Sed 
quo  pleniu-.  isia  dicantur,  ordini  suu  lelinquauuis. 


niinuin,  quid  in  Ecelesi.nii  cnnveniat,  ratione  cogno-  B  Ncc  illud  eiit  absurdum  ,  quod  ex  uno  tntum  corpus 


sciiur.  Et  idem  Domiuus  dicil  in  Api>calyp-i  :  Ego 
sum  spontut  et  sponsa  (Apoc.  xvnt,  23).  Et  iterum  : 
Exiernnt  obviam  sponso  et  sponsa  (  Matlh.  xxv  ,  1). 
Et  ilcrum,  quid  capiti  et  corpori,  ratione  discerncn- 
dum  sil  per  Isaiani  declaruiur  :  Sic  dicit  Dominus 
•  Chritlo  Domino  meo  ,  cujus  ego  tenui  dexleram,  '• 
ui  exaudiant  eum  gentes  ( Isa.  xlv,  1-5).  Sequitur  et 
dicit,  quod  noii  nisi  corpori  convenial :  Et  dabo  tibi 
tltesauros  absconditot  el  invisibites  aperium  tibi  ,  u( 
tcias  quoniam  ego  sum  Dominut  ,  qui  vcco  nomen 
luum,  Deus  hrael  ,  propter  Jacob  puerum  meum  ,  et 
Israel  electum  meum.  Propter  testamentum  eniin  quod 
disposuil  Patribus,  ad  :>gnoscenduui  se,  Detis  aperit 
cor|iori  Cliristi  thesauros  iuvisibiles,  qttos  oculus  non 


volumus  inlelligi,  utFiluim  i  omini-.  Fcde.-iam  ,  quo- 
niam  Fcclesia,  id  csl  Filii  Dci  redacli  in  unum  cor- 
pus,  dicti  sunt  Filius  Dei ,  dictus  unus  liomo  ,  dicti 
etiam  Deus ,  sicut  per  .^po-iolum  :  Super  omne 
quod  dicilur  Deut,  aut  quod  colilur  (  II  Thess.  11,  4). 
Qui  dicilur  Deus,  Ecclesia  cst.  Qund  autem  colitur, 
Dcus  summus  est  :  ut  in  templo  Dei  sedeat ,  ostendens 
se,  quod  ipse  til  Deut,  id  esl,  quod  ipscsil  Ecclesia. 
Qu.isi  diceret :  In  templo  Dei  sedeat ,  osiendens  se 
quod  ipse  sii  Dei  templum.  Ant  in  Deo  sedeat,  osten- 
dens  >-c  ,  quod  ipse  sii  Dcus.  Scd  hunc  intellectum 
non  minus,  ut  novimus,  voluil  obscurare  Daniel  de 
ngc  novissiino  :  In  Dominum,  inquit,  locus  ejus  gto- 
lificabiliir  (Dan.  XI,  38,  sec.  LXX  )  :  id  est  clarilica- 


Dtdtt,  iier.  fluris  audivil,  nec  itli  in  cor  liominis  ascen-  C  bilur,  velul  Ecclcsiam  in  luco  Ecclesia?,  in  Inco  san- 


oViuhi  (I  Cor.  n,  9),  sed  nec  c  obturali  hominis,  qui. 
non  esl  in  corpore  Christi  :  Ecclesix  aiitem  reve- 
lavit  I) .  ns  per  Spiriiuin  sanciiim  ista  quidem,  quam- 
vis  lioc  gratia;  Dei  sil.  Adhibita  tamen  ratione  ,  ali- 
quando  Iicilius  videnlur.  Suul  alia  in  quilius  litijus- 
modi  i.iliu  iniuiis  claret ;  co  quud,  sivc  in  Domino, 
sive  in  corpore  ejus  recti  convenial  dicluin.  Quam- 
obrem  sola  ei  majore  Dci  t:raiia  videri  possunt.  Sic 
in  Ev.mgelio  :  Amodo.  inqnil,  videbi'is  filiuiii  homi- 
nis  sedentem  att  dextritm  virtulis  Dei  ,  el  venicntem 
in  mibibus  cali  (  Maiih.  xwi,  G4  ).  Alio  loco  dicil  : 
J\'on  visuros  venienlem  in  nubtbus  cceli,  nisi  noiissimo 
lanlum  die  plungenles  omnes  trilnis  terrw.  Et  tunc 
videbunl   ftlium    hominis   venienleni  in  nubibus  cceli 


cto  ,  abonnnationc  vaslationis  ,  in  Deum  ,  id  est,  in 
Ecclesiant  suliornavit.  Et  Domiinis  toium  populum, 
sponsam  dicit  ct  sororem.  Et  Apostolus  Virgiuem 
sanctim,  et  adversum  corpns,  liomincm  peccaii.  Et 
David  totam  ,  Cliristitm  ,  Ecelesiam  dicit  :  Faciens 
miiericordias  Chrulo  suo  David,  el  temiui  ejus  ttsque 
in  serciilum  (  Psal.  xvu,  61).  Et  aposiolus  Paulus  , 
corpusCliriMi,  Cliristlim  appclial :  Sicut  enimunum 
corptis  esl,  membra  auiem  habel  multa  ;  omnia  autem 
niembra  ex  uno  corpore  ,  cnm  sinl  mitlta  ,  unum  eor- 
pus  sttnl  :  sic  el  Christns  (I  Cor.  xn,  12),  id  eslChri- 
sti  corpns  ,  quod  esl  Ecclesi.i.  Iterum  :  Gaudeo  in 
passionibits  pro  vobis  :  et  repleo ,  quce  desunt  pressu- 
rarum  Christi  (Coloss.  l,  24  ),  id  esi,  Ecclesiae.  Niliil 


(Matth.  xxiv,  30).Utriimque  auiein  licri  necesse  est.  "  enim  defuit  Cliristi    passionibus  :  quoniam  suffieit 


Scd  primo  corporis  esl  adveutus  ,  id  est  Ecclesix 
jugitcr  veiiientis  in  eadem  claritate  invisibili;  deinde 
capilis,  id  esi,  Dontini  in  nianifesia  claritate.Si  enim 
diceret  :  Amodo  videbitis  venienlem  ,  solius  corporis 
intelligendns  esset  adventus.  Si  auteni  videbitis , 
capilis  adventus.  Nunc  vero  amodo ,  inquit,  vide- 
bitis  venientem  ,  quoniam  corpnre  suo  jugiier  ve- 
nil  nativitaie  et  siniilium  passionum  claritaie.  Si 
enim  renati  Christi  membra  efficiiinlur,  et  inembra 
qux  corpus  efliciunt ,  Christus  est  qui  venii ,  qun- 


discipulo,  m  sit  sicut  magisier  ejus.  Sic  ergo  adven- 
tnm  Chrisli  pro  locis  accipicmus.  Iiem  in  Exodo  , 
oinnes  filios  Dei,  iinum  filiuni.et  omnes  piimogeni- 
los  ^gyptiornm  ,  primogeniinm  esse  ,  sic  Deo  di- 
eente,  cogmiscimus  :  Ilmc  dices.  inquit,  Pharaoni  : 
Hmc  dicil  Dominut  :  Fitius  meus  primoiieniius  Israel. 
Dixi  ubi  :  Dimiite  populum  mevm,  ul  serriat  mihi.Tu 
aittem  noluisti  rtimittere  eum  (Exod.  iv,  22).  Unde 
ergo  :  Ecce  ego  occidam  filium  tuum  primogeKitum. 
El  David  ,  vineam  Domini ,   unum   filium  ,  sic  ait . 


a  Pro  Kvpu,  Cyro,  legiisvptw,  Domino. 
b  IH  tubjiciam  tinte  faciem  ejus  gentet.   Vitlg 


'  Obdurati. 


19 


riCIIOMI  AFRI  50 

Sicm 
oiiiin  .  :ii  iupra  dtelua)  Ml,  a  capilc  nd  cnrpai  ra- 
ii«Hc  lula  ridotur:  iln  b  parto  corpm  ii  ail  parietn ,  a 
iir\n  i  .t 1 1  liuiitragi,  vd  a  liidilra  addeviraui  raditm 
in  insfadlcin  capita  claret.  Diun  eniDi  dicil  uni  cot- 
pori : TAf Miiroa  apetiam  tibi  itivisibiLs,  ut  tctai,awo> 
itiaui  cgesuni  Dcns,  e/  ajsumum  t.c(lsa.  *lv,3):  elad- 
ji-iii  :  Fu  uu  '"'  i"i'  """  ro^iw»i»li,  i/u  miam  rao  nin 

Deut ,  «I  iioil  flJ  aliut  absque  mc  tVfj/^,  f  l  iicm  icnns  uii* 
(Ibid.,  4,  ,r>) .  Numquld,  licel  uiiuin  corpni  illoniiilar, 
iu  uiijin  uicntcm  convcnil,  thtsnuioi  iiuitibtlesupe- 
riiuu  libt,ul  cegnoscat,  qiianiam  ego  tBill  Oaiil,  propter 
tfut  um  uiemn  Jacob  :  Kt  in  atttem  nw  uon  coyiumitli? 
ln  e.ulein  :et  non  aeccpHJacab,  ipiuil  Dcua  prumisit. 
Vm  in   uu:itn   mentein  nun  cuuvenil  :  I  n  nii/,  m  i»e 


iteus  virluttim,     .ir.v  ra :  Htpie*  4$  cctlo,  01  uide,  et  A  OJUtM  ScrtpUirai    Mlle   ncillnr.    Ii:ili  Ollll  i    Rll, 

Mjriia   i>i'iii.:ni  iltfll  ,  rt  o.-rftc;  INJH  ,  </'ium    plaulavij 

dtslera  Iim.  «I  »h/mt  /i'imi«  honiiius,  i/»i'"i  eonfirmatti 

libi  (PsaL  USB,  15).   Ki  .V|ioslnl'i-.  filtunt  Del  dicil, 

qiii  Blin  Dri  Dliliul  Hl  :  Piiulns  tetvut  J,su  Christi, 

rocilus  A/loWailll,  i.  91  vi/u.'iis  iii  Einiuiilium  D  i,  1,1/11/1 

(imi«  (>rui"M«iii  /»jr  araiiAaiaj  laai  i/t  tcrrptnrii  «uu- 
«ii.  ^.  /iii.i  iu,i  i/ui  faarai  <»i  W,  m  mmnu  /JutriiJ  ia- 

CWafaai  cerium.  Qui  prsdeitiiuitus  al  /iliut  Dei  m 
atrtttil ,  wuiii/uiH  .S/iiiiluut  i.uiciilicalionu  cx  resur- 
reclione  moriiii/iiim  Jttu  Lbriati  Doiuiui  nottti  ( llom. 
i,  1-4  i  Si  dicerei  d<*.  lilio  sikj  ,  ut  ex  roaurreeiiOM 
niiiriiuii  uiu,  uiiinn  liliuui  uslcmlercl  ;  Utinc  aiilem, 
de  lilia  nitii.ll,  tM,  ex  returreciionc  morttioitini  Jestt 
Cktiui  lli  muti  nostri.  Sed  qui  l.ntiis  sal  lilins  |)i'i  ex 


resurrceLioue  Clirisli,  aperlilU  iisloixlil  dc  lilin  miu,  H  noncognovitti,  el  ueuiebat  me  :  .Vcjcic&ajcnim  noudi- 


i|iii.i  f  .tius  .  si  ii ,  ex  -1'iunii'  David  secuniluiu  car- 
neiu,  qui  ,'i.t.li'siin  uns  esi  lilms  Dei.  Dominus  olO- 
iiim  ii  itn  nonoat  pr.cdcsiiuatus  filius  Dei,  i|nia 
Deus  eat,  ei  c  cequalis  est  Patri,  qui  ex  quo  crcatus 
est,  biic  e»J.  Si-il  ille,  cui  seciiuduiu  l*iu  am  ilicit  in 
kiptisina  :  Fitius  uicus  et  tu  ,  eyo  hodie  grmti  le 
(1'sul.  n.  7).  Qui  M  svinine  Divid  ,  niixlus  est  prin- 
tipali  Sjiintui.  et  f.ictus  est  ipse  Ulius  Dei,  ex  retmr- 


ciiur,  insi  ei ,  i|in  j.iiu  *ii '.  iV'ou  cognosisti aiiicni  illi 
ilcilur,  i|i*i  licct  ad  Uoc  vnv.iius  lil ,  ut  coginisccrct, 
cl  ciiisdeui  corporis  sil  visiliiliicr,  d  Dcu  labiis  qui- 
ileiu  :ipi>iiipiiiquei;  corde  lainen  scparaius  sit.  lluic 
ilicit,  /iiuic'1'iiimc/ioiiiMi/iiofi^/i.  Iiciuin  :  Oucomcavos 
in  viat»,  giiuin  iiini  noverunt ,  el  temitat  qiias  non  co- 
gnoeerunl ,  calcauttnt :  etfticiamillislenebrasin  Iticem, 
rt  prnna  in  direcium.  llrtc  verbafaciam,  et  non  derelin- 


teciiont  Domini  iuitri  JtsnCkritti  .  id  est ,  ilmn  re-  guum  eos.  Ipse  imtim  conversi  sunt  retto(lsti.  xi.it , 

surgit  iu  Cbnsio  »enicn  D.ivid  :  uou  iUe,  dc  <|uo  ail  IC,  171.  Nuinquid  ,  i|nos  dixit  nou  iereliuquam ,  iidcin 

i|'se  David  :  Sie  dicit  Doniiiiui  Doiniuo  vi  o   (  1'sal.  cunvcrsi  siml  rclio.cl  nnn  pars  curcin?  Itciuui  di- 

CIX,  I).  Laque  facli  stinl  duo,  uua  cam,  Vcrliuiii  caro  til  Douiiuiis  atl  Jacnb :  ilfaii  tiiuere.  auiu  lecutn  su  >'. 

luclum  esl  (Jon.i-  j,  14),  el  c:iri>  Deus  :  qnia  non  cx  .46  Orienle  adducam  t.uicu  miim ,  el  ub  Uccidente  col- 

-anguiiic,  sed  ex  Dex>  nati  suuius.  Apuninlus  dicil :  ligam  te.  Dicam  AquHam,  da ;  ei  Africo ,  iiuJi  vetare. 
Lniiu  duo  in  carnc  uua-    Ndcium^iilmu  hoc  magnum  C  Adduc  /iiiuj  ih.oj  de  tena  longiuipui ,  el  filia*  tueat  a 

est  :  eya  euiein  dico,  inChritlc  et  in  Bcdttia  (  Epties.  nummo  tertec ,  et  omtts  ia  qttibus  voeatnm  est  iitiuen 


v.  31,  52|.  Uiiuui  uimqiie  seiucn  promi.sil  Dcus 
Abiab^';  ut  ijn.\n:iciimiiiie  Clrisii  iniscercnlur,  unns 
essel  in  Clirinlo.  licul  Aposiolus  dicii  :  Onuies  vos, 
uuum  estis  in  Ch  ittoiesu.  Si  uutem  vos  unum  atrii  ju 
i  hrinlo  Jesu  :  ergo  Abrahre  teiuen  eslit ,  et  tecundum 
vroiuistioneiu  hxredes  (Uat.  ui,  -.18,  i'J). 

Di.  lat  auicm,  inter  ununi  estit  :  el  unus  tttis.  Quo- 
iicsi  uuiquu  altcr  alieri  voluutaie  miscetur  uui,  iniiiin 
siinl.  Sieut  Douiiuus  dicil  :  Ego  ct  Pater  ,  niiiiui  su- 
uiut  (Joan.  x,  3).  QuoUescuinque  aulotn  el  corpura- 
lilcr  iiiiscentiir,  et  in  uumi  caruein  duu  solidaniur  : 
•inuiu  Miiit  corpus.  Itaque  in  ca/iito  suo  lilius  esl 
Dei ;  el  Dcu.  in  curpore  suo,  lilius  es|  bnmiuis  ,  qui 


lucum.  ln  glotiam  eniot  menm  paravi  illttm,  et  fm.ii 
illitin,  et  prodtixi  plebcm  cxcain,  el  oculi  eori"it  MU| 
simtlittr cceci ,  et  turdas  aureshabcut(Isa.  xliii,  5,  8). 
Nuiiiqiiii! ,  quns  in  gluriaui  suam  puravit ,  iideu)  sunt 
c.cci  el  sunli?  Itcrnni  :  Patres  tui  ptimo ;  ptincpet 
eorutu  fiwiuus  attmiseruut  in  me,  et  iiii/ui/iurcruii/  /iriu- 
cipeititi  sancia  mca,  el  dedi  perite  Jacob,  el  Imael  in 
maledicium  (Ibid.  ib).  Nunc  audi  me,  puer  miciis  Jacob, 
et  Isruti  ijueia  etegi  (Ita.  xi.lv,  1).  O-ilci.dit  illi  J.icob 
dedisse  p.tire,  ct  Isracl  in  malcdicitiiu  ,  qtiiin  imn 
elegetat.  Ilerum  :  Einxi  te  pueium  meiim,  imu  m  /u, 
lsrael,  noli  oblititci  nici.  Ecce  enim  ieltui  velul  nu- 
betn  [acinotatua,  el  sicut  itimbuut  pecciKtt  tua.  Convcr- 


qunlidie  uascendo  venit,  et  creseit  in  tcui|>luui  sau-  1*  tere  ad  me,  el  fdimmn  te  Jb.d.,  il).  N quid,  cujns 


•■tiiin  Dei,  Teinplum  eniui  bipariitum  est.Cujus  pars 
altera  ,  quamvis  lapidibus  uiagnis  exslruaiur  ,  de- 
slruiiur  :  ucque  in  co  lapis  supcr  lapidetu  reliuquc- 
•ur.  Utius  uobis  jugis  advcntits  cavendu»  oai,  duucc 
dc  luadio  ejiisdiseetlai  Eccloaia. 

RECCLA  li. 

Dc  Domini  cnrpore  bipartito. 
Regu1)  i.i.in cii  corpoiis  Domiui  mulm  Kceessa- 
rii.r  et  a  nubis  lanlo  diligcntius  pei  snicienda ,  ci  per 


peccaia  delcvil ,  cui  dicit,  meut  tt  tu  :  F.l,  ne  obli- 
tiscalur  jui :  Cuniiiiciuoi.it  eidem  ,  el  dicil ,  aOMCr- 
tere  ad  me ,  aul  ajicujus  aiilequain  convenaiur,  pec- 
cata  delentur?  luiinn  :  .SVto  auoniam  reprobaiut 
reurobabciis  :  propler  nomen  luum ,  ostei<d  m  ttbi 
tlignilatem  ai.am ,  ,.1  pravlara  tnea  tuptrdutum  iibi 
(lta  ilviii,  21,  0).  Nuuiquid  roprobaio  usieudil 
ttigni|alBJD  luam,  ul  praelara  sua  imliicii  i?  Iier  un : 
•Vun  ■  scuior,  hoii  Augclut  :  ttd  ipte  caiiiutcrati>:.  eos 
vrouter  yuoii  diligcret  eos  ,  et  parcetet  iltis.  tpst,  redr-— 


*  LXX  ,  oO  npioSof  ,  oiii  «-/-/tior.    A'o'i  tegattis  ,       Scd  ipse  tatvavit  tot 
fw  angelus  :  Ki  stalim  :  iV*'  ourof   iiriuiriv  «utcj,- 


Heqw  uiigeli 


21 


LIBER  nE  SSPTEM  REGULIS. 


2?. 


mit  illot ,  et  assumpsi: illos,  el exall avit iltot  omnes  diet  A  genda   essct;   eodem    gencre  loeutionis   osienuU, 


uecttli,  Ipsi  auiem  coniumaccs  (uirnnt  ci  exncerbave- 
runl  Spiritum  sanclvm  (Isa.  ls  u,  9.  10,  fcc.  I.XX). 
Quos  omncs  difti  s;i'cnli  cxallavil ,  ipjn  lcmpore  lu c- 
runt  coiituuijces,  aui  exacerbaverunt  Spiritum  sanc- 
tnm?  Iienuti  aperle  Deus  uui  corpnri  lirmitatem , 
et  iiiieriimii  promiuit,  iljcous  :  Hierusalem  civitas di- 
ves,  labenuicula  quec  noncommovtbuntur,  iteque  agila- 
buntur  pali  lubernaculi  lui  in  wtetnnm  tempus,  neque 
funet  ejusrump.n'ur(Isa.  xxxui,  20,  21,  sec.  LXX). 
Et  adjecil  :  rupti  tunt  funei  tui ,  qnia  non  raluit  arbor 
navii  Ivic,  inctinaveriint  liui  vela  ei  uon  toll<t  signum  , 
donec  Iradalur  in  perditioncni  (Ibid.  25).  Iieiiin  os- 
icndit  brcviier  liipartitun  Cliristi  corpus  :  FutcQsum 
ft  decora  (Cunt.  1,  &).  Absit  enim  ,  ut  Ecclesia  ,  qu:e 


iininii   corims  et  bomun  sssn   n  ntalum ,   tlicens: 
Secundum  Evanyelium  quidem  inimici  proptex  ics :  se- 
cundum  elcctionem  aWem,dileciiprojiterpalres  '/6.28). 
JNiiinquid  idem  dilecti,  qni  miiiiiri.  aui  polest  in  causa 
iiiriinique  convenire?  Iia  [loininus  in  onimlins  Scrip- 
mris.  Ununi  corpus   seminis  Aliralise  in  omnibus 
geniibus  cresccre  cl  florcre  attjiie  perirc  lcstaltir. 
REGULA  III. 
I)e  promissis  et  Lege. 
Exponitur  Paulus  ad  Rom.eladGal.,ei/*ru.  c.  xlvih. 
Aucioiii.is  divina  esi,  nemiueni  aljquando  ex  opc- 
riliuslegis  jiistilicari  poluisse.  Eadem  aucloritate  lir- 
niissimum  est,   non  ilefuisse,  qui  legcm  facerent, 
ci  justificarentur. 


«ton  habel  maculam,  aut  rugam  (Ephes.  V,  27),  ijunni  B      Scriplum  esl  :  Quacumque  lcx  l«'{iii'.ur ,  liis  dicit 


Dinniiuis  suos.iiiguiiic  iiiuudavit,  aliqna  cx  pnrlelusca 
sit,  nisiin  parte  sinisira,  per  quam  nomen  Dri  blas- 

phcmaiiir  in  gemibus;  alias,  tota  speciosa  esl,  sicul 
dicil.  ro(n  speciosa  es,  proxima  mea  :  el  Tcprelte.mio 
nnlta  ctt  in  te(Cam.  iv,  7)  Eteniill  dicil  qna  dc  causa 
sit  l'usc.1  et  specinsa  :  ullubernaculuCedar,el  pelles  Sa- 
lomonis.  Duo  tabct nncula  oslendil  ;Kegium  etservilo. 
Utrumquetanien  semen  Abrabac.  Cedar  enim  lilius  e§i 
[sinael.  Alio  deniquc  loco,  cmn  i-to  Cedar,  id  esl, 
cum  servo  e\  Abrabain  ,  diiiturnam  mansjonem  sic 
ingemuit  Ecclcsia  tlieens  :  Ihu  me !  quia  peregrinalio 
mealonginquafacla  est  .■  Hubitavi  cum  tubernuculis  Ce- 
dur,  mullutii  peregrinata  est  unima  mea.  fjum  odien- 
tibut  pacem ,  erani  paiificus :  cum  loyuerer  ittis ,  dcbel- 


qui  in  tege  sunt .'  t't  onne  os  obstruatw,  et  subjecius 
/ini  omnis  miinJnt  Dco.  Quiu  n  n  justificalur  cx  tcqe 
omnis  coro  in  conspcctn  ejus.  Per  tcgem  enim  agnitio 
p.ccuti  (Hom.  iii,  10,  20),  Jteruni  :  Peecatum  vcsui 
non  tluminabitur.  A'o«  ciiiiii  eslis.  sub  lcge  (/{om.  vi,i). 
lt''ruin  :  E<  nos  h.i  Christum  credimus  ':  utjustifiecmur 
es  fid  ■ ,  ct  non  ex  oveiibus  lcgis  (Cnl.  n  ,  Iti)  Iterum  : 
Si  i  nim  data  etset  lex,  qnte  possct  civificare,  oruni- 
modo  cx  lege  cssct  jmlttia,  Scd  conclusit  Scripiurn 
omnia  sub  peccalo  :ut  promissia  ex  fidcJesu  Christi  da- 
retur  credentibit»  ((.'«/•  m, 21,22).  Sed  dicct  qnis  :  a 
Cliristo,ci  infra  noti  justificai  lex,  suo  lamen  icinoo- 
re  justilicavii.  Huic  occunit  aucloriias  ijiostoli  1'clri , 
qui ,  cuin  eentes  a  fralril  u<  cojjerentui'  suli  juyo  le- 


liibnui  me  graiis  {Psu!.  cxiv ,  .V7,  sec  LXX).  Non  C  gis,  sic  aii :  Quid  tentetis  Piominum  iiiponere  volenlet 


possiun  antein  dicerc,  tebernaeulum  Cedar,  prseicr 

Eccle-ianicsso.  Ip>e  cnim  dicit:Tabcrnaculum  Cedar 
ct  Sutouioiiis  :  1'utle  fu&ca  sum  ,  inipiil,  et  decora. 
Noii  cnini  LiclrM  i  in  Iiis  qui  f»ris  suni ,  fusca  esl. 
Hiio  mysterio  Doniinns  in  Apocalynsi  septein  aegelos 
dicit,  id  esi ,  Eccle  iaw  septiforincin ,  nunc  sanctus 
ct  pi':i'ceploruin  cnsiodcs  :  nuiic  eosd$m  el  qtulio- 
riim  criiniuum  rcos.et  poenitentia  dignos  oslendit. 
Et  iu  Evangelin  unuui  pra'posilpruip  curpus,  diyersi 
meriti  Diauifestat,  dicens  .Beutus  ille  servus ,  quein 
adveniens  domii.us  illius,  inveneril  ila  facienicm(Lvc. 
xii  ,  VS.)  Et  de  eodcin  :  si  uu'tm  neijvam  ille  servus , 
quem  Dominus  dividii  iu  dua\  pur'es(Luc.  xix,  21). 
Dico  ■  ntiiiiqiiiil  omneindividcl,  anj  limlct?  Dcniquc  to- 


juijum  super  cnllum  discenlium ,  quod  ncjue  patret 
nostri ,  neqne  nos  pvlwiiius  pnrtare  (Act,  x.v,  !<•).  l't 
aposlnlus  l'.ui|ii<  :  Lum  eesemut,  inqqit,  in  came. 
patsiaues  peccalomm  qtue  per  leqem  tunt ,  vperabantur 
in  membrii  nostris  ,  vt  (rvctum  afferrent  morti  (Itom. 
vii,  [>).  Ei  toiiiia,  ideiu  Aposiolus  tlicit :  Jtistitia, 
qua?  ex  lege  cst.  conservatus  sinc  ijv.ere'a  IPhilipp.  ni , 
0)  (.liiod  si  lanii  Aposloli  auc^irilas  tleesset  :  quid 
dici  potuitcaiilra  testimonium  Doininidicentis :  Eeee! 
rere  liraeltla  in  quo  doliis  non  esl  (Joan.  i ,  47). 
Quotl  ci  si  Uoniinus  boc  lestimouium  uon  dignareiur 
perbibere  :  quis  tain  sacrilegus,  quis  lam  lumore 
siuporis  elatus  diccrel ,  Moysen  et  Prophetas,  vcl 
oiimes  Sancto-:  jtislitiain  non  fecisse  ,  aut  ju  tilica- 


iiiiii  uon  totiim  :  scd  parlem  ejus  cum  liyiiocriiis  ponet  1*  los  non  esse?  cuui  Scriplura  dicat  de  Zachana  et 


(Uuiib.  xxiv,  Sl).  In  iino  enim  corpus  oslendil.  Iloc 
itaque  corpns  accipicnduni  est  pcr  rnnnes  scripturas, 
sicubi  Deusdicit,  oli  inciiluni  Urael  pi  riliuuin,  aut 
liaTcdiiatem  suam  exsccrahilim.  Apostolus  cuiin  cq- 
piose  iti  dispuial,  niaxinie  ad  Itomanos,  iu  paiie 
accipifcndiim,  quiilipiid  dc  loto  coipoic  iliciuui  csl. 
Ad  tsrael ,  iuquit ,  dicit :  Tota  die  expandi  manus  mcns 
adplebem  coniradicenti  ni  (Itum.  x,  21).  I  I  uloslende- 
rei  de  parie  dictuui  ■  Dico  ,  iuquit,  tiumq uid  repulil 
Deus  plebttn  suamt  Absit.  A'am  ei  cgo  lsraeHta  svm  ex 
scmiiic  Abrahic  ,  Iribu  Benjamin.  A'o«  reputil  Deus  ple- 
bem  suam  ,  quam  j.raiscivil  (Rvn.  xi,  1,2).  Elpost- 
qnain   iloruit,    qiiemadmodum   hjec   locuiio  intelli- 


lixore  ejns  :  Eranl  jusli  ambo  in  conspectu  Dei,  umbu- 
taniet  in  imuibus  mantlutis  el  justificationibus  Dei  sine 
queiela  (Lttc.  i,  6).  Et  Dominus  noo  vencrit  vocare 
juttos,  scd  peccalores  (Mattlt.  i\.  13).  Lcx  aiilem , 
quumudo  jusiilicari  pniuii  a  peccato ,  qu:e  aJ  hoc 
tlaia  usi  :  Lcx  auiem  subiniravil  ,  ul  muliiplicaretur 
peccatum  [Rom,  v,  20).  Illud  autem  scire  tlebemus 
et  tcncre  :  pumqtiain  omnino  inlerceptum  esse  se- 
nicn  Aliralue ,  ab  Isaac  usqtie  ad  hodicrnuni.  Seinen 
antcui  Abnha?  noncarualc  ,  seil  spirituaie,  qucd  iioii 
c\  1','^c  e.-t,  sed  cx  repronii  siouc  e-i.  Mteruin  cnini 
scin.  n  carnale  esi ,  ijiiotl  cx  \-  ::c  esl  a  monie  Sina  , 
Qnod  est  Agar  i»  scrvilvtc  generant.  llle  quitlem  ,  ijni 


•3 


TICHONII  ATKI 


24 


<u  iuuiltci  curmtlittr  naitts  etl.   Qui  aulem  ex  libera  ,  A  Deum  :  juttui  autem  ex  fide  vivit  (Gal.  m  ,  11).   Os- 


e.v  firomiisiotte  (Gat.  iv,  15,  14).  Non  e>se  aulom  sc- 
iihmi  ai.kiIi,.',  nlti  i|uud  ex  lidii  t-st ,  A|insiiiliis  dicit: 
\citit  ergo>  quonittm  qui  $x  fidt  uint,  hi  lunlfilii 
Abrahie  (Gul,  iii,  7) '.' Kt  llerum  :  Vosautem,  frairtt 
terundum  Itaat ,  promistionit  filii  cstii  (Gal.  iv,  28). 

Se n  ergo  Ahraha?,  non  cx  lcgo ,  sed  ex  proinis- 

si  ne  esl  ,  quod  e»  Isaac  Jugiter  Iransit.  Si  autem 
constui  somen  Abrahn,  ijuod  cx  liJe  cst ,  con- 
m  i , 'i  ,  .!  iiiinii|ii.ini  luii  ex  Irge.  Nini  eiiim  polnit 
c\  legeesse,  el  e»  Ode.  Lei  enim  ei  Bdes,  diversa 
ros  esi.  Qnia  U-x  nnn  esi  fidei  ,  sed  opernm.  Sictit 
ECriplum  esi  l  / .«1  non  esl  ex  fide  ,  sed  qtti  fecerit  en  , 
vivet  in  eis  (Gal.  lil,  1-2).  Abraham  ergo  lide  seinper 
lilins  lubuit,  lege  numqu.im.  Non  enini  ex  lege  | . r< » - 


lendil  prsteren,   diemiii  esse  per  Propliciam  ,  F.x 

fule  vivii  :  ut  manifestum  fieret,  qiiemailmodum  vi- 
vereni ,  qni  legom  faeere  nnn  posscut.  Sed  minus 
llicet,  (|tiid  sii  :  Jtistiis  ex  fide  vvit  (Habac.  u  ,  4). 
Nini  eniin  poluil  quisquun  jnsius  in  Irgc  positus  vi- 
vere,  nisi  opeia  legis  fecisset ,  et  uninia  opera  :  sin 
iniinis,  malediclus  essel.  Dedit  Deus  legem  ,  cl  dixit: 
Non  concuphces  (Exod.  xx,  17  ;  Deut.  v,2l).  Sialim 
occasione  accepla  ,  peccattnn,  per  mandatum  npera- 
tum  est  omnein  enncupiscenliam.  Nicesse  est  enim 
passiones  peccatorum  ,  qu<c  per  legem  sunt ,  opcrari 
in  iiieiiilirisejiis.qiii  in  legeest.  Propiereaeadata  esl: 
ui  (ifrn»(/ureipei:caiMiii(Kom.  v,20),  qnia  virtus  pecca- 
li,  lex.  Veniindatiisaulem  subpcccain,  jam  nnn  quod 


missio  est  Aluali.t: ,  aul  semini  ejus,  nt  hares  esset  B  vult  operalur  bonum  ,   seil  quod  non  vult  malum 


iiiiinili,  sed  per  justiliam  lidei.  Si  euimqui  per  legem 
ipsi  sunt  ha>redcs ,  vaena  est  fides,  et  v;icua  est 
promisaio.  l.ex  enim  iram  operatur.  Si  ergo  nec  fi- 
des,  nec  promissio  Abrahjc  destrui  potest ,  ab  ortu 
sui  jugiier  maiisit.  Nec ,  data  lege,  impedita  est : 
quomiuos  Ahrahx  lilii  secundum  promissioneni  lidei 
generentur.  Dicil  eniin  Apostolus,  post  quadringentos 
et  triginia  annos  Jaiaiu  legem  non  ohfuisse ,  nec 
deslruxisse  proniissionem  :  Si  enim  ex  lege  " ,  jam 
non  ex  peomissione.  Abrahor  aulem  ,  per  repromissio  ■ 
uem  donavil  Deus  (lbid.  ,  18).  Et  alio  loco  :  Lex  ergo 
adversus  promissa  Dei?  Absil  (Ibid.,  21).  Videmus  le- 
gem  ad  prnmissa  non  peninerc,  nec  aliquando  alte- 
ram  in  alleram   impegissc  ,  sed  ulramque  ordinem 


cnnscntil  enim  legi.secimdiim  interiorem  linminem. 
Ex|iugnaiur  autem  aliter  lege  membrorum,  Irahitur- 
que  captivus,' neque  alii|uando  liberari  potnii,  nisi 
snla  graiia  per  fidem.  Est  autcm  magnuin  crimen 
perlidiae  ,  non  atlendisse  genus  armorum  ,  quibus 
violentia  pcccati  expugnaretur,  ct  e  conlra,  magni- 
fic:e  lidei  est  inquisisse  et  vidisse.  Esi  ergo  sacrilega 
mens,  et  male  de  Deo  seniiens ,  quae  cum  legem 
nullo  nindo  bumanitus  pnsse  fieri,  et  ad  ulciscen- 
dum  paratam  videret;  iioii  intellexerii  esse  aliquod 
remedium  viia: :  nec  fieri  potuisse,  ut  bonus  Deus, 
qui  sciebat  legem  non  poiuisse  fieri,  alterum  vitsc 
aditum  non  reliquisset :  et  adversum  homines,  quos 
ad   vitam   fecerat,  midiqiteversum  vitae    vias  clau- 


suum  tenuissc.  Quiasicut  lex  iuunquani  lidei  obfuit,  C  sisset.   Iloc  lides  non  lulit.non  admisil.  Sed  cum 


ila  nec  lideslegein  destruxit.  Sicut  scriptum  esl:Le- 
gem  ergo  destrtiimus  per  fidem  ?  absil,  sed  legem  statui- 
mus  (Itom.  iii,  51),  id  esl,  lirni.imus:  invieem  naiuque 
firmant.  Ergo  filii  Abrahae  non  ex  lege  sunl ,  sed  ex 
fide  per  repromissionem.  Quarendum  autem  quem- 
admodum  hi  ,  qui  ex  operibns  legis  negantur 
potuisse  justtficari,  in  lege  positi ,  et  legem  ope- 
ranies  ,  juslilicaii  fuerint.  Quaerendum  praeierea  , 
cur  posl  proinissionem  fidei,  quoe  nullo  niodo  de- 
strui  potest ,  dala  esl  lex,  quoe  non  est  ex  fide  :  ex 
cujus  opcribus  nemo  jusiilie  ireiur,  quia  ,  Quolquot 
ex  operibus  lajis  sunt ,  sub  maledicto  sunt.  Scriptum 
est  enim  :  Maledicltis  qui  non  permameril  in  omni- 
bus ,   quw  scripta  sunt  in    libro  legis ,    ut  {acial   ea 


inhrmilale  carnis  ,  ei  virtute  peccati  urgeretur  : 
Deus  dedit  claritalem.  Sciens  Dominum  bonum  et 
jusiiim  ,  el  viscera  sua3  miseratiouis  cnntra  opera 
mauuum  suarum  non  clausisse  :  inlellexil  esse  iter 
ad  vitam,  et  faciendae  legis  remedium  vidit.  Deus 
enim  cum  diceret :  Non  concupisces ;  non  denndavit, 
quemadmodum  id  provenire  posset ,  sed  vere  atque 
decise  dixil  :  Non  concupisces;  i|Uoniam  id  repe- 
riendum  reliqnii.  Si  enim  mandaret  a  se  proventum 
postuiari,  legem  destruxerat  ei  lidem.  Ll  quid  enim 
legem  darei,  si  legem  in  omnibus  faclnrum  pollice- 
retur?  Aul  quid  lidei  relinquerelur,  si  fidem,  auxi- 
lium  p-illicendo,  praeveniret?  Nunc  autem  bono  fidei 
dedit   legem,  minisiram  morlis  :  ut  amalores  vilx, 


(Gal.  ni ,   10).   Apostolus  denique   huic  qu:esiioni  D  fide  vilam  viderent,  el  jusli,  fide  viverent,  qui  opus 

prospicicns,  cum  asseral  oninimodo  lilios  Abrahae 

dmio  Dei  semper  fuisseperfldem,  non  perlegem  fac- 

lorum  ,  ex  alleriua  persmia  respondit  sibi ,  dicens  : 

Quid  erqo  lex   [uetorum  (Ront.  m  ,   27)?  Id  est  :  Si 

ex  fide  lilii  ,  cnr  d;>la  e>l  lex  facloium  ,  cuin   sufli- 

cerct  proniissio  generandis  filiis  Abruli.v.el  Dde  es- 

sent  nutrieudi  ?  Qtttu  justus  ex  fide  vivit  (liom.  i  ,  17; 

Gal.  iii  ,  II ;  Heb.  \,  7,0).  Auteqnam   enim  se  inler- 

rogassel  :  C'»"'  •>'<.i"  '<'-l:  (uetorum?  jam  dixerat ,  ut 

viverent,  qui  cx  lide  justiQcari  non  possent,hoc 

modo  :  C'1"""1''"'  "ulcm  ex  legenemo  juttificatur  apttd 


legis  non  ex  sua  virtutc,  sed  ex  Dei  dono  fieri  posse 
crederent.  Lex  enim  a  came  fieri  non  potesl  :  qnae 
cum  facia  iion  fueiit,  puuii.  Ou.e  ergo  spes  homini 
faciend;e  legis,  et  fngiend*  morlis  :  nisi  opis  et  mi- 
sericordiae  Dei,  quam  lides  inveoit?  Garo  legi  Dei 
subjeela  non  esl;  neque  enim  polest.  Qui  autem  in 
carne  sunt.  Deo  placere  non  possunl.  Vos  autem  non 
eslis  tn  catne,  sel  in  spirilu;  siquidem  Spirilns  Dei 
iii  veMl  est.  Si  quts  itule.ni  Spiritum  ('Ittisti  non  ftu- 
bet,  hic  non  esi  ejus  (Itom.  vill,  7,  9;.  Osiendii  Spl- 
riiuin  Dei  el  Chrisli,  idem  esse.  Usiendii  pranerea, 


1  liKredilas. 


23  LIBER  DE  SEPTEM  HEGULIS.  26 

qui  Spiriium  Dei  habucrit,  in  carne  non  e>se.  Si  A  fide.  Qiix  nnillipticatio,  evenire  non  possii  sine  a<l- 


ergo  untis  csl  Spirilus  Dei  et  Chrisli ;  propheUc  el 
sancti  qiiia  Spiritum  Dci  habuerunt,  Spiriium  Cbri- 
sii  hnbuerunl.  Si  spiriluin  Dei  bahuerunt,  in  carne 
n<in  fuerunt,  et  legem  lecerunt :  ipiia  caro  esi  ini- 
mica  in  Deuin,  et  legi  cjus  subjecta  non  est.  Qui 
ergo  ad  Deum  confngii ,  aecepil  Spirilum  Dei,  quo 
accepm,  mortiOcata  est  eaio;  qua  mortificala,  po- 
iuit  laccrc  legcm  spirilualis  ,  liberatus  3  loge,  quia 
ju-to  non  esi  posila.  Ei  iteruni  :  Si  Spirittt  Dei  ogi- 
iiiint,  non  esiis  sub  leqe  (Gal,  v,  18).  Qua  re  inanile- 
slum,  qni.i  palres  nosiri, qui  Spiriuim  Dei  iiabuerunt, 
non  fucruiit  sub  lcge.  Quanidin  eiiim  quis  in  carne 
est,  id  esi,  Spiriium  l)ei  non  babet,  duminatur  ei 
lex.  Si  autem   tradidciit  se  graiix  ,  monlur  legi,  et 


julorio  legis  multiplicntx ,  et  multitudo  in  lidem 
nerdum  revelatam,  sicuijam  dirtum  esi,  vel  neces- 
sitalc  di-duceretnr.  Providentia  iiaque  Dei,  saucium 
ex  augeudo  gnbernandoqiie  semcn  Ahrah»,  ut  scve- 
ritale  et  meiu  legis,  niuUi  compcllerentnr  in  fidcm, 
ct  semcn  fulciretur  usque  ad  fidei  revelaiioncm. 
Lex  aulem  subintravit ,  ut  multiplicaretur  peccatum. 
Ubi,  inqiiit,  multiplicalum  eu  peccalttnt,  superubun- 
dmil  gratia  (Rom.  v,  20).  Nnn  dizit,  uata,  sed  sti- 
perabundavit.  Ab  iuilio  enim  dala  est  fugientibiis 
legis  molestias  alque  dominium.  Abundavit  aulem 
multiplicata  lege ,  superabundavit  vero  in  omnem 
cirnein ,  revelaia  in  Cbristum.  Qui  veuiens  restau- 
rarc.quae  incoelo,  etqu.T  in  terra,  cvangelizavit  liilem 


facit  in  illo  legem  spiritns,  mortu»  carne.  qiiaB  legi  B  his,  qui  proiime  et   qui  longe  (Is.  lvu  ,  19;  Ephes. 


Dei  subjecta  essc  nnn  potesi.  Quod  enim  gercbaiur, 
id  eiiam  nunc  geritur ,  non  cnim  quia  sub  lcge  non 
sumus,  ccssavii  inierdiclio  illa  conciipiseenti.r,  et 
nnn  magis  aucia  est;  sed  nos  in  revelaiam  graiiain 
concurrimus  per  fidcm,  edocii  a  Domiuo,  opus  legis 
de  ejus  misericordi.i  pnstnlare  el  dicerc  :  b'ial  co- 
luntas  tua  :  Et,  Libera  nosa  mulo  (Mtitlli.  vi,  10, 13). 
llli  auiem  in  non  revelaiam  per  eamdcm  fidem 
coacii  mciu  morlis,  quam minislra  lcgeparalogladio 
intcniari  videbanl.  Le\  daia  esi,  donec  venirei  sc- 
nien,  ctli  promissum  est  etevangclizare  fidem.  Anlea 
vero,  lcx  cogebat  in  fide;  quasi  sioe  lege  non  possit 
exprimi  fnlcs,  ad  exqiiirendam  Dci  graiiam,  eo  quod 
pcccatum  virlulem  non  haberet.   Dala  vero  lege. 


ii,  17),  id  esl,  peccalorihus  Isracl  et  gentibus.  Jusli 
enim  Israel  ex  fide,  in  eaindem  fidem  vocati  sunt. 
Idcm  namque  spiriius  ,  eadem  fides,  eadeni  graiia 
per  Cbristum  semper  dala  est.  Quorum  pleniiudi- 
nem  veniens,  remoio  lcgis  velamine,  oinni  genti 
largiius  est,  quae  modo,  non  genere  a  fuluris  diffe- 
rebani.  Aliter  enim  numquam  fuit  semen  Abnlue. 
Quod  si  qiiisquam  prxter  fidem jnstificalusest :  filius 
Ahrahx  non  fuit.  Quoniam  filius  Abraha?  dici  non 
potest,  si  ex  lcge,  ct  non  sicut  Abraham ,  ex  fide 
jusiificaius  est.  Ab  eadem  namque  imagine  graiia; 
et  spiritus,  in  eamdem  transisse  Ecclesiam ,  docet 
ApnSKilus,  dicens  :  Nos  autem  omnes,  revelata  facie 
gtoriam  Dei  speculantes,  in  eamdem  unaginem  commu- 


passiones  qu:e  per  legem  sunt,  opcrabantur  iu  mcin-  C  tamur,  a  claritale  in  claritatem  (II  Cor.  m,  18).  Dicit 


bris  noslris,  urgentes  in  prccatum,  ui  vel  nccessi- 
laie,  urgercnmr  in  lide.qu.e  implorarel  graiiam 
Dci  in  auxilio  toler.inti;r.  Cusiodiain  carcetis  passi 
sumus,  lege  minanle  inortem,  ei  undiqueveisum 
insuperahili  muro  ambienlem  ,  cujus  ambiius  sola 
una  janua  fuit  graiia.  Iluic  januaj  custos,  Gdes  prae- 
sidibat :  ui  ncmo  illum  carcerem  effngerel,  i>i-i  cui 
fidcs  aperui.-set;  et  qui  hanc  januam  non  pulsaret , 
intra  septa  hgis  morereiur.  Legcai  pajda^ogum  passi 
suir.us,  qui  nos  cogerel  sludere  fidci ,  qui  nos  cge- 
ret  in  Christo.  Dicil  enim  Aposiolus,  propterea  da- 
tam  legem,  ui  noscnslodia  sua  conclinleret  iu  lidem, 
qnanliim  fuiurum  erat  revelari  in  Chii-to,  qui  csi 
liuis  legis ,  quo  vixerunt  onines,  qui   lidein  gratia; 


el  ante  passionem  Domini  glnriam  fuisse,  ei  negat 
ex  lege  excludi,  id  est,  cvprimi,  produci,  effici  po- 
tuisse.  Unde ,  manifeslum  est,  ex  fide  fuisse.  L'bi 
ergo,  inquit,  gloriatio?  Exclusa  esl.  Per  quam  legem? 
Et  numquid  operum?  Xon  ;  setl  per  legetu  fidei  (Rom. 
iii,  27,  28).  Quid  enim  Scriptura  dicit?  Credidit 
Abraliam  Deo,  el  reputatum  esl  ei  in  juttitiam  (  Uom. 
iv,  5).  Ad  gloriam  ex  cadein  glona  transivimus  : 
qua;  non  fuit  ex  lege.  Si  ex  nperibus  fuii,  h.bct 
gloriam,  sed  non  ad  Dcum.  Etcnim  impossibile  est, 
sine  gratia  Dei,  habere  aliquam  glortam.  Una  esl 
eniin  gloria,  el  uno  genere  seinper  fuit.  Nemo  enim 
vicit,  nisi  cui  Deus  viccrit ,  quod  nnn  e-i  ex  lcgc  : 
scd  qui  fecerit.  In  fnlem  auiem,  Dens  infirmum  facit 


Dci  exquisierimt.  Prins ,  inquil,  qunm  veuirel  fides  ,  D  adversarium  noslrum.   Proplcrea,  qui  glorialur,  iu 


snb  lege  cnstodiebaniiir,  conclusi  in  fidein,  quam 
fulurum  eral  rcvelari.  Lex  it.ique  padagogus  nosier 
(uit  in  Cfiris!»  (Gal.  iii,  24i :  ul  ex  fide  juslificemur. 
Lex,  inquam  ,  "  fides  erat  deiiionsiratrix.  Sed  dicet 
quis  :  si  in  uiililatc  fidei  dala  esi  lex  ,  cur  non  ab 
originc  seminis  Ahrahae ,  siquidem  juge  fnii?Ke- 
vera  ,  juge  fuit.  Jugis  el  fides ,  ut  genilrix  lilio- 
mm  Abrahse.  Jngis  et  lex ,  pc-r  dignoscentiam 
boni  ei  mali.  Scd  post  promissionem  Qliorum 
Abraha\  mnlliplicatis  eis  secuudum  carnem,  innlli- 
plicandum  erat  el  senien   Abraha:  ,  quod  non  est  e\ 


Domino  glorielur  (l  Cor.  l,  51).  Si  enim  quod  vinci- 
mus,  noslrum  non  est :  non  est  ex  operibus,  sed  cx 
fide.  Nihil  est  igitur  quod  ex  uohis  glnriemur.  Nihil 
enim  liabemus  ,  quod  nnn  accepimus.  Si  sumus,  cx 
Deo  sumus  :  ut  magnitudo  viriutis  sii  Dei,  et  non 
e\  nobis.  Omne  opus  nosimm,  fides  est.  Qu:c  quanta 
fuerit,  lantnm  Deus  nperalur  in  nnhis.  Cum  in  hoc 
glorialur  Salonmn  luisse  non  cx  homine;  sed  cx 
Dei  dono  csse  hominis  eomineuiia  :  Cum  sebti,  in- 
quit,  <yiiia  uliter  non  possum  esse  continens,  nisi  Deut 
dederit.  Et  hoc  ipsum  erat  tapientix,  scire,  cujns  hoc 


«  Fidei. 


27 


TICIIOMI  AF«I 


'28 


i'tiiuu:  tutt,   1  •  / 1 <  Ittimifiiiit,  <7  deprtealu*  >m  (v'i/i>.  A  tfucd  toeti  ni  iuih  tH  Car.  iv,  IS)   Bumdem  iplritura 


viii,  31),  Jiuii.  in  Saloiuonii  i  redeiifloin  >  i .  nun  ev 
oporlhui,  si d  r\  graiin  Dei,  nmnei  ju-dillcatng ,  qui 
leieruui  npqi  legia  a  l>co  iinpleiidum ,  quo  pnssini 
glorimi,  Dicil  tulem  Aposlolttl .  Vi  umnit  cuta  non 
tjlonelitr  m  cuiupcctu  l>ei    I   (,'ur.  |,  2!)|.  II  ili  niiini 

niod. i,  i|iinii  Deuui  Bun  cognovciuiii  i  jusii,  qiind 
ii.  ii  iiinm,  isd  l'ei  sint  ppui.  /uu(i/io,  ini|uit,  r/«e- 

i  c  ii  (tegil  Deiit,  ,/iiir  udii  mimI  ;  IK  iii ,  i/iiir  mnl , 
i  rni  iiiin/iinc ,  ii i  it i)u  tjtorteiur  in  compectn  l>ei  OWIMI 
fiini  /,'i  ipin  imicui  rni  cwu  in  (.'/inxi.  ./i'jii,i/iii  /ueius 
M'  roitt  »npii'ii.'iii  ii  />eo,  r/  iinlliiu,  <•(  samliiiioiiiu, 
r/  reiteniplio  :  ui  tecuiutnin  i/uud  ttriplUUi  cst  :  Qw 
(jlvriii  nr,  im  Uuiiiiuo  glorielur  {Ibnt.,  28-50).  El  itc- 
rniii  :  Cnttiii  ettit  rctj  uii  per  fidem  ,  el  hoc  iioii  er  i<o- 


lidel  .  dixil  babuirie  eumdcin ,  qtii  diiil :  Credidi 

jirn/'  (ii  (iii. .(/  / ...  Him  i  iii  ( /'...  i,\( ,  I) :  i-i  iii  con(irniai| 
liiccns:  KlMueredimut  ;iileoau«  <  Ivijuimur.  Diccndo : 

/.''  ItOI,  •  *loinlil  i  l  IIIom  eodl  in  spl:  i  u  li.ii  i  '  retlnlise. 

Uuile  inanifesiuiii  ost ,  i|iti.i  hce  ju-ti  non  cx  lege, 
led  ipirilii  iulci  inmper  bnliucrunt.  Quidqitid  per 
liiiinliiiiiii  venii,  plciiiimlo  est ,  cujut  pars  fmt  per 
ciinulciii.  Sicut  parvulus,  qui  cum  nibil  miiuii  habcai 
.i  vlco,  innicn  vir  inni  esl,  ct  per  iucrementa  nnn 
novoriini.  scJ  coriiinilciii  incmhioruin.  in  eiim  vcnit 
plenitudo  corporis,  m  sil  pcrfecius,  i  lem  tamcii  qni 
ihci  it  parvulus.  Kevera  nnn  eral  in  onmibua  Spirl- 
ius  sanctus  »nte  pasiionem  Domini ;  sed  in  illis  i|ui 
por  ipsiiiu  pnesentein  credehani,  ut  ipso  victnre,  ct 


bn  (Kpliei.  n,  8).  Uei  donum  esi ,  non  cx  nporitius,  |;  unncta  pcifieietiie,  signaii  perQcereniur.  Nnm  jusii, 
ue  hnie  ejuis  glorietur  .  ipsius  eniui  sumus  ligun-ii-  qtms  hic  invenil,  liahueniin  Bpiriiuui  sanetum,  ut 
iiiin,  croeti  in  Chriim,  Sic  nulla  caro  aliquando  ex  Simenn  ei  Natbanael,  ei  Sacharias,  ei  Elisabeua,  el 
lege,  iil  csl  ex  openhns  juslilicaii  poicst,  ut  nmnis      Antin  vidua  filh  l'h.uiui-1.  Prnmissio  ■<  lege  teparata 


ju^lus  ex  Deo  glorinio  hahc.rcl.  Est  aliml,  i|tiod 
iiciiiii  glorietur  in  couspeclu  Dri  :  Dcus  eiiint  sic 
snis  opcralw,  iil  sit  qund  el  dimiltal  :  iVcmo  ni 
riiim  mundut  u  torde,  ncc  si  iuiiiis  rfiei  sil  vila  ejut 
ilob.  xiv,  i).  Et  David  dicit  :  Nou  mfreeu  injudi- 
cium  riwi  tervo  luo  ,  ijuoniuin  uou  jutlificubilur  in 
coiispeciu  luo  omnis  vivens  ( /V  cvlii,  2).  I  i  Salomoii 
in  dedicatioue  t«*ii>i>li :  Non  est,  itiquii,  koiuo  qui  non 
peccuvil  (lll  Reg.  vm,  40).  El  ilciuin  :  Tibi  (aJidcli- 
qui  (l's.  l,  6).  vjuis  ciiim  glui  iahlur  castiiui  ie  li  i- 
bere  cor?    Vui  quis  gluriabilur,  mundum  essa  a 


csi ;  neque  cnra  sit  diversa,  imniisreri  potcst.  Non 
eunditio  infirinal  promissionem  ;  cogiinur  autrm  nos 
luqui  ea,  qu.c  sinc  igne  duloris  audire  non  prssu- 
inus.  Diciini  eiiitn  quidain,  i|ni  promissionum  fiimi- 
laiom,  ciqn.cex  lege  esitiranBgresunnem  nueiuut: 
proutisisse  quidctu  Deuni  Abrahx,  niiiiies  gcntes  (scd 
snlvo  lihero  arbilrio),  si  ie^cin  cusindisscnt.  Et  si 
pcricuk  imperitiai  quorumdam  juaiornm  salnte  pa- 
iclacure  |iiodest ,  srd  ciiui  de  Deu  oinnipnlcuic  sermo 
csi,  inoilcr.iri  diccmla  debcmus,  uc  silcnd.i  icpniandn 
memuremus,  et  c*  ore  nosiro,  alieita  lieet,  amiian- 


pcccntn?  P.iniiii   lini  de  con|c  casio,  id  cst,  n  cojji-  C  lur.  Qunrc  cum  ircmorc  ln,|ticiiits,  >tm  cuiqne  pcri- 


lationibiis,  nisi  ct  a  peccato  se  iiiunduni  itcinu  ^ln- 
riarelur.  Omnis  vicloria  uon  cx  operibus,  sed  Dci 
uiisci aiinne  conceditur,  sirut  scripinui  cst :  Qni  le 
coronut  iu  iiiiseriitioiie  el  miscricoidiu  {l's.  civ,  4).  Et 
milur  inariyrtini  liljii  nin  sic  dicil  :  [/(  illa  mturit- 
lione  cum  [rulrtbiit  luis  le  rccipiam  (II  Machub.  vn, 
20).  Jugti  antcin  pariecerunl  vuliiuiiiem  Dci  vuo 
atque  conatu,  qui  niiuntur  et  enncupiscuni  Deo  ser- 
vire,  iinii  innicn  in  le^c  Qua:  si  jusiilicas  ct,  onincs 
justi  iiniiis  esseul  ineriii ,  qui  i  parcm  dc  omiiihus 
exigit  ohservaiionem  :  sin  iiiiiius,  operarelnr  malc- 
diciio  :  si  antcni  dis|taris  erai  morili,  quis  quao- 
tu rcdidii  sihi  dari,  taiituin  gratix  Doi  raiserenlis 


cnla  cuiisideraiid.i  rcliiiqiiaiuu-.  M  inife^ium  rst , 
pr.i  scisse  Dciim ,  luiuius  dc  libero  arbilrio,  i|m<s 
Alnnliai  proiuisil,  am  iiou  fionr  s.  Ahcrom  esi  dno- 
riiui  :  si  fiiiuris ,  finiln  qtueslin  cst;  si  uon  fniurns, 
"  fidclis  Deii<  nnn  proiniilerci.  Aul  si  lioe  esl  sin- 
lniiiin  npiul  Deum,  lnnc  promissos d.irc,  si  proniissl 
vcllenl :  profeetu  dicerel,  ne  servus  ejus  ac  ciedew, 
quia,  quini  proiuisit ,  poieus  esi  ct  facore  ,  ludifiea- 
retur  Ahrahatu.  lYomissiO  aulem  illa  est,  qtt:e  inhil 
condttionis  incurrit.  Siu  uiinus;  nce  prnmissio  esi 
liinn,  nec  fides  integra.Quid  enimstahile  rciiiaiwbit 
in  Dci  promissione,  aut  iu  Ahrab.x'  lide,  si  id,  quod 
prmiiissum  el  crediium  esi ,  in  coriim,  qui  ptoiutssi 


acrepil ,  traiisfnrniatus  a  gloiia  in  cloriam  ,  sioul  a  suut,  pendcrcl  arbilrio?  Kign  cl  Deus  alieitum  prn- 
Dci  S|iiiiin,  id  est,  cx  eotlem  in  eurademl  Tale  ect  '•  misii,  ei  Abraham  incaute  crodldit,  l't  quid  etiam 
eiiim ,  qqia  posi  (Jbrisliim  (ides  dnta  csi  :  qualc,  i|isa  piomissio,  tlebilum  postmudnn  facin  est,  di- 
qnia  Spiritii^  saiicins,  cttni  scmpcr  onnti  s  |  ropbetae  cente  Deo  :  BeweditetUur  u  te  aumn  pDM  iri»«',  pra 
et  jusli  codem  spirilu  vixertinl,  Noit  entm  nlicr  vi-  M  t\nod  uudisii  rocem  incnn,  cl  uon  pipcrciui  /Ui»  tuo 
verc  puluentni,  quajn  spirilii  fidei.  Quniqiint  eniiu      diletle  prop.'er  uir  [Uen,  vmi,  t>)-  Ncqnc  auicm  rx 


stib  lcgc  fiiermii,  occisi  mnl.  Qnin  liiioiu  oeeidil, 
spiriius  aiiiem  vivi/iciv  (II  Cer.  iu,  (i).  Kt  lameu  dieit 
Dominua  de  eodem  Spiritu  :  Sisi  ego  ukieru,  illu  non 
vnuei  {Joan.  xvi,  7) ,  ciira  ct  Aposlolisjun  dodissel 
cumdem  spirilom,  Apostului  aaiom  dicit,  euiiidem 


Itis,  quibus  Incile  csi,  etadvorsum  .Mnahac  lurritunt 
liicii  arbilrii  raluninia  suepero;  cii.nu  poM  saoo 
icm  ipsins  Abrabm,  debitorom  se  ipsms  eonlo- 
iiiiI  Deus  ,  ci  prcplei  eiini ,  se  Inciuium  ,  qnod 
cj.is    llliu    promi.lcbil ,     iliitfns  :    l'io     lecmu  ,     et 


spiriimii  apud  aniiqiios  fiiis-e :  llubcnict  uuteiu  u.iii-      bciictliniin   le.    Tibi   cnim    et   temiiu     ue   dote   i*t- 
dem  spirituin  /jrftj,  mVm(  kcripium  etl  :  CietliJi  prcplM      iiim  hunc  ,  cl  ItalWM  jiirnliuiieni   incuiu  ,  i/tumi  ;*• 


•  Ahas,  fidetes. 


29  LIBER  DE  SF.PTEM  REGULIS.  30 

r«»i  Abrakee  palri luo,  el  multiplicabo  semen  tuum  sie-  \  quia  animam  non  miscuil  volnnlali  IVi.  Di-plicct 


ui  .^/r//<fs  «Wi,  ct  dabotibi  ettemim  tno  omnes  gentes 
icnce ,  pro  co  quod  audivit  Abrahnm  pater  tnus  vocem 
meam(Gen.  xxvi,5-5).  Ecce  lirmaium  esl  debitum 
Abrahx.  Niin  enim  poluit  per  liberum  arbilrium, 
posi  mortem  amitlere,  quod  vivus  mernerat;  no- 
luerunt  aniem  genics  ercdero.  Quiil  faciel  Abraham, 
cui  ileb'  lur?  qnomodo  accipict  Gdci  ei  tcntalionis 
ause  debitum,  cnjus  debere  Deo  sectirus  [uilT  Cui 
si  dicltim  cst  :  Dnbo  quod  prowiii  ,  et  reddnm  ijiiod 
juravi  (Ibid.,  i)  .  si  volucrinl  gentcs,  noncrcdciet , 
sed  exspeetaret  forluitmn.  Si  cnndilionc  opns  rst  , 
rnm  operario  cssc  dcbel ,  non  cuni  mercede.  Opera- 
rius  eniin  potest  vclle  accipere  :ioi  nolle,  non  mer- 
ces   rcddi   :uil  noi:   reddi.   Oinnes   ciiim   gcntcs  in 


il!i ,  quod  Deus  vo!uit  Eienim  vnlunlate  nialus  esi , 
qni  necessitaie  bonus  esl.  Lcx  operi  impedimcnlum 
est ,  non  vuliiiitaii.  Non  cst  coirjuncliis  Deo,  qiti  si 
innli  poena  non  essei ,  inaliini  scqucrclur  Nee  \olue- 
laiem  Dei  facit  ,  qui  gewil  quml  non  suam  faci.it, 
Non  esi  misericors ,  qni  liniet  rsse  crudclis.  Sub 
lc|;t:  esi ,  srrvus  est.  Non  furtnm  odit  ,  sed  |oenam 
meiuit.  Fmeiur  auteni  ncce>se  cst,  persuasus  et 
viclus,  qui  earnalis  est  sub  viriute  peccali,  Spiri- 
c.iiii  Dei  non  h;ibcns.  Qui  .iiiicm  amal  lionum,  imago 
Dei  esl  ,  lide  Dominica  vivit ,  rl  heeres  ,  jam  uon  ett 
ancitlce  fithisfGat.  iv  ,  30,  51)  ,  qui  accepit  legem  in 
limnrc;  ■•■cd  tibertv,  secundum  Isaac,  ijui  tion  accepit 
Spirilum  servitu  is   in  limore  :  sed  adopiionem  filio- 


incrccdeui  lidei  dal;c  sunt  Ahrahx,  sicul  l)eus  dicit :  II  rtim  ,  clamunlem   \bbn  pulcr  (lioni.  vili,  15).  Qoi  ili- 


Mcrccs  lua  multa  est  (  Gcn.  xv,  1 ).  Nnn  onini  si  fu- 
tnri  essent,  ei  non  qnia  futuri  erant,  promjsil. 
Quia  non  propter  (ideni  Ahralur,  |ilaeuit  Deo,  salvas 
forc  oinnes  genles  :  quas  uon  inodo  ante  fidem 
Abrahx.sed  aniemundiconslilulioneroposscdit.Sed 
quxsivit  fideleni ,  cui  id  donarei,  ex  quo  esset ,  cui 
id  fiiliiruiii  staluerat.  Abraliani  crgo  non  id  ineiiiil  , 
ul  esSent,  qni  fnltiri  erant ,  quos  Deus  olegcr.it,  ct 
tonformes  imaginis  lilii  sui  fntnros  esse  praviderat. 
In  Genesi  nauiquc  de  prascientia  Dei  oinnes  gentcs 
Abrahs  promissas  ,  Scriplura  lcstalur ,  dircns  : 
Abraham  atttt  in  ficns  fict ,  ct  crii  ui  genl>  m  magnam  et 
niiiliaiii  cl  bcitediceiitur  in  eo  oiimrs  yenlcs  I  nn  [Gen. 
xxvi ,  Hi).  Sciebat  cliani  quia  dispoueh  it  Abrabam 


ligit  Deum ,  non  timet  servilitcr.  Scriplum  est  ,  ti- 
nior  enini  scrvilis,  rum  odio  cst  disciplinx.  Fiiii 
anieiii  ciuo  lionore  patris,  Aiiud  esliimere  ex  lcge, 
nlmd  pro  venirationc  Iremcndx  Dei  inajesialis. 
Ejnsiuodi  similes  sunt  patri  suo,  qiii  in  coelis  :  com- 
memorali  ct  docti  amant  bnnum  ,  odcrunl  malum. 
Sine  lege  stint  ,  liberi  suni  ,  ipsi  protnissi  sunt :  non 
ipsj  dicitur  ;  Si  me  audierilis,  potcst  elenim  atidire  : 
numquid  couvcniel  iu  cnin ,  quem  Deus  nnnduai 
pratvidil  aiidiiiirum '.'  El  jnsti  qiiidem ,  ifttos  Deitt 
pni-ciii  ( lbid.,  2:J),  suiii  in  is|a  lege.  Dicitur  ct  ipsis . 
si  nic  audieritit;  sedalia  causa,  nonquia  possunl  non 
audire  :  sed  tit  emper  sollieili  sinlsii.i'  .-.ilnlis,  et 
ccrli  exittis  sui    Non  enim  sccurus  esi  nntisqiiisque 


liliis  suis ,  et  domiii  su.t.  posi  se  ,  ut  eustodi  inl  vias  C.  ex  nuinero  se  e^sc  pr.TSi itorum  ,  Apnsioin  diccuie  : 


Dniuini ,  facerc  jnsiiiiain  et  judicium  ,  ul  superducal 
Deus  in  Abrabam  quaxumqtic  luculus  est  ad  eum. 
I  ivcniniiis  ant  in  tt  conditioncs,  ut :  Si  m«  audie- 
rilis  ,  cl  volueiitis.  Ubi  prxscientia  Dii  ,  llbi  liinnl.s 
promissionis  in  biijnsinndi  condilionibns?  Dixit 
eliam  Apnstolus,  proptcrca  e\  fide,  et  non  ex  lege, 
daiain  esse  prnmissionem  ,  »t  firmu  esset  promittia 
(llom.  iv,  16).  Lex,  iiiquil,  iram  operaiur ;  ttbi  eliam 
non  est  lex  ,  neque  tramgrcssio  (lbni.,  15).  Propti-rca 
cx  fide  nt  secniiduiii  gratiam  firmu  cssct  promissio 
omni  semiiii.  Ilccle  ,  ut  firma  essct  promitsio.  Adjeeit 
eniin  ,  conditione  non  esl  firma.  Saiis  eniin  sliilliuii 
cstcredere,  in  intnm  corpus  convcnire,  qnod  bi- 
partiio  cnrpori  dieilur.  Absil  ui  liis  dical  Deus  :  Ni 


Se  ipse  reprobus  fuun  (I  Cor.  is  ,  27).  Non  est  i  rgo 
illis  ,  ir;c  opcratrix  ista  !ex,  >cd  fidei  excrciliuin  , 
quo  jugiier  Dei  graliaui  qu.erant  laboranles  ,  ui  pcr- 
liciatur qund  iu  illis  Deus  praividil ,  ct  de  libiiuar- 
bilrin  fnerinl  in  vilam  destinaii.  Alia-  impossiliie  est 
uonaudire  cum,  queni  Dctis  audituruni  pnevidil, 
piomisii  ,  juravit.  ln  qnain  vero  partcin  lex  proprie 
ennveniat,  bcet  uni  dclur  coipoii,  Doniiiius  in 
Evangcltn  declaral ,  dicens  Aposiolis  :  5i  lurc  scitis , 
beali  estis  s.i  [ecerins  ea.  Son  de  onuiibus  dico  vvbis  : 
Eqoscio,iittosei.gi  (Joan.  xin  ,  17,  18).  Magna  bre- 
vitas  nsteiidetltis  nuum  corpiisei  separantis.  Si  enim 
dicerel  :  Non  de  omnibus  vobis  dico  ;  aut,  non  de 
nmnibus  dieo  ,  nnn  ostenderel  unum  corpus!  Nunc 


in^  audierilis ,  quos  sciebal  andilnros ,  quns  aiitequani  P  autetu  uon  de  oninibus  dico  :  oslendil  qnia  el  si  non 

facerel ,  uovcrat    in  imagine    Dei   perseverainros, 

quos  et  promisii.  Non  est  data  ronditio,  id  cst  Irx  , 

nisi  impiis  et  peccaloribus  :  ui  ant  ad  gratiam  con- 

fugiaut  ,  aut  juslius  piinianiiir ,  si  irritam  fecerint. 

IU  quid  lex  ad  ju-.tos  ,  quibus  lex  non  rsl  posiia  ,  qui 

propitio  Deo  legem  sine  lege  faciunt,  qui  serviunt, 

quid  ad  imaginem  et  similitudincm  Dei  el  Christi 

vivunt,  qni  volcntes  ,  boni  sunt  ?  Qui  cnim  sub  lege 

esl  ,  nietu  moriis,  non  esl  lalis,  misericors,  noii  est 

imago  Dei.  I)  jplicet  illi  lex  :  sed  tiniet  ultriceni ,  uec 

perficere  potest;  quod  non  voto,  sed  neressiiaie  fa- 

cienduiu  puiat.  Tradauir  necessc  esl ,  propria;  vo- 

luntati ,    tit   voluntas  profecto   praemium  recipiai , 


de.  oniiiibns,  de  illis  tainen  divit.  Sicut  quis  dical  , 
nnn  de  tolo  te  dixi ,  duo  enim  corpora  mixta  sunl, 
velut  iiniini,  et  in  commune,  iuinni  corpns  laudatur 
aut  increpalnr.  Sieut  in  Exod»,  ctim  qnidan:  coiitra 
vetiluin  ,  Sabbatis  e\i--sei  m  manua  colbgcret ,  ail 
Dens  Moysi  :  Quousguc  non  mllis  audire  legem  meam 
(Exod.  xu,  -0)v  cum  Mnyses  semper  aiidierii.Qmd 
de  iila  lege  diciinus,  qna:  apcrie  promis-itu  i  videlur 
adversa?Scri|  ttim  esi  iulsaia:  Simc  attdisse$,  hrael, 
csset  sicut  arena  muris  numerus  hms  (/s./.  xlviii  ,  18). 
Ecee  increpatur  Israel ,  quod  \itio  suo  non  lu.iit 
fatius  sicut  arena  maiis.  Snperest  inlelligere,  qnia  si 
seuiper  non  audierit ,  semper  «iguus  eril.  El  tibi 


:i 


TICIIONH  AFItl 


52 


Brmilas  premiaalenom  t  Sed  koo  ffll ,  qnta  prius  to-  A  Judicinm  Dtmlni  adJudam,  utvindieei  inJacob, 

Imnus    inlelligere,  qnm   crcdere  el  fiilem  r.nioni       sicundum  vius  ijtts,  (1  secundum  slttdia  ejus  relribuct 


iuhjieere,  81  auloin  credamui  umuiinndo  iin  lieri , 
iii  Dooa  JuratH,  d.ibit  ralionon  fldcs.  Qoam  porft- 
iliim  e-t  raiione  qu.rrere,  ei  inlolligimui  firniilaieiii 
majorem  ome  prorolsilonuin  ,  quam  pulamui  iniir- 
milalem.  Buceolm  llielum  :  Si  andissel  hrael,  c  iini- 

momorailo  eaijustitue  Doi ,  ol  conSrmailo  promii- 
lionum,  dispnaitinno  Dei  quosdam  fectoi  ad  mortom, 
qmadam  roro  a<l  rilnm.  IVopicrca,  prtcsoniibus 
diait,  i>'i  me  awHiMfii .  ni  manifeilnm  fterel,  qula 

quos  pruinisit ,  ut  arenain  fuluros,  ideo  promisit, 
qui.i  pravidil  audiluroi.  Ante  Dominumenim  Cluis- 
liim,  ciiiii  lioc  dicliun  eal,  *  ii«iiii/h,im  fuil  semen 
Abruhee,  ticul  arena  muris  ?  Quod  probare  f.icili:  cst. 


ei  (0>e.  iii,  2)  ■  quii  in  utero  snpplanlavit  fralrem 
simm  ,  et  in  laborilim  tuii  invaluil  ad  Dcum  ,  et 
invaliiil  cum  angelo  ,  poicns  fuius  cst  (Gen.  \xv , 
23;  liom.  ||  ,  10).  Si  autem  conitat ,  in  J.io  b  tlileo 
tiim  roniummasie  ,  non  e-t  idcm  qui  in  lnboribus 
Invalnii  .1(1  D,  iiiii  ct  supplantaior ,  ted  duo  in  nno 
eorpore.  Figura  esi  enim  dnplicis  aeminli  Abrabas, 
id  e-t  dnnrum  populorum  in  uno  utcro  inahis  Ec- 
clcsix  luctamium,  Unus  esl ,  leeundum  electionem 
de  prxscicntia  dilcctus  :  Alter  electione  su.c  vo- 
lunlatia,  iniquus,  Jaeobaulem  ct  Esau  ,  in  unosunt 
corpore,  ex  uno  seminc.  Sed  quod  perspicuc  duo 
pmcreaii  sunt :  uslensio  cst  duorum  pnpuUiruin.  Et 


Driinum  ,  quia   in  Clnisio  proniMi  banc  mulliludi-  U  nc  quis  putaret,  ila  pcrspictie   fore  separaios  iluos 

nem  :  Nonin  seminibttt  quatiin  mullis  ,  ted  quau  in  populos  :  ostensum  csl  ,  ambns  in  UiiO  corpnrc  fti- 

uno  ,  ci  temini  tuo,  quod  cst  Cltristus  (Gal.  ni  ,  16).  lurus    in  Jacob  ,  qui  et  dilcclus  vocatus  est ,  et  fra- 

Deiiule  ,   quia   omiies  genies  promisil  ,  quod  ante  Iria  stipplaniator  expressus.  Iiaque  in  duobus  quau- 

Christum  fieri  non   potuii.  Btsi  ftiit  ante  Dominuin  liias    expressa     cst ,    non    qualiias    separalinnis. 

miineriis  Bliorum  Israel  sicul  arcna  maris  :  sed  cuni  Cclei  iiiu  ,  au>bn  qui   separati   sunl  in    uno  futuri  , 

falsis  frairibns,  qoinonsuntOliiAbrabx.Noncnim,  anteqoam  dividuutur,  ostensi  snnt.  Et  baae,  venit , 

quia  omnes  ex  Abraliam  ,  omnes  lilii  Alir.ilix- ;  aut  inquit,  fruter  ttins  cum  dolo  ,  et  accvpil  benediclionem 

quia  Israel,  omues  Israel.  Sicut  Apostolus,  ctim  se  tuum  (Cen.  wvu,  55).  Nisi  ita  locntio  mysiica  sit , 

Anathema  op'.uretesse  prolsrael (Rom.  u,  5),  quorum  breviler  ostendeniis  duo   in  uno  corpore   :   nonne 

csscl  liliiiriim  adopiio  et  tesiamcnta  ,  osiendit ,  nou  conlra  raiioucm  est ,  ut  beucdiciioncm  in  prnxiinum 

csse  ciijnsnindi  lilios  Abraha: ,  scd  de.  aAVctu  oriia-  dolose  acceperit ,  Scripiura  diccnlc  :  Qui  non  jura- 

lis  nccessiludinis  dolerc,  qood  ex  ipso  uumern  nmt  vjt  proximo  in  dolo  ;  iste  accipiet  bencdictionem  a  Do- 

essenl   Non  i|imd  promisMo  Dei  excidisset ,  dicens:  mino  (Ptal.  xmii  ,  4)?  Numquam  autem  Jacoli,  id 

A*t)u  'amen  excidit  sermo  Dei ,   non  enim  omnes  ,  qui  est  Ecclesia  vcnii  ad  beiicdictinuem  ,  non  coiuiianic 
sunt  ex  Israel,  lii  sitnt  hruel ,  neqite  quia  sunt  semen  C  d'lo  ,   id  e-l ,  falsis  fralribus.  Sed  non ,  quia  innii- 

Abruhar,  omuet  filii  sunt  :  ted  in  Isaac  vocabitur  tibi  ccntia  el  dolns  snnul  veniunl  ad  bcnedii  tioneiu  ,  si- 


lemen  :  irf  est  ,  noii  qui  sunl  filii  caruis ,  bi  sunt  ftlii 
Dei  :  sed  filii  promissiinis  dcpittanlur  in  semen  (Ibid., 
6-8).  Ergo  in  anliqua  inuliitudine  non  fti  i  Abrnlice 
semen  :  ni-i  illis,  i|Ui  secundum  Isaac  lidei  el  pro- 
missinnis  lilii  erant.  Etiam  boc  exemplum  inducil  : 
Si  fncrit  nitmerut  (iltorum  Jsrael,  sicut  arena  maris  : 
retiquitv  tiberabuntur ,  id  esl,  exiguum  (Isa.  x,  12  : 
Ose.  i,  10).  Et ,  nisi  Dominus  sabaotli  reliqttisset  ;io- 
bit  semen  ,  sicut  Sodoma  essemus  (ha,  l,  9).  Ipsaj 
reliqtlix  fueruni  semcn  Abrabx  :  ne  oinnis  Jud.ea  , 
ui  Sodnma  es-et.  lterum  cmn  asscrerct ,  iiuinqirnii 
Deiim  ba-redilalem  suam  reliquisse  :  sed  sicut  inad- 
vcniii  Domini,    pars  Israel  sulra  facta  est  :  ila  scin- 


niul  beuedicuntur  :  cjuia  rtui  potett  capere,  capiut 
(Muth.  xix  ,  12),  el  tinum  semen  pro  qualiiate  terra:, 
prnvei.it.  Non  est  autem  rontrariiim  ,  quod  nialom 
fiairiim  videtnr  supplanlasse ,  quia  non  disit :  In 
ulero supptantavit  Esau,  sed  fralrem  suum.  Esau  au- 
lem  ,  ubiuue  signum  cst,  et  noiuer.  malorum  :  Ja- 
ivb  iiuicm  ,  utrorumque  :  illa  raiione  ,  quod  pars 
mala  simulet  sc  Jacib  ,  et  sine  dubio  ,  uno  uoniine  : 
pars  :iu!em  bnna  ,  non  pntesi  se  simulare  Esmi.  E-t 
hoc  nomen  malorum  lanlum  :  illud  vcro  bipaitiium. 
Ca  teium  de  libero  arbiirio  ,  nec  Jaeob  oume  scineu 
biuiuiii ,  ncc  Esau  omne  malum  ,  sed  ex  ulroque 
utrumque.  Ex  Abraham  ita  biparlilum  scmcn  nsien- 


per  luisse.  Quid,  inquit ,  rficit  responsum  divinum?  D  min  est.  Natnm  est  iiniini  ex  ancilla  in  fignra  (Cul. 
Hvli /tti  titilii  septem  millia  riroriim,  </ui  no»  tWTMVe-  iv  ,  \'i)  ':  ul  ostendereltir  eli  im  senos  futuros  cx 
ru«t  genu  ante  Bultul    (111  Keg.  xvni  ,  19;  Kom.  xi  ,      Abraliam  .elreccssil  cum  sua  inaire.  Poatt]Uam  vero 


4).  Sic  nunc  reliquias  secmidum  clcclionem  salvx 
f.ict  i-  sunt ,  diceudo  :  Si  iuinc  in  hoc  lemporc  : 
ostendil  et  anic  sie  f.utuin  in  lsrael,  ul  raiiqui.i;,  id 
cst ,  inndicum  salvum  fteret,  Si  auieni ,  nec  fides  , 
neeraiio  persuadel  (iilei,  qui  promlssua  fueral ,  dic- 


recessii ,  invenium  est  in  allerius  semiue,  qnod  cst 
ex  libera,  quodestex  Israel , qul aeeepil  legem  ia 
monie  Sina ,  quod  esi  Agar  iu  servimte  generans.  Ulie 
in  eodem  populo  secunduni  Isaac  ex  liber.»  prninis- 
sinnis  lilii,  id  esi,  saneti  ei   ftdelcs  mnlli  prorraali 


tuni  esse   :  Si  me  audisses,  hrael;  essei  iicu!  arena  miit.  Separatis  ilaque  a  crcdentibus  flguriabrnelel 

muris  numerus  titus  ( Isa.  xi.viii  ,  \%).  Bt  Jacob  ,  qui  K-.ni  ,    In  unu   populo  lulum   puslmodiim  provcnil. 

aniequam  nascerctur  ,  datus  eit  :  idem  libcro  arbi-  lilic  ab  origine utrumque testamcntum  Agarel  haac; 

irio  posimoduiii  reprobatus  cst.  Sicul  Osee  dicit  :  sed  pro  lempoie  alierum  mb  alienus  uomlno  deliiuit 


Nuinquw. 


33  I  <BER  DE  SEPTEM  REGILIS.  34 

etdeliiescii,  quia  neque  revelalonovoquiesciiveiiis  A  niinc  csi  pcr  urbera  Ewloiiini  assumerei,  autin 

uniun   menibrum,  loiuin  coipiis,   ui  in  Salumunc. 


generando.  Non  ergoriixit  ,  Ayur ,  qum  in  sertUutem 
gcnerani.  Opnriet  auiem  simul  amhos  crescere  us- 
que  ad  messein.  Sicul  ergo  lunc  sub  piofe^-sione  ve- 
leris  Tesiamenti  laiuii  novum  ,  id  esi,  gratia,  quod 
seciinduin  Isaac  promissionis  filins  geueraret  ex  li- 
bera,  quoil  in  Christo  revelaium  est  :  itn  et  nunc 
obiinenie  nova  ,  non  desunt  serviiulis  liln  generanle 
Agar,  quod  in  Chrisio  revelabiiur.  Conlirniat  Apo- 
Siolus ,  id  nunc  qnuqiie  inlcr  fiatres  geri,  quod  tunc 
inler  illos  gerebatur,  dicens  :  Vos  uutem,  fratres  se- 
eundum  lsaac,  promistionis  filii  eitis.  Sed  sicut  tunc  , 
qui  secundum  carnem  natus  ett ,  persequebatur  spiri- 
tualcm,  ita  el  nunc  (Ibid.  28,  29).  Ei  ncwssario 
addidit,  sed  quid  dicil  Seriptuia?  Expetle  ancillam 


Sed  linc  non  ininus  occultum  esl,  quam  cxiera,  qua; 
nou  snliim  spccie  verbi,  sed  etiani  imiluforuii  nar- 
ratione  occultamur.  Quainobrem ,  Dei  gratia  iu 
auxilium  po-tulala;  claborandum  nnbis  est,  utspi- 
ritus  uiultiplicet  ingressus  legendi,  cloquiumquc 
subiile,  quod  ad  iinpedimenlum  inleilectus,  speciei 
genus,  aui  generi  speciem  inserit  :  genus  species  ne 
sit,  faeile  possit  videri.  Dum  enim  speciem  narrat, 
ila  in  genus  transit,  ut  transitusnon  staiim  liquido 
appareat  :  sed  lalia  transiens  ponit  vcrba,  qua;  in 
mrumqueconveniant.donecpaulatim  specieimodum 
exccdat,  el  Iransitus  dilucidet,  cum,  quae  a  specie 
coeperant,  nonnisi  in  genus  conveneriut,  et  eodem 


et  filium  ejus  :  non  enim  cohceres  eril  films  ancillcc ,  B  modogenus  relinquit,  in  speciem  rediens.  Aliquanuo 

filiotiberce  (Ibid.,  50).  Quod  autein  dixit,  sicut  lunc 

perscquebatur  ;  ita  et  nunc  ,  non  esl  inane.  Aposto- 

lus  euim  interprelatusesl  persequebalur.  Nani  Scrip- 

tura  dicit  :  Lndebat  Ismael  cum  Isaac  (Gen.  xxi,  9). 

Numnuid  fralres,  qui  circumcisiones  Galatis  praedi- 

cebat ,  aperie  illos,  el  non  per  lusum  ,  id  est,  sine 

indicio  perseculionis  insequebatur?  Sicut  ergo  de 

geucre  bulendi  persceutorem  dixil :  ita  et  islos  ,qui 

Filios  Dei ,  velut  per  connnunein  uttlitatem,  id  est , 

disciplinam  legis  ,  a  Chrislo  separarc,  et  matii  sux 

Agar ,  filios  mililant.  Alia  enim  nou  est  causa,  qua 

filii  diaboli   irrepant,    ad  explorandam    liberlalem 

nostram  ,  et  simuleut  se  Iraires  ,  et  in  P.iradisn  nos- 

Iro  velul  Dei  lilios  ludere  :  quam  de  subacla  libcr- 


autem  a  specie  in  genus  non  supradiclo  modo  re- 
vertilur.  Aliquando  supradiclo  modo  Iransit,  el  evi- 
denler  revertitur  simili  ordinis  varietate  :  aut  a 
specie  in  genus,  aut  a  genere  in  speciem,  finit  uarra- 
tionem.  Aliquando  redit  ex  boc  in  illud  non  seuiel : 
cl  omnis  narralio  nec  speciem  excedii,  nec  genus 
prslerit,  in  utrumque  convenieus.  Ha;c  varietas 
translationis  etordiuisexigit  fidem,qua;  graiiam  Dei 
qu.irat.  Sic  Domiuus  per  Ezecbielem  loquitur,  et  re- 
gibus  eorum  ,  qui  ab  Hierusalem  capti  et  dispersi 
fuerant,  genlium  jungit  advemum,  et  in  terra,  quam 
Patresnosiri  possederunt.evprimit  munduni.Se|ilem 
cnim  genles  Abrahx  promissa',  ligura  sunt  <>mnium 
geiiiium.    Factus   ttl,   inquii,  ad  me  sermo  Domini, 


tale  liliorumDei  glorientur,  qul  poriabunt  judicium,  C  dicent  :  Fiti  liumhtis,  domus  hrael  liabitaverunt  in 


qualcscunniue  illi  fuerint ,  qui  omneni  sanctum  per- 
secuii  suut ,  oui  pro|ihetas  occiderunt,  qui  semper 
Spiritui  sancto  restiterunt ;  inimici  crucis  Chrisii , 
negantes  Christum  in  carne  ,  duni  ejus  membra 
oderunt ,  cnrpus  peccati ,  lilii  eziermiuii ,  ministe- 
riuin  facinoris,  qui  veniunl  secumium  operalionem 
Satanre  in  omni  virlute  ,  signis  et  prodigiis  ,  spiri- 
lualia  nequiike  in  coelesttbus  :  quosDominus  Chris- 
tus  ,  quem  in  carne  persequuntur,  iuterliciel  spiritu 
oris  sui,  et  deslruet  manifestatione  adventus  sui, 
Tenipus  est  enim  ,  quod  hxc  non  a  minisleriis  ,  sed 
aperie  dicaniur  ,  imminente  discessione,  quod  est 
revclalio  huminis  peccati.discedente  Lot  aSodoinis. 
REGULA  IV. 
De  specie  et  genere. 
Lux  allaia  Ezechiel,  capp.  xxvn  et  xxxn  et  xxxvi 
et  xxxvn,  Isai.  xm  et  xxiv,  Hierem.  xxv. 

De  specic  et  geuere  loquimur,  non  secuudum  vir- 
lulem  Rlietoiicam  huinana;  sapienlia?  ,  quani  qui 
imigis  oinnibus  potuit,  locutus  nuii  est,  ne  cruce.m 
Christi  fecisset  inanein,  si  auxilio  atque  ornaniento 
sermcnis,  ut  falsiias,  indiguisset.  Sed  loquiniur  se- 
cundum  mysleria  cceleslis  sapienliae  magisterio  Spi- 
rilus  sancli.  Qui  in  quod  vcritatis  prcliuin  fidem 
consiiiuerit  mysterii,  narraviiin  speciem  genusabs- 
condens,  ut   iu  veterem  Uierusalem,  totam,  iju.e 


tena,  et  polluerunt  illam  in  via  sua,  et  in  idclis  suis 
el  peccatis  :  secundum  immunditiam  menttrtiatce  facia 
esi  via  eorum  ante  faciem  meam.  Et  effudi  iram  meain 
super  eos,  et  dispersi  illos  inter  naliones,  qius  ingressi 
siinl,  et  polluerunl  iltic  nomen  meuin  sanctum  :  dum 
dicunt  ipsi,  poputus  Domini  hi,  el  de  tcrra  luu  egressi 
sunl  :  et  pepeici  illis,  propter  nomen  tuum  sanclum  , 
quod  pvlluerunt  domus  Israel  in  nalionibiis,  in  quas 
ingressi  tunt  illic.  Propter  hoc,  dic  domui  Israel:  Hac 
dicit  Dominus  :  Aox  vobis  ego  facio  ,  dvmus  lsrael  : 
sed  propler  nomen  sanctum  quod  poltuistis  in  natio- 
nibtts,  in  medio  quarum  ingressi  estis.  Illic  incipil 
jnngere  genus  :  Et  sanctifuabo  nomen  meum,sanctum 
illud  magnutn,  quod  pollutum  est  inter  nulioiies,  quod 
I>  polluistis  in  medio  earum,  et  scient  gentes,  quonit.m 
ego  sumDomiuus,  qui  tanclificaborin  vobis  ante  ocitlos 
eorum,  et  accipium  vos  de  gentibus,  et  congregabo  vos 
ex  omnibus  terris,  et  irducam  vot  in  terram  veslram. 
Apeiteexcedii  spcciem  :Etaspergamvos  aqua  muudu, 
el  mundabimini  ab  omnibus  simutacris  vestiis,  el  mun- 
dabo  vos,  el  dabo  vobis  cor  novum,  et  spiritum  noeum 
dabo  in  vos,  et  uuferam  >or  lapideum  de  caine  reslia  : 
et  dabo  vobis  carneum,  el  spirilum  meum  dabo  in  vos, 
et  faciam,  ul  in  jusliliis  meis  ambulelts,  et  judicia 
mea  custodialis  ,  el  operemini.  Et  habilabilis  in 
terra  quam  dedi  patribus  vestris.  Et  eriiis  mihi  in  po- 


Mysleriit. 


33                                                                  TR.IIONII  AlTtl  30 
pulum,  ct  tMtTQVObli  iii  Demn,  ei  muiulubo  vos  ex  A      Ficinum  flguram   fuisse  populi  dcserti,  in  quo 

ommbui  immmiUHi  mhii  (Bmca,  xxxvi,  17,  2S).  Bccleela  nonc  es.se,  manifettaiur  :  ci  nuod  iidcm 

Ailingit  ipeciem,  non  tamoii  retlnquem  gwwi :  Bl  mali  quumfli  una  cum  populo  Dei  cx  gcntibus  rcvo- 

i  n<  <ib  j  <>  {tiatm,  <!  indiipliiabo  illud  :  et  non  ttuboiii  ccmur  in   lerrain  Israel,   lamen  In  lerra  non  sint. 

tos  [tiinem,  .  (  muttipBttfa  ftuclum  ligni,  et  qitaj  na-  Vivoego,dic':iDominus,  tiretpondero  vobis,etsiascen- 

tcunttu  iii  ayio  :  ut  non  accipittiis  uttra  opprcbiium  tleril  in  cor  vestrum  hoc,  etnon  erit,  qitemadmodum 

fami) ,  in  nuticntbus  ,   .'i   rfminiircmini  vius   vestrus  dicilis  vos.  Erimus  sicul  gentes,  cl  sicut  tribut  lerrtc, 

p.s\?inus,  coyiaiiotics  veslrus  nonbonas,  et  non  udiclis  ut  servitwius  lianis  et  lapidibus.  Vivo  ego,  dicil  Do- 

i.r.  nntd  facicm   cotum  in  iniquituiibus  vestrh,  ct  m  minut,  niti  in  inanu  (orti  el  bracliio  excetto,  el  in  ira 

(ibomiiitiiioiiibus  eorum.   JVo»  yropicr  M»,  ego  [acio,  e(fusu  rejnnbo  titpcr  rot,  et  educam  vos  de  populis  et 

dicit  Domiims.  ISotuni  est  vobis,  confuiutimini  et  re-  recipiam  cos  de  rcgionibttt,  in  quibus  disperti  ettis  in 

vcilimini  tlc  ciis    IMtWt,  rfomiu   Isruet.  Ilcvc  dicit  nittnit  forti  ct  btuchio  exeelso,ci  iraeffuia,  et  adducam 

Adnnai  Dominus  :  In  die,  qita  mundubo  ios  ab  omni-  vos  in  deseitiim  poputorum,  et  ilispulubo  ad  vos  facie 

bitn  un  lutititibus  vestris,  el  incbritiri  jacinm  civilates  ,  utl  facicm  :  qutmadmotium  disputavi  ad  pulre*  vettrot 

in  fignia  icrrat  Judtv,  qu/e  beilis  vuslitta  [tterul ,  cole-  indescrlo  lernr.  .Egypli,  sic  judicabo  vos,  dicit  Domi- 
tttr,  propter  quod  [uil  cxtciminata  sub  oculis  omnis  B  HUI,  et  redignm  VOI  sub  virga  mea,  et  intlucam  vos  in 

piirtercuittis.  1 1  diecnt,  Teira  illa,  q Uas  (uerai  Mferffli-  •'  nmuero,  cl  elignm  impior,  de  vobis  et  descrtores  : 

nata.  faeta  eslsicui  liortus  deUciarum  ,  et  cicitates  de-  quoniam  tx  trantmigratione  eorutu  educam  eos,  et  iii 

sertOtet  cxtei minanv  el  demoU'te,  iniimla;  considerunl.  terrttm  lsrael  non  imrubunt,  et  cognotcelis,  quia  ego 

Ei  scient  gentes,  qiUKumqut  ierelicim  fuerint  in  cir-  sum  Dotninm  lEtcch   xx,  31,58). 

cuitu  vestro,  quoninm  cgo  sum  Dominut. /Edifictai  Item  illi  cnpiiviiati  moniiuffl  Isracl  promitiil  Detis 

demolitas,  el  pluntavi  exlerininalas  :  tjitiatgo  Dointnut  nliertalein,  et  niuiii|tlic.iliourin  populoriiui  USque  in 

tocutus  tuM  t'(  feci  (Ibid.  ti),  38).  Bnem  :  Qiioiiittm,   inquil,  dnleruui  terram  tuam  sibi 

Apostolut  qnoquc  ingressu  Jaoi-b  promissuffl  esse  in  possestionem  cum  jucunditate  inltonorantes  animas, 

iniiniiiiin  gcniium  ,  sic  inlerprelalur  dicens,  Donec  atque  exlerminaverunt  in  vastationcm :  propterca.pro- 

ptcnitudo  geutiitiu  intrct ,    et  sic  omnis   tsrael  salva-  pltcta  super  teiram  hrael,  el  dic  monlibns  et  coltibus, 

bituc,  sicut  terifAum  est  :  Veniet  a  Siou,  qui  l.bcrel  cl  et  rivis  el  nemoribus :  lltvc  dicil  Doinimts  :  Ecee  ego 

aufcrat   impietates    ab   Jacob  (Rom.  XI,  45,  20).   Et  in  zelo  me.o,  et  in  irtt  mea  locutns  sum,  propter  quod 

eodeui  gcnere   loCUtioniS   reilit  in  speciem,  dicens  :  opprobrium  genlium  portatis.  Ecceigo  lcvabo  inanum 

Secundum  Evangelium  quidem  inimici   propler  vos.  meain  super  naliones,  qutv  sunt  in  circuitu  vestro.  Hi 
Ilcin  in  Ezecbiele  incipii  ab  sperie,  qux  conveniat  C  in/in  iam  lunm  aecipienl  :  vcslri  aulem  mcnles,  hruel, 

el  iu  gcnns,  ei  fiuil  in  solo  genere,  osiendens,  lcr-  uvam  el  fruclum  vestrum  uiunducabil  popnlut  meui, 

ram  pairnm  niundi  esse  posscssiomni :  lliec  dicit  qui  appTopinquai  venire.  Quia  ccce  ego  sttpcr  vos,  et 

Domintts  :  Ecce  ego  accipiam  omnem  domum  lsracl  ctilemini,   et  seminabimiui  :  el  multipticabo  supcr  voi 

de  medio  ginlium,  in  quus  ingrcssi  sunt  illic,  el  cait-  lolum  donntm  Israel  usqne  in  finem,  et  Imbilabuntur 

gregabo  eos  ub  onmibus  qui  sitnl  in  circuitu  eoritm,  et  civilates^ct  qiw  tiesolala:  erant,  atdificabuntur  {Btutk, 

inilucam  evs  in  terram  Isracl,  el  piinccps  unus  erit  xxxvi,  fi,  10).  lieni  illic  vclul  in  novissinia  rcsurnc- 

eorum.  El   non  erunl   ullru  in  duas  genles,  nec  dici-  lione,  piiina  significatur  :  Loculusest,  ini|uit,  ad  me, 

dcntur  ttltru  iu  tlno  regna  :  ne  contatnineulur  adnuc  in  dicent :  Fili  hominis,  ossu  hoec,  omnis  domui  hiueleii. 

simiitaciis  suis.    El  tiberabo  cos  ab  omiiibtts  inii/uiin-  Ipsi  dicunl  :  Aritla  facla  sunl  ossa  itoslra,inleriil  spes 

(ibus  eoriiin,  quibits  pcccuverunt  in  eis,  el  cmundabo  iwstra,  cxspiritiimus.  Proplcrcu  prophela  el  dic  :  Ilaee 

eos,  el  crunt  milit  in  populum,  ct  ego  Domiims  eio  illis  dicit  Domiiius  :  Ecce  eqo  aperiam  moitumeuta  vestra, 

in  Deum  (Exech.  xxxvu,  21,33).  «I  educain  vos  de  monumeittis  vesliit ,  et  inducam  vct 

Aperle  transit  in  genus  :  Et  seivtts  mcus   David  in  lerram   hrael,  et  scietit,  quia  ego  Dominut,  cum 

prinaps  in  medio  eorum  erit,    Pastor  unus  omnium,  tificriam  sepulcra  veslra,  el  educam  de  monumenlis  po- 
gui  in  prteceptit  meis  ambulabunt,  et  judicia  ntea  cu-  D  puliim  nieum,  et  dubo  spiritum  meuni  in  vot,  et  t'i- 

s(orfii»J,  etfarientea,  eiinliabitabitnlintcrra  sua,quam  retis  :  et  ponnin  vos  super  terram  vestram,   et  scictii 

cgodedi  servn  mco  Jacob.  ubi  hubilaieritiit  pntres  eo-  quin  etjo  sttm  Dominus(Ezech.  ixxvil,  li,t-l). 

rum,  el  halntnbunt  in  eu  ipsi ,  et  Dmid  servitt  meits  Niiinquiil  perspicUO,  cuui   Tesuire\eriuin» ,  lunc 

;in)i.-<;is-   eoritm  in  nrcnlt ,   el   disponam   illis  testa-  scicinus  Douiinuin,  el  non  nunccuni  perbaptisniuui 

ineittinn  pttcis,  et  lesiiimenium  aneruwn  erit  cum  illis.  vcsnrgiiniis ?  Aul  mortui  pnterunl   dictTe  :    Arida 

Et  ponam  sancta  meu  in  medio  eorum  in  swciila ,  et  facia  luni  ossa  nosira(lbiu.,  H),  ut  merilo  mortuis 

erit  httbittitio  meu  in  i/Zis,  ei  ero  iltis  Deus :  etipsierunl  id  promissinu  csse  credamus?  Quid  cniin  est  Saoa- 

mi/ii  populus.  Et  scienl  gentes,quia  ego  sitm  Dominus  inenii,  ne  ii:  ainbiguum  veniret,  apernil  Dcus.  Nam 

i/ni  sanctilicoeos.  dum  sunt  sancta  in  medio  eoriim,  rfi-  de  nnvissiina  c.irnis  icsurreclioiic,  nemincm  (Jhri- 

cii  Domiims  (/oii(.,2-l,'28).iteui  llllc  egressiii  dllper-  stiauum  credimus  dubitarc.  El  Duminus  secumlnin 

:i  .,'i-,  Israei,  gcuiium  inseril  ailvctiiuiii.  Joauncm  bas  resurrectioncs    maulfeltM,  diccn»  : 

•  Invinculit  (adtrii  Vulg.  in  Ezecli.  U,  67. 


3T 


Um\  DE  SKCTEM  BUGIJLIS. 


38 


Aiiwh  dico  vobi*  .'  ouifi,  qtti  verbum  meum  uudH,  el  i  Disritmpens  disrunipam  regnnm  tuuni  de  mann  tua 


credit  ei,  qni  mtsit  me,  habet  vitam  teternam.  el  in  ju- 
dicium  non  veniel ,  sed  traasiet  a  mnrte  itd  vitam. 
Amen  dico  vobis,  qitoniam  veuil  hma  el  nunc  ett, 
qnaiido  mortui  audient  rocem  filii  Dti,  et  qni  audie- 
rint,  vieenl.  Sicut  enim  habcl  Pnter  vitam  in  se  :  sie 
dedit  Filio  vittim  lutbere  in  scmetipso.  lil  potestalem 
dedil  ei  et  judiclum  fncere  :  quia  ftlius  hniniiiis  cst 
{.lonn.  v,  2*, 27).  Jimgit  novissimam  resurreclin- 
lirin  :  Nolile  mirari  hoc  :  quia  renit  Itora,  in  qna  om- 
nes,  qui  in  monumenlu  sunt,  audient  rocem  Eilii  Dci, 
et  exient  qi:i  bona  [ecernnl ,  tn  resurreclioiicm  vita:  : 
qui  tiuu-m  mala  feccruiit  .  in  resurrectwitem  judicii 
(ll>id.,  28,20).  Primn  <lix.it,  mortui  qui  eudierint,  vi- 
vcnt.  Sccundo,  onuies,  quiin  niomtmeitlissunl.cxieut. 


ct  ri'ibo  iltnd  servc  tiio.  Vcrum,  m  diebus  tuis  non  fa- 
ciam  Iwc,  prnptcr  Duvid  patrem  laiiiii.  De  mann  filii 
Ini  aceipiam  illvd.  Verum  omne  regnnm  non  nccip  am, 
tceptrnm  vnum  dubo  jilio  tno  :  propter  David  sirtum 
meuiii,  et  propier  Hierusalem  civitalem,  quam  eUgi, 
(III  Retj.  xi,  H,  II).  Quid  cnim  ]iro<le^»  Pavid,  si 
propiei  eum  lilius  ejus  regiiiim  terrie  consequerc- 
(oi,  rceleste  perditunis?  Qun  manifesinm  est,  cum 
Dco  esse  Saloinoncm  :  rni  regrnm  quidem  ii  rr;u 
aliijuini  noii  est  propter  David ,  qnod  el  dixrrat  : 
Arguam  in  vivga  hominum  peccatn  cjus  :  mhericor- 
diam  autem  meam  non  c.ufemni  ab  ro  (II  Reg.Mi,  \i). 
Quod  *i  mi)«e  reprohsius  est,  neque  idoloruin  cul- 
totes  regimm  Dei  pnssidenl  :  ntanifestuum  csl,  li- 


Ite:ti  quod  in  uno  hoinine  toiuin  corpus  signifiuelur,  \i  enram  fuisse  Ecclesiic  bfpariit.e,  Salomonem,  cujas 


in  Regum  librn  promiltit  !>'iis  Davi  I,  de  Silo  none 
dicciu  :  Suscitabo  reijnum  ejus :  ipsc  asdificabit  milti 
dumum  (II  ttrg.  vn,  15). 

Conveuinnt  ista  :  sed  excedu  speciem,  dicens  : 
Et  dirigam   ihrotiam  ejus  usqite  in  celeinitm.  Iluin  in 
utruiiique  :  Egoero  eiin  patrem,  el  ipsc  erit  iinlii  in 
fiHum.  Et  si  Vineril  injustilia  ejut  ,    arguam  cum  in 
virgn  kominum,  et  in  arlibtts  fiUorum  liominuin  ;  misc- 
ricordiam  aittein  meam  non  auferttin  ab  eo,  ticut  abs- 
titli ,  a  quibns  abslnli  a  conspeclu  meo,  et  fidtlis  fiel 
domus  ejits.  Iteium  excedil  specicm  :  et  regnuui  ejns 
in  epternuin  in  conspeclu  meo,  et  fidelis  fiet   domut 
ejns.  Iteruni  cxcedit  specicm  :  ct  regnum  ejus   m 
OHeriium  in  conspertu  ntco.  et  thronus  ejus  eril  cun- 
firmalus  utqtte  in  crteritum  (Ibid.,    13.16).    Quod  ( 
autem  videtur  in  excessus  specie   ihroiium  Cliiisii 
proinittero  in  xternum,  tlnonum  lilii  bominis  pro- 
miliit,  el  ita  Corpns  Clnisti,  id  est,   Eccleskc.  Nnn 
ciiini  p:npicr  David  promisil  Deus  regnaliirum  Cliri- 
Sluin  :  rui  ante  ronstilulinnem  iiiiindi  pnimisll  ll.inc 
clariiatcm.   Kt  |ir.r  Isaiatn  sic  dicit  Djus  Cbristo  : 
Miiqmtm  tibi  eril  islud  :  nl  voceris  p:ter  meus,  et  slu- 
liius   Iribus  Jacob,  el   Israel  dispeisionem  conreittis. 
Ecce  posni  te  in  tcslamenliini  gdteris,  in  liuncn  gen- 
tiiim  ,  ul  sis  in  saluicm  ust/m  in    novissimum   terrat 
(Isa.  \ux,  6).  Qnid  nnjns  Filio  Dei  vorari  puer  meus, 
ct  Israel   dispersiouein  convertne,   atil  pcr  cuiii 
lariuni  esse  ipsum  Israel  el  cueluin  et  tcrram,  ct 
qu.e  iu  eis  snnl  visibilia  el  iuvisibilia?  Scd  ci  dixit 


l..uiuilo  cordis  rt  sapicntia  ,  simt  an  :ia  maris,  ci 
iilnl  lalrio  linniliili^.  Dismmpeti!,  inii.iii,  disrutnpam 
regtwmtw.tm  rfe  inanN(«o;«erum  in  d iebus  luis  niiii  fa- 
ritim.  Demtmitflii  tuiuccipiam  iliud.  JagisopcratiMiis 
esl,  dtjrumpens  disrumpum:  sicut  bencdicens  benedi- 
catu,  eAmuliipi  euns  muliipli^abo  scme»  litam.  Ostcmlit 
rnim  setupvr  (iiluium  Salomonem  iu    lilin  ,  id  csl, 
:n  postwris  :  nijin  iiosilmniis  Salomcriis  lemporibtis 
uiiii  aufrrt  Ocus   regunni,  sccumlum   promissa  Pa- 
hwii  :  sed  eorrigit  illud  usque  in  tniernum ,  u:  aiTo- 
rai  jii!;iier   seciindum  idololatriam  Salomonis,  iu 
suo  peccaie  perscverautiB.  Alias,  qnoiundo  de  manu 
Salomonis  disrunipeiisdisniuiiiit  aut  non  disnnnpit, 
gi  iimi  nuitc  esl  Salomon  iu  liliis  bonns  am  nialus? 
Quod  autein  dieit ;  Vrrum ,  uon  omne  regnum  ac- 
cipio  :  iu  speciem  redit,  inri|iiens  aliam  fignram  in 
lilio  Saleinonis  el  servo.  In  Jesu  Navc  quoque  sic 
dirit  Dominus,  manifcstaiis  in  uno  bomine  Inturum 
rnrpus  oslcndit  :  srd  linc  loto  malum  t.intiimmodo. 
Peccavil,  inquit,  pnpufis  ct  lrcnsgres$us  tesiamentum, 
quoil  disposui  ad  illos.  furati  sunt  de  anallicmttle,  mi- 
serunlin  vas<i  sua   (Jo<.  vni,  II):  riliii   .-o!ms  Achar 
de  triliu  Juda  id  lecissct.  Quod  corpus  scmper  luiu- 
ram  inlrHigrns  Jesus,  sic  ait,  cum  enm  rcridetct  : 
E.rterminet  le    /Jnis  sictii  ii  hodic  (Ibid.,  .5).  Illnd 
nutcm  mulio  magis  iu>cessariiini  est  sriix  :  omnes 
omniiio  civitaics  Urafl  ei  geniiiiin ,  vcl  provincias 
qn.is  Scriptura  allo<|uiiur,  aut  in  qnibos  aliquid  ge- 
sliiiu  referl  ligmam  e  su  Ecclesis.  Aliquas  quidcm 


niagnuin  esse,  qm  Filio  Deimixlusest  ex  semine  D  partis   maia'  tautuin  ,  aliquas  bomc,  aliquas  vcro 


David,  Omnis  enini  pnunissio  Abrahw  cl  David, 
ipsa  esl,  Ul  semen  eorum  iiiiserci-etui'  ei,  rujus  sunl 
onmia,  ct  rssct  cobxres  iu  Ktcrnuin  :  uon  propter 
cos  regnaret  Clirisius,  qtii  est  oinuinm  rex  a  Patre 
consiiliiliis.  Quiil  dirimiis  dc  Salniiouo  ?  «iiiu  Deo 
cst,  au  pr>si  id  ilolatiiam  rc|irobatus  esi?  .Si  cum 
Deo dixerinius  :  imnuititatem  spoudebiiuus  i<lolorum 
cultoribns.  Non  enim  tlicil  Scriptara,  peeniieutiam 
egis^e  Salomonem,  aut  recepisse  sapieniiaw.  Si  au- 
lem  reprobatum  dixerimire  :  oc>  urril  vox  Dei,  quae 
dicit,  nec  terr;e  quidem  rcgnum  aufisrre  Salomoni 
propter  David,  sicni  scripium  esl  in  libro  Kcgum  : 
a  Al.  eienit. 


utriusque.  lit  si  sint  :'liqua  ,  qn;e  eliain  iu  geiiles  , 
qn;c  foiib  sunt  vidcauliir  convenire  :  in  parte  la- 
nien,  quai  inlus  est,  convenitur  omne  corpus  ad- 
vrrsuin,  sicut  in  israel  captivo,  proinittiiur  gci.tibus 
ad  licuni  rcilitus.  Impossibile  est  enim  legem  lo- 
qui  ci,  qui  in  legc  nnn  esl  :  de  eo  loqui,  ad  ipsum 
lainrii  iion  :  et  sive  alicubi  sine  i^(:i  oceasione  noii 
in  Israel  S(iecialiter  alienigenas  alloquitur,  intus 
oiiiniuiodoeredendi  suni  :  quoniani ,  eisi  ereniebat 
speeUliter  quod  prophctatnmest,  Eeelesia  lamenest. 
Proprieias  deni(|ue  non  eninibiissneciobns4  eonvenit. 
Namct  Damascus  et  Tyrus  cl  Soor  et  alix  inultse 


3i> 


TICIIONII  Al  Rl 


10 


us  |ue  nunc  exstanl ,  quas   Deus  pcniius  tolli ,  ncc  A  Non  trat,  inquii,  ftnis  gentilibut  ttlius :  eum  estet  civi- 


resl  iM  .11  i  dlierat.  In  illealgeuU  aulein  civiiatibui 
Eceleiiam  conreniri  ipertum  eil  lu  Eiecblelo ,  cul 
cuin  Doninui  ilicerel,  pr.cdicere  iulerilUOI  iu  The- 
111.111,  qua  esl  Esan,  et  iu  Dlgon,  quod  osl  iduluni 
illopbylorura,  Inielloxil  ptrabolin  esie  advenun 
Hierualen  et  leiiiplum.  Factus  ett,  Inquil,  «ermo 

Domini  ad  me,  dnens  :  Fili  liommis,  confirma  fariem 
luam  super  Theman,  respice  in  Dagon  ,  propheta  in 
silvain  HMMMM  Nages  .  Audi  verbum  Dumini.  Hoec 
dicit  Dontinus  .  Ecce,  ego  incendam  in  le  ignem,  el 
comedct  in  le  omne  lignitm  viride,  et  omne  lignum 
ariduni.  Non  exuiiiguclur  flamma  incenta  el  cumburc- 
tur  in  eu  ontnis  [aciesa  sttbsolano  usque adaquitonem,  ttt 
cognoscat  omnis  caro,  quia  ego  Dominus  succendt  iltnd. 


tat  unius  genlis.  El  ileruin  :  Mtiliiplicasli  nurcutut 
tttus  super  asira  casli,  iil  esl ,  Ecelesiam.  El  ilcruin  : 
Supet  quem  non  venit  malilirt  lua  seniper?  Nuinquid 
pnluil  unitis  eivilntlt  nuliii.i,  mper  omnem  homiiieni, 
aul  semper  venisse,  nisi  illius,  quain  Caiu  frairil 
eanguine  fundavil  nonine  (ilii  sul,  id  csi,  pnsterita- 
tis?  Hanifeatiui  adlmc  ducd  Prophela,  Ecclesiam 
csse  Ninive.  El  extendel,  inquil,  manum  suam  in  Aqui- 
lonem  (id  esl,  populiim  solis  alicnum  adversus  Mc- 
ridianum)  et  perdei  Assyrium  (Soph.  11,  13).  Et  illml  : 
iVinitic,  exfirminium  sine  aqua  in  dcscrium  :  et  pascett- 
lur  m  medio  ejus  greges,  omnes  bestice  terrm  el  camc- 
teonti ,  ef  hirci  in  laquearibus  ejus  cttbabunt,  et  bestiiv 
vocem  dabuut  in  fossis  ejus,  el  corvi  in  portis  ejus, 


uon  exstingueiur  ullra.  Etdixi,  non,  Dominc.  lpsi  di-  fi  quoniam  ccdrus  altitudo  ejus.  Civitat  conicmiient,  qutv 

habilal  in  spe,  quw  dicil  in  corde  tuo  :  Ego  tum,  et  noit 
ett  pott  me  (Ibid.,  13,  15).  Etadhuc  :  Quonwdo  faeta 
estin  exterminio,  pascua  bestiarum?  Omnis,  qui  trans- 
it  per  illam ,  sibilabit  et  movebii  manui  sitas  (lb.,  15). 
0  illustrit  el  redempla  civilat ,  colttmba,  quw  audivit 
vocem,  non  recepii  disciplinam,  in  Doniino  non  est 
conflsa ,  et  ad  Dominum  suum  non  appropinqua- 
vit.  Principes  ejut  in  ea,  ut  lcones  fremeules;  ju- 
dices  ejus ,  t<i  lupi  Arabia: ,  nou  relinquentes  iit 
mane.  Prophela:  ejus,  spirilu  elaii,  viri  rontcmptores. 
Saceidoles  ejus  prophelant  tacra,  el  '  consceterant 
tegem ;  Dominus  aulem  juslus,  in  templo  ejus  non  (a- 
ciel  injuilum  (Soph.  m,  1,5).  ./Egyplii.s  item  bipar- 
lita  esi.  Ecce,  inquit,  Doiiiinut  sede1  tuper  iiubem 
levem.el  venil  in  Egyptum  (Ita.  xix,  1,3).  [Nuhes. 
corpus  est  spirituale  post  Ba|itismuni,  et  elarius  lilii 
hominis.  Primus  est  enira  advenius  Domini  jugiler 
corpore  stio  venicntis  ,  sicut  dicii :  Amodo  videbitit 
venienlem  in  nubibus  ceeli]  et  comminttentur  manufacta 
.E%y\ili  a  facie  illitts,  el  cor  ipsoiunt  minoiabiiur  in 
ittis,  et  exsurgent  .Hgyptii  super  AZ%ypliot,  et  b  expur 
gubit  homo  fiatrem  suum  et  fcomo  proximum  mum ,  el 
pugnabit  civitas  contra  civiiutem,  et  exsurgel  yens 
super  genteni  (Maith.  xxiv,  30),  id  est,  /Egypius  sit- 
per  JSgyptuui,  et  lex  stipra  legein,  sensus  sciliect 
diversitale  sub  nni  lege  :  Et  tnrbabitur  spiritus 
jEguptiorum  in  ipsis,  et  cogitaliones  eorum  disperguin. 
Et  posti|iiain  nuuc  generi  specicm.  nunc  geims  spe- 
ciei  inisciiisset,  adjecii,  diecns  :  Die  autem  illo  uit 
allare  Domini  M  regione  jEgyptiorum,  et  tituli  aii 
teiminos  ejus  Domino.  Eril  autetn  in  siyuum  in  eeur- 
num  Domino,  in  regione  £gyvliorum  (tsa.  xix,  19). 
Nou  dixii  :  licchit  esse  altaread  lerminos  .-Egypii  in 
Siernun  :  sed,  eril.  Eiecbiel  vero  apcnius  o»ien 
dit  lotum  niundiini  esse  /Egypuim,  dicei»  :  0  dut .' 
quia  propc  est  dies  Domini,  dies  nuKi,  /M.J  oc-iiiiuiii 
eiil :  e:  veniet  giadius  tupci  .Etiyptioi.  Ei  jUUgil  -i  < 
cieni  :  Et  crit  tumullus  in  A^thiopia,  et  cailenl  vut- 
nerali  in  Aigypto,  et  cadent  fundamenta  cjus  ,  /'. 
stv    »1   Cretet,   et    Lgdi ,    et  omnet   comnteitini ,   tt 


vuni  ad  me  :  Nonne  parabota  ett  hxc,  qua:  dicitur 
(Ezech.  xx,  45,49)?  Et  factusesl,  inquil,  sermo  Do- 
nuni  ad  me,  dicens :  Proplerea,  flli  hominis ,  propheta 
et  cor.ftrma  faciem  tuam  ad  Hierusalem,  respiciens 
sancta  eoruni :  et  prophetabis  super  terram  Israel.  llazc 
dicit  Dominut  :  Ecce  ego  educam  yladium  meum  de 
vagina  sua  ;  et  disperdam  de  le  inimicum  et  injustum. 
Sic  exiel  gladius  meus  de  tagina  sua  super  omnein  car- 
nem  a  subsolano  usque  ad  aquilonem ,  el  sciet  omnit 
caro,  quia  ego  tum  Dominus,  qui  emisi  gtadium  meum 
de  vagina  tua,  non  egredieiur  ultra.  Confirma,  inquit, 
faciem  tuam,  super  Theman,  et  respice  in  Dagon 
(Ezech.  xxi,  1,5).  Et  interpreiatus  est  dicens  :  Con- 
firnia  faciem  tuam  ad  Hierusulem,  et  respice  in  tancla 
eorum.  Et  osieudit  in  omnem  Ilierusalem,  dicens  :  C 
Dltperdam  de  le  ininticv.m  et  injustum.  Iia  futurum 
gener.iliier  ail  :  Sic  exiei  gladius  meus  super  omnem 
carnema  subsolano  usque  ad  aquilonem.  Ostendil  in 
Hierusalcm  csse  TIi-mi.hi,  quam  illic  Deus  inlei licit, 
ct  D.igi>u,  et  omnia  cxsecnhilia  gentium  •.  perame 
lilio  David  Saloinone  in  flliissuis,  quo  eliam  evi- 
denter  drjeeti  templa  Dei  et  demolita,  aique  spiri- 
linlitcr  exust.i,  projecit  in  torrenlem  ,  id  esi,  saicu- 
lum,  qui  nasciiurfilius  David  Josias,  ui  disrumpaiur 
altare  in  Bethel,  sicul  scnplum  csl  :  Altare ,  altare, 
heec  dicil  Dominus,  Ecce  flltui  nascetur  de  domo  Da- 
vid  :  Jostas  nomen  ilti  (III  Reg.  xm,  2).  Ninive  ci- 
vitas  alicnigenaruui,  bipartiiae  Ecclesiu;  ligura  est. 
Scd  quia  ordineni  leclionem  inlerpretando  pioscqui, 
longuni  est :  satis  eril,  quod  specie  conveniie  non  j> 
poiesl  diccre.  Erat,  inquii ,  Ninive  civitas  magna 
(Jonce  iu,  5)  :  adco,  f.um  esset  advcisa  Deo,  ut  ine- 
tropolis  Assyriorum ,  qus  el  Samariani  dclcvit, 
et  onmeiii  Jud.caiu  semper  Oppressit  :  sed  in  li- 
gura  Ecclcsiai  praedicanle  Jona,  id  est,  Chrisio , 
omuis  oiuniiio  liberala  est.  Eadein  Ninive  um- 
nino  inseqiicnli  Prupheta  peritura  dcsciibilur,  cui 
prtcdicaus  Duniintis  :  Signum  est  Jona:  in  venlre 
ceti  (Matth.  xn,  40 ;  Luc.  xi,  10).  Aique  ul  ct  ipsc 
Pr<>pheia  osteudit,  non  csse  illain  civUkKn  specia- 
lein,  interpuiiilaliiiua,  qu*  speciei  inodum  cxcedanl. 


•  Gr*ce  f«6»!loil<Tt  projanoni. 


b  Lege  expugnabit. 


41 


LIBER.  DE  SEPTEM  REGULIS. 


4$ 


filii  tettamenti  mei,   gladio  cadent   in  ea  cum  ipsis  A  in  stupore  mentit,   ttupebunt  et  timebunt  in  interitu 


(F.tech.  xxx.  3-5).  Iloc  uuicni  facium  csl ,  cum 
jhisi  excidium  desccndcrent  in  JSgyptum,  ct  oc- 
cidcrcnlur  illic  a  Nabucliodonosot'  sccnndum  llic- 
remix  |iroplieiationem.  Fiet  auiem  ei  gcnemliier, 
novissimo  die,  qn.mdo  cum  iKgypliis  lilii  lesla- 
menli  cecideriut,  jEgypiiorun»  inorc  viventcs.  Ilem 
per  Ezccbielem  niinaiur  Deus  regi  ^E^ypiiorum  ,  ct 
ejus  niuliiiiidiiii ,  quod  es;ent  lernbiles  in  sanctos , 
inlcr  circumcisos  depulali  :  quod  nou  convenil,  nisi 
in  cos ,  qui  sibi  ciicumcisionc  ,  id  esi ,  sacris  blan 
diiinlur.  (Juoniain  igiiur  dedit  limorem  suiim  su;er 
lerram  tlur  :  ut  donniret  in  mcdio  incircumciso- 
iiiin  vulncralus  gladio  Pbarao,  el  oninis  muliiliido 
t-jus  cum  ipso  ,  dicit  Doniinus.  Kt  illic  a  gcnere  ad 


fuo,  et  ingcmisceiit  super  te,  cl  accipienl  lainen'a'ionem 
ft  dicenl  tibi  :  Quomodo  destructa  ett  de  mni  ciiilut 
illa  laudabilit,  qttw  dedit  timorem  tuum  omuibui  inha- 
bitantibus  in  ea  ?  ct  timebunt  insulw  ex  die  ruince  tua 
(Etech.  xxvt,  15-18,  tec.  LXX  )  :  Ad  clamorem  vocis 
tuw,  gubernatoret  tui  timore  timebunt,  et  ditcedent  de 
navibus  omnes  remiget  tui  et  vectoret  et  proretce  marit 
tnper  icrratn  ttabunt ,  et  ululabunt  tnpcr  te  voce  tua , 
et  ilamabunt  super  te  amarum ,  et  imponenl  tuper  ca- 
put  tuuni  terram  ,  et  cinerem  tternent,  el  accipienl  stt- 
per  te  lamentalionem  f.liornm,  lamenlum  Soor.  Quan- 
tum  inveiiitli  mercedis  de  mari?  Saiiatti  gentet  mulli- 
tudine  tua  ,  el  a  contmixtione  tua  locuptetasli  oiintes 
regct  lerrw.  Nunc  auleni  coiitristnUt  es  in  mari,  in  pro- 


spcciem  :  lltcc  dicil  Domiitus  :  Circuinjaciam  te  supcr  B  fttndo  aqnw  commixtio  tua,  et  omnis  cungregalio  iua 

in  medio  tui.  Ceciderunt  omnes  remiges  tui :  omnes 
qui  inliubitant  insutas  contrittali  sunt  super  te  ,  el  re- 
miges  eorum  meniis  alienatione  stupueruiit,  ei  latruma- 
tus  esl  vulluseorum  super  te.  Mercatores  eorumdegenti- 
bus  exs  bitabunt  ie  :  perdilio  facta  es,  ultra  non  eris  in 
wternum,  dicit  Dominus  (Eiech.  xxvn,  28-56,  tec. 
LXX).  1  Numquid  in  unam  iusulam  couvrniunt,  qua: 
dicta  sunt  :  aut  sola  pntiiit  locuplet  >rc  omncs  reges 
lerra:?  Sed  aliqua  rclinquimus  locis  opporlunis  : 
quibus  eisi  strictim  dicuntur,  Videri  possuut.  Tyius 
bipartita  c-l,  sicill  per  Isaiam  diciiur,  qui  pnsi  uiult.i 
speciei  et  generis,  bnc  <|uoquc  ndjecil,  diccns  :  Erit 
post  septuaginla  nnnos  Tyrus ,  ticul  canticum  foruica- 
rice.   Accipe   citlutram  atigitlureiii,   civitas  fornicnria . 


lerram  popttlorum  mullorum  et  exiraham  te  in  hamo 
meo,  et  exlendam  te  sttper  cantpi  lni :  et  contlituatn 
super  le  ontnes  avct  cccli,  el  saturabo  oimiet  bettias 
univcrsw  lerrw  :  et  dabo  carnes  tuas  super  montes,  el 
saturubo  sanguine  tuo  coltes,  el  rigabitui  terra  nb  his, 
quw  de  te  procedum;  a  multtludine  tun  in  moiitibus 
vepres  implebo  ubs  le,  el  cooperiam  ceelum  cum  exstin- 
gueris,  et  obscurabo  astra  ejus,  totem  in  nube  contegam, 
et  lunw  non  lucebit  lumen  ejus.  Omnia  quw  lucent  lu- 
mine  in  ccelo  obscurabuntur,  et  dabo  lenebras  tuper  ter- 
ram  tuam,  d.cit  Domiuus.  Jiingil  specicm  :  Et  exa- 
tperabo  cor  populorum  muttorum  :  cum  ducam  captivi- 
tatem  luam  in  nationes,  in  terram,  quam  non  noveras 
(Ezech.  xxxil,  4-8).  Exccdil  SpecieiN  :  Et  conttista- 


buntttr   super    '.e  mutiai   nationes,  et   reget  earum  ,  C  oblila  bene  citharizare ,  multa   cantica   canla  :  ut  ttii 

commemorati)  ftnl.  El  erit  potl  septunginta  ainios, 
retpeclionem  facitt  Deus  Tyri,  etiteium  le.titnelur  in 
aniiqnum  (  Ita.  xxm,  15-17  ).  |  Nniiiqiiid  Crcdibilc 
est,  uuiversa  regna  lerraruui,  Tyrum  venisse  nego- 
liandi  causi ?  (Juod  si  venianl;  qux  utiliias,  pradi- 
xisse  fuiuia  Tyro  commercia  nmnibus  regnis  lerrx, 
si  noii  Tyrus,  Ecclcsia  esl,  in  qua  cmiic  lerrarum 
iicgntiuiii  est  ivlernx  vitae?  Scquilur  eniin  ei  osten- 
dit,  qinid  sit  cjus  iiegotiinn,  dicens  :  Et  erit  nrgutia- 
tio  ejut  el  mercet  sancin  Domino  (Isu.  xxin,  15-17). 
Non  eiiini  in  illis  ciiHigilur  :  sed  illis  ,  qui  liabitam 
in  con  pcciu  Domiui.  Umnis  negotialio  ejus,  cdere  et 
b.bere  el  rcpleri,  in  signttm  meinoriee  in  conspeclu  Do- 
mini  (Jbid.  18).  Si  crgo  ucgotiaiio  ejus,  saucta  Do- 


menlis  atitnalione  stupebunt,  cum  volabit  gladius  metts 
super  facies  eotum,  in  medio  earum  erit  ad  rui- 
nam  ex  dic  ruinw  tuce.  Iledii  ad  speciem  :  Quo- 
niuin  hoec  dicil  Dominus  :  Cladius  regis  Babijlonis 
tenil  libi  in  gladiis  gigan'un:,  ei  dejiciam  virtulem 
tuam,  pestes  a  naltonibus  otnnes ,  ct  pendenl  conlume- 
linm  jEgypti,  ei  conterciur  oinnis  virius  ejus.  In  gc- 
nus  :  Et  perdam  omnia  pccora  aqua  tuulla  :  el  non  lur- 
babil  eam  pes  hominis  ullra,  et  vestigium  pecotum  non 
ailc-tbii  camTunc  requtciceul  aqux  eorum,  el  flu- 
ininti  eorum,  ut  oltum  habebunl,  dicil  Dominus  (Ibid. 
•I- 14)  Species  :  Et  dabo  .Hgyplum  in  interilum,  et 
desilttit.tr  lerra  cum  pleniludine  sua,  et  dispetgam 
onmes  inhabitantes  in  en  (Ibid.,  15).  Ccims  :  Et  scient, 


quia  ego  Dominus  sum.  Operiam,  inquil,  coelttm,  cum  D  niiliO  :  quomodo  potest  oinnibus  cssc  rcgnis,  nisi 


exsttngueris  :  el  obtcttrabo  astra  ejus ,  solem  in  uube 
conteg.tm  et  luiiw  non  lucebil  lumeu  ejus.  Omnia,  quce 
lucenl  lunitne  in  cuelo  obscurobuntur  super  te  :  el  dubo 
tenebras  super  terram  luam  (  Ezech.  xxxil,  7,  8).  [  lu 
passione  Dnmiiii,  non  iu  lena  .-tgypii  tauiuni  lue- 
riini  lenebrx  :  scd  in  loto  orbe.  Sed  nec,  capia 
^gypto,  obsl  .puerunt  gcutes,  exspcciautcs  ruinmn 
siiam  ex  die  ruin;n  cjii*.  Nani  ct  dc  Soor  sic  scri- 
plnm  csi  :  lla?c  dicit  Domnus  ad  Soor  :  Monne,  u  die 
rt,iiicc  luw,  in  geiniiu  vulneraiorum,  dum  interficiun- 
lur  gladio,  in  medio  tui  coinmotebunlur  iuiulm,  etdis- 
ccdenl  a  sedibus  suis  omues  piincipes  maris,  et  aufe- 
enl  m.lras  e<  vesletn  aurium  suatum  :  dispoti<tbunt  se 
1'atbol.  XVIII 


ubique  fueiil  ista  Tyrus?  Sequiiur  enim  aperle, 
oslcndit  quid  sit  Tyrns,  diccns  :  F.cce  Donimus  cnr- 
rumpet  orbem  terrarum,  cl  vasiabii  illum,  ei  nudabil 
faciem  ejus  :  disperget  cos,  qui  inhabitant  in  eo,  et  ertt 
poptdus  sicut  sacerdos  (Isa.  xxiv,  1-U).  [Nnin  illios 
orbis,  cujns  negniiaiio  sancla  Domiiiii?  ei  (amutits 
sicut  Dominus  et  famula  sicut  dom<na  ]  Ei  ent  emens 
sicnt  el  rcndens  :  el  qui  ilebcl,  sicut  ille  cui  debeiur ;  et 
qui  faeiterul.  sicttt  ille  yni  foeneratnr  :  quia  cotriiplione 
comimpelttr  lerra,  ct  vnslabiittr  voslaiione  lerra.  Ot 
enim  Dvmini  loculum  est  Itwc.  Planxit  lerra,  cvrvatus 
esl  orbis  lerrtv,  planxerttnt  alti  lerta\  Te  ra  auicnt  fa 
cinui  admtiil,  propler  eos,  qui  iithabitant  tn  ea  :  quiti 

2 


43  milONU  AFRl  41 

iiniisieiiiiit  Ifiem  ,  ei  mniuverunt   jussa   tMhmmti  X  et  atinerum,  et  omnium  ji.vornni,  qtut  nnit  111  eettrit 


ati  iin.  Prepttrta  ttaa  wattdicila  comedU  itrrim  : 

quiu  pecciiierunt,  ijtti  ntliiitiiiaiil  iu  M.  l'roplei  /nu 
egeutes  .tiiiiI,  i/ui  iii/iiibitiinl  l.iram  (Isa.  SXIV,  1-8), 
[Niunqni.l  illi  »  genies  cs-e  pnWUIIl,  quilms  in  niiiiii- 

bni  rt-giiis  lerra  mgotiaiio  esi  ed.ro,  ei  bibere,  et 
replcri,  non  qutidam  i»mpore,  sed  iu  sigi  um  tneme- 
riso  iii  e«n$|*eiu  Domiui!  £"i  raWnfnrninr  bomiues 
p.iiiii.  Luiiiiil  ritis,  liujebit  tititwii.  Ceiueul  omncs 
oiioium  jucuntialur  unima.  Cettabil  jocundi'as  runi- 
pn  jo,  nim  ttuabit  impudicitiu  et  diviiuv  inijiiorvm. 
Muuiquid  saucioruin  ceaubil  voi  ciibaia:?  Con/nti 
sunl  :  iioii  b  b.ritnl  itierun. ,  ninuri.m  (.uiiiiii  es:  viiium 
t///s,  qui  libunl  illttd  Deserla  tsl  omnis  civilui  :  \iluu- 
deni  omnes  ne  iniioeuni,  utulute  divini,  ubique  cessu- 


illis  secnndum  tlrngem  isiam.  Et  trit,  quieumqut  rc- 
lieii  flitrillt  ex  onniilius  gentibus  conrenicnlibus  tttfuvt 
Hitrusaltm,  ei  atetndi  nt  quotannit  adorare  regtai  Do- 
mini  fieum  omuipoiemem ,  eeltbrart  oVm  (estum  sce- 
uopeyia-  {Zacli.  xw,  11-16),  Elam alienif emtrnm etl. 
Ilic  speii.ili  jung.it  gcneralem,  nioiiSlraiquo  biperti- 
iun.  IIkc  dicit  Qtminus :  Confringnm  Nairarrut  in 
l:lum  prineipalustoruin.  Ei  oxieilil  speciem.  Snper- 
dutuii',  inquil,  auafuar  iwtot,  a  qaatuor  cardinibut 
ca:li.  nec  erit  gent  q''ir  illuc  non  veniat ,  qua:  acpel  oi 
Elam.  Rediliu  spccicm  :  Et  terrcbo  iltot,  coram  iiii- 
mieiseorum,  qui  qaetrunt  animai  eorum,  et  uipvrdV 
cam  eos  (eciindii'11  iram  indignatioms  meee,  cl  mutum 
f>tist  (01  gladium  incuin,  dnnec  consnmal  eos.  Jungil 


bn  oniiiis  jitcnndittis  lerrai,  ei  rtiinqututur  civitatti  dc-  jj  gcnus  :  Et  pouam  sedem  mcam  in  Eium  :  r.t  ptrdam 

inde  rcgem  et  polenlcs  Erit  in  noeilntiNtl  dn-bus  in 
atterniimcapliviiatem,  Elam,dieUDiiminut{lerem.tv, 
3o-j8,  sec.  xxx;  >ed  juxia.  Vulij  ILIX,  3S  59).] 
Numquid  crcdemluin  esl  nou  fui  se  ccnieii),  qtue 
non  venerit  ad  expnguni.d.im  Elain,  am  illic  srdes 
Domini,  cujii-  capiiviloiem  vertit,  msi  Ecclesiaslira 
sil  ligura?  Quo  vero  Spccies  :  Sinislr.o  lantuiii  siint, 
ui  Sudoma,  sicut  scripiinn  esi  :  Audite  verbtm  Do- 
ntini,  principM  SodomorMM  ti*a.  i,  10).  el  tiine  toru- 
(« r  iitiriliioiil«r  Sodoma  et  .Eijijptus :  ubi  ei  Doniinns 
eomm  trucifixus  est  lApoc.  xi,  8).  Ex  liis  Sndomis 
exi'-l  Loib,  quml  esl,  discessio,  «I  reieletitr  (imno  pe.c- 
cati  (II  Tliess.  u,  5).  Bihylon  civiias  adver^us  llie- 
riis.leni  :  IfllUS  iiiundus  e^l  in  p;iric  sua,  quam  in 


irrlie,  et  i/omus  diirli.tii:  piiifrniil  {Ibid.,  6-8).';  lliCC 
omiiia  oiimi  lerr.c  in  niedio  geulium.  Si  ilescrla 
est.imins  civilas;  ine  smit  gonies,  in  ijiiiiiini  me- 
di»  isia  racianlt  Eisi  oliqua  horum  videnlur  im- 
perspicuc  fiori,  lamou  oiiinia  spirilualia  suui.  Oin- 
noin  eivitalem  desert.m  spiiiiu:i1icr  inoriiioin  diiit  : 
sed  Tyn  illiu^  mereirieis,  nnn  cujus  negotiaiui  saneia 
toio  iulie.  Rienikalem  aulem  reliuquemur  humines 
pauei,  s;ilvo  iiiiquc  siasu  eui  uin,  qui  perimunt.  Panci 
rcliiiqucuiur  ex  eis,  quos  spiiilualrler  mnrluns  dicil : 
qui  per  rccordaiionem  vixeiunt,  i|uo^  Eccle-i.iiticus 
non  inierleeoiil  :  sicui  miiliis  in  locis  legimus.  Sed 
quia  proposiium  n.diis  implenduin  esl,  dtiolms  con- 
lenli  siimiis  exeinplis.  Miiraiur  Tloiis  igncm  cx  igiri 


Israel,  regi  Assyrioruin,  id  csi,  ndvciso  cmpoii,  ct  q  bac  Israel.  Ila?c  eonvcuieniitr  :  Yisio,  iuquit,  advtr- 

dieit  ad  Synim  vel  ad  stip'1'am,  post  paululum,  ignem 

fuiuros.  Mniei,  inquii,  Demintii  tabaoifi,  i»  inmii  lio- 

norem,  iynomitiiam  :  et  in  ciarilat.m  tuam,  iguem  ar- 

flV.ilem  :  el  ardebil  hruel  lumen,  et  erit  tibi  ignis,  tt 

sanctificakil  itlud  iu  fiamuia  ardeute  (•.cilicet  liunen 

Ur.ieH,  el  manducnbtt  i/ua.'i  fenum,  sitvtim.  In  illo  dic 

mde.bunt  montes  :  el  per  prflfripilia  [ugiunt,  gnasi  qui 

fuqil  (i  flamma  ardenie  ;  et  qui  reinanserint  ab  illis,  nu- 

merabnnlar,  et  ptter  scribet  illos  (Esa.  x,  16  19). 

Oui  remaniertiif,  inquit,  ab  iiis.  Non  enini  peiest 

igni^.  1«'  coiuburit*  ardere?  Q.ii  auicm  ex  cmn- 

busii^  snperaverinl,  ignis  ellieienlar.  In  Zacharia 

icxiinu>,  illos  reraeare  quos  Ecclesu  non  occidcrit, 

qu.nl  ad  se  converianiui  :  caiieros  vere  spiiitualiter 


siis  Btibyloitem,  el  dicil  adversus  orbem  lciranun 
vcnturos  sanclos  Dei  inilites  :  7'o/dle  »ic:m  el  cx»ul- 
lale  viccm  illis,  nolite  liuiere ,  exhortumiui ;  manus 
aperite  magistraius  :  quia  tcce  ejo  praxtpio.  Stmc  i/t- 
cuii  lltnl  et  vocttli  giganles  vminnt  irnui  meain  (fiiire 
qaudcntes  simul  el  iujuriam  facientes.  \'ox  mndirwiu 
gentium  in  monlibus  similis  ijemium  muliarum.  vox 
regum  el gentium  culleclarum (Isa.  Xlll,  1 -l.ser.LXX^: 
ciiiii  Babylonem  gens  ctrex  Medoium  .verteril.  Se- 
quilur  eiiim  cl  iliell,  i|ui  sinl  isli  reges,  et  qna: 
Babybm.  Deus  sabuotlt  prwcepit  gcnii  bcllatnci  venire 
de  longinnito,  de  sttmnto  (undamento  coeli.  Ileus  cl 
bellatores  ejus  corriiperitnl  universum  orbem  terrtv. 
Vlutaie,   prenmni  est  mtm  dies  Domini,  et  coniilio 


crucialiibus  intcrhVere.  Siquidem  staniibus  oculos  n  a  Dao  nderif .  Ptopier  twc  omnes  manns  resotecutur, 


eruai,  el  carn.s  t.ibesCere  faciat  :  Uabitabit,  inquil, 
jtl  Itroel  coiifileiis  :  et  Itccc  erit  struqes ,  quu  ctedet 
Deus  pounlos,  quotquot  mitilnverunl  ndversus  Isrttel. 
Tubesceni  carncs  eoi  ttin  siuiilibus  eis  sub  pedes  suos  :  el 
ucttli  eaittm  flueiit  u  foramiuibus  suis,  et  litigita  eorttm 
tabesccl  iu  oreetiruni.  I  i  eril  in  itlu  ttie  alienatio  magiia 
tuvtr illos,  ei apprehtndel nmtiauitfltie  utauum  juoximi 
j'ii  <i  iinplebitiir  miiiius  rjoi,  iminii  proxiuii  ejui  (ul 
esi.  c.icu^  CBCnm  docens).  i"t  ludma  praAabilur  iu 
/l.riiiMidm,  el  enliiitt  virus  omniuni  popnlornm,  et 
tiiiium,  et  oroenitmt, ei  t'<n(«m,  i«  iun'iimdin«m  :  inus. 
Ethost  erit  nraoei  eonomm,  ci  mulorum,  cametorum, 
•  Eoenit'5,  recic. 


el  omiiis  anima  hominis  liepidabil.  Tiiibiibuiilur  lctitili 
p.iiluii.nlis,  el  purietes  circumsluntes ,  «lnu  iiJ  n/i«iu 
expavescenl,  et  (ucies  eorutn  sicut  /fanimn  loiiiiinil.i- 
buiilur.  Ecce  emm  dies  Domiui  insanakilis  vcnil  indi- 
i/iiiiiii'iiis  el  iriT  ponere  orbem  lerrurum  dcstrlum,  ct 
peccatores  perdere  ex  eo  tlbid.,  4-0).  [Diem  Uomni, 
ex  quo  DMSUS  isi,  dicit  :  ex  qno  spniiualiier  ii.iei li- 
citnr  niundiis,  inteilicienie  exerctlV  I»ei  :  ditui  ejus 
lumeii  iiii.pii  non  videiu,  •.ico:  serveiilur,  direns  : 
Stella  enim  cceli  ttttriorii  et  omnitt  luminana  ejus, 
lumeii  dabunt  et  tontbrtSCtt,  et  uon  permanebit  lumeit 
cjus.  /'.''  Injtiaam  meriMM  larrai  ma/a,  »1  >i'jw  lii  pe- 
'■  Furie  tardaic,  Ml  mnncre,  ii/  non  .uderc 


43  t.IBER  DE  SEPTElf  RECULIS.  46 

rata  rorvm,  ct  perdam  injuriam  scetettornm,  et  inju-  A  sioncs  Esau.  Serras  vero  ferreat  :  homines  dicit  dn- 


riam  stiperborum  humitiabo]  F.t  er'inl  qui  reman%e- 
rint  (i'l  cst  quos  supradicli  miliics  non  oceiderinl), 
honorali  magit  quam  aurwn,  quod  uon  letigit  ignem, 
ct  liniTi'1  honnralus  crii  wagis  qnam  lapis  ox  S.iphir : 
Cir.lum  .1111»  inJignabiiur,  el  terra  commovebititr  a 
(undamentis,  propter  auimati  nem  irw  Dei  in  die,  qua 
adcril  iudiguutio  ejus.  Jungil  spcciem  :  Et  critquire- 
licius  ett :  quasi  eapreola  fuijiens,  et  sicut  ovit  erraus, 
et  non  erit  qtii  colliqat,  ul  Itomo  ad  populum  tuwn 
convtrtatur,  el  venirc  in  tribitm  suam  festiuet.  Qiti 
eniin  iucideril,  superubilur  :  el  si  qui  coltcc.i  suul,  gla- 
dio  cadent,  et  filitc  eorum,  in  coiitpectu  eorum  cadeut, 
et  domus  eorum  diripienl,  et  uxores  eorum  hubeouiit. 
Ecco,  exalo  vobit  Mcdot,  qui  non  compulant   pccu- 


ros  ci  asperos,  qni  scemi  parluiientcs  Ecclesias. 
Ilci»  :  omues  gcntes  qu.-r  sub  ccclo  snnt,  iu  civiiaie 
Dci  iram  Dci  liibere  et  ijlic  percoti,  Jereniias  tesia- 
lur,  diccns  :  Sic  dicit  Doininut  D.u*  Israet :  Aitipc 
calicem  vini  nteride  maiih  fna,  etpotubis  onines  gentes 
ad  quus  ego  miiio  le  :  el  vomeul  et  iitsaniml  a  facie 
gtadii,  qucm  ego  millo  fn  medio  ittnrntn.  Et  accepi  ca- 
liccm  de  mann  DomM,  ei  poluvi  yerttes  ud  qnas  misii 
me  Domluus  ad  ipsas  Hierasalem  et  civitattt  Judce.  n 
ttgcs  ejitt,  et  principes  ejvs  :  ut  ponerenlnr  in  detnla- 
Uone,  et  in  dmtttationt,  el  in  sibilniione,  ei  Pharao- 
nem  regem  ^gijpli,  et  pueros  ejut,  cl  poiewes  ejut, 
unhersum  populum  ejut,  ct  omhcs  promisruot  ejns,  et 
reget  omnet  afienigenarum,  Ascalonem  et  Cuzam  et 


niam,  neque  auro  vpus  est  illis  (Isa.  xw,  10-17).  B  Aecaron,  ct  qucc  conua  fuciem  Atoti,  el  Idumcram  ei 

Monbitem,  el  filios  Ammon,  et  reyem  Tijri,  et  regem 
Sidonis,  el  rcyet  qui  fraftj  mnre  sunt,  ei  D,dan  ct 
Theman  et  Bosor,  et  omntm  circnmiunsam  n  fntie,  et 
omnes  promiscitos  qai  commnrnntut  in  Jeserto,  et 
ouiiirs  rrges  Elam,  tt  omnes  rrget  Persarum,  et  uni 
versos  reges  n  tttbsolmto,  qni  longe  et  qvi  jnxia  tunt, 
ummquemqne  nd  ftutrem  iu«m,  rl  omiiiti  reona  frrxr 
qumtuper  fariem  terree  tunt,  el  diers  tltis  :  H(tc  dicit 
Dominus  omnipotens  :  Bibile  rt  inebrimniiii,  el  vomile 
el  cadeiit  et  shrgelis  a  facie  glariii,  quem  egti  mitio  in 
mediuiit  ttltntm  El  ad  eos  qui  voluerunl  uccipire  Ca- 
licrm,  iia  ut  bibant,  dices  :  Sic  dich  Dominus  :  Bi- 
benttl  b.betit,  qna  in  civiiate  in  mta  invocutum  est 
nomen  meum,  tuprr  iptam  incipio  vexttrc  vos :  et  vot 


[Subiiliicr  iuserit  gcnus  :  ciim  enim  *  csiis,  mm 
opus  est  .nii'0  1 1  argculu  :  nisi  Ecclcsiasiicus,  qui 
fruiitir  spiriln  ililer  vila.  Sagiilaiioncs  juieuuni  coit- 
ftiiiginl,  tt  /iliit  vestris  uoit  miscrebuittur,  et  sitper  iie- 
potes  vesitos  non  parcent  oculi  eorum  (lbid.,  18). j 
Oiimia  spiriinaliicr,  sicut  dceadcm  Baliy'.onc,sci'ipta 
Slliit  :  ietu  esl,  qui  vblincbil,  cl  coilnlel  parvutos  suos 
ad  peiram  (l'sal.  cxxxu.  9).  Ncquc  eniiu  re^om  \\c- 
«loriiiii,  quoil  obtiuuerit  advcisus  Uab) lonem ,  dixit 
felieem,  vt  non  Ecclesiasticos,  <jui  obtiiiunl  ei  colli- 
dunt  (ilios  lialiybuiis  ad  p<  train  sc.uidali.  Obtinct 
auiem,  sicut  sciipium  est  :  Qui  obtinel  modo,  leucai, 
donec  de  medio  Jtul  (II  Thcss.  II,  7).  Et  post  niulta 
speciei  cigeucris,  ctausiira  perioclike  apciie  omnes 


ostcmlit  es-e  Baliylonem,  et  eos  iu  terra  aique  iu  C  purgullone  non  trilis  purguti.  qnin  gtadium  eqo  iutoco 

super  iniiubiiautes  terriim  (Jerem.  xxv,  15-251)  I  Po- 
labis,  infpiil,  UicTHSalem,  eiritaies  Juda,  ei  reges  ejus 
el  prineipts  ejut.  Dcinde  dlcil  :  V.l  ui.ivena  reyna 
terrce,  quce  super  faciem  teinv  sunt :  ut  o  tendeni,  :ib 
Speclali  rliertisnlem  iransitiin.  fcelsse  ad  gcncratcin, 
in  qua  sinit  mniies  geines  icrr.T,  quas  illic  D.  us  per- 
cinici,  slcut  et  inicrprriauis  csi,  direns  :  Qiiontom 
i»  ciriroffm  in  17110  intocatnm  ett  nomen  menm,  in 
ipso  ti.cipio  texare  ros,  ei  vos  purgaiiune  non  critis 
purijati.  Niimi|niil  Jerciiiia-,  cum  csset  in  rorpoic 
qni  d«  Judase  carcere  numqnam,  nisi  iracius,  is  et 
in  yEgyptiim  :  perspicnc  adjecto  mcio  in  ealice  id 
1  otuiii  daret  omniliiis  geiiiibus  qmc  sub  cielo  sui:t, 
nut  nnnc  p'T  Ecclesiam  prnpiielat?  Q""d  si  tuuc 
qiioqiie  ci  nunc  in  Ecclcsia  locns  est,  nianifcsium 
csi,  et  iiiiines  genles,  ad  qu  is  ille  Ji-rcniias  loqtiilur, 
conveiiiii  iu  piiicipali  eoruni  parie.  Si  quid  enim 
suminum  Salhanas,  sl  quid  grave,  si  quid  dcxiruui 
io  snocorpore  habet  :  ccsicsilbus  miscuit,  ut  bcllan- 
tium  uioi  esl,  forlibus  l'urtis  oppnuerc.  tmle  Apo- 
Stnlus  ilicit,  1  011  esse  sanctis  pugnain  advemut  liu- 
manitatein,  sed  adveisus  spirilualta  nequititv,  in  cib- 
lestibus  (liphes.  vi,  12). 

ItEGULA  V. 
De  Temporibus. 
Teuiponini  qnaiililas  ie  i»ciip:iiris  frequenter  nii- 
Sliea  csl  irnpo  synecdochc;  aui  Wgitimis  liujlteiis,  qui 


umiiiibus  suis,  id  esl  in  Ecclesia  perdere.  Ihvc  dicit 
Douiiuvi  :  l'onain  Iliibyloncm  detertuui  :  ul  inltubi- 
lenl  111  ea  erici,  et  cril  m  uihilum,  el  1  oiutm  illud  luli 
voragiiuiii  in  iierdiitonrm.  Ilcct  dit  I  Uominus  subaoth, 
dicent  :  qitvniodo  dixi,  lic  erit  :  el  quemadmoiluiu  co- 
gilavi,  ttc  persteerabit,  ul  perdam  Astyrios  in  terra 
mta  ct  in  monlibut  uieis,  el  eruul  in  conculc  ilivne ,  et 
auj, siIli  ab  tit  jugutu  eorum,  el  gluria  ab  liumeris 
fjrttm  aufenlur.  llaic  coyila'. '•'■',  ^uiiin  cogita  it  Domi- 
nut  in  orbem  Itrra  lottuu,  et  kax  manus  ulta  super 
ommi  gentet  Orbilttme.  Deus  eniiu  tanctus  quod  co- 
giiavit,  qtiis  disvfryt,  el  mauum  iltunt  (ortem  quis 
avertei  (ha,  xiv,  it-±l)]1  (Juoliescuniquc  autem 
post  excidiura  iinnaiui'  ruinx  civiiatis  habitaiioneui 
uC6liantui,  spirilus  iiniuulldos  dn.it  liabiialuios  iu 
bum  mbus,  quos  sauctus  Spintus  deseruii.  Nou  eniiu 
hanc  iiijunaiii  possunt  nitui  l'c<  ii  habilatores,  aul 
ruiiiam  soulir-e.  Sermonts  (inquit  Amos;  quos  vidit 
stiper  llteiusattm,  el  ceepit.  lit  inbus  impielalibut 
Ituaiasci  et  tu  quaiuor  non  aversabor  eam,  co  quoti  se- 
cubr.iii  serris  (erreis  in  utero  hubeutcs  (Atltos.  1,  1-5). 
Ct  iieruui :  /11  trtuus  impieluiibus  lduma:m  et  in  41111- 
luor  11011  aversubot  eaiit,  praplerea  quod  perseculut 
eu  mqUdiu  lnilrem  suum  (Ibid.,  11).  El  mullas  alias 
civilaies  alienigenarum  in  Ecclesiie  (igura  convcnit. 
Ul)iciiiii'|iie  aut  Idumicum,  Ttieman,  Uo>or,  Seir  110- 
tninai,  fratres  inalos  sig-iiflcat.  Sunt  antem  posses- 
a  Forte  islij. 


D 


47 


TYf.HOMI  AFttl 


4S 


mullli  moJis  pnsiii  Mini,  et  i  ro  loco  Inielligendi.  Sy-  a  est  prmlcrita  .neqoo  innncteprtrtrnll  dicscrnstinns: 


nccd  ewa  vero,  aut  o  parte  io  001  ett,  aut  n  tom  pnrt, 
ll.  e  ir»po,  400  Hiuioi  m  r>i>it  hrael  in  iEgyplo.  Knni 

diiii  Dotu  Abrahai :  Scient  tcict.quiapereijriuum  rrii 
MNM  lintm  iii  lerru  non  snu,  el  doininubiiiiitir  earum  tt 
af(ligeul  eot  uiiiiin  iW)(Cen.  xv.ITi).  Kxodi  aiilcm  Scri- 
piur.i  dicit :  4  0  iiinw*  fuim  injEgyplo  (Cxod.  xn,  40). 


iinii  die  rcsiirrexil  Diuiiiuus,  s  il  m  cie.  Qiiouiam  ilics 
ali  orln  solis  Csl,  licill  scri|iliiin  csl :  Luiuinare  majus 
tniiiuiii  diei  [Ibid.,  16).  Doniiiilll  aulcni  anie  solis  or- 
i ii in  rfttlirrOlil.  NaiiiMarcus  <\\c\:Orienle sote(Mailli. 
XVI,  2),  iidii  orlo ,  sed  Oiieiile,  iil  Cbt,  nd  orluut 
ciintc  :  Lneas  antein,  diluculo  (l.uc.  xxiv,  I).  Scd  ne 


Ao  n  n  oiiini  inii|ime  scni<  it '.'Qu;creiidiiiii  ergo,  cx      de  liac  iucutiooe  Qinblgcreiur,  aii  Evangilisix  aperio 


quo  icui|iorc:  ipi'>d  in>euiro  faci'e  csi.  llicil  cniin 
Scriptura  inni  serviisse  pnpiiluui  ,  nisi  pnst  inoricm 
Jn-epli.  el  iiiiiii  uin  fialrmii  cjus  ,  Cl  oiliuiiiin  UCeuli 
illiu-.  tilii  iiiiuni  hruil  mteraut  ei  multipllcali  tnni, 
el  •  Cctliwi  [ticruul  et  privvntucriiiii,  niuliipticttbal  m- 
lem  eoi  lerra.  Exwrraal  uuteiu  rex  ulter  super  /Kgijp- 
iimi,  17111  iguorabal  Jo-epli,  cl  ilixit  genli  suiv :  Km 


noeiein  fui-se  lcllanlur.  N . •  111  Matiliams  uoclc  ifcil 
venistt  mulieres  ad  lunnumenluui,  ct  vidiiso  Domi- 
imni  (hlttiili.  xxvin,  t).  Jnanncs  vern,  cum  adhuc  le- 
nebra;  etsen!  (Joun.  \\.  t).  Si  aulcm  Dominus  aoto 

lolem,  id  est,  ante  iniiium  diei  rnsurrcxit,  i.m  III», 

pars  erat  illiicescentis  diei.  Quod  ct  Cumpi  tit  0|  eri- 
bns  Dei,  ui  non  iliesobscurarciur  in  noclcm,  scd  nox 


ijens  Itliorum  Isracl  mnijuit  ntuttitudo,  el  vulenl  titpcr  B  lucescat  111  diein.  Iptn  eiiim  nox  illiiiniiiiiur,  ct  cffi- 


nos.  Vcnitc  ergo  circumveiiiattius  cos  (l'.xod.  1,  7-10). 
Si  auiem  post  niorieui  Jnscph  ccep  l  scrvire  populiis, 
ci  5;0aunis,  cx  quilu-  iu  i£eypio  dcmnrnius  csl  , 
deduc  mus  »0  anno.  ngni  Jusepli  (rcguavil  cniiu  a 
ro  anuis  usque  iu  1 10)  erunl  reliqui  scrvitulis  l.-racl, 
■>  anui  .40,  ipiod  Deus  dixit  400-  Si  DUiem  nmno 
tcni|ius  percgiiiiaiioni.  mkg  sorvivil  Isracl,  plus  est 
quani  Deus  disii.  bi  ex  inorlc  Jo  epb  secnnduin 
Sciiptnrx  saiicix  lidem,  niiuiis  esi.  Quo  iiiani'etum 
e-t,  400  a  1010  paMem  esso.  Nain  posl  3'i0  annos, 
pars  alinriim,  100  aimi  sum.  Proptcrea  disii,  400  nn- 
008.  Si  bic  in  omui  siimiua  lemporis,  ut  puia  posl  0 
dies  esi,  nui  pn-t  9  mensi'8:  prinos  ilics  mensi.  10 
est,  sicul  scriplnm :  In  uiero  motris  figumlus  snmcaro 


cilur  dies  :  qiind  est  fignrn  euriim  ,  qna;  faeta  er.nit 
in  Cltiisto.  Quiuii  111  Deus  qui  dixii  :  De  tencbiif  lu- 
meii  fultjere  itt  cordibus  mslris  (II  Cos.  iv,  C).  Qni  il- 
luiniiinvii  lencbras,  sicut  scriptiim  e-l:  Tembrat  iuae 
ticut  meiidies  erimt  (Isa.  lviii,  10).  El:  ftoxtransivit, 
dies  aulem  oppropiiiqttuvil ;  sicul  in  die  decenter  ambu- 
leniiis  (llum.  xiil,  12}.  1'rius  est  euiin  quod  carmlo 
ett,  deimle  qu«d  spirilualc.  Dies  ergo  |  rimns  ct  110- 
vissinius,  a  toto  pars  cst.  Solus  medius  plcmis  fnil,  a 
vespern  iu  vcspcrnin,  sccundum  coiidilioiieiii  at<|ue 
pReecpluiii.  Sicul  Mny*i  dicil :  A  vespera  in  vesperam 
c  obsairnvi  diem  s.bbuioium  (Lev.  xxin,  55).  Qiiidam 
auiem  dicunt,  cx  die  compiitaiidum  :  quoui.im  !><>- 
minus  Iki  diit  et  nnctcs  disii,  iimi  trcs  m  cics  et  dies. 


10  mfltwmu  cotigiilaiui  in  sanguine  (Snp.  vi,  i).  Sici.t  C  Scd  hoc  nou  louga  ra  ione  deslruitur.  Si  enim  cx  die 


aulem  in  prima  parie  lcmpuris  cuju-quc  lenipu*  est, 
iia  in  iiuvissiiiia  bora  lotus  dics  sii;  reliqiiuc  raille 
aniiorura,  railie  anui  sunl.  Sex  iliu-  tuni  mundi  a:tas, 
id  est  6<l00  annorum.  Iu  re!i<piil<  scxii  diei,  id  cst 
mille  annoiuui  naiiis  csi  Duiuinus,  pnssiis  et  resur- 
rexit.  Iieiu  reliquie  millo  nnnorum  dieise  sunl  mille 
aimi  prima:  resnireciionis.  Sicuteiiim  reliquixsext.e 
feri.e,  id  Csl,  ireslloRC,  lolus  <l,e-  esl,  in.u  -  e>.  uiliiis 
.-  e.'nl!ii!  a-  Doiuini :  ita  rc  iquia:  seiti  diei  majoris  <i<io 
6un-e>ii  EeclCaia,  lolus  dies  e-t,  inille  nnni.  Iluc 
cnim  Irnpo,  consiani  ucs  dies  et  ires  nociei.  Nnciis 
autun  ct  diei,  24  linr.e  ununi  lcmpill  cst ,  uec  ndji- 
cinnlur  nocies  dielHlt,  nisi  crla  raiicnc.  A'ias ,  ilies 
solus  <!  ciniiis,  sicut  Apostolus  dicitur  mansisse  apud 


iiiiiium  scpiillur.r,  iu  nuele  linis  :  si  autcm  iu  die  G- 
i.iia  esi,  .1  nocie  rcepit.  Nam  si  dics  iitiiinque  cmiclu- 
diiur,  pluscrit  unns  dies.  Dicuut  prxlcrea,  nun  posse 
iu  dic  csse  uociem  prxteritam,  nec  in  nocic  diem  fu- 
luriim  :  scpara  os  ires  dies  el  nnc^es  0,  nnere  assi- 
guari,  cotnpiii  'iite-  primuin  dicm,  qno  cnicilixus  cst: 
altcrtim,  iriom  lnr.irum  reparatirum ,  icnium  sab- 
liali,  eiii  Diimini  <lie-4.  Qui  aulem  lianc  cireiimvcn- 
lionem  vilalil,  conseoliuiil  a  mce  quideui  eoiiipu- 
laudum:  scd  nocies  a  dielms  debere  s<  p>raii,  di- 
ceulcs.  in  3  limis  lenebraruiu  impoiiiui  <rum  priuiam 
noctem,  alieran  s:  bbmi,  icrti-iiu  illucescenii»  Domi- 
liieaj.  Noctes  quideui  velmi  ires  suni,  sed  dics  duo. 
Priinul  in  triinis  lioris  pust  tenebras :   secumlus, 


Peiruni  15.  Numqiiid  opitS  erat  di<ere,  lotidem  die-  **  sabbili.  N<ui  enini  qui  sepnralus  dies  piomit,  poiest 


bus  ft  noeiibus?  Sic  eilim  sciipliim  est:  Veipereel 
muuedie.  unus  (Gen.  1-0)  Q  iod  si  nox  etdies,  11  nim 
lcmpui  e-t:  nnvissima  bora  diei,  el  dien  lotnm  et 
liociem  transaciain  retinel.  Similiier  el  novissiiua 
liora  iuic  is,  Uitam  dieni  et  norlem  futuram.  Ilora 
euii»  pai »  csl  ulriusqiie  icmporis.  Ilora  qun  sepullus 


diceru  in  nociequa  rcsurrexit,  luissc  d  em  fuiuium. 
Quod  si  id  cooseiili.il,  conseiitial  neeessc  esi,  in  ie- 
liqnis  diei  sexlte  ferix,  fiii-se  noclem  pra-tcriinm. 
Qikc  si  tenebra:  imponuua:  fucruni.  ires  lamen  bora: 
lueis,  rjiisilem  siiiii  diei  :  uec  amiseiunt  ordiuein, 
qiioiniiius  pars  e-seui  diei  ac  nociis  sux.  Taceo  3 


esl  Dominut,  pan  eii  srita:  ferimcuin  -ua  noctc  qua:     boras  tencbraruni  noclein  eise  uon  poiuisse ,  quod 


ir.insierat,  ci  boia  noclN,  i;ua surrciit ,  hniniiientii 
cst  pars  iiiei.  Cu.'lerum,  il  ucque  iu  die  pncsenil  nox 

•  Celhtvi   ftterutlt.   LXX,    Eind,  1,  7.  /ySuiot  lyi- 
WOVTO,  fffuii  (tlCI  ttMt, 

'■  1 111    qiiadrlugenlii   ei    50,    ul  icliipii  fiaui , 

dempiii  BO,  tnnl  UO;  ei  Ita  Esoul  su, 40;  lutcpb, 


praier  onliucm  fuerint  condiiionis  Dei.  Quiiliuid 
eiiiiu  liglil  esl,   11011  lurbat  eleiiieinorum  ruiiouabi- 

lib.  11  AllliiiM.lt.  <->p   C. 

'  Ubscuravi.  Lrg,  Ciuii  V flg.  cetebrabiiit,  aul  cuiu 
L\\t  sttbbtil.tubttii,  cr«CCari!ir«. 


50 


w  LIBER  DE  SEPTEM  REGULIS 

■  •  . .  „  »  m«  piiim  ni:meros  .  niindcumqitc  temiius  ln  qno- 
rm  o.rsum.  N.«n  cnim  qnia  steiii  snl  cl  luna  diebt.S  A  mos  €  _ i  ^ J      ^    >^ 

Josue  (/o«.  x.  13)  ei  Ezeeliiai  ( IV  lleg.  xx,  10) ,  so 


lus  sol  levcrsus  est:  aliquid  enraUS  iuier  SOlClll  et 
hinaiii  u.uiilali.in  rst  ct  delraclum,  vel  addilum  diei 
aui  nocii,  ei  nov.i  oxinde  ioepit  tcmp«.uui  am  neo- 
ineui:c  supputalio,  i|ii..in  slaiuil  Dens  in  snlt-m  ei  lu- 
n.iiii,  esse  iu  teinpiniini  dirs  ei  an.io> ,  si.-ut  iu  Ge- 
i.esi  scriplum  est  (Cen.  i,  17).  Multo  inagis  iu  illo 
die,  nilnl  lurbalum  esl,  cui  iian  suul  adjcotj-  3  liora: 
teneliraiuui,  m  cssent  15.  Nnmquc  si  solcm  ubscu- 
rai.im,  et  iiirsiuu  osicnsiiiii  d.en.  dicimus,  <|»oil  nn- 
meu,  qticm  ordit.em  daiuus  ipsi  dii-i,  qui  fmsse  dici- 
lur,  iuicr  scxtam  rcriam  cl  saliliatnm  ,  uisi  his  sab- 
batum  inii  et  liclidomada  illa  'i  dies  habuii  V  Ccrie , 
si  conientio  raiiuiic  minime  sedari  p.itesi ,  coinpen- 
dio  probamiis,  3  lioras  tcnebrarum  uon  peitincrc  ad 
scpuliiir.ini  Domiui,  eo  qnod  adlmc  vivcrei.  Non 
eniin  pniuit  e>sc  in  corde  tcrr.c ,  nisi  c.\  quo  inor- 
iniis  v.  I  sepul.us  csi,  quod  r.ictum  esl  in  tribus  l.oris 
scxtx  feri;c,  intra  duodcci.nam.  Quouiam  polocca- 
liim  solis ,  n.iii  licebai  Judxis  sepelire:  cum  cs-ct 
pura  rocna  initiiiin  sabbati  sicut  Joannes  dicil  (Joan. 
xui,  2;  xix,  42).  lllic  ergo,  prnpler  coei.aui  pnram 
Jud:cor.iin,  qiiouiain  | Toxiiniiui  fucral  uionim.enium 
pnsiicruni  Jesum.  Dics  autem  noctibiis  dignilale, 
n»n  novitatis  ordinc  praferunlur  ;  ill  omiies  masculi 
p<  imogcniti  stuit ,  sicut  dicium  csi:  Getmit  frfiot  et 
[iiiui,  et  obiit  (Ven.  v).  Quod  contra  lcgcm  naiiiravfit, 
ut  omnes  illi  masculos  piimuin  genuissenl.  Nnbis 


cuniqnc  nmiiero  freqiieuier  breviavit  scriplura,  s  cnt 
supradictiiin  lempus  ,  llora  appellatum  est,  dicente 
A|ioStulo:  Aooissima  liorn  ts\  (1  Joan.  II,  t8).  El  dies: 
sicui,  Ecce,  nme  diet  '  saluiulionii  (11  Co>  vi,  1). 
Et  annum  mtedicare :  si.ut  per  Isaiam  :  Prtedirme 
annum  bomino  acceptabikm  (Ita.  l\i,2  )  Qn.miam 
noti  illc,  quo  D.  mii.es  pia-dua.il ,  solns  lui.  accep- 
tabilis  ■  sed  cl  islc  quo  prxdical,  sici.t  dicium  est: 
Tempore  acccplo  exaudtvi  le  ( Isn.  xlh  ,  8) ;  cl  A[>o- 
Btnlos  inierprelalnr:  Ecce  nunc  tempus  occeptubile 
(II  CV.  vi,  2).  Finis  dei.iqne  liujus  »nns,  ii  e-t.  ju- 
dicii  jull.it,  dicens  :  Prtucticare  annum  bitnlni  accep- 
tabilem,  et  dient  retribitiionit.  ril  Davi.l:  Itenedices , 
ini|.iii,  coroiunii  anni  benigmtalis tuce (Psttt.  i.xiv.li). 
B  Aliquaiidu  hom,  dies  et  inenfes,  anniis  c-t,  sicut  in 
Apucalypsi :  Parnti  in  horttm,  el  diew,  el  mensem,  et 
annum  (Apot.  ix,  15) ,  qiiml  c*t ,  nes  anni  cl  dimi- 
dium.  Ibidcm,  menses  pm  anuis:  baium  ett  ei  delere 
hoitinet,  mentet  quinane  (lbid.,  5).  Aliquaiidu ,  dies 
demrio  iiumcro  lOo  dics  gunl  ,  sicui  in  Apo.alypsi : 
bies  mitle  ducenli  texatjiuta  (Apoc.  \l ,  3) ;  nam  mll- 
lios  diic.nties  sexagies  centeni  cenliiui  vigenii  scx 
milli.i  dies  sunt.qui  suni  amii  ircceuii  quinqua- 
ginia,  mensibus  Iriccimruni  dicrum.  Il.d.m:  unus 
incn  >s  denario  nunirrn,  lOO.incnses,  nt:  Cititatem 
sanctam  caUiibunl  menstbus  tiiiu(lr(iginladuvbti>(lbid., 
2).  Nam  quad.ngies  bis  ccnleni ,  iiOO  uicnses  s.int, 
qni  su  .1  aiini  trccenli  qnii.q.iuginla.  Teinpus,  aut 
nnnns  cst,  aut  100  amii :  si.  m  tempue,  et  tentporu,  et 


amein  lulum  lempus,  dies  est.  Omuia  nova  si.ut,  q  dimidium  temporit  (  ban.  mi,  "23;  xn,  7),  quod  est, 


figur;e  transierillit.  Ex  leg.tiinis  nnmeris  sont,  sep- 
lenarius,  denarius,  duodiitariui.  Ide...  est  autc.n  uu- 
inerus,  cl  cuin  muliiplicaiur :  ul  septuaginla ,  vel 
sepiii.gei.ti,  vel  lotics  in  se:  tit  septic- sepicm ,  aul 
dccies  dini.  Scd  aui  pcifcciinnem  significanl,  aul  a 
p.rte  lotiim,  aut  si.nplicem  suinmam.  PtTfcciionem, 
lit  teplent  sprilus,  Ecclesix  septem  (  Apoc.  i ,  i-1 1  ). 
Aut  ut  dicil :  Seplies  in  die  laudtbo  te  (Phal.  CXVlll, 
16i) :  aui  tepties  tantum  recipii-t  in  isto  iatculo(Muiilt. 
xxu;  Eicl.  x\xv,  15).  Similiter,  rienariut,  i.t  alius 
Evangelista  dicil:  Cetttiet  liintnm  recipiet  in  islo  sce- 
cuto  (Marc.  x,  50).  Et  Daniel,  uiigeloruin  ct  ccsli  vel 
r.cclcsi:c  inniitncraliilein  multiitidinein  dcnario  nu- 
mero  co.iiploxos  est,  ilicens:  M.lle  millin  apparebtint 


atit  3  anui  el  diuiidius,  a.it  550.  Ilcm  :  liims  ilies  :.!i- 
quanil.iceiiluin  a  n.i  snnt:  sicnt  de  Ecclesia  sciiplum 
cst:  iatere  in  civitale,  vbi  et  Doniinnt  ejns  erueifixut 
est,  ct  post  tret  dies  ei  dinitliuin  (Apnc.  xi,  8,  II).  Et 
oporiet  /S  ii.m  livminii  Hieruialem  ire,  et  mulia  pati  a 
senioribus  ei  piincipibut  tuterdulum ,  el  scnbis ,  el  oc- 
citti,  et  post  tres  dies  resurgere (Mullh.  \x,  18;  Marc, 
x,  55;Lu<-.  xviii,  32).  Ipse  cnim  irriiu  dic  resur- 
icx.t-  Gcncr.itin  aiiquotics  et  ceiiiuiu  anni  simt :  si- 
cm  D.imiiius  dicit  Abiall*  :  Q.«iim  autem  tjeneratione 
revenelur  linc  (Vcn.  xv,  10).  In  Exodo  vcro.  non  de 
scrvitiitis,  sed  <lc  lotius  peregrinaiioms  icmpore 
dicttim  <st :  Quinta  autem  geneiaiione,  ascendii  popu- 
lus  ex  /Etjypio  (Kxod.  xn .  42;,  id  esi .  post  430  an- 


ii7/,  et  deciei  milties  denaria  ciicumsistebaut  (bun.  vii,  p  nos.  Iieiu  generutio  ,  uliquoliea  10  anui  suni :  sicut 


10),  El  Davitl :  Currut,  inquil,  Dei  decies  milliet  tan- 
lum  (Psal.  lwii,  18)  Et  de  nniiii  lempnrc,  Davitl : 
in  nntle  sa:cula  (  Psat.  civ,  8 ).  Itetn ,  per  diluilcua- 
ritim  dc  onini  Ecclcsia  diclitm  esl  a  14400  cl  dttode- 
cim  tiibns  (Apoc.  vu,  4,  5) ,  omnes  genles  ,  sicut : 
Jutlictibils  duodecim  iribus  Itrael  (Malth.  xix,  28).  A 
parlc  toiiim:  quoniam b  centiiin  lempus  legiliuiis 
iiuoicris  difiuiliir,  ui  in  Aporalypsi :  Hobibitit  pres- 
surain  10  dies  (Ap  c.  IV,  10):  cmn  significct  nsque  iu 
fiiicni.  Sepliii.giula  aiilem  iu  Oabylone,  idem  lempus 
esse,  iinpnriuuuni  csi  i.unc  probare.  Praiier  legiti- 

•  Lege  liiOuO,  ex  citato  locoApocal. 

k  Ccrimn. 

«  Salmatiettit,  Forle  «t/voiionit,  ?ut  taluiU.  Siqnt' 


Joicinias  dicit  :  Eritis  in  Babtjlonia,  ttsqtte  ttd  getura- 
itones  sepietn  (Biruclt.  vi ,  2).  Ternaiiinn  nunienim  , 
e.uiidcni  essi',  qni  el  dcnarius,  i.lem  plcnius  in  Evan- 
golio  depr.lieiulinir.  Manbaiin  eniin  dicit:  tntms 
scrvis  crediiam  Dmniui  siibslaniiam  (Maitlt.  xxv,  13). 
Lucas  vero  d««n  (Li«r.  xix,  13) :  qii>>  deeem  in  tres 
rc.ligit,  «liiin  et  ipse  a  tribus  dicit  exactnro  raiioncm. 
Aliquoiies  iiii.is  dies  mille  anni  snnt :  sicul  scriplum 
csl :  «0»'i  die  gustaverith  ex  arbo  e .  morte  moriemini 
(C.en.  II,  17).  El  scptum  «l.cs  prin.i,  70H0  :«nui  sunt. 
So\  liielms  opcratus  cst  Dcus,  cl  re.juicvit  al*  on.ni- 

doin  II  Cor.  vi,  2,  lcginius  urwTUfiaf.  Sic  cl  apud 
I«nia«ii  xlix,  8,  quu  rcstiexit  A|iusiolit3. 


M 


TlCllOMI  AFIU 


S« 


liiis  operlbat  sms  die  tepilmo,  rt  beneditlt  el  sancii-  A  legH ,  clares  regni  ■  "•:  irnm  elin  scnsu  ubsciinden- 
Aeavt  i'liiin  {lb>d.,  -2,  r> ).  Domitina  iuieiiiitir.it:      tot,  Ipsi  sniil pnruc,  qnn  non  viuennl  RrHesinm, 

Pu:tr  meut  Uiq<t  mrtti  OptTOlUT  (/•'».  V,  17).  Sieiil       qu;r  miijii  ;i    p*>!r;i|ii  lundula  081.  Ouoitiam  fundumen- 


enim  Isinw  muuduiu  tex  uieinii  opernlua  e«i :  it.i 
iiiiinilitni  tpirilualem,  qui  etl  Eccle-ia,  per6000  an- 
nos  nperaiur,  restaiurut  die  leptimo  quem  bcncdlsii, 
fecitque  in  Bicrnum.  Id  osi  qnod  Dorainus  iniercjc- 
lcra  maudaU  nibil  aliu-l  crrbrios  |irascepU  quam  ob- 
sei -vfin ii i  ci  diliganius  dieiu  subhalontm.  Qui  autein 
prc>'Ci'ta  Dei  f.icit,  labbatnni  Dei  dlligal :  id  est , 
leptiiuuui  iliem  quietis  trteru:c.  PropUrea  Dcui  bor- 
iiiur  po|iiilum  qoo  inlrare  portas  llierusaleni  cun 
onere  in  die  saldnii.ci  minatur  pnrlil,  ei  inlranti- 
lius  pcr  e.is  ei  ixe.uniilms,  licol  llien  inke  mand.il, 
diceus  :  Vadt,  sin  in  portit  filiorum  popuit  ini,  in  quat 


lum  Dei  tt«i ,  situt  si-riptum  CSl:  LiMjnovit  DtUI,  aui 
r.uni  ejuf  (II  Tim  ii,  1'()  Si  i|nis  aulem  per  pnrccpla 
prxiddeniium  colhedra;  M> .y»i  tntroiil,  pei  Cbrisium 
imrat,  Ipslus  eni  n  sunl  priecepta,  ipteexitonil  onus 
peccatiirnm  siioriun  ,  et  Sitto  illo  non  imr.it  in  re- 
qniem  ubbali,  Si  qu  s  varo  non  per  pru  oeui.v  sed 
per  facla  prarsidentium  ratlicdras  Moysi  iniret,  Blini 
eat  gehemm  uiagiaquam  ipsi,  Ei  requieseeniibut 
uoiversis,  qui  aiile  Babbeiuin  manua  collegeriini : 
iilc  cura  onere  suo  inveuiaiur  n  die  sabbali,  in  i|tio 
non  esi,  maiina  colligere,  nonjuc  omni exponere.  Quia 
nolunl  ainliie  vueeiu  lilii  Dei  clauianlil  m  Eecletia 


itigrtdiuntur  reget  Judn  el  egrediuiitur,  ei  iu  omnibus  f\  et  diceotil  ;  Vemtt  ad  me  omnes  «ni  tuboretu  et  oue- 


portu  Uierutalem,  el  dieet  ad  eoi :  Auttite  verbum  Do- 
rumi,  qui  iitirntit  porlas  islus.  Htrc  ilicit  Dominus : 
Lutiodite  anintat  tettrat ,  et  nolitc  toltrre  onera  in  die 
iiibOulormn,et  uolile  exire  vorias  Hieriitui  m,  el  noiite 
fene  onera  de  donnbus  vestrit  in  die  sabbalorum,  sicut 
mauduti  patnbnt  vestris :  ct  non  obaudierunl  in  uuri- 
bns  suit,  et  indiiraverunt  cervicem  tmim  super  pmres 
tuos.  ui  me  nun  audireut,  neque  perciptrent  ditcipli- 
num.  fr.riique  ti  me  uiuiuri  is,  dicit  Uoininut ,  vt  non 
inferatit  onera  pcr  pmtat  riiiiaiis  hujiit  in  die  sabbtilo- 
rum,  nt  uon  facialit  vmne  opus  lesirum,  et  tniuii[i- 
celis  dient  sabbttlorum,  et  inirahunt  per  portns  civilalis 
lntjus  reucs  et  princiiics ,  ttdtiucs  iutede  Dnvtd.  Et 
r.tcemttn  es  ;'«  cnrrus  tt  cquos  ,  ip-.i  principet  corum 


ruti  estis,  et  eyo  Mt  requittetrc  fnciinu  (Uullh.  si , 
iH).  (sli  siini  Imes,  fjiii  non  pcr  jmuam  veram,  sed 
pcr  poriai  inaa  iniranl  in  suam  llierii»a!em.  Ei  suc- 
cendet  fieus  iguem  in  pm  iis  Itiernsalem,  ci  c.nibu- 
rei  itinera  ijus,  vi  oon  ei&tiuguetnr.  Igni^  cnun  qui 
s|ieeiai»  ilierusileni  pertus  eiussil,  <x-inictus  eil. 
Apostolus  auiem  sabtraium  ,  cialia  legis  maodau , 
liguram  e-se  fuiuri,  sic  ;iii  :  AVmo  eigotttdicet  votin 
cibo  et  poin  aui  iit  parte  dui  /'•'»<*'.  aul  ."itimioiiia' ,  aur 
siibbuioiuni :  iiitod  ctt  wnara  futuii  {l.olos.  n  ,  IG). 
Mnliis  in  loeis,  unius  temporis  diversi  eventus  in 
si'p>-oieiii  sc|>araiim  describi  duo  lemporj  foteiuni, 
qu.isl  ox  ordiue  >c  insequeniia,  lu  genere  autcm  , 
uni.  umpore  etnterque  evooios:  bi  14anui  sub  io- 


iri  Juda.  utv  iidiabittint  tliensutem.   Lt  lnbii.biiur  Q  st.j,ii t  ubertatis  cl  steriliiaiis   7   aooi  snni  lanium 


cirttai  /iu?c  iri  ai  inuin.  ei  renieut  de  ciritatibut  Juda, 
(l  de  civiiutibu.  ttieiustiUm,  ct  d»  terra  B.n;amin, 
et  de  Itrra  eumpeslri.  et  de  terra  qua'  ad  nustrum,  af- 
(ereutet  liotocausla  et  incensa,  et  nianiia,  el  lliut,  [e- 
renles  tauduitvcm  iu  ci'o  i.o  Doimni.  Et  si  nte  uon  (tti- 
ditrilit,  ut  tauetifieetis  diem  tabbutorum ,  ui  uc» 
vuitttit  onera,  ueque  iittretis  per  portat  llicrutalent  : 


(Cen.  xu),  id  est  omnc  iiinpus  p.issionis  Douiiui , 
in  c njus  ligur.i  faclUS  csl  iosepli  d'  uunus  .;Euypli  , 
cum  cssei  30  Aiiiionim.  Qui  biiul  iiaque  uoliis  7  ji.ui 
ubertalis  et  saturtUtis :  idem  c.i-ieri  7  BleriliUtia  et 
fainis.  Isto  enim  leinporcmii  aiur  Dnniinus  diviiilius 
fjinem,  p;tupertlius  tero  saluriialom.  Pioiuiiui  li.ic 
bona ;  el  uala  duplicis  lomporis  uuo  tempore  fu- 


surrfiii/ain  iflneiu  in  portis  ejtts,  et  consutnel  domos  |Ura.  Testatur  scripiura  Exodi  {Ex<d    x),  «uk  nu- 

tl.eiuiatciu,  et  uotl  ejcliuguetur  (Jercm.  XVII,  I  )-~>'t).  uifeslum  e-l .  ou.niiiui  ptagamm  .l-gymi  i.mnunem 

S  cfiioerei  breviler  ni;uidasse  iihii  oper.ni  sabliaiis.  es<e  Urnel :  ctper  ires  dies  t  nolir.iriiiu  lumou  ba- 

Ui  c|md  :  ISotite  iuftrre  oneru  per  portus  UierutatetaJ  buisse.  Quod  nunc  spiriiualiler  gerilnr,  miui  b<us 

Aui,  si  opus  erat:  eioperis  specicmdtciet,  idest,  eidem  Pliaraooi  posiea  commhuuna  esi  dkesui : 

noltle  inferre  per  portas.  Non  enim  aiqui  per  muios  Dabo  lenebrat  utper  temim  tuaiu  (tbid.t  ).  Aliqtnuics 

et  locia  inferebant  onei.i  iu  livitalem.  Hierusalcm  mmiu  lempus  in  mulus  diviilii  part^s  :  quaium  sin- 
bipenita  csi,  ei  porla  ejus  biperlitz.  Per  porUa  in-  jrj  ^ulx  loiuiu  lenipus  linl.  Sic  aunus  quo  fuit  Ni>e  in 

feiorum  cxiiur  de  Hierusalem  sanela  :  el  per  eas  area.dividiiuiiioiuiiesnumer.is.Quoiie-lamcn  lein- 


dem  iniratur  iu  maledicia.  Qui  autem  iutranl  i  •  r 
p-.irUS,  inirani  in  ateriuiii  lliei tisalein,  Hlrreeiin 
cuiribus,  el  in  equis,  setlenies  in  tetlc  Dutid,  sicul  |>cr 
IsaiaiB  .  Adducenl  /i/  i  /i  lonim  fx  piNNifiKl  ijeititbtts 
donum  Dt-o  citm  cqttis  et  CUtribut  "  iu  tplendore  mitl- 
ii/riiin,  ciim  umbraculit  i»  landam  cnttuiem  (tsu.  lvi, 
'il.j  Piirtie  SHUCUU  tivii.ni  Jeius.clelll  ,  Cltrittut  Ht, 
cl  •.ic.ii  ii  ejus,  ciislmlc^  legis  ;  inlerlieieiiles  veru 
prnpbeUi  el  lapidmiles  ad  se  uiissos,  Pmia  ilialm  us 


porum  meiiiio  est,  quiieruanus  nnmerum  specia- 
liter  lempus  cst  a  Dumini  passione  usqne  in 
tiiietu.  Qiiateru.liius  Cm  .nilein,  quolirs  uut  |ie.us 
est,  aut  pnst  uiiiuin  pars  quaiii,  ut  ,~40aui  Ires  et 
dimtdio.  Cmieri  vcro  (nani  pro  locis  im,  lli^ei  di 
suut),  sigi  a  stnt,  non  manifesiai  drQniUouee,  Qua- 
draginla  ergo  diluvii  dies  loium  teiupus  ent.  \jiu 
isii  siiiii  40anni  iu  /Cgypio,  el  iu  aunl  io  eremo, 
et  40  dies  jejuuii   Dm  ni  el  Hoysi  ei  k  K.el    i.e  , 


est ,  cl  ricariut  ejus  psoudonpoMoll  prxvarlcalores     quibui  iu  Ecclesia  jejui  ct  Ecclesia,  Id  e-t,  itbstlBet 

•    /»    tiilendure  miiltornm.  LXX.    lat.    nvi,  20,  1"  Elix  v.  c.  recle  ut  lil  tk»i.  xix. 

i  )aum]v«i(  liunj/c.v.  in  lamptnit  muhrum. 


53                                                      LIBER  DE  SEPfEM  REGILIS.  54 
a  mnrlunnim  voliijiiaiflnis.    Idem  40  dies  quibus  a  ab^eoudentfo  quiercmibus  graiiorem  faeerel  verila- 

mamlucai  ei  hibil   Eeclesia  cum  Doniino  post  rc-  lem;  sed   etiam,  nt  lotum  illud  icmpu«,  oTeni  vel 

Blirrectinnem  40  anni   sunt  qnibus   eral   Ecclesfa  horaiu  esse  mouslrnrcl.  Eadem  iiaqne  Imra,  id  est, 

mandurans  ei  bihens  sub  Salnmone,  pace  nndique  lempore,  isia  observanda  mandavit  :  sed  anlequam 

vcrsum   prolunda ,  premenle   tamen  eos  Inpeiiiio  revelcttir.  Eadcm  i|iiideiii  hora  : -sed  in  qiin  parte 

Saloinone  :  sicul  cadcm  Ecclc  ia  dicii  :  Pnier  unus  lionc,  rationc  agnoscilur.  Aliquolies  autein  nnn  sunt 

opprctsit  no* (III  Reg.  xn,  50).Quadraginla  dies,  fuii  recapitulationes  bujusinoli,  sud  fiiturre  similitudi- 

aqu.i  in  stiitn  miu,  el  luiidem  dufecii  :  nl  bis  ci  de-  ncs,  sicnt  D  iminus  dicit  :  Cum  videritis,  quoi  dic- 

feciio  aqn:c  10  incnsc,  id  e-t.  perferto  lempnre  com-  lum  esi  per  D.inielem  propliettm  ,  lune  qui  in  Jidma 

plerctnr.  Sed  in  gencre,  nmi  iia  c.m,  ul  quodam  lem-  sun'.,  fngient  inmonlet  (tlaitk.  xmv,  15;  Dan.  i\.  27). 

pnrc  invalesoai,  ct  deinde  dcfici.it.  Quoniam  lempore  Ei  inducii  linem.  Qnod  autem  D.mlel  dixii :  In  Africa 

quo  viiiescil  carnaliier,  eudcm  delicil  spiritnaliler,  g^riiur  nequc  rodem  lemp"re  finis.   Ged  quoniam 

nt  ipsa  elatio  sit  dcfcctio,  nsque  duin   perficialur  licct  ntm  in  eoiamen  titulo  futurum  est.  Prnpierea 

leinpiis.  Sic  niunilus  regnans   ponilur  suti  pcdibus  tunc  dixit,  id  esl,  cum  siinililcr  ficuitn  fucril  pcr  or- 

E<:<  lesix-  filii  hnminis.  Qui  suni  iiai|iic  40  dies,  ex-  Uem  :  quod  esi  discessin  ct  revclalio  hominis  pcc- 

scdvit  pecca;a  Juda,  ci  Isracl  149,  qued  cst  unum  r  ciUi.  [i0(.  genere  loculionis  dicit  Spiriliis  in  Psalmis. 

ai<|iie  idem.  Ei  7  mcnsc  scdil  Arca ,  Idem  lempus  :  Citm  converterit  Doimnus  captivitatem  Sion  :  facii  sn- 

Et  dcliciebat  aqua  u-quc  iu  10  mcnscui ,  idem  leui-  mtu  vejul  conialali :  Tunc  repletum  est  qaudio  os  not- 

pu<.  E\ivii  de  area  II  mcnse  (C.en.  vn,  14).  Ilic  est  ,rui)!i  el  iuinlM  nottra  exsuitatione.  Tnnc  dieent  mier 

annus  libcriaiis  Domini  accepiabilis.  Quo  complelo,  gP)i^S)  magmficatiil  Dominus  facerc  cumittis.  Magni. 

manifesiabitur  Ecclesia,  mimdi   periransisse  ifilu-  ficavit  Dominus  faeere uabiscum :  facti  sumus  latanles 

vium.  linaqmrquc  pars  bujus  anni,  idem  am.us  cst.  (psa[.  cxxv,  1-3).  Dicendo  vcro  :  Ctiw  averterit  Da- 

Quale  si  dieerel ,  cxiit  dc  Arca  qiiadragesimo  dfc  ,  minui  capiivitatem  Sion :  tunc.  dixerunl  a  in  gentibus. 

aul  mcuse  7  aut  10.  Runc  avertet,  inqnil.  Tunc  dicent  in  geuiibiis.  N.  s 

RF.GLLA  VI.  enitn  gcnles,  quorum  rapiiviiaicm  averlil.  Sicui  ii- 

De  Recnpilulalione.  lorum  in  figuram,  tempus  habemus  dicentes  :  Magni- 

Recapitulalioncs  sunl  isic  paries  ab  inilio  iisquc  fi(amt  l)omj„us  (a.ere  cum  eis,  magnificavit  Dominus 

in  liiiem  :  sicut  Adain  usque  Euocli,  id  csi,  Ecclesiie  facere    nobiscum.    De    similiiudine    iiaque    lempiis 

Iraiislaiinnem,  scpieiu  generatioiies,  quod  cst,  omne  snuin  ct  nosirum,  unuin  fecit  el  juiix.i.dii  ens  :  Tnnc 

tempus.  Rursus  ab  Adam  usqitc  a<l  Noe ,  id  est ,  dicatt  t»  gentibua,  id  est,  eum  similiier  gentibus  lece- 

reparalionein  ,  dccem  generaiiones,  quod  e-a  omne  C  rii.  Nec  illud  prxlereundum  puio,  qnod  spirilus  sme 

lempus  :  et  a  Noe  usque  ad  Abr.ih.im  dcccm  gene-  myslcriis   vef  allcgoria  aliud  inlclli^i  voluil.  Snper 

ralioncs.  Nam  et  cenlom  auni ,  quibus  ab  Arca  fa-  Joannem  multi  rseudopiophetx>  prndicrunl  in  bunc 

briiala  e.-l,  omne  liinpns  e>l  qtiu  I  ct  lesia  fabrica-  mnnduin.  In  isto  cognoscile  sniiilu<  Dci.   Omnis  spi- 

tur,  el  co  temporc,  in  diluvin  peieunlihiis  universis,  ritns  qui  tolvil  Jesum,  et  negut  in  Cfliiie  venitte,  de 

gnbinatiir.  Quod   prudcniibus   plcnius  investigan-  Deo  non  est,sed  hic  de  Anlichmto  est.  Quod  andistis 

duin  d.ila  vii  reliiiquiiniis.  Quoniam  ne  copia  Scrip-  qnoniam  venil ,  el   nunc  in  isto   mundo  prcesens  est 

lur.e  inlerprelando  (orci ;  s  ngula   persequeuda  ,  el  (I  Joan.  iv,  5).  Nuiuquid  oninis  uui  non  neg.il  Jesnm 

ea  qu:e  liuiic  inteliectum  forie  impediunt,  removenda  jn  carne  vcnisse,  Spiritum  Dci  habet?  Scd  hanc  nc- 

nonpiiiavimus,atioprO|ieranies.  Inler  rcguTa^  quihus  galiouem,  in  opcrc  non  in  voce  csse,  et  uiiumquem- 

spirilus  lege  signavit  :  quo  lumiuis  via  ciistndirciur,  tjue  non  ex  professionc ,  scd  ex  fruciibus  inielligi 

noniiiliil  cusiodil  reeapiiulatione  sigillum  ea  sublili-  debere  :  in  omni  Episttda  qua  non  nibi  <le  fruciibus 

i.iie,  ut  continuaiio  magis  narraiionis',  quam  reca-  bonis  etmdis  scripsil,  subiiliier  admoncl ,  eodem 

pilulalin  vidcattir.  Aliquotics  enim  sic  recapitulat:  gcnere  loculionis,  sicut  dicil :  ln    itto  cognoLcitnus 

Tunc  illa  hora.  illo  die,  e<>  lempore  :  sicui  Dnminus  enm,  si  prtecepla  ejus  custodiamtts  (1  Jo<in.  II,  3,  4). 

IcMiuiiiii  in  Evangelio,  tlicens  :  Dic  qua  exivit  Loth  a  D  Qui  autem  dicil  :    Quoniam  cognovi  e:  m  ef  mandata 

Sodomis  ,   pluit  ignem  de    ca;lo  ,  et  perdidil  omnes  ejus  non  servat,  me.ndax  est.  Niimquid  ex  profe^sione 

(6'cn.  xi\,  24).  Secuiidiim  Ii xc,  erunt  dies  fttu  homl-  dixit  inielligi  Iratrein  qui  Demn  neseit,   ct  non  ex 

ms  (Mttiih.    xxiv,  37),  qiisnilo  rcvehibilur  ifla  ora,  operibus?  El  quidixeiit,  quoniam  diligit  Deum,  et 

qui  erit  in  leclo,  el  vasa  ejus  in  domo ,  non  dcscendal  ffatrem  suum  odit  :  mendox  ett  (\  Joan.  iv,  20).  Si 

totlere  ea,  clquiin  agro  simililer  nun  reveitalur  relio  euiin  ul  dicit,  diligil  D'iun  :  doceat  operibus,  adliae- 

(Vatiii.  xili,   15,  16'i.  Meininerii  uxnris  Lot  (Litc.  reat  Deo,  diligat  Dcuin  in  fratre.  Si  credit  Cbrisium 

xvii,  52).  Numqnid  illa  liora,  qua  Dominus  revela-  incarnatum  ;  quiescal  odice  meuibra  Chrisii.  Si  crc- 

lus  fucrii  advcntti  suo,  nou  debet  quis  converli  ad  dit  Veibum  carnem  factum  :  quid  peibequiiur  iu 

ea,  quic  sua  suul,  et  uxoris  Lot  ineminisse,  ei  non  carne,  Vetbum  caro  factum(Joan.  i,  14).  Quid  p~r- 

auieqiiam  revelciur?  Dominns  aniem  illa  bora,  qua  sequimr  verbmn   in  carue?  Quod  tlixit  Domintis  : 

revclatus  fueril,  jussit  i-i a  observari  :  non  solum  ut  Quamdiu  fecislis  uni  ex  fratribns  meis  minimis  in  me 

■  Lugentfbus  v.  c. 


!>5 


TICIIONU  AFRl 


5« 


crrdentibut,  mihi  (eciirii  (Uattli.  nv,  40)  :  non  0|>o-  A  ile  re^c  l<  ibylooii  ilninir :  Quonwdv  eecidil  Lucifer  dt 


rrmr  ma  iiiii  in  Chrisil  came,  id  esi,  in  servis  ojus, 
qiiouiam  Doiniims  rl  Ecclesia,  una  carn  est.  In  qiM 
i  .niio  si  itciIiI  esse  liominein  :  cur  nou  diligil ,  aut 
qnoil  crndelins  esi ,  eur  oilii  ,  sicul  scri|iliiin  e>l  : 
Qui  noii  diliqi!  (ratrem,  perman/t  in  ntorte  (I  Jonn.  lli, 
11)  El.  qni  (ralrem  sinm  odit ,  homieida  est  (Ibid., 
11).  Alml  inaju.  evitleiilius  sigiiiim  cognoscendi 
Auiiei  risii  iioii  esse  dilil,  i|uam  qui  negat  in  earne, 
iilcni  oilit  fratrom?  Tale  nutein  i^nutl  dicil  :  Qiioiiifliu 
qni  uegaverit  Lhriitum  in  carne ,  de  Deo  ntn  est 
(II  Joau.  \ui)  :  <|ualc,  Nemo  poteit  dicere  Dimimus 
Jcsu*,  ni.i  m  Spiritu  sancto  (I  Cor.  xn,  5)  :  cum 
miilti  iliraui  D  iiniiiuiii  Je-uin  ,  ipso  cotilrsiaotc  : 
Nou   onines  i/ui  milii  ditunt ,  Domne,  Dvmine ,  in- 


caelo,  mune  orient  ?  contTittit  ett  in  terra  nut  mitieba- 
turud  oniiies  gen  et?  Tuauiem  dixitti  in  auimo  luo  ■ 
ln  ini.iin  ai-cendani,  snper  ilellai  Dci  ponam  ledein 
meam,  sedebo  m  nioneallo  tuper  montei  attot  iu  uqui- 
toiiem,  atcendmn  super  nubes,  ero  timilii  Al  issimo. 
Nunc  aulem  adinferoi  deicendisii  in  (undemcuttt  ierroj, 
et  qui  vidermt  te,  mirabuntur  tuper  e,  c:  dicent  :  hic 
esl  Itonio,  qui  concilat  terram.  inntel  reget,  qui  ponil 
ortiem  lentr  totnm  de  erlinu.  Cirilai  autem  dettrutit 
abtluciosqtic  nontclvit.  Omiiet  iegei  gcnium  dormie- 
rant  in  lionore,  in  ilomo  lua.  lu  uuteui  prvjeclut  et  i» 
monles  velut  mtirluus.  ahomiuaiut  aiiiioninibus  itui  ce- 
cidernnl  in  desertis  gladio,^  descndernnt  ad  infnos. 
Quomodo  renisti :  sicul  restimenlum   sanijuine  eon- 


troibuut  in  regntim  ca?t  rum  (Mattli.  »11,  21).  Sed  boc  B  tptrium,  non   erit  iminium,  i:n  nec  tu  eris  mundus, 


l.n  o  Aposlolus,  nemincin  pojse  diceie  Duminiim  Je- 
tum  Cliristtim,  nisi  in  Spiriiu  sanclo  sixiiniliun  con- 
uienlian  duii  (I  Cer.  Ill,  5),  secumluni  inli  riorem 
lioiniiieii),  iioo  sei  uinloin  solam  professionein,  ut 
nsienuVret  illis,  iiiii  ilicunt  Uoiiiiuum  Je-lu  ,  Dihil 
mintis  linlicre  ali  liis  ,  qui  cbarismaiiiin  gcucribus 
cxlolliiuliir.  Scd  nnnm  Rlque  euniilcm  Spiritum 
possidcre  omnem,  qui  Dominnm  Jcsum  ciedidoril, 
iilcm  operibus  credidissc  tiion=lr;r.erit.  LSemo,  iu- 
quit,  potett  dicere  Dominum  Jesnm,  n.si  in  Spirilu 
sancto  :  Divisiones  auiem  sunt  cliarismatum,  ideni  vero 
spiriius.  Et  divisionis  ministeriorum  sunt  :  et  iilem 
Domii.ut  {lbid.,i,  5).  Solvcrc  aolem  Jesum,  est  non 
facerc  i|uoil  Jcstiin  fecisse  conlitelur,  sicol  idom  Do- 


quin  terram  meam  pei didiui,  ei  pletem  meam  occidisti. 
JVon  erit  in  Kternum  lempus  seuten  iiiquam,  y.iirn, 
filios  luos  iiiterjice,  peccaUiin  palris  tui  non  reiurgant 
(Isui.  xix,  l-J,  22)  .  In  rogcm  U;ili\lonis,  ct  omncs 
rcgcs,  et  nmnis  populus  siguilicaius,  iinum  ci.ini  cst 
corpus.  Quomndo,  iuqoil,  cecidit  de  coilo  lutifer, 
mane  oriens,  confructui  in  lerra  :  qui  miltiliir  ad  om- 
nes  genies?  Tu  autem  dixitti  in  iiiiinio  tuo  :  Jn  ccelum 
ascendcm,  suptr  siellm  Dei  ponam  sedem  meam.  Dia- 
liolus  lioc  siL-i  promittil.  Non  ciiim  sperat  rciinciido 
iu  ccelum  posse  asccodere,  qui  ne  dejicerciur,  resi- 
sierc  nnu  valuit.  Molto  magis  ista  lioino  speiare  non 
poicsi  :  ct  lamcn  lioniinem  c.-se  sic  dicii  :  Hic  ett 
liomo  qiti  incitat  terrmn.  Sed  praier  lianc  ratiouem, 


minus  dicil  :  Qui  tolverit  unum  ex  inuniatit  islis  ini-  C  qnam  ncqne  diabolus,  ncquc  homo  sperare  polcst, 


nimis,  et  tic  docuerit  liominet ,  minimus  vocabitur  in 
regno  cceloruni  (Matth.  v,  2(J).  Et  qoid  sit  lolcerit,  ex 
consci|iicniil>ii$  aperit,  diceos  :  Qui  autein  (eceiit,  et 
lie  docucrit.  Ilane  ergo  uegationem,  opcrum  esse, 
noii  vncis  ,  cl  Paulus  apo  lolus  confirinai  iliccns  : 
Dominnm  scire  confitenlur,  (actisauicm  neganl  (Tit.  I, 
1G).  El  iierum  :  liab.nles  jormam  pielatit ,  virlutem 
autem  ejus  negantes  (II  Tim.  m  ,  5).  Iloc  sciisu  dicit 
quosd.ini  fraires,  Clirisluui  non  voce  sanclo  pr;cili- 
c;ire  ,  seil  cnrdo.  Nain  voce  sancic  pradicuit.  Con- 
sentil  dcnii|iie  prxilicnlioni  cnrum  ,  e:  mamlal  au- 
diii,  dic  ns  :  Quid  interetl  sive  pcr  occasioncm ,  sive 
per  vaitatem  Clirislut  unnunlietur  (Philipp.  I,  18). 
Doininu  ii  cniiii  Cliristiun  Aulii  lirislus  nnn  volo,  soil 


se  possc  in  roelum  asccmlere,  ct  supcr  stellas  Dci 
scdcns,  similcm  sc  Deo  lieri,  et  am  ipsi  Scrplura 
aliud  ini|iiircndiiiii  admonct.  Nam  si  in  cceliimct  su- 
pra  stcllas  Dci  ilicit  so  sedem  suam  posilurum  :  quo- 
iiiodo  in  inmiio  alto  scdoliii,  ant  supcr  monlos  in 
aquiloncm  vel  iu  nuliilnis  ut  similis  sii  Aliissimo  ? 
iinii  enim  Altissitnns  iu  liiijusmodi  liabct  scdem. 
C02I11111,  Ecclesiam  d.cit :  sicut  pi  ocedcnte  Scriplura 
videlimius.  Dc  l>oc  ccelo  cadit  lucifer  m  iiuiiiius. 
Lucifcr  enini  biperiitns  cst :  sicul  Doininus  <litii  in 
Apocalypsi  <lc  se  el  dc  sno  corpore  :  Ego  sum  radix 
el  genr.s  Darid,  et  s'.etia  splenJida  niiitnlina,  tponsut 
cl  »/>on.n(.1po<;.  x\n,1G)  licm  illic  :Qui  ricerit,dabo 
ilti  stellam  inatutiiiaui  (Apoc.  11 ,  28) :  id  est,  ut   sit 


oceasioocpr.-cilicat.  Alio  tcnilcns,  pcr  C.linsii  noiiicn  "  siella    maiuiina    sicul   Clirislus,  qiiein    lfrryiililll 


ingrcdiiur  :  quo  sibi  viam   stcrnal,  quo  sob  Cliristi 

iinioiiie,  vcuiri  p;ireat,  et  bis(quoil  lurpe  esldicerc), 

snnciiiatis  cl  simplicilatis  iiimicn  ini|>on;il,  sign.s  el 

prndigiis  ciibiculorum  opcr  1  Clni  tuin  cssc  asscvc- 

rans.Qimssalubri  cautione  viiarc  admonet  Aposiolus 

dicens:  Filiisabstiuetevoi  asinmlacrts  (\Joan.  v,  21). 

UECILA  VII 

Dc  diabulo  cl  corporc  ejus. 

Loci  duo  illnsirati,  Imice  rip.  m,  El  Escr/i.  ixvm, 

De  iliabuloei  corporc  ejus  breviter  videri  poiesl, 

m  id  qund  dc  Domino   c(  rjus  cnrporo  ilictum  csl, 

id  quoquu  ob-crvctor.  TnntiliHi  nnniquu  n  eapiieflil 

corpus,  cadoui  ratioue  dignosciiur,  ikul  per  Luiam 


P.irs  ergo  lnrifer,  id  est,  adversuin  corpus,  qood  csl 
dtjbolns,  regcs,  et  |Opiilns,  cailit  ile  cos'o,  cl  1011- 
fiiogilor  in  torra.  II  s  rogulis  dicil  Sa|  ionlia:  Audiii 
ergu  rcget  el  intcllit,ile  :  ditcite  judicet  finium  lena;, 
pia-bele  aitret ,  qui  eontinelit  muliituilinem,  et  placetit 
robit  in  luibis  ntitioiium  :  </»oiii<im  duta  en  robit 
polctlas  n  Domino  ,  el  rirtut  ab  Atliitimo ;  qui  in- 
tcrrogabil  opera  restrn,  ct  coijilationei  iciuiabitur. 
Quonmm,  f iidi  essetit  miiiiilri  r.gui  illiut,  iwii  nee 
judicastis,  nequi  ciislottistit  legcni  {Sap.  \i.  2.  3). 
Uex  ergo  K.ibylonii  loiiiio  corpus  r»t  :  sed  proloeis 
iololl  giinu.,  m  qiiam  pailem  corpori*  con\  01. i  il. 
Cecidit  dc  ?a/o  tucifei,  in  cinilo  cirpus  polest  tuu* 


X7  LIBER  OE  SEPTEM  REGULIS.  «8 

Miiiro.  In  ccclnm  ascendam,  tuper  stellat  Dei  ponam  A  itl  cst ,  ailversan   parli  non  nritur  :  sicut  iidcm  rum 


$edem  meam,  similitcr,  1 1  cipui  :  ni;jiics,  <|ui  siel- 
lanim  Dei,  id  cst.  j-anctorum  ilomitium  dominan- 
(lum  putaul,  cum  ipsnrum  uiimires  doutin.nlur, 
sicnl  scriplum  csl  :  Major  terviel  minori  (Gcn.  xxv, 
25)  Ilnic  Esau,  id  nst,  fr Jlrilms  malis,  sic  dicit 
Dnn  nu-  per  Alxliam  propheiam  :  Exaltan*  habla- 
lionem  suam,  dieens  in  corde  tuo  :  Quis  me  deducel 
ad  lerras?  Si  cxaltatus  [ucris  siciit  aquila,  ei  inter 
ttellus  ponas  uidum  luvm,  intle  te  detraham,  dicit  Do- 
minut  (Abd.  i,  5,  i).  Sedeho  in  monte  alio  super  iuoit- 
les  allos,  in  aqniloiiem,  uscendum  super  uubes,  ero 
tiwilis  Aliis.imo(  ln.  \iv,  13).  Slons  alius,  pnpulus 
cst  siipcrbus.  Monlcs  ulii,  singuli  quique.  qui  adu- 
nati  iiionlem  facium,  id  csl,  ct::jius  dialioli.  MmIius 


in  jiiiiiciiiin  vcncrinl,  dicent  :  Justiiice  lumen  non  luxil 
noui>(Sap.  v,  6).  Tiiiientiuusaulcm  Doiuinum,  oriiur 
Suljusnlicc : et saniias  in  pennisejus,  sicm  scri|>luii)  cst 
(ilalach.  iv,  2).  Maiis  v>-ro  mciidic  unx  esi  :  sicut 
scri|itum  esl :  Dum  suslinent  ipsi  lumen,  facttv  sunt 
illis  tenebrx.  fulgnrem  obscura  noc.e  ambulaverunt  , 
palpibunt  licut  ca:cu<i  pirietem,  et  cui  uon  suni  oculi, 
palpnbiint  el  cadenl  meridie,  qnai  media  nocle  (  Isa. 
lis,  9,  10,  tec.  I.X.X).  Ucruiu  :  Occidet  sol  meridie, 
et  lenebricabil  tupzr  lerra  dies  luminis  (  Amos  VIII,  9). 
Ilerum  :  PropUrea  nox  erit  vobis  de  visione,  et  lene- 
bitv  vubis  erunt  ex  divinalione,  el  octidet  sol  svpet 
prophetat,  el  obscurabil  surer  eos  dies  luminis  (ilich. 
ni,  6).  Iluic  popnl»  c\  Austro  comminalur  Deus, 


eniin  esse  inontcs  inalns,  tlicil  Scriptura  :  Transfe-  B  sicui  p.-r  Ececliielcm  S-ior  increpal,  dicens  :  Sphi- 


renlur  montcs  i»  corde  maris  (Psal.  xlv,  5).  Itciuui  : 
Fiiiidamenta  nioiilimn  conlurbatasuni,  el  coiiimolnsithl, 
quoniam  irtttus  est  Detis  (Psal.  kill,  8).  Nam  cl  cnrpus 
Dniniiii,  id  est,  Ecclcsia,  mnus  dicitur :  et  singuli  qui 
Ecclcsia,  faciuni  iiionics,ticuiscri|iliimcsi :  Ego  au- 
teniconsiitutiissumrexabeo.superSion  nionlem sauctum 
ejut,  aiinuntiam  impena  ejus  (Psitl.  II,  G).  Et  iteruin  : 
Perdam  Assyrios  iii  tcrra  mea,  ei  in  monlibtts  meit  (Isa. 
XIV,  25).  Ll  ilciuni :  Sntcipiant  monles  paccm  populo, 
ct  colles  jnstitiam  (Psal.  lxxi,  3  ).  Kl  ilernm  :  ilonles 
exsultabiinl  relitl  ariclet,  et  colles  velut  agni  ovium 
(  Ptal.  cxiu,  A).  Deus  iu  monte  Sion  liabet  scdeiu, 
ci  in  nioiiiibus  Isracl,  ei  iu  mibibus  sanctis  suis  : 
quod  est   Ecclcsia.   Scriptiim   csl   :   Timeal  a    facie 


ttti  Austri  comrivit  te  (F.iech.  xxvn,  16).  Is  eiiim 
copfringere  perinillil,  dicens  :  Exsurgc,  A/uilo,  et 
veni,  Aus'er  :  perfla  hortum  luum,  el  defluent  unguenta 
mea  (Cam.  iv,  16)  Kxsurgcmc  cnim  ncquam  spirilu, 
resislit  Spiriius  saiiC.us,  qui  Domini  horlum  perflat, 
et  elkinutitr  iiiiguenta,  id  est,  odor  suavitatis  nffcr- 
tur.  Et  por  Ezucliielem,  idem  cx  reliquiis  pnptili 
inali  sic  d.cit  Deus,  cdducere  tvper  populum  suum , 
parteui  cjtisdeiii  populi,  quod  est  mysieriiim  facino- 
lis  :  Ecce  cgo  tuper  le  Cog,  principem  Mo  och  et 
Tobel  :  el  cougrcijubo  le,  el  atlducam  te,  el  ponnm  te 
a  novissimo  Aquilone,  et  ailducam  super  te  montcm 
Isract :  el  perdam  arrum  de  maiiu  lua  sinistra,  et  sa- 
gilla;  tuas  de  manu  dextera,  et  dejiciam  le  svpermon- 


Dtimini  omnit   terra  :  qnoniam  exsttrgit  de  uubibus  C  les  I.rael  (Eteclt.  xxxix,  1-4).    Iloc   aulem   gcrilur, 


tanctis  (Psal.  x\ xu,  8)  Iteruni,  nubibns  mandabu,  tte 
pluunt  super  cam  imbrein  (l.a.  v,  0).  Iieruni  :  JVim- 
bus  et  nnbes  in  circttitu  rjus  (  Psnl.  xcvi,  2).  Et  quod 
iu  iuonlt!  Sinn  lialiilci,  sic  dicit  :  Cognoscetis,  quia 
ego  suin  Dominus  Deus  vester,  hubitans  in  Sion  monte 
tancto  meo  (Ezech.  xvxv,  7>).  El  diabnlus  in  moute 
sedel,  sid  Seir,  qui  est  Esau,  id  cst,  fratrum  malo- 
riim  :  qucm  monlem  Deus  incrcpal  pcr  Ezecliielcm, 
et  ilieil  in  lalilia  nnivcr-a:  lcrr.c  dcsnlaliiriiin,  qutid 

advers Israol  inimiciiias  cxeiceai.  Ipse  csl  mons, 

ipsi  mnmcs  Aquilnuis.  In  liis  diab'  his  seilct;  ci  nu- 
liinm  cojli  veluii  dominalur.  Ilactenus,  se  nmilem 
dicil  altiniino  (Isa.  xiv,  14).  I)u;c  sunl  pancs  in  Ec- 
clesia,  Anstri  et  Aqnilonis,  id  esl,  Hcridiana  etSep- 


a  passinne  Domini  :  quoadusiiuc  de  medio  cjusdein 
mysterii  facinoris  di -cedat  Eiclcsia,  qtnc  deiineat, 
ui  in  tempore  suo  detcgaiur  impieiag,  sicut  dkit 
Apnslnliis  :  El  nunc  quid  delineat,  tcitis,  ul  in  stto 
lempore  detegntur  :  Mysterium  enim  jam  nnnc  opera- 
tur  iniquitalis  :  lantnm,  ut  qui  delinens  detinet  modo, 
donec  de  medio  flul.  Et  tttnc  rerelabilur  ille  impins 
( II  Tliess.  n,  6-8).  El  in  Hicrcinia  legimus,  pccca- 
toivs  Israel  in  Aquilone conreiiire,  Doniinndicente  : 
Vade  et  lege  setmones  ittos  ad  Aquilonem,  el  dic  : 
Converlere  ud  me,  domus  Isracl,  dicil  Dominus  (Jerem. 
in,  5).  Meridiaiium  vcro  pars  est  Dumini;  sicnt  1 1 
in  Jnli  scripliim  est  :  A  meridiana  parte  germinabit 
ibi  vita  (Job.  m.  17).  Aquilo  di.ilmli  :  Uliaque  au- 


leuirionalis.   Iu  parte  meiidiana,  Dominus  manci.  ■*  lem  pars,  in  lobi mundo.  Ascendam,  inqnil,  nubes 

Scripliini  est  :  L'bi  pascis,   ttbi  manes  in    meridiano 

(Cant.   i,  6)?   Diabnlus  vero,  in  Aqnilonem,   sicut 

Dcus  dicit  pnpiilii  suo  :  Jlttim  persequar  <b  Aquilone 

a  vobii,  e!  expetlam  illum  in  teiru  sine  aqua,  id  esi,  in 

surs ;   et  exterminabo  fnciem  rjus  in  maie  primnm, 

ei  posteiiora  ejus  in  mare  r.ovissimitm,  qiiod   C5l   ii) 

pnpulos  piiiiins  et  uovissimos  (Joet.  xi,  10).  Insiar 

Ecclcsia^,  fabricatns  est  isie  muiidus,  in   quoSol 

oiiens,  non  nisi  per  Austrum,  td  cst,  meridianiim 

ilcr  liabcl;  ct  decursa   Ausirali    parie,   invisibilis 

vadil  iu  locum  suiim  rcdiciis.  S.c  cl  Dominus  Dens 

nosler  Jcsus  Christus ,  Su!  aelernns  pariem  ?uam 

perctitfiti  uiide  el  meridianum  vocat.  Aqulloni  vcrot 


eio  similis  Altissimo.  Nunc  autcm  adiufeiot  dcscendcs 
in  fitndamentu  terrce.  Qui  riderint  te ,  mirubnnlur 
tuper  te,  ct  diccnl :  Hic  esl  liomo  qui  concilat  tetram, 
commotei  reges,  qui  ponii  orbem  lerrce  lontm  desertum. 
Nuini|iiid  in  ilialiolnm  convenit,  Qui  viderint  te, 
mirabuulur  super  te?  Aul  in  regem  novis  in  um  , 
ciiin  ad  infcros  descendes?  Ipso  ciiiin  ad  iufeios 
dcsceiidente,  nou  crit  qui  miretur,  iumulo  (iniio. 
Non  eniiu  d  ccnl  :  Hic  esl  homo  qui  concitai it  t.rrc.m, 
regt-s,  et  posuit  orbcm  teiroe  toivm  dcsert um  :  sed 
incital,  et  coinmovel  el  ponil.  Iloiniiiem  eniin  t-  luin 
corpus  dicit  tain  in  regibus  qnam  in  pnpulis  :  cujus 
Imtiiiiiij  superbi  parlem  cinu  D«us  percutU,  ei  ai 


!(•• 


TICIIONII  AFItl 


<M 


iiii.in-,  il.jhii ,  ilicimat  .  llic  fit  iwmo  i\ui  inciini  Ji  pro  locli  observandom  c-t.  Iternm  eorpui  Ipultii 


ttrram,  rouiMovn  regt»,  »elltcel  sancios  ;  Qui  ponit 
urbtiu  leinr  taium  detti  lum  :  irrldeniinn  vni  est, 

wni  ( iiiilii  inantiiim,  sicnl  iln  :  Qtti  dissvlvil  tiDijlinn, 

et  tntluo  iihui  mritai  (jfare.  xv,  iQ)  ftixit  tnlm  : 
Ftrtitudintm  f&eiam,  ei  sapi  nfiam  iutfUectus.  Au- 
(irmii  tcnninos  naliumtm  ,  cl  forliludinem  Hlarum 
miabt  ,  il  roiniiiiiiuani  civitaift  ewn  hubiianitbus  : 
,l  luiiin  orbem  eompreliendam  iininii,  velut  iiiJum, 
II  rilul  eva  dettticia  utifmim  ,  ei  non  erii  i/ui 
cffutjal  iii e ,  Uiil  eontrndtrut  milti  (ha.  x,  13,  II). 
Numquld  Islfl  qtiJD  silii  promitlit,  vnlet  impl»Tc  * 
1'umi  quidem  orbrm  tterir  intuin  dcrertitin,  scd  or- 
liem  unni.  CtoittM*  tnutm  detlrnxil,  atiqne  sui  or- 
lus  F.st  rnim  li  (1O1I rt ns  ,  moliilis  el  iiniiioliilis  : 
sirtti  Paralipnrnenoti  :  t>'ommot>rafur  n  facie  Domini 
omnis  lerra.  Efcitim  fnnduvil  orbem  lerrce,  tjui  non 
commorebitur.  Abditctosque  nen  solvit  (I  Par.  IVI, 
30,  l's.  icv,  9).  Potest,  ii!'init,  io  spccirm  conv<s- 

liirr  ;  qiiod  caplivis  in  nnllu  rclax  iSSct,  Scd  iiitri/icil 
raptum  aeslimans,  principali  ioia  in  eos  uieretur  po- 
lcsiale.  Quod  objurgat  Dens,  dierns  :  t'.go  qnidem 
iriitns  sum  modice  :  ipti  autem  tidjeeerunl  in  nmta 
(Ztich.  i,  15),  Veriimi.nnrn  in  flguram  generalitalis 
faeia  ei  dieta  sunl,  et  spiritualiier  iiiiplciiinr  :  dnm 
lii  qui  ilnininaiitiir,  liiimtlitalis  subdilos  ant  lcnla- 
iionis  eausa  vel  merito  sibi  suiidilos  sine  respeelu 
pietnlis  atqoe  coininunis  condilionis  aflliguni,  qni- 
bus  non  snfiieit  polestas,  sed  ea  immoderatius  uti 
eonicmnunt,  qnod  cul;at,  dicens  :  Pasequentes  re- 
firtWioncm  (Isui.  i,  io).  F.l  itrriim:  Rxtendii  manum 
sitam  ei  :n  retrib:  cndo  (Ps.  liv,  21).  P.irmn  est  enim 


dialioli  cnnveiill  ilieona  i  Quomodo  venini  t  atart  •»• 
siiwtnium  sanquiuc  COIIiptT  inn  non  est  muiulum,  itu 
itfi  (u  eris  umndiis  :  quia  lerram  mftm  peididiiti,  el 
pteb.nt  ineitm  oecidisli.  Noneris  in  attnnnm  lemptis, 
seiiien  neqiiiun :  ;rm  a,  filios  luos  imeif.ee  peccutis  pulris 
lui,  tttn  n  lesiirqnni  (hai,  xtv,  l'J-21,  «re.  LIl)  Hic 
ostcndii  noo  convenire  in  speciem.  Rex  enim  Beliy- 
lOnis,  qui  tcir.im  1)  imini  vasisvil,  ct  populinn  ocei- 
dit,  iii  e>t,  Nabucliodonosor  mnndus  obiit,  iu  (Bier- 
iiiim  vivlt:  eorpori  dicil  sui  cujusquc  icmpnrii  pnrare 
quns  genoerii,  interflei  peccaiia  ejus  quu  i|isc,  qui 
convenilur  genitus.  Novfssimus  enim  rei  itun  fllins, 
sed  Fratres  babore  pnlest.  Neque  velm  niorimtt  eum 
ad  inferos  desccnderil,  sed  uwrtuits.  I  er  F/.ri  life- 
lcm  sic  Deus  inercpal  regcm  Tyri  :  QuoniuM  exat- 
latum  esl  cor  tuum ,  et  dixisii :  Detts  etjo  lum./ia- 
bilttiiiine  Dei  Imbitaii  in  ordiue  muiit.  Tu  ituiem 
homo  es ,  et  non  Deus  :  et  deditli  cor  flium  tam- 
qiiitm  cor  Dei.  Nttmquid  sapieniior  et  tit  Daniel  ?  Sa- 
pientes  ttrguerunt  le  sapienlta  itm.  Numquid  sttpieii- 
lia  tua  aul  doclrinn  tua  (eetsti  ibt  vu:ulem  el  ui.iiun 
cl  argenlum  tliesuuns  luis?  Nnmijuid  in  iriullu  doc- 
Irina  lua  ,  et  in  nieicalu  luo  mnLiplicatti  rir.u  em 
Ittani  T  Proptercti  hcet  dicit  Dominus  :  Quonitim  dedis- 
li  eor  itiitni,  sicut  cur  Dei :  prop'er  hoe  ,  ecce  e<jo  in- 
dueo  super  te  ulienas  peshs  ex  gentibus,  el  exinanient 
tjlttdios  Ittos  snper  le  ,  el  super  decorem  docrrince  tuce : 
et  vutneiabunl  dccorem  tuum  in  perdiiionem  ,  el  depo- 
ven'  ie,  et  moiieiis  nivrte  vuliiirttlvrumm  cordemartt. 
Nuniquitt  dicturus  es  in  coiispeelu  ittier/ieienlium  le  : 
Deusetjo sttiii?  Tuveio homoes,e:  non  Uens.  Inmuttita- 


qimd   iniiuieus   est  ;  adlluc   gestil  et    iu    subdituin       dinem  incircuineitorum  peribis,  iu  manibus  alieuornm  : 


vindicar.',  sicut  scriptum  eal  :  Omncs  subdiios  vobis 
compunqnii.  DissiniulailS  odisso  lioniiiium,  initui- 
cuni  et  viudii  aiorcni :  quud  per  vindictam  qnuin 
soli  sibi  Oeus  evceptavit,  ali  |tiid  sanctitatis  u-urpet. 
Scriptum  esi  eoira  :  Mihi  vindictam,etego  reiiibiitnn, 
dicii  Doininut  (Rom.  mi,  19).  Omnes  reges  terice  dor- 
uiieruni  in  honore,  homo  in  domo  sna  (Itai.  xtv,  18, 
19).  Heges,  sanctos  diiit.  Nani  non  omnes  reges  vcl 
privali  in  dorao  sna  durinieruni ,  sicul  snneti  in 
dumo  (-na)  quain  delegerunt.  Tu  autem  projcctut  es 
in  monles  velut  ntoituus  ub  minatus,  cum  ouinibus  qui 
cecideruiil  mteiti  gladio  ,  el  descendttnt  ad  inferos. 
Diabolu  dic.t,  Prujecius  es  in  monies,  in  quibus  se- 
<!et.  Denique  nou  diiil  mortuos  :  sed  vctut  moriuus 
abominatus.  Adliuc  cniin  vivil :  licel  ipse  iu  snis  ^la- 
din  peiimatur,  Ct  ad  inferos  tlescendal.  Sicut  euiin 
Domiuus  ,  quidquid  sni  |*atiunlnr  ,  se  pali  disil 
(Maiih.  xxv,  40)  :  ita  cl  dibolu.  ipse  in  siiis  incnl- 
tatur,  ipse  abuniinatus  confriiigiiur,  sicut  seriptum 
c  i  :  In  dimiiiulioue  povitli  ,  coiniiiinutio  principis 
(J*rov.  xiv.  28).  Di.ilinlus  ali  lioiiiine  SUO  non  scpa- 
ratnr  .  ncc  lioiuo  in  quodiobolusnoii  esl,  poiefldl* 
ccie  :  Krotimilis  Allissimo,  Nrc  diabulus,  liic  homo, 
qui  inciial  Irrrjm  :  nisi  iu  hoinine  fiu  lit  SiCUI  I».. 
iiiinns,  homodiel  uoo  potest,  nlsi  iu  lioniine  ;  ncc 
Iimiiio,  uisi  iu  Unisio,  Scd  quid  iu  quciu  convcniat, 


1) 


quia  rgo  he:ttus  stim  ,  dicil  Doiiiimis.  Tn  et  tigiweu- 
tum  mutliiudinis  et  cotoiui  dccorts  :  in  deiuiis  ptira- 
Jtsi  Dei  (ui^ii ,  otttnem  inpidem  optimum  habem  in  le 
allgaluin  ;  Suidiitm,  Topmum  ,  Smaragdum  el  Car- 
bunciilum  et  Sapphiinm  ,  el  Jutpin  ,  et  argenlnm  et 
auiiim  el  Ligijrium  el  .li/m  im  et  Ame  hnium  ,  l.hry- 
sotithum  ei  Itcrtilluin,  el  Omjehium:  et  anro  rep'esli 
ihesnuros  iv.os  et  tipohechtu  luas.  Cum  Chentbin  po- 
sui  le  in  nioute  sancttiM  :  (uisti  in  mtdto  tapidum 
igncoritm,  abiitti  sine  maeula  in  diebus  lutt,  ex  qua  die 
erntius  <">,  dvnec  iuveitirentur  iniiiuitates  tu«r  iri  le.  A 
muliitudiiie  negiitiutionis  uiic  imptesli  prompluariu  tua 
iiwjui  ule  et  peccatis  :  el  eiiluei  ului  es  a  moule  Dei, 
Abduxit  te  Cherubin  de  niedio  tupidum  iiifiroruiu,  ex.it- 
tatitm  est  cor  lititm  in  coide  luo :  corrupta  est  duetrina 
cnmdecote  tuu.  Propler  muliitudinem  pecciiloium  el 
iitiiiuiliiiiin  neijotiiilionis  tmr  ,  coiilaminwa  snnt  snnclu 
tua  :  ediieum  ignein  de  mettio  lui,  hic  te  Jeeorubtt.  Et 
dabo  lc  cinciem  in  leeia  lua,  in  rONIpWtH  oihii.kiii  ti- 
denliwii  lc,  el  dinmi  qui  ll  noivmiil  inMV  iiiiiiohw, 
coiisHistitbunttti  supcr  lc.  1'erditio  /.u-|iu  M,  et  uon  crit 
iu  aleinttm  iYiii/his  (Ktecli.  \\viii,2-I'J,  tec.  l\\). 
|  Qitonitim  cxultuium  Hf,  lliquil  cor  luuin  ,  et  dixitti  . 
Dens  egoium,  Itabilaiione  l'i  habitaeiin  evrJe  maris 
el  in  bomioein  convenil  iliccnteni  :  t\jo  sum  Chit- 
tut;  cl  in  diabolo  qui  'u  corde  maris,  id  cst,   populi 


Cl 


LIBEK  l>E  SKPJEfl  RECUUS. 


i>» 


habilnl,  sicui  Peu->  in  cortfc  saitcrornm  simrom  se-  A  ■■'  perdiiionem.  Altqucs  ei.iin  non  :n  perdttionem , 


del.  PopullM,  i:i  cordc  meris,  iif  cst,  in  volupiate  \el 
alliludine  sa-cnli  li.ibitai,  sic.nt  in  alio  Ioro  dicil  Dcns 
C  dcm  civitaii  :  Saliata  et  honoruta  es  niniis  in  cordc 
mtiris.  ln  *  qun  muliadeiluxcrunt  te  remiges  tui :  Sj»f- 
iifns  .Xiiitri  conlrrril  le  in  corde  maris  uirlutit  ttttv.] 
Tu  nuiem  Iwmocs,  et  non  Deus  (tzech.  xwn,  25-36). 
El  diab»lus  in  Imminc  ,  liomo  dictus  cst  :  sidil  Do- 
niiiius  dixil  in  Evang-  lio  :  Inimku»  liomo  Iwc  ftcit 
(Math.  xiu,  28).  Ei  inlerprelaius  esl,  dicens  :  Qni 
ea  siminat,  diuboltts  tst  ilbid.  ,  59).  Ilomn  diaboli  , 
Deus  esse  non  poiesf.  Propttrea  in  ntruioqne  con- 
venil  :  Tu  hcmo  es,  et  noi?  Deus.  Drdisii  eur  tuum  , 
lamquiim  cor  Dei.  ISumqnid  tapientior  tt  tn  Damel*? 
In  baniete ,  tirtoiu  corpus  est  Ecclesia:  :  qitia  iton 


scd  cuiii  6pe  sanitatis  vtritieranl.  Et  de\>on?nt  le ,  ir! 
cst ,  bumitiabunt :  ct  morieris  morte  «ulneratnruiu 
in  corde  maris.  Nni  d.-ceret  vulnerato,  «•wierit 
morte  rutneratorum :  ni-i  qnia  non  apetic  vnlBera- 
tur,  ei  ittonlnr:  sed  i;se  est,  in  qutbus  vutnernlur 
Numquiii  liarram  nnrrabis  in  couspertit  inteiffiei  lium 
te  :  heus  tum  eqo?  hl  esi,  nuiuquid  dmni  generis 
lilu!:s  lcrnliif.  etx,  qilibus  Iraditus  fueir*,  lam  ^pi- 
ritualitcr  qoani  carnalifer?  Tu  terehomo  etnon  Dcus, 
tn  muttitudim  incrrevmciservm  perituius  ?s  mtm,bus 
alienorum  :  qttia  ego  tecunts,  dieitDotttinus.  Nunc  .>pe- 
rtiit,  quo  genere  cc  illc  dicai  Dcum  :  duin  ininalur 
et  in  inuliiiudhte  incircumcisoruin  periiururn  niani- 
Ims  alieuoruni :  qno.i  non  convcnil,  nisi  in  oum  f;iii 


pote-l  e>se  iieccli  sapieiittor  in  negotiis  riO,  sicnt  15  sibi  eircitmeisus  videiur.  Rei  cuiin  Tyri,   niorlcin 

illesapieutinr  est  insuoqtiam  Rhilueis.  Potrsteliam  solam  pntnit  timere  :    Nornie  «  rir««w«i»»«,  aut  ewn 

in  speiicm  lunvenire  :  qnoniam   Daattt  specialiter  eis  morerciur.  lu  facrus  «?'  sermo  Dsmini  ad  me  , 

cniiiiiiidit  n-gein  Babylnms,  in  Gguram,  qui  PrO|ihe-  dicent  :  Frfi  hominis  aeeipi  lameumm  tttper principtm 

tico  spiiitu  n-geiu  superbuui  ad  COIifessionem  Ullius  Tyri,  e.t  ttic  ilti :  thr.c  thcit  Dominus  :  Tu  es  sigunca- 

Der,  Ecctesiasiica  majestaie  prostravit;  qui  enufes-  lum  simititudinis,  et  (orentr  deeorit  in  paradiie  Dei 

sione  suarutu  virtuioin,  et  ccelcoti  sapiemia,  Baliy-  fuisti.  Nnmquid  di.-iiiolo  facius  es  |iaraiiiS'-s,  m  ipse 


lonis  sii|ieisiiliones  evcrtit.  Saptentet  te  *>  non  argne- 
runt  siipiemia  tuu.  N'on  soluni  cniut  Datuiel  sapiens  , 
scd  eiiam  (res  pucri,  qni  legeni  et  oinne  rcgnuin 
cjns  cum  ipsis  diis  suis,  uouoi  Poi nn  asseiemlo, 


qiind  paradisum  perdnicrit ,  increpctnrMloino  luit 
in  deliciis  paradisi,  ipse  cst  sitjnucutum  thniiUudinis, 
qin  ad  bimrlitwdineiii  Dei  faclus  est.  Siyuarulum  au- 
tern  ad  decorcm  dixil :  sicnt  per  Agti.-vum  dimii  uiti- 


codem  Deo  pr.csenle  conliidcruni    lideiu  iiunc  lisquc  bus  liujus  adversuin  se  fralrilius  promiitil  Deus  Ec- 

gencraliter  cjcsdim  iani   exicrnas  quas  iniesiiuas  rlesi:c,    dlceus:  Ego  commovbe  ealum  ei  terram , 

Batiylonis,  luniine  vcritatis  disriiinpiiiti.  SvntfuM  m  mure  el  aridam;  ct  converlam  eurrus  et  sessons.  Et 

scienlia  tua,   aw  sapienlia    tun  fecisti  tibi    rir.utnn  .  dcscendetil  eqni  el  tcssorei  eortttn  unusquiaque  m  gla- 

et  aurum   et  urgentum    tttcsanris  rtiis  ?  Nttmiuid    in  C  dio  nd  fratrem  svnm.  In  tlie  illvduit  Dominus  e-ianipo- 

mulia  tcieatia,   uut  in  mercntu  tno  multipficasti  tibi  leus,   r.ccipium  te  Zorabubel  filiutii  Suloild  l,  tertum 

1'irtutem  tuam?  el  exalt.-tinm  est  cor  luiiin  iti  liiloie  meuiii,eiponaiiitesignaculum,quoniamleetegi.dicit  Do- 

tn.i.  1'utant  cntni  «nperlii  cl   beiielii-iorein   iininipe-  m,n>istminipoiens.  Zorctubtl,  mnno  corpusc>i  (AggoH 

loiiiisDeiiugr.iii,  suaiirtuicaliquidposse,  d  s-tpien-  u,  ti-ii ;  Eeet.  xi.k,  13).  Etenlm  eiinde  nusqnam 

lia  ditari,  noscientes  sciiptuin  csse  :  Non  'ei-ibus  atr-  legnctis  com    olrmi  sitpra  sc  venisseZorolwbel.  Ilic 

sus  ,   no.t  fortibus   prmtruni ,    neque   snpieiui  panis  ci  c\  iriuti  Juria,  qui   suti  Daini  mernil  acdifieare 

(Eccl.  t\,  li  ).  El  iterum  :  Ntanquid  magtufieabiiur  Rierusafem.  Ip?e  quoque  in  (i^tira  fuiulavii  domnin 

tecuris  tine  eoncisore  (  fsa.  x,  13)?  El   nnn  qudcni  Dei,  et  perfecit  sicut  iJcnt  Dnmiuus  dicil  :  Mtmus 

prudcntibns  divilir,  el  nou  scienlious  gratia.  Ha!C  Zurobabct   fundarerunt  domum   hattc,   et  manns  ejus 

enim  non  Mint  in  nnstra  polestate,  sed  a  Dco  coufe-  pcrf.ciem  eam  (Znch.  iv,  9.  )  Quod  esl  antcm  signa- 

ruiitui    Quid  iiiim  habes,  quod  non  accevisli?  Si  utt-  ciduni  lite  et  curona  speciet,  sicot  l»enS  pruniittit 

ttm  ateepitti,  quid  gloriaris,  tnmqiom  non  aeeeperit  Eecleshe  dicens:  Xidebnut  gentes  jttstitiaut  tuam,  ct 

( I  Cor.    iv,  7)  ?  Et  iteium  :  AToii  gtorieiur   tapient  ,  reges  elaritatem  tunm,  et  rocabunt  uomnt  tmnn  ,  r/irod 

io  tapieuiia  sua  (Jerem.  ix,  23).  Propterea  hccc  dicit  Dominus  nominatit.  Hlnd  crit  eurona  tpeeiei  in  mniru 

Douiinus :  Quoniam  dcdisli  eor  tnum,  sicut  cvr  Dei :  *»  Domini,  ct  dindenm  regm  iu  tnauu  Dci  tui.  Tu  eliam 

Proptereu,  tcce  cgo  induco  sttper  le  atienos,  pestes  ex  non  rocaberis  drreiictu:  el  lerra  tua  nun  tocabitur  dc- 

geniibttt :  cl  exinanicnt  gladiot  stios  supcr  te,  et  sttper  serta.  Tibi  etiattt  nomen  rocabitur  ,  volunlas  mca,  el 
decorem  scienlia?  tucr.  (Ezrch.  XXVIH,  7.  S)  Elsi  po- 
leA  in  speciem  convenire,  qnod  regcs  sxculi  per 
siiam  snperbiam,  dominos  se  appellari  patiuntur; 
tamen  boc  quoque  convcuit  hi  gemis.  Frequenier 
eniin  inducil  Deus  iu  Ecclcsiam  alicnigenas  ,  ct 
mulios  iu  morie  vulnerat.  Sed  cliam  occulta  per- 
sicuiione  niulto^  inducil  ex  gcnlihus  ,  in  quibus 
lentel  populitm  suum,  et  icid.it  neqnam  per  siini"- 
V:s .  ;ic   Hauhatiam.  E;  vuinerabnnt  decorem  tttum 


tcrra  tuu  orbis  lerrarum  ( tta.  n;i ,  t-i.)  Homo  est 
itaqtic  signaculum  similiiudinis,  et  cnrona  speciei : 
eujiis  pars,  in  ipsodecore  divinac  similitiulinis,  el 
dcliciis  paradisi,  id  est,  Ecclesi»  perseverat.  Altera 
voro  pats,  nc  in  atouiuui  vivat,  inicr  ipsam  atque 
arboretu  vilae,  Onmmeus  ensis  evolvitur  (Cen.  in, 
2i).  Adam  namque,  siciu  Aposmlus dicit,  wwfrrn  /»- 
ftrri  est  (Rum,  v,  14),  Sic  ei  b-  fratres,  divfcus  est  in 
Caiu  etAbel.  Omnem  lapidem  optimum  Itabent  in  te 


1  Lege  uifuo. 


h  Supra  deest  ttun. 


63 


TICIIONI!  AFRl  i.UlKll  l>E  SEPTEM  KK.Cl  I.IS 


64 


all  gilum  ,  Sardiuni,  tl  Topaiittm,  el  Smaragilum ,  et  A  '«"»  malmn  ,  et  uvaritittm,  qum  esl  idolorum  tervitui. 


Curbuncutum,  el  Sapphirum,  el  Jmpin,  argeulum  ei 
aurum,  et  Liyurimn  tt  Acltate»  el  Ametliiitum  elChry- 
lolitum  el  Utiyllum  el  Ontfchium  :  et  auro  r  pleiti 
Ihetaurot  tuot,  et  apolhecat  tuas  in  1«.  II. cC  ct  in 
dhbolun  convcuitinl ,  et  in  liominem.  Isti  enim 
diimlecini  lapides  et  ftUrtUD  et  argruttim,  oinncsqiie 
llic-anri  dinbola  adli.rrcnt  dclcgiii.  Deniquc  ,  Itabcs 
iii  te  albgatitm :  Ei  ileiiiin :  Apothecat  tunt  in  le. 
Sicnt  corpus  1>  >ni  ii i  l  sanclis  oniatur :  promllienle 
Dc'i  el  iliccnic  :  Exlutle  oculot  luot  in  ciratiitt ;  vttle 
omnes  /ilivs  tuot,  cultccti  tuiit.  el  venemnl  ad  te.  Viio 
ego.  dicit  Domittiit,  quia  omnibtit  illit  indurrit,  el  ttt- 
perinipntet  iltos  :  sicut  ornamcntum  noviv.  mptte,  quia 
deseila  ttta  et  diruta,  et  qutv  cecitlerunt,  nunc  attgits- 


Piopler  qitm  venii  ita  />.  i  ((^oloss.  |||,  5,0).  Ex  qtia 
die  crentttt  es  lu  cuin  Cherubim  ,  iinpotiii  iY  in  motile 
nneie  Ihi  (Etcch.  ixvtii ,  14),  id  csi  in  Christo,  vel 

Krcle-.ia.  ''i  ittcdio  ttiiiiditm  igneoium  fuisli,  iil  cst 
liotiiiiiuui  saneloriim  ,  qui  adnuaii,  ininiicni  l)ci  fa- 
ciuiil.  Angeli  cuim  alierins  sulislanti-c,  lapiilcs  dici 
doii  potsunl,  qiiii  corput  uon  habeni.  Abiitii  tine 
nutculatii,  in  diebus  ittis :  ex  qua  die  erentui  rs  lu, 
donec  illVtnirtnlUT  iitumitates  luai  i»i  le,  a  niulitiiidine 
negotititioiiis  luai  (Ibid..  15).  Lnpidet.  Eeclesiain  esse 
sic  liicil  PelfUS  :  Ecce  vot  fratres  ,  lamquam  lapuiet 
vvi,  coadificumini  iti  dumos  spiriiuales  (I  Pet.  n,  5). 
Qnaiu  doiiiiini,  igiicain  esse;  ct  hanc  ,  malnl  Ir.ilrcs 
ardere  sic  ilicil  Deus:  Erit  domitt  Jucob ,  ignis:  do- 


liitbiinlitr  ttb  inliabilantibut  (  Istt.  xlix  ,  18  ,  10;  L\,  n  nilil  aulem  Joseph  ,  fliimma:  Dontus  vero  Eiau,   ili- 


14  ).  i ■'.[  in  Apocalyp-.i,  cadeiu  civiias  dnmleclffl  Inpi- 
dlbus fumlall  consiruuurf/tpor.  xxi,  I. ,  20).  Ontnia, 
inquit,  lapidem  oplimitm ,  et  emimeravil  duoilcciin  : 
ut  ostcndcrei  in  dnodenario  uumero  pcrfectlonem. 
Omnia,  eniin,  quar  fecit  Deus,  bona  stini  (Cen.  I,  '25). 
Ilnriim  dialmlus  usum,  non  nMuram  inulavit.  Et 
oiiuics  liouiiiics  cxcellenli  srnsu  et  potentis  ingenii , 
aurum  tnnl  ct  nrgmilum  ,  el  lapides  preliusi  secun- 
dum  naturam:  sed  ejus  erunt  in  cujus  obsequio , 
natiira,  suis  fruuniur.  Quoniain,  cui  se  signaverit 
quis  in  obcdicinia  :  servus  esl  cjus,  cui  nbaiidii,  sive 
peccati,  sive  justiiix.  Ita  fu,  ut  et  diabolus  lialicat 
auriiiii  et  argentom,  et  lapides  pretiosos.  Oinnia 
quidem,  non  sua  sccuudiuu  origiti' m  :  scd  sua,  se- 


pula.  Exardcsccnt  in  itlos  el  contedent  eos :  et  non 
erit  igmfer  in  domo  Esitu,  quoniitm  Doiuinus  tflculttt 
est(.\bd.,  18).  C.uni  eniin  pcccat  bomo  dcjiriinr  de 
montc  Dei,  ct  non  crit  ignifer,  aiiiisso  Spiriiu,  et 
succendelur  in  einerem.  Peccusii ,  et  vulueratut  et  u 
monic  Dci :  el  abdutit  le  Chetubim  de  medio  lupidum 
igneorum.  [Clterubim,  iiiin  steritnii  Dei  esl:  qimd  ex,- 
clusit  univcraos  malos  de  Kcclesia,  scd  spirilualitcr. 
Qui  cuiin  vesiimenlum  nuptiale  uon  habei,  bic  in 
sxculo  excluiliiur  de  medio  rccuiubeiiiium.  Dcoii|ite 
in  lenebras,  id  esl,  in  o!>diuaiionein  niillitnr;  donec 
in  ignem  in  trtemuni  dcscendat.  Fuiuro  enim  sx- 
culo,  neino  uiisccliiiur  choro  sancloriim,  qui  postca 
cxcludainr.  Exnliaittm  est  cor  ttium  in  decore  tuo,  cor- 


cuiidum   volunlalcm.   Nam   el  in  Job  scriptura  esl  £  rupta  ett  scieniia  tua  in  decore  luo.  ]  Curruptsi  cst 


di  iliolo  :  Omne  aunmt  maris  tub  eo  est  (Job.  xli,.2I). 
El  Apo>lo'us,  vasa  aurea  et  argeitte.i ,  dicit  esse  qutv- 
dam  in  eontuineliam  (II  Tim.  II,  2u).  Non  enim,  siiut 
qniil  nii  puiant,  omuia  liguea  et  liciilia  reprnbavit, 
ciiiii  cx  eis  sinl  aliqua  iu  lionorcm  ,  ipso  diceulc  : 
Fq,'iilum  luli,  aliud  qnidem  lingere  in  honorcm,  aliud 
Vero  in  conliimelitim  (Rom.  ix,  21  ).  Et  ex  ligno, 
aliud  ad  prxparaiiuucni  esse,  aliud  in  saciilegium  : 
ex  anro  ei  argcnlo,  id  est,  ex  inagnis  et  perspicuis 
dixit  iinmundos.  Nam  ct  in  Apncalyp-i :  Meretrix 
(id  esi,  corpus  advcrsum)  purpura  .  cocco,  et  auro, 
et  urgento,  lapidibusque  preliosit  ornatur :  hubent  po- 
cul-.im  aurenm  in  nianu,  plenum  exsecrationum  el  im- 
Mtuidittarmi  loiiia  lerree  (Apoc.  xvn,  4).  Ista  sunl 


scicntia  rjus,  qui  scicns  prudeiisquc  crat  el  sludio 
aflcciatx  sapieulix  asseril  dissimulaia  vcritnte,  mcn- 
dacium:  sicul  Spirilus  dicit :  Cum  cognovisttui  Do- 
iiiutum,  non  ttt  Dominum  magni/iiaverunl,  aul  yratiat 
egcrunt :  sed  mtgnti  sitnl  in  cogilutioiiibus  suis,  diceniet 
te  esse  snpientes  (  Hom.  i,  22).  [Corruptn  est  scienlia 
eorum,  qui  atiog  doccnt,  se  ipsos  nou  ducent.  Cor- 
r.plus  est  deeur  ,  qui  generi  SUO  nperum  siniilitii- 
diue  riim  rcspnndel.  Propler  miiltituilincm  peccalorum 
tuoriiin.  ln  teirom  projeei  le :  In  cotispectu  regumdedi 
te  delwnesiari  (Etech.  xxviii,  18).  El  diabulus  est  in 
tcrram,  id  cst,  in  lniiiiiicni,  et  bnmo  de  siibliiiiitate 
Ecclcsice  ,  iu  cnnculcalioneiu  ,  si  llietemias  dicit  : 
Dsjcci  de  coelo  in  terram  gloriam.  tn  conspeetu  regum 


crgo  diaboli   ornamenta,  lapides  preiiosi :  quibus  D  (T/ir«n.  u,  I).  Cbristiannmm  dixit:  quarum  pedibus 


lupiaes  iqneos  imiiatur,  ct  lnuno  in  se  Iniiet  tliesau- 
ros  lam  facinoriim  quam  perspicnos.  Ipsccuim  sim- 
rnni  pnrtator  est,  iiucin  Taculiatcs  sua>  vclut  ci-mpe- 
dcs  ligavcruni.  Traler  illa,  qmc  ab  nlroqne  sc.vii 
corporis  diaboli  oruanda  eduntur :  ctiam  his,  qom 
dcf.issa  babent,  insilum  cst  cnr.  Ubi  enim  eiii  the- 
tnuriii,  illie  erit  el  cor  hominis  (tlatlh.  VI,  21).  Velus 
cniin  liomo  ci  tcrra  ejus.  iinum  eorpusest  :  qnonlam 
ii>sc  quoquc  lcrra  cst.  Unde  Apoainlua  iioii  lolura 
ca,  qm>  cnrpore  adimiti  possuni,  led  el  av.niiiain  , 
niv.iliiiiiii  cssc  poasidenlia,  ita  deilnivli  dkens: 

Uorlificate  iluque  membra  veslrn,  mttM  in  lena  sunl , 
({.riiicttlionem,  immtiHd,tium,  piutkuem,  ct/nctipiietif 


cmii  nli ■aiur  diab ■>lii«.  et  bomo  ejus  ;  Propter  muliitu- 
dinem  pec.alorum  tuorum,  el  initiuitutem  iii-golinlionit 
tntt,  conlaminanlnr  saucia  tua.  I  Videinr  vcluli  prin- 
cipalem  lltulum  ciprobrasse,  cerpere  dialmli.  nego- 
tialionis  migis  dicit,  01  ihesttttrot  ,  .-piriiualcs  nc- 
qiiitii-.  Sicut  enim  ipiritiialis juslili.c  ii.^niitio ,  eat 
lli<>>aiiriis,  nt  dicit  Doininill :  Simite  esi  ret/iiunt 
coelorum  homini  negotintori  (MaUtt,  xiii  ,  l  i.  Ki  itc- 
ruin  :  Tuesauriiuie  vobi»  thesmitot  in  catla  (Mntlk,  vi, 
2tl).  Ilcruin  :  Dcdii  tervil  sms  inbsliiuiiani  snum  ,  ut 
negotiareulur  (Luc.  xix  ,  13).  Itornui  iVfMlJalorM 
Carlliaginenses  reii>lentib.  elc.  (  Etch,  xxvu  ,  li  ). 
Itorilni  t  ISegoliatto  tjut  et  UMrttl  taiitl»   Dvmln* 


65  HlUniUS  IUACONTS.  «6 

(Isac.  xvili.  18).  El  Aposlolus:  £sf,  inqnit,  negoiin-  A  circuitu,  conwiemoralut  estDeut  Abrnhm,  elemititLot 


tio  mtigna,  pielas  (I  T.m.  vi,  G).  lta  spiriiunlis  neqni- 
lia,  ncgoiidii  i  esi  ihcsauius  ptccaturunt ,  sicui  Du- 
minus  dicit :  II omo  nialut .  dc  theiai.ro  ccrdit  emittit 
mala  (  Matih.  sn  ,  55.  )  Ei  Aposlulus:  Thetaurixat 
tibi  iram  indie  irte  (Itom.  ll,  5). 

Propter  iniqtiitaUm ,  inqait,  netjolialionit  tum  con- 
taminantur  tamta  tua.  Qui  cnim  non  recle  sanciilaie 
Dci  miiiir,  suam  cflicit,  sicui  Dcus  dicii  de  sabbaiis 
snis  :  Subbata  vestra  odil  anima  mea.  Educatn  ignem 
de  mtdio  lui :  hic  te  devoiabil  (ha.  I,  15).  Ignis,  Ec- 
clcsia  csi :  qua:  cum  discesscrit  e  mcdio  myslerii 
facinoris,  iiiiic  pluci  igneni  Dniiinus  a  Dumino,  dc 
E*  clesin.  sicut  siiipiumesl :  Sol  eiortus  est  superter- 
ram,  et  Lol  intravit  in  Seqor:  cl  pluii  Dominut  super 


e  mcdio  subversionis :  cmn  mbverUret  Deits  civitatet , 
iii  r/utbus  tnhabitabal  in  eit  Lol  (Cen.  xi\,  29.)  Nuui- 
i]\i  d  Lol  nou  mcrebaiur  propria  jusiiiia  liberari,  ut 
dicercl  Seriplura  :  Conimemoratut  ett  Deut  Abrahm, 
elcmisit  Lolemedio  tubversioiiisl  Aut,  In  civitvtibut 
habitabat,  et  non  in  eivilate :  ul  dicerei,  Civitalet,  in 
quibits  habilabal?  Sed  propbelia  esl  fuiura?  disces- 
siiinis.  Memor  enim  Deus  promissiouis  ad  Abraham, 
rjecit  Lol  dc  omnibus  civitaiibus  Sodomorum ,  qui- 
bu>  venicl  ignis  c\  igni  Ecclc.-ia; ,  quae  de  niedio 
eorum  eiliicclur.  Et  dabo  le  in  cinerem  tn  lerra  tua , 
(Esech.  xxriii,  18.)  Id  esl,  in  boininibus  vcl  ip-os 
homines  in  lerra  sua ,  <|tii  in  irrra  Dei  esse  nuluc- 
ruiit.  Jn  contpectu  hominum  tidewiitin  te,  id  rsl,  in- 


Sodomnm  ct  Gomoirhtim,  sttlphur  et  ignem  a  Domino  £{  telligcmiiim.    Numquid  iliaholus    in  homine   videri 


de  cmlo  (  Cen.  xix,  25).  llic  esi  ignis  ,  quem  supra 
dixil  :  Domus  Jacob,  iynis  :  donms  autem  Etau ,  tti- 
pula.  Exardetcent  iu  eoi,  ct  comedent  illos :  et  non 
erit  igniferin  domo  Esau  (Abd . ,  18).  InGencsi  itcriim 
scripluiu  c>l:  Cum  coniererei  Deus  omnet  civitutes  in 


potest?  Et  omnet,  qui  te  noverunt  inter  notionet,  con- 
trislabunlur  tttper  te  (Ibid.,  19.)  Cum  cnim  Dominus 
perculit  aul  deiegit  malos,  cnnslrisianlur  qui  eormn 
ausilio  fulciri  solcni,  cori  oris  sui  parle  dcbililala 
Perditio  facta  et :  el  non  erit  in  wlernum. 


Has  Regulas  Tichouii  expcndil  Auguslinus  lom.  III,  lib.  m  de  Doctr.  Clirisl.  capp.  50-37. 


ANNO    DOMINI   CCCS.CVIII. 

HILARILS  DIACONLS 


PROLEGOMENA. 

( Ex  Schcenemanoo,  tom.   I,  p.  306. ) 


i.llilarii  Diaconiviia. — PatriamliabuitSardiiiiam. 
Diacouus  erai  lcclesi;c  Romamr,  quo  iintnine  a  Lu- 
cifcro  episcpo  Calariiano  post  cm.cilium  Arela- 
tense  nd  Coitslanlium  missvs,  C«m  in  contilio  Me- 
diolniii  babitn  sireime  AtlianaviicaiMiim  dcfensisset, 
virgis  RKSUS  el  Ulia  cum  Luciferocl  Pancralio  iu  ex- 
silium  mi»>usesi.Pnsiea  l.ucifeioseadjnnxii,  ked  i-o 
teinerari.i  opinione  pruce*sit,  ut  Arianos  clqui  rtim 
lns  commuuicasseiii,  omncsque  omnino  aliqua  ha> 
resi  polluius  iierum  haplizaudos  esse  slatueiel,  .in- 
tcquam  in  socictatein  Ecclesix  cail  oli  kc  reriperen- 
tur.  Ilinc  lei>ide,  scd  parum  sciic  ad  llieronvmo 
mundi  Deucalion  dietus  esl.  Bene  vcro  actum  tunc 


C  cum  Ecclcsia  fuii,  quod  Diaconns  lanlum  cs^elili- 
laiius,  cui,  quoniam  niilla  erat  cleriros  ordinandi 
ropia,  ncmo  fere  adbxsii  ,  adcoqiie  hxc  ejus  do- 
clriua  qux  alioquin   ingens  schi-nia  exciialura  fuis- 

sct,  cuin  ipso  auclore  ai inlcriil. 

2.  Scripia  ejus. —  Scripia  qux  llilario  Iribni  so- 
leni, «- it ■  1 1  fulei  admndniii  incenx  ei  diilii:e,  videli- 
cel  Commentarins  in  Epislolas  Pauli  ciun  Ambrosio 
edi  soliius,  ei  QueeitionesYet.  ei  !\'ov.  Tett.  iuicr  Att- 
gusiini  opcra  reperiunikc,  de  qiiibus  fusius,  sed  iia 
ul  Ihl.irio  iiiriiinquc  abjudicarcl,  dispuiavit  Oudinus 
tom.IdeSS.  Eccl.  p.  «80-491. 


COMMENTARIUS 

IN  XII  EPISTOLAS  B.  PAUL 

HILARIO  DIACONO  ASCRIPTUS. 


(Hunc  Ccoimentarimii  vide  inter  spuria  in  Arpendicead  opera  S.  Ambrosii  adjuncta,  lcm.  XVII  nostrasrairol.) 


r,:  NOV.Vfl  CATHOLICI  «8 


QILESTIONES 

VETERIS  ET  JNOVI  TESTAMENTI 
HILARIO  DIACONO  ATTRIBUT2E 


(Qua*l!on.>s  tsie  rcpeiientur  in  tnferiorl  srrie  nostra  P»trol.,  iiiler  Spurta  S.  Augustim  ©pcrihus  «1111611 

u»n.  ill,  part.  11) 


ANKO   DOMINI    INCERTO. 

NOVATUS  CATHOLICUS. 

NOVATI  SENTENTIA 

DE  HDMIUTATB  ET  OBEDIENTIA  ET  DE  CALCANBA  SUPERBIA. 


S.r<ularil)iis  aliter  in  Ecclesia loquimnr,  rilitervo-  A  'I'"  fueril,  vel  qui  olicilioniiam  seriaiur,  i.on  liomi- 

his  loqui  tlebennis.  Illis  loquiinur  atiquando  res  quae  nibus  ibedii,  sedDco.  Sic  enim  Dominus  ail :  Qui  10$ 

gonuin  lia  icnt .  ri  virlutcm  non  habent,  delectantur  audit  me  andii :  qui  mc  ituJit ,  audit  eum  qui  me  misit 

eniin  Umquai»  inftrmi  sonis  verborum  ,  non  virtute  (Lvc.x,  16).  Abbas  Paler  est,   sequeutes  fratrcs 

Dei.  Y"S  antem  in  noniineChrisii ,  nou  in  boc  delec-  Palriar*  hx  stmt.  Et  i;uicumque  cst  alius  intcr  vos  , 

Umini;sed  vulils  audire  saluiis  verlium,  in  quo  vo-  qui  r<>rtcbwiam  liabet  viiam  ,  mel  oreni   coniiiieu- 

caii  estis ;  et  bas  ve-tes  lugubres  in  nmiido  induistis  tinni ,  meliorcs  \igilias,  meliorem  cusimliam  cor|>o- 

exspeciantes  roeliores  apud  Deuin.  Ko-tis  jam  et  ris,et  in&epropicr  imitaiiouein Pater  est.  Ilxorgo 

sapiiis.  .liuii   iiiulinni  lempus  hic  habetis  adversus  agile  inier  vos ,  ut  prinium  haniilitalem  custodia  is, 

quein  vobis  e=,t  collucialio,   adversarius  vesier  non  nou  ut  boiniuibns  humiles  videamini ,  sed  Dco.  IMa 

estforis,  sed  intus  esliu  visceribus  :  et  in   ipsis  estver.i  huroililas,  quxDen,  nou  liominibus ,  de- 

meinbris  noslris  habemiisobluctitorcm.  Si  enimcoro  oionstratur.  Nim  bmniliias  qushi*miuibus  monsua- 

concupiscii  adventu  siihiium,  el  spiritus  mliersns  ear-  tur,    fictioe-t,   non    humilitas,  quod   a  servis  Dei 

nem,  ■(  non  ea  qtttc  votumus  fniittmus  (  Gul.  v,  17);  oinnino alienum  esse  deliet.    Non    quidein  ailiilror, 

Videlis  i|oia  iniu»  esl  advcrsaiius  islc.    Adversarius  quia  sinl  lales  in  vobis;  sed   ne  surrepal  lills  mnr- 
atiiem  isie  non  vincilur  nisi  liiimililale  et  ehariute  :  ]}  Ims,  adinoneo.  HiHnines eniin  sumus,  et  hoiiiioilnis 

quia  ct  ipse  Douiinus  uosler  Jesus  Cbrislus diabolmn  loquimur.  Ideirco    primum  biimiliiiiem   frairilms 

non  vkisset,  nisi  htimiliatus  fuissel ;  huiuilialus  au-  vestris  monstrare  debetis  propter  luiilatimiem ;  ut 

teni  iion  necessiia:e,  sed  charitato.  Si  enira  non  fundata  sii  iji>.i  bumilitas  intusin  rorde  secundum 

am.issei ,  huiuilts  faelus   non  Tiiissei.   Aniore   mistri  Diiim.  t!nm  fuerit  eniiiihiiiinliiasfiiiidaia  in  cordciuo 

factns  est  humilis.  Si  ergo  qui  [ecit  ccclum  et  terram,  prnpler  Deum,  lunc  d.a  illi  Deus,td  est  fratrl  luo,  ut 

mure  ci  omnia  ijiuv  in  ch  iuiiI  (Psnlm.  cxlv,  4  ),  D.i-  intelligat  et  iiniletur  bnniiHtaieni  tiiain.  Natn  si  in>n 

niimiB  iiiigeloruin  omuiuiu ,  qui  creavit  omnia  ,  pro-  fuerit  hiimililas  fundaU  in  coide  luo;  nstenditDeus 

pter   nos   bumilis   ractus    est;    quare   nos    propicr  fralri  tuo,  quia  (iela  e.-t  liiiinililas  lun.  1'riina  ergu  via 

nosmetipsos    recusamus   humiliiatem  !    Via    ergo  salutis  bxe  esi  :  bumiliiaieiu  lenere  sitnplicem  uro> 

salutis  nuit  est  nobis  pervia  ,   uisi   bumill.ilis.   Cum  pifrDeum,    non   propier  hominem  :   non  plaeere 

cosperis  huiniliialein ,  qu.crc  eam  propter  Deum  ct  inde  hnminibus,  scd  placere  inde  Deo.  Humiliutea 

prnpier  ipsam  cooKrcgationeiii   sustiuje.   Ki  in  ipsa  seqnalur  ebedieniia ,  el  oetaraperatki  vohis   ipsis, 

eongregationu  quamvis  wquales  siiis,  utiuaquiaqne  slcut  sihi  obtemperaui  membra.  Uuinquid  cuih  o>n- 

allerum  supeiiuieni  siln  existimace  debel ,  lainetoi  Biliu  obiemperaul  meiuhra  ,  ei  nou  naturall  ilian 

■ioii  sit  superior.  N  >n  illud  beit ,  niti  qui   iuuuiiiia-  q  Uta  ?  si  pes  nfJonderil ,  manus  eccurSl,  ne  lotnm  euf 

lem  babuciil.  Non  esi  ncceasarium  survis  Dui  uliud  pus  Isdatur,  m  cadal.  Sicul  ail   \postOrQS  i  Si  />n. 

prsroium  ,  uisi  humililas:  qnia  humlliias ,  si  hieril  fur  amim  membiuin ,  compatiunhv  ouuria  membia  {  I 

iu  liominr  .  freli   lllum  ubodientem.  Oliedieni  vcro  (>•.  si>  ,  St; ).  Unde  trga ,  111*1  ex .  lu>  n  »'..■  T  Si  tffC 


69  SENTENTIA  DJE  Ill)V}ll.lTvT£  ET  OBEDIENTIA.  70 

tlilcxcriiis  vos iitvicein ,  Dullacrii  conlurbalio.  Sean-  \  cessiiatem.  Si  forie  non  est  g.iod  deliir,  aui  i:nn  \i- 


dala  neino  p;ili»tur;  uon  propier  cibutu ,  non  pro- 
pter  polum,  imn  propter  vesiuitenium,  noo  propier 
vigili.is,  non  propicr  opcrn  ,  non  piopter  eoquiiiam, 
iiini  propter  minisierium.  Jani  cuni  vns  invicom  di- 
lexoriiis  ,  si  qois  aliquiil  faciat .  quoil  non  debel ; 
cliaritas  illa  non  pcrmiHil  ut  oflrndni<s.  Ilabcle 
ergo,  fraires,  liuiuililaicm  ct  nbodieiiiiam  ,  quam 
lequiiur  pax ,  ni  siiislilii  paris  :  Qnia  cliariias,  ticul 
a  i  Apnsiolus,  vincutwn  est  perfcctionis  {Lol.  iu,  14 ). 
Com  qois  habneril  humilitatem ,  Christum  imilatur, 
qui  buinilis  fsctus  esl  propur  nos.  Cum  qnis  ba- 
bueiitobedieuliam  ,  Christuin  imiiatur,  qui  obcdient 
(uclut  eit  U9qii:ud  moriem  (  "ItiLlt,  8  ).  Cum  qni6 
habuerit  charitatein ,  Cbrisluni  iiuiiatur:  qtti.i  Deut 


detnr  nt  detur ;  sic  !.  ibe ,  aul  ijiiia  nou  r  t  quod  t!e- 
lui,  aulvisum  est  non  cxpedircui  lielur.  isia,  l:  aires, 
si  servavcrnis,  prorsus  viiam  avteniam  hahebitis. 
Nolite  pcriuillcic  vos  vcrbis  inalis  agi  Si  forlc  :i I ii; i> :s 
iufiriiius  cadit ,  ol  loqualur  perveisa;  staiim  cohi- 
baie  iliooi :  staiini  dicile  :  Noli  fdeeic,  itoii,  .aici, 
peccas.  Debetis  euiin,  propler  quoJ  in  unuio  esiis , 
et  abbaicm  uutim  babeiis ,  e  vos  voliis  abbaies  csse. 
Niioiqoid  uims  ,  quia  duos  ocnlos  et  dn.is  aiues  ha- 
bcl,  abbas  potest  tunncs  audiie  ,  aui  omnes  videic  ? 
aHl  noii  liabi-i  iiccessiiaii'iii  alicubi  cxire  et  aliquid 
providerc?  Vos  vubis  abbales  tsiole ;  et  quoiiuido 
iueluisiia  abbatein  praiscutem,  meiiiiieet  abseuteiii. 
quij  pr:esciis  esl  Deus.  Outni;io  boc  tiiuclc,  buc  iur- 


ehauiat  ett  \l  Jjan.  v,  Iti ).  S  .d  pritis  claboratc  ,  ut  p  luue,  i|Uja  Deus  seuiper  praesens  esi.  Lt  si  unu-  cn- 


(ittus  vuiu  ve-tt.i  viuc-iiis.  Fintpax  priuio  iniimccl 
cordis  c«m  praJi-e.ito  Dei ;  m  advciru*  coutueludi- 
netit  corpwris  nlque  fragililatem  duo  sim  vietores , 
pra-ccpiu  n  Dei ,  et  ioii-ciimis  luus.  Casus  euim  lalis 
est,  metlictis,  aegrnius  et  segritu  !o.  Si  iste  segrotus 
se  cniii  ipgriindinedcdeiii,  vnuhur  incdieua,  elli- 
Citiiilnr  iitio  adversus  uniim  ,  alque  sunenlur  medi  • 
ciis.  Si  ergo  mgrc.tus  nini  mctlico  se  dcderit,  vinri- 
lur  infltniiias.  Medicus  Christus  est;  regroii  nos  tu- 
mos ;  spgriludiuis  morbns ,  eonsueiudo  pecraii  est. 
J„(it  qui  x  partc  reuunciavit  sseeulo,  quamvis  vivat 
iu  Sicrti.ii ,  aii  e.dat  iibi  debeat  inhsrrere;  uuum 
ninrbi  ii  medico.  Si  mcdtco  non  inliKserit ,  laborat 
niedtcus.   !.|.  o  n«bis  Evangelium  in  satculo  clamat 


raiu  lert  lautis :  quanlo  iuagis  vos  onmcs  ferrc  de- 
belis;  ne  iiiveuiai  ui. !  i  ucalur,  unde  doIe»i,  ulide 
otTendatiir,  lltide  i»e<  it  c  :t,  unde  puiet  quiu  pcribit 
labor  eju*  lauti  temptitis?  llKceiltui  uinc  uobis  |iole- 
rnnt  prodesse,  si  babueriiuus  huiiiiliutcm,  ohedien- 
liani  ei  charitaiem.  V^a  nba  ad  Deum  uon  c^t,  nisi 
Itumililas,  obedieitlia  ei  chaiita-.  Ipse  est  via,veiiias 
et  vita.  Nam  cruciari,  jojiinarc  biduo.iriduo,  qnatii- 
diiii,iepiioi:iii:isf;iccrelrcqueiiicr,iinlesiiperbiui!llr.i. 
tres,  puunles  quu  qu»d  ipsi  facitint, alius  facere  non 
pntest :  inflniium  putunl  csse  quod  alme  oon  poti  st 
facere  :  aulainhulat  nudopcde,  elarbiiMlur  qnouiaiu 
ipse  s  luo  hoe  potesi  ''ac-ro  •  aut  forie  iipc  bibil  nec 


ip^amai|uatiiiiu\Um;  eicrcilaliinpuipitralis  esl.quia 
et  di»'i;  :  Esio  consentiem  adverturio  ruo  ciw ,  dum  es  q  semper  iHudfaccre  nno  potest.  Sed  cogiiei  ma«is 
riim  iltoiu  via  (italth.  v,  25  )•  Nmi  nos  docet,  ui  si-      humiiii.tlein  ,  coiiitet  pieialeiu  ,  cliaritatein,  obedivn- 


iiiiis  oouseiiik'i!;cs  »  Ivcrsario  diabolo  ;  sed  docet,  ut 
coii-etiiiontes  siiuus  advcrsario,  pfa-eepto  divino, 
qnitd  advcrsaltir  maiis  no^tris,  et  adversatur  cnnsue- 
ludiui  nostra;,  advcrsttur  iuiqnitatihus  nosliis.  Si 
Ctiuseniiinus  ,  facti  sumus  cnncnrdes  cum  pr.fccplo 
Dei ,  el arcipimus  quasi  jugutu  Dei;  ptopter  quod 
ait  Duminui :  Vriitfc  a.i  me  oinues  qui  labornlit  el 
oneraii  tstk,  el  ego  refinnm  vat.  Tvtttte  jugiim  meiim, 
quia  teve  est,  et  tarcina  mea  levis  est  (Matth.  xt ,  isS  ). 
Eci-eipid  tant  levc  ?  Denique  con-idcra  quemadnio- 
(liuii  qui  aliqtiid  habciti  in  hoc  mundo  tiiiienl  nc  ra- 
piatur.  Qunii.udo  limciit  ne  quod  aoqutsii-runl  pcr- 
diut?Quilius  iitodis  twqueutur,  quasi  sub  gravissi- 


tiam.Propterenimfrnngeudas  vires corporis,  f  ropttr 
domandum  Bangnineiii  et  camem  debet  arripere 
isia  qnasi  liontts  atltleia ;  sed  nnn  imlc  glo- 
rietur,  ne  perdatquod  ferit  Nam  Pharisxus  ille 
qiii  ascendit  iu  iciiipliiin  orare ,  mimtuid  tpera, 
t|ii.t'  numerabat,  niodiea  erant?  Innnensa  eraut ;  je- 
jiinare  bir.  in  Sabbalti ;  decinits  nmnirrm  rerum  sua- 
riiin  pauperibtts  dare  ;  ik.ii  facere  fiaudcm  ;  adultc- 
rinni  noii  conimiticre,  Inliniium  esi :  sed  quuniam 
jaciavit  illod  in  supcrbiatn,  tnium  quod  ferii,  supcr- 
bia  foit{Ltic  xviii.  9  et  tetj  )  1'ropictea  D.ividdicit: 
Aou  vettiiit  mihi  pes  stiperbta;  ,  et  mantis  pecctitorit 
non  moveai  me.  Ibi  ceciderwtt  omuet  qui  uperauutr 


nut   pooderc   sollicituiliiiem  habendo  ?  Vos  autem  rj  iniquiuntm  (Psulm,  xxxv  ,  12).   Ubl  recideruni?  in 


nou  abnd  labnratis,  nisi  ut  boc  fateiaiis  quod  abb.is 
pracipit.  J  iiu  sub  jngo  es  :  non  cogtlas  nbi  vivas; 
quia  n  c  debes  cogitare.  Kst  qui  le  regat  :  est  qui 
libi  cur.im  fciat.  Oiimino  nd  V0s  Cugitalio  eibiet 
VCslimenti  ncc  pertincre  debct.  Quod  dederit  abbas, 
sic  pma  qnasi  Deits  dcderit  :  ipsa  e^t  ciiiiu  vcra  liu- 
inilita».  SjiI  furie  uiins  pbis  habet,  ei  alter  minns ; 
el  hoc  tanii|iiam  a  Dco  facium  habele.  Sed  unns  se- 
dct  ad  alieiam  mcnsam ;  si  sic  jubet  abbas  ,  si  sic 
probaverii,  sic  habotc  qn.isi  Dcns  jusscril.  No'o 
inde  inierrnges ,  ni  dicns;  cras  egn  ibi  sessuressum. 
Nolo  utfacias  con-ucixidineni     ut  tibi  des  illum  ne- 


lapsn superbix.  Inde  eniui  cecidii  diabolus,  per  eu- 
perinani  lapsusest.  Oinniiio  eigo  non  ndiiiitiatiirad 
servos  Dei  superbia.  Qni  crgo  jam  aliiei  \i\it,  vitam- 
qnc  suam  meliiis  insliiuit ,  non  sit  queiiiadiitodum 
ille  Ptiarisa-us.  Publicanus  auleni  buiniiialiis  uoii 
andet  nccticulos  ad  ciplnm  lcvaie,  et  seiueniia  Do- 
miui  collatidatns  redit  ad  doiliutn  sii.nn  ju.lincaliis 
magis  quam  ille  Pharisa-us.  Experiuiii  tiamqueha- 
bcmus,  ci  in  ipsis  sanclis  scriptnris ,  cl  in  fratribus 
nosiris,  qnia  quicumqiio  viain  humilitalis  iciuut , 
proflch  ,et  non  perit. 


71  AUCTOP.IS  ANONYMI  H 

AUCTOR  ANONYMUS. 

CUJUS  OPEHA  PRODIEHUNT 

SUB      NOMINE    S.      ATHANASII. 

Ex  opp.  S.  Alhanasii  lom.  III   . 

ADMOMTUM    IN    SEQUENTIA    DUO  OPUSCULA    ASCETICA, 


A  mutlit  jam  sircuin  subsequentes  itiuv  ascetica;  exhortationet  ad  monaclios  el  ad  sponsas  Chritti  Alhauatii 
noinine  prodiere.  In  cotleciione  namque  Itetjulatiim,  quw  oclnvo  >aculo  a  Dencdiclo  Anianente  couciiinnta  ett, 
ulraque  conwarel  Alliunasii  iiomu.c  imcripla  ;  ctim  neulra  lamen  Aihanasii  nihil  uisi  nomcn  aitmiltat.  flam  ipsa 
luce  clariut  esl ,  a  Lalina  scriplore,  el  qaidem  eleijnnli  Lalineque,  n/  illa  ivl.ite,  peritissimo,  cdurnalai  fuiite. 
Secunda  porro,  in  Aiis  Concilii  Aquisgrunensis  extnl  integra,  Athanasioque  uiaibiiur.  Untte  foriasse  ttitpicaii 
ticeal,  fuisse  illam,  p.iriterque  priorem  qntt  eodem  ftrme  sUjti  genere  conscripla  esl,  ab  auctore  suo  commeiidalio- 
nit  causa  Athanasii  noinine  intiijnilum.  Utrumque  nuiem  opusculum  in  Appendicc  ad  Codicem  Regutarnm,  eu- 
ranlt  l.uca  Uotstenio  edilutn  fuit  Parisiis  anno  1C65. 

EXHORTATIO  AD  MONACHOS. 


Ei  si   quid   gloriari  in  Cliristo  licet ,    hujusmodi  A  in  hnlocausium  nnsiri,  hoslinm  voluolarix  oblatio- 

pnncipiis  iniliati ,  ul  sit  iuehoalio  vesira  perfcciio,  nis  apiemus,  desider.inlcs  escas  et  parautes,  ac  pri- 

el  ad  vcrain  viveudi  Irugem  gradus  interposilos  pra:-  Otaiibus  illi<   ad  mc.isuraiii  veni.c  hanc  seulenliam 

vol.nUcs  ,  apice  ip^ius  culminis  occupalo ,  discipli-  largienlcs :  Omnis  creutura  Dei  boita,  et  nihil  akjicien- 

nx  suniniain  leiieaiis,  ut  in  vo;is  liabere  debcat,  ct  dum,  quod  cum  gratiarum  actione  percipHur  (I  Tim. 

imitari  quisque  vos  poiius  quam  possc  crcdat  iusti-  IV,  l).  Nos  ad  prxmium  glorix  illo  labnre  nilcnics, 

tui :  inilii  lamen   liujus  licenii  nn  prxrogativx  pa-  bonnm  cst  non  manducarc  cniieui,    ncque  biberc 

leruus  ascripsil  aflectus  ,  ct  amplectenda  mil.i  vcs-  rinum.   Ei  nirsus  :  Omnit  qui  in  agone  conieitiiit,  ab 

trx  espovtnlaiinnis    exaciio.   Qui  dum  ine  audilis,  omnibus  u  absiinet   (ICor.ix.S5).    El  illi  qt.idem, 

non  solum  libenter.sed  eiiam  avi.lc  impudenieui  me  Ut  coriuptihilem   coronam  accipianl,  nos  anlein  in- 

veslro  amore  fecislis.  Prxccdcntesduco,  et  ulira  corrnplam,  Absiii.eniia  eiiimconliiient!:c  nulrix  esi, 

niensuram   mcx  possibilitaiis  exiensus  quos  sequi  q«»n  iunupla  sivc  nupta,  facilius  passibiliiaiis  Ircnos 

cupin,  ducere  compellor.  Peigain  igitur  pcr  trami-  paiiiur,  s-i  non  deliciarum  calcaribus  incitctur,  qnam 

tcm  vitx  vcstrx,  ut  quasi  qui  primisliilcrarum  ini-  sic  ros,  qui  ad  summa  iiiluulur,  vcl  cupio,  vel  nian- 

bualur  elcmeniis  depiclis,  adumbrataa  prxllgura-  di>  colcre  ,  ne  puient  in  aliis  crimen  csse  uupsbee, 
tioiiibiis  nolas  slyln  imitatore  c:ilcabo,  acccdeulibiis  B  scienlcs  scripium  csse  :    Bonnm  etl  nubere,  metius 

ad  speraia   hcali   insiiiini  pixinia,    qux  sequeuda  **'  "<"i  tiubcre  (I  Cor.  vn,  37).   Qui  lioc  eniiu  illici- 

suui.  Priinum  al.siiuciiiix  cura,  jrjanii,  patienlix,  tuin  crcilunt,  ip>i  pram.ium  sui  lahoiis  imminuuiii. 

orandi  assidniias  cl  legemli,  vel  -i  quis  adliuc  liuc-  I  licilis  enim  cavere,   jiiguni  neassii.  ts  cst :  pcr- 

rarum  cxpers  sit,  audiendi  sit  desiderium  cum  cn-  miss.ivinccre,  iiiuiuis  arliilrii.  Malis  «bsiiuere,  dis- 

pidilate  disccndi.    Ilxc  cnim  sunl   prima  quasi  lac-  ciplinx  merccs  est,    bon.i  snpergrcdi,   hberlas  me- 

lentiuni   ciiuabu'orum  in  Dei  agniiionc   crepundia,  rili  esi ,  m.ii  linis  imperii.    Illud  lcgis  iudultuni  cst 

quibus  hnmo  adiuoniius,   oilus  sui  divini  uamiiis  lcrminis,  hoc  graiia:  rcservaium  c^t  incienicnlis. 

ingredi  viam  velle  incipiai ,  duin  pos*e  cousucscat.  2.  Jejuninruni   quoque  nou  sit  volentibus   cerla 

Et  quidcm  isia  tradens,  non  dc  vulgi  pioinisciia  fuic  n.ensuia,  scd  in  qiiaotum  possibilitas  valel,  nisu  la- 

loquor,  quod   omnipoientis  Oei  lantuin  uisiuoala  boranlis  exleusa ,  quae  praHer  Dominicam  semper 

coufessio,    el  iiiiiocentia:   sin&ularis  inslillata  doc-  sint  snlemnia  ,   si  voliva  sini.    Ilis  sese  Moscs  bea- 

trina,  veuia  joIj  ellicit  esse  coulentum.  Quamquam  li^simus  pr.cpar.ms,  affillbna  Dei  di^nus  ingessii. 

Dominiw  unster,  sicnt  lcgimus  (ftom.  v»,  0),  om-  His  pnedictaa  per  Jonaa  Ninlvlta)  hubm,  in  placi- 

nes  vclit  salvos  licri  cl  ad  ;  gniiionem  veiiiaiis  ve-  dam  rursus  flcxcre  sciucniiam.  Ilis  Ueiliulix  pi.pu- 

nirc ,  laii.enquia  pr.icminentis  gralix  cuiicli  c.ipaccs  C  l"s  Assyria  obsidiunc  cnnclusiis  ,  et  usqnc  ad  dedi- 

assenon  possunl:  Nmi  enlin(Cen«a.  \m;  Calai.  iv)  lionein  sui  cxpcria  plurima  viriute  conterriius,  ah 

oinne^,  qui  e\  Isracl  sunl,    hraelilm  suill  (uaui  el  Holonhernl*  tumentlbus  mims  c.niM.iiiiis  manu  fe- 

Lmacl  a  cnnsoriii.  fraieriHn  bvrediiaih  eicludltur,  >"'"■  nien.it  viudlcari.  II. s  UardecbannAmau  cru- 

ei  coinpugnanics  Jacob  ct  Esau  .  unlin  uiori  claus-  "^em  ittperbla,  prajparaio  slbimet  ligno  itMpbe 

ira  luperuiit),   vcl  couicnti  pulco  aqux  vivx,  nos  pcenx   conwrsi.ine  su.p.ndu.   Ilis  Jo.sus  Salialur 


73  KXHORTaTIO 

nosler  In  carnc  homiiiis  ,  qiiem  assumpberat ,  eiudi- 
tns ,  suarfelas  diabnli  lenlanlis  oblimdit.  Qias  ct-i 
ali  er  potuis-el  expellcre ,  ducendos  lainen  populns 
voluii  liac  imilaiione  formare.  Or.nionibus  vero  ha 
fre(|iieu(ei  inslandtnn  i-  t ,  ul  viv  eas  aliquod  lempiis 
inlerpolet,  Scripium  etl  eiiim  :  Ora'tonif>us  iutlate, 
rigilantit  in  illis  (Mtitih.  vn,  18).  El  ilcruin  :  Qutxrite, 
el  invenielis  ;  pulsate ,  et  aperielur  robis  (ilatih.  vi, 
19).  Per  lias  aniicus  dormiens  exeiiatur  :  ei  quamvis 
omnem  familiam  sopur  allus  obsederii ,  depromi  la- 
inen  siLi  ac  purrigi  panes  importunus  e»poslulaior 
e\torquet.  Has,  si  fieri  polest ,  sola  legemli  iuterca- 
pi-do  disrumpat :  cujus  rei  cura  i»  canonicis  pnncnda 
e-t  inonimeiilis  :  uon  quod  apoerypba  debeauuis, 
prxsertim  ignorata,  damnare,  sed  <|und  ad  scienliam 
l>ei  digcstain,  (anonis  scriein  puteraus  posse  sufli- 
cere.  llla  euim  si  cousenliunl ,  supervacua  sunt;  si 
dissentiunt,  vitanda  sunt.  Sirie  legcndi  siudin  ncnio 
ad  Dominum  esse  valcbil  inlentus.  Primuiu,  qond 
linjusmndi  opera  ab  aliis  actibus  eadiicx  nrcupatio- 
nis  abducunt,  et  diveisnrum  exemploruin  ns  im.iia 
cngnitio,  vel  bonnrum  appelealiam,  vel  malorum  fa- 
cit  essc  cautelam.  Neque  enim  alia<  Pctrus  aposlolus 
admoueret  nos,  dicens  :  Paraii  seviprr  eslole  ud  raiio- 
uem  reddendam,  ad  omnes  poscenles  vos  de  verbo  ?p<i 
veslrtr,  et  pdei  (  I  Petr.  iii  ,  l<j).  tl  Apo>lnlus  :  Non 
cestamus  pro  vobis  oranles ,  ut  impleamini  agniiiaue 
ejus  in  omni  tapientia  et  intellectu  spirituali  (Coioss.  i, 
!)).  El  rursus  :  Verbum  Chritti  habilet  in  rvbis  alun- 
tlanter  in  omni  sapieniia  (Coloss.  v,  1G).  Nam  et  in  Ve- 
leri  Tesiamcnto  similcm  lioiniinbus  curani  saoaj 
pneceptionis  imulcavii  elnqiiimn.  Sic  enim  David  aii : 
lleatut  vir,  qui  non  ubiit  in  cOHlilio  impioi  um.  el  in  r<a 
pcccatorum  non  steiil ,  et  in  calhedra  peslilentia;  nun 
tedit.  Sed  in  tcge  Domini  votunlas  ejus,  <t  in  lege  ejus 
meditabilur  ttie  ac  nocle  (  Psalm.  i ,  1 ).  Et  ad  Jcsuin 
Nave  Deus  I.  quilur  :  !Sou  recedet  liber  iste  tle  manibus 
/uis,  et  meditaberis  in  eo  die  ac  nocte  (Jos.  i,  8i.  Ilis 
qunque  negotiis  maiaruni  cogiiaiiomim  lubr.ca  fre- 
queuter  iniersernnt.  Et  qunmvis  ipsa  sedulitas  ani- 
iniim  ad  Deum  prxstet  inleulum,  ellic.t  tamen  in  sese 
mordax  si  culi  cura  so|!i<  itum. 

3.  Qund  si  bavc  frequeiiler  et  impnrlune  patilur 
religinso  labori  deditus,  nunquam  pr.ifecio  illis  ca- 
rebit  oiinsus.  Nunc  qnnni.im  sttidioruin  membra  di- 
gessimus,  mnrum  augmenia  cuniulemus.  Illud  autem 
non  exlra  commoiiitioiiem  pulo,  ut  st  viclus  facili-, 
vcsiitusque  v  li-,  cum  hic  legendi  corporis  graiia 
reperta  sint,  non  ornandi  :  el  illa  su-linendx  aiiimx 
pntius  quam  obruembe.  Ilis  ergn,  qux  snpra  osten- 
dimus,  iictibus  raancipatus,  omne  odium  deponat  ini- 
mici.  Ncc  boc  tantum  line  conteiitus,  simtiliatcs 
ain  re  cnmnintet,  irain  patientia:  temperei  freno, 
av.iriiiam  absiinenlix  forti  vincat  imperio,  et  pncci- 
i  i:c  iingnam  custodia  laciturniiatis  obsepiat,  nc  itt 
liligium  conlentiosa  fcrvescai,  ne  iu  malcil  clOm  pro- 
cax  iticurrai ,  ne  in  oblreuiationem  maledica  serpat , 
ne  in  juraiioiicm  facilis  prolabalur,  ne  in  incndacium 
ficln  ginuilet.  iik  in  rirromvcniione  astula  calleat,  nc 
Patkol    XVII!.' 


AD  MONACHOS.  71 

A  in  elaiione  superla  j.ictulur;  sed  ob-crvans  lempiis 
lacendi,  el  lcnipus  liiquendi ,  oninc  vcrbum  oiiosntn 
nbnnxium  f-ci.-.t  esse  raiioni.  Nam  iden  ct  l>a\i<l  l<ea- 
lissimus  <n  suo  cusindiain  deposcii.  El  cnndicudiiiii 
s;ile  ,  beiicilicti  Pauli  pagina  >-acra  ,  sennnnim  rmi- 
stiluit.  Et  imllum  imloniabile  membriim  esse,  quam 
iinguam ,  ies'ificata  Jacobi  prxcepta  signarunl.  Sit 
igitur  qni  bujusmodi  vi::m  scamlit  iati:us,  mitis,  be- 
nignus.  El  quii  clnrtatis  insolubilis  babetur  affcdus, 
in  sludin  p.nli  seinpcr  alium  judicans  puliorem.  Huc 
eniin  freno  adstringit  iiividiatu  ,  quam  vicina:  sibi 
clalionis  sxpius  incitalain  jud.cio,  dum  gialias  r<fe- 
rendi  sibi  bnnoiis  appctit,  nolain  miseri  livoris  iu- 
currit.  Nec  primum  adeo  unusquisque  pcrciiiit,  si  al> 
bomtnibus  id  rcquiril:  Deus  enm  supeibis  resistit , 

«  hiiinilibui  iiuttm  dut  giaiiam  (I  Pclr.  v,  Ji).  Qui  cuin 
de  liujusmodi  ftudio  discipulo>  crudirct,  ipstiin  pro- 
nuniiat  maximuin,  qtii  minimus  vclit  essc  cuncto- 
runi.  Eslo  ab  aliquibus  frater  tuus  propensius  bnno- 
retur,  nec  illos  quasi  miiius  amicos  babeas,  ncc  bunc 
qnasi  xmilllim  prrlnl;e  vencrationis  altendas.  Quin- 
imn  judica  circa  tc  aiigmentum  illius  bonoris  ac- 
crescere,  sciens  scriptum  :  Si  enim  gloriaiur  uimm 
men.bium,  congaudeul  omnia  membra.  Yosaulcni  eslis 
corpus  Chrisli ,  et  membra  (I  Cor.  Xlt,  2C).  Nam  qui- 
cunque  aliquem  vestrum  diligit ,  ommni  diguiialem 
Den ,  in  quein  vos  coitis,  ad>cribit.  In  boc  inite  si- 
lenlium  plac  l ,  in  linc  affabibtas  blanda  diligilur. 
Hunc  rudis  et  iunata  BiinpUcitas,  bunc  scicut  a  eru- 
dila  cnmmendai.  Ilujus  iu  jejunii  jiigituie  paiieulia, 

-"  bujiis  in  abstiueiiiijc  «iiiule coutemptus ,  bujusiule- 
ciionis  assiduitate  sedulitas,  pru  divinoruin  munerum 
diversitale  laudalur.  Hxcauleni,  sicut  scriplum  esl : 
Operalur  unus  ataue  idem  spiritus,  d  tideut  singulis , 
prout  rull.  Sicut  enim  corpus  unum  nwnbra  habct 
mulla ,  cmnia  autem  meihbia  corporit  cum  tint  multa, 
unum  tamen  corpus  sunt ,  iln  etChiislus.  Umnes  enim 
nos  in  uno  spiri.u,  in  uniiin  coipns  bapliiati  sumus 
(Ibid.,  II).  Singuli  vnbis  p  t<stis  omuiuin  bonorum 
summaiii  prxsumere,  si  nullussc  incipial  in  <-o  qu  <l 
alier  prajccllit  effurre.  Sed  cum  vus  iuvicem  nexti 
asiricix  cbaritatis  arctabitis,  tuiic  cos  qui  f  ris  sunt, 
et  in  sa-cuhri  aciu  adbuc  inundiulibus  vinculis  colli- 
gantur,  nolile  atteniioris  vilae  auslerilale  damnaie, 
scientes  scriptum  :  Piolo  judicetis,  ne  judieemini  (Lnc. 
VI,  57).  El  itcrum  :  Tu  quis  es,  qui  judicas  aliei.wn 
servum  (Kom.  xiv,  i)l  Domino  suo  slat  aut  cadii. 
Poiens  esl  eniin  siaiuere  illum  Deus.  Magis  benigni- 
latis  adborialionibus  et  illiciente  blandiinci.to  via  vc- 
rilatis  ostensa,  nubem  errnns  apcrite,  ut  nun  irab' 
incipial  unusquisquc,  sed  sequi  prxtedentHm. 

4.  Semper  duriora  fiecleiida  suut,  ne  viril  us  incli- 
nala  cuivalio,  priusquam  in  circnlum  vcniat  f.ili- 
scens  fiagineu  ofiendai.  Hic  enim  sxpius  scandaa 
vulgi  dicaciier  g  gnuntur,  dum  ad  religionis  jugum , 
cen-or.um  arrogatur  impcrium.  Vita  p.ostra  jubeai, 
bngiia  pcibiiadc.il  v  quia  plus  auclorilatis  geslai 
exeinplmn ,  ei  iiig.-rit  appetentiam  sui  morum  lenis 
furtnatio.  In  uiuni  igiti  r  actu  vestro,  quasi  speculo 

3 


js                                                         Al  CTOIUS  fcNONYMl                                                         7C 
n  ii  guic,  luig<  !>■   1 1  i  |  ic  i  ircuniipucli ,  ubique  »(il-  A  pradlflot  vlctui  »b  ullo  quippiam  prarsumaiia,  s>  icn- 

liriii ,  m»  i|iiid  livor  iiiveiilel,  ne  quid  ruuior  raiaui  lei  icriplum  :  Si  rnim  volunlas  prompta  est,  aecun- 

;al  Fonilnat  probai  el  rcligionla  simlio  voro  ilo-  dum  )•!  quod  liabei  acceptmn  esl,  nmi  iccimdum  i>l 

-inas  ciini  ineii^nr.i  vencraliunia  bonorale,  m   noc  quod  uun  habel.  Sic  illa  Evangiliti  lermmiW  divina 

susleriiss  iobumana ,  nee  teduiilai  lit  reiniain,  Ac  toiileiiiia,  amun  paupercni  intor  larga  locuplittum 

ccuui  sd  *o^  Uvl  em  vesler  non  inge»lus  iit,  scd  muoera  geniina  lanium  a-ra  miilentein,  magnlflca 

nuatus,  quem  causa  rceuril,  u  n  queiu  lupcrvacuitaa  accepia  largiiione  dilavit,  Quia  non  poteat  pamui 

relaxaril.  1'luies  suditu  cum  pluribm,  aul  li  qiiando  esae,  quod  totuin  ost,  Ncipie  <|iiisi|uam  amplius  de- 

alienus  sexua  liequeuiia  dceril ,  vel  annoruni  cujus  dit,  quam  qui  sibinihil  reservsvit. 

ilani  ei  probaia  gravitas,  vel  cclebritaa  loei,  vel  ratio  5.  Ilaec  &l  cui  praler  vm  nimium  Tldehuntor  ail- 

lemporis  id  bonestet,  quia  pracipuo  vobis  actaa,  bora,  siric:> ,  imi  Dei  clausira  pui»arc  teiitaverll,  proul 

tiiliitido,  viisnda  iu  il.  Non  quo  m  bi  fas  s"n  dc  his  ratin  sua  tulcrit,  reiaiabit  :  ne  qnii  Ibrte  aui  cwi- 

qui  vcro  scuifl  devota  Deo  peclura  dieaveruni  sc  ua  nexus  sil  conjugi>,  aui  liberia  impedilus,  Mabet  prm- 

lesiimarc  aliquid,  scd  ui  ex  abundanti  sic  omne  quod  ter  bxc  areia  subsiamia  plurima  <|u;u  leqoaniur. 

imgi  polesl,  lanquam  possit  el  crcdl  caveaiuns,  ne  Ncque  .se  rcpnlsum  credai,  seil  aditn  nleritn  voca- 

iii  iiiillu  I.iiikc  uosti.e  vulnere  serpat  nata  ab  o  ca    II  tionis admissum,  licut  seripliun  esl    tlnunfuitqne in 

Bione  auapieio.  Ipsi  famai  seniina,  priu  quain  linguis  qua  vocatione  vocatut  est,  in  ea  pcrmaneat  (I  Cor,  vn, 

HUtnanlur,  intereanl.  Nnu  laiuen  nobis  lldes  Facii,  21)  Nnn  laincn  ui  propensiorem  curam  palrimnnio, 

scJ  possibiiitas  rtiam  rcliganda  mciidacii,  lleara  enim  quam  religioni  in  cadncia  inagis  nccupalus  impentlai, 

»iia  csi  el  proiclara,  ile  ipia  nibil  liecl  ralsitati.  Ne-  agnoscens  scriptum  esse  :  el  possidenies  laiiipiani 

que  enim  ego  hoc  Judii  ium  meum  austerus  censor  ar-  non  possidcates,  Si  qnem  tamen  pusieritaiia  compede 

lipui,  scd  cofle-.ie  imperium  monilor  blandus  as-  felicior  naiura,  si  ioielligaiur,  absolvnrit,  cauaain 

Bimipsi  :  nani  ct  sc  aii  Aposmlus  :  Zetant  vot  0<i  haerendi  in  muhdo,  nisi  ignarui  esl  Deimmiemni, 

zelo ,  dctpondi  vos  uni  viro  virginem  custum  exhiben  non  babebit.  Cur  eniiu  vivendi  volmiiaie  nonsolv&i, 

OinVo  (II  Cvr.  xi,  2),  sciens  acriptum  essc  :  Ne  po-  quod  moriendi  lege  ruiiipendiim  esi,  faciens  de  lorle 

uatis  ojjaisionem,  vtt scaudalum  (iatri  (Itom.  xiv,  13);  mercedem,  ut  de  necessilale  virliitemaiigeal?Qniii- 

ci  iierum  :  Sineoffetuiom  estoltJudteit  ei  Centibus ,  inio,  qui  in  sua  re  faroiliari  dc  parvis  inagna,  <le 

ei  Etitesitt  l>ei  (I  t.or.  x,  32);  et  ilcrmn :  Non  ergo  vilibus  preiiosa  ,  selenta  facii  de  cadneia,  solns  esi, 

otatfhemitur  bonum  nostrum  (liom.  xiv,  16);  et  it-  poslquiin  pervencril  ubi  sempilernus  pairimonii  aui 

iUiii  :  l't  quid  enim  lifterhu  nottra  judicetltt  ctinfideti  pussit  es-e  posses&or.  fei  avarus  non  csl,  ilcliei  ler- 

roiMcientia  (I  Lor.  x,  2!l) ;  ci  iierum  :  Omina  uutem  C  uiinaiuia  contemnere ;  si  avarus  esi,  debei  desidcrare 

tettttt,  kuneito  /iant  (I  Cor.  siv,  10);  et  tcrum  :  Cont-  i>erj>e:u:i ,  sciens  scriptum  csse  :  IW.Hte  iketaurita  e 

mindantos  nosmeiipsos  ad  omnem  conscientiam  h.mii-  mb  t  thesaurot  tn  terra,  ubi  linea  ei  ritbii]o  txtermi- 

i.uiii  eoram  Deo  (  II  Cor.  iv,  2),  cl  iteruill  :  Prouidael-  tuvu,  ei  ubi  fures  tffodiunl  e<  (uranlitr.  ThtuumUHt 

MNI  bona  non  soluiu  Coram  Deo,  setl  ttitm  coram  ho-  autem  vobis    hesauros  in  ctrlo.  ubi  neqne  tinea,  ntqae 

minians  (ilom.  xn,  17);  etiterum;  Vl  is,tiui  adverso  wrwjo  exterminant ,  el  ubi  (ures  non  efjodiunt ,  uec  (u- 

est,  covfundatur,  niltil  habent  dicere  mali  (Tit.  ll,  S).  lantnr  (iluith.  xix ,  20).  Ilnc  euim  ei ,  qui  non  raiet 


Neque  me  prsetcril  sxcularis  livorii  invid  am  in  ob- 
ircctatiouern  sempcr  religionis  ardcre,  el  mordacem 
inalignis  ruinoribus  deniem  iinprcssimi  dicaciiat>s 
inligere.  Utatur  sna  inuintus  natura,  dum  nihil  in 
i.u.-ira  invoniat  diiciplina.  b'abilaa  ex  more  jactetur, 
iliun  nee  verisimile  qoidem  poss.t  csse  quoddieitur. 
Nemo  ideo  deb  t  contemnere  vulnus  infamiaa,  tpiia 
seniper  conaueverii  rumor  nintularo ;  sed  eo  alteutina 


flliis,  lioriameni.ii»  esi  :  qni  caret,  imperium.  Isii 
vos  runcia  eongrua  lemporibus,  apla  persoitis,  re- 
fcrta  exemplis,  cuudiia  bland'iiis,  atiaiu  illlce,  lm  - 
lanienti  niilis  integritate,  faciltus  pntest  persuadere 
qui  fae  l.  Neque  euim  aliqu  i  borum  omnium  fruciu 
invidi  esiis,  coju-quam  :esiimaii<iie  liaudandi.  Eral 
vnlns  certc  corpus  liroium,  setas  iulcgra,  rudes  animi, 
quamvia  augusta  i  ro  bumani  generis  varietate  pate- 


inec.iverc,  quod  aoleateliani  flcla  cnmponere.  Nemo  ^  banl,  vel  negotiairdi  u-us,  vcl  studium  mililandi,  dk 

ab  oblreciaunnis  metu  redditur  obireeiandi  soienmi-  vi  r^;e  artes,  innumera  in  aclilms  muudJ  augeodae  f a- 

ia'.e  seeurus.  Neque  esi  ncgli^ciiiiic  causa  sollitiiudi-  eultatis  oflicia.   Posiiemo  nno  deerat,  vel  pauper 

uis  couliuuata  materia.  St  igitur  pudoris  ac  reveren-  uxor,  quse  vivendi  pararet  volupialem  rl  insita  hu- 

tiaj vcairx' tula ac circumipeela cusiodia.  Necnssariu8  manis  aenaibua  |ii^norum   blandimeota,  \)a.v.  vos 

»•  duino,  et  rarus  egres-us,  qiiem  aui  religionis  ratio  omniaquidem  corpore  et  castis  seosibui  reapuentes, 

eatulorit,  am  ad  subslanliam  viclus  eausa  eierceudi  divinas  enieiiliae  lurmam  religioaia  aelibua  cuaiodiiis, 


nperis  crdinarit.  Muncribus  cunciii,  nisi  quai  ad  quo- 
tidianum  cibum  aiinuumqueveatilum  mppeianl,  absii- 
nenles.  Scieolei  icriptum  asae  :  Battntet  ouKin  aii- 

»i,'iilu  et  i/u  in.v  (.'uiiu.br,  /iii  conlciili  luntUI  (I  Tim, 


dirente  Scriptura  .  Qiiicunquv  plus  mtftctrit  dvmuiu, 
./!./  uxortm  ,  iml  filiot,  non  est  me  diffnut  (  Mttiili.  t , 
87).  Vestra  igitnr  Intueniea  rxompla,  nce  iiii  >le  nn-- 

lil  rom  Mimiu.1  ingUIU  sui  aeslim  <tione  ile-pcrei  t, 


vi,  g)   <t  iteruin  :  t  t  honttic  aniftufiiii  u-i  tot  qui     qul  lubstaiilh)  parili  ad  itudium  vilai  bujua  advcnc- 

Inriisunt,  el  tiutltitialiiHid  desideretis(\1  iie<t.iv,\i).      runl.  lu  boc  ergo  fllli  tlnrissimi  vivciiili  lon   l.'n.:- 

^ee  qiiidem  prasbeiidx  eleemuiynx  gratia  ulir.i  su-     siituii,  vacateei  vid  ie  quonlaiu  auavis  eil  NuiimH 


77  EXHORTATIO  At>  SPOHSASI  CIIRISTL  7K 

Hies  uwlesque  lertinnibtiB  alquc  nraiionibus  ducile,  A  buisiis  *-lii.'«*i «» ,  m>-meotuic  \nj,la-e,  tlate  in  jide, 
et  mei  sempcr.  quem  iu  upere  el  sciculia  aborlivuw  ririliler  agile ,  conforlamini,  omnia  tetlra  m  charitale 
onii.ium  sacerdotuiii,  prxeopiorem  vobis  lanti  ha-      fiam,  et  Dcut  pacis  erit  vobiscum  (1  C  r.  vi,  15,'. 


EXHORTATIO    AD    SPONSAM   CHRISTl. 


I.  Quantam  in  cocteslibus  bcaiiludinem  virginilas 

sanrta  pnsside;il ,  pra-ter  Scripiuraruni  lesiimunia, 
Ecclcsix  eliam  rmisiieiudme  edocemur  :  quia  d.sci- 
mus  pecttliaie  illi  stibsistere  meritum,  cujus  gpecialis 
esi  consecratio.  N.iin  cmti  iiniversi  lurba  rredcntiuni 
paria  gratix  dona  percipial,  ei  eisdem  omnes  Sacra- 
meiilorum  benedictionibtis  glnrienlur,  isu:  proprium 


divinarum  mansionum  hahilanila  reseranda.  Scd  ui 
illuslrius  v.rginilalis  rnerilnin  clareat ,  ei  qitjin  Deu 
digna  sil  niauifestius  possit  inlelligi  .  illuil  ogiieiur, 
quod  Dominus  el  Salvaior  nosler  DcilS,  cmn  proptcr 
huroani  genetis  saluteni  bomincni  dig-iareiur  a>su- 
inere  ,  nou  a'iiim  qttain  virgina!ein  elegent  tneium. 
Kt  ul  hnjusmodi  plurinium   siln  placerc  monslrarct. 


:.ln|uiil  pr;e  caMeris  habenl.  cuin  de  il  o  saucto  el  im-  el  pu.liciliic  honum  uirique  sexui  intiinarrt,  virginem 
maciilato  Eeciestx  grrge  ,  quasi  saneiiores  puriores-  habuit  malrem  virgo  mansurus  ;  in  se  viris  ,  ei  u 
i|iic  Imstia;  pro  voluuiaiis  Mia;  mcritis  a  sancloSpi-  B  maire  feminis  prxbuit  virgnilalis  exeinplum  :  quo 
rnu  elignnlur,  e'  pe.r  siiuiiliuiu  Sacerdoleui  Dei  offe-  deinnnslrareitir  in  utroqiic  scxn  beataiu  intcgriialctn 
riinnir  aliario.  Digit.i  revera  Domino  hosli.t  lam  pre-  divinilatis  htberi,  ei  plenitudinem  meruisse  ;  diim 
tmsi   animalis    oblalin  ,    et   nnlla    magis   ei    ijuam      toium  in  inatre  fuit,  qnidquid  habebatur  in  filio.  Sed 


imaginis  sux  hosit.-.  placiivra.  De  ejusmodi  euim 
Aposiulum   pixcipnc  dixisse  reor   .   Ubtecro  auteui 

tot  ,  (ralret  ,  per  miscricordiani  Dei  ,  ul  exhibeaiit 
c  rporn  veslra  hosliam  vivcntem  ,  tanctam  ,  Deo  pio- 
eentem  (liom.  xn,  l).  Pnssidei  eigo  virginiias el quod 
alii  habent  ,  el  quud  alii  non  habent  :  <ltun  el  com- 
muueiii  el  peculiarnn  obtinei  gratiam,  ct  propr;o,  ut 
ita  dixeriiu,  coDSeerationis  privilegio  gaudel.  Nam  et 
Cbrisii    sponsas    virgincs  diceie  Kcciesiaslica  nobis 


quid  ego  satago  excellens  ac  sulilinu*  nndicilix  me- 
rinim  revelare,  etglnriosx  virginiiatis  uonuni  os'cn  - 
dere,  cum  de  hac  re  plerosque  pcrnrasse  non  i:e- 
sciam,  i-t  ejus  bealitudincm  niaiiifesti-simis  ralmni- 
bus  runiprobasse  ,  el  nulli  sapienli  venire  111  dubiuiii 
pO:>se  ,  eam  rem  majoris  esse  merili  i|iix  sil  anipli •■- 
ris  lahnris?  Quisquis  enim  pudiciliaiu  am  nullius 
p  .nnii  ,  aul  parvi  exisliinai ,  cerittm  csi  illuin  anl 
ignorare,  aul  non   voltinlaiittm   fene  laboreni.  lnJa 


permiuil  auctoriias;  dum in sponsarum  modumquas      illi  semper  caslitali  derogam  ,  qui  eam  aut  nnu  ba- 

roHSOml  Dumino  velal  :  osleudcns  eas  vel   maxime      benl,  aul  babere  cogunlur  inviti. 

I  abiluras  ipirilaie   ci  niiub  iun  ,   qux  sttblerfugcrint  C      5.   Nuni    jiaqtie   quoniam  paucis   licet ,  lam  labo- 


carnae  cousoitium.  El  digne  Deo  pcx  matrimoiiii 
rompar.itiunem  spirilalller  eopu  amur  ,  qux  ejns  di- 
lcctionis  causa  hnmana  connobia  sprevcruni.  !n  lns 
.,11.1111  iuaximc  impleiur  illud  Aposloli  :  Qui  autem 
itdhgiet  Domtuo  unus  spniius  .  H  (l  Cor.  VI,  17). 

2.  Grande  est  ei  immorlale,  et  pcne  ultra  uatu- 
ram  e»rpoream ,  snpire  luxuiiam  et  concupiscentix 
Rauiniam  ado'esceniiae  facibus  aciensatn  aniiui  vir- 
luie  restingiicrc ,  et  spirilali  conalu  vim  ge.  iiin.e 
obleilaliouis  excluilere, vivcre  conira liuniaui  generis 
iiiorfin,  despii  ert  S"lalia  conjngum,  d  lcedinem  cnn- 
i.enmerc  lib  ruruin  ,  ei  qmccunquc  prxseulis  vitx 
esse  louiiiiod.i  possuni,  pro  niliilo  spe  fuiurj:  be.ui- 
ludinis  eomputare.  M>gua  bxc,  ni  dixi,  ei  admira- 


rcm  ijiiair.  mcritum  inlegrilalis  osleiidimus  ;  ne  res 
qua?  grandi  virlittc  consiat,  et  iirgemi  prxmio  desti- 
naliir,  carcre  fructu  suo  possil,  diligenlius  excnliaii- 
diim  cst.  Qitanto  euim  qnxcunque  species  pretio&tor 
fueril,  tn.lo  majori  solliciludine  cusiotliiur.  F.t  quo- 
niain  mulla:  sunl  qux  bono  proprio  carent ,  msi 
aliarutn  rerum  jttvenlur  auxitio:  ul  est  mellis  species, 
qii«  ni-i  cerarum  cusiodi  1  et  favorum  cellulis  conser- 
vi-lur  ,  et  (til  verius  dixerim)  iiulriatur  ,  naiuratem 
grati  im  perdii,  et  subsisiere  per  se  ipsam  non  potesi. 
Sicut  et  vini  species ,  quod  nisi  boni  odoris  vas  sit, 
ei  reparatis  crebrius  p  cibus  foveaiur,  genuinx  vim 
snavitatis  amiiiit.  Atieiitius  ergo  pruvidendum  est, 
ne  fortc  el  virginilali  alia  sint  neccssaria ,  sine  qni- 


bilts  virius  fsl,   et  nun  iniiuerilo  pro  magniludine  H  bus  neqnaquam  fruclum  afferre  snflicat  :  et  i.intns 


laboris  sui  ingcuti  prxmio  deslinata.  Dabo ,  inquil 
DomillHS  ,  spadonibut  meis  in  domo  mea  ,  el  in  muro 
meo  locum  noiiiiiiulum  meliorem  11  filiit  ct  filitibus 
Israel  ,  nonien  osleinuni  dobo  eit  quoil  non  deficifl 
(Isni.  t.vi,  i).  l)e  i|uit>ns  spadonihus  Dnniinus  in 
Evangelio  repelil ,  ilicens  :  Sttnt  cnim  spndones  qui 
teipiot  ciistiinerniii  propier  regnum  arlorvm  (Matih. 
xix,  \i).  Mjgnus  quidem  est  pudicitiaa  labor  ,  s. d 
inajus  pr.Tiiiiuiii  :  (empotalis  custndia  ,  sed  remtine- 
raiio  xierna.  De  bis  enimei  beaiusjnannes  apostolus 
lo  |iii  ur  ,  qiioil  setiuunlur  agnum  qitocnuque  ierit 
[Apoc.  xiv,  i).  Quod  ita  inielligeudum  puia  ,  uulluin 
eu  lncum  in  rcelesli  aula  >  lauJcndutn  ,  et  cu  iCla  cis 


niliil  proderit  labor ,  duiu  vane  prodesse  ctcd.tur 
quod  absque  rebus  nccess.uiis  possidelur.  fNisi 
ciiiui  (allor  ,  cb  ccelestis  regni  prxmium  pudicilix 
scrvattir  in  egrilas  ,  quod  sine  a;lerna!  vilxnieiiio 
iii-iiiii.em  coiiseu,ui  posse  saiis  cerluni  esl.  ,/F.tcinaiii 
vcro  viiam  non  nisi  per  nmuem  divinorum  prxce- 
ptortim  custodiaui  promereri  p.isse  Scriplura  lesla- 
liir,  dicclis  :  Si  vis  ad  riiam  venire,  serva  niumt.ita 
(ihiiili.  xix  ,  17).  Viiam  ergo  non  habei  nisi  qui 
cuncta  legis  mandata  servaveril  :  ct  qui  vii.un  11011 
balHieril ,  coeleslis  cgni  11011  poli  sl  esse  possessor, 
in  quo  non  murlui  ,  scd  v.v.  quique  regnabunl.  Nibil 
ergo  virginias  soia  pruliciel,  quoe  coclcslis  regni  glo- 


:•)  ALCTORIS  ANONTMI  RO 

natu  sye  .ti ,  ui.-i  ut  illu.l  liabucrii,  eul  perpetua  viu  A  «>t  eliud  quam  nnn  peccarc.  Nnn  peccaro  au  rm,  c»! 

uronikiilur ,  per quam cwieslii  regni  pncmlum pm>  ii-ispr.irepiaserv.nii.  Prxctptorom  iuiem  ubter- 

-.i.le  ur.  Ante  crgo  omnii  puiiiciliam  InUtgriUteinque  \  aiie  dup  ii  i  gcnerc  cuatodilur :  m  niliil  eorum  qma 

lervaatiuus  ct  ujua  remuneradonem  a  l>i  squilaie  probiuentur  lacaa ,  et  cm>cta  qux>  jubeutur  imptrre 

iparanribui  iiiaiidaioni.ii  sum  eoitodiendi  pratcepU,  cenleodaa.  Iloc  ettquod  dic.it  ihettdt  a  malo,  ei  fuc 

»0  gl.iriosic  cisiiiiiiis  ki  eontinenlix  kabor  in  irritum  aemrm  (Psulm.  xxxiii  ,  1,'i).  Noloenim  puses  in  boc 


iloducalur.  Supra  maiivla  um  vel  prxcctitmn  esse  vir- 
giiiiUtera ,  upiens  ct  legeut  nullus  iguurai ;  Apo- 
itulo  dicente  :  De  virginibm  autcm  prafeeplum  Dumini 
iia  i  habeu  ,  eoMiiiiiuii  aulem  ilo  (1  Car.  »11,  "25).  Cum 
ergu  obtineodiB  virgimiatis  conailiooi  dal,  non  pr.c- 
ceptuiu  siatuii ;  lupra  mandatum  vcl  pr#cepium  eam 


eonsmrc  ju>l  iiam,  ul  iiialiiin  non  lacias;  cuni  el  bo- 
iiiiiii  non  farcrc  iiiatum  sit  ,  el  in  utioque  legis  prx- 
varieatio  commitUtor.  Quoniam  qui  dixit :  Itecede  a 
•>;  i.'j,  cl  ipsc  dixil,  fac  bonuni.  Si  a  iua'o  reeesse- 
ris  ei  non  feceris  bonum,  tranigressor  es  Legis;  qtije 
oon  i.iiiiiun  in  malorum  aciuum  aboiuiuaiione ,  sed 


esee  prolessus  est.  Qoicunquc  ergo  virginitaiem  el  in  boncrum  operuni  perfectioue  completur.  Nei|uu 
servant  magia  quam  prxceplum  est  faciunt.  Tunc  enim  h.c  solum  tibi  pracipitur ,  ut  vestilum  suis  non 
euiin  proderit  amplius  fecisse  quam  jnssum  est ,  si  spolies  indumeutii ;  sed  el  ul  ipoliaUun  operias  luis  : 
i|iiod  jussuiu  Csl  faria;.  Cupiens  divinum   impleic  B  neqtie  ul  habeiiti  paiie.ii ;  nou  auferas  suum.seii  u; 


lonsilium,  anic  omnia  serva  mandatum  :  voleoi  vir- 
ginitatis  prxmium  coo^equi,  vita;  aniplectere  merita, 
m  lua  rcmunerari  casiitas  possit.  Ntm  ut  vitam  prx- 
stat  remoneraiio  mandatorum ,  iia  e  coolrario  cnrum 
generat  prxvarieatio  uioriem.  El  qui  per  pr*vaiica- 
lionem  in  moriem  fuerit  deputatus,  virginilalil  coro- 
nam  sperare  non  polerit;  neque  pudicilix  prxmium 
exspeclare  ronililutui  iu  pceua. 

4.  Tres  enim  specics  suni,  per  quas  cocleslis  rcgni 
possessio  in  roitnr.  Prima  cst  pudicitia  ;  sccunda 
miindi  conlempius;  icrtia  vero  justilia  :  quse  ut  con- 
nevrc  pluriinum  sc  possideutibus  prxstanl ;  iia  di- 
•issc  prodesse  diffitile  possunt  :  dum  unaquiquc 
earum  iion  propter  se  taiilum  ,  sed  pr^pter  aliam  ef- 


non  liabetni ,  tuuin  libentcr  impertiis  .  ucque  solum 
ut  paupcrem  suo  non  pellas  linspilio  ;  sed  ui  pulsnin 
et  nnu  baiiciilem  recipias  luo.  Pnoceplum  cnim  nobis 
esi,  Flcre  cum  ftentibut  (liom.  III,  15).  Quumndu  cum 
ilhs  flemus,  si  iu  nullo  eorum  neeessiuiibus  pariicipa- 
mus,  nec  aliquod  cis  in  liis  proplcr  quas  iacrymantur 
causis  pvxbemus  auxiliunt  ?  Neqne  euim  fletiiom 
nos  rorom  Deus  iiifruciuosum  quxrit  Iiumorem;  sed 
quia  lacrrmx  doloris  indicium  tuot,  vuii  te  iia  a'ie- 
ruis  ai.gustias  senlire  ui  tuas  ;  ct  quumi.du  t.lu  in  mli 
iribulatioue  si  esscs  subveniri  euperes,  iia  alierisub- 
venias  ptopier  illud  :  QwraMeiM  vultis  w.  faciani 
tttbis  homiues  bona  ,  ila  ei  vos  fntile  illis  timilittr 
[Matth.  vn,  II).  Nam  eum  fienie  Bere,  ei  nihH,  cnni 


II  .g  laiur.  In  primis  ergo  queriiur  pudicili»,  ui  fad-  C  pnssis,  fleuti  coi.ferrc,  subsaunstionis,  non  pieiatis 


iins  subscqua  ur  mundi  coiiicmptus  :  quia  ab  ill>s 
iniludus  coniemni  Ievius  putest,  qui  mairniionii  nc- 
xibus  tiou  tencn  ur.  Muiuli  vero  coutemptus  exposci- 
lur  ,  ut  luslilia  conscrvetur  ;  quam  implere  ddlic  le 
possunl,  qui  sxculiirium  bonorum  ei  intind.uiaiuin 
voliipiaium  ncgoiiis  implicanlur !  Quisquis  eigo  pos- 
sidcl  pnmam  spcciem  pudicitiX  ,  cl  secundaiii  qu« 
est  muiidi  cwiieinptus  ,  oon  uiit  nei,  pene  sine  causa 
po  siJei  priitiim,  q  mudo  secundam  uon  hal»  t,  pr.  - 
pterquam  priuia  que  iia  csi.  I'.i  si  piimam  ei  secun- 
d.un  hbbeal,  cui  terlia,  quac  esl  juslilia,  desil ;  fru- 
iir.i  labnrat  :  quoniaiu  nperiores  tliix-  propter  justi- 
liam  prxeipue  requirumur.  Quid  euiin  prodcst 
propler  mundi  coetemptuui  pudicitiam  babere,  et 


iitiliiium  est.  Deui>|ue  Salvator  nosier  CVffl  Maria  el 
Manlia  Laziri  sororibos  flcvil ;  cl  inin,eii>.e  miseri- 
cordix  atfectum  lacrtmaium  eonteslatio  e  monstra- 
vii,  1 1  verx  pietatis  indieia  mox  opera  subsec  >ia  sunt, 
cum  susciiatiis  Laznus  ,  cnjus  caus.i  fundebantir, 
sororibns  redJ.tur.  lloc  fnil  j.ie  cum  fleiilibus  flerc, 
occasionem  fletiis auferre.  Scd qta.-i  poicn--,  inqui. s, 
fecit.  Verum  nec  t  bi  imposaibile  aliqnid ittpentur : 
implevii  omnia  qoi  quod  poluii  le.  il. 

6.  Sed,  ot  dieere  c.vperaiiiu»,  uou  sullieit  Oliri- 
siano  a  uialis  sc  absiinere,  nisi  et  aru  bon 
rum  oflicia  perfeceril.   Quod  illo  vel  mixiine  les  i- 
monio    romproliiitur ,    quod    coiuininatur    lloinin  * 
Xiemi  ignis  rens  tore,  qin  quamvis  mali   iuliil  r,  SSC- 


propler  quoil  cam  lia  eas   iii.n  liaberc  ;   vel  cur  res  D  rinl,  non  lecerinl  omiie  quoil  Lonuni  est,  dicei;»  ;  /  tutc 


iiinntli  coiitcninas ,  s  justitiam ,  pi  opter  qiiam  pudi- 
i  itiam  et  iuunili  conteinptum  liabcre  tcconveiiil,  non 
CUSlodias  ?  Qni.i  ut  prima  species  proplcr  sei  undam 
cst;  iia  priina  ct  secuuda  propler  leniam  :  qux  si 
nnii  luerii,  nec  prima  nec  lecundl  proliciel. 

f>.  Dicii  lorsiiaii,  Doce  ergu  me  qoid  liijustiiii ; 
ni  eam  si  cognoverim  faciiius  implcrc  sulficiam.  Dl- 
cam  brcvllurul  valeo,  et  verliorum  uiar  siinplicilale 
cnmniuiiiuni  .  quia  causa  dc  qua  igiutui  lalia  e.-t. 
qtix  dlseriiuriuua  hcundix  urmonibua  nequaquam 
dehei  obacnrari ,  ied  slmplicJoribus  eloquentia  nar- 
raiioiiibm  pandi  :  rea  roJm  m  commune  neccssaiii 
luiumuni  debcl  lerinoue  monttrari,  Juttitii  ergo  iioii 


dicel  />e.v  his  qu:  ad  sinisiiam  sunt  ;  Disredil,  a  mf, 
ni(ii.(.'iili  ,  m  iynem  ccieritum  ,  quem  pTWfHVnit  1'nlt-r 
nieus  itinbolu  el  angetis  ejus.  Etmiii  ciim  ,  cl  iuii 
dc  itslts  iiii/ii  iiiu;itiMi'ure,  etc.  tMuiih.  xxv,  II).  Non 
ditit :  Diseedlte  i  me,  maledieti ,  quia  hoaiKadiuiu, 
qilia  adiilit  rium,  aiit  qu  a  ftnia  fecisiis  :  uou  luini 
(juia  m.iliim  (ecilteiil;  Itd  quia  bonum  mm  f.-reraiu 
rondomiiantur  cl  xlernai  gehenua  lupplicils  a.loi- 
cuntur  :  uer  quia  qux  prohibiia  tu  t  idmUisieiil . 
lod  quia  qux  praccpia  eranl  implore  nohiuro»  l  ■',• 
idvertendum  eil,  quim  ipom  habere  aashti  qu) 
ailliue  aliquid  eoruni  (acuui  qu.e  pmh  bewiur; 
etiain  r.  i  •untqiii  nuu  lcceriiiil  ipi.c jubeulur.  .Vm 


Sl  r.XUOUTAT'0  AD 

rnim  lilii  in  Imc  blamliaris,  si  aiiqua  oou  fcceris,  quia 
alii|ua  feeeris,  cum  Bcriptum  esi  :  Qui  universnm  le- 
gem  ttrvmeril  ,  o/fen-.lat  auiem  in  uno  ,  [actus  est  om- 
uium  re  s  (Jac.  11,  10).  Adam  eniin  scmel  peccavil, 
ei  inoituus  est :  et  tu  te  vWere  existimas  illud  snepc 
comuiillens,  quud  aiium  diim  semel  perpeirasset  oc- 
cid.il?  Angrande  illum  commisisse  crimen  putas,  un.lc 
uieiito  pcena  d..mnattis  sil  acriori  ?  Vide»mus  ergo 
nuid  fecerii  contra  niandatum.  De  fruclu  arboris  edit. 
Quidcrgo?  Proptcr  arboiis  fruclum  Deus  bominem 
morte  mulctavil?  Non  proptcr  arboris  fructum,  sed 
propier  mandati  conleinpiuro.  Ergo  non  agitur  de 
•lualitaie  peccali,  scd  de  transgressione  mandaii.  Et 
>|ui  dixit  Ad.e,  ut  de  arboris  fruciu  non  eden  t;  ipse 
tibi  praecepit  ut  nou  malcdicas,  nnn  inentiaris,  t.  n 
detrabas,  non  detniheiilem  aiiscultrs,  ut  mnniuo  nou 
jures,  ut  non  concupiscas,  non  invideas,  uon  sia  lei>t- 
dus,  non  sisavarus;  ut  nulli  inalum  pro  uialo  rcddas, 
ut  iniiuicos  tuus  diligas,  ut  inaledicentibus  benediea-', 
ul  pro  calumniatoribus  el  pro  persecmoribus  luis 
«ires,  ut  percutienti  maxillam  alteram  prrebeas .  ut  iu 
judicio  sasculari  non  liiiges,  nt  si  quis  tua  aufcrre  vo- 
luerit,  gratanter  aniittas,  ul  nec  iracundiJc,  nec  ze  i, 
nec  livoris  maluin  intra  pectus  admiltas,  ut crimcn 
avarili»  fugias,  ut  omnis  siiperbiae  acj3eia1tti.fi  rna- 
lum  caveas,  et  bumilis  ac  mitis  Christi  vivas  eietn- 
plo  :  malorum  consorna  in  taiitiini  vitaivs,  ut  cum 
fornicaloribiis ,  am  avaris,  au;  maleaiceniibus ,  aul 
invidis,  aut  dctractnribus,  aut  ebriusis,  aul  rapacibus 
neccibum  capias.  Quem  si  in  aliqun  contei'tip»eris,  si 
pepercit  Adae,  parcet  ct  tihi.  Imo  illi  magis  p,.ieendufn 
fuerat ,  qui  adliuc  rudis  et  no^ellus  crat,  et  uiillius 
aiue  pcccantis  et  propcr  peccalum  sumn  tnorieuiis 
relrahebalur  exemplo  ;'  tibi  vero  posl  lanta  docu- 
men  a,  post  legem,  pcst  Prophctas,  post  Evangelia, 
post  Apootulos  ,  si  delinquerc  voloeris  :  quomodo 
indulgere  possil  ignoro. 

7.  An  libi  de  virginitatis  prarrogativa  blandiris  ? 
memcnto  Adani  et  Ev-.im  virgjies  delinjuissc,  nec  inte- 
gritatem  corporis  profuisse  peccanUbus.  Yirgo  qujc 
peccat,  Evae,  non  Marittcnmparanda  est.  Non  nega- 
nius  in  praesemi  lempore  pceniicniise  remedium;  sed 
horiamur  inagts  pr.»mi'im  spcrare  debere  quam 
veniam.  Turpe  cst  cnim  illis  drlicli  indulgentiaut 
postularc ,  quae  palmam  virginitstis  exspeeiant;  et 
illiciium  ali  |uid  incurrcre,  quac  se  etiam  a  licuis  ca- 
slraverc.  Liciium  quippe  est  matrimccii  inire  con- 
sortium.  El  ut  htudandap  sunt,  qnas  propter  Christ: 
jiuorem  et  cte'eitis  resni  gloriam  copnlam  conlem- 
pseriut  nuptiarum ;  ita  damnindre  non  sunt ,  uux 
propter  innocentix  voloniaiem  nnndtim  Dco  devotae 
remedio  apostolico  abutuniur.  Ergo,  uldiximus,  quas 
connubia  deserunt ,  non  illicita  ,  sed  licila  spernnnl. 
Ejusoiodi  autem  sijurent.  si  ni3ledican! ,  sidetia- 
bani ,  si  deirahenies  paliantnr  :i;>ri:rc  .  si  malum  pro 
malo  rcdJant ,  si  cupiditaiis  io  alienis  ,  aut  avaritijs 
io  piopriis  crimen  incnrrant  ,  si  zeli  atit  livoris  ve- 
uena  possideant,  si  conlra  legalia  et  apostolica  insti- 
itna  indecens  aliquid  aut  loquauiur  aut  cogitent;    i 


SPoNSAM  ClliilSTI.  8» 

A  in  came  placeodi  studio  compie  et  oniaie  pruccdatn  ; 
si  aliqua  qux,  ul  assolct,  illkita  sur.l  facianl,  ijnid 
pmderit  eis  sprevissc  quod  licuit ,  el  exerccrc  quo.l 
non  licet?  Si  vis  prodesse  tibi  quod  tieitum  contem- 
psisti  ;  vidc  ne  niiid  eontm  quae  non  bccnt  facas. 
Sinltnm  cnim  est  liinuisse  quod  ininus  esl.it  non 
limere  quod  majus  est  :  aut  ab  his  non  vitari  qua: 
prolubentur ,  si  subierfiigennt  qune  concadunlur. 
Dicil  enim  Aposlolus  :  Innupta  cogitat  quce  Domi  i 
tunl,  quomodo  placeat  Deo  ,  ut  tit  sanctj  coryore  el 
spirilu.  Qva  uiuem  nupta  esl ,  cogitat  quo?  sunt  liujus 
tnundi,  qttomodo  ptaceal  viro  (I  Cor.  vu,  34).  Nopt.iui 
placcre  viro  asserit  ,  cogiiaudo  quae  mundi  siint  : 
iniiuplam  vero  Deo ,  eo  quod  nulia  cura  illi  sii  saj- 
cnli.  Dicai  ergo  niibi  qua;  virum  non  habet,  ei  lauii-n 

B  i|Uie  sunt  muiuii  cogilat ,  cui  placere  dcsideral  r 
Nonue  incipiet  illi  ntipta  praeponi  ?  quia  illa  cogi- 
lando  qux  mundi  sunt,  cnmplacet  vel  oiaiilo  :  ,sla 
vero  non  marito,  quem  non  babet,  polest  placere, 
nec  Deo. 

8.  Sed  nec  illud  silenlio  pra^erire  nos  conveuii , 
quod  dixit :  Innvpla  cogilal  qua ■  Domini  sunt ,  quo- 
modo  plactat  Deo ,  vt  sit  sancta  corpore  el  spiriiu 
(I  Ccr.  vn,  bi).  QiiX  sunt  ergo  Domini,  dicat  Apo- 
Stolus  :  Qtuecutupte  sunt  sancta ,  quacunque  justa , 
qua;cunquc  amobiita.  quacunqxit  bonm  famce.  Si  qua 
tirlus,  si  quu  laus  ditdplina:  (Vsal.tv,  8).  isla  sunl 
Domini,  qux  sanclse  et  verae,  el  apostolicai  virgines 
die  nocitique  sine  ullc  leniporL  intervallo  luedilanlur 
ct  cogitani.  Domini  esi  regnum  ccelcriitii ;  Dumini 

G  est  lesurrectic  mcrtuorum  ;  Oomini  immorlalitas ; 
incorruptio  Dnmini  est ;  splendor  solis  qui  sanctis 
promitiiiur  Dnmini  est,  sicut  in  Evaugelio  tcriptum 
est :  Tunc  jusii  [ttlgcbuut  ticul  sol  in  reguo  patnt 
eorum  [Mattli.  xni).  Doiiiini  sunt  plures  sanclurum 
in  ccelestibus  mansiones  ;  Domini  esi  fruclus  trice- 
siirus  et  sexagesiraus  aique  cei\tesiiinis.  llacc  cngi- 
tnm,  ct  quiba.s  p<isjini  operihus  pronieieri  qutc  Do- 
mini  sunt  ccgilanl.  Domini  esl  etiam  let  Novi  ei 
Vetcris  Te.tainenli,  in  qmbus  oris  cjus  cloquia  sai.ela 
refulgent;  qnae  si  qu.e  virgines  sinc  intermissionc 
meditaniur,  qune  Domiui  suut  cogitanl;  el  conipletui 
in  eis  illtid  propbeticum  :  Vundamcnia  akrna  supei 
petram  so!':  !um  ;  et  maudata  Domir.i  in  corde  mulieiis 
sancice (Ecclet.  xxvi,  24).  Sequitur:  Quomode  place<d 
Deo.  Dco,  inquam,  non  iiominibus  :  L't  sii  sanch 
corpore  et  spirita  (1  Cor.  vn,  3i).  Non  dixil,  ut  sn 
sancta  membro  aui  corporc  lantiim;  sed,  ut  sii  lanc  « 
corpore  et  spirilu.  Meinbrum  cuim  una  corporis  p.ns 
est :  corpus  vero  oinuuini  compago  membrorum  esi. 
Cum  ergo  dicit  :  ni  sil  tancta  cvrpore,  ex  oinnibus 
inenibris  cam  sanclificari  deberc  lcsialur.  Qiua  ;ion 
proderit  cxieroruin  sancliGcatio  membrorum,  si  iu- 
vcnutur  vel  ir.  uno  corruptio.  Eljain  non  erii  saucla 
corpore,  quod  ex  omnibus  touslai  n.euibi i>,  quae  vei 
unius  iuerit  coinquinatione  pclluta. 

9.  S-^d  ut  quod  dico  manifcstius  et  lucidius  '■■ 
eslo,  sit  quxcunque  onu.iuni  nicmbrorum  sain.ii>i- 
ciii.ir-  |u:.:i'.i,  cl  liiigna  lan  imiinodo  pei >.ci ,  qu» 


B3 


Air.TOV.IS   VNONVMI 


84 


iul  blasnheTMi,  sul  f.ilsum  tesiiinnnium  dieat;  nun-  A  dmn  imt,  ad  ilandum  nniem  eollcctm,  nre  nd  feriaiM 


quld  llherabuiu  nmnii  meiuhri  nnuni  I  aii  prnpter 
inmin  judicubmiiur  et  cauera  1  Ergo  «I  nec  alinruin 
memtirorum  snnciill  atin  prudcrit,  cum  in  umi  -n 
«liiuin;  (|u;tnio  m.i^N  si  diversoram  Dagitio  perea- 

lorniii   ninnia   rorruinp.>iilur ,    iiiiius    iulnl    prodoril 


duiii  purnliDi  led  nd  oinnin  niheriroidiin  el  pieto  is 
upera  ittii  prompia).  Mundn  pndaa,  »e  lalain  ci  apo- 
liokam  perganl  viam,  qu.c  ducit  ».1  iplendida  MBcn'i 
el  preiinea  convivia;  led  ardutim  magis  et  ?ng<isluui 
gradinutur  iier,  qnod  lendit  ad  cukIuiii,  quia  leripjuni 


iniegriuu  ?  Unde  qnaeso  tc,  rirgn,  neque  In  s.  la  libi     eal :  lier  rteium  fntiie  pedibut  mtrit  (/*oi.  urn,  14). 
pud>citia  blandlaris ,  ne  in  unius  membri  integriute     Agnosce  libi  a  Dco  irlillce  non  ad  viiia,  sel  ad 


nuiii.ias :  ied  srrundum  Apo^ioiiim  stili  Deo  co  scrva 
eorporis  sanctilalcni.  Ituuda  ab  omni  iiiquinamento 
rapnl  i  qnia  crimen  csi  illml  post  >  hrisvroaiis  rancii- 
liealionem,  aul  croci,  aui  alterius  cujuslibui  pigmenti 
fnco  vel  pulvere  sordidari;  am  auro  vel  gemmia 
i-iijiiscuuquo  lerrense  speciei  comi :  rinod  jam  cos- 
lestis  orniiui-  splciulorn  refulgel.   Grand  a  qnippe 


viitniem  membra  fnrmala  :  ci  cuni  uuivcrsoH  ertus 
muudaveris  al>  nmni  snrde  peccsti,  ei  toio  Iveris 
s.u.  lificata  c  rpnre,  inuc  libi  eastilaiem  inieiigas 
profutiiram,  et  cmu  omni  Gdtieia  paboaui  rirgiaiiaiis 
esspecta, 

10.  Ouid  sit  sanclam  esse  corpore,  hrevilet  qui» 
dem,  scd  plene  mc  esposuisse  arbitror:  nunc  qnud 


divima  gralia:  coiitiimelia  esl  mundaiii  et  sa*cularis  B  sequilur,  et  tpiritu,  nosse  debemus  :   lioc  esl,   m 

nrnamenii  prariati».  Hunda  frontem,  ui  humana  nun  quod  npifeie  nelas  esi  fieri,  nec  fas  sii  eogitalinuc 

divina  opera  erubescat,  ci  illam  confusinnem  reci-  conripcre.  Il!a  rnim  esi  sancta  tam  corporequam 

piat,  qna;  nnn  peccatiun  ,  sed  Dei  gloriam  parit,  spiritu,  qua  uec  menlc,  nec  cor.lo delinquit ;  sci.-ns 

Scriptura  dicente :  Est  confusw  adductnt  peccatum  :  etiam  rordis  esse  iu&peclorem  Dcum  :  et  idcirco 

ri  eet  confuao  addutent  gloriam  (Eetli.  rv, 25).  Munda  satagii  ut  omnimodo  etiam  auimum  cuju  eorpore 

coltum,  iit  nni  aarca  reiicula  capillus  porlet ,  ei  inumlum  babeal  a  peccito,  seiena  scripium  esse : 

suspensa  monilia,  sed  illa  potius  ornamenla  circum-  Omni  cuuodia  tena  cor  tuunt  (Prov.  ivt25);  et  iic- 

fcrat,  de  quilujs  Scripiura  dicil  i  Mitrrieordia  ei  fidet  rum  :  Diligil  Dominut  tancla  conla;  accepti  tuut  au- 

non  defichmi  «  fe,  tuspenrfi  autem  ilta  m  corle  vefnl  I  m  e.i  omuet  mtmaculali;  elalibi :  Utati  muiuto  torde, 

iii  collo  tuo (Prov.  ii,  13).  MuihIi  ocul  >s,  diim  cns  nb  guoNJam  in*i  Denm  videbunt  (itatih.  v,  8).  Onod  ilc 

omni  concupiscentia  reirahis,  et  ab  iuliiilu  pauperum  illis  dici  arbitror,  quos  conseieniia  in  nulla  redar- 

nuuquam  averiis,  et  :ib  oranibus  fucis  hberos  ea  gmt  culpa  peccali.  D:  quibus  Joani.cm  iu  Epislola 

qu.e  a  Deo  facii  sunt  sioceriiaie  cuslodias.    Munda  diiissereor:   Si  rw  notirum  not  non  rtprehendil, 

liiigliatn  a  mendacio  :  quia,  Ot  quod  menlilnr  occidil  fiducinm  hubemiis  ad  Dettni,  el  quaictfiifue  yelieriiniis 

unimtnn  {Sap.  i,  11).    Muuda  cam  a   dclraclione,   a  **  accipienms  ab  eo  (I  Joau.  111,20).   Nolo  existimes  te 

inrameulo,  ab  adulaiione,  a  perjurio.   Nolo  praepo-  erimen  fugissc  peccati,  si  voluiiiaujin  non  sci,iuinr 

Merum  ordinem   putes,  qund  prius  a  juramenlo,  effsctus,  cum  sei iptuiii  sit :  Quicunque  viderit  mulie- 

quain  a  iierjuno  lingiiam  dixi  deberc  mundari  :  quia  rem  nd  eoncupiteeudam  eam,  jant  uurclmiui  ett  in 

iuiic  perjurium  facilius  elTugies,  si  iu  toio  non  jures.  eorde  suo  (Mnnh.y,  IJ).  Nc  dicas,  cogiiavi  quidem, 

liupleatur  in  te  illa  benteiitia  :  Cohibe  tinguam  tuam  scd  non  perfeci  :  qnia  etiaiii  concupiseere  uefas  esi. 

<i  malo,  et  Libia  tua  ne  loquantnr  dolum  (Psat.  xxxiu).  Dnde  boitus  Pelrus  prarcepit  dicens  .  .tniinus  vettras 

li  meinur  esin  dicenlis  Aposloli  :  Benedicile,  el  no-  caslificanies  (I  Pelr.  i,  '11).  qni  si  iiiill:un  aniuic  con- 

iue  mtledieere  (llom.  m,  li).   Sed  illud   crebrius  sinpraiioiiem  nnssel,  nec  castilicari  eam  desidvra.vsei. 

recordare  :  V  i./cic  »e  tmit  noium  pro  bono  alieui  red-  Sed  ci  locum  illum  quo  contineiur  :  Hi  »u;u  qui  te 

dul,  neque  mutedielum  pro  maledieto;  ttd    econlrario  ittni   nintieiibns   non   cinqMiiaverimt ,    iiirjinci  cniiN 

bineduenles  :  quia  in  hot  vocali  eslis,  ut  benedictionein  permniseruiil  ;  lii  sequuntiir  Agnum,  quocunqur  ierit 

hatreditaie  posMdettit  {\  Petr.  m,  9);  el  illud:  Si  quis  (.4poe.  xiv,  t),  atienlius  eoiisidemre  debemus  ci 

autem  m  tinguu  non  ofendit,  hk  perficlus  est  (Jac.  aniinn  l.erlerc,  si  solius  inlegrilalis  iniduiii.e  merilo 

lll,  l\.  Nclas  csl  enim  ul  labi.<  illa  i|mlius  Doiiiiniun  ipsi  divino  enmilntui  copulcntur,  ct  pnr  oin  ia  cue- 

confiteris,  rogas,  benedicis,  ct  Uudas,  alicujus  pol-  lorura  labulaia  discurrant :  an  ei  aba  sim,  quibus 

luaniur  smdc  peccali,   m.-m-i»  qua  conscientia  ci  adjnncta  virginitas  tania?  bealiludinis  gionam  con- 

lingna  quis  Deum  rogai ,  qua  aill  meniitiir,  aut  ma-  scquaiur.  Scd  unde  llnc  ^cire  polnriniusl  De  scijucn- 

ledicii,  aul  dcirabu.   Labia  saneia  einudit  Deus;  ei  libus,  nlsi  fallor,  in  i|iubus  scriptiuu  csi :  lh  pmpti 

ipsis  annuil  cito  precibus,   ijuaa  lingua  immaculata  sunt  ex  hominibut  primitia  Deo  et  Aguo,  tl  i«  oie 

pronunlial.  Muuda  aures,  ui  non  niai  kermouihua  ipwriun  »o»  ett  inrentum  mendurium :  sine  mmtula 


sanclis  ct  veris  auditum  prabeaiit;  ui  nuuquam  ob- 
necna,  auiiurpia,  aut  sxcnlaria  verba  ruscipiant, 
aut  aliquem  de  altern  audiaut  deroganteiu,  propter 
illud  qu  id  scriptum  est :  Sepi  eures  tuus  spinis,  et 

noti  audne  linguuni  inquuin  (Ectil,  XXVIII,  19) ;  ul  cuin 

eo  habare  paneiu  posaii ,  dc  qua  dicitur,  quoniam 


eww  MMI  (Ibid.  iv,  5).  Vides  erxo  quod  uuo  i.i  un» 
lanlum  membro  dnminiris  rercraiit,ur  inh.crerc  vesti- 
giis;  sed  illi  i|in  pr.ncr  viigiiiiiaiein  aliomni  cni.t - 
glona  peceatl  iniinaculaiam  g.'s»erint  viiaw.  Wcireo 
vir^o  vel  maxime  nupiias  -pernii,  m  dum  aaaurior 
asl,  facilius,  quod  iviam  a  nubonllbus  qu.crilui,  ab 


audiiii  ei  visu  jusiui  crat;  buc  e^t,  nec  suribus,  nec      omni  se  delicio  cu^iodiai, al  universa  legit  maudaia 
oi. u  i»  delinqaelwt.  Uanui  ne  ponccta.1  ad  accipien-     uerftcial,  Nam  tl  non  nub.ii,  tl  ca  nihilmuinni  hetal 


SS  EXHORTATIO  AD 

a  qtiibtis  ol  nupt;c  essc  juboiiinr  iromuncs ,  non 
nnpsjsse  quid  proderit?  Qitaiiquam  eniro  nuiliClin- 
slianoriim  peccare  liceat,  rl  oinnes  quicunque  spi- 
ritaiis  lavacri  sanctificaiione  purganmr,  immaculata 
decurrere  conveniat  viia;  ut  Ecclesiae  quae  sine  uia- 
cula,  sine  ruga,  sine  alquo  ejusmodi  osse  describ  tur, 
possini  vlseeribus  intimarj  :  mullo  inagis  lamen  huc 
V  rgincni  iniplcrc  necessc  cst,  quam  nec  inanii,  ncc 
iil  nriim,  ncc  alterius  nccssitatisc  >usa  pruhibet, quo- 
iiiiniis  divinam  Scripiuram  perllcial;  nec  aliquj,  si 
peccet,  pntcril  e*etisa!ioiie  dclondi. 

11.0  Virgo,  sci  »a  proposilum  libi  magno  praemiu 
deslinaium.  Prasclara  esl  aputt  Deum  viiginiiatis  et 
pmlii  litiae  \irlus,  si  non  sliis  peccaloium  el  malorom 
lapsibiui  infirinetwr.  Aguosce  statum  tuinii,  aguoscc 
locum,  aanosce  propositum.  Chrisli  spon«a  diceris; 
vide  ne  ipiid  indignum  co,  eui  desponsata  videris, 
adiniiias  :  cito  scribei  rcpudium,  si  in  le  vel  unum 
viderit  adulieiium.  Quajeunque  enini  liumaiioruiu 
sponsaliorum  pignoribus  subarrbatur,  slatim  a  do- 
mesiicis,  a  familiaribus,  ab  amicis  sponsi  sollicile  c  i 
diligentei  'requiril  et  a  servulis,  qua'es  juveuis  lia- 
bcat  mores,  quid  polissiinum  diligat,  quid  accipiat, 
<|uo  iimi  vivai ,  qua  se  consueluiliite  regai .  quibus 
iiiaiur  dapibus,  quibus  prsecipue  relius  delecteiur  1 1 
gaudeal.  Quac  ciini  didicerit,  ita  se  in  omnibus  lem- 
|icrat,  ut  snortsi  mnribus  sitinn  obsequiuin,  sua  ju- 
cund.tas,  sm  (liligentia;  sua  viia  coiicordet.  £i  iit 
qiia»  Cliri-tunt  sponsiim  hMies,  a  domesticis  ei  faini- 
li.iribus  eju-,  sponsi  tui  inores  inlcrrnga,  ci  strenue 
ac  solerler  inquirc;  in  qnibus  prxcipue  delccielur, 
qualcm  eompositidiiem  in  ie  vesliura  diligai,  ciijus- 
modi  concupiscat  ornatum.  Dirat  tibi  ejus  fam  lia- 
rissimus  Pelrus,  qtii  nc  nupiis  quideni  cnrporalem 
pennillit  ornatum,  sicut  in  epislola  sua  scripsit 
Mutieres  timiliter  subjecltx  viris  suis,  ul  si  qui  itou 
creduul  verbo,  pcr  mulierum  com  ertationent  tinc  verbo 
lucr<fianl :  comideranlct  in  timore  Oci  catlam  coitcer- 
saiionem  vesiram,  quarum  sil  non  extrintecut  capil  u- 
ivra,  aui  circumdatin  auri,  ant  iiuiumenti  reslimen- 
torumcutlHt;  red  qui  abseon&us  cordtt  est  hvmo,  in 
tneomptibilitate  qn  e>i  et  modesii  spiritus,  quud  esl  iu 
conspeclu  Dei  locuplet(\  le.ir.  ni,  1  ieqq.).  Dical  et 
aiius  apnstoius  beaius  Paulus,  qni  ad  Timotbeum 
seribens  episcopum,  eadem  de  lidelium  fcminarum 
disciplina  lestalur:  Uulieres  simi  iter  in  liabiiu  omatv 
cum  verccundia  el  sobrietaie  ornantes  te,  non  inlorlis 
crinibus,  aut  curo,  aut  marqartlis,  aut  vestt  preliosa ; 
ted  quvd  decet  muliercs  promittenltl  casiita  em  pir 
boiam  conuertationem  (1  Tim.  u,  9). 

12.  Sed  forsiian  dicis :  cur  ha?c  iisdem  aposinli 
virginibus  nou  jnssertiut  ?  Quia  nou  neecssarium  ju- 
dicabant:  ne  talis  virginibus  commonitio  potius  in- 
j>iria  quam  emendatiu  videretttr.  Sed  ncc  eas  un- 
ipiam  lauLe  lemeriLatis  Iore  crcdidissen!,  ut  ne  iiuptis 
quideiu  concessa  eamalia  onumcnu  et  lerrena  prae- 
siiiiierent.  Revera  ornare  se  et  couipnnere  Viigo 
debel :  nam  quomodo  sponso  btto  plaeere  polerit, 
nisi  cninpnsita  et  ornala  processeril?  ornelur  plaue, 


SPO.NSAM  CIIRISTI.  83 

A  sed  in  erioribus  ornainentis,  ct  spirilualiter,  hoii 
carnaliler  componatttr  :  qnia  Dcus  non  corpnris,  sed 
animx  decorem  in  illa  considerat.  Ergo  et  iu,  quae- 
cunque  animam  luain  a  Deo  diligi  et  inliabilari 
concupiscis,  omni  eam  diligeuiia  compone,  el  spirfr- 
lalibtis  indumentis  exorna.  Niltil  in  ea  dedecoruni, 
iuliil  foedum  appareai.  Resplendeai  auro  1115,11113?, 
genunis  refulgeat  sanctilatis ,  ac  pretiosissimo  pu- 
dicili.c  niargaritn  corusct-l.  Pro  bysso  ct  sirico, 
misericordise  et  pieiatis  lunica  vestiatur,  seeuniliiin 
qicil  scripium  e-l :  Imluite  ergo  vos,  sicul  elecit  Dei, 
sancii  ei  dilecii,  ri.sreru  misericoritia} ,  benignitatem , 
Aumififalem,  cie.  [Colos.  111,  12).  Et  non  decorein 
cerussr-  aul  alterius  pigmenli  quserai,  sed  iuuoceniia' 
ac simplicitatis candorein  babeai.  Roseuiu  verecuudia: 
B  colorem  ei  purpurcum  mboris  pudorigque  possideal. 
Coelcsti  .ililuatur  nilro  doctriuae,  ei  laiiieuiis  spirilua- 
libus  emundetur.  Nulla  in  ea  maliiiat,  nulla  diaboli 
macula  relimiiiaiiir  ;  et  ue  quando  male  redoleai 
oilorc  peccali,  unguenio  suavissiniae  sapieniiai  ci 
scienii.e  pcrfundatiir. 

13.  Ilujusoiodi  Deus  qtiaeni  oruaium,  ei  animaiu 
laliser  coinposilam  concupiscit.  Memenlo  le  li  1 
Itliain  dici  secundum  quod  ail :  Audi,  filia,  el  vide 
{Psal.  iliv,  ||).  Sed  et  tu  ipsn  quotiescunque  Deum 
pairem  nominas,  Dei  le  liliam  esse  testaris.  Ergo  si 
Dei  ftlia  cs,  vidc  ne  quiu  eoriini  facias,  qua?  Deo 
Pairi  incongrua  sint;  sed  age  1  mnia  quasi  filia  Dei. 
C"gnosce  quomodn  hujus  saeculi  nobilium  .'e  Clia1 
gcram,  quibus  assuescaut  moribus,  quibusve  se  disci 

C  pbms  insii.uaiil.  Tanta  qmbusilam  vei^ciindia  esl, 
lanta  gravilas,  tania  rfiodesiia,  ut  cseteiorum  liomi- 
iuiiti  riiiim  iiiiuiiu  liumana:  ingenuiiatis  excedam 
cl  ue  quain  boneslis  parenlibus  suis  per  bpsum 
suiim  inlanii.r  inurant  uotain,  alteram  sibi  quodam- 
,11  itn  inier  homiues  consueludinis  stiuleani  facero 
naiuram.  Ei  lu  ergo  orig  uein  lusm  respice,  genus 
intuere,  glnriam  nobiliutis  adverte  :  agnosee  tc  nun 
hominis,  sed  Dei  Gliam ,  el  diviux  naiiviiatis  nnbi- 
lilale  decoraiain.  Ita  te  exbioe,  ut  in  le  cueleslis 
nativitas  parcat,  et  iugeiiuilas  divina  clarcsiai  bit 
in  te  nova  gravitas,  boneslas  admirabilis,  siupenda 
verecundia,  mira  patieniia,  virginalis  incc^sus,  et 
verae  pudicitix  babitus,  ct  sertno  semper  roodestus, 
el  suo  in  lempore  proferendus;  ul  quisquis  le  vide- 

D  rit,  adiuiretur  el  dicat  :  qux  hxc  nova  iuier  homi- 
ues  grasitatis  paiientia  e^t?  Que  pudoris  verecundia ? 
tju.c  honestatis  modestia  '.'  Quac  oiaturilas  sapientix? 
Non  est  iia  buuiana  iustiiu'io,  nec  discipiina  morta- 
lis  ;  cojleste  mihi  aliquid  in  terrcno  corpore  redotct. 
Putn  quod  habilet  iu  quibusdam  hominibus  Deii'-. 
F.t  cuiu  le  Citristi  famnlam  esse  cognover.t,  majnre 
stupore  lencbitur,  ^'i  cogitabit  qnalis  ibc  s  '.  Domi- 
;ius,  ciijus  laiis  ancilla  est. 

14.  Si  vis  er^u  esse  cum  Cliristo,  et  parleai  ha- 
brre  cuin  Clnisto,  Chrisii  libi  excmp'o  viveudum 
e-t.  qui  ab  iimni  malilia  el  ncquitia  ita  fuit  i-ara- 
nciis,  ut  nec  iiiiiuic •«  quidem  vicctti  rcilJe:ct,  ivt'» 
jwnua  et  pro  ;nsis  nraret.  Nolo  enim  cas  antin.i» 


R7  AUCTOIUS  ANOMUI  f.XHOHTATIO  Al»  SPONSAM  CIIRISTI.  IW 

LbrUtlaoM  exiaiimci,  quaj  »ui  froires  aui  sororot  a  ooblbe,  ei  <>n  luo  freiiuni  Lflgia  impone;  m  lunc,  il 


non  dico  odorunl,  sed  qua  proxinioa  luin  cnrdo  ri 
i  rm  lieatl  i  comn  Dei  ttstimnnlo  non  dili  uni ;  rum 
Cbritilaala,  Clirisii  liiuilitudine  inimicos  eilani  amaro 
uecesse  sn.  si  ganclorum  cupii  babere  sonsoriiam, 
■  m.iliii.t'  i'i  nequliia  cogltatu  pectas  rmunds.  Nemo 

le  <  ircuenvcui.il ,    ucino  lo   fallnci  scriiiiiiu*  sCilnt.it. 


loiic  loquari',  i|i!:iiiiln  iicere  leccnium  til,  cj\e  ua 
quiil  i|uuil  in  reprelieiuilonem  voa  ai  tlica-.  I.  -ii.s 
emissui  est  sermo  prolaiui;  quaproptat  diu  ante- 
i|ii:i>ii  prnferatur  cogiinndiu  esi.  Bests  quippc  lahla 
suiii,  qua  nunquara  qnod  rerocsre  ilerura  velieii, 
emiiiuui.  Pudica  moolfi  ><■  mo  eiiam  « i «■  i > -- 1  esse  pn- 


Nim  nisi  •aucioa  ei  jusios  i-t  limpllces  ei  InuocenlM  elicus,  qui  ;cilificei  lempor  msgis,  qnam  sliqusudn 

et  puros  ondeslis  auls  suieipioi.  Nullum  aptid  Dcnm  destrual  iiidientes,  seninduiu  qnoil  prareepii  Ap.>- 

babel  malllil  loeum.  Al>  omni  neqililil  •  l  >l<>!u  mun-  lliiltll  diceus  :   Omnis  sermo  malus  e.v  ore  teuro  non 

ilum  eSU  noceSSO  esl,  >|U>  cii|  it  regunre  eum  ClirislO.  procedat  :  sed  ti  171113  bomis  atl  irdifitalionem  /idei,  ui 

INiliil   inni   cnnlrariiiui,   niliil  Ism   OXBOcrabile   Di-o,  det  ijratiam  andirniibm  (£pAM.  IV,  80).  rrelios.i  Deo 

|iiiiii  iliqnem  oilissc,  aliquem  valle  I  ■  <J<tu  :  nibil  lingua  cst,  q<iT  non  sine  «livinis  rebus  novn  rerb.i 

lam  probaldle,  quam  omnos  ainare.  Qund  Pmplieu  eonslrnerc;  ei  sauctum  os.  nnde  ccelestia  scuipiT 

scieus  lestalur  duens :  Qui  diligitii  Dominuui,  odite  eloqun  proftruntur.  Abseiiiium  olitrecialorei  qua-i 
maaa-11  (l'sal.  xcvi,  10).                                           H  iiuiligiKis,  Scripinra  aucloritaie  deterrc  :  qnia  boc 

15.  Vitle  ne  in  aliquo  bunianain  gloriam  ililigas  ;  imer  virtutcs  perrecli  hominis  Propbeta  eomaaemo- 


iic  ct  tua  imcr  illos  poniu  oomputeinr,  quibus  dictnm 

e-t :  Quomodo  vos  potesiis  eredere,  gloriam  ab  iuvieem 
tfuarmtei  (Joan.  v,  4i)  1  Kt  de  quilms  pcr  Propheiam 
«licilttr  :  Auge  eis  mala,  «iiioc  mc/a  <j/on'o»i>  tcira:.  El 
nlibi  :  Coiifitndimini  a  glorialione  vestra,  ab  ot>prubrio 
h  eons;ectu  l)ei  (Isai.  xlv).  NoloOnira  illas  respicias, 
i]ux  sxctili,  no»  Clirisli  suni  virgines  :  qtlX  proposin 
sui  ei  professionis  immeinores  gandeol  in  tleliciis, in 
opibus  delectaniur,  et  corporex  nobilitatis  origine 


eat,  si  anie  conspoctum  justi  malignus  ail  nihilnin 
dcttucatur,  qui  conlra  provimum  nou  prubaeiria  pn>- 
uiiiiit.  .Nci-i  licei  libi  aUerius  vliuperaiionem  palit  n« 
ter  audire;  quia  nec  ab  aliis  nplas  recipi  luaui  (l'tnl. 
LlXtv,  5).  InjUSUim  qnippe  esl  quitlquid  conira  Chr- 
sii  Evangelium  venil,  si  alleri  quoj  libi  ah  al.o  lirri 
molestum  esi,  paliaris  inferri.  Semp<T  Hnguani  tuam 
de  bonis  loqni  ad-uesce,  et  auilutim  tuum  atl  bouo- 
rummagis  laudere,quam  a<J  enaloruni  viiuparatiaueni 


delectantnr.  Qtia?  si  profecto  Dei  filias  se  esae  crede-  accommnda.   Vide  ui  omnia  qu.rcunque  benefads, 

rcnt ,  nuni|iiam  posi  divinos  u  itales  nobilitatcm  aij-  pmpter  Denm  laci  >s ;  seiens  cjus  rei  1  mium  te  a  P  - 

mirarentuT  hnmanam,  necgltiriarenlurin  palreqxo-  ini  •<>  recepturam  esse  mercedem,  quam  ejus  timotis 

libel  honorato :  si  Patrem  Dcum  se  babere  senlireot,  et  dileclkmls  causa  perfeceris.   Sancta  magis  osse 

nobiliialcm  earnis  hon  amarent.  Quid  libi  i<i  generis  ^*  quam  Videri  stodc  :  quia  nibil  prodest  a-siitnari  qn  <l 

iiobilitale  biam!  ris  et  coni|ilaccs  ?  Ducs  lioiniin  s  fecit  non  sit  :  ct  iluplicis  peccali  reatus  esl,  iion  habere 

ali  exordio  Dcus,  c\  quib<is  lotius  generis  liumani  quoil  credilur,  ct  qnnd  non  habeas  simulare. 

siha  descendit  :  mnndanam  nobilitatein  nnn  nalunc  17.  Iu  jcjieniis   magis  qnam  in  cpulis  del  cta:e. 

.tquitas  pr.cstiiii.sed  cupidiiatis  ambitio. Certe omues  illius  vidua-  ineenor,  qns  non  disccdcbat  de  icmplo 

per  tlivini  lavaci  i  generationem  asqualcs  eflicimur.  ct  jejuniis  ei  obsecraliouibus  Pco  servieus  die  ac  iit>:t<'. 

nulla  inter  cos  poiest  e.-se  discrelio,  quos  uativilas  I  I  si  viilua  quidem  in  Judaea  lilis  erat ;  qualem  nunc 

secunda  generavit;  per  quam  lam  dives  qieam  paee-  virgincm  eonvenil  esse  Cbristi.  Diviiue  magis  leclio- 

per,  lam  liber  qttam  servus,  lam  nobilis  qnam  igno-  nis  convivium  dilige,  ei  spititalibus  le  saturari  da- 

bilis,  Dci  cfliciiur  Filius;  et  terrena  nobililas  splen-  pibus  concupisce ;  ct  illos  potius  qua-  c  cibos.  quibiH 

dore  caMestisglnria?  aduuibralur,  et  nusqu  m  oinnino  anima  magis  quam  corpii.  relicialnr.  Carnis  ct  viui 

jam  eomparei:  dum  qui  reiro  in  isecularibus  liono-  speciesquasi  caloiii^fomenta ei  libi>linis  iotiiameiiia 

libus  impares  fuerant,  ciKlestis  el  divina'  nobiliialis  fuge,  cl  lunc,  si  fortc,  vinn  ejiguo  utcrc,  tiiiii  slo- 

gloria  «qualiter  vcstiuntur.   Nullus  jam  ignobilitati  niaclii  dolor  et  nimia  rorporis  compcll.il  inlirmilas. 

Ii>cii<,  nec  dcgener  qnisquam  esl ,  queen  ilivinic  nali-  Iracundi.nn  viiicc ;  anienosiiatcm  coliib'- ;  el  quidquiil 

vitatis  subliiniiaa  omat,  nisi  apud  illos,  qui  non  pu-  iiiuil  csi,quod  post  bctum  ptenitcntiam  ingerit,  volut 

laul  humanis  coslcstia  pra>ponenda  :  aul  si  putaul,  prmimi  crieninis  abominalii  nem  declma.  Salis  trn- 

quam  vanum  csi,  ut  se  illis  in  minoribui  prsferant,  quillam  ei  quieiam  conreuil  ease  montom,  ct  ab  ontni 

qteos  sibi  in  majoribus  pares  sciuni.  ei  qnasi  infra  se  iieriurbaione  nimris  alicnam,  qua:  D  i  liab  iaciilu>o 

positos  in  terrn  exisliment,  quos  sibi  aequales  in<oe-  essedesiderat;  <|<  i  per  Piophetam  tesiainr  ai  dicii  . 


lesiibus  crediint?  Tn  autein  qicccunqne  Chrilti,  non 
sajculi  virgo  cs,  omnem  prcsentis  viia;  glnriam  fug<-, 
ir  c:nn  qua-  in  filluro  prooiitlilur  conscqnaris. 

lii.  Conteniioniim  verba,  et  animosilatii  eanMS 
evita;  disc  irdiarum  qiioquect  litinm nccasiones  snb- 
.1  isge,  Nam  si  Juxii  Apo.toii  docirinam  :  Srrpum 
Oomiiti  Hligare non  oportti  (II  Tim.  n,  -24);  qnanlo 
magis  Del  ancillam?  eujni  quo  verecundinr  eil  lexui, 
iiiu  iitiiti  ssse  mndosiior  Unguam  1  maliloquio 


Snper  1711C111  requiesctnu  alinm,  tiisi  sup'r  hmuitem  ri 
qnietiim,  el  irementem  rerba  iiica  (  /»ii».  t.xvt,  3  ' 
Oinnimo  operum  cl  cogilalionuin  luanm  -|X>cula- 
lorem  Doum  crede,  ctc>ve  nc  quiilquain  qnod  >li\  ui- 
ocuiis  indignum  sit,  ant  nperoria,  :<ui  cogiUM 

18.  Cuiii  «r.iltoniMo  ccb-brare 'lc-clcras ,  l.iltio   >■ 
exhil»'  quaai  niitri  sis  cnm  Domino  loenlura.  t^inii  1    • 
niuni  tlicis,  cujus  verl>a  dicii  igaoseo;  ei  i<>  cuw 
punctione  niagis  aniini  qtiamin  tinmtlevc  1    ■' 


80  S.  AMiiKOSII  SEKMONES  TRES  E 

riwc dileclare.  Lacrym is  enim  psalleniis  Deus  magis 
quam  vo  is  gratiim  comprnbal,  slcut  Propheta  diiii : 
Servite  Domiiia  in  limore,  ei  exsullate  ei  cum  tiiore 
(l'sal.  11,  II).  Ubi  limor  ri  Iremor  e.st,  i l>i  non  vd<  is 
elatio  e>t,  sori  animx  Oebilis  et  lacryraosa  dejectio. 
Oiimibus  aciibus  tuis  diligcntiam  adhiLe,  qnia  stri- 
;iiiun  esl  :  Maletlictus  hoino  qui  [acit  opus  Uomiui  nc- 
gligeitter  (Jerem.  xlvi,  iO).  Crescat  in  le  euin  annis 
gratia,  rre-cai  cum  aHate  jusiitia;  ei  (ides  eo  pcife- 
ciior  vitlcviui,  <|uo  scnior  es  :  quia  Dnminus  nosicr 
.lcsus,  qui  nnbis  vivenJi  reliquit  exemjJum,  proficic- 
bal  non  ctaie  laniiim  cnrpurei,  sed  et  tapientia  et 
qitttia  sp>rilali  evraui  tieo  el  hominibnt  [Lttc.  n,  L25). 
Oiiiue  lempus  in  qw>  le  non  ineliorem  senseris,  lioc 
lenestima  perdidisse.  Cceptum  virgiiiilaiis  propnsitum 
ail  linem  usque  ronscrva ;  quia  nmi  inclieasse  lan- 
tmn,  scil  perfecis-e  virtutis  est,  sicut  in  Evangelio 
Doininus  ail  :  Qui  persevermeril  usque  in  finem  hic 
talvns  erl  (Matlh.  xxu,  10).  Cave  ne  cui  vel  concu- 
piscendi  occasioneni  tribuas  :  quia  sponsus  luus  Deus 
xelans  est  :  criminosior  esi  eoim  Cbristi   adultera, 


X  COO.  SESiOltlANO.—  IK.IKMK).  00 

A  tjuaui  mariii.  Uiiili' pnlclire  Roui.iua E<cl  sii.Aposto. 
lico  siue  riuh  o,  cujus  seileni  obtiuet,  spiritu  auimat  >, 
lam  sevcram  nuper  iiujusmodi  seiieniiain  staiuil,  ut 
•vix,  ve!  pceniieniia  iliguam  jmlicaret, quaj  sanclifica- 
iiiin  Deo  corpus  libidinosa  coiiiquinatione  violassei. 
19.  Esto  ergn  omnibus  vivendi  forma,  esto  exeui- 
plum  ;  prncreJe  et  in  aclu  quos  in  caslitaiis  sanciili- 
catioue  prieciirris.  Virginem  le  in  omuibus  exhibe; 
niliil  corruplionis  obj  cinlur  capiti  luo,  cujus  corpus 
integrum  esi,  nt  ei  itia  sit  inviolabilis  conversatio. 
Lt  quoniam  sicut  in  exordio  epistoia?  prxfati  sumus. 
tc  Dei  sacrificium  factiim ;  quod  utique  sancliialem 
sn.im  eliam  aliis  impertit;  ut  quisquis  c\  eo  digne 
sumpseril,  sanclificationis  ei  ipse  sil  paniceps ;  iia 
crgo  ct  per  ic.  quasi  pcr  divinam  hnstiam  sanclill- 

]ft  c  niur  ei  caclerar,  cum  quibus  te  ila  iu  omnihus  exhi- 
bi-as,  ut  quisqnis  vilnm  tuam  nut  amlitu  contigerit 
aot  visu.  sanctificatiwBis  vim  sential,  et  in  lanium 
sibiiiitelligalgraliamex  tua  coimjrsaiioue  transfuuili, 
ut  dum  te  imitari  coticnpiscit,  i>ei  sacrificio  ct  ipse 
sil  dignus. 


MONITUM 

m  S.  AMBROSIT  SERMOINES   SEQUENTES. 


Ilis  sane  tribus  sermonibug  lociim  inter  S.  Mediolanensis  episcopi  opera  sicut  ratio,  iia  nrdo  vindicabal 
chronologicus.  Cur  ergo  in  Iwc  loinn  paulo  devia  eililione  donali  sinl,  praesrriim  in  causa  fuii  lanla  illos 
expiscandi  dfficultas  ui  non  minus  tribusvel  qualuor  mensibus  S.  Patris  opernm  recusio  dilTerri  debuissel 
iii  ipsorum  accessione  compleretur.  Quam  quidem  nioram  non  diligenti.e  tanium  nostr.r,  sed  eiiam  avidis 
tuuscriplorum  voiis  inlolcrabilem  forc  sentieiue-,  Ambrosianarum  luciibralionum  sr-riem  quippe  quae  locu- 
plciissima  jain  cvaderet,  oito  clausimus,  sequeiilique  tnmo  sermmies  Ses^oniauos  rie-liiiaviiuus  eu  uiagis  li- 
beiuer  qtind  quasi  appeudicis  vice  ad  quartuui  saecul.im  lomiis   lle  (iinclurus  esset. 


D.  LEANORI  PRiEFATIO. 


|.  Sancli  Ambrosii  scripta  tunhiio  in  Imnore  huhihi  C 
mnt,  rn;iic  in  mullis  olim  viliuln  a  Uaurtnis  praiin.r- 
qala  fuere.  —  Saucli  Ambrosii,  qui  saeciilo  quarto 
ep  scopalemMcdiolaniuohilissiiiiamseJeiiiteniii!,  plu  - 
rimi  seniper  scripta  fecisse  Patre-^  poutiiiccs  maxi- 
mos,  conrilia  cecumenica,  ei  ipsosmet  lieterotloxos 
nemo  crudiltis  ignorat  (u).  Aitamen  ajque  uurur.t 
nmnes ,  inier  opera  liujuscc  sanciissimi  prsesnlis 
apocryplta  iniilta  fuisse  n-lata  inullisque  adeo  viliis 
referla,  ut  quiddam  eliain  a  calliolico  sen  u  prorsus 

*  Epistolam  nuncupaloriam,  qu:e  Iiuic  prafationi 
praeponi  debebal,  errore  autein  typographico  omissa 
est,  le.jesis  ad  calcem  liujus  tomi.  Liut. 

(a)  Videsit  selecta  velcrum  lesiimonia,  quae  in 
primo  volumine  S.  Aimbrosii  oper.  sub  prasfatione  a 
Maurinis  cnllecia  babenlur. 

(b)  Porro  olin»  S.  Ambrosij  ad   Paul  nas  epistolas  . 
IrilinebaiUiir  commenlaria,  quoriiin  sane  auctorali-  " 
quid  ciini  sanadoctrina  iiaud  consonum  liabet.  Certe, 
scribunt  UencliriiniediicresiR  admonii.  pr«v.  t.  IV, 

ill  append.  col.    30,  defend;  twit  potesl  eoritm  (iJ  est, 
Ci>iiimvni.ii  ii-iruiii)  audor,  quin  cum  Origme  scnterit,  in 


alienum  redderenl  (/>).  Quare  uon  delueruui  Roinani 
|io  lifices.  qui  cum  lam  vcleris  tamque  bene  merili 
de  Ccclesii  Pairis  scripla  ad  sanac  dortrinae  laudem 
cuperent  e  Qorescere,  viris  doclis  vebemenier  essent 
auciores,  ui  collatis  curis,  ad  novam  edilioncm  ex- 
cudendam  optimsc  noiae  codices  sedulo  perquirerent, 
simuique  conferrent ;  ex  quibus  et  genuinos  possem 
Ambrosianos  fetus  seligere,  lalsos  respuere,  et  cer- 
las  ejusdem  prassnlis  senteniias  elicere.  Hinc  man- 
datis  summorum  ponlificum  Pii  IV,  et  Pii  V,  Crego- 

ro/nnin/e  dannonunt  e>se  ab  errore  resilire.  Ex\ilora- 
tum  quoque  utcusesl,  quod  marito  [as  usq<e  esse  con- 
tendil,  uiore  propler  adulterium  rcpudiatu,  ulinm  du 
cere  .  itxori  auiem  ub  udullrro  conjuge  teparatu;  rum 
ulio  htire coHJugium  licere  neqal  (Hiuc  Canon,  llxor  i 
viro  17,  caus.  52,  qtisest.  7,  de  quo  Itomani  cor- 
reclores  videudi  stint).  Srd  nee  illa  e  utm  satit  tana 
sunl,  qnod  [nctam  ad  imaqinem  !>ei  niutierem  ette  : 
episccpos  snprnorem  presbyeris  yradum  obtinere, 
aut  uiversa  instilui  ordtnatione,  infinatur  ;  el  qutrdiiui 
aiia  communi  calhoticorum  tensut  niintts  cuiijfruii  »«4- 
ftdc  tradii. 


•ii  s,  AMiinosn  Mi  diohnensis  f.piscoii  si 

in  XIII. ai  •ludioel  i.iiunf  Sivii  V,  Ronmna  Vmbro-  A  bis,  aecip o,  « i .<  ripio  ;  << n  r<  ro  s<-i v:i i  n  ame  /,  m 

sii  operuiii  editio  (i-icrannn  omnioni  absuluiisslma  ;»,  r;  ttque  in  nunqiiam  diioitiil  n  niiie  i>,  m,  »,  *,  ..i 

|iri«im  in  lncem  (u).  Verum  i  iiin  el  'n  iMa  imii  paucs  fmpfea  verbum  exc»-.<-ri-.  Voraliula  auu>io  uoiw.  ai/ui, 

i  speriraului .  quu»,  ui  in  <'in  il<mS.  docloris  npera  ii/a',  iiiu/,jHta',cic.,qunrumIi.ctioplorumqueaseiuju 

ir.fiiiii  hiiiii  M-turini  (M,  noii  modoab  barcticis,  aurinm  scribentis  dietaia  verha  excipientis  pendebat, 

vcrinn  eiiaui  ah  ortboduxls  baud  siue  eaosa  minime  fore  s  mper  i  eeit  110  modo  in  eotlit  b  scripta  rei>eries. 

probarenlur;  prscslo  nill  i|>si  Mauriiioruiii  mamis,  in  <|iio  bona  reciaque  scrlptura  b<beninr,  eaelum, 

(|in  Herculeis,  ut  ii.i  dicam,  fermc  exantlali*  lal  ori-  coudicio,in  tltego,querrlta,  ninela,  aiquealia  plurima, 

bua  in  rimaudis  bibliotheeis,  et  codlribus  confcraudis  qnao  m  ineis  scholiis  palxographicis  leitui  subslraiis 

epiacopi  UcdiolanenMS  scripia  omui  nsvo  ptuga  a  haml  inobaervata  relii|iii,  Nulia  pnnierea  in  codico 

noiuel  reatiiuerunt  honori,  novam  pervulgando  edi-  pauaa    esi,    nulla  adtuiralionis   vel   interrogalionis 


lioiiein,  quae  superiorcs  oihiks  judicii  tnaiurilate  el 
iiniUiiiiiiinr  erudiiionis  facile  supcravil  (r). 

II.  Vaurinsiaun  editio  tribvi   ditvtvt   scrmoniBiis 
e  codice   S-htortano  tfepromp/ti.  —  Jani  vor  i  quib<is 


siiina,  uula  verborum  distiiictlo  spparel;  aed  mrn 
puncta et eadem semper  media,  ac  iia  teineie  nppo- 
Mta,  iii  magis  lensus  augeant  amhiguiiaiem.  Lieerat 
in  flne  ver-iiniii  ;il  .iiiimlo  niii nliir,  vel  in  moiin- 


landaia  edito augeri  possit,  ecce,  utego  arbitror,  "  ^rnrr.ma  coeunt.    Mbrarius  nonni-i  paiciue  liueris 


n cs  milii  seraaones  inediii  iu  Sesai  ri  mis  nuper  plu- 
teis  dcprabensi  siuit,quo8erudili  vin  sive  fontis  nnde 
mauant  veiustal  m  specieni,  sive  docu.ncnia  utilis- 
siina.qua'  iude  aJ  i>  forraandos  Cbri&li  ninrunt  mores 
redim  lare  cerluui  est,  paulistier  respiciaui,  dgn^s 
pl.me  agnoscent,  coulidu,  quos  cupide  omnes  ar  be- 
ncvole  excipiant. 

III.  Sessoriani  codi  is  vetuttat,  ct  pala'ngmphitt.  — - 
Pons  qtiideut  lionini  crinonuni  praeclarissitnns  cndex 
ille  Noiiaiiiulaiius  esl,  lonnv  fere  quadrafci-,  etsoti- 
lissimi-i  membranis  coinpacins,  qni  quondain  im- 
mcris  6<J.  90,  aul   131  prsesignatns,  motio  in   i.ovo 


singularibus  vel  sinlis  ulilur,el  quidemiis, quar  ptiscis 
tabellariis  nbvi.t  fuerunt,  ut  ex.  gr.  imp,  O"*,  f).<, 
ihs,  jpi,  tpt,  <rs.  >ir.,  pro  Ineipil  Dontinui ,  //,.'.<. 
lesus,  Chrittut,  Spiritut,  Simetui,  nostrr,  el  iu  fine 
vocum  />•  el  ?  rum  niedio  pmicto  pro  />«»  et  mut, 

IV.  AmsVoeieni  ssrmoaes  trei  »>t  hoc  eodem  ctdice 
contenli  qna  dt  re  centsanlttf  inedi'i.  —  Quod  vero  in 
boc.  antiquissimo  codice  sermones  ircs  S.  e\mhros>i 
nomine  inscripos  inrcniri  inedilos  asscram ,  coar- 
guat  me  neino  .  iiam  si  ><J  niinus  recte ,  haud  tan  eu 
leincre  dixero  ,  cum  sdluliil?.  cnra  qua  noi  poiui  ma- 
jorc,  illos  nec  in  Ambrnsii  bucusqne  «nlgaiis  operi- 


calalogo  a  tnc  confecio  quinquagesimum  quiulum  bus,  nec  inier  SS.  Aogusiini,  Maximi  et  Fubjenlii 

sortiius  est   numerum.   Ejus  sctipturam,    qtne    ita  p  oj.era,  qn.e  \eiusta  irt.ate  cnni    Aoilitosiaiiis    si  iiiins 

evanidaesl,  ui  plores  occurrani  paginas  valde  lertu  ivisse  permixU,  ncc  inicr  altorum  SS.  1'alruni  srri- 

diificiles  et  obscuraUe,  io  excuso  speeimine,  ipio<l  in  r>ia  repererim.  Prsecipue  auiem  !tieutii  hoc  pra-judi- 

Rouiana  S.  Hasimi  editionc  anni  1781.  tab.  I,  n.  2,  cinm  cumulabant  iria  ila  Isai*  testimonia  x,  33,  3:, 

jKig.  200  visitnr,  cognosceni  eruditi    llla  quippe  se-  ct  xt,  5,  qux  integra  legiiniur  in  lertio  sennone  (f); 

eundas,  ut  dicttnt,    Komanas  aetatis  ad  I  nngobardi-  quia   neinpe    ^aliaiicrius    in  suis    biMicis    aniiqu» 

cnm  (</)  iuclinantis,  ne  cum  emiuentbsimu  Besnlio  versionis  fragmenlis  vel,  ut  illa  x,  33,  3t,  nounisi 

d  catn  vi  (<j,  m  lii  sirculo  vn  vel  a<l  summura  in-  niii>li   referal,  vel  utilludxi,  5,  pror-us  omiit.!;. 

cunie  vii  exarata  videtur.  Ejusdem  enim  orlbngra-  Cwn  enim  aui.-tor  i'ic  in  qiUBrenJis  veterum  bibliea- 

phi.i  ad  priscara  normain  reciissinie  scripia  est;  et  ruui  versiooum  lestimoniis,  maxiuie  in  Patribus,  di- 


quidein  cunstanti  adeo  veterum  codicuni  aiuloriiatc 
lirmaia,  ui  plane  ad  rcctiorem  iilum  scrit«e<><l!  ino- 
duni  reverli  necesse  sit.  Jam  vero  b<>c  endeui  in  co- 
dice  iinni|uam  forma  V  scribitnr,  sed  semper  est  U ; 
iieque  ulla  alia  qnam  una  diphthongus  ae  absque  nexu 


I  srniiim  oninem  adhibera  solilus  fuerit,  biue  liau<l 
incousulie  conjiciendum  pnlavi  ,  raapse  Sab.itier;i 
'sstate  »dbuc  merabranis  bos  deliiuisse  sermones. 

V.   Eorttm   ssrmonUU   lilul;  et   anuhjiu.  —  llurr.in 
aiitein  prinius  senno  ioscribitur,  de  Perfecto  ;  aller 


usurpauir;  qni  in  perveiustis  codicibus  perpelous  n  de  eodem  argumenlo,  Atfrersni  e.i  qui  diauu  posus- 
ferc  mns  esi,  Constanler  quoque  in  illo  prsepositto  sionsm  non  dtsirailendam,  ssd  frueMbut  nuuricarei  tmi 
oi  retinel  liiierom  </  ante  r,  e,  m,  n,  p,  r,  s,  eaque  fitciexrfam,  terlius  vero,  de  Cknritote  .  v  ferltaM  <ii.  ij 
a.l  sequciilera  coasouam  non  re.formatur,  nisi  in  vur-      l'uuli  apostoli  ccntro  mofoa  >; ui  bonis  inajdmtf,  liiu- 


!■■)  ajbanno  1580  <<i  an.  I58S. 

(b)  lo  prssfai..  1. 1. 

iri  il-ec  cdilio,  inctepia  an.  I68t>,  ahsolma  fuitan. 
10110  Part.-i.s  iiuobus  in-lolio  •oluminlhiis;  <  t  ilsrum 
Veneiiis  qualuor  in-folio  vuluininibus  an.  17-18,  qua 
niui'  lluiic  eiiam  formis  excudi  curavit  FranciscuS 
Pitierius-in  sua  officina  libraria  Veneta  octo  m-foiio 
volumiuib.  an    1781. 

(J|  ld  e..t,  iion  id  11110  seripluram,  qua  I  ongo- 
liardi  iiiebauior,  populi  quidem  rudcs  ai  omnium 
liiteraruui  experies,  sed  sd  eani,  qua  Itahusi  >«i<t 
<iuo  lemporu  Lungobardorum  re^um  parcbanl  im- 

|lTlo. 


((•)  Km.  Besnlius,  vir  excellens  nmui  laude  \inu 
ti-.  i't  ingenii,  idemque  adan  Bronraa  ri  BMsJme  sa- 
<r>  doctus  arcbcolngia,  ut  -.il>i  eum  acadmnki  Knu- 
scarum  anti  itiitatum  vctustissimat  urbis  » *•  -r-t. ...  ■ 
principem  Lommoni  nomine  elesjrrinl,  stsst)  de  hoc 
codice  in  quadam  rhartacea  scheduU  eirca  »i>.  I"  I) 
iintiiia  reliqnil  :  <  0'  i"<,  i«  swomn.  in-foi 
jchi  .  haracti  ri»,  t  •  ■  ■  »v.i 

auidem   leuHHti.i    ••.■.  *>Aiar   a»»»> 

/''.-ir.:  nmiix*',  </  primo  stvmaiwiM  N     > 
.Vnptiij,  eu . 

If)  5  l".  pp.  21  <■■  i«  ^  '."■ 


93  5EP.tfO.NfiS  tp,i:s  r.%  t.OD 

liim  pncferi.  In  prinri  sermone  auctor  noiiiiuUis 
Scripturarum  icsti  noniis  recitiii-s  nstendit,  Chri- 
stiannruiu  esse,  ut  pervenire  valeant  ad  supremum 
gr.idum  jici ferlioiiis,  suas  nmnes  facullatcs  vendere, 
ei  pretiiini  panpiTilms  distriliucre,  seipic  l)ei  pn»vi- 
denti:e  adeo  ronimi  ti  re,  ni  diviuaj  Irgis  semperme- 
ditatione  detenti ,  scmpcrqnc  prxfeplorum  custodia 
orcupati,  non  babeanl  rar.uum  tempus  quo  cogitcnt 
sicnlaria,  quo  vane  bujus  uiuiidi  inioinmodis  pcr- 
tinbeniur,  qoo  terrestriom  divitiarnm  spc  caduca 
fallaiiiur.  In  aliero  eadem,  qn.e  snperiorc  sermone 
dixerat,  aurtm  confirinai ;  atque  reruin  irrrenarum 
tnnicmptiis,  clahdicalio  qiiam  gioriosa,  ulilis  ac  ne- 
cessaria  sii,  Christi  prxccpto  atquc  1'auli  aposloli 
exemplo  propositis,  ronlra  illius  viriutis  obirectato- 
res  evincii.  Dcmum  in  tertio  sermone  de  virtule  fra- 
tero  e  cbarilalis  (qni  iia  in  longius  producilur,  ut  mi- 
nusscrmoqiiam  tractatus  insrriberem  moralia  docu- 
ineiiia  dog  eaticis  cumulavit,  II  a  ilaquc  pnmo  apo- 
stolica  vcrba  I  Corinlh.  xm,  I,  2,  3,  awlor  expcn- 
dens,  nilii!  nobis  oinnium  virtutum  gcncra  prodcsse 
docei  absque  cbarilate,  utpote  quae  una  corteras 
oinnes  ampleciaiur  virliilcs,  aique  loiius  Cbristiaiia 
I  erfeetinnis  sil  romplementum.  Sccundo  ad  varia 
cbaritatis  opcra  desccndens,  dum  ca  prxcipuc  iiumi- 
litatis,  mansuetudinis,  bcuignilatis  etsimplicitalisessc 
declarat,  cadoimpie  in  Davidica  ei  aposlolica  eleclione, 
ac  in  dominico  cxemplo  contemplanda  ct  imitanda 
propouit;  in  contraria  vitia,  scilicct  superbiam,  invi- 
diam,  r.icundiam,  ininiiciliam  cxteraquc  idgenus  ve- 
bcmcntius  inaurgii.  (uicrim  e  re  nat.i  ilc  D  niiim  iio- 


S'  SSORIANO.  —  PR.-l  FATIO.  9i 

A  stri  Jesu  Chrisli  riivinaeihuaiana  uiraqiw  pei  fccia  na- 
inra,  deque  bypostatica  unione  ac  ile  ejus  baplismo, 
passinne,  moric  ei  glnrinsa  resurrectinue  loquilur, 
nec  non  quiPilam  ue  sacrameuto  baplismalis  cjus- 
dcinque  effertitms  iliss.  r  i. 

VI.  Quibtit  indieiis  hi  tris  termones  adjudhantiir 
Mediolaneusi  episcapo  Ambrosio.  —  Ouoil  amem  bi 
sennnnes  ip  i  Ambrnsio  Hediolanensi  episcopo  iri- 
buendi  sini,  id  permulla  et  idonea  indicia  demon- 
strare  videutur.  I*'ln  illis  quippe  Ambrosian*  locn- 
liones  frequenter  oeciirrnnt,  et  complures  crebro 
reperitmiur  scmeniix,  qnae  prnrsus  Amhrpsium  sa- 
piunt;  ii)  qund  in  seholiis  ideniidempalamfeci.mul- 
toque  pleuius  ei  iiherius  licri  poteral.  Cui  nec  ob- 
stare  t-t  officere  videatnr,  sialiqnando  sermonem  re- 
B  missiorem  in  illis  quam  in  aliis  S.  praesulis  traciati- 
lius  adverlere  sil ;  nam,  ut  Maurinorum  vcrbis  lo- 
quar,  i  slylum  variaii  a!>  auclor.hus,  et  pro  re  »c 
teuipore  niodo  ailolli,  niodo  deprimi  non  ignora- 
mus  (a).  »  Quin,  ui  ipsi  cum  Gilloiio  faienliir,  sei- 
iniis,  novum  i  noo  esse  ,  inqniunt,  si  satictus  doelor 
pro  re,  loco,  temporc,  personis,  sijlmn  mulavit  (b). » 
Kuc  eliam  addi  potest,  rcliquis,  qui  niodo  babentur, 
sermoiiibus  Aiiibrosiuin  ilcrum  ostelriciain,  ut  ita  di- 
cam,  inanuin  admovisse,  cum  illos  collecios  in  li- 
bros  redegeril ;  (c)  noslros  autem,  ciiui  cxtra  va- 
garciuur  disjuncti  ,  eo  modo  quo  ex  cjus  uro 
prolapsi  sunt,  munere  tachygraphi  ita  ad  nos  per- 
measse  impolitos.  Caclerum,  bis  in  graliam  eorum, 
qui  iii iii is  naribus  indulgenl,  notaiis  ,  nibil  sane 
C  oniniuo  conlineri  in  il  is  pronuiuio,  quoila  siyln,(d)in- 


(«)  li!  pr.efat.  ad  librns de  Saeramenlis ,  tom.  III. 
«./>)  Vide admonil.  pnefmam  opusciilodc  Apolott.  al- 
tera  David,  ct  illam  fjtt.o  pnemillitur  lib.  de  Tob. 

IOIII.   I. 

(r)  Atietoris  qnidem,  :«ii  cl.  Majus  in  pnrf.  ad  lih. 
de  Ke  pub  xiii;  pag.  56  cdii.  18:!8,  aulographum 
plcru ini(M c  rroni  hberiore  scriptura  scltedw,  quas  Isi- 
rforus  Otuj.  VI,  14,  defiiiit  esse  i  qood  adiiuc  emen- 
ii.tinr,  ei  necdum  in  libris  redactum  esi.  >  Nemo  >d 
pctissimiiiii  inoris  Ambrosii  fuisse  negavit,  ut  ad  ple- 
bem  jam  sinc  magna  pra-paratwne  (Prsef.  ad  lib.  de 
sacr.,  col.  45'2,  tofri.  III )  habiias  concioues,  postca 
einendatas  in  libiosdisiribueret. 

(</)  lu  liis  scrmonibus  sunt  quaedam,  faieor,  pau- 
ea?  dictiones  quie  nonnullis  nasniis  philntugis  for- 
siian  stoniachtim  facteut,  co  quod  itlasaut  uou  refe- 
ranl  hucusi|iie  edita  scripla  Ambrosiana,  aul  bnna; 
Lalinilatis,  pro  enriun  sentenlia,  noiam  n»n  priefe- 
rani.  Talia  suulverha,  drmandme  pro valde mandare ,  ,. 
distraliere  prn  xendere,  dislraciio  pro  ueuditio,  piarro- 
uare  pretiuin  \el  quanlitatem  vel  odia,  pro  oule  cro- 
g.ire  pretium  vel  quantiiaterii  ,  vel  onli;  odtuni  u\ 
aliquem  habere,  a  qui»  pncrogalio  ;  ei  si»»/are  pro  si- 
mileia  facere  seu  asiimilure  unu  daiivo  construclum, 
Vertiui  quamvis  ba?.  voces  ,  ca  significatione  ipia  m 
his  sermonibiis  ponuniur  aut  peruene  Latine  nou  so- 
neni ,  aul  Ambros  i  liacienus  auctoriiate  c.ncant, 
latuen  haud  ab  Amlirosiano  slyio  recedunt.  l'adeni 
enim  vocabula  veljam  in  auctoruin  scripiis  Ambrosii 
Hedinlaneusis  attate  superiorum  esstahanl,  vcl  apinl 
veieres  juriseonsiiltos  rcperiebautur.  Miinme  proiude 
niirum  si  Ambrosins  verba  adhibuil,  q  ;»■  jam  ejus 
leuipore  inusu  erant;  ininimc  suis  moribus  alicnum, 
Si  juridicis  verbis  lo«.'uliis  est.  lo-e  euiin,  iii  pnle  vir 
lorensj  arie  cxen italus,  passim  in  suis  operibus  pio 


loeo  et  tempore  juridiru  verha  usnrpavil;  ul  Mltcni 
videreesi,  ex.  pr.,  lom.  II,  nag.558,  el  lom.  !ll,  |i»g. 
918,  ete.  Jurisconsultorum  vero  vox  esi  distraliere 
pro  veudere,  qua  saepe  usus  esl  Ulpiantis  in  IT.  ,qui 
etiam  vocabiila  distraciio  pro  venditio  fl'.  1-4,  5.  ii,  a 
iiied.  012,15,8,  cir.  meii. ,  et  prteronflreprn  nii/«fr<>- 
gare  ff.  lor.  cl  cond.  I.  ted  addes  liiiR  habuit,  aiijoe 
lisitata.  lu  siinili  sig1  ilicaliene  verbum  disirnkere 
apudTaeit.  vi  Ann.,  17,  Jusi.  ix,  1.  et  apud  Sueio- 
niuin  in  Vesp.  XVI,  Ofcurrit,  apnd  quem  rl  prerogure 
inveuitttr  in  Attg.  55,  el  illud  oblinel  dcmandare  pro 
talde  mandare  iu  Neron  55,  in  Aug.  1(1,  el  m  Cssar. 
85.  Vox  qtiidem  prarogatiu  a  Lulinis  lexigrapliis 
primum  adliibiia  dicilur  a  Fulp;etitim  tiythol. %,\inl.  : 
al  ut  iniliquiiis  a  disiruhere  distmctin,  iln  a  prerrogare 
pravrogatio  facileicddi  potuit.  Verbuui  auiem  timilare 
pr«  similem  (acere,  seu  asmmlare,  ei  quidem  cum 
daiivo  cnnstrurlum,  usurpat  anliquissiiiius  Esdrieiii- 
lerpres  lib.  iv,  c.  8,  pag.  -tt,  quo  idem  S.  Atnbrnsius 
iioo  scinel  iu  suis  opeiibus  iisus  esi.  i!  -  igtor  ex 
veiliis,  iu  diti,  Ambrosii  ailalc  usitaiis  vel  jnridicis 
niliil  conlra  yvijototYjTa lmrum  sermonum  pole-tevinci. 
Ouod  enini  ill.inoii  rcperiantur in  liucusqiieAinbrosio 
scnptts  asseriis,  v<  I  intcr  vocalmla  reci.e  Lalinitatis 
liiii:  siitt  allata,  id  qiiidcm  nooofficil;  namplerieque 
dietiones  et  in  scnpiis  Ambrosii  vulgaiis  habentur, 
qua-  in  uno  vel  allero  libro,  ei  millo  alio  io  loco  le- 
gunlur,  pleneque  quae  a  Latinis  icxigrapbis  omittun- 
tor,  seii  diversa  si(inilicatione  nolaiiinr.  ita,  ex.  gr  , 
lil>.  iv  lleraem.,  in,  10,  perfuuctio  pro  fruilio,  lil>.  u 
de  Cain  ei  Abel  roiispeniopro  confusio, in  p^a!.  i.iiiii, 
serm.  !,  nag.  15,  eolludium  ptocoilusU,  at«pie  ne 
longius  s«m  lentandttm,  pro  L-nle  mviandum,  elc.  Li 
ij;it'ir  iiisani  bominis  csscl  asseiere  singuios  laudaii  s 
libro»  baud  Ambrosii  opus  csse,  quin  vocabula  nul!«.« 


'JS 


s.  Aur.n  >si:  ukiholvnensis  episcopi 


91 


geuio,  '■>  ili.ir.viero  Ambrosiann  dissidoat.  -"  El  A  tiala  jam  lempors  Imnerairlcii  Josiinat  Incidcrai, 


ii'  quidem  icri  qund  Ai.iIh nsiiis  jn  priuri  sir- 
11111114  iiiilitnrihus  suis  boiu  oiunii  leinporalii 
reliuqiiere  ei  paiiporiuus  jisiribuere  volde  cornmcn- 
•i.  i,  ui  ipprime  ipsiraei  conveuil,  quem  oinnos  imi 
rncullalei  reliqtiisse,  el  Eccleiia  v<l  pauperibui  iri- 
hniise  ex  bistoria  eognoscunu*  (•);  qucm  liujiisinoili 
rigidii  elhices  Cluisiiaii.u  dogmatilni-.  passim  roam 
plebcin  quam  ililigeniissime  imbuere  solilum  fuissc 
ei  i  jusdein  vtilguus scriplis  cerlo  ccrlitis  hahemus(6). 
5"  Aiiilnosium  etiam  intuii  concioiiihiis  habulsse  eu- 


co  prxc  pue  iiervos  n  emhi ,  iit  idvcnus  venenuin 
Ari  iiiortiin,  qui  Medinlani  ca  lempciute  plnrimum 
imicrani,  popnlnm  suuin  cnmmunirei  ilque  de«u«- 
set  nii  iii  s  hisuiiiii'  fraierii.r  cliariiaiis  nmiem  rcdu- 
cerel,  Profecio  illic  Ambrosiua  prtceipuai  Ariaiwrtim 
hsreses,  queli  Cbrisil  divinitas  iinpeiebilnr,  nppn- 
^,  dogmstii  a,  ut  snprn  inmriiiii-,  dnrotnetit.i  lii- 
niande  Verbi  divinilali  pcrldonei  ir.idii;  limulqne 
■iiditores iiios  impeniius  hoittiur,  ne  persequanhir 
in  fralrcm  gr  liim  vel  divina  ope  collaiam,  vel  h- 


lemne  iilud  pra-cipua  <|uadam  cnra  inculcarc,  qtian-  boiibus  jejiiniorum,  vel  a<-si*ltii  ate  oraiionum,  vcl 
topere  Chrisliani  botnines  ni  rugiemlas  sxculi  vam-  vig  liarum  insianiii  omnibusque  vinutum  generibus 
lates  et  inxirlalet  obsiringeteniur,  ut  sacr.i'  leriioni  cnnquisitam  (»),  nrve  uHis  invidornm  pertuilicniur 
■'1  Den  ipsi  possentdic  ac  uocte  liherius  vacaie  iiim  insidiis,  ullis  cnncitcniur  olT  nsii  (f);  sed  domiuicu 
e\  hliris  i/i'  hauc  et  Anima,  de  llono  morttt,  et  uiasi-  g  esemplo  <»lia  inundi  non  pertimescant  (<?):  atqne  i  i 
me  di  Fuija  ttKtiii,  lumque  ex  Enorrarione  in  psal.      patienti  animo  convicia,  proba  ct  mnledictaa  fratri- 


cwiii  (c)  msnifcstum  esi;  ei  id  hoc  nostro  termone 
conflrmalur.  4°  Alterius  vero  sermouis  Unta  est  cum 
Buperiore  colligaiio,  ui  hoium  unius  cognilo,  ui  ius- 
que  qui  fueril  auelor  cogtioscattir.  5->  tjui  nexus  si 
quuque  dcesset,  sententiarum  natura  et  <oor,  stque 
icmpori  conveuieuti.i  dielau  satis  illum  demonsirs- 
rent,  acceptnm  Ambrosio  referri  oitortere.  Etrnim 
procul  iluhio  non  solum  snarunt  faciilliitnm  abdica- 


lni -  flciis,  bujusque  sxculi  prinripibus  (Justina  vide- 
I  cei,  et  ejus  Aulicis,  cxierisque  Ariuiis)  sibt  susti- 
nerenl  illaia,  ut  humililalis,  rt  mansuelndinis  om- 

iiiuin  sinl  cxemplar  ac  iiorina  (ii) ;  i;ui  quidcm  oiimei 
sensus  ihAmbrOSii  operitms  ftoquenier  occuriur.t  (i), 
ei  illis  tiuipoiibus  appiiine  respondetit  (j).  V  Nec 
minui  Ambroslum  redulet  mentio,  qux  in  eo  lit  d.i 
geslis  Elix ;  quorum  passiin  in  suis  scripsis  niemi- 


tiunem  se  in  pat.-peres  dispersionem  in  suis  scriptis  nisseso  narrat  Ambrosius.  Plurimi  enim,  ioqttitlib. 

stinlc    Anbrnsitis,  sed  eliatn  bujusce  evangcllci  per-  de  Elia  el  Jejun.  m.  5,  de  EHtC  qeslis  /reqttentt  divcr- 

lectioniS  con>ilii  non  scmc!  utilitalem  defendit,  el  in  lonrm  tibrurum  sermone  digeztimus  (k).  S°Quin  ciiam 

illud  obtr. ciatues  perslriCU)   cil.itno  insurgit:  cujus-  neophytOS  per  sc  AtnbroMHtn  cousitevisse  doceie  , 

modiexempla  iiipsalmis.eiprxsertiininpsal.cxvni,  eisqueul  aredeundoin  sxculum,   cuiper  baptisroa 

ac  in  epistola  quinquagesima   octava  reiiquit  (d).  C  nunlium  rcmiserant ,  ulilius  deterrerci,  frequei.tius 

C*  Nec  aliter  de  tertio  seimone,  qui  euindem  ac  alii  ii.slasse,  ut  abdicutit  ccrporis  detectatitmibui,  cupitii- 


iiiio  sibi  .lucinrcm  vindicai,  nt  ex  consecutione  patet, 
diceiiduiii  cst.  In  illo  quicpc  Auihroaius,  qui   in  vi 

alin  iii  loVo  iisurpaia,  et  noo  bene  Lalitie  sonatili.i 
cxlilb.-ant:  iu  tnm  int.;;ri  essel  jinlicii  h  s  Q.istros 
sermoues  Me*diolauen-i  antisiiii  ahjudicare ,  qun,| 
p:iuca  vocahula  pr.rlerant,  qu»  hucu-que  Ainbmsio 
auctore  caream,  et  bsud  in  lexica  aurex  Lat  nitaiis 
iuserla  sinl.  ll.ic  qtiidcin  fejje  mul  a  suis  auclorib  is 
deticgan.la  foreut.  necopus  ulluin,  vix  dieerem,  ex- 
ilaret,  cuju^  de  ^-jii^nzi  baml  dubilare  lccre.l. 
I'orro  tl  illud  pr.eclarissimuui  upus  polilicum  ijice- 
rniiis  a  cl.  Maio  nuper  tulgaium-,  Oceroin  prorsus 
esset  ibjudicandum,  co  quod  vncabula  p!us  riginli 
pr.v  se  ferat,  qux  vel  nec  alia  Cicerouis  scripta,  vel 
iicc  lexii  a  exbiheaiii. 

V  rinn  eiiam  obiter  adverto,  diciionum  varielates, 
<iuibiis  iiiuiium  quauiiim  nescio,  veternm  scripu  la- 
horani,  Itcqu  nier  smanuetuinm  perplcxiiati  ct  m» 
d  ii  i.c  dcberi.  Ipsi  enim  aut  verbi  concionaniis  aut 
d  cuutis  1'atns  excipieluui,  aut  e  codice  exsciiiic- 
l  tnit,  ei  si  iliquosob  t  mpnri,  ingusiiain  vel  codicis 
d  fflculisteiu ,  vel  eorum  ignnmiinm  biatus  relin- 
quere  cngebaniur  iu  labulis,  eosileiu  propriii  vcriiis 
explehant,  el  >ic  imle  iuter|Milata  scripU  vulgabani. 
Siquidem  dc  hoc  exceptornm,  urhygraphonuu,  ei 
lilu arim uin  arbiirie  uouseuicl  imiqui  Psires,  ei  em- 
diii  omnes  cunquesti  suni.  Argumenmtn  i  i  pie  iu- 
lernimi  sb  elocutione  desumpiura  piurimum  quiilem 
vslei  mI  dignosi  endns  genuinot  reiua  suctortiin  ;  nwi 
it. i  tiineo.  iii  cinii  c:ci.  ri  n  m  dcs  nt  indic.il,  fai  ■>  t 
i<  mri  vel  alt. r;i  i  usiiin  vuco  punitui  operura  yvu> 
tTnrrqn  neg  m 

,  ii  I', .i.niii-  ii.,Vif..  55,  loifcro.tii ,  n,  58,  ni  iilon 


■,  o>  ii, 


■ 


i  i 


pag.  X.  I  iiii.    III.    ll    pl  n  ' 


talibns  oniiiibns  mvndique  illirebris  (')  in  pcrpctinim 
sa.'culonioicrcnlur,  et  ctele  euui  tUliristo  resurgereul, 

lesUntur. 

(b)  C>»fer  sidiein  libros,  quilius  litulos  fecil  de 
Ahraham,  de  Nakmthe  Jeiraelna,  lom.  I.  de  Ufieiit 
minislrorum  sparsim  lom.  III,  at|tie  in  Emnrelioii. 
i)i  paii/.  cxvill, pixscrliin S  rin.  12,  pag.  51  etseqq., 
ti.m.  II. 

(c)  Tntn.  I,  a  |ip.  418,  lS8,49l,el  tnm.tl,  a  p.350. 

(d)  Toiii.  III,  cui.  t<m. 
(i)Serro.  5,  §  I. 
(01bid.,|8 4.  S,  tl. 
(.?)  Ibid.,  S  7. 

{*)lbiii..  &§'.  il>- 
D     ii)  Cnnira  Arianos  prxcipiM»  d-cert^.t  Ambrosius 
in  'ibrs  it  interptU.  Job  tl  "■•  nj,  lib,  I,  9,  et  u,  t 
et  0,  lom.  I;iu  evharral.  in  piai    \liii,  xiv,   xlvh, 
xi.vni  ct  lxi;  io  Essettl.  iu  /•w.,  tom.  II;  n  lib.  ri^- 
Mijstenis,  dt  yiic,  tom.  III,    et  de  Spir.   Sanct.,  dt 
Inenrasl.,  Umu.  IV,  aiquealibi  soarsiB.  Qumi  ven» 
atiinet  jd  fraternam  eharitatem  servamtam  wnsus 
iuui  ibsimiles  scripli  Ambrosiini  abunde  suppedi. 
i.mi,  ntex.gr.,  inps.il,  xxxvu. 4S,  ixxvui,   10  ct 
mi|     ii  cxvm  serm.  (i>,  p.ig.  5,  10,  H,  50;  term. 
li   p.14,    1',  .-t  senn.  i.S,  pag   15  ei  i«qq. ;  is  I 
vii,  18,  59,  et  viii,  34,  lom.  II,  lih.  u  4»  i'lfii-. ;«  eep 
15,  at  uc  ,'inst.  I!,  pag.  9,  st65,  pag.  83,  inm.  III, 
qiiie  inier  tanl  <  hic  ciusse  suffleiat. 

Cnusule  Paulinura  in  VintS.  Am4,,  n    lie< 
se.iq.,    iii'.  iioii   pjnsd.   tnihtnsi  tptsiotas    I  I 

iomi.  V.  ac  iln.l   serm.  de  .'  I  >:d  t    W 

'.i .  i . 

I  nni,  I,  col 
.  i  i  ib.  rfi  Uvno  .ici.ij  :n,  9,  : .■iii  ',  ■  o     ,  ■.. 


97  SEP.MONES  TRES  EX  COf). 

res  nolissima  est  (a).  En  aulcm  similia  leguniur  in 
liis  Sessonanis  sermou  bus ,  quos  pariier  quoquc 
liabuil  ad  iUus,  qui  jam  divioa  professinne  depuiaii 
snnt  ccelo  (/>),  quique  jain  niorlui  per  bapli&mum 
n  iialilnis  mundi,  nobililali  per  grat  am  nati  sunt 
m-lo  (•:>.  9°  Nec  ui  hos  seimones  Iribuamus  Am- 
brosio,  indc  nihil  v;delur  accedere  coufirmaliunis  , 
quoil  in  illis  ad  vigilius  liaduccndas,  hymnosqiie  ct 
psalmos  camndos  Gdetes  iuvitet  (</) ;  uaiu  h  c  niliil  in 
snisscriptisfamiliarius  Ambrosi  i  (e);  quem  priuium, 
Justinc  persecuiioue  fervenle,  v  giiias,  ac  ul  hymni 
et  psalmi  in  etclesia  canereniur  sevunduin  morem 
Orienialinm  partium  instituisse.tumS.  Aiigusiinus(f), 
ium  Paulinus  in  Ambrosii  Vita  (y)  lestantur.  10°  et 
11*  Veriiiu  ul  arguinenla  aiia  ium  essent,  duo,  ctcili- 
rcl  lam  suiuma  eorum,  qua;  in  bia  sermonibus  di- 
cuinur  contraclius  cnm  eis  ,  i.u  in  eoarraiionibus 
iu  psalmis,  prjssertim  psaluii  cxvin  fusius  ieguntur, 
consen  -io ;  quam  eadein  ,  qua  iu  illis  uiitur,  ut  in 
liueusqiieadiuis^ia  Ambrosiioperihus  reperitur,  Vul- 
(.aia ,  vel  sola  sulficerent  ul  Ambrosiaoos  bos  nosiros 
sermones  esse,  nemini  certura  non  fierei  ct  explura- 
tiini.  Iugenue  lamen  faieur  illic  quandoque  aliis  ali- 
i(uud  sacrx  Seripturc  lncos  vcrhis  c  lari ;  ai  id  nibil 
prorsus  mesc  scntenliac  officere  asscr  i  :  tum  quia  <  ex 
operum  S.  Anibrosii  lectione  (ui  NalalisAlex.  veibis 
U'ar(n),  quacBened  ctiniediiores  coufirmant  (i)  )eou- 
siat,  euin  nnu  iisdem  seinper  rerbis  eosdem  Sci  ipiurx 
sacras  loo-s  laudasse  ;  >  ium  quia  iu  Sessorianis  scr- 
mouibus  biecnonconfiruialurdis-eiisio,  uisi  rjro,  et 
in  iis  taiitum  locis  cii.md.s,  quos  diversis  semper 
verhis  usns  e-t  Ambrosius  ciiare ;  ttim  quia  varietates 
iliac  talessu  i,  ut  qum  duplicero  arguanl  versiunein, 


SESSOIUANO.  —  PI(iF.FATiO.  »<? 

A  potius  extlndaiit;  qna?  quidem  omnia  msxime  iiqueni 
ex  variis  lcciionibus  cndicis  noslri  lexiui  subjectis, 
ui  iu  re  orulis  ipsis  inspicienda  dinlius  iinmorari  su 

pervacaneum  mnninn  sil.  ac  inutile.  12*  et  15°  Prse- 
lerea  certe  pneierire  non  possuin,  hisce  in  sermoui 
b'is  pro  An  bro^iano  inore  niinquam  auditores  allici , 
neqne  accuraUim  ordinetn,  nequc  artiliciosam  parti- 
lionem  servari;  simulquc  auiraadverli,  auctorem  non 
seoiel  respicere  ad  S.  Uasilii  oper.i,  quem  loutein 
Anibrosiura  in  su:s  pangendislibris  prajgu-tassecer- 
t  ssimum  est.  Ex-taui  qiiidem  prx  aliis  S.  Ilasilii  bo- 
milise,  qu.-c  inter  editas  stml  7,  *,  20  el  21  ( j),  cujus 
sarie  materia  cum  istis  Ambrosii  cnnrionihus  b.md 
p  rum  liahel  affinitalis.  14°  Quis  dcinum  ignorat 
multos  Ainhrosia  os  exridisse  serniones?  Profecto 
B  Uaurini  inulios  Antbroeii  deperddos  iuemorant  (*), 
piure>quc  vel  inde  con jicere  est ,  cuin  uiliil  certius 
sit,  Amhrosium  non  modo  singulis  diebns  domiuicis 
cnncionatuinfui-se,  rerumeliain  quoiidiano  sermonc 
slalo  annl  icmpore  ratcchumenos  ,  coiiipetentes ,  ei 
recens  baptizatos  (/)  inslruxisse ,  ut  ex  ejusdem 
scriptis  (m),  ve!  et  ex  locolenlissimis  Augustini  et 
Paulini  lestimoniis  comperlum  tnbemiis  (u) :  anec- 
dotos  ergo  Ambrosianos  invenisse  sennoaes  niihi  in- 
videatnemo,  neque  eonfideniis  me  in-imulel.  16* 
El  re  qoidem  vcra  nonne  horum  sermonuai  Amhro- 
sium  aticlorem  facit  Sessorianus  oplimx  notae  codei 
miscellus  (o),qni  intidus  millc  et  plus  annis  has  Ai.i- 
brosianas  gemoias  obvolvill  In  eo  quippe,  raanu  co- 
dicis  aiiiiqniiaie  piri ,  S.  Ambrosii  noniine  hi  ires 
inscribuiitur  sermones.  Cui  ergo  hujus  noininis  viro, 
ne  codicis  prxlergrediamur  setatem,  illos.prxier  Me« 
dio'ane 'scni ,  tribuemus:  Non  certc  Ambiosio  Oii- 


(a)  Yidesis  hac  de  re  Augustini  Confessiomun.  lib. 
vi.  cap.  5  el  4,  mc  ntui  Ambrosii  0|>era,  de  t'uga  stv- 
ni/i,  de  Jucob  tt  Yita  btao.  ei  de  ilyslrriis 

(o)Scrm.  1,  S  1.  p.  12  (Infra  roll.  409-112) 

(c)  S.  rm.  5,  §  10,  p.  20  (Infra  eol.  i 35). 

(rf)  Serm.  I,  §  i»,  elsemi.  o,  §11,  [ip.  6«  30(7n/rn 
coW.  iloel  U0). 

(e)  Ita  in  lih.  iii  llcxaem.  I  ei  5;  lib.  n  de  luler- 
pell.  David.,  6,  lom.  I,  in  pnrfitl.  ad  ps:il.  I,  et  in 
l'S:ilmis  XLVin,  25,  cxviii;  scrni.  7,  pag.  25,  lom.  II, 
ntque  aldii. 

(;' )  Augustinus de  sua  m.itte  jam  Uttliolani  rom- 
inoran  i  ita  larjtiutir  lih.  ix  Confess.,  c.  12  :  Ibi  tnaler 
mea,  ancilla  li.a  (sciluel  Ambmsii)  aolliciludiiii»,  el 
r  gHiarum  pr  miil  lenens,  oruiiouibus  vivcbai ;  et  |  ost 
pama  prosequitur :  Tune  Injnmi  el  psalmi  hi  caueren- 
tnr  tecundum  morcm  Oiientaiiuni  purt!iim  inslilKlHm 
es',et  ex  illn  in  hodiernum  retmlum,  mullitjam  ri  (icne 
Diimiftat  qreijibus  iuis,  et  per  emlera  orbi*  imitaiitibns. 
I  unstile  eiiain  lili.  ix  de  Civil.  Dei,  12,  col.  162. 

(o)  lbiil.,n.  15,  :iit  Ciiuliniis  :  Hor  tempore,  ueinpe 
qno  Ariani  basilicani  Portianani  invadere  uiieban- 
iur,  pr  mum  antiakotue  ,  liyuini,  ac  vigilia?  in  Kcclesia 
iledialanensi  celebruri  cocpcrunl.  Cujus  Cttebritais  de 
lolio  usque  in  hodiernuin  dieni  non  sotnm  in  eadcm 
Eeclesia,  verum  per  omnes  pene  Uccidenlis  piovincws 
ntanet. 

(/i)  llisl.  Ectles.,  sa2C  iv,  parl.  i.  p.  I>0S,  co'.  2. 

(i)  In  pnefiil.  ad  I  lirus  ae Sacramenlis,  lom.  III. 

(j)  Tui.i.  II,  operuni  S.  Bjsihi  edili  Paris.,  an. 
17.11,  p;,g.  51,  6  ,  ISlictseqq. 


(k)  InPnvfat.  ad  tom.  III  el  IV, opcr.  S.  Amhrosii. 
Yide  eiiam  sis  Cerilielum,  Hisf.  ijcuerale  da  Auteurs 
saercs,  el  rcclesiasiiques,  lom.  VII,  pag.  574  et  seqq. 

(/)  Tiiia  h;ir  iiervetiistii  dislinclio  cuin  cndicibus 
Valicanis  explieatnr  a  cl.  Mnio  m  imia  1  nd  Expla- 
nal.  sumtoli  B.  Nicctar  Aquilein.  episcnpi  ,  pag.  55 
Koiiiaita:  edit.  an.  1827. 

(m)  Lih.  de  llvsteriis  i,  l"m.  III,  col.  l\  8. 

(n|  Reapse  Ambrosium  siiunlis  diebns  dominicis 
coiiridiiatnm  esse  lesiis  esi  Ati^ii-liiiiis  lib.  vi  Con- 
fess..  r.ip.  3,  scribens  :  Eum  quidem  vi  populumver- 
r.  bum  veriiatisreclt  tractanleill  omni  die  donttnico  andie- 
bnm.  De  assiduiiaie  ve;o  ,  qna  bapiizandns  docebat 
Ambrosius  ,  sic  Paulinns  in  eius  Vita,  n.  58  ,  lo  ,ui- 
tur  :  In  rcbus  ct  am  dicinis  iniplend  s  fortissimus,  in 
Itintum  ii/  quod  sviiius  crai  circn  buptisundus  so/u.s  im- 
plere,  quinque  poslea  cpiscopi  tempure  quo  deeessil,  vic 
implerent. 

(o)  In  codice  (:Ost  nomen  Ambrosi  litnliiS  episeopi 
omilliiur;  allainen  nnn  hinc aliquis  hos  sermtiuesal- 
teri  Ambrosio  a  Mediolanensi  epicopo  distincto 
accepios  referat :  nam  si  cudicis  a?t;il',  si  STmoituni 
siylo,  el  sfiiteniiis  ,  enrumqiie  aucluris  moiilius  ,  .-i 
instilulo  rato  uabeainr,  iiulli  cjus iiominis,  nisi  Me- 
diol.inensi  episcopo  tribneiidns  esse,  faleaiur  oporlel. 
Cxierum  luni  sanctitaiis,  cum  diguilalis  titulos  pas- 
sim  in  ant>qiiis  codicibus  Vfl  consiieludinc ,  vel  po- 
lius  soeurdia  pralennillunl  lilnarii ;  el  qnideiu  ni 
hoc  ipsti  ctidice.ex.  g.,  iiwiuulla  opiiscnla  simpliciu-r 
t>.  Angiislnio  ciinslanler  iuscriblliilur,  qiia;  i.iiien  .i.l 
llippoua!  e,  ise"piiiu  cerlissimc  prriin  ni. 


0«  viar.usil  MED.OL 

lenia  disclpuli,  .'i  Eeclevia)   Al  landiinu  Jiaco- A 

no  (a);  n i,  qul  s.  bidyml  ojustl \i-  i  uitirin.e 

Ktii.-sic  docorls,  Ruruil  slaie  •  ■■■  ll.irum  euim 
ulerque  noc  eplscopali  riignilale  prxfulsit,  nuc  ad 
populuu  sennonca  ii.iiinit  .  qui  lune  Ujmporit  i  sulis 
episcopia  ut  pluriwuiii  hauebantur;  ulorque  Gncce 
•crip.ii,  ei  svrmones  noairi  qum  Lalinaui  c  Grsecu 
iiiitrprctatiunem  reolohja.nl,  euu  prorsua  ueluduu  . 
N.:c  sii  i|ui  Ulos  Amhrtn<jn  Cardiicenai  in  Gallia  epi 
hcopo  aseribat;  num  quimvis  Sessorianiim  u>s.  qtiis 
arenetypuiu  fuisse  dicerei,  lamen  hoa  scrmonesvix 
et  nc  vix  qutilem  Carducensi  Ainbrosio  acci  ptos 
i.fiin  putrril.  Etenim  Ambrosiua  ille  lantuin  post 
inedium  saec.  vm  ad  episenpatura  eveetui  est  (c\. 
it  bas  conciones,  quas  nonnUi  episcopi  rulus  esse 
elarissime  paiet  ,  r-odex  exhibel  laudati  episcopi  l) 
ac.taie  major  ,  stilieei ,  ul  .lixi ,  s.icilo  vn ,  vel 
ail  sommnm  ssculo  vtn  ineunte  conscripius.  iline 
prursus  flocci  facienda  csset  et  corum  opinio,  qui 
lins  sermones  Ambrosii  Auipcrti  mnnachi  (d)  opus 
esseeouiciiderenl;  nani,  pneierquam  quod  illius  nou 
essalum  cx  morihus  elinstiluln,  luin  exstylo  etfonna 
tcribendi  aucioris,  inm  cx  divcrsa  biblica  versione, 
qwa  illc  uiitur,  satis  commode  probari  queat  (>•), 
eiiain  ui  illi  abju.licaremus  ,  uua  prx  cuMeris 
ratio  sufficerei,  qua  Carducensi  episeopo  abjndican- 
,los  pulavimus.  Siquldem  e i  Ambrnsii  inonacbi  3ela«, 
nc  cnni  Trithemio  inler  scriptures  cum  refcram,  <jui 


\NE.NSIS  EPISCOPI  tOO 

flnruere  sawulu  n  exeunte,  lamen  haud  revucanda 
ii  i.i  wi.  cirviler 700,  nec  ullra  an.  778  produrenda 
cst,  Pono  iifiio  circiier  760  eomineulQriis  m  Ap  - 
calypsim  clurern  ewpil,  el  anno  778,  ut  est  emditu- 
rum  prubebilior  seitien  ia,  iium  Rouiaiu  pcrgerei, 
diciu  vidit  extrcmmn,  po-l  quam  duubus  iluinaiat 
n. .  uslbus,  1 1  liirbus  25,  iisdemque  non  paciftcc,  iu 
uioiiasterio  S.  Vinceutii  ad  Vtilturiium  proje  llenc- 
vi  iiluni  abbatis  inunere  perfuncius  esset.  Iteltipium 
o-t  igiiur,  ut  vel  disliui  iiiui  a  laudaiis  in  priiuii  sep- 
lem  Keclesiae  saeculis  alterura  excog  lemus  Ambru- 
sium,  »el  cudicis  luctoritatein,  ci  vetustatem  in  du- 
iiiuui  vocemus.  Nemrum  quidem.  Uno  eig.i  Ambiu- 
sio  Uediolanensi  Sessoriani  codi.  is  auetoritaie  bi 
sermones  adjiidicandi  sunt.  Quanta  vcro  hujus  codi- 
,  is  sii  auctoriias,  cerlatim  docenl  summi  auctures, 
qul  vcl  illuui  summo  in  preiio  habuisse  lestautur, 
vel  cx  eo  tiini  S.  Augtistiiii,  cuui  S.  Maximi  Tauri- 
iuii  is  episeopi  nova  srripla  ero.'riini. 

VII.  Aneioru  tfui  i<»i  ntnl  coiice  SrMoriono,  tw  i>e 
eu  sunt  loculi.  —  1'r.no  ilc  liOC  ootlite,  qui,  ut  Mlpra 
dixi,  olim  exstitit  in  monasicrio  N  naniu'aim,  a  qi  o 
lt..iuani  delulil  Jc  suo  urdine,  nec  u<  n  dc  l'.e<  le-w 
universa  optime  meritua  ililarion  Rancaius,  tpii  Ses- 
sorianx  Bibliothecx  auctor  fuit  (/'),  sic  in  sun  Mnseo 
Italico  loquilur  inclytus  Mabillonius  (g)  <  ln  codice 
Romano  Sancue  Oucis,  qui  ftiit  oliiu  menasterii 
Nonautulensis,  anic  ammui  octiiujentesiinum  acqui- 


1'irfe  Eosebiuni,  lili.  vi,  18  ;  Epiphaniuai,  kaer. 
<;, . .    S.  Ilierouvmniii ,  de  Scrip.  Eccles..  cap.  56. 

i,*)  CmVer.  du  l'io  i-t  Morcri. 

U)  Plt.r.tde  boc  Antbrosio  legunlnr  fliaf.  (iif.  de 
fa  France.  tiun.  IV,  pag.  157  ei  m»i.,  ac  apud  Ceillc- 
lium  I  b.  snp.  cii  ,  loui.  \lll,  p^'.  483. 

(rf)  llujus  Ambrosii  gesta  referi  Uabillonius  Ael, 
Sncruruni  orrf.  .S.  /,'.»<?./.,  vul.  IV,  saicul.  m,  p.ut.  n, 
a  pag.959.Vide  etiaiuAiuista.sium,p.'ig.  I7ileisei|ij 

(e)  L't  rursus  demoiistrem  h.;»  si  nuuncs  solo  epi- 
scopo  couvenire,  prutii  ail  solusoliin  perlinubai  cjii- 
scopos  calecbumeuos  et  neupbylos  instrucre,  diutiu-. 
iiiui  iiiiiii..rali..r ,  nec  ;c  pie  operosius  runabor  <<  leu- 
ilere  quantum  surnioues  nostri  a  <u  iribus  et  insiiluio, 
quaiiiiun  a  slylo  el  forina  scrtbcndi  Ai.ip.it.  ilissi- 
deanl.  Pauea  lamen  prupcraus  pcrcurram.  Uuippe 
Atitpcrttis  iinilibi  few  in  suisst-ripiis  munasticam  r.:- 
eulam  non  laudal,  vel  su  niuuachiun  a.i  monaehos 
ailoquentein  uon  t.rodil.  Praeieiea  Auipeni  so  ipia 
qui  atleute  perlegt-r.i ,  in  ipsis  sajpius  S.  Au;jiis:ini 
eloeuliones,  anlitliesus,  <t  ferc  ahquaudo  ii.tc^ias  iu- 
veniei  periudos,  nec  nou  sarpius  blandas  >u<'.cs,  ut 
Frairt*  •iitettittinu ,  etc,  at<|uo  his  similia ,  el  al.a 
uonnulla  eidem  fantiliaria  vciba  repcriet,  a  quihus 
omnihus  semiones  nn^iri  iia  proisus  alioni  suui,  i.t 
iio  syllabam,  v.xdicercin,  eiun  Auiperli  scriplis  c<mi- 
iuiii.it.  habeani.  Insuper  Autpertus  hiblica  versione, 
•pine  uovani  vix  Vulgaiam  reddil  ad  verbum,  idonquu 
diversi  prorsusab  ea,qua3  in  lns  seriuouibiis  ro  .- 
rittir  versu»,  nsus  osi,  m  cx  ejusdem  ei  nu  n.<-  <  o  l  <• 
lioue  iiullii  uoi^uiio  .i<  prchemles  ,  salieni  si  cuusulas 
apud  Uarieuem,  lum.  IX  lmpf iw.  Col leci.,  uaj  I 
%Xl ,  3*29 .  eic,  ae  in  UibBoih.  folrnni,  Cnlun.  edil. 
iinii.  Xlil,  pag.  «KO  el  4W,  ubiAulporti  scnptaquutr 
quol  exsiaui  vii  gaia  iuvemes. 

(/)  lic  lioc  . i.  vir..  ei  nuuniia  .i.inii.i ii>  latidc  •«■ 
loiiiio  lusephut  liiaiioliiiiius  iii  parl.  u  sui  Ewtiyttia- 
tii,  duiu  iui  r  al  a  plura  qtioruindam  coilicutn  Sos- 


surtanx  bibliuthecai  specimi  a  exhibet,  fol.  -S9!> 
T<:rso,  bis  verbis  loquiiur  :  «  lu  renerah.  mmiasierio 
S.  Crin  is  iu  Joriis.ilo.ii  msigiiis  pxs  al  bil.lioiheea 
m  s.  cuilioihus  roforta,  opora  cl.  viri  liilariouis  Itau- 
cati  Mcdiolanensis,  nmuachi  Cisierciensis,  sui  ordi- 
nis,  dum  vnctvt,  prncuraloris  a.  pracsidis  in  ll.ilia 
C  generalis,  in  recogniiione  librnrnin  Syii  curum,ver- 
sione  Araiuoa  bibliorum,  explicatione  cuolrovi-rsw- 
riuii  fi.ioi  i^iiiii  ,ue  summis  |>oiililicibus  Pauto  V  rt 
sulisoi|tic  iiiim.  oxiuiio  pro'.aii,  (iii  <ixit  uuuos  69, 
i.luii  ,tii' .lio  I-  Apnlis  an.  I <.<■".,  ut  scribil  Maliillo- 
niu  (in  /tnur.  t.nlic.  p.  90).  Id  vero  (l..iul<li  Ha- 
biliomi  1'erc  stit.l  voilia  I.  c.  umi.  II)  p  wipue  iu 
cjus  I iu. k in  veriii,  uuoil  varius  cmlices  ex  b.li.c 
ioi.ii  i-t.  i  ts  ■  ouipusilos  >iuiIium'  <<>  I.  -gii,  <|.iibus  il  cla 
liibiioilteca  celchris  evasit.  Kx  ea  ertiia  osi  pneclara 
ill.i  S.  Angu  tnii  i|ii  tul.i  atl  Alvpimn,  qu;*  rst  .<< 
uova  c.liiuiK'  "iJ,  ii  a  'i.pioi  uovi  surmmies.  De  lanlo 
vi. u  .  ii..m  vidcri  pmesi  Fumac-itlius,  qui  >j.i>V  t..iu 
tliii-.iiu-i  s,  i.p  n,  ei  llnvi.o  vulgavii  a.i.  I  n<i. 
II  c  inudo,  .  t  iugraii  .iiiuii  crimen  Iturr.o,  l.au.l 

s.lt  nii.i  pi.it. .|o  iiu  stipra    aiiilaniiu    t iiont'      .iiii.ii 

oarJ.   Joachiiiium  Bosulium,  virum  utiquu,  m  aii 

I;  I...  Ii.n  u^  I.  1 .,  moiltiiii  <io  ptefuis  ..<•»!  utinnt  '/hjim 
siiuiufur  rfocl  ...<  ;<"/i, ii.ii. /niiifft"!  i|uippe  qm  01  »p->e 
1,1.1111  suluui  ■.  -mii  .111 1111  bibliuihecaiu  rarUsuMirtiM 
11I11.11  iiin  iupii,  01  umiiiulhs  proti.iSissiitns  o...l  oibus 
1  i\ii  ditavitque,  ver  un  eiiam  ecenobiu  u  basrwlajm 
.  \  ssse  riixil,  et  bih  iotbecariutn  iustitui  cur.-tvit. 
liiaiioliiiiiii.  sciibens  supr.i  relata  verba,  1 1  li.iii  . 

liiM.it......*  ..;•/..    iNCofMRI    'lllll'"    lOMIM  Dl.'1'l.lr:  Si.Ki 

,im/iie  v,  quod  prorsus  a  veriiate  altsonumobl  hh 
munachi  Benejictiuo-Cisloreienses  >'■<  anno  !■ <">">, 
l'  o  IV  poutilieu  inaximo,  jaiu  SessorianuM  N»oo 
liiiim  itihabtiasse  couslai  ex  Msie  a  balum  aJ  o.iooiu 
IIimiiii.c  rjusdem  mouasterii  posiut,  qunui  Itai.uuiir 
dtis  Uomii  us  11  l"">u  it.iiii.iii-.  ivpis  vuljj.iii. 
(g)  Toui   I,  p.in.  ii,  p.  ■*,  5  ». 


10! 


SERMONES  TRES  F.X  COD.  SESSORIANO.—  PR,EFVII" 


102 


muis  nh  Nnsolmi  alili.iie,  roulineuiur  liomilia:  73  :  A  ris.simis  verliis,  el  quidem  |irima  iiiauu  '->.  vm!niis:o 

i'i  quibus  pleraque  in  Sancli  Calli  exemplari  ha-  inscribtinlur.  Alqoo  ln:c  Inco  rem  crudiiis,  m  spero, 

heulur.  Inscriptuui  eral  in  froiiie  codicis  noinen  au-  jucundam  ira  relicebu  .  neuipe  quod  e\  hoc  ipso  ci- 

cioris ;  scd  eo  ubraso  sancli  Ambrii&ii  nomen  substi-  rfjce  plane  eviuciiur,    Mab:l'oniuiii  ri  laudatum   S. 

iiiiiiiu.  Maxini  i  pars  Uinen  harum  liomiliarum  sunt  Maximi  editureui  iu  numeraadis  sermonibus  ,  <|ui  a 

Maximi,  lametsi  qua-.lam  aliae  llicronymi  ei  Angu-  cit.  pag.  129  in  lioc  coilieu  coniinenlur,  liaud  accn- 

Miui  sul»  coriiin  nomine  inserix  sunl.  »   Nec  aliis  rnle  ipsnin  rndicem  cimsuluisse  ,    cuiii    priinus   eos 

verbis  linnc  cuilicein  celebral  Blancbinius,  simtili|iie  omnes  73  numcraverii.alii  r  quamvisiitS. Maximi  CO 

novissiinns  editor  Romanus  nperum  S.  Maximi,  qui  rceognovcrit,  Lanien  iu  n  titiis  p-xviis  (  c)  dnos  et 

in  prsefatinne  («)  ita  illnm  accuralo  describit : <  Aller  sexaginta  e isi  ripfcrii.  Uterque  enini  satis  liaiiuit  ad- 

esi  prxcfpuorum,  quns  dixi,  codex  Nonantulaui  olim  veriere  tiiilicem,  qui  hisee  sermonibus  fol.  cii.  recin 

monas'eiii  in  agm  Mutiuensi,  nunc  Romanae  biblio-  praiinillilur,  et  titruinqtic  ideni  inilex  fefellit;  nani 

ilieca:  Cisierciensiuin  monacborum  Sancta:  Ciitcis  in  in  eo  gcminato  num.  13  nuincraniui  ires  ct  septna- 

Jurnsaleni.  Csi  is  coiiex  inembranaceiis  in-fol.,  nola-  ;:inia  scrmones,  quamvis  reapse  sinl  lituli  7f  ;  simul- 

lus lero  XC,  ut  frons  cxlerior  voluminis  exhil.e',  que  Maximn  62 1<  ibiianlur ,    etsi   eoruni  pasiremns 

quanquam   inius  pag.  1  prae  se  nunieruin  CXXXIV  B  numero  Cl  noietur.  Neque  veru  iu  numcro  soluiu  , 

feral;  cxicrisque  hujtis  bibliolbeca;  codicibus  ul  an-  sed  etiam  in  liiulis  S.  Maximi  editor  cuui   iiulice  er- 

liquiiaic,  ita accuratiore  Seripiurx  lectioue  integriia-  ravit;  quod  ui  caiius appareal,  liic  opei.-c  pretium 

tei|iie  prxcellii,  spectatque  ad  vn  vel  sumniuin  ad  duxi  omuia  per  siugtila  retenscre,  qu.i- iu  hoc  eodein 

viii  Ecelesiai  seculum.   Ouetus  liiteraruin  in  eo  Ro-  codice  Cniilinentur. 

manus  esi,  a:iaiis,  ut  aiunt,  sccumla:,  paululum  ver-  VIII.  Qua:  in  Seuoriano  codice  eoniinentur.  —  l\i 

ccns  :ul  Liingobardicmn.    \   pag.  129  a<l  ItiO  sexa-  qudem  haietur  iu  eo  fol.  I  leeto  S.  Augusiiui  ser- 

ginia  parlim  bomilias,  partiin  sermones  complectiiur,  mo  de  Nuptiis,  qui  absqnc  tiuilo  inc.  t   Nuptix  iu 

(lequiliusemiiieiilissimuscardinalisBcsniiusin  indice  quibtis  Christus  ct  munerator,  ei  conviva  decubuil, 

liib!iotliecx>  SancUc  Crucis  (b)  sic  statuit  :  uuctorem  ete.  *  l)es.  i  Itaque  illi  desiccati  sunl  cl  aruerunl ; 


eosdcm  liabere sanctum  Maximum  mihi  f.ertum  isl.  >Quod 
auteni  hi  laudatissiini  viri  in  Scssoriauo  codice  uul - 
liun  Ambrosii  genuinum  scrmoncm  memorent  inve- 
niri,  quin  oiuiie-i  quarovis  receniiori  manu  Ambrosio 
tribuios.  Ss.  Augustino,  Hieronymo  ei  Mnxiino  ascribi 


nos  vern  comed  mus,  1 1  bibiinus  ,  et  refecti  sunius 
ner  ipsum  Jesum  Cbrislum,  qui  vivilcum  Pairc,  el 
CUIU  S|ririui  sanclo  in  s.x'cula  sa>»  iilorum.  Amen.  » 
ilunc  sermonem,  in  quo  Augtistinus  tuetur  adversus 
Manichxos,  vere  Christum  instituisse  conjugia  ,  in- 


velini ,  id  ueminem  movcbii ,  qui  atteme  cnnsi-  ^*  !er  edilos  repcrire  non  potni.  Porro  dc  bono  Nuptia- 
deret,  illos  de  iis  lantum  sermonibiis  loqui,  quos  co-  rum  sermonem  lialiuisse  Angii-.iimun  eonstai  cx  ejus- 
dex  a  pag.  129  compleciitur,  n<»n  vern  de  nostris,  dein  fragmento,  quoii  «x  Bcda  el  Horo  affenint 
quos superiorcs  cxbibcnl  pagi  llae,  quique  in  il  is  cla-      Maurini  t.  V  oper.,  parl.  n,  col.  1319;  at  nulla  cuiu 


{a)  P.irt.  i,  §  5,  pag.  I(i  cl  seq.  (.Voslne  Palrvt.  l. 
L\  II,  eol.  17-18  .*■/.) 

(f>)  Utinain  mudo  index  ille  exstaret !  nus  enim 
accuiaieel  erudile  docerel  quae  quanlaqne  preiiosis- 
sima  in  ea  olim  bibliollieca  fuissent;  sed  evteruisar- 
mis  Italiam  invadeutibus,  htbbntbcca  auno  1809  ex- 
pil.ili,  una  cuni  variis  inss.  codicilius,  inu|lisi|iie  ra  • 
rissunis  libris,  et  liic  index  pessom  ivit  nnn  sine 
in.igno  litteiari.e  reipublica!  dcirimcnto.  Ilis  qtikleiu 
inss.  codicum  in  bibliutbecis  delitescqntiuro  cutalo^is 
iiitul  csse  utilius  ail  exoruandam,  aiuplilicandam,  et 
nliius  proveliendam  rcm  lillerariam  apud  dm  los  ex- 
plnratuin  confessumque  est.  Verum,  pra-ter  ea  qiiT 
supra  retulimus,  hxc  etiam  pr.euoiata  exsiant  de 
lioccodicc  ab  eiiiiiieniissiiiio  vm  iu  cliarla:  plagula, 
qu.e  esl  ipsi  codici  iu  Ironte  assuta. 

Cod.  loi. 

Conlinei,  paj.  \ ,  sermonem  S.  Augustini  de  Nupliis; 

a  paq.  'i,  lihros  Confessionum  S.  Augustiui. 
2,  f.  8o,  S.  Ambtosii  sermo  de  Caritaie. 
5,  /.  81,  S.  Hieron.  Epitapkium  S.  1'aula:. 

4,  f.  8S,  >>.  Amfrrosii  scrmo  dc  Perfeclo. 

5,  f.  89,  Cassiani  cotlaiiones  septcm,  quai  sunt  abba- 
lis  Chwremonis  et  ah.  Josepli,  et  tn  editis  sunt 
ab  II  ad  17. 

0,  /*.  129,  i'.  Maximiserm.ines  61,  nni  lamen  in  hoe 
codice  Iribuuntiir  S.  Ambrviio. 

7,  /'.  169,  S.  August.  scrmo  di  co  qiwd  sciiplum  esl : 
II  ic  est  dics.  quein  fc.il  Dominus. 

8,  /'.  109,  S.  Hieromj.  sermo  dc  Esodo  i  i  Quad  a<j. 


9  f.  170,  -S.  Atigust.  sermo  ad  Compelentes  et  Ca- 
thecumenos ,  ei  itsq.  ad  f.  17,'i,  sequuniw  u/ti 
sermones,  qm  iribuuntiir  in  koc  codice  S.  Augu- 
slino. 

10,  f.  175,  S.  Ilicrony.  sermo  de  Exodo  in  Yig. 
Pascha?. 

11,  (.  177,  S.  liasilii  Inslitutu  monachorum,  /in/iuo 
interprele. 

12,  /.  200.  S.  Auqusl.  termo  dc  Kesurrectinue. 
Codex  iiii/ii  videtur  anliquissimiis,  el  eonfcrendi  sunt 

termones  horum  Pulrum  cum  edit  >  eorumdem. 
_  Kx  liis  verbis  iria  pio  iiosl:a  senleutia  cnligim-is  : 
"  primuin,  Besuiiuin  S.  Auiliro..i  nnmine  niinm  M«- 
iliolaneusein  ^mbrnsiuui  imellexisse;  eo  enim  no- 
inine  simpliciler  iililur  eliam  iiuui.  li,  ulii  cerle  ad 
Mediolaiienseni  respexit;  deinde,  scnrones  hns  no- 
siros  ut  S.  docioiis  germanos  feius  habuisse,  alias 
notasset;  uam  qunil  spuriuin  ae.  subdiiitiuiu  npusci 
visum  cst,  coiisianter  noiavit,  ut  iiuni.  Ket9;  po- 
siremn,  sermones  iuiines  i|i:os  n  c  codex  enliihet  SS. 
Patribus  triliiiisse,  et  iuter  iMos  nonnnllos  pmasse 
ineiliios  ii.veniri ;  etnnim  pnstrenns  verhis,  nl  eos 
sennones  eonferant,  a.l  ediia  SS.  Patriun,  >t  nou  ad 
aliorum  scripta  lectores  amandat.  In  hoc  syllahu  is 
quilem  serino  desii,  qui  secundn  Inco  bic  iypis  vul- 
gatnr.  IHc  cuiti  brevi-sinius  sit,  ei  io  calce  pagime 
posilus  viri  cmineiilissinii  diligenliaiu  liigil  ;  pnlius 
eniiil  eiiniimiaiio  priini,  qiiiiin  altor  seimo  piiiuo  m- 
tiiitn  videtur. 

(. )  Pay.  17  4  cl  seqq. 


|03  S.  i\MI!ROSI1  MEDIOI. 

tll.i  oai  no.tn  coiiS'iimo.  tlic  tcrrao  syre  l«;;iiiir  in  A 
i  xliceium  evauidis  veiusuie,  el  torde  ouducils  cba- 
neteribus,  enm  Inoris  rireuntquaque  eerie  deirila 
psgella.  Pol.  treeio,eequunliirejutilAre  S.  Augueii- 
iii  liliri  IS  Cnufesskmom,  i]uurum  liialus  ita  est  ail 
lalcem  Mii  I  vi-rsi  :  i  lucp.  Iil»ri  Confertlonuiu 
•juedeHi  S.  Augusiini.  i  lluc  opus  nou  esl  distin- 
iiuin  in  capit.i.  et  uberein  a  Maurinorum  t-diiiuue 
pra-si»!  variantium  Mgetem  pro  nov;i  excudenda. 
Ful.  "ii  verso  :  Inrp.   S.  Aasmosi  stsuo   de  Cabi- 

TATF  E  V    LECTIUSE  Stl   PAW.I   APuSTOI.I  CONTBA  MALOS, 

ou  bovjs  inneesT, sjai sermo  h-.c  lenio  loco  vubjt- 
lur.  Fi>l.  81  reito,  S.  Ilieronyini  epiUphium  MOelie 
Pauhe  tiiin  epiiraphe  :  «  lnep.  epiialiuui  (sic)  san- 
rt.x-  Peulfe  a  beaio  Hierouymo  prFu  hclum.  •  Ej<  s- 
dcin  m  flne  liiulus  sepnlcri  legiiur  litleris  uuciali-  B 
Ihin,  el  ad  illam  fonnain  elaburalis,  quam  vulgo  la- 
pitles  reliuenl,  cm.scriplus,  in  n,uo  mnrlna  d'tiiitr 
Pauln,  llonorio  .lrii;us(o  vi  et  Aritiheniio  contulib., 
ikiii  Arctfenio,  ut  in  edit.  nper.  S.  Hieronymi  lisbe- 
inrMariani  Victoris,  uec  Arisitrnelo,  ut  Parisiensis 
cditio  loiu.  IV,  eol.  609,  ct  Yerunensis  lom.  I ,  »-ol. 
6X9,  retineni.  Fol.88rccto  :  Incp.  sbbsmi  S.  Ahbho- 
si  pe  Pebfecto,  qui  primus  in  ordine  nunc  prodiil  n 
luciin.  Fol.  ci:.  vcrso  :  Incp.  ejiisdeh  aiiveiisus  eos 
011  MCINT,  POSsE»SIOHEB  ROJ  MSTHAHENDAM,  SED  KRl  - 

ctibus  msBBicORWAB  faciendam,  qai  sermo  srcun- 
iluui  in  liis  foliis  sibi  vindicol  locum.  Ful  89  recto  : 
JoanuisCa  si.uii  rollaiiones  7  Patrum  Thebaidis, 
quarum  in  fronie  logilur  :  <  liro  iusunt  in  boc  codice 
colla  iones  sepiem,  id  esi,  abbalis  Chacremonis  de  C 
pcrfedione,  cjiisdem  deeaslitale,  ejusdem  ile  pro- 
tictiunc  Doi  ;  abbaiis  Nestoriiis  de  spiriiali  scienlie, 
cjusdem  de  charisraatibBsdirinis  ;  abbatis  Josehhde 
amicilia,  ejusdeiu  dc  definiendo.  »  Sin^ulis  cullatio- 
nibus  capiiulorum  lituli  »uot  inseripii,  et  primo  loco 
ponitur  pnlatio  ad  Uonoralure  et  Eueberiam  ,  i|ui 
umen  non  DOminantur  in  cmlice.  EtsUnl  vulgalai  a 
iiuiii.  II  ail  17  in  odil.  Romana  aiiui  101 1  formisex- 
cusacainer;eaposiolic.e.  Fol.  129  recio,  incipiunl 
scrinones  pruna  manu  S.  Maximo  Taurinensi  ,  se- 
i-uuda  manu  S.  Ambrosio  tr.buli,  et  denuo  recentiori 
senplura  S.  Hasiuio  restituii,  quos  index  lituloruni 
praicedil,  iu  quo,  ut  jam  nolavunus  ,  septuagiala 
qualuor  liiuli  recensenlur,  cl  ilcraio  num.  15,  ires 
et  septuaginta  nuineranlur.  Ex  eo  trcs  et  sexagiuia  D 
priores  tiluloi  excerpsil  P.  ilrunus  S.  Maxinti  edi- 
lor,  ei,  ui  snpra  iiiniii,  pag.  174  iu  notiliis  praviis 
vulgavil,  diiin  de  codicibus  ugii ,  quibus  in  sua  edi- 
lin.  e  adoruanda  usus  est.  Hocveru  ordme,  et  bisce 
litulis  in  torpore  cudicis  ii  sermoilOS  baiiemur.  Fol. 
129  verso,  1  :  <  Incp.  scriuo  de  nalale  ssriiui  Pdri  el 
1'auli  anostolorum.  »  Editos  est  apmi  S.  Uasinmm 
lluiiia!  exciisum  an.  1781,  col.  229  Fnl.  130  roc  0  , 
ii  :  •  llicp.  de  eoiuui  DBlalO.  >  Edil.  ubi  supra,  c  il. 
573.  Fui.  cil.  verso,  ui  :  i  Incp.  iic  nsanjariu  Kva» 
gelii.  »  Edii.  ubi  siipia,  rol.  589.  Fol.  151  recto,  IV  : 
•  Incp.  dc  natale  S.  Laareuti.  >  Edit.  ubi  sup.,  cul. 
b79.  l'o'.  Cit,  verso.  v  .  i  luep.  d.;  uaulo  S.  Joaiiius 


ANF..NSIS  EPISCOPI  104 

Bapiisijr,  >  Edli,  nl'isup.,  in  append.  rnl.  41.  l'nl. 
133  recio,  vi :  i  lucp.  aliuui  (sic)  ile  n»Ule  i'jnsiiein., 
Eiiit.  apud  S.  Ambrosium  Inler  spuriacol,  670.  (■<>'. 
cil.  rerso,  vn  :  «  Incp.  de  Nalale  SS.  1'eiri  et  1'auli 
spostOloruro,  •  Edii.  apud  S.  Maxiinmii,  C"l.  577. 
Ful.  135  rccto,  viii  :  ■  liup.  dc  liatslcS,  Cypriani  epi- 
scupi.  >  Edil.  ubisnp. ,  col.SSS.  Ful.  cii.  iu  calce, 
ix  :  <  Item  srquentia  de  eodem  sermone.  »  Fdit.  ubi 
supra,  col.  595.  Ful.  cit.  verso,  x  :  <  Incp.  dc  pas- 
sionc  vel  oaiall  saneiorum,  id  csi,  Ociavi,  Ailvemi  et 
Snluioris  Taurinis.  »  Edil.  ubi  sup.,  (ol.  901.  Fol. 
154  recto,  xi  :  <  Incp.  de  gralia  Bapiismi,  >  Fdii.uli 
sup.  col.  61*.  Ful.  cii.  verso,  iii  :  <  licm  de  nauli 
martyruro.  »  Edit.  ulii  sup.,  col.  017.  Fol.  135  rcc  n, 
xin  :  <  lucp.  dc  naiali  SS.  Canli,  Caniiani  ct  Cantia- 
iilll  c.  >  F.dil.  ulo  sup. ,  col.  615.  Fol.  lii.  vcr^o, 
xiiii  :  <  li<  iri  dc  naUli  sauciorum.  >  Kdi'.  ubi  su|i. , 
col.  0-2l.  Fol.  13G  roeln,  xv  :  <  Incp.  de  eo  quoil  scri- 
I »  (i iii  csl  in  Aciihus  :iposlolorum  :  Eiant  eis  onmia 
comiiuiiia  (sic) ,  elde  Cain,  et  de  Annsnia  (sic).  » 
Edit.  i.hi  sup  ,  Cul  429.  Ful.  cit.  verso.xvi  :  <  lncp. 
seqiientia  de  avaritia.el  de  Anauia.i  K<i  i.  uhi  up  , 
cn!.  5i5.  Fol.  157  rccto,  xvu  :  i  hiop.  exhorUlio  a<l 
plebem,  et  de  u  quod  scripttnn  esi  in  Gvmigclin  : 
Siiul  (ntgur  de  tub  cielo;  ila  eril  aiiveutnt  fiiii  liomi- 
nis;  cl  <le  duobus  in  leclo  uno.  >  Edil.  ubi  snp.,  Col. 
5.  Fol.  158  rcclo,  xviu  :  t  Incp.  de  scquemia.i  Edii. 
ubi  sup.,  c.il.  9.  Ful.  ci(.  verso,  iiin :  <  Incp.  de  bo- 
spiuhiate.  »  Edii.  ubi  sup.,  col.  045.  Fol.  159  reci", 
xx:elnep.  de  eleeiuosyuis,  ct  ubi  sedil  Dununus  Jesos 
super  puieum  Samarise.  >  F.dit.  ubi  sup. ,  cul.  525. 
Ful.  cit.  verso,  xxi :  <  Prxfa:io  vel  ineropaliu  ad 
l'lebem.  >  Edit.  iu  append.,  tom.  Y  oper.  S.  Augu- 
slini  ,  num.  87.  Ful.  140  recio,  xxn  :  <  lucp.  <le 
grano  synapis,  ei  de  S.  Laurentio  mariyie.  »  Etlit 
upud  S.  Mnxiiiiiim  ,  eol.  36.  Ful.  cit.  vcisu  , 
xxiu  :  <  Sequemia  de  grauo  sinapis  superiorc.  • 
Edii.    ubi   sup.,   col.  5"05.  F<d.  141  reeln,  ssiiu: 

<  Incp.  de  id  (sic;  quod  sciipluui  esl :  HeJttile  quat 
Dei  sunt  Deo,  et  de  mililanlibus.  >  Edii.  tibi  sop., 
col.  375.  Ful.  142  recto,  xxv  :  <  lucp.  de  eodem  se- 
qtieinia.  >  Edit.  t.bi  sup.,  cul.  5t7.  Fol.  cil.  vcrso, 
xxvi  :  <  locp.  de  eo  (deosl )  quod  propliela  ait  ad  li- 
lios,  scilicel  :  Caupones  ueslii  miscui.t  aquam  uino.  > 
Eiii.  ubi  sup.,  col.  359.  Fol.  145  r.cto,  xivn  : 
■  lucp.  dc  psalioo  xxi,  et  de  passione  Oumiui.  > 
LJii.  ubi  sup. ,  cul.  157.  Ful.    114  reco,  xxviu  : 

<  lucp.  de  defeciioue  lun  i .  >  Edit.  ubi  sup.,  col. 
335.  Fol.  cit.  verso  ,  xxniii  :  <  llcin  dt  sequcuiia 
cjtisdem.  >  F.dit  ubi  sup.,col.  557.  Fol.  145  recio, 
\xx  :  <  lnip.  de  eo  quod  scripluin  esi  in  Lvaugcliu, 
dieenU  Domiuo :  FatiHtu  est  rameniBi  \><r  fmm  n 
•cni  iransire,  iiiunn  dinitem  infrori  i.-i  rrjiio  rst/oraw.  > 
Edii.   ubi  sup.,  eul.  585.  Fol,  eil.   verso,   xwi   : 

<  Incp.  Jc  eo  quoil  Miipliiin  OSI !  Nimi  c  eslr-gnu  « 
Dvi  feiiiiento.  »  F.ilil.  ubi  »up.,  CO'.  599.  Fol  140 
recio,  xvxu  :  <  Incp,  de  ii.>  pnaii  ai«  io  Loangclio.  • 

Edil.  ubl  sup.,  c  il.  351    Fo!.  1 17  rcclu,  XXXIII,  »  lu<  p 
dc  jt>juaif(aic  solita  CMSi)  iu  iliili.i  \Jii.i.lr.ij;osiiiijr.» 


»05  SERMONES  TRES  EX  COD. 

F.dil  ubi  sup.,  col.  407.  Fol.  148.  recio,  xxxim  : 
i  Itcm  seqaeulia  ,  ct  lempore  ieiuniorum  non  luxu- 
riandum.  >  Edit.  ubi  sup.,  col.  457.  Ful.  cit.  vcrso, 
xxxv  :  <  Iucp.  de  die  sancio  Pascliae,  et  de  cruce 
Dmnini.  »  Edit.  ubi  sup.,  c  1.  151.  Fol.  149  verso, 
xxxvi :  c  Item  dc  cruce  et  de  resurreciione  Domini. « 
Edit.   ubi  siip.,  col.   153.  Fol.   150  recio  ,  xxxvn  : 

<  Incp.  seqiicmia  de  sepulcbro  Domini  S  iluaion-.  i 
Edil.  apttd  S.  Ambrosium  sub  num.  53Rom.  editio- 
nis.  Fol.  cii.  verso,  xxxviu  :  <  lncp.  de  Pentecoslen 
(sic),  ct  de  psalmo  cenlesimo  nono.  >  Edit.  inler  S. 
Maximi  opcra  ,  col.  197.  Fol.    151  recio ,  xxxvuu  : 

<  Incp.  de  eoquod  scripium  esl  ioEuaogelio  :  Vulpes 
foueas  habenl,  et  reliqua.  i  Edit.  ubi  sup.,  col.  579. 
Fol.  152  reclo,  xl  :  <  litcrepalio  ad  plebem,  et  de  co 
quod  scriplum  est  in  Euangelio  :  Qui  habet,  dabitur 
ei ;  et  cantauimus  uobis  ,  el  non  saltaitit.  i  Edit.  ubi 
sup.,  col.  661.  Fol.  cit.  vcrso,  ili :  <  lncp.  ubi  Deus 
sabbaio  manum  aridam  curauit.  >  Edit.  ubi  sup., 
col.  583.  Fol.  153  verso,  xlii  :  <  Incp.  de  Penlcco- 
stcn  (sic).  i  Edil.  ubi  sup.,  col.  191.  Fol.  154  rccto, 
xliii  :  <  Incp.  de  die  sanclae  Epbyrani.ie  (sic).  .■ 
Edit.  ubi  sup.,  col.  413.  Fol,  cit.  vcrso,  xliiii  :  <  Itcm 
dc  die  Ephyfaniorum  (sic),  ei  dc  Euangidio,  ubi  Do- 
minus  bapiizalus  est,  et  de  psalmo  xxvm.  >  F.d!l. 
ubisup.,  col.  241.  Fol.  155  recto  ,  xlv  :  <  Incp.  de 
co  quod  scriplum  est  in  Euangelio  :  Ilominis  cuius- 
dam  diuitis  fructus  uberes  ager  adtulil.  i  Liiit.  inter  S. 
Casilii  opera  bom.  6,  tom.  II,  pag.  45,  a  qua  tamen 
multas  hic  nostri  codicis  sermo  varianles  babet.  Fol. 
158rccto,  xlvi  :  <  lncp.  de  eo  quod  scripltim  e.-t  : 
Quis  major  esl  in  regno  caelorum  ?  i  Edit  apud  S. 
Maximutn ,  coi.285.  Fol.  cit.  verso,  xlvii  :  <  Incp. 
dc  duabus  nauiculis  in  Euangelio.  >  Edit.  ubi  sup., 
col.  639.  Fol.  159  verso,  slviii.  <  Iucp.  de  ieiuniis 
vel  sancia  Qiadragesima.  >  Edii.  ubi  sup.,  col.  4C1. 
Fol.  160  fedo,  xLviiii  :  <  Incp.  de  ieiunio  Doinini  in 
dBseflo,  et  quod  »on  insolo  pane  uiuit  liomo.  >  Ed.t. 
ubi  sup.,  col.  433.  Fol.  161  rcclo,  l  :  <  llcni  sequen- 
tia  de  iciiiniis  Quadragesimae.  ■  Edit.  ubi  sup.,  col. 
465.  Fol.  cit.  verso,  Li.  <  lncp.de  Pascha.  >  Edit. 
ubi  sup.,  co'.  179.  Fol.  162  vVrso,  lii  :  <  Item  se- 
quenlia  de  san/cliim  (>ic)  Paschae  •  Edit.  ubi  sup., 
col.  181.  Fol.  cit.  li>i  :  l:em  sequentia.  i  Edii.  ubi 
sup.,  col.  185.  Fol.  163recto,  Liv  :  <  Incp.  de  Pen- 
lccosieu  (sic).  i  Edil.  ubi  snp. ,  col.  187.  Fol.  164 
rccio,  lv  :  <  Incp.  de  accusato  Dominn  apud  Pila- 
lum,  et  de  Susanna.  i  Edii.  nbi  sop. ,  col.  141.  Fol. 
cil.  veiso,  i.vi  :  <  Item  sequenlia.  i  Edil.  ubi  sup. , 
col.  143.  Fol.  165  verso ,  lvii  :  <  Inc-p.  do  naiale 
Doinini.  i  Edil.  ubi  sup.,  col.  403.  F<>1.  166  rec:o, 
i.viii  :  <  Incp.  de  kalendis  Januariis.  i  Ed  t.  ubi 
sup.,  col.  409.  Fol.  cit.  verso,  lviiii  :  <  Incp.  Iracta- 
tus  de  Epbyfania  (sic).  i  Edil.  ubi  sup.,  col.  4"25.  Fol. 


SESSORIANO.  —  PP./EFATIO.  t0»J 

A  167  recto,Lx:  <  lncp.  post  Ephyfania  diclum  (sic).  i 

Edit.  interS.  Ambrosii  sermones  inappend.  rejectos 
serm.  11 ,  col.  502.  Fol.  cit.  verso,  lxi  :  c  Incp.  dc 
sancta  Quadragesima.  i  Edit.  npud  S.  Maximum, 
col.  109.  Fol.  108  verso,  i.xii  :  <  Incp.  sermo  S. 
Aiigustini  dc  id  (sic)  quoil  sfriplum  csl  :  Hic  est  dies, 
quem  feat  Dominus  ,  exsultemus  ,  et  iucundemur  in 
eo.  i  Edit.  apud  Lnvauienses  tom.  X  oper.  S.  An- 
gnstini,  senn.  89,  col.   560.  Ful.   169  recto,  i.mii  : 

<  Incp.  sermo  S.  Ilieronymi  de  Exod.  in  Quadrage- 
sima  ante  Pascba.  i  Edii.  a  Vallarsin  in  appeud. 
tom.  Xl.col.  210,  eilitiouis  Vcronensis.  Suli  Imc  ser- 
mone  aliisqne  infia  notandis  uspie  ad  fol.  176  Uitet 
Pliiiiauum  llisioriac  n.Hiiralis  fiagmeiitiim ,  iisilem 
spaliosis  liileris  exnratum,   qilibug  in   Valicano  pa- 

B  limscsto  poliiicnm  opus  M.  Tulli  scriplum  fui-se  con- 
spicimus  (n).Fol.  sup.  cit.  169  vcrso,  lxi  ii  :  <  Incp. 
sermo  S.  Augustini  ad  compelenles  ct  catcchiiine- 
nos,  i  qni  i  cipii  :  <  Audijnt  caiechumcni,  audianl 
omnes,  omnes  limcaut,  nemo  coniemnat;  sii  mibi  in 
consolatione  ucster  audilus  ,  i  etc.  An  bic  sermn 
anecdoius  sit,  pronuntiare  non  audeo;  idem  dic  de 
illis,  quorum  infra  initia  refcram.  Fol.  170  verso, 
lxv  :  <  Iiein  eiusdcm  sermo  dc  remi>sione  pccc.ito- 
rum;  i  <|iiem  primo  ex  boccodice  erncrunt  Maiirini, 
et  ii<le  eidcm  codici  prorsus  adhibita  ,  inler  ge.iuina 
opcr:i  S.  Augustini  cdiderunt  tom.  V,  parl.  i,  col. 
572.  Fol.  171  verso.  lxvi  :  <  Incp.  alius  eiusdem  de 
rnissas  coiidianas  (sic),  i  qui  incipit  :  <  Congregalio 
bealitudiuis  uestra;  FF.  KK.   facil  nos  nimio  gaudio 

C  esse  replctos,  scd  quia  pauet  pectus  catei  is  corporis 
oblijiatum  ,  non  po-sum  dicerc,  quanium  splenilor 
animi  uestri  delectat  audre;  tamen  adgredior,  i  etc. 
Fol.  172  reclo,  i.xvii  .  <  Incp.  de  decimis  sermo 
eiusdem.  >  Edit  in  append.  lom.  V,  col.  460,  a  qu » 
lamen  diff.-n  in  nonnullis.  Fol.   173  rccto,  lxviii  : 

<  Item  alitim  (sic)  de  sancto  Melisseo  (sic);  »  cujus 
initium  csi  :  <  Dulcis  insonuit  auribus  noslris  ntiper 
rcciiaia  liberlas,  dum  saeuii  inter  nns  nm?ra  capiiui- 
tas,  »  e:c.  Fol.  174  recto,  lxviiii  ;  <  Incp.  alittm  (-ic) 
de  loco  (deesi),  ub;  beatus  Petrus  iii  mari  tempcsia- 
lem  sustinuit  iu  naui.  i  En  prima  vcrba  :  <  Nutritos 
hyrundopullos  suos,  cuin  uolandi  arte  di.-ponii,  pau- 
lulum  quidem  in  aerc  dimiitit ,  qu  bus  lamen  ipsa 
uicinaest,  ne  forte  decidant    trepidaudn  adlmc   in  - 

"  Drmi  uolandn,  »  etc.  Fol.  cil.  verso,  lxx  :  <  lnrp. 
sermo  S.  Hieronymi  de  Exodo  in  uigilia  Pascbae.  • 
Edit.  inter  soppos  t  lia  S.  Augiislini  scripta  in 
append.  tom.  V,  et  apud  Vallarsium  inter  spuria 
tom.  XI  oper.  S.  Ilieronymi ,  col.  '212.  Fol.  173 
verso,  lxxi  :<  lncp.  eiusdem  in  die  dominica  Pas- 
cbae.  i  Edit.  ubi  sup. ,  col.  200.  Fol.  176  verso, 
i.xxii  :  <  Incp.eiusdem  S.  Ilieronymi  in  d:e  Dominica 
Pascbae.  i   Edit.   ubi  supra ,   col.    215.  Fol.   177 


(n)  Plinii  hoc  f:-igmen'urn  in  Sessoriiino  niiatf>r- 
nione  iulegro  scripium  ad  libb.  xxiv,  el  xxv  Hist.  na- 
luralis  priinet.  Illnd  i.uamvis  eJiliiiu,  laincn  in  Ses- 
sorianis  auecdolis  aliq  latiilo  pro  er.nn.  ^on  enim  dc- 
spero  fore  post  llcrmolai  Daibari,  Arduim,  aiiorum- 
Patkol.  XVIII 


quc  prajstanlissimorum  virornm  conalus,  qni  pler.iqne 
inenda  ab  lioc  Pliniano  opere  ex  viiio-issimis  codici- 
buserulo  longa  operosaque  cura  sustiileniiil,  et  r):Iii 
bojits  vetustissimi  palimscsti  auctoriiatc  alia  nououlla 
expungere  loriasse  licere 


»07  S.  AVRROSI  MEIMOLANENRIS  EMSCOM  108 

rctto.  oeeuriunl  S.  Rjsilii  Magni  lusiit..ia  nionatlin- A  lc.l,  eosdein   Amhrosiiiin  h.ihui-se  feriis   Pasehali 


rum.  qua?  in  lom.  II  aaar,  e.lii  1'ari-ien.  an.  1750 
»col.  5.7  edna  suiit,  quaque  li»c  liltalo  pr.rsiguan- 
tur  in  endire  i  i  Instiiuia  mnnachoruni  sanrti  Rasi- 
lici  (sic)  episcopi  Caesariensis  Cappadociae  in  Christo. 
l'rolngus  sanrti  Rullui  praesbyieri.  »  Miror  cl.  Fon- 


hiM    r.niin  vi'mi  i| I  ilict  primo  scrmoue,  e.ns  allo- 

qni,  i|ni  Deo  Ip&a  devntinius  prufejsinnc  jain  |>ro- 
xinii  depuiali  mnl  erjBlo  (fc);  ct  clariui  iu  leriio,  qui 
poinpisci  nniiidi  voluntaiibui  abjeetia,  meliori  coo- 
rursu  ad  cirdum  iraiisiium  fcrerant ,  quique  ab  onmi 


laiuiiiuin,  qmmvis  hunc  rodicem  vidisset ,  liaod  ta-      fjtie  COflUfionil  uniiqiix  pcr  regeneralionein  siln- 


iiicu  aniiuadvi  rlissi:  Huflnum  saocluin  appcllari ; 
i|iioil  quidcui  ali  s  uolassct  in  liue  sux  llislnrix 
Aqnilcie.sis,  Cujul  in  posircmu  par.igraplio  Rufini 
l.iuiles  leeonsiiii ,  cl  dc  illo  ut  dc  sancto  ninnuit 
scripturum  fore  R  illaniluin.  Deinum  fnl.  200  rerto, 
iwim,  est  seiiuo,  qni  iascr. bitur  :  i  Incp.  scrmo 
lancti  Aiigusiini  dc  resurreclione.  >  llunc  sermonera, 
qui  ohiii  inicr  S.  Fulgcmii  scripia  reconseuatur,  De- 


latis  lavacn  purgati,  ci  per  haplismiim  nionui  nal.i- 
I ilms  uiiiiidi,  iinlnlii.il i  per  graiiam  uati  snnt  roelu  (<•) ; 
id  qiiiileni  siguilicarc  vidctur,  verba  ad  plcbcui  lien  , 
qo.i-  jaiu  baptisma  ,  ad  qtiod  nonnUi  iu  pr-rvi- 
gilio  Paseha  admitlebatur,  rcrcpcrat.  Iluc  eii.uu 
addi  potest,  illic  S.  d  ciorem  dc  incflfabili  Inrariu- 
tionis  mjsterio  clarissimc  loqni  (rf),  quod  sludiosrs- 
sime  lunc  temporis  nonduin  baptizatis  celabant  an- 


uedictini  editorcs  oper.  S.  Augusiiui  bujus  nostri  B  tiultes;  simulque  cxpticari  aceepti  jam  saeramenti 


el  alieiius  eodkis  auctori'.ate  liutiii  Fulgentia  abju- 
duaruiit,  cl  inier  genuiuos  feliis  Augustini  vnlga- 
runl  toin.  V.  part.  •,  col.  t024.  Ilic  sermo  inancus 
•st  in  ru.lire,  qui  duabus  inlegris  pagellis  mulilus 
est,  i|uibiis  non  modo  hujus  scrmonis  amisit  po- 
slreina  veib.i,  verum  eiiam  aiierius  ejusdem  S.  Au- 
gusiini   sermonis,  qui   nostri   codicis   esset   i.xxmi, 


baptismatis  cfleclus  (c) ;  alque  auditores  horiari ,  nc 
eum  sa-culo,  cni  iu  die  leilempiiouis,  id  cst  baptis- 
matis,  qno  consignati  fucraui  Spiriiui  sancio,  vale 
dixciam,  ullani  in  posieruiu  socieialera  inirent. 
■  :uij  vetcrem  hominem  spnliati  ct  Cbriato  connuoi- 
lui ,  eo  stiliret  die  nnvum  hominem  imluli ,  runi 
ipso  rcvixerant  ([).  Veruin  si  quis  id  non  satis  ilare 


prorsus  fccil  jacturam,  ctijus  tilulus  adhucin  indice      ex  prioris  serraonis  contextu  eviiici  pmat,  eo  quod 


fol.  129  re-.to,  sie  legitur.  «  licm  oiuadem  in  capile 
libri  sermo  de  uersiculo  psatini  undecimi  :  Tu,  t)o- 
mine,  snuubis  nos,  it  eustodits  r.os  a  generalione  iila 
uupif  in  ueleiniiin.  i 

IX.  Conjectura  de  Ambrosianorum  sermonitnt  trtate, 
tt  tenijwr,  quo  habi.i  suf.  —  Sed  misso  codice  ad 


relaia  vcrlia  ad  caiecbumenos  et  e.  nij>etentes  com- 
mode  referii  queant.ei  nou  obsistam ;  ct  si  in  hac 
senientia  priiuum  scrmonem  ac  alierum  ad  pnece- 
detatem  Quadragesimain  ,  qua  quntidiano  senunne 
calechiimenos  et  competcntes  doeebat  Ambrosius, 
remiilcre  inalii,  non  repugnalio.   Ilaud  nic  latei  S. 


Ainbrosianos  sermones  redeundutu  est.  Fieri  eniin  C  Ambrosium  baptisandos  »d  terreslrium  rerum  con- 


nou  polesl  ul  ab  illis  rccedam,  priusquam  de  tcm- 
poie,  qoo  li.ilnii  sunl ,  quxsliuncm  saltem  aliiiigjin. 
l*i n i <>  j.nn  auclore  cognito,  seriuonum  quoque  xias 
compeiia  est.  Nihilomiuus  de  anno  quo  liabiti  siini , 
niliil  ceiii  habeo:  el  si  qnid  conjcctnris,  qu  iruni 
tamen  judieium  imegrum  voio  cssc  pene>  lecloicm, 
liceal  iiidulgcre,  illos  anuo  589  baud  mulio  ami- 
qmoies  arbitror.  Cum  eniui  in  ei-dem  nicmio  inin 
ecclesi.istiri  cnilus,  cum  psalmoruin ,  hymnorum 
et  vigili.mini ,  quam  distiplinam  Mediolaoi  S.  Aiu- 
brosius  auuo  586  tirciter  insliluerat,  nec  semel  ncc 
obscuro  liat  (a);  amc  illud  lempiis  hos  sermones 
scriptos  fuisse,  dice:.dum  non  e-t.  Ei  hxc  conjcctura 
indc  foitassis  conlirmari  polest,  qund  in  leitio  ser- 
iiione  mulia  babeanlar,  qute  ul  aiibi  prxnotasae  me- 
iiiini,  difii.  iliimis  Jusiinx  persecutionis  temporibuj 
apprlme  convenire  ridenlur;  qux  quidcm  Ariauo- 
rum  impunila  vexalio  eompresaa  esl  ame  annnm 
5S9  quo  Valcnlinianus  Juuior  una  cum  Tbeodosio, 
evstntlo  M.uimo  lyraimo,  Hediolannm  reveisus  esl. 
Quud  autem  hi  tres  lermones  eodem  anno  habiti 
sint,  et  eurum  iievo  collgnlioueque  patet.  Quoto 
rero  anni  icmpori  iidcm  illi  assigmndi  sint,  muto 
minoria  dilficultaiii  rai  eil.  Uuuitarl  enirn  v,x  po- 

(ti)  Serm.  i .  S  '•>.  ct  Serm.  5.  §  II. 

((»)  Ibid.  J  I. 

(ej  Seuii.  5,  §J  4,  lict  M. 

(rf)  ll.i.l.  Ji    .,  .  .i  I  i 


temptmn  prxeipuc  adliorlatum  fuissc  :  sed  a?que 
Scio,  illos  post  susceplum  baplisma  i:i  lisilem  niura- 
lilius  prxceplis,  qiue  se  doeenic  jaiu  diditcianl,  novis 
coucionibus  conlirmassc.  rrofeclo  serm..nes,  qni- 
bus  C'inslanl  libri  rfe  Fuga  saenti .  et  dt  Jarob  .  1 
Vtfii  b  ata,  ubi  poiissiinum  de  tinjus  mu.idi  rebus 
abdicaudis  agitur,  ad  recens  ii.ipn/.aios  habuit  Am- 
brosius,  ut  srile  erudi  i  Maurini  ileniousiraot  (a). 

X.  De  horum  termonum  doctiina.  --  N.u  est  vern 
t  iir.  qui  nuiiv  prodeunt,  scrmoiies  lau.lem;  nam  ipsi 
se,  ui  auguror,  eruditis  piisque  ledoribus  common- 
dabunl  Quod  autem  in  eoinin  prasei tiin  primo  ac 
secttmlu  Ainbrosius  evangelieis  verbis  doce.il ,  Chri- 
siianoriim  esse  omuia  sua  bona  rvliuquera,  et  pio 
Clir  sio  paiipcribus  distril.uere,  alque  se-e  prursiis 
divinx  providcntix  tomniitleie;  u.m  ita  slririe  iu- 
lelligendum  est,  ac  si  preeeplum  illud  abaqjua  dis- 
pendio  xternx  salut  s  a  quovis  prateriri  non  paaait; 
sed  aii  eo  observari  et  adimpleri  illud  quulem  opor- 
tere,  qni  ad  supieniuin  gr.idiiin  ev.iii^elu.e  patlec 
liouis  p  iveiuie  i  onleed.l.  1'riiletio  nnllu-,  qui  Iquid 
beleroiloxi  uroieriei  blaiere.il,  haac  dislioet.oue  n 
autiquis  ioiani.el  in  .'tinbiosianissti  ipiisreperiii,  il>  I 
inliei.is,  qui  s.lloni  legerit  eap.  1 1  ,  lih.  l  de  Ofli. u», 

(r)  ibi.i..  Mtai  10. 

j/l  Ibid. .  ^  modo  tiial. 

{■j:  l.i  adnioiiilionib   prxv.i». 


109  sermones  Tiir.s  i;\  cod.  sf.ss  hh.kno.  -  si  iuio  i.  mo 

t.lii  apcrtissime  aii  (•)  ;  «  Oliieinm  aulcm  onme  aul  A  <'si  qiwd  paw  i-  verlus  atliii?an>,   i  imiiuni  ■]■■  >i  m 

lii-«  vnlg.tfitlis  Sorntniiibu.pr  istiti.  r.iniin  crniin  texius 


mtdmi»,  ani  perfftiwH  esl ,  qnod  anquc  Sciipima  um 
Buctorilaie  probtrc  pos-umus.  Ii.ilii'inns  etcniin  in 
Evansceli»  dixisse  Dominum  :  Si  pii  invittim  <rittnr>n 
tenite,  srrra  mantata.  Dirit  illtl  Qutv?  Jesus  r.uicm 
tti.tii  ill,  :  W-jn  hom  cidiitm  ftciet,  non  adttlleiabts, 
vvi  facies  furtum,  nen  falsum  lettimonium  dieet :  Ua- 
tioia  jiu  nm  cl  malreiH  :  cl  ddget  pnsinmm  lunm 
licttt  te  ijnum  (Mutili.  xix,  17,  18,  19).  Ilxc  simt 
tueiliii  bfficia ,  qnii  us  a'iquid  doesi.   Denique  dicii 

illi  adoli  seens  :  Omuia  hae  eiitlvdtfi  n  jiwentute  nttat 
cjuid  adliue  mihi  </■<■  t  »  Ail  ilti  Jertis  :  Si  vis  peifeelus 
etse,  vade ,  vet.de  omnia  bnna  taa .  el  da  pautfhbus  : 
cl  hubebis  ilie.nurum  iu  CJlto,  et  reui  tcqnere  m    (ibul., 
20  el  21)....  IKiC  rst  igilur  perfivlum  t.f.icimn.  •  y.edm 
tgiiur  prxcepia  cbristicolis  omniuus  ni  adiuipleanl .  ., 
[><  rfci  lionis    ijijiiii    sludiosionhos    pr.crcpi.i    pet- 
fecta  ut   ani|.li'i  lantur ,  -nnlel  Ambosius.  Qu.e  nt 
it.i  sint,  idem  tVnbrosius  in  prinin  scrumne  ileclaral, 
ilircns  <]nod  i  Duojinus  in  Euange'io  pcrfcois  et  ron 
siimmaiis  uolcns  cssc  consuHura,  omnia  quae  pos- 
sideient  uendi  censuit  ct  iii[ endi  (b).  >  Nun  rrgo 
Oinnilms,  scd  perfeelit  dunlaxal  el  comumwati.  |lo- 
iiiiniis  sua-,  oiunesfacultatcs  vendcre  ct  in   paup>r  s 
erngarc  mandavil.  Et  hxc  satisdicta  adobstraend1  m 
lixrciicoruin,  incrednlnriiin   ac  pseudo-politicorum 
os,  qui  cii.ini  hac  nosira  miserrima  xiate,  ob  li.ida 
ciliices  Clnistiaux  dogmaia  a  Pairibus  Eunimo  11111- 
scnsu  indita,  qux  uulla    adbibita  dislinclione  »d 
cuncios  fidelcs  necessario  exlendi  dictilani,  lam  false 
quam  impic  nnstrain  sanciissimam  religiouem  oni,- 
Stieiatem  csse  prouunliatil  |r). 


(11  codice  c  11'iun.iia  nralionn  ad  fi'>em  iisjiic  p-rve- 
nit.  ii  iiiillani  idcirco  paragrapli  iruin  <lisii  iCtioncm 
exbibct;  qiur.'  linren,  cum  c;:n  a  mijnribus  nosliis, 
invitis  eiiam  rndirihus,  freipn  ni  if.im  vdcrim,  I111- 
jusmodi  inorcm  retim  ndmn  esse  rensni,  prasscrtim 
in  lcgcnlinm  cnmmodiialcm.  Iti-licilur  quippe  le>  loris 
aniiiiis,  ni  sieuhi  Augusliiitis  ail,  dc  via  fessns  novn 
limio,  sicui  iinimns  vi.itoris  bospitio.  He.  (c  igiinr 
Itiiiilius  C.  Novalianus  cecinil,  a<l  Venerium  l.nfuin 
scrilic  s,  in  snn  Jtiner.  (</). 

Iiilcrvalla  via;  fessis  prmlar<>  viiielnr 
i.ini  imi.ii  inscriplus  niilli.t  crebra  lapis. 

Scrnioniirn  .iulcm  lenlni  nonnulla  scholia  sulijicio, 
i|u  1  prinia  ad  codicis  varietatem,  ad  cjusdcm  cnieu- 
dationem,  ui  ;rammalicara  et  pahci igrapbiam  perli- 
neul ;  aliaqoe  ilcinde  proponn,  ul  qu.e  loca  parallel.i 
in  JVmbrosianis  -eriptis  reperiantnr  fcre  intcntn  dij;iio 
iiioiisirciii ;  ncc  piKircmo  notis  biblicascomparalivas 
ciim  iisileiu  sacrx  Scripturx  locis  oniitlo,  quibus 
Ambrosius  in  suis  hucus.|iievulg»lis  operilius  mi  nr, 
aut,  si  illis  carcant  Amhrosiana  scripla,  c.ceri  usi 
sunt  Patres,  qni  vcl  Amlirosio  suppare«,  vel  liiml 
pcit-ul  ali  Anilirusiani  xtate  flnruerunt;  adeo  ul  ex 
bis  oranibus  lam  intrinsecis  argumenlis,  nimirum  ex 
snmmocum  Aiiiliriisbnisscriptiseonsciisu,  quam  e«- 
Irinsceis,  c\  auclorilale  scilicel  et  prxsianlia  cndicis, 
Ims  scrmnncs  Amlirosii  Meiholanensis  cpi^cnpi  fctus 
esse  j;cnuini)S,  quisqnc  compcrtnm  liabeat,  .il<|iie  ex- 
pluratum.  Sed  iis  prxlibatis,  candidus  et  eruditus 


XI.  De  pariitione,  ei  uotts  ediioris.  —  llnmii  adliiic  C  lcclor  judicct;  uam  cece  scrino  cs. 


(a)  Scrm.  I  ,  §  *. 

(b)  Tuni.  III,  C"l.  15,  nnm.  ">6  ci  •". 

(r)  (ta  Barbcyracus  ct  Cibbonius  doctrinx  m  ir.-.li 
SS.  rairuin  iiistilianl ,  qin.ruiii  nuperrime  in.-lau- 
ravit  i-irores  opus  cui  inii'iis  :  Dn  jt&u.tiime  aiuieu 
et  moicrne.  Vbuvres  patitiques  de  ,V.  </<•  Prudl,  anaen 


itcltevetine  de  Matines,  Traiat.  t.dit.  P«ris,  1828.  Vi- 
dc,  si  liccal,  capul  5,  Oe  la  inoiifteuion  de  tuclit>it 
du  ehristianitine  par  la  citilitalion,  pay.  48  et  sei|  |. 
Ilic  hlicr  iiiuliis  sacrilcgis  rutilibusque  Ecnlemiis  ic- 
fcrtus  cst,  ojuas  liic  operosius  conlutire  nuii  est. 
(d)  Lili.  11,  disl.  •». 


SANCTI  ARIBROSII 

MEDIOLANENSIS  EPISCON 

TRES  SERMONES. 


SILKV.O  1'UIMIS. 
I'l  ii-.ii.cio. 
I    Ii.iiiiiiii  11:1  111  Jnsi  Ciiristi  caelesleb  praeccpiuin 

u  Niiianduin  csi  Ambrosi  vocabulum  consianler  in 
ii>.  l   ciiiii  iiua  i  scripium  velu^la  ortbographia. 

'■  lina  lantuiu  dipbthungn  tte  utitur  librarius  nnsler, 
qnam  absqite  nemt  -<nbn  more  velerum.  !>•  btijus 
tlililiilimigi  autiquiiate  late  agui.l  Salniasius  episi.  al 
S.in.iv.,  Coi.ringius  ceus.  dipK  l.imliv.  p.  r>li>,  el 
Caslcius  T.iti.  biiiinn.  I.  V,  p.  7>l't.  —  lliiuc  oilhogra- 
pliiain  iu  edmdo  lexlu  scqucniiir,  ne  uiauuscii|>iiim 
pn  |  r  .1  si  e>iL'  fraiiileinus ;  miniiue  vero  in  nolis,  nisi 
ciiiii  SesSutiaiius  illc  eitabilur  ..odev.  Kdit. 

a  In  nova  Laiina  Viiljat.i  nmiltilur  omtiia  post  Ven- 
Me;  sed  Ain'  rosius  lum  Vetcris.cum  Novi  Tcsta- 


1)  cst  sacratissimis  euangelicis  apicibus  e  adnolaliim  : 
<  Vcndite  omn  a  quac '  possideiis ,  ei  datc  clcmos;- 
nam  rt  (l.uc.  mi  ,  5">\  »  Pracscns  serino  carct  am- 

«  llujiisniodi  inlelleciio  liaud  infreqnen-  est  in  Am- 
brosianis  scnirtis.  I  f yaiur,  cx.  gr„  I  b.  111  llexacm., 
cap.  13,  pa;'.  •>■">.  Venctc  cdit.,  qua  uior,  an.  1  4S. 

•J  Cnil.  elemoftjna  ;  inrtasse superaddita  lu  t  ullinix 
a  lineola  pro  m,  ut  frequenter  velercs  amauuenscs 
usi  siml,  scd  inodo  11011  apparcl  :  scu  inavi-,  prur^us 
m  csl  oinissa  vetcrum  raorc,  111)1  »1  Dnaleni  elidcbant; 
cujiismndi  exempia  in  aniiquis  mss.  non  dcsuiit,  mc 
in  boc  ipsn  cn.lice  il.si.lir.niiiir.  Infra  taincn  recio 
scriliiiur  cleiitosynam ;  ai  constauicr  cum  una  e. 

menii  versiunem  usurpal,  qu  >  a  nosira  liaud  paulum 
rccedit.   I'orro  Anibrosiiii  iluin  locum   parallelum 


III 


<-    AMWtOSI  MF.MOLANF.NSIs  EHSCGTI 


iii 


bagihus,  i-i  nilill  rellnqilil  ineeilum  aut  obsciiriiate  A  edemus  k,  aut  quiil  uestiemitr  [Matth.  vi,  51)?  '  fi| 


i ■  T|iir\nni  ;  ulii  nperln  nerilate  •  l ■  traciio  posaesalo- 
uil  imlicilnr ,  ei  preill  •  prnemgalin  »  non  lacelur  '. 
■  VenJiie,  inqttil,  omnia  qu.ie  p<is  idolil,  t\  daieele- 
moaTMin  *.  >  Oecnpnios  caelcsiibus olfiriis mumlanae 
pos«essionia  cma  •  molestlaque  n»n  paiiiur  Inpll- 
caii  d ;  ei  DeO  ipsa  Jeuoiionis  professione  lam  proxi- 
nios,  uel  polins  mrnlis  siiiceritate  c  Chrisio  eoniun- 
cius  '  ciira  solliciiudiiiequt?  *  saecnlaris  posaessionis 
absoluil ;  omnein  i.peris  lui  enrsiim  omnemque  cogi- 
lalionis  luao  inotuin  eripit  mundo.quem  depulare 
dignatns  eal  caelo  '•.  Imle  namque  esi  ei  illul  '  quod 
aperie  domandal  i  :  <  Nol.te  cogiiare,  dicenies    Quid 


nolite  eogiiare  <ic  cruslino  '  (Ibid.,  51).  >  Ui  aa  ijuae 
deinandauerai,  remolis  oimiilius  cngiiationis  angori- 
iin- ,  impleri  ■  fac.le  poluissenl  :  <  Vendlte  ,  inquii. 
nmnla  qnan  possidetis,  ei  daie  elemosyoaui.  •  Ampu- 
lallil  oiiiiicin  callidae  cU|>iJilalis  i-xcusalioncin,  qi  i 
n  liil  rclinqni  Cngilan  inbct  in  craslinum,  qui  prac- 
cepil  pracrogari  ■  omnein  subsiantiao  qnauliiatem  ". 
II.  ScJ  praemissa  repcianuis  dlsputatione  "  cnn- 
InsTanda  °  «  Nolite,  inquii,  cogitare,  dicenles :  Qnid 
edemus,  aut  quid  uestiemur?  Ilaic  enim  nationes  t 
quaerunt.  Scil  autem  P.ite.r  ue-ler  caclcslis,  qirii 
lioi  nin  otnnium  ImUgeUs '  (llnd.  52).  >  Cogiiatio  Jifii- 


»  Codex  prneiii  cnm  iliphilwngn,  qnam  espungere  B  tunminUictiudhumifliMiaaculari»  potsestionis  alnotii 


inallem  ,  cum  grammatici  in  liac  vocc  illam  pror»us 
exeJudanl. 

1  Pracrogatio,  scti  a  prae  et  erogatio,  iu  esl  diltgens 
conlaliu.  scu  potius  a  verho  prnerogare  pro  ante  i-li- 
i/«/rf  (actre,  juxia  illud  Suctoni  in  Ang.  c.  55,  prae- 
rogaicsentenlias,cl  Ulpiani  i.  sedadiles  !T.  toc.  el  cond., 
ubi  pra-rognrc  pcn  ionem.  ileapsc  lil|iiaiii  ilioruinqiie 
jtirisconsullorum  loculionibus  non  semcl  Ambrosius 
ulilur,  iii  ssepe  ipsi  nos  monueruul  Haurini,  et  saltcni 
vidcie  csi  in  uuiis  t.  II,  p  380  ct  I.  III,  p.  1)17.  Eadem 
ilic  dc  voce  supra  rcciiaia  distr<ciio,  qna  aeque  juri- 
ilica  est  pro  vendilio.  Clpian.  IL  IV,  3,  B,  a  mcd.,  cl  2, 
15,  8,  cir.  ined. 

«  Cnd.  cuiam,  manif  sto  inendo. 

d  lia  codcx  servaia  prxpositioue  in.  De  his  aliis- 
que  similibus  p;;vpnsiiinnibus,  quas  sempcr,  si  pauca 
vcrba  excipias,  roiinet  eodex  nostcr,  videsis  apud 
1'uischiunt  orthugraphos  veteres. 

•  In  cod.  sinceiiiaiem.  &iiie  litlera  m  abundal. 


(siibinlelligc  vir  perfectus),  id  esl  ecmcii,  seu  tuptrnt; 
qun  scusu  hoc  verbuiii  absotvit  usurpat  Amhrusins  iu 
psal.  xxxvn,  21,  I.  II  :  verurn  ex  lcciione  quain  reti- 
nui  magis  senlcnti.i  fluere  vid<'baiur,  ila  ut  nbsotvil 
|iro  liberat  (scilicel  Deut)  pnsitum  sit,  quomoJo  illuJ 
obtinet  eiiam  in  psal.  xi.v,  17. 

b  llie  et  infra  Ambrosiu3,  quamvis  ad  plnrcs  verba 
faciat,  singulariter  pro  suo  more  loquitur.  llujiismoJi 
exeropla  liaud  raro  in  Ambrosianis  seriptia  aeeurruni. 
ViJ.  lib.  de  Fuga  sxculi  vi,  53,  t.  I,  etc. 

1  Ita  codex  coiisiaulcr  pro  illud. 

i  Subintcllige  perfeclis,  id  est  perfectis  injnngit. 
Verbum  qiinlcm  dcmando  pro  injungo  usurpai  Livius 
l.  V,  11  ct  VIII,  5G.  Verum  in  hoc  scrmune,  in  qiiu 
<ixc  vox  infra  recurrii  et  pro  valde  mando  videtur 
adhibita,  quo  sensu  ca  usus  est  Suetoiiiu^  iu  Neron. 
c.  ."o,  in  Aug.  e.  10,  et  in  Caes.  c.  83. 

1  CoJ.  «damus;  BCripsi  lamen  edemut,  cum  el  in- 
/crius  lianc  loctioiicm  cndcx  reiineat. 


•  m  rou.  smreiiMicm.  wiiie  iiucra  m  auunuai.  _  icrius  nanc  icciioiiem  cuuex  reimeai. 

'  Cod.  eonianclus ;  sed  conivnctot  scribere  malui ;  ^      '  Ua  codex  per  m,  quam  semper  in  hoc  vocabulo 
ita  cnini  anlecedentia  vncabula  casu  accnsandi  oecu—      seribii. 


patos...  proiinwt  prnrsus  postulare  viJcniur.  Littcras 
o  et  n  passim  in  aniiquis  cdJ.  immutatas,  et  con« 
vcrsas  invcnimus. 

s  Cnd.  cuiam  sollicitud.iicnique.  In  ntraqne  vocc  m 
expungcre  cem-ui ;  nam  piura  immulanda  forent,  si 
itla  retinerentur,  prout  jaceni  in  codicc.  Eienim  si 
quis  codicis  lcclionem  fiirte  prnbarc  mavuli,  legat 
opoilcl  :  el  Dco  ipvi  devotionis  professione  jam  proxi- 
mus  ,  eel  potius  menlis  tincerilate  Clnisto  coniunclus 

allegat  Maitb.  xix,  21,  constaniei  post  tmtfeaddit 
omnia  ,  ct  i  eiiam  ibidem  hac  vocc  carcat  nostra 
Vulgata.  Ita  sane  legerc  est  lil>.  t  Je  Abrab.,  cap.  3, 
pog.  \i;  de  Nabuih.  Jeiracl.  c>p.  14,  pag.  58;  in 
ps.  txviu  serm.  7,  9;  lib.  vn  in  Liicam,  lilli,  ct  alibi. 
tjiio.l  aliinel  ad  illuJ  l.ucx  moilu  cil„  observandum 
cst  quod  m  Ambrosianis  operibua  bactenus  editis 
luinimc  occurrii ;  quare  eo  lesiimonio,  aliisque  infra 
laudamlis,  Ambrosii  vcrtdo  ditari  poiest,  qu.un  una 
iuiii  cirtcris  SS.  Patruin  vcrsionibus  colicgil  cl.  Sa- 
baiicr,  ci  in  scboliis  su.e  veterum  biblicoium  Colle- 
ciionis  suiunia  utiliiate  ac  labore  cungessii.  Profccto 
banc  preliosissimam  cullcclionein  plus  quadringenUa 
versicuijs  tupplet,  el  auget  Sessonanus  codei  anii- 
quissimus,  qucm  Deo  lavenie  quanloc.us  vulgaluri 
suiniis. 

1  En  Ambrosii  dc  pcrfeciione  senieniiam,  '.|inm 
ipse  secutus  leinporalla  bona  sua  omnia  abdicavil,  et 
vcl  egenis  dislribiul,  \  el  trilmit  Liclcsi.e;  ul  cx  cjiis- 
dcm  i  iia  explorainm  est,  ac  unJi'|ue  ex  ejus  scrtpiis 
pioinic.it.  Siqiiid-m  harc  enim  ttl,  scribit  lib.  i  <lc 
cxi  esau  Satyr. ,  n.  <;D.  tumma  justiiia,  vcudeti  quai  h  i- 
bmi.ci  coufem  vaupcribus,  Qui  fniindi  petsii,  J.'Ju 
puupei ibus ,  jusii.ii  rjiis  mauoi  iu  .i  lei »um  1 1  s.  i  \  , 
'.i  ■.  trgo  ttituaatatorat  nos,  i.ou  hojrtilci  uitquit;  uam 
Iweduas  tucctttori  qutcrilur,  ditptntatia  puup  nbui 
thtigamr,  Consonat  nbi  S.  doctoi  episi.  7  ,  pag 


'»  Vide  supra  nnt.  f,  p.  1  (Hujus  pag.  not.  b). 

n  Vox  diipittntio  (requentor  apud  Ambrosium  idein 
significal,  quod  tractatio,  scu  pra-dicatio  evaugelica  : 
ita  edilores  Benediciiui,  t.  II,  p.  U>4o,  not.  d. 

"  Ita  codex  vetusta  ct  quiJem  recia  Scriptura  prn 
collusiranda ;  Xa&Wf.i.aj.*;  enim  propriuin  Afrorum 
fuil,  te.sie  IsiJoro  Orig.  I.  52. 

p  Natio  viliori  sen-u  e  Crxca  consuetudiue.  Vid. 
Suidam  ad  vocem  e3voc 

l.  III ,  ul>i,  Scripium  es!,  ait  Malth.  XII ,  21,  nou  ut 
didiactmi  dimidium,  li  tamen  vis  pefcctut  etse  l>e< 
olfiras  :  sed  ut  onntia  lna  vcndat ,  el  des  pauperibus. 
Paria  lcges  lib.  i  de  Oific.  cap.  50,  S;  lib.  de  V.J.  v, 
27  ct  seqq.,  ac  episl.  26,  pag.  6,  t.  III. 

*  Elecmosynani  passim  commendat  in  suis  concio. 
nibus  Meiliolaneusis  antistcs,  ei  pneserlim  m  paal. 

D  cxviu  senn.  8,  22;  serm.  1-2,  U;  lib.  vin  iu  Luc,  245 
ei  seq..  l.  II ;  atquc  epist.  i,  2G,  i.  II). 

*  II.  L.,  qui  bauJ  legitur  in  Ambrosio  scripiis  as- 
scriis,  ita  habci  S.  Cyprianus  lib.  de  Orai.  Dom., 
col.  210;  deOper.  el  Elcem.,col.  210;  et  lib.  ui, 
Tcsiiinonior. ,  col.  507,  aJJilis  tamen  cum  Vulgata  , 
uiii  quid  bibemut ,  ipi.e  auclor.  reg.  cleric.  apud  Au 
guslinum  ominil.  i.  I,  col.  5!L 

*  S.  Augustinui  Ainbrosii  noslri  discipulus,  qucui 
ad  sui  magislri  SCripla  aape  rcspexisse  nolani  Mau- 
riui  t.  III  oper.  S.  Ambr.,  col.  095,  lla  b.  I.  ;.li.g.ii 
lib.  ii  Jc  Scrm.  l>om.  in  m.,  I.  III,  <ol.  HS,et  li  >. 
de  Meol.,  col.  457,  ncc  non  lib.  conl.  A.lun.,  t.  VIII, 
col.  115. 

'  llccolo  annutata  supra  pag.  I,  not.  2  (llujus  pmf, 
i. ■'.'  m,  et  tiimlia  fere  legesls  iu  psal.  c»vm  tarm. 
s,  ■<  ai  serm.  £i,  18,  i,  II. 

*  lloc  lcslimoniuiu,  muo  carcnl  sei  |>ti  Aiui.io>ia- 
n.i,  iia  rcpoiiiui  Cilltiliil    ,i|iuJ  S.  Cvpi  iaiiinn  IJ>.  de 

t>i.  Duiu.,  cul.  210  tt  llb.  iie  Uper.  al  Bleeui  ,  coL 


113  SERMONES  TRES  EX  COD 

dentiae  Jininac  professiouis  in  le  perimil  llde.n  :  it 

tluill  nicluis  ",  ne  qnil  b  desil  in  altcrmn  diem,  nn- 
cessc  rst  dnliitis  dc  promissis ;  maims  deindc  reirnliis 
ali  operibus  instis  :  atqne  iiu  lit,  nl  infirma  cogita- 
tionc  delen  us,  a  hono  npcrc  desistas,  ct  desistcns  a 
lioiio  opere,  religionis  ac  diiiinum  nomen  amiltas,  et 
ipsa  inhecilliiaiis  c  luae  pcrfidia  '  aelhnicis  iiicredulis 
coiiparatus d,  incrcduliiatis  dcteslabile  nomcn.  et 
stulliliac  uocabtiliim  genlililalis  inenrras  ".  Cbrislia- 
noruin  est  enim  spc  fidissima  fuliira  eogitare  *,  et 
gcntilitim  desperata,  pcrfidia  praescmia  quaerere  *, 
dircntc  Chrisio  :  «  Nolile  cogitarc,  dicenlcs  :  Quid 
edemus,  aui  quid  ucstieniurt  llaec  cnim  ge.ntes  quae- 
ii  nt.  i  K.l  adiecit :  «  Scil  aule  n  Palcr  uester  caele- 
slis,  quia  horiim  omiiium  indigclis.  > 

lll.  Condiciuiis  '  nostrac  necessitalis  e  eaclesli 
Patri  b  notiliaut  laicrc  uon  posse  diuiiius  semio  com- 
nnnnii,  ct  cius  proiiidenlia  procur.itioncque  nobis 
oinnia  adponi  '  dcmandat;  si  nos  iuslitiae  opcril.us 
iubaercntes,  el  regni  caelcstis  inquisitione  dctentos 

•  C.od.,  mritiil,  sed  meluis  legcndnm  vorba  sci|iifin- 
lia  in  SCCillld.i  pi-rsotia  ttubites  ...  rctralut  ...  desistns 
plaiium  raciuni. 

b  llarod.,  fortassis  quia  soquitiir  d.  Niniirum  t  anto 
d  iino  coilcinqiic  sono  apud  vclorcs  effcrcbatur. 
'  Ita  pcr  ii. 
J  Cnd.  bic  et  alibi  in  liujnsinodi  vncihus  servat  con. 

•  Codex  i».  urrat,  s:'d  quiilem  mundose. 

1  ha  cod.  a  pro  li,  ciijtisinodi  exeiiipl  >  ct  infra 
recurmiit,  el  anliqni  codil.  passim  siippcltini. 

k  In  eoil.  ttecestilalem ;  sed  Correxi  neeessitaiis  :  ita 
eiMii  sen  us  posiulare  vidctur. 


.  SESSORIANO.  —  Sr.RMO  i.  114 

A  nulla  acriiinnariini  praeseniiiini  sollicitudo  conpuu- 
gat  i  '*,  dicens  :  <  (Juaeritc  priniuin  regnnm  Dei,  el 
iiislitiam  eius  ;  ci  oninia  adponentur  uobis  *  (Ibid. 
53).  i  Dedms  iusliliac  ac  pit-tatis  ofliciis,  ct  cacle- 
siibus  cxcrcitationibiis  ocriipatos  lulos  faril  de  om- 
nibns,  el  securos :  ut  non  auoceris  a  noliiia  gcnito- 
ris,  non  a  cogniiione  utiigeniii  disiraharis,  nec  a  doilti 
tancti  Spirilus  professioiicque  desisias ;  mn  abenes  a 
medilalione  praecepti,  nonabspepromissi,  non  a  fide 
crcliii,  nonadileciioneproximi,1  onaprrfeclionemaii- 
dan  ',de  quo  Moyses  (Deut.  vi,  G,  8)  nioiiut,  ul  cordi 
nostrosempcr  in-idat,sempcrcon-pcclui:idsista',  me- 
ilit . 1 1 1 1 1 1 1 ■  mcmbris  omnibus  liinciilatuni '  sensibns  no- 
Siris  sempcr  inhaeral7.  I)e  bocDauid  :  <  Cantabites 
milii  ernnl  scmper  iusiificaliones  luae  Ooimiii!"  i  Psal. 
ii  cxvin,  54).  i  i-.t  iieriiin  :  <  Iti  lege  Duinini  liiit  unluiilas 
eius.el  in  le.ncciusineditaliiliir  dic  ac  noce  '  (Psal.  i. 
2).  »  Kt  alibi  scribtuiii  '  csl :  <  Non  recedal  libcr 
legis  liu  iis  dc  inanu  tua;  et  meditalieris  in  c>  dieac 
noetc  "  (Jos.  i,8).  »  Simililer  Apostolus  hoidlcr  ct 

b  Cod.  calestis  Patris,  sed  einendan  !um  prorsus 
fuil  ci;eles'i  Palri. 

'  lia  eod.  semper  rctinct  pr.T-posiiiiinem  a  I. 

1  Cod.  ronpmjnal,  <pi;c  pnirsus  manil.sia  inelabcsis 
vidchatur  pro  conpuuqal. 

1  ln  cod.  uincultttus,  se.l  uinculatum  scrihcudiini 
putavi,  iii  neuiin  mundiiio  coucordel. 

i  Ita  cod.  per  b  ut  iufra  recnrsitai,  et  in  antiquis 
codd.  fnquenter  orcurrit.  Vide  apnd  Maiuin  Cicex. 
antiiju  inlerpreteiu  xv,  2,  in  Vatiuium  t.  II,  p.  185 
cdit.  itom.  18-28. 


210,  omissa  lamen  voce  caelests,  quam  reinet  apud  C 
Sabalier  in>.  Claromont.   Nolanduin  cst  infra  iti  b. 
«'Oilem  I.  legi  ge  ttes  loco  nationes,  prout  babct  eiiam 
atict.  Opcr.  Iiup.  iu  Maub.  homil.  10. 

1  Fr.  quenlcr  bac  vocc  uiiiiir  S.  Ambrosius,  ut  cul- 
pam  noiet  inlidulilatis.  Vidc  infra,  el  t.  I,  col.  G59, 
n.  41,  ac  lom.  III,  col.  10G,  ct  9li1.  nn.  82  el  110. 

'  llauil  absimitia  sancius  aniistes  babct  lib.  de  Isaac 
elAniiiia  i,  I ;  de  iuier|ietl.  Davul  lib.  u,  c.  5, 12, 1. 1; 
in  ps.  xxxvi,  70,  ct  xxxvn,  2,  1.  II;  ac  episl.  55 
14,  i.  III. 

J  Coulcr  in  psalmis  cit. 

'  Viro>  perfectos  iitillis.iinquam  srcruli  perltirha- 
tionibus  coiupniigi,  nullis  muiub  ciipiditiiibus  exagi- 
lari  moiict  eliam  AmbrosiiiS  lib.  i  de  Jacob.  8,  35; 
I  b.  ii,  c.  0,28;  lib.  iide<:ain  el  Abel  2,  S;  lib.  ile 
Fnga  sa:c.  iv,  17, 1. 1,  atiiuc  lib.  i  dc  Olliciis,  58,  200, 
1.  II. 

9  lla  Aiignsiiiiiis  serm.  57,  l,  V,  col.  357,  et  trsrt. 
122  inJoiti  xxu,  col.  811,  i.  III,  alquc  apnd  eumd.  .. 
auclor.  oper.  Keg.  Clerie.  t.  I,  col.  29,  addiio  tatnen  " 
Imec  aule  omniu.  Aiubresius  vero  lib.  i  du  Caiu  el 
Alicl,  4,  12,  l.  I,  habel  :  0«ft'ri  ereijnuin  Dei :  et  ecce 
omnia  pr.islo  sunt  vobis;  lib.  vn  iti  Luc,  150,  t.  II  : 
Ifuicrite.  reanum  Dei :  et  Im-e  omina  adjicientur  vobis; 
seil  in  lih.  de  Kxhorl.  virgluil.  9,  50,  l.  III  :  et  ecce 
titfflia  suppetent  vobis.  Itae  iliversiiale  lcctionuill,  de 
qnji  uon  al>s  re  lnerit  inc  quxdam  notasse,  nullus 
nosin  scrmonis  Auibrosiani  lidem  labefactare  con- 
icudat;  quia  ut  scite  scribil  Nat.  Alexander  (llist. 
Eixles.  sa>c.  iv,  p.  i,  §  2,  p.ig.  505)  ex  operum  S. 
A  nbrosii  leclione  cnus:al,  eum  non  lisdem  semper  verbit 
eosdem  Scriptuw  sneric  loeos  laudusse.  Et  re  quidem 
v.ra,  aiinil  Maurini  in  prif.  ad  lib.  de  Saeram.,  col. 
432.  I.  III,  «rtaii  siii^  miigna  prwparatione  auclorem 
bunc  iiuslitim  dixisse  -ion  .■>»  dubium,  neuliquam  sane 
mirum  videri,  si  Scripluram  non  semper  suis,  scd  iis, 


i/itd'  ilti  ct  tempore  sutiqessit  memoiin,  verbis  cvavit. 
Htiic  coiilraiiain  baud  me  lalct  AliSaldiuih  lcniiissc 
se.nlenliam  in  opere,  cui  titnlum  fecit :  De  authenticis 
sacrurum  Seripturarum  apud  SS.  Patres  tectio>iibus,  et 
Vbronx  vul^avit  an.  1747.  Veriini,  nisi  plurcs  autben- 
licas  versioncs  biblicas  eumdem  P.iireni  codem  lem- 
pnrc  ba'  uisse  probelur,  piocul  dtibio  si  Ausaldiano 
prxjiidicio  per  omnia  Palruni  scripia  a  capite  ait 
c.ileein  crisis  e\ctceatur,  vix  nniim  reperCur,  (|imd 
cjusilcm  1'airis  genuinum  fetum  dieainus,  cum  vix 
uinim  rcperiamus,  quod  conslanier  eisdcm  verbis 
ullenet  eosdem  sacr.e  Scriplnrae  locos. 

6  lu  simili  sententia  dicil Ambrosius  lib.  ideAbra- 
bam  2,  9,  l.  I,  scribeni :  Isqui  Deum  sequitur  tutus 
scinper  est.  lit  ideo  Deum  preeferre  debemus  omnibus; 
n  c  patriw  eontuilus,  ncc  pnrentum  filiorumquc  gratia, 
nec  u.roiis  contemplatio  nos  revocare  debel  abexecutiont 
pra-teptorum  ctvieslium ;  quia  Drus  nobit  ommu  illa 
lnrtjilur.  et  potens  est  senare,  quw  douut.  Cotd.  c.tiain 
lih.  ii.  c.  5,21,  I.  c. 

'  ll.-ec  eadcm  ferc  ntciirrunt  in  psal.  i,  50,  ct 
cxvni :  serm.  19,  51  el  seq.,  qiiibus  ctiam  iu  locis 
tiim  illu  Deui.  stipra  cit  ,  cmn  Moysis  aucloritate  usus 
e>t  S.  ibictor.  Consule  ct  in  tisal."  xxxvi,  05,  t.  II. 

-*  lia  b.  I.  refert  Ambrosius  in  ps.  cnvttt  scrm.  7, 
25,  oinissis  tamen  verbis  srinpcr  in  metlio,  ct  Domine 
in  liue,  quae  nun  ni  ad  Seripiurte  icxiuni  speclaniia, 
sed  iil  arsumeiilo  serviai  stto,  hic  milii  ailjccisse  vi- 
delur ;  vttll  entm  sanclus  antistes  nos  semper  Dei  lcgis 
niedilationi  vacare  semperque  iis  jiistiliciitionibiia 
deleclaii,  quaj  cnjits  sinl,  cuin  cs  delnincato  psalmi 
versiculo  iuin  appareal,  addidil  ulii|iic  Domine. 

9  Ad  verhum  h.  I.  cilat  Ambrnsiusin  psal.i,50,  t.  II. 

10  lia  aniiqua  versio  apud  Sabat.,  prasler  ex  wu  tuo 
loco  dc  manutua.  Al  de  manutua  liabst Cassiodorius 
in  psalm.  vi.col.  29  quocum  Aiubrosium  legtssc  luc 
scnuu  suadct. 


113  S.  AMOAOSI  MRDIOLANENSB  EPISCON  11« 

iimiiii  t,  nd  TimolhetUtt  scribcot  '   •  H"-'    me.litire,  \  Ims,  ut  rationum  saernlaruiYi  icrtbia  accipias  perlc- 
ii  liis  a*lo :  ut  Brofevtut  luui  adpareal  nnn  ilui ' 
(I  limotli   iv,  15),  > 

IV.  VolunUi  religtoii  boroiuii  caelosiibus  legibus 
iiiUinr»,  cl  diuinae  iuillflcationii  Bwdilaliooibus  die- 


bui  ac  nocliliui  occupala  non  habel  uacuuni  tempus, 
iiuo  sieciilimi  eogiiei,  quo  poasesaioneni  curel,  eior- 
ii. -i  uibam  praedia,  rustirationisdisciplinam  excolai, 
iidiliius  nippulei,  Inpensa  disculiai  '.  Si  enini  istiii 
urripuerit,  illui  dcsciit,  secuudum  ijuoJ  Dominirns 
sermo  pnnisit  :  <  Ncnio  poneus  inaniim  iu  arairnm 
llio-  esi  cae'c»ti  •peralioni,  ct  Dominieae  crucia 
si,nn  •'  *)  rciro  respieiens,  apius  cst  in  retjuo  Iiei ' 
(/.ii.ir  ix,  (.J).  i  Non  cnim  polest  ulruiuque  perat;,  rc 
ipiod  sibi  iniinii  uui  est  ratioue,  uerilalc  diuersiini,  et 


genda;  atque  ita  fli,  m  diuiiiis  libris  mundanai  prae- 
f.  rci.s  r.iiiiiiies,  praerepii  comemplnr  ex  st.is,  quo 
rrebria  admonitioiiibui  inlimalor,  no  liber  manibua 
dcs  i,  ne  cftrde  eim  mediiaiio  eoBquieseal r.  K.i  idco 
Dominna  in  Etmngclio  prrleciis,  ci  consumraalis 
uoleni  esse  consultuin  .  omnia  qnae  possideront 
uin.it  eensuit,  el  iiipenili ' :  uuii  ■  m  ratinnc  ab  eius 
posaiut  dileciu  ''  diuelli,  nH  meditaiinne  auocari ". 
In.ii-  i-  i  quod  neeeSlilalem  ipsam  niortaliiim,  iii  c«t 
UeSlitum,  iiictum  ct  potuni  rogiiari  prnhibuil  :  et  a 
St  Offinia  perficicnlibns  promisil  ad|ioni  ■ ;  u!  nuN.i 
necessit.ile,  sicuti  snepc  iam  diiium  e-l,  a  coiimrrcio 
diiiini  opcris  rciardrris;  nulla  ut  tc  auni  s:cnluu 
lurbel ;  uulla  rrugiiin  inufli  aridiiasque  eamporow, 


acmulum  iioluniaic.  IIoc  enim  sxciilum  cngiut,  illul  It  nee  olcarum  itinearanMHie  falteiiies  fmctus  eirru- 


eae!um  etnntal ;  lioc  rationibus  inundaiiis  inaialit, 
illut  diuinU  oratiou  l>us,  cl  nieditatioiiibus  uacat.  I >»-- 
niqne  ut  dicta  r.-bus  ailproliem,  et  sermonis  mci  a.i 
rortionein  opcribtis  firroem,  uiar  ezeinptu  '.  Si  libi 
gestami  diuinum  librum  iu  mauibua,  etocutis  atircs 
■  arpcnti  pari  ac  legemi,  diuiuai|ue  praecepia  sensibus 
coiinicnJan  i  b  raiionum  hbu,  uel  conparalae  pos- 
srosionis  Ubulae  Ibrie  iradantur,  necesseesl  til  abi- 
ti.is  ■  liliMiu  diuinae  legis,  qucm  gesiabas  in  maui- 

■  1'aiemlicsiin  liic  suis  signis  ansus  sum  desi- 
gnare,  m  leciores  dc  pironiacai  o  nioroa  facercwi, 

ii''  Aiubrosiana  explicatio  cum  sacro  leilu  coiJim- 
der.lur. 

b  h.i  iu  cod.  pro  commendaitli  :  .  tenini  >i  ante  m 
apud  veterea  oithograplios  souatiat  i.i  rn. 

■  lia  co.lcv.  •  tiin  una  i  uianifcsia  crasi,  et  in  auti- 
ijnis  i iklil.  Irequeiilata. 

J  lia  tod.  pro  deleetu,  quam  lcciionem  idcirco  re- 


cieiil ;  non  pccnrum  mnrieutiomdamna  coiiciiiianl  '•. 
V.  Haneai  libera  iuconcussaqiic  >leuoiio,  ui  Dci 
sui  ct  Domini  Chr.sli  dileciione  possessa  hyntnis  rc- 
tonet,  oraiionibus  uacet,  ieiunii»ac  uigiliis  insiilat ", 
ci  iii  pioplieiiruin  iilut  canlienm  enngrne  ci  conpe- 
lenle  abrump.it  <  Ficus  non  aflVel  frucius,  non 
erui.t  u  sceuiia  iu  tiineis.  Mcnti  inr  opus  uliuae : 
cjinpi  iio-i  prarstahunl  cscam.  Pelicicnl  a  pauu'u 
oucs  :  etnon  erunl  in  pracsepibus  biincs  ".  Kgo  an- 

tinni,  uipote  iiiia-  sapit  aniiqniuiem,  cl  iia  a^qne  recte 
Siiipli  in  :intii|iiis  ac  oplnnrc  iml:e  coilil.  Iie  |ii  n 
iis  iinc  "ii  nrril.  Profecln  illain  iu  p.iliinsc-lo  'lul- 
liano  de  Ite  pnlil.  i,  TvS,  p.  °|,  cl  in  var.  Icct.  Ciccr. 
Icg.  I,  6,  tejrehal  cl.  Maius,  i|iii  cliam  hac  de  rv  opcr. 
cit.  li.  32,  H.  (?,  p.  80S,  sapieiltcr  iiol.ilial  :  Jam  nt 
ttripiurai  ejutinodi  nmonu. ■iniitm  arbilrio  ttttftt  tri- 
buomus,  iinendus  est  Aegroeiius.  <j«i  differenliai  u,rbj- 
ruiii  a  de  cC  dl  iiieipieniiHm  tradn  p.  iibl . 


'  Vugita  manifeslui  m  pro  adimreat,  et  Vulgalie  C,  i.J.-rc  est,  si  luheal,  in  psal.  cxvim,  scnn   8,  W,  I. 


conciniinl  antiqua  versio  apud  Sabat.,  atijue  Ain 
luosiisles.  Cra'CiisTero  lexius  y«v^«  j  iv  r.ucn,  sed 
plnrcs  niss.  dclenl  i  ■■ 

*  Similia  legtmtur  in  nsal.  cxvni,  serm.  15,  7,  ubi 
Davidivae  pcrleciiiniis  prsposilo  eiemplo,  s>c  de  illo 
aii  :  A'«u  sevcniaribvs  mniiiis  rrathttebalui  illeeebm  • 
uo*  pecHniorta  coaecrxnndi  patrimonA  cupiditaie  fio- 
grabai  ;  rn  u  pioferendi  limitit  exclndendiijite  fiiiiinm 
aiixius  iituiium  irttus  ttndio  medituioms  inteiilum  re- 
fleeiibul  uffeetnm  .  nuitlifuid  p  leial  leiuporit  dies 
hubeee,  lv>c  tolum  tola  tiftj  in  leue  meditatio  viiidicubut. 

1  ld  C-t  vcl  propiie  cmeis  tiano.  quem  miiioop;- 
niiimis rujusque  i.iuiili  >rissinuim  fuiase  priscis  Cbri- 
•tianis  passini  SS.  Patrcs  lestaniur,  vel  lorie  bapti- 

ittii  !•.  i|uo  pl.li-  Aiiilini-ii  iiiip.-r  lucral  iniiiala,  seu 
nnii  n.Jj  nnix  cral.  S.me  bapiswum  iioiniiic  larra- 
m*nto  ' eui t*  Ainiii nsiii"!  appellasse  iu  ps.l.  civiii, 
serin.  13,  t>,  i.  H,  pulant  Mauriui,  Vide  ihiJ.  nottm 
cil.  Mii,  cl  mfia.  Auibrosilis  cjns  veiha  hoc  loc»  .  i  .. 
alihi  sacr.i-  Seripturat  verbis  juita  suum  luorem  m- 
leiit.  Vid.  sallem  Biip.  cil.  serm.  dc  Basilicii  n  u 
ii  mIciiiI  .  ii  sparsini. 
1  Amhru-ius  m  |»al.  si.ui,  51,  i   II,  halnM  :  mum 

witltUI  »..  (ii. ii  in  ttiutt  nH  rwjHCTMI  relro,  hubitit  e>t 
i .  y.i"  Dei,  1 1  liN.  ini  iii  Liic.  ii.  45,  sic  :  n«.K(  mit- 
leui  ntenum  m  arnlrnm,  ei  lespieiens  iclio,  ttptui  ■  .( 
rci/uo  civltitnm  Si  crgo  piuno  I.k-o  pro  hnbilis,  i.l  n 
secundo  aptttt  legainr,  additu  it  post  nratmw,  «cl  si 
scciiiiJi  Inci  "i  iinc  uliinia  terba  pnnii  uiino  Dti  piO 
TtgilO   citeloiiiiit    puiiaiiliii-,    I.  1 1 (.i    HOMri    Cudii  i|   aj 

vcrhiim  Aiubrusiana  leciiu  eouiurgct. 

'  1'assiiii  mitiii  eumpiis  Ambrnsius.  quein  rel 
sujiii  ciplanui,  vcl  cunliruiul  ixntciitiam,  ui  ultcui 


II ;  lib.  de  Myster.  ix,  50,  l.  III. 
*  Sanetun  iiosiniiuanii<iiiieinfrequciiicriiisiiiscon- 

cioinlnis  :i  —  nlu.-imsacra;  Scripun  ■>•  I  cliOiiciiiliilclilnis 
comwendasse  recte  noUnl  Neneilictini  cditores  cnl. 
-17 »,  i.  II  opcr.  Id  qnippc  cl  oos  supra  aniiiiadveili- 
iiiiis,  ac  vil  volveuli  lib.  u  de  Abrah.,  S.ti,  I.  1,  ci  in 
psal.  prxserlim  i  ci  txvui.  nerspeciuni  cnt  omnino. 

'  t  endidil  jntlus,  seribit  vmhrosius  in  psal.cwui, 
serm.  21,  18,  (aeutlatit  taat,  ditp  tuarn  pauperibut, 
uiltil  tibi  retiquii.  Itccole  dicta  pag.  l.iinl.  t  (l-ol. 
III. n. '). 

'  Pareui  senlccl  iam  in  lioc  art;unienin  versans  liahcl 
S  ilo.  inr  in  cii.  psal.  serm.  10,  tD.  Ihicamus,  in.piii, 
i-ino el not  in  leae meditari,  ntui  a •  o, 'i'iwi(r  tnriilnri;  us  il- 
ieeebiit,  noil  oceupiinur  impcdiaienlis ;  ted  irrupir  adle- 
aemlteiiimus  atteuli.  Couf.  anii'  laasnpra  pag.  I.uoi. 
2,  el  pat!.  S,  nol.  3  (Co/.  III,  n.  ',  el  huj.  )<aq.  n.  '). 

3  Ambiosius  illud  Malth.  vi,  35,  cipciulciis  hainl 
absunilia  hahei  lih,  vn  m  l.uc  .  u.  IMI,  l.  II,  uln  !)<>- 
iiiiin»,  ait,  nec  n.l  prtrtens,  e.ee  ni  reluiHHm  tiilelibm 
Ottemlit  giulinm  defulu  am  ,  si  niodn  qui  divinii  tle>i- 
ilennil ,  tcirtita  non  uuanaiit.  Indernr iiin  auippe  rst 
lioiiiinet  curare  de  eibo,  qui  imlilaat  tle  reano.  fiotui 
eei  iitiemudmoilum  lamiliam  tuum  ptisen:,  nLit.ie^iml. 

'"  liiiul.  ■  O.  nlc  J.KollCl  Vil.  Itcala,  vii.  7>>,t.  I,  i  l  ln 

p-.il  cwiii,  serm.  K,  7,  alque  serin.ll,  18,  lon».  II. 

"  Lcg.ilur  in  psal.  II  i'u,  'i">.  al  i  xvni.  sciin.  7, 
2.>-5",  iii.i  .imile.  ilu  li  >'  c,  el  sc.cciii' .'c  suiit. 

"  ll  Jcin  Cypn  iiuis  cpi-i.  aj  'lciiiciil.nl.  (»•.  -1!, 
escrptis  |  iirruiH  loco  /rndiii,  ci  eianni  pro  rtc<HH, 
aiquc  in-  .i.iiiio  (•/,  si:li>et    posi  fraftnn  d   ann 

iili'1/n     Ailllnos i.i  ucsliii   :.l\cl  All^  lljlilllls  lll>     \    I,;   ,ll 

Civ.  l^-i,  n>'    ;>r> 


117  SERMONES  TRES  EX  COD 

irni  iu  Dnniiiio  exultabo,  el  gaudeho  in  Deo  satulari 
iiicn  '  (Hab.  iii,  17, 18).  »  GauJct  semper  el  lactalur 
iii  D  miiiio,  i|iii  mumlanae  pos  essiouis  nneribus  ab- 
ieciis,  ncl  polius  in  frati  um  inopia  praerogalis,  nec 
iamiiie  tibiis,  nec  praescnlibus  pligis  praestrinsilur. 
Non  ciiiii  cxaclio  iribnl  iria  necessitatis  inpulsai  ■', 
imn  potsessinnis  arua  squalenlia  ''  non  arbusla  culln- 
r  ,m  de  ertioue  deformia  :  uon  eum  soliicilat  saeua 
gramliuis  eaedes  b,  non  ub  rtas  imbriuin  lonja  sere- 
nilale  suspcusa,  non  lempcsialuni  uaslil.is  rrcbra  *  : 
noii  ruina  leclorum,  non  conditio  lanqucnlium  acmo- 
ricntiuin  proxiiuorum  solliciludo  discruciat,  non  ser- 
uorum  fuga,  nnii  furlum. 

VI.  In  luio  suni,  oumia  quae  ail  caelum  Iranslala 
niui  k;  nulla  calumnia  inquieianiur,  ntill.i  lil •  pulsau- 
lur,  i-ullo  iletiimenlo  saetulaii  ilepereutit,  quaecaelo 
piaemissa  stint,  qtiac  Deo  custudc  seruaiitur,  ilicente 
Doiuino  li.si  (  iiiii-i o  :  i  Nolile  uobis  condcre  liiesau- 
los  in  trra,  ubi  tiuea  et  aerugo  extcrniin  t  ■ ;  ei  ulii 

*  It.i  cxl  riim  unica  f,  qiiam  leclinnem  reliurndam 
ec-e  puiavi,  i|iiia  linjusmudi  inilii  alia.  se  obtulcruut 
in  aiiliquis,  cl  optnnx  nola-codd. 

•>Cod.  cnedis,  quod  prorsus  menduin  videlitr;  nam 
cat  <et  easu  recto  seriuenduiu  esse  seusus  durel.  Vi- 
Iwsx  fortassc  liojus  scripinrx  eausa  luit,  quod  vele- 
■  es  amaouenses  litteras  .  et  t  iiidiscrimiualira  usur- 
palianl.  Sie  oblinuil  ticet  pro  tectl,  ilencria  pro  Mi- 
uervtt,  el  Mogestcr  pro  Maginer,  etc,  ui  inonel  Fu- 
iii  g.illins  lntlit.  Diploni.  I.  I,c.  G,  9,  pag.  1 0:1  ei  seq. 
Consulc  laud.  Ciceronis  aniiqnuin  interpreleiii  apud 
Maiiim  pp.    Iti7,    123,  134,  14i,  li7,  elc. 

c  llic  ei  irlia  altente  nolaudum  verbum  cxter- 
mino,  quo  semper  ustis  esl  S.  Ambrosiiis  itt  li  e 
tacra:  Srriplnra  loco  pto  demolior,  ut  in  Vulgaia  : 
ut  IiIik  coi'j  cias  seriuonem  lnmc  vel  Ambrosii 
leiunese  geuuiniim,  \el  satem  Ainbrosian  m  re- 
d  ilere  xt.iltm.  iSiqoidem  vibuin  illud  sauiilo  v  e 
sacro  leilu  expnniil  S.  llieroi>yiiius,  cujus  li J.  i  suut 
vcrba  ad  illud  Mattii.  vi,  16  :   Yerbum  exieriuiu  uii, 

1  lia  Cyprtanos  loc.  cil..  quocmn  loc    pariter  c  ( 
A<'g'i-tinus,  omisso  lameii  ei  posl  exnllabo. 

*  Virum  per.ectum  nullismniidairsprrturbatinnibus 
evagitiri,  praMerloea  sn,  ra  acnol.  pag.  3,  uoi.5(Cof. 
413,  n. ')  (tissiiii  docc  An.brnsitis,  ci  praserlim  I  I).  n 
de  Caui el  Abel,  2,  8 ,  lib.  i  de  Jarubet  V  ita  beala,  7, 52, 
ei  8,  33,  aclib.  n,  c.  6,28,1. 1,  inpsal.  i,  34,  etciviu, 
scrni.8,  7,  l.  II,  nee  non  I.  III,  I  b.  i  de  Oflie.,  38, 
200.  Sic  vero  loquilur  Amlirosius  in  psal.  xvxviu, 
-7,  ulii  inter  saecui  ineommotli  eliam  tiiliiiiari.ini 
exacl  onem  enunicrai :  Xoli  propter  d.viiiat  vnne  cou- 
tuibari,  cxcitai  de  tomno,  eogilare  quemadmodum  pe- 
cuiiwm  taiun  scrces,  opet  tuas  augeas,  nV  nocie  pro- 
tedere,  cxcubaie  id  judint  donmm;  ulaliena  diripiat, 
lil.m  mvvens  pauperi,  veieuris  exuctorem  tribuli ;  vaua 
ett  ism  couturbatio. 

3  Amlirosiiis  ev:iugelicam  perfecti  >neii  scctanles 
sic  a  liiqnitiir  m  persona  aposioli  Pclri  iu  psal.  r.iviu, 
serni.  f,  7  : 1'ortio  lua  non  aridilatt  tiecalur,  non  imbre 
dilnitur,  non  frigore  urilur,  non  teni)  eslatc  quassatur. 

*  lanpcres  e^s-  per  quos  omne  nogirum  culesii- 
lins  iiiferiur  thes.iiirs,  seii  io  coeli1  collocalur,  sa-pc 
iu  suis  scriplis  docct  Ambrosius,  et  sallem  con-ti- 
leudi  sunt  lib.  de  Naliut.  Jezrael.  xiv,  58,  l.  I.  lib.  n 
de  Ulfic;  xxvni,  1*0,  scno.  iJu  liasilie.  uuii  irailcn., 
ii.  33,  ac  episl.  38,  7,  l.  III. 

*  lia  adveibum  Ambrosius  lib.  i  ilc  Spir.  sane., 
16,  184,  t.  IV.  lu  p-a'.  ver..  CWlli  scnii  8,  8,  I.  II  ; 
Kelile  llicsaurum  rob  s  comtcre  m  teirn,  et  scrin.  12, 
-.  Nol>te  tketatriztve  tobis  i»  terra,  ubt  arugo,  et  ti- 

n  ii  c.iUiniinanl. 
'  j;iiii!Ucr  Ambrosins  I.  c.  deSpir.  s  nc,  n.  183., 


.  SF.SSOB.IANO.  —  SI.RMO  I.  118 

A  fures  rObdinnl,  <t  furantur  *.  Thcsaurizitc  autem 
uobis  io  caeo,  nbi  nequc  lines,  neqne  acrugo  exter- 
niinat  :  el  iilu  fures  non  cffo.liuiil  el  fiiranliii  e  Ubi 
cn  ni  fueiit  lliesauru*  luu-,  ilii  erit  et  cor  luuni  ' 
{Vanh.  vi,  19,  20,  21).  •  lluius  praecepii  exeinplo 
aposiilus  PawlusTiiiioiheiim  lie:  tissiiniim  iii'iiel,  lo- 
cupMibus  huius  saxiili  praecipiendum  :  ut  non  cx- 
tollantnr  pompa  miimlana,  sed  cbrislianac  liumililatis 
ceisiludine  potiautur:  ncqne  saecularium  diniiiarum 
spe  caduia  fjlhiiinr,  sed  diuinarum  J  promissionum 
perpetuilalibus  iuuilciitur*.  <  Diuilibus,  iuquit,  huius 
saeculi  praeeipe  non  stiperbc  sapere,  neque  sperare 
in  iueerlo  iliuitiaium  suarum,  scd  in  Deo  uiuo,  qui 
praeslat  nol-is  omnia  abundarc  ad  frucndiiin  ',  licne- 
faciaul,  diuiies sinl  in  operibus  bonis,  facile  Iribuanl, 
B  comniiiiiieent ",  llieaurizent  sibi  fuudainenium  bn- 
iiiiiii  in  futurum,  ut  ailpichendanl '  ueram  uilam  "  (I 
Tim.  vi,  I7-I9)(n).  » 

quod  in  ecctetiastici;  tcripturit  vino  inlcrpretnni  tritufi 
est,  aliud  multv  signifieare,  quam  tulgn  inlelligilur  . 
extenninanlur  qnippe  exsules,  qui  miltmvur  extra  lcr- 
minot.  l'ro  hoc  ergo  scrmone  deuioliuulnr  scmpir  ac 
cipere  debemut.  De  Ine  voee  ita  Millins  ln  pro'cgoin. 
p.  li  :  Sed  et  Laiin.s  itlonei*  vocabulis  anuttmeramut 
o!i-oii'ta,  quiv  vulgo  audiunl.  Quit  cnim  huc  nomine 
jam  :  iicsci.ni  voeabula,  ea,  cutn  lnrc  conscripta  c.stnt, 
erant  apud  Chritlianos  usut  quolidiani.  Taha  iunt,  v. 
p,r.  evieiiniiianl  vt,  16,  19,  qitod  in  eccletiatlicit  s<ri- 
pturit  tritum  agncscil  11  ieronymus,  Htcunquc  :llud  im- 
probei,  ejutque  loeo  reponal  uliud  mutto  korridiut  dc- 
inoliuniur. 
P  d  Cod.  (/iuiuoriim.  sed  emendandum  fuil  i/iainaraiii. 
•  In  eod.  adpraeliendam  bonaquident  striptiiraeum 
ad,  sed  mendosa  cnm  diphtbongo.  Erronern  fluxisse 
viiiettir  ei  inale  iutellecia  noiarinrum  sigla;  nam  p 
superducia  lioeola  tam  prue  qujm  pre  apud  illos  si- 
gnificat. 

onvssoou/ein,eladililo(nesaurosp  iMio''is,qua'  t.imen 
vox  omittit  iii  cit.  psal.  serm.  12,  2,  ubi  :  trd llietauri. 
zatevobit  m  catlo.  Sibi  discrepal  aulem  -erm.  8.  8,  cil. 
DStl.,  sciibcnS  :  sed  thesaurum  vobis  conditt  in  cttlo, 

'  Adainussim  legll.  Iib.  n  de  Jacob  ei  Vii.  beala, 
5,  23.  t.  1,  et  lib.  :  dc  Spir.  sanc,  I.  sup.  r.il. 

8  Miimlan  s  pompas,  et  snperbiam  liujus  iniindi 
iVeqiieiit  r  in  suis  scriptis  deiesialur  Ainbro^ius,  iu 
quii>us  eliain  sappe  divitibus  bumitila'em  c»n  incndai, 
et  prac  ccelesiibus  lerrestria  quam  pro  nihilu  habenda 
sinl  ili  onil  >s  ponil,  v.  gr.  lib.  de  Abrah.,  de  IsaiC, 
de  Ifoni  nmriis,  praesertim  cspp.  ."i,  6  cl  7,  de  Fnga 
j.  s:eculi  maxime  cap.  1  et  4,  t.  I,  nec  nou  in  psalmis, 
et  pixeipue  in  mvill,  36,  ct  c.xvui  se  m.  I,  25;  5, 
27  cl  3G,  l.  II. 

5  Ita  h.  I.  allegat  auet.  cpisi.  ad  Dcmclriad.,  cnl. 
41,  Auguslinus  episi.  30,  i.  II,  eol.  383,  ac  alibi 
sparsiui,  Chromat.  Aqnil.  tn  Matih.  rnl.  !I8S,  Scdu- 
luis  Hih.  iu  1  I  imolli.  vt,  aliiquc,  ni<i  cicipias  ubun- 
dauier  loeo  abundare. 

10  liidem  Augustinus  cpisl.  I.'j7,  i.  II,  rol.  5&4, lib. 
i  de  Civ.  Dei,  e.  10,  col.  II,  l.  VII,  et  lib.  conl. 
Adim.,  I.  VIII,  eul.  1 15,  el  alibi. 

"  Ambrosio  nostro  consonal  Augristinu-  rpist,  130, 
c«l.  3S2,  i.  II,  et  trael.  22  iu  Jon  ,  I.  III,  <oi.  400, 
aliisque  inuliis  iu  loeis. 

(«i  It  i  l'ic  sermo  desli  in  rndice,  i|n  an  iniililus 
sil juilicent  erndili.  Poiro  Scssorianus  codcx  quin 
ullnni  praebeal  imlicium,  quo  sermu  iiuililiis  rensea- 
lii  ,  il  polius  videtur  exeluiieru;  n.ini  iiullo  s|atio 
iiieiiilii.ui.e  vacuo  reliciu  stitiin  exlnbel  seiuiouciu 
alterum,  ad  quem  cxscribendum  festino. 


m 


S.  AMBROSI  MEDIOL 
SEIIMO  II.  A 


Adversus  eos,  nui  dicnnt  poiieisionem  non  distrahen- 
du.-ri,  sed  (ructibus  iniseiicordiiiin  (actendnm. 

I.  Imi  Chrisli  lafuiarr.  *  praeccptum  csl :  i  Vcn- 
dite  oiniiKi  i|ii  ii-  possidelis,  el  dnte  clemosynani  ' 
(l.uc.  xiit  53).  t  Domioici  iiiagisiiib  lides  in  promptu 

i  ii  ,  ijii.u-  i suluin  ilislr.iln  c  iussil;  ucrum  eliain, 

quid  iU-  dwtracio  fieret,  deniaiidauii ".  St-d  Ii.iiic  fidcm 
praui  doelore-J  trioolit  ac  fmilibus  uerbis  infuscaut ; 
quoa  apoatolui  i'.iuius  iam  uon  carnis,  scd  quod  peiui 
u  csi,  diuinis  scriuonibus  adoltcros  J  praedauniauii, 
iliccndo  «  Adulterames  uerbum  Dei  '  (II  Cor.  II, 
17).  »  El  itcrum  :  ■  Netcilil  i|uia  qui  teinpluin  Dci 
rsonioipili  dis|>crdei  illuiu  Deusf '  (I  Cor.ui,  17).  > 
Rl  illut  quod  in  eunngclio  Gluisius  Pliarisacos  iuere-  g 
i>ans  memOffauit,  diccns  :  «  Reiecitis  inandata  Dei,  ut 
ir.uliiiones  uestras  statuaiis  ■  (iWurr.  vu,  9).  » 

II.  Niiii  c-i,  inquiunt,  distrahenda  ,  sed  retinenda 
posscssio  ;  ct  dc  cius  reditibus  misericordiae  opera 
cclcbranda.  Q  >id  sub  ucsliiu  operis  inisericordiae 


ANENSIS  EPISCOPI  HO 

:inlorcmrupiiliiaicmqiieli:ihendaercliiiemlaeque*pos- 
seulonli  oblegisT  Qui.l  InpiotatU  tuaa  flagitium  suli 
iielaiuinc  pletallt  obumbras  J  Quid  Dominicum  prac- 
cepiiim,  ct  ipsa  sua  puritatn  praeclarum,  eredentibm 
subiiii  erlpii  persuaaioneT  Quid  Octo  siniiiiaioqiie 
contoqoio  '  religioill  denegis  caelc-ic  mandatiiniT 
Quid  Dci  seruulis  «  serpeniino  comilio  pnradiiam 
intcrcludis,  •}  i i  non  inlroiens  ipse  ,  iierum  eiinm  in- 
troire  cupicnlibus  regnorum  rtelettium  claucs  ali- 
srondis?  '  Non  es  sapientior  Cliristo  nec  maior,  qui 
flcri  iussii ;  non  mclior  Paulo  apostulo,  qui  perfecit. 
"Qui  uiox  iiiluiiiiiialus  b  e- 1  gralia,  nnn  adqiiieuil 
carni  ct  sanguini  *  in  passionibus  Irepidis;  non  llic- 
rosolymam  conscendll ,  ut  a  pracccdentibus  Aposto- 
iis  COnsilium  sunirelur  '",  quem  de  omnibus  fldci 
praeooniis  instruclum  fecerat  diuinuni  et  caelcsto 
cunloquium  "  ;  non  Ciliciam  peiii  '  propriam  ciuita- 
teui  '",  bercditatcm  accipcre  i  paternam  ,  quam  pro 
Christo  pauperibus  deseruerat ;  qui  nec  nobilita- 
tem  ipsam  romani  generis,  de  quo  origiuem  sangui- 
nkduxerat  u,  defensauil, k  uuam  pas.-ioue  Dominica 


■  Rubrus  succus ,  quo  hxc  prima  vcrba  in  cnd. 
scripia  suni,  veinstaie  evaimii ,  el  uonnisi  ex  litteris 
postreni  vocabuli  fora,  nique  c;eierorum  ex  vesti- 
g  is,  habita  sp;it  oruni  ralione,  sic  polui  supplcrc. 

b  Cariosa  meinbran  i  bujus  voeabuli  luieras  ma 
tantiun  scrv.it  illaesas,  et  uonnullos  supernos  t.-intum 
twhihci  apices,  ex  quibus  ego  maqistri  interprctabar. 

c  Cl.  Ulpi.ui.deTransaction.,  Apul.  lib.  i ;  Sueton. 
in  Vcspas.  xvi ;  Juslin.  ix,  i ;  Tacil.  vi  Ann.  ,  17  ,  cl 
iceole  superius  dicia  not.  /',  pag.  1  (C.ol.  1  It,  b). 

d  Haec  quoque  vox  aegre  in  oo.lice  legitur  ,  et  p  r- 
plcxe  peius  sciibo,  quamvis banc  clocutioiiem  com- 
p.ratvam  Ainbrosio  familiarein  esse  sciam. 

■'  Codcx  habende  relinemlcque  sine  dipliilmngo. 

'  lia  cod.,  ut  sui.ra  el  iufra,  conloquium  cum  i.nica 
l  uiorc  velcriiiii. 


s  Locutio  familiaris  Ambrosio.  Vi.l.  saltem  Ser. 
de  Rasilic.  uon  tradend.,  n.  30,  p.  924,  t.  III,  el 
passiio. 

b  Ita  iu  cod.,  bona  et  velnsta  leciionc,  inluminalui. 

1  li.i  cod.  pro  peliit ,  apud  vctcres  librarios  solua 
crasi. 

i  lloc  vochulum  in  linc  vcrsiculi  in  monosramina 
coit,  et  <  x  evanidis  eli.iracierihus  vix  expiscnri  poies'. 

k  Defemavit  frequeht.  a  defendo,  juxla  illiul  S  dl. 
Jug.  64;  Pl.iuti  Bacch.  5,  3,  59,  e.i  Ovid.  ttctam.  374. 
Keeie  quideni  hic  Ainbrosius  verbum  defauntit  usur- 
pal  :  Panlus  eiiiui  non  s.xpe  siiam  Romani  neneris 
r  liobilitaieiu  ikfeudit;  sed  semci  pro  sim  civis  Rmiani 
jure  eontendit  (Actor.  xxu,  25  ei  seqq.);  quare  pro- 
prie  veieqne  rinit  non  defensavii,  scilicet  non  fre- 
quenicr  defcndii. 


-  Vidi>  annotata  m  primo  sermonc  pag.  1,  not.  1 
(Col.  109,  ii.  '). 

"■  R.cole  dicta  I.  c.,  not.  2  (Sobis  col.  111,  n.  •). 

3  l-.iinin  in  Luc.  viii  ,  9,  i.  II ,  apos'olica  dictione 
tttlultcn,  ait  Ambrosius.  sunt  imnes,  qui  adutterare 
cupiunt  fi  ei,  el  tapicnliue  vcritatem. 

1  lia  lieiiTiis,  lib.  iv,  c.  2b ,  col.  203,  cui  conci- 
niiiil  lliuronymus,  et  Reda  in  li.  I.  Grxcus  vero  x«- 
irvj^injovTBS  tov  Xoyov  xov  8£o0. 

•  Prinia  verba  Nescitit  quia  ex  superiore  versiculo 
I  Cor.  in,  16,  hic  trauslala  sunl ;  reliqiia  autem  Au- 
nustmiis  lih.  cont.  Manichatos,  I.  VIII ,  col.  179  ,  sic 
I  gil  :  Quitque  templum  Dei  cnruperit ,  corrumpet 
illitm  Dfut ;  uhi  addil  :  Quod  verbum  metuentes  multi 
Lmiui  iuteipretcs ,  noluerunt  dicre  cnrrumpet ;  ted 
dixeruitl  :  disperd.-l  illum  Deus;  et  non  deviantes  a  re 

ipsa,  offcmionem  vocabuli  detitarnnt Sed  Gra;cis 

cxintplaribus  convincuntnr  isubinlellige  Manichai )  in 
iiuibus  ap  rtissime  scriptum  est  :  Quisquis  tcmpliiin 
Dei  COrruperit,  corriunpel  illuin  Deus  »  Cra3cus 
icxlus  fBiipu..  fBtpii.  C.eleriini  nu'.!us  S.  Pater  Lati- 
nus,  praeter  Augustinum  etllilurium,  verbum  ror- 
n.m-jc-t  geminat  ,  sed  eorum  plerique  cum  Ambros  o 
UOitro  disperdet  ^ecuudu  loco  relinent. 

*  Itidem  S.  Cypriniius  in  enistolis  10,  63,  68  et  7t , 
coll.  54,  108,  10').  1 18  el  139;  sed  sioguhirl  numer.i 
i-t  prtemisso  HeiUitii  loco  Heiecitis.  Similiier  atiaoi 
Z-no  Veron.  lili.  i,  ir.  I,  col.  12,  cum  Siricio  cpist.  4, 
UCeplil  licii  ilit  mandalum  pro   lleiecilis  mandalu. 

1  S.  An.biujii  -cUte  liomiucs  non  defuisse,  qui  in 


evangeli^.T  panperialis  consilium  vcbcmenter  insnr- 
gerenl,  el  illnd  prolitenl-s  valde  contemiierent,  mul- 
tis  ex  locis  liiijus  S.  prxsulis  operum  clarissinie 
evincilur.  Consule  saltem  in  psal.  cxvnt  serm.  21, 
n.  18,  nbi  b;ec  memoranda  sonl  verha  :  Qnotie<  ipsa 
benrfacta  crimini  danttir  t  Quolies  tttrMH  opprobrio 
ducitur?  Quoties  ipsa  inqrata  esl  gratia?  Vendidit 
jusus  facutlatct  suas,  dispensavit  pauperibus,  niltit  tibi 
reliquit  :  contemnitur  plerumque  in  ipsa  Ecctcsia,  quia 
dices  esse  desivit,  sicut  scriptitm  esl  ;  Si  d.-derit  v  r 
oinnes  facullales  suas  in  cariiate,  coniemptn  con- 
lempius  erit.  Canl.  viii,  7.  Amhrosii  eliam  epislola 
58  in  hoc  argimieiito  versaiur.  In  e>  sane  S.  ooeior 
nanal  Paiiliiiiini  et  Theiasiam  suas  omnes  laciillalei 
pro  Christo  abdieasae,  atqoe  ta  pauperes  erogasse; 
idqne  quod  lurpe  hominihus  vulehatiir  profanis,  et 
f.itiirum  in  conlumcliam,  bene  reeleque  lactum  pa  • 
triarcharum  excinplis  deinnnsirat. 
rj  8  Passim  in  suis  icriplis  Amhrosiiis  S  Pauli  apo- 
stoli  exempla  plebi  sua;  inviand  i  proponil  ;  qiiiiM.e 
qui  (S.  Pauius),  ul  ait  |ih.  de  Virginit.  2  •,  130, 
Itonore  provocat,  maghlcrio  docet,  invilat  exempto. 

5  Uic  illud  ad  Galal.  l,  16,  Sj-cclal  Anibrosiiis. 

'•  Adcit.  I.  17  Ambrosius  reapidi. 

"  t\.iisule  loc.  cit.  vers.  II. 

'*  S.  Pauluin  Th.irso  in  Cilicia  oriundum,  ex  l.islo- 
ria  rea  notiiaima  aat. 

"  Civiiaus  Romana  privilagio  fruebatur  P.mius, 
qiio  Tharsonaei  Augusii  partibus  faventas  ad  codciu 
iiiip.-r.itoie  donali  SUUt.  Actor    xxii,  27  cl  28. 


12!  SERMONES  TRES  EX  COD.  SESSORIANO  SERMM.  II,  III.  123 

noucrai  dclurptlain  '  :  scd  pcr  Arabiae  reginnem  * ,  A  fcmbiistinncm  aeiernani  ;  iusli  aulem  iu  ut.im  acter- 
ul  numen  iilul  u?neraliilc  .   quod  fnerat  pcrsecnlus       i 
iniuria,  quod  cloquenlia  oppugnauerat  el  Pharisaeo- 
rum  inuidia,  salutare  esse  ac  diuinum  fido  praecouio 


(Malth.  nv,  46). > 

SERMO  III. 


mnrtalibtis  cuuctis  inferrel.  Quis  igilnr  Panlo  trium- 
phis  multiplicibus  praedilo  siwiliS  adprobalur  in 
gestis;  qui  se  omnibus  e.xnerit  saecnli  ninclis  s  et 
poinpii,  et  riie  Dei  lainuliis  nuneupabimr ;  qui  oblre- 
elantibus  inuidis  perseu.  ranlcr  insislil  Doniini  Chrisli 
pracceptis  iinplend  s,  qui  dixit  :  i  Vendite  omnia 
quae  po-sidetis,  el  date  elenin-ynam  (Lvc.  m,  53); 
el  ecce  uobis  inuiida  sunl  omuia  '  (lbi.i.  II,  41).  > 

III.  In   praccepto  indicta  d;stractio  est,  et  de  di- 
slracto  dispensatiu  'u  eiacta  cst.  Deuotis  purificatio 


DE    C.vKITATE. 

Ex  lcciione  S.  Pauli  apostoli  conna  malot,  qui  bonis 
invident. 
I.  Peraclis  perfectionis  inspcetisqne  niuueribus  ', 
ad  potiora  eniinenlioraque  Apostoli  praeconia,  sicul 
proniisimiis  '",  prucedamiis  ";  qui  nec  mysler  i  no- 
titiam,  wc  elnqueiiliae  celsiiudinem,  nec  miseri- 
cordiae  iargam  pietaleui  " ,  nec  (idci  sublime  incri- 
lum,  nec  marlyrii  fortem  inlrcpidamque  cousianliaiii 
,3prodesse  possc  memorauil  e;  si  caritas  fralerna 
eademqnc  sincera  defuerit.  Quid  eniin  prodcst  a 
suinplo  '  nutrias,  quem   perimas   ferro?  aul  quid 


mcntis   promiitiiur,  sordium  mundalis  cr.eleste  re-  B  iubal  f  eum   quibiiscumque   foueas  alimentis,  quem 


gnum  esl  pracparaium.  Rogo,  quid  quaeris  amplius, 
aut  quid  rcl  ctum  cst,  nisi,  non  facienlibus  famulis 
quod  praecipilur,  ut  Deiis  faciat  qu«d  minalur?  Qui 
etdixit :  «  Si  in  iniusto  k  matnmona  fidcles  non  fui- 
stis,  ■,'!■  d  est  uerum,  qt:is  dabil  uobis"?Ei  si  in 
alieno  6  fideles  non  fuistis,  quod  est  ueslrum,  quis 
tredel  unbis  7  (Ibid.  xu,  II,  12)?  El  ab.buul  isii  in 

*  Ita  eodei  bona  vctusiaque  oithoprapfiia  prn  i<m- 
rufii ;  cuiusinodi  syucopas  etiam  usus  est  Tull.us, 
ul  advertii  Cornulus  p.  2288. 

0  Vid  sup.  noi.  2,  pag  1  (Cot.  III,  ii.  ')  ctseq., 
ubi  similis  diclio  cst  in  Ambrosiano  loto  lecitalo  de 
Exccss.  Satyr.  i,  CO. 

«  Cud.  mcmorarit;  furtasse  Arcliaicum  est  pro  me- 
nwraverit ;  al  memoravil  ei  senleotia  legcnduinmalni. 

*  Cod.  prodeest  geiuinala  c,  cujusmodi  eiempla 
passim  occurrunl  in  auiiquiscodd.;  atciini  infra  boc 
leibum  per  unicani  e  scribatur  in  coJ.,  el  bic  illam 

1  Nimirum,  quia  Jesus  Cbristiis  pra-sid  s  Romani  C 
tnirtoritalc,  ac  Komana;  cohortis  nnliiibus  ciuci  al- 
firus  esl. 

*  Arabi*  regionem  verbum  Dei  prsedicando  Pau- 
Imn  excursisse,  ex  Galat.  i,  17,  coiisiai. 

3  II.  I.  El  ecce  vobis  uwnda  suni  omnia,  iisdcm  ver- 
bis,  sed  iion  eodem  modo  legit  Ambrosius  in  Luc. 
vii.  100.  Sic  enim  :  et  ecce  omnia  muuda  sunt  vobis. 

1  Hanunonx,  ait  Ambrosius  I.  c.  in  Lnc,  n.  224, 
iion  jusla  voleslas;  sed  injusia  est  servitus. 

'  Siiuililer  S.  Cypriam.s  lib.  dc  Oper.  el  Eleem., 
col.  240,  ei  S.  Augusiinus  lib.  v  Confess.,  t.  I,  Col. 
1-27,  si  id  eiceperis  in  line  tjitii  dabii  vobis,  cujus  loco 
fiui  credet  vobis.  Legil  cum  codice  lrenxus  lib.  n, 
c.  2i,  col.  m. 

"  S.  Ainbrosius  iil  h.  I.  lib.  vu  in  Luc,  n.  216, 
scnbil  :  Aliemv  nobis  divtLce  sunt,  quia  praler  na- 
luram  suut;  neque  nobiscutn  nascuntur,  neque  nobit- 
fum  iransennl.  ibnl.  Iwe  lesiiiiioiiium  eipendens, 
il.ud  co  eiplieaiseiisu,  quo  modo  uiiiur  in  seriuone.  „ 
Sic  euim  ail  n.  247  :  Argiti  igilur  videntnr  ludai  el  u 
fumdis  et  avurilice.  fcn  ideo  qui  in  fccultuiibus  fidetet 
iiom  [uerunl,  quas  cu»t  alienat  tcireut  (connnuneni 
euiin  ad  vstnn  frucltit  terraium  a  Dommo  Deu  dams  est 
omnibu*)  debuerunt  ulique  participare  pauperibus. 

7  lia  Ainbrnsius,  I.  c.  "•  2J5,  pryeier  in  fine  quis 
dabii  vobis,  loio  quit  ciedei  vobis.  lilruin  diceinium 
Sil,  liac  ie4imonia  S.  Ambrosiiini  menioriter  reoi- 
lasse  et  postrema  utriiisi|ne  versiculi  verba  iminu- 
lasse,  an  polius  eadem  inversio  librarii  oscitauliae 
Iribuenda  sit,  judicet  iecior. 

*  !Ta  ad  veibum  b.  !.  reciiai  5.  Cyprianus  lib.  sup. 
cil.,  el  lib.  ii  ac  ni  Testiiiioiiior.,  eoil.  2'JO,  oi>3.  Ei- 
ilcui  concinii  S.  Auguslinus  iu  Joa;;.  v,  t.  11!,  col. 
443,  uno  eicculo  ibunt  pro  abibunt. 


b'lronis  odio  pioseqnaris?  Caret  oinnibiis  pielatis 
officiis,  qui  ndiorum  fiammis  accensus,  persequitur 
in  frnrem  gratiam,  uel  diuina  ope  coiilatani  e,  ucl 
laboribtu  ieianioriitn,  uel  adsiduitate  orationum,  uel 
uigiliarum  instantia  omnibusque  uirlulum  generibus 
conquisitam  ".  C:ni;as  enim  sine  misericordia  imper- 
fecta  est   ■■  :   quia  misericordia  caritatis    corpoiis 

icciionem  rctinui. 

«  An  particula  ti  addeuda  est. 

1  Ita  codex  pro  iuiial  scribil  b  loco  u,  qua;  scri- 
ptura  frcquentata  est  apud  veieres  orihograplios.  De 
lianim  lillerarum  promiscuo  usu  consnlesis  Pul- 
scbium,  pap.  229S,Terrassoniiim  Hist.  de  la  Jurispr. 
rom.,  pp.  66  ct  scq.,  ac  indicctn  oribograpiiiciini 
f  rontoms  cl.  Maii. 

s  Cod.  recta  et  anliqna  lectione  non  geuiinat  i, 
scd  mendosa  scnbit  conlata  pro  conlatam. 


'  Solemne  morem  sinim  bic  scrvat  Andirosiug,  ut 
de  qnibusjamdisseriierat  superiori  concionc,  eadeiu 
cuni  priiunm  dixissei.memoraret,  el  quidein  ple- 
riiinqnc  initio  sermnn<s;  rnjusmodi  exempla  alxiuJe 
Ambiosiana  scripta  suppcdiiant.  Sufliciat  tamen  lau- 
dare  Ibb.  deCaiu  et  Abel,  de  Dono  inorlis,  dr.  Kuga 
saeculi,  de  Joseph  Patriarch.,  de  Viduis.de  Myster., 
de  lncarnat.,  et  de  Eicessu  Saiyri. 

10  Non  modo  qua2  jam  edisseruerat  cilare  consuevit 
S.  Antistes,  vcrnui  eiiam  qiia;  perieicre  cogitabat 
quaiuloque  promisit.  Confer  sallem  serm.de  Basilic. 
nnn  tradeud.,  n.  24,  p.  922,  ct  ibid.,  n.  c,  t,  III  ac 
Prolog.  in   lib.  tt  de  Spir.    Sanclo,   n.   12,  I.  IV. 

"  llaud  absiinilem  iransiiionein  in  suis  scripiis 
interdum  nsnrpat  Ambrosius.  Vid.  lib.  i  dc  luler- 
pell.  David,  1,  :>,  lom.  I. 

"  In  similisenlentia  dicit  Ambrosius  lib.  n  de  Poe,- 
iit.,9,  S3,  l.  III  :  Quid  enim  prodesl  eottalio  patri- 
monii  sinc  qra:ia  carilnlis? 

13  Cnnfer  epi-t.  78,  6  et  10,  l.  III. 

11  Sic  eiiam  lib.  iv  in  Luc,  n.  40,  I.  II,  scribcbal 
Ambrosius  :  Frus'ra  cpein  mise>icordix  eatletlh  ex- 
s-pec.les,  si  alienie  [ntclibus  virtulisinvideas  :  asperna- 
ior  enim  Dominut  invidorum  esl,  el  ab  iis,  qui  iivina 
beneficia  in  a/ii»  perteguuniHr,  tnirccula  svce  potesta- 
tis  averiit. 

13  Pei  feciam  carilatein  haud  unquam  a  misericor- 
dia  es-e  d:sjunctain  riirsos  docet  Ambrosius  lib.  i 
d.-:  foenit.,  11,  bl,  l.  111,  iibi ;  Proiimus,  inquii,  esse 
no  i  poles,  nis1  funai  nitierirordiam.  Ilanc  autem 
virtuiem  valde  coinmendatsanctus  doct.  in  ps.  civm 
serm.  8,  29  etseq.;  lib.  n  in  Luc  ,  u.  27,  i.il, 
lib. ;  de  Oflic,  11,  3S  ct  scq. ;  ct  l.b.  5,  !'J,  uec 
noit  eyisi.  7,  3,  l.  ili. 


115  S.  AMBKOSI  UEDIOLANENBIS  EPISCON  144 

nicmbruin   csl ;   (nnlr.i   niiiorieordU    line   ciritate  A  caput  *  iuslitiae  • ,   legis  adiinpletio,  peiforuo  prae- 


n  inl  est ' :  qui.i  anorilur  omna  menbruro,  <i>i->.i  e« 

-nlido  coi porc  iii  I  iliiiulsniii  fueril  ucl  abscissutn. 
I  -i  i-iiiin  earilaa  apei  quidam  inemliroruiu  oiniiiuin 
roiiuens  areeiu  ' ,  cui  aJrorporila  •  conueiaque  per- 
duranl  ofllria  cuncia  uirtulun  *  ;itne  ijiiu  onnnuni 
|iuin>ruiii  '■  uicrces  aut  langueacit,  aut  depcrii,  di- 
Ccnle  Apvstiito  :  <  Silingnis  liiiiiiiiiiun  lui|ii;ir  rl  All- 
gcloriim,  oiit.ilcin  aulciu  11011   habeam,  nnuin   ittin 

iirlni  aeramentun,  aul  rjnbalun  linn.ana '.  Et  si 
bahoain  propheiiam  •,  ci  nouerim  myaMria  onnia, 

•■i  o  iiiii-in  icicBliam  :  et  si  habeun  onnem  iden, 
n. i  ni  ninnics  tran-feram,  cariiatem  aulen  non  ba- 
lie.mi,  nilnl  sum  s.  Ki  si  diin.iucro  oiniics  faculia'es 
mcas,  ct  disiribucro   onmi.i    inoa   paupc  rihus,  ct  si 


eepiorum  *.  sinc  h»e  uua  iimiiia  .111 1  deiiiliiaiii  c<m- 
ruuut  ',  aui  rtfao  esrenl.  Nam  et  prophelicwn  seu- 
lirc  mliil  c-l ;  cl  tcnc  nossc  my.-leria;  paruu.o  csl 
fitjfare  daemones  ' ;  nmnia  |iic  uirliimm  gr-nera  con- 
snniiii.ire.  si  rarilas  dcsil,  inane  ctl.  Ilnde  Dominns 
CbriilUI  lic  ait  :  •  Mulli  milii  dicunl  in  lil.i  die  :  Do- 
miiic,  DnmiM  t,  nonne  in  tuo  noniiue  propbetaui- 
iiuis,  cl  iii  noniinc  IUO  dariiiunia  exclusiinus,  cl  in 
iininiiic  'iiu  iiiriuics  magnai  ferimus?  '•  Tuiicdicam 
illis  ;  lli-redile  a  ine,  non  uos  noui,  qui  npcramini 
iniquiiatem"  (Uatth.  fii,  22,  25).  >  Iniquitati  ■  npeia 
o-l.  liniiiiiiciii  liomiiii  uollc  praefcrri,  fralrcm  inui- 
dcre  fr.ilri,  allermii  alleri  non  id  uelle  qund  sibi :  el 
ciiiii  '  sitnobis  ima  condicio  iialuralis",condicioncin 


ii  .i.IhIim ii  eorpua  niciuu  un  n  lun,   iia  ul  gloricr,  \\  cnndicinni  nelle  pracpuni  ". 

caril.ilem   anlcm  non  lialieain,  uibil   nuln  prodesl  *  ||l.  ( .uin  aurior  noslrae  talutis,    nalmae  propriai 

(I  Cor.  xiu,  I  •.". ).  >  diuiniiaiis  eonseius,    norialibiia  ae  cuuclis  ninria- 

II.  Cariiaa  omnium  bonnnim  matcr  c.-i,  misericor-      lcm  exhibuil,  ei  bominibus  omnibus  hominen  prae- 

diae  principium,  origu  pietalis,  fons  beniguiiaiis  '  ,      buit,  ct  i|iiod  maius  est,   condicionem  »  condicio:  i 


«  IJ  est  a:!jHiicta  ,  nl  lcgilor  in  Ammian.  xvi,  8, 
ct  in  Solin.  xxxvtt.  Vocem  eorporahu  pro  junrtnt 
Vel  in  unuiit  rorpKi  roopfatoi  usurpat  ciiam  AniDro- 
bius  lib.  ni  de  ijnic.  7,  bO,  l.  III. 

t>  |n  cod.  posi  bunoritm  repetitnr  omnium,  deinde 
punctis  snpenie  noiaiuin  evpungitnr. 

«  CimI.  prophetia,  nisi  fnrlassc  fuciii  o  lincota  sn- 
peraddita  pro  m,  quae  vetustate  jam  evanida  aciem 
cOiig  ai. 

*  ln  cod.  cnputl  t"C'i  cnpul,  Cum  oonlr.i  alibi  vidi- 
luiis  illui,  istttt,  pro  ;/.'nd.  htud. 

'  Ita  codei  pro  evrruunt  vciusta  scriptura. 

f  Codex  demonas  ijo«  vox  proisus  cubal  in  mcn- 


■I'-:  nani  dnrmonet  scrib-nduin  csl,  ut  iufra  in  lioc 
eoden  cod.  scrifiirar. 

i  r.ud.  Iiomine  seiiiel  babcl,  sed  cnm  in  sacris  lit- 
loii-',  quariiiique  veisioiie  ulatiir,  bic  Domine  gonii- 
noiur;  banc  vocein  mallein  proinde  crcJcrc  tibrarii 
osrilaulia  onussam  fuisse  in  cod-,  ci  addcndam 
ernsui. 

'■  lia  eonslanter  codox  cum  pcr  e,  el  non  per  q  seri 
bii,  tani  -i  lempus  Figuificel,  .  iiaio   si  ronihem  vel 
eansam.  Vid,  h.ic  dc  rc  Qu  nlilianna  ln>tit  i,  7. 

'  ('  mI.  ctiHdicione,  at  milii  totidniomni  1'geiiJii.n 
videbatur. 


1  fterolediciasupra  pag.15,  nm.4  Col.Ml.n  "). 

*  Conler  lib.  u  de  Oflic,  14,  66,  t.  III,  ubi  siinilis 
ili.tio  «st. 

*  Ainbrosius  bb.  cii.  de  Olfic.  7,  59  :  Piima  crgo, 
iuqnil,  ud  commendaii.iitm  wulri  esl  caritas.  Donum 
cat  crgo  tettintonium  habcte  de  dilcclione.  lline  nu- 
Stititr  jtdes  . .  Stmilittr  per  jidem  et  earitatem  perrenittr. 
Ktcpisi.  41, 17  :  Ibi  non  eiianrar,  ail,  nonest  /ii'es, 
(iniellige  nira)  non  ett  dileciio,  llanc  senteniiam 
pergit  S.  docior  explicaie  in  cp.  78,  9,  scribens  : 
ibi  pe  [ecia  caritas,  tbi  omnis  jides  i  sicut  u<ii  per- 
'ecta  curitat,  ibt  »pes  ohhiis...  Ideo  mttjor,  quia  spem 
fidemque  compUctitur.  Kei  inciniml  cliam  lib.  \ill 
in  l.nc,  n.  '0,  1.  II. 

*  II.  I.,  qoo  carent  Ambrosiana  scripla,  ncc  Vu'g. 
noc  Graseo  rospondei;  nam  Gnecus  lial-ci  ^a>x^f 
i,/i>j,  cl  Vulg.  Ieg't  a-t  sotta-ts.  Verum  id  conlirmal, 
(|iioJ  iaw  :ilibi  annoiavimiis,  Ambiosiiun  iisum  rs-e 
diiersu  codice  a  Vulgata;  ci  illnd  demonstrai,  qu  d 
pranoiaruni  Maurini  in  psal.  r.v»ni  scrm.  8,  15,  n.  o, 
col.  449,  l.  II,  et  alib',  Amliro-ianani  fdlicel  f.rsc- 
lam  edilionem,  ab  iis  quai  nnne  babemus,  in  inuliis 
«liserepare.  Sanc  esi  ap  d  Sabai.  nis.  quidanGrc- 
ctis.qui  illu«l  v//"v  mniliil. 

■  li.i  Ambrosius  iu  ps  ilv,  0,  et  lib.  vn  in  I.uc, 
n.  17(i,  i.  II,  prater  in  Diw  mh  t  mtni  prsdm  pro 
iiiltit  siic,  qii.c  f.irsao  «erba  buc  e  soquouii  verli- 
cul  in  codicc  iranslal-i  snni.  Simililer  in  cpisi.  7S, 
ti,  scd  ibi  pro  »i  habeam  I-  gil  st  hitbntia  cum  \ul- 
ji.il  i. 

*  Ainhrosin  f.  rc  coneinil  cjus  discipulus  Angnaii- 
iius  sorni.  130,  i  V.col.  t^-t'.',  eseentis  m  trrdeam 
prn  urendum,  el  oiuirais  "«  alfjlnrier.  Ilabci  adrom- 
luiendiim  S.    1'acijliUI  .['.    -,  |>.  5'i«  ot  scq.  SJ:i> 


fj  vero  S.  Hicronyinns  lib.  iii  in  Episl.  ad  Galal.,  t.  IV, 
col.  507,  cxpitnclo  Hl  arueam,  legil  vl  qlmier;  quo  in 
loco  id  ob  similitiiJiiicin  vcrbi  ardtam  ct  tjlor.er  apud 
Gratcoa  MtuOas-ufrai,  cl  r.7\i/-n~tou.ai  facimu  putii. 
At  r>-  quiilom  vera  ba  c  duo  verba  siniul  in  pervclu- 
slis  Gnecis  cxemptaribus  olim  legi,  idein  oliscrvat 
liieroiiyiniis  in  Isaix  i.viii,  t.  III,  eol.  428,  ubi  srri- 
ptum  rcliquil :  Aposlolus  tt  eliam  eorpus  suum  tradal 
maitijrto  ut  ardcat,  sirc  glorietur  (utrnmqur  cnim 
ferim  in  excmplaribus)  absque  Det  ctrit.dc...  (rutlra  tc 
dicil  samininem  fundere. 

'  Gonfcr  cpist.  41,  17,  I.  III. 
*  IJtique  scrib  t  Ainbrosins  in  psal.  cwni  serm.  Hi, 
4S,  t.  II,  qui  pnveepta  jwilUim  diliyil,  facit  il'a  qua? 
diHtjtt. 

'  llaud  absimilia  habet  Anibrosiu-  in  paal,   civm 
ser.ii.  t>,  "20,  ct  1(1,  41,  ncc  non  m  episi.  7S,  7. 

"'  Ambrosiusli.  I.  similiter  legit  in  sup.  cit.  psalm. 

ferm.  in.  47.  pr.cior  rjeeintui  luco  sacteaanM.  Ver- 

_  bim  autcn  excfi  simns  rclim t  S.  Cypr aiuis  lib.   Je 

v  Lmi   Ei  ct.,  p.  199,  cl  lib.  iii  Tcslia  onior.,  co'.  514. 

11  In  cit  i'S:il.  soroi.  15,  ^5,  h.  I.  Amlvosms  sic 

recil'1  :   Discedite  a   nm,   f ai  overa  tini  iiqHilalcm, 

omissis  MON  ii«ii  iii.v.  ItiJeni  serm.  it>,   17,  ct  in  psal. 

xvxvi,   ". I,  -oj  addltii   iu  linc    a*>rii    vas.    ll.iboi 

automcuncnd.ee  nunnovi  c»  Auguatimi  >>>  ps  > i . 

xxnv,  col.  2"S,  I.    IV;  al  eaJein  veiba  uiitiover-i 

cuti  poml.  Nobi-Clim  l.git  ad  veil.inu  S.  lliciouyiiii:i 

lo  epi-l   ail  Damas.,  eol,  155,  I.  IV. 

"  lluie  -i:n  lein    leulentiam  Sicpe   in   Ati.bri  siaies 

aeriptia  reperies;  ct  confer  ulitn  Ia  i»ai.  esvui 

scnn.  S.  II.  I.  II. 

"f.ili.i  lege*  »p>id  S.  Ambrosiinn  lb.  \  iu  l.uoaui, 

u  Mti  iei|  .  aiqu   bb.  n  de  Olflc.  .:,  I"l   I.  H» 


11",  SERSIOflES  TP.ES  EX  COD.  SESSOMANO.  -  SLKMO  III.  126 

subicrii,  sui  cnrporis  r.iriuam  in  forma  nosiri  corpo-  A  stmuis,   nisi  quae  -it  ipsa  uoluulas,  itnte  iioscamtis. 

Voluntas  eigo  Dci  esi,  anciore  aposlolo  Paulo  i  San- 
i  ctificatio  nosira  "  (Tkes.  iv,  5j; » ijuos  al>  oinni  facie 
conlagionis   antiquae   per   regeneralionein   salutaris 


risro.ipiauil  ' ;  ul  lioc  saeramenlo  *  celsillldineni 
litimil  lai,  et  buniililalem  celsitudini  coaequarcl  *; 
el  nt  iu  lioc consumniarel  pairiim  unlunlatem  *,  q-ui 
iliiil  :  <  Nnn  descemli  dccaelo,  utTaciam  uoluntatem 
mcam;  sed  ii»liiiratein  eiiis,  qui  me  misit  !  (Jtiurt. 
vi,  r»X i .  >  Lt  iternni  :  i  Filius  hotninis,  inquil.non 
nenil  niinistrari,  std  uio  slrare  "  (Ualth.  xx,  28).  » 
Et  'acile  qui  maieslatis  celsiiudiue  seiiuestrata  fi  for- 
maiii  servitili-  accepit,  dicenle  Apostolo  :  1  Qui  cuni 
in  forina  Dei  csscl  i  on  rapinam  <•  arliiiratus  e^t  esse 
sc  reqnalcm  Deo  ',  scd  semeiipsum  cxinaniuit  for- 
inam  serui  accipiens  *  (Philip.  n,  6,  7).  >  Et  illot: 
i  N  n  oinnis  qui  niihi  dicit :  Doraiue,  Domiu  ■  c,  in- 
traliii  in  regnum  caclorum,  sed  qui  faCit  vniunintem 
1'alr  s  mei,  qui  in  caelis  csl  '■'  {Mattlt.  vn,  21).  > 
IV.  Sed  non  prius  uoliintalem  1'atris  faccre  pos- 

»  Haec  voi  familiarissima  fuit  Amlirosi»,  eamque 
lcgesis  lib.  de  Jac»b.  vn,  52,  iu  pal  cxvm  serut.  7, 
W,  et  in  Luc.  vi,  32,  ac  x,  f,G. 

*  Co  I.  rapina,  al  rapinum  prorsus  scribendum  est. 
num  rtieril  ultimx  u  lineola  pro  m  stiperaddita, 
suspicor. 

1  Aml  rosius,  ut  adversus  venenum  Ariannrom.qui 
sna  lempcstate  Medioiani  pluriiniur.  poteraul,  plebem 
siiam  cmniunirel,  p.is-un  in  suis  concinoibus  dog- 
uiaiira  dncumenta  Grmandac  Verbi  diviniiati,  et  hu- 
ntauiiati  peridouca  Iradidil.  Porro  hujusce  iiieffalnl  s 
mysicni  doctriuis  sua  omnia  opera  aspersil,  et  laie 
egil  de  illo  lib.  de  Incarnat.  et  de  Fidc,  mullaqne 
dixit  in  psal.  m,  5;  civiii,  serin.  U,  10;  in  Luc.  x, 
135,  t.  II,  etcpisl,  4G,  G,  t.  III.  qnilnis  iu  locis,  ul 
hic  lacil,  pro  soa  sentemia  luenda  illud  ad  Philip.  ll, 
G,  usurpal. 

*  I  i  csl  trttriferio,  quo  ■eusu  liae  dictione  familia- 
ritcr  usi  sunt  SS  1'atris,  iiuibuscum  noster  Auihm- 
sius,  ui  salicm  videre  est  lib.  de  IJenedicl.  p.ilri.ircli. 
ii,  48.  t.  I.clin  Luc.  vii,  2S,  I.  II. 

*  Conf.,  pnctrr  I.  sup.  <il.  in  psal.  m,  4,  CIVIH 
serm.  14,  2(1,  l.  II,  eliainlib.  n  de  lide,  7,  M5,  lib. 
v,  109,  l.  III,  et  oiai.  de  Obtlu  Tbcod.,  n.  27,  t.  IV. 

*  llrec  cadcin  I.  c.  re|ierics,  ct  insuper  in  ps. 
xxxvn,  5;  ac  cvili,  serm.  IS,  52;  in  Lnc.  x,  60,  I. 
II,  cl  in  lib.  ii  de  Fide,  7,  52,  alquc  alibi  |ia>siin.  Al- 
tcnte  sont  hsec  uoianda,  quo  liuuc  >ei  uuinem  Ambro- 
sianum  |rohe  exploiatuin  habemus.  Metnpc  Ambro- 
sius  bic  dc  Cbristi  divinitale,  perficta  buniaiiita:c, 
corporis  morialiiaie,  ejus<|iie  huniilitale,  et  1'ani 
obedientia  simul  dicit,  atqne  io  iis  versans  illo  ad 
IMiilipp.  ii,  6,  utiiur,  prorsusui  io  fcie  ouuiibus  lau- 
datis  locis  opcr.  soleinne  liabuit. 

*  Ita  AmbrosiiiS  lib.  n  de  Fidc,  t.  III,  uno  cxce^io 
iiiiiio  Ad  Itoc  pro  iVo»,  cl  posiln  iioii  post  caito. 

0  Similiter  scnbii  S.  Antisteslib.  ideSpir.  Smc,  I) 
iu  prologo  n.  II,  I.  IV,  sed  non  verbo  renil  pnslponit. 

7  Adamussi'11  b.  I.  reciial  S.  Ambiosius  lib.  de 
Joseph  piliiarcli.,  3,  14;  lib.  de  Jipolog.  all.  Da\id. 
7,  59,  1.1;  el   ii  p^al.  xxxv,  5,  I.  II,  aiquc  aliut. 

*  ii<  nd  verbum  loc.  cil. 

*  Ntinquam  S.  doctor  sibi  coiiscnai,  diuu  in  suis 
scriplis  b.l.  alegit.  Sane  m  psal.  cwni  serni.  il, 
40,  t.  II,  legit  :  >ort  qnicimque  ditii  im/ii  ;  Domine, 
Dominc.  introbii  in  regnum  caelomm  :  et  sup.  ibid.  : 
Non  enitn  quicur.que  dixeril:  Hontine,  Donitiie,  rps,: 
imrat  ii  in  regnum  eeelormm ;  sed  qni  voluwatem  Dei  fc- 
cerit ;  at  lib.  l  <lc  Ollie.  2G  125,  l.  III  :  JVom  enimqui 
dixerii  mihi :  Domiue,  Domi  e,  iatrabilin  i.yimm  <r<;- 
Imum,  sed  qiti  (eccril  ea,  qtia;  dico.  Doiuuin  m  l.b.  ni 
de  Spir  Sanc,  17,  150,  sic  :  Nou  iHniei  7111  iltcuni 
m  Iti .  Voiiiine,  Domiue,  iittmbutt1.  :n  1  ijnu-n  tulvitm. 


1  niacri  "  liacnostra  piofessione  p  igauii,  qna  ii.  car- 
nis  infirmiiale  ucnisse  credimus  Dcum  ",  qua  i.aliim 
ex  uirgine  conlilemur,  qua  nnu  ncgamus  condicioni  " 
lii  sse  subicclum  ,  qoa  Cliristom  crncifixum  cxtolli- 
mus  .  praeiiicamus  sepul.um  ,  ol  Dei  glmia  su^cila- 
iiiiii  '•'.  Unde  cniu  lantum  nobis  sola  ex  professiono 
eius  sanctificationis  uideamus  essc  conlatum ;  cx  hoo 
intcllcgere  A  possumns,  qnan'nm  ci  cius  imiiationo 
iinliini  iiisque  per.iciae  uel  cognitac  conferri  poicril 
pr.iemioium  :  de  qna  nos  sic  doccl  Apostolus  :  <  ut 
sei.ilis  quae  est  uolunlas  Dei.  quod  lionum,  el  quml 
l>  placiium,  ct  perfecitim  "  (/lom.  xu.  2).»  Volumas 
Dci  cst  dilectio  proximi  fiater,  ut  congaudeas  fratri, 

c  Cndci  h.  I.  VCrbuin  Domine  oniiuil.  ul  supia, 
qund  nos  congeminare  ansi  sumus.  Vid.  p.  1>,  11,  <<* 
(Cel.  124,  n.  «). 

J  lucodex  tniellrijere  pro  intelligere  reri.i  bon-que 
leciione  scnbit  ad  prisca;  orthograpbia:  iiormai». 


"  Vulgaia  ei  Patrcs  txstra  legunl  loco  rt«s/ra;  sed 
bic  Ainbrosius  sacris  verbis  loquitnr.  non  illa  reriiat. 
"  Apostolicus  diccndi  modus  pro  baplismo  (ad  1 1- 
tnm  111,  51  qui  fimiliarissinms  luit  anlisiili  nosiro. 
Consule  lib.  11  de  Intcrpell.  David,  4,  14,  'J.  .*•''>.  1. 
I;in  ps.il.  cxvui  serm  22.  5,'t.  II,  ac  liliros  de.My- 
ster.  ol  de  Spir.  Sanc,  10,  Ct,  t.  III  el  IV. 

"  Cnnfer  in  psil.  1x1,  5,  t.  II,  et  recolo  dicta 
supra  tlluj.  ptq    n.  '). 

"  Suriinlellige  /tumattfl«,   qt:o  qiiidem   scnsu  lianC 
voccm  sparsini  iisuipal  Ambrosius,  tu ,   ex.  gr.,  iu 
1  Liic.  x,  129,  t.  II,  et  in  serm.  cont.  Auxenl.,  11.  8, 
p.  910,  t.  III. 

'•  Le;;e  Inc.  cii.  suprapag.  IG,  nol.  I  {Ihtj.pny.  1:  '), 
el  iiiiiii.3,nliis:iniicsseiilcnii;esuni,el  dicliones.  Ilac 
snntattenlenotanila,quomagis  magisque  au^  torem  ad 
nenphyios  hunc  seriuonem  babuisse  nosealur.  Siqui- 
diiii  l.aec  eadcm  aut  non  absimil.a  verha  <>liin  sd 
neophyios  in  trailiiidne  symboli  liabuisse  ponlilices, 
Komatii  ordinis  libclli,  quos  Caroli  II.  jussu  de  Uapli- 
smo  siiipseruni  episeopi  Odilbcrus  Mediolan.,  Lei- 
dradus  Lugduneo.,  Anialarins  Trcviren.  et  Tbeo- 
ilu'p!ius  Aur<:lianen.,clarissime  doceni  Quibus  modo 
accedit  alter  libcllus  de  itapiismo,  quem  codei  ineni- 
braneiis,  sacc.  ut  videinr  ix,  St»sorianoe  bibliulb. 
Cihihel,  qnemqiie  inediluin  ceusC),  cl  Aicu  110  te- 
lcrre  iioii  dtiliilo.  Sic  cnioi  tllc  ful.  1G5  re  11) :  lluc 
mtiinia  est  fidet  nnstro:  tlileclissinii  nubis,  liac  rerba 
siini  fijmboli  non  tapienlia:  liumuuw  s<  irione  facia, 
sed  veroe  divhtitatis  raiione  dsposila;  tjuibus  lonjire- 
hendendis  alque  servandis  nemunou  idoueus,  neiitu  non 
a;j(us  Hiv  Iki  Patrts  el  tiit  ttna  et  (cquulis  vronun- 
tiutur  potestns;  hic  unigenilus  Dei  de  Maria  virgine,  tt 
de  Spirilu  sanc.n  secunumii  carneni  natus osiendilur ; 
Itit  ejusdem  crucifixio,  ac  sepuUura,  ct  leriia  dte  resuv- 
recl  0  prmdicalur,  etc. 

"  Augusiiuus  lib  >„:ii  Confess.,  i.l.c.  11.  22f'ci  256, 
et  aiib;.  constanter  h.  I.  s:c  alle^al  :  au  vrobandum 
vos  qt  «  sil  1  olunlus  Uei,  quod  boniort,  1 1  beneplttcilum, 
et  perfecium.  Ambrosiaslcr  iu  h.  I.,  ul  ptobitis  qum 
sit  vtd-.ntas  Dei,  qnod  bauum,  (t  placitvm,  et  perfc- 
ctum  esl.  Hnic  accunt  lliernnymus  lib.  1 1  oui.  Jovin  , 
l.  IV,  tol.  179.  Vulgaiae  lavet  Cypri.uius  episl.  77, 
cul.  159,  ci  tuin  \ulgaia  ad  lerbum  ieun  it  S.-dulitis 
e;  Beda  in  h.  1  Oinues  vero  pro  W  scialis  lcgutii  nl 
probeiis.  llr.n.  Kij  -0  Sniuaisiv  Caw;  ri  :L  l:v.i,iin 
t»5  Beoi  -.  .  ieivfm.  f/.i  ;j:'-.itt'.v.  r.ai  -.:■  -o< 


S.  AM.mosi-MEDlOLANLMSIS  ENSCOPI  »28 

iiiferiorem  ul  praef-ru  Adhvna  :  <  Kesciiia  cuiui  spiritua  estis? '  (Lut.ii, 
55.)  »  uliqna  *  niansuciudiiiM  :  qui  nb  oinnibus  coim 
molionibus alieniM  sit,  ijui  nulla  conetitialur  luiuria, 
qni .  li  oraniliui  perliirbatiuiiibui  uaeel,  qui  tranipiil- 
liiale  lubnixus,  iniijs,  benignut,  lenis,  el  blandui 
est";  (|iicin  terlio  uiilit  f  llelias  «  »,  diccnte  Scri- 
iiiiii .1  '  :  <  Kxics  crastina  die,  ct  atabii  aute  conspe- 
cium  Dnmini  i  :  et  ecco  Domiuus  tramiei,  ct  ccce 
tpirilus  maguus,poieus,  comminuens  moules,  et  con- 
terana  pciras  iu  consprctu  Domiui  :  el  nmi  in  eo 
sjiiiitu  Dominus , et posl  spiritum  i  lencraoius:  ct 
iion  in  terreinolu  Dominus  ,0,  cl  pnst  lcrrcmnttim 
k  ignis  :  el  non  in  igne  '  1)  minus,  ct  po>l  ignem  uoi 
aurae  tonuis  :  cl  in  eo  Duminua  "  (III  "•*■  M«,  "  . 
12).  »  Sed  lioc  ijuod  pcr  sacramenlum  llclias  uiilere 
si  oiiiui  m.iiisuetiidine,  quae  bcuiguita  is  suul ,  im-  fl  ineruil ,  nperte  propbeta  Eseias  ■  Domiuo  reuclame 


127 

iil   iion  innide.is  melim 

tibi ',  m  nnii  admitias  ofleosam,  ul  remiitaa  admls- 

sani ,  ut  bonoriSeeutia  praecndM  bonorautee,  ut  dl- 

lectu  *  anicuenias  diligenlea,  ut  pro  iuimicU  ores,  ut 

ciiii-s  L  aduersarios  ,  ut  i oderii  nenequeniei  * 

(llvm.  xii,  9  teqq.).  Sic  61  uiiiiiis  uiilus  decui  efli- 
cnur,  ornamenlum,  lides,  perfectlo,  misericordb, 
inaityriiiin  ,  lluiniuis  coipus  cxusliim  ;  lie  lilii  Dei 
efflciraur,  cum  P:>tri  caelesli  oparibus  limilamus 
•  (livm.  viu.  IC,  17);  sic  Christo  beredilario  d  iure 
cooiungimur  *,  cum  bonii,  ac  uialia  bona  btrgimur, 
cuin  aut  obliulscimur  iniuriao  '  aut  cmde  diniiliiinui 
rcteulalam  ',  cum  cminemiore  dilectu  pro  umieii 
noii  lolum  noslra  ,  sed  el  n.>sineli(>.-os  iupeiidimiis; 
sic  i.iucin  Spiritu  abundubimus ,  cuiua  et  sumua, 


pleamua, 

V.  iudc  Dominiis  Chrislui  Apnitolos  ad  ultionem 
inliospittim  •  Samarilanoruffl   pmperantes  monuil, 

"  Confer anuotali  stipra  pig.  li,  nol.  b  (Col.  115, 
ii. 4 |,  et  liic  ut  mlia  ob.-crva  dilettu  pio  deiectu  scri- 
ptuiu  l»>na  et  vetusla  lectione,  ut  ad  bauc  vocem  ad- 
vertit  Korcelliuius. 

■■  lia  codei  ciiin  aspirata  duabus  vocalibus  intcr- 
pnsiia ,  quatit  lcciioneiii ,  ciim  in  priscis  codd.  oe> 
rurrat,  s<dliciiandam  lia.id  arb.iror.  Do  bac  varielalc 
eiempla  prasbet  Cicernnis  interpres  anliquus  apud 
Maiiini,  t.  II,  pp.  58,  54,  82.  84,  90.  102. 

*  Similamus  pro  simiLt  faciiuus  scu  itdsimilamus, 
siiliintcliigc  iia.  Qttod  veriuim  ciim  plerumque  cou- 
strualur  cum  rasu  accusandi ,  matcbara  ,  invito  cn- 
ilicc  ,  srriberc  vcl  adtimitamus  ,  vel  cmiesiis  Patrit 
vpcra  timitiimits ;  at  inspeclo  anliquissiuio  Esdrx 
iniernrete,  qui  IV,  mi,  44,  habet  :  timitatii  semini 
ngricvlit,  dc  dilecta  emciidalionc  bxTebatn ,  et 
codkis  lcctioiicm  rcliucudaiu  puuiliam. 

4  Cod.  Itrreditario  sinc  dplilhougo,  quam  eliam  in 
anliquis  codd.,  invita  prosodia  et  ipsa  etymnlogia  <-, 
nomiuis ,  bxc  vox  rreipienter  remiltit. 

lii  cod.  iniuria  omis-a  e;  nisi  legendum  sil  iniu- 
riam  ,  ab  auiatiuense  elisa  nt  in  fitio,  \e!  pro  ea  lit- 
terx  (i  lineola  superaddita,  qux  lamen  vix  uiodo  ao- 
parel,  ct  ne  vix  quideia. 

1  Frcquciiter  in  suis  scripiis  adversus  lioc  pcsiifc- 
rum  viliuin,  quod  etiam  in  religiosiora  corda  perv.i- 
dil,  declamal  S.  Ambrosius,  et  prxscitim  llb.  iv  in 
l.uc,  n.  4«,  ct  VII,  25,  l.  II;  ac  lib.  II  de  0  lic,  30, 
152,  t.  Ili;  nec  non  episi.  20,  17. 

1  Siniili.i  liabemur  in  psal.  ixsvtii,  10;  cxvsn.serm. 
10,  5  et  41;  serm.  15,  15  et  scqq. ;  in  Lnc.  VIII, 
M,  t.  II;  et  lib.  i  de  Offie.  4S,  214  et  seqq.,  t.  III. 

J  Quippe  Ambrosius  ail  episl.  75,  5.  tom.  III:  6u- 
rilas  uequnii  adoptivnem,  adoptio  hicieiliiatem. 

»Aii.brosiu8  lib.  i  de  Offic,  II,  57,  t.  III,  illud 
e\pendeiis  Mattli.  xix,  21,  rursiis  ait  :  Ia  supra  ita 
eal  tcripium,  uf/i  diliijenilvs  mimiios,  el  orandum  dicil 
pro  ciiluiuiiimitikus  et  peisequeulibus  nos,  et  benedicere 
malediceiiles  :  lioc  nos  [acere  debemut ,  si  vulumus 
fierjecii  ei.\e,  sicut  Paur  nosler  qui  in  civlo  esl,  qui 
mper  bonns  el  nmlos  ivlem  jubtt  rndios  tuos  (Hudere,  1) 


ri  pluvu  et  rore lenas  HmwrtoniM  wu  ulta diieretione 
pinquescere.  ium  alia  in  iib.  de  Josepli.  pair.,  I,  5, 
1.  I;  in  psat.  xxxyii,  45,  l.  II.  alque  in  Op.  ti."i,  S5, 
i.  III,  ct  alibi  Imic  loco  valde  simll  a  suul. 

"  iiui  Chrisium  utiquc  iu  hospitium  recipera  no- 
luerunl.  Luc.  tx,  53. 

"  ii.i  ad  verbiim  li.  I.  recitat  Ambrosius  in  Luc,  vu, 
G0,  tom.  II.  ctlib.  i  de  Poanil.,  IG,  Ss,  lom.  ill.  Ilu- 
jusce  evangclici  lestimoniiipeciabili  auctoritalc  pbbi 
•  o.c  mansiieiudinciii  couimemiat  Aiubrosiut  ctiam  iu 
ib.  cil.  iu  Lttcatu. 


cognmiit.  <  Super  quem,  inquil,  rcquiescmn,  nisi  su- 
per  bumilem  ,  et  mansuetum  ,  et  ircmenlem  uerba 

mea  "  ?  (Isai.  i.xvi  ,  2)  t  Sic  et  Ssmithcl  D  illc,  ille 
1  In  eoil.  pid«l ;  at  liic  majjis  seuteniix  consnnnm 
videltalur  leetio ,  quam  ausus  siun  seribere ;  nam  ca- 
dem  sane  melior ,  quainvis  i!!a  haud  prorsus  alisuida 
sit.  Dc  promiscuo  usu  i  pro  c  ct  \ioe  v.  r^.t  reculti 
diola  supra  pag.  0,  not.  *,  et  18,  noi.  c  (Col.  115,  n.  J 
et  liuj.  paq.  n.  *)  et  infra. 

*  It.i  cmn  aspiraia  in  principio,  ul  canstautcr  in 
anliqnis  oodd.  rcprritur. 

h  Ita  cod.  snittiim  per  l>  locn  p,  ui  supra  trriatWN 
vidimus  pag,  4,  not.  b  (Col.  114. n.  :). 

1  Cod.  poil  anle  conspeitum  Dnmini  addi'  :  et  non 
iu  en  spritH  Dominus;  quse  quidem  verba  abumlaiil  ; 
ct  hic  loriassc  intcrsernil  librarius  nostcr,  eo  deee- 
ptus  qiiinl  |»o>t  similia  verba  in  couspectu  Oymiiiieadcni 
lufra  ri-currant. 

i  Cod.,  spiritu,  elisa  m  in  finc. 

'  fn  cod.  /i-ri  cniiiii!  omissa  i.i  ut  supra. 

I  Cod.  imii. 

10  Ita  conslanter  codex  scribit  pro  Etaias  vcl  Isaias 
vcl  polius  letttim  ,  qund  laclum  vil  diccrem  a  Gr.coo 
'Uai/iuc;  n.impriscaorihograpbia  ui  pcrei  logcbaiur,  ut 
mniict  Fumagaliius  Inst.  Diul.  I.i, p.  1 ; vi,  §§,  p.  t03. 

D  ita  C'>dex  Samuhel  cum  li  duabus  vucalibus  iu- 
lerposita. 

'  lloc  affirmanlis  adverbiuni  rainiliarissimum  Am- 
lirosio  fui-se,  qui  ejusdemvei  levitcrscripta  volvcril, 
iuficias  ibil  nemo, 

*  Iteapse  inquil  Ambrosius  in  psal.  xixvi,1S,  I,  II , 
qiti  sitnt  mausueti  ,  nisi  qvot  nullus  slimulus  dissen- 
tioni*  e.cagilttt,  uon  ira  perturbat,  non  s<e?itia  exatpe- 
ral,  Hon  rabies  crudeliluiis  in/ltiuiniti. 

*  Passim  in  sois  scripiii  Ambrosiuin  dc  Elia;gesiis 
csse  locutum  idem  ipse  laletiir  lih.  do  F.lia  el  Jejun., 
5,  5.  Plurima  eniin  ,  iiiijiii!,  de  l'.luv  qestis  freqitenti 
diversorum  termone  digeuimus.  Al  queoi  locum  ros|.i- 
cienics  Dcnedictini  editores  in  prxfat.  ad  III  ct  IV 
lom.  scile  amiotariiiil  :  !>i  qnidem  enim  niliti  aliml 
vir  sanctus  liis  (cil.  VCrbis)  siqnifitat  ,  nisi  fnqitemem 
in  libiis  suis  gestornm  rUiiv  fieii  mentnniem,  vix  <;  id- 
qu.im  erit ,  quod  iu  hac  pnilf  ridealur  inujiHiii. 

10  Ail  litis  post  roatperlNW  Dvwini  verhis  in  womU 
Crxeus  leitns  Aiolir.-i  lii.i  lectioni  I 

II  Smiilitei'  lcgil  icl.  Iren,  mlcrp.  IV,  i0,  Cftl.  "255, 
quocmn  Grxcua  ,  pixter  et  posl  igniti  ai  lam  in  cit. 
loc,  quiim  in  aniiq,  ei  nova  v»ig.  omiiiuntur  ultiuia 
voiln  <;  iii  eo  DoininHt  :  qux  foriau  bio  umi  veluti 
ex  sacru  funio  mananlia,  scd  ul  sux  ina|li  scntenlix 
iiisorviai,  Ambrosiu9  addidisso  videur, 

11  Itidem  Ainbrosius  lib.  iv  lloxacm.,8,  49  tl  75, 
tnm.   I,   imo   exceplo  quictum  loco  m  nt>a  l  ni  ,  scd 

baiiot  cmii  cml,  utuniuciaw  in  oral.  dc  Db  lu.  TuuihI  . 

u.  33,  tuui.  IV 


129  SERMONES  TilES  EX  COD. 

Samuhel  *  saecrdos  inlusiiis.pracclarisMuios  frnlres 
speeie  consiiuiles,  parcs  procerilate,  iiirtute  non  in- 
pare^  Domini  pracccpto  reprobat  ei  depellit ,  et  Dauid 
eorum  fratreni  huniiliUlc  subieclum,  maiisuetudine 
pnfirmum  ,  ei  iranquillitalis  spiritt:  leniorem  Domini 
fpracceplo  unxii  in  rcgein  ' ;  unde  ipse  praecalus 
'  ait  :  i  Mcmculo ,  bomine  '  Dauid,  totius  lcniiatis 
ritis  '  (Ptal.  cuki,  I).  i  llacc  eleclio  Dei  mansit 
fcmpcr  cl  manet,  ul  stiperbos  ohpugnct  d  et  depri- 
niat,  et   humilcs  foueat  ct  extollai.  Exalbiiiu  dacc 

sine  liuiniliatione  c  i  polcst  esso,  uec  electio  sine 

rcproliatiunc  ' ,  ncc  uocaiio  sine  tliscrelioue.  El  idco 
cum  iulirma  ct  despccta  ci  ultinia  diliguutur  3 ,  qn  c 
sunnna  el  magna  sunt  ruprobanlur  * ;  Deo  enim  ma- 
gna  inlirii.a, ei  infirma  suuiinngna5.  Docuit  lioc  apo- 
siolus  Paulus,  qui  uocaiioiiein  cicdcnlium  demon- 
strauit  ex  hac  cleciione  descendere.  <  Videtc,  aii, 
iiocationein  ucslram,  fraires;  quia  non  multi  sapien- 
les  sccundum  carncm,  non  inulii  fortes,  non  mulii 
nohiles  * :  sed  quae  stulia  suui  inuiidi  elcgit  Dcus  , 
ul  confundat  sapienlcs  ;  cl  iolirma  mundi  elegil  Dcus. 
ul  coiilundal  fortia  '  ;  et  iguohilia  huiiis  mundi  et 
conteiti|iii!>ilia  elcgit  Dcus,  quac  non  sunt  (ulique  con- 
lempiibilia  *) ,  ul  ea  quaesunt  (coiilempiibilia  scili- 
ecl)  destrueret 8  :  Ut  non  glmietur  omiiis  caro  in 
roiispeiiu  eius  9  (l  Lor.  1,26-29).  » 

n  li.i  rodex  cum  emphasi. 

!>  li.i  cndex  cum  diphthongo,  quam  Invitus  relinui , 
qnamvis  in  liac  voce  ctiam  inaliis  veiuslis  coJd.  mihi 
fcc  passiin  obtulcrit. 

'  Ausus  sin.i  addere  Domine ;  iia  cniin  sentcutia 
poslulare  videlur.  Quippe  lihrarii  pcrplexitato.  ob  se- 
qucniem  vocem  httera  d  iucipienteiu  luc  Domiue 
omissum  pulaiiaui. 

d  lia  cod.  pro  oppugnel. 

*  Cod.  hiimilalione,  uieitdose  quidcm,  nisi  supcrad- 
diia  iiirrit  i ,  quau  modo  reperiamr  pcrmixla  cum 
■picc  littera  p.  qu:e  e  supen.a  liuea  super  u  hujus 

VCrlll  ilrs   Cllilll. 

f  Mallein  lcgere  deliguntur ,  sed  cum  leclio  couicis 

1  Lo  ntus  esi  Amhrosius  de  Davidica  humtlitate 
frctpienier  in  l.b.  dc  lnierpel'..  ct  in utraqne  eju-dem 
Apologia,  nec  non  lib.  i  •!•■  Ollic,  6,  21,  ei  48,  245 

el  scq.,  ac  episl.  51,  7  el  seqq. 

*  CrirC.,  r.tei  Txrjrt;  Tiit  JTftxOTiJTO;  kutou  ,  at  in  6 
Venct.  edit.  Tariivwo-sws'. 

'  Cnnfer.  ip  psal.  xxxvn,  47,  tnm.  II. 

k  Viilesis  in  psal.  cxvin  serin.  18,  54,  eic. 

"  Sic  Amhro-ius  I.  c.,  serni.  3,  41,  dicil :  quod  nu- 
lcm  in  hoc  mundo  contcmptibile,hoc  vreliutum  dl  upud 
Deum. 

*  Ita  antiqiia  ver-io  apud  Sabal.,  pneler  quoniam 
l"0o  quin  ,  et  potemes  pro  forles.  Ilinc  leciioni  favet 
Augu-iiinus  in  Joan. ,  col.  519,  p.  u,  lom.  III,  et  nlibi. 
Iretucus  vero  cum  Ambrosio  nostio  legit  forlet  iib. 
ii,  cap.  19,  col.  141. 

'  Rursus  Ambrositis  in  psal.  xxxvi ,  7,  lom.  II,  lia- 
\\el :  qnnniam  itulla  inundi  elegii  Deus ,  ul  confundal 
tnpienles. 

*  Prinia  liitjns  versiculi  verlia,  scilicel  :  conlempti- 
bilin  hujns  mnndi  eicgii  0eus,tla  Anibrosins  scrilut  iii 
psal.  cxvui  serm.  5,  41;  rcliqua  vero  :  nuiielegit 
Dem  qiue  non  sunt,  ui  <jua  sum  deslruerel  bis  recital 
in  luc.  vn,  234,  loni.  II. 

"  Amhrn.-io  concinit  Graccus  lextus. 
10  Simiiein  senieutiain  ri  petit  Ambrositis  in  psai.  i, 
15;  xlviii,  2i;  et  cxviu  seriii.  8,  8;  serm    14,  53, 


SKSSORIANO.  —  SEUMO  III.  130 

A  VI.  Itaque  glorienlur  in  mundo  qui  glorianlur  iu 
carne,  glorientur  in  carnc  qui  gloriantur  iu  hnniine, 
qui  exlolluntur  honoribus  mundi ,  qui  tliuiliis  infl.in- 
tnr,  qui  nobiliiale  siipcrbiiiut  ''.  <  Nuhis  aircm  absii 
gloriari,  nisi  in  cruce  Domini  nostri  lesu  Chrisl:  :  pcr 
quein  ipsi  crucifixi  sumus  niiindo,  el  mundus  cruci- 
lixus  c.-t  nobis  "  (Cal.  vi,  14);  »  cuius  p  >mpas  et  uo- 
luntates  iam  tnnc  nos  amisimus  et  ahiecimus,  ciim 
meliore  concursu  ad  caelum  transitum  f  ciinns  " ;  si- 
cut  loliannis  L  admoniiio  taclcslis  uilac  mag  slra 
formam  uiuendi  imaginemqiie  nobis  expressit  :  <  IVo- 
lite  diligerc  mundum,  nequc  ea  quae  iu  muudo  sunt 
Si  quis  dilcxcril  mundtim  ,  non  est  eariia-  Palr  s  in 
illn  '*:  quia  nmiie  qund  in  mundo  cst, concupiscenlia 
camis  csi,  et  conciipiscenlia  oculorum,  e  ambitio 
B  sacculi  :  quae  nou  esi  a  Paire,  scd  cx  coiicupisceulia 
saeculi  1V  (I  Jonu.  n,  15,  16).  » 

VII.Qui  iiiiiiniiim  oilit,  odiamundi  uonpertimescit: 
ipsc  enim  sun  odio  munduin  ad  sui  odium  prnuo- 
cauil;  cl  ideo  fas  non  est  odia  cius  uel  pcriiim  secrc 
ucl  Iwrrere,  si  libi  nilatur  adpendere  qnae  le  sihi 
■  probauerii  praerogasse  i  ".  Ilaque  isiut  odiuin  sae- 
culare,  euius  obircciaiionibus  laccramur,  cuius  b  a- 
sphemiis  deridcmur,  nnn  est  nouiiin  neque  repcnli- 
num;  quod  iam  pridcm  Domino  Chrisio  ",  ct  aposto- 
lis  eius  non  ignoramus  inlatum,  diccnle  Euangclisia  : 

exemplis  non  careai,  o.im  censui  retinendam.  Itccole 
quse  supra  dc  vocahnlo  dilertu  tlixi  pag.  C,  not.  b  el 
pag.  18,  m>t.  a  {Col.  115».  *,et  127.  n.  «i. 

k  Has  parcntheses  el  in  hoc  loco  suis  tijiiis  desi- 
gnandas  pulavi,  ne  qu:e  sunt  Ambrosii  verba  cum 
illissacri  lexlus  lectnrtnnfuiideret. 
q  >'  lia  cum  aspirata,  qua  in  lioc  nomine  frequenlor 
vcteres  ct  nonnulli  etiam  recentiorcs  scriplures 
utuniiir. 

'  Cod.  s«  ti6i.  Mihi  vero  visa  est  scriptura  peccare 
metalbesi  pro  te  sibi,  qusc  esl  lectio  probanda,  sisen- 
tuutiam  species. 

I  lleciile  de  hoc  verboaunoiata  supra  pag.  1,  not. 
(Co/.  III,  ii.kj. 

atque  serm.  20,  3  et  7,  tnm.  II. 

"  II.  L,  qu.iu  hic  Ambrosius  oratorio  modo  plu- 
ra'iler  recilal,  bahel  eliam,  sed  singulari  iumicro  ut 
in  sacro  lexlu,  libb.  de  Coiio  mort.  3.  9  ;  de  Fug.i 
s.ec.  9,  56.  t.  I ;  in  psal.  cxvm,  sirm.  8,  5,  el  in  Liir. 
vi,  34.  I.  II;  in  e|iist.  78,  10,  l.  Ili,  et  lib.  ni  ile 
Sjiir.  Sanct.,  8,  50,  t.  IV.  llis  lamen  iu  lucis  nuu- 
quam  iisdem  verbis  h.  I.  allegal. 

"  Confer  sallem  lib.  do  Myster.,  2,  5. 

"  Adamussim  b.  I.  recital  Augnsiinus  epist.  290, 
COl.814,  I.  II.  Ila  Cy;'rianus  lib.  de  liab.  virg.,  cnl! 
n  175;  1 1).  de  Ora>.  Dom.,  col.  208:  lib.  de  Mortal.. 
"  col.  23H;  et  lib.  iii  Teslimonior.,  col.  308.  Simiiler 
Zeno  Veron.  lib.  ),  Iracl.  2,  7  et  12,  pp.  21,  C7  •  i 
90;  ct  Collat.  Carlhag.,  p.  491,  quibus  niodo  nosler 
aercdit  Ambrosius. 

''  lia,  excepto  lynoniwmlocoquia,  legunt  Augusliniis 
lib.  i  de  Nupt.  et  Concup.,  i.  X,  col.  ^iM»,  et  lib.  v  i 

cont.  Jnlim.,  col.  6fi3;  Cypri: s  loo.  cil.;  Zeno  Ve- 

ron.  I.  pari  er  cil.  Anihrosius  vero  u  n  sibi  consonai 
in  psal.  cx>m  scrni.  15,  27,  I.  II,  ubi  lcgit  :  Qnia 
onme  qnod  in  swculo  cst,  concnpiscenlia  est  earnii,  ei 
concupiscentin  oculorum,  et  ja  lanlia  titce. 

"  Advertis  velim  iu  psal.  cxvin  scrm.  52,  21  el 
scqq..  t.  II. 

"  Videsis  de  Fidc  n.  9i,  t    II. 


13«  S.  AMIiliUSI  UEDIOl 

<  si  piirem  r.imilias  BdiMbn  *  uoeauemnl ,  quantu  A 

migll  domfStleM  e  us  '  (.Uuii/i.  x,  15)1  •  El  «  Si 
mundui  uos  oilit,  scitole  quoiiiam  me  prins  oilio  lia- 
linii  •  (Jonn  w,  18).  •  Sic  el  Apostolin  ail  :  «  Spe- 
•  i:k  iiIiioi  f&ct!  miiiuis  linic  niundo,  01  angolls,  ct  lio- 
minibua*  (l  Cor.  iv,  9);  >  kteii  gentlbut,  el  fraltibai 
li.ns,  i|ui  rab  nomlne  rdigiouis  Iniflguraui  b  sc  in 
angi'1'S  lucis.  l>-iiti|iic  iperte  hoc  sii|ir;i  iiiiraquo  con- 
phjins  Hl.  <  Jim,  inquit,  taturali  estis,  ilmiic.  facil 
cstis  sinc  nobil  rcgnaiis:  ci  iiiioam  regnetii,  ut  cl 
nos  uoliisriiin  comegnemuB  '    Ibid.,  8).    >  Kt  infra  : 

<  Nos  Blnlii  proptcr  Cbritlum,  nos  lulem  prud.iitcs 
in  CbrUl»:  noi  inlirnii,  uosautcm  fortei*.  Csqne  iu 
Ii.idc  horam  cl  csurimw,  ei  nodi  sumus,  el  culi&a- 
miir  ',  cl  iniUbilet  sumus  -  (itlcst  n  n  icsistimus, 
ucl  non  dcrendimus  d),  ei  libonmus  operanles  ina-  D 
i  ibus  no  iris    malcdicimur,  el  benedirimus:  perse- 

"  Ita  rod.,  qusm  lcciionem  iilcircn  reiiolii,  qnia 
iioii  sntis  cvploralum  mihi  csi,  utriim  b  vcl  '  sit  ail- 
denduin  in  liuc.  Siquidcin  vcieres  mss.  omnei  apud 
Sabat.  in  lt.  I.  icgniii  Beeisebnl  pcr  /  cnm  Graicu 
n«gl{t?ouX.  ,M  llieroiiymus  l.b.  tlc  Noin.  Ilebr.  vult 
iit  Hue  hujus  vodbtdt  h  liticrain  esie  lcgendaui  mm  l; 
mustn  eniiH,  iuiii,  tebttb  vocainr, 

t"  Ita  iu  cod.  n.nis  in  veri'0  iraiisftiinitir-it  ahjicil 
litlcrani  n,  enjnsrao  ii  in  liac  ei  similibus  vocibus  ve- 
lusta  eieuipla  non  desuni. 

■  lia  endci  prn  culaphisan  ur.  Litleras  u  c!  o  aptc 
nioupt  l.ougtis,  pi>  2216  ei  'i-lO.i,  hiisse  iulerdum 
■pud  Latinos  confusas,  iiant  lcgvreiit  u  etiam  eum 
scribereni  t>.  Id  coutirinant  Yalerianu-.  pp.  i28'J  ci 
2290,  Papirianus  pag.  -2292,  aiiiue  el.  Haius,  qui  in 
lurc  mc  annnianua  pncivil  in  suo  imtice  Froniouis 
nrlhographico.  Qnot)  vero  atiiurt  ad  Uttrram  f  satic 
illani  simpliciler  non  por  p/i  scribcbanl  Latini.  Sic 
enim  diligentissimns  MVtus  mox  laudatus,  et  nun-  p 
qnnm  stiis  landandus  hahct  de  P.c  pub.  i,  2,  p,  7, 
■i.  /«).  Litteram  ph  olim  a  Latmis  non  fuitse  adhibitam 
montt  nos  Cicero,  or.  iti.  Tiim  Marlianus  lih.  til,  cap. 
rle  Conjng.  aii  nec  f ercrurfeof,  cutn dieanuu  triumfo, 
quanqunm  a  (,ra~cis  veniui,  ei  p,r  p  1 1  it  po/iui  scriba- 
tur.  Idem  vcro  Mains  ita  utiam  nionet  in  indii  e  pala  o» 


ANF.NSIS  EPISCOI'1  IM 

cutionem  patimur,  ct  suslinemiis  ' :  liiasplicmati  dc- 
praccainnr  *  :  lamquani  purgamciiia  Imini  inuudi 
facti  sumiis,  omnium  perispscma  "(Ibid.,  10,  11,12, 
15).  i  llacc  ipotlolici  docirina  c-t,  boc  Dlicl  Cbrisii 
mvsteruin,  hacc  cnniiersitio  cuiestis,  baec  profes- 
sio  spirilalis ;  boc  niundus  non  reeipil ;  lioc  ypucrisis ' 
rcspuil,  ditcntc  Apiulolo  :  <  Animalis  bouii)  uoi 
perclpit,  qtiae  tunl  Spiritus  Pci:  iluliitii  coim  esi 
■III  '(I  Ctir.  ii,  II).   » 

VIII.  Frucliis  aiilcm  siinl  Spi  ilus,  quog  \p'>sl'<lus 
eiiiiiiicr.ii,  dicus  .  «Carilas,  gatidium,  pii.palieulia, 
bonitas,  mansuetndo,  Ode»,  le  it.isft,i  uiiiincmia,  ca- 
siitas  "(Cal.  v,22,  2j).  »  F.t  illudde  quoh  lillcris  suis 
Fphcsiorum  Ecclesiam  ■  idcm  Apostolus  munuil"  : 
i Nulileeootrist  rcSpiii',iiMis:iiiclumDei,ioquosignjli 
csiis  in  dic  rcdemptionis "  (F.phes.  iv,  50).  »  Contri- 
Statur  auicmSp  ritus  a  conlrariis  desidcriis,  idesi  ab 

craplrco  ad  Cireroncm  cjnsiiie  intfriiretcm,  tnm.  II 
Clatsitor.  Ane'or.,  p.  ?8S,  col.  2  :  F  pro  ph  ptitum  ; 
et  rectt,  nt  iiiito.  Cnrenim  semper  Litini  pro  tua  unira 
litiera  f  i/iihs  inrommo  ,'t'i'i  Knpitiifnl  pii  ?  C.i  lcrtim 
cnlei  nnster  alihi,  rum  id  us>:s reclamal,  ctiusiancr 
iitilur  ph.  I'i-  lilten  i  vidc  l-iiloruni  i,  I  ;  Oiig.,  et  <(e 
ejus  ti  ti  veiereii  orihtigrapho»  apud  Pntsebinia. 

;  l!ic  cl  infra  parcnlbcsim,  ut  sapra,  dcsigoarc  au 
sus  sum. 

e  C'd.  constanter  enffi  dii  bllmngo  ,  et  vidc  sup. 
|a.'.  20,  not    n  (c»l.  \19,  n.  h). 

1  li.i  scribittir  iu  ctitl.,  ouiissa  asprata  in  prin- 
ciptO. 

e  Cod.  Inenitiit  cnmdiphthongo.  s.-.l    a  n  cxputui- 

imiis  cnm  ipsc  cod.  I i  illam  retmcat  in  vucibus  le- 

ii/s,  lenior,  lcniltis,  clc 

h  ln  cod,  ijunrf,  sctl  //  prnrsus  alinudat.  Observat 
Fuin  g  illitis  lnst.  .Oi|i/.  I,  r.  6,  9,  p.  102,  veleres  haud 
raro  in  !ine  vocabtlli  addidisc  liiior  m  d,  idque  iu 
iis  vcrbis  pra^scriim,  qucis  littrra  n  cssci  ftualis.  I'», 
ex  gr.,  scribeb  ni  etto.l,  maloil ,  cedilod ,  elc.  ,  pro 
tsto,  malo,  cedilo,  cic. 

■  Cnd.  Ecclesia,  bncola  lamcu  litterx  o  supcrpO' 
sila  fuil  pro  m,  qu.c  a^gic  vii  lcgitur. 


'  Ita  in  antiq.  cl  nova  Vidg.  c.nn  Grxen. 

*  Anliq.   vcr-io   apml   Sall. :   .Si    niunUus qu.a 

priorcm  ntt?,etc.  Vu'g.,  ouia  me  prioron  iot'is.  Cypria- 
ttiis  cpist.  :nl  Foriiinai  ,  p.  268,  quottiain  me  piimo 
odiit.  Grtccns  vcro :  Ei  s  niap.li...  ^ai.mi-.i.  oti  <v; 
r:'*.T'.v  'j';t~.u  j/-'it.atiy~'ii. 

's  Ainbiosms  bli.  dc  t.lit  cl  Jcj.i.t.,  S|,  79,  l.  1 
jFucii  siiiiitis,  aii,  tpeciaculum  hujut  ntundi,  ct  in  ps.il. 
ILIII, 53,  l.  II  :  it l  spectaculum  >.iiiiiis  huic  inun.lo  <l 
niiqetis  ct  homiuibus.  I.cgit  ciim  codicc  ad  verbtim, 
iiiio  omisso  hominibut  in  episl.  63,  71.  Sic  euim  , 
Spertaculum  fuell tunmt  huic  iHiindo,  et  <  iitjtiii.  ^o- 
sira  leciioni  concinuni  antbpia  versiu  ct  UraMais,  a 
qno  lamen  ahest  huic. 

1  Ita  am  qua  vcrsio  apud  Sab.it.,  unncxceplQ  cun- 
rcanemut,  prti  qim  haliel  regnemu».  Vcrutu  verbo 
co  irenneinus  c.itiir  S.  Ililarius  in  psal,  II,  42,  col.  \ii, 
cl  i  \,  ac  i  w,  iiill.  I  i  i  ei  1H7. 

3  h.i  iii  niraq.  Vnl^.  rnm  Gimcn,  scd  addunl  In  li- 
nc  :  iiis  nubilet  uoi  aatem  ignobilet. 

-  Dilfcr.  Atiibrostiis  in  p  al.  i  vvni  s.tiii.  8,  7,  I. II, 
lcjicus ;  ii.m/ko  <i</  him  horiun  </  eiurtiiiM,  el  siHuutt, 
ei  nuditumut,  ,'t  eolaphh  r  ;u'tinius,  el  iniratilu m- 
iiim  llabel  culaplutamui  euin  .» •  < t . ; .  Vulg.  ipnd  Si- 
bal,  iVinbrosiasles  in  h.  I.,  ipiibuicuin  Grxcuti 

L','<aO«. 

'  lla  Allibiosnisiii  ptal.  vvmih,  10  ,  .  vi  iii,  I.  iiio  lo 


cil.,  I.  II;  lil>.  i  tlc  Olfic,  48,  2i4,  l.  III;  cl  lib.n,  d« 
1'tptiil.,  1,  5,  cjusd.  vol. 

8  Conson.il  versiu  aiiliq.  apml  Sah.it.,  pra'  cro/i|.'- 
rraimts  loco  deprecamur,  nce  ti  ffc  t  Cr;ci  us.  \i  Am- 
brosius  i:'<  psal  cxvni,  I.  c.  h.iltci :  ftfiijitiiiiamiir. 
el  obstcramta  .  iniiqnuiii  lustromtnHi  hujut  mundi  fm.i 
minms  oomitun  pnraam  nln  uqne  lidlmc. 

'  lia  h.  I.  a  I  vcibnm  icritat  S.  Ambrusius  io  l.nc 
»n,  I  ;8,  l.  II,  ct  bb.  ni  tlc  Spir.  sanci.,  17,  121,  t. 
IV.  praeter  i"i  W  loro  cst  i//i. 

"  s.  doctor,  lib.  tl-  Parad.,  ir»,  61  ;  Fremt,  iu- 

qilit,  .N;iiri/iii  Ml  niMltis,  </.i«</nt<»i,  pu.r,  pnticntia,  be- 
1'  iiiqniiint,  inodrstiti,  t  «iiliiittilni ,  dilectia.  Iloc  iu  locu 
Kuin.  etbl  CMltlnt  prn dUoclio  lcgil.  Ltb.  voro  ie  Noo 
ei  Ana,  19,  108,  t'w  :  Fmctnu tmtem «p»r'(M. ctwitm, 
gaudium,  pnr,  piiiicnini,  boitas.  At  iu  psel.  xtxvi, 
1V2,  '.  II  :  Fruclut  hmYiii  spiritns  est  MrlMS,  g  iulium, 
pax,  putienlia,  leiiiginnt,  bonitat  ,  (\'ei,  mudtnm  , 
eontutentia,  Dcmiun  lib.  i  ricSpir,  sancl.  6,  00,  ut 
in  lib.  de  Noc  sup.  cil.  pt  c .cr.piam  qund  m  priiuo 
inco  ponit,  quim  lamcu  vocoui  p.-l  gauUiuiu  fcribil 
in  cod.  libro  vii,  liii,  t.  IV. 

"  Couf.  episl.  71 .  I.  III.  iu  ipia  liujnsce  aposi  lict- 
c,  istoi.c  siiiiim.iin  Ambroaius  a  licn.cu  rog.nu-cvpj- 
nil.  col.  1  ls''i  ct  m  l<|. 

"  Slmillier  Ambrosins,  omiisw  in  liue  n  </  <  r  «■  .«■ 
pi.oms,  babollib.  in  de  Spir.  Sincl.,8,  in,  t.  |\. 


135  SEKMONES  TKES  EX  COD. 

u^cribw  carnis,  qnac  inler  ceicra  laienlia  '  haec. 
snnl :  i  lnimiciliac,  contentioncs,  aemulaliones,  in- 
diguaiioncs,  prouocationcs,  irae,  rixae.dissenciones, 
seeiae  *,  iniiidiie,  ebrietates,  cotnisaiiones  ■  (idesl 
cotnestores)  *  (Gat.  v,  20,  21).  i  His  euim  opeiibus 
contrislatur  S|>iritus,  tinTrndiuir  ;  deseril  rt  abscedit 
Snloinono  b  dicente '  :  <  Sancius  eiiim  Spiriius  disci- 
plinae  cflugici  finum  '  (Sap.  i,  5).  > 

IX.  <  Nolile,  inquil  aposlolus  1'aulus,  coiilriitare 
Spirituin  sanctum  l>ei,  In  qno  sign:ili  eslis  in  die  rc- 
deniplinins  (Ephes.  iv,  30)  >  D;es  rcdempiionis  cst, 
io  quo  salularis  indulgentiae  dono  redcmpti ,  a  mor- 
tis  scntenlia  Iberamur;  in  qun  ueierem  lioniiiicin  cum 
aclibus  ciiu  cxponimus,  et  imluimus  nouum,  qui  sc- 
ctindum  Deiin  creatus  esl  in  npenbus  lionis  *.  Eo 
cniin  die  el  smcto  Spirilui  coitsijnaiiiur  ' ,  cum  sa- 

*  Iia  cod.  p  o  comessatione»  consona  t  liand  dupli- 
caia,  ei  positu  i  pio  e  posl  coin.,  ul  apud  Sab.  ms. 
Iteg.  Dc  liariim  liltcrarum  i  ei  e  promiscuo  usu  vidc 
sii|>r:i  pan.  6,  not.  b;  18,  nol.  a ;  19,  no'.  a  (Col.  i  15, 
h.  " ;  1-27,  n.  «  ;  1*8,  n.  ').  Codicis  lcciionem  relinui, 
4|in:i  ejusHiodi  cxeuipfa  iu  antiquis  codd.  Iiaud  sctnel 
occurrnnl. 

•>  lla  iu  codicc.  Sanc  ad  i,  I,  Provci bior.  obscrval 

'  Siiinnio  conscnsu  Patres ,  quibiiscniu  aiuiq.  et 
nova  vnlg.  opera  carnis,  qux  moi  enunicrautur.cuin 

Apnslolo  manifesta  dicunt,  ei  non  tateima,  eisd.-iiique 
Stifliagalur  Grsxus  lcxtns  <,uvzw.  Icgens.  Ilic  liirlasse 
recensca  opera  carnis  ant  lalentia  ineudose  pro  ma- 
nifesta,  aut  dic. mlus  Ambrosius ,  i|ii  r  commcinoral ' 
ipsa  csse  manifcsla,  cajler.i  vero  laienlia  ,  u!  Sensus 
sit  :  ab  operibus  carnis,  quac  manifesi  i  inter  c.etera  ta- 
tenlia  haee  sttnl.  Ilinc  dixcr  s  fortasse  voccm  mnni- 
fcsta  excidisse;  nisi  malis  Ambrosiuui,  qn.r  recenset 
Oj-era  earnis,  ea  latentia  vocare  romparatione  eoriiui, 
qti;c  in  catatogo  omitiit,  ut  adulterium,  impudicitiam, 
ct  hmnicidia,  quje  sese  sua  niagis  lurpiludine  pro- 
diiiit. 

*  IrcnaMis  lib.  v.  c.  II,  cul.  505  :  inimicitia: ,  ail, 
contenlioncs,  zeli,  irtt,  xmulutiones,  animosita  es  ,  ir- 
riiationes,  ditscnsiones ,  hareses.  Cyprianus  lib.  de 
Or.il.  Dom.  col.  200  :  ininnViliip,  conienlmnes  ,  titnu- 
lationes,  unniwtildtcs,  provocationes,  simullates ,  dis- 
sensiones,  hcrreses.  Augustimis  vero  epist.  29  ,  i.  II , 
col.  .">(> :  inintichite,  contenlioues,  trmulutione.s,  un.mo- 
tittttes,  dissensiones,  htcreses.  Sicqnc  ideiu  S.  Paler 
sparsim  in  suis  operibus,  iir.i-ierqiiam  quod  lib.  u 
deScrm.  Dom.  inmon.,  ubi  ad  vooeiu  hmreu*  illani 
addit  secta.  Deiniini  Lucifer.  Calar.  lib.  n  pro  S. 
AlNan  ,  col.282,  et  S  tlieronyinus  in  h.  L.ontis- 
sis  indignationes,  provocaiiones,  si  iu  line  htrrese.i  Inco 
sccioe  legas,  nostro  cum  Ainbrosio  o>tcra  lialient. 
Vnlg.  nnbiscum  reiioei  sectx  c  Gr.eco  mohj-...;  . 

5  lia  Palres  laudali  in  cit.  I.  babnnt  ail  verli  ui  , 
prxtcr  Lucif.  Cal.,  qni  po^t  imidku  uililit  hoinicidia. 
In  liiinr,  1.  li.-cc  noial  llieronynius  I.  c.  :  in  Lutinis 
eoditibut  adulieriiim  qnoque  et  iinpiidiciti.i,  ct  liniiii- 
cidia  i«  hoc  calatogo  vttinum  scripta  referuitiiir.  Sed 
sciendum  non  vlus  71.  nn  quindecim  carnis  opera  110- 
tninaia.  Duodecim  in  hoc  scnnoiic  noiitinaiiinr;  si 
crgo  tria  niodn  a  llicroitymo  iclatu  addas,  qiiindena 
cuin  eodem  opera  canm  et  lutis  cita  ogus  reddei. 

*  Anibiosianis  locis,  e».  «r.,  de  1'arad.  1,  H,  ct 
Illl,  qmbus  liber  Supienliae ,  juxia  sm  teinporis  opi- 
nioiiein,  Sal  .1110111  trilniitni ,  bie  mo.lo  uccensendus 
est.  Dc  hac  rc  vnle  Maurinos  aimolantes  ad  I.  cit.  de 
Par.idiso,  n.'c  non  Ackerinannum  Introdnct.  iu  lib. 
sac.  V.  K.  pait.  11,  c.  7,  L>»5  ,  cilit.  Viiidobon.  an. 
ibi5  p.  5ti5. 

*  lu  Vulg.  cmii  Augusiini)  pluribus  in  locis  ,  si 


SF.SSORIANO.  —  SERMO  III.  i3i 

A  iramentis  omnibus  consiiinmaniiir *, diccnlc  Euauge- 
lista:  <  Ei  b.ipnzatn  lcsu  confcslim  ascendil  deaqna : 
ct  ccce  aperli  sunt  caeli,  el  nidii  Spiritum  Dei  dc- 
sccndeiilciu  de  caelo  sicul  columbati  r,  ueiiientetn  ii> 
ii>snur  (  Mutth.  111,  16).  iColumtia  innnccntia  simph» 
'"  uei  siniplii  itaic  iiiiiocens.iioiiciainorciiioleiiia,  nnu 
furoicsae.ia",iionnioribus:raciinda",  nonamaritndi- 
nefcilis  iufcsi.i  "  .  eiideoci  dein  Spiritu,qui  ininodnm 
cius  descendii,  accepto  subiunxit  Aposiolus,  ntdicc- 
rel.  <  Omuis,  in  |iiit,  amariiudo.et  ira,  et  indignatio, 
el  clamor,  ei  bla-phcmia  auferantur  a  uobis  '*  ( Ephet. 
iv,  51).  Amaiiiiido  csi  iniuiicitias  con  ipcre,  rm-iari 
odia,  einiiiiere  itcnena.  obtrectare  proximis,  ilisscini- 
naie  lactalia  •'.  sicnl  in  Dciitliernnomio  *  scribtuin 
est:  ilnimici  nostriinsettsaii15.  De  ninea  Sndomoriiiu 
B  uiiis  eoium,   et  palmtes   corumdc  Gmnoria  :  ttua 

Sabaticr,  velercs  codices  Laclanlii  e.'  Cjrpriani  Solo- 
mouem  legisse.  P  rro  sic  liabent  niss.  pluies  Sesso- 
riani,  e  quihus  uiins  anliquissimus. 

c  Cod.  cvlumba  onnssa  m  sulito  mendo. 

d  Cod.  cum  ili|'liilii>hgo  iuei  lim  ,  ijii.i-  qno.pic  ie- 
ctio  exemplis  antiquor.  codd.  eonfiruiatur. 

*  Uj  codcx  cuui  h. 


inilio  boc  ord  nc  iegas  :  Spiritus  cnim  sanclut. 

6  Apostolicaiu  hanc  sententiani  eipendit  Aiolirn- 
sius  ctiani  111  psalm.  xxxvm,  22, 1.  II :  in  lib.  de  lnst. 
Virg.,2, 13,  t  IH.cllib.  itdcSpr.Sanct.,  7,05.  i.  IV. 

1  Baplizatum  Spiriiui  Saiiciocnnsignaridocci  eiiam 
auctoi  iili  dcSacram.  apud  Ambrosiuui ,  l.  Ili.col. 
457  ct  seq. 

"Idest.iuni  per  bapiisnitim  cuticla  Chrisiiana* 
religionis  nohis  rescraniiir  arcana,  a  <|tiilnis  olim  ar- 
cebaniur  prolaui,  ei  lides  acquiriiur,  qua  omnia  crc- 
ditntis  divina  mvsicr  a  :  vel  potius,  ctiin  cxicris  0111- 
nihus  sacr.imentis  suscipiendis  idonei  per  idcin 
G  sacramenluni  cfliciiniir;  qiiiiil  qniilctii  es  januasacra- 
niciilortiin.  Verum  h.  I.  ad  Kucliarisliain  quoipie  re- 
spicere  potuit  Auibrosins,  qua:  jnxti  veterem  Eccle- 
si;c  consueiudinem  conferebaiur  una  cum  baplisiuo, 
ci  conlirmatione;  qtii  mos  etiam  nunr  in  bapii/andis 
adullis  obtmei  in  ecclesiastica  disciplina. 

9  Concniii  Hilarius  in  psal.  cxxxviu,  cot.  507.  Gr.c- 
Ctii  lexiiis  el  anliq.  vcrs.  apu.l  Sabal.  adduul  ei  atilo 
coeli,  ei  oinitlunl  iMci  post  Spirilum. 

"  Siuipliciiaiein  per  columbani  de-ignari  pasiiin  in 
sms  scnptis  iiionct  Ainbrosius.  Clariu^  lili.  >te  lsa-<c, 
7,59,  1.  I,  ei  in  l.uc.  u,  !l-2,  ubi  :  Aperlum  cst,  111- 
qnil,  luctum  et  deiceudil  Soiritus  tanctus  eorp  rali 
specie  sicut  cotitmba...  Adcerlamus  mysterium  :  quare 
sicttt  culunbii  ?  iiaiip  icitnlm  enim  taitteri  requint  qni- 
1 11  :  ni  simus  siniplice.t  sicui  cotumbm.  Ita  etiatn  scri- 
hit  lib.  dc  Mysler.,  i,  25,  I.  111 :  iliito  sicut  columba 
desccndu,  u:  admoneret  nos  simpUcilutetn  columttjs 
ttabere  tlebere. 
yy  "  P.ieeiii  etiain  per  columbac  mysterium  intelligi 
dehiire  est  Aiubrosii  seutentia  lil».  ilc  Isaac  ,  et  i.i 
Luc.  Iiic  cil.,  ac  in  lib.  d  :  Al)sler.,  3,  II,  l.  III,  ncc 
11011  epist.  41,  21. 

"  Coiifet  salictn  in  psalm.  cxvm  scrm.  12,  18, 1.  II. 

13  Lociiiin  faoiiliaris  Ainbrusio,  qu.c  rtirsiis  iegilnr 
lib.  ilc  1'arad.,  i,  8.  t.  I,  et  alibi. 

■*  Ita  adaiiiusstni  S.  Cyprianiis  lib.  uiTestimonior., 
col.  506. 

15  Favei  h  dc  lectioni  anti '.  vcr.  apud  Sahat.  cuiii 
Vigil.  Tapg.  |jb.  v  dc  Trin  l.,  col.  2.3,  addito  uu.cm 
posi  inintici.  Grajc.  Soiinxat. 

'  Plirasis  prursus  itisolila.  Senstis  cst:Au<  rfi- 
cendum,  quat  commemornl  Ambrutiui,  tp<u  etse  mu- 
ttifeslit,  ec  Luii. 


m  S.  AMUROSI  MEDIOLANENSIS  F.PISCOPI  136 

eorum  nua  fcllis,  et  botrus  amaritmlinis  iptorum  '■  A  uifteata  stmt  mortua.  Sic  apud  higoifttn  (Ita.  xl,  4) 
ira  driehonum  *  uinum  eorura,  et  furor  atpidura     ualllum  roui  repientur  ',  raoutium  ardui  bumiliin< 


insanabilis  ".  (  Deut.  UXII,  51,  32,  33).  El  David  : 
<  Sepitlchruiii  patcnt  e»l  gtillur  cinum,  linguis  suis 
dulosc agebant, quoruin os  maledicliiiiic eiamai itn Jme 
plenuui  esl  '  (Ptal.  mi,  3).Ira,ini|iul,  irabesl  iiuii- 
dere  melioii,  felici  detraliere,  geinere  profeciibus 
proximi ;  umlo  Propbeta  sic  dicit  :  «  Peccalor  uiile- 
b.t,  et  irascelur,  dentibus  suis  frendet,  et  tabcscel k 
(Pm/.  cii,  10).  Indlguatio,  inquil,  iudignatio  e  e*t 
indigne  fcrrc  inferb  rem  guperiuri  dono  graliaecoae- 
quari,  aul  gradu  cbaruinalit  aulefcrri  ";  cuiu  Apo- 
siulus  Galatis  •'  dical :  <  Non  est  seiuus  neque  liber  : 
non  inesi  masculus,  neque  femina ;  sed  umnes  uos 
unuui  estis  in  Cbriito  lesu '  (t'.ul.  m,  $8). 


tur,  lie  praua  dirigimiur,  et  aspcra  deplanantur  :  sic 
cnlliii  n  omniura  prom  in  acqualiiate  bbrata  ln  pla- 
nitie  sunt  dcducia  camporum :  sic  cacdri  s  Libani 
lenuali  suiil,  iiirgulta  h  uitiilaininuiii  '  roborata  pin- 
guetcunt;  sic  leonuin  faeritas  i  iiiaiisuefacia  buul 
eoniungitur,  el  cirniura  pinguiiudinc  fastidita  cum 
boue  paleis  uetcilnr :  sic  lupus  rabie  deposita  cuin 
agnis  ( ainportim  prata  depascitur :  sic  ursus  cmn 
uitulo,  ei  haedua  cum  pardo  concord.it  (Ibid.  n, 
C,  7; :  sic  infantes  cavernis  aspidum  manus  jnge- 
runt,  nec  noccnt  '  :  sic  humani  gencris  uarieias 
quia  dc  boue  ail  Dcum  non  perlinet  ">)k  inunum  rcJi- 
getur  -.  sic  diuertitat  natalium  unitate  concurdat :  >ie 


X.  Doccl  bealitsimus  Pauius  in  omnibus   ferme.  B  condiiioncs  acmuiae  parcs  cfiiciuntur ;  dum  inoriun- 


epistulis  ■•  suis  r,ex  omni  naiionc,  digniiale,  nobili- 
late,  aetatc,  ucl  scxu  conuocalot  ad  lidem  unum  •.•■'- 
fectns  in  Clirisio;  cuius  passionis  saeratnenlo  "  de- 
honcstaius  cst  mundi  principaius,  deturpata  nobili- 
tas,  celsiludo  tieiccta,  exaltata  humiliias,  eleuaia 
depraet&a,  purificaia  sordida,  iaccntia  erecta,  etui- 

*  Hjbc  vox  ita  cuin  ispirata  etiam  in  amiquis  codd. 
reperitur. 

b  Cod.  ira  cum  emphasi  repelit. 

c  En  altera  rcpciitio  per  emphasim  (acta.  Quod  au- 
lem,  inquit  Maius  de  Ive  pub.  i,  47,  p.  125,  negut 
Moser.it  repetilionc  vocabuli  posse  significari  emphasnn, 
mirnm  milti  esl;  el  certt  refulari  videlur  au  ipsodct- 
rone,  p.  103. 

d  Cndcx  mendose  Corintkiis  liabet. 

*  lla  coil.  pro  epistolis.  Vide  sup.,  pag.  22,  nnl  b 
(Col.  181,  n.  c)  ubi  observaiuiii  re!it|ui,  littcras  o  et 
u  apuil  velerps  inter  se  luutuis  vieibns  fungi. 

1  lu  cinlice  replttur  manifesto  tnendo. 

?  Iia  codex  cum  diphthongo  caedri,  quu  lcetio  an- 
liqiioriini  cothl.  aticlorilate  non  carct. 

h  in  cod.  vngutiae...  roboratae,  quud  quiileni  repe- 
tiniin  est  nif  iuIumi  ;  nam  virgulia  neulra  voi  est , 
itleoqticiniitraquc  voce  eabunJai  iu  iiue. 

1  Non  iisJcm  verbis  U.  I.  usurpat  Arabrosius;  nam 
lib.  Je  Elia  ct  Jejun.,  14,  52,  t.  I,  sic  :  De  vinca  So- 
diim.v  rinuiii  e«rnm,  et  vias  eorum  viiis  Coniori  ha?  ; 
nvacoium  uva  fettis,  bntrus  amariiudinisin  ipsis, 

'  Ita  Auibrosius  I.  c,  si  ponas  ira  ubi  furor,  et  vice 
\ersa. 

*  lia  aJ  verbum  Yulg.  aniiq.  et  novi  cum  Augu- 
siino,  et Cassiodorio,  quibus  niodo  Ambrosius  notlcr 
aJjnngiuir.  Iu  Ainbrosianis  scriplis  bucusqne  edilis 
prima  Unlum  verba  reperiebaiilur,  scilicet  :  S.pul- 
thrum  patens  eil  guttur  eornm,  iu  psal.  CIVIH  scrin. 
16,28,1.11. 

k  S.  Aiigtislinus  frcndet  et  lnbescet  conslanlcr  scri- 
hit,  qiiotuin  llrev.  Moairab.  Gr;ecus  upO^et,  x«t  r^.K..- 

a '.  -u  |  . 

8  llu.'  respicerc  vitlctnr  ill.t  distinclio  inter  impro- 
liuin  ct  invbium,  uua  utilur  S.  doclor  lib.  u  de  Oftlc, 
SU  ,  i'>2  ,  l.  III.  Filii,  inquil,  fugite  improbos,  cavele 
invidot.  lnter  nnpiobum  et  uivhIiuh  hoc  inlt ritt ,  nu- 
prubus  iuo  dtUctatur  liuno,  inNdni  torquttur  alieiia  : 
itle  diliyit  mnla.  hU  bona  oilit ;  ut  prube  toUrabitior  su' 
qui  sibi  vntt  beue,  ijiiam  qvi  mileoniiiibus.  El  sanc  in- 
videiitiam  ui  quaind.im  probc  insanabilum  tegritudi- 
neiu  liauJ  tJii.iiiiluii ,  scd  fngieuJ  .iiii  lliadel  Am- 
liroiius.  sic  eniinepiai.  19,  I".  t.  III     Ttrras (uglto, 

in  quihus  invidtu  tst,  uoi  n  h6i.'io,  ubi  CoilmlJO.  PurrO 

liis  iiin  deletlabili  pesle  lerrit  corruptle  nulla  pai 

e^t ,  niill.i  car.lai,  uullui  ordo;  quia  res  nullj  juro 
coiupouitui . 


lur  per  baptismum  naUlibua  mundi,  el  nobililati  pcr 
gratiam  caclo  nascunlur  ",  dicentc  Eseia  prupheia  : 
<  Ecce  nunc  domiuator  Dominus  Sabaoth  conturbabll 
gloiiosos  cum  uiriute,  et  qui  superbi  smit  contunic- 
lia  conlerenlur,  et  htim>liahuntur,  el  cadenl  exce'si 
gladio  .  Libanus  ucro  eum  altis  cadel  "  (Ibid.  x,  35, 

■  Ab  anliquissimis  usqtie  lemporibtis  hnc  vncabii- 
lum  vilulomeii  prn  ptantatio  obtinuil  apud  sacros  cl 
ecclesiasticos  scriplorcs;  de  cujns  origine  sic  loquiiur 
S.  Angusiinus,  lib.  n  de  Doctr.  chr.,  t.  III,  p.  i,  col. 
26.  Quoninm  fiOT^o,- trirrc  t  itulusrficiiur,  fio<rx£Jf«Ta 
quidam  non  inletlexenint  etst  planUlioues,  el  vitula- 
iniua  iulerprctan  tMtt;  qui  crror  lam  muttot  codicei 
prwoccupcrit,  ut  vix  mvcnialur  aiiter  scriptum  :  et  la- 
men  senlentia  manifeittssima  est,  quia  clarescit  conse- 
queulibus  verbis :  n,i»iqtie  ajiilieriu.e  planlaliones  non 
J.ibunl  raJicesaltas  (Sap.  iv,  5),  convenientiui  dicitur, 
quam  vitulamina,  qum  pedibus  in  terra  gradiuntur,  et 

r  non  hxreul  rudicibus. 

"       i  lla  codex  cum  diphihongo  faeritat,  quam  lectio- 
nem  haud  raro  prisci  exbibent  codtl. 

k  llanc  parentbetim  dcsignandam  judicavi,  ut  cla- 
rior  hic  locus  evadcrel. 

*  Amhrosiuslib.  u  Je  Spir.  sancl.,  8.  79,  ita  :  om- 
ncs  vos  unum  eslis  xn  thrislo  Jetu. 

7  AdRom.  \,  W;l  aJ  (•-.  r.  x,  17;  adGal.  I.  c.  cl  ad 
Col.  iu,  11. 

8  Conf.  saltem  in  ptal.civui  scnn.  12,  5,  t.  II.,  ubi 
similis  eloetnio  recnrril. 

•  llaec  eatlern  Isaia?  verba  usurpat  quoque  Ambro- 
sius  lib.  v  Uexaemen.,  i,  G;  lib.  it  Jelmerpell.  D.ivul, 
1  l,  t.  I;  in  ps.il.  cxvtu  sein».  6,  17;  el  in  l.uc.  vu, 
45  et  202,  i.  II ;  atque  lib.  i  de  Puenii.,  13,  6j  et  b 7. 
t.  III,  ci  infra. 

M  Kespicil  S.  doetor  ail  iilui!  Apostoli  I  Cor.  u,  9  • 
Nuiiquid  ile  bobus  curn  ett  l>eo  1 

"  Lcgaiilur  lib.  Je  Mysitr.  5,  11,  et  4,  II,  et  lib.  i 
deSpir.  lanct.,  t>,7(!  el  teqq.,  ubi  similes  Jiciioii<s 
el  senleutia' sunl.  Iia  vero  lib.  de  Fug»  >.ec,  II, 
J)  .'>!•,  I.  I  :  UorlUUI  qnidem  temel  est  :  sed  morilur  un:- 
cuique  qui  bafl -zalur  111  :m>rte  t.limti;  »1  cvitseoetia- 
mur  tum  eo.  c/  rMUrtjamui  cnm  eo.  ei  m  mmHH  tiiit> 
itiiut  ambuttmut.  Vitle  eilnn  liilib.  iu  Je  Sierim., 
I  ei  ieq.,  apiiJ  Ambrotium  i   lil  opcr. 

"  K.ivel  Imic  lectioni  Urrcus,  qui  qiiiJem  loeo  Da- 
miniis  \irliilum,  nt  lll  intiq.  Vulg.  tegiltir  apnd  Sabai., 
et  pro  Oo.-ninui  KMrcllNum  veluli  novi  V  nig    rciWi, 

OObiMum  llabel,  ihtiirir.i  I;  ilein  pu» 

elali  comininneiitur,  vel  NW«I  ■  ilalura  mciil.  Ml 

.  .  .'iii,- 

rtntUf  ,  leliipi  t  vem, 

e<\t.  t!i  txctU  lui  eterura  eum  iti'-  I 


137  SERMONES  TIIES  EX  COD 

5i  ).  »  Frequenter  Libanum  inoniem  et  caedrurum 
eius  eacumina  regno  mundano  conparat  eiusque  pnn- 
cipihus  sermo  diuinus  ' ;  quod  regnum  einsqtie  ini- 
nisiros  Dominus  Clirislus  sna  passione  deiecit  et  pres- 
sit.  Et  ne  nos  tractorum  diuersitas  perturbaret,  ip»ius 
Domini  Chrisli  personam,  qui  liaec  oinnia  essei  eon- 
summaturus,  designans  idem  prophela  subiunxit,  ut 
dircret :  •  Eiiet  uirga  de  radice  Iesse,  ct  flos  de  ra- 
ilice  eius  ascendet '  (Ibid.  II,  I).  i  Radix  ulique 
Rauid  *  signiflcauit  personam,  ex  cuius  semine  Cbri- 
stus  est  natus  in  carue,  qui  ex  patris  sui  lesse  lum- 
bis  erumpens  usque  ad  florem  Doiuinicae  natiuilatis 
rarnalis  porrexit  origioem.  Dcnique  sic  adiecit,  ut 
dicerel :  i  Requiesccl  in  co  Spiritus  Dei,  spirilus  sa- 
piemiae  el  iniellertus,  spiritus  consilii  et  uirtutis, 
spiriius  cognitionis  el  pietatis  \  rcplebil  eum  spirilus 
sancii  limoris  Dei '  (/diJ.,2,  3). »  El  utaperliusChri- 
stom  inlellegi  "  oporiere  monsiraret,  prose'|uiiur , 
dicens  :  i  Non  secuiidmu  gloi  iam  iudicabit,  neque  se- 
cundum  elo  jueniiam  redarguet  •;  sed  mdicabit  hu- 


.  SESSORIANO.— SERMO  III.  158 

A  mili  iudicio ,  et  redarguet  glur  osos  lerrae ,  el  pcr- 
culiei  terram  b  uerbu  c  oris  sui ,  ct  sp  riiu  per  labia 
interflciel  inpium  '  (Ibid.,  i);  >  co  sciliret  iicrbt» , 
Ct  labiorum  adspiralione,  qua  d  dixit  :  i  Principatus 
huius  nnmdi  (id  est  duminaius  • )  milletnr  loris  ' 
(Joan.  xn,  31).  »  De  quo  ilerum  :  Venil  priiici,  a;us 
mundi,  et  non  inueniet  in  me  niliil  f  '  (  Joau.  mv  , 
30).  >  Et  ul  sacrameotum  rrucis '"o^tcnilerei,  ailic- 
cit,  dicens  :  i  El  erit  iuslilia  praecincius  luitlbos,  et 
ueiitateinuolatus(sir)laltra"  [Isii.  xi,  5)  »  i  Tunc, 
aii,(id  est  ex  eoiempore)  pascel  lupuscum  aguo,  et 
pardusrequiescetcum  aedo",  eluitulus,  ct  laurus,  et 
leo  simul  pascentur;  ei  puer  paruulus  duci  eos  "  » 
(hocesl  sacerdos,  uel  aetalis  paruitaie  iiiiiocus  b,  ocl 
innocenliaepuritatesubiiixusgubcrnabiteos).  Kt  hos, 
B  et  ursus  simul  pascenlur  "  (elnuio  eoruui  una  eiit), 
et  leo,  el  bos  nianducabunt  palcjs  "  (id  est  aridas 
e»cas)  (Ibid.,  6,7).»  Ac  ne  mea  interpreta- 
tio  '  praesumpia  uel  lemerana  a  sollicitis  audito- 
ribus  "  iudicetur,  apostoli  Pauli  disputaiionein  uieij 


■  ita  coilex ,  bona  el  veiusla  scriptura ,  ut  supra  , 
p.  17,  n.  a  {Cot.,  126,  n.  "). 

b  In  cod.  Uira. 

c  Cod  ,  «rrfcu,  mendose  (ainen. 

J  Cod.,<fuorf.Vide.tnuot.p.  23,  n.  b  (Col.  132.  n.  b). 

•  Itecole  de  pareulhesi,  quae  superius  diximus  n.  a 
(Cot.  113,  n.  ")  et  alibi. 

'  llellenismus,  quo  etiam,  ut  infra  vides  n.  41 
(Huj.  pag.  nol.  *),  Ambrosius  iitilor,  dum  h.  I.  allegal 
lib.  de  Tobia  tx,  33,  el  lib.  de  Fuga  saer.  iv,  24. 


*  lla  rodex  sine  h,  cum  paulo  supra  illara  reti- 
nuisse  vidimus.  Non  tamen  aspiralam  addcnd  mi 
cen-ui.  quia  hujusinodi  leciiuni  veteiuiu  cudd.  au- 
r.ioritas  non  repugoat. 

-  Ita  codex  cuni  uno  u;  q.iod,  quanquam  vide  <tor 
librani  mendum,  aitamen  reiinenduin  putavj  specta- 
bili  \eterum  co  id.  auctorilale  motus,  qui  Irequciiter 
ubi  duo  uu  simul  concurruut,  allerum  ouiiltuol. 

1  Codex  conslaoter  cum  dtphiliongo,  qtiain  ex- 
pungeiecensui.  Recoledictap.  8, n.6.  (Col.  1 18,  n.  *). 


versirnlos  x,  33,  34,  inancos  proferat  Sabatier,  qui  G 
in  expiscandisa  Patruin  scriptis  antiquae  biblica:  ver- 
sioms  fragnirnlU  diligeulissiinus  fuii,  inde  hunc  ser- 
looncm  id  temporis  adhuc  in  membranis  delitescere 
probe  explor  .tum  habeo.  Quod  sane  prsejudicium  cu- 
inulai  iliod  Isaix  xi,  5,  infra  legeiiduni,  quod  Saba- 
tierii  curis  effujjil  omnino. 

1  ll.i  c  quoque  mouet  Ambrosius  in  psal.  xxxvi,  77 
et  80.  t.  II,  el  in  lib.  de  Mysler.,  7,  3'J,  ac  in  epist. 
70,  7,  I.  III. 

'  Iia  Ambrosius,  uno  exceptn  de  pro  ex  anlc  ra- 
dice,  lib.  de  Uenedict.  patriarcb.,  4,  19,  t.  I,  et  in 
Loc.  ii,  24,  et  iii,  8,  t.  II.  Habet  a  loro  ex  lil».  ile 
lusl.  Virg.,  9,  59,  l.  III.  At  ex  ul  in  eod.  reiiuel  hb. 
ii  de  Spirii.  Sam  i.,  5,  58,  t.  IV.  Coosule  eiiaai,  si 
vacai,  lib.  de  Apol  g.  ali.  David.,  8  43,  i.  I. 

*  lu  Ambrusianis  scripiis  frequentata  e>i  hacc  elo- 
culio.  Illam  quidem  in  moilo  ciiatis  onmibus  ferc 
lncis  reperies,  et  ahlii  passim.  Nec  i|uisi|Uara  sit,  qui 
Anihrosiiiin  sibi  disseutire  pulet  eo  quod  ibi  legat  : 
liadix  ul.quc  [amilia  ludaeotum,  el  hic  :  Itauix  ulique  ' 
David ;  iiain  exploralum  esl  S.  doctorcm  utraque 
eloculinne  ad  Da\idem  rcspexisse.  Liquet,  inquit  Am- 
brosiiis  in  Apolog.  alt.  D.vid,  7,  38,  I.  I,  per  David 
inlelligi  proplwtam,  per  prophelam  populum  propiieli- 
cum,  sciiicet  Jiid.Torain.  lo  lib.  de  Spir.  Sanct.,  I. 
sup.  cii.,  Uadir,  a:t,  lestt  potriurchae  (amiliae  ludaeo- 
rmii;  uliqne  D.ivid.  Cunf.  cil.  Apolog.  4,27,  in  Lac. 
iii,  8,  i.  II,  nique  lib.  v  de  Fide,  8,  105.  t.  III. 

'  Auibrosins  in  Loc.  Iil,  8  :  El  requiescet  super  eum 
tpirilus  Domiiii ; Spiritus  sopiemiae  ei  mietlectus.  Giae- 
cus  vero  loco  Domini  cuni  Amhrosio  noslro  Ssou  le- 
git  :  r.ui  conciuunt  Laci<nlins  lih.  iv  lost. ,  15,  col. 
577;  Irenxus  lih.  m,  c.  9,  col.  184.  et  17,  c.d.  208  ; 
el  Tenull.  lih.  adv.  Jnd.,  y,  col.  143.  Reli|iiuin  liu- 
jus  versculi  ad  \erlmni  Ambiosiiis  recitat  in  psal. 
ctviii  serm.  5,  58,  hl>.  de  Myster.,  7,  42,  ei  alibi. 

'  Iu  cii.  oinn.biis  luc.  Amiiiostus,  easieria  omissis, 

1'ATtlOL.    XVIII. 


legit  :  spirifuj  snncli  timoris ,  qusc  verba  S.  doclor. 
superiori  versiculo  conjiiiigere  vidctiu 

'  LXX  legisse,  secundum  sermunetn  nrguel,  niunet 
llierunyui.  in  h.  I.  col.  100. 

'  K»\el  Ambrosian*  leclioni  Irenxns  hb  ill, c.  D, 
col.  185,  quocuui  llierunyin.  in  h.  1.,  et  Gracus  tex- 
lus. 

*  Grxcus  tevtus,  et  Patres  qui  h.  I.  allrgant  initio 
princeps  legunl  pro  principalus.  In  flue  ven  Augusli- 
nus  quxst.  72  in  Levit.,  t.  III,  p.  1,  col.  521,  minsut 
est  foras.  Auci.  lib.  de  Promiss.  c.  2  col.  190,  missuj 
rsi  deorsum.  Sanclus  vero  llieronym.  ciun  Grar.o  et 
Vulg.,  ejicietur  [oras.  Unus  codex  Cinlabr.  apud  Sab. 
nubiscum  habel,  tnitielur  [oris. 

"  Ambrosius  non  semper  lisdem  verbis  hoc  iiliiur 
testimonio.  Siquidem  lib.  n  de  Abrab.,  9,  62 ;  hb  .de 
haac,  6,  55;  lib.  de  Jacob.,  5,24,  I.  I;  et  lib.  du 
Virgioit.  17,  108,  I.  III.  Venit  hujus  mundi  priuceps  , 
et  in  me  invemet  nihit.  Lib.  de  Tobia,  9,  55,  l.  I  :  Ecce 
venit  hujus  mundt  princeps,  ei  in  tne  suum  tion  tnvenit 
nihil.  Al  lib.  de  Fo;a  sseculi,  4,  25,  l.  I,  el  in  psal. 
cxviu  sexm.  8,  6,  el  in  Luc.  iv,  ;9 :  \  emt  enim  prin- 
ceps  mundi  hnjus,  et  in  meimenil  mhil;  lib  i  deOflic, 
4y,  249  :  Veniel  hujus  mundi  priuceps,  et  iu  me  invc- 
niel  nihit.  Demum  ad  veihum  ut  iu  cod.,  non  iniunici 
in  me  nihil,  icgit  lib.  de  Fi  ga  saec,  I.  c,  n.  24. 

10  Loculio  familiaris  Aiobrosio.  Couler  psal.  cxvin 
srrm.  15,  t.  II,  el  ibi  Maurnioiuiu  notain,  uec  iiou 
lib.  l  de  Spir.  Sancl.,  9,  lti8.  t.  IV. 

"  lloc  versicnln  augeuir  b.hlica  Sahaiieiii  collectio. 
Recnle  dicla  u.  I,  p.  27(Co/.  156,  n.  "). 

"  Lib.  I  tle  1'oenii..  15,  67,  1.  III,  picsse  h.  I.  sic 
recilal  :  Tunc  lupi  et  agni  simul  pascemur. 

"  lu  Gra:io  ad  verbum. 

14  Aml  rosms  I.  c.  tle  Pccnit.  habet  :  leo  et  bos  pa- 
team  manducabunl. 

19  llic  Ambrosii  morem  ad vcrlc, qui  nuuquani  suos 
autliloies  blaudni  cuiisuevit. 


119  S.  MIIH.OSI  UEDIOLAN.  EI»ISC.  SI.RM. 
inierprelationlbus  iulArteraoi  ',  dieenlii  :   «  Fxpo- 

lulc  IIM  uetercm  honiincui  ciiin  aclilius  cius  ',  et 
iniliiiii'  nuuiiiii  qui  renuiialnr  111  agnilioue  O.-i  sc- 
cundmu  unaginua  eius,  qui  crcauu  cuio*.  Ubi  non 
isi  iniMiilus  ci  tetaioe, Greecut o<  luikrus,  c  rcum- 
i.vii  ci  praepuliuiD,  barbarus  cl  Sryia,  semusel 
lil.cr  :  snl  umnil  cl  ni  iiinnibus  Clir  Slus  '  (Cototl.  III, 
'i.  10,  tl)  >  Vci.-iis  *  acubus  sp>liaiue  conuersa- 
ii  ...!•  nnui  lioiuiuik,  <|ui  Llmslus,  csl,  ucslii ;  ncc 
tasMi, cti  relinquere  exutos,  sed  icgmiue  bonestae 
1  ci  iiiierSitionls,  ct  bnnnruin  opcrac  '  claritale  con- 
icmi.  <  Imluiie  uos,  inquit,  sicui  elecli  I  •■■i  ct  soncti 

uisicia  inseiicoidiac ,  hciiigliiliilCm ,  buill  liiatcm, 
pnlienli.il»,  modesiiatn  ,  suiTcrenie-  iiiuiccm,  eldu- 
uanies  uobismelipsU,  si  quis  aducrsum  aliquem  ba- 

bct  quorv.llaill  *,  sicul  ct  Hoiuiaus  donauil  uobis,  ila 
Ctuos  faciic8  {Ibid.,  12,  13).  > 

M.  Heo  donauie  iciuissa  suiit  nobis  onuiia;  per- 
maiicbinius  indeiiiucs  si  et  uus  frainnu  rcmi  lamus 

•  Snbintellige  Itominit. 

>'  C.nil  ,  Iwneste  sine  ili|ilulii. ii^o,  quam  bnjiis  vocis 
scruiulus  casiis  reilaiuat. 

<■  C.imI.  ,  opere.  Diphlhnnguni  ailditli  ,  ct  cpeme 
si  ripsi,  ne  nimis  codic  s  lecttonem  solhcitarcin;  uaut 
oiNiiim  niilii  lcgcnd  ini  esse  viilebatur. 

1  Cod.  quaeri -//11111  Ciiui  tliphlhongo,  quam  cndicum 
ancioritaic  et  gramtualicoriim  pr.rrepio  expiingen- 
ilain  cciimji  ;  sc.i  liiieia.n  /  geininataitt  relinut.  1'ono 
lnijiisiiiodi  lcciio  liau  1  iufrcqiiciis  cst  in  Mliquis 
Codil.  Ll  quidein  ad  Ciccronein  dc  It  pub.  II,  25, 
p.  i','4,  sic  ile  liujus  vueis  nrlliegnphiJ  cl.  Maius 
iii.iali.il  :  Quece.la  c  m  duplici  II  conitanter  prope 
rcrib.tur  .ii  uniiijun  <>'u  eudintius  >eu  c/tutu  tapidibu*. 
Altamen  gemiuaii  in  Itoc  vvcubulo  1  veiaui  Caper  et 

1  Freqnrnler  insuissriptis,  prxsertim  in  psalmis 
suam  seiileiniain  apostolicis  vcrbis  cxpl.nat  atquc 
conlirmal  S    doclor. 

•  lu  Apul.  ali.  David  legitur.  9,  46,  t.  I  :  Eispo- 
liur.tet  v>(  veterem  liomiitem  cum  acltbut  ejus,  etsini- 
lil-r  in  psal.  cx\llt  serin.  5,  22.  uno  excepto  1 1  liue 
i -i  •>  pro  siiij.  Scr.  vero  10, 17, 1.  c,  ontillili'Oi,quam 
vncem  rclinel  in  Luc.  4,  58,  quam  rursus  I.  c.  dcpu- 
liit.  8,  44,  stnliens  :  (//  exipolianles  veterem  liominrm 
r ii in  aciibtu  iuu,  cujusinodi  leciimii,  dempto  u/,  con- 
t-o.i  it  lib.  iii  dc  Fide  ;  at  l:b.  v,  c.  1U,  176  :  kxspo- 
l.uttes  iios  vetiiem  hoittinem  cmn  actibi  s  luis. 

'  Ita  Aiiiliiosiiis  b.  I.  sffert  in  Apol»g.  ali.  David. 
I.  sup.  cit  ,  el  in  psal.  cxvnt  s  r.n.  3,  I.  e. ;  at  infia 
t-erm.  10  ejusd  psalim  I.  c.  babcl  :  tH  indmmui  no- 
t  i  ijmi  iciiocuiirin  a  iiuiioiiem,  eic.  Siniiliter  lib.  v 
.■•  Ii.le,  I  c. ;  si  tauicu  iuiiio  legas  imluainui  bico 
\nH.timui.  In  hii.  aulein  iii  de  Fiile  :  el  iiutueitles  «o« 
ru.n  secuitdum  tuiui/iiiciii,  c  c.  In  l.uc.  iv,  I.  c,  indnile 
novum,  qm  secundnm  t.hnslniii  crealus  est,  cl  VIII,  I. 
C,  iiiduti  noium  iluni  ix.il  s  rillil, 

*  Uiinss  s  circumctsio  et  jinieputtum,  qux  b.c  cum 
Griccu  Auii.i  .Miii  retiuet,  c.cteia  it.i  in  lib.  v  de 
l'i  k  I  i.  177,  ad  vcrbuin  rcferl.  Cousulc  ctia.n  iu 
psal.  Civni  senn.  10,  17,  iu  Lue.  I,  •>,  ei  2,  47,  et 
ni  .  pisi.  u2.  8i. 

'  lo  Grtecu  ut  iu  Vulg.,  pnst  mimIi  addilur   *m 

rt-/u"0  xivot. 

*  llideiu  S.  AiiA'iistiiiiK  tract.58  in  Joan.,  col.Clii, 
I.  III.  pi.eici  .idciis.it  lo.  i  nicertum. 

■  'l  ..i,i  ab.iui  in  siiui  i|.i.i:  leguntur  in  psal.  xxivn, 
<5,  l.  I!,  (I  i.i  episl.  III,  9,  I.  I  I,  <|iio  in  ItiGO  cii  e,u> 
Vi  rlw  <  1  (uihiu  I '»"  >.  nobii  lioc  uccidat,  ui  nnn 
remillettdj  «("n  noli  s  dtbeHlur,  iueipinmui  et  ilta 
v.  ,  •;..,!'  rrniiua  sici/  naJ>.i..  OiwidinNNi  k.io 
piiu.a,  ii.i/nj  pUru  donatt  iuni,  ct  iHir<u*/niiiUJ  <u 


TP.F.S  F.X  COD.  SESSOrtlANO  -SERMO  III.       140 
A  uffenu  T  :  si  eariutis  uincubs  inseparabili  nexu  iun- 

^aiiiin-  i  /;•!./  ,  14  .■!/  )  :  Si  pacis  inuncre  alieruo 
amore  laciemur  * .  si  diuinis  nos  acilificeuius  clo- 
quiis  :  si  psalmis  ad  cnelrslia  pruiiorenius  :  si  ad 
superna  t.uiticis  inuitemus  " :  si  omnia  quae  facimus 
uperc,  qoae  aermone  loquinmr,  quac  cogiiationc 
complcclimiir,  in  Dei  limore  pi-rficiiiius ;  gratias  rc- 
fcrcntes  Palri  per  Filiuni,  laudanles  Deum  in  Lbri- 
slo,  cl  Clirisliim  r  p;acferemes  in  Deo,  ut  caele  tes 
caelestibus  cuuparati,  spiritales  spiritalibus  siniilc- 
tnus  '.  Uund  npiis  aliut  nullum  csl,  nisi  Dei  gloriam 
diuina  udcc  coulauueiit,  diccntc  iobanne  "  .  <  Vidi  et 
audiui  uoccm  multorum  in  cirtu  tu  ilironi,  ct  aiiiuia- 
liuoi,  ct  scuinrum  :  ci  erat  numerus  decics  ccntena 
Dlillilim  ",  diccutcs  uorc  magua  :  D  gtius  cst  Aguus, 
fj  qui  occisus  est,  accipcrc  poteslaicin,  ei  u  rliileni,  el 
diu  tias,  Cl  pnlicnliam,  cl  bonorem,  cl  furltluiiinein, 
eigloriam,  ci  beiicdiclionein  ".  Et  ninneiucrcaturam, 
quae  cst  in  caclo,  ct  super  lcirani,  el  roare,  et  quae 

iVaurm,  pp.  2^11,  2ii'),  quorum  grammaticorum 
pra:ceptuin  prw  tot  amlrariis  exempl.s  vix  uudieniluin 
vidttur ;  cum  prccsnlim  />a/»ritiNits,  p.  22!I0,  pauto 
rerer.liorrm  consuctttduiem  trribendi  id  vocubulum  ytc 
riuus  I  i.-si  inr.  Mcrip/uram  qucrella  retmet  lin  iu.i 
Ihspanica,  ul  atias  bene  muttat  veluitx  Lu  inilatn  re- 
liquias. 

'  Cod.  iterum,  tn  C/iris/o,  qua:  leciio  senlenliam 
improbabllem  faceret,  aill  saliem  obscuram  ;  ideoque 
lucus  aliqua  curruptela  laborare  videlur  :  fortasse  ad 
e>,  i|u.i'  mox  scripterat,  rcspexil  librarius,  ei  in  Clin- 
slo  iicrum  pnsuit  pro  CArii/um,  ui  luilii  scribere  pla- 
tun,  et  sensus  posiulat. 

'  Vule  ojusb  jam  ad  hoc  verbum  nolavi  p.  18 , 
n.  c  [Col.  13  ,  n.  c). 

C  tioi  Ueo  accepliores  (ore,  quo  etiam  plura  donamus ; 
quialtoc  gra  imes  Ueo  sumus,  quo  nobis  plura  dimitta 
tunt.  Vi.lesis  cpist.  G3,  85. 

•  Cnuf.  in  psal.  cxviii  serm.  21,  17,  t.  II. 
»  Frequenier  in  suis  i-oncmn  l>us  ad  psalmus  ca- 
nendo.  Miam  plehcin  iuvilal  Ambrosius.ul  prarsciliin 
lcgerc  cst  lil>.  v  Hexaeni.,  12,  56,  I.  I,  et  in  pr»f.  iu 
psai.  i,  9,  l.  II,  qun  in  luto  i  luin  in  unuui  ildcliuiii 
psalmos  canciuii  inorem,  pignui  pacit  et  concordiw, 
alque  magnum  planc  unitatis  vincuium  esse  di,i'.ld. 
idipsnm  repciii  m  psal.  XLtll,  2i,  et  cxviu  seriu.  7, 
25,  aiquc  alibi  passim.  C  i  teiuni  bie  aj  illa  apuslu- 
lica  verba  a  i  Culos.  m,  14,  15,  1U,  17,  respiccrc  vi- 
dclur  Ambrnsius. 

,0  Ambrosius  in  p;al.  t,  5i;  xl,  2C;  lib.  de  Virgi- 
liit.  II,  86,  el  de  lucarnal.  10,  114,  atquc  alibi  Apo- 
calvpsim  S.  Joauni  Evaugebst.r  tueiur.  Eisdiui  lueis 
quouammodo  Hic  modc  videtur  accedcrc.  Nec  pror- 
sus  est  altcndciidui  M.  Ilionysius  Alex.  cpist  .pus, 
.  qni  Joanni  presbvlero  d.slincto  ab  K\angeli-li  Apu- 
*-  calypsim  Iribuil,  uam  eum  sai  s  rcfutavit  Millius  iu 
piulegom.  in  bunc  librum.ad  qiiem  crudilns  i  cliues 
ainando.  Conf.  Euscb  um  llist  e.il.  Iil.  vn.  cap.ii, 
p.  oOii  el  seqq..  cdil.  Valesi,  Aug.  laurin.  1746, 
vol.  I,ct  pag.  74S  cju>d.  vuluui.,  in.cr  auuulaiiuiitfS 
\ai  ioriiin. 

"  lluic  lcctioni  favet  Cra'cu.  lexiti-,  cl  illi  conri- 
n  l  (.a.Minlor.u.  iu  |isal.  i,  col.  14,  additu  uxu  \eibo 
iii'.;  am  potl  lOicwi. 

"  Ainlir.isiana  scripta  et  bnc  bibl  co  lestimniilo 
caicnt.  C.itres  voro  <|Ui  illud  al  cgani,  nunqu  ui  i  s- 
iliin  vcrbis  icleriinl  ,  sed  k.Tpe  iminiiiali^,  iiiserns 
eiain  ali  s.  \el  ejccli-,  ac  inili.no  rciuin  ordiue.  Siln 

n  c  conciniiYit  .lnei>.e  aniiqua  versiuMes  i  ihk  Vul- 
gall  i.o.na   cum  Crjeco  conc   rdal. 


lil  Q.  k.  SYMMAClll.S.  PROLEGOMENA 

in  cis  sunl  oimiii  '  (Apoc.  v,  11-15).  >   El  itcruni  A 
mohct :  <  Angeli  stalimi  cirra  lliroiium,  et  seniorcs, 
i-i  quatuur  animalia  :  et  prociderunl  ante  tliroiiuin  in 
faciciu  suain,  ct  adnraiierunt  Deuui,  *  diccnles  :  Ue- 

*  ln  cod....  (  irniin  sci  \mb.  Hujus  foninili",  qua 
scrmo  coin  lnijilur,  iu  prima  voce  liuc.a;  prursus 
nliliiirr.il. !■.  smii,  ci  iiliiiu.c  diinlaxat  lilli  rx  (  qu.u 
iccta  forma  cxcudi  curavi,  nunuisi  breve  vcstigiim 

1  An'iqua  versio  apud  Sibat.  addil,  sublus  tcrram; 
co!  ucciuil  nova  Vulg.,  quaunis  no.i  eisdcm  vcrbis 
legai. 

•  Grrccus  Arrthrosii  nostri  lerti.mi  favet,  si  imlio 

scrib.is,  Kt  oinnet  anle  ungcti. 


US 

nedictio,  ct  gloria,  st  s.ipieniia,  et  graiiarum  aclin, 
et  bonor,  ei  pniesias  et  uirtus  Dco  uosiro  iu  suecula 
saeculorum.  Anicn  '  {IbiS.  vn,  II,  12;    » 

ExiLlClT  3  iERMO  SANCTI  AmHUOSI. 

manel;  eam  lamen  rormulani,  liabiia  spaiioiiim  ra- 
lionc.  supplere  baud  diflicile  luii ;  verb.i  ciiim  expli- 
cit  fuil  solemiiis  auliquis  ralio  claud.-ndi  libros. 

1  Iu  anliq.  et  nova  vers.,  claritas  loco  gloria;  sed 
nobi.cuin  gtoria  reliuel  S.  Fulgeiitius  in  fia/iu.  ~j» 
coul.  Kabuii.,  «ol.  () tli.it  Grajcus  lcilus  qui  iu  lilie, 
Ul  iii  codicc,  addil  Auiiv. 


ANNO    DOMINI    CCCLXXXIV. 


Q.  AURELIUS  SYMMACHUS, 


V.  r„  COS.  ORDIN.  Pft.tT.  IIIBI.S 


PROLEGOMENA, 


CLILIELMI  CAVE  NOlTTIA  HISTOMCA  l.N  AUft.  SVMMACHOM. 
Q.  Aurelius  Symmaclias,  lloma  oriuudus,  ejusdem  B  nruchus,  seJ  ct  paulo  post  tanquam  reus  majcstatis, 


Urbis  senaior  ct  prafeclus,  claruit  prxcipue  auno 
584.  Coiisulaiuin  gessit  anno  391.  Iiifensum  Cbri- 
stiaux  religioni  animum  ubique  prodit,  imprimis  in 
Relatione  jiro  ara  Victoria:  quam  imperalori  Talcnti- 
niano  obtulit,  iu  qua  geutilium  causam  slrenue  et  ex 
professo  agil ,  advcrsariuin  nactus  D.  Ambrosium 
Mcdiolani  episcopum,  qui  Symmachi  opus  clcganter 
et  sircnue  refellit.  Ncc  causa  sua  modo  cxcidit  Sym- 


vili  rhcdx  imposilus  centesiinuin  ab  urbe  lapidem  iu 
exsiliuiu  missus  cst,  mox  licel  a  Thcodosio  in  gra  - 
tiam  receptus.  Exsiat  hxc  Syniinachi  lielatio  tuni 
inier  Ambiosii  opera,  tuin  inter  Syinmacbi  cpUlolas, 
quae  cuin  Fr.  Jureii  et  Joan.  Lectii  uotis  proilieruui 
Ceiieva-,  lb98,  in  3*,  addilisrfue  decem  uiiscel  aneo- 
rum  libris,  1'aris.  1601,  iu-4",  cum  nutis  Parui, 
Neap.  Neiiiel.,1628,  in-8°. 


VITA  SYI  MACHl  EX  ANTIQUISSLMA  EDITIONE. 


Q.  Aurelius  Syminachus ,  vir  consularis,  iisdem 
fere  temponbus  vixit,  quibus  divi  doctores  liicrony- 
iiius  et  Ambrosius,  Auson  us,  Prudenlius  et  Claudia- 
uus  poclai.  Ejus  consulaluni  collegamque  Ticianum 
refcrt  Prosper  de  Temporibu?  in  annum  Domini  304, 
qui  fuil  aunus  iiuperaloris  Valculiniani  Junioris  ex- 
tremus  :  ad  quem  sane  babelur  epistola  Symmachi 
pioprio  liiulo  inscripla,  cum  alioqui  desidcreiur  id 
genus  parcrgi.  Nec  igiioraiilur  ejos  ad  Ausniiuiu  cpi- 
Uolx  :  qucm  nemo  nescil  iisdcm  tcmpsribus  v.xisse 
priini  noiiiinis  viruiii.  El  bic  esi  Symmachus,  ipii 
causaiu  geuiiliuin  deoruui  oraiioue  luculcniissima 
defendit  apud  divos  Tbeodusiuin  iuiperalorera  el 
Arcadiiim,  llouoriunique  Cxsares.  Conlra  qucin  ple- 
rique  alii,  ncnosius  tamen  scripsere  sancius  Ain- 
brosius  el  Aurelius  Prudenlius  libris  duobus  :  liic 
vcrsu  hexametro,  prosa  alius.  Esl  videre  ex  illa  ipsa 
oratione,  quanta  ille,  quamque  cxquisita  fueril  di- 
cendi  fueullate  :  Umla  nempe,  ut  hoiuo  eiquisilissi- 
ini  j  idicii  Augelus  Poliliauus  euni,  uec  iiiiineritu, 
in  vetermn  oraiurum  Albo  retulerit.  Licet  quoqueex 
hoc  epislularuiu  familiariuiu  libello  uouuihil  coguo- 
Mere  :  qui  cuui  vulgo  iu  auclorcm  Buelii  socerum 
transferreiur ,   e>seuique   bujus  erroris  aoserlorej 


iintiiiul.i,  qui  se  ouiuium  bistoriaiuin  coiucios  pro- 
fes.-i,  iguuvi-s  nio  vaframento  non  iu  aulas  wodo, 
sed  in  ipsos  ctiain  animos  priucipales  (lieu  letnpora !) 
siirrcpserunl;  non  fcrendaiu  existimavi  procarera  il- 
lorum  igiioranluni  :  sed  libcrali  judicio  prolem  pa- 
renti  suam  restituens,  ostendi  quam  vana  sit  eurum 
coicmentaiio,  qui  bistoriain  afbitratu  suo  comniini- 
scuntur  :  el  (quod  ne  Deus  quide.u  pos.iii)  in  prxier  • 
ilum  dispununl,  vel  refragante  lemporum  (ide;  ut  iu 
huc  quoquc  luco  videre  licet.  Neque  eniiuSyuimacbus 
ille  Hoet  i  s.icei  •  (qui  anno  Duuiiiii  521,  a  Tbeodoric» 
occi.-us  esl)  ullaui  Yalentiniaiio  episloiam,  nisi  vul 
in  cunis  scripsisse  poluil :  vel  (si  1'almgenesiaut  con- 
cedimus)  ex  campo  Elysio  priusquam  deuuo  nasce- 
retur.  Sed  quo  mihi  circulatores  istosV  cujus  boc  in- 
s  itut.im  imprxscntiarum  fuerat,  epistolas  Syinma 
ihi  couinicndarc  antiquiiaiis  et  littcraturx  cultioris 
amaiuribus  :  quas  elsi  uon  lam  emendatas  lcgcrint, 
quam  ille  scripsit  elegames,  scio  lameu  bis  graiias 
habebdlil,  qui  eas  ita  prodire  malueiint  quaui  pror- 
sus  inlerire.  Neque  euiin  lantuiu  depravatoribusces- 
sil  ul  noii  bona  pars  inlegra  reaitenl  ,  qux  nasu- 
tis  eiiaiu  lectoribus  lactura  s..  oiouiachuin. 


145 


0    AURELII  SYMMACHl 


IU 


ELOGIA  SYMMACIIIANA. 

MaCi.obiiis,  lib.  v  Salurnal.,  cap.  \.  A      Caius  Sol.  Apoli.inaris  Sidonius,  lib 


(Juaiimr  sunt,  inquil  Eusehius,  gniera  diccndt  : 
copiosum,  in  i|in>  Cioro  dominalur  ■  breve,  in  qno 
Sallusiius  regnal;  siccuni ,  quod  Fronioni  ascribi- 
tur;  i.inguc  ei  floridum,  in  quo  Pliuius  Secuudiis 
quondain,  et  nunc  nullo  vetcruin  uiinor  nosterSym- 
maclius  lnxurialur. 

AOBEl.llS  PrUDENTIUS, 

Lib.  i  conira  Synimacluim. 
O  linguam  miro  verborum  (oute  flutnlem, 
/lomflni  ittmt  «.ofliiii,  tti  cedat  el  ipte  . 
Tulliut!  has  (undil  divet  facundia  gemmat. 
(»i  digiium  Bterno  lUKliim  quod  (uigeat  auro, 
Si  tnaltel  laudare  Deutn,  cui  sordida  monttra 
1'rorlntil,  tt  liqnidam  lemeravil  crimine  vocem. 
llaud  aliler  qiutnt  «i  roilrii  quis  tentet  eburn  s 
Cccnosum  vcrsare  tolum,  limoque  madentes 
Ercolerc  aureotis  li  (orte  liqonius  ulnas. 
Nun  vercor  ne  me  nimium  con/idere  quisquam 
Aryuat,  ing.niique  pulet  luclamen  iuire. 
Sum  memor  ipse  mei,  satis  et  mea  frivola  novi. 
iVoii  ausim  con(erre  pedem,  nec  spicula  lan  x 
lnJvcilit  (andi  conjecta  lacessere  lingtue. 
Ula-tut  maneat  liber,  escellensque  lulumen 
Obtineut  parlain  dicendi  (ulmine  [nmam. 
Idem  in  praefatione  lib.  u. 

Sum  plane  tcmerariut, 

Qui  nocti  mihi  conscius, 

Quam  viix  in  tenebris  ago, 

Puppim  credere  fluctibus 

Tami  non  timeam  viri, 

Que  nune  nemo  disertior. 

Extulial,  fremil,  inlonal, 

Yentitque  alloquii  lumet, 

Cui  mertare  (acitlimum  ett 

Traclandm  indociUm  ratii. 

El  alio  loco. 

Talia  priucipifcus  difla  i/i/erf<in/i&u«,  ille 
Protequitur,  mugnisque  tubam  concen  ibus  inflal. 
Altegat  morem  velerum. 

Auhianus  Mvrcellinus,  lib.  xxvn. 
Synimachus  Aproniano  succcssit,  inler  praecipua 
nomiuandus  exempla  doctrinarum,  atque  modestix, 
quo  insiante  Urbs  sacratissima  oiio  cnpiisque  abun- 
damius  solito  fruebalur,  ei  ambilioso  ponte  exsultat 
at<|ue  firmissinio,  quem  condidit  ipse,  et  magna  ci- 
vium  lartilia  dedicavil,  ingratoruui  ,  ut  res  docuit 
aperliisima  :  qui  coosumptis  aliquot  annis  doinuni 
ejus  in  Transtiberino  tractu  pulcherr  mam  incende- 
runt,  ea  re  perciti,  quod  vilis  quidam  plebeius  Bnxe- 
rat  illum  dixi-.se  sine  indicio  ullo,  vel  tesle  :  Liben- 
liusse  vino  propiio  calcarias  cxsiincXurum,  quam  id 
veodiiurum  prcliisquibus  sperabatur. 

Divus  Prosper  AQriTANtcus,  de  Piomistion  but 
Dei,  parte  lil. 

Cwi  Si/mmfl<-/iMS  ille,  mirabili  eloquio  tl  scient  a 
praditns,  tamcit  paganut,  prxconio  tauduin  in  cottsi- 
storio  Ttt  ta'o,  subtili  artc,  qua  valuil,  amm  Yicloria: 
in  senatu  vetittui,  Chriitiano,  ul  novtrat,  mincipi  inli- 
ntatil.  Qnciii  ilaiim  a  imt  afle.libui  puttum  m  ctnte- 
vmo  lurutf  rlt  da:  non  itralx  iiupositum,  ta  dte  manere 
ptstttpil. 


6 


,  epnt.  I. 

Quinii  Symmaclii  rotunditatcin ,  Caii  Plinii  disci- 
plinam,  maturitaiemque  vestigiis  prxsumptuosib  iu- 

■ocuturai. 

lJem  lib.  vni,  episl.  10. 

Ingcntcs  prxconioruni  litulns  mnribus  me.s  appli- 
c.is.  Sed  si  pudoris  nosiri  fecisses  utcunque  ratio- 
uein,  Syminacbianum  illtid  te  rogitare  par  fuit  :  L't 
vera  taui  ornat ,  ita  (atta  casligal. 

ldem  Sidonius  ad  Eelicem  contutem. 

'  Sed  ne  tu  mihi  comparare  ttnlei, 
Quus  mulio  minor  ipte  plus  adoro, 
Paulinum,  Ampeliumqur,  Symmachumqne. 

Anonvmus. 

Symmachui  in  verbit  pnrcus,  sed  menle  pro\uu.his : 
1'rodigut  in  scn.su,  lirbis  anguttus  :  abundans 
Mente,  sed  ore  minor  :  fructu  non  fronde  beatns : 
Sensui  diviiat  verbi  brevitate  coarclat. 

Maunus  AureliusCassiodorus,  lib.  Variar.  n,  epi»'  I. 

Deinde  retinetis  (acundistimi  Symmachi  eximium 
dictum.  Specto  feliciter  virtutis  rjus  augmenta,  qui 
diCfero  laudirc  principia. 

Cassiodorus,  Bistor.  Tiipart.  lib.  ix,  cap.  25. 

Dum  in  Romana  ttrbe  Yalentinianus  el  Theodosins 
morareutur,  festiritates  pro  Victoria  celebrantfs, 
tunc  suam  bonitatem  circa  Symmachum  exconsulem 
Tbeodosius  imperator  ostcndit.  Is  enioi  Symmacl>us 
inter  scnaiores  praecipuus  habebatur,  eratque  Ito 
mani  eloquii  erudiiione  mirabilis,  cujus  multi  qunque 
r  repcriuntur  libii.  Scripsit  autem  Maiimi  laudem, 
camque  recitavit  :  unde  postca  rcus  esse  ni.ijestads 
videbatur.  Quamobrem  mortem  metuens,  cnnfugit  iu 
ecclesiam.  Verum  imperator,  cum  esset  perreciis- 
simx  Christianitatis,  et  nnn  solum  su.c  fidci  saccrdo 
tes  botioraret,  sed  etiain  Novaiianos,  qui  proxim< 
ejus  lidei  decreta  scrvarenl,  Leontio  tunc  episcopo 
Komano  Ecclesix  Novalianorum  rogantc  beneliciiim 
conferens,  Symiiiacbnm  absolvit  •  crimiiie.  Cumque 
veniam  Synnnachus  meruisset,  Apologeticum,  id  cst, 
satisfaciionalem  librum  ad  Thcodosium  consciipsit 
im|  eralorem.  llac  lile.  Qucr  eliam  esttanl  apud  Soto- 
menum  tlist.Ecclet.  tib.s,tap.  H;e  Piicephtr.  M.  xn, 
cup.  21. 

i.iiu  Ennodi  Ticintntit,  tte  Epittola   \mbrosii  conlra 
ij      Symmachum,  tuper  ara  Victeria',  qutndo  penns  cut 
tum  iiiiim,  victut  ttt  Symmaehui. 

Dicendi  palmam  Victoria  lollit  amico. 

Tiansii  <iii  .imftrosium,  plus  favet  ira  DttT. 

Smebeutus  Cemblacsnsis  m  Chruiiico  tub  annu 
Domini  407. 

ft/in(i<ifl(ii<us  Scylha,  cum  ductmit  millibut  Cotko- 
rmn  a  Scythia  vcniens,  lialum  invadit.  Ex  lioc  murinur 
mullorum  blaiphcmanlium  infrtmit  in  Chrisium.  Cin- 
«liiinilnlis  l>-mpor<i  culpanlts,  (ticitatem  attollunt :  inler 
qnoi  pracipne  Symmachus  otator  fwtbut,  qui  ttiam 
tcriptii  ti  eptitulit  suii  ng  tat  de  idoloUtria ,  tt  Ut  '«• 


»45  EPISTOLABWJ  l.iBEB  I.  ><8 

Pilntda  ara  Viconcr.  Quorum  latrantium  ora  mjcto  A  respicius,  brevilas  gra'a  :  sin  allitts  scnsum  inrestiges, 
eis  vtiilalii  osse  otistritxerunl  Augitstimts  iibro  dc  Citi- 


tate  Dei,  el  Orosius  Uistoria  _sua.  P>  udenlitts  qunque 
yoeta  luculento  metrici  oper.s  libello  biasphemias  Syin- 
maehi  refcllit. 

Joannes  CfisfiMANUS,  in  Commentario  consulttm. 

Q.  Symniachas,  vir  consularis,  ct  Urbi  prxfectus 
eloquenlissimus  et  doctissinius,  Ausouii  fraler  :  qui 
causam  gentilium  deorum  luculentissiina  orationo 
defenl.t  apud  Theodnsium  et  Valenlinianum  impe- 
raiores  :  qux  oratio  hbro  quinio  (in  hac  cdit.  dccimo) 
epistolarum  inseritur.  Couira  quam  ardentissime 
scripsil  D.  Ambrosius,  et  Aurelius  Prudeniiu- ,  qui 
cirea  hxc  tempora  floruit,  duobus  c'e^aniissiins 
libris,  versu  lieroico.  Scripsit  auiem  Epistnlas  quoqne 
familiares  elegantissiin.s,  niirae  brevitalis  ac  rotun-  ' 
ditatis,  Ciceronis  Academi;e  primus  accola  :  qu;c  pro 
Caroli  et  Casparini  epistnlis  certe  sunl  junioribus 
lcgeuda;,  el  quas  nostri  sxculi  dno  clarissima  lumina 
Pnniponius  L'i  tus  et  Angelus  Pohlianus  inirc  lauda- 
riinl.  Ilabent  enim  elegantiam  roncinnam  cum  bre- 
vitaie  ainahili. ,  et  Imjus  lempnris  gesta  nonnulla 
explicant.  Legc,  lector.  et  Ixiaberis. 

J.liOCl  S    LtXTiUS. 

Fuit  Symmacho  vera  (acundia,  solers  ingenium  tt 
acutum :  par  senteniiarum  gravitas  el  venuslas,  si  verba 


prtittia  >el  mulliplei  ervdttio.  Adile  snpieiituc  ciril-s 
sotidam  atque  ubstrusam  cognilionem.  Atlderaram  mb 
imperatoribus  sanctintoniam  morttni,  et  Jiomnnim  in 
jure  svg.,eren'.o  libertatcm.  Nonille  rerumpublicarum 
moderatoribus,  aitt  jureeousiiltis,  iinprimis  niagnorum 
principum  consiiariis  aut  secrelariis,  tractandus  levi 
manu. 

Joan.  Jacomottus. 

Cui  lUymns  eloquii,  hrevitas  cui  docta,  gravis  cui 

Sfntenlimim  diijnilas, 
Priiv  ipibus  cui  digna  viris  prudcnlia  rerum, 

Et  felle  non  tincti  salcs, 
Cui  Tbemidos  L:>ii:e  decreia  vcrenda  placcbunt, 

Vigoique  s nllers  :  lluc  ades. 

Caspah  Baiithus.  Ableg.  lib.  11,  cap.  8. 

Dici  non  potest,  qttanti  merilo  stio  wslimandat  sint 
Symmachi  epistola:.  Non  sane  ob  necuralam  itlam,  «i 
maxiir.e  ei  generi  scriplionis  aptam  brevila-em  solum, 
sed  propler  senlentias  polittcas  tales  atqtte  ea  copia, 
ut  velinde  prudens  aiquis  reipubiica:  cum  glona  el 
emolumenlo  admiitislrandtx  usutn  discerc  possit.  Nultc. 
ex  iis  est  qucc  non  spret  genium  quempiam  viri  in 
rebus  egregii  publici  proeurandis  exercitali  :  nulln 
epistola  est,  quce  non  integrum  dogma  politici  alicujus 
synlagmatis  propagare  qucal. 


Q.  AURELII  SYMMACHI 

V.  C  COS.  ORDIN.  PR.EF.  URBIS 

EPISTOLARUM 

LIBRI  DECEM. 


LIBER 

EPISTOLA  PRIMA. 


PIUMUS. 


SYMMACHUS   TATItl    SIIO. 

Ne  mibi  vitio  veriatur  intermissio  litierarum,  malo 
esse  promptus  officii  quam  longa  exspcclatioue  vi- 
cissitudinis  desidere  :  tum  qnod  parenlibus,  non  :id 
laurem,  neqne  ad  diinensum  verba  tribucnda  suni. 
lujurius  videar,  si  summo  vobiscum  jure  couteiidain. 
Nam  prxter  xquum  censct,  qui  inter  dispaies  ob>e- 
quiiim  par  requirit.  Itaque  senno  vestcr  e.v  beneficio 
proGciscitur,  noster  ex  debiio.  Ilxc  me,  atque  alia 
biijusmodi  oppido  perpuleiuiil,  scribendi  muuus  in- 
super  non  babere.  Nuuc  vobis  actuum  noslrorum 
ordo  pandendus  est;  libet  enim  non  ininus  otii,  quam 
negotii  prxsiare  rationem.  Baulos  Lucrina  scde  mil- 
tavimus  :  non  quod  ej»s  diversorii  satielas  rcpeiii 
nos,  quod,  cum  diulius  visilur,  plus  amatur  :  sed 
quod  iiieius  fuit  ne  si  Baulorutn  mibi  ino  evissct 
i.fleciio,  cxtera,  quae  visenda  suni,  discXiCcrer.l.   Ibi 


C  Acyndwo  condilori,  pj  squc  majoribus  emmelta  ve  b.i 
1  bavi,  et  pictura  li<  enliam,  qux  veslituin  dispaieui 
siugulis  Iribuit,  iu  rationem  coegi.  Piotelarem  le 
paululum,  ni  vererer  ne  dilatione  evspectatio  mk 
nuatur.  Quare  elaboratam  soloci  lilo  accipe  caniile- 
nam. 

Af.ua  palla  ieg>t  soeeruni,  toga  picta  parentem. 
Prwfuit  tlle  sacris  :  hic  dixil  jura  Quirvi. 
At  iitihi  caslrensem  quud  mordel  ftbttla  tesletn; 
Aitrorm  in  piputis  regnm  prn  loria  rexi. 
Sed  fasces  pictura  tacel ;  tu,  respice  fustos. 

Scio  te  simul  atqne  hxc  legcris,  acutuin  pooii-a 
pleclra  moiurum.  Nullus  feceris,  ne  mei  periculo 
gloiieie.  Ego  te  nostri  va.tis  exemplo  quasi  quadam 
0  lege  cr.nvenio.  Liceat  inter  olores  eannros  anserem 
sliepere.  Silcntium  mibi,  nisi  pixstiteiis.  imperalis. 
Quain  nihil  alis  te  metuam,  vis  probare?  En  tibi  ahud 
allucinationis  iue:e  prodo  secretum,  adbuc  sollititus 


U7  Q.  AUflEl.ll  SYMMACHI 

.).•  priore.  AiiJi  vorsus  ad  Daulorum  h  sloriam  pcni-  A 

I  e..lO«. 

Iluc  deut  Aiculet  fabulantla  armentn  coetjit, 

Emfii  lorijomini  de  uve  Cerionn. 
Iiute  rtttnt  ir'at  eoirupln  Itoulia  Bautoi 

Nuncuvat,  orcttlto  nominis  imlirin. 
Ab  i/ilid  «d  yroceret  dominnt  Lortiina  cucurnl; 

l  ttma  Ivii  ■  btairo*  nt'  valoetur  keroi. 
Ilivic  eclebraiit  opuin  fela  HorltntitU  aulum, 

l.ur.tra  .\-pinalem  qui  ilelit  elaq  in. 
III  consul  ilnrwn  protltixit  Aryndinui  nvum, 

Qittque  deilii  legei  Orfitut  /finrnd  *. 
Ilot  inter  jnvfnnte  tlecut,  sed  honore.  tenili, 

ttit  ttno  teltut,  Summnchc,  fntce  r/ini. 
Srd  te  Itauloium  neciittni  lenta  otia  guirrunl , 

Curo  hnreat  jm  etiem  publica  penigitcm. 


i.N 


AUatit,  Rufine,  tutr,  rui  prospern,  eniqut 
7  rittittam   lumidis  irqitabat  qloria  r.  bm. 
Vnut  ninor  ciinclit,  et  prirsidium  tr  pittnrum. 
1'rincipibui  quorum  vitjuisli  tempore  ,  tloclm 
Aut  calcuria  [ene  bonit,  aul  frena  tijianmt. 
Yalerius  Proculus. 

I.itm  primis  quos  non  oneravit  qloria  patrum 
Vonenim  Vroculiim,  i  iln-  morumqnt  dccore, 
llnud  unqunm  iiidiqitum  mtignorum  Vnpticolarum. 
OUi  Umptr  ainor  veri,  et  constantii,  iimp'ei 
Carlicolum  cuilus,  non  illum  ipernere  posses  : 
Lt  qtiunt)utim  rcverendus  erit,non  diinde  timebii. 

Anicius  Julianus. 
Cujits  opes,  ant  nobililat,  aul  lanln  pmc&lat, 
Cedenti  cui  non  praiuxil  Aiiirins  iiniu .' 
Acrt  ub  inqeniu,  ruiirli«i/Hf  ncciimmudit*  ideni. 
Uic  etcaruterat  conferre  ;  juiure  paralui  : 
Num  divet,  lum  celtus  honoribui,  ntlamen  ii/11 
Crtindior,  aternam  compUbat  nomine  Itotnaiii. 

Pelrouiiis  Prubiaiius. 
Jactet  sc  Fortuna  atiii   quos  judice  ntillo 
Liieem  ad  Homuleam  tua  sota  licentia  ve.iit. 
Te,  Vrubtane,  pudor,  te  fetix  grntia,  leque 
Itala  limplictlns  morum,  el  tolevtia  junt. 
(Jwcirca  assiduus  Amjuiiit  nolttt  et  hotpet 
1'ramta  maqnorum  retutifi  dignui  honorum. 

Verinus. 

Viilircm,  Yertne.  luam  plui  mirerin  nrmit, 
Loos  dux  Armeniot  cum  cade  domaret '! 
An  mutjit  etoiwum,  morunt  ritaque  leyorem? 
Et  (nisi  in  otfiii.t ,  quoties  libi  publica  cwa) 
Quod  vi  mn  vmocuii  tenuitti  lieius  in  ar  it. 
hutliim  ullra  ett  virtutii opus :  itum  ti  esset,  habcrei. 

tousc.ura  non  impude.iter  elcgi.  Vale.  Oclogi.ua  personis  nescio  an  solus  occurrain.  El 

EPIST.  II.  „j,,0  jn  soceri.m  alque  arunculum  nostros  tbi  dele- 

tater  stmmacbo.  C  gainus  i  pigrammaia.  Nam  et  Vaironis  libri  diversis 

lloc  esl  nuinus,  quo  se  non  sola  possit  jaciare      nounluraucioribus. 


N.mpe,  doride»,  quod  de  mc  aliqua  juslo  indulgcnlius 
pr.-rdicavi?  Est  Iitc  vora  cl  digna  rcprcbonsio.  Ou.nis 
qnippc  osicntnlio  non  caret  suspicione  mcnd.icii : 
quia  quid  |iii«l  assumitur/  proprium  imn  pulatnr.  Dc- 
hinc  quo.l  jactanih  avara  laudis  mnliuin  decoquil  de 
pu.loie.  Posscm  direrc  (si  qnis  irrepseril  exlcrnus 
:ui.li'or)  nieos  esso  versicnlos  :  efficcrcm  uiique,  nt 
vciocuJtdiie  ignnsoat.  si  esscl  ab  aliero  profecia  lau- 
datio.  Sed  vidcn  opnsculum  non  csse  paniti  ndu.n. 
la  res  crepera  al.pic  ancops  dubinm  mc  babei , 
v.Tecundio:  prsmeluendum  sit  discrimcn,  an  glor..T. 
iibi  igiiur.  qui  prudontia  caeieris  antisias,  opialioi.is 
liujus  delcgo  provinr.iam.  Quid  faclo  usns  liet  ipse 
vidoris.  tgo  el  infanlia:  el  imprudentia;  mcs  pairom 


Campaaia ;  sed  pralerea  Uomx  aui  Athenis  iii  Grx- 
iui.i  loquondi  bonorem  bujusmodi  lingua  verlatur. 
Ouid  ciiim  concinuius  cpislola  lua,  quam  nuper  ac- 
o-pi?  Quid  versuum  adnmtione  jucundius?  Vcre 
ilicam  libi,  plura  lcgere  voleniibus  celeriter  lenni- 
uaia  osi.  Quod  ntinain  sensus  aliquis  eoriiin  super- 
bit !  quorum  imaginihus  prsescripla  videinus  cpi- 
g.  aiun.ala.  Facile laudabunt  Ules  sncccssores  laborum 
»11. ii  ii iii.  qui  picturx  iiitorem  pulobrioribus  versibus 
iiliiinina'  ini.  Et  cgo  igiiurgratulor  non  niagis  osireis, 
et  ptloridibiis  abdomen,  quam  peclus  elojuio  libi 
essc  satiaium.  Bt  quoniam  pudorem  meum  ipse  or- 
riicndo  solvisti ,  a  nobis  quoquc  accipo  bonorum  nela- 


EPIST.  lll. 

SVUNaCIUS   patri. 

Summa  aflicior  gratia,  quod  anima.Ivcrio  litlcras 
moas  tibi  ii.subidas  non  vid  ri :  ci  in  gravi  douo 
h^ibeo  banc  apud  vos  e>se  de  nostris  episiolis  cen- 
sionem.  Laudari  qnippe  :>b  laudato  viro  rara  est 
merccs  ingcnii.  Vcrum  ul  boc  niilii  bvlitix  fuii,  ila 
illud  ludilicandi  gratia  opinor  adjerlum,  si  quid  in 
tuisvcrsibiis  sordi.issel,  id  ut  mei  s'yli  cura  limairt. 
N:c  ego  siini  stiilms  ac  nibili,  si  os  subliniium  mibi 
osse  non  scniio.  0"ill  cn'n'  corrigi  vel  a  mc  poicsi, 
vel  in  te  fas  esl!  Unus  aeiaie  nostra  moneiam  La- 
lialis  cloquii  Tulliana  inoude  linxisli.  Quidqnid  in 


lis  mec  exarau  nupor  elog.a.  Nam  quia  nibil  es.  I)    _  ^  .  ora|ores  gravCi  •„  annalil)ns 

qiiod  agam,   cl,  si  nil.il  agam,  subil   mc  majornm 
i.irorum  iniscra  recordatio  :  inveni  quod  illis  lil<e'lis, 


ijuos  niipor  dictaveram,  possinius  adjicerc.  Scis  Tc- 
rentiom,  »011  Comicum,  sed  Reaiinam  iilum  Romana 
crudiiionia  pirentem,  bcbdooiadon  lihros  epigram- 
inaium  idjeclione  con.liisso.  lllnJ  nos.  si  fors  iuler.i, 
loiiamur  imitari.  Sed  qu.T  prima  oompoiii,  iiiierim 
p.uiia  uiisi,  obtesiaius  te  por  Deam,  ntsi  quid  in  lns 
ilisplicebit,  emendes.  Quod  milii  pudendnm  non  cst. 
Yiin  si  qiiid  r\  n  pUcuerit,  inoa  lacs  csi,  ncc  viio 
lonsurt  um,  .11  qno  lalrm  non  erubcsco  oetisnrem. 
Aradius  Uufinus. 
Princepi  inqcnio,  fuiiunx  munere  pun.eps, 


lidolo,  inicr  graininaiioos  orudiiuin  fuii,  solus  l.au- 
sijti,  justns  hxrcs  velorum  liilerarum.  Ne  mihi  verba 
de.leris.  Novi  ogo  quid  valeai  adagio  :  MM  Mim.rvam. 
Apprime  c:illos  epicam  disoiplinam,  non  minus  pc- 
desirem  liiuum  dneius  inffare.  Aiu'  landem?  erandi 
asque  m  .gnuj  ei  eanendi,  mea  n'  ie  opis  indign-m 
menliare  !  Iland  xituum  f.icis  :  noquo  me  jnval  fals» 
j.oiaiio.  Imerca  si  nobis  vanias  auros  utendas  ilaiis, 
«I  oani  qnid  diobus  superioribus  ogoriious.  Il.iiis  ro- 
imihis  arbiiris  oiiabar.  F.o  poaiquam  riuiior  :»ll:iuiv  est 
lorr:r>  fi!io^  COnvonire  .  nppido  CavimilS,  110  solin.un 
snliiudinrm  nnslrain  sn  'a'iia<  plebeia  fusrani  Ac 
pnnio  Ncajiolim,   dolm.     Lkm  ;nieivaKo   beiictn- 


m 


KPISTCLARUM  LIBF.H  !. 


m 


tnii)  mc  rccrpi  II»  summn  ciillu  nmnium  plausiiquc   v  ci  spiraculis  rrgi  nis  iilius  xstivam  fragranl-ani  len» 


8iis<  epnis,  tanlo  honor:  celebrabar,  ul  j.mi  gra»  n  r 
officiis.  Sedubias  enim,  qux  non  coiuiens-itnr, one- 
rosa  esl.  Et  urbs  cuin  maxima  sii,  sin^uli  ejus  opli- 
malct  visi  suiit  inihi  urbe  majores  ,  anianlcs  litlera- 
runi,  moritmqnc  mirabiles.  Deiim  magna  pars  vcne- 
ralur.  1'rivalam  pecnniani  pro  civitalis  Bri  atn  ccrla- 
lim  (ai  g  nl.  Nain  poslquam  terra  innvil,  inlnl  penc 
illis  relii|"i  factnm  esi,  sed  fractr  opcs  inlractos  :mi- 
inos  rcpcrcrimi.  Pm  se  qiiisque  operam  buni  civis 
aflectai.  Nox  diri  jung  lur  ad  Uborem.  Undc  uobis 
siimma  cura  fuil  ab  re  ocius  qu.un  voltham  :  ne  :mi; 
milii  din  dcdili  ab  opere  desi.lercnt,  am  cos  ocmp.i- 
lio  geniinaia  dislciiderrl.  Iiaque  Baiaimin  siinui; 
rursns  accessi.  Nam  llaix  id  lemporis  jam  siltbani. 


■  ire.  Sed  r^s  laniiiiaris  inclinat.  Ea  unb  5  usijne- 
■; .  .'I  i.  liseuda  esi,  non  iit  qu.vstuuin  sumnia  ilitc- 
scai,  sed  iii  -pis  agri  voluntn  isdispenJiis  fulciaiur. 
N .im qtie  !:  c  :isus  vci.it  in  t:ostrain  xtatcm,  ut  ru  , 
q'io.1  solebat  alere,  nunc  alalnr.  Verum  li.cc  mis>a 
facio,  no  siluiaiio  in  querclam  vcr-a,  ininu.it  offic  i 
voliipialeit).  Date  operam  bnnx  vsle  udini,  et  abo- 
qito  crebriori:  quod  citin  pe  imus,  cdulo  pollicciiiur. 
V.ile. 

EPisr.  vi. 

SYMJUCIil  S    PATRI. 

Snlcnt  impaiientes  dii.itinnis  csse,  qui  spcranl  111 
se  a  ii|iiiil  muneris  couf  retidiim.  II  c  vero  a  vnli  ■■* 
recens  orium   >  idenius,  ut  suarum   rernm   muuilii  i 


Ilinc  vos  iniiiicre  salulalionis  impcrtio,  doqne  nun-  B  iiiorain  tioii  lcrant  largiendi.  Nliuc  nupcr  ad  vos  pra> 


tiuni,  properc  nos,  l»co  vnlcntc,  es-e  rediiums.  Fors 
fual  liujnsi  e  promissi.  Ve  tra  lanicn  indiilgenlia  ulTa- 
tum  sa?pe  tribuai,  quasi  diutius  abfuturis.  Vale. 

EPIST.  IV. 


SVMMM.IUS   PaTRI. 

Studium  quidem  Mcnippei  Varronis  imilaris,  'cd 
vincis  ingcnium.  Nam  qti.r  in  nn.lraics  viios  nnnc 
nnper  coudis  ip  grammala,  puto  h-bdoinadon  elogiis 
prxnilere ;  quod  bxc  ."rq'  e  sobria,  nec  lamcn  casca 
sunl.  Illa  bono  itielallo  cusa,  lorno  cxigi  ncscicrunt. 
Et  duriorem  matericm,  nisi  fallor,  adnilcris.  III»-  Py- 
thagoraiii.quianimas  in  xierniiaicm  primusasseru  t; 
ille  Platonem,  qui  deos  csse  persuasil;  ille  Arislote- 
lem,  qui  nalurain  benc  loqucndi  in  artem  redcgil ;  Q 
ille  paupcrcm  Curium,  sed  divitibus  iinpcrantem; 
il'e  severos  Caioncs,  ganicm  Fabiam,  ilecnra  Scipio- 
iiini),  toiumquc  illiim  triumplialein  scnatuin  parca 
1.111. Ic  persirinxil.  Tu  ruiuam  proximx  xiatis  illu- 
mii.as.  DilTicile  factu  est  ut  lionor  angustis  relms  ad- 
dalur.  Me  qooquc  jubcs  versibus  tuis  nonnulla  sub- 
nccicrc.  Haud  ita  Flaccus  luus  prxcepil  iii  illis  poc- 
licx  ariis  edictis,qii"rum  bocmemini  essc  principinm, 
ue  humano  eapiti  cervix  eqtiina  juiigainr.  Malc  i'aqnc 
libi conlumacia  ncgati  oflicii,  quam  ni  bi  impruilcntia 
promissi  opcris  displicere.  Plura  de  boc  coram  lo- 
queinur,  quaudo  lianc  epistolam  seqni  paramus  aut 
lonseqni.  Tu  c<rpia  pcrage,  et  tam  solcrlis  clo.|iiii 
csio  niiiiiificus.  Lgo  tibi  ut  lingux  obscqnia  uego, ila 
aurium  coimiiodubo.  Vale. 

EPIST.  V. 
smimachi  s  fATin. 

Ne  qiiidqnam  taciiurnilalis  incessimur,  quibus 
snmina  cauiio  cst  oflicii  prosequendi,  fcre  ui  nulla 
fueiil  slatio  loi  iocoruin,  in  qua  Imjiis  muueiis  lerias 
cgcriinus.  S<:d  sane  jnvat  auimiiiii  pia  scrmonis  cxa- 
ciio.  Dulcis  esl  enim  quorela,  qux  n.isi:ilur  ev  inuul- 
geulia.  Vos  inodo  lacile  noveritis  lianc  exposiulatio- 
ueni  magis  rs-e  religiosam  quam justain.  Intirea  loci 
dc  Prxncslina  seccssiofte  siluisti,  cujus  mihi  fan  a 
fccil  in  nicium.  (Jiiaiii  vcllrin  dclicii--  veslris  imp . o- 
visus  obrepere  I  Licet  Campauix  amoena  prxn  icaut, 
ii.ii.i  lamcu  cssc  accomraodalius  a^itarc  vobiscum. 


dl  :m  lc  e  vrnil,  cujus  me  jure  donaslis.  Ciii-un  i 
quxstiis  vc-ter  in  meuni  cominodum,  et  melinre  »om 
furtunam  estis  imilati.Nam  quod  cx  propinqux  bon  s 
rum  motslilia  sunipscratis,  citin  Ixliiia  Iradidislis. 
Qni  t.  quod  lianc  libcraliiaiem  cnmulasiis ampbssimu 
lcsiimonio  ?  Cujus  ego  honestamcnlum  prxopio 
muneribus.  Nam  qui  opibus  illaudatus  juvatur,  nc- 
cessarum  magis  donum,  quam  jusnmi  pramium  vi- 
dctur  ailipi^ci.  Iginir  judicio  vcstro  ago,  al.|UC  babco 
gratias,  qnainx  sunt  maximaj,  quod  inilii  bonorcm 
utrnm  ue  fccistis ;  ct  deos  precnr,  ut  datis  in  tom- 
munc  omncs  longum  fruatrtur,  sintque  ex  nobis  qui- 
bns  Osiiense  prxJiuni  nosiro  jutbcio,  vestro  tradamus 
cxemplo.  Valc. 

EPIST.  VII. 

SYMMACIitS  PATIil. 

fioiio  aniino  sumi;s,  cum  viam,  pomcsi  menurcs, 
incboaslis.  Nunc  propera  o  opos  csi,  ut  •tum  anni 
leoipiis  calct,  autiiuini  boua  rapiim  fiu  ninr.  ilis 
quippe  tncnsibus  Cainpauia  nitet  rgri  ubi  rc  et  ar- 
bu-ti  bonore.  Uaix  inibre  raio,  sole  modico  icinpc- 
raulur;  mcnsx  ab  edilibns  copiosx  suut,  quibus  lu 
aniicnruni  caiervas  miuaris.  Sed  niilii  hourstx  mul- 
t  tudmis  nulla  viiaiio  est.  Et  si  bis  lanio  plnrcs, 
quaui  scribis,  adfiieiinl,  bonam  frugeni  frceiis.  Nou 
deeril,  qoo  l.uncni  pellanl.  Nani  coinitbu-.  vcslris  ul- 
poie  sobriis,  cxdundx  sag:na»  cura  pnslerior  csl. 
Qioii-quc  longuin  lo.|iior?  Jliao  vcrba,  rcni  lla^ito. 
Ucrasioncm  arripcre  jirudcutis  eSI.  Si  quid  dilaliouc 
D  ilineris  adimitur,  mora  otii  rcp<  nde  ur.  Vale. 


EPJST.VIII. 

SVIIMACUUS    1'A'illl. 

J.iindiidiiin  vestri  ccpiunt  Lucrina  taci  a.ctliquid.i 
Iiaiaua,  ci  Puteoli  adliuc  celebre»,  et  Hauli  niagnuui 
silenlrs.  Vos  apud  Corain  ruslicam,  vel  apud  sifnlrs 
Formias  desi.leii>.  TanuVm  si  o.erx  esl,  coiitcndiie 
viam,  et  meliora  lerrarum  animailvcrlitc,  ulu  alic 
luibis  quiesciltir, ubi  fiuendis  fcriis  nullu>  csliuouus. 

Vbi  corniqer  Lya-ut 
liptrii  snperna  itie, 
V  nlcnnus  anuosis 
ilcdimn  coijuii  caiernis. 


m 


Ttnet  jim  ptn  e.  mulio 
Thtlii  e    />U"i  sortnr*  : 
I  u/i/  midii,  (  igtt  alluu 
Simul  Iniltuit  therth 
AmaHttu  iun  re»i4ein, 

Sul.i  tiibtlrn,  fk  vupms 

/•  lut  lUtrwn  OhxUi 

Nom  vohis  vidcor  quasi  mtilix  luxurix  ebrius,  mcn- 

tis  iiiiipcrr,.  utque  adco  in  poelas  nomen  delissc? 

TNihil   inor  r   hanc   li  leratnram  :   loci    poiios,  q..ism 

ingeuli  inei  munus  cxcrcui.    Sed  si  Invilanlia   lo- 

i|iior,  gradum   lolliie.    ut  ct  vos  sils  l.eii  prxsen- 

iiiiiii,  el  nobib  potiundi,  qnx  volumus,  forluna  succe- 

dat.  Vale. 

EPIST.  IX. 

mhu  im  s  pvrtii. 
In  melu  fiiioins,  ne  vns  iniber  inliilieret.  Sed  vc- 
rinn  est  illu.l,  qnod  poeta  iiosler  scripmm  rcliqnil ; 
iier  durum  viri-.sc  pielatem.  Qn;irc  adventnn  vcslri 
in  diem  pl.icitain  pr.isiol;iinur.  Dii  mod  >  auctores 
sint,  ut  qiUB  aniuio  dcslinalis,   nullis   causal:onibus 

ob  trcpaniur.  Vale. 

EPIST.  X. 

SYMHACIUS  PYTRI. 

Ilanccine  mibi  esse  forlunam,  ul  qnoqno  versum 
pedem  gradum  |ue  COIllulero,  cxxdificaiiduni  aliqnid 
iff.ratur?  velut  me  nunc  Capuani  prrctorii  instau- 
r;itio  in  graves  cogil  expensas  :  cujns  p-rs  fati-cii 
incuria,  pars  negligenti  dudum  ceKriaic  reparala, 
indccorum  et  imbcciMum  prxstat  habilanilum.  !lis 
ii  si  properala  cura  subvenerit,  aut  peciini  re  pos  ca 
dispendium  cumulabiiur,  aui  rninx.  Nam  quisqui-. 
hxe  opera  iniermiltit,  amittit.  Quare  aninius  est 
ainoliri  xdium  seneciiilcm.  lta  desideraio  ei  cxpciiio 
otio  ad  negniium  concessimus  sum.luosum.  Qnid 
icrum  geramus,  audistis.  Facite  vici  sim  vcstrx  si- 
lnlis  atqiic  aciuum  prospcra  novcrimus:  ut  horpatml- 
lum  lcmpus,  qu  >d  in  Campania  parainus  atisumere, 
s  ue  offeiisa  vcstri  silemii  transigamus.  Vale. 

EPIST.  XI. 

SVMMACIIUS  Hlh:. 

Cum  j.nn  tili-c  noslrx  dies  naialis  appccret,  com- 
nioduin  adeiant,  qux  muneri  miseraiis.  Ea  nobis  in 
commune  quam  cara  ct  gravia  luere.  Nam  si  qnid  in 
niis  nios  bene  consulas,  impensu  inajore  gaudelw. 
Illico  ainp  eii  liitcras,  qux  prosequcbantur  oblata, 
iii  exspectalionc  essc  coepimns,  quam  mox  vobis  ca- 
pcssendum  iler  Appix  scriberetis.  Nihil  liorum  pi- 
Kina  nuniialiai.  Perconlor  labellarium,  num  constau- 
liam  decreti  renim  stibita  lurbassenl.  Ail  senieiiliaiu 
mliil  claudicare,  sed  plaeita  dillerri,  donec  cunclatio 
Formiana  mulia  fruge,  et  aliis  hoc  gentis  in  usuin 
nccessariis  inslnialur.  Tunr  mibi  ammus  .ib  xgrim- 
dine  remigravii.  I><>  lidein,  ninil  Iramili  mensx,  nibil 
servitiis,  aul  pccori  dcfuiuroni.  Ne  mibi  sit  dicli  lin- 
jus  posibac  neg.iiin,  cn  vobis  cllirngraphi  insiar  lit- 
lorai.  Spontlonera  stipulai  tffociio.  Nequc  enim  pa- 
tiar  dccipi,  quos  opto  complcili.  Valu. 


Q    Al  REI.II  SYMMACIII 
A 


Kt 


EPST.  XII. 

SYMYMCIIHS    1'AMU. 

Oosorum  nmio  fnil  spectarc  opera,  qiix  locussem. 
II  .1  me  negoiiuni  curare  voluisii.  Mos  gesius  impt- 
ralis;  vel  quod  libi  dicto  atidiens  esse  debui,  vel 
quod  siiulio  men  cmigrucre  maiidatnm  iniiuus  agnn- 
vi.  Habc  igilur  qiianliim  in  adilius  noslra  cnra  pro- 
moverii.  Scalis  suppaclu- esl  honor  marmoris  :  su- 
pcriora  conclavia  rrustis  teguntur.ea  operis  levilale, 
iil  c  inpagn  solidum  menliatiir.  Columnas  nihilo  am- 
plius  mertains  es,  quam  si  libi  miineri  cnniigisseni. 
Kas  biihynn  lapidc  cxsas,  si  bene  oculis  utor,  existi- 
mo.  Ilacienus  est,  quod  scire  debueris.  Deinceps 
tanlnni  .idjiciemus  cogniiinni  tux,  qnaiuum  xdilica- 

tioni  videriiuus  accedcre.  Vale. 
B 

EPIST.  XIII 

ranucma  ausonio. 

S»let  facunda  csse  Ixtitia,  ct  angustias  rlausi  pc- 
etorisaspernaiagestire.  Tibi.amice,  scribemlioblivin- 
nem  pepeiil  res  secunda.  Id  iiubi  imilationi  esse  non 
poluil,  quem  domini  nostri  Gratiani  cocleslis  oratio 
boii. >:  spei  et  hilarilalis  implevit.  lillro  igilur  alloqui 
desidem  non  peperci,  officii,  vel  gaudii  mei  gratia  : 
qiiorum  alteruin  f.imiliarilas  nostra,  alierum  felicilas 
publica  suggereb.it.  Munc  si  operx  esi,  utendum 
mibi  lamisper  animum  fac  r.  niitias.  Primores  ca- 
lerKlx  Jaiuiariis  appeiebant.  Frequens  senatus  ma- 
turrime  in  curiani  veneramus,  priusquam  manifcsius 
dies  crepe.rum  nuctis  nbsolveret :  forlc  rumor  allatus 

C  est  sermonein  desiderati  prinripis  multa  nocte  ve- 
niss^,  el  erat  verum.  Nam  labellarius  vigiliarum 
fessus  adsiabai.  Nondum  ccclo  albente  coiicurritnr 
luminibtis  arccnsis,  novi  sxculi  faia  recipianiur.Quid 
multa?  Iurein,quam  adhiic  opperiebamur,  accipimu-. 
Dtc  mibi,  inquies  (nam  id  prxstat  aulire),  quid  nosri 
patres  superea  orationesenserunt?  Iterum  libinatura 
respondeal,  quibus  suffiagiis  exoptata  pieias  andia 
tnr.  Novimus  bona  nostra  complecti.  Si  credis,  •  liain- 
ntim  illius  gaudii  niei  quamdam  p.ilior  cruditatem. 
Honus  Nerva,  Trajanus  strcnuus,  Antonius  pins,  in- 
nocens  Marcus  plenis  officii  lemporibus  adjuli  suni, 
q»x  lunc  inorcs  alios  nesciehant.  Ilic  in  laude  esi 
iinion  principis  ;  ibi  priscx  muiius  xlaiis.  Cur  versc 
ordine  ista  0|  limarum   ariium   putemus  exempla,  ei 

D  ii!:i  de  sxcu'0  priore  vesiigia?  Vetus  oflicium  suum 

fnr  una  lueaiur.  et  has  salt  m   Itomano  nomini  velil 

seivare  delicias.  Nullo  fas.ino  fclicitas  publica  in»r- 

d  alur.  Audisti  omnia,  srd  sunimoienus  ore  libala. 

Monnmenia  curix  nostrx   plenins  tecum  loi|iienlur. 

l'l.i  cum  plura  rescripta  repereris  ;  ;e-lnna,  quanlo 

uberiora  un  u .  imns  optaverit,  qtiam  plausus  ellndc 

rit.  Vale. 

EPIST.  XIV. 

SYMUACUUS   AUSO.MO. 

Peiis  a  me  litteras  longiores.  Est  hoc  in  nos  veii 
amoris  indicitim.  Sed  cgo  qui  snm  paiipenini  ii>g<>- 
nii  mei  mibi  rontelui,  l.aconica'  malo  slndcre  brcvi- 
tati,  ipiani  niultljugia  pa^iuis  iiifaolis  nuc  eui  puhM 


153 


EPISTOLARUM  IJRER  I. 


f.4 


cuie-  Nec  niirum  si  eloqnii  nosiri  vena  tenuata  est ;  A  npn<l  le,  ini  dumine,  silenda  non  crediJi,  el  quud  prae 


quam  iluduin  nci|iie  utlius  poemalis  tui,  neque  pede- 
striuin  voluminuin  lectione  juvisli.  Unde  igitur  ser- 
ntonis  mei  largani  poscis  u-aram,  <]iii  niltil  litierati 
fonoris  credidisti T  Volit.it  luus  MoselU  per  manus 
sinusqnc  multorum,  divinis  a  tc  vcrsibus  conseoaius : 
sej  lantuiii  uostra  ora  prxlabitur.  Cur  mc  istius  li- 
belli,  quacso,  exsoriem  esse  voluisli  ?  aut  amutos  tibi 
videbnr,  qui  JijuJicare  non  possem;  aut  ccrte  nw- 
lignns,  qni  laudare  nescirein.  Itaque  vel  ingcnin  meo 
pluriiniun,  vel  moribus,  derogasti.  Ego  umcn  contra 
inlerditlum  tuum  mox  ad  illius  operis  urcana  per- 
veni.  Velitn  reticere.quiJ  seutiam  :  velim  Je  tejustn 
•ilentio  vindic.iri,  sed  aJmiratio  scriptorum  sensum 
frangii  injiiriae.  Novi  enim  isium  lluvium,  cuin  aeier- 


tui  nmoreniliil  bab  o  pensi;etquod  vicisgim,  qu.mi 
a  ie  tiim,    nnnqnam  me  poenii.t.  Qnod  Pallad.o  fa- 
cmm  volo,  ne  Inteant  lionesta  prolatu.  Cura  ui  vu 
leas ;  ct  quoniam  tibi  facullas  scnbendi  pra-sto  esi, 
adliibe  volunlatem.  Yale. 

EPIST.  XVI. 

STMSHCHUS   AUSONIO. 

S.rpe  nnanimiiatis  tu;c  sermone  couvetiior,  ut  «lc 
srceptis  lilteris,  qnas  ad  me  cura  propensiure  nu 
sisii,  v  I  srribam  ;  quibus  ego,  ul  quaeque  redd.te 
snnt,  aciniom  pari  religione  res|H>ndi  :  quia  ncque 
rescripti.riiin  ratio,  neque  amoris  vicissiludo  sinebat 
diutitis  dcsidcre.  Nunc  quoque  agere  uie  alque  baberc 


noru.n  pr.ncipum  jam  p.idem  signa  co.n.tarcr,  pa-  B  g'a,i:,s  Prulestor.  <1und  prospera nunliorum  clau,  n.c 


rem  inultis,  imparem  maximis.  Nunc  improviso  cla- 
rorum  ver  uuii.  dignitaie  .Egyplio  Meiotte  majorem, 
frigiJiorem  Si  ythico  Tanai,  clarioreii.tjue  l.oc  nostro 
populari  Fuciuo  reddidisli.  Nequaquaiu  tibi  crede- 
rem,  de  Musellie  oriu  ac  meatu  magua  narranli,  nisi 
cerlo  sr irt-m  quod  nec  in  poemaic  mentiaris.  Unde 
illa  aniiiicorum  pisci.im  examina  reperistil  quam  r.o- 
ini.iibus  vaiia,  lam  coloribus,  ul  magniludiiie  disian- 
lia,  sic  sapore;  qua2  pigmenlis.  istius  canninis  stipra 
iiai.ua;  doi.a  fucasti.  A.qui  in  luis  niensis  sirpever- 
satus,  cum  pleraque  alia,  quu;  tunc  iu  prsctorio  erant, 
csui  ubjecu  niirarcr  ;  nunquam  l.oc  genui  piscium 
tleprel.cndi.  Qu:u.Jo  bi  pisees  in  libro  tibi  nati  sunl, 
qui  in  ferculis  non  fuerunt?  Jocari  nie  puias,  atque 


es-e  non  paieris.  Hsec  el  alia  prioribus  quoque  litle- 
ris  tecum  fuenm  colloculus.  SeJ  si  le  labellar.i  scr- 
monis  mei  compotem  reJJiJerunt,  congesta  non 
onerani.  Malo  qnippe  aures  u.as  iteraudu  ubtuudere, 
qnani  fraudare  reticendo.  Fratris  mei  Hesperii  lio- 
nore  eisullo,  lacilnrnilate  cnnvutneror.  Nain  si  me 
sui  amaniem  usu  rerum  probavil,  scripts  fan.a.n  Je- 
cuit  pra?venire,  qune  diu  inccrta  ftuvain  Qdcin  gaudiis 
exliibch.it.  Ipsc  igitur  nuntius  rommuuis  boni  esse 
debuerat,  ot  epistolx  assenio  nihil  relinquerel  npi- 
t.ionis  ambigtio.  Sed  dicis,  eum  puJure  praslricium, 
successutim  suorum  vitasse  jaeiantiam.  Quisquami.e. 
cum  de  sc  apud  seipsum  loquiiur,  erubcscit?  Qu  «I 
quod  e.ira  rcm  niihi  supersedil  ingerere,  quani  ju^te 


agerenugas?lta  me  diis  probabilem  praestem  !   ul  G  ad  ",rumcl,'e  novepal  perlinere?  Ver.im  ego,  ul  rc- 


tigiosc  ista  conqneror,  ila  libcnter  omillo  :  qu.a  nec 
amori  in  vos  meo  convenit  sileie,  quoJ  doleam, 
nec.  amicitix  ia<  ussi  dotoris  Iransire  mciisuram. 
Vale. 

EPIST.  XVII. 


cgo  tuum  carmen  libris  Maronis  adjungo.  Sed  jara 
desinam  m«  oblitus  doloris,  inhajrere  laudibus  tuis, 
ne  boc  quoque  ad  gloiiain  luam  accedat,  qund  te  ini- 
ramur  offensi.  Spargas  licet  volu.i.iua.et  n.e  seinper 
cicipias :  fruemur  tamcn  luo  opere,  sed  aliorum  be- 
iiigniute.  V.de. 

EPIST.  XV. 

STMUCHtiS  AUS0NI0. 

Pene  evenerat,  ut  lecum  succincta  brevitale  lo- 
qtiereiiiur,  quot.  am  decranl  digna  memoratu  :  ct  in 
defeciu  rerum  nil.il  opus  est  indulgere  verbis.  Sel 
lcmpestive  P.illadii  rhctoris  nosiri  declamatio  auxtt 
paginam.  Ea  complacita  summatibus  litlcraium, 
clam  te  esse  non  debuii.  Itiique  tu  n  et  meo  oflicio, 

ettuo  studio  talis  relatio  c  mveniret,  vix  soluiocoetu,  D  peUiiouibus  promoveudis.  Vale. 
necd.un  eveniiiaiani  auditioois  mea:  fidem  judicio 
clcntcdictavi.  Movit  novus  Alhenxi  hospes Laiiare 
concili.im,  divisionis  arte,  inventionu.n  copia,  gr.vi- 
latc  sensutim,  luce  verborum.  Opinione  me.t  dico  : 
lam  probus  est  or.itione  quam  moribus.  Tunc  nosira- 
tes  viri,  qui  inter  se  aliarum  rerum  sa3pe  dissenliunt, 
concorJcm  sententiam  super  hujus  laude  lenuerunt. 
Credo  plane,  nec  fides  cassa  est,  rhetorum  hanc  esse 
po-:i|iim.  N»m  plenuin  ingenio  pectus  noscitur. 
Nec  solus  vultus,  aul  colos,  assent  posteros  in  bono- 
rein  pareutum.  Cerliores  habet  natura  vindicias  bene 
scnliendi,  ae  bene  ioqucndi.  Giguunlur,  non  scribun- 
lur  hasredes.  Quod  alii  doceotur,  luc  uatus  est.  !l;ic 


SVMMACIIIIS    AUS0NI0. 

Ambrosium  de  sumi.iatibus  proviucialis  fori  a  I 
dominos  et  piincipes  uosiros  Stcli.e  commnne  le- 
gavit,  variis  inslructum  mandatis,  que  speciare  vsa 
sunt  bonnm  publicuin.  Huic  si  fautor  accesseris  fu- 
ttirum  rcor,  ut  illi  pro  labure  fruct.is  accommodei. 
Quasso  igiiur  vel  legaiioi.is  merito,  vcl  mco  nomine 
in  optimum  virum  lieue  coo-ulas,  qui  s.iiis  aniiui 
conlirmatiisesi,  suffragio  luo  surccssurara  faciliiatem 


EPIST.  XVIII. 

SYMSIACUIS    AUS0N10. 

Ego  ctsi  coniiimis  liucris  honorcm  lutim  celebrare 
pnssem;  non  saiis  n.ii.i  viderer  proi|uam  res  postu- 
lat,  fungi  debitnm  meum  :  tanluin  sbest,  ut  operam 
assiduilatis  cxprobrem.  Scd  nt  l.oc  meai  verecumliie 
conipelii;  iia  tuae  humanitalis  cst ,  studinm  nnstnun 
pt.ri  graiia  susiinere.  Animadverte  t|uo  lend.it  su.iuua 
verborum.  Jamduduin  nii.il  tri1  t.is,  qund  legamus. 
Toium  nte,  inquies  ,  emancipavii  sihi  cur.i  p.<en.rii. 
Verum  csl.  Poiins  merilo  s.iuiu.a  judiiia.  Sed  maxi- 
tnas  intjeii.i   tui  vires  fortuiia  niagua  non  onerai. 


m  0    hURELII  SYMMACIII  I5f. 

1'roin  le  liis  e.;nm  rel.m  inlciule ,  qurc   im  occiip.ius  A  mnrhiis  cilinusil,  iliones  lougas  <l  in.-ti  i  mes  'i«pe- 


n  lnl  mowttl  e  afferuilt,  ul  ipsa*  molesiias  pleniiinnie 

SOlCllllll        Vjlt'. 

I  PIST.  XIX. 
ITOMAGIO!   »I>»0<tlO. 

Qni  sm  Rdurli  Jenrontiir,  rpistnli»  meai  in  nsmn 
eummeodatlnnii  Mciplnnl.  lil  nunc  aliter  e»i.  Nam 

Ir.iiM  ineo  P.ililn  li '(•  1'oinliiioiic  lill.ras  dcdi,  ul  ras 
ipse  rommeiidcl.   Est  ciiim  nililo   Kciui   alque  fgO 

suin  dc  iiimmilibiii  nmicoruro  tuormn  i  i|ui  ubi  ie 

COmpOtem  feccril   prxsenlia?  sikc,  vcrcor  ne   eicn- 

saiio  mea  Ignoscenda  oou  sii.  Sed  si  milii  pneabili- 

tas  uia  eipcrinmio  probe  engnila  esl,  fuiiinmi  reor, 

noii  m  nif ,  i|in  rescili ,  collaiionc  alleriui  vcnicmis 

inccsias ,  setl  ut  illum  magis  pro  utroqtie  suscipia*. 

V.ile. 

EPIST.  XX. 

tnuACUus  lusoNin. 
Al.iimlo  gaudio,  cum  tcennsulem  novus  annnscT- 

cipial.  Sed  iiiinc  iranscurs  i  csl  opus.  Plenitis  en  m 
f eciin>iis  littcrii  coiitestalmr  hujusmodi  de  ic  gram- 
liiionem.  Alius  iu  prxscniia  milii  sernio  snmendus 
csi.  Patroimil  c.  v.  accilu  tiui  iier  ailorn:ms,  in  rc  n 
suam  fore  esistimavit ,  si  mco  tesiimonio  nilcrelur, 
Iluic  cgo  niliil  |icr  ine  accessnrum  pnlavi :  ct  lamen 
di-esse  nolui,  s  inis  jndicio  cigs  illuni  luo  niliil  adjici 
posse  si  scnbercm;  doccsstiriini  tatncn  aliquid  i"«'0 
oflicio,  >i  lacerem.  Unum  esl  i^itw,  qond  orsliim  le 
:iii|uc  exoraiura  vnlo,  ut  inem  grattam  suseepli  labo- 
ris,  pra-ter  cum  frucium,  qui  illi  ev  Ino  c<>n-poctu, 
tuo  ctuigressu   luo  honorc,  prnvcniel.  Vale. 

F.PIST.  XXI. 

SVMMAUIUS    AttSOMO. 

Dcne  ac  sapicntiT  majores  nostri,  ut  snnt  ali* 
Xialis  illius,  xdes  llonori  atquft  Virluti  gcmclla  f.icie 
juiiciiin  loi-aruui;  mmmenti,  quod  in  te  videmus,  ibi 
esse  pncinia  bonoris ,  nbi  sunt  mcriia  virlulis.  Sed 
cnim  propter  eas  Caraeenarum  religio  sacro  fonli  ati- 
verlilur;  quia  iler  ad  cape-sendos  magistrjtus  sxpe 
littciis  promovctur.  Hxc  pnremum  insiiiuu  consul.i- 
Ius  tui  argumcnta  suni  :  cui  morum  gravlias  eidisci- 
llinarum  vetusias,  Clirulis  sellx  inligne  pepereruni. 
Multi  posthac  aduiienlur  anes  bonas  ,  ei  laudes  ger- 
manas  el  meras  litieras.  Sin  ignoramus  Magnum  il- 


rtn,  iniii  nccessionei  frigonnn,  ei  deeeuiones dierom, 
qnosqiie  nlia  sunl  nnin?  nppnrliin:i  vilavi.  Si  siim  libi 
speclstui  ri  animo,  quxso  ut  nnitii  sis  mibi,  atquo 

has  lllcgal cs  boni   coiisiiIjs.  Fors   fual,  an  obti- 

nanmui  apud  tc  veleren  graiiam :  nunc  quod  ulii  esi, 
eluclemni  offensani. 

KPIST.  XXII. 

SVM.IACIIUS    .'. '  sonio. 

CjiiiIco  me  tilii  plnris  esse,  quam  exlerns  :  quainlo 
iia  animatus  cs ,  ui  spnoie  in  rcm  meam  cnusuljs, 
nec  npp  riaris  pctilioncs ,  sed  sol.im  voluntalis  ineaj 
baaam  scquaris.  Acrcpi  evect:oues  qualunr,  im- 
mane  quantum  rnmmndus  in  excursus  et  recursm 
]j  mearnm.  Dii  tc  prn  lanta  gratia  innncreniur  :  et  qui« 
pcrfe<  lis  ntqiic  ebitis  iu  cumulum  bnnis  nibil  niljici 
pnicsl,  vclini  titta  manere,  et  propria,  qiuc  dedc- 
riinl.  Vale. 

EPIST    XXIII. 

svmmacuus  autoflio. 

Pn-I  loneum  si'enlinm  luiiiii  non  ntimis  desidera- 
bam  q.iam  speraham  liticras  longiores.  Namquc  his 
vicibns  liiim.inn  vari.inlur,  ni  dcfeclui  sticccdm  ubcr- 
las.  Ea  me  opinio  frustrn  babuit  :  siquidcm  brevis  in 
inaniis  meas  pngina  reccns  a  le  prnfecu  pervenit. 
Ernt  quidem  illa  Atiicis  Salibus  aspersa  ei  ihjmo 
odora;  scd  paic:or,  qux  magis  faslidium  detergeret, 
qmm  fameni  fr.iiigcrel.  (Juid  ?  si  ego  caenas  dapsilcs, 
etsaliare  convivium,  tum  viscerntiones.alque  cpn- 
C  bim  postuiassem  :  tu  inilii  mensas  secundas,  ei  sci- 
tamrnta  exigux  lancis  ap| oneres?  Fac  veniat  in  mrn- 
lcm ,  quid  Grxea  supcr  hoc  dical  nratin.  1'wvis 
nutrimenlis ,  inquil,  quanqunm  n  morle  deftndimur, 
uihil  lcmen  ad  robuslam  taleiudinent  proowtemur .  Pu- 
tasnc  me  de  oecupationibns  luis  cste  laciturumi 
Qnxstor  cs,  memini  :  eonsilii  regalis  pariiceps,  srio  : 
adde  huc  alia  mille  lerum.  Niiiiqnani  evenil,  nt  in- 
gcnium  lunin  lahnr  dclcmt,  bcnigniiatcin  cnrn  fle- 
rtat ,   facuiidiam  usus   exlinuriat.  Si  diurna  iiet;olia 

niinquain  dislingues  quictc;  ccrie  antelucaiin im 

nullus  iudulseris ,  ut  dcinr  aliqui'd  tempus  ofTiciis. 
An  tihi  parum  csempli  viiietur  in  cniuico  ,  iuiii  ail : 
Qttam  vellem ,  iliuin  noclu  amicis  cprrnm  mos  essel 
dnri!  Scd  cur  ego  diiitius  sermonis  pauper  obgannio» 


litm.  cnjus  supra  votuin  f.iriiina  fluxit,  Stagiriux  suo  D  ImitJiidi  cst  mihi  epislola  recens.   ul  ca-tera  ino- 


nihiluni  cotnmoJassc  ,  nisi  Qninlo  Enuio  cx  /Elolii  is 
manubiis  captiva  clilamys  lantnm  miincri  data  Ful- 
vium  decolnrJt.  Fnimvero  ne.|ite  Panxtio  Africano- 
rum  Beenndus,  neque  Opillo  Rulilins,  vcl  Cyncse 
Pyrrbus,  aut  Mctiodoro  suo  Milhriilates  Poniicus  li- 
lit-ri  itnn  diseiplinarum  pretia  solvcruut.  Ai  nnnc 
eriidiiissimiis  imperator,  ct  opnm  largus  cl  houorutn, 
quasi  pn>  usura  tibi  prsmia  detulerh,  ita  supcr  sor- 
tcin  feooiis  riddit.  In  luc  lanta  itelitia  mcn  ,  quilnts 
vcrhis  diluam,  qnod  tdette  non  possnm?  Nimis  ve- 
rci.r,  nc  malc  intei  prctatus  cxcusnlioncin  mc.im , 
quantum  lihi  gratoler  pariim  credas.  Uplavi  ad  octi- 
1j&  tuos  rnptitn  vciiirc  -  scd  fcsstts  viritun,  mui  dtu 


riiiu  tiioium  :  inrie  occupatus  rccusas  liltcras   lon- 

gimcs.  Id  ita  essc  recte  conjecto.  Video  enim,  quam 

nolis  uiu'ta  regere ,  eui  vix  esi  otium  pauca  ditiire. 

Vale. 

EPIST.  XXIV. 

SVMMICUUS    it  SO.Nkl. 

Si  le  amor  habcl  naturalis  bisloria*  qiiam  Pliniut 
ellboravil,  en  libi  lihellos,  qunriiin  pncsenlinca  cn- 
pla  fuit :  in  quis,  m  arbiiror  opulem.v  erodUlonl  l»w 
negligens  veritatis  librarius  displieebit,  Scd  mibi 
fr.iiuii  noii  crll  emendationii  incuria.  Malui  ei.im  Ubi 
prohaii  inci  miineiis  cclctilate,  qtiam  lUeaJ  opcri» 
cxaminc.  Vnlc. 


157 


EPIST.  XXV. 

STMMACIIUS    AUSONIO. 

Risi  p!eriim(|iie  vera  est  apud  pnrcitcs  pnrdicatio 
fitiorum,  nescio  qno  lamen  pacto  dulrimenlnm  me- 
lili  sui  palilur,  dum  pcrsnnarinn  spcclitre  gratiam 
judicatur.  Qusero  igitur  inccrius  animi,  qua:  mihi 
iiiiiic  poiissimnm  supcr  viro  linn  rahili  Thalassio  ge- 
nero  tuo  vr-rlia  snmenda  sint.  Si  pirce  morum  ejus 
decora  aiiing.iin,  liventi  simdis  rxsiimabor  :  si  jnslc 
pro«equar,  ero  prnxituus  l.lnndicnii.  lmitatior  igilur 
gallusiiani  leslinn  nii  caslig»l'oncai.  Ilabes  virum 
ilignum  te,  et  per  te  familia  consiitari ;  qnem  for- 
luua  honori  palris  majorem  bcneliciis  suis  reperit, 
emcnda  io  animi  el  sanctitai  honoribus  te.|tii,<arn- 
Vit.  Valc. 

EPiST.  XXVI. 

STliMACHUS    AISONIO. 

Utnr  »pnd  le  fidncia,  quam  dclisti.  Duduin  parcus 
es  littcrarum ,  sed  non  imilabor  excmplura  :  ut  qui 
■overim,  viro  in  specula  honornm  locato,  et  idco  va- 
lia  el  magna  cnranli ,  n<>n  tain  siudium  decssc  quam 
copiam.  Ea  quippe  natura  csi  rerum ,  ut  qnae  prseter 
indusiriam  negliguntur,  ignoscenda  dicaniur.  Ego  ta- 
men  securus,  «t  soleo,  amoris  lni,  solemnc  oflicium 
nnn  renno  :  in  siimma  gralia  cl  honnrc  posilurus  ,  si 
f.iuiliiri  meo,  qui  lias  t  bi  liileras  daliit,  friirius  ali- 
quis  pro  tanta  in  nos  scdulilate  respondeiii.  Vale. 

EPIST.  XXVII. 

SVHJIACIIUS    AISONIO. 

Qnid  ag?mscire|  ostulas.Oppermr  in  dies  liitcras, 
quales  niu  c  mibi  facultas  tua  promiltit,  anmrscmpcr 
exliibuil.  Sum  vcro  prascnlium  laeius  ,  111  qui  sciam 
insidiatori  meo  uihil  loci  rclctum,  atquc  insuper 
libi,  cui  factum  semper  volo ,  mciitam  polliceri  for- 
tunam.  Ergo  quando  res  iia  tulil,  ul  sollicila  muta- 
iciuur  :  oj  tali  sermunis  lui  fructuni  feraiuus  qui 
nnimum  ciihi  exfliigc.il ,  atque  indice1 ,  pro  lanta 
retro  fumiliiiiute ,  mei  le  oppido  cssc  cupicntem. 
Vale. 

EPIST.  XXVIII. 

STMJIACIIUS   AUSONIO. 

Fncis  pro  mutua  diligeniia  ct  a  liquiialc  ntnieili.c 

nostrx,  qiiod  honorem  luum  vircs  meas  csse.  conlir- 

mas.  Coivenit  dictum  eutn  fide  moruni  luoruiii,  nec 

uni|tiam  te  dssitnilem  scriplis   talilms  dies  argue- 

rit  :  i.intiun  forttinn  munifica  prosperornm  scciiudet 

op:ntn.  Longom   de  his  loqui  caulio  csl,  ne  blan- 

«litia»    longiores    rnrrumpanl    veri    digiiitatcni.    Si 

qtiid  do  n>c  scito  opns  fuerit,  frster  meus  Ciaudius, 

rt  culitii  tuo  deditus,  et  studii  mei  gnarus  expc- 

diet.  Vale. 

EPIST.  XXIX. 

svsmACUtis  «isoNin. 

Nihil  nvror  cacleros,  vnlgus  ignnb'le,  qni  philo- 
s<n  hmm  lastii  ct  habilti  meuliiiiiltir.  Paticos  (ei  in 
lns  pr.icipuc  fainil<arcm  mciiin  Baracbum  }  nostra 
itjs  tnl  t,  quorum  germana  sopieiuu  a.l  vctustatuiu 


EPISTOLARUM  LlfiER  I.  *R8 

A  vcrgerel.  Ttiiic,  inqnics,  au  lea«  dc  ptiilosiphi>  judi- 


c.<re?  Liiel  alienas  spectare  virtntes.  Nam  et  Pbidiae 

Olympiuin  Jovcm,  et  Mironis  bucuiam,  el  Polyclcit 

Cancplioras,  rudis  ej  s  artis  homtnum  p.irs  mag'  :> 

mirata  est.    lutelligendi  natura  indulgcnlius  patei. 

Alioqui  prxclara  rcrum  pmris  proliarcntiir,  si  honi 

cujusqne   sensiis,   etinm  ad  impnres   non  veniret. 

Conrcde  uilur  mihi  dc  Rarnrho  lcslis  officium.et 

amicilinm  viri  prudenlis  ampleclcrc  :  cnjus  rxpiorn- 

lio  brcvi  fmict,  ut  milii  de  omnibus,  quj:  sci«,  a?quc 

lacile  credas;  enm  videas,  ncc  in  his  falsum  csse, 

qu:c  ncscio.  Vale. 

EPIST.  XXX. 

SVMltAC.nUS    AUSnNIO. 

En  tibi  rnslieum  vix  urbanis  ncgnliis  alis  lultiin  : 
B  cui  volo  pro  nostra  amicitia  morarnm  culpnni  retnit- 
tas.  Neqne  cniin  labnris  fngn  iui!u'sil  quieli.  Difficibi 
est  hinc  abre,  uim  vcneiis  :  adco  si  contemil  ri 
mnjes'aiem  urbis  nnstra?  velis,  jnsto  citiits  viileliiiur 
revertissc.  Sed  de  lioc  non  lahoro,  quandn  i'a  ps  in- 
genio  placabili  imer  rcliqua  virlntum,  nt  boni  con- 
stdns  erraia  leviora.  IMud  orare  impensiiis  ronvenit, 
lanta  ut  animo  tno  scribendi  cura  sil,  quanto  inc 
ainore  dignaris.  Vnte. 

EPIST.  XXXI. 

STMMACUIS  AUSOKIO. 

Mertim  ganlinm  mibi  enidilionis  lu.T,  scripia  tri- 
bueriini,  qtia;  Capua:  loc.itus  acccpi.  Erat  qnippe  in 
bis  obli:a  Tulliano  rnefc  fesiivitns,  ei  sermonis  nn  i 
non  tam  ver.i  qunni  Manda  lauilalio.  Quid  i;:itur  ma- 
gis  mircr,  scntenlinc  incerlus  adduhito ,  ornamriita 
01  is  an  pectoris  tni.  Qnippc  ita  facundia  anlisias  ca'- 
tcris,  ut  sil  fornndo  rescriberc  :  ita  bpni?ne  noslra 
comprobas,  ut  libcat  non  tacere.  Si  plura  de  te  pv.c- 
diccm,  videbor  mntu:im  scnbere  ,  et  inagis  imitator 
tui  alioquii,  quam  probator.  Simul  qund  tpsc  nili  I 
ost<<ntandi  gratia  facis,  verendum  est,  geimina  in  ti! 
bona  lanqiiain  affeciata  laudare.  Unum  boc  tamon  a 
iiolns  imluliitala  veritate  cognosce,  neminem  esse 
moilaliiiiii ,  qucm  pra:  te  diligam  :  sic  vad.num  mc 
bonorabili  amorc  lenuisti.  Sed  in  ci  mibi  vererundus 
nimio  p'u-<  videris ,  quod  lihelli  ttii  argnis  prodito- 
rcm.  Nam  facilius  est  ardentes  favilla-  orc  compri- 
mcre,  qnnm  lucnlenti  operis  servnre  secrcluin.  Cum 
seinel  a  te  carmen  profectum  cst,  jus  omnc  posnlsii. 
Oratio  pnblicata,  res  lihera  est.  An  vprcris  a?muli  vc- 
ncnn  lertoris ,  ne  libellus  iuiis  admorsti  duri  dentis 
uratur?  Tibi  uni  nihil  ad  boc  locorum  gratii  pra?sii- 
lit,  aut  ilemp-it  invidia.  Ingratis  scasvo  euique  pro- 
boqne  laudabilis  es.  Proinde  cassas  dehinc  serlude 
formidines,  et  indulge  siylo,  ut  smpe  pradaris.  Cerie 
aliqnod  didascalicum  sen  prnlreptirnm  nnstro  qno- 
que  nomini  carmen  ndjndica.  Fac  periculuin  silenlli 
mai,  quoil  etsi  tihi  exliibere  opto,  tamen  spondrre 
non  audeo.  Novi  cgo  qua;  sit  prurign  emittendi  ope- 
ris,  quod  probaris.  N  nn  quodam  jaclo  socielalem 
laudis  afferlal,  qui  .liicna  bene  dicia  primus  enunliat. 
Ea  proi  l<  r  iu  lomwdiis  snnmalcm  quidein  glori.nn 
scriptores  luleruut :  Uoicio  lamcti  atquc  Ambivio, 


f »9  u  AURKLU  svmmaciii  ir.o 

lateri&qiu  icloribui  fama  nOD  defuit.  Ergo  i.tli  ne-  A  monio,  hIchm  tatuomijui  advtnlu* agnoterii ,  juvet 

i  iii.ii  c\|ifinJi'   iilmiii    iuiiiii ,   61  icws   vuluiiiiniliiis 
,i-jiiiii.i   nosra    sustenia.    « J < i ■  ■  «1    &i  jacUnlHU   Rlgai 


^ji  r  iiiiiiu  iiuiii  em  pertiiuescii ,  prasu  eUam  rilen- 
iium  nnlii,  iii  niio  aunuwm  esse  nu&ira,  qua  tcrtpw- 
ns.  \ale. 

F.PIST.  \XXII. 
iDSONIUS  SYU.UCIIO. 

Modn  mf  iUqci ,  quam  metleu  res  sit  oratio ,  qnmn 
dtltmifictt,  fl  annai  sitada  ftcundia.  Persuatisii  mihi , 
qnuil  i  pkWai  iiif<r  apud  Lapuam  tibi  rtddiltt  concin- 
ikiiio  iitlininuna  iwii  cs>et.  Setl  Itoc  non  ditttius,  quain 
d ii m  [ii  ijiitdiii  hrain  leiji ,  qux  me  blond.tiis  inliianlein 
suis,  vclittt  siicco  necturis  delibutn  perducit.  Lbi  cn  m 


siuifium,  i/ho(/  tx  puiie  (ovisti.  Vale, 
BPIST.  XXXIII. 

SYUtUCHUS  AUSO«ilO. 

Ainiit  cochleas,  cum  litiuul  acris,  niqnc  illis  iln 
ceelo  nilill  !ii|iiilur,  succo  proprio  viclitare,  F.a  ros 
niiln  usn  venit,  qni  dewrtus  eloquil  mi  paiiu,  mco 
aJluic  rorc  sustenior.  l>iu  seriln  r.di  operam  protuli- 
sti,  cl  vcreor  ne  fnrle  in  nus  parentis  claudal  air  - 
clio.  Si  (aUum  mc  ojiinio  lialicl,  f.<eilo  oxieris  uegO- 
tiis  tuis  respondendi  cura  prasvertat.  Valc. 

EPIST.  XXXIV. 

SYMbUCBUS    AUS0NI0. 


tlwrtulam   pono  et  meipsum   inlcrrogo ,    lum  ubsyn- 

tkium  merum  rttiuit,  et  circumlila  mttl*  pocula  depre-  B      Plenum  laboris  negntium  gcro,  qiti  compellare  to- 

lientto.  Si  i'<ro,  id  quod  stvuc  [acio,  ad  epistalam  luam      lics  tae.itum    persevcro.  Contra  nisi   insiare   perg.i. 


redii,  rursus  ilticior;  el  retrvrsuiu  itle  suavissimtis,  ilte 
fioridus  tui  sennonis  afflatus,  deposita  lectiune  vanescit, 
et  tcstiuionii  pmidu*  piuhibel  inesse  dittcedini.  llt.c  me 
retut  aerius  b  ucti a  fucus  ,  uul  picla  nebuta  ,  non  lon- 
gius ,  quam  dum  videlur,  oblecttil ;  chamaleonttt  be- 
sliola?  vice,  qutc  de  subjcctit  tutnit  colorem.  Aliud  sen- 
tio  ex  epistola  lita,  aliud  ex  conscientia  mea.  Et  iis  me 
mutes  (tictindiisimorum  liommum  Iuude  dignari?  lu, 
iiiqitani,  niilti  itta,  qui  te  ultra  emendul  onem  omnium 
prululitti.  Huud  iiuisiiuaut  ua  nitct,  ut  compuralus  tibi 
non  sordeat  Quts  i;a  /Escpi  ueniis/afem,  <7uis  soph.isti- 
cm  Socratis  conclusiunet,  enthymetnata  Demvttheiis, 
oul   oputenliam   Tullianam  ,    aut    proprieialem   noslri 


aupie  evseulpere  a  tealiquid  lillerarum,  gliscetubli- 
vio.  Sive  igiiur  lioc  ofliciuni  nieum  sedtilum  judicas, 
seu  inulestum;  siai  lenteutia,  honnrem  snuin  cele- 
bicui  |.i  ;fst.n t  culloijuiis :  aileo  milii  veieris  in  le 
amoris  nulla  discessio  esi.  Kt  merito  :  nam  aniicitix 
operam  nusquant  locavi  ,oque  bcne.  Prnpierea  sitcn- 
tium  luuui  conqueror.  Faeil  enim  tenerior  affecli", 
ut  sit  (|ucrela  proclivior.  Mollis  esl  :.nimtis  diltgen- 
tis;  et  ad  omnem  sensum  dolnris  argutus.  Si  negli- 
gcniius  iractes,  cilo  marcet,  nt  rosa  :  si  dtirins  le- 
neas,  livel  ut  lilia.  Legisse  memini,  vultu  etiam  sape 
l.cdi  picialem.  Quid  ille  lam  serius  aibitcr  super  con- 
lintio  silentio  ac  dlssimulaio  scribendi  munere  cen- 


Maronis  uccedut?  Quis  ita  affectel  singula ,   ut  lu  im-  ^  su  sset?Tecum  b;ec  pensins  a?siiinabis.  Mihi  religio 

plet  omnia?  Quid  ertiir.  atiud  cs  quam  ex  omni  bona- 

rum  «rfiiim  ingenio  rottecta   perfectio?  Ha?c,  domine 

oti,  fili  Symmache ,  non  terecr  ne  in  te  blandius  dicta 

videnntur  estc  quant  verius.  Et  espertus  es  fidem  mex 

mentis  alque  d.c  orum,  cum  in  conntatu  degimus  ambo, 

aiio  dispari  :  ubi  lu  veteris  militia:  prcrmia  liro  me- 

ruisti ,  ego  lirucinium  jam  velerattus  exercui.  In  coini- 

talu  ttbi  vtrus  (ui  :  neiitnn  me  peregre  exisimes  cum- 

posita  (abutari.  in  cumttalu ,  inquiim  ,  qui  (ronles  ho- 

miuum  apeiit,  mentes  legit,  me  ttbi  ei  purenie,  et  amico, 

r:  si  quid  ulroque  carius  etl,  carionm  fuisse  sensisti. 

Scd  abettmus  ab  hts ;  ne  itlhasc  commeinoratio  ad  illam 

Sosice  formidinem  videatur  accedere.  Hiud  quud  pene 

prwleril,  qua  affeciione  addidisti ,  ul  didusctiticum  ali- 

yuod  opiisculum,  aut  smnoncm  protrtpticum  millerem? 

Euo  te  docebo  doiendus  adltuc ,  ti  esteni  td  alatis,  ut 

diseerem?  aut  ego  le  vegetum  et  alacretn  commovebuf 

Eadem  opera  el  Musus  hortabor  ut  canant ;  et  maria  ut 

cffluuul ;  el  auras  ul  vegcant ;  et  igncs  ut  caleant  admo- 

uebo  :  el  s't  qtiid  inviiis  tjWiuue  nubis  mititra  fil,  super- 

fluus  mstigator  agitabo.  Satis  esl  unitis  errorn ,  qtiod 

aliquod  meorutnme  renilenU  VUlgatum  est ,  71101/  ioim 

(ortuna  in  manus  amicoritin  incidit.  rVflill  .\i  eOMirfl  cte- 

nistet,  ncc  tu  i»(7/i  ptrtHiviertt,  plattreme  potse.  II irc 

ntt  tttliras  tttns  respousu  >i  l.  litelera  qua-  noscere  OWI, 

eomptndifaciam  :  stc  jum  guotiue  longa  est  epistola. 

tulianum  taattn  famWartut  daauu  nosirir  m  tjuid  it 

no/iis  ptrcoutundum  a:b  liuris,  tili  atlego  :  siu.itl  c.d- 


fnii,  t  gere,  quse  dolebant  N.im  til  in  te  animi  iisqiie 
pendeo;  ita  opere  maiinto  usiiram  (ux  unanimitatis 
evspccto.  X'ale. 

EPIST.  XXXV. 

SttnUGHOS  AISOMO. 

Diu  in  Campania;  secessibus  utiatus,  nccasione  ca- 

rui  scriplionum.  Ideo  pauli^pcr  s^rmonis  mei  eirea 

le  munut  inlepuit.  Sed  ubi  in  pnlriatn  pedcm  retuli, 

antiqua  milii  fuit  insuurandi  officii  diligemia.  Effto 

debiio  lionme  -alutaiionis  te  impcrlio,  uirumquc  dc- 

pnsrens;  ut  ei  silentio  superion  venia  justa  prauie- 

tur,  et   prseseoli  ub&equio  vleissiludo  respondeau 

Vale. 

EPIST.  XXXVI. 

taruuicwis  ausomo. 

Inierpello  neenpatiooM  assidoiuie  cnlloquii.  Nain 
et  ip&e  iiujtismodi  pasenr  oflicio,  et  perefrinationeni 
tuain  lalibus  lolaliis  credo  recrcari.  Tuas  auiom  lil- 
leras  vieiiiira  exspecto;  non  exigo.  iujuriun  quippe 
est,  nugnopere  DagiUre  ifoJ  speres;  nc  ajuod  est 
volunUrium,  videatur  extortum  Saoe  frairi  me*  In- 
tteceniio  gratulor  i  amicillaa  luas,  piiusquam  scri^ 
bcram,  eonligiue  ;  njnia  facilior  mihi  ewuii  pssu 
cju»  eoinmeitdalin,  qnem  |\roba>li,  qtiain  fuistel  m- 
cnguiil,  liaqua  hoc  iinum  bencfleii  oxpnstnlo,  ui  qul 
sui  cntendaiionc  j  iii!  nililui  ,  tcstimonti  m.>-ii  i  r 
luinulmus  diiig<ilur.  Valo, 


IGI 


EPISTOLARUM  LIBER  F. 


m 


EPBT.   XXXVII. 

SYSliHCHUS  AUS0NI0. 

Nnn  frusira  praedicanl  :  Uentes  hominum  nilere 
liquido  die,  coacia  nulie  flaccessere.  Meus  aiiinius 
fidem  faeit  exemplo.  Nam  quniies  tibi  scribo,  cx  seu- 
lenlia  usus  verborum  suppetii,  quoriiin  alias  suppel- 
lcx  milii  desii.  Quippe  Ixiitia  loqu.it  rcs  est,  alque 
oslcnlJlrix  sui  :  adeo  magnx  parli  lioiniimin  ab  hoc 
niorbo  nulla  cauiio  esi.  Paiere  igilur,  qua;  ail  laudes 
1113«  periineni,  obloqiientem,  vir  quantuin  cst  liomi- 
nuin  iu  terris  spectatissime;  qui  ex  suminis  copiis 
vigiliam  pro  meis  rebus  annileris,  el  jiuiciiiain  sl  i- 
tiili  diligcniia  persevcras  Si  lides  seiia  cuiqviamfuil, 
lilii  puto  esse:quam  plerique  \crbo  ostcnlanl,  opcre 
deserunt  :  quod  genus  nulli  rci  esl,  nisi  ad  lo.|iieii- 


A  fide  et  seduliiale  militia?,  sanclum  Victorcm  ainicum 
mciim  promplus  commend.ilor  insinuo,  qucm  ad  lioc 
xvi  uulla  actuum  culpa  fuscavit;  sed  fortunx  lieen- 
tia  (interdum  opiimos  decolorans)  spes  ejus  p»nlNper 
iufregil,  quas  m  iutegrum  sxruli  beaiitudo  restiiuel, 
si  innoicntiam  supplicis  secundo  favore  respexeris. 
Vale. 

EPIST.  XLI. 

SYMUACHUS  AUSONIO. 

Facio  rem,  cum  tuis  moribus,  lum  meo  siudin 
Cnngruentem,  ut  prxsianlissimo  viro  amicili.is  opiimi 
cujusque  concilicm  :  velut  nmic  tibi  a  me  traditur 
pliilosophix  candidaius  ;  cujus  pudorem,  vel  prima 
facies;  caiiera  bona  longus  usus  eipediet.  Ilnnc  cgo 
abs  te   nollcm  diligi,  ni  mereretur  probari.   Sed  si 


duui.  Meriio  proi essus  tuos  in  nieo  a're  diico:quando  g  bene  xstimo,  acluluin  merebitur,  atque  ideu  diligen- 


juxla  nisgiKC  curx  sum  libi,  atque  ciim  111.1  v i nn;  fui. 

Superest  lamcn  aliquid.  qnod  htiic  iu  me  sludio  ad- 

jici  velim.  Nolo  memineiis,  quod    aliquando  animo 

tuo  succeustii.  Amor  riduciam  nutrit.  Quid  tam  libc- 

rnm,  quam  amicitia?  Negoiiis   pleruniqiie  apposita 

est  eipostulatio  siue  labe  coucordix-  Ila  veruin  esi, 

quod   liodie  libi  grali.is  ago,  ut   illud  non  poluerim 

dissiniulare,  quod  dnlui.  Cassa  fide  stini,  qui  jugilcr 

blandiuntur.  Sed  quid  diulius  ea  rciexo,  quorum  te 

oblivisci  volo?  Eslo,  ut  es,  henigna  in  me  voiuntalc: 

qund  ego  sperandum  magis  a  te  senlio  quaiu  petcn- 

duui.  Vale. 

EPIST.  XXXVIII. 

SYMYIACHUS  AUSONIO. 

Falso  creditur  judicii  nesciam  esse  fortunam.  Illa  q 
vero  et  prxieriiorum  memor,  el  pra-seniiiini  dili- 
g.-ns,  el  prudens  futuri,  tibi  repenilit,  quidquid  cx- 
tcris  prxstitit.  Non  ergo  vana,  neque  erratka  est  :  a 
qtia  scinius  alins  doinum  ecepiise,  lc  prxmium.  Quis 
lilii  bonoris  noslii  (tnquies)  fecit  indiciiihi ?  Celebri- 
tas  fanix,  cui  justa  narranti  siaiiti)  crcdilOr.  An  oppe- 
rirer  superhoc  tuas  liiteras,  quas  vereeimdia  diflere- 
bat?  Miinine;  siquidem  dilficilis  est  patientia  gaudio- 
runi.  Fungor  i^itur,  ut  vides,  p.iriihus  tuis,  et  qu.c 
dcbtii  coguoscere  malui  quodammodo  nuiitiare.  Sid 
imlii  ista  properatio  lilterarum  mcarum  tiitiin  niui.us 
impcdiat.  Scire  nie,  qimd  nunc  scribo,  dissimula,  et 
Iribue  qiinsi  novum  nunlium,  qucui  ego  gralulabor 
ileraiuui.  Vale. 

EPIST.  XXX  X. 

SYHMACtlUS  AUSOMO. 

Sco  quidem  liltcras  meas  tibi  sero  reddendas,  vel 
propter  occupationcs,  qui:  le  in  procinctii  aliquan- 
tisper  lenebunt;  vel  quod  frater  meus  Gorgonius, 
admirator  virtutum  luarttm,  diulinx  apud  Picentes 
indulgebit  quieti.  Ui  ut  est  tamen  ista  cinditio,  su- 
perscdendum  officio  non  putavi.  Fors  fuat,  an  hajc 
nialure  iu  manus  tuas  scnpla  sinl  veiilura.  Egn  la- 
nicn  quanium  per  coininemtes  licebii,  justi  munens 
operam  non  reparcam.  Vale. 

EPIST.  XL. 

SYMIIACHUS  AUSONIO. 

Noii  novum  aut  incognitum,  sed  c  .iiiperuiiii  jam 


ler  de  hoc  nilnl  amplius  oro.  Neque  enim  prxjudicio 
mco  deliet  asiringi,  cujus  exspecio  jiidicium.  Illud  te 
puiitis  oraluin  volo,  ut  nosiri  diligeutiam  perseveres. 
Quod  cum  effl.igito,  vereor  ne  me  injurium  putes, 
qui  a  te  postulem,  quod  sponte  prxslalurus  es.  Vale. 
EPIST.  XLII. 


SYUMACHUS  AIIS0NI0. 

Compensisti  lungum  silentium  gemina  scriptione. 
Pariier  ciiim  binas  litteras  prxbuisti,  desiderium 
meum  officio  largiore  complexus.  Ex  qno  adverti, 
iiui;  voluiilalem  libi  haclenus,  6«d  bajuluin  defuisse. 
Neque  enim  aliter  puiuisset  accidere,  ut  me  laudiu 
scrmotiis  lui  honnre  fraudares.  Mcrito  apud  nos  iu 
dies  singulos  tui  ciillus  atigescil,  cl  juslo  cumulo  crc- 
scil  aflVctio.  Namque  iia  usu  comparatum  videmus, 
ut  amicitia  bene  locata,  experiundo  quotldie  pro>e- 
liatur.  Sed  de  ista  parte  verbis  supersedcndimi  est. 
Nequc  cnira  me  opirtel  dicere,  qux  te  malo  seiuire. 
Comperi  sane  ex  liuefis  luis,  quautopere  pnblici 
niuneris  absolutionem  requiras,  et  slupere  nie  Fateor, 
tantum  tibi  administraiionis  ejus  esse  fasiidium,  cui 
fructus  oplabilis  omuium  ainur  spondet.  An  est  ali- 
q«iid  lenacius  gloria,  qnx  laudem  adjicil  voluptati? 
sed  lainen  cura  non  dcefit,  ui  poliaris  :  lu  laniuiu 
peregrinatiotieui  solaie  justo  amore  provincix.  Vale. 
F.PIST.  XLIII. 

SYllMACHCS   AUSOHIO. 

Vetus  sententia  est  :  Aues  honore  nufriri.  Eam 
D  nosirx  xiatis  usus  confinnavit.  Nemo  enim  belli  no. 
tus,  aut  domi  clarus  eisnrlem  prajinii  sensil  indu- 
striam.  Ila  cum  dignis  fructus  tribuitur,  eamdem 
viam  capessentibusspes  paratur.  Glisco  igiturgaudio, 
cuin  propter  alios,  quibus  forlunam  solers  vila  con- 
ciliat;  liiin  maxime  Juliani  fratris  mei  gratia,  quein 
s:c  a  te  diligi  volo,  probari  posse  conOdo.  Scis  nempe, 
in  illo  forensi  pulvere  quam  rara  cognatiosit  facuu- 
ilioris  et  boni  pecioris  :  dum  aut  modestum  inge- 
nium  verecundia  contrahilur;  aut  successu  eloqucns 
insulescil.  H.i  c  in  meo  familuri  ac  necessario  ea  so- 
cietate  viguerunl,  ul  neque  objcctu  pudoris  arcret, 
nec  ci.m  deirimento  froniis  affluerel.  Ntinquam  in 
merccdein  oruainenta  lingux  corrupit.  Merito  ac  fnr- 


ifiS  Q.  AURKUI  SYMMACIII  «61 

lunis  lenuis,  opulmiiani  fldo,  qu.vslum  laude  muta-  A  Ueltoopusesl,  nllionor  r-micilix  milii  feraiuracccpio; 

neque  omnia  mandata  siint  liaeris,  nt  illi  aliquid  u.l 


vit.  lluiic  libi  in  in.inuiii,  vul  magigin  jiihiiuui  lilicus 

Irado.    .'«-1111   milii  suinina  curaiio  csl   ul  aitiu  iiiam 

m  1. 1  lioni  ubcienu   Te  quoque  idcui  ulle,  li.itieo 

coinperiuiii.  S<*niper  euini  iialura  gaudci  xquulibus  ; 

-i  i.iititii.ii  t-  sibi  esl   uiunc   qund  snnile  est.  Sed  ne 

prolixo  lesiiinoiiio  suspicioncin  laudatoiis  incurrain  ; 

quawo  i(i*i-  de  eo  judices  examiue  pensiore.  Ita  eum 

illiiH  iiisiiiuitiin  prubavcris,  pcriculum  jiitiicii  uici 

leecris.  Valc. 

EPIST.  XLIV. 

SYUMACUUS  AGUItlO  1-li.il  I  XT. 

Mereiur  indulgcniia  in  me  lua ,  ul  «a ,  qux 
proxime  i-.-uJi  milii  fncruiit,  clam  te  eue  non  pa* 
n.ir.  Crodo  iudiciuin  loeisse  tibi  faiiiain,  quod  parcn- 
icui  meuin  i  uri  aique  in  secessu  am  ssx  domus  inj>.- 
I i.im  decoqueniem,  Ircqueiilibus  suffragiis;  denique 
oratoribus  inissis,  nuvo  lionore  senatus  accivcrit. 
Ijiia  cuusa  ubi  primuiii  facullatcm  loqucudi  apud  col* 
legas  atiulil  «Jies,  cgit  ille  sciuitui  gratias,  ea  facun- 
dix  gravitale,  qua  notus  esl.  Calendx  luuc  craul, 
quilraa  aouus  aperilor,  Drcvi  imervallo  tuiu  fami- 
iiaiis  nici  Trigeti  filto  prxiorio  candidilo  aciionis 
operam  spopuiidissem,  animiun  religio  conveuit  ut 
occasione  deslinali  oflicii  obireiu  inunus  adbuc  a  me 
patri  debiium;  sed,  ul  dixi,  ab  illo  senalui  jain  so- 
lulum.  Ergo  ad  qumluiu  idus  Januarii  verba  lecl  in 
■implissiuio  ordiue  :  qux  ubi  in  manus  luas  venerint, 
rt  luo  aniiiio  eoujicies  judicia  cxteroruiii.  Ego  sub 
ineeno  examinis  lui,  aliorum  seuieutias  occulend.is 


iiariaiiilmn  rellnquatur.  Accipe  tanien  renim  cupiia, 
ct  Miniiiias  iiegoliorum,  quibns  fiaUT  admoiiiios  , 
quxsiia  laiius  cxsequsiur.  Con«en  i  Intei  saccrdotes, 
ia  in  eutlodiam  civiuin  publ.co  obscquio  iiadciemus 
curam  dcorum.  Ueuigmlas  rii  m  superioris  ,  uisi 
cullu  leneatiir.  ainiuiiiir.  Ergo  niul  o  lauto  orna  ior, 
qii.nii  sotebal,  ccelcstis  factus  est  bmnif <  Exspeciare 
iinlii  vidciis  oiiinio ,  qua  supcrsuiii.  Tiiianus  nieiis 
fniigetur  iiidiciiun,  cui  indnlgciiiius  ufirrandi  qu-d 
vclis,  opera  legaia  esi.  Kdicium  prnicipiun,  nisi  jaiii 
iioiuiu  est,  idem  libi  asscrtor  expediet.  Slaiuas  etiam 
recepistis  iisdrm  pcne  populi  acclarnalionibus,  qui- 
bus  amiscraiis.  I«idcs?et  libci  rideis  alfaliin  :  plura 
H  desino,  ne  qui  striciim  mcliora  deiexui,  in  niinori- 
bus  vidcar  inuiiorari.  Vale. 

EPIST.  XLVII. 
sTMmr.ncs  Aconio  pr,cteit. 

Silrnni  nostri  ralio  divcrsa  est,  sed  unns  effecius. 
Me  impcdit  pnntificialis  olllcii  cura,  le  Baiani  ulii  ne- 
gligentia.  Nequc  cuim  ininus  residein  facit  remissio 
aniuii  ,  quam  occtipatio.  Ncc  inirum  ,  si  le  ilU  oia 
lolum  sibi  vindical;  cuniipsuni  Annibalcm  lidesrrrla 
sii ,  bcllo  iuvicluin  inanus  dedisse  Canipanix.  Non 
illius  cccli  aut  soli  illeccbram  retinax  advenloruui 
lotos  xquaveril,  ei  suada  Circe  pocula  ,  et  iricinium 
scmivolucrum  puellarnm.  Ncqueego  te  pingues  ferias 
a-eic  i.oniemlo,  aut  virluiem  puio  fregisse  deliciis. 
Sed  Uuin  libi  legis,  libi  scribis,  et  urbanarnm  rerum 


puiavi,  ne  tc  prxjudicio  lauti  ord.nis  viderer  ur-  C  fossus  ingcntc».  a.ii.num  solittidine  domas,  an.iciiia- 


gere.  Valc. 

EPIST.  XLV. 

5VA1SIACI1LS    AGOKIO    Ilt.El  EXT. 

Aucius  sum  gaudio,  quod  valetudo  lecum  reveriil 
in  graiiam.  Naiu  sempcr  incolumiias  lua  vcr  mei 
:  uiiuiiS  est.  Nunc  si  tliis  volenlibus  rccoucilialx  vires 
auilui  lui  iiitcgiaveruul  vigoreni,  faciio  cpistolx  lux 
iiiuliijiigis  paginis  augeaniur.  Odi  parci  noniam  \cr- 
boruin  boiioriiiu.  Scribeudi  quip,ie  brevilas,  mag  s 
faslidio,  i|uam  ofliiio  proxinia  esi.  i\olu  lincras  de 
tuiiimo  ore  s:illanics.  Ill.is  pcio  ,  qiix  araseere 
liCsCiunl;  qux  cx  iuliino  pecturis  fonic  proniuiiiur. 
Mciiiiui  brcvilatem  S|iarlanain  lautli  qiioiulam  fuisse. 


,-uiii  miinianurus  etsemeris.  Quin  airipisstyluin, no< 
strxque  in  le  affeetioni  honorem  mutuuin  facis?  Ni>i 
inavis  a-ictonlulem  poni  licis  cvpcriri.  Mulla  noliis 
in  collegio  deliberanda  siinl.  Quis  tibi  has  iuducias 
publici  muiieriv  dedil?  Seulies  jus  saccrdolis  ,  nisi 
implcveris  jus  anuci.  Vaie. 

EPIST.  XLVIII. 

SYMJIACUIS    ACOBIO   I'1'..fTHl. 

Dii  lioni,  quain  nihil  bomini  iiiiiim  aique  cxplora- 
iiiui  est!  Cerle  lcvaudi  animi  causa  Uaias  cocw.-c- 
latis.  Quis  oculus  lasciuavil  dc-liuatain  quielciu  ? 
1'aiilina  ergu  eura  cominunis  exlreinuin  salulis  »C- 
Cussaral.   An  vesle.r  pro  il  a  lanius  cst  iueius  ,   ut 


bcd  cgo   iccum  Koniauis  legibus  ago,  el  si  tta  vis, 

...  .,  ......  ...  »i  oiiinc   rjiis   iiicoiuniuduni    pencnli  insiar  liabea  ur? 

Allicts  :  (|Uibus  lanlum  decus  a  facumlia  lu.t,  ut  unl.i  ".,.,,,  .   ,:„ 

vidcaulur  Laiuiies  uieiu  collaliouis  in  ilitcrsum  slu 


dia  itcsiiuasse.  Velleui  plura;sed  luo  mo.lo  compuii- 
gendus  cs.  Siiuiil  cautioesl,  ne  ic  sermo  inulttu 
tillcndat.  Itisliiuio  igiiur  meo  c.ilccin  pouo,  dum  iuo 
p.ieu.  Qua  ci  re  intelligis,  co  le  invi.lix  ei  condi- 
lionis  adducluin,  quasi  a  me  pauca  scnbi  velis,  nisi 
ini.lia  re-»cii|.seiis.  Vale. 

EPIST.  XLVI. 

SYMMACHUS    AOHIU    IR.l.TlM. 

1'olui  fucerc  scripta  compeiidii,  cum  libi  germuuiis 
meus  vcrbis  >uis  uberius  saiislariurus  videraiur, 
qtiaiu  cgo  m  -is  liticris.  Sed  iu  uiujore  lucru  ollicia 
buueslSi  ipiam  ulia  mulia  jtonenda  si.nl.  RrgO  iKqoc 


Quid.|uid   hor esl ,  spcitari   animo   licei ,  qua» 

ajiuiiiiias  ilicrum,  quas  nociium  vigilias  dmcriii.. 
Sic  nuti  siimus,  ul  sa-pius  adversa  fun^amur.  Fugiuul 
volupialcs,  cl  buux  cujusiue  rei  lam  brevis  usus , 
<jiia.ii  lcvi.  scnsiis  cst.  Verum  bxc  pbilosopboruiu  di- 
spul.iliouibus  reliuquanlur.  Muuc  liabilum  Ixiiurem 
mcnlilius  suudeamus,  qiiundo  Paulinx  uoslrx  vale- 
tttdimm  rursus  locavii  in  s -l.do  pax  deoruiu.  Vale. 

EPIST.  XLIX. 

SYMUACUCS    ACONIO    1IHHH 

Qu;vris  lit  nvis  ad  bonuin  roiiitintne  gcn  li  S,  quid 
snper  rcbus  anxiis  vero  proximum  iiuniietur.  Ceriis 
i  id.cilnis  -cciuida  caciioviuiiis.    DckluC  mulli  siteulii 


105 


EPISTOLARUM  LIBER  I. 


1G6 


suspicio  sollicilis  rumoribus  locum  fecii.  Sed   inibi  A  pra-semi*  lux  copia.  rSnnr  icsiimonin  epMnlx  lua. 

opinionum  tatiuui,  quje  sinc  auctore  prodwil ,  ihiILi 

tur.aio  esi.   Iinpciidio  augor  auimi  quod  saciificiis 

inuliiplinlmi ,  ci  per  singulas  polesiaies  SJpc  rupe- 

lilis     nee  ilmii  publico  iiiiiiiiiie  Spoietintim  piaiur 

ostciiluin.    Nam  ei  Joveni  vil  propiiiavil  ociava  ina- 

claiio,  ei  Forluuac  Publicx  muliijugis  husiiis  nei|uid- 

quain  undecimus  lionor  faclns  esi.  Quo  loci  siiuus , 

inielligis.  Nunc  senteniia  c-t,  iu  ccetiun  vocare  col- 

lcgat.  Curalw  fccijit ,  si  quid  renicdia  divina  promo- 

venui.  Vale. 

EPIST.  L. 

Mimfjii)  Acniuo  rnjsTEiT. 

Egn  qiiidciu  serurus  aiuicitix  xqui  boiuque  f.icio, 

si  (]ui«l  in  n.eali  airanle  pecialur.  Scd  luus  inores. 


liuimur  :  lunc  adjinnciito  favuiia  uteiuur.  vaie. 
EPIST.  Llil. 

blUMACUUS    AGOIUO    i-ll£Tt:XT. 

Oiiu  et  venaiibus  gloriare.  Est  hxc  quidem  jucunda 
jactatio,  sed  ludo  magis  a  le  prolaia  ,  quam  serio. 
Naiu  remissa  lempora  et  ali  negotiis  pulilicis  fcriata, 
lilnis  vcleriiin  ruminandis  libentcr  cxpendis.  Aliis 
igitur  ilabis  verba,  qni  le  congressu  pr  moic  nou  110- 
vcrunt.  E^oacius,  quos  pernoi  et  perdius  tibi  curai 
babcs,  lum  quoiidiaua  iiigcnii  tui  pabula  de  liltcra- 
rmii,  quas  iiulu  uilnii  ,  sapore  conjecto.  Nisi  forte  iu 
sylvis  Apiilliiiciu  conlinuaiis,  ut  illc  pastor  >Icsio>iius, 
quciii  poelica  lauro  Caiiioeualis  familia  coruiiavit. 
N.iui  miile  ust  b.cc  in  episiolis  lu  s  seusuum  novxtas, 


quibus  nibil  dcsii  aJ  liulem,  decet  officii  neg  ige.l-  D  ver(jor|im  relll8teIj  si  anlum  nildo,a  reia,  ve!  j.en 


tia.  Qncri  nie  opinaris,  quud  nibil  scnbas  :  cl  refellere 
nieiidacium  paras  ,  qnia  le  aliquid  scripsisso  uiciiii- 
nisli.  Eg«  veio  iiiiHiuiiiiii  aniiiii  angercr,  si  taceres, 
prout  lioc  cst ,  quod  imbi  ci  pairi  unas  al.jue  eas 
oppido  brcves  liueras  detulisti.  Ita  libi  amlio  digni 
tingulis  paginis  non  videuuur?  Tui,  inquies,  bonoris 
iuicrfuit,  oi  jungcris  pueiiii.  Alia  sunl,  qux  cuui 
iiio  noliis  vel  coimiiuiiia  opto,  vel  paria.  Amor  mihi 
rneii  nomine  defcratur.  Alistine  igitur  epistolis  ,  qnx 
sont  inslar  cdicti.  Facessal  ouiiie  faslidiuin  ,  ex  quo 
iiascitur  cura  compciidii.  Sed  longiim  de  his  loqui 
cauiio  csi ,  ne  tibi  molestior  ih  prolititas  querelx 
nostrx,  qnain  milii  brcvitas  epi  lol.c  tux.  Quod  su- 
pereft,  deos  ijuirso,  ut  nos  plcniis  gaudii  quain  pri- 
muni  revisas.  Eacile  crii,  ftngu-tiam  scriptirum  tuo-  C 
rum  multiloquiu  rcpensaie.  Vale. 

EPIST.  Ll. 

EYUMACIIUS   ACOILIO   WlATiXT. 

Salncramus  in  citcrnis  adbuc  inorari;  scd  la- 
bantis  patrix  nuntius  deslinata  mutavit ;  cum  milii  in 
omuibus  malis  decolor  viderelur  securiias  niea.  Ad 
lioc  sacri  noiitificalis  adininislratio  curam  de  me  cl 
oTicium  staii  mensis  eiigil.  Meque  enim  fert  aniuius 
in  tsnta  sacerdotum  negligentia  suflicerc  collcgain. 
Kuerit  ha?c  olim  simplex  divinx  rei  delegatio,  Nunc 
aris  dccsse  Itomano*  genu^  est  anibicnili.  Vos  Eiru- 
ria  quoiisque  relinubii?  J.un  quenmur  esse  aliqiiid, 
quod  tamliii  civibus  prxfcra  ur.  Sit  licet  iuns  sla- 


nariiiu  forundiiie-,  et  sagares  canes,  omnemque  rem 

vciialitain    inclioriiiii  olilitus  affeclas  ?  Quarc  ciim 

scribis,  nicmciiio  f  icundix  iu:e  moduiu  ponerc.  Ru- 

stica  sint  et  inculta,  qiw  loqueris,  ut  vciiatoi'  c»se 

cicdari*.  Valu. 

LPIST.  LIV. 

simiAcuiis  Auoitio  rn  1'ti.xt. 

Mccstilix  nie.u  solatium  grandi  Iribuisti.  Nam  ul 
diidum  libi  laina  fccit  indicium,  Iratris  obitu  vune- 
latus,  continuo  animi  dolore  discrucior.  Non  ino- 
diocrc  tanicn  inler  jir.rsuntes  curas  lcvamen  acccpi , 
quod  tc  comperi  sccunduin  comniii  iia  optaii  salvere. 
Superest,  ut  istiusmodi  officiis  frequcntem  opcram 
digncris  impendere;  qux  pcrspicis  mcdicinain  quaiu- 
dam  inforluiiii  et  mceroris  afferrc.  Valc. 

EPIST.  LV. 

SIUMACIllS    ACORIO   PilATEIT 

Sco  gerniani  aiiions  esse  quoj  suades.  Sed  rceon- 
ciliatio  ciiin  requiril  auciorem,  qncm  habuii  iiijusia 
dissensio  priucipein  :  nc  noiam  mcnrsse  videaiur, 
qui  abjuratas  amicitias,  qunsi  nihil  passus,  aflectat. 
Quare  obljtam  concordiam  non  refiilo.  Seqocsira  a 
consideratione  fortunx,  rcdeat  ingratiam,  qui  movil 
offeusam.  Tibi  pro  nosira  amicitia  satis  gratnlor, 
cujiis  lalior  saluii  publicx  commoduliil  :  de  quo  i  i- 
leriin  |iarcius  loquar.  Ites  enini,  qux  s<i  onmcs  perti- 
nct,  imii  ;u  iin  ii.io  testc  Conlciild  c-t  :  el  milii  ma. 
giiopcie  c  nivenil,  ita  n.em.ins-e  gluria:  lux,  ue  ve- 


ius  iniiior,  non  notesi  benc  defiui  otio,  qui  suis  a  i-  1>  rccundias  oblitus  eiist  mer.  Vale. 


s  utibus  iiiuct.  \alc. 

EPIST.  Lll. 

HVVSvCHCS    ACOniO   IMI/ETEIT. 

Oraiionem  iiieaui  tibi  csse  complacitam,  nihlo  se- 
quius  g.iuJeo,  quam  quod  eam  secunda  exisllmatioiu: 
|iars  tnelior  humani  gcneris  seuatus  audivii.  Adjccisii 
sacramenti  pondus;  et  iu  bona  vcrba  jurasti  :  ut  qui 
scircs  iu  suspicionem  gratix  venirc  amantium  judi- 
caia.  N.nnub,  «cria  cstamicitia,  ibi  (iJes  landis  iu- 
certior.  E  go  sccurus  examiuis  tui  nihil  maror  scn- 
liitias  txtcrorum.  Qmd  si  aJfuis-es  lam  bouaj 
1  oluntntis  audilor,  uae  c;;o  digilo,  ul  aiunt,  supeia 
convcxa  (c  igis-em.  Tri:  ulias  foilasse  nobi=  o;itaiinr 


EPIST.  LVI. 

SVMMACtltS    1'liOBO. 

Ei  lilii  puldicis  negotiis  occupato,  breves  lilterx  de* 
munt  fastidium  lcctionis.etmci oflicii  a  siduilas,  quid- 
qu  d  scribendum  \  ideatur,  eihausii.  Mcrilosaluiatione 
libata,  fiug'  cp  stolain  uecessario  -tringi  compeudio. 
Alia  esi  cnim  protestatio  amoris,  alia  lingua-  oslen- 
tatio  "  atque ideo antiquior  mihi  fuilubsciiuciidinpera, 
i|ii.nii  loquendi.  Copiosi  vidcbimur,  si  abuude  scduii 
'iidiceiuur.  Vale. 

EPIST.  LYII. 
suiinins  rnuiio. 

In  prxseiitiaquant  in  salii  visiim  csl  aunciiix  mn- 


!67  0    AlltFLII  SY.MMACMI 

neranda,  eum  tuas  oeeupattones,  tum  fettiuationcin  a. 
labellaril  conlemplatui  ,  etbiheo.  Aiias  milil  et  u>us 
vem  r,  etcura  nuii  deerit  eplsiolB longiorit.  Huniudo 
optati  rortuaenl,  Mlutera  Keip.  In  rolitlo  loccoll  Tum 
voluntas  proraplior  srll,  el  :*«i  scribenda,  qua  liben- 
1. 1  sccipiis ;  ei  sd  lcgenda  ,  qux  snimu  vacutte  re- 
■eripterii.  Vule. 

ei-ist.  i.viii. 


>  ..-■ 


BYMMACUUS  muuo. 

Sii  libi  aniinus  aequus,  et  paiiens  muneris  imperali. 
Sx*pc  usu  venil ,  ut  in  secundos  laborcs  virtus  pro- 
baia  reparetur.  Qnid?  lui?  libenter  C.  Atiliu  faciura 
|nii:is:  quoj  lascibus  aratra  muiavil ,  ei  in  medio 
teuienli*  opere  anhelos  boves  siaiuii  ruslicus?  Quis- 
quis  bon.e  frugis  est,  iu  publicum  commodmn  vindi- 
ratur.  Poue  illas  inlerim  cogitaliones  feiicis  oiii  lui. 
Q.iaiii  bene  urbana  upera  novis  fastigiis  exciiabam  ! 
Uui  sgernosler!  vel  ille  auiumno  omuis  copije  ferax, 
vel  ille  liieme  apricus!  Aut  qui  vere  anni  primas 
rosas  lliiiuo  exuit,  aul  i|ui  sul>  SSlivo  sole  de  neuiore 
et  fuuie  urigeacil?  SeJ  quid  a  proposiio  exodi  ?  Uum 
Hiedicinaiu  facio  quereiis  tuis ,  uhro  desiderands 
suggessi.  Esio,  ut  es,  curarum  omnium  tolerans,  «t 
debiiam  operam  sohe  priucipibus,  qui  raiiouem  ma- 
gis  uieiiii  lui,  quam  voluntatis  liabueruui.  Vale. 

trisr.  LiX. 

SIMMACIIOS    1'UOUO. 

Mones  araicilix  bouuui  scrijitis  frequcnlibus  exco- 


EHST.  LXI. 
tnuucHua  inoso. 

Ais  le  niuliijiigis  necessilalibui  impedirl ,  qunnii- 
nns  gntvller  auiiciirum  carissnnos  ailoquaris.  Notx 
rei  cessei  asserii».  Nam  ct  qui  procul  absumus,  curas 
sc  vigilias  luas  conimuiils  patria  copiis  el  latietaie 
seniunus.  Mutasii  igilur  oflicium,  non  uegaMi.  Anti- 
quior  eiiiin  tibiluit,  ut  csse  dcbuit ,  salus  riviuin, 
quam  saluiaiio.  [Suuc  sane el desideramus  etenpo- 
scimus  luas  liueras  ,  largiler  congesia  fruge  iu  pro- 
.tiiiix  liiemis  iinpendium  :  quanquam  scio  ncciliun 
tibi  iianc  partem  nimis  lutam  vjilcri.  Munquarn  enim 
eslsecurus  anior  pauias ;  ei  quamvis  magna  remedia 
conquirat,  semper  illud  pulat  immiiiere  quod  liuiuii. 
Valc. 

El-IST.  LXH. 
ITinucHOS  cr.LsiNo  ticiano  fratiii. 

Bihub  spei  plenus ,  poslquam  mibi  adventus  vesiri 
fecislis  indicium,  calcar  quodJam  suppingo  prope- 
raniibus;  et  in  eani  rem  luum  muiiiis  imploro  ,  ul 
pareuium  studia  horlaior  acceleres.  Slabii  apud  me 
inemoria  beneficii  tui ,  ncc  un  |uam  lacita  erit ;  si 
ii airum  delegata  curaveris.  Vale. 

EPIST.  LXIH. 

SYUMACHUS    CELSINO    TICIANO    FRATRl. 

Longum  ioquanlur  pro  incognilis  aul  alienis  verbc 
facturi.  Mihi  baec  opera  desiuenda  est,  cum  liileras 
nostras  Saturus  frater  communis  accipiat  ,  quas  non 
coiiinieiidalioiii  ejus   prxslili ,  sed  uostra  circa  vos 


laiuus.  1'l.icet  hortaiio  invilalrix  reiigiouis.  Et ,  ut  -,  aiuore  tactas  emisi.  Vale. 


verura  fatear,  dccus  mibi  esi  ba-c  tua  voluntas; 

amor  einin  maximi  plus  requiril.  Sed  quod  ais,  me 
potius,  qui  sim  vacuus  pnblica:  rei,  isliusmodi  \igi- 
liam  debere  sorliri,  aei|uum  esse  disseniio.  Jam  pri- 
muiii  quud  homu  hceniis  olii  scrutari  vices  com- 
nieaiiliuin  iiuii  laburo  :  tuus  lionor  vecturam  hlleris 
uisi  iuveuit,  facit.  Debinc  quud  mibi  iners  desueiudo 
oblimat iugeuiuin.  Tibi  impigro  jamdiu  negoiii  le\a- 
lur  usus  iuquendi.  Ergu  quu  lu  ad  scribendum  niaj..r 
copia,  huc  egu  diguior  venia  rantalis.  Salisne  videor 
lns  causis  mumius  111  posterum?  Ueuiineris  volo, 
quidquid  a  me  seimuiiis  acceperis  .  obsequii  esse, 
iion  oui.  Vale. 

EPIST.  IX. 

SYUllACHUS  PKUUO. 

Scio  te  non  fortuiiaruiu  habere  dilecium,  sed  me- 
riiornm.  Kumanus  faunliaris  meus  aulicis  ctiani  nunc 
paret  ofliciis  ,  utpoie  sairi  adulinisler  ararii.  Sed  in- 
striiinenia  probitatis  sub  u-u  bonoris  excoluil.  (luare 
digniias  illa  cst  prumiscua  cum  plurimis,  boneiias 
a-qiia  ciiui  paueis.  yuod  eo  memorandum  pmavj,  dI 
a  le  quuque  pro  ralioue  vila',  nun  progradu  111  liiiaj 
cense.iiui .    Fac  periculuiu  m.iximis  m  liegutiil ;  fac 

in  seriis  remissiive.  Keperies  hoiuinii  icctam  Qdt 

patenieui  religionem,  prudeiniam  liberam,  verecun- 
ili.nii  liberalem.  Cui  e^o  propterea  lactum  volo,  ul 
mai  letliuionii  liJe*  clareat ,  el  ubi  auucii',  limau- 
probiUU)  aci.cd.il.  Vale. 


EPIST.  LXIV. 

SYMMACUUS  CELSINO   TICIANO  FRATRI. 

Commendari  a  me  episcopum  iorie  mireris.  Causa 
islud,  nou  secta  persuasit.  Nam  Clemens  boui  viri 
luncius  ofliciuin,  C.vsareuin,  qu.e  illi  palria  esl,  con- 
ciliala  maximorum  principum  pace ,  luiatus  est. 
Fando  acceperas  ,  rebellione  barbanca  quot  aun, 
quolargenli  privali  aut  publici  sacn  ei  protain,  Mau- 
nlanije  luil  dnepUune  iiosnum  laiicinaium.  Exnit  ea 
lcinpesutc,  ul  eaain  fisei  depositum  tieili  jure  upe- 
retur  :  quod  a  summaiibns  civitaUs,  quos  rebquos 
fuga  feceral,  jus  ;erarii  reposcebal.  Misera  el  acerua 
couditio  ,  uisi  tnsliiia  teiuporum  Ucmei.t  s  curain 
DUOVissei;  queiu  ego  uon  minus  iaiu;e  saecu  i,  quam 
I)  civium  becunl.iti  couiiuudasse  dixemn.  (juid  tiiim 
prxter  invidiaffl  rcferret  aeranum  ,  si  opes  ab  inopi 
cuna  poscerentur?  llabes  ordmem  ici.  Quod  resial 
eiulcre,  ul  lui  aspiralio  vela  lacial  iinpeiralis.  Vale. 
EPIST.  LXV. 

iniHACHDS  Ckl.SI.SU  TICIA.NO  FRATRI. 

Scire  postulas  ,  quid  de  lacessemibos  »e:.iiainns. 
ISolu  cuusilniiii  succeusenlis  uspvctes.  Neqiia  m  ejus 
noxam  labores ,  quem  vides  abuii.l.ne  peiulis.  Ipse 
causas  d.bu,  quas  nun  videans  opl.sse.  Sed  de  ulu 
salis  babeo  d.ctum.  Vemam  quu  u  c  duui  al!e<  lio. 
Iiiiiiiaue  quaulum  a  liueris  desiiieiii,  neqne  HMtuiua, 
ue  vos  raiiune  silenni  murdeamu»,  yu,d  hiew  u- 
eiot,  qu.e  lcira  ei  iiun  uiurabilui  cuuiuiealuj  I  C.bi 


16» 


EPISTOI.ARUU  UliER  I. 


)70 


Ute  ves  n  oilicii  neeessitaiem  ,  nosir.e  sollieitudinis  A  minae  judicum  prasidio  fulcianlur.  Inteiligis  cas  e>3<! 
virem  ,  eamquc  arripiie  diligentiam  ,  quam  de  nobis 
mutuu  fljgilalis.  V.ilc. 

KPIST.  LXVI. 

SVMMICIIUS   CELSl.V)  TICIANO  FRATRI. 

Cclasios,  cui  facluin  volu,  imperialis  doinus  curam 
loepil ,  quod  itegnlium  ei  alii|iiid  dignilatis  altulil, 
eisi  plus  habel  lionoris  in  inoribus.  Medicinain  cum 
primis  noslrx  xtatis  exercuit.  Inde  est  illi  via  facta 
meritoruin.  Nam  summaies  aulx  ,  quibus  juvjnda 
s.iluie  profueiat,  tcstes  potius  habttit,  quam  paironos. 
Absil,  ut  libi  veniat  usus  arlis  ejus,  cum  caeieia  lio- 
iicstamcnla  sanctissiini  viri  possmt  pro  illo  fcrrc  luf- 
fngium.  Ergo  aiua  Gelasium  ,  milii  jainduiliiin  pl.i- 
cituni,  tibi  me  spniidenle  placiturum.  Vale. 

EPIST.  LXVH. 

SYUUACIILS  CELSINO  TICIA.NO  FRATRI. 

Cnniniendareni  libi  Anysium  ,  laudabilem  virum, 
liisi  iii  rneam  amiciiiam  le  auciore  venissei.  Quando 
igilur  uibil  isl ,  quod  illi  mcus  sermo  concilici ,  be- 
ueficii  loco  babeo  ,  si  iu  eum  sancti  animi  lui  gbstat 
aflVciio.  Nam  ubi  imoris  rudimenla  prxvcnta  suni ; 
s  cundx  gratix  locus  est ,  ul  augmenta  poscatilur- 
Vale. 

EPIST.  LXVIIl 

SYUUACIIUS  CELSINO  TICIANO  FRATRI. 

Rufus  pontilicalis  Arcarius  prosequiiur  apud  te 
mandala  collegii,  cui  prae  cateris  retinemii  Vaganen- 
sis  salius  cura  legata  est.  Elfice,  oro  ic.  ut  divinitus 


personas ,  qu  bus  b.cc  gratia  tnagis  ex  suo  nieritn, 
qnam  ex  meis  litleris  debeatur.  Nec  mireris  ,  i|i«os 
super  ea  rescribere  noluisse,  eum  reverenlia  inei  fe- 
cerit,  ul  iiostni  suffragio  potius  uiereniur.  Vale. 

EIIST.  LXXI. 

SSMMACUUS    CELSINO    TICIANO    FRATRI. 

Cxeilianum  virum  honcsium  ,  Laurenlium  Lavi- 
narium  defensorem  susccpium  commendat  oflicinm. 
Cui  si  nihil  concilialionis  caetera  viix  honcstimenta 
prxslarent ,  inlerventus  meus  gratiam  tuam  deberii 
acquirere.  Ama  ergo  hominem  placiium  mihi,  ei  rc- 
Iigiose  civitaiis  commudis  obseqiicntcui.  Amoris  au- 
tem  lui  sumemus  indiciom  ,  si  eos  quibus  negoiiuiii 
jj  familiare  m.ind.ivit,  adjuveris.  Vale. 

EPIST.    LXXH. 

SYMHACHUS  CELSINO   TICIANO  FltATRI. 

Amicorum  desideriis  operam  non  ncgamus,  duni 
justa  credinius  ,  qnae  petnniur  :  ul  nunc  mihi  usu 
venit ,  qui  Rassum  opiimis  viris  romplacitum ,  non 
putavi  suITragio  doserendum.  Salva  igilur  niea  exi- 
sliinaiione,  qui  bonis  ciedidi  ,  merilnm  tibi  lioniinis 
dies  longior  indicabii.  Uibi  satis  est ,  si  illi  primui 
a  litus  spcin  de.lerit  pleniurem.  Vale. 

EPIST.  LXXIII. 

SYMMACIILS    CLLSIXO   T1CIAN0    FRATRI. 

Quando  cam  dii  poicMatcm  lili  dederunt,  ut  ami- 


videatur  oblatum  lui  honoris  aunlium  ,  et  uliiusque  C  ris   ac   necessariis  meis  usui  esse  possis  ;    conlida 


sacerdotii  te  anlistitcm  recordare.  Quid.|uid  publicus 
vigor,  ant  privala  poscit  induslria,  oralus  exsequere. 
Multum  in  gratiam  luani  pubJica  utilitas  promovebil. 

Ilabes  summain  pelilionis   n Singula  aulem  tibi 

vel  commonitorii  series  indicabit ,  vel  Rufus  expe- 
diel;  cui  maturum  prxsiabis  effectuni,  ut  sequestra- 
lum  paulisper  officium  regressiis  arripiat.  Vale. 
EPIST.  LXIX. 

SYMMACULS  CELSINO  TICIANO  FRATni. 

Potuit  fiater  inens  Acuiiauus  suo  nomine ,  quod 
poscit,  adipisci,  ut  qui  sii  non  minus  libi,  quam  mibi 
familiaiis.  Sed  inlerfuii  nflicii  mei,  ui  ei  Yoluntarium 


Romano  opiimo  viro,  ipio  cum  mihi  jam  diu  familia- 
ritas  est,  iu  luo  prxsidio  paratam  bnnx  spci  copiam. 
Duabus  cnun  coinmendationibus,  quarinn  tibi  antiqua 
cura  esi ,  adjuvalur ,  mei  tesiimonii  prxrogaiiva  ,  el 
sui  meriti  conscientia.  Nam  sednlo  audeo  judicare, 
dLnum  esse,  quem  pensi  babeas,  et,  ne  longnin  lo- 
quar,  cujus  an.icitia  mm  graveris.  Spectata  mihi  est 
in  eo  qnies  animi,  oflicii  diligenlia.  Nemo  in  amicos 
liile  utitur  prompiiore.  IIxc  ita  esse  ,  si  quid  mihi 
trilmis,  velim  credas.  Si  hxrei  anniius,  honor  exa- 
minr-s.  Vale. 

EPIST.  LXXIV. 

SVJISIACIILS    ACORIO   l'R.€TEXTAT0. 


operam  comniodareiu.  Juv.it  auiem  dtsiderium  illius 

jnsiitia  postulaii.  Nam  germanos  suos ,  Nichasium  el  D      Esl  ali(],lid  '"  «l»erelis  Fasg.i.niaj  filia-  mea\  qw,i 

Rogaiianum  ,  ncgotium  commune  curantes,  vel  ad 


discepiatiouem  Numidici  consulnris  remitli  postulat, 
vcl,  qnod  ei  anliquius  esl ,  tc  poiissimum  coguiiore 
inavull  qimn  primiim  molestia  lilis  absolvi.  Quaresi 
ei  illuis  apud  tc  grande  uioiiienium  esi  ,  el  a  legibus 
rausa  non  discrcpal  ,  el  inierventus  ineus  libram  tui 
lavoris  inclinat;  annili  aquinn  est,  ut  optimo  viro  ex 
senleniia  procedat  opiaium.  Vale. 
EPIST.  LXX. 

SYHMACIIUS   CELSINO  TICIANO   FRATRl. 

Frairum  nosirorum  Romam  atque  Magn  11]  peuio 
jusia  est ,  quam  prosequendam  recci  i ;    iuibus  im- 
peudio  cora?  esi  ,  ut  bomines  F.uiiciae  elaris  imx  fc- 
Tatrol    XVIII. 


mihi  cx  volo  faleor  accidisse.  Nain  uisi  fuluras  sibi 
usui  btieras  poposci^set ,  ad  scribendum  defnisset 
occasio.  Pra-libo  igilur  saliitaiionem  ,  qux  meiim 
speclat  oflicium.  Reliqua  pars  paginse  ad  causam  cla- 
rissini  e  reminx  perlinebit  ,  qu.c  sibi  ab  bominibus 
liiis  n.scio  qu-d  agrnn  m  creplum  dellcl.  Id  ego  lo<i 
ct  nnriti  tui  conscius  ,  servili  ausii  clam  le  npinor 
adiiii.-siiin  ;  aique  ideo  li  i;e  ineat  coir.  ctionis  facili 
laiem  SiiOpondi ,  si  ad  le  familiaris  conquesiio  genus 
injurix  perlulisset.  Qux-so  igiiur  lemeratx  posses- 
sionis  statum  jtiboas  reformari,  Si  quid  autpm  con- 
iroversix  est  ,  in  pignoris  nostri  difleratur  prxsen- 
tiam  ,  qua;  secura  jasiiiix  tu.e  rccuait  alios  cognito» 
res.  Valc. 

6 


m  y.  ai  rf.i.iu 

KPKT.  LXXV. 

SIMNACUUS    ■MKUO, 

Qtiolies  viris  roilnii:  nniis  (cstimonia  deferuninr, 
Jocot  o|icram  vcrbormn  l-cere  r.ompeudii,  quis  ui- 
liil  iicgoiium  cst  i.Mmi-  c.ognilis  imniorari.  ProCc- 
sario  uosii  oiunia  Ijccre,  qou)  probuntur.  liunc  ul 
pensi  liabeas,  spcrare  magis  dcbeo,  quam  rogare.  Si 
quid  uliia  eipelis,  iu  altas  liucras  lonfeieiiius.  Nunc 
■nilii  mohiloqida  tempcrandum  est,  cum  saiisfjcium 
GUO  vidt-aiur,  el  iilms  volunlali,  ci  luo  lionori,  ei 
imo  niuucri.  Va!c. 

KPIST.  LXXVI. 

'i»muii  s  HtSllBIO. 

Naiura  rcrum  est,  ut  qui  balbuliuiil,  plus  loquan- 
lur ;  affcctant  euim  copiaui  pudore  defecius.  Hoc 
c\ciu|  liini  iu  111«  expetii,  cui  niagna  scribcndi  iui- 
palicutia  esl,  ruin  desi)  oraiio.  Duobus  igilur  pari- 
ler  couiiiicaiuitiu;,  nmi  puiavi  oflicio  convcnire,  ui 
tini-  littiris  gemiiia  expcdirolitr  oceasio.  Eril  super 
hoe  jitdicatio  lua,  garrulusne  jusiius  dior,  an  scdu- 
luv  Vale. 

I  PIST.  LXXVH 

SVUUtCIIUS    IIESfElllO. 

Amicorum  orata  curare  bowe  frngis  ofli  ium  esl , 
pra-cipue  si  non  refragetur  BqtnUi  poslulalis,  Quor- 
suin  spectet  Itoc  anleloquium  brcviter  evplirabo. 
Saoiinaiiuui  clarisbiirtiim  virum  ila  maginliro,  ul 
riuos  maxiiue  cafo-  Iluic  per  impressionen)  uequa- 
quam  palior  fratris  sui  libcris  luiela;  mtinus  imponi. 
Duobus  enitn  privilegiis  amolitur  injuriam,  maluri- 
i.iie  aevi,  et  numerc  liliorum.  Ea  rcs  publicts  siguaia 
iiionumentis,  uecdum  a  pmposiia  obstiuatione  d.-du- 
cil  pervicacem  pel  lionem.  Nunc  quia  sccundan<e 
forluua  in  re  luijus  negolit  spes  recumbil;  qoa-so  ut  ei 
viriule,  qua  celsus  es,  laclum  volls;  cni  vel  in  meam 
graiiatn  prxsiandiis  cst  favor,  vcl  ad  tuam  gloriam 
juris  prxrngaliva  seivanJa  est.  Valc. 

EPIST.  LXXVIII. 

SYIIL  \('.l!l'S    UESIEKIO. 

I  tius  adbuc  superas  ex  summali  us  lilt  raruin  , 
ini  probari  or  >tioiieui  meani  laud  s  avarus  optar.in. 
Ites  c  cidit  ex  voio :  uior  tesic,  ipin  voto.  J.mi  mibi 
eoarit  i  adnlcsceniis  voce  clam  ndiim  esl  :  Quis  me 
hoj  e  (QTlmnlior,  reuutlalitque  aii:0  yleuioi  '  Nisi 
forie  amor  mci  si-lum  liitim  eocgil  iu  gratian/.  Fil 
cniOl  sape,  ul  judicii  s.veritaleui  f  angal  aflelio,  i| 
amicorwin  facta  (lirlaque  ca  iudulgentia  cciiscjiiuis, 
(|tta  plcrumque  s  nguli  ctiam  vitia  no.ira  diligimus. 
Scd  Imbc  OieriiO  dicercntur,  ni  lecum  (accret  exisii- 
n.aiio  0|itimaiiuni,  quibus  scimo  nosier  audiius  csi : 
|non  quo  seuiuuiia  iuju  ex  aliorum  conscnsu  quxra- 
lur  aul  loritafc ;  sed  quia  uon  |ialcl  suspicioiiilius  judi- 
c.itum,  a  qu  '  nouio  di»aeniit.  Videru  tasttaw,  ulrusu 
lides  iii. i  iii  aiuor  illas  lillcras  scripscril.  Milu  iu 
jlleiiiua  COildilioiM  ttque  suinintis  lionoi  :  siru  ila 
ningniOce  >'«■  me  judicaa,  ui  gratiAeatui  videaris  teu 
lll  'smei  diligens,  ul  si-qu  us  judicarc  nou  p,'s>,. 
Valo. 


m 


3  SYMMACItPS. 

A  EPlST.  I  XXIV. 

ivujucsnii  iii  rsiuo, 

Prxsumplum  aut  rouipertuin  lcncs,  qiianla  sil  mibi 
lue  laudis  auliqnllM.  Ea  propler  uiltil  fleri  paiiur, 
quod  aciuuin  luoruni  graliam  dcvenustct.  Priscianus 
fraier  inctis,  cuin  piiiuis  plulnsop1  otum  lilieratuia 
cl  lioneslaie  ccnsendus,  senatu  auclore  salarii  ciuo- 
lumcnia  conseiuitur.  Super  ejus  annonis  diciiur 
orta  duliilatio.  Cui  si  itiliil  compcndii  nptimaiitim  vo- 
luntis  ame  iribuisset;  eruditio  lua  fruclmn  ferrc  de- 
berel.  Scis  cnim  b^n.is  arlcs  lionorc  nulriri,  aiqnc 
boc  spet  imcn  e  se  floremis  r«  ipubl  tx,  ui  diroipli- 
iiarum  professoribus  prxmia  opulenia  pendactur. 
Quxso  igiur,  ne  Itac  iuq^ieludiuc,  anl  illius  miiiua 
tur  iittlitas,  aut  auiplissimo  ordmi  ccnseudi  aucloii- 
I)  las  derogetur.  Interesl  fam.c  el  gloi  iae  luac,  ul  confir 
maiuli  magis  quam  uegandi  coinmodi  causa,  de  pln- 
losopbi  salariodubitasse  viilcaris.  Vale. 

EPIST.  LXXX. 

simiuiics  iiisi  ibio. 
En  tibi  secundas  lilicras  meas,  el  adliuc  vicissi. 
tudo  prioi  itms  delieiur.  Dices  viandi  negolio  inpe- 
dilam  diu  opcram  scripiionis,  el  alia  for»an  mulia 
causabere.  Lgo  pro  uii  autore  lianc  veniam  tinn  gra- 
vabur.  Sed  endcin  amore  posiulo,  ut  cum crit  olum, 
mora  neccssarii  sileniii  oflicio  vulunlario  supp'eatur. 
Vale. 

EPisr.  LXXXI. 

SYMMlCHllS  UESfEDIO. 

Vilalianum  clarissimuni  virum  mei  poiiui  oflicii 
C  gratia,  quam  iu  adjnmeuium  suum  credo  littern 
poposcisse.  N.iui  cinii  ipsi  ad  promerenduui  lutun 
ainorem  uihil  ultra  possit  accedere ;  id  lanluin  vtdo- 
lur  eg'sse,  ul  mibi  ex  uiuiercconciliatio  lui  uberinr 
pruvenirei.  Cape  igitur  delibaiam  cursim  saluutio- 
nem  :  cui  si  facundia  iargiore  responderis,  iu  exeiu- 
plum  copije  ingenii  inei  maciem  provocabis.  Vale. 

EPIST.  LXXXII. 

SYMUACBUS  utsrtr.io. 

Sum  quidem  siientii  lui  v.-bemen  cr  impaiiens, 
quod  genus  qucrclac  amant  bus  familiare  est.  Scd 
proximis  litteris  luis  desiderium  meum  expletum  rsse 
conliieor.  Iiaque  babeo  gratiam ,  multoijue  opcrc  le 
obsecro,  scripioni  frequcnicr  indulgeas.  ll.vc  enim 
j)  sola  officia  nullum  faciuui  de  assidui  a  e  fasiidium. 
Vale. 

EPIST.  LXXXIII. 

SYUtlACHCS   UlSPLlllO. 

Ileligioiiis  indicium  est,  quoilhic  tacilumiiaiis  in- 
cessis.  Scd  velitn  cred.is,  iiifortunii  luisse,  uon  vu- 
luntalis,  quod  diu  oflicio  scripliunis  abslmui.  Nec 
puin  iguorarc  le,  qualenus  in  nos  forluna  sncvicnl , 
i|ii.r  me  ainanlissiino  atqne  0|ilimo  fralre  privavil. 
IVoiiule,  si  ilies  lougior  s'iisti,n  lanli  doloris  c»ciii<-- 
ril,  familiaribus  lillcii,  solcmnis  cura  pracstabil nr 
\alc. 

KPIST,  i  \\\i\ 

SYXUV    llls    lll  -.1 

Qimtiea  lua  suino  colluqulii,  quivdaiu  auie  ocui  - 


173  EPISTOLARm  LIBEIi  i.  17i 

pnesenU.i>  tuae  miago  versatur :  aintie  ideo  nberio-  A  bi.  qnornm  Hinerra  rancitiior  est,  non  ncgant,  la- 


r-m  eapio  voluplatcm,  quud  ei  Itu  ufiicii.  et  mei 
meriti  seniio  vigcre  nioiiuinenluiii.  Seil  nt  prompiinr 
circa  me  liujus  inuneris  d.ligeniia  perseverei,  etiani 
ipse  curam  deOrendi  sermonis  arripui,  frequenter 
cxpertns,  dileciuro  religiosi  animi  inccnlivo  viclssi- 
ludiuis  provocari.  Yale. 

EPIST.  LXXXV. 

STMMACHIS    IIISPfBIO. 

Tamlem  bonae  valctudiuis  cmnpos,  quac  a  me  huc- 

usque  disscnserat,  nunc  le  societate  commoditaiis 

imperiin,  quem   prxleiitx  solticiludinls  pariicipem 

Ir.ilicre  vitavi  :  ctsi  scio  ne  illo  quidem  lempore,  quo 

oflicium  meiim  rnorbus  inliibebat ,  ab    hajusmodl 

muiiere  lemperaium.   Keslat,  ul  observantiam   vi- 

cissiunline  inunereris.  Ea  nainque  rcs  et  luam  cu-  B 

ram  |  robabit.  ct  refeciioni  mese  adjumenta  sufliciei. 

Vale. 

EPIST.  LXXXVI. 

SYNMACMUB   HKSPIBI0. 

Ilirnin  Uediolani  elisni  nunc  libi  po*ito  paflina 

isla   reddcnda  sil,  in  ainbiguo  colloco.  Peccari  la- 

i*on  in   amiciliaj  iidem  credidi ,  ti  lilitns  tuis  mu- 

luuin   honorein   dettit.ssem.    Nihil   ergo    CMMtaUU 

coimmsi  evcnlui  solemnem  hanc  et  simplic.  m  dkiio- 

nein  salutif ;  qtiae  si  in  manus  veneiit,  far,  oro,  «t 

pervcnisse  liiteras  meas  serroonls  lul  rccurtus  oh- 

i  -11(1.11.  Vale. 

EPIST.  L  XXXVII. 

SVMMACHUS    lltSCKKIO. 

Si  fa.  uliis  ad  serilieiiduin  srepe  suppeteret ,  vo-  q 
lunlas  minqiiam  deesset  oflicio.  Ilujus  rei  evidens 
ccrlumque  documentum  esl,  quod  ubi  primum  amici 
(Oiumunis  lida  affulsil  occasio,  libens  scribeodi  mu- 
niis  arripui.  Inlelleti  eniin  jucundi  es  libi  fnreliile- 
ras,  si  has  tibi  familiarior  labellarHi»  reddidissei;  qui 
non  solum  eplstolam ,  sed  insinuaLioneui  quoqne  ac- 
tuum  meorum  fideJiierexliibebit.  Vale. 

EPIST.  LXXXVIIl. 

SYMMACHUS    llt-"    I.IU 

Nunquam  in  me  parcain,  >  n  luo  aniuio  obse- 
miar.  Novi  quain  sis  sermonis  mei  exoplans.  Pru- 
pierea  decrevi  cum  animo  niliil  supersedere  litleris 
porrigcndis,  nec  exspeclarc  vicis-iludinein,  ne  scri- 
bendi  lardior  fiam.  Sed  nt  ipse  iuetui,  ne  uiihi  foret 


cundiam  (nam  curi.e  magis  quam  caveai  cor.venire. 
At  illi,  quos  colhurnus  allinr  rehit,  ct  striicturariini 
pegmaia  deleclatil,  neque  trisiom  solidilatem,  ncque 
l.iscivi  m  leporem  consona  laude  celebrarunt.  Ilasc 
suui  enim  condimenla  oris  rt  pecioris  tui,  quod  nec 
gravilate  horres,  nec  venusiale  luxnrias;  scd  ralione 
lixus  nc  stabilts  germanos  colores  relms  obducis. 
Nolo  igitur  exspectes  judirmn  nicum,  ne  amore  de- 
linquam.  Quid  varia  ingeula  senserini ,  res  Imimavii. 
Kui»  enim  in  llla  ratione,  quml  nnusquisque  dlllgerct, 
et  pro  ingcnii  sul  qualiute  lsudaret.  Quare  seiinero 
ojepta  felica ,  et  te  in  omnibus  3*mnlare.  Noliis  sd 
testimonium  religionis  salis  est  non  sio  sse  senlcti- 
tiain  caeterorum.  Yale. 

EPIST.  XC. 

SYMUACUUS  AS  roVU. 

Etsl  amore  prscvenior,  ne  aim  circa  te  avarus  of- 
ficii;  nunc  tamcn  libenlius,  quam  Supe  alias  ,  scri- 
bendi  muiius  insislo.  Primo,  quod  abitio  fralris 
nostii  Mani,  quodam  viaiicu  carere  non  dehuii.  Dc- 
hinc,  qucd  lineras  meas  putavi  plusculum  Com- 
mendatiouis  habituras,  sl  tibl  per  eutvi,  quem  sancte 
atque  cfflicte  diligis,  redderenlur.  Fil  enim  pltruni- 
que,  ut  levis  rernm  portitor  festivus  exornet.  Alia 
quoque  de  causa  studli  mci  ardor  Incandoit;  quod 
lerum  suj.er  lalis  viri  laudc  pu>avl  gralulandum,  qui 
e  provincia  saburbana  tanlum  reportat  pubiici  desi 
dorii,  quantum  reliquit  excmpli.  Nou  dicam  dolo, 
iil  pote  subpalpandi  nescius.  Yigei  in  eo  vcna  fra  - 
tertii.  Eoquc  m.igis  lactiimest,  ut  disccssiim  ejns 
impsticnier  feramus,  qui  in  uno  fiui  videhamur  am- 
Imliiis.  Vereor  proielare  testiiuoiiiiim  meum,  ue  ma- 
gis  laudi  ejus  obseciitus  judicer,  quam  pi.li.ri  Nam 
quoruin  mcns  honesla  esl,  corum  linbcc  lla  fruns 
est.  Tu  i'e  paucis  conjlce  plura,  qu.e  nunC  iusinuaro 
non  decuit,  sed  per  alium  tcriberc  non  |  igebit.  Vale. 
EPlST.  XCI. 

SYUMACIIL-S  ASTONIO. 

Dinium  le,  mi  fratir.  silentio  Indulgcfe  mlrabar. 
Ea  res  impendio  augebat  dolorem,  quod  ipse  mininio 
scribeudi  observantiam  neglgebam.  Siiiml  alque  ac- 
ce.i  litteras  luas,  aiiimutn  subiil  laelitia,  nucrela  <le- 
sernii.  Aniicilia  enim  cito  sanatur  officin.  Tuquoquil 
ita  paginam  mell 'cnidiiissiniiorisoMcveras,  utque- 


flagitio.si  taceremjsic  velim  lucaveas,  culpam  dis-Diihct  offensa  lanquam   Lctliajn   poculo   mei-ger.iur 


siimilatx  famili;ir'ualis  accendere.  Quod  te  ciiratiiruin 
liquida  habeo  coniperium;  quia  non  ninns  ingeniuiu 
iiiiiin  quam  nicr.lum  inciim  cogitaus,  ncqueo  tuiaino- 
ii<  esse  difOdcns 

EPIST.  LXXMX. 

MHUACHIS   ASTOMO. 

Non  incognito  quideni  nobs  eloquii  splendoie  ni- 
tuisli ;  .-ed  niagms  rebus  acLOinmudata ,  el  rnnjesiate 
stripti  aplals,  gloiiam,  quam  niagisieriu  antc  quae- 
sisti,  reccns  auxit  nratio.  Nam  praeter  loquendi  plia- 
leras.  qu.bus  le  n.ilura  ditav  t,  simile  quiddam,  pla- 
ii(.(|iie  conveiiiens  aurilms  patrum,  gravitate  scn- 
«iiutn  ,  verbornm  proprict  ito  sonuisti.  Penique  cliatn 


Versnigiinr  siylo  gratiam  faieor,  qui  expostutare  me- 
ilitabar,   adjiciens  pos'ulaliim,  ne  iiiiqii.ini  supcrse- 
dcre  litteris  perscveres.  Quod  si  scribenda  defuerini, 
milii  s  lis  erit,  ul  iiui  gratuler  sospitatis.  Valc. 
EPIST.  XCil. 

;YMM\rilLS  A.MOMO. 

D;ikc  certamcn  esi  ofiicii :  ei  ideo  jure  ambn  ca\i- 
iiius,  ne  alUTiiis  v  m  trtmur.  Ciaiiilor  igimr  jarcs' 
nosessc.  non  .-oliiin  affeilii>ne  iueiitiuin,  ;cd  ctiam 
vicissitudine  liiieiaium.  Cuiabo  t.inien  posili.ic,  ui 
obsoquii  mei  trulina,  cl  libr a  priepondcret,  ne  vide.i 
iur  inertix  quoddam  esse  iludium,  sempcr  arqua 
Lnico censeri-  Ilaque  sciibam  sxpius.  modo  facnliai 


\IK  Q.  AlKLI.l.S  STUMACIIUS.  <76 

rouiiuMiitium  non  d«u  npiaoti.  iia  lici,  m  et  ipsc  A  vrrii,  coierii  ornamMitii  nniinl  lul  adjicletur  ihwm 
lauilem  Eedulilltil  iflbclom,  et  leeuris  puOlicis  occu-      ptasieutil  ufllcil.  Valc. 


palum,  ld  repcndemia  colloquia  assiJuitaic  sullici- 

Itiiil.  Valc. 

tWST.  XClll. 

SYMMACIIUS  ANTONIO. 

Sanctum  Zi-niincin  cununciidare  non  debeo,  queni 
II  i.t  mI  clienleiam  lnam  et  amicilias  perlinere.  S.  <l  in 
ku  iinti  iniiriiiii  pioli  las  Cst,  ui  laudes  silere  non 
I  iismiii.  Itaque  virum  bonis  onnibui  ineriio  sux  se- 
duliUt  s  acceptum,  qiuesfl  et  atn  nic  ptecante  pro- 
peniltis  fovcrc  digneris;  pneMalnrui  ct  lux  famx, 
ipi.i'  deli  l  oinniiim  nre  oelebrari,  ct  intervenlui  meo, 
ul  li.is  liilerassilii  proluissc  subintclligai.  Vale. 

EPIST.  XCIV. 

SVMM.VCIIIS  SVAGRIO. 

I. iiiiiiiitnr  iucngnitt,  ut  eorutn  merita  in  occulto 

siia  tcsiinionii  splen<loi'  inadiet.  Milii  impraeseotia- 

riim    6iipcrscdendum  eu   Itujusmodi   scriptione,  ne 

inoopti  fruslra  sim,  si  fratrcm  iricum  Palladium  spe- 

etalom    bonis  oiTinibus,  facundix  aique  eruditionis 

astipuler.  Debinc  caulo  opus  est,  nc  impar  lanto 

viro  precalio,  neque  eum  cui  deferlur,  xquiparel,  et 

mcam  operam  devcnustet.  Quicsco  iglur  bas  partes, 

•  t  li.iv  unum  tibi  pcrsuasum  volo;  mercri  fa.  undiam 

Palladii,  ut  doleantus,  quod  urbi  negatus  est :  mereri 

amal  ilitatem  ejus,  ut  quod  accilus  est,  gaudeamus. 

Vale. 

EPIST.  XCV. 

SVMMACllL'6   SVACRIO. 

Qund  nullas  sump&i  liitcras  tiias,  cum  mihi  a  prin- 
cipibn-  xternis  lcgcnda  in  concilio  pntrtim  delegare- 
tur  oralio;  scio  nou  fuisse  fasliilii  lui.  Nam  bonx  et 
eiploratx  amicitix,  vcl  si  ccsset  oflicium,  satis  tu'a; 
xstimationes  sunt.  Prnptcrea  lalionem  rcferre  \itavi, 
vcrilus,  nc  quod  iti  iuviius  feceras,  cgo  off  nsus  cre- 
dercr  rcddidissc.  Longe  cuim  diversa  couditio  est 
foriuiii,  <|uam  affectaii  silcntii.  fies  qui  lcm  nna  ne- 
gligitur  :  plurimutn  tamcii  refert,  quis  eam  qttati  oc- 
cupains,  quis  qu.isi  oratus  nmiscril.  Sed  de  boc  saiis 
hahoo  dictuni.  Nuoc,  si  mc  amas,  vcl  quia  mc  amas, 
(n  in  referri  ronlido,  qnod  defero)  cnnslarc  apud  in- 
vicloi  principes  gaudmm  iiieum,  qtii  limnan.e  \oci 
divinas  liue  as  rrediderunl ;  quorum  victoriaa  e*  mei 
01  is  protnpluario  senaius  audivil.  K.n  veuial  in  n.cn- 
i.-ni.  ipiis  illedies  illuverit,  quo  quasi  ei  mcdia  pro- 
r.(  t'  s  acic  ainibiis  ct  animis  ouniium  saluun m  nun- 
tiitin  primus  inf.idi.  Olim  cuni  res  H.iuutua  ador.  x 
militaiii  potila  eil,  Po  luces  gciuiui  aptul  iuluriua 
lacutn  pnelH  lecunda  vulgaruni.  Eos  qnippe  url  eo- 
riim  voluininum  li . I e -.  ir.nlit,  auhcl  s  equil,  pbims 
mi.Ioi is  ct  ptilv.iis,  laiui  liclli  post  lergum  tehcla, 
indiciuin  aOcciaaso  viclorta,  Idetn  nnnc  mihi  ucm 
judiciu  lnctua  cst  buiior.  Ita  ipi  mium  gratiaj  Caaiorea 
udepti  siint,  lanluui  princi|>es  prsstllierunt  Hxc  pro 
nic  copioiiui  ci  ornatius,  i|naiiiiiiu  ea  liugun  molioi . 
bpud  lucioren  beneflcii  prnioquerii.  Ilabu  lonuuam 
vuliiniaiii  mc.r;  cui  m  tjuid  co  i  ineudationii  inipira 


LPIST    XCVI. 

SWIVIACIItS   SYVGRIO. 

Studium  quol  soiiliemls  oralionibut  exhibeam, 
prsnio  laudil  auiiili.  Vctus  tpiippe  scntemia  eat, 
Arlcs  bmiore  nutriri.  Quis  antcm  lam  cumulatui  lm- 
i.nr,  qtiam  palou  dicendi?  Frgo  eisi  tnie  I  go,  quod 
nosiri  amore  f.llaris;  tamen  titulnm  praeclari  leili- 
monii  albo  calculo  veierum  more  signabo.  Non  enini 
mibi  ex  ore  jejuno  trhiiia  laudatio,  scd  de  faeiindi;o 
I ■eiiti  bnni  judicii  frucius  arrisii.  Verci  r  indulgete 
verbis  prxconii  tui,  ne  gralficandi  operam  itiutuain 
credamuradniii.  Vale,  et  ut  es  nostri  diligem,  reli- 
giosam  observaniiam  persevrra.  Vale. 
B  EPIST.  XCVII. 

SYUMACUUS  SYAGRIO. 

Mex  litterx,  quouiam  acceptx  sunt  libi,  rrebrius 
commeabunt.  Nam  ut  respondeas,  non  laboro,  siq  ii- 
dem  videtur  injurium  flagitare  offieia,  qux  spontere- 
ligiosus  ar.imus  pollieetnr.  V.ile. 
EPIST.  XCMII. 

SYMMACHUS    STAGRIO. 

Dttdum  mihi  nullus  litieris  tuis  hcnor  fac.tus  eri. 
Qiererer  de  silcntio  luo,  si  de  religione  dubilarem. 
Sed  quia  amiciiia  usu  credila,  et  cspensa  documer- 
lis;  periculo  suspicionis  aliena  est.  Intelligo  qoideui 
per  occupaiioncs  publicas  inhibitam  diligenliam  scri- 
ptionum  luaruni :  verum,  quxso,  intermissum  inunus 
iu6iaures.  Stabit  apud  me  gratia  tril.uu  oflicii,  quasi 
C  »iiih  negali  culpa  prxcesserit.  Vale. 
EPIST.  XCIX. 

SYUUACUCS   SYAGRIO. 

Si  quando  mihi  apud  amicnm  teslimno  i  diclio  csi, 
coliibco  operam  plus  loi|tiendi.  Nam  quid  rcligio  ubi 
agil,  desitleratnr  oratio?  Firo  igitur  td  te  nudum  de 
fanWliari  meo  Pontigano,  sed  fidflc  judicium;  quem 
nisi  amore  nostro  dignum  probassem,  minime  luo 
trailerem.  Mens  ejus  in  apetlo  e>t,  vita  spcctat  ad 
laudein.  Scis  ccrte,  nuni]iiam  me  faciliorem  favoris 
e-se,  t|uaiii  veri.  ilurum  omnitim  liJeui  conlirmabis, 
ciNii  iu  illii  plura  repercris.  Vnle. 
LTIST.  C. 

SYUMACtlllS   S\ACRI0. 

Insiaurai  I  dolureui  scra  solati.t,  ct  iileo  miituiim 
D  silcuiitiin  cal.tmitaiibus  iiostns  pra-st  .ro  dcbcmus,  ue 
I.  rtiin.i."  vulncra,  qus  cicalricetn  processu  lempons 
dneunt,  inlctnpeslive  cnnlrcctata  crudescant.  In  ab.i 
pniius  sciiiui  verlendus  est,  qux  lead  curam  sauitatis 
b  ■!  iculiir.  Offlliil  ipiippc  ililernus  dolor  corpnris  l.ie  ■ 
m.ili  i  roicil  nijiii  u  :  ac  uisi  iter  apricis  dtebus  et 
i  ris  siliil.nbus  cgcris,  n.alc  incluo,  ne  \l  tnn  QOB- 
fuipuis  c \  iggerct.  Ntinc  ca,  qu.c  remcdio  acconim.  - 
ilaio  eredidali,  vel  quar  unh  s  comntendavit  u  etuli 
cvpliiralio,  ad  lc  iin>i;  in  ct  \ooruii:  summi  lonsii 
uiciis  ni  reinediorum  l.liiiin  necessilal  m  spoiii.inea 
iiiCOl  miiate  pJrSMUlaa  :  aul  si  iptx  murbi  reliquix 
luciini,  bis  orationibus  tergeautur.  Satis  auleiu  tnu- 
i  eria  communi  imkilix  dabia,  si  sollici  uJincui.  quat 


177  EPISTOLAK 

niihi  ex  xgritudineiua  oborta  esi,  prosperiorc  nuntio 
iul  il  moraius  exemcris.  Vale. 
F.PIST.  Cl. 

SVMMACHUS    SIAGRIO. 

Video,  consul  amplissime,  qu.inli  m  miln  ain«r 
luus  honoris  impouai.  Julics  le  adeam,  ct  coiani  tl ' 
fruar  magistralus  tui  gnutlio.  Q  >o  paclo  i.-iuil  possiin 
iifgnrc,  nisi  ea  religione  ignovcris,  qna  vorasti?  N:>m 
quid  agam  forlunx  dubius,  cum  liinc  invcie  a:o  olise- 
quio  honoris,  liinc  lurln  ainissi  fr.ilris  impcdinr?  Dnx 
milii  siinul  disparcs  persoox  olterunlur.  Qui   ficri 

p  usi,  ui  os  unuin  conlrariis .  ffeui  nibus  iudua s? 

1'roinile  aniini  xquus  hnjus  oncris  farilo  milii  gr.i- 
tiain.  Foilunali  scllain  liian;  Ixlo  agmine  prose .paan- 
lur.  A.ispit-iis  luis  quivis  faii  integer  amicus  intersil. 
Me  -iniio  inierim  lcinpnre  aut  raliune  decoqucre  <ru- 
d-im  dol  rcm.  Quid,  quod  etiam  parentes  milii  in 
rnmmuni  mocrorc  snlandi  sunl?  qiioruin  xnnnna  ge- 
niinaliitnr,  si  illis  t.im  immalurx  peregrinatiouis  mcx 
iiir.i  jungatur.  Estoigitur  promitusad  veniam. Corte 
si  putas  arguendum,  quod  desimus,  fortuox  mex 
potius  irasccrc.  Illa  injecit  niantun,  illa  invituin  rc- 
iravit.  Iia  libi  non  pcrsuadeal,  ul  est  catlcm  de.i  im- 
prtriis,  me  uoluisse  prolicisci.  Vale. 

EPIST.  CII. 

SYMHACUUS    SYACIIIO. 

Mcdiolani  ie  age;e  anie  lilieras  tuas  faina  pertule- 
lai,  qux  nihil  ignorari  de  con-picuis  viris  palitur. 
Sed  quid  juval  desiticrames,  quod  |  ervectus  iu  pro- 
xiina  nohis  neg:iri-?  vEquius  forebani  Itinginquainliii 
srparalionem.  Spes  enim  prxsenlix  Iu.t  magiio  in- 
li  rvallo  negata  cessabat.  lNtnic  exsjiecialionein  no- 
stram  vicinirc  faciliiaiesollicitas.  N<  c  leevciisarecol- 
legis  intervenlus  Alpmm  potcsr,  co  <p'Od  justior  110- 
his  ad  querelam  facta  cst  via,  qun  t  bi  ad  veniam 
ran-a  detcrior.  Setl  doloii  meo  facindus  u.odus. 
Sallein  po-iliac  cpistolx  tux  Romam  frequeiileut, 
HyMxaut  Ilymetii  favis  jucundiores;  i|uarum  n  e  iu 
luaiiino  fenore    psrceptio  juvat,   sululio   defaligat. 

Vale. 

EPIST.  Clll. 

SYHMACUUS   SYAGRIO. 

Quidqiiid  muneris  in  prxsenles  cnnlnlisti,  offico 


U.M  LIDED.  II.  178 

A  videlur  cssc  de'aium,  Nns  qni  ronsnlatni  mo  varia 
ocnipatioiie  dcfuinin*,  amicilix  lionorc  affecli  Biiinii-', 
n"n  mercede  praiscnlix.  Ago  igiiur  libi  ohlaiiouc 
consulari  gralia-  ubcres,  sctl  b»na  nicmc  majorcs. 
El  nisi  verccundi:<  iua  veibis  nicis  pouerel  uioiliun. 
latius  evagarer.  Atque  ideo  srrmi»  i>  lcriin  parcus 
ciii,  memoria  vero  prolixior.  Vale. 
EPIST.  (IV. 

BYUUACHUS   SYACRIO. 

Tux  quidem  virtuiis  esi,  omnes  qui  Palatiui-  sti- 
peudiis  enitesconi,  juvare  prxsidio,  Sod  sperialis  a 
me  viro  opliino  nnmano  cura  dcheiur,  amiritix  gra  - 
lia,  qux  inier  nns  longa  adnlcvit  xiaic.  Quare  si 
qoid  lcstimon  o  men  Iriluis,  uolo  duhiles,  ihgiiilin 
esse,  quem  diligas.  ct  qwm  maximis  offiriis  iniine- 
B  res.  Certe  si  exameu  dc  en  hr,lierc  digncris;  pronun- 
liabis  meis  liiter  s  tlrfui-se,  qux  iit  illius  mcritisiii- 
vei  ifs  rcdundare.  Vale. 

EPIST.  CV. 

SYMMACIIUS  SVACRIO. 

Nc  oiiosum  prnitus  arbiireris,  t-ommitto  crudiiinni 
lux  vigiliarum  mearum  leslem  libcllum,  quo  nupcr 
iu  scuatii  sustuli  civium  secnmla  sulTragi:i.  Videsqno 
prxjudicio  anieverlam  gravissimi  examinis  lui  sevc- 
rilatein.  Non  siy  i  mei  oicriliim  prxlcudo,  sed  ordi- 
nis  judic.itum.  Communis  mibi  ct  auctoribus  meis 
causa  est.  Scient  nmncs,  aul  consensum  tux  de  110- 
bis  senlen  ix,  aut  coutnmeliam  sux.  VaKe. 
F.PIST.  CVI. 

SYMMACIUS  SVACIUO. 

C  Possc  aliquid  amicitiis  xsiimnr.  IIin«  spcs  oritur, 
qux  Theophilo  clarissimo  viro  tuam  opcm  tlc  mco 
sermone  promiitit.  Quid  igitur  ejus  cominodo  veli- 
mus,  in  aperto  est.  Eflice,  oro  te,  ut  cnm  1'ducia 
mei  non  videatur  esse  frustratn.  Vale. 
EPIST.  CVII. 

SYMMACIIUS  SYAGRIO. 

Alexauder  vir  ornatissimus  sortitus  provinciam 
prx.- idialom,  putat  bonori  suo  incVemenla  prxstari, 
si  luo  amorc  potiatur.  Quare  desidcrii  sui  me  ascivit 
iutcrpretem,  sciens  apud  le  taninm  loci  esse  liiteiis 
meis,  ui  hxc  commendatio  maxinii  tcstimonii  instar 
habeatur.  Vale. 


LIBER  SECUNDU8. 


tPISTOLA  PRIMA. 

SIMMICUUS  FLAVIANO  I RATRI  SALUTEM. 

Ilic  ille  est  Paralius,  cui  accusalor  pater  quantum 
disciiniinis  movit,  lanium  laudis  paravii.  Muliis  cnim 
quxstionibus ,  et  qund  est  poiissimum,  piincipis  ore 
pnrgalus  senalor,  arguere  nou  potcsl  pareniis  im- 
piain  voluntaicm,  qux  illi  prxslitit  innocenliam  cla- 
riorem.  Ilunc  si  amarc  pnsmias ,  imperatoris  nostri 
tcslimonium  legc,  ut  advertas  felititer  factum  reum, 
quem  sic  videas  absolutum.  Vale. 
EPIST.  II. 

SYHMACHUS  FUVMNO  FBATM. 

Taceat    prodga  laudis  veiuslas,    iinac   Apellem , 


Zeuxim,  vel  honim  similcs,  nt  quemqiie  xias  lulii, 
voluminum  honore  dignala  esi.  Miliierga  l.ucilli  prx- 
difaiionem  sermo  parcior,  fides  ranjnr  rst.  Quid  eniin 
juvai  indu^ere  vcrbis,  cum  rcm  liteai  experiri?  Sil 
ignur  de  hoc  tua  exisiimalio,  qni  boi.arum  aitiuni 
spcclator  sf.mper  fuisti.  Ego  LuciMum  uiodesiix  merx 
atquc  honesiatis  aslipulor.  Videturne  tibi  digmiB 
csse,  quem  diligas,  cujus  gravitas  sponsore  mc  nili- 
lur,  ars  et  eruditio  te  ipsum  judiccm  merclur?  Valc. 
EPIST.  III. 

SYHMACmjS  FLAVIANO  FRATIll. 

Fratrum  negoiia  velle  cognosccre  pia  cl  lioiiestti 
turatio  «si.  Lubens  igilur  respondebo  quxsitis.  Ca- 


113  Q.  AURRLIUS  SVMMAOIls.  I8u 

puaiu  mulio  imltrr,  parrenlmus,  II  c  irlduutn  <otnmn    \  majui  baboaiur.  Arfdc  quod  inlogei  aninr.it  pntai 

i  porioulli  luoruin  <l--.-u . 


ran  aJ  ifv.i.uiiiiu  i.iiioicin,  Terrai Inaui  pilui,  el  p  *i 
luiit!  Poriuiai  enniinuato  petiviaiin  exmrsu.  Fon 
iu.it,  an  poaall  biduo  icnus  ejuadoai  noa  predii  an- 
••••■i  •  retinere.  Voalnlerea,  perarioquod  Uomaagerc 
ileaiiqatia ,  Appiam  diis  auanieibua  inchonie,  ca  II 
mnisione,  utiier  nostiuiu  proiiuiil  vesiigiis  urgc  lis. 
Vale. 

EPIST.  IV. 

SVMMVCIIUS  FLAVIANO  i  u  \  ir.i. 

Volo  qulcscas,  ei  curarmn  vacuus  oiiers.  Nam 
nnlii  vir  hoi  estns  Antnnius  fecit  ln<licimii,  tegaiionis 
Afri'an r rousii  inii  lornuisse.  Accc--ii  a<l  fidem  nun- 
lii ,  quud  liuiilia  raper  boc  negoiio  raeeMea  amico- 
ruiu  litlcr.i;  pertulcruitt.  Nuni  eil  ali:itl ,  qund  scire 


iniioceiiliaiii  sii.iiu  i , . ■  r , 

ii.iij  i'|>n,  iioii  m  rolerein  rrdltum  tiin  inadeami  wd 
iit  uovera  tii  ronimuinbiti  malii  uiliil  esse,qti'd 
piwfenB.  Ouiil  o  iiiu  juTaretj  rompublieanii  quaoqnam 
omninra  prudenlisaimua ,  ai  rediresf  lam  i  rlmum 
eonailio  loem  nullua  esi ,  dum  in  dcliberandn  per- 
sona  cenaeniium  pmidus  senieutiia  facli.  Qiunito  re» 
aisiilnr  potiori,  quandn  eeditur  pari  ?  Dcbine  i  raneni 
slalua  iion  sapienilam,  sed  forlvnam  roquirll.  Defe- 
ctiiin  titnciniis  annoiix,  nulaia  omnibua,  quaa  eaerlo 
et  plcno  nbere  lloma  ausceporal.  Fms  foai  .  ut  hia 
rcmcdiis  convalcscanius.  Ou.mi.  iiobia  odio  proviu- 
c  animconsut  illasccuritas?  Dii  pairii,  tacite gratiain 
iuijii-i  Uirinii    sanctorum !    Miseram    f.imcm    pellilc 


postulesl  Imo  vero,  ui  mea  fcn  opinm,  vel  primom  «j.  Quaniprimuin  rcv.-c.  i  urba  nosira,  quoa  iinila  dimi 


lioi-  lilii  debuil  indicari.  l'bi  e  Ci>maan  naveui  sol 

viinus,  pene  albente  coelo  m  jme  ope  remiguiu,  qtiam 

venorum   favore  ,    Form  anmn   linus   acressi.   Jain 

sol  meridiem  Iregeral :  amieormn,  qmts  nMnor  ■  avis 

accepit,  tardior  n:iv'g  ili<>  ftiil;  inccrlum  venln  olt- 

stan  e,an  per  negligenliam  minisirorum.  Ilxc  inlerim 

raiio  seribenda   snggeasit.  Ctsrabo  ut  frequeniibus 

lilteris  mereir  de  le  simitis  cflicii  diligcntiam.  Vale. 

EPIST.  V. 

symiiacuus  iiunso  riUTRl. 

Dclati  Formias  po-t  multJin  parleni  tliei,  cum  voa 

fjus  rei  rollichos  credeiemus,  percontationeiu  ve- 

nram  Beriptione  prxvertimus.  Nec  magis  de  naviga- 

tionc  fui-.li,  anxii,  qoam  trepidabanius,  nc  diu  ess  lis 


sit.  Tlura  teeum  loqui,  quaui  neeesao  eal,  de  edversii 
rommuuihus  non  lihet.  Cura  uivaleas,  et  quidquid 
humana  ope  majus  est,  diis  permilie  eurandum. 
Vale. 

epist.  vin. 

SYMNACUUS  FtATlASO  F«ATRI. 

Redditx  sunt  mihi  priinx  litierx  tux  latn  breves, 
tam  festinatx,  ul  iler  tuum  videreniur  imitari.  Sed 
si  milii  credis,  nou  esl  in  illis  desideraia  prolixilas. 
Umnia  enim,  qux  dc  amplitnd  inis  to.e  prosp.  r  a 
nosse  cnpiebam ,  succincia  enumeratione  eoinplexus 
es,  qnanla  valetudine  vigeres,  qm  cerentaie  perve- 
Ctns  sis,  i|uid  in  xlerno  prlncipe  serrnitnis  iuvene- 
ris.  Aiisim   dicere,  uberiorem  rebus,  quam  verb  s 


ittcerli.  (Juod  igitnr  responderi  posset  litteris  vesiris,  C  fuisse   illius  epistolx   p.iginam.    Nam    niulta   eranl 

prior  sermo  consumpsit.  Nnuc  :i  slimate  quanto  110- 

sira  de  vobis  melior  faerit  mlicaiio,  tviiam  vcstra  de 

uubis.  Contcmpl.tti  eiiim  sutuus  magniludiitem  solli- 

riludinis  vesirx.,  priusquam  lilleras  mitierelis  :  cnm 

ideo  milteretis,  quia  uos  scripluros,  nisi  admonitos 

non  putastis.  Valc. 

EPiST.  VI. 

SYMUACBOS  rLSTUM)  iraiiu 
Enicnsi  hxc  quoque  liliora ,  <iux  posl  Formias  in 
Anxuiim  porrigunlur,  navcm  ac  reniiges  non  mora- 
inur.  Sed  diis  opus  cst,  nt  bic  redilus  uoster  nihil 
icperiat  pa>niicudum.  Frcqu<ns  enim  sermo  est  , 
leuui  victu  iii  iui  lus  (ilebem  inoveri.  Nec  utla  spes 
datur,  pratscnlibos  .Tngustiis  ropiam  ivo&se  succoderc 


qux  gaudtMe  deberem,  cu;n  essrnt  puuca  qn»  lege- 
rcin.  Tu  tamen  posl  hxc  memeuio,  etiam  fmtiliares 
oliarlas  rigare  facondix  tux  copiis.  Neque  enim  ic 
cxhsurit ,  quod  adeuntium  prcces  indefesso  absotvis 
aflatu  ,  quod  venerandi  princlpis  meniem  loqueris  el 
oracula.  Sint  ista  prima;  in-c  tanien  sola.  Taiitum 
natnqiie  publico  utui  a  le  patior  itnpendi,  ut  nihil 
solatiis  meis  detrahas.  Vale. 

EPIST.  IX. 

SWMtCIIUS  FLAVIAN0  FBATBI. 

Et  tui  culius,  et  uiei  oflicii  gratia  quxlibet  ad  scri- 
benduni  am|ilectenda  essel  occasio,  tantum  ahest, 
ut  eam  pr.eierire  debuerim ,  quam  civis  ingrssit. 
A;iinsc:s  euim  de  sepiem  montihus  viriun;  ct  domi 


Annus  ubiquc  ad  fameiu  proxirais.  O.t&sis  in  alios  "  eognilum  littiiitaio  generis,  ci  foris  artaH  mililie 


eonversa  cursus.  Alstas  prope  dcccssil  autumno. 
Djis,  aae  herculel  uti  prxfaius  &um,  delegamla  est 
huju»  incerti  administiatio.  Ilominuin  auietn  remedia, 
oUu  dissimulata,  jam  sera  sunt.  Vt.s  valctc,  ct  liileras 
sperole  meliores,  si  fortuua  oibis  nostrx  socundis 
anara  mutavi  rii  Vale. 

trtST.  vn. 

SXUNACUU&  FUVIAJIO  rkuiiti. 

C-..I.  laltuu  It  cttutprimis  hoc  in  tomporo  ju.Uca- 
rftnt,  t;. . .;  excmplus  pairi*  incommoilia  oii.uis  . 
ii-i  '■circtn honoi  <ive>.  et  lui  similes  gravius foirc 
adversa,  quc  nou  videul.  Ea  quippe  leium  uaiura 
eal    ur  quidquid  ab  alurb  coguoscitur,  asperiiu  ct 


pro  i|iio  inihi  apud  te  loqui  longum  non  esl  ueeesse. 
Comiiiendaiio  euiui  prxslari  debel  incogniiis.  Iluie 
vero  ad  coiiciiiationem  gratia^  lux  suflicii,  quod  d 
Kotuaiius  et  amicus  Mt,  Valc. 
EIMST.  X. 

SVMUACHI  S  ILAMANO  FltATM. 

Juslilia  quidcin  sntli  agium  non  rctiuirit ;  sed  ami 
citiarum  pleiumqiK.-  respectu  causarum  celeritas  .o( 
jiiv.tur.  Quorstun  isiud,  inquies?  IU  nuverii  rvituia 
tlij;ii.tlio  lua,  spcrarc  quidein  viriiin   lau.laliilein   (t'u- 
ii.Mimii»:   r.t  romiliBUl),  'le   negolii   ipiali.ale,  quod 
npiulum  exitum  prtssit  adipisci  I  scd  iutelligore,  et  s 
sur..ui  silii  iliquul  a.t     loiucrciidiim  .-UiJium  totjvii- 


181  EPISTOLARlttl  LI8ER  II.  182 

loiis,  si  ineis  Iiluris  fulciatur.  Qiixso  igilur,  ulejus,  A  asirnxit,  qui  semper  hnnus  ci  iiiie:^.  mutihns  iuii. 
queiii  fraterna  afiectione  rompleclor,  orata  promn-       Vale 


veas.  Qua:  ideo  commcndanda  suscepi ,  quia  nt<>res 
peicniis  expendens,  aqua  esse  praisumpsi.  Vale. 

EPIST.  XI. 

Atl  idus  Novembres  Romam  regressus  (nam  le 
quoqtie  idem  esse  facluriim  putavi),  ailveninm  luuiu 
•mpatienier  opperior.  Et  sane  scio  litteras  meas  tihi 
liaud  longe  ab  urbe  reddendatt.  Nam  sancins  Patri- 
cius,  quem  prxsulem  ilineris  lui  csse  volusii,  b-cvi 
tc  aflore  nmiliavit.  Dii  vertant  bene!  Pro  lempnre 
pauca  kibavimus;  aed  labulis  plura  servamus.  Vale. 

EPIST.  XII. 

SVMBACIIUS  FLAVIANO  FtUTItl. 

Spaiiari  in  foro  Urbis  .Tlernae  post  accepias  a  mc  ** 

lilieras  plerosque  cognovi,  etsi  nimis  vcrcor,  ne  quid 

frnudis  adiniscril  siinulaia  propcratio.  Meritn  apo- 

grapba  epislolarnm  inearum,  siinul(|ue  linminnm  no- 

mitia   rctcgetidi  lihi  sud.eei.   Tu  vicissiin   inihi  de 

singttlis  aul  imuleii  ofiieii   li.lein  nuntia ,  anl  violali 

prodc  perfldiam.  Nnn  minnri'  sane  rura  cii|  io  <o»no- 

seere,  an  owltes  obsignalas  sumpseris  eo  annulo,  qno 

iinmen  iueuin  uiagis  inlelligi,  quain  legi  prnmplum 

csl.  Nthil  autem  fuissc,  quod  metuam  publicari ,  do- 

cursis  exrinpl.iribus  judic ■■bis.  Nec  esl  nlla  iuter  nns 

rausa  secretl.  Aperto  pectore  olilcia  pura  miscemus. 

N  iiil  i>i  consciemia  latet,  quod  scriptoruni  cuuiculis 

oceu'aiur.  Scd  a-qmun  imn  est  ut  simplieiiali  n  strx 

stiianius  illudi.  Ncque  enim  diligcn  ia  mea  debet  ad- 

miltere  pvsditorem,  quia  cautio  pnestitit  no  timerem.  ^ 

Vulc. 

EPIST.  XIII. 

SVJfflAf.nCS  FLAVIAVO  FRATRI. 

Cnin  civflcs  et  hePica-  laudes  domini  nostri  Tlico- 
do  ii  styli  hoi»  re  percurr  rem  (magis  en  m  conti- 
gtsse  me  otnnii,  ipiam  satis  fecis-e  singulis  fateor), 
ctiam  |r'"c-  ejus  honis  pacis  a  Iroiseui ;  quas  ut  no  e- 
ram  priscis  ademisse  admirationem  ,  ita  reservasse 
novis  pafeth  glnii;nn  imt  putatiam.  Vernm  h;ec  rc- 
ccns  sanctio  de  lideit  ommissis  ,  et  coiticillnrum 
conrmodis  ab  opiimo  principe  in  xicrmim  repudia- 
ti«,  tamum  cbritndine  rgreditnr  lutem  snperiorum, 
qnantnm  augusiitis  est  regenti  sibi ,  quam  subditis 
mndum  pouerc.  Aiquc  nti  am  privata  avaritia  incn- 


fcPIST.   XIV. 

StHMACHDS  SYACRIO. 

Aurolianum  filium  meum,  qui  nnnc  cohorles  »r 
banas  gubcntat,  in  amiciliam  te  jubenic  snseepi. 
Uiidefactmn  esl.ul  ei  commen  lalioncm,  t;tiain  prius 
iic  le  ineruil ,  nun  negarem.  Netjue  enim  lihi  rideinr 
onrri  f"-re,  qnotl  ipse  fccisti.  Peiiiio  atilcm  puticnlis- 
simi  juvenis  tle  infurtunio  soeeri  sni  naia  c.>t ,  euiiis 
isle  facinm  nnn  tueur  ,  setl  lapsimi  desiderai  Miliic- 
vart.  Facito  quotl  soles  rngsn  is  intui  :t  :  et  si  qnid 
negotio  justilix  deest,  retniite  pictali.  v*ie. 

EPIST.  XV. 

IVUMACUUS  SVAGRIO. 

Mades.ishiinis  et  tni  imanlibus  viris  Marcello  tt 
Romann,  magis  ex  usu  aniicitiss,  quaut  in  elfectiiin 
commendaiionis  lilleras  detli,  neiuid  apiitl  le  a  ■•jire- 
rein  jam  probatis.  Nosti  bmninum  Terecundiam,  Ji- 
ligens  stiiilinin  ,  de  i.flici-  ;mn  varietate  non  tltiimas. 
Quis  eigo  loeus  lestimonio  moo  superest,  cum  inn 
de  illis  judieio  nihil  possit  aecederc?  El  lamen  ,  i 
ciimti  tim  s.lii  addi  plena  p.tiuntur,  qua-so  subintel- 
ligant  meis  prccibus  auctam  circa  se  luain  graliam. 
Ita  lict,  ut  mibi  quoque  aco  ptiim  rcferaul,  quod  ipsi 
a  te  siuc  astipulatore  meruts6e»l.  Vale. 

EPIST.  XVI 

STHXACUU8   H  A via.no   FiiATIT. 

Si  necduin  lilii  mei  Nicasii  laudabilcs  mores  et  ho- 
nestuin  insiitiitiiir»  didieisli ;  aecipo  lociiplctissimum 
vaaimorrinm,  ntenm  Proircoium  ,  virtute  ei  bumani- 
tate  consp  cuum ;  ctti  jamdiu  natalis  unniiiaritate  otia- 
lur,  et  bona  optimi  juvenis  de  illius  expeade  ;tnlicK). 
Justa  cnim  conjectura  cst,  quae  de  anticorum  pondeie 
et  xstiinatione  collig  lur.  Nam  ine.-e  aslipulaiionjs 
minor  causaesl,  ctmi  superioris  persnna  p/.epoiiilo- 
rct  (Uijtij  lionori  trihuendum  esl,  nt  .1  le,  mmi  tti  nn- 
vus  gubdendus  cxamini ,  sed  nt  jam  prouatos  babea- 
tur.  Vale. 

EPIST.  XVII. 

SVMMVf.llfS    FLAVIANO    ritiTlll. 

Solcl  generalem  saiuiationem  familiaris  sermo  pric- 


tem  laloris  itiielligat ,  ei  .nores  de  legibus  trabal!  D  miuere.  ||IBcergoimpciisiustibi  votooptarc  studeo, 


Nc;|iie  enim  latet ,  quid  sponte  ncteros  vclit  facere, 
qtti  suscepia  compendia  primus  exhorruii  Ego  cene 
veTenT,  ne  iinprohoriun  siiis  ad  reni  existimet  perli- 
nere  qu.i  siiiin  cadtteimi ;  flatquu  imiocenlium  causa 
•blerinr,  si  .td  eos  lantnm  fal>i  redeat  ocea-i»,  qui 
netpie  !ege  ,  neqne  pudorc  cottibentui-.  Ergo  qttia 
dominoruni  conditio  restfictior  est ,  privatis  cnpidi- 
laiibns  medicina  jtirts  oecorrat.  Prigent  jamdiu  aptiti 
bomines  criminosos  vetera  tlecreta  ,  qnnrum  vignr 
cum  l-.ttoribus  suis  occidit.  T^ntum  denun  legibus 
severitatis  addendtim  cst,  quantam  llagitia  creverint. 
Aloquin,  si  majoris  partis  deseritnr  emendatio  ; 
fniitra    sc   aspcris    sanciionibus    solus    impcrator 


quain  siylo  dicere.  Ergo  ad  viceni  veibormn  solem- 
nitiui  scilu  digna  compleciar.  Eibi  nostri  in  sinu  ;r.i;e 
cliam  nunc  morantur.  Oa  veuiani ,  si  annis  gravis,  et 
interim  solatio  iuo  carens  feinina.  lenaeiler  retinet 
sccunilum  levamen  ocvi  ac  soliiudini»  su;e.  Nos  lainen 
a  lcri  eorum  \ire  instrumenta,  alreri  iu  societatent 
consilii  comitem  pnrparamus.  Tibi  pere^iiiiaiioiieiii 
senio  esse,  invitus  audivi,  vel  quod  est  dictu  tlignitis, 
parum  crcdidi;  cum  oatrix  bona  et  pignnrnm  gaudia 
in  optimi  principis  dignaiionc  possideas.  Quarcabjice 
Baianas  cogitationes,  et  virluli  infruciuosam  quie- 
lem.  Omni  otio  labor  hic  ttius  lajtiorest.  Ampleclamtir 
moneo  aniabilem  suh  atnante  militiam    Valc. 


183 

EPIST.  XVIII. 

ITMIUeMM    FLAVIA10    IRATHI. 

{Conjmgt  eun  hat  tpitl.  54  ei  35  lib.  v.) 
Ii.i  volis  in  1«  nell  blil  cvenlus  arrideal,  nl  rpo 
graviter  fern,  fraircm  llcplixslioncm  per  lo  inilii  co- 
gniiMin  ,  |>cr  se  probaium,  nesrio  quid  amariiuriinis 
incidisse.  Ktquia  virtiiiumiiiariim  coniemplatio  facil, 
iii  illius  forlunx  applicem,  quod  npud  te  minore  mo- 
mento  cst ;  ad  precei  vertui,  ut  libi  reipondeai,  fa- 
m  wnque  cogites.  rogo.  Pr.csia  lio.1  cuntiiberiiiu.  pi  xsla 
jmlii  iu  tuo  ,  ut  tilii  non  desil  paiicnti.i,  si  illi  morius 
d.foit.  Nolo  videaris  dcspecm  amiei  satisfacere  cui- 
dam  nuper  Kom:ini  rcgrcsso,  cujiis  apud  nos  i|iiercla 
auxit  gtorlam  tuain.  Ceite  Eusebiui  medieorum  po- 
lissimus  obscquin  tuo  a  me  Iraditui  ,  cl  ad  lcniendas 


Q.  AUKELIUS  SYMMACHUS.  W. 

A  quihus  beneficla  domini  noi'ri  Thcodosii  frequciiter 
enuineras.eiaugerl  merila  lua  magnii  prxmiis  asse- 
veraa.  El  illi  quirieni  ad  agendas  graiias  lingua  lua 
Miflir  et.  Ego  pro  nieilinrriiaie  ingrnii  mei  viru 
excrlleniissimo,  nostriqiic  in  Flavianum  voti  socio, 
vicem  laodil  exsolvi.  Seil  ctlam  lempus  eil,  ul  ipsum 
illum  redirepatiaris  proquooliligaiisnmus.  Qoousque 
magistraium  longlnqux  provincias  solatio  luii  vindi- 
COsI  Nulla  de  uxoris  utero  causaiio  est ,  cujiis  ex- 
specialionem  mattirus  pnrlus  ahsolvit.  Valc. 
EPIST.  XX III. 

SV.MMACIIUS    FI.AVIAHO    Ki  Aflil. 

Put :ibam  lol  monitis  ati|ue  eiliortaiionibus  meis 
aliquid  animo  tuoaccessisse  tolerant<x.  Enimverotu 
eliam  rerercndas  nccessitudincs  nostras  leregrina- 


opportuiuis  offeniai,  jam  pulcrit  atnara  toudire  :  de  B  lionil  iolliciiai.  Sed  quid  promovei  ista  cnn<|iicstio? 

Mnn  feruflt  impalieuliara  tuam.quibus  rcditiis  in  vnto 
csi.  Videnl  enim  sub  quibusd:im  xmulis  civibus  cx- 
cessum  cclerein  nibil  lauilis  liabiturum.  Quin  assume 
consianiiam,  etquiil  dereat  magis,  quam  quid  libeal, 
expemlc  :  pr.icipuecum  ipse  faiearis,  in  amorc  dn- 
mini  inistri  Theodosii  vcnerabilis  principis  ,  omuium 
le  carissimorum  pignorum  gratiam  reperisse.  Vale. 
EPIST.  XXIV. 

STMMACIIUS    II..IVUSO    FRATRI. 

Simpl  ciuii)  agcntem  in  rebus  pene  iu  porta  Fla- 
fiuin.i  releniavi ,  ut  ad  tc  pauca  ,  et  non  omitlcnda 
dirtarcfn.  Filius  noster  Fiavianus  lUmain  pridie  ca- 
lendas  M.<uiris  venil,  cl  brevi  in  Asiam  sccundis  au- 
Ipiciii  ordielur,  quod  ideo  par  fuit  indcaii,  ut  solli- 
■"  citudiiicni  ,  quam  de  m«rs  ejus  hucusque  loleraili, 
ipes  promissa  delergat.  Valc. 

EPIST.  XXV. 

SVMMACHUS    f  I.AVIAMI  H.A  I  l.l. 

Abundas  quidcm  consiliis  :  in  nmnem  rei  u-uni 
paratus  ,  et  sapienliae  culltis  artibtis  ,  monilore  non 
indiges.  Sed  fas  cst ,  ut  meai  qu-  que  vigilias  aliquid 
privatis  ncgotiis  tuis  conferre  patiaris.  Q  lare  si  quid 
prxmcdi  aluiii  utriqiie  noslrum  stvlus  Iralernus  ui- 
gesserit ,  constantius  exsequere  ,  lanquani  duobus 
proliatum.  Si  quiil  ibi  adbuc  uovuiu  lcgeris,  a  le  m- 
vcnium  puta ,  i|uod  ab  amanie  suggeriiur.  Subjeci 
capita  reruni,  quia  complecli  lntcris  fastidii  fuga  nn- 
lui.  Tuum  erit  insinuala  tiutiuare.  Ita  cuini  meo  of 
licio  funclus  suin,  nt  libi  juriiciuiu  rescrvarein.  Vale. 
EPIST.  XXVI 

SVMMACIIUS    FLAVlANi". 

Baiarum  solituiline  vebemeirer  i  ffi-ii-us  ,  Puleo'is 
malui  commoraii.  Juvatenim  nos  istuis  luei  salubns 
Inbilatio.  Dehinc  si  adjutu  Dei  optaia  proeeMermt , 
C.ipiiuii  paramusexcurrere,  tntnmque  htine  MHJHI 
Novenibrem  divcrsis  Campanix  locis  alque  uibibu» 
depulamus.  Il.ee  esl  noslri  suimiii  proposili.  Sid  ul 
aniinus  a'aerior  destmata  proinnveat  ,  veslris  allo- 
quis  erigcnrius  csl  :  qiiandnquidcm  sanilatis  veslr.e 
i  l  reliciiaiil  indieio  nibil  anliqiiius  MlilMNHM,  Vc- 
inin  lioe  pro  iusigui  rehgi-  ne  -pnole  ficielis.  \ique 
ide.o  noii  esl  necesse  vulunlariil  »>:li*  ii-«  .teulco»  e\ 
liortationis  adhileic  lutcrea  quod  te,  uu  Iraiei,  »11.» 


cujus  faccliis  duo  spondco,  nec  llephxstioni  tempc- 

ramciiium  ,  nec  libi  dcfiitnrum  cssc  solatium.  Valc. 

EPIST.  XIX. 

S1MMACIIUS   FLAVIANO   FRATRI. 

En  tibi  iiliuui  noslrum  ,  qucm  solitio  decerpsimus 
uostro,  dum  dcsiderio  lun  ccdimus.  Tandem  fulius 
oro  levaiuino  redi  in  gratiam  prioru  lanitia*.  Sed  si 
accedii  scnfeniix  me.v. ;  ubi  prinium  paiernuiu  ani 
inum  visu  pignoris  foveris  ,  utilia  aniepune  jucundil, 
jtivencmque  ad  civiles  fasces  conleode  dimiltere.  Quo 
iibi  iu  castris  coram  duohus?  Il.rc  COOSilii  mei  forma 
est.  Facies  ipse ,  quod  prudetitia  majorc  delegeris. 
Pluia  enim  videl ,  qui  coram  de  icrum  couditionibus 
judicat.  Ego  quod  loquor,  votum  est :  tu  de  appositis 
sssumc  judicium.  Valc. 

EPIST.  XX. 

SYMUACUUS   FLAVIANO    FRATm. 

Succurre  fldci ,  qux  officiis  ainicnrum  debiiorem 
mc  dutius  non  patitur.  Fralres  mci  ,  Itomanus  atqtie 
Magnillus,  ilirissimi  viri,  jam  dudiim  me  religionis 
meritis  ncxiieruni.  Ei  quamvis  prsmia  non  rcpnscair, 
i|u:e  solet  minor  etspeelarc  fortuna  ,  acrius  tamcn 
animum  meutn  sxpius  honesiaie  conveniunl.  Men- 
liir,  si  miiii  ad  praeslaudum  deesse  tempus  allegem, 
quia  potentia  mea  de  tui  bonoris  vinbiis  aeilimaiur. 
Fac  oro,  ut  effeetu  honoris  sui  scntiant ,  pro  concor- 
■li  i,  qu.e  mihi  tecuin  cst ,  quidquid  defcrtur  uni ,  ab 
iilroque  deberi.  Valc. 

EPIST.  XXI. 

SVHUACHUS  FLAVIAKO    FRATRI. 

Officii  mci  ratio  stiasil ,  ut  si  riberem,  qtiando  ca 
e»t  |i"rsi'na  liiieras  redditnra,  ui  plus  de  tuo  judicio, 
qtiun  de  iiieu  sperel  auxilio.  Itaque  omnia,  qua?  ums 
cst  lilieris  explicare,  ipsi  polius  narranda  delego  :  a 
^uo  amplitudo  lua  ,  ct  ou.v  dc  me  cognitu  digna  crc- 
didcrit,  e(  qux  ipsius  fortuna  puscit,  accipiel.  Vale. 
EPIST.  XMI 

SVMMACHUS    PLAV1AN0. 

Keparassem  jamdiu  ourpuculi  mei  valetitdinem , 
f.i  froi  agrorum  salubrititcm  pniuissem.  Sed  nunc  in- 
toi.i  e.i  latruciniis  stiburbaniias  :  atque  iduo  ptrMtal 
inarerari  otiocivitaiia,  quam  poriouii  rurii  Ineidere. 
luts  lamen  lillcril  piolicere  MQJUtCUI  mcam  lentlo, 


i8--; 


EIMSTOLARUM  I.IBER  II. 


186 


polliceris,  vehemenlcr  amplector.  Aiquo  utinain  A  cium  vcl  invidiam  pos^essionis  mex  parvi   a;eiluli 


le  domus  lola  comileiur!  ui  et  nobis  Ixlitiam  plenio 

rcm  tribuat  advenlus  omnium  ,  ei  libi  cansa  non  sii 

ciiius  palnain  recurrendi ,  desiderio  et  amore  rcma- 

ncntium.  "V.ile. 

EPIST.  XXVII. 

SIMHACHUS    FLAVIAXO    FRATRl. 

Quamvis  litieras  mcas  faina  praevenerit ,  quas  ex- 
oneratum  te  puhlicis  necessitalibus  iiuniijvii :  lanicn 
quo  fidelior  essct  asserlio  ,  tcriptis  coufirmo  rumo- 
rem.  Sed  liccl  public;e  rei  absnlulione  Ixk-ris,  volo 
le  a  Iversum  iuceria  maniri  :  videlicet  ut  sub  Ai  m- 
rum  confectionctuonini.si  adliuc  relincs  putesiaiem, 
vel  vicarix  prxfeciurx,  qua:  libi  poscenti  seqna  non 
dcerit,  diligenlix  lux  raiio  digeratur  :   qus  possit 


reicntioncm  ccssii,  cum  illi  ioia  nmlierciilx  proinit- 
leretur  haTediiast  Namrcfercndi  h;rc  snla  prserecio 
Urbis  ratio  fuit;  non  ut  receparum  apt ellaiionuia 
pcenam  Sicilire  rertor  exsnlvcrci .  sed  ui  injuriam 
suam  'acri  audi:orii  cognitor  vindicarei.  Nunc  rrsin- 
ber-  lnr  in  causam,  post  vicloriam  meani,  co  m  sen- 
leuliain  pra'fecliirx,  cui  p.irs  advcisa  consenlil.  Si 
iel:>iio  ad  fonunam  negotii  pertinerei,  cl  snpple- 
mciiia,  vcl  refuiatorios  jurgamcs  dedissent;  ropo, 
dcquiliiis  aclinnibus  judicabilur,  qna->  in  Sicilia  |  o-t 
Bppellatioaem  meaui  pars  una  dVprompsil ,  quihus 
iviannicnriiin  lemporum  gesta  socia:a  suniTTa  t  est 
invidia  mei,  c  giaia  al.qitibus  repreliensiu.  Cido 
adversamiuni  voluiiiaii.eidoniiunirosiro  invictissimo 


osicndere,  quol  numero  animali»  eollncaris,  el  quo  g  principi  Theodosio  semper  augusto  di^nare  snggc 


apparaiu  inslruxeris  mansioucs,  et  qiiantum  in  tuu 
lis  fiscalibusevigendislua  cura  promovcrit.  Iloc  enim 
lcstimonio  adversutn  oranes  vel  foriuilas  querelas 
vcl  affcetaias  insiJias  protcgens.  Vale. 
EPIST.  XXVIII. 

SVUMACHUS    ILAVIAIVO    IRATRI. 

Argue,  ut  vis,  rerum  eonsilia  posl  cxilum,  el  milii 
vilio  vme  ,  quod  conlcmptuni  sui  prxfeclura  con- 
quesia  esi.  Facile  accusatur  desenus  auxilio.  Aiquc 
ideo  in  me  rcciperc  malo  erroris  ennfessionem  ,  nn 
aut  amicos  negligentix ,  aut  aJversarios  asperitals 
incessam.  Fuent  forlunx,  non  conscienti.e  mcx.ul 
viclus  viderer,  qui  necdum  tceperam  litigare.  At 
eiiam  scribis ,  causis  similibus  abslinendum.  Vides 
iju.niiuiii  liceat  tveniui.  Obliius  cs  mormu  meoriini.  ti 
Ego  v.  ro  so'itx  verccunJix  ignavum  quoque  jungam 
limorem,  et  liitcris  luis  agam  gratias,  qua»  me  dc- 
posila  juris  el  amicorum  liducia,  ad  omniuin  inju- 
riarura  silenlium  cohorlaiitur.  Vale 
EPIST.  XXIX. 

STMUACUUS    FLAVIAN  I    FRATRI. 

Pro  optimis  viris  quisquis  intervenit,  non  magis 
illorum  videiur  juvare  commodum,  quam  suum  coin- 
mendare  judicium.  Quare  in  eo,  quod  fratris  mei 
Maxirjji  dcsideria  litierisprosequor,  non  lam  ili  usui, 
quam  milii  laudi  est.  Estenim  vita  eleruditionelibe- 
ralium  disciplinarum  pariterinsignis,  ucque  ulli  prav 
stantium  pbilosoplioruin  secundus,  ac  propterca  lua 
laiuiliaritaie  dignissimus.  Cujus  tibi  negotia  cum  in 
rcm  missus  absolvcrii,  quxso  ut  iium niiiate,  qua 
clarus  es,  jusias  peiitiones  ingravato  auxiho  prose- 
quaris.  Vale. 


rere,  non  pturis  apud  me  divitias  valcre ,  quam  (>- 
am.  Uonum  de  me  jiidieinm  pareniis  publici ,  con- 
fcrvaioris  mei,  cuivis  aniepono  pairimonio.  Si  plai  et, 
ut  mnni  inea  basredilaiia  posscssionc  d  cedain,  lex 
mihi  erit,  qnidquid  omnium  dominus  placala  aucto- 
riiate  censuerit.  Yale. 

EPIST.  XXXI. 

STMMACIIUS   FLAVIA^O   FRATRI. 

Scio  leamicum  justiiix.  ei  amaniem  inei ,  et  vc- 
reor  nc  -uscipias  ulluin  pro  abveutis  cxistimalinne 
cerlamen,  alque  in  le  abqua  odia  delorqneas.  Petn 
igitur  quiescas.  Erit  rorlasse  copia  nnlii  afferendae 
qnandoqiie  veriiatis  apud  «lernum  principem  dmni- 
num  ncistrum  Thendosium ,  cujus  crga  me  favor 
fecit,  ut  aliquid  inierim  molireiur  invidia.  Non  putn 
bonis  t. mporibus  eain  cansx  me«  eondiiinnein  fulu- 
ramjqnxsub  tyrannofuit,  cujus  littcris  ad  Marccl 
lini  siiggeslionein  daiis  hominei  mcos  scis  esse  nml- 
taios.  Quod  in  pancgyrici  defensione  nontacui.  Va'e. 

EPIST.  XXXII. 

SVUMACHUS  FLAVIANO  FRATRI. 


EPIST.    XXX. 
STMHACHUS  FLAVIAHO  FHVTRI. 

Quo  animo  acceperim  Siciliense  ncgotium  vulne- 
r.ilum,  facile  conjecias ,  qui  me  noveris  in  abenis 
qnoque  jiidicatorum  ini  luitaie  morderi.  Quin  cliam 
consilii  iniprudentis  a  le  arguor  ob  amissa.  Recte 
agis.  Cur  enim  speravi  contumeliam  sacri  audiiorii 
viiidicandam ?  Cur  de  aoiicis  legiiima  et  justa  pra'- 
sumpsi  ?  Et  ijuo  redacn  suniiis?  Jusiil>am  perdidi, 
dum  exspecto  vindiclam.  Jam  illud,  quo  p.icto  di- 
luain,  qnod  Piobu>  mitior  jitdicaiur,  qui  in  praijudi- 


Reddel  tibi  liueras  meas ,  qni  mas  mibi  dcliuii 
eilnbere.  Neque  enim  eadem  nobis  silcnlii escusaiii», 
qu.-e  tilii  suppetit.  Te  muliiplex  aciuum  publicnrum 
lurba  circumsonat ;  eg»  »b  omnibus  negotiis  feriatuf . 
trisie  otium  lero.  Et  quod  tui  honoris  gratia  anic 
faciebam,  nunc  mco  assumo  solaiio.  Levalurqmpiie 
xgriludiue  animus.quotiis  in  officia  amica  dirigilur. 
Me  ex  vcro,  non  ad  gloriam  loqui,  seccs-io  niea  ie- 
stis  est.  Nam  cum  dolore  saucius  xstuarcm  ,  scdem 
dnmiiix  cnmmunis  parcntis  quasi  fanum  aliqiind  Dei 
saluiaris  accessi.  Nunc  ejus  consilio  vulnus  incum 
in  cicalrirem  cnnvcnil.  lllius  acquie^co  nnniilis,  illius 
npe  respiro.  Adsuni  eliam  cxterse  venerabiles  neces- 
sinidiiics  tiix  :  et  quod  me  prx  cxleiis  juval,  lui 
quotidie  Idandam  conimeinorntionem  scrmo  noslet 
i  xercct.  Qua  de  re  inler  Cainpanix  terininos  inajor 
pars  xstaiis  agitabaiur;  quando  et  prxscntia  placet, 
cl  ea  coudilio  csi  patrix,  ut  qui  cxcluJi  pcr  iroprobos 
pnssiiiuiis,  abesse  inicriiu  vclut  cx  nostro  aibitno 
dcbcamus.  Vale. 


187  0 

F.IM.  XXXIII. 

>\M\  ACilUS  Fl.VMANO   IRVllll. 

Ilclaiio  rirl  spcctnbilis  fratris  nostii  viearii  iinli ■ 
gmtaiem  dcprcbensi  scelcn«  eloquctnr.  Alque  iilco 
■  ■••II  est  peresM,  ut  dictu  e(  audiiu  nefaria  nover 
sermo  reeensest.  Unum  cst  quod  mea  petitio,  ei  ca> 

lcroruin  vnla  dc-i>l<  ranl,  iit  pro  jusiili  ■   tua  iniilluiii 

eaae  uon  snus,  i|ni)ii  exentplo  gmittimuia  erh,  m - i 

nusue  .iiiMiim  vehemens  pucna  compressirit.  Fama 
Ml,  Aiii|icliiiui  ei  quosdam  alios  dk  Sardniia  ,  ul  a— 
seritur,  senalnies  in  rriinen  adduclus,  forum  loinpo- 
■ciis  •  bservara  praceperis.  Ilos  iiiinc  audio  aii  ■lliui 
jinlii  iiini  csse  Iraiislatos.  Quare  si  ipse  ii.i  a  i>-  rcini- 
nisrciis  jmlii ■aiiim  ;  rqumn  csse  arbilror,  ul  staiuiis 
luis  ailessc  digncris.  Valc. 

EIMST.  XXXIV. 

SVMMACIIIIS  FLAVIANO  1'ftATRI. 

Adoruarc  le  redilnm,  quoil  sacra  Deum  malrisap- 
petci-iit,  arbilrabar,  Tn  in  diciunius  iier  promoves, 
uosqtie  et  pairiam  pnst  lergoni  relinquis.  Illudc,  ut 
vis,  amieorum  faciliiaii :  qtms  sl  lia?c  morderet  inju- 
lia,  in  viccm  mal;n  gralix  saltom  litleris  ahslinerenl. 
Nunc  voro  olliciis  nttVcentus  abcttniem,  ct  blamla 
.inimo  (uo  liniiciiia  suggerimus,  c;un  tu  omuibus 
i  ur.vm  rci  f.iiuiliaiis  anlcleras.  Nam  rec^>rdaris  lioc 
lii  prielaiiiine  cpisiol.un  tetuissc  :  fiihit  hne  tetute 
iinria  uiuin  pensius  domesliti^  rebns.  Quod  e?o,  dum 
conlcniplor  vcnam  morum  Iiioium,  scio  liulo  es^e 
ronceptnm.  Qu.mdo  enim  sublimitas  ingcnii  tui 
curis  viliorilius  flccicrcturT  Censen  igiiur  aliis  d.ire 
veibi  mcdiieris,  qni  sanctuni  penoirale  animi  (ni  C 
Iicsciuol.  Milii  iino  geneie  saiisraeies,  si  letnuiis 
«pislolarinndofcnsionibus  ipse  remeaveris.  Vale. 

EPIST.  XXXV. 

SYMMACItrjS  FLAVI.VKO  FtATftT. 

EjO  quoque  in  scr.bend.i  formam  veliistalis  am- 
plector,  nimisqoe  mirur,  qu<<d  mihi  l.brarii  error 
nbrepseril;  q"i  soliius  epistol's  meis  nomiaa  sola 
prrponere ,  ustini  simplicetn  novella  adjectioue  mu- 
lavil.  Se<l  id  pntiiis  casu  ,  qnam  cnnsnllo  lactuni  li- 
qmbi,  si  recorderis,  strpc  iores  titinqiiain  isiius  rootli 
lilvln  sorduisse.  Et  tanien  ulciinque  res  arcidil,  gra- 
liilnr  novi  ali>|uid  olilauini,  quoi!  mc  a  solito  rcspon- 
dcinli  geoere  vindiearet.  Qnousqite  enim  dandat  ac 
icddcmla:  satutalioni  veiba  lilatcrabiinus,  cuin  alia  l* 
stjln  in.iterii  non  suppci.it '  Al  olnu  pareutes  eiiam 
patrix  ncgnlia,  qitc  iiuiic  angusta,  vei  uiilla  siiol,  in 
familiarcs  pnginas  confercliani.  Id  quia  versi  ad  otiiun 
robus  omisimus,  caplanda  snnl  nobis  i  lerinnqiie  in- 
icnnia  sciilicmli  semina,  qn:e  faslidimn  lcrgeant 
generalium  liitcrarain,  luvii  igiiur  mc  rulpa,  qu*m 
delni,  etsi  mui  fslior ,  ubi  qtioqua  viam  dc>tii  innsi- 
iji.i  rcfcrcndi.  Vale. 

Ei'IST    XXXVI. 

S1UHACHU8   FIaV1A.N0    IIIAini. 

Erg.i  adco  eomplaeltum  est  cominunl  parenti .  ut 
le  I  . n ii : •  i h .  q.iain  vglli  iii  IICCCSSO  Bit  di  lim n  '  All 
tibi  uib.iuuruii.  lauiu  riiatiu  '     .  ui  exapeclaliuiiriu 


All.EIUS  SvYMMACIIlffl.  i«8 

A  ineam  pia  caiisatinnc  Irusircris !  Ei  rcvtra  itllhl  !iic 
agitur,  aut  diciti.r ,  quud  bunus  aiiimus,  el  sincera 
natiira  possil  ainplci  li.  Sed  Hteunqua  isia  suut,  n 
li.ini-  agerrs,  ndiui  inier  nns  imiiiio  leflatN  Uiite- 
sccrent.  Nunc  gravinrcs  icnim  omiiiiim  uffciisioues, 
nt  pote  snlus,  cxpennr.  Evcmpli  causa  niiiim  »t  cipe, 
dc  >|uo  relii|ua  conjectes.  Pra-ieilaio  nostro  mnau- 
iiieiiiuni  siain.i-  dicaro  desiinanl  virgines  saerl  Vesla- 
lis  amisiiics.  (  onsulli  pnniiliccs,  priiisquani  revc- 
rcntiain  stililinns  sacerdotii,  aul  lon^a:  xiatis  itsuni, 
vcl  eonditionem  lemporis  prateiilis  ettpenderent ; 
absquc  paucis,  qui  mc  sccuti  sunt ,  ut  cjns  iifficiuiii 
s1  auiei eui ,  aiiniicruiit.  l'go,  qui  ■dverteram,  noqne 
lisncstati  virginiim  talia  in  viros obscquia couvenin*, 
neque  morr.  fieri,  qnod  Numa  aoetor,  Meteltus  con- 
B  servaior  nligionum,  omncsqitc  pontifices  inaxiini 
nunquain  antc  meruerunl :  li»c  qtiidcm  s  lui,  ic 
sacrorum  a'inulis  cnuntiata  noxam  rrcarent,  inusita- 
tum  cententibus.  Excmplum  modo  vilandum  esse  re- 
scripsi,  ne  res  just»  ort  >  principio,  brevi  ad  indignos, 
per  anibituiiidevcnirel.  Ne  longum  loquar,  ipsaverlia 
ad  le  misi  bonis  probaia,  sed  niuncro  fortassc  vin- 
eanda;  licct  in  decretis  ponlidcam  noo  sit  eadeui 
fornva,  qoa»  curiae  cst.  Sed  iioc  qnoqtie  parvi  facicl 
insciemia.  Quod  si  lu  adcsses ,  inuluim  duonnti  Sa- 
nilas  promoveret.  Quare  ubi  primiim  ct  incciio 
inorbi  parens  communis  eineiserit,  reddc  te  mibi, 
ut  nobis  aequiorem  vitje  cursum  faciant  participata 

solaiia.  Vale. 

EIIST.  XXXVII. 

I.VMMACKIS  FLAVIANO  IUATRV. 

Nequen  delliiire,  quas  poiissiwum  mibi  deseribendi 
f 'i-uia  eoavenial.  Ea  quippe  jjui  diu  iniemperanlia 
variorum  rutnomm ;  ut  ncquc  decipere  falsis,  uequa 
solliciiarc  veris  aniantissimos  mei  dcbcam.  Spes 
t  >meii,  qu»  rerum  sempcr  adversarum  patieniiam 
suadel,  in  tuto  cst.  Ei  si  ■liqoid  commoditatis  aiiu- 
lcril,  ncquaquam  morabor  index  csscmcii'>ruui.Vale. 

EPIST.  XXXVIIL 

SVUHACUUS    rLAVlAltO    FtlTftl. 

Filii  mei  ParthenM  adrcntus  nullis  postulat  enni- 
iiiciid.itioniini  lcnociniis  adjuvari.  Sed  acrcssnnmi 
graluc  existimo,  quod  ejos  prsrscnti»  cliani  mcus 
scrmo  conjungitur.  Ex  ipso  fto  n;v  gesta  nos>cts, 
li>et  scriptiim  fania  praeveneril.  Neque  cnim  r.  s 
inagiis  et  insperate  in  screio  sc  esso  patiuutnr. 


In  bonam  parletn  plebs  nosira  muiat  :  tdco  «l  j«gi- 
lcr  seditiosoriim  pa'na  poscalur  ,  ci  jam  lcrga  dcvtt^- 
rint  insolentea.  Muitis  non  opus  exl.  Neque  eaisa 
qnidquam  narrandls  debco  derogara,  qui  rcniin 
picnitudinciii  venturo  ad  vosindici  rcscrvavi.  Va'«, 

iiisr.  xwix. 

STMMALHUS  rLAVI.VNO  FKtltl. 

Ilonis  pliilosophus,  vila  atquc   rrudiiione  prxci 
piuis,   jam  dui  mibi  cartis   et  amteos  e>i;  el   inier 
|intn.i  iiuiinial  doill  fortlinx  .  si   OptUBhl  qii  bniqil* 
jiuigriiitr   Sinili-ii^  igllur  ad  rllbclttm  dcsidcruim  eju^ 
addu'  cre,  >,»■■»>•  lo,  ul  cl  lui  weritl  crati.>.    l 


189  EPISTOLARUM  LIIJER  h.  m 

iioiiorcm  commcndationis  mese,  inter   faffiiliarium  A  ipsos  cor»m  datorcs  bonorum,  gratia:  instar  existi- 

manl,  ui  nnac  fraicr  uieus  Poronius  vadatus  opiiuo 
lcsiiinonii  tui  munere  audire  properavit  paiii  lionoris 


3 


luoruin  pracipuos  atque  honorabiles  censealur.  Vale, 
EPIST.  XL. 

SYMUACllUS  FLAVIANO  FRATRI. 

Ignaiio  inpo  gratulor  quud  nosira  in  enm  dilige;t- 

lia  i iio  amorc  vincatur.  Factum  esi,  quoil  volebam  : 

naiu  parciorem  de  iilo  lcsiimonli  cautioncm  prxmi- 

seratn,  qnam  senlire  cceoisti.  Nnne  si  qua  meorum 

nciumn  scire  poslulas,  explicabit.  Tan!a  i!li  esl  vir- 

tus,  ot  utriusque  nostrum  et  familiaritaie  lidnci.i; 

ut  i'i   de  ine  nihil  posit  ignorarc,  C  apud  te  niliii 

occulere.  Vale. 

EPiST.   XLI. 

SYMHACUUS  FLAVIAN0  NUT&I. 

Voluntaria  benelicia  lua  peiitc  e  prxvenio,  ut 
qux  lua  sponte  Iribuis,  ego  vidcr  impelrare,  et 
boniun  naturre  luai  in  graliam  mearn  transeat.  Nica- 
goram  claris~imiim  virum  Staitise  fascibus  funcium, 
sub  custodiam  adcssc  jussi.  tlune  libi  et  snse  vilae 
inlegrilas,  et  merita  ffaierna  commcndant.  Atcedit 
illi  ad  praerogalivain  precatio  ine»  :  qui  e:si  spvro 
piiobilaii ejus rcspoiisur.im  beneScen'iam  luam;  se- 
dulo  lamen  posiulo,  ut  sanctissiiuo  jnveni  in  honum 
vcriat  cxhihiiionis  occasio.  Valc. 

EPIST.  XLII. 

SYMMACIICS  FLAV1AN0    KIIAJRI. 

Cammendavcram  tibi  dudum  Maccdonii  viri  cla- 
rissimi  tilium,  cum  foro  luoiioiiien  dedissct.  Creilo 
eaui  rem  pro  studio  ineo  juveni  commodasse.  Sed 
qula  parentibus  uiliil  satis  est,  et  efficacior  qnibus-  Q 
dam  viJeuir  peiitionis  iieratio  :  rogatus  denno  posin- 
l.itum  retexo,  non  ut  nevam  causidico  benevolen- 
liam  praestes,  sed  ui  jam  tribulam  digncris  angcre. 
Meo  auiem  nomine  qu:cso  le,  ne  sic  desidcrium  repc- 
titum  esse  conjicias,  laiiquam  nie  prius  impelrasse 
dilfidam.  Vale. 

EPIST.  XLIII. 

SYMUACnUS    FLAVIANO    FRATRl. 

Merita  Sexionis,  qui  anlehac  Calabriam  rcxit, 
multi  in  lionim  partcm  loquuntur;  caijue  propter, 
ut  sutfragio  luo  a  nie  comnvtteretur,  orarunl.  Est 
bumanitaiis  et  eonsueludinis  lua?,  aliis  quoquc  pia- 
citos  amore  dignari.  Ergo  si  nihil  est,  quod  resistal 
precantium  voluntali ,   efficc ,  oro  le ,   tit  Sesioni 


anclorem.  Commcndarcm  tibi  opiimum  civem;  si 
[io-scs  parvi  facere,  quem  dudi.m  altius  protuiisli. 
Supeiscdeiidiim  est  igitur  his  virliis,  qnx  suffragari 
p- oticiscenlibus  solent.  Neqne  cnim  vana  spes  e.-t 
validiora  fore  apud  tc  merita  prsesculis,  cum  absen- 
ti  ni  tavorc  respexeris.  Vale. 

EPIST.  XLVI. 

STMMACilCS  FLAVIANO   FRVTRI. 

Feiiini  Socratem ,  si  quando  cxcidit  cupiiis,  aut 
deslinatis,  id  sibi  ntile,  quod  evcucral,  xstimasse. 
Nii  meriii  sui  securus  interpres,  ea  conjerlabat  essc 
tnel  ora  qu.c  C.ISUS  dalial,  i|u:ir!)  quac  aililllUS  appcte- 
hat.  Se  pior  sapientis  cxemplum,  et  in  bniiam  partem 
Irabo,  quod  Saxonum  numerus  raorie  coniractus, 
inira  sininnani  decrelam  populi  voluptaiibus  stctil, 
ne  nosirae  cdiiioni.  si  quid  redumlasset,  ahscederet. 
Nam  quando  prohibuisset  privata  cnstodia  desperaix 
Kentis  impias  maaus,  cum  viginii  novem  fractas  sine 
laqueo  fauces  primns  ludi  gladiatorii  dies  videril  ? 
Niliil  igilur  moror  familiam  Spariaco  nequiorcm ; 
velimque  si  tim  facilc  faciu  est,  lnnc  muniiicenliam 
principis,  Libyrarum  hirgitione  niotari.  Nam  gladia- 
lurae  idoneos  communi  ctira  prospicict;  qux  pars 
in  apparatu  quarstorio  prior  est ,  ut  aucloramcnto 
leclos  longus  usus  instiluai.  Nosiros,  quiims  ursi- 
rum  leclio  et  comparatio  jatn  pridem  credita  cst, 
pervecios  al  te  tentporis  sesiimatioue  non  r-aihigo. 
Sed  si  ciirsualium  prgcposiiorum  avarilia  retardaniur, 
crit  beiiefioentiae  tua:  moras,  qaibus  lencatur,  ubsol- 
vere.  V.ilc. 

EPIST.  XLVII. 

SYMMACnilS    FLAVIA.N0    FRATRl. 

Ope  dcuni  secunda  navigalione  ct  facili  itinere 
ad  destinata  pervenimus.  Appcicliat  c<>mmndum  tem- 
pestiva  hora  convivii.  libi  curnre  corpnra  cibo  ccepi- 
inus;  accurrit  qui  mibi  amabiles  liueras  Inas,  simul- 
que  a  lecaplas  e  mari  copias  cxhiberct,  qux  noliis 
esui  inox  fuere.  Nam  lihuit  indiilgcrc  gcnio,  posl- 
quam  parvulum  nostium  periculo  exemptum  spes 
oplata  respevil.  Ilabcs  omnem  rem  :  cura,  ut  valeas, 
ct  patriam  tui  amantem  quamprimuin  revisas ,  bona 

narcntis,  ut  spero,  venia,  cni  mox  peracta  lusirali 

apinl  te  prosml  ct  ntca  vc.rba,  ct  voia  uiultorum.  n     .       -  ,    •     .,  . 

,.  ,  1»  solcmnitate  rcddcns.  Vale. 

EPIST.  XLVIII. 

SIMUACHUS   FLAVIANO    FR.lTBI. 


Vaie. 

EPIST.  XLIV. 

STMMACniJS   FLAVIANO   FRATRI. 

Patatinos  injurix  reos,  quos  Isruiiis  celsitudo  fua 
praecepit  exciri,  niilcs  de  pr.ctorio  missus,  eshibuil. 
Sed  cum  sacrc  auditorio  eadem  caasa  eompeterel , 
daminus  meus,  parens  noster,  prxfectns  Urbi,  aucto- 
ritate  juris  el  liJucia  tui,  personas  sibi  ac  iicgotitim 
vindicavit.  Ojiod  eo  scribo.  ut  noveris  apparitori 
jiislam  subcsse  rationem,  qui  et  parenti  tuo  cessit.  r-t 
iegibus.  Va'e. 

EPJST.  XLV. 

SIMMACULS    ri  AVIANO    FKATRI. 

Qui  deum  beneflcio   potiuivur  optalis ,  venerari 


Ad  tertium  uonas  Octobres  primo  Incis  rcspondi 
litteris  luis,  quas  pro  interjrclu  itineris,  quo  nuitc 
dislinemnr,  ante  meridiem  sumere  debuisii.  Sed  ut 
scripta  sd  vcsperam  mibi  reddila  prociderunt,  niemn 
ofticium,  meamque  cnram  iabetlarii  lcntiludo  suspen- 
dit.  Ego  tamen  huic  morae  succensere  non  pnssum. 
Defusset  enim  tibi  causa  srmonis  itarandi,  si  ma- 
inre  responsa  nostra  iegisses;  i\ux  confido  Jam  rra- 
tiii»  :  nisi  torte  dcnuo  aiiquis  os  urbanis  divitibus 
i^sessor  viarum  scri,  ta  nostra  furelur.  l»ii  illos 
insmibus  suis  puniant !  Nunc  ac  ijuxsisa  redeaums. 


191 


Q.  AUKELIUS  SVMMACIIUS. 


191 


llumor,  qui  |>arvuli  noslri  pertns    i.bsedcral   alquc  A  niandari ;  milii  liiinn  mtiniis  illjuogif.  Kiuerc  drliciij 


iinporiuiam  ttissim  ciebai,  m  <gna  parle  lciuiatus  esi : 
liaque  spirameut.t  faucinm  libern  niliil  jani  siriilulum 
soiianl.  Deiini  bcniguiias  velil  |>rocessum  sauiiais 
ejus  in  nolido  collixaie.  Nos  ui  a  melii  pi  xsenliuin 
rcspiravimus,  ita  voto  luiura  munimus. 
EPIST.  XLIX. 

S.MMACIIUS    SVAGHIO. 

Scribere  hueusque  nmi  lilmit,  obsirepcnlibus  im- 
bccillilatuin  querelis,  quas  indicare  vilatuus.  Ilinc 
factutn  esl,  ut  officium  nosirum  tua.  alloquia  prtB- 
v. ■inrcni.  Postquain  ilivma  ope  saniiatis  bono  frui 
conpiinus,  redit  cura  seriiionis.  Suine  igitur  lineras, 
seras  quidem,  scd  voio  tuo  et  proposito  congruentes  : 
qu*  ut  diu  ililji.c  suni,  ita  Uesideriuaj  sui  indicio 
incli  re  pensabuiil.  Vale. 

EPIST.  L. 

•iYMMACIIlS    H.HIHO   FRATRI. 

Iler  iu  |  jiruin  diis  auspicibas  ordicmur,  quoJ 
libi  ct  anie  comperlum  csi.  Scd  rcligio  mnnuit, 
ul  d.ci  quoque  cerlinr  reddcrcris.  Cras  igilur  <iam 
nobis  disce  relrgrmlam  Ki  qiiia  proini-si  servami- 
simiis  08,  fac  memineris  ad  publiciim  solcmnc  con- 
lcndeic.  Vale. 

EPIST.  Ll. 

SYMMACIIUS    1  ■1..WIAN  l    FRATRl. 

Emiseram  prior  scriptum,  quod  in  manus  luas  <lu 
diiiu  prxs  imo  venisse.  Hiud  mullum  processil  hor.r, 
iTim  adcrat.  qui  a  le  milii  liltcras  e.hilierei.  Decursa 
oculis  pagiua  requiri  a  rne  couiperi  diem  rccplando 


copinsis.  Nos  mandala  rurattiri  siimns.  Scd  ineilMlllo 
OUCtil  leriis  pariicipcs  faeere  luinria  lu.c,  quos  lau 
lopcre  laborasti  eonsorles  h  bere  jcjunii.  Valo. 

EPIST.  LIV. 

MHUACIIUS    HAVIANO   FIIATRI. 

Craliosa  cst  cipoitnlalio  qu:e  rc«|urit  nriicium. 

s.-.i  ciim  iu  icribendo  nunqunm  residem  gesserim 

voiuiu.Tt  n. ,  frtinra  neglcctte  ramlliarilulli  accuior. 

Utor  in  ca  rc  leiiimonin  lioniinum  luorum,  qui  du 

dmn  silii  rpisiolam  traditam  l  ibellarii  vilio  ilislule- 

r.iint.  Volo  fgiinr  ipnd   le   servalse  amicilito   mitii 

consiarc  rationem.  Nam  vclicmeiitcr  injuriuni  esl, 

ci  alicno  pcccjto,  nxvum  violat.e  rcligionis  attra- 

„  licre.  Vale. 

B  EPI3T.  LV. 

SYUMACHliS    FTAVIANO    FIUTRI. 

Spe  bonx  valciudinis  mari  vicina  delcgimtis.  Sed 
ncc  iliiin  auras  salubres  vculis  obluctanlibus  experi- 
inur.  Ilinc  pigriore*!  matronx  ad  sanitatem  recurms : 
cui  si  quid  rcrcctionis  dics  melior  adjccrrii,  op  atum 
dc  ca  indicium  non  morabnr.  Urbanis  nngnliis,  nt 
in  -intiare  dignatiises,  inquics,  monilor  securus  illmlil. 
Alicno  cnim  periculo  res  incliicai  ct  copix  nncilura 
lentatur:  ut  ium  viliiaiis  metus  in  angustias  ro- 
egerit  civitatem,  tnnc  opum  validis  quxsium  augeal 
avara  veuditio.  Ilosi  ine  homines  arbilrcris,  qui  plus 
amicis  consilio  iricent',  quam  inimicis  odio  olicsse 
pntuisienl?  Se  I  nos  publico  dudiim  oprrc  perfuncii, 
aliena  sileamus.  Dii  meliora  procurcul !  !>•  que  enim 


iiine  i  destiaatum.   Sed  bauc  curam  sponianco  >er-  ^  gaudere  dignum  est,  si  qua  milii  laus  es  alicrius  er 
mone  pr.rvcncraui.  Lrgo  respendenda eonsumps  mus.      rore  proveniat.  Vale 
Quid  snperest,  nisi  ut  gratuler  nobis  animos  esse  co- 
gnmos?  ISaiii  qux>  le  scire  velle  prxsumpsi,  prius- 
quain  qua>rercs  indicavi.  Vale. 

EPIST.  LH. 

SVHUACHUS   FLAVIAXO    FRATRI. 

IlcdiliiG  ac  recursus  in  patriam,  qui  scniper  oimii- 
bus  gratus  esl,  fesiinalioni  nosti  a;  ncquaquam  pro  ei- 
speclaiioue  respondii.  Causas  si  desidcraiis,  accipi;e. 
Jaiii  priiuuiTi  ut  communia  domesticis  piaferanius, 
rcin  fruiiientaiiaiu  nostr.e  urbis  nulla  augel  inveciio. 
Spcs  ipsa,  qux  in  adversis  alere  aniuios  solet,  recu- 
sat  elfugium  polliceri ,  cum  slerilis  annns  nc  semina 
quideui  tnris  c.  nimissa  reddiderii.    Peliinc  ut  apud 


EPIST.  LVI. 

SYMMACHUS    FLAVIANO    FRATItl. 

In  maximis  quidem  rebus,  qird  iuibi  sludii  aique 
;un  ins  impendas,  frequentcr  advei  ti.  Scd  qiioijue 
crebri  sermonis  olficia  ,  ul  potc  ei  inliinti  alfeciu 
di  proinpta  complectnr  :  quorini.  assiduilas  cultiim 
circa  le  inemn  pari  lame  rompensat.  Jucumtilas 
vero  tanla  rst,  ut  falear  me  alloquio  tuo  potius  ioci- 
lari  ad  desidcrium,  quain  replcri.  Ea  quippe  rcrum 
omninm  ratio  aique  natura  est,  ul  quae  buinanis 
sensibus  blandiuntur,  nequeant  oflcrre  faslidium. 
Iiaque  cum  solveudis  atque  agendis  gratiii  par  esse 
non  posMin  ;   facio  quod  -ociii  improbi  debilores. 


■»——■—■> — -    ■— -  •-—•••     «1....11.  ui  .|iii»    »  ■ —       .     — — -      -. —      --  ■ . 

famdiarem  curam  loquamur,  urget  Osticnsc  prac-      «I"'  adliuc  alieno  aere  depressi  cupiunt  .•ecundo  neiu 


dium  nnstrum  militaris  imprcssio.  Nos  Icgum  inane 
nomen  vncamus.  D  i  viderint  eiiium  causje.  Iulerca 
inordcmur  uon  melu  danini ,  scd  civilalis  injuria. 
Collegarum  tracialus  qui  me  ciciverai,  a;lernis  pru  - 
ri,  itius  legaudoriiin  in  Alrirain  virorum  reddidit 
oploiiciu.  Cessame  ergu  patrum  deliberatione  non 
vncaiuur.  Vale. 

EPIST.  Llll. 

SVUUACIIUS    FI.AVIANO  FRATRI. 

Fimgcris  boni  f.  atris  oflicio.  Sed  dcsiue  niemorcm 
conimoiiere.  Nota-  nolus  stint  ca?rcinoni.e  deorum , 
ci  Ir-la  divinitatis  iiiiperala.  Nisi  forte  me  soluin  01- 
Mq.u  vicein  luam  po.tul.is,  cl  ui  assolil  rcs  divina 


fcnoris  obligari.  Quare  eisi  numerosa:  sinl  littene 
tux ;  non  ut  ingratus,  scd  ul  inuneris  (ui  cupidus 
posiulo  crebriores.  Eacile  autem  conjici  potcst , 
quam  vicem  colloquii  otiosus  ipse  pollicear,  cuin  ab 
o  cupato  liujiiMiiodi  oflicium  iuipaticiilcr  eiposcam. 
Valc. 

EPIST.  LVII. 

SVMUACHUS   FLAVIANO    I  ItllRI. 

Diu  domo  abessc  decrevciani,  iiiriinduinqtte  otiuni 
ciiiii  faiinl  aribus  noslris  in  snhtiroano  .Vvaluaii  c  cm 
gebam.    Scd  qilia  Ko<s  vcisal    liiimana,  ikc    sciiip   i 

ei  voto  ilcstinaia  gucccdunt ;  Prxfbcti  lillara  nipf 
runt  oiium  iiicum,  qux  booa  spei  toll  cila  nUcdM  i 


193 


F.PISTOLARUM  LIBEK  II. 


»94 


Spcciatim  pracscntiam  mcnn  per  ambiguum  poposce   A  cxsorlem  ,  minquam  philosophis  co"grueut''m  sum 


ruiit.  Nini  diffi  10  exsperiationem  tnani.  Collcgarum 
iraci.itu  senalum  cmnmoverl,  sed  ei  oblationein  fa- 
liiMiilam  scri,  tis  secretiorihiis  indicavit.  Nibil  publi- 
r.iiiiin,  niliil  lectum  es  .  Quanliias  i  osltilala:  rei  ex- 
cessil  opulenii.im  rerogiiiiam.  Vastuin  silcniiiini 
cunclis  siupor  subitus  imperavit.  Quo  longius  prod- 
eunie  placuit  in  teinpus  aliud  delibcranda  produci, 
ne  oiniiterentur  abseutes  :  quamvis  ipse  dixeiim, 
llomx,  aut  in  proximis  posilos,  vcl  evocari  debere, 
vcl  consuli,  reliqunriim  nnmine,  dc  oblatione  futura, 
ni  staluiis  ordinis  polliceanlur  assensum.  Habes 
omuem  tein,  de  qua  quid  scntiam  saiis  nosti.  Tibi 
rtiamsi  c.iusa  communis  est,  procul  tamen  abesse,  ad 
solatium  proGcil.  Vale. 

EPIST.  LVIII. 

SVMMACBHS  FI.AVIAN0. 

P.mlo  anto  lilleras  ded1.  Nunc  rcddo  responsa, 
qina  illis  nccessaria  rontincnlui  :  liis  salulatio  sola 
pr.i siringiinr.  Va!emus ,  ut  veriim  est.  Si  tibi  omuia 
pro>pereAuuiil,scriplinnis  lidc  commune  bonum  mc- 
cuiii  parlicipa.  Valc. 

EPIST.  L!X. 

SYMMVCIIUS   FLVVIAN0. 

Suhurbanum  prxdium  ,  i|iioil  via:  Appiae  adjacct, 
iuroebam ,  cum  mibi  lilleras  luas  io  lioc  inissus 
eibibnit.  Nosti  rtira  nuae  loqmmur,  ubi  magnas  xdes 
in  anguslis  finibus  collocavi.  Ilic  dulce  otiiini  (si  quid 
ahsque  le  dnlce  est)  paulisper  exegimus.  Nunc  Ve- 
stalis  fcsii  graii.i,  domum  repeto,  iucertus  maneamne 


cuin  civibus,  an  rursus  in  vicina  concedam.  Tu  quid  C  ^or  illuniinei.  Vale. 


pnssct  nriialmn.  Se.l  d«  boc  vestr.i  existimalio  sit, 
qui  lalium  reriun  pronieiiiini  noiionein.  Miln  religiu 
fuii,  negare  verba  poscenii.  Fac'es  itaque  rein  ino- 
niin  itiornm,  si  npe  aiqne  liuman  tale  foriunam  per- 
egrinantis  ailjuveris.  Vale. 

EPIST.  LXII. 

SVMMACIIUS    FLAVIANO   KHVTUI. 

Poslquani  Giiideutio  appariiori  iuo  iudicem  peiacii 
a  me  ilineris  epistolam  dedi,  ageus  in  rebus  milii 
apporlavit  saeras  liticas  spei  ei  desider  o  congruen- 
les,  qnibus  cognoscerem  clare  in  aures  publicas  de- 
signalionem  eonsuiatus  mei  dibere  proferri.  Quid 
ignnr  eximio  .uiimo  tuo  laeiitix  plenus  exoptcm,  nisi 
ut  simili  mox  friiainiir  eiiani  dc  legaudin;  quod  spero 
B  i.oiii  iiiiiii  nnstrum  Theodosiuiu,  venenb  lem  cunctis 
et  prxcipue  b-  ni«,  snlida  in  ainicos  dignalione  fa  iu- 
rinn  :  siquidem  dignum  est,  ul  auguslissimis  lionoruin 
nosirorum  paironus  aquet  dignitaiibus,  quos  scil 
mcnlibus  convenire.  Vale. 

EPIST.  LXIM. 

SVMIIACIIUS  FL.WIAN0   FltATM. 

Cresconio  amico  meo  ainorcm  tuum  multa  conci- 
lianl.  Primoquod  sacras  lilicras,  quibus  consulalus 
mci  tlesignatio  leneiur,  exliibuii;  deliinc  quod  ciim 
palra  Africa  non  iiiiniis  tibi ,  quam  inilii  cara  rom- 
mendal.  Cujus  mores  cum  primorc  loco  censerc 
debuenm,  nialui  luo  exainini  reservare.  Suscipe  ig  - 
tur,  oro  te,  noium  mililix  viruin,  qui  se  apicem  f .  I  - 
eiiati^  credit  habiturum,  si  eum  palrocinii  tui  splen- 


agere  deccrnas  (nain  Clt:c  juslo  diulius  abfuisti) 
dcboo  cogm  scere.  Vocat  enim  tc  in  curiam  noslram 
diis  aucioribus  qiiampriimiin  c.m  lidaii  mei  desigua- 
tio;  cui  supra  omiies  ornamento  eris ,  qui  n«s  vel 
afliuitatis  vel  amiciiix  officiis  prosequcntur.  V.ile. 
EPIST.  LX. 

SVMMACHUS   Fl  AVIA.N0  FRATRl. 

Vacui  apud  Neapoliin  soli,  quod  nilii  ex  tuo  adja- 
cei,  ut  a:des  novas  molirer,  opi.avcram,  lu  mecuui 
opera  Lucellana  parliris.  Et  ne  verecundia  retluei 
oblatuui,  negas  lui  juris  videri,  q  iod  ego  nicum  fa- 
teor  iiuii  fuir-se.  Patere ,  ut  sallim  gratiam  lilii  de- 
beam.  Neque  enim  (as  cst,  mala  liile  me  recnperare, 
quod  possuni  bona  sumere.  Adjxis  prxlerea  lenoci- 
nia,  quibus  morbuiu  fubricatoris  irriies  :  gcminam  ' 
poriicum.solidu  cl  incornpio  opcre  curvalam,  inullis 
in  longitiuliiiein  p  ssilms  explicari ;  vicina  esse  qux 
consiruo,  ei  parvo  xdificationis  negoiio  quod  inier- 
venit  possc  miseeri.  Quid  laboras  adversus  vcrccun- 
iliun  meam?  E;;o  quoi|iie  facio,  qnod  recusas.  Gralus 
sum  miineri  tuo  :  sed  vereor  ne,  accedentc  sumptu, 
iliiin  vetera  novis  nitimur  xmulari ,  imclligam  le 
niajora  velle  concedere,  quam  me  posse  repararc. 
Vale. 

EPIST.  LXL 

SVUMVCUIIS  FLAVIANO  FR.VTItl. 

Ul  habilus  et  crinis  indic  o  esl,  Serapam  non  lii- 
lerarum  periliam  pollicctur :  cnjus  si  se  meminissct 


EPIST.  LXIV. 

SVMMAI.niS  FLAVIANO  FRVTItl. 

Exercet  me  quidem  votivis  ac  felicibus  ncgotiis 
prxparatio  rousulalus.  Sed  ui  litier:e  tu*  frequcnicr 
iinlicio  snni,  tua  pro  me  cura  pra-pouderat.  Uorlaris, 
mnne-.  c^gis,  m  quidquid  poiis^imi  magisiratus  fun- 
etio  quirrn,  acc  •  lcrein  ;  el  cum  sis  me.-c  exactor  in- 
dusirix,  niliiloininus  omniasolliciiudmi  tiia:  vindicas. 
Eriine  lempiis  oplatum  ,  quo  isiam  menlem  paribus 
pro  te  oflieiis  dislricins  xquiparem?  Spero  actutuni 
florente  republ.  et  propagato  in  aevum  domini  nosiri 
Tbeodosi  principalu,  virtutes  tuas  fascibus  mune- 
randas.  Tunc  epistolaruin  slimulos  nou  requirain, 
nec  exspectabo  moniioreni.  A  te  enim  didici  sponlc 
1  suscipere  quid.|uid  pro  fraire  cu>anilum  c^l.   Vale. 

EPIST.  LXV. 

SVUMACIIUS  FLAVIANO. 

Aslipul  itionem  prxclara  mcriia  non  requiruni  : 
siquidem  virius  sua  luce  conspcua  avcrsalur  auxi- 
lium  coniniendaiionis  alien.r.  Ergo  cum  dominum 
ei  Ir.iirem  meum  Liciniuni  eelebrem  feceritad  nor- 
niam  veteris  disciplinx  gubernala  resp.,  quid  potesl 
ei  diguilatis  adjiccre  piivala  laudaiio?  Ilsc  igilui 
prxmissa  parle,  optimie  in  amicos  lidei  ac  diligcniia' 
virum,  praicelsn  animo  luo  oplo  sociare  :  nou  quoi) 
judicium  tuum  serum  ac  dilhcile  sii  ad  colligemia 
ingenia  cl  explorandas  volunlates  houeruin,  sed  m 


,g5  y    AUREUUS  SYUMACIIUS, 

lin-Ms  lule?  *oe  usii»  M  (eiilnati  dlsceiaio  negei  A 
(usium  uinpub  oxaiainl.  Vak. 

EPIST.  LX\I. 
siuhacih<s  n.wiAM)  raiTM 
Sl  amiciiia'  semper  rtliO  deposc  I ,  cur  mnlua  uc- 
go.ia  alterius  juvemui  olli<  ii=> ,  qnanto  iuipentior 
uliliiatlbus  propiuquorum  cura  debetnr,  qnorum  n<>- 
bi>  bona  Ct  udverH  comnmnia  Biuil !  Qui.l  quod  u  pe 
botiitat  causai  coliorlaiur,  ui  quod  debemui  generi, 
iribuamui  promuiiui  xqnitati !  Quai  rue  non  minus  pro 
iilo,  quani  necKssiiudo  commovit,  ut  ipse  etiam  com- 
perto  ex  relalione  Vicoris  i-peetnbilis  vin  negotto 
judicabis.  Namquo  res  noiior  li.rci.  publicm  epistolai 
malai  exempla  sociare,  ne  qmd  tiducia  dtcere  per 
granam  judiearer.  Nuuc,  si  lilii  VOlunlaS  mr»  cordi 


I9fi 


EMST.  IAXII. 

BTaVACUUI  II  Avu>0. 

Vir  clarissimus  Iloimraitts  cumpriiiiii  inilii  viia 
liotiesiaiisqur  complaciius  cst.  Credo  judicitim  ineimi 

tibi  aipernabile rideri.  Id  si  ita  esi,  ne<|ue  me 

opiuiu  Irusira  Uii  li.ibel,  fulurum  rcor,  ulcx  praero- 
galiva  istius  lealimouii  ad  lamiliariiatem  pr.tclarx 
iiuanimiiaiil  u:;u,quasi  iibi  eliam  sedulo  .^peclatus 
accc.lat.  Vate. 

KPIST.  LXXIII. 

STHUACHUd  1  I.AVIANO. 

Dclcct.il  em  frequenter  affari ,  quorum  anlmum 
in.  i  amanlem  docuiiienlis  babeo  c.un)>robaium.  Ca|>c 
igilur  lillcras  n.ea-,  quasideo  libenter  emitio,  quia 
religionii  lux  vicissim   paBcor  alloquiis.  Quae  r.-s 


eat,   pra?»ia   buic  qusslioui   maluram  tecurilatem  ,  B  .1<.,iere  „os  ,je|,el  aj  offtdj  promplioia ,  cum  tibi 


liiani  projusiilil  etiam  ;ne  Mleute  delerrei 
BPIST.  LXVII. 

SVMUVCIICS  FI.AVIANO  Pf.ATKI. 

Parva  esl  coiumendatio  svriptorum  inenriim,  si 
Lcontium  lamiliarein  imioccns  viia  bonis  quibusque 
iimciliai.  Suo  igitur  pnedilua  merito,  astipolalionis 
adininicula  no»  requirit;  el  lamen  abstnere  non  de- 
l»eo  tali  geueie  liltcrarum,  magis  ul  amicitia:  satis- 
laciam,  quaurei  aliquid  opis  conferam.  Tu  tantum 
pro  digna.ione,  qua  clams  ci,  faeito  novcr.l  graiiam 
sui  meo  quoque  noniiiie  essc  gcmittaiain.  \aic. 
EPIST.  LXVIII. 
stuhacuus  flavuko  rr.ATm. 

Brevem  nccesse  csi  esse  sermonem,  qui  properan;i 

repente  comroiltilur.  Qtmre   et  officio  satis  esl  et  C 

brevilali   temporis  umgruii ,  "t  circa  te  salutalonii 

bonore  peifuugar.    Vicisaitudinem    vero  efuagilare 

nun   debeo,  quaiu  mihi    arbitror   a   viro  amiciiiae 

servaiiliasiniO  etiam  Bine  admonitioue  rcferendatu. 

Vale. 

EPIST.  LXIX. 

STMUACHUS  FLAVTANO. 

II t  silcrc  iioii  possum  ,  quoties  siyltim  invitat  oc- 
casio ;  iia  si  desit  eansa  longioris  alloquii,  seriem 
P'iginai  stringo  compendio.  Loquax  enira  copia  esi, 
qu.i:  in  re  usitaia  atque  solenmi  verbnrum  reduudal 
eluvie.  llavo  igitur  dico,  etvieisaim  peto,  ul  me  pro- 
Bperoruio  luornm  indicio  munereris.  Vale. 
EPIST.  LXX. 

STHHACUUti  FLAVIANO  IIUTRl. 

Iliimanitalis  iniercsl  commendationem  defcrrep  - 
Eccmibus.  Iii  Zsnobio  autem  talis  ofiicii  causa  pr<>- 
pcnsior  est,  cum  sit  familiarii  meus,  atqtteadeo  ilii 
debeatur  potiusquam  praestelur  aflbctio.  liincpalro 
ciniiim  lui  eupio  provenire.  Nampriniuin  e«t,  ut  meo 
inOragi  >  diligalui  ;  secuadum  erii,  u  Bni  lionesialc 
<••  mphccal.  Vile. 

EPIST.  LXXI. 

BVHHACIIUs  ►LAVI.vNO. 

Contiderans,  quid  mibi  amorii  dignerisimpend  rc, 
arbilror  Cyriaco  domealicomeo  bas  liiteras  profiitn- 

'iv,  quiiiu.  qumm  ni  eommodilalem  ajua  prompio 
fav  r.i  rcspiria».  V.1I0. 


Iiinc   cotumodi   f.-i.oris    largior  usura    respoudeal. 

Vale. 

EPIST.  LXXIV. 

SYHUACIIUS    ILAVIAN0. 

Valeutiiiianus  prolrcior  .lu.luin  patrociuio  culmims 
lui  p.-r  ine  tradiius  a'que  conniiissus,  dumctiiicis  oc- 
cupalionibus  Bllinetur  :  atque  ulco  magnopere  po- 
poscit  obeuindem  sibi  aliquod  ucgotium  per  subur- 
banas  provincias  inpelraii.  Ou.uc  deeus  r.osirum 
famili.iri  meu  deaideratum  n.u.iu,  exclude  ,  ant  im- 
pctra  conimeaium,  quo  possit  a  militari  nola  sub 
liac  impetntione  defendi.  Vale. 

EIIST.LXXV. 

BTHBUCRUt  '  1  AVii.vO, 

Cum  in  judkio  pra:fcciurx'famosa  causa  penderet, 
Diaculius,  qui  fUrti  detuleral  actionem,  multosque 
iiostri  ordinis  viros  criininatione  persirinxerat,  oc- 
culte  cuin  reia  iniia  paelione,  non  Bine  disceptatoris 
mvidia  elositexamen.  Ad  bujus  invesligaiioneui  mis- 
sus  appariior,  si  prxionauoium  admiuiculum  soriia- 
tur ,  pruclivior  facu'ias  reirabendi  accusaloris  eve- 
uict.  Inlirest  pulilic.t  disciplina-,  simulque  adfauiam 
prriuict  cognitoris,  ul  cum  summo  studio  couqu:- 
siiuni  redoci  in  judaiuui  sub  cuslode  prrecipias ,  ne 
innoeenl  am  senatoram  obimxi.i  rumoribus  suspicio 
uecolorcl.  Vale. 

BPIST.  LXXVI. 

STHU4CBUS  FLAVIANO. 

Amor  luus  in  li.iinitiimi  uolus  el  validus  a.lemit 
milii  commeiKlaitdi  ejus  laborem  :  pro  qu<>  ItOCUUtum 
dixiase  suffecerii,  miln  quoquc  aumdem  pri  ca  fam- 
liarilale  conjungi.  Qu«  rea  illi  incrcineiituui  pauoci- 
ini  lui,  ut  spero,  pt.cstabil  .  probabilioiem  quippe 
eum  tibi  faciei  comniunis  simililudo  judicii.  Iutcrca 
noa  ursiampe  proaiaaie,  et  diu  speratia,  aub  ipea 

articulo  uiuiieris  nidigemus.  Vil  ci.iiu  paueuaealulM 
maeeratoa  inedia  el  laborc  suscipimtti.  Lt  dc  bonibi 
fama  eontieuil  i  quorum  advenlua  p<>s>ei  cfBcere,  ut 
iiisoruui  defeciuin  congre&nio  Libyca  repuaaret. 
Unciam  pania  maliiioie  ci  leincro  icstiluiam  ipes 
iinea  veluntaa  popull  redegil  in  eopu  cewdllowtm. 
Inii  Igllui  0 Il    iiquc  scuia   siiiii,    pn' ar.iiiiiiui 


197 


Kl  I    TOI.AKIiU   l.iltl  II   I! 


198 


iuiiiii  jire  nididehant.   Aique  ulinam  sollit  itudine»  A  mini,  <jui  apparaitii  cjus  plura  el  pr.xclara  Iriliuis  li 
ijuatiluiias  j>ji  successuuio  felu  ius  miligasset  1  Vale. 
EWST.  LXXVII. 

SIMNACHUS    FLAVIANO    FHATM. 

Editioni  inunciis  nostii  ct  ttsilaia  el  insolita  a  le 
ronfei  itiiiur ;  ila  uninia  ad  conciliandum  quxslori  no- 
slro  plebis  favorem  et  solemnimn  rcruin  largus  et 
novaruiii  repcrior  excogiias  :  ut  nuuc  septein  Scoii- 
Curuin  canum  proliavit  oblatio  ,  quos  prxlusiouis  die 
iia  Koma  niirata  esl,  ut  feireis  caveis  putaret  adve- 
cnis.  Ergo  cl  liujus  rei  causa  et  praterea  iuuneruin 
cseteroruiii,  quantas  possuni,  maximas  graiias  lil  i 
ago  :  liccl  in  liis,  quae  sludiuse  friilribus  pro  ina0iii- 
'.u.line  aiiimi  lui  tribuis,  lieueticiuin  ie  uou  pules  prje- 
slare,  scd  sumeie.  Vale. 

EPIST.  LXXVIII. 

SYMMACHU8   FLAVUNO. 

Pais  liuniinum  compendiis  ct  quxslihus  gaudcnt ; 
mc  votiva  uviet  ut  expensio.  liaque  avidus  civicae 
graiia:,  quastons  lilii  mei  soniplibus  studro  aliud  ge- 
nus  largitaiis  adjicere  ,  ul  curulibus  stabulis  Urbis 
aeiernx  eliain  quina  inancipia  largiamur.  El  quoiiiam 
servtirnm  per  limilcin  facilis  invenlio,  et  prctium  so- 
let  esse  tolerabtlc;  quam  inaxiine  te  deprecor,  ut 
pcr  liomines  slretiuos  viginli  juvenes  prxdicto  ncgo- 
tio  congruenlcs  jtibeas  comparari.  In  quam  rein  so- 
lidos  ad  le  misi,  habita  xstimatione  bominuin,  qi.o- 
ruiu  iion  fornia,  sed  xias  ct  sanitas  dcligenda  est. 
V;,le. 

EPIST.  LXXIX. 

SMIMACIIIS    FLAVUNO. 


Prxlerea  domino  et  principi  nostro  ad  refer«iid:nt< 
largiiati  ejus  sedulam  magis,  quam  parcin  graliam, 
auro  circumdaium  dypticum  misi.  Cxleros  quoque 
amicos  eburneis  pugillarilius  ci  canistellis  argenteis 
Imnoravi.  Tux  igitur  poleslati,  luo  quoque  arbilrio 
couuiiiiio,  utopportuue  singtilis,  quxmissa  sunloffe- 
rantur.  Vale. 

EPIST.  LXXXIl 

SVMMACHUS   n.ivusn. 

Multi  a  mc  coiicilialionein  litterari.im  poposcc- 
runt ;  scd  quorunidani  merilis,  al:orinn  precibns  pa- 
rcm  gratiam  dcdi  :  nee  lamen  vereor,  ne  tibi  civium 
ignnia  disiinctio  sit  ,  judicium  de  liis  coiiinnuie  te- 
culcnti.  D.ibis  igilur  in  quibusdui)  verecuntiijp.  mcx 
B  veniam,  qnx  cessit  orantibus.  Seiueris  auiem,  qtiotl 
scis  de  singulis  titrtnnqiie  senlire.  Pulo  ex  liis  ver- 
lns,  quo  in  nuincio  filium  uosirum  Allnlum  spccta- 
bilcni  virum  censeam  facilc  dignosci.  Namque  ista 
bbera  et  iperla  discretio  ci  tutu  credila  csl,  qui  non 
fuii  in  pariem  rogeitiuui.  Quare  tuo  ac.  ineo  uomine 
amiciii.is  accurrentis  ampleciere;  ul  buic  infructii  sit 
ciiltus  bonorinii,  pravis  dolori,  quod  siiuiliter  lion  di- 
liguutiir.  Va!e. 

EPIST.  LXXXIIl. 

SYMMACUUS    FLAVUNO. 

Jam  pridem  domino  ct  fratri  mco  Alipio  comiialu  u 
tacrum  viserc  atque  a.lire  cupienti,  sera  qiiidein  c.c- 
casio,  sed  Kcia  succcssit,  ut  eum  con>ul  accires,  i.lco 
in  conspectum  tuuin  aliicei  occurrii.iii  beneflciis  vu- 

C  tiva  retl.l.-it  officia  el  sanrti    animi   lui   frctu  uubciii 


Frairl  noslro  Androinacho  omnp..  Iiou.t  aries  fami- 
linres  sunl,  sed  \<rx  ca-leiis  lidcs,  qtia  exspertaius 
milii  tuum  quoqiic  judii  iiim  opt.it  demereri.  Itaque 
dmn  le  expeiit,  iler  imhccillis  gravc,  gracilitiiis 
sti.T  oblitus  intravit.  Ilxc  ilii  maxime  causa  fuii  pro 
v.ribus,  ut  solet  pleruinque  aninius  spe  et  gaudio 
iitorbuin  levare.  Advenis  igitur  quam  prompto  et 
patulo  amicitix  sinu  reecptatidus  sit,  qui  tui  deside- 
liuin  sux  valetudini  pix  ulii.  Quitl  plura?  appeten- 
dus  tibi  forel,  nisi  le  sponte  sequereiur.  Ergoaecur- 
renti  religiosain  manuni  porrige;  ul  qt:i  le  novii  vir- 
lulibus  superiorcm,  coiiiinuniiate  pareiu  sentiat. 
Vale. 

EPIST.  LXXX. 

SIHMACIIUS    FLIVUNO   riUTRl.  T) 

Coiiiuirnil.it  iii  inibi  a  fratre  meo  Ililario  virum 
devutissimum  Titianum;  quo  alio  stossunt  benelicio 
inuneraii,  quam  ui  eum  s^ncio  peclori  tuo  nou  as- 
pcrnandus  precator  insinucm?  Et  jam  spcro  peti- 
lioni  mex  ces-uram  felicitalem  ,  quando  eo  siudio 
aique  pioposito  es,  ul  inslar  gratia;  liabcas,  si  tibi 
prababilis  amicus  accedat.  Vale. 

EPIST.  LXXXI. 

SYUHACnOS    FLAVIANO, 

Fi lius  uoster  Symmai  tius,  pci  aclo  mune.re  camjida- 
li,  oflert  iibi  doua  quxstoria,  et  exteras  necessiluli- 
ncs  nostras  pari  Itonore  parlieipat.  Quxso  igitur  ut 
cius  noniine  dypiica  ci  apophorcla  suseiuere  digue- 


invidix  sujierioris  absicrgcat.  Quod  illi  arbitror  ex 
voto  csse  eessuruffi.  Nequc  enim  lamx  ej'us  decsse 
aliqnod  paiieris,  qui  sccurilatis  cuncta  iribuisti. 
Vale. 

tPIST.  LXXXIV. 

STHUACHLS    FLAV1AN0. 

Recte  ct  |iroba!iiiiier  jtidicasti,  fratrem  nostr.ii) 
Tiiiai.um  speciabilem  virum  cohsulalui  iuo  interessc 
debere  :  giquidein  ae.piitas  posiulabat,  ut  voii  sui  ^o- 
luptaie  frueretur.  i\u!li  unquaoi  nostrum  tui  amore 
cesr.il ;  qtiiiiiuio  scmpcr  primag  sibi  erga  ie  parles 
observantiae  vindicavii.  Itaque  tesiem  aliuin  non  re- 
quiril. Scit enim  sibi  plus  esse  loti  apud  luum  ani- 
mnni,  quam  possel  meo  sermonc  conqmrcre.  R»;liii- 
quo  igiiur  cuiu  fiducta:  sux  ,  quia  niliil  po.cst  esse 
cumulatius.  Iluc  lantum  subjicerecoriieiiiiis.niequo- 
que  lihi  ftjus  nomiiie,  st  quid  grai.ae  ceperii,  obligan- 
tluin.  Valc. 

EPIST.  LXXXV. 

SVMMACIIUS    FLAVIAMO    FRATi:.. 

Facilc  fratrem  nostr.im  Elpidinm  ad  proficiscen- 
duui  traxissel  allertio,  nisi  enm  utiici  cura  reiinerct 
Taniinn  qtiippe  est  in  eo  sinceritaiis  aique  dulcedi- 
nis,  ul  ilii  soli  necessitudines  pr^feraoiur.  Ilunc  ita 
speclaluin  milii  atqne  conjunctum,  jussis  (uis  uegare 
non  potui  •  qnia  iti  talibus  causis  major  apud  inc  ce- 
tiendi  roluplas esl  quam  fruendi.  Suseipeigilur  aiuaii- 
tbsimiiin  nostri  co  animo  quo  rosasii  :   jcstima  de 


igu  Q.  AUKELIUS  SYMM  VCIIDS.  '2UC 

p.n.li ■•  a  Iv.ntorum,  iio^an  a  le  n.m  opuiure  rcsi-  A  lulaiionem  gmnii.are  uoa  plgull.  N.imque  amor  olli 
deuiibu-,  quod  DMtfttjlur  aeeitii.  Va».  clerum  mmlun  non  lemM.   Pitttw  noiitia  eom- 

cpwt    i  xwvi  numoilnni  paatulavit,  ut  romniendatioua  eormn  a.i- 

iVMtcnoi  mvum.  Je,,a  P:,«i,,a  pniaeiat.  Reoponta  non  postulo  securus 

IVreg.iuari  mibi  keuin  vhleor,  si  aaamlu  eu.sui     i  remlori  uiimi  u.i.  qui  mibiaimi  a.l.noniiione  sermo- 
...,..<■  racnreu  luoa  lueulentua  usrrsior  insh.uss.  Iia     b«"  wwnlariuiji  Dulieealur.  Valo. 
cogniiionea uoaliaa  rallgiaae  allieis,  ei  aitore  senn..-  EP1ST   XC. 

nis  illmn  na>,  ui  quldquid  evplicai  affaius  luus  ,  id 

iiu  ler  quodammoAi  risai  afl«Hua.Quara  Irmam  va-  awyscmw  flavisbo. 

Ic  u  i.iuiii  tu.n.i  lenemua,  redituinque  falicem  votia  Seinper  niibi anclur  ea  ingentinm  gaudiorum.  At 
itis^lur  euniprecainnr.  Nam  qui  amurem  in  iina  i.imn  nuuc  aupra  voia  processit,  qio.l  n.e  expeiendi  plai.o 
aHiu.panire  nou  possumus,  solvimus  volis,  quod  ne-  ei  ambiendi  viri  ramiliarilsle  decorasti.  Neque  lioc 
quimua o  lieiis.  Salve  Hjitur,  mi  ilomine  Inimitabilis,  suspicimie  cnojecto.  Nam  palricii  sernio  fccit  indi- 
nusque  ei  gciieraliier  emn  rajwris,  ut  nunc  f.icis ,  ct  cium,  dihgentiam  in  me  suam  le  prxule  provoca- 
spcciatiiii  i  iiin  <  lariasimia,  ui  stilebas,  hii  muncribua  isra ;  qna  recte  i  a?ieri~  henefoetis  luis  ciiain  liic  ti- 
01  i>  ;.c  pectoris  mi  beuigno*  illustra.  Valo.  "  lulua  procedel  in  numanun,  quisolus  qiiai..lil)et  voti 

EPIST.  LXXWH.  avaruiun  possil  explere.  Vale. 


EPIST.  XCI. 


SMIMACIIUS    FLAVIANO. 

Vo\  j !•  ■) -  ac  leguui  esuboux  fi.iei  contracium  non 

possc  rcscindi.  Hnjus  se uii;e  exsecntionem  l'ra"<  r  svmu.cuus  flaviano. 

nnsler  Elpidius  t.pial  adipisci ;  cui  post  ven.lilionem  Qooiic   parcmiini  bcneficiis  obligamur ,  ueccssc 

llispanieiisis  prxdii  sui  parlcin  empl<T  adjurai ;  emn  esi  ad  bxredea  nexum  dcl.iii  pervenirc.  Ad  lilium 

ad  soinliiaicin  iranscripiai  in  nnvum  ilomimim  pns-  meum  senatorem  pr.vclarum  atque  oriiatissimuui  vi- 

sessionia  euncta  cx  uiore  cekhiata  sint.  II. cc  smii  ua  ri:m  pra  r.ta  perlinel  generaliias  ;  cujns  paier  oniui- 

esi  | oslulali .  qux  meis  quidem  verbis ,   se.l   iiims  bns  rcbua  illnstris  ct  mihi  eximia  vonerationa  reeo- 

leeiiiis  adjuvalur.  Qnxso,  ut  a*qniiaie,  qua  pnccla-  lendus,  p'nrimum  dnmui  mcx  liouoriflcenliae  e;  re- 

niscs,  ui  pudorcm  refragantis   priv.ila  objtirgalione  ligiouis  exhibi.il.  Cujoa  ego  dcvinctus  offniis,  fil  u 

coiifiind.s,  ani  conluinaciam  frangas  puldica  aucto-  op<o  peraolvere,  qno.l  de  parcmc  eunirax'.  Sola  .111- 

ni.iic  jud.cii.  Vale.  tcm  magiiifice  itia  l.ta  pulest  me  contiactu  grat.x  li- 
EPIST.  LXXXVIII.                           .-.  betare,  si  pns*e  itaiem  ejus  adjuverit ,  prapcipue  m 

svuhaciius  flavia.no.  iisrebus,  qu:c  ju.  litix  pairncinio  fulciuntur ;  siqui- 

Et  honoris  lui,  i|iio  nunc  auclu.  es  ,  et  coiuinui  in  d.  m  queritur,  agros  suos  conira  judicatum  ve>.rum 

me  amoria  dclector.  Voloigitur,  utcommiinia  pignora  inagiam  parlem  niutiluri.  Crave  hoc  ct  impclibile 

curx  milii  esse  110«  dubites,  qux  magis  nn  rila  nia  vidi  ri,  ui  i  ctiani  consensus  partium  fr.istrationibus 

<inam  scripla  eummendanl.  Supererat ,  ut  assiduum  IwKieliir.  Mmus  est  enkn  alienam  senieniia.n  sper- 

st)li  tui  miiiius  esposcerein.  Sed  rcduudantis  e>t  nere,  quam  a  propria  di>crepare.  Est  igitor  in  manu 

op.-r:.',  liona  sp  ntanra  postulare,  ne  uieusslvlusex-  lua,  in  iam  a..soluto  atque   probabili  pciitionis  ge- 

lorqucre  vidcatur,  qu>d  lui  animi  spoudet  Immaui-  nerc,  servatis  legibos,  et  asquitatis  intuiiu,  aliqtiid 

ins.  Valc.  etiaui  mex  d. lerro  peisona;  :  cujus  interveulmn  la- 

EPIST.  I. XXXIX.  siiili  >  longx  litis,  11011  difG.lcntia  negoiii   |  osiularit. 

STUN.VCIIUS  FLAWAMO  Valc. 

Paulo  ante  litteras  dedcram,  scd  tlebilam  lilii  sa- 


LTBER  TERTIUS. 


SVMMAdlllS  JCI.IANO    IHSTIC.O. 


EPISTOLA  riu.MA.  D  cpiioliv  sun.o,  tii.iiim  Iribuam  liencficii,  cuni  panea 

svmmachus  jul.ano  hust  co.  respondco.  Vale. 

EPIST.  II. 
Ituri  hucusquc  observatus,  posiquam  .ne  ad  urba- 

nani  Bcilem  reccpi,  rrperimus  opiabilein  litterarum 
luaro.ii  saliitem.   Qux  poat  diutinum  sileuliuiu,  lam  R.iri  notilus  vccligal  soleinne  tibi  dependo.  Nullnm 

molluin  apud  1108  gratix  el  lionoris  babueruul ,  111  ia  rnim  lempus  paiior  ab  h  c  munere  leiaium  j  aoqtN 

hissnla  brcvitai  displiccrcl  Nant  jajunai  anrej  iueai  locfiruin  iniorretlcnte  divo.110  in  oliliTinnam  fitxojlia. 

ci  prxclari  eloqu.i  tni  satissupcrque  nilientas,  aff  u.s  ritatii  addi'c»r.  Qui,  si  ma  vicis>iiudiiiii  iliwula  f.. 

largior  del.uil  uborare.  Mibi quoquo cura  1'uii arcl.tre  ceresprompii  rem;  nunqiiam  proleeto  iuisuam    i. 

paglitain  iiiinii'  parciore,  ui  tc,  mi  fraier,  scribciuli  ildaiu  aoiitinarom(  Bt  laman  ouixe  n.eum  fungor  0D1 

t.ilio  c  nior.l.iciii.  Qii.ui.v.s  iia  conscius  sim  aicniis  ciiim,  ncc  caiaationll  traduoor  evemplo.  AlajM   bo 

iiilaniix,  ut  qiiaitiuii.  dnlurk  acciplo,  cuiu  lncvcs  sileniunn  ii.u  n  dirticuliatibui  nnMirit  orriipat \m 


201 


ITISTOLARIIM   LilJtK  81». 


Wi 


ascribo,  quia  saiis  tsi   mihi  ad  amiciliie  fiduciam,  A  delictum.  Vidcro  qua;  lua  iutura  sil  iu  referendo  ser- 


quod  mc  credo  redamari.  Vale. 
EPIST.  III. 

SVHMACIIUS   JUI.IANO   RUSTICO. 

Ilmic  srribenili  mo  em  supirslifio  \etusia  eoiisti- 
luil.  nt  ad  per.grui»  digressi  priorem  sibi  locum  viu- 
dicenl  cum  abseniibus  col!<H|iieiidi.  SeJ  alTecius  uiorg 
mip.iliens,  scribeudi  viccs  religioiie  uiutavit.  Iiatitie 
rupia  lege  reiicendi,  serinouem  tmun  lesliuatione 
prxveiiio  ;  adjiciens  sedulx  salulalionisofQciis  com- 
uiendaiionein  viri  imer  npiimos  quosque  nuinerandi, 
qncm  dudum  a  pareiiiibui  clarum,  ei  aubc.e  dignita- 
lis  sp'endor  excoloii,  1 1  Rinplisstnia  curia  non  :icce- 
;m  ni  nuvmn,  scd  reccpit  ut  debilmn.  Qu.u  lainen  in 
fraue  nosiro  Plnlippn,  secumlo  loro  et  lionore  cen- 


seiula  sui  t :  quia  plus  Imliei  laudis  in  morilius,  ma-  B  patienliamT  At  quandu  imbeeillii 


gisque  prohiiaie  conspicmis  esi,  qumi  fnriiime  inn- 
nei iImis  g'm iaiur.  1'luri  dicerem  ,  si  aut  pudorcjus 
siucrcl,  aul  prolixa  laudaiin  cpislol  e  coiiveuirel, 
Certe  illud  sponden,  lnam  exiiuietaiem  iu  corain  re- 
pcr  re  posse  mulla,  qu  n  lacui  ;  iiuila  dcsiderarc, 
qn;i'  scripsi.  Vale. 

BPIST.  IV. 

SVMMACIIIIS    IIXIAN0    RUSTICO. 

Decet  ui  liiteras   meas  frequeiiier  efQagite-',  nec 
tameii  couvenil  m  de  sitentio  grave  quippiam  suspi- 

ceris.  Oblituni  me  uii,  quo'l  in  lianc  iliein  siluerim, 
reusuisti.  Au  ita  vel  nici  animi  lides  iuclara  esi,  ve! 
lui  uieriii  angusia  momenta,  ul  huic  de  me  opinioni 
locus  esse  debuerit?  Quare  ainiciiia  communis  plus 
Bccepil  injur  x  ex  lua  suspicone,  quam  ex  meo  si-  *" 
ieoiio.  Miimsesl  enim,  necessiiateufficium  de-erere, 
quam  volunlate  pra-propera  judicare.  1'utas  solemni 
genere  defeiisionis  levare  peccattim?  Dio  alfui,  longa 
olia  in  secessu  ruris  exegi,  labellarii  defueruut.  Ila.e 
etsi  vera  pleniuique  sunt,  tainen  assiduiuie  delriia 
iu  invidiaill  mendacii  recideruut.  Me.c  occupationes 
ab  usu  r. -1001.1',  nilul  mediucre  prolenduot,  cnjus 
reni  fauiiUareui  nov.i  incessil  aflinitas,  contra  raiio- 
nem  leguin,  felicitatem  teinpnruni,  consensum  Da- 
ren.uin,  pacla  majorum.  Sed  reprimam  me,  neque 
liis  querelis  iilterius  immorahor,  quas  tabellarius,  si 
veriiali  «micns  esi,  explicabit.  Ila  licl  ul  et  libi  co- 
g.iiiin  gealoriim  [ilenaproveiiial.et  ego  excusalionein 
meaiii  poiius  i.idicasse  videar  quain  dolorem.  Vale 

EPISr.V. 

SYMHACIILS  JLI.IANO    RUSTICO. 

Aiuni  qni  call.nl  rlieioricam  disciplinam,  nihil 
e.»Be  coiuroversiiC,  ulii  eadem  paitiuin  jura  suiil. 
Imagiiieni  proposi  *  rei  pustulas!  Mitto  decautatas 
judicialiuin  mediiaiionum  ficiiones,  et  inania  siuiu- 
lacra  caiisariim.  Vcl  luc  silentii  nostri  diuturnitas 
malcrix  talis  exeinplum  est.  Objicies  inibi  dissiiuu- 
laii  ofiicii  negligeniiam  :  in  le  li.i'c  referelur  oralio. 
Ergo  quia  pares  >uinu-,  dulce  colludium  est,  ul  cuin 
allero  neuter  expostulel.  Yeniam,  quam  dederis,  iiu- 
petrabis.  Sed  cor  xquis  tecum  couditionibiis  ago  ? 
Jain  mca  c»iisa  melior,  nui  prior  eineudo  ulriusqtie 
Patr  l.  XVIII. 


mone  curalio.  Ego  in  viam  reduxi  amic  li.e  iiosiri» 
fortuiium  siuporem  ;  ueqiie  ex  carcaffectograiiam. 
Saiis  niibi  laudis  esl,  iuvidiam  silentii  diluisse.  Vale. 

EPIST.  VI. 

STHUACnilS   JLI.AN0    BUSTICO. 

Solet  quiilem  aegriiudines  auimi  raiiu  mitigare.  sed 
fnrtunae  nostrae  laoliim  vnlnus  esi,  ut  ei  ne  ina  qui- 
dem  delenific  et  soada  lacimdia  cicalricom  possit 
obdiicere.  Fors  fuit  an  dies  longa  qu.mdoque  lipbetel 
laxatum  dolorem  :  siquidem  malis  omnilius  finis  de 
tempore  veiiit.  luterim  frigeni  verba  solantiiim,  ne- 
que  anres  applic:it  cnnsiliis  bonis  surdus  ex  mjiiria 
animus.  Tcrtius  liic  milii  de  npiimis  fratribus  lucius 
est.  Post  tot  m  serias  .|»is  nnn  pulel  me  dedidicisse 

res  nos  ipse  castis 


invenerit,  tanio  iiiajis  dolcn.  Nunc  el  illa  crudesi  uni, 
quilius  stuporem  diulumiias  fueerai.  Ictus  eniin  nu- 
vissiiiuis  ctiam  veieres  phigas  .lilore  resciudii.  Neo 
ignoro  inulta  invicii  aniiui  exempla  posse  ref.Tri. 
Pericles  amissis  receos  liberis  venil  in  curi.im  :  se.l 
p.iiii;c  eausa cogebat.  Anaxagoram  pbiiosopbum  gr-.i- 
vis  ile  filio  nuntius  a  disputaiionilus  nno  reiraxii, 
sed  phdosophia!  deferebat  calamilatis  sua!  negligen- 
tiam.  M.  Iloralius  morte  piguoris  cogniia  cadaver 
efferri  jussil :  sed  bac  coiistantiaessciiebuii,  qui  Ca- 
pilcliumdedicab.it.  Vides  quis  iuilii  sit  animus  :  ei 
tamen  vita  iiuccnda  esi.  Amor  enini  luiis  a  naliira 
datus  fulcitinfirmilalcm  doloris.  Pene  prselerii,  quod 
focrat  iuter  prima  collocaiidmu.  Cumulaiissimas 
gratiat  ago,  qund  Projeclum  familiareiu  uustriiin 
avulsum  coutubernio  tuo,  meo  solaiin  depulasti.  Ex 
boc  inlelligo,  qnanla  necessilas  feceril  ne  renires. 
Egot  menqiii  icipsum  non  potui,  vidi  aiiimum  tuum; 
cui  saiis  non  fuit  medicinam  foriuiix  nostra;  per  epi- 
stolam  facere.  Addidisti  enini  quamdam  legalionem, 
q  ise  sin  assiduitale  vim  mali  fraogeret,  quia  noveras 
solatii  iitterariim  cum  leciioue  tiuiri.  Progrcssi  in 
laude  tuas  coicludimus,  cuio  ipse  religionem  magis 
ad  rooscie  .liam  quam  ad  gloriam  referas.  Eig  . 
biibeal  moiliim  senuo,  quem  nuiiqiiain  circa  le  habe- 
bit  affei  lio.  Vale. 

EPIST.  VII. 

SYMMACIII  .    JtLIANO    IIUSTICO. 

j.  Arbitrum  le  assunio  cpUlularum  mearum.  Cape 
si  q  n. I  ali  rcpubl.  v.icas,  oratiiineiilam  nostram,  cujus 
edendx  liduciain  favor  ci\ ium  dedit.  Nam  s;.cs  saepe 
ab  ur  exemplis,  el  placiiurum  esse  prxsumimus, 
i,o.  «I  i.liis  jam  jjlacuis.se  gaudeinus.  Nuuc  itiariiiu 
parlium  erii,  respondere,  cum  legeris,  ao  debueiit 
me  Seiialus  aiiiiuarc.  Cene  inibi  duei  vitio  non  potesl, 
qnod  lam  beue  de  tuis  auribns  speravi,  quam  simpli- 
ciler  pr.oiuin  suffragiis  credidi.  Vale. 

EPIST.  VII. 

SYHUACHUS   JULIANO    RUSTICO. 

Nuiilium  reditos  mci,  cum  primum  lida  patuil  oc- 
casio,  exbibere  uon  differo.   Scio  cnini   le  prospcra 

qihcqiiede  uobis  velle  cognoscvre.  Milii  quoque   p.T 

7 


10J  Q,  Al  iii.l.ll  S  SYMMACIII IS.  10* 

mrae.l  il«  salutc  ItqUtl  aclibns    Uns  l.rla    rl   0(11:11:1  A  dcsrripsi,  simul  msi  !  nl   rmrerlin  nlriipie  a  teprav 


nniceudi  Aique  ideo  dignibeiis,  quoilM  tow  dedc- 
111  f.« :uluicm ,  ufficia  circi  imm  muiux  afleciionii 

liliptarOi   Vale. 

KI'ISI .   I\. 
IWUACUUt  IVtUHO   ltrjSTir.0. 

1  .m..i  inimi  «olupiaie  sutupii  litlerat  uuu,  quas 

iinlii  posl  luoguin  bilenliuw  detuliiti,  m faletr 

qucraix  priurii  oliiituui  quia  memoriaw  preicTii.c 
inierinissiouis  aiiiiquavii  gralia  reeenlis  nflicii,  Ueiu- 
ceps  si  nlii  curdi  siiiu,  frequemer  operam  scriplionit 
adiuil  e,  vicissitndiue  remuiieraiidus  el  serinnnii  ul 
araurit.  \  ale. 

EPIST.  X. 

SVHUACHI  S     NVICU  I.IO. 


sii-ini   elaliorum,  quai  nunc  pnngii,  aitjeciio.  Vale. 

K.PIST.  XII. 

IYMIUCBUI  N.vur.ELI.in. 

Si    iiin    liiec   1111:1.  111  ais,  fivipi  Tilandi  siyli  cau-a 

i'i,  ni  a  mevieem  nrmonii  eicludei,  magnuw  si- 

lenlii  nosiri  in  lillerii  luii  pretium  eu.  Vuielgitur, 

na  ine  vali.lius  a  m  liliciulo  revnrct  fruclus  tareiidi  ; 

quta  si  sa^pc  respondesm,  fo>  lassis  eanra  remiues, 

11   jam  vir.ior  opiali    M  ine  eigo  iu  proposito  as-odue 

scription  I,  eliam  posi  epi>iolam  meam;  i|oamvis 

nialim  eredHom  lanm  quara  pa^iuas  impeinre.  Suui 

ipiiilcm  illx  Tulliano  tegmcnlaiat  aaro:  sed  de  pr«- 

scniilius  ainicis  bona  plura   suinuni.  r.    Ipsa  rtiam 


Kaspeclai  a  nie  liiierai  larginres  :  ilcl  elor  judicin  B  verba  meliuso  oris  foniibus  fluuni,  quam  maudau- 


1110.  l.aus  est  1'uiiu  iugenii  cuoi  desideralur  ubertas. 
Sed  icliui  1*1.*  vci  bnrum  i  upiain  displicere.  Nam  <|ti  .1 
ngai,  quu  m  vuriai ,  ulu  imiuorelur  ea»sa  rebus 
nraito?  Oili  in  parvocorpore  louga  velamin.i.  Illa  ve- 
siis  dercnter  indutiii  csl,  qune  1:011  irahil  puiverein, 
01  in  buniuni  deinissa  ralcaiur,  Srribecrgo  aliquid 
i|iioil  respoudendo  produeam  :  quanquani  raJigiune 
decipior,  <|m  m.i  ulieres  epislulas  .imleo  i.oli  ceri. 
Videro  quis  sil  fuiurus  evcnius  senienii.e  tu.c.  Taraen 
incnmnlo  uuii  elnctionem  me  tibi  spopondisse,  sed 
copiam.  Vale. 

BPIST.  XI 

svinuf.ncs   MAIICF.LI.in. 

Sumpsi  pariter geminas litteras luas,  Nesiarea,  ui 


(ur  leilil  papyri.  Quin  rrgo,  oltidauis  longi  uiii  ca- 
riein,  Cielium  nostrum  revilll,  Sat  icmporis  Spdc- 
lin  ilnturo,  bona  urbi  ei  nptiinorwn  eiviran  inairi, 
inlelligenii  lamen,  qiiednoslrai  enri.e  viros  u>uca- 
pere  non  pnssit.  Vale. 

EPIST.  XIII 

SV1UIA1.IIIS    NUCFI.I  lil. 

Uinasad  me  litieras  pedissequus  ii>usdetulii.Fiau- 
dis  irguerer,  nisi  tuiidein  red<!idissem.  Utrisque  i<- 
rediiurum  Itoiii.uii,  si  per  nnnos  liceal ,  spopondi- 
sti  :  s-ppenumero  idem  scripseras.  IViliil  jani  mofur 
syngrapbas  tuas.  Iierare  promtssam,  (allarix  medi- 
latio  csi.  Scio  lei.lns  ad  capess<ridum  labnwm  senes 
licri.  Scd  ipiia  ciescunt  vitia  <  11111  tenipore,  iagratus 


iia  diaerim,  manu  scripias,  qnariim  seqni  gravilalem  C  mibi  aitralieiidus  es  ,  prhMquan  jdstiorem  veniam 


1..I1010.  I ralm  <:ii  111  ii"s  usns  (rmporis  in  arguiias 
pi.uisiliiiis  scrmuuis.  Quare  aeqtiius  adiuitie  linguam 
s.eculi  Bnslri,  et  deesse  huk-  epistolu!  Aiiicam  sani- 
latem  liuni  ronsiilc.  Digniim  csl  ut  ii.ec  ipsa  apud  le 
culpa'  <  onlessio  prusit  ad  veni.c  farililaiem.  Quoil  si 
nuvilaiis  iiupativus cs,  sume  da  foro  irbitros:  mibi 
.111  iiin  siyli  veni.i  pescendu  sil,  Credi,  oleiilos  plu- 
rei  tnerelior,  11011  nqoo  d  bnim,  sed  quia  plures  ti- 
liia  rnmniunilius  favent.  Iiaque  11I  ipaa  iiuniiunquam 
pr.iilias,  spectaloi  veleris  utonetaa  solus  supcisiim; 
1.1 1. ■!•<<■•  .1  liniineula  aurium  capium.  Stet  i-ritur  intcr 
nna  isla  paciio:  ul  me  quideu  juvet vetuslatis eiem- 
plar  de  auiugraphn  lun  sumere,  ie  auiem  nnii  pceui- 
icai  scriptorum  ineorum  ferre  uovitaiera.  Nou  siledo 
alieruiu  uiuuus  npusculi  nri,  qun  piisca  cujn.-que 
leipublicai  v.x  lihro  (.r.eeo  iu  l.ai.num  iraiistulisii. 
Anua  a  Saniuitilms,  iusiguia  1  Tusc<s,  leyes  de  lare 
Lycurgi  et  Si.iums  sumpberamus.  Tuus  nubii  pasl 
lixe  addid.i  labur  peregrina  moiiiimeula,  quu>  jam 
sui  iieseium.  Nunc  vere  civitas  nuilra  pupuhirom 
oinniniii  pareui  f.ie.iaesl ,  ducere  pniesi  singuius  anti- 
quiiaieiiuorum  Ipsa  veroparsiuatur  as  dign  i  liudar, 
ipi  niin  verlioruin  siclilui    auru?    Nesci  s   inlio  au 

nliiis  inagii  voluminiihuuor  gaudeat.  ha  nioa  a^ri- 

Imline  ncqu  i.iiiain  tc  riimnr  fefellu ;  m<I  j.hii  iiiiIii 
(tnndo  veius  dicii  sil)  cuuvalcireiilix  p  rn:a  »peii> 
iiir.  Cariuiiiuui  luurum  codicem  ra  orljuduni  puero 

:  ,.l  il',  e:  i|  .1  1   eClognrUUI  Ordu  CUIlfUSUS  O-il     '1    •■111 


faeiat  longior  dies.  Nullain  Nestor  lertn.  ,evi  sui  sat- 
cnlo  miliUa  vaeaiienera  papcceit;  nec  Arhilli  eieu- 
sivit  a-taiis  suae  Irigtis  Phuenii  monilur.  Et  cerle 
I1111.I  iiiiiliiiii  ilineris  inlerjacel.  Spoletimn  suluir- 
haniias  uostra  cst.  Duiu  carmina  tua  ruminag,  ■  um 
rpigrammata  oblatis  lucis ,  aut  amnibua  couiiwii.is, 
lallilur  doclis  cogitatmnibus  scnsns  laboris.  Va!e. 

E1»IST.  XIV. 
svnaacmn  Nvtxn.no. 
In   xre  meo  dueo,  quod  le  adurnare   uptalum  re 
iiiiinii  nunliasli.  S  <l  male  raetuo  ,   ne  hoc  sludiutn 
iui ,  negaiio  habitalionis  impediat,  quam  pem,  ut  111 
bonam  paricm  voii  erga  le  mei  eertns  acripias.  iv.s 
I)  eimii  Facio  lestes,  hasdumus,  qa  runi  alieram  po- 
slnl.isti  ,  jinduduiu  a  mc  hospilihus  esse  deerelas. 
Oikcso  bjiiur,  ni  sacrumcmn  eommodM  fidcin,  ipii 
vel  aiiiuio  lauiuoi  meu  credere  ilebuisses,  et  m  a-det 
luas   feslinus  rceurias  :  siquidem  dumus  ,  qu;c  111 
prius  amlniiose  per  a-taiein  viventi  ei  habiiami  cum 
libeiis  satisf.-cil  ,  scnilein  moderaiionem  dislribuiis 
111  alias  donius  liliis  nou  deLet  oltVn.leic.  Vale 

EIMST.  XV. 
svuuAcni  s  nucniio. 

I'elis  ul  ir-poiidcim  lilleris  luis.   Il.ec  dcnmoiaiio 
<  .■ri.iiniiiis  BsL  S.  d  undc  milii  ipt.impiaiu  piix  »->',-i. <  1 

in  auuui  gravei,  nnilu  illud  <'i  cuiurcuiu!  U>;..  \*  ,. 
iii  M'ieri's  xmularis '  Nee  lanicn  ikfamlel  tuluula< 


«05  nifToi.AJU  vi  i.inr.r.  m. 

(«■.iii  luain  styli  mci  ilespcralio.  Qnis  cnim  |  iiilni-  »si,  A  Et  ccit  ■  iiiierfuil  snlliiiftiiliui 
viiicipostcoiifessionemTlltud  qiioquemead  roscriUen- 
dtiui  coegil.quml  li  m  i  ressationis  csoti.plo  quamilani 
libi  silenlii  (iirtuulam  dare   :   plusque  framlis  iu  iue 
rcililuruiii  adverli,  si  lua    off<n>io  ini.tareitir  Uren 
iriu  ,  quam  si  anstt»  meus  supcriorem.  y£si'nnabis 
ip:>e,  qujnto  lioc   liii   amore  adversus  ver  cundiam 
iiicjiii  fccerim.  lu  erca  qund  vales,  dulce  esi :  quam- 
vis  adjeceris,  caulo  esae  opus  ,  ne  forle  redilum  no- 
sirum  a  vi  tni  subita  pravortanl.  Nolo  annos  ail  eal- 
ciilutu   voccs.   Fiducia   saluli»  in   viribus  est.  Quas 
Cimi  videl  expemlere   luiela   morum  luoruni;  spera 
cnnfeciuros  deos,  ut  maneas  wLc  inieger  in   ititias, 
i|iias  velcrum  deliuilio  flcdil  sjeculo.  Vale. 
EPIST.  XVI. 
Svmuachus  nauceluo. 

Fnriasse  argua.  diutinuin  silentium  meum.  Nolo 
applices  lianc  muratn  negligentiae.  Continuatio  enim 
longi  itineris  si)lo  obslilil.  Tandem  Formiaiium  lit- 
lus  accessinm-  ,  quod  mihi  esset  acceptius  ,  si  tina 
loci  itlius  voltipiale  fruereniur.  Sed  quia  lioc  pcr 
anuoset  valemdiiiem  tuam  non  licel;  edoceri  sallcm 
muiuis  lilieris  peiu  ,  quanlum  corpusculo  vigoris  ad- 
jcceris.  Inesse  enim  libi  leniperanliain  cxieraque 
luend.e  seuecnilis  pr.isidia,  non  ambigo.  Vale. 
F.I-IST.  XVII. 

SVMMACUIS    CRECORIO. 

Ilabeo    expostutaiiili    lecunt    probahiles  causas; 

Miaiiclnquiiltiii  pontifieio  lillerati  hnnnris  auetus  util- 

lum  ntilii  iutiicium  coniintniis  gandii  pra-stuisii.  Sed  (j  lM|n  |„ierjs  jreueris.  Vale. 

inilo  primas  litieras  meas  felle  objurgalinnis  imboere, 

ne    animnm    liimn    contraliant    amara    sernionun>. 

tjuare  dicedo  querimoniis  ,  et  lecum  hanc  vm  am 

sic  pitiscor,  iu  retiqtium  peusi  habeas  amiciii.T  rtili- 

genliam.  Sil  imer  nos  frequens  lionor  ejtts  offieii, 

sini  assiduae  seripiomm  (amiliarium  vices.  Quippe 

taciia  concordia  insiar  odioruin  esi.  Ueo  liiieras  af- 

fabra   rertim  vel   nattira,   vel   indtt.slria    pepcril,  at 

nunquam  inuia  cssel  affertio  :  el  si  qnando  absumus, 

lingu.t-  ii!  operani  fungcrcniur  Mgna  verhnrutn.  II.tc 

iu  prxseutia  salis  dicta  sinL  Opio  deinreps  mate- 

rism   mibi  ad   respotiiieinliim  dari,  graiia   muneris 

lui,  iioii  dolore  fasiidii.  Vale. 

EPIST.  XVIII. 

SYMMACIIUS    CREGORIO. 

Aliuudas  quiilem  uatura»  honis  et  ingenii  faculia- 
lihus;  sed  dinl  nui  silentii  culpain  iiln  qtioque  pur- 
gare  ilillicile  esl.  Quid  eniin  ex  vern ,  vel  ex  roin- 
uienialo  dici  poiest?  Itinera  me,  inquics,  longa  le- 
nueruui  :  seii  sxpe  eessatum,  et  aliquamlo  perven- 
tiiin  esl.  Vigileut  operam  |iublicis  n  bus  inipcntlo  ; 
-cil  vieibus  otn  omne  negoiiuin  dislinguilur.  Itesiat, 
qnod  ttiiniine  volo,  ulfiieans  amicitiae  ncg'igeuliam. 
N.ui!  ulliMa  si  pleriiinqtte  ih'Seras,  iicrupiiiu  esl;si 
einpei,  oblivionis  rrimen  putcs.  Iloc,  si  lieii  possel, 
incerem.  Illudis  ergo  paiii  uiiat  ineas.  Aiqui  inlelli- 
ges  ,  xqutiin  an  n.u  n  majore  prctio  muncrandum. 
tiidignius  Kcilit  ■!,  ijiicin  religio  tion  pcrmiliil  offendi. 


206 

ln.T  oxcrcrrc  aliquid 

\cilioniin  laiinli  niuiii ,  n.ui  milii  tlc  scriuiis  tuis 
p  ofecia  ttclegareinr  or.itio  :  ile  qu.t  interim  le  sns- 
pi-n  inn  lencho;  iniii  ilriniiiii  li  m  jinlii  ii  pnblici 
f  i  ttniis  imliriiim  .  cum  esoraveris  ,  cutn  merncris  , 
ct  quia  lauli  tluc.i  litteras  ttn-.  cuiii  scripseris.  Vale. 

EPIST.  XIX. 

SVMMACUIS  r.niGORW. 

Diniiirni  aiem  silentii  rnpisii,  sed ,  mehetcule! 
freqtienlibiis  impttlsns  officiis.  Ego  lamen  nnn  mi- 
nore  aflicior  gralolat  one,  qtiam  si  litteras  spulile 
Iribuisses.  Ccrmani  mei  viraria  pntesta>e  gaurico  , 
lUquan  tnihi  ilccus  boimris  aCTeSserit.  Veslrn  i|.«- 

oue  iu  enni  favtire  deleelor  ian<|iiatn  aliquid  ipse 
U  pnesiileria  :  cum  ijuo  iliisirrm  virnm  Syagrium  lides 
certa  esi  oic-am  Imnr  fiugis  adnisum.  Qnod  i_o  ad 
te  seribendnm  p:itavi  ,  ul  gratiam  nostram  asserlor 
sedtiltis  cnseqoaris.  Vale. 

EPIST.  XX. 

SYHMAGHI  S  t.ntr.ORio 

Elegisti  maieriam  proniurem  ;  accommodalior  cst 
cnim  qucrela:  oratio  humana  ,  riuam  gratine.  Qua 
causa  liclnm  puto  ,  ut  me  taciiurniiatis  iucesseris, 
eiim  pei  petetii  curam  daudx  et  reddendx  salmis  ad- 
nitar.  Quod  quidem  me  libeme  lefcisti.  Nam  qui  alleri 
cnl,.:c  ducil  ofGcii  iiegligentiam,  pollicetur  dc  sc  opc- 
ram  proinpiiorrm.  Etpustulalio  tua  instar  csl  spon- 
sionis.  Nou  mediiabor  tua  verba  ,  non  ricogilaLu 
scntentias.  Si  peccatum  silomlo  c 'iiiraxciis,  Ims  l:m- 
:.  Vaie. 

EPlST.  XXI. 

S\MMACHLS    GBEGOaiO. 

Vellem  le  legaio  uii  apud  oplimum  cousiilem 
pttrgandje  atque  eicusandx  abscutia:  me*,  si  seirem, 
quud  tu  iiiiln  in  ea  rc  prios  ignoseeres.  Nam  ctim 
vcstrum  amorein  cogito,  vcrenr  ne  ul  niea^quc  amlio 
riiligilis,  ita  similitcr  argualis.  Quis  igitur  mihi  bu- 
jusiatisae  defcnsnr  adhibendus  esl?  f.ir  una  seiliccl 
niea  :  cujus  ut  misera,  tia  justa  ptitgatio  cst.  Neque 
enim  l.is  sinil ,  laela  officia  obire  lu^enes;  fortasso 
eiiam  ve-tram  hilariiateiii  niea  trisiitudo  coclralie- 
ret :  siquidera  sempcr  ficri  am.it,  ut  babituni  mentis 
tle  amicoruin  ore  ducamus.  Quare  ignosce,  quod 
«  desumus  ,  et  apud  egrcgium  viriim  cunsulem  fave 
absetiii.e  ine.e  :  cujus  honore  glor  ari  nosirum  esl, 
atispiciis  inlcresse  lclicium.  Vale. 

EPIST.  XXII. 

SVMUACIItS   i.REGOMU. 

Tanltim  tibi  suppelii  nlnris  eloquii,  ui  prioris  si- 
lenlii  veniant  cum  praesen  is  facundix  laude  mcrea- 
ris.  Qurc  eitini  ptrs  liiterartim  luarum  vel  inveuiio- 
nuin  prudenlia  camit ,  vel  novit.itc  sensuiiin ,  vel 
anliquilate  verborum?  Cum  igilnrtibi  supelles  lar^a 
non  desit,  iimi  ere,  qna-so  le,  ut,  sieuti  orationc  mi- 
rahibs  es,  ita  religitme  proberis.  Farint  hoccrebri- 
las  cpisiolariint  tuaruni,  q  .  i.oii  s  .,  ijbi  p.uaiiit 
sraliam.  vciuoi  etiam  me  fnciel  ptuiup  i  reiii.  \a!e. 


•207 


EliST.  XXIII. 
snnucnn  harmumo. 

Nos  liic  in  oilo  ruilicimur,  et  ravlllmodu)  aunnn- 
n  i.ue  defruiraur.  >  m  po»lquam  ilotiil  no*a  vina 
c.inmistnii  s,  qu«  cuice  et  preio  suVicla  IH.vciun  ; 
tupctis  leruur  bacca  Sycluuia,  ui  prtfcox  uloa  iu 

u-uoi  olivi  viridis  mulcealur.  Inlerci  loci  lcraium 
d.iinos  ind.igo  solliciui,  cl  inceitus  agricola  in  oilicia 
divcrsa  disturiit.  Alii  scalis  ad  atboram  sumuia  pcr- 
repuni;  plcriquc  condiia  inusU  d  fiecani.  N"iniii!li 
nprurun  odor.i  vesiig  a  canum  sagaci  ate  tli-qi<irtini. 
M'd  lucc  oninia  ,  si  nobiscum  agercs,  plus  piaceienl. 
ienel  te  eruditio  Scajvolarum.dum  forenses  labulas 
..ervigil  doclor  instituis.  Quare  accurre  perniciler, 
ii i  lcriarum  requie  laboris  lasiidium  lergeauir.  Ceiie 
si  tibi  crgasluii  islius  amor  lantus  est,  adi-Slo  iinpi- 
gcr,  ut  ad  diceudtuu  promptior  reverlaris.  Vale. 
EPIST.  XXIV. 

SVMUAtUUS  HAMHUIW. 
Qtiod  forluiix  lux  pollucibiliter  Ooiuerunl,  meum 
lllKO  cumpeiidiuiii  :  quai>do  ita  anim.iius  suni,  ul 
Binicorum  prospcra  rueis  comroodatibus  externa  nnn 
arbitrer.  El  rever.i  quotus  quisque  homini  dii-s  laeius 
csl ,  sua  Unium  senunda  numernnii?  Latius  gaudet 
qui  el  alierius  bonis  pa-citur.  Qna  me  igitur  gra.u- 
latione  affectuin  putas  ,  cuui  tibi  comperi  jugales 
deus  mair.  mfamilias  ropulasse,  alquc  ex  ea  Glimo 
j.im  leiupesiivo  dedisse  pruvenlti?  Naiu  ut  s<  is,  in- 
lervallo  maris  atque  tcrrarum  quo  deiincmur,  non 


Q.  AUItKLIlS  SVMMACHUS. 

A  vuIitis  ,   rjui    lnenii  iiiagis 


208 
quam  cultm   apta  iudul 


B 


iin  nta  vol  iisii.  Valc. 

F.PIST   XXVI. 

ITUMACUOS  HARIMUHOi 

ScCiinu1!  Ulvideo,  Kribendi  id  mc  vicesnegligK 
Scis  enim  istiusmodi  Cillpara  s  nc  t.il  one  ressiiram. 
Quotics  minatus  sum  par  lilcnlium,  sl  n  litteris  lein- 
perassesT  Vincar  lamtri  affcctionc,  ot  dclector  t:ili 
tnendacio  meo.  Ex  qun  inliiligerc  poies,  quam  con- 
siantcr  diligam,  qui  tam  inconsianier  irascor  Vale. 
EPIST.  XXVII. 

SYm.ACHlS  MARIMANO. 

Desideraus  tnilii  liticras  sero  bominis  mei  adven- 
tus  eiliibuil,  quae  nobis  gralum  adraodum  saluiis  luin 
indiciiim  prautlilerunl.  Ati)ue  uiinam  facilius  tom- 
nrealUS  copiam  darcl  frequcnlioris  officii !  Vale. 
EPIST.  XXVIII. 

SIMMACHUS    MARIMAN0. 

ExspectaUe  milii  tuae  litierae  contigcrunt,  quibus 
prompiior  ad  vicissitudinem  rcddar  officii.  N.c  rai- 
reris  qm>d  tibi  sermo  noster  s<t<j  tradeiur,  cum  al  - 
quid  libi  occupationes  vindicenl,  noniiunqiiam  desit 
facultas,  ubellariorum  quoque  negligentia  suscepiam 
operam  plerumque  frustrelur.  Uesine  igilur  aniinuui 
nnstrum  epistolarum  serilatc  metiri,  cum  rebus  po- 
lius  qtiani  verbis  spectctur  affeclio.  Vale. 
EPIST.  XXIX. 

SVMma.-.BUS    MARIMANO. 

Faclura  nuntias,  quod  spe  et  opinione  ante  pra»- 


prius  conjugem  libi ,  quam  sobolem  accessis^e  cog.  L  ^  |jW  amicUjam  bonorum  prin,us  congress..s 


n<ivi.  Quippc  unis  litteris  el  nuutium  liliola  recens 

cdi  x,  ct  implialem  S|ioriulam  detulisti.  Quae  quidem 

linna  libi  dispcrliia  teroporibusaecide.runl.sed  ineum 

prclus  pariier   ingressa  sunt.  Cedant  gaudi.i  divisa 

conjuiicMs.  Ulicrioiem  Irucium  miln  pra-Stitit  nmra. 

Jam  non  queror  quo.l    episl<lce  luau  serse  sunl.  jti- 

cunda  dil.iio  csl,  quce  simul  bona  pluria  restituit. 

Vale 

EPIST.  XXV. 

SVMUACUlJS   UARINUNO. 

Plcnas  aique  inveteratx  inter  nos  amiciiiae  nibil 

adjici  posse  credkleram.  lnvenisti  lamen,  quo  pcr- 

lecUin  diligeuliaiu  lui  in  fasligium  tollereinus.  Aina- 

bili   enim  fiducia  Ausioni  luae  pribenda  niandasti, 

t|tia;  pcregrinatio  liiberna   po«cebat.  Tu  vero  abun- 

daiis  umnibua,  smdin  dandi  bcneficii  e\ct>;.iissu  cau- 

satu  petendi.  Sed  dedisfe  le  ex  lioc  gra  iam ,  sati6 

conslal  :  quia  plus  accepil,  d«  quo  sibi  aiiquid  alte- 

rius  am<  r  vindical.  Lno  i.mif.in  lapsu(f.is  sil  dicere) 

■miea  viudicaiio  claudicavit ,  quutl  retiMinertuidum 

ii. e  de  Gallaiia  poll  ceris,  uln  a.i  |«triuin  larem  ve- 

iiitis   Nuluissem  const  nitiam  boui  facti  i  i  b.cc  ire- 

|ii ,!:i-    verei  uiitli.c    Verhl   descciulerc.   Se.l  pr;clcriii 

Uudalai  epistjlc   lcve  latciuum.  Neque   enim   uie 

l.uilie  giili.c   obligl  io   lermunum  interpreiein  essc 

sinii.   Cur  aniem    iiiulta   loquimur,   parva  unssini1 

tic  criptiu  iradendiruin  libl  vesiium  tteoundain  pagi- 

iv. ,ii  n-  iel.  Quld  dc  mediocrlMlc  eiruui  leuiias,  ip>c 


aperirei.  Namque  hoc  nobis  ct  tui  mores,  ci  illorum 
juilicia  promiscrant.  Facile  enim  probitas  delau  ad 
virtutmn  arbitros  placel.  Vernm  ista  pars  gandenda 
milii  potius,  q.iam  prodttceiida  e>t.  IMud  mallem  la- 
lius  prxdicare,  si  a?quaret  oratio  rei  magniliidinem  , 
quod  vcsiin.enia  dc  nnbil  usui  luo  apia  vindicas.  Nilnl 
boc  ainore  s.incenus.  Scias  tiduciam  de  simplici  affe- 
ctione  siirgenlem,  gmtise«se  virtuiis.  Sed  quid  ego 
huic  puriuti  dignum  repcndo?  Stetirans  ofliciis  reli- 
gi.mis  liactcnus  paies.  Nimc  tibi  sine  cunciaiioue  ce- 
dimus.  1'uto  tibisullicere  ad  v:cem  Untse  gr<li*  vicii 
coufessi<  iciii.  Vale. 

EPIST.  XXX. 

SlMMACBCS  AMBROSIO. 

Sallustio  aniico  mco  oiulia  sponle  liibuisti.  Ntmc 
adjicequ*  supersunt,  ut  ego  quoque  parlem  benelicii 
adeptus  eiistimer  Su,<plemetiia  autein  desidcrii  ejns 
a  tabellarin  epistohe  suggerentur,  qu:e  styln  perseqtu 
supervacaneum  duvi.  Aplius  est  enim  uc«uliis  mulni 
inlimandis  vivit  vocis  indiciura.  Vale 

EWST.  XXXI. 
STMHACiiua  avbhosio. 

Itero  posiiiiatum  pro  SalluelM  imlco  mee,  <-i  <  t 
Ipae  lueverasti,  atequoqtifl  in  eurem  dndun  rere- 

pio:  non  qiio.l  meliniii  ue  loiic  nilcbin  CJUJ 

deuliuei,  cuin  famlliare  -n  enusUnlln  m.«  Bdoliici 
exteqiil  rec^pu  nwmlaii .  ied  qnii  di^xontia  >■  umew 


209 


lpisioi.uhm  \.\\m\  m. 


210 


forimia  niiiici  saepu  sollicil  l.   01   lauoraulibus  com-  A  lcre  te  n-cij  crc  in  luam  ciiram  pecuni.uias  aclioues. 


mendatio  una  non  suHicit,  lieol  lenat  iter  memorcni, 
rorsus admoneo.  Prspstabit  uenc(icii  lui  celentas,  ne 
sil  niihi  necesse  idem  s;epius  f.icere.  Vale. 
EPIST.   XXXII. 

SVMMACIICS    AMBROSIO. 

Fratres  rr.ei  Domlheus  et  Septimus,  speciabiles 
viri,  uiiain  luam  epislulam  pratuleruni.  Sed  milii  le- 
ligio  fuit  ist  usuioili  caplaie  cnmpendium.  ul  Cl  tilii 
gciiiiuala  responderel  oflicii  usura,  el  singulis  lionnr 
debili  testimonii  proveniret.  Nam  elsi  Poroilieus  pro- 
bams  est,  cupio  lamen,  ul  eiim  majorem  in  modnm 
judicii  mei  prxrogativa  conciliel,  quod  fiitiiiuiu  nnn 
ambign,  ciiiii  affcctio  bonianiini  c.npax  sil  augincnii, 
quoliens  nicrins  provocalur.  Vale. 


llle  lameii,  ut  cst  bominum  plcruinque  supcrvacua 
irepidatio,  (onsenianeas  sanctis  inonbus  luis  de  me 
litleras  posiuiavil,  Non  abnui  npcraiu  facilia  et  jusia 
pnseeiili.  Sumnia  est  igitur  iinpositi  niibi  muneris  , 
cnntra  ahseniem  civem,  simulque  dislricium  publicic 
curis,  iion  sinas  quidquam  de  juslilia  lua  sperare 
pra?siiliiiui.  Siini  fora ,  sunt  leges,  siuit  Iribuualia, 
siint  magistralus,  quibus  litigalor  utatur  salva  cnn- 
scientia  lua.  Va'e. 

EPIST.  XXXVII. 

SYUUACIICS  AM0HOSIO. 

Diarinsclnrissiimisvir,i|ui  inter  prcfessnres  meden- 
di  stmim  iiciu  locum  jure  ubtinet,  alfinem  fuuiii, ctiiu- 
ilemque  cngnoininem  tun  pnlrnciuio  iradi  meii  opla- 
vil  oraiu.  Liliens  amicissimi  viri  dcsiderio  salisfeci. 


EPIST.  XXXIII.  " 

symmachus  amhiiosio  ui  uu.i  via  ei  te  excolerem   saule  dicenda,  ei  ilius 

Licet  arbitrer,  snperiores  liitcrns  meas,  qnilius  ul  usui  coinmodarem.  Fac  igituroio,  cominend.ilum 
fratrem  nieum  Marcianuin  ab  injuriis  vindices  postu-  tuearis  anxilio,  me  sermnne  vicario  munereris.  Vale. 
lavi,  in  manus  luns  delains:  alistiuere  lainen  etiam 
fccumla  peliiione  noudebui,  ut  necessiiafera  viri 
opiinii,  sed  invidia  lyrannici  tempor.s  involuti,  pre- 


c.ilio  geminaia  lestelur.  Quare  rursus  le  ad  aioici  de- 
fcnsionem  cxliortor ;  cujus  lenuitns  oria  ex  inlegii- 
laie,  non  paiilur,  ul  annoriiin  prelia  po-sil  exsolvere, 


EPIST.  XXXVIII. 

SYHMACHCS  IIII.ARIO. 

Cimi  has  ad  le  litteras  darem,  leeiulo  a-ger  icne- 
bnr  ;  jam  quidem  a  pericnlo  vindicatus,  sed  adluic 
incps  virium,  qusc  subindc  incertis  febribns  deterun- 
lur.  lnter   linc  tamen  mnla  valeiudiuis  ineas  amicis 


quie  j.un  multis  ejusdem  temporis  judicibiisimperialis  negolium  dedi,  ut  pignus  coiiimtine  cmisulla  patruui 

clementia  relaxavit.  Erit  ig  tur  libi  f.cdinr  ad  impe-  v'fis  consulaiibus  jungeretur   llabila  est  ratio  meri- 

trandum  \ia,  cum  meritoruni  luorutn  opilulalio  alio-  tortMii  luorum   Nilul  eniiii  gratue  meoe  duco  delaluni. 

rum  cxempiis  juvetur.  Vale.  Acta  amplissinii  ordinis  Ticianohonesto  viro  tradiili : 

EPIST.  XXXIV.  qua>  ubi  in  manus  mas  veneriiit,  amiciiix  nie  satis- 

stuhacuus  ambkosio.  fecisse  prnnuntia.  Nihil  enim  malo  quain  Imnesti  of- 

Noe  oevi  inslar  esl,  ut  fralcr  mens  Magnillus  vicaria  'icii  diligeus  judic.iri.  Vale. 


polesmte  per  Africam  funclus  ,  lesiimonio  omnium 
publice  privntimque  conspicuiis,  variis  in  ea  provin- 
cia  retardeturobslaculis.  Nosiri  opliiui  viri  maturila- 
lem,  cxterasque  artes  bnnas,  qmbus  etiam  tuum 
ainorem,  cum  Liguriam  gubernarel,  ailraxit.  El  ideo 
apud  le  redundaniis  est  o.erje  laudare  comperium. 


EPIST.  XXXIX. 

SYMMACIIUS    llil  AIHO. 

Valeludinis  meae  vigor  coepit  assurgerc.  Fas  est, 
ut  de  me  scriliendi  assitluitas  exigalur  :  maneat laii- 
lum  sanitatis  fnles,  quam  plcrumque  soliicitat  hiemis 
injuria.  Nirais  enim  tenera  atque  imbecilla  csl  raiio 


Quare  impendio  pe.to,  ulcuni  a  liajulo  Iiiterarum  eau-  convalescendi  ,  et  anie  medicas   inanus   opem  re-li 

sas  morarnm  acceperis.  religiosum  pro  ejus  redilu  clemeniioris  e.spectat  sanitas;   ne  libi  videas  uie- 

interventum  digneris  adhibere,  quo   tandcm   patriae  dendi  arte  morbo  diuturnitaiem  dedisse.  Volo  cnim 

rcstitutus,  longie  peregrinationis  injuriain  desiderala  memoriam   malorum  jnri  venusinte  frangnmus.  Sed 

quiete  cmminilel.  Vale.  jam  etiam  aliquid  de  liepenlino  juvene  opiimo  dicen- 

EPIST.  XXXV.  dum  esi,  cujus  ego  assiduitntem  desideravi :  quani 

svmiiaciics   ambrosio.  tnilii  ut  aittiiror,  verecundia  ejus  negavit,  ciiui  li  !u- 

Ex  iisii   venit   ut  opem  dcsideranles  ad  suflragia  cia  cx  te  sumpta  pra>stare<iebuerit.  Lrit  tamen  copia 

proliata  confugiant.   Ilorum  unus  Eusebius  est,  qui  melior ,  cum    intelligei   non   se  dcbuisse  dcserere, 

adolescentix  prolapsus  errore,   notaiusque  judicio,  quem  frequenii   lesiimonio  tuo  de  se  noverat  credi- 

exploratissiinum  remedium  venix  imperialis  implo-  disse.  Vale. 


EPIST.  XL. 

SIMMACHUS    UILARIiJ. 

Rccie  valeo.  Hoc  euim  striliendi  dehet  esse  prin- 

cipium,  quod   mnxime  expelunl  vota  lecitiri.  /Eqee 

libi  oblainm  vigorem  njmis  gaudeo :  nam  inciiulieio 

lali   miper   hilarasti.  lllud  quoque  iu  suinmam  pouo 

Filius  meus  Caecilianus  vir  clanssimus,  qui  niiiic      Iselitiae,  quod  te  memorem  mei  bonorilicenlia  proii- 

communis  patriae  gubernat  annonam,  certo  coguovit      mae  scriptionis  osiendit.  ("ujus  rei  giatiam  silcrc  non 

iudicio,  adversariuni  suum  Pyralam  nomine,  vel  ejus      dcbco  ,  ut  Imc  invitamento  nd  pcrseveraiitiam  lit  o. 

procuratorciu,  spem  tui  Divoris  hausisse.  Ncgavi  so-      rarii  iiuineiisprovoceiis.  Vale. 


rat.  Sed  ul  ei  celcriter  arrideal  elfectus;  deferri  in 
curam  tunm  spcm  pelilionis  opiavit:  cujus  li;tcsum- 
ma  est,  ut  judicati  reuiissione,  fatnae  suaj  vulnus  ex- 
cludat.  Vale. 

EPIST.   XXXVI. 

SYMMACHCS    AMCROSIO. 


S1I  <j    AURELIUS  SYilMACilUS.  «12 

liiST.    VII  A  vui  labulas  «oi.tlid.Tuni.  J.imdiiduni  liil  n-iiiiuiia  inii 

•MUUCMM  hii.amhi.  Hl,  »i  nftwi»  le.iiporinn    placiCk   prinra    muuvil. 

Meutii  iux  esi  pla  ei  fuiu  niMdire.  Quod  i<ic<>  An  si  nobii  leribenda  sit  loremis  oratio ,  Jovem 
pwrtoqmr,  ui  ei  iuip'e»»e  bm  uoverli,  quai  pr«  lilio  deotajue  eiU*roe  Cal«nli  lege  prjrfatMmur,  ne  m.b » 
ll.il>.  iii  in  viii  ilanssimi   juss.ras,  ei  probasac.  Su-      vilio  il.Tur,  vel  negligenlia   auliquicils,  vel  un.mii- 


pervaeua  igilur  f>ii  posiulatio  biicrarum  tuarum. 
Moncii  eiiuii  me  opiriuil,  MW  rogari.  Qilid  i|iumI 
i-n.iiu  Huln  cum  illii  lunima  bniliarilii  liiiiT  Unde 
laciuin  eal,  ui  aquiluti  pciiuouis  favor  aralciiiua  jun- 
giretur.  Qmd  n.ulu?  Venlenl  in  luanua  luaa  eon- 
uieola  curix  itonrx  -uper  ejuaabaolulionfl  omfecu; 
.|n.|.  iodieenl  uix  volunuii,  ei  Bcbiai.i  reterentia  <1e- 
lalaui  cupilt.rum  ccleiiiatein.  Al  hujiis  npcre  poto 
hllcras  erabriores;  quaruu  libi  p  o  fa<  undui'  tux  opi- 
bus  lacilis  liberalius  eril,  milii  pro  culiu  muino  pra- 
liOM  pciccplio.  Vale. 

BPIST.   Xl.ll. 

simjhcius   IIIIAHIO. 

IVuiio  lillerarom  lenore  obb-o  bonx  litlei  debi- 
lorum.  llece,  ta  enim  saltilalionis  vice,  qiiam  milii 
proxiiue  ml.lidisli.  nexti  isliug  nmneris  te  iar>K  noil 
patior.  Moc  auiem  milii  solum  prxsUhil  isle  conira- 
rlus.  ut  iuiliria  prosperoruin,  qu;e  de  iuc  accipis  , 
tuoruin  lionornm  tolupiate  coui|ens.  s.  Va'e. 

EPIST.  XLIII. 

SVUNACIIUS    SltllHIO. 

Foriuii.i.  iu  r  gaudia  m  meo  are  ttuto,  atquc  liujus 
sfiiienUjc  te  nobis  jitdicem  capio,  qm  animum  mcuui 
spectatum  l.abes,  cum  luum  onnsulis.  UelM-balui  lioc 


lia?  At.ji.i  praMUI  Tiibiiin  s,-.|iii,  <|iii  igut  i.ili  niajn- 
rilius  uauruOI  c«ordia.  Sed  qu  d  ego  de  Imc  plura, 
i  uni  siiu  tiln  dicto  hu.Iii-iis  ,  ,iii|no  berbam  dtderim 
volunUti  iu.1-  ?  Ul  k.t|.i-  BT.rihls,  iii'i|iiai|ii.uii  nnlii 
oraudus  es.  Eftioct  assi.lniias  lilicrarum  incarum,  ut 
niiiiui  admnnearii  officii.  Valc. 

EPIST.  Xi.V. 

KTltMACIIUS    sllil  lll. ' 

Viti  re.  rsi,  faniiin  esse  velmvm.  Scd  dissenlin 
Mantuauo,  qui  eam  j.uiai  io  malis  debere  numerari. 
N  iin  i|tii<l  b.ir  prjectarius,  ciim  Ijti»  nnnliis  ligal  au- 
res  el  nientes  bononnu  '  Mibi  ccrle  oppido  ;-uia  esi, 
l"i-  Iquam  purc.alioi.is  lua?  pnma  vexil  iiidicium.  Itun 
eram,  mixsius  auiini  ob  aiuissara  parenlem.  Eo  ni« 
sccura  f.rna,  curis  quas  de  te  Kerchain  ahsnltil.  Nec 
lides  defuil.  Illico  euim  credeham  verum  esse,  i|iiod 
noveiam  et  m.e  innoceniix,  rt  xquiuii  temp.ir.i.u 
conveuire.  Arccsserunt  ctiam  lilterx  iujk  um  lopidaj 
ac  ven.isUj,  ut  in  re  jam  cogniu  iiovum  mibi  de  te 
gauiium  nuiiliari  puurcm.  Erai  iu  illis  Gducia  cou- 
scientix  Ih>iix,  sed  ctuii  laude  justiliae  pubii  B.  Mam 
ct  principibus  maximis  gratias  nl  absolutus  egisii,  ct 
de  snla  forluna  ul  inuocens  conqucslus  es.  V.tuiii 
quid   ultra?  Quandti  H>ni;iin  ?  quaudo  ad  urbaouhi 


teneris  temporuot  bonis,  ut  .onstlio  ptibliro  v  r  lati-  C  ot.um?.|uando  aj  |,.ge(Mj(  el  gcriljendi  solaiia  rever- 


tl.tiiis  acccderes  F.rgo  quia  res  sese  ci  voie  oiiinium 
ttedit,  perage  nperam  jndicio  lanli  piiocipis  con- 
grtteutem.  Urgei  te  ex*pu£iaiin  uou  s  sempcr  oiiero- 
sa.  Nniit  i  Isi  dignos  iripicil,  periculo  umen  pruxima 
esl,  iliim  amplii.s  sibi  |M>llcelur.  Hab.s  sa?culum  v.r 
Itui  amictim,  qun  nisi  optimus  quisque  glonam  pa- 
i  at,  liominii  est  culpa,  n.m  teionuris.  Vides  rerte ;  ut 
ille  ipse  qui  Koinauis  rubus  amisial,  atl  bonuni  |.u- 
blicura  nalus  esi.  Secuudo,  ut  iu  tlicam,  cursu  prob.e 
arles  et  virlulrs  fermitur.  Sed  bxc  libi  pieuius  luus 
animus  quam  siylug  nmler  eipediel.  bgo  amio  fun- 
cius  ofliciuin,  atbnnneulis  pntius  quam  doccntis  per- 
sonam  rcccpi.  El  tpero arluium  fore,  ut  exsprctatio- 
iie,  qua3  tle  ic  magna  csi,  nwjor  habearis.  Nec  ego 


leris  ?  Spero  velociler  .  siquidem  rcs  posiulat,  m  libi 

nciegiinaiionii  injuria  J.-siJci  .um   quiclis   comuicu- 

dot.  Vale. 

RPIST.  XI. VI. 

SYUMiCUUS    EUTHUI'10. 

Gx  k.  l.icoua  iiiiIii  cupila  S'  ccciliiui,  si  ipiainlo  |kt- 
frni  d.ilur  galutis  tux  lognitioue  alloquii  inunrrc. 
Iloc  ego  liquere  apud  lc  sali*  babco  cumpcrium. 
Quid  enim  nubi  amoris  iiupen  b  ros.  si  de  un*  inccr- 
uis  esses?  Atque  ulin  m  s.  ni.t.i  lu-c  uia,  quam  IMul 
bono.is  plena,  lam  crebn  sinl  !  taravis  est  enim  silii 
lu'iiariu.1  rerum,  eui  sola  fiucudi  aggiduilas  iuc.lci- 
ii  iiii  lacil.  Ergo  indulgonlius  ab.ilere  inmiitirentia 
seriptiniium.  Na.n  q>ut  plus  est  in  litiens  uiis  <|u  ><l 


isliusinodi  scriptum  rccepisscm.  nisi  apod  me  l.que-  D  B""le '"'c  ",a8is  S''P'•,■«,  <l',ftd  rcquiraiu.  Val>-. 


roi,  quod  omeudaio  pcclnri  bona  verba  mandarcm. 

Quod  resut,  mrmenio  satuie  referenda,  et  tuum  inu- 

liiil  exsequi,   >i  mei  oflicii  diligentiam  provocaic. 

Valc. 

EPIST.  XLIV. 

STUUVCUtll  miuiiio. 
Concctlo  iii  logei  luas,  el  uf^wim;  scrilK-n  i  non 
iuvilui  alTocio.  Tu  luincu  lac  niemiueris,  illud  poliui 
giillplei  nouniillis  vi.loi  i,  tpiod  scqueniis  ajtalis  <  sus 
r.  eepn.  Vis  cpisti.li>  nostns  niore  iiiajonnn  utula 
uoniinn  p  aferaniur?  Si  tibi  vetusltlHi  lanlui  e>t 
nnior,  pari  suuli.i  in  verba  priica  redeainHv^uibui 
>.!.i  c.iii  ii  i.  •(  augurci  avcm  coiisulunt,  el  dccuai- 


EPIST.  XI.VII. 
6VaUACtttis  ktiaoeio. 
Nov.e  varuus  oiime,   el    tibris  remissiug  mvgi'a, 
qii  ui.lii  ila  volvenda  dies    altnlii,   ul  dnmini    m.sin 
i.ranaiu  fi>rlissno:i  sinnil  ac  frlicissiuia  matiii  iiiilio 
lia    reipubbcte    pnndora    fnlo  niiur.    Videorno    libi 
:jnyi.i-»i.M  locu  us  ,  in.it.i  iiii.s  <  o.slola;  sil  ?  S  c 
sebabol  ratio,  ul  rcs  niaviiu.i'  ntagnoi  lnatus  «ris  r<M|.ii- 
raul.    Sod    Iijvo  sivlo  evsc.|ii<Titta  libi   anlc  abos,  cni 
pi.llrl  M.iiorvi,  cmicctlimn-.  Nos  a.l  luuili  ni..  r.ti-. 
c.uilir.  Iiiii  a  nii'  l.oin  v.ilclndo  dissonsit.  lutiori  m-ti 

paulultttn,  wlo  ,  ponc  u.llH-iiudiuem  ;  jam  vaimuiui 
Nunc  refectiune  iipui  cii  cujiu  mibl  cupia  leriuouu] 


915 


EPISTOLAMJM  LlIiRR  liL 


914 


mi  piLulo.  si  annueris   i-.iiusmodi  operam,  poicrit  A  religiouem  ficqoeiiii   usrj  vicissitudinis  repensahis. 


prOTemre.  Valf. 

EPIST.  XLVIII. 

SYMMACHUS    EUTROPIO. 

Superforanei  laboris  esl  coinmendare  conspicuos, 

ni  si  insole  posiiU  laccm  praeforas,  et  acccusu  lumi- 

iiiiiii  elariludioem  di.i  gestias  adjuvare.  Idcirco  im 

prarsenliarura  nihil  munitus  irstis  of(iriuiii ,  saluialio- 

ui  lux  styli  operam  dedicav;.  Tu  lamen  Poslbumia- 

niiiii  fratrem  nostrum,  juveneiu  Je  summalibus  meo 

quoque  nomine  veliui  diliga*  :   ul    inlelligal,   juslaui 

veluii  omissionem  laudis  suaa  plus  lioiions  habuisse. 

Vale. 

EPIST.  XUX. 

SVMMACHUS    EUIRoPIO. 


Vale. 

EPIST.  Llll. 

SVMMAi.liPS    EBTROPIO. 

Miimiii iaou-.  V.  (;.  admirator  iuus,  scripto  ex  Asia 
nuper  allato,  mulilari  agros  suos,  qui  Ims  conjun- 
gnntur,  arcepii.  Eatn  rcm,  enm  milii  amicilix  nnsirae 

gnarus  familinriler  indicasset;  principio  stiasi,  ne  ad 
fidem  lanii  mendacii  boiinniiin  suorum  leviiaie  ira- 
herrtur.  Dehinc  pnscenli  litieras,  offieii  bujusoperani 
non  negavi,  sciens  iniiin.e  diiigentix  convenire,  cum 
inter  nos,  quaj  ad  integriiaiem  fam.-e  nostrac  attiuent, 
eonferimug.  Quacso  igilur,  in  bonam  partem,  <|ii:c  a 
mc  siribumur,  accipias,  et  aui  faliaciam  lenieraii 
jnris  alieni  celuriler  expurges ;  ant  si  quid  le  ignu- 


li. 


gravi   dono  babei.,  .|uod  auiiciiii<  meae   viros  B  ra,,,e  l"H»lo«  cst.  jubeas  reformari.  Vale. 


edecimals!  bouestalis  adjuugis.  Fatis  boc  proc.itera 
erga  me  d  ligenlia  lua,  nec  uiiq.uin  de-oslis  operam  , 
•  jii.nl  milii  et  usu  accidat,  eonsul.n.li.  Qnid  si  tibi 
rii.un  fratris  inei  Sabiui  noiuine  gralias  agam  ?  Qui 
a  le  in  lK.in.mi  partein  creiliius  lanluui  prxrogativa! 
atiulii,  ut  si  f»ret  jain  oiiinibus  proliatus.  Dignus 
plane  talis  vir.  tesUmonio :  quod  cum  illi  ad  eom- 
ineiiJaiioneiii  sui  tribueris,  esistiinaris  boc  aliis,  qui- 
l.us  cor.imeii.laius  csi,  pr.cstitisse.  Vaie. 

EPIST.  L. 

STMHACBUS  EOTROPIO. 
fum  tu  Ivnmam  coiiiiii.iduni  lepetis,  ego  nie  in 
secessu  sulturbano  asserui  leetioui.  Iiiu  quippe  ab 
boc  negotio  cura  ubBirepenle  desidiuius.  Nuuc  ulu  f 
iu  abes  pars  antiquior  auiicoriiui  meorum  ,  vicem 
sermonis  lui  velermn  scripia  (ungunlur.  Aul  •>  nii 
lameii  iiibem  iure  uiiilavcraiii.  ul  aestaa  mihi  Prx- 
ueslino  algido  fraiigeielur  ;  sed  iiiUTvenius  familia- 
ris  negolii  rupit  olium  meuro.  Ergo  jam  viam  lego, 
ileposil  s  iju.p  legebain.  Si  quid  prxicrea  scitu  opu> 
esl,  inens  Palladius  iudicabil,  quem  ego  non  uiinus 
ilol.-o  abductiiui  a  jiiveutute  llnmana  ,  quani  gratulor 
iu  spem  sui  honnris  accituin.  Vale. 

EPIST.  II. 

SYMMAI.HIS    EUTIOPIO. 

Ago  quidem  sludm  tuo  uberes  gralias,  quod  ntihi 

faimliaritatein  probaii-siiui  cujusque  cnncilias  :  seJ 

frater  meus  llypcrecius,  jaiududum  inslilulione  Ko- 

inanus  est.  Cur  igitur  iinlii  lioiia  noslra  commendasT  •' 

(«Jas  alius  iisu  incoguiios,  eoieiiilaiii.no  consimiles  ; 

si   tameii  raritas  virlututn  admiseril ,   ut  uiniui  aut 

alierum  -rqoe  edeciniatse  h-onesiaiis   invenias.   Illos 

ego  atuicos   benclicio  lno  acquisitos  putabo ,  quos 

ncstin.  Isluin  mihi  reddidisii  polius  quam   iteilisii. 

Vale. 

EPIST.   Lli. 

SYMMAIHIS    EITR0PIO. 

Meilmlani  inlerim  dego  ad  obsequia  aii-picii  nui- 
sularis  li.  Vatcntiniani  evocatus.  Accito  iinbi  fors 
dedii  cxericudi  circ.iie  stvli  copiam.  Eam  libenter, 
ii-  liouor  ain1  iue  posiiilab.it  ,  auiplexus ,  salnien 
t:bi  defero  :  uuain    si  beuc  conlemplor,  Eamiliarium 


EPIST.  LIV. 

SVMMACHIIS  KICOUF.RI. 

Meus  mos  est  s<  inper  alloi|ui  pfaestanlhtra  tuam. 
Qin  iims?  litieris  ibstinere.  Faeimus  quod  solemus. 
Ego  scnbo,  tu  reiices.  Sed  scio  in  aroaiulis  amicis 
majorem  virtutibus  iuis  messe  eoustanliam,  quam  m 
negligendis  cpistolis  voliintatcm.  Aique  ideo  aniroi 
tui  secorus,  ciillum  libi  debiium  mcnte  et  sermune 
noa  deseru,  nequaqnam  reposeens,  ui  scripiorum 
milii  vicissiludo  respuiide.it.  cum  in  auiore  reddalur. 
Vale. 

F.PIST.  LV. 
STmucmrs  ricoueri. 

In  subiirbaiiu  praedio  fovens  oliuin  suiupsi  lillcras 
IM3<    Cur  ennn  l;..in:i ■  ledecedeuie  reiii  ii  i>i  cm  .'  Ager 

auieiuqui  me  interim  icnei,  Tibcrim  nostrura  juncto 
aquis  laiere  prospeclal.  Ilinc  libens  video,  quid  frugis 
a-ternae  urbi  in  dies  accedal,  qnid  Romanis  horreis 
Macedonicus  adjiciai  coinmealus.  Nam  pene,  ut  re- 
coniaris,  cessanle  Africa  lames  m  limine  eral,  quam 
cleiiienlissimus,  et  ad  salulem  piiblicam  genilus  im- 
peralur  praevenit  ingesiis  alieni  soli  eopiis.  Jain  pnr- 
imiii  iiosirum,  coiiii Juriinii  prima  classis  salutai.  iam 
seciinlale  saturamur.  Jam  Jieimus  nostriim  esse, 
quidquid  ubique  bono  principi  nascitur.  Ilaec  eo  scri- 
bo,  nt  domino  orbis  elTectum  benelici'  sni  nunlies, 
et  ipse  friiclum  gaudii  commimis  usurpes.  Ego  paulo 
posi  .-.bire  longiua  paro,  n.  c  laraen  tantisad  tebileris 
abstinebo.  Erit  curx  noslris  in  Urbe  rcmanentibiis, 
ei  iiicnm  sei  innnein  libi  per  idoneos  miltcrc,  ei  miln 
pari  li.le,  quae  scripseris,  csbibere.  Vale. 

EPIST.  LVL 

SVMNVCIIUS    ItlCOMERI. 

Posseni  silentium  i.nim  ferre  paiiemei',  morem 
tuum  cngilans,  nisi  me  atgriluiliiiis,  qna  laboras,  du- 
dnin  liiintiiis  perculisset.  Meino  iniiur  uc  sollieita 
niagi-.,  qnain  riu.siieia  cessatio  sermonis  lui  iiiiinus 
iuipediai.  Atque  ideo  qnaeso,  nleuras  ine.is  fraterno 
:.inorc  susceptas,  scripns,  am  mamlalis  Jigncris  ab 
solvere.  Nam  tuin  sim cupiiius  lilerariiin,  iii  secundis 
laincii  pono  solatiis,  ut  aniinus  inens  pro  ic  nnviii-, 
si  nonduin  epistolis,  saliim  nuutiis  engatur.  Vale. 


«II 


F.HST.   LVII. 
s\H\l\.  III  ■  BICOUI  III- 

I  Im .1  lu  mfl  irguti  eulpam  silcniii,  -i  qnnndn  iisiim 
Oifleii  mei  quxlihcl  dicruiu   inlcrva  l»   icmoranliir. 

Noiu  enim  purgatio  snppetii  quin  eulium  f  nniii  ui- 

lalis  puhlico  actui  liTqtiener  iiuersoram.  Se>)  Idem 
qui  peecaiuin  vitxlesi.iir.  aeque  In » cribeml»  longin 
esso  d.stno.  Naio  licel  sciam,  animuiii  luuio  nequa- 
quani  <ibioxium  esse  fasiidio,  adverio  tamen,  pm 
cmidillone  luraiuio  poncoJuui  verbis  modum  :  qo  a 
11 1  deaideranli  prolixiu«  grata  est;  iu  displicere  uoo 
poteril  loeviias  nccupato.  Vale. 
EPI8T.  LVIII. 

IVUUACUDS  r.lCOUEBi. 

ajno  ei  suspuio  virtules  loas.  Sed  accidii,  quod 
lib.ciiam  amicus  Invideain.  Flaviano  meo  aliquandiu 
snlus  Irueris.  (Vceiufl  planius,  quid  velim  dicere.  Ad 
tfl  iingravil  quidquid  Rolttso  optnnuai  fuit.  Et  vobis 
quidem  societas  vesira  dabit  luutuum  gauuium.  Mihi 
quid  Silaiii  erit?  quein  et  ille  dtscruit,  ei  lu  minos 
desidciabis,  quia  uoiis  libi  pro  utroqncsufiiciet.  Vale. 
EPIST.  LiX. 
stmuaciius  nicourm. 

AlittS  f.iriassis  exisiimel  seruiu  esse  oiuoiis,  quod 
anni  superiori-.  consul  exsolvit.  Ego  senlio,  me  at  |iie 
alios,  qu.  procul  degimus  amicitix  fiducia  a<l  boc  lo- 
corum esse diains.  lilis  vero  coniinno  satisfacmm, 
quoroni  landiu  meiuor  esse  non  posses.  Nam  qui 
uaiim  muniflcus  est,  ipsis  qiiodanioiodu  magisiralus 


Q.  AllU.LH.S  SYMMACIHIS.  «16 

A  per  laincn  ut  rara,  et  diu  desideraia  siminniiir.  lluH 

oplnionl  meae  Odera  facict  auiduiiai  episiolaru.»  tua- 

rom.  Iiisituoi  quippe  cst  lionis  memibiis,  ut  qiiae  <n- 

pinie  ei  allil  optamus  idipisci,  ea  ipsi  lar«,iier  <l<fe- 

ramus.  Vale. 

EPIST.  LXII. 

SVUMACHUS  mcovr.Ri. 

Maodaiis  perlunctos  apparilor,  ubl  a<l  destinata 
pervenimill,  testimonii  noslri  vacuus  abire  non  de- 
Imit  :  pra-cipue  ne  stiiduiin  circa  mc  liiiiio  malc  ln- 
eatinn  pularcs,  si  graliam  iliUlos  scrmo  solvissel. 
Ave  igilur  dico  el  prjrmilto  jam  petilionem  ;  ut  cinu 
ier  in  pairiam  relegerc  creperimus,  eluctandis  dilli- 
cultaiibus  admiiiicula  ubenora  decernas.  Vale. 
EPIST.  LXIII. 

B  SYUIUI  BOS   BIGOUI  iu. 


Utium  palrim  keta  pcregiinationc  muiavi.  Nam 
jussu  domini  Yaientiniani,  cmn  muliis  amplissimx 
coria3  proceribos  accitos,  ad  vicrm  quictis  domesii- 
cae,  frunr  publicis  gaudi>s.  Quod  cum  ad  te  possci 
fama  perferre,  dignius  visuoi  e-i  me  indiVe  nuntiari. 
Ipse  ad  respoudeiidaoi  henignitalein  tiiam  moremque 
servabis  :  siqoidem  litieras  loas  non  minos  quam 
menrom  coospectos  et  verba  detsidero.  Val<*. 
EPlsT.  LX.V. 

SYMMACUUS    HII.OHIBI. 

Quid  milii  jucundilatis  litterx  Iii.t-  ntulerint,  tibi 
xslimaiidum  relm<juo ;  coi,  li  benc  nrbitror,  vicissim 
meus  sermo  trihuit  volopiatem.  Peige  igitor,  m  jam 


sni  fascibtis  nilinoneitir.  Qui  ex  intervallo  redilil  offi-  r  facerc  dignatus  es,  et  ami.iliam  munerare  affeotu 


cia,  lestatnr  cos  se  maluisse  diflerre,  quorum  obli- 

vionem  dies  longior  nnn  posset  obducere.  Viderii  igi- 

tur,  au  se  quispiam  eredai  nrdine  aliis,  aut  bonore 

poatpnsiiuui.  Egoine  inleligo  pura  nffeciiuie  pra-la- 

toin.  Neque  eoim  saiis  imicus  e»t,   coi  solemne  ali- 

quid  staiitu  rc.l.litur.  Ilonestinr  est  illa  securitas,  quae 

puiatsibi  dcforme  non  esse,  si  quid  diu  familiaribus 

debeatur.  Quarc  velim  credas,  moram  quoque  ipsam 

uiilii  jiicimii  m  uisse.Sic  judieo.sicinlerpretor,  quae 

dtulum  aliis  ex  inore  delata  sont,  nobis  amorc  ser- 

vata.  Vale. 

EP.ST.  LX. 

MUMACHUS    BtCMBBI. 

Optatus  eventus  ttdissimam  obtulit  mibi  facotiatem 

ofiicii  deferendi.  Nam  dominus  et  frater  meus  Euge-  q 

nius,   CUlll  milii  sui  copiam  praeslilissel ,   sumendie 

epistolc  beneficiuni  rogatus  adjecit;  qna   tibi  liono- 

rilicentiam  salolationis  exbibeo,  et  obnixe  ileprecor, 

ne  mc  diutius  silcntio  tuo  siispensum  csse  patiaris. 

Vale. 

EPIST.  LXI. 

SVMUACUI  S  Bll  i'«  III- 
Dudum  respon-a  tradidetam,  <|u.e  testareotiir  gr  la 
oniii  implissimi  consulatus  lui  munere.  Scd  denuo 
uaclua  Kugenii  viri  elariss<nii  freiria  mei  copiam, 
scripta  iloplicavi,  bati.l  verilos  oe  faitiditim  crearel 
aerum  geiuinatus.  Ex  meo  quippe  animo  met  <>r, 

nuieiliain  i pusw  nenlirc  ofllciorum  satietatem  : 

nnl  quainpi:iill  llla  cr.br.i.  Cl  coulinnis  sioulia.  sem- 


religionis,  et  assidoitate  colloqnii.  Ego  iu  feremij 

vicissitudine  par  esse  curabo.  Nam  <|ui  ab  alio  poscit 

officia,  soi  quoque  studii  frequentem  opcram  pollicc- 

lur.  Vale. 

EPIST.  LXV. 

Minm  111  IS    niCOM    Rl. 

Scio  pr.Tstaniem  animuni  tuum  salutis  mex  et  re- 

versionis  indicia  cupide,  ut  amiciiia  postulat,  oppe- 

riri  :  el  ideo  cxspeciationi  luae,  revectus  in  patriam, 

salislcci ;  meq<ie  agere  ex  seiilcntia,  alque  es-e  me^ 

iii.ii.iii  tita.-  circa  nos  huinanilatis  iosinuo  :  siniubpie 

deprecor,  ut  aAect''onern,  quam  milii  et  prafsenti  d<>- 

penderc,  et  absenti  dignaius  es  polliceri,  litter.rum 

mmiere,  quolieos  usus  luleril,  non  graveris  angere. 

Vale. 

EPIST.  LXVI. 

SVMUACUUS    llli;iiMI  Rl. 

Si  nosse  dignaris  quanta  sit  in  domino  Flaviano 

pecloris  inei  porlio,  amiciliam  adventantis  ainplecte- 

re,  tti  duos  obliges.  Ambo  idem  sumus.  Nam  hnc  dici 

i  me  patitur  ille,  qui  melior  est.  Plura  scriberein,  si 

aut  diu  velles  rogari,  ut  tanti  viri  merita  conimeml.v- 

liouem  desiderarent.  Ergo  sat  est,  quod  iccepisti  voti 

mei  indicia.  Ainbito  et  labore  non  est  opus,  cum  e» 

oitiii ..  veniat,  nl  a  te  moribus  luis  proximus  dibi;  \- 

lur.  Vale. 

KPIST.  I.XVII. 

svumvi.iiis  nuoiitm. 

Firuium  iloincslicuoi  nicum.  miltiia:  >tipcniliisiuiu 


217  EPISTOLAr.OM  LIGFR  III 

Imnciii:  perfiincium,  leslimonio  meo  «.lernii  Dilju-  A 
vari,  ul  faoiliuri  ndilu  atl  lnam  nolitiam  pervenirel. 
Porrigc  igilur,  oro  lc,  adjiilricem  iiianum  legiiima 
prcmia  cx  morc  captanti.  Ilujusmodi  quippc  veiera- 
nis  prajrogativa  debetur  ut  illis  proiectorum  dignilai 
lanquam  prelium  longi  laboris  accedat.  Quod  Firmo 
incuncianier  eveniet,  si  luus  favor  vota  bominis  ad 
eansueia  nitenlis  annuerit.  Vale. 


218 


EPIST.  LXVIII. 

SYMMAI  III  3     RICOMERI. 

Meritorum  lunrum   justa  raiio  deposcit  ut  familia- 

ribus  litierisoperam  frequenler  impendani  :  evperliis 

quippe  non  pcrire  officia  delata  sapieniibus.  Fungor 

igitur  salulaiionc,  qnx  snla  curam  lesiatur  absen- 

tium  :  liiainquc  oro  pracslanliam,  ut  ainiiiti.-c  bonuni,  B 

sicuti  facere  soles,  et  sermonc  excolas,  ct  menie  cu- 

siodias.  Vale. 

EPIST.  LXIX. 

SYMMACUU->    RICOH.  III. 

Uoiiiiuum  et  fralrem  meum  Flavianum ,  celsiim 
virtuiibus  et  bonoribus  virum,  jnstitix  luae  eisnrl  in 
esse  nmi  paiior.  Merito  pro  hoiinrihiis  ejus,  qu.e 
causa  poscit,  alie-o  :  sciens  sine  lua  auctoriiaie  com-  ' 
missa,  quae  sub  obtentu  tuo  a  quibusdam  scaevis  desi- 
gnata  dicuiilur.  Unde  mibi  major  lidncia  esl,  pnsse 
rem  graviter  viudicari  cum  lua  quoi|ue  fama  pulsala 
sit.  Querela:  au>em  genus  bominum  ejus  suggesiio, 
bi  jusseris,  melius  prosequeiur,  quia  multiplex  injuria 
inuiliiin  cpistubc  familiaris  excedii.  Non  iniuoraeiiam 


EPIST.  LXXII. 

SVHMACmS    TYHASIO. 

Urgeo  le  frequeniilms  scripti*,  cl  aniini  afivciinnc 
non  desero.  Esl  autein  soqticsler  scrinonis  inci  Felix, 
prohabilis  el  honcstalc  vila\ei  exercitatiune  iiiiliti.c; 
cujus  considcraiitmem  ut  b  beas,  commniiere  non 
audeo,  ciim  tua  xquitai  t  nimo  pro  eo  pnssit  effi- 
cere,  quanliim  favnr  incus  oplare.  Vale. 

EPIST.  LXXIII. 

SYUUACUCt   TVUASIO. 

Petitio  domini  el  fralris  mei  Sieminalii,  monilo- 
rt*m  magis  apud  le  qiiam  peccalorem  requirit.  Nam 
oiini  lania  sil  libi  ejus  auliquitas,  ut  vnlum  nnsiriini 
favore  pra?curras  ;  laborem  rngandi  in  lucro  babere 
dclieiinis.  Breviier  igiiur,  qniil  pnscai,  adverlc.  Suh- 
sidia  vilae,  qu;e  bnna  dici  solent,  iihi  census  uberior 
est,  infonunio  proscriplinnis  amisil.  H;cc  in  iiiaguo 
reipubl.  gaudio  luis  polissimiim  mcrilis  riqiensainla 
commiltii.  Suscipe,  oro  le,  plenum  bnnilalis  nego- 
tniin  ;  et  amici  innpiam,  cui  misera?  valeludinis  casus 
accessii,  rei  familiaris  inie.ratioiie  solare.  Vale. 
EPIST.  LXXIV. 

SYMMACIIUS  rHUUOTO. 

Mulla  in  le  virtutum  nainra  congessil  Qnx  si  quis 
irminct  pensiore  judieio,  nescial  utrnm  hona  foriitu- 
diois  magis  an  menlis  excellaul.  Sed  altcrius  laudis 
asiipulalor  cst  princeps  liumaui  geueris,  ofliciorum 
\ero  familiarium  nos  testes  esse  debemus;  qui  lihi 
religioso  studio  ncqnnnus   a-quare.   Miror  tamen  in 


lili.s  illustris  viri,   et  ipse  jam  honoris  emeriti,  in  C  hoc  te  mei  amore  prngressum,  ut  mibi  falsis  laudihus 


sua  proconsulari  possessione  tolerav  t;  qux  ad  unius 
quidem  pcninent  uoxam,  sed  ad  utriusque  cuntem- 
ptiiiu.  Ergo  ut  inosest  libi,  auditis  coruin  allcgalioni- 
bus,  qui  tuenlur  absenl.um  facullates.primo  famam, 
qu;e  optimo  cuique  preliosa  esl,  tum  amicitiam  lidei 
indiccm,  poslremoleges,  prnquilius  excubis, dignare 
defeudere  :  ut  ad  illuslrem  virum,  qui  per  absen- 
liain  suorum  nescil  incoimuoda,  prius  gratia  beneGcii 
tin,  ijuarn  suorum  dolor  et  quercla  perveuial.  Vale. 

EPIST.  L\X. 

SVMMACnUS  TYMASI0. 

S.epe  alloqui  prxslanliam  tuam  nnn  piget,  quamvis 


blandiaris,  cum  ais  aliquid  ic  ex  nosiri  oris  deside- 
rare  promptuario.  Qao  libi  nuer  rauca  comua  iueo- 
rum  affatuum  slrepilus?  Esi  quidcin  famitiare  vntnii, 
delinimenta  evercilii  seusibus  adnioverc.  Nam  el 
Achillem  valum  maximus  referl,  aegri  aniini  curas 
(idibus  resnlvisse.  Scd  nos  tl  musica;  facundi.e  ino- 
piam  conliieniur.  et  nulrimenluui  luqnendi  eorum 
liileiis  aucupamur,  quos  ha.-rere  comilatui  luo  et 
fama  loquilur  el  tua  scripta  (estaiilur.  Vale. 
LPIST.  LXXV. 

SYUMACHUS  PH0.MOT0. 

Satisfaciel  quidcin  libi  ad  oniiic  gaudium  conspc- 


ctus  tuorum.  Scd  ego  haiic  uilariludinem  cnmulari 
inbil  invicem  sermonis  accepi.  Ipse  cnim  mibi  pro  _  pusse  conjeclo,  si  nostcr  sermo  quoque  jiingatur. 
te  spiuile  respnndeo,   quod   inler  castrenses  curas       Nam  cum  pr;c  caileris  lilii  rinmeslica  btma  cara  siui, 


locuin  oflicia  ociosa  nou  babeaut.  Alque  utinam  tibi 
assiduitas  affatuum  meoruin  nnn  videalur  obsirepere. 
Piopeesl,  ul  referri  mihi  litteiarum  graliam  piilem, 
si  sciam  qu.e  scribo  non  afferre  fasiidium.  Vale. 

EPIST.   LXXl. 

SYMUACHUS  TYNASIO. 

Ad  scribendum  me  relatu  vicissitudinis  incitasti.  Ea 
quippe  •■erum,  natura  est,  ut  officiorum  diligentia 
fruclu  vicissiludinis  incalcscat.  Sume  igitur  saluia- 
lioiiein,  simulque  intlicium  sospitaiis  me;c  lastns  am- 
plectcrc,  reddimrus  voto  atque  animo  ineo  reciproca 
gaudia  similium  detuis  actibus  nuutioruin.  Vale. 


proximum  sibi  gaud  um  jure  amicorum  cura  defendiu 

Ergo  ubi  desidei  io  luo  pia:  necessiludiues  satisfece- 

rint,  ad  nosiras  quoque  lilteras  oculi  coufcrantur : 

qiianim  ha:c  siimina  csi,   ul  me  valere  cogunscas. 

Noloeiiim  le  a  colloquiis  luorum  pagina  longiore  pro- 

tlucere.  Vale. 

EPIST.  LXXM. 

SVMVIACIIIS    PllllMOTO. 

Duo  mibi  grata  proveniunt,  tjuoiics  a  me  liltenc 
posiiilaniur  .  el  quod  le  honore  saluiationis  impcrii», 
et  quod  opeiam  commcndaiionis  prassio  posceniiln/s. 
Cum  igitur  ad  Alrieam  rcuiiiim  Paregorius  cl.cu» 
nostcr  inslrucrcl,  ct  hujusinodi  lnteras  iiupcndio  Uj- 


«19 


o.  M  Iti.l.ll  S  SYUMACIIUS. 


«0 


pilaret ;  tleiidorio  ejua  effcclum  libeutoi  iuiunmli,  A  iuimeuiuiu  rcquirii  vouii  honnriim,  nnllnsque  avi- 


scieos  .iputl  ananteu  nei  eec  llliui  ueiiiHineiu  benc- 
linc  eerilurain,  nec  nioum  inefflcacnn  talnnin  ier- 

iiioiifin.  Vj|c. 

EPI8T.  I.XXVII. 

Svviuai  iiiis  riuiMOTO. 

Ne>-  quiilem  prioribui  litteri*  nell  riettsituilinen 
u-iI.IiiIimi.  Si-.i  iinl  niiuii  fuii  eeripU  Reniinare,  nc 
lain  li.la  oceaelone  Ir.-iiidarcr.  Iluinie  fnni  imieui 
ciMiiiiiiinis  Aoieuiius  ircessnruni  sihi  aliquid  graiiai 
ei  nn'is  litieris  jndicarat.  Quen  liUi  pruplerea  coiii' 
menuarv  iiiin  ilebeo,  quia  illi  a.iuil  te  potius  qua.n 
alios  le-iis  esse  consuesti.  Vale. 

EIIST.  I  XXVIII. 

BVMUCIIlll  1'IIOMOIO. 
Il.eri  nleiii  ine  lilleril  iuipulisli ,  ul  amii  ilam, 
i|ii.iih  iliitluin  lacilua  oplaliaiii,  iiuiic  provocatus  e\- 
coHren.  Anip'eclor  luturx  iuler  nos  ramiliarittlis 
aiis|iiieni  viiiuiii.iu-iii.  l.i  quamvis  prxvetitur  votn 
iho,  euilar,  ul  |iiiii'ro,  nc  vimar  nfliciis.  Ilas  iiiiin 
parlea  video  nibi  reservatas,  ut  rcligio,  i|u:e  ie  Imr- 
lanie  sumpsil  exordium,  ne  amiienie  augnuntun 
sumal.  Vale. 

EPIST.  I.XXIX. 

SVUMICIIIS  1'ROUOTO. 

Primis  quidem  lillcris  tuis  vicissiludinen  mm  re- 

pendi,  Seil  i|iii.i  novae  faiiiiliaritatis  aospicibus  plus 

nVliclur  nflicii  ,  cicolere  amiciliam  liilerario  muneie 

persevero,  ut  perspicias  bene  cum  liis  miscrri  firdns 

Miiiiiiiiriiin.  i|iiicuinulaliorem  graiiaii;  rCligioni  rcfeir- 

noveron'.  Vale. 

ELiST.  LXXX. 

svhvacucs  ramoTO. 
be.iii  me  nuiliis  uoins  jiulicn,  i]iioties  scrmonis  iui 

lu niiccniia  et  splcndorcdelector.  IJ<|ue  ut  merear, 

cliani  ipse  nnn  dcsero  diligeiiliam  frei|iientis  ofliei>. 

Siel  iijilur  iuter  nos,  ui  animoruni  hda  siuceritas,  ita 

hujus  muneris  aiuica  rertaii  ■.  Vale. 

EPIST.  I.XXXI. 

sthhachus  avriNo. 

Siiccensebam  sileutio  tuo.  Seil  postqiiam  miln  in- 

ilicium  de   lialris  hounrc  fecisli,  vicil  ol'cnsionein 

vulupias,   Kt  in  eam  coudiliouen  res  rediit,  ut  ei 

a-iio  gratiai,  i|ucm  pie objurgara  nedilabar. Tu  vero 

sub  liac  petiiione  dun  voles  reiice,  modo  postea 


diui  Irabil  quan  uiliil  dOkideranleaT  Ut  Havununi 

ineiim,  alquc  adeo  liiiim,  imper  en  ivil ;  qiiem  adbuc 

\.  i.'ciiod;:i  icgerei,  nfaii  chra  unrila  priHlidisscut. 

II. ic    suot    qux  iiiiln  pro  lempoie  Ixlilia  dictitavil. 

Nunc  ui  amaiiitssimum  fratiem,  vel.  ijuod  esl  vcriui, 

pailcm  mei  diligas,  rogo  sponte  laclurum.  Ama  in 

eo  sludia  sua,  et  quidqnid  agnoveris  virtulibus  luis 

pro\imum.  Milii  ul  e^l  curx.quod  a  fratre  disceruor . 

il:i  solatio  cril.si  eum  sci.nn  verc  iu  le  Sviiiiiiacliuiii 

reperiiM.  Vale. 

KPIST.  LXXXII. 

BTHHACUtiS   l'.l  riNO. 

Ailboc  siles.  Sed  loqitaritas  mea  oon  cobibetiir 
cvcmplo,   ct   e.-l  oliiim  mibi   ad    verborum   ropiam 

II  cnnmodun.  Nam  ruri  suiu,  n.c  lameu  rubtieer.Tan- 
iiim  de  ripa  Tiberis  (uam  p«r  Hues  mcos  fluviu^  ela- 
bitur)  onusl.i  gpecto  navigia  ;  non  jam  solliciius,  ui 
aiuc,  de  famc  civium.  Versus  cst  iiaini|ue  ei  Hinpia 
in  gandium  poblicus  mcius,  posii|iiam  veuerabilis 
pater  palrtx  Macedon-cis  conimealibus  Africx  damna 
pensavil :  quem  nunc  omncs  allorcm  geucris  linmain 
lieuiii  diligunt.  Niliil  cnim  passus  cst  Ausliis  coiiui- 
iii.ii  il.us  advcrsus  Roinaiii  licerc.  Ergo  de  uiei  ajri 
specula  peicgrinarum  uavium  iiumcro  transcursus, 
c  gaudeo  victumpnpuli  Itom.  non  fata  provinciarum, 
devotione,  qu:i  solcs  mm  occulere  bonuin  publiruio. 
Merito  pjiciu.  loquor,  lux  factmdix  rcliiiquens,  ut 
b:ic  oriialius.si  ila  placebil,  insinues,qiix  nos  inculla 
lerittte  uarravinus.  Vale. 

C  EPIST.  LXXXIII. 

SVMMACUIS    l.iriNO. 

Iter,  ut  opinione  metior,  ripedisti  :  quod  soliiin 
iiln  ad  siieutiiim  sulTrag  ibatur.  Nunc  staliva  requies, 
siyloetauimo  scribendi  ad  nos  iisiuo  relormei  :  neet 
oris  lui  facukas,  et  rum  vi.nn  carperes,  lucultiilo 
potiierit  alTjlu  siiim  nostiain  risara.  Sed  fueril  tibi 
adveisum  culp.mi  la.  iliirnilalis  de  laliore  purgalio. 
Nilnl  jam  luaTragii  resttt,  cun  el  f.icumlia  ,  qu:e  uec 
anle  nnpnl  cluuir.  supersit,  rl  oliuni,  quod  ilrsidr- 
rab.iiur,  accesscrit.  Vale. 

KPIST.  LXXXIV. 

gVHHACHUS    llliKINO. 

Sc|u.ir  te  lilleris,  quia  iiienir  et  affeciioue  ni  n 
descro.   Nec  >ideur  iiiiln  rito  h:ec  srripere  solalia. 


boi.is  cputolis  rediawsstyli  tui  lenas.  O  nunliuui  D  Cl""  :"""u'  1M'1  "os  ron'"s  J"cu",li,as  ■*  *••»*• 


voio  tuo  similem!  Nulluui  decuil  bxc  sciibere,  nisi 
ijiieiu  constat  opiasse.  Na:  laine.n,  prxler  gaudimu, 
qnod  de  pracetiau frairis acquiro, eiiam  judiciun  tuum 
admodum  ileculoras.  Sulusenin  tibi  vjsusaun,  r«- 
paraiis  virtutun  prxruiis,  posse  gandcre.  Scd  quod 
ais  eiclusis  improbis,  bpein  bonis  reddiian  ;  uou  ul 
insolitun,  vel  inebuaiuiu  recena  graiulor.  Nam  so- 
leiiini-  eat  Juniin  nostro  i  hcodosio  iu  ium  exorcere 
ceusuram,  morumqiiu  agera  delectum,  ei  aiagul  >s,  .i 
i-.o\os  wnper  Bxpeudere,  ncc  couauoludini  coiulu- 
n.ire  jiiiln iiiiii.  Iinic  isi,  ipio.l  sinceriuiiiius  muie» 
iiiii-  brnigiiius  ieiipii .  quus  toveru  i-t  ililigentcr  in 
sp.  iii.  Oui.l  ipiod  ciuiii  longC  iiitendil  uiulos,  el  p  i 


Sciiiio  ciiiiii  lionoi uiu  separatioaen  staiim  diuturuaoi 
videri.  Quod  si,  ut  piu-iiiuo,  cii.un  luus  aninius  ci- 
pei  tus  esl,  fac  noverim  feslinata  scriptorum  vice,  le 
quoque  biiC  iiileivallum  diernin  loiigum  pularc.Vale. 
RPIST.  LXXXV. 

Iin.i  111  s    Rl  HNO. 

Moa  et  ralio  llagitavil,  ul  mansurus  domi.  «riiiaiu 

dt  auguMiaiine  priucipa  imp<Taii  mibi  iimeris  pu> 
tiularen.  Eicutationia  causan  lUnrii  mdicaw.  auas 
IjVOT  iiuij   molli  adilu,  et  bbiida  reciialioue  rom 
iii  iutet   Nlbll  eiiim  neurnn  sinc  boni  cujiisque  Mli 
|,o  placciul.  Im-iii  Iih|U.  i  iinmiliiis  iiulaui,  iuilu  iuiu 
.jiiam  uci  mljiii   iioc.uuici,  lioc  rnuli  n  iuat  Uwunm 


*2I  I  1'ISTOLAKI'M   I.IHKII   IV.  2?2 

alii  gaiideui  esse  apud   le  locuin  meritis,  alu  dolem  ,\  uu*,  ,id  nri Moris,  qunn  niors  iiicnlere  soli'1,  ro 

verenliain    salii  11   siieulii   dcluraiutis.    (Jn  i  r  ■    pare.e 


iuiii  es-e  diviliis.  Vale. 

EPIST.  LXiUV! 

SVMHACIILS    III  FINO. 

lulclligebam  iioii  esse  de  nilnlo, qtiod  diu  a  lilleris 
icuiperabas.  Tandein  paluit,  impedilo  per  agritodi- 
iitin  visu,  ofiiciornni  stetissc  solcriiam.  Iiaqtie  cgo 
illn  de  silenlio  sollicilus  probare  me  faleor,  quod 
a»pet;e  rei  nuiitium  usque  ad  sjintalis  luae  gaudia 
ilisiulisii ;  ne  de  tc  anie  capereui  exorii  iocommodi 
soliiciiudiueiii,  quaiii  securitateiii  remuli.  Nunc  quia 
\aletudo  lecum  in  graiiam  redii,  iudulgciiiioribns 
paginis  amiciiiani  muuerarc  :  alioquin  cessanlilms 
sniiile  aliquid  rursus  nniebo.  Scd  de  licc  saiis  ver- 
boiuin  est.  Flaviauuin  pectnris  mei  dominuin,  tui 


i'li'i|in;  9'ylo  c.rderi1 ,  quod  displiccru  ain  l.us  tni 
liiniii  Qu  niino  age  circuiuspe' lioni  iiic;e  giatias , 
qu:c  iuis  salilms  'oiuiu  faci'.  Atime  uiiinm  sa?p«  epi- 
slolas  jnco  sr.rilias,  quas  negas  serio  !  (Jmd  avarc  nle- 
ris  ingriiii  tm  copiis?  Vereor  ne  mihi  posthac  utiliiis 
sit  niuendis  litteris  abstineie.  Nam  proximain  de  i« 
p  'giivmi  ofTensione  lacilurnilalis  elicili.  Et  idco  pr:i-- 
M.ilns  forsitan  culpaj  meae,  quod  non  redilis  ofliciis. 
V.lc. 

F.PIST.  LXXXIX 

SYMMACHUS  FIJFIMl. 

Cnnimendarcni  libi  Flaviauum  liliiim  ineilin,  ui  10 
volenip  esscl  accilus.  Nihil  igiinr  lno  hcnclicin  dern- 


socinui,  liserere  aniiuo  luo  usqoe  ad  improborinii  ilo-  U  $  bo.  Satis  esljuveui  meo  ad  argumc  iiuin  graii  c:rr:i 


lorcm,  niniis  gralulor.  Nain  sa-pe  apud  me  de  lali 
aiiiicilta  glorialur  :  hoc  ego  futiiiiiiii  ante  i  riispeiic- 
r.uii,  virtutes  uiriiisque  considerans,  qiiariiui  simili- 
iudo  coucordiain  facii.  I  i  ideo  plus  gaudii  quam  uu- 
laculi,  capto,  ic.que  010,  nc  quid  iu  lales  amicus  >■>■ 
sciuo  liceal  llle  enim  iniln  noo  csi  logandus,  cui 
abud  vclle  uou  expedit.  Vale. 

EPIST.  LXXXVH. 

SVliUACIltS  HliiXO. 

Lougu  oraiiuius  ambiiu  couimeiidenlur  incoguiti. 
Severiani  auiem  C.  V.  merita,  aniiosai  militt.c  pruhaia 
itociiuicnlis,  el.iiiora'.uiu  lcstuiionitiin  nou  rcquirunl. 
Principem  Incuni  regendis  prxfecturx  uruanx  colior- 


le  aniiiii,  qiiod  dc  liitcris  parenlis  non  rcquiin  auxi- 
linni.  Puio  lamcu  cniivcuir-  picttti,  ut  iiic  quoquc 
e^tis  nomniu  libi  faiear  obligaiiiiu.  K\  quo  lici.  ut 
l>l  r;t  'ii  .-11111  congeras  sindii  tui  mimcia,  prn  110  libi 
ii  ii  nous  obiio  mis  cs'.  V.Vc. 

EPIST.  XC 

SYMMACMS  nUFINO. 

S.rpe  milii  amiiir  l.-riilix,  aul  priiims,  aut  solus 
es  ;  quxstnrein  antehac  fraircin,  minc  reciorem  prx- 
tnri  ainim  liilciis  iiiinliasli.  In  oinniiios  ergo  hlteiis 
tuts  niagna  aliqua  mei  gaudii  eausa  esi.  Quid,  quod 
et  ipsa  veibt  luxuriani,  et  aniini  soi  alacriialcm  styli 
nitore  teslanliir!  H.ec  cum  paiilms  xqiinre  non  pos- 
sim,  voto  divina  couvrnio,  ut  lurluns  opiimoruui  vi- 


Itbus  nbtinuii;  in  nrdiiem  senaiorimn  lcgc  iranscri 
plus  e*i.  Kcslat,  ut  post  dignitatem  curix.  qi«  hono-  C  fj 
rilm<  major  est,  ciiam  reip.  provinnati  specimensni 
pi  jueal :  quod    fiituruni   arbitralur ,  si  ilouiini  mei 
pra-fecli  Urbi  super  hoc  litieras  pruinptus  stipulator 
ailjuveris.  Vale. 

F.PIST.  LXXXVIU. 

SIMMACHOS  HCtlSO. 

Silentiiun  meum  de  escessu  civis  Emeriti  lepidis- 
simo  arguinenlo  episiolai  momordisti.  Nr.m  quid  e«- 
engitari  facelius  potuit,  »d  casligatinnem  suppiessi  a 

me  nuutii,  quam  ut  Civiit  inoniis  babilator  advenUtiis 


F.PIST.  Xf.l. 
stmiischos  nuii^o. 
Probitaie  et  honore  pollentibiis  viris  uiliil  addil 
aliena  oraiio.  Sua  enim  luce  conspicni  prec.iriis  le- 
stimoniis  non  juvantur.  Qualis  igilur  qnaiitusque  sit 
doitt  ous  et  fratcr  meus,  in  aperto  est.  Merilo  cjus 
laudilni!>  nosirum  cedit  ingeniuin.  Il«c  iinum  tainen 
pr.vtereundiini  non  pulo,  summain  inibi  ciiin  illo  essc 
olficiorum   familiarium  societaem   :  qu.-e  rcs  etiam 


lilteris  Uoinx  cognnscercm  ?  Scd  n  ilii  jutltcii  tiu  spc-  lihi  miuora  merita  pleriimquc  commendat.  Undcar- 

ciaia  gravitas  imluiil  religionein.  Mciui  quippt:  libi  bitrorex  abundanti  promptain  fore  in  euni  prxclara: 

hujiismoili  iudicio  l.rtus  videri.  Scis  humanilalis  hanc  io;c  meniis  aiTeciionem,  quam  illi  ci  decus  proprium, 

cs.^c  rationciu,  ui  paruin  |  robalis,  et  ante  discordi-  ci  mea:  ainicitix  praerogativa  cnncilial.  Vale. 


LWER  QUARTUS. 


EPISTOLA  Pltl.Vl  X.  [)  ne  dum  mcrilis  illius  nihil  deesse  contemplor,  olfi- 

SYMHACnus  stiiiconi.  ciuni  pareulis  nmiitam.  Facio  igiiur,  quod  rednndei, 

Diu  siluisse  me  fateor,  ut  liduciam  scribend;  imis      et  cuiuulum  imponn  perfectis.  H  l.oc  ad  conjiingen- 


seriuo  pra'slarcl.  Sed  cum  peripicerern ,  nec  duin 
tillo  iiiviiamento  oflicii  provocari ;  prior  iu  verba  sa- 
hiiaiionis  erupi,  pUirimum  rngans,  ulexeiupli  islius 
iiniuior  esse  digneris.  V  de 

EPIST.  II.  (S.  CS. 
Abiindai  tTaviauus  Dlius  mcus,  aJ  prumercnd.mi 
enucilialioueiii  bonoiuiu,  suis  paicnn-.  |ue  sufTr.tgiis. 
bcd  intcicst  amoris    qucin  verc  pi0u  ui  uiuu  debeo  , 


duin  Flaviano  meo  prxslanti.i1  ioc  ;  nimum  nuiltuiu 
Credo  valitnruiu  :  quia  mihi  pn>  beueiieiu  iulclligis 
iiuputaiidiiin,  quiil  illi  solojmlicio  deiulisses.  Vale 
EPIST.  III.  CS.  CS. 
Vir  spectabilis  Ituliiius,  et  in  ordiuis  nostri  lcctis 
sima  partc  c.enscndus ,  cum  in  ohsequia  libi  dcbita 
pcrgerct,  invidere  se  milii  credidii,  nisi  nostra  susci- 
perot.  Igitiir  a  :uc  rcddcudam  defcit  saluiaiioucin . 


*•»  Q.  Allihl.lLs  SVM.MACIIIS.  «I 

i|lMIU  libl  s.cpe  dcfeirem,  si  essoi  facile  siinilcs  inve-  A  qimd  ciim  illo  hon.ir  nniisgus  revrrlii   iu  graiiam. 


inre.  Il.mis  i^ilur  est  Sitiiio,  i|iiia  rara  csl  lalis  oc- 
r.isio.  De  ipso  inlnl  dirimus.  Harili enim  proprii cou- 
►eius,  suspicioues  gratla  lugil,  81  ii>  cxameii  tuiiin 
vmieiis  iinn  vull  soi  c.iiniiicoilalionem  lesti  magis 
drbere  ipiain  jndici.  Vile. 

EPIST.  IV. 

SYMMACHUS  iriLICO.1l. 

Qnid    dc   Afrnrum   dolore  el  mililaiiuin   virorum 


srn.iiiis  houiqtie  oinnes,  hanc  inl«r  se  paniuiiior. 
Quocirca  ardtium  esl,  111  unius  aenno  cnmpenscl , 
ipimi  lauiiiriiin  affeclin  contrasil.  Dabis  igiwr  veniatn 
|n.i  le  panca  dicenti.  Ifnjni  quidd.im  cst  liouorcm 
resiiiui-re  quam  dediuc.  II  ic  enim  licn  furtonacon- 

geniii  :  illlld  conlra  i  .sain  prgeslal  hinnanilis  Pra-iiii- 
scrat  alia  eieuipla  clementite  rccci  tns  roclo  princi- 
pum  parens,  ei  Flaviano  mea  inulia  casilio*  deiracta 


querelii  eonmltua  pra>cepio  sacro  ampliaaimn  ordo  rrdd  dcr.it.  Reservatns  est  unus  ci  potiwimna  b»n:- 

cenaneril,  planc  aique  apenc  geslomni  curiaiium  ih-  laiis  titnlus  lixrcdi,  qnem  magmiudinis  tux  monitu 

apectione  cugnoac  s.  Sed  qnia  mequoque  lainiliariler  pnternis  heneliciis  dominus  llouoriua  adjecii,  intcr- 

iu  liioui  gesi.r  n'i  cs»e  jnssisti,  suniiiiaiini  qu.c   dc-  pretalUS  srilicet  divo  principi  tempus,  non  animum 

treia  siini  iiini  tacebo.  Leoii6  domini  nosiri  Honurii  dc'iii>se.  Nunc  perfecta  stini  a  successore  consimili 

Aug.  liiteris  ati|ue  senienllis,  dccnrsisi|ue  omnilius  imerrupla  lato 0|>era  clementia?.  Fastigium quoddam 

paginis,  qii.c  Gildonis  crimina  eonlinebant,  par  bo-  "  lcnissiiiiusei  auguslissiinus  princcps  ronptis  geniluris 


iiiiriiin  inotus  eiopil.  Consulti  igitnr  in  tenatu  more 
majorum  (nequc  enim  legitimo  ordine  judicii  aucto- 
ritas  siare  potuisset),  ingenli  causs  devotis  senten- 
liis  satisfcciin:  s.  Adjecta  esl  posl  rei  damiiaiioncm 
pro  aliu.ciilis  populi  Rom.  snppliratio.  In  metu  cnim 
Sumus,  nc  obsil  comniealibus  aniiiuiariis  medii  lem- 
pons  n.ora,  ci  perturbatio  plcbi3  nriaiur.  Veniet  in 
inaniis  iiiis.  quid  prnnunliaverim.  Re|ieiies  et  fjdi 
i.ujns  me  aaseruisse  jnsiiliam,  ct  apud  D.  noslrnm 
Arcadiuin  tausam  puMint  egs-e  coucordix.  Vale. 
EPIST.  V. 

S.YMIUC1IUS  STII.ICONI. 

Commet>daiiunem  non  desiderat,  qui  a  l  agendas 
pr.Ti.is  pc  gii.  El  idco  Fl.iviaiius  filius  nieus  frelus 


unpusuil;  cui  ad  vicem  gratix  te  ac  tui  similcsopio 
monitores.  Nam  summis  imperii  mnderatoiihus  pia 
et  decora  Buadentes  ,  insirumenla  suni  boni  satculi. 
Fst  quidem  rectori  nostro  divini  foniis  ingenium,  ri 
a.l  omniiim  virtiitum  cursuni  prompia  natura.  Sed  , 
ui  iinagiue  mihi  uti  lieeai,  optimos  gubernaioros 
baud  mediocriter  ciiam  remiguin  manus  juvat.  Te 
veni  famx  ejus  amiciliorem  cnm  fides  militia?,  tnnt 
neccssiiiidinis  aflecii)  reddil.  llinc  est,  quod  illi  pro- 
nirrendi  tindique  ainnris  vias  invenis;  et  majnribus 
occupatum  monrs  privaia  fata  respicere.  lluinani 
casus  in  fugam  versi  suul,  niliilque  in  senatu  iiiaesium 
r-sedit.  Aliis  iribuius,  aliis  inlcgratus  est  bonor.  l.'ni 
familix  dcbeiur,  quidquid  singuli  sutnus.  Scd  jam 


culmiiiis  tiii  beneliciis  leval  istinsmodi  libore  curasi  ^  scrvabo  epislolx  terminos  :  vcreor  e  nn  ne  bxc  ipsa 


parentis.  Hesiat.  ut  scrihaiu,  qund  illius  coram  gra- 
tul itio  seipietur,  nibil  rssr.nl  integrandas  fortnnas 
honiinum  virtutibus  lois  prninptiiis.  Ueddideras  incli- 
n.ittim  prisiinum  slatum  ,  el  pulabaris  consumpsisse 
pra:stand:i.  Nunc  adjecta  esi  ei  bonnrabilis  evocaiio. 
ipiam  lesiimonii  tui  juvil  aiicturllas.  Novos  beneli- 
i ■  oruiii  gradus  invenis,  et  iiiconslantum  pmas  amo- 
rcin,  qui  incremeiita  nnn  accepit.  0  frli.  is  ingenii 
beiiigniiaiem!  Quid  Fiariano  meo  amplius  velim  ne- 
scio,  cum  lu  sponte  prxcurrens  impudenies  nos  fa- 
cias  astiinari,  si  a<lhuc aiiqnid  optainus.  Vatp. 
EPIST.  VI. 

SYMMACHUS  ITIUCOHI. 

Evcctiones  imprir  isse  me  gaudeo,  quibus  prxlu 
rain  lilii  tftei,  viriuie  qna  pollcs,  jnvare  dignatus  es. 
Restal  ui  cumules  qux  maguiiici  snlmi  eonsuetudine 
praeslilisti,  et  familiarrs  incos  in  llispania,  missos  ol> 
equorum  curulium  cocmptione  n  ,  iraHscurrere  pr<>- 
linus  jubeas,  quil  lempnre  fulurx  edilionis  urgemur. 
Hlu  l  nutem  de  te  petere  nnn  auilcn,  se<l  tuo  rrlin- 
<|Uo  jiiditio,  an  efleoluin  desiderii  mci  daiis  ad  aiui- 
tns  littcris  prxcipiaa  adjuvari.  Vale. 
EPIST    VII. 

SVMU  iCIII  S  ITII  ICONI. 

Ageodii  tibi  graiiii  pro  Flaviano  lilio  men,  usqne- 
quaque  imparem  mc  miiUo.  Etcnm  sinl  vcrba  rebus 
fjciliora,  beneflcii  tni  magniiudinem  dictia  vquare 
iioii  piisiuin.  Neque  eulni  inea  laulum  gralnhlio  wt. 


alTeranl  fa&lidium  pneclarx  verecundi.c  tux,  cum 
xquare  min  possini  viccm  graiiae.  Illa  potius  gandia 
le  munerentiir,  qu.c  merimrum  securitas  parit.  Nolo 
ex  verbis  cujusquam  speres  lanti  bencficii  snlutio- 
nem.  Pr;e  cxteris  nosti  ,  solum  conscieatioe  bon.e 
pr.rmiiini  salisfaccre  posse  magna  pr.estaiinbus. 
liiiini  tamen  tanqnam  iinmoileratusadjicio,  uljugiier 
in  Kl.iviano  meo  benelicia  lua  diligas.  Vale. 
EPIST.   VIII. 

SYMMACHUs  &TILICOM. 

Inlellign  es  mora  et  cunciaiione  resoipii  divini, 
aliquid  in  bis,  qux  pr.rloria  filii  mci  supplicatio  com- 
preliendii,  incongriitim  vel  dulnum  judicari.  Alque 
.  idco  denuo  libi  pciiiionum  mearum  debeo  pruestare 
raiinnem.  De  equis  ob  natalem  domini  ooatri  llonorii 
el  iiiviclissimi  priucipis  largiemlis,  licel  lioc  anno 
obsequii  istius  lempus  rfllui.  rii,  opinor  votum  nieum 
non  poiuisse  rcprebendi.  A  |u  v  vero  iheatralis  ct  bo- 
losericarum  vestium  impctratio,  eliam  aliis  tulc  me 

pler pie  dclala  esl  :el  ideo  juvatur  cxemplis   Ain- 

pliillirairicum  specljculum,  quod  edi  ioni  lilii  n.ei 
propter  eapacJiateiu  loci  opto  coocedi;  ellaw  ludi- 
cris  qu  csi.iruui  proelusi  .nibus  non  negelmn,  trsl.  ■ 
moiii.i  sunt  reacripia;  neque  privilegia  solis  nun  p.i- 
irrr  coniulibus.  Scias  a  me  dudtim  rri  siius  pi 
llste  priiuipium  :  non  ut  ruiigio  COOIUlari,  i|  "  I 
proximc  lul  riiln.iins  frlix,  ri  oliiu  debilus  luaglsm 
lui  iinaui,  rv  hoc  aliquij  aJdci ciur  i  ur  ;ur  iniui 


225 


EPISTOLAUU.YI  LIHEIl  IV. 


226 


prsecipuus  honor  reruni  l.diiim  reqnirit  augmenla),  A  onnium  potcs,  qui  anie  bcnelicii  auctor  fuisli.  Ego 


S"il  ik;  |iO[iulus  Uomannsappelenliorisliusmodi  VOlil- 
pl.uis,  iuinoris  loci  urgealiir  anglisliis-  Cacierum 
ijiiid  |ir:erogiliva>  habe.ii  lion  viileo,  cuin  etiam  cen- 
sualei  absenlium  munera  illic  solcaul  exliibere;  quo- 
niiii  meiliocriialem  volumus  xmulari.  ILec  eo  scrilio, 
ne  viilear  iniquilaiis,  aul  insolculix  argni.  si  aliquid 
denegeiur.  Setl  emineiiiissim.-e,  et  srmper  uiibi  reve- 
rendx  sublimiiali  tuae  expenJendum  retimiuo,  quid 
meriio  exisiimes  couvenire.  Temere  euim  opinio  bu- 
iiiiuum  judicabil ,  si  jusla  non  impeirem,  cum  lu.c 
censurx  animus  Suleat  inagoa  prx-slare.  Vale. 

epist.  ix. 

SYMMACIIUS  m.lk.om. 
Cuin  sublimi  exeellcnlia  lua  legauonem  mibi  am- 


plissimus  onlo  mandavii,  quam  susc.ipiendam,  ei  "  turam.  Vale. 

necessiias  impulil  (laliue,  ei  lui  culmiiiis  provocavit 

auzilium.  Pervecius  igitur  aJ  comiiatuin  doininiet 

principis  noari  Ilonorit  notiliam,  niagniliceniuc  iu.e 

dclerre  uon  disiuli  adveuius  iuci  causam.  De  ceusu- 

r.e  eniin  luaa  pendel  arbitrio  spes  cnmmunis  oflicii. 

Quvso  igilur,  m  le  lis  amplissimi  ordinis  petitioni- 

biis,  quarum  exempl.i  coiijuuxi  ;    inler  ielices  ma- 

gnitudiuis  lu.e  actus,  sti|ier  liac  quoi|iie  |>arle  exspe- 

t-laiionein  iueain  liueris  digneris  instruere.  Vale. 

EPIsT.  X.  CS.  CS. 

Ilane  sublimem  an  mum  luum  mci  ccpit  oblivio, 
iit  taudiu  exsorlem  colloquii  itii  ineesse  paliaris?  An 
exislimas  negleitum  faimliaris  oflii-u  a'qiiauimiler  a 
nie  posse  tolcraii '!  Quin  age,  m  inos  cst  viriulibus  r> 
iuis,  et  amiciiiam  sciiplorum  celebra  ,  simuli|ue 
KStiina,  quam  uberior  ae  prnmptinr  lilleris  luis  a  me 
cura  referenda  -ii,  qum  eiiain  taceuli  jugiter  exhi- 
belur.  Vale. 

EPST.    XI. 
symmaiihus    stiliconi. 

Sa-pe  ad  le  liiteras  dedi,  quas  quideui  credo  sup- 
prcssas.  Quando  enim  vir  servanlissiinus  amiciliae, 
inultisque  aniiui  bonis  pradilos,  dignalioncm  mihi 
olficii  tui  denegasses?  Fuerii  hoc  corum,  quibus  iu 
reddendis  paginis  (idcs  deluil.  Nune  even  us  oplabilis 
vcterum  inoruin  sequeslre  n  scripiis  meis  praslitit. 
Igiiur  ililigenlia,  qu.nn  prnlicisccntis  lidelilas  pollice- 
uir,  crga  le  cultum  saluiationis  iusiauro.  Uespon-a 
ma  lacient,  ut  usum  styli  per  verecundiam  sero  re, 
peiiium,  vicissitudinc  provucatus  frequenter  eier 
ceain.  V.ile. 

EPIST.    XII. 

SYMMACHU-  STILIGOHI. 

Lonsulaiuni  meum  iiberalitate  coiiiinuas,  et,  ut 
puhl.cus  parens,  in  futuros  eiiain  magistratus  iinpe- 
riaieiu  provocas  largitatein.  Quo  crgo  milii  orecele- 
brandus  es,  qui  fastigio  bonorum  jure  conspicuus, 
pra:lorios  quoque  instruis  apparalus?  cogilas  enim 
caleris  saicniis  etiam  privalorura  munia  debere  con- 
gruere.  Ilaque  domino  nosiio  Hnnorio  divinn:  slirpis 
iiiigusio  benefaciendi  seniper  addis  calorem,  doces- 
i|oe  inviciuin  priiicipem  senaioriam  mediocril.ilein 
u  uncribos  iucilare.  Cui  |iro  inc  agere  gratias  solus 


in  lilii  mei  edilione  le-iab  >r,  rum  Uomanaui  caveam 
lcopardoruin  cursus  implcveril,  cui  justior  plausus, 
et  lasta  vocnm  snffi  a,'ia  debeantur.  Longius  p?rgerem, 
nisi  iiuis  nobilis  pudor  |>ar  virtutib  is  ca'teris,  lau- 
dis  onera  vilarel.  Ero  igiinr  verlinruro  modicus. 
duin  siugulari  vcrecnndije  lu  i-  obsequor.  Sed  prx- 
celsa  sublimitas  lua  leneat  definitum,  me.am  gra- 
liam,  quae  parca  sermonis  est,  in  aninio  redundare. 
Vale. 

EPIST.  XIII. 

SYIDIACHUS    STILICONI 

Ad  pa/riam  rediisse  me  nontio,  necduiu  ciiiijoiem 
sanitaiis.  Sed  si  tuus  adve.itus  aniseril,  spero  iu 
gratiam  roecuiii  bonam  valetiidineni  mox  es^e  rcdi- 


D 


EPIST.  XIV. 

SYMMACIILS    STIl.lCO\|. 

Ciim  lilios  nostros  jigali  fuedere  sociare  vcllemus, 
priiuam  super  lioc  iiiagniflcenliam  iti.im  nieditaiio 
nostra  consulnil,  ut  ccepii  lelicis  auspicinm  a  paron  e 
publico  suinerelur.  Kffectiutl  uii|ili.ilibus  volis  Detis 
prxsiiiit.  Nuuc  honor  sporlulx"  suscipieuda;  culmini 
iiio  et  more,  ei  aniore  solvendus  cst.  Quxsumus  re- 
cipiendu  obsequio  inanuin  aique  animum  benlgmis 
adinoveas.  Iluuc  eniiii  lasiili  i:  adbuc  apicem  fesia 
nnsira  desiderant ;  ut  is,  qui  nobis  auctor  antc  om- 
ucs  essc  dignatus  esjungandx  per  filios  uecessitudi- 
nis,  acque  uianeas  approbator.  Vale. 

EPIST.  XV. 

SYUUACBUS  DATnONI. 

Non  cadil  in  le  ista  suspicio,  ulc  nsullo  amiciii.e 
negligens  fuisse  oreJaris.  Est  libi  animus  lenax  fid,i, 
et  ut  in  recipiendis  familiariiaiibus  circumspccM 
cauiela,  ita  in  relinendis  firma  consiantia.Qu:ipropier 
ncc  anle  opiuatus  sum  exemptum  mc  uiimero  c.cte- 
rorum,  qnibus  principio  anni  muntis  cousulare  tri- 
buisti  ;  el  niinc  amplius  quam  reliquis  mibi  cred»  de- 
latnm.  Nam  quod  illis  generalis  oblatio  d'dit,  uobis 
specialis  cura  restituii.  Qua  in  rc  bis  ipioque  succen- 
sere  nnn  debeo,  qui  me  oxsortetn  prioris  linnnrifi- 
ceuliie  esse  voliieruut.  Neque  eniin  aliler  evcnire  po- 
luissel,  iil  quod  fraus  aliena  sublraxerat,  I  is  mererer. 
Subit  igilur  a|iud  anii  uin  meuin  jugis  tua  gratia,  et 
memoria  eons  anlis  oflieii  nnlla  olilivinne  tenuabitur, 
sive  error  istud,  seu  dolus  feierii.  Ducuisti  omnes 
iubil  ulterius  ad  desirucodas  amiciiias  callidum  co- 
gitaie,  quas  vident  insidiis  suis  crescere.  Vale. 

EPIST.  XVI. 

SYMM.VCUUS  BATU0M. 

Iiidr  [ir.eeipua  giudioruui  nuiuero  litleras  iu:>s 
scilicet  Iraierui  aniini  lesies  et  verae  religionis  inter- 
pretes.  Eas  quanto  saepius  sumo,  lanto  impensiiis 
uberiusque  ilesidero.  Difficilis  e.-t  enim  satielas  booa- 
rum  reiuin  :  et  tunc  maxime  aniinos  jucunda  qiucque 
snlliciiant,  cuui  videutur  exp'e:e.  Scribe  igimr,  nl 
lacis,  sa^piiis,  uec   mctuas  ne  e\|ieriaris   ingialum 


297  Q    \l  nn.ns  SYMVACIII  S.  ?«M 

i|ueui  vhbn  el  amurii  •  t  icrmoiii-i  im  e**e  l.im  eu   A  ijuim  neinmiuni.  >\iiii!  cniiii  hnnxrci  luier  vosdivnJi 

iiinor  a:  |uui  iniiiuns  siuil,  Vale. 


piditm,  Wn 

KWST   XVII. 

IYMIUCUI  s  rnor  tnto. 

S:iiu  i|iii>ii'in  nJmii  xger  animi,  et  pr.-o  lanta  luclu 
obeoodli  iuipar  ofHeiia.  Sni  nuuqaam  fortuuasin  nu 
UnioiM  licobit,  ut  liomirciii  iiiiun  victos  mesrore  Ja- 
MiiiultMii.  (juinimo  litlerarlis  deliuimeDlis  rauiedia 
vulneri  mco  facio.  Qu:e  etsi  prn  magniiuiiine  dnloris 
iiivalida  sint;  iucilic  iiam  lamen  milii  efllcaeisiimam 
lui  lermonis  aiferunt.  Qnid  eisneciem  »ide!  Operam, 
m  videbitur,  smicilia  dehitam,  sgro  inimo  profutu- 
r.ml    Vali». 

rPIST.  XVIII 

SVJIUACUIS  PROl  iVOIO. 

KaNo  spud  iue  venaudi  siiiilio  gloiiaris,  c 
iuuiii  facundiie  spirem  iittera  lux.  Nc  mibi  n>  snli- 
leveris,  :>lu  iUii,  ;ilia  ncgotii  Mgna  sunt,  Tctras  lier- 
li:is  olel  rusiicus  :  vitnim  aitbclus  rttclal  ganen  :  nan- 
tt-tn  scquitur  gravedo  :  vosamici  camoenaium  IV-rem 

rucuuia  Heliconis.  (,»u.is  lu  nubis  indag s  lepomni, 

ijiios  natalei  canum  dies,  qux  veuatiea  fesla  menti- 
ris  ?  Censen' posse  me  rclrahi  a  voluminutn  studio 
in  cas  artes,  quas  libi  arrogasl  Ne  primxvus  quideni, 
ciim  ferret  »'i»s,  Amy  :keosaut  Hoiossos  alere  curavi. 
Tanjuni  abesi,  ut  liaec  annia  in  senectam  vcrgentibus 
vcl  iii, 

Caniliuiur  postquam  tomlenli  barba  cadebal. 

Si-d  fac  velle  iiic  obire  nonnunquam  ruslicas   volu 


EPIST.   XIX. 

m<vh  iii  s  rrtnTinio. 
A  prosporii  ordiendum  rsi,  quapmpier  in  prologo, 
ni  ii.i  diterira,  liiieramm  saltitem  valeiudinemqnc 
ilnn.  I>c  liinc  ineni niii  siibjiiio  poslolalom.  Klaviamis 
vir  illmtrit  iinsiriim  commune  pigntis,  d<u  eloeislus 
fnrtunae  as|«-ra,  soil  divi  princfpis  bcneUein  in  iran- 
quillum  redoctui,  solvero  snlarium  pairis  jus-ns  ••  i 
taxalione  pretiorinn  graviier  aggerala,  Neque.  eettsus 
ei  illis  lantn  oncn  ronveni'.  Fae  iaitnr,  st  qu  d  in  te 
opisesl,  ntalllktr  dnmui  pia  lemnorum  pareal  liu- 
maniias  :  alioqmn  iutngrala  |>"  iicitil^enttam  hnna 
vei  auctione  fenoris  deiraheutur.  Sequetur .  ut  spi  s 
ihv-  e>1'  Palc^l,:,  benefacta  juvems  Augustus;  ad  quem 
sicuii  succcssio  ituperii  V.  C.  a  palrc  pervenit,  itu 
boniiatis  iinilatio.  Vale. 

ENST.  XX. 

SYMMAC.HUS   1'Klir  U'lo 

llilarasti  mibi  diem  litleris,  qn*  testau-  savtvi- 
$ere  apud  te.  noslra  i>miciiix  diligentiam.  Miilimn 
pectori  mco  voluptalis  illapsnm  esi.  Et  sane  statuc- 
ram  scriptis  antevertcre  oflicium  tnum,  si  t>-  Medio- 
l.innm  venisse  didiciscem.  Pederam  qnippe  liam: 
pmvinciam  germano  tno,  cujus  amorc  iibi  non  ces- 
>crn\,  m  adventtitn  propcre  imntiaret.  Se>l  rollndin 
qundani  tiinratn-  indicium,  libi  orJienJ  .»•  salui.ili  mis 
primorem  Incnm  prasliiii.  Nequc  molesie  fern,  ijnnj 
a|iuJ  te  graiia  frairisanti  lai.  Inierca  respendenduiu 


l>i:ites.  Cui  tanJcm  priinoni.n  senatus  ta.ta  vacatio-  C  esl  i,,qnis;ti0ni,  qo.-i  scire  pnstalas,  quibus  aetians  vi- 


nis  felicitas  suppeiii,  nt  inter  patrix  cnras  rcspiiet 
upere  silvestril  Comperisli  haud  duduin  frumenta- 
n.is  magnv  urliis  quer.ins.  SK.>essn  liuic  o'.ei  pcmi- 
na ;  el  ,i '.liuc  manelde  Irupe  eausaiio  :  hinc  rcruin 
lessi  \iro>  >  un:e  oratum  remerlia  legavimus  :  eispcs 
rsl,  i-lein  'iiiissimum,  Jivinnmqie  princi|  om  saltilsri 
oue  cons  ilturuin  petiiis.  Interca  laboiantium  mur- 
iniiic  strepit  civitas.  Tu  nunc,  amiee,  venaris,  ei  ni- 
n.is  anxios  dcliciarnm  luarutn  jictationc  sollicitas. 
Se>l  qui  bcri  poiesl,  ut  lalcm  laotutnqiie  tc  perscru- 
tandis  cubililius  leporiiui  credam  vataie?  (JnJccrgo 
esl,  qimd  n -tlciii  lntens  a  me  pogcis  hi-loriam  ,  qm- 
buscinum  uioriun  f«stus  ac  pmfesios  dies  piadl- 
c.is?  Dissimulari  studia  vera  uon  pussii.it.  tSaui  f.ilc- 


t.nii  eulamus.  Bum  Rlius  mcus  Graeis  litieris  iuiiia  • 
tiir,  C;;n  mc  denno  Sllldiis  e  US  ve.nl  .iqians  a>ljun»i 
llepoerascere  eniin  nos  pietas  ju'ct,  m  btterarum 
dnlcediiient  liberis  nostris  labor  participauni  msinuel. 
Tuje  res  non  in  nermine,  seJ  fruge  suiii ;  cujus  elo- 
queniissimtts  juvenis,  ui  bndo  comp  ri,  proainus  i.>- 
cundiae  calcibus  or.et  paremem.  0  le  l>eat  im,  amice, 
Si  vincens !  Nostra  aJliuc  insliiulio  nmlilur  floreui 
creare,  nec  imperari  potesiunico  labor.  Iiaque  iuter 
mernm  meium,  ct  Jil  gcntiam  leiiuis  pigtmris  nestri 
pri  fertus  adolescit.  Plane,  ut  arbitmr,  qua-sitts  sa- 
lislcc  miis.  Nuiii'  vicissim  reram  iuarum  urdinea  cu- 
pio  rognoscere.  Factlis  au  em,  si  mc  tligimm  pnlet 
liiteris,  commeanliunt  rnpia  est,  r lauetiari  s  iu 


ns  niviios  iiiiui  ligmeau  luJicra  tnorbutii   lejre.nli.  D  .U|i.(  .,osii,  fraltis  tttaiis.  Va'e 


Noii  ibo  longius.  1'riscas  Caliorum  meniorias  deferri 
ii  uianus  tnas  postulas.  Revoive  raiavmi  scriploris 
exlr<  in  •,  qiiilms  ras  Ca:saria  ei|  I  ca  ,lur,  aul  si  im- 

p.ir  csl  licsiJirm  lu  >  Livius,  suine  KiJieineriJem  C, 
Crsaris,  deeerptam  biblinihecube  mex,  ;:t  lii  i  tnu- 
ncii  iiiiilerelur.  Il.cc  ic  origiues,  !itu>,  puguas,  >t 
qiiiilqiinl  liiit  in  moriluis  aul  legibus  Galliaruin  Jo- 
rehii.  Eniiar,  >i  fora  vnium  juvet,  ci  am  riiuii  Secundi 
Ceriiiiin  •  i  liella  eonquirure.  Tantisper  esln  eoateB- 
iu- ii,i>-  u, e>'is ohl.iti ;  ei  fr.iirem  nostrum  Miuorviuin 
s>  iipioi  mii  ineorum  dnciii^iiunin,  ct  bcniguissimum 

jiiJii (cur  il  cam  |udiceui,i|ucm  inalu  plausnrem  '), 

4.  iuciuiii  leciiu  .  t    '|ii  n..|ii  iui  lioc  :>  le  tclu  nequa 


EIIST.  XXI 

SVUNM  Hl  S  ir.nTMUO 

Post  urbis  nosir.c  esiliabilem  hnmm,  re  fTuw.it- 
l.iria  in  iranquilluin  reJucl:>,  oram  C.anip  ni' c  ».ces- 
seram.  Commotliiui  adfuil  Marliamis  intunus  \cster, 
ci  mihi  pcr  vos  ainicus  appmtuu  liieras  tuas  :  quas 
ubi  lieiis  tHtilis  pcrcniri,  aucl.i  tsl  apuJ  nie  celebra- 
lorum  littnrum  gralia,  Kit  enim  plerunuiue,  m  ci 
bnnia accidoniibns,  hnnor  >i  vomptaa  loownw  na> 
scat,  ct  amons  ligna  piivfcr.ii.  Nam  iHMue  Bagrautim 

i iii.iin  colii,  qu  m  qni  iraseiinr   rgligonlua. QvmhI 

ii:t  scoiplai  rolo,  ui  rausa  uflicii  mci  -aiv.i  sit  i  uui- 
liim  qulppe  Jeliciuni  eura  cr-a  ie  fngentis  agottoru 


M9 


EHSTOI  \!U 


Quid  quod  proxinic,  leste  tiatre  roimuuni  quem  mu 
gistralus  i.rbis  amplcrlilur,  gcmiuam  tilii  salirein 
per  epislola»  dixi?  Nuro  eliani  lommcanlium  fiilem 
deheo?Cogita  in  longinqua  raras  aui  occulias  liomi- 
nuin  profecliones ;  aide  peiliJiam  mandata  Iruslran- 
tium.  Non  atcusahis  ahsentis,  ut  spero,  desidiam, 
si  consiilcres,  *l  in  ciiiiueiniis  pagmis  alien:nn  re- 
quiri  occasionem,  et  in  reddendi*  alienam  Hdelita- 
tcm.  Sed  quid  liis  lcsiiinoiiiis  diligenliain  in  ic  meam 
tiilor  assercrc?  Ipsum  nostruui  Maiiianum  credo 
nlii  sedulo  prodidisse,  quanta  inemoria  et  prxdica- 
tio  lui  in  ore  ac  pect"ie  nn>>  vigcat.  Jam  veru  qwd 
ile  scriplis  meis  vcl  silentio  senlias,  non  rcqinro  : 
siquidem  minus  est,  te  rrcqucnier  alloqui,  qiiam  de 
le  jugitcr  loqm.  Quid  ergu  srripl.i  poslul.is,  quibus 
sajpe  inale  credilur?  hoc  bberius,  lioc  verius  csl, 
qtiod  defertur  alisenli.  Itaquc,  ul  vis,  gloriarc  slyli 
1'cqiienlia,  egu  nflieiuiu  tuuin  vinro  judicio.  Vale. 
EMST.  XXII. 

SiMIIW.IHls    1'RIITAMO. 

(•cmiuus  pirit  r  iu  maiitis  mcas  a  le  sermo  per- 
vrn.i ,  diini  miiHjngis  uflitiis  aiiiciiiain  nosiram 
pergis  etcolcrc.  ouii  exemplo,  licel  omuis  aflectio 
inodo  non  muncrc  ccnseatui  ,  •  i-  i<l<>  lilii  binas  lnie- 
ras,  qii.irnm  alias  traler  n  sler  Euseb  us  pars  pc- 
linrismei,  lias  vero  frugis  npiiina-  juvenis  Marlyri  is 
exhibebil.  Simulquc  cnnvenio,  ul  fidein  solutimiis 
islius  incmiiieri-  aiiiulari,  CUin  lc  cu-peril  frequen- 
i  mn  paginarum  vicissim  lnms  iirgerc.  Valc. 
EPIST.  XXIII. 

SYMWACHUS     r-KOTAIilO. 

Itbservalio  qu3'daui  me.  liiicnsque  cohiliebal,  ne 
liileras  piiniiis  emitlereni.  Ilimc  euini  iiioiciii  qu.u- 
ilam  inslilulio  veiusta  Constiniil;  ui  eorum  ame.  re- 
currat  aflalus,  quns  a  propno  lare  peregrinalin 
lung.i  ilisienoiii.it.  Ago  ilaqne  atque  habeo  ubercs 
graiias  prajventus  nflicio,  quo  le  languore  discusso 
rctiius  valere  rognovi,  ci  milii  atl  ^cribeudum  ma- 
niiiii  quodammodo  essc  rescralam.  Ito  qua  rc  uic- 
liures  libi  oplo  processus.  Nam  cisi  secunduin  1110- 
les  ac  naialcs  tu  s  bonorutn  culuicn  indeplus  es; 
nerdum  lainen  perfeclum  prxmium  debiiainqueiucr- 
reilciu  tilo  forliina  restiliiil.Qu:eeisi  in  te  uiagua  con- 
lnlerii,  nunquam  lumn tequabii  meriium.  Nunc  rcticii 
ri.l  'crbi  solciiinia,  quibus  salulaiionis  officiuin  de 
iiiure  perstdvens,  niutuuin  mmius  exposco.  Inlelligis 
tnim  vtcissiludine  scribcntiuin  aniinos  incitari.  Vale. 
EIMST.  XXIV. 

SYMMACIIUS  Pf!OTAD>0. 

Exstant  in  mnniiincntis  Sallustianis  Airicani  lit- 
leraj  qnas  lugurlha  post  excidium  Numaniinuin  ail 
Micypsam  tcstes  dccoris  sm  pertulil.  Has  ego  in 
pr.escnlia  frauis  imsiri  Elorcnlini  noinine  ail  ver- 
liiim  mandandas  paginU  pulo  :  quia  anibi  in  ncgo- 
nis  suis  pari  gloria  si>lenilueriiul,  ila  uiriusqiic  vir- 
l>iti  ideni  tesliiuonii  bonor  congrnit.  Et  illiiin  qui- 
em  Seipio  regi  Niiini  1 1-  vnlcns  rcililitlil  .  nos  iuviii 
lauio  uiiinnciiti  libi  cedinms.  Patendum  qHippe  cst. 
in  gratian  lnam   f.iiim-i,  ut  lnnic  abirc  palercniur. 


M  I.II.EIt  IV.  «0 

,\  De  mc,  si    qni'1    prn  atnir.itia    pnsiulas  c!  ui  r  ,  enl 

qna*sitiirum  indei,  qni  rcrwn  nicarinii  atbiier  luii. 

Tanliim  epistolc   mcat  credc.  quml   valeam,  lniqne 

diligcniiam  colam,  quam  mibi  de  le  iuvirem  fides 

,riiinl:i  polliceinr.  Vale. 

EPIST.  X\V. 

SYMMACHOS    PltUTAICO. 

Desideravi  lilteras  tuas  adventanl  Imi*  tnuliis.r|iins 

mibi  scrinonem  liium  prxsumpscram  iradiiurus.  Sed 

ubi  exspcriauoneni  mcain  spes    isia    frustraia   est, 

ultrn  liiam  alloqui  slndtii,  111    te  cicmplo  oflicii  ad 

cuiam  siniilcin  |irovncareiu.   Ou.cso  igitur  neamici- 

tir  vigorcm  languere,  ei  munia  rrigere  paliaris,  qu c 

impaiicntcr  rcqoim;  licel  noverim  ilhgeniiam  cirra 

ii"'  luain.ei  am  cum  scripti  abslinens  sis,  fido  animo 

tonlincri.  Vale. 

EPIST.  XXVI. 

SYMMACIIUS     PRHTADIO. 

Ainplissiinn  rciininlo   l:cli:in,  cum  viileo  littcrariis 

oflieiis  meis  lionnre.n   parileni  n^n    ncgari;   alquc 

idco    exercendi    styli    amore    desiimulor.   Ncque 

eni  ii  fas  est   torpere  sludium,  quod  squa   iicnigui- 

tas  compeusatinne  gralia;  mnneraiur.  Plnra  tellcin; 

scil  verecundiam  tti.m  nimio  laudis  excursu   non 

<i,  oitti  oucrari.  Vale,  ct  amicitiam,  sicuii    fatis,  in 

evcmpliim  mere.Nos  ch.'  cleganiia  sermonis  imparej 

siiiniis ,  cou-taiitia   reli^ionis    pares   cssc  niteinur. 

Iterum  valc 

EPIST.  XXVII. 

SVMMACUtlS   lilOTAUf». 

C  l't  dcsitlcin  serilie  itli  s  epe  aecusas.  Quid  doleain 
mig  s,  nc-iio  Scrmo  omissus  amic  tia:  ncgligeniiam 
videtur  argnere,  parcus  infanliain.  Malo  tamcii  in 
geniu  meo  conviciuin,  quain  moribus  facias  .  quibus. 
qiiamiiii  ipse  me:  smii  memor,  nbjicere  lui  obl- 
vioueni  non  poics.  Casligas  i  item,  quod  te  fralribiis 
tnis  ilicend.i  sainieconsocicm.Suui  qnMeni  Inqiieutli 
paupcr  et  teuax  cartube.  Sed  le  mibi  dare  vitio  nou 
oportel,  quod  iiios  i  rii!st:ii  ainplecti.  I  acii  auicm  lex 
iiiii.c  nnsirx,  ut  majoris  apud  me  niuneri  amisiel 
nucloiiias.  Quid  si  vos  i:na  ad  men.ssR  gcn  alililem 
vocnrem?  Nolles  eodem  cum  frauibus  Uioro  accipil 
Nec  invideris,  si  unius  epistul  v,  cretllor,  quxsiuni 
t|uo<laiiiiiioclo  iie  vobisu  tir.c  tii|ilicis  excrceo.  Nilnl 
ciiiiii  nulii  a  singulis  pro  allcrn  soUitur.  Aut  rnr  nn-.i 

D  tifiicia  divi.li  postulali-,qui  ad  exprubrainltini  vcstra 
coujungi  isV  Va!e. 

EPIST.  XXVIil 

SVSIMACIILS   PK0TADI0. 

Ingeni.i  humana  prompia  ad  arguentliim  es-e  om- 
nibus  liquel.  Scd  lu  qui  inicr  liona  raia  nuuieraris 
ouiitic  seclari  per  naturam  fac  I  ora;  ei  tlefeiisit>!icui 
longi  silenlii  mei  suscipc,  <|u.e  abuinl.it  pluriniisjusi 
tiii:c  patrnciniis;  si  conlempleris  atl  viciuiam  Riicni, 
a  ipia  iiiine  et  oplimus  princeps,  ct  polissiunis  mn- 
gistrains  abcst,  nullum  nosirarutn  parlinm  interea 
ioci  coiumcare.  Fms  fual,  an  ijnis  i.i.iIiiiii  via>  u!> 
rcm  privnlatn  niilii  ignnratus  arripial.  Tibi  profici- 
sccntiiim   ltuiii.iin  majnr  facultas,    1'iiiuo,  ijui.i   in 


J5I  Q.  AUREUUS  SYMMACIIl  s.  ni 

comuiunc  nnperii  csput  undiqnc  gcutium  cnnvcniiur :  A  »eni  diligennat  in  mc  lu.c  faciam  putavi.   Taiua  est 
tiiui  qund  cldmcnli-siinum  |  riiicipciu   in   hac   parte 
dcgcntcm,  varia  uiiiiiium  de  iilcrii,  vcl   nrccssilaies 


seqtiunlur.  El  i.niieii  cmn  lalicllirins  nbi  plures 
..ins.v  oBeraut,  Bqna  a  stylu  tempcras,  uec  ntla  a 
imuh  asnoainlaiifma  perstringer  i.  Ficit  enim  sc- 

cnrilai  mea,  utdJigi  me  etiam  a  lacente  ambi- 

gam.  Ergo  imiciliae  nostrx  bJucia  ikui  tx  liltcrii 
l>emle:it.  III  ruin  inlervalla  f-rs  farit  Fules  autem 
iiiuiux  tlihgeuiix  imlignaiur  lingux  assertiunem.  AJ 
lioc  eliain  pratiiaa  episiolas  petis,  tani|ii:im  larturus 
periculum,  iiuaiiinin  iu  sciibeudo  cana  :ctate  pmfe- 
rciiiu.  Seinper  timilcm  siinilis  areiilibns  rivtilis , 
l.ivinrcs  ripas  refugi,  ut  inopiam  bievilas  aflert.i  Cc- 
laret.  Nunc  graves  quoqoe  aniii,  si  quid  de  pecl  ire 


cniin  sreurilas  verx  amicili.v,  m  Je  sua  fidc  asli- 
iiiaiinnem  iiiiitui  ainnris  assumai.  Plura  in  liin.c 
iiuijtim  Jiccre  piget.  (jnare  irinseo  :id  cam  lermonli 
tui  p:u  icni  qu.e  orationum  iuearum  ilclideriom  \i- 
ilciin-  atlingere.  Ais  in  tnamis  luai  SCrlptl  mc-li» 
venisse,  fralre  imsirti  Mnervio  pr.iJiiore  t|in  f  ivolii 
meis  liilerata  polius  t  iniusii.iie,  i|uani  juili  Je  ccta- 
tione  noii  abstinei.  Si  iibi  lanium  ■<tii  est,  ut  ad 
fmtidium  detergendmn  nonmilla  etia  n  instilsi  ron- 
quiras,  qnidqiiid  stylo  elaboravinius,  exhibelio;  se- 
curu-.  venia-,  quam  milii  spondei  aninii  lui  rariUs. 
1'ene  prxierii,  qimd  loco  prlncipe  accusare  de- 
hueram.  Iiane  rpiitolarum  i  osiramm  simplei  tum 
iiitcriii,  iil  p.iginis  luis  lenocinia  :cvi  pr.cseulis  anlc- 


mco  s.Jubai.  cbibeniiii.  Prxierea  niliil  arguuienti  B  fenaT  Kedeamus  quin  ergo  ad  infwal  s  nniniiium 


tuppetil  ad  propagauda  quc  scr.bimus.  Nosli 
oiiuiu  iiieiim,  tle  quo  apud  te  largiier  loqui  utriusque 
fastidiuni  esl  Maguis  negoliis  plura  vcrba  conve- 
iiiiint.  Noli  s  idetn  sit  lingnx  modtis.qm  furtunx  est. 
Maiiciu,  Aiiorig iiium  morc,  dictionem  salutis xienx 
ligno  aut  Curticibus  scribere.  /Egyptus  papyri  volu- 
iiiina  lnblintliccis  furuquc  lexucnl.  Stifiiciat  aii- 
quando  cclebranJx  amicitix ;  si  vales,  bene  est. 
Opto  has  ipsas,   quas  lu  breves  quereris,  s.luiatm- 


liiuus;  et  ciini  dicitur  aut  reddiiur  salus,  uihil  ip-is 
v  calmlis  nostris  huiinraliiis  ar  blindius  e-sc  Jiira- 

mus.    Evemplo  cene  libi  si  episiola  i :  quam 

si  srmulari  spreveris,  et  arrugaiiiitt  nnta  us  \  i.li-lmr, 

el  c.rteris  a?gregatus,  qiioruiu  uiagnus  suspAi  lus  m 

vrrbis  est,  nullus  cultus  in  sensibus.  V.i  c. 

EPIST.  XXXI. 

SVMMACHUS  1'iini  niin. 

Mcdiolanum    te  itlem   qui    me   con-ul    accivera1. 


iiiiiii  viccs,  dum  sblumiiB,    inter    nos  longum  ma-  Speravi  qnod  nos  in  unum  voliva  rau-a  comlnrer.  i. 

ucre.  Vale.  Seo  ubi  per  valeiud  nem  defuisii,  xgcrriuie  exspe- 

F.PI-T.  XXIX.  rlati  gaudii  dispcndiuiii   tuli.   Nuuc    peraclis  supra 

symmachus  phot  aiuo.  timniuin  magnauimitatein  ronsularilius  fesiis,  Rmuam 

Spero  te,  ul  f.iudo  didici,  ad  v.cinn  venlurinn.  reverlor;  quo  se  amplissiinns  magisiranis  venturum 

Fors  fuat,  an  vera   compcrerim.    Ego  lamen,   vel  Q  protinus  genero  astipulanlc  f  romisil.  Quam  velleni. 

iradeudas  corain  libi  a  fr.itre  noslro  Minervio  dnas      sj  elj;,m  j„  siilidmn  redit  saniias,  ei>m»ensares  ad- 


araiiuuculas  meas,  vel  miitcndas  iu  patnain  hdeliiati 
cjus  ingcssi.  Parcus  esse  in  liac  epistnla  debeo.  Illis 
eiiim,  i|n;v  lcgcnda  suscipics,  am«r  avarus  explebil;:r. 
Oiiininiicii  lamen,  ue  oralionis  unius  titulo  mutciur 
de  me  existimaliu  lua.  Nam  repudiata  ccnsura  gravai 
nos  principi",  sola  irgnmenti  inspeciione.  SeJ  ubi 
dicta  le^ens,  ciuu  scnteiuia  mca  iu  gratiam  revciie- 
ris.  Ilauc  pariem ,  qtix  tempesiate  rcjccta  est,  loiins 
nrdinis  nnstti  antelulil  auclorilas;  nc  sub  speei  >so 
uimiinc  forcs  impoienlis  ainbire  solitis  panJereuiur. 
1'titcs  utililalis  el  lioneslalis  asscnioncs  in  ipso 
rtirpore  oiatiniis  inveni  s.  De  ulroque  opere  juJici.im 
luiiin  cura  nosira  desiderai.  \  ale. 

EPIST.  XXX. 

svvmicms  rnorAOio. 


venin  vcuiim  superiorem ,  alque  una  via  et  seualiii 
dcfcrres  nflicmin  voluntariiun,  ct  cnnsuli  debilum 
s  Jvcres.  Sc<*  nude  milii  optare  lanium,  ciini  frusi  a 
fuerit  sperasse  leviora  ?  (.uamliu  venatui  ingani 
prxfcresf  Vale. 

EI>IST.  XXXII. 

SVMHACIHIS    PROTADIO. 

Cresccre  inier  uos  quoliJie  amoris  debitum  volo. 
Sed  episiohs  tuis  inlnl  opto  debcre,  qiuc  inibi  ple- 
riimque  cvprobantur,  uldesidi.  Ergu  geminis  litteris 
luis  non  sinuil  mibi  re.Uitis,  pari  numcro,  scd  cou» 
juncia  einissionc  respondeo.  Valemns,  quantuiu  eeias 
ajiinliii  Jeclivis  in  scnium.  Haro  nobJl  ;gcr  visitur, 
D  seJ  multo  r.  lior  esl  usus  legeudi.  Tibi  et  ruslicaro 
et  eru  liri  plurimum  licct.   Imle  est,  quoj  nos  fr.  - 


Silcnlii  iiitiT  nos  simile  scis  esse  Jcliclum  :  atquc      qnenier  alloqneris  :  quia  omne  lempus,  ut  qu^ratur 
iJeo  injusie  miU  culpx  dalur,  .piod  Uirique  coinmune      ingenio,  otio  vimlicalur.     Sed  liJncia;  m.e  auJ.icia 


csl.  El  laincn  defenSiO  milii  suppeli t  :  qnia  tiec  prn- 
f.  cl^oiies  ciiii.iin  ailiiini  iioiestunl;  nl  iu  iion  iisJcm 
scdibus  iniiiiora  is  :  d nn  aut  Tieviro*  clvica  reh- 
gione,  aul  i|umqi;e  proviucias  nlii  vo  uptalc  roinmti- 
las.  Miin  c  t  Itoiii.i'  jugis  si.it  o ;  ci  ma.or  nunc  cau-a 
resiJcnJi,  es  quo  me  »in  eicclsi  germanl  tm  pr  •  s>  n- 
tis  cl  ctna  reliuct,  ci  juvat  gloria.  Una  ig  lur  via 
sociHre  scripll  potllllti,  t|IM!  fralcr  cl  fralri  xquan- 
Jns  arci|n  rcnl.  QimJ  a  tc  gauJco  vel  scro  ciiralum. 

Noctameii  cum  a  litleris  lemperares,  ullain  decessln 


no-tia  iioii  cessciit.  Haorias  liw  nmnuiiieiiia  pn- 
scoruni,  ct  ipse  paginii  ediscenda  romniitias.  Solii- 
i  iialm  laiiicn  arcniilics  verbis  -cripla  i-iins,  qu.in 
auiore  el  juj.cio  nie  legere  nccesse  cs1,  ul  conipcn- 
se.n  illoniin  Janiiii  qun  negligo.  Vale. 
F.riST.  XXXIII. 

SVVIMAtlllS    l-KHTAPin. 

|i.  Iccians  cpisl.Jis  mcis.  t"reilo.  Hinc  esl,  quo.l 
eas  s;cpc  et  irdenler  affligliat.  Sctl  non  sianm 
mereor  desnlis  nolam,  si  ncqitco  lui   ainoris  in  HH 


333  EPJSTOLARIM  LIBEK  IV. 

nvariliat  salisfucerc.  An  iuicrlubi  amieilix  mcmoriain  A  ciiam  pro  parte 


pir  silentiiiin  putas?  Cavc  talia  de  animis  opinari, 
nuorum  xterna  judicia  Bunt.  Ilabet  cnim  plurimum 
noiuleris  lides,  ct  alligata  volmiiario  sacramento  siyli 
admoniiione  non  indigel.  tlxc  a  me  tibi  au  nou 
scmpcr  scripta  sunl  ?  Nec  tameii  dcseris  inveteratam 
querelam.  Quid  si  prxstal  lnugum  lacere?  Non  vides 
oracula  olim  locuia  dcsiisse,  nec  ullas  in  aulro  Cu- 
niano  jiiteras  lcgi ,  Dodouani  loqui  froudibus,  nec 
de  spiraculis  Delpbicis  ullum  carmen  atidiri?  1'atere 
igilur,  ut  liouiullus  Promeihei  inanu  licius  mundarc 
cesscm  papyro,  qtix  ilinlum  in  vatum  foliis  non  le- 
giintiir.  Nolo  lameii  denuntiattim  libi  a  me  silcmium 
suspiceris.  Tenebu  in  srribcndo  lantam  mciisuram 
tcmporis,  qnanluin  inler  nos  locis  absuiniis.  Tu  quu- 
<iue  impaiieniiani  vince    ralione  qux  non  sinil  ul  B  succcssit    ullum  spei  pretium ,  prxsumpium  d 


254 
jitiina  paicrnx  in  mc  (atuiliariiati* 
succcssioncm  ,  licet  singulis  vobis  soliditas  mei 
amoris  accesseril  :  quia  bona  auiiiii  etsi  spargi  in 
plmes  putaulur,  uniciiique  tamen  plcua  ct  indivisa 
proliciuut.  Pr.TBterea  cum  Palatiux  cloqucniix  inili- 
lares,  porrcxi  auliciiix  tux  dexlcram.  Quare  tol 
tamisque  pignoribus  annexi,  non  xsliinemus  de  epi- 
stolari  tirocinio  caritatis  alitem.  Nam  nt  animiis 
cclcrior  esl  littcris ,  ita  prius  fuit  amare  quain  scri- 
bere.  Vale. 

EPIST.  XXXVI. 

SYUUACHUS    MINtKVIO. 

Postquum  te  Mcdiolanum  venisse  assevcratin 
CDmmcantium  palam  lecit,  speravi  de  pruximo  hitc- 
ras  luas;   sed   ubi  elusa  cst  exspecialio  mc.t,  ncc 

c  lo 


lilii  quolid  c  lilterae  nicu  in  viciuia  Klicni  posiio  a 
uostro  Albula  deferaniur.  Vale. 

EPIST.  XXXIV. 

SYUMACUCS   rilOTAOlO. 

Magui  sunt  quidcm  fructus  quos  de  l.lleiis  luis 
capio.  ScJ  linnt  uberiures,  dum  per  comuiuniuiii 
Ir.nrtim  tuaiius  Iranscuiit.  Singuli  eiiim  scriptis  luis 
tlu  suo  aliquid  appouuut.  T.bi  igilur  acceptum  fcro 
quidquid  ex  omnium  ore  conquiro.  Sed  rursus  ex- 
uende  quanto  labore  rcspondeam  tot  ingeniorum 
buutiiiiiuin  varietati.  N.tm  pares  cstis,  n  c  tanien  si- 
iniles.  Ergo  non  minorcm  niilii  lependeuda  afleiuni 
iliiiiciiltaicm,  quani  accepta  dulccdinem.  Ilanc  Olliili- 
lius  liuniaiiis  gaudiis  legem   naiura  dixit,  ut  curx 


officium  operi  meo  vmilicavi.  Auxil  prxierca  scri- 
bendi  causam  vir  spcciablli»  frater  meus  Bassus,  qui 
paulispcr  avulsus  a  nobis,  transpoui  a  iiic  in  peclus 
tuum  debuit.  Adjeri  alleram  paginam  rcddendam 
germano  tuo,  cum  libi  lors  in  palriam  redilum  sc- 
cundavcrit.  Asperserat  nos  ille  jam  dudum  facundiaj 
su;c  floribus ,  et  Galliarum  prisca  monumenia  ju- 
cuudo  otio  evscribcmla  mauduverat.  Optato  accidit 
ut  ei  per  tc  utrumque  reddalui ,  bouor  epislulx 
mex,  ct  expelilx  Iructus  historix.  Vale. 

EPIST.  XXXVJI. 

SYMMACIIUS   UINKRVIO, 

Paulus  aniicus  meus  jamdiu  aerario  sacro  militat, 


voluplatem  scquantur.  Nalx  subolis  piimus  parentcs  ^  se.l  non   pro  graJu  nnlilix  spec:andus  tibi.    N 

dics  bilarat;  niox  pii  nietiis  brctem  gratiam  fugant. 

lloiinr  iu  exnrdiis  Ixlus  est,  debinc  animos  laborum 

asius  ingrcditur.  Longuin   liat,  si   pergam   similia 

conlexcrc.  Eliam  ea  mibi  advertcndum  est  qu.x  fas 

sit  de  tanio  viro  dicere.   Tcmere  jurasti.   Maudaii 

cn  m   perilurx   cliaitx  episiolas  quereris,  alligasti 

sacranieulo  enorme  judji  itini.  Ilanc  me  ludus  l;ici~, 

ulijUX  apud  te  iucunosius  loquor,  in  siyli  cauilices, 

aul  tilix  ptigillares  renseas  transferenda,  ne  facilis 

senectus  papyri  scripla  corrumpat  ?  Et  Mailiurum 

quidcm  vatuin  divinaiio  caducis  corlicibus  inculcaia 

csi.  Mouilus  Cumanos  lintea  lexla  sumpscrunt.  Tu 

etiani  scricii  volumiuibus  Acliemenio  inore  iufundi 

liucras  meas  prxcipis.  Magna  sunt  auctoritatis  lux 

pondera,   nec   possuin  gratiosum    putare  quod    tu 

juralus  allegas  :  sed  dum  me  rur?us  inspicio,  labascit 

fides,  et  refragatur  tcstimonio  conscientia.   Ita  quod 

credibile  persona    judicis  facit,  diffidenlia  respuit 

auitienlis.  Igitur  solus  ambigua  submovebis,  si  amo- 

rem  luiim  postliac   parcius  loqui  de  laudibus  meis 

jusseris.  Yale. 

EPIST.  XXXV. 

SYUMACHUS    MINERVIO. 

Obrepsisti  verecundix  mex  ui  prior  scriberes  : 
vadalum  uie  libi  hoc  munere  velim  credas.  Sed  nou 
lero  ut  xdes  quodammodo  amicitix  novus  salutator 
adesse  videaris.  Jamdudum  viriuies  luas  pares  fra- 
leinis  io  pectoris  mei  possessioneiu  reccpi.  Crevisti 
Patrol    XVJll. 


probitatc  moruui  suorum  mediocritaiem  vincil  ollicii. 
Nec  despexeris  hominem,  si  numerum  ejus  stipen- 
diorum  examines.  Tardiores  habet  processus  vcre- 
cundia,  qux  facii  ul  inlra  merita  sui  honor  s  hxreat. 
Nec  tamen  pcenitct  longum  stetisse.  Tuo  enim  judi- 
cio  reservaius  esl,  sub  quo  emergerc  iuaviinum  morai 
pretium.  Cum  i^it nr  ilii  vitx  integiilas,  imlilia:  xlas 
suffragium  f,  rat ,  dignum  cst  ut  ad  debitos  fructus 
me  precatore,  te  auctore  perveniat.  Vale. 

EPIST.  XXXVIII. 

STJIUACUUS   Ml.VERVIO. 

Gaudonlius  amicus  meus  in  greniium  palrocinii 
tui  confugit,  vir  omnibus  rebus  amaii  dignus.  Genus 
ei  senatorium  est,  mens  et  modestia  oiigine  sua  ac 
siirpc  nobilior.  Si  fuco  gratix  infectum  testiinoniiim 
nicuiii  non  pulas,  suscipe  diligcndum.  Longa  obsc- 
quiorum  ejus  inspectio  faciet  ut  me  judices  minoia 
dixisse.  Vale. 

EPIST.  XXXIX. 

SYMMACHUS     MINKHVIO. 

Ama  Flavianum  dominum  et  filium  meum  quan- 
lum  nie  velle  interprclaris  :  cl  si  lieri  potest,  certa- 
inen  mecum  de  amore  ejus  ingredere.  Gaudebo  si 
viceris.  Scd  hoc  niilii  lunc  probetur  ,  cuin  et  ipse  le 
culere  supra  mensuram  diligenlix  mex  cceperit.  Nam 
si  amiciiia  de  mutuis  consiat  olficiis ,  fat ile  ci  it  ut 
cx  illius  animo  tuum  mctiar.  Valc. 

U 


835 


EPIST.   M- 


Q   ait.ei  u<c;  SYMHACI1U9.  23« 

A  dfi  otin  nieo,  qua;  vcli<  nossc  oarrabit,  nam  me  iii 


lYxuicutt  um  uvio. 
Si  eonsiderct  qusulS  sa  iiiBoeeuliun  rarius,  ama- 
liis  Desideriuoi  liliuna  uioum  ,  la  paucoron  electione 
iniiiieraiidiiiii.  Hc  <|iii' iion   lalli  judicium  mcuin  sla- 

luaa,  cuiii  iii  exaroeo  luuui  ffsuerit.  krteiim  qua:s<> 

■  I  illi  (i.  r  me  ainieili.c  lu.fi  sacraiiuiu  rccluilatur,  cl 

■raatoaanrcra  benignam  eaataran  luaroaa  |uata  nar- 

rami.  Si  quld  in  ciiiii  bcne  cotuuiuoris,  ubsclvciur 
fidcs  meu ,  qaa  apud  iliiiui  ipen  benefieentia  io.fi 
liddiler  pcrsolvii.  Vale. 

EPIST.  XLI. 
SYMiialUHS  ui.NHtVk). 
lu  absulvcudu  Uustico  noslro  voluni  libi  detuli  ; 
npem  filius  ineui  Geeilienui  exhibuit.  Mon  esi  igilur 


mUis  Laurenlibui  eonlinualui  eil  rorali  «piieii  In- 
tnereniem,  Quid  rnim  magia  ineciamlum  eal  nnlii , 
cnllapsam  valcliiiliiiein  1101111t111q11.ini  saicienli,  Inrhus 

insp*  deeliiianli ,  litterarani  Innoceiitiam  semper  di- 
ligeuii.  Valo. 

EPIST.  XI. V. 

IIUHACBUI   UISCRVIU. 

Fidueia  mibi  siyli  atque  iugcnii  nulia  cst.  Sed  tua 
benignilai  aiuua  ineos  provocat.  Misi  igitnr  ad  eru- 
diiktnein  tunin  duaa  oraliunciilaa  nostras  j  quarum 
uua  Bii  Polybii  liliiim  pcrlincns  ,  ex  rcceuti  negotm 
nata  esi,  altera  diiduiri,  cuni  res  in  curia  agiiareiur, 
a  me  paraia  ,  nuuc  opere  largiorc  aucta  processii  : 
huic  argumenlum  est  rcpudiata  ccnsura  ,  quain  tune 


r.iea;  verccuudia  rapere  graiiain  laboris  alicni.  Am-  B  loliussenaius  fugavii  aucturiias.  Nolo  mireris  gravi,- 


bo  ipsi  acceptum  fcramus, quod  agi  cura  lua  prxccpit, 

exsequi  mea  vuletudo  non  poiuii.  Valc. 

EPtSi.  XLH. 

iimuchus  uiNtitvio. 

Scio  quid  de  me  senliaa   :   scd  eciltis  judicii  tiii 

•iuiic  rccusu  laudari.  iGmulare  ccrtc  quud  le  tacitns 

admiror  ,  quia  plus  liabcl  pomlcris  recta  venciaiiu. 

Relinquaraus  verborum  blandiiiis  novia  inler  se  ami- 

cis.  liios  juvent  alterna  pracconia  usque  ad  fidein  fce- 

deris.  Nostra  canlas  adylo  pectorum  reci  ndaiiu .  Ipsa 

babiuiio  cordis  iu  operlo  es|.  Iinle  me  iu.i  eura  re-- 

ipici.ii.  Scii  iion  Cit  meum  formara  eeribendia  cpislo- 

lisdare,  illud  tantum  cogttes  volo  :cum  sis  adpradi- 

candum    liberalissimus,   parum    niilii    videri    posse 


limum  ordinem  magisieriuui  respnisse.  In  oraiionu 
uostra  non  leves  causas  eviuix  bujus  putestatis  in- 
venies.  Yale. 

EPIST.  XI.VI. 

SYNNACHUS    IMNMtVIO. 

Spectatx  frtigis  viios  aptid  te  debeo  cunnicndne, 
quia  prwcipiium  munus  cst  ut  luis  ainiciliis  iusrrau- 
tur.  Suscipe  igilur,  quxso,  de  ortu  ci  moribus  facilu 
lummates ,  eosque  in  primore  congressu  peuetrali 
familiariialc  tlignarc.  Legalionem  illis  Campanoruni 
provincialiuin  cominunc  maud.ivil.  Abundal  jusiui-i 
negotiom ;  personas  uiea  cura  coinmendat.  Adveitis 
duas  essc  causas  exereendx  iu  cos  beuignit  iiis ,  pru 
i;uiliu.  pnblice  xquiiai  pciitionum,  privaiim  nuugra- 


quod  aielandor,  nisi  ampkus obliger.  Prattereasciie  C  Ifosus  lawblor  uiicrveu.t.  Valc. 


posiulu  cur  scrvaia  111  prxmissit  iiominibus  nostris 
vctustas  defuerit  lilterarum  contextioiii.  Juvet  alios 
lilulo  subliimutis  altolli.  Ego  oiagniliccniix  appella- 
lionem  recnso,  nisi  fortc  mc  improlium  pntas,  quod 
bouiiri  tuocadeiiidcliiiiiiicuia  nou  Jcfc.ro.  Aiiior  lictus 
in  illaverba  submiltitur.  Aiuiciliaj  cullusiugcnuusest. 
Alba  velairtina,  iion  segmcnlati  amiclus  lidcm  vesliam. 
Quo  mihi  altus  reveretniaa  gradus?  Amari  a  fralre 
ma!o  qtiam  suspici.  Valc. 

EPIST.  XLIll. 

SYMUACIIUS    MINCIIVIO. 

Eusebius  faniiliarissimus  meus ,  idcm  vclus  miles 
privati  aerarii  diu  morbo  obstanic  obsequio  iuo  de- 
luil.  Uraudus  es  inilii  nc  imcr  rcsides  annoieiui.  Scd 
impelralio  vcnitc  non  manebit,  uisi  illi  aliquid  bcnc- 
lu.li  prnpiiiaius  adjcceris.Qux-soigiiur  llagitamlis  per 
Elrur  am  |iiililicis  dcliiiissollicitudinem  navare  jubea- 
tur ,  iit  longai  absentix  culpam  coiiuuciidaiionc  ali- 
(|tta  laburis  amoveal.  Vale. 

EPIST.  XHV. 
symuaciiub  minlrvio. 

Semper  qnidem  mihi  salulatie  a  te  profecia  gau- 
iliunr  ereet,  scd  ea  pr:cci|  ue  qiia*.  familiaribus  appor- 
landa  ComillillitUT.  Adjicrrenim  scripiis  digna  quae- 
silu ,  ct  1a  lc  Uadil  audittii  ,  si  qnid  dcfuil  lcclioni. 
Vclut  iiunc  Sebastitn  veiler,  post  epltlolam  luam 
reddiiam,  quamdam  mibi  s.itiu'cxvoio  ageres,  scisti- 
lauti,  luaginem  prsesentiai  tnat  exhibuil.  idem  nuuc 


F.PIST.  Xl.VII. 

SYMMtCKtS   MINIRViO. 

Yidi  Kom.c  Protadiuui  fiiium  nostrum,  cujus  eom- 
meadationi  mbil  e\  lamili.r  vesira-  oniameulis  pra?ier 
litieras  tuas  defuit.  Quas  cuin  dcsiderassem,  ciicriorc 
Gallia  imperatum  sibi  a  soccro  itcr,  lu  proctil  a^euit 
respoiidit.  Excusationemjuvenia  nnnlilicnter  aeeepi; 
cxlcra  inorum  probavi.  Salis  esl  bocauribns  |>ilr.>, 
cui  imlo  iu  me  graiiosum  videri  icsiimoniiim  brevis 
experimenli.  Simul  vercnr  ne  quid  amori  tuo  in  B- 
hiiui  derogcm;  quem  non  dcccl  juvari  apnd  le  per 
suffiagium  couciliaiionis  alicn.c.  Yale. 

EPIST.  XLYIII. 

D  SVMU.VCIUS    IIIM  ItVIO. 

Lillcras  noniiullis  bumanitaie  prcslainus.  llas  an- 
lem  doinino  ei  fralri  mco  itasso,  qui  sororis  aequitaie 
non  discrepat ;  quin  potius  juris  auxiliis  luumiur. 
Nam  rebellem  scrvuni  silii  poscit  adduci ,  ad  cujus 
invcsiigatioueiii  ucc  pr.cccpii  cti-lcstis  aucionus,  uec 
Africaui  comiiis  vigor  poiuit  pcrveuire  :  siquidem 
facinoris  audacis  consetus  imniineuicm  po*nain  late- 
braruiu  vilavit  cffngio.  l  uin  igitur  super  ejus  farto 
atque  nequitia  ad  lc  vir  laudabiliS  Afruae  comci 
scriplum  publicumdcd.ssc  diialur,  eril  jusini.c  el  bc- 

uignitatbj  tua  in  noslrum  favoreui  divutwu  proio- 
eare  judicium,  ae  ulierius  Innoeeni  domui  cuiunMutii 
ferUllbui  vilis  maocipii  terresiur.  Valo, 


2*7 


EPIST.  XI.IX. 

SVUMaCUCS  MI.NLRVIO. 
I  t  quum  Mcdiolani  dcgcrcm  culluin  circa  le  salu- 
tjlinni-  eicreui;  et  nunc  reiacnso  ilincre  operam  se- 
ihil.nn  laicrario  uiuneri  non  ncgavi.  Kxspecljs  cretlo 
ul  gratiam  rcpetam  scripiiouis.  Illam  |  lane  w>n 
tnca  effiagitaliii,  scd  lua  afletti»  pollicclur.  Esiguiii 
siyli  viccm,  qui  aiiinn  iioii  uiereiilur.  Vale. 
EPIST.  L. 

SVMUACIIt»    FLOHE.NTINO. 

Diu  supcr  advemu  fratris  postulatum  a  me  imli- 
cium  ilislolili;  crcdo,  ul  salulalionis  hoinirilicciitia 
|.rx'»cniict.  Agnosco  religiosa  colludia  ,  uec  laincn 
credo ,  el  ultro  in  ceriameo  scriplorum  faiiiiliariuin 


HISTOTAl.liM  LIBER  IV.  -238 

A  ailjinci  dcstiuaui  ,  ren.rrere  ad  couspi  ciuii  reoliuiu 


paramus.  Si  piomissi  dies  serus  vnltiur,  lcg  lin- 
iiciii  scnatus  per  me  nolo  dillerri  quas  dtaiuui  viris 
illusiribus  cretlila  et  inflructa  mandatis,  neqne  per- 
souai  titn  ,  nci|iie  pctilKiiioin  rcqiiiril  a  jeclioiictn. 
Decet  igitur  slare  disposiiis,  ncc  fas  esi  escmplti 
proEHUS  disscnsionis  per  uovos  iraclalus  cuiiliriiiat.i 
subverti.  IIjcc  aiilc  me,  ui  scribis,  ctiain  ipseviJisii, 
uuo  iua-is  placitis  inhterendiim  e-t ,  qnaj  nnlii  coiu- 
iuciidal  auctoriias  iua  ,  ei  tibi  noster  assensus.  Yale. 

EPIST.  Llll. 

STMMACIlt    l  LORbNTIM) 

ln  cum  militix  crtdtim  lalmre  vcnisli,  ut  Bvneiiicti 
aiuict  mei    fiiriuoam  debeas   atljuvarc,  quem   nulli 


solus  duos  advoco.  Otium  tibi ,  uiuuics,  liatic  olliciu- 

...  _  „  nbnoiium   rriiiini   loiliinx  iniguit.is  lncn  iIcliiiIii,  ct 

rum  fiductatn  pnestai.  Outd,  quod  le  magis  qu.isiurje  B  .  ...... 

.  .  .  .      Itonore  pnvavil.  Iluic  ad  promereuduoi  favorem  luum 

hotiOS  ,  el   COntlelldjruiu    sjim  t.nnun;  USUS  cvcoluil  7  ... 

non  shIhiu  ipsius  prolniis ,  sed  eiiam  comnirtidaiio 
ine.i  ailitum  deliet  aperire.  Credo  eiiim  tanti  aputl  1« 
litleris  rueas  esse  nwm»nii  ,  ui  eOectiim  sperare  fas 
fucnt ,  cliamsi  ardna  poslulircm.  Quml  ideo  onmme- 
moramluin  pntavi,  ul  MiteHigM,  quid  tle  animo  Iwi 
aiquc  amititia  scmitnius,  vcl  qiiautum  pro«Je->se  bu  e 
dcbcat  vel  adcsse  jnsiiiia.  Vale. 

EPIST.  LIV. 

STUIUCHCS    ILOftC.NTIN ■■ 

Purgas  quod  adbuc  u»quo  siluisti.  Commuuis  hxt 
iulpa  esl.  Nain  me  quoque  a  liilerali  coiiitncrcio  diu 
infir:na  valcludo  rcvocavit.  iiihorruissc  lc  pulo,  posl- 
quam  dc  me  coguitti  amara  legisti.  Iledi  iu  lul.ituin 


l.iiHi  illo  auteiu  iiiilii  pnvaiae  vitr  coudilio  coiuuiu- 
nis  e-i.  Aique  utinaui  boni  principis  circumspeciio , 
ipsius  quoque  operam  sibi  vindicet.  Ferendum:  ambo 
devotione  placeatis,  sicircame  lilleris  anibo  cessetis. 
Valc. 

EPIST.  Ll. 

BVUUAUIUS    II  0*1  NTINO. 

Omnia  tc  facere  a.i  salutem  Klaviani,  viri  ornatis- 
siuii.  pigiioris  uiei ,  rcbus  expcrior.  Ilinc  iu.hi  spes 
nriiur,  aique  animus  assurgit,  posse  ejus  caeiera  in- 
comnioda  te  medico  s.mari.  Adcpius  eiiim  divi  prin- 
cipis  lenilate  ,  qua;  inagua  sunt;  uno  adliuc  ,  ut  ila 
di.crim  ,  infortunii  nodo  slrangulatur ;   qood  liomo 


lenuis,  ci  nunc  labe  palrimouii  graviler  eiltauslus,  C  animi  laHiorem  :  Deo  quippe  aucloro  sanilatein  re- 


paierni  solatii  scslimaiioncin  jubclur  CTSolvcre.  hrgo 
per  le  ac  lui  siiniles  amoliri  oporlet  iiiiinmentein  rui- 
iiain.  Nec  res  iinpeiratione  diflicile  cst.  Nam  quod 
|  lerisque  stia  invidia  laborantibus  unpcrlalis  remisit 
liumanitas ; id  p itris  noiiiinc  postu'.uum,  mulio  cquior 
veni.i  rclaiabil.  ProUciel  isla  conccssio  cliam  lein- 
l>orum  glorix  ,  si  quod  beueficiis  principis  deerjl, 
pius  successor  adjecerit.  Vale. 
EPIST.  Li! 

STUIUCUUS    FLOUENTINO. 

Vcrbis  ueqiico  couiplecli  quoi  gaodia  inibi  paritcr 
dies  imus  inveicril.  Agnoscis  credo  catisaui ,  cujus 
auclor  fuisti.  Nam  geuiiuas  fratrum  communium  lit- 
leras  in  cumulutn  citulit  lertius  bonor  scriplorum 
iuorum.  Itatpie  ul  rerum  boiiarum  diflicilis  tst  ele-  *• 
ciio,  paulisper  liasi  qiuui  piimam  |iaginam  iccense- 
rem  ;  tanliiin  apml  me  cral  desidcrium  siugularuiu. 
Moi  oniiies  arguto  legeodi  transitu  pcrcurn ,  ne  iu- 
spcciinnem  residentis  morarer.  Nec  semel  leuisse 
sinTecit,  ut  si  quid  avidilas  prima  persirinxerat ,  in- 
culcarct  iteratio.  Erat  in  veibis  uniuscujnsqne  varius 
cloculionum  lepos,  quo  solo  lillera:  discrcpabant. 
Natn  onines  meus  uua  dictaverat.  Possem  bnna  li.le 
adjicere  inajora.  Sed  tuaj  aures,  licet  fratrum  laudi- 
bus  gaudeant,  communionein  lamen  gloriusi  lestimo- 
uii  per  verecundiaiu  non  ferunl.  Restal  ut  tibi  rcdi- 
Imn  iueiiin  sub  quailaiii  curi;e  invitatione  poseenli, 
paiic?  rcspondcam.  Ad  idus.Novcmbres  modu  cveutus 


fovi.  Facilis  igiltir  lillcrarix  cessationis  utriqiie  vi  ui.i 
sil.  Ainbonnbis  inviccm  remiliamus,  quod  ambo  tle- 
liquimus.  Sed  t|Uid  nulii  lususurras  Aliiran.e  teiiucs 
comme.alus I  Absil  ul  ptxsens  anuiis  iiiiiitlur  fortii- 
nam  superioruni.  Inlert  liitlcl ,  ul  spero,  prtivitleinia 
irisles  casuum  vias,  sacris  auribus  cdocendis,  el  ca- 
siigatiouc  judicum,  i|iiosalimc.ii.ni.i  speilai  invectio. 
Nec  spem  dies  obsiruit.  IN.-nn  marc  adliuc  juslis  cor- 
siluispaict,  ct  nondum  iu  byenicm  pnccipital  aniuiii- 
uus.  Placet  lamen  inlcr  li  cc  ,  t|iiod  iuacstuas  ,  cl  pio 
metii  anteveriis  neccssitaieiu.  Remuncrabiiur  cnram 
melior  cvenlus,  ct  l.iudis  tu:c  fructus  cflicicl  ut  libi 
sit  dulce  postca  timuisse.  Vale. 
EPIST.  LV. 

SVMMACHUS    riohKIVTINO. 

Dicuim  mibi  a  te  salulem  pari  biniorc  toinpensit. 
Vellem  oiiiqiie  nosiriiiu  saipe  -hernandi  slyli  usus 
venirel.  Sed  quia  boc  Imigin  |tu  i.i.n  siiiunl  e.nlcre 
pro  volo  coiiiiiiiini ,  patifiiti.c  ralio  salislaciat.  Debel 
cerle  prompta  esse  iiilernos  murae  mulux  vcnia.  Non 
cjileni  f.icilitate  porgabis;  quod  lilit  nnstri  Minervii 
uuplias  aliorum  poliu-  iclalu  quam  litteris  tuis 
eomperi.  An  verilus  cs  ne  a  lc  iiumisina  auro  Cusuui 
desitlerarem?  Polnil  jaclur.im  sportiila:  Uicerc  vere- 
conilia  inea.  Net;al'niieiiigaii,lii  ainor  nesc.it  igno-ccrc. 
Ett.tmen,  ut  siim  placidom  meosanimo,  spundcuiibi 
reiuissioiiciiiliajusolfeiisionU.cutttleiicpolesusceiilo 
aiilevcucris  sctiplo  nunliorum  cclerii.ucin.  Yalc. 


23S 


EP.ST.  I.VI. 


III'LI<TT    Al>     n.OllKYHNHM.     IHCIFIT     IN     COMMIJM 
IKVII.II.IJS  MIMTUTO  ,  PIIOTAIIIO  RT  HOIUNIINO. 

Et  vesira  concordia,  cl  niea  pei  bosdios  iinliccil- 
liias  facit.  ul  vos  unius  paginu:  salutaiioue  conjun- 
eant,  Rril  l>oc  aut  probabile  pro  consoriio  veslri 
amoris  ,  aul  ignoscciidiim  pio  sialu  leinptiris.  yCsti- 
mabilis  enim  virium  noslraruni  fatigalioneni  ,  «um 
vos  iu  subscripiioiift  isiius  epistola!  precaria  inanus 
inovcril.  Ad  lioc  (iliinoslri  Nemesii  pia  ail  lareiu  pa- 
tremqiie  propcratlo,  magis  i-oiilcsiaiioncio  de  ine  so- 
leinns  olficii  i[uam  salisfaciionem  tlcsuleravit.  Res 
pnstuUi,  nl  saluie  praf.ita,  fiorenlissimae  indoli  ejus 
testimoiiium  feram.  Sed  vereor  ne  ostcntare  uperam 


Q.  Al  T.ELIUS  SYMMACIIIS.  910 

A  i:i'ist.  LIX. 

|  VMMaCUDI  BOPIMIO. 

Siun  quidem  sermonis  lui  ulmllll  flagilator.  Silen- 
tii  inicrvalla  nnn  arguo,  scd  suspicor  uliquid  amici- 
t  ;e  nosli  i  ex  alloquii  rarilate  tlecederc  ;  qui  s<  iain 
in  pecioribus  iedem  csse  religionii,  lcvamen  deilde- 
rii  ex  ore  proflclsci.  Priores  igitur  liiiersp  mexmngis 
desideriuio  scruiniiis  lui,i|u:im  c.isiigaiiunem  laci- 
lurnitaiis  liabuernnt  :  ct  ideo  claborandum  tibi  nou 
e^i,  ut  inilii  amorii  lui  flilem  facias :  nam  tui  uilmi 
de  meo  sumo  jtidirinin  :  siquidcin  nullus  verior  oe>li- 
nnitur  est  alieni  amoris,  quam  qui  de  suosumitexcui- 
pluiii.  11  is  it.i  posilis,  quia  in  rc  apcrta  pget  esso 
prolixum,  designalum  libi  ad  urbanam  proturam  li- 
lium  inciiiii  iuiiiti  i.  Iulelligis  iiuiil  sbi  boc  Indicium 


meam  videar;  qm-  plua  juvcni  bonarum  irtium  con-  g  ^e|lt  QUadrigarum  carulium  nobiliias  praparanda. 


lulisset ,  ni-ii  fralcrnus  casus  fr.  yi-set  cursum  duo- 
ruin.  ii. ic  tameii  sincerissima  Ddu  dixcrim;  minulam 
quidem  de  aliero  parentum   cjus  [eliciialem;   sed 

posse  isiiiin  suoriim  gaudio  pr.i  ulioque  suflicere. 
Valetc, 

EPIST.  LYII. 

SIMMACMUS  UINEIWIO,  PKOTAIUO,   H.OnCHTlM). 

Kelegiie  viaui  dissimulali  bacicnus  ninris  .  ine  of- 
Deioriun  ramiliarimn  prosule ,  qui  prior  rupi  com- 
iiiiiin-  dictuiii.  Nit  pro  numcro  vcstro  e|iislolas  peio, 
qnamvis  hanc  vicissitudinem  singulorum  amor  mihi 
debeal.  Magnse  indulgentiae  res  cst.ui  fenusquod 
vi.bis  solus  exbibeo,  alterna  remuneraiione  sohaiis. 
Val.ie. 

EPiST.  LYIII. 

SYM-MAMilS  LlPltAXIO. 

Anniins  paudii  fruclus  ex  litlcris  capio.  Hunc  rc- 
ditum  iuiln,  has  opei  peudit  liispania.  Iiaquc  ubi 
pio|iitls.i  liyeuic  paicscunt  naviuni  vi.e,  paginas  iuas 
coniinenilo  veniis ,  quas  isie  annus  frequeates  qni- 
dein,  seras  tanicn  reddit.  Nain  dccedebat  auiunuiiis 
cuiii  lioiuines  tui  Tib  rina  letigerunt.  Ilinc  factum 
cst  ut  haererent  apud  nos  defeclu  uavigationis.  Sua- 
deo  igitur  eorum  moras  pro  lua  justitia  buni  consu- 
ias.  Quamvis  prius  nominc  meo  veuia  poscenda  sit, 
q.,od  dc  curulibus  equls  quaiuor,  datum  milii  a  te  jus 
eleclionis  omiserim.  Velim  cred.is  banc  absiincntiam 
non  lttisj,e  laslidii.  Scd  qula  nullum  eoruin  jugo  ala- 


Ac  preiium  proxima  abhinc  a-siate  niii:eniiis,  sctl 
jaui  nccessitaicm  praeurrat  eleclin  :  uuiltum  r-nim 
valel  ejusmodi  in  rcbus  longior  diligeniia.  Quapro- 
pter  accingere,  ni  qua-sioriam  quondam  lilii  mei  ma- 
gnificentiam,  cui  per  te  illusnis  fama  quxsiia,  sc- 
cundus  ejusdeni  supcrct  magisiratus.  Veius  qiiionc  el 
maximus  laudis  profectus  e<t,  quoties  sequeiilibus> 
priora  vincuntur.  Vale. 

EPIST.  LX. 
svuM.vcms  ebpbaxio. 
Prxlurmi  filii  mei,  si  fors  diclum  juvei,  proximus 
annus  exspectal.  Equorum  milii  curulium  uobililaa 
proparanda  e.t,  libi  curanda  :  ut  exspeeiationi  po> 
puli  Roinani  mea  becunia,  lua  cura  respondeal.  Iloc 
«•  me  erebris  littrris  poslulasse  meminisii.  Nunc  mibi 
adinonitionis  verba,  nonrepeiilionis  atlltibenda  suut: 
ct  lamen  cum  voluntas  in  nos  tua  ambiiura  nou  rc- 
quirat,  in  tanium  me  voiiva  BOllicitaiil  nt  aoxias 
auribus  tuis  tanquam  norus  pelilor  ingeram  preces. 
Viaccnda  rsl  ehirn  mitii  fama  exeitiplorum,  qnae  posi 
consularcm  muniliceimain  domus  noslr.v,  ct  lilii  mci 
qu.i  siori.im  Innctioncm,  nilul  de  nobis  mcdiocre  pru 
initiit.ll.cc  igilur petitionis summa  esi,  utme  «liligeu- 
tia  tua  prateritae  glorise  parem  f.iciai.  Pretia  pru  lua 
xquilaie  uumeramla  familiares  niei  incuncuitler  ex- 
so'veni.  Tui  beneftcii  eril,  ut  quidquid  adcurnle  cer- 
lanieii  gcncrosum  gignit  Rispania,  vel  dumo  praibeas, 
vcl  de  aliorum  gregibus  excerpas.  Non  vareor  iuier 
baec  ne  me  appelcnieni  ptebeia  laudis  exisiimes. 


crcm  ,  vel  dorso  miiem  probavi,  opiio  nieiitis  non  "  Scis  enim  pro  lua  sapieulia  magiue  urbis  magisrra 


excilata  ees-il  e  rc  nata.  Upporlunuin  viilclur  dili- 
geniiaui  luam  preeibtis  ambire  ,  ut  in  pr.vtoriam  filii 
mci  fiinciioneiii  visu  et  cursu  noliiles  proparentur. 
Gcmina  anle  bac  ediiionis  elaritiidinc  in  os  bominum 
veninius.  Saiisfjcicnduin  vitlelur  cxspcctaiioni,  iiiijc 
erevil  exeniplis.  Quare  amori  luo  lauilis  nostra:e.ini 
meiillo  causam,   qu:e  p.tulispei   CeBSUrauT  viix  tu;e  , 

graviiatemque  animl  ad  popularea  aurei  debel  infle- 
eiere,  tlomn  prctium  ■pportabitur,  uio  arbllram  nobi- 
lirnn  quadrigorum  dnminii  inferendum.  Solam  de 
ainn  lila  iiia  elecilonla  evram  requiro.  Factu  lacilo 
cst,  eniniii  diveiequlttlpecorli  Kiipania,  elmagnut 
grcgUUJ  noiiierus  copiain  pmitcl  BXainlnl.  Valo. 


tibus  augustos  animos  non  convenire.  Iloe  etiam  Tul- 
lius  luusprxeipii,  luxum  in  privalis  ncgoliis  argucns, 
in  publicil  niagiiifieenliam  probans.  Quarc  ex  sum- 
mi%  opibus  juva  Uontani  anni  speeioiun  lolorem  ; 
ventiirm  in  pariem  popularia  lavoris,  sinobiaM  luo 
beneOeio  eeiebrior  rama  provenerli.  Vale. 
EPIST.  LXI. 

sVMU.vi.ui  s   II  PBAIIO. 

I  ii, '11110.  itnis  in  utramvis  auiem  soniiium  . n  .-■ 
sal.  Niliileiiiiiimagnadignilas  a  panperepelii.  Sil  for- 
tasse  plerlaque  i|>sa  Inopii  gravis:  habM  lanienalieni 
onerU  exceptionem.  adjice,  si  placet,  iceurltail  eju 

saterdotii  priviiegiUUI,  et  umu>    lioiinnis  iiiiiiauicuta 


241  EMSTOLARUM  LICLT,  IV.  8<4 

niultiplicia.  Milii  viJetur  validior  cssc  omiiihus  va- A  rium  ad  secuuda  projreJilur,  si  priora  dispiiecanl. 

Misi  igiiurcv  recenlioribus  numcro  quinquc,  tjuaruin 


ealionuin  remediis  exhausta  lortuna.  Sed  velim  no 
veris  quxsi  ores  glcbx  scnaiorix  prolinus  affulnros, 
cperaiidamquc  Tucnlii  vcuiam  pleniorem  ,  si  fulcin 
p.-inpcrtatis  ejus  exploraiio  ralam  fccerit.  Intcrca  tu- 
Ini  prieribus  gesiis  agat  liberum.  Nihil  novabitur 
post  illusiris  viri  Felicis  pro  illo  judieaiinnem; 
tiodo  allegalas  duiluui  senaloris  angustias  astruat 
rzaminis  diligeulia.  Nunc  milii  ainicc  ohjurganrius 
es,  qui  cum  vicina  iiinera  pcrslrinxcris,  flcc:ere  ad 
nos  liabenas  longum  puiasli.  Dcdisset  llispania  Ko- 
bw  posito  morx  veniam.  Novit  enim  gubmiuere  de- 
«ideiia  sua  cuuclartiin  provinciaruin  pnrenli.  Nec 
ii.i  avara  cst  ut  nobis  prnpria  bona  nolil  ostendere. 
Qiiarefraudali  gratia  tui,  secundos  amicilix  frnctus 
sedulo  po-.tulaniiij,  in  quoties  lors  copiam  dedcrit 
lc^ainui  saltim  qui  videre  maluimus.  Valu. 
EPIST.  LXII. 

SVMMACnilS    EtPRAXIO. 

Et  amicilia  nnslra  in  oie  nmltorum  est,  et  laus 
cq.iurum  luoruin  longinqua  peuetravit.  Ilinc  lit  ut 
snx  quisquc  patri.c  magistratus  mex  conunendatio- 
nis  opem  postulct,  gregum  tuorum  fama  illectus.  Ea 
I  roptcr  summatcs  Antiocheusium  mis-si  ad  mercan- 
das  quadrigas,  jnvari  apud  te  sermonis  nostri  conci- 
liatioue  voliiernnt.  Annue,  qua  so,  longum  peregrina- 
lis,  ct  eleclionis,  ei  preui  juslaui  benignitalem  ;  qux 
boinines  opinionem  blandam  secutos,  de  luo  sttidio 
meoque  merilo  verum  sperasse  confninet.  Vale. 
EPIST.  LXIII. 

SYMMACHUS    EUPKAXIO. 

Fas  sit  dicerc  :  cqiioium  eurulium  copia  uon  cce- 
inus,  scd  incitat  nos  prxturx  mora  ad  desiderium 
imincris  largioris.  Si  ergo  duleis  est  (  ut  assolet) 
inand.iii  mei  cxsccutio  ,  quatuor  cx  grcge  Laudacia- 
iionim  quadrigns,  quas  tua  defloret  electio,  ad  me 
opto  deduci,  cum  priinum  mare  navigatio  verna  pa- 
lcfccerit.  Ego  pretium  quod  signaverint  liiterx  lux 
in  rem  mis-is  rcmunerabo.  Qu.inqnam  boc  spondcrc 
non  dcbui ,  quia  Gdes  amicilix  syngrapliam  non  rc- 
quirit.  Croiln  mireris  cur  non  potius  de  greg^bus 
luis  p-siu'em,  qui  potissimos  Iberorum  nobilitite 
prxverlunt.  Fastidium  uniformis  speclaculi  paiitur 
civitas,  cujussalietas  mibi  varictatevincciida  est.Tux 


imi  jam  fiduciam  fecil  publicus  f.ivor.  Scd  post  sm- 
tcniiam  genlis  tngatx,  adhuc  evspcilalinnt:  jmlicii 
lui  pendeo,  quod  volo  juratus  emittas,  quia  couvcnit 
vinciri  sacrami-nlofidem.si  quando  amicilia  iususpi- 
cionem  gratix  vencrii.  Vale. 

EPIST.  LXV. 

SYHHACDOS  EUPRAXIO. 

JamduJum  in  ex>peciatione  litterarum  tuarum 
eram,  ineerlus  animi  quid  sibi  vellet  tam  longa  ces- 
satio.  Sed  ubi  compotem  dcsiderali  muncris  reddi- 
disli,  cura  veriit  in  gaudium.  Et  revera  ilajiainra 
paratum  esi,  nt  expeiili  diu  officii  querela  decedai, 
si  poiiamur  optalo.  Ergo  m.igno  impensu  gratulor 
°  iniegralum  mibi  cssc  pignns  religionis.  Prxsiabis  ne 
luijiis  opinionis  fruslra  sini,  cum  diligeniiam  inei 
continuo  amore  servaveris.  Vale. 
EPIST.   LXVI. 

SVMMACIIUS    EUSICMO. 

Videro  quid  jusiilia  tcmporum,  quid  causx  nosir.e 
boniias,  quid  cura  lua,  si  lamen  tibi  cordi  sum,  effi- 
cere  possit.  Ego  iu  fratre  meo  Eusebio  V.  C.  votum 
servati  circa  nos  modcrammis  amplector,  ejusquu 
probitaiem  menie  colo,  sermone  commendo.  El  illo 
lieet  boni  propositi  prxmium  non  requirat ;  taineu 
lionaslam  vitam  dc  tua  amiciiia  opiamus  rxsolvere. 
F>  ceris  igiiur  rcm  lam  mex  voluutati  accepiam,  quam 
tuis  moribus  consentaneam  ;  si  advertat  vir  prudcn- 

,  lissimus  quidquid  mihi  tribuit,  id  se  omniuiu  bono- 

J  riini  graiix  delulissc.  Vale. 

EPIST.  LXVII. 

STMMACntlS  EUSICMO. 

Et  temporum  cleinentix  congriiit,  et  sancto  ingenio 
luo  familiare  est  opis  indigos  sublevare.  Iliuc  nulii 
ndueia  suborta  est  pro  frairc  no-iro  Sicniinaiio  sup- 
plicandi,  Cni  dudum  cuncta  dcmpsil  invidia  fortunx, 
prxler  amorem  bonorum.  Nequeenim  potest  ambigi, 
quid  de  optimo  quoque  merealur,  qui  nuper  a  priu- 
cipibus  inveiis,  nc  per  indulgemiam  liberaretur,  ac- 
ciiusesl:  magisque  bonore,  quam  venia  fatum  Iriste 
mutavit,  nec  tam  ereptus  est  quam  desideraius. 
Unde  spcs  certa  (ii,  etiam  principcm  nostrum  lenitato 
venerabilem,  jusli  parenlis ,  ct  pii  frairis  exemplu. 


modo  diligeiuix  sit  adbiberc  judicium,  ci  ex  alienis  wt  supplemata  meliora  fortunx  daturum,  si  modo  ve 


Mahulis  xquare  lauilem  tiiorum.  Nam  cuiu  res  amiei 
agiinr  ,  hos  qiioquc  proprios  debes  pulare  quos  cle- 
geris.  Valc. 

EHST.  LXIV. 

SYMMACIIUS    EUPRAXIO. 

Ncmo  unquam  perveclor  tuorum  apicum    varuus 
e^usdem  muncris  ad  te  revertilrtu  Umeniufrcquen- 

tiam  nobis  viiio  duci-,  ci  uliro  curani  lux  assiduita- 
lisexprohras.  Faris  hoc  amantium  more,  apuj  quos 
nfJuciorum  lalium,  eliamcumredundant,  sitis  magna 
c-t.  Nec  lantum  epistolas  poscis,  oratiunculas  quo- 
<pie  nostras  non  editas  deferri  in  manus  luas  prxci- 
pis  :  qux  les  videiur  ostendere  quiJ  juJicii  babeas 
Ue  liis  quns  Jnic  sumpsisti.  Nulluin   ciiim  dcside- 


D 


slra  iiiMnuatio  juvet  exbausli  scnatoris  oratmn.  l>uo 
enim  factu  facilia,  scd  nd  gloriani  prxslniitis  magna 
dcposcit  :  rcddi  curix  lestimonio  sacro,  etroupcr.i- 
li  nemodici  argenti :  b  iuopia  vindicari.  Ilaec  ut  fa\or 
iiinsaliorumqiicoplimatiim  teliortuitiiim  promove.it, 
iuicrestboni  sxeuli,  cui  laudcin  pcicnnem  pia  fac'a 
conciliant.  Vale. 

EPIST.  LXVIII. 

SYMMACIICS     EUslGMO. 

Etiamsi  petitio  domcstica  et  amica  eessaret,  publi- 
cus  vigor  jnsto  desiderio  decsse  non  posset.  Quid 
euim  tam  familiare  jusiilix,  quam  ul  circumscriptor 
ci.irissimx  et  laudabilis  fcminx  parentis  mcx,  asiu» 
tic  sux  privelur  effectu,  nc  commoJis  illudai  alicnis 


«<3  Q    AlKI.LIliS 

prnvlm  i  iIiiimi  palronomni  frc^is  autilio  T  Quorutn  A 
impudeniia  eouipnlil  nl  innlruni  lilinm  fugit.in*,  aJ 
judiciuiu  prvluriani  culmiiils  cnnvolaret,  Hesauicm 
ili  i|ua  agitur  ejuiieodj  i'»i.  Ante  paucissimos  meu 
sea  ille  *  parenie  mea  horrea  Aquileieniia,  et  CF. 
propier  Hingluqnliatomiiinerii  incogniia,  icuuimer- 
••i-ili-  eomluait;  aiqne  liia  ita  uhuaui  cal,  ui  parve 
liccl  tempore  iisdeiti  locia  labem   coniullo  iniuli>se 
dirainr,  Iluuc  nln  » i|n!  coaveiiit,  ui  ooniluciinne  de- 
rederet,  conlttuplu  lioiuinis  ei  interverua  qunrum- 
iliiin  firqucnter  elusa  cst.  Nuuc  npis  indiga  gemiiium 
luuclicium  veairi  favoris  evoptat.  Piimo,  ui  impro- 
l  issiiniis   in.j  nlinus    locorinn    deiciitione    pellatur. 
Dvluuc  habiia  delerloraia  rci  miimallmM  siuupiuni 
justai  instauralioaie  agnnMut.  Cmn   igilur  xqua  po- 
iranius,  credo  eoafore  ui  nic«  petitimii  ct  utililaii-  " 
lius  parentii  lavur  vester  arrideni.  Valo. 
KPIST.  LXlX. 
siauucmn  kisicmo. 
Iirn  r:iu\  ul  mos  cst  libi,  rccitrsum  iinslruin  misso 

:ipp  M  il-ni'  jUVKVti,  qiieill  prngrCSSUSad  Appi  lllliln  Sll- 

permra  iliiuisi  aJjecto  odicio  liitcrarom,  nl  graihm 
qiiam  rclms  a-quare  nnn  possum,  saltim  verhor.mi 
linnirc  ciinipcnscin.  Quod  supcrcst  iiincris  ,  spcro 
prxfna  Dci  venis  sinc  laliorc  peragenilum.  Minus 
rnim  mnlcsia  suni,  qua-  pervcuiendi  speru  proviiuam 
liolliceiiiur.  Vn!c. 

EPIST.  LXX. 

SYMM.VUHS  CUSICMO. 

Iiisccdenli  milii  curain  legare  dignalus  cs  amkilix  n 
congruentcin,  ulfsmx  alque  actibus  tuisaccoininnd.i 
inm  silerem.  Causa  igiitir  postulante  fin  gor  injunctis. 
Video  cnim  basi'ine  pnntisque  raiiunem  recie  quiJi  m 
Honnso  prxsidiali  viro  esse  mandaiam :  eui  et  vigi- 
laniia  suiierest  ad  limitanJas  puhlicx  ralionis  aniba- 
ges,  et  liJes  .id  persequenJ.i  qux  examen  inveneril. 
SeJ  vercor  ne  ludilicatioiiibus  re>  injuncta  frigescai, 
obluctanic  en  qucm  soeium  discnssionis  accepit.  Al- 
que  ideo  clam  te  esso  nou  paiior,  eo  rcni  deduci  ut 
labes  magaa  sumptuum  pubueornm  stuJio  ceriarai- 
nis  obduratur.  Quid  enim  sibi  vult  isia  conjunc<io  in 
ca  prxsenini  discussionc,  qux  ipsiun  qtt.usiiorem 
vidclur  asiringere  ?  Quare  huic  tanltini  parti  aillii- 
lienda  correciio  »-si,  et  ad  unum  quem  spnnte  delc- 
gcris,  inq.iisiiionis  summa  refcrenda,  adjectis  veatra  rj 
appaiiiionis  auxiliis;  quominora  ofticia  frdcm  prx- 
liiiorum  vcl  inveclorura  coganiur  apeiirc.  Proliabit 
cxiius  qii.iniiiiii  publice  rei  tua  cura  prnspesciii ; 
»•11111  cnhibitis  sumptibus  novis,  consummaiiooi  opc- 
riini  saiisfcccrit  sumina  reliquorum.  Vale. 

EPIST.  LXXI. 

SYMUACIIUS    I  LSIGMIO. 

Suiiiiiio  gaudio  qnoties  scriliis  aflicior,  et  tuin  mn- 
ximc  (ii ui  alicst  amariliido  qucrinionix.  Nunc  si\  lns 
luus  nb  usilaia  jucundilate  disscutil.  Arguit  enim 
falsn  iniqiiiiatein  i|uamJam  pignoris  mei,  cuni  quo 
iJii  I  iiiuuin  noiinulla  cert.Tio  esl.  Itaqtie  littcrav 
cmiira  jiis  imieilia  ad  c missas  soppressi ,  nc 


jYSISUUIUS.  >,4 

nmanlera  tui  jutlus  dolor  olTetidcrel,  Fui'  au'em  malrl 
OjU  ciiin  procuraloro  luo  limlis  in  >ic  h.i  quaisim: 

qiniii  dls<t'pi:iiio  iion,  ut  icrlbis,  Viinisti,  scil  alle- 
r  us  rcitor.s  sbs>dvit.  Frgo  in  utraque  pi  rsona  crror 
suggnreutii  ralacloa  cam  piguori  nieo  rxcmil  iuvi- 
J  am.    Advcrlii  pro  lingulari  ver»>rundia  iu.i,  cui 

pntissiiittini  latti  saiisfaciui  uebesiur.  Ki  liiliil  <lc 
lu.iKoiiii  roriuna  ioqunr,  qiuo  icribculcui  (I,  buil  teui- 
pciuo.  AJJc  i|iosi  pccuoi  iri.is  causai  usquo  aJ  dc- 
triin  ninm  nmicitiariim  noo  oportel  cxlendi.  Scd 
quid  lixc  pluiibus?  Poslliac  oplo  scnrionciii  tiiiim 
plac'diorem  mcrcrl,  ct  cousiaiuuim  reteris  rrgi  tno 
nlisi'1  viuiii.i-  lux  ,  potrccio  ctiam  in  uteoa  aiuorn 
colligere.  Vale.   ■ 

EPIST.  I.XXII. 

BYMMACIIttS   BUHGHIO. 

Frcqucns  iisiis  osicinlit  ,  et  clara  aiiimi  tui  Jocu 
mcnta  tcstanlur  ,  exrmpla  vcrjc  amicitiz  il  ■  lu  ca- 
picuila.  Nequc  enim  quisquaiu  consl.ioii.ini  llriniorcui 
f.uniliaribiis  impendil  ufliciis,  prjcscrliin  in  Unl.i  |  u- 
IJirnrum  curarum  niolc,  t|u:e  allerius  siudium  pntfel 
ln-lietare,  nisi  obslrcpentes  necessitatcs  affectio  fia- 
tcrnn  superarcl.  Quod  solutn  igittir  verecundiic  coii- 
vcnit,  ccdo  prxslantissiina*  rcligioni,  nioquc  iinpnreiu 
rcfercnd*  vicissitudini  pudcoler  agnosro.  Nec  Vereor 
iu'  diligentia  tua  tali  l.iuJe  lcniesc.ii  .  quin  polins 
spcro  bcnevolcntiam  (,i  qui»l  pteno  adjicilur)  Lirgio- 
reni,  qoia  lionis  familiare  esl  studia  beuijsDa  ciuuu- 
l.irc,  quuruiu  graiiam  sentiuui  non  perire.  Vale. 
EPIST.  LXXIII. 

SYllllACtlliS  EtlSICMO. 

Facio  qttod  suadet  liumauitas,  u.  .'tmicUiae  lux  vi- 
ros  lionx  frugis  adjungam.  Ilorwn  uuus  cst  Felix, 
linnornlnlis  gr:ida,  alquc  esen  ilattoue  liiiliicc.  Cui  si 
quiil  atnoris  impenderis ,  ad  ineam  gratiaiu  pcrline- 
bil.  Vale. 

EPIST.  LXXIV. 

STKMAUICS  FCSISMO. 

Mirnbar  qu  J  c&sel  rei  qnod  amicitix  obs»'rvanlis- 
siinus  diu  scribcndis  litteris  *li»iiuebas.  Sed  epistoiaE 
tux  sehes  Indicavit ,  quod  tristium  rerum  iudcx  esse 
vitavcris,  quas  longiore  silenlio  cootiocri,  nrc  religio 
familiaris,  nec  cominunis  causa  peimisit.  Naui  plc- 
rumque  utile  esl  in  pubticain  proferre  aoiiiiani  quoil 
vdisesse  rorreclum,  ui  denuntiatione  fuiuri  |>eriru'i, 
ad  con-tilcnJum  runcinrum  cura  movealur.  Magna 
igiinr  neccssitmc,  futnri  anni  inopiani  (vroiemiu»  t*. 
(Jottl  ciiiiu  spei  rt  liquuni  sit,  cum  provimiis  Africams 
ncc  aJ  victiiin  icniicm  fruguin  trilurn  respomlci it,  i| 
suppleta  ev  aliis  tcrris  scniina  vicinus  annus  ci"pe- 
ctcl?  Jurc  igilur  ad  a^tcrnorum  principutu  proviJeu- 
liam  proviiicialium  solliciindo  ronfugii.  Inierca  dnm 
in.ijor  ab  illis  salubritns  pctilur  ,  humani!as  tua  s< 
vcal  esh.iuslne  ,  el  tnnquam  partuep«  doloris  alirni, 
persuadeat  latinraniihus.  silii  accidis»e  qniitquid  prr>- 
vincix  pci  lnlcriini  l'go  valen,  quarovis  aiiiinus  xger 
lionttm  saniiaits  iguorct  »ed  ul  aliqmJ  StJariinis 
capi.im,  oro  indiilgenini*  ttrihM  c»  a»l  rrapou>lr:i- 
dum  cvcinplo  lux  a±''h'-  tl.tlis  invilis    \.i\\ 


2i:> 


EPISTOLARU.M  LIRER  V, 


«46 


LllUtfl  QiriiSTirs. 


EPIST.  PRIMA. 

SYMHACIIUS  mnmiiUMi 

Recle  valeo.  Hoc  enim  scrihcodi  debet  essc  priii- 
cipinm ,  quod  maximc  cxpctum  vot.i  lccluri.  .Aiqiie 
libi  suppeicre  opiaium  vigorcm  nimis  gaudeo,  nam 
ine  tali  indicio  nuper  bilarasti.  Illud  quoque  in  sum - 
ina  pono  graiiae  ,  quod  te  nosiri  diligenlissiroum  f.i- 
miliaris  styli  frequens  usus  ostcndil;  cui  rci  lainlem 
rofcrre  consilium  esl ,  ut  boc  invitamcnlo  memons 
aniroi  ad  perscveraniiam  provoceris.  Vale. 
EPIST.  II. 

SYMMACIIUS   illF.iiorilANTI. 

Opulenlo  allicis  me  bono,  quoiics  ainicitiam  no- 
Mram  salulis  lux  indicio  muncraris.  Reos  igiiur 
cninprecor  ul  le  pro  lania  in  nos  religinne  forluncnl. 
Vicissitudini  aulcm  liltcrarix  parem  diligenliam  li- 
benter  impendo  ut  ad  officia  promptius  inciteris , 
cum  videas  apud  memorem  scriptoruin  graliam  non 
perire.  Valc 

EPIST.  Ll. 

SYMIUUIUS  UIF.ROPIUNTI. 

Scriptum  milii  luuin  Prohatius  nuper  cxbibuit,  at- 
que  ex  co  plurimum  gratulationis  accessit,  quod  libi 
pro  voio  omnia  supcresse  cognovi.  ]d  ut  6aepe  facias 
monere  non  debeo  :  cum  spontanea  officia  siimulo 
exhoriationis  nou  oporieat  inciiari.  Vale. 
EPIST.  IV. 

SYHMACMUS  THIODORO. 

Itonoiuiu  frequcos  astipulatio  de  sanctis  moiibus 
luis,  in  boc  me  desidcrium  provocat,  ut  amicilias  tuas 
iinpatieuler  exoptem.  Nam  qui  omnium  sermone  cclc- 
braniur,  etimprobitalis  laudo  conspicui  sunt,  incogni- 
tos  quoque  ad  morem  proprias  fainiliarilaiis  iovilaiil. 
Egosi  haec  voluntalis  mcx>  non  aspernaris  indicia, 
re|iende,  qiurso,  colloquium ,  ut  facti  mei  cuoGrma- 
lioiic  delecter;  (|uamvis  muiux  affectionis  svonsio- 
uem  jaro  teneam.  Vale. 

EPIST.  V. 

SYMUACHUS  THEODORO. 

Speci.ila  est  tilii,  ut  arbitror,  amicitix  mex  veriias. 
Ilinc  factiim  ut  me  in  consortiuni  fesionun  luoruiu 
consul  ascircs.  Pi.esietur ,  oro ,  his  lineris  eadcm 
lidcs  qua;  iigs  cvocationc  dignos  jndicavil.  Riu  inier 
ilesidcrium  tui  et  unici  mei  curam  dubius  eleclionii 
pcpendi.  Tuus  bunor  suadebat  profectioniin ,  illius 
insiitulio  pr.Tlcmlebal  obvias  manus.  Tandcm  secu 
tns  suiii  quod  ipse  fecisses.  ORicia  enim  illa  latiliae, 
i-i:i  pietatis.  Tn.e  ampliludiuis  cunilem  tiipabuul 
obsequia  multorum.  liuic  in  solo  patrc  voluro  esi. 
Plura  pro  nobis  indulgentissimus  in  suos  tuus  animus 
lccuin  loquetur.  Cui  ego  excusalionis  niex  partes 
iujungo,  quia  verbis  agenda  non  sunt  quse  niclius 
iiiicrpretalur  affectio.  Vale. 

EPIST.  VI. 

SYMMACMUS  THF.ODORO. 

Filiuni  mcum  Elavianum  consulalus  luus  rcvocat 


A  in  luccm.  Nescio  an  eiim  cnmmendare  lilii  debcam, 
cui  suuniii  gaudii  auctor  fuisti.  Serva  igiiur,  oro, 
deprompia:  in  eum  benigoitalis  tenorcm,  cl*i  lioc  a 
constamia  tua  sperandum  magis  quam  pnsliilanduin 
est.  In  diiliium  cniin  volumarii  amori-  fiJes  non  ve- 
nii.  Valc. 

EPIST.  VII. 

SYUMACIIUS  TllF.ODor.o. 

Ipse  milii  rcscripii  liiijus  liajulum  prtesliiisli.  i>u- 
plici  nomine  gr:iti:im  deberc  me  faleor.  Nam  a  le 
profectus  est  ,  qui  littcras  exliibcrct ,  ct  per  te ,  qui 
rcfjericl  oblatus.  Maueani,  oro,  inicr  nos  oflieiorum 
lalium  viccs,  cl  inler  alias  laudes  tuas  conliuuaiO!  in 
amicos  religionis  litulus  censeatur.  Vale. 
EPIST.  VIII. 
B  sniUACJius  TtieouoRo. 

Gaudco  mihi  scrmonis  lui  pr.mitias  cnniigisse,  d 
impendio  postulo  ut  bumanissimum  hoc  (ccpttim  re- 
ligiosa  cura  non  descrat.  Ilis  enim  maxime  nulii- 
nientis  amici!iarum  cultus  adolescit.  Cuni  ha-c  scd- 
bcrem,  niibi  sanilas  rectc  suppctcbat.  Cujus  rei  in- 
diciuni  proptcrea  singulari  gcnerositaii  iu.e  credidi 
dcferendum,  ut  cngniiiouem  tua:  sospilatis  milii  mu- 
tuus  rcpendat  alTcctus.  Vale. 

EPIST.  IX. 

SVUHAGHUS  TUEODORO. 

Vereor  eloqucmiae  itij'  scripta  nostra  committere  ; 
sed  non  minus  caveo  amori  luo  ineorm.  quidqiiun 
negare.  Duas  igitnr  oraliui  culas  nuper  edilas  a  n»bis 
misi.  Earum  una  ad  urbanos  fasces  resnitanlem  can- 
C  didatum  lemiit;  aiteri  argumentuui  deilii  jam  pri  'cm 
decreto  senatus  imprnbala  ccnsnra.  Sed  judicium 
meum  ,  ciiin  res  acta  est ,  babitum  propagavi  opete 
l.irgioic.  Ncc  milii  vitio  vertas  prisca;  severilalis 
repnlsam.  Nam  snlis  qtuedam  spcciosa  noniinibus, 
usu  ct  experiundo  plurinunn  nocenl.  Rutimies  sen- 
ienti.1'  mea>  lerinr  invenies.  Volo  lamen  ad  inspe- 
ctiniicm  dictorum  parii  ulriqiie  xquus  accedas. 
Merebitur,  ut  spero,  orationis  asserlio,  ul  tn  eliani 
velustaiis  patronus  auclorilati  ordinis  manum  posri- 
gas.  Vale. 

EPIST.  X. 

SYMMACIIUS    THEODORO. 

Quam  timco  ue  aurcs  luas  cxistimer  Ir.clare  blan- 
ditiis !  Consul.iliis  bic  luus  lalis  rst  ut  mcum  gcnn- 
D  nasse  vidcatur.  Nunc  voii  mci  summa  eo  processit 
tit  titulos  ejus  lougtim  fruaris  ,  et  a-ques  vitae  diiilur- 
nitaie  moram  lui  prxinii.  D  giium  quippe  est  cuinpeu- 
sari  prolixo  gaudioscram  soiutioiicm.  Vale. 
EPIST,  XI. 

SYMUACHUS  TIIEODORO. 

Advcnium  tuum  senim  csse  inirabar.  Seil  ubi  pa- 
lefucta  causa  larditatis  ,  ct  le  brcvi  affore  siripta 
pr.enuulia  spopondcniut;  in  gaudiuin  cura  couversa 
est.  Erg^  hospilii  securus  appropcra,  ct  aliquanlulu 
lioinac  iutei  vallo  quieiis  refolus,  au-picatissiinos  at- 


»•'  0.  AUftELIlS  SYMMACIIIS.  2*S 

t  lli;  f.isces.  Nostn  crga  le  dlligenlia  quidquid  in«tru-  A  sus,  ct  ad  bonam  viam  morum,  cnnsidieiuam  erediiii 

prnfulurara,  Umle  fsiciuni  cst  m  Domino  ct  Iritra 
mco  prxfeelo  snte  ronsnlio  ad  Gftltfl  fnrcnsia  miiic- 
rainr,  oo  prxsenim  lempnre  qoo  tou  •dinlniculo 
p  issit  ioililiii,  Qunprnpler  pignus  iniiiu  suscipe  in- 


ctus  consularls  Qagitai  provideblt.  Vale. 
EPIST.  XII. 
svMM.vciii  s  runoonto, 
Fmsira  iperavi  dc  peregrinalione  loTalinm,  cnm 

1'iiiniiiiii  mrrsia  faiics  niillas  a-gro  aniiuo  pnrstel 
iiulucias.  An  quisqnam  latn  dtiro  ingenio  natus  cst, 
ut  inii  lortim  curis  iloloris  vacuus  imersit  ?  Quod  si 
vermn  concedis  ,  me  eliam  cre.lc  inier  anxios  usum 

ips I Ttitite  qoodainmodo  amisisse.  Resial  m  tux 

liiter.e  medicinam  milii  faciant,  quas  it»  libenicr 
accipio ,  ut  nulh  assiduiias  saiis  facmra  videalur. 
Kgo  prx  eventu  occasionum  ,  quas  fnrs  oliinlerit, 
exeinplum  dabo  frci|iientis  oflicii.  Tunc  enim  prnba- 
l:is  gratas  csse  libi  liltcras  ineas  cum  tuas  sumpsero. 
V.le. 

EPIST.  Xlil. 

SYMMACllllS    TIIF.ODORO. 

Jainpridem  niliil  scribis,  neqttum  cssei  Imic  culpx 
lalioncm  reponi.  Sed  arbitror  imitanda  non  csse  qux 
doleas  :  et  animo  p>'rsiiadeo  alias  poiius  inicrvenisse 
causas  officii  diirerendi,  quam  residem  volunlatem. 
Quanquam  vercor  ne  faclnni  lunm  hxc  ipsa  gravet 
lnimanitas.  N.nn  qni  milii  pro  le  satisfucio,  ostendo 
me  nibil  tale  nieruisse.  Scribe  ergo  jam  sxpius  ct  co- 
piosins.prinsquam  prsfata  ope  dci  i|i  Lucanos  s.iltus 
vcla  faciaimis.  Quid  enim  juvat  proximls  regionibus 
itnmorari,  cuni  ecce  nullx  lilicrx  deferantur  et  silen- 
tium  tuum  boneste  possil  excusarc  longinqnitas ! 
Valc. 

EPIST.  XIV. 

SYMMACIIUS  THEODORO. 

Ademptum  cst  libi  generale  pcrfitgiitm.  Ncqne 
enim  potcs  solemne  illud  ct  pervulgatum  gcnus  de- 
fensionis  inducere  :  meas  le  adbuc  litieras  operiri,  ut 
quadatn  religione  solvaris.  Jamdudmn  libi  slylus  meus 
facit  auspicium,  cui  uon  abnuo  redditam  vicem  :  sed 
xmulari  sludium  nostrum  etiam  voluniario  postea 
officio  debuisii.  An  exspectas  ut  tc  illa  exposlulatione 
perstringam?  Tu  nisi  malo  coactus  recte  ficere  ne- 
scis?  Oinitto  pltira,  el  in  reliqnum  milii  diligcnliam 
fnam  spondeo  :  quam  mibi  religio  parvi  babuil,  saltcm 
udmouiiio  noslra  rcparabit.  Vale. 

EPIST.   XV. 

SYMMACIWS    TIII.OIlOIUl. 


iorniandum  bonis  fralerna  rcligionc  prxccplis.  Vnle. 
EPIST.  XVII. 

SYMMACIHJS    MAGNM.I.O. 

Rrcvem  deret  csse  sennonem  qno  redilus  Indira- 
lni .  Quid  enim  mnndei  paginse,  cnm  nmnia  qn:u 
icriptn  commiiii  so!ent,  fahnlis  potius  deheani  reser- 
vari?  Iloc  est  argiimenliini  prascntiinn  litlcrariun, 
qua«,  si  dii  votum  juverini,  mox  scquemnr.  Vale. 
LPIST.  XVIII, 

SYMMACIIUS    MAGNILI.O. 

B  Suadcs  ut  redeam,  ne  jus  prxdii  nosoi  «iulonla 
pcrlurbel  irrnptin.  Al  cgo  pmo  nnn  iiiinus  iuam 
curam  qnain  mcam  prtetenliain  promovere.  Conjicio 
exaggcrari  religiose  i  iam  trepidaiinncin,  dum  mo 
ftomam  sludes  relrahere.  Ego  autcm  hujus  txdio, 
non  modo  amore  otii  ahesse  pliisculum  cupio :  el 
quia  inane  erit  qnidqnid  rcmoto  atque  incousnlio 
possessorc  tenlatnr.  Consilinm  vero  rei  agendx  lotis 
ct  alinrum,  quibus  cordi  sumus,  Iraclatus  inveniet. 
Me:«  quieti  htiltns  invideal ,  quia  longius  producenda 
es',  cnm  vicem  noslram  bonbrum  amicoruin  cura 
fnngatur.  Yale. 

EPIST.  XIX. 

SYMMACRUS   MAGNILLO. 

Semper  le  in  primore  afTeciionum  mearum  fronte 
C  constituo.   Merito  incertus  animi,  cognitionem  iu.e 
s.ilutis  exspccto  :  qtiam  si  mutuus  sermo  prxstilcrit, 
redilum  nostrum  alacritaa  incitabit.  Vale. 
kPIST.  XX. 

SVMMACHIIS  MAGNILIO. 

Nos  luum  pr:eoptamiis  advemiiin.  Tu  missis  mi|- 
neribus  desideria  nostra  solaiis.  Admodum  quidcm 
dclector  oblatis  ,  sed  iioc  ipso  offlrio  damna  ausentix 
ttix  gravius  seiitiunttir.  Pleniora  enim  prxsidia  at- 
que  oruamenia  tle  amico  prxsenle  caperemtis.  Al 
iiutv.  inier  votiva  candidati  mci  negoti»,  et  quxstoris 
apparalus  fraudari  nns  conqueror  societale  tiioriiin 
consiliorum.  Et  tamen  obeunda  ncc  procul  locatus 
oniiilis.  Nain  ct  vcstes  suhsericas,  qtias  lioinines 
mei  post  iltaiinnem  preiii  retentabant,  ei  inslrucluin 


Proxime  Romani  regressus  a  scribendi  consiietu-  *'  reliquum  muneralium  prxmiorutn  luiis  coegit  insiin- 


dine  non  lam  desidia  quam  occupatione  dcscivi. 
Atque  iden  peto  in  hotiain  partem  piirgationcm  pr  r- 
tei  n;e  taciliirniiatis  iccipias,  mecumque  Ixteris  quod 
Domini  nostri  Tbeodosii  sacro  divinoque  judicio 
mcrui  Consulatum  :  cujus  multiplex  apparatus  luani 
requirit  industriam.  Sed  rursus  occurrit  fntn  ct  stu- 
diis  meis,  ne  honori6  lui  lempora  contrahautur.  Qua- 
propter  tux  permitto  seuteniix  ut  si  votivu  olflcio 
doinus  noslrx  interessc  desidcras,  adminisirationis 
ialiorc  solvaris.  Valo. 

itnsT.  xvi. 

SYMMACIIUS    TIIF.O»On0. 

Saueio  Lampdiogermano  tuo,  el  ail  spem  proccs- 


ctus.  Upto  igilur  libi  proinptum  Dei  favorem  redilum- 
quc  felicem  :  simulque  oro,  si  lors  dederil  faculiatem, 
functioni  nostrx  interessc  dcpropores ;  ciijus  vo- 
luptas  inagna  parte  cumulabitur,  si  leliiiT  n  .v.e  par- 
liceps  desideralus  arcesscris.  Vale. 
EPIST.  XXI. 

SYMUUIICS    MAGNII.LO. 

Poluil  sine  lilteris  nnstris  sanctus  Aurelius  si  quid 
de  me  quxreres  explicare.  Sed  quia  fa>tidiosa  sa- 
luiatio  est ,  quae  nudo  sermono  de'«itur,  htncxi 
scripta  mandalis.  Ave  igilur  dico  lib  ,  simiilque  de- 
I  rccor,  secundum  coinmonitoriiiin,  quo  suminaliin 
iiiiincri  pr.Tparanda  rcscripsi,  ut  ip-e,  itlva  juduu 


2i!)  EPISTOLARUM  LIDER  V. 

ria  existimationc,  euram  fratris  religiosi.  ut  solcs,  A 
rxhlbcas  ;  ct  homines  nostros  comparanilis,  quas  po- 
scil  editio,  justuni  impendium  minisirare  prxeipias. 

Vale. 

EPIST.  XXII. 

SVMUACUUS    MACMLLO. 

Qu.ncstoriiim  parvnli  noslri  inuous  accclcrans,  cnm- 
nnmi  amico  Aurelio  quxdam  cnmparanda  aut  provi- 
denda  mandavi.  Sed  qui»  pulilicis  ncgotiis  el  vaiia 
jnjiinctoriim  occupalione  distringiliir,  Euscbium  fa- 
miliareiu  speciatiin  misi ,  cujus  admoiiilione  cura 
tua  in  effectum  oinnium  provocctur.  El  quia  longum 
visum  esl  liltorali  serie  agenda  complecli,  non  gra- 
veris  coininonitorium  sirictim  signalum  percin- 
rcre,  quod  satis  esse  arbilror  ad  inciiamcnliim  dili- 
genlia:  tua-.  Ncque  enini  preces  oportel  adliibcri, 
cum  sola  amici  volunias  sludiiiin  tuuin  dcbcal  acucre. 
Vule. 

EPIST.  XXIII. 

SYMMACUUS  MAGNII  I  o. 

Anastasium  nostrum  dignaris  agnoscere.  Nam 
domi  s;rpe  vidisti.  ll;cc  illi  nolilia  apud  te  dcbct  cssc 
suffragio,  ctiamsi  nullis  juvarctur  alloquiis.  Nunc 
dubitare  non  pnssuni  cumulatiorcm  circa  eum  fore 
curam  tuam.cuni  et  vctusla  cognitio,  el  recens  sermo 
commendcl. 

EPIST.  XXIV. 

SVMMACHCS  MAGIULLO. 

Familiaris  einersil  occasio,  qu.u  libi  salutis  meoe 
apportaiei  indicia.  Neque  enim  dubilare  possum  libi 


25(1 
EPIST.  XXVII!. 

SYMMACHIS    MAGNILL0. 

Antccapcre  scribemli    or.linc.u"  mei  muncris  fuit. 

Hahcs  fcstinali  oflicii  gloriam,  cum  eqo  laiear  tardi- 

taiem.  Ei  ccrte  polui  allcgare  aliquid  in  excns.viii- 

nem  niorannn.  Sitpereral  mihi  plurimum  viae,  malui 

le  de  labnris  nostii  absoloiione  facen;  securiim.  Scd 

pio  sludio  pr.evenirc  niillns  cst  rubor.    Ama   igilur 

sponte  cedenlem,  cui  hsee  ipsa  simplicitas  conciliare 

dcbet  frcqnentes  litlcrss  lnas;  qtias  si  non  adrcqua- 

vero  pari  iiumcro,  rursiis  tibi   prxniinm   confessio 

mca  faciet.  Vale. 

EPIST.  XXIX. 

SYNMAcnus  magnili.o. 

Amicum  memn  ad  Ltrutios  revericniein  litteiis  crc- 

B  didi  pioscqiienduni,  ut  tibi   salutationis   nuiiius  ex- 

solverem,  ct  illi  cominendatiniiis  aliquiJ  cxhibcrem. 

Qnxso  igilir  le,  ul  et  meis  litleris  vicissiludo  redda- 

tur,  cl  illi  dcfensio  plena  provenial.  V.de. 

EPIST.  XXX. 

SVMMACIIUS   MAC.NILLO. 

Provime  qiiidem  urbe  digressus  cs.  Scd  epo  jam 
quasi  invcicrato  tui  desiderio  noviim  aliqimd  intimis 
convenirc  credcns,  olticium  scribeudi  arripiii-,  nec 
exspcciato  ordine,  ncc  moreservato,  qui  soleiamicis 
esse  pro  legc,  nt  pcragre  locati  pr  us  tribuant  scripla 
quain  sumanl.  Et  rcvera  affcctio  oinnis  iui|ialiens  csl 
ctiam  justnc  ac  legilimx  lardilalis.    Rupi  crgo  con- 


siicludinem  religione  majore,  quam  si  sorvare  volnis- 

,:'"  p  sciii.  Qu.c  res  si  libi  giata  csi ,  ei  inibi  fenus  solvo 

lillcras  mcas  esse  reddendas  quas  Silvanus  ad  aninii  ^  co|inqnii]  ot  prr|at„ri  lalium  liltcraniin  benignus  ar- 


nosiri  diligentiani  pcriinens  cxh  bebit.  Cui  ha;e  ipsa 
rccepti  oflicii  commendaiio  aptt.l  ic  dcbet  esse  suflVa- 
gin.  Caueriim  ut  respoudeas  non  laboro,  cini  inihi 
srriptorum  umrum  vicissiludinein  niutua  polliceatur 
alfeclio.  Vale. 

EPIST.    XXV. 

SYilMAClUS  MAC.MI  1.0. 

J'arens  sana  est,  et  ad  palicntiam  doloris  additci- 
lur.  Quire  hanc  partcin  curarum  depone,  inentcm- 
qne  ad  meliora  compone.  Ccrte  si  aliquid  ab  rc  tua 
ni ii  esl.  nostris  negoiiis  diligcntiam  ilignare  prxstare, 
ut  oporx  sit  pretium  quod  in  exaciore  milicndo  lit- 
leris  el  moniiis  luis  satisfeci,  Valo. 
EPIST.  XXVI 

SVMMACIIUS     MAGNILL0. 

Mulla  Oceano,  ul  recordaris,  etlitUris,  et  coiumo- 
nitoriis  implenda  mandavimus;  quihus  exsequendis 
par  essc  non  poterii,  nisi  tuo  impnlsu  ct  monitis  nr- 
gealur.  Quaa  cuni  in  elTccium  te  juvame  processerini, 
qixso  ul  indicio  perscriptionis  exspecialionem  meam 
non  graveris  inslruere.  Vale. 

EPIST.  XXVII. 

SUUIACIIIIS   MAGMLLO. 

Nmnidx  familiaris  nostri  adventus  haud  mediocri- 
ler  milii  gaudio  fuit.  Hanc  la'litiani  tuus  scrmo  geini- 
uavit.  Duubus  igitur  a  lc  niuneribiisaffectus,  amicuin 
libi  cuui  littciaria  saluiatione  rcstitno.  Valc. 


ridc.  Cuiul  niliil  magis  potui  prasiare  quam  litteras, 
ita  nibil  potcris  plus  Iribucre  quam  lavorem.  Vale. 

EPIST.  XXXI. 

SYMMACIIIIS    MAGMI.IO. 

Propinquam  sancti  Asclepiadis  pb  losophi  absquo 

litteris  meis  abire  par  non   fuit,  Nam  illius  merila 

poposceruni,  ut  ad  curam  prxclari  tiri  pertinens  tuo 

pairocinio traderetur.  Pro  qua  nun  aibitror  ainbim 

long»  or.nionis  uiendum,   cum  eani  humanilatein 

iu.e  contemp'aiio  paremis  si.ic  cujusquam  petiliono 

coinmodai.  Vale. 

EPIST.  XXXII. 

SYMMACHUS    UACNILI.0. 

T)     Tasdci  pigelque  jam  sciibere.  Quousque  cnim  slyli 
imogine  jucundilatem    vivi  scrmonis  imilabimur? 

Quid  quod  eiiam  felicitas  publica,  et  pax  orbis  hor- 

latitr  ui   larcm  repetas  ?  Qua  in  rs  libi  opportunus 

iuceinor  frater  noster  Pontiamts  accedet,  bonorum 

peiitu  soriitus  hanc  opcram  ;  ut  libi  ob  rein  uxo- 

riam  demoranii,  desideriuin  revibendx  Urbis  admo- 

veat.  Vale. 

EPIST.  XXXIII. 

SYMHACUUS    MACNILLO. 

Nolo  piierum  crimineris  ub  reditiini  lardiorem.  Mea 
coniurbatio  pro  Symmacho,  uc(|iie  ad  scribendum 
lempus  invenit ,  et  recursum  labelhu  ii  u=.]ue  ad  spem 
bonam  distulit.  Nunc  quia  [criculuin  ejns  in  a-griin- 
diucm  vcrtit,  hoc  ipsmn  loqni  apud  te  licuit.  Facicl 


25»  Q.  AIRELIIS  SVMMACUUS.  452 

divlua  miser.uio,  qu*  pt;»s  atircs  applicat  votis  pa-  \  pcrvctus  ilebitum.  Jamdiulum  eniin  Remptib.  virimi- 

bus  obligasii    qua  narl.i  divinx  lidei  |irincipem,  silii 


ivnliuii,  ui  lilii  UIOI  dennn,  i|iiuil  jiivel  animum,  se- 
iiuiu»  mea  nuniicl"  Valr. 

KPIST.   XXXIV 

tnuui  iii  s  iihi-n  i  m  id.xi. 
Voliini  niihi  iioii  defilil  iiincris  ordicndi,  scd  t.inl  i 
Rvocalta  pcrveniendi  lempiis  arctavil.  Atque  ideo 
v.  rei  undius  visum  esl  veniam  posccre,  <|uaui  per- 
a.io  consulis  oflicio  pervenire.  Super  lioc  plcnissi- 
mas  elad  0.  N.  clciiieiilissimuin  prinripcm  jam  ilu- 
ilimi  littcras  dedi,  et  ad  cxiems,  qtti  nic  adcsse  \o- 
lnerunl;  quaseliant  ntinc  Feslus  agens  in  rebus  prn- 
licisrendi  cuneiaiione  remoraiiir.  I.i  quia  vcreor  nc 
;uii  laie:ini  suppressa  quic  scripsi,  aut  pcr  smolos 
resoluu  viiieniur,  consilium  fuil  ut  ad  te  dominum 


qiioilanimodo  cousitlaliiin,  qnem  lilii  solveret,  impe- 
Iravll.  Ad  hujus  celcbrilaiem  votoalarri  cticurrisscm, 
Disl  diplomaiis  sacri  larda  perlaiio  arctassel  inter- 
vallum  iliernm.  Aeecssit  hycmis  conlempl.iiio,  quai 
magnn  frigore,  cl  brevihtis  lucis  boris  morittir  ex- 
cursus.  Mcus  taiiu-ii  animus,  mrtitn  gamlium  tccutii 
esl.  Ego  solus  dolcre  tlrbco  quoil  milii  lantinn  bu- 
nuni  CMtM  inviilerit.  Tibi  cl  prxseniiiim  saiisfac  et 
iiiimcrus,  ctculttis  abseniium.  Vnle. 
HMST.  XXXIX. 

SXMMl'   III  S     NEOTEM0. 

Amicis  jnsla  cnpieiilibus  usui  esse  dehemus,  prx. 
cipne  fratri  nostr»  Alexandro,  qucm  judicin  proba* 


cl  frattcm  nicutii  cxeinplaiia  omnia  n.illercmus.  Krii  It  mtis  cl  amore  conipleclinuir.  Ilnnc  licel  noveris  lm- 


lu  i-  ciica  mc  afleclionis  dc  omniiiin  reruin  li.le  lalc 
srribere.  ltedilautiir  ciiam  vobis  i  harliilx  curas  do- 
mcsliias  coiitincntes  ,  qnibus  derursis  .i-siiiu.ilntis 
tpiiil  bonorum  tcmporum  justitia  et  fania  drsiderct. 

Yale. 

EPIST.  XXXV. 

MiiUAi  III  S  UEPHCSTIOM. 

Sequuntur  abcessum  tuuui  liiteraiurum  cobories ; 
ct  ut  solcni  Albeuas  Alticas  reliquave  gymaasia  Mu- 
sarampeiere;  iia  peregrinationes  iu.is  desiderio  tra- 

bcntc  coniitaiiiiir.  Nec  tibi,  tit  xsiimo,  miiitix  sii- 
pcndiis  aflluenii,  amicorum  eouvenlus  oncrosus  est. 
Pasce  igitur  erudiios  dignitatis  lux  copiis,  el  spera 
plurcs  l.bi   hospiies   ac  iiiiuin   adfuturos,  postquam 


iiortim  tlesiderio  non  moveri,  commuuis  lamcn  vere- 
ciimli.i  non  sinit  icslimoni»  carcrc  miliiix,  cum  i.li 
Iribuni  ac  nolarii  dignitatem  dominus  Valeniinianci 
Atigtislus  anle  irruptioiiem  tyrannicam  sponlfl  de'u- 
lerit.  Quxso  igitur  tit  prarogativam  sacri  testiiiuiiiii 
le  aniiiienie  iuercaiur.  Facile  est  enim  ut  sub  laiu 
pi»  gubernaiore  Rcip.  infortiinia  bominum  vincat  sx- 
culi  lniiuaniias.  Valc. 

EPIST.  XL. 

SVMiiaciii  s  MBiiTEItlO. 

Impatienler  amicorum  soleo  pcrferrc  disccssum. 
Scd  cos  qui  ad  prxsentiam  tnam  rclicia  urlic  conten- 
dunl  ad  mc  credo  venlttrns.  Quid,  quod  scquestrala 
affeeiione  invideo  tccum  futuris?  Soli  enim  bona  pix- 


Homana!  jiivealutis  magislris  subsidia  solcmuis  ali-  C  seniix  lux  capient,  quorum  mil.i  communis  fn.ctus 


iiioiiLe  deiiacta  stiitt.  Vale. 

EPIST.  XXXVI. 

SVmUCHUS  HECll  ESTIOM. 
iGgrtim  proxitne  aiiimum  ttttim  llteiariim  quas 
imscias  lcctinne  cognovi,  multumque  miratus  inicr 
cuiijuiiciissimos  funuilam  si.bilo  emcrsisse  discor- 
ili.iui ;  dominum  et  fraticm  mcum  obsecravi  nc  a  suo 
more  disscntiat.  Te  vero  non  meo  tautiim,  v.  ruia 
eiiam  tuo  nomine  rogo  ut  caHeris  Utnis  niorum  luo- 
rnni,  siinilcui  palicntiam  prxstcs,  ferasque  oinnia 
qn.c  solel  habcre.  percgrinationis  condilio.  Spero  au- 
lem  ct  lilii  mei  Flaviani  couciliatinne,  et  Eusebii  Ar- 
clnairi  blanditiis  omnia  posse  mitigari.  Vale. 
F.PIST.  XXXVII. 

FYilMvC.llt iS  HFi-ll  t  STIONI. 

Litlera  tiix  Sji-.ii i.iii:»  brcvitaie  snccincix  snnt, 
sc  I  rcbns  csubcrant;  cl  ciiin  movcaiit  de  rarilatfl 
queriinoniam,  tamen  olfiii  pleoimdinfl  memoriam 
snc'  essionis  oblilcranl.  Quod  si  eas  crcber  nsus  eicr- 
eeal;  tlesidcrium  mr>im  sinc  faslidin  saticlatis  eiple- 
liniit.  Scd  video  quid  ohsi-iat  animn,  qnid  impciliat 
volunialcm.  frtsebius  noster  le  Fabulis  et  pocutis  ile- 
mnraiiir.  Qiicm  ctin;  reddideris  curas  liortornm  suo- 
ru .n,  f»rc  arliiirni  »t  ..niinns  tuiis  jocularihus  incptiis 
alisoluius  ad  negotia  seria  conferetur.  Vale. 
EPIST.  XXXVIII. 
STIUUCUI  s  >:  intuio. 

Siipu  inodjin  gatnlcn  rcddllum  eiM  uicritis  tnis 


csse  delicret.  l)t  ul  est  taiucn  isia  conditio,  fratres 
noslros  Celsii.n  aique  Ticianum  probabiles  viros  non 
itivilus  cmisi,  certus  aliquid  ad  nos  ex  fabulis  atque 
actibus  tuis  eorum  relalionc  rediiurum.  Quos  ut  ma- 
lure  Urbi  studiisque  restituas  vicissim  poslulo.  Nmi 
si  apud  te  l.anc  petilicnem  dissimulcm,  vidcbor  eo- 
rum  pcrcgriiiationem  non  tux  delulisse  rcvercntix, 
sed  meo  prxstiiisse  fistidio.  Vale. 
EPIST.  XLI. 

SYMMACIillS  NE0TER10. 

Cum  sciam  te  animo  placabili,  recepi  pro  aiitieo 

operam  venix  pnstulandx.  Neque  enim  sic  a  re.  W> 

devii  siimus,  itt  le  uoquam  lemcre  moveri  suspicc- 

miir.  Vir  eljiissimns  Fpicictus  causidicorum  inore 

'  prolapsus,  dum  vullimpensiua  placerc  suscepio,  san- 

cium  Sabinum  probaiuni  omnihns  bonis,  incauto  ser- 

ntone  persliinxii.    Ea  rcs  onmiiim  vestrum  quibus 

ille  CW3B  esi  aiiiniosciediiiir  exasperasse.  Nec  imme- 

rilo.  Qtietela  recioris  ciiam  pra-torianas  iniil  polc- 

liatea.  Qnid  1011118?  Epietetus  i»c*  forensis  bonora 

privalns  csl,  pltirimis  prafererdus,  qul  lirmo  p:ilro- 

rinio  prolegiinliir.  Nunc  llla   clieiiiiuiii  liirlu  unins 

fotluilo  eriori  insullat.  Qood  i.c  diu  uia.ient  lua  pra-- 

slabit  I lUmaniUlS.  Salis  datUM  esl  rorrectioni.  ^u;.c 

ingeniiiin  luiini   respicc   Illud  Causa   incriifiil.  Imc 

tnbiie  leiiilali.  Sci»  llltistrem  vn.i.n  pi:eleeiun.  pr.v- 

101  io  l.is  quoqiie  liueiis  luii  promplfl  ceemf  ■  I 'm 

tibi  EpictClUS  ».  C.  rlian.  ciuci.d.il.oii.s  sux  deb.l.  r, 


2.J5  EfMSTOLARUM  Linm  V.                                                       951 

pictn  paulo  nnic  inconsuilum  feccr.it  impunitas  ma-  A  a.l  cuJim  nfCi-ium  lc  iuosque  amor  communis  iuviiat. 

gna  peccaiiiium.  Vale.  V.iir. 

EPIST.  XLII 


SVMHACHUS  .IKHTBP.IO. 

Placuisse  judicio  Uio  auiicmn  mcitm  Drinnscium 
salis  gandco.  Nam  milii  i)iio/|ii(>  plnrimum  honoris 
arccilii,  quotics  senicntia  uostra  concordat,  Fruclnr 
ighur  nbcrrimo  innocentix  sux  frnctti,  milii  hnneslis 

rarus  officiis,  tibi  jiististicgoiiisaprrobalus,  Vale. 

.  EPIST.  XIJII. 

SJBJUCIIUS  NEOTOnlO. 

Qui  amanti  nugas  luas  ct  dctiramcnia  conimillil, 
non  debct  furmidare  judicium.  Conthieudatur  rntni 
rrligiouc  quidquid  culpnri  posset  oxaiuine.  Meriio 
tccurus  oraiiuiieulam  quam  proxime  iu  benalu  ba- 
luii.  ad  l«i»iki ;  de  qua  dominum  uieiuu  fralrem  110- 
Mruni  Caricrium  (ccum  plene  arbiiror  rollocutuin. 
Nam  pelitiiuii  noslra  audiLor  inlcrfiiil.  Et  quainvis 
totius  ordiuis  tecuuda  suflragia  ccepisie  videamur, 
ii»  ic  iiiio  laiuen  summam  lesliinonii  collocamu-. 
Parilo  igitur  me  ccrtum  seuientue  lu  i\  et  simul  quid 
rerum  geras  pand-e  cupienti  :  ul  quod  ex  lueis  acti- 
I  iis  volupiatis  aceipies,  tuorum  mutua  insiuuationc 
coinpenscs.  Vale. 

EPIST.  XI  IV. 

SYHHACUUS  NEOTEIUO, 

Iii-sioiul.iti  officii  ohjurgaiiooe  mordeiis  incpisl»Ia 
biandiore,  qua  tibi  refero  graiiam  sermonis  acccpti , 
liicl  cogitarcm  illa  potius  amica  csse  colloquia,  qux 
sp  nie  iribuunlur :  al  in  respondenie  referri  magis 
uci  cssariam  viccm  quam  deferri  spontancam  scri- 
piioueei.  Ego  lamen  iu  aflectus  sum  litteris  prozi- 
uiis,  ut  nescirc  iuc  fatcar  reddideris  boc  inuiiUB  an 
dederis.  Verum  cogita  quid  paginx  tux  jucumlilatis 
hahiiurx  silit,  quas  non  admoniius  exhibebis;  cum 
b.i'  quo<|ue  tuibi  admodum  graix  siut,  quas  rcpcndis 
cx  di  liito.  VaJc. 

EPIST.  XLV. 

SVMMICIIIS  NEOTEBTO. 

Facis  ut  decct  quod  oiium  meum  scripiorum  as- 
MiiuiLiie  solaris :  siquiuem  ex  tuo  amore  conjectas 
jticiii.duni  esse  munus,  quod  ex  tuo  sanclissimo  ac 
lurulento  ore  profluxil.  Kefcro  igiliir  vicem  magis  ad 
tesiiinoniuiu  grati.e,  quam  ad  xquiparandum  offl- 
ciiim  qiio  me  agnosco  devinctum.  Sed  hoc  ipsoarhi- 
tior  mo  ili  ;iiniroiii  esse  colloquio  crebriore;  qnod 
hauc  tibi  paiuiam  rcddo,  quasi  victus  fcnorc  litlera- 
iiiin.  Vale. 

EPIST.  XLVI. 

SYMMACHUS    NC0TERI0. 

Veutttrum  le  ad  coiuiiiuuem  patriam  fama  promi- 
scrai.  Iusperatu  gamlio  gloriahar.  Scd  ubi  proccssu 
dierum  rumor  intepuil,  animadverti  mihi  hoc  genus 
supcresse solatii,  quod  ad  scribendi  usum  moremquc 
reinearem.  Fungnr  igitur  saluiaiione  dicenila,  luam- 
que  cxi  ellentiain  quxso  ut  mihi  advcinum  luiim  pro 
lilierts  largiaris.  I.  i  cuim  causa  voirva,  qux  tc  dc- 
bc.it  cvocarc,  quxstorium  sciiicet  munus  (ilii  mci. 


EPIST.  XLVII. 

MMJUCIILS    FELICI. 

Scrihis  revrrentiam  noslri  adomnes  vigerc.  Gau- 
dco  hiijusniodi  lestimonio,  sed  profilcor  opera  tua 
lieri  ui  talitcr  vireat  cxislimaiio  mea.  Tn  niilii  cs 
fautor  runioris  .secmidi ;  i.eqtie  hac  tantuiu  gratia  v.i- 
ii.c.ii.i  ino  scnlio.  Naui  illud  etiain  qund  ic  pixsnie 
pjoeessii  ad  cmuiooda  proxiinoruro  incorum,  qu.im- 
vis  jusiiiia:  datuna,  libi  taiiien  refertur  acccpium. 
Ces-o  longius  pergerc,  quoniam  in  remunernndis  he- 
ncliciisjejmia  cst  veiborum  vicissitudo. Simul  ohstre- 
pttnt  citr.e,  quas  olliciis  familiaribus  tenuts  palrix 
victus  opponil.  Ero  apud  le  postbac  loquacior,  cuui 
B  rifovciit  stiidiutn  niciim  ici  frumentarix  inslaurala 
securiu-..  Yale. 

EPIST.  XI.VIII. 

SiUJUCtllS  I ■Til.lCI. 

Benc  cognilis  ac  probati*  commcndatio  pri<m|ita 
dcbeliir,  ut  ad  nulitiam  botioruui  snb  lionesla  atii- 
|i ■  i.iiionc  pervcniant.  Thrcdulut  sincerx  nohililatit 
a il.ilesceus  muilorum  gratia  vijet,  quibus  placero 
I  .ii.lahile  est.  Sed  forlunx  diflicuUatem,  qu.e  cursmn 
\n-jt  ejus  exasperat,  adminiculo  luo  »i>erai  poste  n:- 
tuoveri.  Qmrso  igiiur  v  iiis  ejus  henigmts  arrideas, 
ne  aut  mouio  lettimouium  pro  nibilo  habiiuin  jmli- 
cctur,  aui  iptbuj  illius  inanis  exilus  illudal.  Valc. 

KPIST.  XI.IX. 

(2  SVMMACIIUS  FELIGI. 

Amo  liiieras  tuas,  nam  semper  iuilii  aliquid  gralu- 
lationia  apponant.  Ego  autem  benefactis  uuda  ora- 
tione  respondeo.  Sed  ut  res  est,  prxclara  mens  lua 
perinde  paginas  Sibi  eXislimat  fructunsas,  et  itlco 
hanc  operam  perseveranlor  advigiln,  qtnm  sciam 
apud  te  pro  mngno  are  ccnseri.  Interea  domino  ct 
principi  nost:o,  ejusqtie  in  me  bencficentix  egi  per 
cpistolatn  gratias  vcrbis  fortasse  rxiguas,  sed  affe- 
ctione  animi  copiosas.  Quas  si  cximia  iinaiiilliilas 
lua,  et  probata  mibi  amiciiix  fldes,  juciinda  aique 
npporluna  iusinuaveril  leclinnc,  tion  videhor  ingra- 
lus;  cum  probaveril,  siciltioplo,  inviclissiuius  prin- 
reps,  beneficia  Iuijiisuiodi  apud  nicmorem  se  colio- 
cassc.  Vale. 
0  EPIST.  L. 

SYSISUCHUS    FI.I.ICI. 

Rcl.ilum  in  culiores  inos  Anrelium  familiarem 
niciini  gaudeo,  non  illius  niodo  noniine  |.  em  lucn- 
duni  summalis  viri  cura  suscepil,  sed  meo  maxime  , 
ccijiis  lcslimouium  judicii  instar  habuisii,  Acccssii 
lntic  muneri  auctier  ex  lilteris  lui  gratia  (quanquaiu 
e»t  in  illis,  quod  amanlem  possit  uffendere,  hrcvi 
eiiiui  erant  transcursu )  qux  cum  mibi  voluptatrm 
afferant,  negant  salietalem.  Et  b.eccsi  naiura  bona- 
ruu  lerum  ut  illis  frui  prolixius  velis',  nec  quid- 
qr.am  durius  sumas  qnam  orationis  placitx  ciluin 
(ransilum.  Adde  igitur  epistolis  luis  copiam,  vcl ,  si 
imcs ,   detrahc  suaviiatem.  Nisi  ita  feceris,  lasti 


*B  0    AUftELIUS  STMMACIIU8.  23(5 

rependam  msttdlo  ino  vorba,  qun  soleo  ,  et  paglnii  A  exims  deserit,  instaurat  exordia,  lomanum  crimino» 

tnr  Iribunnl ;  nnn  possessionis  niiliquilatem  ,  non  ie> 


linigiorea.  Va> 

EPIST.  Ll. 
simiAcnm  rmci. 
Amor  quidem  iuus  souli  ut  scrtberem  ,  praeier- 
etmtis  lestinaiio,  nl  pauca  dktarew.  Quare  salula- 
t'one  contenius  (qnaa  etsi  non  cxplet  oflicium,  tamen 
conteslalur  ifTeclum)  redde  invbsem  quae  legamus , 
ei  si  necessc  est,  rcmulare  lirevitalcui.  Nani  cum  sim 
niiidissimi  lui  sermnuis  eopldos,  conscieiitia  tamcn 
liiijiis  lam  angiislss  pagina»  non  audeo  a  le  vcrborum 
copiam  postulare.  Vale. 

EPIST.  Lll. 

SYUtlACIILS    FLLICI. 

Vectori  judiciallimi  lillerarura  retiJentlam  tibi  pa 


natnri.c  digiiiiatis  prx-rogaiivain  ,  niin  prxfecturss 
existiiiialiiiiiem  sinit  Inconcussam  mancre.  Ilisausi- 
lius  cnlnr  nsealis  allinilnr,  veluti  ob  inquisitkonein 
niobiliitni  ex  bonis.qunc  mcrnil  Ktiscbins,  divtlUB  dn- 
iiuii  debilornm.  Ubi  h.cc  diligentin  diu  jacnil?  Ciijui 
serinil  colludk)  publica  damna  ntooruntt  Si  procii- 
rator  non  admoverel  negotio  suo  publteas  faces; 
ctiam  iiniic  tot  officia,  tot  inqoisitorea  fiscn  qoa?sila 
ncscireni.  Kt  sane  orquum  est ,  ui  tlcfensio  divina: 
dniiiiis  aticmiorcs  oculos  pncslct  injunciis.  Quid  mo- 
bilibus  cununune  cum  prtedio?  Nulluserrorscnsiiiim, 
lliilla  verbi.riini  inierprctaiio  potfSI  nnmina  ista  mi- 
sceie.  IVbinc  a  proscriptis  qtinmlam  bonis  Porpiiy- 


giuam  dedi,  amiciti.TR  delerens  ciilluni  salutaiionis  ;  B  ria,  ct  1'osiliuminus  alieni  sunt.  Multc.  magis  emplor 

a-dium  Ampelius  procul  abcst  a  contagione  mobilium. 
Qniii  resi.nl,  nisi  nt  «quilns  vesira  privatam  peiitio- 
nem  nullis  sustineri  ratlicibus  jutiicct,  cni  sacrae  re- 
verentix  nmbra  pnelexilorl  ILcc  mc  in  episiolam 
cnnferre  amor  s.-cculi  et  amieilia  tua  compulii.  Eadem 
viro  illusiri  fratri  noslro  Spercbio  morum  ejus  secu- 
tus  palam  facere  curassem,  si  quam  mibi  pcr  lilicrai 
obtulissei  Hduciam  sui.  Ipse  aoiem  princjpiom  (acere 
conferendis  mutuo  scriptis  a  tali  generc  nondcbui. 
Erit  itaque  opiio  nmplitudinis  tuai  in  aurcs  ejus  per- 
ferrc  qux>  scripsimus.  Dignum  quippe  est  ul  quoil 
cxistimationi  turiusque  proficiet,  ambOrum  consen- 
su>  eraendet.  Vale 

E4MST.  LV. 

STMMACHUS  SAI.LUSTIO. 

Nolo  e.x  moribos  cselerormn,  qni  sensos  Senaio- 
rios  tf  aclaut,  etiam  bojus  ingeniura  ,  qucin  commen- 
do,  perpcndas.  Est  cnim  non  mediocri  loco  aui  iiili- 
ma  sorie  progenitus ;  sed  lnmestatcm  nalaliuui  podo- 
re  costodiens.  Aiigue  idee  ncc  ego  iodecorom  pulavi 
bene  cognitutn  proscqni  tesiimoiiio  litlerarum.  Nec 
singularis  generositas  tua  dcbct  dc  cjus  amore  dubi- 
larc,  quem  videt  nobis  astipuiantibus  approbaii. 
Et  liapc  qtiidein  pro  Aniinon'0  salis  tiicu  sint.  Ipsu 
auiem  desiderium  tni  sei  intmis  silere  non  dcbeo,  cu- 
jus  appetentiam  scripioruin  luorum  rarilas  vebeiuea 
lius  cxciiavit.  Vale. 

EPIST.  LVI. 

SYNUACUOS  SALLOSTIO 


simolque  suggerens  ad  rem  niei  pignoris  pcrtinere , 
i|tiod  relatio  docebit  de  tuloris  fnucibtisexlrahendtim. 
Nec  lalioro  pro  asseriione  jusiiiia? ,  cujus  tibi  cura 
pnreipm  esl.  Scd  boc  lanlum  audeo  poslulare,  ut 
i|iianiprimuni  responsa  ccelesiia  rolmr  afferanl  judi- 
catis.  Vale. 

EPIST.  LIII. 

SYMUACIIUS    FCLICI. 

Pratrem  nosirum  Helpidium  nonminus  desideriom 

Ini  qtiam  episiola  consulis  evocavil.  Cui  cisi  amo- 
rcni  luiim  prisca  inter  vos  coiijunciio  polliceiur.non- 
n.liil  lamen,  ut  arbilror,  eiiam  petitio  inea  coraraen- 
dalionis  adjiciel.  Exstruc  igitur,  quasso  le,  noviserga 
amicum  bencflciis  veterem  diligentiara ,  quatenus 
possinl  perfecta  curaulari ,  et  hocmilii  minusiubens  C 
aitrihue,  ut  meriia,  qurc  suis  apud  te  fundavit  obsc- 
ijuiis,  sentiat  raeo  favore  crevisse.  Vale. 
EPIST.  LIV. 

SnltlALIItS    FF.LICI. 

Quisquis  amici  famam  negligit,  fide  lubrica  est.  Hoc 
ne  viiio  mihi  jure  docaior  eiiam  in  aliorom  injuriis 
pro  tua  existimatione  sollkitor,  Qua  lcge,  quo  buio 
publicoEiisebium  V.  C.  qui  meroisse  inler  nolarios 
ferlur,  incenus  atque  inexploratus  procuralor  eli- 
cuit  u;  civilis  pelitio  urbano  absirahal  foro  possiden- 
lem  matronain? Qua  in  cansa  cmn  supplicatio  piiva- 
t  im  tcneat  aclionem,  sacros  liiulos  responsa  mini- 
taotor.  Qua'so  lc,  cngites,  quid  du  Augustn  adyio, 
eiljus  loqueiis  oracula  ,  deceat  impeirari.    Fraterna 


(ccuui  sollicitudine  ioquor.   Rcscripiortim   omnium  D     Cumuljiius  offlcium  mibi ,  quam  poposceram,  de- 


fauia  le  respicit.  Quid  si  etiam  rci  mcmori  i  lidcm 
luam  convenitT  Ampelium  clarx  et  illustiis  reeoida- 
tionis  virura  parvas  a'des,quas  pretinso  auxit  orna- 
tu,  sub  ciivo  salutis  emisse,  ulcivis,  ut  collcga  re- 
ininisceris.  Trigiula  annorum  diebus  iacanuil  telns 
possessionis.  Auctor  ci  Pnstliiimiiiiis  neposjuvii  fuit, 
iutcr  wtera  parentis  sua>  Porpbyria  bona  bsna  ijoo- 
que  adepiosdomum  per  successionem.  Hujus  rorphy- 
riae  nibil  unqoam  negotii  cum  Tbeodosio,  ciyus  olini 
fucultnios  Eusebias  impeirsvit,  Nune  procurator  i 
coluiiiun  Masnis  maltis  huJusinodi'sutelis  roro  cogni- 
ins,  inveierola  jura,  supplicaiionibos  qualli,  degusi.il 
fudicia  omniuin  polc>tatutn    cooplarutu  aclionuw 


tulisii.  Nam  cuui  dnmesticos  mcos  juvari  ate  in  cm>- 
qu>siii»ne  equorum  ciirtilium  pnstulasscm,  quadrigis 

■ niT  gratoilia  auxisti  numeruin  cnmparatum.  Kx 

illisequos  andecira  superstites  casieris  imwcstmw 
cura  perduait.  Ree  longo  intervailo  pars  succubuit 
tradi  orom.  Graiiaui  tamen  roligioaia  iua>  Ibrtuua 
non  uiiiiuii  Qoia  iu  muneribus  nmicoruin  noii  sual 
ilamna  caauum  cogilanda  :  qolnimo  oa  la  iceeptum 
sitmma  referenda  eat ,  quas  ab  otTerenta  proceasii, 
Ad  te  dyptieum  candidati,  ct  ipopboreiieura  libra 
rum  argenti  duarura  per  Imminera  tuuot  tuisimusi 
npprobare  cupienlot  ediiioni  uosirai  le  1011110  noo  J*- 
fnissc   Vale. 


2N7 


EPiST.  LYU. 

SYMUACUUS  SALLISTW. 

Uiiliiati  lua:  ciiam  non  commoiiiius  affuissem,  cu- 
jus  me  habuissc  rationem dominus  et  Ghus  meuspa- 
truinus,  vir  speciabiiis  non  lacebii.  Ilunc  adnioncre 
«iebebis  ulel  sui  voii  consuetudine,  et  mca:  petilio- 
nis  inluilu,  desideria  lua  juvare  digneiur.  Yale. 
EPIST.  LYIll. 

SYMMACHUS   PATERKO. 

Ego  quidem  senatui  inieresse  non  potui  ,  quo  die 
Tlulassi  lilius  dignitaiis  noslnc  inuiicribus  exemptus 
cst  :  scd  spein  futuru:  pro  eo  actionis  non  levi  apud 
amicos  comniendaiione  solidaveram  :  nec  tJinen  im- 
peirationis  graiiam  inilii  vindico.  Jusiiiia  postulali , 
ct  iniervenius  tui  dcsidcrala  promovii.  Mea  valeiudo 


EPI5TOLA.KUM  LIBER  V.  258 

A  quagesinia:  vectigal  cxigiiur;  quoil  6o!os  ursorutn 
uegoliatores,  ut  pote  qua:stui  servientes,  oporlel  ng- 
noscere.  Cujus  injurias  affectalio  tuuin  madeiamen 
exspectat.  Ilesiste,  quxto  te,  pubbcanoruin  cupidita 
li,  el  daiuna  coliegarum  recide.  Ad  gemiuam  luam 
gratiam  res  isia  proficiet;  si  piivilegio  honoravens 
s  n.iium   levamine  juveris  candidalos.  Yale. 


EPIST.   LXIII. 

SYMMACUUi   PATERNO. 

Causa  amici  sua»ii  ui  scriberem.  Si  d  falenduni  csi, 
majoieui  mecuram  luaj  exisiimaiionis  babuisse. Nan 
llinuciaittis  V.  C.  exiguo  pericliiatnr  argrnlo.  Tib 

atitfin  noii  lcntiis  atl  laudem  reserabitur  vi.i.si  falsis, 
nt  audio,  svngraphis  excitaia  caluinnia   conseder  t. 


diu  jaclata,  landein  sc  in  Iranquillum  iccepit.  Quod  B  ... 

1'igei  dicere  quibus  strophis  appantio  iiali  xraru 


eo  scribo  ut  auclus  Uelilia  salutis  inea: ,  patein  \o- 
liiplalem  de  prosperis  tuis  referas.  Yale. 
LPIST.  LIX. 

SYVMALULS   PATERSO. 

Primis  petiliombus  noslns  niulluin  j;onderis  addit 
iieraiio.  Lt  ideo  de  vcnaioribus  exliibcudis  repelo 
poslulaiuiit,  quo  facilius  libi  diligenliam  geminala 
scripia  sollicileut.  Dies  nosiri  muneris  Lempori  ad- 
movciur  :  ctli  largitas  candidati  sola  non  sufficit,  si 
laulioribus  areitariis  deferatur,  inepia  esl  enim 
munificenlia  quae  prastalur  ind'guis.  Quapropler 
quasso  le  ut  veualorum  potissimos  aucioritatc  judi- 
c  s  el  fratiis  amore,  couecdas  ;  inulium  rebus  onint- 
bus  addiluriis,  qu.is  civiiim  voluplali  auimoso  iinpen- 
dio  praparamus.  YjIc. 

EPIST.  LX. 

SYHHACHUS    PATER.NO. 

Oinnes  qni  tuo  aditu  cupiunt  sublevari ,  non  cas- 
sam  ,  qiiamum  arbiiror,  capessuni  viain  ineunthe 
gralijc,  cuin  me  astipulatore  niluntur.  Ilnrum  unus 
vir  probabilis  Turasius  familiaris  mcus,  qui  indictas 
sibi  lilis  injuriam  forluiia:  impulat,  gratiain  vero  b»ni 
rediins  de  luo  polissimum  sperat  auxilio.  Tuere  igi- 
lurxqua  poscentem,  et  hunianitalis  iu;c  laiius  ex- 
lende  fainam;  qua:  increme nlis  maximis  cuinulabi- 
lur,  si  Turasio  per  te  secuuda  successerinl.  Vale, 
EPIST.  LXI. 

SYHUACBUS  PATLHNO. 

Religio  postu'avil  ut  sciibercm,  praseitiin  cmn 
boilarciur  familiaris  occ.isio.  Nam  honu  liitis  label- 
laiiuin  se  mibi  obtulit ;  cui  nibil  litlerarum  dare, suin- 
mam  piactili  csse  perspexi.  Yalere  igiiur  le  opto,me 
nnmio;  et  vicissim  peio  ut  nos  sospilatis  iuaj  indi- 
ciis  mwereris.  Vale. 

EPIST.  LXII. 

SYMMACHCS  PATERNO. 

Qua:sloresordinisnoslri  nunquam  feramin  suarum 
p  norium  contuleiunt.  Grave  eniui  majoribus  visum 
est,  ut  tolerantibus  onera  senalorise  dignitatis,  sum- 
plus  iinmodicus  addereiur.  H;cc  milii  proxime,  cum 
gladiatorium  munus  insiruerem,  magis  populi  Rmna- 
ni,  qnain  mco  noniine  praeroga  iva  dclata  cst.  Nunc 
atratrcincn  CynegioY.C,  Quajsloriocanditlaoquin- 


grasseiur.  Feriur  sub  publici  debili  spccic  piivato- 
rum  nominum  lalsa  recitari.  Invalidos  qiiideui  siatm 
vincit  impressio.  Yalidiores  auicm  cuin  inuniinenta 
pro  se  juris  ascivereni,  criminosis  verborum  inler- 
pretationibus  implicantur,  ut  ad  damni  patieutiam 
seseinvidix  linioresulimitiant.  Sed  V.C.Minutiauus, 
tui  securus  el  legum,  relalionis  minas  amoliri  opi.  : 
examinc.  Da  igilur,  oro  ic  ,  judbes,  quos  urbanis 
poteslatibus  imperialis  pra;fecit  elcetio.  iSeque  enim 
dignum  esl,  ad  longinquani  cogniiioneni  vocari  de- 
biium  tenue  et  praxipuain  dignitatem.  Longius  pei- 
geiem,  si  seqtiitas  vellet  ntullis  precibus  ad.uvaii 
Causae  genus  relaiio  publicabit  :  qu;e  etsi  errorem 
/i  luebiur  coguiloris  :  nounuiiquani  lam  'ii  polcril 
cmereri ,  ul  illi  a  le  sme  alio  discc pialore  crcd  tur. 
Vale. 

EPIST.  LXIV. 

SYUUACIUS    rATIRVO. 

Osletitaior  mei  in  te  sludli  csse  non  debco.  Offi  1.1 
qtiippe  cx  dcbiio  religiouis  prolecla  jactatioiiem  re- 
<  usanl.  Qtiiniiiio  nberis  gralic  inslar  accepi,  tpind 
ainicilim  mex  V.  C.  Scipio,  te  niyslagngo  iisiis,  ac- 
ce-s  t.  Maxiinum  enim  lucruin  est  quaererc  familia- 
ritalcin  bonorum.  Et  sanc  spero  ipstim  quo  pic  in 
ouiiiilius  noslris  diligentein  fnturuin,  posiqiiain  cng- 
nov-ent  suorum  relatu,  quod  negoiio  eiiis  cur.i  no- 
stra  contuleril.  Valc. 

EPIST.  LXV. 

D  SYMMACHU^  PATI  RNO. 

Q  adragesimaa  poriorium  (sive  veciigal)  non  reciii 
poscitur  a  senatoribus  camlidaiis  :  quia  noslri  ordi- 
nis  runrtiones  oneiari  geininis  inconimodis  non  opor- 
lt  l.  Hoc  libi  etiam  pro  Cynegio  Y.  C.  dinlum  missis 
litieiis  indieavi.  Nunc  lilii  mei  Poinpeiani  elarissimi 
el  opiimi  juvenis  par  necessitas  depoposcit,  ul  repe- 
lerem  posiulalum.  Qua?so  igitur  ut  biimaniialem  , 
qu.e  inler  virlutes  ttia-t  prima  esl,  noslri  orJinis  edi- 
lonbus  dignanter  impertias;  ei  ursorum  iransve- 
ciionein  cupidiiati  rnancipiorum  subtrahas.  Perve- 
niel  benelicii  islitis  gr;tlia  et  ad  seiialum,  qui  levaittr 
incommodis,  et  ad  pi-puluin,  ciijus  voluptatibus  pru> 
statur  immuiiiias.  Valc. 


S59 


BPIST.  LXVI 

SVMIUI  llliS  PVTKKNO. 

Ampclti  illusiris  mt-morix  viri  ne.essiiudines,  in- 
eeutmtui  liie  privaia.  Non  puies  soh»  parentis  recor- 
dalioM  cnram  pro  illis  nusiram  moveii.  Ku.-no- 
quoqtic,  cl  mcmnrari  viri  nescios,  caus;c  nril  indi- 
guitas.  Cujut  breviler,  ut  possiun,  fasiigia  cl  eapila 
conlingam.  Ampellus  dc  suuimalibui  quondani  sena- 
tus ,  i|ucni  f.niKi'  eelebrilaie  didlcsli  doraunculam 
Homx  de  Pusihomlo  V.  c.  Porpbyrte  bxredc  merca- 
ius  est.  Cunlractui  istius  oii^o  juala  xias,  pnqicsx- 
cularis,  qua  inlcuiata  possessio  est.  Nunc  oupcr  veic- 
raiur  quidam  prucuratorio  nomine  capui  exiulii,  Eu- 
sebii  et  nolarin  V.  C.  quassans  velusuun  peiiiiunciu 
de  impetralis  olim  Tlicoilosii  cjusdcm  bonis,  quibus 


Q    AfjnELHiS  SYMUAC.IlllS.  £00 

raruul  indago  lcslalnr.  Il.cc  igilur  prima  milii  de  vo- 
b  s  gaudii  i  au.a  ot,  iiiwd  rusiici*  volupiatibus  sain- 
'jlmi  juvalis.  Sccuiidus  la.'tilix  gr.idus  est,  venaiu 
capia  meruisse.  Naro  ui  bonori  Nmninum  datur,  cor- 
nua  sacraie  cervoruru,  ct  aprinot  dcntes  limiiiibus 
afligere;  ita  amicoium  cullui  dcdic.inlur  libaiueuia 
Bylvarum.  Inieiea  recuso  sunlcuiiain  qux  rctu  ve- 
naiic.im  servile  ducii  offieiytn.  Slalucril  hncscripior 
slylu  lautum  probandus,  nain  inonun  cjus  dainua 
iio.i  sinuni  ai  ab  illo  agcndac  vitx  pctatur  ancloriias. 
Vos  nvalo  cum  Alillo  ruslicari  el  luduin  virium  se- 
qiii,  quam  booit  verbis  ileduci  ad  insiiiuia  des  di.e. 
Certe  xuiibus  vesiri*  bic  labor  convenit.  Disnn- 
r.ticnda  CSt  leclio  juvenum,  oon  alvcolo,  aulpila,  ncc 
irocbo  Auico,  vcl  Grxci*  pafaestris;  scd  al.icri  fati- 


boc  prxdium  menlitur  luesisse.  Thcodusia  ci  Por-  B  gaiioue  et  UMoceatia  audti  ix  guudiis.  Ad  bax  etiam 

phyrhE  nulla  raliunum societas  fuit,  nulla  conjunclio  uieuai  Syunuachum  si  suocrovcrii,  quanquaui  uni- 

fucultaium.  Res  in  judicio  urbano,  et  a  pciilorc  ctx-  cum,  cohartabur.  lOm  oliin  tcmpus,  quu  reuuut.are 

pta,  cl  ip.so  liigicuic  linita  cst.  Denuo  cineres  negoiii  annis  graves  buic  operi  debestis.  Tunc  scrvile  mu- 

obrcpiiva  supplicatione  rcfuvel  in  Qaimnam;  et  per  nuijare  habcalur  cura  vcnandi.  Famulatus  est  eniui 

diiiiilcntijui  jusii,   divinx   douius   pro  se   aiuahii  quidam,  si  cedesiulxi6  viribus  recuscmus  uti  Ubo- 

aclioues  ob  iiiquisitiniicm  vidciicel  mobiliuin,  quibtlS  ruui  vacatione,  quam  nohis  prastat   scncctus.   Va- 


niliil  communc  c.-i  cniii  prxdio.  Pervesiigel  ista  !c- 
gum  ordine  rector  privati  aerarii  :  adiuin  doininus 
lelinqual  judici  suu.  Duplev  iiaquc  causa  esl,  div.sa 
i  i-iuiii  vocabulis,  aclione  discrepans,  origine  nuii  cu- 
ha  rcns,  separ.tta  per&onis.  Nequc  mobile  cmii  Am- 
pelius,  ncqiie  domum  li-cus  iuccssit.  Cur  procurator 
a.icnis  invalidam  peliliuneiu,  publicis  viribus  juvat? 
Ciim  fialre  nostro  Sperchio  illustri  viro  qusso  isia 
cominuiiices.  Kst  xqui  seivaiitissinius,  et  qui  liben-  C  a  »«*'*  •»"  bmgiO"  meruenml.  Fero  a-gre  tanquam 


lete. 

EPIST.  LXIX. 

SVMUACHCS  0I.VBIO  ET  PkUBItlO, 

Commciidasiis  vcius  judicimn  mcum,  qui  eadeui 
de  litlori*  Foruiiaui  graua  ct  salubrilale  semiiis. 
Parce  anieliac  or;c  iliius  buna  transitus  vcsier  dcgn- 
staverat.  L'a  nimc  pensius  ;>cr  moraui  coguita  uuari 


tius  ccmniui.i  juri  tcdat,  quam  potesUli  sux  faveal. 
Scit  enim  lcges  honoiihus  esse  poiiores.  Confido 
tuiii  suppressa  cognoverii,  eliciiis  non  dcfutmain 
corre:i;uuciu.  Si  quasrel  cur  ai!  cum  supcr  uoc  niliil 
scripserim,  respomlcas  oro  uoiidiim  facia  iiiter  nus 
biyli  cuusucludine  vci  itum  cssc  me  ne  quid  a  prm- 
i  ijiio  vidcrer  argucie.  Dabit  mihi  causx  hujus  cincn- 
daiio,  sermocinandi  cum  co  inaleriain  l.ciiorem  . 
pratiarum  actio  auspicium  littcris  meis  faciet.  Nou 
exspeclabo  ulira  ut  alloquii  sui  fiduciam  pravstei 
hxniiti :  ad  iuuiie  ofGciuui  juatilia  cjus  boilabitur. 
Vale. 

EPIST.  LXYII. 
sviiu.vcucs  olyiiio  et  rnomvo. 

Juvcnal.s  indusirix  esi  exrire  saliibus  feras,  ei  li- 
beralia  uudia  sylvcsiri  voluptaie  disiiuguere.  Sic 
olim  Marsus  impiger  cl  foiiis  Sabellus  nbur  habuc- 
runl.  Nostris  anms  parta  prolicianl.  Lst  hujus  indul- 
gculix  in  aliquihiis  avibus  cKemplum,  ut  nulrinienLi 
seneseentibus  atias  prima  viciteiin  cnmporMI.  Scd 
iiiiiuiniii  convenil  vilctudim  mex  uii  ferinis  viseeri- 
hus  :  ncc  lauien  graliam  muiieris  veslri  iiuniut  apud 
iii'-  ncccssitas  parcimoma'.  Nam  elsi  iucodi  ibtlineu- 
lia  sanilali  cimsiihl ,  honur  t.uiicn  muueris  aiiiiuo  sa- 
lislccil.  Valclc. 

BPIST.  I.Wlll. 
ivaa.\cuut  olviio  it  raotuto. 

Suppulcre  vubis  plenain  robjrit  valeludinom,  fe- 


veslri  cupiens,  quod  prorul  degiiis,  ct  desiderio  m 
vos  meo  iiidico  paiieuliam.  At  si  fors  voiis  effcctum 
secundot;  opto  in  illo  sinu  agitarc  vobiscum  qimd 
rcstat  ;tiaii.s;  ut  e!  locus  mihi  prxstct  valeludincm, 
ct  vos  aiiimi  volupLatem.  Valeic 

EP1ST.  LXX. 

SVMUACUUS   OLVRIO  IT   1'noluvi. 

Ad  tiim  iiiiln  ad  scribcndum  sco  rcscr.itis.  Vos 
enioi  Oporluil  mclio.ire  libamina  liuerarum  :  qui  ad 
percgrina  discedil,  aliernamtis  epistolis  prastet  au- 
spicium.  Ergo  absoluius  cibservamix  religiouc,  «t 
iiunc  w.ui  vicem  satuiaiionis  rependo,  et  in  reli- 
quiim ,  si  fois  obluU  rii  cnmmeantes ,  assiduilatcm 
jj  spondeo  familiarium  paginarum  :  ut  vobis  postil  li- 
qucre  iiou  mca  culpa,  scd  vesira  mora  me  siluiste. 
Yalelc. 

EPIST.  LXXI. 

SVMVUCIIIS  ULVIilO    IT    PROBINU. 

Sermonis  veslri  assiduilate  dcleclor,  el  alniudc  ei 
co  muneie  usurpo  Ixliliam.  0"od  ciiim  vcl  «esiri 
aniiiii  spccicm.  vcl  mci  dcsiderii  sol-imcn  pulest 
csse  clarius,  quam  ul  apud  mc  in  dics  »iugiilus  me- 
rilorum  vc.slrorum  cultus  augescjt  ?  Ainiciiia  cuim 
qiix  celcbralur  ollkiis,  nunquam  ccrlo  linc  conlcnia 
csl.  Atque  itlcu  dcccl  vot  iu  de.ercudis  alloquiis  e(- 
lu  i  prcmpliorcs,  ciim  ad  solvciidam  vici  siludiuew 
■  lon  probelis  iuiinciiioiciu.  Vjlclc. 


361 

EriST.  LXXH. 

SYIINACIIUS  I.ICIMO. 

Regiliam  amici  mui  lilius,  el  ipse  sux  liones  ans 
iutuilu  probaius,  duJum  libi  liiteras  mew,  quibus 
coiiinieiidarelur,  c\bibuit.  El  idco  secuudx  astipu- 
lationisauxilium,  ut  potc  jiiin  cognilus,  nuii  requiril. 
Ilci  igitur  sludii  ralio  et  consueiudo  cxegil  ut  scri- 
bercm.  Neque  enim  fas  cst,  (juamvis  jampridcm  ipsc 
dissiu.ulcs,  iiic  quoque  hiijnsmodi  olficiis  abstincrc. 
Spero  cniiii,  quud  spoute  amicitiae  tribui  solel  sjI- 
liri  assiduitali  nie.e  esse  relcrcndiuu.  Valc. 
EPIST.  LXXIII. 
snmiuiis  Ltm.Nio. 

Cum  ad  proxima  urbi  digrederer,  scribcndis  ad 
le  litlcris  abstinere  non  dcbui,  ut  le  observantia  pri- 
sci  moris  absolverem.  Nam  velere  insliluto  liic  u-us  B  summ  >  sufficial.  Yalc. 


EPISTOLVr.UM  LIBER  V.  t&% 

A  nusi  invcstigatione  dissensil.  Hinc  fit  ui  iiiquis  u«>, 
quae  pcr  unum  Rlrenuc  possci  agiiari,  arlificio  quu- 
dam  interpnsili  ccrtaminis  difJeralur.  Atjpjc  idcome- 
tuit  vir  hoiies-us  lionnsus  nc  sibi  invidi.i:  sit,  quoil 
(anti  ncgotii  adiiiic.  nut:ti  clTeciu*.  Quapropter ural  ut 
si  quis  est  qni  V.C.  Cyrialcm  pulal  pjus  operis,  quud 
idem  anie  curavii,  etiaiu  discussoretn  esse  delere, 
sibi  haec  mulestia  deiialiatnr.  Si  vero  ipse  iiegotio 
vidctiiracutmmodos.adseuntim  disquisilionis  swiiuia 
rerlincal.  Ergo  amorc  Rcipubl.  cujus  uiilnaies  inter 
f  rxcipua  cl  prima  complecicris,  clarissimo  et  illu- 
slri  viio  praifccm  dignaie  conferre;  <|uateuus  lacuna 
lantorum  sumpiuuin  rcmotis  contcnlionibus,  detega- 
lur.  Spero  cniin  fbre  ui ,  ccssantibus  novis  expeu- 
sionibus,  utriusque  operis  pcrfectioni   usujpatoruut 


increbuit,  ul  ingressi  iler,  pra-ltbent  primiiias  scri- 
piioms.   Quare  fauiiliaris  ofhcii  invitalus  auspicio, 
Iraicroaui  religioiiem,  quam  uiibi  scmper  mcnic  ex- 
bibcs,  assiduo  sermone  lesiare.  Vale. 
EPIST.  LXXIV. 

SVklUACUUS   LICIMO. 

Octavo  dcmum  die  mulus  eiuctatUS  iiincris  diffi- 
cultaics  larem  pairium  salutavi.  Continuo,  ut  amici- 
lia  posiulabat,  couveuit  nic  rccordatio  mandatoroiu 
tuoriim.  Mam  discedenti  injuuieras  ut  negntiuni  le- 
clissiuiorum  juvenura  Ticiani  atqun  llclpidii  liila  e.\- 
pluraiioue  disquirercm.  Quorum  prxceptor  vir  pru- 
dcns  et  uescius  graiillc.iiionis  asseruit  cssc  iu  ilbs 
scientiam  juris  iduncam  uimis  in  oiuncs  usus  judi- 
ciarii  et  forensis  officii.  Nuuc  tiium  esl  optimus  juvc- 
nes  advocare,  quorum  indolem  mililiic  lionoiibus 
jam  paratam  non  debel  ulterius  procrastinaie  cun- 
clatio.  Vale. 

EPIST.  LXXV. 

SVMMACHUS  LICI.MO. 

Prompte  raveiidiuu  est  honc.la  GlipicntillUS,  ul 
proliabiles  volumatcs  alieno  etiani  juventur  auuisu. 
Quupropler  opis  indignum  esse  non  patior  Feliceni 
saiiciissimum  juvciiem  ad  elecuora  lcndeiitem  :  qui 
ubi  urbani  fori  dissensiones,  ul  poie  m  tis  ingen  i, 
exliorruil,  uiodcstiori  causidiciux  darc  nomcn  afTo- 
clat ;  quem  mcus  quoquc  horlaius  aiiimavil.  SpC- 
pomli  enim  liona:  indoli,  et  moribus  defaccitis,  ue- 
quai|uam  deforc  lux  menlis  aimliinn.  Ergo  exoiatns 
ac  lacilisnonut  transfugam  sedis  alterius,  sed  ut  al- 
lcctaiorem  fori  quielioris  aropleciere  :  qui  libi  luis- 
que  beneficiis  debebit,  quidquid  oflieio  bon.c  (urluiia: 
aut  commoditaiis  accesserit.  Valc. 
EPIST.  LXXVI. 

SYJIMACHIJS   Ll    IMO. 

lionoso  optimo  viro,  ct  post  mililiam  Palatinam 
geininx  adminisliaiionis  iniegrilalc  couspieuo,  di- 
scussioncm  ponlis  ac  basilicne  novx  prxreptio  Au- 
gusta  mandavit,  quod  munus  fide  cl  vigilamia  pos- 
set  implere,  si  solus  istiusmodi  examinis  jus  liabc- 
ret.  Nunc  Cyriades  C.  V.  comes  et  mechauicus,  qui 
duduin  impensas  operis  utriusque  iraciavit,  iu  socie- 
tatcm  discussionis  adiiiissus,  sxpe,  ut  dicitnr,  a  Bo- 


EPIST.  LXXVH. 

8YUMACUUS  LICIMO. 

Longmn  siles.  Sed  cgo  talis  cxempli  imitaior  esse 
non  debeo.  Quare  in  oflicium  primus  crupi,  lequo 
rctigiosa  ndmonitione  convcnio  :  ut  liticrarum  um- 
iiiis,  quod  spontc  amicilix  nostrx  dcferre  debueras, 
saliim  provocatus  cxsolvas.  Valc. 
EPIST.  LXXVIII. 

SYMMACIIIJS    IT!  1.1-11(10. 

Qnxris  ut  valeam,  vel  quid  rernm  geram.  Rcspon- 
dco  pcrcontaiioni  mae  ex  amorc  venienti.  Agri  quiele 
delcilor.  Ilxc  miln  aeris  prx.sialiit  salubritalem,  ei 
pabulum  lectionis.  Sxpe  oculos  pasco  culiuris,  qins 
liyberiia  exercet  operatio.  Tibi  et  secumlare  valem- 
dinem,  ct  memoriam  nostrx  amiciti:e  supcresse  am- 
plissiroc  gtatutor.  Sileotii  vero  mei  iion  cst  jusia 
causatio.  Nihi!  enim  quud  scriberem  soppetebat  :  si- 
inulqiic  occupato  titii  audilioue  rausarum  vereli  r 
ol>strcperc,ne  iuultis  negotiis  onus  adderel  ioquacil.is 
otiosi.  Vaic. 

EPIST,  LXXIX. 

iYMMACULS    Ul  1  PIM0. 

Prxscntiam  luam  spero.  Neque  enim  so'es  pr  - 
missa  descrcrc.  Sed  frequens  faina  est  pra-torianas 
litteras  obstarc  dispositis.  Quarc  ne  hxrcam  diu  cx- 
speciaiionis  incertus,  conlirmari  scripiis  reccntiori- 
bus  volo  :  ul  sciam  morx  essc  pretium,  si  afTuturus 
cs,  aut  solvar  majiemli  fasliitio,  si  tcneris.  Vale. 
EPIST.  LXXX. 
symmacucs  nr.iriiuo. 

Prosequor  litteris  civeni  amieumque  cnmmunem; 
ciijns  bona,  qnia  jndicio  tuo  nota  sunt,  non  reqiiiriin'. 
assertioncm.  Merilo  mihi  de  eo  aimd  scienlem  f;ui- 
lis  sermo,  et  brcvis  est.  Admoneo  lamen  ut  in  gii- 
tiam  meam  validios  diligatur,  nicique  apuil  tc  ciimM 
vigcredocumentoaiiciicirca  seaiiiorisimelligai.Valc. 
EPJST.  LXXXI. 

SVMUACIIUS    IIELI>IDIO. 

Cum  saepe  occasionibus  ad  scribendum  uiar  inco- 
gnitis,  commitii  in  amiciliam  puto,  si  domesticis  vi- 
dear  absiinere.  Libens  igiiur  Acrio  lioiieslissimo  vim 
cultori  luo  nuntiam  sospitatis  ineai  paginam  dcdi,  cui 

bonorilicciiiiam  saluiaii  :iis  adjuiigo  :  qux  sola,  ei 


26*  Q.  AUU.LIUS  SYMMACIIIIS 

lumdlciiur,  elcum  vieiuin  refcrlur,  inunia  faniilia-  A 


se; 


iin  ixplet  oflicii.  Vale. 

i.lMST.  LXXXII. 

SfMUACiits  iili  rinw. 
Plenuin  reiigiouis  oflicium  est  quod  Bponll  votoin 
liatiis  antcveuis.  Prozlme  igitur  lamiliares  nosiri 
:i<l  eqnoruin  cocmpiionem  cuiu  prcliis  cotnmeabuni, 
ui  ei  oiiuiibis  quadrigit,  quas  Berlptiill  essc  vcnales, 
1 1  .vstauiiores  cursu  elgcnere  polleutcs  dcQoret  cle- 
rtio.  I!  i-i-  auliiii  libi  cura  s  uiienda  csl,  ul  praelcr- 
ius  cditiouibus  nostris  reccns  lii.loruni  fama  rcspon- 
dcat.  In  primis  Igilur  banc  dc  tc  graiiam  pcto,  ne 
magle  numerum,  quam  meriia  perpcndas.  Nam  eum 
ilu  llispaniis  copiaiu  equoruin  spes  ceria  uiibi  pro- 
iuittal,  bos,  quos  de  proximu  polliceris,  sciurior  di- 
ligcniia  dcbci  eicerpere.  Valc. 

EPIST.  LX  XXIII. 

MlHHl  111  S    IIEl.HDIO. 

Curaiu  nostrani  Bcnalorix  funciiones  ad  voiiva 
sullicitanl.  Praiuram  quippe  Mlii  mei,  si  fors  dictuin 
juvcl,  proximus  aunus  exspectat :  cujus  inslruendi 
lausa  araicis  uostris  ncgotiuiii  dcdiinus  ut  equos  cx 
llispania  dectissimc  oobililalis  edecumenl.  Expe- 
li.uiiur  igiiur  sulTragium  Uium,  si  quid  opis  et  favoiis 
oravcriul.  Dccet  enim  te  pro  ainore  muluo  inecuni 
civauda  parliri.  Vale. 

EPIST.  LXXXIV. 

SYMMU.IIIS   IIBLPIDIQ. 

Silcnliuin  niciiiii  ciiam  ipse  repieliendercm,  si  luas  q 
litteras  aliquandu  suiupsissem.  ilaqnc  in  alrcrn  ar- 
guere  uoii  poies,  quod  a  tc  admissuui  merainisli. 
Ego  taiiicii  in  li.ic  oIDcia  primus  crupi,  ut  et  te  ad 
Bcriucndi  siudium  cohortarer,  et  amicum  meum  to- 
stimniiii  aslipulaiione  prosequerer.  Esteuim  ejus  i«- 
dustrise  atque  probitatis,  ut  ravorem  luum  jure  me- 
r^atur.  Pro  quo  cgo  pclitor  accedo,  prxsutneus  apud 
animum  iuum  nosiras  liueras  pluriinum  prufuturas. 
Vale. 

EPIST.  L\\XV. 

svmmacirs  uelpidio. 

V)uod  episiolas  mcas  condis,  amoris  est  tni ;  qui 
dcscnl.i  nd  i  nescit  eligcre.  Sed  me  lucus  bic  decipit. 
Nam  prucipiioi  adscribendi  liduciam,placendisecu- 
riiaie  :  el  tanien  (si  quando  resipisco)  nimis  \creor 
ne  ista  simpliciias  incidal  m  lceiorem  allcrum,  tibi 
disparem.  Quare  velim  tibi  habeas  qua  iucogiiaia 
proferimus  :  licct  eadeui  mei  quoque  librarii  servare 
dirantur.  Sed  iili  por  ignorantiam examinis ,  quod  ic 
laccrc  noii  oporiet  Mcrcurialis  ariis  perilum.  Nam 
nicdioi  i  ibiis  bi  riplis  amicorum  benignitas  scit  ravere, 
alienoruin  invidia  nesc  t  ignoseere.  Quod  luperasi, 
oro  jaoi  vcnias,  et  praeentia  iua  bonorem  augoaa 
feslorum  dicrum,  Nompe  Mincrvai  tibi  solemhe  dc 
sclinlis  noiuni  csi,  ui  fure  moinores  sumus  eiiam  pro- 
jedeuio  a.vn  piierilium  reriarum,  Ad  eum  diem  con- 
vicium  idii  paramus,  agrealibua  oluseulii  parliiui, 
quij  luMiiics  offundil  Jmiii  subiiam.  Vule. 


EPIST.  LXXXVI. 

suimaiiiijs  iii.i.riino. 

Insidiaris  infanii.i:  iuea\  quam  tego  silcntii  vcro 
rundia.  Nain  ad  elicicnda  rcsponsa,  vculuruin,  si 
auiiuain,  pollirens;  cum  libi  faccre  dc  proxiuio, 
quain  S|iouderc  promptius  fucrii.  Milii  vero  adipisci 
graluin,  spcrare  prolixutn  esl.  Et  lamen  voluutnii 
ii..c  pareo :  nec  vcreor  lie  lcinerc  a  iuc  elTusa  verba 
iu  paguus  librarii  lui  referas.  Nam,  si  i|uid  lioruin, 
i|u.i-  apud  le  iucuriosus  loquor,  ciiipiam  lcctori  iu.u- 
seain  moveril;  non  lam  ia  scnbcndo  negligentia  di- 
spliccbit.  Valc. 

EPIST.  LXXWII. 

BTJMBCHUS   III.1 1'IIHil. 

Nostrorum  duritiain  feire  non  posBumus,  qui  ctim 

"  reliqua  supcriora  non  exsolverint,  eiiam  poiMt m 

proximi  anni  ferre  detreciaut.  Idcirco  qua:so  ul  cntu 
lioiniue  meo,  quem  ad  exaclioncm  tiiulorum  ini.-i 
curam  communicarc  digneris,  el  religiosam  opcr.  111 
libenter  anipias.  Grave  esl  ciiim,  nos  quiilcm  pto 
ligris  noslris  fuuctioiiibus  publiciB  csse  munilicos  : 
aciotes  autem  locorum,  nc  id  quidein  vellc  redlti- 
bere,  tpind  sciunt  per  anooa  siugulos  esse  solveu 

duiu.  Valc. 

EPIST.  LXXXVIll. 

SfllMACIIllS    IIELriUlO. 

Nulltuo  tcmpus  esse  patior  abofficio  feriarum.  Me. 
rito  properanti  labellariu  cursiin  debiia  vcrba  coiu- 
misi;quibiis  qu:vso  refcrcndttvicissiludiuiscuramca- 
pessas ,  iicei  malimjam  luo  reditu  qu.nu  scriptotuui 
Iioiioic  ixtari.  Vale. 

EPIST.  LXXXIX. 

EYMMM.UUS    1IU.PID10. 

Non  ex  oflicii  parcilale  amicorum  religio  ct  rura 
pcudciida  esl.  Pleruiin]uc  ei.im  scribeudi  cupidis 
dclit  occasio;  ncc  lamcn  amiciiis  memoria  temporali 
silcnlio  conscncscit.  Ilaque  quoil  liucusc|uc  conlicui, 
voliiuiaii  iion  dclel  ascribi  :  inulia  enim  studimn 
nosirum  forluila  iui|  edimcnla  frcnariint.  Sed  ulu 
lempeslivam  comperit  facultatem,  contuli  in  lias  lit- 
leras  mei  circa  te  (iroposiii  atque  aiuoris  indicium; 
coiii|icusaturiis,  quod  bacleiius  silui,  frequenlia  pagi- 
uaruni,  s;  me  inccuiivo  quodam  ujiUuo  seiinoius  aiu- 
tnaveris.  Valc. 

EPIST.  XC. 

SYMMVCHIS    III.LFlMO. 

Altentatani  dciiuo  valeludiiiein  tuain  mcorum  cura 
BUggessiU  (Juare  Bolliciutus  inccriis  ciniliere  scripi.i 
iioii  dislub;  qtiibus  ul  de  le  l.i  1 1  rcsp  >iulcanl,  pr  1  - 
st.ibii  diviua  miscratio.  Eril  niuneris  tui  ut  otiu  uico 
sccuritateiii  sanitatis  adjicias.  Vale. 


epist.  nci. 

SYMMkclHs    IILI  l>IDIO. 

Et  rcbus  et  lutcris  pari<'-  raligionis,  c\sci|u«'ris. 
Nam  bomiuibua  nieis  adminicuUi  lavoris  ImpnmWn.el 
inc  sermonis  tui  liouore  parliclpas.  Agu  i>;i>ur  itqne 
liaben  grtiia*,  daluriu  uperam,  ne  ufflciia  Bjotltii 

Yicissiiudo  uuijnam  dissimilis  judiceiiir.  Valc. 


865  EPISTOLAMJM 

EPIST.  XCII.  A 

SYMMACULS    IIELPIDIO. 

Cum  ad  liliuin  ineinn  scriheres,  sulum  me  «lyli 
hnnore  fraudasli.  Poltii  le  silcntii  lalione  mordere, 
sed  amicoriiin  negligentije  nunquam  parem  repono 
cnniemplum.  Aique  ulinam  redditx  filio  meo  litierae 
mliil  a^perilatis  ex  conventione  fraierni  debiti  lia- 
liuissenl.  Ego  quoque  inihi  nequaquam  viderer  omis- 
sus.  Nunc  duo  pariter  accideruni,  ut  me  et  lionor 
olficii  prxlerirei,  ei  parlicipata  cum  filio  amaritudo 
percellcret.  Vale. 

EPIST.  XCIII. 

ST.MUACHUS   HELPIDIO. 

Formianum  liltus  accessimus.  Hiuc  Puteolus  mox 
petcmus.  Crave  est  einm  sub  auribus  judicis  Bai.irum 
nppcieniiam  conlileri.  Ilalies  ordinem  proposiii  niei.  B 
l|>se  memenio  promissi,  quo  le  ob  causus  puulieas 
peregrinaiionis  inex  !'ore  sulaliuin  spopondisli  Vale. 
EPIST.  XCIV. 

SYMMACIIUS    HELPIDIO. 

Romam  egressus,  post  legationis  officium,  sumpsi 
1'meras  luas,  quibus  pairice  conimuni  largas  rei  an- 
nonarix  cnpias  polliceris.  Itaque  geniino  affecius  gau- 
diu,  el  quasi  civis  publica  securiiate,  et  facli  lui 
glnria  quasi  fraier  superexsullo,  teque  ad  boc  slu- 
itiiiin  religiosa  exliurialione  disiiinulo,  licet  bona  vo- 
lunias,  qu.T!  ex  ingenio  venit,  non  sit  agiianda  calca- 
r  bus.  Ego  lecliniii  sermonis  tui  civium  nostrorum 
curain  levavi.  Ncque  enim  silcre  debuit  tam  lauda- 
biiis  et  certa  promissio.  Superest,  ut  propoMto  re- 
ligionis  luae  mclior  aspiret  evmius,  et  in  posterum 
compeiens  decus  pro  lanto  in  paliiara  labore  respon- 
deat.  Vale. 

EPIST.  XCV. 

SYMJIACHl  S   lir.l  1'IIMO. 

Mediolanum  sum  missus  a  patr.bus  ad  exoneran- 
dam  divini  principis  opem,  quam  communis  patriae 
soJliciludo  poscebat.  Celerem  milii  redituin,  praefata 


c 


LIBEU  VI.  260 

Dei  vcnia,  res  prosper.c  pulliccnliir.  Sed  pr.Tsenlia 
l»:ta  cumulabis,  si  per  lillcras  mibi  cogniiio  luae  sa- 
luiis  accesserit.  Vule. 

EPIST.  XCVI. 

SVMMACHUS   IIELPIDIO. 

Komam  rediisse  me  nunlio.  Aique  iilinani  s.iniia- 
lis  quoque  mex  index  esse  polnissem,  quain  labefa- 
ciavit  peregrinationis  iujuria  et  biemalis  aspcriia*. 
Sed  olio  reddilusspero  meliora.lpse  ut  valeasdivina 
prxstabunt.Nain  ut  liomines  meos  solilo  favore  luea- 
ris,  posiulare  non  debeo  ;  cum  incit.inientuin  spon- 
lanca  ofGcia  non  requirant.  Vale. 

EPIST.  XCVII. 

SVMMACHUS    IIELPIDIO. 

Maluerim  qnidcm  tuum  solamen  adipisci,  quia  lit- 
teris  secundus  :>d  gratiam  locus  esl.  Dcsiderio  tui 
scriptorum  compensaiio  saiisfecit ,  maximeque  juvil 
animiim,  qnod  lecuni  bnnam  valetudinem  rediissc  in 
graiiam  nunliasii.  Ipse  Formiis  ailbuc  residere  con- 
siitui,  ui  miiigalis  auiumni  xstibus  ad  suburbana 
concedam.  Neque  enim  temporis  raiio  patiiur,  ut 
communem  patriam  moestus  ingrediar.  Yale. 

EPIST.  XCVIII. 

SYMMACHUS    UELPIMO. 

Si  condilio  lemporis  sineret,  votis  me  tuis  etiam 
non  rogatus  ingererem.  Qua  iu  re  certus  auiini  mei, 
asscrtiouem  verborum,  sicuti  arbitror,  non  requiris. 
Nunc  fortunae  mex  qualitas  in  tanium  nos  a  (esiivis 
excu.-at  ufficiis,  ut  insuper  snlatia  deposcat  aliena. 
Krgo  quia  in  manu  mea  inlerim  non  est  frequcntare 
Ixlos  conventus;  tu.e  opis  eril  levare  moerentem. 
Quorsum  istud  iiiquies?  ut  fralrem  meum  Florenli- 
iiiiin,  clarissimum  atque  ornatissimum  viruin,  pere- 
grinaiioni  mese  eoliaerere  paiiaris.  Tanlum  peio,  ut 
ab  eo  inurpreteris  impendi  ex  hac  commoratione, 
quam  niiln  iribuit,  quanlum  ex  ejus  prxsenlia  volu- 
ptatis  babuisses.  Vale. 


LIBER  SEXTUS. 


EPISTOLA  PUIMA. 

SYMMACHUS    NICOMACHI     FILIIS. 

De  rebus  liquidis  atque  manifestis  reclius  natura 
quam  fama  consuliiur.  Ergo  in  lenui  palrias  victu.sn- 
perioris  providentiac  laudem  refotam  non  ex  ore  mul- 
liiudinis,  sed  ex  ralione  hnmani  ingcnii  cnlligamus. 
Necesse  esl  cnim  seros  cestimniore»  Lencliciorum  , 
ciim  succedant  angusliaecopiis,  dissimulaiam  graiiam 
collationc  senlire.  Et  plebes,  quidem  nostra  pauco- 
rum  snidiis  anlebac  in  odium  lanti  civis  subacta,  le- 
sialur  propalam  poenitendi  correctionera.  Culle^ai  uni 
vero  notissimus  pervicax  livor  non  simt  faieri,  quod 
co^it  veritasjudicare.  Quare  laciloafficiuntnr  ruliore, 
et  conviciorum  similes  de  vobis  prolerre  nei|ueuui , 
u,ii. c  t-eulire  cogunlur.  Sed  haec  longius  cxsequi  non 
esl  necesse.  Suflicit  enim  rediissead  concilialiunem 
fanne  vcslrne  publicuin  lesiimonium.  Yivat  modo,  el 
Patrol.  XVIII. 


I) 


in  patris  celebri   memoria  solalium  tuum,  et  in  lua 
salute  paterna  reparatio.  Yalete. 

EPIST.  II. 

SYMMACIIUS   NICOMACHI    FILIIS. 

llilaratus  esl  mihi  dies  liileris  vcstris,  et  fesliviia- 
tem  uataliiiam  domus  nostrse  desideratus  sermo  ge- 
minavit.  Sed  decursa  pagin.e  lectione  conrugavit  mihi 
frouiem  adjecta  subscri|ilio,  quae  vos  de  peculio  Pe- 
Ironia:  agitari  jurgiis  indicavit.  Arbitror  tamen,  si 
Marcinu.c  sororis  vestrae  non  sit  clauda  promissio  , 
suceessionis  ambigunm  domesiicae  posse  removeri, 
ciiin  ad  exnmcn  nieum,  qttod  ipsa  delegit,  docunicnta 
negoiii  mispritis.Quxauiem  capila  qu.iestionum  pars 
adversa  commoveat,  subdita  enumeratione  signavi, 
ut  sancia  unanimitas  vestra  informata  opposilis,  iu 
vicem  pro  sc  respondenda  u.cditclur.  Valele. 

9 


2h7 

EIIST.  III. 

SMtMACIIll    NICUMACUI    IIIIIS. 

Prxlaio  opus  eal,  si  ardua  posluienlur  !  pronis  ac 
facililms  admovcri  ambiium  nou  opnrlct.  Brcviier 
igilur  cl  sliirlim  i|uiJ  faier  mcii*  Fulvius  dc  vobis 
livoiis  posc.it  aJvoi ni-'.  Soiorem  Pompe  ani,  olim 
viio  inaluram,  le  auspice  iii  nianum  0]ii«l  accipere, 
noc  gencrc  minor,  el  re  torbssil  superior.  N,.m  lau- 
dabilcs  viix  ejus  arles,  tt  ei  bonorttm  aimriiiis  spes 
s«<  uiulas  inler  sponsali.i  urnameiita  non  numern.Sibi 
riiini  quisqua  hatici  quidquid  s|*i  ct  laudi  ilucilur. 
Uihi  aulera  tania  e>t  perliciendx  cuiijnneiiu..is  bujoa 
:.ntii|iiitas  ,  ut  in  gia  i  doiio  liabiturus  sim,  81  illius 
votis  cura  veslra  profaerit.  Cum  igitur  res  incepMi 
hoiitsia,  elfeclu  fanlis  posiulftur :  qu  rso,  tn  in  pm- 


Q.  ArREI.il IS  SYM.MAUIUS.  *»» 

A  lui  Nns  inlrrim  mumailesidrria  scr  plinne  fovcaniuc. 
Snlillil  eiiim  lcniendus  esi  aninius,  quoties  proielan- 
lur  o,  lals.  Valete. 

EPIST.  VII. 
iinimchui  kicom.vcmi  riiiis. 

Tabiirniiis  evncalum  me  non  siluit ;  el  foriaue  mi- 
reiimii,  niliil  lupetea  re  meis  paginis  indicatum.  Sed 
qma  muliis  ac  ifcessariis  causis  domi  manrre  de- 
creveraui.  inanis  esse  npcrx  jndicavi,  irrila  ad  vos, 
Bl  dissimulala  perfearr.  Crcdo  aulem  s.incix  unani- 
niiuii  vesirx  iiicomptita  non  esse,  qux  me  a  pere- 
griiiandi  consilio  relr.ixeriint.  Nainet  fraciam  valelu- 
dineni  nieam  noslis,  et  unici  mei  solitudmem  con- 
ti-niplamini,  et  erupiinnes  flnminum  usqne  ad  melum 
d.lnvii  coniperistis.  Pontitiin  qunque  ruinas,  el  mou- 


inovenilo  ncgotiu  qtjantam  me  velle  conjicitis,  a.iln    U  tiiim  l.ibes  apml  vos,  ut  arbitror,  fama  non  lacuii.  Ex 


lieaiis  inditstriam.  Valcle. 

EPIST.  IV. 

SYMMACHIS    mCOUACRI    FlLllS. 

JSfrritudinem,  quam  dexterx  nianus  dolore  si:sti- 
i  co,  oiiniioruni  acerbitale  di  plicastis.  Acnor  autein 
eura  me  dislringit,  quod  scio  lili.e  inex  ciborum  el  po- 
itinm  routineniiaoi  non  posse  suaderi.  Anxius  igiiur 


qiio  faciiiui  esi,  ut  caeleri  quoque  veniam  postula- 
rent,  i|uos  simihs  .icitiis  exciverat,  prxier  Arccn- 
(  nm  ei  Evangelium  :  qunriiin  alterum  vigor  adole- 
sccniix.  alleruni  incaulus  animus  obecit  incertis. 
Iulcllig»  vos  profeciione  hominis  nnn  amici  posse 
leireri.  Sed  ut  scrupuhim  hitne  rrjiciatis  ailmer.ro. 
Nam  el  ineis  liiteris  multa  cnrata  sunl:  el  profiri- 


vulnere  aiiirai  ri  corpmis  morbo,  usque  ad  snbscri-      sceutibus  ditum  negoiium  esl,  ut  xnmli  obirectaiio 

hcndi  possibililatem  liticras  diffcrre  non  pottii :  scd      repellalur.  Quare  curarum  vacui  ajiite  otitim,  niequa 

■liclalinne  propcrata  magis  solhciludini  me.T,  quain      ut  f.ictrc  dignamiiii,  scr.ptorum  assiduiiate  refovcte. 

r.onsiietmlini  silisfeei.  Et  primo  tmiorem  meum  re-      Valeie. 

spnnsis  lcvciis,  exoro.  Deliinc  le,  domina  fiha,  prc-  EPIST.  VIII. 

cor,  saluti  advcrs.i  declines .  et  inlerpellalam    loties 

valctiidmcm  repares  auxilio   lempcraiilix.  Quia  uon 

soluni  sanitati  cotnmodal,  vcriiin  eliain  ad  leslimo-  C 

dic  septimo  dcgerenius.  Lt  ilhco  per  illusliein  viruin 


SVMMACIILS  MCOMACill   HLIIS. 

R.  d  liti'  siint  11'ib'S  liiterx  veslra  ,  cnm  iiiOMicn-i 


nium  pruilcnliae  pcriinel  noxiis  abslinere.  \alete 
EPIST.  V. 

SYMMACHUS  NIC0HACHI    FILSIS. 

Scverianum  primoreni  Citerninx  urbis  a  publtci 
interpellalione  revocavi,  ne  sancto  amieu  nostro  Se- 
vero  invidi.c  aliquid  conquestioejns  afferrel.  Prouii^i 
auicm  mciiia  unaniniilalc  lua,  decus  nosrum,  si  quid 
inter  eos  coiieeriaiionis  est,  posse  finiri.  Aique  ideo 
qnxso  ut  viro  optimo  Severo  lerniiiian.Jx  apud  le 
lilis  auilor  esse  d.gtiens.  Valcle. 
EIMST.  VI. 

iVMUACIICS    NICOMACHI    FILIIS. 

Tanquam ailhuc ncgoiiorum  vcsirorum  nescii  agen- 
tlis  rclms  formulas  pr  i  fimlis.  Al  cgo  iinanimilali  ve- 


vtcarium  pclilu  nieu  aciorum  proee.sit  cdilio.  Sc.l 
pucr  vester,  inconsultis  atquc  ignoraiitibus  uubis  , 
iii  lic  discessil,  utest  servis  bmiliaris  improbitas.  Ve- 
stia  in  manii  esl,  utrutn  hoc  inultum  patiamini.  ln- 
l.-rca  filiam  ineam  jaetari  instauratn  languure  non 
siluil.  Cnjus  imntii  viilims  alle  inscdit  pc>  lori  nieo, ' 
ncc  abolcb  i  ir  metus,  nisi  mulua  scripiioue  fidcm 
sanitatis  cjus  accepcro.  Facite  igilur,  orovos,  itt  for- 
inidineni  ineani  6ccuriias  piotinus  rejioriat.i  com- 
iiniiei.  Valcie. 

epist.  ix. 

SfMU.VCHUS    NICOMACDI   FILIIS. 

Fraicr  niciis  Censorinus  de  Cimfinio   Raiannrtiui 


str:i'  iiiriiisque  exiliim   causx  jampridem  retexui,  et  D  prxioriormn  conqnestionem  teniat  iterarc,  quam  di- 

credo  in  manus  vestras  pcr  miliies  viearianosdelata,  dicit  inter  me  el  actores  filii  mei  Pompeiani  dudum 

H  .x  scripseram.  Meriio  enarrata  etcomperia  non  re-  esse  linitam.  Adhibili  namque  inspeciatores,  muro, 

pcto.    Iloc  solum  etiani  iumc   nolitix  vestrx  osten-  ,|UI  |n|er  se.lcs  a  summomonte  descrndii,  dividi  loca 

i.iiionis  pudore  subiraxerain,  miai^-e  me  necessahis  unsira  dixerunt  :  iinorum   judiciuin  novus  possess-ir 

lii.c.  as,  qu  Ims  linici  de  luioiis  fraudibus  insiruan-  tredit  posse  rcscindi.  Qtixso  ij-ilur  adhibito  Felice 

tur,  Lt  puto,  si  fors  iucepium  juvet ,  .leceriiendum  amico  ii»siro,  ct  Caslorc,  veri  arbilcr  esse  digneris. 


aiiquid  quo  irangalur  obooxius.  (Juud  \ito  iier  ad 
iroxinia  urbi  prxdia  disiulistis,  qiiaiiqiiam  vestri  eu- 
pieiil  ssiinus,  inipioliare  uon  pouum,  Alb  galis  cnim 
piain  cauiam  moraruuii  atqiie  ideo  «lesnlcno  meonc- 
ccssila.ciii  icligios.r  affectionis  anlcl  iii:  lianil  iciu 
.mi  moraiililius  \olus  aliqu.i  invitalm  nos  poliua  m 
Cnmpai.iam  possii  educere.Sodlioc  rulinquaiut  eren 


iit  sanctitaie tua coram  loca'?  itianisaltentatio compri- 
in nur.  Debinc  cnm  frairi  niro  Crnsorino  saiisf.ceru 
pi,c'i:ul.e  juilicaiiimis  asienio,  lnnc  opcri  rins  rt 
molilionil  u>  novis  d.-eem  tantiiin  peiltmi  ullra  .cdill- 
na  sua  priioitlaiin  adjcc.lio:  ila  nt  pailiniii  Baai,  M 

piicito  coiiipriiicii-iis  asaenius,  ei  eoaslrueiio  Iniei 
r'ci.1  iIim  rimiiifl    Valel 


269 


ep.st.  x. 

svmviaciiis  nicom.vciii  filiis. 
Rogalos  110«  esse  andio  ad  offirium  consulare.  Mi- 
lii  quiesceieel  «loini  nianere  senleutia  esi,  postanni 
tuperiorls  litborem.  Ipse  quid  suiuas,  altius  eogila, 
et  sapienler  expende.  Pra-sumo  autein,  vos,  qui  di- 
cuniur  accili  auciorilale  pra?celsi  viri ,  edccimatos 
csse,  el  his  unaniiniuieui  tuam  consulto  csse  socia- 
lam;  ut  ad  agendas  gtatias  snb  occasione  officii  cou- 
sularis  excurras.Verendum  aulem  esl,  ne  si  excusan- 
dum  putaveris,  protimi  rcscripti  impeiraiione  videa  • 
lis  offensus.  I  t  lonasse,  ipiaiiium  de  incertis  sperarc 
las  esl,  crror  iste,  cuin  leliciter  affueiis,  corrigetur. 

Ilispanuin  i compcri  rogaium  csse.  Considera  igi- 

lnr  evcnium  utrlusque  partis.  Cgo  dentio  riunl  abo,  si 


EPISTOLARIM  LIBER  VI.  270 

A  str;e  rjuod  prxceptio  iteraia  commovil,  cousilio  ira- 
benda:  solulinnis  iitenduiii  e.-l;  ct  pars,  <;iix  ad 
gcrinani  m  luum  pcrtinel,  subjicienda  auctioni  :  ui 
hujusinodi  iujuria  laetuin  juvcnis  eiaggerel,  aut  ex- 
pleal  voliuuicm.Sed  sciredcsideio,  qnatpoii  siuiuiu 
prcedia  ad  jtts  sancti  fiatiis  lui  prt»  partc  perlintaiil : 
in'  per  igunraniiam,  juris  lui  corpora  appai  itionis  cr- 
ror  atirectci.  Fraircm  vesiium  (tuinx  lautisper  'ene- 
bo.qtioniam  suhsidia  annonx  iii  dies  viginli  oblaiiu 
prorogavil.  Muleste  igitur  lilia  mea  ferre  noo  dt-het, 
si  juiiiniia  iiiini i ejus depuuta  tardaveio.  Cxicra  Cu- 
niaxou  filius  Ueus  v  I  quxreulilus  vobis,  vcl  spmtto 
iiarrahit.  l>e  legatinne  initicnda  obangusiias  frumen- 
urix  rei,  isque  ad  reditum  viri  excelleutissimi  co- 
liiitis  Iracuius  pnblicns  diffcictnr.  Consilinm  sancti- 


quid  super  boc  novse  coenitiouis  acccsscrit.  Valcte.  0  lalis  itix  sakibre  mitu  vi-um  esi.  Itaque  da'is  ad  lio- 

niincs  uieos  liiieri»,  sutim  jus-i  ex  re  no-na  Apnla 
adCampanuHU  fruimnia  dcferri.  Valcle. 
KflST.  XIII. 

SVllMACHUs    MCOHACRI    Hl  II-. 

Assidu  tas  cpisiolaiinii  •  uj  «•riorniii  srriben.la  con- 
stimpsii.  S.ila  iioiic  superest  salutaiinnis  religiosa 
generaliUs.  Ei  sane,  si  qua  snppeierent  pagiuis  pcr- 
(,ei|iienda,  rommcanti  icclius  crederemur.  Nuncenim 
stylo  iuilulgendom  esi,  eom  recipieudis  mandatis 
prolii  isrciiiiuin  persona  uon  suflicil.  Ntinc  si  ijm.i1 
seitti  dignuui  pntabitis,  sine  nnstri  sennonis  excursu 
plciiuis  a  ci.mii.cJiiti'  disrctis.  Valelc. 
EPIST.  XIV. 


lillST.  XI. 

SYilMACIIt  s     NICOMlClll    FILIIS. 

Multa  mibi  ad  vos  >criheiili  paura  rcspondcs,  ri 
molesle  fcro  mandatoi  iiio  nosirorom  calere  pnncipia 
usque  ad  sol  tudincin  uicam;  niox  auiem  |cr  sileu- 
tium  frigcre  procissus.  Fonasse  quxralis,  quid 
eiiatn  nunc  tefeiri  innocentiani  nieain  posmlein. 
Capuanx  donius  pretiuui  scripseiam  cuin  vendilore 
decisum.  Nilnl  de  ejus  conlirmaiionc  rcscribit  s. 
Saiunilicae  possissionis  refuruwUu  cl  vindicla  nan- 
daia  est.  Tanlum  vacuatos  doubus  agros  scro  ilocni- 
slis.  Atlliuc  lamen  uescio,  quid  eibibitio  injum  ia 
profeccrit,  cojus  me  exspectatio  rtis  ire  non  paiilur. 
Vereor  eiiim,  ne,  quod  saepe  lactiini  est,  clandeslina 


SYMMACIIUS    NH  OM*i  III    rlLIIS. 


aliquid  lcniet  obrepiio.  Quare  ant  inslriiite,  quid  sii-  C      Dubitaru  vos  viileo,  an  lluuui  poenain  secuti  sil 


persil  negoiiis  explicaodis;  aut  si  res  in  vado  sint, 
viam  niihi  usurpandx  secessionis  aperile.  Cuin  1'raire 
meo  Censorino  non  molestc  lero  stib  quolhVl  dispeu- 
dio  nosiro  de  littoralibiis  spa:iis  Judicatum.  Ilcsiat  ut 
iuterjectu  niori  pralona  dividantiir,  ue  cessanie  in- 
dicio  jndii  aiioms ,  rursus  vicinx  anguslix  in  alios 
sese  terminos  iiitautnrextendere.  Valete. 
EPIST.  XII. 

SVHHACIILS    mCOMACUI    FILIIS. 

Amtci  liitcris  deleciaiussuiii,  marum  me  leciorem 
esse  votuisti,  el  velim  credas,  iiibil  eum  de  usurpan- 
di  aniuii  remissione  iiicrtlitinu.  Mihi  vir  illustrisju- 
dex  prasiorianus,  ob  collanooctn  senaius  el  alia  re- 
media  llrbis,  Aogusla:  denunliavit  offeiisas;  cou- 
trisiatus,  Ulasseril,  curione,  i|tiod  prxleclus  uibi  L) 
ludoruni  iuipcrialium  die,  cum  a  sen.itu  caio  nobis 
prxsentibus  posceretur,  oblationem  communcm  po- 
pulo  publicavil.  Ilxc  omnia  ad  destineiidam  promis- 
sorum  suornm  gloriam  coinposita  suspicaiur,  et  in 
me  solum,  quia  Itoc  refcrentibus  placei,  vertil  ntvi- 
iliam.  Hespondi,  ul  polui  dignitate  scrvata,  ejus  ca- 
liri.  Kt  quanluiu  legati  Unentales  asserunl  qmbtis 
ipse  scriptorum  meoruni  fecit  iudiciuin,  cuuclis  rc- 
sponsa  tiostra  placuerunt.  Sed  nc  ratioue  ci  auclori- 
laie  victus  silcret,  uiolliores  posiea  liueras  misit , 
pareui  querimoniaui  coniincntes.  Ilorum  libi  omuium 
Iradelur  exeuiplar,  ut  noveris  quibus  iluuibus  par- 
sircpauiiir.  lu  ncgoiio aulcni  sauctx  unaniinitatis  vc- 


eiiam  pubiicaliu  faculi.ilum.  Fides  prxsto  esl  impo- 
rialibus  siguaia  pnereptis.  Et  lamen  prxdonis  anm  st 
iticiiu  pcndcnlibus  nnn  fmi  ainbigendum ,  quod 
spwlia  orbis  desidcrat  avrarium.  Atque  tilinaiu  lanlu 
gaudio  noii  obstreperct  defedus  annonar,  quam  nulla 
prodttcii  iiovx  fnij-is  acccssio.  Prxlerea  ipsius  cibi 
qualitas  giguit  borrorein ,  corrumpit  valetud>ncm 
corporuiu,  graviorque  est  bominibtis  lalis  alimonia, 
quain  pcena  jejunii.  Solaiur  ittter  bac  populum  spes 
frumeuli  a  pairibus  oblati,  ct  religiosa  oplimaiium 
voluiitas  lenet  concoidiam  civitaiis.  Nunc  votis  opus 
c-t,  ul  divina  opilulalio  iuvebat  coinmeatus,  dutii  sa- 
lus  civiiim  privata  c.tllatioue  producitur.  V.ilclc. 
EWST.  XV. 

SVHHACIIUS    MI.OHACUI    FILIIS. 

In  eas  angi:>tias  conununis  paliix  foriuna  deducta 
cst,  ii i  c  trema  viianda  s.ni.  Iia.|m-  frairem  vestruin 
conlinuo  ad  «'.-  oplo  dimiucre,  cui  Bastemanos  mox 
prabere  digiiamitii  :  lcsiiua'io  pjus  juiuenlorum  :ul- 
iniiiiciilis  juvttor.  Cxteruin  liliam  iueaui  vexari  ili- 
nere,  sicuii  amc  scripseram ,  non  oportet.  Qucniam 
posi  im.omtiiOilom  gravc,  "aleludu  ejus  ol,o  ct  q  lielu 
relovciida  est.  Valel-. 

EPiaT.  xvi. 

stmmaciivs  tnctnucai  riLiis. 
Pr.Tfvi.lt  qiein  inetutii  mea:  trgriiudiuis  vob  s  laun 
post  l  incutcre  :  t|tix  cuni  ..  .leat  supra  veiiim   dn 
absciitibus   loqui ,  inagiiiiud'iictn    periculi  mci   ne 


271  Q.  AlIflF.LIUS  SYMMACIIUS.  57i 

nndo  quitlem  vldelur  tvqusise.  lUque  ubi  primam  A  dlvidenda  inior  vos  cnmmunlonis  causa  prasiabit. 

I'  .rutare  lilleias  par  valeludiiiom  llcolt,  non  disiuli  Valeie. 
leniro  apud  vos  stylo,  quae  vulgaia  eredidenm.  El 
quamvis  modlOeaodai  Kdlieiliidloi  vestra  prior  sermo 
sulliceret;  ad  tedem  lamen  sccuriiaiis  atlesiaiio  sc- 
i  iinila  proliciet.  Interea  de  ordinando  redilu  faeilo. 
uoveriin  quid  consilii  cceperim.  Fatcor  enim  nml- 
liorcm  ino  essc  affectioiu:  post  discrimcn  salutis,  ncc 
nltrnus  posse  suadere,  ul  desidcrio  meo  vestrum 
iitiiiui  prxferalis.  Yaletc. 

EPIST.  XVII. 

SVMMACHUS   MCOMACHt    FII.IIS. 

Amicilia  animis,  non  aunis  xsiimatur.  Rudis  igi- 
lur  lilii  eorum  non  videalur  affeclus,  quoium  in  te 
culius  annosus  est.  Iloc  co  spectat,  ut  noveris  Au- 
xentiuffl  et  Marianuin ,  filios  nieos,  pudentissiinns  B 
juvones,  inter  laudalores  luos  primore  loco  eenseri ; 
ali|iie  ideo  DOD  cognoscendos  novo  adiiu,  sed  amoris 
lcedere  et  religione  recolendos.  Nunc  illis  profici- 
scendi  aliulit  causam  luedicorum  coaclu  impetrata 
ruratio.  Nam  Stabias  ire  desiderant,  ul  reliqut.is 
longse  a'griludinis  armentali  laclc  depellant.  Sed  ma- 
)>>rcm  judicant  in  tuo  congressu  esse  medicinam. 
Tibi  igitur  assignabitur  eorum  sanitas,  si  remediis 
herbarum  salubrium  fomenia  benignitaiis  adjeceris. 
Valete. 

EPIST.  XVIII. 

SVMMACUUS    MCOMACIII  FILIIS. 

Caslori  nosiro  ad  Campaniam  revertenti,  largiora 


EPIST.  XXI. 

SVUMACUU*   NICOHACUI    FILIIS. 

Fraliis  mei  Entrecii  BpectsbiliS  viri  libcros  impa- 
lientia  paterui  amons  sceiveral,  quibus  propcrandi 
caus  is  iuopia  urb.s  adjecil.  Aique  idco  recursum 
siuc  justi  lemporis  exspectaiione  moliii  suni.  Qua- 
propter  dum  navigaiio  inlractabilis  est,  in  oris  Cam- 
|i  nn.e  paulispur  hambuat,  Sed  ue  peregrinatioius 
amara  susiineant ,  buinauitas  veslra  prasstabit. 
Quare  vicem  meam  suscipe  :  ut  qui  nuuc  a  uobis  ne- 
cessitale  divulsi  suut,  animuni  se  meuin  in  le  repe- 
risse  kcleiuur.  Valete. 

EPIST.  XXII. 

SVMUACnUS    NICOUACUI    FILIIS. 

Duia  commotio  est,  quam  gignit  iujuria :  sed  mol- 
lire  debel  dolorem  mcdicina  paiieulix.  Nec  deest 
vobis  nsiis  adversa  tolcrandi.  Nam  crebro  ictum  for- 
luns  ferrc  didicistis.  Quod  si  in  sccuudis  rebus  age- 
rctis,  jure  insolitis  malis  feliciias  Ixderetur.  llxc  eo 
scribo,  tit  miratum  me  scias,  quod  cunstantiam  lu-uu 
lis  privata  mutaverit,  quam  sub  afli.iium  nomine  (ut 
opinio  mea  cst)  Baiani  liltoris  persultator  aniuiav.t. 
Sed  illi  aliuJ  mercedis  erit.  Causue  autem  vestra;  pro- 
pngnaciilum  judiciale  non  defuit.  Impetratum  quippe 
est  ab  altero  cognitoruiu,  ne  itnpunc  sit,  quod  Ue- 
signavit  apparitor :  ab  altero  ut  bsreditas  tua  pra- 


maudaia  de  domesticis  rebus  niiam  scripia  commi- 

1            .                        n  stelur.  Ipsum  quoque  doininuin  qu.eslionis,  cum  se 
simus.  Plura  igilur  auribus  quam  lectione  noscetis.  L  _, ..  ... ,  _  ......  A ...   _._... 

Ilonini  pleraque  ad  statum  pcrtinent  patrix;  quam 

ileleclu  alimenioniui  graviter  laboranlein  periculo- 


Mini  esl  iuliabitare,  impium  et  crudele  deserere.  Va- 
lete. 

EPIST.  XIX. 

SVMMACHUS  MCOMACHl  FILIIS. 

Gcrmano  Taburnio,  cui  me  auxilio  esse  volui- 
Slis,  etiam  saiutis  dubius  adfuissem,  si  eorum  prx- 
senliam  fors  dedisset,  qu»s  ex  usu  ejus  oporluit  con- 
vcniri.  Salisfaciat  igittir  uuanimitati  vestrx  animus 
ineus,  eiiamsi  voti  clficaciam  negavit  eventus.  Ipse 
adliuc  invalidus,  sed  jam  prafaU  Dei  venia  conva- 
lesceoti  securus  bsc  scribo;  tantoquc  mngis  assurgo 
viribus,  quanto  milii  celeriurem  sanctitatis  vcslrae 
redilum  spcs  vicioa  promitiit.  Valete. 
EPIST.  XX. 

SVMMAi  HUS   NM.OMACIH   FILIIS. 

Dudiim  saniUlem  iiliSB  mex  iniegratam  esse  re- 
scripseras.  Mox  seuuentibus  litteris  Boiliciludini  no- 
stra  recidivum  aculeum  tubdidisli.  ConOictor  igiiur 
nuuiio  reccntiore,  quia  m.igis  sdversa  croduntur. 
ExspCClo  anxie,  ui  si  quid  buni  dies  attulit,  iiulue- 
lis.  Iu  co  autem  quod  vos  discessus  nosler  eicltal, 
liabituin  iiieiuis  mev  agno^co  :  scd  udliuc  desideriis 
iuiiiiiis  prastai  madere  praslaotiara,  quam  pwniien* 
iiiiin  aliquid  per  imbecillitalem  affeciiouis  ordiri. 
Mus  ciiiu  gerinauus  tuiu  de  proximu,  ul  ais,  Bpuratus 
sdlucrii,  et  feliceui  rubis,  ol  neccssariuni  redltuiu 


abagro  recepent,  admonebo,  ut  aul  desistat  inccepto, 
aut  sibi  graviora  esse  referenda  uoveril.  Hax  de  ic- 
bus  domesticis  salis  dicla  siut.  PatTUB  vero  nostru: 
inter  cxlera  fruineut.nkc  peuurixmala,  legatioms 
aiiibiins  nequiorem  facem  subdidit.  Nain  pnncipic 
Postbuiuianum  et  Finianum  duobus  aulx  sununjiibus 
junxit  electio,  sub  ea  expiessiouo  judicii ,  ut  in  ips  s 
solis  plena  csse  legatio  diceretur.  luierjeciis  diebus, 
cmn  niaudata  ordinis  traciatus  expenderei,  Piuiliuum 
illis  Sludia  privata  junxeruut.  tlmc  orta  certatio  us- 
que  ad  nefarias  pngnas  nie  absenle  processit.  Pudcl 
dicere,  qua:  in  se  opnmates  senalus  criiiima  el  ma- 
ledicta  prnjeceriut.  Sed  dirimeudas  partium  quatstio- 
nes  iueo  dicuntur  doiuisse  judicio.  Fors  vidertt,  ijui 
rv  linis  causam  publicsm  iuaneat.  lutcruu  BCMIUS  lauia 
laceratur,  ct  iufortunutis  eliam  crimeu  accessit.  Si  n 
iiiuius  meas  venerint  mouumenu gestorum,  legendo 
noscetis,  quac  vcrboruiu  meoruui  verecuadn  nolmt 
expliuare,  V.detc. 

EPIST.  XXIII. 

SlMUACailS  NICOIUCW  IILIIS. 

Dcbui  liilciis  absnnere,  speeUbili  >iro  lilio  mco 
liotm  ci.mmcair.c,  qui  icligiom  voslra  pluia  ■■m* 
bit,  qiiam  posset  pagiuaruiii  textus  ainplecii.  Sed 
jueundltatem,quam  tribuet  Irateraa  pnseentia,  nylu 
augere  non  piguit.  Idciroo  unanlmluti  ^--sir^  tiom>- 
i.in  isluiationii  Impdriiu,  ut  idvenlus  >uci  eaauecia 
tio  ons  niunere  initicetur.  Valeie. 


«>73  F.PISTOLARU.M 

EPIST.  XXIV.  A 

SYUUACHUS   NICOUACHI  FILIIS. 

Sapricius,  vir  oriiatus  ac  milii  familiaris,  diligen- 
tiam  sanctae  unanimitalis  tuae  sino  adstipulatore  me- 
ruissct.  Seil  <|iiia  piimi  aditus  sermo  commendai  in- 
cognitos,  facilitatem  sibi  promerendm  familiarilatis 
luae  per  me  optavit  aperiri.  Dignum  cst  igitur,  ut  cu- 
pidissimum  lui  obvio  amore  suscipias,  ct  amiciiiam 
pnstulalam  non  in  longi  usus  teiilamenta  procrasli- 
ues,  sed  sialim  parili  voluntatc  dcsiderio  adven.antis 
occurras.  Vaicte. 

EPIST.  XXV. 

SYMMACIIUS    NICOMACUI    FILIIS. 

Zenodotus  fllius  meus  nondum  te  coiisueiudine 
propiore  cognovil,  sed  fama  conciiianle  jam  susci- 
pit.  Nam  tum  propere  Lucanns  ac  Brutios  petat  bo-  B 
uore  cogente,  nibilominus  iu  couspcctum  tuuiii  flexo 
itinere  gesiil  cicurrere.  liunc  in  amiciliam  tuain 
lanquaii)  mystagogus  induco,  aique  iu  mc  recipio 
dignum  esse,  quem  diligas.  Si  quid  igilur  parentis 
tesiimonio  Iribuis,  adultam  mox  apud  te  religionem 
primus  adiuis  adveniaiuis  invcniat;  eami|iiecniHinuo 
e\periaiur  facilitatem  tui  pccloris.  quam  scit  nunquant 
dclatara  esse  novitaii.  Valele. 

LPIST.  XXVI. 
s\jimachus  «icouaciii  ni.ns. 

Diu  inecum  ipse  contendi,  ut  ad  vos  pignus  com 
inune  diuiitterera ,  sed  vicit  affeciio,  maxime  assur- 
gcnte  specula  proflcicntium  conditorum.  Nam  viginti 
dies  urbis  alimoniis  parca  intcriin  promiitil  expeu-  q 
sio.  Pranerea  amplissimi  ordinis  secunda  collatio 
accessurum  securitati  aliquid  poliicelur.  Nibiloiuinus 
ctiam  carnis  obiaiio  animus  ltouianx  plebis  crexit. 
Redirc  igitur  ad  vos  juniciita  prjecepi ,  agcns  graiias 
quod  necessitatem  fi  airis  vestri  eongruis  adniiniculis 
juverilis.  Lcgatorum  adbuc  vacillat  electio.  Nam 
Posthumiano  et  Piniano,  quus  a  principio  mandali 
sui  senatus  agnoverat,  lertius  Paulinus  asseritur,  ct 
divisis  in  sludia  partibus  adlmc  differtur  utilitas; 
cum  terminum  conflrmationis  acceperit,  plena  co- 
gnilio  deferetur.  Vaicte. 

EPIST.  XXVII. 

STMMXCHUS    NICOMACHI    FILHS. 

Uberius  scribendum  est,  si  commendenlur  inco- 
gnili.  Justiui  autem  gravissimi  atque  boneslissimi  j) 
viri  antiqua  nobiscuin  familiaritas  conciliaiionis  ad- 
miniculiun  non  requirit.  Satis  cst  igitur,  si  ei  amo- 
rem  solilum  deferatis.  Quae  vero  ad  nos  perlineut,  ct 
proxiine  unanimiiati  vestra:  liiteris  indicaia  sunt, 
nunc  ore  ipsius  pandentur.  Vaiete. 

EPIST.  XXVIII. 

SYMMACULS  NICOSIACUI    FlLilS. 

Si  quid  liomini  lutum  est,  in  spem  viiae  redisse  me 
nuntio  post  internorum  dolorem ,  qui  nie  vobis  re- 
pemesubtraxerat.  Si  qoid  igitur  vobis  aspe.-um  fatnx 
licentia  nuntiavit,  aniiquel  oblivio.  Prascipue  autsm 
impelralum  volo,  ne  improvida  soilicitudine  recur- 
raiis.  Scd  quia  res  vcriit  ad  saluteiu ,  juslis  itineris 


LIBEIl  VI.  274 

dimensiouibus  communi  desiderio  saiisla'  cre  digne- 
mini.  Vakie. 

EPiST.  XXIX. 

SYMMACHUS    NICOMACHI    FILIIS. 

Dicend  e  vobis  salulis  occasio ,  et  quarreuda  e>t 
imlii  sape  si  desit,  ei  ampleclenda,  si  praesto  >it;  e<> 
inaxime  leinpore,  quo  de  lilioe  meae  sanitaie  sollici- 
tor,  cujns  valeludiiiem  credo  etiam  jejuniis  saucia- 
tam.  Absolvile  igitur  mftiun  noslrmn  nuniio  prospe- 
rorum.  Mibi  etiam  nunc  grcssus  inlirmus  est.  Scd  si 
optaia  de  vobis  muluus  scrmo  pcrtulcril ,  protinus 
coipusculi  quereia  sedabiiur.  Non  omiscrim  jungere 
paginae,  quod  afarlinianiim  conventio  judicialisexpu- 
lerit;  cui  lanlus  lerror  incussus  est  vb  omissara  diu 
ad  Gallias  profectionem,  ut  ei  necesse  fuerit  prxve- 
nire  ilinere  privaio  exhibiiionis  injuriam.  De  Alel- 
lano  quid  fieri  velimus,  amico  intervcniente  qiioesivit 
audiior.  Respondi ,  post  judicium  saccrdoiis  solam 
me  exspeciare  vindiciam  conflalic  nuper  invidiae.  Ni- 
biloniiniis  in  arbitriura  tuum  siatuenda  rejeci.  Quaeso 
igitur,  ut  iuler  feriarum  raoras  ,  quid  facto  opus  sil , 
digneris  aperire;  simulque  cogiles  contra  inlerven- 
tuni  tot  aniistiium,  quid  possit  magis,  quam  quid 
debeat  impdrari.  Neque  eniin  jusiitiaj  el  innocenliac 
deferri  plurimum  potest ,  cum  illis  revcrenlia  reli- 
gionis  jpponitur.  Valete. 

EPIST.  XXX. 

STMMACHCS    NICOHUCM    FILIIS. 

Postijuam  dimisimus  puerum,  mulius  rumor  In- 
crebatl,  iaiictiiatera  tuam  «acris  liiieris  evocandaui : 
its  ut  eliam  nomen  Gratiani  cujusdam,  qui  hujus- 
wodi  scripta  perlatnrus  asseritur,  in  publico  ore  ver- 
selur.  Hoc  ctsi  adiiuc  mihi  incertum  videtur,  lacen- 
duni  tamen  non  credidi.  Eril  summac  divinilalis 
Slatuere  circavos,  confirmareordinem  prosperorura. 
Valele. 

EPIST.  XXXI. 

SYMIIACnUS    NICOMACm    FII.IlS. 

Vir  clarissimus  Principius ,  genere  et  probilale 
conspicuus,  commendationem  non  requirit  alienam, 
cum  tui  qunque  in  se  amorisatque  judicii  lcstimoiiio 
glorieiur.  Cujus  bona  latins  explicarem,  nisi  esset 
operae  redundamis  cunciis  nota  replicare.  Hoc  unum 
adjecisse  sufliciet,  quidquid  illi  honorificentiae  tri- 
bueris,  ad  omncs  bonos,  qui  eum  diligunt,  pervenire. 
Valete. 

EPIST.  XXXII. 

SYMMACHUS    NICOMACUI    FILIIS. 

ln  suburbano  dego  secessu.  Nam  et  urbanarunt 
Ixdel  molestiarura  ,  et  villae  autumno  commodse  ju- 
cunda  instauratione  delcctor.  Praeterea  frequentiaui 
mihi,  quai  sola  Romae  bonorabilis  jidicalur,  ami<o- 
runs  praestat  adventus.  Sed  non  mediocritcr  nepii- 
culas  uio.e  Gallae  inflrmitas  conlurbat  otii  nosiri  sc- 
curitatem ;  de  qua  ut  mature  voiiva  et  curamoda 
iiunliclis,  opitutatio  divina  \  riesiabit.  Tibi  autcrn, 
domina  fllia ,  quantura  in  dies  singulos  refectionis 
accedat,  qireso  curx  habeas  indicare.  Eril  hoe  tc- 
sliuioniuui  religiosi  in  me  animi  lur  si  ct  eonsulue^ 


<75  Q.  AI.HEMUS  SYMMACIIliS.  -::,; 

is  .  .tnitati,  el  in  notiiiam  ineam  paniura  pertulcris.  A  divini  priueipis  alloqua  drferri.   In  negniio  auiciii 

luo,  qua»  per  ine  agi  volucras  apud  sanrlum  tribn- 


Vil.io 

BHST.  XXXIII. 

IIIUMI    MCOMACIII    ril  llv 

Si  qua  adlmc  .1     Sicilit  ■pnratMt,  inccria  sunl. 
INaui  ciiiii  lillc.  r  Kiinrliii  iinnu  ivrrinl.  dudiini  rirei 

«I  KCra  arlilices  navigasse,  el  ain  i c  de  advenlu 

eorum  nniiiir  in  opcrto  csl  :  alque  ideo  apparitorem 
placuii  poiiil.in,  i|ui  peragfaiia  uniqiie  litioribiu  c\- 
pforall  in  aures  mim  reporlei.  Crevii  autem  cura 
ludorum,  poslquaiu  ficqncntibus  slmliis  rclalionem 
de  ampliillieatro  prouiereiulo  populus  poslul.ivi,  qni 
inox  judicis  iinpetravil  a-sensum.  I".  >  iiiilus  efliciel, 
tit  mi|.it  lioc  .-11.1111  divini  pnncipis  concnrdet  ancto- 
r  las.  Valeie. 

EPIST.  XXXIV. 

SVUMACHU.    MloUAl.lll    FILIIS. 

Fraler  vester  diu  aniiui  aQertus  dolore  ob  nmis- 
»oiii  magistruni ,  rcejii  aiirem  prxiierc  fcnl.nilibiis, 
cnjus  ime-i.tu  lu  ii»'  qnoque  graviler  sauciavii ,  prx- 
ler  cngimioncm  ,  quas  nus  de  cligeudo  pravepinre 
solliciut.  Si  igilur  piacci  coinmunilius  liiteris  ab  B- 
iustri  viro  Adiiauo  t-allinn  ihtinrein ,  quem  proxiiue 
Eusebius  noii  jugesscral,  posliilemus ,  ne  pignoruui 
noslrorum  indolcs  iu  i>ro'cclu  posila  deseralur.  M«' 
(utnras  edilionis,  et  lab.r.  el  sumplus  exercei.  In 
disponcndisenim  prj-inis.qiiuiquam  iiumero  vesiium 
satis  affluam,  nonnulla  adhue  deesse  apparatui  depre- 
lieudo.  Valete. 

EPIST.  XXXV. 

SYMM.VCIIl  S    MCOUACIII    FII.IIS 


iiuin  ,  ii. >u  inviius  |i  gredior.  Interea  ad  Furniiauiini 
littus  iler  promove,  el  cmn  ad  lc  delaix  litiere  fuc- 
rinl,  Homam  cilius  MCnmS.  Vale. 
EPIST.  XXXVII. 

STMMACHL1*    MCOMACni    FU.IIS. 

Diclimieni  salulis  anlefer»,  i|ii  i-  el  voio  meo  supra 
oiuiiia  ronvenit ,  et  lilieiarin  debciur  csordio.  Iv 
binc  diligentiai  luav,  do.oina  lilia.  nataliiium  fratris 
lui  rnminrmlo  eonviviuin.  Iloino  cnim  noster  allcgal 
Iiilm  iiaiilarinn  liunra  desiilu>a.  Qux.  rc«  compulil, 
iitsaocliiali  iii;c  farlu  minori  eommillam.  f)e  publjcis 
sri  il.finla  iiiiii  suppeiiinl ;  absqtic  co,  quod  in  Tra  ani 
|i'alea  ruina  uiiiiis  insnla-  pressit  hahilanles  :  quod 
B  .H I  o  nd  fnritinam  vchculi  publici  plebeia  veriit  iu- 
vi.lia,  ut  jam  piivato  reciorc  uiamr.  Vale. 
EPIST.  XXXVIII. 

kOOIiiHIS   MCOMACHI    FILIIS. 

Amicns  nosier  Sevcius  moloslia  publica  liberaius, 
in  palriae  oiium  rcveriit ,  quem  moi  apud  frairem 
vestrum  vicarinm  spectabilein  virum,  et  sanriiiai  s 
luc  pagina,  ei  veicris  nii.  r  eos  amiciiia:  juvii  agnitio. 
Mca  circa  prxiorios  appaiaius  cura  crebrescit.  Quod 
co  scribo,  ut  inlelligal  unaniiniias  vesira  adminiculi 
sui  socielalem  desiderari.  Nec  sum  ini.eriosus  exa- 
rlor,  ul  qui  sciam ,  i  ccessitaies  meas  posi  vesiriuu 
cnmniodiim  collocandas.  Sed,  si  bene  a-siimo,  salis- 
facieui  vobis  ad  rcfectioncm  prxseniht  niensis  indu- 
Ci*.  Paucis  habittini  propri.c  voluntaiiseiposui  :  qn>d 
C  facio  opus  sit,  vestro  relinquo judicio  :  ul  st  volis 


Quandiu  jaclata  rumoiihu-  lemere  differuntur  cu- 
raium  vacuus  oiiare.  Si  quid  auditu  dignmn  fideque 
subnimm  receulinr  sermo  pervcxerii,  neque  nun- 
litndi,  neque  suadendi  partibus  absliuelio.  Uniim 
hoc  anle  rci  necessitatein  de  nien  sniiie  e  msilio,  imila 
rationc  te  posse  evocalionis  honorificeiii  am  de  re- 
cari.  Ii«'  fralre  autein  veslro  praeler  inandaiuin  ■  •  j *  il 
etiam  iiiiiii  opiniouis  accepimos.  Ipsi  ha-c  de  nupiis 
Usliensibus,  ad  quas,  uos  viri  illuslris  Salluslii  lilms 
junior  evocavii,  rontulimns  in  paginain.  Sed  conti- 
nuo  ob  ludorum  prarparationcm  Itoma  rcpeienda  esi. 
Oiu  eiiuii  uiihi  isla  curanda  sunt  :  qu.-e  farile,  si  ad- 
essct  saiiClitas  veslra ,  coiiiinunis  diligeniia  posset 
absolvere.  Va'eie. 

epist.  xxwi. 

SYMMMUIS    MCOMACIII    FILIIS. 

Cum  ab  agenle  iu  rebus  sacr.e  liltera;  mihi  redde- 
remur,  quibus  ail  ollicium  pracelsi  viri  consulis  evo- 
caieur;  vidi  al.as  aeque  ad  tuiim  noinen  emis-as, 
quibus  te  honorilireiitia  iniperialis  accivit.  Consulis 
quoque  scripti  i.lem  agens  cxhibuit.  Suadeo  igitur 
uialure  iter  iuslruas ,  cui  non  coh.t-rcbit  Ibspanus 
Aliud  qunquc  accessil.  quod  tc  possil  hi.rlari.  Nam 
>ir  illuslns  frater  meus  Nei.teiiu-,  douiiui  frairis  nui 
admiiaior,  ad  eauidein  rausam  ro-.ilus,  solalia  lili 
ct  adjiiiiienta  prj'S(:tbil.  Nolo  igilur  ambigas ,  cum 
scias  :iin  ti.nijie  |h.\tcIm  viri  clcclas  aniicoium  MM 
|.ci -onas  .  libiqiic  bxc   iiuo.i,  posl  dubia   (oitmix. 


laiidabilius,  niihi  gratius,  quod  sponiatieus  afTeclus 
elegcrii.  Valete. 

EPIST.  XXXIX. 

SYMVACIUS    MCOMACm    FILIIS. 

Minr  pticros ,  quos  diversis  diebns  ad  ianclitalem 
vesiiam  inisiniu-,  rctardari;  nec  tamen  usum  scri- 
ptionis  oniiiiimiis,  scirc  cupientes,  quantum  refect  o 
profecerii  Incuncianier  igiiur  eKspeclalioni  nosira: 
satiafaeial  recursus  alloquii.  Valeie. 
EPIST.  XL. 

SVMMACIirS    MCOHACBI    FILIIS. 

Prima  mihi  voluptas  esl  scisritari,  quem  staliim 
sanitatis  bahc.itis  :  in  secundis  reli«|iia  collocabo , 
i|ti.e  dii.l.iiu  requirenda  duxistis.  Gravibus  civiias 
^  sollicilaiur  osieniis  ,  quorum  levi.ra  |  rxiereo.  Illud 
anle  omnia  inierprelatio  irisiis  borre-ni .  qu.<d  na- 
lali  Irbis  MiOerlum  ronsulem  rurrus  quo  vehebalur, 
evolvil  per  ferociam  bigarum,  quae  triumpbum  vebe- 
bani.  li.i.pie  palmala  amirtus,  el  ronsulari  in  ignu 
omaiu,  fi.nio  crore  soblaiu- esi.  Dffei.dii  me  infausia 
narralio,  alque  ideo  in  hac  exposilione  servabo  bre- 
viialein.  Tibi  in  dies  s  ngulos.  il.-cus  iiosirum  ,  doini 
forisque  fama  Qorenlior  est.  Kt  praiseiiliiim  quidrm 
reiiiiii  nos  lesles  sumui.  Exleina  judicia  tjeciliauus 
asscruit ,  a  quo  sigillatiiu  relala  enoioer  ire  fattidium 
esl,  ciitn  iu  siiniina  glona>  luau  ciincta  conveiiijn.. 
I loin.ii.ioi  lili.im  iiieani  s  ilul.laiu  cuiu  duleiksinus  nc- 
polibus  volo,  quae  le  co.   cxendis  in  apparatum  ludu- 


277 


runi  vestibus  religiose  a  nobis  voiuil  commoneri. 
Sciet  igiiur  ex  subditis,  quid  in  supplenicnliiiii  pra>- 
lorise  largilatis  oporieal  praparari.  Valcle. 
EPIST.  XLI. 

SYMUACBUS   NIC0MACIII   FILIIS. 

Male  esl  aiiimo ,  postquam  filiain  iucain  comperi 
rousueto  dolore  vexai  i ;  et  iler  a.l  vos  inclioarc  vo- 
lnissem,  nisi  et  me  gravedo  capilis,  ct  Syminaclium 
nostrum  febris  inop.ua  reiinerei  :  cujus  corporales 
querclas  prxsiai  siere,  ne  sanctitalis  vestrx  Sullici- 
lndo  geminetnr.  Et  <<  rte  Iraier  meus  Comazon,  de- 
sidcrio  vestro  urbe  digressus  ,  cuinulaiius  qux  lace- 
mus  expcdel.  Postularc  non  debco,  quod  sponic  fa- 
cietis,  ut  curarnm  nostraruin  iiiagniiiidiiicm  sciiptis 
laetioribus  compiimatis.  Valele. 
EPIST.  XLII. 

SYMMACHUS   NICOMACIII   III  113. 

Euscbii  nupcr  litieras  sumpsi,  qui'  us  aurigas  no- 
siros  et  aliquos  scenicos  navi  unposilos,  ei  tccun- 
ilii.n  prxeeptum  meuni  missos  ad  Cainpaniam  uun- 
navit.  Jubeal  igiiur  sauciitas  ve  ira  diligemissiinos 
scrulaiores  usque  Salermianum  lillus  aceedeie,  ui 
suscepios  Neapulin  proscquautur,  vel  aliquod  de  ad- 
veulu  euiuiii  scruicntur  iiidicium.  Feliceiu  quoque 
communeiii  aniiciiiii  moiiilum  volo,  si  Campantam 
fcliiiicr  venerint,  annonis  et  sumpiibus  adjiivcninr, 
contiiiua  ad  nos  navigatioi.e  niiitendi.  Qina  longo 
ante  iiuic.-,  ct  ipsosjungendiseijuis  erudiie  debemus, 
cl  novilati  eoruin  favorem  plebis  allicere.  Summa 
igilur  pclilionis  mex  bxc  est,  ut  ad  bomines  vcsiros 
inquisiiio  coruni,  ei  pcrfcciio  celeraia  pertineat. 
LIMSr.  XLIIl. 

SYMHACIIUS  MCOMACIII   HI.IIS. 

Crocodilos  tlieatrali  spectaculo  publicalos  in  praj- 
scntiain  veslram  servare  teniavimus :  sc<1  perseve- 
raute  incdia,  qux  illos  per  dies  quinquaginU  pro- 
ducia  macerabat;  secundis  ludis  congressionum  more 
confeclisuni.  Huos  etiain  nunc  spirantes  in  vestrum 
differeinusadventum.liceteoscibi  absiineuii.i  lungum 
vivere  posse  nou  spondeat.  Valete. 
EPIST.  XLIV. 

SYMMACOUS  MCOMACHI   FILIIS. 

Redundaniis  est  opcrx  meinoiem  rominonerc.  Sed 
suscepla  ainicorum  negoiia  nequaquam  nos  iuodmn 
servare  paiiuniur.  Ujuareul  amici  communis  Herculi 
V.  C.  vniiva  niandau  aciiier  exsequaris,  orare  non 
desino.  Faciat  aulcm  cuin  studio  sanctx  unanimiuiis 
iu.c  asscnsio  propiaquorum  :  siquidem  filius  meus 
Valentinus  asseruit  se  quoque  consultum  litteris  Ju- 
liaui,  eadem  qo.e  volumus  de  nuptiarum  pactioue 
iU.i-issi'.  Valeie. 

EPIST.  XLV. 

SYUMACIIUS  NICOHACIII  FILIIS. 

Posiquam  te  jaetatam  comperi  ilolore  consueto, 
oiiufis  reliquarum  solliciludinum  mearuiii  sensus 
cvanuil.  N.iiii,  ul  ail  llippocrales  :  Prxsenlia  bebe- 
taiuur  incominoda,  si  cui  dolor  niajor  acccsserii. 
Exspuclo  igilur,  ut  acccpto  dc  tc  indicio  Ixtiore,  iu 
priorcs  curas  rcvertar.  Cxtcra  in  bac  consternalioiic 


KPISTOLAnUM  LIISER  VI.  278 

A  animi  mei  tanquam  iniempcsiiva  prxtcreo,  ct  laiiicn 
commoniioriuni  junxi,  quod  veiim  redacia  iu  lian- 
quillum  sanilate  consiileres.  Valetc. 
EPIST.  XLVI. 

SYMJIAC.HDS  MCOMACIII  IILHS. 

Nullas  qiiidcin  nobis  per  bomiiiemiiostrum  liiteras 
dctulisiis.  Sed  milii  sileiilium  unaniiiiiiatis  vestrx 
ncquaquam  licuil  xinulari,  vel  quoil  ila  solliciludo, 
quam  de  me  non  fruslra  geritis,  pnstiilabat,  Vrl 
quod  mc  in  oflicia  srriplionis  ainor  vcrus  impcllit. 
Craium  vobis  fuisse  facinm  inciim  rescripti  vicissi- 
ludu  tcsubitur.  Valete. 

EPIST.  XLVIi. 

SYMMACUUS  MCOMACIll  FILIIS. 

IJrbis  negotia  nec  vacat  scire,  nec  libet  srribcre  : 
B  animus  euiui  meu>  niorbn  rorporis  occupatus,  rebus 
aiienis  cur.iiu  nescii  uitendcie.  Uiium  boc  scin  de 
Miilitmiiilnis  nuniios  csse  iiienliius  ;  atque  ailco  a 
vcro  dissentire  ruiuores,  ui  nmiqunu  ntajori  plausu 
praefeclura  celebraia  sit.  Itaque  studia  plebis  in  judi- 
cem  favor  quoquc  ordinis  xmulalur.  Huuc  ad  IIOS,  si 
qua  dolorum  imercapedo  admillii  oflicia  visentium, 
pari  omniiim  semione  peivcniuiii.  Cxtera  bominum 
veslrorum,  qui  versaiuur  in  publico,  siylus  debei 
aperire.  Ue  me  tunc  alicna  qu.ireii.la  siinl ,  ctiui 
propria  adversa  requieveriul.  Valete. 
EPIST.  XLVIIl. 

SYUYJAI  III  s  NICOMAClll  riLHS. 

INaulitio  muuere,  quoJ  Irequenlari  a  vobis  per  mul- 

tos  ainios  conimunis  fcliciias  facict,   nostriini   bila- 

C  rasiis  aiiimum,  vestrum  probasiis.  De  quo  mu  pro- 

li\e  scribere  verct  undia  vesira  uou  patilur.  Copiusior 

lanien  in  sensibus  maiiet  graiia,  qnuin  scnnone  pio- 

feratur.  Qna;  ad  urbem  pertinent,  indiculi  cobaren- 

tis  lcciione  uoscetis.  Tibi  vero,  domina  lilia,  eadcm 

religioue  qua  dignuiu  cst,  injungn  curam  juvandx 

vaieiudmis  :  utonmibus  nobis  samlalis  tux  securilas 

voluplali  sil.  Vaiete. 

EPIST.  XLIX. 

SYMHACnUS  NICOMACUI  lll.IIS. 

Homine  vestro  a.J  Cauipaiuam  revenentc  scri- 
benda  coiisumpsi;  cl  laincn  sanclum  aiquc  bonora- 
bileni  viriim  parentcm  vestrum  Severum  nolui  abirc 
vacuum  liticrarum  niearuui :  ul  el  nioremsatuUlionis 
exscquercr,  et  dc  operc,  quod  domi  eonsiriiis.  judi- 
D  ciuro  roex  inspectionis  aperirein.Tliermarum  elsitus 
ct  ampliiudo  adinodum  placuil.  in  miuoribus  balucis 
piscinalem  picturis  polius  quaiu  musivo  excoli  nou 
probavi.  Res  admonet,  ut  profectum  Messalam  nocie 
ea  quani  coiibccntx  sunt  nonae  Martix  novcritis. 
Legali  cxteri  mox  scquentur.  Adverli  lamen  ex  quo- 
ruindam  colloquio,  iu  gratiaiu  domus,  dc  qua  pleri- 
que  uoslrates  viri  cdiilibus  farciuntur,  quxdam  essu 
lenita.  Sed  mca  cura  iioii  deerit,  ne  quid  mandalis 
scnatus  per  coiiniveiitiain  dcirabaliir.  Valetc. 
EPIST.  L. 

SYMMACUUS  NICOMACIIl   FILIIS. 

Scribcic  uun  recuso  ;  scd  inalui  donnno  lilio  mco 
Sibidio  narranda  coraiu  i>er  oiiuin  rcscivare.    Sola 


W                                                     Q.  AURELIU8  SYMMACIIUS.                                                      -2S0 

igitur  salutalione  fungetur  hxc  pagina  ,  eujns  brevt-  A  rcduxil;  quardain  rollaU  in   titulnl  hreviter  pcrut- 

ia<  ei  vesiro  honori  saiisfaciel,  nec  illi  relerenda  de-  curri ,  ul  sine  faslidio   lcciionis  insinuata  noscaiis. 

ccrpel.  Valcie.  Yalele. 

EPIST    l.l  EPIST.  I.VI. 

SVMMACIIUS  MCOMACUI  KILIIS.  SYMMACIIUS  MCflMAClll  HI.IIS. 

Prioribus  lineris  comperisiis,   qux  ininc  re*pon-  Crcdo   aunc  saliim    priores  domini  inei  Praefecti 

dcrc  potuissem.  EUdiisM  non  pivuiiel.  Nam  Bl  salulis  lillcras  lilii  reddiias  :  qux   si  casu  aliquo  aul  negli- 


compote*  siuniis;  et  pcr  diligenliam  magislmrum 
frairifi  vesiri  profectns  adolescil,  linc  lanlniii  niordcl 
animum,  qimd  longo  a  volns  itiuore  discerniniur. 
Sed  scriptorum  vices  fre  piens  usns  i  xcrceal  :  sar- 
ciemus  imer  nos  prxsentix  volupiaiem.  Valeie. 
EPIST.  Lll. 

SYMMACIIUS  MCOMACIII   HLIIS. 

Ailvi-ntiis  douiini  et  priucipis  noslri  denuo  postu- 


genlia  porlilnris  clapsx  sunt,  en  tilii  aliam  subiilis- 
simi  viri  paginam,  cui  me  in.iic  lermnnem  jussit  id- 
jungere ;  ut  quid  scnteiiiix  tibi  sit  dc  suscipiendo 
negotio,  cui  te  optat  adhiberl,  bis  consnllus  expc- 
dias.  PutO  i-iiim  vos  in  melinrem  valcludinem  revcr- 
lisse,  postquam  inilii  fecistis  indicium,  quod  rever- 
sioni  vesirx  moi-hus  nhsiarct.  Et  nns  quiilcm  malu- 
iiius.  iii  integratn  slatu  saniiatis  redilum  spondeati-, 


laudus  est.  Theodorus  enim  »ir  illustris,  Mcdiola-  B  ««•  si  eorpuaculi  querelx  voimi.  morantur,  eviden- 


iieiisium  legaiione  suscepla,  eniii  dicitur,  ut  senatus 
pelitionibus  provinciale  desiderium  pneferatur.  Pras- 
fec.ius  urbis  huic  negotio  sanclilatem  luam  oplal  ad- 

lnlieri,  quem  pulo  supcr  hoc  littcras  ad  vos  esse 
missurum.  ilortor  igilur,  ul  scriplo  cjus  evoiatus 
digncris  accurrerc  anle  senatum,  qui  idibu»  Juniis 
erit.  Ipso  cnim  dic  legaios  arbitror  eligendos.  Muha 
siint  uomus  vestrx  uegotia,  qux  a  ic  coram  suboc- 
casione  causx  public;c  tcriuiueiiiiir.  Prxterea  votiva 
legatioesi,  qua:  apud  aurcs  cvocaiidnruiu  amabilis 
fuiura  credatur,  Quxso  ne  differas,  ut  reconciiialio- 
iiem  prxieritx  gratix  conseqnaris.  Valete. 
EPIST.  Llll. 

SVMMACIIUS  MCOMAf.lll  HLIIS. 

Maxiinum   veterem  amicum,  sed  novum  agcniem 

in  rebus,  accipitc  inlcr  lirones  cum  canilie  miliian- 

icin.  Ab  boc  procontanda  discetis  :  atque  ideo  mibi 

lugiciid.i  est  prolixx  epistolx  graiia.  Absqne  adven- 

lus  vestri  petilione,  quem  frequenier  exambio  ,  ei  si 

desideiiuni  vestri  sincret,  jam  silere  dcberem  ,  quia 

verecuniliam  creanl  inefficaciier  poslulala.  Sed  amor 

in  vos  inciis  prope  impiidentiain  suadei  frequcnier 

elusus.    Vcrcor   autem,    ne  ideo   vestruin   reditum 

promiseritis,  ne  nostrum  ad  vos  probiberelis  excur- 

suui.  Valete. 

EPIST.  Ll\. 

SVMMACIIUS  MCOUACIII  HLIIS. 

Saluiem  vobis  precamur,  cujus  indicium,  puero 
reverlentc,  opiainus  accipere.  Mea  valetudo  carel 
intcrim  doloribus,  sed  indigel  (irmiiate,  maiime  °  rantur.  Valc 
accedentibus  curis,  quas  proiime  facta  a  senatu 
auxit  oblalio,  Irc  longius  piget,  cum  bxc  quoquc 
sccuris  aniino  inyessisse  pceniteal.  Valcte. 
EPIST.  LV. 

SYMMACIIUS  NICOMACIH   1  II.IIS. 

Ileri  per  liominem  meiim  scripsi  inciu  percitus, 
poatquam  de  valetudina  lilix  mcx  amara  cognilu 
nuntiasiis,  et  adhuc  pcudcuie  responao  crneior  in- 
certis.  Poio  Igilnr  cdoceri  quid  ei  ad  conllrmationem 
sanitaiis  aceesserii,  Rernm  vero  prtBienlium  nnllum 
vnbis  indiciiini  facerc  dccrevcram  ,  ne  in  aurcs  ve- 
stras  redlrent,  quai  prubabili  diseetsione  ritastis.  Sed 


libus  scriplis  exspectalioncm  consiilentis  ahsolviie. 
Vale. 

EPIST.  LVH. 

BVKMACHUS  NICOMACm    rll.HS. 

JSuperioribus  diebus  ct  mex  circa  vns  observaiiiix, 
ei  vestrx  exspeciaticni  niulio  epistolarum  numero 
sat  sfeci.  llxc  vcro  pagina  copiam  non  rcquirit,  i  uni 
huc  lantum  bciicvoleuiix  vcslrx  prn  captu  consilii 
meisuadeam,  ut  ad  praifeclum  prxlorio  Siciliensis 
causx  vcstrx  aciio  transferatur;  si  lamen  aliquid 
vobis  expeiiendum  data  oblatio  reservabit.  Vale. 

EPIST.  LVIII. 

SVVIMACIIUS  MCOBUCUl  I  ILIIS. 

Postquani  pignus  nostrum  Sibidins  Romam  rediil, 
C  nuniius  fuit,  quantus  filiam  meam  vexet  corporis 
dolor  ;  meus  quoque  animus  xgrescil.  Itaquc  litte- 
ras  nilul  moraius  cuiisi,  anxie  pi  icns,  priino  mcdica 
ope  et  absiinenlia  noxiorum  ad  saniiaiem  juvenlur: 
deliinc  rcscripti  fides  abolendx  sollicitudini  meat 
tonsulat.  Ipsi  post  legatormn  proreclionem  rus  Vali- 
canum,  quod  vestro  prxdin  colixrei,  accessimus ; 
el,  si  nihil  disposita  conturbcl;  iu  Apriles  kaleudas 
villx  oiio  defruemiir.  Junii  rnm  delectus  urban  s 
fjimliis  iuiperaius,  usque  ad  xierni  principis  re- 
sponsa  pendebit.  De  cnnjiiiielis  exemplaiibns  for- 
iiiam  prxcepli  ulriusque  iiosceus.  Ilxc  quia  tuis 
lilteris  desiderata  siint ,  misi.  Cxierum  incra  alquc 
uniea  mibi  causa  dictautlx  epislnlaa  fuii,  ut  ad  nos 
supcr  lili.e  mcx  valeiudine  ceria  et  aiuira  vulo  rcfe- 


EPIST.  LIX. 

SYMMA>  III! S  M(  OMAl  III  I  ILIIS. 

Anleriores  liitera  n.a\  quas  moa  alix  cnnsecuix 
sunl,  spcm  milii  aliquatenus  rediius  lui  feceranl : 
sccundx  promissa  vacuaitinl.  n.i  ut  post  mu'tas  cau- 
aas  negaiionis  meo  consilio  sequenda  coramilieras. 
Si-d  ego  cogilans,  primo  lilix  me.i:  coiiiiirli.itjm  va- 
leludinem,  qux  ipoliarl  sohttio  tuo  noa  potaaj  ■  de- 
hinc  slini  kIii  lui  imbi  i  illii  ueiii,  qiiam  MSS  inipareu» 
scribis  iiineri  proroovendo  :  lum  consiliuin  aiukl 
paterni  oiiura  prxferenti»  :  dobiuc  exipectatfoMN 
illuiliii  viii,  quem  diu  stiatimans  abJutunra  :  pvst* 
qnia  civicus  .iinor  in  iiCjOlia  urbana  curaui  vestr.iiu      tciea  iulcrprclaiioues  hu.iiiiiuni,  qui  le ,  ul  lia  ,  oi'1' 


2Si  F.PISTOLAHUM  LIBER  VI. 

nanlur   munus  publicum   recepis^e  in    occasionem  A  nc  inorain  vcsirani  voiiva  legaii<>j<m  ntinc 


m 

U-ll 


negoiiorum  tuonini :  permissa  n  niihi  deliberationem 

vobis  refundo.  Iniquum  esi  euiin  lot  oppositis  qux- 

siionibus  obnoxiam  lieri  sentcnliam  mcarn,  et  fidem 

su.i  lenlls  incerlis  fuiurorum  casihusohligari.  Interea 

conslitiiendje  rei  dies  exisiimo  prorogamlos,  et  epi- 

siolam  tuam   lanlisper  redderc   magistratui  teinpe- 

ravi.  Primo,  quia  reverenlia  nuda  est  :  debinc  quia 

causas    negationis    infra  devotionis    magnitudiuem 

prxlulit;   et  quod   nosseni    |ilurilms    legenda,  qux 

scripseras.  Volo  igitur  ,  ut  rcverenlia  cumulaliore, 

ct  gravioribus  querelis  escusationem  tuam  ninnias, 

si  voiunias  mauscrit  laboris  et  itiueris  dcprecandi. 

Valete. 

EPIST.  LX. 

SfMMACHUS   NICOHACUI    Fll  1IS. 

Prisca  observantia  hunc  scribendi  ordinem  fecit, 
iil  donio  proftcn  oflicium  lilterarii  muneris  auspi- 
ceutur.  Sed  ionguui  visum  est  opariri  nnailimiialis 
tux  litteras,  quarum  nos  arguimus  larditatem.  Atque 
ideo  inutato  usu  in  hoc  niiinus  erupimus.  Supcrest 
u!  libens  rependas,  qu;c  inchoare  debueras,  ct  pro- 
vocare  exerccas  slylum  indicem  lux  saniiatis.  ipsi 
in  Arabiana  dorainx  filia;  mex  exspeclamus  advn- 
tuni  :  iicct  ic  ctiani  dccus  nostrnm  solemnium  dic- 
ruui  ratio  confestim  spondeat  adfuturum.  Valcle. 

EPIST.  LXI. 

SVMMACIilS   NICOMACOI    FILl:S. 

Felix  materia  cst  suadere  otium.  Sed  ha-c  exhor- 

tatio  aniinum  sui  juris  requirit.  Nos  neijue  rcsidere  , 

patitur  livenlium  factio,  nec  liiii  juvenis  institutio 

longuin  peregrinari.  Quare  ut  possuinus ,  niodo  ab- 

stessu  ,  modo  redilu  ,  vanamus   locorum  dislinclio- 

iiciii.  Tesiimonio  est  hxc  epistola  ,  suburbano  agro 

iuirer  emissa,  quam  de  Corano  noslro,  si  nibil  dis- 

posila  turbaveril,  alia  consequetur.  Vestrum  esl  hu- 

jusuiodi  abscntiae  nostrx  condilionem   lilleris  fre- 

quenlibus  augcre,  si  placet;  juvare,  si  displicet.  Va- 

Itte. 

EPIST.  LXII. 

SYMMACHUS    NICOMACIII    FILIIS. 

Legati  ordinis  nostri  cx  usu  actis  ouiiiibus  revcr- 
terunt.  Nam  et  lironum  conquievit  indiclio,  et  ar- 
geuii  nobis  facia  gratia  est.  Super  impetratis  lamcu 
adliuc  speratur  oratio.  Nunc  domestica  et  animo 
vcstro  amica  jungem 

bonum.Sa?pc  urbanam  commoralionem  proximo  rure 
disiinguimus.  Soia  nos  vesiri  absentia  macerat.  Sed 
Ki  iu  conspecium  nostrum  prope*e  veneritis;  nos 
quoque  recursum  vestrum  in  Carapauiain  cum  volu- 
ptaie  (•ouiitabiiiiur.  Valele. 

EPIST.  LXIIl. 

SVHMACUUS    HICOMACDI   FILIIS. 

Per  bominsm  ineom  iilteras  dederam.  Coniinuo 
adiuii  Maximus  ,  qui  alias  postularet  :  quare  salut.i- 
lionem  geminare  non  piguit.  Prmterea  cxrgit  recens 
nmilius  super  advcntu  domini  ei  principis  nostri,  ut 
vos  ile  rcditu  cuniuioiietciu,  qucm  uiaturarc  debeti.-, 


piiblico  iteranda,  prscvertat.  Valclc, 
EPIST.  LXIV. 

SVMHACHUS  MCOMACIII    FU  IIS. 

Pnrgatorio  medicamento  alvum  vacuasse  lc  scri  ■ 
pscras  .  ui  fervor  oculorum  cum  cxtero  onere  dcce- 
deret.  Seire  poslulo ,  an  pra-dicta  cnrati.i  efficax 
fuerii,  nec  subegerit  causa  eiiam  sanguinis  emissionc 
venas  juv.iri.  Par  requiril  affeciio  ,  quantam  vobis 
fidrm  fariat  lilia;  mex  sanilas,  ui  bis  cx  voto  cogniiis 
solliciludinum  acma  deponam.  Nam  mihi  ob  alia 
qunque  xgre  est  turbas  patrix  cogiianti,  quas  prseci- 
pue  movent  iu  usum  militarem  pclita  servilia,  Lt 
nos  quideni  crebris  precibus  obnilimur,  et  diem  du- 
cimus  supp'icando;  jamque  ad  prelium  argenti  quin- 
■^  que  lihrarum  niisera  obiatione  perveninm  cst.  Sed 
vereor,  ne  nos  alterius  rei  fuga  utroque  dcspobcl. 
Pra'fectus  agendo  negoiio  segnior  visus,  Lampadin 
successore  mulalus  est ,  cnjus  moribu-,  credideruni 
impossibilia  promoveri.  Nunc  pelo,  ut  me  aimiiin 
majoie  cura,  qux  vos  respicit,  elevetis.  Nam  adbuc 
discrucior  incerlo  per  moram  servuli,  qui  dudum  a'l 
vos  ob  eadem  noscenda  missus  ,  necdum  revertil. 
Valete. 

EIIST.  LXV. 

SVMMACnUS    NICOMACHI    FILIIS. 

Scribcnda  non  desunt ,  scd  horrel  animtis  loqui 
dura  memoralu.  Video  lameu  famom  rcrum  urbana- 
luni  nequaquam  posse  coliilieri,  qux,  ui  fieri  amat, 
in  majus  praeseiiiia  nunliabit.  ld  ue  accidal,  lirevia- 
rio  addiio  noscenda  discrevimus  :  ut  ncque  littera, 
qux  vobis  salutationem  ferunt,  de  solliciiis  amariiu- 
dinein  Irahant ,  ct  nihilominus  romoruin  liccnliam 
(ides  sciiptionis  exclydat.  Sed  dc  his  hactenus.  Fili* 
incic  valeiudo  gravior  mihi  cxieris  est,  quihus  nunc 
animus  aspcraiur.  Exspecio  igitur  ut  illi,  Deo  ju- 
vante  ,  ad  salutem  esse  omnia  nnntietis.  De  qua  si 
vnlo  apta  comperero,  pars  isla  solalii  curarum  quo- 
que  mcaruni  rcliqna  mitigabil.  Valeic. 
EPIST.  LXVI. 

SVIIMACHUS    NICOSHt.m    FILIIS. 

Paucis  a  patria  diebus  ahfuiraus  ,  et  thealralibus 
Iudis  reditnm  iiostrum  suflVagia  civium  poposcerunt. 
Nos  tamen  etiam  nunc  suburbanum  vix  Ostiensis 
iucolimus  ,  recursuni  lantisper  iiioraules,  ne  preccs 


n      ' . 

us.  Stat  nobiscum  valeiudinis      exspecta-.se  videamur.  Quod  si  laceie  ex  senlcniia 

religionis  tux  antea  voluissem  ,  el  vitassem  pcricu- 
losa,  qux  post  secuta  sunt,  et  exspeclalio  mei  plus 
digiiilalis  hahuissel.  Sed  una  fnii  hujus  consilii  ralio, 
ne  quibusdam  loco  pulsus  vidcrer,  el  verccuuda  di- 
scessio  verteret  iu  notam  limidilatis.  De  Siculo  ne- 
gotio  vtstro  sanctus^omazon  me  quoque  assentieiila 
rescripsit.  Circa  rem  nosiram  Siculain  lurbidum  esse 
Ncctaiiuni  indicio  erunt  litterx,  (|iias  nuper  Euscins 
misil.  Peto  ergo  .  ul  honio  rertun  nescias,  qui  cubi- 
culo  ciausns  oiium  fovei,  scripto  a  vobis  coercealnr, 
ne  posl  de  Euscio  aliter  senliat,  si  v.ilidius  jn-to  no- 
stra  defenderit.  Ipsam  burainis  nostri  epistolani  niUi, 
ut  tcntaujenli  insolcntiam  dc  cjus  moribus  xslimetis. 


*8.-. 


q.  Alur.Llls  BVUUACUU3. 


18* 


diior  | iii-.  .inii-  tnlil,  i-i  ,iiiiii|iiiiu  ii  ViH  esl  cele- 

rllM  ulcutli,  quam  securilas  sticceileiilimii.  Vos  nova 
ei  xvtim  uiansura  raolimiui  :  aiquidein  sermo  dislulu 
i|n.i-ii  iin  nii  Jucullams  operibus  aqitanda  frciise. 
Nec  lamen  vobis  impendii  m.-i(>iiiiii(liiie  ceiscrimus. 
lar  eniin  sumplus  esl ,  seniel  solida  collncare  el 
sxpe  iuirgrare  cadeniia.  Vale. 

F.PIST.  l.XXI. 

SVMUACIIUS   Nll  OMACIII    FII.IIS. 

Indulgeie  deliciis ,  quamlo  ila  lerrx  ac  maris  cn- 
piis  redundaiis,  ul  vobis  polluciliileiil  vicluin  nlrina- 
que  elemcnii  minislrel  opiileniia.  Nos  ,  saiis  esi , 
qood  ointiium  ,  ipi.e  capilis  ,  parie  d  (riiinuir  adeo 
largiler,   ut  ipsi   quoque  opiinis  dapibus  atnuanius. 


qucm  certuni  cst  a  nnbis  nolle  rcprclu-udi.  Pelieram  A  discidu  sarciuiilur  iquia  rcsliiialioiicin  Mi|id|i*li  rou- 
bupcuuriliiis  sciipli»  iil  Puleol.ini  prxiorii  mri  lalus, 
quo  ilur  ad  balnM*  ,  disposiliouc  clivi  mollioris  or- 
nares.  Si  dilau  M  csi.   peio  rur-.us,  facias  :  si  iin- 
plcta,  rescribe,  quo  gaudeam.  Vale. 

EI-IST.  LXVII. 
raucNin  micomaciii  riLiis. 
Verum  csi ,  iicqiiiic  liomineiu  cuncta  pariter  volo 
amica  soriiri.  Qu.uiio  lneulentiua  natalcm  mibi  diem, 
si  aufui  sclis  ,  egiSfcem?  quod  in  reliquum  saliiui 
nuineioi-is  auiioruui  proees>ibus  fors  oraLi  praisti- 
bil.  Iirerc» ,  doiuiua  lilia  ,  lionoraliiin  mc  oplimo 
lauilicii  lui  iiKiiiuincnto  saiis  gaudeo.  Una  quippe  el 
aiuor  iu  pareuleni  luum,  ei  indusiria  matronalia  in- 
i  laruii.  Sic  prlaca  (emina  vilam  coluisse  Iraduntnr. 
Ki  ilhti  qniilciu  deliciarum  ilerile  aaculuw  colo,  ci  B  Valeie 
leli-.  aiiiuiiiiii  jubcbal  iiiieinlere  :  quia  illccchra  ces- 
aaiite  iciiipiiriiin  vivilur.  Tibi  vero,  ei  Baia  apposita; 
ciirani  subrii  operia  deirahere  non  possum.  Renon- 
li.is  siagua  vcrrcuiibus  ,  01  residens  aut  obambul  ins 
imcr  pcnaa  ci  foragiiieii  pucllariiin  ,  quas  solas  arbi- 
tr.ins  aexus  toi  delicias.  Merito  igitur  te  amo,  di- 
gnamque  riro  tuo  judieo ;  quan-Jo  uobis  a?qn«  laus  et 
volupias  et  iliius  perfeeiione  adveulitia,  et  ei  tua 
probitale  geuuiua  cst.  Vale. 

KPIST.  LXVIII. 

«VVIIIH .111  IS    MC    MACIll    FILIiS. 

Qnanquam  sperem,  pneTaia  Dei  vcn  a,  mox  in  con- 
spcctum  iiiutiiiiin  nos  csse  vcniuros  :  tanien  liticris 
absiinere  non  J.  bui ,  ne  quod  iruipus  familiarihus 
careret  oliiciis.  Sume  igilur  pra-libalam  saluiaiionein,  C 


qiiam  libi  boni  auspicii  gratia  adbuc  stylo  impeudi- 
iniis,  scd  vocc  proximc  dcferemus.  Vale. 
EPIST.  LXIX. 

SYMMACHHS    MG0M.YCII    III  IIS. 

Eleganti  eommento  sileniium  vesirun  purgare  vo- 
luistis.  &Uegaia  cst  eniin  caulela  iristium  nuntio- 
rum,  qtiandio  scrtind.i  snccedcrent  :  ut  ca,  qux  in- 
termissio  scriplionis  anle  cclaverat,  Ixiioribus  indiriis 
proderenlur.  Sed  nobis  et  llla  per  iiiin  ios  incogniia 
noii  fuerunt,  el  b;cc  srra  ailiimdiiin  visa  sunt.  Au- 
t;ebai  cuim  ruiuoruin  licenti.m  sospicio  cessantis 
oflicii.  Et  latnrn  succrnsrrc  non  po-sumus,  postquam 
gratia  praesentiiim  lilterarum  memoriam  prxteriii 
linltiris  cxemil.  Modo  niemenlo  curam  siyli  inter  . 
pr.-crip.ia  et  prima  sorliri ;  ne  huj.is  exc.npli  recor-  h      "™  ™iin''s  Fu"dos  «,r*,crire  ■  si  '«•  Formits 


KPIST.  LXXII. 

SVMMACIIUS    MC0MACIU    I  ILIIS. 

Patrix  ac  pcnatibus  rcddhi,  quadam  qtiibus  of- 
fendercmnr  inveuinuis  :  siquidrm  Usiiense  pra-diuin 
nos  riini  frequens  pulsal  imprrssio.  Scd  si  vobis  pro- 
spcre  npiaia  proceduni ,  pra-state  litteras  ,  quarur.i 
Ixtitia  lergeat  nnbem  prasemis  injurix.  Vale. 
EPIST.  LXXIll. 

SYMMACHUS    MCOMACIII    FILII*. 

rtenum  dolore  discrucior.  Sed  ne  major  ad  vestras 

aures  fama  perveniat,  prxsemem  slaum  valetudinis 

Jirevitrr    indicavi.  Cum   Ixta  sm  ccsserint ,  morrm 

ineuiM  sccutus.dabo  ad  vos  pagiuam  Ixiiorem.  Valete. 

EPIST.  LXXIV. 

SYMMACUUS   MCOKACUI    FILIIS. 

Non  fru-lra  liacleous  rcsponsa  disttilimus.  Tracta- 
lus  enim  negolii  ct  chariarum  invcsiigalio  inoram 
justi  lempnris  exigeba.it.  Ilxe  nlii  absoluta  sunt,  cse- 
leiis,  qu:c  causx  poscil  instruciio,  reciprocum  lilie- 
raruin  munus  adjecimus.  Ipsi  enim  muliis  obslanii 
bus  curis,  ilcr  ad  vos  nequiinus  arripere.  Consiliuiu 
lamcn,  quod  transactioui  vesirx  possemus adbibcre, 
cmnulaliiis  ex  alio  parrnie  capielis.  Qui  ctsi  adjulor.i 
noii  indiget,  dignabilur  i.imen  ob  inania  fori,  el 
sutelas  veieium  formularum  ,  sanctum  Prosdocium 
prxsiolari :  veniurum  ad  vos  proimus,  cun»  reliquias 
malx  valciudiuis  plena  sauiuie  limaverit.  Vale. 
KPIST.  LXXV. 

IVMUACHUS    MC0MACHI    FILIIS. 


tlaiio  majores  dcnuo  metiis  aflterat ,  dum  crcdimus 

s.ili  c\spi'ciaiioue  melioruin  rnrsua  aliqua  adversa 

icticcri.  Valete. 

KPIST.  LXX. 

SYMMAUItS    MC0VIACII1    FII.IIS. 

Diu  ab  sljlo  faicor  tenipcrasse.  Niliil  rnim  qnod 
scribcremus,  cmersil.  Salutis  aiilcm  veslra-  la-lam 
lidmi  dc  adveounliuin  aermone  eapieham.  Taodem 

re.salio.ieul  viril  anYelio.  Ueparsmus  igiiur  ninrcm 
dieomka  salutis,  vaeui  omniuoi  neg  iliorum,  PosiTy- 
Imriem  quippe  leeesaioneni  Romae  oiia  lcnia  prudu- 
cinms.    Scd    non    usq ruaquo    agendarmn    rerom 

sunius  i)e«idoi.  N.iai  Uimim   curruploruin  parieluin 


accessisse  didicissein,  Postquam  aliler  evenit,  partiri 
ili-r  placuit  ad  miuuendum  laborem.  Erit  igilur  iu 
arbitrio  Koriiin»  latum  l.icere,  ul  ad  quinluin  ca- 
lendas  Augiistas  Formiana  sede  recrremur.  Ilrce*i 
animi  noalri  deailnaiio;  nunc  in  cwlesiiun  manu  est 
eObetua  optati.  Vale. 

F.PIST.  LXXVI. 

SYMMACIICS   MC0MACHI    HLIIS 

NiiIIiis  absque  episiolis   meis  dies  labilur.   Quid 
si  iiliiii...  uiuluiiin   rcldereiisT  Nec  lamen   posnilel 
diligentia,  quamvii  bonor  vicisaiiudinia  ne^ligaior 
Nam  qwn  oi   noro   Dunl,  eii.iin  gratuiia  dclecl.nl 

E{u  ad  aauitalon  lunio  adhuc  graiu  provohM :  tt 


385  ErlSTGLUtUH  LIBEK  VII 

<|ne  iileo  itineris  ulierinris  ambiguns  luque  j<\  profe-  ,\ 

cium  delibcralionem  sequestro.  (jnid  ipsi  de  reilitu 

ml  siihutb.iia  coinmorationc  statucritis,  avetaniiuus 

edoceri.  Vale. 

EPIST.  LXXMI. 

STNMACnUS    NICOMACIII    FILIIS. 

Anteveni  inquisitionem ,  cuni  vos  sollicitos  fnrc, 
qund  essem  morho  ailentalus,  adverterem.  Ei  q  lam- 
vis  uliro  scripserim  doloris  mei  adver>a  lenuari  : 
aliolend:filaniensolliciliidiniscaiisa(qila'.  npiidainanlrs 
semper  incredula  e-t)  nunc  quoque  iiuutio,  si  dicliim 
nnllus  forlimx  livorelTascincl,  in  coiirnrdiam  mecum 
sanilalem  redirc.  Sed  iiondum  sensum  meum  pene- 
tral  imoenitas  litloralis.  Nam  ut  ex  Innga  in.iris  ja- 
cLilinne  siahilis  gressus  sero  repnralur  :  sic  tempnre 


286 

L!'IST.  LXXIX. 
symmachus  mcomachi  filiis. 

yEvmn  maneat  hic  d:e>,  i|ui  le  nobis ,  fili.i  ,  ilctlil. 
Huneego  rl  gaudiis  nicntis,  et  vcrboriiin  bononbus 
per  iiiulos  annnrtun  rectirsus  vobisctnii  oplo  celc- 
hrare,  ailjicere  etiam  milii  ingravaLi  ,  tihi  jueunda 
muiiuscula.  Ut  nunc  lineam  misi ;  cujus  poiest  oblatm 
cxigua  non  videri ,  si  magis  mei  in  vus  aniini,  qiiain 
sni  prctii  asstimaiione  pcndaiur.  Yale. 
EPIST.  LXXX. 

STMMACHIIS    MCOUACm    FILIIS. 

Natalcm  dominx  lilia;  ince ,  quein  per  annoruiii 
rccursus  optamus  esse  uumerosuni ,  vobisciun  agere 
et  pariiciparc  vnluisst-m  ,  nisi   proposiio  rcstitiss  i 


npiis  est,  ut  lanti  mali  decessio  locum  faciat  volnpt.iti.  n  imbrium  ennlinualio.  Fungiiiiur  laiuen  religioso  lio- 
Krgo  neque  Forinianaa  or.e,  ncqne  SEdiGcalinnis  mcae      nnre  jucundi   imiinisculi :  petcnles  ,  ttt   Kiisceptiouit 
lauiisper  nllatu  capin  dulccdiiiein.  Setl  li.cc,  ut  spero,       benignitalc  oblal  oms  exdiias  auge  nur.  Vale. 
nmnia  cttm  bono  vleludmis  revcrlenlur,  moxque  ad 


I.Tiiiiam  vestri  animi  slylo  mco  communicala  perve- 
nifni.  Vale. 

EPIST.  LXXVIil. 

SYMMACIIUS    MCOMU.II!    FILIIS. 

Cum  mibi  puer  vesier  un.im  epistolam  rcdtlidisset; 
ut  rescribercui  proimus,  tanquam  mox  rediluros  ad 
vos  incithiiil.  Sed  ul  didii  i ,  ip-c  ad  ulteriora  conten- 
dcus,  mintica  usus  esl  lechn  i,  tpio  paginam  i  oslram 
cmiies  ejus  fttisliciis  dcporlarel.  Ille  alleram  nuuc 
regressus  aceepit.  Flidere  vos  arbitror,  quod  egoser- 
vili  (ircimiscriptiis  stropha,  pro  sorta  simplici  du- 
pliun  solverim.  Natn  callidiis  vernula ,  quod  semel 
pcriulii,  bis  recepit.  Pergerem  longius,  si  adjicienda 
suppelereni.  Vos  itt  prnpinqim  urbis,  iclebriore  fama 
lermti  agiiis,  et  pari  oiio.  Vcstriun  e?t  procul  posiios 
dilare  compeni.  Vale. 


EPIST.  LXXXI. 

SYUMACIUIS    NICOIIACIII    111  II-. 

Omnes  ad  nos  natalilii  r.onvivii  eopias  IranstiiHsiis. 

Sed  iiiuiiii  tle'uii,  quominus  ad  nosirum  animiim 
reiluiularel   plcna   feslivitas   :   quo<l    non    vnbiscinn 

poiius   ii.i i    cunsumpsimns   :  quoruin  contuitiis 

alque  uonviciu6C.ominend.ire  iinnmmqiiam  solet  eliam 
parca  convivia.  Quare  el  vobis,  et  i-ommuni  pignori , 
cujus  solcinneni  diein  gvdula  reli^ione  celebrasiis  , 
uberes  prccamur  anuos  ,  recnr.-utn  iu  hac  eadein 
festa  nunicrosinn.  Dccel  cnim  pius  pareotes  inollcnsa 
felicitas.  Nnbis  Tyburis  aura  bi.uiditur;  scd  comra 
exaspcrat  aiiimiim  malegesta  ratio  villicuriim.  Neque 
agercultura  nitci,  el  fruciutim  pars  niagna  debetui-. 
niliilqne  jani  colonis  superesi  l.ictillaluiii ,  quod  aui 
rationi  opiiulelur,  aul  cultui.  Vale. 


LIBER  SEPTIMUS. 


F.PISTOLx  PIIIMA. 

SYMMACHLS    STMMACHO    I  ll.lo. 

Siiine  alacer  pacrni  scrnnin  s  .tispicium,  ct  dcin- 
ceps  officii  parilisin  nosesinmtinificus.  Simul  accipe, 
qtiod  voto  iuocongruit,  fasccs  pr3?tura»  luse,  in  eiim 


EPIST.  III. 

SVMM.VCIIUS    FJLIU. 

Sccundas  ad  amabilitaiem  tuam  lineras  niitio,  ui 
sit  assiduiias  mei  sermonis  utrique  solatio.  Tiiqooquc 
siiidiuni   meum  ,  quoties  doiiiiuus  ct  fratcr  tiuts  oc- 


auiitiin  feliciler  proferendos,  cui  advocaia  iuimimiin  u  casiones  repererit ,  aemulare  :  ct  salus  lua  imlii  gc- 
volunlaJe,  cgo  quoqtie  laeius  iniersim.  Opiato  igimr  curitaiem  tnbnai ,  ct  scripturtiin  jucundiias  voloptt- 
I.Tiare  prucessu,  et  propagaos  tibi  annos  vitac  atque      teui.  Vale. 


tmnoris  inlerprelare  :  longiora  t  nim  liunt,  quae  ililTe 
runnir.  Nec  dnbites  utriqiie  nnstrum  prospexisse  lor- 
tunam  ;   ul  ci   luus  magist  atus   jiivelur    prxscnlia 
pairis,  ct  festoruin  luoruin  vulupiaie  coram  defru.ir. 
Vale. 

EPIST.  II. 
stiimaciius  rii.ro. 
Ubi  primum  scribendi  mihi  ad  vos  copiam  familia- 
ris  ingessii  occasio,  non  distuli  dcsiderium  lui  scri- 
plione  tcslari  :  nl  saltilis  mc;e  ccrlus  luain  cures,  el 
snbindc  abscuiiam  niciin  liiteraria  voluplite  soleris. 
Valc. 


EPIST.  IV. 

STMMACIILS    FILI0. 

Circensium  solemnitati  consularis  magnificcniia 
satisfecil.  Ludorum  adbuc  et  iniineris  splendidissima* 
imminent  funcliones;  ijiiibus  ame  Febroarias  nona*, 
ui  opinamur,  iinpleiis,  iier  ad  nostra  relegemus. 
!l«c  eo  scnbo,  ul  bctilia  amabiliiaiis  luao  spe  mc- 
lioie  pascatur.  Vale. 

LPIST.  V. 

STMIIACHUS  FII.IO. 

Credo  alias  litleras  ineas  in  inauus  amahiliiaiis  m.i- 
anie   venlnras.    Ilujus  naiiiquc  cptstolx   poniiurcs 


lK7  Q.  AllfiELIUS  SYMMACIIUS.  188 

loiiio  itiinM  e  muio*  reduces  proaequentttr.  Ego  u-  a  iii»i»  Bcriplis  tn  noiiiiaro  tuam  similiter  veulura,  quaj 
iiicn  lalulaliooil  muuere  .lustinere  non  potui  :  malul 


eniii)  reduadare  olucium  ure  perfeetum,  quam  desi- 
deraretur  omlasum.  Tujb  amabililaUi  noedum  ullam 
eplstotem  rampsl,  qusio  ui  bujua  titii  munerii  ramma 
curaiio  sit.  fcx  Uio  enim  meliri  animo  poiea  ,  quid 
levamloia  abaeoUboa  iribuai  assiduiiaa  Kripiionis. 
Valc. 

EPIST.  VI. 

SYMUACHIS   FILIO. 

Doaldctam  proalmeamabilliaiia  tuaa  liilcras  aumpat, 

quibus  indicabatur  et  sedulitas  animi  tui,  et  profeclui 
ingenii.  Sola  episiolse  brevilaa  nequaquam  patcrno 
desidcrio  satisfecii.  Quod  eo  srnbo,  ui  intelligas, 
quantum  ex  >eriiione.  luo  ceperim  voluptaiis,  qui 
querorcnpiam  defuissc.  Quis  enini  optci  satietaiem, 
uisi  reruui  bonaruni  ?  Postiiac  igiiur  indulgenliui 
scribe,  lux  mea,  ut  pleniore  styli  tui  munere  le«jen- 
lis  aniiiius  expieaiur. 

F.I-IST.  VII. 

BTHHACHUS  Fll.10. 

Accessa  pereRrinaiioni  nos>ras  largi  r  dies  ex  com- 
pereodinatione  ludorum,  quospluviarum  inienreotoa 
iviardani.  Sed  volo,  ut  hanc  dilitionem  salnlis  nieoe 
cerius  lenilcr  feras,  et  desiderinm  lui ,  qnod  apud 
me  creseil  ex  mora,  styli  assiduitate  soleris.  Vale. 


gaudeu.  Vale. 

EPIST.  XI. 

SYMMVCUUS  riLIO. 

Assurgit  animua  mem ,  quotiea  amabilitaila  tna 
senno  deferiur.  Nam  et  sanitatii  lus  apportat  lldeni, 
et  profectum  ostendit  ingenii,  llortor  igilur,  ut  mc 
bujuimodi  1 1 ; i :•  ii ;,  nosculis  rrequeoter  aspergu.  Nec 
iillaiu  ceasaiionem  tibi  vindices,  dum  auilrau,  me 
brevi  adfulurum.  Planioia  euim  fient,  et  faciliora 
oninis  ad  rccurreodum ,  lipaginia  tuis  revertcniis 
aniraua  raciieinr.  Vale. 

F.PIST.  XIL 

SYHMACIIIiS  raio. 

Magnuni  io  modum  sollicilavit  mc  ioequalitalis  lux 
D  nontins ,  licei  leeuritai  sanitalis  iisdem  iitteria  esset 
adjuncta.  yuare  anlmi  ineertui  approuero,  orana  di- 
v.na  prxsidia,  ut  tc  compoicin  borns  valetudinis ,  el 
epistola  mea,  ct  recursus  invenial.  H.ho  enim  voii 
paierni  impelratio  faciet.ut  rediisse  deleetet.  Vale. 

EPIST.  XHl. 

SYHtfvCDUS  FILIO. 

Iter  meum  fama?  v?rictasretard:,vit.  Nam  dmn  ea> 
pioro  lua,  et  longitudineni  viaa  dierom  interposi- 
tione  disiinguo,  landem  sextum  cal.  Martias  Mediola- 
nuin  pcrTiceni  longinqna  perveni.  Nunc  labOrem  meum 
domini  et  principis  nosiri  blandus  sermo  sol.ilus  esi. 
Speroetiam  legaiionem  brevi  in  notitiain  divi/ii  urin- 
cipis  perferendam  :  siquidem  \ir  c.incla  prrcctsus  , 


EPIST.  VIII. 

SY&iU.VCIIUS  FU.IO. 

Confido,  solando  animo  tuo  siyli  mei  nssiduitalcm 

.„  ..,  „  ...  ..,  "     ■„  ,•     i „  ,.,i.,„  _  cui  urimas  partes  causs  publica:  nostcr  oruc  msnda- 

pnsse  sulucere.  fvam  recenliuus  scripns  liunc  ailuo  (J    .    H  v         .  ,, ,.    ._. 

sermonem ,  cujus  leclio  libi  spem  rcditus  mei  polli- 


cebilur,  si  lors  prjesumpta  confinnet.  Ratio  auiein 
liujus  xsiiinalicnis  in  apeilocst  :  quia  posimagnili- 
taiii  iudorum  consularium  funclionem  sola  adbuc 
arenc  restai  editio.  Mulelurigiluranimusingaudium, 
el  adeplum  csse  le  crede,  quod  possibitis  conjeelura 
promittii.  Vale. 

EPIST.  IX. 
siMUCnos  filio. 
Scinlillarc  acuniinibus  atque  sentenliis  epislolas 
luasgaudeo  :  decet  enim  ioqui  exsuliaatius  juvenilem 
calorem.  Scd  volo,  ut  in  aliis  maleriis  aculeis  oraiio- 
nil  ularis  :  buic  autcm  generi  scriptionis  maturuin 
aliquid  et  comicum  misreas  :  quod  (ibi  et  rlieton  m 


vit  mox  cnin  prajsidiis  validissiinis  adfore  nuiHialur. 

Vestro  silentio  vehemenler  offendor  :  atque    ideo 

peto,  iit  percgrinationis  meai  patientiam  crebro  ju- 

vetis  nffatu.  Vale. 

EPIST.  XIV. 

SYMHACHUS  FlliO. 

Cum  veredarii  deessel  occasio,  privato  homini 
redilenda  scripta  commisi.  Huuc  ad  vos  arbitrof 
sero  veniurum.  Utriosque  litteris  sadem  conlinep.iur, 
quod  sexttim  cal.  Martias  Mediobnum  multo  anfraetu 
ciicumvecius  intraverim,  veneraiusque  tioiiiinum  e! 
principem  nosiruin.ctijtisserino  itineris  mei  laborem 
compensavil.  In  prxsentiani  viri  cuncia  prtecelsi 
comilis  agenda  produco  ;  quem  inox  ,  Deo  juvanie, 
adfore  nuniiorum  eoolrmat  assertio.  Monu  luai  cur» 


luum  rredo  pracipere.  Nam  ui  in  vestilu  liomi.mm,  D  sit  decus  noslr(ln)i  peregri.ialtouis  tneai  curas  Bljli 
cacteroque  vita-  coliu,  loco  ac  tempon  apta  su.nun-      assijllil:l,e  s„bri.  Vale. 


iur :  it.i  ingeniorbrfk  varietas  in  Eimiliariboa  scriptia 

negligentiam  <|uamdam  debet  iraitari ,  in  forensiLus 
vero  quatere  arrua  facundiat.  Sed  de  his  non  ibo  lon- 
gius.  Perge  inlerim,  quo  ic  anatis  impeiu^,  et  oatura 
ardor  imjieUil.  Mei  voticapnl  est .  bene  vtic:;s,  <-t 
supra  aunoa  luos  lilierarum  dote  ditescu,  Vaha. 

EPIST.  X. 

SVJIUIC.IMIS  HLIO. 

Amico  noalro  Annio  euraim  prxiereunti  uotui  so- 
i.iin  diciioneui  b.ilniis  injungere;  led  debnil  ii')i  »a- 
nitaiia  iiice  lidem  racoro  lcctie  litlerarum.  Esto  igl 
tiirauiiiiu  Ixliore     .'t  ipora,  dccus  nicuin,  froqueo- 


EWST,  XV. 

SVHHACIIUS    Fll.lO. 

Amiciliai  ooalrae  coolemplaiio  ipem  mibi  adven- 

lus  tui  fccerat.  Prepe  est  ut  erraste  me  credam,  qui 

pareniis  iponte  i     . . 
Qusndo  igitur  aine  ambiiu  noatr  i  i       leereaeccja, 
oratus  appropera.  h't  ^i  le  lupi  >!"'i"  l  >'>ur  eap!e\  ll, 
Laureoiibua  ajlvia  amama  eommuta     nec  veresrii 
ruris  borridi  denunliationem.  lu  oculis  m 
busmare:  celebri  ilinerevilla  prvslringiiur.  \  ■ 
ilur  farsrum,  eubilia,  plauo  >■  \  i.  Kl>i 

lucc  ibcsscnl,  uitc  ret  uirairuin 


2K9 


EPISIOLAIU  M  LIBER  VII. 


200 


luus   ei  lilteiarum  liberalis  c<>ilaiio,  T.ireiuinas  aul  A  inensam  succinxcril  modus  voltinlarios;  aul  unqiiam 


Siculas  voluptales.  Quare  si  lu  quoipie  liuic  senlentuc 
inaiium  porrigis  ailile  te  rustieanlium  nuniero;  et 
panlisperCatones  aiqtie  Alilios  aemulare,  quos  voniis 
ei  sti\a  ad  consulares  misil  secures.  Valc. 

EPIST.  XVI. 

SVHIV.ACHUS     ATTALO. 

Vicem  sermonis  mei  desiderasse  te  gaudeo  :  sed 
amolior  invidiam  negligentioe.  Parata  cnm  responsa 
deseruil  labellarius  luus,  excitus,  ut  fando  comperi, 
valeludinis  luae  dubio.  Agnoscis  nempc  infucatas 
esse,  nec  cx  alto  tralii  eessationis  meac  causas.  Nnn 
ibc  iongius,  quia  brevis  est  assertio  veritatis.  Nunc 
sanilatem  ubi  graiulor,  qua  post  nimium  melani 
cognita,  multum  gaudii  in  peciore  meo  diluxit. 
Imlicinm  anicm  respirantis  vigoris  tuarum  litlerarum 
jucundi^s  pralulit.  Petis  namque  ad  conGrmandam 
raleiudinem  siyli  mei  remedia  subministrem.  Festi- 
viias  ista  Baiana  est.  Nimiis  salibus  le  sinus  Lucrinus 
infecit.  Estne  aliquid  in  verbis  meis,  quod  aures  tuas 
sospitet?  quod  medicinam  sensibus  facial?  Credo, 
consenlio.  Nam  plerumque  amara  hausla  ad  salulem 
valenl,  et  succis  tristibus  affecla  refoventur.  Sed 
nimium  quanlum  avarus  es,  qui  Flaviano  nieo  pr.e- 
sente  qiiidquam  requiris;  in  quo  tania  reruni  bona- 
rum  delinimenla  sunt ,  ut  milii  quasi  apud  sirenas 
ant  Loiopli3gns  hssisse  videaris.  Atque  uiiiiam  ve- 
stro  oiio  juugerer.  Plus  de  vobis  carperem  salubri- 
tatis,  quam  tu  desideras,  qui  a  me  solas  litteras 
poposcisli.  Vale. 

EPIST.  XVII. 

SVMilACHLS    ATTALO. 

Nae  ego  frustra  bactenus  tacui ,  dum  le  promissi 
cerius  opperior.  Tandem  redeundum  milii  e>t  ad 
consueia  solatia,  meliorum  desperaiione.  Et  fortasse 
succenses  diulurno  silentio  meo.  ld  vero  etiam  rcli- 
quiim  css,  ul  irritus  spei  cunctalionis  ascessar.  Est 
igitur  lutjuris  super  ordiendo  itinere  stare  promissis. 
Me  contentum  styli  levamine  non  pigebii.  !Ioc  certe 
ofliciorum  commercio,  aul  solalior,  quod  non  venls, 
aut  merebor,  quod  veuias.  Vale. 
EPIST.  XV!!!. 

SVIIMACUUS    ATTALO. 

Proximede  Formiano  sinu  regrcssus  in  larem  C<e- 
lium,  doino  jam  diu  le  abesse  comperi.  Daium  mox 
negoiium  est  Tbcophilo  commuui  amieo  et  nunc 
itineris  mei  sccio,  ul  et  ad  te  in  Tybureni  agtum 
redilus  mei  nunlius  pergeret,  ci  salutationis  vcrba 
deferret.  Bunc  tu,  ut  es  curiosus  rermn  mearum, 
quasi  aliqun  tibi  in  iios  decrelo  publico  iuquisitio 
essei  tribuia ,  versando  palam  focere  coegisii ,  qinc 
fnris  gesseram.  Nam  hoc  confessae  sunt  litierae  liia>, 
quas  ideni  vir  opiimus  Tiieophilus  reportavit.  Fueril 
bcnignitaiis  tuse  actuum  meorum  fastigia  et  capita 
disqiiirere ;  ntrum  cn  bra  vectatio  campi  ac  maris 
valetudinem  maani  iuverit ;  nn  ullus  agris  nustris 
eultus,  auiibus  niior,  pecori  numerus  accesserit ; 
qnid  afftuxerii  eliiiuin  copiaruin;  iitrum  d>n  ularem 


Kormias  vicina  urbe  ,  longinqniore  niutaverim. 
Etiamne  explorarc  (c  fas  fnit,  quid  procul  ab  arbi- 
tris  suuliorum  meorum  cnra  contulerit  in  pagiuas  ? 
Ulrumne  mc  operatum  ceris ,  slantes  plerumque 
ocnli  ci  palloris  signa  detexerinl  ?  Exploratorem  te 
stylus  nieus  patitur.  D  >ces  amicos  su<picionum  vias, 
et  si  dici  polest,  odore  aique  vestigiis  scripta  nostra 
venaris  ?  Nunc  ego  scire  poslulo,  qunl  in  Tyburtibus 
pomaiiis  liticraruin  operis  exerceas.  Solum  hoc  fania 
atiulil;  balneum  libi  nnper  exstructuni ,  cui  torris 
unus  ad  justi  caloris  pabiilnm  satisfacere  narratur. 
Leclilasse  auiem  te  in  multo  otio  utriusque  lingius 
aintores,  ipse  index  fuisii.  Ego  t;imen  non  quajro 
an  aliquid  etiam  scripseris.  Anim.dverlo  enim  le 
B  ghiria  conscienlise  proprii  operis  accensuni,  vnlnisse 
cognoscere,  an  ego  quoqne  idem  fecciim.  Sed  jam 
omissis  epislolis  velini  redeas  :  nisi  forte  tui  balnei 
brevis  sumplus  boriatur,  nc  deseras  parcimouiio 
cousueiudinem.  Vale. 

EPIST.  XIX. 

SVJIMACHUS    ATTALO. 

Duo  pariler  commissa  in  amicitiam  redemisli.  Diu 
episloke  lux  salibus  ahfueras,  niliil  scripseras  :  quis 
Colciius  aui  Thessalus  canm  aut  manu  has  offensio- 
nes  levassel?  Ergo  ob  epistolre  dcliniinenium  von  a: 
preiium  feres.  Sino  ul  amici  lui  nuptiale  festum  curae 
vacuus  exerceas,  ei  urbein  Tyburtem,  qux  nuper  tibi 
faces  prajtulii,  communem  Junoni  et  ilcrculi  facias. 
Reverleris,  ut  spero,  posl  repotia  in  Caelium  larem. 
£  Vei  si  adiiuc  juvat  assiivos  dies  in  pomariis  tuis  du- 
ccre ;  iterum  tibi  indignatio  mea  liueranim  tuaruni 
nielle  placanda  est.  Vaie. 

EPIST.  XX. 

SYUUACDCS    ATTALO. 

Vilia  Tyburis,  qua:  proxime  in  jus  luiimvenit, 
majoris  ingeuii  prxdicatorem  requirit.  Ego  tamen 
lingu.ne  modicus,  ut  polero,  verbis  lionorcm  loco 
faciam.  Quid  hic  in  pcsitu  xdium  venustaiis  est!  quis 
situs  !  quanlus  ex  edito  late  in  plana  jaciatus  oculo- 
rum  !  Frequentare  has  scdes  Orchornenias  dixerim 
deas,  aique  eas  sedulo  adnisas,  ul  te  coiiciliarenl 
xdibus  suis  dominum.  Perge  igilur  ut  facis,  et  victis 
xvo  redde  novitatem.  Mullo  hoc  factu  prompiius, 
quam  quod  Hesiodum  ferunt  posito  senio  in  virides 
®  annos  rediisse.  Inierea  gratulare  nobis  bonam  vale- 
tudinem;  qnx  ut  libi  quoqne  iongum  secundct,  inter 
fastigia  c-si  votorum  meorum.  Vaie. 
EPSST.  XXI. 
simucnns  attalo. 
Pnsiquam  roihi  liiteras  tuas  rbedarius  mcus  red- 
didit,  et  saluiaiio  ex  itir.ere  poriata  observaniiam 
nostram  soivit  rel;gione;  dalus  est  mihi  adiuis,  crc- 
bro  dum  aheris.tecum  loquendi.  Quare  ab  his  ordior, 
qux  in  voto  tuo  prima  sunt.  Deura  pace,  mea  atque 
unici  tui  sanitas  viget.  Urbanas  lurbas  Valicano, 
in  quantuni  licet,  rure  declino.  Et  lamen,  si  quaudo 
in  ccetum  vocamur,  ad  obsequium  concilii  publiri 
pedcm  rcfero.  Scio  le  nihil  amplius  de  nobis  vellc. 


101  Q.  AURELIIS  SYMMACIIUS.  2"W 

Tautuuidem  nernmeew  rarnm  (uarum  dosidurii  mo-  A  quie«cU,  Quod  quidem  lieri  opunere  con«eniio;  t-cd 
ms  nattutat.  ^ J'1' 


EPIST.  XXII. 

smiiniM    aTTAIO. 

Longa  me  deliberatlo  habuit,  an  libi  bonnrem 
fanresubjusU  icdiius  vesiri  eispcelalloMdebereni. 
Verobar  enim,  ne  feslinalio  Ina  snlaliis  oliv iis  Iraii- 
gerctur.  Sed  Imc  arabigunin  soivii  raiio  enniraria, 
quse  ipem  dedit,  has  lineras  reverteiili  alimulnnun, 
noii  frenormn  in*Ur  iiiiur.is.  Et  cousuHn  afferlo  bre» 
viutera,  solam  ubi  prrferens  iliiiimiem  aalulia  :  ut 
verboruiu  meoriiin  exiguus  hauslus  efflcaeior  sit  ad 
SOlKcltandam  siiiin,  qtiam  explemlam.  Vale. 

EPISi.  XXIII. 

SVMMACIIIS    ATTALO. 


iinii  ealesua,  ut  poniificium  tuum  iu  iiaiiiu.i  noain 

ptuiendas.  Pariimnc  est,  <| I  ipse  x-que  desiderau- 

dus  cnMnrliuni  uieiim  dcscris,  et  invides  nohis  cxo- 
plalissimain  soi  irlalem  '.'  Insuper  allerum  qiiuquc 
deleuiflcii  amoria  artibna  relinei;  eredo  conjiciena 
acceleraturuiu  esse  ine  rediium,  si  uiroque  detUtnsr, 
At  fgo  denuntio  npus  esae  monilore,  qui  relraliat 
hxrentem.  Nam,  nl  scis,  amo  otium,  pascor  quieie. 
Inslruo  itaque  le  adveraum  lentiiudinem  m.am :  si 
abaenlis  amici  jam  deaideni  rcditum,  patere  brcvem 
prasienlii  excunum.  Vale. 

EPIST.  XXVIII. 

SVMMACIIDS    MACF.DOMO. 

Lieel  gravissimis  febrihus  impedirer,  nnn  pntui  dc- 


Requtrunt  me,  credo,  oculi  lui ;  mcns  adesse  non  B  mgare  tibi  honorillcentiam  litieraram,  ne  rcligionis 


ilnbitei.   Mecuiii  euini  diligenlia  lui  pcregrinatur, 

totnmiiiie  animi  alloi  Hone  circuillfero.   Nihilum  nus 

exerceo  siylo  amiiiiia:  volupialein.  Oimd  si  tu  i|uoiiuc 

invicein  feccris,  eveuiet  ut  Inngum  Imar  olii  posses- 

sione ;  quia  nou  negabis  quod   me  possil  abducere. 

Vale. 

EPIST.  XXIV. 

SVMMAI.IUS     ATTALO. 

Ad  Neapoliianam  praveetus  oram,  litlerai  sumpsi, 

quibus  nos  in  advenium  tiiutn  Baiis  residere  jusaisii. 

Asserebat  perlatorepislola;  imminere  excursnm  iuum 

calcibus  suis.  Qmd  facerem,  cmn  me  uee  locus  idem 

teneret?  Expcdilius  visnm  csi  ul  a  te  polius  graiiani 

eonliuuandi    ad   vos    itineris    po-cercuius.    Amicos 

enim,  non  Baias  desiderasli;  uisi  forte  illo  loxurix  C 

»11111  iraheris.  Comitabimur  te,  si  eo  redire  ma- 

lueris :  qu.unvis  regionis  islius  cmluiu  saiubrius  ct 

pares  cnpis  sini.   t.iii  opiio  tua,  in!endere  iier,  an 

relegere  deb-amus.  Ad  defi-n-imieni  iiieam  perlinet, 

en  redeuiitem  tc  sequi,  ubi  advenlanlem  exspeciare 

non  potni.  Vale. 

EPIST.  XXV. 

SVMUACMUS    ATTALO. 

Si  nspotidisses  episiol.e  mea;,  lcvasses  onere  con- 
«cientiam  luam  :  iiiiuc  nosiram  laciiurnilate  juvisti. 
Kepcnsa  enioi  offlcia  Ixtitiam  mihi  prscsUnt,  negaia 
victoriam.  El  scio  ex  abmnlauti  pnsse  faeere ,  qnod 
mis  iniilto  siiilurc  deslringitis.  Sed  quia  invides  bnna 
verba  lectnribns;  ne  vim  faceie  Gxisiuner  avarilix 
in.f,  dispemlium  nieum  devoro.  Vale.  p 

KPIST.  XXVI. 

SVMHACIIUS   UACEOONIO. 

Audeo  te  in  agrnm  Laviiiaium  111  uin  posl  Tyburies 
rngaro  delieias :  uec  sum  religbisi  desiderii  lougus 
prccator.  Ea  i|uipi>e  inicr  nniicos  pelilionum  dcliet 
es-e  cundilin,  ut  prieslaniibus  prona  videantur,  quae 
siuit  magna  poscenlibus.  tale. 

EPIST.  XXVII. 

SVMMACIIIS    MVCtllll.MH. 

Snics  ftfArmare,  quod  me  tiiii  prmferas.  Pussel  lu»c 
esae  eredibile,  u  flliuin  meum  Atlaluui  ad  nosveaire 

pateiX-ris.    Iu    luo   ellim    jure   rsl,    Ims  niniiilis  ac- 


negligeni  judicarer.  Ncc  tamen  in  inulta.n  seriein 
propagare  lillcras  valui  :  qiLirum  Lreviias  inculpabi- 
lia  eal,  rum  ex  injuria  valetudiuis,  nou  ex  voluniate 
dc-ci  udal.  Vale. 

EPIST.  XXIX. 

syuuachos  MAr.r.Dosin. 

Nequc  fralris  noslriV.  C.  Piorliani  profeclio  passa 

esl  ul  silerem,  neque  nnslra  sivii  afferlio   nl  officiis 

lemperarem.  Capc  igilur  debitmn  muims  alloquii,  el 

iit  me  facias  prompliorem,  imperfeudx  salulaiionis 

operani  frequenter  usurpa.  Vale. 

LPIST.  XXX. 

SVUM.VCIICS    AfllCO. 

Est  quidem  mibi  ruris  otium  volup  ati  :  sed  anii- 

quiorein  judico  tui  volunUtem  :  quare  ofliciis  consu- 

laribus,  si  fms  dictum  juvet,  spcctalor  el  conviva 

imn  lieero.  Vale. 

EPIST.  XXXI. 

SVMMACIIUS    ATTICO. 

Retrahcre  nos  e  Campatiix  gremio  Tyburtis  agri 
laudibus  studes.  Esl  ille,  ut  prjcdicas,  in  tuo  rare 
de  sus  cupressis,  el  fiiniimn  largus,  el  monlano  situ 
frigidus.  Essent  ba?c  inibi  desiderauda,  si  le  inora 
uberiore  le  inissent.  Nunc  proprraioiu  urlicm  reditu, 
uesctu  quam  iinlii  lastiditi  loci  suspicionem  dedisti. 
liabenl  eaiin  sepe  vuluptales  satietaiem.  Quud  si  iu 
esl,  satisfarium  Formiis  puto,  quilms  rcnuniiaveras; 
ciini  libi  etiam  pralata  displiceaui.  Vale. 

EPIST.  XXXII. 

SVMMACIIUS    ATTICO. 

Itelegere  iter  ei  in  coispeclum  vestruni  Undetn 
redire  mediUmur,  Ihjel  lilii  nostri  virium  vacui  sint, 
ct  me  febrimn  lioxa  leniaverit;  mmuelur  lamen  lalmr 
inlervallis  brevilm-,  mansionum.  Spero  locoruin  mu- 
talimie  proce-surmn  aliqu  d  eplatis.  Curani  iu  me 
diligentia:  ui.r  u-.ii  probalaiu  iic-ceie  in  dies  gande  >: 
cni  impense  verbis  gratias  agerem,  il  idlaudis  poiius 
affectatione,  quaiu  sincera  pieUte  facercs.  Vale. 

EPIST.  XXXIII. 

imtACuue  vrnco 

PrOlimi  iiidicium  saluns  mce  pr.eluli;  nec  dnin 
qiiod  iiivicciii  de  prnspcris  luis  lcgerem,    rcddidisti. 


29j  EMSTOLARUsl 

Nun  piget  ume»  anic  toluiinnein  rcligiusum  l.iiu-  A 
ilerare.  Tania  e»l  enim  securitas  animi  in  nos  lui,  nl 
repentum  putem  quidquid  ab  ainante  debetur.  Valc. 

EPIST.  XXXIV. 

SYMMACUUS    ATTICO. 

Salnl  >linni9  lionoriliceniiam  pra-hiciilus,  Geinlicl 
agcntis  in  rebus  exsequor  posiiil.itiim,  qui  a  te  ju- 
stum  favorcm  per  me  opiat  adipisci.  Ilitinaniialts  tnae 
est  amplecii  probabilem  voluntaiem  ,  iiumeruiuqne 
eorum,  qui  te  jure  tuspiciuul,  adjeciione  novi  <ul- 
toris  augere.  Vale. 

EPIST.  XXXV. 

SYUMACUUS  OECIO. 

Animum  meum  Canipani  litloris  commcinoratione 
sollicitai :  ted  nubis  quoque  in  Pnenestino  rure  de  g 
gentibus  non  minus  voluplatum  suppeiil.  Siut  licel 
1'lures  hniiiiiium  senlentia:,  quse  maritimis  monlana 
posiponanl :  cgn  t.nucii  viiaudis  xsiibus  magis  judicn 
nenioios  i,  quam  culiii  aperlu  cniigruere.  Adjeceras 
:id  irriiamenlum  p>ofecli<'itis  ucslrx,  lilium  nieum 
Fl.iviumim  brevi  lecuni  rultirum.  Hujus  ego  pr.rsr n- 
lia  jaui  diu  defiuor.  Ex  quo  intelligis  snrtem  meani 
mulio  esse  pnliorem.  Nam  cl  comparatinncin  loci 
utriusque  in  ainbiguo  collocavi,  ct  sucietatein  pignn- 
ris  mei,  qua  maxiiuc  glnri  .barc,  in  rructum  nieum 
Iransluli.  Ergo  lu  poius  remelii  i  ad  nos  viam  mutaia 
conditione  deberes  ad  satieialem,  qnam  lihi  atiulil 
copiarum  lonjjus  usus.  N.nn  Campania,  ui  esi  abscn- 
libus  desiderabilis,  ita  facile  explet  mnrantcs.  Sed 
de  boc  non  il>o  Imigiiisnc  Hli  rcgioni,  qme  n  biac-  C, 
ceptissima  est,  denuniiare,  si  veuero,  faslidium  meuin 
videar.  Yale. 

EPIST.  XXXVI. 

SYUHACIIUS    IECIO. 

Noiduiu  Noapoliianuii)  titius  acccssiiuus,  visttri 
arccm  deliciarum  luarum.  Sed  tamen  ninnia,  qti.c 
Tynlii-nus  alluit,  nominis  lui  plena  suul.  Quid  iuul- 
l.i?  successisli  in  rainani  Luculli;  guo  niagis  miror, 
ad  alia  te  nonnunquan)  posse  iransire  :  nisi  forie  fa 
siiiiio  fugis  copias,  ei  iuutaii><ne  castigas  salielatem. 
Sed  nimium  baclenus  ahfuisii.  Pntnjam  parcimoniae 
diuiurnilate  conciliaium  tihi  desiderium  cnpiarum. 
Quiu  ergo  ad  nos  gradum  promoves?  aui  si  lilietitcr 
illic  nostrae  immoraris  rmgalilaii,  rrdeundum  nnbis 
propcrecsl,qiius  nou  decet  alieuasaffeclare  delicias.  ' 
Vale. 

EPIST.  XXXVII. 

SYMHACHUS  UKCIO. 

Yoluplaii  niibi  est,  qtiod  vales.  Se<l  quoil  Kormiis 
nostris  Neapolilana  ora  praTertir,  animadverln  tui 
nun  esse  judicti.  Iu  gratiatn  quippe  pra;sei)liuin  non 
senientiam,  si  d  vorba  mutu-ti :  nisi  foric  terum  hia- 
rum  collaiio  facit,  illud  tibi  es>e  jucundins,  nbi  fru- 
ctus  uberior.  Sed  natura  rcgionum  suis  nierilis,  non 
nosti  is  quxsiibus  asiituanda  csl.  Ei  quid  de  hoc  mnl- 
ta?  Tesiabitur  coinmoratio  tua,  an  ibi  libentius  otie- 
ris :  ciiiii  in  dubium  non  veuiat,  qiiud  a  ine  inviius 
ahsressoris.  Vale. 


I.IOI.It  VII.  291 

KPIST.  XXXVIII. 

SVIIMALUUS    0!  CIO. 

Jncari  nulii  visus  es,  cum  le  sciiheres  obvia  iuili- 
tum  arma  litnuisse.  Crcdo  ue  liium  Her  in  Campania 
Inugi.iqiia  seqiierciiiur.  Nam  si  ipse  diu  versaius  in 
raslris,  nonniliil  liutoris  evperiuses;  ego  togne  as- 
suclus,  q  liil  amarilndinis  incidissem?  Sed  non  pa- 
lior,  ul  libi  <l  inoram  ptosil  aiuiil.na  trepidatin. 
Carel  Appia  lota  mililibus,  Iransve.  tis  omiitbus,  qni 
pacatu  Africx  slalu  in  obsequitiin  divini  prinripis 
reverteruni.  Qnid,  quod  eliam  palria  in  reluis  angu- 
siis,  vel  openi  bunmum,  vrl  sncicialcm  requirit* 
Ncqne  eiiuii  praaseniiam  nostram  snla  prospera  ejus 
etspeciam.  I.aiidabilioris  oflicii  est,  pariieipare  dubia 
(uin  civihus.  Sedjam  spes  iDcbor  urbis  mcciiar  vul- 
ttun  serenal,  ct  alimonia  iiiierim  prnviso  fulia  snb- 
Sid.n,  frugis  Lihyi  .c  sl  pulalur  advclitutn.  Vale. 

EPIST.  XXXIX. 

SYUMACIIUS  DECIII. 

Plemmq  e  fors  dispnsita  cnuturliat  :  qiiod  ntiiic 
miiii  iisu  veuii,  qui  Etruscus  vapnres  salobritaiis 
causa  adirc  non  pnlui,  reientus  subiliset  ttiiiiullua- 
r:i-.  Nulla  igiiur  libi  per  me  indirilur  inora  :  quin- 
imo  el  horlor,  et  postulo,  m  festinalo  itinerc  llo- 
niain  revisas,  redda-que  nobs  jucund<lalein  praescn- 
iix  tuac,  qua  dcfrui  iu  suburbanis  non  contigit.  Vale. 

KPIST.  XL. 

SYUMACHliS    DBCIO. 

Jam  dniliiin  cnris  publiiis  absolntns  relcgere  it  r 
potius,  quaiii  auspiciis  litlerarum  lenire  nmicoruni 
dpsideria  dcb<  isti.  Nam  si  valelndn  ex  senicniia  sup- 
peiit;  quid  ransx  dicam,  quml  diotius  in  Campania 
dcmnrarisY  An  in  nos  amantissinios  tni  defraudes 
bnnis,  qii«  in  le  snlemus  ainplecti  '  Qiiinimo  urbis, 
noslrique  reininiscere,  el  diitn  opportnniias  aesiatis 
inviiat,  iier  lesiinus  usurpa,  ut  longa  abseniix  tuse 
damna  landem  nptaln  redilu  sarcianlur.  Vale. 
EPIST.  XLI. 

SVUMACnUS  DtCIO. 

Quo  abiit  promissorum  (ides?  Spcranti  recursum 
ttiuni  liaeraria  levamenta  iribuisii.  Potuit  jucunda 
nubis  litijus  inuneris  esse  pcrcept.o,  si  nihil  gran- 
diusspopuiulisses.  An  veritus  cs  dcliciariun  luaruin 
consularem  virum  icstem?  nihil  egit  lixccaiitio.Ocu- 
lis  sublracta  miracula,  auribus  deiircbendo.  Nam  ul 
quisque  noslra  offenditur  parciinonia,  te  abesse  su- 
spirai.  liaque  in  contumeliam  convivii  mei  palam 
desideraris.  Sciet  haee  Senatus,  audiet  populus.  Ne- 
que  enim  pussum  aliler  ulcisci  absentix  tuas  justuin 
dolor.ni.  Vale. 

EPIST.  XLII. 

STMMACHUS    DEOIO. 

Abrumpcnda  jusie  cessalio  est,  el  iu  affatus  mu- 
luos  cura  lendcnda,  ne  veleris  inler  nos  amiciii.ti 
memoriam  scrihendi  negleclus  altciiuet.  Quod  ut  li- 
henlius  dehinc  facias,  a  me  sume  principium.  F.u 
libi  litteras  salutationcm  ferenies,  qnas  seiistbus  tti» 


VM  Q    .UjUL1.II  S  SYMMAC.IirS.  '2SG 

voluptall   BBM  ICSiabllur  ofDrii   BSmulNlio.   ijtiod  si  A  iluinino  cl  lilio   nico  Fhiviano,  quem  proseqiii  ho>: 

viaiico  ilclico ,  nec  aliquid  adjungere  i  quio  iua  crga 


•  ii.iu)  portitori  frnelura  psiiocinii  tm  serrao  isie 
quxsiverit ;  prxcedouliB  siieniii  accusabo  dispendia, 
Coiblsbil  eniin,  pluribus  me  potuisso  consulere,  si 
lealioqui  ante  cospissero.  Vale. 

EPIST.  XLIII. 

SYini.ulllS  DlCIO. 
(ium  ruri  agercm,  libcrtale  cceli  grcssum  refor* 
mans,  cujus  roe  osus  post  iloloicin  moratur;  fami- 
i  ariasimus  meus  ordieudo  itiueri  paraius  fecil  ad 
Rcribendum  sui  copiam.  lllico  smicam  siudio  meo 
nmplexut  communioHom,  scripuDon  distuli  :  quaeci 
iutcr  nos  augerenl  eommercium  reiigiouis,  el  com- 
meanll  primum  apud  le  noiituB  limon  aperireni.  Si 


oiiin  diligenlia  non  recipil  ntigmenium.  Vnlo  i^iiur 
DOVOris,  non  BSSfl  fastidii,  quod  quain  ininimiiin  de 
eo  scribimus,  sed  sccurilalis  dc  lua  incntc  pra-suui- 
pias.  Talis  jugiter  bi  enm  esu  dignarc,  qualem  le 
vetus  amuitia  pollictiur  :  cui  adjicit  tui  liouoris  gra- 
dus,  ul  quxpio  co  vclle  debcs.posse  nonncges.  Vale. 

EPIST.  XLVIII. 

BYMUACHD8   DECIO. 

Favore  mo  raclum  est,  m  evcctionum  admiuiculu 
sumoremuS)  quibus  fainiliaics  mei  empturi  equas 
Curules  ad  lligpaniam  eommeareni,  U"*so  igimr  in 
rcm  missos  raox  trensire  praecipias ;  quod  longo  tem- 


probabiles  bujus epistolaa  causas  putas,  imhi  sermu-  ..  pore  opus  cst,  ut  de  singulisprovinciis  opiimusquos- 

(|ne  excerpat  clcctio,  ei  morosior  cautela  perducai. 
Praeteraa  tibi  validius  obiigabor,si  duohus  aiiis  vere- 
dis  eoriuiuleni  iler  juveris  :  dividentur  enim  singuli , 


nis  lui  gratia,  illiamoris  frucius  cveniat.  Vale 
KPIST.  XLIV. 

BVUBUCHDS   DECIO. 

Rcnuincror  niiiii  dictam  a  te  salutem,  quamvis 
dielius  proximis  ultro  amiciiiam  styli  opere  frequen- 
laverim  .  qmc  commemoralio  non  exprobrat  officia. 

liujus  enira  diUgentise  voluptaie  animus  nieus  p.isri- 
tur.  L'st  igittir  tua  optio,  an  i:i  me  velis  saepe  lillera- 
rum  esse  munificus,  quo!  quideni  maxiuie  cnpio. 
Scd  si  quando  nobis  iVneitis  iste  dcfucrlt;  eadem 
miiii  gaudia  tecuin  loquendi  sermo  noster  praestabit. 
Valc. 

EPIST.  XLV. 

SYSUACIIUS    DECIO. 


utex  diversis  provinciis  cdeciment  lcctiorrs.  Eril  itii 
beneflcii,  posl  illustrein  et  praecelleatissimuin  virum 
comitem,  quidquid  domui  nostrae  pranoria  Glii  mci 

editio  splcndoris  ailjccerit.  Vale. 

EPIST.  XLIX. 

BtWUCBUS   DICIO. 

Certissiinus  eonlra  omoes  proeellas  snimi  tui  por- 
tus  est ;  idco  ad  te  sororis  meae  lilius  spci  eertus 
accurril.  Negoiii  autem  geuus  de  bumauiuttfl  sae- 
culi  cxspeciai  auxilium,  cujus  qu.d.tas  virtuiibus tuis 
precum  lectiune  paadetur.  Ergo  proiixus  esse  non 


lliia  liaic  via  est  qua  maxiDie  i  ivibus  ac  fainiliari-  C  debeo  enarralor  injuri.e  ,  cum  serieni  desideni  lides 


bus  meis  prosim,  si  cos  in  clientelam  tuam,  quasi 
mystagcgus  iuducam.  Quod  nunc  pro  Gaudentio  faeio, 
viro  generis  senaiorii  :  cujus  modestiam,  si  propius 
inspexeris,  reperaris  claiis  natalibns  parcm.  lgitur 
in  obsonui3  tua  incunclanter  reeeptuB,  antc  plensrm 
sui  Bduciam,  quaii;  mox  illi  morum  praestabit  inspe- 
iiio,  intei!  gat  de  se  testiitionio  ineo  crcditum.  Vale. 
F.i'IST.  XLVI. 

SVMMACIIUS    DECIO. 

Singulnris  animi  tui  bouitas  sa>pe  vorat  ad  juslas 
petiliones  fiiluciaiu  nieam.  Non  esl  igitur  commcn- 
dationum  famiiiarium  verenda  reprebcnsio,  cum  ipse 
ad  lioe  me  Sludium  voti  benignitate  sollicitcs.  Spcs 
ergo  ccna  cst,  yratas  tibi  forc  lillcras  quibus  orna- 
tissimum  virnm  Desideriura  velorem  ainieum  meimi 
prosequor.  Domeslica  huic  causa  rumpendi  Oiii  ad- 
movil  ncc-ssitatcm.  Kam  facde  jacluram  disaimulara 
puiuissei,  si  admiiterel  magnum  animmn  angusia 
fnriuiia  Ex  ipso  latius  audiea,  quidquid  epistulaa 
lirevilas  recusat  absulvere.  Hilii  ^atis  esl,  pro  co  in 
uuiversum  mgare.  Suacipe,  oro,  bonefaciendl  provin- 
Cinm,quac  bominum  merita  Deoapplicat,  clarioraaquo 
fiucluB  ex  Imjns  coramodo  cape.  Mibi  enim  videnlw 
beiioflcia  plus  conferre  nnestanli.  Vale. 
F.IMST.  XI  VII. 

SV3IUK  HUS    DKCIO. 

Nec  absliuerc  1  :ini>  pntsum  proflciscenlo  ad  vos 


supplicalionia  exponat.  lias  autem  solas  partes  mdii 
injuiijjit  affeetio,  ut  pro  conjugc  pignoris  inci,  cujus 
paiiperlili  gravis  paratur  ruina,  sutTragium  tui  favo- 
ris  exainbiam.  Vale. 

EI'IST.   L. 

SVUUACIICS    DF.CIO. 

Gaudii  de  te  mei  nec  ipsc  ostentator  e-se  per  vc- 
recundiam  possum,  nec  testem  altrrum  cito.  Sufficit 
enim,  quod  amorem  meum  de  lua  mente  metiris. 
Debeo  lamen  lxtiliam  conliteri,  qux  pr^fecturae  ba- 
benas  ad  bonam  transtulit  voluniatem.  Interea  nou 
minore  abundo  laetilia,  quod  domiui  ct  lilii  mci  Fia- 
viani  proliXUS  in  judirando  labor  optaia  quieie  per- 
frui  mertiit.  Neqnc  enim  le  differri  diu  ab  hoc  pra'- 
D  mio  par  fuil,  ueque  illum  ab  otio  r  lurdari.  Iluc  eo 
scribo,  ul  noveris  nos  pro  luo  lionorc  agere  fiemo 
priucipi  gratias,  ei  te  idem  bcorfl  pro  iiims  scruri- 
taic  debere.  Smcrca  qiUBSO,  ut  in  epistolis  fiequiii- 
landia  moram  luum  leneas,  necprivatiaefSeUa  actu* 
publicos  obstare  causeris,  Nam  muliijugis  ueeoaaila- 
tibus  par  fuisli  :  nullumque  exnarientiai  genu»  asi, 
cufus  magniludo  vel  novilaste  possit  a  nnfallii  ami- 
citiie  dcbiiis  avorarc.  Valc 

EPIST    l.l. 

BVMUACm  S   BCCJ  ' 

Habeanl  forlassia  alix  coinmeadationre  mea  inier- 
preiationom  benignitatis  :  iata  judieil  est.  Trado 
ciuin    ;iiK'iu  pvctorl  luo  fratrein  meuui  Sovorum, 


o97  EriSTOLARUH 

ppiscopum  omn:um  seclarum  alleslatione  lauda!;i-  A 
lcin  :  Jc  quo  plur.i  inc  dicere,  el  desperalio  aequainli 
meriti,  el  ipsius  pudor  non  sinit.  Pranlcrca  testis, 
non  laudatoris  parlcs  rccepi ;  libi  rescrv.ms  morum 
ejus  inspeclioncm.  Qucni  cum  penitus  expcnderis  , 
reperies  me  ccssissc  potius  ejus  laudibus,  <|uain  pcr 
ncgligentiam  defuisse.  Vale. 

EPIST.   LII. 

SYMMACHUS    DECIO. 

Quid  tibi  pro  lanla  in  me  meosque  cura  dignum 
rcpendam?  Ufficia  tua  rcvera  acquare  non  possum  : 
spondco  tamcn,  nuiiquam  me  cultu  nienlis  cl  alle- 
ctione  cessurum.  Nec.  ambigo  etiam  lc  pro  bencfactis 
solam  boni  animi  mercedem  exspeclare.  Scd  in  hac 
eonlcstaiione  gratijc  morari  me  Inngius  pudor  luus 
iion  sinit :  deberi  enim  judicas  ainicitix  noslrae  quid-  " 
nuid  ego  credo  prsstari.  Vale. 
EPIST.  LIH. 

SYHMACIIUS    CECIO. 

Parva  cst  commendalio  scriptoruin  nieorum,  cum 
Eiiscbium  f.nniliarcin  viia  innoceus,  ct  aiiuusa  inililia 
bonrs  qiiibiisque  conciliet.  Suo  igilur  prj^ditus  ineri 
;r>.  icsiintonium  pro  te  mcum,  non  ambitum  postu 
lavit.  Kt  tamen  abslinere  non  debeo  tali  gcnere  Iitlo 
rarum  ,  magis  ut  fidei  salisfaciam,  quam  ut  labantem 
gratilicatione  susientem.  Ilaec  igitur  pctitionis  mc.e 
sumuia  est,  ut  in  pra-claro  pectore  tuo  formaiu  circa 
se  volumaiis  nie.e  inveniat.  Vale. 
EPIST.  LIV. 

SYUMACIIUS    DECI0. 

Ul  es  solcrs  omnium  rerum,  seis  quantum  legatio  ** 
sollicitudinis  liabeat,  quantum  peregrinalio  difficul- 
tatis  circumferai.  Haec  domino  cl  filio  meo  Atiaio 
senatus  desideria  proscquenli,  ainor  luus  levia  et  luta 
prxstabit.  Suscipe  igitur  partes  benignitatis  et  pe- 
litinui  meae  debitas,et  tuo  ingei.io  congruentes.  Satis 
Attalo  videbilur,  quisquis  erit  eventus  officii,  curam 
pro  sc  meruisse  potioris.  Vale. 
EPIST.  LV. 

SYMMACUUS   DLCIO. 

Saepe  nos,  ul  condecet,  lilieris  muneraris.  Obsole- 
tcerc  enini  quadam  sileulii  rubigine  aniinnrum  fuidus 
existimas.    Faeias  officium  germanis  studiis  auiiuis- 
i;ue  conveiiicns.  Pro  qua  re  vieeni  libi  sermonis  ve- 
ferre  non  distuli.  Cujus  ea  solulio  est,  ul  inc  affeclui 
tuo  eliain  ntinc  sentiain  debitorcin.  Onmia  enim   fa-  " 
eili  vicissiiudinc,  et  compensatione  redduntur.  Con- 
tractus  vero  ainicitiaeet  religionis  xtemus  esi.  Vale, 
et  ad  scribendnm  diligensesseperscvera.  Nos  littera- 
roin  soialia  snggerejnus,  quibus  aut  aniinum  nuilceas 
occupatus,  aut  vicem  referas  otiosus.  Vale. 
EPIST.  LVI. 
SYusucnus  nf.cio. 

Tua  vcliis  liiiniaintasnosliortaiiir  opem  poscenlibus 
non  negarc.  ProTheodulo  auiem  scribendi  mihi  ad  lc 
causa  propensior  est,  cum  sit  colonus  agrorum  ineo- 
ruin,  aiqneilli  debiia  niagis,  qiiam  precariacura  prae- 
Stetur.  Serv.i  igitur  consiictiidinein  tuam,  et  prcvibus 
iuiis,  ul  m<>s  liins  promiitit,  infteclere  :  ul  qnidquid 

PATfiOL.    XVIII. 


Lincn  vrt.  *S8 

culp.u  aut  crroris  iiirurrit,  conlra  illius  mcritun:  m?> 
digueris  intervenlu  re'axare.  Vnle. 
EPIST.  I.VII. 

SYMMAUIUS   decio. 

Et  virluiis  ct  propositi  tui  est,  bonos  quosque  sn<- 
cipere  :  inter  quos  Alcxander  contcinplaiioue  hone. 
Maiis  jurc  ceiisciur.  Hunc  ct  in  adjumentiim  sui,  rl 
amoris  in  te  inei  gratia,  familiaribus  lilteris  prose- 
cutus,  impcndio  deprccor,  ut  illi  favorem  congruuui 
tribuas,  mibi  vicissilndinem  sermonis  cxsolvas.  Valc. 
EPIST.  LVIII. 

SYMMACQUS    DECIO. 

Duas  oratiunculas  meas  nuper  editas,  ad  illustres 
viros,  virlutuin  et  litterarum  sacerdotio  praediios , 
Felicem  et  Minervium  rnisi.  llarum  ciiam  te  ,  ul 
ainantem  inai,  si  mediocribus  ingcniis  non  offcndi'- 
ris,  opto  esse  lectorem.  lpsi  voluminis  copiam  fa- 
cieni.  Ita  enim  siudiose  tamam  meam  nuinuni,  ul 
•uffragia  bonoruin  mihi  nesciant  invidere.  Valo. 
EPIST.  LIX. 

SYUMACIIUS    1UI.II). 

Sacras  mihi  litteras  Julius  agens  in  rebus  exSiibuil. 
leopardorum  munificentiam  coniinentes.  Ideiu  tu.im 
desideratam  nobis  paginam  simul  tradidit.  Principc 
igiiur  locosalulalionis  libi  solvo  revereniiam.  Deliiuc 
postulo,  utpro  ine  gratias  agas  votivae  largitatis  au- 
ctori :  quaj  jucundior  erit,  si  ei  coinmendaiionem 
prosecutio  opporiuna  praestiieril :  et  quod  verecun- 
dia  inea  vix  implere  poluissei,  oris  lui  aff.ibilitas 
exsequatur.  Spero  enim  ex  mensuia  affectionis , 
quam  ('e  le  mereor ,  quod  cumulatissime  possiiu 
magniludincin  nostrae  gralulaiionis  implere.  Vale. 

epIst.  lx. 

SYMMACUUS     DECIO. 

Onerabal  verecundiam  meani,  quod  prior  scripsc- 
ras.  Continuo  altera  cpistola  tua  gravalae  fronli  du- 
plex  fenus  imposuit.  Formido,  quod  cupio,  ne  inil.i 
ante  soluiionem  duorum  contraciuum  tertius  a  lu 
sermo  trihuatur.  Habet  quippe  lianc  impatientiain , 
quae  in  te  pollet,  oris  ubertas,  ut  intervallum  vicis- 
situdini  neget,  cl  oflicia  nondum  coiopensata  pravi  - 
nial.  Una  igitur  ad  satisfactionem  via  supcrest ;  ut 
iinparem  me  stylo  fatear,  quamvis  cultu  amicitia: 
parem  non  negem.  Nec  conlumaciter  (ieri  putes  , 
quod  libi  animi  mci  diligentiam  confero.  Alioi|tiiii 
frustra  a  te  diligor,  nisi  affectione  saltini  nos  patiaris 
comparari.  Quare  post  hanc  professionem  ineam 
laudalae  facundi.e  donum  frequcnta  :  me,  si  rarior 
fuero,  memento  cessisse.  An  ego  adversus  judicium 
publieum  provocem  scriplis  episiolarum  re.ianmi 
m.igistrum?  N»slruin  est,  paslorales  inllare  ralamos; 
luiim  sacris  tibiis  earmen  incinere  :  nos  oblundit 
oiium,  te  usiis  exercet.  Nisi  forte  hanc  nostram  pii- 
vai.e  vitae  vacaiionem  inagis  opporiiinam  frei|ucnlan- 
dis  litteris  puias.  Vides  non  eodein  moiu  flumina  de 
stagno  scrpere,  et  de  fonle  properare.  Onine  quod  in 
cursu  esl,  viget.  Coutinuatio  experienli.e,  vires  snas 
reuoval.  Sublalum  tibi  esl.  quod  resoondeic  poiuis- 
scs.  Fac  dcinceps,  qui  valcs  scribendi  copia,  ut  tun- 

10 


909  Q    Al  RLLIIJS  SYMMACIILS.  500 

tum  milii  afferat   faeullalis  cicniplum  tunni,  quau-  A  sidialis   iinprobitas.   Sxpc   ad    rcclorein   provilieifl 


Iiiiii  iiigciiiuin  iueum  non  deilil.  Vale. 
EI1ST.    LXI. 

•  nuirms  PATMCIu 
Denuniiavcrani  i|uoil  rarlor  in  senbendo  essem  fu- 
lurus.  Quid  amicitix  faciani,  uua;  cogii,  ul  mentiar  T 
Uescivi  a  proposito :  sed  credo  le  ImjuMnodi  probare 
lallaciam.  Nunc  velim  cogiles  i|uain  frequeiis  esse 
debeas,  qui  spei  amplius  obiullsii.  Au  non  prior  in 
nie  jaculaius  es  eris  lui  muncra  ?  Quibus  rgo  vcluti 
beibam  porrigens,  cum  venix  pctiiionc  rcspondeo. 
M  nieas  oro  promissis,  el  eouploruni  tuorum  diligen- 
t.aui  tcncas.  Fidcm  tnara  couvenio,  qui  me  peue  ja- 
<  lilo  meiitilum.  Vale. 

EPiST.  Lxn. 

MHIIIIIIl      PAIIUCIO 

Ideo  amiciiia  comparata  est,   ut  oflicrorutn  vicitms 

iimtua  gubcmelur  utililas.   lu  rcni  prxscutcm  spc- 

clat  prxfala  sententia.  Prxsurao  namque  exhnttatis 

lux  sludio  supplicalionem   liairis  mei    Callistiani , 

a'que  ejus  uxoris,  exsorlcm  sacri  bcneficii  non  fuiu- 

rain  ;  cui  ei  xquilas  desidcrii,  el  usiiata  impetratio- 

nis    forma  suffragio  csl.  Quando  igitur  nitiil  obslat 

oralis ,   adinove  juvandis    precibus   benevolentiam. 

Qux  cum  tibi  innaia  sil,  remillil  mihi  deprecaivdi 

lauorem.  Nam  pene  injuriam  larit  bcnignitaii  ,  qui 

anxie  peit,  quod  prxslaniis  naiura  spontc  proinit- 

lii.  Va!e. 

EPIST.   LXIII. 

symmaCUUS    runrio. 


dclila  quernnoHia  parvi  hsliiu  csl  per  iguaviam  ju- 
dicaulis.  Ergo,  quooiam  reincdia  inioora  noo  pro- 
sunt ,  ad  inajora  conftigimus.  Feras  opem,  quxso  te, 
in-  res  tot  injnriis  exhausU  snceumbai.  Uebes  boc  H 

ln:r    famX,  <l  ainiiiti.r    iur.r  ,    ol    preuliariter  juvaie 

digneris  justitiam  postulali.  Tale. 
EPIST.  LXVII. 

SYMNACllCS   ALIPIO. 

Qui  sperat  brcvi  se  venturum  in  conipcctiim  ami- 

rorum,  solet  scribendls  epislolis  abstinere.  Mihi  <•( 

illa  spes,  visendi  te,  integra  est ,  et  rastidium  niw 

i  rcal  littcrarii  USUS  offlcii.  Cclcbro  igittir  lionorem 

tuum  salute  dicenda,  nre  interim  posco  reseriplum  : 

quia  foenus  slyli  mei  fabularom  munere  ex  proximu 

■  rcpcnsabis.  Vale. 

EPIST.  LXVIII. 

SYMMACiiiiS  Ai.rn  lo. 

Inlelligo  diligentiam ,  quani  sanclx  domui  tux  de- 

fero,  nimium  libi  esse  comperum.  Ilinc  est ,  qimd 

inecuin  Ixta  cominunicas,  et  dorains  ac  filix  mex 

valetudinera  stylo  indicas  in  sncm  redire  inefioreiii. 

Ago  igilur  uberes  gralias,  et  F)cos  precor,  ut  rua  s«- 

ruiiila  proGciant.  Nobis  tardior  Africanariun  naviuin 

commeatus  incutit  curas,  et   sterililas  condiiorvm. 

Quapropter  ad  collationem  vocati,  remedia  piirix 

usiiata  promisimas.  Sed  votis  opui  est ,  m  volunu- 

rix  sponsioui  solutio  prompla  respondeai.  Vale. 

epist.  Lxrx. 

SVMMAi.in  S    ALHMO. 


Tantum  esse  apml  te  !oci  Aurclio  ineo  gaudeo,  ni  C      Tradklertmt  memoriae,  quires  prisea»  locuti  «mt, 

in  ju<J  cium  qnemdam  vocatlim ,  aood  Aricia  lenus 
precariiim  de  amico  canlheriuin  mutualus,  niteriori» 
clivi  ardua  prxterissel.  Fuerit  hxc  parcimonia,  et 
diligcnlia  patiperis  sxculi ,  ut  prxtervecius  decreium 
locum ,  commisissc  in  aimciii.im  diceretur.  Assum- 
psi  igilur,  ifrroii  .tmor  tnus  ingercbat ;  tamtumraic 
absum  a  mctu  succensionis  tux ,  ot  ttpereiu  nltro 
bonain  fiilucix  mrsr-  graihtn.  Necesse  cst  enim  iiro- 
bes  qnod  ipse  l'e  -isses.  Seil  quid  hxc  tan.]u  >in  pur- 
gau  produco?  Dc  Formiano  scribo  inieger  valetudi- 
nis ;  unde  cquoruni  copulam  magis  cxercitam  qnani 
fatigaum  remisi.  Mulo6  panlisper  tenebn.  thncenrm 
dederas  optionem  :  quam  si  repudiassem ,  viderer 
lilientius  in  usurpandis  uti  animo  meo,  quam  in  pcr- 
■»  niissis  tuo  cederc.  Vale. 

EPIST.  LXX. 

SVMMACntlS    AI.IPIO. 

r.inii  moiestias  urbanas  reiraclo,  abessc  deleci.it  . 
cum  VOS  cogitalione  eonWmplor .  isrdel  abs-eiiii* 
me.T.  Medinin  est  igilnr  levamen  m  Irtieris:  quas 
idco  ad  le  dedi,  ut  simul  el  amicitix  saiisfaciam,  H 
seciiius  exeinpliini.  luas  mihi  epistolaj>  prx.-lc>,  im 
quibus  vides  plus  esse  solatii.  Valc. 
EPIST  LXXI. 
svmmaciius  ai  irio. 

Plurimuin  mihi  opis  aique  adjumenli  tux  MMM 
ad  ronlinnalioncm  sauiltlis  impeniunl.  Priiuo,  nuo.l 
le  mcinoreni  n.i-iri   csse  leslaniiir  :    dcliinc,  quoU 


a  me  libi  traditus  inviccm  sub  cnmmendatione  red- 
datnr.  Vicisli  r.osiram  pro  eo  diligeniiam,  i|iiam 
jubes  accresccrc.  Itaque  smn  dicto  audiens.  Nulla 
enim  carius  ita  plcua  esi,  ut  augmrntum  non  ca- 
piat.  Me  domo  abessc,  el  Campanix  pasci  olio  libens 
idniitws.  Narn  soles  amieorum  prospera,  voluptate 
pirtlri.  Tibi  bonoT  militiua  pariat  fructus  sccundos  : 
btt  viu  nostra  secnri,  vestra  conspicua.  Yole. 

I  PIST.  LXIV. 

SVMMACIIUS     l'ATBICIO. 

Propiiiquoriiui  ineoriini  causas  Mariyrius   prose- 

rjuilur,  qui  bas  a  nie  nitcr.i.  in  sufTragiuin  siiuin  mc- 

ruit.  Oii.r-o  ui  efleciuni  sperati  de  le  favoiis  obti- 

ncai.  Vale. 

EPIST.  LXV. 

SYMMACHTS    PATIIICIO. 

In  tuas  manus  vcniet  causa  mei  pignoris,  adco  ut 
.-•mica  legibus  fulcblur.  Sed  ul  est  mulufornils  ple- 
imiique  perlidia  tulutuin,  in  varias  se  freqiiemer 
arlcs  verlil.  Obiioiios  credo,  nunc  saliiin  sacro  res- 
suros  oiaculo,  si  vestra  xquiias  suggerenda  celebra- 
verit.  Vale. 

EPIST.  LXVI 

SYMMAi  IILS    AI.IPIO. 

Salutaiinnis  bonOre  prxfalo,  famiii^reni  precaiio- 
nciii  lui  animi  annecto.  Agris  cniin ,  quos  in  Qe* 
sariensi  Manrilaina  possidemus,  ul  fleri  am.it  |icr 
doniiiioruiii  abscniiam,  mhil  reli<|ui  facil  oflicii  px- 


304 


F.PISTOLARU.YI  L1DEI1  V!t. 


302 


iudicia  lux  prospcriiaiis  apportanl.  Faienr  igilur  i.l  A  eibiberel.  Quarum  perrcptione principio  laUatus;  ubi 


liuc  mliruiain  valetiuliuem  meaiu  scriplorum  luoruui 
assiduiialc  refoveri  :  atque  iulelligo,  quid  cx  orae- 
senlia  lua  cnmmoditatis  Irabiturus  eiiu ,  cnm  lanlum 
cx  lilteris  salubritaiis  indicibus  accipiam.  Vale. 

EPIST.  LXXJI. 

SYHMACIIIS    IKAlUlliLS. 

Mediolanum  profectus  hxc  scribn,  et  hinc  bono- 
rificentiam  vobis  debitx  saiulationis  exuibeo.  .T.quuiu 
est,  ui  mea  cura  de  vobis  relalu  piae  vicissiiudinis 
miiigeiur.  Yaleie. 

EPIST.  LXXIII. 
SYumaguus  fiiatjuijus. 
Pervenimus,  sed  veuisse  jaiu  po?uitet.  INsun  ubi 
priuium  solum  Baiaui  liueris  cumigi,  slaiim  pcdi'6 


coinmuiie  pignus  dccubuissc  eoguovi ,  cooMielatm 
sum  repcute  aiuarjiudme  lectionis.  6ed  quia  liliuin 
iivsiruui  redJituoi  saniiati  subjuncta  ducuerutil ,  ju 
irauquiluiMideiiuo  auimiis  reinigravii.  Mex  valeiudi- 
iiis  siaium  scriptis  superioribus  indi -av i ; eu.ta  drnito 
iueuiiuisse  nou  opus  est,  ne  vos  soiltCitae  scriptiuuis 
ileratio  conlurbet.  Valete. 

FJ>IST.  LXXIX. 

SYMMS<  HUS   I  KATJIUUIS. 

De  rediiu  lilii  nosiri  Fausii  prayiuniias  paulo  aule 
lilteras  misi,  m  acccimla  securitos  dcsidt-rii  vcstri 
impalicnuain  niitigare. .  sed  muuus  saliiiationis  itc- 
rare  ipso  etiam  nro'icisccirte  non  pigoil.  Gap4o  igi- 
iui  gemiuaui  vuUipiJteni  .  primo  ei  ipsiu*  red.ui; 


dulore  correptus  sum.  Alque  ideo  pauca  diciavi,  mox  B  "kbinc  «  sermoi.e  fratemo,  quo  vobis  reddilos  sani- 
iu  scnbendo  fulurus  uberiur,  si   rue  sanilas  oplala 
respcxerit,  et  vestrae  inviccm  litlene  provocaveriul- 
Valete. 

EPIST.  LXXIV. 

SYMMACIIUS  FUATIIIBUS. 

Primo  odventu,  ut  scripto  superiore  siguavimus, 
valetudo  nostra  percussa  est :  seu  insalnbribu^  aquis, 
sive  aeris  muiaiione.  Fors  viderit.  Nunc  siatus  me- 
lior  conpit  adversa  tenuare  :  scd  prae  ca:ieri>  remedio 
fuil ,  qiuiil  vos  salverc  cognovimiis.  Quod  si  cti.iin 
rediius  nosiri  lempus  inquiritis,  ad  idus  Oclobris  lc- 
gere  itcr,si  diclofortuna  adsit,  optamus.  Valete. 
EPIST.  LXXV. 

SYM.HAOIUS    I  IUTR1BIS. 

Scio  et  desiderari  et  eispeciari  a  vubis  litii  ras 
meas,  quia  moris  est,  ut  intuius  uujusmodi  a  proli- 
ciscenlibus  incboei.  AuspiciiMu  ergo  vobis  serv  jo.Ix 
iuier  nos  salulationis  emilto;  ue  laquam  dubitaiis, 
lanquain  signo  dato  ad  rcspuudenduin  vos  dcsidcs 
uoii  fuiuros.  Yaloic. 

EPIST.   LXXVL 

SYUtlACUCS    HiATHIUUS. 

Religiosum  alque  votivuin  est ,  ut  a  quarsloribiis 
eandidatis  dona  solemnia  poti  -imis  aique  amicissi- 
iuis  olTeraniur.  Quo  in  ntimero  jurc  censemini.  Of- 
leru  igitur  vobts  cbui  uciun  dypiicum ,  et  c.imstel- 
liim  argeiileuui  lilnariuu  duarum  lil.i  mei  iiomiiie, 
qui  qiia-storium  munus  eiiibiut  :  et  iiu|*udio  pre- 
cor,  ut  hane  bonoiiuceiitiani  diguemini  gratauter 
ainplecli.  Valcie. 

EPIST.  LXXVII. 

SYMIIACUUS    FRATftlBUS. 

Subcsse  aliijiias  silenlio  meo  causas  spunte  nesii- 
in.ire  poiuistis  :  uam  quomodc  oniis  ssein  religioms 
niunia,  si  valercmV  nunc  paulalim  dulore  cedcnte 
oflicium  salmationis  dilTcrre  noji  potui,  Vestri  erit 
ruuneris  referre  inutuum  vioem.  Qn«juibi  diegopla- 
ta  purtulerit,  ad  coiivalescendum  foiotuia  prastabit. 
lalelc. 

F.PIST.  LXXYUI. 

STUMACHUS   i  ka  i  ivt -.u  -; . 

Postquara  paginaro,  qnx  vobis  salutalioncm  fer- 
rei,  cniisi;  leiupore  afltiil,  qui  mihi  vcsiras  lillcras 


Uu  couimunes  liberuus  indicamus.  Valete. 
EPIST.  LXXX 
svMMAr.w*  rnMKincn. 
Superiorilius  dicbuc  litteras  frequenlavi ;  sed  imll.i 
assiduitas  potis  eslantmmn  amantis  eiplcrc.  Puto 
aiiiem  vobis  ad  cognitionem  snfiicere,  qu  i«l  valere 
nos  scribnnuc  :  licet  eoinmpne  pignus  paucis  diebus 
sanguinis  eKtsinne  veialnm,  otii  nostri  roinuerit  vo- 
luptMcm  ;  quod  jsm  liivina  ope  ad  plenain  satiiUUeuj 
coepit  cinergeie.  Valetc. 

EPIST.  LXXXI 

S-.mv.  vi .ni'S   HESSAI.X. 

Forluna  cum  civibus  nostris  reverlit  iu  gratiant, 
t  postquam  lc  sibi  respubliea  vimticavit.  Auiiiimerau  - 
'  dus  est  igilor  caileris  spcrantibus  aquitaiem  Jucilll- 
dus  aniicissimus  meus;  quem  morbo  jaiu  diutino 
gravem,  praelectiir.i  emineos  ad  cognitionem  pri- 
vata»  litis  ezciverat.  Est  illi  ifuidem  voiivum,  s:ii> 
eiamine  Iho  rcspnnderc  proposiiis.  Sed  valciudo 
viduuiati  obnitiiur,  qu^  effiismne  sanguinis  s  uieiaia, 
itincrnm  rccusat  incena.  Nec  deerit  jus  adversaniit) 
peiitioni ,  si  ad  Vicarium  iiium  disceptatio  Ir.msfc- 
raiur.  Il:ec  igiiur  sunima  csl  postulaii :  ul  rum  rausui 
niliil  de  loco  percat,  salmem  bomini  pcregiiiialio 
reinota  conciliet.  Vale. 

EPIST.  I  XXXII. 

SVMIIACUUS    hVSSALiE. 

li.-irtioiiil:i  mihi  aique  adumanda  |ir^-iura  est,  a  I 

cnjus  editioncm  inuguiiudinis  luai  pi-ocessus  auiiua- 

vit.  liicoe|iium  coiin  mcuui   viribus   frairis  utetiir. 

Qna*so  lgiiur  mecuni  religio-e  volivu  ollicia  parlia- 

ris,  el  familiaribus  meis  a  I  llispania?  longioqua  per- 

gentibus,  ob  equorum  curulinn  cnempliiiiiem ,  snf- 

Iragia  promovc.iMli  ucgoiii  digueris  aunuere.  Longum 

fiat,  si  velim   iilteris  pr.istand.i  percurrere.  Capila 

rerum  subjecto  indiculo  siriciim  nulavi,  Tibi  iutegrum 

cni  adjicere   benolic.a,  si  qua  siylus  petenus  oini- 

sit.  Vale. 

EPIST.  LXXXIII. 

.MMlCHIS    HI>SAL£. 

Si  quiil  pro  iiaii.o  aiqi!  iinauimi  nici  Jucnmlo 
jir  <>ia  scripia  valr.isseul,  a^ci<dis  magis  gratiis,  ipiam 
rcnovandis  pelitiouibus  a  u.e  serino  impundeieiur  : 


;o5  0  ai  kfi.u  s  6YMHACIIUS.  3<h 

ied  qull  in  civili  ncjolio  augel  ejus  iiiliiiniiuieiii  A  i--i.  <i<i<>< t  cupll  foro  luo  nnn  obscurus  orlu  acior  ac- 

cedere  :  cul  (m  spcro)  el  nuigistcrium  splemlore  di- 


rr.lira  cinvenlio,  jam  non  pro  caus;i,  si-il  pro  va- 
Irludlno  hmiliaril  mei  IntlaurO  sermonciu.  Et  certc 
illfflcilis  impetralio  eue  non  debuit,  po<iquam  illi 
illvinui  affalui  Inngx  peregrinalionii  gratiam  fecit . 
cujui  rei  exMCUlionem  miror  esse  difficilein ,  cum 
leniiai  iua  solcat  talia  etiam  sinc  rescripti  auctoritate 
prxilare.  impensius  igitur  quxso,  ut  Vicarii  foro 
srpe  iu  liis  judiciis  agitala  causa  rcddatur  i  quaudo 
hoe  Ol  sartx  litterx  imperant,  ct  judicioruui  non  re- 
futat  humanitas.  Valc. 

EPIST.  LXXXIV. 
itmucuui  UESSAL.«. 
Primam  milii  scrtbendi  causam  rcligio   1V1.1t,  ut 
amicitia  nostra  lilterii  cxcolatur.  Sccundam  sugges- 
sit  bumanitai,  ut  viro  opiimo  Tbalasso  familiari  meo  B 
lua  concihetiir  alfectio.  Superest    ul  ct  mihi  sermo- 
nis  lui  vicissitudo  respondcat,  cl  commendaio  ex 
tenlenlia  proccdatoptatum.  Vale. 

EPIST.  LXXXV. 

SYMMACDUS  messal.c. 

Et  mei  circa  te  proposiii  raiio  poposcit  ul  scribc- 
rem,  et  viro  clarissinto,  alque  ornalissimo  Eusebio 
adsiipulaiio  mea  deesse  non  debuil :  quem  probe  de 
opiimis  viris  meritum  quxso  lua  benignitas  munere- 
tur.  Nam  laudabilis  qntsque  hanc  solam  merccdem 
pudoris  alque  boncstatis  exoptat,  ut  ad  intimam  fa- 
miliaritatem  bonorum,  tuique  similium,  pura  cou- 
ciliaiione  perveniat.  Vale. 

EPIST.  LXXXVI. 

SYMMACHUS    MISSJL.E. 

Omnis  commendatio  amicis  teslimonium  tribuit, 
sitflragiuin  praestat  intogiiiiis.  Processus  igitur,  vir 
oruaiissimus,  lilius  meus,  non  cst  in  ea  [tarle  nume- 
randus,  cui  beneficio  scripia  prxstanlur;  6ed  pnlius 
in  ea,  cui  vicissitudo  ex  amore  peisolvitur.  Pmo 
jain  liquerc  tibi,  quaecirca  illttm  faniiliariier  lenenda 
sii  funna  judicii ,  quein  sine  favore  couimendo.  Di- 
gnnin  esi  igitur,  qnanlura  apud  me  meriti  coIIocjvii, 
taniuni  apud  le  benignitalis  inveniat.  Vale. 
EPIST.  LXXXVII. 

SYMMACIIUS  MESSAL.G. 

Numidam  ramiliaritas  nostraapud  lodobei  juvarc: 
qiicm  iuo  irado  siilfraRio,  ut  merituin,  quod  apud 
nos  honestis  officiis  collocavii,  lua  pro  me  curl  com- 
pensei.  Mores  hominis  ex  mco  pende  judicio,  ct  in 
oiiinibiis  qnx  uiilitas  cjus  cxquirit,  voium  commen- 
daniis  imitarc.  Vale. 

EPIST.  LXXXVlll. 

SY.uUACUlS  urSSAl./C. 

Amicilic  parentum  recie  in  lihcros  transferuniur, 
ii t  raritas  6cuicl  inita  inceessoribus  enrum  velut 
hxredilario  jure  profleiat.  Qoouomine  uptmii  quon- 
daui  viri  Gregnrii  liluiin  diligcndiiiii  pariler  ic  tueu- 
iiiiin  rcepi.  Fuit  enini  milii  cutn  pttre  ojui  liilura 
rnsdus  aniiuuruiii;  »ed  roligionii  debiiuin  locum  opto 
partiii.  Quapropler  qutCSO  ul  ciirain  nicain  pro  BO  in 
bls  qu:r  usns  popoicerii  eisequari*,  Inlor  cxtera 
Butotn  vula  juveuii  prxcipuum  liberalit  animi  sianuui 


cendi,  et  luflragium  mcniis  honitale  prxstabis.  Vale. 
KPIST.  LXXXIX. 

SVMMACIIUS  MT.SSALiE. 

j.iiiidiiiiiim  liiietas  meas  in  niaiius  tuas  credo  per- 
latas  quibus  allegavi  quod  judiciis  approbatum  esl, 
aroicum  mcum  Juctindum,quanquam  tuiexaininis  cu- 
pidum,  pcr  valetudinem  non  posse  prolicisci.  Mujus 
in  dies  morbus  angcscit :  ct  iileo  repito  poslu'alum. 
nc  incidat  invidiam  conltimacix,  qui  miscrationem 
meretur.  El  sane  civili  causx  nihil  decerpet  humani- 
las,  si  ad  Vicarium  vestrum  transferatur  examen. 
Nam  pariter  el  labor.mii  dcirahelur  injuria,  el  nego- 
tio  liiiis  aebiius  evcniei.  Vale. 
EPIST.  XC. 

SYMMACHUS    MF.sSAI ..E. 

Probavit  effecius  non  immento  a  ine  speraia,  qux 
pi  isi.ir.'  dignatus  OS,  magisqtte  me  culpam  polui-Sfl 
contrahere,  si  apnd  amantera,  Prxtorias  pignoris 
nostri  necessitates  pudore.  tacuissem.  Ornari  ergo  ih 
gandeo  frequeniibus  amoris  tui  testimoniis  :  el  volo 
spi-res,  quidquid  gratix  editio  nostra  quvsiveril,  ad 
lua  beneficia  nic  cedcnic  refcrendum.  Vale. 
EPIST.  XCI. 

SVMMACBUS  MESSALJS. 

Honores  qnidem  semper  vitx  ac  littcrarum  splen- 
dore  gessisii.  Sed  bonorum  nunc  omnium  graiulatio 
est,  etiam  pnblicum  tibi  decus  csse  delaium.  Opio 
Q  igitur  ex  sentcntia  partis  fruaris  insignibus,  et  pro- 
vecius  in  cumulum  glorix,  magnitudinem  judicii  im- 
perialis  xquipares.  Vale. 

EPIST.  XCII. 

SYMMACtllS  MESSALJ3. 

Officii  mei  est  nuniiare  qund  valeam ;  voii,  ut  10 

salveie  cngnoscnt.  Ergo  indicio  prosperorum  meo- 

rum  paiii-s  amaniis  implevi  ;  tu  mihi  adhuc  debcs 

sanitatis  tux  gaudia.  Qux  ut  solida  fide  in  nolitiam 

meam  veniani,  ei  Deorum  favor,  et  tua  scripia  prx- 

stabunt.  Vale. 

EPIST.  XCIII. 

SYMUACBUS  LONGIUANO. 

Amico  animo  gaudia  nosira  participas,  et  integra- 

iiiin  Flaviani  lilii  mei  honorcm  slyli  gratulatione  pro- 

n  sequeris.  Digntis  Ixia  cui  sempereveniant.  Hanc  au- 

tem  dignationis  tux  benignitatem  scio  ab  illius  insli- 

tttio  manare,  qui  prxstilil.  Laudabibter  igiiur  seque- 

ris  magisterium  opiimx  volumaiis.  Tene,  quxso,  ul 

facies,  ronstantiam  rerum  bonarum ;  illum  imitare, 

nos  dilige.  Vale. 

EPIST.  XCIV. 

SYMUACUUS  L0NGIUA.N0. 

Honor  itiiliti^e  vcslrae  tlantis  beneficiii  enitesiii. 
Cum  igilur  le  menlorunt  rslio  miuhiis  proviinum 
flCill,  lamtB  el  grati.e  decus  benigtnlale  coiii|uire. 
Nee  procul  ahcsi,  de  qUO  hujusmodi  frucium  c.ipes- 
sas.  Jtivaudiiiii  enim  libi  lilium  ineuty  Desidenum 
lillera  Ingerunl;  viriuii,  pru-ter  forluuam,  cnnriis 
rcbui  ornalum,  quas  ilbi  lunniuum  cura  prjf»tat.  Sed 


!M)5 

illa  quoque  cum  eo  in  graliam,  si  faveris,  reveriet.  A 
rteslai  ul  velis,  quod  pro  loci  ae  meriii  lui  virilius 
po(it  es,  sic  facile  inclinalum  amici  nosiri  negoiium 
depulsa  liic  sanabis.  Vale. 

EPIST.  XCV. 

SYMMACHUS  LONCISIANO. 

Amplecii  amioiiias  domini  el  lilii  mei  Flaviani  ante 
digimiiis  es.  Sed  nunc  lempus  datur,  ui  illi  docu- 
menia  verx  familiaritatis  exhiheas.  Sacris  enim  D. 
N.  Honorii  augustissimi  principis  litteris  ad  oflicium 
magnifici  consulis  evocatus,  occasionem  d.ibii,  qua 
ei  ipsius  merilum  judieio  tuo  paieai,  et  tua  in  eum  af- 
feciio  clarescai.  Inteiea  paries  parentis  interventns 
meus  exsequilur.  Nec  in  dubium  venit  quid  pondc- 
ris  halieat  pignoruin  commendatio  apud  eum  qui 
suns  diligit.  Il.f.c  autcm  summa  cst  desidetii  mei,  ul  E 
in  animo  tuo  reperiat  aroorein  meo  similem.  Vale. 
EPIST.  XCVI. 

SYMMACHUS  LOHCIMAN0. 

In  favorem  mc  Dynamicohortaris,  cujus  libi  amore 
non  cesserim.  Esi  eniin  vir  ariium  bnnarum,  cultus, 
ornaius.  Libens  itaquc  in  tuam  concedo  sentcntiam, 
dignumque  esse  prxdico  qui  nostro  ordini  copule- 
lur.  Sed  adjicienda  estei  prxrogativa  mililise,  ut  be- 
neficio  alleciionis  utaiur.  His  quippe  tanium  munia 
relaxari  divalia  constitula  voluerunt,  quos  castrcnsis 
bonor  illuminat.  Si  igitur  et  hoc  insigne  detulcris, 
quod  annonarum  et  evectionum  cumulet  adjcctlo , 
prono  cursu  iu  consulares  l«getur.  Quarc  in  tua 
manu  est  et  illius  ineritum,  et  meum  siudium  supple- 


EPISTOLARCM  LIREn  VII.  306 

EPIST.  XCIX. 

SYUMACIIUS   LONC1MAN0. 

Cnltum  amicilix  libemcr  exerceo.  Yideo  enim  rnihi 
a  te  lalioncm  curs  parilis  noii  negari.  Magnus  au- 
tcm  ddigentix  incentor  est  ainor  tuus.  Quare  bene- 
fiiii  loco  exprobrare  non  possuin,  quod  ex  debiio  dc- 
fcro.  Ipse  enim  libi  aueior  es  officiorum  meorum, 
qux  scribendi  assiduitate  sollirilas.  Valc. 
EPIST.  C. 

SYMUACHUS   LONCIMAKO. 

Scntio  quid  mihi  alTectionis  invicem  deferre  digne- 
ris.  Sed  vehemenleradmiror,  quod  dominum  filium 
meum  Flavianum,  qui  te  parili  ainore  complectitur, 
crga  amicilias  luaj  imparem  esse  suspiceris.  Si  igi- 
lnr  aliquid  in  asserlione  mea  putas  esse  gravitatis, 
oro  ut  hujusmodi  persuasionem  me  asserlore  depo- 
nis;  e(  expulsisaliorum  susurris  conslaniiam  servcs 
s.inctis  moribus  tuis  elamicitix  congrueniem.  Certc, 
si  quid  in  noiiliam  luam  xmulus  sermo  pcrvexit; 
mecum  qux»o  parlicipes,  ut  amariludo,  qux  ex  alio- 
rom  insimulatione  concepta  est,  fidis  purgaiouibus 
diluauir.  Vale. 

EPIST.  cr. 

SYMMACHUS    LONGIMANO. 

Sanclo  Eusebio  arbitror  pro  summa  conimcnd alio- 
nh  sufficere,  quod  eum  mihi  profuenr  approbaium  : 
el  ideo  verbis  pluribus  elaborare  non  debeo,  ut  ei 
tuam  conciliem  voluntaiem.  Prxsumpuim  quippe  le- 
neo,  his,  qui  mihi  lida  obsequia  detulerunt,  favorent 
tinim  minime  defuiurum.  Nos  ex  senlentia  valemns  ; 


mcniis  lalibus  adjuvare.  Interea  nimis  miror,  quod  C  iilienter  babituri,  si  sospitaiis  tux  litteras  non  nega- 
in  viro  illustri  Fiaviano  dcmiuo  et  filio  meo,  nec  gra-     ris.  Vale. 


dum  honoris,  nec  jtis  amicitix  cogiiasti.  Nam  cum 
prxstans  anctoritas  lua  vinarii  litlili  debita  flagiiaret, 
usque  ad  officii  multam  comlemnalione  progressa  esi. 
Paiienter  admitie,  nequepraefeciurain,  neque  amau- 
tissimurn  tui  virum  tali  coniumelia  debuisse  per- 
stringi.  Quxso  igitur,  ut  lantum  ei  posihac  deferre 
digueris,  quantuin  tibi  invicem  convenit  exhiberi,  Ego 
cerieamboruui  parensnihila  le  palior  stridorisemer- 
grre :  quinimo  religios'»  officiis  crescere  inier  vos 
causas  mului  amotis  exopto.  Vale. 
EPIST.  XCVII. 

SYMDACHUS  LONGIUA.NO. 

Cepi  ex  litteris  tuis  gatidium,  postquam  familiares 
meos  ad  Hispaniam  commeanies  adjulos  episloiari 
commeiidaiionc  docuisti.  Quare  accepiam  graliam  et 
men<e  contineo,  et  orc  conlestor.  Facil  autem  vere- 
cundia  lua,  ut  de  hoc  parcius  loquar;  aflcctiim  enim, 
non  verba  dcsideras.  Vale- 

EPIST.  XCVIil. 

SYMMACIIUS  LONCIMaNO. 

Jainiiuduin  desideralas  liileras  tuas,  nunc  immo- 
dica  aniini  gratulatione  suscepi.  Debiia  igitur  revc- 
reotia  et  amorc  respondens,  udjicio,  ui  in  rcliquuin 
frequentare  dignens  munus  voluptabile,  quod  sponte 
tribuisli.  Scd  huic  postulato  non  opus  esl  immorari. 
Neque  enim  peiitio  mca  debet  elicere,  quod  lua  pro- 
miiui  ben  gnitas.  Vale. 


D 


EPIST.  CII. 

SYMAIAGHUS   PETROMO  el    P.tTIIUINO. 

Procognitis  et  probaiis  pauca  dicenda  sunt.  Mei 
enim  oflicii,  non  sui  meriti  lesiimonium  feruni.  Qua- 
propicr  laborarc  nondebeo,  ul  praesiantix  vestrx  do- 
mini  el  filii  mei  Fiaviani  merita  commendcm  :  siqui- 
dem  vetus  inter  vos  amiciiia  verletur  ad  usum  feli- 
ciorera.  Mei  serinonis  hxc  summa  est,  ut  in  pairiam 
redux  sibi  perpetuum  amorem  vesirum,  milii  iiiu- 
tuam  reportet  saluiaiionem.  Valete. 
EPIST.  CIH. 

^YUMACUUS  PETR0NI0  et  PATRU1N6. 

Opto  ut  banc  saluiJiionem  vigoris  iuieger  el  pro- 
spcris  Ixtus  accipias.  Tiadetur  auiem  ad  opiimum 
virum  Desiderium,  cui  maximam  laudem  pura  viia 
conciliat,  Teitis  hxc  officii  mei  pagna ;  relaiura  plu- 
rimum  boni,  si  tc  pronum  iu  umicitiaiu  tradentis  al- 
traxerit.  Nain  ut  rcspondere  digneris,  enilendum  inihi 
pro  ino  amore  non  arbitror.  ii.rc  una  voti  inei  cura 
esl,  ut  favorem  eommendaius  aequirat,  redealque 
l.imlalcr  beneficiorum  tuorum ;  quorum  ulilitas  ad 
illius  commodum,  ad  meuin  sensum  gratulatio  re- 
dundauil.  Vale. 

EPIST.  CIV. 

SYMMACHUS  PF.TRONIO  Ct  PATRUINO. 

Video  Flaviani  filii  mei  honorein  projiterea  huc- 
usque  jacuissc,  ut  ei  testis  mclior  evcniret.  Inciderat 


r.fi7  n.  MUELILS  8YMSACRUS.  308 

ii:  tyraniii  jusiitiam  {udicla  bonorum  letnporum  ro-  \  allegnuquo  in  judicio  monnmiMia  placiiorum,  lilius 
Sot   prxMtl  t 


►ci  v.imlus.  Sed  prxMit  i  illi  amissio  pr.iieeiur  r, 
i|uoii  imiidvit  Mctnnni.  [)"'•  igitur  verba  tauium  mo- 
nus  xqujliinu '  (°..injunglie,  oro  vns,  iiohi»,  .1.1  refo- 
rriiatust  pi.n  i'Imi  viro  pMim.  N;im  rum  singuli  vin- 
.  nmir  rci  ina.  niiiuliiK'.  npiis  rst  lladllonbiis  inullis, 

ut  nnmerus  impleat  onui  debiii.  Et  iine  dominm 
pccloris  mei,  a  quo  proftiiiim  esi  beoeficiutn,  nou 
i'x  altcrius  verbis,  sc<l  Cx  gaudid  COnSCioulix  mensu* 
i  im  i.irii  sui  cotligit  :  nec  ignorat  ttlia  csse,  qii.ii 
prxtlat,  nt  Miu.inl  spem  sohilionis.  Nos  latnen  gra- 
li  !•  vicrm,  flde  ainir i iiae  el  observanti.t-  ranendemui : 
daniirsqiic  lniif  rri  obsides  animos,  qmbus  latisfa- 
ciuDI  lilieri  lucin  auctoribus.  Piis  cnini  conlractibui 
amor  suffiiii.  Vale. 

EPIST.  CV. 

SVHtfACHUS    1'ATSCINO. 

Agendis  D.  II.  comiii  exeelleutissimo  viro  gratiis 
paressc  niiii  puicst  medioerilas  verborum  uieori<m. 
Tibi  Igilnr  tu>c  munos  injnngo,  ut  de  impetraiis  eve- 
rlionibtis  in  adininiculuin  praelori.e  ruiiclionia,  babi- 

itiin  menlis  meaj  aptid  n  plenius  eisequaris  :  si- 

niiilque  digueris  cnili,  nt  in  rem  missis  celer  :nl  llis- 
p.ni.is  iransilus  impeirelur.  Appeiit  cnini  lemp>iS 
editioms,  meiuique  mihi  est  ne  equorum  curulium 
larda  coeniplie,  et  morosa  deduciio  sollicilis  arde- 
lur  angustiis.  De  hoc  eliam  sublimcm  virum  et  pr;e- 
ru  ifnussiiuum  romitero.  lecurus  iinpelrationisoravi. 
Atljcci  pneterea  Cornmoniiorem,  cujns  suffragator 
c  se  diguaberis  :  ut  si  molesia  peiiiio  n«  n  videtur, 


iiietis  Cecdiantts  .Ifnitii  ati  inccrla  liiis  atlrahilur. 
Noia  est  libi  qualilas  causa;,  merilo  omiuo  coni- 
perta  Itylo  aiiequt,  llnc  lanluni  il«'  Miicto  aniiuo  luo 
impelratum  volo,  ui  lisdem  viribus,  quibus  lucia- 
inina  scdasii,  repetita  medcaris  injuri.e  :  quia  jusii- 
ifiin  luam  ililci  icrilll  incilare  adversum  lideui  pla- 
citi  rupi.i  concordia.  Valo. 

EPIST.  CIX. 

IYMMACHUS  PA  TRIil.lO. 

Apcrta  csi  improbila?  cnritni  qui  reduciint  in  qil.T- 
stionem  paciiombus  lerniinata,  et  per  impatientiam 
•ptietis   Hiieiu  jurgii  secunda  lite  commuiant.  vEslima 

igillir  liln  iiiim  C;*'c iliani  dnlm-cm,  Cili  OllUUI  COIICI- 
iiare  non  potui!  dtmiiis  pairimniiii  eiupla  coucordia. 
II  Nani  reducitur  in  louginqua  juJicia,  quibus  facile,  si 
suffragiuni  lultris,  erueiur  :  esi  euiui  in  le  atque 
fraire  porlui  omuiiim,  quos  luriuiia  solliciiant.  1'ro- 
liiior  in  peicmlo  uon  esse  debco,  cuiu  causx  quali- 
ius,  ei  tua  justiiia  plu»  de  le  favuris  quam  meus 
inicrveiuus  eliciat.  Yale. 

EPIST.  CX. 
svtiuAi.ui  s  pitbuino. 
Duead  me  buna  paiilis  vulupiatis  recentes  ntin'ii 
peilulerunl :  et  vos  justis  lionorum  crevisse  proces- 
sibus,  ei  domino  ac  lilio  mco  Flaviano  fructum  pri- 
vati  otii  esse  dclatum.  Suuipla  igitur  geinina  fide, 
vesiras  IHleru  supcr  boc  exspectare  tlcbui,  quas  jes'i- 
mavi  per  verecundiam  d  ffcrendas.  Qiare  ;esiiniatio- 
ni  iu  l.ctiiij:  inca.  vobis  relinquo  :  qtiia  iuc  nsuram 


lamiliares  meos,  d..tis  a.l  pntissimos   Hispairarum      ejus  tle  vcsiro  in  uus  amore  colligilis.  Sed  bis  gau- 


lilterii,  prosequalur.  Salis  dictum  est.  Si  qmd  aiind 
tuis  auribus  amicornm  meorom  sermo  sui:gesseri', 
oro,  ut  in  curam  sancii  e(  iidelissimi  peeioris  tui  rc- 
cijere  non  gravens.  Vale. 

EPIST.  CVL 

ITMMICHCS    CVTRIHO. 

Ainor  mtituus  facil  ut  tibi  ti  nnn  men  ngcn.lt  de- 
lefem.  Cum  igilur  lilii  nici  prseioria  instet  cdnio, 
quam  vir  illtislris  comes,  omni  virlulmn  genere  su- 
hliniissimu»,  suis  evectionibus  juvare  dignalus  esl , 
coemplioni  equorura  curulium  celeritas  admovenda. 
IJuare  quxso  lc  ut  lamiiures  meos  ad  Hispanias  mis- 
sos  utilla  larditas  demoretur  :  quos  commendari  luis 
lilieris  vulo,  nt  illis  meriia  lua  llispanoruin  mentibus 
impressa  suirragio  sinl.  Yale. 

lpist.  cvn. 

SVMMACHUS  P4TRDIN0. 

Juliani  Agentis  in  rebus  inolestiam  novi,  naiales 
nrobo.  foriunain  doleo.  Fatalibus  eniin  m.lis  diu  et 
graviier  cxliauslus  cst.  Sed  credo  cum  eo  onmia  in 
graiiam  rcilitura,  si  patrotinio  tuo  el  liiimanitaic  fo- 
vcalur.  IMura  non  dicam,  cura  pr*claris  moribui 
tuis  lamiliarc  sil  opis  indigos  sublevarc,  et  liuie  pe- 
iiiioni  mea  etiam  tux  inentis  niiura  couenlial. 
V.ito. 

EPIST.  CVIII 
ITMMtCnOf  rwiitivo. 

I'u»i  COnUIWUn:  partium,  posi  viiiculum  paclionis, 


tiits  eliara  ilia  oplo  conjongi,   qn.e  de  pr.cii.ina  edi- 

tionefilii  metjam  pndera  poslulaia  luerainistis.  Nant 

veiiementer  admiror,  justis  ct  solemnibus  desideriii 

nondiim  arrisisse  sacrura  lescriptuin.  Itaque  secun- 

«lis  liiteris  rursus  uravi ,  ut  pctitiones  uulli  gravcs, 

mibi  vcro  jucundas,  quibus  iinssa  pariter  eliam  mi- 

noruin  raagist:  aiuuin  cicmpl  i  sulTragaiitur ,  benigne, 

tit  mos  cjns  est,  tradi  julicat  cileclui.  Sed  beneficen- 

liara  lanli  viri,  cui  seraper  voluptas  esl  supra  speui 

magna  praeslare,  promptiorein  spe  reddendam,  si, 

ut  fiequeuter  poposci,  vcstris  adraoniliombus  pro- 

vucetur.  Vale. 

EPIST.  CXL 

SVMHACHUS  PAinilNO. 

D  Frairem  mcum  Severum  mullo  serraonc  prosei|tie- 
rer,  si  novo  adiiu  amicitiam  tuam  peterel,  aui  pr.t- 
dicatinni  iiigcnium  ejusconveniret.  Parco  igilur  co- 
pi.p,  luoquc  judicio,  ut  justitia  diligentia;  tu.e  potius 
voluntati  quam  meis  liitctis  applicctur.  Yale. 
EPIST.  CXll. 

Slilllti,ll>  1'ATnCI.NO. 

Cuin  libi  omnium  meuruiii  cura  pradpui  «il,  pr.r- 
smno  lilio  meo  Arccntio  spcctabili  viro,  qiiein  mibt 
ailjtingit  alliuiias,  intiinain  familiaritatem  inam  posse 
reserari,  quam  ineriio  illi  el  vii.e  dccus,  ci  lunnli.e 
anliquitas  coucilial.  Ilis  propriis  cjus  bmiis  tiuni 
iiu- 1-  preccs  in  augmcutum  ciiiiimciidatinnis  acce- 
dunl  :  ut  planc  dubitare    on  potliul   cuinulatius  ci, 


EPISTOLMIUM  LIBEIl  VII. 
nirum  tesuinonium,  ci  tuum  judiciom  pn.fuiuruui.  A  rram:  teinp.ro, 


3n° 


510 
cuni  gratiam   uiutuaui  non  r.-porlo. 


V»le 

EPIST.  CXIII. 

S\ MNACilS  VI  t»l  1V>- 

Dominum  cl  lilium  nicuin  Attalum  de  summalibus 
»iri»  ad  dominos  ei  principes  ooslros  amplissmius 
oido  legavii,  insltucliim  variis  de  more  mamialis, 
i|nje  spectare  visa  sun'.  b»num  publieiim.  Huic  si 
faulor  accesseri»,  fiimrnm  reor,  ut  illi  pio  labore 
fruclM  aecoinmodei.  Q«i*so  itgitur,  rel  ligatinms 
ineritu,  vel  meo  nom  uu  in  optimum  virum  kcnc  con- 
sulas ;  <|«i  satis  anin.t  eonJrmatue  est  suflragio  tuo 
successnr&ni  feliciialtm.  Vale. 

EPIST.  CXIV. 

SUHUCHI.S  PM  SllM). 

BeaUim  lc,  qni  ttouorum  emerilus  oliaris.  Nos  iu 
pairxsalo  vivimus»  el  Quclibus  rerboramnr.  Quor- 
sum  isu  protulerim,  doojinus  «t  uliu*  nieus  Aualus 
eloquetur  :  cni  spcs  visendai  prKUnlia:  tu«  labo- 
rem  peregrinatiotii»  fecit  optabiWm.  Vale. 

EPrST.  CXV. 

SYMUACniS  rATRCISO. 

IV.o  milii.i>ari:erjiiciin<la  delaia  sunl.  Primo  sermo 
luus:  qui  biiamsi  coniinuus,  faslidinm  non  inoverct. 
Deliinc  fi'a:ris  nosin  Frnmeulii  exoptalus  adventus  ; 
<|nem  ego  111  num.nun  bonorum  esse  rif  rendnm, 
piiusquain  morum  ipsius  peiiculum  facerem,  ex  pra:- 
rogativa  lui  lesiiinoiiii  jndieavi.  Sed  iibi  propiore 
Congressu  piobilalis  oruaruenU  patueruut ,  adverti 
cum  iiiiuus  quam  raiio  posiolabat  per  vereeundiu»  J 
1 1 xdieatum,  ueipscse  laudalione  SJja  luaudau  IUub- 
lis  vuieremr  ingercrc  :  bis  ergt»  luuuei tbu-s  opuium 
libi  soho  respousuni,  quo  uie  agere  e*  seuteotu,  ei 
liui  coinmoda  cum  oieis  valetu/iiue  recognoscas. 
Iluic  auicm  rei  nibil  adjicicoduuj  puto,  cuui  solo 
noslrx  salutis  indicio  gr»tulat;o  fiaierua  possil  ex- 
pleri.  Vale. 

EPIST.  CXVI. 
bwmcsws  patruino. 

Scis  pro  ins.la  lihi  liuiuaniiale,  quid  parvulis,  el 
parculuin  >LuTra;io  desiiluiis  beiiiguilalis  ac  luisen- 
curdi.t  dcbeatur.  Mrrito  milii  apud  te  uiendum  esse 
iioii  arbitror  longo  ambitu  litlerarum  pro  illuslris 
inemori.i'  viri  Severi  fi:iis :  qui  tiisi  lionorum  judi- 


Vale 


EPLT.  CXVHI. 

SVMUir.HI>  PATRIIM». 

Cermm  babeo  niiiil  apud  aniinum  luum  amieo- 
rnin  lilleris  esse  jucundius  :  et  ideo  promptissiuie 
f  cqiieiilo  rolloquia,  qiias  scio  apud  exiinium  vin.in 
magni  esse  m.imenti.  Superest  m  ipse  quam  bem- 
cne  liitcrns  meas  smnis,  tam  lihenlcr  indii  >a  prnprias 
so-[nlalis  emilUS.   Vale. 

EPIST.  f.XIX. 
nwui  nvs  patrit.no. 
Cordi  esl  frequenter  alloqui  vos,  ne  videaiur  apnd 
me  oflicioruin  famiiiaruin  cnra  tcpuissc.  fclque  id.i> 
saluiem   votis  opio ,    lilteris   dico  :    peleus    ut   si 
B  qumito  styli  usus  intervallolongiore  ecssaveril,  rau- 
Kim  sileniii  non  volnnlall,  aul  dcsidi  e,  sed  oicnpa- 
lionibus  applicetis.  Vale. 

EPtST.  CXX. 

SVHUACHUS  PATRUINO. 

Athanasius  V.  C.  peregriualionis  injwriam  jnsln 
dolore  suscepii.  N  im  pacu?  ei,  et  nobis  arliims  jmi- 
ctx  obligatione  p:gnorum  mjpli*  deiieganlur.  Evag- 
gerarein  facli  hujus  invidiam,  nisi  verba  rebns  es- 
sent  minora.  Ipsc  apud  te  quod  qna-silo  npns  e<t, 
plenius  cloquetiir.  Orare  non  debi-o,  ut  tuo  jiiveiur 
auiilin,  qnod  illi  ct  aiuor  tuus  spondel,  cl  munila  le- 
gibus  causa  conciliat.  Vale. 

EP.ST.  CXXl. 

BYHHiCIUJS  FATSHNO. 

Scio  ad  iiidiiiuui  amiciiix  pertinere,  quud  religio- 
nem  luam  part-ripein  nostrae  ueiessitaiis  assumo. 
Su»oipe  igiiur,  qua-so  le,  proelivo  mamlaJum,  quod 
pro  mulua  diligcntia  eiiam  non  rogalos  curare  debc- 
rcs.  Ursi  quam  plur  nii  ad  ediiionem  muncris  nostri 
ev  lialia  develniuiur,  qoos  cnpimiis  relcriler  in  usuni 
eibiberi.  Dignare  igilnr  eoruin  transiiuin  sludio  et 
diligcnlia  viudieare;  simulqne  adh  bere  rustodiam^ 
ne  qua  fra<is  avara  conimntel.  Ilaxime  auiem  ruin- 
peodc  sunt  moraj,  quia  dies  proiimus  fuuctioni  co- 
gendo  apparaiui  non  relaiat  iuducias.  Vale. 

EPIST.  CXXll. 

SYHUACIIUS  PATIILINO. 

Piobo  modesium  tuam.  Scd  damno  inibi  esse  noo 


cum  juventur  auxilio,  pra-d.v  ai  pie  iujmiie  subjacc-  '    Jebi.it,  dum  sperala  exspeclol  impleri   Ei  cerle  unne 


biini.  Quidi|uid  cnrum  poseil  Ulilitas,  fjvor  luusnon 
pr.ivetur  impendere.  :  ut  publico  sallim  defendaiitur 
ailjuiu ,  qui  familiaribus  aduiiniculis  deseruiitur. 
Vate. 

EPiST.  CXVII. 

SYHMACIIIS  PATIIUINO. 

Eisorlem  le  sci  uiunis  mei  esse  non  pali.tr,  neqrjfl 
:•  scribendi  persereranlia  silenlii  tni  imiiaiione  de- 
ducar.  SC'0  enim  plerumqiie  nou  amieiti.e  negligen- 
lia,  sed  obslrepenlibus  curis  oflieia  rctardari.  Velira 
idem  credas,  et  in  p»s:erum  cur.im  capessas  iuie- 
i:raudi  islius  muiiaris,  qiu>d  ipse  jam  pridem  mora- 
ns.  Ero  lunc  promptior  evbibendis  hueiis,  r<ui  ne 


postquam  rei  ellecius  linem sileniui  dedit,  dispeodiuui 
meuin  frequeniior  siylus  saicial.  Eslaliud  quo  cun- 
cu  scripla  compenses.  In  agendis  D.  M.  Consuli  pro 
liei  elicio  suo  graliis  noslram  sorlire  pcrsooam,  eo 
aiTeeiu,  quo  amicorum  tibi  gaudia  vcndicas.  Scd,  tu 
scio,  luculeniiorilms  verbis,  ei  preplcr  ingenii  lui 
niagnitudineni,  ct  sine  adulationis  pudore  abscoiis 
gaudiuin  prosequcris.  Adde,  si  placci,  quod  ante  |k>- 
stulatuui  tenes,  ut  aliarum  Lybicarum  mibi  emptio 
sacra  auctoriiate  prsestetur.  nuo  impciralo  omuiuin 
percepiionuui  donum  puubo.  De  juveue  aulem  meo 
relexere  non  laboro,  qux  spoute  memiuisti.  Inicl- 
ligo  euiin  remiiii  uiodcstix  iucjj  precaudi  necesbiu- 


5M  Q.  AUREUUS  SYMMACIICS.  519 

Iwn,  eum  hbenlius  a  sublimi  el  DUgniflcenlUllmo  A  revertcliir  lcgibus  qnidcm  debila,  tcd  palris  senaui 
viro  non  exspeclala  piajslenuir.  Vale. 


EPIST.  CXMII. 
syumauiis  i-AinnNO. 

In  viro  opiimo  et  ainicissimo  meo  Perrocio'  Ho- 

mana  simplieilas  esl.   Taceo   qimd  illum  longs  mi- 

liiia  ei  Ineolpata  eohoncstat.   Uinora  eniin  cciora 

f:tcil  inoriim  ejiis  inspeclio.  Ilunc  unaniniilas  veslra 

auta  noii  didioil :  jiulieium  meuin  seeula  suseipial.Si 

vitn  vesiro  jnm  ei  opns  fucrii,  qua:so  ui  illi  honor 

li'(limoo.il  mci  couciliet  apud  vos  amuris  aiiginentuin. 

Vale. 

EPIST.  CXXIV. 

SYUUAI  llliS    PATItUINO. 


acerba  tuccesslo.  Nunc  veatra  de  ine  ciutimatiooi 
gralias  a^o  ati|iie  liabeo  :  ei  spero  flilueiam  nostri 
ipnd  opliinatesvirosc^semansurain.ciijusiloeiinienta 
CCBpUtlS.  Vale. 

EPIST.  CXXVW. 

kVUHACHUS  PATHUI.NO. 

Ainor  iu  le  meus  ex  summis  opibus  annitittir,  ul 
in  dics  singulos  bonorum  libi  culius  aceedai:  laiiliiui 
abest  ul  sinaui  vcteres  tibi  amicos  insimulalionuin 
iiuprobitaie  decerpi.  Inter  quos  vir  clarissimus  Scipio 
viriiitum  luarum  ,  inc  quoque  tesle  ,  laudainr,  spo- 
liaium  sc  amore  luo  per  xmulos  ingemiseit.  Sed 
mihi  vcrisimile  non  videtur,  siabililalem  aoiml  lui 


Amicorum  liberis  usui  esse  debemus,  quod  etiamsi  „  rumoribus  falsis  potuisse  mutari,  cum  benc  conseitis 


ij.-e  ii'  senem,  luo  cxcmplo  ei  imitatione  didicissem. 
M  iianc  senteiitiam  peitinet,  qtii  tibi  litieras  cxbi- 
bebit.  Fungilur  autem  mililia  in  scriniia  litterarum  : 

cui  saiis  npis  ct  (elieiiaiis  evcoiei,  si  ad  clieuielam 
sjtlejidtdissima;  domiis  luas  meruerit  pervenire.  Vale. 

EPIST.  CXXV. 

SYUUACIIUS   rATItUI.NO. 

Alhanasium  bonis  artibns  clarum  securius  amare 
coepi,  postquam  de  co  jtidicium  tuum  comperi.  Magna 
euim  pr.erng.uivs  est,  placuissc  sapienli.Qiiare  com- 
mendaiione  ejus  abstiuco,  ne  minora  afferam,  quain 
lc  credo  seniire.  Ilia  pars  mihi  pronior  dittu  csi,  ut 
ames  in  eo  spcm  quam  dedisii ,  addasque  inchoato 


vii.e  nilitl  in  se  maicdieis  licere  sermnnibus  debeat 
astim:ire.  Quare  hortor  eldeprecor,  despuas,  si  qua 
sunt  inctilcata  mcndacia  ,  atque  bunc  honoreui  me- 
riiis  luis  vendiccs,  ut  qualis  ipse  cs,  talem  te  ab 
omnibus  inlclligas  judicari.  Nemo  in  le  transf.  rai 
odii  sui  semina.  Jam  dudum  enim  genus  est  arlis, 
ad  alendas  vircs  discordiae  su;e,  soliicitare  metum 
potiorum.  Non  ibo  longius,  cum  mihi  impetraiioneni 
spondea:  sapicmia  morum  luorum,  quam  puto  ca- 
lenus  responsuram  lillcris  meis ,  ut  non  tam  iguo- 
visse  te  Scipioni  quam  nihil  de  co  asscras  credidisse. 
Vale. 

EPIST.  CXXIX. 

SYMUAf.HUS    SIBIPIO. 


ienelieio  perlccuoncm.  Quain  si  aliquis  eventus  elu-  <■»      _  ,  ,  ,  .    .    „ 

,,  .  '  Vj     Curam  de  te  mcam  nolo  exepistola  melians.  Pauca 

sent,  eflice,  oro  te,  niajora  prxslando,  ut  illi  prions         ,         .  ,  ...... 

saliiianlium  verba  sunt,  sed  vota  probxa.  L  ceat  igi- 

tur  imilari  erga  le  pareimoniam  religiomnn,  qnibus 

jura  amieit  e  conferuntur.et  officium  pitim  brevi  pa- 

gina  lanquam  parvn  oere  persolvetur.   Neque  enim 

devotio  requirit  excursum.    Tibi  aulem  pneseribo 

st)li  termiuos.  Erunt  mihi  quaede  le  scripseris  nimis 

magna,  si  Ixta  siut.  Vale. 


voti  prosit  amissio.  Va!e. 

EPIST.  CXXVI. 

SYUMACIIUS    PATIIUXO. 

Non  novum  aique  inteiilatum  refero  posttil.iiiim, 
scd  quod  ingesium  tuis  auribus  recognoscas.  Illusiris 
nieiiiorioe  viri  P.uiiui  expra.'1'ecti  urbis  (ilias  paterna 
nfCeclionc  defeudo  .  quarum  solliciiudineui  per  vos, 
quihus  reipubl.  cura  est,  opio  iulari.  Et  ideo  precalor 
accedo,  ul  quidquid  clar.e  quidem,  sed  miserabilis 
domos  usus  exegerit,  facili  hnpetraiione  mereantur. 
Ues  iiamquc  illis  esl  per  Apuli.im,  non  tam  reditu 
ampla.  quam  consu.  UiCG  uisi  boiiorum  judiciim  fnl- 
iiatiir  auiilio.  publ.cis  oneribus  fessa  suceumbel. 
Opis  igilur  tiu-  levamun  cxspeetal.  Me  quoque  tibi 
f.ieiei  gralix  debiturem,  si  gravi  pondere  viciam  sa- 
lutariB  defcnsor  erexeris.  Vale. 

EPIST.  CXXVII. 

SIXklACIlns  PATHUIXO. 

Prompiiorem  mccirca  llereuuii  laudabibs  viri  de- 
(cnsioiiem  judicia  vesira  feeeruni.  Ilaliet  enim  pluri- 
niiiiii  volopiatis  eleclio,  etprovoeant  aiumum  iperaia 
prasaldia.  Sed  mcum  ooueai,  scripto  ostemare  quid 

licgotio  promovciido  eura  noslra  conluleiit.  rSaiial.il 
liac  vobi»  llle  qucm  jutimus,  simul  ipsuis  rei  uilua 
oflicia  tOilabilur.  Cimela  enon,  qti*  dneplio  iqiar- 
scrm,  uncsligala  patucrunt.  Ilaque  in  ju»  llcrennii 


EPIST.  CXXX. 

SYMUACIIUS   SIBI0I0. 

.i'ger  est  animus  meus ,  quaodiu  li.les  ccria  sit 
quod  porium  sanitalis  intraveris.  (Iuic  cxspectalioni 
saiislacias  volo.  Non  enim  mihi  honorem  fieri  obse- 
quio  lillerario,  sed  magnx  sollieiliidinis  levanien 
inbui  exopto.  Valc. 

EPIST.  CXXXI. 

SYUMACUUS    SIEIOIO. 

Niinqii.iui  eflicies  silendo,  ul  me  ad  parem  volun- 
latem  ducal  imit.ilio.  Cogito  enim  nou  quid  lempo- 
rali  causx,  sed  quid  perenni  amiciiia:  debeatur. 
Cumque  sim  mei  oflicii  severus  arbiier,  curam  tu  m 
casu  ssepius  quam  fastidio  eredo  ectssare.  SeJ  ne 
longa  rolloquii  iulereapedo,  qiiamvis  lui  amaiivm, 
cogal  liinerc  neglecluin  ,  qu.T>o  conslanler  uium.i 
familiaiilalis  exerceas.  Quo  enim  paeio  inlelligere 
pnssiim  graia  esse  qux'  defeio,  si  negaveii»  qu.e  re 
posco?  Vale. 


sir, 


EPISTOLARUli  LIRER  YIU. 


35!« 


LIBER  OCTAVUS. 


EPISTOLjV  prima. 
Comperlum  Iiabeo,  quolibet  Iionorum  culmine  ani- 
iiiiini  iiiHin  nun  soleic  mutari.  Quidquid  ciiiui  bene 
inerilis  honestaiis  accedit,  id  .soiutuui  m  igis  videtur 
csse  qnam  prsesiitum.  Et  ideo  mirari  me  ac  stupere 
couflieor,  cur  tanta  virlule  aique  bumanitate  prxdi- 
tus,  jainpridem  circa  me  munere  litteraruni  absli- 
neas.  Quod  ego  etsi  causarum  occupatione  magis 
quam  voluntate  arbiiror  accidisse,  tatnen  orare  non 
desino  ut  censuram  tuam  noslri  memorem  frequens 
sermo  declaiet.  Yale. 

EPIST.  II. 

SYUMACHUS    ALMACIII0. 

Mibi  qnidem  a  te  multiplex,  aique  varium  munus 
eibibitum  est :  sed  adveili  verecundia  facium,  quod 
tibi  in  solidum  assnmere  noluisli  oiiinem  capturx  sil- 
vestris  cventum.  Nam  tua  indagine  capium  Icporem 
gloriatus,  aprum  serviles  manus  asseris  incidisse.  An 
s.eviias  ferx  indigna  tibi  visa  est,  quam  laudi  pro- 
prix  vindicarcs?  Sed  bxc  joco  dicta  ridebis.  Nunc 
alia  qm;  de  me  requiris  advertc.  Uiebus  pauculis 
eiiain  nunc  morari  Capux  destiuavi  ;debine  nimaiio- 
nilms  vicinorum  lotuni  liiinc  mensem  producere; 
aique  ita,  si  dii  juverint  volunlaiem.relegere  Appiam 
potero  molcstx  accessu  bicniis.  Vale. 
EPIST.  III. 

SYMMACHCS    FRUCTIANO. 

SoHicilAlns  jamdudum  litleris  tuis  laudiu  angar, 
quandiu  dc  te  secunda  cognoscam.  Quid  igilur,  vel 
inedieonim  curatio,  vel  abstinenlia  lua  ad  salutem 
piomoverit,  oplo  cognoscere.  Ipsc  bonae  valetudinis 
compos  rcviscre  pairiam  fortuua  suffragante  consti- 
tui,  priusquam  labor  itineruiu  processu  aduitse.  bie- 
niis  aogeatur.  Vale. 

CPIST.  IV. 

SYMUACIICS    LOI  LIANO. 

Primas  Iitt«ras    sponte  Iribuisli ;   secundas  niea 
cura  debet  elicere.  Sume  igiiur  salulalionem,  quain 
vicissiludine  munereris,polliceor  ilidem  cum  respou- 
sis  luis  paria  nic  facturuiu.  Yale. 
EPIST.  V. 

SYMMACHUS   rHISCILLIANU. 

Essent  milii  gratx  litterx  tu.c,  vel  si  nibil  de  meis 
apud  Africam  meritis  ac  laudibus  coiiiinereiit.  Nam 
ii  mibi  decus  aliquod,  it.i  tibi  pro  mutua  amicitia 
gaudium  prxstiterunt.  iiinc  faclum  est,  ut  epistolara 
l.ctus  emilieres.  Exsultans  quippe  animus  glorialur, 
el  osieniaiione  sui  non  potest  abstinere.  Pro  lanto 
igiiur  iu  nos  amoredcoruro  benignitas  te  munereiur. 
I.tenim  cum  ipse  mc  non  solvendo  diguum  arbitrer, 
ad  vicem  mex  gratix,  favorem  libi  prxsidii  cceleslis 
exoplo.  Vale. 

EPIST.  VI. 

fVVMACIIUS   SEVER'1. 

Gratx  quidem  seraper  litlerx  lux  niinc  legenlis 
auiinum  itioiuoiJcrutil,  cum  le  indicarcnl  worbi  diu- 


A  tiimiiate  macerari.  Qaxso  cnstodes  conorum  deos 
valetudini  lux  medicas  applicc.nl  manns  :  :ie  opiimi 
senatoris  longa  vexaiio  fidem  faciat,  nihil  cnrare  ccs- 
lestes,  a  qua  opininne  dissentio,  leque  protinus  ope 
saluiariiim  potesiatum  sotidx  ganilaii  orxsumo  red- 
deiidmn,  si  mndo  ipse  plenos  spei  Ixtis  cugiiutionibus 
elucteris  adversa.  Vale. 

EPIST.  VII. 

CTMHACIIUS  CAPltr.OLO. 

Adveniame  Euscio  spcravi  litteras  luas  sed  fidu- 
:iam  casus  fcfellit.  Ego  tamrn  silentii  tui  imilator 
esse  non  polui ,  qnare  indebitis  fungor  alloquiis  :  ul 
qui  prxsnl  bojns  otticii  es^e  debneras  ,  excmpli  ne- 
cessitaie  ad  diligentiam  proveceris.  Yale. 


B  EPIST.  VIII. 

STMMACHUS    EUSEBiO. 

Fucrii  verecunJix  tux,  quod  baclcnus  nibil  nobis 
alloquii  delulisli  :  nunc  sume  fiduciam,  quam  ad  in- 
viiamenlum  f.imili.iritaiis  ingerimus,  et  graias  fuisse 
litleras  meas  sennoois  assiduilate  testare.  Vale. 

EPIST.  IX. 

STHHAI  DUS    KARTIANO. 

Scriptionis  auspicio  fiduciam  tiiam  provoco.  Quare 
familiariiaiis  nostrx  adiium  ingrcdere  seturus.  Vicis- 
situdo  officii  tui  faciet ,  ut  incboata  pcr  me  amicilia 
convalescat.  Vale. 

EPiST.  X. 

SYMMACBUS   1RCNE0, 

Exspectasse  lc  arbitror  litteras  meas,  ut  in  mutua 

C  oflicia  provoratus  erumpires.  Sume  igiiur  sermonem 

cujns  sequeris  escmplum.  Ero  postbac  io  Bcribendu 

diligentior,  si  ccepiis  nostris  vicissiludo  respondeai. 

Yale. 

EPIST.  XI. 

STMSACHUS 

AfiV.ctio  in  te  animi  mei  non  litieris  xstimanda  est. 
Religio  enim  fidc  pecloris  eontinelur  :  in  verborum 
officiis  latel  plerumque  xmulatio.  Quare  libi  in  scri- 
bendc  rarior  videar,  nihil  amori  exislimcs  d^eerpium. 
El  sa^pe  evenit  nt  bomines  tui  nec  profectiouis  sujj 
niihi  indicium  faciant,  et  inuiuas  paginas  non  rcpo- 
scant.  Sed  de  boc  loqui  largius  non  oporiet  :  quia 
suflicii  amanti  brevis  el  districia  purgatio.  Ad  ea 
iranseo  qux  utrique  voiiva  sunt.  Ililaralus  sum  sa- 
niiatis  tux  uunlio  ,  el  rependo  ,  quo  gaudeas.  Nam 
mei  quoque  corporis  vigor  post  inlirmam  valetudiuem 
ccepil  assurgere.  Yale. 

EPIST.  XII. 

STMNACBUS  PACATO. 

Et  in  JefercnJis  et  in  rcpendendis  nbi  lilteris  desi- 
d.-ui  me  arbttror  non  videri.  Quare ,  etsi  memini  ad 
te  diebus  pmximis  officia  nostra  manasse  :  curuvi 
■  ameu  eliain  debito  fenore  sermonis  absolvi.  Scd  si 
iiuquam  breri  intervalio  usus  iste  cessaverit ,  veliin 
cogitcs  amicitiarum  non  fiigcre  respeclura.  Religio 


D 


515  0-  AUREUUS  SYMMAf.lllS.  3J6 

«"'■•'»>  magis  HJe  Inlml  mctieiida  csl   quim  osieni.i-  A  qnin.  111  csi  mcni  tm  quictis  cup'da,  mallcs  negoiiis 


tione  verliurum.  Yjle 

EPlsT.  XIII. 

M«ll  III    -.     il-lil  Ll    POBO 

r.rvcniM...  arbiiror  rainaut,  qna-  le  absolilutn  non 
mo<io  Imnoris,  veruin  eliani  rurarum  (asce  vulgavii. 
St  ii  <  «-•»',  ero  iiln  nunc  conliriiialor  bnni  olnn  desi- 
d-er.n i.  Mf.i  riuii  lilio  saiiitas  ope  divinitatis  in  solido 
a->i.  Iiin  ui  «I  salus  valida,  ei  reJiius  felix  scrunJet, 
lam  nosira  voii  quara  loa  merita  prxsuboni.  Yale. 
EPIST.  XIV. 
smsiAcnn  cjecu.iano  et  prodi$o. 

AbunJo  laiilia,  poslqiiam  valere  vos  Jidiei,  no- 
straquc  iffilcilia  inier  ncgoiininm  dura  inemiuisse. 
SeJ  quanJu  tiei  ul  solatiis  lillerariiui  danma  absli- 
nenliae  sarciantur?  fcgn  autem  vos  prvloriis  mcis 
fascibud  pi  imos  inleresse  voluissein  ,  fe.stisque  com- 
munibua  Jecus  facere.  ScJ  feraru  necesse  esi ,  ame- 
ferri  uiiiii  causaui  senalus.  Quarc  iu  superioribus  vcr- 
bit  desidcrii  roagis  conlestalio  ewt ,  quam  querela 
drssklii.  Prxstabit  crslesliuui  favor,  ut  mandatis  pa- 
Iriat  absoluti ,  iiir  felix  ad  luJorum  nostrorum  so- 
lciune  reiegatis.  Valele. 

EPIST.  XV. 

SV.VT.IAI  HUS  ALLEVM. 

Ei  Jcliilo  vcnit  srrino  qui  reJdiiur,  cx  bcneficin, 
qui  spouie  defertur.  Secuudx  milii  partes  rcli.t.e 
tuul  ,  pusiquam  sivlus  luus  uiea  scripta  prxverlil. 
Nuoc  tice  sallllaliuuis  lepcnsa,  oper.iin  tuain  curam- 
tine  Jiposco  in  lns  iiiije  Castor  ex  usu  aique  uiiiiiate 
uostra  promuveuda  suggesserit.  Yalc. 
EPIST.  XVI. 
nauu.ciios  caktebio. 

Cratum  liabeo  de  te-timotiio  meo  iioii  esse  dubi- 
laiurn  ,  receptuuiqi  e  in  familiam  tu.im  Auientium 
lilitim  iioslrum  Icctissiinuei  juveoem  ,  in  mco  xre 
duco.  Q»o  nomine  amieitia  nostra  in  arciiora  lidei 
jura  conveuit.  IJ  prassubit  trsu»  longiur,  ut  cum  in 
co  bona  plura  cognoveris,  asiiptilaiioncm  nicam 
Jc  meritis  ejus  iulu  lemuuos  vti  uaiis  steusse  fa- 
tcaris.  Vale. 

epist.  xvii. 

SYMMALUUs  BUIINO. 

Proviuciali  aclione  decursa,  quae  ad  sacri  auditorii 
cognitorem  necessari3  provocatione  perveuit,  dele- 


rusiicis  iinmoriri.  Miin  suburbanilas  pedum  a-grilu- 
diue  lahoranil  ma^is  solatin  qiiam  voluplati  esl.  rvul- 
lam  juciinJiiaicin  iristis  inorbi  sensus  aJmiitit.  Sc.l 
spero,  si  inn.xtniinm  divina  respiciunt ,  el  (orcusi 
otmrnttaM  nnandun.  Graln  ci  facilis  crii.  am 
mihi  Koniam  rcJitus,  aot  libi  aJ  agrum,  iu  quo  nuiie 
divcrsor,  excursus.  Vale. 

EPIST.  XIX. 

STUMACnllS  i-t  l  Nl  in,1. 

Ipsnin  te  malo  ,  qtiam  delmHnenta  verhornm.  Tu 
conlra  epistolis  ahsenlix  moras  reilimis.  Quid  si  lil  I 
rcspomlissei  optimiias  segeiis,  aui  vindemix  arrisis- 
sct  ubcrtas?  Omniiim  lenporun  viccc  in  otio  rnii» 
exigcres  ,  qui  palris  famem  agns  JcmoranJo  non 
B  respicis.  An  solo  juvaris  aucupin ,  cujus  ine  parte 
don.vsli '  ScJ  liie  quoipie  positus  sul.i-  lilccebris  lar- 
giler  mereris.  Nam  simul  ubi ,  et  ciieinpla  ex  forit 
Cupedinarin  ,  el  ex  subiirbonn  lun  pcr.ua  suppeie- 
reni.  Quid  ,  quoil  etiam  jactari  iuorbo  iNatrnnam 
Uiam  timulas?  cujus  valeiudini  ,  si  vera  pnedicas, 
solitiiJo  uon  comi  elit.  Piura  coim  Boma  saluhriu- 
lis  instnimenla  suni  ,  major  rnedentiuin  nuiaerus. 
Vidc  igitur  na  aliuJ  geuus  suspl«i«MiLS  iucurras  ,  si 
nbsessam  a  roorbn  coiijugero  vacuo  secessu  el  inluta 
ablegaiiooc  luaceravert*.  Yale. 
EPIST.  XX. 

Pr.t  rsptcris  tcmpuruiu  vicibus  aestate  delect.ir ; 
non  <|iioJ  diurnas  boras  longior  sidis  mcia  produ- 
cil ,  nec  quoj  res  rationesque  oosirx  uova  fruge 
C  Jiiescum  :  seJ  quia  pacata  navigaiiune  desideralis 
milii  lilleras  luas  frequeus  invebit  comincatus.  Quiil 
euim  vel  auimi  volupuie  jucundius ,  vel  au  ofiicium 
auiicilix  a<  comunidalius  prcsiari  pniest ,  quara  ut 
te  mei  amantem  usu  crebri  sermonis  exi>eriar  ? 
Ergo  iIhiii  anni  lempus  iavital ,  dum  perviuiu  mare 
esl,  palnil.i  qoxJam  et  iiutiimcnu  iniuu.i-  afleciio- 
nis  vcluti  in  lncinem  congerautur.  Cuni  lucc  Bert- 
bercui  s.ilus  iniln  ex  sentenlia  suppelebal ,  luis  vidc- 
licet  adjuta  volis.  Ncque  eiiim  ala  uobis  de  caos.i 
aibitror  ODUU  succeJere  ,  ijuam  juJiciu,  et  ainurc 
Carlbaginis.  Vale. 

EPIST.  XXI. 

SVMHACIIUS  UUILLO. 

InJulgere  tc  otiu,  opinionis   falsus  pulalMm  :  lu 


ctatus  siini  (iJe  ac  Jiligruiia  lua  :  ei  forluuam  nego-  ^  vero  animum  lcctione,  labore  corptis  cxerces.  IK»c 


lii,  in .ii  Jefcnsoris  insciemix,  sed  voto  judicis  impu- 
tavi.  liorlor  igilur  ajuicitiai  mex  Uduciam  geras,  ct 
leslimouii  intciim  aslipulalionc  cmitcntiis,  domum 
nostram,  qua-  inultis  circuinlairatur  iujuriis,  forcn- 
lig  induslrix  tuearis  oflicio.  Nos  ut  spoute  graiiam 
imJo  et  SimpUci  proleslamur  alloquio  ,  ita  aJ  refc- 
rcnJaiu  viiis^iluJinem,  si  furs  juvcrit,  pares  essc 
uilemur.  Vale. 

EPIST.  XVIII. 

SVMMACIILS  P4TBUIH0. 

In  igro  me  esse  mirarb.  Al  egojmliua  smpco  ad 
cnmmunam  tc  patriam  Iprelo  ruiis  otio  revertiiae, 

iiisi  .|n«jil  ciui  iiu  libi  rcditus  iterata  lii  attulit.  Aliu- 


iudicant  scripta  ,  ei  munera  lua  ttylo  exsculpU. 
et  paria  venaln.  Mibi  Flaminia  emetienda  esl,  ad 
notus  fasccs  gemrosi  cousulis  evocato.  U  si  reJitus 
tuiis  amecaperei  profeciionis  mex  raoliliuoes  !  juvari 
me  amplis.simii  viatico  credereui.  Scd  quia  mulin 
itinerc  disceruiiiiur  ,  ct  ne«|uc  milii  mora  ,  iie«iu«' 
tibi  prn|icratio  c  iuni.ida  est ,  verbis  paguia  fun- 
gctur.  Pr.tfjta  numinum  venia ,  prxturem  Syw- 
in.ic  iiini  iiiciini  mux  iirb.uium  tribiinal  accipict. 
Festl  cjus  frcqucntari  p.itisMini»  amicorum.  Ottifeui 
annuiiicraris,  exoplo.  I'  i  islam  graliam  procul  ab- 
futuro  iisib-m  Jicbus.  Giatius  cst  quod  Jcfertur  ab- 
senlibui,  Valc. 


317 


F.PiST.  XXII. 


EPISTOLARUM  URER  VIII.  518 

A  amoris    in    te   noslri    Irncbis   teslem.    Vernm  te  in 


BTMUALUUS  ANDftOMCO. 

In  ore  tno  veniat  Gccropia  musa  :  niilii  lingiui 
l.ntiaris  est.  Ncc  desideraveris  a^qu»  slyii  mci  inu- 
nera.  Litteris  vincimur ,  amore  tenamus.  Seil  inc- 
riio  rcscribcrcin  »  si  sol.im  epislolam  iletuiisses.  Tu 
vuro  ,  ut  es  amicorum  ililigeus  ,  bibhothecx  nostix 
carmiiium  tuoriim  divilias  inlulisli.  (Juid  libi  hoe 
digiiuni  repcndam  ,  leuuis  ipse  faeuudix ,  el  pau- 
pcrtini  ingenii  ?  Tradam  publice  adiniralioiii  ,  qux 
legenda  misisli.  El  quaiiquam  laudatur  impar ,  bo- 
iiuiii  sxculi  publicabo.  INiliil  ex  linc  derogabiiur 
operis  tui  glorix.  Num  <-i  lloiueruui  novimus  a 
dissiinililius  prxdicari.  Carerct  quippc  futna  uia- 
gnmuii)  virorum   cclehriiate  ,   si   eiiam    miuoribus 


re-crihendo  deeet  csse  prolixum.  "\eqiio  c:iiin  par 
conditin  esl  ilerali  a  nie,  ulriqur  ;ciuom  noslriim  s,n- 
gularis  ladoris.  Dnos  meaius  replcre  uno  fontc  difli- 
cile  cst  :  uni  alveo  abiindc  influuiit  duplicala  princi- 
pia.  Vale. 

EPIST.  XXV. 

SVMMACIII  S    Ai.BINO. 

Credo  arbiireris  circnmsessuni  ine  Cimpanix  aitios- 
niiatibus,  scribendi  ad  te  hactcutis  negligemem  fus- 
so.  Non  cst  ea  fortuna  honim  locorum  ,  ut  seriain 
cnraui  ^epeliani  voluptates.  Insolitis  omnin  necessi- 
laiilms  sirepunt,  el  oneri  cesscre  delic  ix.  Qilare  ;  ■•- 
goiiuin  pro  oiio  repcri.  INcc  possum  facile  ad  h.fc 
amiciiix  nitinia  animum  relorqnere.  Sponden  lamrn 


leslibus   coiilenta    non   essel.    Sed   quid   liaec  lon-  "  tcveretitix  tnx,  qo:e  liitcris  ineis  prxfer.iS.  Rclegerl 

gius  iiabo,  cum  bicvitatem   verecuudia  lua   postu- 

let  ?  Cura  ut  valeas.   Et  si  quid  stylo  adjeceris,  cum 

mediocri  judicc ,  sed  nou  ingralo  leclore,  participa. 

Vale. 

EPIST.  XXIII. 

SYMMACUIJS    UAIICIANO. 

Deos  oro  ,  ut  qnx  mibi  inierim  valetudo  cst , 
cadem  tibi  ac  tuis  suppetai.  Videor  plcne  hoc 
aulcluquio  6cribeuda  cumplexus  ,  du  lua  sanitate 
voinm  meum  ,  de  iuea  gaudium.  Sed  epistolas  hre- 
ves  esse  non  paieris.  (Jux  igilur  U7to0£<7!,-  eiit  paginx 
longioris?  Lbi  sim,  quid  egeriin  (nam  prxcipue 
amicitia  rcrum  tabum  curiosa  esl)  si  placel  pro- 
sequar.   Principium  voluplatuui  de  Furmiaiio  siuu 

nascilur,  qux  civitas  quoudam  Lxslrygonum  populu  ^  neeesse  geminare.  Vale. 
ferltir  habiiaia.  Hos  ventri  et  gulx  u^que  ad  feri- 
tatis  invidiain  legimus  obsecutos.  Plusculos  in  eo 
litiore  dies ,  sed  deliciatuio  parcos  exegi ;  tantam 
coeli  salubritatc  et  aquarum  frigure  suadentibus 
inoram.  AITuerunt  piguora  mea  ;  quorum  tupiens 
nosiia  urbe  processcram.  Nec  ful  operaa ,  mox  ul- 
iciius  iter  aggiedi ,  cum  prxsio  esseni  desideraii. 
Illoium  debinc  arbitratu  legi  oram  ,  qux  Formias 
ct  Ciimanum  liuus  inlcrjacet.  Nunc  muiuis  inviia- 
lionibiis  aut  iu  Baulos,  aut  m  Nichomaehi  Gaurana 
niigrainus.  Aiuicorum  subiiide  milii  affluenlium  lai- 
giterest.  Non  vereor,  ne  me  lascivire  in  tanta  locu- 
ruin  amoenitate,  cl  rei  um  copia  puies.  Ubique  vilam 
a;;iuius  coosularem,  et  in  Lucrino  serii  sumus.  Nullus 


ad  vos  iler  avidis-dme  slildeo.    Eadrm   quippe  mc 
cuusa,  qux  vcttiil  scribere,  i  «git  redirc.  Y..lo. 

EPIST.  XXVI. 

SVMMACHIJS  GKEGOniO. 

Dedi  ad  parentein  tuuni  liiteras,  quilms  cnnlrnlus 
esse  potuisii.  Nam  Ut  est.  utrique  Tcstiurn  uuns  ani- 
mus;  ita  salisfaciet  idein  cnlius  antbobus.  Sed  inettu 
iuiitationem ,  ne  mihi  ailer  e  vobis  duoriinn  viie  et 
ore  rescriberet.  Quare.  ul  in  lionore  Nuinintim  lieri 
solet,  litaiifxni  a.iiiu  donariuni,  hreve  fateor,  ei  quml 
proliiius  esse  voluisses.  Sed  in  adjectis  inensura  mm 
quxritur.  Ipsc  copiam  rcdtle  brevitati;  quia  familia- 
res  paginas  eos  oporlei  extendere,  quibus  non  est 


EPJ8T.  XXVII. 

SVMMACUU»  CF.NSUIIINO. 

Prompta  et  avida  maiiti  litteras  lnas.mm  mihi  of- 
ferrentur,  invasi ,  111  prospera  cogniturus.  Sed  cuni 
percurrerem  leriione  eniinieralioueiii  dispendiorum 
liiorinii,  voluptati  successii  olTciisio.  Et  il!a  quiilcm 
adversa,  qmv  cum  plurimis  periutisli,  inore  humani 
ingcnii,  hahent  aliquod  de  socictate  solatium  :  htinc 
vitii  piraticx  deprxdaiiunis  ictum ,  quem  speciatim 
castis  tihi  diirus  adjecit ,  inipressum  allius  puto  ; 
quia  nrqtie  habet  parlicipcm,  ei  geniiuavit  doloreni, 
Conlra  hxc  fortuita,  virtule  ac  ralione  aniuius  ar- 
mandusest,  spes  qtioqucassimenda  meliorun. Sxpe 
litnbaiitia  in  soiidum  reverieruut.  N1I11I  honiinibiis 


111  navibus  canor  ,  nulla  in  conviviis  hellitatio  ,  nec      aterniim  est.  Volvunl  mortalta  vices  crebrae,  et  0111- 
freqnentaiio  balueai  um  ,  nec  ulli  juvenum  prucaces 
natatus.  Scias  nullum  esse  in  luxuria  ciimeii  loco- 
rum.  Vale. 

EPIST.  XXIV. 

SVMMAt  IIIJS  UAXIMINUNO. 

Nihil  inler  te,  et  parenteni  tuum  opiimtim  re  3ui 
aiTectione  divisum  cst.  Ergo  el  lilteras,  quas  ad  ejus 
reverenliam  misi  ,  ul  omiiium  particeps  ,  in  acce- 
ptum  referre  poiuisti.  Sed  jam  cnlendus  es  nobis 
eiiam  tuo  nominc.  Prxlerea  cavi,  ne  respondente 
uno  impulaictur  mihi  viclsSiin  iiiuuus  iluorum. 
Convenil  laraen  brevitas  buic  pagiiue ,  quia  relatu 
di  u  pnecerpsi.  Qu.ire  seriuonem  istuui  tanquauj 


nium  rerum  ftiga  visilur.  Paucis  ista  peistriiixerim, 
cnm  tibi  pro  erudiiione  plura  succurraui.  Nunc  ad 
ills  respondeo  quac  lu  me  scirc  toluisti  :  t.)uiiiipii- 
miini  Neapolim  pelilu  civinm  lunrnm  visere  studeo  ; 
Ulic  honori  uibis  religiosx  iutervallum  bidui  depula- 
ho.  Dchinc,  si  hene  desttnaia  dii  javerinl,  Capunna 
ilinere  venerabilem  nobis  liomain ,  laremque  pete- 
Mios.  Inter  hxe,  si  milii  cvcneiit  aspectu  ei  colknjiiio 
tuo  defrui ,  explebor  Kamiii  saiietaic.  Sm  major  ne- 
cessiias  negavcril  noliis  lui  copiam,  vciim  eururuiii 
nube  deters.i  eam  sapieuter  resumas  aniiui  alai  riia- 
tem,  quain  tilii  congressus  no.-tcr  scdulo  conciliaie 
potuisset.  Valc. 


5«0 


EPIST.  XXVIII. 

SYMMACIIIS  mnivi. 

Mrmini-se  le  srio  quod  ine  quoqtic  idem  dc  amico 
iliilur  pen-ulll ;  >ed  jain  nobis  Mrinnnuni  ticei  dcbcnl 
»»se  snlatio.  S-iilm  igilttr,  responderc  cogaris ,  ei  a 
fum-siis  engiiaiionibw  redeat  in  oJHela  Tivemium. 
Feetrii  relijiiosa  rauaa  ne  prinr  Kribeiea  :  non  eris 
lao  inevercns,  ut  prOTOcatua  abslincas.  Yalc. 
EMST.  XXIX. 

SYMM.VCHIS  SALVIO. 

Vidi  in  liueris  uuper  niihi  reddiiis  religiosum  pro 
nobis  aniini  tui  g.iudium,  et  ai>eriissimc  depreliendi 
quid  voluptatu  ex  ainicoruni  prosperis  usurpes. 
Prompiius  igitur  lc  diligo  ,  pnstqnam  lioc  volum 
boux  ineniis  inspexi.  Et  quamvis  ipsedomino  pecto- 


0.  AIRELIIS  SYMMACIIUS.  310 

A  deretur.  Fiat  igiiur  ei  opi;mo  nunlio  mor.-r  <  ompcn- 
satio.  Certc  ego  eani  dico  legcm  litleris  amicoruni, 
ul  assiduiiate  illorum  auimos  probenl ,  incum  boni- 
tate  deleclem.  Vale. 

EPIST.  XXXIV. 

MMUACIICS  F.18EBIO. 

Srribere  ad  te  anle  voluissem ;  sed  rnnimeantilms 
muliis  lidam  occasionem  debel  excerpore  srribeniis 
eleciio.  Aecepitll  rausam  tardioris  ofltcli  :  qnse  si 
animo  tuo  satisfecit ,  curare  dignaheris  ut  ad  mc 
quoque  lesponsa  tua  idoneis  commissa  pcrveni  ml. 
Valc. 

EPIST.  XXXV. 
BmiicBoa  joiunni. 
Qund  seio  ad  le  scribo  ,  amicilia:  tenacis  indicinm 


ris  mei  eiccllentis>iino  viro  scriptortiin  gr.uiam  pro  ^  cs1,  fuJ"8  "ien,oria  repeliiis  ex  IntemHo  probalur 


Elaviani  liairis  tui  Itonore  reiulerim  ,  nitlilominui 
lamen  qua-so  ,  ut  ciiam  magnitudiiiein  graiulalionis 
uiese  apud  auctorem  lanti  beneficii  digneris  astruere. 
Vale. 

epist.  xxx. 

SYMMACIICS  JOVIO. 

Inlrrfuit  publicx  utiliiaiis  ut  libi  m.ijnra  negotia 
crederentur.  Quare  prolixa  non  dcbet  esse  gaudii 
inei  attistaiio,  ne  adulationis  suspicio  dcvenustet 
judirii  vciiialem.  Opto  igitur,  tibi  suscepti  officii 
cursus  ar/ideai.  Qiumvis  dubiiare  non  possim,  nec 
muiari  probiiatem  ,  el  bonas  artes  stimulo  priemio- 
ruin  felicius  incitaii.  Vale. 

EPIST.  XXXI. 

SVMLACUIJS  EUDOYIO. 

Exsultavi  gaudio  ob  amiciti.-c  honorcm ,  cum  lil- 
leras  iuas  sumcrem.  Sed  ubi  Annius  noster,  quam 
tis  dubius  valeiudinis,  imlicavit,  in  gravcm  curam 
la.li.ia  derivaia  esi.  Video  cnim  peregrinaiioni,  quae 
morbi  iusiar  est,  damnum  saniiatis  adjectum.  Sola- 
lur  Umen  solliciiudinem  meam,  quod  parcimonia 
nbi  familiaris  est ,  quod  cognaia  sapientia  ,  et  adver- 
sis  fortuiix>  aninius  ingcntior  :  qune  bona  reducere 
Milenl  valenliam  corporis.  et  vigoris  serenuni.  Spero 
igilur  de  te  cngnitu  lxiiora ,  et  aures  jam  felicibus 
nuntiis  paro.  Faciet  jusiiiia,  qus  pios  respicit,  ut 
p'ist  hiijiis  incotnir.odi  ciitin;  iransilum,  vitac  luipru- 
sp>ra  longius  porrigantur.  Vale. 

EPIST.  XXXII. 

SYMMACHVS    UIIBICO. 

Aiis|icium  n.iln  scribendi  prior,  ul  mos  est,  farerc 
debuisti,  cum  ie  hujus  diligentix  doineslici  labcllarii 
reditus  commonerel.  Sed  quia  nobis  vel  oblivio,  vel 
occupaiio  religinnis  tux  desideraltitn  munus  invidit, 
egn  usinpo  priticipium  :  BSUmitnraa  in  reUqoon  du 
taritite  vel  ropia  tuorum  apicum  ,  ulrum  voluntatc 
luieris  orJicndis  ,  an  magis  nece-silalc  defueris. 
Vale. 

EPivr.  xxxiii. 

svuMAi  ucs  inrmuM 
Srin  me  in  scribendo  lardum  fuissc.  Cnnsulto  sly- 
lum  disiuli,  dum  refoveo  teniiaiiim  itinere  vigorem, 
qio  tibi  de  rae  Ixia  cupienti  voto  limilis  pagina  ira- 


officiis.  Ifise  qunque  silerriium  tuiim  non  aliter  intcr- 
pret.ir.  Nam  elsl  styli  honorificentiam  qnxro ,  cerius 
fidei  iua-  .  ctiain  de  taciio  amorc  non  dultit".  S<  d 
vereor,  ne  ista  senienlia  libi  suadcai  negligentiam 
scripiionis.el  liacc  amicitix  munia  judirii  mei  sccurui 
omiitas.  Horior  igilur,  quopsoqtie,  at  illam  potius  co. 
gitcs  partem,  quaj  assiduiiati  graliam  paril;  non  qux 
prnuiiuii  veniam  raritati.  Vale. 

EPIST.  XXXVI. 

SYMVIACIIUS  01'INTII  IV.Nf». 

Ad  indiciiim  mei  circa  te  amoris  Iwc  scribimii', 

et  ut   ipse  ad  respondrmium   provoccns  exemplo. 

Cuin  igitur  ego  portes  religionis  impleverim,  exspe- 

cto  ut  ipse  eiiam  vicissiludinis  solutione  (ongaria, 

C  Vaie. 

F.PIST.  XXXVII. 

SYMMACHUS  CUSOCOlll!. 

Proxime  penatibus  meis  reddiius ,  eliam  nunc  te 
mente  et  cugilatione  respicio.  Itaque  aniini  ills  ju- 
cundiiate  ,  nuam  coraui  dc  sermone  tuo  bucusque 
capiebam  voluplalem,  compensn.  Cui  si  mutua  rura 
re^ponderit ,  cum  tai.tam  mihi  delala  amicitix  liue 
scripli»  gratiam  tiibuat,  quanio  xmplius  relata  prx- 
stabil?  Vale. 

EPIST.  XXXVIK. 

SVMMACIIUS   liOvil  10. 

Salus  pignoris  coiiumiiiis  in  tutoesi,  eujus  siudia 

gnllicitodini  inr.i>  delegata  profkieni,  Mex  quoque 

valetudinis  esto  securus ,  rt  ad  vicem  talium  mnilio- 

&  rum  curam  de  te  mcam  timilibus  rcsponsis  absolve. 

Vale. 

EPIST.  XXXIX 
tmuACuos... 
Queri  de  silenlio  non  poies,  qui  nihil  scri^iorura 
mibi  hucusque  trib.iisii.  Scd  si  sitnile  styli  oppeiir  i 
auspicium ,  sun.e  exemplum  rrligiosi  olficii  ,  quod 
debeas  anii.laii.  Lro  deinceps  ad  cxercendiim  stvluni 
promptiur,  si  nte  fruclu  mutui  sermouis  xoiuiavens. 
Vale. 

F.IMST.  XL 
symiiai  iii 's  AiiirTMh 
Serfssionem  lua.n  etiam  lacitui  approbavi.  Naai 
cum  inlenentenie  disrordia  lupromil  generi  imrr- 


321  EPiSTOLARlM 

esse  nr-n  pnsjps ,  ea  mocsla  profectione  visus  es  sa-  jt, 
lisfecis-e  pietati.  Ipse,  qiiaiiluni  civi  octimaii  luerat 
dt  ferendiim  ,  triduo  dunii  connnoralus  iniplevi  ,  nnn 
faniarn  capians,  t-ed  humanx  fortunx  viccs  cogitans. 
Qtiid  enini  tam  raliun..bile  est,  (|iiain  tribucre  col- 
legx,  quoii  lilii  quandoque  bonos  cupias  exhibcre  ? 
Vale. 

EPIST.  XLI. 

B1IIIUCBOS  AKTIOCUO. 

Nonc  primum  honoris  liinen  mgressus ,  nimis  im- 
maturc  adventum  successoris  exoptas.  Agnosco  im- 
palientiam  Grxcis  deliciis  congruemem  ,  quam  velim 
toto  anni  orbe  dissiinules,  ac  te  migrasse  in  trihus 
Romuleas  recorderis.  Quid  enim  dignum  conquesiio- 
ne  perpessus  es?  Noudum  te  militares  ceniumelix 
perculorunt  ,  nonduin  catervas  miilieriim  scissa  B 
vcste  Itigisli ,  nondum  ante  januas  emiuemium  po- 
tcsiatum  vigilem  noctem  salutaior  expertus  cs;  el 
j.im  delicaio  fastidio  renuis  magistraitim  ?  Commula, 
si  vales,  aniiuuni ,  teque  in  annum,  vel  bienniuui 
obdttra. 

EriST.  XLII. 

SYUMACUIS... 

Probabilem  causaui...  Quis  enim  Sieiliam  rccto 
itinere  peiens ,  sermoncm  meiim  potest  reddere  in 
longinquis  studiis  consiiiuto?  Scd  dcsino.  Tu  lene, 
curam  circa  te  meam  de  nuinero  episiolarum  non 
deberc  perpendi.  Diligenlia  enim  erga  amicos  jugiter 
nianel,  occasionum  \en>  raritas  scripta  distinguit. 
Sed  de  boc  satis  dirtnm  puto.  Nnnc  e'egantia  ingcnii 
lui,  et  inventionum  subliiilas  pradicand.t  est.  Novum  C 
quiipe  musivi  genus,  et  intenlatum  superiorilius  re- 
peristi,  qinid  etiam  nostra  rudiias  ornnndi*  cameiis 
icniabii  affigere ,  si  vel  in  labulis,  vel  in  tegulis 
eiempluin  de  te  prxmrditali  opens  suiiipscriuius. 
Vale. 

EIT5T.  XLIII. 

SYUUACUUS  CVLLISTU.NO. 

Inier  carlera  pareutum  decedentium  bona  ,  aniici- 
lix  qucque  afleitanda  successio  esi.  F.t  forusse  stu- 
dio  validiore  caplanda  familiarilatis  hxreditas  :  quia 
lacullates  fortuna  prastal,  caritas  judicio  fcederatur. 
V..|o  igiiur  inter  nos  promptius  convalescat  familioe 
lux  propagata  conjunctio.  Consenlaneum  quippe  ua- 
iur.e  cst ,  ut  offieia  a  te  inclioata,  a  me  pmbaia  coa- 
lescant.  Ergo  in  reliquum  sermonis  esto  munilicus  :  ** 
me  cura  non  decrit,  qux  te  siyli  vicissitudine  niune- 
lct.  Vale. 

EPIST.  XLIV. 

SVMil  \CHIS  PASTINATO. 

Liucras  luas  agrorum  fructibus  jnre  contulerim. 
Nam  ut  illorum  prnventus  non  fallit  temporis  sui 
tlebiiiini ,  ita  fidem  noslrx  e*spectalionis  annuus  di- 
gnalinnis  tuae  sermo  non  deripi!  :  liujus  nunc  milii 
per  homines  nnslros  adveclio  salisfecit.  Leclis  igilur 
paginis,  valere  le  gamlen ,  et  alioquii  lui  iionore  de- 
iccior.  Nec  me  arhiiror  respondendo  imparem  judi- 
cari.  Prxstabil  divinus  favor  ut  bas  inler  nos  olfi- 
ciorum  viccs  xtas  prol.u  muliij  licet.  Vale, 


liber  viii.  3*s 

f.p:st.  xlv. 

SVSIMAC.IUS  PILRIO. 

Redditum  milii  est  annuum  quodaminndo  sermonis 
lui  debilum.  Tibi  qnoque  gaudium  solemi.e  de  nobis, 
bxc  responsa  pr.fstabunt,  qnx  propter  lanl.im  lim- 
ginquiiatem  frequentare  non  possumus,  sed  boi.a 
fide  certis  temg  oribus  ezbibemus.  Maneat  igiiur  hic 
usus,  ei  quodaui  salulis  indicio  mutua  intcr  nos  seeu- 
ritas  recondatur.  Vale. 

EPIST.  XLVI. 

SVM«A<  RUS  S1RATECI0. 

Agis  uieruin  desiderio  ainamis,  ut  redcam  :  jam 
dudum  hoc  animus  mrus  vesiri  expetilor  eiflagitat. 
Sed  valeludo  saucia  obstrepit  voluntali.  Humor  enim 
noxius  aniculis  iilapsus  etiam  nunc  uie  tenet  lectulo, 
et  vix  litlorali  siccitate  tenuatur.  Tribue  igitur  lein- 
pus  refectioni ,  quod  ego  vendiraverara  voluptaii. 
Prx  te  autem  lers  in  tanta  bononim  muliitudine 
post  discessum  meum  nihil  ut  ante  juctmdum  esse. 
Sed  pulo  quod  pia  aflectione  fallaris,  quia  raruin  est 
in  ainante  judicium.  Et  ego  quidem  non  ei  his  pn- 
mum  litieris,  quid  de  me  sentias,  sci<>.  Prope  est 
lamen,  ut  agere  gralias  absentix  mex  deb,'nm ,  quia 
milii  syngrapham  quamdam  testiinonii  tux  pixsii- 
tit.  Veniin  luec  inissa  (aciam.  Non  moraboi  exspecia- 
lioncm  tuam  post  conciliat.onem  vigoris.  Sed  quia 
l.oc  longum  est  diligenli,  visis  qux  in  proximo  pns- 
sidemus,  reditum  maturabo.  Spero  enim  tantumdem 
accessurum  sanitati  mex  ex  conspeclu  veslru,  quan- 
ttiiu  sperari  posset  ex  oiio.  Ya!e. 

EPIST.  XLVII. 

SYMMACIIOS    VALERI0. 

Vellem  sedalam  fihi  mei  xgritudinem  nuniiare, 
sed  niliil  prosunt  figmenta  sollicitis.  Audeo  lainen 
sperarc  meliora.  Imminutio  enim  febrium,  Deo  au- 
ctore,  ad  fiduciam  saniiuis  coepit  acce.dere.  Tux  pro 
nnbis  sollicitudini  gratias  ago,  el  cceleslrm  compre- 
eor  potestatem  ul  !uo  circa  aniicns  auimo  prospero- 
rum  omniiim  vicissitudo  re-pomleat.  Vale. 
EPIST.  XLYIII. 

STMUACIIUS  51AIIMILIAN0. 

Soles  in  srnbendo  esse  prolixus  pro  ingenii  lui 
viribus.  Postquam  le  honor  aulicus  in  procinclum 
vocavit,  lu  quoque  verba  succingis,  et  ijaquam  levn 
armaturx  miles  rorarios  xmularis.  Quid  faciam  se- 
nexgarnilus,  cui  mcnsura  sermonis  a  juveneprxsrri- 
bitur?  Trahil  nos  viiium  senile  vcrbositas:  sed  oc- 
cnrrit  exemplum,  el  fastidia  aurium  tuaruin  de  siyli 
hreviiate  conjeclo.  Non  enim  violanda  est  interiin 
mibi  paginx  lux  formula.  Exspectabo  tamen  .111  co- 
pi.mi  de  meex'gas,  si  pluia  rescripserim.  Vale. 

EPIST.  XLIX. 

SYMMACIIIiS    VITALI. 

Diu  sanitali  nariter  ac  venustali  Iiiierarum  luaruui, 
mediocris  eloquii  conscius  respoudere  dubilavi :  sed 
reluio  rnpit  timoicm.  Halui  eniin  stylo,  quam  su- 
perbi  i  displicerc.  Quiriqu  d  igitur  boc  esl,  quod  teuel 
pagiua,  iju.eso  boui  consulas,  leque  subiuittas  ad  me- 


Q.  MJREMUB  SiMMVUIl  S 
;  .i.niii.ni  icrlplnrum  menrmn,  na  retnudaiur  ofQ- a 

.  lum  iiiciim,  Jiuii  dcsperalnr  iimlalio.  Vale. 


3-2* 


EPIST.  L. 

kllllli'  III  S   JOVIO. 

J  iiihIii  Iiiiii  dalib  ad  te  liHeris  iiiulua  srripla  iioii 
iiurui  .  ei  tmien  urnposiliun  oieutu  servans,  hunoii- 
iuvaujiii  Mii|itioni6  in»uuro.  Credo  euin  qood  ne- 
gatani  priino  uiiiiio  vieem,  \el  dudc  impatrare  posaii 
uer.iiio.  Yale. 

tiriST.  1.1. 

SfjHuentM  mj.umil.uno. 
AssiduiUleiii  scnptoroiii  uiroiuni  lilii  essc  fjviiJio 
prope  as^ni  looioui  rariia».  Es  piiim  praeter  sotitwn 
parcus  ailoijiiii.  Bed  lueor conaiantiain  ddiceuiue, uec 


rrisr.  i.vi 

StMMAf  HUS   litlH»XO. 

Serrn  observanliJin,  qium  mos  prisctts  lmlltull,Ul 
doiuo  profecll  litieras  auspiceiilur,  et  satvere  m.: 
iiuntio.  t'.\  dcbiio  venii  m  tu  emisso  a  nie  muneri 
solvaa  auuea  rttpOflM.  Vale. 

I.ITST.  LVII. 
bvmiucuos  vAi.tRio. 

Filiiini  mcum  Koiiiuluui  aererao;  m  relinea.  Etso 
iu  emu  nniii  pcrsonain  parentis  arro&o ;  lu  |us  afliins 
esences.  Milii  cx  vnluntaria  sponsione  prasentiam 
BUmm  delicl,  .1  vtibis  s|ie  so.  undi  iiiiiiiru,  reienlaiur. 
Sed  cuin  etiaiu  Usus  pnuuuiiliatur  advemns,  qu.esiin  - 
s»  malio  est  morfe,  quse  nuhi  prn  uno  uiruinrpiic 
promillii.    Cedn   igiiur  vuliiiilsli   iu.t,  et  paiieorum 


a  |irupi>siio  arguaMfltatMWfl  deducor.  i  r, l  poteaias  B  dierum  patieutum  nou  negu.  Fratri  quoque  tuo  l\o- 


uu  liuuc  auiiiii  iuei  lialniuni,  velaugere  Stlentio,  vel 
luteiis  auiuliii.  Vale. 

ETIST.  LH. 
Quglciurs  me  altseiitia  coiitrisiei,  iucIIuin.  Nam 
ideo  uiiofcii.iiein  til>i  a  idio  nieo  aeribia  injMKUn, 
ul  pulilici  negolii  eujisaliuiie  purgeris.  Alteruin  iri- 
tur  religioui  tm-  BX  ulroq  ie  laijeiidiim  est,  ul  aul 
cervorum  SC  aproium  copiam  mituis,  aut  iu  cou- 
speclcm  ainiri  celenus  reverl.iris.  Nulla  enini  *a- 
lisCaclieui  justiiu  suppetit ;  si  etiUi  veiuiinit,  et  milu 
solaiium  dciifgaris.  V.tle. 

EHST.  Llll. 

SlllU  li.ttl  s     LII-HHlil. 

Debilum    libi   rependo  seumniein  ;  duduai   enim 


iiiiilo  nimis  jtralulor,  cujus   solatmu   pio  el  aioico 

cerlsmine  imbis  ambo  vindicamus.  Vale. 

EPIST.  LVIII. 

OTtnucnus  uvseunn. 

Filius  nieiis,  cum  lioua  Dei  veoia,  pericolo  caret, 

sed  defeclum  virium  paiiuirprnpe  usqne  ad  agritu- 

diiiem.  Kedire  consilium  cst,  panlaiim  iiunsiouibus 

in  gpalia  miitura  ilivisis.  Ei;o  qnoque  ineorum  conla- 

pi.i  sorius  accessi.  Crcdo  c\  vigiliis  noelurnis,  qoa- 

rwn  in  pneseMia  exiguus  fuit  sensus,  nova  postcru- 

duit.   Comprimere  tamen  nitor  diligentia ,  et  parci- 

mania  ingruens  malnm.   Ergo  ccelestibus  advocaiis 

rter  parainns  ordiri.  Veslrse  in  nos  beneficeirti;c  gra- 

tias  refeiTcm,  si  se  ainor  speraius  el  cx  mutuo  dcbi- 


parein  milii  scriptorum  lunrum  bouoriGcentiaw  com-  C  IU$  lactari  landc  paleretiir.  Vale. 


ihiini%  amiciis  exbibuil  ■  cujus  verecuudia  ei  lione- 
stale  diiigeuier  inspecla,  dignum  esse  queui  Oiiigas 
approbavi.  Vale. 

EPIST.   LIV. 

SIHMACIILS  lUHCiaSO. 

Seras  tiui  videri  arbilror  lillcras  niftis.  Scd  si  iti- 
neris  dics  miiiiercs,  ntio  uiorain  diluet.  Inicfvenit 
prauere;»  ei  liumorc solilu  dnlor  corpnris,  olfieiorwn 
fniiiliariuiii  seqiicstraior.  Nuuc  quia  labori  < t  vaieiu- 
ilmi  quies  reddita  esi,  salutaiinnis  verba  non  diflero, 
pretiwn  lalurus  obsequii  de  remuneraliune  rceponsi. 
Vale. 

EIMST.  I.V. 

S-  liil     III  S      IIH'1111      IMI 


EPIST.   Ll\. 

SVHMACIICS    riiuvmi. 

Ad  srrilicudiim  creber  csse  foluissem,  el  hoc  spe- 
r.i  diiiu  cssc  proiniseram  :  se.l  valetudo  filii  mei  diu 
io  duliio  versuta,  ressationeiii  ab  hiijusmodi  ofliclis 
imperafit.  Qui  ubi  primnm  sufTragio  saliiiarium  po- 
tesliluni  roepil  emcrgerc,  serutusesi  illico  srribeudi 
u-iis  secnrilalem.  Accipc  igiiur  Kbeas  diitjm  sa- 
lui  m,  qiiam,  si  fors  optata  jufcrit,  tnux  scquciuur. 
Vale. 

EPIST.  L\. 

SVMUACUUS   6IHVI0. 

Opiieriris,  m  intelligo,  liticras  meas  :  qnasi  ifjH 
f  miiiiaris  uflicii  (ir.vsul  essc  non  tlelieus.  Fortasseal- 


Si  Deiie  in  te  aiiiiiniiii  meiini  nosu",  dubiiare  non  D  |cgall0lie  mariS  uieris,  quoniam  plerisque  perauasuni 


potes,adrersam  valeiudinem  eorporis  mei  missilaodis 

ii.nns  |ne  litter.s  ohsiilisse.  Il.u  parte  purgatus  salu- 
utrieem  tibi  paginam  rcddo,  qux  lesubitur  esse  me 
lospitem. 

*•« 

1'nsiquaui  sauins  silcnlii  estcusatioueiii  removil, 
veiiluriiin  ti  jiI  (jiiipjinjiii  lini  mci  asserlioi.c  ■  uguu- 
veraui.  Ilnii  laciuiu  e»l  ul  ep  slulis  absliiiercin.  Sed 
dum  !•■  jui  cun  uiii.inr,  aul  voluncitcs  nioraniui', 
,<ii''  eul|>am  i.iciKiriiii.itis  esspectaiio  noatra  cun- 

traail.  I  hhk-t   iRilur  itkj   le  .saluli:  dicenda,  el  eli- 

gendum  ralinquo  uirum  raibi  sdvciium  pra?siara  ma- 

ii.-.  .iii  rt*fon»uru  uursulvtiie.  Vale, 


est,  auspieium  saluiationispr»feeUs  esse  capienduiu. 
Alisolvtt  te  coiisiieiudinis  ohSBrvanlia,  ant  Irge  pi;ri- 
liap.  Sjtis  eril  niilii  ad  plenam  salisf.icti.ineni.si  aver- 
S'ios  sciibeinli  occupare  principiiim,  sallnn  scquaris 
eveiupluiii.  Vale. 

EIMST.  I.M. 

S\M\I\(  IUIS  SUK1S  IOVI  VM. 

Iier  Cipuam  promofemua  ;  lorsii.ui  sospicentini 
interveniiiiam  soliu  in  fOS  oflicii  oblifinuw  per  lou- 
giludinem  vi».  Vulgaii  quippc  proferbii  c^i,  eiu>i- 
f  ln  M  il'0  oblinuri  eonim  nieiiiiiriini.  quos  d.uin 
rellqueris,  Me  qunqun  versum  peilrm  m'em,  amiee 
riiui  cura  comii  uui .  Spcraie  t^iior  bwiurvm  liujus 


3J5  EPISTOLAIIUM 

mnneris  circa  vos  e*se  mansurum,  si  optalis  fortuna  A 
conseuserii.  Vale. 

EPIST.  LXII. 

S\MSUCmS    ROMLI.0. 

Non  sum  opinionis  ambignus  exspeciari  litteras 
meas.  Nain  parem  desiderii  impatientiam  de  tuis  pa- 
lior.  Una  igitur  est  nosiri  causa  sermonis,  ut  tuum 
merear  :  cujus,  ut  in  potn  fontium,  idco  major  estsi- 
tis,  quia  sapor  dulcior.  Vale. 

EPIST.  LXIII. 

SVMHACHIS    LAMPAIUO. 

Admonueras,  cuin  proxime  urbe  digrederer,  si  vcl- 
lem  i>bi  aditum  scriptiouis  aperire,  ut prior  liiic  ras 
iuchoarem.  Salisfacio  vulunlaii  tux,  quas  obscrvan- 
tiam  prisci  moris  ampleciitur.  Absolutus  igitur  bae  p 
religione,  erumpe  in  familiaris  slyli  munera,  me- 
cuini|iie  communica,  quidquid  ia  adminislranda  uibis 
tntela  ex  bono  publico  feceris.  Nec  quidquaiu  veio 
scrihentis  detrahat  pudor,  nc  volupUii  inex  daimio 
sil  epislolx  vcrecuudia.  Yale. 

EPIST.  LXIV. 

SVMUACHLS   DIONYSIO. 

Uffenderat  bonos  quud  immature  anie  discesseras. 
Doluil  fortuna  peccatum  suuin,  quc  jiohi*  le  pari 
fcsunauone  resliluil.  Scd  quid  absenteui  jitval  ainici 
redilus?  Solare  liuuc  casuoi  iitteris  frcquemibus  : 
scribe  eliain  quid  tibi  apud  Urliem  uiauil.ua  cura  pcr- 
miscnt  :  ut  cuin  mibi  speui  visendx  eximicuiis 
liix  promiserit  dics  largior  ,  ego  quoque  vix  post 
uibanas  moieslias  usurpato  oiio  lougius  defruar.  C 
Vale. 

EPIST.  LXV. 
sy\ima<  irus  UWlHKl. 

Indicio  quietis  urbanx  tcmpus  quodainmodo  usur- 
pandi  otii  prorogasli  :  abessc  enim  longum,  placidi- 
las  civium  me  sinit,  tuis  paria  consilns,  quilius  plebts 
rcdacta  esl  in  poenitendi  verecundiant.  Nonc  eigo 
posl  corarutn  oumium  fugam  prodncere  mihi  ferias, 
ul  ita  dicam,  pingues  licebit.  Quamvis  prxcipeTe  ahi- 
mo  mccrl.i  uon  debeam,  qui  sim  milii  conscius  te- 
nerae  in  vos  affeclionis,  et  illius  desiderii,  quo  prx 
cunctis  v.ix  voluptatibus  patriam  mcam  tiiligo.  Vale. 

EPIST.  LXVI. 

SYMUAC.IIUS  BERCULIO.  J5 

Agerem  libi  largilcr  grniias,  quoniam  mc  liaud 
dudtim  a  vobis  profectum  diccnda  salitte  pr.i  veneris, 
nisi  bauc  sibi  gralulationein  meam  spes  auclioris 
beueficii  vendicaret.  Ipse  enim  diceris  adfuturus;  <  u- 
jus  rei  nomiue  vadari  me  libi  in  majoris  gr.uke  tno- 
dum  fateor.  Vclim  lamen  scriplis  tuis  speiato  bono 
li  lem  asirui,  ui  <|ui  lali  opinione  delector,  mulio 
iwplius  gauitcam  confirmalionis  securitaie.  Vale. 

EPIST.  LXVH. 

SVMMACIIDS    DVKAMTO. 

Litteras  meas  amorc  dcsidcras,  «ed  infreqitcntom  me 
videri  communis  lilius  facii,  qui  rescripta  non  rep.til. 
Iloc  tamen  sirieliin  dinsse  sufficiat,  ne  illius  vere- 


MBER  VIII.  .«<". 

cundix  oncri  sit  nostra  pnrgaiio.  Nnnc  lilri  bonorem 
salut:it'on>s  impendn,  nec  rcposco ,  quo.l  spome 
factuius  cs,  ul  uos  lliuluis  allnquaris;  cuni  mihi 
hanc  vicem  el  religio  nuimi  tui,  cl  consueludo  pro- 
mitlal.  Va'e. 

EPIST.  LXMI!. 

STMMAClltUS    TICIAN0. 

Desideraias  quidem°liiteras  iii.is  libens  sumpsi;  .-«•<! 
eognilio  tnorum  actuuin,  quontm  testis  atquc  nar- 
ralor  Eoscius  foit,  iitierinrem  mihi  atiulit  volupiatem. 
Ilaque  horlor  ac  moneout  benc  ccpta  nnn  deseras,  et 
prxmium  laudis  bnnestatc  secteris.  Subjuugerem 
curain  meoriim,  si  esset  .ilius  ailoquendus,  seJ  cum 
facias  ultro  qux  meus  sermo  pos-el  expetere,  partes 
comnicndationis  omitlo  :  qnia  <|uidqiii<l  ex  Oducia 
amiiitix  prxsumitur,  plus  babei  gratix,  si  spunlc 
prxstetur.  Vale. 

EPIST.  LXIX. 

SYMMACULS  VALERIANO. 

Rusticari  te  asseris,  ct  ducendis  viiilms,  aut  ar- 
boribus  iiiserendis  crudam  scnectulem  fovere.  Nnn 
liu<  liuerx  lux  sapiunl,  tiisi  forte  Gallia  lua  redux 
bii  ab  ilclicouc.  Alios  sulcos  tiylo  iiitermoves,  alios 
ordines  pangis.  Ego  nutein,  quuniam  scire  noslra 
desideras,  in  doinicilio  Latiarii  facundix,oiio  et  stu- 
dio  lorpeo.  Dii  daLunt  iticrementa  annonim  meu 
parvulu.  Ipse  mc,  pr.ifala  furtunx  veuia,  ad  sludio- 
rum  suorum  socicialeui  vocavil.  Inlerea  frequeniihus 
eiiisloiiS  desidiaui  nieain  sliinula.  Uninn  quippe  boc 
lilLeraiuin  genus  superest,  p>st  amaios  easus  ora- 
iioiniiu  meaniDi,  quod  mc  ail  usum  scribendi  possit 
allicere.  Vale. 

EPIST.  I.XX. 

SYUMACUl  S    ROMAM). 

Ntmc  demmn  affhio  voinptale,  qimd  le  eurarnni 
v.icuum  nuntiasti.  Nam  nie  bactenus  rerrnn  (uartMii 
otaariludo  mordebat.  haque  saltttis  praesides  deos 
coinprccor,  ne  unqnam  paginas  tnas  meus  trislis  in- 
fuscet.  Interea  talibus  litteiis  pretium  rcpemlendiun 
esi.  Quare  vicissim  siime  quo  dc  me  gaudeas.  In 
bono  slatu  valetudinis  suinns,  el  releftere  Urbi  pro- 
pinqua  mcdilaiuur.  Sinal  fortunx  benigniias  hoc  in- 
ter  nos  manere  comniercium,  ut  prosperis  scriplis 
respensa  conseniiant.  Vale. 

EPIST.  LXXl. 

AO  PR.CT.   UULT.  IMVIT. 

Prxlalo  divinilatis  favorc,  urlianx  prxturx  fasces 
filius  meus  Symmaclius  kalendis  Jauuariis  sorlielur. 
Prxsenlia  lua  ornari  ejus  oflicium  participaia  peli- 
tioue  deposcimus.  Vale. 

EPiST.  LXXII. 

8IHI.IS. 

Divinitatis  honore  prtemiaso,  !ii  us  nieiis  Symmn- 
cbos  calendis  Jamiariis  prxtirrue  urbante  accipiet 
magistratnm.  Quseao,  ut  pmsentia  tua  fcsta  nosna 
cobouestet.  Vale. 


»1 


EPIST.  I  XXIII. 
SYnaicuua  H*m  i  imi, 
Silcntium  iiiiln  duci  viiio  inin  oporld  :  fomilia- 
rinin  quippe  ofhciorura  usiis  imer  tdvena  uegligitiir. 
Sod  quia  ipetdatui  Syminaehu  meo  iniegran<lic  p>u- 
laiim  boaa  valeludinii,  rcdil  aniwui  ad  amieilia 
muiiia  :  ul  si  quem  lib.  i.ieiluruilas  mea  uielum  fe- 
cerai,  urmunii  tecurius  ahtolvat.  Vale. 


Q.  AUHELIUS  SYMM.VCIIUS 

A 


Sill 


F.risr.  lxxiv. 

SYMMACIIUS      ANCIIIO. 

Oriiim  liaboo,  niliil  te  liilerii  nieia  anilquiut  ibi- 
tui.are.  Nara  inilii  qooque  eodrm  de  tui  lermon  s 
jucundiiaie  lenientia  ett.  Miruo  amiulia  nnnui 
:in  Ipiii.Quod  il  peri  lunce  reddideris,  itudiiun  uieum 
inciuniento  religionis  aeuelar.  Vale. 


LWEll  JVONUS. 


EI'lSTOl.A  PRIMA.    ■ 

S  V  M  M  A  t  II  t  S     PALIADIO. 

Si  amicilia;  veteria  meinorla  persevcrai,  npc  ulla 
olilivione  letiuala  elt,credo  quod  liueras  meas  li- 
beiuer  accipias,  quas  liducia  mutui  amoris  em.si  : 
multum  relal»irus  gratitB,  si  ofticio  mco  vicissiiudo 
respondeat.  Nunc  te  pro  amico  meo  Benedicto  ora- 
iiidi  volo,  qtietn  grudu  aique  lnmorc  miliii  e  ft.riuna 
magis  quam  culpa  privavit :  ul  innocenli  fauior  ar- 
rideas,  nee  emn  poblics  felicitatis,  qu.e  aJ  univer- 
sos  pari  r-.lione  manavil,  solum  exsorlem  csse  pa- 
liarJs.  lmerest  ciiiiu  scienissiiiioruni  lemporum 
gluri.c,  ui  sleuti  oninibus  in  hae  viia  posiiis  ac  lo- 
catis,  conimunisesi  cceli  spiritus,  lux  diei;  iu  cie- 
menliam  maximi  principia  no»tri  sentiant  vota  et 
Ucia  cunctorum.  Yale. 

EPIST.  II 

SVMMAOIUS  JAMHLlCO. 

Plerisquc  amor  est  undiaue  gcnlium  pretiosa  r.on- 
zuirere.  Me  juval  studiosos  tapieniis  viroa  in  ami- 
citiae  possessionem  vocarc  ,  quorum  le  suinuiaieui 
essejam  diu  alieslauiui  expcrti  :  iu  primis  familia- 
ris  nostcr  cunctis  probatns  Eudoxius,  diligens  judex 
bonorum;  qui  deguslatis  propiua  virlutbus  luis,  cx>- 
teros  xque  ad  honesla  icii.lentes  laudare  didicit, 
illis  dcsidt  rii.m  doctriua:  viixque  iribueus ,  liL.i 
periecliouem.  luvitatus  iyiiur  consensu  fcmx,  et  op- 
limorum  leslium  lide,  amicilix  lux  dexteram  |tor- 
rigo;  siuiulqtie  opto  ut  milii  epbitolaa  te  relala  de- 
ciaret  concordiaui  volunlalis  tux,  cl  iuutux  in  nus 
diligentix  impelralioneui.  V-tle. 
EPIST.  III. 

SYMUACUUS  ZE.MID0RO. 

Repctcnda  mibi  apu.l  le,  non  incboanda  esi  Eusci 
cimimetidutio.  (Natn  ciim  RoHiai  ageres,  meo  precatu 

in  ejus  suDVagi provocaius,  libenter  panes  benc- 

voleuiix  recepisii.  Teiupus  esi  igiiur  ut  nieas  uiili- 
lalea  iu  Bukm  juves :  cujui  modestia  iu  negotiis 
noslrii  aderit,  ut  fania'  judicis  mliil  derogei.  Vale. 
EPIST.  IV. 

IVUHACBUS   DIUNVSIO. 

lamdudum  le  mibi,  et  morum,  el  medicinx  fama 
conuuendnt.  Ilortatu  igitur  laudis  utriusque,  auiici- 
liiC  lux  iii.iiiiiin  purrigo,  el  le  sponic  ad  GJem  no- 
ii ra  umiliaritaiii  inviio,  Uabit  aulem  tibi  judicii  mei 
itmi  mcdiucre  ducuiucnliuB,  quod  hii  quot  arudien- 
dos  misiinui  arii  mediciux   pracepiuf  idkiberis. 


liepeiidc  igitur  mihi  pignus  mutux  volunuiis,  el 
siiscipe  in  discipliiiam  medendi  quiMj  ei  fidei  lua<  ei 
honcstaii  Euscio  tradenle  commiltimus.  Vale. 
EPIST.  V. 

STMMACIIUS    AUXEilTIO. 

Amicitias  inter  nos,  cum  Rnmxapeics,  incboaUa 
munere  scriplionis  accumulo,  ut  fidrm  tiui  animl  ni«'i 
lacial  collati  in  absenlem  pigi.us  oflicii.  Tuam  cirra 
nos  diligcntiam  privatim  litiernrum  viciasiludo  pu- 
blice  furensis  pro  Eusr-io  rura  lettabilur.  Yale. 
EPIST.  VI. 
•  WKicans. . ... 
Aciores  abscmiunr.quilms  res  lunginqiia  COtnniit* 
tilur,  tanquam  soluti  legibua  vivunl:  quoniam  pr>- 
ctil  posiiis  nulltis  dominorqm   icrror  incurrit.  Opi  s 
est  igitur  jodiciali  viporc,  ut  locaiionihus  ascripia 
persoivant.  Qnare  quxso  ui  suggestloneti  aotaiii  mei, 
cui  esbibeoda  mmnulla  ad   prxtoriam  luuciioiitin. 
ct  debita  ab  obnoziis  scrvis  eruemb  mandavi,  ju 
r-  v.ire  digneris;  etvicem  sollicitodiuis  niex  in  curam 
tuaui  reciperenoa  rccuses.  \'ale. 

EPIST.  VII. 

SYHHACHUS   CABTEBIO. 

Prc  lilio  nico  Auxcntio,  pareulis  rcligiouem,  peii- 
toris  ambitum,  lidcm  tcstis  in  me  recepi.  Si  qm.l 
igitur  lanlarum  rerum  auctorilas  apud  le  pouderis 
habei,  adiuiiie,  qujeso,  in  faniiham  luam  juvcnem 
CUOClis  viU8  bonis  et  foiltina:  muiteribub  excuhum. 
Vadem  me  libi  in  omnia  spondeo  qnx  solet  pareu- 
tum  sullicitudo  trutinare,  licei  noverim  fuiuros  ge- 
neros  moribus  siiimari.  Ei  tamen  buic  posi  urna- 
uienia  naiurx.eiiam  ccnsus  ad  hoiiestitcm  redttndal. 
ro.^sem  co|>iosius  loqui;  sed  non  vuli  verius  verbis 
juvari.  Quare  si  tihi  videor  non  inanis  assenur.  per 
pende  hominem  de  tesiimobio  meo,  et  ei,  quea  pi- 
gm.nbus  ineis  libenter  annuinero,  dignare  lilia;  n..e 
spoudcre  conjugium.  Cred.is  velim,  ruui  vota  pro- 
ces-ermt  inu-rveniu  nieo.  non  minort-m  lc  gratiuU, 
qui  rogaris,  habiturum,  quam  illum  qutui  cuiu.uitto. 
Vale. 

EPIST.  VIII 

SYMUAI  III  S  l'i>MI>I.IAN0. 

Arguere  diuturnum  sileuiium  n.eiuii  non  p»u--, 
qui  me  in  sa.ro  contiialu  hatlenus  luutM  didict^n  . 
iiiuk'  nuper  regressns  lii.iiiir.liceiili.ini  iliceud.i'  s.lu- 
Ulionii  fv.i.ti».  Vkcissiludo  usiahimr  quod  pagi- 
iiaui  iiicaiu  libentcr  acceperia.  lutcrca  comuieiuiu 


D 


329  EPiSTOLARUM  LIBER  IX.  5W 

scripta  icddentem.  Milii  eniin  proficiel,  si  qnid  sug-  A  eqiioruni  curuiium   paranda  nobilitas  csl.  Si  quid 


gestinni  ejus  favoris  iinpenderis.  Yale. 
EPIST.  IX. 

SYMMACUUS    VINCENTIO. 

Probo  homines,  ad  clientelam  luani  pcrtinere  cu- 

pienies.  Nam  quxdam  scinlilla  sapientix  cst  virtu- 

tuin  lumiuibus  applicari.  L'i  ideo  amici  mci  Zeno- 

dori    laudabilem    voliiniaiein    commendalinne    non 

dilTern,  euindemqne  in  doinus    tiife    sacrariinn   (an- 

i|uam  myslagogus  induco.  Fac,  quxso,  ul  et  nieo  slu- 

dio,  et  ipsius  voio  impetralio  prompta  rcspondeai. 

Vale. 

EPIST.  X. 

SYMMACHUS  LEIOIIIO. 

Forlunx   lelo  graviter  saucialus,    nunc  primum 


igitur  apud  le  valet  amicorum  absentium  cura,  quse- 
so  ut  ex  omn  bus  gregilms,  quibus  pollet  llispauia, 
lectissimos  genere  el  vclncitale  prxstanles  diligcnler 
edecimes,  quos  amici  mei  in  rem  missi  ju»lj  pretii 
defiuitione  mercentur.  Siabit  apnd  me  jugiicr  benc- 
ficii  tui  graiia,  si  buic  negotio  BludiUm,  quod  rcligio 
inuiua  proinitiil,  impenderis.  Vale. 
EPIST.  XIII. 

SYMMACHCS  VAI.iniNO. 

ingeniorum  vidco  inler  nos  cssc  ceriamen  in  eo 
negotio,  qun  ratio,  amicitia,  tempus  abolere  dcbue- 
rat.  Modum  igiiur  cxpostulnlionibus  miituis  facii»,  ne 
amarissimx  scripiionum  vices  sine  fine  procedant. 
Munus  lolius  Liviani  operis,  quod  spnpondi,  ciiam 
epistolx  inceslx  verba  commitlo.  Neque  enini  diu  ab  ^  nunc  diligcnlia  cmendalionis  moratur.  Sed  a  lc  prx- 


oflicio  debui  (einperare,  cura  lanli  vulneris  dolor 
nulla  lemporis  diuluruiiale  possit  aboleri.  Saluio 
igiiur  le,  simul  amicissimum  meum  Sylvauum  dili- 
gt-utix  wx  proiuptus  commeudatnr  insinuo  :  qui 
refovendi  patrimouii  mei  gr.itia  laboriosam  pere- 
grinandi  necessitatein  recepii :  eoque  dignior  est 
boni  cnjusque  suffragio,  quod  nullis  cdictis  designa- 
lionein  personarum  videinus  cxpressam.  Sed  princi- 
palibus  ct  tabulariis  libcruin  est,  aliosa  dispendio 
vindicare,  aliis  indebitum  rouuus  iiuponere.  Vide, 
quxso,  ut  banc  partem  et  nosirx  utililatis  et  lux 
laudis  consideralione  disculias.  Posiulaut  euim  ca- 
pitularii  taxaiionem  tironis  ab  boiuinibus  meis,  uulla 


dicti  muncris  posco  veclorcm,  quia  meos  pixlorius 
apparalus  sparsim  in  longinqna  egit.  Vale. 
EPIST.  XIV. 

SVMMACllUS    APnLI.OdOniO. 

Curarum  luaruni  me  essc  p.irticipein  jure  prxsu- 
mis,  quas  ego  aninio  meoeiiam  non  commonitusprn 
amicitia  vimlicarem.  Pars  igilur  solliciiudinis  tu.e 
filia  mea  advenlaiile  uiinnenda  cst,  quam  proxiine 
lloma  suscepit,  dimissura  in  conspectum  luum,  cuiii 
se  interposita  rcfectionc  recnaverit.  Intcrea  dc  com- 
munis  patrix  victu  celeriier  iiivehend»,  silere  me 
apud  iiMitin  siniint  angusiix  coiiditoruni.  Quxso  ila- 
que  ut   vigore  qno   prxdilus  es,   annnnarios  urgen 


siiperhoc  publicx  auctoritatis  monuineiiia  proroenies.  ,  Jubeas  paratus.  Adjiciel  enim  plurimum  glorix  lux 


L'nde  milii  non  injusta  suspicio  est,  quotl  in  excusa 
tioneiii  sui  aut  suorum,  ntsiros  quuque  bomines 
falsa  ascriptioiie  subdiderioi.  Ei  ideo  dignum  est,  ui 
proviuciaiibus  vel  edicto,  vel  suscriptioue  lua  insiru- 
ciio  plcua  pandatur,  ne  labiilariorum  el  curialinm 
liceniise  vaga  et  libera  exaclio  quxstum  prxstet. 
V..le. 

EPIST.  XI. 

SYMMACHUS  MARCELLO. 

Cum  vicem  prxsenlix  mex  el  possit  et  debeat 
luus  iniervemus  implere,  mirorsugge»tioiiibus  Ama- 
zonii  occupationes  nesiras  fn  quenter  onerari.  Exse- 
querc  igimr,  oro  le,  parles  ainicilix  congruentes,  ut 
auxilio  tuo  tutata  poss>essio,  el  ipsa  a  wolesti  s  vin- 
d.celur,  elnobis  aliquid  commodiiaiisexh.beat.  Inter 
reliqua  autcm,  qux  idem  intimavit,  magnopere  de- 
precaius  est  ut  Uisum,  quem  dudum  doimii  nostras 
ciim  familia  sua  dicet  obnoxium,  ab  oinni  pubbca 
conveniione  secernas,  quo  facilius  delata  munivit. 
Scd  major  opitulatio  ex  tui  arbiirii  favoreproveniei, 
ciim  causai  ejus  eiiam  justitia  non  desit.  Circum- 
stripins  euim  quanlum  res  docuit,  improvida  cau- 
tioue,  non  debet  noxauj  rusticx  facilitatis  incidere. 
Vale. 

EPIST.  XII. 

SVMMACIIUS    PEtlPETUO. 

Votiva  domus  mex  funciio  tua  adjumenta  deposcit. 
Proximc  enim,  si  opt;.ia  noslra  favor  divinitalis  ad- 
juveril,  fiiius  meus  prxturx  editione  fungelur,  cui 
Pathol.  XVIII. 


Ilomana  sccuritas.  Vale. 

LPIST.  XV 

SVMMACHUS   GFMIMAMO. 

Consuetudinein  meani  servo.el  religiosa  in  aniicos 
insiituta  cuslodio.  Quare  saluiationisbonore  prxfato, 
mutuum  de  le  posco  responsum :  et,  si  memoria  vi- 
get  mandaierum  ineoriim,  m  seciimin  me  de  appa- 
raiu  prxiorix  functionis  facere  digneris,  exhorlor. 
Crescil  cnnn  per  dies  singulns  cura  apud  me,  quo- 
niam  propiuquat  editio,  ei  nihil  de  vestibus  aique 
auimalibus,  quxolim  sub  xstimatione  ac  definitione 
lua  per  meos  coemi  debueruut,  miror  exbibiium.  Et 
quoniain  sollicitor  lardilaiis,  notarium  meuni  misi, 
qui  tuis  prxceptis  et  monilis  obseculus  devebenda 
cuncta  suscipial,  actoresque  nnstros  ad  preiia  qux 
siatueris,  solvenda  impellat,  ne  pecuniarum  videantur 
inopia  bactenus  tuum  declinasse  conspectum.  Tan- 
dem  igitur  partes  religionis  exsequere,  ut  exeniplo 
drigeniix  lux  in  ofliciorum  vicissitudinem  provoce- 
mur.  Valc. 

EPIST.  XVI. 

SYMMACHUS   SAHDIANO. 

Leontius  agens  in  rebus,  et  lionestale  vitx  et  mi- 
lilix  exercitatione  honis  quibusque  placitus,  ineum 
quoquejudiciuin  assidua  diligenlia  provocavit.  Inter 
amicos  igiiur  ac  familiares  mens  jure  numeralur. 
llunc  tibi  iu  manuin  trado,  pclens,  ut  exeniplum 
noslrx  circa  cum  affectionis  imileris  :  quod  te  se- 
duio  prxsumo  faciurum.  Interea  de  animalibus  lu- 

11 


551  Q.  ALRLl.lLS  SVMMACIHS.  55j 

ilnrom  apparalui  pru'p.iiaiidisadmouiiioiiem  Ircquen- A  mcinori.i  bcneficii  tui ,  rum  votivx  ediiioni  m>»ir.n 

fr.iierna,  m  spcro,  rura  profurni.  Vale. 


i  ii  i-  denuio,  riiin  | .1  r  cam  sponsioneui  tu  nie  hiijns 
in'.i  vaenuin  reddidisii.  Maud.ivi  umeii  l.eonlio 
moiiitorii  oliiriiiu),  cuiameni  piccb.  re  dignabcris,  ii 
quando  ipse  pnbit-j  el  majora  liui  tractanti  h.nc 
i:i'>i|ue  peliliooem  duututica  insiuuatiooe  suggcsse- 
m.  Vale. 

EPIST.  XVII. 

SUmu  III  8    vi  M  IIO, 

Integrum  lilnm  prxiorii  mci,  cl  piciuram  qiiun- 
duii  L.lnilis  npcrii  :>me  orulos  collocasli  :  iia  ada- 
peua  diairibuiio,  »el  idhuc  issurgeniia,  vei  jam  ab- 
snluia  bignavit.  Dissimulo  igiiur  meorutn  ttntisper 
a<  cusarc  si  gnitiein,  qui  in  iisdeni  molilionibus  fabri- 
i  atione  lixseruut,   duni  suavitate  paginx  lux  mul- 


FPIST.  XXI. 

«vmuachus  vinaio  rispanfim. 
Senaloriis  editinnlbn  convenimur,  quorum  BMU< 
silas  equnrnm  curiilnmi  desidrrat  emplioneni.  Iliijtm 
igitur  rei  gratia  familiarissimos  mcns  vd  llispauiaiM 
misi,  ut  quadiigas  ex  omni  gregum  nobiliote  mer- 
centiir.  Ilis  ad  peragenda  mandata  luuni  posro  sul- 
rjragiiim,  stimmoque  benelirioprollleoroboganduni.si 
rem  faclu  f.icilem,  luum  imperiom  promoverii.  Vale. 
EPIST.  XXII. 

SVMIIACHI  S   ALIII  LIO. 

Domtiin  iiosiriiu  iii  apparalu  cssc  Unlorum    qmx, 
Deo  juvaule,  Blii  mei   prxtura  dcposrii,  qiianuim 


ceor.  Volo  i.iinen  reiegendo  iier  Capuanum  urchiiecti  Q  credo.  didicisli.   Missnrus  igilur  ad  llisp<ni:is  rneo- 


nostri  taidiiiiiem  oraiione  casiiges,  ut  vicein  mei  feJis 
cierceai :  ul  de  lua  objorgatioiie  eOQJicial,  quania 
illi  pemicics,  niii  coiumissa  cuiavent,  ei  mea  indi- 
gHltiuae  nielueuda  sit.  Vale. 

EPIST.  XVii 

SIMUAt  III  S    1'Olii'EI.E. 

Votiva  iiai i . i  emersii  occasio,  qux  i  ;  i  s.lul.iiii.nK 
nppoitarei  i  bsequimn.  Nam  onn  ob  premrain  lilii, 
l.imtliares  nostros  ad  Hispanias  iniiiereinus,  quibos 
rquorum  curuli.iin  maudaVimtu  coeinptionem  :  lu- 
ttr.i.uin  cultum  libi  par  fuil  e\liibere,  siinulque  ad- 
>i.  err  postulatum;  nl  nobilissimos  quosque  de  tuis 
gregibus   equos   digneris   excerpere,    qiios  in  rem 


rum  aiiquos,  qui  eurules  quadrigas  ex  omm  gregum 
i  obi.ii.it''  mcrcarcutur;  jam  nuuc  m  favorem  prj- 
tcreuntium  curam  iuam  pruvoco,  ut  illii  ei  velocitas 
iianseumli,  et  cveciionuiii  prxslmur  adjeclio.  Htc 
inlerim  pro  tnnporc  prslibavimus.Scd  plur.i  tnbues, 
vcl  tuo  provisa  sludio,  vel  illorum  suggesiione  rom- 
perta.  Valc. 

EPIST.  XXIII. 

swivaciius  aiicmo. 

Reqiiinini  le  por  llispanias  alijc  litlerx  inex.  I.lic 

eiiiui  l<  degere  <>b  rri  familiaris  aiiipliluilincm  duxc- 

ram.  Post<piam  in  avitis  pcnalibus  Oliari  ioii$lanlior 

ful  s  attulit,    e.ni  iiuic  errori  gralias,  qui  milii  pise- 


stitit  ut   le  rursus  alloquerer.    1  l  laiuco   isla  genn- 
uiism  si<b   ii.m.i   i.i». iin ino  nierceniiir.  <Uu;cso  igitur,  .,  .... 

..  .  <u  naiio.  quamvis  saiisfacere  ammo  luo  dulieai,  uonduin 

ni. '.i  sufficil.   Ve'lem  quippe  ila  conlinue   houorare 


ui  si  .pn  :i,m:.i  le  mciuoria  domus  mex  residct,  rein 
libi  laclu  facileni,  mihi  vero  jucundam  alquc  hono- 
rafss.Mi  tii,  promptissiraa  bcr.elicentia  digneril  an- 

niicre.  V-le. 

epist.  xix. 

STHMAIULS    fAlllAIO. 

Vntiva  me  in  amicitiam  tuain  caiiia  reJutii.quain- 
vis  cu  decos  pcneris  et  morum  tuoium  familiaritax 
tua  miiii  iuerit  ambiemia.  Pixtura  lilii  mei,  fors  di- 
t.uin  juvet,  equis  curuhbus  instrueot'a  cst.  Dudum 
l*r  ineos grcgibu  tui  f.e.coris 

EPIST.  XX. 

SlMUACIH.s    BAISO. 

Salutalionis  bonore  premUso,  subtcxo  necessa- 


amiriiiam  tuis  lnteris,  ut  mente  jugiler  colere  nun- 
quain  dissimulaverim.  Suhjungo  pu$tu'aiuin.  Jampri- 
ilena  coinmcndala  scnsihus  tuis,  pixloria  liln  inci,  si 
fors  dicluin  juvet,  instat  editio.  Ca  nos  admonet,  ul 
qnadrigas  nohiies  in  certamen  deducas,  qua  possd 
ct  iiiulturum  grcgibus  edecimare  meliortis.  Non  obsil 
securitali  mcx,  quoll  Ilispanias  longinqn  ■  sede  mu- 
tasti,  admolus  a  me  eqiioruin  coempiioui.  Tantum 
iiiuns  juva.  Valebit  pio  nubis,uispero,  apud  amicos 
curse  luae  dtlegaiio.  Vale. 

LPIST.  XXIV. 
svuuacnui  uasso. 
Multam  taptu  aiiiiin  voiuputem,  quoties  sermonis 


i.iin,  poiuiuiuin.  Filii  nostri  iiistaleditlo.  Ilnir  eqno- ** 'ui  nimius  accipio.   Ksl  cniin  m   lilteris  el  samian» 


ruin  turulium  p..randa  nobililas.  Quapropler  ad  lli- 
spai.ias  fidctissimos  cum  copiosis  siunpiibus  imsiinus, 
lil  gencraui  quadngas  sub  diligentissima  letlione 
merceiitur.  Sed  quia  veremur  ne  equorum  transituiu 
lurinis  inteivenlUS  cxcludal  l  quxso  te,  ut  si  ncces- 
si  i  poalulaverit,  tnbus  \ el  quatuor  niensibus  ln 
I  niis  paimla  iilil  iu  re  tua  pru  nuineru  jul  eas  Olioi- 
.-ti.ii i  . -tit  ineipiente  temperie  sine  vexatioi.e  perve- 
1,1  ii,i.  iTieiciea  ndjumeiitum  meii  oro  deceruas  ...I 
f,|n  rum  eoempiionem,  si  quu  In  Areiaieml  urbe 
i,i sii  ct  geucre  pncilatiiai  eoium  rura  reperrril. 
Ampleclenda  eil  enim  ticinas  emptiouis  occasin,  si 
i  i  in. i. ui  aliqiud  casus  ottulcrit.  Stubit  apuJ  mo  ui.is 


et  amoris  iudiciura.  Prcleroa  lxtitix  mihi  est,  <io<Hi 
brevi  t<'  a.ll.ire  pollicens.  Quu  niagis  auiem  rrjire 
le  |  ropcrcs,  nuiiliu  liliuul  uieuiii  <$i  lavor  tlivinus 
irriserit)  prxtork»  fucoi  anno  incuntc  suuipturum. 
De  qua  re  ad  te  pcr  fauiiluirj  uieue  pleiuus  sci  ipn, 
quibus  etpioiuni  Ilispaiioruiii  nuiul  ninnis  cniplio- 
ncni.  Sed  quia  suadct  occasio,  nunc  quoque  icposro 
postiil.ituin.  El  qux-so  lc,  ul  si  forle  eorum  reitiium 
inlempcriei  bibema  lenrdavcrii,  slabulari  iu  agfil 
lnis  ji.iucis  iiieiisilins]ul't'as.  adpie  ad  nos  inde,  vcrno 

lempore tncipieoiu  prodcisci  lnu-ica  hoiuinuiu  iue> 
ruiu  iiira  tubmoia  eit,  quoi  et  pnucntia  mu  Mju 
dieiaril  luitiu   defondil.  DciiuutUM  n  m  litcui  um- 


553 


!  PISTOLAr.l!M  LIBEP.  IX 


53« 


venii,  quod  au  me  causa  pertiiieat,  ncc  defulurum  A  ratum,  munus  siivestre  palefecil :  altcrnm  penc  crc- 


t-:s  mciE  acnows  auxilium.  Quod  non  dubilo  etiam 
exinueUiis  tuse  liomines  indicassc.  Vale. 
EPIST.  XXV. 

.iVMJUCUtS   VIHCEKTIO. 

Facioorticium  meuin,  s:  quando  tecullu  salulaiio- 
nis  impcnifl.  Nec  dissiuiiilo  rclerre  grates,  quod  in- 
vicem  me  frequentel  rcmunei  xtio  scripiorum  tuorum. 
Sed  iiaec  produci  longius  uon  oportet :  quia  bonae  ami- 
citise  JAClaliones  rclulant.  Illud  nunc  de  le  impetra- 
tuin  volo,  ut  litteris  et  apparitore  decreto  juvarc 
digneris  coraiu  meorum,  quibus  emeudas  ex  Hispania 
curules  qmdrigas  in  apparatum  piaelortae  runctionis 
injonxi.  Uro  praelerea,  ui  equorum  tracioriis,  <|oas 
vir  illustris  Theodoriis  euiis  t,  conflrmationeni  per 


dilum,  pagiuarum  tuarum  ClilluS  isscruit.  Quare  iulcr 
sodales  Apollinis  ac  Diauae  ,  sertntnr  utriuM|ue  nu- 
memliere,  etsi  te  magis,  ntscripla  testantur,  vena- 
licx  arlis  gloria  juval.  Nam  cum  te  uivosis  saltibns 
inerrasse  descnberes,  supra  epistola»  tcnipcramen- 
tiiin  verbis  tripudiasti  :  nimirum  Ixius  ei  arduo,  ri 
adhnc  calcns  inontani  operis  cventu.  Inteiea  satis 
fuerat  Apcnnini  spolia  misisse.  Adjecla  autcm  de 
rorde  plura  fastidio  es«e  potueranl,  nisi  amor  tni  re- 
movisset  salieuteii'.  Vale. 

EPIST.  XXIX. 

SVUHiCHUS    VAKO. 

Iinni  provincialium  mederis  adversis,  et  salutareni 
laboranlibtis  manum  porrigis,  gravior  Apulos  casu» 


cpislolam  praibtes,  et  mutato  judice  beneficii  lenlc-  Binceseil,  a  quibus  ob  inanem  faiiuiii  fccmidiuti» , 
scat  auctorius.  Exambirem  super  his  nimioprcca:u 
graliam  luam;  sed  apud  verecundas  aures  simplicilas 
elliciicior  est,  <  l  lilientius  pudor  annuil.  quod  rnm 
iidiicia  postiiiatur.  Velim  laiueu  lenras,  nunc  quidem 
•ii  pctemio  esse  me  parcum,  sed  fore  in  agendis  post 
wiipeiratioiiem  graiiis  copiosum.  Vale. 
EPIST.  XXVI. 

SVMM.YI.HI  S    VAI.EMO. 

Juval  aninvjm  meurn,  quod  sa.-pe  vilio  verlisscri- 
bcndi  ad  ic  negligeuliaitt.  Amoris  enim  tui  sigmrm 
e>t,  vlcissim  (iesidcrare,  quae  praesus  :  et  tamen  dis- 

siinulandi dcstinatio  tua  voverat.   CoBlristavit 

me  faieor,  nec  tib,  conveiiicnt,  nec  uulii  speraU  ja- 
ciatio  irriti  benelicii.   Ne  quid  igilur  injjenua  verc- 


friimenta  poscunlur,  et  dt ttahemla  proviiicim,  <  i 
rein.  usui  non  fulura.  Quamlo  enim  in  hiemcm  ver 
gi-nte  anno  polerunt  maturari  tautse  Iruges.'  Si  i^itu»- 
lilii  snppetit  faculias  itineris  celeriler  ad  C  'iupaiiiani 
prommciidi ,  scirc  me  facito,  ut  te  paolfepcr  oppe- 
riar,  .iut  si  promissum  major  causa  muiabil ,  i.l 
ipMim  noiiiiac  mcx  prolinns  pande,  ui  Symmachus 
nosutr  diu  in  Pormianis  liiioriuus  otiaius,  prnp.re 
mecuni  ad  sludia  revertalur.  Vale. 
EPI8T.  XXX. 

SYMMACHtS     I  IHM. 

Optfl  oiiidem  te  111  tanlum  copiis  pccunix  lamilia 
r.>  ..Ifloerr    nt  nossis  opima  prsedia  comp.  rare.  Se<( 
mallem  !<■  sinr  amirorum  noxa  alque  injuria  oculuni 


rundia  simile  rescriberet,   matui  premere  mutuum  C  ac  desiderimn  novis  empiumibus  admovere.  Nam  ego 


ibdoiem.  Nain  iuter  ab^enics  alierii»  epistoiarum 
ileci -rtatio  plernmque  ad  oiiia  procedii.  Nunc  redeo 
m  iisnm  styti  siiuplicis,  gralus  magis  volunUli  luae, 
quam  reus  rasui.  Tc  oro  jam  i  e.-inas  ainiciii.im 
ineam,  qtwr  niliil  tiiii  indixeril  oneris,  damno&am 
putare.  Vaie. 

F.riST.  XXVII. 

SVMUACHUS    ALEXANDHG. 

Silenlium  crrca  te  mcum  nullo  jurc  culpatiis,  si 
tutim  cogites.  r.i  forusse  juslius  libi  liujus  rri  sub- 
ciuida  esl  verei  uudia ,  qui  ob  rrm  Romam  srrpe  lit- 
leras  miitens ,  amicitite  circa  nos  munia  pru-ieristi. 
Mens  aulem  soia  frrarum  emptio  Aquileiam  compulil 
pruetcrire.  Nec  tautum  succensionis  meretur  unius 
occasionis  oblivio,  quantum  laudaliilitas  ttia  intcr  O 
tssiduos  commeaius  lunrum  contcmptu  mci  <on- 
Iraxit  invidix.  Scd  sit  venia  utrique  nosirum  ,  quan- 
qu.iin  imparis  ncgligcntia'.  Postliac  et  ipse  omissum 
iiiiiuus  iiisuiua,  ct  nobis  rcscnbeudi  per  eosdem  co- 
piam  prA-.su.  Lhlliciiis  e.->t  enim  nnbi  hinc  pergenlium 
inqilisilio.  licnuo  styli  cessabil  offlcium ,  nisi  r«i  (a- 
wiliatu  iiuntiaad  te  rediluri  susceperint.  Vale. 
EPIST.  XXVIII. 

SVMMACIIUS   HAXIHO. 

Agttare  te  venatibus  feras ,  et  hiberuis  mensibus 
Apennini  gelida  lustrare,  valetudin  s  tux  aestima- 
lione  nunqiiam  puUvi  :  amicior  enim  lilteris  quam 
liboiilius  videbaris.  Ilorum  alterum  diu  ile  lc  igim- 


Pnstumiancnsem  rrm  inre  optimo  sine  ulla  menlione 
ronsortii  lui  afi  antiquissimo  possessore  mcrcalus ; 
nunc  primuni  tna  ailmoniiione  convenior,  ut  prope 
j.im  invelerala  posscssione  decedam.  Cujbs  pretium 
non  cjus  mediocriutis  esl,  ut  emisse  deiectel  :  ideo 
cnm  possim  lihi  legibus  obviare ,  et  desiderio  ejus  , 
cujus  rcs  agiinlur,  obsis'ere  :  copiam  umen  facio. 
ut  quod  argent:  Oedimus  vendilori,  id  bomiui  ineo 
Eusi-io,  ciii  -iiiniiia  comperta  esi,  digneris exp>'<iderc : 
si  lamen  pr.Toptas  nostra  mercari ,  quam  tua  ncxu 
obligat  onis  absolvcre.  Valr. 

EPIST.  XXXI. 

SVMMACIIUS    CW.TrillO. 

Quod  defeudendum  socero  erat,  cujus  te  momordit 
quorela ,  compelcnter  in  Epictclum  rompiolus  im- 
plesii.  Caret  foro,  et  inconsullae  linguae  pretium  tulit. 
Ac,  si  quid  mihi  rredis,  contumcliip  lalione  correctus 
est.  Nunc  ingenium  tuiim  moresque  cnnsiderans , 
flet  te  ad  vrniam  placabilem  vnluiitaicm.  Scis  causidi- 
coruin  sx*pc  improvidos  lapsus  :  et  cum  ornares  Iri- 
bunalia,  anle  defrnsor,  post  cognitor  jurgioruin,  lalis 
advocaiionis  errri  plerumque  restitisti.  Scd  quia 
niiiic  aliqui,  quoium  tuta  flagitia  sunt,  Epicteii  amici 
mei  silenlio  claruerunt;  qu.-cso,  ne  diu  iiifiiitiiii.no 
potius  quam  innorenli  patiaris  illudi.  Faciet  vir  am- 
plissimus ,  cmniunis  fraler,  quidi|iiid  te  vclle  co- 
gnoverit,  Erit  eti.un  ille  ;  inptus  ad  restituendiim 
01  mitniis  orandi,  si  voliiiiuti    tu.e  siunat  indiiium. 


Q.  AUREI.IUS  SYMMACIIUS  350 

iiiguom  nienlein  httoris  meil  -ipplioa;  et  A  periorum.   Sed  fac  n  c<li..criter  a  le  hominem  esse 


rjui  lugas  atnicui  es,  cujui  lauda  supra  ulios  iplan— 
duitlii  bonatlo  ordinl  notam  deiruhe,  et  horoim  p»- 
iiiiii  caulo  rogaius  iguoscc.  Vale. 
iPIST.  XXXII. 
iiuucavi  uNUiiuo. 
Solcuas  ante  hac ,  cum  trihunalibus  pra-siderera  , 
loii   lirones  coiiuiieiidare  judiciis  :  qnod  nunc  ofli- 
niiiii  versa  condiiiooe  susoepi,  qui  magistcrio  luo 
cansidicinx  uuiuuu  caudidalos.  Qua  in  m  nieuin  iie- 
eesM  est  leqmria  eiemplom  :  ui  qua  facilitaic  obla- 
IM  a  te  Ireqoenler  admisi,  eadem  religione  suscipias 
mc  asseriore  produci"».  Vale. 

EPIST.  XXXlil. 
Asscctatoresdiligo  lilteiarum,  non  quod  milii  cum 


perspectuui  :  fai  non  est,  si  quid  tribuil  amiciiix  no- 
sirx,  ui  post  iostinmniuiu  ineuin  lauquam  novus  anii- 
cns  libi  acccdal.  V;ile. 

EPIST.  XXXVII. 

IYBUUCBM 

ivnder.  animi  usque  ad  valeludinis  tux  nunlium. 
Nani  ii.firmis  atiliuc  viribui  tnis  laboruni  ilinoris  ad- 
didisii,  nec  possuni  super  boc  cotiimeaniiuin  sermo- 
nilius  csse  onteuius,  siqnidem  m-ijor  alTeciio  pro 
falsis  aeMpit  iluli.a  iuuinniui.  Exoplo  igilur  litleraa, 
quaruin  lides  .-ipponet  oiihi  de  le  ceriam  securitatcm. 
Si  quid  ipse  meoiuin  actuiiin  soire  poilulas,  ah  epi- 
stolac  peilalore  cognosces.  Esl  enini  nobis  coneilia- 
liisimus  oh  viIk  inlegrrtatem ,  dignusque ,  me  leste. 


lalibus  sludii?  ulla  engnato  sii ;  sed  quia  professio  3  qui  sedulo  domus  tua  culturihus  inseratur.  Vale. 


hnnarum  arlimn,  quasi  pulchritudo  etiam  in  alieno 
'Corporn  lncaia  delcclat.  Merilo  Valentinianum  cnn- 
grestu  uiilii  primore  compcrium ,  paginis  prosequi 
offieium  dwxi :  m  ei  apud  te  primam  Januau  meus 
-c-iiio  reseraret,  sna  vi  a  aique  erudiiio  conciliaret 
.(II  i  uiani  pleninrem.  Vale. 

E  IST.  XXXIV. 
Helipjfosa  cura  est,  quce  amicorum  liberis  eihibe- 
lur  :  prasi  riiui .  si  familiarilas  iuajoribus  dclata , 
cuiuulctur  meiitis  posierorum.  In  rem  prxsentcra 
spectat  prxraia  seutentia.  Nam  Lampadium  C.  M.  V. 
non  utique  ad  se  peusi  habui,  ut  solet  esse  muliorum 
caduca  el  (ragilis  affectio  :  sed  ei  eo  geuitos ,  ei  in 
hona  paicrna  niientes  prorogato  amore  comeroplor. 


EPIST.  XXXVIII. 

SVMHACUUS 

Anlislianus  vir  ordinis  nostri,  olim  mihi  probitato 
vilx  complacitus  est.  et  honestis  carus  officiis.  Quod 
me  ei  vero  potius,  quam  in  gratiam  ejus  asserere, 
qualitai  prxsentis  desiderii  ostendil.  Nam  diu  p.ilrix 
sua  functus  defensione,  desiderat  tantum  portum 
priratx  quieiis  aJipisci.  Qux  res  libi  commendabi- 
lem  facerei ,  etismsi  meus  non  imervenirei  affatus. 
Snles  enim  pro  tua  virlule  diligere  cupidos  otii,  ci 
nesciosarabiendi.  Oralus  igiiur  alque  exoratus  littcris 
meis,  dignare  concedere  optatam  requicm  vacare 
cnpienli.  Nec  deeni  subrogandus,  cum  facile  ei  tot 
optimatium  nomero  parcni  fide  atque  industria  vi- 


lios  libi  irado  ab  omni  injuria  vindicandos.  Quxso  C  rum  tua  edecimare  postit  eleciio.  Vale. 


nl  viccra  meam,  gi  usus  lulerit,  juslus  arbiter  eise- 
quaris.  Uuhum  hujus  benelicii  impetraiio  in  tuam 
luudem,  in  ineaui  graiiam  promovebii.  Valo. 
EPIST.  XXXV. 

SVUUACIIUS 

Mulu.s  inter  nos  officiorum  vices  scribendi  cun- 
f  laiionc  perdidimus.  Nnn  sniam  produci  longius  com- 
iniine  dclictum.  Assumo  igitur  mihi  religinsi  munens 
paites  prim  es  :  et  si  referre  verba  d  sluleris ,  non 
nnit.ilio  proposituin.  Tux  deliberal'mnis  erii  inteica- 
pedo  rcscripii  :  modn  memiueris,  acceleralum  gratix 
recursum,  voluniaiis  signa  prxferre,  serum  necessi- 
taiis.  Satia  roibi  vidcor  insiaurandis  commcrciis  epi- 
.stolarum  loculus.  Dein  sermo  Pn.bo  poniiori  aliquid 
uliliiaiis  delet  affcrre.  Esi  enim  mihi  familiaris  di- 
gnu-que  putrocinio  tuo  :  quem  si  pla.  id  i  i  re  re- 
speieris,  forlunus  suas  crcvisse  gaudebil.  Yale. 
EPIST.  XXXVI. 

SVHMACUUS 

Taceas  licel,  el  saluiationi  respondere  dissimules, 
nuuquam  me  a  religioso  officio  ilitnovebis.  Etcudam 
quandoqua ,  ut  hac  obsiination°e  dccedas.  Inierea 
nccdum  rccuperala  Uducia  lui ,  Budai  munus  ingie 
iluir.  Commendare  enim  libi  hnjiis  scripii  siudeo 
>.i  iii.-iu,  i.nn.iii  graviialis  cxactx ,  mihique  du- 
diini  prohaium  per  houcsia  docunicnia .  ncc  inex- 
pcrtnm  (si  rcclc  xsiiino)  judicio  luo  :  quia  sei  urus 
fita  ct  iuililias  v.  tcris,  nunquain  refu^it  cxainen  su- 


EPIST.  XXXIX. 

STUU.VCUUS 

Desitierium  mihi  amiciiix  iu.c  fraier  meus  Nicias, 
cum  primis  philosophorum  numerandus  incusst, 
pnstiuam  per  epistolam  ferit  indicium,  quodeifiliam 
tuam  fida  pactione  desponderis.  Qnx  rea  lesiimonio 
cst ,  sineerum  i  bi  inesse  judicium  :  el  propterca 
fjniiliarilatem  lui  uliro  omnes  honos  dcbere  scciari. 
Asseril  enim  prubahilem  meiilein  talis  electio.  Quare 
opiimx  volunlati  calcar  admoveo,  leque  horlor,  ut 
quainprimiim  laudalissimum  gcncrum  diis  juvan- 
tibus  -oniaris.  Cujus  acccssio  tibi  et  ronciliab.t  gra- 
uam  plurimoruin,  it  decus  alfinitatis  adjiciet.  Vale. 
EPIST.  XL. 
"  Ratio  quidem  jusiilix  ferio  semper  habenda  est. 
Sed  circa  noh  lcs  probabilesque  persouas  plus  debct 
csse  moderaminis,  ut  peri)iiciatur  in  discrelione  ju- 
dic.um.  Iloc  co  proloquor,  ut  inienenuim  mcmu 
gcnera!iia'e  commendem.  Gcnus  auiem  peiitiouis 
hnjuMiiodi  e-l.  Agri  sororis  meas  liaficx,  illuslris  fc- 
mlMB,  cullore  vacuati,  et  icssi  onere  muncrum  pu- 
blicorum,  judciari»  ■MtariMM  rcfovendi  sunt.  Ilanc 
0|em  ua  lui  aniiui  xquilate  promisi.  C.crla  csl  ouiin 
de  bonorum  nu nie  |i%rsumplio.  SpuMtoM  igilur 
me;e,  si  tibi  cordi  sum.  fidem  prasta,  et  quidq.i  d 
rchns  alquc  ralionibui  matrunx  ab  cnlis  accinmiin- 
iliiin  esl,  nuiu  f.i(ili  lrii>uo,  inox  iinpuialuius  gralix. 
qmJquid  ilh  favoris  ini]Ciiilens.  Vj!c 


537  EPSTOLABU 

l-:i  l>T.  \LI.  A 

Silerc  non  dcbui  eo  eommeame,  qui  tuus  csi :  si- 
qoiilem  nece  situdo  inier  vos  fulura  persuadet  ut 
ulrii|ue  vesirinii  siniilis  a  ine  diligcnia  defeatur. 
Qnare  salitlaiiouein  lilierariam  tibi  defero,  ei  hor- 
lor  ui  vnuiii  devoiissiinum  Ticianum,  mitiirjuc  ami- 
cissimum ,  prapmissae  coiijnnciiouis  Quamprimum 
eoinpolciu  pracsles.  Valc. 

EPIST.  XLH. 
Frucius  labnris  est ,  placere  melioribns,  ei  pro  fn- 
dustria  at>|ue  intcgritaie  palmam  judicii  promereri. 
Quapropter  Bonignus  V.  C.  filius  mcus,  rei  frumen- 
tariac  negotinm  pervigili  animo,  et  puris  manibus  ex- 
secutus,  snlaiii  ile  ic  mercedein  jusii  amoris  exspe- 
ctal.  Testaturinsomneseju<  curas  imbecillilas  rorpo- 
ris.  N:h.l  enim  de  Sardinia  reportavil ,  nisi  bonain  D 
consciemiam,  et  malam  valeiudinem  :  horreis  autcm 
lantiun  frugis  invexit ,  quantum  ilti  provinciae  anni 
forlunaconiulcrat. Nullusde  eo  riimorad>crsiis,iuilla 
coiu|uestio.rcs  seinp-rad  arguendum  paratae.  Ilorum 
omiiiiim  locuplettssiinum  preiiuin  est ,  si  amicilia 
lua  dignus  liibealur.  Oood  milii  decl  ve  ad  impetra- 
lionem  videtur  :  si  quidem  ncccsse  e-t,  te  ilelectet 
corum  prubitas  qiioruui  iinn  fofeliit  eieclio.  Vale. 
EPIST.  XLIH. 
Religiosa  potius  qiiam  invidiosa  qu.cstio  cst,  qu.e 
fidcni  pactorum  repetil.  Noio  igitur  exislimes ,  cui- 
pabilit  r  ad  ine  esse  perlaium,  quod  pactas  filiae  111  c 
nupiias  cuin  llcrculio  amicissimo  mco  haesiiatione 
suspendas.  Sed  cxierts,  quos  matrimonii  de  te  im- 
r.elrati  vel  adjulores  scit  fuisse,  vel  testes,  rncquoque  *•■ 
vnluit  admoverc  ,  ut  suspcosa  diu  vota  novi  hniialo- 
ris  impulsus  acceleret.  Maueal  igiitir ,  oro  le,  stabili- 
tas  promissorum  ,  ncc  seualoriam  lidem  voluntalis 
mutalin  dcvenustet.  Prosit  etiam  pacto  fccdeii  meac 
pro  illo  peiitionis  adjectio  :  cui  non  sine  contumelia 
placila  denegabis  ,  cum  prompte  noliis  dcferre  eiiaui 
iutentata  debueris.Cerle  ea  viri  modesiia  ,  ea  in  foro 
Romano  dignitas  est,  ut  qiiautuin  ei  gratiae  liibiiisli, 
tanlutii  ornainenti  ex  gcncro  eonsequaris.  Uberes 
laudcs  ejus  ,  cl  vtt.e  linnesiamcnta  prose  jiierer,  si 
liouum  aliquem  videreris  admitlere.  At  cuin  lilii  ejus 
liini.i  esse comperti  evidentcr  astruai  diiduni  rccepta 
ciiiiditio  ;  non  debeo  ejus  protelare  prxconum.  qtiein 
libi  suscepti  foederis  pignus  indicai  jam  probatum. 
Vale.  D 

EriST.  XLIV. 

SYJIMACHIIS..... 

Disariiis.medicuia;  professor,  virum  sanctae  memo 
riae  atque  iliustris,  patreiu  luum  spe  commodi  uberio- 
ris  in  Calliam  tecutus  fuit.  Et  quia  ci  coh.rrerc  decre- 
verat,  rerum  suarum  Aquilanicam  noiinulla  praemisit. 
Nunc  conira  bonorum  omuiiun  votum  l.inli  viri  obitn 
dcsiiliilus,relegere  ad  suositer,  ut  parens  aiteslatur 
ejus,  opi.it.  Juva,  quxso  le,  piaui  juvenis  voliinlalem  : 
et  quac  ei  pro  insila  moribus  tuis  fnieliiaie  reddenda 
sedulo  spopondisti,  jubc  ociusreponaii,  ne  illi  supra 
viilims  amissae  spei ,  iojuiia  longac  peregrinalionis 
addalur.  Valc. 


1   .  IBER  IX.  353 

EPIST.  XLV. 

SYMMACIIUS 

Perveciae  sunl  ad  nie  litleraa  tuae,  cuin  in  Campanis 
littoribus  otiarer.  Credo  te  fando,  aut  lectione  didi- 
cisse,  quanta  sit  bujus  regionis  vcnustas.  Vicit  epi- 
stola  tua  apposiias  voluptates.  Sprelis  igitur  caeleris, 
quae  ingerebat  locigratia,  tolum  aiiimum  recenseiid.e 
paginae  usque  ad  mcmoriam  mancipavi.  IJtinain  plnra 
dictasses.  Mihi  lamen  saepe  rcpctita  insiar  multorum 
fiieiunt.  Posthac  parcius  promas,  quod  ex  abtindan- 
lia  ingcnii  tui  nascitur ,  ne  me  quoque,  mi  styhn 
paupcr  est,  in  arcium  revocet  voluntaria  tua  frugdi- 
tas.  Qund  rcstat,  Aiirelium  lihi  denuo  in  maniim  tra- 
diinus,  non  quo  inefficax  fuerit  prior  commendaiio; 
sed  nt  nieriium  ejus  nosiramqne  curani  lestciur  eiiam 
itcrilin.  Va!r. 

KPIST.  XI.Vl. 

SVMMACHUS 

Quisqois  a  nobis  iu  comtiicndationeni  sui  lilleas 
pciit ,  praeslat  gratiam,  quam  se  putat  accipere.  An- 
liquior  estenim  mihi  aniicitiae  culius,  quam  illis  prac- 
sidii  impetratio.UepCnde  igitur  Itujus  promptx  operac 
mercedcm  scripta  rcddenti,  el  pro  mediocrilatc  fnr- 
lumc  hominem  mnncrare.  In  lno  jure  cst,  meetiam 
officii  mutui  honore  digneris.  Neque  enim  verborum. 
feniis  exerceo  ,  ut  te  de  solutione  conveni  im.  Gravo 
est  te  ad  leges  debiti  redigi ,  qui  mc  ofliciis  volnn- 
tariis  saepc  superasli.  Vale. 

F.PIST.  XLVll. 

SV.VUACUUS 

Uonorum  virorum  coram  libi  esse  non  ambigo. 
Morcsenim  tuos  necesse  esi  similluoi  virtuiom  con- 
juni  lione  gaudere.  Si  quid  ijiitur  mihi  li  ibuis,  qnaeso 
le,  amplectere  amicilias  domiui  etfilii  mei  Flaviani : 
quem  non  soluin  parenlis,  verum  eliam  testis  fideli- 
late  commeudo.  Reperies iii  eo  meutem  diguam  amore 
luo,  et  meliore  fortuna,  licet  sacri  beneficii  magnitudo 
casibus  ejus  occurrerit,  ct  a.l  cuinuluin  lenilatis  ad- 
jecia  sit  evocaiio.  Unde  aequiim  est ,  que.in  respicit 
imperiale  snlTYagium  ,  familiarilas  lua  nou  deserat. 
Vale. 

EPIST.  XLVIIl. 

SYUMACIIUS 

Ad  posteros  amicoruin  curam  transfei re  debemus, 
nc  fidcs  ciim  homioe  interiisse  videaiur.  Exigil  igiiur 
a  me  memoria  Petronii  eiconsularis,  cui  lar  apud 
Arimiiium  fuit  ,  ul  ejus  filios  lixredilario  ainorc  de- 
fendam.  Horum  domus  militaribus  lia  itanda  decer- 
nitur,  et  ni  publica  succurrat  auctoritas,  extieininn 
p  lielurex.  idium.  Si  quid  igitur  interveiuui  meoiri- 
bues ,  datis  ad  Ariininensiiim  niagistratus  alque  or- 
dines  miuacibiis  litleris,  arceriabca  bospiics  juhcas, 
'■t  restiiuere  pcnatibus  parvulorum  priscam  securi- 
laiem.  In  judicis  enim  jnbenlur  esse  tuielam,  qui  a 
parenlibus  deserantur.  Vale. 

EPIST.  XLIX. 

SYMMACIIUS  JUSTO. 

Volo  ac  desiderio  suo  me  adjuiorem  Sererus  vir 
honeslus  ascivit  ;  cujus  cum  pciiiioneii'  probabilem 


5-.U 
jililiea-SiHll 


tj.  A(  Itl.LIUS  SYUMACHUS. 


SIO 


QagiUlM  I.uitjs  negarc    nini  deliui.  A  AUliroabii de  culiu  muruin  eju>  ac  litleranim,  quau- 


SH II      niLlll  pctiliollil    llUJIISIIIodl    CSl    lll  lllili  ijlH 

MnjuArtkmoin  lilia  iux  spondeas  :  cujus  rci  impe- 
if.iiKinein  facilem  fbre  perMinarain promlilit Mqa:iUo , 

i't  lioncsite  ei  ponibilil&te  congrnitis.  Exspceto  igi- 
Mir  iii  resfioiisio  loa  iMlimooian  meuin  vires  apud 
iv  liaduisse  ktMlant....  Vale. 

EIIST.  L. 

IfMHCIUfl  C.fCHIANO. 
Ouanlum  «lomui  ine.c  culium  Lticillus  quondam 
pirlor  adjecent ,  cum  potissimis  amicurum  nosse  tc 
tvnumest.  Ilujus  liliiun,  pcrnHiuram  quidem  ct  p«'r 
HiHiCllitateBI  prot.ul  positum,  injusia  solliciiant,  orto 
tcrtaminc  iater  Numcrarium  quemdam  ct  Opinaio- 
rem,  dudum  stipradirii  possessoris  colonum,  qui  su- 


iinii  illi  siudiorum  moni  poluissct  adjircrc,  uisi   rc- 

■  i iiin   paierm  desideru   iimor  noster  liabuisset. 

Vile, 

EPIST.  LV. 
SYmucuUb  i.ismio. 
Cnmmiiiiis  aroici  Eutebii  muriia  longo  scrmnne 
l>n>  •'i|urriT,  iiim  di'|ii'olui.iir  rjii-,  alque  militia  plura 
sciilircs ,  qui  nunc  tle  loco  suo  MliuB,  pu.Mquam  du 
i'o  comperil  esscdubii.tium,  iHegalionM ium  prupe- 
ravjt  asiruere  leclioue  publici  scripli,  non  Miertione 
verboram.  Qua  in  rc  et  fauiur  litigunu ,  <t  Uttit  utk- 
gatiombut  ejut  a  uobii  nutdett  iubcrit  :  quoruin  al- 
leruin  nobistua  amicilia  promisit,  fides  alteruni  pol- 
licelor.  Nam  dudum  eum  ad  scbulam  Gallicini  pala- 


perioruui  toinpoiuin  raiiociuia  in  Lucilli  vertere  B  lii  iriinslalum  esse  meiiiinisti,  quod  ideu  te  crediiuus 
dainna.  /Equum  pust  ii,  non  graliam ;  iirct  interveulii 
meo  eiiam  voti  el  studii  accessio  debealur.  El  pri- 
more  loco  pustulo,  domus  viri  prudeuiissiini,  longe- 
que  tlegenlis  pcr  ullicia  puldica  ci  ordincs  tula  pr;r- 
sietur.  bebinc,  ut  si  i|uid  iuterillos  dccertaiiunisest, 
luocxdalurexaniine:  ne  quandu  altcri  judici  servata 
cogniiio  recidivam  Loeilll  (ilio  gignat  injuriam.  Vale 
EPIST.  Ll. 

SVMMACIIDS   APOLIOIlOIIIO. 

Quintus  et  Felix  liipponieiisium  euriales  ,  has  dc 
nie  litleras  suinmatibus  viris  intervenieniihus  im- 
pclrarunl.  Dobui  eniin  probiiaiein  liominum  tte  tesn- 
bus  a'Siiinaie.  Intercsi  igilur  ami<■llia•,  nc  spcs  eo- 
rum,  qui  me  ad  iinpciiaiioiiem  valiitum  crctlideriint, 
ticcepla  vidMtor.  Quare ,  si  quid  eorura  pnscci  ntili-  ** 
las,  beniguitatem  adde  justitix.  Credo  enim  lalia 
poscenda  ,  qux  nec  intervenienlis  |ictiiionem  ,  nec 
ptxstanlis  judicium  decolorent.  Vale. 
EPIST.  Lll- 

SYMVIACUIS    MAXIMILIANO. 

Me  ex  senientia  valere  significo,  til>i  secund.i  opto 
siinpctcre  :  posl  hxc  deposlulo  ,  quod  spontanca  bc- 
nigniiate  fccisses.utconduclorem  rei  mex  Sicilicnsis. 
ad  provinciam  revertentem,  cclcri  iransciirsu  ad  de- 
slinata  dimittas. 

EPIST.  1,111. 

SYMMACUUS 

Assidux  scriptionis  nullum  potcst  esse  f.istidium 


ipsn  absente  siluisse ,  ne  eiistimaretur  graiiusa  esse 
suggeslin  :  nunc  majorc  liducia  adcris  vtiitaii,  cum 
alle:aliniies  prxsenlis  amlieris.  Vale. 
EPIST.  LVl. 

SYMMAt.Hi  s  GBHINAMO. 
Felll .  ctim  ct  domus  lua-  cultor  esse  dicerel ,  el 
bumanitalem  commeudationis  uie.e  imieii  iulerve- 
nii-niilius  postularet,  desiderio  ejus  (amilian-m  pagi- 
naiii  iton  uegavi  ,  qua  principe  loco  faugor  apod  te 
saluic.  diccnda.  Debinc  pt'Osei|uor  receplam  pciiiio- 
noni,  qu.c  supradiclo  ,  si  noudum  libi  c  ignilus  csi  , 
prxslel  clicnlclx  adiitun  si  jain  nolus  auguieuiuiii. 
Vale. 

EPIST.  LVII. 

SYMMAfllUS  QUINTILUM. 

Moris  mei  est,  bem-  cognitis  ac  probatis  ferre  suf- 
fragium,  ncc  persoua»  uominum,  sed  vitx  meriia  10- 
gltare.  Cum  igitur  Assellus  domeslicas  uostcr  in  ur- 
bsnis  castris  miliiix  itipendia  sinc  oOcnsiunc  coule- 
ccrit,  quxso  ut  adtnis>us  iu  clicnlelam  luam,  el 
meum  pairuciuiuiu  sibi  profuisse,  et  tuum  acccssisso 
Ixtelur.  Vale. 

EPIST.  LVlll. 
siioucmjs  t 'if.tn.iANo. 

Intervenire  pro  juslis  debilis  non  lecnso  Malitix 
csi  enim  rep"diare  tocuin  granx  ,  in  liis  ,  qiuv  ipM 
postulati  tequitat  nmmendat,  Foimianisad  egestatis 
lcvamen  certuin  ex  Airica  ulei  modum  decrevil  auii- 


Fungor  igitur  apud  le  salule  dicenda  ,  simulqne  hor-      quiias.  Poscuni  a  le  niurein  longa  xlate  scrvaium. 
lor,  ct  deprecor,  ut  hominmn  uieorum  curam  gererc  V  cui  debei  adjicere  Cilcriialcin  pi.rsianlis  liumaiitas-. 


noii  gravcris;quibiis  uou  soluin  tribncnda  est  fiducia, 
si  quid  usus  desiderct  siifgei  cutli ,  vcrum  eiiam  ne- 
tessilas  admuvciid.i.  Ilxc  cnim  esl  nalura  servorum, 
«il  adire  reuuant  profatnros,  dtuu  culpam  suam  mc- 
tuunt  deprcheudi.  V.de- 

EPIVI'.  LIV. 
SVMMAi.lilis  NBMBMO. 
Taceuda  sunt  ilaunia  forlunx  ,  ne  scra  cnnsulaiin 
stindal  pra-tci  ili  tlnlnris  cicalricetii.  Keclius  ergn 
tetum  iiin  niisin  Ncmesii  oriiatiisiini  indule,  vel 
Mtiuj  fecundi  liudam  frugc  eoaiulerim.  llabMvirum 
diguuulnum  pro  numerosa  pmlo  ceuieri  :  bunc  libi 
m   uijiiuui  rcddOi  quud  utroquc  factrc  vuluisscui. 


Valc. 

EPIST.  LIX. 

SVMllAilllS   jnvio. 

Mon  novum  vel  incoguilum  ,  sed  cmiipcrtuiii  jam 
fidc  et  intiquilale  mililia  Fusebiiun  amicum  meum 
proinptus  commeiiilatur  insimiu  -  quem  ad  lioc  xvl 
milla  aciuuin  culpa  fuscivil.  sed  ahsentia,  qux  ple- 
risiiue  neculil  iner.la,  |l  le.-liinunio  prmenUum  U«'- 
ser  ilur,  Iihiiiii  cjus  tlit >iiir  in  ainipit.  in  slaiiiiu  de- 
duaisM  foriiini'.  Singuliria  uuma  inlml  lul  oqtuV 
las  iioii  |  aUelor,  ul  spcro,  sdveisuin  sii|ifniliorniu 
pr.i 'mg.itiv.im  casum  v.i  .'i.v  F.l  me.t  tijilur  ln  rl.ilio, 
ct  ip-i  s  liducia  judiciuiii  tuum  reapicil.  Qvakfl  ui 


TAt 


EPISTOLAI.LWi  I.UiLT..  I\. 


5« 


cosa  cogiila,  veierum  ejus  stipendiorum  justa  eon-  A  missa  lestabitur.  Supercst  ui  omuc  carpenlum  a(T> 
irines ,   piaesiatiirus  ei  nobis  anucis  securitatem,  ei 
lionestum  collegis  dc  opiimi  viri  retenlione  consor- 
tiuin.  Vale. 

EPIST    LX. 

BTUHACUUS   ritoWNO. 

Omnibus  ipii  occasionem  scriplionis  impertiuiit, 
commendaiionis  quamdam  rependo  mercedem.Niiiic 
optimo  viro  Pelrucio  laeium  volo,  qucm  scio  baiic 
epistidam  non  tam  sui  commendalione,  quam  mei 
ntlicii  gralia  postulasse  :  cnjus  operain  versa  vice 
iiiimcrandam  putavi.  Poposcit  lilteras,  ut  libi  proba- 
ror  impeusius.  F.go  conira  idco  scripsis>e  me  iateor, 
ul  tibi  ille  acreptmr  redderetur.  Vaie. 
EPIST.  LXI. 

6VMUACIIUS   PACATO.  B 

\"t%  adducor,  ut  credaui  litteras  meas  sjcpe  repe- 
t.las  nibil  Leonlio  remedii  conlulisse.  Quia  m  nilnl 
virnun  frequens  Inlerventus  noster  babuissei,  desi- 
sterrt  suffragium  nieuui  lones  elusus  oplarc.  (iiim 
igitur  apud  me  querelae  istius  fides  dubia  sil;  exspe- 
riri  volo,  cui  potissimum  parli  dubitaiio  mea  debeal 
applieari.  Est  igitur  in  manu  lua,  utrum  postbac 
tenere  in  scribendo  morem  debeam,  an  verecundiae 
nostrx  continua  etiaru  taciturnitate  consulere.  Vale. 
EPI8T.  LXII. 

SYMMACHUS     ROMULO. 

Tu  quidem  paterna  affeclione  pignus  cominunc 
rommendas.  Sed  illi  eflicacius  sttidia  et  amoiem 
bonorum  probabilis  vita  conciliat.   Ilabes  juvenem 


bre  ct  lirmis  compaginibus  explicctur.  S  iiaitc  pretii 
a<1  lioc  opus  est ,  quod  ilaudiim  s  ripseris  ,  jubeb  < 
niimcrari.  Ihimaniias  xcniorum  tunrum  delie'  cs.se 
modcralior.  Keligio  enim  animis  poiius  quam  mii- 

lieiilius  acstimatlir.  Valc. 

EPIST.   LXVI. 

KtUMACHUS   AU   S.ECULAREM. 

Pretia  dcsertorum  confiiso  errore  poscuniur.  Nim 
neque  jmlicia  ....  cert  s  futuri  laburis  iustiiues : 
lixuiu  enim  ac  definitum  tenel  amplissima  pr*ie- 
clurz  ,  nullum  ejus  essc  ineriii,  ut  sublimitaii  Iujj 
debeat  subrogari. 

EPIST.  LXVII. 

SVMMACIIUS 

El  quictc  provinciae,  el  vigoiis  lui  laude  delecior. 
Nec  quidquam  magislerio  mco  vimlico,  cum  onmo 
qnoil  spcctal  ail  gloriam,  tue  polius  indoli  drbealur. 
Marte  igitur  primi  lionori:  auspiciis,  et  in  uberiorciu 
gloriam  frlioes  tende  conaius  ut  t  bi  ad  cebiorcs 
gradus  j.inuam  pandas,  ct  KnmamiB;  uomen  clarilu- 
«I i ii*'  adminislratiniiis  illumines.  Vaie. 

EIMST.  I.XVIII. 

SYMMACUUS 

Soleo  amicitias  optimonim  primus  expeiere.  Munc 
fortunx  meae  incbnatio  ut  pnevenirer  eflec.l.  Tri- 
buenria  est  igitur  venia  tarditatis,  non  npgligcnita?, 
sed  mosstiiudini  mex  :  et  bono  omine  fainiKariias 
coptilanda,  cui  auspicium  foriunatus  praMitisii.  Scil 


•ujus  fruge   gaudere  debeas,  etsi  scio  patres  avaros  C  licet  me  ipscofficii  ordine  ct  digna.iune  praeverlcris 


esse  voti ,  nec  uila  fitiorum  bona  putare  perfecta 
desiderio  ct  cnpidilate  poliore.  Forle  lactari  aiiimum 
luiim  judicas  dulci  polius  uuntio  quam  Gdeli.  Cuni 
vcro  libi  ejus  redilttm  favor  divinus  anmierit,  lu  in 
illius  meniis  deprebendes  mei  lestimonn  veritatcm. 
Vale. 

EPIST.    LXIII. 

SVMHACllliS 

Observantiam  vetus  usus  induxii,  ut  domo  pro- 
fecti  prnrslent  auspicium  mulux  scriptionis.  Sed 
ego  Inngx  exspectationis  impatiens  ordinem  scrvare 
nou  |  otui.  Prior  igitur  libi  bnmirificenliam  styli  de- 
fero.  Debinc  subjicio  postulatuin,  cujus  baec  forma 
csl ,  ut  Laurcntium  domesticum  (  quod  domus  iuc.c 


ii  poslerum  lamen  net|uaquam  residem  jndicabis,  ut 
animorum  nosirorum  cnnciliatio  ,  qux  mo  invita- 
memo  sumpsil  cvordinm,  meis  litleris  fiequeutata 
cnmuletur.  Valc. 

EHST.  LXIX. 

SIMMALIIUS  .... 

Mallem  quidcm  rednuiu  luiiln  quam  iillcras  im- 
petrare.  Sed  e  iam  babeoi  soatia  locum,  quoties 
Iraud.inmr  opla  is.  Vereor  autcm  ne  le  diu  ab  urbe 
protcrmines.  Namque  boc  nobis  minaiur  tnrditatis 
tn.v  c'alm  at.i  defensio,  quare  veiim  noveris,  nullas 
mor*  allegationes  desideran  ibus  justas  viden  vjuid- 
quid  igitur  ipsc  causatiouis  altuleris,  surdis,  ul  aiuni, 
auribus  ingereiur.  Ila-c  inleiim  de  quarto  l.altnx  viae, 


poscil  utililas  )  suffragio  luo   dissimules  adjuvare.  D  ^10*  "Brum  Laureniem  pelilurus  emittu.  Est  c/iito 


Vale. 

EPIST.   LXIV. 

SVMUACHUS   PACATO. 

Iu  ilare  debueras.  Scd  prolixus  in  bac  conquc- 
stione  esse  nunc  piget.  Itaque  ad  coinmendationeni 
vii i  ilevotissimi  Olympii  amicissimi  mei  flecto  ser- 
inoiicin:  leque  sedulo  rogo,  ut  eum  securus  testimo- 
uii  tii  penelralia  familiaritatis  admitias.  Iteperies  in 
eo  inoruiii  bona  ,  qualia  judicii  lui  circuniftpeclio 
consitcvit  eligerc.  Vale. 

EPIST.  LXV. 

SYMHACHUS  ALLF.VIO. 

Vebiculi  rotai  cujus  dobcml  cssc  mcnsurac   liitca 


familiare  muerentibus,  animi  curas  migraiione  discu- 
terc.  Vale. 

EPIST.  LXX. 

SVHHACHUS 

Aecusarem  sileniium  luum,  nisi  te  in  fratrc  vidis- 
sem.  Ille  ct  ofiicit  salisfaciionein ,  et  pr;rsentije  ima  ■ 
giucm  iiulii  solus  exlubuit.  Nam  oiimia  bona  iu  eo 
agnovi,  qua;  in  te  dudiim  probavi.  Amo .ijjitur  venam 
familiae  veslrae.  I)e  qtia  noliis,  eliam  qui  ullr.u;  coni- 
perti  iioji  suiit,  prarrogativa  i  ptimi  geuviis  !aud.ib>ics 
jam  videnlur.  Superest  uunc  mibi  solemnis  i!ia  <  f!ta- 
gii.iiio  liiicraruin,  qttain  nec  oinitiendani  penims 
cxiotmo  ,  no  remissius  curos,  qnx  putas  non  do  iiic- 


813  Q.  AURKLIUS  SYMMACIIUS. 

r.iri,  nec  magnnpere  porur^cndam,  ne  lihi  perpelua  A  qno  sorliri  Sir.i  i.i  maglslrntui 


anterioriiRi  recurda- 


i  iinvciithi  ipoulanel  |nliin  decnrpal  ofOcii.  Yale. 
EPIST.  I-XM 

gTUMACUI  S...    . 

Qnainvis  relegere  iter ,  alque  illien  pareiu  rnro 
deilncere;  hoc  Ipium  taraen  lireve  Iniervallum  <iici 
vacuum  tiu  litteiis  non  patiar.  Primum,  uioffleium 
scripuirtini  liiorum  vici  sitinliiie  sormnnki  xquipa- 
reOJ.  Dejtlnc,  nt  ezpetilH  ainichias  rclatu  gratiac  in- 
ulligar  mtiiieiaii.  rostremo,  ul  Indicio  ndvenlus  mci 

pauzillum  da  le,  si i  aliirc  decreveras,  re-ddemli 

loiupui  oblinum.  Ub  liaa  eausas  cpistohtm  venlurus 
ipse  lanquam  pticsuiciu  tnisi.  Sctl  in  llit  pr;ccipua 
niilii  1'uii  ralio  noii  silendi,  quod  prlor  votum  san- 

ciendaj  futniliiriiaiis  lialmisti.  Umle  curare  mc  de- 

,         /    .■  i  •        .1  i-.„-      i.„  i_  n      Sciliila  ina  plurimiim  niilii  irilniuni  vo  uplaiis.  Sed 

cuit ,  ne  culpaui  fasiidn  contiahcicni  diss  uiiil.indo  H 

responsa.  Alqui  mallem  scmper  mea  opcra  amicitias 


lione  mctneliat.  Adcs  Igitur  nobis  exspectalut,  ill  s 
desiderandus.  Ei  prsssumo  libi  scceplo  rerendum,  si 
provinche  commodsverii  poslerioris  imliaiio.  Auctur 
est  eniin  liinioiuin  sci|uentiuin  ,  qul  relinquil  exeui- 
plum.  Vala. 

EPIST.  LXXVI. 

SYMMACIHJS 

Qucreliar  tacilus  ipse  mecum  de  silcntio,  sed  ami- 
cam  succensioncm  recens  sermo  placavii.  Ergo  in 
usum  vetercm  revcrlamtir  ,  et  niuiuam  diligculiani 
rel  giosis  salutationibus  cxcolamus.  Valc. 

EPIST.  LXXVII. 

SYMMACHUS 


incboari;  tanluni  ahc«t,  ut  pigrcet  ncgligenier  acci- 
piam  mtinus  religionis  oblai.T.  Ago  igilur  graiias 
bunae  voluuia  i  luae,  ei  eurabo  sedulo  offieiia  meis, 
nt  credas  potuisse  me  scribendi  urdinc  prxveniri, 
ililigenlia  animi  non  posse.  Vale. 
EPIST.   LXXII. 

SYMUACIIUS 

Alcxandrum,  siculi  lotpiunlitr  bistorus,  gravis  mo- 
mcxdit  invidia  quod  Acitilli  fiiriissimo  xvi  sni  Ho- 
merum  prjcconem  fortuiia  iribuisset.  4.1  niilii  auimtis 
gliscit  gaudio  ,  quod  erenlus  reip.  prosperos  parili 
sermnr.c  oru3Sii.  Unde  factum  esi,  ut  nostrisquoque 
obtuiibus  ,  qui  procul  agimus  ,  quxdam  gestorum 


si  paulum  Itnmx  residere  vuluisses,  multo  amplius 
nobis  prscsenlia  lua,  qtiam  sermo  grati»'  contulisset. 
Fero  lamen  a?quo  animo  ,  i|iioii  de-iiderio  noslro 
aniorcm  palriai  pr.vtiiiisli.  El  spero  viseudi  filii  iui 
gralia,  qni  ntinc  libcralibus  slndiis  eruditur,  red- 
dendam  mibi  sxpiua  lui  copiam.  Inlerea  dum  abs<>- 
miis,  frcqiicnlanda  libi  est  opera  scriptionis,  ut  nirue 
eiiam  stylus  ad  vic  ssiludmem  provocetor.  Vale. 

EPIST.  LXXVIII. 

SYUMACHDS 

Crcdo  miraris ,  quod  adbuc  crudo  fortunae  ineas 
vulnerc  silentium  ruperira.  Ilxc  solaiia  ,  bis  pascor, 
bis  recreor  :  elsi  illa  dnco  majora  qnae  milii  cx  tuo 
peciore  el  sormouc  reddunlur.  Sed  nolo  Untisper  a 


facics  subderetur.  Quare  fortunx  lu.c  gratulor  quac  u  me  exigas    lilieras  longiores.  Breves  sunl  doloris 


speclatorem  te  seeundls  rcbus  apposuit,  et  facundix 
nnaj  talittm  negoliorum  magniludini  oralionis  gravi- 
laie  rcspondit.  Coeleslis  nutus  efflciet,  ut  oruatissimo 
lingu;e  tuac  promptuario  nunquam  desit  maleria  la- 
iiuin  nuntiorum.  Vale. 

EriST.  LXXlll. 

SYMMACUUS 

Cura  anxius  eram  priusquam  litteras  tuas  sumc- 
rem  ,  utrum  commode  peraclo  itinere  ad  deslinaia 
pervenisses,  Sed  ubi  ceriior  faclus  sum,  nilnl  va- 
lctudini  luae  labore  iiiueris  deniiiiuium,  aiiimus  ad 
se  revcrtit.  Pr;ostabii  divinus  favor,  ut  sicuti  abscn- 
lia  lua  opiata  cognovimus,  iia  tuo  reditu  gaudcamus. 
Vale. 

EPIST.  LXXIV 

SYMIIAClllIS 

Editionibus  unstris  ainicaui  operam  pollii  eris.  ln- 
telligo  lilteris  benevolenli*  luae  effeetum  rcspoudere 
poiuisse ,  si  l.onoris  lui  teinpus  filicitas  provinRua 
prnpagasset.  Sed  i|iiamvis  depositis  reipubl.  Iiabenia 
n^qucas  promissi  lerninum  darc  ,  ego  i.imen  fateor 
iia  me  tibi  vadatum  graiia ,  ui  spi  raia  perfeceris. 
Voio  enim  favenlis,  non  ezilu  rei  animus  obligaiur. 
(nicrca  abuiidogaiidio,  quod  tibi  oninititn  reriini  faina 
lloici  ct  in  pariem  quaniltB  a  le  landis  accedo  Vale. 
EPIST.  LXXV. 

SVMMACIIUS 

lieasii  curiam  uosiraui   rorunimiQ   Romanum,  dc 


inilnci.T  ,  ci  mox  in  miseras  cogitaiioncs  recurrunt 
dissimulala  paululum  mala.  Ergo  tua  potius  redun- 
det  oratio,  qtias  libi  laudem  servatx  amicilia*  pariel, 
et  mihi  pra?sentis  xrumnx  snlamen  afferel.  Vale. 

EPIST.  LXXIX. 

SYMMACHOS 

Utinam  le  melior  eausa  teouisset  ,  et  facile  ab- 
seniioc  tu:c  damna  ferremus.  Uicunque  lamen  desi- 
derium  lui  lilierarum  solatio  miligasti  :  quas  fre- 
quentare  diguaberis,  si  quain  libi  adbuc  necessitas 
familiaris  moram  indixerit.  Vale. 

EPIST.  LXXX. 

SVMHACHUS 

"  El  saucti  aniini  tui  aCTeclione,  el  sermonis  assi- 
dtiitale  deleclor.  Ne  illud  quidcm  bencficii  minoi  is 
exislimo,  quod  ad  scribenilum  mibi  idonctis  trihuis 
facullales.  Spero  euim  paginas  ineas  libi  posse  re- 
siiioi.  quas  reposcunt,  qui  luo  judicio  poiliiores  hu- 
jus  officii  dcligtmtur.  Et  vero  qtix  pro  iniitin  aiuici- 
tia  dignaris  injungcre,  libenler  cxsequend.i  stiscipift, 
quoiies  desiderant  operam  meam  qnos  comaien- 
il.iiH.ii.-  proseqtteris  :  sed  si  quid  aut  negligenli"», 
aut  seritis  sortiiur  elTectum,  corum  dlssimulaiiom, 
quos  cninmoneiitli  cttra  tlcsenl,  oportel  ascrtbi,  I  i 
lertini  lani  jtisia  ct  lioncsia  sunl.i|ii.e  Ipsa  ploruinqua 
delegas,  ui  mibi  vcl  tilro  appeienda  sil  cxseciuio 
prohabilium  liuerarum.  V.ilc. 


513 


ENSTOLAntM  LIDEU  IX. 
A 


j*6 


EP13T.  LXXXL 

symsiachcs 

Diu  liileras  luas  desiderasse  me  faleor,  qtinrum 
apporlatio  exspecialioni  plenissime  saii>f.cii.  1'rae- 
cipue  aulem  gaudio  fuiC,  quod  tc  pio  voto  agere 
nuntiasli.  Deliinc  quod  advenliis  tui  dedisti  obsidein 
sponsionem.  Et  quoniam  ic  inutuis  de  nie  pra'simio 
giudere ,  post  ingeniia  pericula ,  qua-  solus  in  toni- 
munis  palrix  perturbatione  loleravi ,  iu  bonum  sia- 
tum  icdiisse  signilic».  Superest,  01  ad  pleu>ludinem 
prospcrorum  Ixtitia  nobis  sperata  proveuiat;  quod 
inilu  iuo  rednu  spopondisii.  Valc. 
LPIST.  LXXXIl. 

SVHSIACnUJ 

Pomis  tuis   abundc  iionorcm  scripio  facerem  si 
valcrem.  iSuuc  obsessus  membrorinii  oniiiiiiin  dulo-  B 
ribus ,  silvarum    luariim   laudem  sequesiro.    Faciet 
freqiiens   hiimauiias   lua   ui  satpe  aliaa   in  Marsos 
bona  Pbxacuia  Lranslala  cclebremus.  Vale. 
EPIST.  LXXXLI. 

STMMACIIUS 

Huri  cum  parentibus  otiabar,  iii  algore  Prxncsii- 
ni  diversoni  flagranliam  torridx  xsiaiis  cxclnderem. 
Eo  mc  loci  repereruni  liuerx  iux,  quas  exspecia- 
tioue  prospcrioris  indicii  principio  lxlus  accepi. 
Namquc  ad  boc  locorum  nullo  mc  munere  scrnionis 
hilaraveras.  Sed  ul.i  omnes  aiolesiias  quas  Pado 
auctore  tolerasti,  sollieita  leclione  percensui ;  accu- 
saio  vcrnula  Uio  Qumine,  cujus  lnrbidos  inealus  el 
infidum  agmen  experlus  es  ;  remli  istam  conserva- 


EPIST.  LXXXV. 

SlllMtClli:* 

Amicx  voluntatis  iudicium  e-t,  quod  adeptus  am- 
plissiinuni  cousulatum,  cogiiitionem  mihi  et  societa- 
lem  tnnti  gauJii  prxslitisti.  Quare  liiijus  tibl  apnd 
me  muneris  opima  laus  est  :  quando  ita  securus  es 
mei  animi,  ut  luis  relMis  prosperis  scias  nos  pos-c 
Ixlari.  Quid  quod  ctiam  consulare  negoliuni  fu  t  lio- 
noris  sui  iinnliiiin  lalius  promovere?  Gaudia  enim, 
quibns  pauci  (riiiinlur,  angusl.t  sunl.  Oehiuc  ipsius 
aeterni  principis  beneficium  celcbrius  aiqne  ornatins 
reddidisii,  cui  sub  occasione  talinm  litlciarum  apud 
inulios  gr.itias  videris  egisse,  quam  benigue  animad- 
verlantur  ofOcia.  Faciio  ut  i-iam  gratiam  scribeudi 
assiduilale  continues.  Vale. 

EPIST.  LXXXVI. 

BfHMACnUS 

Compoieni  mc  opiaii  nuniii  prxstitisli.  Faieor 
enim  vcrx  amicitix  banc  essc  raiionem,  ut  cuin- 
nio  la  nosira  muiuo  gaudeamus.  Gratulor  igiiur  ciun 
tiLi  familiariiaiis  nostrx  causa,  lum  fam.etcmpo- 
rum  quam  receolis  judicii  xquitas  in  xtcrnam  g!o- 
riam  viudicavii.  Fnnctus  es  optimi  civis  olfnimn, 
inulla  opcra ,  perpeii  snllieitudine.  Sed  nolo  pceni- 
ie.il.  Virlus  dnrioribiisuegoiiis  enilescil,  ei  aspcrna- 
iur  declivem  facilitatem,  maximoque  sudore  arduum 
laudis  aiinilitnr.  Adde  huc  quod  m  ore  forlissimi 
principis  agis,  ci  publico  bono  sine  salieiale  de- 
fnnris  :  qux  res  non  compensai  modo,  sed  etiam 
cninniendai  laborem.  Jam  illud  quale  cst ,  quod  in 


tionis  tux  gratiam  diis  ancturibiis,  Bon.eque  Fortu-  C  cau-a  non  lantum  tua  forlcnx  eluctalus  incertum, 

nx.  Quamolircm  compi.u  iluni  es<  milii  scrum  exhi- 

bi  i  sermonis  officium,    cujus   longam  ressatinnem 

secundis  rebus  tuis  incusure  poluissem.  Facium  est 

cniin  religione   qua  debuil,    ut   prius    liberalinitem 

iiuiii,  qunm  pcriculum  diseerem.  Quare  pcnes  so- 

spitalores  tui  deos  manebil  h  >c  cura,  ut  beueficiis 

suis  jugiier  immoreniitr,  leque  ob  merilum  donent 

largoaiati-  exciursu  ;  ita  ul  scnecins  niliil  decnquat 

Griniiaiis.  Interea  quuniam  le  giaia  secessie  etquies 

duhis  amplcctitur;  quxso  lur.uu  dignatus  arripias 

nubiscum  sa'pius  loquendi.  Adjicies  ptiisriilnm  re- 

fcciioui  corpoiis  si,  aul  emittcmlis   epistoiis  ,  aut 

vici.-sim   suiiundis    peregrinali  ncni  levaris.    Crle 

nobis  niliil  antiquius  erii,   quaui   le  lcgere ,   quibus 


nulli  nosirum  dcbes  victorix  lux  graiiam  ?  Plura 
vellem  ;  sed  videor  mihi  in  pracsemia  saiis  fccisse 
verburiim.  Nunc  si  tibi  pote^las  est,  malo  ut  jam  re 
curras.  Si  quid  morarum  est,  quxso  rcspondeas.  Vale. 
EPIST.  LXXXVII. 

SYMMACHUS 

Stimma  lihi  apud  mc  laus  et  snlida  gniia  esl, 
qnaiulo  id  auYclas  amicilix  culiu  ,  ut  nos  lilierarum 
lioimre  digneris.  Scd  pars  epislulae  tu.i-  qux  lauilem 
milii  a-signavit  cloquii,  sit  licel  nimis  jucunda,  minns 
timen  vera.  Non  audeo  scribere  :  Menliris  et  Decipis 
ciiiii  harc  de  me  prxdicas ,  srd  illud  poiius  :  sci» 
quod  antore  falleris.  Tu  quemqnam  f.icuiiduin  voccs, 
vir  iu  dicendo  suiuoiarum  parlinm,  cui  sit  palricix 


blanditias  oris  tui  interim  non eontiugil  audire.  Vale.  **  dignilalis  oraiio?  Ergo  parce  verbis  tcuotinantibus, 


EPIST.  LXXXiV. 

SYMIUCUUS 

Quod  ait  noster  comicus  :  Nunquam  te  adeo,  quin 
abt  le  itoetior  abeam,  id  ego  de  epistolis  tnis  jure 
memoraverim,  qux  multis  snlibus  noiinunquam  sen- 
tentiarum,  plciumque  versuum  sarciuntur.  Veluli 
nunc  I  tterx  tux  balantes  Plalonicum  nectar,  quantuiu 
milii  muneris  dederunt !  Nam  nisi  tibi  bonarum 
partium  speclatus  essem,  nunquam  meAiticismusis 
imperliendiim  pulasses.  Quare  hujasinodi  0j>cri  fre- 
qucnter  acciugere,  et  amiciiix  diligentiam  sedolo 
perscvera  ,  ciim  l»oc  negotiam  libi  nostri  officii  vt 
tissitiidocomnendcl    V  i  e. 


ci  fuco  oblitte,  et  ad  graiiam  comparatis.  Amicilix 
Diistrae  forle  conveniat,  ut  lalem  v  deri  me  cxte  is 
cupias  ;  piiilnris  lameu  roei  non  est,  ui  mibi  ipsi 
talcm  me  esse  per-uadeas.  Valo. 

EPIST.  LXXXVIII. 

svuaACiius 

Olim  le  rnihi  fecit  optabilem  cultu,  f.nna  litlerarum 
tuarum  :  eed  diu  ofriclum  scribendi  per  verecuudiam 
distuti,  ne  in  aula  posiium  viderer  ambire.  Cujui 
morbi  ita  ciebra  est  affectatio,  ui  diligenles  existi 
inatioiiis  viri  pro  alienij  vitiis  eruliescanl.  Jam  rc- 
mola  est  causa  hisitaniix ,  postquam  me  prior  salu- 
lationQ  dignalus  es.  Paicntes  amicitia  ui  e  fores 


V(7 


Q.   AlHtLIUS  S\MMA(.IIUS. 


348 


benigno  arcliui  Intrabfl),  et  unponuro  inediiabor  A  Unn  gralnlatlona  prsveuio ,  el  oplo  ndnugeal  gm 

!■<■.].  niea  i  leuiii  moru  crebrioribui  paglnli.  Tu  lan- 

luin  b.ini  venia  reelpe  obaoqnlvn  lingu*  inapw,  el 

paulipier  inperialli  inafUlrl  submitic  Jndieiun.  Imii- 

ia-ii  certc  mcoruni  lc  a'iqua  legisse.  Kamdcui  |i(isn> 

patculiam.  Novus  (itii  nou  cro,  nofl  im-t  pri  iciin  lor- 

uildabo  urbilroin.  Onnia  raea  ferre  dldiciili.  Acces- 

tvjl  itiam  uobil  lamiliaritas  qii:c  tc  niilii  BJOjuiOKn 

jmiiccni  nciat.  Graiiou  quippe  csi  amichia  n  loyero 

eianim  iu  blandiorea  tcnsus  earilate  muiaiur.  *  tuiii 

m  igo  dcposito  iugenii  panpflrii  uiciu  astiduaa  tilii 

cpistolas  ipondflol  Vidn  ;  (|unnilo  tmplini  iperea  de 

promplvario  largiorel  Faiendum  eil  amice  ;  Galll- 

eanai  lacundice  banaini  reqniro  ,  non  quod  los  te- 

plem  montibui  eloquenlia  l.:i(iariscxcess'( ,  icd  quia 


dum  mcrilia  juro  delatum  continuata  felieilaa.  Rflatnt 
tiytl  aiaiduiiaie  aeuai  inler  noi  amiciii.T  diligcniiam, 
viiwasque  offleiii  iuierccssus  luos.  Illu  enim  vcic 
Incromentia  roii  majoreal,  quem  sublimitas  parti 
bonoris  inclinat.  Vale. 

KPIST.  XCII. 

SVMMACIICS 

Incaaaum  distimnlationh  ct  tacitumiiatisaccusor . 
■  ii m  dabilam  ini  diligefltiam  Jove  teaie  nondeae- 
run.  Scrt  nequilii  meorum  arbitror  :.ccidisse,  ut 
mllta  nd  le  icripta  rcscderim.  Qua>o  igiiur  ne  cx 
inrrequentia  litterarun  meus  inla  uinut  xstimciur. 
Nam  plerumque  offlciil  simulatur  afleciio.  Amititia- 
anicio  >ineerini  pectoria  magia  udem  poMulat,  qu  m 


rlietoricn  peclori  meounexolimGarumna!  n  delinimenia  lermoniB.  Va!c. 


lumuus  immulait.  I%t  milii  cum  icbolii  veatrii  per 
Ooclor  njusln  rognatio.  >Quidqnid  in  nie  esi ,  qund 
sein  -..iiii  sil  exigmim  ,  rmlo  luo  dcbeo.  ftiga  nns 
ergo  tlcnuo  ex  illis  Camnnis  quaj  milii  lar  bonarum 
arlium  pnmum  dederunt.  Kt  si  ie  in  niiis  scriniis 
aiiquid  oflenderii ,  audiloren  qooudam  pupuiaris  lui, 
aul  silentio  iucre,aui  tuquoque  rursui  iustituo.  Vale. 
K!'IST.  I.XXXIX 

SVHHXCUUS 

Accuso  liilcrns  luas  quas  ma!e  crcdulus  dcsi- 
derio  in  le  mco  facturas  ncdlcinan  putavi.  At  ill.e 
docorssB  oculis  admnveruni  tadns  ferveniiorcs.  Af- 
flucliaui  eiiiui  mullo  melle  facoudix,  qi;<d  avci  mm 
tccum  doleo.  Iiaqoe  parvx  lecliunis  sapore  commo- 


EI'IST.   XCIH. 

BVMUCBDS 

Pignora  nostra  conjunximtlS.  Atque  ideo  conseula- 
neum  videtur,  ut  quoi  cceius  partieipes  babuinui . 
eiiai»  linnore  sporlukB prosequamui.  buus  igiui!  so- 
lidoi  oierendoa  tibi  miaimus,  parvum  munusculum, 
gi  atslinvunur  preiio  ,-ui  :  religiosum,  si  auioru  peu- 
d.  nlis.  Valc. 

EPIST.  XCIV. 

SYMMaChijs 

Romam  te  venturuin  certa  laiua  pioioiscrat.  Spera 
visendc  prxstamia?  lux  muUu  gaudio  cepcramu*. 
Scd  inproviso  muiatus  nuutius  indicavii ,  i.uud  piu 
accitu  domini  el  principis  nostri  ad  votiva  itineai  s. 


tus,  tristiorem  damni  sensuni  recepi.   later  b.cc  oc-  C  Ergo  officium  salmalionia  quod  coiainspeiavuraindc- 
cuirit  altcr.i  cogitalio,  nmaritis  essc,  si  taceas.  Qua- 
proptercondiiio  duriur  venit  me  ad  upiionem  prioris. 
1'cio  igitur  Bcribas.  Scd  lac  epistolis  tuis  lenporis 
inlcrvalla  lireviora.  S:c|iius  ad  me  commcent,  ct  cmt 
fabulaiionem  praseulis  imiientur.  Fraenur  assidue 
ca  partu  qua  nelior  es.   Quod  si  aliquid  prciixioris 
curx  ct  cla'.orati  a  le  operis  adjuuxcns,  propfl  eut, 
ut  non  solun  Roma(scd  in  Aibenaeo  quoqne  nosiro, 
qua  ules  gritia,  pcrorarc  vidcaris.  Valc. 
EPIST.  XC. 

SYMMAC.IIUS 

In  curam  tunin  rediissc  me  gaudco.  Sed  hujus 
latn  lubiti  operis  boni  nrnaiissimus  juvenii  Asierius 
mihianctor  est;  qui  parandx  cnmmendalionis  gra- 


tia,  ul  laudein  scribcres  impelravit.  Ei  illius  quidem  icp.uavtni. 
faniliarilaii,  liccl  a  nobis  olun  repertx,  ob  mcritum 
rccens  ndjeeimus  animi  diligentiam.  Tc  vero  non 
patiar  nltra  cxspeclare  monilorcs  ,  ct  aliorum  poliUi 
USui  opcrain  navare  quam  iniitu.c  inter  nos  afTcctinui 
debiiuui  piura  BOlverc.  Non  invideo  poaceniibua 
leslinonia  vel  sullragia  lua.  Sed  validior  esl  amiciiia 
causa ,  quam  gratisB.  Precarias  epistolas  puslpoue 
leghinii :  lns  (requentius  earitu  studcai,  illas  nun- 
nunqu^n  pixstet  bunanitas.  Valc. 
EPIST.  XCI. 

imsUCHDI 

Exspcclarcnon  dcbui  lilterasluas,  quiluis  iudiciiim 
milii  faecroi  QOIIOrts  BCCopll,    l(ui[tie  vciccuudiaui 


ferenduni,  styli  honore  compenso  :  leque  oro  ut  iu- 
gravatam  viccm  refcras,  qu.c  suadeat  dcsidcran  ex 
tne  crebra  colloquia ,  si  osteudcrii  priuu  placuissa. 
Vale. 

EPIST.  XCV. 

SVMMACIllS.... 

Pro  niroquc  no-trum  causan  diuliui  silcuiii  rcddi- 
disti.  Nam  uie  i|iinque  faleor  scribandi  ofliciu  bacte- 
iuis  (einperasse.  Tua  igitur  purgalione  defensus,  .li- 
luere  litleris,  quod  cummune  cst,  non  laboro.  Nitnc 
omnium  staiu  in  tranquillum  rcducto,  .cinulis  siudiis 
omissa  rcpciamus.  |ia  enim  deinuni  prolabitur  le.u- 
poris  fuijse,  quod  diu  inier  nos  stylus  qnievii;  si 
reddiia  facullate  ■  u  uaiu  dilgeniiam  fiequens  sernio 


EPIST.  XCVI. 

S\MMA(>... 

F.tsi  a  lit  eris  lenperattl,  exenpll  lamen  hnilatnr 
cssc  iiou  dcbco.  lutegro  igitur  largan  saluUlinncm  . 
ncc  diffldo  rcddeuda  sailim  mibi  esse  oflicia  qu.c  a  W 
fueiant  inclmanda.  Vale. 

EflST.  XCVII. 

SVNMACUUS..... 

Solct  boii is  livor  obstrepere ,  tu  nanc  spcratum 
pi.cs.  ntia:  tmc  gaudiuiu  mibi  subduiit  invidia.  ll.i.  ic- 
nus  vires  suas  in  daiuna  voll  GOnmunil  intentlvni. 
Sic  ero  cuiuentus,  quod  mc  advciitus  tut  exspecla* 
lioiic  Irauilavil.  Ipsiini  tc  sospilcin  inaucre  patialur. 


519 


LPISTOI.AM.  M  MliEP.  IX. 


550 


et  Itiidcm  e.ni  uimq>:f  noslrum   redeal  in  graiiam.  A  »>siimaiiir.  Hacc  ipga  Umcn  exilis  r.Matin  plus  ad  is 

gralia:  portabii,  si  Higio  tua  nsui  snoa  mc  delinaia 
susceperii. 

EPIST.  CV. 

.SYMMaCHUS 

Juvandi  sunt  mancipes  saliuarum  .  qui  splendori 
alque  iisui  patria>  COmmunis  inserviiuit.  Dignaberis 
igilur  uidilis  entum  ipi^relis.  adetinliuiis  defcrreju- 
stitiain.  ei  url>i  uiilen.,  ei  luis  roonbus  congrueniem. 
V.ilc. 


Iusiar  beneGcii  erit,  si  mibi  coniingai  do  tua  securi- 
tale  voluplas.  Vale. 

EPIST.  XCVHI. 

SYHBACHOS 

Sumpto  advenius  rnci  iiur.ii.),  >ie  quo  non  potuit 
apml  te  fania  reliccre,  enpectavi  ul  prior  scriheres, 
vel  quod  esi  amabilius,  ui  ipse  Fonni.is  commearcs. 
Sed  .|iiia  ulrumque  vel  dissimulatio  lua,  vcl  occupa- 
lio  dsnegavii,  in  partes  tuas  libenter  ipse  surcedo , 
lequc  oi-o  ut  mibi  aul  excnrsum  luuui  prasljre  di- 
gnerio,  aut,  si  obsiat  aliquid  saltiin  liltetaria  saluta- 
lione  rcspondeas. 

LPIST.  XCIX. 

BYHUACUIS 

Amo  liticras  tuas,  sed  esspecto  pr.Tscntiam,  quam  B 


EPIST.  CVI. 

SYMMACltlS.,... 

Pro  liliis  nnsiris  r»eo  juvanie  conjunctis,  m  duo- 
bus  solidis  ad  te  misimus  spurtalam  noptialcm  , 
qiiani  ciioi  prompta  dignatione  susceperis,  documcn- 


lum   dabis  oinnia  amiooruni    fesla  esse  commuuia. 
milu  dieriini  ralio  pollicetnr.  Plura  scnbere  sp  >s  ad-      y  , . 


ventUS  lui  noii  sinit.  Scl  qiiod  iiiiui   epistoij!  «lclialii 
mns,  c.ram  f.ibulis  rependemus.  Valc. 
EPIST.  C. 

fiYHHACUUS 

Graium  milii  est,  quod  promptissimum  studiuin  rei 
nostrr  dignaris  impenderc,  el  le  meinorem  smpto- 
runi  assitluila'e  lest.iris.  Ilinc  fit,  ni  ofliciis  luis  ciiam 
cura  nostia  respondeai.  Libenlei  igiiur  reuendoser- 
moncm  Et  quamvis  spomaneam  juvaudis  homiulbus 
mcis  adliibcas  volunlatem,  horiaiiieiitam  lamen  pe- 
iilionis  adjicio,  ui  o!li<  ia  quie  ullro  iribues,  rumules 
provocatus.  Valc. 

EPIST.  Cl 

SVUUACHUS 

Conquestio  tua  dc  rarii.ie  epistolarum  mean.ni 
magis  religiosa  qiiam  jnsta  cst.  Nam  cuuiex  amcre 
dcsccnd.it  non  babei  laincn  aequitatem.  Nunc  tamen 
cmenso  iiihere,  promitio  pra'terita  officiorura  dispcn- 

dii  cribris  a  me  episiolis  sarcicnda. 
EPIST.  Cll. 

SYMMACIIUS 

(iuiii  peiis  beneGcium,  praesiitisli.  Plus  enuti  milii 
c\  amicitia  lua  quam  libi  ex  nostra  defedsione  quas- 
siium  esl.  Nihil  igilur  assumam  praii.i  mex,  cuin  plu- 
rimum  lujr  debeam.  Potesi  tamen  adhut  istiusinodi 
munus  augeri  scribeniii  assiduitale,  ui  euuiulei  vo- 
luuias  familiaritaiem  nostiam,  quam  ii.unc  videlur 
uecessilas  incboasse.  Vale. 

EPIST.  CIII. 

SYMMACMUS 

Totis  viiil.us  adjuvandi  sunt  communis  patria:  cor- 
porati,  p  uccipue  mancipes  Salinarum,  qui  exerreni 
lavarra  lignorum  prxbuione.  Ilis  plerique  sunt  debi- 
tures  :  quod  nisi  ad  sululinnem  vigor  judiciatis  ad- 
slrii.verit,  ebciet  puhlicam  querclain  seiios  incom- 
iiiudi.  Quare  qu.cso,  ul  inler  cielera ,  qtuc  sibi  de 
stiidio  luo  Kuina  promittit,  banc  quoque  parlem  dili- 
^eutiae  tu;c  vindices. 

EPIST.  CIV. 

SYMUACUUS 

Parva  faiemir  essc  quae  inisimas,  scd  bonorifi- 
cenlia  parcnlis,  religtouc  polius  iiuam  raolc  uiuncris 


t:pist.  cvh. 

STMHACUUS 

Nupliis  quidein  filii  mci  le  quoqne  inter  amicoruni 
pntis-inios  intcresse  voloissem.  Sed  qma  loiiginqua 
abscntia  tu  i  dcsiilcraliiui  niibi  negavu  officium  ,  iu 
duobtis  soli<lis  sportnlam  wisi,  ui  vigere  apud  inu 
tu.im  memoriam  votiva  oblatione  lestarer.  Parvuni 
quidem  munuscutum  csi,  si  zstimalur  prelio  sui  : 
religiosura  si  amore  peiulalnr.  Vale. 
EPIST.  CVHI. 

STMUACIIUS 

Oiniiia  qua-  sine  aociore  jactanlur  incerla  suni. 
C,  Sid  cgo  iii  sacrx  virginis  fatnam  nibil  paiior  licere 
sermonibiis.  (Juare  nfficio  pontifiris,  lulc  senaloris 
admoiicor  proferrc  com|  erta.  Diceris  ante  annos 
legibus  dclinitos  veslali  sccrelo  velle decedcre.  Noii- 
duiu  iredo  rumori,  sed  asscriitiiiein  iua>  vocis  cxspe- 
<  to,  qu.e  opimonis  dubium  aut  agnoscal  am  rcspual. 
Vale. 

EPIST.  CIX. 

SYMMACHCS 

Tandem  de  aciibus  tun  certum  me  Taeere  dignata 
cs,  qutbus  lectis  aique  deiursis  bclatus  su.n  vitae  ei 
innocenliae  tuu:  apnd  Jusium.  Cseieri:  in  rescribendu 
diligeiitiam  oefuisse  videc,  quns  lu  ad  referendaju 
gratiam  dignaberisincitare,  ut  inlelligam  vicissiiudine 
provocalus,  epistolas  meas  iisdein  fastidio  postca 
0  non  fuluras.  Vale. 

EPIST.  CX. 

STHHACBUS 

Alioium  quidem  tibi  spcctanda  cst  seiiieulia,  quos 
decet  de  paiiibus  judicare.  Mci  ingenii  eniliias  ctiam 
parva  miiatur,  (3»are  velim  crcdas  nihil  lihi  cx  inco 
testimonio  honoris  accedere.  Naiu  ctsi  laudari  ab 
]aud:'io  viro  velus  dicium  e.A,  noslri  tamni  nirdio- 
critas  non  niulmm  famx  luai  claritudinera  juvat,  Sed 
quia  volunlati  iua?  iiii.s  gerendus  est,  qui.l  quiil.im 
e  incdio  de  orationibus  niis  seiiiiam,  jussus  e&pc- 
diam.  Prope  est  ut  te  arguere  debeam  quod  saiculo 
nostro  TulUaui  stvli  famam  parcns  invideas.  Rcspon 
dcbis  ^imciii  ^e  operam  comienda?   histon;e  deptt- 


•5SI  Q.  AUflEUUS  SYMUACiJlS. 

i.issc.  |gao*ee  svariiiai  inete,  si  utrumqee  OosUlei  «>.  A 

fxaiii  pari  mlnre  alque  gravilate  scnatorias  adinnos 
1 1  Ituinaiia;  tet  nioniiiuciiia  limasli,  ut  plane  lloine- 
rica  ippellatione  ni/iiSi^v,  id  est,  a:qiiiii>aiiuiii  le 
|ir>iiiiini>'iii.  Perge  i^itur,  qucso.el  Sludehanc  pnsie- 

tis  doieui  reUoi|uere,  ut  qua  iiivisa  in  siuguiisaucio- 
nbns  anle  plaiiieioni,  eadein  niuic  iu  lc  coujuncia 
liuJuiilur.  Vale. 

EPI8T.  CXI. 

Bl  HMACIltJS 

Fonles,  ac  ilillietiltaieni  duceuil  c  ai|ii;o  inlcr  l.ilio- 

rrs  ccnscre  Uerculeoa  debeaniua nuoc  Neapolii 

muiata  tede auscepit.  Unde  puai  brcve  iotervallum 
dieram  Iraosirc  Capuam  tui  desiderii  gratia  uon 
morabor, 

EPIST.  CXII. 

SIMMACIICS 

1*11111  jiiu  Decembrium cal.  tempus  appelerel,  red- 
tlii.c  siiut  tnilii  littera1,  quar.  annalem  Irabeam  uic- 
ruiase  loquerentur.  Credas  velim  multo  ex  ca  re 
gaudio  meulis  niea  habiiom  iplenduisse.  Primo, 
qucd  iia  oatura  comparatom  est,  ut  omiics  sibi  dela- 
iiini  decus  judieent ,  quod  dignus  acceperil.  Dehiuc, 
qnia  bniior,  jam  pridem  loga,  et  ordini  rarus  nimis- 
que  difficilis,  landem summatem  civilium  partiu.n  vi- 
i  iini  respicit.  Postrenium,  quoil  amicilias  nostras  nec- 
dum  aliis  officiis  incboatai  prompta  evocalione  jun- 
xisti.  Videsne  quam  probabiles  laiinia:  meu:  caus.c 
Einl?  Setl  vcreur  ne  liis  parum  credas,  cum  accitus 
excuscm ,  quamvis  justa  ratio  sapienlem  non  possit 


S5J 
l  PI8T.  CXIV. 

SVMMACIHjS 

Itccte  Ca-cilius  comicui:  llomo,  ioquit,  komhii 
dtus  tst,  11  suum  »//i*.  niin  ivhii,  li.inc  ego  in  ledixe- 
lim  tentenliam  eooveoire,  qui  noetrii  Degoiiiicoraoi 
vigilem  pra-niiisii.  Ilinc  in  perlore  mcmnria,  lau,  in 
ore  versaiur.  Ncc  in  prasenlia  modo  floret  facii  el 
Miulii  tui  gloria,  sed,  ul  mens  aogiirat,  •Vlint  vige- 
bit,  Prolixior  agendis  gratiis  scrmo  eiiam  nunc  coni- 
peiciei,  ni  \ererer,  ne  siinul  lolum  videar  expunvi*- 
sc,  quod  deluso.  Impalieni  est  accepti  benefleii,  qui 
ncxii  propcrat  liberari :  nec  videiur  muiuamoperam 
quaai  amicua  aecipere,  si  erubescit  ad  moram  gra- 
ti  e.  Alia  mci  ingenii  ratio  cst.  Pecuniio  ftuiui  accc- 
lcro  pcrsoivere  :  officiorum  viccs  diu  opto  deberc. 
B  Va  e. 

EPIST.  CXV. 

IVNUACJWI 

Mones  a^ipio  aiiimn  feram  vel  xmu'ornm  facta  im- 
proba,  \el  ingraloruin  foeda  decreta.Cunvenii  etudiir 
aique  ingenio  uostro  consilii  lui  qnalilua.  Nullius 
qnippe  laiu  velieiueiis  nequiiia  cst.ut  inoiu  meodigua 
sit.  An  cgo  i>tud  fcram  rooleste,  <|ui  noverim  Mar- 
cellortim  roonumcnla  sublata  Vcrre  praiore,  el  M  <- 
rianis  tropseis  oequaquammauusinvidas  pepcrri&sc? 
in  snla  conscieolia  est  fructus  ct  raiio  virlutis.  Nibil 
moror  statuas  ct  publica  falsa  tilulorum.  Fuciim  f.i- 
ciuut  provincialiiiin  oculis,  qui  aniinis  exeideriint. 
Quotl  si  milii  ullus  lionor  lost  moiiii  publici  affcclau- 
iltis  foi-et:  juiticio  iunei  similium  conicnius  esse  de- 


ofTcndere.  Quu  enim  pacto  ad  priuia  fascium  tuorum  C  bercm  ,  vel  Bdicinis  e.veuiplo,  qui  indignaius  coiisi- 


vocatus  auspicia,  paucis  diebus  Cailiarmn  longinqua 
peueirarem  T  Exime  iiineris  apparauun,  cogiia  be- 
mis  inipedinicnlum,  dcleclum  cursus  publici,  cl  bru- 
malis  lucis  augusiias.  Nonne  mibiante  cal.Jan.  futu- 
rus  er.it  inittis  labor,  aut  posl  inverecundior  udven- 
lus?  Usec,  oro  le,  .imiiui  animo  proiiuiilia,  eta.nicitia> 
imslrx  bonus  amior  esse  dignare.  Lo  animo  ioter- 
prelare,  qua  jure  asiruo  quo  rogasii :  nec  propnsiimn 
tuumdeseras.  Solus  enirn  benigne  crediluradvocasse, 
qui  excusaiioue  non  iadhur.  Vale. 

EPIST.  CXIII. 

SVMUACIllS 


Miih.i  ii  if  gralia  nexuisli,  et  cum  prioribus  oflicis 


denlium  lurbam,  sibi  ct  musis  caniinu  ciebat ;  vr-l 
secundiin:  Heraclitum  pbilosopbum,  qui  suiiimani 
laudis  arbiirabatur  placcre  uni,  si  essel  optimus  qui 
probaret.  Quare  esio  securus  patienii.c  Bosirsc,  et 
congrauilare  inibi  quod  solns  torqtieo  corda  liven- 
lium,  cum  alii  quibus  stalua  quoquo  modo  Iributa 
sint,  nilnl  babeant  invidendum.  Valc. 
EPIST.  CXVI. 

SYMMACIIUS 

Valeo  qiianiuin  sinit  seger  animus.  Alqne  ulinam 
legcs  xque  iiieciim  valerent,  quarum  saniias  ab  ipsis 
pleriimque  corrunipitnr,  quibus  curanda  mand.itur. 
iNon  pergam  longius,  cum  hoc  xnigma  fraicr  mcus 
Uuieforus  possit  aperire.  Cui  ut  araicilia  mea  cbara, 


iuis  adlmc  Bolvendo  noii  gun.denuoaliud  posco  quod  "  ila  querela  eomperta  esi.  is  ubi  ie  Bcientem  doloria 


dcbcam.  Consul  ainplissiimis  auspiciis  lunioris  stii  in- 
teresse  me  prascepit,  cujus  biteris  tua  quoque  aecessit 
oratio.  ll.i  c  ut  venturu  boueata  cst,  ita  excuaaoti  \e- 
bemenler  onerosa.  Scd  tua  arquiias  vereeundiam 
nicam  veri  facilitate  relevabit.  Ille  m  sil  placalus 
annilere,  cul  me  Irislil  de  fralrc  casus  excusai.  Nam 
lurpc  atque  impetibile  eat ,  uuonito  anime  el  Gronte 
mccsia  1x108  adire  eouventm.  Quid  hwtunam  deceat, 
agnosco,  t  iiiii  qua  ninns  conlum:>citeragii,  qui  acce- 
plo  viiliu  r<:  sl.iliin  miser  essc  d  ssimulal.  Si  jlllla,  si 
neceaaaria,  si  ven  pnMewHmua;  facit",  oro  le,  lam 
piompia  venia  ignoscat  absontin  inca-  quam  bnu.i  af- 
fciiio  i/.c  utpcrgerem  pestulavit,  Vale. 


niei  leccnl,  conlido  lali  adjuloie  lcges  ad  fora  noslra 
rediiura.  Vale. 

I  HST.  CXVII. 

aiuuacoui 

ENprobravcras  uiilii  aiue  liac  feras.qnibus  uon  cjl 
usa  qnifsiiir.i  liln  mei.  Mordebar  coiiiiiiciiihi.iIi  ><  i 
i  rili  bcnclitii,  de  ip'0  arguere  aiiiicuin  ncc  .tnnp"- 
tem  grati.T  debnisses.  Tn  vere  ciiam  pretia,  ui  vu" 
exeelleniUsinuis  conimunia  fraicr  Brniadlus  allcgai, 
ncc  spcrai.c,  ner  Iradikt1  rei  |>ustubis,  .V.;./i.;i<i.iMii.  , 
m  prodis,  a  verecuudia  a<i  peconiam  lata  cuuveniK», 
M  nus  cniin  grave  esl  debiiorcm,  quaoi  iugrsimn 
udeii.  Kst  Igilur optio lua,  ui  <'.-,  <i<k'»  iuiuiupeauie 


-53  EPISTQLARLM  LiftLR  IX.  3:;» 

ilii  is   amissos  naufragio,   laxare.   Habes  in   manu,  A  q»i:*s  submovemlas.  Ilaque  ut  promp  iiis  parlcs  in- 


quanlo  acsiimare  milii  ilebeas  ineflicacis  voli  beni- 
aiiitatem.  Tantum  niancat  amicitia  nostra,  nihilque 
fnrlonae  in  cam  liceat.  Summain  pono  dispendio : 
iioii  subducam  pecuniain  meam  navis  tuae  casibus, 
Vale. 

EPIST.  CXYIH. 

SYMMACIIUS 

llospitem  luiim  Faustiiium  Senatus  ampiissimus 
in  socieiaiem  reccpit,  tanta  apud  noa  tesliinoiiii  tui 
:iniii|uitase^t,  uldifferri  qua:  velis  inslar  injuriae  sil. 
Tibi  igilur  acceplum  ferat  studium  lolius  ordinis. 
Nain  ut  benclicio  sacro  debet  dignitalis  impelralio- 
<iem,  ita  tuo  decreli  nostri  celeritaiem.  Vale. 
EPIST.  CXIX. 

SYMKACHUS 

Plerique  te  accilu  consulis  Mediolanum  venire  cre- 
didimus  :  pais  in  Gallia  resedisse  jactabanl.  luter 
liaec  opinionum  varia,  quonam  miitenda  essent  quae- 
sloria  dona  dubitavi.  Pobtqiiam  mibi  solvendi  olfieii 
occasionem  tribuil  advenlus  luorum,  Clarenlio,  cu- 
jus  spectatam  fidcrn  noveram,  consueia  munerum 
deferenda  commisi.  Non  aspernaberc,  ut  aestimo,  dy- 
ptici  et  aplmretici  oblalionem.  Nequoenim  grave  est 
■verecundiac  tuae  solemnia  et  votiva  Eiiscipere.  Quae 
cum  amicitix  deferanlur,  p.  rtiuei  ad  caritatis  con- 
fessionem,  utdeberi  sibi  haccaoimus  suiuentis  agno- 
ccat.  Vale. 

EPIST.  CXX. 


geiiiix-  tibi  ipquiiatis  arripias,  precalur  accedo;  nie- 
mor  scmper  lulinus  tanti  beneflcii,  si  quem  cou- 
stantcr  purgare  dignalus  es,  lamlem  securitas  plena 
respeveil.  Valc. 

EPiST.  CXXIII. 

SYMMACIILS 

Plurimum  volupiatisex  litteris  tuisante  capiebam; 
iiiiiic  Ucrymabili  lonqiiestione  nieulem  legenlis  infn- 
scas,  (Jbi  illa  sintentia,  qnae  te  el  nalurae  bono  et 
veierum  lectione  conira  omnia  fortunae  tela  (irmavii? 
Digiiam  viro  assume  patientiam  ,  el  quae  mutari  r.e- 
queuni,  desi>te  lugere.  Leviora  libi  cuncta  post  im- 
prubuin  generum  debc.it  videri.  Cur  anlem  turpori 
aique  oiio  vaccs,  el  patriinoiiii  negligens,  feriutum 
B  pascas  doloreniT  Curae  sinl  rcliquiae  rerum  tuarum, 
qn.is  facMiorosus  invasor  exbausla*,  et  laceras  reli- 
quii;  ne  in  bis  reipublicic  necessilaiibus  rectiperau 
sustentare  non  possis,  quae  prius  oinissa  comcmpse- 
ras.  Vale. 

EPIST.  CXXIV 

SYMMACHUS 

Coacium  te  licet  faiearis  ut  scriberes,  ego  tamcn 
iioii  minus  acceptum  libi  refuro,  quod  me  styli  bo- 
nore  dignaius  es,  quaiu  si  boc  sponte  lecisses.  Sed 
videris,  qui  fucrit  auelor  lanti  muneris.  Mibi  ex  illis 
lilleris  in. ii  Iioiiiis  tanlum  gaudii,  sed  fruclus  evcn  l. 
Didici  cnim  cnmmcaiu  annonario  convalcscere  urbis 
securilalem.  Fauslum  eiiam  iiileltexi,  cum  primum 
causam  veslram  cognosceret,  a»/iiuui  tejudicem  prtetti- 
Ariminnm  sa;pe  praHeriens  magistei  io  luo  didici  C  lisse,  et  allatis  in  medium  allegationibus  luis,  codicum 


SYMMACUUS. 


nmicos  honorare  munusculis.  Quarc  institutus  eveni- 
pln  necessaria  usui  magis  rependo  qnam  defero  : 
qnx  nisi  prompia  d  giiaiicne  susceperis,  vidcbere 
uieam  facililalem  de  acccpiis  totics  notare  muneri- 
bus.  Vale. 

EPIST.CXXI. 

SYMMACBUS 

Promptum  roibi  atqne  declive  negotium  eredidisii, 
in  quo  nullum  nisum  tibi  operae  meac  vendito.Quippe 
ubi  priinum  spectabilem  virum  Fuusltim  lua  epistola, 
meus  sermo  convenit,  ut  Epiro  mancipiuut  de  quo 
ambigitis,  iu  examen  accersat,  nequaqiiam  adversa- 
tus  est  poslulatis.  Spero  igilur  accitu  ejus  brevi  adfore 
hominero  quem  vestrum  alteri  disceptatio  familiaris 
adjudicet.  Sed  de  boc  satis  verborum  esl.  Te  oratum  " 
volo,  ut  nos  subinde  scriptorum  honore  locupletcs, 
et  quod  nunc  causa  cogeutc  fecisti ,  id  amicitia  bor- 
lante  noo  deseras.  Vale. 

EPIST.  CXXII. 

SYMMACHUS 

Praesumebam  quidein  jusiiiiam  tuam  fratris  mei 
Magnilli  sinceris  actibus  adfuturam.  Sed  fide  cogni- 
lionis  audiia,  quam  nobis  omuibus  advenlantiuin 
scrmo  palefecil,  admudum  gratulatus  sum,  quod  ilii 
aqnuni  judicem  fortuna  praesiiierit.  Ago  igitur  gra- 
lias  pro  amici  mei  securiiale,  cujos  innocenlissimam 
vium  seiitenlix  lestimonio  comprobasli.  El  spcro 
coutcmplalione  tui  brevi  cxteras  inforlunii  cjus  reli- 


constitisse  ralionem.  Nam  captcr.i,  qux  post  secuia 
signiftcas,  ipso  invilo  opinor  extorta,  et  sperare  de- 
bemus,  lalem  forc  in  reliquis  discepiatorem,  qualem 
tibi  oslendit  prima  cognitio.  Ego  lamen  ad  incita- 
meutum  justilise,  quam  merilis  luis  arbitror  deferen- 
dam,  familiares  liileras  misi,  qu.is,  si  raiio  pnpo. 
scerii,  in  manus  ejus  facies  pervenire.  Aluid  eiiim 
salubritatis  genus  conditio  tcmporis  nou  permittii 
adhiberi.  Volo  autem  scias  (et  sponte  pro  amicitia 
noslra  debes  advertere)  curam  pro  te  meam  nnn  de- 
siderare  monitorem,  sed  non  posse  amplius  fieri 
qiiam  ut  tibi  animuni  disceptatoris  pelitio  nostra  cou- 
ciliet.  Yalc. 

EPIST.  CXXV. 

SYMMACIIUS 

Ludos  prxtorios  praeparamus,  quorum  ornatus  pe- 
regrina  animalia  desidcr.il,  ul  novo  cultu  Romana 
splcndescat  editio.  Addaces  igiiur  il  pvgargos  luo 
siudio  iuiiii  opto  praestari,  quorum  copiam  limes  vobis 
fiiiitiiuiis  subminislrat.  Dignare,  rogo  le,  amicitiam 
nostram  votivo  pignore  foederare.  Non  ero  impar  ad 
vicissitudinem  rependendam,  si  qmd  eiiam  tuus  usus 
exegerit.  Vale. 

EPIST.  CXXVI. 

SYMMACHUS 

Spem  mihi  advenlus  lui  longo  lemporc  pollicebar. 
Tu  vero  etiam  nunc  dc  me  scriploruin  viccs  postu- 
las,  et  diuturnam  quodam  modo  minaris  abseniium. 


353  0    AUni  I  IUS  SVMMM .l".l!S 

Nam  quhj  sibi  ■  uit  11n4.1i  inlali  flagilatin,  si  rodi  us  A 

j.ia  paralui ■'  Si  quiJ  igiuir  apud  ic  coniiliib  maia 

luci  e»i,  suaduo  urbain  revisa»,  ad  quui  10  01  amor 

civicui  evi>..it    ol  ouri  qutraluria  :  cujui  ipparatui 

eii.inui  copiaa  ilivlita  Imbel,  lauien  roquiril  diligen- 

liam  Candidali.  Vale. 

EPI8T  CXXVil. 

bVMM  H  UUI . 

Aiiiiiiiiiu  queni  nobit  rependia,  agnovimui  recen- 
liiim  lerio  liileranuu;  lad  moleeic  lorimui  bujiK 
iniiuerii  rarilaiuni.  i'i  idoo  adbortanuir,  ut  frequen- 
ier  aninias  iudiciuoi  faniiltarla  offlcii,  Pelitin  inaau- 
i>er  bxredilaie  C.  M.  V  tLtii,  nequo  miln,  neqne 
ahis,  qui  lui  cur;iii)  (icn.i::  vis.  probabilis.  N:.nt  quac 
juro  ac  lejjibus  iuhI  relicla,  alienari  intpetraiione 


SN 

j-.pist.  <;\xx. 

IVHHiCUUi 

Iilnneum  lcmpus  eal  quo  probemua  quiii  aniuii  « 
iKiuir.i'  religinnii  eiliibeaa.  Dclaiua  0.-1  ruiui  i  cle* 
mcniieaimia  prinripiinib  nrdinariui  couaulutua.  Kt 
IiIimi  cnram  tu:ini  e< n:i|^iio  in  provideudu  omnibuaa 
quae  puoelt  edilio.  Ilomincfi  mci  ipecierum  preiia 
mlniairabunl.  In  hne  lanimn  siudium  luum,  euram- 
que  dcaiderOi  m  qnam  priinmu  pravebi  jusiia  pre- 
iiis  cnmparala  prccipiaa.  Vale. 

rptsT.  txxxi. 

araNiGBBi 

\|iini  enaqaibui  curie  debetessc  fama  icmporum, 
jusla  non  silco,  eertui  :iiqnc  aecuraa,  iiull.us  sin- 
dinm  legibuE  nbfulurom,  01»  reliqua  aren  vinariae. 


n  'II  possunt,  Qood  iu  ease  Valentinianna  eommunis  ft  ",,ae  nMrflis  prafco»  supariorei  principei  ex.Kenda 


auticua  experius  csi.  qm  magnnpere  laboravit,  ut 
aliquid,  &i  ficri  possei,  eieulerou6ed  eum  refragante 
justtlia  deserutt  laboria  tffcClus.Proinde  si  quid  milii 
crctl  s,  remove  a  ie  puutionis  invidiam,  qmtm  ciiam 
consorli  opto  auaderi.  Mai<>  robia  iutcgram  esse  ia- 
inam  quam  impuiari  litijusniodi  petitionem.  Haec  me 
amice  et  benigna  circa  ti  voluntale  suatiere,  pro  mn- 
iua  in  nos  diiigeiitia  recognosces.  bitclligis  emm  nibil 
ine  magis  qnam  eiistiiuationeiii  ramiliarium  nostro- 
111111  debert  eurere.  Vale. 

EPIST.  CXXVIII. 

SYUK4CUUS 

Morc  insiitnioquemajoriitn,  incestum  Primigcnia-, 


mandarant,  ei  qiia»  inajma  ux  partc  cnlkaia  ini|ieriali 
constal  asrarin,  soceri  mci  Ori.ti  oiitn  prmfocti,  el 
auic  annos  quiiidcciin  sine  ulia  uiuli  liiqui  cooven- 
iini, (  demoriui,  pulsalur  hx-rcdiias;  obtcutu  episio- 
l.iv  1111:1  Oiviis  ConSlanliilS,  id  quod  upeiibus  publicis 
conitab»)  un|tensum,  integrari  pcr  eum  statuil;  mi- 
natus  ipsi  atque  oflicio,  111  lien  assoiei,  suli  condi- 
lione  dispendium,  sio\aclioni  cur;;  Coinpeteus dofuuH 
aet.  Scd  neque  ipae  niantlaium  sibi  muuus  omisit, 
et  scqncnies  principes,  quod  pr&feetura  suscepdrat, 
.n)  posterinres  judicrs  iransiuierunl.  Iloc  incljtus 
Valentinianus  omui  artale  mcmorabdis  |,in.cei»,  et 
divus  Graiianus  sarris  lilieris  rensuere,  a  quorum 
dciinitioiic  imn  ilccui  deviare.  I>cIihk   cuiii  tiiam 


ilTiiiutti  :ipud  Albam  vcscili^  ;inl.slitis   collegii  nnsiri  C  «tiiiiiiki  morlc  solciini  icriuiuari ;  m  Iw.  uniuui  cai.sa 


ilisquisilto  dcprcheudil  :  ijnoJ  hi  ipsius,  ou:c  conia- 
tniiiavii  pudictliam  sacrani,  ei  Ma\ii:ii:  cnm  quo 
ucfandum  facinus  admisii,  conlessiouibus  clantisse 
gcsta  lesianiur.  Uesiat  ui  in  co.s,iiul  ca>remonias  pu- 
lil  c.is  abomiiiando  scelere  pollucrum,  logiiiit  scve- 
iijs  cxcraiur.  Qua;  lilii  aciio  dc  proximi  tereporis 
cxemplo  servata  esi.  Ht  ideo  dignaberis,  reip.  uiili- 
laicm  lcgesque  considcrans,  faciuus  cunctis  ad  liunc 
usque  dicm  sxculis  severisaime  vindicatum,  compc- 
tcnter  ulciaci.  Vale. 

EMST.  CXXIX. 

SYMJlACIIUs 

Scciiudum  uroxiina-  .ftaiis  excmpla,  clanssimo  ci 
eicelieutisaiino  virc  frair:  nostro  pnefecto  Urbi  i 


conira  opttmos  principis  mores,  ad  postoroa  inopi- 
r.aia  dauma  exicnduqlur,  ct  taiu|uaui  iotegnun  desi- 
gnatur,  qund  partim  solutum  esl,  pariim  a  recioribua 
prnvinciarum  coustitil  crucudum.  Sttpui  liuc  com 
divina  iussa  sumpsissem,  Gdem  veri  occuitare  11011 
dciiui,  ( 111:1  icgis  audieuiiam  iribuorcm  lns  qui  ne- 
qiic  m  cogniiione  cousincrant,  neque  «umpserap.l 
relationis  exeinplum.  Accedebai  cniiu  eausa  robu- 
Slior,  i|ii,  ii  maicrlamilias  mc.i  duduni  .  in.ni.  i|  au 
bonoi  uir.  posscssloiicin  palre  morluo  11011  poposclt , 
atque  ideo  rescripto  sc  aaseruil  non  teoeri.  Mi»i  igiiur 
auli  relatione  inonumeiita  gcsiorum,  sporana  enam 
tii.-.:  rcligionis  auxiiio  novum  c\cmpluiu  possc  rcuio- 
veri,  ii!  ea  prascruiu  causa,  (fti.c  uos  jmc  1100  1111 


ccs  at.c  Primigcniaa  virginis,  nna*  sacra  Albana  cu-  "  pbcat.  Teneautur  vcri  Uujus  iiin'i  dcbiiorcs.  Kisiai 


rabat,  a  coltc^io  uusiro  viudicia  ticlaia  est.  Sed  quia 
lilteris  cjus  eaUSX  probabilesafleruntur,  quod  ncquc 
uiiiros  Urbis  a.'tcru:c  lanti  criminis  teant  fas  gil  in- 
uare  ;uequcipse  ad  longinqua possit  occurrcic  .  cum 
i.iuniih,  ubi  admiasum  est,  dcbcat  aipiari  :  necesae 
porapeaimua  iintestaietn  liuiiimum  convenire,  cui 
provinciarum  jura  mandata  sunt,  ut  in  Primigeniant, 
qme  publiearum  caeremoniarum  maculavit  arcana, 
toiiiipiorciiiqiie  cjus  Uaiimum,qui  qiiidom  llagiuum 
non  negavit,  leveriiaa  aomper  liii  adhibita  eieratur. 
Dignaberia  Iglliir  coniidAraiu  confeisionibm,  qua 
nefiiiidi  11  iiniins  iragenliim  proilideronl ,  Injurian 
fjsii. Miin  aucciill  rcoiunp  lupplltiid  vindicare,  Valo, 


vitus  prolessio  C.jiiipani  consularis,  exsuiil  AcU 
aptiil  Klruscuin  n.tlorciii  confecta,  ipubus  dorelur 
csaciin  prumissa  reliquorum.  Parcaiur  tuuo\iis,  no 
111  omncs  qui  reinpubl.  curanl,  11106i1.ua  fuiaaa  pro- 
redat.  Convonit  sa-cuto  luoiata  jnaiiiu,  cujus  cm»u- 
inaito  HM11.S  eonailiia  dcbci  oruan.  VaJe, 
tribT.  cxxxii. 

1  u«i>,  111  -. 

Ucrettir  do  pnecUru  animo  iuo  vouva  eauaa  suf- 
rragium.  Praatura  doaavan  nonrtm,   Doe  Ujnute, 
oiapeclal,  in  qua  aae  etocodiloa,  et  plotoqoo  paa» 
Knua  eivibus  ailubere,  ct  alioraaa  boruniw  aaoai 
pia,  ct  propila  impellil  animoaiiaa.  Qoare  aaakM 


3S7 


EPISTOLARUM  LIBER  X. 


358 


meum  Cyriacum  benigne  in  curam  luam  dignare  su-  A  duci  >«  obscquium  lnuui  prxcipe,  ei  qn.x  in  rne  m 
ocipcre,  ut  indieala  promoveat.  Ilabehis  in  posterum 
tanix  graiije  non  iinmemnrem  deliitoreni.  Vale. 
EPIST.  CXXXIU. 

SIMSMC.Hl  S 

Quod  srribis,  voluntarix  benignitalis  est  :  qund 
scro,  curarum.  Nos  auiem  religionem  meritis  tuis 
dehitam,  et  otium  siyli  assiduiiae  tesiamur.  En- 
sciuin  nnslnim  circuuisessum  doniesiieis  negoiiis  de- 


noiitiam  peilulisti  dc  insiruenda  ediiiouc  Iwlor 

ipsi  r.iiniliariler  curanda  comniille. 
EPIST.  CXXXIV. 

tTHMAXHUS 

S;iorinhm  consulatus  mei,  et  amicili.T  nn>tr;e,  el 

honori  tno  dcbeo.  ilanc  in  soli<ln  uno  ad  ic  misi, 
orans,  ilt  heirgnn  animo  solemnia  nflicii  mei  liba- 
nvna  Bnscipias.  Vale. 


LIBER  DECIMUS. 


EPISTOI.A  PIUMA.  ma-  pitiestaies  uialis  artibus  pssidcbant.  Ferox  ille 

svMaiciius  tiieodosio  seniori.  Maximinns  ob  res  secnndns,  mcubator  judiciuium, 

Elsi  scio  virtuti  cognatum  pudorem  ,  desideravi  diFTicilis  dccidendis,  simnttatibus  prompins Si- 

lamcn  in  litieris ceJsitudinis  in:e  copiam.tn.ixiroariiui  mulque  rea  luae  in   iran  juillum  lediere.  Quae  bona, 

rernni  ghirias  eoojcruenlem.  Primo,  quud  amicitia  po-  et-i  li  noris  iui  necessiias  conligil,  meum  lamen  aui- 

stulahat,  ut  apud  amanem  lui  iixvum  jacianti.-e  non  •>«■  tanqnam  duplicaia  juverunl.  Sed  aiiiora  me- 

limcrcs   D.hinc,  qnod  atque  maiiu  ei  ore  proinplns,  tnenlcs  nondnm  explet  liic  nuntins , qu»ndiu  in  alie- 

(idem  gesiorum  luorum  debueras  linjtu»  hounre  <l«-  ram   nic-sem    procedal    ratin    condilorum.    Facilo 

lare.  Nunc  me  ad  fauiuiii  rejicis,  ei  juhes  aurem  iu-  igiiur  sciara,  quid  invchant  borrcis  dies  singuli,  ui 

inoribus  prsebere,  cum    lauli  ne^otii  dignilas  parcm  voluptns  otii  inei  iuiii  pairix  cnp  is  augea  ur.  Vaie. 


tcsiem  requirat.  Sed  qui  animi  mei  securus  es,  me- 
nliim  tuum  voci  publicx  credidisti,  conlcnlus  veri- 
laie  pro  laude.  Ergo  Africa  revaluit  ex  morbo,  saiie 
iuvictorum  principum  medcnte  eonsilin,  <|iiorum  re- 
iiieiliuni  iii  fnisli.  Solcilt  «niin  qui  medicinam  cal- 
lent,  cum  jam  forti  usu  io  inagislerium  proveliuntiir, 
ac  fnml  ariis  emerili,  proximis  imperare,  cl   fcriala 


EPIST.  III. 

SVMVMCHI  S 

Ad  sCMiim  cal.  Novemb.  qnestori;r  cdi  ionis  cxor- 
diis  inieresseme  prxcipis.  liujus  evncationis  lilteras 
ame  biduum  lempnris  pncslilnli  cirra  Ncapnl  in 
suinpsi.  Purgai,  ui  vides,  absemiam  meam  l»ngus 
inm-iis  iraclns,  el  fiinciionis  di<»s  proxiinus.  Seddiis 


mano  curationem  jnvarc  pr;i  ceptis.  Tun  igitur  palma  juvaniibus  muliis  specl.icoiis  veslris  cmnpensabo  ol>- 
lans  lemporum  esi.  De  <|tia  ego  plane  et  indulgen-  Sf.m,jj  mej  debitnm.  Njunc  veniae  dand.c  facilem 
lius  loquerer,  nisi  ub.-cqueier  siugiilaii   ve.ie>  u.idix      n,i:r«<>  tc  pixheas.   Nequc  cnim  fas  esi,  ut  tanlo  di- 


Iike,  ct  mihi  oppido  pra>cavcrciii,  nc  laudatus  pro- 
xime  ab  escillenlia  lua  fencraiam  giaiiam  viderer 
rotnhs-e,  hoc  cs>,  quod  a  unl  :  iluiuum  uabere  mu- 
los.  Cui  proverbio  ne  videar  essc  cnnfiiiis,  prxconia 
viriuium  tuarum  prcsso  dentc  perslringri  ;  pr.eclarai 
cniiscieuiix  ttix  pendeuduui  reliuqncns,  i|iiid  \el  ipse 
mercaris,  cujus  duciu  proviucia  inilii  amica  respirat; 


spendio  meo  ctiam  cnlpa  jtingatur.  V»le. 
EPIST.  IV. 

SYMUCMlS..  .. 

Propnsili  atque  ingrnii  mei  esi  corum  famam  cu- 
rare  qnns  <ii  ipo  Tibi  »ui)>m  plus  me  lavoris  impen- 
dere  lioriatur  affinitas.  Quo  circa  impatienter  fero 
apparitnrum  notariis  senaiui  nuniiari,  quod  Knmaiii 


vel  qnid  e^o  thi  delieam,  cujus  fania  sub  lali  le.-te  populi  inagislratus  anesse  paliaris,  et  in  luam  refeiri 

iiunquam  succuinbci  invidix.  Vale.  Iit  nriaiu  qtiod  patrix  functiones  ab  obnoxiis   de-e- 

EPISf.  II.  niniiir   ld  el«i  falso  iu  aures  publicas  prjesumn  per- 

giutia.no  aicisto.  laium,  fuugor  laiucn  admouendo  parentis  ofiicm,  et 

Scio  amorefactuui,  quo  summatcsvirospterumqiifl  deprccor  ut   cxteris  aduiinisiraiioins  tua;  laudibns 

dignainini,  ut  sacrx  oraiioni  vesirx  lector  adbibcrer.  hmic  quoque  lilulum    de  i<uo  laboiamus    adjcas. 

Scd  ciim  inielligo  sermonem  iilum  prseminere  umni-  (irave  quippe  est  ut  gcnerosx  famiha  viro,  summis 

mndo  scriptis  aiiis,  quxLiiuquc  ad  hoc  locorum  sei>.'-  f)  per  Africam   tribunalibus  pra>siile,  collegaiuni  non- 

tus  andivit,  me  quoque  arbitror  p'ur.s  bahiuunesse  nulli  mnnia  Romana  dcirecieut,  et  amuis  pn>«  e<luo- 

qiiain  cxteros.  Magms  cniin  ne^oliis  ilidcni  ul  ma-  ribus  vacuus,  pro  consulari  f.isitgio  gignal  invidiain. 

gnis   comiediis  edecimali  apponuntur  actores.   Non  Audianl  cerlc  qui  descrmii   functiiiiies,  <|iiania  mi- 

idem  honor  in  pronunliandis  fabulis  Publio  Pollioni,  pendii  roediocritate  anni  supcrioris  praetor  Aidesius 

i|ni  Ambivin  fuii,  ncque  par  ^Dsopo  et  Ituscio  fama  urbanos  fe<ent  ludos,   et  de  exemplo  eolliganl  quid 

processit.  Quare  npiinu  principcs,  qux  in  me  lnne  prajsenUtws  magistraiibus  bonoi i->  el levamiois  defe- 

cuiisultaiis,  ui  divinilus  oblata  compleclor.  Lans  ina,  ratur. 


duiuine  C.raiianc,  oflicium  esi  ineuin ;  quando  ila 
animalus  es,  ul  cuiu  re;p.  niedu  inam  ficis,  operam 
ini-a;  vocis  accersas.  Tu  imbis  publii  as  lurbas  iu  irau- 
quilluiii  rcdegisii.  Miuiuio  sielii,  quiu  omnes  oecinn- 
bcrcniiis,  laiiium  ll>giii;  Jcsiijinvcra.it,  >i»i  amplissi 


EPIST.  V. 

SYilHACIIUS  .... 

Inicrcsse  voiis  iuis  aniuais  affeclat,  sed  valeludn 

corpuris  Iuiigum   recusat  excursuin.    Nam,    m   rst 
mnrboruni  ferax  oiium,  dcnuo  nie  peduin  virt    U«- 


3r>9  Q.  AUIIELHJS  SYMU.VCIIUS.  3C0 

I  ir,  .i.ini  quicti  ruris  indulgeo.  Da  igimr,  quxso  ic,  A  Inlera  libi  ago  llqufl  lialico  gratias.cl  provocalum 


nlfi  lu  meo  jnslam  remlulOMOI ,  ci  inleriui  sii.c  nu- 
pliallhui  il.iiinis  veatra  alicsse  pignoribus,  ul  paulo 
i  o*|  sanalui  fccileiilms  adniiscear.  Vale. 

EPIST.  VI. 

11N1UCMM 

Nou  mlel  ali  amicia  amie  tenli  poatnlari.  Qua- 
prnpler  pauca  cogo  trrmoue  uliauti  niilii  in  igro  so- 
liini  imius  pedis  morbui  obrepsii,  liaque  oltcuudis 
niQciii  vacationen)  desiderati  munerii  pcto.  Dabmit 
iln  mispices  l.uiiliatcm  ul  QUplillibui  familijc.  vcslroj 
\Olil  COuipuj  sanil.itis  intcrsim.  Vale. 

EPIST.  VII. 

-\»i  .1  11  n.  -, 

Fraler  mnia  Rsbilianna,  geuere  el  amore  conspi- 


me  ad  aimciiii:  incrcincnia  prolesior,  licei  spnnte 
digneris  advorlera  bonesla  benelicia  apud  mcmorct 
non  perre.  Vale. 

KPIST.   XI. 

SYMVUCIII  S 

Pcr  amiciim  Cnmniunein  Caudcniitim  pr.  pinqui 
inei  Valenlini  prerlculai  misi,  lane  id  lidem  meam, 
ct  con-cicnliam  pcnincules.  Nam  fraier  ejus  Prose- 
riuscum  premerctur  exlremis  et  prxscniem  me,  et 
per  epistolam  suiumia  precibusolisccravit,  ut  impe- 
trata  facili  auctoritate  rcscripli,  filia  ejus  frairis  sui 
lilio  copulctur,  quod  multis  esse  cunccssum  uiauife- 
si.i  testaiitur  cxempla.  Quare  pix  supplicaiinni  ad- 
jiimcniiim  ineiim  negare  nnn  possum,  qunniam  fidem 


ciuis,  injuria  lutn  acerbilatera  privaia  apud  inc  con-  B  uieam  supcr  tiis  nuptiis  volunias  propinqui  morientis 


questione  dcflevit.  Asscrit  cnim  procuratorem  suum 
sinc  cujusquain  deiiominatione  correplum  :  et  cum 
vindictam  de  le  impeirare  debuerii,  quam  cum  Romae 
dcgeres  postulavit ;  auctam  domus  suae  cngnovit  in- 
juriam.  Id  ego  oblivione  arbitror  accidiase.  Quoim  do 
enim  prxciperes ,  quod  incoram  positus  iinprobasii? 
Quarc,  ut  panns  mnneo,  ne  augere,  qu.e  dolnit, 
genus  putes  essc  conscientix-  Ceiie  si  aliest  .eqmt.is 
judicalis  ,  familiariler  milii  ede  raliom-m  ,  iia  ul  no- 
vcris  pro  abscntibus  dominis  rectorem  suscipere  de- 
bcre  paries  defensionis.  Vde. 

EPIST.  VIII. 

BIUHICDOS. 

Jucunda  milii  fuciii  pe>ceptio  scriptorum  tuorum 


adslrinxil,  ut  epistola  piccibus  connexa  declarat. 
Dignare  igilur  iuvare  eflcctuiu  pii  dcsiderii,  eaieuus, 
ii!  si  quis  coniurbare  lcntavcril  maiidaiuni  patcrnmn, 
comniinationc  inrami%  icrrealur.  Resrripti  autem 
beneliciiim  cuui  fuepit  iinpelraiiun,  spcctatae  fidei 
perlator  ;  pporlel.  Vale. 

EPIST.  XII. 

SYMYlACIItS 

Mercturaiixilium  tunm  causaenmmunis.  Nam  qui.l- 
quid  ad  senatoriaa  pertinet  funciiones,  parliripata 
opc  et  conjuncta  animnsiiaie  peragendum  est.  Jma 
igitur  auctoritatc,  qua  dignum  est,  paries  atque  ra- 
liones  ad  amplissimam  enriaai  pertinentes  :  multiim 
ex  boc  negolio  landis    babilurus,  si   niunia  ordinis 


Amieilia  eniin  mutuis  gandet  o'liciis.  Sed  utinam  bo-  ^  nostri.quae  jam  dudum  fluctuare  manifeslum  esl,  so- 


miiiuni  meorum  diligentia  fidem  lux  pollicitaiionis 
implesset.  Nam  ruiii  scripseris,  eos  ad  solvendam 
pensionem  proleclos,  exiguam  partem  rediunm  per- 
diderunl  :  ncc  II. s  pudori  fuit,  cumulum  debitoiuin 
sub  lanla  amii  fecundiijte  cnnlraliere.  Dignarc  igiiur 
cur.im  nostrx  utilitaiis  arripere,  et  ad  soluiiouem 
rogcre  debitores.  Quid  ei.ini  juvat,  quod  studio  luo 
ei  bcneflciis  adjuvatilur,  cum  Imc  commoditas  nostra 
ii" n  st-utiai?  Vale. 

EPIST.  IX. 

SVHUACHUS 

Saluie  prxfata,  quam  liiteris  anicferre  solemue 
esi,  ut  seriem  ramiliarium  scriptorom  v«la  pr.tve- 
nianl,  lilere  apnd  le  nequco,  Cajetaux  Formx  ten- 
tamcnta  frigere;  et  uisi  prxseniia  tua  couptis  ealcar 
admoverit,  veieor  ne  operi  emoliemlo  astiva  oppor- 
iiiini.i-  sublrabatur.  Quid  igilur  super  lioc  agemlum 
6it  k)  tiiojiire  eunilitun,  Milii  satis  est,  in  bis  qux 
ad  l.iuilcm  iiiam  peitinent,  partes  amici  moniioris 
iiiiplcs-e.  Valc. 

EPIST.  X. 

SYMMACHUS 

Abundan  issimc  gaudco  tilii  esse  curae,  ut  filii  mei 
cilit.o  ursis  pluribus  insli  uulur,  siatimque  preiia 
annumeranda  miiitaem,  nlsi  biemalia  aaperilai  im- 
pe.liret  invoclionem,  Sed  paulo  poal,  ubi  oppnrtuniias 

vori» Ilivcrit  itlnarum  difflcultatem,  eurabitur  fe- 

-arum  cmptio,  cui  deliiuliouis  justiLuiii  spopondisti. 


lutio  ab  obnnxiis  efflagitata  rep  iraverit.  Vale. 
EPIST.  XIII. 

SYMUACIIUS 

Ediiioni  nostrx  fnrluna  consulii,  qux  te  rcgendas 
Apulix  voluit  admovcrc.  Ctere  igilur  ocrasimie  prx- 
senti,  et  apnd  prxturam  domus  nosirx,  ad  quam  fe- 
lieiter  de  transmarinii  ursi  proximc  perferentur, 
cnnvenieniia  dererne  pratsidia,  ut  prioribus  olficiis 
bujusquoque  cumulus  appliceiur.  Vale. 
EPIST.  XIV. 

SVMYUCIICS 

Diligentia  tua  et  judiciali  vigore  delcrtor.  Sed  ino- 
pia  vel  pntius  egeslai  ordinis  Forminiani,  etiam  cu- 
ralionii  impaliens  est.  Nam  sicut  alT.cu  dinturno 
"  morbo  eorpora,  sasviorem  medicinaui  tam  non  pos- 
siuil,  i'a  cnria  niimero  cl  paupenaie  tenuaia,  du- 
ritia  immndic;e  cmeuilaiionis  exslinguilur.  I.ibcns 
igilur  parrnlis  snmr  cnnsilium,  qui  iimi  defemlit  or- 
dinis  culp  iiii  ,  scd  corre,  lioius  uiodum  postul.il. 
Habenda  est  r.itio  vcctigalium  publicorum,  et  lavacri 
xstivi  Instauratio  cuin  rcip.  vinbus  conferrnda  ,  m 
si  quid  rcdundat  expensis  cxleris,  in  siimpu:mopcris 
ronferaiur.  Dandum  quoquc  esi  insiaurationl  bwgias 
lempus,  nc  quid  dercgcl  flrmitati  prxcipital.i  rcp.t 
ralio.  Nibil  cx  bac  moia  lua  glori»  delralntur.  Al 
pr;i'sentem  ciiim  jiidicem  \«'ens  curix  culpa  n.ii 
ptrvenit.  Ponem  pluia  conaectore,  sod  cuui  i 
omuium  eonsideraiio  apud  lapioniiam  tua.n  vita  i 


36] 


EPISTOLARUM  LILIEIi  \. 


362 


parc  i  csse  prolixior,  una  aJmoniiioiie  contenlns,  ma-  ,\  strsc  proxirae  esse  venluros  fi«les  asscrit  nuntionmi : 
gn"|  cre  nobis  e-se  ctirauJuin,  ui  levatnen  potius  or- 
duihus  aiiqut.t  exhauslis  luusaJventus  apporlet. 
EPIST.    XV. 

SVUIIACIILS 

Si  novum  beneSciun  Je  ursorum  comparalione 
piMei enius,  lougior  ambiius  esst-t  ailliibeudus.  Sed 
«uin  prouiiss.i  repetaulur,  adiiioueri  potius  tc  quam 
rogari  convenit.  Haec  igiiur  epistolx  summa  est,  ut 
liomincs  mfos,  qnibus  feraruinjam  nianJavimus  e:n- 
piiniiein,  juvare  adminiculu  non  gravris,  ut  edilM 
noaira,  quara  auspice  Ueo,  pro  lilio  pixparaiuus, 
luis  auxiliis,  uieis  suiuptilius  inslruatur.  Yale. 
EPIST.   XVI 


qunrum  subvecliimem  disposilis  vehiculis  privatim 
debcmus  instriierc.  Ilujus  milii  cur.c  absolulinnem 
Jiligeutia  tua  usu  esplorala  proiuillil.  Q.ixso  igitiir 

iit  hanc  provinciam  confesliin  ineuudis 

EPIST.    XXI. 

sunucnus 

.  ..  .  Capitili  exitio  cunctoruni  laciyiuisque  expia- 
vit.  Niiin:  interlucei  l.mno  liom  ni.  Seualus  a  liquum 
obtinet.  Vivere  libet :  natum  essennn  poeniiei,  et  ad 
saluteni  spectantnmnia.  Nulli  a  paupertate  discrimen 
e>t.  Itespub.  se  in  vetusialem  recepit  et  decrepit.s 
iii u  avere  animos,  postquam  vos  ad  rirluleiu  verba 
lecisiis.  Pari  vigilia  prospectum  videmus  ut  rcs  an- 
iimiaiia  salietati  urhanx  liberalius  ing'  ralur  :  Flan- 
Sucssa  honesloruui  civium  palria  tsSt,  lta  ul  merilo  R  il.e  inonela:  ncquiiiam  decoqua:  larga  purgalio:  nullo 


SVllMACUllS. 


Jiverim,  iiiiiiuii.e  quoque  fonuii:e  lininiiies  cxtra  vi- 
lia  plel.eia  c  se  censendos.  Volo  igitur  credas,  nul- 
liiin  e.\  illa  uiln:  ail  foii  btrepitum  processuruin  fuisse, 
uisi  acerba  cucgisset  impressio,  de  qna  meje  litierx 
nuii  loi|ueiilur.  Vebementius  euiin  vox  publica  suf- 
fragabilur  eoruiii  ilolnri  quain  privala  potuissel.  Au- 
dienliae  tanlum  per  nie  optant  f  ciitatetn  niereri. 
ija  JquiJ  aulem  spoliaiis  alque  veialis  properanJum 
est,  lavor  luus  el  l>g  in  norma  prxstabit.  Vale. 
EPIST.  XVII. 

SVMUACIIUS 

Siicssaii"rum  allegaliones  commciiJat  tibi  puhlicus 
magistralus,  mihi  privala  miscraiin.  Atipie  idco  a  te 
juJiciaiii  .igoiis  auxdia,  a  me  veiba  poscuntur.  Fuu- 


jain  provincialis  auM  incremento  trutinain  spectator 
inciiuel.  Mille  alia,  qux  si  persequi  veliiu,  vestrx 
gloriifinenior.mcic  infamix  iinmeuiordeprehcndam. 
Nani  iiemo  prudens  luimanus  verbis  currupil  oracnla. 
Igiiur  Jivina  mens  tua,  juvenis  Aiignste,  Itomani  no- 
niinis  Jecus,  vehaiur  curru  eloqud  sui;  nos  iu  agcu- 
Jis  gratiis  litiini  replamus,  spcco  magis  idonei,  quam 
ctitliurno,  poslquam  lacunJi  i  rc>  csse  ccep  i  imperii. 
Nuii,  quoJ  sciam,  inii  is  in  palatio  loca,  laulia  tu  Je- 
disii  :  que  res  prospcie  veilatvobis  vestr^que  pie» 
lati,  quia  f.istuui  et  otium,  fortoux  grandions  vitia, 
nihil  moraiuim.  Milii  saiis  salutis  est  cuui  vaieiis. 
Felicilas  volo  putil  cn  exoraa  praesLabil,  ut  clemeu- 
lia:  ve«ir;e,  quaula  csl  reJJenJi  voluulas,  tanta  sup- 


g»r  igiiur  partibus  meis,  et  te  btiiiliariler  rugu   ut,  C  pelal  copia  negotiis  proniovenJis 


auditi.  infeliciiun  d  ploral  oniluis.   in  eaiu   parteiu, 

qua:  esl  juri  et  luiseraliiHii  ainiua,  luovearis.  Vale. 

EPIST.  XVIII. 

MlililH; 

Prima  scribendi  causa  est  ut  lioiinrificcntiam  sa- 
lutationis  exhibeain.  Secunda,  ut  probataiuinihi  mo- 
ilestiam  ujih  justa  petiiione  conveniam.  1'lurimi 
eniui  de  fainilia  domus  uie.e  pcr  fugam  elapsi,  in  lns 
locis,  qua»  libi  coiileriin  a  sunt,  delilesiuut,  lios, 
aujiiis  allegationibus  procuratoris  mei,  quxso  resti- 
tuas.  Convenil  enim  tuis  moribus  et  amicitix  noslra 
contemplaiioiieni  gerere,  et  servili  nequilix  negare 
perfugium.  Vale. 

EPIST.  XIX. 

STMMACHUS ** 

Posiquam  de  freto  Siculo  litteras  luas  sumpsi,  ad 
curain  vicissiluJiuis  incilatus,  saltitein  mihi  nuulio 
secundare,  tibi  oplo  suppetere.  Dehinc  de  apparatu 
noSlrx  eJiliouis  admoneo.quaiuvis  religiosusaninius 
nionilorein  allerum  non  requirat.  Prx  cxleris  auletn 
quie  Romana  spectacula  desideranl,  crocodilos  lun- 
ciio  tbeatralis  efflagitat.  De  quibus  flilain  luain  spon- 
sionem  teneo:  cui  facilis  succedet  effecius,  si  pecu- 
liariler  in  rein  missos  sulTragii  tui  nisus  adjuveril 
Vale. 

EPIST.  XX. 

8VU-JACUCS..... 

Plures  de  Dalmatii  ursos in  apparitum  domus  no- 
rATHui..   XVIII. 


EPIST.  XXlI. 

DOUI.tO  VALLr.ri.MA.SO  SEIIPCK   AUGOSTO  SVMHACULS 
V.    C.  PR.XF.    inB. 

Quieto  mihi  et  jampridem  a  JesiJeriis  honorurn 
remolo  ,  pra  fecturam  n.ultis  cupiiam  spoute  tri- 
buisiis.  Agograiias  lol  bonoruin  circa  me  priucipum 
vtiliiuiati.  SeJ  inlclligo  quantn  plus  sollicilaJiuis 
hubeal iiiagislralus  qui  ex  judiclo,  quam  qui  ex  gra- 
lia  veuit.  Ille  euim,  ut  meritis  datus,  spem  sui  J.  bet 
xquare:  iste  ut  per  bcueflcium  qu.csitus,  a  periculo 
prastutionis  alieuus  est,  D.  iiuperator.  Quis  ergo  mu 
hmc  oncri  parein  faciet?  Scilicel  vestra  clementia, 
cujus  imerest  ne  temere  electus  exislimer.  Miiu 
atl  conscieiitiaui  satis  est  non  alfectasse  puhlicaiu 
curain.  Jam  qualis  inveniar  in  inanu  lemporum  est. 
Ii  nos  ciiiui  magistraliis  favor  principum  lacii,  sem- 
l>er  |iie  Je  monbus  vestris  viituies  juJicum  fluunt. 
Facile  ul  omnes  intelliganl,  si  forte  desit  rectoribus 
integer  vigor,  et  jmsta  conscientia,  botuinis  culpaiu 
esse,  iton  sxculi.  Nou  suui  voti  iinmodicus,  cuin  lio- 
norein  lueum  coiiimciiJo  auctoribus  sms.  Quanluin 
est  eniui  qunJ  ego  numini  veslro  ago  graiias?  Facita 
ul  vobis  eliaui  respuhlira  pro  nie  grata  sil. 
EIIST.  XXIII. 

D    TUEODOSIJ  SEVIPCn  AIG.  SVMMVCIIUS  V.  C.   TR/Er.  UIID. 

Ulim  me,  ul  rrsinlic.it,  cngniliuiies  niiminis  vesiri 
secunJo  lavore  respiciuut.  Nequc  euim  aliter  iuipe. 
ratoribus  nibil  temere  prxsiamiuus,  inter  primusaut 

12 


3C3  0     M  RKl  H 

prwut  ocenri  irani   Dilaiui  crgo  liacic  >ui  mihi  ium 

icpuliln  ,i  viilcor,  qiMB  ubi  in  lougioqUM  liupurli  par- 
les  uujcsiai  s  vmirh  curain  vocavil,  reperil  apud 
yos  uieditata  judicia,  l>.  inperator.  luatuui  esi  igiiur 
iii  Bternitaii  veuno  pro  >oiu  honore,  quem  ccpi, 
(.".ui.is  agam.  Prafeeios  axpe  fccisii*,  ct  iinmeina 
ji.iir  fariciis,  led  i|ii"s  nssiduiui  <t  iisui  ingesae* 
iii.  M"  iliiilinii  procoiisularrn  virom  cedenictn  jan 
iiiu  puieiiiiuni  nioribua ,  anie  cnpere  iiiagUiraium 
quan  exspeitare  v.duist  s.  Nuuc  VM  oro,  aique  00- 
sucro  ui  fa\on-  pfrpeiuo  fauium  yesirum  juvMii. 
Aiiuuile est  pr i esso  civlbus,  sed  plicerc  dilhcile. 
Uultuni  eoiui  el  iuicr  cogiutoi  seiuper  dura  cousian- 
i.i  e.-t.  (Jintl  ipiiul  plerumquc  evenil,  ut  aliqui  longu 
puieuiia  usu,  j.uii  iiesciam  huuurein  ineuui?  Nmi  de- 
aerneriul,  qui  dcderuul.  kgu  uuiur,  ul  poiero,  ne 
rleinuiiiiaui  vestram  f  fcllisse  de  me  priur  i.uua  vi- 
deaiur:  vcstri  1101111111-.  crii  cotouiunein  eausan  lueri. 
Mam  111  bouis  iiiayi  iralibus  iiiajurcui  gloriam  quiuril 
leiupurum  iama  quaui  judicum. 
1.1'lsT.   \\\\. 

0.  TUEUDOSI0  SEUPBB  itC.  SVMMACUUI  V.  C.  1'ft.EF. 

11:11. 

(juo.i  apuil  gernanuiu  clementix  vestrx  di\iiiu 
priucipem  non  silercuius,  si  co  res  Homaua  frucre- 
lur,  custodibus  famx  ejus  insinuo  :  ea  devoiiune,  qua 
prafeclum  vesimtu  decei  liduni  praferre  bianditiis, 
l>.  inperator.  FaUu  creditun  cst  quod  urbana  fasti- 
giuin  poii-siaiis  peregrini  ac  superbi  veliiculi  usus 
aitolleret.  Ilivc  enin  raiio  sola  uuvuiu  slalulum  beni- 
gnu  tuiic  persnasil  ingenio,  ut  vcterem  magislraiiim 
■lives  pompa  gesiaret.  Rccusat  istiusmndi  dceus  lio- 
111  r  sobrius  quem  nunquan  poeniiet  sui.  Cui  si  quid 
piiiiuur  accedcre,  faienur  hacienus  d.fuisse.  Itaqne 
oruli  civiiaiis quartinl  privaii  vehiculi  nobilem  no- 
iiiiiu,  et  degenerein  pra:fcc(uram  populus  Runanns 
rxisliinai,  qux  posieriora  traxit  exenpla.  Ab-it  m 
n  oWator  urbis  lilicr*,  atque  adeo  devotx.lanqiiam 
S.itnoneus  alius  invehatur.  Nihil  moramur  extcrna 
Diirarula.  Irriiainemum  superbia  lioma  vesira  nnn 
putitur,  inemor  scilicel  bunonm  parenlun,  qui>s 
Taiqiuuii  [asltis  et  ipsittS  Caiuilli  currus  offendit. 
N»iu  uninilli  v.ru  atkenics  quadrira  exsiliun  triste 
(iep  rcnuit.  Sulnitis.it  Puhlieoia  cnncioni  civinm 
ci-nsiil  .rem  sceurrin,  01  liuuuri~  sui  culiiien  infregil 
111  lilierlatem  civitalis  crigerel.  Krg<>  moribus  polins 
(lu.in  iusiglliliiH  avii.i  1'iiur.  Non  rulpamus  iioviiui 
heueliciun,  sed  hona  vcicra  praferimus.  Subniovcie 
v  hiculiun  cujua  ctillus  ius  gniur  cst :  illud  malnmus 
cujiis  u  us  auiiquiur. 

F.PIST.   X\V. 

D.    IIIIDOOslU  SKMFF.B  ,tu;.    blHIIACIIUS    v.   c.    in.tr. 

I III.. 

Inicr  pr.rcipua  ncgoiiorum  s.rpe  curaium  esi  ut 
erudiendH  uobilihus  plulo&oplu  pracentores  ev  Aiti- 
ia  pusccrcntiir.  Iiaque  iiomiulloa  ju*  et  aurtoriias 
publica  iii  uauin  nuaira  urhis  aecopit,  0.  iuipurator. 
Muiu'  veatri  saculi  buuiias  uliro  upiinuiletu  lapien- 
tix  Ruutanii  gymnasiit  arrogavil :  siqiiideui  lieliui , 


R  SYtiM\cm  5. 


•;«♦ 


A  urlii^  A<  li<  liiiio  palrc  (qncm  mrmnril  lnli  r  iriiiu  Ati- 

stotcii  Mpparem  lui%»a  conictili  ),  |iivenUnl  iniklrat 
naglsterium  bnnarum  arilum  pnlllcilnr ,  uulluui 
qiia:-imn  profesiimiil  iiflVciant,  itlqile  ldi'0  dlgtnis  in 
amplissiinum  oriliiiAni  ruupiurl,  ut  nuimuiu  viliis 
avnriiia  libtrum  dignluiili  prstmlo  munertmuf,  Bnnl 

liujus  rcl  cx.'iii|'l.i  iiuliihi  ,  qu.i"  piudcns  .e.imlc  nr 
1111  laiin.  N.iin  ct  C.iriieailcin  Cyrciixiiin  ,  el  Poauuni 
Clyioinac  nm  Aiheniemii  curia  iocielita  di^naia 
e-l  :  ilideiu  111  L  i'"ii<'um,  lcgnni  l.m  relisium  cou.li- 
lorem,  civiiale  donarunt,  higouni  est  igitur  «lemi- 
late  mimiuiH  vcstii,  ('..'Imini,  gencre,  erudiiione,  vo- 
luulatfl  latidahilem,  adjudlcaro  noliiliima  pgndrC 
ili-uii  iiis,  1 11 11  prarogntiva  icllir-ei  eoniulaii,  ne  snm- 
piuiii  ijus  ui.iuis  i|n  1111  magiateriiim  qimxlsee  vidcl- 
U  iunr,  11011  sine  avaritic  nnta,  si  ab  00  inuu  .1  pubhra 
posiulemtis  <|in  ipoodel  graiuila  praeccpla. 

KPIST.  XXVI. 

11 11.  tiif.oiiosio  n  ittciDio  imrEi   ait..  svmvaciius 

V.   C.   Cft.CF.    I  RH. 

I'r;t'fipua  quiilcm  beiieflcia  ntmiiiiis  vesiri  populus 
Romanus  cxspici.it,  l>[).  inperatorcs.  Se<l  ea  jam 
quasi  debiU  re|ieiii,  t|tix  .-clirniias  veslra  spoma 
promisit  :  11011  quud  silii  trilnicnd.i  duTidat  (ousquant 
cuiiu  m.ijor  B|ies  cst  quam  in  bonorum  principutn 
spoiisiouc ),  vernn  ne  exisiimettit'  oUata  faslidiose 
sperare,  nisi  insianler  exegerit.  Orai  igiiur  clcmen- 
liam  vesiram  ut  post  illa  sulisidia,  t|u:e  viclui  noslro 
l.irgiias  vcslra  praesUbil,  eliam  ctirnles  ac  ^cenicas 
volupiaies  circo  ei  Pompcianx  cavea  siiggeralis.  Iln 
C  enim  gaiulet  iirhani  \.r  ili  >,  ciljos  dcsiilerium  pollici- 
tati«ne  movistis.  Raspecianiur  quoiidie  nuntii  im 
pru|iini|ii.ire  urbi  iminera  promiss»  coufirment.  Auri- 
garum  et  cqiioruni  fam.i  rnllhjiiur:  nmoc  veliiciilum, 
oiiiiie  navigium  srr.nicos  arlilices  advuxi-se  jactalur. 
Et  (amen  amor  perennilatis  veslra  acuit  desidcria 
plebis,  nnn  cupiduas  ludicr  ruui.  Dale  igiiur  inlerim 
qu;p  pelunlur,  ut  sil  locus  cxieris,  iju.e  sine  line  iri- 
btieiis. 

t.PIST.  XXV 11. 

l'D.   THEODOslO  CT   ARCADIo  SIMPCR    AIC.   SIUIUCIUI 
rR.EF.   IRB. 

Calcndas,  auni  auspices,  qttihiis  mensium  recur- 
stis  aperitnr,  impciieudis  strenia  dicavil  aotiquiias, 
l)D.  imperaiores.  Ilujui  insiiiuii  usuiu  munifieeuiiia 
D  festinalione  prsevertitii.serain  puiantes  liberatiialem, 
<|ii;e  stalis  icinpnriliiis  adoioveitir.  Felix  inclicruile 
Sxcnlmn,  quo  principes  C"hil>ere  diu  nesciuni  iri- 
luieiida  de  voiis,  euiii  sii.i  debila  cunctcntur  exige- 
re.  Qniil  crgo  prinnn,  quid  potiastnun  pra-diccm'' 
Proniplamuc  numinil  veslri,  ei  ceb-rem  largiUlem  , 
ao  eirca  abscntci  mrniorrm  diiigeutiam,  au  qutxl  *«- 
<  rtioi  1111101K  auvisiis  lionore  veiliuniii?  I>icaui.  ul  «rl 
est,  ciiris-i-  i'li'iu"oli:imvi'slr.'in  111,  tiiupiaiu  con. 
lucaliia,  et  alloquiis  priuri|iun  Irwrer  <-t  iRgnaii  i« 
ii'sis  .i.iii  s  ora  N.ui-r 'i it  Quando  itiilii  «.>. •■  1  >^»-i 
c\|iri's-.i  pntiui  rl  viva  pmlii  ran»"re  df  ».»l«<  ? 
Qiiaiilum  v.riias.  1  huiium,  eiiiiis  speri  <■  el 
iiiiialui  s  csi'  Ago  igitui    .1 1'u-  haheu  graiiu ,  >i 


365 


Ei'iSTuL\;;ui  Linnu  x. 


3uG 


ineam  vicem,  qui  solvendo  par  non  siiiu,  cuslestilms,  A  R  nua  qutesiverii.  Reccpiiniis  veiens  pn  r  gaiivx  0- 


ut  sc.  tlii  pro  mc  solvaul  quod  cgn  non  siim  Bolvcn- 
d  •.  (  ViJe  Senec.  lib.  iv  de  Cem-f.  cap.  1 1  ;  ei  nola 
iisum  vcrbi  Delegme.)  Delego  virlutibus  :  ill.e  cle- 
tneniiam  vestram  dignia  protes^ibus  muucrciiiur  : 
uns  colimus,  nos  ainaiiius  ;  quod  scilis  oinnibu*  re- 
bus  esse  pru-siaulh.s;  qui  ideo  saluiariier  retnpub. 
regilis,  ul  li.rc  sola  mereuunni. 

LHST.  XXVIII. 

t't).  THEOD  'SIO  ET  ARCADIO  SKMVIIl  A<G.    SVMMACIKfl 
V.  C.  Pft/EF.   bllD. 

Omniiim  bcnenciorum,  qna:  tnbuil  polior  fnriuna 
suljeeiis.certa  sunt  lempora,  l)l>.  iuipcratores.  Sola; 
legea,  quat  in  bouum  coiumune  pro<  e.lmil,  nunquaui 
paiiiiutur  occasunt.  Aglt  diviuia  sanciiombus  vestris 


dam  sei  uritatem  :  siquidem  constat  imperantibusvo- 
bis,  popoli  es  e  Romaiii,  qut<lqu:d  ulnque  gciernsum 
vel  giguit  natura,  \el  iiiformal  indoslriu.  Eiiimvern 
eiiam  posicris  egregium  drdisiis  esi-mplum.  Si  ient 
futur  ila  dciniim  affluerc  |ubl'Cas  vi.luptates,  s.  cas 
palalia  non  rcqnirunt.  Ib.c  e*t  specimen  auimi  eon- 
lineniia,  aibj  negare  qnotl  aliia  rfeferatm-,  etlauitiani 
Cjelerorum  propriis  aniefrrre  solatiis.  Ilic  tisus  bon^s 
priiiripes  decel.  Namque  aurium  ct  oculorum  Iruclus 
cadtieusesi,  largitaiis  seieriui  .  Alii  tr  umpliis  suis 
ha-c  d.  n :i  servas«ent,  ut  posita  lauro  novis  acloribtis 
peisiinarent  Poinpeiana  proscenia  :  ut  pro  captivis 
letrarchii  ludicse  cuimm  bellu.i-  praevenirent ,  ul 
equoruin  Inngus  oido  instar  g.  niiuni  duceretor.  V.- 


graii.is  ordo  rcvercndus,  etiam  nnniiue  posterorum,  R  s|<?r  iriuniplms  Ar-.jcid.is  post  terguin  revinctos,  ct 


qtiibus  rcsp.    emendata    tradelur.   .N cunt  fieda 

jaciatio  senatorias  funciinnes  gravibos  impendiis 
obrnis.et,  ci  moribusct  sumptibus  uosuis  sanitaieni 
veterein  reddidistis  :  neanl  inipares  facuhate  colle- 
gas  tenuis  deco'orar»'i  ediiio  ,  aut  jicr  verecuudiain 
viribus  majura  conalos  effusi  i  inconsulti  demcrge- 
ret.  Ejusdem  pra-:erea  r.tionis  saluuritaie,  vclus  di 
cendaruin  senleniiarum  foriua  rcpar.ta  esl:  nesum- 
biuui  cuique  decerncndi  tocnm,  nftn  ratlo  muneium, 
scd  bunorur.i  foriuna  prxslarel  :  aiquc  id  assensiu 
CaHcrnrum  vel  invita  seqiieretur,  qn.d  anie  onmcs 
felicior  censuissel.  Credinius  igilur  bis  rcmolis,  ad 
rcgnnni  suuin  rediisse  viriules.  In  ediii  mibns  parci- 
monia,  in  scnaiu  ordo  relinebiiur  :  nec  se  ostenta- 


gazas  victx  Babylohis  acclpiel.  In  magnos  qu  ppe. 
animoa  non  cad  t  affeclaia  ja<  talio.Neseilislribueiid  i 
diffcrre  :  quidquid  natiomun  f.'nni!alusobluleri',sU- 
lim  pnblicum  est.  Mcriio  vo^  scn.tus  ac  populus  nre 
«elebrat,  devoiione  vcnrratur,  amorc  complectitu-. 
Mihi  credile ,  arcaua  oniiiiuin  pectnrnm  possidelis  : 
illa  bonarum  iiecessitudinum  lora,  quibus  liberoium 
quibua  pareniom  immnratur  aOeetio.  Kt  quia  oiimc 
prasuiium,  dum  beneliciis  vesTis  eonferiur,  angustiim 
cst ,  invcuit  <rrdo  ampli  simtis  amabilem  viccm,  qua 
se  gr iiuin  probaret.  Nam  fami  iac  vcsir.r  cl  stir|i$ 
auclorem,  Africai.um  quondam  ei  Britannicum  du- 
cem,  slaluse  uestnhu.  imer  prisra  nonina  cnnse- 
cravit.  qui  fe  irissimum   sidus,  el   imperio  salutare 


bil  opulentla,  scmpcr  bonia  inllnna  lempnribus.  Su- C  pro^cnu  t.  Sic  colnnlur,  quorum   liheri  nd   b.miii 


per.  st  ut  ca  q.iae  serenitns  ve>lra  patril.us  delibc- 
randa  legavil,  cognito  SCnatUSConsullO,  lex  Aiigusia 
conflimet.  Nullo  enim  dissenlieule  quis  modus  censi- 
tum,  semcl  aut  s;epius,  qux  fungendis  mediocriias 
editionibus  applicctur,  qiue  gl.idiatorio  muneri  ,  el 
qn;e  sceuiris  ludis  suinpluuni  teinperameula  cinvc- 
niani  :  quid  lihertatis  baberc  inereaiur  praesentis  ex- 
pensio,  qiiid  damni  abs.  n'i  "ii  Conlumacia  debcal 
cxp.  riri.  Hrc  sstemitas  ves!r.i  venerabili< ,  cuio  se- 
n.ilui  atatuenda  mandarei,  lefeni  ad  se  prnlinus  ini- 
icravii,  ut  placita  cunctis  immortali  le»e  solidcntur. 
Jiissis  paruimus.  Bxspectcmus  oraculum ,  quo  salu- 
lariier,  ut  vestro  numini  familiare  est ,  P.iirum  de- 
creta  firmetis  :  adject.-!  cnmminaiione,  si  ullus  ali- 


pubiicnm  uali  suiil.  Al  vcro  popums  imp.;ri;ilis  mu- 
nilieen  ia;  i  ignoiibus  cx|ilelus ,  in  ainorem  veslrutn 
prompa  inclinatione  conces-it.  Qnj  ubi  comperit  meo 
praefatu,  ndrore  dona  pub  icoruni  pareoliiin,  p.  rlis 
nmnibus  in  louginqua  fusus  empit,  feliciorem  c.rte- 
ris  jinlicaiis,  qui  piimus  bona  veslra  vidissei.  tgo 
ciim  ex-pcctari  muncra  pruioipum  solesnt,  imoc  t«- 
cia  vcn.  runt.  Prastereo  illum  diem,  quo  elepbautos 
regios  per  conf.  rta  agminaeqoortiio  nobilium  po..  pa 
pracessil.  Malo  fr'iniium  Murcia»  vallis  exponere, 
aique  illam  qnadrigarum  distributioncin  ,  in  qu.i  sibi 
cum  fiirtunalior  videretiir,  cni .  Icciionem  m<n  nrna 
tribiiebat ,  par  vel  po'ior  erat  qucm  sors  feciset  ex- 
treniuiii.  Quoticssequcnti  primus  invidil?  Dnb-a  est 


quando  ambitus  ba>c  vel  illa  corruperit,  qua;  cunsilio  "  cnim  optio,  cum  <le  similibus  judicatur.  Nec  pu>etis 
coe  e-li  pro  ordinis  digniaie  sanx.stis. 

FriST.  XXIX. 

Dti.  TIIF.ODUSIO  tT  rtCAI'10  SEUPEB    At  C.    SIUll  iclil  > 

pr.cf.  cnn 
Graitnsa  beucficiis  vesiris  agerc  pro  urbc  Ronia 
ut  <illie.i  probabilis,  ita  insoleniis  audaciac  esi.  Nam 
fie.pie  mgcntibiis  verba  conveniunl,  ei  prrsonain  po- 
puli  Itoiuani  nulla  implet  oralio,  Dl).  imperatores. 
Sed  .|ii  a  in  talibus  negoliis  voli  mag  s  qttani  ingenii 
ralio  versaiur,  nnn  mcluo  impaiis  fainiin,  duin  fu-io 
nonten  ingrati  erga  Uibem  cielo  et  sideribus  :<ccc- 
ptani  :  cui  bona  lerrarum  omniuui  congesla  prjcsta- 
li%  alqne  id  prxcipue  vobis  puijtis  accedcre  qno<l 


istiiisu.odi  vnluptaiciii  j.lehi  Marti:e  parvam  videri, 
cni  delinimenla  <  iice>sium  (initiiiinrnin  connnhium 
pnestiierunt  :  cui  snmmus  linnor  visus  esl,  ol  ovan- 
tes  e.|iioniin  dorsa  geslareut,  ul  Iriumi  han  cs  cm  p  us 
inveheret  :  quando  V  cloria,  genlf  Romulea:  fainili  1- 
ns.  clemenliaiu  ve  tram  pro  \oto  omnium  munere- 
lur?  Pi-cislis  ut  Urbs  can  >  luxuriel  in  primain  re 
ducta  Ixiiliam,  et  ver  illu.l  quoodam  vigentis  aetatis. 
Amico  jam  aperarc  pmiora.  M.tieiis  etiam  regiam 
rlassem,  <|u.t:  aniinii.iriis  copis augeal  dcvoiar  plebia 
alimouiam.  llanc  ergo  ii.  bi-rinis  osiiis  miitus  pn- 
ptlio  senalus  cxcipiet.  Vciier;ihiintur  lanqiiam  sacras 
ptippcs,  qux  fclicia  onera   /Egyptiae  fru-is  iovcxe- 


567  Q.  ArRF.Ul'8  SYMMACIIU9.  5(18 

ii  ii.  N«t.i  tiinl  avan  tott,  ijuaJ  srmli  cxcllnvil  liu-  \  RoiimhI  iiuisiiaiiitn  dolorcm,  elltnn  iaiiiiim  impalient 


iiiBnllas.  De  oscinpllt  vcuii  ista  Aducia.  Magna  mi« 
iiiemtu  m»j  ra  praiumlmui.  Nunc  legltt  trnalui  ao 
pnpnll  fuuma  uffragia  .  liiei  iclani  plus  inesse  an> 
iiii-  i|ii:uii  roeibui  eiplieari  :  ct  ujiHDiiaio  libamlm 
puhliei  in  mis  ainoris  aeelplle.  Si  parva  adhiie.  lunl 
.i.i.i,  iuunenun  twlrorura  Impuiate  miraculis.  Nam 
innguitudo  luiporh  locum  multlt  planiiboi  non  re- 
II  |ii  i. 

I!  IST.  XXX. 

ii'.   inr.o:.osio   F.T    4RCA   io   IBMPSB    AlC.    jOijih.iii  S 
v.  c.  r-iiacr.  uiD. 

L.i larutn  rciimi  imlcx  esr.e  imilmr  nu,  DI).  ini|)e- 
raimea;  sed  raiio  offleli  publici  •  iiecessiiaiem  milii 
nuniii  tiistis  iinposuit.  Pr.vtcxtaius  vcsier,  pr.itcx- 


diipeudll  sni  lolaiium  petil  «le  hoiiore  vlrtulia,  ve- 

slrniii.|iie  iiimiiMi  pncalitr,  ul  virnm  noslra  Rlntfl 
mir.iiiilcni  italinmin  diuiurnilai  iradai  oculli  posic- 
rnriiiii  :  ikiii  qnod  ille  pnciuia  tenena  desiderel,  q»l 

gaudiacorporii,etiaiiicuiii  liominera  ageiet,  ulcaducn 

calcavil ;  scil  i|iii.i  iiriiamcntis  hoimrum  inciiatur  imi- 
lalio,  el  virtos  a  imila  alitur  excmpln  hmioris  alieni. 
Iliuc  laclmn  cst  ut  ruslieia  adhuc  s.crulis  0|itimi 
quiqtic  eivioill  maiiu  et  arte  forinati  in  longani  iiic- 
nioriam  mitlereutiii .  AK|iie  utinani  mliil  huic  decori 
taeilitu  adulaut  mn  p>  stea  dcrogasset '  i|uattifil  pana 
iiiin  sinl,  i|..:i:  dispari  arle  quasruolur,  Digiiuni  csl 
igititr  ui  qtii  in  pectoribns  nmnium  inanel,  sil  iu  oro 
plurinioruut.  Illesempcr  Diagiatratibui  suis  celaior,  iu 
taius  lionorum  ,  aiiliqua  probilaiil  anerlor,  luvida  H  aiina  temperaius,  in  se  scvcrus,  s  ne  conlempiu  faci- 
morie  subtractus  est,  viromniuui  domi  loii  que  vir-  lls,  sino  lerrore  revercndus.  Cui  si  quod  cominodmii 
luluiu.  lu  cujus  locuiii ,  vestra  quoipic  sternitaii,  luccei-innii  erenit,  ad  testatores  proximns  moi  re- 
qu:e  optlinoi  imvil  eligere,  nimil  auluum  est  siniilcni  vei  lit.  >,yy  nullis  prosperis  fraclus  esl ,  nullius  risit 
subrogare. Iiaque sumuium  aui  nRepubl.desidcriuin,  adveria,  indtcora  nesciui  largitatia  :  ille  quem  icin- 
niagnuroqne  cW.btis  gralis  rilquit  dolorem.  Nain  ubi  per  inviiunisecutiisesi  lionor,  Ci|jiisa2qu  tati  contermi- 
pr  mum  Rnnue  amarus  de  co  unnoi  iiicrelmit ,  rcctt-      nus  quisque  linnles  suos  crediiiit.  Plua  de  co  vellcm. 


srtvit  pnpulus  sulemnes  Ihcalri  volupliilei  :  memo- 
riamqueejus  illustrem  nmlia  acctamatione  testaius, 
graviteregit  cnm  livoreforiune,  quoii  sibi  incrytormn 
priiieipum  beneflciura  sustulisset.  Et  il'e  quidr.m 
funelus  est  lege  naturoe  :  iios  vero  socios  aoimi  sui 
\Cstrique  judicii  lanin  dnlnre  confudll,  ulotii  rcme- 
iliuin  poslulemus.  Sileo  c;ot«ra  qna:  ine  uon  sinuiit 
prxfecturam  ferre  palienter.  Vel  bsec  una  consortii 


plura  de  co  dcberem  sed  clemenliai  vcstr  c  lcilimoiiiu 
(iim 'taservanda  sunl.  Illustrior  enim  lau*eat,  de  co;- 
le-ti  profecia  judicio.  Ergo  ut  probilatii  nalroni,  bona 
teinpcrutn  vestrorum  fuuris  quoi|ue  viseuda  prop  - 
uite.  Certe  ille  est  Pralextaius,  quem  jiireconsulem 
feceratis,  ut  fasti  tnemores  cclelire  iiomen  exlende- 
rent.  Aliis  utiles,  fatalia  damna  rcparate.  Abieril  i  um 
liomine  prxmium,  sed  judicium  post  hnmiucin  per 


issiojusia  e  t  ail  impetrandam  vacaiiotiem.  Ament  C  severet.  Prnlaic  casibus  adverstts  gloriam  niiiil    i- 


aiii  perpeluas  poteslates  :  mibi  summus  e>t  fructus 
felicitaiis,  ut  cnram  vestrum  numen  advenerer,  in- 
liiear  bentgiiilalis  vestra;  sidera.  Hoeunum,  pra:  om- 
tiibtis,  (|ii3'  pracsutistn  exoplo.  Simplox  pelitio  csl, 
nec  viam  capessendi  hnuorii  affcctal.  Salis  cniin  cla- 


ccre.  Nam  quod  meruit  a  civibus  sin.iilare  est  :  il  »d 
mullis  commune  quod  perdidil. 

EPIST.  XXXIII. 

I  .   THEOIOSIO  SEMPFR  ALG.  S\UUACBC6  PR.Cr.  IflD. 

Si  divinae  c!ementi:e  tur  merita  cogitantur,  nuiln 


ruit,  niliil  aliud  eiso  quod  cupiam,  cum  supplex  re-  opes,  quasautnatura  sufficit,  aut  foriuna  circumfert, 

fugerim  magistratum.  graiiarn  uoslri  erga  tc  amoris  a>quabunl,  D.  impera- 

E1'1ST.  XXXI.  tor.  Sed,  ul  mea  fcrt  opinio,  publicum  dc  opiimo  im- 

d.  VAt-E.NTiriiANO  s.  Aic.  svmmachus  paAuf.  ii>B.  peratorc  judicium  non  cst  moneribus  xsiimandum  : 

Licet  arbitrer  meas  iitteraa  BOBliia  aut  rumore  scnatus  taincn  prompius  obaequi,  omnes  offleiurun 

pr.Tvcntas  :  (piid  enim  fama  potcst  esse  veioc  us,  partes  ultro  arripit,  quilms  iudicatur  afleclio,  et  sa- 

D    iinperator*  cgo  lamcn  cflicii  pulilici  necegsilaie  lut^rc  nuinen  t  :um  precaiur,  ul  in  hac<bl;itionc,  qux 

cogente  excessum  viri  illusiris  crudo  adlmc  dolnre  noiuiihil   auperioril.ua  addidit,  intelligas  hoc  cssc 

non  si!c«i.  Yeltium   Prsetextalum   veteribus  paiem,  euratum  ne  sub  te  ininus  posse  videamur.  Nam  divis 

virlutum  oniniuni  fau  rapuerunt,  siiinino  palrix  gc-  "  parenlibus  luis,  ob  dccennium  singulis  minor  summa 


io. tu,  cui  decoi  in8't',ne  pra'S'abat.  Cujus  c^o  laudes 
1 1  justa  pr.TConia  Buimi  cousiernatione  pncteren. 
Ncqtie  enim  locus  est  cujusquain  leslimonio ,  cum 
titx  ejus  gloriam  clcmeiiiije  vestisc  judicia  leitetl- 
lur,  mortem  cclcb  em  ilolor  omuium  feceiil. 
EPiST.  XXXII. 

ID.    TUE0D0SIO  F.T  ABCADIO  BBUVBB    AUG.    StUUACIICS 

njtr.  dbb. 

Licet  Vettitis  Prapicviaius  natnrx  lege  reiolutui  sil, 
vivit  tamcn  in  memoria  et  amore  eiinctorum  :  alipie 
liue  iinu  punii  invidlam ,  quod  laniuui  ai  inon  ad 
gloriaui  conlulit,  ut  huic  i;u«iiuc.  fortunn  livor  debcat 
itwidere,  DD.  imperatores.  Nam  prater  illum  populi 


dtercta  est  Etiam  divus  frater  mansuetmlinisvestriv, 
eum  tartium  htslrum  acvi  imperialis  cxigerei,  pareiore 
muniflcentia  honoralui  asseritur.  Nunc  iu  amnraa 
iiiuiii  studia  no.-ira  creveruut.  Nani  unllc  sexrenlas 
attri  liiiris  ileccnnalibiis  imperii  tui  fastis  devotui 
oido  promisit,  urbanis  ponileiilms  eonferemlas,  id 
c»t,  li  utinx  largioris  exaiuine.  Qnod  si  pares  aiiiiiio 
vires  scii.ti.s  lialmissct,  scires  m  publico  amore  pe- 
rennitatii  tu;e  cssc  diviiias.  Sed  maluit  cleincni  a 
UiaiMiliiiioiiis  flde  pkoere,  quamm.igiiiiiiiliuei>eiliil« 
s|iousiouis.  Uehinc  snii  Imperalure  prituiBve  bbbuj 
uiuucris  mo.lus ,  voium  esi  sa-pe  faciendl,  Absit  ut 
boAopriuclpi  plus  quau>  possuiuua  Inferaawt,  Anim 


369  EliSTOLAHUM  LIBER  X. 

iiiini  qu  ppe  laigiiio  non  iletcrit  vires  ofTerentiiim.  A  lemniier  auro  ducta   iiiuiiuschI 


Li  «o  ei  nunc  lih  ns  sunic  sacrn  wrario  dcereta  sub- 
riilia,  ci  fiiiuris  proccssibus  imperii  lui  obsequiorum 
siiuil.um  spem  rescrva. 

EPlST.  XXXIV. 

l>.    VALENTINIANO   6EMPKR    Al  C.    SYMMACHIjS    V.     C. 
PBjEF.    DBB. 

Ilabeni  boc  publicae  necessilates  ,  iit  impossibilia 
plerumque  pcrsiiadeani ,  D.  imperalor.  Sed  canto 
0|'iis  est,  ne  asperilas  negolii  efTeciii  irrilo  solas 
arccssal  nffensas,  quiu  nnlli  magis  evilund.c  suni , 
i|u  injuveni  et  priucip',  eujns  gratia  cum  aelale  ilebet 
ailolescere.  Ergo  nuininis  vestri  famain  simulqne  ar- 
duiim  rccogitans  ,  corporatos  negotiatores  ,  mcmbra 
.  altrnx  Urbis,  ad  equurum  collalitmein  quain  lilteris 


370 

iion  divilis 

inetalli  boiiorc  gainlciis,  sed  ul  nosira  devo.io  lelicis 
satculi  tcsteiur  opulenliam.  Bonis  principibus  beue 
parta  lihamus.  Su  cipite  a  jutlieibus  apcrta  obsequia, 
qiii  iireii ■<  tccnlia  dainii  iiis.  Mcriio  vobis  snlemnes 
pateras,  cmn  quinis  solidis,  ut  nuiiiiiiibus  iutcgrilatis 
oflerimus  ;  quilius  nec  vester  pndor,  ucc  nosiercen- 
sus  oneralur:'Maneal  levunt  lalis  circa  ims  usus  of- 
lii  ii  :  c-l  bonorem  clemcntise  vesiras  intermimis  an- 
noruni  recursusinstaurel.  Libeniersirenissolcniiiilius 
prafeclura  fuugetur,  streouis  deft-reudis. 
EPIST.  XXXVI. 

d.  TiiFiifo-io  SEMPi.n  »uc  svMiucms  PR.e"".  cnit. 

Profilcnr   ultro  qnod   scio    clenifuram  veslrmii 
posse  rescridere.  Verecunde  potit.s  quam  jtire  su- 


iiii|icrasiis ,  vocare  dubil.ivi  :  ne   liberationem  cle-  U  ce^pi   provocationcm  .  non  exstanie  sentenlia  :  ms 

incntia?  vesirx  qucrela  publica  prxveuirct.  Iutegra 

res  est  :  adbuc  salulirilaleui  con  ilii    diligentioris 

exspcclat.  Justiliae  pranslale  quod  remittiiis  invidi;e. 

De  evemplo  veniunl  quae  cavemns  :  siquidem  cceli 

parliceps  porens  cleiiientiaa  vestr* ,  cum  munus  exi- 

giiuin  huic  bominum  generimandarc  tentassel,  molm 

libcitate  plebis  absiinuit.  Et  ccrie  paucurnm  cuiam 

res  illa  puscebat,   magisque  ollicium  dc6idcral.aiur 

iractanda?  pecunia:  publica», quam  dispendium  confe- 

rendie.  Consuli  lamen  glorix  -nae,  nequid  juberei  in 

viiis.et  diligeiilissiiiiusacseriusiinperaior,  speratuiii 

emulumentuin  lanqnam  popularis  ignovit.  Ncc  putet 

.Ticmiias  vestra   ab  incu  pto  leu  cre  dcstitisse  Deo 

proMiiium  viriim.  Nnverat  liormi)  cnrporuin  inini-te- 


exisiimarcr  cffeiisus  libera*  quidem,  seil  iiiininiurae 
vocis  objectu,  D.  imperalor.  Namcum  inler  i  ronimos 
Empbasii  C.  M.  V.  ilemque  baredes  scriplos,  qui 
olim  bfnelicio  praeloris  corpnribus  defiuimtur,  super 
testanienti  jure  actio  vertereiur,  et  senlcnliain  de 
pnssessione  impatienier  exigcrenl ,  quilms  ab  inte- 
stato  bonorum  pnsses-io  ininiiiie  compctebat ,  quoil 
haeredibus  scriptis  scetindum  ubtilas  docebalur  iu- 
dulla  :  Priscianus  cl  P"lemo  lianus  ad  denuniialio- 
ncm  dilato  negntio  provocarunl.  Et  cum  ab  liis  ratio 
quxreretur,  alios  vocis  6uoe  iucenlores  fuisse  tesiaii 
sunt,  nt  gesta  liurris  connexa  monstrabiint.  NeC  nf- 
ficinin  pariibus  deluit,  au  mulctaiu  prxjudicii  suggc 
rendam.  Sed  judiccm  vestri  saeculi  de,  uii  vim  con- 


rio  tmiae  uibis  onera  sustineri.  Ilic  lannli  pero-is  L  siituiionis  sncro  oraculo  rescrvaie,  cum  allcgavcrini 


invecior  esl  :  illc  ad  victimi  populi  cosil  armciitiim  : 
lios  suillx  carnis  tenet  fnmiio  :  pars  urenda  la\acris 
ligna  coinporlai.  Siini  qni  fabriles  inanus  augnslis 
operibiis  accmnuiodant  :  per  alios  fortuila  arcentur 
ii.ccndia.  Jam  cauponas  <  l  uhsequi  i  pisloria  ,  frugis 
11  olci  bajulos,  multosque  id  genus  palrix  servientcs, 
euumerarc  faslidium  cst.  Ad  summatii,  liquel  piivi- 
legiiim  vcius  inagno  impemlio  consiarc  Romanis. 
Jugi  nk>ei|iiio  iinuiuniuiis  iiomen  einerunt.  Quod  si 
y.ljiciantiir  insolita ,  forsitan  cnnsueia  cessabunl. 
(luare  paternum  clementix  tu;e  ingeriuius  exem- 
plum.  Prxtuli  oraciilum,  quod  pius  succcssor  imile- 
ris.  Oro  atqnc  obsccio  ne  populum  ,  quein  triuin- 
pliantes  saepe  veneramini,  coeieris  urbibiiscnuleratis 


petitores,quod  scad  incaulam  provocaiioiicm  alienus 
boriatus  inijiulerit. 

EPIST.  XXXVil. 

D.  TIIEODOSIG  SEMPER   ACG.  SYMMACIIUS  V.  C  PH.CF.  UHB 

Kideni  meani  eonvenit  amor  sxculi  veslri,  ct  cura 
reip.  ne  corrigcnda  dissimuleiu,  D.  iinperator.  Cum 
ad  prxlccturatn  urbauam  civiiimn  rerum  suiuma  per- 
liiie.it,  iniuoribus  olficiis  ccrla  quxdam  membra  cre- 
duutur,  ijuibus  regendis  indusirios  et  privatos  oporlet 
adbiberi,  ut  suum  quisque  munus  inculpata  facilitate 
proinovcat.  Tales  nunc  de  judicio  numinis  vcstri 
publicus  usus  exspactat.  Sed  nolo  cnlpare  prxsentes, 
ciim  salis  sit  snlliciludini  meae,  si  melioribus  viris 
officia  intramurana  mandetis.  Meis  quippe  bmucris 


Dabii  foriuu.i  melior,  quidquid  casirensis  nsus  ef-  "  reruiii  o ium  pondera  suslinenlur,  ccdenlibiis  n 


flagiiat.  Iluiuanitaiis  mcrito  necessitas   v  stra  seda- 
bitur. 

EPIST.  XXXV. 

DU.  VALINriJillANO,    TUI  OUOSII)  EI  AIICA    10  SEMPEll  ADC. 
SVMUACIIUS   V     C.    Ill.l  I  .   UIIB. 

Ab  exortu  pene  urbis  Martiac  slrenarum  nsus  ado- 
levit,  aucior.tate  Tatii  rrgis,  qui  verbenas  felicis 
arboris  ex  iuco  Strenuaa  anm  novi  auspices  primus  ac- 
cepit,  DD.  iuijieratoies.  Nomeu  indicio  est  viris 
strcnus  b.ec  coiiveuire  ob  virlulem  :  atque  idco 
vobis  liiijiisinodi  insignedebeii;  quoruin  divinus  ani- 
m»s  magis  lesiimonium  vigilanliaa  quam  omeu  ex- 
siiectat,  Sumite  is,  lur  defensorcs  pubiicx  saluiis  so- 


liquis,  quos  clcmentiaj  vestrx  mulliplex   occupalio 
probare  non  potuit.  Ilabet  temporam  felicilas  dignio- 
res.  Bonorum  virorum  vena  fecunda  esl.  Meluis  uibi 
nostrae  in  pnsieriim  consuleiis,  et  eligalis  iuvitus. 
Ei'IST.  XXXVIII. 

D.  TnKOIlOSIO  SF.MPEB  ALO.  SYSHACIIIIS  V.  C.  PR.*F.  URB. 

Felicilas  quidem  vesira  38lern;e  liibi  solenmis  ali- 
moni;e  corjiam  poiliceiur,  D.  unperaior.  Scd  re  ma- 
gis  qiiam  spe  tuti  csse  debeiuus  :  quod  ficile  f.utu 
est ,  si  banc  quoque  parleni  cleineiiii.t:  vestraj  cura 
respexerit.  Nain  xstate  provecia  cum  ex  Africanis 
partibns  miniiniitn  devehalur,  nun  iuaui  tangiinur 
metu  uc  res  aunoiiaria  in  graves  cogalur  anguaiiaj. 


571  <_>    .M!»KI.US  SY.MM.CIIIS  5H 

Ei  ideo  ora  qnamqm  perenoiutli  neMtas  s:tiui>re  a  ues.  Tuncediveno  vonioni  ei  Plncldianl  C.  V.  no- 


prvsidiuoi,  ul  judiccs  Afr  iClllOI,  el  II  iiariuin,  Cui  x- 
leritila*  vcslra  m.n.J.ivil  fi  uuiciiiai  n>i  coniniiaiiis  , 
tevcrinra  scripla  Ji-.si.uiilc.il,  Wiislil  111  boc  ni'«o- 
lium  iifMttlli  >|ui  nnera  eootueta,  (1'nti  Iradabilli 
n  ivitf  llio  fil,  virllli  Url.is  exhlbeanl.  Ihue  S.uculo  VC- 
-!ii>,  Itof  viriuiiluis  dlvinii  iligitiiiii  esl,  tit  serurita- 
icm  iintii.iui  populi  iuttr  prncipui  nt  prlma  cureiis. 
Aderuiu  M|ti.i!is  curtilnu  ple.ia  »a  Igia,  al  Roniaooa 
porlus  froquens  alque  onuila  rlaisls  inirab  i,  li  ;>s- 
pirsreriul  uumiuls  vetiri  Sfeuudj  luffra^la, 
EPIST.  XXXIX. 

l>.  TIIF.UDOslO  Snill  R  All..  IVMIUCHOI  PMEF.    llltll. 

Diilicilis  aal  exiiui  velerum  jtfrgioruin.  ile»  euun 
mullii  ugilaia  jiitlit iis ,  ei  aciloomn  varieiae,  ei  co- 


mlne,  qui  paier  adollai  ftiil  inimodii  armn  douniio- 
niim  causa  iuan>iae  rrspnndil.  SiipplcinRnitim  vrrn 
gncurum  ab  hicrcde  Piacidia},  cui  soror  Martiana 
surcessii,  MBieriiil  postularl,  ||;uc  adversariiii  eale- 
nus  rcfelleb.il,  ui  dicercfC.  F,  Junioreui  Marcianam, 
iiiui  Placidlani  laniuiu  patrii  luccesiionfm,  sej  eii.im 
Piacitli  »•  gennaux  suaj  pro  cerlii  unciii  conseeulam, 
ner  t.niieii  iillam  Plecidlae  me.itionem  prcciim  Rerie 
COiitineri.  Sed  euin  allugaiio  diversu  p.iriis  aitTite- 
rel,  rem  se  obooxiaui  perscqul  desi^natis  litulii  ac- 
lionum,  et  id,  qnod  in  liieni  venit,  prn  cerla  par  c 
Martianuni  C.  F.  poisidere :  ejui  nomen  cuni  de  i- 
gnaiione  causarum  docerel  pracibus  roinprebenaum, 
iielil  judicil  mci  deliberaiio   hoc  issereiilo,  perso- 


gniisceuiiiim  innlu,  ci  penonarum  mutaiionibui  im    U  p»m  Phctdia  lupplicaiionl  idjici  debuisse  :  illo  ne 


plicmur,  1).  impcrator.  llt  milii  iuiuc  venil  niui,  cum 
iuiiT  Gaudentium  euraiorem  Mat ■nsn  <■  cUr.ssiinai  le- 
iuin:c,  iieiuqne  Liberium  procurainrem  ainlue  cjm 
endem  nomine,  dum  viverei,  niiueupaice,  suuosum 
luciamen  audirem.  Nam  in  Ipso  limine  q<>auihmia  , 
cuiii  procuratio,  qiuin  C.  F.  senoi  Martana  mmt- 
ilaveral,  invalida  diccretur,  quod  auie  cnidam  priu- 
r.ipi  cssfi  injuncu,  ubi  refusaa  in  douiiiiani  compe- 
i  iiiiiis  aciioncs,  aique  iclii  prxloriis  in  Libcrium  tle- 
nuo  jura  Iranslat  > ,  objccta  casssi  prncuralinnis  agno- 
vimus  :  tunc  defeusio  partis  udvers.e  ncgavil  siare 
pgrsonam,  cujus  procuralioneni  supcrioris  gesta  ju- 
dicii  non  lenereni.  Conlra  ha:c  exacUui  prius  man- 
Uan  reciiaiionem,  et  intcr  partes  iribulum  procura- 
toii  beneliciuin  ivparationis  aiebaui :  huic  pani  lon 

gius,  quam  oporiuii,  uuraia  conlenlio  est.  Sed 

qit.a  prior  COgnilOi-,  ul  juslo  defensori  reslil.ierat 
lempnrum  cursu.u ,  qui  per  acloras  nnn  poterat  im- 
pcirari,  et  procuratio  legcbatur  prxloris  alligaia 
judicio  :  haec  quoque  prxscriplio  eonqoievil.  Succes- 
eit  aliud,  iii  obitu  MarlianseC.  F.  mandatum  dicere- 
tur  etstinctum.  Sed  eoutra,  venerahilia  Juliani  san- 
ciio  siare  piocuratorum  jussil  offlcia,  causarum  >io- 
ininis  viventibus  incboau.  Ergo  cum  et  reparationem 
superstite  Marliano,  cl  coiivemionem  pertis  advers;e 
super rstiflnndis  bnnis  Liberiui  impelrassei,  pronun- 
tiavimus  noa  periiase  mandalnm.  Deliinc  pciiiore 
prapcrante,  ut  cx  cunsiHuiione  numinii  veslri,  ser- 
vandi  d<  biti  eausa  in  iuatc rna  corpara  miitcretur , 
quod  sdversaria  awlimalioncm  boimruin  ennvema 
lacere  noluissei ,  responsuiii  est ,  de  supplit  alionis 
lide  prius  esse  Iraciaudum.  Id  quod  probabile  vide- 
liaior,  admisi.  Facio  Igitur  adilu  «Je  precibus  dispu- 
landi,  defensor  C.  F.  MaitMO»  noiaie  sibi  visusesi 
mcn  uciuiil  supplicaniis  :  >|uod  cum  Priaca  mairis 
-ue  tesiamenlo  neptcs  eju»  ex  Placidiano  genitas 
h.-crediuiem  repisse  tlivissei,  non  omnei  neptes  ab 
• '  scriptas  probarei  h.piedes.  Responsum  est,  do  bis 
in.ili.ni,  quas  avia  hacredes  instiiuii,  wpulicalum , 
»<>e  onqimm  factam  omni..,,,  n.enliouem,  sed  earum 
',"""JS  ,U,T"  "lelaiasuccosslo.  Hiidelectum  curaio- 
ni  pairocmium  rmpii  cxlgerc  ul  petilor  e.licr.  i 
«  quibus  n  minilius  pmposila  dcsccodcre.,1  8Ci  u 


ttante,  pnst  designalinncm  rci  ci  ejos  pcrsona),  .ju;e 
l.udie  corporinn  pos<-essioue  Jciriiiinr,  quidquam  cssa 
qumrendum.  Accessit  cnncutiuni  incx  causa  velio- 
inemior;  quod  jubenie  lege,  ut  intra  quatuor  mc..»es 
ad  xsiimalionem  bonnrum  posscssor  peiilori  ime.i- 
tur;  n.n.f  ui  gcsia  monsirabuni,  angnslum  nimisei 
conven.ione  lempus  fuissc  visum  cst  peregrinis  cor- 
pnrih.is  .cslimanilis.  El  idcn  n.otus  aiiibi^uis,  oraculo 
mimiiiis  vestri  disiinguenda  cuncta  lervavi.  Nam  in 
rcb.s  dubiis  una  fst  salul.ritatis  via,  ut  divina  qux- 
q.it;  vel  Deo  proxiina  consulaniur.  Conjunci:c  paginn, 
allegationes  parlium,  ct  supplemenia  siimpserunt  : 
qu.-E  cmn  majesutis  vestra  jusiiiia  perpenderit,  pre- 
cnr,  ui  meias  curiosa:  liti  absoluU  delinitioi.e  po- 
naiis. 

EPIST.  XL. 

0.  TUEOtlOSIO  SEMI>E.t  Al)(;.  SVMM  \CUVS  II.  €F.  UBB. 

'-«mi  eleineiiiia  vesira  meminissei  lacienda  carruru 
iiiipeudiuin  de  ^acro  xrarin  rssc  tlcc  ci.un,  eensuii , 
ui  ejus  argenimii  publiris  con.lii.s  re>lileretur,  D. 
imperaior :  setl  esaminis  repcrii  liJcs,  ex  »liis  lilulis 
sssumpUm  speiieni,  qtiam  vehiculi  ornalus  .iccepit. 
Cujus  rei,  eliani  vir  illuslns  pr.cdecessor  n.eus,  An- 
tlien.i.is  Rassus,  perenoiuii  vesti*  ratinnrm  J.ri  ur 
iutimassc.  Kt  ideo  s:r.tili  vestn  gequilas  imperavil, 
ut  examinata  ,  et  comperU  sugtterrrem.  Cuin  Rscua 
in  lempore ,  quoil  habendum  foerai,  non  habeiet, 
ex  arca  qucstori  >,  ileinque  e»  lormaru.il  eondis,pra> 
_  lerea  ex  argc.itari»r.im  purcimonia,  argentum  ju -so 
ojieri  niii.islraii.».  esi.  C.ij.ts  SOlulin,  s.  >  arrt.ca;  usus 
i...T<>erei,  dc  ihesa.irij  i.npciialilxis  juie  peiereiur. 
Setl  .i.inc  cirpe.ni  novilalo  sobmnla,  s»..m  t|uisq.ie 
deposcil :  nec  Jilfi.  ilc  rrcdimus  impe.rari,  t|..od  a  le- 
g.un  pamilibtis  pusiulaiur.  ijua-sn  ul  dgoa  teu.po- 
iiiu.s  responsa  reddaiis,  qu<>  vir  ebirisibnin  ei  ili»- 
slris  lacruiu  Urgiilonum  cnmrt,  reiu.idei.iiun.  usae 
cngnnscai  puUicis  titulis  privaiisque  pertools,  qu».l 
si.io  lac.oia  impcrialis  a.rarii  depiuii.psii  aliena  rol- 
latin. 

F.PIST.  XI  I. 

DD.     TIIE0J0SIO    Ct    ARCthlO    SnllFlt    Al  C.     SVMUtCHt» 
M.EF.  IRB 

Scio  <iuidem    naiura'   liumtiui  vilio    prubiUten 


373 


IPiSIOLARLil  I.UiLSt   X. 


Zli 


suhjaccro  livori.  Sod  mlror  co  prngressag  insidiasx-  A  denuu  nhticclatiliuiii  murinur  iugcsscril,  opto  jmli- 

niiiloruiii,  iii  cruilo  mendacio  insotitii  liuna  pcicreiur, 

IH).  imperatores,  Quiil  uiiiui  n<>n  audcaul,  quidvc  in- 

leiiiutum  rcliiiquaui,  'i<ii  i»  arcc  lerrartiui.  Cliristia- 

ux  logis  mjnriis  viudicaia  fana   (iiueriini?  Flevit, 

crcd",  soenx  isiius  labrlcatnr,  ciun  de  fccclcs;x  pc- 

iieiialihus  raptos  ad  lonncntn  simularel,  cum  de  lon- 

giuquisac  Je  liiiiiimis  urliiluis  duci  aiili>lites  in  \in- 

iula  describeret,   Ncipio  cnim  screnuin  iknie  ti;c 

voMrie  a"iniiiiii  sine  his  arguiiis  coniputisset  sacrn 

cdicto  pupuluiii  convenire ,  iu  aspcrioribus,  quaiu 

pieiati  vestrx-  inosesi,  liticris,  prxfectum,  quem  sine 

ambitii  legistis,  argueret.  Reddai  nunc,  quisquis  ille 

est,  c.uisiis  f  illaciae  suu: ,  qui  sub  oceasione  juslre  in- 

qiiisitionls,  qua  inecullum  spoliatorum  incenium  in- 


ciiim,   Expcrieuiur  inc  sub  iuiperiali  disccpiatiime 
coiisi.nicin  qui  noccnicin  prohaic  unn  possuni. 
EPIST.  XLII. 

DD.  THEODOSIO  CT  ARCS.DIO  SKHP&B  AUC  SWMaCIII  S 
iR  i:f.  inn. 
De  iribuiiniii  vinarii  fori  imper  orla  coiiiciitiu 
i  msam  mibi  attnll  leginn  arbilros  ronstPcndi,  !>.  im- 
pcralor,  Pfxfcclus  insiabai  111  delalnm  sibi  snrtire- 
!;>r  oflicinm,  Velus  e  lci.e,  qux  (empora  isliusmodi 
aciibns  ccrta  ilccrevii,  exeii  abat  haiinrc  decodere. 
Secntus  inorcin  longa  a»la(fl  servaium,  eiiai  qm  rc- 
« cns  majcsiatis  ves(rx  beneficinm  i  raferebat,  adtuis'. 
Scil  ni  dciuceps,  si  forlc  usus  iulcril ,  cnnciatioiicm 
judicii  alisolnta  forma  submovcat,  siatni  sacrum  iut- 


vcstigara  jus^istis,  tragicas  quxstiones  de  miiiistris  B  minis  vestii  oraculuin  sciscitari,  ulrum  fas  sii 

cailioiica!  re  igiouis  jactat  sgiuus.  Respondeat  lit- 

tci  i*  cpiscopi  Damasi ,  quilius  assectatorcs  cjusdem 

religiunis,  negavit  ull.im  conl'imeliam  pcrtulissc.  Non 

mugnnpcrc  oliuii  inci  prxlenilo  responsa  :  a  qno  iilco 

qmesiia  est  rerum  fides,  ne  factum  alii|uod  recor.la- 

lioiieni  quxsiloris  cfftigcrct.  Credalur  cjus  legis  an- 

lisliti,  qitse  laesa  simululur.  Credalur  prxfccto,  igui 

pcrennitatisvcstrx  adinoniius  cdicio,  mrutur  in  pro- 

ciinlii  crcditum  quod  Runiu  ticscit  adiiii-.sum.  Oinitto 

iupiriaiii  prxfeclurx  et  conscicnlitn  me.e  :  qnatnlo 

ei>  prncess.it  insiinulaiio  ut  vosquoqne  ipsos,  aucto- 

rcs  lionoris  uiei,  qtiadiun  rcprebensione  perslringat. 

Nam  (|ni  siinuni  loci  judices  decoloiaut,  sacri  testi- 

inonii  raciiitaiem  videntur  inccssere.  Jam  dudum  mc 


irrbitnos  scrvata  lcgc  difforr',  an  magis  velcres  opor- 
(ca(  dcvoliouc  rcinovcri. 

EPIST.  Xl.lil. 

n.  lilEOHilSIO  SF.HPF.R  AiG.  SVMMACIIUS  Cltrr.  UttB. 

IJiiinn  levame.ii  injuriis  mcis  triluiil  eventus,  R. 
imperator,  ut  Itomani  ptthlicx  utiliialis  gralia  V.C. 
ct  iilusiris,  clcnicniixqtic  vestrx  sempcr  dicatus, 
comes  llesperius  mitteretnr.  Nam  si  eum  tcstcm 
contiiiiicliariini ,  qnas  periiili,  non  lialiercm,  quis 
dubiiarct  eam  prxfeclurani ,  qux  Roma:  superior 
est  c.deris,  inrbiduni  aliquid  pro  po  cstale  lecisse  * 
Is,  quoitiain  sempcr  amicus  csl  verituli,  ei  famain 
bonoriim  lemporum  colit,  si  dcderit  xicrnitas  vcstra 
copiam,   cunteinptum  lcgmn   et  sxculi  non  sileliit. 


divus  gcnitor  nmninis  lui  prnipiio  lionore  dignatus  "  F.go,  ut  polero,  dc  inuliis  pauci  narrabo,  repetils 


cst :  ille  mcrilor"in  arbitcr  singularis,  cujns  impc- 
rium  eimi  iiioriluis  reccpisti.  Dateruuiu  sciiucie,  iuuiii 
(ucre  jndicium.  Qui  prxfccluraiii  siuc  aillbilil  mcrui- 
inus,  sine  offoiisione  ponamus.  Sii-gcslioiiibus  viri 
CXCCllemis  ct  dc  rcp.  bcue  mciili  PraHexUli  pr:e- 
fecli  prxiorio,  abusus  exislimor.  Quid  si  e*  iilo  dc- 
crclo,  quod  probabiliter  iinpetravit,  ncediim  a  nieqtue- 
Slio  lilla  teillala  est?  rr.i-.vuli  Cll  m  qniil  posscnt 
xmuli  suspicari,  atipic  idco  obsignata  oliicio  pr.cle- 
i  tiir.c  sacia  jussa  cmmiscram.  Ncc  me  liiijusmodl 
cuujcctura  decepii :  sii|nidcm  severe  exsccutus  insi- 
iniilor,  i|imd  iion  ccnvincor  aggressus  llxc.  niunia  lidc 
actoruiii  couiprcbcusa  subjeci  :  illltim  i!lud  adjicicns, 
iii  me  peiciimias  vcstr,:  necess<i;iic  iuqiiisitionis cjus 
alisolvat,  cuius  Ructorilatem  refcni  ad  scrinia  pala- 
Ima  jnssistis.  Maiii  >i  taiiliun  ilc  ine  improliis  licuit, 
evstiinie  praiccplo  :  quid  retractatis  litter'S  iioii  lice- 
hitl  Saue  laudabili  viru  episcopu  deuegauic  ulluni 
<■  suisaui  carceie  ant  viutulis  attiuni,  ct  ofllcio  ea- 
ilcm  suggerente ,  ignoro  quos  poiissiniiim  prxccpe- 
i  ils  ab^olvi.  Tcnent  iioidcm  lcgcs  varioi  um  ci  imtlHim 
icos  ,  scd,  ut  compcri,  a  mysierio  Clirisliau.c  icgis 
alicnos.  Quid  igimr  seternilas  vcstra  deccrnal  dcvo- 
tus  opperior,  ct  quxso  !il  fallaciam  redindulis,  qnse 
divini  pectoris  vestri  sollicitavit  quieiem,  qux  ad  odi- 
rti  necessitaiem  vcnerandi  prittei)»:-  curaui  cocgii.  Me 
iminiiit  invidia  :  apud  aures  enim  sacras  Incum  po- 
tlc.i  iiiib  lubcbn  convicta  mcndacii.  Si  quid  lanieil 


paululum  causis  qu;o  mihi,  111  arbitror,  bas  insidias 
cxciumnl,  Cum  pro  diligcntia,  ipi.c  debct  oiiuiibiis 
ItlCSSO  judicibus,  argculi  publici  ralio  qii.crcrcliir, 
i|iio,l  eciisualibiis  cditorcs  niuneruin  coninlei  uut , 
iulcr  cxtcras  fraudes  ropoinnn  cst,  quosdam  fuu- 
ctionibiis  absolulus,  suuiplu  n  dcbiium  reip.  nou 
dcdisse.  Et  ut  ntllacia  ii.i  icgcrclur,  cx  alicno  argento 
tanluiudcm  cciiMialiljiis  ,  falsia  lilnlis  impuiatis , 
quantiiin  duo  conferrc  debueraiil,  coniuleruut.  Iloc 
eiim  clirissimi  viri  sponte  sine  adjcciione  dispemlii 
rcddidis  eni,  senaliim  prisco  more  cousutui,  qoid  iu 
commiiiii  causa  palruni  iiuiucrel  auctoritas.  Dietis 
aiii|iiiii  seiilcnii  s,  ractum  ineuni  reverendi  ord  nis 
probavit  asscnsio.  Interjeciis  dicbus  cuiu  l("mam 
V.  C,  ct  spectabilis  vicarius  cnmmcasset,  V.  C  cau- 

sidicus  foi  i    i  Ccssus,  soeius  cjus,   qui   deoitmn 

refmlii  impci .diiiin,  iiriioiieoi  conira  mc,  elannona! 
pr.cfcciiiin  i  larissiniimi  viruin  tle  seda  vicnria  po- 
siiilavii ,  cuiii  cgo  adilus  in  causa  pnblica,  civilem 
conventioncm  niatri  ejns  super  nepotis  sui  miiucic 
ditiilissen- ,  rcsponsione  scrvata,  qua  relinere  asse- 
litur  patriinnnitnnCaiididati;  prxfc.ctns  vero  annonx 
V.  C.  pistnrem  pulilicic  annonx  vcrlio  lanlum  repn- 
scerc  dicerctiir,  qucm  manibus  otlicialium  Celsus 
criie  at.  Ilic  jaui  ve-ir;e  percnnilatis  cst  xsliniare 
contuincliam  pra-feclnra;  :  cnjus  rausidicns  niliil 
passus,  aiixilium  secondi  jmlicii  impelravit.  Per  li;cc 
quciiijiu  paticnliaiu  incain  uiiiiime  perculei  uiil,  ad- 


575  Q.  AUU.LICS  SYMaUCtlUg.  370 

|reium  ul,  quod  diasliHuhra  aoa  pouun.  Nan  eum  A  ejoi  xdcs  semel  a-quc  iieran  piinceps  uffloil  ewn» 


■«]  ei  niinandua  iclui  Dusi  pnofocii  Urbii  potrit>i 
vle.iria  ad  lecretarluiit  eouiniuiie  prndiiuot;  nuelo 
quil,  vicario  liboliu  daio,  de  efflcll  mel  rolludio,  vcl 
iuiquiialo  couqucitus  e*t ;  quul  Uemorlu  liilgiior, 
jusiui  a  li.ishn  toliondl  deldli  gralia  ud  judicla  Afri- 
cni.i  deduel,  cuin  ei  i  viio  llliulrl  deeusnre  nen 
Atemin,  et  a  me  per  lilicllos,  nc  eo  pcrgerol  pO»lu- 
laueli  n.ivi  essci  abdaetua.  Ilunc  Hhco  V.  C.  el 
ipcciabiliit  vii  arius ,  ui  lulweriptH)  liliclli  ladieai, 
ailcssc  pr.rccpii.   lllii   p:ui!cr  iilllbo   COmediUIUI,    Bl 

leriem  quereiarain  recitationu  roguovi ,  idniouui 
ni  U  qui  aderal  vlcuriiui  sedcm  probolarui  inlrar  t. 
Tinie  oflii  ium  ejus  hominera  deesse  respondii,  ipii 
pmccpto  j.ulicis  sui  in  cxamen  acciri  ilelnierat.  (Ju  d 


mca-sci,  i-i  obitinaiain  homiala  cuntumaciim  nua 
pnsiei  ihflci  lere,  laa  em  lyngraphain  rrportavit,  qua 

rcilliiliiiiuneni  Felicil  in  alfcitim  diem  spuusii.iie 
ilislnlcral.  Tcnel  ilomi  leilcm  ,  qucm  de  sc  tiovcral 
niidiendum.  Bilam  bujui  Injuria'  auniuo  patisaliam. 
Culp  le  uli  vnliis,  ut  digimm  eil.  Scivi  inelinrciu 
esse  jinliciiincaiisani  qu.-v  irruni  doniuil  rencrvalur. 
Biipeetanai  ut  aliero  die  Inilrociui  ofiicio  rcdiie- 
relur  Al  ille  crasiina  lucc,  ul  gcsla  mouslrabiinl , 
ailviTsum  cauiiouis  fidem  viraiix  potestall  Iradcndna 
abdacitar.  Iloc.  ubi  prioeeui  ufiicii  eonperit,  paucie 
coinii.iliis  excnrrit ;  reiincl  Fclirem  cclebri  Urbis 
loco,  ncc  taincn  eripii.  Iiaque  Fiilgcuiius,  qui  <-e 
limnlai  verberatum,   inanti  ralidiora  legibus  repu- 


l.ic  x  Unandun  lii,  reliuquo  sapieniibus.  Smiul  ai-  JJ  j.„:lV  i.   Inlcru  Felix  a  iniliiiLui  v  carix  poiesiatis 

abdueiiur.  Elruui  prineepl  ofBcii  mci  sub  conspeciu 
lloina  x  plcbis  auditur,  vidcn  quid  de  boc  factn 
pcrenuitas  vcstra  debuit  Jndiearo.  Fgo  ordinem  le- 
nebo  gestorum.  Fatetur  snb  alterius  cognitoris  exa- 
minc  liligalnr,  nibil  sibi  ab  apparimribns  meis  ad- 
versum  Fttlgentium  esse  mandalum.  Ilic  jiissu  cjus 
ad  cominunein  secrelarium,  qno  faciendx  nblalinnis 
f  ratia  summates  quosque  cotidnxeram,  a  priucipilnis 
oflicii  ulriusque  perducitnr.  Nilnl  enim  repertnm 
fueral  quod  prxfecturam  posset  invnlvere.  Tunc 
Fiil.entius  facti  sui  cmiscienlia  pcrritus  cxsum  se 
rsse  conqueritur.  Sed  mox  cjusilem  Fclicis  ac  devo- 
tissimi  viri  priicipis  rcspoi.sione  pars  isia  purgata 
cst.   Ei  lamcn  quere!»  ejus  atidientiam  non  negavi. 


ijuc  ilcruni  pnaeoaii  vneibus  advocatnr .  nec  laincn 
iuebtnalni  accurrii.  Tunc  nullo  assiilcnie.  appuritin 
urbaqa  ccepit  urgorc,  qnol  ad  Africam  tranivcctul 
cssct,  n,uo  U.issum  clariasimun  virum  criniiuii  pos- 
set  argucre.  Suggcstum  csi  paritun  esse  senlenliae : 
quam  eun  Kassus  post  luetaraen  parlium  protnlissel, 
provocatio  111,11  rcmovit.  Ad  hxc  Ftilgenliu.  Y.  C. 
iiibuniis  et  notarius,  convcutos  adjutores  iiib:ina) 
e  "iiis  assern'1  nc  Mcinorius  navigaret ,  a  quo  cum 
reqnireretnr  an  ad  eum  aliquid  super  bisce  crimi- 
oibus  Mcmnrius  deiiilissct ,  aii  querelas  ejus  libel- 
ioruni  pagioii  contiueri :  credo  simulare  non  ausus 
quod  aeciiiatnr  es~e  voluissct.  Ad  lisCc  nrbaoi  adjutnr 
ufficii  per  Fehcem  sibi  a   clarissimo  viro  Fulgenlio 


toandatiim  esse  rcspondit ,  nt  secuudum  sententi nn  <~  cljrissimo  et  spectabili  viro  vicario  in  socielatem 

cogniiionis  ascito,  si  vellei  sirucre  notnina  testiuiu 
plclieioruin  danda.  Promisit  :  credo,  ut  per  moram 
tneus  dolor,  vel  per  salisfaciionem  miiescetei,  vel 
ipse  riirsus  alias  moiiretur  in-iiiias.  Qni  ul  res  indi- 
cat,  conscienlia  bominis  suboroati,  a  quo  vicaiix 
pntestati  libellus  oblatus  esi,  domestice  confessus 
apuil  eumlcm  factum  ausus  esl  posiulare,  ne  appa- 
ritores  ejus ,  quos  ob  disccssum  liiigaloris  cuslodia 
carceris  jtlsserat  aitineri,  injurix  siibjacercnt.  Post 
hac  ustirpaio  rursum  |<n'  lico  neglectoque  judicio, 
aiularis  facii  conscins  evolavit  ttt  praft-cmra  juslas 
querimonias  prxvenircl  ,  ignarus,  tti  res  est,  pa- 
r.iiies  generis  bumani  magis  justiiia  quam  invidia 
commoveii.  Ilxc  ila  esse  gcsla,  ncc  ulla  arte  lingi, 
initruelia  subjccta  leslabilnr.  lu  qua  re,  criet  a  ler- 
11  las  vcslra  pr.i-fecluram ,  i|uam  in  me  puro  judicio 
tunlulislis,  nihii  sallim  »d  vindiciam  publicx  disci- 
plinx  cs>e  moliiam  :  cum  oinuibus  injuriis  cederctur, 
quas  boni  quiqne  prxsumunt  pro  vignre  sxculi  vin- 
dicandal.  lla-c  enitn  spes  cl  fiducia  jus  creditx  milii 
pnlestatis  infrcgit,  111  aticlores  bonons  mei,  et  p»- 
blic.e  digniiaiis,  ct  juJici  stti  couiuineliaiti  jus  a 
1.1'Vi  riuie  defcndanl. 

FI-IST.  XI.IV. 

DOMINO  TIIEOHOSIO  SKUIT.R   AUG.  SVUUACIIIS  fil  »        tMU. 

Pcr  vices  inciisiuin  siuguloriitn  :nl  pere111ul.it,  s 
vetr.is  scnpia  leaatui  ci  poptih  acta  mitiuuiur  . 
ijue  polrrunl  iudieare  quid  vir  praieelsx  ill.isirisqne 


Metnorius  aii  Alrica.11  iliicerelur.  Mox  Felicem  cen- 
suiuui.s  aitinendun  ,  quo  pmset  liipierc  111  bujus 
inandati  iniernuntius  exiilisset.  interca  vir  speda- 
liilis  vicarius,  cum  adessenl  alii,  quos  in  llassi  cau  is 
(lossemtis  audire,  ob  ejtis  absenliam,  quam  facile  est 
cx  Africauis  revocare  proviociis,  judicium  omnc  de- 
seruit  :  uescio  an  ex  jussti  eoruin  qtti,  111  audircntur, 
ufflutera  1.  Promissa  relatione  disccdo.  Feliv,  qui 
in  commiini  jussus  cst  altineri,  oflicii  cxseitiiioue 
corripitur.  U,  cum  a  ine  insetjuenii  luitinaia  auxi- 
liuin  poposcsset,  ct  uiiius  nomenrljtoris,  tit  in  iiibe 
l>acala  adininicidii  frclus  incederet,  post  vcliiculuiu 
prxfecturx,  jussii  Fulgentii,  per  Gaudeniium  et  Vi- 
ctorem  agenles  in  rebtis,  et  Ronifaeinio  palaii.ium, 
ipii  bactenus  in  oflicio  urbano  niilitavit,  violenter 
arreptns  deducitur  in  ejus  xdes,  dc  cujus  maudalia 
fnerat  andiendus.  Quod  cum  sibi  Fulgcuiius  Y.  C. 
zuctor  coiitumeli.c  mex  invidioswn  pmarel,  ad  circi 
Beeretariun  convolavit  ,  facli  illiciti  vnlens  pra^slare 
rationora,  qnod  sibi  meium  fuisse  dicebtl,  ne  oflieii 
i.iiliorn.ireiiir  impulsu.  Fxspectatis,  credo,  augusiis- 
simi  principes,  ut  prafectui  ci  judicii  vestri  sccurtis, 
ct  innocentix  sux  aliquid  severum  ccusuisse  dicatur. 
F.iicor,  nci|ue  pceiiilet,  aniimim  temperavi,  dtiin 
icriam  tle  vobll  spero  vindiciain.  Stalui  ut  Felix 
v  .diliiis,  qui  Fulgentio  non  esseni  cogniii ,  tradera- 
lur.  Uuid  miiius  deccrni,  quid  rcitiissius  pottiit  ' 
Tu.ic  ille,  uni|U]in  cos.ums  cgrcdiiur.   Scd  cuui    d 


L> 


377  EPISTOI.AKUM  LIBEK  X.  378 

incmori.r  Pr:i'i-\t;iins,  vcl  :<d  aniplissiinnni  orJinem,  ,\  atque  obscrro  ui  inccrlum  animi  m  i  responsis  im- 
vel  ad  devoium  vubis  populum,  pro  saeeuli  vesiri      pcrialibus  instruatur. 


commenJatione  pertulerit,  D.  imperator.  Sed  quia 
speciaiim  s-cris  litloris  iuiperastis,  ui  si  quu  ali  co 
llomx  i;i  bis  coeiibns  gesia  siiul ,  ageiui  in  rebus 
execrpla  Iradantur :  iii'si  omnia  jti^sis  rcelcslibtis 
obseetuus,  uuje  ipso  pr;eseule  vinorabiliiiui  raiio- 
num  vestrarum  sanciio  defiuivit,  ei  patruin  probavll 
auclorilas.  Prxierea,  q  .ae  apud  plrbem  loculus  esi 
ul  cuintos  in  amorem  bonorum  leiuporuui  pmvoca- 
ret,  adjunxi.  Judicium  vero  eiviuin,  quod  supremo 
die  de  virtuie  alque  innocentia  cjus  liabueruni,  spe- 
ciaiiin  viro  clarissiino  ei  iliustri  offlciorum  magislro, 
subditis  gesiorum  exemplaribus,  inlimavi :  licei  vchi- 
culo  publico  cmn  cxicris ,  qux  ex  more  miltuuiur, 


EPIST.  XI.VI. 

DD.  THSIIDOSIO    ET  ABCADIO  srMrEH  AUG.  SYMMACIIUS   V. 
C.  PH.«r.   L'RB. 

Certum  e-t  quidein  clemeutiam  vestram  fidti 
amore,  et  studio  verititis,  iu  examcn  assiduum 
sxpe  explorata  revocare,  DD.  impcratores.  Sed  cuui 
Anventius  V.  C.  ei  Cyriades  comes  ac  mechanicus 
p:irilis  dignilatis,  quadam  inter  se  conccrtalione  dis- 
sentiunt ,  nounihil  superieribiis  judicibus  derog.itur. 
Jam  dudum  enim  V.C.  et  illuslris  Antbemius  Bas-uS 
pomis  novi  operc  perspeelo,  sub  actorum  conlcctione 
signavit  culpam  vel  negligenliam  singulorum ;  denuo 
successor  ejus  eadem  looa  rimatus  asseriiur.  Deliiuc 


nmnia  occesse sit, rursus  ad  serenitatis  vcstrae  noti-  B  cum  apud  me,  ex  re-ctipio,  quod  Cyriades  V.  C. 


liam  pcrveiure. 

EPIST.   XIV. 

D.  TIICODOSIO  SEMPBB  At  G    sYMMkCIIUS  inEF.  |!BB. 

Jam  quidem  rescriplum  numinis  vestri  Cyriades 
V.  C.  eomes  et  meclunica?  professor  exhibuil,  D. 
imperator  :  quo  stalueral  jeterniias  veslra,  ut  se 
ipse  a  quorunidam  rriminatinne  purgaret,  »C  rursus 
urgeret  objeclis,  si  quos  Iraudis  inccsseret.  Qui  cum 
Auxeiiiiutn  V.  C.  sub  cxainiue  decessoris  mei  ece- 
pisset  argncre ,  postquam  ad  coguiiionem  meam 
veiiiutn  est,  supcr  basilicae  alqtte  puntis  iinmoilico 
sumptn,  Auxenlii  V.  C.  voce  persirieius  est.  Quem 
Cyriades,  vir  parilis  diguitatis,  nuiiua  accusatione 
credidit  remordendum.  Visum  est  igittir  accomnio- 


impetravit,  recidiva  cogu  lione  refugereni ,  alqne 
ipsis  consisientibiis  een  •uis-em,  ut  uiriusque  lam 
SUinptus,  quam  xdificationem  invcstigatio  discussio- 
nis  inquircrct  ,  V.  C.  Auxentius  repeuie  dcscruil 
judicatiiiii.  De  cujus  facto  niissiiru-  relulioncm.  qiiam 
SoHiciludo  iiilermissi  operis  exigebal,  alia  im  ninis 
vestii  decreti  ritrstis  aiccpi,  quibiis  cxamiui  mco  V. 
C.  ct  .  pc.ctalidciii  vicariuui  copulastis  ,  111  uiroque 
rcsidente,  accu&aia  pontis  viiia  quxrercn  or.  Mce 
obsequinm  defuit  impcratis.  Iiaque  a.lhiblto  V.  C. 
iribuno,  ei  ntuario  Aphrodisio,  cui  post  Auxenlium 
V.  C.  novarum  molilionutn  cura  legaia  e»l,  babila 
est  de  his  qttxstio  qui  pontis  ejusdem  fundameula 
pusueruul.  Atque  ita  consliiit  p  irtem  brevem  atque 


ilum  ut  iiiriusque   xdificaiionem  fida  aesiimaret  in-  C  discrelam  sub  exordio  hyemis  inthoatam  vi  fluminis 


s/eclio.  Dedi  nej;oliiim  soliicilis,  quanium  arbitrur, 
viris,  el  Cyriade  peue  recusanlc,  deerevi  fabrilis 
arlis  magislros,  quos  adversario  .Tqtiiores  pulabat, 
xstimationi  operis  admuvendos :  miticuie  nihilomi- 
DUS  penes  Auxentium  cura  atque  a  Iministratione 
eoeplorum,  quod  necdiim  xcernilas  vestra  ofticium 
ejus  successione  inulasset.  Ilaque  cxactis  aliquot 
itiebits,  et  adhuc  pendentc  opcris  examine,  apparit.o, 
qiix  Auxentio  fuerat  deput.ita,  per  noiarium  mihi 
fccit  indicium,  deseruisse  clarissimum  virum  susce- 
plorum  curam  locorum,  et  sub  ipso  rotatis  exordio, 
quo  possil  profectus  xdiflcalionis  assurgcre,  nibilum 
promoveri.  Sed  quia  senatnris  fuga  non  videbaiur 
lemere  credenda,  ut  impcosius  requireretur  admo- 


corruisse,  cujus  impendium  vigiuti  solidorum  defini- 
lio  e  anifices  grsliiiiaruul.  Sed  easus  panis  istius, 
t;lp  le  adbuc  a  caelero  corp.ire  scgregaia?,  nihil  vi- 
deinr  iujurix  locis  dislaniilius  altulisse  :  quam  facili 
a  dilicatione  reparanJam  Cyr  ades  V.  C.  pollicelur. 
Posl  lu-r  alterius  lnci  explural.o  hiulcam  compagem 
lapiduni  depreliendit  ,  quam  Cyr.ades  comes  vl 
uieciianicits  consilio  suo  et  ratione  anis  iia  posiiam 
suggerehat ,  ui  iniuso  postea  imnei  saruin  liquore 
b  antia  siringerentur.  Quud  cuni  facere  debuisset, 
sucredeuiis  industriam  aflect.isse  potius  dicitur,  ut 
iu  auctoiis  invidiam  fcni  ei  sprii  inanipulis  claude- 
rentur.  Quod  cum  :siiu  rel  reciiatione  geslorum, 
factum  qnidem  urinamll  arlifex  non  tier'avit ,  sed  cx 


imi.  Diu  nusquam  genlium  deprehensus ,  ubi  comi-  £*  usu  operis,  non  in  dehon  siamentuili  Cyriadis  V.  C 


latutn  sacruin  numinis  vestri  adirc  jussus  est,  evoa- 
v  i.  Inierea  Cyriades,  V.  C.  comes  ti  mcebanicus, 
cum  staluium  meum  discessu  tjus  viderel  elusum, 
iiiultum  anxius  ne  quid  in  absentein  adversarius 
nioliatur,  ut  xlernilali  vesirx  ct  relatiottein  V.  C. 
prxdecessoris  mei,  el  nunc  acla  suggerercm,  depi- 
poscit:  cui  audienliam  negare  non  potui;  eadem  via 
prxcepto  numinis  vesiri  cupiens  edoceri  quid  faclo 
t.siis  sit  de  xstimaticne  snmpiuum,  quos  utriusquc 
iusumpsit  expensio  :  si  liiidem  nicum  spectal  olfi- 
c  uni  jacturam  pecunix  publicx  non  lacere.  Fideni 
liieris  sociata  gesta  prxslabunl.  Quoe  ubi  ad  saeras 
auies  pcrcitnilalis  veslr*  ieciuia  pcrvcneriul ,  oro 


asserebat,  remedium  liujusmodi  esse  provistim. 
Tunc  responsionum  varictale  onnmoli,  coeicuimus 
a  pr.tleriiis  discrepantem-  At  ille  Cyriadem  sibi  aii 
dudum  fuisse  le  rori.  Quod  credibile  non  videtur  , 
cum  illius  lemporis  cognitor  ad  (idem  veri  desiricla 
quxstione  pervenerit.  Interea  Cyriadcs  V.  C.  facilcm 
pr.ispetlnni  esse  suggessii  operis  sarcicudi ,  cujus 
siabjlitaleni,  siiut  asserluiii  csi,  .byems  tertia  non 
r.  s:lvii.  !pN«  autcm  dc  xdiflcatioiiibus  Aiixeiiiii  V. 
C.  cl  de  umii  patiune  iniiin  dici  auri  nuunuHa  indiciis 
iniiiiiiivii.  Qiix'  iiieo  Cesluriiin  paginis  applicari 
placun  ut  aterniias  wslra,  tuuciis  per  ordinem  pa- 
tiviitcr  auditis,  providcrc  diguetur   qucmidmoduiu 


379                                                      Q.  Aljlir.LIDS  SYMMACIIIS.  sho 

ouncoriantiuia  Bitmliilunfl  <-«>.n|ir.-ss i ,  ii  luinyrllsli  A  ivootrei,   Tuoc  » «•ss:miiims  luctorlbui  elartasliHia 

suniplQuni  ct  liruiitali  Q|iorli  iiiiiMil.iiiir.  domil,  CQMoriiqui  suhiiartis,  iul  poutridlcendiiQl 

KIIST.  XI. VII  Tbesei  siibrogaiiiiir  lceredos  :  mio  laulUIU  <|llll)lQ 

p  111  iii.iimh  lKMi't.1  \in..  *\mm\ciiis  pb*i  .  UMi  i|ni  10  a-sererel  lili  rliiin  esse  tlefiindl.   I»  iuerro- 

l        i  ilf|   ihuis  \ciu  ror  sauclioiics,  iia  ohser»  *  hi»    <|oo  nbiissciil   IncoLc   pr  ciliorinn,    dtditulasu 

vanliatii    lugom    llluh  iWimil   tli\i    geiiimris   ve-tn  ii'iiiri>illos,  Scirlii  veru  manripia  •'•<!  UibjUSni  villaui, 

iiii|,cn>lo  rJocmlil  |  QufcJ   ciniii   illc  cniistilnit,  qu<  d  i|ii:c  csl  ilarissimi  ct  illoslris  viii  Olilnli,  tr.inslata 

pussit  pilbliei  cur.i  dcsrreie?  Is  iuier  alia,  quai   iu  respuiulil,  CuTera,  ul  o  lilierlo  Thcsei  ilicla,  pi.ne. 

Ii.iiiiiii  linliln i  fiintiilil,  cliiiii  inciltiuli  profcssori-  icaiii,  |iQfi|  in  cinn  prrsciipiin  isia  iiom  conipiTal, 

lnis  tlidit  urdinttm  SHCCeiliuQll,  li  Incuiii  quenipiatii  i.int  a  patie  iniit'>ium  I  eiiiTiriuui  lilniiaiK  atTrnrrii. 

ili-ccilfiilis  fnri i  lassel,  (lua  Itvo  CIUlUUI  cst  iil  l|is  iti   pnsili-.,  PrtWIOtlini  "i  quonini  loi Ibltl  Cisii- 

priini  artii  ojusdem  iia  novoruin  icioiitla  |nii)cirepi,  rimi  pnttMthlQ  Jacoi,  nii<-i)i  appariinriiui-  p\iiibeu- 

ilane  lorinaiii,   1)11:111(1110  a-stroiit,  a-.las  secula  s.  1  lur.  '1'une  tleinuin   V.  C.  et  spcriabilis  Uiiltril  prnrn 

nvii,  l»  hnperilnr,  Nonc  Joinnei  V.  l'.  qoq  quqi  fiior  e mergit,  Adtnl  ciiam  dofuntnr  nilnorum,  Tan 

graduru,  qitem  suhrug  niilis  tle.leiunl  tlivalia  srripia,  ilrm  cngciililuis  jmliciis  posliilalus,  Scirlio  ,tdv  rsmn 

si  il  SUIUIIIO  1'roxiiiiMiii  COIiaiur  ailipist  i,  lultns  Pala-  "  duos  |. 11.ua  propoullur  i  quanivis  patrocinil  cl.iris- 

linto  mi  iii.ti  privilegio,  ei  impetratione   specialis  aluim  domui,  et  luccMsnrmn  Tbesel  quadam  spccie 

nrainli,  ipio  b>pii  teii  arcbialii  lociHB  immc  idbuc  dltiidureut,  Itur  10  qutnsllonem  |M»Ms*fonli,  nii.r 

superstiiis  iinpotra\il.  Scd  qnia  legc  el  caore  rogcn-  pariiam  variis  agiiato  cnnflicilhai,  a'i  iHtorTOfaiiu. 

iiluis,  n ualos  cjnsdc.m   prnfcssiooii  par  fuit  in  11 -m  icstium  jttre  Irinslvii,  Atlninm.ri  linpitaliffl  ul 

examen  acciri,  atltiiiiiiuin  cst  judicio  collegium  omue  nms  cst,  jubco  runalcs  itnmfuuin  It  digailslll.  Ab 

«ictl  coiiiiu  :  quoruni  poliisimi  iulor  vcMcrationem  ii<hk|iio<|iic  p<>icQ  rotponia,  luni  locornin  jtistos  pos- 

lcgis  et   novi   bcuelicii    revereniiarn   jmlicarc   non  scssores    retpiirn  :  tlclnuc  ptrtunctor  quis  annu.is 

ansi,  ciuii  Iocmiii  Joannui  V.  1'.  siaiuerani  dcfcrre  fiiMciioncs,  anl  iud  cti   pcrsolvcrii.  Cuni  Kcunduni 

iiiuiuiii,  quciii  tcuere  potuisset,  si  co  icmpore,  <|nu  SciniuMi  ie>timouln  cuncli  proeedereQt,  ..i<;ne  eam 

anto  ubscqniis  depuiatui  csl,  arcliiatrorum  numera  possessioneni  cuui  Theseo  lennissc  eonstarct,  quandn 

fuisset    <i  juuctiis.   I'.i  ciiin  ali  e>    palatini  linnorig  aut  per  quus  ilcjftTus  e.-set,  exaininn,  Sfcundum  fera 

nlliiia   poscoi ciuiir  ,    ul    cudicillorum    prxrogativa  vel   tcrliuiu  uieiiseiu   uianare  conseniiniit,  ut  euiu 

tiioitsiiariT,   i|iits  illi  iuter  arcbiatros  onlo  coiupc-  clarissinne  atipie  illuslris  domns  hnminfls  expnleriiii. 

lenT  ,   asseroii  domesiica  expilatione  eliam  doeu-  ,  Auditli   oplinialum   testimonus,   deouo  tlelensores 

uieiita   silii  dignkatis  ablaia.    At  vero  pars  niagna  admiilo  jur^anies.    Qna;  i.a    el    resp<>nsa    paiTiinis 

iiKilicoiinii,  miinila  lege  divali,  corum  excmpla  de-  iiiiiinaMtiii',   llii  laipctus  V.  C,  pmcurator  liluslrls 

prompsit,   (|ui  e  lalatio   m   bunc  t^ratiuii!    servaio  virl  Olibrii  a^seruli,  ci  scx  nncias  prxdiorum  Tliesei 

tiuliiie  li.tM.-icniiil.  1)11.11  e  inolns  anibignis,  el  iifi;ue  tooite  t]ua!silas.  (anilra  Scirlius  de  scx  unciis,  quas 

tlivt   i;ciiiioi:s    vesifj   aiisUiS    niMipeie   sancliom  ui,  niiuiiics  ctiani  si;  roiiseiitientc  reiinetiain,  non  jliai 

nci|iif  oliviani  gpecialiblfS   venire  pr^ieplis;  ditini  inlicias ,  nec  sn.i  imcresse  direbat  ac.lores  claris  iintil 

srliiii iiiiiiii.s  vesai,  snbdiiis   a|legatioqibi|^  par-  donius  au   haredo  Tbcsei  cailem  parla  fniercuiur, 

iiiiiu,  iuQintam  negntii  rcseivavi  1  ppperlini  qufd  Tttno actiouibns copulatis, Selniom urgera coperunt, 

ilclil.t  r.itiu    Aui;iisia   < onsli luat,  cui  soli   las   est  de  qund  Miciuidiitit  uiandatuui  t'..  1/,  Facian:c  sex  uncias 


Stitis  di\ali!uis  judicare. 

KIMST.  XLVlll. 

p.  T!H  ItlMISIU  Sl  Wl'l  II  AIT..  SIMIIXIUUS  Plt.€l'.  |'I'.R. 

yuid  |.iissnn  jiisii  tiriucipes   ctilpare    priCSOlilio, 
in  causis  eienim,  quibns  iuoiiicnii  ruformillo  postu- 


Tliest:o  |icr  cpistolani  reddidi  sei,  Sex  v<'ru  alias  in 
cos  liberos  cootulissct  spnntauoa  inviialc.  Ad  liac 
Sciniiis  idcm  liTcns  fauiiliarilius,  qiiod  donalioiiibiis 
ln  Thoscufn,  vel  ptrvulos  iransfusum  esse  dicebai, 
ipsius  pctitu,  tit  actormu  fldes  beoeSeiont  roltoriifi. 


latur,  appcilatioiio  recipi  11O"  oporlut.  Scd  coiisiilto  El  icvera,  ciiin   postcriora    pcsla   pro  indiviso  se» 

riiik'  iilijecium  pmvocationis  aduiisi,  nt  iu  cxanten  uneias  massx  in  eoa  collalas  csse  le.icotur,  inteile- 

clfiuiiiii.f  vesine,  et  invasiouis  indujniiai,  ei  inodos  ximus  parlum  douatoris  axeeptaui.  (air  eaiio  pro 

jtulicii  pcivcinrcl,  l>.  inipcralor.  Nam  Scirtius  V.  P.  lodivilO   <larcl,   si    uihil   resideicl   qntitl   rt.TimriT? 

ercpiani  m!>i  partrm  ti.rsaiinia-  nnss.c  crebra  adi-  Setl  boceum  ad  proprieialls  causam  dieerem  perti- 

liono  coiiquesius ,  ciiiii  iiiiegratioiiem  Itatus ,  queat  nere,  rcciiaia  c^t  a  dcfensotilius  cuuitllutin,  qu;ti 

atiiisci.il,  impcirassct,  li.eredcs  Tlics<:i,  qni  rclucla-  judicilms  liiluiil  copiatn,  11011  uiiptuiit  nct  e>Miateio, 

rtmlur  olijccti   sum.    Tmim  vt  ro  .viifmisius,  tllilnii  111  quoties  de.  poueisiQQO  siifccs-ioiiis  julicanl,  con- 

claiUsimi  aiijiiu  illusiris  viri  iietin ,  exsccuiori  ul  ipse  linno,   si   Q.1111S    |illcrlt,   cii.nii   de  jura    censcaiil. 

prufessua  cst,  obviavit.  Et  cuni  a<l  pernoscendum  yua  actione  eunfcssi  sunt  ad  allara  cauaini  M  Qtalli 

possessionis  statuiu  loei  babilatores  adesse  jussisscm ,  tmiisiro.   PraMerM  QQii  s.ius  Soirtim  propriltatia 

111  iujuriam  leguin ,  Rufliuo  ofliciali  jus-a  curanli,  qiiarstinne  *<tlobaluf  uijscndus  ,   cum   ipsi  quoqvw 

qui  deducebanlur  alirepti  aunt.  (!esta  indicabunt  facii  inier  se  lupor  bac  parto  i|uo<lawmodo  dissiJ»r<»ot, 

incivilis  aucloros.  Inlerea  disluli  vindirlam  judicio  Quaro  de  posseaaioni  aecuuduui  docirmfluta  SriiUl 

iiiui,  ct  iMisiia  ufliciu  itcgotiam  dcdi  ut  ucccmrioi  ci  priucipalium  tcstimouia  jnUteavi,  advcr-arns  ciu> 


MjT  EPISTOl.ARUM  LIBER  X.  sg-j 

sex  unciarum  retcnltonc  el  jure  firmatis.  Pnucipa-  A  rissimis   fixninis  oblativ,.  munera  soiuu  coostare. 

Hoc  me  (tmium  prompium  atque  declivem  aJ  elfla- 


lem  vero  caosam,  salvis  allegaiio  libos  partium  fu- 
luro  exainiiii  reservavi.  L'.i  ntoi  sentcniix  exemptar 
emisi,  cunt  fjns  eilitioncm  procuraitir  Speclabilis 
vni  coiiiiniio  pnstulassci.  TnncSciriius  obinlit  san- 
.  (i. n.es  ijnilius  ilocerei,  in  rcrorinaiioue  momenli 
nuliuiii  esse  appellationibus  lucum.  Postriilie  procu- 
raior  elaris>imus  ei  illustris,  ac  defensor  minoruin, 
ijni  pulabaiur  m  judicio  discrepare ,  concordiant 
kiiani  junclis  provocalionibus  indicarunt.  Ilcc  p,t 
oiniiis  siiimiia  lucuminis.  Nunc  oraculum  numinis 
vesiri  fortuua  lilis  eispecut.  Gesta  ci  itippleineuia 
partU  utriu  que  subjeci :  quibus  instmda  percnniias 
vostra,    exeni|'lo   uuius   cans.e   securiuti   oiiutiuiu 

dlgllahilUI    i  i...iiinni.:   C 

EPIST.    XLIX. 

I).  TIIFOIKISIO  SEUIEIt  AUG.  SVMIUCIIIIS  V.    .:.  III  t.l  .  I  lli. 

Vendeudis  solidis,  quos  plerumquc  publicus  nsui 
exposcii,  collecuriuruw  corpns  obnoiium  esl,  qinuus 
arca  viuana  lUtum  preliuui  subministral.  Iluic  bo- 
iiiinuiii  generi  laxationis exigUS  Ulilillte  nul  >iit>.  di- 
vus  frater  numinis  vestri  laiitum  pro  slngulis  tolkjis 
statuit  coufeieiidum,  quaiHinii  xqnilas  illius  len.pii- 
ris  postulabai,  I).  imperalor,  Sed  paulaiim  inri  enor 
miiaie  erescenle,  vis  remedii  ilivalis  infratla  est.  Ki 
(uin  in  foro  veiialium  rerum  majore  summa  solidus 
ceuseilur  ,  iiiiinmulariis  preiia  niinora  pcnduntur. 
Pelunl  igilur  de  aiierailale  vestra,  prn  raiione  pra> 
scmi,  jiisiissi.ua;  dei>niiio»is  augmeuta, qui  jam  laulo 
oneri  sustiuendo  pares  essc  non  possimt.   Ilatc  esi 


gitanda  illaiionuin  documenta  defixit,  cuiii  viderelur 
unnibus  securilatibus  e^se  vchemenlior  ituperatoris 
assertio.  Qe  cujiis  rcspcusis  jugi  lionore  mausuris, 
\estrs»  rlcinoniiiE  fas  cs>  esse  judicium.  Nos  vcuerarl 
poiiu:,  quam  Iuterpreiari  oraciila  diviiia  consuevi- 
mus.  p.iEsto  snni  monumenu  gesiorum,  partluiu 
qnoque  supplemeuta  non  desinunt.  /Equum  .  st  m 
majestaiH)  ve»ir:c  informelur  arbitrio  liumaua  cui» 
ClaltQ. 

EPIST.  Ll. 
»>.  Tiisonoiio  sF.nrERAtc.  svumcuus  msf.  ma 
Moribus  s.Tvis  ftmiliare  .'iiquc  cognatum  est  ar- 
mare  spiriius  impuniiaiis  exeinplo,  t>.  imperalnr. 
U  tiir  eniiu  leeunduin  desperel  effugium.  qui  laqucos 
uiniinis  prioris  tvasii?  Praceeiiti  causae  cougruil 
prstmUsa  sententia,  siquidem  Valerjauus  V.  (..  cui 
lar  iu  Epiro  esse  stigg.  ritur,  neque  rescriploruni  vc- 
ii<'r»iione,  iiejiio  ieguiii  severiiaie,  vel  paciionuiii 
lidc,  aut  judiciorum  revereniia  permovemr.  (Jui  pri- 
nm  in  exiroeu  prnctoriae  sedis  jussus  acciri ,  ad  sup- 
plicaiionem  V.  C.  Junioria  vim  rescripli  pnpcels;c 
pnicsiatis  cliisit.  Debiuc  procoiistilaribus  evucatus 
ediclis,  lcgcs  pari  arte  frustralus  esl.  N:»m  cum  el 
actiune  civili,  ct  criniinati  acciisalione  prcmereliir, 
siatuis  inciviliter repuguavii,  u(  apparitores  prse- 
feciurae  urbanae,  partint  iiotariis,  p •  iti.it  suggestionc 
Hgnarunt  :  quorum  anusagemi  in  rebus,  eo  niorluo, 
ad  quem  sacri  praecepli  exseciiiio  pcrtinebal,  affe- 


causa  quserimonis,  quam  diviuis  lensibus  veairU  **  ctum  se  a  Valeriano  gravibus  injuriii  indictvii.  Motus 


lides  gestorum  plenius  iutimabii.  Si  petitlouis  genus 
probaljile  judie.ali* ,  quxso  in  huic  quoqne  parli 
prap.ceptio  uiaiisueiudinis  vesttaj  salubrc  remedium 
tlefcraiur. 

EPIST.  L. 

i>.  Toeouosie  semi-ek  *uc.  svuhacuus  ir,.rr.  mis. 

Pal  liui  iiiuueralioniim  sacrarum,  Auuciis  et  C: 
Sior,qua;sius  publicos  eruentes,  iutercaetera  uuniiiia, 
quxjudicio  persequuntur,  bxredcs  Poslumiani  V.C. 
in  examen  meum  conveuiiunibus  evocaruni,  I).  im- 
perator.  Luciano  monente,  qui  census  senatoris  ante 
uracuvii,  quoil  oblaiivis  lunciionibus  ea  deinum  do- 
mus  esset  olmoiia  :  pars  debiti  Lollianam,  parsCal- 
lUnillam  panter  ac  Severellain  snggerebalur  urg  re, 
Interea  sequcstraio  Lolhanae  C.  F.  nomine,  quam  pro  ^ 
sex  ui:c  is  astringit  exactio  :  hortim  oria  refragatio 
est,  quos  pro  singulis  bouorum  quadiautibus  solulio- 
uis  cura  mordebal.  Coinpereudiuaio  plerumqne  ju- 
dicio  reseo  deducla  esi,  ut  lisci  pairocintuiii  securi- 
lates  a  clarissimis  persouis  iuiplcti  per  viics  muni  ris 
nagitarct ,  Cauianilbe  vero  ac  Scverell.-u  defeusio 
scripia  ad  rat>o.ieiu  divini  princ  pis  uiilleretiir.  Vc- 
lus  cnim  quxstio,  ei  cngiiiiionibus  praifeciura:  fre- 
quenier  agiiata,  u«que  ad  inci)ii  semperqtie  verendi 
geniioris  vcstrt  cuc.inil  arhitiimn  :  qui  Ju^emii  cla- 
ri»sini;t:  ct  illustris  nicmoriaj  prj-fccti  llrbi  iiisiiiua- 
lionc  consultus  quadam  rescripli  parte  signavit,  suis 
qutbusque  leutponbus  a  Cauijnilla  ac  Sevcrclla  <la- 


igitur  indigniiate  (alium  quereUrum  ,  cum  vidcrem 
rurgus  llludi  posse  judieiis,  si  quid  sev.;rius  censuU- 
Bcm,  factu  opiiininn  credidi,  ut  a  tcrnliati  vcslrx  cau- 
sas  istius  ponlilicinm  rcbervarem.  Soii  enim  jure  cor- 
ngius  ailmissa  pi.Ussim.e  digniiatis.  Fidej  geslis 
reruni  (Obxreniibus  eiplicaliir  :  itilnluminus  -i  se- 
naiiiin  rcgrrssus  apparitor,  qui  contunuciaui  scimto 
ris  ei  serviles  impe  us  nuntiavit,  suggesiionibus  suis, 
iuui  lurtc  usus  tulerit,  adfuiuru».  Qua:su  atuernain 
clememiam  ve^iram  nt,  omnibus  soliia  ;equitate  per- 
pensis,  evagan  uUerius  fruslraioreut  i<>(  judUum  non 
sinaiis. 

EPIST.  Lll. 

d.  rneotiosio  SEtirEit  auc.  svjiMAf.ui:s  rnmt.  uiib. 

Diflicile  cst  ut  buna  causa  »il ,  tiijns  aclio  tu  jus 
iillerius  dcspcralione  iransiertur.  Id  adeo  res  proba- 
vii,  D.  imperaior.  Kam  Theodorus ,  ui  asseruit,  ck 
pcctorc  ab  Anaiiia  quadam  in  rc  sua  pmcuraior 
cre.iiiis.  jampndem  clarissimo  alque  cmendaiissinio 
viio  Ciiiirasm  urbanis  Iribunalibus  prassideuie,  FU- 
viamiiii  quemdani  denittiti.iU  lue  pulsavit  :se.|  diciu 
legitimum  causae  lapsus  eu-essit.  Longo  io  ervallo 
peiitaamereparaiio,  cuiti  panesad  necessarium  con- 
Iraxissei  examen,  pus(  mulias  allcgaiiones,  quas  ju- 
dicia  iit  inv  iidas  re-pueiuni ,  ona  prxscriptio  est, 
qiic  ass.  rerct  novari  lempora  p.issessure  inortuo  Jo- 
Luissc.  N.IIU  conslabal  iiun  mo.lo  Flaviamim,  qui 
j.iopn-itiiii  lc^ibus  qux-tiuuem  primus  cxcepcrati 


583  Q.  AUftELIUS  SYM\I\CIIUS 

81*1!  eiiam  lUeCMMrem    i-jus    lirifin    ffiiss.:    viuinli.  \ 

aj  hoc  prawbM  oai  leciin,  *«luii  itrohatBr  Indieiis, 

novaii 111  1.111111111  peiiiorig  knredl  esse  dfcretam. 

Quod  vitIhi  i|ukl luartum,  sed  lanclioiiibiM  non 

1  rnb.iiuui,  eouirario  ii-^is  rrclutiona  Bouiprcuom 

Fll,  Seeuliis  igitnr  seila  iiianilc.ii  el  ntillis  |>riiicipuiu 

vacuaia  rcipomii,  cauare  proceuum  negoili  judi- 
cari  :  ciiin  lis  ilieri  douuniiiili,  aliain  pereonim  lem- 
pnrilHM  exaclii  lonere  non  pouel.  Tunc  oblaiu  pru- 
Mnaiionis  rli.ua  novaiauii-  hbellis,  suspensa  senlf  11- 
li.i.  Cujus  nierilum  percnnrai  vcsira  leciis  gestis  ac 
rofuTiloriiteohxreuiihiii  Mtimaliii.  K.goin  referendu 
prolixus  essc  11011  dcbui,  riim  peue  iu  ipso  actionum 
wsTibulo  rcpuSa  lcgibui  eausa  coiisiilcril. 


EPIST.  I  IV. 

TBBO0OM0  BT  *nt  m  o  m  \iikii  nc. 
C.    I  II  1  I  .    I  111:. 


m 


"iiimciiiK   V. 


EPIST.  Llll. 

p.  TiituiiOsio  SEiipen  aug.  stsiiucurs  PRXr,  mto. 

In  causis  a,  i'1'll.iiioimm  ni.ilo  jns  potestaiis  infrin- 
gere,  quam  inlerpretalionum  dubii  suatinere ;  pr.»-- 
sfrtini  couscius  liaiul  uiiquie  jildicalionis,  ciii  nonni- 
bil  lionoris  i-v.nii'1 ,  si  xleruilaiis  vestra;  oraculu 
roboreiur,  D.  inip-raior.  Tuli  14ii.ur  G  iistanlium 
Suanu  11  teinere  provocaniem,  eum  ea  rcscr  pio  1111- 
miuis  ve-l' 1  sl.ilum,  queni  Thcodosio  aiiseuti  adeine- 
rai,  reforma-scin.  Mota  enim  vcsira  1  lcuienlia  sup- 
plicaii.iuibus  cl  qucrclis,  brcvi  cxaniiue  jussit  in- 
t|iiii  an  Tiiruiios"!  cxlra  cotifliciuin  locato,  ac 
dci  de  ne  rebus  exeiilcrei  provocantc,  pos-essionem 


O0111  s  i|ni  id  anipliiiimos  lionornm  gniriui  judiriu 
rlemeniiir  reitrie  vel  lavnre  pruveliimur,  iiimmo  11  n- 
1I10  doliemua  euiti  ul  lainain  ■  ri  uli  guggesliimnm  ve 
rilale  liieaiiiur,  I).  iniperalor.  Qiiod  eniiii  genus  gra- 
ti.e  biiiriieiis  priocipuin  rependendai  fbrhiua  impar 
inveniei,  si  li.lnn  tleseral  >|u.e  inll  miinii  iinperiiiui  ? 
ContempUnti  mibi  igilor  reseriptum  numinbi  veilri, 
quo  arca  rinariae  debill  1  pnefeclo  ejus  lemp  ris, 
quo  eontracta  dieuniur,  emi  rcnsuiaus,  silerc  fas 
nou  biii.  ijinl  itini  orinii  vesiruniiu  cougrual  squiuti. 
Jam  primniii  slupere  me  faieor,  COBlOSti  inans  leHidini 
veslr:e  lotiill  orbis  negotiil  occupaia-,  lilleras  divi 
Ii  Constanlii  i'a  esse  snggeslas,  ut  coiinninalio  lubcon- 
iliiione  ileprouipta  iusiar  cujuitlam  dchiii  dueereuir: 
dobinc  tac  uin  quodain  ca-u  de  ea  paric  rcscripii, 
qux  iencb.it  offlcium  ,  ut  persowi  judicis,  lanquam 
viluir, appaiilorum  suorum  impuniiata  premereiur: 
teriio,  qaoil  ca  stimtiia  solidnrum,  quam  « ogtiilio  ei 
relalin  viri  illnslris  pr<edeccssoria  mci  ex  majore 
parie  solutum  probavii,  :craiio,  lanquam  debua  ei 
iniaeia  nYpnscilur.  ntqite  itlen  inler  mulla  curaruni 
summatim  n-mnulla  tiaeianda  sunt.  Namquc  xi  mil- 
lia  CCCCSLVi  s.liilos  es  eo  anun  qui  S'  rgii  el  Nigri- 
niani  rcqiiilnr  consulatnm,  sarril  acceasia  c  lliesau- 
ris,  et  pr;efetuir.H  inquisilio,  et  disciissorum  liiterae, 
et  V.  C.  prnetlecessoris  mci  scripta  doctierunl.  Intcr 
b;cc  igimr  iain  mult-i  valiila,  Ibiem  eierocntue  vestra: 


cnrporum  Consisniiusessei  indeplus.  4Ueg  ia  igiur  C  ricbiiam  silemio  vioUre  non   nuttii   :  cnm  v.slruni 


lincceptione  divina,  piium  cogni  ionem  lotius  ncgo- 
ti,  quamvis  spe  iatiin  milii  Iranquillitatis  vesirs  dc- 
tegaiioiie  mamlalam,  V.  C.  vicarii  prajsenli.c  reser- 
vavi  :  siquidero  videbahir  bsec  causa  cxieris  provo- 
cati«nibus  esse  coiijuucta,  quz  V.  C.  praalecessore 
ineo  ncgabaniur  adm  ss;r,  elalteruni  mecumsuinpsc- 
rai  cognitorem.  Debinc,  ulii  eam  parlera,  quas  ad 
i  lius  lemporis  judiccm  pertiuebat,  vesim  reiimti-lis 
oamini ,  appellationis  inquisitione  discreU  ,  cuiii 
j.iai  participem  judicii  non  haberem,  turbat.e  posses- 
siins  querelain  rc^cripio  obsecutus  audivi.  Ei  quia 
Tliendosium  judicio  non  interfnisse  conslabat ,  quo 
sibi  dempias  quesius  cst  facullates,  uec  ulla  preiuni 
incndacia  C msianttus  dctegcbat :  exsccutus  siim  circa 


qnoque  iiumeii  idvertereni  sobu  tauiioue,  ncqueju- 
dicis  i>imicii  sgnasse  resrriplo  ,  ci  xslimasse,  qimd 
conveuiendus  luce  fruereiur.  Nam  tjiiomoilo  cemen- 
tia  vestra  vim  veteris  c  •nimiiiationis  in  mortuum  ic- 
lcndissel,  ciiiii  gravium  etiam  nuxarum  pueoa  liue 
vil.e  solvalnr?  Al  vero  istc  lerror  tlivi  prunipis  lillc- 
i-is  conipribeiisns,  n«  viveoiem  quideio  pnsset  urgere. 
Cravi.t  cniin  subjeciis  sa:pe  miuitamini,  acucudi  po- 
lius  ituriio  qiiam  nocendi.  Iloc  c  iani  divus  genilor 
tiins,  in  oniiiiiiiii  seuiper  auioiis  ei  ore  vicmrus, 
nU  lege  cnnstituii  :  qui  seuleniiam  quoqua  snbcom- 
iiiiiiaiionc  deprompUm,  cffectu  alque  exsocntione  va- 
cuavit.  Ilanc  vcro  eolidilioucm ,  quaui  divus  C.on- 
staiiinis  adjecil  littaiis  suib,  iuulia  qnx  pOsi  visa 


g-rmanuni  supplicuoi is  hasredem  coelcste  judicium,  "  suntsBbruernnl.  Nam  eodeui  pnocipe  adlmc  oibem 


reluruiato  statu,  qucm  claruit  mox  proposiui  appel- 
latione  defciisiiui :  licet  cultns  subdilos  quaBSlloui, 
liliellos ,  quus  Tbeodosius  publicavit,  aputl  se  rese- 
dis»e  memoraverit.  Piiliiluminus  ubediens  imperalis, 
statui  ut  lides  gcsiorum  BUperiuriiui  ad  Augusta  scri- 
nia  miiterelur.  Ilinc  orla  cst  provocalio,  cajns  vei 
|uslttia  vcl  cniitiiniacia  sacro  cxpentlctur  arbilrio. 
loierea  coiisiittiiiimis  mrmor ,  lequeatrari  mubilia 
fniciiisque  pnecepi,  ne  medii  i.mp  ris  uiurpatin 
abiikilur  iiidebilis.Oiiiiiinm  geslorum  litla  ilucumeol.i, 
siqiplcuicniis  pan  11111  rcl.iiioin  ei  nioro  sociau  suni, 
ui  diu  Bueluanti  causx  landein  siabilcm  lerminum 
divluo  ore  ponatis. 


rcgiiiie,  ad  Terlullum  Pr&fecuiui  Urbis  memorabilem 
viium  uiigravitezactio,  qux  si  liominis poteUai  fuis- 
sel ,  clrca  persOU  tra  prioris  judicis  puluissel  biercre. 
Nic  mullo  i>ost  lempore,  in  ClytbolUm  Uaximum, 
parihonore  lune  pr.-ediium,lituli  istius  cu  a  couvenit. 
Divo  itiam  paronta  numinii  lui,  Rootana  jnra  ei  lata 
modcraule,  pnrfeciii  ac  discussoribus  mandau  pro- 
vincia  c^i,  ei  pervices  idminiiiranliiuu  pubUei  .!••- 
biti  uccurril  evaclio.  Novissima  rcJaiM  in  coahuu 
gennanua  clcmenlia  luai,  ewu  ipsam  Hasiium,  cum 
li.ibcrd  apposilltm,  qm  p  rsmiis  jndiciuii  nmi  !•>■- 
percil,  priraiscrinioi  urbaui  offlcii,  qu  nini  solhci- 
ludu  pcr  tucceuioucs  ezigcuda  curavcrat,  vel  sul- 


38S 


I.II.IOI.ARUM  LIIIEK  X. 


38G 


vemlo  nomiiii,  vel   edcndx  raiinui  fccit   obnoxios.  A  retinebii.et  plerosqoc,  uiarbilrorju-iius,  si  qui  fone 


Itaque  e<  a  V.  C.  ac  probitissiiuo  Anicio   Basso,  et 

Avcntio  viro  spcciabili  frequeiilata  coginiio,  cl  so'u- 
i.nn  niajoreni  parleiu  deuiti  deprclicndii.ei  provm- 
cialiiiin  judicuiu  repuit  spousioneui  :  qua  professi 
snni,  si  urbanum  ressarei  ofliciuni,  per  se  hujus  li- 
luii  imegriiateni  posse  sarciri.  llxc  igilur,  si  h-gibus 
eonferuniur,  pronunlUbii  xteriulas  vesira  iu  profes- 
sioue  veiuin  esse  uexuni,  iu  coinniinatione  terrorem. 
ijui  i,  quoil  proxima  app.iritio  cogendis  provincia- 
ruin  judicibus  adinota,  spem  debitis  eruendis  fecisse 
suggeriliir;  non  cst  nieuui  laiux  incerla  sectaii.  !n- 
veniel  divina  majesUis  lua  cur  huic  cxactioni  perpes 
cura  ilcfuerit.  Nani  soceriim  meuin  clarissimx  me- 
iuorix  \ 1 1 ii in  Uriiium  peiit  isia  molilio  ;  cujus  hx- 


provinciis  vestris  inale  abusi  sunt.  At  vero  posieriias 
illuslris  mcmorix  viri  Orfiti,  nihil  cx  illo  alind,  (juani 
generis  insigne  quxsivit.  Mex  tamen  iujurix  estisia 
suggestio.  Nam  lenuilaii  illius  frequenter  exhaus  x, 
nem  >  lest.iiuento,  nemo  nosiruin  bonorum  adiiinne 
succcssit.  Unde  intelligit  cleiueuiia  veslra,  quod  oou 
metu  familiaris  causa?,  qu;e  lcgibus  tuia  esl,  sed  iim- 
poruin  amoresolliciior  oe  ad  inuoceniiam  lisci  vesiri 
iuliuctuosa  lantum  rccurrat  invidia.  Et  hi-c  quidem 
cursiin,  nemandatum  negotium  couipereiidiuatio  dif- 
ferrct ,  tanium  pro  conjugis  mese  Kusiicianx  C.  F. 
pane  quxsila  sjiii  :  cujus  germana  inuho  august  or 
faculiatibus  ex  Etrurix  longinquis  adesse  prxcepla 
est.  Vestrum  vero  salutare  numcn  omnes  prccairur. 


redcs  V.  C.  ct  illusiris  ofliciorum  inagister  asciips  l  H  ne  qu0()  de  lol  pr0vinciis  pro  majore  parte  jam  rcd- 


litlcris  suis,  cuiu  lua:  m.iusueiudiiiis  verecundia  nul 
luui  sacro  oraculo  nomen  expresserit.  Quid  ergo 
cisiiinem  merilo  illius  facium,  qui  niajor  honnribus 
i|iiam  laculiatibus  ame  annos  fere  quiudecim  vitam 
peregit?  ut comminatio  sepe  lecia  ,  sempcr  ouiissa, 
ct  novis  postsepulia  decreiis,  quain  neque  lex  divalis 
admittit,  el  solmio  magnx  pariis  exclusil,  rcsur^at 
iu  inorluum,  qux  noo  fuit  ante  vivenii  ?  An  inex  po- 
lius  conlumelix  causa,  et  ordioem  lot  ct  lalium  sta- 
tuoruin,  cl  divi  Graiiani  rccenlem  prxceplionem, 
et  discussorum  diligentiam,  ci  prxleciorum  cogni- 
tioucs,  et  relationis  lidem  novis  soggestionibus  arbi- 
trer  sauciari?  Teslor  custodem  numinis  vestri  Deum 
niliil  esse,  quod  injuria  dignus  exislimer.  Quieto 
mihi  hanc  prxfeciur.ini  sine  ulla  aflVctione  tribuisiis. 
Si  queqj  forte  mordct  iovidia,  si  alicujus  desideriis 
reip.  amore  non  cessimus,  cogitel  privata  od>a  ad- 
versum  le^es  exercenda  non  esse.  Posiremo  cogno- 
scat,  si  quis  ilic  est,  me  meo-qne  successionera  cia- 
rissimx  atque  illusirissimx  nicmorix  viri  Orliti,  ne- 
que  ralione  juris,  neque  bonorum  adilione  coepisse. 
Quxso  igitur  nc  in  contumebani  judicii  vesiri,  et 
juri,  el  innocenlix  fraus  parelur.  Quando  ea.va  ab- 
sentibus  atque  ignorantibus  inter  alios  gesta  no- 
cueruni?  Quis  unquam  sintentiam  numinis  vestri 
inaudilus  excepit?  Quando  comminatio  ad  haeredes 
usque  porrecta  est?  Certe  ut  ipsam  causam  loquar, 
qux  rae,  ac  necessiludincs  meas  vobis  propitiis, 
nuilo  jure  contingit 
stratur :  in  eviden 
jus  studio  absolveodi  sunt  debitores,  ut  implicenlur 
innoxii?  Quare  insitam  divinis  se.  ibusvestris  oro 
justitiam,  ne  adversmn  divi  Graiismi  difnnitionem, 
adversum  re-cripta  tot  principum,  qui  prxfectis  de- 
bitaeruenda  maudaruut,  adversum  relationem,  qux 
uberinrem  summam  docuit  exsoluiam,  reliqiimn  vero 
secundum  rectorum  iillera-exscnlpendum  abobnoxiis 
inlimavit;  ignaros  negotii  et  paternx  lixreditaiisalie- 
nos,  pulsari  incongrua  conveuiy  ie  paliaris;  neve 
exemplum novum  pius  imperalor  inducts,  utsucccssio 
npthmtium  [num.  leg.  oplir.ialuiu?],  qui  reip.  prxfue- 
ruut.  ad  liberos  secura  noii  ti  Miseat.  Multos  h.cc  forma 


diiuni,  adiiuc  diflicilis  exsculpii  exactio,  senatorix 

domus  inopinaia   labes  speretur   posse  persolvere. 

Multis  nocuerit  ista  condiiio,  qui  reipub.  prxfue- 

runt.  Neque  cniin  jus  luerit,  ut  una  fam.lia  novn 

opprimatiir  exemplo.  Quxso   igitur  ut  gesta,  qu;e 

fldcm  nlatioi  is  assernm ,   audirc  dignemiui,   ieges» 

que     percnseaiis  :    quarum    plerunique    duriliaui 

p  o  clcmenti.i  vesira  decretis   mudeiatoribus   tcm- 

peraslis. 

EPIST.  LV. 

I).    THEODOSIO   SEHPER    AUO.    STMUACUUS    PR«F.    l:RD. 

Felicitas  quidein  vesira  indefessas  P.  R.  c  >pias 
polliceiur,  D.  impcraior.  Scd  cauuo  judicum  sugge- 
,  renda  non  deserit.  ut  diligeutia  muniat,  quod  inclior 
fortuna  promiltit.  Frumenti  quotidiauus  usus  iu  la- 
cili  esi ;  olci  lantuin  specics  vicium  plebis  lenuilcr 
invecia  sollicilat.  Cojus  rei  V.  C.  praT.  annonx,  par- 
liiim  suarum  diligeus  exsccutor,  prxloriaux  am- 
phssimx  prxfeciurx,  ut  ipse  asserit,  dudum  fecil 
indicium,  missis  de  more  brevibus,  qux  angustias 
patefacercnt  condilorum.  Sed  ingravescente  defeclu, 
sileri  apud  clementiam  vestram  patrix  cura  non  de 
buii,  cujus  spes,  atque  opes  bonorum  principum  fa- 
vore  cumulanlur.  Quare  omnes  suppliciter  oramiis , 
si  exspectatis  preccs,  qui  vota  omiiiiiiu  beneliciis 
prxvenitis;  utquam  primum  judices  Africanossuper 
bac  specie  Komauis  horreis  infereuda  divinus  sermo 
dislimulct.  Nam  properato  opus  esi ,  priu-quam  reli- 


it,  pars  major  iieb.ii  soluia  mon-  ,   quuiu   profliget  diuturna  pr.rbitio.  Addite  ignur  hoc 
tibus  nominibus  pars  resedii.  Cu-      munus  cxteris,  qux  prxsiare  coiisuestis,  ui  cuncia 


sxculi  bona  pari  alfluant  boniiate. 
EPIST.  LVl. 

D.   THEOCOSIO   SEHPER    ALC.    SYMUACHUS    PR£F.    l'RI:. 

Dies  nociesque  solbcitor  ut  prompto  obsequio 
divinx  cleinentix  vesirx  jussa  promoveam  :  siquideui 
non  iicet  lunga  romperendinaiione  differri  justilix 
ac  legibus  amica  decreia,  D,  imperator.  Unde  cauio 
opus  est  ne  exisiimaiiooem  meam  per  alios  :<llata 
prxrcptis  tarditas  devenusiei.  Nam  cum  de  Maccdo- 
nio  sequius  de  rep.  mcriio,  ileinque  Aininiano,  iln- 
duin  milii  jiuIk iiini  i^rennitas  vestra  legaveril, 
Amuiiaiiuui  quidcui  protectoruiu  atieslalione  coguovi, 


jlip  0    AURRUUS  BYUUACIIUS.  3i>« 

.  uiu  lirbis  viejnaconiingoret,  languorc  eoMUnipiuns.  a  ■<  rarium,  vktlenlue  quntpie  eausam  Venan'ii  ac  Ha- 


l>e  \i  I.  eduuio  varia  jactantur,  quem  jani  pridera 
ilebuii  i  u-inJum  tollii  iludo  pnrducere.  Quaato  igitur 
inausueiudinein  fetlram,  ne  niilii  fmudi  sii  mora, 
alienn  stoJio  aui  lorimre  COniraeU  :  timulque  ilc- 
prci-or  ul  venerabil'S  nernilM  vcstra  kigiltalim 
qujerenda  diaUugiuil,  si  fnrie  designatum  reum  co 
giiiiiuni  cir.i  prosi 'iiiieniiinn  cura  tradiderii. 
1.1'IST.   I.VH. 

i..  rnROnomo  hmiki.  auc.  svuuacnos  rn.er.  urb. 

Snli  mnuiuni  pnie-tis  -Biernae  Urbis  expenaaa  •'■ 
ilelciiu  tuiuipluum  v.ndiea  c,  I).  iinperator.  Uajeaiali 
auleiu  veatrae  aubdilaa  p.ic-t.i  cs,  lauium  mediocribua 
causi*  valcnt  fcrre  medicinam ,  inagnarum  vero 
rerum  mole  tuperaniur.  .\J  vos  igimr  Balutaria  uu- 
inina  cnnvolanius,  ri  opemUrgam  IV  lt  implorauius  B 
.ciarni,  cui  1.1111  diu  sOlilnrura  u  liil  veeiigalium  de- 
rr  t.v  provincue  nniiiileiiiiii.  Atque  ideo  jutms  eai 
meias  ne  M-ssaiiiibus  subsidiis  nei-css:iri.i  Jcseraniur, 
i^iic  liac  emis  pcraona!  tenuea,  alienn,  ut  i|.ieruutur, 
serc  loleraruut,  Super  b.ec  eii.nu  reverciulus  unlo 
eon&nttus,  cuui  |ier  tc  nnJcri  affliiiia  rebus  neiini- 
ici.  i.pcin  vestr.-e  perenniiaiis  ur.nit.  L.tna  raiio  est 
vectigalium  ,  qnae  HispaBieuses  aiquc  Alexandrinna 
invetiere  Jelnnt  ciniiineauis.  Expensiui-um  quoque 
litulns  rompeteutes  uflicii  eura  digessil.  Qu.eso,  ui 
oiiuiihu  ,  quas  colix-reni,  libenter  inspectis,  uiiliuti 
inililu.c  velox  remedium  porrigalis  :  urgcutiuus  cuim 
ccisis.  negari  iioii  pniest  illatio  sulemnis  impendii. 
i)n»re   fcrie  (irii(iitii.  ut  soielis,  auxilium  :  et  qiii 


Iracbia  pmfeasin,  ac  qunrmudam  capitalia  dumuaiio 
leriniii  is>ei  ,  prununiittvi  cogmiiiinem  aaerl  essc  ju- 
Jicii  ,  ci  Veaanlium,  quein  V.  C.  ci  iiinsiris  ufllcii- 
iiiin  magialer  Jutaerai  exbibcri,  crnsui  agcnii  >n 
rotnis  Hecentio,  iiiio  prosequeula  venerai,  csse  reJ- 
liendiim.  SeJ  iiiui  Venamii  ilr.iloris  illicitam  u-nr- 
palamque  mililiam  Marrellus  arrueral  .  qimd  Jecu- 
riniiiiiii  ascripiua  albo,  m  gesia  doeueruut,  adversum 
lcges  ad  |ialalina  eastra  transisset,  unn  debul  olijecla 
reiicere,  ut  in  ea  re,  qux  moJuiii  mei  egrediebolur 
etaminia,  sateroitas  vestra  ipsis  legilms  qius  tueiur 
auguslior  juJicarel. 

KIMST.  L!X. 
i'.  rni  ii,  •■-">  tanPEB  aic.  svauaenDt  rn.EF.  uirn. 
r  ii  ii  plerumque  ra.io,  am  loriuua  eausarnm  ui 
iu  onnlrnversiis  alter  aequiiaie,  nller  jure  nilalur. 
Tmie  liimiaiiu  labante  Consi  iu,  Jeliberatio  cognitoris 
ad  cicraenliat  vesii.e  recurril  uraculum,  D.  imp.  ra- 
lnr.  vjiioil  eiiam  praeaeuiis  nrgotii  qualiias  Jcpnsi  it. 
N.nn  Uuaa  anuos  egretsa  legi  inana,  cum  iu  paiiem 
r-  runinaternarnmSyntropliiumquerereluraduiissum, 
queni  veluti  ,iJuli:c  siub  fratrem  d>Jus  Acliodi  cura- 
lons  asciverat,  inlegram  rc.(ilii(i<mcinsuffragioju  is 
accepit.  SeJ  m  llis  provocaiionibus,  vnrii-que  traeia 
jndiciis,  hiira  metas  jusli  triuporis  neqnivii  exscimi 
proposilas  actioncs.  t!l  res  monebal,  amissum  bene- 
G  uim  remediu  supplicalinnis  iniegravil,  ScJ  iJcm 
iniiliei  iiin  casns,  cti.ui]  rescripti  liumaniiale  fraudavii : 
siquidem  mensiuin  quatunr  diUia  mi  riculs,  sunimo 


oicniJiiis  piis  nova  V.  R.  beneficia  deferlis,  eliam  C  die  lemporis  impeirati  exridit  cngnitor,  eamque sne- 

eessor  adveniens  practnissn  interd  cto  potesiate  priva- 
verai.  l'ost  li:ce,  cuui  vellel  inelnciii  cansa;  l.ipsum 
reparalioiie  sarcire,  objeciu  lcgis  Constaiitinianoe 
explosa  cst,  qux  extra  ordinem  lempoiibus  indultis, 
longiorem  negavit  excursura.  Secuta  est  prnvocatiu 
judicalum.  Ubi  ventum  ad  saero  sedis  examen.  ea- 
dem  cnnstitulio  a  Fausimo  ln-rede  Acliolii  euratnris 
rnrsits  ingesia  e-t ;  p:irs  procuraioris,  cui  aciiones 
Musa  mandaverai ,  imn  suo  vuio  eanaam  ceridiase 
leiup  inbus  approbabiit.  AJ  Imc  parenium  nuuiinis 
vesin  divi.riiio  prtncipum  protnlii  sancrjopes ,  quae 
lii  cr  reliqnas  exceptiones  reparatimwm  jurgantibua 
iiiliiiniii,  si  pcr  cogniturem  eansa  labatur.  Cum  igitnr 
et  in  Cnnstamiana  lege ,  qua  reparatio  adimitur  iftni 


pnsci  servate  :  aique  llrbi  ve^irac  aiinueri  digne- 
niini .  c-i  qnod  pr*icimissio  pr&tcriia  suspendit,  ct 
qiioj  fiHUTUS  'i-  ..•  exspeclat  lciniier. 
EliST.  LVIII. 

r.    TnEOOOSIO  SEUPEB    aOG.   SVUUACIIUS   I'.:.*r.    1'P.B. 

Iii  negi.ii.s,  lempore  ac  judicalione  liuitis,  ccitare 
icqiuni)  cst  ioug.c  orationis  excursum,  ne  ei  numinis 
vesiri  saluiares  actus  nncrel  sermu  prulixior,  ci  sine 
argumento  ler.in  luqnacitas  moros.i  displiceal , 
f).  iiii|,cr.itiir.  Cum  iu  judicio  innderatoris  Apnl  , 
inter  UarceJluiu,  q»i  se  dejectnm  poasessionc  queslus 
csl,  iiemque  Veoauiiuin  stralorem,  ul  ipse  enuliimat, 
c;  isque  gennanam  Bairachiam,  cansa  violcmi.c  di- 
Ct-relur,  provncaim  a  reis  inconsulia  processit,  quo<! 


proviucialis  coguilnr,  prxmissls  lilteris  ad  vieariaiu  ■*  pnribus  extra  orJii  em  datis,  casus  isie  ccssauiis 


potesiiiem,  susceptum  retinerel  eiamen  Tone  au- 
ditorii  sacri  judex,  rectnris  afT.itn  tuper  appellaiione 
<--i  consultus,  ei  prxjudieialem  mulciam  statuii  pro- 
vucatiuuibus  inferendam,  ei  ipsuni  qnassilurem  cri- 
niini  deilil ,  emn  evseeutione  vlndicla.  l'ost  ,'iec  ub- 
re,  liomt.us  pariium  nonnulla  geata  tunt,  uljudicatio 
runsummata  tnlierelu*.  Nam  et  vir  spcri.lnlis  de- 
eeasor  meua,  cmn  mutciam  didicisset  exaclam,  quam 
decrato  laeri  suJiiorii  appellatin  pnejudicialit  agnu- 
v  ral,  sta  uit  causam  criminis  ad  te  debere  trana- 
fcrri.  Btego  iJem  teeutus,  paries  in  examen  acrivi, 
SeJ  cnm  1 1  tc  nput  reparatio  ut  etsel  ementum,  ei 
poenain provocaiiunit  aui  oxtpeciarei  aut  tuuipsissct 


disic|ii:iinris  non  sit  exceplus,  ei  rccentiora  scita  Ji- 
vormn  Priiicipnm  euneiis  negotiis  reparationv  suti- 
veuerii.l ,  si  fnrie  a  juJice  doterantur  :  lacilis  in  al- 

icram  pariem  ease  i p*uui ,  seJ  quoJ  unum  reme- 

Jiiiiii  (onwiiit  rclm-  ambigois,  fnrlunam  curiosi  lu- 
ctaminis  angustissimis  legum  arbilriis  rotcfvavi , 
gesiis  omnibnt  <l«-  more  suKjceiis,  nt  eortun  ledw 

iusiiiualionis  nie.e  BSlrual  \ciiiali  in. 
KMST.  I.X. 

i>.  tuiodusio  siiuni  Aii,  svnnacnus ra.cr.  naa. 

Urbinm  pnpulnrmnque  luclamina,  quoniam  mul 
ni.jui.i  privatis,  judieio  augusiiure  ceoaamla sunl, 
l).  impcMtiir.  Ueritu  ruicolauorun)  ac  Terraciaan- 


58!) 


FP.STOI  AIU  M  Lllil  11  V 


530 


giuni  r.ins.im,  qu.t>  post  Cam|iani  ninderaloris  eiamen  A 
ad  sacruin  luiiilnrium  ex  prnvocaiiune  migravil,  cutn 
peis|iirerem  pari  lance  libratim,  majesiatis  vesir.-r. 
arbili  iu  reservavi.  E-t  nutem  de  u,uo  ngilor  ejtismotli. 
|*aleulanis  muoicipibus  iliviw  Constaniinus  r.i  m 
iiiml.  iii  alimnniam  civitaiis  iudulsit.  Ou.-u  summa  a 
ilivo  Cnnslanie  rcgeuie  reinp.  meilia  parie  uiulilata 
esi.  Post  qnem  Conslantius  xqne  relaius  iii  ctelum, 
Bupplicatione  depositi,  annonam  Pufcolani  pnpuli 
xiv  inoil.  adjectione  cumulavit.  Aique  i(a  faciiiui 
cst.nt  C  M  mod.  ejusdcm  pojiuli  victus  accipcret. 
Sctl  divoJuliano  moderante  remp.  cunt  Ltipus  cou- 
sulari  jure  Cainpani:e  prxsidens  ,  Terr:iciiiei'Sium 
rimieiuplarelur  augiisii  .s,  qnnd  niliil  subsidii  deciela 
ilitiluin  nppiila  conferebant;  ne  cnuimoda  P.  K.  ci- 
v  tas,  qux  lavacris  publicis  ligua,  ctcahcui  reparan-  » 
dis  iiHbinbus  subniiuislrai,  defeclusub  to  exhausia 
sncrumberel;  vn  cl  m:c  mod.  Puleolanis  uiuni.  ipi- 
lius  dcrogattis,  Terracini  nsiiim  usui  dcpulavit,  et 
suiplissimx  prxtorlanX  Si-de  siaiuia  et  dillinita  sug- 
gessil.  M.imerlinus  id  lemporiK  prxfecturx  Imnore 
pullebal.  is  cum  disposiia  roburasset,  nihilominns 
ariiiiruiii  impuriale  consuluii,  neijuc  ullnin  respon- 
(.iini,  t|iiod  eo  icinpoie  bcllo  Persico  reelnr  impcrii 
leurhauir,  accepil.  El  hinc  pcr  aliquol  aiiuos  cucur- 
ril  isia  prxbtliu,  dtutcc  Capuana  legatio  a|md  divuni 
ait|iic  im  lytitin  Graii.innni.ceiiuaniiin  numinis  vestri, 
sii.i  taiituiii  daiuii  i  dcploraus,  euni  fruinanii  nume- 
riiiu  ,  quem  Cenealisex  inuliis  urbibus  n.  P.  vendi- 
carai,  reslilui  nmnibus  iui|ietrasst*t.  Sed  occasiouc 
rcscrijiti  ciiiii  sola  nx  et  vui  moiliuiil,  qux  liorreis  *» 
xlernx  lirbis  accesscraw,  provincialium  lecuperas- 
sil  .  Iim ■•ni:t,  euani  \w  el  icg  nioii.  Puh&ulani  intirti- 
c  pes  Terraclnensiltus  ubnuerunt.  Cuin  ijjiiur  iwc 
faitsa  iu  jiidicium  provinciale  vcnissut ;  V.  C.  uon 
C'  usiderata  tumina,  qux  rescripto  divi  priuci|>is  te- 
lieb:tlur,  judicaiionc  generali  oinnia  Puleulams  tcd- 
tlonda  decrevii.  Verutn  pnsi  appellalionem  cognitio 
audilurii  sacri  cuni  lllum  fiumenti  modum,  quiCam- 
panis  fuerji  rcsliintus,  a  vs  e!  ucc  inod.  tjuos  n!> 
tcccssiiaies  Crliis  aeierux  civaaa Terracinensis  acce- 
pil,  decreluin  esse  perspicerei ;  wanente  detreto  di- 
valis  oraculi,  ea  subsidiu,  ijiue  Terraeinenses  judicio 
l.npi  el  Mameuiui  prxfccli  conilrnialione  capiebanl, 
uecruborare  poiuii,  cum  responsi  sacri  nuila  etslaref 
Bncioriias;  ucc  deniere  civitaii,  ne  populut;  utiliiati-  ^ 
bus  xiernx  Uibis  obuoxiiis,  jtislis  cominodis  itsdigii- 
rci.  Ergo,  nl  in  lelius  dubiis  lien  solet,  :id  clemeiuix 
vesir.c  salubre  judicium  couvohimus ;  licet  defettsio 
Puleolana  posl  pramissani  rclaiiouem  iucassuui  cre- 
didcrit  proviicaudum.  Prxsineslgeslomin  lides.qux 
perenuiiatem  vcstram  jiossit  muuire.  Qua>o  atque 
nbsccro  ni  negoiio  inulia  xialc  nuUnli  Undeiu  sia- 
bile  rcinedium  deferatur. 


BPIST.  (.XI.  " 


llll.   VAI.VIHflMANO  ,    TIIEODOSIfl   I.T    AP.CIIIU    SI.M.     ALG. 
ftlNMACIICS  PB.EF.    I  llll. 

Uhi  priinum  i-enulusamplissimns  sem|  erque  veiler, 
snliacia  lcgihus  vitia  ctignuvil,  et  a  piincipibus  |iiis 
vidit  purgari  ramam  proximcritm  lcmporuin,  Imiiii 
siculi  aucturilatein  seciiius,  cvomuil  diu  pressuin 
dolurem,  alnue  iternin  me  querelurum  suarum  ju  sil 
cssc  lc,;attun.  Cni  idco  tlivi  principis  tlcncgata  c-t  ali 
improbis  audienlia,  quia  nun  erai  jusiitia  ilefiiinra, 
Dl>.  Impcraiores.  Gemiuu  igitur  runcius  nlii-  i<i  el  ni 
prxfeclus  vesler  gesla  pnblica  prnxequnr,  ••!  ui  lcg.i- 
lus  civiiiiu  inauilau  commeniio,  ^nlla  csi  hic  dis- 
scnsio  vciiiniaiiiin;  qtiia  ;ain  credere  homincs  desie- 
runi  aulicoruin  te  sludiu  prx->iare,  si  discr<'peni. 
Amuri,  cnli ,  diligi ,  mijiis  iinpcrio  csi.  Qni  fcrat, 
■•bfuisse  reip.  privata  ceriunina?  Merito  senaius 
illus  insequilur,  qni  poleniiam  suain  famx  principis 
pr.ciiilcrniii.  Noslcr autein  labor  pro clcmeuiia  vcstra 
tlticit  excubias.  Cui  cniin  m.tgis  coinmmUl  ijimd  in- 
siuuia  majorum  ,  (|tiod  palrixjura  ci  f.tla  dclendi- 
iniis,  quam  temporum  ginrix?  (jiu:  lum  c$i  in.:j<ir, 
ciiiii  vobis  conira  morem  parciiiuin  iulelligilij  u  I 
licere.  Kepelimus  igitur rcligionum  si.  Lum,  qm  rcip. 
tliu  prolini.  Certe  numeienlnr  priucipcs  uirins<|iic 
secla:  sementix  :  proximus  cnrum  c:ctt:iiioui.is  pa- 
iruni  coluil,  recentior  non  remnvii.  ,^i  exeinplum 
nuu  facil  religio  vcterum,  faciai  <li-s  inulatiu  pioii- 
nioruin.  Quis  iia  famili.it  is  cst  barlians  ut  aram 
VtCforix  iion  rcquirat.  Cauli  imposleruin  suinus,  ci 
Iristiiiiu  reriun  OSlenta  vilamus  :  leddaliu  taiilum  uo- 
mini  hunor,  qui  numini  dcni  galuscsi.  Mul  u  V  icioi ;  i 
dcbei  xternitas  veslra,  etadhuc  plura  dcbcliit.  Aver- 
sentur  hauc  poicsiatem,  t|iiintis  mhil  prufuit.  Vns 
ainieum  triumpbis  pafrocinium  iudite  dcsercie.  Cmi- 
c'is  poleniia  isia  voiiva  csi.  Nemo  colend.ini  negei, 
quam  prontetur  oplandam.  Quod  <  iminis  non 

cs-et  ju>ta  vitalio,  s«!tem  oniamentis  rurix  ueciiil 
alisiincri.  Prxslate,  nrn  vns,  ul  ea  tjux  p  eri  suscc- 
liimtis  ,  senes  poslcris  relttnjuamus  ("<i;<s  iciudinis 
amor  uia;:iiiis  csi.  Meriio  divi  Cunstantis  factuiu  din 
non  seiii.  Orotiia  vobis  excmpla  vitanda  stini,  <)ua: 
mov  remoia  di<lici?iis  /Eternitaieni  cnramus  f  nix 
etiiuininis  vcstri,  ne  quid  futurs  ,ii;is  invcnial  <<ir 
rigemlum.  Ubi  in  lcges  vcstras  ci  verba  juraliinius  ? 
•jn.i  religione  mens  falsa  icrrehitur,  ik-.  iu  lesiuuoniis 
n.enlialur?  Umnia  quideni  Oen  plenu  snui,  nec  ullus 
|n:;lidis  lutusesi  locus.  hc<l  plurimum  valclad  mcium 
deliuqucndi  eliam  iirxscmia  rcliuunnis  urgeri.  Il!;t 
ai^  euncordiam  teuet omuium,  illu  »ra  fidcm  rouve- 
nii  kiugulnrum,  nequenliud  utagis  aneioiiiatem  lacii 
senientiis  nosiris,  qnam  (|iind  mnni.i  quasi  jur.<iu£ 
onlo  dcccrnil.  Palcbit  rrgn  s  dcs  |irnfana  pcrjuriis, 
ct  hoc  inclyti  principes  prubabile   judicubuiu,  qui 


'  Vitlc  dua<  ejtistnlas  quas  cuntra  hanc  Symmachi  scrijisil  S.  aniistcs  Medioianciisis  Ambrosius  ,  Wmo 
istrx  1'airoluniiv  Wll.  col.  U01-U72.  Euit. 


591  Q.  AniELllJS  SYMMACII,  S.  394 

taoramcnio  puhliro  liui  lunlr  So.il  divus  Coatiautlui  A  veier.i  decerpia  suni.    Cicniiii  sub  iinperaloiibtis , 
iili-iii  feeisse  dicltur.  Ca»lcra  poiius  illius  prlnclple 


xmuleiiiiir;  i|ui  uiliil  tale  estel  aggressus,  si  quil 
nie  se  atius  deviissei.  Corrigit  enini  seijiicinem  la- 
psu>  prioris,  cl  de  reprohensione  auicccdcnii  setcni- 
pli  n  iseiiur  cniciidaiin.  1'ors  fuii  ui  parens  ille  c  c- 
inoiili.it  vestrx  in  re  adlmc  nova  nnn  caverel  invidiaui. 
NlHD  pntesl  cliaui  imbis  eadeui  delemio  couvcuiie, 
si  iniiteiiiiir  i|uod  aniinus  improbal?  Accipiil  xtorui- 
lai  vcstr.i  alia  rjuxdtsm  principis  i.u-ia,  i|ux  i  .  usum 
dignius  iruhai.  Nil  illc  dererpsil  sacrariim  virginum 
privilegbs,  dcircvii  nnbihbus  saardoiia ,  Itnmanil 
ccreniooiis  non  ncgavii  iinpeu-as  :.et  i  cr  uini.e>  vi.il 
Ktonai  Urblt Ixiuin  secutus  tenaiutn ,  vidit  placido 
tirc  ilelubra  ,  Irglt  inscripi.i  fasiigiis  dcuin  noiuina, 


qui  alieno  ibslilieill,  qui  resisiuul  cupidilati,  ad  so- 
lain  dciraliiiur  amitieniis  injiiriam,  <|nod  dcsidcrium 
■1011  inovet  aufcrcntis.  Agros  etiaiu  virginibui  ct  nii- 
nislris  dclicienlium  vnluinate  lcgatos  liscus retcnl.il. 
Oro  vos  Jusltlias  sacerdotcs ,  ui  l'rbi  vcstrx  lacril 
reddaiur  privuta  snccessio.  Dictem  lastamenia  securi, 
et  soiint  sub  pr  nripibus  non  ivaris  siabile  csse , 
qimd  scripscrinl.  Delectei  vt  s  isia  fclicilas  gencris 
bumani.  Cccpit  cauiae  hnjut  cicmplum  solliciiaro 
morienles.  Krgt>  Romanx  rcligiones  sub  Itnmaiia 
j.n.i  non  perlinenlT  Quod  noincu  .iccipict  ablatio  i.i 
cul  atnm  ,  quas  uiilla  lcx,  niillus  casus  fecit  caduc.vj? 
Capiunt  legiii  liberii,  srrvis  icstamentorum  justa 
coinmoila  non  nooaiiuii .  Tantiiiii  nnhilcs  virgincs  ct 


perconiatin  eat  lempliruiii   ongiues,  miralus  est  lt  fatalium  sacrorum  ministri exclnduntur  pnediii  bxre- 


condilores.  Cumqufl  alias  roligiones  ipse  scqucrclur, 
bas  scrvavil  imperio.  Siius  eunn  cuit|UC  ni  s,  Suus 
i-u  quo  riius  esi.  Varms  cuslodes  urbibus  cunciis 
inens  ilivina  di>iitbuit.  Ut  aniina;  nascenlibus ,  ila 
populis  iiai.ilcs  geuii  dividunlur.  Accedii  ulilitas, 
■iuc  maxiiue  bumini  deos  asserii.  Nam  cum  raiio 
oiniiis  in  opeitosit;  iiudc  reciius,  qiiain  de  nicinoria 
atque  ducumemis  rerom  secundaruui,  cognilio  venii 
iiuiiiiiitnu?  Jaiu  si  longa  xtas  auctorilatcm  religioni 
facit ,  scrvauda  cst  tot  sxculis  fides ,  ct  sequendi 
Minl  nobis  ;>at't  nlcs  ,  qtti  secull  siint  lclicitcr  suos. 
Itomaut  uuiic  puiemus assistere,  atqne  his  vobiscum 
agtre  seruioinbus.  Oplimi  principes,  palres  p.tlrtx, 
revcrcmini  annos  meos,  in  quos  me  pius  ritus  ad- 


ditate  qnasiiis.  Quid  juvai  saluli  pnblic.c  rasiumcor- 
pus  dirare,  ct  impcrii  ailernilatem  cudestibus  fnlciro 
prxsidiis;  armis  vestris  atejue  alis  veslrii  aniieasan- 
plieare  virtutes,  pro  ouniil>iis  eflicacia  voia  Buscipeie, 
eijuscumomnibusnon  babcre?linqttc  meliori  siseivi- 
lus,  qux  lioutinibus  impet.dilur.  Itcntp.  l.nliinus,  c  i 
niini|ii.ini  expedil,  ut  ingraia  sii.  Nemo  mc  puict  solam 
causam  religiunum  lueri.  Cx  liujusmodi  lacinor.btis 
oria  sttnt  cuncta  linmani  generis  incommoda.  Honoia- 
vt-rai  iex  parenlom  vestales  virgines,  ac  ministros  deo- 
riimvictumodico,  jusiisque  privilegiis.  Stei't  muneris 
hujtis  inlegritas  iisquc  ad  ilegeneres  Irapexilas,  qtti 
ad  mercedera  viliu  u  bajulonim  satrx  casiitaiis  ali- 
menta  verieronl.  Seeuia  est  faines  publica,  et  spcm 


duxit,  ui  utar  cxremouiis  avilis  :  neqi.e  enim  poeni-  C  provinciannn  omnium  messis  xgra  decepit.  Non  stuit 


loi.  Vivainmorc  meo,  qtiia  libera  sum.  tdc  cullus  iu 
lcges  moas  orbcm  r>  tlegil ;  hac  sacia  Anii.ba  eni  a 
rocenibus,  a  Capiiolio  Seuonas  repulerunl.  Ad  hoc 
crgo  scrvaia  suui  ut  longxva  repreliendar?  Vidcro 
quale  fcit  quod  iiisiiiuendum  putatur.  Sera  tamen  cl 
coiitumcliosa  esl  einendaiio  seneciutis.  Crgo  diis 
pairiis,  diis  iudigetibus  pacem  rogamus.  i£quum 
cst,  quidqiiitl  omnes  culunt,  unum  puiari.  Cadem 
speciaiuus  aslra ,  commune  cojlum  esi ,  idem  nos 
iiiuiitlns  involvil.  Quul  inlerest,  quaquisque  prudcn- 
lia  veriim  inquirai?  L'nu  iiiuere  uon  poiesi  perveniri 
ad  liiu  grande  sccretuin.  Sud  b.ec  oiiosorum  dispu- 
taiio  est.  Nunc  preees,  non  eerlamina  offorimus. 
Quauto  comnio.lo  sacri  xrarii  vcsui  vo>Ulium  virgi- 


hxc  viiia  terrarnm.  Nihil  nipuiamus  atistris  :  nec  ru- 
bigo  segeiibus  olifuit,  bec  avena  fruges  necavit.  Sa- 
crilegio  aunus  exaruit.  Necesse  enim  fuit  perire  oin- 
nibtis,  imod  teligionibus  negabatur.  Cerle  si  esl  hujus 
mnli  alii|iiod  cxcniplum,  iinpulemus  lanlam  fainem 
vicibus  annoruiu.  Gravis  banc  sierilitaiem  aura  con- 
siriniii.  Sylvcstribns  arbtistis  viia  producitur,  et  rur- 
sus  ad  Dodonxas  arbores  pltbis  rusticx  inopia  con- 
volavil.  Qirid  lale  proavi  periulcruiil,  ciun  rcligiii- 
num  mniistros  lionor  pubiicus  pasceret?  Quando  in 
iisiis  hnoiiiviin  i-'iiicti>sa  quen  us?  quando  v  Isx  sunl 
herbarum  radices?  quando  alt  rn»s  rcgiunmn  riefe- 
cius  deserull  fecun>litas  muiua,  cnm  |iopalo  ct  vir;,"- 
nibus  sacris  communis  essei  annoiia?  Commciida'i:>l 


lunt  prxrogalita  ilelracla  csl?  Sub  largissimis  im- ■"  oniio   terrartim  proventus  vicius   antistilum,  el  rc- 

mcdium  roagis  qtiam  largiias  erai.  An  dubium  esl, 
sempcr  pro  copia  omiiium  daliim,  quod  nunc  inopia 
omnitim  vindic>vil?  Di<  ei  aliquis,  sumpium  pubticuw 
denegatum  alicnx  re'igionis  impendiis.  Ab>iia  bom* 
principibus  isla  nntenlil,  ul  quod  dc  conimuni  qui- 
busdam  tributiim  esi,  in  jure  lisci  esse  titlealur.  Nain 
cum  rcspub.  tle  singulis  COOStel,  quo  I  abea  profici- 
Stilnr,  lit  rtirsus  proprium  sin^uloruni.  Omnia  regi- 
lis,  scd  siium  cuiquo  scrvaiis,  piusojiie  apud  vos 
juslitii  qii.nn  liceniia  valet.  Consulita  cerio  muniii- 
ceuliim  vcnram,  an  bxc  publica  velil  aiiilUuari, 
qux  in  al:os  iTtMluHstii.  Semel  tioliori  Iblns  deiau 
cuinpeiidi.i  dtsiiium  c  SO  tr.biicuiiuin ;  cl  .juoJ  a  pr.a 


peratoribus  deuegaiur,  quod  parcissimi  prxstiterunl. 
llonor  aolus  est  in  illu  velul  itipeiidio  caslliatis.  l't 
vitlx  carum  Capiti  dccus  faciunl,  ila  insignc  ducilur 
sacerdoiii  vacasse  uuinei  ibus.  Nudtiin  qttodaminotlo 
nuiueii  iniiiiunila  is  rcutiirunt,  quoniam  paupcrtaic  a 
ditpendio  tutaauni.  Iuqueaiuplius  landi  earum  tri- 
liiiunl,  qui  aliqilid  rei  detralnini .  siquidcm  saluli 
publicx  dioaia  virgiuilai  cresi  ii  ineritu,  ctiiii  caiol 
praoiio.    Absint  al>  .ojain   vctlri  purilale  isla  Cinu- 

pcndia.  Piscna  bonunun  principum,  non  ueeriluiuiu 
dainnis,  sc>l  builinm  ipoliit  nugeatur.  Ullumne  lu- 
.  iiim  coiopi  nsai  iuvidiini  ?El  quia  avarilia  iu  vesirot 
uiurcs  uon  CnJii,  b.c  iniieriores  suni  quibus  subsidia 


EPISTOLARUM  I.IBEP.  X. 


m 


ti,  i  i  beneficium  fuit,  usu  atque  xtalc  lii  dcbilum.  A  e.t  s.  in  ocnlis  pasitus  mercalur  aliqund  inomimcn. 


Inanuui  igitur  metom  divino  animo  vestro  teni-ii  iu- 
uitcre,  si  quis  asscril  conseieiiliain  vos  habere  |r;e- 
bcntium,  nisi  detr&hcntium  snbicri  is  invidiam.  Fa- 
veant  clemcntix  vcstrx  sectarum  omnium  arcana 
prxsidia,  ct  bxc  mazime,  qux  ina;ores  vesiros  al  - 
quandu  juveruni,  vos  dcfendaui,  a  nobis  rol.niur. 
Kuiii  rchgioiium  stalum  pelinuis,  qui  divo  parenli 
ciilmiiiis  ve  tri  servavit  imperium,  qui  fortuiiuio 
principi  legitimos  snflecil  hxredes.  Spccl.it  senior 
i  lc  dhus  cx  arcc  siderca  lacrymas  sacerdolura,  et 
sc  culpalum  putai  inore  violato,  qucm  libenier  ipsc 
>eivavii.Prxsiatcetiaindivofratii  veslroalicnieonsili 
correciionem;  legiie  faclnoi  qnod  senatui  displicuisse 
nescivit:  siquidein  consiatideo  exclusam  legaiioncm, 


tum  reli,;ionis,  qui  meruit  advocari?  Non  f„'io  signa- 
lorcm,  cui  pars  b  noruui  magua  dcfcr:ur.  Nain  ctsi 
inlegra  conscicnlia,  non  lamen  sinccro  pudore  diia- 
tur.  At  vcro  baee  levia  p  gnora,  aut  amoris  gralia, 
atit  lestaioris  vcrccimdia  relinquiiiiinr.  Nibil  bn  <•. 
rcligioni  novis  legibus  derogalum  cst.  Manct  isio 
usu*,  ei  nobis  jnra  servantibus  scmper  mancbit. 
Dins  < t  so'us  posi  bumanam  meinoriam  ralionalis 
emcrsit,  qui  excmplum  nova:  judicaiionis  inducerct. 
Ilinc  orta  cst  provocatio  Qux  nbi  auditoi  iiun  sacrum 
decreto  etiam  vcstrx  legis  intravit,  rursus  eludcndi 
judicii  causa  proposilum  est  inane  commcntuni ,  ut 
ab  illustri  viro  privaix  rei  comile  dclegnta  cognitio 
dieeretur  rationalis  examiuis,  aique  idco  ruisusail 


ne  ad  emn  judicium  publicum  pervcnirci.  Pro  existi- B  ejusdem  judiiiuin   debere   transferri;   c 


ina  ioiic  est  icniporiiin  superiorum   ut  non  diibilctis 
abolcre  quod  probandumesi  principis  non  fuissc. 

EPIST.  LXII. 

D.  THEODOSIO  SEMPER  ACC.   SVMMACHUS  PR£F.  IRB. 

Cerluro  atque  dilucidum  esl  niliil  csse  tam  fami- 
liare  legibus,  quam  veslra  dccrcla,  D.  Iinperator. 
Scdcxsecuiorum  prava  intcrpretalio,  duui  supplican- 
tibus  f.ivct,  plcrumqne  jussa  corrumpit.  Siatuerat 
rereplns  in  cosluoi  gcrmaiius  nuroinis  vestri,  cum 
M.ntianus  duduni  proteclor  Aggari.e  bnna  lanquam 
vacanlia  poslulassct ,  uisi  ea  hxreditasscriplum  suc- 
ccssorcm  vel  legiiimum  non  babcret.  in  jus  fisci  tan- 
quam  domino  nuda  conccderct;  et  ttinc  insinualo  per 


uni    oinius 

quxstio  ex  precibus  Uarliani  dudum  proicctoris,  et 
vcstrx  cleineiiii.i'  largitaie  descendens,  sacro  potius 
ainliiorio  cx  provo  aiione  compctcrct  :  accedeme 
ciiam  proxima  sanctiune,  qux  iudiscretas  liujusmodi 
appeilalioues  ;cdi  qux  vieem  principnm  tuetur 
prisco  jure  eommisil.  Exaniinatis  igitur  omnibns, 
pronunliavi  bona  obnoxia  non  esse  rcscripto :  cmn 
vrstri  nuniinis  xlerna  juslitia,  si  scriplis  aut  legilimis 
successoribus  vacarel  bxreditas,  lisctun  staluissci 
admilii:  lias  anlcm  facullates,  Marccllus,  liizias  ei 
lcliodorus  juxta  defuncti  voluniaietn  cn-pissenl. 
Nunc  seiiteutiam  meam  defensor  venerabilis  domus 
inusiiata  |irovocatione  suspendit.  Sed  cuui  hujus  rci 
nuilum  excmpluin  coguiiionalis  exsiare  suggcerci, 


ration  ilcm  palrimonii  modo,  oppcriietur  peiilor  quid  C  nihilominus  subjeciam  vocem   libenter  ad 


ei  sacra  deferrei  liumanitas.  Annus  fere  secundus 
est  ul  per  defcnsorcs  et  raiionalesaugusiissim.-e  do- 
imis,  cum  justitia  solemnis  oraculi,  scripli  faligantur 
hxredcs,  licel  jam  scxtus  annus  a  teslamcnti  recita- 
lione  numerelur.  Novissime  fortuna  causx  impctibi- 
lem  scopulum  fcedx  coguitionis  incurrit.  Nani  cum 
apud  virum  pcrfcciissimum  rationalcm  Bassianum, 
pi  imo  delator  bonoruro,  secundum  sacia  scita  petcre- 
lur,  novi)  ausu  calcata  prxscripiio  esl.  Deliinc,  cum 
testamemi  jure  confecti  fideui  recilatio  publicarci , 
caliiinuia  inanis  objecla  esi,  quod  signalores  nescio 
quid  legali  ex  eadem  voluniaie  cccpissent.  Adduntur 
cliam  scripla  divalia  quibus  astipulaiio  cujusdam 
remota  est,  qui  suam  juvisse  causam  icstiuionio  di- 


relaiione  summaiim  cuncta  complexus,  Gesiomm 
quoque  documenta  sublexui,  prxsuinens  bonis  placi- 
lura  principibus,  qux  secundum  lcgcs  pro  fania  tcm- 
poruni  judicavi. 

EPIST.  LXIII. 

D.  TIIEODOSIO  SEMPEft  AIG.  SVMMACIIUS  M.tF.    IRI). 

Petronianus  urbanarnm  dudum  coboriium  miles, 
ad  corniculariorum  gradum  inculpati  laboris  diuiur- 
niiate  provecius,  more  insiituioquc  majorum  lesti- 
monium  meruil  caslrensis  industrix,  quod  cxttris 
quoque  posl  honeslum  cursuni  slipendioruin  judicia 
detulerunl,  D.  imperaior.  Dignunv  esi  igitur  diviua 
vestrorum  lemporum  feliciiaie,  ul  peractani  siue  oi- 
fensionemilitiam,  si  perenniialis  vestrx  pius  vul.us 


cereiur  :  quasi  vero  simile  essci  exemplum,  ut  tcnuis  D  arriserit,  prxrogativa  solcmnis  exomci. 


bonor,  quo  subscriptores  ob  amicitiam  defunclus 
asperscral,  lcgilinium  pnsset  aboleie  judicium.  Nam 
si  his  legibus  vivcrcmus,  iuimicis  signatoribus  tutius 
utereiiiur,  quoruiu  offensa  uihil  de  leslatorc  liuinani- 
talis  etigerel.  Piget  dicere  in  quinque  numero  soli- 
dos  potissimum  sub^ciipioris  fuisse  legaium.  Cxie.is 
enim  magis  commeiiioraiio  bonesia,  quam  pecunix 
quxstus  accessit.  Lrgo  aut  exiremx  paupertaiis  suc- 
cessio  fui',  si  putatur  cxiguus  bonor  fidem  legiiiini 
judicii  sauciasse:  aut  si  ccnsus  bxreditarius  existi- 
niatiiruberior.aliena  esla  suspicionibiisbrevissuiuiiia 
legati.  Quis  non  fainiliarissiinum  quemqua  signaudis 
adhibet.  cum  cxtrema  coiiduulur?  jam  quid  miruiu 
Patrol.  X^  III. 


EPIST.  LXIV. 

D.  THEODOSIO  SEUIER  AUC.  SV.S.MACHXS  PR.€F.  UKB. 

Curx  mihi  esl  ut  qui  auimis  ct  majestate  coiinrui- 
lis,  mutua  bonorificenlia  gaudeatis.  Dignum  est  ig"i- 
tur,  D.  imperaior,  ut  dccretiiui  senatus  ad  inviciissi- 
mos  fratres  numinis  lui,  si  ita  placet,  clemeulia  lua 
insinuanle  perveniat.  Quorum  auctor  ei  parens,  ut 
dudum  V.  C.  et  illustri  ofliciorum  magistro  me  scri- 
psisse  memini,  statuarum  equestrium  bonore  deco- 
raius  est,  quas  ei  ordo  venei  abilis  Africani  ei  Britan- 
nici  belli  recordationc  decrcvit:  ea  scilicct  causa,  ut 
juslis  supcriorum  ducnm  (itulis,  prxseuliuui  circa 
vos  devotio  provocelur. 

13 


395 


EPIST.  I.XY 


Q,  Al  UI.IHS  SiMMu.lirs. 
A 


39« 


I  I\Si.   i  XMII. 


P.  TUK0D0U0  M.uitli  ,\i  (..  IVUOICHI  I  ni  l  i     uno, 

Cun  DMUcipoj  salinirum  magno  cx  mimero  ad 
pau.os  rcdacii,  neees-ilatis  puLlic.c  molciu  lorrc  non 
poawal,  dolou  luppliealiona  moruorunl  ut  ln  qui 
•decreii  aique  OXCUMll  ante  fuerant,  reddcrcnlur,  ci 
■'\  uliiscorporibus,  scu  vac.inlibus,  justa  supplcntciita 
iiicunclauicr  acciperent,  D.  impcralor.  Allegaia  igi- 
tur  prxceptione  divina,  euin  plerosquc  cousortio  iuo 
anie  decrctos  nniniii  Maccdouii  guflVagio  reperissent, 
rclalioncui  supcr  cnriun  iiiunimiiiibus  iinpctraruiit  : 
vcstrx  enim  lantuni  dcmcnlix  libcrum  csi  iniquc 
eliciia  rescripia  reioindore,  Tunc  urgenla  dcfectu, 
navicularios  xqtie  ligiioimn  obnoxios  funelioni  ad 
pnrem  sollicituilinem  vocarc  cospcrunt,  ut  ulrtusque 


i'.  iu.;odomo  iKUPtn  vi...  siMHAi.niis  rn.er.  iub. 

Ilelloriiiii  qtiidcni  vcsiroruin  Uorioso-  exilus  faina 
iion  oecuiit,  sed  major  csl  viilori.i' fidts  qu .r  oculn 
ipprobatur ,  D.  imperator.  Duduni  fando  aceepcral 
1\  it.  cuaorum  funora  S:innatarum.  Aiuunc  rohOr- 
■nata  eil  nunlioruni  Ixtiia  spcctaculo  tr.timptiati. 
Jam  mlnoroi  non  siiinus  vctustaiig  excmplis.  Vidimtis 
qtHD  0CU  oiiraiuur ,  cateiiaiuni  agmcn  viclx  genlis 
induci,  illoique  jamprldem  trucei  vultus  miscro  p.i- 
lore  mulalos,  Stetil  nrens  medio  subjecta  voluptaii, 
qiuc  fuit  anic  formidini  :  assuelx  armij  gentilibus 
manus  gladiatoria  instruinenta  lenuerunt.  Felicein 
iiimis  belli  isiius  duccni  qui,  divinx  clemeniix  vesirai 
frcius  auspiciis,  c\  nuincro  liosiiiim  aliosad  securi- 


COrporil  cura  cnnjuncia  iiidiscretuni  munus  ignesce-  B  tjtcin  p:ovinciarum  pcniius  exslin\it  ,  alios  ad  Ixli- 


rcl.  At  i!li  nonnullos  dc  lurmalibus  suis  tradcrc  ma- 
lneru.it,  quam  in  socicialcm  lanli  oncris  couvciiiic. 
t  aque  factiim  csi  ul,  iisdcm  volentibus,  ceni  liomines 
uianeipibusjungercnlur.  NuncperenniuiUToatra  sia- 
lnlcm  censioneni  publica  causa  dcposcii  nc  obrcpti- 
vis  siipplicatioiiilms  tubsidia  iutegr.iti  corporis  sub- 
luanlur.  Itelationi  Gesta  conjunxi,  lam  dc  l.is  lia- 
bita  quos  Macednnii  iiilcrvenlus  absilveral,  quam  me 
discepUnto  eoofeeU  :  quibus  sinc  vencraiioue  cujus- 
quani  volunlas  iiaviculaiiorum  iwnnullos  mai.cipibus 
depulavit.  Eril  jam  sacrosancii  numinis  vestri  el  il- 
lorum  intiquare  luflragia,  quos  oslenditur  ambilus 
iiberasse,  et  his  obstiuere  adiium  supplicandi,  quos 
sui  c  rporis  adjudicavit  assensus. 

EPIST.  LXVI. 

D.  TDBODOSIO  SBHFER  ALC.   SlUSUCUUS  PU.CF.   URB. 

Devotione  et  more  commonitus,  magistratuum 
noinina,  quibus  varias  funclioncs  designaiionuin  leni- 
pore  amplissimus  ordo  mandavit,  aj  xterniiatis 
vcstrx  perfero  notionem,  D.  impcrator  :  ul  muneri- 
bus  exbibendis,  aut  subeundis  fascibus  dcstinaios 
cognilio  imperialis  accipiat.  Ilis  copulati  suut  qnos 
scnatui  vcslro  recens  orius  adjccit.  Prolixus  in  tali- 
bus  rebus  esse  non  debeo,  cum  dccrcli  publici  fidcs 
gcslorum  potius  insinuaiionem  postulel,  quam  lar- 
gum  rcfcrenlis  eloquiuin. 

EPIST.  LXVII. 

D.  Tllt.ODOSIO  BEUFGB  AIC.  SVUMACUUS  VR£ V.   UU. 


liam  plobil  Marlix  rcsorvavit.  Mciito  illi  ju.licia  vc- 
Elrirespondenl:juroin  littcris  imperiilibu  ixpece- 
lebratur.  Neque  enim  tanta  devotio  digniorcm  possil 
invenire  pr;vconem.  Sii  vnbis  frcqucn*  usus  ac  faci- 
lis  laurearum  ,  cl  eos  qui  hrte  ausu-  impios  in  Ro- 
iiianum  noinen  cxtulcriiii,  forlitndo  milituiii  eapiat, 
arcna  urbis  cxpcnd.t.  Perpetua  bxc  devolis  ciiibus 
virtutis  vestrx  lanquam  iributa  prxstetis. 
EPIST.  LXIX. 

D.  TUEOHOSIO  SrilPER  AUC.  SVIIUACHUS  P|.*F.   IRO. 

Ccrta  officia  sunt  cniniuni  poicstaluni.  1'rajfeciurx 
wbanae  propriuin  negolium  cst  senaiorum  jura  lu- 
lari,  D.  imperaior.  Quare  paitiunimearum  convcnius 
neccssitate ,  allegaiionihus  clatissimorum  virorum 
C  justa  posccnlium  dcssc  non  poiui.  A  quibus  pleraquo 
serviiia  palatinus  Eusebius  jussus  eruere,  ut  bonoruni 
Catuliclarissimx  memorix  viri  quxstio  judicat  oni- 
i  ns  sacrisque  responsis  consumm.ita  repetatur,  que- 
rimonias  oplimalum,  qui  dndimi  partis  fruuniur,  ex- 
scivit.  Ventum  est  igitur  ad  lcgcs  ,  eisccutoic  cu- 
pienle,  quem  contradiciio  rcpellebat :  imploratxque 
TuStri  numinis  sanciiones,  qu.e  senatorum  conlrovcr- 
sas  irausfcrre  aburbano  foro  ad  pcregrina  vetuerunl. 
Sed  cuni  asscrercm  non  eamdem  prxrogatiV.ini  essc 
scrvorum  ,  quibus  supplicaulibus  cerlum  perenniias 
vcslra  detulil  cognitoreni,  rcsp  nsuin  est  quod  ,'or- 
tunas  clarissimarurn  personaruin  precatio  sublilis  in- 
ccsseni.  Inier  hxc  ,  cum  Dona'us  assislerel,  cxieris 
precatoribus  sacro  junctus  oracul»,  quxsivi,  uti  n  os 


Eti.msi  prisca  instituiio  mittendis  td  e.eroeniiam  T»  e-i,  eodemnenomineaiius  snbdcrelur,  qux  liomincm 


vcatram  eensuum  bievibus  cursum  ei  ordinem  non 
dcdissel,  D.  imper.lor,  dli-eniia  tamen  boni  sxcoli 
ii.lrm  publicx  insirucliuuis  e.vigeret :  siquidein  con- 
venil  principes  cl  parentcs  bumani  generis  edoccii 
quid  rpvcrendo  ordiui  vd  scnatorum  novormn  acces- 
sm  adjicial,  vcl  cxcnsatio  deirahai.  Ilarum  rerum 
xlernilati  vesirxlidum  exbibebit  iiidicium  Irimeslris 
insiruciio  quam  solemuiler  sumptam  de  oriicio  ccn- 
suali,  paginis  relationis  annexui :  ut  niajestas  vestra 
cognoicat  quis  in  implinimam  cnriam  collegarum 
numcrus  inlliixcril,  cl  quid  ceusibus  scnatoriis,  aut 
m-va  professio  iiicrenienti  dedcril,  anl  exempiio  vo- 
ius  impuUrit, 


condilio  li.ti  crct,  cl  an  ipse  de  Caluli  judicio  suppli- 
casci.  Tmic  illc  llilariani  clarissimi  viri  lerviim  pro- 
ftssiis,  ifa  illjruni  prccum  cnnscienlia ,  qiiasdicitur 
obtulis  ecum  cxtrris,  alicnumse  consl.interasseruit. 
Atqiic  iia  visacstsup,  licationi,  fi.lcs  cliam  de  auclore 
nuiare.  Adjccta  csl  alia  plem  juris  aique  ralioitis; 
quod  post  cn  bras  roguitioncs  et  rescripla  ad  relaiio- 
ncm  iniiiicrosa  ,  ptenani  lcgis  iucidoriul  qui  deono 
cenlri  retiium  Buppliciruoi.  Exsiant  quppe  sentcn- 
li'x,  quas  ciini  provocaiio  teniasscl  inbibcrc,  tonstil- 
tus  relatione  dlvus  genitor  etomoatia  vtatra  iiru'm 
poiu  l  qinstiimi.  Coi  vicion e  fiscns  accessit,  cinolu- 
luenium  bonoruni  Catuli cl:n isslmte  mciuori.v  viri.  m 


597 


EPISTOLARUJI  LIBER  X. 


598 


asserinm  cst,  pro  ccrta  parte  soriitus.  Cum  igittir  se-  A  ciislodiluin  cst,  ut  siuc  strepituomnia  Qnircntur.Vc- 


uatorum  allcgalio  rescripiisac  legibus  nilcrciur,  ma- 
liicrunl  catisani  suam  vcslrc  per  inc  aperire  juslilise, 
quam  legilimo  vindicare  judicio ,  securi  decretorum 
qux  ct  neccssilaie  juris,  cl  divi  patris  vcneratione 
srvabilis.  Ilaipic  servos  bona  (iducia  Iradidcrunl, 
<(ons  in  pnrjudicium  aliscntiinii ,  posl  consummatio- 
ucm  ncgoiii,  aiquitas  tcinporum ,  quanlum  prasumi- 
iiiiis,  iioii  paliclur  audiri. 

EPIST.   LXX. 

I>0.  VALENTIXIANO,  TIIKOD0SI0  I.T  ABCABIO  SKUPEII  AU6. 

siiDinmi-  rn ♦;:'.  nrtB. 
Quiit  liabcal  r.nndilionis  hiscriptio  nnslis  prae  ca> 
leris,  juiis  pulilici  comliiores,  1)1).  iiupcralorcs.  Pro- 
visum  e<l  cnini  nc  quis  lcnicre  iu  alicni  rapilis  dis- 


riim  cum  vir  sanclus  Eulalius  ad  Ecclesiaui  Latcra- 
ncnsem  il  ■  exscquiis  prioris  epscopi  a  populo  ct  ;■ 
clericis  fms.ei  adduclus,  ibi  pcr  bidtium  cum  inaiima 
muliitudine  ct  tum  pluribu*  saccnlulibus  remi  raius 
esi ,  ul  cxspcctarctur  dies  consuclus  quo  posse.t  so- 
lcmniier  otdinari.  Cum  hic  ilacssent,  subilo  aliquanli 
prcsbylcri  cutn  Bonifacio  c.usdcm  ordinis  ad  Tbco- 
dorxocclesiam,  collecto  poputo,  properarunt,  ibiq'jp, 
liabiio  tractaiu,  ipsum  ordiuue  episcopum  vellc  ccc- 
pcruut.  Quod  ubi  eomperi,  otnnes  qui  pariter  crant 
ad  ine  ut  vcuirent  presb)'ieros  depoposci  :  ac  rcsi- 
dens  cuni  clarissiuio  viro  U  ibuno  Sereniano,  eos  ad- 
iiioimi  ,  nc  i|u  d  lemere  fieri  pateremur,  aut  contra 
sacrailegisordineni  venirent,  aiilcouiiacoiisuciudinis' 


rriinen  irrucrcl,  ni  sc  idcni  prius  pn:n;e  sjonsione  B  raiioncm.  Sed  laniaperiinatia  restiieiunl,utqiiidi|iiid 


vincircl.  Scciiiiduin  h.cc  scia  legum  agens  in  rcbus 
Africnnns,  accusatiimcm  profcssu%  Compano  et  Hi- 
gino  claiis-imis  viris  violcitire  ciimcn  objecil.  Con- 
liinio  ,  tit  severitas  exigcb.il ,  reos  cuslodia  militaris 
<li  sitnitl.it.:  dignitiite  circumdcdil.  Sed  ubi  parlcs  snli 
examine  constiterunt,  mulio  Inciamine  patronorum 
decursa  cngnilio  ,  or>lione  nia<;is,  qiiam  probaiioni- 
lnts  rcdundavii.  Cum  loitga  verborum  sc  ie  ciusa  ira- 
bcrtitir,  siimmalcs  Ancinx  mbis  ,  qtios  til  con«cios 
■ccusalor  cxciveral,  adhibuimus  quajslioni,  gcsioruni 
tirdincm  sciscilamur.  Uiiinium  convcnil  asscrlio,  ni- 
liil  lurbarum  cssc  conflaiuin.  Tunc  ud  eliitlendnm 
juiticium  pr.rscnlia  ctijiisdani  ncpil  cxposci ,  qocm 
niiii  icncliat  inscriplio.  Eo  deniquc  res  rcdiil ,  ul  a 


minatum  fueril,  faccre  niiiiiin  ■  dubitaienl.  Nam  eliatn 
prcsbyicrum  lionibi  iiiin  iu  ecclesia  Varcelli  ordinaii< 
dum  essc  doxeiuut,  atquc  cuni  eo  ad  S.  Pelribasili- 
c.ini  ptoccsscrunt.  El  quoniaiii  pielaiis  vcslrx  rsl 
de  bac  parte  fcrre  judicium,  statim  pro  compcteuti 
sollicitiidinc  vcstnni  inajesialem  crcdidi  consulcu- 
dam,  1*1  quud  jiieUs  vcs:ra  diccrnal,  pr;cceplo  vc- 
slri  nuiiiinis  evidcntcr  iuformct ,  ctc.  Dat.  quarto 
calend.  Jauuarii. 

EPIST.  LXXII. 

iur.  iio.Nonius  aucustus  symmacho  pb.cf.  unn. 

Gettis  omuibus  recensilis,  luudandev  sublimitat  s  itix 

retitiune  percl.truii  in  oidinaiione  veuerabilis  tacerdo- 

lis  qniclem  vcterem  puucorum   insolentiam    altenlare 


parlibus  Africani  accnsalioiiis  omissio  desper.uione  (]  toluisse.  Sam  cum  post  abscessum  venerabilis  viri  Zo- 


pctcrcttir.  Supercr.it  ut,  crimii;e  non  probato,  in  ac- 
ciisaior.-ni  formidata  rcis  pccna  transiret.  Sed  ctim 
nio  Africani  militia  paritcr  alqnc  inc.iula  adolescen- 
lia  pcnnoverct ,  inalui  judicium  de  eo  icmcnlia:  ves- 
ir.c  rcscrvarc.  Ala  cst  cnim  condilio  magislraluiiin, 
qnorum  corruplx  videnturcssc  scutentiae,  si  sinl  le- 
gibns  miiiore-;  alia  iloiniuoruni  pnncipuin  potcsi:is, 
quos  decel  acrimoniam  seven  juris  inflcclerc.  Rcla- 
lioni  gcsia  stibtcxiii,  partitim  quoque  supplcmcnla 
socuvi.  Quicso  vesitam  augiisiissimnm  pireniiita- 
ii.it:  iii,  perpcusis  omnibus ,  scqucnda  jubeatis. 

EPIST.  LXXI. 
u.  i»p.  honoiuo  sempeb  ack.  svmhaciics  rn.tF.  ubii. 
Qunecunque  iu  Urbc  gcriiniiir  mc.  laccrc  non  con- 


sioii  circameritum  EuUtlii  ordine  subrogandi  communi 
jttdicio  convenitns  mullitudo  sonuisset,uc  plena  ergr.  sc 
omnia  qttce  rcytila  Cathoticx  poscerel  disciplittm  suc- 
cessoris  coiifirmutio  CHitodiret  ,  vehemenler  miramur 
oiiquos  exslilisse  qui  solemnitatc  eontempla  circa  or- 
dinalionem  allcrius  feslinarent.  In  quorum  castigan- 
dum  factum  mansuetudincm  noflram  rite  oportct  insur- 
grre,  nisi  hoc  lantum  gerere  decernemus  eoi  nd  veniam 
pertinere,  quott  tapsumcito  proprium  coiUueuies  adde- 
prccnndi  suffagium  sunl  relapsi,  ignosci  sibi  super  id , 
quod  vim  perpessi  conquetti  sunl ,  pouutantes.  Conve- 
iiiic  ergo  VGtnm  el  stndium  noslrum  circa  Eulalium 
sactK  legis  antislitcin  sut>limitat  tua  clementia?  nostrir 
auctoritate  pratenli  cognoscat ;  cui  competent  uumerus 


\cnii  pro  ilebit»  f.imulaiiis   qiicni  inajosiaii  vcstrtc  u  or dinanlium,  lcgilimi  solemnitas  teiuparis,  locique  nita- 

liias  rrcle  v.  ticritndi  nominis  apicem  coittiilcruiit.  Cuin 
niiiem  Ttonifncio  cuiisiel  oninia  defuisse,  sitperfluc  cx- 
spec  atam  sententiam  noslram  csse  sensimns,  cum  /«• 
rliim  sunm  i;isi  <;iii  prasunipseranl  admolis  damnasse 
precibut  rideantur.  Absolnta  iiaque  deeernimus  jus- 
sione,  cxtraordiniiria  piasumptione  stibmola,  Bonifa- 
cium  inlerdiela  confesiim  Ijrbe  prohibeti  (eril  vcre- 
eundite  ejus  ul,  morc  n  gerens  cecleslibus  consiilulis, 
sponte  disecdtti),  perlinacius  resistentcm,  invilum  prw- 
cipimus  erpelli.  Plebeim  tane  seditionis  aticloret  cuin 
scieiis  jiiis  snblithitas  lua .  Summaclte  pareus  caristiine 
clque  amantisfinte  ,  statuat  alli  .  i ;  alque  in  eos  enn- 
tjntc  vindkari .  ut  res  trmere  oiasumpla  non  trantcat 


icnipcr  exliibeo.  (  um  iliu  cpiscnpus  Zosinius  gravi 
uicoinmodu  laboraret,  usquc  adco,  ui  freqtienler  inor- 
Iiiiis  jactaretur,  accidit  tit  seenndo  dic  posi  ingres-uni 
incom  vi'a  dcccdercl.  Statitn  (ul  couvencral)  popu- 
liiin  alloqucudo  commonui ,  ut  cum  quicto  clcrico- 
liim  tractatu  omnia  linirentur,  ucc  se  rebtis  dispo- 
nendis  miscercl  turbaiio  popularis:  stiiuidem  certtim 
csscl  in  eligendo  episcopo  D.  i  omnipotenis  cxspc- 
ctandum  essc  judiciiim,  domiui  iinperatorcs  (llonoii 
ci  Thcodosi ,  pii ,  fcliccs  et  inclyti  victorcs,  semper 
Angusti).  Adinoiiui  ct  corporams,  officiis  quoqtie  in- 
lcrniinaius  sutn  ,  ac  majores  deiernii  rcgiontim  ,  nc 
qu:s  qiticicm  l'rliis  veslrae  inibarc  lcntaret.  Quod  ita 


Q.  MIREUUS  SYMIIACIIDS  i<0 

unpunita.  In  quart  Aphroditium  V,  C.  tribunum  et  £  qu,ia  male  fucrant  ailiuista  tomeritate  paucorum ;  ol 


nuliii iiiiii diriiji  a  r.ostra  mnntuttudins  plucuit ,  Hl,  pra-- 
ijMfj  m  ,  '/" ■■!■  jlafuinHJ  celtriui  implranlur,  ana/fiiuj 
<;:<  i  »  popun'  liui/a  perfur/'ii/iom*  VJXJlur,  It  imcala 
.'iim  irajrjlur  unlvjriiMs,  qusm  tecundum  vctcrcm  c.on- 
sueiudintm  obitrvatu  nxratlegii  myiteria  tutceptrunt. 
Hut  iii  tum.  Jaiiuarii,  Havennaj. 
EPI8T.  I.Wlll. 

II,   IIONOHIO   SEMPBB    AUC.    slUMACIIUS  PR.EF.  UIVU. 

i  Lii  priaiua  saeer  tsrmo  pietatls  vcsirx  exspecla- 
tionem  populi  celeritate  prasvenit,  omnequodsibl  di- 
versitas  voluntaium  osurpsverat  de  episeoporum 
electiouo  ,  submovit,  acdivinj  provisiune  inler  iui- 
lia  rcsecavii ,  quod  urdilale  imperlta  multiludinis, 
rrescentibus  studiia  ,  difllciUui  poluisset  auferri ,  f). 


i|unii.i  grttla  suscepla   tinl  quae  clememia  vestra 
divlno  imlicio  el  pcrsoverandai  religiouis  revcrenlia 

<l rnenda  eredidit,et  pro  quiee  pnpuli  Rumuni 

in  perpetuun  servandn  consiituii.  Dai.  texlu  idus 
Januarii. 

EPIST.  IXMV. 

PBESBYTEBl  r.I  PABTI  10.111  Ai.ll,  QUOtl  SCIKRNT  lUPr- 
BATORKU  DKCEPTUU  ni.i  ai IUNK,  11ATIS  LITTERI*  BBU 
pnscuua  BKU  Ul.sTAM  certa  ITDE  [URRAKT. 

I'eiimut  clemenliam  retlram,  piissinii  et  clemeni  t- 
simi  impp.  Uonori  et  Theodoti  semper  AA.  post  abt- 
ceitum  S.  Zosimi  papw  F.ccletiic  Catholica.'  urbis  liomac 
(k/  fiiri  uiot  volcbul  alqne  ipta  rcligionis  ditcipima 
dictabai)  pturcs  in  nniim  convcnimus  succrdotes,  ut  de 


iinperaior.  Ob  quam  rem  slatim  dcbito  famulatu  im-  B  connuuendo  mtctttore  eommuni  judkio  traetaranui. 


plcre  i|UJe  fueraiil  imperata  pruperavi  ;  el  qnod 
leiicuaii  clementiat  vesirae  ascribendum  cst,  res  novi 
cxempli ,  ci  niaximx  contentiouia  maguique  certami- 
nis,  u(  sine  commoniliouc  populi  cojpia  fuerat,  ila 
calva  eleineiiiia  vestra  cum  lotius  multiludinia  qoiele 
linila  esi.  Nam  cum  eo  tempote  ad  me  sacra  perlaia 
esset  auctoriias  quo  sancti  die  erat  celebranda  so- 
temniias,  sialim  (  ul  opuitcbal ),  niisso  primiscrinio, 
Bnnifaciuni  ad  me  venire  adinonui,  quuJ  praeceplum 
fueral,  agnituium,  uiaprucessiouc.quau)  sibi  inhilti- 
lam  didiceral  absliueret.  Qui,  convcntinue  conteiupia, 
processit,  alque  cum  quem  dixeram  dedit  populo 
verberandnm.  Quod  ubi  nunliatum  est,  liabito  citm 
V.  C.  tribuno  Sereniano  iracialu,  ad  sanctum  Pau- 
lnm,  quo  convcnerat ,  et  sacra  nxemplaria  pro  cau- 
tvla  direxi,  ne  quid  in  injuriam  publicam  dc  prxcep- 
lis  immissa  inulliludo  tcmcraret ,  ct  parfem  officii 
pariier  destinavi.  Sed  neutriun  Geri  passus  ,  cutn  ad 
l.  rbem  vellet  pariier  cum  pnpulo  remearc  ,  statim 
ml  porUStam  (.onuibernales  qiiam  appnriiores  occur- 
rerunl,  qui  cum  (ut  statulum  luerat)  Urbcm  vestram 
ingredi  proliibeinit.  Verum  ipsos  quoquc  contem- 
iumiiIos  cr<:didit ,  atque  violenter  ingressus ,  a  ccrta 
1'rbis  parle  pluribus  uecnrrcntibus  est  repulsus,  nee 
permissus  quod  cogitabal  implere.  Quod  ubi  lorba 
qnae  comiiabatur  aspexil,  sine  aliquo  tumuliu  dis- 
persa  esi.  Ipse  vero  cxira  murum  duducius  non  lung  i 
:>.!)  Crbe  reinoraiur  ■  qui  ne,  occulie  pcr  nociem  in- 
., ■  sus  Urbem,  ad  ecclesiam  convolaret,  et  rursus 
populi  slodia  cnmmoveret,  communi  tractatu  pro 
compelenli  solliciludine  cunlubernales  ct  apparitores 
qualuor  illie  sine  injuria  ejns  cbseivare  disposui, 
exspecuns  quid  pielas  vcstra  decernat,  ul  quies 
pi;--i t  iiiia:  liacieuus  servata  <st  pcrdurare.  Circa 
partem  vero  Eulalii  episcopi  v,  ncrabilis  viri,  qui  eo 
ilio  pcnc  cum  omni  mullitudine  ad  ssiicii  aposloli 
l'ri  i  basilicam  solemnia  celebrabat,  ubi  primum 
pietatis  vcstrx  prrccepla  tuni  publicata,  fuillolius 
l.rtiiia  civitalis.  Inde  e.i  qux  populua  Ilomanus  pu- 
blico  gaudio  diversis  acclamatiuuibus  agentgraiias 
inajcsiati  vcslrac  (icstalus  e>i)  credidi  publicanda, 
eirelalioni  mei  universa  subjeei,  ui  agnosceroi  pic- 
las  vcsira  quanta  quictc  l'rli         iui  eorrecla  tinl 


D 


Srd  quonitim  l.utrrunensem  eccletiam,  obsnurlis  pene 
omnibut  ingretiibut,  arckidiaconui  Eululius,  conlent- 
plis  impie  snmmt  saccrdoiis  e.rseiiuns,  diaconis  el  pau- 
cissimis  pretbyltrit,  ac  multitudine  turbaiir  plebis  ob- 
lervabat,  alteio  dit  ud  camdem  ecclesiam,  ul>i  prius  ab 
omnibut  fuerat  comlitulum,  habitu  omnium  cotlatione, 
properavimut  :  ibique  panicipalo  cumC.hriiiiaiiaplcbe 
concitio,  quem  Ueus  jussii  eleijimus.  Namvenerabitem 
viruw  Utiwfacium,  vetercm  prctbyierum,  in  lcgcdociii- 
simum,  ac  bonit  moribut  comprobatum,  ct  (quod  euiii 
niaijii  orna/>a/)  iuviium,  acciamatione  tolius  populi  ac 
contensu  meliorum  civnatis  asseruimus  divincr.  instilu- 
tinnis  tirdim  consecralum.  Nam  subscribentibus  plut 
minut  teptuagintu  presbyle.is,  nstuutibus  novem  divei- 
sarum  provmciarum  episcupis.  bcnediclionem  compe- 
tenli  tcmporc  confat  fuiue  celebralam.  Ac  priut  omr.i.t 
qtuv  solemnitas  cxigebal  celebraia  sunl.  Sed  cum  prat- 
dictut  Eulalius  {quiuntea  per  tietcontacerdoleiiioslros 
fueiat  ex  multorum  auctoritate  convenlus,  ne  quid  sibi 
temerc  pnvter  contcienliam  eleri  majorit  astumcrel), 
ciicumvemis  pnucissimis  preti>yieiis,  ntale  acceptit  his, 
ac  divertm  euittdkt  mancipalit  qui  ad  prohtbendum 
cumHlleris  venerant,  exhilito  eliam  cumaliit  0*tiensi 
cptscopo,  quem  prope  moriuum  constat  accitum  (num 
tractum  essc  nolentem  lenittegrilude  testaiur)  in  locum 
sibi  nnn  dcbitum ,  incustodtto  rel.gionis  ordine,  pcr 
ambilum  proruistet,  cospit  fuclum  tuum  per  hoiuinct 
dis.iplimv  iutciot  ac  religionit  indecenter  lueri,a:sii- 
mans humtiiis p.rturbationibutsc  confunderc  senleniiim 
posse  thvinam.  El quoniam  ,letnenttam  veslram  cvmtit 
f.ihidicn  relutwne  deccptum,  ul  wcscioquid  in  iujmxum 
divini  numinis  tanciretit  (i.am  divinum  «sl  quitii)itid 
tantorum  firmal  electio),  pciimus  piclalem  vestram  ut 
remoicrt  priora  consiituta  jtibeaiis,  aique  Eututium, 
qui  m  loeum  suncpsil  alienum,  ad  comitatum  serenita- 
lii  iv.Mnt'  niiu  tiucl  n  ibus  suis  debere  adduci.  Nos  entni 
profitrmui  S.  pnpam  llonifacium  nottris  cum  tuctrdo- 
tibtis  ntifuluium  :  retictit  tingulis  tilulit  pretbyteri  om- 
nes  adiiunt,  qui  volitntu  em  suum,  lioc  est,  Deijuditium 
proloquantu. -.  Jubcut  eiiam  vettra  clemcntia  omuet 
adetst  quot  cauta  conitringit ,  jjki  jtfjjMJirijBM  uo- 
tcntes,  qni  se  iwn  patienlut  a.itiuci.    Incenietis,   tUM 

ii.jiiiiri  inctfta  discHtiiOi fnojj  omnljua  dniuis 


Wl 


EPISTOLARUM  IJP.IJ.  X. 


iC2 


/fyi.  !i*  abhoire  ,',  wT«m  t/iatn  ttispticere  possit  htttna-  A  suum  compositis  mendaciis  c^cuss-  :•  i.  Quo  i  ;ie  in 

aliquo  clcmcnliam  veslram  latcal,  cadi  m  qucc  nbtu- 
lerunt  a*  Lis  inscria  transmi-i,  ue  quiil  piam  suppi  • 
sum  esse  queraiilur.  Supcrcsl  tit  apud  cfciiicuii  in 
vestram  nullius  partis  siudiis  fainuli  vcsiri  appeia- 
iiir  absentia,  qui  scmper  niajc-iaii  rcstiie  puiis  s  *r- 
\iiiis  ap,  rob  tus,  a!i  impiign  iiioneet  ravore  ainbartuii 
partium,  utdccebal,  credidiltfinperamlum.Da;.  viu 
wl.  Fcbr. 

EPIST.  LXXVII. 

imi'.  uonorius  aic.  symuaciio  pr.ef.  i  ri 

Magnarum  deliberationvm  nen  debet  citum  esse  }u- 

dicium,  ncc  temere  proferenda  sunl  quw  servuuda  iu 

•perp  luitm  simciuntur.  Swpe  de  episcopis  Vrbis  w.ct  i<* 

altereatione  parlium  sub  examine  sacerdotvm  conc.  ;a 


ttis  :  qno  lioc  eonseeuli  agamns  nlerno  impdio  vettro 
maximas  aique  uberes  graiias. 

EPIST.  LXXV. 

Ilir.  iiu.Mir.its  SEUPER  ah.   svuilAaiO  PR£P.  URB. 

Post  relationem  subtimitatit  luw  delatam  mantuelu- 
dinis  nostrai  auribus,  pres'  yierui  am  lcgalio  ia:s,uit  uo- 
bis  iwn  supcrvaruw  delibcra  ionis  injecil.  Ueo  dccet, 
ambguilale  tepotiia,  fidelem  rerum  ordinem  coinmus 
espcriii  :quamque  parlem  prcelermistut  yestcc  rei  ordo 
ci  i/ti«(,  quam  tcmatus  annual,  mullit  ccram  censenlibus, 
approbari,  ut,  utriusque  [acli  simut  quatitate  perpens  i, 
et  circa  unam  rite  dcftmta  consistat,  et  circa  aliam  (<  - 
in<r«  atsumpta  non  maneat,  Symmache  purens  carissi- 
inc  et  amaniistime.  Ob  ijuam  iem  illutlris  el  praxelta 


magniludo  tua,  tutpentis  omnibus  quw  tuperiui  sunt  B  cognilio  cst.    Scd  ne  quid  festittum   celeritale   iudicii 


deerela,  uutlique  interim  ;>  cejudicio  comparuto,  aucto- 
rilate  prwsentis  oiaculi,  utrumque,  hoc  esl,  Bnaifacium 
ct  Eulalium  religiotistimot  virot  instantia  digna  couve- 
liiet,ul  intra  diem  textum  iduum  Februarii  ftavenua- 
i,  m  civ.latem  piwscnttum  tuam  malurarenon  differanl  : 
omnibus  uique  tingvlis  admoiiilis,  qui  auctores  ulrius- 
que  ordination  s  existunl,  u',  umota  excusatione,  u«". 
desint,  et  facto  quitjue  erga  allerum  proprio,  prolaiis 
ecclcsiastica;  inslitulionit  exemptis,  defentor  cxistat ; 
teque  purgato  alium  magit  in  legem  Oilkolicam  dcti- 
qntse,  pratumpla  immer.li  elcctione  convincal  :  judi- 
cium  de  ttalu  tuo  quitque  li  adetse  neglexerit,  soniiu- 
■  its;  tiitnirtim  inlelligens  improvide,  immo  illicita  se 
fccisse  quud  eoram  non  attdeal  defcntare.  Nos  quoque. 


proferalur,  id  clemenliw  nostric  tedit  arbilrio.  Al  quo- 
niam  vicinitas  sanclnrum  dierum  epitcopi  pratenliam 
postularel  ,  ncc  in  urbe  sacruli  sima  fasc:,t,  patcharttm 
prwtcrlim  dics,  sine  sarcrdnte  cetebrure,  idcirco,  Sijih- 
mache  parens  earittime  atque  amantistime,  illnttri.i 
maijnificenlia  lua  Achiiteum  ttos  ctegiste  cognotcnt, 
qnem  a  favorc  partium  constat  ette  alienvm,  qui  mtj- 
stcria  sacra  observationis  impleret.  Trans  iclii  rero  fettit 
dicbus  ex  judicio  sacerdotum  quw  dtbcnnt  enstodiri 
concitio  maluriore  tractabimus.  Monemut  sane  ul  rcgio- 
nvm  primatibus  evoralis,  ditciplinx  pnblicw  quietique 
protpicins  :  quibus  deerctorum  nottrorum  prwcepla  ju- 
beas  aperiri,  ne  quis  sciticet  ttllum  tumultum  ueque 
seditionem  andeat  cerimovere  :  qitamsi  qnis  insana  pcr 


cx  div,tsis  proviuriis  coiupetenlem  numerum  tacerdi  -  C  siiusioiit'  conquiret,  non  in  eos  tnnium  qui  in  perturba 

lum  tcripiit  nostrw  terenitatis  accivimus,  ut  rem  dciiu- 

ctam  in  dubium  ubsolvat  nobis  coratn  dcceplatio  pluri- 

morum.  Cum  aulem  ontnia  futuro  inlegra  sint  judieio 

reservala,  de  tiausactis  sibi  blaudiii   neminem  decet. 

Piwtcntis  eliaai  judicii  docebit  exemptum,  quid  in  cjus- 

modi  negoiiis  obtertari  dtbeat  infuturum.  Dalum  ivtll 

cal.  Februarii  per  Aphtonium. 

EPIST.  LXXVl. 
v.  iiOMOitio  seUPER  alc  sxmmaciius  tRMt.  vm. 
Cuin  vir  elarissimus  Aphtonius  decuriu  sacri  pala- 
Ui  veslri  cum  ccelesli  prarceplione  ad  Urbem  venc- 
rabilero  convenisset,  omui  genere  festinavi,  qnaie- 
nus  prxceptis  numinis  vestri  obedientiaiii  commoda- 
rem.  N.iiii  statim  convenlis  proccribtts  sacra  jussio 
publicata,  etad  religiosos  viros  Bnnifacium  et  Eula-  D  sislitleris,  mc  credidit  admoncndum  quod  sacra  .1.1 


lione  fuerini  deprehenti,  sed  in  regivnum  quoque  pria- 
rcs  scial  vindicaudum.  Novimut  enim  quetem  publicam 
facile  aistodhi,  si  ineenlOTUm  cupidilatet  et  fomenia 
cessavcrmt. 

EPIST.  LXXVIIf. 

BOMI.NO  SSMI'ER  ILLUSTRI  ET  IN  CtJNCTlS   WaCMIICO  M!  1,1- 
TOQUESDBUMI  COMSTANTIO  SVMMACUUS  PRiEF.  URB. 

Qu*ciiiif|iic  suliitc,  niillo  opinantc,  proveniunt,  ncc 
ad  culpam  judicis  referri  possunt.eipop-.iluni  raiionis 
ignariiin  inspcrata  novitaie  pertutbant.  Vir  uamquo 
rcligiosus  Eulaliusquinin  ileciino  cal.Aprilis  Urbem, 
me  nesciente,  mcridianis  bnris  iogics-us  ct  :  queni 
crciiiJi  aliquod  seeuin  periulise  prxceplum.  Veruiit 
coilemdiecirca  vcsperum  Spoletinus  episcopus,  mis 


lium  missa  conveutia  est,  D.  imperator :  clericos 
quoquc  eorum  praecepi  pariter  admoncn.  ut  niliil  fu- 
turo,  cognuscetite  pietaie  \estra,  decsset  examini. 
I  iiilj  b*c  omuia,  gestorum  scrie  compreliensa,  ad 
plenaui  insiruciionem  subtcr  annexui.  Verum  pnst- 
qiiam  pars  utraque  populi  diversis  sediiionibus  exa- 
gilaretur,  singulos  admonitione  missa  conveni,  ne 
ad  unam  Ecclesini)  couveuireui,  ct,  quod  fieri  ii>  n 
licebjt,  inler  se  muliiiiidii  confligeret.  Seu  lioc  illis 
visum  est,  credo,  suspectum,  quo  quietem  suadcn- 
dam  credidi  bomiuibus  pcrturbare  voleniibus  civiia- 
lciu.  Ob  quain  rem  ainbnc  partes  ealuiuniosissime 
crcdidcrunl  contestationibus  appeteudum,  ut  crrorein 


sc  manantia  in  Uibe  die  sancio  l'a>ch:c  jussus  sii 
celebrare.  Quod  prajceptuni  ante  pcniius  ignor.tvi, 
Doinine  sempcr  illustris  et  iu  ctttictis  magnilicc, 
meriloque  sublimis  »c  pnccelse  patronc.  Qiiud  cnni 
niihi  prius  S.  Eulalii  innutuissel  adveulus ,  s(j- 
lim  parendum  credidi  inviciissimi  principis  impcrn- 
tis.  Verum  cum  inlerim  dicio  die  Urbem  S.  Acbillcus 
cssct  ingrcssus,  commoiio  exstitit  poputorum  ,  ut  a!> 
una  parte  inultitudo  armaia  ferro  cl  lclis  ad  formu 
niilitari  lialiiiu  convcnirel.  El  cum,  convocatts  \  o- 
ceribus,  processissem,  ut  habilo  traciaiu  pro  ijuiet-c 
Urbis,  populum  alloquendo  compcscerem ,  priuto  :ul 
convenluui    vcncrunt;   deinde   cum    cxspcciaietut 


405  Q-  AUKKUUS  SYMMACIIUS.  tOI 

8.  Aclullci  prxteulia,  ui  qiiJL'  ju  si fiicianl  publicarel,  a  Symmache  parent  carnsime.  Indt  subliiuiltti  luti  lioc 


niuliiiiiline  rwlimln.  veiure  nou  poiuil.  Kl  cum  ad 
lorum  Ycspa»iaiii  i  'iii  cgo  quam  vir  spcclabilis  vici- 
■  ius  peiuigtuic  populo  fnis.^eimis  ingressi,  ui  quie- 
lem  ulriusque  parti»  niullilutliui  suadcrcnius,  subilo 
arm.iii  MTTJ  iclis  ei  laxit,  aliquauli  eliani  ferro,  po- 
pulos  parlit  Kulalii  IggltMi  sunl,  qui  iiierines  cou- 
vcuerani,  ut  quuj  prsccpnim  Je  cpiscopo  Spolelino 
essei  agnoscerenl  .  quosquc  iia  sauciaveriinl,  qui 
paraU  adversus  ioiparalos  veiicram,  ul  me  quoque  et 
viruni  spcctabilein  vicarium  creJcrcnl  appctcndos, 
dum  sedilioso  li.roie  uullai»  admiitunt  pcuilus  ra- 
iuuiciii ,  nisi  ad  lilicrainluiu  nos  diviuitts  adluiss>t , 
cgrcssique  per  sccreliorem  |  ai  l<  m  ici.au  saxoruia 
cl  impeiuui   coiiipirautis  multiiudiiiis   viiassemus, 


iioi  ilaluine  cotjnoscal ,  ul  et  talubrii  tuperior  ordo 
pnrctpli,  el  modemta  tijnodi  otdinatio  deberet  eutto- 
Uiri,  quod  alttfr  fitri  nou  potse  c<NMitiii«,  niii  Eulu- 
lius  omnimode  urge.rtur,  Hl,  onmi  celerilale  ab  Urbi 
disccJcnt,  insolenti  piputu  pranens  incitameiita  non 
prabcal ,  nec  innocentibus  cauta  mortis  exittnl ;  eui 
ttte  dubium  uon  debebit,  tt  iu  liac  prceiumptionts  ob 
itinationc  tluraveri'  ,  nnn  tulum  de  slalu  suo  judtcium 
jam  prolatmn ,  vtrum  eliam  de  saluiit  ditcrimine  pro- 
ferendum.  Culpa  enim  nuttam  veniam  jom  merelur, 
qmc  cum  prcedtcitur,  non  caieltir.  Nihil  ex  hoc  excu- 
tatiouis  liabtiitrus,  quod  eo  invilo  a  plebe  asserat  re- 
tenturi.  Si  </m  autem  ex  numero  ctericorum  commnni- 
cundum  t.nl  lio,  judicio  pendente ,  centuerit ,  pari  s 


ininiine    poiuisseiuul   evadere  :    qiiorum    inajorem  B  KUt  tententia  eue  damnandum.  Laicot  vero  qui  post 


pariem  iu  servis  con^lal  fuisso,  ei  quibus  aliquauti 
aguili  aique  lenti  sunl  audiendi.  UuJe  quid  parlium 
luearuin  fuit,  excelleolix  veslrx  suggcrerc  propera- 
vi ,  ul  certum  linein  ,  rebus  cognilU  qu;c  gcsta  sunl, 
magnituJo  vesira  dcccrnat.  Cum  ita  S.  Kulalius  fuissel 
ingressus,  ettertia  die  seculusesset  episcopus  Spole- 
tinus,  nec  aliqua  ad  me  data  virtutum  veslrai  uiii,  qux 
sequerer,  prcecepu  venisient ,  perturbalio  lotius  ple- 
lus,  qux  in  se  et  io  periculumjudicum  sxviret.exoria 
esl:cinicelerirespoiisi>aniediomveiierabilemPasclix 
quid  Geri  debeal  jusseritis,  minanlur  se  populi  invi- 
cem  piignaturos,  dum  de  Lalcrauciisi  basilica  alieru- 
trum  se  exijtinunl  excluJendns.  Ne  quid  igiiur  ad- 
versi  (quod  subliinitaiis  vesirx  fclititas  avenat)eve- 


inlerdietum  mantnetudinit  nottta;  communioncm  Eu- 
lalii  putavcrint  txpelendum ,  honcitioris  loci  pivnam 
protitiplionii,  tenos  cero  eapilit  tsie  tubilurot,  nec 
ab  lioc  periculo  dominot  crucndos.  PrintaUs  tcro  re- 
gionum,  nisi  spirilum  ptebu  incondilw  domuerint 
ac  frenarint ,  tcianl  se  raplos,  ultimo  judicio  ctse  tub- 
deudos  :  Spoletinut  autcm  tpiuopus  (ticul  dudum 
fueral  definilum)  tanctit  1'asciicc  ditbut  ordiuem  feuee 
folcmnitatis  implebil,  cui  ad  cetebranda  mysteria  La- 
teranentem  ecctcsiaui  toli  patere  dtcttuiinui,  tetiquin 
qui  hoc  preciumerc  volueiiui  propultalit.  Sane  ut 
pradictut  tacerdot  Spotttinx  civitatis  in  loco  ejnt 
sanctornm  niysieriotum  ordinem  eompletutus  tutcipi 
dcbtat ,  admonemus.  Per  oinnet  vcro  tiluloi  et  loca , 


iviat ,  pelo  ut    evideuli    prxcepto   exciudi  furiosx  C  quce  cowtniu  celcbri  frequenUitilnr ,  lia-c  qum  tiatui- 


conientionis  periculosam  pertinaciam  ccnscalis.  Uat. 
xii  ca!.  April. 

EPiST.  LXXIX. 

CONSTANTINUS  8YHUACUO  PRJEF.   LBB 

Lt  ceila  postimus  quoeque  cognoscere,  el  (aclionum 
auciortt  lid.li  nuntio  et  inspectore  non  tateant,  can- 
cellai ium  notlrum  Vitulu.n  dntximns,  ut  Ihmim  in- 
rictittimi  principis  offatus,  atque  judicium  ad  eximie- 
UUem  luant  el  ad  populum  ceteri  (etliuaiioite  deferrei. 
Illudque  monemus,  ut  qtiidqnid  sacris  aucloritatibus 
conlinelur,  nulln  lemeritate  ttolelnr,  et  quce  prcecepia 
tunt  effeclui  celeri  mundcntur  inslantia ;  ne  Augusli 
ttemeutia,  quod  nunc  agnoscit  dlstulisse,  commolo  ma- 
ietlutit  suiv  vigore,  emcndaie  non  differat. 
EPIST.  LXXX. 

Hir.    IIUNOIIII  S  «UC-    SVIIJIAI.IIO  M0I    Lllll. 

i>um  int  sanandum  prima:  perlurbationis  eirore  n 
hoc  tjeniit  consilii  clcmenlia  nostra  repjranda  pacis 
cupida  rcperitscl ,  ut  donec  de  confirmatione  urbinit 
tncerdoiii  senleniia  procederel  abtolula,  ulcrqie  eo- 
rum  quorum  cauta  lumuitut  antca  concrevisttl ,  a  sa- 
iralhsima  Vrbe  conveisulione  tcjumtus,  \ttturi  jutlicii 
exipectatione  penderei ,  spaiio  i/iio  roiifiii.icfiii  ti.lcr- 
uler  evitlcnlcr  expretso  ,  a'quo  aitimo  dittimulare  non 
jiotsuinus  ccplis  elcmenliie  noslra:  publicuin  pene  bcl- 
lum,  quo  calcurentur,  iiidicium  ;  nnvctnii  cjm  captit 
Eitluiittm ,  qtti  jussa  tramcendil,  e.cstiti(s.,  secniidtim 
Oidincm  pracrplorutn   paulispcr  abtssi  uoii   paUUlH, 


mus  proyoituntur,  ut  unicersis  liqueal,  el  iio/kiw  nct 
tuibiditm  aliiuid  perpcirare,  t:  ad  .uc  nl  turbala  com- 
poni  dtbcanl  opptriri.  Sritil  sane  tublimilat  lua  pri- 
iniserinium  ct  retiquum  ojfieium,  qnod  luit  aciibus 
obsecund.it ,  non  totum  gravistima'  mulcla  disptndts 
affiigendum,  :ed  tt  m pplicium  capitit  torlilmum,  niti 
entsi  opera  commodala  statutis  elemcntia;  nottrar  pras- 
bere  maluraru  cffectum.    Dal.  XMil  cal.  Apriiu,   Ka- 

VCIIIIW. 

F.PIST.  LXXXI. 

MMI*0   S:  MPKR    ILLUSTHI     IT    l'in    CUNCTA    UACSIMC0, 
utv.i  I  iiyci    M'    I.IMI  AC  Ph.tCI  LSO  CO.MTANTIO  SVHMl- 

cuiis  rntr.  ii-.u. 

Ulii  primuiu  sacra  Domiui  nosni  inviciissiuii  prin- 
D  cipis  prxcepla  perlata  sunt ,  statim  (ut  convcneral) 
debituin  tribui  famulalum.  SeJ  Kulalius  ca  obsti- 
natione  qua  sine  prxcepto  sacro  Uibcm  ingrcssns 
csl,eiiam  egredi  constiiclus  per  oinucs  poicslaies 
pari  perlinacia  dcireciavit.  Naui  vesiveriinis  lioris  per 
oflicium  L'il>anum  id  quod  prxceperal  inviciissimus 
imperatar,  ca  de  qua  perbium  esi,  ei  innotuisse 
agunscilur,  Dnmiiic  sem|>er  illusliissimc,  sacr.ilis- 
simc,  inagnificu,  ineriioque  sublimis  ac  pneeeke 
pairone,  Quo  lecio,  uuailavit  io  diligeuiiua  iracu» 
iiiiinii,  nec  in-ueii  instaircr  admoniius  eiira euravil. 
/xlia  vcrodie  rursum  paromnem  apparitiaoem  ttlaai 
iKntnt .iis  liuiis  admonitHj,  collecli  mullitiMliae,  La 
leancnscm  basilicain  n   u  tciuciaiio  cruJiJii  hij.i- 


40:.  EPISTQLAttUM  LIBER  X.  - 

do.dim.  Veriim  li.biio  iractalu  cum  proceiilms, 
omnilius  ofliciis  dislinatis  ul  pellcrelur  injuiictum 
est.  Nain  cl  vir  speclabilis  vicarius  ad  canidem  ba- 
silieaiu  ire  decrcverat ,  sed  priiuo  accedere  prae  ni- 
mio  lerrorc  non  potuit.  Ego  autem  lam  roi|ioraiis 
dircciis  quam  omni  officio,  idco  illuc  ire  non  potui, 
ne  quis  mibi  xmulus  facerct  rcligionis  invidiam. 
T.mien  salva  excellenli»  vestra,  irrueniibus  plunbus 
corporatis,  ei  majoribus  regioiium,  qui  pra?cept>s 
imperiaJibus  serviunt,  de  eadcm  ecclesia  fugatns  Eu  - 
lalius,  de  Urbe  expulsus  est,  atque  adjuneiis  appa- 
r.toribus  illuc  direclus  ubi  jussus  fuerat  residerc. 
Mandalum  eliam  ut  vir  rcligiosus,  sanctus  Acliillcus 
episcopus,  cuui  quieiequc  jussa  sunl,  illo  cjecto, 
sine  slrcpiiu  populi,  pro  sanclorum  dieriun  rcvcrcn- 
lia  celcbraret.  Nam  ad  custodiam  basilicx  Lateraoen- 
sis  apparitores  appnsui ,  necui  alii  redderctur.  Pariis 
quoque  Eulalii  aliquanti  capli  clerici  sediliouis  au- 
ciorcs,  de  quibus  qnid  jubcatur  exspecto.  Ei  quoniam 
de  his  interim  qu.r  gesla  sunt  universa  virtuiibus 
vcstris  credidi  suggercnda,  quidquid  sequentibus  dic- 
bus  pro  quietc  Urbis,  quain  \estra  felicitas  regit, 
tuggesiuin  fncrit,  gigillaiim  pro  rerum  fideet  ordiue 
inclioribus  indiciis  niiiitiabo. 

EHST.  LXXXII. 
imf.  uONomus  auc.  svmuacuo  ph.ef.  urb. 
Koderalioue  prgcipita  egil  uottra  serenitas,  ne  lo- 
ttm  pottet  invtuire  praitumplio .  Dei  enim  judicio  ve- 
nerahif.um  taeerdotum  est  dilala  eognilio  :  u(  quidquid 
rcligio,  ".nidquid  veritas  poslulabal ,  abtque  ulla  pcr- 
turbatione  lioc  ditceplatio  Iranquilla  decerneret.  Sed 
ter  Eulalium  uturpalione  conlra  tententiam  venerabi- 
Ut  tunodi  multa  ilticiie  commissa  fiutse ,  relalionis 
lextut  edotuit ,  qui  pranentia  tua  causam  furorit  po- 
uulo  lubminislrans,  tutum  pcr.rc  voluit  quidquid  mo- 
deralio  nostra  conserrat.  Nam  cum  ordinalione  nostra 
tl  senteiitia  episcoporum  ,  euorum  in  synodo  major  se 
multiludo  coltt jerat  ,  eonsensu  ctiain  pailium  et  pro- 
fettione  id  fitri  definilum  etset ,  ul  u  irel  se  speciuliter 
tsse   dumnaliim  quicunque    itd    incitandnm  populum 


-  SIAXIMIS  GHAJIMATICUS.  406 

A  Iroem  [uissel  ingressui  :  obtilut  sui,  probav  t  ex  p  ii- 

scnti  faco  quale  vuteatnr  habttiise  principium.  Quo- 

niam  ergo  rectc  liiinc,  post  toi  admissa,  irbe  constat 

esse  depulsum ,  ad  qunm   <  uih  accedere  non  deberc 

clemeiuiu"  notlra;  tt  episcuporum  liderctur  slatuisse 

judicium,   Bonifacium   emerabilem    viium   episcupum 

"(ad  cujus  moderationem   auctoritatem   notlram   recte 

censuimus  jungendam),  Symmaclte  parens   ctirissime 

cl   antontistinie ,    tubtimitas   iua    Vrbem    ingrcdi  de- 

bere  not  tlatuitse  cognoscat  ;  ul  sub  ejut  guherna- 

culis    rctigiotat    tegii    reverentia    nwderalioue    soiida 

comptealur.    Da  .    111    nonas    Apritit ,   accepta   idus 

Aprilis. 

EPIST.  LXXXIII. 

U.  HONGHIO  SLMri.R  AUG.   SYUUACUUS  PR.CF.   1'liU 

tt  Quxcunque  Dco  auctore  Gunt,  nierilo  divino  pic- 
lalis  vcstrae  judicio  firmanlur.  Nuper  nan.qiie  cuin  >d 
uie  famuluai  vestrum  sacra  elementiae  ve?trx  ema- 
nassel  aucioritas,  quasi  ambiguitate  submnta,  vene- 
rabilis  viri  Bonifacii  episiopi  saccrdotium  majeslas 
vestra  roboravii.  Tam  giata  universia  qua?  ju-si 
sunl  exstiiere,  ut  boc  et  ordn  auiptistimus  ci  fto 
manus  popuhis  comprobaret,  D.  impcrator.  Nani  cuin 
sialuia  coelestia  per  me  essent  recilata  popnlis,  rt 
edictis  ex  amore  propositis  pulilicala  ,  lanius  fervor 
et  lauitia  totius  exslitil civitatis,  ut  scilicel  et  religio- 
uem  redditam ,  <■  t  p; xsiium  quieiis  secuniaiem  ora- 
nes  gratulaiionc  congrua  testarentur.  Intcrjecto  ita- 
que  biduo,  1'rbem  supra  meuixraiini  vener<bilis  cpi- 
scopus,  omni  accurrente  plebe,  iugrcsaus  esi ,  sicut 

C  serenius  veslra  constiluit :  olbcii  quoque  mci  obse- 
quia  ininimc  dehjcrunt.  Nec  jam  aliijua  dUscnsio  re' 
manet  populorum,  et  omnes  divino  judicio  «t  ina- 
jesialis  vestrae  acquieverunt  voluntati.  Cessantitrus 
ergo  studiis,  omnes  qiiod  praseeplo  Dei  admoniti  sla- 
tuistis  senlire  cceperunt,  alquc  aii  lamationibus  quae 
subjeclae  sunt  gaudii  sui  causas  pleiis  Romana  teitau 
est,  ac  serenilaii  vestrss  gratias  m  dies  singubisage- 
re  non  desistit;  quorem  prorisio  sicul  paccm  orbis 
iuciur,  iia  quieteui  Urbis  restiluii,  populoquc  concor 
iliam. 


iNNO    DOUIM    CCCXCtX. 


MAXIMUS 

GRAMMATICUS. 


GUILIELMI  CAVE  NOTITIA  1N  MAMMUM. 

Maxiuius,  gcnte  Afer,  civitatc  Hadaurensis  (Africae  D  ""'"°- s''"-'  Pro,c  '"""'^  tonfiieri,  ejttsaue  lirlules  p 
Broprix  oppidum  erat  intcr  Numidiam  et  Getuliam), 


professione  grammalicus,  S.  Augusiino  lamiliaris, 
claruil  exeunie  hoc  saeculo,  circa  annuni  "?);).  Ibnno 
geniilis  el  religionis  suae  zelo  flagrans,  scripsit  epi- 
slolam  ad  Angustinuni,  qua  deorum  suorum  cultum 
vimiicai,  aitque  se  uuum  eae  Deitm  sunimnm,  mie 


mundanum  opus  diffttsas  nmltis  vocabutis  iiuocare.  Ita 
fii.  inquil,  nt  dum  ejusquati  quwdam  membia  carptim 
variis  sitpplic  tionibus  prosequimur,  totum  coiere  pro- 
feclovideamur.  Deinde  in  Clu  islianos  invebilur ;  pac- 
tim  quod  Deuin  qnem  quasi  proprium  sbi  viudica- 
reni  in  lccis  abdiiis  sc  vidcrc  afurmarent;  partim 


107 


MAMI.U1IMJS. 


103 


quodi  rolictii  lcmpui  01  oegleciit  majoruni  suorum  \  ipsii  epUtolii  desurapla  mm  qu'i  non  vldetl  quin  oi 


niamous,  lioiuinuni  moriuoiuin  butta  smiio  (roquon- 
i.ircn i .  Ilinc  raartyres  quoidam  Punicls  locabuUt 
iuaignilot  ludibrlo  eiponit,  ilygdonem  teu  Mijji- 
ttiin,  Swhmini  Liiciium,  ci  prsomnibui  areetmarlg'. 
r  m  NampAUuionam.  Per  JVompAoHionsm  qois  liic 
denotelur,  beud  f.<c  lis  csi  conj  cluri,neci  qooqmm 
id  lenialum  memini.  Si  iu  re  obscuri  eonjeclare  fal 
erit,  nun  ilium  quam  Chrislum  Oominura  noitrum 
dcsignari  puieni :  parlim  quud  arr Aimar/ur  appellc- 


uiis  suis  dieerie  latelur  illuslrissimos  liaronius. 

ConeludiiUaxiraus,  tolemnirormula,  Diit»unent,pet 

qucs  el  roiuni,  tilque  cuiiclorum  morlntium  ComiNSmfm 
/'ii.um,    imiivrsi  nuirlulfs ,  quot  terra  aVSlilMl,  mi((l 

inodii    ctmcordi  tHscordiu  rencrumitr  el  colimus.    11;  > 

retpondens  Augusiinus  epiitola  tequenti ,  liorolnem 
acerrime  persiringit,  oslendilqua  si  ludicra  agere 
vcllel,  sc  par  pari  releire  possc;  liominem  vcrogra- 
«iler   iiioncl    ut  in   lioc  argumcnto  scrio  veisetur; 


tnr,  qui  modo  icilicel  erainaniiori  pra  aliia  maityri-  paratum  se  fore,  de  liis  uro  argumcnti  digniiatcrii- 

bus,  pro  religione  a  se  inaiituia  pa>iuseat;  parlra  sceptaiorum.  Claudil eplsiolara bis Terbia : iVo  le aoc 

quod  cum  alii  liuic  vcl  iili  uura  ui  praferanlur  lateat,  ct  in  sacnlega  eonticia  imprudeniem  iruhat, 

llunf,  inquili  pruh  ne[us!  diis  iminojtiilibus  prwiutc-  tciai  a  (liristianit  ctitholicis,  quoritm  in  i'es/ro  oppido 

rint    Cltiiiitant  ;  parlim  deuique  quod  iuicrprete  Au-  «  ium  Ecclesia  consttlutu  est,  nutlum  colimortuorun:, 
gualino  in    lilicril  responsoriis ,  Namphania  lingua  B  ni/.i/  denique  ut  numen  adorail,  quod  sit  fartnm  et 

Punica  nilnl  alrad  signiflcel  quam  i'oitt  pedii  homi-  condiMm  a  Deo,  tcd  unum  ipsum  Dettm  qui  (ecil  et 

iicni,  i.l  esl|  eujiiiadventus  afferat  aliquid  feticitatis;  cmdidii  omna.  De  lemporcquo  scriptm  sinl  hx  epi- 

«icuz  solemus  dicere  secundo  pc.le  imroiisse,  eujus    nt  ntolx  non  con^tat.  Keleriini  eas  novissimi  cditorcs  ad 

'.roilum  prus;eiitus  uliqiiu  seculn   sil.  (Juod  Knn.no  annum  500,  cum  sequenli  idoloruw  cullns   inipera- 

uoslro  apprime  convcnii ,   qui  opiato  pcdc  in  muii-  torum  legc  prohihilus  sit.  Sed  nullum  inde  duci  po- 


Otim  venil,  ct  obambulavii  tutpyeruv.  l)c  quo  prophc- 
licum  illud  iinpiimis  dietum  esl  :  Quum  pulcitri  raper 
inoiilft  tunt  pedes  prwtticunlis  puccm  ,  aiiiiunliaiilis 
bonum,  pradicantit  suluiem!  [Nescius  IIOU  sum  in  Mar- 
tyrologio  Roraano  Ju'ii  4  relebrari  meiiioriain  S- 
Nampbaoionis  marlyris  cl  sociorum,  quotill»  robora- 
sit  ad  putjnum  et  ad  eorouam  piwesii ,  quique  Mtt- 
dauri  in  Ajrua  passi  sunt.  Verum  baec  omnia,  cx  liis 


tcst  argumcnlum,  cum  non  hoc  modo,  sed  et  quovis 
fere  anno  sequenii  Onstitutiones  imperialcs  hac  de 
re  latx  sint,  ut  in  codice  Theodosiano  videre  est, 
nempe  ann.  592, 39o,  596;  anuo  399  quaiuor,  qua- 
rnm  dux  ad  Africam  proprie  spcctant,  iicrumque 
anno  408,  ne  ullerius  pergain.  liabenturlix  epiliols 
edit.  noviss.  10,  17,  iu  vulgarihus  editionibus  nuin. 
43,  44. 


MAXIMI  EPJSTOLA   AD  S.   AUGUSTINUM. 

Yide  Itunc  episiolam  inler  Aujusiinianas,  sub  numero  16,  tomo  XXXlll  noslrcc  Palrol.,  col.  81.  Etur. 


ANNO  DOMIMI    CCCLXII. 


MAMERTINUS. 


DE  AUCTORE  PANEGYRICI  ET  QUO  TKMPORE  AC  LOCO  UABITUS  SIT. 


Hamerlinus,  a  Juliano  Augusto  consul  faetus,  liac  C 
bratione  priueipi  graliaa  agit.  Pronuniiata  est  anno 
i  lirisii  56-2,  ctini,  nlex  fasiii  apparct ,  consulaiuui 
gereret  Ncvita  collega.  Quis  porro  Mamertinus  illc 
fu  r  I,  ex  qua  patria  oriundus,  nullibi,  qund  sciain. 
prodilum  cst.  F.yo  lacile  putcm  bune  Uessana  oriun- 
dum  fnisse;  sic  cnim  Messanenses  prnplcr  Mainer- 
linoi  ho-pitio  cxccptos  dieti  suni  Hameriini.  Ejus 
inentio  fit  in  variis  locis  apnd  Ammianura,  lib.  vi, 
iiii.  xxi.  idi.  zx iii.  Aiquc  etiam  ipae  dc  se  non  scmel 
loquitur  lioc  in  1'ancgyrico;  ex  quibus  loris  nmnibus 
constal  Maniertiiiuin  prafcetura  xrario  fuisso,  Mim 


prxfcdum  pr;clorio  pcr  lllyricum,  in  ciijus  proviucix 
administratione  peculatus  rcus  al>solutus  esi,  ac  lan- 
dem  a  Juliano  COnsul  faclus.  An  vero  Mameninus 
hic  idem  fuerit  atque  illc  cui  panegyriei  2  el  5  Ma- 
\ ■iui.iiio  dicti  attribuuntur,  neque  vcliin  affirinarc, 
ut  ad  hos  panegyricos  ohscrvavi ,  proptiMT  spaiium 
repluaginta  annorum  inicr  illorum  el  bujus  pancgy- 
ri  i  tempora  ;  neque  au-im  prorsns  nrgare,  nam  tuin 
cum  hanc  oralionem  dixit  adinodum  semx  fuisse 
videtur,  ut  conslat  e\  paneg  num.  17  :  Sed  a  teneris 
uniiis  ab  irlale  pueriti  ad  littnc  usque  caniliem  consu- 
lulus  aniore  flagravi. 


SYNOPSIS  PANEGYRICI. 

IN  EXORDIU.  lura  cuni  Juluno  unperalori  graliaa  buiusque  wm 

Rcddil  ijiionciii  cur  pro  prafeclura  acrarii  c(  pr.c       rgcrii ,  id  agrre  consul  aggredialur.  yuod  nempc  ui 


ii>9 


JILIANO  AUGtSTO  GftATIUUJM  AC  1 10  l'U0  CONSULATU. 


410 


piiuriliua  dignitalibns  inificratar  auisiuc  aut  publicae  A  num.  II.  Castus,  in  csiiis  pcrpc-luns,  num.  I".  Sic 


iuiln:itis  ra:io:icm  li:ibcre  vitlcri  pntucrit;  in  consu- 
laiu  vero  daudu  cjus  lanlom,  cui  datus  est. 

DISTRIBUTIO. 

Prima  liujus  nralionis  pirte  imperaloris  virlnies 
rcc  nsel,  allcra  [iro  acccpto  consulalu  grati.is  aj;  t. 

Part  prima.  Pcrstringitejus  victorias,  rcceptas  cjus 
virtute  Gallias  ,  suhacam  pene  onineni  barbariam, 
iiiiiii.  3.  Itcrum  de  Gillis  lum  a  barbarorum  vasiiiaie, 
liiin  a  jiidic:im  nnibiis  subcssrnt  tyrannide  ei  avarita 
erepiis,  deleios  Cermanns,  jus  resiilutum,  emcnda- 
los  cjus  vii  iuium  e&emplo  mores  ,  num.  4.  Ouai 
omnia  mirum  quanium  a  Juliano  Consiauliuin  alie- 
n.irjii,  ninn.  .'».  Julianus  in  inedio  lllyrici  sinu  dcre- 


peragrata  ticioiiis  Thracia  de  sublcvanda  Urbis  an- 
iiunae  pcnuria  cogitat,  num.  14. 

Pars  secunda.  Iniperator.s  in  se  bencficium  ampli- 
fieal ,  quod  consulaium  acecperil  nnn  meritus,  quod 
in  suinnia  viroriun  bonoriim  ropia  ,  quod  minorcm 
iii.igislralum  pelens  ,  qnod  sine  largilionibus  el  a:u- 
bicndi  labore,  quod  iu  lenui  re  ct  ambiendi  ignartis, 
voii  com,  os  fieri  nunquam  potuissel,  num.  IS.Quod 
uno  coilcin(|iic  anno  aT.nrii  publici  cura ,  prxlectura 
el  consulalii  insignitus  sil,  nuni.  ti.  Redit  ad  eon» 
memorationein  virtntum  imperatoris,  cujus  in  foven» 
dis  lilteris  revocaiidisqne  arlibus  sludium  commcn- 
d.tl  ,  nuni.  23;  in  oniniuni  animis  sibi  conciKandis 
ndiisiriam  ,  uuiil.  25;  in  cligendis  amicis  prudeu- 


pcnie  adesi,  l.ie  ct  ubiquc  viclor,  n.  C.  Is.ru,,,  navi-  n  |iaiI1>  ,„  eosJelll  ij(leill>  nmn.  2G;  ,„  sumin0  h-innrum 


bus  iransciinit  barbarorum  lerrore  t;mio,  ut  sup 
plircs  vcniam  pelant,  num.  7.  Ad  Adriam,  Tyr- 
rhenum  ,  Mseolidem  pugnat  et  vincii,  Niropolim  in 
slaurat ,  Eleusinam  ct  alias  Macedoniae ,  lllyrici  et 
Pcloponnesi  civitaies  rcstiiuit ,  num.  II  Patiens 
l.iboris  bellici,  caslrensi  cibo  conleiilns,  num.  1 1.  Sibi 
aspcr,  iu  alios  facilis,  sibi  parcus,  in  alios  liberalis, 


aplce  mndestinm ,  in  condonandis  injuriis  clemen- 

tiam  ,  iiuni.  87;  ac  pra-cipue  singularcm  in  se  ei 
collcgam  bumanitaiem. 

IN  FINK. 

Deniquc  acccpti  a  lanio  impcraioie  b  noficii  iiuii- 
quaui  fuiuruin  sc  imineinorcm  pnllirpiur,  iuiiu.  3!. 


MAMERTINI 

GRATIARUM  ACTIO 

JULIAINO  AUGUSTO. 


I.  Etsi  scio  tc,  imperalor,  eicunctos  u  qui  consi-  C  me  prius  linneslaras,  niinor  esse  causa  ad  a;cnda<< 


lium  Uinin  pariicipanl  pnsse  niirari  quod  nuiic  de- 
innni  graiias  agere  exorsus  snm,  quasi  beneficia  in 
inc  lua  '  ea-pcrinl  a  consiilatu,  falebor  lameii  b  qltod 
ingcnii  (eujns  nie  pmnilcl)  cmi^cius,  eiiani  nnnc  la- 
ccre  volu  ssein,  el  proriinipens  licet  liujus  muneris 
gaudiiim  intra  arcanai  hctiiic  conscientiam  cocrcerc. 
Scd  sive  crrorem  nosirum,  sive  consilinm  congesu 
et  cnacervata  in  unum  benclici>  vicerum  ;  ati|iie  in 
id  redegcrunl c  necessitaiis  ambiguum,  ul  mibi  aut 
indiserli,  aut  ingrali  cssel  fama  subcunda  :  inalui  clo- 
quentiam  polius  quain  piet.iiein  crga  le  ofliciuinque 
uicum  dcsiderari.   Lt  sanc  iu  bis  liouoritius  quibus 


giaUj>  (idcbilur.  Nam  cum  me'  aerarium  publicum 
curaie  voluisli,  rnm  quaeicres  virum  aniini  magni 
advcrsus  pccuuiam,  liberi  adversns  oflensas,  cnn- 
slanlis  adversus  invidiam,  me,  3.(ui  lihi  vidcrer  cjus- 
modi,  delegisti  :  idque  cn  tcmpnre  quo  exhausfcn 
provincia:  paiiim  depraedalione  barbarica,  parlim 
non  minus  eziiiabilibus  quam  pudciidis  pra.*sidcn- 
iiuni  rapinis  tiliro  opcm  imperaloris  expnscerent, 
mililes  saipe  anlcactis  lemporibns  ludo  babiti  cum 
l>  ascns  stipcndium  Dagitarent,  quoqno  modo  videbar 
lionorcin  onere  pensare.  Al  cum  ine  %  prxloriis  pia:- 
iccisti,  ct  proviucias  de  te  egregie  mcritas  mex  fidoi 


1  Jam  Mamerliniis  ararii  praeferturam  a  Jtiliann  ])      l  Anie  Cunsiantini   lempora   praefeclns   prietoro 


Angnsio  acccpcrat,  jam  praclorin  pnr  lllyriciiin  pr;e- 
lecins  fucr.it,  cum  consulaius  veluii  lot  bonortiin 
cumulus  accessil.  Quaie  uilra.  uuin.  t\  :  Cum  me 
pioplcr  tantillum  innocenlitc  merilum  uno  in  nnno  ler 
videat  honoratum. 

8  II  csi,  pulvicam  pccuniam  in  Saturui  lemplore- 
posiiam.  yRrarii  pracfertos  :ib  Auguslo  primum  in- 
siiiuios  addum,  Suetouius  in  Augusto,  cap.  40,  et 
Dio.  lib.  lv. 

8  Vere,  an  injnria?  liaud  scin  Mamcrtinum  pccti- 
lalus  rcum  ab  Aviliano  dclaliim  iradii  Ainiiiianus 
lib.  xwii. 

INTERPRETATIO 


dicebatur,  qtii  militibus  iis  praeerat,  ipms  impcralor 
in  sui  custodiain  allegcrai.  Poslqiiam  vcro  prnloi  i.c 
cohortes  proMaxcntin  lurbas cxciiasseni,  po^t  casnm 
lyrnnnum,  hxc  digniias  penitusa  Cnnslanlino  sub 
lila  Csl,  ct  urbe  Romatio  in  qnallior  pailes  sen  diuc- 
reses  diviso,  qualuor  pratfc  ti  prnetorio  creal',  qui 
singulis  [incesscm  tqiiorum  unus  praMoriu  Gall  aniui, 
alter  prfiorin  Hali;e,  leriins  prxlonu  1  lyrici,  ijnar- 
iu>  pr.Tioiin  0:ienlis  praifecius  iliccbilur.  Mnneiti- 
iniiii  prxfcctum  |T;i'loni  per  lllyiicuiu  fuissc  ait 
Auiiniaiius  lib,  \.\n. 


*  Qui  li/ii  siml  a  comiliis. 

h  Uuod  conscius  lc.uuilal  is  wyenii  mci  ( ujus  me  pigel . 


c  Sccetsitatk  iwijustius. 


.11 


.IWIrifUINUS. 


m 


iiiiclj.qucinaiid.isii,  .ugens  jtidirii  iui  fnii  munua;  a  r:iu><em  iucleoicnler  et  implo  cogitaia  alquo  su-ce- 


•  ..  ,1    u  eo  non  inibi  soluui t|ueni  tauia  potcstaie  luc 
.  mriK,    v.iuiii   eliaui    uegutiis   tuis  commodasse 
aliquatenus  videbare. 

II.  Porro  in  decemcndo  cnnaulalu  n-moiis  uiiliia- 
nbtis  tuis  raiioueui  nie;c  solum  iligmialis  babuisti. 
Maui  in  adminislr  itionibus  labor  Imnori  adjiuigitur  : 
iu  consulalu  bonus  sine  laborc  susri jiuir.  lu  illissi 
l.fleris,  cnpidae  ainhitioiiis  esse  videarte ;  iu  boc  nisi 
aperle  ei  propalam  laiierit,  lugratu  sl».  llue  :u-ceiiit 
quod  i|.s:i  '  hxe  urlis.  alque  hor  augusissiinum  cnn- 
silii  publici  leiiipluin  nfliciiim  bujus  iiratinnit  eflla- 
gium.  Ilxc  iiln.  iiouiinis  novi,  seii  anliquiisiiiia: 
u.ibilitaiW,  eivitas  csl  palria  :  ■*  bic  priruuui  edtius, 
li  .■  quusi   quoddam  sjlul.ue  human.i  gcneri  aidus 


pu  sum,  '  si  eilaru  nunc  hominuin  rmtus  ilivus  Con- 
ttaulllH  rrcqueiiuret.  [Niinquam  proleclo  lihcn  tivis 
et  bonl  lOnaloril  ollicio  defuissem  ,  quominns  redar- 
guercm  et  coimncerem  e.is  illi  in  te  odii  ruissc  enu- 
6as,  •  i|in-  amoiis  lunamni  ariccs  et  li.lei  ohsides  esse 
dcl.uerunt. 

IV.  Klorrnt.sstmas  quonilam  .aniqnissiniasque^ur- 
bes  barbari  pnssldebant,  GaCorum  ill.i  eelebrata  im- 
hiiitis  aiit  Tcito  oceiderai  ,  a.  i  immitibua  addicla 
.l.iii. i-.is  scrviebai.  Purro  ali.e  qnas  a  vaslitale  harba- 
rira  irrrarum  inlervalla  dislul.  lanl  jmlicum  noniine 
a  uefariiS  latronibus  obliiehantiir;  ingcoua  "  indignis 
1 1  Mi ialtbus  eorpora  ;  nemo  ab  injuria  liber,  neino  in- 
lariu»  a  coiiluiiielia  ,  nisi  qui  crudeliiaiem  prxdonis 


OXOFiUS.  lii  eivoa  el  popularei  lui  silere  uicnoii  si-  I)  ■>  prciio  inilig.issel  :  ut  jam  baibari  dcsidcrareiilur. 


iiuni,  nec  patiuntur  ul  quisi|uani  alius'  auspicatissi- 
imi  die  apud  le  ae  de  lc  loquendi  munus  usurpel, 
quam  is  qin  amplissiino  mi  |ir:cdiius  magisiratu.  Pu- 
lanl  aliquid  adjicere  ad  spleudorem  laudum  tuarum 
consulis  iidiiicii,  et  rccte  putaut.  A.lj  eitur  enim  lau- 
«liuii  diginlaii  lionore  laudauiis.  Ae  lire',  matiiue 
impcraior,  puhlico  judiciu  ct  nomiue  agere  lihi  gra- 
lias  debcam,  lani.n  tlli  qux  pro  summa  re  domi 
forisquc  gessisti,  nunc  ex  parle  maxiiua  prxtermit- 
i.uii,  ut  '  quantocius  a.l  ea  qux  propria  sunl,  |xtrve- 
mai  oratio. 

III.  An  ego  nunc  ■  rccepias  \iriutc  tuaCallias,fbar- 
bariain  onuiein  subaciam  pergam  quasi  nova  ei  inau- 
dila  menioraie,  qux  iu   bac  Uoinaui  impeiii  parie 


ot  prxopiarelur  a  roiseris  forluna  raptorum.  Iu  hoc 
staiu  imperator  nnstcr  Gallias  nactus  mininuiin  ha- 
buit  adversus  bostein  laboris  atquc  disciminis  ,  una 
acic  Ccrmania  universa  del.la  est,  "  uno  p:xiio  dt- 
bellalum,  sed  cmendatio  inoium,  judieiomnique  cor- 
reciio  el  °  difficile  liietamen ,  ct  pcriculi  plcnum  nc- 
gotium  luii.  Natn  ut  quisqne  improbisslmus  eral,  ita 
matimc  Cxsiris  rchus  iniiiiWiis,  viland  S  legUOI  pir- 
nis  dc  novo  scelcre  lemcdia  qu:erehat,  et  quia  defeu- 
dere  admissa  flagitia  non  poterat,  in  •  ulinrem  juris 
invidiam  rongerebat.  I A  <  um  sancti  principis  morci 
atque  instilula  falsarum  opinionuin  ,  viiuperaiiunum 
licentiam  submovercnt,  ralldo  nocendi  anificio  accu- 
saloriam  diritatem  s  "  laudum  lilulis  peragchant,  in 


gloriosissinm  sint  fanix  lacde  celehrala  ,  in  taiitiim  ^  omnibus  coutenticulis  quasi  per  hencvolentiaiu  illa 


ul '  fratris  imperatoris  incrercnlur  invidijin  ?  Quid 
euiin  a  te  aliud  *  consorlii  impcraioris  alienavit  ani- 
iiiuni,  nisi  gloiixlux  splendor?  Tesinr  iiuiuorlalcm 
lieuili,  lestor  b  ad  vicem  numinismihi  sanetam  con- 
scienii&m  incain  ,  mc  uiulia  conslanter  in  har  urbc 
fuisse  dicturum  de  bis  qux  adversus  optiinuiii  impe- 

1  Constantinopolis  novo  noniine  appellata ,  qux 
olim  Byztintium  dicehatur. 

*  Juiiamis  AugustusConslatilinopoli  riaius  est  anno 
Cbristi  351,  octavoidus  Noveiubres. 

'  Cal.  Januarii,  quibus  Mamcninus  una  cum  Ne- 
viia  eollega  conaulalum  auspicahatur. 

4  f.iiissime. 

'•  Ereplas  cx  barbaris,  qui  a  Conslantin  Augusto 
conira  Magoeniijm  evoeati ,  cum  uulli  usui  ad  eam 
reni  esse  sc  viderent,  Gallias  popiilalunlur.  Snzoincn. 
lib.  v ,  cap.  "i.  Jamque  oppida  fermc  45  ceperant, 
iuquil  Julianus. 

°  Krancos  in  prnnis  ar.  Cermanos  omnes. 

'  Coustantii  Augusli ,  quem  Juliani  fraircm  vo- 
cat,  scu  quuil  palrueles  cssenl,  id  est,  eumdem  hahe- 
r.ut  avinn  Conatai.liiini,  seu  qnod  Julianus  llelenam 
Consianlii  sororem  tlntssct. 

8  Coiisianlii. 

*  Si  vivcrct  ailliuc  Cnnilantius.  Is  autcni  aulc 
auiran  obierai  lerUo  nottas  Uetub.,  propc  Tanum, 


jaeUntes,  Juliauus  Alainanniam  doinuit,  Juli mus  ur- 
lics  Gallix  cx  favillis  et  tineribus  eaeiUvil.  Ill.c  pru- 
vincix  ohscssx,  enpugnalx ,  ferro  i^niqne  vastatx 
heatiores  sunl  liis  oppidis  qux  habet  sine  bo  tc  Con- 
stantiiis.  "  i£sutes  omnes  in  castris,  hiemes  iu  tri- 
bunalibus  degit.  Ila  illi  anni  spalia  divisa  suni,  ut  aut 

cum  adversus  Persas  proficiseerelur. 

10  QuudTaginta  quinque,  si  Juliauo  credimus,  al- 
que  adeo  burgis  el  catUllis  minoribu*  ominu.  Ilelinua 
Kfi  GaUia  barbarorum  populationibus el  excuriionbns 
vastata  emt  el  inculta. 

"  Adde  suberant ,  vel  lacerabantur  :  quain  ulli- 
mam  vocem  etcidisse  suspicaiur  Livinc  us.  Aul  lege 
cum  Acidalio,  inqenui  indignis  oneribus  correpti. 

"  In  cainpis  Argentoraiensibus  daio,  uhi  Julianiis 
cum  paucis  mililibus  septem  tolitis  Cermanix  poteu- 
lissimos  reges  cum  numerosissinio  eoruni  exercitu 
plane  pronigavit.  t,\.  barbaris  cxsa  sunt  6,  ut  vulgo 
D  aiunl,  aut  ut  asseiil  Zosiimis  60  niillia;  captus  Krau- 
coruiii  rei  Chodonomarius,  et  cum  inuiinicra  capli- 
vornm  iuanti  ad  (ionstantium  abduclus  cst. 

13  Quasi  amoris  spccie  laudabaul  Julianum,  sed 
revcra  ut  hilcni  movereni  Constantio,  quo  ubliecu- 
torinn  geucre  nulluni  est  malevolenlius. 

"  ld  de  Juliano  assenl  Atuinianus. 


■'  Si'./  eu  in  i.'  n  'i  milii  lantiiiii,  quem  laula  (11117,- 
C  «111  iolioiieslan:s.icd  clia.n  rebus  luis  uniiut  aliuuo 
Blod  1  vidcbaris. 

b  1.1  dA  loco. 

•   Qnr:  ad  aiuorem  rt  fidem  obtlriuntrt  I  rfrtV 

■'  Oula  pci .  11  a  ;.  .  ii  •.: .  ita  ui  opian  m  s<  i/i  >ni  a 


INTERPRETATIO. 

ini Nin  scrvitute  <iSi',  et  matria}  suaj  pmattWtiMt  ru- 
ptiroi  11111  soi  lem. 
iidiitiiii  oput. 


1  luoidiaiu  conp\ibat  huic  wqnilatit  .iidici. 

.   !  md li ..,   ■ '-'  c;t<     '■  1  •( 


415  JULIVNO  AUGUSTO  GHATIARUM  ACTIO  PUO  CONSUUTU.  414 

harbnros  ilumiicl ,  aut  civibus  jura  restituat ,  perpc-  A  ticntiam.  Itaquc  cum  a  in  i|>so  rooliminc  oppressissci 


iiiirn  prnfessus  aut  couira  liostem  ,  aut  cuutra  vitia 
ccriainen. 

V.  Il.r  voces  finM  iini  :nl  iiifl.imnianda  odia  proliris 
omiiilius  polentiorcs.  Si  ciiim  commiiiisci  atiqua  fla- 
giiia  lentassent,  facile  ipso  splendnre  lamtis  el  glnrix 
rcfulareiiliir.  Inveneriiut  accusandi  genus  quod  nul- 
lus  refellerel.  Seii  quid,  oro  vos,  principcm  noslrum 
facere  debuisse  censciis?  Konianas  urbcs  liosiibus 
iledcret ,  ne  animum  frjtris  offeinlei  et  ?  Provincias 
lirinissiiuas  ,  ulilissimasque  rcipublic.c  sub  obtutihus 
iu  s  vexari  ac  diripi  sineret,  ne  quid  Augustus  qnod 
iiollci  amlirei  ?  Flagitiis  admiiiistratilium  iioii  nioJo 
frena  laxaret,  sed  etiam  stimulator  accemlerel,  uc 
inter  pr.nripes  facercl  moruin  dissiniiliiudo  discoi- 


Alanianniam  rebellanlem ,  qui  paulo  anie  °  inaudit.i 
regionum,  fluvinruin ,  montium  iinmiiia  exercilu  vi- 
ctorc  peragraverat ,  per  ultinia  fcrai  uui  giiitiiim 
regna  ,  calcata  rcgnm  rapiia  supei  volans ,  in  medio 
lllyiici  sinu  improvisus  apparuii.  Vidimus  felices 
illius  coiniles  viae  slupenles,  urbium  pnpnlos  dub- 
(asse  ciedercqure  videbant,  Nnn  aliicr  ronsiernalas 
arbitror  gentesqux  pro!ap>um  coeln  excepere  9  Pal- 
laditim.  Viryiues,  pueri,  feminx,  Iremulx anus,  liiu- 
banles  scnes  "'  non  sme  magno  aitonili  horrore  eer- 
nebant  imperaiorein  longam  viam  sub  gravium  .u- 
inorum  onere  currenlom,  prnpcrantis  anlielitumd  sine 
scnsu  lassitudinis  ,  crebriores  sudorum  rivos  per 
foriia  colla  inananies,  cl  *  inter  illum  pulvcris  qui 


d  am?  Nobilcm  '  Klrurix  adolcscenicm  fcrunt,  cum  B  barbam  ct  capilium  onerarat  horrorem  micantia  si- 


propler  exiiniam  Imin.r  digiiiiateiu  iuultariiui  in  se 
feininarum  ainores  evciiarcl ,  facicm  suam  ad  obli- 
teraiidam  pulcbritudinem  vulueribus  sauciasse.  Sed 
facile  fuil  juveni  dign  laii  corporis  dccorem  aninii 
|irj'ponenti  ct  candorcm  dectd»rarc  ,  ct  oris  nitorcin 
alte  iropressis  cicatricibus  *  devenustare.  Num  aliquid 
bujusmndi  adversus  ainorcm  civium  facerc  debuit 
Julianus?  Ac  ne  poiuit  quidem;  nisi  forte  exislima- 
inus  patienics  vulncruin  formas  essc  virliiluro.  Scili- 
cet  et  <  andorem  xquiial  s  poluit  oLumbrare  ,  cl  a 
leinpcrantia  "  purpuram  sancli  ruboris  abolcie, 
'  viccm  forlitudinis  indiguis  confodcie  vulneribus, 
eruere  oculos  providentix !  Deinde  nisi  ille  adolc- 
sccns  severam  nianum   propriis   vuitiblis   inlnlisset, 


dercis  ignibns  lumina,  Voces  gaudcniiuin  oppresae- 
nt  mir.tcuti  magnitodo.  Cessabam  officia  laudandj 
plns  qitam  laudanda  cernentibus. 

VII.  Sufliccret  qui.leui  ad  expeditionem  prx?cn- 
lium  i.cgotioruui  sola  propuatio,  scd  noi:  stlfficil 
principi  noslio  reipublicx  una  ratione  consulere. 
Mult.i  pariter  aggreditnr  pcctus  "  uullis  uoquam  la- 
boribus  fatigatum.  Ut  uno  cudcm.iue  icmpore  el 
componerel  lidissimarum  provinciarum  slatum ,  ct 
barbsriam  oinnem  admoio  propius  lerrore  pereel- 
loret,longissimocursul»truin  placuiluavigari. "  Proh 
sancta  divinitas!  Qux  navigalionis  iltius  fuii  pompa, 
cum  dcxleriorcm  inclyli  fluininis  ripam  uir'us<|iie 
scxus,  omnium  ordiuum,  armatorum  atque  inermiun 


dies  ct  mnra  ,  non  longa  xiaiis  successio  oinnem  C  peipcluus  ordo  prauexeret,  despicereiur  ad  ixva 


illinn  florcm  corporis  peremisset.  "  At  in  virtutibus 
principis  noslri  quanlo  atas  prolixior,  tauio  pulcbri- 
tudo  prxstaniior. 

VI.  M  tto  cunclam  barbariam  adversus  c  vindicem 
flomanx  libertalis  in  anna  commoiam,  gcntesqnc 
7  reccns  victas  el  adversus  jugum  nuper  impo-iloin 
ecrvice  dubia  contumaces ,  b  iu  redi v.vmn  furon  ni 
nefandis  siiiniilis  excitatas.  Qtix  omnia  obstinaiam 
et  immobilem  piincipis  maximi  landem  vicera  pa- 

1  Is  Spurina  fuit,  ut  margini  adscripium  reperin 
in  Viennensi  editione.  Quam  historiaui  luse  rilVrl 
Valer.  Maximos  lib.  iv,  cap.  5. 

*  Vox  a  Cellio  usurpata  pro  eo  quod  est  deiur- 
parc. 

*  Legc  cnm  Lipsio  cervircni  f-trtitudinis  :  nam  ui. 


iu  iniscrabilcs  prcces  gcnu  nixa  barharia?  Oinncs 
urbcs  qnx  Dauubium  incolunl  adii.o,  omninm  audiia 
decrcta,  lcvati  statos,  f  iustauratxque  fortunx, "  in- 
nunierabilihus  barbaris  dala  venia,  cl  muiins  pacli 
indultiim.  Qui  propcraiionem  illam  conlemplabilur, 
nibil  Icgisse  prxlcr  viam  iinpcraloreni  putabit;  qui 
gcsiarum  rcrum  multiiudinein  considcrabil ,  pro- 
perasse  non  crcdet. 
VIII.  0  facunilia  jiotens  Crxcia,  oiunimn  luurmn 

ara  et  templum  Miuervx  sirucbatur,  de  cobIo  lapsuni 
sibi  in  iriuplo  legil.  Quia  aulem  erat  in  fatis  landiii 
Trojam  incoluinein  forc,  quandiu  inlra  cjus  mcenia 
siinulacruin  iltud  servarclur,  Diomrdes  el  Ulysses 
fatale  illud  signuni  sustuleruut.  Nec  multo  posl  Grxci 
Trojam  post  decem  aunoruui  obsidiunem  tutclari  boc 


"  Fnrte  inducenda  lucc  poslrema  vox  aitoni.i. 
11  Juliaiium  laboris  bebici   patienlissimiim  fuissc 
lesianlur  cjus  vitx  scriptores,  imprimisquj  Ammia- 

IIIIS. 

Iiifrn,  nuiii.  28  :  ll!ic,  proh  sancta  diiinhas! gau- 


qna  vjce i  tnquit ;  aie,  con- 


ail  illo  lib.  iii  Epislol.,  qu.cst.  H ,  in  cervice  vis  fe-  &  numine  spoliatain  subvertcrunt.  Mneid.  u,  iG3. 
rcndi  et  nervorum cottventut.  Mamertinus,  supra,  niiin. 
5,  nisi  (otte  existimamus  i>atenles  vullierum  fonnus 
tsse  virtutum. 

*  Quid  si  legamus  cum  Acidalio  :  Uies  et  mora  non 
lom;a,  cetalis  succcssionc. 

8  At  enim  in  virtulibus.  Acidal. 

"  Julianum. 

T  Coiistaniii  et  Constantinn  niagno.ejus  filio  domi- 
tas  et  a  Fiancoruiii  incursiouibus  libe  atas. 

'  Id  est,  tiim,  cumi  prope  abesse  uedcrel,  ut  Gal- 
lias  invaderet. 

*  1'allailis  fiinul  cruoi  foii,  (jk,!  co  i  'inporo  qno 

INTEUPKKTATIO. 

*  lluhorem  cc.stic  verecundiw.  J  lia  ui  defntijialianem  scnlire  non  viilerelw. 

b  Aclas  in  iiochi»  furnrem.  «  C"i»m  btirba  el  cupiilus  : r/Mii/«it'(  mitvere,  el  om'i 

c  Victcrem  cxerciium  tradvxeral  trnns  reijiones,  ftu-      tcel  s'i  fl.imma  fnlnirenl. 
vim,  moiues  ne  uoios  qnidem  de  ncniine.     "  f  Attc:a  opcs. 


d^utibus  rinutis ; 
sul  amplissiuu 

"  Forte  Quadis  el  SaxonibiisqiiosJuli.inus  Cbarict- 
lonis  Ciijiisdani  iransfugx  opera  di  levii ,  et  ea  condi- 
lioue  ad  paceni  admisit,  ut  nuuquam  coutia  Roina- 
nos  arnia  lerronl. 


»■:. 


MVMF.H  IIM  s. 


;ir> 


i ilptim  gestit  i jui  extnllero  tola  poiui«ii,  A  maBiiidefurnie"  jusiiiium.Ipiixillxbonaruinariiuiii 


•  sni i  (aciorum  glorias  ad  verborura  copiam  leien- 
ilisii.  Tu  '  uavom  nnam  proptor  aurall  vellerii  fur» 

liim,  et  -'  vlrglllil  raptum   in  ncliin,  iisquc  siilil.ilam 

iltteribtM  eonsecrssil  Tu  pueruni  '  liivoiilorcni  se- 
reudi ,  draeonnm  alitnm  eurru  vulaniem  Srinlna  in 
lerrai  iponisia  Jaetaail,  Qnid  m  si  nd  icrlbendai 
eelebrandaaque  res  prinrlpli  noairi  nnimum  sdjece- 
ris,  de  Juliaoi  '  lembis  liburalsque  rnciurs  es?  quae 
iiou imdo niini  euiquam  adimunt,  neque  urbes  bonpi- 
ias  populant,  sed  ultro  nmnibus  populis  immunilaies, 
privilenia,  pecuniaa  largiunlur.  Qua  dignitate  descri- 
bes  elassem  ,  per  maiiini  Ouminii  iia  tuiu  rcmls 
venlisque  volitnntem,  inm  principem  noitrnm  alia 
puppe  lublimem  :  non  per  cnjuscemodi  agrus  fru- 


msjgisira  et  inventrices  "  Alhen»,  nmni ultuui 

publlcc  privalimque  pcrdideianl  ln  iniierandain  rui- 
nani  eoncideral "  Eleutina.  Sed  universas  urbosope 
imperaiorii '  refbtai  eumnerare  perionguin  esi :  n  lie 
saiis  csi  cunctaauH.icedoiiia>llilyrici,  "  1'eluponneil 
civitaies  unis  au  binis  cpislolia  maximi  imperalorii 
'  repeniinam  induisso  novalis  mttmibus  juveulutein, 
aojuas  omiiibiis  locia  sestere  :  qinu  panlo  anle  nrida 
01  siti  anheiantia  visebautur,  ea  nuuc  perlid  ,  mun- 
il.ni,  madere;  fora,  dearobulacra ,  gyninaiia  kciii  vl 
gaudenlibus  populii  frequeniari ,  dics  fesio-  01  ccle- 
brari  veteres,  ei  novos  in  lionorein  i  rincipis  cnnsc- 
cr.iri. 
X.  Sl  quis  morlalium  in  aiiquam  coe'csieni  spceu- 


menla  spargeiitem,  sed  Rnmanis  oppidis  bunas  spes,  B  lain  uobe  sublatus,  pauto  ante  vidisscl  moasla  omnia, 


liberlatem,  diviiias  dividemem,  lum  ex  parte  aliera 
in  b.irbaricum  suium  lerrorem  bellicum,  irepidatio- 
ncs,  rugas,  rormidinea  obserenient? 

IX.  Jam  qualeillud  fuil ,  quud  n  Istrum  adliuc  i  a- 
vigan.  beneficia  lua  usquc  ■  ad  Adriam,  Tyrrhenum, 
M.eoiuii  m  purrigcbas?  Ipso  enira  lempore  levaii 
ci|uorum  preiiis  eiiormiluis '  Dalmaue,  Epiroix  L "  ad 
incitas  Intolerandi  Iribuii  molc  depressi,  providen- 
lia,  impcra.or,  lua,  non  modo  miserias  oxuer. mi, 
soil  amplam  etiam  alque  opulcntam  r  revexeruni  for- 
liinam.  Urbs  *  Nieopolis ,  quam  divus  Augustus  in 
inonumentum  Aciiacse  victoria:  tropasi  insiar  ex- 
siruxerai,  in  ruinas  lacayroabiles  prope  tota  conci- 
derat,  laceroc  nnbilium  domus,  sine  teciis  fora,  jam- 


i>.  oiniii.i  oppida,  dcsolala  moenia,  ab  indigrnis  iob- 
ludinem ,  Vxulum  turbnin;  is  si  nunc  in  illud  idctu 
editum  reponatur,  ac despieiai  cunria  laiaui  a,  agros 
consitos,  uibes  frcquenies,  aquas  op;  idis  influeutcs, 
magnilico  cultu  "  non  privaias  trdes,  sed  pubiica 
lecla  surgcmia,  diies  pro  terraruin  ingcniis  messibiw 
segeics,  vincenles  agricolarum  vofa  vindemias,  ar» 
duns  collcs,  profundasque  vaiies,  cl"  laia campnrum 
balatu,  liinniiu,  ningitibus  persona  ,  proferio  mirabi- 
tur  laui  Inevi  cuncta  ntuiata,  desilici  e  nubibus,  ct 
viciniam  occli  cupitte  dcrclinquct,  ut  tnis,  impnrator, 
terris  fruaior.  Illud  vero  cujus  mir.culi  e^t,  '  nemi- 
nem  ullum  in  lanio  rcrum  paialu  sensisse  dispeu- 
dium,  in  omnia  pecuniam  ab  imperatore  depromi,  et 


iiuiiuiii  aquaruin   ductibus   pessundatis  plena  cuncta  C  qtiuddam  versa  v ice  provinciis  peudi  Iribntom,  "  il- 


squaloiis  et   pulveris.    Cenamen  ludicrum,   iustris 
vmnibtis  solitum  frequciiiari ,  iuicrniiscrai  lemporis 


linc  ad  universos  lluere  divilias  quo  prius  undique 
conflucbani?  Ut  in  maxima  qusestione  sii  a  quo  ac- 


1  Cui  Aryo  nomen  :  unde  Argonautsc  dicii  siiut, 
qui  in  ca  ad  vellus  aureum  asportandum  Colchida 
navigaiimt.  Virg.  eclog.  iv,  54. 

Alter  cnt  tum  Tipbys,  et  altera  quas  veiiat  Argo 
Delcuos  heroas. 


non  poterant.  iia  Eiasmus.  Atque  boc  provcrbio  saepe 
utitur  Plaulus. 

»  Apnd  Aciitim  :  condita  csl  ab  Augusto  in  Actiacx 
victorix  niemoriam. 

••  Quasi  juris  stalio,  seu  juris  dicondi  iu  puldiro 

Pigcl  relerre  quaecunque  de  ea  apud  poelas  referun-  a,i(lu0   luc1!!  '•»»"»>»»»•  Livi"SL  D<c'"">r  ;'''»"""' 

lur  :  ul  latidicam  illam  fuissc  ccelo  cuusecraiam,  etc.  eliicU-  c>mdl  '"ber""s  lo:a  «'»';«'"•  >eat  9"«^""'» 

'  Jlcder  privala;  qutdquam  rtl  agere.  Justitium  et.am  interdum 

»  Triptolemum.  Ovid.  Trist.  lib.  m,  eleg.  8.  sumiiur  pro  cessaiinne  exigendi  scris  M  diea. 

_  ,     ,     .                            .     s  "  Lrbs  :>d  liuv.nm  Ihssiunsila  in  ea  Achaue  parle 

Nuiie  erKoTr.ptolem.  cupercm  co.iscpi.dere  currus  :  u  •       dicjlur   loli.ls  GrscSsB  ttpui  e,  jis,  i,,|,. 

Misil  iii  ig.iotam  <;.ii  rude  seuien  liuniiiin.  "        i»v"».^  «■                                             i                      r 

..                  .           ',      ,  ,    ,  narum  omiiiu.u  parens.  llo.lte  SeUHM, 

Nnla  ox  poct.s  orambus  fabnla.  ,,  0|,nidiim  Atici>  maritimuro  iuier  Megarain  et 

1  Naviculaa  exigox  genns ,  mira;  velocitatis.  !>ra?um  nortuin  Athenionsium. 

D  •  Isiro,  seu  Dauubio  iiuvio.  J,3  Qraeciaa  eeleberrima  regio  inter  iEgasum  ei  A.lria- 

6  Id  esl,  ad  marc  Adriaticu.u.  Tyrrhenum,  id  est,  |iciml    n,,lic  angiistiui ibus  qiiam  oluu    ennii.is  de- 

inare  Tyrrbeimm,  qimd  ct  Tnsciim,  ei  Eiruscum  di-  ,ini t:1  ' 

citur,  la  mer  de  Touane.  Maaudem.                            J)  „'  Qratl~\x  pcninsuh.  qux  bodc  Morea  dicitur,  L  s- 

'  1'opuli  lllyriei  ad  oram  maris  Admtici.  Eptrota,  cedxmone  famosa. 


Grxcix  popul.,  ad  mare  lonium  ,  quorum  regio  nunc 
Albauia  dicitur. 

"  Melaphora  ducla  a  lo  lo  calculnrum,  in  .iuo  nnus 
eerins  calculus,  qnem  Regiliin  vocant,  ...  sua  linea 
iu.iiiiitus  asservalur,  neque  inde  movelur  nisi  in  ex- 
im-iiiii  discriroine.  (.....  ergo  signMcaior  aliqi.is  ad- 
ducius  iu  lummat  angtistias,  imic  dieitur  redaetua  ad 
incittn.  Naui  n.cil.c,  linciv   n.nl,  tiude   cicri  caicilli 

INTERPRETATIO 


5  Pro  non  primta*  modo  oeJes,  aed  riimii.ei..  Sit 
i'.lra  i.um.  li)  :  NtC  liros  tjuttlem,  scd  MUlteriobw,  'd 
csl,  unn  vnus  mo.lo. 

14  Pro  («los  ru.ii^os,  ut  apud  Yug.lium,  anqtista  we> 
riim,  clc. 

'"  Id  esti  ab  ;ciario  priiicipis  ad  populuS  ui.ii--  »f> 
fluxcrat  confluere. 


•  Sula  reruin  gestarum  gtenam  txttigmatll  ,  quan- 
tuiii  satii  est  od  eralieuon  amplifienndani, 

k  Ad  extietiius  ungmiias  redi  cti. 
b  liccepaunt. 


J  Rerormafat. 

<  Reprnte  instaurutit  nmrit  /Im  -       sc. 

'  Cum  /, ;  opet  Hiutcemque  '■  "••'!"•"» 

,:  ii  inuni  <iM'."i. 


«17 


JULIANO  AUGUSTO  GRATIARUM  ACTIO  PRO  CONSUI.ATU 


iiS 


cipias,  iirpcrator,  qui  sic  omnibus  largiaris.  Sed  qui  A  Iruces,  remissos  deidia  rciiiiklcrit,  semprrqnc  b  se- 


viix  tux  insiiiuia  raiioiiemque  cognoverit,  facile  fon- 
leni  copix  liujus  iuveniel.  Maximum  iibi  prxbet  par- 
ciiiionia  lua,  Auguslc  ,  vecligai  :  qnidquid  euim  alii 
in  prodigas  cupidilales  prodigcbaiil ,  id  omne  uunc 
in  iisus  publicos  reservatur. 

XI.  Ilucusi|uc  solus  bic  fructus  imperii  puiabaiur, 
ul  mperalor  a  cxleris  civibus  non  fonibus  lactis, 
nec  S|  lcndorc  glorix,  scd  mngniludiue  sumpluum 
*  ^epar.irciur.  Inde  uibil  necessaiix  ' subslructinnnm 
in  xdibus  moles  ,  ingentes  aulicorum  cateivx  lcgio- 
iiiiin  suinpium  facile  vincebant.  (Juiii  etiam  prandio- 
rum  et  crenaruiu  laboratas  magiiitudines  Ixomaiuis 
populus  seniieb.ii;  cum  '  quxsiiissimx  dapes  nou 
gustu,   sed    ilifGculialibuS    xslimareiilur,   iniracula 


riis  iinpeiatoribus  gratia,  «  "  commiiuibus  Jefuerit 
industria.  Nequc  quisquam  sibi  molestus  itase  faci- 
lein  cxteiis  prxbuit,  ut  non  ad  suum  exemplum 
alins  coerceret.  Noster  imperalor  nihil  sibi  fiiiix, 
nibil  cxteris  moleslix  ac  lanoris  impariieiis,  suo  ae- 
gulio  oinuibiis  oiinm  prxsl.it,  d  diviliarum  largilor, 
citraiinn  avarus,  lalioriosissima  ncgotioruiii  prxo- 
ptans  ipse  agcre  quam  aliis  imperarc. 

XIII.  Multi  post  exactos  icgcs  «  iinperium  univer- 
sx  reipublicx  solitarinm  cupierunt.  Nota  sunt  rc- 
cordanlibiis  noniina  coniiii  vidolicel  qui  in  propna 
fiirentcs,  '  affeciaii  regui  supplicia  pependerunt. 
Miitovclcres  qui  saxo  prcecipiles  dati,  quorum  boua 
publicata,  '  domus   crulx,  inlerdicla  posteris  *  no- 


aviiini,  lniiginqui  maris  pisces,  alieui  lcmporis  poma,  y  mina ;  non  paucos  bujnsmodi  furore  vecordes  et  uo- 


'  xsiivx  nives,  hibernx  rosx.  Ilxccuncta  animus  vo- 
lupiaium  omnium  victor  abjecit.  Neque  eniin  compa- 
rand.c  simt  pictiiraix  marmorum  crusi.c,  et  solido 
aiiio  l  cta  laquearia,  qui  majorcin  anui  paiiem  in 
inida  liumo  cubet,  et  cffilu  lanlum  tegalur;  neque 
ttirbx  iiisliiiiiortiin  ad  dclicias  minisiroruui,  cui  tam 
puuca  sint  iiiinislraiida  ;  ncqiie  leuipus  cpulalum  ei 
<;ui  sxpius  sialarium  prandium  ad  iiecessilateiu  liu- 
ni.ini  corporis  cnpi.il,  gaudens  casireusi  cibo,  mi- 
ni^lro  obvio  el  poculo  k  forluilo. 

XII.  Scd  iwer  hxc  mirari  saiis  ncqueo  quod  lam 
scvere  parcus  iu  seinel,  in  cives  suns  tam  libe- 
ralis  est  ac  remis-us;  laburum  asperrima  sibi  su- 
iuens,  111  nos  quietis  rcbus  agitemus,  cuni  id  usu  ve- 


slra  xlas  lulii,  qui  piopler  c.Tcam  imperandi  cupi- 
dincm  in  ferruni  rucrunt.  Si  bos  dcus  paulispcr  vi- 
tx  reddilos  alloquaiur;  bctis  verbi  gralia,  *  Ne- 
potiane  atque  "  Sylvane  ,  pcr  iiilestns  gladios , 
prxsenlesque  niorles  imperium  pctivistis.  At  nuii.' 
ultro  vobis  polestas  regnandi  damr,  ut  ea,  qua  Jn- 
lianiis,  conditione  regnctis,  ut  pro  omnium  oiio  die 
noctuqiie  v  giletis,  ei  cuni  dumini  vocemini,  llberlati 
civium  scrvi.ais,  sxpius  prxlium  quam  prandiuni 
capcssalis,  niliil  ciiiquam  auferaiis,  et  ullro  omuibus 
largiamini,  nulli  gratificemini,  in  nemincm  sxvia  is; 
loto  in  orbe  lerrariiiu  nullius  virgiuis  fama  viulciur, 
sil  leclulus  etiain  sinc  concessis,  "  scd  legilim.s  vn- 
luptalibus  :  "  Vcstalium  toris   purior;  xslatc    Ala- 


nirc  animadveriamus,  ut  quiremotam  a  vuluptatibus  q  mannicum  pulverem,  bicme  pruinam  Tbr.icix  ii.te- 


vilam  sequantur  difliciles  et  morosi  sint,  sibi  parum 
Ixli,  sed  aliis  tristiures,  mcesias  aique  soilicitas 
eiiam  piivatas  domos  faeianl.  At  sauctissimus  im- 
peraior  impense  studel  ut  nos  pro  diguiiate  babite- 
nias,  ut  coinmodis  affluamus,  ul  castam  quidem,  sed 
h.larcm  ducamus  xt.ueiu;  cum  alios  principes  labor 

1  Ingeniiiim  xdificioriiin.Tullins  pro  Hil.  num.  53  : 
Quo  iii  fundo  propter  insanai  itlat  tubilfHCtii.net  facile 
mille  hominum  versabalur.  Lt  nuiii.  8  > '.  Arce  quus  sub- 
ttrueitoiium  insanis  molibut  oppresterat. 

'  Simtlcm  locum  liabcl  Pacatus  num.  15  tl  14,  ubi 
pltira  videri  pussunl  de Koinauorum  Iumi  iu  couviviis. 

3  Ut  in  L.  Veri  impcratoiis  convivio  conligUse  ait 
Capilolinus. 

*  i\e.c  forluitum  spernere  cespitem  leges  sinebant,  id 
est  obvitim.  Juliaui  abstinenliain  et  tcmperanliam 
inirilice  laudanl  eiiatn  qui  cxlera  cjus  vilia  acerrime 
carpuni. 

'-  Acidalius  legit  comibus.  Ulrumvis elige. 

■  Alludit  ad  id  qood  de  Nanlio  Capilolino  refert 
l.ivius  lib.  vi,  cap.  20,  qui  afleciali  imperii  damuatus 
de  saxu  Tarpeio  in  prxceps  dejectus  est.  Instiper 
eveisa  ejus  d"mu>.,  addiui  le^e  ut  ne  quis  palrieius 
diinceps  in  arce,  iut  iu  Capuolio  habilaret.  Ilem 
gi-iuis  Maiilixdecrcto  cautum  est  ne  quis  deinde  M. 
Manlius  vocarelur. 

'  Lege  Uirula',  ui  Juretus  siispicamf. 

8  Pouus  prxooinin.i  :  nam  ab  eo  tempore  exslilere 
(,iii  Maulii  dicereulur,  nemnplaiiequi  Marcus  Manl  us. 


ctis  vcrlicibus  perleratis.  Proleclo  verbortint  ip^o- 
rum  inolestiam  delicatx  aures  uon  poterunt  su-ti- 
nere,  lantis  negoliis  lcrriti,  non  nmdo  iinperium,  scd 
etiam  viiam  perosi,  ad  inferiores  aliquos  iuferos  re- 
dirc  properabuut.  V.debunt  eiiini  justuin  priticipa- 
tum  lalioriluis,   curis,   vigiliis  inquictmn  :  cujus  illi 

s  Is  cx  Trisiani  nnmismale  Flavius  Nepotianus 
Cniislanlinu.-.  \ix  Goltzio  veroel  Occone  Flavius  P..- 
pilius  Nepotianus.  I.\  Eutrupia  Conslaulini  Magni 
sorore,  ct  1'upil  o  Ne(ioiiaiio  viro  consulari  natus; 
qui  cum  CXSO  M  igncntii  excrcitu  Urliem  siinul  ei  im- 
periuni  invasissei,  ipsc  vicissim  a  Maxemio  deletus, 
cx»usque  esi. 

"  Sylvauus  in  Galliis  oitus,  B>niti  cujusdam  na- 
lionc  Kr.inet,  liomiuis  bello  claiissiini  llliiis;  qui  ctiin 
a  reb  lli  Magnentio  iransfugissel  ad  Coustanliiini, 
idcoqui:  pedcslri  uiagislerio  donalus  lui-scl,  tandi  tu 
_  purpuram  sumpsft  Colonix  Agrippiux.  Quod  fecilcx 
"  necessitaie  poliusquam  ex  tyraimidis  cupidilate  :  af- 
fecta  i  cnim  imperii  suspectus  inorli  a  Consiaulio 
dcsiinabalur;  quam  laiiicn  uoii  effugii,  naiu  in  eadem 
urbea  Consiantianis  oppressus  esl.  Amiutan.  Iib.  tv, 
A.  Victor. 

11  Al  i  legnni,  el  tegiiimis. 

"  Ve  tales  virgines  Vestx  sacrts  pcrpetitiqite  iguis 
custodix  uieatx,  a  Numa  Pompiliu  primmn  iusii- 
lulx.  Ovid.  Tristium  lib.  IV,  cl.  2.  Qux... 

Caslos 


Perpelua  servatn  virginiiale  fo.-os 
IHTERPRETATIO. 
a  Di/ferret.  quod  dijfiriilimiim  esl  maiutt  ipse  cxseqiti,  quam  aliis 

11  Qui  a:yre  sui  copiam  faciunt.  prtcipere  exaequendum. 

«  Pvpularibus.  c  lotam  reinpMica-n  soii  regere  peioptarunl. 

d  Opes  dal  larga   mauu,  solllcitudwcm  vero  pane, 


419  IMUERTINUS.  »20 

heicni  amcenam  ct  amabilcm  coiiicmpianies  laborum  A  imperalor,  si  tantnm  amasti,  nl  mc  enntuietn  lieerci 
;,sj„>i  .-i  i  ini  videlKinl. 


xiv.  c.uin  igliur  Inioregregii  oegotia  itinere  con- 
li-i  i,>  iisque  ad  Tlirariji  Bnei  nerveiitura  liuei,  cur- 
gjni  dWposito  oson  iuis  cummeatn,  ad  Romaoam  nr« 
boin,  UllllOnn  v.ieuam,  niciiiciii  reuVxit.  (Jucuilibcl 
iliuui  .«  hub»eniendi  eonatibus  gravisiiina  fames,  ol 
iriaiisaimum  reipubliea  periculum  dolerruissel.  Sod 
giip  n.in-  provinciarum,  at  patrimonii  sui  fruciiltus, 
iuiii  undique  [rumentia  eoemi>tia  usque  ad  opulen- 
liani  abundanliamque  esurienloin  jato  Urbem  reler- 
sit.  Dieet  aliqni  ,  quomodu  taui  mulla  tam  brcvi 
lcmpore!  Ki  rccte.  Sed  imperator  uosicr  addil  ad 
leuipns  quud  otin  suo  delrabil.  fSi I» tl  lomno,  nibil 
opulis,  niiiil  otio  Iribuii,  » ipsa  sc  naturaiium  ne- 


1'iiam  noii  merenlom.  Nee  ignoro  maiimoa  bouurea 
ad  parum  tlignni  prnuria  meliorum  solcre  delrrri, 
Mil  iion  vcrcor  ne  quis  malevolnruni  In  conaulatn 
meo  ni  suiumetacchlisso.  Si  quii  boc  lividuijaeiilai, 
ip.io  lempore  refulaiur ,  adversui  quein  dtiiaac  satis 

oat,  .i  'iii  tinn  principi  nnstro  Homa  paicl>al.  Qnid 
<iuoil  n  liil  iperanli  mihi  dc  lionoris  augmcnio,  nequc 
euhn  tillia  pr.rlcrtiiram  sc  votornni  inenrum  nindc- 
stia  porrigebat,  prafertor  nunliui  consulem  inc  crca- 
tum  line  impendio,  quoil  jam  iliu  pauels;  sine  labo- 
ie,  qood  nunquam  ;  line  petitionc,  quoil  nemini  ? 

XVI.  Qnis  ignorai  tuin  quoquecum  honores  populi 
Ki  111:1111  suffragiia  mandabantur  multos  fuissc  oandi- 
datoiuin   labores?   Liiiscenii.i  omniiiin  nomina  tri- 


cessariarumque  rerum  usurpatione  defraudat,  lotoi  B  buum,  *  homincs,  alque  eiiam  singnli  salotandi,  prc- 


co.i  inoiiis  publiejs  vac.it.  itaque  grandxvum  jam  im- 
1  ci  iiini  videbitur  bia  qui  nou  ratinnc  dierum,  '  aut 
mensium,  scd  <>p.i .  >u  muliiludine,  ct  effecmrum 
icruni  nioilo  Juliani  lempora  metientur.  Cum  lto- 
mani  populi  victus,  el  excrcitus  commeatus  essct  iu 
manibus,  in  media  expediendx  annonx  Irepidaiioue, 
nuiilius  vcnit  piurimas  naves  Alricano  iritico  gravcs 
*  liitus  Aeliairutn  prslervectas  •  Constantinopolim 
pervolasse.  i"ermoti  omnes,  et  advcrsus  eos  qui 
oiani  niaritimam tuebanlur  irali,  venimus  ad  princi- 
pein,  ilcsidia  jiiilicuiii  tanliim  perissc.  fruroenti  ccrta- 
lim  pro  se  ijuisqnc  conqucrimur.  Al  maxinius  iinpe- 
valor  screnum  rciiiilcns,  niliil  es>e  peccatum,  uon 
sibi  perisse,  qu.c  a.l  lianc  utbem  fruinetita  venissent. 


In ■  ns .iinlx  nbviorum  mamis  ,  oninibus  arndcnilum ; 
iion  goluai  ciim  infimia,  scu  etiam  t-um  iguotisfami- 
liarilalii  imago  timulanda,  multamie  alia  pmpicrbo- 
iinrem  agenda,  qu.-c  alias  viruni  honore  dignui.i  fa- 
ccre  1,011  dcccrci.  linile  illud  Crassi  cclehrc  diclum, 
cum  p'tcrct  coiisulaiiim  ,  ct  fortc  com  Scxvola  so- 
cero  per  vias  Urbis  inccderel ,  ncc  pra-scnte  gnvis- 
sniio  cl  Beverissimo  viro  blandiri  populo,  palpare 
obvios,  ct  artcs  pcttlorias  auderet  cxerccrc.  Qux- 
so,  inquit,  Mnci,  paulisper  aliscedas,  ncc  comitatu 
tno  honeslari  puies  :  impedis  bonorem  meutn  ;  le 
speclante  ineptus  '  esse  non  possum.  Al  vero  egn 
imllius  favorem  turpi  assentatione  promcrui,  nibil 
fcci  ineplum,  niliil  egi  quoii  spectarc  Muciumnollcm. 


Nos  vocem  iilatn  noli  amoris  in  patriam  putabainus,  C  pion  modo  nullum  popularium  deprccatus  suin,  scd 


eum  proditionem  foturi  vcrborum  ambago  celaret  : 
jam  inm  cnini  lenturae  felicitatis  evcntum  conscius 
divini  aniraus  prxvidebat. 

XV.  Cis  pauculos  dies  in  novum  ac  florentem  sta- 
luin  rcpubiica  restituta,  sacra  nieus  ad  bnnorum  el 
magislraluum  ornamenta  respexit.  Versari  coepit*  in 
sacri  pectnris  comitio  consulaius.  Quid  seculua  sit 
ipsc  scil,  1 1  qiixruiique  consilia  ejus  gaudct  iurmare 
diviniias.  l>c  omnibus  Romani  iiuperii  viris  priinus 
electus  sum,  cum  bonorem  meum  adorois  mililaribus 
ploriosus  *  rolliga  cumularct.  Gralias  tibi,  giatbs, 
imperalor,  si  mercri  me  credidisti,  et  plures  gralias, 

1  Habita  est  cnim  Iitc  oralio  allero  postiiuam  im- 
ncralor  acclamalus  cssel  aiinn. 

*  Acbaia,  quse  cl  Gr.rcia  dicitur.CX  una  parie  mari 
riicunllita  ,  ex  attera  ThessalisB  et  Epiro  terminala. 
Achaia  lamen  proprie dicla,  regio  Petoponnesi  imcr 
Cnrinthum  el  Patras. 

a  Urbs  ad  Uosphorum  Thracium  sita  ac  Thractx  ca-  I* 
1 111,  nlitn  Byxantium. 

'Siccnint  qui  secum  ipse  dc  altqua  re  deiiberat, 
ei  raiionum  in  ulramque  partem  momenta  expendil, 
quasi  comitia  habol  apud  sc  ct  in  animo  suo.  sic 
IMautUS,  Epidic.  sc.2,  act.  1  : 

Jriin  m -11:111111,  convocabo  in  conlc  consilioruni 
lilcm  iu  Mositl : 
Dura  iniiii  spnaiiiin  consltli  Incorde  eoavoeo. 

*  Flavins  Nuvlta,  ipti,  utail  Aminianus  lib.  Hll,  ut 


"  Eornm,  quai  ntatuoria  tuni  ad  vltam,  hihri  ■>il>i 
dtcidit. 


ne  le  quidem  ipsuin,  iiopcralor,  quem  orare  prxcla- 
rum,  cui  preces  tdliibere  ptenissimiiui  dignltatis  esi, 
vcrbo  salicm  adii.  Sponte  in  familiam  divinuui  istud 
a  le  munus  infusum  esl. 

XVII.  1'stebor  autem  tibi,  maxime  impcrator,  ct 
tuto  apud  te  omnia  k  animi  opcrla  rcserabo.  Nnn- 
quam  *  in  capiia  civium  potcstatem,  nunqiiam  pro- 
vincias  eoncupivi,  sed  quia  juvanda  ctiani  a  me  vide- 
baiur  a  pro  vinli  portione  rcspublira,  cum  ad  inagi- 
stralum  vocarer,  proptcr  opinioncm  deaidia  tion  re- 
1  .gi  Negotium  publicum  nequeantbitu  appetii,  iuquc 
pcr  limiditatem,  aut  ignaviam  recusavi.  sed  a  icuetis 

priiniim   uuijendtv  larbaricK  vililalis  auilorem,  immu- 
deiiile  nuiaicral  Cvnsmnlinum. 
'  1,1  <  st.  tpsi  adeo  singuli  hominos  saluUndi.  Aci- 

dalius  legil  OUMMS,  atque  etiam  sinanli,  >'lc.  In  vcicrt 
vcro  cnilicc  eSI,  tJiscendu  onminm  nomtim  :  tribulim 
omnes  uique  etiant  singuh  lalutandi. 

1  Sitmptttm  iliud  e  Tnllii  lib.  1  dt  Ornt.,  niiin.  1  !'i: 
Equidem  cum  ptltrem  moaitlralas,  cic. 

"  Id  cst,  iiuiiqnam  pr.viur;im,  nuiii|uan>  consnla- 
Iiiiii  appolivi,  utrique  cniin  pro  suo  magisiratu  jus 
babenl  m  civium  vitam. 

*  l<l  cst,  proviribus.Tac  lusin  Jul  i  Agriccl*  Vila  : 
Tiinijioim  pro  xunti  yortione  innoceitliam  ■riavipl 
tuenipc  Domitiano)  doimres.  Quod  etsi  apud  Tulliuiu 
quod  qtiidem  sciam,  uon  lesiiur,  nou  alhmun  UMea 
>  sl  illtiil  Tnll  pro  Sexlio :  Httt  </«i  p»o  1 1 »t/i  (i.irlc  de- 
ftndant,  optimttet  suni. 
INTERPRETATIO. 

1  PeeforM  arcana. 


451 


Jl  LIANO  AUGUSTO  GRATIARUU  ACT  0  PRO  CONSl  LATl. 


422 


profcrre,  noquc  orationein 
solnm  ii.clin  u-e,  scJ  loiis  cnrporihus  in  gcima  sub- 
ini'li.  P.orsns,  ni  ex  animi  senlentia  loquar,  niaxiuiO 
vcnrlii  bcncliciuni  qui  prcccs  aceipic. 

XIX.  An  vcro  si  centnrialis  coittitiis  consul  crca- 
tns  cssem,  glnriosius  mihi  uuivcr-i  populi  suffragiis 
dcclaraius  vrderer?  Minime:  sii[uiilcm  eliaiu  illis 
priscrs  tcinporibus,  iiinltorum  ambitu  fuit  campus 
infamis.  Nuta  divi*orum  flai.'iiia,  nolx  '  loculoruin 
prxstigix,  tnm  operarum  ad  vnn  el  seditiunem  ina- 
nus  cni|il.i .  Nec  sane  polcst  in  confusa  imp  riioruui 
inolliludine  '  quidquam  e>se  pcrpensiim.  Nam  ciun 
boni  rari  s  ui,  improbomm  vubrns  immcnsum,  in 
campo  autein  numcrus  ct  tnrba  j.r  epolleal,  sine  du- 
hio  inlelligilur  eiim  suffragiii  populi  magistratmn 
i.ici,  ct  rcm  a  me  non  brcvis  xvi  taciiurnilate  ccla-  B  caperc.  i|uem   plures,  id  esl,  quein  pejorcs  proba- 


anois  ab  aelatc  pucrili '  ad  banc  usquc  caniticm  eou-  A  atquc  tititl  antia  vct 
sulalu.  aniore  flagravi.  •  Secitmlum  eliam  libicon- 
fessiunis  e  radum  dcbeo.  Cum  in  alionun  prim  ipuni 
essel  polcstalc  icspublica,  diu  inanem  cupidilatem 
sine  spei  solaliis  fovi.  L'nde  eniin  mihi  a-pirandi  ad 
boe  Hoinen  essei  amenlia,  *>  opum  vacuo  ct  ignaro 
smbieiidi .'  Nam  primum  cuui  Cxs.ir  csscs,  marcen- 
leinjam  cnpidiialis  mcxflammain  spci  bnox  flahbus 
cieitasti.  Cum  verote,  Anguste,  mirificum  innoceniwe 
ac  viriulum  spectatorem  vidcrem  ,  lunc  mecum, 
C.laudi  Maineriiiie,  hucusque  non  Iruslra  viiisli.  H- 
bcs  id  iiicum  fidei  ac  induMrix  judiccm.  Meinenlo  in 
inagno  r.  s  luas  esse  discrimine.Scieturnon  mcruissc 
le  consulatum,  si  libi  non  deliilerit  hic  imperator. 
XVIII.  •    Habes,    Auguste,    prndilinnem    silonlii 


l.uii.  Nondum  laincn  cuncta  prodidimus.  Nulliiin 
hinc  jani  mecum  volo  referre  secreium,  oinnia  p1- 
etor.s  arcana  vacuibo.  *  Suspcndisscs  benrvoien- 
i  sni  iuam.et  lux  isti  in  me  liberalilati  contra  mn- 
res  ttins  artificii  aliquid  addidisses,  forsian  rogas- 
sein.  Parvi  aulem,  im;erator,  putas  csse  beneficii 
q-iod  rngandi  uiilii  peiiculum  remisisti  ?  pericuimn 
iuquam,  sanclissiiue  impcratnr,  si  prxsiarc  dubi- 
lasses,  si  in  posterum  dislulisses  quid  me  lieret  ;  o  l 
repulsam?  In  lcvissimis  quoquc  beneliciis  pctitis, 
ncc  unpciralis,  amicitia  dissolvitur.  Nainqtic  J  is 
«;un  amicilia  conlineiur  amor,  apud  uirumque  pol- 
luilur.  Altcr  amari  se  quia  non  pr.i  sltit  non  puial, 
altcr  odio  sc  cse  qu  a  non  obtinuii  arbitratur.  Ncc 


ruui.  Lnde  factuin  e-t  tti  oiajorcs  nostri  viderent 
0  C.ib.nios  iiesignal«'S  el  n  puUos  Catoncs.  Sed  Iwc 
velusia  s  dent  rccordari  qoeinadinodiiin  paolu  anla 
honor  petims  sil.  Vix  panci  exsiiteninl  quariim  vir- 
lulibus  deferretur:  cum  quidcm  ip-i~  illis  tarda  inriu- 
strix  ac  probitatis  inerces  veniret.  Cxicri  vero  per- 
ditissiiVum  qucmqiie  e\  aulicia  fiequeni.ibant,  uli 
quispiam  per  artes  lurpissimas  hnperalori  acceptis- 
simus  videb.ilur,  cnni  assidms  obscquiis  emcreban- 
lur,  donisque  caplabanl,  Nec  viros  quideui,  scd  mu- 
lierculas  exainbibant,  nec  femiuas  tanimn,  sed  spa- 
dones  quuque.quos  quasi  aconsortia  huroani  gcncris 
exiorres  ^1«  utroque  st\u  ant  nalurx  origo,  aut  cla- 
dca  corporis  scparavit.  Ila  prxelara  illa  velernin  no- 


sane  mihi  cnnsul  gratu  lu  faclus  vidercr,  si  honorem  **  minasordilissimum  queinf|iiee\rolior:e  iroperatoria 


prccibus  cmisscm.  Uiserum  enim  ei  iaboriosum  sub- 
iissem  nielii.ro  xvi  parte  transacta  lirociniuni  rogan- 
di.  Nequo  cnim  exislimo  moleslius  esse  pecuniam 
quam  prcccs  fundere.  Deuiqtic  ouines  in  eincndo  vi- 
deinus  •  repensandi  fidueia  magno  erectoque  anim.i 
aurum  argentumquedeproiuere;  eos  vero  qui  prcces 
allegant  humiles  atque  demissns  vix  eundabunda 

1  .Maineriiiius  igilur  senei  fuit,  cum  banc  oratin- 
nem  liabuil. 

*  lloc  est,  si  ftupoidisses  benevoienliam,  qnn  lo- 
qnciidi  modo  nilnl  apud  bonos  scriptores  frequcniius. 

3  Mo3  erat  apud  Romauos  ul  magisltntus  qui  pc- 
lerent,  peiuina  largilioneqiic  suffragalortiui  sludia 
sibi  runciliarcnt  :  qui  auiem  peruniis  irbuiim  distri- 
buendis  prxerant,  dieisores  dicebaului 


el  prnbrosissimum  'adolabant.  Hi  cum  in  provincias 
immissi  erant,  qua  sarra,  qua  profana  rapicbanl, 
i(er  sibi  ad  consulatuni  peconia  iuunicnles.  Ilaque 
nullum  jam  eral  bonarum  arlium  studium. 

XX.  Miiitix  labor  a  nobiiissimo  quoque  pr>  sonli- 
do  cl  illiberali  rejicichalur.  luris  civilis  scienlia, 
qu.c  '  Manlios,  *  Scasvolas, D  Servios  iu  amplissimum 

'■  T.Manlinin  intclligit  qnem  Valer.  Maximuslib.  v, 
rap.  X,  Juris  eitilis  t'l  sacrorum  pottiificnHum  peiiiis- 
smnm  fuisse  iraiiit.  Aeidalius  pro  Mantiot  legil 
Maiiilios.  ManiliUS  qu  dcm  cuin  se  a  re  iuilitari  ad 
forcnsetn  vilara  coululisset.  trcs  libros  de  Jurc  civili 
scripsil. 

*  P.  Hntius  Scrrvola  annn  U,  C.  617  consnl  cum 
\j.   (  niphurnio   Pisonc   fuii,  ct  poiuifci   maximus. 


*  llaud  absiinile  illud  Ausonii  paneg.   ad   Gralia- D  Hunc  de  Jure  civili  deeein   libros  scripsisse  tradii 


nuni  :  Consul  ei/o,  imperaior  Augu*fe,  munert  iiw  non 
passus  sepla,  neque  campum,  non  tutjiagia,  iwn  >iun- 
cla,  lton  toculos. 

'  An  potius  Yatinios,  ul  observat  Lipsins  cp.  2i, 
lib.  in.  Catoenim  in  pelilionc  consiilatus  posthabitus 
esi  Vatinio,  noo  Gabinio.  lUipsum  referl  Scneea  li- 
bello,  Quod  iu  tapieulem  non  cudit  injuria.  IiIliii  dc 
dirma  P.-otidentia,  et  Valer.  Maxim.lib.  vu,  rap.  5. 

"  Hac  vocc  usus  Lucrelius  lib.  v:  Guniiilu  uocis 
adnlaiu;  et  Ausiniu^  in  gratiarum  Aclione  ad  Cralia- 
iiiiiii  :  t.,",M:i..i.  n<  n  adulavi. 


Pluiarchus  in  .S;//«'a.  Ilujus  (ilius  (,'.  Mutius  Scxvola, 
priinns  j-is  civile  gcnera  iin  in  liliros  18  digessit  : 
plurimos  liabuit  audiiores  clarissimos;  ab  co  multa 
iliilicissc  se  ail  Tullnis.  Eumdem  Crassus  jurisperi- 
loruni  cloquenliss  mum,  ei  eloquentiiim  jurisperitis- 
simum  apu-l  Tullium  appellabal.  Fuit  pra-terea  al:er 
Q  Mniius  Scxvola  Augur,  qucni  Cicero  dissercniem 
in  libro  de  Amicilia  introducit,  a  quo  jns  civile  didi- 
cissese  profitelur.  Erat  is  Laelii  gener,  Crassi  soe.r. 
9  P.  Servium  Sulpitium  pu  a  qui  :«n.  L'.  C.  703 
consal    fuit.    Is  magnus  Q.  Mutii  Scsevolx  iiniiatj,- 


INTERPRETATIO. 

•  K'C  quoquc  altern.n  libi  faleri  dcbeo,  <"•  h  offeclu»,  quo  amtcilia  susienlatui-. 

L  C«m  neque  tnppeterenl  0j.es,  nequt  ambiendi  arlem  '  Comven  andi. 

leiierem.  ■  Aliquid  esse  consideratum. 

'  llabes txpliealionem  silcntii  :u.i  ■!  rcm  qnain  uu-  s  tlecocent  in  inenioriam. 

Uu'n  silcntio  pretseram. 


ii' 


MwirxriNus. 


iU 


Miaduin  Ji^nUatii  cvmcrit,  liherioriiin  aniiir.ium  di-  A  deniiMD  ;  oltro  riI  ic  maximus  imperator  iccedet 


cebalur.  Onlorinn  dieendi  racullilem,  mulli  laborii 

cl  iiiiiiiiiii  iisu»  nOROlium,  n  '••Iri  procercl  rcspuebant, 
iliiin  bomlnes  nolulise  vldi  rl  volunl,  i|uoil  asseqoi 
ncijuivcruui.  I  i  vere  tanium  laboris  vigiliaiumqne 
suscipere  jJ  adipitccndnra  tujus  usus  agcndx  viiac 
nrnamenla  non  idjuvaret,  dementia  ducebalor.  lia- 
i|uc  oiniic  studiiim  peennia  coacervando.  '  Tanto 
cuiiii  ur  quis  |u.  uiclioi',  quanto  peeoniosior  hubeba- 
iiu.  Jam  servicnili  uiiscramla  paiicnlia,  asscntaudi 
mira  ralliditas.  Minisiioium  Ittia  quotidie  limini 
icicbanlur.  Ad  fores  coruni  qui  regiis  cupidilalibus 
serviebam  '  icrnus  palrkix  gcntis  viros  cerncres  ab 
I. iijiiMiiii.li  dedocorc  non  imbri,  non  gelu,  uon  ama- 
riiodine  ipsius  injurix  dclcrrcri.  Dcmissi,  jacenies- 


ct  iit  capcisas  rcmpubiicam  flagiiabit.  Ulimo  liL* 
atque  ali.i  curami  provincix,  p'a>fcclurx,  •  fasorj, 
sclla  curulis,  a 1 1 j 1 1 < -  iusignia  oniuia  niagiilraluuni 
perferenlur.  Quul  cnim  sibi  verx  vir  perfeclacqiia 
virtuiis  iioii  romlanler  dc  lionore  promiltai,  cum  me 
propler  tantillnm  iniiocrnlix  meritora  uno  in  aiuio 
■  icr  videat  bonoratnm  ! 

Wli  Bcquie  deui  uno  in  anno  mulliplicei fruciui 
agro  uni  dedit?  Num  quisqHam  '  in  cadeiii  no\j|i 
BUlate  una  amplini  quam  semcl  incssuit?  Num  cui 
iiiio  aiilumno,  unoquc  vinelo  vindenua  Iriplei  fluxit? 
L'ua  cerle  unius  cst  hiemis  *  olivitas.  Scd  in  nosiri 
prineipis  beneficiis  mirarulo  carei  inultiplicata  fe- 
cuudiias.    L't  dc  aliis  oplimH  viiis  laceam,  qui  a 


que  vil  Capila  inprt  coruni  quos  precahantur  genua  B  priorc    in   prnvimuin   antuminim   frnctus    lionornm 


lollebinl.  Ad  postrcmum,  bonores  uon  jndicio,  aut 
bi  nevolenlia  superborum,  scd  misericordia  mere- 
baniur. 

XXI.  At  nunc  quisquis  provineias,  Iribunalus , 
pr.i  fecluras,  coiisulatus  iiipit,  nibil  nceesse  est  pe- 
iuniaui  per  fas  ei  ucfas  qoasrat,  ac  liberialem  suain 
salulalor  vilis  imminuat.  Quanto  fueril  paratior  ser- 
viluii,  tanta  bonore  indignior '  vocabitur.  Tuni  aliud 
ijii.nlil.iin  homioum  gcnus  est  iu  amiciiia  principis 
nostri,  rude,  ut  urbanis  istis  vidclur,  paruiii  come, 
sulinjslicuin  ;  blandimcntis  adttlaniium  repugnal , 
pecunii'  vcro  alienx  lum|uam  rci  ooxix  lactum  re- 
formidat ,  maximas  opcs  in  reipubliex  salule  ct 
gloriosa  imperatoris  sui  lainle  eonstiluii.  lam  ipse 


multipliciter  messucruul ,  milii  certc  lertia  unius 
anni  ubcnas  cst  consul.ilus.  Priinum  tliesauroruui 
oinnium  niandaia  cuslodia,  cl  dispcnsatio  largiendi. 
Scciindiim  lorum  icnet  in  bonorum  ineorum  fructi  I 
biis  prxfeetura.  Additus  bis,  quo  vcl  solo  cujushbct 
aviditas  vinccrctur,  proveiiiuum  tuorum  terlius,  co:- 
sulatus.  Dein  tuiii  ager  assiduiiatc  frucluum  k  in 
maci.ni  decoquaiur  :  imperatoris  nostri  posterior 
liberalitas  vini.il  priorcm,  nec  fit  elTeia  gi^nendo,  sed 
per  viccs  fructuum  lecundatur.  Nova  prorsus  I u  t 
honorum  deferendorum  el  inspcrata  congesiio.  Non- 
duin  staiuin  suum  siderum  curricula  mutavcrant , 
c  jam  princeps  cursum  dignitatis  allerius  commove- 
bat;  ei  jam  tum  sol  ab  corumdem  .istrorum  regiond 


ingenli  divinaqne  providentia  advcrsus  onines  as-  C  radiabat,  jain  Augustus  lertia  magistratus  mei  si;;na 


sciiialoniin  illccebras  captioncsque  inunitus  esl. 
0  Quippc  ei  a  lucatis  adulaniium  venenis  quod  peri- 
iiitum  cst,  qui  aurcs  cliam  veris  laudibus  gravatus 
imperiiai?  SeJ  mulio  multoque  nuuc  facilior  est 
iato  lionorum  pcteudorum.  Qui>quis,  iuquam,  ca- 
pere  magislratuin  voles,  auri  aique  argcnti  negli- 
gens  esto;  nullas  osiiatim  potcntium  xdes  obiio, 
uullius  pedes,  nullius  genua  complectitor.  Adliibeto 
lanum  libi  gratuitas  et  paratu  faciiliinas  comites, 
jusiiiiani ,  forlitudinein  ,  lempcranliam  ,  atque  pru- 

f/ui»,  a  quo  :id  juris  civilis  scientiam  excitatnr  ms 
verbis  :  Turpc  est  Pairicio  causat  oranti,  ju$  in  quo 
rersatur  ignorare.  Omnium  primus  diuleclieam  jun 
mliiibuit,  etordine  quodam  iractjre  ccepit.  Ciceroni 
fuil  lainillarissimus,  qui  et  ipsi  ad  Mutinam,  i|uo  ad 
placandum  cloquintia  sua  Aniouiura  a  senatn  missus 
eral,  monuo  statuum  xream  pcdestrem  in  rostris 
posuil.  li.  iioc  sx'pe  apud  Tullium  montio  esi. 
1  Juvenalis,  sai.  3,  115. 

Qaaotuin  <|uis<iue  iui  nuinmorum  tervat  iu  arca 
Tantum  banet  el  IhJai. 

1  Lege  cemuos,  nlObservalLipsius,  Epistol.,quxsti 
3, . ■„.  U. 

J  Boncariiut  el  Gruterm  lcgunt  judicabitur :  itaque 
est  in  edilinne  Viennensi. 

*  Acidalius  legii  mgeuti  diutinaque  providentia. 

INTERP 
■  Ntqut  enim  m  tiicmium  cst  ne  (atsis  assentutorum 
MiiliomiiMl  eoiii  se  linol  is  iyui  etiam  agrc  uuics  uiw- 
leat  verii  lituauiioii.bm. 


iransccndcrat.  Quaeso,  non  vobis  inania  glorix  cupi- 
dissimus,  non  flagrans  amb.tionc  notab.li  videreiur,  si 
quis  in  se  tania  paritcr  optasset,  quanta  in  me  uno 
lcmpnre  Augustus  ingcssit  ? 

XXIII.  Ilabitari  ab  juslis  vins  terras  in  Occano 
feruni,  quas  '  Fortunatornm  insulas  vocant,  quod  per 
eas  non  arato  solo  frumenta  n.iscuntur.  fortuiiis  vi- 
tibus  juga  collium  vestiuniur,  sponte  pomis  arbor 
gravatur,  ad  herburum  vicem  olus  vulgo  est.  Q.:an- 
luta  isla  *unt,  si  dcum  auclorem  consideres,  mun.ru. 

5  Duodem  a  lictoribus  ante  consulem  prxfere- 
bannir. 

■  h  •  irihus  Mamcrtini  rnagistratibtis  initi»  liujus 
D  oiationis  dicium  est. 

'  Novalis  vel  novale  lerra  e-t  qux  allcrnis  annia 
quiescil  ac  scritur,  quo  leu^u  Virjiil.  Ceorg.,  lib.  i,  7  : 
Alteruis  idem  tonsas  cessare  nnvalcs. 

Iloc  loco  pro  terra  simplicitcr  sumitur. 

6  Vox  a  Caionc,  Varrone  el  Colnmella  usurpala  pro 
tcmpore  colligendarum  olivaruiu. 

•  De  bis  pas-im  apud  poctis.  Horat.,  epod.  16 : 

Itoala  peiamusarva,  diviles 
El  iosnlas,  rcddit  ul>i  Ccrercm 
Tellus  tnarali  quotanata, 

l.i  mipiilata  Uorct  aaqui 
\  iiicj,  elc. 

UETATIO. 

b  Utuilcntus  reddatur. 

•  Jum  impeiator  ncvam  iiigntalcin  miki  dettimitul 


425  JUL1AN0  AUGUSTO  GRATIARUM  ACTIO  PRO  CONSULATU.  i5<5 

Nempc  nobis  quoque,  cum  agrum  non  nostris  ma-  A  iem,  seJ  plurimum  etiam  novi  lionoris  adjcreris?  An 
nibus  excolamus,  bxc  illaborata  nascunlur.  Quanto 


felicinr  nOBtn  condilio.quanlobeaiiludoprxsianlior? 
Non  '  spica  triticea,  non  viles  uvarum  racemi;  sed 
opes  atque  diviiix  niliil  laborantibus  ingeruntur ; 
provincix,  prxfecturx,  fasces  sponte  proveniuni. 
Tu  iu,  inquam,  maxinie  imperator,  exsulanies  rele- 
gaiasque  vinules  ad  rempublicam  quodam  '  pngili- 
min  o  reduxisti :  tu  exstincta  jam  litterarum  stmlia 
'  flammasti : •  lu  philosophiam  paulo  ante  guspeciam, 
ac"nedum  spoliatam  honoribus,  sed  accusatam  ac 
ream  non  modo  judicio  liberasti ,  sed  amiciam  pur- 
pur.i ,  auro  gemniisque  redimilam  *  in  regali  sulio 
collocasii.  Suspicere  jam  in  cojluni  licet,  et  securis 
contemplari  astra  luminibus,  qui  paulo  ante  pecorum 


populus  csttimendus9  procuraiori  alimentomm  suo- 
riiin  ,  viix  vindici,  liberlalis  auclor.?  Nam  qiii.l  de 
miliiibus  loquar?  '"  Ouo,  aut  Iria  ferine  ex  vetere 
inemoria  amicorum  paria  proferuntur.  Nego  quem- 
piam  ab  unn  amico  plus  ddcctum  quam  lu,  impera- 
lor,  non  modoa  "  comiiibus,  t>  ilxinis  iuis,  sed  a  le- 
gionibus  cunctis,  equitibus  ac  pediiibus,  ■•  gregariis 
etiam  militibus  diligaris.  Iiaqne,  quod  ad  te  aliinet, 
cuncia  jam  a  custodia  lui  arma  remnveres,  sed  quan- 
do  bnc  p"tes  persuadere  mHilibus?  Anxia  csl  fide- 
liiun  diligi'ntia.  ■  Maximo  amori  maximus  linior  jun- 
cius  est.  Non  nobis  sufiirii  quod  ohtinuisii  ut  nemo 
te  velit  Ixdere,  nisi  nos  curamus  ut  nemn  possit. 
XXV.  Hahuerunt  nonnulli  alii   principes  devolam 


alque  qnadrupedum  auimantium  ritu  iu  hiimiim  visus  "  ct  amanlem  sui  cohorl<m  ,  sed  alio  quodarn  modo; 


irepidos  ligebamus.  Quis  enim  spectare  auderel  or- 
lum  sideris,  quis  occasum  ?  Ne  agricalx  quidem, 
qiiormn  opera  ad  motum  sign  ruin  coelcsliiini  lem- 
peranda  sunt,  tempestatum  prxsagia  riroabauiur. 
Ipsi  nauix,  qui  i.ociurnos  cur^us  ad  astra  modc- 
ranlur,  stellarum  nominibus  ai>siincbant.  Prorsui 
lerra  mariquc  non  ratione  coelesii,  sed  ca-u  ae  te- 
raere  rivelnlnr. 

XXIV.  Nihil  igitur  mirum  est ,  imperator,  si  tm- 
lus  ainor,  et  tam  verus  iu  le  civium  fervei.  Ncque 
eniin  iillum  pulo  posl  homines  natos  laulo  generis 
humani  ardore  dilecium.  Cxterorum  regiim  atque 
imperatorum  charilates  admoduin  rarx,  ncc  unqnam 
diuiurnx  fucrunl.  '  In  summis  enim  hominnm  halii- 


piimum  quod  "  imperili  ac  rudes  indoclissimum 
quemqiie  in  consilium  deligebani,  scilicet  ut  ipsoruin 
prudenlia  vulgo  $uo  aliqnatenus  eminerent.  Ila  cum 
vilissimns  quisque  hnuorum  et  divitiarum  pniiius 
foret ,  sua  rommoda  ,  ei  viiia  prinripuni  diligebnni. 
Ab  his  optimus  quisque  abigeb.ilur  procul  ,  curr. 
suspecta  etset  probiias  et  invisa  ;  ci  qiiinto  quisque 
boneslior,  b  Liulu  iinporlunior  lurpiom  arb  ler  vita- 
rciur.  At  lu ,  Auguste,  omnibus  nugis  remniis,  opti- 
tnum  et  <loci i-snniim  queinque  perquiris.  Si  quis 
pr.cst.it  virtulibus  bellicis  et  latide  militi.-e,  in  amicis 
h»betur;  qtii  in  oraloria  faculiaie,  qui  in  tcienlia 
juris  civiiis  excellt,  ultro  ad  familiaiiiatem  vocaiur. 
Quicunque  in  administraiione  r<-ii>ul>'ii  .v  inm  ceuicm 


lavere  pectoribus,  subita  el  forlunala  benevobmia  C  se  unquam  et  strenuum  prabnit,  in  consortium  mu- 


provocatx ,  non  virlulum  admiratione  devinctx.  At 
vero  noster  affectus  veri  certique  jud.cii  esl,  irr.is 
menlis  sedibus  alligatus  aniniiis,  et  vitx  imniixtus  et 
unitus,  resolutis  eiiam  tuorte  corporibus  cum  inimor- 
tali  mente  viclurus.  Arma  igiiur ,  et  juvenes  cum 
gladiis  atque  pilis  non  cusiodix  corpuris  sunt,  sed 
quidam  imperaiorix  inajcslaiis  solemnis  ornatus. 
Quid  enim  islis  opus  est ,  cum  linni-siino  sis  muro 
civici  amoris  obscptus?  An  meiuenda  tibi  *  curia  esi, 
cum  senaiui  non  solum  \eierem  reddideris  disniia- 


nenim  receptatur.  Regendis  pr.  vinciis  nnn  faiiiiiia- 
nssiinuin  quemque,  scd  innoccnli.simiiin  legis.  Om- 
nes  a  le  augentur  pecnnia,  locupleiantur  divitiis  ,  ho- 
noribus  honesiantur. 

XXVI.  Prorsus  amicitias  tueris  privati  fide,  impe- 
raioris  opulentia  ,  qux  perpetux  et  constantis  be.e- 
volentix  priina  fiducia  esi,  ceriissima  viriutum ,  ct 
princeps  veritas.  **  Num  qucm  in  animn  esse  suspica- 
lum  audivi?  Nemo  simulaiis  blandiiiis  ,  nemo  falsa 
pollic  latione  decepius  est.  Quis  nescit  aliorum  impe- 


1  A  nominaiivo  ipicum,  quo  usus  est  Tullius  in 
Arato,  ipicum  illuttre  ferens. 

'  1'nslliininio  redeunt,  quicunque  eodem,  seu  ad 
idem  limen  reverumtur,  umle  exierant. 

1  Vox  uon  semel  Taciio  usurpata,  pro  inflammasti. 

1  Melior  fortasse  fuisset  Julianus,  si  nalurx  arcanis 
perscruiandis  minus  se  dcdisset. 

"  Id  esl,  non  modo  spotialam. 

•  Sic  Pacatus  in  Theodos.  Pan.  num.  16  :  Tu  ami- 
ciliam  non  solum  intra  aulam  vocasli,  sed  indutam 
purpuru,  auro  gemmitque  redimitam  solio  recepitli. 

'  ld  est,  in  imima  parte  pectoris,  ut  iit  opposi- 
lin  ciiiii  iis  qtix  mox  sequnnlur  :  At  veio  notter  a/fe- 
ctutimis  menlis  sedibus  atligatus.  Expungeoda  videiur 
Acidatio  vox  qu  e  sequilur,  nempe  animus. 

8  Locus  ubi  de  rebus  publicis  agebalur. 

'  Jiilianus  enim  Romam  propler  diuturna  bella  famc 


alflictam  suppeditatis  alimentis  sustentarat. 

10  Nola  est  Tbesei  it  Pirilhoi,  Damonis  el  Pyllvx, 
C.  Lxlii  et  Africani  Scipinnis  amiciiia.  Plura  ejus 
generis  exempla  passim  vidc  apud  anrt»ies. 

"  De  tiibus  comiiiim  nrdinibus  a  Consiantino  in- 

trnductis  :  quid  singulis  pro  ralmne  sui  ordinis  cim- 

D  veuirel  :  de  cumiiibus  provinciarum ,  de  comiie  divina: 

domus,  largitionum ,  ele.  Vidc  Grutherium  de   U/ficiis 

domus  Augustw. 

lt  Gregarius  miles  dii  ilur  unus  e  grege,  el  liunul- 
luarie  iindccnnqiie  coliectus. 

*'  lla  reslitnenilum  fnil  ex  Cuspiniani  roilice,  cnm 
in  plerisque  libris  legalur  imperiiia  rudes.  Siiniliier 
pro  primum,  abqui  legunt  plerique. 

''•  Forlasse  n«m  quis  nmligne  de  se  suspicatum  au- 
diiu  ?  Il.i  Liviueio  videtur 


INIERPRETATIO. 


"  Ej"S  r.iitsi,  quem  mullum  diligit,  pliirimum  limet. 
*>  Tunto  moletliur  letlit  (ug  r.tur  eorum  quaugcrcn- 

r4T«0L.  xviii. 


tur  tuTfiter. 


4-27  MAMKRTINUS.  —  CIUiT.MlUM  ACTlO  PllO  CONSULATU.  428 

ralorum  liilareiu  dnitaleiti  ,  '  cacliimiaiiieinqtic  scvi-  A  ventare  nos  principi,  fole  lnm  danti  operam  •  saln- 

taloribtlf,  iiuniiatiir.  Statim  e  solio  '"  lanquam  prx- 


i.am;  a  quibtts  ingeniia  crmltlitas  iigiueiilo  l.i-tiii.c 
tegctialiir  ?  Mira  est  in  principe  nostro  nientis  lingitx- 
t|uc  coneordia.  Non  inodo  humilis  et  parvl  airmi, 
sed  •  servilc  vitinni  scit  esse  nieiidacitiiu.  Kl  vere , 
000)  mendaces  homines  aul  inopia,  aut  timoi'  faciat, 
magniludincm  fortunx  ItUB  imperator  qui  iiientiliir 
ignorat.  Quis,  oro  vos ,  plura  prxbuii  lidei  coiislaa- 
tixque  ilocumenta?  Omnes  quos  privattis  in  familia- 
rilaicm  rccepit.eodcm  habcl  imperilor  atrectu  Ncmo 
pradu  pulsus,  nemo  adiiu  prolnbilus,  nulli  palaiii 
forcs  clausx  sunl.  •  Omnes  bonos  habet.  In  recip  en- 
dis  amicis  oplimus  jndex  esl  Si  aliqtii  sunl  improlii 
loleraiuli ,  familiarimn  vinis  imiittilabilis  esl  amicus. 
XXVII.  A:  mtilant  secundx  res  animos  ?  Noslruio 


ccpius  eiiiluil,  vultu  Irepido  aique  saiagenle,  qualis 
ineus  iuca  aue  potuissct,  si  principi  serus  occurre- 
rem.  .T.gre  remoiis  popoli  qui  nos  prxgredielmur 
agmiiiibus,  ut  qoam  longlstiine  uobis  obviam  proce- 
ilerit  lalioravii.  Illie,  prob  sancia  diviuitas!  gauden- 

lil.u-t  nni-lis.  quoorc?  qua  voce?  iliquil.  Avc,  "  COtt- 

luk  amplissinic.  bignalus  osculo  oris  illiw  divinis 
affatibus  consecrMi  deiteram  dedit,  illam  deiteram, 
immoriale  pignoo  virtutig ,  et  fldei.  Poetae  ferum 
altissituum  illum,  et  cuncia  potestate  cobibcntcm 
dcum,  qui  diiione  perpelua  divina  atque  hum.ina 
moderaiur.cum  dcspiriai  in  tcrras  "  babiluoris  tem- 
pesiaium  inccrla  mularc,  ejus  ntitu  mundum  iremi- 


principcm  si  nonduin  mutaverint,  quando  mtiiabunt?  I!  scere,  illius  hiiariiaie  uirbines  abigi,   nubes  fugari, 

Cujus  unquam  divinior  felicilas  fuit?  Paaln  auie  *  iii 

laceraiis  Gallix  provinciis  laprus  "  inimicorum  ca- 

pitalium  apcrlis  annis,  el  OCCullis  insidiispetebatur; 

in  pauculis  mensibtistlivino  inunerc  Libyx,  Europx, 

Asixque  regnator  est.  Qux  majora  exspectabitmis 

dei  prxmia,  quxvc  uberiora  dona  fortunx?  Vitlete 

num  sccundis  rebus  elalus  aliquid  de  prioris  vitx 

inansuetudtue  et   mndciaiione  mulavcril.    Mutaut 

iilane,  mutavil.  Nam  civilior  factus  prosperorum  in- 

fregit  itivitliam.    Cui  non  vel  illud  tcmpus  sedaix 

prxbuit  menlis  indlcium,   quo   borrendi  belli  mciu 

republica  libcrata,  elati  siimus  cuncli  gestienie  laeti- 

tia?  Sed  imperator,  quanquam  ceclesti  ope  salutem 

reipnbliex  propagatam  videret,  el  conditionem  doluii 


nitcniia  per  orbem  serena  refundi. 

XXIX.  Hoc  iia  csse,  piulo  auie  oculis  iicuit  cipe- 
riri.  ■  In  quantam  laxatus  est  populHS  le  consulibis 
tuis  arridctuc  Ixiiiiam  ?  \tdimus  attonitos  adiniran- 
lium  vulltns,  inulliformes  Ixtantium  sialus,  varios 
corpornm  motus.  Ctamorcs  ineonditos  profundebat 
laudandi  effusa  libcrtas.  Tripudiabat  crebris  saltihus 
muititudo.  Nimix  Ixlitix  decoris  stint  ei  gravhatis 
immemores.  Illa  jactatio  logarmn,  illa  eisoliatio 
corporum  neseientibus  penc  hominibus  eicitabatur. 
Omnem  modestiam  populi,  omnem  verecttndiam  lui 
gatidia  effrena  stiperaveranl.  Ave  consol  amplis- 
sime.  Aveo  plane,  imperator  ,  cl  avebo.  *  Neqne 
enira  evenius  esse  potcst  opiati   hujus  ambiguus ; 


htimanam,  et,  otTensarutn  graliam   laciens,    induit  C.  •*■  •*  avere  jubeat,  qui  jam  fecit  ul  avcrem.  Consul 


fralrem,  ct  cujus  armis  *  vitam  impugnaiam  sciebat ; 
morlem  ejus  ornavit,  ac  postea  ipse  justa  persolvit. 
Ki  memoria,  ei  oblivione  mirabilis, '  oblitus  inimici, 
mcminit  hxrctlis. 

XXMII.  Sed  qnid  ego  longius  indicia  mitis  et 
inansiieix  mentis  accerso?  Ilic  ipse,  hic  inquani  ipsc 
dies  prxbuil  civilis  auimi  saiis  clara  documciiia. 
Kgo  et  "  collcga  nieus,  »e  quid  maximus  imperaior 
propensius  bumanitatis  siudio  faeeret  vereliamur. 
iiaque  Diaiulioo  crcpusculo  palaiium  petimus.  Ad- 


amplissime.  Sum  plane  ct  eonsul,  ei  ainplissimus 
cunsul.  Quis  enim  me  fuil  amplior  consui,  quem  "  sub- 
Iunai  ct  illustrat  consulatus,  quem  inbuisii  :  am- 
plitudo,  quam  tribuis.  Post  prinix  saluialionis  fausta 
colloquia,  quid  pro  jure  consulari  agere  nobis  placeat 
ECiseitatur,  scnaiorium  iniplelurns  oflictum  si  libeai 
'*  tribunal  pelere,  si  concioneio  advocare,  si  rostra 
conscendere.  Sed  nos  ad  curiam  solemnia  hujtis  diei 
senaiusconsiilia  ducebant.  Itaque  se  comi:ciu  statim 
prxbet ,  et  utrumque  lalus  consulatus  praiexiaiis 


1  Id  cst,  quain  cacliiutio  seu  cffiiso  risn  dissimula-  D  iv,  ep.  8  : 


liat.  Oomiiianum  notal,  qui,  quolicscunque  sxvire 
inqoempiaui  destinabai,  composito  ad  nsusetjocos 
vultii,  iractiodiam  tegebat. 

*  SuiMpttim  iiiu  l  ex  1'lutarclio  de  Instilulione  pue- 
roiuin,  SouXoirpr7rc;  to  V/CJSstrOxt. 

3  An  am/tt :  nisi  habei  ul  signilieat,  quod  apud  Cr:e- 
cos  tjrju,  pro  lenet,  relioet. 

*  Acidalius  legii,  i*  lateratai  Callitr  provin- 
eias. 

*  Nempe  Cdostaotii,  ejusque  factionis. 

■  Uilieislilisius  lcgil,  ri/am  si/iiiii  irunuiinalarn. 

'  Oliliitis  se  ininiicuiii  fuis^c,  iiiciuiiiiI  se  hxrcdiin 
•  jns  csse  impciii. 
'  Nevita,  ue  quo  noo  mto  in  loeo  Amniianus. 

■  Nam  moris  eratapud  itomaoos,  ui  viri  principes 
snu  quisupra  ccteros  poteniii  emluareoi,  primi  ei 
M-cinida  bora  matutina  salutiircniur.  Mariialii,  lib. 


Piima  saltitautes  atque  ailera  couterll  hori. 
"  Id  esl,  prxvenius.ul  Yirgil.  J^ncid.  vi,  105: 
Omma  ;.race|  i,  atque  aiiiiuo  ntecum  ante  peregi. 

"  Linim  boc  lionoris  tittilo  cohonestabaiitur  con- 
sules,  utadepigr.  9,  lib.  i  Apollinaris  Sidonii  nli- 
servat  Joan.  Savarol  an  quod  Mamertinus  ad  con-u- 
lalum  virlute  sua  pervenisscl  ?  Uenim,  inquil  lullins 
pro  Roscio  Ameriiio,  iiuiii.  85  :  UiHi  viUtlur  amplis- 
simus,  qui  sua  viriule  in  allivrem  toeum  pervenit. 

"  An  Ah.'uk  '.'  Quanquam  el  iiabitu*  ons  apud  l.uca- 
iiuin  dicilur. 

"  bilollit.  Vox  Knuii  el  Nonii. 

"  Nola  varia  consulum  oflicia,  iribonal  peiere, 
concionem  advocare  ,  roslra  conscemlere ,  iocuna 
seiialusconstilla  prolerre.  Iloc  passiui  vtdcre  e^l 
aputl  In-lofi.c  Itomanx  scnplores. 


INTERPRETATIO. 


n  ln  qunntum  gaudium  effusus  esi  popuhis,  dum  luii 
i   iiifiiiii  iulbUn  lirtrii, 


h  i\e<tui-   inim   yolesl  Jubit<s  t*M  mr(N  us  Amjii» 
tltii  tui. 


.120  Al>  MAMERTINI  OPUSCGLI  M  APPENDIX  -  VITA  FL.  CL.  JULIANl.  *"0 

tccliis  inceilii,  non  mnliuin  differens  a  iiiagisiraiibus  A  l>'«cs  esse  tribiien.ium.  Neuto  nnquam  posi  hnmine-. 


sins  ot  genere  et  colorc  vcstitns. 

\\\.  Sii|ifi|iiiiiiii  forie  vidcattir  qux  vnsmctipsi 
vidistis  itcrare,  neque  euim  auribus  exppi  ntur  qux 
fucriniusurpaultimiiubus,  sed  mandand  i  sunt  lilleris, 
inserentla  inonumenlis,  iniltcnda  iu  posier.s  venluris 
sxculis  vix  credenda  miracula.  Pene  inir.i  ipsas  pa- 
Ittina!  domus  valvas,  lucticas  consulires  jussil  in- 
ferri ;  ct  cum,  honori  ejns  veiieratiouiquc  cedcnles, 
scdilc  illud  diguilaiis  atnplissimx  recusaremus,  suis 
nns  pnipe  manibus  imposilns  mixlus  agmini  logato- 
nnn  prxire  coepit  pedes,  gradura  moderans  pcne  ad 
licloris  niiiiiiii.  et  vialoris  impcrium.  Credet  boc  ali- 
qui-i  qui  i!la  purpuralorum  vidit  paulo  ame  fislidi.i, 
qui  ideo  lantuiu  iionorem  in  suos  ,  ne  iubonoros 
cnnteinnerent,  couferel>antr  Credel  aliquis  tanto  post  B 
vii  rcm  illam  prisrorum  leuiporum  libcrlatem  rei- 
pnblicx  ledditam  ?  Nequc  enim  ego  '  Lucii  Briiii,  cl 
Publn  Valerii ,  qui  primi  cxaciis  regibus  potestatc 
aonua  civibus  prxfucrunt,  consulaium  nostro  auic- 
poiunduni  pnio  Ulcrque  bono  publico,  uterquc  Ro- 
niaux  reipublicx  saluUri-i,  ulcrque  insignis  priuci- 
i>iis  ronimodnrum  ;  sed  habet  aiiquid  unusquisque 
prxcipuum.  Illi  poieaUlem  ronsiilaiein  per  populuni 
acccperuni,  nos  pcr  Jnliaiiuiii  recepimus.  illorum 
iiiiiio  liberias  oria  est,  noslro  restituU. 

XXXI.  Scd  sint,  sanctissime  inipcrator,  ca  qux  tu 
justc,  moderatc,  civiliicr  facis  aiiis  forie  miraculo  ; 
iuilii  esse  noii  possimt,  qui  lc  umnibus  ■  bumanis 
vitiisabsolutum  cl  libcruin.sciam  solo  immortalitalis 
aniore  flngrare,  dirigere  omnes  opes  el  cogitaiioncs 
luas  ad  memoriam  poslcritatis  xiernam,  atquc  bis 
raaiime  servirc  iudicibus  qui  de  rebus  geslis  luis 
sme  odio  ct  gratia  venturis  sxcilis  judicabunt.  Non 
potusl  qiiidquam  abjcclum  et  liumile  cogiUre,  qui 
scit  do  se  sentper  loqucndum.  Nunc  si  tibi,  impera- 
tor,  parum  smpla,  uec  resjiondcnte  merilis  luis  ora- 
lionc  usus  vidcbor,  quxso  oblesiorque  (c,  mcx  id  na- 
iur.e  potius  quam  niiguiltidini  beneliciorum  tuorum 

Dc  '.  >  primis  Koni,..  -un»  consulibus  abstineo 
refeirc.qux  babcnt  fusebislorixRomanx  scriptores. 

'  Haud  ita.esse  ad  Juli.mi  vitx  flnein  observabo. 

3  !n  cdilione  Puteana  esl  u  me  anima  defeccril. 
Duas  voculas  expuuxi  cum  Acidalio.  I:i  aliis  esl  cuut 


n.iios  ampl  ora  prxmia  :i  rcgibus  atiiuc  imperalori- 
bus  coiiv. etuii  •  esl,  iinilipliis  onens  iinposiiuin.  Ncu 
abnuam  pr.i  fecturas,  et  con-ulaius  mulisessc.de- 
liitos,  sed  bis  posl  imnicusos  labores,  bunos  quasi 
debifais  restitulus  csi  :  mibi  cuin  jain  honorcui  :.dc- 
ptus  sim,  iiunc  demuin  ui  merear  laboraiiduiii  esl 
Versa  ratione  tcmportim,  pcrmut;iU  munerum  vicc 
inodo  eniiendum  csi  ut  prxmiodignus  exisiiiner,  cuni 
j.iin  prxmitim  ccpciim.  U  milii  fcstiux  lnt  bouevo- 
luniix  gravissimuiii  pondus!  Vereor  ut  ape  le  i  xpri- 
more  difliciiltaium  meariim  ordincin  valeam.  Fai  ilius 
e>i,  impcraior,  bonis  ariilms  incrcri  cousulcm  fieri, 
quani  indusiria  el  Uborc  perfKcro  ut  videaris  me- 
ruisse  cum  facius  sis. 

XXXII.  A  lisii  Auguste,  el  islud  sancta  divinitas 
omen  avertat,  ntiu  a  quoquam  mortalium  exspecies 
vicem  benelicii !  Vciuiiuamen,  quod  solum  vcl  acci- 
pcrc  polcst  isia  forluna.vi  I  a  nnb>$  opibus  tuis  tribin, 
iitimorialitaicni  uiuncriim  lunruin  colam  ofliciis  sem- 
piieruis.  Ottme  negotium,  nmne  otium  mcmn  in  or- 
iiandisrehus  luis  eelcl>r  nidisqiie  ponetur;  ncque  so- 
lnni  vivenle  mo  ac  vigenle  grati  animi  liencvolentia 
declarabiiur;  sed  cliiim  •  cum  anima  defccerii,  rno- 
numenia  lui  in  me  bonefioi  permaiteuunl.  '  In  refe- 
rcnda  autcin  gralia,  sanciissime  impcraior,  hoc  libi 
polliceor,  semperque  prxslabo,  milii  neque  in  sug- 
gercndis  consiliis  veriuiem,  neque  ir.  adeundis,  si 
res  poposcerit,  periculis  aniniinii,  neque  in  senicuna 
simplicitcr  ferenda  Gdem,  neque  in  hominum  voluu- 
litibusprorepublicatequelnedendisliberUlem.ueqiie 
iii  laboribus  perferendis  induslriam,nc(|ue  in  augcn- 
dis  imperii  tui  commodis  grati  animi  bencvoleiili.nn 
defuiuram;  idque  omni  viix  mex  tcmpore  summis 
opibus  enixuruin.elaboraturum.cffecturum,  ut  bono- 
res  in  me  lui  non  quia  necesse  lueril  ad  qucmcunquc 
(ielali,  sed  quia  oponuerit  rectc  posiii  et  ratione  col- 
locatiesse  videaniur. 


me  anima  dcfecerii. 

*  Sumplnm  illud,  ut  vcl  omnium  minime  oculalis 
patet,  ex  Ciceroniana  oralione  posl  reditum  ud  Qui- 
riies,  sub  finem. 


APFENBIX. 


VITA  FL    CLAUDII  JULIANI. 


Anno   fjiiii»  coHfiiifC  1084,   Oirisfi35l,  Consianlini 
Magni  hnp.  26. 

FUvios  C.latsdius  Julianus,  cognomento  ApostaU, 
quod  a  Ciirisliana  religione,  quam  adolescens  pro- 
I  si. seral,reruin  poliius  focdissime  defecissct;  palrc 
Constantio  Consiaiuini  Magui  fratre,  maire  Ba>ilina 
nobilissima  leuiina  Christiana,  sectuula  Consiantii 
uxnrc,  viti  idus  Noveiub.  nascitur  Conslanlinopoli. 
Mater  pauris  |K»st  mensibus  excc->sii  c  viia.  (Julianus 
iii  Hisopogoih'.) 


0  An.  V.  C.  1090,  Chr.sii  357,  Constamini,  Conslantii 
et  Conslantis  Augg.  imp.  \. 

Consunlius.  ejusque  frater  Annibalianus,  ac  Dal- 
matii  eornm  frairis  filius  OalmatiusCxsar,  quos  Con- 
suntinus  Magnus  purpurea  aureaque  veste  et  nobi- 
lissimalus  titulo  donaverat ,  in  sediiione  miliuri 
opprimuntur,  vel  instigante,  vel  dissimulante  cerle 
Consuntio  Augusio  :  s.»  ui  tuuus  imperaret ,  sivc; 
iii  ConsUntino  patri  pouectum,  mi  suspicabatur,  ab 
iis  venenum  vindicaret.  Vix  Juliauus  et  Callus  ejus 


431 


\n  HVMEIlTiNI  UPIISCI  l.l.M  AITi.NIIV 


KT>9. 


imiciu  fraier  inm  dundeni»,  parera  sorlem  effugere.  A  !•-■•  1 1 1 <i- .  ar.  demum  Grvcinm  circtimrnrsai,  ni  ip^e 
liic  quidem  nmul  |>rr>|>lcr  inccrinm  >c  pone BlTeetnin 
vateiwliiiciii  nand  ilin  viclurui  craderetnr;  ille  »em 


quod  niiinK  niwr    ii  'iii  nl  n  lempnre  ejiw  nltitui  ap 
pareli  nniinjuenniuin  haud  niiiliiiin  exrcssrai. 

/\>i.  V.  (.'.  1009,  Chrhti  r,3'*,  CoHifanrMi,  CotutnntU 
<•/  Conilanlii  Augg.  iinp.  3. 
Alic  n  P'  si  .-iiino  tiiiii  nnnnulll  .'id  «*<il  wlas  !■■ 
■liii  iiiei  inliani  ri  Galli  nomiiie  ahutereutur,  oicrque 
nliUuctiiB  in  Cnppadociam,  in  Macello  (locui  erat  .<d 
Ar.'i'iiin  momein,  nnn  Innge  a  CieBarea  plane  regius) 
:nl  liberalea  arlwoturruruin  li  ler.nuin  engnitinneiu 
iusliluiliir  :  i|iui  in  nectsail  tolOS  sex  .innos  arclis- 
b  inc  cualndili  quomodn  rcferi  (a)  (noqae  eniiu  »d 
■  os  euiqtiam  crai  adiius),  lanlum  pmferere,  ut  lacii 
clerici  libros  ccclesiasticoB  populo  prastegerent.  llic 
ViTO  Cum  ainlio  S.  Maiiitn.u  uiarty.i  l).i~iln:tin  snis 
siimplibngeit  ii>reni;  Callna  quidein  m  suain  pieta- 
i.iii  o*teniarel;  Juiianus  vern  ui  impieiatem,  i>i  eat, 
nt  ejuratam  jam  aninm  Cliristianam  religionem  d>s>i- 
inuliret  apiid  ConsUiiiiuin ;  faciuni  esi  uiGilli  opere 
procedenie  ,  Juliani  upus  lerrxuiulii  disjiceretur. 
Qiiod  ulii  n.l  Coiisianhum  illatuiu  est,  siuistrum 
illiinim  pieiatis  nnien  ratua,  vebemenier  utrique  nic- 
to.isun.  (Giegnr.  Nazianx.  m  orat.,  Sozomen.,  Zo- 
n  ii'.,  Ccdreiius,  ctc.) 

A'i.  U.  C.  10'jx,  Ckrisii  345,  Consianiit  et  Comtantis 
Avgg.  imp.  ti. 

Postquam  Constanlii,  qui  i»  expediiinne  Poniica 
parum  fcliciter  erai  occupaius,  ira  laniUper  defer- 
Imiissci,  Gallus  Ephnsiim  mittitur,  qua  jn  nrBe  per 
magnai  res  ipsi  er.ini  a  majnribus  reliciac.  Jiilianns 
ad  publicas  aebolas  Conslaiiiinopolini  evocaiur.  ln 
nac  toiius  lerramm  nrhisluce  Nicoclis,  Lacedsemonii 
grammatici,  el  Ecubolii  sophislu!  opera  trium  circitcr 
aiinoriim  spalio  adoo  profeeit,  ul  idonens  rcgendo 
imperio  paiam  dieeretur.  Qua  re  coniurbalus  Con- 
sl.iuins,   ne  quid  lurbarum  ejus  OCCasione  in  urhe  C  manorum  terrn  tittrit?  ncc  v.iiius  conjecior  fuit. 


iii  ni  1 1>.  ad  Themiii, 

An.  U.  C.  1100.  Cflrii(i3o3,  Coni/aiilii  Aug.  17.- 
Iloc  anno  Gallus  seu  propter  snspicionem  amliiii 
imperii, leu prnpter  pairaloi  Aniiochiaec.vdes,  aCon- 
staiitio  io  liallam  per  Duroiiianum  qiiemdam  cvnca- 
t.is,  ipsoque  Dmniiiano,  quiid Gallum  mperblni eom- 
pellasiet,  ab  ijtis  militilms  ncciso,  Gallus  iu  lialiam 
vcnit.  At  Cnnilantilll  Jillianum  qnoqne  itupeiii  cupi- 
dii.ile  ailliuc  flagrare  Hispicallis;  seu  quoil  Gallus  in 
Orienlem  prollcisoeni  Julisni  rlam  visendi  gratia  (m 
an  Socraies)  Ntenmediaui  dtverteral,  seo  i|und  Juiia- 
inis  iu  Asiain  demigrans  CoustanliiioiMili  Iraiisi.Tal 
qno  iratrem  Gallnm  ilii  videret,  ui  inquii  Ammiaims. 
1)1  ut  esl,  ruslotliri  ilii  illum  julicl.  At  ille  ciiui  pnssu 
scse  ciisioiliiiu  maoibus  sufugere  viderot,  locum  suli 
iudc  conimuiana  evssit,  ita  refert  Sueraiei, 

An.  U.  C.  1107,  (.Arisli  5.*i4 ,  (.'oiufunlii   Aug.  18. 

Post  Conslsntiam  Galli  uxorem  iu  Hiihyuii  fo.iri 
exslinclam,  ac  Gallum  in  lljrtco  in   iusula  Flanuna 

prrempiiim,  ut  ait  Aininianus ;  Juiiannt  param  sorteui 
verilus,  Mcdinlamun,  ubi  Consiaiiiius,  iliilo  CUin 
Alaraannis  foedere  e  Gennania  reversus,  versabatur, 
conlendu.  Hic  in  suburbin,  vel  ut  alii  volum  ISovo- 
comi  iluiii  Isteret,  impelrala  silii  per  Eusebiam  Au- 
giislam  apud  iinpuralorem  dicendi  lieeutia,  plane  se 
purgat.  Quarc  ilomiim  redibal  victor,  et  qiiidcui  aU 
iaisebia  deductns  hnnorilice,  cum,  ilineie  iilo  nescio 
quo  r.asu  impeditn,  rursum  in  Grtsciam  miilitur , 
qiiam  quidein  relegationem  ouines  iiiterprelabjnliir 
(Julian.  ep.  ad  Themist.  et  ep.  ad  S.  P.  Oj.  A  It.).  Ipsc 
vero  benelicii  loco  idipsum  Cusebi.e  refercbat  acc  - 
pliiui  :  sivc,  ut  ipsc  aicbat.studiorum  cansa.  seu  po- 
tins  qund  averei  cum  regioms  illius  sacnliculis  rl 
impostorilnis  dc  relms  sins  communic.ire  (Nozianz. 
orat.  I  in  Jul.  Sozom.).  Sregorius  Nazianz>iiiis  Ju- 
lianum  Atlienis  inluilus,   Qnnle,   inquil,   malum  llo- 


imperii  primana  exe.t.uciur,  Julianum  ueius  cimira 
grure  juliel. 

An  i.  C.  1101,  Christi  51S,  Coni'.antii  e>.  Conttantit 
Auiiq.  imp.  I-. 
Cnnslaiitio  Aug.  adveisu-  Persas  occupato,  Julia- 
iiusNiconiedia!  Eusebio  liujna  civiistisepiscopoAriano 
aflltti  suo  instituendus  Iraditur.  IVohili  tus  vcro  ne 
ad  Libaiuum  stipbisiam  Gentiliiia;  snpersiitiunis  de- 
fciisnrem  acerrimom  se  applicaret,  priiniim  in  ejus 
lecinandia  hbris  clam  inlus  esi :  tum  factus  b.ic  le- 
ctionc  audacior  ct  superslilionis  cupidior  ad  cuni  c 
conferi  palam.  Veniuul  iilico  ad  euiu  Jamblicus  et 
Mavinnis  insignes  m;>gi,  qui  j.un  ei  plus  j-q  m  pro- 
pensuin  Jutiani  aninimu  ila  su.s  prsestigiis  deliniunl, 
ii I  ah  eorum  Uicrenun  di-cedurei.  Iwprimis Maiimu 
delcctaius,  quod  S|iem  et  injecis-ct  imperii.  Id  icla- 
lum  est  ad  Consiutumin  :  i|uod  ulii  sensit  Julianus, 
inter  ineium  el  spem  positus  capiie  lonso.  ut  alienum 
ab  imperio  auimum  signilicarei,  viiam  nionasiicain 
simulavii,  ei  in ecelesia N.comediensi  lectur desgn.i- 
tus  c  t. 

An.  U.  C.  1104,  CftrisliSSl,  Coinluit.ii  Aug.  1S, 

GallllS  Jiil.ani  fratcr  Cncsar  fil  idilius  Marliis,  ct 
Constanlius '.  nlus  i|ipellatur.  Iluic,  cmii  inu  Urieutis 
pr.iici'iur:i,  loiis.aoiia  Constauiij  suror  iu  cmijiigein 
ilatur.  luieiim  cuiu  Juliauus  evoeandia  demoiultus 
ut  specins,  ac  helluarum  visceribm  |ierscru;andis, 
aliisque  iiariolurum  mysli  riis  in  di,:,  majjia  ac  magii 
ilucerelur,  rehcia  Nnoinedia  A-i.c  reliquas  paries 
luatravii,  inagica!  prnfessionis  hoiniues,  quoi  ibi  ru- 
ni. >i  erai  esse  plurimos,  qiues  ttirus.  Ac  primum  lo- 

in  .01,  tiim  lns  uura  iii.iis'  s  duos  Pbrygi: |uamv:s 

iv  innrli .  ol>  iiiiicriini  laborein  cuuiracln  plaue  im- 

(a)  .lnli.in.  cpilt.   i.l  S    P    Q.  Alli. 


An.U.C.  1108,  Cfcriiti  355,  Constantii  Aug.  19, 
Juliani  atal.  H. 
Cum  barliari  adversus  Magueutium  ct  Briiaiinii- 
nem  a  Constantio  evocati  (ut  relert  Sua.imenua) 
popularentur  Gallias  atque  udeo  plus  45  oppida 
Ammiano  lesle  occupassenl,  Constaniiiis  haud  satis 
tutum  ratns,  ex  Italia  seceJerc,  Juliaiiiim  Aihcms  , 
ulii  pbilosnphum  agebat,  revocatum  Cisarcin  lacil 
viii  itl.  Nnvcinh.  simul  ad  firiuantiam  fidciit,  sua  ci 
sorore  tieleo.i  paueis  post  diebus  in  eonjugemdata  , 
ipsnm  iraiisaipiiiis  pncfectnm,  inCaliias  vel  hnpera- 
tnris  imaginem  taturum,  ut  ait  Jultauus  ipse,  vei  pu- 
lius  jdversus  liarbaro-  dimicalurum  mitlit.  Igitur 
cmn  500  l.inluin  inili.ihus,  ut  ipse  ail  c|>.  atl  S.  P. 
Q.  Alli.,  quihus  ila  ptavrat,  ui  niiiil  sme  ducum 
consilio  agere  possei,  eal.  Ueccinb.  egretsui  dedu- 
clusquc  ab  Auquslo  ad  u*quc  locuiu  dimbui  columnit 
iittignem,  qui  LuuiMltum  inteijaccl  et  Ticmum  iiinert- 
D  '■»»  reciii  rewiiMi  pervenil .  ubi  audito  uwlia  Cuta- 
m.ioi  Agrippinani  penindci  bmbaroiunt  obiidicnt 
rcscralam  cl  inagms  .uibus  dcleutn,  agnovil qoaullUU 
acecpta  hac  pruvincia  sese  in  discriweu  cnnjeeisset. 
Ipseque  diii.l.ihai  nihil  se  amptius  asecuiuin  ,  qitu  n 
ul  vccvpulior  iiiicrncl ,  cl  illud  Itomciicum,  de  diu 
quo  purpuram  Biimpserai, 

tV>aij'i  Topfvpios  Q</.vql-c;  xai  uoica  xj5«t«'ij. 
Cepil  piirfiinea  morj  et  1'urca  vioteiila.  Vieimaui  inde 
:i  1  Klindauutn  progressus  inagno  oinniHiu  populoruui 
t :ursu   1 1   acctainaiione  exccplus  esi.  1'ium  unm 

ijiitiulam  oibnla  lit  niiivus,  cum  penuiictamlo  qumam 
tsttt  ingrtSIIM,  Jtiliunuin  Ca?tarem  compeitsset,  cxcta- 
mtivil  hunc  tleorum  tcmpta  rcparanrum  ( Ammiaiius). 
(.ujos  iir.csa^ii  litlein  rei  evenlus  non  mulioposi  cmi- 
liimavil,  on u i  laitus   nuperator  noii  jam  de  no  u-  sj 


;•;  VITA  FL.  CL 

clauculiun,   sr!  palam  pjurata   Christiana  religione 
geiiiilitaiein  profossus  esi. 

An.  V.  C.  1109,  Chrisli  556,  Connaivii  Aug.  20,  Ju- 
iiani  oelai.  25. 
Constanlius  in  urbem  triumplianli  siinilis  ros;reili- 
lur;  Juti  ^nus  vero  lioc  auno  consul,  hycute  Vienine 
exacla  in  barbaros  imnet :  ac  primnin  vm  cal.  Juiiai 
Auoustodunum  pervenit  cum  catavhractariis  solis  et 
baiistarns  Autosiodorum  et  Trieassat  derepente  occu- 
vat.  Inile  per  Kemos  ubi  ab  Ursieini  sueressore  Mar- 
cellu  atque  adeo  Ursieino  ips->  cum  loto  excrcilu 
exspeciabaiur,  a«l  llecempagos  Ithenuinquc  propo.-at, 
ndi  Brotomagum  (Alsatice  urbem  lioilie  iii«omi'i)  Tu- 
bernas,  Alisonem,  Nemelat  she  Spiram,  Vangionai 
hodit  Vormaliam,  el  iloguutium  reciptt.  Nullo  ilaque 
posihac  repupn-inie  occupalam,  ut  aiunt  Aimnianiis 
Ci  Jul.  cp.  nd  S.  P.  Q.  Aili. ,  anie  men-es  10,  a  bar- 
liaris  Agrippinaui  circa  Septembris  linein  recuperat, 
lerrilos  Francos  ad  pacem  pciendaiu  adigii.  Quibus 
vincendi  prtncipiis  lctlus  Juliunus.  per  Treviros  Iransit 
hyetnaturm  aputl  Senonas,  oppulum  lunc  oppoitu- 
nuiii  (\ininianusj.  Ibc  poienlissiinniii  ni  ipst;  ail  cp. 
ad  S.  P.  Q.  Atli.  ,  exerciuim  ipse  ciim  paucis  milili- 
lius,  cnm  nibil  auxilii  slbi  a  Marc  llo  magistro  eqtii- 
nini  miiterelur,  post  menstruam  obsiuioneindissipat. 
At  Marcellus  Mediolanum,  ubi  Constantius  vers;iba- 
iur,  nt  facti  sui  redderel  ratioucin  evocaliis,  abdica- 
iiii  imperiu  et  Sardicam  qnre  pairia  ejus  erat  ablega 
>ur,  cadcni  episl.  ad  S.  1*.  Q.  Ath. 

An.  V.  C.  1110,  ChrtsH  557,  Conslanlii  Auy.  21,  Ju- 
liani  tttut.  2G. 

Ouni  Jtilianus  n  cnnsul  sese  contra  Germanns  ac- 
ringil,  Lngdunu  >>  ab  iis  invadilur,  tinde  lamen  liaud 
uiulio  post  cxpciluntur.  Idem  tres  Tabernas  muni- 
nipntuiu  Argenlorato  proximum  ad  Vogesi  radices 
iiiiii  ita  pridein  subversmn  instaurat ;  septcm  totius 
Geroianias  polenlissimos  reg>s,  Cbonodomariiim  , 
Vesiralpuin,  Uriiioi,  Ursiciuimi  ,  Scrapionem,  Suo- 
inariiim  el  llorlarium  uua  ingenii  diflicillimoque  prai- 
lio  pmlligai  in  campis  Argenloraieiisibus  (Ainmian.). 
Julianus  capttvos  bene  multos  adConsuutinm  miltit, 
ipn  e.iruiu  spccie  et  niagniiudine  perculsus  esi.  Ei 
Aiaminr.it  sex,  it"ii  GO,  ut  niale  ait  Zosimus,  millia 
corporum  nnmerata  sttni  in  campo  pioslraia,  el  iiwsti- 
nmbiles  mcrluorum  acerri  pei  undas  (luminis  fefi bun- 
tur.  I  i  p.irie  Juliani  217  desiderati  sunt.  Francoruiu 
rex  Chudonomarius  m  pugna,  ut  a  l  Victur,  vcl  ut 
Ammiaiius,  iii  convivio  pt-r  ilnlum  capius,  Julitmo 
obiatns ,  humiqut  fustts,  venium  rogant,  diebus  poslea 
pnucis  ad  comitutum  imperateris  Cunsiantu ,  cum  iiie 
iQttidis  Sarmattsque  Itlii  a6coLt  commode  rediret, 
i.ultm  submtssus  est  liomam  ,  et  (ut  addil  Julianus 
C|i.  ad  Atbcn.)  iii  caslris  momis  Caelii  peregrinit  morbo 
veierni  consuntptus  es!.  Victur  Julianus  ileruin  ad  Ta- 
b-nias  ac  Mugunliam  veint,  Transrbenanos  vaslat, 
avpiinoelio  auiuinuali  cos  a  I  puceni  peiendani  adi- 
g  i,  Fraucos  a  Mosa  rcpcllit,  ac  landeni  1'arisiis 
hycinat. 

An.  U.   C.  Illl,  Chritti  558,    Constanlti  Aug    22, 
Jtiliutii  tviul.  27. 

Julianus  sub  mensein  Julium  Salios,  Fiisios,  Hal- 
luarios ,  l.hainavos,  et  lirucleios,  qui  sedeni  sibi  iu 
lioiiiaoo  solo  lixerani,  ibique  grassabantnr,  lerret, 
ct  in  deditiuneni  accipit  :  lis  agros  a-signat  :  castella 
ad  Mosam  e^crsa  rest  luil  (Ainmiaiius). 

An.  V.  C.  1112  ,  Cltrhti  359 ,  Constanlii  Aurj.  25,  Ju- 
Ituni  tvlat.  28. 

Jiilianus  iierun!  in  Alamannos  profitiscitur  irajc- 
rlo  ad  Mognniiain  libcno,  boslibus  iieqiiidquam  traus- 
itiiui  iiisiodienlibn^  ;  ci  Mn  riaiiinii,  liai lobaudum 
cl  Vadoinariuin  rcges  ad  pacis  couditioues  puieudas 
>  ompellil.  II  c  v.nia  cu? ;  >!,;>  i>  Itiieiii  niiliiil  tis  aleu- 
dis  horrca  eoiiSlitula. 


UDII  Ji:i.l\.M.  4JI 

A  An.U.C.  1115,  Chritii   360,    Constantii  .'.  n    21, 
Juli.mi  tetttl.  29. 

J  ili.inus  icriiitm  consulalnm  g.  ie!>.n  cu  n  Coi>- 
st  uitins  cjus  glnria^  invidcns  per  Decentioni  tribu 
iiiim  el  notiriuiu  Merulos,  lialavos,  Cflias,  aliasqnu 
auviliare^  copias  a>l  se  revocavii,  quibus  advcrsus 
Persas  uteretur.  At  ilia;  :  seu  Cnnsiantii  odio,  aut 
Juliani  amore,  aut  arle  :  scu  quod  transm  rinam 
miliiiam  detrectarent,  Julianum  inviiinn,  utipscaii, 
Augiistiini  ncclainant Parisiis.  Is  stii  m  leg.lns  Con- 
siaiitmopoliiti  ad  Constaniium  ctmi  htieris  mitiit, 
qnibus  facli  sui  rationem  redderel.  Ili  apud  Cajsa- 
ream  Cappndocix  superbe  accipinnlur  a  Consiamin. 
Qnare  Julianus  Trajerlum  ad  Mo-am  abii,  ilcinde 
llaltiiarios  Galliarum  exirema  v.islantcs  el  securos, 
quod  se  locoruin  aditu  diflicilium  prxsidio  muuitos 
erederent,  opprimii,  etad  paccm  peiendam  adigit. 
Tum  Viemia;  hyemat,  et  quinquenualia  celebrat.  Iln 
cjus  uvor  Meleua  obil,  cjusque  corpus  Koniam  init 
II  tiiur.  Inlerini  Juliauus  diflidcns  fuiurum  unquani  ut 
Conslantius  placarctur,  st.ituit  aperm  Marte  iui|>e- 
liiini  loiuin  occ  >pire,  Itaque  scriplis  ad  diversas  ci- 
vitaies  lilleris,  i|tiibus  ut  sibilidcles  e  scul  coiiiikii. 
nerel,  iu  Paimoniain  venil  contr.i  Cun>taniium  ili- 
inicaluriis. 

An.  V.  C.  II U,  Cfiri  li  561 ;  Coitslantii  Attg.  25    Ju- 
liani  (Clal.  50, 

Cunsiantio  Angusto  in  expeliticne  Persca  prope 
T.rsuni  iii  nonasUcL  mortuo,  Julianus  Cuiistami- 
iiopoliiu  Alamaniiis  iterum  vn  lis,  >>rdmat  sq.ie  Cal- 
los  recta  contendil  :  r\  iraperii  primariis,  amicisve 
Constautii  alios  nece,  ahoL-  iniilctat  exsilio.  F.pi^c»- 
\>  is  evsire-,  revocat,  aiquc  nt  niutuis  dissidds  ?esu 
a  Oigerent,  quam  qnisque  vellnl  seetam  sequi  pcruiit- 
lit.  Clirisiianam  religionem  pal-in  ejuia  ,  nec  ininus 
cniileliier  ipiauicallide  insceiaiur;  geutilium  tcmpla 
rescrat  reliciiquc,  ci  ipse  iu  PonliGceiu  uiaxiiuuui 
profanis  ritilms  cousecratur. 
C 

An.  L  .  C.  1 115,  Cliristi  3;;2,  Jutiaui  imp.  i,  wtal.  31. 

Ad  Julianom  Varia»  un>!iqiie  legationes  adveniuiil. 
Ipse  contra  Persas  proGeiscens  Mcomediani  ei  irans- 
gressus  Antioclnae  byemal.  Ilic  ini>us  :tb  Anlioclieu- 
sibus  ni  priinisquc  jactis  in  ejtis  barbaiu  quse  plus 
a  ipio  prolixior  cr:>t  dicteriis  iriius  priiuiim  cst ;  luui 
saiirico  ci  jocorum  pleno  libcllo  quein  Misopogoncm, 
i>l  csl  os>irciu  b>rba?  inscripsil  ,  cos  pcrsiri  xil;  iu 
quii  perpelua  irunia  videtur  non  eoruni  Iiimihi  ct 
uiulliiii  iii ,  sed  se  ipsum  accusare  quod  eos  imitari 
ii  o  posset.  Maineninus  consul  graiiarum  actinn  m 
agit  iinperaturi  pro  con-ulatu  >; 1 1  ui  boc  annu  gcssii 
ciuii  Nevita,  Julianus  Alliaiia«ium  iu  exsilium  initi  t 
Aiianis  iia  deprecantibu».  Cbrisiianos  libcraliiim 
aiiMim  doctnres  ila  inseciatur,  ut  Pr<  li  rresius, quam- 
vis  in  edicto  nominatim  exccptiis,  Musonius,  et  Ma- 
r  iis  Victoriuus  scliolam  deserucriut.  Tbeiuisiiiiiii 
vero  pliilosopbum,  Libmiuui  sophistam,  Uribasiuin, 
n  Pergamcnuui  queuidain  inednum,  Maximiuu  cyui- 
cum,  Eccboliuiii  sopbislam  ,  atiostfuc  impia.1  gcuiili- 
taiis  professores  sumuiis  bonoribus  insigiut. 

An.  0.  C.  II 10,  Ciirisli  5G5,  Julicwi  imp.  2,  <f(»i.  52. 

Julianus  iv  consul  adsc  lo  iu  coHegam  Salustiu 
iduloriim  cultii  sibi  conjiiuciissimu  post  liyeiueiu 
Aniim  liia:  iransnctam  ,  pridie  nnnas  Mariias  iiulc 
iligfessns,  Fupliraiein  trajicil  vn  iilus  Aprdis  el  ur- 
bilius  aliquol  in  itincre  expugnaiis ,  ClCMpbonieni 
pervenil  :  obi  cum  pugna  commissa  esscl  ijise  in 
pioiniscua  lurba  sagitia  Iransfi  dittir  vi  kal.  Jul.  A 
quo  \ero  vulneratus  fucril  in  dubio  esl:  uiiuma 
Persa  iranslitga  ,  ut  esl  in  e  ilome  Vicioris,  au  b 
iino  e  suis ,  ut  ait  Ainmianus ,  an  a  Cbrblian»,  ul 
babet  Libanius,  un  a  dsenionc  ipso,  ut  Iradil  Callistus 
Juliani  satelies,  qui  cjus  res  ge-ias  canuiiie  licniio 
conscri|  sil,an  ali  angebs,  u  rclerl  Grecorius  i\.izi.i:i 
zi  uiis,  an  demum  a  Meriurio  iuartyrc,  m  Daiiiasic 


1." 


II  Hl.lliS  VlCTOR. 


436 


IIIW  as.cril  cx  llelladin,  rui   soi  iiun  Ailcmiuiii  mar-  \ 

ivrcni  ijiiit  iNiir|iii  inu.  Ccrie,  in  |iui  GremriotMa- 
/i.in/.  inis,  vulmu  imiviTvi  orbi  laltrtan  JuliauM  ac- 

cepu  ;  hacque  innrlc  lil  onnnbiis,  qnos  per  siimmain 
crudcliutein  iiilci feceral ,  lilivit.  Simul  ac  mortifero 
vulncre  liucialum  la  MUfil,  Biceptan  plent  111.11111 
sangtiiiiein  in  .  (i  luiii  prujicicns  :  I  iruli,  inquii.  Ga- 
lilmt  :  sic  (.lirisium  pct  lu.liliriuui  apnellabal.  Ita 
I iifvUoritui.  M,  JkMNN,  Najurent,  iia  Nietalunu. 
Maliin  relaivt  in  rasha  hiimie  luuyi  sit/fvsti  laierit 
in/ii.re  et  tuirifum  luuiort  romb.iile  tviwrum  ,  cpo/u 
.•clnli  ui/un  ./uuiii  petiil  ,  iiieilm  noclis  dtfecil  auno 

ir/alii  52,  cniii  an  . (iii niii  el  menses  cuciier  se- 

iuciii  ;ili  evsiiuct.i  ConaUiutiO  imixii -issei.  Ilajc  Am- 
nuaiiii^.  Cauerunt  liujus  corpus  Tar*um  Ciliciaj  ile- 
I  iiniii  DMgui  BO|Kili'ruin  iiii.i  tuii  illuitentiuiii  cavilla- 
liooe,  ibique  eonditnm  e-i,  si  Animiauu  erediinus  : 
si  v,ro  GiCjji.no  Naiiauirao  lides  eat,  j  trrr.i  ipsa, 


i|iiii)i  Jiili.111115  <rclcribus  Buil  inquinarat  cxcusstini, 
)n  niare  projecUun  est. 

Kiiit.K  clicnli  ci  aiiiaMiii,  sedlcvi,vafro,  vanadcnrum 
inuersiliione  ct  magicis  irtibiu  depravalo  ingcnin, 
philomphieMi  quaiudain  graviiatem  ifleciana,  ac  so- 
|ihist:iruni  grcge  sempci'  sttpalus.  IIuiiio  li.qu.ix  el 
scitrrili  ilicacitale.  ac  populari  aura:  prater  inoiliini 
fccrvicus.  Ita  stipersiiliosiis,  ut  t-iiam  Jambliea  plnlu- 
snptio,  quem  Mircui  iiiiii  appcll.il.al,  lainpiam  Nico- 
mciiia-  tulelari  deo  facercl.  CaMeran  omni  litteraruiu 
gcnere  excultissimus  ,  :ic  lineicr  1:1  p:'iinis  Gr:rCy'e 
periiissimus,  liberalis  ,  opum  ,  iuxus  ,  et  voltipiaitim 
1  (intcuipiiir,  liclli  ct  pacis  artttmi  prasians,  laboris 
el  nicil ■:(•  p.ticm,  felix,  justiis,  pncier  |uam  inCi.r- 
itlanoa,  quM  ontnl  genere  crottelilaiia  vexaliat,  lute- 
rarum  liticr.iloruiiii|ue  amanlissimus  ,  nisi  si  Chri- 
stiaiu  fureul. 


PUBLIUS  VICTOR. 


MONITDM  IN  DRBIS  RQMJE  DESCRIPTIONEM. 


Noii-simun  est  cx  Snetonio  in  Vita  Augusi>  c.ip. 
50,  cx  1'linio,  Tacito  el  altis,  urlwni  Romatit  ab  An- 
gusto  divisam  fuisse  in  regiones  14  qttas  postcrioi 
ailas  corrupto  nouiine  appetlare  cccpil  Woni.  Idem 
instalnr  inscriplio,  qu.c  Rom.r  sub  poriieu  palalii 
Cnnsenalorwn  adliuc  visiiur  liisec  verbis  concepta  : 

[HP.  CAESARl.  OIVI 

TRAIANI.  PARTHICI.  FIL. 

DIVI.  NERVAE.  NEPOTI 

TRAIANO.  RADRIANO 

\VG    PONTIrTCI.  MAXIMO 

TUIRVNIC.  POTJKST.  XX 

IMP.  11.  cos.  llT.  P.  P 

IIAGISTRI.  VICORVM.  VRRIS 

REGIONVM.  Xllll. 

Ejusmndi  regionnm  brcvetn  descripiioicm  snli  Va- 
iciiiiiiiaiin  ct  Valcnte  impc.raiorihu-  eiabnratan  I» «- 
licmus,  auclnriliiis,  iilcrcdilnr,  Sexlo  Rufn  et  Pulil  o 
Victore.  Isloruni  fcltnn  luculenlitis  anxeiunl  atqne 
illiislrarunt  Oniilrius  Paiivinitis,  Famiinus  Nardinus, 
ei  alii.  Prostaul  vero  opusenla  Rnfo  ei  Victori  tri- 
lniia  nmi  scmclediia;  cadem  etiam  poslremtg  bisce 
lcmpnribus  Grasviui  intulit  in  uunun  III  Antiquiia- 
tuni  Romanarum.  At  nullum  ei  iis  ad  nna  perrenil 
iiilegriim,  atquc  :i  incinlis  dcfxcaluin.  Ad  b:cc  Cuido 
Psncirolius  cgrcgin  cnmnentarin  ad  notitiam  digni- 
t.iitim  utriusquc  imperii  parlc  2  pr:rmisil  allerain  dc- 
scriplinnciii  urliis  Unin.T,  ciijus  anclor,  sivc  Viclor, 
sivc  alius  quisqnan,  Horuisse  «idetur  sitl»  llouork», 
;iul  V.ilcniiiii.ino  III  Auguslis.  tlii  ckIciii  Ii;iIiciimis, 
quxiii  Ruli,  el  Viciori» desoriplioni  lefuntur,  nodu 
niur.i,  motlo  paucior»,  ilquc  interdum  diversa.  I'n- 
sticniuiii   liuc   npusi  iilniii,   v  luli  rciu    novatll,   auuu 

;ij.'.|  ictu.lit  1'bilippui  l.aihc  <nc.  Jesu  presbyirr. 

(uiniiia  vero  rjnsdeill  esompla,  caqnc   vctusl  ssima, 


B  i"'er  codices  mss.  onnium  diiissima:  biuliotlicca: 
Valicanaj  rcperit  acdescripsil  P.  Joscpli  Ulaiicbiuius 
Vcroneiisis,  Oratorii  Romaui  presbylcr,  cclcberrinu 
viri  Franeisci  Rlanchinii  ex  fratre  nepos,  qui  gran- 
ilcm  sihi  famam  ex  sacra  erudilionc  cdiiis  libris  jam 
cnraparavil.  Ct  qoando  is  pro  suo  «rga  nie  .nnore 
iilem  opiisciilum  mihi  Iradidit,  lioc  ipsum  publici  ju- 
ris  factum  hic  volui,  alicui  furtassis  usui  ftiiurum 
li  inati.c  erudiiionisaniaioribus.adjecla  eliam  dcscri- 
piione  a  Pancirolio  et  Labbco  edita,  ul  uno  sub  a*p«- 
ctu  lcctor  babeat,  qux  vari  mtes  lcctionesin  u  ro  |iic 
(•■eiiipl.i  uccurra  t.  0.ii;iiuvis  cuini  poliorcm  lucum 
sibi  poscat  Lablieana  prxstantiur  edilio,  el  mcndis 
iuinime  carcat  VaticanUui  cxcmplnm  :  ficri  tamcn 
piilesi,  ut  e«  illus  etiain  codi.  is  scriplura  aliquid  lu- 

'•  cis  hauriat,  qui  magnilici  aitcriuc  urbis  ornanienla 
scrulalur.  NeejM  reticcrc  po^sum,  mihi  qunque  in 
hoc  ipso  o.eie  prubaiatn  fuisse  eorum  opiuionein, 
qui  insutas  in  (Jrbe  positas  arbitrantur  domos  a  r  li  - 
ijuis  spatio  aliquo  disjunctas.  Al  runi  anlc  iicutos 
meos  vcrsaulur  insultv  per  totam  Vrbtm  xt.vt  millia  et 
it.11  el  rursus  domui  hdccxc  uli  in  ejusmodi  descri- 
piiOM  lcgilur  :  duliilare  adinodum  cugor  an  eoruiii 
prxfcrcnda  opiuio  sil,  quibus  vidcntur  imsuta;  nnase, 
quas  nos  :i'des  pnvatas  populi,  plcr;iS|UC  rouducti- 
tias  appcllamus.  parietibiis  taiitum  a  vicinis  ilivisas; 
siih  domorum  vcro  noinine  vcnisse,  qu:e  nunr  palaiia 
niincupanius.  Cur  enim  vetusti  illi  descriptorcs  inm 
sisscnl  ades  populi  conjunclas,  praecipuani  vidcliicl 
ingcnlis  illius  nrbis  parlcm,  enumeratis  laninm  adi- 
tius  spaiiu  ali.pio  inlcr  se  divisisT  Cerlc  fUMVOjfWla 
srx  mUliaintulanmt,  el  aesrmta  i/ikc,  additis  tcinpii^, 
palatiis,  ihMtrii,  «nphilbeairis,  ilicnnis.cir.  i^,  hm- 
reiSi  iniiis.  elc,  nini^vastam  alque  iinmaueiH  urbeui 
cousliliicli.iiit.  rinia  11011  lildo. 


II 


457 


DESGRIPTIO  URBIS  ROM/E. 


t58 


DESCRIPTIO 

URBIS  ROM/E. 


Ex  «diiione  P.  Philippi  Labbe  toc.  Jetn 
anno  1051 . 

DFSCItHTIO  IIBBIS  ROM.€,  U»l*  ALIQUANDO  DES0LAT4  ,  NONC 
CLORIOglOR  rnssmo  IHPERIO  RESTAUBATA,  INCERTO 
AUCTORE,  QCI  VIAIT  SUB  BONORIO,  AUT  VAI.EVMNIANO  III. 

REC.IO  I. 
Porla  Capena.  Conlinet  gr4em  Honoris,  ei  Virtutis. 
Camenas,  ei  lacum  Proincihei. 

Ralneum  Torquati,  el  Vespasani. 

Thermas  Severianas,  et  Commodianas. 

Aream  Apnllinis,  et  Spei,  et  Galli. 

Vicum  Vitriarium. 

Aream  Panariam. 

Mulatoiium  C.csant*. 

Daineum  Bolani,  et  Mamertini. 

Arcam  Carsura?. 

BalncuiD  Abascanii,  ct  Anlioeliiani. 

/Eicva  Martis,  et  Mincrva»,  et  Tenipestalis. 

Fiumen  Almonis. 

Areum  divi  Veri  Panliici,  ei  I).  Trajani,  ct  Drusi. 

Vici  decem. 

jEdicuhe  decem. 

Vicomagistri  quadraginta  octo. 

Curatores  uuo. 

Insulas  iria  millia  ducentae  quinquagiiita. 

Horrea  trcdecim. 
Balnea  octoginta  sex. 
Lacus  octogima  qiiaiuor. 
Pistriua  viginti. 

Co  tinet  pcdcs  diMdecim  milna  ducento',  cl  novcm 
decim. 

RECIO  II. 

Cxlimontium.  Continet  ten.plum  Claudii. 

Macellum  magnum. 

Luparios. 

Antrum  Cyclopis. 

Cohortcs  vigilum. 

Caslra  icregriiia. 

Caput  Africae. 

Arborem  sanctam. 

Domum  Pliilippi,  et  Vcclilianam. 

Ludimi  Matutinum,  el  Gallicum. 

Spoliarium. 

Saraarium. 

Armitinenlarium. 

Micam  auream. 

Vici  septcm. 

/Edicul*  >eptem. 

Vicomagistri  qu.idraginta  oclo. 

Cnratores  duo. 

Insula:  t;ia  inillia  ct  scxccnta. 


Ex  codice  Vaikano  unciali  mUlenar  a>  anliqnitatis 
num.  5521  elcotlalo  cum  altero  nnm.  I9SJ. 

INCIPIT  CtlRiOSIIN  UfcBlS  RON.E  RIGIOMIM  XIV  CBS 
BREBIARIIS  (breviaRUS)   SDIS. 

REGIO  !. 

Porta  Capena.  Continet  sedew  ilonoris,  et  Virluiis. 
Camenas. 
Lactim  Prnmclhei. 
Balncui»  Torquali. 

Thermas  Scxerianas,  et  Commodianas. 
Aream  Apollinis,  cl  Splenis. 
Vicnm  Yiiriarium. 
Aream  Pannariam. 
Mutatorium  Cxsafis. 
B  Balneum  Abascanii,  et  Mamertini. 
Aream  Carrucae. 

Miiem  Martis. 
Flumen  Almonis. 

Arcum  divi  Vcii,  ci  Trajani,  ct  Drusi. 
Vici  x. 

iEd.  (a?des)  x. 
Vicomag.  xlviii. 
Curix  ii. 
Insulae  iTTccl. 
Domus  cxx. 
Horrea  xvi. 
Balnea  lixxvi. 
Lacos  lxxxi. 
C  Pisirina  xx. 

Continet  pedes  XII.  cc.  xi. 

REGIO  II. 
Cxlimontium.  Cominet  Claudium. 
Mace'lum  magnum. 
Loparios  (cod.  alt.  lupanarios). 
Airium  Cyclopis. 
Cohortes  V.  Vigilum. 
Caput  Africes. 
Arborem  sanctam. 
Castra  peregrina. 
Domum  Philippi ,  Victiliana. 
Ludum  Malutinum  ,  et  Dacicum. 
Spoliarium. 
"  Saniarium. 

Micam  auream. 

Vici  vn. 

/Edes  vit. 

Vicomag.  ilviii. 

Curai.  (alt.  cod.  Curatoria  )  n. 

Insutailif.  dp.  (alt.  cad.  in.  rc  ) 


n» 


Domus  .  .-11111111  vijjinli  qnaluor. 

Ilmrea  i)uuiuoril.  cini. 

Balnea  OetO|lnU  ilun. 

LUUJ  MUgiBla  duo. 

I*is. 1 1  ina  duntlccini. 

Contiiict  peles  iluoilo  iiu  inillia  et  ducenlos. 

IIEGIO  III. 

Isis  el  Serapis.  Conllnel  M<>neiam.' 

Ainpliiilir.iiruin ,  quod  eapit  luca  octnginla  scptem 

milli.i. 
I.uduni  Hatutlnum  ,  et  D.icicuni. 
Domum  Bryti. 
PrssonUsslream  efeonginm. 
Lnciun  Pastoris. 

Schohim  quxsioium, ei  capuVatnrum. 
Tbermsi  Trsjaius,  et  Titinnas. 
Poriicuui  Livii. 
Castra  Miscnalium. 
Vici  iluodcciin. 
.l!iiicu'.e  dnodecin. 
M -;■  stri  quadraginta  nuvem. 
C.nratores  duo. 

Insulx  duo  millia  scptingent.e  quinquaginia  septem. 
Domus  scxaginta. 
Ilnrrea  qualuordecim. 
Oalnea  oclogima. 
Lacus  sexaginti  quinquc. 
Plstrin.i  sexdecim. 
Continet  pcdes  dnodecim  millia    trecentos  quadra- 

ginia. 

KEGIO  IV. 

Templum  Pacis.  Cootinel  porticuin  absidatam. 

Aream  Vulcani. 

Aureuin  Bucinura. 

Apollincm  Sandaliarium. 

Telluris  lemplura. 

Horrea  Chartaria. 

Tigillum  Jororium. 

Colossum  altum  pedes  cenlum. 

Habet  in  capite  radia  numero  scpiem,  singula  pedum 

viginti  duorum  seinis. 
Meiam  sudantem. 
Templum  llomx  et  Vencris. 
.■£dem  Jovis  Sialur.s. 
Viam  Sacram. 
Basilicam  ConBlmilinianam 
Templum  Fausiinx. 
Basilicam  Pauli. 
Forum  Transilorium. 
Suliurram. 
Balncum  Daplinidis. 
Vici  octo. 

Vicomagistri  quadraginla  oclo. 

Curatores  duo. 

Insulx  duo  millia  septingcntx  quinquaginta  scpiom. 

Domus  uctiiginla  oclo. 

llorrea  dcccm  cl  oclo. 

Kilm.i  scptuagiula  quinquc. 


PCBUUS  VICTOR. 

A  Domus  cxivn. 

llonea  XXVII. 

Ilalnea  lxxxv. 
Lacns  i.xv. 
Pigirina  xv. 
Conlinel  pedes  xn.  cc. 

REGIO  III. 

Isis  ct  Serapis.  Continct  Munctam. 


410 


D 


Anii  liillicairiiin,  qui  capil  luca  lxxxvk. 

Ludiim  Magnum. 

Domum  Britli. 

PrSBMflliS  summum  clioragum 

Lacum  P.istorum. 

Schulam  quxsturum  et  caplatoium. 

Thermas  Titianas,  et  Trajanas. 

Poiticum  Lihies  (teu  Livix). 

Caslra  Misenanlium. 

Vici  xii. 

/F.d.  xu. 

Vicomag.  xlviii. 

Curat.  ii. 

Insulx  UDCCLvil. 

Douins  lx. 

Ilorrca  xvm. 

Balnea  l\xx. 

Lacos  lxv. 

Pistrina  xvt. 

Continet  pedes  iucscu 

REGIO  IV. 
Templum  Pacis.  Coniinet  porticum  alisidatam. 

Aura  Bucinum. 
Apolinem  Sandaliarum. 
Tompluiu  Telluris. 

Vigilum  Sororum. 

Colossum  altum  pedes  cn.-s-. 

Ilabet  incapila  vn,  singula  pedum  xxu.  s-. 

Mctam  suil.i  teiii. 

Tcmplum  Bomi  (alt.  cod.  Romx). 

.-Edein  lobis. 

Viam  Sacram. 

Basilii  ain  novam,  et  Pauli. 

Templnm  Paustinx. 

Forum  Transitorium. 

Subiiraui. 

Balneum  DaGnidis. 

Vici  vm. 

vEdes  oclo. 

Vicomag.  xlviii. 

Curat.  (nli.  cod.  curaioria)  it. 

Iii.ul.e   KHCLVII. 

Diuiius  i.ixxviii. 
Ilorrea  wiu. 
Ualnea  nv. 


4  U  DESCRIPTIU 

L  cus  septu.iginia  ocio. 
1'istiiiu  duodeciin. 
Continel  pedes  tredccim  miilia. 
REGIO  V. 

I.M|uilia'.  Conlinel  laruin  Orpbei. 
M.n  i-lliiiu  Liviani. 
ISymplneum  D.  Alexandri. 
Cohortes  duas  vigilum. 
llerculem  Syllonum. 
Ilortos  Tallantianos. 
Ampliitheairum  caslrense. 
Cainpum  Ymiinalem  subaggere. 
Minervam  Mcdicam. 
Isidem  Patriciam. 
Yici  quindecim. 
Vicomagistri  quadraginia  oclo. 
Cuiatores  dun. 

Insuke  tria  milli.i  ociingentxquinqnaginia. 
Domus  cenlum  ocioginla. 
Ilorrea  viginti  tria. 
Ualuea  scpuiaginta  <|uinque. 
Lacus  septuagiuia  quaiuor. 
Tistrina  i|uindecim. 

Coniinet  pedcs  quinuVeim  millia  et  sexcentos. 
REGIO  VI. 

Atia  semita.  Conliiiet  tcmpluin  Salulis  et  Srrapis. 
Templum  Florae. 
Capitoliuin  antiquum. 

Siaiiutn  Mamurii  plunibeam. 

iEdcm  Quirini. 

Malum  Punicum. 

Ilorios  Salu>tianos 

Gentcm  Flaviaro. 

Tliermas  Diocletianas  el  Constaniianas. 

Decem  tab  rnas. 

Callinas  albas. 

Aream  Candidi. 

Coliorles  tres  vigilum. 

Vici  decem  et  septcni. 

/Ediciil  e  decem  et  septcin. 

Vicomagisiri  deccm  et  ocio. 

Curatores  duo. 

Insule  tria  iniUiaquadringenlxtrcs. 

Doiuus  centum  quadragima  sex. 

Ilorrea  scpteindeciin. 

Dalnea  sepiuaginta  quinquc. 

Lacus  sepluaginta  tres. 

PUlrina  sexdecim. 

Conlinet  pedcs  quindecim  millia  et  seplinsenlos. 

REGIO  VII. 

Via  Lata.  Coniinel  lacum  Ganymedis. 
Coliorles  septem  vigilutn. 
Arcuin  novnm. 
Nyniplmum.lovis. 
/Ediculam  Caprariam. 


R 


inuis  1.0  n  i . 

A  Lacoi  lxxi. 
Pi.siriua  xv. 
Continet  pedes  Tm. 

UECIO  V. 

Exquilix.  Couliiiel  laruni  Orfei. 

Maeelluin  Liviani. 

Nympheiim  Alexandri. 

Coliories  n  vigilum. 

Ilortos  Pallantiauos. 

Ileicolrm  Sylbuium. 

Ampliitlieairuin  castrensc. 

Canipum  Viminalem  subaggcre. 

Minerbam  Med.cam. 

Isidem  Pairiciam. 

Vici  xv. 

Vicomag.  xlviii. 

Cur  it.  n. 

Insulx  mncccL. 

Dnmus  clixx. 

llorrea  iiin. 

Balnea  nxv. 

Lacus  lxxiv. 

Pisirina  xv. 

Conlinet  pedes  xvdc 

REGIO  VI. 
Aliasemita.  Conlinei  templum  Salutis  ct  Serapis 
Floram. 

C.-ipitolium  anliquum. 
Thermas  Constantinianas. 
"  Statuam  Mamyri. 
Templum  Dei  Quirini. 

Ilortos  Sailustianos. 
Geniein  Flabiam. 
Thcrmas  Diocletianas. 
Coliones  iii  vigilum. 
X  Tabernas. 
Gallinas  albas. 


Vici  svii. 
/EJes  xvn. 
Vicomag.  jlviii. 


.ii 


I> 


Ralnea  lxiv. 
Laeos  lxxiii. 
Pistrina  xvi. 
Contiuet  pedes  xvdcc. 

REGIO  VII. 

Via  Laia  continct  lacum  Ganymedis. 
Cohortes  v  vigilum. 
Arcum  iiovum. 
Nympbeum  lobis. 
iGdieula  Capraria. 


U3 


Cimpuni  Agiippr. 

Templuiu  Solitt.et  cattr». 

!'ui  iii 'inii  Gyptiani,  el  Coiistanlini. 

Templa  duo nova  Spei el  Eoi  tun.r. 

Equum  TiriilaiU  regi»  Armenioriiin. 

Kiiruni  Su.iriuin. 

Ilortos  Largianos. 

Mansucias. 

Lapidem  prriu.uio. 

Vici  quindecim. 

.4'  liculx  quilldceim 

Vicomagisiri  quadraginla  oclo. 

Cura'orcs  dun. 

Insulselria  niill  a  nciingent.i!  quinqne. 

Domus  ecntuin  vig^nli. 

liorrea  viginti  quini|iie. 

I'  "iic  i  ge;ilii»g;ul:i  qiiiuquc. 

L-ici  sepiiiagint.i  sex. 

I  strina  quwdecin. 

• '.ooliucl  pedes  quindccim  millia  seplingenias. 

RECIO  VI». 

Forum  Romanum,  et  magnnm,  Co  tinel  ro^lra. 

Gcnium  populi  Kornani  nureuin, et  eqnum  Consianlini. 

Scnaiulum. 

Airium  Miii-"- > .  -, 

Fcrnni  Caesari*.  Angtisii,  Ner»»  Traiani. 

Templum  D.  Trnjaui,  el  cnluninam  eochliilem,  slinm 
pedes  cenium  viginli  octo  scmis  :  grailns  intns  ha- 
betcenliim  oclingciitosquiQque:  fenestrasquadra- 
rinfci  quiaque. 

Cuhortes  sei  vigilnm. 

Basiiicam  Argenlariam. 

Tcmplum  Concordiae. 

Umhilicuin  Rnmae. 

Teniplum  Saiurni,  et  Vesp:»Mani. 

Capitolium. 

Miliarium  Aurcum. 


Julix  lemplum,  Castorum,  Vcslx. 

Horrea  Germanica,  el  Agrippin.T. 

Aquam  cerneuleni  (|uatuor  scauros  sul»  arde. 

Airium  Caci. 

Vicuni  jugarium  unguentarium. 

Gnei  ostasim. 

Porticum  Margaritnriam. 

Elcpiiantuiii  llirli;iriiiiii 

Vici  (riginia  qnaiuor. 

/Edicul*  vlginli  novem. 

Vicoimij, uin  quadragiula  ncto. 

Ciiralorcs  duo. 

Iusulx  tria  inlllia  ociingeiit.c  oeioginln. 

Domus  centum  Irighila, 

II  i h:j  dcci'in  ei  oclu. 

L.Iiim  octoginu  irla, 

l.aci  cci  luiii  vjginii, 


POUI.IUS  VICTOH 

A  Canipum  Agrippx. 


141 


Tenipliini  Suli-,  et  rastra. 
1'oniiuin  Cyp&iani,  ct  Conslaolini. 

Eqnos  Tiridatis  rcgis  Anneoioruin. 
Forum  Suarium. 

Mansuetas. 
I.apidem  perlusiim 
Vici  xv. 
iEdes  xv. 
Viromag.  xlviii. 
Curat.  it. 
losulie  ni  ncccv, 
Doinus  cxx. 
B  llorrea  xiv. 
Balnea  lxiv. 
Lacos  lxxvi. 
Pistrina  xvi. 
Coniinet  pcdes  nTi  ccc. 

REGH)  Vill. 

Fornm  Romanum  magnum.  Coutinct  rostras  m. 

Genium  populi  Rnruani 

Senatum. 

Atriiun  Minervx. 

Forum  Cxsiris,  Augusti,  Nervse  Trajani. 

Templum  Trajani,  el  columnani  cochlidem,  altam  pe- 

dcs  cnvn  -s-.;  grados  iiiiut  haiiei  clxix,  fene- 

slras  xlv. 

c 

Cohortcs  vi  vigilum. 

D'isiliiMin  Argent3riam. 

Templuni  Cuncordix, ei  Saturni, ct  Vesoasiau<, ei Tit' . 


Capitulium. 

Miliarium  aurcum. 

V  cuui  Lugarium. 

Crxcosladium. 

Basilica  Julia,  templum  Castrorum  (ali.  cod. Casto- 

rum)  et  Minervx,  Vei>Uui. 
Horrea  Agrippiana. 
Aquam  cernentem  nu  scaros  [alt.  tod.  sacros)  sub 

eadem. 
Atrium  Caci. 


D 


Portiriiin  Margarilariam. 
Elepliantum  ilerharium. 
Yici  xxiiv. 
iOdes  xiviv. 
Vicomag.  xlviii. 
Curat.  n. 

Insnlae  m.  cccam. 
Dumiis  cxxx. 
Ilnirca  xvii'. 

Iblm-u  LXXXVI. 

I.acos  o\x. 


4',!> 


1'isirina  vigimi. 

O.iinet  pedes  tredecim  niillia  sexaginla  septcm. 

RKGIO  IX. 
Circus  Flaminius.  Coniinel  stabula  Biimero  quiluor 

fuclionum. 
yEdes  licrculis 
Porticum  Pliilippi. 

Minulias  duas  veterem,  ei  frumeiiiariam. 
Cryplam  Balhi. 
Tlieutra  quatuor,   in  primis  Balbi,  quod  capil  io.  a 

irigiuta  niillia  ociogintu  qiiinque. 


Campum  Martium. 

Trigarium. 

Ciconias  Nixas. 

1'aullieum. 

Basilicam  Maiidii,  et  Martani. 

Tcinplum  D.  Anionini.et  columnam  cnclilidem.altnn 
pedcs  ccniuin  sepluaginla  quinque  semis;  gradtis 
intus  liabet  ducemos  Ires  j  fencstras  qmHqmginU 
scx. 

ii.idrianiiiin. 

Tlicnnas  Alexandrinas,  et  Agrippinas. 

Porlicuin  Argonsuiaruui,  ct  Meleagri. 

Iscum,  el  Serapeiiui. 

losulam  Fclicula?. 


Vici  triginla  quinquc. 

/Ediculie  trigiuia  quinquc. 

Vicomagisiri  triginta  quinquc. 

Curalores  duo. 

Insulae  duo  millia  septingenigc  scptnagiiita  qn.ruor. 

Domus  cenlum  quadraginta. 

Ilorrea  viginti  duo. 

Il.ilnca  scxaginla  tria. 

Lscus  sexaginu  tres. 

Pislrina  viginti. 

Continet  pedcs  triginta  duo  nitlli.i  quing.  nlos. 

RECIO  X. 

Pal.ttium.  Coiilincl  casam  Romuli. 

iEdem  Matris  dcum  ,  ct  Apollinis  Itliamnusii. 

Penlapvluin. 

Domnm  Augosianam,  ct  Tibcrianam. 

jEdes  Jovis  Victoris. 

Iionium  Oionis. 

Curiani  vctcrcm. 

Fortttnam  rcspicicittcm. 

Scptizonium  D.  Severi. 

Victnriam  Gerntan  c  anam. 

Lupercal. 

Vici  viginti. 

JSiliculae  viginti. 

Vicomagistri  quadraginta  ocio. 

Cuntores  duo. 

Iusulae  duo  roillia  sexcentx  quadraginta  trcs. 

D.iuiiis  -j.  :'i^i!)i?  ocio 


HKSCniPTIO  UHBIS  UOMjE.  >m 

A  1'islrina  xx. 

Coiiliucl  pedes  xTiilLXVit. 

REGIU  IX. 
Circus  Flaminius.  Continct  staLmla  nii,  fa.ciionum.vi. 


Porlicum  Pliilippi. 

Minuciam  veterem,  el  frtiinent.iriam. 

Cryptam  Ualui. 

Thcalra  111  (alt.  cod.  v)  iu  primis  Balbi,  quod  c.u  u 

Ioca  xii>x.  Pompeii,  capil  loca  xvii.   w.xxx.  Mar 

celli,  capil  Ei.  Odcum,  capit  locu  I.  dc.  Sladium, 

capil  loca  xxx.  ixixvm. 
Caiiipum  Mariium. 
«•  Trigurium. 
Ciconias  Nixas. 
Paulbeum. 

Dusilicas  Neptuui,  Matidies,  Marciani. 
Tcinplum  Aiitonini,  ct  columnam  coelilidem,  allam 

pedes  clxxv.  -s-.  gradus  intus  babc  ccm  ,  fciie- 

slras  lvi. 


Tlicrmas  Alcxandrinas,  el  Agrippina». 
Porticum  Argouautarum,  el  Melcagri. 
Isctnn,  cl  Serapcum. 
Minervam  Cbalcidicatn. 

Divorum   Mensule  (aut  Mcnsale)  Feliclcs  («/«.  c.d. 
Meusulein). 
p  Vici  xxxv. 
i£dr.s  xxxv. 
Vicomag.  xlviii. 
Curat.  n. 

Instilx  ii.  wclxxvii. 
Domus  cxl. 
liorrea  xxv. 
Ualnea  i  xin 
Lacos  cxx. 
Pistrina  xx. 
Conliiict  pcdcs  xxxii  o. 

RKGIO  X. 

Palatium.  Continct  casam  Romuli. 
jEdem  Matris  deum,  cl  Apollinis  Rhamnusii. 
Sypeniadylus  (ali.  cod.  sypcnu  dalius). 
D  Domiim  Auguslianam,  et  Tiberiatiam. 
/Edcm  lobis. 

Curiam  vetercm. 

Fortunar-i  rcs|iicienlem. 

Scpliionium  divi  Severi. 

Victoriam  Germanianam. 

Lupeicam. 

Vici  x.v. 

/Edes  xx. 

Vicomag.  xlviii. 

Curai.  n. 

lustiltt  7i.  utcvLH. 

Domus  LXXXII. 


*17  IUIIL'1 

llorroa  quadragiuti  neio. 

Ilal  ea  gu.illlordieiin. 

I  .11 1  oiioginia  iiovcin. 

I'iiii  ni.i  viginli. 

Coolinel  p. ii.-.  iiinleciiii  iiniii.i  nexcciiiiis. 

hechj  xi. 

Circus  Maxiiuiis.  Qui  rnp'l  lora  qu.idrin^rnia  octo 
ginia  ipiinquc  imllia.  Coiiiinet  diindccim  porlas. 

Trinplliiii   Mi  ii  iii  ii. 

.l-.il.-  li.in  1'atris. 
Cerercm. 

Poriam  Irigeminam. 
ApiilliniMii  Casliipiccm. 
Ilerculcm  Oilvarium. 

Velalirinii. 

Arciiin  I).  Cnnsiatilini. 

YTci  dccem  ci  ocio. 

rEdicula;  iiuveiiulerini. 

Yicoinagislri  ini.i.li  a  ■nii:i  oclo. 

Curaiores  duo. 

Insuhi!  duo  millia  sexcena;. 

Domus  octoginta  novcm. 

Ilurrca  scxdecim. 

Dalnea  quindecim. 

Laci  viginli. 

1'islrin.i  i|iiinil.  riin. 

Conlinci  pcdes  undecim  mil!ia  qiiingeulos. 
1.1  (.!<>  XII. 

Piscina  publica.  Coiuincl  aieam  Railicari  nn. 

Viain  novam. 

Forliinaiii  Mainmosani. 

Isidem  Allirnodoriam. 

ifldcm  Itoiia'  dea  Subsaxana». 

Signum  delpliiui. 

Tliermas  Anioniuianas. 

Scptem  dumos  Parihorum. 

Cimpiim  Lanaiaiiiim. 

|loimii:i  Cliitouis. 

Coliorics  qnatuor  vigilum. 

Domum  Cornifirii. 

Privaium  iladriani 

Vici  quatuordei  im. 

/Edicul.e  scpteuideciin. 

Vicomagisiri  «iiiatlra^inia  uclo. 

Curatorcs  duo. 

Insulae  duo  miilia  quadringeilla!  ocloginl.i  scplcm. 

IVniius  ceiitum  qualuordi  cim. 

Ilorrca  scplcmdecim. 

Halnea  sexaginta  trii. 

Laci  01  toginta  et  uuus. 

1'isirina  viginli. 

Coniinct  pedM  duodecim  nrlli.i. 

RCGIO  XIII. 
Aventlniu.  Coulinet lempluin  D:am,  el  Minenr. 

N\ni|ilti'a  l  i.i. 


S  VICTUn.  44R 

A  llorrca  ILVUI. 

H:l'lllM   XLIIII. 

I.acos  xc. 

I'i    liin  i    XX. 

Continel  |cdes  ft.  ni. 

REGW  XI. 
Cin  us  Haximos.  Cnntinei  icmpluin  Solis,  et  Lun*  ct 

Tcinplniii  Mcrcnrii. 
A ■'  !i.in  M.ilris  dcinn,  ci  loliis. 
r.crcrem. 
xn  portas. 
1'ortam  irigriiiinam. 
Apollincni  Coalispicem. 
r»  llerculem  Olivarium. 
Velalirum. 
Arcum  Constaiilini. 
Vici  xxi. 
/Edes  xxi. 
Vicomag.  ilviii, 
Cural.  ii. 
Insu'a?  Ti.  d. 
Doinus  Lxxxviii. 
llorroa  xvi. 
Italnca  xv. 
I.acus  xx.  _ 
1'islrina  xvi. 
Conlinet  pedes  xi.  n. 

RLGIO  XII. 

C 

Piscina  pulilica.  Coniinct  aieam  Radicariam. 

Viam  iiovaiii. 
Foriunam  Mauimosam. 
isideni  Apenoilariaiii. 
iEdem  lloua.'  de.-e  Siibsaxan.c. 
Clevum  («//.  cud.  elivuni)  Delfini. 
Tbermas  &nionianas. 
mi  domus  Parlliorum. 
C:iinpum  Janaiariom. 
Domum  dlonis. 
Cohorles  un  vigilum. 
I». .niiiin  Cmnificies. 
Trivala  llailriani. 
Vici  xvii. 
_  /Liles  XVII. 

Vicumag.  ilvri. 
Curai.  ii. 

In-ul:c  li.  CCCCHXXVII. 

Domuacxiii. 

Iloirea  xxvn. 
Daluea  lxiii. 
l.acos  lwv. 
Pisirina  xxv. 
Conliuct  pedcs    Efi, 

RECIO  XIII. 
Avenlinus,  Cnniiuet  arnillusir  um,  irmpluui  Diaux 

ct  Min.n.c. 

Nympliea  m. 


U9  DESCRIPTIO 

Tbcrmas  Varianas,  et  Deci.tn.is. 

Dolinltim. 
M.ippant  anreain. 
Platanoncs. 
Ilorrca  Galbx. 
Poriicum  Fabiriant. 
Scolam  Cassii. 
Forum  risinriuni. 
Vici  scpii  nuleciin. 
.t.dicula»  sepleindecim. 
Vicoinagisiri  quadraginla  ocio. 
Cnraiorcs  duo. 

Insul.f  dini  inillia  quadriitgenlic  ocloginta  seplctn. 
Domus  cenium  Irigiala. 
Ilnrrea  viginii  quiuque. 
Balnca  scxagitila  quatuor. 
Lacus  ocioginta  oclo. 
Pislrina  viginti. 

Coniinct  pedes  durenia  novem  millia. 
liEl.10  XIV. 

Tran-tihciina.  Comiuet  Gaimuin 

Vaic.intini. 

Frygianum. 

[Nauina.  h  as  quinquc. 

Ilorlos  Douiitios. 

Balaeum  Auipcli-li-,  el  Prisci,  cl  Dianx  Moliuas. 

Janiculum. 

Siatuam  Valeiianam 

Coliortrs  scpiem  vigilum. 

C.a|  ui  Gorgnnis. 

Foriis  Foriunx  lemplum. 

Aream  Sepliiniam. 

llciculein  cubanlem. 

Campum  Bryiianutn  el  Codetauum. 

Ilortos  Ge'x. 

Caslra  lecticariorum. 

Vici  sepiuaninia  ocio. 

Vicoinagisiri  quadraginla  oclo. 

.'Ediculie  sepiuaginia  ocio. 

Curalores  trcs. 

Insulx  qualuor  niillia  qiiadrlngculx  quinqin'. 

Domus  ceuiiun  qiiiuquagiiiia. 

II  rrea  viginti  duo. 

Italnea  uctnginla  sci. 

Lacus  cenlum  nclnginla. 

1'islrina  viginti  Iria. 

Conlinct  pedes  irigintairia  millia  qiiadringenlns  octo- 

ginia  o. lo. 
Piblioidecie  nn, 

\  \  his  prxcipue  dux  Palaiina,  et  Ulpia. 
OliELISCI  V. 

In  <irco  maximo  unns,  alius  pedes  ocloginta  ocio 

semis. 
In  Vaticano  unus,  alms  pedcs  sepluagima  unuin. 

campo  Marlio  iinus.aluis  pcdcs  ortojiiua  iluos 

scmis. 


UR.BIS  Rt>M.£. 

A  Thcrmas  Syres  cl  Dec  ianas. 

Dolocenum. 

Mappa  aurea. 

PUlannnis. 

Ilorrea  Galbcs,  et  Auit  iana. 

Poriicum  Fahariam. 

Scalam  Cassim. 

Foruni  Pisiorum. 

Vici  xvin. 

vEdes  IVHI. 

Vicomag.  XLvr.i. 

Curai.  n. 

Insiil  i-  ii  GCCCLXIXVH. 

Ilorrea  ixxv. 
I)  Balnea  luii. 

LaCOS  LXXXIX  (all.  cod.  LIXIl). 

Pisirina  xx. 

Conl  nct  peilcs  tvni. 

RKGIO  XIV. 

Traiislyberiua.  Couliiiel  Gaiamiin,  cl 

Frigiauuin. 

Nauui.n  hias  v  ct  Vaiicanum. 

II  t  os  Dutnitie-. 

Mnliua*. 

Balnemn  Ampelidis,  ct  Diaues. 

C.ohortes  vn  vigilum. 

Siatuam  Valcrianam. 


150 


Caput  Gnrgonis. 
Foriis  rorluna. 

Coran:iiii  Si-pliin  aiiam. 

Ili-n  iilrni  snb  lenain  nicdiuin  cubanlcm  sub  qucin 

pliiiiiiiiini  aurum  poslium  est. 
Campum  Bruiiianuiu  (alt.  cod.  Brutianum)  ei  Coda- 

lanum. 
Ilonos  Cetes. 
Castra  teciirariorum. 
Vici  lxxviii. 
i£dcs  Lixvni. 
Vicomag.  xlviii. 
Cural.  ii. 
lnMilic  iln  ccccv. 
Domus  cl. 
Ilnirea  xxu. 
Ilalne.i  lxxxvi. 
Lacos  clxxx. 
1'isirina  ixilll. 
Coiilincl  pedes  ixxiii. 

Biblioihecx  xxvtii. 


ORELISCI  VI. 

In  circomaximo  ilnn;  iiiinor  babet  pedeSLWiviu.  s-,' 

major  babet  pedes  cxxu.  -s-. 
Iu  cainpo  Marlio  iiiius,  allus  pedes  lxiii.  -s-. 
lu  Vaticano  unu*  altus  pedss  i  xxv. 


v>i 

lu  iu.ius.ile.»  AugUSll  uuo,   singitli  pcdet 

J.IO»  MH.is. 

P0NTE8  SEPIFM. 
iCliui. 

Amelius. 
Mohius. 

SubllCIUS. 

Kabriuus. 
Cesliiis  et  Probi. 

MOYIES  SKPTEM. 
Cnlius. 
Aveulinus. 
T.irpeiua. 
Palaiintts 
Bsi|uiiinu9. 
Valicanns. 
Juiticuleiisis. 

CAMPI  OCTO. 
Viminalis. 
Agripp». 
Martius 
Codeianus. 
Octavius. 
Pecuarius. 
Laoaiarius. 
llryiiaims. 

FOIU  UNDECIM. 
Roraanum. 
Magouna. 
Cresaris. 
Augnsti. 
[Serv.x-  Trajan:. 
/tiiobarlu. 
Konim  Roariiun. 
Simrinm. 
Pisiormu. 
Gallorum. 
Et  llusiicorum. 

RAStLICi-E  DECEM. 

lulia. 

Ulpia. 

Paoli. 

NupUUH. 

Matiilii. 

Marciana. 

Rasc  Uari.i. 

Fiosceltarit. 

Sicinii. 

Cunstaulinjana. 

TUEKMjE  UNDKCIM. 

Trajanx. 

litianx. 

Agrippime. 

Sj  r;o. 

CniniiiGdttuix. 

Scvsii  iii  r. 

Alciamlrinte. 


PDHLIHS  MCTOII.  153 

OdOgiuM  A  I"  Mausoleo  AllgUtli  II,  tHi  singnli  pedes  ntii.-n-. 


PONTES  Vlll. 


.'Miiis. 

iCmilius. 

Aiirelms. 

Milvius. 

Sublicius 

K.ibricius. 

f.i-biius  el  Prubi. 


MONTES  SEPTEM. 


<  rlius. 
Avenlinus. 
Tar|ieins. 
Palatinus. 
B  Enquilinus. 
Vaticauus 
Ei  lankuletisis. 

Viminalis. 

Agrippat, 

Martm-. 

CodeUnus. 

Octavins. 

Dequarius. 

Laualarius 

Et  Brulianus. 

Loin:miin. 
Magnuin. 
C  Cjesaiis. 
Atigusii. 
Kerv»  Trajant. 
iEnobarbi. 
Ilii.iruiii". 
Suarium. 
Pistorum. 
Gtltorum 
Et  nusiicorniii. 


CAMPI  VIII. 


FOKA  XI. 


U.tSILlCAt;  X. 


iulia. 
Ulpia. 
Pauli. 
Rcslilia  (alt   cod.  Yestilw). 

p  NeptU  .1  ' 

Matidios. 
Marcianes. 

Vas.col.iria. 

Kloscelkiria. 

Cousiaiuiinaiia 

TIIEBMiC  XE  («<i.  cod.  X). 

1  rsjauoi 
Tiliana . 
ComwoditMB. 
Aniuninianai 

Svi:mr. 

Agrippiauaa. 
Aleitiidrtnah 


*:.5 


DESGRIITIO  UMHS  ROMif.. 


45s 


Anloninianar. 

Dccianx. 
Dioclelianaf. 

Cnustaniinianje. 

Trajana. 

Annia. 

Aisia. 

Claudia. 

Martia. 

Herculea. 

Julia. 

Augostea. 

Appia. 

Alsetina. 

Setina. 

Cimiuia. 

Aurelia. 

Damnala. 

Virgo. 

Tepula. 

Severiana. 

Anloniana. 

Alcxandrina. 

Trajana. 

Appia. 

Latina. 

Lavicana: 

Prxnestina. 

Tiburtina. 

Nomeniaiia. 

Sal.iria. 

Flaininia. 

Aniilri. 

Cludia. 

Valeria. 

Aurelia. 

Campana. 

Ostiensis. 

fmluensis. 

Janiculcnsis. 

Laurenlina. 

Ardeaiina. 

Seliua. 

Quintia. 

Cassia. 

Callica. 

Cornelia. 

Triumplialis 

Patinaria 

Asinaria. 

Ciminia. 

Tibcrina. 


AQD.£  XIX. 


VliE  X\IX. 


Capiiolia  dnn. 
Circi  dno. 
Amnhiiiieatra  duo. 


HOItUM  BKEVIARIUM. 


A  Dinclctiaua;. 
Conslauliuiaiia-. 

Severianz. 

AQU.€  XVIIII. 

Trajana. 

Annia. 

Marcia. 

Cxrulea. 

CUodia. 

Herculea. 

Julia. 

Augustea. 

Aliica. 

Appia. 
B  AUeatina  («//.  cod.  Seiina). 

jEtina. 

Ciminia. 

Aurelia. 

Damnata. 

Virgo. 

Tepula. 

Severiaua. 

Antuniana. 

Alexaudi  iii  i. 

VliE   XXVIIII. 

Trajana. 

Appia. 

Latina. 

Lavirana. 
C  Pra'nesiina. 

Tiburtina. 

Miiiiienlaiia. 

Salaria. 

Flaminia. 

.'l.niili  i. 

Clodia. 

Valeria. 

Aurelia. 

Canipaiia. 

Ostieasis. 

Porluensis. 

Janiculeusis. 

Laureniina. 

Ardeatina. 

Setina. 

Tiberina. 

Quintia. 

Callica. 

Casia. 

Cornclia. 

Triumpbalis. 

i'a  inaria. 

Asinaria. 

Ciminia 

HOniM  BREVIARIUN. 
Cspitoiia  n. 
Circi  n. 

Ampliiiliealra  n. 


1) 


Colossi  duo. 
Ci>Iiiohi:i;  eochlidcs  duu 
Uaralla  duo. 
TbealM  iria. 

I.tldi  i|il:illinr. 

IN.iiiinai-lii.e  qniiiqiic 
fSy ntpli  •■:<  qiiinilecim. 

I- . | ■  1 1  iii  igi  i  vigiiui  ires. 

Deauraii  octoginia. 

Ebiirnci  ocloginl.i  quaiuor. 

Arcus  111  irinuci  Irigint.i  scx. 

1'iui.r  niginia  scpiem. 

Yici  qiiatlringcuti  viginli  qnaiuor. 

/tvlcs  qu  nlringi'iil  r  viginli  qualunr. 

\n -11111  igistri  scxceuli  scptuaginta  dno. 

Curatorcs  viginli  qualuor. 

Insulx  per  loiam   urbeui  numcro  quntlrngiiita  so\ 

millia  sexcence  dux. 
P/omus  in  lle  sepliugemx  ocloginla. 
Ralnea  octingenia  qiiim|iiaginia  scx. 
I.acus  mille  irecenii  quinquaginia  duo. 
1'isii  iii -i  dncenla  quinquaginta  quatuor. 
Ltipann  1:1  qinidraginta  quinque. 
I.alriuii'  publicx  qiiadraginta  quatuor. 
Coliorles  pr.i-iori.i-  deceni. 
I  1 1:  iii.'-  quatuor. 

Vigilum  se,  lem.  qnamm  cxcubitoria  qu.itnordccim. 
Vexilla  communia  duo. 
Castra  cquitum  snlgamariorum  pe  egrinorum. 


Descriplionis  flomm  finis. 


LKILAS  C01II0RUM  EPI8COPUS. 
A  Colosii  ii. 


*56 


I    1'llllHll.l-     (III    lll|.|.'S       ||. 


Thenira  m. 
I.iuli  iiii. 
Naumarhix  v. 

.\yinpli.  :i  IV. 

F.qui  magui  xxn. 

I>.  i  nurei  lmi. 

Klniriici  lixiiii. 

Arci  marinorei  xxxvn. 

Porta  xxxvii 

Vici  cr.cr.xxin. 

Mtlns  ccccxxm. 

Vicomagislri  dcclxiii. 
P  f.ura  ons  xxviii. 

Insulx  pcr  lolam  urbcin  xi.vi  dcii 

Oomus  mdccxc. 

Ilorrea  ncxc. 

Balnea  iccclvi.   olt.Cod.  iccclxv.) 

Lncns,  quod  est  puti-a,  uccclii. 

Pistiinn  ccliiii. 

Lupanarix  xlvi. 

Lalrinx  puldicx,  qnod  esl  siccssos,  cxliiii. 

Cohortes  prxlorix  x. 

Urbanx  un. 

Vigilum  vn.  Qiinrnm  excuvitona  xiui. 

Vexilla  cominuiiia  Juo. 

Caslra  eqnitum  singulariorum ,  pcregrinorom,  Ra- 
vennantium,  lecticariorum,  silngnrioruin,   mise- 
C      nanlium,  labcllariornm,  viciiniariorom. 

Mensx  olearix  per  totnm  nrbcni  Ti.  ccc. 

Explicii. 


EXKUNTE    SyECULO   QUARTO. 


ULFILAS 

MCESO-GOTHORUM    EPISCOPUS. 


RIONITUM  EDITORIS. 


Si  quis  causam  sciscilelur  ob  qunm  tantas  Ulfi!;v  cdendo  moras  feecrimus,  hoc  respoiisum  habeat,  nos 
htijus  auctoris  opcrn,  mullis  nominihus  commendnndn,  nnn  exscribcre  voluisse  nisi  cx  edilione  oplima  fa- 
cilcque  omnihus  anleponcnda,  cujiii  riuiimentn  tum  in  Gcrmanin  clnrubrnbantur  cum  ad  finem  qunrii  meaM 
j.iiii  ordine  chronologico  pcrvenissemiis. 

II. ii  aiiirin  edilio,  cui  pamis  tnntiim  abhinc  mcnsibus  ultima  manus  adniota  est,  tribus  partibus  coalescit. 
IVior  lillihnx  vcrsionis  texlum  exhibcl  :  pncruntibus  1'rolegomenis,  in  quibus  quidquid  sive  ail  Aucloris  vi- 
i.nn  sivc  ad  editos  manuscriptosquc  codiccs  peitinel,  cxploralur;  rnmitaiilibus  vrro  alqne  iiidcsinenler 
mihjacenlibui  iiitcrprciatioite    laiiun  notisque   lcctionum  varietaics  nernun  auciorum  conjei  lur.ts  expo- 

IKIllillllS. 


Kl  EPISTOl.A  DEDICATOIUA.  **» 

Secnndam  paitem  olTicii  Graramalice  crilica,  <jum  cum  circa  generales  Gothici  sernionis  thcoiias,  ium 
jirca  diliiculiaies  textus  Ullilani  eruditissiine  versalur. 

Terlia  pars  duo  lexiea  conliuel :  umiiii  scilicei  Gotbico-Laiinum,  quo  singula  Ulfilanx  linguae  vocabula  cx- 
pmiiiniur  aut  etiam  discutiuntur ;  alterum  Grxco-Gothicum ,  ex  quo  quanta  synonymorum  copia  Golhicus 
eermo  polleat,  comperire  fit  obvium. 

At  vero  Grainmaticem  lexicaque,  cum  Germanice  scripla  essent,  lalinitale  donari  necessc  fuit,  ct  hicqui- 
dem  opus  et  labor,  nec  cerle  facilis  patebat  via,  sed  polius  innumciis  hirsuta  aspcritalibus  :  inter  qua9 
principem  locum  obtinehant  arclisshnum  pacti  lemporis  intervallum,  quod  praterire  omnino  nefas  cral, 
ideniidemqiic  verborum  Germanicorum  indoles  lingu.e  Latinx  penitus  impervia. 

Quidquid  sit,  qtiod  intra  vircs  fuit ,  hoc  libenter  rclligioseque  pncslilum  :  nec  sattein  interpretationi  dcest 
dos  omnium  desidcralissima,  nempe  u/.ptitm,  seu,  ut  aiunt,  ftdelium,  noc  intcrpreli  spes  sibi  lectorisgraliam, 
veniamque  su.tc  opellae  defeclibus  conciliandi. 


<£ pigt ola   Mrtcato  via . 


MAXIMILIANO 

REGNI   BAVARICI   HEREDI 

EDITORCS. 

■ — •^s^**'-" •• 


Tuo  nomine,  princeps  celsissime,  hoc  nostrum  opus  ornarc  non  alio,  quam  summa  tenera- 
tionis  sensu  ducti  sumus  ausi :  quis  enirn  te  gravior  hnrum  littcrarum  patronus  exstitil,  aul 
quis  alius  prwctariore  hoic  sludia  liberalitate  accendit ,  auxit ,  ornavil  f  Itaque  non  metueba- 
tnus,  ne  offendereris  conalibus  nostris,  qui,  cum  libi  proposilum  cssct  ad  perscrutandum  ce- 
leberrimum  iilud  bibliotheeu:  Upsaliensis  cimelium  aiios  viros  doctos  miltere,  antequam  hujus 
consilii  fama  ad  nos  pervenitset,  ipsi  illuc  profecti  nova  animi  tere  regii  documenta  dare 
tibi  cupienti  fortasse  impedimenlo  fuisse  vidercmur  :  sedpotius  pcrsuasi,  principi  excelso  al- 
que  Inagnifico  nostra  nos  studia  probntuios,  tibi  hanc  opeltam  nostram  consecrare  statuimus, 
quam  ul  atqui  bonique  facere  velis ,  suppticiter  rogamus.  Collegimus  qua>  in  promptu  erant 
pro  viribus  nos  quidem  :  at  quw  te  acclamationes ,  quanla;  laudes  totius  genlis  litteralw, 
quales  congratulationes  excipienl ,  si  missi  tui  regia  munificenlia  adjuti  ex  Gallia  et  Hispa- 
nia  ,  qnas  terrns  Gothi  olim  occupuvere ,  copias  desideratissimus  ex  monasteriorum  latebris 
tanquam  cx  diuturna  captivitate  rcdemptas  in  atria  titn  augustu  reportnrint!  Qua  spe  erecti 
nos  ,  si  ad  te,  princeps  celsissime  atque  indulgentissimc,  libellus  noster  facitem  invenerit  adi- 
tum  ,  amplissimum  prwmium  consecutos  esse  existimabimus. 


Tuo  nomini  celsissimo 


addictissimi 
H.  C.  de  G...  J.L. 


Patrcl.  XVIll,  13 


SIGNA   ET  COMPENDIA, 

01'luus 
1N     HUJUS    OPERIS    DECURSU    PASSIM    USI    SUMUS. 


I 


3  i  i  r.  ». 


y£  significat    leclioiieiu  prorsns  filsnn. 
_j_         —         lecliiiinin   tiiin  fals.un   i|ni.lem,  seil 
qnnn  endd.  non  BgnotcitM. 

•.  —  V,'.  .ili.llu' niii    li  atlSpOsifiOlli  lil. 

o  —        vocahnlnrum  omissioncm. 


■f    rignificat    v<ic:'m1:i  parum  gothica  ,  vcl  duhi'* 

uiHloritaiib- 
*  —        radices  simplires  et  in  so'is  compo- 

siiii  occut  reules. 


II 

• 

COKPKN  DIA. 

angl. 

iignifical 

anglicum  scrmonem. 

llz.         tigi 

ifical 

heinaizii  inanus«ii|itum. 

anf>l.  sax 

— 

angln-^axnnicom  sermonen*:. 

Ih. 

— 

Ihre. 

11. 

— 

Betuel. 

r.  q. 

— 

idem  qnod. 

11    A. 

— 

It;iirischc  Annalcn. 

J.  seu  Jun. 

— 

Juiiium. 

batav. 

— 

bataviciun  scnnoucni. 

jcl. 

— 

junciim. 

bav. 

— 

h:ivaricum  scrmonem. 

Kn. 

— 

Knittel. 

BO. 

— 

Ituscliing. 

lac. 

— 

lacunam. 

Casi. 

— 

CaslittioiHNHB, 

lilh. 

— • 

liibiianicum  scrmonera. 

coil.  ei  codd. — 

lcciionem  codicis  vel  leciiones  co- 

LM. 

— 

Lye-Manning. 

dicum  a  Griesb.  citatorum. 

meil. 

— 

medium. 

conj. 

— 

conjugationem ;  conjccit ,  seu  con- 

Mi. 

— 

Manhxi. 

jeciuram. 

Mill. 

— 

Millium. 

dan. 

— 

danicum  sermonein. 

Mssm. 

— 

massinann. 

div. 

divisim. 

Norv. 

— 

norvegicum  seriuonein. 

DRA. 

— 

Deuische  Rechtsaltei  thumer  (a  Gri- 

pr. 

— 

primum. 

ininio). 

Ikhth. 

— 

Rexhtnferiom  (  Alifricsichtts  Wftr 

edid. 

— 

ediiioncs  Flfila*,  qua:  nosiram  prx- 

lerbucb). 

cesserunL 

rec. 

— 

recentem. 

F. 

— 

Fulda. 

Rw. 

— 

reinwald. 

fr. 

Frisnmim  sermonein. 

sai. 

— 

saxonicum  sermoneta. 

G  seu 

1,, 

rd.— 

Gordon. 

scol. 

— 

sciiicuui  seruionem. 

gall. 

— 

gallicum  sermonciu,  vel  gallice. 

Scb. 

— 

Scbuli. 

germ. 

— 

germanicum  sermonem,   vei    ger- 

Scbiu. 

— 

Scluneller. 

manice. 

sec. 

— 

sccundum. 

Gf. 

— 

Graff  altbochdeutsche    pra-positiun 

Sk. 

— 

Skeireius. 

el  sprachschati. 

Sl. 

— 

Stiernhielm. 

GGA. 

— 

(Jotlingisclie  Celelirte- Ameigcn. 

sup. 

— 

superinrem. 

Gr. 

— 

Grtinmii,  Deui^che  Grammaiik. 

SIIOC. 

— 

suecum  seimoncm. 

£r- 

— 

leclionem     texlus    gr*ci    grieslu- 

lert. 

— 

leninin. 

chiani. 

veri.  vel  vcrss.- 

-versioneni  vel  versioties. 

gr.  onin. 

— 

Icclionem  codicum  gr.ccorum  oni- 

vet. 

— 

velerem. 

niiiin. 

W.  J. 

Wiener  Jabrbacber. 

H. 



heiisbnll. 

1. 

- 

Zahn. 

HLZ. 

— 

Hallische  Liieralurzeiiung. 

PROLEGOMENA. 


UlliUs  '  ■  utrum  genere  Cappadox  ,  Sadagolthino 
vicu  oriundus ,  cujus  par>-ine<,  inc.ursinnc  a  Goihis 
stih  linem  secnli  tertii  inCappadoi  iam  lacla,  a  victo- 
rilms  doino  m  Kuropain  aliductos  fuisse  Philosior- 
gius  *  narrai,  an  leslimonio  reliquorum  scriplorum 
pareniilms  el  ipsis  Goihicis  natus  ftierit,  «lijudicare 
hiiiic  oiti  Uimus,  ipiia  ad  leui  nustram  pariiui  valere 
videlur  ;  naiu  llllibnt  apuri  Gotbos  circiter  annuni 
318  natum  educatiim  |ite  postea  reliquos  grarius  ec- 
clesiasticos  aauu  ". is  pi;cti  rvectiiin  liujus  genlis 
episcopum  fuisse,  pra?ter  reliquos  auciores  '  etiam 
Philostorgins  ille  Iradii,  eoruinque  Gotboran,  qui 
Miuores  vocali  iu  Maesia  iuferiore  nuiiieu  [laiiubiimi 
iuicr  ci  montcni  li rnniin  incolebant '.  Ilis  enim  nc- 
n  ,ii  quo  doctore  ucc  quo  tcm;iore  •  doclrina  reli- 
gionis  Chrisliau*  inibni  scsc  passis  Tlicophilo,  qui 
Constanlinn  Magno  imperatore  primus  episcopus 
fuii ',  ciiciter  aniiuin  355'  Ullilas  sacrorum  antisics 
surcessil  eumque  non  solum  peritissimn  n  evangelii 
eiplicalorcm  ei  speciaix  virimis  liortatorem  habue- 
riini,  seil  merila  li:ec  maxinta  in  cives  siios  laudan- 
inr,  ipioil  librossacros  ineorumsernionemconvertit  *. 
Cnnslantinnpoli  aiilcnt,  in  quani  urlnm  j.im  anu  i  oOO 
profecius  essei,  et  quam  anno  388  hoc  consilio  levi- 
sisscl,  ulcoiHoaipiamcondciiiiialaniqiir  suoruni  liilem 
defenderet,  morbo  corrcplus  obiil '. 

1  Noitten  Ullil.t  praelcr  lilpkilas  (Ovkyuuc  \ ,  apud 
scriploics  vario  niocto  scribitur  :  1'rfilat,  (  r/t/tu, 
Gulfilat,  llulfilat,  Gilfulas,  Galfilas,  lltphiat,  Gulfiat, 
Gudila,  Gndillat,  linilu  ,  qtiaruui  uiutilationuin  plu- 
ruu  s •llispainci  scriplores  adniiserunt,  vid.  Essbcr- 
gium  Ullil.  i.  Kectissime  sine  dnLiu,  quia  iu  mdole 
linguas  gulhicse  coininendaicr  ,  Yulfila  scriberetur 
(viri.  Grim.  i,  57  sq.),  quod  veritum  nomen  dininu- 
iivum  vocis  vutft  (lupus),  propiie  lupulum  siguilical, 
vid.  Massm.  Skeir.  p.  !)7. 

'  Hitlor.  ecclesiatt.  2,  5  cf.  Ascltbachli  Getchichle 
der  Wettgolhen  p.  31  Noi.  63. 

3  Libeiliim  a  Kimsiio  Parij iis  invenlum  et  a  Wait- 
lio  desrripliuii  el  edilum  {Vel/er  dat  Leben  und  die 
Uhre  det  Ulfila,  Hannovei  1840,  4)  cf. 

4  Jornande»  de  rebus  Gelicit  p.  135  ed.  Lindenb. 

'  Apud  Basiliuin  Maguum  epitl.  338  sq.  et  Eptph.t- 
nium  adrersus  Hcerei.  3,  14,  Ascbulius  episcopus 
Tbessaloniceusis  cl  Audius,  Uranitis,  Sylvan>  s  sacer- 
dotes  prinn  cbrisiianx  doclrinx  pnccoiies  apud  Co- 
llios  iuisse  feruntur ;  cf.  Massm.  1. 1.,  p.  110. 

•  Socrales  Hitlor.  eccletiast.  '3,  5i.  Niccphorus 
CalKsius  9,  44.  Cassiodorus  llittor.eccles.  iriparl.  5, 
38.  Essbergium  I.  L,  8.  Asclibacbitmi  I.  I.,  p.  29. 

T  Philostor^ius  cum  Ullilam  piimum  Coilmrum 
episcopum  baberct,  non  inirum  esi,  si  etmi  Constan- 
tiuo  Magnu  a-qualem  luisse  scripsil ;  cf.  lienzclii  p  .el . 
p.  ixii.  Ai'U.1  Scholziuui  No  .  Tcst.  vol.  I,  |  ncfat. 
p.  cixii.Ulfilas  sxculo  quinlo  biblia  convern-se  sine 
dubio  per  typoiheia*  errorem  dictus  esi. 

*  Sncrales  4,33.  Sozonieiius,  0,  57.  Niceplinrus 
II,  48.  Cassioilmui  8,  13.  Joriiaiirics   p.  100,  v  d. 


Srriptorum  auiem  veternm,  qui  Liiierarum  sacra- 
lum  g.tbicani  iranslatiouein  Ulfilas  tribuunl,  alii  id 
factuni  esse  in  tmiver- uin  dicunl,  non  lihros  nonii- 
nautes  quos  converierit,  quo«  pra2tertiii«erit  ;  alii 
omncs  complexuui  esse  scribimt  ",  uiipse  Plnlosior- 
gius,  qtii  tamen  libros  Rcgum  eicipit,  cjusque  rei 
causani  alTerl,  quori  eum  iis  iu  libris  p<  iinultoriim 
bcllorum  meiilio  (iat ,  Ullilas  veriius  sit,  ne  cives 
sni,  a  belli  studio  potiits  arcendi ,  sacr.T  scripiurx 
aucloriiaie  seducli  eu  ferociores  auiuc  bellicosiores 
lierenl  ".  Ea  Pbiloslorgii  senieniia  a  viris  dociis 
laoquam  ridicula  nnprobaia  alqtie  explosa  est  ;  nl 
quotl  eliamsi  in  ca-leris,  qua:  rie  Ullila  narravil,  pa- 
riim  oeiius  auctor  rieprcbendalur  ineiitjacioruniqtie 
plurimoruin  prnpier  pariinm  Ariaiiarnm  sttidinm 
argui  possit,  lameil  quia  hac  itt  re  nulla  inentieitdi 
causa  eral,  calumniandi  magis  sttidin,  qaam  reci» 
jiidictofariuiu  virietur.  Qnid  enim,  qujeso,  Arianorum 
Cappirioeum  imcrcsse  poleral,  Ullilas  libms  Regum 
IramlalHMi  sua;  atlriideril,  an  nnn  1  Nisi  omnia  nos 
faliunt,  viri  erudiii,  qui  omnem  fidem  iu  his  rebus  Phi- 
losiorgio  abjndicanl,  lemere  eum  condentnani  idqne 
maxime  erranl,  quod  rem  ipsatn.scilicel  inGrmioribus 
siabili latn  rationibus,  ab  his rat  ombus  nonsalisdiligen- 
ler  sejungnnt".  Causam  omissorum  librorum  illoram 
a  1'bilostor^iu  allatam   non  probanlibus  nobis  ea  iu 

Cssbergium  ii.  Kuilielinm  p.  442  sq.Castill.  Specim. 
praef.  p.  xi. 

9  Vidc  libr.  laud.  (not.  3  supia)  p.  34  seqq.  In 
eorieui  libello  p.  17  etiam  leslanieuiuni  lidei  cnnii- 
nctur,  quod  Ullilas  uinribtiiidus  fecii. 

10  luier  aiios  Isidoius  llispalcnsis  Chronicoad  aram 
5570  :  lunc  Guifilas  utrumque  lestanieniuin  Iinguatii 
in  pioiinain  iranslulii. 

"  I.  L  O-iiptfCka.;  fj.it i fpaoiv  e«f  tijv  (  tcuv  rirflcuv 
yuvqv  ri-i  ypa.yi;  anaau;  jrXiivyc  Sotwv  Ba7t)ctuv, 
at£  Taiv  uiv  7ro)jtiaiv  tcrToptav  e^o^crwv ,  TOy  5c  f6vouf 
ovtoc"  >  iXo7ro).etcou  xat  dsousvou  uoXXov  yj/Xctiiv  rv; 
iizi  T«f  fi%/ \'M  o/sujjc- ,  «),V  ou  to0  jrpof  TauTK  nap oHv- 
vovrof . 

"  Ktiitlclius  p.  443  sq.  iude  Pliilostorgium  refelli 
posse  iipiiciius  est,  quod  Theodaius,  Gothoruin  rex, 
in  epislola  quariani  lestinionium  e  libris  Regum  pro- 
lulissei,  qund  (sic  dicii  Knitlelius)  proceres  et  reges 
golhici  non  fecissenl,  si  Ullilas,  cujtts  consilia  ei  ef- 
lai.i  apud  Gotbos  oraculorum  instar  habereiitur, 
Gotbos  a  lectione  lihrorum  Kegtttn  revocamvoluisset. 
Al  vir  bonus,  qui  Gassiodoiiini.non  Iheodatuni  illam 
cpisloUm  scripsisse  reconlarelur,  id  etiam  recnrdari 
tlebebat,  Uilil.c  ei  Theodati  a-taics  duobus  secu'is 
ilivcrsas  csse,  intra  quod  lempus  libri ,  ab  Ulfila 
omissi,  ab  altis  couversi  esse  poteraitt.  Causam  illam 
allaiam  improbabilcm  esse,  maxime  ex  Joinande  di- 
s  iiniis,  i|ui  cosdem  illns  Gotbos,  apud  quos  Ullilas 
episcopus  luil.  geuteni  mullain  quiriem,  sed  paupe- 
reui  ct  imbecillem,  nihil  t\  tdaniem,  uisi  arnicuto 
diveisi  generis,  pecorum  et  |  ascuis  silvaque  li^uoruni 
fuisse,  di'.'il  p.  13.'i. 


H* 


RII.I.IUHIM  ll.FII.\.N\  VI  |\5  I  I 


4'.l 


ii-  Pbilostorgio,  ipso  Ulfllie  a^quali,  Atle  dlgulor  loslii 

ii' w.lclui.    Aliesse  :i  versioue  gulltica  libros  Ke- 

gnm  iuiii  teirei  ipw  vel  faroi  iceepUset ,  ejus 
niii  ssiouii  causam  aliquato  suhjicere  vulebal ,  oon 
ninni  vera  cssei,  necnoa  l.ibms  Regoin  igilur  ib 
Ulflli  i  Dii  es*e  cunversoi  quln  creflamus,  nibil  im- 
pedii  ';  nir  nnn  ceiiveneril,  neiciie  itos  hienlei  iu- 
ipiriniur,  Ulflliin  nd  opui  lnn  amplum  eoulloiendoin 
:iui  vires  aut  lenipus  defei  lue  ;  roaximam  bibiiorom 
|iertein  si  troustulil,  itl  ipeum  imsiuua  wovel  ad- 
luirutiuneiii ,  cum  prxler  Ihmh  eunm  oon  soium 
dOMii  permulu  uegmia  euenl  gerenda,  seil  etiam  le- 
gatiouei  id  Consiautiuopolilsnoa  loorum  dviom  no- 
luinc  luscipiemue  '• 

TkIiiiii  tuleiu  liliiormn  laerorum  CorpOI  Guthos  in 
sooiu  seiinonera  coiiveraoa  habuisse,  itl  <]ui>d  ulim 
scriptoruo,  li.irmn  rnrum  imperiiorum  ci  relala  lau- 
iiim  refereniiuin ,  litle  rretlebaiur,  nunc  permnllis 
arguaientis  comprobaiur.  Praeter  evaofelta  enim  , 
anlea  sula  cugnila,  nostra  leiate  h-ugiueuta  epistnls- 
rmn  PauUuarum  ei  de  veieris  Lestameuti  libria  Ksdra 
el  Neberoi  e  sjuasdan  paiies  inveotai  suni ;  oade  cui- 
'igiuius,  Golbieos  iheologos  etiam  reli.iuos  veteris 
,eslameii(i  libvos  non  iniacios  reliquisse.  Nam  quid 
earomovere  illoa  puiuit,  u(  umissis  aiiis  lam  prcstan- 
libus  aique  gravibus,  libros  iain  jejuni  argun.ciid  ne- 
i|iic  atl  lidfiii  aol  ad  cnliiiin  quidqeam  valeutes  nans- 
l.ttus  suis  (ladereni?  «Jttitl .'  i|nod  ciiaui  eoruin,  uuo- 
r.ini  n.illa  [ragnienia  adboc  suni  reperta,  vestigia  in 
aliis  coiiservaUs  deprabeadimus  :  in  Skeir.  p.  57 
rersus  alier  et  lerlius  Psalmi  ouinquagesiroi  lenii 
C  lanlur  :  saci  (rapjui  ttippau  wkjai  ijnp.itltat  hsi  andi- 
detluii.  samana  unbrukj:i  luurpun,  i.  e.  qui  inietligat 
aul  rcqutral  Deitnt ;  ontnes  declinaveritiH  ,  siinni  inu- 
lites  fucti  sutti.  Dciude  Kpbes.  iv,  8  iu  margine  co- 
tlitis  \  adscrijiium  tM  psatmo...,  t|iio  librarius  lumc 
locuiii c  bbru  psalm»ruui  ('iS,  t'J)  i.ausuim  esse  imli- 
care  voluit.  Iliiif  Psalmos  guiluce  cooversos  lnissc 
bine  dubio  recie  conjicitur  * ) ;  cerle  eiplicationis 
illins  auctor  iuiiuia  n.ivi  lesianienli  loca  e  versiuue 
iu.siia  cii.ivii,  neque  nos  qm.lem  dubitaiaos,  id  ipsMiu 
iecisse,  si  qure  loc.i  e  icliquis  bibliorum  lilnis  laudaia 
ulTeri.  Exeadem  evangelii  Joannei  eiphVatiouoeiiain 
libms  Mtiy^is  gulliicam  versituiem  cnmulexam  luisse 
cagaosctuius j  iuiii  ]'.  il  sq  ctiamsi  nou  verba  ipsa, 
inneii  sansus  venuum  - — 'J  capitis  xis  liiiri  Nume- 
rurum  reddiUir  :  vasuh  pan  jali  frauja  fjo  ahmemoit 
aitafiiliands  daupeill.  eipan  garathtaba  varp  bi  tciknrln 
tokeins  yavagida.  unte  ttlop  pne  uujaurteitane  intna- 
dede  ainaitut  iiii>/>  raidida  atgon  kalt>on$  ga- 
br  un  ii  id  a  izot  ulana  biba  ur  geinai  t.  afuruk 
pjn  po  iri  vaio  vair pandanl  hrain  jalt  hijtio- 
poa  ;ii/i   futlni   ruudoi    iifailrunijttndant.  nasvc 

1  Cf.   Cislill.  /.'irurs.  nd  PhUipp.  |i    63. 

*  Vid,  li>sbergiuiu  li,  II.  /.«Itn.t  t.mUilung. 
\>.  90, 

»  Uombr.  Snlisli.  \m   1*0  olim  Saliib.  liii, 

1  \  t*l .  \V.  J,  \i  ni  |i    15  up|. 

'  Vtd.  aoiumeiiuiii  ',  ll.  Nicnpborvm  Callisl, 
12,  r,u. 


gadutpaut  ufarmllon  i)itiiiaiidant,\.c.(u'u  antemeiiaiu 
doiuinus  ( Jesui)  Iwnt  tpirilualem  comuiendans  baptit- 
mum  ,  itjiinr  rette  fvn  Ut  pnrificuliont  quaniiowoia; 
nain  Ux  hoium  nun-voiunlui  iui  itm  pecca'orunt  unus 
tegem  ttniuii  cmerem  ttcecn  cowlutta  txira  wanimm 
(iim;  imilAai'  aulein  hunc  in  agiium  ronjinV»  II  puiam 
et  hyttopo  el  tana  rnbra  cottlegeitlet ,  uli  decuil  hot  ttt- 
perbirt  cugitaiuei  ".  Multo  elaiiui  euruiu  librorom 
versio  eo^noscilur  ex  alio  eadiea,  nui  Ylinlubiw  ad- 
sn  v.iinr  'fl  pneier  riiuururn  signa  eiiain  ideraque  gn- 
lliica  vili.i  il  lilieras  iimucrurutii  ronliiitl, q.ias BoS> 
Iremas  maxhnam  parlam  c  Geuoseoi  eapiie  qidnlo 
dooiisiase  WilliBliaiio  (iiiinmluii.  ih  lilianmin  ger- 
roanicarum  peiiiissinios,  priiaw  viiiii  *;  sum  sulem 
bse:  verao  5  »/  =  w23u  (Vulg.  130);  v*.  5  T/  =  950; 
vs.  7  «I  =  707  (Vul^.  f07);  v>.  8  "\/i  =  9H; 
vs.  13  u'»i  =  740  (Vulg.  810);  inde  auieui  Mqnitur, 
illiim  lilnai iiini  cudiccin,  cuniinciitein  gullucaiu  ve- 
tcris  latianeoJi  versionam ,  aale  oculos 'babuisse, 
uude  iilas  exscripsiti 

Uini.es  Igitur  libri  saeri  in  golliirarn  lii.guam  trans- 
l.ili  Ihism;  videntur,  t|iiamqiiani  .iliqntiriitn  vel  mivi 
rosderis  lilirorum  null.i  adbitc  apparenl  «csiigia,  v. 
c.  a.  imimi  A(i.isioloruni,  episinlarum  tatliulicariini, 
apeealypseos  Joanuea ;  iruxauieni  ile-unt,  latranlna 
iomonasteriorum  lenebra  aut  codicHnioUitleraiorum 
sepulinra,  »n  bitd  atheeamm  eladtbus  otunino  inic- 
riciinl,  quis  divui.ire  peteit!  Scd  Ullilas  num  ipse 
illam  tianslaiionem  confccerit,  alia  qu.csiio  cst  ; 
perfecisse  lolam  cnr  negeinos,  supra  iudicavimus  ; 
ai  ctiiii  (o(a  anliquiiale  lam.i  maaarel  eiuu  bibiia 
in  gmbicam  linguaui  cuttverlisse,  L.cilc  licri  potuil 
ttl  qni  inilimn  iiiierprel.indi  iecissel  cujiisque  auspi- 
tiiset  fonas>e  auclurilale  ea,  ijiuc  ip<c  iiou  perleie- 
■  at,  abaliisviris  erudiiis  perfecia  csseul,  ab  eodeiu 
ipsu  prolecta  cssc  iliccrenlur.  Si  in  lanla  rertim  uh- 
scuritaie  conject"ia  nli  liccl.  qui  maxime  pr.rler  II- 
lil.im  inttTprel.iiitlis  liibliis  upetain  suam  pnncrcl, 
Selinas  quidam  luisse  videtur,  qucm  Ullilas  a  com- 
mciilaiiis  cl  iu  episcopato  successnrem  habuit  ', 
i!le  iinni  e(  patrii  e(  gneci  serinonis  giukras , 
fpiis  a  Uecessorc  iaeboatiun,  aul  re.eptmn  am  sus- 
cc,  tum  ,  in  ecclesix  sua>  comwodwn  lacdc  peilicere 
poinii  '. 

(•otliica'  dcinde  iraoaLaUoaii  non  solu'»  eaafectx, 
sed  eliam  per  secula  asservata  coaapiuri  apud  m  i- 
pioresiuveniuiiliir  teslimunia.eaque  uiaxime,  cx  quo 
l.tiil.tiruin  inagna  pars,  reliciis  se.liliu>  l.lncis,  Tlicu- 
dorico  doce  Alpcs  Iransgreasi  Italiam  ucc.ipai.iiii  i.- 
iiuf.uiii.  Goibi  c.iiin  iiltc  uicoleiites  ilqoe  imperaatea 
tii.ii  minim  esi,  si  per  hiijus  lera'  lines,  rerte  i.s 
regiunibus,  ubi  re^i.i  tades  erai,  goihiea  ling'.a  u>- 
cuti  ei  in  ecclesiii  soia  guihicis  eiiain  hUtliia  usi  iuuu 

'  Cf.  Castillion.  Specim.  pratlal.  p.  X  sq.:  »  Selim» 
prnn  iii  cicdiln  esl  gtUbna  h.hlia  divlauie  Imli 
iinssf  cuiisci  ipia  i  (  pru  suu  hbrai  ii  muuere  disuueta 

alque  ei.ieiil:..... 

'  l.f.  M  i.sslll.  Wir.  p.  SS. 

'  iloiii  iiii  ii .  ■•  ci  epistnla  ;>d  llebraMt  ciutusc, 
H  ii  iii,  i   i,p.  iij>  sq,  :  i>i'i*  i  t>n  poiiu.im. 


4(i5 


PROLFGOMF.MA. 


4bfi 


Ea  lempesiatcilla  oraliuncula,  inline  codicis  Brixiani  hus  partibus  iniegra ,  arapliora  taincn  plurimormn 
|icisita,  tonfecta  csse  videinr,  in  qua  tu  caveani  in-  novi  fcederis  librorum  fmgmenla  nacli  siimns,  virU 
ierpn'tes  liilerarum  sacrarum  inoiieiiiur,  ue  legenti     doclis  nostri  seculi  reservauiiu  eral :  in  hiblioiheca 


viileaiur  aliud  in  grtrca  tingua,aliud  in  lntinavel  golhica 
deiignala  esse  comcripta  '.  Unde  golliicam  interi  re- 
taiionem  non  solum  in  llalia  aliisque  terris,  quas 
Gothi  tenebant ,  postenore  tempore  exstitisse,  sed 
ctiam  ciiin  latina  pari  auclorilale  valui-.se  discimus. 
Allerum  de  versinne  gothica  leslimonium  legilur 
apud  Walafridum  Strabum  ,  scripiorem  seculi  noni, 
ipii  gothicorum  bibliorum  nioiiuinontii  suo  teuipore 
apnd  nonniillos  baberi  dicit  * ;  cujlis  lides  iiis  iu  rcbus 
eo  major  est,  quod  inonaslcrio  Iteichenaviensi  prse- 
positus,  in  conlinio  fere  habilebal  earum  regionuin, 
quas  Gothi  utrinue  oliin  incoluerant. 

Postquam  deinde  per  sex  secula  a  nemine  goilii- 
corum  bibliorum  menlfo  facla  esl,  nisi  si  quis  qu:e 
apud  sci  iplorcs  aniiquns  lcgisset,  reddidii,  neque  ali- 
cubi  vesiigium  librorum  illam  versioneiu  coniiuen- 
tiiim  comparuit:  seculo  sexto  decimo  in  monasierii 
Werdenensis ,  in  Gallia  Belgica  ad  Kuram  condiii, 
bibliotheca  codex  unus  inventiis  est.  Antonio  euim 
Morilloni  *,  qui  Anlonio  Perrenoio,  cardinali  Gran- 
vellano,  ab  episiolis  eral ,  biblioiliucai  illius  libros 
nianuscriplos  perscrutanti  in  manus  iucidii  codex, 
queui  Ulfilanam  versionem  conlinere  ille  stiiim  vidit, 
01  oraiionein  doininicam  cuin  aliis  quibusdam  parii- 
culis  ab  eo  inde  descripiam  Muxiniilianus,  Anionii 
fnier,  cum  Coropio  Berano  coinmunicavit,  qui  ca 
Goiodaiiicis  suis  iuseriiit  *.  Paulo  posl  Grulerus  ali- 
quot  versus,  ab  Arnoldo  Mercalore  cx  eodciu  coilico 
exccrptos,  in  lliesauro  iiisciiplionum  cdidit  '.  Oinnia 
fragineuta,  iu  illo  codicc  servala ,  mulio  post  (auno 
lubo)  opcra  Francisci  Juuii  ct  deinde  sxpius  cdiia 
sunt.  Sed  viri  gotbicae  liogiia;  sludiosi  diu  niultum- 
que  qucsii  erant,  quod  de  bac  lOliilsScriplurx  sacrai 
versione  (am  pauca ,  eaquc  evangeliorum  modo 
fragmenta  relicia  essent,  quae  ad  enodaudas  el  remo- 
vendas  inler,ireiandi  dilficuliates  non  biifGcen.nl  : 
cum  Knillcliiis,  asdis  melropolilaii:c  apud  Guclfer- 
byiauos  arcbidiaconus,  seculu  proxiiue  superiore  iu 
codice  bibliothecx  Guelferbyianx  fragmenta  cpistclx 
Pauli  ad  Koinanos  scriplae  invenii.  lu  ,Vw-oV  gr.in- 
dius  incidere,  quo  biblia  golliica,  etiamsi  non  omni- 

*  Vid.  Garbellmn.  ap.  Blaiicliinium  Evangeliar. 
quadrii|>l.  prolegg.  p.  7  sq.  Ea  verba  vitiose  conscri- 
pta  et  viiiosius  descripta  Seinlero  ad  prasfaiiouera 
qtiamilam,  comparationi  goihica:  versiouis  cum  laiina 
el  lexiu  gr»co  fa<  iend;e  pralixam,  pertinere  sunt 
visa,  vid.  tiujis  viri  venerabilis  Versueh  einer  Ertdu- 
lerunq  einer  atten  Spur  cinei  qothiichen  Uebersetzuna. 
ff«M>176»,4. 

*  De  rebus  ecctesiasliiis,  cap.  7. 

*  Priiniiin  Ullil.inaa  versionis  rcpertorem  rum  llire 
in  disserlatione  tle  lingua  codicis  Argeniei  conscripia 
ci  anno  1754  ediia  recte  Morilloneui  appellavisset , 
paulo  post  in  allera  ile  coJice  Argeuteo  anni  17.'i9 
Ariioidiiin  Mercatorem  fuisse  miiius  rccle  dicil,  vid. 
Zahnii  Einlcil.  p.  39  sq.  Caelcrum  quxsiluin  esi, 
iiiiuin  ille  codex  Argenleiis,  au  alins  fuerii;  Ihre 
Uliil.  illustr.  pag.  «8  liiis-e  negal  hanc  inaxime  ob 
causani.  qno.d  Moi  illon  eompeudiis  scribeiuti  iisiis  si', 
qu.e  in  codice  Argeuieo, cetle  locis  ab  eo  exscriplis, 


enim  Mediolanen^i  ab  Angeh»  Majo  et  Carolo  Oclavio 
Castillionxo  codices  rescripti  sunl  reperli,  quorum 
prinrcm  scriplioncui  diligeiitius  inliieiilibus  illis  viris 
dociis,  Ulfilanse  versionis  evangelii  Matth.ri,  epUfo- 
lirum  Paiilinarum  ad  Bomanos  ejusque  plura,  quam 
qna»  Knittelius  jnm  repercral,  ulriusque  ad  Corinlbios, 
Galatas,  Ephesios,  Philippenses,  Colossenses.utrius- 
que  ad  Thessalonicenses  et  pastoralium  ad  Timo- 
llieuni,  Tiluni  el  Pliilemonein,  pra-leiea  F.sdr.c  ei 
Nebemis,  lib  orum  veicris  lestamenli,  Iragnicnla 
cmitinere  apparcbat,  qn.-e  fragmenta  primuni  duuni- 
viri  illi  conjuttciie  cnris,  deinde  Caslillionseus  solus 
inde  ah  aimo  liujus  seculi  undevicesimo  edid.t. 

Sed  jampridem  quxslionem  posiii  rnnt  viri  ernditi, 
utriini  ea  ,  quae  pro  Ulfilanse  sen  gnihica;  versionis 
fragmenlis  habcreiitur,  vere  gotbica  esseni,  an  ad 
aliam,  in  usuin  alius  barbaricae  gentis  confeclam, 
pertincrent.  Inlcr  alios  Lacrozius  negavit  ei  frtmeieam 
ettse  lingiiam  nostrie  versionis  probare  sindiiit  '. 
Quam  trila  csl  ac  prope  decaniata  illa  quavsiio,  laio 
incpla  atque  iulinna  sunt  arguiuenla,  quibus  Larro- 
ziusnpinioni  sur  (idein  facere  laboravit;  quud  enim 
prinuim  dicit,  codiccm  nosirae  versiouis  non  in  iis 
rrisionibus,  ubi  Goihi  incolercnl,  sed  ubi  Franti,  re- 
pcrtum  csse  ;  deinde  nonnullos  harum  liiiei aiuni  du- 
ctus  ad  Erancorum  veterem  scribendi  rationem  pro- 
pius  aicedere;  tuin  alias  qiiasdam  lalin.is  esse,  quas 
Goilii  in  Mcesia  habilantes  COgnilas  habere  non  po-- 
sent;  postremo  inter  litleras  hnjus  liuguac  qualuor 
novas  et  a  graccaruui  et  latinarum  similitudine  abbor- 
rcntes  inveniri,  quarum  ires  litteris  a  Chilperico, 
Francorum  rege,  renovatis  congruere  :  qnis  esl,  qiiut 
videat  ea  argumenia,  quae  refellantur  vix  dgna  et 
ea  posuisse,  esse  refulasse?  Mirum  igitur,  qnod  h.rc 
argumenlandi  perversitas  inicr  alios  '  Wetsleuium, 
virum  magnae  sagacitaiis,  ut  probaret  i-tam  npinio- 
ncin,  permovere  poluit  *.  Omniuni  oplime,  qiiam 
frigidis  ralionibus  iisiis  essel  Laeroziuf.  demnnsira- 
vii  Ihre  in  disseriatione  de  lingua  codicis  Argcniei 
anno  1754  edila  9  ci  sspientiores  jampridem  illas 
nugas  improbavcruiii  ". 

non  invenianiur ,  deinde  quoque  illnm  litterarum 
formas  exbihuisse  ,  quas  coJex  Argeiilens  nmnino 
non  astnosial.  Alii  niillum  alium,  qiiam  Argciileum 
anle  oculos  habuisse  couiprobaverunl ,  vid.  Zah- 
iiiiuii  I.  I. 

4  Vid.  Goropii  Origines  Aninerpenes  libro  vu  j.. 
759  sq.  750. 

•P.  147  !,q. 

6  Vid.  Laerozii  epulotam  ad  Jeannem  Chamber. 
luunium  in  Theianra  epistoluruni  loui.  III  p.  92  sq. 

7  Vid.  Zalinii  Binleil.  p.  27. 

8  Welstenii  Protegg.  in  novum  leslamcntum 
p.  304  sq.  ed.  Semler. 

'    Vid.  Vlfil.  illustrat.  p.  259  sqq. 

10  Semlerus  ad  Weisen.  Prolegg.  p.  305  (qiieni 
tamen  inir.iiiiur  panlo  posl  p.  308  inlerprcifin  no- 
Mrum  Erancogotlium  appellarc)  cf.  Zahnii  EinieH, 
p.  2«  seqij.  Aschljachiiiin  I.  1.  p.  30  m|. 


*«7  RIM.IORUM  Lil 

Oum  aiiteni  Francoriini  esse  hihlia  nnsira  BO  pro- 
h.ihile  qiiiiifin  raddere  illi  pntuarint,  nuno  vere  Go- 
tniea  esse  argnmeutii  gravitsimia  toniirmaiur.  Con- 
>iii  eniin  prilei  liililioinm  iranslalionem  ile  llitaril 
goiliiritt  itini  niniiiiinenli  servata  esse.  i|Ui)riiin  »l'e- 
riiin  iin.iiiioi  gniiiii  is  snlisi  riptioniliu-  eontUt,  posiiis 
miIi  veiulilionis  ciijusdaiii  le-liinonio  hiline  ecnplo  ' 
i|n.u  uni  una  sic  Itabet  :  ut  uiiTtiu  bokareis  hantian  mci- 
nai  ufmetnta  jnh  tmiinrmwn  skillitigans  .j.  juh  faur- 
pit  /mii/i  kavttjnn  juh  tui/i  (iliiiVuiiii  alamotia  muu 
ramma  jali  nu/>  guhtaibim  unsaiuim  andnemitm  skil- 
liggant  .rk.  rairfi  pite  taive,  ].  e.  ego  Merd.i,  sciiba, 
manu  mea  suhscripsi  et  aecepinuis  solidns  texaginla 
el  anlea  per  camionem  et  euin  Diacono  Alantodo  no- 
s  r<>  el  ciiin  Collegi*  iio-iri  nccepiiiius  solidot  cenluni 
viginli,  prelimn  lioruin  lacuuin.  Altermn,  simile  te- 
kiiin niiiiiii,  unnni  gotliiram  suliscripiionem  continel, 
<pi:r  fere  sie  lialiel  :  i*  guditub  diakuu  [>o  jrabuuhta. 
boha  *  fioiii  m<t  gavaurhta  jius  diakun  atamoda.  fiti- 
vor  unkjana  (?)  hugsit  kaballarja  jah  l.itlig jaiu  .rlg. 
undnam  jak  nfmctida,  i.  e.  ego  t.udtlub  diaconut  luec 
ticndidi  ;  libellum  a  me  (eri  tibi  diucouo  Alamodo ; 
qnatuor  unciat  (undi  Caballari  et  soltdot  centum  tri- 
ginia  tret  accepi  ct  tubscripsi.  Ilnrum  diiciimenlorum 
prius  Neapnli  asservntur,  indeque  noinine  Neapolita. 
num  tlociinicnium  vocaiur  :  allerum  Aretii  olim 
erai \  qnapropter  Aretinum  riflcunienlum  appcllaiur  ; 
turuinque  auiem  Ravenn.t,  ubi  scriptum  esi,  in  sedes 
poslcriores  pervenit.  Ka  igitur  lingua,  qua  utunlur 
lestes  illi,  i|ii;i'  alia  esse  poiest,  nisi  gotbica,  cum 
Ravennx  se<les  nullius  geniis  gcrmnuicx,  nisi  gotiii- 
cae,  imperanle  Tlieodnrico,  lueril  et  in  reliquia  lilte- 
ris,  laiiuo  sermoue  concepiis  icsles  illi  expresse 
gotliiias  ecclesiae  sacerdnles  appellentur?  Kl  cnni 
horiim  dociimenloruin  lingua  eadem,  quae  noslra 
versionis  sil,  hsec  versio,  cui  alii  gcnli,  nisi  Gotbis, 
iribuenda  est?  Accedii  alind  eiiam  idqiic  gravissi- 
mum  arguiti  iiium  :  ad  lineiu  en  111  coditis  allenus 
Ambrosianorum  *,  quibus  cpisiolarum  Paulinarmn 
fragmenta  coutinenlur,  calcmlarium  addiiuui  esl  \ 
in  quo  dies  festi  el  sacri,  a  ciiniinuuitius  pauto  diversi, 
nouiilur.  Fraginenlum  bujus  calcndarii  sic  incipit  : 
.k >.  pne  ana  gutpiutloi  managuiie  maiytrc  jah  fnpa- 
reikeit  '  i.  c  xxill  ( inlell.  die  )  horum  in  gulica 
geitle  mullorum  martyrum  et  Frilhurici.  (Jnilc  snle 
clarius  clucct,  gulicas,  i.  e.  goihiiLC  gemi  lioc  eatco- 
darium  CJinpositiim  adeoque  nou  alia  nisi  goihica 
lingua  consciiptum  cssc,  el  cum  liic  eiiaui  enndem, 
uii.iiii  iu  vcrsiune  nostra  linguam  habeamus ,  omnes 

1  Yid.  Zalinii  Kinleil.  p.  76  sq.  Ivts  iniiio  s:eeu'i 
setti  scripias  essc  Giiiiunius  Gtantm.  pratf.  p.  u\u 
(cdil.  prioris)  suspicatur. 

1  Massm.  (Itie  goilt.  Vrkund.  »on  Neapcl.  u. 
Areixo,  Vienmv  1838,  p.  18)  pro  frabauhla  baka  male 
jiiiiciiin  scribit  frabauhlaboka  (sic  esse  deliebat  fra- 
baithtiboka),  ueque  propierea  Cjus  iuierprclalio  bujiii 
iiioiiiiiiirini  probari  poiesi. 

*  Mjssio.  I.  I.  p.  x  qni  inscripliunem  illam  cuiii 
reliquis  emendat  us,  pm  duciriua  sua,  singulari  li- 
iieiio  edllurui  eti. 

&,  3ii  pari.   su|).|   ipicm  GasiilHnnvnia   in   sii.i 
t.l    Mnie  i't  pOSl  Cuiii  Uol  lilleu  A  iiol.iViiiius. 


FILAN4  VEGSIO.  468 

cniiciiliint  dubiUllonnl  oV  origii .  wett  goibiia  ver- 
slouia  ejus ,   qun  golhiex  nomlno  circumfeHur T. 

0>iibns  argumei>lisilei'i'|ue  linc  adilalur.  eliaa)  locim 
exslare  in  liac  TOnio  B,  Bl  ']ii"  inlerpr.-l,  in  Ari.inum 
fuis-e  in  .'iiipiin  .  cui  iretat  pnaier  G»ibos  nultam 
iliam  geimanicani  geotem  ailbMisM  inier  omnea 
eonilal. 

ii.ec  si  tcre  siint  dianoUia,  non  dubinn  ailbue 
erit,  .in  bec  lingna  germanica  iii ,  qui  llieodiieam 
esse  eam  voluerunt,  i  em  conlendunl  nun  nisi  no- 
iniiii'  variiintes.  Goibi  enim  ipsi  si  nalione  Germani 
rueruul,  ul  quoil  lestimonio  icriplornm  veierum  et 
inipiilinorum  el  aliorum  cnmprobatur.  eiiam  eoriiui 
serino  ad  gennanicas  linguas  periniucril  necwM  esi. 
Ceteruni  bic  sermo  osirogolbicus  .m  visigolbicus,  an 
nioeso^olbicus  nominandus  sit  non  qua-rimiis,  prr- 
siiasnm  bubentes,  omnibus  Gotdis  ciundem  sernio- 
nem,  quod  alio  loco  demonsirabiinus,  eamdcmqtie 
bibMormn  versiooem  fuisse. 

Reslal  iil  de  inlegrilale  Ulfilaiia?  versiouis  rlicn- 
iiiiis  ;  fuerttut  enim,  qni  nosiram  versionem  vere  III- 
lii  i'  esse  dubilanles,  an  aliis  theolngis  pnsterinris 
lemporis  trihiienda  esset,  qitaesiveruiil.  Iu  his  primna 
f.iii  llickesins  *,  qiiem  viium  dnctuin  maxime  offen- 
dil.  qnnd  noslra  fragmenta  cum  codieibns  lalinis  con- 
sentrcnl,  qiinrum  eopia  cum  Gmlio  in  Mossia  babi- 
i.uiti  vix  csset,  baud  dubie  grxco  biblioruui  exemplo 
uii  debuisse  ;  deinde  quod  nulb  nmic  ananisuii  ve- 
ttigia  appaieieul,  <\u.e  cum  Ulfil.is  cum  Gotliis  suis 
Arianorum  harresiH  sequeretur  *,  Ciinspicua  essc 
debereni,  si  jure  ei  baec  versio  inbuerelnr.  Seil  nc- 
que  nnsiram  versi«nem  e  laiinis  libris  hausiam  esse 
infra  demonslrabimus,  neque  inlelligiiuus,  cur  Aria- 
norum  opinones  in  ea  inesse  opnrieat ;  nam  nec  tem- 
pus,  qiin  t  Uil.is  a  calholica  fide  ad  Ariauos  sese  con- 
vertit,  nec  quo  liiteras  sacras  ir.-insinlit,  notum  esi  : 
foriasse  priusquam  »d  illnn  ba-resim  dela|tsus  esi, 
interpretationem  suatn  cnnfecit,  aul  qiiod  multo  est 
prcbaliilius  ,  Goibi  non  lanta  religinue  lidei  el  cun- 
fc-s  miis  minuiias  initio  seciati  videntur,  ut  vel  in 
biblia  eas  inlulerinl,  quas  in  archel)po  non  invene- 
runt.  Accetlil  quod  ex  iis  fragmeniis,  qnae  in  codice 
Argemeo  contiiieoliir,  niillus  locus  rcperilur,  de  quo 
Ariani  cum  Oitliodoxis  discreparenl.  /.  Iiu  tts  "  ad 
reui  deelar.indam  dtio  potissiiuuni  l»ca  ,  iuiiium  Ju- 
innei  evangelii  ei  Ivodi.  r,  5  inspicere  optavit,  quo> 
i , i iti  liic  ruiii  alierum  nunc  babemus  :  sritiut  taei  itf 
ufar  allaim  gup  /liupipt  in  aiiam.  Quod  si  qois  inde 
Gutlios  atit  iiitcrpretcm  nou  Arianos  fuisse  colligeret, 

5  Virt.  Ca*lillinn.  Sparil.  p.  46  sq. 

*  Gisiili.  uiiilo  inndlapriai  ei  lihrarii  errnreni 
(rip  reikeikeis,  svll.ilia  tti  falso  duplicaia  (vid.  ad 
Stattu.  XI.  !ii)  ednlil. 

'  Cf.  Ascbbacliium  I.  I.,  p.  58. 

"  Viil.  IntUtntionet  gram.  attff.  :«r.  /1  mortogolh. 

•  Cf.  de  ea  re  copiose  disierentea  HenpeUoni  1. 1. 
p.  II.  Kssbergium  45.  Kiiiltelwm  p.  149.  M:uisi>uem 
(,,.,</!  uer  Uslgolhen  p.  9.  A*.  Iiiurliiuin  I.  I.,  p.  -.".1 
sq.  cf.  p.  i'li  sij.  MaiMit.  Skmr.  p.  01»  *qq,  t'»suil. 
K.riuri.  iid    1'huiiip.  i,   16    p.   65  sqq.  cf.  Spectm. 

pi.i  I.   p.   XII  Sip|. 

"  tiii/r  /.  p.  37. 


» .'• 


PllOLd" 


properanlius  a-jeret,  namut  inlerpres  ;jup  re  ver»  ail 
Christum  relnlcril,  quamquam  id  non  opus  e*se  viri 
ilocli  ad  li.  I.  doeiicruni,  leiiciidiim  csl,  Arianos  non 
divinilatem  Glirisli,  sed  Clirisli  cum  Deo  palre  quasi 
idcniilaien)  negavissc,  ul  Arii  seeiatnr  vel  severissi- 
nius  ita  scribcre  possel,  uii  auclor  exposiiionis  illii/s 
sajpius  citaue  '  ainabuwa  tntiuu  gups  gup  tisandin 
(snli  Cl  o  Dei.Deus  exsislenli).  Ne.juc  eam  ob  ra.isam 
locus,  diu  desideraiissinni«,  T iiin.lt/.  I,  m,  it>  ad 
quaestionem  profligandam  facil.  ubi  etiani  dc  Ctiristo 
gup  gihavrhtipt  vat  in  leika  dicilur  *;  neequod  Gas- 
lillionxus  ad  gothicam  versionem  heterodoxix  rri- 
inine  liberandam  Coloss.  t,  16  laudavit,  satis  niirari 
possumus.  Unus  tanturomodo  locus  est,  a  Caslillio- 
nxo  jam  indicatus,  ex  quo  interjireiis  nostri  aria- 
nismus  perspicue  coguoscitur ;  Plnlipp.  enim  u,  6 
ic,  .iur  :  in  xrittau  iesu.  saei  m  gupaskauuetn  visandt 
ni  vulva  rahnida  tisan  tik  galeiko  gupa.  Quo  quidem 
Jnco  Massmaiiiius  Skeir.  p.  73,  qui  saatateiks  et  ga- 
leiks  non  recte  distimisset,  nri^nismum  proliari  nc- 
gavit,  sed  Casiillionaus  iu  cpiruelro  epislolx  ad  J'lii- 
lippenses  addilo  p.  63  sqq.  pr<eclare  de  en  disseruil 
eumque  exhibere  argiimentuin,  interprelem  go'.liicuin 
qui  simililudiiiem  pro  a-qualilaie  posuerit,  arianismi 
placitum  in  teiiuni  iniulisse  dotuit. 

Contra  Kuittclius  UlfiUe  ipsius  esse  nostram  ver- 
bioncni  conlenuens  baud  felicius  causam  suam  agil  *  ; 
quod  enim  dicit,  Ulfilanam  esse  oportere,  propterea 
quod  apud  scriplorr.s  nullius  nisi  UMilx  sacri  codicis 
versio  commemorelur,  non  consideravit,  quani  partim 
graviiatis  in  argumenta  e  scriptorum  siienliis  duci» 
reduudet ;  el  si  res  ecclesiasticas  Cothorum  a  suis 
scriptoribus  relatas  babereinus,  aut  de  iis  in  aliis 
hisloriarum  gnthicarura  libris  copiose  narratum  esset, 
silentiuiu  ^le  renovata  interpretationc  offenderel  ; 
nunc  autem,  ctim  ejusmodi  nientio  non  flat,  inde  in- 
lelligimus  posteriores  interpreles  neque  publice  neque 
certo  tempore  opus  fecisse,  sed  deinreps  ita ,  ui  ab 
aliis  alia  niularentur.  Revera  fragmenta  ad  noslram 
anatem  servata  esse  illitis  versionis,  quam  UIMas  ex 
scriptnruiu  lestimonio  confecil,  autaflirmare  aul  ne- 
gare  dillicle  quidcm  est.  Versionis  illius  in  golhica 
ecclcsi.i  auctoritatem  fuisse  magnain,  huic  rei  et  Ul- 
lilx  auctoritas,  qua  apud  suos  viguit,  ct  hoc  etiam 
argitmeiito  est,  quod  nullius  alius  opera  in  interpre- 
tanda  biblia  impensa  a  rerum  scriploribus  cominemo- 
ratur.  Quae  auctoritas  autem  si  lanta  fuit,quid  erat 
rausx,  ut  aliquis  litteras  sacras  denuo  convertendas 
susciperet?  At  si  totius  versionis  repelilionem  nega- 


'■OMl.NA.  47» 

mus,  proccdenle  tempore  hic  ii  ic  mutation^s  quas- 
il.im  f.ictas  esse  non  negamus.  Quod  c  codice  Ar- 
geuieo,  coiidiiioiie  et  imlole  singularun  ejus  partium 
d  Iigeniius  perspecla,  eognosci  polerat,  piures  reren- 
siones  exslitisse  (cujus  rei  ignoratione  factum  est,  ut 
Marcshallus  in  fraudem  inciderct,  cum  propter  stu- 
pendam  vetnstatem  codicis  Argenlei  hanc  versicnom 
non  aliam  esse,  quain  Ulliloe  illam  anliquissimam 
existimarel  ';  nunc  cttni  epistolarunt  partes  pcr- 
inullas,  evangeliornm  iionnullas  bis  m  di-'ersis  codi- 
cibus  comparare  licet,  e:iam  ciarius  inielligitur;  illje 
tamen  recensione?  cerle  ex  una  eaque.  uii  videtur, 
Ullilana  origincm  duxerunt,  .'iiutaverunt  autein  viri 
erudili  posterioris  selalis,  aut  ubi  DlfilK  versionem 
textui  grxco  non  salis  accurale  respondcntem  vidis- 
senl,  aut  ubi  iu  suis  libris  alias  lectiones  reperissenl 
atque  quas  habucrat  Ullilas.  Il»c  quidem  videre  non 
difflcileest,  illud  auiem  non  facile  aliquisdicel,  qnae 
illis  locis  initio  ab  Ullila  srripta  et  qux  ab  aliis  niu- 
l.ita,  addita  aut  pra-lermissa  sinl;  duleudum  vero  est, 
quod  Heynatius,  qui  additamenta  qtiaedaoi  diversa 
lingua?  indole  sc  cognovisse  gloriatur  *,  signa  cogni- 
torum  non  prodidil. 

1'rxroissis  bis  in  universum  de  lingua  et  auclore 
noslry  versionis,  pergimusad  instiluendam  quxstio- 
ncm  de  ratione,  qua  sic  conferta,  unde  qui  ejus  nsus 
maxime  in  eroendandis  locis  Seripturse  sacra;  esse 
possii,  apparebit.  Primum  autem  dicenditm  est  dc 
fonte  ex  quo  Gothus  interpfes  li.iuseril.  Ulfllam  in- 
lerpreiationem  stiam  c  gracis  Iiliris  confecisse  nemo 
olim  dubitavit,  idque  jampridem  Mariyrii  Nicetx  au- 
ctor  •  testatur  postque  eum  Sixtus  Sen  insis '.  Quse 
notitia  unde  his  viris  venerit ,  famane  apud  vcteres 
percrebuerit  an  inde  conjecerint,  quia  Ulfllas  in  Mce- 
sia  habitavisset  ct  e  commercio  Constaniinopoliiano- 
rum  hominum  grtera;  linsux  peritiam  nactus  esset, 
eum  etiam  grxcos  libros  ad  opus  suum  perficicndiini 
adliibiiisse ,  nos  quidem  ncsciniiis,  sed  lestimooium 
maxime  prioris  illius  scriptoris  proptcr  vetusialem 
non  adeo  coniemuendum  videlur.  Qui  vero  stat  a 
partibus  corum,  qni  Ulfllam  grxcos  libros  secutum 
esse  *  contendunt,  is  non  solumscriptortim  auctontali 
fldem  habere  dobet,  qtii  in  liis  rebus  haud  idoneam 
ad  persuadendum  vitn  babcre  soleant  :  adsunt  eliant 
argumenta  ducia  c  comparatione  versionis  nostr»  et 
texius  gracci,  quilius  id  proliatur.  E  multisaliis  lixc 
pauca  jiroferimus  :  non  solum  ciiiut  eum  ordmem 
verbortiui,  quo  graeci  praeiverunt,  fldchter  servat  — 
praeterquam  ubi  indoles  gothicx  lingujc  alium  ordi- 


1  Sfceir.  p.  46,  13. 

*  Hsc,  Castillionxo  anctore  ,  dicta  de  loco  Tim. 
I,  lit,  16,  falsa  sunt ;  vide  adnotationem  ad  hunc 
ipstiin  locuni;  neque  pr.esertim  eognito  libro  tllo  a 
Waitzio  edito,  ullum  relinquilur  iluliium,  quin  Guthi 
fuerint  Ariani.  Vide  Waiiz.  p.  40  sqq.  56. 

'P.  4Usq. 

v  Okservatwnes  apud  Juniunt  p.  588. 

*  Cf.  Zahnii  Einleil.  p.  36. 

*  Apml  Siiiico  em  Hetaplirasiem  in  actis  S. 
Nicetx  (Acla  Sanclorum  Sepicmlir.  V.  p.  .'»1  edit. 
Autverp.)  oZpvtXo;,  inquil,  nw  iepov  i»sua»  ypccybv  k«: 


fleortvi.Jirrov  aizi  rH;  e')J\«oof  ei:  twi  yorfliioiv  •vXio-oav 
fi«TaC«).6jv.  Cf.  Hieronynii  episiolam  ad  bunjatii  et 
Frilhilam  scriptam,  qua  Gothos  grxcis  sacrai  scrip- 
tur*  codicibtis  nsos  esse  dieii. 

'  Uililiotli.  iv  p.  390  edit.  Colon.  Ullilas  primus 
Gothus  otnnes  divinas  scripuiras  tgrccco  ii>  gulbicaiil 
lingnam  a  se  conversas  iradiilit. 

8  Cum  Usscro  apud  J-inium  Klossar.  p.  16.  cf. 
Ilareshaltum  p.  389  sq.  Benzelium  pr5nf.1i.  p.  VI, 
Lveiun  p.  ixxm,  llireum  lH/il.  iliustr.  p.  "268,  linit- 
lelium  p,  443,  Zahnium  Eialeit.  p.  18  sqq. 


i7> 


BIBI.IORUM  ULHLAN.Y  VI  USIO. 


neiii  exigii,  »li  in  negatlone  juxta  verbum  enunliuii 
ji.hh-i  il.i.  cf.  »d  Jnan.  xiv,  II ;  Luc.  vni,  12;  in  collo- 
caadii  qolbusdam  particullt  »ur  iuillo  aul  poallnJiium 
enunlieli,  uli  i/i,  i|iiotl  alileralque  8i,  graxa  vncula 
goipica  lespoodena,  primo  enunliali  loco  pmiiiur , 

ailt  :il;  i  nescio  i|nr  SCTllloms  fjii-.i-  I  iillll  Ordmeni 
postulanl,  ut  pronomeii  BubtUnlivO  prepouolur,  pula 
undbahli  =j  ;>iv  frsaravum  t«ut»v  —  sed  eliwn  sermo- 
nen  tuuui  in  permulliaad  grxcuiu  cnnformavit,  quo 
perlinere  viiletur  USUI  dualis  nuincri  ,  quo  lamcn 
Ulfllaa  sipius  Ulilnr,  quain  in  gra-co  texlu  exslal  cl 
lere  omuibus  locis,  ubl  du»  persomx  indicantur; 
aeinde  Bgura,  quam  aiiractionem  vocant,  Irequeus 
iisus  participioruin  grrecis  exen>|  lis  acconimodalus, 
abusus  prouominis  demoustrativi  ad  virot  ariiculi 
gneci  Implendas,  umliaque  simi  alia,  qn;e  lectores 
grammaiica  nostra  docebit.  Qua»  cnm  ita  sint,  lainen 
fucruni,  qni  omni  lingux  guiliicae  ejusque  indolis 
pcritia  desliluti ,  cemnaralis  singulis  gothicis  verbis 
rum  grjccis,  aiiim:ulverlisse  sihi  videbantur  LHfilain 
supins  •>  grcco  texiu  dscedentem  cnm  Uliais  libiis 
eonseniire.  oui  sniinailversioni  tantam  Irlbuernnt 
vim,  ul  e  rra-co  lonte  hausisse  eum  neganies,  potms 
lalians  libr.is  seonlum  esse  probare  su-ciperent,  pra; 
eeieril  WeUUaius  id  egii';  raliones  aulcni,  quas 
lanquam  probantes  adduxij,  iain:i  lahorabantinhrnii- 
talc,  ul  iion  soluiu  alii  exsisioreni,  qui  eas  refellere 
eonarenliir  *,  sed  eiiam  ipse,  re  denuo  COnsiderats, 
ad  sapieniiam  reversoi  versione  oostra  plerumqne 
quiilein  gr.vcum  texlum  expriaii,  sxpe  tamen  relictis 
grrceis,  versionem  Ualan)  seqni  exUuimarel  '. 

Kl  loca  quidem  esse,  e  qu.bus  cognismur  ver- 
*ioi:i  iioslr.e  plurima  el  verua  et  versiculos  iu  libris 
latinis  soliiuunodo  exstai.iia  admixu  esse,  eamque 
leciiones  babere,  qu  e  a  grajcis  discedentei  cuni  lati- 
nis  consenti.ini,  nun  nisi  cxci  am  (ixosi  negsbiuit. 
Primoin  enira  additamc«ia  non  |>auca  inveniuniur, 
quxgrsci  cndices  omnino  spcrnuul,  laiini  agnoscunl ' : 
M.  x,  2!)  stfjUM  —  lal.  voluinaie ;  M  .  xiv,  65  gabaur- 
jaba  —  cnm  voluniale;  L.  i,  3  juhaJimin  veiltamma  — 
et  Spirilui  sancto;  ix,  2  nJlaiu  —  omnes;  ix,45  qnp 
■airnu.  frunja  duwe  seil  ni  mahledum  vtdreiban  pam- 
ma.  ip  iesus  qap.pala  kuni  ni  usg  ggip  uibai  i»  bidom 
juh  \n  fasiubnja  —  (  pautis  inul.iiis  Corb.  el  Colb.) 
tllxtl  ei  Petius:  Vomine,  propler  quid  nos  non  polttimiis 
ejicere  Utud  ?  qnibus  dixil  :Quonium  hujinmadi  oratio- 


ix,  50  ni  ainlntn  m>»  i-.' 


*  frvtegg.  in  novnm  lestuinenluin  p.  114  sqq.  edi!. 
IJengelii    Apparatum  nori    Msajpasari   pag. 


pnor. 

«  Vid. 
408  sq. 

•  L.  I„  pag.  558.  edil.  Seml. 

•  l'.f.  Zanaii  >.'i»/«i(.  pag.  32  sq. 

•  Wetatenius  pug.  506  senlenllam  de  cnnfectione 
n.isinc  versionis  e  lalinis  libris  male  prnbal  dicens, 
uln  laiinus  inlerpres  verb»  grmca  aut  parnm  accuraie 
aul  pcipiTJin  verle.ril,  cndeiii  modo  eliam  verlilM 
(inilium ;  sed  leeilnne»  pleriiruiiiqne  Inenrum  ab  en 
viiaperalorum  (M.  »i,  II,  16.2";  iv,  38;  Mc.  i,  38) 
racu  liabent  m  cum  griecla ewia|iiraal|  salUai  prubu 
pro  InUllectU  Cnllii  reddiia  eontinciii.  Contra  alos 
locii  Gotbos  Istiuos  libros  non  sccuius  suo  Maria 
luiuui  recie  eonveriit,  vidc  de  ;ib  s  Lyc.  i,  5  et  8  ubi 


fii/'in  el  )ijnniis  rjitictur 
innnne.  saei  nt  i;«i mn  l.i«i  malil  in  namin  meinamma  — 
nemo  ri»  mna,  oui  nen  faeiul  virmutn  m  nomine  meo; 
xv,  31  VJst  jnlt  —  fuisti  et;  xu,  i*  jah  lala  —  el  pi- 
ger ;  1 1  i  <■  oiiiina  a  gnrcis  pra'lermissa  rinii  Cotho 
codd.  Colb.  Corb.  Brix.  Kedig.  aul  alii  laiinl  habent. 
Deinde  pcrmulta  sunl  loca,  qulbna  lectiones  tatinr. 
pro  graecis  insideiil;  ad  qond  pmbamlum  Zahnius 
Einleil.  p.  3i  mimis  aple  laudal  Luc.  v,  3  el  Joan. 
vii,  9  quorum  locnrum  alteroCnlhum  cum  llrix.  pro 
rjotJTiws  jusiil  (extieutrt)  allero  pro  eiV'Jv  ffutm  dixil 
f  ii ni  esset  legisse  Opiaaiur  ;  peuitus  insmuabit  iu  c.in- 
sam,  qui  haM  kwa  lcgerit  :  Mc.  vu,  3  ufia  (sn-pe)  non 
gr%co  -'j-fLi,,  sed  lectinni  laliuorum  quonindatn  cre- 
bro  accommodatnm  esl;  L.  ix,  20  ubi  gr.  habeiit  tov 
X/jiotov  tou  ©iciO,  Collius  aiileni  pu  tt  xrislus  iuhus 
gups,  qux  cnnveniuiii  cum  Redig.  ei  llrix.  lu  rt  Cftri- 
jdi»,  filiut  Dei;  v,  10  niuii  nulam,  quibus  non  gre.a 
e"o-rj  ?-..yooiv  reil.luuHir ,  sed  polius  leclio  Brix.  enlis 
caploret:  H,  14  gndis  vitjins  quis  grapcum  suioxia  vel 
lOSoxta;  Cothum  his  verbis  reddi.lisse  conlendal,  nec 
potius  rodicum  latinorum  bunm  voluittalis?  i,4'J  innu- 
gahtai  procul  omni  dubin  latiuos  sequitur,  qui  pro 
gra?co  yiyto  introitn  legunt;  sie  eliam  in  epistolis  : 
Cor.  II,  v,  10  ubigr.  S«i  habrnl,  Cnlbiis  irnonu  =^ 
laliiiorum  pioprio»,  qui  Toia  legissc  videntur;  Stl,  17 
ibai  pairh  uanu  =  Vulg.  tmtiqui.l  per  aliqttem,  gr. 
tivoc  <uv  b=  oY  ».VToi;  Pbilipp.  IV,  8  teih  »r  lalino 
eancta,  gr.  «7»«;  I,  18,  Pandei  m  latinorum  rfnm,  gr. 
nJjjv  vel  -nOiiiv  ort.  Sic  Cnihnm  ciiiiiCor.il,  viu,!9pri> 
gra;cn  ynf>mo-jniti(  geletips  reddit,  laiinum  ordinalus 
ob  nculos  liabuisse  suspieamur,  cni  verbo  gothiruoi 
(a  itii,  ordo,  diiclmn  )  inulio  propius  qnam  grrco 
aecedil;  ei  Pbilipp.  lv,G  ubi  gryca  h  wnvrt  rjl  t/sc/- 
eu^rj  per  in  allni  bidai  ronveriunlur,  aliqnis  conji- 
ceie  poiest,  Coibnin  inicrprelem  non  «roeca  verba, 
sed  lalina  in  omni  oraiionr,  inale  iutellecia  qnod  for- 
inulain  in  omui ,  per  se  p»si«im  (in  altem),  ad  se- 
qtientem  voo.em  iraxcrii,  esse  secnlum  *. 

Qnod,  si  indicaiis  his  ve«ligiis,  I  imen  versionem 
ik)  train  e  grascis  libris  ductam  esse  cunlendimtis'  *l 
remittiinus  leclores  ad  ea,  qn;e  supm  de  indolc  hnjiis 
versionis  in  universum  dlxiinus,  et  ha-c  adiliinus  : 
Cothus  parlicipium  verbi  substsnlivi  ilv««  et  vn&pxn* 
ciuii  grasris  pnnrre  solet,  ubi  latini  propter  hujus 
parlieipii  inopiam   atit  rel.livo  pronomine  aul  con- 

ftr.ccmn  syflfiei.ia  laiini  mulio  rrctjus  per  Stcsai,  quam 
Goibus  per  afar  cikuni  reddideruuL  Nec  Rrrnioribus 
argunienlis  Senilems  ad  Weisien.  p.  30S  epis  .ilam 
ad  Komanoa  e  l.uino  endice  expressam  e^se  cejmare 
bal,  namqua  lora  probaai<a  adducil,  aut  mhil  pro- 
bant,  aut  a  Kmllelio  falso  sunl  lecla  vel  explicaii ; 
sic  XI,  34  trtini(j  dativtnn  pro  g'*C0  »vtoC  bhSUil  &»• 
thilS  quia  ila  cjns  lingua  dalivus  P'0  genilivo  sub- 
sianlivis  appnni  SOlel;  et  qu;e  versio  Uiini  li.ilwt  .1 
\el  i'/i,  uteain  secutua esse Goibus dici  posskl  Sie 
xn,  5  gups  ( Dei)  veraio  lailna  nulla,  eadkea  grmci 
permtiiti  addunl;  XII,  li'  Kniliebum  falso  legisse  ad 
h.  I.  diximus;  xiv,  '.I  arsei»  —  dSMJisha  haK  veibt 
runi  Colhn  non  solum  lalini,  sed  ciiain  gicej  I  bn 
tiausponuiit. 


475 


jmiclione  aliquaad  illud  circiiinscrihvniliim  nluiiliir; 
patticulas  quasdam  graeas  a  latiuis  onu.s-a-  lideliler 
■  eddil,  sic  «v  Lnc.  ix,  46  ;  x  ,  15;  xvn  ,  Ci ;  Jnnn.  ix 
41 ;  lioui.  ix,  29  ;  mp  Luc.  xvni,  14 ,  Cor,  II,  viii,  7  ; 
inuhis  locis  i'  .11  "ii.-  •  latiuorum  a  gran  is  ili>ciepames 
nec  Giillms  hahet,  sed  ciiin  gr:»'cis  cominit,  sic  L.  i, 
lu  ubi  iinllus  latinorum  cn.u  Goibo icpovisx&ptim  lc- 
git;  sub  oratiwiis  iloniuiicic  linem  Gulhus  CttlD  coilil. 
gnecis  il  •xnlogiam  habel,  quam  laiinorum  fere  uul- 
lus  gnoscit ;  cl  quid  alia  producamiis,  coin  paucis 
exccptis  oinnia  fere  e  gr;ccis  liausta  esse  aperte 
lcsie.ilin  'I 

Yiri  eruditj  igilur  cnm  iu  Ullilx  versionc  aliquot 
locis  latinnrum  codiruiu  lecuones  reperissent,  alii 
eum  libros  utrnisque  sermonis  consuluisse  ',  abi  ver- 
sioueni  gotliic.m  posu-riora  rctaie  ab  aiiis  thrologis 
.iil  laiinus  libros  leforuialam  esse  censueruul '.  Qua- 
ruiii  opinioiiiiiii  pnor  parum  laudaoda  videiur  ;  naui 
et-amsi  neque  cum  Wetsteuio,  nuin  (jlfiias  lingua; 
htina  peritus,  nei)iie  cum  Hickesio  el  Lacrozio,  nuni 
laiina  liugua  in  Muesia  vulgaris  et  laliui  sacne  Scri- 
piiii.c  codices  illuc  Iranslali  f.eriui  3,  quauiiuus; 
laiuen  quia  lux  evangelii  Goihis  a  grx-co  orbe  afful- 
sera',  fieri  uou  poiuii,  qion  ductorcs  gotlnci,  qui  a 
Grx-cis  doctrinam  acceperani  et  in  grxcorum  chri- 
Miiinorinii  conciliis  iniererant,  grtccae  linguae  gnari 
cssoul,  ix  ipio  inteJJtgi tur  uullam  esse  catisam  cur 
pr  inus  inlerpres  biuiioruni  ad  libros  laiinos  coniugo- 
ri' ,  eujus  linguu?,  si  vere  cam  c  illnii,  cognitio  ei  certe 
nun  paraiior  qtiatn  graeew  esset.  Medio  quidem  a;vo 
llieologos  laiita  lingua:  graicac  imperilia  laboiavisse 
scimus,  ut  sicnti  liitera  sacrx  essejil  jdbilmu Jte.  ad 
libros  laiinos  confugerelur,  id  quod  Lutherus  uosler 
fecit,  priusquam  gnecis  litieiissiudereccepi»set; sed 
iude  probare,  illa  quoque  xtaie  iwuuiiibus  exteris 
latinaiu  qu.irn  gracam  faciliorein  iutelloclu  tuiose  at- 
que  in  explicandis  locls  difficilioribus  latinos  libr"s 
adlnb.tos,  periculosius  videlur.  Et  si  vere  babuit  li- 
bros  lanuos,  curde  lam  p-aucis  (oeis  eos  consulmi, 
<ie  plurimis  aliis  neglexit,  ubi  propler  dillicullaies 
interpretationis  aut  minus  rectc  aut  prorsus  falso 
converiit?  Mnllo  autcui  probabilior  est  altera  sen- 
teutia,  qu»  vcrsio  in  Meesia  ex  libris  graecis  conf,  cta 
postea  in  ltalia  at>  aliis  theologis  goibicis  ad  lenu- 
reru  et  noriuam  latinorum  librorum  inuut.i  ei  ialer- 
polata  esse  existimalur.  Neque  Griesbachius  *  au- 
diendus  est,  qui  gotbicam  versionem  aliqtia  relatume 
cum  lalinis  conjmictam  esse  negans  poiius,  q  ix  il'a 
ex   his  iu  se  trauslata  babere  videatur,  ca  aut  casu 

1  Bcnzelius  proefat.  p.  xxxni  :  versio  facla  esl,  iu- 
qmi,  noii  aliunde,  quam  aullieuiica  grxca,  latino 
lamen  iuterpreic,  <]iii  ille  cuiuuue  fuit,  uon  iiicou- 
snlio;  cf.  Bengelium  Oefensune  A,  T.  p.  27.  Seuile- 
rtmi  ad  Welsten.  p.  301",  Criniiiiiu.n  \Y.  J,  lxx  p.  47. 

1  WeMenius  p.  5Ub  edit.  Seiul.  Ilire  Vijil.  iltuttr. 
p.  268.  Zalinius  Linleii.  p.  31  sqq.  Castillion.  Spe- 
cim.  pr;cl.  p.  xx.  cf.  eumdciil  ad  liphes.  II,  3  01  aJ 
Galat.  iv,  18. 

8  01.  Ilire  Vl/U.  Wusiral.  p.  200,  269. 

1  Lpistola  aJ  Zahuium  daia,  vid.  Zahuii  Ein- 
Uii.  p.  34. 

*  Luca  cx   paralklis    inlcrpolata    lubcs    h.cc  : 


PKOLEGO.MENA.  474 

rorteito  ct  »  Gotho  el  a  Latinis  addita,  aut  curn  cnu- 

SeilSIIS  ila  halieal,  Ut  inaxiu  e  inliT[ir.l  iiiienln,  glos- 
scinaia,  Rtldilnnienla  e  l<'cis  parallelis  *  ejiisque  siut 
geneiis  alia,  in  ulramque  wtsi<meiu  ex  eodein  funie 
deiluiia  esse  opinatur.  Il:ec  aitera  opinio,  ulpriorem 
oiuiltainns ,  sagaciler  qniilem  excogilata  est,  sed  si 
vir  doctissimus  epislolaruin  nune  ediiarum  compara- 
tionem  insliliiere  poluissei  et  vel  crrorcs  e  lalinis  in 
goth  cam  versionem  tmnsiisse  vidisset,  prncnl  dubin 
llitCT  judicnssel;  nam  e.  g.  quml  Gph.  n  ,  3  ad  vcr- 
lniiii  levtns  viljans  (vidunlaies)  in  margine  Inunns 
(vulu|iiaies)  posituin  est,  nnde  ea  lectio  vcnii,  nisi  e 
latino  codicc  ,  in  quo  verba  sonu  similia  periuutaia 
eraut?  Neque  llla  senlemia,  nobis  probaia,  lain  ndi- 
cula  esl ,  qtiaui  liichardo  Simoui  '  videbalur,  inodo 
ne  de  Yulgata  cogiieiur,  ad  quam  nostra  vrrsi»  iuu- 
tata  sil.  Vulgatam  enim,  quam  itunc  vocaul,  (ioilios 
non  adhihuissc  non  soliim  inde  cngnosritur ,  quod 
nnilio  post  usu  recepta  est ,  verum  eliam  quod  Gn- 
tliica  versjo  el  novi  et  veteris  teslainenti ,  cuin  nul  n 


fere  libro  rarius,  quaw  eum  illa  crmcinit '  ;  conira 
s:rpius  cum  antiqua  illa  rersrone,  quam  hnc  nomine 
appellaiam  Sabatier  e  variis  crxlicibus  collectam  cuin 
Vulgata  edidil,  sa-piiu  eiiam  cuni  Brixiano  codice, 
quetn  Blauchiiiius  edi<iii ;  sed  rum  nullo  borum  iibro- 
ruui  iia  cniigruit  Gotlius  ,  ut  uuuin  aul  alleriim  pra; 
reliquis  secutus  esse  djri  possil.  Kes  duu-iii  sic  ha- 
bere  videtiir  :  Gothi  relictis  Istri  ripis  bihlia  sua, 
sicut  eraut  ab  lilllla  conver?a  .  aut  ci.im  ab  aliquo, 
si  qiii.l  deesset,  perfecta ,  sccuin  in  Italiam  deporia- 
ratit ;  ibi  incolciites  cum  linguam  Boinanoruin  didi- 
Cisseut  et  laliuoe  sacraScripiura»  codices  ,  in  quos 
inciderant,  a  sua  iuierpreiatioiic  discrrpare ,  passim 
ctiaiu  auciiurcs  esse  vidissent,  ex  illis  exemplis  lihros 
guos  ita  correxeruiit  atque  inutavcrunt,  ut  vel  siugula 
verba  golhica  antiqnre  versionis  cuni  aliis  sive  usiia- 
loribus  ,  >ive  ad  sensiim  reddendnui  ma^is  idom-is 
penuutareot ,  vel  si  qnae  manca  viderentur,  ea  sup- 
piercnt.  (juo  fjctumcst,  ut  non  Biilum  lectiones  libro- 
rnin  laliiiorum  in  versione  ea,  qux  e  grxcis  codicibus 
fjcta  erat,  deprebeudantur,  "  sed  etiam  ex  lilteraruni 
sacrarum  paries,  qux  binis  exemplis  gmhicis  conser- 
vaue  sinl,  duarum  receusionum  vestigia  ostendant, 
alieiaui  antiquiorem  ad  textus  grseci  similiiudinem 
niagis  accoiomodatani ,  alleram  recentiorem  niuliis 
locis  emendalara,  mutaiaiii,  inicrpoiaiam,  sed  ita  ut, 
qui  eam  relegereni  atque  retraciarenl ,  ii  hbroruin 
anliquoruni  lecliones  religiose  in  margiite  sui  codicis 
appiugerent ,  quas  adnoiaiiones  librarii  posieriores 

Mattli.  (in,  i\)  xxvn,  42  (38);  Marc.  n,  22;  x,  4; 
xiv,  47;  xv,  21,  57.  40;  xvi,  t,  2;  Luc.  iv,  55;  vi,  4; 
ix,  43,  50;  Joan.  xv,  2;  Gal.  v,  20;  Coloss.  m,  8;  ci. 
Millii  Prolegg.  742  seq. 

6  Ilistoria  criiica  Bertioniini  iV.  T.  p.  222. 

7  Cl.  Knitteliuin  p.  576;  /.alinnun  p.  52.  Pin 
multis  aliis  locis  nunc  laudamus  Tiraolh.  I,  m,  6  ui- 
cum  celelierrimuin,  ubi  Coth.  cum  ^r.ccis  bi6f,  a  Vul- 
gata  oimssiun,  legit,  et  de  vetere  testainento  cf  im- 
meros  c  libr."  Geneseos  supra  p.  xi  citatos,  qui  a 
Yulg.  miilliiin  discrepanl., 

6  V  tde  tupra  pag    lu-">-  »<jt>. 


47S  IIIDLIOUUM  IH.riL\NA  VERSIO.  470 

redJldarunt  ant  ellani  aliif  aux.-runi.  Sie  In  iii  da  bus  addiir,  iiuarum  quardam  in  lexium  suni  ill.i- 
pmentia,  qua  cnrlex  Argeowu»  lolu»  coniinel ,  dili-     i.u",  manua  emendatrices  utit  penniew  indicani. 

g«ntttt|  inier  se  comparalis  ,  engiwvisse  nnliis  viile-  [JM  accedil,  quod  Incodlce  Vindohonen&i.rujiissiipra 
miir.  ilii  ad  rec.ntiurem  ,  ilii  id  veicrinrcin  recen-  ,11<>llljori(.„1  feeiiniis ,  panca  quadiia  verba  gnthiri 
«ione...  pertinere ;  ei  ud  iilud  q.ndem  gem.s  ...aii.ne      .MMW^ir<  c0nl,,;lr;lla  cum  aljis  rt.Cenljorjs  lingua-. 

ii.MKiii-.i.  SVinselil  Lucw  a  rclii|iioruni  evangcliorum  . 

°  n  ■  trermaniee ;   in   lns,   liaud  dubic  ei  evangelio  Lur.-e 

r.uio:ic  diveraiialem  rcfernnus,  cujua  et  ireque.itior 

luinptil,  iiiuli  ei  iliug  cujuidani  loci    lecimncs  *  a 


cuin  librii  l.viiuii  cousensus,  ei  discrepantes  singu- 

l.iium    v n  scripiutae  ',   prcierca  usus  for.narum 

\.  rlmriiiii  |iie  in  reliquls evangeliis  aui  nuuquam  aul 
rariaaime  obviornm*,  el  verborum  usiltlorara  di- 
ver»a  signiflcatio  *,  el  plurimae  leciioues  variro  et 
gli.ssa;  •  ad  marginem  adscr.pta:.  si\c  a  correclo- 
ribni  ip^is,  sive  a  libiariis  al.a  ezempla  coinparanii- 

*  Sic  boc   cvangelio   anr-p;ssime   </  pro  />  in  ler- 
miuatione  ponit.ir.  maxime  in  leriia  singularis  et 
scciiinla  pluralis  persona  :  i    13  r/nfcnirtd  pro  galmi- 
rib.  I"  (uuraqi  <i<7.  52,  55;  v.  3(>\  37;  n,  4S;  u,  12; 
v,  10,  81.  30,  31;  vi,  2,  2»,  25,  31,  3-2,  34,  16;  m, 
14;  vi,  27,  28,  33,  35.  36,  57,  38;  lli,  4,  v,  4;  vi.  -25, 
2i,  33,  57;  vi,  5;  in  fnrma  neiiira  parlicipii  pr.etcriii : 
ii.  12  galagit.  «3;  iv  lll,  17;  vi,  48;  ci.  iv,  16  sad  ct 
vn,  4(1  hanbid  pm  sap  .'1  haubip;  ui  lerlia  singularis 
pratieriii  verbornm  prinris  conjugationis  :  bad  viu, 
51  ;  xv,  28;  anabaud  v.  II;  vm,  '■29,  55;  faurbaud  v, 
14;  viu.  5(i;  wid  in  composilione  verlioruin;  sic  in 
irmiinaiiunibus  masru'inis  sequeiite  t  liitera  :  siads 
xiv.-22;  /'</i<?dsi,M;  u,  1(1;  \v,  7;  Itundajnds  vn,  6,el 
iu  participiis  mikiiids  iv.  13;  gnhrainids  iv,  27;  ga- 
mani-ids  vi,  40;  deinde  b  prn  /"  nli  iv,  5  hlitibs;  n  pro 
9  .inte  palatinas  litteras,  hj,  nfc,  uq  pro  </g.  afc,  3*7, 
vi.l.  ad  Luc.  itv,  51  (ea  scribendi  raUo,  qux  etian. 
iu  tlociiiueiiin  Arctinu  invenilur,  laiinilalem  vidoiur 
nlcre);  utrahiaa  vm,  24  i«i o  tmmsjan;  litiera?  gcmi- 
n.ta)  siinpiiciler  ponin.liir  :  fulnan  pro  fullnan,  vid. 
ad   ii.il;  f.iuraaaqiim  cl  (avraqagjan  vill,  5;  wt,  I 
pro  fanragagajati.  Prxierea  vocales  cum  ab  s  vocsli- 
bns  ct  dipli.liougis permn'anlur;  ei  cnm  e :  .1,  10  (a- 
lind.  43  tohannein;  VIII,  52  rmasaisteip.  ix.  15  inanat 
tetdai  pro  fahed,  iohannen,  unasaislep,  manatedai ,  cf. 
.til  111,  .">;  ra-i. a.-iiis  I,  5;  ivu.52,  dw/nvi  vu,  7,  visseis 
xix,    2;c  cuni  ei :  11, 37  Uotande.lS  mippanc.  \,  5/>a- 
nc.  xtx,  37  fiozi  pro  bloiandei,  miphana,  banei,  po- 
ici,  cf.  ad  x,  5;  <;  cu...  i?i :  aitdbuniededun  vni,  3. 
sveknnps  vili,  47.  nyfl.-c  IX,  2'>;  xv,  10  pro  andlmlui- 
iledun,  .«,  ih.nips,  nijgile;  i  c.ini  e  :  galagidtdema  v,  48; 
vi.  II.  oimi  vil.  5  prn  gatuniriedeinu  el  (Jtiii,  vi.l.  a.i 
viii,  56;  a«  111111  u  \id.  ad   Uarc.  vit.  52;  u  cuui  <ih 
vi<l.  ad  l.nc.  1,  51;  0  cui.i  u  :  111,  26  iodius.  xvi,  8  sitn- 
jn  pro  t'<t/ins  (vi.l.  vs.  5ti)  et  swnius,  alia  vidc  ad  iv, 
45  a.lnolala.  Il.ic  periinei  emissio  j  liitera?  e  lunnis 
qiiiliiisdaui  veiln  fisnn  :  ix,  12  s.nitt.  v,  10  siud.  ix, 
41  irau,  viii,  25  et  xiv  51  tiai.  Tcstiu.onia  duplieis 
reccnsionis  i  1  cvangcliu  Lucx  videnlur  etiam  ba-.-  : 
ix.  54  aule  I.  cllonein  marginalem  al  im  in  tnithmam 
<•/„... i,(i;ri</,.-ii:  ieg.iur  /1//1,  quod  otiosom  ad  h.  I.  dni- 
ious;  ioriasse  illu.l  jah  non  perluwt  ad  texium,  sed 
est  glossatnris,  qm  iudicare  volebal  lcgi  eiiam  at  im 
\n  mi.  (1  Pariier  xvn,  (i  aippau  jns  jabai  explieandum 
est;  vcrbu  ca  prius  ni  margiiie  seripU  fuissc  ct  ad 
jithui  pcriiiiinsse  videniur,  ct  glossatnrdicerevoli-bat: 
jubin  flul  (1.  e.  aippau)  addilo  proi.oininc  jut  jabai, 
iit  vcra  sil  I111J..S  loci  lect  o  :  jab  i  (sivc  jus  jiibni\  ha- 
1    ,11  deiji   galnuluin    sre   kauriio  ttttapit.    <;i/'<''/>  </u 
baittabagma. 

*  Verburnm  furoirc  Imic  cvangelio  snli  |n  cndiee 
ArgouUio  pmprim  :  uuhnnsis  111.  2;  iv,  Sfl;  \i\,  47  i><<i 
aNAHHlilfi;  idu  xvn,  51  profotti;  unliuljia  prn  unhul- 

pu  iv,  55;  v  n,  £9  53;  i\,  4<l(legitur  qnidem  etiim 
Sl.i  lli.  xiv,  41,  s.-.l  c-t  llic  locus  c  lo.lict-  A.nbrosia- 
im.i.  v>.  4I>  luimrit  pni  tuisiiii  i\ ,  i.  25  /iii</(ia/i/iis  pru 
andbalttjit,  vid,  li.  I.;  i\,  39  htopjip  pro  hntptib,  cf. 


cod.  Arg.  divers»  insunt.  ilarci  etiam  evangelii 
duarnin  rcrensi-uiiini  vestigia  deprclien.lniilur.  inquo 
et  sermooia  compluros  proprietttea  inl  cum  l.uca 
commuiics,  aut  ali  omnibua  reliquia  discedenies  co- 
gnoscuntur  ',  ct  raria  lectionei  iu  margiim  sunl 
idscripta  " ,  ei  cnjns  textus,  nlilLncx,  sspius  ex 

Gnm.  i,  S47  ;  xix,  12  gaggida  i.ro  iddja;  bai  pro  ba- 
jops  i,6,  7  ;  v,  7 ;  vi,  30 ;  vn,  42 ;  nauhpan  pro  nauh- 
panuh  i,  45;  \iu,  49;  ix .  42  (in  scmonlia  negaliva 
etiam  J.  6,  17).  Verboruni  corinn,  qntx  aul  nusquam 
in  evangeliis  amplius,  aut  perquam  raro  iaveniunlur, 
tanms  est  iiimierus,  ni  oinnia  proferri  vix  possinl, 
quapropler  leclores Glossarinm  adire  jiihcmus;  uni.ni 
alieriiini|ue  posuisse  sat  erii  :  dicilur  apnd  Lucam 
airus  pru  aggilut,  flodut  pro  tiicu,  naut  pro  datips, 
mnnaseds  pro  managei,  gaujant  pr<>  bisilands ,  gairo 
et  fanradauri  pro  plapjo  Iptaijo),  unnaitt  pro  siuks, 
naninjnn  pro  liailan,  tkeinan  pro  liuhljan,piuptpillon 
pro  raitunterjan,  tttagus  pro  pitimagui  niul.aque  si.u- 
plitia  prn  ci.i.iposilis.  uti  mtUn,  aislan,  qisljan  all. 
Aii  i  omitiiii.iis,  qnia  in  iciiu  gneco  eiiam  i.uic  evan- 
gelio  snni  prnpria;  addimus  at.tcm  l.oc  loeo  ex  ol>- 
scrvaiionibns  syniactici^  pr;e  caeieris,  in  lioc  evangelio 
articuli  eum  usiii»  es>>c  ut  etiam  substantivo  |>osti.o- 
n.it  ir  ;  vi  I-  iii,  8  us  tiahvto  puint  xvn.  17  tnihun  pai. 
x\,  15.  <tuitj<im  pamt ;  ea  contiruciin  in  cpislolis  sse- 
pissime,  in  cvangeliis  pneterea  lanlumniodoJun.  vn, 
8  invenitnr. 

5  l'i,  e\.  si.  aftra  t«  oirtiyj  Luc.  ix,  02.  gnPraf- 
tetnt  ■"■jzrt:  i.l.  iv,  19.  Iiuteian  »nn<:riiJ.iiv  id.  IV,  19. 
(rar.jmn  ihtin  id.  vu,  30  b.  I. 

1  Vaii.c  lectioncs  :  v,  28  in  leilu  iddja — marg. 
laislida;  vi,  27  jijandam  —  /«i:/.m<iam,  40  .j<i>i/aHfi</» 
—  uslaulians;  vtl,  32  <j<hi;i,,</,  <iutu.  —  hiifinn ;  vin,  27 
vnltHlpons  —  skohsta  ;  tx,  34  qemun  t/i  paiuma  nnllt- 
min  —  /ii/'  al  ii»  i«  mitltmir.  algaggandaiii ;  \\t,  13 
faihii praihna  —  DiaMimoniiu ;  ginss.e  :  lli,  14  in  textu 
valdai()  —  toarg.  ganoltidai  tijaip;  vi,  49  flodut  — • 
awa;  ix,  15  K.aiiasciaai  —  inanai/ftM.-qiunquam  inter 
varias  lecl.ones  el  glossas  vere  dislinguere  difliciUi- 
iDiiic  est. 

1  ll.e  multo  pauciores  sunt.  .;uain  quas  Zabnius 
Einleii.  p.  34  enun.eravii,  et  injuria  Caslill.  huc  re- 
fert  loc-i  Cor.  I.  xn,  15;  II, i.  16;  Galat.  v,  4;  Cnloss. 
ii,  52,  de  quibus  l<>cis  in  adunialioiie  diiimus;  sed 
ciira  ninnein  iabtuUunem  I..  u,  2  de  verbtsul  titan- 
d.n  kindina  suriuis  rat/inuniiiu  saunm  ..lieiuiriim  e 
glossa  ...  liiin  i-sl,  naui  ul  rivnnim  kuidiiia  njiiins  idem 
esl  quod  rai/inoudin  saurim;  idem  v,  55  de  al.cr..  jah; 
xiv,  32  de  jabai  nist  mahleigs;  xvu,  6  de  jabai ;  Cor. 
I,  iv,  6  de  liihundani;  Culuss.  lii,  12  dc  m Kt.i/Kiir/ciii 
siatiicnduin  cst ;  cf.  ctiam  ad  Lur.  \i\,  7. 

*  Scriptum  csl  aivaggeijo  pairh  tokan;  cum  in 
lodice  nostro  /«Aan  lcgalui',  ex  alio  cotlicc  illud 
desttmptum  essc  apparei ;  »ic  ctiam  vaurfiint  ufar  po, 
qnaj  verba  cerlc  ad  l.nc.  tx  ,  28  p.-ninent,  in  cotl. 
noslro  legioins    addilO  /><m  :  vaur^iun  pan   afar    /x 

(101. 'II.   l-ii.ir,/..!. 

*  V.  c euin  rormulx  imhki  mam apnd  M.itihxum 
(tx,  6;  x,  25.  xi,  19)  irliculus  iddi  »ol.-al .  aputl 
Uarruin  nmillilur  n,  K>;  vm,  51,  58;  i\.  9.  12,  31; 

\,  55.  15;  XIII,  2I> ;  XIV,  H,  quod  apiul  l  iic.iin  cluin 

plenimnue  betiim  est, 

*  i,  (>  in  levtu  /.  ii/i  ti»'.  —  nurginc  n'/>i;   .,  •! 


477  PROLE 

reliquisevangeliis  interpolatns  '  apparet.  Quod  his 
indiciis  doeti  de  Luca  ci  Marco  invenimus.  idern  de 
Mattlitcoe.i  Joanne  glalnendum  esse  alii  lii»i  gutliici 
probant;  in  codicibus  enim  Anibrosianis  fragmeitta 
evangelii  Matileei  leguntnr,  in  quibus  discrepantiae  a 
texin  coiliiis  Argentei  stint*;  deinde  in  opusculo 
illo  iheologico,  ile  evangelio  Jnanuis  seripln  (Shei- 
rems),  loca  pieraqite  bujus  evangelii  cilanuir,  c  qui- 
bus  aurtorem  illius  opusculi  lextum  anostro  diver- 
sum  babnisse  apparet  3. 

Consideraniibus  has  diversitaies,  eas  levioresmodo 
cssc  ncqui!  illa  retractalione  versionis  prioris  aiu  indo- 
lem  aui  atqualitatem  intcriisse  cognos<  itnr.  Epittolee 
ninim  jam  »d  Islri  ripas  conversa  fucrint  Cmliis,  an 
demum  inlialia.decernerenon  audemns  nos  quidem, 
quamquam  nihil  cogitare  possumus,  quod  ne  fierel, 
iinpcdimentu  fuerit. Qoaj  autem  fragmenta  adnosiram 

iii  puzcivaila  galeikaidti — pukei  vilda;  v,  4  gatamjm 

—  gabindan;  vn,  24  mela  —  bukos. 
1  Vid.  Noi.  •  col.  473. 

*  xxvi,  72  cod.  Arg.  afuioik  —  cod.  Ambr. 
Inugmdii;  XXVI,  75  afuikis —   imidis;  xxvn  ,    lrwu 

—  gnruni;  ibi>l.  gudjans  —  Jmi  gudja  <s. 

'  vi,  II  end.  Arj:.  gap  tlu  siponjuni  —  Skeir.  qap 
siponjam;  eudem  versu/iei —  ti;  vi,  Viftnif.  —  baim 
•«•;  paulo  posl  blaibnm  pttim  buriieinant  —  hlaibnm 
baiiicinam;  eodem  verMi  f>tnn  mttljaudam  —  at  paim 
matjandam  ;  vu,  4l>  andliofun  —  hii  liofitn  pan;  vn  , 
•48  jni  < isaie  —  p'te  fa  eisaie .  ul  omil'ainiis  quod  vn  , 
47  pro  sijup  scripliim  esl  sntp  ei  vi,  '.)  tvuns  pro  •!>•. 
Cxierum  in  lextu  evaug  lii  Joannis  singnlaria 
lere  luei' inveniiint.  r  ■  dabpe  pro  dnf>:.  (qnod  i  li.im 
vi,  65;  vin,  17  legitur)  ani  ituf>J>e  .  vnl.  giossar.  v  c. 
pato;  usus  rreqncnlissimtis  grriicularuin  paritli  et 
panult  pru  graveo  5s  cl  xat,  vio.  glossnr.  Iili.  vv.;  nlt 
encliiicimi  et  ize  relativum  ad  reddenda  panicipia 
graca,  vid.  glossar.  voc.  —  tifi  ei  granimal.  iibi  <le 
pailicipioagilur;  usu>  paniniUe  i.''i  in  sentenliis  ad- 
versalivis  ,  ulii  lextus  grtecus  non  agiioscii,  vul.ad 
Joan.  vi.  !>8;  nsiim  particula'  ip  pro  graieo  s?  eundi- 
lionali  Joannes  cuiii  Lnca  cninmunein  habet. 

*  Epistolarom  duplicem  recensioncm  in  cud.  A 
et  l>  coiuineri  Cast.  <d  Tim.  I,n,  <i  negat,  quod 
cud.  A  pJoiumqiie  iiiiii  cod.  li  conciual.  S.me  suut 
loci ,  ubi  uteii|iie  codcv.  eamdein  leciionein,  ipian- 
quam  qui  locos  a  Castillionxo  ritato-  diligenier 
evaniinai ,  eoriun  nuiiieruui  m  •  i > >>  niiiiuenduin  esse 
videbii ;  sed  e-sc  eliain,  cosipie  n  n  <  auniotiuni 
pattcoi  i.uti  Casl.  ait,  quibus  discrepent  quis  in- 
lelligcns  aique  prudeus  negabit?  Has  antein  le- 
ciionisdiversitaiesuiincupaviniiis  vestigia  recensionis 
duplicis  vel  revisimiis ,  oon  versionis  plane  novse, 
OtiCasi.  non  iiiellexi-se  videlur.  Neque  iioliis,  nos 
crrasse,  Caslillionaeus  tun  f.icile  persuasil ,  quam 
Massiiianiio  MGA.  1840,  p.  157. 

*  Margiui  codicis  B  adscripiae  snnt  liltcra;  »«- 
inerales  ei  sola;  et  voce  laiktjo  addita ,  quarum  illis 
i.apiia,  liis  pra-lectiones  ecdesiasiicac  indicanlur;  de 
iis  vide  infra;  i|unil  ad  Cor.  I,  \v,  57  si/iu  legitur, 
Casiilliomcus  conjectiiram  suatn,  quasi  218  versus 
Kignilicaret,  ne  »iui  qmdem  iiisi  probavit,  uec  noliis 
lilieraruin  illarnm  signilicaiio  perspecta  est  .  ui  i 
fijrle  qui>  re.spicicos  scusiim  versieuii,  in  quo  D-us 
victoriam  nobis  per  Jesiiin  Christuin  dedisse  dicitur, 
lil'eras  illas  lalinas  e.  se  cnnj  c.t  j>n>  si.  /t.  c.  =■  sigmi 
liuc  viuci;s ,  iit  iheotugus  gothieus  in.licare  voluerit, 
civesea  lessera  usos  vicioriam  de  hosiibus  suis  uescio 
externis  aui  inicrnis  reponaluros  «>se. 

*  R»m.  ix,  13  in  textu  fifaida  — marg  andwilt (?); 
x,  7  inp —  ..  rjn  (m  quo  Iragmento  non  advcrbiuui, 
sed  verbuui  pru  iu;>  uti  ulian  I  itcie  susjiicamur,  for- 


GOMRNA.  47  S 

setatem  perveneront,  ca  posleriori  lempori  iribnenda 
esse,  inde  disci  pntesi,  quod  nonsolumcumcndicibus 
iialicisfere  conspiraiu,  sed  eliam  quod  novas  formas 
(vid.ad  T!i'ss.l,  iv,  14), novas synlaxis  raliooes  (vid. 
iTdColoss.  iv,  10) miillasqne  proprieiales  sttpra  indi- 
calas  coiitinent.  Earum  auiem  epislolarmn  etiam 
dnas  cxslilisse  rcccnsiones  discrepaotia  codieum  in- 
dicat*;  de  aotiquiore  illa  quantum  superest  verbis 
cnntexiisedii'limiis(cod.CaroI.  etcod.  U),  altera,  cu- 
jus  varietatem  in  adnotaiione  subjiinximus  (cod.  A), 
recentior  esse  vidctur  :  nam  duo  illi  codiees,  quossi- 
gnificavimus,  nullas  liabeuiadnotaiiones  maigiuales, 
certe  non  eas,  quibns  varUe  leciiunes  aul  gloss;c  iudi- 
cantur  *,  iu  aliero  aulem  recenlior  acla<,  nsi  e  variis 
leclionibus  margini  appictis  °,  ccrte  e  frequentissi- 
malectionum  emendalione  ad  gracum  lextum  facta7 
et  cxsiugulari  scriptura  saqie  obviacognoscitur.  Huc 

tassc  usfarjon\  Cor.  I,  ix.  9  ni  faurmuljuis  attlisau 
priskaidai  — >u  faiiiDaiuiuis  iniinp  auhtau  prisknndin; 
lll  ijageinaidedjau  —  yu$'aisiiildjati ;  2!  gageiggau  — 
garandiiledjau;  22  Kvaiiii»  —  tailu;  x,  50  e;ir/»itnn  — 
bruhja  ;xlu,.">fi  gabi anniuidiiu  —  ei  vopau;  J>m  sokeip 
sein  uin  —  m  tnaljatiop  sein  aiu  ;  xv,  55  riurjand  — 
fravardjand ;  II ,  i,  8  afivagtjvidui  veseima  -  -  sknntat- 
dedeima;  n,  II  gnliginondau  -*■  gafailtondau;  !T>  fra- 
gisinandam  —   (i aluiiitiitdam ;  m,  14  afdaubnodeduu 

—  gablindnodedun ;  v,  12  Hikannjrtima —  onnnihuima; 
xii, 7  hnupo — gairu;  xii,  \S lapaleiko—gabaurjaba; 
Gai.  n,  5  gastandai  — pairhvisai ;  li  andsilaip  —  nitnip; 
8  gutavida  —  vanrlitu;  i^,  5  ufstabim  fnirwaus  —  uf 
tugglam;  I"»  siukein  —  uamatnl;  11  niv.  bataeip  — 
niu  usiuggvnp;  vi ,  5  frapjamarzeinf  :st  —  sik  siiban 
us'uionds  Ut;  Kph.  i,  i)  iii  viijan  .iaei  fuuraqaieikaida 
iniinn  — ana  teikainai  poei  garaidida  in  immu;  )i 
gnfreidcinais  —  ganistuis;  n,  5  viljans  —  lustuns  ;  Wild. 
visiiii  b  :ma  halizis  —  us  lateiimi  urrugkai;  ll,  lOryo- 
r/«im  — -  piubeigaiM;  ill,  10  filufaihu  —  managnandei 
managei {?),  quarum  adnoiaiiunum  inaxima  pars  in- 
ternreiaiiones,  alis!  emend.iiiooes  secuudum  grrecnm 
lexium  (Cor.  I.  xin,5;GaI.  i',<>;  Epb.  i,  1)J  aul  se- 
cunduni  latinas  versiones  (Gal.  iv,21;  Epii.  u,  5),  aul 
leclioues  codicis  B  conlineut  iCor.  II,  i,  8;  vn,  15). 

"    Cur.  I,    xvi,  2  rod    B  taujai    (faial)  —  eod.  A 
tagjai  c.  urr.  onui.  tifliro»;  II,  i    8  tkamnidedeima  uns 

—  af.viini/n"iiiai  vescima  lia^silaiiitis  esscmus,  uimd  gr. 
eluiroaifir.tai  prnpius  aceedil;  111  viiilanierjada  ev?.:i- 
gclizalur  — merjada  praedieatur, c. gr. naui.r.novyQ-ii; 
ii,  15  imma  ei  —  tm  iis,  c.  gr.  iiliin.  au-roij;  iil,  5 
svik'inl>  manifestuin  — svikunpai  mauireiti,  e.  gr  osnu. 
yuvspovfisvoi;  lll,  0  ms  vutpuu  e  glona  —  t«  vn!>jau  c. 
gr.  omn.  (sv  nolti);  vui,  19  mip  gasinpam  cum  sociis 

—  mipgasinba  consncius,  c.  gr.  nniii.  <ruvixS»ixOf ;  20 
bivawijuiidam  devitantibus  —  bi:-aiidiu»tinns  ilcviian- 
les,  c.  gr.  omu.  miWoii.i-joi ;  "ii  fittu-.s  mais  mulio 
mai;is  —  filu  mutlo,  c.  gr.  outn.  tcq'>\>  ;  vni,  S  ibai 
iiuui  (;>.<iT>,  vot.)  —  «it>ai  msi,  c.  gr.  plerisque  ei  yrin; 
Epli.  !,  22  att  omne  —  aiia  7tavx«;  u,  2  aivis  ;e\i  — 
fairwaus  nmudi,  c.  gr.  oinn.  xoa^uou;  >!  S  sijum 
siimus —  sijup  estis,  c.  gr.  onin.  sVrs;  vice  versa 
iv,  25;  iv,  28  <i/i  sed  —  t/>  veriim,  c.  gr,  unin.  oi; 
iv,  50  pammei  quo  ■ —  in  pimmei,  c.  gr.  "iiii>.  tv  u. 
Varielates  periiiulue  alia;  utriusquc  codieis  ita  sunt 
comparatse,  ut  uierque  graecos  diversos  serutns  sit, 
cod.  A  aiitem  niaxime  cos ,  quuruin  ui'igo  ilalita  esi 
ceria  :  Coi.  II,  u  ,  12  cnd.  U  :  in  avJiiggeijon  «<s  t» 
e>ay7e'/.iov  —  cod.  A  .  i*i  atvaggeljons  h.a.  to  eva-.yiliY,; 
Hi  diinpaus  (tuwzuv  —  us  daujnut  exOavarou  ;  ils  ,  iJ 
andboJiti  StBxoyt«  —  andbahtja  otcotovia;  v,  12  fcoiriin 
xKfiita  --  in  hairlinhr.Kpoiu.;  vil, 5 gasvittan  «trcSsoctv 

—  mipgctsvillan  auvairoOavsiv ;  E;>li.  i,  19  iii  uns  <i; 
riui,-  -    ti;  iiiis  st,-  -Jfta,-;  riiilipp.  in,  13  ni  pau  oux 


47'J  IIMMOIIUM  1)1.  K 

referimus  i'i  e  qticniem  udnllaliauii  uaitm .  qua  »  lll« 
tera  linuli .  in  eauidem  primani  scqueiitis  vmis  unna- 
lur,  qu:c  ligura  cuin  rarius  iu  evaugeliis,  eerle  il,  (JUIB 
in  coilice  Argenleo  roiitiiiciitur,  nee  nisi  anie  .'■  111- 
veni  itur  ',  rarius  etiani  111  cul.  R,  iu  eo.l.  \  ante 
omiies  liqnidas  el  nirdiaslillcras  idhlhetur  '  ;  jeilldfl 

usinii  titnplleiiitn  roealium  in  lerminatiofllbiia  pra 

diphtboflgil '  oniissi'iiieifl  litlerarum  exilitis  soii.ni- 
liuiii  iti  (ine  verliorinn  « ;  evitalioneni  qunruifltlaill 
generuui  hialus  intcr|K>  ita  ;   litlera  \    (Inilius    0111- 

niliui  eollectls  ;r:i,|iic  ,-n.in  miiitis  hcilealiii  augari 
potest),  »pTte  Innlcalnr,  linguam  gntliicam  antea  iu- 
dt-ni,  agrrsiem,  incniiditam  ali  iis,  t)ui  lihroium  sa- 
croruni  inioi  preiationi  gnlhiea  ilenuo  npcratu  tlcdc- 
runt,  ali  iiTrorropla  intcgritatc  ad  peregrini  sermoui.s 
consufltuil  iifin  detlexam  et  emollilam  ease. 

Keliijim  mnt  frngmentn  veleris  testamenti ,  pauca 
qnidem ,  snl  idonea  ad  certissimam  conjacluram  f.i- 
clendam,  plernaque  certe  libros  ejus  golhxe  fuis.c 
conversos;  libros  enim  levioris  argumcnti  prx  gra- 
vioribus  a  Culhis  lingua  palriae  tradilus  vix  crcdibilo 
essp, sed  procul  ilubioca-ierorumcliatii  librnnim  ver- 
sionem  eisiitisse,  supra  ostendiinus.  Ka  auieui  trans- 
latio  xlati  esse  videiur  tribuenda,  posiquam  Cothi 

(ctpa)  —  ni  nauh  ojjtw.  Rarissime  lecliones  codicis  A 
gra-corum  auctoritas  delicil ,  ul  Cor.  II,  vu ,  jj  ubi 
pro  in  vaihtai  legit  vuihiai,  cum  iiii  piu-posiiioiieui 
omnes  gr.  agnoseant:  sic  ix,  2ubi  wopam  (gloiiaiiitir) 
pro  icopa  (glorior)  nec  gra?ci  nec  laliui  hibenl;  xin,  7 
tingnfcuianai  cuui  (reprobi)  cuni  solo  cod.  Lincolniensi, 
qnantuin  sciamus,  pro  gukusunai  (Soxtuot)  lcgil ;  tjuod 
denique  Cnloss.  111 ,  I  pro /Wei,  qu.id  omncs  cothl. 
(ov)  postulant,  par  (ibi)  prasbet,  librani  errorc  posi- 
tuin  esse  suspieamur.  Relique  qua;  iiiterceduni  di- 
versilates,  nonseiisumaultextuni  diversuui  prasbrat, 
sed  contineut  diversitaies  imerpreiandi,  sic  Cor.  II, 
vii,  8  B  auk  —  A  unle;  u,  2  gavagida  —  us;iyij,i'; 
Gal.  ii,  0  oulpris  —  vulprais;  vi,  1  aisniwu  u/s  —  „nd- 
saiwmds;  ILpli.  i,  14  uei  —  siei;  m,  10  manitjl„ip(, 
—  filufaihu  ;  in,  i'J  du  — 1„ ;  vi,  1 1  diubutaus  —  u/ihii/- 
pins;  vt,  18  vakandans  —  dueakandant;  Coloss.  Ul,  5 
vinnon  —  vinna. 

1  Quod  scribimr  j'a«-ni  Matib.  xxv,  -12  el  jnssa 
xxvi,  2,  ea.  eeod.  Ambrns.  sunt. 

*  PraMerquaui  quod  illa  mulaUo  ante  p  adinitii- 
tur,  ideni  fit  qunqiie  auie  liquhjai  :  /Cor.  II,  t,  8. 
(alilervn,  8.)Kph.  m,  18;  m  Piiilipp.  !M,  i7;  n  Cor. 
I,  x.20;ll,  1,18,  I0;ui  13;  v,  12;  vm,  5;  Phihpp. 
iii,  5.  all.;r  Cor.  II,  viii,  10  cf.  ad  iv,  6;  s  Cor.  I,  v, 
8;  ll,  2;  II,  vin,  15 ;  vn,  3  ;  1'hilipp.  iv,  2 ;  anle  me- 
dias  :  frCor.  I,  x,  21 ;  II,  vu,  15;ix,4;n  Cor.  II,  n 
7;  v,3.  18;  vm  ,  25;  Eph.  1V.S4;  d  Cor.  II,  n,  10; 
qunl?  qutnl  ante  k  tciiuem  litteraiu  assiiiiiiaiioue 
utiiur  Cor.  I,  vn,  1C. 

*  Sic  i  pro  ei  :  Cor.  II,  xm,  3  siukip,  Gal.  vi,  3 
pigkip  pro  siitkeip,  pugkeip;  e  pro  «i :  Cor.  II,  v,  21  • 
vui,  10;  Gill.  vi.  13;  Epll.  n.  10;  Philipp.  n,  20  ize  c'l 
piu  pro  tiri  el  pizei.  Comra  iu  inediis  vocibus  ple- 
niores  pr.-vfcrt  sonoe,  scribit  euiin  Cor.  II  i  12 
usmeilum.  Gal.  |ll,  l!l  pizeiei.  Col.  IV,  7  tykeikut' oro 
usmetum,  pizeei,  tijkekm, 

♦Cor.  II,  xiti,  5  j>o«;  xii,  8,  3;   Bpb.  II,  11  i«u 

propun/i  et  inuh. 

*  V.  C.  pro  i,t  scribil  ija  in  frijapva  oinnilins  lot-is, 
nln  id  verlmm  legiiur  |iro  (riupia;  iai  ijai  in  tijai 
Philipp.  IV,  5;  Col.  iv,  6;  aii  —  aiyi  in  suijip  Cor.  II , 
ix,  0;  Gal.  vi ,  7,  8;  eiha  —  tljha  iu  \reijiiah  Cor.  II, 
III,  17  inullistpir  alus  loctfl.  CofltU  iu,  prnqun  aolr:i 
\ju  snibi  soltbit,  maxiiue  iu  cod.  A  ro.tituilur,  m 


II.VN.V  VKItSIO. 


4«il 


iu  ll.iha  sedrs  CL'|ierunl.  Nam  euin  iinn  ex  liebralm 
codico  Duxertl,  ted  e  iranalaiione  Septuaginta  inter- 
pretum  ea,  «iw.i-  Complutensis  editlouia  foiis  Itilt,  i.i 
quod  ,  v  eollatione  gotliicx  cum  Complutcuii  laci!e 
cognoacilur  *,  Compluteniein  HUtem  ei  Itnlicii  eodi- 
cilius  i-oiifeciain  esse  cunsiel  *,  gotbicam  ctiani  ver- 
sioneni,  saltem  fragnicnia  nostra.ex  libri»  ilalieis 
bantlam  itque  in  lta'ia  factam  esse  apparet. 

Ad  argumenta,  t|iiilms  nostram  versionem  pleras- 
i(ii.'  mmalionM  in  Italia  passam  aaao  mpra  proba- 
vimua,  haie  eilam  cartiora  adjici  pnssuut  ■.  pt>st  in- 
aoripiionea  singulorum  librnrum  ponitut  dusto,t,ip 
vel  anutlodeip ,  i.  e.  inei^>it,,  qund  in  gr;eco  uullo, 
veriiiu  in  lalinis  plerisque  invcnimr  9 ;  in  fme  epl« 
ttolarum  ndditur  ustauh ,  i.  e.  explicit  10  sivc  pra;- 
mitia  brevi  significaiione,  adcujus  ecclesix  cbrlllil- 
nos  apoitolui  epislolarn  scripserit  ",  sive  liidicato 
loco,  unde  illas  miserit  ".  Quas  fnbscriptiones  cum 
ab  Kiilbalio,  cpiscopu  Alcxaiidrino,  uied  o  sa;culo 
quinlo  deuiuin  factas  esse  inler  omnes  cnnsiet",  illn 
aulrin  tempore  neque  Ullilas  idhuc  inler  vivos  esset, 
uec  Visigotlii  sedes  antiquas  ad  Istruin  incolerent,  nec 
Ostrogothi,  moriuo  Attila  rebellantes  et  novas  sedes 
quxrere  parantes,  his  rehus  vaeasse  videantur ;  quo 

sium  et  siup  Cor.  II,  u,  17;  m,  5;  vi,  16;  xin,  9; 
Kph.  n,  8.  10;  iv,  1  ;  Philipp.  m,  5. 

*  Vid.  Esdr.  n,  51  uhi  unhnris  vulgo  nniissnm  e. 
Complflt.  (iripov)  addil;  3y  pusundi  -iv  —  x^'M  &s' 
x«£jtr« ,  lectioni  Complul.  pro  ^iXioc  £7rri ;  Neh  v, 
15  al)  inilio  e.  Coinplut.  addil  jah  (xaiyt) ;  sic  vs.  14 
piudunit  (Bao-iXii)  post  arlarksairksnus  'ApBao-acOa  et 
liuilfiii  xai  eyit  pro  iyu>,  nisi  quod  verbis  iranspostiis 
ilijah  legit;  panlo  post  cum  vulgo  scripium  sit  j5ta» 
«ut'Iiv  ou<  sfot/ov  xai  tac  pia;  tj.;  rrowTaf  cf  rrso  eaou 
iSftouwv  err  «utouj,  Goth.  Ciim  Complii1.  te^it  up\;i 
Tii;  iffluXMSK  f*ov  oux  etfayoutv,  ot  Se  tff-yovrti  ot  tir.oorr- 
fljv  uo-j  i6«pvvav  erri  tov  Xaov,  eouveriit  enuu  '.  hl,,ij 
fauramapleh  nteinis  m  utal  ilediini.  ip  fanramapl,ot 
puiei  ve  um  faura  mis  kaundedtiu  po  mitntujeiii ;  vs. 
15  pro  Sidfaxp'*  riiiii  Complut,  legit  o-ir\o\>c  (sikle); 

pi'0  cxicttvcr/uivot  «Otiiv  c'5ovot«CovTat  Ciloi  eodriu  li- 
bro  TzuiSapta  «Orolv  sxvptivoav  (tknlkoi  ite  fraujutode- 
dun),  el  sic  poi-ro.  Kiuii  textus  golhici  cuni  coiuplu- 
tcnsi  Conseiisuin  j.nn  Siitciminis  edilores  indicavv- 
ruut,  sed  n  ut  oiuuibus  loiis  i.l  ab  iia  laetuui  est,  ubi 
Goib.  ciim  illo  libro  consnirai. 

■  Vid.  epistolain  a.l   Leoneiu  X  si 
pum,  Compluiensi  pr.Tlixam. 

•  Vid.  evangeli  ■  M.irci  el  LHCSB,  epistolas  ad  Col 
riulhios  alier.nii,  ad  Kphesios,  ad  Ylie.ssaloflicenies 
alleram,  ad  Tuu ■■iheinu  pnorcin  (itl  li.  I.)  et  ad 
Tiinni;  abrupte  ineipiuui  epiatol.e  ad  Galataa.ei, 
qnia  eod.  A  inscripliones  ei  sulisei  ipliones  uou  habe! , 
ad  Timtitheuin  altera;  reliqua  vero  evaiijjelia  el  epi- 
gtolx  SUut  KccyaXa. 

»  Cf.  Wetsleiiium  I.  I.  pag.  30*. 

111  Vul.  epistolas  ad  Itomauos,  ad  Corinthios  iilrani- 
que,  ad  Cal.nas,  Enhesios,  CoIoBsejisea ,  Thesail»- 
«iceii-.es  ilteram,  Cxterum  quod  ispiicil  gothicum 
uiiuuii  reddidimus,  voee  latina  usi  sumus,  pra  , ri  t 
reclius  peiferit  diceiiiluiii  cral ;  cf.  Ciiumiiuiu  \V.  J. 
ua  pag.  54. 

"  Sie  iu  ttid.  1!  e-se  aolet. 

"  Sie  in  eod.  a,  qul  etiaiu  dnas  sxpo subwriptio« 
nei  cuiijunctaa  habei, 

"  Ahsolvit  niilein  Kulhalius  ill.im  .lptr.un  aiiuo 
458.  Vid.  Mill.  prulegg.  !)40  et  ;<ti.  Cauerum  in  li« 
hroriim  line  illud  eiplicit  ponero,  jam  mciuIo  ipiaiio 
Romanoiesse  solitos,  cx  HinouyiuJ  epistola  ^S,  » 
coguosctniui. 


suiiiuiuni  episco- 


481  PROLI 

:i!io  tempore,  nKi  postquain  ocenpavei  uui  haliam 
n —  l  eiiain  de  reliquis  Golliis  diceiidum  est —  Gal- 
1  i.i iii  eoruni  libri  illas  iuscripliones  et  subscri|iiioues 
KCeueruiil?  E  lalinis  libris  C.otlios  ciiam  imlicein 
leciionum  ecclesiasticarum,  addiiamcnti  cmlem  lem- 
porc  cuni  subscriplionibus  introducti  ',  in  su.i  biblia 
Iranstulisse,  earum  appellatiu  laiktjo  arguuienin  es(; 
illa-einm  secliones  Gothi  -i  eGrajcis  Ibns  bausisseiit, 
verhtim  a  tigyvau  (&»oyiyiK>ivxscv)  ilucluui  loniiassent, 
nl  grjHM  «««-/«uri,-  respondcrct,  iiiinc  ainem  vo- 
cem  mere  lalinain  posuerunl  *.  Pr.iter  hanc  divisio- 
nem ,  secundum  lectioncs  faelaui,  alia  in  utro|tie 
codice  secuiidum  capilula,  sed  diversa  apparet.  N.un 
qusc  in  rod.  II  solo  leguntiir,  masimam  partein  cum 
Euihaliaiiis  conspiranl,  qu.is  prxlerea  habei  cod.  A 
et  K,  ciiiu  nulla  librorinii  aliorum  divlsione  con- 
gruuut  *.  l'ro  bis  divisiouibus,  ul  id  lioc  loco  mn- 
neamus,  evangclia  in  codiee  Argenleo  s.  cuiidum  ca- 
uones,  Knsebianis  lion  absimiles,  divisa  siinl  k,  qui 
apriino  interprete  an  abaliis  appicti  sinl  certo  dici 
iiou  potesl. 

Poslquain  de  fontibus  cgimns.  undc  vcrsio  guthi- 
ca ,  •  i u  1 1 ii  niiiic  liabemus,  composita  sit,  sei|iiiiur  al- 
lera  quaestio  de  ralione,  qimiiiodii  Uliilas  imerpretis 
luiiniis  ailniinistraverii ,  mia  quasslione  profligatn  in- 
telligi  poient,  quid  ulilitatis  liovi  lcsianienti  crisis 
iiule  capiat. 

UiGlam  religiosissime  scqnenlem  lexlus  graici  au- 

■  Yid.  Mill.prolcgg.9U. 

*  A|i|i ■'<ua-  Mini  Ine  lcctioncs  margini  cmlicis  U  et 
quidem  Gor.  I,  xv,  58;  II ,  iii  ,  4;  v,  II;  mii  ,  I;  ix, 
1;  ti,  2'J  (quarom  qninque  leclitmuin  Kuihulius  qua- 


mor  Uutuiu  aguoscil).  Gal.  v, 


25;  Kpu.  v,  l, 


Philipp.  i,  21;  ui ,  1;  iv,  I,  Tbess.  I,  m,  1;  1'hi- 
lem.  12. 

9  In  i-p  sio'a  atl  Roman«s  nisi  in  cod.  C.arol.  ad 
xtt,  liei.nl  xiii,  I  e,  nullas  divisloues  adscripbe 
appaient;  in  prinre  ad  C  linihios  (eod.  A  )  ad  xi,3 
pimilur  /i  (8),  ad  xiv,  2(1  ie  (15)  ;n!  xv,  JiS  iz  (17); 
legitur  prtflerea  eiiam  a<l  xi,  45  e  (5),  qua  Etilhalia- 
iiaiu  divisioneiii  indicari  Castiliiomeiis  exisliuiai,  ct. 
Kni  lelitnii  pig.  384.  In  allcra  ail  Coriiilhios  legitnr 
iu  cod.  it  uil  i,5a  (I).  i.  I5ft  (2).  n,  12  q  (5).  iv, 
i  e  i5).  iv,  7  t;  (ii).  v,  12  *  (7).  vii,  4  /i  (8).  viu ,  1 
P  (9).  ix,  5  i  (lOi.  xi,  21  in  (II);  lilteraiil  d  (4)Ci- 
blillionams  (ad  II,  i,  3)  omisSani  aui  ita  imeriisse 
dicii,  ut  nuiia  eju>  ve.tigia  depretiendcrit;  caeteruiu 
Kuilial.aiu  sectio  priiua  ponitur  ad  i,  1;  octava  ail 
vn,  2;  decima  ad  x  ,  1  ;  undecima  ail  xi,  I  :  m  rod. 
A  uu.c  lantuin  nolauiiir  sectumes  ad  ■•■,  li  d  \K)  ei 
ad  viii  ,  1  17  ((!),  qu;e  cinn  gra:as  omuiiHi  nou  con- 
grutmt.  In  epWtola  ad  Ga  »1  s  in  cod.  11  a>l  11 ,  1 1  </ 
(3).  ad  iv.  21  />  (!t).  ;nl  v,  15  in  (II).  ad  vi,  11  ib 
(12),  cnmpluriuus  oini*sis;  111  cod.  A  ail  111,  •>.',  y  (3) ; 
ad  iv,  13  d  (J).  Ejiislula  ad  K|>be.sios  cml.  A  au  11,  1 
u  (I).  Epislola  ac  Thessalonieeiises  prioie  cod.  I!  a<J 
n ,  *7  />  (2).  iii,  II  g  (".).  iv,  15 e  (5).  II,  tii.  6«  (5). 
16  17  (6).  Tim.  I.  11,  1  d  (4).  v,  3i.i  (11).  vi,  11  iz 
(17).  II,  11,  14  c  (5).  iv,  1  /1(8). 

1  Hos  cauones  primus  Lyo  edilioni  Reuzelianae 
ap|iOstlit;  qui  ab  Kuse.l.iauis  di.iCedii..l,  sinil  hi  j 
evangeli  1  Maiih.ii  :  sei  t.  md  vt,  tf  ;  Kus.  vi ,  14; 
mq  «1,  20  :  vi,  19;  ne  vn,  1  1 :  vit,  13;  np  vn,  19  . 
vii,  21 ;  jp  vim  ,  22  :  vi  1,  23 ;  ¥d  x ,  53  :  x  ,  32 ;  rq 
xi,  16  :  xi,  lt;  rz  xi,  8  :  xi ,  13;  inie  xxvn,  31  ; 
xwit,  52;  evaiigelin  Marci  serl.  b  1 ,  4  :  Kus.  1,  5  : 
a  1,  0:  1,  4;  p  1.  14  :  1,  13;  ka  11,  13  :  11,  14;  kp 
111,  13:  111,   It;  ntq.  t>,  31:  iv,  53;  nxz  iv,  35  :  IV, 


GOMENA.  «82 

cliiriiatein  vcrbum  de  verbo  reddidisse  ontnes  fere 
consealiiuit,  sed  eam  lidcm  servilem  plerique  laai- 
que  tuperstitiosam  cogilaverunl,  ul  viiuperandauo 
sii  magis  quam  laudauda,  in  incerlo  relinqualur.  N  iin 
qui  ita  gixi  os  secutum  euui  dicunt,  ut  vcl  Itiriiiis 
passivis  pro  mediis  graecis,  male  inlelleclis,  ulalur, 
qtiiil  alittii  agunl,  quaiii  ul  Golhum  imueriiia?  linguui 
grxc.e  ati|ue  aden  sux  ipsius  accusentl  Se>l  iidcm 
tamen  Goibum  modo  accuraliorcui  gra:ci  texlus  iini- 
talionem  oblitiim  csse  dicunt,  modo  graecorum  au- 
clorilatem  deseruisse,  id  ubi  aul  soui  suavitas  aut 
sermonis  golluci  ingenium  poslulavenl  '.  &i  vero  ila 
convcrtit  de  gra-cis,  111  sux  etiam  lingua:  leges  ob- 
servaret,  qtiis  cum,  cujus  sola  fides  laudanda  sii, 
Servilein  in  modum  interpreiatum  esse  pniitendalT 
Meque  verum  esi,  quod  alii  viri  d.icti  '  Llfilain  grx- 
»■11111  excmplar  totidem  sxpe  verbis  interpretaium 
esse,  obscura  obscure  veriisse,  ambigua  in  ambi- 
guitatc  reiiquisse,  syntaxiii  grxcorum  Collocationem- 
que  verburum  servavisse  aium  ,  utin  cjus  libro  gra> 
cum  liabeamus  texlum  golliicis  quidem  vocabtihs 
couveslitam,  borealibus  lamen  idioiismis  plane  ca- 
rentcm.  Sed  non  solum  per  se  incredihile  est .  ho- 
iiiinem  sapieutcm  suo  se  sensu  ila  |>rivass8,  111  libro 
rum  sacrortim  inlerprelaiioncm  facerel  ita  compa- 
ratam,  111  ejns  vcrba  legenles  neque  intelligerem,  nec 
iillmii  inde  Iruclum  perci|iercnt ,  ciim  tamen  spe- 
ctassel  id  ,  ul  civcs  doclrina  christiana  e  bibliis  bau- 

36;  n?  vi,  12  :  vi,  13;  nA  vi,  15  :  vi,  16;  ivi,  18  : 
vi ,  21  ;  jp  vi ,  54  :  vi ,  53;  ud  vn ,  30  :  vn,  51  ;  w, 
vli,  37  :  vin,  1 ;  pg  Vlll,  29  :  vm,  50;  '/1/  IX,  35 :  II, 
32;  rn  ix,  4»  :  ix,  4i;  rb  ix  .  50  .  ix ,  49 ;  tih  xi,  5  : 
xi,  4;  r/  xn.  12  :  xu,  13;  rnp  xiv,  8 :  xiv,  7;  1711:  xiv, 
ftO  :  xiv,  44;  r>ln  xiv,  0«  :  xiv,  00;  r'lp  xv,  I  :  xv, 
2;  »  xv,  2  :  xv,  5;  ta  xv,  3  :  x\,  4 ;  ip  xv,  20  :  xv, 
21 ;  eviingelm  Kucc  b  1,  55  :  11,  0;  g  1,  30  :  11,  8;  i 
111, 15  :  111,  16;  ta  111,  10  :  111,  17;  id.  111,  17  :  111,  19, 
Ib  v,  10  :  v.  11;  m/i  \i ,  21  :  vi ,  -.2,  ;.a  vi  ,  20  :  vi, 
25;  jp  VII,  18:  vn,  19;  u/i  viii,  11  :  vm,  12,  rpz  xv, 
3  :  xv,  4;  iV  xv,  11  :  xv,  12;  H/0  xm  ,  15  :  xvt,  14; 
r'lp  xvii,  3  :  xvii,  4 ;  117  xvil,  i4  :  xm,  25;  sio  xviu, 

1  i  ;  xviii,  15;  j/.a  \  vni,  27  :  xvm,  20;  tke  xviu,  43  : 
xiv,  1 ;  tlg  xix,  55  :  nx,  52;  sU  xix  .  37  :  xix,  3o; 
stij  XIX  ,  40  :  xix ,  41  ;  evangebo  Joaunis  »7  vi,  35  ; 
vi,  57  ;  jg  vi,  48  :  VI,  49 ;  jd  vi,  .9  :  vi,  50 ;  ua  vi, 
03:  vi,  1)4;  u*  vi,  6*:  vi,  05;  ug  vi,  65:  vi,  60; 
'/«  x,  15  :  x,  16,  '/i>  x,  10  :  x,  17;  'lg  »,  59  :  x,  40; 
1/1  xil,  27  :  xii,  28;  rkq  xin,  36:  xui,  37;  rlb  xiv, 
25:  xiv.  20;  r/x  xv,  10:  xv,  17;  rlh  xv,  17  :  xv, 
18;  nnd  xv,  25:  xv,  24;  ime  xv,  24:  xv,  25;  rmi7 
xvi,  2  :  xvi,  1;  rms  xvi,  4  :  xvi.  5;  rmp  xvi ,  15: 
xvi,  16;  rne  xvii,  25  :  xvn,  26;  rjjt  xvin,  19  :  xvm, 
18:  ruz  xvill,  28  :  xvin,  ;U ;  rup  xvm,  53  :  xvm,  54; 
' V  xi\,  0  :  xix,  7.  I'i .ilerea  cauones  iu  coilice  adscri- 
bere  libranus  iionnunquam  onnsii,  desiderautui  enini 
Matih.  vn,  15  »11;;  vii,  17  uh;  xxvn,  51  imd ,  xxvn, 

02  Ina;  Maic.  xvi,  11  sld  et  12  >.le ;  Lur.  tv,  24  ku'; 
vi,  0  >h6;vii,  II  jz;  i\,  57  'lp;  x,  1  usijue  ad  lb| 
29  deiuceus  i)uim|uc  seclionum  nuuieii  ab  rz  usque 
ad  rib;  x,  29  rkb ;  xvt,  15  rla;  xvn,  7  sa;  Joau.  xv, 
25  rinij. 

•  Vid.  Zahnium  ad  Luc.  xix,  31  et  Eiuleii.  pag.  50,2. 

8  Uii  Casti  linn.vus  Spscim.  prad.  i>ag.  xx,  i|uem 
viriiiu  prxstantissiinuin  uunc,  inulto  UlTilac  hmi  at- 
q  .e  lan.i  lamate  educlum,  ali.er  sentire  autumainus, 
111  ipse  eos  imn  lau.iel,  qui  senteiiiiam  illam  ad  ver- 
Iiiiiii  suaiu  rcddiderunt ,  ijuod  fecil  Aschbacbius  I.  I. 
pag.  55. 


,«^  lllftl  IHU  \l  I  l.t 

i  i.  luibuurentur  atquc  conflrmarentur ; aod eiitcn 
Uttitioaktnti  perfacilc  pototl,  Gotbura  sux  linguai 
cvip.i^  iu  usuui  <•-'  i  jusque  legea  iu  obaerva&ae,  ul 
Uranalatioaem  .<■■■  golhlcam,  non  grecam  verbta 
golhicU  vettilam  eihibuiaae  diei  possit  ',  Naro.  nc- 
i)ii  uaicuiiiiii  ponit,  nisi  obi  termo  goibieus  eum 
admiitit,  neque  morem  grscum  cum  subjecio  ueutro 
pluralU  cerbura  tingutarU  nroneri  eonjuugendi  imi- 
talnr;  duali  iiumero  s.cpiu-,  quam  i:i  gruieis  lil,  »'.t 
iiM-D  geniiivorum  a  Mbtlaniivii  pciidcotiuin  Mpit- 
simc  dativis  Ulitur  (cf.  ad  Joan.  vm,  54) ;  prttdica- 
luiii  nou  CMU  cuni  stibjcclo  congruo  ponit,  sed  ad- 
tiilo  da  pr.bposilitmc  reiltlii ;  duobus  verlii  leiiipoii- 
bus  comenlus  neque  ad  reddenduiu  lniurmn,  ueque 
atl  pnMttrtta  distinguenda  novas  forsnas  imluf.it; 
temoora  iioii  coiiiptuat  amioruiu  ,  sed  liiemum  spatiis 
(vid.  ad  Hallb.  ll .  20,  01  Luc.  U,  42),  non  novilu- 
uiis,  scd  plouiUlttiU  (vjcj.  ad  C0I06S.  u,  16),  el  quis 
enumcr.ire  poiesi ,  quoties  verba  iraiisponii ,  ueque 
uegation :iu  quidein  coluin,  de  qua  re  supra  diximus, 
scd  etUia  alia  (vide  c  Mallha»  solt»  vn ,  2i  vuurdu 
meina ,  gr.  ;jtow  toOc  iiyouf.  2-i  jainajnmn  ratna  —  01- 
xiy  txjivn,  sic  viii,  15;  ix,2S;  vm,5  paia  prustnU 
u  —  kvtoO  »3  XcirMc.  S  uf  krot  ntein  —  u.o0  tino  arv/wt. 
u .  6  pana  iigr  peinaua  —  txoO  tov  x'*i'vtiv.  27  iesua 
juinpro  —  Exciftev  Tt.".  'iijtroO.  xi,  10  su  1*1  auk  —  ou- 
to;  'ji.fi  seri.  XXVlt,  4j  varlh  riqis  —  o-xoTOf  lytMtO. 
4(!  weila  niundon  —  ivwbntv  icav  :  t|iiolies  nullaiu 
aucioritatent  setuius  vetba  quatdam  addit ,  uii  Maitli. 
v,  17  ik;  19  sah^  quod  respondet  pragreaso  «aei; 
vni,  2G  issw  (quod  eliam  Syr.  ci  Volg.  versiones  ad- 
duul);  iv,  17  bipeit  pan;  X,  28  patuinei,  quod 
pra-ler  Terlullianum  advcrs.  Gnost.  pag.  8-0  (noslr. 
Patroi.  tom,  II,  co!.  159),  scti  aiio  loco  posiwm  (fui 
so/iun  eorptu  ecrisftati),  nuilus  iiber  habef ;  xi,  23e/s; 
XXVU,  15  aarjanok;  qnoties  aiia  oinittti ,  uti  eodein 
evangclio  ixv,  43  qu.>jv;  xxvu,  !b'  \tyb;M\xu-  quoties 
reriiiu  ac  noliouuiti  ainplilicaiioncs  admiliit,  de  qua 
re  vide  ad  Matlli.  11.  8  et  25.  cf.  ud  Cor.  I,  11,  25; 
qnoties  vciba  grsca,  Stxpius  posita,  variia  gotliicis 
rcddil,  uli  Hailb.  v,  25,  24  ottr,  giba  (S&pm)  vi,  2, 
S  aiiditfmnii ,  haband  (aircxoutn.)  1 ,  2  (oun,  mtateu 
(fucOov)  19,  20  hti[and.  stiland  (MsVrrauvt)  OT,  28 
niauntan ,  taurgan  (fU/>ifiwv)  vn,  15  inngaggun,  inn- 
galeipui;  (tiripx^*1)  '^<  *8<jcds,  piupeigs  (ocya- 
66i)  21,  20  fair,  muniM  (ivijo)  ix,  17  mtt/«fa,  jug- 
gata  (vsov)  32,  33  fcaurfs,  dintids  (r.ufo; )  xxvi,  70, 
72  iaugnida,  afaiaik  (r^.vijo-aro) ;  cf.  Marcsli  pag.  472 
6,11.  Massm.  b.  V.  1831  pag.  962;  ex  quibus  omnibus, 
nee  solum  in  Hatthxo  inventis ,  venm  in  reliquis 
etiam  evangeliis  el  in  epiatolis,  Ullilam  non  inepte 
gncciasare,  aed  sermonis  goibici  ei  moram  iuJoiem 
liileliier  servare  apparet.  Neijue  in  altera  ill  1  recen- 
fione,  qnam  |>osieriore  tempore  faetam  etsiylo  gr.e- 
cii  aecuratius  rcspondfnte  eutboralam  os;e  aapra 
OiMimis,  proprieuiea  lingux  gothica  ita  inierieiuut, 
ut  pro  gr.ica  vcrbis  gothieis  vestit.t   baberi    possil. 

•  Vbl.  Crimmiuin  de  liac  ra  docte,  uti  solet,  »lisini- 
uiiiciii  G')<i''i»'.  prajf,  p. Xl.Vlediimnis  prioris. 


II.ANA  VF.KSIO.  484 

t.in.f  qui  conalderanl ,  Ulfilam,  qunnium  pro  Intelli- 
gcutia  licri  pot>  iai,  grpfoitim  vcstigia  rcligiose  per- 
seculum,  obi  aulem  lingute  indoles  sic  poatularcl, 
illorum  aucioriiaie  comeinptx  aentum  lamen  prolio 
jique  tecie  reddiditse  tenlienl, 

Sum  qin.i.  <n  loca,  ubi  inimis  securaie  converiitne 
videiur,  id  atiicm  onmibiis  fere  linguarum  peregri- 
.i.triiin  niifi  |n ■■  tilins  accidil,  ut  aui  ;t  siiigtiloriiiu 
rerbornm  auctoris  tigniflealu  aberrareut,  aut  cjus 
senlMitiam  uon  atsequerenlur,  aut  roorum  aiiarinu 

-'iiiiiuiii  inttitnturumque  noiiiiam 1  taiia  paiaiam 

haberent.  Ncquo  Uliil.>m,  liugiue  grxce  tgrcgic  pe- 
riiiim  et  prateipua  irte  opus  su  1111  farieiiiein,  ab  eo 
>ulpa  lil>ei  11  f  nobis  aniiiiiis  esl.qui  satcrdoles  J11- 
.l.i  oriini  in  CUMsea  dcscriptos  ca^quc  sillgulas  singu- 
lis  bcbdomadibus  munerfl  sacro  funcias  luisse  nesci- 
rei ,  iiam  rfUfttsiM  Lnc.  1,  5  cl  8  nec  per  afur  (|»ost 
i.  e.  posteri,  posteiiias),  nec  per  kmii  (genus,  geus; 
lamili.i)  coiivertcndmu  erat,  ne<(iie  l.<uJaiiins,  t|uud 
M.tilli  v,  2l>  minuislii  (miilimiii.)  pro  ro^uTot;  (aflu- 
Nlisla),  Marc.  I,  4  uflageint  (deposilio)  pro  oi-,£<ri,- 
(fratei),  Ltic.  vi,  44  trudun  (calcare)  pro  rpv/iv, 
Cor.  II,  XI,  20  iii  arbaidui  briggau  pro  eituipcofiat 
pusuit, cf. Castiil. ad  Coloss.  u,25;  bis  locis  vet- 
boruiu  singulurum  sigiiilicalionem  accttraliiis  iu- 
vestigare  neglexit ,  qnod  eiiam  iu  reddendis  parli- 
cttlis  quibusdam  ei  aecidil,  vitl.  ad  Cor.  1,  iv,  5;  vn, 
17  ;  II,  xi,  16.  lluc  ea  perliuenl  loca,  ubi  interior  lin- 
guaj  grascsB  cognitiu  ei  defuit,  sk  Joan.  viu,  25  rtv 
uj/m  male  converlit,  t|imJ  vitium  eiiam  ab  iuter- 
prctibtis  compluribus  litinis  commissum  est ;  aut 
verborum  ordiuem  sccuuJum  lc^es  communes  recte 
quidem,  scd  Cuffl  sensus  detrimeoto  muiavil,  v  d. 
ad  Joau.  mv,  II;  aut  verlia  gneca  cxplicatu  facilia 
liberiua  t|uam  ad  teuSUUi  reddeudum  accomctodaiios 
converiii,  qualia  loca  suiii  Cor.  I,  au ,  15,  viti.  ad 
ll.  I.;  Hom.  II,  24  ubi  xuri  yuo-tv  ei  irv.fi.  fuoiv 
op|iosiu  0. 'n  soluui  uou  rcddidil ,  sed  priuris  enun- 
liali  Idnlam  pcrverlit,  uaio  pro  ut  vislai  pis  vitpeit 
attvabagptis,  e  natura  bujtis  agiestis  olea\  si  grxcis 
e/.  rs,;  r.a.ru.  yuo-.v  kfftshdm  rcspondere  debebanl ,  us 
piimina  (bi )  vistui  —  u/f vuf>u>>mu  scribeudum  erat. 
llbt  propicr  dcfcctum  formarum ,  quibus  lempora 
verbi  signantur  graica  accuralius  rcddrre  non  potuii, 
nulla  quidem  dignus  usi  viluperaiione,  sed  et  Cor.  I, 
xvi,  5  f  .,;un;t -.  prajlerito  gakuiup  pro  gakiusip  Ot 
Joan.  v,  i5  ubi  partici|,>iuiii  xaTu^-.oiv  circumscri- 
ptinne  reJaliva  reddiJit,  prxsenle  vroheip  pro  vrohidm 
reciiua  uii  pelerai.  (juotquoi  autem  loca  his  addi 
possuul,  qvibm  lillilas  aliipiiJ  liumaui  eat  passus  ', 
lamen  pro  lamo  opere  eormn  numerus  tam  etiguus 
et  pcctala  tam  levia  suot,  ut  ejus  inlerpreiaiio  pro 
optiina  lialictida  sil;  ill.i  atiieii)  loca  maxime  lianc  ob 
caiisam  lodicavlmus,  nc  quU  (.011111111  ibi  vanam 
graccoriini  lcclionem  scctilum  aibilictur. 

C.flciitm  taptlM  faclum  ust,  ul  tCripUm  simili- 
tndinn   sive  singiilarum  liUerarum.    sive   vcrborum 

'  Vi>l.  a!  Mnv  iii,  13,  l.uc.  xvi,  1(5  ;  »vu,  22; 
TUcstal.  I,  >,«3. 


iSii 

compeiidiisinsiiocodicedccepiusaliier  atqueiiunc  in 
grxcisesi,  converieril.  Nunc  nou  de  locis  Marc.  vn,  5 ; 
Cor.  II,  v,  10;   Philipp.  iv,  8    dicetur,  naiu  ibi  pro 
iruyuJi,  Suk  ct    «yvi  etiam    inlerpretcs  latiui  aliique 
scriptores  7ruxv«  (vel  Simile  quid),   ISta  el  ayioc  lege- 
riuii,  iia  ut  in  aliquol  libris  ejusmodi  varieias  exsti- 
lisse  videaiur;  neque  eaindem  ob  causain  Cor.  II, 
i,  24  liuc  trahcnduin  esl,  nam  pro  /apui  nuu  Goilius 
solum   x"?1™*    '''8ll>  veruni    ciiam    c«dd.  37,  71  et 
versio  Ariiieiiica  ;  ciim    priore   anicm   illo   codice 
Coihus  sxpissime   conspirat.   Cilamus   poiius   loca 
Marc.  ix,  18,  ubi  pro  fwrn  legit  piimi  et  Thessal. 
1,  v,  14,  ubi  «vs/iT^t   pro   avtiyj^Qi  ;    quaiuquaui 
sunt  eiiam,  qm  liis  locis  cuni  Gothi  lectione  con- 
sentiant,   ei  illo  quidem    t  i  ip.    Mi. ,  boc  74  ap. 
(itie-,1).,  sed  cuin  ii$  libris  conscnsus  aut  nullus,  aut 
tam  rarus  esl,   ut  hic  casu  quodam  et  forluilo  cou- 
cincre  et  librariis  idem,  quod  Golho  accidisse  videa- 
lur;  idemque  de  Luc.  1, 10  siatuimus,  ulii  et  :■  Goiho 
fi  a  librariis   codicis  451   et  evangeliarii  44    pro 
7T«o(rtu/ou£vov  falso  jrfou3£v_ofievov  lcctum  est.   Lalso 
c-imii  legisse  nmlto  clarins  apparet  Luc.  vn,  25,  ubi 
grneci  omncs  t/ju^jj  hat>ent,  ipsc  autem   converlit, 
quasi  TMfii  (fodeinai,  vid.  Matlb.  vi,  25,  26  ;  Luc. 
v,  46;  Eph.  v,  29;  Slteir.   50,  44)   scriptum    repe- 
rissel;  sic    Joan.  xvt,  6   cum  gaduubida  (obduravil) 
Mripseril,    jrtnuouxEv    pro    jrE7r/\>ipMXJv    (usfutlida) 
legisse  existimandus  cst;  et  lideni   habeut  Mares- 
hallus    et  Benzclius  ,    qni  UKilam    Marc.    x,    22, 
Xpwara  pro   xTTipaxa,    et  Matth.  SXVIl,  52,  xftfUVUY 
pro  xtxocfjiiiixfvuv  pcr  similem  errorcm  legisse  cxisti- 
mant,  vid.  ad  bh.  II. ;  neque  iniiius  Idoneis  argu* 
menlis  ad  Marc.  x,  24  ccmprobavisse  nobis  videmur, 
Golhuui   Tre/roOuxoraf  inierprelalum  esse  pro  Trnjrot- 
6oT«f  ;  sic  Marc.  xv,  29  prxposiiioucs  rc*.p«  el  ■ppi 
in  composilione  eum  non  recle  dtstiuxisse  vidimus, 
nisi  po.ius  librarius  ia  codicem  memiuin  intulit; 
ncque  improbabile  videtur  intcrpretem  nostrum  Luc. 
xix,    2  uTrooTffyai    feslinaliciie  quadam  abreplum 
pro  uTTfo-Tpeytv  el    48,   35  jrjJoo-atTEtv    pro  TrjJocratTuv 
legisse,  deinde   Cur.  II,    m,  7  6v3o?>)  cum  e-.oolv  et 
Luc.  vin,  53  ctocri,-  cum  <5ovTff  permutavisse.  Ad 
Luc.   iii  ,  14   nos  probasse  conjeciuram  Mareshalli, 
judicanlis   UIGlaiu  pro  upxiiaOc  fortasse  upxcrt  aut 
ipxtaBt  legisse,  nunc  poenitct,  propierca  qtiod   nul- 
iuin  verbuin   cum   valdan  coniposttuni  illud  upx.'-n 
coniiuet ,  et   ganohidai   tjaip ,   qund    in    margine 
(criptum  est,  giossa  polius  quam  varia  leclio  esse 
videmr.  Quod  vero  Marc.  xv,  24  et  Luc.  xv,  8  ti; 
cum  Tt,,-,  Cor.  I,  x,  47  et  Pkilipp.  i,  46  ot  cum  cl  (cf. 
I.uc.  »m,  44),  Gal.  ii,  47  Soa  cuin  epu  permutata  in- 
veniuntur;  id  sola  interpreiis  negligentia  factumest; 
Ueri  antem  facilius  poterat  propier  acsenlus  et  spi- 
riius  aitiiquitus  Oittissos.    Ilis  eliant  in  loeis  caven- 
dunt  est,  ne  quis  a  Gotho  varieialein  grxci  iexius 
reddilatn  opinetur. 

Kestat,  ui  de  iis  et>3:d  locis  ioquamur,  ubi  Ultilas 
vitia  couira   lingu;e  suis   iegss  comniisisse  videtur, 

1  Vid.   Heupelium   !.    1.4,  a,  qui  Franzii  aucto- 
ritata  permotus,  vcrsionis  gothicae  jTasiantiani  igno- 


PROLEGOMKNA.  4«C 

quo  in  numero  ea    maxime  sun;,  ubi  oblitus  verbo- 
rum  structurx,  quam  sermonis  gothici  ratio  postu- 
lali.it,  gracca  6ola  secuius  negligenlius  converlii ;  sic 
Luc. 4,9,  litautt  imma  urrann  dusuljan  atgaggandt 
pro  atgaggamiin,  quia  in  gr:eco  esi  i"i.a/_e  r°u  6ufuao-« 
ii<TfJ\9uv.  Cor.  I,  vii,   10   sq.  paim  liugom   hnftam 
anabiuda  qenai  — jah  aban  pro  abin ,  <;..iinis  ila 
propier  gra;cum  ^uvatxa  —  xai  avip«\  Luc.   xvi ,   48 
wazuti  saei  afletunds  —  jnh  liugandt  nro  afletip  jak 
liugaip,   nam  parlicipia  granca   orrtoluuv  -•«»   yu;t£r» 
enuutiato  relalivo  reddiiuros   erai,   sed   posiio  pro- 
nomine  relativo  etiara   participia   pro   verbis  ipsis 
addidit ;  vid.   etiani  qua:  ad  Coloss.  II,    14  et  iu,   5 
adnotavimus  et  cf.   Lur.  ix,   13  muno  fiinf  klaibaM 
juti  fltkot  tvui,  ubi  cuiii  pro  gr  i  im>  t,  nivzt  Sp-nt  >la- 
tivum  posl  comparalivuni  solilmn  pnsuissci,  pergcn- 
dum   erat  fiskam  tvaim,   scd   cousilii  oblitus  iiiiu 
grxcis,  qui  recte  i/Out;  Sjo  habent,   ipse  male  nn- 
minativo  pergit;  sic  etiam  Maiih.   vm,    !.'.  fnrtasso 
■  eciius  pro  heilo,  qund   cum    grxcis    ponjt ,  lunont 
pofuissel,  propter  pr.-eccdens  hfitom.  Alia  iora,  qsia: 
huc  trahi  possint,  babeni.  quo  defendanlur,  uti  Joan. 
vi,  63  /ju  taurdti.  poci  d  rotiida  iivis.  alima  ist  jeh 
libaiut  ill,  ubi  vcrbun:  isl  Gotho  nor.    ad    subjcclum 
1'iiuirfa,  sed   ad  pra:dicata  alima  et  tibaint,  quibus 
apponitur,   poriiiii-i-j   v.gum  est,  sic  etiam  e  laliuis 
Cantalirigiensis  et  Corbeiensis  convcrteruiit.  Sa-pius 
autcm  in  eo  eiravii,  quoi!  subsinnuvis  adjcclivoruin 
fornias,  ab  illorcm  genere   abl.orrcnlcs,    apposuil, 
qujc  loca  collegimus  ad  fvcliem.  vi,  16. 

Matimam  autem  ex  comparatiooe  inlerpretalionis 

nostra  utilitalem  nasci  ail  resti!'i'.;ndam  textits  gra:c'! 

integritaicni  nemo  adiiuc  eegavii  :  quamquam  enim 

non  pauca  enumeravimus  loca,  in  qubus  Uliilas  sive 

pcr  erroreni,  sive  de  consulio  a  gracis    disccssit,  cl 

permulta  ctiam  alia  sunt,   »bi  eum  sermonis  gothici 

ingenium  a  diligentioregnecorum  imitatione  avora- 

vil  ;  tamen  versionera  aosirani  primo   omniuin  loco 

ponere  non  dubitainus,   propierca   cjuod  non  soluni 

Gdissime  grxta  reddidit,   sed  etiam  quia  uulla   alia 

lingua  grKcx  propius   cognata,    nnlla   inagin  idonea 

esl,  qua;  texlus  graeci  tanquam  imaginem  exprimat, 

quam  gotbica.  Fuerunt  quidein  qni  versionem  svria- 

cam    SiiteponcrenS    ',   scd   si   varietaium    nubein 

ab   bominibus  lingu»    syriacx   peritis  addtictam  * 

coiit^itiplainur  et  versionis  gothicas  pra>  ilto  exiguum 

numcriim  coiiipuiainus,  syriacam  nulla  re  nisi  siate 

esso  prssiabiiioreiii  apparebit.  Oportet  auiem  eiim, 

qui   dc  dignitate  versionis  alicujus  recte  statuere 

viilt,  ejuslingua:,  qi:a  est  conscripta,   eam  peritiam 

iiabere,  ut  quss  sinl  varieiates  in  illa,  qax  liagna 

proprietatcs    probe  dignoscere  queat;  qua   pentia 

destituti,  qui  comparationem  texlus  graci  cum  ver- 

sionc   Ultilana  instituerunt,  fieri   non  potuit    quin 

rein  successu  minus  prospero   gererent.   Ea  impe- 

ritia  Zahnius  inilio  se  prohibiium  e-se  fatetur,   ne 

oinnes  lectiones  a  gra;cis  discrepantes  notaret ;  poji- 

quam  aus.cin  jtarilior  Scri  ecepissel,  opori  peraciecdo 

raniis,  id  pcsuisse  videtnr. 
-  Vid.  Scboiziusii  i.  pi  oleg?.  p.  CXXI  seqq. 


487  llir.l.lOUI  M  Ul. 

euiH  mott  pnerlpull.  Quasautem  varietatei  Grietba- 
chius,  muissis  curapluribUi  |jiu  a  Nillio  datia ',  ei 
imperfectia  Junli  el  Kniticlii  edltlootbua  adnotave- 
rn,  aaa  Sctiulaiui,  qui  editiouem  Grie>bachianain 
ilerum  curavil,  edhibiia  Zabnii  mala  veriione  alils 
autll,  Ita  utmen,  ui  quo  conailln  id  feeerit,  non 
Inielligatur,  qui  dum  paucns  novas  addii,  seicenias 
omiseril.  Necalumuiari  videamur,  ei  Jnannei  evan- 
gelii  aliquoi  capitibua,  quas  leciionea  variaa  taciie 
prxterierii,  liccat  iudicare,  pralarroissii  timcn  locis, 
in  quibua  Goihi  lectio  eum  millo  alio  lil>ro  congruii, 
aive  i'le  pr»  arbitrio,  sivu  propter  naiivam  sermonis 
discrepantiam  aliquul  mutavcrii,  prxciderit  aut  ad— 
diileril,  v.  c.  1,  31  nuuj  unhulpo  gr.  Satuovwv  SOvarat 
(qi)aiii|uain  sic  incod.  255  eiiam  legi  Sclmlziiis  ad- 
notal) ;  25  ubi  «0™»,-  omilliiur  ;  xi,  4  ubi  pro  'i»o-oOc 
poml  i-  (quod  fonasse  librarii  i>  pro  u  scrihcnlis 
i*i  ror  esi) ;  6  ubi  omitlil  ouv  ;  2  ■  nbi  omittit  sritj  ; 
ii.  "4  lagideduu  (posuerunl)  proTeSsixars ;  iii,  C  ubi 
ipsa  ado  loco  ponil  ina,  alio  praci ;  9  ubi  adtlit 
ii«u«;  28  iibi  numo  peiuula  pro  joO  Toovojta  colloral ; 
iil,  43 ubi  mais  alio  loi-o  pouil.  Sed  sunt  permulta 
:ilia,  ubiaui  falso  adnotavil,  uti  I,  16  ubi  Goilimn 
u</),n  pro  r.oiuvr,  legis*.e  dicil,  vid.  nos  ad  li.  1. ;  i,  48 
tibi  Gothi  auctorilas  delenda  erat,  nam  uti  ad  h.  I. 
comprobavimus,  non  «)>.'  —  ipou-nrii  a  Gmho  omissa 
Hlnl,  sed  <-uru  — «Or-iv  libraiii  negiigrnli.i  excide- 
raiil ;  i,  56  mepiit  addeui  Goilium  omiitere  articulum 
rou;  — qtiasi  eum  Lllilas  nuqnam  ad  vocem  bii>; 
posuisset !  II,  4  iiIm  a«!  a  Gotho  ahesse  dicii,  cum 
aperte  conversuui  sil  voce  }>o,  sed  per  Imnc  eno- 
r ■•iii  innumeris  locis  lapsus  est  vir  ille  docius;  n, 
'.i  et  iii,  20  ubi  ir.  Goilium  omisissc  dicit,  eam  anteni 
praposiiionem  Goibus  post  verba  pariiliva  (-oi).oi, 
Ttvi;  ali.)  fere  soiei  omiiicre;  n,  35  uhi  Gotbum 
cimi  l)  aliisque  lalinis  cndicibus  conspirarc  «li-.il,  imo 
potius  rum  aliqnoi  latliiisapud  Sabaiicr,  quihabeut: 
Juda-os,  qui  veneiuni  (eranl)  cmti  ea  ptoranlei ;  aut 
Gotbi  auctnriiatm  aliis  adnolatis  uou  apposuit,   uti 

i,  59  uli  Goilium  ouv  c.  eodd.  omiliere  i aduotai, 

cum  iiioi  npiid  cmii  Tta/tv  posl  etOroii  poni  dic.il; 
sic  i,  41  el  42  ncqne  nrowffl  trij^stov  i.eriue  r-f  «Oriv 
ixii  ciim  aliis  legisse  aduolal;  n,  21  o  u.^iiX^i;  -m> 
posl  a7ti8j(ve  (i-.ihvc-.tu)  poniliir;  n,  29  3s  addilur; 
iii,  6  t'.0to  5i  £i7T=  legitur,  iteiuqae  ni,  2o  «poi  ti; 
otKJt-vii;  in  iisi|ue  Goihi  cum  aliis  libris  gr*cis  con- 
seiisuui  iion  indicatom  esse  eo  magis  olHendit,  quod 
aliis  locis  vcr-Jo  gotbica  in  auctoritatuni  nuntern 
posiia  est,  mi  v,  10;  x,  10  (ubi  dubiiari  etiam  po- 
lesi,  an  icc  e  fariiim  sit,  uain  eiiamsi  ysv/jo-iTat 
r.niliiis  legissel,  tamen  aliier  scrib.-re  non  poiuisset), 
i,  21),  50.  59  ;  il,  17,  50,  52,  4u  (ubi  ne  lalso  adno- 
laveril,  Gothuin  l  pio  £  legisse,  veremur,  umn  sie 
pro  plurali  mimermn  siugularern  neiilrius  ponere 
Eolel);  xii,  17,  57  (siipiTlluum  h.  I.  cral  Guilium 
t-xciiarc,  a  quo  cum  et  gulaubjan  Imma  et  du  inrma 
aiiie  discrimine  dicaior,  ulrnui   i ,-  aOrOv  an  »0^:. 

'  i.iii.i.i  ci  laudi  magis,  quam  viluperio  tribueu- 
duui  esie  Zabniui  eiiitimat,  Kinleit,  p.  53", 


HL\NA  VKHSIO.  t8H 

A  leclum  fiicnt,  rerlo  ilici   nnn  pniesi).  Sed  h:i;c  siif- 

Ariant,    Scholilus,  reccniiulinua  uovl    lesUmenl) 

ediior,  ad  aJdilamenla  Scliultiaua  uibil  ad.lidil, 
niaiim .iiii  pariem  ejus  auctoritate  adductui  falsane 
sinl,  au  proba  nihil  curans,  ipse  cliam  tlloCOmmen- 
lario  ad-pcrsit,  uomiullii  neecio  quu  conlilio  quave 
causa  nmissis. 

Oiligeutis  crilici  rum  e*se  riderelur,  omues  iliscrc- 
panlias  uolare,  tpia:  inlcr  lexlom  grxrum  et  versi  i- 
iiem  gnliiicara  iniercedereni,  i.l  auadente  Mlcbaeli  ' 
iios  quitlem  fcciiniis,  eiceplis  lainen  lis,  qna  non  ex 
ali.i  lerlione,  seil  ei  diverso  utiiu-.qne  lingtne  inge- 
nio  orUB  sunl;  sic  v.  g.  gcnilivus  pluialis  posl  alls, 
uus,  sums,  ainshun  iro  eodem  illorum  verborum 
casn,  uti  Matth.  vn  ,  17  alt  bayme  (oimie  arborum)  — 
ffav  SivSpov.  v,  4ti  ico  mizdono  (i|ii.im  niercedmu)  — 
Ttva  uto-flov.  Itian.  xn,  iUntim.i  piudo  (quidam  genli- 
liniii)  —  Tivi;  *EW»)»jf.  Marc.  vi,  5  tii  ainohun  niahle 
(non  iiiiaui  virtiituiu) — oOSj/ttav  60vat«iv  ;  circuiiio 
inlinitivi  cum  praeposilioue  et  ariiculo  et  eadem  gcni- 
tivorum  absolutorum,  uii  Malth.  IIVIl,  12  mippanet 
vrohips  vat  (dum  accusalus  fuit)  — t»  to.  xaTir/opstoflat 
auTtrv.  57  pan  seipu  varp  (  t  um  sero  lierei)  — 
■ff:  -yivotisvii,- ;  catiem  inlinitivi  pnsiivi,  uti  Marc. 
I,  45  al  aiidbalujain  (aJ  servilia)  —  otazov-rfiivat,  cf. 
a.l  viii,  51  et  iv,  9;  usus  praturiti  lempnril  in  nar- 
ralione  pro  pra-seule  graeco,  viil.  ad  M.ttlli.  viu,  -0 
et  l.nc.  iii,  II  ct  pKctciea  mulia  alia,  qtix  emiiiie- 
rare  lungmu  esl,  uou  sunl  varietates;  eas  autcm 
inveinrc  auiilio  imerioris  sermoiiis  goiliici  cogniiio- 
nis  nnu  adco  difiicile  esl.  Inveniiinlur  quidem  ioca, 
ubi  hxreri  possit,  utrain  lcciloiiem  Gotlius  secutns 
sit,  quia  eadem  foruia  gotbica  duabus  gra:cis  respon- 
det,  uti  Gal.  vi,  2  ubi  usfutteip  —  ivarcinowo-aTs  et 
«»*A>)e&ia.-Ts,  Gor.  I,  xv,  49  ubi  per  b'iirtuiNU  el 
fopia-ouiv  et  00-f.inuiuy  reddi  polci  u,  cf.  ad  L.  v, 
50  ;  aut  particulx  gra-c.T  tlivcrsaj  a  Gollio  non  satis 
diligeuter  suut  distiucu»,  uti  Si  ct  yio,  Si  et  aw', 
nti  et  ouv;  iu  bi->  s.iiius  erit  Goihum  codices  eos 
secutum  diceic,  cum  quilius  couspirare  fere  solet. 
Quj;  aincm  leciiones  levera  smit  variantcs,  lcc  eo 
diiigentius  notaudx  suiit,  quia  versio  Gothi,  qux 
cuin  milio  iibrorum  veluslorum  aiibuc  super»iiium 
ita  coucinit,  ut  ei  eo  solo  hausta  tiici  possit,  ipsa 
pro  cdicc  estbabcnda.  Main  eliamsi  plurimis  locis 
ev.uigcliorum  cum  codice  D  epislotaruiu  rum  codi- 
c.ihus  DEPG  *  conseuiii ,  laineii  in  evai.geliis  illum, 
in  epi-4olis  lios  codices  Gotbwo  esse  secutuni  con- 
icinii  iiou  potesi,  quia  baud  pauca  suoi  loca,  ubi  ab 
iilorum  auctoritate  discudii  —  quat  cliam  c.ni--a  esi, 
cur  versio  gotbica,  cum  miiiis  auuumeranda  sii,  ui 
byzantinam  tive  consianiiuopolitauam  raceu-joucm 
sol.im  a  viria  doetil  uou  debelial  referri  — ;  sic 
Matlh.  v,  M  cod.  D  t«>wv«i,  Goth.  iluudo  (idvtxot) ; 
vi,  I  D  otxaioo-jvnv,  Gulh.  ur-Miittm  (ftrefMVvai») . 
vi,  4  l>  babet  «0?,-,  quod  Goth.  oininit;  vi,  15  D 
omittit  doiologiam,  quam  Gotb.   liabet,  et  nc  pei- 

•  ^iii/iiiun-)  in  iit gdlitiehtn  StknftHtf,  27a. 

•  (,ino>  Gt  esbai  tiim  lignal. 


18» 


PUOLEt.OMl  NA. 


490 


wulu.lta;  idemque  Bt  in  cpistolis  Ro.n.  viu,  54  A  *-t6 ;  m,4l-xv,   H;L«ea  .,  l-i,  50;  x.v. 

0— xvi,  24;  xvn,  3— xx,  40;  Joanius  v,  4a— xi,  47  ; 
xii,  1—40;  xin,  11— xix,  15.  De  i.s  aiilein  iu  codicu 
nuiic  eliatn  desiderauiur  Marc.  i,  13 — 57;  u,  15 — 
iii,7;  v,  42—  vii,  33  el  nisi  omiiia  nos  falluni, 
Maiih.  xxvx,  54  usquc  ad  finein.  Evai  gelia  iu  coil. 
Arg.  non  co  ordine,  quem  nostras  cdiiiones  scr- 
vani,  seqticbaiilnr,  sed  sic  :  Matlhxus,  Joannes,  Lu- 
cas,  Marcus  ;  id  auiein,  quod  e  perverso  ordine,  quo 
iiiiiic  siugula:  plagulx  dislraclx  suni,  cognosci  uon 
potcsi,  cognoscitur  et  ex  ordine,  quo  in  arcubns  sub 
lexiu  piclis  (vid.  Tab.  I)  scquuniur,  ei  ex  litlcris  nu- 
meralibus ,  singulis  qu.iternioiiibus  adscriplis,  dii 
quibus  adbuc  Ux  exsiani :  g  (i)  in  fol.  14  (a  M.illli. 
ix,  47  incipicntc) ;  ie  —  k  (xv — 20)  iu  fol.  33  (Joan. 


u  post  o,-  liabenl  DEFG,  Golli.  cum  aliis  omiltil ; 
ix,  18  illi  legunt  tyj-i  /iot,  Golh.  cuin  all.  mis  HU  (ii.it. 
oiv) ;  43  liabenl  xai,  quod  Goili.  oinitlil ;  2(5  erlroi  ab 
i.lis  oinissuiii  Goth.  addil;  ix,  5"2  illi  halient  u;  , 
quod  cuili  all.  Gollt.  Oiniltit ;  XV,  1 1  lcgunt  faouviWl , 
Gotli.  c.  all.  iir«tvJTwo-av ,  ei  sic  soepius. 

Ha:c  prafali,  tpiibus  aul  ininus  recie  disputatis, 
anl  cursim  brevilerque  lanlum  ailaciis  ,  jutlrCUin 
a;quilaieiii  ali|tie  indulgeiiiiaiii  rogauiiis,  deuiquc  de 
codicibtis  vcrsionem  golhicain  roiilincnlihus  el  edi- 
•ituiibus  a  viris  doclis  anie  banc  iiostram  ador- 
liaiis  ditemus. 

Principcm  locum  ei  xlalu  cl  diguitale  codex  Ar- 
yfiiteus  l.  nel  '  .  Eum  seculo  xvi  in  monasterio 
Werdenensi  reperluin,   indc  sub  fiuem  cjusdem  se-  |{  m,  16— 9.)  fol.  101  (Joan.  vin,  57)  fol.    87  •  (Joau. 


culi  *  priuiuni  Pragam  dela  iim,  postca  aitoo  1648 
a  coillilc  Koiiigsm  irk  iu  spoliis  llolllliam  inissum, 
iiiin  lsaaco  Vo.-sio  iudc  aono  I6.'i5  liesciniUS  utruin 
Gbrisl  iiac  reginx,  an  liu,us  vlri  ipsius  voluntaic  in 
tielgiam  profectum ,  a  coinite  dc  la  Gard!e  auten 
inagno  pret.o  s  redeiiipiiiniel  involucro  argcnteo 
ornatum  bibliotlicc.r  univeisilatis  Upsal  ensis  dona- 
liiiu  csse,  inler  oinnes  constal.  Ilic  codcx  lit.cris 
argenteis  el  aureis  in  mcmbranis  purpureis  formx 
qtiarlx,  quam  vocant,  sub  lincm  seculi  quinti  aut 
inilio  sexii,  cum  Gotlii  lialiam  iucolebant,  scr  plus 
est  \  Oe  irecenlis  viginli  plagulis,  quibus  eum 
consiilisse  divisione  quaicriiionali  comprobatur , 
cuin  repeitus  est,   ceiitum  oc  oginla   octo    rclict;c 


xi,  22)  fol.  79  vJoan.  xui,  II)  fol.  75  (Joan.  16,  11) 
fol.  117  (Joan.  xix,  4);  kb  (22) ,  kd— U  (21— 27),  1 
ei  t„  (50  ei5l)  qui  quaieriiiones  lex<uin  Lucae  con- 
tinenl;  k  (55)  lq  (36)  Ih  (38)  //>  (5'J)  ni  (40),  iu  qui- 
bus  quateniionibus  evangelium  M.irci  scipiiiiu  esi. 
Sipra  lexiiim  plagul  e  ad  sinislram  ligilur  ^niiA 
(i.  e.  x«t«)  intellige  ahaggeljo,  ad  dexiram  noinrit 
cvangflisi.t  maipaiu,  iulnmiien,  lukan  ,  maiku  ;  \\jl 
inscriptioncs  sum  inanu  recenliore  ei  inale  quitlcm 
scripia?. ;  infra  illas  scriptiooes  scquilur  lexius  in  sin- 
fjutis  plagulis  versibiis  viccnis  conscripuis;  ima  pla- 
guix  parte  arcus  illi,  qnos  -upra  c  miueinnraviinus, 
in  quibus  loea  parallela  aliorum  cvangelioruiii  indi- 
cata  liiteris  aureis  scripia  suul;   in    marginibus   lc- 


cant,  quibus  lempore  rccenli  manus  impia  plurimum  q  guniur  liiierne    niiiiierales,   caiones  sive   scctiones 


niiniinumqtie  uiidecim  dctraxil  ° ;  itaque  in  iibris 
uostris  babemus  c  codice  Argenico  ducla  :  evangelii 
Mai  hci  v,  15— vi  ,  23;  vu,  12— x,  1  ;  x,  25— xi, 
25  (in  qiiibus  est  plagula  ill  i,  allera  parle  mutila  vs  : 
13 — 23);  xxvi,  70 — xxvn,  19;  xxvu,  12 — 63;  Mar- 
ci  i,  1— vi,  30;  vi,  53 — \u,  38;  xm,  16 — 29;  xiv, 


indicantes  (vid.  Tabul.  I),  prxterca  leclioncs  vaike 
et  glossas,  rtiver.iissima  ralione  scripla?,  aliac  cnini 
perclegauicr  (uti  ad  Luc.  vi,  49,  vn,  52;  ix,  15), 
alix  m.ile  picUe  (nli  ad  Luc.  vi,  27) ,  aliai  til  lilicra- 
rum  ducium  cl  colorem  iiiscriptionum  iilarum  aequi- 
paicnt ;  kiix  splcndorein   argenieiini  scryarunt  (uti 


1  Vide  tMpiosius  de  lioc  codice  loqiientciR  lh- 
reum  iu  ilissertalione  de cuili  e  Argenieo  amii  17U9 
[Vl/it.  illuiliat.  p.  181  seqi.)  el  i>r  t  falimie  in  ciim- 
dem  I  biii.n  p.  3  sqq. ;  deinde  Zabuiuin  Einleiiung 
p.  37  suq. 

*  Viii  docii  cod  cem  lemporibiis  belli  iricen- 
nilis  Pragam  delaliiiu  e.se  opiiiaiues,  idoncnu  ar- 
giiiiietiium,  quo  id  probateHl,  adtluccre  non  potirc- 
ruiit ;  ;am  seculn  sexlo  detiino  loco  s  ;o  motum  esst:, 
cognosc  lur  e  Kicbardi  St>einii  ,  C;c-ari  Itudolpliu  , 
II  a  consilus  et  M.ilihi.r  arcbiduc  s  pabiliu  pnelei  li, 
lib:o  sic  i  i  cr  pt  i  :  Apologi.i  oder  S 'Imizreil  «ber 
tles  diiribleucbiigsteii  llauses  Osierreich  von  wci 
land  Kaiser  Kiidericb  I  demsellieu  amio  I I5G  enli.ul- 
len  ansecliliclieii  Privilegio;  eo  t-niin  iu  libro  auctor 
posiquani  Uili  iiliim  ivambii  verbo  obsceim  pro  ven- 
lit!  iisiini  e>se  tlixil.  addit  :  dess  aucli  aber  jm  gol- 
lisclten  Euangelj  tmech  ,  detseu  Sr.  hay  :  Mayt\  ori- 
iniiul  haben,  zur  bcfinden,  id  e>t,  hanc  vocem  eliam 
apud  yolliicum  evangelium  occnrrere,  cujus  exempliir 
tltnuiiiuin  asservatur,  etc.  Sireiuius  aulein  rum  aiino 
IGUt  obierit,  ciidicem  Argeiileiim,  qui  sin:  dobio 
idein  esl,  quein  ille  anle  ocnlos  babu  l,  jam  seculo 
xvi  Piagam  pervenisse  iion  tlubimn  esl.  liauc  noia- 
I  'iiicui  auieni  Scliuiellerus,  vir  docti-simus,  cunt 
iritns  hiiiiiaiiissiine  coiniiiuiiicavil. 

1  Z.iliiiins  Eiuleit.  p.  44  sq.  qiianli   de  l.i   Gardie 
Cjdicejueuitrit,  diversas  vir.irum  docioruin  senten- 
PiraoL.    XVIII. 


lia  uoiai;  qiiarum  Ii.t  tliirc  snni  rectrn,  una,  qua  iba- 
leris  sexcen  is  (iutell.  sneciris  imperial  bus),  aliera, 
qua  qu  iilringcniis  (intcll.  succicis  imper.  i..i  r  | 
emisse  dicilur;  uiraque  eniin  suunna  aqniparat  tli.i- 
leros  ilin  ciilos  nosln  aeris. 

1  Litteras  impressas  vcl  inustas  esse  prioius  llne 
conlcndcic  ansus  esi,  qucm  sectili  sitntSrh  iiineierus 
ct  Aili^liiiigius ;  arguinenla  auleni,  qu;e  laniquam 
probanlia  llire  affert,  salis  fiigida  r-se  jam  Zahu  u. 
i  opiime  doco  I  et  nos ,  cuni  illas  nugas  recolere  i.r- 
ilral,  tl  lanluni  quasriinus,  quoniodo  si  illo  tempoie 
ailis  lypoga;ih  cae  —  tiaineam  cn  ilavi.se  il  os  vims 
tlnc  0«  non  iliiliiiiin  rst  -  priocipiajam  iiuioloenin  , 
ea  ars  iaui  Imigie  oblivioni  rursus  Iradi  poueiii; 
deiude  cur  librarius  duplires  Imeas  duxerit,  qiiaruui 
si  lyi  os  excussissei,  ne  nna  quidvm  npus  crat. 

•  Ejus  furti  a  m>bis  primum  cognitiel  nescioqu.i 
auclori  ate  iu  cphemeriilibtis  p  blins  oinn  iim  lere 
g  iiiiiiini  divulg  \\,  Anglits  qoiilam,  qui  codicem  con- 
iulissei,  acc.isalus  esi  :  scd  neque  nos  hi  accusaiorcs 
sninus,  neque  Aogli  iiniuen  nobis  cog<iiiu  o  est,  q,u 
codicem  co  consilio  lcgerit,  ut  usuiu  aliqncm  inde 
I  cerel;  mi  inn  autein  es>,  quod  aliuin  codiccm,  qui 
cvaiigclia  go  hiia  coiiiiiuissel,  Neapoli  iu  Angliam 
delaliinl  esse  llali  paiaiu  professi  sunl,  vid.  Gaslill. 
Sperim    pr;ef.  p.  V. 

•  Apud  lher«ugi  UljU.  illustr.  p.  87  falso  187 
seripiuin  est. 

1G 


491  lilULIUIHM  ULFILAN.V  ViSRSld.  <« 

i,l  \l.irc.  i,  6,  II),  aliarum  eolor  MlM  nigruit,  iil  aii  A  vors.o  l.iiiiu   posila  csl,  neque  cu:n  \u:;;jia,  liet|(lU 

uaqawa  argealoui  ruorii,  cognnaci  vixpouil;  alia 


ei.am  aJJitameuta  itramenio  el  sonnone  lalinOBtalo 
reeenliore  icripla  inveoiutilur,  quibui  qoi  leriptil, 
eapiUUI  uuineros,  aiguuicnlum  tlnguloTuui  vvrsiiiiin 
aut  i-.ipiiniii  ,  Coihum  qux.lim  omisissc  (vid.  a<l 
Joan.  vii,  52),  signilicaiioneiii  verborum  (luco  lupra 
m-i  ii.i  goiiiica  ipM  sunt  icripla),  in  ima  paginarum 
pnric  qiiid  in  sequcinibiis  desidcretur,  quut  loli  s 
pr.rtermissis  eontinualio  sequatur,  indicare  voluit. 
jnepta  manus  etiani  ali<|uoi  locla  textum  molavil 
■tranwnto  argenteo,  scd  miseiis  lilteris,  alias  ver- 
bortim  formas  indnrendo  (vid.  a<l  Maiili.  ix,24ctad 
Marc.  tv,  7),  Pluraalia  <le  scribeudi  ratiotn',  conipon- 
diis,  i  endis,  qiixquc  smii  liujus  generis   alia  in   pa- 


ruin  leslu  golhico  (ongrueiis. 

Codiccs  Anibiuiittni  nuineio  sunl  qiiinquc  ,  iiicin- 
branacei  palimpsMli,  e  cosuobio  Bobienii,  qwnl  in 
Liguria  sitiim  Ml  ■  alediolanutn  deporlali,  <|uos  om- 
nes  Casiiliiunxiis  eo  lemporo,  <|uo  liuilit  Italin  im- 
pcritiiu  tennerunt,  icriptoa  esse  probavit  *.  luter 
ciis  ri •'.',. r  1  (S  56  parl.  sup. ;  vid.  Tabul.  II,  nn  , 
lonna  quarta,  nuncconiinet  Gregorii  Magni  homilias 
in  Ezccblelem,  sub quibus  lalenl fragmenia  cpistola; 
ad  Konianos:  vi,  23—  viii,  10;  vm,  54 — n,  I;  xi,  II — 
B3;  xii,  8— xiv,  5;  xvt  ,  21 — lin.;  ad  Coriutbios 
piioris  i,  12 — 25;  iv,  2 — 12;  v,  3 — vi,  t;  vn,  5 — 
28;  viii,  9— ix,  9;  ix,  19— x,  4;  x,  t5— xt,  C;  U, 
21-31;  xii,  10-22;  iiti,  1-12;  nv ,  20— 27;  xv. 


l.mgraphia  gotbica,    grammaticx  noslra;  addeoda,  rj  t — 35 ;  xv,  ib— xvi,  II;  xvi,  23 — fin. ;  adCoriu.hi  9 


dteomns.  Cxterum  maxima  plagularum  pars  i.a  ser- 
va:a  cst,  ut  sciiptura  faciL-  legi  possit;  sunt  taineo 
versusct  singulx  qumpic  filagulac,  quarum  lilli  rx 
ncsciiur  qua  causa  adeo  delctx  sunt,  Ul  qnasi  ipon- 
gia  abster.-x  vidcantur  ncque  quiJqu  m  littenrum, 
nis;  sub  luce  idonca  aul  eiiaui  ca  paulo  dclracla  , 
eognoscalur;  aliis  locis  liiler.irum  pignienia  mem- 
bran:is  ita  percderunt,  ul  singul.c  lilierx  et  voces 
iiileiiciinl  ncc  nisi  ex  loraminibus  relictis  ,  <|uid 
sci  nHiiin  fuerit,  indicari  queai ;  aliis  locis  linerx 
aversx  pajjiiia;  adeo  penetiaveruni  ci  duciibus  aJ- 
vcrs.e  iia  scse  immiscuerunt,  ut  diligeuter  discer- 
nondx  illxsint,  si  iu  liis  enare  n.ducris.  Colo.eni 
purpureum  plngulx  permulix  inuiarunt   et  aui  ro- 


alicriusi,  8—  iv,  10;  v,  1— ix,  7;  xu  i  —  lin. ;  a<l 
Galatasi.22— 11,  8;  11,  17— 111,  6;  iu,  4^> — iv,  23; 
v,  17— (in. ;  ad  Ephcsios  1,  I— 11,  20;  111,  9— v  ,  3; 
v,  17—29;  vi,  9—1'.»;  ad  PUIippenses  11,  2C— iv, 
7;  ad  Col  issenscs  1,  10—29;  11,  10— 111,  8;  iv,  4— 
13;  ad  Thessaloniccnscs  priorisv,  22— fin.;  alterius 
ad  Tbessalonicenscs  1,  1— 11,  4;  111,  7— lin.  episiolx; 
prioris  ad  Tiniotbeum  1.  1  —  9,  18— iv,  8;  v,  4— vi, 
i5;  alierius  ad  Timotbeum  1,  1—18;  11, 21—  iv,  iC; 
Til.  1, 9—u,i  jPbilcm.  xi,  23.  lubcriptiones  in  pagina- 
rum  parld  superiore  positx,  rfn  kaurinpium,  duaifai- 
numetalixmaximam  partem  muiilaiionemembrana- 
rum  iiiterierunt,  in  margine  varix  lectiones  et  glossx 
(vid.  niil.  •  coll.  i77-478)  minoribus,  quam  i.i   lexlu 


scuiuaut  viulaceum  aul   fuscuin  Iraxernnl;  liiurx  q  sunl  j,)Clinalisquc  liticris  scriplae.  Cxtcrum  codica 

scripturam  nonejusdcm  librariiessc  CastiUonxusju- 
dicat,  nain  alteram  pariem  peritiore,  alteramru  liorc 
nianu  rxaralam  esse ;  cl  quamquam  l.tlcrx  pleiiun- 
que  lectu  non  difficiles  sint,  lamcn  plagulas  aliquot 
ila  abrasas  aut  elulas  invciiiri  ,  01  scripiuram  goilii- 
cam  nunquam  quemquam  as-ccuiurum  sperel.  Fo- 
liorum  ordo  eliam  ab  eo ,  qui  rescripsil ,  oiunino 
perlurbatus  csl. 

Curf  B  (S  45  part.  sup.;  \id.  Tabul.  II,  iv)  eadem 
qua  .1  lorma,  llieronymi  explanaiionem  in  Isaiain 
coniinet,  scriptam  super  versionem  gothicain  cpi- 
stolaruni  ad  Corinlhios  prioris  xv,  48— fin.;  ad  Co- 
linihios  alterius  inlegr.v,  ad  Galalas  1,  i— 11, 17;  iv, 
19— lin.;  ad  Lphesios  1 ,  I— iv,  6;  iv,  I"— v,  II ;  vi, 


argeute:c  m.iximam  livueiunt  aut  rublginarunl.Neque 
lamen  ineiueiiduiii  est,  ne  codex  iste  omniiiO  inte- 
reai,  euin  taniacmn  cuia  Ipsalimses  asscrvonl,  ut 
cum  ad  posieriiatcm  ciiam  pei  vcnlurum  esse  uon 
icnicie  speiemus. 

L^tlcx  CaroUntu  \  rcscrij.tus  ,  quatuor  foliis 
coii.inci  partes  versionis epislolie  ad  Ruman  s,  \A- 
dori  llispalcnsii  oii^inibus  superscriplM;  re[iertus 
cst  a  lin.iielio  aimo  175U  in  Oibliolbeca  f.uelfer-- 
byiana;  inembriiix  Siinl  forinx  majoris,  litlerx 
codici  Aigcmeo  similliiux  (v.d.  Tabttl.  II,  v);  in 
Itaua  circa  ideui  empus,  quo  iodcx  Argcnicus  ,  uii 
Kuiltclius  existimat,  scriplus,  quoudaui  iu  niunasle- 
riiim  We.ssenburgcnse  !  dclaia-,    iiide    iuier    nu- 


mcruin  alioruin    litirorum    M  guiaiJin    vcnuiidalum  ry  §—(ia.-t  aJ  Ihilippensis  1,  11— 11,  *;  n.  22— iv,  I" 


niissus  ,  ibi  ab  lleiuico  Julio  de  lllum  empius  el 
1'ragam  depurlatus,  denique  Anl.nio  Ulrico  reguanle 
tOOOGuellcibjtuin  pervenil,  ubi  hodie  servaiur.Coii- 
linelur  auem  folio  277:  llom.  XI,  35  —  III,  6;  fol. 
SSi  :  xii,  17 — i.111,  5  ;  fol.  255  :  xiv,  9— 20;  fol.  280T 
xv,  3  -15. 1'agin.e  divisx  siiui  iu  duas  partes,  qua- 
riiiu  iu  allcra  sinistra  texlus  goihicus  viginti  scpieiu 
versibus  \alde   mipjribus  exaralus,  in  allera  dev  ra 

1   Vul.  Knillcliiiin  p.  5l(i  sqq. 

*  llunc  codicem  ad  Bobicnse  io  Liguria  cocno- 
l.iuiii  (.crliiiuisse,  uude  eli.iin  bibllutUeCX  Auibiu- 
; ...nia-  paliiupsMii  prodiere,  dalii  aJ  Angelum  Hiiu  11 
liitena  .1  *uil  v.  <•  Niebjlir,  et  eo  qooque  p*.;riiii"ii 
ajlU>,  111  biblioiheci  Vancaua  awMvalue,  hoiniliaruni 


adColossnsesi,  C— 29;  11,  II— fm.;  ad  Tlicss.1.1- 
nicei  ses  prioris  II,  10— lin.  ;  alierius  ad  Thessab  11. 
1,  1—5;  11,  10— lin.  cpi.-iolx;  prioris  ad  Timoilieiini 
1,  I— 111,  5;  iv,  I— v,  10;  v,  21— vi,  IG;  allerius  ad 
Tini.  1,  5— iv,  II;  ad  Tiium  1,  i  ,  10.  Lirerarum 
foinia  tiau<l  inelegans  q  iidem  est,  sc.l  feslmaiioncui 
quamdam  prx  sc  fcrre  vidcmr.  ProptM  rcccnlcm 
scripmrani  snpcnuduciam    vcrba   Dllilana    saoiua 

gothicarum  traginenla  con'i  icus  (Skeircina)  cvsr.  111 
A.IJeiitl.  aJ  c|iisio'aiii  CoHntll.  lUoraw  i>.  S>,  nndt 
AJelungium  sus|iieaulem ,  codi  cm  Carol.  iu  I»  n  ■ 
nia.  Visigntburum  «oJo,  icriptuut  etu,  •rrae»>M 

' '*  ViJ.  Caslill.  SM«i«.  pr.e'.  p   i*  sq.  xv  iqq. 


m 


agre  taniurn  cngnosctmitir ;  plagularum  ordoparitcr 
ai(|iie  in  codice  A  perlurbalus  esi. 

Terlio  locoiscodcxponilurqiiem  nos  AmfrrerianiMH 
appella\iiiiiit;suiit  aulem  quatuor  lanlum  pigellx.co- 
ilic.is, fornia  miuore,  vcrsioncm  latinanicvangeliorom 
conlinentis  (I  Gt  parl.  super.),  sub  qua  scriplmnesi 
inlerpretationis  golhicx  fragmentum  evangelii  Mat- 
ihxi,  ejusquequidem  p.irtis,  quxin  codicc  Argenleo 
«naxiuiamparlem  nunc  desideratur;  lucramur  autcm 
indcxxv,  38— xxvi,  3;  xxvi,  65—70,  pergitque , 
posiquam  lioc  versu  cod.  Argenieus  incepil,  cutn  lioc 
tisquc  ad  xxvn,  1.  Scriplurx  genus  est  grande  et  ad 
codiccm  ArgciHcum  propius  (|iiani  cxtcri  Ambro- 
liani  acccdit  (vid.  Tabul.  II,  u). 

Supersunt  deinde  tria  folia  codicis  (G  82  part. 
siiji. I,  in  quo  scripta  est  commenlatio  in  libros  Re- 
giiui  lalina ;  librarios  in  usum  suum  converlit  codices 
riauti  fabularuni,  Senecx  tragocdiarum  et  inlerpre- 
taiionis  Ulfilanx  librorum  Neliemix  et  Esdrx;  scr- 
vaiasunt  in  quatuor  pagellis  dc  Nehemia  v,  13 — 18; 
vi,  14 — vn,  3;  duabus  de  Esdra  n,  8 — 12.  Lillora- 
rum  specimcu  rcdditum  est  Tabul.  II,  t. 

Quinlo  deuiquc  loco  pouimus  codicem  ,  qui  Skei- 
r.ins  conlinel,  ciijus  tina  pars  lloinx  iu  bibliotheca 
Vaticana  cuin  Fiontino  snperscripto  (cod.  n°  5750 
mcmbr.  lorma  quarta)  scrvatur ,  altera  Mediolani 
(co.l.  Ainlims.  E  147,  menibr.  forma  quaria),  in  qna 
supcrgoiliica  coucilium  ChalcedouiHin  scrip.um  est ; 
vide  de  eo  Massn  aunum  docte  atquc  ci>|iiosc  dispu- 
lantciii  Skeir .  p.  55  sqq.  Ejus  aulem  meolioncm  eam 
ob  causam  hic  fecimus  ,  i|uia  indc  duxnnus  Joan.  i, 
29;  iii,3—5,  23—26,  29—32;  v,  21—23,  35—38  el 
prxierea  alia  ibi  leguntur,  qux  in  cod.  qtinque  Arg. 
exsianl ;  eorum  varietatetti  in  adnolalione  indica- 
vimus. 

Anloiiium  Morillonem  pfimum  versionis  Ulfilanx 
meinoriaiu  redintegravisse  supra  coinmcmoravimus; 
posteum  Derrerusquidam  totum  codicem  Argcnteum 
descripsit,  qux  deseriptio  a  comite  de  la  Cardic  si- 
iuiil  cuin  codice  Argeuleo  cmpla  el  Upsaliam  depur- 

1  Qualuor  D.  N.  Jesu  C/nisu  evangellorum  t>«- 
^ioncs  perunliguK  dmv,  golliica  tcit.  ei  uiiglosaxouica, 
■gui.rum  illiin  ex  celeberriino  cod.  Arg.  nunc  pri  nu;n 
uepromsil  rr.  Juiii.it.  Accessil  ct  glussurtum  gotlti- 
cum.  Durtrechti  lot»5   (A  iisietodtmi   1084)  2  voll.  i. 

1  0.  N.  Jesu  Christi  SS.  Evangelia  ab  Ulftla 
Colhorum  in  Mossia  episcopo  circa  anitunt  a  nalo 
Chriito  i .ixt  k  e.t  grwco  gothiee  irantlala,  nunc  cum 
ptnalletis  versiouibus  sueco-goth ica,  nomeita  L  itla't- 
dica  et  vulgala  lalina  edita  Slockhulmia:  ,  1671 ,  4.  cf. 
Eiierli  Altgcineinet  bibiogniph.  Le.dcon  ll,  p.  9yl. 

1  Sacrornm  evangeliurum  versio  gotliica  ex  cod. 
Artj.  emendala  algue  supplela  cum  intei  iirelalione  ta- 
iina  et  aduotatiuuibtts  t.  Bentetii  edidit,  obsenalio- 
iiis  suas  adjecit  el  grammaticum  gothicam  prwntisil 
E.  Lye,  Oxonii  1750,  4. 

■  ld  exemplar,  quod  posircmo  in  lleinalii  , 
pmfessoiis  Francolunensis,  pos*essioneiii  venit,  iu- 
Jleqite  oomiiie  Heyn  Uii  m  inuscriptum  vouatitiu  esl, 
Zaliiiius  tteinde  io  coosilium  a  Jliibuit. 

'  Joannis  ab  llire  scripta  veisionem  Ulfitanam 
et  I  tiguam  matsogolh  cam  ittuttrantia  ub  ipso  doctis- 
tnno  auctsre  emendata  novttgue  accetsiunibus  aucta, 
iam  coltecta  et  itna  cum  aliis  scrptis  simitis  urgummli 
edda  ub  A.  J''.  Busching,  Bcrolini  1773,  4,    lu   bujus 


PUOLEGOMENA.  *** 

A  tj|a,  anno  1702  cutn  Oiii  Rtidbeckii  domo  ei  iibrts 
conflagravit.  Primam  aiiicm  Ulfilas  editinnein  e  co- 
dice  Argcntco  el  Dcrreri  illa  descriplione  liausiain 
Franriscus  Junius  adornavil  ' ;  ra  aiilein  editiu 
mendis  scatcl  iia,  ut  ntinc  ejus  nulla  fere  ulilitas  sii; 
accedii,  quod  imilla  addidit,  qiiorum  vestigia  in  co- 
dice  nulla  apparcnt,  ilemi|ue  omisii,  i|ua:  vei  hoiic 
sine  difdcultale  legi  possunt.  Mulla  autem  laude  di- 
gnx  sunt  ob.ervationes  Tliom;c  Maresballi,  Angli, 
voloiiiini  prioii  imle  a  pagina  385  sdditx.  Ilaud  inc 
lior  evasit  editio  Georgii  Slieriibielmii  .  consili.irii 
mililaris  succici  el  prxsidis  cnllegii  anliquitatum 
llolmiensis,  qu.c  Jnnianam  editionem  paucissimis 
locis  emendatam,  pcrmultis  ctiam  cnrni]iliorern  re- 
peliit*.  Multo  majorc  cum  cnra  Ericus  llcnzclius, 
R  arcbiepiscopus  Opsaliensis ,  ei  eo  moriuo  Eduardus 
Lye ,  Anglus ,  Ullilam  ediderunt  s;  uam  Benzclitis 
non  solum  lecliones  pcnnultas  Junii  ct  Sticrnhielmii 
emend.ivit,  sed  etiam  primus  de  nostra:  versionisdis- 
criinine  ei  consensu  cum  tcxtu  graeco  verissime 
juditavil;  unum  modo  de6ideratum  est:  nou  oiuuia 
loca  evanida  aique  lectu  tlifliciiia  dare  valnit.  Eum 
laborem  suscepit  Joannes  ab  llire,  reg;x  cancellarix 
consiliaiiiis  cl  professor  universilatis  Up-..liensis, 
qui  lotinn  opus  :ili  aliquo  e  Stici  liielinii  cdilione  de- 
scr  beudum  curuvit  in  eamque  descriplioncm  emcii* 
daiioncs  cx  rodicc  Arg.  ipso  bausias  iniulit  »; 
eoque  in  ncgotio  ea  diligcntia,  prudenlia,  peritia 
vcrsatus  est,  qtiam  ismodo,  qui  codicem  Argenteuin 
suisoculis  vidit,  satis  xsiimare  potesi.  Qux  Ibre  ad 
novam  I  llil.i-  cditioncra  curandara  e  codice  duxerat 
atquc  aliunile  collegerat,  cum  ipsi  opus  perlicere 
per  faia  non  liccret,  A.  F.  Boschingius,  gvniuasii 
Beiollnensis  direcior  ,  edidit  \  Multis  amiis  posi 
quod  Ibreo  non  comigerat,  otUllilam  lotum  ederet, 
J.  CIm-.  Zabnio  ,  sacerdoti  saxonico  ,  conligit  *; 
is  aulem  texltim  noo  soluin  (ragmenlis  epi^tolx  ad 
Bomonos  a  Kuiitcl  o  invcntis  auxit  ' ,  sed  eliam 
adbibila  mulla  cura  et  Ihrei  emendationibus,  sup- 
plemenlis,  adnotationibus  lidi&sime  usus,  qttautuiu 


libri  appendice  etiaiit  Jcannis  Cord  ni,  juri  C"iisu'ti 
ICdinburgensis,  Specimcn  animadversiouuin  criiica- 
iiim  in  priscam  evangelioruui  versioncin  golliicaui 
conliiietur,  opiim  ruin  observaiionum  pl  iiuui  i:l  il.i- 
lenduiii,  quod  non  plura  de  co  lingux  goib.cx  peri- 
lissimo  atq  e  suliaciissimi  judicii  vno  liabemus. 
U  *  Ulfilas  gothisehe  Bibclttbcrseizun  /  iutch  Ihrent 
Text,  mtt  eiuec  graminaliuhwdnlich  nl.itcinir.chen  Ue- 
bertelsung,  samt  einer  Spraehlehre  itu.1  einem  Clo^ar 
ausgeut  beil  t  voh  t'.  li.  Fnlda,  das  Clos  ar  umgeir- 
leitet  von  IV.  /''.  //.  lleinwald,  tc. herausyegebeu  ioit 
J.  Cltr.  Zahn,  Wcissenfcls  1»05,  4. 

'  Ulphila:  verswmiu  gothicam  nonwMornm  ca- 
pitum  eptsto  ae  Vuuli  ad  Komanos  e  tituru  cujusdam 
ms.  r.scnpti,  gui  inaugusta  upud  Guelpherbytanos bi- 
bliolhcca  adtervalur,  etc,  ervit,  commentatus  est  itatque 
foras  /*'.  A.  Kutttet  1762,  4.  Eam  editionem  te\tum 
accuralissime  lectum  et  erutum  coniincre  si  Ebcrtus 
I.  I.  p.  992  dicit,  aul  immerita  la ■ul..:  eam  sustulit, 
autde  re  sibi  parum  comperia  couQdentius  judicavil; 
ii.iiu  Kniltclius,  qu.c  iacilia  leclu  sunt  in  codice, 
recle  legit,  in  lis,  qux  aliquanto  simt  dilficiliora,  sx- 
pius  erravii,  lingux  aulem  .lliici'  proprielatcs  et 
plane  iucognilx  fuerunL 


tM 


niiti.umiiM  1,1.1  ii.  \.\.\ 


|iiitmi ,  '  •ic..ii;itibsiiiiuni  aiqua  tnitgurrluiiia  dudil, 
exccpiis  lii  lacit,  ubi  Ibre  iptt  ciilicem  Argmiieum 
ililigcniius  iuspiceie  neglevcrai.  IJ  ciiin  euiupluribtu 
leeii  f  iciuiu  ostel,  Kthuiui  aui  iu  errorara  perduciui 

tsl,  aul  mciidas  ab  Ihreu  nuii  auiinaJvei-aas  eorn- 
■i  ,-  uou  puluit,  Prmierea  npiandum  lut,  Zalmius 
majorcm  seimonis  gOthici  penti.iui  Judictiquo  subti- 
iii.it, iii  babuisael;  iiam  adiiolaiionet',  quas  leitui 
bnlijuuxit,  (ii-.cier  quai  Hareaballo,  Gurdouo,  Ibroo 
tlebei,  jrjuiij;  sunl  atque  iuepua,  inaxlmaui  parleni 
fii.uii  r.iisa'.  Pusl '/.  iliniinii  neinu  bogmenta  UlUiaita 
iuiegra  iJiJit ,  >cJ  i|u.c  Jo  Mattliaii  evangelio  super- 
siiiu,  bis  suui  cJit.t  a  S.  lleuabaHo,  uiagialroanglico, 
et  J.  A.  Selunellero,  lingua:  geruuraicui  in  univerei- 
tate  Uouteensi  doclore  '.  Cuni  autem  ct  proi>ier 
prluruni  editionuui  vitiosiiaicm  ei  quod  iu  iis  frag- 
iiKina  uupi-i  a  Maio  reperlu  el  aCaslilliona'0  iti  lucein 
edila  *  noii  coiit.nerentiir,  uova  Ullibu  edilione 
imiiis  cssc  *  videretur,  ii  deinde,  quos  eaui  ador- 
iiaturna  audisseutus ,  aul  diulius  cuuclareniur ,  aut 
eousiliiUU  abjecisseui,  ipsi  tius  aJ  boe  opus  susci|>ien- 
Juin  aceessiinus,  ncque  soluit)  fraginema  versionis 
Ullilanx  omnla  colligete,  seJ  eiiaui  eraendatius,  quam 
adliuc  facium  cssei,  edeie  eousttluimus.  Nam  legeu- 
tibus  tmbis  alque  dil  geniius  relogcnlibus  ium  alte- 
laiu  textiis  partem,  a  Zabnio  ex  Ibrci  adnolationibus 
eniendalam,  tum  reliqua  a  Ivniuelio  ei  Castillionxo 
e  codicibos  bnusla,  permuiia  ioveuia  sunt,  qux  iru- 
linaexam  uaia  probari  uon  posseni  quibus  ,ue  nulla 
liisi  ev  iterata  eudicom  insjieclioue  alque  recogni- 
lione  medicina  qu.i.ri  posse  videretur.  Quae  cnm  ita 
csseut,  Upsaltam  et  Gueljdterbyluin  prufeeti  siiij^u- 
iari  humaniiate  ct  libcralilaie  bibljothecarum  cus:o- 
Jutn  sutiiina  ciui)  lauJc  praidicauda  iinpeiraviuius,  ui 
codiccm  Argenleuin  et  (arolinum  ab  iuitio  aJ  fiiiein 
usque  pcrotiuiii  legeremus  ac  |u.-rlusirareuiuset  vilia 
aiiimadversa ,  uirum  librariorum  negligentiae  ,  an 
ediiorum  incuria;  iribueuda  essenl,  cognoscerenius, 
\A  iii  ulroque  codice  coi.fercnJo  exsjieclalio  noslra 
ui  i  supcrata  ,  cerie  non  dccepta  est ;  qttas  enim  le- 
ctiunes  olim  Jubias  nunc  suspiciuuc  liberaverimus  , 

1  Miiruiu  virorutn  alier ,  ijui  libellum  sic  in- 
guripsil  :  Tk*  gotlric  gosptl  of  Si.  Maithew  jroni  tlie 
codex  Argtnteui  o\  the  lourih  cmury  with  ihe  nrre- 
tponding  Engtish  or  Suxon  from  ihe  Duriiain  bouk  of 
tlie  ligth  century,  elc.  bij  S.  tteuskall,  Lonilon  1807,8. 
AJ  lexius  emendalionem  nnn  boIiiiii  nilnl  coululit, 
s,ed  etiam  l.ilsis  verborum  Ji  traelionibus  aui  cupu- 
lationibus  cum  luJe  maculavil ;  adiiotationes  autein 
i,  xiui  subjectx  tam  buiii  perverax  atque  ineptJi, 
iii,  qux  conimeniorcnuir,  nou  sini  dign.u.  Multo 
inelius  Schmellcrus  Maithri  IragineiiU  edidil  boc  in 
libellu  :  lO.iingctit  tecuitdmu  ilaiihanim  rettio  francica 
>.■..,..  /v  i  i  non  gothica  .<•,.  IV  qioad  supereil, 
Stuiiflarl  IM27,  8.  Ueuiin  vir  ductiskiuius  lexlum,  e 
('.aiinii  cdilione  haustum, qu-ini  eiiiendaiis.iiue  poiuil, 
nliJil,  :i  qtte  cii.itn  |>rioius  riagmciltis,  OCudice  Aiu- 
iirosiino  deieclis,  auvit. 

'  Ulplultt:  )iai  ium  intilit  truitt  vt  Ambrothwil 
palimpttttit  ub  AntjAa  Mtisn  rcrei  l.iiiim  ip*eiinea 
conjunclii  ctttis  ejutdtnt  M.ji  el  l,'.  O.  Custitlioiuei 
eiliium,  Medioluni  I8|t,  l.  —  Viukilat  wriio  tjmluea 
i,,.,i, 7,i   l>.  I'uii  i  «it  Coriiiihiot  »viii;.7,r,  f»nm,  ete. 


VKttSlO  -  I'iioi.kghmi:n\.  m 

\  quaiu  niiiiiis ,  .,ri  ii;, i.n  eiueiidaveriinus;  qul  iduula- 
liones  uoalrai  perlegerlt,  Ipse  vidcbii.  Sed  uiiilio 
magii,  quain  iib,  eo.licas  Aiubro»iani,  quamquam  a 
Mu-mii.iiiii.i  es  parie  iierum  iuspecii,  ul denuo  excu- 
lereutur  nicosse  etai;  quod  cuin  Ipsii  nobis  faccre 
iion  liceroi ,  Casiillioiixuni  prccibus  adiimui,  uicon- 
jcctuias  noslrai,  quas  dubi.i  ei  aperte  falsis  leciioni- 
bus  .stibliliieraiiiiis,  cum  cojicuin  icriplura  compa- 
rare  vellet :  iJque  negolium  uon  luliiui  paratbtlmo 
aniuin  alque  raristima  graiiflcalione  ei  benevoleuiia 
luseopit ,  scd  eiiain  lanla  ililigeuiia  atque  aecura- 
tioui'  gesiit ,  ui  tcxius  epistulartun ,  quaulum  super- 
esi,  qtiein  cj  ts  ipsms  ,  ,i  linno  multu  eumndaiiu- 
teni  edidiinus,  sum.iio  iincCisiilliona-i  ciiaui  stuilio 
debealur. 

B  ln  adornanda  aulcm  nostra  edilione  iia  versati 
suuius,  ui  lecii»net  codicum  (in  evinguliis  Argeniei, 
iu  episiolis  codicisB  )  veras,  nou  eas,  quas  c>bibu- 
liaut  ediiiones,  sunima  Gde  reddereuiui,  excepiis  iis 
Bolis,  i|u.e  npcne  falso  babebaul,  quas  quidetn  n 
legibus  seiiiioius  einend  ivimus ,  dnbiaa  auien  ci 
qilirum  emeuJatio  non  essel  in  promplti,  rclinqiie- 
rcintis  inlactas  ;  in  vcrbonim  anlein  scriptura,  cu  u 
guihicaruin  lillerarum  iniegriialcm  reliuere  cupc- 
remtis,  bauc  legcm  servavimus,  ui  noti  th,  ch,  uh, 
gu  scriberenius,  seJ  simplicilcr  J)  ( islanJica:  pniprie 
litterx  l  "i  .i  am.ab  al  is  viris  Joclisjam introJiiciani), 
ar,  ID,  q  ct  |iro  iv  timplicem  formain  ►;  verba  dcttique 
interpuneiiouibus dircmimus  frcq»,  .itionbus  quiJem, 
qtiam  in  eodieibos  apparent,  sed  qu&  aJ  sensu:» 

fi  explicaiufum  uiiles  e>se  viJeieniur.  Tcxlui  sic  con- 
stituio  verskinero  iaiinani  aJJiilnuus,  nou  qualem 
Ziliuitis  cunfecil,  ut  verborum  gotliorum  soloruni 
ralione  habila  vel  conira  coiisuetiiJincii)  sermonis 
laiini  pcccaret,  sed  qux  regu'as  iaiin  latis  observ.ins 
verbttai  g  ihicum  veibo  latino  reJderet;  iu  quo  nego 
lio,  qiianluiii  liccbat,  Vulgaiam  secttti  sumtis.  Deuique 
adiioialionein  criii,  am  adjecinius,  qua  prituuin  cdilio- 
nuin  priorum  crrata  enumeraulur.qrae  quia  ad  bisto- 
i  iam  texlus  gotliiei  peninebaul  ct  qua  diligeulia  quave 
negligcutia  codbes  a  erilieis  adhibiii  esseni,cognosii 

citidit  C.  '>.  C.ualitHoii,VM\  Mediol.  1829.  — Golliicx 
rertiouit epitivluriim  /'.  Canli  ad  llonitmos,  ud  Coint- 
th  os  vnuitv,  ml  blphttiot,  tjum  $up<rsitiii,eie.,  edidu  (.'. 
Q.  Cut.  illitjii-.ius,  Metiol.  lijjt.  —  Coihitte  lernoiiit 
I)  epitiotaiuin  l>.  Vuuii  ud  Cahtt  s,  ad  Phitippenstt,  ad 
Cotossenses,  <  J  Tltetsiiloniceiises  p>iin<v,  qua:  stptrtHut, 
elc,  ediiii/  (.'.  O.  Cns:  liwiurus,  Mtdiol,  ISoo.  —  6o- 
ilinw  v.rsiui:.»  tpiilolarum  L>.  I'uuti  al  Tnessaloiii- 
lentn  lecttuda,  ad  Tiiuothemu,  ud  liutni,  .iJ  1'iiile- 
iittntem  gutv  tttpertUltl,  etc,  edtdit  C.  O.  CatHltioiniiis 
Mediol,  iSJJ. 

*  (Juos  iii  errores  \iros  uostii  asvi  doetlsaimoa 
eJittoiiiiui  illarum  viiia  perduxeriul,iuter  tUa  DBiime 
cogiinsi  iinr  e  dispulatioue  Graflii  Je  iulirina  gerina- 
iiie.e  linuuai  docliitatione  eouscripta,  imilia  Joci  i..l 
repluia,  m  iN»ni  Diarii  soctetaiis  erudiiomm  Uiio- 
liiiciisiiiin,  i-ii .,  vnluoiiiie  a  leru  iiilc  I  ptf.  I  cJua  ; 
iaouiin  legos consiiluil  plerasque,  e  leriinuibut  falsis 
deduciat,  quaruni  euiu  eoguilis  verit  lertiuaibu», 
eliam-,1  mni  purailebil,  tameii  |,e.>,  qua  iiiiiic  i  iijmi 
unquam  probantia,  uon  prebart  >J>  q""J  voiuu, 
iptt  intelligei. 


«97  MATTH/EUS  III 

uossd,  nunc  non  omillenda  essc  vidcbantur;  dcindc 

lcrtione»  im-riio  suspcctas  hidicavimus,  lemerc  in 
ritibitaiionein  vocaias  defeudimus,  raiionos  emenda- 
lionum  aul  eZ|ilicalionmii  ali  :>Iiis  inilas  suli  jlldicium 
voeaviiniis,  nrqnc  libi  ColliUS  aui  inimis  recle  in 
inierpreiaiiiine  versalus  cssei,  aut  conlra  sermoncin 
lunin  pcccavissel,  aul  grxca  lali-o  legissei,  id  ani- 
inadverlcre  oinisiinus ;  iniii  tcxius  nn-iri  e(  graeci 
vulgati  f  cquetiicin  discrepamiam  nolaviiuiis,  gr.ccus 
autem  vu  gaius  texius  nobis  est,  qur-ni  Gnesbuchii 
eilitio    praibct,    pr.etcique     variciaies    ilii    posilas 


II  —  V,  "20.  498 

A  Millium  etiam  el  Maithaiium  consuluimus;  deuiqne 
varielatcs  vel  in  allcro  codice  invcnias,  vel  in  niar- 
ginbus  adscriplas  ibi  a.ljiinxiiuus,  ila  tu  quae  iu 
lexiu  aliarum  cditionum  sinl,  omnia,  de  adnotaliu- 
nihus, ob-eivaiioiiibiis,  aliorum  explicandi  cunatibu-, 
quai  utilia  vidercn  ur,  librorum  goiliicorum  addiui- 
meiila  omnia,  glnssa',  variai  leciiones,  goiluci  el 
gra?ci  lcxtus  divcrsilatcs  indicatse  inveiiianlur.  Ul 
brevioies  csse  possemus,  tnnis  usi  sumus,  quas  a 
fronic  lioriiin  pmlegomenoruin  ex  consulio  ar>p'i- 
suimus. 


EYANGELIA. 

AIVAGGELJO  ^AIRH   MATHlU. 


iii,    H  Abpan  ik  in  valin  izvis  daupja.  ip  ta  afar  mis  gaggida  sviupoza  mis  isl.  pizei  ik  ni  im  \ahps  ei 

8  analincivands  andbindau  skaudaraip  skoliis  is.  S3b.  pan  izvis  daupeip  in  alnnin  veibamma.  —  aud.t- 

15  gai  pai  brainjahairtans.  unle  pai  gup  gasaiwand.  —  ...  ak  ana  luk  mastapan.  jali  liuteip  allaini 

10'  paim  in   punma  razna.  sva   liubijai  liubab  izvar  in  andvairpja  mannc.  ei  gasaiwaina  izv>ra  god.i 

17  vaurslva  jali  baulijaina  allan  izvarana  pana  in  liiminam.  ni  hugjnip  ei  ik  qemjau  gatairau  \ilob  ai[>- 

18  pau  piaufetuns.   m  qam  gauiran  ak  usfulljan.  amen  auk  qipa  izvis.  und  patci  usle  pip  hirniiis  jah 

19  aiipa.  jota  ains  aippau  ains  siriks   ui  usleipip  af  vitoda.  unte  allata   vairp'p.  ip  saci   nu  gaiairip 
aiua   aiialmsnc    p  z>>    iiiiuiiistooo  jah   laisjai    sv.i    mins.   s>li  miuuista  baitada    in    piudangardjai 

9'>  liimiuc.  ib  saei  laiijib  j  >li   l.iisjai  sva.  sah  rmkils  haitada  in  piudangardjai  himinc.  qipa   auk  izvis 
patei   iiibai  inanagizo   vairfup   izvaraizos  garailiteius  }>au    pize  bokarjc  jah   faveisaie.  ui   pau  qi- 

IMERPHETATIO.  —  EVASGELIVM  PER  HATTII.EUil. 

iii,  II.  Al  ego  in  ariua  vos  baplizo,  veruin  liic  p  sl  me  ventcns  inajor  me  est,  cujus  cgo  non  suin  dignus,  M 
me-inOerlens  rcsolvani  corrigiain  ralcei  cjns;  liic  vcro  vos  baptizat  in  spirilu  sanrto.  —  v,  8.  Beall  ln  mundi 
corde,  uam  hi  Deum  vident. — 15....sed  super  can<lelabrum,et  liuel  oinnihushis  in  hac  domo.  16.  Sic  luceai 
lux  vestra  in  prsesentia  homimim,  m  videaut  vestra  hona  opcra  ct  celehrent  patrein  vestrum  hunc  in  cuelis. 
17.  Neputciis,  quod  cgo  vcnerira  abrogarc  Irgem  aui  profctas;  non  veni  ahrogare.  sed  pcriicere.  18.  Au-ru 
eniin  dico  vobis.  usquc  dum  perit  eo-luui  et  lerra,  iola  unum  aut  una  liura  huii  perilde  lego,  donec  onine  fil. 
19.  Veriim  qui  nunc  abrngal  iiuuiii  pra.'ce|iloriim  hoium  mininiorum  ct  duceal  sic  homiues,  hic  iuiniinus  m>- 
miiiaiur  in  rcgno  rcelorum  :  venim  qoi  facit  ci  doceat  Bic,  hic  magntis  nominatur  in  reguo  caeloruin.  2)1 
l)ico  enim  vohis,  quod,  insi  plus  ftt  vestrx  justilise,  quaui  horum  scriharum  et  Faiisxorum,  non  quidein  ve 

ANNOTATIONES. 


Ill,  11.  Ilune  versnm  et  v,  8,  qui  in  cod.  Arg.  non 
le^unlur,  ex  lihro,  qui  a  Massmanno  editus  Skrireint 
aii  uggeljmis  piirli  iolianuen  inscribitur,  addidimus. 
Ilic  prior  versus  cilaius  esl  Sk.  p.  14  (t2). —  tn  — 

daupjn]]  gf.  oiiin.,  ilrinde  Goth.  °  tl; fiErovoiav,  qund 
in  locis  parnllelis  (Mc.  i,  8;  L.  m,  lu;  J.  1,26) gp. 
eiiam  oniittoi.t;  eadein  verha  M.  iv,  13;  Mc.  n.  17  et 
apnd  f.oth.  et  apud  quosdam  gr.  desi>lerantur,  — iAj 
scc.  eg"  °  gr.  nuin.  —  analweivands\  nie  inflecirns. 
0  gr.  omn.,  videlurex  Mc.  i,  7  addiium  esse  (cf.  ad 
sivn,  42). —  andbinduu  —  u}  solvam  corrigiain  calcci 
rjns,  gr.  uinu.  t<*  OjrotS/iuaTa  (3a<TTa<rat.  — /"'"}  vero, 
"  gr.  nmn.  —  veihamma\  Ull.  r.  edd.  "  r.ui  -vpi. 

v,  8.  II  C  versus  priiuiini  cdiius  in  /i/i/.r  parlium 
iuedilarum  ipecimine  al>  Ang.  Main  rl  C.  0.  Caslillm- 
n.ro  edilo  pag.  24,  siunc  repctitur  Sk.  p.  26  (48).  — 
nm/«;;,ii}  legunlur  deinle  auk  fmn  qap  (cnim  aulein 
duii),  qu  r  ah  auctore  hnjiis  o,  eris.  ul  vei  ba  Seriplu- 
raisacrx  cum  suis  cohxrcreni,  addita  sunt. 

v,  15.  Prinfjpjum  coruni,  qua-  conservaia  suni  in 
coa.  Arg.  —  hikarnastafian]  i.  Sl.  -:   hikarnaslapin, 


II.  X  div.  —  liuleip]  utrum  sic,  an  Uuyeip,  quod  ediu. 
hahent,  in  rod.  Arg.  scriptum  sit,  liodie  distingui  nou 
potrst-,  nos  ciiin  G.  (Ulfil.  illu^ir.  append.  p.  50)  p>x- 
lulkniis  liutcip,  quod  pro  liuhteip  (Cor.  I,  iv,  5)errore 
librarii  scriptum  esse,  ille  recte  dicere  -.idetur,  vid. 
vs.  16 liulujii,  adde  Cor  II,  iv,  4  liuhljai,  vs.  6  liuh- 
tida.  Suigul.!'  iillei  se  librarii  negligenlia  sxpius  oinis- 
sop  siiul.  /i  ipsuin  Mc.  quoque  xy,  58  als  pro  alhs,  L. 
vi,  12  paiivakands  pro  pairhvakandt,  vi,  17  et  vni,  4 
hiuina  pro  hiuhma,  i.  vi,  12  drausnos  pro  drauhtnus. 
—  pamma  ]  H.  X  pamna. 

v,  16.  liuhijni]  II.  X  Hughljai. 

v,  17.  ik\  rgo,  °  gr.  omn.,  B.  X  "i-  —  «  «*  aeiu 
jau]  J.  Sl.  -j-  ei  qam. 

v,  18.  jah]  II.  X  ian-  —  altata  vuirpip.  i.  Si.  B.  ,■* 
alla  gavnirfiib.  II.  X  atia  lovairpip. 

v,  19.  sah]  pr.  Z.  —  sa;  C3eleru.nl  °  gr.  oinn.  — 
piudangnrdjai]  II.  X  div.  —  sti«J  sec.  Sic,  °  gr. 

v,  21).  ni  pau\  edilt.  X  j«l-  —iivaraiios  yaraihuini, 
1  gr.  CaUerum  Ulf.  *  rlilo-j. 


.'  NBUOMIH  ll.Fll.ANA  VEtiSiO.  ro« 

21  tn ' f > nt  |iiudangardjai  himine.  hauside.lu|.  [.aici  qihan  isl  |>aim  airizam.  ni  matir[>i  jais.  It.Ii  saci  maurbreib. 

22  skula  ■  jir[)i|.  sl.inai  :.|>|>au  ik  qifu  izviv  bntel  wattih  mod.igs  br«[>r  seinfiinnia  svare ikuls  vair|.;|. stauai. 
i|>  s;ici  (|i|<;|»  br..|.r  teinaiunia  raka   skula  vaiij.i|>  gnpiu.[iai.  :>)i{>.iii  saei  qi[>i[>  tlvala.   skula  vairbib  in 

23  pialnuu  luiiius.j.baiun  bairaisa  bi  fjoin  ilu  hunilailadajah  jainargamunei>  balci  brcbarbeinshabaip 
21  wa  bl  [xik.  aflei  jaiiiar  [xi  j;iba  fieina  in  udvairbja  hunslastadi.s  jah  gagg  fjmbis  gasibjon  bn.J.i  {><i- 

25  n  .nniia  jab  hibe  Btgaggnndj  stbair  [io  giba  [icina.  sijais  vaila  bugjanils  indastauin  beinanuna  spraulo. 
uud  palei  is  iu  viga  mifi  inini.i.  Ibaj  wan  aigibai  |>uk  sa  andasiaua  itauln  jib  sa  siau.i  buk  aigibai 

26  indbahla.  jah  in  k.rkara  galagjsta.  ainen  r|i[>a  pus.  ni  usgaggis  [ainbro.  unte  osg.l.is  |»in  minliistsn 
87,    28  kiniu.  h>uside.l..|>  [>nici  qipan  isi,  ni  bnrinns.  appan  ik  i|i|.a  ixvis  piiei  wazuh  saei  saiw.p  qiuon  du 

2'J  luitOU  itOB.  ju  gaboruioila  ixai  in  bairiin  seinanima.  >|>jabai  augo  [tein  |>.ua  laibsvo  marzjai  [)iik.  ..■.- 

Itagg  iia  |th  vairp  af  [>us.  b.lizo  isl  auk  |.ns  ei  fraqisiuai  ains  li[>ive  peinaizc  jab  ui  allaia  lcik  [>eiu 

50  gadriusai  iu  gaiainnan.  |ah  jabai  taihsvo  beina  handus  ntanjai  bok.  aftuil  bo  j  >h  vairp  af  fms.  ba- 

31  litO  Itl  aiik  [.ii3  ei  fraqisluai  ains  bpive  beiuiu  jab  ni  allata  leik  Jicin  gadriusai  in  gaiaiunan.  qi[>a- 

32  uuti  ban  ist  paiei  mnll  saei  afletai  qen.  gibai   i/.ai  afstassais  bokos.  i[)  ik  qi[ia  izvla  paiei  wazuh 
iaei  afleti[>  qen  seina  inub  iairina  kalkinassnus.  t:uij :[.  [>  >  liorinun.  jab  sa  ixc  af  ati.la  liugai[>.  borino[>. 

".".  tflra  b.ui  idedup  |>aie:  qiban  ist  [>aim  Biriiam.  ni  ufarsvarais.  >b  usgibais  fraujin  aipaus  pcinans. 
51,   55  ibban  ik  q.pa  izvis  ni  svaran  allis.  ni  hi  hiniina.  unie  siols  islgnps.  nib  bi  airbai.  unte  folubaurd  ist 

56  foiive  is.  iii 1 1  bi  iairusauliin.ii.  unte  banrgi  isi  [>is  mikilins  piudanis.  nib  bi  haubids  peinamma  svarais. 

57  unie    ni  magl   ain  lagl    weit  aippau  svari  gataujan.    s  )...[.[>  ..n  vaurd  izvar.  ja  ja.  ne  ne.  ip  pata 

INTERPrtF.TATIO. 

nitis  iii  regnum  cuelorum.  21.  Andisiis,  qnod  diciuin  est  biu  maioribns  :  ne  occi.las;  veriitn  qui  occidit, 
reus  tit  iudicio  :  22.  at  ego  dico  vobis,  quod  quisq  <c  iraius  frain  suo  temcre  reus  lit  judicio;  veruin  qui  dicil 
frairi  sno  :  raka!  reus  fit  concilio;  ai  qui  dirit  :  f.iiue!  reus  fii  in  geenuam  ignis.  83.  Si  igiiur  feras  munus 
l.tuii)  ad  aram  et  illic  recorderis  qnod  fraier  tuus  babel  aliquid  cohlra  lc;  24.  reliuque  illic  baucobl  .lionem 
iuain  in  pra-seniia  ira  et  vade  prius  (e-reconeiliare  fratri  tuo,  et  poslhac  accedens  offer  banc  donaiioneni 
luani.  25.  Sis  benc  volens  advcrsario  tno  propere,  usque  duui  es  in  via  cuin  co.  nc  quandn  uaJ.it  (e  bic  ad- 
versarius  judici  et  hic  judex  le  tradai  conuiieiitariensi,  et  in  carcerem  ducaris.  20.  An.eii  dieo  liln  non  exis 
illinc,  donec  reddis  hunc  minimum  obohim.  27.  Audisiis,  quod  dictum  est :  ne  moecberis;  28.  at  egoilico 
vobis,  i|iiod  omnis  qui  adspicit  mulierem  ad  conrupiscendam  eam,  jam  moBrhalus-cst  cuio-ea  in  corde  suo. 
2!).  Veium  si  oculus  tuus  hic  dexlcr  soilicitel  te,  erne  eum  et  projice  a  le;  melius  esi  enim  libi,  ut  perdaiur 
unoui  uieuibrorum  luorum  et  nnn  lotum  corpus  luum  ra.lat  in  geennam;  50.  ei  si  .leura  tua  manus  sol- 
lic  :el  tc,  abscinde  hauc  el  projice  a  te;  niclius  esi  enim  tibi,  ut  pcrdalur  iinura  membrorum  tuuru  n  ei  i.on 
loiiini  corpus  tiiiin)  eiidai  iu  geenoam.  51.  Dictum  auiem  est,  quod  omnis  qui  repudiet  uxorem,  det  ei  dr- 
TOttii  libros;  52.  verum  ego  dico  vobis,  quod  onmis  qui  repudiai  uxorem  suam  sine  crimineadullerii,  facil 
banc  nUBcbari;  ct  hic  qui  repudiaiam  ducit  ii.-ni.itriu.ouium,  mcccbatur.  53.  Iterum  audislis,  quod  dictum 
est  his  majnribus  :  ne  pejercs,  verum  reddas  domino  jurameuta  iua;  54.  at  ego  dico  vobis,  non  jnrareom- 
ninn,  non  per  eoelum,  nam  sedes  esi  Dci;  35.  neque  pcr  terram,  nam  scabellum  est  pednin  eju>;  nec  per 
Jerasolymam,  nam  civiias  esi  hujus  magni  regis;  36.  neque  per  capul  luum  jures,  nam  uou  pots  uuuir. 
piluui  album  auluigrum  reddere.     57.  Sii  auiem  verbuni  vcslrum  :  sme,  sane;  miiumc  iniiiime;  verum  boc 

ANNOTATIONES. 

v    22.  skuU]  pr.  Scbni.  «(  teuta.  quipan  uhpan;  nam  «A  est  parlicula  eneltica,  non 

v'  23.  jutnij  II    semper  X  gabai.  — aibr]  sic  cnrl.  prnclilica,  vid.  Grani.;  hunc  errorem  periniiliis  locis 

Ais!;  nequ  Ihrii  conjectura  bair,  neque  Zahnii  libr  Z.  quoque  admiltit.  —  inoxi.A]  tod.  Arg.  X  wa  R 

ili>ua    qn:e  recipiaiur,  quia  ulrumque  verbum  aurio-  waiuh;  sic  sacpius  sjrllaba;  in  lineae  amecedeniis  l.i.e 

liiaieeicl;  uncgiba  babel,  qu  >  se  commcndei,  eiin)  scri|>t*,  ab  imtio  sequentis  repetil*  sunt,  vid.  ad  L. 

y>ti«.  non  peitu,  quod  giba  postulal,  in  texlu  scrintom  i,  65.  i.  ix,  41-  —  orn]  Ulf.  °  «OtoO  c.  cod.  6  (uii 

Ml.  Vncem  aibr  duhix  oi  iginis  et  signifiealionis  Grim.  SrhohnU  nolai). 

quonue  i,  4i.  sq.  reiiiniii ;  postea  auiem  HM.  |».  25  ei  v,  52.  ta  ue]  ?.  -i-  ta  iiei;  Hz.  ex  corr.  X  <"'«,' 

Gr.  I,  43  i3  edil.)  iibr  conjecrt,  quod  etiam  Ktt  mul-  'L.  h.  I.  et  vn,  15  recie  div.,  sed  Mc.  it,  i  >  jo. 
ler  HLZ.  1838  n'  22»  (in  censnra  ediiionis  nosir*)  v,  53.  i.i  ufartvarait]  i.  Si.  B.  11.  X  «iu  farsrarait. 

legcnduill  esseetislimal,  sed  vid.  ad  Ctossar  v.Mbr.  —  usj/.fcaij]  St.  X  utgibas.  —  (raujin]  m  cod.  Aig. 

v   2»    anJutirpja]  II.  X  andmrpja. «—  BOtiijonl  le  eiceplis  i:s  locis,  ubi  non  de  Doo  aul  Jesii  senno  csl 

reconciliiie,  gr.Omn.  8i«>i«/r,9«.  —  a.tairl  II.  X'li(-  (•*•  vi,  21;  xjvh,  63;  L.  xvi.  13;  J.  iv,  15)  scmper 

v,  25.  (iiyitui  l*k\  *  gr.  0010.  scril-ilur  per  notam  /in  (sic  eliani  /Snx,  fan  pro  fruu- 

v,' 26.  mifMiKaa]  minimum,  gr.  mmi.  irz*nn,  qua-  ;'iHJ,  fraujun),  quam  i.  Si.  B.  H.  X  /"<"••"  su»1  '"'ef~ 

propler  Sch.  Ullil.nn   in  suo  libro  uiyjv-ov  legisse  preiaii,  rcctam  aique  iniegiam  formam  primus  resii- 

•usuicaUir;  forlaase Goihus  falao  vertit,  quod  quidem  luil  Gordon.  p.  51. 
non  semel  lanium  ei  ae.i.lit.  v,  34.  «,h/>*I  editt.  X  9°l>*<  »•  X  Jp-  Caelerum 

v   '•"J    baUi\i    Sl.  *   pana.  —  usiiagg)  Sclun.   i-'  cliliones  semper  bnua   uop,  goptt,  (tc,  uiunttir : 

aftiosg  •  cuJicis  Arg.   le.  tiniicni  esse  falsam  pro  us-  Maresch.  p.  4u8.  Gord.  p.  52  I.  et  ih.  ««/),  fl«/>s  scnln 

tiiua  iam  Grim  II,  190  '  rocla  noiavil.  lu  codice  ra-  meriin  jusseruut,  vid.  Joan.  x,  3i,  ubi  sme  m.ia  gud» 

Mii.i  ett  a,  qua  re  fo.iaise  einen.laiio  nidicatiir.  —  legilur;  sic  seinuer  eiiam  Gasiill.  iu  edilione  eputo- 

godrhuatlZ.  pra-f.  p.  «IV  absuule  conlendil  Golhum  larum  recie  ded.t. 
fceisse  tnm  pio  &>»»0«,  ICilicet  Lllilam  habol  pro  in  v,  35.  /.iiiuuiiij]  II.  >  piudanin-. 

lernreic  verborum  gnceoram  lanaeissuno;  at  cf.  n,         v,56.  y.nau.iiMJ  II.  X  gataugun  (sic  v.  4,). 
i  emdnmum  (aoceperunl)  =«  ini^ai,  el  alia.  v,  37.  tijaip-pun,  i.  *,  »./  aippan,  B.  -i  fjai  p*n, 

v    50    fWatulSt.  iM  />eiii/uc.  —  oatiriusfli]  II.-:  7.   y  tiiatp  pan,  II.   *  i«.u>  /wu,  Sch.n.  *  «/«> 

irjj4r|;     '  />/«un.  \eram  hujus  fol.uaj  iiaiiuai..  iiullus  inl.r.r." 

v    51.  qipaiwh  /<m]  J.  S'.  11/.   Bli  h»0  ub.quc  £  luni  perspexl,  Z.  cualu   se  eaui  pulal  ex  Ji)ai  -'1  -h- 


filii  MATTII.EI  S     V,     58— VI,     b.  502 

08  managizo  fiaim  u6]).ii)ima  ubilin  ist.  hausidi-dub  bslci  qiban  i'»l.  ango  und  nugin  j;ifi  lunbunnd  tuubau. 

39  iji  ik  (|i(i;i  i/.vis  ni  andslandan  aiii*  bamnia  unseljin.  akjibai  was  [>  ik  stautai  bi  laihsvon  [«ina  kiiinii. 

40  vandei  imina  jali  [>o  anbara.  j.ili  |)  innia    viijandin  m  (>  [ms  slana  jali  paida  beina  nimati.  aflel  iinina 
4!,    i~l  jali  vaslja.  jali  jibai  w.is  buk  ananatdpjai  rasia  ana.  gaggais  imb  imma  tvos.  bamma  bidjandin  [>.ik 

45  gilais  j.-.li  bimina  v  Ijandin  afpns  leiwan  >i>  ni  usvaiuljais.  hausidedub  [>atei  qiban  isi.  frijos  newund- 

41  ja»  beinani  jali  fiai->  fiand  [>eii;ana.  abb.111  ik  qij)?  iexis.  fi!j<>b  fijands  izvarans.  biubjaib  bans  vrikan- 
45  dans  i/.iis.  v.iila  tauj.iib  baim  haljandam  izvisiah  liiilj;ii[>  bi  baris  us[>riutandans  izvis.  ei  vairbaib 

Minjus  a;tiiis  izvsris  [iis  in  liiminam.  tinte  sunnon  seina  urrannei[)  ana  ubilans  jali  godans  jali  rgneiji 
4G  ana  garaililans  jali  ana  inviudaiis.  jabai  auk  frijcb  bans  frijondans  izvis  ainans.  wo  mizdono  liabaib. 

47  siiu  jali  [>ai  biudo  baia  samo  taujand.  jali  j.ibai  goleib  bans  fr  jonds  tzvarans  batainei.  we  managizo 

48  laujip.  niu  jah  motarjos  [>ata  samo  taujand.  sijaib  nu  jus  fullalojai  svasvc  atia  izvar  sa  iii  liiminam 
m,      1  fullaiojis  ist.  alsaiwib  armaion  izvara  ni  taujan  iu  andvairbja  mannc  du  saiwan  im.  aibbau  laun  ni 

"i  babaib  fram  attin  izvaramnia  bainma  in  bimiuam.  ban  nu  taujais  armaion.  ni  haurnjais  faura  [ius 

svasvc  [lai  liutans  taujand  iu  gaqumbim  jali  in  garunsim.  ei  haulijaindau  fram  mannam.  amen  qiba 

5  izvis.  andnemuii  mizdon  scina.  i|i[)iik  taiijandan  armaion  ni  viii  hleidnmei  beina.wa  laujib  taihsvo 

4  beina.  ei  sij.ii  so  armahairtib*  [>eina  in  fnllisnja  iali  atta  beins.  saci  saiwb  111  fullisnja.  usgilii[>  [nis  in 

5  bairblein.  jab.  ban  liidja  [>.  ni  sijai[>  svasve  bai  liulans.  nnte  fnjond  in  gaquin[)im  jah  vaihstaon  plapjo 

6  slandandans  bidjan.  ei  gaumjaindau  niaiinam.  ainen  gi[)a  izvis  batei  haband  mizdon  seina.  ih  bu  [>au 
bidjais.  gagg  in  h<  [ijou  beina  jah  galukands  haurdai   [>-'inai  bidei  dn  attin  bcinamma  bainma  in 

INTERPRETATIO. 

pltis  his  ex  boe  malo  esl.  58.  Audistis,  quod  dicium  est  :  orulum  pro  oculo  ei  demVm  pro  dcnic;  59.  vc- 
ruin  ego  dico  vobis,  non  resistere  oinnino  buic  malo,  sed  si  quis  te  perculi  >t  ad  dexlrani  tuam  nialani.  off-r 
ri  etiam  lianc  atlcram.  10.  Et  hnic  volenti  euni  te  judicium  ct  pallium  tunm  toltere,  permilte  ei  eliaui  tu- 
nicam.  41.  Et  si  quis  te  cogal  miliare  iiiium,  cas  cum  eo  duo.  42.  lluic  oranti  te  des,  et  liuic  volenti  a  le 
mutiiaii  sibi,  ne  ave.  laris.  43.  Audisiis,  qtiod  dictum  est :  anies  propinquum  luum  et  oderis  inimicum  luuw 
44.  at  egn  dicovobis  :  amelis  iiiimicns  vestros,  henedicatis  liis  perse<|uentibus  vos,  bene  faciaiis  his  odienti- 
lnis  vos  cl  preccmini  pro  his  calumniantilnis  vus,  45.  ut  fiatis  filii  patrisvesiri  hujiis  in  ccclls,  nam  solcui 
suum  oriri-facit  super  malos  et  bonos  et  pluere  facit  super  jti-ios  et  super  injustos.  46.  Si  cnim  amatis  hos 
aniantes  vos  solos,  quam  merccdcm  babelis?  nnnne  eliam  lii  1  aganorum  boc  ipsum  faeiunt?  47.  Et  si  sahi- 
Utis  lios  amicos  \cstros  tantum,  quu  plus  fjcii is ?  nonne  etiam  porlitores  hoc  ipsum  faciuni?  48.  Silis  igi- 
lurvos  perfecti,  sicut  paicr  vesier  h:c  ii  coslis  pcifectu;  esi.  vi,  I.  Curate  beneficium  vestrum  non  facere 
in  prasenlia  hnminuin,  ui  videainini  eis,  ali.iquin  mercclem  non  babctis  a  patre  vesiro  lioc  in  coelis.  2.  Cuni 
igitur  fajias  benelicium,  ne  c.tiiu  canas  anie  le,  sieu:  hi  siinulatores  faciunt  io  conciliis  et  in  viis,  ut  cele- 
breniur  ab  liominibus;  amen  dico  vobis  :  a  ce;  eruni  mcrcedem  suam.  3.  Vcrum  te  facieniem  lieuefkiuiit  ne 
sciat  sinistra  tua  qu  d  f.u  iat  dextra  tua,  4.  ut  sii  licc  bencficitnn  tiium  in  abscondito  et  pat<  r  tuiis.qui  viilelin 
abscondimni,  reddit  tibi  in  aperto.  5.  Et  cutn  nreiis,  ne  siiis  sicut  lii  simulatorcs,  nam  atnant  in  contiliis  ci 
angulis  plaiearuiii  stantes  orare,  111  observcniur  homiuibns;  amen  dico  vobis,  quod  habenl  mercedem  suam. 
ti.   Veiuui  tu,  ciim  oras,  vade  iu  cubiculmn  tuum  ei  claudens  januam  luam  ora  ad  palrein  tuum  hunc  in 

AN.NOTATIONES. 

pen  vcl  appan,  quod  synaluephes  genus  Cum  appnn  <rou<rtv  unaj  xai  Tzpuitvyjatii  xi-rrip  rtiv  iTtnfJia^oiirui 

maudiluni  est;  aliqnid  veri  inest  in  allcra  il  a  opinio-  uuSc  lia  ncc  opus  est  verbo  vrikan  novam  significa- 

ne;  Schin.  videttir  alitpiid  desiderare,  qu>>d  punclo  tiouem  tribuere,  quam  ejus  elymon  respuil,  nec  cimi 

posiio  iudical.  Kes  autem  ili  s^  habel  :  u/i  parlicula  Rw.  fraqipandans  pro  tnkandans  coiijicerc,  cf.  ad  L. 

eucliiica  ciim  vi  qnadam  copul.itiva  at>  iuilio  scnlen-  111,  44. 

liirnui  vcrb  s  anueclitur;  qii"d  si  ea  vox  ,  cui  anne-  v,  45.  ana}  lert.  super,  °  gr.  omn. 

ciilur,  iu  vocalem  longam    aut  diphthongum  desi  it,  v,  4G.  ainunt\  solos.  °  gr.  omn.  —  piudo}  pagauo- 

:id  vitandiim  hiatuni  u  particulx  oinittitur;  nostrn  loco  rum,  pr.  rtlSiyat. 

igilur  sijaili  pro  sijaiuh  (uli  vitjauli  [Cor.  I,  xi,  5],  sii-  v,  47.  frijoudt]  amicos,  gr.  uSdfoug.  —  laujip]  H. 

maih,  puih,  al.  pro  viljau  uh,  sumai-uh,  pai  uh);  sin  X  taugip,  iui  vs.  36  et  sxpius.  —  motarjos]  p  rtilo- 

vcro  bievis  cst  vocalis  lenninalionis,  ca  ipsaabjicilur  res,  gr.  £i5vi-/.ot. —  haia  samo}  boc  ipsum,  gr.  o0t&>. 

et  inlegia   parlictila  h/«  ad.lilnr  (J.  vi,  G4  vt»l»ft.  L.  v,  48.  futlulojai}  H.  uiriuii'[ue  >f  div.  —  ollaj  II, 

vn,  6  iddjuh  :i\.  pro  lissa  uh,  t  'dja  uh).  Deii.de  illud  X  attali.  —  tniar  Z.  X  **ar. 

h  gxpilis  subsequenli  roasonanli  assimilatur,  cf.  jan-  vi,  1.  aininion]  Si.  X  ar»ifl/un;cxterum  gr.  oWw 

«i  xxv,  li;jag  gabairaidau  i.  111,  4;  jns-sa  M.  xwi,  mivuv.  —  andiarpja}  St.  X  ondvairpia,  H.  X  ond- 

71;  mm  *i;'ai  L.  w,  16  et  potissimum  sumuip-pan  M.  tairpga. 

xxm,  G7;  J.  xi,  46,  paifj-pan  Itom.  xil,  4.  Frequen-  vi,  •».  ei]  II.  °  X  —  hauhiamdau  fram]  II.  X  hauh, 

lalur  ca  lignri  in  epislids,  vid.  Mssni.  Sk.  p.  00.  jainda  ufram.  —  flnrfneniiiii]  II.   ;i(  <!iv.  uti  sipiu-. 

v,  39.  £.//)»]  omnino,  °  gr.  1  mn.,  solus  Piolem.  ap.  vi,  4.  tij  i\  Z.  •]•  siai.  — peina]  gr.  anteso.  —  ful- 

Epiplian.  ILcr.  s.  ">3,  6  lestaole  Millio  oX<af  habel.—  /isn;u]  pr.  cod.  Arg.  X  f"thsja.  —  fulhsnju]  sec.  lilf. 

imse/jiti]  li.  X  uiisrlgin.  —  taihsvou}  II.  '^taishvon.  °  vjxo;  c.  rodd.  el  verss. 

v,  40.  s/«ua|  Sl.  X  slava.  vi,  5.  bidjaip  —  sijaip\  oretis  —  silis,  gr.  irpotreu- 

v,  42.  jah\  S\  X  ><•'■  yjn  —  eV/i  —  jah)  sec.  l'lf.  <>  f».  --  plapjo]  cum  m 

v,  43.  fiais}  St.  >'  litis.  —  neidttntf/uu]  II.  X  div.  niilla  gerraanicarum  linguarum  boc  verbmn  invenia- 

v,  44.  Falluniur  Criesb.  et  Mill.  opiiiaiilesGothuni  tur,  Ulfilas  ex  graeca  muluasse  videtur  nl.x-^a,  cain- 

xa<  <5to>/.ovT'.iv  vua;  oiuisissc,  nam  ea  verbis  juh  vri-  qne  ob  cau-am  platjo  scnbendnm  csse  pniamiis. 

knndans  inis  reddidil;  p  -liiis  in  suo  codice  lcgii  el  vi,  6.  galukands]  i.  St.  X  galauk  nds  —  haurdni 

secunduin  eum  venii  :  &-/airar;  rov;  i/Jipou;  vpiiv,  Zabnii  conjectiira  paardai  non   nccessaria  psl,  v  <l. 

t'Aoysizt  toJj   SiuxovTa?    Ouaj  r.akoi;  ro!£:TS  TOt;  tu-        Cor.  II,  II,  ii. 


ra  ciBi.ioiiiM  ulfilaka  u.usio.  jw; 

7  (ullibii)  i  j  ili  atlabaint,  i.ni  aaiwib  iit  fulhsuja.  lugili  [•  [hii  in  bairlitein   l>iiljai. JunM')i  Jian  nl  DluvaonK 

K  iaib  IvaiTC  bai  piudo.  |>tigkei|i  ini  atik  fii  iii  OIUTBUrdelil  sc  'u.ii  andliausjaindau.  ni  gali-jknp  im  n  :n|i. 

0  vail  ank  atla  uvnr.  [>iz  i  ]ui  panrhup.  i.ui.|m/.-i  jns  li  iljai|>  in.i.  sva  iiii  bidjaip  jus.  atta  ui  sar  |m  111 

IOIiiiiiiii.ini.  Ttibnai  nano  beiu.  q<nai  piudinasau»  beiiut,  vahbai  vilja  beins  sve  In  binilna  Jah  aua 

II,    ['  airbai,  blail  unuram  bana  uoleinangifuaa  bhaoiadaga  jab  afleiuntbilei  slulana  tijaima  btuto 

13  jali  veis  afklatn  [ia  iii  skulaiii  uusaraini.  jali  ni  hriggais  iiiis  in  fraisluuiijai,  ak  lausei  uns  a   bam- 

II  m.i   ubiliu.    unte  peini   ist   |>iudangardi  jab  iualits  jab  vu  [nis  in  aivins.  anien.  unte  Jahai  aHetifi 

l,i  luaunam  mieudedeins  ize.  afletip  jab  izvi]  alla  iavar  aa  ufar  binibunn.  ibjabai  i.i  aflelip  mannam 

iii  misaadedina  ixe.  ni  Jiau  aiia  iavar  afleiib  mbuadedina  itTaroa.  a|)[>an  bipe  Rtistaib.  ni  vairpaip 

svasvc  [iai  liulsns  gaurai.  fravardjand  auk  andvairpja  aeina.  ei  gasaiwaindau  mannam  fasian- 
17  dans  aineu  qiba  izvia  [>atei  andiieoioo  mizdon  scina.  ip  bu  faManda  salbo  hauhip  pein  jab 
13  iinij.i  |)eina  pvali.  ei  ni  gataiwaiiau  mannain  fulanda  ak  aitio  beinamuia  pamma  in  fulbsnja.  jab 
10  atia  [lenis.  uei  saiwib  ui  fulbsnja.  utgibib  [>us.  ni  buzdjaib  uvia  busla  ana  airbai.  parei  m«lo  jab 

20  nidva  Iravardeip  jah  barei  piulmi  ufgrabaod  jah  blifand.  i[i  huzdjnip  izvis  buzda  iu  himinvpuei 

21  nili  malo  inli  uidva  havardcib  jali  parei  piubos  ni  ufgraband  mli  -liland.  pirei  auk  ist  buzd  izvar. 
82  |>aruli  isl  Jah  bairlo  izvar.  lukarn  leikis  isl  ango.  jahai  nu  augo  pein  ainfaip  isl.  a'lata  l.ik  b'in 
23  liuhadein  Tairp  p.  i[>  jabai  augo  [>ein  unscl  ist.  allaia  leik  pein  rii|izeiu  vanbib.  j  >bai  nu  liubap  pata 
2i  in  [nis  riqix  ist  [>>ta  riqii  wan  fllu.  ni  manuamag  Ivaim  fraujamskalkinou.uotejabai  lijaip  alnaoa.  jali 

ji.ji.ii au.i  friji.p.  aibuau  aiiianuna  ufhauscip.   i[>  anparauima  frakann,  iii  magup  gnpa  skalkinon  j  li 

25  m.iniino-iiii.  duppe  qipa  izvis.  ni  maurnaib  saivalai  izvar.i.  wa  maijaipjah  wa  drigkaip.  nih  leika 

26  avaramma.  we  vasjaib.  oio  saivala  mais  i  t  rodeinai  Jah leik  vasijnm.  insaiwipdu  fu^lamhim  ni-.  pei 
ni   saiaod   uib  tneibai  d  u  h   lisand  in  banslins.  jah  atta  izvar  sa  ufar  himinam  fodcip  ius.  niu  jui 

IlNTEKPRETATIO. 

abseondilo,  et  paier  twis,  qui  videl  in  ahscon  litnm.  reddil  lilii  in  auerto.  7.  Oranies  auteni  ne  niult.i- 
Inquamini  sicui  hi  pagaunrum;  videlur  eis  enim  ut  in  miiliiloi|iii»  suo  exaudinniur.  8.  Ne  similes-sitis 
i.^itur  his,  scit  cnim  paler  vestcr  cnjus  toi  indigclis,  anlequam  vos  oreiis  eum.  9.  Sic  igilur  oretis  vos  : 
pater  nosier  lu  in  ccelis,  sanctilicelnr  nomen  tuum,  10.  veui.it  regimm  timm,  flat  voluntas  lua,  ul  in  eodh, 
r-iiam  super  lertra;  II.  panem  nnstrum  liune  quoiidiaoum  da  nobis  bodierno  die,  12.  ei  remiue  nobis, 
iinod  rei  sumus,  sicut  eiiam  nos  reraittimus  his  debitoiilius  nnstris,  15.  et  nc  ducas  nos  in  lentaiinnem, 
sed  libera  nos  ab  hoc  malo  :  nam  inuni  est  regnum  et  potentia  et  gloria  in  sxcula,  amen.  f  l.  Nam  si 
liMniunis  homiiiihus  peccata  eorum,  remittit  etiam  vobis  pater  vc-ier  hic  gupcr  co?lis;  15.  verum  si 
iniii  remillilis  hnmiiiibus  pecraia  eorum,  non  iiuidcm  pater  vesicr  remiitit  pecrata  ve-tra.  16.  At  quando 
jcjunaiis,  ne  fiatis  sicui  hi  simobv.ores  tiistcs;  permutant  euim  facies  suas,  ut  videanlur  bomiuibus 
iejunantes;  amcn  dicorohis,  «jnod  acceperimt  mercedem  suam.  17.  Terum  lu  jejunans  unge  caput  iuum  el 
f.ii  iiin  luain  lava ;  18.  ui  non  videaris  hominibus  Jejunans,  sed  pairi  tuo  buic  in  abseondito,  et  pater  inns, 
iiiiivid<tin  abseonditum,  reddit  libi.  19.  Necollixatisvobis  ibesauos  superflerra,  ubiiineaet  a?rngo  perd.t  et 
liiii  fures  elfodiunt  et  furantur.  80.  VerumcolligileTi  bis  thesaurosinicel",  ubincqnetinea,  neqiie  .Trn^opcr- 
il  t  ei  ubi  lures  non  elTodiuni  neque  furantur.  21.  l'l>i  enim  est  ihesaoros  vesler,  ibiest  etiam  cor  vesirum. 
°t.  Lucerna  corporis  est  nculus:  si  igitnr  oculus  tuus  claru-  esl.  lotum  eorpuj  luuni  lucidum  fit;  25.  ve- 
ruiii  si  oculus  tuus  malus  esi,  toium  cnrpu.  iiiiini  tciiel>rosiini  fit;  si  igitur  lumen  boc  iu  te  tenebre  suni, 
hae  teuebrje  quam  mulix  !  2i.  ISnn  bomo  pntest  duobus  dominis  scrvire;  nam  si  odil  unum,  etam  alienini 
:-.inat;  aut  uni  obcdil,  verum  aiieium  coutemnit :  non  polcst  s  Deo  servire  et  maiiimona1.  25.  I.leo  dico  vobis, 
ne  soiliiiti  silis  animx  vestr.r.quid  edatis  el  quid  bibatis,  neque  corpori  vesirn,  quo  vesiialis;  nonneanima  plus 
r  tcibo  et  corpus  vestibus?  2l>.Vidcte  ad  aves  coeli.qiio.i  non  seruni  neque  metunliieque  eolligunl  iu  lunrea.ei 
paler  TCSler  h.c  super  coelis  al.ieas;  noune  vos  (Yide  paginam  sequenlciu.) 

ANNOTATIONES. 

vi,  7.  Liiljandaiisufj-pan]  edilt.  >,  birfjaiidani  uf>-  est  :  nam  si  odit  allerum,  elium  atterum  diligit.  In 
han.  loco  parallclo  L.  ivi,  loetiam  a  gra:co  differl  ifjotb., 

vi,  8 .  jus]  pr.  vos,0gr.  nmn.,  II.  >'  jus,  ulsxpius  vid.  ad  h.  I.  —  fijaip  ainana  }  ]  gr.  omn.  —  ufkuu- 
rypro;'.  —  f»urpi*ef\  H. )»(  diT.  iei/)]   obcdit.gr.  omn.  avQiZir«f,  Ulf.  fonasse  legil 

vi,  9-  -13.  Oratiu  domiiiica  sa;pi.:s,  sed  niale  repe-  vjtot«?£t«i,  ei  cnim  vcrbo  respuudel  ufhouijan  L.  u, 
i.  a  in  libiis  varii  argmneuti,  e.  g.  in  Anonymi  libro  51 ;  x,  17,  20;  Rom.  xiii,  I.  —  ip]  veruiu,  pr.  nnin. 
■le  iilteris  el  bngua  Gifcirum,  quem  edidil  Bonav.  •/•«;,  pro  nua  grxca  voce  gotbicuiii  i/>  eii  im  aliis  locis 
Vnlran..  GiSieri  Itragure  I,  p.  110.  Adelungii  Mi-  in  enni.iiatis  adversaiivis  ponit.r  (  Mc.  x,42;  sv, 
ihriaalell,  p.  182.  —  pu\  lu,  gr.  o,  vid.  ad  L.  vi.20.       15;  cf.  xv,  51). 

vl,  II.  iinhinan\  ea  vox,    Adelungio  I.   I   obsi  urae  vi,  25.  inatjaip  \  1.   ^  mahjuip. 

si^nilicatiouis  esse  visa,  comparanda  esl  cum  seit^ins  vi,  26.  ni/i;  pr.  Z.  -»-  nih.  —  sneipand  \i.  Sl.  B.  X 

<  or.  II,  xi,  28  =  o  z«0'  utiscv;  significat  igilur  quu-      sneiand .  15u.  II.  X  sneidhand.  —  tnaine  o/>ri:uw5  ] 
iidianum.  — himmn  duga\  ediit.  X  j  I.  (vide  i|ua?  de   b.   I.  ad  Gal.  n;  6  nionuiinus  i  sic  in 

vi,  15.  unte —  ainen]  °  gr.  cod.  Arg.  legitur,  quami|uam  lilleia;  B*M   legi  nnn 

vi,  15.  iii  fiau\  cdilt.  >,  jcl.,  nam  fiau  pcrlinet  ad  possuut ;  II.  X  mais  veapriians.  Inlerprelcs  lectio- 
\ erbum  O/feti b.  uem  codicis  Arg.  merito  labemes  rorruptam,  alii 

vi,  16.  sniisre]  Z.  -s-  «re.  —  fravnrdjnn  1]  i.  St.  )«(  al  am  conjeciuram  proposuerunl ;  Gord.  p.  54  mui» 
froMlirdtMd.,  II.  X  fravaidjanu.  —  jasniuatm/rnij  tnir fiitans  ,  7..  inttis  ivcruifiaiit,  piobante  Scbin.,  uli 
i.  St.  >   (Kii/MiMiii/mi.  viiUlur,  et  .Wackernagel   Ueuttch.  Leaatnea  I  pral. 

vi,  17.  haubip  pein\  1  gr.  omn.  p.  xxin  ;   llw.    Gtots.   p.   "7  vulgaiam  dcfendii,  s.«l 

\i,  20.  Iiuzdjaip]  St.  X  *•<*  'Ja'P-  l"'d  wiire  sii,  nescire  se  faietur ;  goihicam  f..riium 

vi,  24.  ui.iejiib.ii  \  nam  si,  gr.  omn.  n  yelr.,  qiiuiiiob  rsse  '/..  Gljss.  p.  178  recte  uegal.  Noii  dubium  e»i. 
icin  puiandvj  est  llpbilas  leguse  rf  7«^,  ct  tenatn     qnJn  niMatrou  illa  lceiio  librarii  aef llf«ntia  ort» 


£05  MATTHjEUS     VI,    27  —  VII,   2".  506 

_7  ir.atsvc  abrizans  sijujj  baitu,  i[>  vtas  izvara  maurnands   mag  ana.tik.u  ana  valistu  scinaua  alcina 

28  aina.  jali  lil  vasljos  w.i  saurga  [>.   gakunnaib  blomans  haihjns.  waiva  vabsjand.  nili  arbaiiijand  iiiii 

29  spinnand.  qijmli  ban  izvis  balei  nih  saulauu  on  in  al'aninia  vul[>au  seinamma  gav.sida  s  k  sve  ains 
10  [>ize.  jali  baude  [>aia  Invi  haibjns  liinuna  daga  visando  jali  gislradagis  in  anlui  galagih  gub  sva 
51  v.isjiji.  waiva'  mais  izvis  leitil  galauhjandans.  ni  manniaib  nu  qib  >ndans.  wa  maijaiu  aiji[i:>u  wa 
32  dngkaui  aijibau  we  vasjai all   auk   paia  biudos  sokjand.  vaituli  bm  aiia  izvar  sa  ufar  himinam 

vii ,  12  Jiaiei  {jaurl.uji  —  .  .  .  jaii.a  t/.vis  nians.  svali  jab  jus  laiijaib  im.  Jjaia  auk  ist  viloji  j  >h  praufeleis. 
13  iimgaggaib  Jiairli  nggvu.  daur.  unie  liraid  daur  jah  iiiiiis  vigs  sa  Lrigganda  in  fralusiai  jah  managai 
1  i  sind  [>:n  inngaleiji  iiid.ins  bairli  bata.  wan  aggvu  [>aia  daur  jali  braibans  vigs  sa  brigganda  in  libai- 
l.'i  natjab  favai  sind  bai  bigiiand>ns  bana.  alsaiwib  svebaub  faura  liugnapraufetum  baim  izei  qimaml 
Hi  ai  izvis  in  vasijoin  lanibe.  ij>  inn>J>ro  sind  vulfos  vilvaudans.    bi  akranam  ue  iifkunnaib  ins.  ibai 

17  iisanda  af  buinium   venabasji    aibbau  af  vigadeinom   smakkans.   sva  all  bagme  godaize akrana 

18  goda  gataujib.  ip  sa  ubila  bagtns  akrana  uliila  gaiaujib.  ni  mag  bagms  bii>bcigs  iikraua  iibila  gatau- 
49  jan  nib  bagms  ubils  akrana  b  nbeiga  gaiaujan.  all   bagme  ni  taujandane  akran  go  I  nsmaitada  jafa 

£0.21  iu  fon   afagjada.  bannu  bi  akiauam  ize  ufkunnaib  ins.  ni  wazuli  sai-i  qibib  mis.  franja  frauja. 

22  inngaleib  [>  in  {vudaugardja  biniine  ak  sa  taujands  viljan  aitins  meinis  bis  iu  lnin  nani.   m:  nagai 
qiband  ntis  in  jainamma  daga.  frauja  frauja.  niu  beiuainma  nainin  hraufeiideduin  jali  bfiuaumia 

23  namiu  imhulbons  nsvanrpum  jali  [»•  namma  namin  malitins  mikilos  galavidedum.  jali  [>  m  andhaila 

24  iin  batei   ui   wanliun   kun[>:i  izvis.  afleibb   fairra  niis  jus  vauikjandans  unsilijana.  wazuh  nu  saei 
liauscib  vaurda  meina  jali  tanjib  [io.  galeiko  iua  vaira  Irodamma.  saei  gatimrida  razn  sein  ana 

25  siaina.  jah  aiiddja   dalab   rign  jah  qemun  awos  jab  vav.un  vindos  jah    bistugqun   bi   bamroa 

INTERPRF.TATIO. 

magis  poiinres  estis  liis?  27.  Verum  quis  vesirum  sollicilus  potest  addere  ad  sialurani  suam  ciihiiuiit 
iiiiiiiii  ?  28.  Kt  de  veslibus  quid  solliciti-eslis?  considerale  flires  cainpi ,  q»oinodo  crcscuiil,  neque 
laboranl  neque  nent.  29.  Dico  autem  voliis,  quod  neque  Solomon  iu  lola  gloria  sua  ve-tivit  se 
ut  unus  horum.  50.  Et  si  hoc  fenuin  catnpi  hodierno  die  exisiens  et  eras  in  fnrnace  positum  Dens 
sic  vestii,  quomodo  magis  vos  parum  credcnles?  31.  Ne  snlliciti-sitis  igitnr  dicenies.  quid  ediinus  aut 
qiiid  bibimus  aut  quo  ve-iianiiis;  52.  omne  eniin  hoc  pasani  qnserunt ;  scit  autem  paicr  vesier  hic 
su|ier  coelts,  quod  iodigeiis  —  vn,  12  —  (fac)iant  vobis  lionunes,  sic  eiiam  vos  fariaiis  ii<,  hoc.  cnim 
esi  lex  et  profetir.  13.  Iuiiaie  pcr  anguslam  porlam,  natn  lala  poria  et  spatiosa  via  b.ce  fi-rens  in  perni- 
ciem  ei  mul  i  sunl  hi  ingre>iic  .ic  per  hanC.  14.  Quam  angusla  hsec  porla  el  loria.via  liree  fi-rens  in  vitam 
et  pauci  siuit  lii  iiivcnienles  hanc.  15.  Attendiic  vero  a  falsis-profeiis  his,  qui  veniuiit  ad  vos  in  vesiihus 
ovium,  vcrum  intriii-ei  us  sunt  lupi  rapientes.  16.  lu  frueiibus  eoruin  cognoscaiis  rns;  num  colliguntur  a 
spiuis  uvas,  aut  a  liibulis  ficus !  17.  Sic  omne  arbarum  bonarum  Iruclus  lionos  fai-it,  vcnim  Iwc  mala 
arbnr  Irucius  malos  faiit.  18.  Nmi  polest  arlmr  bona  fnictus  malos  facere,  neque  arlioi  mala  frocios  b  mos 
faci-re.  19.  Oinue  arborum  non  facienliuin  fructum  bonum  exciditur  ei  iu  igue  tionilnr.  20.  Ergo  in  fru- 
ciibus  eorum  cognoscaiis  eos.  21.  Non  omni*,  qui  dicii  uiihi  :  Domine!  Domine!  ingreditur  in  u-.nnin 
cie  oruni,  sed  hic  facien^  voluntalcm  Patris  mei  linjus  in  ccelis.  22.  Mulii  dicunt  mihi  iu  illo  die  :  Domine! 
Domine  !  nonne  lu  >  nomiiie  valii  inaii  sumus  el  luo  nomine  dxmonia  ejeciinus  el  tuo  nomine  vii  tcies  magnas 
jj-cimns  ?  23.  El  lum  conlileor  iis  quod  non  iinimam  novi  vos,  abile  procul  me.  vosoperantes  iuiquilal  m. 
21.  Uninis  igitur  qui  au>lil  verba  mea  el  faclt  haec,  assimilo  eum  viro  prudenli,  qui  a-dificavit  domum  siiam 
siipcr  pctra,    25.  et  ceeiJil  deorsum  pluvia,  el  veueruut  aqu.e,  et  llaveruut  venli,  cl  rueruut  conlra  lianc 

ANNOTATIONES. 

sii,  et  cum  conjeclura  ad  meden<lum  opus  sii,  nulla  vn,  15.  t>ijj  J  II.  )s(  vigt ;  cod.  Arg.  tigss  ;  prius 

fac.ilior  et  verior  ea  inveniri  potesi,  qnam  (iordonus  autcm  illud  s  linea  pei  pendiculari  ah  recenli   manu 

fecil ;  nam  quod  Z.  addubiiai,  tnnis  cum  compara-  superinducta  deleium  est,  quam  viri  docti litteram i 

livo  conjungi  posse,  consiat  nou  solum  Gra^cos  et  esse  puiaruni;  neque  tamen  negamus,  illnin  refec- 

Laiiuos  ftattmi   ei    pofius  cum  comparalivo  ponere,  turein,  cujus  inscitia  linguae  gothiraB  etiam  aliis  locis 

sed   eliam    Islandos   (vid.    Glott.   Edd.  v.  Ileldr);  dcprehenditur,  vigis  legciidmn  esse  existiinavisse. — 

aique  adeo  ipsos   Gotlios  ejusmodi  pleonasmos  sibi  iiingaleip.~\  i.  Sl.  H.  X  ingaleip. 
comolere,   vid.  Cor.  II,  vm,  22  wiai»  usdaudozan.  vn,  15.  svepauh  ]  J.  Si.  >.  tvepau,  sic  enim   nus- 

Nosiio  autem  loco  accedil,  quod  Vulgala  eiiam  maoif  quam,  sed  /iuk  cum  sve  compositum  sempe.r  scribitur 

p/inis  liabel — /laimJJ.  Sl.  X  pa.ma.  addilo  h  (i.  e.  uh\ ;  niale  svepau  olim  scribcbatiir  n, 

vi,  S7.  ta/is(M]  J.  Sl.  X  vahslm.  —  teinana  aleina]  22  et  24.  —  tiuqnnpraufelum]  Sl.  X  div.— -puim  iiei] 

sic  ci  d.  Arg.;  ediil.  X  ^eman  alltina.  J.  Si.  Hz.  X  Jc(->  v'd.  ad  v,  52. 

Vi.  2S.  taurgaip]  i.  St.  B.  II.  X  suurjaip.  vu,  17.  gutaujip  \  7..  X  galaujit. 

vi.  29.  vulpau]  J.  St.  X  vulpu.  vu,  25.  unsibjana  ]  banc  formam  corruplam  esse 

vi,  50.  jak]  pr.   J.  Sl.   X  j«l><"«- —  gislrarfayit]  jam  G.  1 1  I.M.  conieuderunt ;  pro  Gmdoni  cnnji-ciura 

«"ptov  ;  vux  gislra,  cujus  radii   in  omnibus  affinibus  unsibjaia  siispicainur  legendnni  esse  unsibja  ]  sawazult 

diileciis  non  cras,  sed  lien  significai,  videiur  rrrore  nu  saei,  eic;  sawazuh  quidem  frequcns  usus  sennonis 

iniei  pretis  posila  cssc  ;  si  qnis  ex  bohemica  lingua  gothici  postulat,  vid.  x,  32 ;  cf.  Mc.  ix,  37  ;  i,  11  alia. 

tegtra,  cras,   a>!    luendam  leciio.  em  comparare  et  (qiiamquam  dicilur  etiara  M.  vn,  26  jah  wazuh  saei — 

lllliiaio  a  culpa  injuriaj  vmdicare  velit,  cjus  in  me-  J.  vi,  45  wazi  h  nu  sa  — ).  JV   pro  6'  ei  vice  veisa 

iiinnaiii  vocamus  Cor.   I,  xv,  52,  ubi  aZpiov  =*  du  etiam  aiiis  locis  librarii  ponunl,  vid.  Mc.  vt,  2;  (f. 

waurgina.   —   uaita    muis]  qiianlo   magis,   gr.    o'j  ad  L.  m,  14. 
Tro»ii  nillo-j.  vii,  ii.  vuurda  nieinaj  ^  gr.  omn.  h.  I.  el  vs.  2(i, 

vi,'  ol.  we  |  i.  St.  X  "■'"•  cetcrum  Ulf.  utiooue  loco  °  TovTouf.c.  codd. 

vi,  52.  all  auA  [  II.  S-  «//«  «/.'. 


G07  ItllU.IOIU  U  ULFILAKA  VEfiSfO.  .Vi8 

26  runa  Jaliiamina  jah  ni  ga.lraut.  untc  gasuhp  vai  ina  iialna.  j:ih  waxuli  saei  hauieib.  raiirdi  meinti 

27  jili  m  laujib  [>n.  galcikoda  inaiin  ilv  iI.imhi  i.  saei  gatimrida  rain  sciu  ana  nialinin.  jall  aliddja  dalab 
rign  jali  i|rinuii  awos  'ali  valvoun  vind  .s  jnh  bistugqun  bi  jainanima  razna  jah  gadraua  jali  vas  Jrui 

28,  29  is  nukils.  jali  var[)  |> m  tislauh  tesus   |m  vauriia.   biubridedun   n  anageins  ana  luiieinai  is.  vas  auk 

viii,  I  biisjands  ins  sve  valilufii  liabauds  jali  ni  svasve  bokaijos.  dalab  [>an  atgaggandin  iinma  af  fuirguuja 

i  laistidrdnn  afar  imma  lumjins  inuuag.is.  jah  sai.  inanna   bruislill  habaiidi   duriunnndl  iuvail  i  a 

3  qi[iands.  frauja.  jibai  vileis.  magt  mik  gahrabjan.  jali  ufrakjuiiJl   hamlu    a  tait  k  iinnia  i|  [i.ci.ls. 

4  viljan.   vaii[>  brainl.   jali  suns   braiu  v:n[i  fiala  |>rutslill   is.   jali  qa[>  Tinnia  iesus.  -aiw  ci  iiiaiin  ni 
qi[>:iis  ak  Ragg.  Ipttk  lilbau  ataugei  gudjin   jali  albair  gib.i.   [mci  anabau[i  BinlCI  du  vcilvn.lijiai  iin. 

C  afarub  [>an  !'  •'  '  iuiialgaggandin  itmua   in  kafarnauHI  diiuiuldja  iinina  liundafa[i   bidjandl  tna.  jab 

7  qibands.  rrauja.  [>  uinagus  mcuis  ligip  in  garda  usliba  barduba  balvibl.  jah  q;  |>  du   numa  iesus.  ik 

8  qimands  gabjilja  ina.  jab  andliafjands  sa  hundafnbs  qab.  frauja.  ui  im  vaiibs  ei  uflirolmeiu  inngag 

9  gais.  ak  patain>'i  qi[)   vaurda  jab  guliailnij)  Sa  blumagUI  ■■■-  ins.   jab  auk  ik  nianua   iiu  habandl  ul 
valdulnja  mcinammu  gadrauhtins.  jab  q<ba  du  [lamma.  gagg.  jab  gugyib.  jab  a  baramina.  qiia.  jah 

10  qimi[i.  jab  du  skalka  mcinamnia.  lavei|iata.  jali  laujiji.  galiausjand-Jiaii  icsns  silclalcikida  jab  qa|>  du 

11  baiin  afarlaisijand.ini.  amcn  qiba  uvis.  ni  in  israela  svabuda  galaubein  bigai.  abban  q<[ia  izvis  [iaici 
inanagai  frain  urruusa  jab  saggqa  qiinand   jah  anakumbjand  uiib  abraliatna  jali  isaka  jah  iaknba  iu 

12  [>iud:uig:inl,ai  biinine.  i[>  |>ai  sunjus  piudangardjos  usvairpanda  in  riqis  bata  bindumisto  jainai 
43  vair|)  |>  grets  jab  krusts  lunpivc.  jah  qa[>  iesus  [>amina  huud  >fad.i.  gagg  jab  svasvc  galaitbides  va.rbai 
4  i  hus.  j.ib  gahailnoiia  sa  biumagus  is  in  jainai  weilai.  jah  qimands  icsus  in  garda  pailraus  jab  gasaw 
45  svailnnn  is  ligandein  in  heiioui  j.ili  lUailok  liauduu  izoljafa  aflailot  ij  i  so  leitn.  jah  urrais  jab 
10  andba.hiila  iiiima.  al  anduiiuhija  [>.tn  vauijutiauiiua  alberun  du  iiiiina  dainotiarjans  m  >na  aus  jah 
17  urvarp  b.ms  abmaiiS vaurda jah  allans  bans  ubil  habanda.is  gahailida.  ei  u.-fullimdedi  [>  t.i  gitnelido 
1S  |  aith  c^aian  praufc:u  qi[nudau.  sa   unmahlins  unsaros  usnam  jah  saubtins  us'  ar.   gisaiwands  [>an 

INTEltrRETATIO. 

donium  illam  et  nnn  cnncidit,  nam  fundaia  crat  super  pctra.  26.  Et  omuis  qu"  audil  teiba  mca  ct  non  farit 
li.ve,  assimilatur  faomini  Stultn,  qui  adilicavii  dmmiiii  suain  super  areua.  27.  e(  cccidit  dcorsum  pluvia,  et 
vencruut  aquae,  ct  Qaverunt  venli,  ci  ruerunt  conira  illam  donium,  et  eoncidil  et  erat  ruina  ejus  magna. 
38.  Et  facium-i  st,  cuui  conlicer.  t  lesus  hxc  verba,  trcmucriini  lurba:  de  tlocirina  ejus:  29.  fuii  eniin  do- 
ccns  eos  ut  potcstaiem  habens  et  non  sirul  scribe.  vui,  I.  Deorsum  autem  descendeute  co  dc  mmile, 
6ccut;c-sunt  posl  cum  tuiba:  multje.  2.  Et  c«cc.  bmno  lepraB-culem  habens  accurrcns  adnravil  cuin  diccns  : 
Domine!  si  vis  i  otes  mc  aiundare.  3.  Et  eitenden*  inanum  attigii  enm  dicens  :  volo;  li  mundus!  et  stntitn 
mnnda  faota  esl  h.cc  lep-aj  cutis  cjus.  4.  Et  diiil  ci  leatis  :  vide,  ut  bomini  uon  dicas,  scd  vadc,  tc  ipsum 
ostcndc  s>cerdoti  il  offcr  oblationcin  quam  iira-cepii  Mose<  ad  tesiimouiuin  eis.  5.  Post  autcin  bne  in^re- 
diente  eoin  Cafarnaum.adiii  euin  ceniuno  orans  eum  6.  et  diccns  :  Domine, servus  meus  jacei  iu  donio  i  aralv- 
licus  inale  affecttis.  7.  El  dixit  ad  eum  lcstis  :  ego  vcniens  sano  eum.  8.  El  rcspondens  b  e  ceniurio  dixit  : 
donuiie,  non  stim  dignus, ut  sub  le.  tum  m.  um  ingrediaris,  sed  lanluin  dic  verbum,  et  sanatur  bic  scrvus  mcus. 
9.  Et  enim  ego  homo  stim  bahens  sub  poleslate  mea  milites,  ct  dico  ad  hunc,  vade!  et  vadii ;  ei  alii :  vcni !  cl 
venit;  ctad  servuni  meum  :  fac  hoc!  ctfaiii.  10.  Audiens  autcm  lesits  m  rulus-csi  cl dixil  ad  hos  sequentes  : 
amen  dico  vol>is,  non  in  Isncle  lalcm  lidem  invrni.  II.  At  dico  vubis,  quod  niulii  ab  oricnic  ei  occidenle 
vcniunt  ct  .iccumbtiul  cum  Abrabamn  el  Isaco  el  lacobo  iu  regno  coelorum ;  13.  verum  bi  Glii  regni 
ejiciiuliur  in  icnehras  has  evtreinas;  illic  lit  fletus  cl  frcmitiis  denttum.  13.  Et  dixil  lesus  liuic  ceniurioni : 
vade  c(  sicut  cred  disti,  tiai  tibi.  El  sanaius  est  bic  servus  cjus  in  illu  lioia.  i  l.  El  vcniens  lesus  in  domuin 
Petri  et  vidit  sncrum  ejusjarentcm  in  febribus  15.  ei  uitigit  manum  cjus  et  dimisiteani  ba-c  fcl.iis;  et  surrcx  I 
et  minislravit  ei.  46.  lu  vc|icre  auteni  facto  uiiulerum  ad  eum  dxmnniaros  muiins,  el  ejei  ii  bos  spintus 
verbo  el  omncs  bos  male  habenles  sauavit,  17.  ui  implerelur  huc  scriptum  pcr  Esaiam  |iroletam  dicentem  : 
hic  ioCrmitates  nostras  .-usccpii  cl  niuibns  lulil.     18.  Videns  autcni  (1  iVc  patjinam  scq>  entem.) 

ANNOTATIONES. 

vtt,  26.  eanriia  nwina  ]  vid.  ad  vs.  2i.  Sl.  B.  II.  X  «•«. 

VII,  27.  jaiuamiua  razna]  1  gr.  omii.  —  diuj]  J.  Sl.  vin,  .■>.  ujunih  [>un  jiuui}  post  vcro  boe,  gr.  Ss. 

^  draut.  viu,  S.  mrin]  gr.  <  n.n.  anlc  uf. 

vii,  28.  Usut]   J.   B.   II.  X  iniswi ,  St.  >;iuisns;  vm,  !).  habanttt  —  meyiumnt^  \  habens  sub  iniperio 

cod.    Arg.    seiuper   is;   prlmilS    Maresh.    (vid.  Juo.  liie.i,  (;•'•  o*")  ilovatuv,  t^viit'  epet.Tov. 

p.  405  )  rect.im  b  clionein  invenit ;   post   eilin   coiu-  vni,  41.  appan]  J.  Sl.j<  appau.  -  -  taggqa]  i.  Sl. 

iiicndavil  Gord.  (  ilf.  UUtlr.  appcnd.)  p.  SSel  Z.  a.l  >,  iaiiqa.  —  iakoba]  Scbm.  >  iicu*a. 

M.  Vlll,  7.  cf.  Caslill.  a.l  Esdr   II,  36.—  biuariieduit]  VIII,  13.  jainm  m  la\\  «  gr.  i  mn. 

hancformaui.cnjiis  loCoZ.  bi! «i> diduii  (iiiimo  bibai-  vtlt,  14.  jah]  SCC.  abundal  pra  Cc.lcnle  parti.  i|.io, 

ridedun  ! )  reunnere  Volebal,  rcclam  esse  COUiprohal  uli  J.  vi ,  i.">  et  sapius. 

abrt  L.  xv,  44  ei  atrain  M-  ixvn,  54.  viu,  1S.  Imma]  ci,  gr.  ujto<",-. 

viii    4.  iumJMij  J.  St.  U.  II.  X  iitujont,  l.  •;■,  viii,  46.  ai ..uJanahiju)  J.  Si.   ••.  ici..  II.  X  at  niul 


jnrii/  niil 


ualilja. 


viu   i.  mik  |  J.  Sl.  ;*'  mir.  viii,  17.  iisiKimi  si  llf.  Jv.A<*s  in  cod.  suo  legisscl, 

vm!  S. iaama]  Ulf.  "UaaoOe.  —  qipani*]  St.  ":•„  quod  Seh.  roulendii,  sciti»sissel  animm  (vM.  I    >\. 

ililands.  —  bata  —  is  |    gr.    omn.  stOwO  i Hitpa.  51);  suliscqMiim  cii.un  t<  .Vin.in  |>ro  s  ni|>lici  ^«o  . 

xiii,  l  jji]  pr.  St.  a'«'i,  uiis.i|iins.  —  uunnj  I,  —  maniwi]  l»  II.  *.  uuKm 


5fi9  MATTR/EUS  Vlll,    19  -  !X,  2.  510 

19  iesus  managans  biubmans  bi  Eik  haibait  galeiban  siponjans  hir.dar  marein.  jab  dn.iigaggnnds  ains 

20  hokarcis  qab  du  imnia.  lai^ari.   laisija  puk  liswaduh  fiadei  gaggis.  jali  qaj>  du  imma  iesus.  fauhons 

21  grobos  aigun  jah  fuglos  biminis  siiiai.s.  i{>  snnus  mans  ni  babaib.  war  haubib  sein  anahnaivjai. 

22  anjjarub  ban  siponje  is  qaj>  du  iraina  frauja.  nslaubei  mis  frumisl  g?leif>an  jab  gafilban  aitan 
25  meinana.  ip  iesus  qab  du  inima.  laislei  afar  mis  jah   let  f>3ns  'dnujwns  lilban  seinans  daubans.  jah 

24  innatgaggandin  iinma  in  sk>p  afariddjoilun  inuna.  siponjos  is.  jah  sai.  vegs  tuikils  varf>  in  inarein 

25  svasve  bala  skip  gahuli{>  vairbaji  fram  vegim.  ifi  is  sai.-dcp.  jah  dnaigaggandans  siponjos  t<  urraisi- 

26  dedun  ina  qibandans.  frauja.  nasei  nnsis.  fraqismam.   jah  qnf>  du  im  iesus.  wa  faurhleib.  leitil 

27  galaubjandans.  J>anuh  urreisands  gasok  vindam  jaii  marein.  jab  var]>  vis  mikil.  iji  Jnti  mans  sildalei- 

28  kidedun  q<|iandans.  wileiks  ist  sa  ei  jah  vindos  j.ili  marei  ufhausjand  imma.  jah  qiraandin iiiima  hintlai 
marein  in  ganja  gairgaisaine  gamolidedun  imma  tvai  daimonarjos  us  hlaivasnom  rinnandans  sleidjai 

29  filii.  svasve  ni  mahia  manna  usleihan  j>airh  fiana  vig  jainana.  jahsai.  hropidedun  qibandaus.  wauns 

50  jab  bus.  iesn  sunau  g»bs.  qamt  her  faur  mel  balvjan  unsis.  vasnh  f>an  fairra  iin  hairda  sveine 

51  managaize  baldana.  ij>  bo  skohsla  bedun  ina  qipandans.  jabai  usvairpis  uns.  uslaubei  uns  galeiban  ii: 

52  bo  hairda  sveine.  jall  qa{>  du  ini.  gaggiji.  ij>  eis  usgaggandans  galijiun  iu  bairJa  sveine.  jah  sai.  run 
55  gavaurhledun  sis  alla  so  bairda  aud  diiuson  in  maiein  jah  gadaufmodedun  in  vatnam.  il>  bai  hal- 
34  dandans  gafiiauhtin  jab  galeijiandaus  gataihun  in  baurg  a!l  bi  J>ans  daimonarjans.  jah  sai.  alla  so 

ii,       1  bauigs  usiJdja  vibra  iesujafa  gasaiwandans  Ina  bedun  ei  us!i]>i  hiudar  markos  iie.  jafa  ast<'igans  in 

2  skip  ufarlaib  jah  qam  in  sriuai  b.mrg   J>an  usaibcrun  du  innna   usiiban  ana  ligra  ligandau.  jnh 

gasaiwands  iesus  galaubein  ize  qa{>  du  ]>amma  us!i{>in.  brafslei  J>uk  barnilo.  aflelanda  }>us  fravaurbteis 

LNTERPRETATIO. 

lesus  niultas  turbas  circutn  sc,  jussit  ire  discipulos  trans  mare.  19.  Et  aecedens  unns  scriba  dixilail  etim  : 
magister,  sequor  le  .;uocunque  quo  vadis.  20.  El  diiit  :id  enm  lesus  :  vulpcs  fovcas  habcnl  et  aves  ceeli  nidos, 
vcrum  Filius  bominis  nou  habet,  ubi  capui  suum  reclinet.  21.  Alius  autem  discipuloruin  ejus  dixit  aVI  eum  : 
Donfine,  permiite  mibi  primutn  irc  et  sepelire  patrem  meum.  2-2.  Vermn  lesus  dixil  sd  eum  :  sequefc 
post  me  et  sine  bos  mortuos  sepelire  suos  monuos.  23.  Ei  ingredienie  eo  in  navem,  secuti  sunt  etira  disci- 
puli  ejus.  24.  Et  ecce,  motus  magnus  factus  est  in  mari,  adeo  ut  hxc  navis  lecia  fierct  a  Ructibus ;  veruni 
is  dormivit.  25.  Etaccedenlcs  discipuii  ejus  suscitarunl  eum  diceutes :  Domine,  salva  nos  perimusl  26.  Et 
di.vit  ad  eos  lesns  :  quid  iinieiis,  parum  credentes?  Tunc  sargens  iucrepavii  ventis  et  mari,  et  faeia-csl  Iran- 
quillilas  magna.  27.  Vertfm  hi  hnuiines  adinirali-sunl  dicenles  :  quaiis  est  hic  ut  ctiam  venii  et  inare  obe- 
diant  ei?  28.  Et  venienle  en  iians  mare  in  regionem  Gergesenorum,  occui-rerunt  ei  duo  dxmoniaci  e  sepul- 
cris  currenies,  saevi  valde ,  adco-ut  iion  possei  homo  ire  per  hanc  viam  illam.  29.  Et  ecce,  clamarunt 
dicenles  :  quid  nobis  et  libi,  lesu,  iili  Dei !  venisti  huc  anie  lempus  lorquere  nos?  50.  Fuit  aulem  prociil 
eis  grcx  porcomm  multorum  pascens.  51.  Verum  ha;c  dxmoniaorarunt  eum  dicenies  :  si  ejicis  nos,  per- 
miue  nobis  ire  iu  liuuc  gregem  porcorum.  52.  El  dixil  ad  eos  :  ite!  verum  ii  exeuntes  iverunt  in  gregem 
porrorum,  ei  ecce,  cuisura  fecerunt  sibi  tolus  hic  nrex  de  praecipitio  in  mare  et  perierunl  in  aquis. 
53.  Venira  bi  pasccnies  fugerunl  ct  eunies  praedtcarunt  in  urhe  omne  de  his  daerooniacis.  34.  F.t  ecce,  tola 
uaec  urbs  cxiii  obviam  le  u  et  videnles  emn  orarunt,  ut  exiret  irans  fines  eorum.  n,  1.  Ei  conscendens 
(n  navem  irausiii  et  venit  in  suaui  urbem.  2.  Tum  atittlerunt  ad  eura  paralyticum  super  lecto  jacentcm, 
ri  videns  lcsus  fidem  eorurn  dixit  ad  hunc  paralylicum  :  consolare  te,  filioie,  remiituntur  tibi  peccata 

ANNOTATIONES. 

vin,  18.  siponjuns]  discipulos,  °gr.  omn.;  U!f.  c.  syncsin  ,   vid.   ix  ,  53,  L    ix;  11  et  sxpissime.  -- 

vcrss.  uUaubei  uns  galeipan]  permitle  nobis  iie,  gr.  imwcti' 

VIII,  19.  ulgntjgands]  II.  58  algangands.  Xov  iua;.  Celrruiii  Z.  Schni.  )j(  ustauba':. 

viu,  20.  qa/j}  dixit,  gr.  oiiin.)r/£t;  sic  Ulf.  in  narra-  viii,  32.  ha  rda  svcine]  grc^ein  porcorum,  gr.  toCs 

lione  seinper  iere  praierilo  uliiur  icmpore  pro  prx-  %t,if.ovf.  —  hairda]  sec,  Dif.  °  riv  xotowv,  quod  sine 

sentc  hislorico  Gracornm.  —  sein  anaknaivjai}  1.  St.  dubio  iu  codice  suo  legits  vid.  dc  ejusmodi  omissio* 

\j(  sWnano  hn.iivjai;  ceteruin  sein,  suum  f  •  gr.   oinn.  i  ibus  ad  L.  xv,  24  el  ad  Tiffl.  I,  VI ,  6.  —  and  driu- 

vir,  24.  saistep}  i   St.  X  div.  son]  i.  St.  II.  X  jcl. 

viii,  25.  is}  ejus,  °  gr.  vin,  53.  gailuihun  in  buurg]  ]  gr.  omn.,  Sch.  cnra 

vin,  26.  itsui]  °  gr.  omn.;   Ulf.  c.  verss. —  uia]  Z.  cunveriit  in  vico;  seii  baurg  eiiam  accu^ativus  csse 

J.  X1"'-  potest.    —  bi]  de  (tion  vrnvler),  Ulf.  c.  codd.  xkt« 

vi. i,  27.  toileiks}  II.  X  div.  —  sa  ei]  ediii.  X  Jct-  legil. 

viii,  28.   gahguisaine]  exspeciaveris  gairgaisene,  IX,  2.  pan  usatberun}  gr.  omn.  xsti  tSou  ■zpaaiyspvr, 

solel  enim  Ullilas  grxcum  «  per  e  uon  per  ai  reddere,  Scli.  cum  Z.  vertii  lunc,  suspicans  Ulf.  tots  legisse; 

ccrie  raro,  uii  Esdr.  n,  51  ailtam  ('tOJtfn,  CTfiy)  L.  x,  male,  nam  [>an  ea  siguificalione  nunquaininitio  sen- 

13;  ix,  10  baipsaxda  (brj9o-atdz)  L.  i.  17  liaitias  ('Hlta-J  trntiarum  ponitur  (%'ij.  M.  vn,  23;  n,  15;  Mc.  xni, 

Mc.  VI ,  17  hairodias  (*np<u5taf)  Sk.  52,  4  r.eikaudai-  2i,  26,  al!.),  scd  panuh  (M.  viii  ,  26;    s,  6;  iiv,  2U, 

mus  (ny/.ootjuo;),  pro  quibus  lamen  aliis  locis  invem-  all.).  Quamquam  Lu".  M.  xsvn,  51  r.ziiSov  per  jak  [>uv. 

tur  bepsaida,  helias,  herodias ,  neikaudemus.  reddii,  lamen  ii.  I.  iu  si:o  cod.  (Sou  non  legisse  vi- 

viii,  29.  sitnau]  II.  X  suiidn.  detur,  abct  etiain  in  cod.  E  apud  Mi.  el  in  complii- 

vin,  30.  haldana]  Lye  Graui.  p.  50  male  conjecit  ribus  verss.  ap.  Sch.  Cum  vero  Goth.  /.a>.  7T/>o~£<p=/>->ir 

haldimda  (inuno  haidaitdeii,  cni  Z.  b.  I.  ei  ad  L.  vm,  Mc.  x,  15  converlat  pcnnh  alberun  et  ahis  locis  q>io- 

52  iirjuria  adslipulalur;  recte  eniui  jam  lii.  uoiavil,  que  grxciiiii  rrpocycosm  pe.r  albairan  reddcrc  sotaal , 

signilicare  lialdan  pasceie  (vid.  vs.  55),  non  pasci,  etiam  h.  I.  panuh  iubcruii  scriliendiini  esse  vilelnr. 

viil.  etiam  Mc.  v.  11.  Accedit,  quoJ  cum  lesus  iu  urbem  iulravissel   (vid 

vin,  51.   qipandans]  Schm.,  quein  masc.ilinnm  vs.  1),  nec  a:groiuin  anic  urbem  portai  i  oporlcret^ 

•ffomlit,  nescire  videlur,  esse  otislruciionem  per  uss»/>aira>i  (effcrre)  a^ium  scusum  non  praibet. 


Bll  MI«UOIU'M  l'l  Hlll  ANA   VI  RSIO.  512 

S,     l  beliMMi  |>arnli  tanul  biie  baklijje  ip-|niii  iii  sis  silbani.  sa  vajameroi|>.  jah  vitandl  irsiu.  |>.i    iniioniiH 

.".  i/o  i|:i|i.  duwo  |oi  iuilo|i  nliila  in    haiilam   iivaraiin.  wa|>ar  isl  railltll  a/.el/o  qi[)au.    all  I   nJ.i   |hu 

i.  Irnvi  nrhieii.  Jwu  <|i(>:>><.   nrreis  jab  t^Kg.  a|i|i:m  ei  viicip  Jtaici  valdnfhl  b  liai|>  ta  tunui  n  ini  ann 

i  baj  .'ii    i  iii  ii.iiaiiibiius.  bauuh  q •[> iiu  )i:iiihii:i  us!i|iin.  urreitnmls  iii iii  |i:iiia  ligr  [n.-innna  jab fj.iug 

?,     s  ni  gmd  |i' i   ni:i.  jib  urrruuimli  g»ia.|t  '"  Ranl  Minsna,  gn-aiwandeins  |mi  minageini  obieiluu 

1/  »i  ila  •  .kj  unlaiis  ja!i  iiiikili.lc.liin  gn|i.  |.ui:i  glhandftn  valdnfni  svaleik»l>  nia.li.iin.   j.ih  |>air!il<  i|):itnls 

ietui jaiubrn  liisavn  maniian  tiiandan  il  moiai  m  > |>] ••  m  iiaiiauana  Jaii  .|  )<  ilu  imma.  laitioi  tfnr  inis. 

10  inn  ii  sianilaml-  iililja  afar  iiniiia.  jab  vai|i  i>i|><>  is  anakun  bida  m  gardajih  sai.   nianag-ii  molarjns 

11  j ib  fravaurlilai  qiiiiandanS    iiii[iaii:ikuinli|  l.alini  ietlU    jab    sipiilijain    i   .  jab   gaiiiiijand.ins   fireisaieis 
i|.-['iiii   iln   [niiii   si|iuiijiin  is.   duvve   ntiji   nnilarj  iin  j.ili    fravaiirblaiin   ih:iiji]i  su   laisareis   i/.v.tr. 

1*2,  13  i|i  ii-sns  gahau«jaud|  qa|>  ilu  iui.  ni  |>:iurbiin  bailai  leseit  ak  [..i  imliaili  babandani.  :i|i[iut  gaggiih. 

(•aiiimiji  wa  sijai.  arinaliairli[ia  viljau  jah  ni  biinsl.  ni|v-]>:ui  qam  la|>nn  usvaiiilnans  nk  fravatlrhlau*. 

11  [lanuii  aiiildjedun  tiponjoi  iobanuei  qi[>aiidatis.  duwc  veia  jab  fareiinieii  fasiam  ftlu.  i[>  ji.i  sipnujiia 

15  beiuai  ni  fasi.md.  jab  qap  du  iin  lesui.  ibui  magun  sunjus  hrupfailis  qainun  nud  [><ia  wcilns.  |>i>i  m  [i 

10  iin  isl  brn[)  a|i-.  i|i  a igaitgand  dago*  \,  m  afniniada  af  iiii  s:i  hru | >':.[ .    jab  [i.hi  fasiand.  tf>bau  ni  vrashuti 

lagjip  ilu  |ilala  lanan  [lanbis    na  snngnu  fairnjana.  unlc  afiiiini{>  fiilluii  af  [laiiiina  snagin.  j-th  vairsiia 

17  galaura  v»ii|l  |>   i>i|>-ban  giulai  (I  vcin  niujala  in  balgina  fairnj.nis.  ai[i[>au  dislauniand  batgeia.  b  [>eb 
[i  n  jab  vciu  usguini|>jah  balgei  fraqislnand.  ak  giulaml  vein  juggala  m  halgius  niujans.  jali  bajnfmm 

18  gahairgada.  nii[>[>anei  is  rodida  [>ata  du  im.  |>  iruh  roiks  ains  qimandi  tnvail  ina  qipands  paioi  daublar 

INTKUPRKTATIO. 

lual  5.  Tunc.  qnidam  linruni  scribarum  diierunl  in  sc  ipsis  :  hic  blasphetnal.  -3.  Ft  sciens  lestis 
has  cogilatiooes  eoram  dizil  .  cur  v»s  tngiwtis  niala  in  cordibus  veslris?  5.  Dimni  esi  enim  fariliiu 
dccre  :  remilluulur  i  hi  peccata,  nn  diccic  :  smge  ei  vadef  6.  Ai  ui  sciaiis,  ijno.J  unleiaiem 
babel  hic  fibus  hnmiiiis  in  lcrra  ramiUere  peeraia,  lune  disit  ad  hnnc  paralyticum :  sui.ehs  lollc  h-nc 
lciiiim  itimu ei  vade  lnd«mum  inam.  7.  Et  surgens  ivii  in  d"i>mui  suam.  li.  Vidcnles  aulem  lurbas 
n  niiiiiiiii  admirantes  el  laudaruut  Deum  hune  d»nt>  m  pnteslaiem  lalem  hominibns.  9.  Ei  iransiens 
li-sus  il  inc  vblit  b  in  ii' iii  sedeniem  ad  lclnnium,  Malhilurum  vocalum,  el  divit  a.l  cum  :  set|iiiTe 
|.ii-iinc;  ct  surgens  ivit  ptml  eum.  10.  Ft  lacium  e  i,  quandn  is  accubuil  in  ilomn,  et  ccce,  mulii 
i' .i  .iiin  c- .'I  pevraiore-.  venienles  accubucruntcum  lesu  et  discipulis  ejns.  II.  Ei  nb-ervanies  Farisa>i 
ii  xerunt  ad  bos  di-cipiilos  cjus :  curcnm  ponitorihuset  peccaiortbuscosnaior  biemagisier  vesier?  12.  Veium 
|i->us  audieus  dixit  ad  c  s  :  non  indigenl  sani  medicl,  sed  lii  insanilatem  babenies.  13.  Ai  Ite,  diseite,  quid 
sit;  iiiiM-rii-oriliani  *o!o  el  nnn  sacriliciiim;  neque  enim  vcni  vocare  jusios,  sed  peceaiores.  14.  Tnnc 
;,. ce-srrniit  ilisripuli  luhannis  ilicentes  :  cur  nos  el  Farisii  jejunamus  niullum,  ecrum  bi  discipuli  im  uuu 
jrjuiiaiil?  15.  El  dixil  ad  COS  lcsus  :  niim  possunt  filii  sponsi  llcre  per  hoc  temporis,  qnod  cum  eis  •  sl 
tpoiisusf  V' rmii  aicdunl  dies,  cutii  auferlur  ah  iis  hic  sp  nsus,  et  lunt  jejmtant.  16.  Ai  non  ullus  nnnil 
pro  a-siimeiiio  pannum  vilhwum  super  vesiimctito  velere;  nam  tollil  pleniiudiiiem  ab  !ioc  vcstimento  et 
pejor  fissuia  lit  17.  .N.'.|iio  aiilem  lunlunt  vintim  novum  in  utres  vctercs  ;  altuqtiiii  niiiipiiiilnr  tilres,  deiude 
iniic  ei  viuuin  efJDuil  el  uires  perdunnir;  sed  luitduni  rinum  novum  in  ulres  nnvoa,  et  ambobus  eeun- 
litur.     18.  Dum  is  locuius-esl  huc  ad   eos  ,  tunc  princeps  unus  veniens  aduravit  euni  dicens  ,  quod   lilia 

ANNOTATIONES. 

du  nti  Mc.  II,    17;    III,  10.  all.  irrdicalo  cniinl  ali 


tx.  I.  eftomfi]  sciens,  gr.  iSiv.  —  amrlam.]  Si.  X 

h-.r  a\n. 

tx,  5.  tt'u/)<ir|Z.)j(  ttinai-.  —  ist  rai/ilisj  5  «r.  nmn  ; 
luale  noiat  Oriesh.  abesse  yip  in  Gotb.  —  />«s]  libi, 
Hf.  <r'.0. 

iv,  (i.  afieilnn]  sic  leilan  pro  freiiiienliorc  lean  Mc. 
IV,  9; L.  ll,  "2!);  \vi,!8. — peimma] gr.omu.a  iepima. 

tx,  7.  >.eintma\  Sl.  }~  teinada. 

ix,  8.  ohtcdun  uld  .Itikjamlans]  ex  Maresb.  scnlen- 
lia  Llf.  ti!ram.|uc  leoiiun  -iii  gia:c.  £0«uf/ao-av  et 
ivo?>iC'i.o-«/  conjuiixii;  U.  staluil  leciioiiem  nostram 
«•  glossa  in  tcxiuni  immissa  oria'"  e-sei;  sed  neitira  ra 
lii)  intellig  nli  iToliabilur;  nisi  Ulf.  i'ro'rif)ii<i'jvQ«vj.Ci- 
(javTt;  lc-yil  (of.  L  vtn,  25),  quod  l!nx.  quo.|iie  vcrsio 
babei,  cogitaiidum  estdeampliliralio  eqnadam  no- 
itoni - ,  i|iti  Ulf.  scpiiis  uiilur,  vid.  Mc.  1,^7.  afsltm- 
bifidedun  sild  ■le.kjaudnns  ( i(/aa*i.9/i<rav)  ,  uli  II. 
injnria  qn.opio  juilii-.it  tildateikjandnm  ex  glnssa  cr- 
tiim  cSse;  II,  ii  I'  mliideduii  mikiljaiidans  (Joi|afaiv) 
<  I.  ii,  4,  M.  ix.  2:;  xxm,  72.  Joni.  xm,  3(i  ant/Auf- 
iniitfs  tmp.  Do  siiiuli  noli-mis  amplilic  lione  vid.  ad 
t.or.  |,  t\,  25.  — t'a/i/ii,''iii)*1J.  Si      ■■    i'(i/<i«,'ni. 

II,  *J  mappiuu]  MC  pro  mulpaiu  (Mc.  III,  18)  L. 
q.i  que  n,  15. 

II,  13.  tc«)  Z.  '*■  *''"• 

ix,  14.  ulii/iijeiitiii]  Ulf.  •  uu-.y-  —  [attam]  J.  Sl.  X 
jaiiuim. 

i\,  15.  ataatjtiand]  cod.  Arg.  X  algagqgnnd.  — 
pan\  J.  Sl.    :-.  ptm. 

11,16.  da\ilatn]  J.  Sl.  U.  II.    i-  j'i.|   pnrpiibitio 


addiia  e^l.  —  fanan  pariliis  ana]  :ic  cod.  Aig.  su- 

perscripto  t  (baillis);  J-  Sl.  >"<  [ainmpa  ri/ii»;  B.  X 
fanan  parhis ;  Cord.  ((.'//".  illustr.  »pp.  p.  5(»)  conj. 
fanan  parhisuna  ana  —  ncglecto   illu  supcrscriplo  i ; 

Scbm.  conjecit  [mihis  aul  anparis,  scd  indicare  ile- 
bcbal  vir  tloctus,  tpiid  signifiearel  illnd  novum  ver- 
buni,  aut  quo  sei.su  <m/)<jr  h.  I.  accipi  vellol.  Texlum 
gracum  legenli  spparel  avToOposirr).>i<>-Jua,  quodum- 
nes  oodd.  el  verss.  babent ,  in  G'itb.  d.  siderari ;  quiil 
impedii  qumninusslatuamusiiesalio  locoaben,  qui 
scripsilcoiliceiiiArjionlciiiti  vorbo/x.n/iesseariixiim, 
qiiud  nciirel.  qno  pcrliuer.il?  Illiul  is  al>  pariliit 
deniptuui  si  posi  fu//oneollocaiur,  adreiiquiiiu  parik 
aiiiem  >yll:.lia  <tn<i,  qu.m  sine  dubio  pr<>pt>  r  sei|iien> 
nn<i  librarius  nmiiit,  addilur;  leciii.uem  liioinuir 
apiam  :  /<  ri/i<imi  mia  simtjaii  —  fnllon  i  af  /nraiiw, 
eic.  Ceterum  pariht  Ulf.  vi  etur  i  givce  verbu 
ToayJ,-  muiuatus  esse,  quod«igniflc«l  Synnnvi  >,»/'»- 
B0f)7rid.  Etym.  Vaan.  p.  714,11 

ix,  17.  bibeh  pun\  deindi  lune,  '  gr.  wun.  Sebm. 
b  rsilat  cl  /..  cinn  B.  snspicalur  /i.i»  cssc  iNlSsattt 
ad  bipeh,  qnud  laitien  htmuht  ssc  ttebehai  (\ id-  ld  i\. 
8);  sc.l  nibil  ficqiiotnius  ojiismoili  p!c  nasinis  ,  ^ie 
nuk  rui/i/is.  unk  nllit,  pun  uuk,  Ifi  /'.ui ,  o/i/doi  IN> 
/xik/i,  all.  He  lamen  melius  perpi>nsa,  poiius  videinr 
hipeh  lanliim  ibundaro,  pjniuh  aulcm  .-ijjnilioaio 
rui,  uti  lim.  I,  v,  25. 

n,  I*.  ■«•/•/>. "oi!  J.  Si.  Xdiv.;sic  aliasctiau' 


515  MATIII.EUS    IX,   10—  \,1.  314 

l:)  meina  nn  gasvail.  akei  qimands  ailagei  h.indu  beina  ana  ija  jali  libaib.  jali  urreisands  iesus  iddj  i 
-JO  afar  iiiniia  jah  giponjos  is.  juh  sai.  qitiu  blobarinnandei  *ib*  vinlruns  duaiguggandei  afiaro  attaiiuk 

21  tkaula  vasijos  is.  qabub  auk  in  sik.  jabai  fiatainei  atteka  vasijai  is.  ganisa.  i[>  iesus  gavamljaiids  sik 

22  jali  gasaiwands  {><>  qaf>.  |>rafslei  buk  dauiliar.  galaubeins  bciua  gauasiJa  J)  ik.  jali  ganas  so  qino  Irani 
25  bizai  wcilai  jainai.  jab  qimands  ii  sus  in  garda  {>is  reikis  jali  gusaiwands  svigljans  ja!i  bannijans 
21  liaiiiiijandans  jali  managein  auhjondein.  qab  du  ini.  adeib-b.  unte  ni  ga-valt  so  mavi  »k  slepib. 
25  jah  bibluhun  iiia.  bmuh  ban  usdnbaua  vaib  so  managei.  aigaggands  inu  baliaida  liamtu  izos  jali 

86,  27  urrais  >o   n-.avi.  jali  usiddja  meriba  >o  and  alla  jaina  airba.  jali  warbundin  iesua  jaiubro   laisiide- 

28  dun  afar  iinma  Ivai  bliudans  bro|ijaudans  jali  qbamJaus.   anuai  nggki>.  sunau  daveidi-.  qrinan 

din  {>an   in  garda  duatiddjcduu    iiniiia   [i.ii    blindaiis  jali  qab  im  icsus.  gaulaiibjals  b.itei  niagjau 

20  bala    laujan.     qebmi  du   iinma.  jai   fiatija.   {uniili  aliailok  augam   ize   uijunds.    bi   galaulieinai 

,"il  iggqarai  aiijui  iggqis.  jafa  iisluknudcdun  iiu  augona  jab  inagida  ins  iesus  qibands.  saiviats  ci  inaiuia 

51,  32  ui   viti.  i{>  cis   usgaggamlaiis   usmeiidc  lun  ina    iu  allai    aiibai   jaiuai.   banuh  bibe   ut   usiddje- 

55  ilini    eis.   >ai.  aileruu    iniina    mannan   baudaua   daimouari.  jah    bibc  usdribnns    varb   unhuibo. 

51  lodida  sa  duinba.  jali  sildalcikidedun  manageins  qibandans.  ui  aivsva  uskuub  vas  inisraela.  iblarei- 

55  saieisqebun.  in  faiii-amablja  unhulbono  usdreibib  uohulbatis.  jali  biiauli  iesus  batirgs  allos  jah  haiinna 

laisjauds  in  gaqunibira  ize  jab  merjands  aivaggeljon  biudangardjos  jah  hailjands  attos  sauhiins  jah 

3G  alla  unbailja.  gasaiwands  ban  bos  manageins  infeinoda  in  ixe.  unte  vesun  afdauidai  jali  fravaur- 

57  panai  sve  lamha  ui  liabaudona  liairdeis.  panuli  qa{>  du  sipunjain  seinaim.  asans  raihiis   nianaga  iji 

58  x ,  1  -  vauistvjin  favai.  bidji{>  nu  fraujans  asanais  ei  ussandjai   vaurslvjans  in  a  an  seii.a.  j.di  aibaiiands 

IXTLI5PKETATIO. 

mea  nimc  mortua-est ;  sed  teuiens  p  >ne  niann  n  luain  supcr  ca  et  vivit.  19.  Et  surgens  lesus  ivit  p  si  ciiui  el 
ilisrquili  ejus.  20.  Eiecce,  imtlicr  saiigiiillua  duudeciiuhicmesaciedeiis  letroaiiigiiumliriam  vesiisrjiig;  21. 
dixil  eniin  in  se  :  si  lainuii)  altingo  vesiem  ejus,  sanor.  22.  Veruin  lcsus  vertens  se  et  videus  lianc  ilis.it  : 
eoiiso'are  le,  lilia,  lides  tua  sanavit  tc !  Et  sauata  esl  luec  mulier  aii  bae  bora  illa.    25.  I  t  veniens  I  su-  in 

iin iii  liujiis   principis   ct  videus  libiciues  et  bucciiialores  buciiuanies  et  mullituiiinem  tun-ulliiantein  , 

24.  dixil  ad  ei»s  :  abile!  nani  nun  mnriua-esl  liacc  puella,  >ed  donuil,  el  deiiseruut  eum.  25.  Tuuc  imn 
expulsa  esscl  hxc  mullitudo,  acccdcns  iuiro  lennit  uiauuiu  rjm  ct  surrexil  hu-c  puella.  26.  Ei  cxiii  fauia  lia.-c 
in  totain  iilatn  lerrain.  27.  l.t  abi-ume  lesu  il  iuc  secuii  sum  pistcum  duu  cxni  clamanies  ct  ilicemes  : 
misereie  uostri,  fili  Davidis!  2-s.  Venicnle  auiem  in  domuni,  aiiierum  enm  lii  erci  ei  disii  iis  lesus  : 
i iiiiiii-iie,  quoil  possim  Imc  facere?  diveruni  ad  rum  :  uiique,  Duniiiie !  29.  Tuuc  ai:igil  ocnlns  co- 
riim  iiici-ns  secundum  liilc  u  veslram  liai  vobis!  50.  Et reelusi-sunt  iisoeuiei  commi  aius-esl  eis  lcsus 
diceus  :  «ide'e  ,  ut  liomo  non  sciai.  51.  Verum  ii  exeunles  diflamartiul  eum  iu  tota  terra  illa.  52.  Tunc 
ciim  fuias  exircul  ii,  ecre,  atiulcrunt  ei  lioniineui  inulum  da-uioniacuin ,  33.  el  cum  cjectus  ess  t  ilr- 
iiiOm,  loculus  esl  lnc  imilii-,  et  adiniiat.e-siiiil  lurb.e  diceules  :  non  e\-a!ierno  sic  cogiiitum  fuii  in  Israele. 
34.  Veruin  Farisa-i  dixerunl  :  iu  principe  damioniuruni  ejicit  dasnioiiios.  35.  Elci  cuiniil  lesu-  urbcs  oin- 
nes  ct  vicos  dncrns  in  conciliis  cormn  e;  |ir.cd  can%  erangt-liuni  rej-ni  ei  sanans  omnes  niorbos  et  uiiiues  in- 
samtates.  30.  Yideus  auteni  has  turlias  niiscrius-esl  ub  ens,  nam  luerunl  vexaii  et  dispeisi,  ut  uves 
n..n  habenles  pasiorein.  57.  Tuuc  dixit  ad  disciputns  >uos  :  messis  qu.deni  innlla,  verum  operarij 
pauei.     38.    Orale   igilur   duuunuin    mcssis,    ul   cmiltal   uperarius  in  uiessciu   siiam.     x,  1.  Et  a  vucaiis 

ANNOTATIONES. 

reli|ti.e  e.lill.   —  />.i'u]  gr.  omn.  anlc  ts.  —  p.iua  auglu-saxonicuin  s'apan,  anglicnm s/e->->, all.  Cxlerum 

oni|  II.  X  J(M-  — ;  ''I  "•  X  )""•  uiramque iorinam  ex  eadein  radire  uatasesse,  ducet 

ix,  20.  «inlriins]    liiemes;  gr.  omn.  czr,;  gentiuin  Bopp.  VergletchendeGram.  I.  p.  81  sq.  cf.  |i.  19. 
geriii.ioicaiiiin  propria  cst  i>ta  teinpurum  secunduin  IX,  25.  (laiiuh  Jian}  niale  eilin.  veiluiii;  rum  vero 

hienies  compniatii,   non  annorum. —  il>]  bic  cod.  c(.  ad  ix.  2j,  iuui  punuh  et  dcmoiistraiivmii ,  sic 

Arg.  J.  B.;  Sl.  it  -I-   XII.  legilur  eliaui  Cor.  I,  xv.  54;  pr>>  panuh  pan  scribimr 

ix,  21.  jutlaij  Z.Xdiv.— pulainett  ll.Xdiv.naiijni]  Mc.   vin,   20   appan  pan,  el  Cor.  I ,  xv,  ii  punuh 

i.  Si.  X  •"■«';'•"■  bipe. 

•x,  23.  s>ij<;'a>is]  J.  X  svilajms.  —  jali  haurnjans  ix,  26.  jaina  airjia]  *  gr.  omn. 

haurnjunitans\  el  liuccinatores  Imccinantes, •  gr. unni  ;  ix,  27.  iesua  jainpiol  ]  gr.  omn. 

li.  probante  iialniio  glossam  ad  svigljans  esse  suspi-  ix,  28.    yaiilaubjuts]  sic    cod.  Ar^.  H.  Seliin.;  J. 

ratur,  sed  uiglja  si^uilicat  «uW>Jr ,  cf.   M.  n,    17;  Si.  U.  Z   lii. -i-  galaubjuts,  quil>u>  incngui  u- eiai 

L.  vil,  52,  (nbi  sviqljan  =  aO/jtv,  huurnja  aiitem  esl  usus  mere  guilii  iis   u  itileiTogaiiviiiu  i  i  r  </a  pr.i  - 

<7u>.i7v/,:rri;   cf.  M    VI,  2  (ubi  h.mrnian   r=  7«Arri?etv).  fixum  et  veiiinn  ijisiim  poiieinli,  sic  L.    xvin,  S  bnt 

Pu.ius  vidcnd.i  cst  m  illis,  uli  L    n,  20  in  friiujiuond  giiai ,  J.  0,  55  guu/aiidm  ,  sic  eli  m  iuterpu>itii   aliu 

(  aujn,  ampliiicaii  >  rci ,  ctii  siiuilem  aJ  u,  8  iiotaxi-  verba  Mc.  vm,  x3  gau  wu  sewi ,  cf.  J.  v,  46  uu  buu 

miis.  laubidedeip,  et  cl.  ad  Mc.  ix,  44. 

ix,  2i.  s/tr;'i/j)  >ic  legiiur  in  c  >d.  Arg.,  uli  Mc.  iv  ,  n,  50.  ,,ibnnds\  Sl.  X  a'/>'»is. 

27  ei  58,  n.c  inutavU  cadem  impia  et  i  nperiia  ma-  ix,  32.  ui]  fuia*,  u  gr.  Oinii.   u 

iuis,  quac  Mc.  v.  50;  L.  ix,  52.  J.  u,  12  sq-  stepip  i  i  gr.  oiu. 

taepip  corrupil   (cf   ad  Mc.  iv,  7).  foruiam  iimiiiuu  >x,  55.  usdiiban»]  hx-ianl  Z.   Sclim.;  esl  li„-ur;i 

iiuii  gotbii-am,  nain  ne qne  oe,  neqimen,  ncc  ni  sunl  syocsis,  cf.  ad  vm   31.  Grim.  DM.  p.  553  pro  unhulpo 

polhicic  ilipbilimigi,  cf.  III.  I  /.,''.  i.'/us/r.  p.  15,  el  mi-  legemluin  es-e  viJelur  uuhutpa,  >ed  vid.  Glossar.  |i. 

r.i-iiiir  ilw.  G7f>.j.  p.  1 13    '  peri  uluin  illius  monslii  v.  —  i.i  aiv}  J.  Sl.  // ni  tu  awa. — sva  u  fcmi/i]  ^*grl 

ilefeudeiidi  leci,se.  I!1j   inutaiiti  al>   liomine  quodaui  —  israela}  J.  Sl.  b.  II.  X  israelan. 

Sc-«ndioav'.i  f.icli  es-e  videtur,  qui  islandicum  sofa,  ix,  51.  faurainaplia]  i.  Sl.  B.  X  faurabupaja. 

-.usta-iuiu  sofva ,   all.  iio>)Ct  quidcm,  se.d  nuu  iicu.<  ix   55.  giqumpnn]  i.  Sl.  X  yaqumpm. 


siddjedun  e.s]  * 


BIBLIOUU.M  UMUANA  VERSIO.  810 

13  [)8tlS  IV  illl  il        —  |>iiai  b.iiir-.  [>!iiih.i.|>  1:1  anp.tr:!.  Jitieit  atik  qi|t»  itvis  «i  ni  ttS  iith.|>  haurgs  i»rae- 

il,  25  ||»,  uuio  <  t  i  t  •  •  *  1  >  ia  mnuu  mana.  nlai  ilpoueia  nfar  i.ii*.tj.t  nih  skaiks  ufar  Iraqjln  seinamma.  ganah 
lipoui  ai  vairjiai  wo  lalnrela  li  j.ilt  skalks  svc  h-auja  is.  jabai  garda  valdand  baiailiaUwl  haihaiiun. 

26  uml  v-.an  lil ns  l>aiii  iiinakiitiJ.ins  is.   ni  iiuiiu  ogei[i  iirts  Iu(.  ni  vailil  ank  isl  g.-ihiit,[).  [alci  ni 

«7  aiiJliiilj.i;J.iti.  jah  fulgin.  [i.tlfl  ni  ufkiiiinaiil m.  [tilei  qipa  iivis  iu  riijiza.  qipai[>  in  ImliaJa.  jali 

2S  |> ..loi  in  ausii  g  .ltaiibci|>.  iti  ujai[>  aua  liniiaui.  j.tli  m  ogeip  izvis  [tans  usqimandans  leika  [iiljiiici  i|> 

snv.ilai  ui  luaganJans  iisi|iniain.  i[>  ogci[>  ntais  p:«na  inagunJan  jab  saivalai  jah  leika  fraqisljau  in 

2!)  gtiaiiman.  niu  Ivai  sparvans  assarj  tu  bagjanda.  Jall  ains   ize  ni    gaJriusi[t  ana  air[)a  inuh  allins 

50,  31  fivaril  wljau.  a[>pan  uvara  jab  lagla  ItaubiJis  alla  gara|tana  siml.  ni  iiunii  ogcip.  ntanagaim  spar- 

52  v.uii  bai./.ans  sijup  jus.  sawazult  nu  saci  andhailip  mis  in  andvairfqa  maniie.  audhaiu  jalt  tk  iiniita 
55  in  andvairbja  auins  incinis.  saci  iu  himiiiain  ill.  i[)  [liswanoh  saei  araikip  mik  in  audvairpja  manne. 
51  afaiku  jah  ik  ina  in  andvairpja  aliius  nwinia  [t  s  saci  in  liiniiuain  Isl.  nih  »hjai|)  patei  qemjau  lagjan 

53  gavairpi  ana  aiipa.  ni  qam    la^jau  guvairpi  ak  liairu.  qatn  auk  skaidan  nianuaii  vi[)ra  ailan  is  jali 
50,   57  duiilitar  vi[)ra  aipein  uos  jali  bru[)  vi[>ra  svaihron  i/os.  jah  lijands  mans  innakundai  I*.  saei  frijon 

•uiaii  ai|>[>au  ai[>ein  uf  r  mik.  nisl  ineina  vairps.  jah  saei  fnjcp  sunu  ai[>[>iti  dat.htar  ufar  m.k.  nisi 

5ii,5!i  meina  vairbt.  Jalt  saei  i  i  nimib  galgan  seinana  jah  laistjai  afar  mis.  nist  nieina  vairjis.  saci  bigiti[> 

40  saivala  seina.  fraqisieib  izai.  jah  saci  fraqisleib  saivalai  sdnai  in  meina.  bigiti[>  [to.  sa  andniinands 

41.  iavls  mik  aitdiiimib  jah  sa  mik  andnimanda  antlninii[>pana  saiuljaudan  mik.  si  audnimands  pruiileiu 

itt  namin  praufeiaus  mizdnn  praufetis  nimib  jab  sa  anJnimans  garaihtana  in  namin  garaiblis  inizdou 

42  garaihlis  nimib.  |ah  saei  gadragkeip  ainana  [>ize  ininnisiane  stlkla  kaldis  vaiins  bata  nci  in  uauiin 

xi,      I  sipoucis.  amen  qiba  uvis  ei  ni  lia.ji.u-ij>  miidon  iftiuai.  jah  varb.  bi[>e  usfuliida  iesus  anabiudands 

2  baiffl  tvalii  siponjam  scnanii.  ushuf  sik  jain[>ro  Ju  lai>jan  jah  merjan  aud  baurgs  tze.  i[t  iobanues 

5  gahausjanda  in  karkarai  vaurslva  zrislaua  instndjanda  bi  sipjnjam  seinaim  q  ■[<  du  innna.  pu  is  sa 

INTERFRETATW. 

hos  duodeciin  disfcipulos)  —  23.  —  bac  iirb:>,  fugialis  n>  aliam  ;  amcn  cniin  dico  vobis,  qnod  i;onconsummaiis 
inb>s  Israelis,  donec  venit  bic  Fttiushoiuiiiis.  21.  Non  cst  diseipulusstipei  magiatm,  nc>pie  servus  supcr  Jo- 
iii i iio  sno.  '25.  Sulfleil  di^cipulo,  iil  lial,  ul  magisler  ejtis,  et  servus  iitdoininub  cju- ;  s-  patrciit-faini  ias  Ileel • 
aehul  vocarunl,  in  quara  multnm  nngis  bus  doinosiicos  ejns.  20.  N ■■  igitur  tiiueie  vobis  cos,  imiiqu  tlipiam 
i  in .>>  est  cnniecluni,  qnod  uou  delegtliir,  et  abseondtlum,  <|uod  nou  cognoscatur.  27.  Qnod  Jic->  vobis  iu 
tcucbris,  dicaiis  iu  luce;  et  qu<d  iu  anrciu  amliiis,  nunlielis  in  teciis.  28.  l.i  ue  limeie  vobis  hsa  perden- 
ics  corpus  in. >  lo,  vi-rum  auimam  uon  potenies  perJerc ,  veruui  limeic  magis  bunc  potentein  et  auiuiam  et 
corpus  o  (iilcre  in  gecnuam.  2>.  Nnune  duo  passi-res  assario  erauntor?  et  unus  corum  non  radit  iuterraiu 
binc  ,>ati i-  voiti  volunlalc.  30.  Al  >csiri  etiani  capi  li  capi  is  omnes  numeraii  sunt.  31.  Ne  igiinr  liincte. 
iutiliis  passeri  ius  meliores  estis  vos.  52.  Uuiuis  igilur  qui  conlitetur  tuein  pnaseMia  lioniinuin,  ronliteor 
itiam  i-gii  eum  in  pra-scnlia  pauis  niei,  <i ti i  in  Ctjelis  esi.  55.  Verum  omnein  qui  ne^at  nte  in  pr.i  scnlia  hn- 
iiiiiniiii,  m-go  eliam  ego  cum  in  pixscmia  paiiis  iut-i  liujits  qui  in  eoelis  csi.  54.  Ne  puteiis,  <iui>d  vencriiu 
feiri-  pai  eiu  in  liiram,  non  vcni  tVne  pareffl,  seJ  gladittm.  35.  \ctii  eniui  disrah-:re  liomiii.-tn  cuiilra 
p.itrem  ejus  et  liii.tm  cunura  mairem  ejus  cl  uuruui  cuutra  locrua  cjus.  5i>.  Et  inimiri  liominis  domestki 
ejus.  5..  Ijui  aiiial  nalrcm  aut  inalrein  supta  itic,  nnn-csl  mc  dignos,  et  qui  aniat  lilitim  anl  liiaiii  supra 
ute,  non  csi  me  dignus.  58.  I.i  qni  non  sumit  erueem  suaui  ei  sequ->tur  post  mc,  nou-esi  me  dignus. 
">'.).  o_.  i  in-.ciiit  aiiim.iiii  stiain,  perdit  eam,  ei  qni  perdit  animani  suam  »b  me,  inveuit  bauc  -40.  Ilic  ien- 
pieus  vos,  nic  rccipit,  i-t  hic  me  recipiens,  recipil  bunc  miueniem  ine;  41.  bic  recipicns  profciam  in  no- 
iiiiue  prufeta",  mercedem  profetsB  accipit,  el  hic  recipiens  juslutn  in  nomine  justi,  inerccdem  justi  accpit; 
42.  el  q  ii  pnnt-iecreut  tniuiu  horum  iiiiiiiinoriiiii  ealiee  fiigitla;  aqtt;e  ir.oilo  iu  nomine  discipuli,  aiucu 
dico  vobis,  quoJ  non  perdil  mercedem  suam.  n,  t.  Et  bctum  esi,  cum  cousummaret  lesus  uianJuns 
his  duodecun  discipulis  sttis,  cxlulit  se  illinc  ad  docendum  et  prxdicauJuut  p>-r  urbcs  eorum.  2.  Ve- 
lutti  loliannes    audiens  in  carcere   opcra  Christi,  niitteos  de  discipalis  suis  dixit  ad  cum  :    3.  lu  cs  htc 

&NNOTAT10NES. 

X,    25.    (iliulmi[)[  II. ,:{  />/uViat/>.—  -aii^aTu]  {)[{.  C.  tuv  t<">v  l..xyn-  -rj. 

cod.  k.  el  VOTSS.  '  tripaa  —  £•',-  t>iv.  xi,  1.  WnSl  L.  *,  ti/>. 

x,  24.  teinanuua]  'L.  X  *'""<t  '»»"»•  n,  2.  MJ  b.  ui  gr.ico  Sjo  respomleat  lectio,  posi- 

x,  25.  t'uoni\  sic  recte,  iiain  yanah  accusativniii  uimesssesistiaMl  pro  6,  t-amque  litMraw  duesigni- 

m ■ciini  babere  solei,  vid.  etiam  Cor.  II,  xii,  i). —  Oeare  et  a Gulhis  M  pronuuiiatain  es-c;  Uareab,  ap. 

iiaiuitzaibul\  i.  St.    >*•[   biuuiUalnit.  —  i/iinikuni/um]  lun.  p.   103  01   lh.  I  //.  illtnlrw.  p.    I  ,.r>  /n-r  >erliiui 

II.  }*,  tHii«rtiiii/u>is.  61  Ulltlaui  <u.<  C.  codd.  et  verss.  legis^e  puiant ;  L. 

x,  20.  ni  ituiiiij  J.  Sl  >'•■  Uz.  U.  X  "'""  ""•  —  "'  eoujec.t  icriplum  fuisse  -b-  N.  'L.  ei  b.  ooajecluna 

cui/i/J  /.  ■{•,  niv.i  i/i.  !>.i:>  iiiinlo  euutra  osuut  lnquiiidi  peecaut,  nam  neipie 

x,  ±X,  />uiai»eij  moao,  °  ^;r.  iiiiii.  —  sahnltii  pr.,  tr.^.i  idjan  eun  dativu  pouilur,  neque  t>i  signiUcal  ax, 

I    .  -:    tanaia.  >le  (Uoc  MuauJ    Oii.iin.|u.uii  M.iresh.  ei  Ih.  seiil.-niu 

x,  29.  frwyafK/iijeiuiininr,  gr.  oiiui.  7ru>;'rat,  quod  nobis  maxiioe  prubutuT,  lameu  cotiDtomur,  nua  bi 

«l  (luhiiujamta.  — viljtin]  Viiluiilalc,  o  tj,  omn.  bac    figiiilicalione  (ut'r)   nullo   alio  Imo    invnnitM : 

x,  50.  tutjtn]  II.  >,  liii/. i/.  niin  qaoil  l.al.  n,  I  griccuiii  oii  pet  bi  rc>lvlnin,  iiUin 

k,  51.  ii!   iiuuu\  J.  Sl.   ■:•■,  Jct.,  B.  It.  X  "'""  "">  6*1  in  tempons  ligiuflcalioce,  ueq<ii-  cum  uotlroloou 

lid.  vs.  20.  — iiiuiiiiyaiiiij  I.  St.   ><  maniiiyiii/i.  coinpar.iri   poteat.  Nt-que  medetur  locu  EttmAUef  I. 

x,  32.  laWOtUAjZ.  -i  Uiv.  —  u/ii//tiiilii]ll.  •!-, udluilu.  I.  si  />i  .m,  o  ijaiM  tuin  i;it/>  conjungil,  n.iiii  sit.  qut>,|iie 

»,  5">.  pitwanoh}  L.  -:  div.  — iiia|  gr.  autojan  St.      bi  debet  ligniflcare  per,  >ptod  uou  ilgnlflcat,  otfipmi 

\,  42.  iiiiifiiKiine)   iiiimin  .itiin,  gr.   ixixouv;  Sch.       bi  aiiiana  cst  dictrt  4t  u't<ytio. 
ctral  d.ccns,  Ulf.  lcgcrc  c.  cod.  151  rflv  fnnpOm  toO- 


517  MATTII.EUS  XI,     4—20.  51«? 

I  qtinauda  pau  anbarizuh  heidaima.  jah  andhafjands  iesus  qap  Ju  im.  gag<Mndans  gaiciluh  i  dianne 
5  batei  gabauseip  jah  gasaiwib.  blindai  ussaiivand  jali  li.iliai  gaggand.  prulslillai  lirainjai  vairbaml 
i>  jahbaudaigahausjand  jali  dau[>ai  urreisand  jah  uuledai  vailamerjanda.jali  audagsist  wazuhsaei  niga 

7  icarxjada  in  mii.  at  pim  [>.n  atgaggandam  dugann  iesus  qipan  paim  manageiin  lii  iohannen.  wa 

8  usiddjedub  ana  aupida  saiwan.  raasfram  vinda  vagidatn.  akei  wa  usiddjcdup  saivran.  mannan  hnasq- 
!)  jaimvasljomgavasidana.  sai.  [>aiei  hnasqjaim  vasidai  sind.  in  gardim  biudanesind.  akeivta  usidi!jcdu[i 

10  saiwan.  praufeiu.j-iiqiba  izvisjahmanagixa  praufetau.<a  isl  auk.  hi  baneigamelib  ist.  sai.  ik  iusan  ija 

1 1  aggilu  meinana  faura  [>  is.  saci  gamanvei[>  vig  beinana  laura  |>us.  amen  qiba  izvis.  ni  nrrais  in  baurni 
qinonn  maiza  iohanne  [>ainni3  daupjandiu.  i[>  sa  miiiuiza  in  [>iudangardja!  himine  maiza  imma  ist. 

12  framuli  ban  [>aim  dagam  iohannis  [>is  dau[>jandiiis  und  hiia  biudangardiliimineanamahijada  j.ili  ana- 
1",  14  inalnjandansfravilvand  [>o  allai  ;iuk  praulcteis  jah  viiop  undioliaune  fauraqepun.  jah  jabai  vddedeip 
15,    iG  minniinan.  sa  ist  belias.  saei  skulda  qiman.  saci  liabai  ausona  hausjandona  jahausjai.  wamma  uu  ga- 

\  7  /.  iio  bata  kunt.  galeik  isl  burnam  silandain  in  garunsai  jah  vopjaniam  anpar;<ns.  jah  ai/umdam.  Sviglodc- 

18  dum  izris  ;a/i  ni  pliusidednji.  hufum  jah  ni  qaiuodednp   tp  ani  raihlis  iobannes  n.h  maijauds  nili  dri-- 

19  knnds  jah  ntpaud.  unhulpu»  habaij).  qam  sa  sunus  inans  matj  .ndt  jaJi  drigkands  jah  qifmnd.  sai  monua. 
afelja  jah  zfdrugkja.  netarje  frijonds  jah  fiavatirlitaize.  jah  usvaurh  a  gndomida   varp    liandu-ei 

'20  frain  barnam  scinaim.  pa  tuh  dugjnn  (Vide  paginain  sequeniem.) 

INTERPRETATK). 

veniens,  an  aliumne  expcctemus?  4.  Et  respondens  lesus  iMxitad  cos:  cuutes  nuniiaie  lohanni,  quod  audiiis 
Ctvidclis;  5.  cseci  videni  et  claudi  eunt,  leprosi  mundi  iiuni  et  surdi  audiunt  d  morlui  re  orguul  et  pauperes 
cvaiigclio-cdocentur.  0.  Et  lieitus  cst  oinms  qui  non  scandalizaiur  m  me.  7.  In  his  auleui  abeuutibus  coepit 
lesus  diccrchis  lurbis  dc  lohunnc:quidexii-lis  in  dcscrtiim  viderc.arondinom  a  venlo  agitaiam?  8.  Se>i  auid 
exiisiis  videre,  bomincm  uiollibus  vesiibus  indutuml  Ecce,  qui  midlibiu  indulisnnt,  in  domibus  regnni  siuii 
9.  Scd  quid  exiisiis  videre,  profciam?  uiiquc  dicovob;s  et  plus  profeta!  10.  Ific  osl  cnim,  dequo  scriuimri 
csl :  eece,  igo  mitioangelun.  inetnn  ante  le,  qui  parai  viam  luam  anlc  tc.  II.  Amcn  dicn  vobis,  non  ex-t.tit 
in  nalis  miilieruin  major  lohamie  boe  baplizaute;  verum  hic  miuor  in  rcgnn  cceloimu  major  eo  cs  . 
14.  Ab  auiem  bis  diebus  lohannis  bujiis  bapii/.aniis  usquc  hodiernum  regnum  ceelnruin  violaiur  i*i 
violantes  arriptunl  hoc.  13.  Ouiiies  enim  prolcUe  et  lex  usque  lohannem  pradixei  unt,  li  et  -i 
vclletis  concipere,  hic  est  l-.lias,  qui  debuit  venire.  15.  Qui  halio.it  a-ires  aiidiculcs  audiai.  lb".  Cui 
igitur  assimil  >  hoc  genus?  Siinile  est  pneris  sedeulibns  in  foro,  et  vncanlibus  alios,  !7.  el  dicenlibus  : 
eeciniinus  vobis  et  non  sallavislis;  ploiavimus  ct  non  flevistis.  18.  Ve:ul  eniin  lohanncg  nee  edcus  nec 
bibens,  eidicunt  :  dxmoniuiu  habet.  1'J.  Venit  hic  Filius  bomii.is  edcns  et  bibens,  et  dicunt:ecce  bonm 
edn  et  bibax,  poriitorum  amicuset  peceatoruin,  et  jusia  judicata  luit  sapientiaa  liliissuis.    -M.  Tuac  ceep.i 

ANNOTAT10NES. 


xi,  5.  ussninuiid)  St.  X  asiaiwaiid.  —  brutsfiUai] 
St.  X  pruslfillui-  — jali\  tert.  "  gr. 

xi,  7.  Jjjnufgaijij.iudaiit]  .1.  St  •:-.  j>  nia  farijaggan- 
iliim;  in  Cod.  Arg.  inter  a(  cl  gaggandam  ipi;ud  in 
Iitlerx  (ar?)  scripi.e  fuerunl,  sed  ik  btio  jnre  delel:s 
latuu.i  relicla  cst.  — usildjedu[>\  Sl.  :;  Uiildjedut. 
xi,  8.  paiei\  j.  St.  X  /""''• 
xi,  9.  jai\  St.  X  ,a"-  —  tuainioiao]  J.  Si.  \i.  II.  •!• 
oinnaait.i.  —  prau^elan]  II.  }:-  praufelan. 

xi,  10.  ist  auk\  \  gr.  omn. ;  jic  (.  lli.  auk  paiiicu- 
!am  sa'pissime  post  duo  verba  enuuliaii  ponere  so- 
lei,  vid.  Giossar.  —  meinana]  J.  St.  X  ni««Ha,  II. 
X  rrtfina.  —  /auraj  R.  }:(  frura. 
xi,  12.  frartfoand]  J.  Sl.  X  i>avilva>t. 
XI,  13 — 2S.  pagina  lia:(:  cndicis  Ar^.,  tpire  lios  de- 
cem  ver-ns  coiilinct,  dimidia  fore  paric  rupti  esi, 
(quoJsiSebmellerusscivisset,  nou  adnotasset  liiteras 
in  bac  pagina  scriptas  ta  exolevisse,  ut  pene  legi 
non  po^senl):  vid.lab  ilam  ap.  Ib.  Vlf.  UUllr.  p.  189. 
Qux'  i  a  inlt-rierunl  de  verbis  gothieis,  ea  priinuslh. 
ex  L.  vn,  3i  sqq.  et  x.  13  sqq  supp!endi  perieulum 
fccil;  eiun  secuti  sunl  Z.  II.  et  maximam  pariein 
Scbm.  cum.  vs.  15  apudj.  elSt.  lotus  et  alia  etiam, 
q»x  nunc  desuiii,  Itgautur,  aliqu.s  conjicere  potest, 
torum  lempotibus  ill.nn  scissuram  nou  i.mi  laie 
lii.i?se;  sed  qui  illorum  golliiea  ex  graccis  supplendi 
inorem  uovii,  tali  opmioni  non  niullum  tribuet. 

xi,  15.  utisona\  de  bac  voce  liilera  s  omnino  non 
lenitur  ct  liticrjt'  u  inferior  tantuin  pars,  —  gahans- 
jai\  syllaba  ga  in  cod.  Aig.  non  lejjiiur,  non  satis 
aeeuiatc  igiitir  Sclun.  edidn. 

xi,  tl>.  uiani  »nj  edilt.  we;  tpiod  nos  dednmis,  eon- 
jei:it  Sclim.;  ca  auiein  conjectura  non  solu.it  propier 
'iiistitu  commcndaii  vitletur,  nam  non  t|ua;riiiir,  eui 
lei  (we),  sed  cui  pcrsoruc  ;i.  c.  mamina)  siinilc  td 


geuus  sil,  vid.  L.  vi,  i"!  uiazuh  sa  gaqganils  da  mis 
—  tvamma  galeiki  isi?  (qiiamquam  wt  non  falsmu 
esse,  e  loco  parallelo  L.  vn,  .'  I  apparel);  sed  etia:u 
quod  vocul  i  we  spaliuui  omniuo  nou  explei.  —  kuni] 
J.  St.  It.  •.  kuniii.  J.  Si.  habcnl  a  fmta  usquc  ad  un- 
fjuran  (sicquidem  pro  anparans).  In  cod.  Arg.  pro  > 
pars  liner.e  />  clare  apparet,  pro  qua  J.  St.  v  posue- 


i  unt ; 

elia.li 


anb 
I 


uiparans  posliilant  regiilx  syniactica;  (vid. 

..  vii,  32)  et  veei  ^imile  vidciur,  librariier- 
rore  scriptum  fuisse  anpi.Tanparant,  qux  viiia  sae- 
pius  rcperiuniur  (L.  vi,  17;  J.  \\,  4i  ;  xu,  47  ;  xni, 
13;  cf.  adM.  v,  31).  Caelerum  Uif.  c.  codd.  ei  verss. 
iri/iotr  legit,  et  ;.l>  III.  male  add  l:i  fijandt  siinans 
male  rcpetierunt  Z.  ei  Scbtn.;  iis  euim  iian-leitnr 
ixaipat;  auruy,  quod  alii  cotld    gr.  pro  to<\-  i-iooi; 

legunlj  ncque  oniuiuo  spatium  lam  multa  c.ipit. 

garunsm]  cumcodd.  alii  scpta,  alii  uyopaiz  habeanl, 
legi  eliam  potesl  gnunsim.  —  jnh\  II.   yjui. 

xi,  17,  18.)  integri  bi  versus  ap.  J.  Sl.  legtiiilui. 

—  hufum]ixuis,  quod  J.  Sl.  II*.  Z.  Scltm.  pn>ihufu,n 
adduni,  delendum  e^t;  nara  par.s  pagiux  abrupia  i<>t 
liiteras  non  capit;  Ojuv  oiuiituui etiam  plerique  codd. 

—  niU  majands]  II».  L.  -~  ni  malj-nds.  —  unhulfun] 
legimr  in  cod.  Arg.  unhulp..,  uon  unhut..,  ut  habtt 
Scbin. 

xi,  19.  nfdnigkja]  i.  St.  hunc  ve;sum  integrum 
babcnl  e\ceplo  verbo  afdiugkjti,  piot|uo  afd...  le- 
Kiinl ;  sed  in  cod.  Arg.  lanuiimiiodu  a  exstat;  ab  Ib. 
rceie  suppleluiu  esse  ducel  Cor.  I,  v,  11.  —  hi- 
jund-\  II.  -i{  jrijands. 

xi,  "20.  apud  J.  St.  lotus  legilur.  —  fanuh  J  Sl.  Z. 
X  Uinnh.  —  tii  IJ.  Sl.  X  "th.  -  idreiqodediin  j  for- 
ia?se  q  ivandidedun  repooeudum  esl,  sic  L.  xvil,  3 
sq.  variatur.  — sik]  .1.  Si,  B.  *  X 


519 


l.lttl.uilit  M  LLF.UNA  VKUSIO. 


:.vu 


idveiljan  baurglm.    iii    [laiinel    viiii|iiiu    jnis    n  anagiiloiil    inahleii    ii.    jWri    ni   hlreigtdtdan 

II  dk.  ciii  /iui  knurutan.  iui  |.  >s   bebuiiifom,  uute  t/.   i'«i.i|icina  in  tgre  juh  uidont  lauda  malirru 

22  /im  gawbanooi  ln  isvia.  oirii  puu  ni  takkau  jah  uzgou    Edrrpodcdeina.   ivubaoh  qibi  u<i«. 

23  tyrm    j.iii    teidonllll    inlilO    >'.iir[>i[>    in    daga    stauos    pua    inis.    J .•  I*    |»i     k.ifarn hiih.    ]ui    und 
Alllilll  u«liautiida.   dalup    um/    /m/(.i    galc<]>is.    u.ifc    tafai    lll    saii.laini  jani   raurpeinn    Ulalileil    ]>n» 

21  vauibanoni  lu  t/.vi-.  aibbau  eis  veieina  uud  lilna  dag.  tve|>auli  (|i|>.i  iavia  fialei  ai<|>ai  t&udaumja 

2.')X\,  ob  sul  zo  va  r[)ip  iu  dap  slauoS  |>au  [>us.   iuuh  jainaiiiiiia    mrla    amlliar..   —  vvaiiuli   |>aii    |>  k  sewiini 

SO  gatijah  nnlapodedum.  ai[>[>au  uaqadana jah  vasidedum.  wanuh  |>i<i  [wk  sewum  liukaua  :>'[i[>au  iu 

40  karkarai  Jah  atlddjedum  du  |>us.  jah  andhafjandt  la  E>iudans  qijVb  du  im.  ameu  iiiba  i/.vU.  jah 

il   |>an  ui  taviilc'du[i  ain.iinnia  ]>ize  ininnistanc  l>ro[>re  nieiuaize.    Ulil  laviiledu|>.  [i.muli  i|[>[>j'h  paim 

af  hleidumein  ferai.  i-Mrs'!1  ralrra  mU  jus  rraqijianam  m  fbn  [> ila  aiveiim  [>ata  manvido  iinbuJbiu  Jah 

4J.  15  aggilum  is.  untu  gredaga  vaa  jaoni  gel>i>[)  mia  inatjan.  afjiaursibs  vaajan-ni  diagkidedob  mik.  gaiti 

jan-ni  g.ila[>oiJeiJii[)  niik.  naqaps  jan-ni  vasilcdu[>  mik.   aiukl   jnli    iiil.aik.lrai  jan-ni  gavcUodcdu]) 

14  meina.  [>anuh  and  afjand  jah  [>ai  ni]>aiidans,  Irauja  wan  ]>uk  sewuui  gredagau  ai[>[>au  albaursida  a 

4.">  ai[>[>augastai|>[Kiunaqadaiia  aibbau  siukaiiaa<]>|>ai) n.karkarai jan-  i audlialiiiduileiina  ]>ns.  panuhan- 

4U  illialj<|)iin  qifnnds.  amenqijka  tivis.  jah[>an  ei  ni  lavidcdufiaiuamma  biae  luitilaue.  inisni  lavideluf). 

xv vi,  1  jah  galoifiand  [>ai  in  balveiuaiveinon  i|>  [>ai  garaibtansiu  libaiu  aiveiimn.  jalt  vaij).  i>  ]»■  uttauh  iesus 

2  alla  [io  vaurila.  qaj>  sipnnjaui  seiuaiui.    vitu[>  [>atei   afar  tvans   daganl   paska  \aii[>:{)  ja--sa    sunus 

",  !.;.".  uians  algibada  du  usbramjui.  |):inuli ]>aurl)U»i   vcilvoile.  >ai.  nu  gabausiile  ln])  f)  >  vajaaicrcin 

interpretaito. 

exprohrarc  urbibus,  in  quibua  facix-sunl  lia:  plurinix  t iriutcs  ejus,  quod  non  convertcrunl  se.  21.  Vn  libi, 
Corasiu  !  v*  libi,  Beihsaida '.  iiainsi  Qerealin  Tyriorum  et  bidoniorum  terra  vktules  lia  fact-c  in  vniiis,  |>ri>>s 
foriassc  in  saucn  et  cinure  p>ruiieret-eos.  22.  Verumtamen  dico  veliis,  Tyri  s  et  Sidnniis  fai  ilius  lii  in  tlie 
jmlicii.  quam  vobis.  25.  F.i  tu,  C.ifarnaum,  tu  usque  cucluin  cxaltata,  deorsiiin  usque  inferiuu»  valis,  nain 
si  in  Sodoniitis  lierenl  vinutes  li;e  lactx  in  voliis,    fortasse  ii  existereui  usque  lioilicruuiu  diem.     24.  Vu- 

mmtamen  dieo  vobii,  qttod  teir.e  Sodauiilarura  faciliua   lit  iu  dic  judicii,  quam  libi.    23.  In  tli<>  i pm-e 

r  ipon  (  duns  )  —  xxv,  5S.  Quando  vero  te  vidimus  hospitem  ci  inviiavimus  1  atit  nuduiu  el  vus  iviiuus  ?  ">',». 
i  luando  vur<>  te  vtdimus  sgroluui  aut  iu  carcere  ei  venimus  ad  tc?  40.  Li  r>  ipondens  bic  icx  dicil  i  d  eos  : 
amuii  dico  vobis,  etiam  veroul  fecerilisuui  borum  minimoruni  fratrum  meorum,  iinlii  feclstis.  41.  Tunc 
dicit  ciiani  li  s  a  s>ni-iro  latcru  :  iie  procul  me  vos  daninaii  in  ignem  liunc  xieiiimn  bunc  paraimn  diabolu  ct 
angelis  ejus.  42.  Naro  fanieli.  us  fui,  et  n  >u  dedistis  mihi  edere,  sitiens  fui,  et  unu  potu-iccieastis  me ,  45. 
bospes,  ct  nun  inviustis  iiic  ;  nudus,  et  non  vesiivistis  me;  vgrotns  el  <<<  eareere,  et  nou  visitasiis  me. 
4*.  T  ii nc  rcspuudent  eiiam  lii  dicemes  :  Doun.  e,  quando  te  vidimus  faineli.  um  aut  silienlein  aui  liospitciu 
aut  uudutu  aut aegrotuui  aul in carcere  el non  mmutravimus  tibi ?  45.  Tunc  resi>oudct  ii>  dic.us:  amen, 
dico  vobis,  euam  vcro  ut  non  lecerius  uui  boruiu  parvorum,  iniln  nou  fecistis.  4t>.  Ki  euut  lii  iu  tnppliciura 
aic<  niiui.  vcruin  lii  jusli  in  viiain  aHcrnain.  xvm,  1.  Ki  factum-est,  ciim  Buirel  lesus  ouniia  li.cu  vcrlja, 
dixil  disciptlliS  suis  :  2.  scitis,  quod  posl  tluo  dics  pisra  lil  ct  bic  Filius  liominis  traditur  ad  cruciiigeiidum? 
5.  Tuuc t>5.  cgeiuus  testibus?  ei.cc,  nunc  audistis  lianc  biasptteuiiam  (Yide  pagimm  sequimlemj 

ANiNOTATIO.NES. 


«I,  21.  kaurazein]  l'i.  Z.  X  horatan,  vid.  L.  x, 
!5;  recte  jaiu  II.  II.  dederunt.  —  bebsuidan  1  aul  si 
:navis  bepsaeidan,  vid.  i.  <vn,  21.  —  uaur/irino  — 
raurbanont]  \i.  •:•'  in  tyrai  jnli  seidouai  vuurbeina... 
;  iiii/ni  muliiti»  /jcv  vuurpauoiu  ;  lli.  Z.  II.  Scbm.  X 
vaurpeinu  iii  iijnii  (  II.  '■>(  iurai )  jih  setdouai tcelauda 
mnlite  ivasmi  pos  vaurpauont,  Lundi  prrs>,>i('ue  in 
cod.  Ai';.  legitur;  qu:iinqiiiiu  in  gr.  desidcratur, 
lameu  rel  nendum  i  s>,  quia  aiiu  modo  leciin  restiiui 
oou  potcs  .  Cxieriiin  <  gr.  Oillll.  I»e  lilleris  />n  vo- 
cis  vaurpanons  parlcs  lantuin  snpersanl.  —  niris 
pau  \  Scllin.  X  jct.  —  fli.jon  ,  J.  Si.  li.  Ib.  p.  258, 
2  •!•  «ii/oiii.  idriigiitedeiiiii  \  reclius  scribiTctur 
uaidreiaodedeina,  uti  Lnc.  x,  loscriptuin  es'. 

n,  22.  svpanli  \  sie  co.l.  Arg  ;  t  St.  III.  /.  II. 
Stlim.  >■(  svepim,  vid.  al  vn,  15.  —  '!/•"''«•]  "•  K 
turiui ;  J.  Sl.  |'i>si  ii>is  adiiuil  -;  palei.  —  juliio] 
lli.  II.  }x^supizo,  —  ucij  J  lln.  i.  St.  «+  />u«. 

xi,  25.  diilii\i  und  halju  \  lli.  II  I.  Sclliu.  •;<  wd 
lialjn  dalajiu  ;  liatli  d.tapu  signilical  iujfru  (  Mc.  xiv, 
i.(>  i  iioii  deoriutu,  id  aiilem  csi  (/>i/<i/>.  —  uiKt'  j.ibui  | 
J  St.  a(  [itt  ei  ei  ;  naui  ei,  non  ni.i  in  interrugalivis 
s.-nteniiis  progwco  ilpmiitur,  i  tlc,  n,  15;  xv,4l; 
1'bilipp.  iii,  II ) ;  id  >ent:c  acs  Hi.  /,.  Sclun.  dederum 

kiiM  i/i,  ( (iro  quo  II.  }r(  un/>r  i'ti )  reclu  i|iiidem,  ted  htiutidmlup,  Schm.  ^  <u>  gnUuundt\ltip.  Vur.nn  lc- 
iiiiu  explel  versum.  —  uiudauinjain  |  J.  st.  yjtau-  clionem  jam  pridem  cnujcciura  asae  uti  eramus , 
iiiuinjiu  I  —  niiii/icis  ]  Ib.  /.11.  Siiiui.  ,-ir   adduiit     eum  Masut.  eiiam  (Sk.  p.  iS2i  eaiu  in  cod.  Aml>r. 

/>»s  .  ncque   s.  alium    tol  ldlcra>  rapil,  nci|ue  ulluul       lcgi  adnutavil,  cl  m  r  iiinr,  (ii  iiniiiinin,  virnm  lanl.e 

iiiius  vocii  veiiigium  apparet,  cmn  alibi  Inira  lineatn  prudeutkc,  tuunitruaaui  illaut  foriuaiu  uikfft  <'>  l", 
eicurrentvi  lilicrarain  partei  oaiucs  oausplclanlur.  —     12  defeudcre  lenlisso. 


ix:i.  ]  voliis,  gr.  r.mn.  <roi. —  eis]  ii.  *  gr.  niiiu, 

xi,  21.  ivepault  ]  J  St.  ,V  stc  Jait ;  /.  Sclim.  X 
svejiui,  vid.  ad  vii,  15 

li,  25.  uadliuf..  |  hacie  iUS  coil.  A'g. ;  J.  Sl.  de 
Siiis  integram  formam  andhufjunds  addidrrout,  ijuos 
Sccnliis  esl  /. 

xxv,  58— 26.  5  inii.  Ilnc  fmgmentunt,  iiuoil  m 
Coil.  ,\rg.  ii<  n  rcpciitnr.  al>  \ng.  Ma  ■>  cl  CaSlillio- 
n.i'11  in  c.i  d  cc  quudam  Aiuhrosla  .o  iincnuim  et  in 
N/i  cimnte  llpltilti'  pail.  imdil.  p.  8sq.  cilitum  OSl. 

XXV,  40.  ;>>'i  fnm  ei  \  cliam  vcro  ut,  (getetit  aiuli 
rfuss  [  Cast.  ■;•  j.i/i  /ninei  (  rf.  a.l  L.  v,  24  [;  gr.  oinn. 
iy'  "j-ij-i.  GolhUS  solliciins  nuressus  B'a'Coi'uoi  vesli- 
Ki>  :>c  usiiviim  rui  (aliquid)  onns  l;  sic  vs.  45.  — 
iMi/i/iis/nin;  ]  ttr.  omn.  po-l  uwiiMiae.  —  imcihuisc  j 
Casi.  nf  muMaaa. 

vvv,  i  ).  (/.isisj  lllf   "  na>)v. 

xvv,  l.i.  ;u/i  pan  ei\  Vld.  ad  vs.  40.  — leitilune  ] 
parvorunii  gr.  oran.  iXd^wruv. 

x  (vi,  (>5  —  xxvii.  1,  l>;i'C  iii  coilcui  cmlii  c  conti- 
neulur,  du  quu  ad  w».  5S  didltui  e-l ,  co.l.  Arg  >l« 
hi-.  ca  lialici,  qii.c  indc  ali  vcrsn  7u  capil  s  vx\i  sc- 
i|ii  intiir. 

w v i,  (>a.  sui  nu  gahaniideJHp]    CaSt.      X    tnikaga 


521  UATTHjEUS  XX.VI,  CG-XXVH,  II.  f>22 

(G,  67  is.  wa  Tzvis  pugkeih.  i[>  cis  andbaljandans  qebiin.  skula  daubatis  ist.  panuh  spivum  ana  andavleizn 
68  is  jah  kaupastedun  Ina.  6umai[)-[>an  lofam  slohun  qipandans.  praufelei  unsis  xrislu.  was  ist  sa 
C9  slaliands  pnk.  i[>  paitrus  uta  sat  ana  rohsnai  jah  duatiddja  imma  aina  pivi  qipandci.  jab  pu  vast 

?0,  71  mip  iesua  pamma  galcilaiau.  ipis  laugnida  faura  paim  ailaim  qipands.  ni  vait  wa  qipis.  usgaggan- 
dan  [)an  ina  in  daur  gasaw  ina  anpara  jah  qap  du  paim  jainar.  jah  sa  vas  mip  iesua  pamma  nazo- 

'.2,  73  raiau.  jah  aftra  afaiaik  mip  aipa  svarands  patei  ni  kann  bana  mannan.  afar  leitil  pan  algaggandans 

74  pai  slandandans  qebun  paitrau.  bi  sunjai  jah  [)u  bize  is.  jali  auk  razda  beina  bandvcib  [)uk.  panuli 

75  dngann  afdomjan  jali  svaran  patei  ni  liann  bana  niannan.  jah  suns  liana  brukida.  jah  gamunda  pai- 
trtis  vaurdis  iesuisqipanisdu  sis  palci  faur  hanins  bruk  prim  simpam  afaikis  mik.  jah  usgaggands 

xxvti,  1  ut  gaigrot  baitraba.  at  maurgin  pan  vaurpanana runa  nemun  allai  gudjans  jah  pai  sinistans  mana- 
2  geins  bi  Iesu.'ei  afdau[)idedeina  ina.  jah  gabindandans  ina  gataubun  jab  anafulhnn  ina  pauntiau  peila- 
5  tau  kindina.  panuh  gasaiwands  iudas  sa  galevjands  ina  [)alci  du  slauai  gataubans  varp.  iJreigonds 

4  gavaudida  pans  prinsliguns  silubrinaize  gudjam  jab  sinistam  qibands.  fravaurhla  niis  galevjands 

5  blobsvikn.  ip  eis  qebun.  wa  kara  unsis.  [)ti  viieis.  jab  atvairpands  baim  silubram  in  alh  aflaibjah 

6  galeibands  ushaihah  sik.  ip  pai  gudjans  nimandans  [>ans  skallans  qebun.  ni  skuld  ist   lagjan  bans 

7  iu  kaurbanaun.  unte  andvairpi  blopis  ist.  garuni   pan   nimandans   usbaiihtcdiiu  us  pa<m  pana  akr 
8,  9  kasjins  du  uslilliam  paim  gastim.  dtippe  haitans  var[)  akrs  jains  akrs  blopis  und  liina  dag.  panuli 

usfullnoda  pata  qibano  [)airh  iairaimian  praufelu  qipandan.  jab  usnemun  [irinstiguns  silubrcinaizc 

10  andvairpi  pis  vairpodins.  patei  garabnidedun  fram  sunum  israclis.  jah  algebun  ius  und  akra  kasjins 

11  svasve  anabaub  misfrauja.  ijuesusstop  faura  kindina  jab  frali  ina  sakindins  qipands.  puis  piudansiu- 

INTERPRETATIO. 

Vcrum  ii  respondenies  dixcruut :  reus  morlis  est.  67.  Tunc  spuerunt  in  faciem  ejus  ct  colapbis-affeccrnnt 
etim,  alii  veto  palmis  verberarunt  dicenles  :  68.  praidica  nobis,  Cbristc,  quis  esi  bic  verbcrans  le?  C9. 
Verum  Petius  Ibris  sedit  in  atrio  et  accessit-ad  eum  una  scrva  dicrns  :  eiiam  tu  fuisii  cum  lesu  hoc  Gali- 
la:o  !  70.  Verum  is  negavit  coram  his  omnibus  dicens  :  non  scio  quid  dieis.  71.  Exeuntem  autem  cum  in 
portam  vidit  euni  alia  et  dixit  ad  hos  illic  :  etiam  hic  fuit  cum  lesu  boc  Nazora:o.  1-i.  Et  iterum  negavit 
ctim  juramenlo  jurans,  quod  non  novi  bunc  bominem.  73.  Post  paulum  atitem  accedentes  bi  stantes  dixc- 
runlPctro:  in  vcritaie  etiam  lu  liorum  es,  et  enim  sermo  tuus  manifestat  le.  74.  Tunc  coepit  detestari  ct 
jurare,  quod  non  novi  hunc  liomiiicm  ;  et  staliin  gallus  canlavit.  75.  Et  mcminit  Pelrus  veibi  lesu  dicii  ad 
se,  quod  anie  galli  cantuin  iribus  vicibus  ncgasme  ;  ei  exiens  foras  flevit  amare.  xxvn,  1.  Ad  niane  autem 
factum  consilium  inierunt  omnes  sacerdotcs  et  bi  natu-maximi  populi  de  Iesu,  ut  interlicerent  eum. 
2.  Et  viucicntes  eum  duxcrunt  ct  tradiderunt  eum  Poniio  Pilato  praelecto.  3.  Tunc  videns  ludas  hic 
Iradens  eum,  quod  ad  judicium  ducius  fuit,  posnitenlia-motus  rcluli:  hos  triginta  argenleoriim  saccrdo- 
libus  et  nalu-inaximis  4.  dicens  :  peccavi  milii  tradcns  sanguinein  innoxiiiin  ;  venun  ii  dixerunt:  quid 
cnra  nobis  ?  lu  scias !  5.  Et  projicieiis  hos  argenteos  in  templum  abiit  et  iens  snspendit  se.  6. 
Veruni  hi  sacerdoies  sumentes  bos  denarios  dixcrunt  ;  non  dcbitum  est  ponere  hos  in  corbanon,  nam 
prcinim  sanguinis  cst.  7.  Consilium  autein  incumes  emerunt  ex  bis  bunc  agrum  bguli  ad  sepulcra  his 
liospn  bus.  8.  Ideo  vocattis  fuit  ager  ille  agcr  sanguinis  usqtie  bodierntim  diem.  9.  Tunc  impleium- 
est  boc  dirtiun  per  Ieremiam  proletam  dicentem  :  et  accepemnt  triginta  argenteoiuin  pretium  hujus 
acstimati ,  quod  apprctiarunt  e  filiis  Israelis.  10.  et  dcdcruiil  eos  pro  agro  figuli,  sicut  prxcepit  mihi 
dominus.    11.  Verum  lesus  slctit  coram  pra:fccto,  et  iuterrogavii  eum  bic  prxfectus  dicens  :  lues  rex  lu- 

ANNOTATIONES. 

xxvi,  69.  ulasfll]  forissedit;  Gast.  versione  sedu-  uti  boc  loco,  ctiam  Mc.  xn,  2:  L.  n,  41. — ruua  ]  cod. 

Clus  Sch.  malediciiGolb.  e^wOev  post  tz«8iiTO  legcrc.  Ambr.  qaruni.  —  gudjans]   add  t   cod.  Ambr.  arli- 

xxvi,  70.  /)aim)  iis,  Gotb.  igitur  aJTiiiv  non  repu-  culum/iai. — jah   pai  ]  bucusque  perlinct  fiagmcn- 

diai,  uii  Sch.  X  nolat.  —  uio  qipis]   liis  verbis  inci-  lum  cod.  Ambr. 

pil  fraginculum  cod.  Arg.  xxvii,  4.  inis )  non  male,  uli  II.  verlil,  scd  milii,  cf. 

xxvi,  71.  jah  sa]  cod.  Ambr.  jns  -  sa,  vid.  ad  L.  xv,  18.  —  svikn  |  Ulf.  quoque  videtur  «9wov  lcgis- 

v,  37.  se,  nam  Sixaio?  ab  eo  pcr  garaihts  aui  usvaurhts  rcddi 

xxvi,  72.  afuiaik]  i.    Sl.  X  afaiair;  cod.  Ambr.  solet. 

laugnida,  quod  idem  siguificat. — svarands ]  jitrans,  xxvn,  '5,  aflaifi]   Z.    Schm.  *  X  ;   reliquae  edill. 

*  gr.  oinn. ;  R.  vidclur  glossa  csse  ad  mip  aif>a,  sed  omnes  bahent,  nec  Sch.   adnolurc   debebat   Ullilmu 

habet  uterque  codex,  nec  in6oliia  est  ea  abundaniia  omiltereav£x<"P,i0"£- 

lnculionis,    cf.    Mc.  l,   6  vaurda  qifian,  iv,  3  saian  xxvn,  6.  gudjans ]  St.  X  gudjands.  —  andvairpi  1 

(raiva,  vi,  9  gaskohs  suljom,  i,  40  knivam  knussjands,  sic  cod.  Arg.,  15.  111.  Z.  .Sclim.  X  andavairf)i. 

cf.  ad  M.  ix,  8.  xxvn,  7.  usfilham]  sic  cod.  Arg.   usfilha;  edilt.  X 

xxvi,  73.  standandans  ]  cod.  Ambr.  X  standans.  —  usftlhan,  Ib.  lllf.  illustr.,  p.  229,  2  X   usfiiha  (  vid. 

paitrau  |  cod.  Ambr.  du  paitrau,  sed  additatnenitim  Mc.  xiv,  8;  cf.  J.  xn,  7  ). — paim]  1.  St.  X  •  •  <*  ; 

du  expunctum  est.  —  6i  sunjai  !  J.  Sl.  C.  Z.  11.  X  lh.  Z.  II.  Sclim.  X  ""«."  m  codice   Arg.  hujus  voiis 

jct.,  sic  uhique.  ultima  tantuin  pars  dignoscitur,  qune  litterac  a  nou 

xxvi,  75.  qipanis]  dicii.gr.  omn.   eipnxino; ,   sic  potesl,  m  esse  polest.quam  ob  causam  B.  conjectuia 

Mc.  xv,  28  pata  gamelido  pata  qipano  {  noc  scnpium  probabilis  videtur,  etsi  arliculi  usus  hoc  loco  insolcn- 

hocdictum)   =  ij  ypapij  «  ieyouo-a.  —  a^aiAiiJ  cod.  tior  est. 

Ambr.  tntiidis,  quod  idem  valet.  xxvu,  9.  usnemun  ]  J.  Sl.  B.  -s-  ganemun.  —  silu- 

xxvn,  1.  al  maurgin  ]  J.  St.  X  jct- ;  B.  X  atmaur-  breinaize]  vs.  3  cral  silubrinaize.  —  andvuirpi]  ediit. 

gan.  —  vaurpanana  ]  lli.  conj.  vaurpanamma,  sed  ac-  X  andavairpi,  vid.  ad  vs.  6. 

cusativum  habel  uterque  codex  et  pro  eo  casu  maur-  xxvn,  11.   kindina]  J.  St.  X  kindana.  — iimna 

gin  (anominaiivo  maurgins)  habendum  est.  Praipo-  Z.  X  ima- 
sitio  at  raro  quidem  cum  accusativo  construitur,  sed 

Patrol.  XVIIF.  17 


5«  BIBLIORUM  ILFILANA  VEnSIO.  W4 

1i  daie.  i[>  ieiUM| .i|i  Jii  iiniiia.  |>u qi|iis.  jali  mi|>|i.inei  vrolnhs  vas  fram  [laimguiljim jali  sinislam. ni  vaihia 

13,  14  andliol.  [lanuli  qa[>  du  mima  pcilatus.  uiu  hauscis.  wan  fiiu  ana  [>uk  veilvodjand.  jali  ni  andhof  iinin.i 
45  vibra  ni  aiiilnui  vaurdc.  svasve  sildaleikida  sa  kindius  lilu.  and  dul|>  [>an  w  irjanoh  liinhls  vas  sa  kin. 

16  dins  fraleiau  ainana  [)lui  inaiiageiii  kandjan.  |>anei  vildedun.  Iiabaiilednniih  [>an  bandjin  galarbidana 

17  barabbaii.ga(|uiiiainiuibjnaiiqa|>  im  |ieilatus.waiiavihi[>ei  fialctrj  izvis.barabban  bauiesu.  sacihai- 

18,  19  lada  irisius.  vissaauk  batei  iiineibisalgcbimina.silandinban  iiiiniuana  slaunstola  insandida  du  iinma 

II  qeus  is  qibandci.  iii  vaihl  bus  jali  bamma  garailiiin israclis  isi.  atslcigadau  nu  af  b-iumia  gal- 

43  giu.  ei  gasaiwaima  jab  galaubjam  imraa.  trauaida  du  giiba  lausjadau  nu  ina.  jabai  vili  iua.  qabank 
41  bale)  gobs  iui  suuus.  batub  samo  jah  bai  vaidedjans  [>ai  ini[iustiramidans  imma  idveitidedun  imnia. 

44>,   46  Iram  saibston  [>au  wcilai  varb  riqis  ufar  allai  airbai  und  wcila  niundon.  ib  pan  bi  weiia  niundon 

ufhropida  icsus  stibnai  mikilai  qibands.  belci  helei.  lima  sahakpai.:  Jiaiei  ist.  gub  meins  gu[i  meins. 

47 ,  48  duwe  mis  bilaist.  ih  sumai  hizc  jainar  standandano  galiausjaudaiis  qebun  [>atci  ln  lian  vopeipsa.  jali 

411  suns  |>r:igida  ains  us  iin  j.ili  uam  svainm  fulljands  akeitis  jah  lagjands  ana  raus  draggkida  ina.  ib  [>si 

M)  anbarai  qe[>un.  leteisaiwain.  qimaiu  helianasjan  ina.  ibiesusaftra  bropjands  stibnai  mikilai  aflailot 

51  ahiuan.  jali  [>an  faurbah  aths  diskritnoda  in   tva  iupapro  und  dalap  jah  airpa  rciraida  jah  suinos 

82,    53  disskritnodedun  jah  hlaivnsnos  usluknodedun  jah  raanaga  leika  [>izc  ligandane  veihaize  urrisnn  jah 

usgaggandaiis  us  hlaivasnom  afar  urrisl  is  innatgaggandans  in  bo  veibon  baurg  jab  alaugidedun  sik 

54  nianagaim.  ib  huudafaps  jali  |>ai  mib  imina  vitandans  iesua  gasaiwandans  bo  rciron  jab  bo  vaurpa- 

55  nona  ohlcdun  abraba  qibmdans.  bi  sunjai  gubs  sunus  ist  sa.  vcsunuh  ban  jainar  qinous  managcs 
SG  fairra[>ro  saiwandeins.  bozei  laislidedun  afar  iesua  fram  galeilaia  andbalujandeins  imma.  in  baimei 
57  vas  marja  so  magdalcne  jah  marja  so  iakobis  jali  iqspz  aipei  jah  aibei  sunive  zaibaidaiaus.  i[>  ban 

INTKRrRETATIO. 

ilivorumT  veruin  Icsusdixit  adeiim:  i«  dicis!  12.  Etdum  aecusatus  fuit  ab  his  sacerdotibus  et  natu-maximis, 
non  quidquam  respondii.  43.  Tuucdixitad  cum  Pilatus:  uonne  audis,  quam  mulluin  eonlratc  lesianiur?  14. 
Elnnn  roapondil  ei  contra  oon  unum  vcrborum,adco-ulmiraretur  hic  prxfectus  raultum.  15.  ad  festum  aulcot 
quodcumque  consuctus  fuit  hic  praelectus  dimincre  unum  huic  turbae  vinctum,  quem  voluerunt.  1 6.  liabuerunl 
autein  vinclum  famosum  Barabbam.  17.  Congregalis  autem  iis  ,  dixil  iis  Pilaius  :  quem  vultis,  ui  dimiitam 
vobii ,  Barabbam    an   lesum  ,  qui  vocatur  Cliristus?     18.  Scivit  enim,  quod  ob  invidiam  tradiderunl  euiu. 

19.  Sedenle  auiem  eo  in  tribunali,   misil  ad  cum   uxcr  ejus  dieens  :  non  quidquam  tibi  et  huic  justo.  — 

42. Israeliscst,  desccndat  nunc.  abhac  cruce,  ut  videanms  ct  credamus  ei;     43.  Coiiliilitin  Deo,  liberetnunc 

eum,  si  velit  euin  ;  dixil  enim,  quod  Dei  sum  fllius.  44.  Hoc  ipsum  etiam  hi  malefici  bi  crucifjxi-cum  eo  expro- 
brarunt  ci.  45.  A  scxta  aiitem  hora  facta-cst  caligo  >uper  omnem  ierram  usquc  horara  nonam.  4C.  Verum 
tiiin  circa  horam  nonam  exelaruavil  lesus  voce  magna  dicens  :  Heli,  Heli;  lama  sahactbani !  quod  esl :  Deus  mi, 
lVus  mi,  cur  mc  reliquisti !  47.  Verum  quidain  horum  illic  stantium  audientes  dixerunt,  quod  Heliam  vocat 
bic.  48.  Et  slatim  cucurrii  unus  ex  iis  et  sumpsit  spougiam  implens  aceto  et  ponens  super  arundinem  ootu 
recreavit  eum.  49.  Vcrum  bi  alii  dixerunt :  sine ,  ut  videamus ,  veniatne  Uelia  salvaroeum.  50.  Verum  lesus 
itenmi  clamans  voce  magna  emisit  spirittim.  51.  Et  tum  velum  templi  scissura-est  in  duo,  superne  usque 
deorsnm ,  et  lerra  mota-est  et  saxa  scissa-sunt.  52.  et  seputcra  aperta-sunt  el  mulla  corpora  hnrum  jacen- 
liiiin  sanciorum  surrexerunl.  53.  et  exeuniesex  sepulcris  post  siirreclionein  ejus  introeuntes  in  banc  sanetam 
nrbem  >'t  osienderuut  se  multis.  54.  Verum  centurio  et  hi  cum  eo  custodientes  lcsum  videmes  hone  mo- 
liiin  et  hxc  fncia  tiniuerunt  valde  diccntes  :  iu  veritate,  Dci  filius  cst  hic.  55.  Fucrunt  autem  illic  mulieres 
mullx  piocut  videntes,  quae  secuta}  sunl  post  lesum  a  Galitoa,  ministrantes  ei,  56.  in  quibus  fnil 
Maria  bxc   Magdalene  el  Maria  Iiujc  lacobi  el  losis  mater  et  uiater  liiioruui  Zebedxi.    57.  Verum  cun» 

ANNOTATIONES. 

xxvu,  42.  mippanei]  i.   St.  X  div.  —  vrohipt  J  —  lima}  gr.  laua. 
J.  Sl.  X  vrohits.  xxvii,  48.  jah  laujands]  St.  X  i«> 

xxvti ,  14.  sitdaUikido]  Si.  X  liiduleikjdu.  xxvu,  49.  let  ei]  J.  St.  X  J«m  vid-  ad  Mc  xv,  36. 

xxvn,  15.  uior/anoA]  quodcuuique,  •  gr.  omn. ;  caVr  —  nasjan]  servare,  gr.  «wav. 
terum  vid.  ad  Mc.  xv,  6.  xxvn .  51.  rfis>vn'lnoda]  sic  cod.  Arg. ;  J.  Sl.  B.  rfi«- 

xxvn,  16. /ion]  Goib.  •  TOTi,  />ana/i,  quod  forlasse  sAritnoda,  reciius  quidem,  sed  nii  codex  habel,  sav 

a  librario  propter  prsecedens  pan  omissum  est.—  ga-  pius  scribilur,  vid.  ad  Mc.  111 ,  13.—  wpn^roj  Z.  X 

tarhidana]  St.  X  dalarhidana.  Marcsh.  ap.  J.  p.  410  jupapro. 

speciosius  quam  verius  legi  suadet  gataiknidana;  vide  xxvu ,  52.  ligandane]  jacentium  ,  gr.  omn.  »m- 

Sk.  41,  2-2  ubi  gatarhjan  eodem  scnsu  invenitur.  —  pqonw»;  B.  salis  acule  suspkaiur  Ulf.  falso  legisse 

!m>afc/>aiil  lllf.  •  Itybu-nm.  auiiwn:  xtx«f»i<»&<«  certe  aliis  locis  gtulepan  reddi 

xxvn,  43.  atsttigidau]  vid.  ad  J.  xni,  35. —  ei  ga-  solet,  vid.  Cor.  I,  xv,  20. 
suiMimal  ut  vtdearaus,  °  gr.  omn.,  Ulf,  qui  c.  verss.  xxvn,  53.  innatgaggaudant]  J.  Sl.+timgaggandant. 

jegn,  ex  Mc.  xv,  32  addidisse  vidciur(cf.  ad  m,  11).  —  mmMMMiJ  B.  lac. 

vxvti,  44.  /)(ilu/i|  hoc,  gr.  oinu.  to  ai ,  fortasse  hoc  xxvn,  54.  vaurpanona]!.  Sl.  X  vaurpano. — nmut} 

Si  laiet  in  uli  enclilico,  cf.  ad  Joan.  xviii  ,  26  et  ad  J.  St.  X  »"»*•  --"«']  est  gr.  omn.  »v. 
I  pli   iv    32.  xxvn,   55.   «aiuiu/idiiiu]  J.  Si.  X  MiwoinaViai.  — 

iKVu!  45.  /)an]  II.  •  X  —  «««'«•  I  J-  St.  Hz.  X  Po»ei\  J.  St.  B.  II.  X  />«"•• 
itifilu  •  B.  lac. ;  in  cod.  Arg.  wcil  .  lanlummudo  legi  XI Vll,  66.  iotez]  insolenlior  forma  genittvi  propter 

poicst.  -varp  riqit\  1  gr.  omn.  I  iu  line  ;  Mc.  xv,  40,  47  ;  L.  m  ,  29  recte  SttMM  lc- 

xxvii    46.  weila  mundon]  ]  gr.  onin.  —  ftel«i|  Ulf.  giiur;  si  scriberelur  ios«,  delondi  posset  comparaii» 

»).6t  iioii  ij)ii  legisse,  ctim  Griesb.  contefldi  non  ,iotesl,  formis  moset  i.  u,  28  ;  uno>  E»dr.  II,  33;  nunc  \eio 

nam  ispiOJ  IJIf.  grxcum  i  accentu  insiguitum  per  id»«m  scribenduiu  UM  videlur. 
diphlliongum   <i   icd.lii,   vnl.   Grimmiuin,   I,  38. 


m  MARCUS  I.  1—8.  82C 

.'.8  scipu  varp.  qam  manna  gabigs  af  areimapaias.  [>izuh  namo  iosef.  saei  jali  silba  siponida  iesua.  sah 

59  algaggands  du  peilalau  bab  |>is  lcikis  iesuis.  |>amili  peilalus  uslaubida  giban  [>ala  leik.  jali  nimands 
GO  bata  leik  iosef  bivand  ita  sabana  hraiiijamma  jab  galagida  iia  in  niujamma  seinamma  liliiva.  balei 
Cl  usliuloda  ana  slaina  jali  faurvalvjands  siaina  mikilamma  daurons  bis  hlaivis  galaip.  vasuh  [>an  jai- 
62  nar  marja  magdalene  jah  so  anbara  marja  silandeins  andvair[>is  bamma  hlaiva.  ifluiiiin  [>an  daga.  saei 
05  isiafar  paraskaivein.  gaqemun  auhumisians  gudjans  jah  fareisaicis  du  peilatau  qibandans.  frauja.  ga- 

64  mnndedum  patei  jains  airzjands  qab  nauli  libands.  afar  prins  dagans  urreisa.  bail  nu  viian  pamma 
hlaiva  nnd  bana  bridjan  dag.  ibai  ufto  qiniandans  bai  siponjos  is  binimaina  imma  jah  qibaina  du 

65  managein.  urrais  us  daubaim.  jah  ist  so  speidizei  airzipa  vairsizci  bizai  fnimciii.  qap  im  peilatus. 

60  habaib  vardjans.  gaggib  vitaiduh  svasve  kunnub.  ib  eis  gaggandans  galukun  bata  blaiv  faursigljan- 
dans  bana  — 

INTERPRETATIO. 

scro  ficret,  venit  homo  dives  ao  Arimathxa,  bujus  nomen  losef,  qui  ctiam  ipse  discipulus-fuit  lesu ;  58.  Hic 
acccilens  ad  Pilaturo  petiit  hoc  corpus  lesu.  Tunc  Pilatus  permisit  dare  boc  corpus ;  59.  et  sumeos  boc  corpus 
losei  involvit  id  linteo  mundo  60.  ei  posuil  id  in  novo  suo  sepulcro,  quod  excidit  in  saio  et  praecludens  saxo 
inagno  ostia  hujus  sepulcri  ivil.  61.  Fuit  autem  illic  Haria  Magdalene  et  hxc  alicra  Maria  sedentes  e-re- 
gione  buic  sepulcro.  62.  Postero  autem  dio ,  qui  est  post  parasceven  ,  convenerunt  »ururui  sacerdotes  et 
Farisxi  ad  Pilatum  65.  dicentes  :  dooiine  ,  meroinimus  ,  quod  ille  seduetor  dixit  adhuc  viveos  :  post  tres 
dies  surgo.  64.  lube  igitur  custodire  boc  sepulcrum  usque  bunc  terliuin  diem ,  ne  forlt  venienles  hi  disci- 
puli  ejus  auferant  eum  et  dicant  ad  populum  :  surrexil  e  mortuis  ,  et  sit  b*e  posterior  seductio  pejor  hac 
priore.  65.  Dixit  iis  Pitatus  :  habete  custodes,  ite,  custodite  Sicut  scitis.  66.  Verum  h  cuotes  clauseruni 
hoc  sepulcrum  signantes  hunc  — 

ANNOTATIONES. 

xivii,  57.  of  areimapaiai]  oflcndel  lectorem  liae  buc  pervenisse  suspicalur,  ibi  enim  inirpiU  lcgitur, 

structura,  quod  af  daiivum  secum  habere  solet ;  pras-  cui  verbo  uslaubjan  semper  respondet. 

ter  hunc  locum  Mc.  quoquc  iv,  43  et  af  bepaniasi.  u,  xxvii ,  62.  parasliaitem]  aecusatirus  forma  graeca  , 

I ;  elliplice  id  dictum  esse  ex  L.  vi,  17  apparct,  ubi  tic  Hjnagogein  L.  vu,  5.  atpittauUin  Hom.  xvi,  22. 

us  altamma  iudaias  legitur,  oronibus  in  his  locis  landa  xxvu ,  64.  pridjan)  J .  St.  B.  Ilz.  X  pridjin. —  ufto) 

supplendum  est,  cf.  ad  L.  vm,  49.  —  pizuh  namo]  sine  duhio  legendum  est  aufto.  —  fr%mein\  sie  recte, 

bujus  nomen  gr.  omn.  Touvop» ,  quam  forniam  non  vid.  Grim.  i,  757. 

novUse  videlur  Ulf.,  construciiu  enira  postul.it  pizei  xivu,'  65.  vardjans)  custodes,  gr.  omn.  (prxtci 

iiamo,  ut  L.  i,  27  ;  n,  25;  vide  umen  ad  i.  xvm,  26.  cod.  D.  ul>i  prima  manu  scriptum  erat  ?vA««{)  xov- 

xivii,  58.  utlaubida)  perntsit,  gr.  omn.  ixiisvo-e;  o-rudutv;  sic  vs.  seq. 
Mjrc^li-  p.  410  mtauhtdii  ex  loco  parallelo  J.  xix,  58 


AIVAGGELJO  -bAIRH  MARKU 

ANASTODEIp. 

I,  1,2  Anastodeins  aivanggeljons  iesuis  xrisuus  sunaus  gups.  sve  gamclip  isl  in  esai  in  praufetau.  sai. 

3  ik  insandja  aggilu  meinana  faura  pus.  saei  garaanveip  vig  beinana  fau»  pus.  stibna  vopjandins 

4  in  aupidai.  manveip  vig   fraujins.  raihlos  vaarkeip  staigos  gups  unsaris.  vas  iobannes  daupjands 

5  in  aupidai  jah  m    jands  daupein  idreigos   du  aflageinai   fravaurhte.  jah  usiddjedun  du  imma  all 
iudai  daiid  jah  kirusaulymeis  jah  daupidai  vesun  allai  in  iaurdane  awai  fram  imma  andhaitan- 

6  dans  fravaurhtira  seinaim.  vasup-pau  iohannes  gavasips  laglam  ulbandaus  jah  gairda  filleina 

7  bi  hup  seinana  jah  matida  pramsteins  jah  railip  haibvisk  jah   merida  qipands.  qimib  svinpoza 

8  mis.  sa  afar  mis  pizei  ik  ni  im  vairps  anahneivands  andbindan  skaudaraip  skohe  is.  ajiban  ik 

INTERPRETATIO.  EVANGELIUM  PER  MARCUM  INCIPIT. 
I,  I.  Iniiium  evangelii  lesu  Chrisli ,  ftlii  Dei.  2.  Ut  scriptum  est  in  Esaia  profeia  :  ecce ,  egn  mitto 
angelum  meum  ante  te ,  qui  parat  viam  tuam  ante  te.  5.  Vox  clamantis  in  deserlo  :  parate  viam  domini, 
rectas  facite  semiias  Dei  noslril  4.  Fuit  lohannes  baptizans  in  deserto  et  numians  baptismum  pocnitemiai 
ad  remissinnem  peccatorum ;  5.  et  exierunt  ad  eum  omnis  ludaca-lerra  el  lerusolymiiani  et  liaptizali 
fuerunt  omnes  in  lordano  aqua  ab  eo,  confiientes  peccata  sua.  6.  Fuit  autem  lohannes  indulus  pilis 
camcli  et  zona  pellicea  circa  coxam  suam  et  comedil  locnstas  et  mel  agresie  7.  et  nuntiavit  dicens  :  venit 
fortior  me  hic  postme,  cujus  ego  non  sum  dignus  procumbens  solvere  corrigiam  calceorum  cjus:    8.  .Uego 

ADNOTATIO. 

Inscript.  anattodeip]  '  gr.  omn.,  sic  etiam    Ltie.  sensu  collectivo  conslruit.  —  allai]  gr.  posl  iairusau- 

inscript.  lymeis. 

I,  2.  faura  pus]  sec.  ante  le,  °  gr.  i,  6.  haihwik]  cod.  Arg.  in  marg.  vilpi  idem  sig- 

l,  5.  gups  uiiJorts]  Dei  noslri,  gr.  kutov.  nificans ,  vid.  Rom.  XI,  17,  24. 

i,  4.  aflageinai]  sic  cod.  Arg.  aperte;  J.  St.  B.  X  «»7.«o[  hic, "  gr.  omn.— pizeii.  St.  yt  pize.  —  ik 

aflateinai.  a  1.  injuria  prohalum.  ego  ,  "  gr.  omn.—  anaiin      nds]  St.  X  ««««neinauilf. 

i,  5.  utiddjedun]  exierent,  Ulf.  ant  e.  gr.   sStiro-  i,  8.  appan]  vid.  ad  IX,  12. 
piuovro  legit,  aul  ex  us«  sennonis  :';othici  vocem  land 


'•''  BIBUORUII  ULFIUNA  VEUSIO.  M8 

J)  daupja  izvis  iu  vaiin.  i[>  is  daopolp  i/vis  In  ahniin  veihamma.  jah  var|)  iii  jainafro  dagnm.  qam  iesus 

10  rr.iiiiua/arui|i  galcilaias  jihdaupi|>s  vas  fram  iohanne   in  ianrdaric.  jah  suus  usguggands  us  bamma 

11  vatingasaw   usluknans  liiininans  jali  ahmaii  sve  ahak  algaggandan  ana  ina.  jali  slibna  qam  ns  hinti- 

12  nam.  [iu  is  sunus  moins  sa  liuba.  111  |nm>i  vaila  galcikaida.  jah  suns  sai.  alima  ina  uaiaub  in  aujiida 

13  jali  vas  in  [>izai  aii|iidai  dago  lidvoorliguns  fraisans  fram  salanin  jati  «U  mi[i  diuzam  jah  aggileis 
II  aiidhalilideduirimma.  ib  afar  baici  algibaus  varl»  ioliaimes.  qam  iosus  ingaleilaia  merjands  aivag- 
15  getyon  l>iuilaiig^idios  j$u[>s  i|i|)ands  patci  usfulluoda  pata  inet  jab  atuewida  sik  piudangardi  gujis. 
10  idroigop  jali  galaubeib  in  aivaggeljon.  jah  warbonds  faur  marein  galeilaias  gasaw  seimonu  jali  an- 
17  dtaian  bro|iar  is.  |>is  scimonis.  vairpandans  naii  m  niarein.  vcsun  auk  .'iskjans.  j.ih  qab  ira  icsus 
|8  hiijuts  afar  mis  jah  gaiauja  igqis  vairban  nuians  manno.  jah  suns  alletaiidans  |>o  naija  seina  laisti- 

19  dedtlD  afar  iiiima.  jali  jainpio  uingaggandfi  framis  !eiii|  gasaw  lakobu  [>ana  zaibaidaiaus  jah  iobanno 

20  brobar  is  jah  nans  iii  skipa  manvjandans  natja.  juh  suns  hailiait  ins  jali  allelandans  aiian  scinana 

21  uibaidaiu  in  pamma  ikipa  uiib  asnjam  galinun  afar  imma  jah  galipun  in  kafarnaum.  jafi  stins  sab. 

22  buiodagag.ileifiandsin  synagogen  laisida  ins  jah  oslilmans  vaurfiun  ana  [lizai  laiseinai  is.  nntevsj 

23  Laifijaiidfi  u>6  s>e  valdufoi  hahands  jah  ni  svasve  [>ai  bokarjos.  jah  vas  in  pizai  synagogen  izc  manna 

24  iu  utvuraiiijamma  ahminjab  ufhropida  qipands.  fralet.  wa  unsjab  pus  iesu  nazorcnai.  qami  fra- 

25  qisijan  uns.  kaiin  puk  vvaspu  is.  sa  veilia  gu[is.  jah  audbail  ina  icsus  qipands.  [lahai  jah  usgagg  ut 
2d  us  paiiufia.  ahma  unhrainja.  jah  labidaina  rhmasa  unhrainjajah  liropjands  siibnai  mikilai  usiddja 
27  us  niima.  jah  urskiuhnodedun  allai  sildaleikjatulans.  svaei  Eokidedun  mip  sis  inisso  qipandans.  wa 

sijai  pata.WO  so  laiseiuo  (Vidt  pagiuam  sequeutem.) 

INTERPKETATIO. 

haplizo  vos  in  aqua,  verum  is  baptiz.it  vos  in  Spiriiu  sancto.  9.  Ei  factum-esi  Mn  illis  diebus,  vcnit  Icsus 
ii  Na/arelh  Galilaeffi,  ot  baptizalus  fuii  ab  iohannc  in  lordano.  10.  Et  staiim  cxiens  ex  hac  aqua  vidit  reclu- 
soscoelo«et  Spiritum  uti  columbam  accedeutcm  super  cuni.  11.  Et  vox  veuit  e  coelis :  iu  es  fllius  meus 
liin  carus,  in  le-quo  valdc  me-oblecto.  12.  Et  slalini,  ecce,  spiriius  cum  eduxit  in  desertum,  13.  et  foil 
in  hoc  deserto  dicbus  quadraginta  tenlalus  a  Satana  et  fuit  cum  fcris,  ct  angcli  ministrarunt  ei.  14.Verum 
post  quod  iraditus  fuit  lobannes,  vcnit  lesus  in  Galilxam  nuntians  evangelium  regni  Dei.  15.  Dicens , 
quud  tuipletum-esi  luic  tcmpuseiappropinquavit  sc  regnum  Dei,  resipisciie  et  crediie  in  evangelium.  16.  El 
fitr.buUns  ad  mare  Gaiihca;  vidii  Simonem  et  Andream,  frairem  ejus,  hujus  Simonis,  jacienles  rete  in  mare; 
fuerunlenim  niscalores.  17.  El  dixit  iis  lesus:  venite  post  mc  et  facio  vos  fieri  captores  hominum.  18. 
El  statim  reliiiquentes  haec  reiia  sua  secuii-sunt  post  eum.  19.  Et  illinc  iniens  ultra  paulum,  vidii  iaco- 
bum ,  bnnc  Zebedxi,  et  lohannein,  fratrcm  cjus,  etiam  bos  in  nave  parautes  retia.  20.  Et  stalim  vocavii 
eofi  ct  relinquenles  patreiu  suum  Zcbedxum  in  bac  navc  cum  mercenariis  iverunl  post  eum.  21.  Et  ive- 
riiiu  in  Cararnsum  ;  ct  siatim  subbaiodie  iens  in  synagogam  docuit  cos.  22.  El  attoniti  fuerunt  super  hac 
docirina  c-jus,  nam  fuit  docens  eos  uii  potesiatem  habens  ci  noo  sicut  bi  scrib».  23.  Ei  fuit  in  hac  syna- 
goga  eorum  bomo  iu  immundo  spirku  et  cxciamavit  24.  dicens:  desine,  quid  nobis  ct  libi,  lesu  Nazarene, 
venisti  perdere  nos?  novile,  qni  lues,  hie  sancius  Dei.  25*.  Et  incrcpaviteuin  Iesusdicens  :  tace  etexi  (orasex 
boc,  spirilus  immunde.  26.  Et  laccraviteuni  spiritushiciiiipuruset  clamans'  vocemagnaexiit  exeo.  27.  Ei 
obstupuerunt  omnes  admirantea,  ila-ut  dispularent  inter  se  iovlcem  dicemes,  quid  sit  hoc,  qux  hxc  doctriuarun 

ANNOTATIONES. 

i,  9.  iolianne]  i.  St.  X  ioltannes.  "  v.xi. 

i  ,  10.  usluknani}  Ib.  VtfiL  illustr.  p.  155  pro  vs-  i,  16.  jah  warbonds]  Uif.  c.  codd.  xai  nxpaifKv  le- 

luibiaildans  positum  esse  uii,  de  qua  re  Z.  Gram.  p.  gissevidelur,  vid.  n.  14 — andraian]  St.  X  andraian 

55  recte  dubiians  pro  participio  passivi  verbi  ustukan  — fns  «WmoniiJ  hujus  Simonis,  *  gr. — fiskjant]  $t. 

Iiabere   maluit;  sed   hajc  forma  secundum  regnlas  X  fiskians. 

grammalicasui/nAanflii*  essc  ilebebat:  iutque  statueu-  i,  17.  t;;otsl  J.  St.  X  »«•"'*."  rectc  Maresh.  p.  414. 

ilum  est ,  aut  librarium  errasse  scribendo  usluknans  i,  19.  jainpro  inngaggands]  J  gr.  omn. ;  canerum  J. 

pro  Ns/ufcuHuns   (quod   placet  Grimm.  Gr.  1 ,  2(1,  el  St.  X  ingaggands  —  framis  leitil]  i.  Z.  X  framit- 

Ellmutler  1.  1.),  aut  formam  ufluknans  periincrc  ad  leiil.Sl.  B.  X  framisleita.  ?..  b.  I.  el  Versuch,  elc.  p 

adjecijvum  utiukns,   cf.  L.   vi,  35  umenans  (ab   us-  86  X  ftamis  Litil ;  quid  incodice  Arg.  scriplumfue 

tens).  ril,  nec  Ih.  adnotavit,  neque  hodie  cognosci  potest. 

i,  1J.  qam]  venit ,  gr.  omn.  eyivtxo,  cf.  J.  vi ,  25.  quia  lixc  plagula  e  codice  direpta  est.  Framis  Grim. 

— in  ^iij^j  vaila  gulcikuidc.]  cod.  Arg.  in  marg.  pukii  111,  591,  c.f.  97recle  pro  adverbii  comparaiivo  habci 

vilda  (le  qucm  volui).  nlterivt  significanic  el  grxco  npi  in  compositis  ver 

I,  12.  sums  sai]  siatim  ccce;  cum  nullus  gr.Tcorum  bis  respondente,  sic  Rom.  xm,  12  frumis  gataip  ^- 

iilluin  illius  sai  vesiiginm  habeat  (quia  prorsus  scnsui  npoimfcv.  Qnod  vero  dicii  ieiti  csse  foriuam  BPeviarw 

rcpugnat),  complurcs    aulem   tMitu;  prabcant  pro  pro  leitit,  rcctius  videmur  fecisse  statuenies,  Uitl  nc 

vulg.  ivOuc,  dcinde  nostcr  suOito,-  per  sunsain  reddere  gligentia  llbrarii  pro  leiul  ortum  osse. — luibaidauun 

sole.it  (iii,  6;  v,  29  sq.;  vi,  25;  x,  52  all.),ctiain  b.  St.  X  iaibaidajaus.—iohanne]  J.  Sl.  X  iohannet. 

I.  sina  dubio  sunsniv  legendum  est.  i ,  31.  synaijogtn]  Z.  X  tyn  :goyin. — «nsj  eos,  *  gi 

i.  13.  diutam]  cditt.  X  ditizum;  sine  dubio  recta  i,  ii.  itoaoremri]  si>  Goib.  coiisiauier  iegit  cu» 

lecilo  iii  cod.  Arg.  eistiut,  sed  hodie  certo  dici  non  sint  loei,  ubi  gr.  aui  N«(««ovic  aut  No^a^ia,-  habciii 

polest,  quia  bic  lOCUS  in  carum  plagularum  una  scri-  xiv,  67;  xvi,  t>;  I..  tv,  51. — pu\  lu,  '  gr.  omn. 

iitiis  erat,  quas  iinpia  manus  e  codice  avertit.  Diusam  i,  25.  ahma  un/irai»iju|  spiritus  immundc,  *  gr.  aa 

piii.iiisGriin. 1,606  divina  conjcctura  asseciitus  cst ,  ncs  prater  cod,  1>. 

1 1      ludbtam  II,  2ti6,  repeiHt  III,  359,  moniius  loco  i,  27  aft/an^ROdediul  B.  X  afslauftnodeaun ;  qno 

i;«>r.  I,  xv,  ?.?.  Ulf.  stidaMx/andam  addit,  a  gr.  uuiiiiluis  amlsaun 

i,  1  i.  (Kuitniisl  J.  St.  .«■'  atihdaat.  v  il.  ad  M.  u,  s.  ct  Cor.  I,  i\,  %t,— aslMJ»]  vid.  i 

i,  \J.  gipands]  anlc  ituc  veibtiin  Ult,   c.    oodd.  vi,  2. 


529  MARCUS    V,    !,  28— H,  2.  53« 

so  niujo.  ei  mib  valdulnja  jah  alunani  baim  tinhrainjam  aiiabiudib  jali  itftiausjaud  iuima.  u-iJdja 

28  ,  29  ban   meriba   is  suns  and  allans  hisitands   galcilaias.  jali   suns    us  |>izai  synagogcn   usgagga.t- 

dans   qcmun   in   garda  seimonis  jali   andrniins   niifi  iakobau  jali   iobannen.  ;b  svaihro  scimouis 

3U,  31  lag  in  brinnon.  jah  suns  qeb.in    imnia  bi    ija.   jah   duaigaggands   tirraisida    bo  uitdgreipands 

32  handii  izos.  jah  allailot  bo  so  brinno  suns  jah  andbahiida  im.  andanaluja  ban  vaurpanamma.  Laii 

35  gasaggq  sauil.  hernn  du  imma  allans  pans  ubil  habandans  jah  unliulboiis  babandans.  jali  so  baurgs 
51  alla  garnnnana  vas  at  daura.  j.h  galiailida  managans  tibil  habandans  miss:ilcikuim  saulitim  jali 
55  unhulbons  nianagos  usvarp  jali  ni  Iralailol  rodjan  fios  unhulbons.  untc  ktinbedunina.  jah  airuhlvon 

36  usstandands  usiddja  iah  galaib  ana  aubjana  stab  jali  jainar  bab.  jah  galaistans  vaurbun  imina  seimon 
57,  38  jab  bai  mip  iiiima.  jah  higitandans  ina  q.-bun  du  imma  palei  allai  puk  sokjand.  jali  q.ib  duiih.  gag- 

59  gani  du  b.iim  bisunjaue  haimom  jali  banrgim.  ci  jab  jainar  merjau.  unte  dube  qam.  jah  vas  merjands 

40  in  synagngim  ize  and  alla  galeilaian  jah  unliulbons  usvairpands.  jali  qani  al  imma  prulslill  habauds 

41  bidjands  ina  jah  knivam  kniissjandsjah  qibands  du  imma  fi.tiei:  jatiai  vileis.  magt  miRgalirainjan.  ib 

42  iesus  infeinands  ufrakjands   handu  seina  aitaitok  imma  jah  qab  inuua.  viljau.  vairb  lnuins.  jah 

43  bibe  qaf)  f)aia  iesus.  suns  bata  firiilsfill  aflaip  af  imma  jah  lirains  varf).  jah  gawotjands  imma  suns 

44  ussandida  ina  jah  qaf)  du  imma.  saivr  ei  mannhun  ni  qifiais  vailit  ak  g;>gg  buk  silban  aUugjan 

45  gudjin  jah  atbair  fram  gahraineinai  beinai.  batei  anahaufi  tnoses  du  veilvodipai  im.  ib  is  usgaggands 
dugannmcrjan  (ilujah  usqiban  fiata  vaurd.  svasve  is  juban  ni  nuhiaandaugjo  in  batng  galeifian  ak  ut.t 

ii,  i  ana  aufijaini  stadirn  vas.  jah  iddjedun  duimmaalhbro.jali  galaib  aftra  in  kafarnaum  afardagans.  jah 
2  gafrcliun  batei  in  garda  ist.  jah  suns  gaqemuu  managai.  svasve  juban  ni  gainostcdun  nili  at  daura. 

LNTERPRETATIO. 
hacc  nova,  quod  cum  pniestate  etiam  spiritibus  liis  inimundis  iinperal  el  obediuntci?  28.  Exiit  atitcm 
fama  ejus  siaiim  per  omnes  vieinos  Galilaex.  29.  Et  slatim  ex  hac  synagoga  exeunles  venerunl  iu 
doinum  Simonis  et  Andrcie  cum  laeobo  el  lohanne.  30.  Verum  sorn.s  Sitnnnis  jacuitin  febre,  ct  siatim 
dixerunt  ei  de  ea.  31 .  Ei  aecedcns  ercxit  hanc  appreliendeiis  manum  ejus,  el  diniisit  lianc  baec  febris  sta- 
lim,  et  ministravit  iis.  52.  Vcspere  antem  facto,  eum  occidil  sol,  liilcrunt  :id  eum  omnes  hosmale  habentes 
et  tkeiiiones  babentes.  53.  Et  luec  urbs  tota  collecia  fu  t  ad  januam.  51.  Elsanavil  inullos  male  habentei 
»ariis  morhis  ,et  darmones  multos  ejecit,  et  non  permisit  lcqui  bos  dxmones,  nam  noverunl  euiti  :  35.  Et 
iuane  crepusculo  exsurgens  exiit  et  ivit  in  descrlum  Iocum  et  illic  oravit.  56.  Et  comites  facii-sunt  ei  Si- 
inon  et  hi  cum  eo.  57.  Et  invenienies  etim  dixerunt  ad  eum,  quod  omnes  le  quxrunt.  58.  Ei  dixit  ad 
ros :  imus  ad  hos  circumcirea  vicos  et  urbrs,  ut  etiam  illic  nuntiem,  nam  ideo  vcni.  39.  Et  fuii  prandicans 
in  synagogis  eorum  per  lotam  Galilsam  et  dacmnnes  ejiciens.  40.  Et  venit  ad  enm  lepram  habens,  orans 
eum  elgenibus  nitens  et  dieens  ad  eum,  quod  si  vis,  poles  me  rmmdare.  41.  Veuiiii  tesus  miserens  exten- 
dens  manuiu  suam  letigit  eum  et  dixit  ei  :  volo,  fi  mundus.  42.  Et  cuni  dixil  lioc  lesus,  staliin  Ihbc  lepra 
abiil  ah  eo  el  pitrus  faclus-est.  43.  El  commii.ans  ei  staliin  emisit  eiim  44.  et  dixil  ad  euin  :  vide,  nt  ali- 
cui  non  dicas  qoidquam,  sed  i  le  ipMim  ostemlere  sacerdoti  et  offer  pro  puriflcatione  tua,  quod  pra?cepi't  Mnses 
ad  lesiiiuoniuiu  iis.  45.  Verunt  is  exiens  coepit  pra>dicare  niultum  et  eloqui  hoc  verbum,  adeo-ut  is  amplius 
non  possei  palam  in  urhem  ire,  sed  foris  in  desertis  locis  fuit  et  iverunt  ad  euin  undique.  n  I.  El  ivit 
iterum  in  C:ifarnaum  post  dies,  et  compcrerunl,  quod  in  domo  est.  2.  Et  sutiui  convenerunt  iiiulli  adeo- 
ut  ampliiis  non  locuin-invenireni  ne-quidem  ad  januara,  (ViV/epaginam  sequentem.) 

ANNOTATIONES. 
i,  29.  Jo/iniincii]  J.  St.  >'  iohannes.  scriliere  m.dnit).  Sed  negari  no»  potest  esse  locos  in 

t,  32.  gnfaqgi  sauil)  sic  reeto  Ih.  U//S/.  itlusir.  p.      quiluis  non  ila  lacile  de  ejusmodi  erroie  cogiiarc  II- 
115.  sq.;  J.  Sl.  X  gvgj*  m  ««;  B.  Ilz.  >  gasagg,,      coal>  e.  gr   M„  ^  %%   ubj  ^{.    ^  ^^  ^  ^ 

i  54  i«ii/.ml  I   St   v  mfiairn  b".s  au,em  er   co,,5,-:in,e'-  *^oO  legilur.  Difficilius 

,  31.  usvarpi  j  5>t.  X  usvaxrp.  eiiam  est  de  loro  Mc.  vi,  5S  senleuliam  rcrrc  :  «  h 

i,  3j.  air  uliwo»}  Z   temere  eoni.  mni/i  (ron ;  nam  ,.„„,    n,,,,A  \a„,,„.   ,.„-_„  '  ■ ,,     „    •      ,       ,       ■       . 

leciio  vulgata  eo  conflrmatur, q„od  in  arfinibus  linguis  \Z l  vcsi    [fZr^Tu^  v"    ,\  ^*  ''  a 

eadem  vox  repcriiur,  vi.l.  Schmid  Schwb.  Wdrurb.  "£*Z?  iSSSS?  ',  , Z  „      '  °  ■  C'S, ■■  °i'  6'S  Ver" 

.,  u   r  «n-  »i.i     /  j    .    i    c        l    l  i-o  r  siomnus  apnu^  essal,  tum  qtn bus  m  alns  loets  con- 

p.  8.  C.r.ifT  Milwclideulich.  Spmchsch.  i,  p.  loS.  C*-  «..iniv.  *„><»  ■  r.^-,^1.   ,„  n„;.,„,  i'ki        •    - 

lerum  lllf  r  roil.l   pivms  ,1.'«  spirare  so.et .  Lenzcn  jmlicium  Ulfilam  sxelws  pro 

i  ^  Lk 'Si  fP  ix"  le-,sce ^r^.  ampbcti  noii  libueril.  Et  vcro 

',«'„       ••'t1-1*"  mr  a    ,.      "■  '•  rcra  tonficiaiiius,  addi.niis,  Mc.  i,  45  et  L   v 

i,  38.   bhu»)a,ie\  cireumcirca  ,   Ul  .  c.irn  cod.  D      XAnmU  ,„.„,!  „ ,  i    <  ,-  „        .       _     i  \..  «  .;' 

fyAi  legisse  videtur.-n«in0mjffl«  ta«r,tm]  vieos  et  t  ?ue  Io?n  R  SS^iIf  M^  g  i-    ""    ^i -J-  ^ 

urties,  gr.  ^^ti.  C^.eni.i/j.  Si.  B.  Ilz.  X  *«-  io„  ra  'rldieU  T,j\Zl,   ''   '°  T"  Cd"°reS 
man    vi,l    lli'/./   illutirnt    n  «-«I  codicis   Arg.  auelorilatem  male  tesus  rcpo- 

mon  vi.i.  in.  ci//m.  uiutirai.  p.  22».  suisse.— ^Bata  bruiMR gr.  omn.  prtWer  cod   cauMi 

I,  c'J.  in  tynagogtm]  in  synagogis;  gr.  e«V  w  trvva-  posl  tmma.  P 

7Tlil.  knnstjands]  Ulf.  c.  codd.  •  «Orov.  v ''  * ^""'Zl  t  ^"f'""-"'"'^  \]{-  «P~ 

i    -il    seinal  sua.ii    °  «r   nmn    nr  etcr  r.i.tim  eo  1        X;      Pr°!£/":t !eS'*sc.  Onesb.  leiiicreconlendil,  nani 

Jili.Wfi.^-if fiTT.ri^r»'  ~JS:  Wa  ^;vu ""'"  * <M"  & 

noiuen deinonslrativum  (ovrij  vel  o)  htbeant,  suspi-  ,;   .  '  ,\i'lh,,n'rn\  i  !,»     „„<■   •     i 

cari  l.eet  U  logendum  esse,  pro  quo  librarius  (aeile  c  "',  „  aftef  ",  Jr.h^,        ]  cmtYer*r"nl' 

—  gi.  omn.  »jxovi3-9>i — ingAri/itl  iii  duiuo,  gr.  cr  o.ro». 

n  scribere  poterat ;  fortasse  eadcm  emendatin  n,  25  n,  2.  at  dawa\  Uif.  "  rie  tum  eodd.  28  ct  151.  — 

adlnbenda  est,  iibi  prifier  Syriam  et  Armeniam  vcr-  ganwtledun]  gamolan  cst  loonui  baberc   capi,  vid   J 

siones  iiullus  liber  iesus  piaebet;  (aliler  pro  u  J.  vi,  viu,  "7;  Cor.  II,  vn.  2.                     '' 

4  jatii  Lye  ap.  Den/..  i nel.p.  lwii  ietut.  cu:n  gr.  omn. 


651  ItlM.lOltUM  Ulr'II.AN\  VFRSIO.  591 

3,  4  j.ili  rotlula    iin    vaurtl.  j.ili   qeinun    al  iiinn.t  tisli[iau  hairanjians    liafanana   Iiuip    fidvoritn    jali  nl 

magandans  ncwa   qiman    inirua  faura   maiugcim    audhulidedun  lirot.    jiarci  vas  iesu«.  jah  usgra- 

'•  bandans  insjilidedun  [>a(a  badi  jau  fral:.il.inin   ana  [jammei  lag  sa  usli[>:i.  gasaiwands  ban  iesus  ga- 

<■  laubcin  ize  q  .|.  du  [laiiuua  usli|>iu.  barnilo.  aflofanda  [ms  fravaurlileis  [>einos.  vesunuh  ban  suniai 

7  [>ize  liuk.ii  )•■  jainar  silanduns  jali  [lagkjaudans  sis  in  liairiam  seinaim.  \va  sa  sva  rodeip  naitcinins. 

8  was  inag  aflcinn  fravaurlilins  iutia  ains  gub.  jah  suns  ufkunnaiiils  iesiis  alimin  scinamma  balei  sva 

9  [».ii  mitodedun  sis  qan  du  im.  duwe  milo[>  baia  in  liairtam   izvaraim.  w.>[>ar   ist  azetizo  du  qiban 
[lainma  uslibin.  aflelanda  |>us  fravaurlilels  beinos.  [iau  qi]>an.  urreis  jab  nim  [>ala  badi  beinata  jali 

10  gagg.  ajihan  ei  vileib  hatei  valdufni  liabaib  sunus  mans  ana   airbai  aflctm  fravaurhtiiis.  qab  du 

II,  l-l  [iipniii.i   uslibin.  bus  qiba.  urreis  nirauli   bata  badi   [>ein  jali  gagg  du  gurda  beinamma.  jali  urrais 

suns  jah  ushafjands  badi  usiddja  fattra  audvair[ija  allaize.  svasve  usgeisnodedun  al'ai  jah  hauhi- 

13  dedun  mikiljandans  gub  qibandans  [latt-i  aivsva  ni  gasewum.  jali  galaib  alira  faur  marein.  jah  al| 

14  maaageins  iddjedun  du  imma  jab  laisida  ins.  jah  warbonds  gasaw  laivvi  bana  alfaiaus  sitandan  at 

15  motai  jah  qa[>  du  imma.  gagg  afar  mis.  jah  ussiandands  iddja  afar  imma.  jah  varb.  bibe  is  anakum- 
liida  in  garda  is.  jah  managai  motarjos  jah  fravaurhlai  mi[>anakumbidedun  icsua  jah  siponjara  is. 

IU  vesun  auk  managai  jah  iddjedun  afar  imma.  jah  bai  bokarjos  jah  fareisaieis  gasaiwandans  ina  mat- 
jandan  mib  naim  moinrj.im  juh  fravaurhlairo  qebuu  du  j.aim  siponjam  is.  wa  ist  batei  mi[>  motat- 

17  jam  jah  fravaurhlaira  matjib  jah  driggkib.  jah  gabausjands  iesui  qaf>  du  im.  ni  baurbun  svinbai 

18  lekeis  ak  hai  ubilaba  habandans.  ni  qam  labon  usvaurhlans  ak  fravaurhtans.  jah  vesun  siponjns 
iohannis  jah  farcisaicis  fastandans.  jih  aliddjcdun  jah  qebun  du  imma.  duwe  siponjos  iohannis  jah 

19  fareisaieis  fasland  ib  bai  beinai  siponjos  ni  fastand.  jah  qabim  iesus.  ibai  magun  sunjus  bruhladis. 
ond  patei  min  im  ist  brubfabs.  fastan.  sva  lagga  weila  sve  mib  sis  haband  bruhfad.  ni  magun  fas- 

20  tan.  abhan  atgaggand  dagos  ban  (V'i'rf«  pa^innni  scquenteni.) 

INTERPRETATIO. 

et  locutus-cst  iis  vrrbum.  3.  Et  vencrmii  ad  eum  paralylicum  fercntes  sublatum  a  qiiatuor.  4. 
Et  non  poientes  prope  venire  ei  prae  turbis  detexcrinii  lectiim,  ubi  fuit  lesns,  ct  effdientes  illa- 
qucarunt  bunc  nrabatum  ct  deiniscruni,  super  quo  jacuil  hic  paralyticns.  5.  Videns  autcm  lesns 
lidem  eoruro  diiit  ad  bunc  paralyticum  :  lilio'e,  remittnnttir  tii  i  peccaia  lua.  6.  Fiierunt  antem 
quidam  borum  scribarum  illic  scdentes  et  cogitanti-s  sibi  in  curdibus  stiis  :  7.  qnid  hic  sic  loqui- 
lur  blaspbcinias ,  quis  polest  remiltere  pecrata,  nisi  nnns  Deus?  8.  Et  statim  c.>gn  scens  Irsns 
spiritu  suo,  quod  sic  lii  cogitarunt  sibi,  dixil  ad  eos:  cur  cogiiatis  hoc  in  cordibus  veslris?  9.  Utruin  est 
facilius  ad  dicendum  huic  paralyiico:  remitluntur  libi  peceata  tua,  an  dicere:  surge  et  sume  huncgraba- 
tum  luum  eti;  10.  al  ut  scialis,  quod  poicsiaiem  h.ibei  filius  hominis  in  terra  reniiit.-re  peccata  ,  ditit  ad 
hunc  paralylicum  :  II.  libi  dico  ,  surge  Bumeque  Imnc  grabatnm  tunm  ei  i  al  doinum  tuam.  1%.  Et  sur- 
rexit  slalim  et  allollens  grabatum  eriit  corani  facie  oniuium,  3deo-ul  obstupuerint  omnes  et  lionnrilicarint 
magnilicantes  Deum  dicentes,  qnoil  unqunm  sic  non  «idimus.  13.  Et  ivititerum  ad  marc ;  el  omnos  lurlxfivo- 
ninl  ad  eum  el  docuit  eos.  11.  Et  ambiilans  viilit  Levvi,  bunc  Alf.fi,  sedeniem  ad  telonium  el  dixitadeum: 
I  post  me ;  et  exsurgens  ivit  post  eum.  15.  Et  faclumest,  cnm  is  accumberetin  domo  ejus,  ct  multi  pnrti- 
torcs  ei peccalores  accubucrunt  cum  lesu  ei  discipulis  ejtis,  fiierunt  cnini  multi  el  iverunt  post  eum.  IG.  El 
hi  scrike  et  Earisxi  videnles  eum  edentem  cum  iiis  porliloribus  ei  peccatoribus  dixcrunt  ad  Ims  discipulos 
ejus:  quid  est  quod  cuiu  portiloribus  etpeccatoribus  cdit  et  bibil?  17.  Et  atidiens  lcsos  dixit  ad  eos:  nou 
indigenivalidimedici.sedbiinaleliabcnles;  nonvcniinvii.ire  justos.sedpeccaiores.lg.  El  fuertini  discipulilo- 
|pnnisctFarisa.ijciunantes;  ctadicrunteidixerunt  ad  einn:curdiscipulilolianiii«eiFarisa?i  jejunanl,  veruin  bi 
tuidiscipulinonjejunant:  19.  El  dixil  iis  lesus  :  niimpossuiilliliisponsi.  usqueduincum  iisest  spousus,  jejn- 
nare?  lara  longum  lcropus  quam  cum  se  habeni  sponsum,  non  possunt  jojunare.    20.  At  acccduut  dies,  cum 

ANNOTATIONES. 

n,  3.  fidvrim]  cod.  Arg.  et  edilt.  X  fidtorin.  gascwu  pro  gtueum,  crrore  librarii. 

ii,  4.  insaitidedun  —  fratailotun]  illaquearunt—  de-  II,  15.  ^n/ai/)]  Sl.  X  geloip.—jan  all—imma]  lioc 

miserunt,  gr.  omn.  xai"<";  cst  ampliticalio  ,  cujtis  colon  cod.  Arg.  non  in  textu,  sed  in  marg.  habcl,  J. 

alia  exempla  collecla  suntad  M.  ix,  8,35;  Cor.  1,  IX,  St.  \i.  Xjah  allamanageiu$iddjedun,  scilicet  incod. 

25.  —  lag]  gr.  omn.  po-l  uslifya.  litterae  ns  vocis  manageins  dirempta;  novum  versuro 

it,  5.  pus—peinos]  t  bi— lua,  gr.  aroG;  Ulf.  c.codd.  incipiunt,  illi  aulem  pro  ui  babuerunt;  veram  lectio- 

cot — a<M  ;  sic  vers.  9.  nem  cum  bac  falsa  miscens,  is  qui  confeciiliz.  ma- 

ii,  8.  miiop  bata]\  gr.  omn.  nuscriptum.  dedit:  jahall  manageins  Uilidjedun. 

n,  9.  a/7<fandaj  cod.  Arg.  X  afiepanda.  —  />Mf —  u.  li.  alfaiaus]  i.  St.  )sial(aius. — uutandands}St. 

peinos\  vid.  ad  vs.  5.— jah]  pr.  el,  "  gr. — pemata}  gr.  X  usstandans. 

i.iiiii.  ante  pata.  n.  15.  u|  pr.,  vid.ad  I,4S;  caelcrumgr.  omn.  post 

il,  II.  niinuli}  sunt  qui  dicanl   Ulf.  omillere  hm  ,  annkumbida. 

sed  crrant  nescientes.  pariicnlam  uh  liabere  vim  co-  II,  16.  is/|  est,*  gr.  omn.— /rawjm-ntaiwi]  cod.  Arg. 

pulalivam,  sic  xiv,  13  qapuh^xr.uiliyii,  cf.  ad  Cor.  X  fraaurhlaim. 

I,  xvt,  13.  JVimuA  :iutemproja/i  niui  vs.  tldiclum  &I,  II.  17.  fraittuihtans]  Ulf.  C.  codd.  *  (i;  /iivavoiav,  cf. 

solet  cnim  Gotlius  sermonem  vaiiare.  ad  M.  iii  ,  II. 

ii,  12.  hauhidedun  mikitjandans]  vid.  ad  M.  ix,  8  ;  U,  18.  /TirWsaifit]  sec,  gr.  nmn.  t>i  ri»  t«/»o-iti»'4 

c*»«rumSt.  V  haubidedun. — />ai>i|  St.  X  /"i/)«i-—  pr.cler  iiniiin  cod.  439,  quicum  Colli.  cnnsi mit. 

(/fn<ru>«m|  J.  Sl.  cum  cod.  Arg  X  ijaseiiun,  nec  grav  it,  19.  ftru/i/ti/ii]  gr.  ora   .  ante  mi/>,J.  Sl.  X  >A 

cis  rcspondens,  ncc  scnsutn  apluin  pru.bciis ;  iu  cod.  dunt  urticulum  M. 


S"5  MARCLS    V,    II,  21—111,  II.  534 

afuimada  af  im  sa  briipfaps.    jah  ban   fastand  In  jainamma  ilapa.  ni   nianno.  plaf  fanins  niujis 

21  siujip  ana  snagan  fairujana.  fbai  sfnimai  fullon  af  bannna  sa  niuja  paninia  fairnjin  jah  vairsiza 

22  gauura    vairf>i|>.   ni     maiina    gintib    vein    juggaia    in    balgins   fairnjans.    ibai    aufio    distairai 
vein   paia    ninjo    pans    halgins     jah     vein    usguinib    jali    bai    balgcis    fraqislnand.    ak    vciii 

23  juggata    iu    balgins    niujans   giutand.   jali    varb    Jiairhgaggan   imina    sabhalo   daga   |iairh    $lisk 

24  jab  dugunnun  siponjos  is  skevjandans   raupjan    ahsa.   jah    fareisaieis   qcbun  du   iinma.   sai.   wa 

25  laujand  siponjos    peinai  sahbatim.   patei   ni   skuld    ist.    jab  iesus  qab   du  im.    niu   ussuggvu|> 
2$  aiv.  wa  gatavida  daveid.  ban  baurfia  jah  gredags  vas.  is  jah   bai  mif>  imma.   waiva  galaip  in  gaid 

gups  nf  abjapara  gudjin  jah  hlaibans  faurlageinais  maiida.  panzei  ni  skuld  isl  matjan  niba  ainaim 

27  gudjani.  jab  gaf  jali  paim  mib  sis  visandam.  jah  qapim.  sabbatoinmansTarb  gaskapaBS  ni  manlfa 

2S,  iii,  1  in  sabbalo  dagis.  svaei  frauja  ist  sa  sunus  mans  jah  jiamma  sahbalo.  jah  galaij.  aflra  in  synagogen. 

2  jab  vas  jainar  nianna  gabaursana  Iiab3nds  handu.  jah  viiaidedun   imma.  faailidedi  sabbato  dag.i.  ci 

3  vrohidedeina  ina.  jah  qabdu  Iiamina  niann   hamma  gabanrsana  habandin  iiandn.  urreis  in  midumai. 

4  jah  qab  da  im.   skuldu  ist  in  salibalim   piup  laiijan   aibjlau    un|iiup  laujan.  sahrala  nasjan  aijipan 

5  usqigtjan.  ip  eis  babaidedun.  jah  ussaiwands  ins  mi|i  moda  gaurs  in  daulii]>os  hairlins  frte  qab  du 

6  pamma  mann.  ufrakei  bo  bandu  peina.  jah  ufrakida.  jali  gasin[i  afira  so  liandus  is.  jah  gaggandans 

7  pan  fareisaicis  sunsaiv  mip  paim  hcrodianum  garuni  ga  avidedun  bi  ina.  ei  iniina  usqemeina.  jali 
iesus  aflaip  mip  siponjam  seinaim  du  marein.  jah  lilu  manageins  us  galeilaian  laisiidedun  afar  iinma. 

8  jah  us  iudaia    jah  us  iairusaulymim  jali   os  idum.iia  jah   hindana  iaurdanaus.  jah  bai  bi  lyra  jah 

9  seidona  maiiageins  fllu  gahausjandans.  wan  filuis  tavida.  qeinun  atimnia.  jah  qab  paim  siponjam 

10  seinaim  ei  skip  habaib  vesi  at  imma  in  pizos  manageins.  ci  ni   {iraiheina  ina.  managans  ack  ga- 
hailida.   svasve  drusun    ana  iua.   ci  imroa  ailailokeina.  jaii   sva  managai  sve   habaidednn  vun- 

11  dufnjos  jab  alimans  unbrainjans.  paih  ban  inagasewun.  drusuti  du  Imnia  jali  bropidedun  qibandans 
I -2,  15  jialci  pu  is  sunus  gubs.  j&b  lilii  andbait  ins  ci  ina  ni  gasvikunbidedeina.  jab  u-iaig  in  fairguni  jah 

14  albaibaii  panzei  vilda  is  jah  galibun  du  iinma.  jali  gavaurbla  tvalif  du  visau  inib  sis  jah  ei  insandi- 

[VTERPRET  4TIO. 
jmferliir  ab  iishic  sponsus,  et  tum jejnnanl  in  illo  die.  21.  Non  homo  assumentum  panni  novi  suilad  ami- 
etumveterem;  ne  aufcrai  pieniludincm  ab  hoc  liic  novus  lioe  velere  elpejor  fissuraliai.  2-2.  Non  homo  fundit 
vinum  uovum  inutrcs  veteres,  neforsan  disrumpat  vinum  hoc.  uovum  hos  uiresct  vinurti  effluat  etiii  uties  per- 
cani ;  sed  yinum  novuni  h;  utres  nuvos  fundunt.  23.  Et  facium-esl  transirc  ei  sabbato  die  per  salum  ct 
roepertint  discipuli  cjus  pra?tereunies  vcllere  aristas,  21.  et  Farisxi  diserunt  ad  enm  :  ecce,  quid  faciunt 
«liscipuli  lui  sabbatis,  quod  non  fas  esl?  25.  Et  lesns  diiit  ad  eos  :  nonne  perlegisiis  unquam,  quod  feeit 
liavid,  ciib.  indignitet  famelicns  fuit,  ipse  et  lii  cum  co ;  26.  quomodo  ivil  in  domum  Dei  snb  Ahjathare 
saierdote,  el  panes  propositionis  comedii,  quos  non  fas  esl  edi,  nisi  solis  saccrdoiibus;  et  dtditetiam  his 
cuiu  se  exislenlibus.  27.  Eldixil  iis  :  salibatus  causa  hominis  fuit  crcalus,  non  homo  causa  sabbati  diei ; 
28.  ita  ut  donilnus  sit  hic  lilius  Iiominis  etiain  liuic  sabbato.  lil,  1.  Et  ivit  iicrnm  in  synagngain,  el  fuil 
illic  homo  arefaciam  habens  maniiin.  2.  ei  observarunt  eum,  sanaret  sahbato  die,  ut  accusarent  eum. 
3.  Et  dixit  ad  huuc  liominem  hunc  arefactam  habentem  manum  :  surge  in  medio.  i.  El  dixit  ad  eos,  fasne 
est  in  sabbatis  bene  lar.ere,  aul  male  facerc?  animam  servare,  aul  perdere?  vernin  ii  taniernnt,  5.  Et  adspi- 
riens  eos  cuin  ira,  tristis  ob  obdurationem  cordis  eorum,  dii  t  ad  liunc  hominem  :  protendc  banc  manuin 
tuam ;  ct  proiendit,  et  constitit  rursus  li.cc  maniis  ejus.  6.  Kt  eunles  lum  Farisxi  statim  cuin  his  llerodianis 
consilium  fecerunt  contra  eum,  ut  enm  occiderent.  7.  Et  lesus  abiit  cum  discipnlis  suis  ad  mare  el  mul- 
inm  lurluc  e  Caiil.ea  secuii-smil  post  ciim  et  cx  ludxa  8.  et  cx  lernsolymis  et  ex  Idumaea,  et  ultra  lordanuin 
el  hi  circa  Tyruiii  et  Sidoncm  turbx  inultum  audiontes,  quam  muiiiim  is  fccit,  venerun!  ad  eum.  9.  El  dkii 
lns  ilistipulis   suis,   ut   navis  prssto  cssel  apud  euin    propter  banc    lurbam,  ut  non  comprimerent  eum. 

10.  MuUos  enim  sauavit,  adeo-nt  ruercnl  in  cuin,  ul  enm  attiogerent,  ct  lam  muiti  quam  habuerunt  vulnera 

11.  et  spiriius  immundos,  hi  ciim  cuin  vidercni,  riicrnnl  ad  eum  et  claniaruut  dicenics,  quod  lu  es  filius 
l>ei  12.  Et  muiium  comminaius-cst  i.s,  ut  euni  nnn  manifestarcnl.  13.  Et  consceudit  in  montem  el 
advocavit  quos  voluil  is  et  iveruul  ad  cum.     14.  El  fccit  duodecim  ad  vcrsandum  cum  se  ct  ut  mittc- 

ANNUTATIONES. 

li,  21.  af  fiamma]  ab  hoc,  gr.  aOrou.  axotevM,  an  uiroxrzimv  legcrit,  cerlo  dici  non  potest, 

li,  22.  inil.  IJlf.  °  r.ai. — balgins]  sec.  J.  Sl.  V  b.il-      nam  usqistjan  imiqiie  gr.ixo  verlio  respondel. 
jini;  iidem  moz  )l(  baljeit. — giutand]  fundiint ,  gr.  ui,   5     gnslof)  aftra]    COnStilit  rursus   =    gra;co 

«ilin.  p.i}xio'j,  lllf.   e  L.  V,  38,  Uhi  codd.  aliijui   fjiil-       uiror.azeo-rceO-n,  cf.  vin,  2.'j. 
Xoua-t  pra-benl.  III,  S.  [>an  \  uim,  °  gr.  oinn. 

ii,  23.  tkevjandant  raupjan}  prastereunEes  vellere,         m,  7.  aflaiji  ]  gr.  posi  semuim. 
gr.  oSo»  Ttoui-j  TirAovTE»;  Ulf.  c.  verss.  lli,  S.  seidona  j  J.  Sl.  B.  c  grajco  texlu  codicis  D 

li,  24.  tiponjos  peinai  ]  discipuli  tu;,  "  gr.  temere  addunt  bi.  —  is  ]  is,  °  gr.  oinn. 

II,  25.  iesut  ]  vid.  ad  i,  42.  m,  9.  firaiheina]  i.  St.  X  praiheinai. 

n,  26.  gudjin  ]  vid.  ad  i,  44.  —   [aurlageinais  ]   i.  ni,  10.  jah  j  ct,  "  gr. 

St.  X  fauralageinws,  vid.  L.  VI,  4.  —  ainaim  j  solis,  m,  15.  /iai/i  ]  hi,  °  gr.omn. 

0  gr.  iii,  13.  uslaig  |  sic  cod.  Arg. ;  ediit.  usstaig,  re.-:liiis 

n,  27.  varp  gaskapans]  fuil  creatus  ;  gr.  solum  unidem,  sedin  veibis  coinpositis  sa-pius  alierum  s  a 
hfivcro,  Ulf.  c.  codd.  6zTio-&u.  lihrariis  oinissum   esl,  sic  M.  xxvn,  ;"»1   diskritnnda, 

iii,2.  haiiidedf]  gr.  omn.  p.»st  daga;  cslerum  L.  vm,  55  ntlop,  xiv,  14  utlattai;  vid.  Massm.  Sk. 
J.  St.  \  jiin  ( zi )  e  L.  vi,  7  addu.u  el  LHf.  c.  codd.  p.  59.  Idein  factura  csi,  si  alicnini  verbum  in  s 
"euTov.  ilesinit,  alterum  ab  s  incipit,  viJ.  ad   Mc.  x,45; 

ui,4.  In  ]  in.  "  gr.    —  utqisljan]   utrum    LUIil.      xvi,  I. 


5S3  lillH.IOI.liM  LLFILANA  VBB8IO.  538 

16, 18  dedi  ins  merjun  jah  hubuu  vuldufni  du   hailjau    .-auhiins  jah  usvairpan   unhutpons.  jah  gasaiida 

17  scimona  n.iiiio  pailrus.  jah  iukohuu  [i.imma  zuibuiduiaus  jali  iuhannc  brobr  iakobaus.  jali  gasalida 
IK  iii)  namma  bauanuirguis.  |>alei  ist.  sunjus  beiwons.  jah  andraiau  jab  lilippq  jab  baijiaulaumaiu  jali 

19  raaibalu  jab  boman  ]ab  lakobu  {>ana  aUabina  Jah  baddaiu  jah  uimona  bana  kananeitea  jab  iudan 

20  iskarioieu.  saei  jali  galrvida  ina.  jab  utiddjcdun  in  gard.  jah  gaiddja  sik  managei.  svasveni  mab- 
'21  le.lun  uili  blaif  maijaii.  jab  bausjandans  frain  imma  bokarjos  jab  an[iarai  usiddjedun  galiaban  ina. 
33  nebun  auk  baiei  usgtisi[is  ist.  jab  bokarjos   ji.u  af  lalruaaulymal  qimandau  (|<i[)iui  |>aiei  baiail- 

18  uiblll  babaib  j.ili  [i.ttei  in  [lamnia  rcikisiin   unhulhono  usvairpi[i  [laim   uuliul[ioiii.  jab  ulhuitands 

21  los  in  gajukom  qab  du  Im,  waivamag  sutanas  salanan  usvairpan.  Jab  Jabai  biudangardi  vijira  sik 
45  gadailjad.t.  ni  mag  siamlan  so  [uudangardi  jaina.  jah  jabai  gards  vibra  sik  gadailjada.  ni  mag  slan- 
26  dan  sa  gards  jains.  jab  jabai  satana  DBStob  ana  sik  silban  jab  gudaiiibs  varp.  ni  mag  gastandan  ak 
31  an.li    hubaib.  ni   iiiaiiua   mag  kasa  svinjiis  guleipauds  in  gard  is  vilvan.  uiha  fauipis  [>.ina  svinpan 

28  gabiudi])  jah  p:\na  gard  U)  disvilvai.  amen  qipa   izvis  palci   allata  aflelada  bala  fravaurhle  sununi 

29  manne  juh  iiaitcinos  sva  managos   svasve  vajamerjand.  u[)[ian  saci  vajarncreib  abman  veihana.  ni 
39,  31  habaip  Iralet  aiv  ak  skula  isl  aiveinaizos  fravaui  blais.   iintn  qc{)un.  abman  unhrainjana  babaib.  jah 

Sl  qemun  l .n n  aibci  is  jab  broprjus  is  jah  ula  slandandona  insandidcdun  du  iinma  haitandona  ina.  jah 

selun  bi  inamanagei.  qc[)un  [>an  duimma.  sai.  aipei  ncina  jah  brnbrjus  peinai  jah  svistrjus  psinos 

53, 3i  uta  sukjand  [nik.  jah  andliof  im  qipands.  wo  isl  so  aipei  meina  ai[)|)au  pai  broprjus  meinai.  jah 

bisaiwands    bisunjane   banB   bi   sik  siiandans  qap.   sai.    aijiei  meina  jah  bui  brobrjus  meinai. 

55  iv,  lsaei  allis  vaurkeib  viljun  gubs.  sa  jah  bropar  meiiis  jah  svistar  jah  aibei  isl.  jah  afira  iesus 

dugann  laisjun  at  niarein.  jali  gulcsun  sik  du  imma  manageins  filu.  Svasve  ina  galeipan  in  skip. 

2  gitsiian  in  marein.  jah  allaso  nianugei  vibra  marcin  ana  staba  vas.  (Vide  paginam  sequentem.) 

INTERPRETATIO. 
ret  cos  pncdieare  15.  ct  babcrc  potcstaiem  ad  sanandos  morbos  el  cjieicndos  d.cmoues.  16.  El  iinposuit 
Siiuoni  nonieii  Pelrus.  17.  Etlacobo.huic  Zebcdsei,  etlolianni,  frairi  lacobi.e!  imposuit  iisnoiiiina  Boanerges, 
qupd  est  lilii  loniiru.  i8.  Et  Andrcnm  et  Pbilippom  et  Bartholomtxura  et  Matihamm  et  Thomam  et  lacobum, 
Imnc  Alf;ei,  et  Thaddxum  ct  Siinonem,  hunc  Cananiiem,  19.  et  liiilam  Iscirioiem,  qui  eiiani  Iradidii  eum. 
20.  Et  adieruni  in  domiim  ei  collegil  sc  lurba,  adeo-ut  non  possent  ne-quidein  panem  edere.  21.  Ei  au- 
dienles  de  co  scrib:e  et  alii  exiernnt  prcliendere  eiun,  dixerunt  cniin,  quod  furore-perctilsus  est.  22.  Et 
scribx  hi  ab  lernsolymis  venienies  dixerunl,  qnod  Eteelzebul  bahct  et  quod  in  hoc  suprerao  d.i  nioimni  ejicit 
bus  dxmones.  23.  Et  ailvocans  eos  in  puraholis  dixit  ad  cos  :  qiiomodo  polesi  Saianas  Satanam  ejicerclf 
24.  Et  si  regniim  contra  se  divfditur,  non  poiest  slare  hoc  regnum  illud ;  25.  et  si  domus  contra  se  dividitur, 
iioii  pi.test  siare  Ii.tc  doinus  illa;  46.  et  si  Satanas  insnrreiit  eontra  se  ipsum  et  divistis  fuit,  non  putest 
eonstare,  scd  Bneni  habet.  27.  Non  homo  pntest  vasa  validi  ieus  in  dommn  ej;is  rapere,  nisi  antea  hunc  va- 
litluni  vincit  et  banc  doniuni  ejus  diripiat.  28.  Amcn  dico  vobis,  quod  oinne  remiililtir  hoc  pcccatorum 
lihis  honiiuuin  et  blasphemiae  tam  multae  quara  hlasphemant;  29.  at  qui  blaspbcu  at  Spirituin  sanciura,  non 
babci  remissioncin  unquam,  sed  reus  est  xicmi  pcccali;  30.  quia  ilixcruni ,  spiritiun  iimnundum  habei. 
31.  Et  vcneruni  lum  maier  ejus  et  fiair-s  ejus  et  fnris  stantes  immiserunl  ad  eum  vocantes  cum,  32.  et 
sedernni  circa  eum  turba,  dixcruni  auieni  ad  ciim  :  cccc,  maier  lua  et  fratres  lui  ci  sororcs  (ux  foris  qujerunt 
te.  33.  Et  respondit  ns  dicens  :  qtia;  est  lucc  inaler  mea,  aut  hi  fratres  mei?  34.  Et  circunispiciens  circum- 
circa  bos  cirea  se  sedentes  ilixit  :  eccc,  mater  mea  ct  hi  fratres  mei !  35.  Qui  euim  facit  voluniaiem  Dei,  bic 
etiam  frater  meus  et  soror  el  inater  esl.  iv,  1 .  Et  iterum  lesus  c*pit  doccre  ad  marc  ct  congregaverunl  se  ud 
eum  turbjc  inultum,  adco-ut  is  iret  in  navem,  sederet  in  mari,  et  oumis  hxc  lurba  adversus  raare  iu  ripa  fuit. 

ANNOTATIOMS. 

in.lG.  pailnu]  scctindura   regulas    gramnialicas  pro  gahl d ja,  ma; ion  [>ro  maijan  et  sa-pius.  Cxterum 

seribendum  liiii  paitru,  accusativo  casu,  vid.  L.  i,  13  lli.  u  7ra>fv  et  aOrouj. 

haitais  namo  is  iohnnnen,  cf.  M.  ix,  9.  ld  Etliniill.  I.  III.  21.  [ram— anbarai  ]  de — alii,  gr.  o<*  vtr.p  «jtov. 

I.  dnbilare  non  debebal ;  quod  Griinm.  Gr.  IV,  622  tiifiaisi^s]  Griinin.  Gr.  IV,  26  usgeisips  eiueiidandum 

dicil,  recle  habet  de  haltan  el  vopjan  ,  nun  de  nuni-  esse  censet,  viil.  Glussar.  v.  Geitan. 

\an,  ne«|ue  dubilunius,  quin  Gr.  GGA.  1836  p.  1792,  m,  22.  «airiisu«/i/Hi<ii  I  J.  X  iaiittsaulyma. 

ubi  dicit  :  mch  den  Wdrtern   n.iinnj  m  wira  imnter  iu,  25.  gajukom  \  3.  Sl.  X  gajukon.  —  hmiu  |  sic 

rfer  nontinativ  construirt,   id  esl,  post  vnba  namnjan  cod.  Arg.,  non  iceaiia,  uii  tl.  iu  eo  legi  di  il. 

coiislruc/iuneiii  cum   noniiiutwo  tcmper  adhibcri,  de  III,  20.  sa(n;i«  nsslo/)]  edilt.  >1  satannut  s:of> ;  sa- 

passivo  eogitaveril.  Nos  autem  reete   adnotasse  de  tanaus  aominalivo  nunquam  dioilur,  se<l  hwm  J. 

nailrus,  eiiuin  L.  vi,   li  loeo  gemello  eomprnbatur,  xni,  27;  Cor.ll,  XI,  14;  aui  taianas  M< .  lll, 85.  — 

dicitur  illic  thanei  jdh  namitida  paitru.  Dcindc  vs.  17  yastandnn]  J.  St.  U.  X  standan.  —  flij  |  Sl.  *.  ah. 

|iro  iakobau  eliolianne  ilativis  propler  sei.suiii  jakobu  in,  27.  pane  \  See.,  III'.  °  tot!.  aut  />an  antc  arli- 

et  johannem  aeeusativos  optabamus:   pendere  posse  ctiluin  /<nii«  liluarii  osriiantia  excidii. 

hos  dativos  a  gatalida,  cinu  subseinialur  iah  gasatida  III,  -29.  fravaurhlais  |  peccali,  gr.  x^ to-jui;. 

im,  non  cogitavimus,  ct  si   Ellmulleri  sentemia  <le  ui,  5t .  ;'a/i  J  pr.  ei,  gr.  ojv. 

boc  loco  recla  csi,  faeere  non  possumos,  quin  Clli-  III,  32.  managei  ]  gr.  ante  bi.  —  tvittrjus]  J.  St.  X 

lam  sensui  paruin  consuluis-e  dicamus.  sristrjas. 

iii.  17.  iakobau  —  iohanne  ]  ii  daiivi   non  babenl,  ni,  54.  sai  ]  ccee,  Ulf.  videlur  <3o0  legjsse  ;  quam- 

undc  pendeanl,  accusaiivos  verbo  oauarAla  conjun-  quam  loci  sunl,  in  quibus  sai  graeco  r<J»  respnnuX 

geudus  reqtiiril  scnsus.  Cioicru  n  pro  io/i«iuie  J.  Sl.  (il,  21;   w,  l;  J.  vu,  M;  XI,  56;  all.),  quod  Golh. 

vjhaniies.  alias  s«iie  imerpreiuri  s<il<  I. 

in,  18.  m«i/i«iu|  St.  X  matpaju.  —   Awiaiieifen  ]  m,  35.  jah  \\  r.  cl,  °  gr.  —  «fislar]  Dlf.  e.  eodd. 

Si.  Z.  X  />«»<"<  i/'i'».  ei  veru.  "  ;*<.«■ 

in,  tl).  aliddjedun  ]  St.  X  atU.O^itir..   sic  yiiddia  iv,  I.  tcsus  ]  ■  gr,  oran.  —  gokijuiH  \  iro,  |».  oinu. 


W7  M   RCUS    IV,  5—22.  533 

3  jah  laisida  ins  iu  gajukom  manag.  j.ih  qaf>  im  in  laiscinai  seiuai.  hanscip.  sai.  urrann  sa  s:\iauds  di» 

4  saian  fraiva  seinamma.  juh  varb.  mijipanei  saiso.  sum  raihiis  gadraus  faur  vij.  jali  qemun  fuglos 
B  jah  freiun  bata.  anbarub-ban  gadrans  ana  siainahamma.  baroi  ni  habaida  airba  managa.  jah  suns 
G  urrann.  m  bizei  ni  babaiila  diubaizos  air[>os.  at  sunnin  ban  iirriunandiii  ufbrann.  jali  unte  ni  habaida 

7  vaunins.  gabaursnoda.  jab   sum  gadrans  in  baumuns.  jah  ufarsiigun  bai  baurnjus  jab  afwabi- 

8  dedu»  baia.  jah  akran  ni  gaf.  jab  snin  gadraus  in  aiiba  goda  jah  gaf  akran  urriimando   jah 

9  vahsjando.  jab  bar  ain  .1.  jah  ain  .j.  jab  aiu  .r.  jah  qnb.   sici  habai  ausona  hausjaiidona.  gabausjai. 
li> ,  II  ib  bi[>e  var[>  sundro.   frehun  ina  bai   bi  ina  mib  baim  tvalibim    [>i/.os    gajukons,   jah   q.i|>  ini. 

izvis  atgiban  ist  kunn.in  runa  |>iudarigardjns  gnbs.  i[>  jainaim  baim  uia  in  gajukon  allata  vair[>i[i, 

12  ci  saiwandans  saiwaiua  jali  ni  gaumjaina.  jali  liausjandans  hausjaina  jali  ni  frabjaina.  uihai  wau  g:i- 

13  vandjaina  sik  jah  aflclaiudau    iin  fravautjieis.  jah  qaj>  du  im.  ni  \  iinji  Jjo  gajukon  jah  waiva  allos 
11,  15  [>os  gajukons  kunnei[>.  sa  saijands  vaurd  saijij)-  aj>[>an  bai  vibra  vig.  siud.  Jiarei  saiada  [>'ta  vanrd; 

jab  ban  gahausjand  unkarjans.  suns  qimib  satanas  jah  usnimij)  vaurd  [>aia  insaiano  in  hairtam  ize 
1G  jali  siud  samaleiko  bai  ana  stainabamma  saianans.  baiei  [)an  hausjand  |>;na  vaurd.  suns  mi[>  fahedai 

17  nimand  ita  jab  ni  haband  vaurlins  in  sis  ak  weilawairbai  sind.  pabtoh  bi[)e  qimibaglo  aijijiau  vrakja 

18  in  Jiis  vauniis.  suns  gamarzjanda.  jah  ]>ai  sind  J>ai   iu  ]>aurnuns  saianans  bii  vaurd  liausjandans. 

19  jah  saurgos  Jiiros  lihaioais  jah  afmarzeins  gabeins  jali  Jiai  bi  f>ata  an]>ar  lusijus  innatgaggandans 
80  alwapjand  ]>ata  vaurd  jab  akranalaus  vair])ib.  jab  bai  siiul  ]>ai  ana  air[>ai  [ii/..>i  godon  saianans. 
21  baiei  bausjand  ])ata  vaurd  jali  andnimaiul  jah  akran  biirand.  ain  .1.  jab  ain  .j.  jab  ain  .r.  jab  q.i[> 

du  im.  ibai  lukarn  qimib  dubc  ei  uf  melan  sstjaidau  ai]>(>au  undar  ligr.  niu  ei  ana  liikarnasta])an 
82  satjaidau.  nih  allis  isl  wa  fulginis.  batei  ni  (Vide  paginam  sequentem.) 

IMTEUPaETATIO. 

2.  Et  docuit  eos  in  parabolis  inultum  ei  dixii  iis  iu  doetriua  su.i :  3.  audite,  ecee,  exiil  hic  scrcns  ad  serendum 
semine  su».  4.  I.i  facltim  est,  dum  serii,  qiioddatn  qilidem  cccidit  ad  viam,  et  vencrunl  aTes  ct  vorarunt 
boc.  5.  Allud  autcm  cecidit  iu  lapidosum.  ubi  non  lubuit  terr.nn  multam,  et  Sialiin  exiit,  propter 
qund  nou  babuit  profundam  terraiu.  6.  In  sulc  autcm  orientc  cxarsit,  et  quia  non  habiiil  radices, 
exaruit.  7.  Et  quoddam  cecidii  in  spinas ,  ct  supcrscendcrunl  bx  spinx  et  cxsiiuxerunt  hoc, 
et  fructum  non  dedil.  8.  Et  quoddain  cer.idit  in  terram  bonain  et  dedit  frucium  adscendentcin  ct 
cresceniem  el  tulit  unum  xxx  et  unum  lx  et  ununi  c.  9.  El  dixit,  qui  bahcal  aurcs  audicnies  ,  audiat. 
10.  Et  cutn  facius-est  seorsim  ,  inicrrogarunt  ctiin  hi  circa  eum  cum  his  duodecim  de-hac  parabola.  II.  Et 
dixit  iis  :  vobis  datum-est  seire  mysterium  regni  Dei;  vcrum  illis  his  forisin  parabolis  omne  flt,  12.  ut 
videntes  videant  et  non  c«gnoscani,  et  aodicntes  audiani  et  non  intciligant;  ne  quando  convertant  se  et 
remitlantur  iis  pcccatn.  15.  Et  dixil  ad  eos,  non  scilis  hanc  parabolam  et  quomodo  omiies  lias  parabo- 
las  noverilis.  14.  Ilicserens  verbum  scrit;  15.  veruni  bi  ctrca  viam  sunl,  ubi  scritur  boc  vcrbum,  ct  cum 
andiunt  incurii,  slaiim  venit  Satanas  et  aufert  vcrbtim  boc  insitura  in  corda  corum.  16.  Lt  sunl  simi- 
liler  hi  in  lapidosum  saii,  qui  cum  audiunt  hoc  vcibitm,  stilim  cum  laiilia  capiuni  id,  17.  ct  non  ba- 
bent  radices  iu  s e ,  sed  teniponles  snnt,  deinde  cum  venit  affliciio  aut  pcrsccuiio  propler  boc  verbum, 
staiim  sollicilnntiir.  18.  Et  bi  sunt  bi  in  spinas  sati ,  lii  verbuni  audieules,  19.  ct  curaE  liujus  vilse  et 
solliciiatio  posscssionis  et  hse  cirea  hoc  aliud  cupidiiaies  introeuntes  cxstinguunl  hoc  vcrbum  oi  infructuo- 
sum  lit.  20.  El  bi  sunt  lii  in  lerram  hanc  honam  sati,  qni  audiunlhoc  vcrbum  etaccipiuul  ci  fruclum  fernnt, 
uiium  xxx  ct  untini  l\  ct  unum  c.  21.  Et  dixit  ad  eos  :  niiin  lucerua  venil  idco,  ut  suli  modiuni  pona- 
tur  aiii  sub  lecluin?  nonne  ut  super  candelalntim  ponalur  ?    22.  Neque  ciuiu  est  quidquam  occulli,  quod  non 

ANNOTATIONES. 

ifi.ti.-fza;  cum  bic  infinitivus  cum  sequentibus  p.irti-  iv,  9.  %aci  habai]  qni  babeat,  fortasse  Ulf.  c.  Vat. 

Ctila  copulativa  non  jungatur,  pro  galeipan  olim  ga-  ct  Canl.  oj  e/ji  legit.  —  Aaug/aHdoiiu]  audientcs  ,  gr. 

teipandan  ( euntem  )  scriptum    fuisse  videlur;  non  omn.  axoOetv,  cf.  vs.  23;  vil,  16. 
taincn  inaudiia  sunt  similia  asyndetorum  gcnera.  —  iv,  11.  jainaini]  St.  X  jainnm.  —  gajukou]  para- 

alla  ]  Z.  X  fl"°-  —  stapa]  liilore  (  noslrum  rivagc,  bola,  sincdiibio  ao/uAom  pluralinunierulegeudiiiiiesi. 
germ.  Geslade),  gr.  yjjj.  iv,   12.   nibai  u>a>i  j   mnle  verlunl  viii  docli  :  nisi 

iv,  3.  urrann  ]  J.  St.  X  urran,  sic  eliam  vs.  B.  —  quando,  pro  (timeo)  ne  quando. 
fraii'3  seinaminaj  semine  suo,    °  gr.  vid.,    ad   M.  n,  13.  po]  hanc,  injtiriu  Uif.  TaJmv oiuittore,  Scli. 

xxvi,  72.  contendit. 

iv,  4.  saiso]  J.  St.  X  div.  IV,  14.  saijaii'!s]  St.  X  sajands. 

iv,  5.  urrann]  vid.  ad  vs.  3.  iv,  15.  tig]  .1.  Sl.  X  "as- —  siud]  gr.  omn.  aine 

iv,  6.  vaurlins]  Z.  pro  genilivo  singularis  habcri  ri]>ra.  —  unkarjans]  incnrii,  °  «r.  oiiin. ;  ex  codcm 

posse  arbitranserrat,  namtiaHrtssingtil.uinumcroGo-  foiite  baiisluin  est,  undc  Ver.  Verc.  Colb.  (cf.  U.ix.) 

tbtts  non  titittir,  nisi  sensu  improprio  ( llom.  xi,  16  siium  mgtigenter  duxerunl.  — iiisaiano]  St.  X  insa- 

siq.  xv,  12);    nbi   propriam  babet  sigiiiflcatinnem,  jano', 

taurteis  plurali  nurnero  ponii,  \id.  infra  vs.  17 ;  xi,  iv,  16.  jah]  Ulf.  °  ourot.  —  paiei]  i.  St.  X  puet. 

20;  L.  iii,  9;  vin,  13;  xvn,  C.  —  fahedai]  St.  X  (ahclai. 

iv,  7.  paurnuns]  Si.  >k[  paurnus. —  afwapidedtin  ]  lv,  17.  atjlo]  J.  Si.  X  "'</"•  ~ oippau  j  St.  X  aipuu. 

cod.  Arg.  manu  secunda  et  B.  X  afwauidedun,  quam  —  trakja]  i.  bt.  B.  X  trakjai. 
imnianein  formam  imperilus  coirector  eliam  iv,  19;  iv,  18.  ^ai]  pr.  bi,  gr.  ullot.  —  saiana/u]  Lilf.  C. 

v,  15  in  rodicc  posuit,  niiis  autcm  locis  (ix,  43  scqq.;  c  dd.  °  ojtoi  ei<ri. 

L.  vin,  14,  53)  sinccram  lcctioncm  intaclam  reliquil,  iv,  19.  sanroos]  J.  St.  B.  X  sat.rjos.  —  libainait 

niliilo  ismen  minus  etiam  in  iis  U.  nfwaujan  cdulit.  ii;ac,  gr.  «i&»os.  —  innalgaggandans]  Sl.  )^inatgag- 

Cf.  ad  M.  ix,  21.  gandant. — afwapjand]  vid.  ad  vs.  7. 

iv,  y.  K.ri  n.:ndo  |  Si.  X  urrimndo.  iv,  22.  pulei  ml  culu  uotant  Mill.  ci  Grieab.  no« 


5.v>  mnuoiuiM  ULFIUIU  vf.rsio.  510 

?i,  24  gabairhljaidau.  uih  vai|>ana!augn.ak  ei  svikunh  vair|ai.  jubal  washabai  au^ona  hnusjandtina.gahaus- 
25  jai.  j»h  qap  du  1111.  3;:iwi|>  v,a  liause  [>.  m  |>lzaiei  mitap  miiif).  mitada  i/vi«  ah  liiauLaila  izvis  [taini 
2t>  gatauh  audant.  nnte  [>i«wammeli  aaei  lubai}).  gibada  imina.  jali  saci  ni  habaih.  jab  hatci  hal>ai[>.  aim- 

27  maila  iinma.  joti  qa|>  sva  *H  Jiiuuangardi  gu{>s.  svasve  jabai  uianua  vairpib  fraiva  ana  airha.  jab  nlepib 

28  jab  orreUi|> uabl  jab  daga.  jah  |»la  fraiv  keitii})  jah  liu<ti|>.  sveni  rail  is.  silbo  ank  airha  akrao  !>ain|>. 
2'J  friuoisl  gras  |ta|irob  ahs  (>abn>b  full<i|>  kaurnis  in  bamnia  abna.  hanuh  bihe  Mgihada  akran.  nms 
30  iusandeifi  gilba.  unie  aiisl  asana.  jali  qab.  we  galcikom  }>iuilangardja  gnhi  ai|4>aii  in  wilcikai 
51  gajuLon  gabairam  bo.  svc  kaurno  sioapis.  baiei  bsn  saiada  ana  air[>».  minnist  alla:xe  fraivo 
5*  ist    bite  ana    airfiai.  jali   hau   saiada.    urrinnij)    jali  vair|>i|i  allaitc    gra-e    roaisl    jali    gataujib 

33  aslans  inikilans.  svasve  maguu  uf skadau  is  fuglos  liimiiiis  gahauan.  jali  svaieikaim  managaioi  gajukom 

34  rodidu  du  1111  bala  vaurd.  svasve  niaiitedun  bausjon.  ib  inuli  gajukon  ni  roilida  ini.  i|>  siuulro  sipon- 

35  jam  seinaiiu  aodhand  allaia.  jah  <).i|>  du   im  in  jainamma   daga.  at  andanahlja  ban  vati>|>.tnamma 

36  usleipam  jainis  siadis.  jali  alleiandans  [>o  maiiageiii  andnemun  ina  t.ve  vas  m  skipa.  jali  bananhara 

37  skipa  vesuii  mi[>  lumia.  jali  vatb  skura  vindis  mikila  jah  vegos  valtidedun  iu  skip.  svasvc  ita  jnban 

38  gafullnoda.  jah.  vas  is  ananoiin  ana  vaggarja  llepanda.  jali  urraisideibm  ina  jah  qebun  du  imiua. 
5!)  laisari.  niu  kara  [>uk  bizei  frai)isinam.  jali  urrcissands  gasuk  vinda  jah  qa[>  du  mareiii.  gaslavai.  af- 
49  dumbn.  jah  anasilaida  sa  vinds  jali  var[>  vis  milt.il.  jab  qa[>  du  im.  duwc  faurlilai  :ijn}i  sva.  waiva  i>i 
40  nauh  habaip  galaubein.  jab  ohitdun  sis  agis  mikil  jah  qcbun  du  sis  misso.  was  [>anmi  sa  sijai.  unic 

v,  I  ,  2  jah  vindl  jab  marei  ufh.ttisjand  iiiiiua.  jah  qemun  hiudar  marein  in  landa  gaddarenc.  jah  usgag- 
5  gandin  imma  es  skipa  suns  gamolida  nuina  maiina  usauralijom  111  alimin  iiiihraiojitiniiia.saei  bauain 

4  habaida  in  aurabjom.  jati  ni  iiaudibandjoin  cisameiiiaiiu  loanna  inalila  ina  gabiudau.  iinteis  ufta  ei- 
sarnambi  foiuns  gabuganaim  jah  naudibandjom  eisarneinaim  gabundans  vas  jah  galausidaafsisbos 

5  naudibandjos  jali  [h>  aua  foluin  eisarna  gabrak.  jah.  manna  ni  uiabta  ina  gatamjau.  jub  sinteino  nab- 

LNTERPRETATIO. 
menifestclur ,  uequc  facium   est   oi.< lultuin,   sed   ut  iuauifeslum  fiat.    23.  Si  quis  balieat  aures  audion- 
tes,    aiidi.ti.     24.    Et  disit    ad   eos  :   vidcte    quod  audistis,  in   qua   inensura    mensuralis ,    niensuraiur 
vnbis  ct  aurelnr  vnbis    his  creilentibus.     25.  Quia  omni  qui  bahei,  daiur  ei ,  et  qui  uoii  l<abet ,  eiiam 

Suod  habet,  anferlnr  ei.  26.  Et  divit :  sie  est  regnum  Dei  ,  Bicul  si  liomuiae.il  scmen  in  terrain.  87.  E| 
ormii  ei  surgit  noclc  et  die  ,  et  hoc  scioen  germiuat  ct  erescit ,  uli  non  scil  is.  23.  Ipsa  ciiim  lerra  fru- 
cium  fert,  primum  Imrbain ,  deinda  aristam  ,  deindc  pleniiuilinem  granis  in  hac  arisia.  29.  Timc  nuamln 
datur  fruetus,  statiin  inimitiil  falcem,  qnia  adesl  messis.  50.  Et  dixil  :  cui  assiuiilamiis  regnuni  [)ei  am 
in  quali  parabola  CQOluaramuB  hoc?  51.  U>  grauum  sinapis,  quod  cum  seriltir  in  lerram,  ininimuoi  oin- 
nium  seminum  est  homm  in  lerra.  52.  Ei  cuiu  serilur,  SUIgil  et  lit  omnium  herbarum  maximum  ct  facit 
ramot  magnos ,  adeo-ut  pos6int  sub  umbra  ejtis  aves  cteli  nidulari.  33.  El  lalibus  muliis  parabolis 
loiutus-esl  ad  eo<  hoc  verbum,  sicut  polueriint  audire.  34,  Verum  sine  parahola  nou  locutus-est  iis,  veruni 
scorsim  discipuiis  suis  solvlt  omne.  55.  Et  dixit  :<d  eos  iu  i!io  dic  :  in  vcsperc  autem  faeto  eximus  illo  loco. 
56.  £t  diaiittentes  hanc  turbain  acceperuiit  eum  ut  fuil  in  nave;  et  tum  alia  navi-tia  fueraut  cum  co.  57.  Et 
f.teia  -esl  proceMa  venti  magna  ct  fluetus  ruerunt  in  navigium,  adco-ut  id  jaio  impleretur.  58.  Ei  fuii  is  in 
iiuppi  super  cervicali  dormiens  el  Buseitarnnl  enin  et  dixcrunt  3d  eum :  doctor,  nonnc  cma  libi  quod  pe' imiis  ? 
39.  Et  surgens  comminalus-esl  vei.t.i  e!  dixit  ad  mare  :  tace!  olimutesce  !  et  ccssavit  hic  venlus  et  facta-est 
«lalacia  magna.  40.  Etdixil  ad  eos  :  cur  liimdi  estis  lam?  quomoilo  non  adhuc  habeiis  lidem?  41.  Ei  ti- 
mutfi.::;!  silii  iimorem  niagnum  cl  dixerunlad  sc  invicem  :  quis  ergo  hic  sit,  naut  ct  venlus  et  mare  obediunt 
ei?  v,  4.  El  venerunt  ultra  mare  in  rcgionem  Cadilarenoriim  ;  2.  el  eneonti  ei  c  nave  siatim  occurril  ci  ho- 
ino  e  sepulcris  in  spiritu  inimundo.  3.  qui  domicilium  halmii  in  sepulrris  cl  nou  cateuis  ferrcis  lioino 
l>oinit  euni  ligttre,  4.  nam  is  sape  ferris  cirta  pedes  curvaiis  ct  catenis  ferreis  ligalus  fnil  et  solvit 
a  be  bas  cateuas  et  bacc  in  pedibus  ferra  confregil,  et  homo  n<>u  poiuii  cum  domare.    5.  El  seiuper  uoc- 

ANISOTATIO.NES. 
ftram  lectionem  eonsentirc  cnm  iis   liliris,  qni  i.W  iv,  3S.  [>:zei\  editl.  X  div. ;  cxterum  [lizei  proprie 

lm  habctlt ,  immo  Gotll.  vel  o  eav  firi  vcl  r,  a>i  legil.       e^l  :  Imjns  (eura)  i|in)il. 

—  $vikunp  vairpai]  l)lf.  |iro  t<\-  ycvEpov  e">0»  <  uin  Val.  iv,  59.  nmisi/«ii.'<ij  len  Kate  minus  pn>bal>ililer  cihi- 

<fWitpr,,fin  legi^se  videtur.  Vid.  tor.  II,  iv,11.  jceil  anatlilaula. 

iv,  23.  huutjandoita\  vid.  ad  vs.  9.  iv,  40.  ni  iwuh\  edilt.  >.'  jcl.  Noslra  leelio  waira  xi 

iv,  21.  >ni/rt/>]  sic  reele,  non  iniiajnii,  uii  'L.  ma-      nauh  e  dnabus  eodil.  iliversiirum  leclionibus  trficaua 
lnil,  vid.  Cor.  11,  i,  15. — jah  Inaukaita — aaltmbjan-      ci  ounw  conflaia ,csse   viiletur,  aut  Goih.   Irgit  n<i{ 
iiain]  etaugeliir — credenlibns,  "  gr. ;  tpii  habent,  pro      ouir<.>  uli  vm,  -21  cmn  coiiijiluribtis  eodd. ;   caleiuni 
yatanbjriitdam  (credenlibus)  omncs  «xououffi  legunt;      uli  Colh.,  hahet  ciiam  llrix.  (qiiomodo  nonilum.) 
sola  vers.  iirix.  ciim  Gotli.  consenlil.  iv,  41.  />»nnu|  e.liii.  "«,  div.,  sic  M.  vu,  20.  Uom. 

iv,  30.  uiteikai]  'L.  >  weleikni.  x,  17  (ubi  pejus  eiiam  />fl»  nu  edilur)  ta>r.  II,  v,  15; 

iv,  51.  ktiirno\  St.  X  kauron. — muintsf]  mininium,  ileinde  pro  /><m  iiiuih  iegendum  csi  /hihhu  itn  llum. 
gr.  onu.  pix^tSrj/iof.  tx,  18,  20;  \iv.  12,  19;  Cor.  I,  iv,  '•. 

iv,  32.  rairpip]  St.  V  vairhii. — maisi]  maximum,         v,  2.  nunsa]  ur.  omn.  pos:  anraajMi, 
gr.  omn.  instCwv,  vid.  ad  IX  .  ->1.  v,  4.  bi  fetmt]  J.  St.  •>  jci.  —  «»«  fofnat]  J.  Si 

jv,  33.  nwnagaim  i/u/nfcomj  ■]  BT,  '■   onafoftin,  II.  X  <i»a  folllN  ;  errai  en  nn  lli.  (7/W. 

iv,7>&.  yajukon\  i.  ^ji.  *•  tiajukom.  illuttT.  p.  214  foittn  iu  cml.    Arg,  cxaralum  esse  tli- 

iv,  35,  Ql  aiulaiiahtja]  i  Sl.  >  jet.  —  />a>i|  aulem,  cens;  dlligenlor  insplcienti  foiHNI  elare  npparet.  — 
"  gr.  omn.  pYWler-CM.  E  apud  Mi. ;  is  auictll  prxtc-  i»«A(a  inn|  ^  gr,  —  </<i.<ii»jii»j  in  marg.  COV,  Ar;;.  M> 
demia  «litcr alqne  Golbos  legil.  !'/«<i«ii(i.  e.  lignre) 

iv,  37.  jah\  sec.  rt,  gr.  5i.  v,  5.  (tTironiyoui]  /..  ;•■,  fiiiHonnjaw, 


t;Sl  MARCUS  V,  «—2«.  r>«* 

C  mm  jah  dagam  in  auralijom  jali  in  fairgiiiijatn  vas  hropjaRds  jali  liliggvand*  sik  ftlainain>..$aiwand« 

7  ba»  tesu  fairrabro  rami  jah  invail  ina.  jali  hropjan^s  stibnai  mikilsi  qap.  wa  mis  jali  pus.  iesn  sunan 

8  giips  Jj!3  bauhistins.  bisvara  buk  bi  gupa.  ni  balvjais  mis.  antc  qab  imma.  usgagg  alinia  unhrainja  ns 

9  pamma  mann.  jah  frah  ioa.  wa  naino  bein.  jab  qap  uu  iruma.  namo  mein  iaigaion.  unte  managai 
10,  11  sijum.  jah  bab  ina  filu  ei  ni  usdrebi  im  us  landa.  vasub  bau  j.iinar  hairda  sveine  baldana  as  ]>amma 

12  fairguoja.  jali  bedun  inaallos  bos  unhuipons  qipandeins.  insandui  unsis  in  j*>  sveina.  ei  in  bogalei- 

13  paima.  jab.  uslaubida  im  icsus  suns.  jah  usgaggandant  aliraans  pai  unbrainjans  gahbun  in  po  svci- 
na.  jab  rann  so  bairda  and  driusoo  in  marein.  vesouub-pan  sve  ivos  busundjns  jah  afwannodedim 

1i  in  marein.  jab.  pai  lnldandans  bo  sveina  gnplauhun  jah  gauihtia  iu  baurg  jah  in  ktiroom.  jah  qe- 
15  niuii  saiwan.  wa  vcsi  baia  vaurpano.  jah  atiddjedun  du  iesua  jah  gasaiwand  bana  vodan  siiamlan 
lli  j  ih  gavasidana  jah  frabjaudan  bana  saei  habaida  laigakm  jaii  obicdun.  jab  sbillodedun  im  paiei  ga- 
17  sewuti.  waiva  varp  bi  bana  vodan  jah  bi  po  sveuia.  jah  dtigunnun  bidjan  iua  gaieiban  bindar  roir- 
19,  19  kos  seino3.  jah  inngaggandan  ina  in  skip  bap  i:ia  saei  vas  vods  ti  mip  imata  vcsi.  jab  ni  iailot  ina  ak 
qab  du  imma.  gagg  du  garda  peinauima  du  peiniim  jab  galeih  im.  wan  filu  pus  frauja  gaiavida  jah 

20  gaannaida  [>uk.  jah  gala:p  jah  dugann  merjan  in  daikapauiein.  wan  fllu  gaiavida  imraa  iesus.  jali 

21  allai  sildah-ikidedun.  jah  usleipandin  iesua  in  skipa  afira  liindar  roarcm  gaqeniun  sik  manageins  filu 
i'i  du  imma.  j.ih  vas  faura  marein.  jah  sai.  qimip  ains  pize  synagogafade  iiamin  jaeirus  jab  saiwands 
25  ina  gadrausdu  folum  iesuis.  jah  bab  ina  fiiu  qinands  baiei  dauhtar  meinaafiumisl  habaip.  ciqimands 
21  lagjais  ana  po  handuns.  ei  gacisai  jah  iibai.  j.'<b  gaiaip  roip  imma  jab  iddjedmi  afar  nnma  manageins 

23,  26  filu  jah  prailiun  ina.  jab  qinono  sums  visandei  in  runa  blobis  jera  tvaiif  jah  manag  gabuiandei  fram 

LNTERPRETATIO. 

tihus  et  diebus  in  sepulcris  et  iu  montibus  fuit,  clamans  et  percuiiens  se  lapidibus.  C.  Videns  autem  lesum 
procul  cucurritetadoraviteum  7.  clainans  vocc  oiagna  disit :  quid  miliiei  libi,  !esu,  fiti  Dei,  hujus  aliissimi  I 
adjuro  le  perDcum,  ne  lorqueas  me.  8.  Nam  dixitci :  exi,  spiritus  immitnrie,  ex  hoc  horoinc.  9.  Ei  inicrro. 
gavit  eum  :  quod  nomen  lnumtet  dixit  ad  eum:nomenmeam  Legeon.nammulii  sumus.  1(1.  Ki  adoravit  eum 
miiltum  ut  uon  ejicercl  eos  ex  regione.  ii.  Fuit  aulcm  illic  grex  porcorum  pascens  sub  boc  mmita.  12.  i;t 
nraruut  eum  omnes  bi  daMnoncs  dicentes  :  immiite  nos  in  hos  porcos,  ut.  in  hos  eamus.  13.  Ki  permisit  iis 
le-us  siaiini,  ciexeuntos  spiriius  hi  iinmundi  iveriinl  inbos  porcos;  elcucurrit  hic  grex  <lc  prrrcipitio  iii  mare. 
Fueruni  autcm  oirciter  duo  millia  ct  suflocati-sunl  in  niari.  14.  Et  bi  pascentes  hos  porcos  effugenini  et  pras- 
■iicaruiit  in  nrbe  ct  in  vicis  ;  el  venerunt  videre,  quid  essel  hoc  factum.  1S.  El  ivertint  atl  lcsum  et  vident 
hunc  insaniim  sedenicm  rl  Tesliliim  ei  menlis-compoiera  bunc,  qni  habuit  Legeon,  et  limuerunt.  16.  Et 
iiarrarunl  iis,  qui  viderunl,  quomodo  faclum-est  de  lioc  insano  et  de  bis  porcis.  17.  Et  co?perurii  orare  cmiii 
ire  iillra  limiles  suos.  13.  Et  ingredicntem  cum  in  navem  oravit  eum  qui  fuit  insanus ,  ut  cum  eo  essct. 
19.  Et  non  sivit  euin,  sed  dixii  ail  cum  :  v:ide  in  domuin  tuam  ad  tuos  et  nuntia  iis,  quam  innltuin  !ibi  donii- 
nns  fecit  ei  miserius-esi  iui.  20.  Et  ivii  et  cospit  prxdicare  iu  decapoli ,  qusm  miiltum  fecil  sibi  lcsus  et 
oinnes  inir.iti-sinit.  21.  Et  cxeunte  losu  iu  nave  ilerum  ultra  marc,  congregarunl  se  lurbse  nmltum  .-id  eura 
et  fnit  circa  mare.  22.  Ei  ecce,  venit  unus  liorum  synagogae-pr»rcciorum  nomine  Jairus  et  videns  eum  ce- 
cidit  ad  pcdes  lesu.  23.  Et  oravit  cuui  mullum  diccns,  quod  filia  mea  extrcmiim  habcl,  ui  veniens  ponas 
snper  hanc  manus,  ut  v.ilcit  tt  viv:it.  %i.  Et  ivit  cuni  eo  eliverunt  posi  eum  turbs  multuni  el  torseruni 
euui.  23.   Et  muiierum  qnxdam  uxistens   iu   Guxu  sanguiuis  annos   duodecim    20.  ei  muliuiD  patiens  a 

ANNOTATIONES. 

v,  (!.. . taiwands \  Ediit.  .1-  goiaiwnnds.  III.  in  cod.  dicunl,  aiidiln  arliculo  iocum  babere  non  poicsl,  ncc 

Arg.  yaiiaiwandt  legi  adnniat ;  sed  vir  doclus  errat,  tugaleipan  (exire)  graeco  EtWflttv  respnndit,  nec  uilo 

nam  quid  ante  taiwands  scriptum  Inerit,  conjici  qni-  alio  loco  id  composiium  invenitur.  Quod  nos  dedimus 

ilent  potest,  certo  dici  non  poiest,  quia  membrana  in  el  lingu*  goihicx  convenil  et  iectinne  locorum  paral- 

hac  parte  plagiilai  perforata  et  snla  linea  perpendicn-  lelorum  M.  vm,  52;  L.  vin,  53,  ubi  gntipun  legilur, 

laris  relicia  esl,  qnam  lli.  pro  liticra  i  babet.  At  ga,  satis  conflrmalur.Ilancemendationemnoslram,quam 

quoilcoiijectiiraaddiiii,  veremnr,  ul  spaiiumexpleai;  ciiam  Eitmull.  1.1.  probavit  ei  quse  adeo  ceria  est,  ut 

eum  Tcrolllf.  xsi  initio  senieniiarum  per  jah — />au  omnes  iolelligentes  asscntire  debeant,  lamen  Craff 

BXpiis  reddat  (vi.l.  ui,  G,  31 ;  Lue.  vi,  6;  all.),  sine  Atdh.  Sprachsch  v,  36'  sprevll  et  —  quis  credai  ?  — 

diibiolcgi-ndtim  csi  juh  saiuands  />an,  cs  Golliuin  cum  editionum  viiiosam  ieciionem  (cf.  eiiam  IJopp  Voca- 

cndd.  r.v.i  iSuv  legisse  siaiueiiduni  est.  Illa  auteiu  re-  lism.  \i.  102)  tenet,  neque  ei  usgalipuii  h.  I.  sensum 

licta  linea  pgl  posieriur  pars  litterae  n.  perverierc-  videtor;  nuam  quidem  opiuinnem  ei  pro- 

v,  7,  batvjais  misj  1  gr.  oinil.  iecto  neino  invidebit!  — and  drinson]  i.  St.  '*'  jci. — 

v,  9.  naino  jiein]  gr.  trat  ovo^a.  —  numo  mein  lai-  [mmndjos]  j.  Si.  )e(  putudjos.  —  a[tocip>ioiieltm  \  vid. 

pflion  ]  nomcn  meum  Legcon,  gr.  omn.  .vtyewv  ovsfuc  ad  iv,  7. 
ftot.  v,  1L  sreiufl]  porcos,  gr.  «Croif.  —  ftaimumj  J:  Sl. 

v,  10.  uutrtbi  im]  ]  gr. ;  ca'lcrum  usdrebi  dicttur  X  haimon.  — qemun]  venerunt,  gr.  t|v)X6o»,  IJil.  c. 

b.  I.  pro  usdribi,  vid.  Griin.  I,  844.  ciidd.  riXOo-j. 

v,  11.  hairda  sveine]  gr.  past  [airgunja  ;  cxteruin  v,  J5.  .r/arosi(/6iia]  J.  Sl.  i>.  X  gavasidanau, 

Ulf.  c.  codd.  «  /!£>«>«.  v,  18.  vesi]  gr.  auie  mif/. 

t,  12.  allui]  omnes,  °  gr.  v,  21.  fcuraj  diceiidtji»  erat  faar,  vid.  Gr.  Gr.  I?, 

v,  13.  iems  tuns  \  5  gr-  omn.,  G'ith.  cum  Rd.  —  785,  neque  di-bebat  bic  vir  Uoclisiimiis  defendeie 

unltrainjant  galipun]  Edilt.  )s(  unhrainjai  usgalipun,  [av.ra  citatO  loco  L.  ix,  47.  ctijus  loci  plane  :>.iia  88l 

quae  lectio  ne  in  cod.  quidem  Arg.  exstat,  nam  inu-  raiio,  cum  eniin  faur  iiiad  germ.  cn,  un  etwas  hin, 

lilatione  mcmbrnix  factum  cst,  ul  de  vei  bo  unlmiin-  faura  est  epud,  ad  j;er.  vor  bei. 
jVihs  ullimx  dux  litierx  cxcideiint.  Falsa  cst  ediio-  v,  22.  jaeirus\Z,  ><  i«ii/«s.  —  tesuit.jvid,  ad  i,  42. 

runi  iectio,  quia  unhrainjai  fonna  abatracia,  quam 


(  r.  |:llil.li»iU  M  Ul.FILANA  VERSIO  Ml 

iwpiiin  leljam  Jah  fraqimaudoi  allamma  Hlnamnia  Jah  ni  voilnal  hoiida  ak  mais  voirs  liaballau 
.7,  28  |ahan*Jandei  bi  iesu  aignggandci  laaanagoln  afkana  aliaUok  vasijal  Is.  unieqafi  [>atei  jabai  vaaijom 

50  is  allcka.  'gaolta.  j.ili  siinsaiv  t/a|>aursnocla  sa  oriiiina  hlopis  izos  jah  ulkmijjn  ma  lcika  b.nlei  galiail- 
3U  noda  al  |>ainina  slaha.  jali  stnisaiv  iesus  ulkiiiijr.i  in  lil  lllblii  [>o  us  sis  malit  iisgnggnndein.  gnvnnd- 

51  jauds  sik  in  managcin  qab.  waa  mis  taitok  vasijotn.  jah  qebnn  du  hnma  si|>onjos  ii,  saiwis  pu  ma- 
3*2,  33  nagein  brelhandeia  [>uk  jali  qi[>is.  was  mlnaitok.  jah  vlaiioda  laiwan  |>o  baia  taujnndein.  il>  sn 

qino  ogaudei  jah  reirandei.  \ilaudei  [>alci  varfi  hi  ija  qani  j.ili  draoj  dn  iinina  jali  qab  nniiia  allajio 
31  sunja.  i]>  laqab  du  izai.  dauhiar.  galauheins[icina  ganasida  buk,  gagg  i:i  gavaiibi  jah  sij.iis  baila  al 
35  [jauiiua  slaha  [leinamnia.  nauh[>anuh  i.niina  rodjandin  qcmun  fram  [>amnia  syuagogaf.tda  qi|iand.ms 
50  paiei  daohiar  jieina  gasvalt.  wa  [laiiamais  draibeis  bana  laisari.  i[>  iesus  sunsaiv  gahausjaiids  J.ai.i 

37  vaurd  rodj[i  qaji  du  ]t  iiinna  syiiagogafada.  ni  faurhlei.  balainei  galaubei.  jah  ni  fr.ilailoi  air.oliun  i/.o 

38  iin|>  sis  nfargaggan  nibai  pailru  jah  iakobu  jah  ioliannen  brohar  lakobis.  jali  galaib  in  ;:-rd  [lissyna- 

39  gogafadW  jah  gasaw  auhjodo  |ah  gretandans  jah  vaifairvrjandans  lilu.  jah  iunaignggands  qa[>  du  im. 

40  wa  auhjo[>jali  grelib.  [>ata  barn  ni  gadanjiuoda  ak  slepi[>.  jah  bihlohun  ina.  i[>  is  usvairpands  allaim 

41  g:inioii[)  altan  pis  barnis  jah  ai[>ciii  jah  [lans  mi|>  sis  jali  galaib  inn.  |iarei  vas  [>ala  barn  iigaudo.  jall 
fairgraip  bi  baudau   bala  barn  qa]iuh  du  iiai.  talci[>a  ktunei.  [tatei  isi  gaskeirib.  mavilo.  du  |>us  qiba. 

42  urreis.  jali  suus  urrais  so  mavi  jah  iddja.  vas  auk  jerc  tvalibc.  jali  usgcUnodedun  faurhlcin  mikilai. 
43,  vi,  1  jah  anabou[>  ini  lilu  ci  manna  ni  lunbi  [iata  jah  liailiait  izai  gibnn  maijan.  jah  usstn[>  Jain[)ru  J..u  qam 

2  in  landa  scinauima.  jah  laistidedun  alar  inima  siponjos  is.  jah  bipe  varb  sabbato.  duganu  in  synagogc 
laisjao.  jah  managai  hausjandans  sildaleikidednn  qipandans.  wajjro  [janima  |>ata  jah  wo  so  handu- 

3  gcino  sogibano  iutma  ei  raahleis  svaleikos  bairh  banduns  is  Vairband.  niu  )>ata  islsa  tiinrja  sa  siiuus 
laarjius  ib  bro[>ar  iakoba  Jab  luse  Jali  iudins  jah  seimonis.  Jab  niu  sind  svislrjus  is  her  at  uasis.jah 

4  gamarzidai  vaurbon  in  panima.  qap  [>an  iin  iesus  paiei  nist  praufatas  unsvers  niba  in  gabauibni  sei- 

5  uai  Jah  iu  ganipjam  Jah  tn  garda  seiuainma.  Jab  ni  mabta  jainar  aiuohun  uiahte  gataujan  niba  fav.nn> 
l>  siukaim  handuus  galagjauds  gahailida.  jali  siltlaleikida  (Fide  paginani  sequenteui.) 

INTERPKETATIO. 

muliis  mcdiels  ct  amitlcns  oinne  suum  et  non  quoqtiaiu  snnala,  sed  poiitis  pcjus  liabens,  27.  audiens  dc  lesu, 
ar.cedens  iu  turba  relro  ailigii  vestent  ejus.  !tS.  Nam  dixit.qnod  si  vesies  ejns  aitinso,  valeo.  29.  Et  siaiini 
exartiit  hic  fons  sanguinis  ejus  et  scusii  m  corpore,  quod  sanata-esl  ab  hac  plaga.  30.  Et  statim  lcsns  sensil 
iu  se  ipso  banc  ex  se  poteniiam  eieunlem,  eonvertens  se  iu  turba  dixii :  quis  mihi  tei.gii  vc.stes  I  51.  Et  di- 
lerunl  ad  eum  diScipuli  ejus  :  vidcs  hanc  turbaui  turqiienicm  le  ct  dicis,  quis  ntc  tctigii?  3*2.  El  circiuu- 
*pe»it  vidcre  linic  hoc  facicntem.  33.  Vernm  hrc  mulier  timens  ei  tremens,  sciens  quod  f.tcium-cst  dc  se, 
venit  el  ceeidil  ad  cuiii  cl  dixit  ei  oniiiem  lianc  verilatem.  34.  Veruin  is  dixil  ad  eam  :  lilin,  fides  tu.i  san.i- 
vit  te  ;  vadc  in  pacem  et  sis  sana  ab  hae  plaga  m.i.  5f>.  Adliuc  co  loquente  venerunt  ab  hoe  synagngae-pne- 
fecio  dicenles,  quod  lilia  tuaobiii ;  quid  ndhne  vcxn>  hunc  doctoiem?  50.  Verinn  lesus  siaiun  aadtens  hnc 
vcrbum  diciuni  dixit  ad  Itunc  synagog;e-pi-vl'eciiim  :  netioie,  lanlummodo  crede!  57.  Ei  iton  pcrinisit  tiiiiiui 
coruui  cuin  sc  scqui,  nisi  Petrumel  lacobum  e.i  Ivhannem,  Iralrem  laeobi.  3S.  Ei  ivit  in  domuiii  hujus  sy- 
nagogae-prx-fccii  et  vidit  luinnliuui  et  Iteutes  ci  ejnlantes  mnltum.  30.  Et  ingredicns  clixis  ad  eos :  quid  iu- 
iiittlluamini  cl  flctis?  bsBC  ptiella  non  oliiil,  set!  dormii.  -10.  Ei  dcriseruni  cuiti.  vcrilin  is  ejiciens  oiitnes 
nssnmil  pairem  hujus  pucllx  etmalrem  ei  hus  cuin  se  ct  ivit  iutro,  ubi  fuil  haec  puella  jacens.  41.  Et  prehca- 
dit  apnd  inanum  hanc  puellam  dixitque  ad  eaui:  taliiha  ktimi,  quod  esi  eipliealum :  pitella,  ad  le  dico,  large ! 
42.  Et  Stalim  surreiil  haic  puella  el  ivit ;  fuil  eniin  annonun  tlno.lciini  ;  et  obslupuerunl  limorc  luagno. 
45.  Ei  praicepit  iis  multum,  u>  boino  uou  scirei  hoe  et  Jtissil  ei  dare  edere.  vi,  I.  Et  surreiil  illtnc  ri  venil 
io  regiunem  suam,  ol  seenli-suni  posi  ewn  discipuli  cjus.  i.  Et  rum  lierci  babbaiam,  coepit  ia  syaagoga 
iiocerc,  et  mnlli  audientes  mirati-sunt  dieonias  :  umle  buic  hoc  et  qnae  haec  sapieniiarum  lice  dala  ei,  quod 
xtrluies  lales  per  niantis  ejus  liunl?  3.  Nonne  hoc  est  l>ic  fabcr-lign  rius,  llic  liiius  Mari.e,  verum  lraicr 
l.icobi  ct  lusi  ei  lud.c  ct  Simonis,  ol  nonnc  sani  sorore<  cjus  bic  apud  nos  ?  ci  scaudaluaii  fnerual  ia  boe. 

4.  Oixii  auiein  iis  lesas,  quod  non-csi  prolet.t  mhounraius,  nisi  in  pairia  stta  el  i;t  cogoat  s  cl  in  ilomo  sua. 

5.  Et  noii  poiuitiilic  unaut  viriuium  facerc,  nisi  paucis  icgroiis  inanus  unpouaas  sauavil.     0.  cl  uiirauu  asl 

ANNOTATIONES. 

v  2G  a//(im>im  Minanimo]  1  gr.  omn.  —  botnla  —  lentia  librarii  erraiuni  cs; ;  Ih.  tatet  do  h.  I.,  neouo 

Imftuid-ilcrraiilSt.  U.  Z.  ha<  formas  pro  verbis  lloiiis  nuiii  iu  cod.  Arg.  verc  sic  SCripUjm  fucrit,  hodie  dici 

habentec,  soni  autem  pariicipia  graicis  wyeXufleia*  ei  pntest,  quia  plagnhc  leiluin  v,  4-2  —  vn,  20  cuuu- 

i/$ou<ra  respondenlia.  im>w>  iiuiic  desideranlur. 

v   89.  xunsni»]  St.  V  tunsajv.  v,  13.  ini  yitW|  1  gr.  omn. 

v'  51.  buk\  i.  St.  *'  /)'is.  vi,  2.  «>u  so\  eod.  Arg.  (uit  dieitur,  cf.  ad  v.  «]  el 

v'  54  j/u/m|St.  '•••  ssd/iu.  cditi.  -k.  wono,  qwc  hirma  uungulhica  <m  (ef.  Grim. 

v'  35*.  mm/i  banuftJJ.  Si.  X  ,liv-  1,708);  tpiam  leciioncin  in  leitu  posuiinus,  ea  proba- 

v'  37!  ue  mip  *is|coiuui  eum  sc;  iit  golb.  vrsionc  lur  loco  1,  "27  teu  so  («iwtuo  (qnse  ii.cc  doctrinarnm), 

diim  lcciioncs  granorum  («0t«  ct  «Otiv)  conllai»  vld.  Ih.  Vlfil.  iHusita».  p.ti7,  l;Crim.  1.605,  *.Oo 

e«sc  vidcuiiir.  pcrniuiaiiono  liuerarum  »1  el  ttiuimus  ..J  M  ri 

v    58.  i'(ji/'.(ii'H';'(tii(/ai(ji  S|.    ^  raifiiawjtimlans.  — «]  qund,  gr.  «tt. 

v,  30.  s/cpi/jl  eod.  Atg.  cx  turrcciura  nctnns  >c-         vi.  3.  />.■  .1   hot    gi  , :  exemplunteonslrucih» 

fiuidi'  r  5»  uiji.  v  d.  ad  M.  IX,  24.  nfa  ■:■  iinaoic.ucnt  Itiigiiarum  propria 

v,  40.  /i,/«ii..'u|  jaeous.  ■'  gr.  vi,  5.  RaNduni  galagjantls]  1  gi .  uno. 

v,  12.  /iiNrnfeiii]  J   S     ,-■■.  faurlttcni,  quoil  c  D.#en- 


5»5  M\P.CIJS  VI,  7—23,  Sifi 

in   ung.il.iubcinais   Ize.  jah  biiauh    veibsa   bis-unjane    laisjands.    j.ili    ailiaihait    bans    Ivalif   j.ih 

7  dugann  ins  insandjan  irans  wanzuh  jah   paf  im   valdufni    alunane    nnhrainjaize  jali   faurban|> 

8  im   ei    vailit   ni    nemeina   in    vig    niba   hmgga    aina.   nili    matibalg  nib   lilaif  nib  in  gairdns  aiz 
9,     10  ak   gaskohni  suljom.  jah    ni    vasjaib   tvaim    taidom.   jali   qah    du   im.   hiswaduh    bei    gaggaib 

II  in    gard.   bar   saljaib.    unte    usg.iggaib  jainhrn.    jab    sva    managai   sve    ni  amlnimaina  izvis   ni 

hausjaina  izvis.  usgaggandans  jainbro  ushrisjaib  niulda  bo  undaro  folum  izvaraim  du  vcitvodibai  im 

I  i  amen  qiba  izvis.  suiizo  bt  saudaumj.im  aibbau  gaumaurjam  in  daga  stauos  ban  bizai  baurg  jainai.  jah 

15  usgaggandans  meridedun  ei  idreigodedcina.  jah  uiihulhons  m.inagos  iisdribun  jali  ga  alhodedunalcva 

14  managans  siukans  jab  g.iliailidedun.  jah  gahausida  hiudans  hcrodes.  svikun|>  allis  var[>  narnois.  jali 

15  qa[>  balei  iohannis  sa  daupjands  us  daubaiffl  urrais.  dubbe  vaurfcjand  bos  mahteis  in  imma.  anbarai 
10  l>an  qebun  h  ilei  helias  isl.  anbarai  ban  qrjiun  hatei  praufelcs  ist  rvc  ains  hize  pr.mfelc.  gahausjands 
17  |i.hi  hcrodes  qab  batei  bammci  ik  haubib  afmaiiuail  iohanne.  sa  ist.  sah  urrais  us  danbaini.  sa  auk 

raiiiiia  bcrodes  insandjands  gahabaida  iohannenjah  gaband  ina  in  kaikarai  in  hairodiadins  qenais 
1S  lilippaus  brnjirs  seinis.  unle  [>>  galiugaida.  qa[>  auk  mliaiines  du  heroda  juilei  ni  skuld  ist  bus  haban 

19  qcn  broprs  peinis.  ib  so  herodiauai  svor   imma  jah  vilda  inima  tisqinian.  jah  ni  mahta.  mitc  herodis 

20  ohia  sis  lohanncn  kunnands  ina  vair  gtraihianii  jah  veihana  jah  vitaida  imma  jah  hausjauds  iiiimi 

21  manag  galavida  jali  gabaurjaha  imnia  andhausida.  jah  vaurhans  dags  gaiils.  [>an  hcrodis  mela  ga- 
baurpais  seinaizos  nahiamal  vauihla  baim  m.iisiam  seinaizc  jah  hiisundiradim  jah  b.tim  rrumistam 

22  galeilaias.  jah  atgaggandeiu  inn  dauhtar  hcrodiadins  jah  pliusjandcin  jah  galeikandcin   heroda  "»h 
baim  mi|)anakumbjandam  qa[>  biudans  du  [tizai  maujai.  bidei  mik  biswizuh  bei  vileis  j.ih  giba  hus. 

23,  24  jah  svor  iz;ii  b.uei  biswab  bei  bidjais  uuk.  giba  [nis  und  h.ilba  hiiidangardja  nieina.  ib  si  usgaggandei 

25  qab  du  aibein  seinai.  wis  bidjau.  i[)  si  qa(>.  haubidis  iohannis  bis  daupjandius.  jah  alga'r>gandei  sun- 

saiv  sniumundo  du  bamma   [liudana  bab   qibandei.  viljau  ei  niis  gibais  ana  mesa   haubib  ioban- 

INTERPRF.TATia 

proptcr  incrcdulitalem  eorum  et  efrcumiit  easiclla  circumcirca  doccns.  7.  Et  advocavit  hns  duoderiui  ct 
coepil  eos  miitere  duos  quosque  et  dedil  iis  potcslaiem  spirituum  immundorum.  8.  El  intcrdixit  iis,  ut 
quidquam  non  sumereni  in  viam,  nisi  virgam  iiuani,  neque  icram,  ncque  panem,  nequcin  zonas  aes,  9.  setl 
ealccati  solei'-,  e(  ne  induatis  dua.s  tunicas.  10.  Et  dixitad  ens:  ubicunque  quo  iiis  in  domum,  ibi  manea- 
tis,  donec  cxilis  illinc.  1 1 .  Et  tam  mulii  quam  non  recipiaut  vos,  neque  audiant  vos,  eietinles  illmc  excmiic 
pulvereni  luinc  sub  nedibus  vestris  ad  testinioniuni  iis  ;  amcn  dico  vobis,  facilius  cstSodomis  aui  Gnmoris  in 
die  judicii,  quam  buic  urbi  illi.  12  Etexeunles  pra-dicaruni,  ut  converterentur.  13.  Et  daimoncs  n  dllns 
cxpiileruni  el  unxerunl  nleo  mulios  a.grotos  et  sanarnnt.  14.  Et  audivit  rex  Herodes,  manifeslum  enim  fa- 
ctum-est  nomen  ejus,  et  dixit,  quod  lohanucs  hic  baptizans  ex  morluis  surrexil,  idroque  opcranuir  lix  po- 
teiilia-  in  co  ;  15.  alii  vero  diierunl ,  quod  llelias  est,  alii  verodixerunt,  quod  profela  esi,  ul  unus  borum 
profetarum.  16.  Audicns  autcRi  llerodes  dixit,  qu»d  cui  ego  caput  abscidi  lolianui,  hic  esl,  hic  surrexit  e 
mortuis.  17.  Hic  enim  quidem  llerodes  niittens  cepit  loliamiem  et  ligavit  enm  in  carcere  ob  llerndiadem., 
uxorem  Filippi,  fralris  sui ;  nam  hanc  dnxit.  18.  Dixit  eniui  loliannes  ad  llerodt-m,  quod  non  fas  est  lihi 
liabereuxorem  fratris  mi.  Ifl.  Verum  ba:c  Herodias  insidiata-est  ei  et  volui  eum  oceidere  et  non  poiuit, 
29.  nam  llerodes  timuii  sibi  lohannem,  sciens  eum  viruin  justum  el  sanctum  et  custodivii  eum  et  audicns 
cum  mullum  fccit  et  libeiitCT  ei  auscultavit.  21.  Et  facius  dies  opportunus,  cum  Herodes  tcmpore  nativiu- 
lis  su;v  cronani  ferit  his  maximis  suoruui  et  tribunis  el  his  primis  Galilaex.  22.  Et  aggrcdienu?  iiilro  lilia 
Herodiadis  ctsaltnileet  plarente  Herodi  et  his  una-accunibeniibiis  dixit  rei  ad  hanc  puelbm:  nra  roe  tM 
quod  vis  ei  do  tibi.  23.  Et  juravit  ei,  quod  omue  quod  ores  me,  do  libi  usque  tlimidium  regnunt  meuui. 
24.  Veritm  ca  ogrcdiens  dixit  ud  nmtrem  suam,  quid  orem  Y  verum  ea  dixit :  raput  lobannis  hujus  baplizaixis. 
23.  El  aggredieos  statim  prepere  ad  hunc  regeui  oravit  diceus:  volo  ui  milii  des  super  |)atina  capul  loliau- 

ANNOTATIONES.. 

vi,  7.  tvmt  teanzuh]  dtios  quosque,  i.  e.  binos,  gr.  spicati  sunt,  in  iisque  L.  anglosaxoniro  verbo  sijrtan 

>50o50o;  Ulf.  c.  cod.  D  «v«  5uo  legisse  videtur,  vid.  iiicomparaiionem  vocaio,  stieran  c^sedebere  verhum, 

L.  x,  1.  und.-  illud  prajleriium  deiivetur,  r.clissirae  dicit,  cf! 

VI,  8.  ui/i]sec,  J.  Sl,  X  ">•  'oitok  a  tekan  et  alia.Syllabasoi.quam  desideramus, 

vi,  11.  jainpro]  Sl.  X  janpro.  —  undaro]  i.  St.  X  '"  ubinia  parte  monstrbsi  illius  Iterodianai  lalet,  i  an- 

tuuiar. —  amen—  jainai]  amun — illi,  °  gr. —  tutizo]  lem  ei  n  litteras  saepius  pernmlatas  essein  eodd.go- 

Si.  X  tttttiito.  —  (laumattrjam }  suspicamur  dnplieala  thicis  versu  2  hujus  capiiis  vidimus,  adde  etiam  qu» 

liquida  scrihendum  esse  gaumaurrjam,  sic  quidem  ad  M.  vn,  23  monuimus.  Detracta  syllaba  sai  resLit 

Uom.  ix,  29  gaumaurra  probe  legiiur.  Iterodia,  cujus  vocis  linera  extrema  s,  quia  eadem 

vi,  14.  duppc)  tauiuin  abesi  ut  Ulf.  xainmisi.se  prima  erat  verbi  seqncniis,  a  librario  omifi&a  esf 

pulemus,  ut  duppe(\iTo  duh  pe,  idque  pro  du-ult  pe)  quam  sjepe  id  faclum  sit,  vid.  ad  lll,  13. 

pro  jah  dupe  dicluin  esse  eiistimavcrimus;  \id.  L.  vi,  20.  Aerodis]  J.  Sl.  X  herodes. 

xiv,  21  et  cf.  adn,  11  et  ad  J.  xvm,  20.  vi,  22.  dauhiar\  e  sententia  lii.  (Utfil.  iUttttrat.  p. 

vi,  15.  patei\  pr.  Si.  X  /«»«"'•  238),  aut  dativi  forma  insolita,  anl  error  UbraHi  pro 

vi,  1G.  ioJtaune}  i.  Sl.  X  iohannes. — sa  ututh]  hic  duuhlr  esi;  cum  vero  actusalivi  oiiam  absnluli  M.  vi, 

estbic,  gr.  o->ro>-.  —  xah \  St.  Xjan-  5  invenianiur  ,  leclionem   codicis  Arg.  recie  se  ba- 

vi,  17.  hairodiadtni]  vid.  ad  M.  vm,  28.  —broprs]  bere  piitamus  ;  cceteruni  lilf.  c.  codd.  °  awtns-. 

i.  St.  X  bropr.  vi,  23.  bidjais  mik]  j  gr. 

vi,   19.  Iterodianai  iforl  h»c  codieis  Arg.  lectio,  vi,  24.  to//anni«]  St.  X;<""">nis,sic  quoque  vs.  25. 

quam  cdiii.  omnes  reddid*runt ,  sine  dubio  viiiosa  vi,  25.  gihais^  LUf.  c.  codd.  °  i^mtrn;.  —  iohanniil 

est ;  prn  itw  legenduin  esec  taitvor,  jam  B.  L.  Z.  su-  vuj.  ad  vs.  2». 


347  01  LIORUH  ULFIUNA  VERSIU.  S48 

-n  nis  bii  Kiii|.j:ui.ln.s.  j:i!i  gaum  vaurbuul  sa  [«iudans  in  ]»/.e  :ii|>.'  |ah  iu  [>:m  nilpaiiakuinbjandane  ni 

■J? ,  ib"  x  ilil  i  izai  ulhnkau.  jah  suno  inaandjands  sa  |>iudant  spaikulaiur  anabau[>  briggan  baubip  is.  i|>  is  (jalei- 

paudi  alhiaimaii  iinina  haubip  ia  karkaraljabalbar  pala  haubip  b  ana  mesa  jali  aigaf  ita  pizai  man< 

8M  j.ii  jah  so  niavi  aigal  iia  aipein  seinai.  jab  gahauajandani  lipnnjos  is  i)einun  jali  usncmun  leik  is  jah 

30  galagidedun  iia  iu  blaiva.  jab  gaiddjedun  apausiauleis  «iu  leaua  jab  gataihun  imina  allaia  jah  iva  fllu 

63,  51  sve  gaiavulcduii jah  duaisnivun.  jah  Ulgaggandam  Im  us  skipa  sunsaiv  ulkunnandans  ina. 

5:>  liiiiiinaiidaiis  all  p.ita  gavi  dugminuu  ana  badjam  panl  tibil  babandans  bairan.  padei  hauiidedon  ei  is 
5b  vt-si.  jab  biavaduh  padoi  iddja  in  haimos  alppau  baurgs  aippau  In  veihsa.  ana  gagga  lagidcdumiukam 

vii,    1  j.ili  iifduu  ina  ei  pauikauia  vutjoa  hi  atiaitokeina.  [afa  iva  managai  sve  atuiiokuu  imma.  ganesun.jah 

2  gni|cmuu  »ik  du  imma  faveiiaiei»  jah  lumai  plxe  bokarje  qimandans  us  iatrasaolymim.  j»b  ga- 

saiw  indans  mmaotpM  Biponje   hgamainjaim  banduffl.  bal-Isi  un[ivabanaim.  maijandans  blaibam. 

5  ip  lireisaieis  jah  ailai  iudaieii  nlba  uflabvahand  banduni  ni  matjand.  habandaoi  anaHlfa  |>ize  sinis- 

4  (ano.  jah  af  mabla  niba  daupjand  ui  nialjand.  jali  ai:|j:ir  ist  manag.  palei  antlnemun  du  haban.  Jau- 

5  pciuins  slikle  jali  aurkje  jab  kalile  jali  ligre.  pa]iroli  pan  (rebun  ina  pai  fareisaieis  jab  pai  bokarjos. 

duwepai  siponjospeinainigaggandbi  pannuei  anafulhunpai  sinisians  ak  un[>vahauaim  bandum  mai- 

6  jand  nlaif.  ip  is  audbafjands  qa[>  du  im  [>alei  vaila  praufetida  esaias  bi  izvis  |uqs  liulant.  svegimelip 

7  ist.  so  inaiiagci  vairilom  mik  svcraip.  ip  bairtoize  fairrahabai|>  sik  mis.  ipsvareniik  blotand  laisjan- 

8  daus  laiseinins.  aiiabusntns  niaune.  alletandans  railuis  auabusn  gubs  babaip  palci  anafulliun  nian- 
0  naus.  daupeinins  aurkjc  j:  b  siikle  jah  anpar  galeik  svaleikaia  manug  laujip.  jah  qab  du  im.  vaila  invi- 

10  dip  anabusn  gnbs.  ci  [>ala  analulhain  izvar  fastaip.  u.oses  auk  raiblis  qap.  svcrai  alian  beinuaa  jah 

11  aibeio  peina.  jah   saei  ubil  qipai  altin  seinamma  uippau  ai[>ein  sciuai.  daupau  a.rdaupjaitlau.  ip  jm 
qipip.  jabai  iiipai  manna    aitiu  seinamma  aippau  aipeiu.  kaurban.  paiei  isl  maipms  [>  swah  paiei  ui 

12,  15  inis  gabaluis.   jab  ui  (ralelip  ina  ni  vaibl  laujau  atiin  soinamma  aippau  aipein  scinai.  braupjandana 
vnurd    gups    bizai    anabusnai    Ixvarai.    hoei   anafulhup.    j'ah     galeik    svaleikaia   manag   taujip. 

INTERPRKTATIO, 
msbiijusbaptitaniis.  26.  Eitiisiisfactus  hic  rex  proptcr  ha:c  juramenta  ei  proplerhosuna-accumbentes.non 
■Voleit  eam  i  ejirere-  47.  Lt  statim  mittens  hic  rex  speculatorem  jussit  ferre  c.iput  ejus.  Veruin  is  iens  absci- 
dit  ei  capui  in  earcerc  28.  et  attulit  h:>c  eaput  ejus  super  palina  ei  trailidit  id  huic  puellx  ei  hxc  piielu 
iradMit  id  matri  susi.  23.  Kt  audieme*  disripuli  e]';s  venerunlet  ubstulertinl  corpus  ejus  ei  posnerunt  id  in 
sepulero.  30.  Et  eoiveruni  apnstali  ad  lcsuin  ei  narraveruni  eioinue  ei  lam  mulium  quam  fecerimt  —  55. 
ei  apptkuenuit.  5J.  Eieieuuiibus  iis  e  nave  statim  cogn«sceiiies  eum,  55.  percutrenies  o  micm  hanc  re- 
giiviiem  cwperunl  luper  leciis  hos  ma'e  babentcs  fcrre,  ubi  audiveruut,  quod  is  csset.  56-  Et  uhicumquo 
nao>  ivit  in  vieos  aut  uibcs  aut  in  castella,  in  platca  posueruui  xgrotoa  ei  orarunt  eum,  ut  taliein  fimbriam 
vestis  ejus  «tlingercnt  et  tam  mulii  quamatiigeruul  eum,  saiiali-sunt.  vii ,  1.  El  collegerunl  se  ad  eum  Fa- 
tisxi  e»  quidam  horum  seriharum  venienies  ex  ierusolymis;  i.  et.  videntes  .luosdani  horum  diseipuloruni 
ejns  eommunibus  manibus,  b>c-est  illoiis,  edentes  panes  :  3.  verum  Farisaai  e»  orones  ludsel,  nisi  rn-qnen- 
ter  lavani  manus,  non  edunt ,  lenentes Iraditioaem  horum  majoram;  i.  cta  foro,  nisi  lavant,  non  edant, 
et  atrod  t-si  niultum  ,  qurid  acceperuni  ad  lenenduiu  :  loiiones  pocolorum  ei  urceorum  cl  lebetum  el  leetomm ; 
K.  deimle  autcminteriogarunteuin  b:  F.irisi'i  et  hl  scrib;e:  cur  bi  discipuli  toi  non  eunl  secundum  quod  ira- 
ifidettini  hi  majores,  sed  iliotis  manibus  etlunl  nanein  1  6.  Ve-um  is  rcspondeos  dixit  ad  eos,  i|iiod  bene  pr»- 
nixit  Esaias  de  vobis  bis  byiioerilis,  utseriptum  esl:  lixc  lurba  labiis  me  colit,  verum  cor  eertim  prixul  tenei 
IQ.me*  7.  verum  frusira  me  eolunt  doceiites  doctrinas,  prxeepla  bomiuuiu  ;  8.  relinquentes  enim  prae- 
cepimi)  f>fi,  tenetib  qu<>d  iradiderunl  homiues,  loiiones  ureeoram  et  poculorum,  et  aliud  siinile  tale  multam 
fariiis.  9.El  di\il  ad  eos:  heue  abrogatis  praeceptuiu  Dei.  ut  lioc  i.aditum  vcslrum  observeiis.  U).  Moaes 
enim  quidem  dixit :  cole  p^trein  tuum  et  uiatreiu  luam,  et  qui  niale  dicat  patri  suo  aut  malri  sux,  morte  eeci- 
iiaTur.  II.  Verum  vos  dicitis:  si  dical  homo  patri  suo  aul  inairi:  corban!  quod  est  inunus  omne  quod  a  me 
juvaris.  12.  Et  non  permilUtis  euin  non  quidquain  fatere  patri  suo  aut  matri  suae,  13.  delenles  verlum 
lici  boc  pr*«.cplo  vestro,  quod  tradidistis,  etsimile  tale  multuiu  laciiis.   [Vidt  pagiuam  sequenien.) 

AVNOTATIONES. 

vi,  46.  ut]  sec.  propter,  *  gr.  vi:,  b.  hairto]  Si.  X  hairpo. 

vi,  47.  im*mdjuinU\  i.  St-  "*'  insand/OJi*.  —  spai-  vn,  7.  mik  bloland}  1  gr.  omn. 

tM/alarl  SL  V  ipaiculnlMr.—Q[mainnul\  St.  X  aftnai-  vn,  8.  raihiis}  emm,  Golh.  yip  oroillcre,  Criesb. 

,„  ..  ''  maleodnulal. — ivuttikaial  J.  Sl    »,  div. 

»i,  4«.  Waiil  J.  St.  p :*e.  v».  »•  /■««'« /)|  Si.  X  fattaih. 

vi,  50.  gauiejcdun}  vid.  aj  m,  40.  vn,  10.  jnerai]  liz.  X  «"«■- teiHomma  et  leinai] 

vi,  55.  badjam]  S*.   X  Mian.  —  tiiiroi»1,  Ulf.  C.       6iio— sua;, "  gr.  omn. ;  pro  «inai  autem  J.  Sl.  B.  X 
rodd.  **puv  pio  ncttvsi.av  legisse  videlur.— i»]  vid.       «i-ina. 
„1  ■  4 1  vii,  1  \ .  jnmmim.il  suo ,  "  gr.  onin—  [ntumh  [mtei] 

vi,  55.  «.-•]  iec.  us.  "  ir.—gagaa]  via,  lilf.  pro  «70-      J.  Si.  X  £»*«■«  />»'<«• 
Laif  c.  cod.  O  et  verss.  Inliuil  trWaiiUC  vcl  nXa«ia  vii,  12.  m}  noii.gr.  plerique  eOniri. 

iruisse  videlur,  cf.  »1 ,  4.  II,  15.  pitai--poei\   J.   Sl.  lac. ,  quod   dedimui, 

vu,  4.  oniHaiMjaiMi]  St.  X  gomainiaiin.  —  unpvaha-  primus  B.  el  pusl  euni  Ib.  legil ;  an  recte  llli  quidem. 
ntiim]  J.  Si.  X  Hn/niui/iaiiaJ.M.  diei  non  puiesl,  guia  haec  plannla    una  ex  iis  est  qua 

vn,  8.  ip]  veruin,  gr.  onin.  yip,  sic.  J.  vi  ,  6  el  Turlo  ablaia:  sunt.— a.,ul>ujjiai|  prjeccpto,  vidcri  po- 
sepius.  —  ufta]  crebio,  Ull.  c.  verss.  Ulinis  truxva  'eat  Golb.  tvroXii  aut  «vt«V«ti  legisse  (vid.  vs.  7  rt 
leeil,  vill.  L.v,  55.  ").  »am  gr.  oui:i.  napuiian.  babenl,   quotl  alus  locis 

vii   4    111  ino/iaoj  1  gr.  omn.  imalilh*  esse  solel  (v*.  3),  vid.  lamen  Oor.  I.  si,  2. 

vn,  5.  fcoAr#»]J.St.  \  papro.  - /)on]aulem,  °gr.  -- gal  <k\  J.  Sl.  ir.ale  addunl  nn/.ir.  tju.nl  h.  I.  ite 
otiin.— Mn/jraAa>iaim;  illolis.  gr.  mivaitT.  gWCJ  quidem  b.ibenl.-  taupp]  Sl.  X  '"V'/'- 


5i9  MAltCUS    VII.  14—32.  550 

li,  15  Jahaihaitandsallabo  managcinqap  im.hauseipmisalhujah  frapjaip.  ni  vaihlsistuUjiromansinngag- 

gando  in  ina.  {):itei  magi  ina  gamainjan.  ak  {>ata  uigaggaiuln  us  mann{iaia  isl  pata  gamainjando  man- 

16,  17  iian.jabai  was  liabaiausona  hausjandona.  galiausjai.  jah  paii  galaip  in  gard  tu  pizai  mauagcin.  frc- 

18  buo  ina  siponjos  is  bi  po  gajukon.  jah  qab  du  im.  sva  jah  jus  unvitans  sijnp.  ni  frapj  '•  pammei  all 

19  baia  utapro inugaggando  in  mannan  ni  mag  ina  gamainj:m.  imic  ni  galeipif)  imma  iu  liairto  ak  in 
30  vamba  jab  in  urrunsa  usgaggip.  gahreincip  allans  matins.  qapup-pan  patei  bati  ns  mnnn  usgag* 

21  gamlo  pala  gamaineip  mannan.  innaprO  auk  us  hainin  manne  miioncisubilos  usgapgand.  kalkinas- 

22  sjus  horinassjus  mauipra  piubja  failiufrikeins  miseleins  liutei  nglattei  attgo  unsel  vajamereins  hauh- 

23  bairtei  tmviti.  po  alia  ubilona  iunapro  usgaggand  jah  gagainainjand  niannan.  jnh  jainpro  uvstan- 
21  dands  galai{>  [in  markos  tyre  jali  scidoue.  jah  galcipands  in  gard  ni  vilda  viian  mawmt 
25  jah  ui  mahia  galaugiijan.  gahausjandei  raihtis  qino  bi  iua.  pizozei  habaida  daulitar  ahman  Bnbrain- 

20  jana.  qiinaudei  drausdufotum  is.  vasup  pan  so  qinohaipno.  saurinifynikiska  gabautpai.  jal.  bapina 
23  ei  po  unhulpon  usvaurpi  us  dauhtr  izos.  ip  iestts  qnp  du  izai.  lel  fauipis  sada  vairpau  bania.  nnle  ni 

28  gopist  niiuan  lilaib  barnc  jah  vairpatt  hundani.  ip  si  andhofimma  juli  qap  du  irama.  jai  frauja.  jah 

29  auk  hundos  uudaro  biuda  m.iljand  af  drauhsnom  barnc.  j.ili  qap  du  izai.  in  pis  vaurdis  gagg.  usiddja 

30  unliulpo  us  dauhtr  pcinai.  jah  galeipandci  du  garda  seinamma  bigat  unhulpon  usgaggana  jali  po 

31  dauhtar  ligaudein  ana  ligra.  jah  afira  galeipands  aT  uiarkom  tyre  jah  seidone  qaai  at  marein  galei- 

32  laie  mip  tveihnaim  raarkoui  daikapaulaios.  jali  berun  du  imraa  baudana  stammana  jali  uedun  ina  ei 

INTEUPRETATIO. 

14.  Etadvocans  omnem  hanc  turbam  dixit  iis  :  auditc  me  omnes  et  intelligite;  15.  non  qtiidquam 
est  cxtra  homincm  ingrcdicns  in  eum,  qnod  possit  eum  pollucre,  sed  hoo  exiens  ex  hnmine  iioe 
esl  hnc  polluens  hominem.  16.  Si  quis  bahcat  aures  audienies  audiat.  17.  Ct  eam  irel  in  domutu 
ex  bac  turba,  inicrrogarunt  cum  discipnli  ejus  de  hac  parabola,  18.  el  dixit  ad  eos  :  sic  eiiam 
vos  inscii  esiisT  non  lnlelligilis,  quod  omne  hoc  exlrinsccus  ingrediens  in  boiuiuem  non  uotesl  euin 
pollucre;  19.  nam  non  inlrat  ci  in  cor,  sed  in  vcntrem,  et  iu  exitu  exit,  purgat  omiteseseas.  20. 
Dixil  aulem,  quod  hoc  ex  bomine  exiens  hoc  polluit  hnn  ineui ;  21.  imus  enim  ex  corde  liotiiitium 
coititatioiies  make  exeunt,  scortaiioncs,  adultuna ,  homicidia,  22.  furta,  avaritix,  ncijiii  it:,  siuia- 
lat"io,  inipitdicilia,  ociilus  tnalus,  blasphenike,  sunerbia,  stiikiiia;  2~>.  (uec  omuia  niala  intns  exeunt  et  pol- 
Ituint  hominem.  24.  Ei  tilinc  cxsurgens  ivit  in  limites  Tyrionim  et  Sidonum  et  iotrans  in  domomnon  volttii 
Kire  hoininern,  ct  non  potuil  occultari.  25.  Audiens  enim  mulier  de  eo,  cujus  habnit  Olia  spirituns  iinmun- 
dura,  veniens  cocidit  ad  pedes  e';us.  26.  Fuit  aulem  lisec  molier  etbuica,  Sorinifynicisca  gente,  et  uraviteum, 
ut  hunc  daemotiem  ejiccrct  e  filia  ejus.  27.  Verum  lesus  dixit  ad  eam :  sine  antea  saluros  fieri  liueros,  nam 
non  boniun  est  sumere  panem  liberorum  el  projicere  caniinis.  28.  Yerumea  responditei  et  Uixit  ari  eum  : 
ulique  domine!  et  enim  canes  suh  mcnsa  edunt  de  micis  iiberorum.  29.  Et  dixit  ad  eam :  ot>  hoc  verixun 
vaile,  exiil  dxtnon  e  ftlia  lua.  50.  Et  intrans  in  domicilium  sunm  itivenit  liamonem  egressum  et  h:>nc 
(iliam  jacenlem  in  lccto.  51.  Et  iterum  abiens  a  limitibtts  Tyriorutn  et  Sidonum  venit  ad  mare  Ga!i- 
Ixoiuut  inter  utrosquc  limiies  uccapoleos;    32.  et  tulerunt  ati-  eum  surdum  rautum  otorarunt  cotn,  ut 

ANNOTATIONES. 

vti,  15.  ni  vaihtt]  J.  St.  B.  ni  vaiht,  idque  rcclius,  quainquam  enim  i.  x,  33  forma  taiamerei  ponemla 

nam  vtdhtt  ita  non  nisi  praidicali  loco  ponitur:  J.  vi:i,  est,  laiiicii  geniina)  ejusdem  noniiois forma»  inveniun- 

54  io  hauheins  meina  ni  vailils  ul;  Cor.  I,  x,  20  ni  lur,  uti  veitvodei  et  talvodeiiu,  ivifoiei  et   ivikneir.s , 

patei  bo  galiuqaguda  railitt  sijaina;  vn,  19  pntabimail  luainei  el  hrniatin* ;  ei  Eph   :v,  5!  iterum  hm- 

ni  taints  Ut  (ubi  ni  vaiht,  quod  imperitns  librarius  ad-  reins  scrihilur,  ubi  uullus  gracorum  piuralam  /bW- 

didit,  e  lextu  ejicieudum  est);  xtit,  2j.i6ai  [riapva  ni  fnfdttt  aguoscit. 

habau,  ni  vaihls  im.  —  ulapro]  i.  St.  U.  y/s  azapro. —  vn.  25.  po  alla]  f  gr. 

patei  magi\  J.  St.  B.  X  puta-i-mag.  —  ulgaggando—  vtl,  24.  uislandands)  Sl.  X  ustandaadt. 

mannnn]  J.  St.  B.  •*•  usgaggando  af  inuna  (i.  St.  >.<  vu,   2S.  yahausjandei,  etc.j  Griesb.  erral  diccns, 

ina)  pala  mag  ina  gamainjan.  Cailerunt  pro  u$  nuuw  Ulf.  legisse  euX  tvG&s  ixweaax  yvvi,  oam   sequilur 

(ex  homine)  gr.  ait'  «OroO.  lextum  vulgaiuni. — dauhtar]  Ulf.  c.  codd.  ■  avns.  — 

vn,  16.  /taufjoJtdoiia]  vid.  ad  iv,  9.  fotum]  cod.  Arg.  (?)  editt.  Hz.  X  /■<>'««• 

VII,  17.IW— VS.   1»   utgngg— ]  J.   St.  It.  lac ;  qcs  vu,  26.  taurinifunikitka]    J.    St.   X  Murai.yxiiha  , 

hodie  legunlur,  debemus  Ihrio,  qui  hos  versus  difOcil-  B.  (fortasse  recli-)  taurailymkizka—  Mraarpi)  J.  St. 

limos  lectu  fuissc  ail:  sast.ius  lamen  erravit.  X  div. — daaArr]  J.  V  dnuhutT,  St.  X  daspar,  Z.  V 

vit,  18.  jah]  sec.  Z.  X  «a'i.— unwtou]  cod.  Arg.  (Ib.  daupr. 

referente)  X  ini'»'M«,  qusm  lcctionem  !h. ,  quatuvis  vn,  28.  \mma\  pr.  ei,  °  ?r   omn. 

tiHiiiij.-i»  ei  prsplaceat,   defendere    frustra   studet;  vn,  51.  markuflt]  pr„  J.  St.  X  ntarkon,— mip&eik- 

unvits  legitur  etiamCor.  II,  »,  19,  25;  xn,  6,  11,  cf.  nsiut]  J    >K  jct.,  Si.  X  mptveihnam. 

unviii  Mc.  vn,  22.  Z.  «mtiitaisj  meiic  in  lextuposuil.—  vtt,  52.  AaBdau]  pro  handu;  ea  tern^natJontim  ac- 

paumei]  i|uod,  viii.  adPhil.  II,  24.— wigaugando]  Ih.  cusalivi  et  dativi  permulalio  in  itominibns  proprii!i 

Z.  #  ingaggando ;  (cxteruiu  ist  suppleudum  esse,  Ih.  frequentior,  in  appellativis  tarior  est,  sic  L.  ix,  27 

maiemonet.)  piudin,iiMu  pro  pistdinattu,  vid.  Mc.  ix,  I;  Ccr.  i,  n, 

vit,  19.  gahraineip]  purgat,  gr.  x«0a^i?ov,     Ulf.  C.  26  daupau  pi o  Uaupu ;  pro  hairau,qtwd  Ront.  Xllt,4 

eod.  B  rufiapfcu  legisse  videlor.  in  cod.  Ambros.  legiiur,  cod.Garol.  rme  hairu  prae- 

vn,  22.  ojjfaiieij  Griesb.   nisie  pro  plarali  babct, 


8ed  veremur  ne  ea  adnoiatto  ad  verbuni  {3Wyi3fii« 

pertineat,  nam  ile  M;«mereiiu  ambigitur,  ntrum  sit      scribiiur;  cf.  ad  L.i,  54. 

nominativns  pluratis  iormx  vajame'rei,  an  aingularis  ; 


bet.  Similiier  L  iv,  3mimks,  vs.  5  diabulaus,  et  Eph. 
v,  5  ikalkmauaiu  pro  UiabiUus ,  shbim,  tkaikinauut 


511  Wlil.lOKUM  ULFILANA  VERSIO.  SS2 

53  logidedi  innna  bamlao.  jali  tfnimand*  ina  tfmantgein  inndro  lagida  (ig^rans  acinani  in  ausona  iiuma 

34  j.ili  spcvauds  atlaiiok  lugjjou  ll.  jili  ntatiwtndl  dn  liinnna  gtsvogida  j.ih  qa|>  du  iiiinia.  aiflaba.  fiaH 
55  I-.I  iisiukn.  j.iii  lunsalv  n  Ui<  noii.-iiii ii  iiuiu.1  bliuinant  jah  andbundnoda  bandi  uiggons  iijali  rudida 
-.f.  railiiilu.  Jab  anabaub  im  ui  mann  ni  qr|>cina.  wan  lilu  is  uii  anabatib.  niaia  [>amuia  eis  meridedun. 
37  jahufanssau  BildaleiUdedoa  qibandans.  vaila  allala  galavida.  jah  bau  lans  gaUuljif)  gauinajan  jah 
viu,  I  urodjtndam  rodjan.  in  jainalm  [>an  dagam  tftrt  ai  (ilu  managai  managein  vistndein  pli  ni  haban- 
t  dain  w.i  malidedeiua.  alhaiiauds  siponjans  qapnh  du  im.  uifeinuda  du  [>'uai  muiagcin.  unte  ju  dagans 

3  (..iiis  iii.|>  iii is  vesun  jah  ni  lialiaml  wa  inaijiiua.  j.ili  jabai  fraleta  im  lauaqibftni  dn  garda  lie.  udi- 

4  gaud  an.i  viga.  luinai  nihiil  iae  fiirrtbro  qemun.  jafa  andbofun  imma  tipenjoa  is.  wuhro  [>ans  inag 
B  was  gtaobjan  hltihtm  ana  au[>'uiai.  jali  frah  ins.  wan  managans  babaib  blaibana.  i[)  eis  q»[>un.  si- 
€  i.nii.  fii  niiabaub  biatl  managein  auakumbjanana  airbsijab  niraandibaus  sibun  hlaibans  jah  aviliu- 
7  dundagtbrakjabalgaf8ipon]am  seinaim.  ei  allagidedeina  faur.  jah  atlagidcdun  faur  po  managein.  jah 
;  btbaidedun (isk ins  favani.  Jah  bant  gabiobjtnds  qa[>  ci  allagidedeinajah  bans. gamaiidednn  baojah 
!)  sadti  tstorbnn  jah  usuemun  laibos  gabruko  sibun  sjiyreidans.  vcsunii[)-[)an  pai  maijandana  ive  lidvor 

10  [uisumljos.  j  ih  fralailolim.  jah  gala>p  innsaiv  in  skip  mi[>  sipoiijamseinaim  jah  qam  an.i  fera  mag- 

1 1  dalan.  ja!i  urrunnnn  fareisaints  jah  dugnnnun  mibsokjan  imma  sokjandans  du  imma  taikn  os  himina 

12  iraisamhiis  ma.  jah  nfsvogjands  aliinin  seinamma  qa[>.  wa  f)afa  koni  laikn  sokeip.  amon  qi[>a  ixvis. 

13  jabai  gibaidaa  kunja  bamma  laikne.  jah  aOetands  ins  galeipands  afira  in  skip  uslaiji  bindar  inarein. 
II,  i.'i  j.il>  uf.irniuniiodedun  niuian  blaibansjah  niba  ainana  blaif  ni  haliaidcdun  ini[>  sis  in  skipa.  jahan.i- 

10  bau[>  im  qipands.  saiwi[>  ri  alsaiwi[>  izvi?  [>is  beisiis  fareis.iic  j  ih  beistis  hcrodis.  jah  [lahlcdun  niih 

17  sisinissoqi[>:iml:ins.  iintc  lilail.ans  ui  liahain.  jali  fr.i|ijimls  iesusqa[>  (liiim.  w.i  [>iggkei[>.  unie  hlaib.ins 

18  ni  babaib.  ni  nauh  fra|>ji[>  nih  vitub.  uutc  daubala  liabaih  hairlo  izvar.  augona  habandans  ni  gas-i- 

19  wibjan  ausona  babandans  ni  gahausci[>.  jab  ni  ganiunub.  ban  pans  fimf  hlaibana  gabrak  (imljjusund- 

20  jom.  \i*n  inonajos  tainjons  fullos  g.bnik  i  usnemub.  q<'[>un  du  imma.  Ivalif.  abban  pan  [>ans  s.bun 
blaibans  fidvor  busundjum.  wan  mnagans  spyreidans  1'ullans  gabruko  usncmu[).  iji  eis  qcpunssibun. 

5M  ,  22  jahqapdu  iui.  waiva  ui  uauli  frabjib.  jah  qcinuii  iu  bebauiia  (Vide  paginam  scqueniem.) 

1NTEIUKETATIO. 
imponoreieim.mum.  33/  Kialxlurens  emn  a  turba  scorsim  posnit  digilossoos  in  aureseiet  spuens  attigitlin- 
guain  ejus,  34.  el  suspicieits  adcoalum,  ingemuitet  dixitad  eum  :eflatl>»!  quod  csi  recludere.  35.  Etstatim 
recliisi-suut ei  aures  el  sulutuui-csi  vinculum  linguas ejusct  Incutus-ost  rccte.  3G.  Et  prxcepit  iis  ut  homini  non 
(lirerent;  quam  mulluni is  iis  pracepit,  magis hoc  ii  jirxilicarunt.  37.  Ei  valde uiirati-sunt  dicenles :  bene  omne 
fecit.etsurdos  lacii  auiiireeimul<>sloqtii !  vui.l.  In  iilisautcin  dicbusiterum  in  valdemullaturhaexisteiite  et 
rton  babenlibus ,  qukl  edercnt,  advocans  disoi|>ulos  dixil  ad  eos:  3.  misoruil-ine  hnjus  turlia.',  n.iin  jam  dies 
ires  cura  me  foerunt  et  non  babenl,  quiil  edant;  3.  et  si  dimittn  eosjejunos  ad  domum  eoriun  ,  subjacent 
in  via;  quidam  enim  eorimi  procul  vencrunt.  4.  El  responderuui  ci  disoipuli  ejus ;  unde  hos  potest  aliquis 
saliare  pauibus  in  descrto?  !i.  Et  iuicrroguvit  eos:quam  mulms  hahctis  panes?  verum  ii  dixerunt:  seu- 
icni.  0.  Et  prasccpit  huic  lurbae  accumbere  super  lerra  et  aceipiens  lios  septem  panes  etgrati.is-agens  fre- 
gitet  dedililisoipulissiiis,  ut  apponerent  pro,  et  apposuerunt  pro  haclurba.  7.  El  liahuerunt  pisces  paucos, 
ei  hos  benedicens  dixit,  ut  apponerent  etiam  hos.  8  Cnmederuol  autcm  et  saiuri  facti-sunt  et  susiulerunt 
rciiquias  fragmenloruni  septeui  sporlas.  !).  Fucruul  autem  l.ic  lcnlcs  circiter  qualuor  millia,  eldimisil  eos. 
10.  Et  ivit  staiim  iu  naveni  cuiu  discipulis  suis  et  venit  ad  liiniiem  Magdalan.  1 1 .  Et  excurreruut  Farisxi  ei 
cueperunt  conquirere-'ciim  eo  qucrcntes  ab  eo  signura  e  ccclo,  lenlantes  eum.  12.  El  suspiraus  spiritu  suo 
dliil:  quid  hoc  genus  signmn  qu.erit?  amen  dico  vol.is,  si  denlur  generi  liuic  signa.  13.  El  diinitiens  c>s 
in"rediens  iteruin  iu  naveni  cxiii  trans  maro.  14.  El obliti-sunl  suinere  panes,  et  nisi  unum  pancm  non  ba- 
l>uecuiil  cum  so  in  nave.  15.  Ei  jinccepit  iis  dicens:  vidctc,  ui  cavejtis  vobis  hoc  fermenliun  Farisxorum 
et  fcrmenium  llerodis.  lo\  Et  cugiiaruni  cum  se  inviccm  dicentes:  quia  p.mcs  nun  habeinus.  17.  Et  co- 
c;noscens  lesus  dixil  ad  eos  :  quid  cogitalis,  quia  panes  nou  habetis;  non  adhuc  coguosciiis  nec  scitis,  quia 
stupiiliini  habetis  cor  vesirmn.  18.  Oculos  babentes  non  vnlotis  el  aures  habenies  non  auditis,  et  non 
rccordiiuini,  19.  eum  hos  quinqne  paues  fregi  qu'iique  millibns,  quam  mullas  s|>onas  plenas  fragmen- 
turnm  sHStulistis?  Dixerwil  ad  eum  :  duoderim.  "20.  Ai  eum  hos  sepiem  panes  quatuor  roillibus,  quam 
ihuUms  cophitios  plcuos  fragmentornm  suatulislis?  Verum  ii  dixerunl  :  upiein.  21.  Ei  dixit  ad  cos : 
quoinodo  non  adliuc  cogtios-citis?    22.  Et  vcncrunt  in  Belbauiain  (Yide  paginam  sequcntcm.) 

ANNOTATIONES. 

vii,  55.  ifitvanat\  sic  cod.  Arj>;.  ;  edilt.  «peiuuii(/s  ,  vui,  10.  qalaib  HfNMi»]  1  gr.—  inagdatan]  gr.   A«X- 

(|iiod  reiiius,  eerte  frequcntius  cst.  (*avo«0a. 

vii,  50.  icini  /i!»|   Ull.  "  ii  — maw   />.imiud,  mtgit  vni,  12.  kuni]  i.  St.  X  kun.  —  aibuidau]  i.  Sl. 

ttm:,  gr.  oinn.  fiiXW  ircpiaaorspm.— eit]  ii,  '  gr.  gitouii,  t».    ^aibaid,  lerminalioaa  iii  cod.  Arg.  proi- 

vill,   1.   /»oi|  uulQiu,  °  gr.  oiun.— -a/Vru|  ilerura  ,      sus  evanuit. 
■  gr.;  osteriun  lilf.  ebaaa  pro  simplici  noXloO  legit         vui,  18.  «]  ui, "  gr.  omn. 

aauniOau,  qiwd  por  /iitl  iimdkij/m  reddil.— sipuu^mi»!  VIII,  17.  unte]  MC.  quit,  gr.  in;  Ulf.  C.  cod.  I0J 

U II.  c,  codd.  "  «..rou.  ap.  Uricsb.  oti  legit,  quod  jam  II.  vidil. 

viii,  2,  iidju(t>|  (i*cs  accustuvoeasu,  gr.  ipipm,  cf.         viu,  20.  /i/(ii*u>is)  panes, "  «. .  -mmnmj>]  i-  St.  ^. 
i\,  iu.—  'i >l<aiii' |  /.■  w  Itoiumi.  nntnrib,  • 

vni,  4.  u>oi|  lill.  c.  (0.1<l.  cl  vcrss.    ZSt.  vin.  21.  ni  huh/i|  non  a.lhuc,  gr.  oO,  cf.  ad  iv,  40, 

«III,  B,  [,itou\  1.  Sl.    j   />  «.--;ii*|lcrt.  ct,  *  gr.—       (cxturum  J.  St.  II.    I  jd.) 
4U>iiitui**iU\  Si  «  wtliudons.  viii,  22.  atmm\  vencrunt,  gr.  tpyjxat.— »#/>u»nni| 

VIII,  7.  /.um|  pr.  hus,  *  gr.  yr.  WauiSnv. 

viu.  'J  /rulfli/ui|  Sl.  .».  mlaitol. 


553  KIAKCUS  VIII,    25— 3«.— IX,     1—5.  55i 

25  jiih  bcrim   du    iij.ina    b'ind:ui  jah   hetluii  in  i    ei   iiiuna    nit.iiuiki.  jali    f:iirgrt-i [>:> n.ls   hauJu   fiis 
21  bllodins   nslauti  ina    iitana  veihsis   jah    speivands    in    augona     is    attagjawU    ana   hauduns 

25  seinos   fralt  ina.   gatt  vva    sewi.  jali   ussaiwands  qa[>.  gasaiwa  mans  batei  sve  biigmans  g.tsaiwa 

26  giggaudans.   [>:r>roh   aftra  galagida    handuns    ana   p«  augona   is  jali   galuvida    uia    iissaiwan. 

27  jali  aftra  ga-aiibs  vaip  jali  gas.ivv  bairhlalia  allans.  jab  insandida  i:ta  du  garda  is  qibands.  ni 
iu  bata  veibs  g.iggais.  ui  nuimliun  qibiis  in  baiiuna  vebsa.  jali  ti-i<lilja  iesus  jab  siponjns  is  in 
vebsa  kais:irias  biz.is  filippaus  jali  ana  viga  frah  siponjans  seinans  qibauds  <lu  ini.  waua  mik  qiband 

28  mans  visan.  i|i  eis  andliofun.  iuliannen  bana  daupjaud.  jali  anbirai  beliail.  BUinaib  b.in  ainana  prail- 
2'J  fele.  jab  is  qab  du  im.  appan  jus  wana  mik  qi[)i|)  visan.  amlliafjands  ban  paitrns  qabdu  imina  bu  is 

50,  31  xrislus.jah  faurbau[)  iiu  ci  inannhun  ni  qejVina  bi  ina.  jali  dugann  laisjan  ius.  [>aici  skal  sunus  inans 

lilu  vinnau  jali  uskiusan  skulds  isi  frain  pahn  sin  siam  jah  paim  auhuniislam  gudjain  jah  bukariaiii 

32  jab  iisi|iniaii  jali  afar  brins  dagans  ussian.fan.  jah  svikunbalia  bata  v.iurd  rodida.  jah  afiiiiliands  iua 

35  paiirusdiigauii  andbt  iianina.  ib  is  gavandjands  sik  jah  gasaiwands  pins  siponjans  seinans  andbait 

54  pailrauq'pands.  gagg  bindar  mik  saiana.  un'e  ni  frapjis  paini  gubs  ak  paim  maiiue.  jali  atliaiiandsbn 

managein  mip  sipoujam  scinaitn  qap  dtiim.  saei  viliafar  niis  laisljan  iuvidai  sik  silbaujah  niinai  gal- 

35  gau  seinaua  jab  lai  ijai  niik.  Baei  allis  vili  saivala  seina  ganasjan.  fraqisleip  izai.  i[>  saei  rraqisteip 

30  saivalai  g"inai  in  nieina  jab  in  p  zns  ai»a?gljons.  ganasjip  po.  wa  auk  hotcb  inaiii.au.  jahai  gagei- 

37  gaib  pana  fairwu  allaiiajali  gasleipe  [>  sik  saivala-  seinai.  aippau  wa  gibibtnanna  imnaideiii  saivalos 

58  seiuaizos.  unte  saei  skamaibsik  mri  iajab  vaurde  meiiiair.e  m  gahaurpai  pizai  horinnndein  jah  fra- 

vauihtou.  jalis  inusiiiaus  skauiaib  sik  is.  [>an  qiuiib  iu  vu  [iau  aiiins  scinis  nn{)  aggiluin  |)aiin  veiham. 

ix  ,     I  jab  qab  du  iin.  amcn  qipa  Vzi is  patci  siiul  suinai  pize  ber  s!au<landaiie.  f)ai  ize  n:  kansj  nd  daubaus. 

2  unte  gasaiwanil  piuilinassu  gnps  qiiuiaiiana  in  iuahiai.  jali  alar  dagans  s;.ilis  gaiiam  iesus  pailru  iah 
iakobu  jali  iiliaiinen  jali  usiauli  i;is  ana  fa  rguui  liauli  Mindro  aiuans  jali  inniaidida  sik  iu  andv.iiibja 

3  ize.  jab  vasljns  is  vnnrpiin  gliimunjandeius  weitos  sve  snaivs.  svaleikns  sve  vullircis  ana  aiibai  ni 
4,  5  mag  gaweiijan.  jali  at  ug.ps  varp  im  hf.lias  tn  \>  nmse.  jah  vesun  rodjandaus  inib  ie-.ua.  jali  andbaf- 

jamls  paiirus  tjap  du  icsua.  i  abbei  gop  ist  unsis  her  visan.  jali  gavaurkjam  lilijans  pri.is.  pns  ainana 

INTKRPHETATIO. 
ci   tulcrnnt  »d   enn  ciccum  et  <  raruni  cuin,   m   emn  atiingerei.    23.  Et   apprclieiidens   manum  buius 
racri  eduxh  enn  exira    vicum    et   spucns  in  oculus   ejus,    appoueus   insuper   uiaiius   sua  ,  interroga- 
v.t  euin,  an   quid   vidcrel.    24.  Et  suspiciens  dixil :  video  bomiires  quod  nt  nrbores  vi.leo  eunies.    25. 
Pe  iiil^  itcruin  posiiitmaiius  su  er  hns  oculos  fjus  ei  lecit  e  mi  suspicere,  et  nnsus  sana'us  fuii  et  viditclare 

iiiniics.     2(i.  El  inisiteiiiii  a<l  dn i  rjus  dicens  :  ne  in  liunc  vieum  eas  ,  ne  cui;u  uil  dias  in  lioc  vico.  27. 

Ei  exiit  lesus  et  diseipuli  ejus  in  vieos  Uesari;c  luijus  Filippi,  ct  in  via  intrrr»gavil  disiipulus  suos  diccnsad 
«m>s:  que:n  me  dicunt  liomiiu-s  ess  ?  2<.  Veriiiu  ii  resjionderuni  :  lobainieui  litine  Raplislnin;  et  alii  lle- 
liaiu;  quidain  auliiii  uniiiu  profo  armn.  20.  El  is  dixil  ad  eos:  al  vos  quem  tue  dicitis  esse?  Ivcspomieiis 
auiem  Petrus  dixii  atl  enm  :  tu  >s  Cbrislus.  5U-  Et  interdixil  iis,  ut  cniquain  nnn  dicerem  de  eo.  51.  Et 
toepit  docere  cos,  qiiud  deliet  Filius  hoininis  mulluni  pa!i,  et  rejici  debet  ai>  liis  naiu  max<mis  <t  hissuiinuis 
sacerdutibus  et  scriliis,  ei  occidi  ct  posi  tresdii-s  exsurgeic.  52.  Ei  palam  lioc  vcrbiim  lo<  utiis-cst.el  alduceus 
eiim  Pctrus  cuepit  inerepa  eeiuii;  33.  veruui  s  vericns  s'  ei  viJens  lius  discipulns  sti  'S  increpavit  Petruui 
dieens:  n  le  p<  st  mc,  Satana!  uaiil  nou  c«gnoscis  ha:c  I)  i,  sed  haec  liomiiiuin.  51.  El  advocans  hanc  ttii- 
liain  ciiin  discipnlis  suis  <lixit  ad  eos:  <pii  vttll  post  ine  seiui ,  dcne^et  se  ipstni!  el  sumal  crucein  suam  et 
sequatur  nie.  55.  om  enini  vult  aniniam  suaiu  servare,  perdil  eain  ;  vcrum  <|ui  periln  aniinam  suam  ol>  me 
et  o'>  Ikic  cvangcliuin,  scrvat  lianc.  5ii.  (JitiJ  eniin  ju»at  linuiincni,  si  lucraiiir  bitne  mundum  nmiiein,  et 
l*dil  se  aniina  stia.  57.  Aiitquiddathoniopretiiiiii-reJeiiipiiouis  auimxsua'.?  58.  Nant  qiieiu  pi.dei  inei  e.l 
verhorum  meorum  in  generatione  bac  adultera  et  peccainiu  sa,  eliani  liliiun  liouiinis  pudet  >ins,  cuni  venit 
ingloria  pairis  sui  cuin  angelis  his  sanciis.  ix,  I.  Kl  ilix  i  a<l  <:■  s  :  aineii  dico  voliis,  quud  m-.ui  quitlam  lioruiu 
liie  Btaiiiiiim  ,  lii  q'ii  noo  gustanl  tuorlein,  tlouec  videnl  reg.itiut  Dei  veniens  iu  poientia.  t.  Et  po^t  dies  sev 
assutnil  les»s  1'etruui  ei  lacobuui  et  lihaiueiu  et  eduxit  ei  s  iu  ntoiiie  u  altuiu  seorsim  snlos  et  perroutavii  se 
iu  pneseniia  eoruin.  5.  Et  vesies  ejus  facii-sunt  snlciidenles,  alb;e  uti  nix,  talcs,  uii  fullo  in  teir.t 
iinii  poiest  dealliare.  4.  Et  visus  fuil  iis  llelias  euin  M  ise,  et  liieruni  loqiienles  uuin  lesu.  ,5  Et  resp  n- 
dcit»  1'etius   dixit  ad   lcs  uii  :  rablii,  boiiuni  <:st  nolus  bic  esse,  el  lacim  is  laberuavula  tria,  tilii    uiiiuu 

A.NNOTATIO.VES. 

viii   23  seinos]  suas  (-OtoO),  g.-.  kOtm.— gau]  vid.      xafiu&iSaaBai)  I.  xu,  51  nj/ta t/y m  (tyu&fom), Cor.  I', 
aJ  M.  ix,  28.  v,  10  aiuuqjan   (<fx»s/»u8q:af),  ef.   mahlana  visnn  \'.c 

un  ,  24.  palei]  qnod  ,  °  gr,— tjasaiwa]  sec.  video,      xiv,  ft;  J.  in,  4;  x,  55.  — tiss/fliidrmj  St.  .,■{  u»(u,iij„„. 
gi"..  viii,  33.  andbnit}  St.   >:•  andbaip. 

viii,  23.  flffrn]  scc.   rursus,  pro  «iro  veibi  compo-  vin,  5  i.  iuii'a/ai  «cinai]  1  gr.  —  in]  sec.  prupter  , 

siti   u7TozaT£<TT«0u  posituiii  esl,   sic  ix,  12  ii/Vrfl  gabo-      '  gr.  onin. 

ifi/i=i7rozc<T£o-Ta,  cf.  L.  xn,  12  nflru /iai.atiia=ivTt-  vm,  56.  bolcip]  Sl     %<  bupeip.—altana]  J.  Sl.  }:< 

r.a.h>TM<ji.  allania. 

viii,  20.  m.;nn/titn  qipais\  ]  gr.— pammu]  1.  Sl.  X  wn,  58.  uattrde  meinaize]  ]  gi.  omn.  —  scinh]    ■■■< 

pammiili.  St.  scinins. 

VIII,  27.  utuldja]  St.  [i\  ussiddja.  lXj  \.  paiize]  edill.  <  jet.,  vid.  :>d  M.  v,  32. 

Viil,  28.  pnn)  Si.  >;  pain.  i .  ,  5.   g/iliiiun/flMdrtiisj  J.  Sl.  li.     K  alitmunjandi 

viii,  31    itulds  isl]  'L.  Klossam  ad  skal  esse  dicens      sva.  —  weilOf]  Uif.   c.   verss.  °  ).iyy.— suaivs  |  St.    >< 
iirat .  illoeuim  verlw  Ulf.  utitur  ad  grajcorum  iiiflni-      snoii/s.— uu//art;is]  J.  St.  It.  •:•  i.«s/ar<i,. 
iivuiii  passivitiu  redtlenJum,  qtui  liugua  gulliicn  nni-  ix,  i.  i<ar/;l  Sl.   .  qar/). 

liiltu  c  iret,  sic  L.    iv  .   44   s.'.tt.'</*  itt  uiijibiin    (  uiXXii 

1'ATltoi.       XVIII  18 


Ufl  BI0I4ORUM  ULKILANA  VKHSld.  M6 

0,  7  jah  mnse  ainana  jah  ainua  hehjin.  Ili  .>«k  vissa  wa  rodidcdi.  vi'Sim  auk  us.igij.ii.  j;ili  va.|>  inillnuil 

ufar&k  idvjaadi  wi.  jah  qam  ulbna  n  (>amui.i  milhmm.  sa  isi  sunus  naina  sa  liuba.  Jianuiia  hausj up. 

8,  'J  iah  aoaki  joaaiwandans  ni  junaseijis  ainobuu  gasewun  olja  iesu  ainana  un|>  sis. dalaji  |>an  aigaiigaii- 

(Uiiu  nii  af  banma  fairguBja  nabaufi  Imei  mauniiun  ui  spiliododeiua.  patei  gasewuu.  ihna  bijiesuiius 

10  iiianti  iis  daubaim  uartofd.  jah  baia  vaurd  hab)»id  i-duu  «lu  lii  mUao  inkjandans.  waiitbaiamdanbami 

II,   14  usstaudaii .  j*lificliuniiiaqi|>andans.uiileip|>3iiil[iai  hnkarjos  |>alei  lielias  skuli  qiiiun  laurjus.  ifiisan- 

diufjauds  i| j ; i du  mi  liclias »vc| ian li  i|imands  I aur|.is  afua gabnleijialla.  jah  waivjgaineli^ isl lilsunu mana 

15  eiinanag  »iauaiiabfiekiinbs»airbai.akei  qifxaixvig.fiaieiju  helias  qamjah  gaiavideduu  immasvaRliiave 

14  vildeduii.svasvegaineiifnsihi  ina.  jah  qiiuands  at  bi|mujaui  gasaw  lilu  maaagetua  i  >i  nisiahbokaijins 

15  lakiaedana  mib  im.  jah  sansaiv  alla  managei  gasaiwaudaus  ma  usxcisiiodedun  jah  durmnaudans  iu- 
i(> .  t7  vituu  nia.  ,.iii  ir  ih  |vans  bokarjans.  wa  sakeib  miji [wini.  jah  andbaljandsaiaa  us  |iuai  uianagein  |j|>. 

18  luisari  brahta  iuuu  nteiiiana  >lu  bua  habandaa  ahiaan  unrodjaudan.  jab  (liswaruli  |iei  ma  gtialilji. 

ga«airpi|>  ina  jah  wajijib  ;->li  kriustib  tunbuus  seinans  jih  gasUuikiii|>.  jah  qa|>  siponjain  hciiuim  ei 
ID  usdreibeina  ina.  jah  ni  mahtodun.  ib  is  andhaljands  im.qaj).  ekaui  unxalauhjaudo.  und  wa  at 
40  izvis  sijau.  uml  wa  {rnlau  iavis.  b  tirib  iua  du  mis.  jab  brabtcdun  iua  at  imma.  jali  gasaivtands  iua 
:!  suusaiv  saahnia  tabida  majah  driusandsaiiaair|ia  valvnoda  wa|>jands.  j.ih  Irali  Jiana  allan  is.wail  lagg 
■ii  iiii-I  isl  ei  bata  varb  imma.  iji  is  qab.  us  baruiskja.  jah  ufia  tna  jab  ia  foa  atvarb  jah  ia  vato.  ei 
4.1  usqUlidedi  iuima.  akci  jahai  magci-.  hilp  uusara  gal)lci|i.aiids  unsis.  ib  iesus  i,a|>  du  imoia  Jiaia 
.  I  jabai  magcis  galanbjaii.  allaia  malileig  Jianiuu  galaiibjaudin.  jahsuasaiv  ulhropjauds  sa  alia  Jiis  bar- 
45  nis  iii  "  Upram  q ••  | > .  ■-'  ilaulija.   lnl|>   iiieniauos   uitgaiaubeinais.  gasaiwauds  [>;>u  icsus  Jiaiei  sama(i 

rann  mana^ci  K awOlidaahmill  (lamin.i  im>lln  ainjui  qijiaudsdil  liilllia.  [uialima  JiU  UnrodjJiidk  jali  b.iu|is. 
it>  il  Ims  anabiuda.  usgagg  us  [laiiima  jali  [)aiiasei(is  ni  j:alci[>ais  m  ina.  jali  bropjaudk  jah  filu  lalijauds  uia 

INTERIHIETATIO. 

rt  Mnsi  niiiim  et  iiuuni  Hclit.  (j.  Non  cnim  scivit,  qui  l  loqueremr  ;  tucrunt  cniin  exlcrriii.  7.  Et  faci.i  est 
iiultcs  oliuniliians  cus  el  vcn.t  vox  e\  liac  nube;  hicest  lilius  mcus  bic  carus ,  bunc  audiaiis.  8.  El  subito 
circumspicicnies  n>>n  amplins  qneinqiiam  vul.runi,  nisi  lcsum  unu.n  cnui  se.  9.  Deorsitni  auicni  desccuden- 
libus  iis  dc  linc  moiiic,  prxcepn  ns,  til  cuiquam  nou  uari  arenl  ipiod  viderunl,  i.isi  quainlo  Eilius  hoiniuis  e  mor- 
tui.siirgerci.  10.  Et  huc  veibum  lialuieruniadsc  invicem quxreutes  :  quidesilioc  o  im.rtuissurgere?  II.  El 
ini.-rrogavc.  unl  eum  d  ccntcs :  quia  dicuut  hi  scribc,  <|uod  llelias  debuii  veuiie  amea.  it.  Yerum  is  re- 
spoiidcns  disit  a>l  c>s ;  llclia  quidem  vemciis  anica  iteruui  reficit  omnia,  ei  qimmodo  siripiiini  esl  de  Filio  ho- 
m  ms,  iit  niMituni  patiatur  ei  ontemtus  fiat.  13.  Sed  dieo  vobis  ,  quod  jaui  llel  as  veuit  ei  fccenmici  tain 
miilumi  i|iiam  voliicrunt,  sicut  scriptum  esi  de  eo.  14.  El  venie  >s  ad  disci.  ulos  vidii  uiultum  lurli.c  apud 
cos  ei  scribasquatrentescuin  lis;  15.  ei  staiim  oinuis  turba  vidcnteseum  uiislupueruul  et  accurreuies  adu- 
rarunt  eum.  l(i  Et  imcrrogavu  hns  scribas:  qiddquambs  cum  his?  17.  Ei  respondeus uuus  es  luc  turiw 
d  iit:  magister,  lu  i  lilmm  ineiim  ad  te,  habenteui  ipiriluni  uiuium.  18.  E(  ubicunquequod eum rifil ,  pr»- 
init  cum  elipuuiat  ct  siridet  dcnlibus  suis  et  are.cit,  ct  dixidiscipulistuiii,  ui  cxpellerenteum,  et  uon  pouie- 
iuiit.  10.  V.riu'1  is  rcsp.uiJcns  iis  diiit:  o  gcmis  iiicrcdiitiini  :  quam  diu  ajiud  vos  siicV  ipiam  diu  tolwrro 
vi>s?  lerie  eum  ad  nie.  20.  El  tulerunt  eimi  ad  eum,  el  videns  euin  statioi  hic  spiritus  coniorbavit  euiu. 
ct  cadcns  in  lerram  vohilus  -  esi  spumaus.  2\.  Et  inlcirogavit  buuc  p>liciii  ejus ,  quaui  loiiyuiu 
tcmpua  cs',  iit  boc  Berei  ei?  Verum  is  dixii  ;  ab  infaatia.  2t~  Ei  saepe  eum  eiiam  in  i^ueu  c»njecit  et  i» 
aiiuam,  ut  pcrdcrei  cum,  sed  si  poies,  adjuva*aos  mi.ercns  uosln.  tZ.  Varum  lesus  divii  ad  eum  lun:  si 
putes  eredere ;  oinue  possibilc  buic  credenli.  ti.  Et  statim  cxciamans  bie  paler  bujas  poeri cam  (acryuiis 
divit :  credo,  adiuva  meain  iiicrcduliiaiem.  tii.  VMens  aulew  le-u>,  qaed  tnruuum  cuc>irrii  lurba,  nuuaus 
cst  spiiiioi  liuic  imuiuiido  dicens  ad  ciiin  :  ui  spirilus,  tu  iuute  et  surde,  eg»  libi  prccipio,  cai  ex  boc  et 
amplius  ueeas  iu  euui.  20.  Et  ilauuuscl  uiuliumdiscerpeiis  euiii  (Vide  paginatn  sei|ueiilem.) 

ANNOTATlOtNES. 

ix,  5.  ninaiia  Arlijiiil  1  gr.  omn.  ix.  '8.  j)ai>nirpi/)]  projicit,  gr.  £v7att,  c.cod.  14  apnd 

ix,  8.    "i  /)ano»ii/nl  Sl.  'L.   >;  jcl. — oni»Au»|    sic  Mi. — tndrtibema  i'ia)1  gr.  omo. ;  Cclertiin  mi.irtiii  tw  i 

COd.Arg.  pr>>  ii  imo/iMu.siceiiam  L.  vm,  51 ;  J.  v,42.  pro  usdribevta,  vid.  I.iim.  I,  844. 

ix,  0.  maiiiihiiiil  J.  St.   B.   \  mfl«*«n.— j)u(ti)  Sl.  ix,  1(*.  i*]cdit'.  ^s.  i.siw.  vul.adi,  44.  —  Uiii]  J.  Si. 

•;•   Iielei.  /*  kmJini. — l>ulun\}.  St.   ^  puidu,  sic  ule.i|iie  ruui 

li,  II.  ,'otir/i  »i  J.  Si.  X  div.  il.eliauiL.  viu,  13    K  [mld.nui  pro  />uiuiBai  Igunl. 

tx',  14.  Ac/.d*)  J.  St.  ■*■  tWia. —  tvepanh]  Sch.  oum  i\,  40.  wihwoda]  •'.  St.  X  vnfviHom;  cod.  Ai^.  II. 

'L.auteiit  venit,  scd  quail|liam  M.  VII,  15  pro  gnBCO  llz.  L.    x^  vutuisouu :  ncuira  leclio  lubel    ipjoprubaii 

Sj  poiiiiur,  lim  n  illoloco  scnsmn  habct,  qnemiio.tro  pos-it;  reqiiinltir  enim  verbum  iulraiisilivuin ,  ,,ii>hI 

locoliaberc  noii  potest;  potins  eam  pariiculam  gr.cco  a  primitivo  vetrjea  esse  debut  mJvmu;  sic  e/MWjiniT, 

u<v  reapenderc  existiinandum  cst,  vid.  x,  5»;  1'iulipp.  gnfuilnan ,  gnkminaii  ab  afwapja  < ,  ga[ullj«n ,  i;  iliait- 

iii  1 ;  idtpie,  etsi  Uareum  fcre  iiu-.piam  aarticulaun  jun  proliciscuniur;  vcrba  auiem  ia— iaeedesiueaiia  a 

uii  Scb.  dicii,  Ulf.  eib.  I.  legil  ct  I,  8,  ubi  pcra/i^nn  inbsianiivisfurmauiur:  [ruujiHon,  r.iimun  ,  jtmtjiu*« 

verlii,  vid.  Til.  i,  15. — ujlni  guhuldjt]  edill.  .'«,  jct.  a  \rauja,  reiki,  gudja  alia.  Nulliiin  auleni  varnwu  g>t- 

vid.  ad  Vlll,  45.  Iliirmu  haliei  leruimalioiiem — isvn. — wajija.<dt\i.  S  . 

i\,  1">-  j"\  J1"".  8r-  omn.jud.  X  kuujands. 

tv,  14.  /il.i  in.miijfi  *)  '  ;;r   omn.  II,  -4.  ;al>ui  ]  ll|f.  °  ri. 

n|  15.  ijaniiwuiiJain]  vid>-nle  ,  Ulf.  iSovrj,-  leyisse,  ix,  45.  «miii/i  rmin  )  edilt.  *  j'l.;  sic  eliam  t'or.  I, 

One'b.  aiulacms  emiteildil,  sic  eilim  SapltlS  GolU.  per  V,   4  $antal>  gaijgamiaiH,  el   vii,  5  viiihu/i   gaiumljuij) 

sMicaiu  scrihii ,  gra:cis  non  conseiiuciiiihu..  div,  icrlhmidum  etl.  —  /'«  ]  vid.  ad  M.  vi,  0. 

•     '  iv,  10.  [iuiis  l)Mnjitiis\  hos  scnbas,  gr.  «Oro,,-.  i\,  4(i.  i-ni  |  euiu, '  gr. 


6S7  MUtCUS  IX,    27—47.  558 

27  nsiddja.  jali  wfj  svc  daups.  svasvc  managii  qcpun  palci  gasvalt.  ipicsu*  uttdgrripands  ina  bi  lian- 

??,  ii.111  urraisida  iua.  jali  usslo[>.  jah  galcijiandan  ina  in  gard  siponjos  is  frchun  ina  sundro.  duxve  veis  ni 

19  maliledum  nidreiban  [>aiia.  jali  q:ij»  du  iin.  [>nta  kuui  in  vailitai  ni  inag  usgaggan  nilia  iu  li.l.ii  j>l> 

V),  31  (asiubnja.  jali  jaiupro  usgaggandaus  iddjeduu  [i.iirli  galeilaian.  jali  ni  vitda  ei  wass  visscdi.  unie  laisida 

siponjans  seiuaus  jali  qap  du  im  baiei  sunus  mans  algibada  in  hanritins  roanne  jah  usqiniand  imma  j.ili 

S8, 33  usqisiibs  bridjin  daga  usstandib.  ib  c  is  ni  fn  buu  bauuiia  vaurda  jali  oiitcdiiu  ina  Irailman.  jah  qam  in 

34  kafarnaum  jah  in  garda  qmnaiis  frah  ins.  wa  in  viga  itiij»  izvis  misso  miiodednb.  ib  eis  slavaidcdun.  dit 

35  sis  misso  andrunnun.  warjis  maisls  vesi.  jah  silands  aivopida  bans  tvalil'  jali  qab  du  iih.  jabai  was  vili 
3C  frumists  visan.  sijai  allaizeafiuwisis  jali  allaim  andbahis.jal»  nimands  harn  gasatida  iia  iu  midjaiin 
37  im  jah  ana  armiiis  niinands  ita  qab  du  im.  saei  ain  bizc  svah  ikaize  barne  anduimib  ana  namin  mei- 

nammi.  mik  andnimib  jah  s.ixvazub  saei  uiik  andnimi[>.  ni  mik  andnimib  ak  bana  saiidj.indan  mik. 
5S  andliof  |>an  iuiiua  iohamic?  qibands.  laisari.  sewum  sumana  in  [x-inamma  naniin  osdrriliaudan  uuliul- 
39  pons.  saei  ni  laisteib  unsis.  jali  variiledum  iiuua.   untc  ni  laisieip  unsis.  ib  iesui  qab.  ni  varjip 

iinma.  ni  inannaliun  auk  ial.  saci  laujib  malit  m  nauiio  mciiiamma.  jah  niagi  sprautu  uhil  vaurdjan 

40,  41  mis.  unte  saei  nist  vibra  izvis.  faur  izvis  ist.  saei  auk  alli«  gadragkjai  izvis  s  ikla  vaiius  iu  nainin 

42  mein.imma.  uute  xiisiaus  sijub.   amen  qi[>a  izvis  ei  ni  fraqisicib  mizdi.u  seittai.  jali  sawaxuh  saei 

gamarzjai  aiuana  hize  leitilane  bize  galaubjandanc  du  mis.  gi>b  is<  iiimu  inus  ei  galagjai  lau  asilu- 
45  qairmis  ana  balsaggan  iijab  fravaurpans  vesi  in  inarein.  jabjabai  marzjai  buk  banJus  beiua.  afmait 

[>o.  gob  |>iis  isl  baiifauima  in  libain   galeiban  [>.iu  Ivos  baiiduus  habandiu  galeibau   iu  gaiaiunan  iu 

44,  43  loii  [>au  iiiiwapuamlu.  parci  mapa  ize  ni  gasvilii[>  jah  fon  ni  afwannib.  j»lt  j  ib.it  f  .lus  beins  marzjai 

buk.  aiinait  ina.  g»b  birs  isl  galeibiu  in  libain  haltamma  bau  Ivana  foluus  babaudin  gavaifpau  m 

4J,  47  gaiainnan  iu  fon  bata  uuwapnaudo.  barei  mapa  ize  ni  gasvillibjah  fon  m  alwapni[>  ]ah  jabai  aug» 

pcin  marzjai  buk.  usvairp  iniina.  g.>[>  f>us  ist  baibamina  gai>  ijian  in  Jiiudangardja  t;u[i  >  [>au  tva  augoua 

i.Mi:i;riiKTATio. 

exiit  ri  faclus-estut  morluus.adco-iii  nmlii  d 'ccreni,  qund  mort  ms-csl.  87.  Vemm  lcsiis  appreueudens  cum 
iu  m.iiiii  elevavit  ciim  ct  surrevit.  iS.El  eimlciii  eum  iiidomuin  discipuli  ejus  iutcrrogaruui  eum  seorsiin  : 
cur  nos  non  potu  inus  espellere  hune  1 29.  Kt  iluit  a>l  *os  :  Imc  grnus  in  re  non  |>oie^t  exirc,  uisi  m  uratioiie 
cljcjniiiii.  50.  Et  illinccxeniiti  k  ivcrunl  per  Calila;aiii,ei  non  volml,  ul  quis  niret,  51 .  uam  ilflcuil discipulos 
sin-s  rl  >  ivit  ad  eos,  quod  Filius  liuminis  trailiiur  m  nianus  homiiiuin  ci  ocnduut  eum  et  occisus  te>tii>  dic  re- 
surgii.  5-2.  Veruui  n  uon  iiiielleserunt  hoc  verinim  ei  limucrunt  enu»  iuterrugare.  3j.  Et  venil  in  Cafarnaum 
ct  in  ilomuui  veniens  imerrogarit  eos  :  quid  in  via  cum  v»bis  i»vicem  cogitayistis?  34.  Verun  ii  lacuerimt: 
ad  sc  iuvicem  disputaverniii,  quis  maviinus  essei.  35.  Et  »edeus  a.lvocavit  hos  duodedim  ct  dixit  ad  c<.s  :  si 
«juis  mi  t  priiuus  cs«v,  sil  omuium  ultimus  et  oiim  bus  mioisler.  36.  El  Sumeus  pucrum  posi.it  euiu  iu  ruedns 
iis  el  super  ulnas  suiuens  ••uin  ilml  »1  cos  :  57.  qui  unuin  boriim  talium  pueroriim  suscipit  in  uowine 
sneo,  me  suscipii  et  omuis  qm  u.e  suscipit,  uou  nie  susctpit,  scd  bnuc  iiiiueuleiii  me.  38.  ftcspondu  autem 
vi  lobam.es  dicens  .  magikier.  v.dimus  qucmdam  in  t»n  iininnc  exi  eilentcm  d^mones,  qui  non  seaui  ur  uos, 
ct  probiliuimus  euin,  quia  no  ,  sci  ..ilur  nre.  59.  Verum  lesus  dixit  :  ne  pruhibiie  eum;  oou  qui6quani 
enim  cst,  qui  lacil  virtut-  llt  ui  iiomine  meo,  «-)  pnssit  Dubilo  male  dicere  mibi;  4U.  nain  qui  non  esl  cOHtra 
vus,  pro  voiii-,  est.  41.  Um  enira  o.iinimi  lul>ere-det  vobis  pocu  uiu  aqiueiu  nomine  meo.quiaChrisli  cstis, 
aincn  dico  voliis,  quod  nonperdii  mercedcni  suam;  i-.i-t  nmiiisquisollicilet  unuiu  horum  parvorum  horum 
crcdeiitium  ad  me,  houiiiu  csl  ci  niagis,  ut  ponatur  asinarius-lapis  iu  collmu  ejus  et  aiijectus  es6et  in  m.irc. 
43  Ki  si  sollicitet  le  maiius  lua,  abscindc  hauc;  bonum  tilii  est  debili  iu  vilain  ire,  quam  dua-.  maiius  hahcn  i 
iie  iu  gcenuaui,  iu  iguein  luioc  inexstinguibilein,    44.  ubi  vermis  »  rum  n»u  morilurei  iguis  non  essiinguiwr. 

45.  Kt  si  pcs  lutis  sollicitel  tc,  .liscimle  ciim;  bouuin  tibi  cst  ire  in  vilam  il.nuln,  qu.im  duos  pedes  li.bculi 
COujici  in  geennam,  i»  igncm  hmic  inexslinguibilein,  46'.  ubi  vermise>rum  uou  mor.turct  igms  nmi  ei-im- 
giiiiin .    47.  Li  si  oculus  tuus  solliuitcl  tc,  cjice  eum  ;  bouiim  tibi  esl  lusco  irc  iu  regimui  0.  i,  quaiu  du»b  oculus 

ANNOTAHO.VKS. 

ix,  i8.  gaUipandan )  Sl.  X  galehnndan.  —  duwe ,  dnl  io  c.  codd.  ei  «ers.  fiOXoc  ovi/»{  lcgit.  —  baltag- 

cur,  gr.  oti. —  moftleduiu  ]  J.  St.  U.  llz.  X  n.ahiedun,  yan  ]  sic  quid>iii  cod.  Aig.  ct  edia.  (praeier  St.,  qui 

sit  etiam  cod.  Arg.  iu  lcxtii  naltaggan,  in  giossario  autim  ba'$nygtm  l>a- 

iv,  3i.  fro/>n«|  J.  Sl.  X  (>odnn.  I>et);  sed  au  iia-c  iictiorecle  se  liaheat,  valde  dulii- 

ix    33.  «u.-iiaiui  |  siccnd.  Arg.  rccie;  editt.  X  7M_  i-miiis;  quid  v.ileai  illud  verbum,  n.c  c  gothira,  i  e- 

nin  .<<-.  qu.;  c  cognalis  ing  >is  decerm  polcsi.  Ccrla,  ut  viilc- 

II,  3i.  mi.vso  ]   l!  f    "  "pp.  —  antlrunnun  J  l)lf.  c.  lur,  euujeeiura  oileiimus  haltaggmi :  halt  pro  gra-co 

c  d.  el  vcrss.  °  sv  ri  Jlw.  —  tnaists  vesi]  maxiuics  rouyjolo;  L.  xv,  iO  invei.iuir;  de  ,ig>iti  viil.  Giimni. 

PSSiil,   gr.   put?MV ;  cWlerum  cuiu  nu:lo  grxc»   Ulf  lll,3»9,  cf.  Schmid.SciiMiiifrr«i.A.s  Wvrierb,  s.v.  Ankt, 

ciiuspir.ii,  cf.  iv.  3i.  Cr.df  Ailiathd.   Sprtitluli,    i,   515.  Litteras  h  et  l> 

ix,  3:'i.  aivopidn]  St.  X  otvoplda.  aliis quoque  Incis-perm  lari,  i»dicat  lli.  ad  L.  vi   i(i. 

tx,  37.  ana  ]  Ulf.  cum  codd.  iv  pro  siri  lcgissc,  Sch.  —  [raraiirpnns ]  i.  Si.  X  fravttirpaus. 
trinere  comendit.  ix,  45.  jabai  marzjai  ]  Sl.  X  jarbhnazjai,  —afmait  I 

ix,  38.  i«[  i»  °  jrr. —  taei— «>ui»]q«i—  nos,  °gr.;  St.  X  o/>Mai/>  —  gop] i.  X>/>.— /WJS  .Xpon.~ 

CXlemm  pro  laslrip  St.  X  laislein.  nnwapnaiido  \  vid,  :ul  iv,  7. 

ix.  41.  meiHiiimNii  1  me»,  -  gr.  —  «]  qnod,  "  gr.—  ix,  4X  pnt  ut]   •[  gr. —  gnaimian  \  J.    St.     i. 

ii.uUini]  St.  X  iwiidon.  gaiainnin. 

tx,  42.  flsi/iigiiTiiiiJ  ]  i.  M.  X  div.;  ciim  a»iluqun:r-  '    ix,  47.  —  ainjoua  \  J .  ^aijjvna 
iiui  propric  sit  lapis  mvlatis  aii  asino  inottis,  Ull.  siuo 


5S9  HIIILIOIUIM  ULFII.ANV   VRUSIO.  500 

48  liali.iiitl.il   alvairpan    in  gaiainnan    fnnlns.  barei  ma|)a  i;.e  ni    gidan|>  .i[>  jali  fnn  nl   afwapmp. 

tk\  50  wa/iih  atik  rnnin  salta.la  jali  warjaloh  hnnslc  salla  sallada.  g<>]>  -alt.  ib  Jahai  salt  unsallan  va.rb  h. 

I,    1  <M  supuda.  habaib  ni  izvis  sall  jah  gavair]>eigai  sijaji  un]>  i/.vll  nii-s».  jah  jaii>[>ro  ussiainlaiiits  qa  n 

iii  markom  ladaias  liindar  bunlanao.  jah  gaqcinuu  tik  aftra  nr.anagelm  ilu  imini  j  <h  svo  biuhts  nftra 

2  laisitla  ins.  jah  duatgaggaudant  fareisoieii  frehon  ma.  ikaldu  sijai  mann  qcn  afsaijan.  fraiaandani 

3,  4  iii».  ib  is  Budhafjands  qa|>.  \va  i/vis  anahanb  moscs.  i|>  eis  qe|)iin.  moiea  uslauhida  iiims   bokns 

.">  afs.itcinais  moljan  jah  afleian.  jah  lildhlljandl  lesus  <|;>|>  du  un.  vi]>ia  lianlulia  ilc  n  izvara  pamclida 

C,  7  izvis   (><>  aiiahnsii.  ib  af  anaslndeinai  gaskafiais  gumcia  jah  qincin  gi(a<i<la  g<  b    imili  [>is  hilt'i[>:ii 

8  niauua  ailio  scinamroa  jah  aijiein  scinai  jah  sijaina  \>o  iva  du  lcika  saniin.  svasve  [>anasc.[)s  ui  siu<l 

9,10  tva  ak  leik   ain.   |>atci  nu  gn[>  gava}>.  iiianna   hamma   ui  ikaidai.  jah   in  garda  afira  liponjoi 

11  is  hi   jbata   samo  frchun   ina.  jah  qab  dii  fm.  saw.izuh  saci  aflci>|>  qen  seina  jali  liugaib  anbara. 

12, 13  horin(>[>  rln  |<izai.  jah  jalwi  qinn  aflelib  ahan  scinana  jah  liugada  anhaiamma.  horinob.  paniili  albo- 

14  riiu  dn  iiiuna  b.rna  ci  Miaitoki  iin.  ib  [iai  lipoi  jos  is  snkiin  [>:mn  hairaiidam.  dngasaiwands  ])an  iesiis 

unverida  j  <h  qa[)  du  iiii.  Icn|>  [)•>  harna  gaggtn  tlu  lllis  j  <h  ni  varji|>  po.  uinc  [uzc  isl  hiudang.irdi  gubs. 

l.j,  10"  amen  qipa  iwis.  s.»«i  n»  induiniip  [>  ud  iitgardja  gups  svc  ba  n.  ni  b.iuli  qimi[)  in  izai.  jah  gablaihands 

IV  im.  lagjamls  haml i»s  ana  po  biubida  i.u.  jah  usga<  guidin  imiiia  in  vig  dtiairiiiiiaiuls  ainijahkuuksjanda 

18  bab  iua  qihands.  laisari  [>iu|>eiga.  w.i  laiijau  ei  lihainais  aivcinons  arhja  vuirpau.  ip   iesns  qa[i  du 

t'.l  imni.v  vva  niik  qipis  |>iu|>cig:ina.  ui  wasliun  ]:iubeigs  alja  ains  guh.  ]  ns  ajialiusnini  kant.  ni  horinos 

ni  niaurhrpis  ui  hl  i:t>s  ni  sijaisgaliug.iveiivods  ni  snamshljais.  svcrai  altan  [)cinana  jah  a>[)ein  peitia. 

INTEUPiiETATIO. 

ii  lienti  abjici  in  ge  uirain  >g'is,  4R.  uhi  vorinis  e  niim  n»n  iuoritin  c:  ignis  'nnn  cxslin-uitnr.  49.  Omnis 
fiiiin  iRiic  sahlurci  oa.no  saenlii  ior..iii  s>lc  sa'mir ;  50.  fouuiusnl;  veruuisi  sal  iiisiilsuin  li  ,<|iio  conditnr  ? 
liahcilis  in  vnbia  sal  ci  ptoili  i  siiis  cmn  vidiis  inviccm.  x,  1.  Kt  illii»'  exsnrgens  vcnii  m  lines  lud.ee  nlir  i 
liiiilauiim  et  rnllegoruiii  sc  iieruin  iiirbn  :>d  rum  ei  uii  s  diius  Iterum  docuil  cos.  2.  1 1  atcedcules 
t-.uisri  inierroguuni  ram  deb  mm  .e  fii  homini  iixnrem  dcs  i'nc  c,  titntanlns  enra.  3.  Veruin  is 
rcsnnttdcns  <ti v-i  :  quul  v>>bis  pr.rcc,iil  M  ses  ?  i.  Vcrum  ii  dixcrunt  :  Uitsea  permisil  noh  s  liueras- 
rciuulii  sirilie  c  ci  diimiicic.  5.  K  respomlcns  le-us  dixii  a<l  cns  :  roniia  duritiem  —  coidis  veslran 
scrinsit  voliis  h  'C  prwccptitm.  li.  Vermn  a  pr.m  ij>io  <re<ii  'iiis  m  ireiu  ci  (ewiuam  fcc.t  Deus  ;  7.  !propter 
h»c  reWnqn.ii  h  <m  <  patn-in  siiuin  ci  mair  m  suam,  S.  ci  slm  lucc  duo  ad  corpus  idem,  adeo-ul  aiiip'ius  non 
siM  doo,  si-<l  corpus  n  .iim.  !l.  tjnod  i^iiur  l)ous  conjnnxii.  honio  hoc  non  separc.  10.  Lt  iu  domn  icruiii 
disii,  nli  ojns  tlc  hi>'  ips  >  inlcirogavcuni  c.nn  ;  II.  el  ili\it  ad  eos  :  omnis  qui  dimi  l<  iixorcm  suam  el 
ilnril  alian  ,  inflc.diattir  ciim  har.  1i.  I.t  si  nxor  lelinquit  inaritnin  sinini  et  nnhii  allcri,  mccchaiiir.  13.  Tiiiic 
.•uiiilcruiitadciim  pucros, ut  aliingerci  <'o>;  vcruin  hidiscipuli  »jns  nhjurgarual  hos  feicntes.  14.  Ailspiciens 
aun-in  lc-ns  nulig  .alus-csl  el  ilixil  a>l  c»s  :  siniie  l>os  pueros  i<e  a<l  me  el  ne  prohihclc  hos,  nani  hnriim 
cst  rcgninii  i)ci.  15.  Ainen  dic>  vohis,  qui  iinn  accpil  r<  giiuni  Dei  ui  pocr,  non  lorlasse  vcnii  ni  i<l.  lli.  Kt 
.•inplecicns  c<s,  ponens  lli.inus  iu  cos  henedixit  lis.  17.  Et  eveunic  eo  in  vtain  accnnens  unus  ci 
H>'iiu-fle  lcns  oravii  cinn  iliccns  :  magisicr  h»in',  qu  <l  laciam,  iu  vii;u  .Ticroa-  heres  fiam?  18.  Veriim  lesus 
«lixii  ad  ciim  :  quid  mc  dicis  honiira?  non  ullns  liouus,  msi  iiiihs  Diiis  19.  Il.ic  praccpia  nosti  :  ne  mu1- 
choris,  ne  occidas ,  nc  furcr  s ,  ne  sis  falsus-lcsiis ,  nc  dclraudcs;  hou.  t.i  pairem  tiiiint  el  nnireiii  luau». 

ANNOTATO.NKS. 


ix,  4?t.  hutthle}  Sl.  <*(  hnnat. 

ix,  50.  tve  ]   Ulf.  C  codd.   °  aJTO.  —  s»)>tidn  |   rro 
jiijxxJa.  vid.  Grimin.  i,  W,  855;  s>c  L.  w,  18  gnfcro- 
ludn;  cf.  Mc  II,  3i  h'i/ciIiih  nto  ohudui  ol  qttai  n<< 
tavinuis  a<l  L.  iv,  13.  C;eterum  Ulf.  pro  iprittm  cuin 
cndd.  ioTutTiTa'  vel  apTu^iiTtTsu  iegil. 

x,  i.'/ii>irfnr  |  gr.  '$ti  tou  *if.j.v,  qnod  s;  le.-issel 
Dlf.  Iimiiot  cnm  acensaiivo  p»suisset,  nam  iaurrfan.iu 
non.uti  v.lnut  inieiprelcs,  accusaiivus  c-i,  sed  da- 
tivus;  'liiiffni'  cuiii  dalivo  amem  i  .lic.il  locuni  n  >n 
:.<!  qucui  pergehal  lcsus,  sed  nhi  liues  lu  I  c.c  eranl  ii, 
a.l  quiis  venii  (itipan),  sic  J.  m,  t  i  s<i.i  v n.  iiii/) 
hut  liindar  (iripav)  uiu  dannu.  VI,  22  >loj>  liimlar 
(ikoxv)  inniii».  ^5  bit/elnn  uta  hinilnr  (iriiaav)  niu- 
rrni.  I'i  .•positi  >oem  liindar  cuin  dalivo  fiiHUiig  p<>- 
ncrl»,  viris  d»cii>  adliuc  ignoluiu  l»i(.  \il.  ciiain. 
liom.  Iiv,  5  hinlar  tiiii/u. 
x,  ">.  <7''/>]  UIL  °  «otai"ff« 

x.  4.  uiisjs  ]  nohis  »  g<.  Diun.,  aildnum  cx  M. 
xix,  8. 

x.  fi.  }><>]  h:inc,  Scll.  ig.lnr  falso  adiinlal,  lli. 
Twur/iv  omiliere  ;  seJ  hic  vir  doctus  sic  cciui..'s 
erravii. 

x,  ti.  nnlavula]  W.  c.  cndd.  cl  vciss.  ■  «Ot'.j,-. 

x,  7.  seiiini  |  "  gr.  ouni.  rf.  vn,  10  s<|.  Piuem  veraui 

*at. — aJT'/'  ■  l'lf.  c.  codd.  B.  01  c.  ap.  Mi..  s<-<l  forlasM 

culpa  lihraiio  l>iimenda   eal,  uujui  <cuii  a  prioru 

«.•ii/iii    a.l  allcruni  dtlahcrculur,  cl.  a<l  Uoin.  i\    13. 


\,  8,  ickn  sntnin  j  .1.  Sl.  II.  'K  tcikas  ain;  ca^ierum 
Miniil  ( iileiu  )  =  g:;cco  [irxv.  sic  L.  xvu,  54  et  K.ph. 
ii,  I  >  eain  signiticaiHinein  snma  siue  articulo  posiiuut 
liahot.  —  leik  ain  ]  ]  gr. 

v.   9.  Jiammn}  lioc,  °  gi.  nniii. 

x,  11,  im  A  |  S>.  -K  KMnufe. 

\.  1-2.  horinol)  |  Sl.  X  horinnoh. 

\.  15.  OilailoW]  .1.  Sl.  *.  ailailnk.  —  t»]  ejus,  "  g'-. 
— bnirandaiii  |  cuni  vcrsu  seqnrnle  duaasaiwands,  i|U<«l 
vciliinn  composiiuin  uullo  alin  loco  inveniiur,  nec 
gratrfl  now  saiis  accn>i  modaluut  css<'  vi>l<*lur,  siisi>'  - 
ciuill  sit;  coiilra  ea  pr<>  irpoirtfipiiv  n  >n  siwip^cv  (fc«i- 
r«ii),  scd  coinpnsilum  ((.'u6(u>an)exspcciciiir,foriasM' 
legeiidum  cst  :  buirandnm  du.  aasaiwands,  clc.  I'ra- 
posiiiunei  adverbioruin   l»co   |>ostp»stia;  n<»>  rara? 

sinil  :  M <- .  VIII,    0'  n!iii.i'iin   [aar.    23    nl'<i<jj.ni    MM. 

xi,  7  gnlagidediin  «».i  I.   vm,  44  ni(ju«ai.-ii  dn.  xix,  '. 

biftrttgjan  /<(«r,  28  (janniiii  fram,  <  f .  M    i\,  t.">.  Mc.  v. 

40;  xv,  43.  Noianditui  ciiaui  <si,  iu  c>>d.  Arg.  i»  - 
dii<  s  \eisiis  pnncio  lnierposi  n  non  csse  dis  lactos, 
qiiod  quliloiii  aliis  rliani  l»cis  non  faciom  csl. 

\,  11  fcnnia]  J.  S  .  ■:■  /'(ir».  — j»«  ]  stH'.  C',  •  gr 
—  J)  i.'|  lliilili»,  gr.  »i»li  twv  TOO-Jrwv;  l'|r.  aiil 
toutwv  pro  roi.uyuv  l<'gi'  ani  toioirw  |>r»pler  sitni 
liiitlinon  pi.c  c.li-nii-  >.il  i  j>.i  cn.rcm  ttiins.it. 

\,  r.  i.. .x»>/  m.iji  si.  -  >.in.»>/ ;iij,  I  if.  c.  verss. ' 
aliTO'-     -  (lijtaudi]  iliicns '  gr 
\  ,  19.  Jiimi]  iiiam,  "  gr. 


S6I 

2ii,  2i 


HARCUS  X,    l(i—35. 


ifc2 


paruli  andh ifjamls  qnfi  ilu  imina.  laisari.  *[n>  nlla  gafnsiaida  us  juuiiui  meiiiai.  i[>  iusus  insaiwaiitls 
ilu  iniiua  frijnda  iua  jah  .-:>[> <Ju  iinma.  ainis  pus  van  isl.  gagg.  sva  lilu  sve  babais  fralm.:  i 
jnh  gif  \n  liaiu  jah  habais  liuztl  in  liiniinain.  jah  hiri  laisijan  mik  ninianils  galgau.  i|>  is  gmiipiiainls 
in  [iis  vauriiis  galaip  gauiv.  vas  ank  babaiuls  failiu  mauag.  jali  bisaiwands  iesus  qap  sipnnjam  sri- 
nauii.  sni.  wniva  aglulia  pai  failio  gahabandaus  iu 'piudangardja  gii[>s  galcipaud.  i[i  pai  sipnnjus  nf- 
blaupnodedun  iu  vaurde  is.  paruh  tesns  aftra  aiidhu!j.inds  qap  iiu.  b.irnilona.  wa  va  aglu  isi  [laiui 
hunjamlain  afar  faihau  in  Liudangardja  gups  galeipan.  azilizo  ist  ulbandau  pairh  [airko  neplos  g.r 
leiban  pau  gab  gaiuma  iu  {riudangardja  gii[>s  galcipan.  i|>  eis  mais  usgcisnndedun  qipandans  du  sis 
misso.  jah  was  mag  ganisan.  insaiwauds  du  im  iesus  qap.  akei  fram  in.iiui.ini  umnabieig  ist  ui  fram 
gupa,  allata  auk  inahlcig  ist  fraiu  gufaa.  dugann  pan  paitrus  qipan  du  imma.  sai.  veis  afiaih>tum  :i'la 
jali  laisliJeduui  puk.  andhaljamls  im  iesns  qaj).  aiuun  i|i[>a  izvis.  ni  washuu  igl  saei  aQailoii  gard 
aippau  bropruns  aippau  uipein  ai[>pau  attan  aippau  qen  aippau  barna  aippau  liaiiiio[>lja  iu  nieiua  jali  in 
bizosaivaggeljons.  saei  ni  anduiinai  *r-  lal|>  nuin  bauitna  meln  gardinsjah  hropnitia  jah  svisiruus  jah 
attan  jali  aipeiu  jah  barua  jah  baimoplja  mip  vakrom  jah  iu  aiva  paimna  auavairbiu  libain  aivei':on. 
31 ,  32  a[  pan  maiiagui  vairpand  fiiiinans  afiumans  jab  aflumans  frumans.vesuiiup-bnn  ana  viga gaggamlans 
duiairusaulyniaijahfaurbigaggaudsinsiesus.  jahsildalciUdedunjaliafarlaisijamlansfaiirhtai  vaurpun. 
jah  andnimandsaflra  panstvalifdugannim  qibau.  [>oei  habaidedunina  gadaban.  pateisai.  usgaggam  iu 
lairiisaiilyiua  jali  siiiuis  m  ns  aigibada  paim  ufargndjara  jah  bokarjam.  jah  gavargjand  ina  daupaujah 
bilaikaud  inaj  li  bliggvnuil  ina  jah  gpeivand  auaiua  jali  usqiiuaud  imiua  jah  bridjin  daga  llSSlandi[).  jah 


24 

25 
26 
27 
28 
29 

30 


33 
31 
35 


iNTCRPULTATIO. 


20.  Tunc  rcsuondens  di\ii  ad  euni  :  magister,  haee  oinuia  scrvavi  a  pueritia  mea.  21.  Veriim  lesus  conspi- 
ciens  ad  rbm  amavilcum  el  dixil  ad  cuin  :  unius  tibi  innpia  e»l;  vadc,  tam  multuni  qunm  habcs  vemlc  cl  da 
paupcribus,  ei  hahcs  Ihe-auriun  in  coelis,  et  accede  seqci  me,  suniens  rrucein.  22.  Yenim  is  inutreiu  nb 
linc  verbmn  ivit  tristis ;  eral  eniui  bahriis  divitias  iiiulias.  23.  Kt  cirr.iimspjciens  lesus  dixil  illscipulis  gnis  : 
<-<ci>,  qiiomodo  difliculier  lii  divitias  haln-nies  in  rrguum  Dei  euui.  24.  Verimi  ln  discipuli  iibs'upucruni  oli 
vertia  ijns;  lunc  lesus  iieruin  respimdens  dixil  iis  :  lilioli,  quomodn  riiflicile  est  his  cimi  ulibis  diviiias  iu 
ivgiium  Deiire  25.  Kacilius  est  eameloper  f  rameii  acui  ire,  quam  divili  in  regniun  Dei  ire.  2(>.  Vcruni 
ii  magis  nhstupueriini,  iliceuies  ad  se  iuvicem  :  el  qirs  pnlesi  servari?  27.  Cnnspirieus  ad  cos  Icsns  ilixit  : 
M-d  apud  Itomini-s  iiupossihile  esi,  imn  apud  Deum;  niniie  enim  poss  bile  csi  apml  Dcum.  28.  Ca-pil  aiilcm 
Pelrus  diri-re  nd  ciim  :  rcce,  nos  reliquimus  omnia  el  soi-ul i-sumus  te.     29.   ItospoutlonS  iis  lesus  ilix.il  : 

nmen  d  co  vohis,   ullus  est,  qui  reliquerii  doinuin  aut  fraires  aut  matrein  ant  paireui   aut  uvorem  nm 

I  bcros  aut  pgws  ob  me  ct  ol>  h  ic  vai  g  lium  ,  30.  qui  non  accipiai  cefiuiplum  jain  m  hoc  leiup"re  dnmns 
et  fraires  et  sorores  ei  patrem  et  matrem  ct  libeios  et  agros  cum  persecuiionibus  ei  iu  a:vn  hoc  fuuirn  vitain 
a-lernam.  31.  At  iinilti  liuul  priuii  iillimi  ct  ultiini  primi.  3-2.  Fucrunl  nulcm  in  vi.i  eunies  ml  lcrusolym.i 
el  praMCileiis  eos  lesus,  <-l  mirali-sunl  <:i  sequenlcs  limiili  facli-sunl  e  assiiniens  ileiuni  hos  duoilecim  ruipit 
iis  ilicere,  qna-  forent  <i  nccidere.  55.  Quod  ecie,  evimus  in  leru-nlyina  e.l  Kilins  li  ni  ins  ttadiiui'  his  sa- 
lerdotibus  <i  scribis  ei  damnaiit  enni  capilc.  54.  et  irridi-ni  eum  <-i  llagellani  cuin  et  spuum  iu  eum  ct  occ  - 
duul  cum  ei  t.-ruo  die  resuigil.     35.  t.t  (Vitle  pagiuani  scqueiiicui.) 

AN.NOTATIUNES. 


x  ,  21  ,  himinam]  roeiis  .  jir.  iiilin.  oucavw,  ex<e- 
pio  iiiio  cod.  E  ap.  mi.,  qni  cuni  I  II.  c>>ncinii. 

x.  22.  /<ii/iii)  periiniam,  gr.  omii.  xtiju«t«;  Maresh. 
p  434  Ulf.  zpvfitxza  l<*gi>»e,  liaud  iijuna  suspicattir, 
iiim  pro  co  gr.rco  vcrbo  failiu  poni  solel  ,  vid.  vss. 
seqq.  et  L.  wui ,  24. 

x,  25.  siiijecce.  °  gr.  omn. — fnihu]  ins>.liia  furma 
pro  [niliu  ;  vid.  ad  L.  4,  13. 

x  ,  24.  im[  J.  Sl.  X  ,n- — /iunjuni/aii/]  sio  cod.  Arg. 
ci  editt. ;  Ih.  ailmiiat,  codicis  essc  h.  I.  lantam  oli- 
srurilatcm  ,  ul  cerio  dici  noit  pnssil,  iitrum  huiijun- 
dain  an  hugjanii.im  sil  legendnm;  in  quu  eir.il,  nnin 
uiliil  desulrr  iiur  nisin  inier  «  Ptd;qu;e  liUera  mem- 
liranxuiuiilaiiiuie  inieriii.  ^c<l  aiimi  cst.quod  inier- 
pretcm  advertal;  lumjan  euiui  editmcs  couvcriunt 
por  con/iilere  ,  rerte  <|oia  in  gr;cco  leilu  7T£7:o<0oTa5- 
scripluio  e-l ;  -cd  TccrcoSiw.i  £m  ti«<  Gntlm  e»l  /  hiuhi 
<  um  dativo  ant  lin  posnum(L.  svtu  ,  9;  Cor.  II,  i,  y) ; 
i»'il  ciim  nosiro  loco  u/ar  a<l<l  liim  sil,qua:  prxpusiiio 
Ftudtum,  desiderium,  cupidiiaicin  rci  imlicat,  vcrbo 
hnnjau  signilirnlio  desideramii,  cupiemli  inesse  debel 
(cf.  anglosnx.  hongian,  anglic.  hoiif);  itaque  hutijan 
ujar  wa  <st  cupere  aliqu  d,  ciipidiiiu,  avidum  e>se 
ici.  Quilius  prob.iiis  lill.  licri  lion  polesl,  m  irejrot''»- 
t«c  ,  scd  7rsir(,6r]/oTa>:  pci  ci  rorein  Hiiemdam  lcgcril ; 
similcs  cnorcs  s;i'inus  invciiiclit  diligi nles  hctorps, 
il.  ad  L.  iii,  li;  vu,  25;  J    \vi ,  b';Cor.  II,  i  ,  24. 

>,  2.">.  azilizo]  insulila  lonua  pio  azeliio(n,  ;i;  M. 
x,  5,  1.  v,  23,  \v!,  17;  tf.  Cor.  II.  xi,  19). 


x,  27  inuniuia  d^J  Ulf.  c.  CimUI.  '  3i  —  ,.kei]  se<l  , 
gr  <  iiio.  au.e  ui, quud  seusus  puslulare  videlur. — isi) 
esl ,  °  gi . 

x,  28.  />nn]  nutem,  "  gr. 

x.  29.  iin]  iis,  °  gr.  onin.  —  n/lailoli]  cod.  Ar?. 
>j(  afluilololi.  —  tro^rwns]  Ull  »  >j  uZsi.u;.  —  <ii/>y>  a 
iiij>ein\  gr.  posi  atlun,  pro  quo  cod.  Arg.  cl  edill  x( 
allin.  —  liaimo]ilja\  sic  cod.  Arg.  boc  et  sei|iicn  u 
versu;  ediil.  X  liaimvpoja;  vcrnm  lcclioncm  jmu 
liriiloin  cniije  iura  assccuii  suiit  Z.  Glo  ».  \  .  l',8. 
Giim.  II ,  257. 

x.  50.  saei]  St.  >'  stii;  Ulf.  o?  pro  o,-  "v  lcgiss<>, 
autlaeiores  cm  teiiduni.  —  juh  u:lan\  ei  patrcm,  °  gr. 
—  uipein]  malrem  ,  gr.  <i7iT£<vaf  —  haimoplj  |  viil. 
ad  \s.  29.  —  trakam\  fm-tasse  legenduin  cst  trakjnm. 
vitl.  iv,  17;  \\i  ni  vin,  55 ;  iiam  n  veibo  irakjnn  uoii 
licei  lormnre  vruka,  srd  vrakja,  cl  a  iTcitin  prc|<>iilo 
verbi  vrikuu,  profieisrilnr trekei (Ci>r.  II,  xu,  lu). 
1><>  vraka  loriua  genuina  vid.  mlCal.  vi,  \t. 

x,  52.  jniiiciiM/i/iiioi]  J.  Sl.  H.  -j-  iairousatthjmai , 
sic  veis.  seq.  — juh\  pr..  V  f.  °  r.v.  — -  qadabun\  -:c 
rc<  lc,  cf.  gudo,  tsl  Tit.  n,  1 ;  Skcir.  ■*.  58,  5.  \  I,  i0, 
H,  42,  3. 

x,  53.  iiiirusnii/;/inn|  vi<l.  ad  vs.  52.  —  dauputt] 
Ulf.  °  z«t  rr«ooSw<TOu<7iv  Kurt,v  toij  £"6v:<j<  ,  qunm  clan- 
Milam  oiiiii.  ^r.  Iiabeul,  iii  cod.  Arg.  iuilliiin  coruin 
veslig  iiiii  apparei. 

x,  34.  us&laudip]  St.    .    i;  lnndip 

x,  35.  /■!..'>!  le  »  gr. 


M "•  W  LIUI.ni  ULEILANA  VEUSIO.  .tGi 

alli.ilia.ilcd.il  >'•!>  ilu  1111111:1  1  ikolitlt  j;»U  inliaimcs  siwjiis  i.iiliaiilaians  qi|ianrian-.  laisari.  vilcima  ei  (iilei 

5«,  *7  |uik U4j«a. lauJalB tiggki*.  Ib  isi|a|>  |m.  wa  vllolis  tattian  nnkigqis.  ib  cis  qebon  du  imma  fragir ugkis ol 

3N  ains  af  tailisv.  11  |ic  nai  jah  lins  af  lilo  ilumein  boinai  silaiva  111  vul|ian  bcluamtna.  i|>  icsus  qa|mli  1I11  lm. 

111  rllnil.  wis  liiiljats.  inapntsii  driggkau  gtikl.  [.anci  ik  iliiy^ka.  ]  ib  riaupeiuai.  [tiuiei  ik  danpjada.  ei 

M>  tttnnjaindau  i|>eis  i|e|nin  il»  iiinni   nagn,  i|>  icsus  qabub  du  im.  sve[>auli  |iana  stikl.  hnnel  ik  driggka. 

40  driggkaiBJah  |iiz>idaupeiiiai  pisaiei  ik  daupjada.  Ib  baia da  aicau  aftaihsvonnieiual  aihbauaf  hlcidu- 

41  mein  nisi  moin  ilu  gHam  alja  baimoi  manvib  vas,  j  1I1  gahauajnntlans  bai  isihun  dngimnun  uaverjan  lii 
43  iaVolni  jali  iuliaiiiion.  i|i  irsns  a|  aii  iul>  ms  aabdnltn.  vltub  batei  hugfrkjand  re  ktnonbiudem.gnfraujh 
43  annii  im.  a  1 » |iai  mikitaiisixc  gavatdaud  1111.  ip  ui  svasijai  Itt  iavia.  ak  sawazih  saei  vili  inirbsnmikilain 

41.  45  iitis.  aijai  izvar  amlbalits.  jali  saei    vili  i/var.i  vairpan  frumisis.  sijai  allalm  sknlks.  jali  ank  sunus 

4G  otins  111  i|.im  at  aiiilhahtjam  ak  Bttdbthljan  jali  gilian  sahrala  seiua  fanr  managami  saim.  jali  qemnn 

in  iatriknii.  jali  iisgagtiandin  iniiiia  jeJnhfO  mi|i  siponjam  seinaint  jab  snnagctn  gftnnhai  inntw  leimai- 

47  aus  linnoiiii.iiaiis  hlimla  sat  faur  vig  du  ailitron.  jab  g.ihaiisjands  baiei  bams  sa  nazora  ns  Isl  dugann 

48  liro;  jan  jali  qi|nn.  sitnau  daveidis  iesu.  arinai  mik.  jab  wntidedun  imma  managii  ei  g.paliaidedi.  i|i 

49  is  filu  mais  lirop.ila.  sunuu  riaveidis.  annai  mik.  jah  gastandands  iesus  haili.it  Hvopjan  ins.  jali  vo- 

50  piiledun  J>ana  hlindan  qi|>andan$  du  iinma  firafstei  |>uk.  urrcis.  vopeiji  |>uk.  i [ •  is  afrairpamls  vastjai 

51  scitiai  ushlaupands  qam  at  iesit.  jah  aiidhafjands  qap  du  imma  icsus.  wa  vilais  ei  lauj.m  |>ns  i|i  sa 
51  blinda  qap  ilu  Imma.    rahbaunoi.  ei  ussaiwau.  ip  iesin,  qap  du  imina.  gagg.  galauhcins  beina  gana- 

vi ,  I  sida  buk.  jab  suusa  v  ussaw  jah  laisiida  in  viga  iesu.  jah  bihe  newa  vesun  iairusalem  itt  bebslagcin 

1NTEHPHETATIO. 

contuleruni  se  ad  eum  lacolms  et  lolianncs,  filii  Zebcriaei,  dicetttea  :  magistrr,  volumtts,  ut  quod  te 
oramus,  fac  as  Ridtis.  56.  Vcrtim  is  dixii  lis  :  ijuid  vtiltis  facere  me  vobis?  57.  Veriim  ii  dixeruiit 
ad  eum  :  da  nobis  ul  unus  B  dextra  lua  et  unus  a  siniMra  t.ia  scdeamus  in  gluria  lua.  38.  Vtriim 
lcsus  dixil  ad  eos  :  nnn  scitis,  qucd  nratis ;  poiesiisne  bibere  calicem,  qucm  ego  l.ioo,  et  baptisino,  qno 
egn  lia;itiz'>r,  ut  bapiizemiui  ?  39-  Verwn  ii  dixerunl  ad  eum  :  possumus !  Verum  lcsu*  dlxit  ad  eos  : 
cone  Iiiiiic  caliccm,  quem  ego  hibo ,  bibitis,  cl  hoc  baplistno,  quo  C"o  baptizor ;  40.  verum  hoc  sedere  a 
dcxlra  inca  am  a  sin  slra  n"it  est  mcwn  dare,  sed  quil.us  paraimn  fuii.  41.  El  audienlos  lii  tlceem  ccept- 
rinii  indignari  orga  lacoliiiin  el  loh.inncm.  42  Vorum  lesus  advocaus  eos  dixit  ail  eos  :  scilis  quod  piiUnl 
ini|tcrare  populis ,  rrgmit  cos;  veriiiu  lii  magni  eorutn  doiiiiiianitir-in  vos.  43.  Verum  nott  sic  sil  in  vobis; 
sril  omnis  qui  vuli  lieri  magiitis  in  vtibis,  sit  vester  miuister;  44.  ot  qni  V11I1  vestrum  fiori  primos,  sii 
oinnibiis  servus.  45.  Et  oiiim  Filius  bomiiiis  min  venit  ad  servitia,  scd  miuislrare  et  dare  animam  stiani  pm 
muliis  redent|iti 'iiis-piciium.  4(i.  Et  vonoriini  in  lerico ,  et  cxeunte  co  illiuc  cum  disciptihs  suis  01  lurli.i 
iiiulia,  filius  Tnnai  It nrtimacas  raeus  sedit  ad  viam  ad  niendieaadam.  47.  Et  audiens,  qu  >d  lcstis,  liic  N.i- 
zonous,  est,  coepit  olamarc  ei  dioere  :  lili  »avidis  lesu,  misereie  mei!  48.  Et  objurgarunl  etun  mulii,  ut 
laceret ;  verum  is  mulUv  magis  clamavit :  fili  DavidN,  tniserere  mei !  49.  Et  staus  lestis  jussit  iitvncari  eum 
cl  vocaverunl  buno  cxcitm  diccules  ad  eiiiu  :  consolaro  le!  Bitrge,  vocat  le.  50.  Vcrum  is  ahjiciens  vesiem 
siiam  exsiliens  venil  ail  lestim.  51.  Et  respondens  riis.il  ad  omn  les'ts  1  quid  vis,  m  fjoiam  lllai*  vcrmn 
hic  ra-ciis  dixil  ad  olim  :  rablioni,  ut  viilcam.  52.  Vcrinn  lesUS  dixil  ad  i-inn  :  vaile,  fidcS  lua  sanavu 
le!  Et  sialim  vidii  et  secutus  csl  in  via  lesum.     xi,  i.  Ei  cuiu  prope  essont  lerusalem  in   Uetlisfage 

ANNOIATIONES. 

x  ,  37.  vgkis]  vors.  35  esi  vqqkit :  sic  vari.nt  drig-  pier  sequeuUim  eamdem  iiiteram  omissum  csre,  recte 
knn  et  driggkiin,  jmqkjnn  cl  jtagqkjan ,  pugkjan  cl  moiielZ.,  sic  vs.  45;  XVI,  1  alia,  vid.  apud  MjSSIii. 
jtHyqkiiii,  alia.  —  litnitM]  Ib.  sn-picalnr  tiiuimn  ossc      Skcir.  p.  59. 

legcmium,  qiiml  Z.  temoie  in  loxlum  iccep  I;  Gritn.  x,  45.  al  andbakijam]  B.  Ilz.  Ct   Critn.  1,  855  »( 

I,  840  ilualis  foiin.iiu  cam  osse  artiilratur,  qu  <lii"-      jcl. .  J.  Sl.  X  alundbuhi^m ;   Z.   conjecit  X  at  un.V- 
his  etiam  videtur.  bahtnan,  nam  at  nullo  alio  loco  infinilivo  ailjunctum 

X  ,  38.  vitait]  J.  St.  n.  X  vilnp'.  —  maful$n  tlrg-  invcnilur;  quiil  Crim.  de  li.  I.  Slalaerit,  11011  iulclli- 
iiian|  J.  St.  -t-  magutt  driggkan ,  B.  conjecil  X  ma-  giiutis.  l'lf.  cirrumlociitioue  infiniiivi  passivi,  quo 
guis  udriggktm;  u  snffixiim  esse  inlerrogalitmii  ,  lingua  golliica  oniuiiio  carel  (vid.  ad  vm,  31  ;  x,  38; 
recle  nioueoi  L.  III.  Z  —  i*|  pr. ,  Sl.  X  »''•  —  •>  ".9).  mitur;  est  igitunx  «M<f*<i*ii'«H»  (ab  cmdbahti, 
daupjaindau\  sic  l'lf  ,  quia  .iiliniiiviini  pa^sivi,  quom  servitium,  muiiiis)  ad  .-ervilia  sc.  sibi  praslauda,  cf. 
exspeeies,  gothica  liagaa  mm  lialiei,  sic  J.  111.  i  i*/ii  Cor.  1,  xvi,  15.—  faur  managant  saun\  ]  gr.  011111. ; 
mig  tifra  galeihan  jnh  gabaitaidau.  rl.  ad  viu  ,  31.       cxlerum  coil.  Arg.  J.  St.  U-  X  «vaanuua,  vid.  ad  vs. 

x,  59.  »ma»|sicco>t.  Arg. ;  eilitt.  .--.  «oiainii;  mni/n  44,  cf.  :nl  M.  xxvn,5l;  Uc.  111,  13;Cnr.  II,  111,  t; 
ost  fornia  dualis  ,  of.  stju  i.  1 ,  30  ;  xvn  ,  M,— i/nn-  tv  ,  5.  Notaudiim  aulem  esl ,  Skeir.  p.  37 ,  9  ubi  tle- 
pjadu]  C.nlh.  °  /5«irTiTdi)<rta0i  per  erroicm  lilnarii,  rum  taSM  .  >cl  pnlius  uttutinri  lcgilor,  siniili  quuquu 
viil.  ail  1,11111    ix,  15.  vilio  allerum  t  (iitauncin)  outissum  es>e. 

«  ,  40.  aitijmu  |  aul,  gr.  *«i.  X,  4(i.  jainpro)  illinc,  vr.  iiro  •\ifix»^— »*'b|  Cum, 

x,  42.  (mlii\  1I11  s  /..  prnponil  ooiijooltiras,  nt  gr.  x«i.  —  Ulinaiam  baittimutaut\  l.  SL  -t- Itmaiaus 
siitceram  restiiiial  lecinuem;   aui   pru  pnqgkjaiut      bartimvuus. 

iiiavult   logcrc  buagKJ  ni/s,    lireviore  (')   forilia  pru  x  ,  19.  i/iudiMi/mirfs)  St.  X  gattandant.  —  alvanj.m 

[Mggkjamdant;  Bul  paiei  pro  /miei,  qua:  lootio  aii-      f«]  1  gr. 

i|iiam  von  haleiol  s|iociom,  nisiniiiu.gr.   irt  lo^.-  x  ,  50.  Kj/i/u«piiiii/i|  exsilions,  gr.  i-jmtat; ;  l'lf.  c. 

rani,  qm>d  oiiam  propier  sen-nm  »lics»e  oon  dobet,      codd,  av«r>,5.,aa,-  lo^isse  vidctur.  —  iojui  /..  pm  m 
ct  sccedh  quoil  1  voi  is  /mivi  in  rod.  Arg.  iliseno  lc-      eusslivo  babans  erral,   is  cnim  casus  rariaBhM  (v. 
Hiinr;  nos  iiuiiis  08SO    arliiir.imnr  snsiiirari,  liira-      ail  M.  xvvu  ,    I)  ciim  pr*pc~ilionc  at  poniiur ;  atet 
nnm  ,  qui  in  lno  plnailla   mnlia  orravil  .   posl  l<uit!i       Imvior  fniina   pro  ictua  UrpitH  lcplur,  viri.   L.  in, 
mniaissu  buiei  .  pf.  ail  I     x  ,  S  81  ad  Cor.  1 ,  111,  *•!.      lJl  it  i"  epislulia  xt>>inu  ietn  passim  iliciinr. 
/.»/.//./.11.1/1/.    ■:  hnykiaud        l/i|vid.  adll.  VI.M.  x  .  54.  i«-j>»  |  gr.  ■wvtit  el  06*1  luisii-la  qmdcm. 

»,  4L  /imiii/»!..]  xud.  Arg  J>i    .  frumhl;  1  pio  vi,  I.  raum]  J.  ^mwiaa,  Sl.  -*  armau.  -  tmn.- 


305  MARCUS     Xi,    3— 23.  56o 

-  j.iii  i-i|i.iiinii  :ii  fairgunja  alevjiti.  insandida  Lvans  sipotiji;  seinaizejuh  qa|>  du  iin.  gnggals  in  liaim  |m 
vi|»ravairboii  iggqis  jah  sunsaiv  inugaggandans  in  bobaurg  bigitats  fulan  gabundanaua.  ana  baininci 

3  nanli  aiiisliMn  mnnne  ni  sai.  andbiudandans  ina  attiuhils.jah  jubai  was  iggtjisqibai.duwe  [iat:i  laujals. 

4  qip.rts  balvi  rrauja  [>is  gairiu-ib.  j.ih  sunsuiv  ina  insandeip  hidre.  galipuu  banjah  bigeiun  fulau  ga- 
N  hunilanana  ai  danra  uia  ana  gagga  jah  uudbuiiiliiii  ina.   jah  Stimai  bize  jainar  standandane  <|e[>uii 

6  du  im.  wa  laitjals  andbimlniidaiis  |n.a  lulan.  ib  eis  qcbtin  du   un.  svasve  aiiahnu[>  ini  iesus.  jah 

7  lailnlun  Im.  jah  hrahtcilun  [>ana   fulan  at   iesua  juli  galagiriedon  ann  vasljns  seinos.  jah  gasal  ana 

8  iua.  managai  [>an  vnsijom  seinnim  stravideduu  una  viga.suin.ii  a-uans  ntaimahun  us  bagniam  jah 

9  siruvidediin  ana  viga.  juh  bai  fauragaggandans  hro|ii'ledun  qi|>nndans.  osanna   [>iupiria  sa  qimanda 

10  in  iiamin  fraujins.    hiiipirio  so  qimnndei  [liuiiangarili  in  namin   attins   nnsaris   daveidis.  osanna  iii 

11  banhisijani.  jah  galaib  in  iairusaulyma  iesus  jah  in  alh  jah  bisniw.mds  nll.i  at  andanabijajuftan  vi- 
1%  sand  n  weilai  usidilja  in  be[>anian  mi[>  [>aim  Ivalibim.  jah  ifiumiu  tl.ign  usslandaudam  iin  us  be[>a- 
15  iuiii  gredags  vns.  jnh  gasaiwands  smakkabngm  fairr.ipro  hnbanJau  Inuf  aliddja.  ei  auflo  bigeli  vu 
II  ana  imma.  jah  qimands  ai  imnin  ni  vailil  bigat  nnu  inuna  niba  lanf.  ni  nnk  vas  mel  sn.akkane.  jah 

usbairands  qn|i  du  imma.  ui  puuascips  us  [>us  aiv  mnnna  akran  maljai.  jnh  gahausiiiediin  |>ai  stpnn 
15  jns  is.  jah  iddjciltin  du  iairusnulymai.  jah  aignggands  iesos  in  alh  dugnun  usvairpan  bans  frabugjan- 
lli  dans  jnh  bugjaiirinns  in  alb  jnh  niesa  sknlljane  jah  sillans  |>ize  frahtigjanriane  aliakim  usvaltida.  jah 

17  iii  lailoi  t- i  w.n  [lairhberi  kns  |>airh  [>o  ulli.  j  ib  laisida  qipands  du  iin.  niu  gamcli{>  ist  b.ilei  razn  mein 

18  razu  bido  haitada  al'aim  pimb.m.  ip  jus  gniavidcdup  ita  du  filigrjn  vaidedj.me.  jnb  gahausidedun 
bui  Inikarjos  jah  gudjnne  auhumisuns  jnh  snkidedon.  waiva  imina  usqislidedeina.  oliledun  auk  ina. 

19  iinte  alla    managei   si^duleikidcdun  iu  laiseinais  is.  j.ih  bi[ie  andnnahti   varp.   usiddjn  ut  us  |>izai 
10  ,  21  baurg.  jah  iii  maiirgiu  laurgnggunduns  gnsewun  |>nna  smakkahagm  baursjana    us  vaurlim.  jah  ga- 

22  iniiuaiiils   paiirus  qa|>  du  iiniiia.  rabbci  sai.  Miiakkabagms  panei  fi.iqasi   ga[>aursncdn.  j.ih  .indha- 

23  fjnnris  iesus  qab  du  im.  habaip  galaubein  gnps.  umeu  auk  qipa  izvis.  piswuzuh  ei  qipai  du  pnmnu 
fairgunja.  ushnfei  ]<uk  jnh  vairp  [>us  iu  marein.  jah  ni  tuzverjai  in  hairtinseinamroa  ak  galanpjai  {>aia. 

INTEUIRETATIO. 

cl  Heihania  ari  montein  oliferum,  misit  duor  discipuloruin  suorum  2.  eidixil  ad  cos  :  ite  in  vicum  hunc  op- 
nositum  vnbisci  statini  iiitroeuntes  iu  hanc  urbem  iuvenilis  nulluoialligaium,  in  <|uo.idl>uc  quisquam  honiinmu 
iiiin  -eilil ;  S"lvcnlcs  euiii  addueile.  3.  Et  si  quis  vobis  dient  :  cur  hoc  lacilis?  diralis  quod  doininus  hiinc 
<lcsider.it,  1 1  suiim  eum  mitiit  huc.  4.  Ivcrunt  auleni  ei  invenerunl  iuillum  allig.itum  ad  portam  foris  in  pla- 
leaetsolverunt  enm.  5.  Et  quidam  liorum  illic  siauliuiu  ducrunt  ud  cos  :quid  ucilissolventes  hunc  pulluin? 
<i.  Verutn  ii  dixernnl  ad  cos,  sicul  prxceptl  iis  lesus,  el  diiniseruol  eos.  7.  El  duxerunl  bunc  pulluni  ad 
li-sum  et  posucrutil  instiper  veslcs  suas,  et  sedil  super  eum.  8.  Mulli  vero  vcstes  suas  straverunl  iu  via, 
quidam  ramns  cecidertiut  de  arboribus  el  slraveruiil  in  vin.  i).  El  hi  prxeutiles  clamanini  dicenli's  :  os.inna, 
benedictus  hic  venims  in  nomine  domini;  10.  heiie-lifniin  boc  veni  ns  reguum  in  nomine  pairis  n  >siri  l)n- 
vidis,  nsanua  i'i  altissimis.  11.  Et  ivil  in  lerusolyma  lesus  ct  in  tcmplnm  et  citcumspicicns  oninia,  ves|vere 
jatti  extsictiio  lior.i,  exiilin  Beiliuuiaiu  cum  bis duodccim.  \i.  Ei  posiero  die  exsurgentihus  iis  e  Iteihania 
fniiiflicus  fuit,  13.  et  videns  (iciim  procul,  babenlein  fiondem  ,  accessii,  ut  fnrte  in<eniret  quid  in  ea,  ct 
veniens  ad  eam  non  quidquum  iuvenii  ut  ea,  nisi  frondcm,  niui  enim  liiit  tcmpus  Oeorum.  11.  El  prnrum- 
pcns  dixit  ad  eam  :  <  ou  ampbus  ex  te  unquaiu  bomu  fru>  tuiii  edal.  Et  audivcrunl  hi  riisi  ipuli  rjns,  15.  et 
iveiunt  ad  lernsiriviiia;  et  accedens  lcsusin  leinpluin  ccepil  ej  c.ie  bos  vendenles  et  eiiicmes  i  ■  leinplo  et 
iiiensas  numinuUrioruin  et  scdiiia  borum  veodentium  culumbas  everiii.  16.  Et  non  permisil,  ul  quistrans- 
lerrel  vas  per  hoc  teitijiluin.  17.  Et  docuil  dicens  ad  eos  :  nonne  scriplnm  esl,  quod  doinus  met  riomus 
precum  vocatur  omnibus  geuiibusl  verum  vos  fensis  eam  ad  latibulum  maleBcoruin.  18.  Et  audiverunl  bi 
M-nb.i:  it  s.irerdiiiiiui  siimun  ei  .|ii.esiveruiit,  quomodo  euio  perdereiil ;  timuerunt  ei  im  cuin,  nam  omuis 
lurba  miraii-siml  <>b  dnclriiiam  rjas,  19.  Ei  cum  vesper  tieret,  exiii  loras  cx  hac  urbe.  20.  Et  n  mane 
praeeuntes  vidermit  hanc  licum  aridam  e  radicihus;  21.  el  reenrduns  Petrtis  dixit  nd  eum  :  nbbi,  cecc  '.  firus, 
4U>  malcilmsii.  exaruit.  li.V.l  respoiidens  lesus  dixil  ad  eos:  bahealis  liileui  Dei ;  23.  ameii  enitu  riico  vobis, 
•  luuisqtii  ili.nl  ad  hu  e  moiiiem  :  extollc  leei  conjice  le  iu  mare,  ci  iuui  husilet  io corde  suo,  se.l  credai  boc, 

AiNNOTATIONES. 

snfeinj  J.  St.  X iuVfijn/pim. — beptfagein]  gr.  Krfiyo.yi,.  xi ,  9.  faurag/itigaudans\  Ulf.  " xai  oi  ixo>o'j9oOvT£f, 

—  fti/mn/in]  alus  locisrst  befiamn,  viil.  vs.  II  ei  il.  —  vel  polius  librarii  negligenlia  verba  jah  /i«i  afar- 

II,  2.  iH»<;<i<ji>rt>id<injl   it.   *    UKfagaanJans.  — ■  po  gagyandans  cxctderuiit,  cf.  ad  Rnin.  ix,  15. 

baurg}  hanc  urhein,  gr.  omn.  «ur>jv.  —  nau«|  adhuc,  XI,  10.  i'i  nflinin)  in  nomine,  °  gr. 

»  gr.,  Dlf.  c.  codd.  o\!)rw  (nnnn  m)  legil.  —  andbin-  xi ,  11.  al  andanaliiia]  J.  St.  >C  jct. 

rfiiiiflnnjl  Z.X  andbindandands.  —  atliuhils}  sine  dn-  xi ,   12.  usslandunda'n]  J.  Sl.   X   utgaggandan. 

b'o  f.ilsuin   esl  ei  lcgenduin  ailiulials,    uu  xiv,  13  bepaniin  li.    x  bepauian. 

gaygals;  cf.  i,  17  hirjals.  xi,  13.  <ih«  i»ima|  sec.  in  illa,  °  gr.  omn. 

si,  3.  pala  tr.njats    ]  gr.  omn.  ii,  15.  iejns  ]  u  gr. 

XI,  6.  tm[  iis,  u  gr.  xi,  16.  pairliberi}  J.  St.  V  [lairlibekf. 

Ii,  7.  anaj  instiper,  cum  gr.  omn.  a<nS>  habeant,  xi.  17.  vaidedjune}  sic  cod.  Arg.,  superscriiila  li- 

aliqttis  suspicari  polesi,  posi  ana  prnnomcn  ina  (eum)  nea  litieram  n  indicante  ;  J.  Sl.  >j(  vaidedjint,  V.    •■( 

excidtsse,  qund  ipsum  nohis  quoque  videiur,  qiinm-  vaidedjine. 

qunm  prxposiliones  pro  advcrUis  pouuniur,  nd.  ad  xi ,  20.  tmakknbagm]  J.  St    X  smakkanbaym . 

x,  13.  ii,  23.  isiri  |  lill.  c.  codd.  el  vcrss.  ■  o«. —  /»< «[ 

li,  8.  s:imni]  Ulf.  '■  oi.  hoc,  "  gr.  omn.  ;  Ca.'leruut  />«»«  ei  J.   Sl.   B.  •*  jct. 


567  IIIULIOHUM  LLFU.ANA  VKHSIO  508 

14  ei  |>.ii«"i  qi|)i|>  gagftggitt.  vair[ii[>  Imma  [liswah  |><m  >|il»|>  du|>|>e  >|i|>j  izvis.  allala  (liswali  |» ■'• 
25  liirijauriaiis  sokei|i.  g.iluubeib  L>au-i  uiiiiih.  j.ili  v:ur|i<|i  izvis.  jali  ]>an  staudai[>  hirijaudaim.  aflelai|>. 
20  jahai  wa  liahai)>  vi}>ra   wana.  ii  jah  alla  iivar  >a   in  liimiiiam  uflriai  izvis  niissariedins  iivaros.  i|> 

27  jabai  jusni  ill>'i>(>.  m  fiauatia  uvai  sa  in  liiiiiin:iinalleli|>  izvis  lnisiaduUlll  izvaros.  jrii  iririjedun  aflra 
du  iairusaulyinai.  jali  m  alli  warbn  din  iiiiina   aiiddjedun  du  iiiiuia  [>.ii  auliuiiiisians  gndjan-  jali  bo- 

28  kurjos  j  ili  sioistaiis  jah  <|e[jun  du  iimna.  in  wainina  vaklufnje  J>  >ta  tanjis.  jali  was  [>us  |>ata  valdiifui 
2!)  algafei  [tala  laujis.  i[>  lesus  amllialjands  .p[>.  du  i:n.  frahna  jab  ik  izvis  aiuis   vaurdis  jali  andlia 

50  lji[)  OiU.  J  ili  >|i|>  i   ii  1 1  in  \v  iiim.i  vaidiifnje   tajia    tlltjS.    daupeins   i.iliannis    ttzub  biiuiua  vas  pau 

51  ii/ini  inaiinaiii.  andbaftfib  uiis.  j.ih  [ulileriun  du  sis  uiisso  qijiandans.  jnbai  qi[>am.  us  biniinti.  iji|»|>- 
31  :i|>[jaii  duwe  ni  galauhidcriub  iinma.  ak  qipam.  us  niaiinain.  ulitedun  |»>  managein.  allai  auk  alakjo 
53  habaidedttn  i  bannen  [i.itei  bi  sunjai  pranfeles  vas.  jab  andliafjaiidans  qebun  du  lesua.  ni  vilunt.  jab 

«i  ,  I   andliafjands  iesus  qa[)  du  iin.   uih   ik  izvis  qi[>a.  in  watnma  valdufnje  |>ata  lauja.  jh  dugaiin  iiu  in 

gajukuoi  qifiau.  vcin>gar.l  ussatida  manni  jah  hisaiida  ina  fa[>otn  jab  usgrof  daluf  mesa  jah  gatim- 

3  rida  kchkn  jaii  an.-tfalh  ilia  vaurstvjatn  jab  aflaij)  aljaji.  jab  insanriiria  du  ji.iini  vaur>lvjain  al  nie!  ska  k 

3  eiatjjaim  vaurstvjain  neiui  akrauis  Jiis  veinagardis.  i|>  eis  nimaiidans  ina  usbliiggvun  jali  insaiiriirieduii 

1  I  iinli:iml|.in    jali  alira  iusanriiriu  du  iiu  anjiir.ina  :  kalk.  jali  |)ana  slainum  vairpandans  gaaiviskurie- 

5  dun  juh  haulriji  vundaii  brahlcdun   j.ili  iusandideiliiii  ganailidana.  jab  altra  insaudida  anjiarana.  jab 

6  jainana  Dfsldbuu  jsb  managana  subarsns.  Buuiansusbliggvsndana.  sumansuh  [>an  usqimanriuns.  [>auiib 
ii:uiti[)  uiiili  alnana  smii  aigands  liubaua  sis  iiisandida  jah  pnna  du  nn  spedistsna  qi|>andg  [i.iiei  gaai- 

7  siand  suuu  lueinaua.  i|>jaiitai  Jiai  vai:nsvjan-  qe[>un  dit  sis  misso.  Jiatei  sa  isi  sa  arbinuiiija.  hirjij). 

8  usqimam  iiiiina  jali  unsar  vair[ii[)  [>aia  arbi.  jah  iindgreipanrians  uia  usqeinun  jah  tnvaurpuu  iiuuia 

9  ut  us  Jjaninta  veittagarda.  wa  nuh  taujai    {Vide  paginam  sequentein.) 

INTERHtETATIO. 

ui,  quuddiiit,  procedat,  (il  ei  oiiinc,  qnod  dicit  21.  Ilaquedico  voliis,  toiiiin  nmne,  quol  nraiue^  qujcritis 
tredite,  quud  arc.ipiiis  it  flt  vobis.  25.  etcuui  stetis  orantes,  remittali'!,  si  qmd  hahetis  cuntra  aliqtiom,  ui 
etism  pater  vester  hie  in  coelis  remittat  vobis  transgressioues  ves>ras.  -!>.  Verunisi  vos  non  remilliits  ,  nou 
nliipie  pater  vester  hic  inereli>  remitlil  volnstransgressioiies  vestras.  27.  El  ivernnl  ilernin  ad  lerusolyiiia 
et In templ  >  smimlSnle en adierunl  ad  emn  bi  suuimi  lacerdoles ei  scnbai  ct  nalu-nn limi  28.  ei  tlixerunl  ad  eum : 
i<i  nia  poiestaiiiui  lioc  facis  ?  ei  quts  lilii  banc  poteslatem  dedit,  ut  boe  faetai?  29.  Verutti  lesui  re^poitrie»» 
dixlt  ad  eos  :  interrogo  etiaut  ego  vos  ununi  verbum  el  respondete  inilii,  el  dicn  vobis  in  qua  poiestaliim 
bocfacio.  5tl.  Daptisnms  lohannis  eine  cosln  fuit,  nn  exne  hnminibus  ?  resnnurie>e  mibi.  3i.Eicogitarunt 
ad  se  invicem  dicemes :  >i  dicinms,  ex  ctelo,  dieit :  at  cttr  non  ereditia  ei  ?  52.  Sed  dicimUs  :  ex  liominibus, 
timuernnt  banc  tiiibam,  omnes  eniin  omnino  bsbueruut  lobanneui,  quod  in  veritiU  proleta  fuii.  55.  Lt 
respondeiues  dixerunt  ari  lesuin  :  uou  sciuius;  et  respondens  lesus  dixil  ad  eos,  neque  ego  vobis  d.o>,  iu 
qna  poi>'Siatum  linc  faci  i.  III,  I.  Bt  ccepitiisin  parabolil  dnere:  vincam  plantavit  hoino  ct  cirrutiidedti 
eani  sepitius  et  rQ'o>lit  la<  iini  sub  torculari  el  anliliiavit  luiriin  ct  Iradidit  cam  operariis  et  abiil  percgre.  2. 
Lstmisli  ad  b»s  operarios  ad  tem  us  servutn,  ut  ali  bis  nperariis  sutneret  fructum  hujus  vine;c.  3.  Verinn 
ii  capicnlcs  eum  flagellirunt  et  ntiseruul  vacuum.  4.  Ki  iteruui  misil  ad  eos  alium  servum  ;  et  hunc  lap  - 
tflfius  j.tcionles  improbrarunt  etrapitevulueratuin  feeeruat  et  inisrunt  vitialum,  5.  Kt  iteruin  misil  alium  ; 
rtiam  illum  oc-idernnt,  et  multos  alios,  quosdam  fla^ellanles,  quosdam  auteiu  occidentes.  6.  Tuuc  adhuc 
iinum  liliuin  lubeiis,  carum  sibi,  misit  eliam  huiic  ad  eos  nMiiiiuin  dicens,  quod  xstitnaiil  tiliuin  ineum.  7. 
Viruin  dli  hi  oper.ini  dixei tiiit  »  I  se  invicem,  quod  liic  est  hic  hcres,  agite  !  occiduuus  eum  ei  nostra  fu  hac 
h*r<  ditas.    K.  Kt  appreliendenles  eum  occiderunt  et  ejecerunt  euni  foras  ci  bac  viuea  1    9.  Quid  ig.lur  faciat 

ANNOTATIONES. 

xi,  20.  izvh}  vobis,  °gr.  tnonens  nullum  lacttnx  aost  dal  vesiigium  apparere 

ii,  2S.  taujis]  sec,  Sl.  4(  }>aujh.  et  tnsi  qtiiMl   membrana  ex  paiie  mulilaia   est  sino 

M,  2'.).  utiii  ]  pr.  gr.  aiue  jali.  ulla  dillicultate  legitur,  quod  eililuin  cst.  Oal  u(  meta 

11,30.    aitdUufrip  j   exspeetabas    andhafjip  ,    cf.  ( II.  Ih.  \  ti/>mwa  )  auteio,  nti  jani  L.  re> ■te  iiiicrprc- 

Giinim.  Cr.  i,  Sttist.  tatur,  fuveam  vel  vas  sub  torculari  (pusiluni)  sigui- 

II,  51.  iipjian]  prupr  e  ut,  poniliir  pro  grxco  ouv  ficat. 

iu  i)iismodi  senlentiia  iuierrogativis  ;  vid.  L.  II,  S,         itt,  2.  at]l.  -t-  at,  vid.  ad  xv,  {5. 

17  ;  J.  vi,  50.  III,  3.  usblugtjvun]!.  Sl.  X  ittbtaiiggmn. 

ii,  32.  u/.J   Ulf.  e.  codd.   *   iuv.  —  uhletlun]  pro  ni,  i.  im  ]  J.,St.  B   X  '"•«■  — gauiviskodeduuj  <A] 

oliledun,  vid.   :>d    i\,    50.  —  ulakj*)]    ouinino,  °  gr.  imiirnbrarunl  et,  "  gr.  omn.  vul.  iid  Cor.  I,    i\,  25  ; 

oiiin.,  sic  L.  iv,  22.  c.cleriiin  J.  St.  B.  X  gnaivhkodndun.  —  liuubip  MiM- 

it,  55.  du  iesuu]  sic  cod.    Ar«.  ( iua  ) ;  J.  Sl.  B.  X  <fon]  Criinui  Cr.  II,   578  ;  IV,  025  legit  JjVt,   haubip 

dn  inti ;  '/..  -f  du  immu.  —  andhafjands  iesus]  *  gr. —  rundan,  quod  potius  csse  dehel  /ui»|)idat>nri<(un,  iun- 

f.vis  q.htt  ]  *  cr.  oiiin.  dan  est  accusalivns  lorinaj  delnlioris  a  vunds,  /iuu»i  h 

xti,   1     leiuuijtird  I   J.  St,  X  veingard.  — inanno  ]  autein   aecu^alivns  quem  dicunt    ihsolulum,  vul.  ari 

Sl.  )l(  manitna.   —  bitatiUa}    J.    Sl.  •+  allagidu  ;  iu  Jnan.  n,  4l ;  igitur  haubip  vuiiJan  olcapim  saueinm 

>  >nl.  Arg.  pratler  saiitta  i|uidi|u:nn   legi   lioil   putest  ;  I.  vulneratum,   quod  lleband  141),  I  dicilur  un    tliai 

evanueruul  enlo  IIB*  iit  urt»  anta  snlida  srripix  fuo-  hobidvund.  — (/«uuilidaiiu]  J.   Sl.  X   yahniiigidai  a, 

ruut,  sed  probabililer  »iri  docii   conjeccruui,  quod  B.  X  ganuiijidnna. 

iledimus,  —  i;i<i  ]  pr,  eum,  °  gr.  —  dal  ]  J.  Sl.  lac. ;  m,  5.  a^iru  ]  ilcruin,  "  gr.  — anparana  |  gr.  i  m  .. 

IV  "  -V,  .  /..  riu  — ,  qnia  dnly  Mtipliiui  fuilSU   suspica-  anle  btMMfida, 

llir,  iieltis,  ni  lalliniur.  ItCO  L,  VI,  5'J.  ;  seri  eo  lnei)  mi,  0.  s;ie>iisluna  |  J.  Sl.  -i    speidii 'ana. 

prn  tltilija  dnutand  quin  I  grmliuu  sit  dal  gadiiuiand  vn.    8.  tmm.i  ]  eum,  "  gr.  oiuii.   CMeptis  cudd    I  cl 

iioucslriubiuiii.  Ih.  jiui  pririciu  locuiii  rcnliiil,  idie  10  ap    Hi, 


SG9  MARi.LS  XII,     10—50.  570 

frauja   Jris   veinagardis.    q'rmi[>   jati    usqisici|)    J-ans   vaurslvjaos  jah  gibtb  bani   veiuagard  anba- 

10  raiin.    nih  |>.ita    gamelido    ussuggvtij).    suins    [)animei    usvaiirjiun    {>ai    limrjaiis.    sah    varb    du 

tt  haubiila   vailistnt-     frain    1'iauj-n    v;ir|>   sa   jah  isl  6ilda!e.ks   iu    atigaiu  unsaraini.    j.ili   sok'deduu 

12  ina    undgreipan    j.ili   oliicdun   {)<>    inanageiii.   fri»J)un    auk   J).itei    du    iin   [>•>   gajukon    qaji.    j.ili 

15  aflel-mtlans  iua  gahbuii.  j.ih  insawlidediin  du  ininia  siiniai  bixe  larcisaie  j.ifi  berodiane.  ei  ina gaira- 

ti  (ciua  vaurda.  i[)  cis  qiinaiidaiis   i|ej>tm   du   iiiima.  I  n  i  - :» r  i .  vilum  Jiatei   sttnjcins  U  jah  ni.kara  J.uk 

inanshuii.  ni  auk  saiwis  in  andv.iirj  ja  inam.e  »k  lii  suujai  vig  pujas  Inisris.  skuldu  ist  kaisarngild  gi- 

15  liiin  kaisan  Jian  niu  gibaiiua.   i[i  iesus  gasaiwaiuU  ize  linlein  t|  .[i  du  im.  \va   unk  fraisif).  .ilhairif) 

tli  mis  ikalt.  ei  gasainau.  i|>  cis  alberun  j.iii  qafi  tlu  im.  wis  ist  sa  manleika  jah  sn-  ufaniieleiiis.  i[)  c;S 

17  qejmn  du  inuiia.  kaisaris.  jali  andhalj ands  icsus  qa|)  du  iin.  usgibib  bo  kaisar  s  kaisara  jah  [io  gubs 

ls  gnba.  jah  sildaleikidediin  aua  [lainma.  jali  alidiljediiu  saddukiieis  dti  iiiiina.  haici   qijiwul  us-tass  ni 

I!)  tisan.  jali  frehun  ina  qibaiidaus.  lasaii.  moses  gaine'ida  unsis  Jjalei  jabai  wis  bro|iar  sadaiijniai  jali 

bileibai  qenai  jah  barne  ui  bilcibai.  ei  uiinai  broji.ir  is  jto  qcn  is  jah  nssaijai  barni  bn>br  seinamin  ;•. 

30,  21   sibiin  bro[iraliaiis  vestin  jah  sa  friiinista  nam  qen  jah  gasviliands  ni  bilaiji  fraiva.  jah  anjiar  naui  |m 

22  jab  g  ai.nijiii.ii] .,  jali  ni  sa  bilaiji  Iraiva.  jah  bridja  sainaleikn.  jali  neir.un  J>o  gamalciko  bai  sibun  jah 

25  ni  bilibun  fraiva.  siicduniista  allaize  gasvall  jah  so  qptis.  iu  bizai  u-s<assai.  J).in  usstand.md.  war- 

24  janiuia  ice  vair|)i{)  qeus.  J.ai  ank  sibuu  aililedun  J)n  du  qenai.  jali  :uiillia)jands  iesus  qaj>  du  ini.  niu 

25  dn[>c  airzjai  sijuj).  ni  kunnaudans  mel.t  nih  tnalit  gubs.  allis  [mii  usslandaud  us  daujiaini.  ni  liuganil. 

26  iii  liuganda.  ak  sind  sve  ai;giljiis  Jini  iu  hiiiiitiaii).  aj.jian  bi  dauj)ans  |  aiei  urrcisand.  niu  gakiiiinai- 
deduj)  aua  buknm  iliuseiis  ana  aiwsiliiiiiljai.  waiva  linnia  qaji  guj)  qiji.iuds.  ik  im  guj)  abrahaniis  jah 

27,  18  gub  isakis  jah  lak  liis.  n.st  gu[)  daubaize   ak   qiva  ze.  ajiban  jus   Blu  airzjai   sijub.   jali    dualgag- 
gands  ains  [ iize  bfkarje  galiausjauds  ins  samaiia  sokjandans.  gasaiwan.ls  Jiatei  vaila  im  andliof  frah 

29  inn.    warja  isl  ;-Hj  zo  anabnsue    frumista.  ib  iesus  anilbof  iinuia    J)atei  fruniisia  allaizn  anabu- 

30  sns  bausei  israel.   frauja    guji    unsar   fraiiji  aius  ist.  jah  frijos  franjan  gup  [le.nana  us  allamnia 
bairtin  Jieinauuna  jali    us  allai  Baivalai  beinai  jah  us  allai  gabugdai  J>cinai  jalt  us  allai  niabdi 

INTERPRETATIO. 
doniirius  htijus  vince?  Venit  el  pertlil  bos  operarios  et  dat  lianc  viueam  aliis.  10.  Neque  hoc  scripinn  per- 
legistis  :  lapis,  queui  mjeeerum  bi  falni,  liic  faetus-esl  ad  caput  afiguli.  II.  A  domiiio  faitus-eu  bicet  est 
nnrabilis  in  oculis  nostris.  12.  Et  qiiicsiveru  1  eom  prehendere  et  liintieruiit  hanc  turbam,  intellexemiit 
i  nini,  qnoil  ail  eos  liano  |  arab  ilani  dixit,  et  relinqnenies  etim  abierunl.  15.  Et  misciunt  a.l  euin  quid  m 
linrum  Faiisvoriini  et  Ib-rndianorum,  ut  eiiin  caperent  veibo.  1  i.  Yerniii  ii  venii  ines  tlixei  unl  ad  eiiin  :  nia- 
(.'ister,  st  imiis,  quod  veiax  es  et  nnn  cnra  i  -  tangit )  te  ciijiisqu.nii ;  uon  eiiiin  specias  in  fat  lem  hominiuii, 
sed  in  verilaie  viain  Pei  iliices  ;  tleliiiuiiine  est  c:rs  reiini-lribulnni  dare  Ca-sari,  an  iiou  demus  ?  15.  Vermil 
iesus  vidcns  eoiuni  dolnni  divit  .')•!  eos  :  quid  nie  lci  tatis  ?  allene  inibi  nuiiiuiii  ,  ul  videain.  t6.  Veruni  ii 
attulemnt  et  dixil  ad eo6 :  cujus  est  ha*c  efligie-i  ei  hac  inscriplio ?  verum  ii  dixeruui  ad  eum;  (i.csaris. 

17.  El  re-pondens  le<-us  dixit  ud  eos  :  reddite  bxc  (i.esans  Cxsari,  ei  baec  Dei  Deo  ;  et  mirali.sunl  de  boi . 

18.  El  adicrunl  .Saddncaj  ad  euin,  qui  dicuui,  resurreclioneiu  uou  ease,  et  iiiierrngarunt  cuni  tliceutes  :  l'a. 
inagisier.  Moses  scripsil  m-bis,  quod  si  cujus  fraler  moriatur  et  relinquat  uxorein  ciiiberos  non  ieliiiqu.it,  m 
smii.it  frater  ejus  baoc  uxorem  ejus  et  excitet  liberos  fratri  suo.  20.  Seplem  IVatres  fueruut  et  bic  primus 
tluxit  uxoreni  et  ntorieiis  non  ieliqiiii  semeu  ;  21.  et  alter  duxit  lianc  et  mortuus-est  et  non  hic  reliquit  sc- 
iiicii  ;  cl  leilins  sitiiiiiler.  a  22.  Kl  duxcrunl  uanc  siiiiiluer  hi  sepiein  ct  non  reliqueriiut  senieu  ;  nlliina  oin- 
niiiiii  obiii  eiiam  b.-vc  uxor  ;  23.  In  bac  lesurreclioue,  cuin  exsiirgunt,  cui  eorum  fil  uxor?  hi  enini  septetn 
baliuerunt  banc  ad  uvorein.  24.  El  respondeus  lesus  dixit  ad  eos  :  nonne  ideo  crronei  estis,  uon  noscenie  - 
nripla  iiet|ii-;  poieuiiaii)  Dei.  2S.  Nain  cum  resurgitiit  e  inoriuis,  noit  ducuot,  lion  ducuniur,  sed  sunt  mi 
angcli  hi  in  coelis.  2(i.  At  d6  uiortnis,  quod  rusurguni,  uonue  cuguovistis  in  libris  Mosis  in  rubo,  quomodo 
ci  tlixit  Deus  dicens  :  ego  suni  Dcus  Abrabaini  cl  Deus  Isaci  et  lacobi.  27.  Mon-esl  Deus  ninriuorum,  sed 
vivorum  ;  at  vos  inutiuii  erronei  e-us.  28.  Et  accedens  uuus  hnruni  scribaruui,  audieus  cos  una  quaereu- 
les,  videns,  quod  bene  \<%  res|>Oiidit,  inlerrogavit  einii  :  qu;e  esi  tuiiiiiuiii  lcguni  prima  ?  29.  Veiuiii  lesus 
rcspnudil  ci.  quod  prima  Oiiiuium  lel  :  audi  1-rael !  deminus,  Deus  uosler,  doiiiiiius  unus  esl,  30.  et  ames 
doiiiinum,  Dciiiii  tiiuiii,  ci  ouuu  corde  luo  ei  ex  omni  aniina  lu  i  ct  ex  onmi  ureiite  lua  et  ex  oinni  polesiatu 

ANNOTATIUNES. 

iii,  10.  ttnms  ]  lapis,  gr.  omn.  li6ov  ad  pronomeu  ui,  25,  pzai  ]  Ulf.  c.  codd.  et  verss.  *  ouv. 

relaiivum  (ov)  referendiiui,  quem  gra-cisitiuin  ( Mattln  e  xn,  21.  andlia\jandt  \  cod.    Arg.  X  andhafjant  c>- 

(.'r.iiiin.  Grac.  p.  JSSb)  Gothus  nou  iniilans  iioiiiiua-  dein  vitio,  quo  Cnr.  II,  v  i,  (j  gahlmhan»,  cl  Kph.  n, 

livniii,  qui  rcqiiiiitur.  ponil.  — sn/i  ]  .).  Sl.  ^-  sa.  16  afslahans  in  cod.  D  prn  gaplaitiaadt  et  ufslahaHdt 

XII,  13.  «umail  quidain,  gr.  ninn.  tiv«,-.  stribiltir,  ef.  ad  L.  xx,  57.  Aba  ejnsuiodi  vilia  nolaia 

XII,  f  B.  sniicij  1  j. St.  B. ^sawais. — lajsritjZ  X  vid.  ad  Tim.  I,  1,5, —  niu  J  J.   X  «i«,  sic  idein  L, 

i'ii«is..  —  giban  kabara  j    \    gr.  —  p:iu  |   J.  Sl.   X  '"•  15  >  ix,5a.— mela\  cnd.Arg.  iimig.  bukos  (librosj. 

')un.  —  oifcaima  ]   Ulf.  C.  Cod.   225  et  <erss.   "  i  un  xu,  25.  usslandand  \  gr.   uuiu.  posl  daubuim.  — 

uft»,  el  ita  quidem,  ul  gibaima  cum  pr.ecedcnle  pau  pai  ]  hi,  '  gr. 

uiu  (r>  ouj  CMijiiiigal.  XII,  26.   iuima  qap  ]    <\   gr.  onin.  —  im  J  suni,  •  gr. 

xii,  15.  i^su*]  sic  cod.  Arg.  ;  J.  St.  Hz.  Z.  X  's-  omn.  — ;a/i  J  ull.  Lll.  "  a  Sti;. 

—  gusaiwaiids  ]  videns,    gr.   «iowj-,   sic  Xlt,  28.  —  u  .-;  xil,  2s.  samai(«  s<,kjnndans  ]  J.  St.  X  samnsokjan- 

nuk\  1.  St.  X  wa  me,  B.  I.ic.  i/a«s,  li.  X  sammasvkjundans.  —  gusaiwunds  \  vitl.  ail 

xii,  16.  iwj  cst,  °  gr.  omn.  —  mauleika)  i.  St.  X  vs.  15  ;  J.  Sl.  -i- jah  atlduul  e  gr:tcis.  —  m\  i.  Si. 

manateik.  11.  Xin.-anabui.ne]  St.  -f  anabuzne.  —  /rumtKa) 

xii,  11)   barna]  liberos,  gr.  omn.  airiptxx.  gr.  uiiiii.  anle  ullaizo. 

xit,  22.  sumakiko]  siiniliter,  ° gr.  —  «oj  J.  Sl.  X sfl-  *ui  ~,{i-  l''int  1 1-  S'-  X  [''QOt. 


t 


571  nilll.lOUUM  ULrTI.ANA   VKUSIO.  57« 

51  [wlmk.  wfrim)iiUanabiM!tt.jahin|)angataiki  buui.  frijm  ncwimdjau  helunnaive  buksilban.  maizci 

32  [Miminpan  nwbmni  ni\t.  j-th  qa|i  duliomau  bokarci*.  uila  laiaari.  bi mnjai  qaai  balfliainn  iitjnh 

35  niil  :m|>  ir  alja  Imnm.  jah  |>a(i  da  frijon  ina  u»  allamma  hairtin  Jah  ai  allnmmi  (ranja  j .« i»  us  allaj 

nivalai  jah  n*  albii  mahtai.  jaii  baia  du  fujon  ntwwuttan  »vc  »ik  lilban  mauagizo  isi  allaim  biun 

51  alltiriinsiiin  jah  saudim.  Jah  icsus  gasaiwands  iua  haiei    frodaha  imlbof  q.iji  du  iinina.    ni  lairra  is 

S.'.  |iiudangtrdjn  go|i*.   j.ih  iimhitn  [lanascijis  ui  -jil  mr.i.i    in.i   fraihuau.  jali  aiidbaljands  icmis  i|a|i 

:.(.  laUJandi  in  dli.  walva  qiband  [>nt  Iwkarjos  |>aiei  irUlua  inam  Em  davcidis.  sitba  auk  dareid  i|a|i  m 

alioiiti  veih.itiuu.i.  qi|  i|'  rraujl  du  fraujin  meiiiamnia.  sil  .il  lailtsvnn  mciuai.  iinle  ik  galagja  lijands 

7>7  belnani  foUilnurd  folivc  |»  ioaiie.  silba  r.nlin    davcid  qi|>i|i  ina  fraiijui.  jali  vv.ij.ro  iiiiina  siiiius  isl. 

tin,  Iti  Jab  alla  so  mmiagci bauaMadm  imma  gabaurjaln.  jah  qajt  du  im  iakusainai  sainai  niwib  faura  — 

17,   18  — v.islja  seiua.  a|.|i.in  rai  h.iiiu  qi(iuhaftoni  jah  dadiljaiidcim  in  jaiii.um  dagam.  a|i|ian  bidjai|i  lini 

t'J  vair|iai  s.i  |ilauhs  tzvar  violrau.  vair|>and  auk  |iai  dagos  jamai  aghl  svaleika  sve  ui  vas  svalcika  frara 

¥0  aiiastoileinai  gaskaflais.  [>nei  gasko|i  gu|i.  uiid  liila  jali  m  nirbib.  jali  ni  frauja  gamaurgidt-di  |>aus 

dagaus.  ni  bauh  ganeii  ainha  lcike.  ikeiin  bfcu  gavalidane.  Uauui  gavalida.  gaiuaurgida  bansda- 

21,  22  gans.  jah  |>an  Jabai  was  uvis  qibai.  lai  hcr  iristm  ai]i|>au  sai  j.tinar.  ni  galaubjaib,  nnie  urrcisaud 

galiitgaxmljfis  jah  galiugapraulelcis  jili  Kiband  laiknins  jali  fauratauja  du  ufairzjau.  jabai  m.ihleig 

25,  ti  aijai.  jait  [nns  ganlidans.  Ib  Jns  sniwib.  ul.  fauragaiaih  iivis  aitala,  akci  iu  Jainani  dagaus  afarLo 

25  aglon jaina sauil  rbiizei|>  jali  incna  ni  gibif>  tiuhib  sein  jah  siairnous  himiuis  vairjiand  diursaudeins 

20  Jah  ntahteii  (ms  in  tiimiuaiii  gavngjamla.  jali  |<au  gasaiwand  gunu  maiis   qimaitdaii  iu  itiilliinaui  ini[i 

27  mahi.ii  msiiagal  jah  vul|>au.  jah  [>an  itisantlei[>  .iggituus  seinaus  Jab  galisib  hans  gavalidans  seinaus 

28  af  lidvor  vindaiu  fiatn  aitdjam  air|>os  und  ainli  biumiis.  a[>[>aii  af  suiakLabagtua  ganimib  [io  gajiikan. 
2'J  ji.iu   |ns  jujian  UIS  {'laqus   v;iii|n|i  jah  uskeiuaud    laubus.  kunniib  [talci  ucwa  istasuis.  svalt  J.ili 

xiv,  4,  jus.  ban  gasaivtiji  bata   vairban,  kunneib  batci  newa   siju   ba»  «■— ..twifc  bis  balsauis   varb. 

INTEKPRETATIO. 

ma ;  h:cc  prima  lcx,  51.  ei  altcra  aeqnalis  buic  :  aucs  propiiii|niiiii  liiuui  uli  le  ipsum  ;  niajor  his 
alia  ic\  non  -  est ,  52.  Kt  dixit  ad  cuin  hic  scriba  :  beuc ,  inagister,  iu  veniaie  dixisii,  quod  uuus 
cst  et  uun  -  est  atius  praeler  euiu,  53.  ct  hoc  ad  aniandum  cum  ct  omni  corde  ei  ei  omni  nicnie  et 
ex  i.mui  aitnna  el  e\  omni  polestate,  ethoc  ad  amamluin  propioquiim,  uti  se  ip-tim,  inajus  cst  omniliiis  his 
holocaustis  eisactiheiis.  5V.  Et  lcsus  videnseom,  quod  p.-udeuter  respondit,  diiil  ad  eum:  non  procul  cs 
rcguo  Oei,  ci  utios  amplius  non  ausus-esl  eum  iHterrogare.  3o.  i  i  respundcns  lesus  diiit  docens  m  icmido : 
qii.iiin.ilo dicunt  hi  sciibx,  qno  i  Uiristus  li  ius  est  Davidii  ''  56.  lj.se  cuim  David  du  t  in  spuiiti  samlu  . 
it  cit  doiiiiiuis  ad  d.iiiiitioi  uienm,  scdc  a  dextra  nwa,  douec  ego  pono  iuiniieos  tuus  scabeilum  pcdum  tuo- 
niio.  3T.  Ijise  cnnu  David  dicit  euni  do.inuutii,  et  uudc  ci  lilius  cst?  Etouinis  iiasc  lurha  audivrrunl  eiiin 
libcutcr.  58.  El  (lix.it  atl  eul  ui  docirina  sua  .  Cavetu  I  —  iut,  \6.  —  veslein  suam.  17.  Al  v:v  bis  gravulis 
ci  lac  antibus  iu  illis  diebus.  i.S.  At  oretis,  ut  uon  liat  hac  fug.t  vesira  bieme;  (9.  tiuui  enun  ln  dies  il  i 
afllictio  talis,  uii  n ou  fu  t  tatis  ah  inilio  creatiouis,  qoam  creavit  Dcus,  ust|uc  lindieet  nou  lii.  20.  t  i  m 
doiiituus  breviaret  hosdies,  uiuiiiiique  nierei  unuin  corporum,  sed  oh  hos  electoi.quos  rlegii,  brcvia>ii  Ims 
ilics.  21.  i.t  iiiiii  $i  quis  v.>bis  diral ,  «cce  Iuc  Clirtsius,  aut  ecee  ittic,  uc  cred.ilts  ;  22.  n.nu  surgunl 
|isi'inlocliris  i  ul  jisi'iidopiofct:c,  ct  danl  sigua  ci  porlcnta  ad  scdiiceiiduiii,  si  pos-ibilc  sii,  eliain  lios  elccius. 
585.  V.  ruiti  mis  Vitl.le,  ecce,  pr.xdivi  vobis  oioiie.  21.  Scd  per  lilus  dies  postlianc  affliciioucui  illamsul  le- 
iiebratur  ei  Inna  non  dat  luincn  suum.  25.  ci  stellae  eseli  liunt  cadeates  et  lires  l...'  in  corlis  coinuiovcutur. 
lii.  Lt  iiuti  viuenl  It  iiim  Iioiiiiihs  veuicnieiii  in  nubibus  cum  po  etitia  inula  ci  glmia.  27.  Et  liiiu  miliii  an- 
gclus  suos  et  co'ligit  hol  clcctos  suos  a  quatuor  venlis,  a  KniLus  tin.cusquc  tiitcni  rreli.  28.  Ai  a  lico 
luuitie  hanc  parabohmi ;  cnmjam  htijus  raiuus  lener  tit  ■  i  germinant  folia,  cognoscit  s,  quod  pro|.e  e>l  nics- 
si-.    2!).  sic  ciiam  vus,  ttiiu  vidctis  bocleri,  cugnoscito,  quod  piopc  sit  lum — nv,  i.  — . .diiio  bujus  bal- 

ANMOTATIONES. 

xii,  31.  Jiiuii  ]  Imic,  gr.  oCItii,  jabai  jio>t  jah  interciJit. — j>aiuei]siCcod.  Arg.;  edili. 

iii,  5t>.  inj  J.   St.  D.    X  d«. —  ik]  cgo,    °  gr.  X  />«"««. 
omo.  \iu,  it.  galiugaxristjtis]  olitl.  X  galittga.rrisljais 

xii,  37.  railnh  ]  euini,  gr.  iiniu.  ol\i\  aul  l'lf.  ant  (J.  Sl.  X  div.);  —  d  in  leriuinaiione,  quia  iii  ea  |«nc 

librar.ui  initin  venui  prtccedeiriia  in  crroreni  ilucins  membraua  l.cs  i  csi,  quanqiiam  eugnosei  m>n  |i>ic»i, 

scri|isisse  vtdciui ,  itaiit  raihtii  iiitllo  alio  loco  pra  ouv  poslulal  i.iinen  iisiis  lingua»  gothic.c  ; — ait  aulcin  pro 

pnnitur.  —  trnujan\  i.  Sl.  II.  >  fraujiu  {laniu) .  iu  cod.  |.|uialis  oouiin..livo  sine  eiamphj  e^l.  —  yahnystyrm- 

Aij;.  niiiic  lcni  aoijilitis  ncquil.  —  iminu  siiiihsj^  gr.  fWli»]  J.  >i.    >  .!iv. — ii/aij  sil.  •  gr.  omn. 
oiiiii.--  «I>*0]  oiinis,  «r.  oiiiu.  jro)iuf.  ini.  -2».  suui/|  J.  St.  -^  sa  uil,  \i.  \  sau  i/.  —  .'ia- 

iil,  58.  f«ura|  in  Cod.  Atg.  |iost  fattra  dua:  liller.o  Aa/>j  lt.   «,  1.1.1/1.1/.. 
(non  i\  qinul  I.  Si.  dcderuni,  se.i  fsriaau  l>o — )  scri-  iin,  la.  Mmini*]  (Jriesb.  falso  aduotai,  Ulf.  Icgere 

pia:  fuerunt;  iia  lutem  nlesa  esi  iucmhraiia  ut  quid  ixrou  vipsmH. 
vcre  si  riiiioiu  l.i.  rit,  cei  to  diei  nnn  im-sit.  mi,  28.  i»i  nsnuii)  *  gr  omn. 

xiii,   17.   iatliljandeim  ]  edill.  '.:•  dtvUjtmdtim;  iu         im,  itt.  oamiwib  />uiul  1  i;r.  /mrci]  J.  Si.  >  jkm, 

cod.  Arr'.  >vllali:i  d.irfif. . .  iutcgi  i  cunservata  Ut.Wd  —  «i/u |  >ic  cod.   Uj{.,  Ih.  L.  .*,  »unM ;  secumluiii  rcttt- 

ca  leliqiiaitim  liiicrariiiu  fritgnieiltasunl, ll(  leCliU  Indo  lal  gr.imitiaticas  sijai  Si  riltciitliuu  esl. 
OlUla  pro  siii'cr.1  liilicrt  pt»sn.  nv,   i...iiii*|  >ic  cod,  Arg. ;  ctlitl.  X"  *'•"•.' 

xiii,  20.  'ii)  pi .  fnrinise  »iA  legendum  cst,  mm  ptene  lonasse  frtMjiittitu  est.  vhi.  Cor.  i,  v,  ,r>  nhi 

tt.ic,  iioii  »i,  pro  gr.cco  il  fti  poni  udei :  J  ii,  55;  xv.  liinplei  efiirini  (SiiSjm;)  iuvcnilur.  iuthniijnx,  Si    », 

*±i  ,  \\i  t,  50 ;  \i\,  II  ;  Itoui.  vn,  7  ;  u.  2u  (uun  ul-  fuTbunjaH, 
timu  luto  niii  iiialc  odituiii  cui)  aul  libiam  lucuria 


573  MAiil.uS  XIV,     3—53.  574 

5    maliiveslaukjiatabats-in  frahngjan  in  mamigizobaubrijahiindaskauejahgibau  miledaiin.j  ihaiulsianr- 

li,  7  raidedun  |n>.  ibiestts  <j»|).  !etit>  bo.  duwe  izai  usbriulib.  baniui  gob  vaursiv  vuiirhia  l>i  mis.  simciuo 

:iuk  baus  unlcduns  habaib  tnib  izvis  jah  [i.in  vilcib.  niagub  iin  vaila  taujan.  i|>  inik  ni  sinlriuo  habaij». 

8,  0  paiei  haltaida  so.  gaiavida.  faurMian  salbon  meiii  leik  du  uslilha.  amrn  <|i|ia  izvis.  biswaruh  [iei  mer- 

10  jaila  so  aivaggpljo  and  alla   manaseb.  j;ih  bairi  galnvida  so.  rodjada  du  gamtimlai   izos.  jah  iud:is 

11  iskarioieis  a  ns  fnze  tvalibe  galaihdii  paim  gudj  ini.  i  i  galevidedi  iua  im.  ifteis  g:tbansjandans  fagiun- 

12  dedunjih  gaba:haiiuu  iitinia raihti  giban.  jah  sokida.  waiva  galilaba  iua  galcvideiii.  jali  bamma  fru- 
misli  i  daga  azymc.  [>an  pa>ka  salidednn.  qcjmii  du  iinma  [>ai  sipnitjo.i  is.  war  vileis  ci  galeipandans 

15  maiivjaiin  .  ei  matjais  paska.  jali  insandida  tvans  siponje seinaizx  qabuli  du  im.  gaggats  in  |io  baurg. 

14  jali  gamoioib  igqis  iiiannii  kas  vatins  hairands.  gaggais  afarbamma.  jali  badci  inngileibai.  qibai's 

b.iiinna  lieivalVaiijin  [>aiei  laisanis   qi[>i[>.  war  siud  salibvns.   [j.arei  paska  iiii[>   siponjam  meinaim 

1  "•,    10  maijan.  jiihsa  izvis  laikneib  kulikn  inikilaia  gastrivip  niauvjata.  jali  jair.ar  mantjaib  unsis.  jah  usald- 

41 .  42  jcdun  bai  sipnn  . .  —  — sai.  galcvjada  snnns  iiaiis  in  handuiis  fravamlila  ie.  urrcisiji  gacgam.  sni.  sa 

43  lcvjamls  mik  atnewida.  jalt  sunsaiv  natibbauiib  at  imma  rndjandin  <\  ini  iul  s  sums  |>ize  tvalilie  jah 
mib  iiiuna  niaiiageimibhairuin  jah  Irivam  fram  \<  'iin  auhuinislatn  gudjam  jah  ijokarjam  j  <h  siiiistam. 

44  aiuh  [i.in  gaf  sa  levjaiidsini  baiidvmi  qrbands.  [>:>», mei  knkjau.  sa  ist.  greipib  )>ana  jah  liuhib arniba. 
45,    46  jah  qimands  sunsaiv  aigaiigauds  du  iiiuiia  qab.  rabbei  rabbci.jah  kukida  imina.  i|>  cis  nslagidedun 

47  handuus  ana  ina  jah  tindgri|>un  ina.  i|>  aius  suius   |>ize  alslandan  iane   imnia  usliikanils  hairu  sh.li 

48  skalk  auhumistins  gmJjins  jali  afsluli  imnia  auso  [>aia  taitisvo.  juh  andliafjands  icsusqnb  du  im.  svc 

49  du  vaidedjin  urrunmi|>  mi[>  haiium  jali  trivam  greipan  mik.  daga  wammeb  vas  ai  izvis  iu  alh  lais- 
50,  51  jands  jali  in  gripnjj  inik.  ak  ci  utful!nodcdeina  bokos.  jah  uflctundans  ina  ga[>jauhun  all.ti.  jah  aius 

52  sums  jiiggalauhs  laisiida  nfar  imina  liivailiijis  lciua  ana  naqadana.  jait  gripiui  is  bai  joggalaiideis.  i|> 

53  is  bileibands  [laimiia  leiaa  naqnbs  gnhlauh  f.tur.t  im.  jah  galauhun  iesu  du  atthumisiin  guiljin  jah 

INTERPRETATIO. 

sami  facti  est.  5.  Possibilu  csseieuim  hocbalsamum  vcnderc  plus  quani  treceiuis  denaiiormn  ctdare  pan- 
pcithiis.  cl  freuiuerunt-iii  hanc.  C.  Vurum  lesus  dixit:  »inite  Isanc !  cur  ei  asp  ri-estis  ?  prufeeiu  bnnmii 
upiis  fccii  iu  iii''.  7.  Semper  eniui  hos  pauperes  habeliscum  vobis,  ct  nmi  vultis,  poiestis  iis  henc  faeeic: 
v. tiiiii  me  non  scinper  hahciis.  8.  Quo.l  habuii  h:ec,  lceit ;  praiivil  ungcrc  iiietim  eorpus  »d  sepiiltor.ini. 
9.  Amcn  dico  vobis  ,  uliicunque  t|tiod  nuntiatur  hoc  evangelium  per  omiiem  muudum  ,  ctiam  quoil  fcrit 
lixe,  dicnurad  memoiiain  ejus.  1U.  Et  ludas  Iscariolcs,  uutis  horum  duodecim,  ivit  ad  hos  sacerdotes,  ut 
uaile  etemniis.  II.  Vcrum  ii auiJienie-  gavisi  snutei  proutiseruniei  pecuniam  darc,  et qussivit,  quoiiiinlo 
aptc  cum  iraderet.  12.  Ki  hoc  piiuio  die  azymoruin,  cunt  p  sca  iimn  daruni,  disertuil  ail  eum  lii  discipuli 
rjns  :  nin  vis,  ut  cuniis  p.tremus,  ut  edaspa  ,ca?  15.  Lt  niisit  dtius  discipuloruin  suorum  dixilquc  ;ui  e«s  : 
ii-  in  lianr  iirhem,  et  occuriit  vobis  liomo  vas  a-iua:  h-.cn-  ,  ite  post  hunc,  14.  et  quo  iutrocat,  dicatis  huic. 
domino,  quod  magisiei'  dicit,  ubi  stinl  mansiones,  nhi  pascca  cum  discipulis  ineis  edam  ;  iS.  Et  hic  voiiis 
ostendil  coenacu  um  magiiuin  slratiiui  paiatiiui,  et  illic  paraiC  nohis.  lO.  Li  cxieront  hi  discip(uli)  —M.  — 
ecce,  iradiiur  niius  Imminis  in  manus  peccaiorum.  42.  Smgitc,  imus!  ecce,  hie  iradens  me  appro(  i'ii|iia- 
vit.  43.  Et  statim  adhue  in  eo  loquenlc,  venil  iudas,  quidani  horuiu  duodeeim,  el  cum  eo  lurlia  cum  gl .- 
diis  et  coutis  ab  lus  summis  sacerdoiiltus  ci  sciih  s  ct  nalu-iiiaiimis.  4».  bedil  auicm  hic  t  adcns  iis  sigiimu 
•liccus  :  queiii  osculei ,  liic  est,  prcheudite  hu  c  ci  durile  cauie.  45.  Et  veniens  staiim  acrcdcns  :ul  cuin 
ilixii  rahhi  t  ralibi!  el  osculalus-esl  eum.  46.  Veium  ii  ilijcc  riinl  maiius  in  eUiuet  ceperuiil  cinn.  47.  Vc- 
rum  uuusquidaiu  lioroiii  ad-l.iiiliuin  ci  educens  glatlium  p  rcussil  servmii  summi  saceidoiis  ct  ainputavit  ci 
aiirem  hanc  dexir  uu.  48.  Et  responduns  le.«us  dtx.it  ad  cos :  tui  a,l  malclicum  ■  liislis  cum  gladiis  el  cou- 
lis,  prclicudcre  inc.  49.  Die  qnoipie  fui  apud  vns  in  leiupla  doceus  el  non  preliendisiis  me,  scd  ut  implereii- 
iiu  liiiene.  50.  Et  reliiiqucules  emn  aufugerunt  omnes.  51.  Kt  nnus  quidam  jjuvcnis  sci ntus-est  posi  eum 
amictus  lino  snper  nudn,  ei  prehendcruut  eunt  lii  juvenes.  52.  Verum  is  relinqiieus  hoc  linmn  nudus  aufu- 
git  ab  iis.    53.  Et  diiieruut  testiiu  ad  sumuiuiii  sacerdtiteui  ei   (Yide  paginam  sequcutem.) 

ANiSOTATIO.NKS. 
xiv,  6.  /iatinn]Z.  matc  converlit  nam,  qtiapropter  cul.c—  uh,  iicqua  eorum  pracserlini  mcmincrat  loco- 
Gritah.  Ulf.  cum  iis  coild.  consentirc  ait,  qui  yap  ad-  rum,  t|tia!is  est  xvi,  8  dmih  [iun  sat,  nam  s  iion  nisi 
ilaui,  quod  si  vero  considcrainiis  pai  liculam  pannu  in  mediis  vei  bis  aut  compositis  in  cognatum  x  permii- 
gra:co«pa,  apay-  respondere  solere  :  M.  vu,2o;.Mc.  talur.  Cxierum  iuler  prxposilimies et  «erhacum  illis 
iv,  4J,  Kom.  xiv.  12,  19;  Cor.  II,  v,  i5  (vi,  5),  Uif.  composila,  ilhid—  uh  sa-pius  fit  ulponatur:  L.  xvn, 
aut  5p  legisse,  aul  propter  scnsmii  illam  particuluui  7  anuhkumbei  (pro  aiiakumbei-uh}  xviu,  38  ubnltvopi- 
de  ^uo  addidisse  videiur;  esl  aulem  ooslrumja  (iie  ilu  (pro  u[vopida-uh)  i.  vu,  52;  ju,  41  ;  xvi,  28,  xvn 
hntjaein  gules  wsrk  an  mir  g.thHii :  •z<\\.,oui,elte a  jait  1  ;  Eph.  iv,  9;  tliriinunlur  compoSita  elitm  atiis  in- 
«ii  moi  une  bonne  iruvre).  lerposilis  parlicnlis:  U.  xx,  25  us  nu  gibib,  J.  vi,  22 

xiv,  9.  gamundai]  J.  Sl.  C.  >'  gamunjan.  mi/j  m  qam  Utraquc  ligura  lioc  nosiroloco  adliihetur 

xiv,  12.  ci]  ir.  iii,  "gr.  omn.  sic  etiam  Cnr.  I.  mv,  25  atup-pun  gagijand    .w,  i£ 

xiv,  15.  gaijgrtH)  sec.  cod.,  Arg.  J.  Sl.  >.'  gaggatt.      bip-pan  gilanda.  Eph.  IV,  25  anup-pun  uiuiaih   cf 
xiv,  15.  itvis\  J.  Sl.  >  13111*  'sic  iilerque  etiam  1,      ad  VI.  ix,'28.  —  i-ul  11?,  gr.  oiu.t.  «Otov  —  ccJTotf .  ' 
17)  ptoigqis;  stml  furiasse,  quibus  quod  duatis  ali-  xiv,  4B.  handuns  |  J.  St.  li.   ,;;   bamian» •  caaterum 

tpioties  prxces»crit,  igqis  etiam  h.  1.  praiplaceal ;  sed      gr.  post  ana  mu  ct  Ulf.  e.  codd.cl  vcrss.   '  «-;-;/ 
inviio cotlice  niliil  iiitiitntliiin  e.-l. —  janjsec.  el,  "gr.  xiv,  47.  imma]  pr.  ei,  '  gr.  unin.  --  paln  tiiilnivuX 

xiv,  -43.  «umsj  Ulf  c.  codd.  el  vcrss.  •  £v.  —  ina-      lanc  dexlram,  "  (,r.  omn.  ;  Ulf.  cx  locis  parahclis 
mgei]  Ulf.  c.  codil.  et  vc;ss.  °  jrtAiif.  (I„  xxii,  50)J.  xvm,  10  hiiiisissc  vidutur. 

xiv,  4i.  atith  pan  gaf\  l>.  Z.  >,  al  ulifiun  gaf:  reclc  x  v,  /(■*.  ilmju  wamnuli'.  edilt.   ■>   icl. 

jam  J    St.  ediderum,  quns  'L.  iujuria  viluperat;  sci-  mv,  \\).  (japluuhun  atlai\  *  gi. 

licet  iguoravii  bic  vir  ductus  ciichticam  iiuturam  vo- 


878  BIIlLIORUll  U.Hl.AW  V!  RSIO.  B7fl 

51  y  irutinuii  mi|>  i ia  nubumisiaus  gudjans  allai  }ah  |>ai  oiiiUtans  jah  l>>ka>j>is  j..h  paitrus  fairruhro 

Idlsiida  jiai  (uiuia.  unte  qam  In  garda  |>is  auhomi«lins  gudjim  j  li  vai  -iiaml-.  mi|i  ai.dbahtam  jab 

">">  varrojands,  sik  ai  liubada.  i|>  bai  auhuuiislans  gudjaui  j.ih  nlla  su  gafeurdi  tokidedun  ana  iesu  veil- 

BO  vudi|>a  du  afdaubjnn  ina  jah  ui  tdgelun,  managai  auk  gnliug  veiivodidedun  aoa  iua.  ]ah  samaloikos 

57,  58  |>os  vei  vndlpot  ni  vexnn.  j  ib  smnai  utMundandaiis  galiug  veiivodidedun  ana  ina  i|ibaudans.  balei 

veis  gahauiidednm  qibandan  i  ia.  |>  ilei  ik  gaiaira  alb  |>o  handuvaurblon  juli  l>i  prina  dagam  anbara 

:■"    00  unbanduvaurbia  gatimrja.  j:ih  ni  iva  tamaleika  vai  veiivodipa  izo.  jab  usstandands  sa  auhumisla 

Cl  gmlja  i»  midjalm  bab  iesu  qi[>amls.  niu  amlhafjis  vailit.  wa  |>;>i  ana  |>»k  veiivodjand.  \\>  U  fnhaida 

jali  vaibl  ni  audhof.  aflra  saauhumista  gudja  ii.ii>  ina  jab qab du imma.  |>u  is  sristus  sa  aunus  pii 

62  blubeigins.  i|>  ieaua  qajmh.  ik  im.  |ah  gasaiwip  [iana  sunu  maua  af  taibsvon  siiaudan  mahtais  jab 

63  qiniandan  mib  railhmam  himtiii*.  i|>  la  anhnmisia  gu<l]a  dhskreilands  vatijng  leinni  «j;»|>.  wa  pana- 
Cl  mais  baurbuui  veis  veilvode.  bausidedub  [>»  vajamerein  is.  wa  izvis  bugkeij)  parnh  eis  allai  gadomi- 
C5  < l ■  iiini  ina  skulan  visan  dau[>nu.  jah  dugunnun  suraai  s  eivan  ana  viii  isjah  buljan  aiulvaiijii  is  iah 
CC  kaupaijaii  inajab  qebun  du  imma.  praufetei.  jali  andbahlos  gabaurjaba  bfain  ilubun  ina.  j  li  viian- 

67  ilin  paiirau  in  rolisnai  dalapu.  jali  uiiiiilju  aiuu  [liujo  |iis  auhumisiins  gudjins.  jah  gasaiwandei  oailru 

68  vurmjuiidaii  sik  insaiwaudei  du  imnia  uab.  jali  |m  niip  iesna  ftamma  naznreinau  vast.  i|>  ia  araiaik 

69  i]  pauds.  ni  vait.  in  kann.  \va  pu  qipis.  jah  galaip  faurgard.  jah  liana  vopida.  jali  jiivi  gasaiwau  ri 
7U  iuu  uftra  dugann  qi|>an  [laim  Eauraslandaudaiu  [>ii  i  sa  bizeiist.  i)>  is  uliru  laugnida.  jih  afar  leiiil 

71  aftra  |>ai  autandandans  qefnindu  paiirau.  I>i  sunjai  |iiiei  is.  jali  auk  razda  [»i>>.i  galeika  isi.  i]>  isdu- 

72  ganti  afaikan  juli  svarun  [>alei  ui  kauu  [)aua  inaunuu.  |>anei  qipip.  jah  aiipar.mniia  s  u[;a  bana  vopi- 
da.  jali  gamuuda  pailrua  paia  vaurd.  sve  qab  imma  iesus  fiatei  fam-Jnzc  bana  hmkjai  tvaim  sinbam. 

xv,  1  iovidis  mik  |>nm  sinbam.  juh  dugaun  greiian.  juh  sunsaiv  in  maiirgin  garuni  taujandans  [>ai  aullu- 
mistans gmljans  mip  paim  sinislaiu  jah  bokarjam.  jah  alla  so  gafaurds  gabiudaiidans  ivw  brahteduu 

INTEKPRETATIO. 

cmivcneriinicmueosiimmi  sacerduicsnmncscihi  ii.vii-uinxiiiiielscribsi.  54.  Ei  Peirusprnculseculus-esi  post 
eiim,  ilouee  venit  in  domum  iiiijiissiimiui  sacerdotis  et  fuit  sedens  •uni  miiustris  et  calefacieus  se  ad  ignem. 
55.  Verom  hi  smumi  -accrtloiesetomtic  ln>c  coiisi  iuui  >|ii  >  siveriuil  coniru  les>nu  lesiimoniuin  ad  inlerliriendiiiu 
ciim  et  noiiiiiveiieruni.  50.  Uiillieniinfalso  teslaii-suni  cnni>a  eutu ;  ct  eonvenienlia  li.rc  testimnnia  uou  fne- 
ruui.  57.  Ki  <|ui>iaiii  surgeuies  falso  tesiati-sunt  contra  enm  dicenles,  58. qu>>  Inos  aiidivitnusdieculcmeum, 
i|oi>ii  egodissolvo  leinplum  hoc  mauiifacium  et  pcr  iies  dies  ul  >.ui  n»n-manuf:>etnm  &difico.  8s.  Ei  non  sie 
conveniensfuit  testiuioniumeorum.  60.  Etexsnrgenshicsuinmussaeerdosiu  mediisinierrogavitlesum  dicens  : 
nonne  respondesquidquuni,  quid  in  conira  leieslanlnrl  01.  Veruin  islaruil  et  quidqunmnon  respondit.  Ilemm 
b  e  siiminus  sacerdns  inierrogavil  euin  ei  dixit  ad  euin  :  iu  es  (  hrisius,  bic  filins  linjus  bnni .'  C-.  Verum  lesus 
dixit :  ego  suiii,  et  videiis  bunc  Filium  hom  nis  u  dex  ra  scdentem  poientix  ei  venieutem  cmn  iiuluhus  ciei. 
65.  Veium  hcstimmus  sacerdns  sciiulens  veslrs  suas  dixil :  qnid  ani|ilios  desid>  i"a;nt>s  n».-  le^tes?  Ot.  Au- 
divsiis  hanc  blaspbemlam  ejus !  >|ud  vnbs  vi  leiur?Tunciiomncs  judicaruuteumreiiuiessemortis.  C5.  Et 
coeperunl  quidam  spucre  in  faciom  ejus  el  velare  laciein  ijus  et  rolaphizare  eum  et  diverunt  ail  eum  :  pro- 
fetiza  !  el  ministH  peiulauter  >olis  perenss>-runl  en  u.  0l>.  Ei  cxistenie  Peiro  in  airi>i  deorsiim,  et  acces,-ii 
iina  ain  ill.ii iiiii  hujus  suinmi  saierdotis.  67.  Kt  videns  l'>'  m  >>  ealehHentem  se,  adspiciens  ;>>l  eum  di\it : 
etium  tu  ciim  lesu  hoc  ISazorenofiiisti!  CS.  Verum  isnegavil  diecns;  nonscio,  n»n  novi,  quid  tu  dicis.  Ki  ivt 
anle  doinum  el  gallus  caniavil.  09.  Et  ancilla  V:dens  e»m  .leium  OXpit  dicere  his  circumstanlilms,  quod  hic 
lioiiiinest.  70.  Verum  is  iterum  negavit,  ei  |)nsi|iaulumiteriim  biadstantes  dixeruntad  Petnim  :invenl»teho- 
rum  es.ei  eniin  sermoitius  similis  esi.  71.  Verum  is  icep  l  negare  el  jtirare,  quud  ium  novi  himc  h»ui  iiem, 
jiuem  diciiis.  11.  Et  secuuda  vice  gallus  c.nilavit,  ei  reeonlatns  esl  Peiruslioc  verhum.ul  dixilei  It-SUs,  qiioila»- 
if.quam  gallus  canletduabus  vieibus,  uegasme  i>  ibns  vieibus,  etcoepit  llere.  xv,  I .  Ei  statim  in  mjme  oonsilinra 
laeieuies  iii  kurnini  s.icerdutescum  his  iiaiu-inaximisei  scrihisetumne  liueconcilium  vii.cieuies  lesum  duxeruul 

ANNOTATIONKS. 

xiv,  55.  allai\  gr.  omn.  anle  au/iumislmu.  pleoimsiice  post  participia  s:epius   pnuiliir:  M    vm, 

xiv,  *>4.  qam\  venil,  °gr.  ouiii.;  deiudc  Ulf.  ecu  non  14  jah  qimawls  itsui  m  garda  jah  aataw.i.  vi,  45  m>  - 

li  g  I.  xuli  su  yultuuyaiidt  at  alliit  jah  gunam.  ali.i.  — ailUJ- 

xiv,  50   galiug  veilvodidedun]  llz.  X  511/iiijiuifilfo-  ja\  J.  St.  X  aiidja. 

itiii-dun,  sie  eiiam  vs.  seq.;Z.  injuria  eam  leciionem  xiv,  07.  irsuuj  gr.  pusi  luuoreinau ;  tileiuiu  vil. 

lirobat,  memor fonasse  nominis  guliuqa  veiivods ;  sed  ad  1,  -I. 

alia  e»t  veiliorum   atque  iioiniiiuui   111  composiliune  \iv,  18.  faur  yaid]  unle  iloiiiiim,  gr.  £~u  ii;  to  rr(</«- 

ratio.  «i),iov. 

xiv,  58.  inn ]  gr.  011111.  ante  qlpandan.  —  pn]  viil.  xiv,  70.  jali  auk\  L'lr.  e.  rodd.  •  r«XtA*io-  tt  ni. 

>d  X,  5.  xiv,  71.  u/ui»Vrtii  |   negaie,  gr.    uillii.  «*«0l,u«rt?4iv , 

xiv,  5!».  teiltodipa]  J.  St.  X  reitvodidijia.  quud  l>«i>  parallelu  II.  «x\l,  "I  slriiiiU»  |>er  ufduttt- 

xiv,  l,i.  hita>idun\i.  Sl.  -i-  silun.  jr.u  retlditlir.  —  fimm\  vi>l.  kd  \,  .">. 
XIV,  05.  veis\  iios  "  gr.  oinn.  \iv,  7'J.  iali]  pi    ,  l  ll .  e    >  •  dd.  '   iOOiw,-,  —s\e  |  11I, 

Xiv,  64.  i>]ejiis.  °  gr.  — skiilun  visnn\  •[  gr.  j;r.  >jj  aulo,  Lll.  r.  >>»l>l. -.>,  .--.-.i»/'»»i;  see.  J.    Sl 

Xiv,  05.  unuitil  i*\  111  facieui  ejns,  gr.  cotri;  eaie-  -i  ifian.-  -dugami  i/>fnuii|eii'|>jt  laciYiUaru,  (;r    im   .<■ 

rum    prosffl  II,   ■;■  vuil.  —  L'iupuijuu|  S1.  ■:-  ranuat-  \iiv  ixXats. 

jan,  i|ii»>l  lli.  prniial,  led  vul,  M.  wvi,  07  ;  ()<» .  I,  \v,  I.  fudjant]  J.  Sl.  >    ipuljuiuli.  —  bialilfttitii] 

iv,  11;  II,  111,  7.  —  <|<7>«»]  iliveiunt,  gr.  oinn.  kiyi.v  V\i.  "  x«t  rap cSaixxv ;  ca'>e 1  uoil  Cll,  quud  (i.lluiui 

:>1)   >i';j:«vro  peildem.   —  ijabaurjaba  \  liheuler,  "  gr.  «ireyyw  l>n>  mevtyiov  legisse,  CUUI  Sell,  rouieii.l  >• 

IUIin.;  lllf.  e.  \<iss.  laiillll. — slohna  1  i.i    'i  -r.  i»i  ;  m<-  briljgull  pro  (Ji.ieo  Cliaill  L.  wi,-J.'. 

xtv,  00.  j;in]  scc  el,  J.  Sl    "  l  ■*.    C.  g(    »11111,  iflA  -    'inn,  °  gr. 


577 


MARCUS  XV,    •;— 22. 


S7S 


2  inaal  pcilaiati.  jahfrah  ina  peilntos.  po  i'g  piodans iiulaie.  i[>  is  aiidbafjanris  qaf>du  iuima.  ]>u  i|i|)is. 

5,  4  j.ili  vrohidedun  iuahai  nuliumisiaus  gudjansfilu.  i|>  peilaius  aflra  frali  ina  qij>and-.  uiu  andliafjis  ui 

:>  vailil.  sai.  wan  fllu  aua  Jmk  vcilvodiaud.  i[)  icsus  paoamais  ni  andliof.  svasve  sildaleikkla  pViiatus. 

G,   7  i|>  aml  ilul|>  warjob  frajailoi  iin  ainana  bandjan.  Jianei  beduo.  vasuh  Ji.m  sa  haitana  barabbas  mi|> 

8  Jaim  mi|>  iinnia  drohjandam  gabundans.  baiei  in  mhjndau  maurjir  galavidedun.  jahu-gaggni  dei  alla 

«J  managei  duguonun  bidjan.  svasve  sinicinotavida  im.  ip  peilatus  andhoi  im  qipands  viteidu  fraeiian 

I  i,  II  izvis  pana  piudau  iud.iie.  vissa  ank  patci  in  neipis  algcbuu  ina  Jiai  aiilnimisians  gudjans.  i|i  |  ai  ;.u- 

1-2  liumisiaos  |udjans  invagidedmi  j>o  managcin.  ei  mais  harabban  fralailoii  im.  ij>  pciiatus  afira  and- 

I.")  liafjaiuls  qabdn  im.  wa  nu  vileib  ci  lanjau  pammei  qijiip  niudan  iudaic.  i{>  eis  afira  hropidedun. 

1 1  nsbramei  ina  ij>  peilatus  qab  du  im.  wa  allis  ubilis  galavida.  ip  eis  mais  liropidedmi.  usbramei  ina. 

15  i;>  peilalns  viljands fiizai  managein  fullafahjm  Iralailni  imbana  barabban  ipiesn  aigal  usbliggvauds. 

I<>  ci  ii  hrami[)S  vesi.  ij>  gadraiibleis  gatauhun  ina  innana  ga>dis.  fiatei  isi  praiioriatin.  jah  gahaihai  un 

17,    is  alla  liansa  jali  gavasidi-dtio  ina  paurporai  jah  ailagideduo  aoa  ina  paurneina  vipja  Uavindandans  j.ih 

I!)  diigunuiin  gnljan  ina.  bails  pindan  iudaie.  jah  sloliun  is  haubip  rausa  jab  hispivun  inaiali  lagjan- 

2(1  ilans  kniva  iiiviiuu  ina.  jah  bibe  hilaila*kuu  ina.  andvasidedun  ina  bizai  panrpurai  jab  gavasidedtiu 

;i  ina  vasijom  svesaiin  jali  nstaiihnn  iua  ei  nshramidedcina  hia.jah  undgripnu  somana  mannc seimona 

•n  kyrciuaiii  ipimandaii  af  akra  att.ui  alaiksandraus  jah  rafaus.  ci  nemi  galgan  is.  jab  atiauiiun  ina  ana 

INTERPRETATIO. 

>  ii iii  ad  Pilatum.  2.  l!i  iitcrngivii  cum  Pilatus  :  lu  es  rci  ludseorum?  verum  is  respnodeos  dixii 
ail  iiiiii  ;  I ii  tlicis!  5.  F.l  aceusarniil  cum  bi  sunnni  saceidntes  liiuilum;  .1.  vcrum  1'ilalus  ikruni 
iiiicrrugavit  eum  dicens  :  imiine  re<pnndes  non  quiriqnim?  ecce  quam  innlium  cnuira  ie  lesiauiur! 
5.  \ ii n i M  lesus  amplius  uoo  respoudil,  adeo-ut  mirareiur  1'rialus.  (>.  Verum  |>er  fesinm  quudquu 
dimisii  iis  uuum  vincium,  quein  peUcruni.  7.  Fuiianicm  lne  vncatus  li.nabhis,  cum  liiscnmeu  luinulluan- 
libos  vinctns,  quj  in  seriiliouc  liumicidium  feceruni.  s  l.i  exieiw  omnis  lurba  rcepcrtinl  orare,  kicul  scui  cr 
f^eii  ii-.  9.  Veruin  Pilalo-  respoudil  iis  diceos :  vuliisne  dimiiu-ro  volns  hnnc  regem  ludxo  um  ?  10.  Scivit 
enim,  quo<l  ob  iuvidiam  tradideronl  euui  bi  summi  s  icerriotes. 
iiiui  h.mc  Uirbam,  iii  poiius  Barabbam  diuii  lerei  iis. 
q.iid  jam  vullis,  ul  faciiim  queni  voratis  regein  luihcon 

1  i.  Vernffl  Pilaius  riixil  ail  cos  :  i|iud  1111111  mali  foeit?  Vcrum  ii  magis  clamaruni  :  ciucifig.  . 
'  ■■111  1'i'alus  voleus  huie  lurba-  salisf.icere  dimisil  us  buuc  Barabbam,  vermn  lesum  ir.  did  l  fljgellaus,  ul  cru- 
cilltus  essei.  10.  Verom  mililes  doxcruol  euio  iotro  atrioio,  quiid  est  pr.it  riuiii,  et  coiivuearunl  iuiiiu-in 
>uhoriem  17.  ei  vestivemnt  eum  pmpuraeiimposueruin  m  eiun  spineani  coron  m  plcc  c.-ites.  18.  ei  coe- 
peraol  salutarc  eum  :  salve,  rex  ludieoium  !  19.  e>  percosseroiil  ejus  capnt  aru  nline  <  l  eun-pueru  .1  i-uin  cl 
piiiieutes  genua  adoramnteum,  20.  ei  quando  illuseruotei,  e\ueruui  ei  hancpurpuraiii  ei  indueruuleum  vesii- 
lius  prupriis,  ei  cduxeriinleiim,ui  crtciligerent  euin.  21.  Elapprehcudcriiutqueilldani  bomiiimii,  Smionem 
t.w\  ,1.111111,  vcnientein  ab  a.ro,  palieui  A  e  sandri  ei  lluli,  ut  siimeret  Ciuceinejus.     22.  hi  du\eruiiieum  in 

ANNOTATIONES. 


II.  Verum  hi  summi  sacer.toics  cubimovc- 

12.  Verum  Pilatns  ib-ruin  respondens  d  xit  a.i  eos : 

gein  liuheoruni?     15.  Venim  ii  iti-rum  claiiiarimt :  crueifige euni ! 

■  eiini !     15.  Ve- 


xv.  2.  iiulitit]  St.  «(  jadaje. 

xv,  5.  >ii\  U  I.  °    ouffsv  (vntNf). 

xv,  (>.  warjoli]  B.  >:(  warja;  cod.  Aig.  J.  Si.  Z.  )s( 
tfarjn;  id  viiiui»  repeuiurSkeir.  xliii, id.ubi  warjtmo 
pro  warjanoh  (cf.  l,  S  ubi  oiumir/aninM  pi  0  niinnrjain- 
meli.  vel  polias  pro  uinuurjainih)  legilur.  Eneliliciun 
—  /i(i.  e  u/i,  cl.  ad  M.  v,  57  )  addi  debei,  quia  eo 
omi-sn  pronuoien  iincrrngativum  relinquiiur  (Gnm. 
111,  89),  quod  linc  I  ii-oseusus  uon  adimttt.  Loco  pa- 
rillclo  M.  xxmi,  15  pro  wurjoh  le^itor  warjanoh,  m.i- 
sculina  forma,  quae  ip>a  apud  diligentem  leeinrem 
olfeusioneni  habet,  uain  i/u//'.s  genere  esl  feinininum 
|L.  11,  42;  J.  vi,  \). 

xv.  8.  utgaggandei]  ascendens,  gr.  ava<3oqc«;.  — 
ullu\  omnis,  "  gr. 

\v,  0.  viladu  fraleitnn]  i.  Si.  -s-  viltiil  ri  fraleiiau, 
ii.  *  vileid  [rnleilam.  Z.  enm  Ib.  V.  -r  riieidit  fralri- 
iau.  Omnimi  pruba  i-st  codieis  Arg.  leeiio.  quam  de- 
dinms ;  u  euiiu  in  rileidu  ceito  scripinm  fnit,  quain- 
quaoi  nune  oeulorum  acie  deprebendi  vix  putesl,  ei 
siucduhin  omissam  bauc  encliiicam  desideraremus, 
quia  interrogaiioni  indicandx  inservil.Deindeeliam-i 
ei(ui)Gi)tbiis  pust  Bi//an  ponere  solet  (\v,  12;  L.  xvm, 
41),  laiio-n  iiifiiiiiivum  cum  accusalivo  ctiam  solet 
(Me.  \.  50;  L.  vi\.  14);  ileniquc  si  fraieitan  |iro  pas- 
sivo  Ululas  usus  esi,  nemo  mirabitur,  qui  gnthicam 
lingnain  inlinilivo passivi  umniuucarere  meiiiinit(vid. 
ad  \,  45).  Nosiro  locu  -imilis  est  L.  1,  o2  ieaii>n  vil- 
riedi  hailau  (xakiiadyt)  ina,  cf.  Mc.  l\.  45,  S7;  L.  III, 
7,  12  et  Lor.  II.  v,  20  ul>i  5iiji=6a  — y.«-'/uu/n-i  tu 
Oji  Golli.  iiii  h  l.  ton  icriit  Ndjniii  yatj.ivaii  /m.m  ijupu 


(peiimus  rcconcili.iri  Dco),  sie  M.  v,  21  gagg  yasi'.jon 
—  'j~otyz  t)i<*/J,c/.yrfit. 

xv,  il.  iuij  J.  Sl.  >:(  ins. 

xv,  12.  aftra  nndliufjaittti]  s)  gr. 

xv,  15./>aiiu]arliciilus.  iioumiihiis  propriis  rarissime 
addilus  L.  M,1I;J.  v,  56  (alia  euini  est  loeorum  Me. 
i,  1b;L.  iii,  1  ralio),  cuiii  vi  quadam  ponilur,  signi- 
ficaus:  talis  de  quu  lam  gravia  ilicuutur. — 1^|  ^c.-., 
vid.  ad  M.  vi,  24.  —  ti-sn  atgif]  <  gr.  omn. 

xv,  16.  tim.mu  aari/i.s|cdiii.  -i  iitn  anayardis,  in  qon 
leclinne  offensinuein  habet  non  soluiu  composilioni ■ 
ratin,  eum  neque  unagardt  voc  S  culij  (quxante  iln— 
m >■  iii  aul  anlerior  domus  pars  esi)  uoiioneni  prnlio 
rcdilat,  ei  simplex  gaids  iili  graeeae  voci  respondeai 
(vid.  xtv,  54),  sed  eiiam  gcnitivus  post  inu  adverbiuin 
pnsilus  ;  nam  si  genitivo  opi.s  cst  p"St  ejusmodi  ad- 
v.-rbia,  uiiiniiir  Gothi  furmis  utana,  liindana,  cf.  Gralf 
Allltocltdeiilsclie  Pra'posii.  p.  10,  :>d  quorum  similitu- 
dineni  riicendnm  est  iniuma,  vi  l.  Cor.  II,  vn,  5.  Qui- 
bus  prohalis  meliore  juie  conlendere  vidcmur  Lll. 
Eo-ai fegisse,  quamGriesh.,  qui  Gotbum  tit  iucod.suu 
iuveuisse  ait. 

xv,  17./»aurueina]St.X  fiaurneia.  —  itstindandant] 
gr.  omo.  aute  paurneina. 

xv,  21.  sumana  manne|  i|iicmdam  virorum.gr.  omn. 
■noLoir/ijii-ii  rtva ;  Ulf.  leelionem  snain  ex  locis  paralle- 
lis  M.  x xvii.  52;  L.  xxm,  2t»hatisisse  videiur.  —  /.//- 
reinniti]  J.  Sl.  }:■(  liyreinaiwn. 

xv,  22.al(miA»Hjri:ixei'Ullt,gr.  yipovvt,  Ulf.  c.codd. 
vyo-jot. 


B7i  I.IIII.IOtU  III  ULFIUNA.  YKIlSIO.  SSO 

.  (,  iulgau{»  slaj..  balei  tsl  gask<'in|i  wairneins  sla|>s.  jah  fiebuu  inim  i  drigkdn  vcin  mi|i  «niyrni    i|<  is 

2»  lli  i.:tiu.  j:th  uslir.iiiijiimhiiis  ma  disdailjaiiduns  vnsljos  is  vairjvindaiis   hlauit  MM  |>os.  warjiiuh  wa 

*."),   Sb  uemi.  vasuli  |i:iii  weila  |>ndjo.  jah  iisliramitletiun  ma.  jah  vits  ufarmeli  f.iirinos  is  ufarmelifi.  sa  |i'ii- 

"27  dans  iadale  jah  nilb  itnma  uslirwnidisdiin  ivans  vaide<t|ans.  eiuana  ;<f  taibsvnn  jah  ainana  al  hleidu- 

28,  2U  iiieni  is.  jali  BBfullnoda  paia  camelido  bata  qihano.  i  <u  mi]>  unsihj  iim  i  .<iimiV.  vas.  jah  hai  iaura- 

gaggandani  vajauieriiledun  ina  \i|iondans  haubida  sema  jah  qibandans.  0  sa  gntairands  |«o  alh  jah  Ih 

50,   31  j.iins  dagans  gatimrjanda  |>o.  nasri  |»ii.  silban  joh  atsleig  af  bamma  galgin.  samaleiko  jah  |>ai  auho- 

misiaiis  |.uiijii.s  bilaikandaM  in:i  miji  sis  niibso  iui|>  |<aim  liokarjam  qe[iun.  anbirans  ganasida  ib 

M  sik  -iIimii  ni  mag  gaua^jan.  sa  xnstus  sa  bitidaus  i-raens  atsleigidan  nti  afbamma  ^aifgin.  ei  gasai- 

55  walma  j •  fa  gatanlijaima.  j.li  bai  mibasliraaidana  imma  idveitidedun  imma.  jah  bipe  varb  weila 

54  aaihsto.    riqisvarb  ana  aiiai  airfiai  und  weila  nmndon.  j  ■  h  niundon  wcilai  vooida  icsus  siibnai 

mikilai  qi[>ands.  ailoe  ailoe.  Iima  sibakhanei.  (jatei  is:  •;a>keirilri   »n|.  meins  gn|>  meiiu.  duwe  mia 

35,  50  bilii  i.  jali  siiuiai  bise  aistandandane  jahausj.imlans qebnn.  sai.  iielian  vopeip    luayjauds  [>an  ains 

jah  gafnl>jands   svain  ak<  itis  galiigjauds  ina  raus  dngkida  ina  qibands,  let  ei  saiwani  qinwin  helias 

57  .  "..<  ailialjan  ina  ib  icsns  aftra  lelanda  siibn.i  mikila  uzon.  jali  fanrabah  alhs  disskrilnoda  in  tva  iupa[iro 

50  niid  dalab  Rasaiwands  ban  sa  bundafahs  sa  atatandands  in  andvairbja  is  batei  sva  luuij.ui  is  uiim. 

40  qab.  bi  simjai  sa  iuanua  -.a  simus  vaa  guba    vesunub  |>  <i<  qiuons  iarra|no  saiwnudJeiaa.   m  paimei 

II  v..j  iiiaij.i  so  magdaicoe  jah  marja  iakobis  bis  m  miizins  jali  io&ezis  aipei  jah  tal.ine.  jah  [>an  vas  in 

giiieilaia.  jah  laistidedun  ina  jah  andhabtideduii  imma.  jali  unjaros  managos.  [mzci  inipiddjedu  i 

44  hnma  !«  iairusalem.  j.h  jupui  at  andanahtja  vaur{ianauima.  uute  tat  paraskiiive.  saei  ist  Iium.i 

45  sabbalo.  ijimaiitis  iosef  af  areimabaias  gaguds  ragineis.  saei  vas  silta  heid  mds  piuJaiigaidj  >i  gubs. 

INTERPRETA1 10. 

DOleotha  loeuin,  tjued  esi  espiicaium  calvaria-  locus.  83.  t.i  dederunl  ei  Librre  viutim  cum  myrrlia, 
verani  isnon  «ccenit.  '24.  Et  rrucifigentes  eain,  dindente.s  vcstes  ejus,  jaeicaes  soriem  6ii|ifer  illas, 
nuisflne  quiil  aeeiperel.  S">.  Fuii  autem  hora  terlia,  ct  crucifiterum  eum.  iti.  Et  liiit  ioscriptia  eri- 
inims  ijus  snpeiscripia  :  hie  rex  Iwbeorum.  i~.  Kt  cum  e<>  cmciliierunt  liuos  maleficos,  uiium  a  dexira  et 
iiitmi)  a  Binisira  ejua.  IX-  fi  unpietntn-es.t  hoc  scriptura  boc  didum  :  et  rum  miquis  mmieratus  luit.  iy.  Ct 
ln  ur:eicieiuii<'s  t>las|iliemar<ini  eum,  movenies  capita  rua  •■;  dieenies:  u  bic  dissolvens  hoc  i<-nipluin  et  p<r 
ires  tlte.s  a-.lilicaiis  Imc,  50.  S.ilv.i  v  ipstim  et  ilescemle  de  liac  cruc  .  3t.  Siniililrr  ciiam  hi  suuimt  sacer- 
dotes  illuileiiies  ei  eum  se  invicem  cum  his  scnbis  diveruni  :  liios  sanavh,  veruui  sc  ipsuin  n  u  |...i<.»i  sanarc. 
3i.  H:c  Olirisms,  hic  rct  Israeiis,  doscendat  nunc  de  ha<'  cruce,  ut  vitieamus  et  credamus.  Ki  hi  crncifixi-cuiu 
co  coiivii.:iii->uiii  ei  ,  35.  <i  i|t:an<io  facta-est  tinra  &ci.ia,  hmehrae  f»cUB-sunl  per  omiiem  lerraiu  usque 
iior.im  iionain.  54.  Et  nona  hura  clamavit  lesns  voce  iiit.giia  itic«ns  :  R.loc,  Eh*,  lima  .-il>acihaiii,  quod  esl 
explicatum  :  Heus  ini ,  Deus  mi,  cur  tne  reliijnisii?  55.  Lt  qnidani  horum  adsuoliuu)  audiemes  diserunl : 
ecce,  livl.a.n  vo.at.  38.  Currens  aiiteni  iiuus  ct  implrus  Bpongiaui  acetu  puueiis  iu  aru«duieui  i<otuin-dedit 
ei  dieens  :  aine  utvideamus,  veniatne  Hel.as  detuilere  eum.  57.  \ermn  iesus  iierum  emiuens  voo-m 
magiiam  eispiravit.  58.  Ei  veium  iempli  s.  issum-esi  iu  duo  a-summo  us(|iieiieorsuin.  39.  Videns  auteui 
hic  cenlnrio,  t.ic  ailstaus  in  facie  ejus,  i|tioi)  sic  clamaus  exspiravil,  ilivit  :  in  \eiitate  liic  liomo  hic  lilius  fnit 
Dct.  ■iO.  Foerunl  autem  mulierus  pniciil  videntes,  in  quihus  luii  M  <i  ia  tia:c  Uagdalene  ti  ftlaria  lacobi  Imjus 
iiiiinri?'  et  iosis  inalcr  el  Salouie.  41.  Kl  o.um  e.-Sfl  iu  (ialila*a,  cl  seci.le  sunt  euin  el  inii.isirarum  ei  el 
ali.i-  iiuilia-.  qu*  ivemnt-cum  eo  in  lorusalem.  4-2.  Ktjaiti  in  vespei-e  f.iclo,  nmi  lu  t  para-ceve,  qui  est 
primussabbaiorum,     15.  veoiens  loset  ab  tirimathaeo,  pruiius  decurio,  qui  fuit  ipsc  exspecian»  rcgnuiu  Dei, 

A.NWOT&TIONES. 

xv,  21.  rfijdm/jundons ]  dislribuentes,  gr.   $ *u:pi-  adnolat  Sch.,  Ulf.  h*  lcgisse  iu  c»d.  suo;  immo  de 

Covrat.  —  wariixtLh  w.i  qmsque  quid,  gr.  n;  ri;t>uih.  suo  addidit Uotli.  parl  culam  si,  vid.  iv,  1-2;  Gal.  v, 

grvra  non  sans  intelh-xisse  apparel  ^ti,  oihu  ei  aAuiiii  g.jjai^.ef.  Thess.  II.  iii,  i.  paia 

xv,  S8.  iis/"ii//iio.'«iSt    -r  us'K/noda. — j)'6aiio]vid.  aa<p»r »i tidjai p  :  uyt;  auteiu  nostrum  legtsse,  Gnesli. 

ad  U.  xxm.  ')'■< —  liiAiii/js"!  J.  St.  *,  rahmji.  recle  mouei. 

xv,  83.  /uni«<y<i</i;<i»tl<ms|  antii e-lenlcs;  lcclio  ill.t  xv,   57.  aflr»\  iteriun  ,  "  gr.  onin.;  furiassc  e  U. 

c.<d.  Aij;.  el  edilt.  om n  falsa  cst  pro  fuargajjaan-  nui,  50  Imc  iractum. 

</<uis,  hoccnim  csl  irspaico/MueaOat,  vitl.  Mc.  xi,'-20  ;  xv,  5S.  ai/isj  cod.  Arg.  "«(»'*•  *"-'•  Thess.  II.  li,  4; 

L.  xvni,3G;faHr«g«!j<7'i"  autem  respondet  grast  o  iroo-  vd.a.lM.  v,  15.  —  iuva/jru]  St.  Z.  \jupaprv. 

io<iius8-6ai   sivc   irfoavetv,  vi.l.    L.  i.7(>;  wiii ,  3!/;  xv,  59.  fiaMtlSi.  \  fratui. 

Mc.  xi,  9-  —  - />•; j  >ec    lioc, ° gr. oinu.  xv,  49. p>n]Ch". ••»«■ — sa»} Uif. ° *mt.  —  intaois| 

xv,  51.  iiiuj  eitm,  u  gr.  timu.  —  ih)  vernni,  »  gr.  I  If,  c.   cotld.  *  ii.  quwl  M.  xxvil,  5ti  aildilur;   <  \i:i- 

omu.;sic  Dlf.  s:cpius iu  opi>osiiaruui  seoteotiarum  al-  tti^M?  h,  I.  c<<  m.^is  luiramur,  i|iiod  oimu.  keliwaia 

i>-ro  lueinbra  a.ldit  i/i.  quod  grasci  non  liabent,  vid.  divers  i<s  i<i  '.i<>c  versu  ea  es»,  ui qtw  agraehi  <Jo>cn- 

J.  viii   15,  '23;  xv.  5.  liiini,  eum  verbis  Maithei  cunseniiani. 

'  *v,5i.  aisl«iaflda«]  vid.  a<l  i.  xm,  55.  w,  41,  j«aj  j>r.,  gr.  bi  «ai  —  jait]  sec  et,  •   ,r. 

w,  53.;<i'ii  et.gr.  omn.  <3i.  omn.  —  Zios.i]  J.  St.   ^,  />ose. 

tv,  5i.  .i,<«i</  ii  wi/mH  gr.  —  fima]gr.  ).«uul.  —  xv,  \t.  ui  a*dan«kiji\  J.  S;.   ,  jct.  —  /rnui.1  su/>- 

sibafc/MHei]gr.omu  laSaydavt, B.  le- liuu  mirc  utam  haio] priinussabbatus,  gr.  <vu>u.         m    nva»,  >'•  aJ 

mI  o-aiii  cssc  pro  safcukpiiMci,  ivclc  icnsci,  \i,i.  M.  xvi,  2. 

ivul    \t;  xv.  43. iiiiikiiii/sI vciiieus.gr.  <,/6.»..      <n tiimijui. <i.| 

w[  35,  aa/iaNs/audansl  I    *  f.iftaits;  iiiiint.  vM,  ad  M.  uvn,  '.7.  --  giaida]  J.  Si    «,  ijuU>,  .|oikI 

\,':.(i   ,/, </<i,/;,. n. 's|  Hlii  "  ri.  —  urteilJ.  Sl,  B.  A      I   bimIoui  mhisu  p»sse  iqiiuator,  ajuu  <^a<yi4.i» ; 

ji  t    'lideoi  vcio  M.  sxvii,  i'J  rcct:  cdnl  runi.  r";tUo  scd  crrai,  ii.un  yudt  vux  e»t  mhi  I  ncc  ullo  locu  rvpe- 


581  MAUCUS  XV,    44—  Ui.— XVI,     1— 12.  5R2 

41  auaoaii)  jands  galaip  inn  du  pcilaian  j.ih  ha])  [>is  leikis  iesois.  i)>  peilatus  sihlalcikida  ci    is  jupan 

i'.>  gasvalt  j.di  atli.it.inds   |).ui   li  nit<l.i  r.:  |  >  frah   uia.    ei  ju)iaii   gadatipnodedi.    jall   fmjiands  al  |aninw 

i(i  liuiidal.nl. i   fiagal'  |iala  leik  iosefa.  jali  usbocjauds  lein  jah  usniniands  ita  bivanri  [>aiwiia    leina  ja!> 

47  galagid.1  ila  in  hlaiva.  Jialvi  vas  garirahan  us  staina.  jah  atvalvida  slain  du  daura  [)is  hla.vis.  tp  marja 

xvi,    1  so  magdalene  jah  niarja  iosezis  sewnn.  war  galagips  vcsi.  jah   iiivisandins  sabbate  da;,'is  marja  s>> 

magdaleue  jali  marja  so  lakohis  j  ih  salomc  iishaulilediiii  aroi.iaia.  ei  algaggandeins  gasalbodedeiua 

1 ,    5  iua.  jah  lilu  air  |»s  dagis  afar  sabhatu  aiiddjedun  du  |>amnia  biaiva  at  urrinnandin  sunnin.  jah  qebun 

4  du  sis  iuisso.  wa.s  afvalvjai  unsispana  stain  af  daurom  |>is  hlaivis.  jah  insaiwanricins  ■jaumidediill. 

8  pamniei  afvalvipg  isi  sa  siains.  vas  auk  mikils  abraba.  jah  atgaggandeins  iu  [>ata  hlaiv  gasewuu 

6  juggaUu|>  s.landan  in  taibsvai  bivaibidana  vasijai  wcilai  jalt  usgeisnoriedun.  barnh  <ia|>  du   iin.  ni 
faurhleiji  isvis.  iesn  sokii|>  nazoraiu  bana  ushrainidan.  nist  ber.  urrais.  sai  paua  siap.  barei  galagi- 

7  dedun  ina.  akci  gaggib  qi)iiduh   du  siponjam  is  j.ih  dn   paitrau  ei  faurbigaggib  izris  in  galcdaian. 

8  [laruli  ina  gasai wip.  svasvc  qa|>  du  izvis.  jah  OBgaggaudeins  arpamma  blaiva  gaplauliun.  dizuh  |ian 
'J  sai  ijos  reiro  jali  usfiliuei  jah  ni  qr|>un  maiinhiiu  vailil.  ohtcdmi  sis  auk.  usslandands  ban  in  maurgin 

IU  frumin  sabbalo  ataugida    frumist  niarjin  [)>zai  magdalene.   af  pizaiei  usvarp  sibun  unliu^ions.  soh 

11  gaggandei  galaih  paim  mij)  imma  visandani  qaiuondam  jah  gietandam.  jab  eis  hausjaitdans  pat.  i 

12  libai[i  jah  gasaiwans  varp  fram  izai  ni  galaubidcdiin.  afai  uli  [)an  pala. 

INTERrRETATIO. 

aiidens  ivit  iniro  ad  Pilatum  et  pntiit  hoc  rnrpus  lesu.  ii.  Verum  Pil.itus  miraliis-esl,  qno.)  is  jsm  ohiii,  ei 
arivocans  aiilem  cenUiiinui-m,  tnlerrngavit  etim,  .111  jam  nioreretnr.  45.  El  campcriens  ab  hoc  centurionc, 
iradidii  hoc  cormis  loseio.  40'.  Et  emciis  liiiiiin  <t  sument  iil  nbvolvil  hoo  lino,  ct  posnil  id  in  sepulcro, 
quod  luit excismn  e  saxo,  eladvolvit  saxum  adnsiium  liujus  sci>nicri.  47.  Veriun  Uaria  u.vc  Magdaleiie 
ci  Maria  losis  vidernni,  uhi  positus  rsset.  xvi,  |.  Et  inimineutp  sabhati  die  M;>tia  haec  Magrtalene  ct  Maria 
liaic  lacobi  et  Saliuuc  emerunl  aromata,  nt  aciedintes  inmereni  eum.  2.  Et  admoiliini  mane  hoc  de  [iost 
(ero)  salihaloiiini,  atlieiutit  ad  hoc  scpiilcrum,  m  orieulC  sole,  3.  el  dixiiiint  ad  -c  invicem  :  quis  iicvolvat 
iiohis  hoc  sasum  ali  osiiis  liujiis  sepnlrn?  4.  Et  inspicienles observaruni,  quod  devolu  tini  esl  huc  saxum; 
fnit  eniin  magnuni  valde.  5.  Kt  aceerienli-s  in  hoc  sepulcrutn  vidcruni  juvctiem  sedentrm  in  dextra  aniiciaiii 
\cstc  alba.  et  obslupuerunt.  6.  Tunc  dixit  ad  cos  :  ne  tiiucte  «ohis,  Icsiiii!  quaeritis  Nazo.xum,  hiiiic 
criicifixtini ;  nori  csl  hic,  suirexit.  ecce  hunc  locum,  nbi  pnsuerunl  eum.  7.  Sed  ile  dicitcque  ad  discipulos 
cjus  il  ad  Celriim,  quod  prxccdit  vos  in  Galila-ant  ,  ibi  ciiiij  videlis,  sicut  dixif  ad  vos.  8.  Et  exeunlas  ab 
boc  sepulcro  aafugerunl;  invasil  aiitem  eas  icmor  ct  pavor  et  nim  dixerunt  cuiquam  quidquam,  timueritnt 
sibi  enim.  9.  Siirgcos  autein  in  manc  primo  sahbato  apparuit  primum  Mariae  nuic  Magrialeuac,  equaeierit 
sopteiu  d;cm>>ncs.  10.  liaic  iens  nuntiavit  his  cum  e«  exisletilihus,  fli-nlibus  et  plurantibUS.  11.  Et  ii 
aiidieotcs,  quori  vivit  el  vistis  fuil  ab  ea,  uou  credirierunl.     12.  Post  auteiu  lioc.  — 

ANNOTATIONKS. 


rilur,  gngndei  aulem  legilur  Tit.  I,  1;  Skeir.  38  ,  7, 
cf,  afg-di  Skeir.  44,  22.  —  «aeij  Ulf.  °  >«xi.  —  vas 
tilbn) ",  gr.  oinn. 

xv,  4*.  t.i)  is ,  °  gr.  ■  mn.  —  /xin]  antem ,  "  gr. 
omti.,  cum  nbi  particnl  >•  juh  fran  unain  notionem  ex- 
primentes  ponuntur ,  Immisso  alio  verbo  dirimi  non 
snleant,  in  fmn  vitium  laliTC  et,  quod  jam  Lye(ap  d 
U.  pra-f.  |).  xiv)  el  Z.  vidiTiiut,  pana  lef;ciiduiii  .^ssc 
arhitraiuur,  ittiod  vero  nemiquaui  eui>honi;c  graiin, 
uii  viri  ilorti  nihil  prohantia  exempla  prodnc -ntcs 
opinantur,  in  /)au  mulilan  dcbuil.  —  juf>an\  sec.  jam, 
gl'.  7ra)«t. 

xv,  4?>.  a\  V.  b.  I.  et  Mc.  xtt,  8  omiii  auctoritatc 
destilntiis  ii/  srrihii. 

xv,  46.  ila)  uir.  id,  ad  leiL  (trw,ac<)  rcferendum;  gr. 
aurov  (imell.  lesum);  aliler  L.  tt,  28. 

xv,  47.  gula(]i\)i  veti\  |iosilus  cssol  ,  gr.  TtOErai. 

xvi,  l.jiiui*(iHuiiis|cod.  Arg.J.  St.  lt.  X  tntiijanrfin, 
Oiniltitur  »  proptcr  scquentem  earodom  liitcram,  vid. 
x,  45,  ef.  ad  m,  15.  Cxterum  pro  Sia^svou^vou  ca€>1a.- 
tou  Goth.habetinstautedie  ct  ctmi  L.  xxin,  50 ;  xxiv, 
1,  consentire  videtur.  vid.  ad  veis.2.  Geniiivi  aiileiu 
iiuii  siiul  ahsiilini ,  quos  di.  unl,  scd  piopiie  trinpiis 
iiulicantes,  uti  »S.  seq.  Oppniiiiulitr  ignur  invisandins 
sabbalc  tlagti  (|ir;ecetleule  sahhato  die,  qucin  snpra 
xv,  42  primtini  sabbalnrutn  dixt,  quia  dies  et  sah- 
batum  auteceileus  el  sequens  lesit  ilies  erant)  el  />is 
dagit  afar  iabbate  (p»-.lero  die  sabhati),  inler  ulium- 
quc  saubalus  ipse  iuierfuii. 

xvi,  t.  jiit  —  jsit'oad'1  il  e  poslero  sabhatornm 
(sirictiiis  :  oui  u.i  hiaj  Ucs  sabbats ,  GaT.  le  lende- 
niam  tiu  s.ibbal)  ,  gr.  t.i,-  txiv.;  e-a£€u-<uv;  |iro  j>is 
afar.dagis  vnl  L-  vn ,  1 1,  pro  afar  tabbaie  forie  le- 
getidnni  est  jct.  ajiu  snbbate,  uli  olim  in  parlibus 
qitibusdaui  Gurmauia:  dies  martis  (Dienslag,  mardi). 


affermtnlfiq  (propr.  oprrs  tunrii)  vocaliatiir,  vid. 
Gnmui  DR4,  p.  820.  Cajleruni  Ulf,  ab  emnibns 
pryris  ritssentietilein  ,  Lncae  narraiionein  sequi  jam 
s>.it>r.i  mdicaviinus;  Gothus  ita  inlelligeudiis  est  :  die, 
qui  sahhatinii  ipsum  pra-ie.lit,  muliere-.  aromata  eme- 
r.mt  (sahbato  ipso  qnicvertinl  L.  xvtit,  56),  die  pnst 
sabbaium  (qui  unus«st  sahhati-ruin,  gr.)  ad  sepul- 
ernni  coHtetideruni.  —  aliddjedun  |  c.t>d.  Arg.  >; 
ehddednn.  —  ai  urrinand.n]  J.  Sl.  Z.  >s,  jrt. 

XVI,  4.  truaiicfti.-flVins)  St.  >  t  isa,iwanaeins. 

xvi,  (>.  nasorainj  Vid.  au  i,  24.  —  urin's)gr.  omn. 
ante  ni^i.  —  Jianu  sia[>\  liunc  locunV,  gr.  i  totto?;  eo 
aiitcm  niajfis  mirtim  est,  quod  Goih.  accusativo  uti- 
tur,  qina  imllo  alio  loci  sui  interjectio  vim  imperativi 
verbi Miiran  habet,  vid.  pia-scrttm  L.  i,  38. 

xvi,  7.  faurbiiiag>,'iji\  i.  St.  H.  -;  faurainagqifi.  — 
ttnisj  sce.,  J.  Sl.  >S-  ina  is;  veruiu  vidil  Maresb.  i). 
411.  ' 

xii,  8.  aafrtaithun]  gr.  omo.  ante  af.  —  diiuh  fian] 
pro  dii  J.  Si.  -i-  dei  verho  i.iaceileuli  ailpieliim , 
deinite  juuguni  .*,  nhpan,  [>.  *;  dis  uhpau,  'L.  %  du 
nhfitn;  vid.  ad  xiv,  44.  —  ijas]  siciod.  trg.;  Z.  •* 
Uosj  J.  Si.  II.  >,  inos sinceram  leclionein  II.  in  aduo- 
Litinoc  cxhilct,  if.  Griin.  1  78;>.  —  ni  </c/iiiuj  J.  St. 
li.  )i(  niiiiaiiua ,  dcinde  lac.  Usi|iie  ad   linem  versns. 

xvi,  9.  murjin  pizai]  1.  Sl.  IJ.  >'  nuirir«  pamei;  R. 
in  ailiioialione  lecle  lOnjeril  pizai,  qnod  iuteuU  ocu- 
lornm  arii;  cum  Ih.  iu  cod.  A>g.  le^imus. 

xvt,  10.  soh]  J.  Sl.  -f-  so.  —  o'imi/ij  St.  X  galaif). 
—  visandam]  J.  St.  1$.  ,<  reitin,  dciude  lae,  usqtte  ad 
liiicin  \ersiis. 

xvi ,11,  jtili  ,is  hausjandans]  i  St.  B.  -~  ip  tis  tja- 
hausjandans.  —  giiaiiiicans)  J.  St.  H.  *(  qtisiiiuatids. 
xvi,  12.  afaruli  /mnj  J.  St.  B.  •,■  afiat  uppau. 


585 


ISim.lOltliM  IT.ITI.ANA  VF.KSIO. 


584 

3=C 


MVAGGEUO  \>\\l\\{  LUKAN 


ANASTOIM.IJ'. 


i  .    I 


i.    5 

G 

7 

8,  » 

10 

U 

li,  15 

14 

15 
10 
«7 
18 

t» 

20 


Unlc  raihtli  managal  dngunnun  meljm  insaltt  l.i  bos  gafnilaveisidons  In  uns  vaihiins.  ivasve 
inarnlhun  nnsis.  baiel  fram  h*umh)tin  lilbasiunjos  jah  andbahios  veson [)is  vaurdis.  galeikaid t  jali 
niis  jaliabinin  vcihamina  fiam  anastodoinai  allaim  glaggvuba  afarlaisijand  n  gahahjn  |msm<-ljan.  b.itisia 
| t.ti.m tt>i ' ii  ei  gakuuiiaia  [>iie  bi  [>oei  g.ilaisibs  is  vaurde  asia[).  vas  in  dngain  uerodcs  biudanis  iu.laias 
gudii  namin  takariat  us  afar  abijins  j.ili  qeins  is  ut  dauhtrum  aharons  jab  namo  iz  s  ;<ileisnl>ai[i. 
vesunuh  ban  garaihia  ba  in  andvair[>ja  guba  gaggandona  in  allaim  anabnsnimj  ih  garnibleira  franjms 
unv.iba.  jah  ni  va>  iiii  liarne.  unle  vas  Bileisabai[>  stairo  jah  l>>  framaldra  <lage  se-naize  vesnn. 
varh  |uin  mi[>banei  gndjinoda  is  in  vikon  kunjis  selnis  in  andvairbja  gnbi  l>i  biubija  giidjinassius 
blatits  imma  iirraiiu  du  saljan  algaggands  tn  :dh  franjins.  jah  alls  biobma  vas  mansgeius  beidandans 
uta  wcilai  pimiamins.  vai|>  pan  iiniiia  ui  siooai  appilus  fraujius  itandands  i>(  laii.stun  Imnslaia.lis 
pymlamins.  jah  gadrobnoda  zakarias  gasaiwands  jab  igis  disdraos  ina.  qnj.  |>no  dn  iouna  *a  iggilus. 
oi  <>g>  |>os  sakaria.  dube  ei  andhausida  m  1'iila  |icina.  jali  q.-ns  beina  lileisabai])  gabairid  sunu  [>us 
jah  hniiais  iiaoio  is  iiilianucio.  jali  \nii[n|>  [ms  lahcls  jah  svci^iii[>a  jah  managai  h)  gahaurpai  is 
(aginond.  vairj)i[i  ank  mikils  In  andvairbja  (raujini  jah  vcin  jah  habn  ni  drigkid  jab  abmins  veiliis 
gafulljatla  ua<ib[iaii  in  vambai  ai^eins  seinaizos.  jab  managans  sunive  Israelis  gavamlei}»  du  frnujin 
gu|>a  uc.  jah  silba  f.iurai|iioid  in  andvairfija  is  in  ahoiin  jab  mnih  >i  haitenosgnvaotljan  lm;rlona  ailane. 
ilu  barnam  jah  untalans  in  frodein  garaihtaize  monvjan  fraujio  managcin  gafahrida.  jnb  qn[>  sakariaa 
dii  [>am  nn  aggilau.  bi  we  kiinnuin  bala.  ik  raihlis  im  sine  gs  jah  qens  maina  framaldr  z<i  in  d  gara 
scioaim.  jab  Bndhafjands  sa  aggilus  qa[>  dn  imma.  tk  im  g.ibriel  sa  sinndnods  in  andvairftji  gujis  jah 
hisandibs  im  rodjnn  du  pus  jah  vailamerjan  fras  bata.  jah  sijais  bahands  jali  ni  magands  rotljao  mtd 
hanadagei  vairbai  (Fide  paginaiu  sequeoicm.) 

INTERPHETATIO. 


K.v.v    I.KLUM  IKR  LLCAU  ISCIIMT. 

i  1  Quia  nnidem  ipukti  rrrperunt  srrihere  historiam  de  his  completis  aputl  nns  relms,  2.  sienl tr  idi.lenmt 
nnbis'  nui  a  primn  neulati  loies  et  minisin  liiei-uni  hujos  verbi  :  5.  placnit  etiam  mibi  el  spiiimi  smicio  a 
princiV'10  omnia  diligenter  prrsrquenti  coniin  nier  libi  scrihcre,  optiine  Theofile.  4.  ui  cogn<>sra«J.nriini , 
de  quibus  ilocnis  cs,  verborum  verilaiem. 


5.  Fint  io  iticbus  lliToiiis,  regis  Indasc,  saeerdos,  uomiiie  Eaearias, 


t-i  posicriiate  Abija-,  ei  mulierojus  e  uTiabus  Abaronis,  ei  nomen  ejus  hhsafacih.  l>.  Fueruul  autcni  jusii 
ambo  io  fa'  ie  Dei.  incinleiues  in  nmnibus  pr;rceplis  el  jn-tiiiis  domini  irrepieb.n  ibiles.  7.  Ei  noo  fuerunl 
iis  lilii  nnia  luil  Elisnbeih  slcrilis  el  anibo  ;  rovecn  dicbns  sois  fueroot.  8.  Fnrlom-cst  nuicm,  «'uio 
sarcruniio-fmietus-esl  is  m  v.ce  g.  neiis  sm  m  facie  Dci,  9.  secumlum  eonsuetudineni  sac.  rd.,iii  sors  ei 
cviit  ad  immolandum,  accedens  in  trinplum domini ;  tt».  et  oamis  grex  fuit  inrb»  exspeciaMtcs  lons  horn 
sufltlionis  II  Faclns-esl  auicin  ei  in  visiwie  angelus  domini ,  slaos  a  deslra  alUris  sulntioids,  13.  ct 
iiirb  tiis-cst  Zaearias  videns  ei  limor  cepil  com.     I">.  Hixit  autcm  a.l  eom  bic  augeliis  :  nc  limc  libi,  Za<ana, 


i.leo  iiu...l  cxamlii.i  rsi  precntio  nia.  et  mulicr  lua  Elisabeth  par  t  liiium  nl»  cl  v..ce.  nouiun  cjns  loanucm. 

1  i    I  t  lii  iiln  l.i  uti.t  ci  gaudinui,  et  iiiui.i  iu  naliviiale  ejus  gandeni.    15.  Fit  enim  magnus  to  faeie  Doi i 

et  viiiom  et  siceram  uou  lnbil  et  spirilu  sanctn  repletnr  adhuc  in  niaro  omins  sua';     U>.  ct  muiios  i.li  ,r-  m 
Israelis converiit  ad  dominum,  Ueum  enrnui;     17.  ci  i|ise  prsecedil  in  facie  ijns  iu  spirt  u  ei  poteniia  hcli.e, 

ronverteie  corda  pairum  ad  lilios  ot  indnetos  in  prudcmiam  jusinrnut,  |tarare  Uen i  itirbam  poifeclam. 

18    Et  .iixit  Z.canas  ad  liiiuc  aiigelum  :  ev  qno  scimns  hnc7  eg  '  enim  sum  senex  eluvurmca  pro.ectior  iii 

il  clms  sui-      10    El  respniidcns  hic  angelus  «lixit  :..l  eum  :  cg<>  - li  >bricl,  lnc  slans  m  lacie  Oei  et  nitssus 

vimi  loqui  ad  ic  et  ev.ingelizare  libi  hoc;    -20.  el  sis  laeens  ct  tion  vahua  loqui  usqiw  hum:  dicm,  qno  hu 


ANNOT.VTIONES. 


Inscript.  nnnsmd*ifi|  Vid.  a,l.  Mc.  inseri|>l. 

1,1.  i«i/i(is|  Sl.  W  rn/ilis. 

i,  3.  ytii  akmin  i.i/i.nnm'.]  ei  srtiriiui  sanrtn  ,  •  gr. 
oic.ii.,  tiotb,  c.verss.  lat.  —  n/ur/aiujuiidiwj  gi.omn. 
Bllte  (ram. 

t,5.  hiudnnis]  i.  St.  X  />'i"i'«''i-  —  9"i'j"]  fod. 
Arg.  cditt.  y>\  ijiidy:  «Blcrom  DH  u  t;c.  =  "("'] 
prnprie  poit,  b.  I.  sub-lauiivi  loeo  positum  signilicai 
poiieritutem,  sed  l"iige  aherrat  C.olb.  a  gr. .  qui  iyqfuoui 
hibfiit;  ejoj  vocis  sensum  nec  h.  I.,  nec  v-.  «,  ubi 
p«r  k»ni  (.•enus)  v.rtit,  iniellc.xii;  i^Q\iif,iu.  cniio  cst 
ina  viginii  qiuta  >r  .  [assimn  saeerdmuin,  q*d  ilngulis 
li  .-li.iotiia.iibiis  niuii-1'Mis  iu  leuiplo  fuil  .lianlur. 

i,  7.  1'ns]  gr.  i"si  aiici&nbuih, 

i,  x.  fcuiij'il  Rpnrris,  vid   ad  vs    .'«. 

i,  ').  MmitA  St, 


i,  |0.  mana,(tlis]  11.  -.-,  >»n ..u/cns.  —  beidautluns] 
cvspertantea,  gr.  ttooo-su^ouo-jov.  (.r.  IV,  \'i  mavnli 
scriberc  bijj  mi/.inj,  seil  sunl  codd.  qui  ir^oir$s^o;«vov 
babeni. 

i.  1 1.  s>i"  i]  .1.  Si.  -:■'  ttm». 

1,  I V.  /'!!••  Mtdt]  1  RT.  omn. 

i,  i.S.miii  /i/>om|Si.  v-,  nnvkfian.  —  iM]sec.  in,gr.  ix. 

i,  17.  i»i  ti  ri..  J.  Si.  -I  d». 

i,  18.  kmwaiH|novhnui,  gr.  nmn  yvoivoftai. 

i,  20.  j  :/i|  pr.,  lllf.  ■  cVioJ.  —  liag  ei\  Si,  X  Jn.j 
pirtn  ul .•  ralalivcproprouomineposit rususnotau.li  s 
est  :  sic  ivil,  ~*>  vmrj<il>  jmmm  i  d  i.i  i  >  >  .  N  b.  V,  I » 
(rnm  jiuinmn  dn  ,,i  >i.  ali.i  v.le  n  i.h.i  al  liin.  II,  n,, 
H  slin  locii  i  pronomini  deiiiousiruiivo  uu^uiigilur, 
ut  imlc  r.laiivinn  prmimnen  evadat ,  sic  i'"i .  i.  i 
iinm  ii  y.ivi  aani  uii.nf^  iw,  uu<n  Wui/. 


585  LUCAS  !,  21-44.  5S6 

Jiata.   dubo  ei  ni  galaubides   vaurdam    mcinaim.  Jmei  usfulljamda   in  mein  seinamma.  jah  vns 

81 ,  28  managci  beidandans  zakariins.  jah  sildaleikideduu.  wa  latidedi  ina  in  bizai  alh.  u-gaggands  Jian 
ni   inalita  du  iin   rodjan.  j.ili  frobun  [laminei  biun  gasaw  in  alh.  jali  silba   vas  bandvjauds  iiu  j  ili 

23 ,  24  vas  dumbs.  jali  vatb  bijie  usfullno .leitnn  dagns  andhahteis  is.  gal.aif)  du  garda  seinamma.  afaruh  Ji.in 

25  bans  dagan-  inkilpo  varp  ailcisabaib  qcns  is  jah  galauguida  sik  menobs  limf  qif>andei.  fiatei  sva  mis 

26  gatavida  frauja  in  dagam  Juimei  insaw  afniman  idveit  mein  in  rnannani.  Jianuh  Jiau  iu  inennb  saihsUu 

27  insandibs  vas  aggilns  gabriel  frain  guba  in  bautg  galeilaias.  sei  haitada   nazaraib.  du   magabai   in 

28  fragibiim  abin.  bize.i  namo  iosef  us  garda  daveidis.  jah  namo  Jiizos  magabais  niariam.  jab  g.ileij:ands 

29  iun  sa  aggilus  du  izai  qaj>.  fagino  austai  audabafia  frauja  miji  bus.  hiubido  |m  in  qinom.  i(>  si  gasai- 
wandoi   g.iblah-noda   bi  innagahtai  isja  balha  sis,   weleikavesi  so  goleins.  batei  sva  biubida  izai. 

50,  r. I  j.ib  qab  aggilus  ilu  izai.  ni  ogs  Jius  mariam.  big:isl  auk  anst  fram  gnba.  jah  sai.   ganimis  in  kil[>e  n 

32  jali  gabairis  sunu  j.ib  baitais  nauio  is  iesu.  sab  vairbij)  mikils  jab  sunus  hauhislins  haitada  j.ib  gibi  I 

33  iuima  frauja  gub  stol  daveidis  attins  is.  jah  biudanop  ufar  garda  iakobis  in  ajukdub  jah  pmdinassaus 

34  is  ni  vairjiij)  andeis.  qa{>  Jian  ni.iri.iiu  du   Juninia  aggilau.  waiva  sijai  bsta.  [>andei  aban   ni  kann. 

35  jab  andliafjands  ta  aggih.sqap  du  izai,  ahina  viihs  aigaggib  ana  buk  jah;mabbhaubisiins  ufarskad- 

36  vcid  bus.  dujie  ei  saei  gabairada  veihs.  bailada  sumis  guj  s.  jah  sai.  ailcUabaib  nij.jo  f>eina  jali  so 

37  inki  '(»>  siiiiau  iii  abiomiu  seiuainma  jah  sa  mennj)s  saihsia  ist  izii.  sei  hailada  stairu.  uiiic  uist  iin- 

38  mnliteig  gubi  ainhun  vaurde.  qa[>  bau  mariam.  sai  bivi  liaujins.  vairbai  mis  bi  v.iuida  bcinamma, 

39  jah  gal.iij)  fairra  izai  sa  aggilus.  iiiSiandandei  ban  mariam  in  baim  dagam   idilja  iii  bairgabein   suiu- 
4u  ,  41   iniindo  in  baurg   iudins.  j.ib  galaip  in   gard  zakariins  jab  golida  aileisabaib.  jah  varj)  sve   hausida 

42  aileisab.iij)  golem  maiiins.  lailaik  barn  in  qibau  izos  j.ih  gafiilliv  da  ahmins  veihis  aileisabaib.  jih 
45  ufvopida  siibnai  mikilai  jah  qa().  J>iu{)ido  bu  iu  q.noin  jah  biubido  akran  qifiaus  J.einis.  jah  wapromis 
41  Ji.ita  ei  qemi  aij)ei  fraujins  meinis  at  niis.  sai  allis.  sunsei  varp  stibna  g  leinais  J>einaizos  in  ausam 

I.NTERPHETATIO. 

hoc,  ideo  quod  uon  credidisti  veibis  meis,  qua>  iin|ilenuir  iu  ieiu|inrc  suo.  2t.  il  fuli  lurba  c  s|ectaii<es 
Zacariam  el  mirali-suiil ,  quid  lardarct  eum  in  boc  lemplu.  22.  Exicns  autem  non  potuit  ad  n>>  loqui,  et 
iniellexermii,  niiod  visionem  vidii  in  templo,  et  ipse  fuit  signilicans  iis  et  fuit  uiutus.  23.  Et  ractura-esl, 
quando  impleti-siint  dirs  uflii-ii  ejus,  ivii  ad  domuni  suam;  21.  posl  auiem  bos  dies  gravida.  jTacta-est 
FJis  dieili,  uior  'jiis,  cl  occultavit  se  menses  quinnie  dicens,  25.  quod  sic  mihi  fecil  duminus  in  diebus, 
qiiihos  ads|iezit  auferre  opprobrium  nieum  iu  hoininibus.  20.  Tniic  auiein  in  mense  sexto  missus  fuii  angelus 
Cahricl  a  Deo  in  urbem  Calil;*;c,  quae  vocatur  Nazareth,  27.  ad  virginem  in  sponsionibus  maiito,  cujus 
nomeo  losef,  e  domn  Davidis,  et  iioineii  hujus  virginis  M.iriam.  28.  Et  iens  intro  liic  angelus  ad  eam  dixii  : 
salvc!  gratia  opulenta,  domiuus  cum  le;  beuedicla  tu  in  mulieribus.  29.  Verum  ea  videns  lurbata-est  dfl 
liilroilii  cjus  et  cogiiavit  sibi,  qualis  esset  haec  saluiatio,  quod  sic  benedixit  ei.  30.  El  dixil  angelus  ad  eam  : 
nc  tiinc  libi  Mariain,  invi  nisti  cnim  gratiam  a  Deo.  31.  ct  ccce,  coucipis  in  utero  et  paris  lilium,  ei  vnces 
nnmen  ejus  lesiim.  52.  Ilic  fit  magnus  et  filius  aliissimi  vocatur  et  dat  ci  dominus  Deus  sedeui  Davidis , 
patris  ejus.  53.  Ei  rcgnat  super  dumo  lacolii  in  xvum  et  regni  ej  is  non  lit  linis.  54.  Dixit  lum  Hariam 
ad  hunc  angelum  :  quomodo  sit  boc ,  quoniam  maritum  unn  nosco?  55.  Et  re-pomlens  bic  angelus  dixit 
ad  eam  -  spinlus  sanctus  accedil  stiper  te  et  poieulia  allissimi  obumbrat  te,  ideo  ut  qui  nas  ilur  sanctus, 
voceiur  filius  l'ei.  56.  Et,  ecce  Elisabelh  cognita  tua  eiiam  luee  gravida  Qlio  in  semo  suo  et  bic  meusis 
sextus  est  ei,  >\\\x  vocatur sterilis,  57.  quia  non-est  impossibile  De>  unum  verborum.  33.  INsH  autem 
Mariam  :  ecce,  aueilla  Doiiitui,  liat  mibi  sccundum  verbum  luum  ;  et  ivit  procul  ea  h.c  angelus.  59.  Exsnr- 
gens  autem  Mariam  in  his  dielius  ivil  in  regiiinem-moiil.inam  festinanler  in  i:i  bem  ludx.  40.  el  ivit  in  do- 
iiiiiin  Zacaria:  et  salulavil  Elisabclham.  41.  Et  faclum-esl,  ubi  amlivit  Ehsaheih  salu ■aiionein  Marue, 
exsultavit  iufaus  in  utero  ejns  et  replela-est  spiritu  sancto  Flisabeth  42.  et  e\clamavit  voce  magua  ot 
dixit :  beuedicli  tu  in  niuli-ribus  el  benedictus  fructus  uieri  tui.  45.  Et  unde  mihi  hoc,  ut  veniret  maier 
domini  luei  ad  me '.'    44.  Eccc  ciniii,  cum-primum  facta-est  vox  salutationis  lux  in  auribus  meis,  exsultavit 

AN^OTAilONES. 

I,  23.  dagos}  <:od.  Arg.  }■<  dagi$;  quam  eodicis  Arg.  inlerpretatur,  sed)  introilu,  quodCord.  Append.  Flfil. 

lectionem  cumZ.  defeudeie  auderet,  et  converierei:  illiistrat.  p.  97  recte  tidii;  gr.  omn.  loyw ,  lillil.  e. 

cum  diei  munera  liuita  esseut ,  sacerdotum  minisie-  verss.  lal.;  ceteruui  J.  St.  B.   >;  inrnagdhtui.  — i»] 

rium  non   unius  laiiium,  sed  septem  dierum  fuisse  ejus,°gr.  —  batei  —  izai\  quod  sic  benedixit  sibi,°gi . 

oblilus  est.  —  andbahteis]  B.  1.  -i-  andbatheint;  and-  i,  32.  AauAislint]  i.  Sl.  X  hauhhtont.  —  yibid\  1. 

bahleis  dictuin  est  ea  gemtivi  nominuui  in  —  i  inni-  St.  ■+■  gibip. 

lentium  fnrma  (—  eis  pro  —  jis),  quam  Grim.  I.  606  i,  33.  in  ajukduj>]  J.  St.  B.  -t   in  airins.  —  jah\ 

adhuc  desideravil;   sic  gavairpeis  Cor.  II,  xin  ,   H;  sec,  J.  St.  B.   -j-  i^.  —andeis]}.  Sl.  B.  X  and.i; 

Eph.  iv,  3.  ttausleis  Epb.  n,  12.  valdufneis  Skeir.  49,  andeit  veram  esse  nominativi  fonnam.  cum  nunc  di  - 

2;  de  waiteis  J.  xn,  24  dubitatur,  utrum  sit  genere  dicerimus  eCor.  I,xv,  2i;  II,  xi,  15,  nec  cum  Z.  de 

masculinum  (waiteis ,  if.  germ.  der  waizen),  an  neu-  cjus  auctoritae  dubitari  debel,  i  eque  cum.  Ib.  sndeii 

irum  (icaili,  if.  island.  hveili).  pro  genilivo  amplius  quisquam  habebit. 

I,  24.  pan\  St.  >■<  lon.  —  inkilho]  J.  Sl.    X  div.  i,  35.  i:ai]  J.  St.  B.  X  izaize  —  dupe  ei\  1.  Sl.  B. 

uli  \s.  3b  et  ii  ,  5,  ubi  B.  etiam  X  div.  —  menoht}  X  dupeh;  ceierum  Ulf.  *  x«i. 

J.  Sl.  B.  X  menaps.  —  hm(\  Hz.  X  l>">-  I,  56.   aileisabaip}  St.  X  aiteiznbaip.  —   inkilpo] 

i,  25.  afnimau}  1.  X  afnitnam.   —  ideei]  St.  X  vid.ad  vs.24.  — ««hou  — ««ina.Kmu)  J.  Sl.  B.  X  *"'"» 

Ureip.  (B.  X  sunu)  gauam...  nin  seinum...  deinde  lac.  usquc 

i,  28.  anslai  audaha(ta\  J.  St.  X  j«l-  ad  vs.  58  jnh  aal.ip. 

i,  29.  a«»nimaiidei |  videns,  °  gr.  —  gaplahsnoda\  i,  37.  gnpa}  den,  gr.  xapu  Bt<Z. 

gr.  posl.  is.  —  innagahai]  i.  e.  (nou  sermone,  uli  B.  i,  42.  ujvopida}  Sl.  <  usvopida. 

Patbol.  xvui.  ia 


487  BIBLIURUN  UI.Fll.ANA  VERSIO.  S3S 

45  in.iiiaiui  lailiik  |ui:i  oam  111  svigui()ai  m  vambai  nielnai.  jali  audagu  so  galaubjandei  )>Mti  vairjnp 
46 ,  47  usiaulils   |>iic  rodidunc  i/.ai  fram  franjin.  jali  o,:i|>  niariuin.    mikilcid  saivala    inoina    frairjan  jali 

48  svegneid  alinia  incius  du  g»f>a  tnsjand  lueinaniina.   unli-  ilUHPI  ilu  linaivcinni  (viuj  >|  seinaiios.  sn 

49  allis  fraui  liinuna  mi  atutagjund  imk  alla  kunja.  unie  gatavida  nus  iiiikilein  sa  malilei^a.  jali  veili 
50,  51   i. .iiiin  b.  jah  armaliuiitei  is  in  tldiol  a  tle  (>aiui  ogund.iin  ina.  guiuvidu  svin|>ein  m  arma  seinaninia. 

52  dislaida  niikii|>iiilian<i  galiugdai  hairiins  seinis.  gadrausida  mahteigans  af  siolani  j*h  ushauhi.la 
[•3,  5»  galmaividans.  greilagans  g  ilflbjdl  hiuj>e  jah  gabignandans  ii.sandida  lausans.  bleibida  israeln  biu- 

55  niagiiseinaiiima  giniunaud,  ariiiahairicins.  svasve  rodid.i  du  aliam  uusaraiui  abrahama  jah  fraiv  is 
56  ,  67  umi  .<iv.  ga-loh  (>an  mariam  m\\>  izai  sve  menobs  (irins  jab  guvandidu  sik  ilu  garda  seiiianiina.  ailei- 

58  sabaib  usfullnoda  inel  ilu  baiian  jah  gabar  sunit.  jah  hausidedun  bisilanus  jah  ganijijos  iz.is.  uiue  ga- 

5!)  mikilidu  frauja  arniahairiein  seina  bi  iz.ii.  jali  inibfaginodeduii  ixai.  j  >h  varb  in  daga  ahlndin.  qeiuuu 

60  bimailanbala  har»  jahliaihailun  iuaafaruaniinullinsiszakarian.jahuiidhafjundei  so  ai|.eiisqab.ne.  ak 

61  haitaduu  uihaiines  jah  qc[<u!i  du  tzai  batci  ni  ainsbun  isl  tn  kunju  beinainma.  saei  hui  aidau  baitinia 
62  ,  63  namin.  gabandvideduii  (tan  iHin   h   l>aia   waiva  vildcdi  haitan  ina.  i|>  is  sukjauds  spilda  naiu  jah 

64  mclida  qipunds.  ioli.iiiues  iil  natno  is.   jali  sildaleikidedun  allai.  usluknoda  |ian  inun[>s  is  suns  jali 

65  luggo  ts  j.ili  rodida  [nupjaiiils  guh.  jih  va.  ;>  ana  lllaim  agis  paim  bisiiaudam  tna.  jah  in  allai  bair- 

66  gahcin   iudaias  merida  ve-un  alla  )>o  vaurda.   jah  galagidedutt  allai  hai  liausjuiid.uis  iu  hairtin  sei- 

67  naintiia  qipaiulans.  wa  skuli  paia  liarn  rairban.  jah  |>an  liandus  fraujins  vas  ui>[>  niuna.  jah  zakari.ts 

68  aita  il  galulltn  J  i  ahihins  veihis  jah  praufctida  jah  qap.  (jiu)>eigs  frauja  gu[>  t  raelis.  unie  gaveisoda 

69  jali  gavaurbta  uslau.-ein  managein  seinai.  jah  urraisida  hauru  iiaseiiiais  unsis  ia  garda  davcidis  [iiinna  - 
70,  71  gatis  scinis.  svasvc  indiila  |>aiih  munp  veihaize  }>iie  fram  auastodeinai  aivis  praufete  seinaize.  giban 

72  nasein  us  fljandam  unsaraim  jah  us  handati  allaize  pize  hatandane  unsis.  laujan  annahairli[ia  bi  alinu 

75  unsaraim  jah  gamunan  triggvos  vrihaizos  seinaizos.  aihis  |>anci  svor  vi|»a  ahraliama  altan  unsaruua 

74,  75  ei  gcbi  uusis  tinageinus  bandauiij.uide  nnsaraize  galausidaiiu  skulkmon  iniina  in  sunjai  jah  g.iraiblciii 

IN  I  EKPRETATIO. 
hic  infans  in  gaudio  ia  utero  meo.  45.  Ei  b  aia  ha;c  credens,  quod  fu  peifectio  horum  dictnrum  ei  a  do- 
inuio.  46.  fcidixit  Mariain  :  magniGcai  anima  inea  doininum  47.  et  exultat  sptritus  meus  in  Dco,  serva- 
lure  loeo.  4».  Nuiu  uJspexil  ad  humilitatjm  ancitls  suae;  ccce  enim  ab  Imdiernu  nuuc  prxdicaiit  iu>-  oum  a 
gcnera.  49.  Naro  fecit  mihi  inagniliiduiein  fiic  poiens,  ei  sanctum  nomen  cjus.  50.  Ei  niiseiicordia  tjiis 
in  xt&USS  xia  niu  bis  vercmibus  eum.  51.  Fccit  furiitudineiii  in  brachio  suo,  dispersii  superbos  cngitatione 
cordis  sui;  52.  pra?cipiiavit  potentes  de  sedibus  et  exaluvit  butiitles;  53.  faiiielicus  saliavii  bonis  et 
diviles  diiiiisit  vacuos;  54.  adjuvit  Isiacletn,  sei  vutn  stiuin,  recordans  inisericordi.e,  55.  sicut  locuius-est 
ad  paires  nostros,  Abraliamo  ei  seinuu  cjus  in  sa*culum.  56.  M<nsit  aulein  Mariaiu  cum  ea  circitcr 
ineuses  Ues  et  eonvertii  se  ad  domiciliuin  suuni.  57.  Ciisabeiha:  impleiuni-esl  leuipus  ad  puricndum  el 
peperil  liliuni.  53.  tl  auitiverunl  viciui  e:  toguaii  ejus ,  quia  niaguilicuvil  domiuus  inisericordiani  suaiu 
de  ea,  el  gavisi-suiit-ciini  ca.  59.  El  lacluin-esl  iu  die  octavu ,  venerunl  cinumcidere  hunc  puerum  et 
vocuruul  cutn  sectiuduiii  tiomen  p>tris  sui  Zarariam.  60.  Ei  respoiidens  liaic  inaler  cj  >s  dtiil  :  tiiiiiinie , 
sed  voceiur  lobannes.  61.  Ei  dixeruui  ad  e.mi,  quod  nuit  untis  esi  in  cogitatioiie  tua ,  qui  vocetur  hoc 
iiuiniue  62.  luDuerunl  auietn  palri  ejus,  Itnc  quomodo  veliet  vocare  euui.  63.  Veniin  is  qu.ereus  tabulam 
copil  et  scripsil  dieens  ;  lohannes  est  iioineii  ejus,  et  mirati-suut  oiunes.  6i.  Aperiuui-csi  autein  os  ejus 
staiitn  et  lingua  ejus,  ct  loeutus  esi  benedieeus  Dco.  65.  Ei  factus-est  super  oumes  limor  bos  b.ibitautcs- 
circum  eum,  ct  in  oiuui  ragione-iuouliua  ludxx  nuntiata  fueruot  oumia  h:ti  verbu.  66.  Et  posueruut  oinnes 
bi  audieutes  iu  cordfl  suu  uiceuies.  quid  debeat  bic  puer  licri,  el  eniin  tnuuus  domini  luit  cuin  eo.  67.  1 1 
Zaiarias,  paier  ejus,  iiBpletus-esl  spirilu  s.m  to  el  profeiavit  et  dixit  :  68.  Ilenedictus  domiiius  Deus 
lsiaelis,  uaiu  «isilavit  el  lecil  liberationem  ponuli  sui;  69.  ei  erexit  corttu  salutis  nobis  tn  domo  DaviJis, 
seivi  s»i,  70.  siculi  iocuius  est  pcr  os  sanclomm  boniui  ab  initio  xvi  profetarutn  suoruin  :  71.  dare  salu- 
lem  ex  inimicis  nostris  et  e  nianu  omnuui  liorum  odienitum  ues;  Tt.  facere  niisericordiatu  de  palribus 
iiosiris  et  rccordari  foedens  sincli  sui;  75.  juramemi.  quod  junvil  ergi  Abrahaimnn,  patrem  uosliuiu,  ui 
daret   oobis,    74.  Kcurilate  C  Diinu   iuifflicorura  BOStrorum  liberatis  servire  ei    75.  in  veritate  etjusima 

ANNOTATIONES. 

i,  til.  l»umagu)   insolentior  forma  daiivi  pro  piu-  Arg.    X   bisituntamlam  ;   alteruui     tan    seqoeuieiii 

ntaquu,  sic.  vu,  26  praufelu.  ix,    26  vutpu.  58  tnnti,  lineam  ittcipil. 

pro  jiiiiu/ftn»,  cul/ian,  sunuu;  ef.  i,  79  danpu*.  Roin.  i,  (i6.  wu  ]    Ulf.   °  «p«.  — jah  /tuii)et  enim,  gr. 

i\,  23  vuij.us.  T.or.  I,  |,  12  paitut  (si  C>st.  recte  edi-  xoii,  Ulf.  c.  codd.  forlasse  x«i  yup  legil,  vid.  Cor.ll, 

dil)  pro  Uaupaus,  vul[>uu(,  »ni</aus ;  cf.  id  Mc.  v.i,  52.  II,  10. 

—  gamunands]  recordaus,  gr.  omn.  p-niOwai ;   llf.  I,  67.  praufetida]  C.  X  praufedtdu. 

cuui  verss.  i,  69.  dav.id  s  ptumagaus  \   Sl.  X  deteidit  p.uaia- 

i,  55.  /Vuiti)  h.ec  coJ.  Arg.  ct  editl.  leclio  oiiiuino  gam. 

(alsa  est;  daltvus  (taiia  |><i-liilalur ;  fraiv  pro  lectioue  l,  70.  fram  anastodeinai   uifii  |  ab   iiulio   wvi,  gr. 

iiuegn  balicre,  ui  lil   accusaiivus  easus  (qui  etiam  omo.  xk  i&wf,  quoJ.  J.  ix,  52  siuipliciter  fiam 

ubrahaim  esse   potesl ,    vid.  vs.   75)  non  pcrinitlil  aiixi  redditur. 

seniua.  i,  71.  ai»<m]  dare,  °gr.  oniu.  —  handan  ]  },  Sl.A 

i,  57.  aitci  abaiji]  I  If.  •  3i.  handum. 

i,  59.  da.ja  <i'ilu^ui|  1  gr.;  i.  Sl.  B.   X  ahtudim.  i,  73.  ai/)i»]  genitivus  pendens  a  9011111111111;  gt . 

1,  83.  i*ipr.  11),  "  gr.  oiiiii.  —  nam  fuh  ]  cepit  el,  icn.v  \  tiiiu  Gulb.  tacil  Teopliyl  ict    in  ed<l    K0111.  l'a  • 

•  ^r.  oinii.  ri-.  VeucL  —  atrn*««tiia  )  inxilens  fnrina  pro  abuli...i 

1,  tii.  Ilti/oo  ,  St.    #  ttmijo.  (|..  111,  8;  J.  viu,  r,7) ,  cl.  vs    5... 

1,65    ma  |  ciiiii,  yr.   c/.v>t»u,-.  —  ('iii/rt»rfani  ]  cotl.  1,  75.  garaihletn  \  ).  St.  li.  IU.  -,'    paMJeNJm, 


589  LUCAS  I,  '<-,—  II,  1-15.  39f) 

76  in  aiidvairlja  i?  all.ins  tlagans  unsarait?.   jali  [m  barnilo  praufelus   liauhisiiiis  luitaza  fauragaggis 

77  ank    faura  andvairj  ja  frau,ins    iuauvj  n  vigans   tinuia  du  gilian  kunpi    uaseinais   mauagein   is    in 

78  adcia  fravaurhle  ize  bairh  iufeinandein  armabairlein   g;i[>s  unsaris.  iu  batnmei  gaveisof)  unsaia 

79  ununs  us  li.iuliibai  gabairhtjan  fjaim  in  riqiza  jah  skadau  daufms  siiandam  du  garaihljan  (oiuns 
SO  unsarans  iu  vig  gavairpjis.  if>  fjata  barn  vohs  j  ih  svinbnoda  aliiuin  jah  vas  ana  au[>idom  uml  dag 

|i,    1   uslaikiiein::is    seinaizos    du    israela.    varp    f>au     iti     dagans    jainans.    tirrann     gagrefls     (r.tr.i 

2  kaisara  agustau   gameljan    allana  mkljnngard.  soli  fian  gilstrameleitis  fruniisla  vaij>  ai  visandin 

3  kindina  syriais  r."ginondin  saurim  kyreinaiau.  jali   iddjVdun  allai  ei  melidai  veseina  warjizuli  in 

4  seinai  batirg.  uriann  han  jali  msef  us  galeilaia  us  baurg  nazaraif)  in  iudaian  iu  battrg  daveidis.  sei 

5  liaiiada  beplabaim.  du[ie  ei  vas  us  garda  fadreinais  daveidis.  anameljati  inip  mariin.  sei  in  fragiltiiu 

6  vas  imma  qeins.  visandein  inb 'Ipon.  varp  ftan  mippanei  [io   vcsun  jainar.  nsfullnodedun  dagos  du 

7  bairan  izai.  jali  gabar  sumi  seiiuna  pana  Truniabaur  jali  bivand  ina  jab  galagiila  ina  in  uzetin.  unte 

8  ni  vas  uii  rumis  iu  slada  [xmuia.  jali  hairtljos  vesun   iu  [>amma  samin   landa   bairbvakandans  jali 

9  viland.tns  vabtvoin  nahis  ufarn  hairdai  seinai.  i[>  aggilus  fraujins  anaqam  ins  jali  vulfms  rraujins 
10  biskaiu  ius.  jab  nliieduo  agisa  mikilamroa,  j.ili  qri[>  dti  im  sa  aggilus.  ni  ogeib.  unte  sai.  spillo  izvis 
ii  fabetd  mikila.  sei  vairpip  allai  manag  in.  balei  gabaurans    isl  i/.vis  himma  daga  nasjands.  saei  ist 

12  xristus  fiauja  in  baurg  daveidis.  jalt  [i.ita  lzvis  laikns.  bigitid  barn  bivttndan  jah  galagid  in   uzetin. 

13  jab  anaks  var|i  mi|i  fiamina  aggilau   managei  harjis  hiniinakundis   hazjandane  guji  j.ili  qibandane. 
14, 15  vul|)us  iu  haulisijam  gubajah  ana  airbai  gavairfji  in  manuaui  godis  viljins.  ]ah  varfi  bij.e  galibun 

lairra  im  iii  hin.in  |-ai  ag^iljus.  jab  ]iai  mans  j  ai  hairdjos  qe|itin  du  sis  missn.  fi.iirhgaggainia  ju  nml 

INTERPRETAHO. 

n  facie  cjus  omnes  dies  noslrns.  7G.  Eltu.  puerulc,  profela  al.issimi  vocaris;  praiis  enim  pr.t;  facie  domin! 
panre  vias  ei  77.  ad  danduiii  scientiam  salutis  poptilo  ijus  iu  remissione  |iccraioruui  corum  78.  per 
commiserau.eni  misericordi  m  Oei  nosiri,  in  quu  visiiai  nns  nriens  ex  altitudine  79.  lucere  his  in  teuebris 
et  umlira  inorti-  scdeniib.s  ad  dirigeudum  pede-  nostros  in  v.ar.i  pacis.  8il.  Vertim  lnc  puer  crevit  et  cur- 
robjraliis-est  sp  ritu  ct  fuii  iu  deseitis  asqne  diem  t.siensionis  sux  ad  Israelem.  n.  I.  Facttim-est  autent  in 
dics  illos,  eiiil  edirtuin  a  Ca^areAiigusio.desctibtTe  omnein  orbcm;  t.  ha;c»uiem  deseriptio  prima  facla- 
esl  in  exsislciitr  pr.esulc  Syria:  rcgente  Syris  Cyrenaeo.  3.  Ei  iverunl  omncs,  ut  scripli  essent  quisque  in 
sua  nrbe.  4.  Kxnt  auieiu  cliain  losef  e  Galilva,  cx  urbc  Nazareih,  in  luda>ain  in  tirbem  Davidis,  qua:  voca- 
lur  Betlilahcni,  ideo  qm>d  (uit  e  donio  lamilia1  Davidis,  5.  inscribi  cuut  Maria,  quae  in  sponsionihuS  Ititt  ei 
mulicr.  exsisieme  gravnla.  6.  !  ciuiii-esi  auiem,  duni  hi  fuerunt  illic,  impleti-sunt  dics  ad  parienduin  ei. 
7.  Et  peper  I  flliuiu  sutnu  hunc  priinogenilum  el  obvolvii  euni  el  po-uil  eum  in  pra-sepio,  quia  non  fuit  iis 
spatium  ln  loco  hoc.  8.  Etpasiures  fuertinl  in  hac  ipsa  legtone  pervigilantes  et  rusiod  enls  vigilias  noctis 
supcr  gregcm  suuni.  9.  YerUin  aog.  Iu>  doiiiun  superveinl  e -sel  splendor  doinini  circtimfulsil  eos  et  litnue- 
rtuii  tunoie  inagiKi.  10.  Ki  dixit  ad  eos  bic  ang.ltis  :  ne  titiicte,  nain  eccc,  narro  vohis  Ixlitiam  magnani, 
qux  lii  oiuiit  populo,  1 1 .  quod  uaius  esl  vobis hodierno  die  salvator,  qui  cstClirisius.dominus  in  urbe  Davidis. 
12.  Et  lioc  vobis  slgiium  :  invt  iuiis  inf.niiem  involiiluRi  et  posituin  iu  pmsepio.  13.  Etsubito  facla-est 
cuin  boc  angelo  lurb.i  agininis  ccelcslis  laudaiiiitim  Deum  ei  dicemium  ;  14.  gloria  iti  altissiiuis  Deo  ct  in 
lerra  pax  iu  hoiinnibus  bon.e  wolunutlis.  15.  Ei  factum-est,  cum  ireni  procul  lis  in  cceluin  lii  angcli,  et  hi 
homines  ht  pasiores  dixcrunt  ad  sc  iuviccm  :  pcrgamus  jam  usquc  Betblabcm  et  videatnus   verbuui  hoc 

A^NOTATIONES. 

i,  7f>.  faurflguggii  ]  Sl.  >  j  Hraiionifii.  rf.ua  syriais  csl  glossa  ad  raginondin  saurim  prius  in 

i,  78.  iii  pammei  \  in  quo,  gr.  nmu.  ev  :i,-  ( intell.  margine  scnpla,  deiude  ab  itnperilo  Iibrano  iu  icx- 

Biciayx*<"f)t    omuino  rectius   esscl  in  pizaiei,  nam  liiin  illata. 

proprie  ad  urmahairiei  referenduin  esi.  n,  3.  setnail  sua,  gr.  eStav,  qund  cuni  Gotho  sies 

i,  7'J.  danpus  \  vid.  a.l  vs.  54.  reddi  solcat,  IJIf.  h.  I.  c.  codd.    cauroii  legis^e  suspi- 

t,  80.  duij   nstaikneinais  \    J.   St.    >,  daijtis   laik-  cari  aliquis  potest,  sed  J.  vn,  18;  vin,  44;  Roui.  xiv, 

Mtnaif.  4  ;  Cor.  I,  II,  i\  eliam  seins  =  "Sicc 

ii,  1.  aijusiaii  |   'L.    ■«  avijnslau.  Krrant  atitein,  ut  ll,  4.  pan\  B.    X  pimei.  ■ —  galei!aiu\  J.   St.   X 

id   b.    I.   moneaiur,   Griin.  I,   40  el  Bopp  Verqlei  aaiilaia;   B.   '•!(  u   us  ijutcilaia   et  i.    ■((  "  us  baurg 

cliende Grontmnlik  I,  p.  (>8  di>tentes  Dllil..ni  gracain  nazaraif).  —   baurg\  ser.  J.    -s(   buurh.  —  beplu- 

diphtliongiiiii  au  in  noininibus   propriis  per  au  ex-  haim  ]  J.  St.  B.  -;-  beblaihaim,  s  c  quidein   J.    vn, 

primere   solere,  quod  euiin  ad   prohandain   doclr;-  4i,  sed  apud  Luc.  beplaliaim,  vid.  vs.  15.  —  garda 

naiii  prodncuiil  uuguslus,   uti  vidimus,  falsuni  esl ;  fadreinais  ]    donio     laimli.e ,    gr.   omn.    oixou    xai 

deiude   UauXo,-   non  esl    golbice   paulus,  sed   varlus  irazpiu;. 

Cur.  II,  l,  1;  Tit.  i,    I:  Philein.   1!>.  utt  uo-au   =  n,  5.  inkitbon\  vid.  ad  i,  2i. 

cs.iu    Itoro.    ix,     13    el    laiinuin    caulio    =    kaitsjo  n,  K.  po  vesun  \  1  gr.  omn. 

in  Munuiiieiit.  Neapolil.  Sic  grxcam  diplithonguni  «u  n,  7.  seinana  —  frumabaur  ]  J.  St.  ■;,-"  scimhihu   — 

Goihi  non  per  aiu,  scd  per  ai»  rcddunt,  cf.  akaq-  (rumabauri.  — intj  St.  *'  in. — pammu  |  boc,  •  gr. 

qetjo,  aivxaristia,  ahlaiujia  (  euayyiiiov,   cu^apwcta,  omn. 

<tv>oyta  }.  n,  8.  pamma  samin  ]  gr.  omn.  prst  tanda. 

ii,  1.  jran\  autem,  "  gr.  omn.  —  al  visandin  \  i.  II,  9.  ip  |  Ulf.  c.  codd.  el  verss.  °  luou. 

St.  L.  XJCI-  — suriais  )   sic  cod.  Arg.  cl  Z. ;  J.  Sl.  II,  11.  gabaurans\  Z.  X  gabaurmt. 

B.  -f  stjrias;  cf.  Cor.   I,  xm,  1  (cod.  B)  galatiais.  II,  12.  jah]  sec.  et,  °  pr. 

xvi,  19  asttiis.  II,  viij,  I  makidonais.  L.  iv,  i6  scidu-  n,  13.  aggtlau]  ).  V  ■    ,i/u,  sie  etiani  vs.  21. 

nuis,  cl.  viu,  -41  sijnnuoguis.  CxteruH)   visaitditi  kin-  tl,  H.  godisvitjins]  bon:c  voluntatis,  gr.  suooxia. 


531  niBLIORUM  DLFIL4NA  VEftSlO  1.92 

li;  Lcbialiaim  j.th  sa  waima  vatirtl  |>ata  vaiir[uno.  baiei  frauja  gakannida  unsis.   jah  qemun  aniumjan- 

17  daus  jah  bigelun  manan  jah  insef jah  bala  harn  li^:uido  ln  nielin.  gasaiwandans  ban  gakannidedun 

18  bi  bala  vaunl.  paiei  rndib  vas  du  im  bi  Jiata  harn.  j;ili  allai  ]m  gahausjandans  sildalcikidedun  bi  l>o 

19  rodidona  frain  baim  liairdjam  du  im.  ib  maria  alla  gafaslaida   l«o  vaurda  ha-kjandci   in  liairiin  sei- 

20  iianiiiia.  jali  gavandideduii  sis  |iai  liairdjos  niikiljaiidans  jah  ha/.jandans  gu|)  in  allaisc.  biieci  gahau- 

21  sidcdun  jah  gasewun.  svasve  rodih  vas  du  im.  jah  bijje  iisfulnodeduii  dagos  ahlan  du  liiniaitan  ina. 

22  jah  haitan  vas  namo  is  icsus.  |iala  qihano  fram  aggilau  faurbizci  ganumans  vesi   in  vamha.  jah  bibe 
usfulnodedun  dagos  hraineinais  hw  bi  vitoda  inosezis.  brahtedun  ina  in  itirusalem  atsatjan  faura 

23  fraujin.  svasvc  gamclid  ist  iu  vitoda  liatijins.  [talei  wazuh  guiiiakundaize  uslukauds  qibu  veihs 
M  fraujins  haiinda.  jili  ci  gelicina  frani  iinma  liunsl.  svasve  qi|)an  ist  in  vitoda  fraujins.  gajuk  braiva- 
18  dtiVono  ai{)biU  tvos  juggons  aliake.  (laruh  vas  manna  in  iairusalem.  bizei  iiamo  symaion.  jah  si 
-ii  mann.i  vas  gar.iths  jah  gudafaurhis  beidands  labonais  israelis.  jah  alinia  veihs  vas  ana  imma.  jah 
27  visTmmi  gaiaihsn  fram  ahinln  hamma  vcihiu  ni  saiwan  daubu.  faufbize  sewi  xristu  fraujins.  jah 

iiani  in  ahniin   In  Jiizai  alli.  jah  mihbatiei  innaitaiiliun   berusjos  [>ata  barn  iesu.  ei  lavidedeina  bi 

28,29  hiuhtji  vitodis  bi  ina.  jali  is  andnun  ina  ana  arniins  seinans  jah  hiubida  guba  jah  (jah.  nu  fralcitais 

30  skalk  beinana.  fraujinond  fi.mja.  bi  vaurda  bcinamma  in  gavairbja.  bande  sewun  augona  meina 

£l  53  nasein  beina.  boei  manvides  in  amlvairbja  allaizo  manageioo.   liuhab  du  amlhuleiiiai  biudoro  jah 

33  tulbu    managein  be'<nai  israela.  jah  vas  iosef  jah  :u(>ci  is  sildaleikjandona  ana  baim.  boei  rodida 

54  vesun  bi  ina.  jah  bittbida  ina  symaion  jah  qsb  du  iiuiiin  aibein  is.  Bai.  sa  lig  b  du  drusa  jah  usstas- 

INTEKPltETATlO. 

f.Kiniii.  nuod  dominus  oslendit  nobis.  16.  Et  veneront  properames  el  invenerunt  Mariam  ct  losef  ethune 
iiilaiiieiii  iacentem  in  praoepio.  17.  Videnies  autem  oslend.mni  de  hoc  verho,  quod  dictum  fuit  ad  eos  da 
hoc  infanie.  18.  Et  omncs  hi  aud  euies  mira  i-stint  de  his  dictis  ab  lns  pistoribus  ad  cos  ;  19.  Verum 
Haria  ('mnia  conscrvavit  h;vc  vcrba  cogiians  in  corde  suo.  20.  Et  cnnverteruni  se  lii  pastores  olorilicanles 
ei  laudantes  Deum  oh  oninia,  qna;  audiverunt  et  viderunl,  fieut  dictum  fuit  ad  eo«.  21.  Et  cum  implerentur 
dies  oclo  :>d  circumcidendum  eum,  cl  voc.tluni  fuit  nninen  ejus  lesus,  lioe  dictuin  ab  angelo,  anlcquam  con- 
cenlOS  esscl  ii<  tiierum.  22.  Et  citm  impiereninr  dies  purilicaiionis  eorum  seciindniii  bgem  Mosis,  tulerunl 
eiini  in  lerusalem,  app»ncre  coratn  doniino,  23.  sieul  scripium  est  in  lcge  d  >mini,  qtto.l  quisque  masculo- 
rum  apcticns  iiternin  sacer  domini  vocaiur,  21  ct  ut  darent  de  eo  sacriticium,  sicnt  .lictum  est  in  lege 
domiui  nar  lurtnrum  aat  duos  pullos  colnnibaruii).  25.  Tunc  fuit  homo  in  lerusa^em,  cujus  nomen  Symeon, 
ct  bic  iiouio  fnii  instus  cl  pins,  exspectans  consolatonem  lsraelis,  et  spiritus  sanctus  fuit  super  eo.  26.  El 
fuit  ci  nuntiatum  a  spiritu  boc  sancto,  non  videro  mortein,  priusquam  videret  Christum  domini.  27.  Et 
vi  itit  tii  spiritu  in  lioc  tcnipluin,  ct  duni  iuiluxeiunt  parenies  hunc  iufanteni  lcsum,  ut  facereni  secundum 
consuetudinem  legis  de  eo,  28.  elis  suscepii  cum  super  brachia  sua  ei  benedixil  Deo  et  dixil  :  29.  j.»m 
dimitlas  servura  tuura,  doiui  >ans  domir.r,  seeandim  verbum  tnuni  in  pacc,  3il.  quia  vi.iemnt  «>coli  mei  salu- 
tem  litani,  31.  quam  parasti  in  facie  oranium  populurum,  52.  luceoi  ad  revelaiionem  gentibus  ei  gloiiara 
pon  >lo  tno  Israeli.  33  El  luit  losef  ci  maier  ejus  mirantes  de  his,  qu;v  dicta  fuerunt  de  eo  3».  et  b>ne- 
diui  ei  Symeon  et  dixit  ad  Mariain,  inatreni  ejus  :  ccce,  bic  jacct  ad  casum  el  resurreclionem  multorum  iu 

ANNOTATIONES. 

ii   i.1 .  iw/wio  1  Sl.  A  vaurpaHd.  —  ju]  jam,  gr.  Epli.  m,  19  cod.  A.  -  aggiiau  ]  }.  St.  X  acigitu. 
onin.  M,  Lllf-    »n  legisse  vidctur,  vid.  Frolegg.  p.  ".22.  uifulnodfdun]  vid.   ad   vs.  21.—  Iiraine,- 

n    10    jHiunijandm-jJ  Sl.  y  imnnjandam.  —  bige-  nait }  J.  St.  X  lirainennais. 

'iii  1    Llf  °  t;-  ca   vooola,  J.    vi,  18   per  i^   rcd-  n,  24.  fram  imraa]  de   (pro)  eo,  "  gr.   omn.; 

diti   s;ii>iu-  eiiam  in  episiolis  omiltitur,  vi.l.  Rom.  pra>posilioni! i/rara hoc  scnsu  (pro.  de)posit.t  usus 

vn  '"  ■  x,  12 •  Cor.  I,  i,  2I;  Epb.  Ul,  19.  quciu  lunius  Closiar.  p.  53  omiiino  ignoravis»e  vide- 

'    lm'     l       j  4     i  i 'ci     •'     ';../,,,,■  llir.  non  ila  frequens  est,  vix  invener  s  prauer  locos 

„,47.  gokanmdtdun  ]  J.  St.  ,<,  gub.nnadedun.  ^  ,    ^ .   L    J  „  .   „   i%     y  ^     ^,,,,    v> 

ii,  18.  fcairtJ>«M  1  i.  bt.  15.  A  natrdjan.  jq.  cf_  ,U)m  ,_,    _  ilraivajuoono  ]  St.  X  •** 

ii.  20.  sis  |  Grimm  postquam  Gr.  iv.  30  in  uk  ntu-  vadubona. 
landum  suasit,  deinde  p.  943  dcfendi  dativmn  posse  „_  25   par„n]  a„  mf.  fi0„  omiseril,  dubitari  po- 

eiislimat;   id  recte   quidem,  sed  Tit.  1,  11  c.ompa-  lcsl.    p1)mulr  ea.lem   panicula  pro  gvseco  xai  i8o» 

rare  non  deuebat;  ilbi  enlm  loco  afvatuijandana  fs  ci\3m  m,  ]x>  5    ,)ra.lerea  eliam  pro   iiovi   M.  ix.  18, 

suninesl  :  averlentium  sibi  veritaleni,  pro  a  se  ven-  el  prox«i  pernu!t:s  locis.—  cajj  sec.  fuit,  »gr.  onm. 

t.ttem;  hoc  autem  loco  Coilius  e.  codd.  longe  pleiis-  _  vfjhs  vas  | «  gr 
q>ie  £^i<TTf,^«»  legisse  vidclur,  ut  sij  sit  ad  se,  ad  grc-  u,  28.  iwi  ]' eum,   intellige   lesum  ;   gr.    «vto,   ad 

•  -  stios  ;  cf.  Luc.  XVIII,  1 1  ttandunds  sis  ara.9tit  itpit  „a,3,ov  rcfereiuluni   sic  1,  50  cf.  ad  Me.  xiv,  4ti. 
imTiiv  —  hairdjos  ]  i.  St.  8.  ^liairdjonds.  —  pneei]  u<  j9t  )v,,>n(,„5  |  ||z.  ^  (raletait,  vid.  ad  M.  IX, 

J.  St.  B.  ,.Kpucd  ;  ::d  probandain  cod.Arg.lccl  0,1.111  G  _  fraujmond  frauja]  B.  frauja  pro  glossa  iu  lex- 

lli.  non  it.i  recle  eos  es  loan.  cita!  locos,  in  qmbus  lllln  i|llia   __■     _  qUl,  i|,.  ei  Z.  a>seutiuni;  sed 

l,at>*jnn    signilicat    nostriim    aiiioren    ( oi-.ilioiicm  ,  Maresh.   p.   117  lc>  tionein   ninlto  reeiius  dtfeudil  ; 

verba,  doetrinam),  nam  h.  I.  genltivus  /)it«w  non  ab  Q0tn<  enjm  nac  UUt.riate  dieendi  utiiur  uut  ad  rtsl- 

hautjw:  pcndet,  sed  e?sa  ex  usti  attracttonis  ligur  e  dendum  gravera   ensuro vocls  Siottjt.i»,  aut  cum  am- 

positum,  doccbil comparatlo  gr,  plincatioue   rei,  uti  M.  «,  i)  kawtnjmH  AwrsrjM 

II,  21.  uifttlnodedun}  Ih.  1.  utfultnoJ^lim,  reciius  dam,  >f.  ad  M.  tx,  8. 
qni.lcni,  ied  onii^s.i  nllera  lipiida  illn>l  verbum  s;e-  11,  33.  Iau|  —  b  1  losefet  mttW  ejn».  gr.  6  xmiip 

niuS  non  Soluni  ill  COd.     krg     -   riptUm  invemes,  vid.  «C:o0  xat   >i  a/ir, 

vs.ii;  ix,  51;  xiv,  ^5  ( quo  ultimo  loeo Z.  param        11,  54.  i*a|  eum,  gc  omu    rert  «0t«»r>  — •  •«•■ 
sibi  conitan»  u>(u!nai  ni  lextum  rccepit),  ^ed  etiam     jait  Hj).'u<st!i  I J.  Si    m,  druutijmk  mthiiin 


593  LUCAS  H,  55—  III,  I.  591 

55  sai  managaize  iu  israela  jali  du  laiknai  andsakanai.  jab  pan  [>eina  si.bnns  saivala  bairlignggi[i  hairus. 

36  ei  aiiclliuljaindau  us  managaim  l.airtam  miioneis.  jali  vas  anna  praufeteis  daubtar  fanuelis  us  kunja 

37  aseris.  soli  framaldra  dage  managaize-  libandei  mib  abin  jera  sibun  ftam   magabein  seinai.   sob  [>an 
viduvo  jere  ahtaulehund  jali  lidvor.  sob  ni  afiddja  fairra  alb  faslubnjam  jah  bidom  blolande  fraujaii 

38  nahtam  jah  dagam.  sob  bizai  weilai  atslandandei  andbnili3it  fraujin  jab  rodida  bi  ina  in  allaim  paim 

39  usbeidandani  labon  iairusaulymos.  jah  bif>e  ustauhun  allata  bi  vitoda  fraujins  gavandiiledun  s  k  iu 

40  galeilaian  in  baurgseinanazaraib.  ib  baia  barn  vohs  jah  svinbnoda  ahmins  fullnands  jah  handugeins. 

41  jab  ansis  gu|)s  vas  ana  imma.  jah  vraiodedun  bai  birusjos  is  jera  wammeh  in  iairusalem    at  dulji 
42,43  paska.  jah  b:be  var[)  tvalib  vinlruns.  usgaggandam  ban    im  in  iairusaulyma  bi  biuhtja  dulpatsjah 

ustiuhandam  hansdagans.mibhane  gavandidedun  -.ikaftra.  ga>lobiesns  sa  magusin  iairusaleni.  jah  ui 

44  visscdun  iosef  jah  ai[>ci  is.  hugjandona  iu  gasiiibjam  ina  visan  qemun  dagis  vigjah  Snkidedun  inain 

45,  46  gatiipjam  jaliiu  kunhamjafi  ni  bigiiandona  ina  gavandidedun  sik  in  iairusalemsokjandona  ina.jahvarb 

afar  dagans  brins.bigeiun  ina  in  alli  sitandan  in  midjaim  laisarjam  jah  hausjandan  iin  jah  fraihnandan 

47,48  ins.  usgeinodedun  ban  allai  bai  hausjandans  isana  frodein  jah  andavanrdjam  is.  jah  gasaiwaudans 

ina  s  Idalcikidedun.  jah  qab  du  iinnia  so  aibei  is.  magau  \va  gaiavides  nns  sva.  sai.  sa  atta  beins  jah  ik 

49  vinnandona  sokidedum  buk.  jah  qab  du  ini.  wa  balei  sokideduj)  mik.  niu  vissedub  halei  in  baim  aiiins 

50,  51  ineiuis  skulda  visan.  jah  ija  ni  frobun  bamma  vaurda.  batei  rodida  du  im.  jah  iJdja  mib  im  jah  qaui 

52  in  nazaraip  jah  vas  ufhausjands  im  jah  aibei  is  gafasiaida  bo  vaurda  alla  in  hairiin  seinamma.  jah 

iii  ,    1  iesus  baili  frodein  jali  vahstau  jah  anstai  al  gnpa  jali  mannam.  in  jera  hnn  fimfiaiailiundin  biudinas- 

saus  teibairiaus  kaisaris.  raginondin  puniiau  peilatau  iudaia  jah  fidiirraginja  bis  galeilaias  herodcs. 

1NTERPRETATIO. 

Isracle  ct  ad  signotn  contradiclum.  55.  Et  airem  iuam  ipsius  animam  iransit  gladius,  ut  revelenlur  ex  mn!t:s 
cordibus  eogilationes.  30.  Et  fuit  Anna  profelissa,  filia  Panuelis,  ex  ge  iere  Aseris,  haec  pervelusta  dicrnni 
multornm  vivens  cum  mariio  annos  septein  a  virgiuiiate  sua;  37.  ha?c  aulem  vidua  annorum  nctoginta* 
ei  quatuor,  haec  non  ahiit  procul  leuipo,  jpjuniis  et  precihus  cnlcns  dominum  noctihns  etd iebns.  38.  Hatc 
bac  hora  adstans  invocavit  dominum  ct  loeuta  esl  de  eo  in  omnibus  liis  exspeciantibus  cnnsolaiinnem  leru- 
solym.np.  59.  Et  cum  cnustiiiimarent  omne  secundum  legem  dnniini,  converterunt  se  in  Cahkeam,  in  tirheiu 
suam  Nazareth.  40.  Verum  hic  inlans  crevit  el  c<»rroboralus-est  spiritu  impleius  ei  sapicniia,  et  praiia  Dei 
fnii  super  eo.  41.  Et  iverunl  hi  parentes  ejus  anno  quvque  in  lerusalem  ad  fcsium  Fasca.  42.  El  cum 
factns-est  duodecim  hieines,  excunlibus  autein  iis  in  lerusolymam  secundum  cousnetudinem  fcsii,  43.  et 
consunimantibtis  hos  d:es,  duin  converterunt  se  iierum,  mansit  L  sus  hie  puer  in  lerusalem  ei  non  sciverunt 
Insef  ei  niaier  pjus,  41.  putautes  in  comitihus  cum  esse  vcnetunt  diei  viam  et  qu;esiveriini  cutn  in  cognaiis 
ct  in  notis.  4n.  Et  non  invenienies  eiiin  convertorunl  se  in  lerusalem  qttrererilcs  etim.  40*.  Ei  factum-est 
post  dies  tres,  invenerunt  eum  in  templo  sedeneni  in  mediis  docioribus  ei  au.iientem  eos  ct  inierroganieiii 
eos.  47.  Siupiierunt  au  em  omnes  hi  audienies  eum  de  sapientia  et  responsis  ejus.  48.  Et  videntes  eiiin 
miraii-sunt,  et  dixit  ad  enm  liaec  m-iler  ejnu  :  puer,  quid  fecisii  nobis  sic?  ecce,  hic  pater  tuus  ei  e^o 
dolentes  quaesivimus  te.  49.  Ei  dixit  ad  eos  :  quid,  qnod  quareivislis  mc?  nnnne  scivisiis,  quod  in  his  patrls 
mei  debui  esse?  50.  Ei  ii  imn  iniellexeruni  hoc  verbum,  quod  loculus-est  ad  eos.  51.  Et  ivii  cnm  iis  et 
venit  in  Nazareth  et  fnit  obediens  iis  et  maier  ejus  rotiservavii  lia-c  vcrha  omnia  in  corde  suo.  52.  Et  lesus 
crevit  sapieuiia  et  siatura  et  graiia  apud  Deiim  ei  homines.     iii,  1.  In  anuoautem  quimo-decimo  iniperii  Ti- 

ANNOTATIONES. 

II,  36.  (ramaldru]  J.  St.  >:(  div.  —  soh]  Ulf.  c.  ea  synecdochcs  figura,  qua  usi  in  xstimanda  anaie 

coild.  xui  ajT»  legisse  videlur,  vid.  ad  vs.57. — jera]  hiemes  pro  annis  (paricni  pro  loio)  pvinunt,  Islandis 

gr.  aute  mi[>.  cum  Coihiscommunis  esl.— pan]  verum,  °  gr.nmn., 

ii,  57.  fiduDo]   Ulf.  c.  codd    c  ^?  {lu$). —  soh]  vid.  ad  xvi,  25. 
sec.  h:rc,  gr.  onin.  «,  sic  vs.  38  solt  pro  icxi  «Cr»,  11,  45.  mippane]  sic  cod.  Arg.  ct  cdili.  pro  mippa- 

vid.  ad  J.  iviii,  26;  c^leruni  /.   Sl.  -f-  so.  —  bto-  nei,  vid.  ad  x,  5.  —  aflra)  iterum,  °  gr.  omn.  — 

lande  ]  sic  cod.   Arg. ;   ediit.   blutaiutei,   foruia  fre-  r'*s£i'ii>i]  sciverunt,  gr.  iyvu;  cod.  Arg.  )a(visedun 

quentioie,  sed  vid.  ad  x,  5.  —  (rai;j;,n  ]  domiuum,  quod  quia  hoc  uno  loco  ila  scribilur,  formam  rectaui 

"  gr.  omn.  in  texiu  ponere  tntius  nohis  visum  est. 

ii,  58.  soh\  vid.  ad  vs.   57.  —  in  o//oim]   iuler  n,  44.  hvgjandona]  Ulf.  °  Si. —  ina]  pr.,  gr.  oniii. 

ouines,  gr.  omn.  ttkcti  (ad  uinnes);  i.  -i  °  m.  anie  i'i.  — in]  tert.  in,  °  gr. 

II,  39.  allata]  Ulf.  c.  codd.  °  t«,  bi  vitoda  igitur  ll,  45.  iiia]  pr.  eum,  °  gr. 

peniuet  ad  uttauhun.  u,  46.  a//ij  cod.  Arg.  X  "/"'.  vid.  ad  Gal.  v,  15. 

II,  40.  ahmins  —  /landugeinsj  spiritu  implelus  et  n,  47.  ts.l  pr.,  J.  St.  X  ina. 

tapieniia,  gr.   TmufMtTi  7rXnpoufimov  croyia;.  —    [ull-  II,  48.  qnp\  gr.  post  is. 

«flnrf»]  Si.  -}-  (ulnattds.  ii,  49.  skuldu]  dehui,  gr.  omn.  Sti  prqesenti  lem- 

ii,  42.  Ivalib  vinlruns.]  duodecim  hiemes,  gr.  iruv  nore. 
JwSexr;  uii  dedimus  lcgeiidutn  esse,  jam  Lye  p.  lxv  ii,  51.  po  vr.urda]  gr.  post  atla. 

indicavit,  vid.  M.  ix,  20;  cod.  Arg.  et  edi:t.  >;(  tvalib         m,  I.  limfmtaihnndiii]  5.  St.  II.  >;  fimftaihundin , 

vintrus,  lli.   Hz.  X  ivalibvintTu*  et  videtur  III.  pro  scilicet  in  cod.  Arg.  oinissa  svllaha  ia  supra  lineani 

adjeclivo  hahnisse,  sed  vid.  L.  vni,42.  Grimin  Gr.  II,  scripta  est.  —  fiduringinja  —  h'crodeis\  J.  Sl.  B.  -f-  he- 

950  legit  jct.,  ivalibvinlruns,  idque  repelit,  IV,  652,  rodia,  Z.  >■<  herodei  (.lativo) ;  fiilurraginja  a  nomina- 

quia   si  noslra  verhorum   illorum    diremptio   recia  livo  sive  fidurragineis  sive  jidurraaini  deducas,  teirar- 

esset,  tvalibms  vimruiis  dicendum  ftiisset;  sed  ejus-  chiaut,  nuu  telrarcham  signilicat,  cui  rei  est  argumen- 

niodi  accusaiivus,  quem  jam  Zahn  ad  loan.  vi,  70  to  qnod  in  sequenlihus  genitivi  fUippaus  ei  lysaniaus 

optabai,  uusquain  reperintr,  ncc  reperieiur.  Cajterum  pouuuiur,  eaque  estcausa,  cur  pro  herodei,  cui  similis 


191  DIBLIOflLM  OLFtURA  VERSIO.  W> 

filippautuh  |>.in  brojirs  is  fidurragiiij  a  |  is  iturai.is  j.ih  irakauneiiidans  landis  j  >li  lysaniaus  abcileni  li 
t  .hin.i/ii.ji    ji  autimiM  nn  gudjam  annin  j  ih  kajaim  var]i  vaurd  ^ii|is  al  iiihannen  zaxaiiin*  sunin  iu 
5  ,  4  aupiilai.  jah  qani  auil  allans  gauj  im  i  uird ;inaus  nu  rjmids  danpcin  idrrigusdu  fraleta  fravaiirhlc.  >va 
sve  ,  .11». Iid  ist  in  bukoin  vaurde  esaeiins  praufetaus  qi|iandins  siibna  VOpjlntliui  in  au[>idai.  iiian» 

5  veid  vi-  franjiu».  raihtns  vaurk.  i[>  slaigosis.  all  dalei  usfullj  ula  jah  all  fairgunjc  jah  blainc  gaiiDllv» 

6  jada  jib  vair|ii|i  |uta  vr.iiqo  du  railitainma  j.ili  usdrusleis  du  vigani  slailnaini.  jali  gasaiwip  all  le.ke 

7  uasrin  gujis.  q.-vji  [ian  du  [>aim  aigiggandi  irn  manageim  daiipjan  liaro  sis.  luutj  nadrc.  was  gaiaiknida 
X  bvHJ  |>linhan  faura  puunna  iniviiibin  haiua.  vaiirkjii[>  nu  akran  vairjiaia  idrcigos  j.ili  ni  duginnai[j 

■|i|iui  iii  izvis.  jii.ni  liguni  abraham.  qi|ia  auk  (ivii.  [>atei  mag  gub  us  ruinam  I>airo  urraisjan  barna 

9  .iiir.iii.ini.i   a|ifian  ju  loiqiil  ai  viunlui  bagma  ligib.  ail  uu  hagmu  unbairaiidane  akrangid  usmai- 

10.   ii   ladl  jali  iii  fon  galagjada.  jali  fielnni  ina  minageim  qip.indaits.  an  wa  laujalmi.  m  dliaf,ands  [>an 

12  qab,  sa  babands  tvos  paidos.  gibii  bammi  unhibandin.  jab  sa  i  babai  malini.  tamal.  iko  laujai.  »»■- 

15  miiu  pan  inniaijo--  daupjan  jah  qcfiiin  du  imnia.  laisari  \va  taujainia.  [lariih  qup  di  lui.  ni  vailn  ufar 

14  [riu-i  garaid  tijii  itvis  laasjaib.  frchun  [inn  Ina  ]ali  bai  militnndini  qlhandani,  jab  veii  wa  laujaima. 

t5  jah  i)  '[•  du  im.  ni  mannanhim  lioln[>.  ni  m.innanhun  anauialiijaiil  jab  valdai|i  annom  izvaraim.  ai  ven- 

jantUin  ban  allai  manageinsjali  [tagkjamlam  allaiui  iu  haitam  seinaiin  bi  ioliinniin.  niu  aufiosa  vesi 

1i:  xristoi.  andhof  |>an  iohanncs  .n l flm  qibands.  ik  allis  isvia  valin  daupja.  ij> gaggib  svin[»  ra  mis.  [lizei 

INTERPRETATIO. 

betii  Cxsaris.  procorante  Poniio  Pilaio  lud:ram  ei  lelrarchia  Iiiijus  GaliLea;  llerodis.  Filinpi  auicm,  frairis 
cjus,  icirarc liia  hiijn  ■  llnraa  ei  Traconilidil  lerra  et  Lysanire  Ahilen.T.  leirarcliia  ;  2.  snh  si.minis  sarerdn. 
lihns  Anna  ei  Cajafa  f.irium  esi  verliuiu  Dei  ad  lobanncui,  /-.icharia?  liliiim,  in  dcserlo.  5.  Et  vcnit  rcr  om- 
nrsaccoias  Inrdmis,  nuntians  bapiisminn  pceuiteniix  ad  remissionem  peccatnrum.  4.  Hcul  snipium  est 
in  lilnis  verborum  Esai.T  prorct.T  dicentis:  vnx  clamaniis  in  deserlo,  paraie  viam  doinini,  rectas  faciU  semi- 
las  cjus.  5.  Omnc  vallittm  expletur  et  omne  moniium  el  collium  humilialur  cl  fil  hoc  pravum  ad  rccium  et 
aspredines  ad  vias  planas.  6.  Ei  videt  nmne  corporum  salutem  Uci.  7.  Diiit  autcni  arf  I»»»  acccdentes 
Inrbas  bapiiiari  a  fo:  Rentts  viperarum,  quis  osteudil  vobil  fugere  ab  bac  futnra  ira.  8.  Faria'i<  igiiur  Iru- 
rtum  digniim  peenitrniije  et  ne  eceperitis  dicere  in  vobis  :  palrein  habemus  Abraham;  dico  etiiui  vobil,  quod 
P'<test  lieus  e  lapidihus  his  sttsritare  iiberos  Abraliamn.  9.  Verum  jam  baec  securis  ad  intlioos  arlHirnm  ja- 
rct ,  nninc  igitur  arhorum  nnu-fereutium  fi  urtumlionum  eiscinuitur  el  in  igne  pmiitar.  10.  Et  interroga- 
runt  euni  turhx  dicentes  :  jam  qmd  faciamust  11.  Kespondens  autem  dixit  :  liic  haliens  tluas  tunicas,  det 
Im  c  non-habenii,  et  qui  luhvai  cilms,  siniile  faci ->t.  12.  Venerunt  aulcm  portimres  liaptiuri  et  dixeruui  ad 
euui .  magister,  quid  fariamus?  15.  Tuuc  dixil  ad  eos :  ne  quidquam  super  quoti  constituluin  sit  vobi>  exi- 
isaiis.  14.  Interrngaruni  auiem  eum  etiam  lii  miliunuBS  dicentes:  ct  no-  quid  faciamus  ?  et  ilixil  ad  eos,  ne 
«iuemquam  Iraudens,  ne  quemquam  cnncuiiaiis  et  nnperetis  siipendiis  vestris.  it>.  In  *-peranle  autem  nmni 
turha  et  cogitamihus  omnibus  io  cordibus  suis  ite  ioUaune,  ne  forte  bicesset  Christug.     16.  Kcspundii  ai> 

ANNOTAT10NES. 

I  .tiii  forma  non  amplins  invenitur,  herodtit  scripsi-  m,  13,  pan]  Ulf.  *  mi,  sic  Mc.  xv,  40. 

mns,  sic  Ksd.  ii,  55  lyddomaeis.  In  rod.  Arg.  quid  m,  14.  pa]  bi,  Ulf.  cnm  codd.  legit  «'.  —  ni  mon- 

|i»si  herodti  scripium  ftierit,  deprehendere  n»n   po-  nanhun  anamuhtjaid]ne  quemnnsm  concutiatis  ;  cum 

iinmus,  qttanqnam  vestigium  alicujus  scriplura;  reli-  ea  cum  gr.,  qui  hnc  loco  un$i  c-uxoTavniaim  hahcnt, 

i-tiiin  est.  Deniquc  /trfinrui/injadaiivum  ad  nominaii-  tion  conveniant,  Lilf.  cum  codd.  unSivc  aSuracTTi  le- 

vum  fidxrrogineis  (ragineit  Mc.  xv,  45;  Itom.  xi,  34;  gisse,  sed  alio  locn  posmssc.  ileinde  a:.lcm  uno!  c-jxv 

Skc  r.  52,  II),  i|iiam  /i  htrragiui  rcvo<  are  maluimiis,  yevniovcv  «inuino«misisse  (cf.  ad  M.  v,  44),  veri  cst 

rpiia  r  omina  appellaiiva  sxpius  cl  p  t  -ihi am  et  cjus  persimile  ;  aut  cum  afholon  L.  xix ,  8  rruxovsvretv  si- 

iiiiinus,  ofliriinii ,  artem,  rtc.  significant ;  inter  alia  enilicel ,  fortasse  pro  Stcto-risirrc  legit  tromvavnjiTWTC 

CSt  [aurtinw pleit  M.  IX,  34  Sajc*»,  Neh.  V,  11  mSftMM  (xa:  Itftl  trpof  aurovc  ■  fi»Se»a  uoinxrtnt ,  t»»Sev«t  ovxo- 

(nisi   fnrle  ad  siinililudincin  fauratiaggi  oucoytutta  L.  pnmrai;  iltud  vero  prohabilius  esse  ridetnr.  Cx- 

xvi,  2  nnminaiivum  (auramapii  siatuis) ;  nirM  L.  vn,  teruni  pro  anamahijaid  i.  St.  ennlra  codicis  Arg.  an- 

51  legaius,  xiv,  32  leg.ilio  ;  sic  Mjmc.l  L.  v,  7  «oeius,  ctnrilatem  onatiialiijaip.  cf.  Maresh.  h.  I. —  pa/rlrri^] 

Cor.  II,  xiii,   15  s»cie'as;  cf.  ad  L.  xi«,  25.    Ycrbi  iiiiperetis.gr.omn.ci/JxiforOt.cujnsvcrbi^ensnmgloss» 

slnrrn  est  alia  ratin.  cod.  Arg.  ganohidai  tijaip(sK%nan  uti  lh.7..  >',  tijup 

tii,  2.  nii/rnii»Mm  <£ufjrai]  suinmiss.irrrdi  lihu«,  gr.  eiliderunt,  in  cod.   Arg.  aperle  legitur)  Iwne  rcddil, 

apyiuiiut  ;  J.  Si.  H.  -f   tiiil.iinnsitim  pro  auhmi  lam.  vid.  Skeir.  4i),20  mrinar/ui  ganohjands  int  t-ailuvnnni 

—  io/ifliiH«i!  St.  '■:•  .inhannem.  (mulio  satisfacif ns eis  victu),  cf.  Joan.  xlv.  8;C»r.  II, 

ni,  5.  tlt  U-\  plmalis  genilivus  i  ro  usllalo  dalc,  rf.  Xli,  !>.  Serimdiim  Mareshalli  iiigcnio.^ani  conjerluram 

»,  52  farritaiei  (ulipie  ifponcndiini  est  Skcir.  52,  51;  Llf.  prn KAxiCirCc, male  fortassc  scriplo,  legil  ioytrt. 

vid.  3r,  4),J.  ki,  45;  XII,   II  iwdniei,  L.  x,  \>  gardei  Vid.  Trole^g.  col.  4S5  —  rinn(>mj  id  veihuin   xins 

(vid.  h.  I.),  /'i:>'i  Mc.  xiv,  0!)  sq.  izri  J.  vii,  50;  vid.  dens  mnllai  eteavii  dilficiiliaics;  nani  Ihrin  l'l(H. 

C.rim.  I.  36.  —  pnta\  J.  Sl.  >C  pana.  —  BHfrMMll  |  itlusir.  pag.  Sr9S aq.  prn' atnm,  /..  (male)  in  latmeui, 

J.  St.  I).   iK  tispriiilcis.  Scliiinil  Sthunkisrli.  Wurlerh.  p.  (Kl  (timninn  Bielilts) 

|ll,  S.  nkrtin  I  fructnm,  gr.  xaoiroOc  in  arniiiT!  (cf.  «sriris  uurlu-ii,  ftiomc)  mtiiare  volc- 

lii,  9;'u)  Clr.  c.  cod.  I).  ei  vitss.  °  *M.  bant ;  srd  (ior.  I,  ix,  7  idem  verbom  cadcm  sigmfi- 

lii,  10.  fln|  J.  St.  X  pan;  an  in  senlenliis    intcr-  CaliOtiG  iUntBI  legilor. 

rngaiivi9  resnondel  gra-co  rat  n,29;  xviu,  26;  J.  ix,  ni,  15  at  renjnndein}  ].  Sl  7.  •> ,  jrt.  — o//in)  omni, 

30  (J.  xviu,  57  mi  im/i     -  oumuv).  *  gr.  nnin.—  io/runneiit)sic  pro  i  i/iunnfii  hoc  uno  loro, 

lll,  II.  iiu/>)   dixif,    li-mere  laiiunt,  qui  U.f.  i7«7£  .  f .  ad  III,  5. —  niu|  J.  >  anr. 

nrnXiyti  in  cod  su»  legisse dic.unt,  nam  mnarratione  1 1,  1*8.  />«")  auiem,  '  pr.  omn.  —  i;w|  pr.,  fr. 

Cniliiim  pr.vleriio  lemporr  llti  so'ere  ad  M.  vili,  -0  oiun.  posl  daufja.  -   i/    tee   cg»,  "  gr.  omn. 
iponuiniui ;  Cartcrum  Ull. "  aurotf. 


507  LUCAS  III,  17  _  IV.   I,  2.  .«»8 

17  ik  ni  im  vairj>s  andbindan  skaudaraip  skoliis  is.  sali  i/.vis  dauptiji  in  ahmiu  veibamma  j.<h  funio   lia- 
liands  viubiskauron  in  handau  soinai  jnli  gahraincib  ga]jrask  soin  jali  Lsriggijj   kauru  in  bansia  sci- 

18  naiiima.  i(  ahana  inlandcijj  funin  unwapuandin.  managub  ]>  m  jali  aobar  jjrafsijands  biubspillnda  ma- 

19  nagein.  i|i  lierodes  sa  lailrarkei  g.isakans  fram  imina  bi  bcrodiadein  >|en  brojjrs  is  jali  bi  alla.  buci 
23,   21  gavaurhla  ubila  lierodes.  anaaiauk  jah  bala  ana  alla  jnli  galauk  toliannen  in  karkarai.  varb  ban  bi|ie 

tt  daupida  alla  inanagein.  j.ili  al  iesu  ufJaupidamma  jali  bidjandin  nslukooda  himins.  jab  atiddja  ahma 
*a  veiha  leikis  suinai  sveabaks  ana  inajab  siibna  us  bimiua  var}>  qibandci.  bu  is  souus  meins  sa 
25  liuba.  in  buzei  vaila  gal.ik.iida.  jab  siilia  vas  icsus  sve  jcre  brijdigive  uf  g  Kunbai.  svaci  siiniis 
2i  niunds  vas  ioselis.  sunaus  hcleis.  sunaus  maibaiis.  suuaus  laivveis.  sunaus  maiikeis.  sunaus  jannins 
i'>  sunaus  insefis.  sunaus  mallabivis.  sunaus  anunons.  sunans  naumis.  sunaus  aizleimis.  sunaus  nag- 
20 .  i1  g  is.  simaiis  inaliajiis.  s ■maus  m  ill.:|uaus.  sunaus  sa  mnicinis.  sunaus  iosefis.  sunaus  iudins.  sunaus 
48  iiihanuins.  sunaus  resins.  sunaus  zauraubabilis.  sunaus  salabielN.  sunaus  neriis.  sun.ius  mail- 
19  keins.  suuaus  addeins.  sunaus  knsamis.  siinaus  airmodamis.  sunaus  beris.  sunaus  iisezis.  siiuaus 

50  aileiaiznris  sunaus  ioreimis.  sunaus  mailaj.anis.  sunaus  laivveis.  sniiaiis  syniaions.  siinaus  iudius. 

51  sunaus  loselis.  sunaus  iohanuins.   sunaus    aiieiakeimis.  sunaus   mailaianis.  sunaus  maeinanis.  sim 

52  naus   inatlabanis.    sunaus   nabanis.  sunaus  daveidis.   snnaus    iaissahtis.    snuaus   obeidis.    sunaits 
55  bauauzis.   sunaus   salmons.   suuaus    nahasaonis.    sunavs   auieinadabis.   sunaits   aramis.    siinaus 

54  aiz  ris.  sunaus  faraizis.  sunaus  iudins.  sunaus  i.ikobis.  sunaus  isakis.  Snnaus  abrabamis.  sunaus 

55  [jarins.  sunaus  nakoris.  sunaus  sairokis.  sunaus  ragavis.  sunaus  falaigis.  siinnns  aibairis.  sunaus  sa- 
56,  57  larois.  gunaus  kaeinauis.  sunaus  arfaksadis.  sunaus  semis.  sunaus  naneiis.  snnans  lamaikis.  sunaus 

58  majiusal  s.  sunaus  ainokis.  sunaus  iared  s.  sunaus  maleilaiebs.  sunaus  kaeinanis.  sunaus  ainosis. 

iv  ,     1  sunaus  se.dis.  snnaus  adamis.  sunaus  gujjs.  ib  iesus  ahmins  veihis  fulls  gavandida  sik  fram  iaurdan  tu 

2  jah  laubans  vasin  alimin  in  a«{iidai  dageGdvortiguns  fraisans  fram  diabuiau.  jali  ni  maiida  vaihi  ii 

INTERPKETATIO. 

tcm  lohaiines  omnibus  diccna :  ego  qui  lem  vos  aqua  haptiro ,  verum  vadil  forii>>r  mc ,  rnjus  ego  non  siwt 
dignus  solvere corrigiam  c.ilcei  ejus;  bic  vos  baplizat  in  Spiriln  sanclo  el  igne.  17.  Ilahens  venlilabriiiu  in 
niauu  sua  el  mundal  areani  suam  et  ferl  triiieom  iu  horreum  suum,  verum  naleas  cnmburit  igne  inexsiin^ui- 
bili.  18.  Multum  aulem  et  aliud  hovians  Ixtom  numiavit  populo.  19.  Veium  Berodes  luc  lelrareha  vilupe- 
laius  ab  eo  de  llerodiade,  uxore  fratris  ejus,  ei  de  omnibus,  qua?  fecit  m;.la  Herodcs.  20.  Adjeril  eiiam- 
boc  ad  o-niiia  el  inclusil  lohannem  in  earcere.  21.  F:;cium-csl  aulem,  cum  haptizaiei  omnem  uirbam.et  iu 
lesu  bapuzaio  el  orante  apenum-esi  cmlum,  22.  et  descendit  spiriws  hic  sancius  corporis  speeie,  uii  co- 
lumba  super  eum,  et  vos  e  coelo  fai  ta-est  dicens  :  lu  es  filius  meus  liic  carus,  in  le-qoo  bene  placui.  25.  El 
ipse  fuii  lesus  circiter  annorum  triginta  sub  manifesiaiione,  sicui  filius  putattis  fuit  losefi.  filii  HeKs,  21.  filii 
Mattbalis,  fllilLevvis,  filii  Melcis,  tilii  lannre,  filii  losefi*,  25.  filii  Mattalhii ,  lilii  Amiitonis.  filii  Nauniis , 
filii  Cr.liniis.fili>  Nangis,  26.  filii  Mabaihis,  filii  Mallbaiii,  filii  Semeinis,  filii  Insefis, filii  lotue,  27.  lilii  I  lian- 
ii:p,  0  ii  Rcnre.  fiiii Zorobabilis,  filiiSalathielis,  filiiNerx,  28.  filii  Mclcinis,  filii  Addiois,  liliiCosamis.filiiEr- 
modamis,  filiiHeris,  29.  fllii  Iosczis,  filiiEliezeris,  fl  iilotimis.filii  Matiathanis,  fiiii  Lewis,  50.  filiiSymeunis, 
filiiludas.filii  iostfis.Giii  lohannse.  fllii  Eliai  imi-,  51.  filii  Mcleanis,  filii Mainanis, filii  Mallaihanis.  liliiNallia- 
«is,  filii  Davidis,  52  filii  lesseris,  fiiiiObidis,  filii  Boc  zis,fl!iiSalmoni-.  filii  Nalwsonis,  55.  filli  Aniiuadabis, 
filii  Aramis.  fllii  Ezoris,  filii  Fareiis,  fiiii  ludae,  5-t.  filii  laoobi,  filii  Isacis,  liiii  AbrnliDmis.  filii Thara?,  filii 
Nacoris,  55.  filiiSerocis,  filii  Hagavis,  fiii  Kalegis,  filii  Eberts.  iilii  Salamis,  5G.  filii  Cainanis,  lilii  Arfaesadis 
tilii  Semis,  fibi  Noelis,  filii  Lann-cis,  57.  lilii  Matlmsalis,  hlu  Knocis,  G-ii  laredis,  lilii  Malileclis,  filii  Cai- 
nanis,  58.  Glii  Enosis,  Glii  Sedis,  filii  Ailamis,  lilii  Dei.  iv.  1.  Verum  lesus  spiriin  sancto  plenus,  con 
veriit  se  a  lordane  et  dnclus  fuit  iu  spiritu  in  deserium,     2.  dics  i|uadragin(a  tcntatus  a  diabulo ,  et  non  cdil 

ANNOTAIIONES. 

m,  il.jah)  fln.Sl.  y^jak.  —  bnnsta]}.  Sl.  ■•[  ban-       ■  (T,v.  —.uwifSt.  ^fylei.  —  si/uu.ij  gr.  posl  u.s.  

»Ijh.  —  uniujpnandin]  vid.  ad  Mc.  iv,  7.  «mniius]  filii,  gr.  ooin.  toO;  sic  vss.  sqq, 

lli,  18.  f>an]  Ulf.  utruin  piv,  an  alv  omiserii,  cerlo  in,  24.  /aipitis]  Si.  )%  laiveis;  sic  eliam  vs.  29. 

quidemjdici  non  polest,  nain  /tnn  utriimque  sign  lical,  ;«iinins]  Sl.  ):•  iunnis,  Z.  X  iunnins.  —  iosc/is]  Si.  s» 

scd  —  ouv  pra^serlim  in  evangelns;  jih,  cui  oppouitur  ioseplrit,  sic  vs.  26  el  50. 

i/j  (3i),  lauiuinmodo  C.or.  I,  iv,  10.  in,  25.  aizleimis]gr.  *Bo_ 

iii,  20.  io/ia>iin».'i]  B.  X  iottannen.  ni,  27.  io/iajuiius]  Sl.  >:•  ioliannis,  nam  proficiscitur 

ni,  21.  daupiilu  —  managein]  baplizarel —  lurbam,  lo/oiiiimis  a  noninalivo  wli  mna  ;  sic  vs.  50. 

cvspeclaveris  sccundum  gr.  omn.  duupjada  alia  ma-  m,  28.  airinorfami.t]  gr.  'EluuSau. 

nunei,  idque  scnsni  accommodalius  esscl,  quam  quod  m,  51.  maila  anis]  Z.  X  malamnis  ;  Ca-lemm  gr. 

Ulf.  dedil.  —  alla]  i.  St.  X  allama. —  iiianai/ciii]  Sl.  omn.   M=>=x.  —  svnaus)  lerl. ,  Sl.   '-;• '  sunant  t  sic 

y-r.  milopim.  —  iesn]  vid.  ad.  Mc.  x,  50.—  nfdaup  -  vs.  56. 

ilamma  Iah  bid\and'm]i.  Sl.   X  ufdauuidammai  jah  m,  55.  aiioiis)  gr.  omn.  'Eo-ouvt. 

tidjandein.  m,  5i.  iakobis]  St.  X  iaeobis. ' 

iii,  25.  ufonfcmi/jai]  J.  St.  B.  lll.  >  jrl.  d.  inde  nec  m,  55.  iairokis)  Sl.  X  ^aikoris.  —  fr.laigis]  gr. 

I.yei  conjectura  us  gabaurf>ai ,  nec  Maresballi  uf  ga-  takix.. 

ganjiai  (quod  lli.  in  u(  ga.junuai  mtilari  voluil)  opus  iii,  57.  iaredis)  c-xspcclaveris  iaraidis,  quia  golhi- 

i'si ;  B.  codicis  lertinncra  rei  tc  in;erpre  alur  snb  ma-  cnn  e  gra>co  n  rosponderc  so  el ,   sc<l  cf.   lertiu*  pro 

lo/Vilufioitc ,  et  Cir.  i/5xr',UEV'J>   '''git,  eojos   patticipii  /ain'iu«  —  i»a/,  ilaiL7i.sJ  J.  St.  );■'  maleiaietis. 

el'ipsin  sua  scnlcnlia  cxplcvil.  Cajterum  Ulf.  c.  eoJd.  tv,  1.  i«  flu(/iiu«i]  in  deserloj  gr.  u;  rr,v  tjs»u»n. 


590  tllULIORUM  ULFILANA  VF.RS.O.  f.00 

3  .1  ig  ni .  jainaiiu  j.ili  ul  uslaohajiuim  |>aim  dagam  bi|>e  gredags  v:m |t.  j.ili  qab  i!u  iinnia  diubuhi».  jabai 

4  suuaus  sij  jis  g"|>*.  ,|i[i  (lainina  llaiua  ei  vair|>ai  hlaibs    jah  andliof  iesus  vihra  ina  i|i|iands.  gamelid 

5  ist  |>atei  ni  bi  hlaib  ainaua  libaiil  iiianna  ak  bi  »11  vatirde  gubs.  jah  usliubands  ina  diabulaus  ana 

6  Tairguui  hauhala  naagida  Imma  allana  biudiuauani  [>is  midjungardis  in  nika  melis.  jah  qab  du 
imina  aa  ilialnilus.  bus  giba  [i.ila  valdulfni  bize  allata  jah  vulbu   he.  unte  ntis  aigiban  ist  jah  bis- 

7  wammeli  |iei  viljau  giba  [>ala.   |ui  nu  jabai  iuveilis  imL  in  andvairbja  meinamma.  \au[u|i  )>eiu  all. 

8  j.ili  andlialjauds  iiniiia  iesus  qa|i.  gamelidist.  fraujan  guj)  [>einaiia  iuveitais  jah  iinina  ainamina   ful. 

9  lafahjais.  bibroh  gaiaiih  ina  ut  iairusaiem  jah  gasaiida  ina  ana  giblin  alhs  jah  q»|>  du  itnma.  jabai 

10  sitnus  mju  s  gups.  vairp  buk  baftTO  dalab.  gamelid  tsl  auk  jialei  aggilum  seinaim  anabiudib  bi  buk 

11  du  gafa-tati  [>uk.  jah  batei  ana  ba  ilum  huk  ulhaband.  ei  wan  ui  gastagqjais  bi  siaina  futu  peinana. 
13,   15  j.ili  an  lliafjanils  qa|i  iinma  leiUS.    [>alci  qiban  isi.  ni  fraisaie  fraujan  gu|>bein.ina.  jah  ustiuhands  all 

1 1  iraistobiijn  dialiulus  afslub  f.iirra  iniina  uud  mel.  jah  gavandidu  sik  iei-us  in  inalliai  ahmins  in  galei- 
13  laian.  jah  mcrijia  urraiiu  uml  all  gavi  bisitande  bi  tna.  jali  li  laisida  in  gaquui[>im  izc  mikilids  frain 

16  allaim.  jam  qain  iu  nazar.iib.  [>arci  vas  fodi]is.  jah  gnlai[>  inn  bi  biulitja  seinainma  in  daga  sabbala 

17  iu  synagogein  jih  usslub  siggvan  bokos.  jah  atgibanos  vesun  inima  bokos  eisaeiins  pnrafetus  jah 

18  tislukinds  [>ns  bukol  bigit  slad.  [mri  vas  gauielid.   ahtna  fraujins  an»  mis.  tn  f>'*ei  gisalboda  nilk 
i  ,i  du  vailamerj.il)  unledaim.  insandid.i  mik  du  gauasjan  bans  gainalvidans  liairtin.  merjan  frahun[>a- 

20  na  m  fralel  j.ili  bliuduiin  siun.  fraletan  g  maldans  in  g.ibrufsiciu.  nurj  in  jer  fraujins  amlauein.  jah 
fa  falji  [ios  b  >kos  jali  usg  bands  andbahia  gatat.  jah  allaim  in  bizai  syiiagogcin  vesun  augoua  fair- 

21  vciijandona  du  innna.  dugann  [>an  rodj  ndu  im  [lutei  liimmu  ilaga  usfullnodedun  tnela  bo  iu  ausam 
2i  izvaraiiu.  ja!i  allai  alukjo  vcitvudidedun  lutma  jali  sildaleilkidcdun  bi  bo  vaurda  an&tais  ho  usgag. 

1NTERPRETATIO. 

quH)(|uam  in  diebus  illis  et  in  coiisuinnialis  bis  diebus  deinde  famelicus  factus-est.  5.  Et  dixil  ad  eum  dia- 
liuiii-  :  si  iilius  sis  Dei,  dic  huic  lapidi,  ut  fiat  panis.  4.  Et  respnnd.t  ie-u>  ad  eum  dicens  :  scripiuin  est, 
qiiud  iniii  de  pane  sulo  vivit  homo,  sed  de  omni  verborum  Dei.  5.  Et  educens  eum  diahuliis  in  monlem  al- 
Iiiiii  oslcudit  ei  oniiiiu  regua  hujus  muiidi  in  inomento  temporis  6.  et  diiit  ad  eum  hic  diabulus :  libi  do  hoc 
iuipnrium  borumomue  ei  gloriam  eurum,  nam  miiit  iraditum  est,  etomiiicui  vulo  do  hoc.  7.  Tu  igitur  si 
adoras  me  in  facie  mea  ,  lit  tiium  omne.  8.  Et  respondcns  ei  iesus  diiil  :  scriplum  est,  dominum  Deum 
tuiim  adores  et  ei  soli  satisfaeias.  9.  Deinde  duxil  euin  in  lcrusalem  et  statuit  eum  in  pinnam  lerapli  et  dixit 
ad  t-ain  :  si  filitis  sis  Dei,  jtce  te  hinc  deorsum,  lU.  scriptum  esi  eniin,  qund  angelis  suis  mand.it  de  ie  ad 
scrvanduui  te  II.  etqmd  iu  manibus  te  tcneut,  ut  quando  uon  nllcndus  iu  lapide  pedein  tunm.  12.  El 
respondeus  dixilei  lesus,  quud  dictum  est  :  ne  lentcs  domiiium,  Dcum  luum.  15.  Et  consummaus  oinuc 
lentalionum  diabulus  discessit  procul  eo  usqtie  tempus.  14.  El  convertit  se  lesus  in  polenlia  spiriius  in  Oa- 
I  laiam,  et  faina  exiit  peromnem  regionem  vicinorum  de  eo.  15.  Et  is  tlocuil  in  couvenlibus  eorum  magni- 
licaius  ali  omnibus.  1G.  Et  vcnit  in  Nazareib,  ubi  fuit  nutritus  et  ivit  imus  secnnduin  ronsui-iudiiiein  suam 
tu  die  sabbati  in  svnagogam  el  surrexit  lcgere  libruui.  17.  Ki  traditus  fuit  ei  liber-faaix  ptofeis  et  evolvens 
liunc  librum  invenit  locum,  ubi  fnit  scriptuin  :  18.  spiritus  domini  snper  me,  propier  quod  unxii  ine  ad  hc- 
iiini  nunti  indum  pauperibus,  inisit  me  ad  sanandum  hos  contritos  corde,  19.  pr.edicare  captivis  reiuissionein 
••i  caecis  visum,  dimitlere  confractos  in  consolaiioneui,  prxdicare  annum  domiiii  acccptuin.  20.  E<  eomplicuil 
liiinc  liliriim  c!  Iradens  minisiro  sedit.ct  omnibus  in  hac  syna^oga  fuerunt  oculi  intcudcntesad  eum.  -il  Cuepit 
«utem  loqui  ad  eas,  quod  hudieruo  dic  implcia-su.it  scripla  haec  in  auribus  vestris.     2i.  Et  umncs  oniinuo 

ANNOTATIONES. 

iv,  2.  al  nstauhanaitn\  i.  Sl.  X  Jcl-  —  paimdagam]  iv,  13.  fraiitobnjo}  1.  St.  fraittubnjo  ,  frequentius 

bis  diebus,  gr.  ontn.  auTuv.  quidem  (M.  vi,  15;  L.  vni,  15),  sed  cf.  vu,  12  vidovo. 

tv,  5.  diabutut]  l.St.  B.  -f  dinbulans.  —  sunaus]  sic  xvu,  15  ushofon.  xx,  12  vondon.  Mc.  i,  23  fa  ho  p  o 

cod.  Ar/.  Sl.  B.  l!z.  Z.  pro  suhuj,  vid.  ad  Mc.vn,  32.  tiduro,  ushofun,  vundon,  faihu,  cf.  ad  Mc.  IX,  50.  — 

iv,  5.  dinlni/iiiisj  siccod.  Arg.  j.  St.  I).  pro  usilato  tiia6ufus|  J.  X  diabolus,  St.  X  daibolaut. 
rimbuliis,  vid,  jiI  vs.  3.  iv,  16.  bi  biuhija]  Sl.  X )«•  —bokos]  librum,  °  gr. 

iv,  6.  ta\  1.  Si.  °  ><.  —  [>ize]  borum,  °  gr.  omn.,  oinn. 
vel  potius  raOrDv  habent.  —  />ei]  iioiandtts  est  hic  1  >-  tv,  17.  praufetus]  vid.  ad  i,  54. 

iiis,  quia  ex  eo  distimus  crrasse  Grim.  III,  19,  5  do-  tv,  18.  du  ganasjan  —  Anirlin  ]  ad  sanandum  — 

fi-nlcin,  illud  pei  conli-uciain  e-Sii  formaui  ex  paiel  ,  corde,  °  gr.  —  gumalvidans]  Wachter  G/oj$«r.  Cer- 

neniro  proiioininis  relalivi,  nain  h.  I.  rcferendum  est  man.  v.  Malmen  emendal  i/(ima/miif(i>is,  qu  »•  emenda- 

ad  ina*cu!inum  bwvanxmeh  et  pammei  uxpectavcns  ;  lin  spec'u>>ii.r  quam  veriur  esl,  nam  a  malan  (L.  ivii, 

si-d  polius  conlracluin  esl  pei  el  palei,  parlicula  re-  55)  naseilur  malvjnn,   cf.  ali»  in  —  tvan  desiucnlia 

luiiva,  idfin  qiiodei  valente  cl  sxpius  pro  pronotnine  \erba  batejun,  bandojan,  vatvjan,  iSotfv/ca. 
relaiivo  t»>siia  (ef.  ad  L.  I,  20):  sic  legimus  Mc.  xi,  iv,  19.  frahun panaim\  l .  St.  X  fraliunpannis;  '/. 

25  pisw.tzuh  ei    \)ro  piswaiuh  taei  (Mc.   tv,2j)  el  coiijecturain  suam  frabunpinaim  y saltein  frabundi- 

i,i-|i;ii>.  tinim)  iiiiiic    iii-inini  probavenl ,    vid.  Iliint.  vu,  25  ; 

iv.  7.  tmk\  me,  °  gr.  omn  ;  15.  baud  iia  rccte  putal  l.or.  II.  i,  R;  Dhilcm.  xiui.  —  i/n/inifs/tin]  couaida- 

essc  gb  ssam  (1),  naui  inwiMU  non  inlransitivain  ba-  lioilC,  RT.  oum.  ifint» 
bel  Mgniflealiooem,  qu.i  grarun  rrsoo-x-jvitv  gaudet.  tv,  20.  j«/i|  sec.  et    °  g.  onin.    pra-ler  cotl.  x  ap. 

tv,  8.  if.us  qap  \  1  gr.  oiim.  extepto  cod.  II  ap.  Mi.  —  bitai]  St.  \ikiiui.  —  vetuu\  gr.  UOSI  nf«M. 
M,  — uiiifiiii») gr.  unie  (raujan.  iv,2l.  rfuymwjMitt,  X  rfaoM;  m  roil,  Arg.  uum 

iv,  9.  i'iiir/j|  J.  St    .:■   nmpi.  pfiiiinuta  liiiiida  scripliiiu  lueril,  Cfginmci   UOM   |o 

iv,  11.  haudum\i.  Sl.  •*.  knndun.  —  puk  ufhabnnd\  lest,  sed  spaliuin  vidt-iur  anguslius  csse,  qium  quod 

1  gr.  «iiiiii.   —  gnt  ayitiin  b  j  J.  St.  )t(  gastagujatsei,  nn  t-apere  pueill. 
lf.  «(  ,;,i.i/iij,//ni>ri.  iv,  22.  ulakjv\  vid.  ad  Mc.  xi,  32. 


Ctfl  LLCAS,  IV,  23-15.  «i-2 

23  gaudona  us  munba  is  /al.  qe[>un   itiu  U  ist  sunus  iusefls.  jah  qab  du  im.  auflo  qil'i[)  mis  bo  gajuknn. 

l'ii  leiki  liailci  [>uk  silban.  wan  lilu  hausidedum  vaurbau  in  kafariiaum.  lavei  jah  lier  in  gabaur[>ai. 

24  ,  25  b  inai.qabbaii.ainenizvisq  ba  biitei  niaiiisbunpr3ufeteaiidatiemsi3iiii  gabaurbai  seinai.abban  bi  sun- 

jai  qiha  izvis  batei  m.inag>>s  viduvons  vesun  in  dagain  lieleiins  in  i-racla .  bau  galuknoda  liimins  du 

26  jeram  briin  jah  meuobs  saihs.  sve  varb  bubms  mikils  and  all.i  airna.  jah  ni  du  ainaihtin  bizo  insan- 

27  dibs  vas  belias  a'ja  in  saraipta  seidonnis  du  qinon  viduvon.  jab  managai  brulsfillai  vesnn  uf  hailei- 

28  saiu  praufetau  iu  isracla.  jah  ni  ainshun  ize  gahrainids  vas  a'ja  naiman  sa  saur.  jah  fuliai  vaurbun 
'i9  allai  modis  in  bizai  synagogein  hauSjandans  bata.  jah  u»stai»landans  uskusun  iinma  ui  us  baurg  jah 

bralileduu  ina  und  aubmislo  bis  fairgunjis.  ana  bammei  <o  baurgs  ize  gatiinrida  vas.  du  afdrausjan 

50  ,  51  ina  babro.  ib  is  bairhleibands  bairh  miilj  ns  ins  Iddja.  jah  galaib  in  kafaruaum  baurg  galeilaias  j  ili 

52  ,  55  vas  laUjands  ins  iu  sabb>tim.  jah  sildalcikidedun  bi  bo  laisein  is.  unte  in  valdufnja  v>s  vaurd  1«.  j  ih 

54  ni  [ii/.ai  synagogein  vas  manna  habands  aliman  unhulpoiis  unlirainjana  jih  ufhropida  qibunds.  Icl.  v.a 

3»  uns  jali  bus  iesu  nazorenu.  qainl  fraqisljan  unsis.  kann  buk  was  is.  sa  veilia  gubs.  j.ih  gawolida  iiiuna 

iesus  qibands.  afdobn  jali  usgagg  us  bamma.  jah  gavairpands  ina  sa  uiilmlba  in  midjaim  urrann  af 

56  imma  ni  vaililai  gaskabjands  iniroa.  j.ili  varb  afslaupnan  allans  jali  rodidedui  du  sis  misso  qibandans. 

xva  vaurde  p.tta.  [>atei  mib  valdufnja  jah  mahlni  anab;udi[)  baim  unhrainjam  aliinam  jali  u^gaggand. 

Z~ ,  33  j  ili  usiddja  rocriba  fiam  imma  and  allaiw  siadius  [)is  bisunjanc  landis.  ussiandanris  ban  us  bizai  sy- 

nagogai  galaib  in  gard  seimnnis.  svaihro  [>an  bis  seimonis  vas  aiiahabaida  brinnon  mikilai.  jah  bc- 

39  dun  ni.i  bi  bo.  jah  alslandands  ufar  ija  gasok  bizai  brinnon.  j-ih  aflailol  ija.  sunsaiv  |>an  usslandaudei 

40  ainlli  -hiidi  ini.  mib[>anei  [>an  sagq  sunno.  allai  sva  managai  sve  h.ibaidednn  siukans  saultlini  niis-a- 

41  letkaim  braliicdun  ins  at  imiiia.  ib  is  ainwarjamiiieh  ize  handuns  analagjamls  gahailida  ins.  usidd- 
jf.iun  ban  jali  iiiiliiil[>.ins  af  managaim  lnopjandeins  j  >h  qibandeins  [>atci  [m  is  xrisius  sunus  gu[is. 

42  jah  gasak  md-  im  ni  lailot  [ios  rodjan.  unic  visscdun  silban  xristu  iua  visan.  !>i[>ch  |.u>  var|i  dags. 
usg  iggamls  galaibana  au[janasiad.  jah  maiiageinssokideduniua  jah  qeniiin  und  inajah  galiabaidedim 

45  ina.  ei  ui  alb[ii  fairra  im.  barub  is  qab  du  iin.  bateijah  baim  a>i[  araim  b.iurgim  vailamerjau  ik  skal 

INTERPRETATIO. 

lesiati-sunl  ci  el  hlirali  sunl  de  his  verbis  gralix  bis  etcuntilms  c.x  ore  ejns  cl  dixcrunt :  nonnc  hic  est  lilius 
loseii?  25.  El  dixil  a>l  ens  :  forlassc  dicilis  inihi  hanc  parab  ilam  :  tn,  medi  :e,  sana  le  ipsiiin,  quain  iiiiillniii 
au  liviiniH  facltiin  in  Cafarnaiim,  fac  cliam  liic  i"  patria  lua.  24.  D.xit  ainein  :  amcn  voliis  dieo,  qund  non 
nnus  prnf  larnni  accepius  cst  in  pairia  sua;  23.  at  in  veritale  dic»  vubis ,  qund  mullx  viduaj  fiierunt  in 
diebns  Uelitt  in  Israele,  cuin  clauderetur  ccelum  a>!  annos  tres  et  menses  ses,  ubi  facia-cst  fam.s  magna  pcr 
OiuneiH  tcrrain.  26.  Li  nou  ad  unam  lianmi  missus  I ui ■  Helia-,  nisi  in  Sareptnn  Sidunix  ad  inuliercin  vi- 
iluam.  27.  Et  miilii  lepmsi  fuerunt  sub  llclis:eo  profeia  iu  Israele  et  non  iinns  cnruui  lliuiidatus  liiii,  nisi 
^'cinan  l>ic  Syrus.  28.  Et  pb-ni  f  .cti-smit  onuics  ira  in  liac  synagoga  audienles  lioc.  21.  El  cxsurgcnies 
cj-ceriinl  einn  furas  ex  urbe  et  iliixi-ruui  euui  usquc  suuimum  Imjiis  mnntis,  iu  quo  bacc  urlis  eoruiu  :cdi- 
licaia  fuil  ad  prter.ipilandum  euui  liiuc.  30.  Vrnun  is  irnnsiens  permedios  eos  ivit.  51.  Et  ivii  in  Cafar- 
riauui,  iubeiii  Galilaa;,  el  fnit  docens  e>s  iu  salibalis.  52  El  miiaii-siml  de  hac  doctrina  cjus,  nani  in  po- 
t>'Slaic  fuit-vcrbniu  <j>is.  53.  El  iu  liac  syn  g»ga  fuit  liomo  liabcns  spirituni  d.Tnionii  impnrum  el  ciclamavit 
34.dicens  :  sinelqnid  nnliis  cliibi,  lesuNazorene?  venisti  pi  rdcrcnos,  noscoie,>|uises  ;  hic sancius  Dei  53.  El 
iucrepavii  euin  le-.ns  dicens  :  oliiiiule-ce  el  exi  ex  hoc  !  Et  pr»jicicns  ciiiti  liic  dxiiion  in  mediis  exiil  ab  eo, 
n»n  qu»q  'am  nocens  ci.  56.  Et  facmm  cst  siupi^scere  omncs  ct  locuti-sunt  ad  se  invicem  direntes  :  quid 
verborum  hoc,  quod  ciuii  potestaie  et  pnteniia  imperal  bis  impnris  spiriiibus  et  eteunt?  37.  Et  cxiit  fama 
de  eo  per  omnes  locos  Imjus  ci>  ciiinjacenlium  rcgionis.  58.  Surgens  autcm  ex  hac  synagoga  ivit  in  diuiium 
Siiuonis;  socrus  anleiii  liujus  Siinouis  fuitdelcma  febri  magni.  el  orarunt  enm  de  ea.  59.  Et  adsians  snper 
eam  increpavit  lianc  felirem,  cl  dimisit  eani.  Staiim  aulcm  Mirgens  minislravil  iis.  40.  Dum  aiilcin  occidil 
sol,  oinnes  tain  mulli  quam  liabiiirunt  agrotos  morbis  variis,  uileriini  cos  ad  eiiin ;  verum  is  nnicuique  eo- 
rum  manus  impouens  sanavii  cos.  41.  Exierunl  aulem  etiam  da;inones  a  mullis  clamanies  cl  dicenlcs,  quod 
lu  es  Chrisuis,  liiiis  Dei,  el  iucrepans  eos  non  pcrmisit  cos  loqui,  nain  srivei  uni  ipsum  Clirisiiini  cimi  esse. 
42.  C.um  autem  fieret  dics,  t-xicus  ivit  in  descrtum  locuin,  ci  turb.T  quaesrrcrunt  enra  ei  veneruntad  cum  et 
lenuerunl  eum,  ul  uou  abiret  procul  iis.     43.  Deinde  is  dixit  ad  eos,  quod  eiiam  his  aliis  urbibus  hcliiin- 

ANNOTATIONES. 

iv,  23.  po}  hanc;  errant  qui  Ulf.  raunrjK  omisisse  iv,  53.]  «n/irainjana]   imptirum,   refercndum   ad 

dicunl.  —  /)«]  lu,  "  gr.  omn.  ahman  (irvzuaa.) ;  Golh.  c.  cod.  D  (atadapTm) ;  gr.  re- 

IV,  24.  ituijj  gr.  post  qipa.  liqtii  axaSapTcv,  qiiodcilin  8x>tio-Ao\j  {nnliulpons)  cn- 

IV,  95.  palei\  qtiod,  "  gr. —  daqam]}   Sl.  X  daQn-  juiigenduiii    esl.  —  nf/iropirfn]    Ulf.    c.   cod.    53  ap. 

— i«rii?/<j|  *.  >'  hracl.  — jeram  prim]  i.  Sl.  B.  X)^  Griesb.  •  yMvij  <j.iyx\ri,  vi.t.  Mc.  i .  23. 

ran  prn.  lv,  51.  noziirrnn]  vid.  a<l  Mc.  i ,  24. 

iv,  27.  /iai/i?iiinii/J  sic  cod.  Arg. ;  J.  Sl.  X  hailei-  iv,  40.  sagq]  J.  Sl.  X  suga.  —  aiuuiar/animcA]  i. 

tnnil.  Ilickes.  conj    )^l>aileisaia,  B.  Z.  X  haitcisaim.  Sl.  X  nimvarjnnek  ,  llz.  >  ainwaijaineh. 

— imimau)  i.  e.  tttpiv  aul  Ntziftav,  cum   anlcm  gr.  iv,  41.  xritlui]  Chrisius,  »  gr. — imj  iis,  °  gr.  ontn. 

omn.  aul  Nnfun  aut  RaentM  Itgnit,   fortasse  uaiai-  — siiban]  ipstnn,  "  gr.  onm.,  sed  (III.  ea  vocula  gra:- 

maii  legeiiilttin  est,  uii  aaiainnn  (■/itvjx),  baiailzaibul  cum  artictilum  reddere  voluisse  videtur. 

(lUi^Wo.V).  cf.  lameii  isak  pro  isaak  (Unxctz).  iv,  42.  aflipi}  i.  Sl.   ~  f/a/ni/v 

lv,  29.  ui  us}  i.  Sl.  B.  X  ""m-  —  papro]  liinc,  •  iv   43.  skal  bVi.  Sl.  X  ikuldq, 

gt.  o III II. 


rxtt  HUH.IOIIUM  Ul.flI.ANA  VEKSIO.  ffli 

41  v,  1  bi  biudangardji  gubs.  iinte  du|io  mik  insandida.  j  >U  vas  mrrjands  in  sjfnagoglm  galcibias.  jah  varji 

miji|j.nici    managei  uuulramp   ina   du  hausjau  vaurd  gups.  jjIi   is  sill>»   vas  s(  mdands  ncwa  sa  vi 

i  gainnc»arai|>  jaii  gasaw  tva  skipa  slaudandona  at  pamnia  saiva.  ib  ft&kjans  afgaggandans  af  im  us|i- 

3  volmn  naij».  |abip  |>an  in  aiu  |>ize  skipe.  palei  «n  seimonis.  haihait  iua  alliulian  fairra  slapa  leitil 

4  jah  gasrtands  laisida  u-  pamma  tklut  mapageins.  b>beh  f ►  •  n  gauanpida  rudjands  <ja|>  du  scinionau. 

5  brigg  ana  diupiba  jili  alltabid  bo  nalja  iivua  du  liskon.  jali  andhafjiuds  seimon  qa|>  du  imma.  lalz- 

6  jand.   :>lla   lulit  bairliaibaidjandaos  vaibt  iii  iieuium.  i|i  afar  vaurda  [icinamma  vairpam  na'ja.  j.ili 

7  |mi.i  taujaudans  gulukun  inunagcin  li&ke  illu  sve  naija  dishnaupnodedun  uc.jali  bandvidediiii  gama- 
nam.  Joei  VeaUB  in  anbaraimua  ikipa.  ei   atiddjcdeiua  liilpan  ize.  ju.li  qernuii  jab  gafullidedun  ba  |>o 

8  skipa  sve  sugqun.  g:iiinijands  pan  seimoti  paiirus  draus  du  knivarn  iesuia  qipanda,  b  d]a  puk.  usgugg 

9  faiira  mis.  unte  manua  fravaurhts  im.  frauj  >.  lildaleifc  auk  disbubuida  ina  jali  allaiH)  Jxni»  mi|i  iniuta 
10  in  gafahis  (>izc  fiske.  |>anzei  gauniun.  samaleikuh  pau  jali  lakobau  jah  iohaiineji  uiniim  zaibaidaiaus. 

|>sitn  vcsun  gndailans  seimona.  jab  qab  du  sciniiiua  iesUB.  ni  ;ig .  |ms.  frain  liimuia  nu  iiiaijnc  siud 
II .  18  nuuiis.  jali  gaiiuliand  ms  |>o  skipi  ana  airjw  afleipaudani  allata  laislidedun  •Jar  inuna.  jub  varbmin- 

jiar.ci  vas  is  iu  ainal  haurgc.  juli  sai.  manna  liills  prulsQllil  jab  gasaiwauds  iesu  driusunds  ana  and- 
43  vair|ii  bad  iaa  qipands.  frauja.  jabai  vilcis.  magt  mik  g.hramjan.  jah  ufrakjuidshaiidii  aiuitok  immi 
44.  qipaiids.  viljuu.  vairp  lirajns.  jah  suns  p»ta  |>ruul!ll  aflaip  af  imma.  jah  ii  faurbaud  ituma  ci  manu 

ni  qejii.  uk  gagg  jah  aiaugei  puk  silbau  gudjin  ]ab  atbair  iuusa  fram  Jiizai  gahraineinai  peinai.  palei 
15  aa  «baud  mosel  du  vi  uvmlipai  iiii.  usmernoda  I>aii  J>ala  vaurd  inais  bi  ina.  jah  gariuitiun  biubmans 
Ifi  managai  baiisjon  j.ib  lclkiuon  fiam  imms  sanhie  seinaizo.  ip  is  vas  aflcijiands  ana  aubidos  j.ih  bid- 
47  jands.  jah  variun  ainamma  dagc  jali  is  vas  laisjands.  jah  vesun  sitandans  larcisaicis  jali  vitodalaisar- 

jos.  paiei  vesnn  gaqumanai  us  allainma  baimo  galeilaias  j:ib  iudaius  jab  iairusaulymon.  juh  mahis 

INTERPIUCTATIO 

niintiare  ego  debeo  de  regno  l>ei,  nam  ideo  nie  misit.  44.  E!  fuil  proRdicans  iu  synagogis  Galil  ra;.  v,  1.  F.t 
(aclum-est,  dum  tnrbi  ursit  eum  ad  audieadum  vcrbum  Dei ,  ei  is  ipsc  fuit  sians  prope  maii  Gennesareih 
2.  et  viditduo  navigi a  Hantia  ad  boo  mare,  vernm  piscatores  abeunies  ab  iis  laveruni  rclia.  5.  Ivit  autem 
in  unum  liorum  navigiorum,  qood  fuit  Simonis ;  jussit  eum  reducere  pi»ciil  ripa  paulum  el  sedens  docuit  cx 
boc  navigio  tuibui.  4.  Cum  auiein  cessaret  loqnens  dixit  ad  Simonom  :  duc  in  altum  et  laxaie  base  retia 
vcstra  ad  pbcandum.  5.  Rt  respondens  Simondixit  ad  cum  :  magister,  totam  noctem  perlaboranles  qnid- 
onam  non  cepimus,  vernm  ui  verbo  tuo  jacimus  retia.  6.  Et  hoc  facienies  concluserunt  inultitudinem  pi- 
scium  multinn,  ut  reiia  disrumperentur  eo>um  7.  Et  aiinueriiul  soeiis,  qui  fuerunl  in  altero  navigio,  ut  ac- 
«eilerent  ridinvare  eos;  cl  veuerunt  »•!  impleverunt  amlio  Ikhc  itavigi  ■ ,  ut  conslderent.  8.  Observans  antem 
Swiou  Peirus  cecidii  ad  genua  lesu  dicens  .  cro  le  ,  c\\  procul  me  ,  uam  homo  peccaminosus  sum  ,  domine. 
9.  Slnpnr  enim  occupavit  eum  et  omnes  hos  cum  eo  obcapluram  horum  piscium,,  quos  ceperunt.  40.  Simi- 
liter  autem  etiam  lacobum  ei  Iohannem  ,  fibos  7.ebeda;i ,  qui  fueruni  socii  Simoni ,  et  dixit  ad  Simonem  le- 
ius  :  ne  time  libi,  ab  hodierno  nunc  homiuum  estis  capiores.  44.  Et  subduccnics  hxc  navigia  ad  terram, 
rclinqueutes  omne  seiuti-suni  post  enm.  12.  Et  facinm-est ,  duui  fuit  is  iu  una  Ufbiuin  ,  et  ecce,  bomo  plc- 
nus  lepra  et  videns  lesum,  cadens  in  fucie.m  oravii  eum  dicens  :  domine,  si  vis.  polcs  me  inundar'*.  43.  Et 
eiiendens  manum  ailigit  cum  dicens  :  volo,  li  mundu^,  et  slatim  hi-c  lepra  abiil  ab  eo.  14.  El  is  inlerdixii 
ei  ui  bomiiii  uou  dicerel .  scd  vale  et  oslende  te  ipsura  saccrduti  ei  ofTcr  ci  pro  hac  pnrificatione  lua  ,  quod 
pr.ieepit  Mosea  ad  leatimonium  iis.  15.  Ennniiaium-esl  autem  hoc  vcrbum  magis  de  eo  et  coriruire< tmt 
grej<es  multi  audne  el  sanari  ah  eo  morbis  snis.  40.  Vcrum  is  fuit  abiens  in  deseila  et  orans.  47.  Et  fa^ 
ctuin  est  :n  uno  dierum.et  is  fuit  docens.ei  fuerunt  sedenics  FarisAi  et  legis-docioies,  qui  fueruui  congressi 

ANNOTATIONES. 

v,  3.  galaip]  conscendil,  gr.  omn.  t>Siic.  —  opiu-  B.  >;  patei,  sic  etiam  vs.   29.  —  flraw  himma  nu}  l. 

Iian]  gr.  post  ilafia.  recle  quidem  monei  fram  himma  ad  reddendum  gr;e- 

v,  4.  frrigglSt.  y^bring. —  atkahid)  1.  St.V  ahai-  cum  iiro  t»0  vov  (j.  xiu,  9;  xiv,  7)  suffocisse,  sed 

fcirf;  lllf.  yvlaat.iii.iv  legisse,  Criesb.  falso  adnomt.  egregie  errat   pergens,  fram  nu  quoque  dici  posse  ; 

v' 5.  pairharbaidjMidant\  1.  St.  B.  >,  div.,  cf.  vi ,  nam    prxpositiones  adverbiis   iion  juugiinlur  ,  nisi 

4M  ««/!(  pairhraknnds.  Cor.  I,  x,  4  marem  pairhid-  addho  pronomine  demonstralivo,  vtd    Cor.    U,    v, 

djedun.  -    rremuinJSt.  )e(  n>'mun. — iimrpnm]  jacimus,  46  ^rnm  pamma  nu.  viii  ,  43  t»  pamma  nu  mel*.  Cai- 

K*--  yedwwM.  lerum  cndicis  Arg  teclionem  veram  csse,  e  L.  i ,  IS : 

v,f>.  :e«--ixe]  ut  rciia  disrumperentur  eorum,  gr.  Ske;r.  47-,  17  und  hita  nu  discioius.  —  si«<i  uaimij 

Sirpciivvuto  Ss  to  «iizruov  «Oto.j  ;   Goth.   cnm   c»d.    D  estis  caiuores,  gr.  omn.  eo-ri  ?M-y,t.wv  ;  referente  Zah- 

consentli,  8<>d  nescimus,  an  in  eo  hvtuv,  in  C.rieab.  nir»  Bm.  Iiahet  jriiil  capioret. 
uiluolalioneomissum,  legalur.  v,  4">.  af)  St.  -  X 

v,  7.  poei\  J.  Sl.  II.  X  Paei;  Ih.    h.  I.    conjecit  v,  !  i.  is|  i.  Sl.  »  V  —  nag,\\  Sl.  X  gang.—imnn] 

pairi,  sed  f/f/i/.  i//usft .  p.  i98codieil  Arg.leclioiictn  sec.  ei,  "  gr.  omn. — /j«!ei|  quod  ,  gr.  omii.  mAAc. 
defendil  propterea ,  quod  piscationi  operam  dames        v,  IS.  nou]gr,  omn.  ame  paia. — Nhmjm)  J.  8t> 

lllriuique  sexus  houiim*»   fuisse  eredibde  sil;   sed  0.  -:    hautym  ;  sie  huusjtm  Hc.  iv,rc>:  J.  vi,  t>0. — 

Coth.  alitit  scribere  omnino  non  poliui   quia  jomaa  scribitur  euani  tupjuu  et  tupjon,  lim.  II,  iv,  3.— 

geners  esl  neillrum,  vid.  Cor  II,  viii,  23  gmnan  mein.  ieiiioito|  St.  X  s<  »ai<>. 
—titnqun]  IJlf.  •  ouTi.  .  v,  17.  vii(ii/n/ciisnr;oj|  /..  X  div.— /kii,i',  J.  Su  X 

v,  8.  hidja  puk]  oro  te,  °  gr.  paei.—  gaiminauni]  congressi ,  gr   UqauMvtc;  llf.  C. 

v,  9.  puinei)  quos,  Ulf.  pru  <,  qmnl  vnlgi  legimr,  cnd  I. frvv)»>iy8tjtir  legit,  vid.J.  xvm,  80;  Cor.  I,  »iv, 

c.  cmld.  I!  el  l>  uvlegit.  85;  cf.  Me,  mu,  17;  L.  mi>,4. 

v,  10.  iuitui(/(iiaui|4.  X,  saeaislflissil.  — /xiifiJJSl. 


505  LUCAS  V,  18-56.  60G 

18  frsnjins  vas  du  hailjan  ins.  j<h  sai.  mans  bairandans  ana  ligra  mannan.  saei  vas  us)i]>n .  jali  r-ofclle- 

19  ilun.  «vaiva  ina  innatbereina  j  ili  galagididrina  in  andvairj  j  i  is.  jah  ni  bigitandans.  wai\a  iiiiiaibiTfioa 
in.i  in  mauageins.  usstcignidans  ana  liroi  atid  gfcalj  is  gasalidedun   iua  mi{>  bamma   bailja    m  niid- 

20  jnim  Eutra  iosna.  jab  gasaiwands  gilaubein  ize  qa]>  du  bainma  oslijjin.  mauna.  afleitanda  ]>ns  fra- 

21  vtiurliiris  fjeinns.  jafa  dugunnun  ba^kjan  Jai  bokatjos  jad  farei-aieis  qibandan-.  >vas  is!  sa  sat-i  ro- 
2?  dei{>  naiieinhas.  was  mag  aflet.in  fravaurliiins  aija  ains  gufj.  ufkunnands  Jinu  iisus  mitnnins  izean- 

23  dlnfjands  qaf>  ■  i . t  Tm.  wa  bibagkeih  in  liainain  izvaraim.  wabar  ist  azetizo  qiban.  afleianda  Jms  Ira- 

24  vaurhleis  bau  qijjm.  urreis  jih  gigg.if1  ban  ei  vncid  batei  valduftii  liabaid  sa  snnu;  mans  ana  air[>ai 
afleian  iravanrhtius.  qah  du  bamma  tislip.o.  du  bus  qifia.  nrreis  j.li  usbafjands  fjat.i  badi    Jjeinaia 

25  gajTtr  in  gnrvl  f>einar>.v  jah  tunsaiv  u^standaads  in  andvairpj»  fce  uihafjands.  an:i  j)immei  bg.  galaiji 

26  in  gatd  seinau»  mikiijantf-,  (jnb.  jali  usfilmei  dissai  allans  jah  mikilidedun  g<ih  jaii  fullai  yaurjiun 

27  agis  s  qibanrians.  Jjaiei  gasaiwani  vtjtbaga  hlinina  daga.  Jnli  afar  }>;ita  usiddja  jah  gssaw  moiari  na- 

28  min  laivvi  sitaiidau  ar.a  MOlaslada  j.ih  q;i|i  dn  imiuu.  laiscci  afar  niis.  jaii  bileipsnds  allaim  ussiau- 

29  dands  iddja  afar  imma.  jah  gavaurhia  daubt  mlkiiu  iaiweis  Vmtfts  Fn  garda  seinamma.  iah  tas  mana- 
BO  gei  niotarje  tnikila  jab  anjnraix*.  baiei  vt-suii  mij)  iiu   aiiiikuiiihjaodans  jah  biriidiri.-*.!iin  bokaijns 

ize  jah  fareisaici*  du  Mpottjam  i«   qipai.drois.    duve   mib  paini   irioiarjam  jah  rravsBrhiaim  maij-d 
Si ,  32  jah  drigkid.  jab  aniihnfjands   iesus  qafi  dti  fm.  ni  baurbur.  hail;ii  leikeis  ak  Jiai  uni>ai'ans.  ni  qam 

53  lajjon  garailiians  ak   fravaurbiaus   Tn  idreiga.   jjj  eis  qeptin    du   iwma.  dr.-we  s;p<tnjns  iohanucs 
fasiand  ufta    j.ih    bidos   tanjand  samaleiko  jaa  faretsaiei.    tb  b.'  Jjeinai    sipottjos    itiaijaud  jab 

54  drigband.    })a>uli  is  qaji  du  iin.  ni  masud  sonnns   brnhfadis.   nnie  si   bruhfjcs  mib  lin  ist.  ga- 

35  laiijau  fasian.   aj)})an  qimand   dagos.  jah  pan  afniir.ada  af  Tm  sa    hmbfads    jah   fian    fas'and    in 

36  jaiuaim  dngam.   qapuli   ban  jah  gajukon   du  im.  balci   jinshun    plai  saagins    nivjis   r>i   lagjid 

I.NTEF.PHF.TATIO. 

tx  omni  vicnrum  Galili-ac  ei  ludaase  el  lertisnlyma,  ei  potentla  domini  fuit  )d  sanandmn  e.->s.  fR.  F!  prrr. 
b  niiins  porianies  in  lccio  homineni,  qni  fuit  paralyiicus,  et  qnysiveriini,  qu  moiln  e;im  infcrreni  e(  p  ne- 
hmiI  in  f -cie  ijns.  19.  Et  nnn  invenicntes  quomudo  inferrcni  cum  ob  tiirbairi ,  aitgrendeoles  in  teciiiin  per 
lcgilas  posiieruui  eum  cnm  linc  icclo  io  niediis  coram  lesa.  20.  Et  vidcns  fiilem  eorum  dixii  a<t  hmic  para- 
lyiiciira  :  bomo,  remituinlur  tibi  pcccaia  lua.  21.  Etcoaperuni  cogiiare  lii  jcriba;  el  Kansrci  ilicenics  :  qnis 
esi  liic  ,  r;i\i  loqiiiiur  bUspliemias?  quis  poiesi  remitlere  p^ccaia.  nini  onns  lieit?  22.  Cognos.-cns  auiem 
lesus  cogiiaiioies  earum,  respondens  diin  ad  eos  :  qmd  cogiiaiis  inciTdibusvi-stris?  23.  Uiruni  est  facilius 
ilxcrc,  i'emit'un'.ur  i  bi  percata  ,  an  iliccre.  SHige  et  vade.  24.  Yerum  ainem  ut  iciaiis,  quod  pnlestatem 
habct  h<c  fi'ins  hoinini~  in  tcrra  remilt<  re  perraU;,  dikii  ad  bunc  paralyticum  :  mi  ie  d.co,  >urge,  et  lollens 
Iiipic  leciuni  tuiini  v:<de  in  donmm  luam.  25.  Ei  ^iatim  exsurgenf  ;i<  lacic  eornai  t.ull<5iis,  in  i|tin  jacn  i,  ivii 
in  dmnum  suani  niagniiicans  Oeum.  20.  Et  sinpor  prehcndit  omnes  ,  et  magi<i(icaruul  i>um  et  pleni  lacti- 
Rimt  limore  diccutcs  :  quod  vidcraus  mirabilia  fioriienio  die.  27.  E>  post  lioc  euii  «  vidii  portuorem,  no- 
ini.ie  Lovi ,  sedrnten.  ad  leionium  ei  diiil  ad  e::m  :  scqnerc  p«stme.  28.  El  reliuquens  oiuiiia  surgeus 
ivii  posi  cuni.  23.  Et  fecit  coenan:  magnam  Lcwi  ei  in  dom»  sua  et  (oi  turba  nonitorum  magna  ei  alio- 
rtim,  qui  fueru<il  cum  iis  accuicbentes.  SOl  F.i  .Tioriri>irarunt  st;il)tf:  e<ri<iu  ci  Farisa:i  ad  disi  ipuloe  ejus 
diconies  :  ctir  cum  bis  i.ortiioribus  ci  pccVaiorihus  editis  et  bjhilis.  51.  Ei  r<-spoodens  lesus  dixil  ad  e-js  : 
iioii  indig-T.i  sani  medici,  ^ed  bi  insaoi.  5i.  Non  veni  vocarc  jiisios,  be<i  peccatores  in  pOBniigniiaiii.  35.  Vo- 
rnia  ii  diserunl  ad  enm  :  cur  discipuli  h.i^nnis  jejunant  sa>pe  et  preces  faciuiit,  similiier  etiam  Karisa>o- 
rum,  verum  hi  tui  disoinuli  eduni  »:  l.ibuni.  54.  lunc  is  dixil  ad  eos  :  doii  poteslis  filius  spnnsi  ,  donec 
lnc  sponsus  cum  iis  est,  facere  jpjonare ;  55.  al  veniunt  dies,  el  cuni  auferiur  ab  lis  bic  sp  nsus  ,  e< 
tuiii  jejunant  ia   iliis  diebus.    56.   Uiz.il  auiem   etiaai   parjboiam  ad  eos,  quod  unus  assuntcntum  ve- 

ANNOTATiONES. 

v,  18.  gnlagidideina]   ].  Sl.  galagidedeiw,  reclius  v,  50.  maljid  iah  drigkd}  ca  rnm  aul  editis  et  fts- 

quidem,  sed  vid.  ad  vm ,  56.  bilis  aut  edil  et  bibil  verii  rx.ssiiii,  Zalinio  Glossnr.  p. 

v,  19.  wonrnj  qiiomodo,  gr.  iroicc-,  Uir.  fxrlasse  c.  182  TJIf.  ciirn   verss.  e<r<5i:-!  *?i  ittvEi  ex  Mc.  n  ,  16  le- 

coild.  t.u(  legil. — giitaiidrduu]  J.  St.  ^ yasandidcdun.  gisse  pio'al)ile  vi.iclur;  bor  rcite:  srd  qood  cod.  D 

— Diirf;aiml  J.  Sl.  U.  yi  midjau.  ciiam,  in  qtio   sirCiirai  xai  rrivETai  lcgilnr,   illins  le- 

v,  20.  iiii — iiifi/ii«]  ad  liunc  paralyicum,  *•  gr. —  ciionis  teSlflin  adducil,  erravil,  nain  hanc  Codicis  lc- 

a/leitanda]  1.  St.  -t  afi^ianda.  ctionem  corruplaiii  pro  £o-6i:Ti  xui  rrivfTf  essc,  niliil 

v,  21.  fareisaifis]  l.  X  (areisaeis.  — nijtt]  ra  *o-  ccrtius  est. 
riila  cum  ct  gr»'eo  tU  «'t  iwivoc  respondeal,  rma         v,  33.  fareisaiei]  pro  (areisaie ,  vid.  ad  m,  5;  i. 

Criesb.,  l)lf-  iif  legisse,  pericul<>sins  csi  conicndere.  '■?  fareisati ,  15.  -r  fareisaieis.  —  siyonjos]  scc.  disci- 

v,  22.  hairlam  Ui-nraioiJ  J.    8t.   X   Aarrlan  !ji<it-  puli.  »  gr.  01111).  l!!f.  c.  ve.ss. 
rninma.  v.  34.  is'  J.  S(.  U.  -:  iesus,  >id.  -itl  Mc.  1,  12. — 

v.  25.  EW^ar]  ulrum,  Ulf.  accuralius  quam  gr.  t:,  iii!»>  Sl.   ■:■  is. 
sic  m.  4-. — az-tito\  1.  St.  If.  =:   u,i'.-iiisi. — froraurh-         v,  35.  juh\  ?ec.  et,     ^r. :  ahiiml.v  alierniruu)  jali 

eisj  Ulf.  c.  ci.d<!.  °  <"j0  ifieinos).  et  ex  marginc,  nbi  c>;  alio  cod.  positum  ciat,  altrri 

v,  21,  t/)  /)u»  si]  edill.  •-  i/i  ptmei.  vid.  M.  xxi-n,  loci  illalum  e-.-e  vi  lcinr  ;  deiendum  iginir  cst  a  .1  h, 

46;  cf.jthpan  L.  svn,  '<:  J.  vi,  51;  all.  ff.  ad  M.  I.  aul  supra;  il.  ad  J.  .\iii,  "20;    xvn>\   51;  (!nr.  1, 

»iv,  40.  —  tileid)  1.  Sl.  -<-  vit«/>,  sic  Wiam  /lajai/r  xv,  19. 
pio  hetad.—sa]  J.  St.  »  -i-.  v,  36.  /jan|  Sl.  X  '0».  — j>/al.j  .1.  St.  };<  nanl.— 

v,  S6.  oniaiiiaiu]  videmus.  gr.  omn.  EiSafuv.  ai/)/..u!i]  Sl.    :<;  aihpau.  —  tjatimid]  Ulf.   c.  codd,  » 

v,  2H    id(iju\  cod.  Arg.marg.  laislida  (^ccutusest).  tnieiii^*. 

v,  i9.  /xririj  vid.  ad  \s.  10. 


cot  nuii.ioumi  ui  i  ilana  VER8IO.  coj 

aus  laogM  fuirnj.iiia.  .n|>|>.tii  j.iii  s;i  niiij»  afiauruiii  jah  fnnima  lairnjiu  ni  gatitnid  |>ata  ■  I 

57  |uimu  1  iiinjiii.  jah  aiusliun   ni   giulid  vein   niujala   in  bulgilis    fairnjans.    ai|i|iau    dislairid    J"ii 

58  ninjn  vein  |>ans  balgins  jali  silhu  usgutni|>  jah  |>ni   balgois   fraqistnand.    ak  vcin  jnggalu  in  balg  n< 
39  niujaiis  giiiland  juhhajnbs  gafaslainla.  1.1I1  ainshun  driggandanc  fairni.  ni  suns  vili  jiigg.i|i|>i[>at)k.  [>a'a 

vi,  I  fairnjo  l>  ui/i>  isi.  jali  var[>  111  sabbalo  an|>arainnia  frumin  gaggan  ininia  Juirh  aiisk.  jah  raiipidediiu 
4  ahsa  siponjos  is  j  >li  maiidcdun   hnauandans  banduiii.   i|i    sutii.vi   lareisaic  i|c[>un  du  iiu.  \\a   laujid. 

3  halei  ni  skuld  ist  taujan  iu  sabbaio  dagam.  jali  andhaljands  vi[ira  ins  hWM  i|u[>.  ui  [>ata  UUUggTUil. 

4  [>aiei  gaiavida  daveid.  |>an  gredags  vas.  silba  jali  |>:iiei  niib  iinnia  vesun.  waiva   inngalai[)  in   gard 
gu|is  jah  blaibans  faurlagcinais  iisnam  jali  maiida  jah  gal'  baim  mib  sis  visandaiu.  [laniei  ni  skuld  i  I 

5  matjan  nibai  ainaiin  gudjain.  jab  q  i[>  du  iui.  |>aiei  frauja  isi  sa  suiius  ntana  jah  batnnia  sabbaio dags. 

6  j.ili  varb  |>-ui  m  au[>arainina  daga  sabbatu  galci|>an  iiniiia  iu  synagngoiii   jab  laiajan.  Jali  vas  Jainar 

7  inanna.  j  > li  handiis  is  so  laihsvo  vas  [miirsus.  vitnidedunuh  [>an  bai  bokaij  4  Jnh  farcisaicis.  jau   in 

8  sabbato  daga   leikinodedi.  ei  bigetciua  til  du  vrobjau  ina.  i[i  is  vissub  initonins  i/.e  ]all  ij.iJi  du  [>ain- 
111:1  manu  [laimna  Jiaur-ju  baban>lin  liandu.  urrcis  jali  siand  in  niiiljaim.   buriih  is  urreisands  g:isto[i. 

9  >|i|.  Ji.iu  iesus  du  iin.  frailina  izvis.  \\a  skuld  isl  subbuln  dagam.  biiib  (aiijau  [>au  un|>iu[i  laiijan.  sai- 

10  \a!a  ganasjun  [iau  usqisijuii.  j  1I1  uss.iiwands  allans  ins  i|a|i  du  iiiiiua.  ufrakei  [>n  h.imlii  beina.  baruh 

11  h  u/rakiila.  j.ih  gast»[>'so  haiulus  1«  svasve  so  an[>aia.  i|>eis  fullai  vaurjran  unfrodeins  jah  rodidedun 

12  dii  Sia  misso.  wa  lavidideina  [laniuia  iesua.  jah  varj)  iu  dagum  jiaim  ci  usidilja  iesus  io  fairguni  bidjau 

13  Jall  vas  naht  biirhvakands  in  bidai  gubs.  jab  l>ij'0  varj>  dugs  alvnpida  siponjans   seinans   j  ih  gavaU 

14  jands  us  1111  tvalib.  paiuei  jub  apaitsluluns  uamnida.  seimon.  Kinci  juh  namnida  paitru.  jah  andraian 

15  lin  jiar  is.  iakoliiijab  loliannpn.  fllippu  jab  bar]>ulomaiu.   inajijiaiu  jah  Jiomau.  iakobti  [lanu  allaius 

16  jah  scimoii  f>ana  haiianan  zelolen.  iudan  iakobaus  jah  iudan  iskurioten.  saci  jah   varfi  galevjauds 

17  iua.  jah  atgaggands  dalab  mij)  im  gasio[>  ana  siada  ibiiamma  jah  hiunia  siponjc  is  j  ib  hansu  tuikila 
raanageins  af  albunma  iudaias  j.ih  iairusalem.  jah  bizc  faurmareii)  tyrejah  scidone  jah  anbaraizo 

1NTERPHETYTIO. 

siimcnli  novi  non  ponit  in  vestimento  vetere .  atioquin  e  hm  hoc  novum  rumpit  ct  huic  veieri  non 
eunvenii  hoc  ab  hoc  novo.  57.  Et  iiims  11011  fundit  vinum  nnvum  iu  utres  veteres ,  alioquin  disrumpit 
hnc  novum  vinitm  hos  utres  et  ipsum  elTiindimr  et  l:i  tnres  perduutur.  38.  Sed  vintim  novinn  in  iitres 
iiovos  fundunt,  etamho  conservaniur.  59.  Lt  tinus  bibentiuin  \eius,non  staliin  vult  novmn,  dicit  eniin  :  lioc 
vcius  melius  esl.  vi,  1.  Et  factum-cst  in  sabbato  sccundo  primn  ire  ei  per  satum,  et  vcllerunt  arisias  disci- 
puli  ejns  ei  ederunt  conierenles  manibus.  i.  Veruui  quidam  Farisxnrum  dixcriint  ad  cos  :  quid  facilis, 
ijnod  non  fas  est  f.icore  in  sahbati  dicbus  ?  5.  Et  respondens  ad  eos  lesus  dixit  :  non  hoc  lcgistis,  quud 
lecit  David,  cum  lameliciis  esset,  ipse  et  qui  cum  en  fuerun'.  ?  4.  quomodo  introiit  in  donium  Dei  ct  panes 
pmpositionis  sumpsit  et  dcdit  his  cum  eo  exRisteniihus,  quos  non  fas  esi  edere,  nisi  unis  sarerdotihns.  5. 
Etdixiiadeos,  qunddomiiius  est  hic  lilius  bominiset  buicsabbati  diei.  6.  Et  faclnm-est  autem  inalio  diesah- 
ban  ire  ei  in  synag  gam  et  docerc,  el  fuit  illic  hoino,  cl  manns  pjus  h;ec  dextra  fuil  ariila.  7.  Observaninl 
autem  hi  soribaeei  Parisaci,  an  in  sabbaii  dic  sanuret,  ul  invcnirent  faculiaiem  ad  accusandum  cum.  8. 
Veruin  is  scivit  e<  gitaiiunes  eorum  et  dixit  ad  hnnc  hominem  juinc  aridam  habentem  mauum  :  surgc  ei  sia  m 
mediis.  Tunc  issurgcns  stetit.  9.  Dixit  autem  lesusad  cos:  inteirogo  vos,  quid  fa>  est  sahbaii  diebus,  bene 
lacere,  au  male  facere,  animam  servare  an  perdere?  10.  Et  adspiciens  oiunes  eos  dixit  ad  eum  :  protcndc 
hanc  maiiiun  tuam.  Tuuc  is  prolendit,  et  stctit  ba?c  manus  e)us,  sicul  ii.ro  allcra.  11.  Verinn  ii  pleni  fucli- 
sunt  insi|iientia  et  locuii-suut  ad  se  inviecm,  quid  faeereni  noic  lesu.  12.  Et  facttim-est  in  diebus  h  s,  ul 
exiret  lesus  in  mnntem  orare  et  fuil  noctem  pervigilans  in  prece  Dei.  13.  El  cum  (ieret  dies,  advocavil 
di-oi|iul"S  suos  et  eligens  ex  iis  duodecim,  quosetiani  apiislulos  vocavit,  14.  Simoncm,  qtiem  eliam  vocavit 
retrum,  cl  Andream^  frairem  ejtis,  lacobun)  et  iuhannein,  Filippum  et  Barthuloiii;runi  13.  MuihlhaHim  el 
Tliomam,  laoobuin  hunc  Alf.ci  el  Siinoneiii  buuc.  vocaluin  Zeloteu,  16.  Indain  lacobi  et  ludani  Iscarioien, 
qui  eliam  factus-est  tradenseiim.  17.  Et  iens  deorsum  cum  lis  stelit  in  loco  plano  et  grex  discipulorum 
ejus  et  cobors  inagiia  populi  ab  uuini  ludjea  et  lerusaleui  ot  horum  prxter  niarc  Tyrorum  et  Sido.oi  itni   et 

ANNOTATIONES. 

v,  38.  giutaud]  fundunt,  gr.  (3X»ric.v ;  sic.  Mc.  II,  ,i,  io.  uf>ak:da]  protendit,  gr.  hraiaot* 

M.  vi,  11.  «ntiiiidciiia  ]  J.  St.  reciius  lavidedchia,  sed 

v,  59.  drigqandnne]  sic  cod.  Arg.  et  iia  quidcm ,  ^jj.  ad  Vni,  56.  --  hannna  |  vid.  ad  5lc.   xv,   1N. 

Ot  syllaba  dn'3  sil  nlliin.i  plaguhr,  rcliqnaverbi  pars  ¥|,  12.  ei  u$iddja  |    ut  exiret,    gr.    s5n)9sv   oiuissa 

fandane  in  seqtienlc  plagu'a  scripla  sit;  Ih.    Z.  -j  narticuia;  Ulf.  sequitur  lihros.  qui  i(«M«c» «uriv.  hu- 

driggkandane  ,  uii  in  cod.  Arg.  h.  I.  sic  etiam  Epli.  bent,  cf.  viu,  I.  —  ievit  I  J.  Sl.  II.  -f  i\,  viil.  ad  M.\ 

v,  18  legilur.— /ai'nii|  J.  Si.  %  fairnji.— qipil>\  J.  <  |,  4f.—  [inirlwakands}  cod.  Arg.    »(  jjairhiakumis. 

qip. — fairnjo\  J.  S|.  II.  •:    fairnji.  vid.  ail  M.  v,  15. 

vi,  1,  o/mi  I  gr.  oinii.  posi  ii.  vi,  l">.  im  )  .1.  S'.  ~M  m,  sic  v.  59. 

vi,  i.    lubbato    duga.»]    cdill,  ut  scmpcr  X  jcl.,  vi,  15.  ma/>/>,.i«  |  vid.  ail  VI.  ix,  9. 

Vid.  vs.  6  daga  snbhalo.  VI,  ili.  j;i,i  |  ciiin,  '  gr.  .,11111. 

VI,  5.  tomi  qaj>  |  ^  gr.  vi,  17.  alqaq<iandt  \  ond.   Arg.    V    i!,/;u')ij,i.j,;n>iJi, 

vi,  4.  ga( ]  llll.  c.  cod.l.  ct  vers.  '  /ai  —  risand.xn  |  cf.  ad  t".or.  II.  \:.  12.  —  hiuma  \    sic  (ditl    omn  cod. 

exsistcniibus,  °  gr.  omn.,  Ulf.  ex  Mc  11,  26.  Arg.  h.  I.  ei  «111,  i  i>ro  /»ii/im«,  vid.  ad  M.  v,  13,     . 

VI,  7.  til  du  trohjan\  faonlialuiii  ad   arcusandum  faur  nmrein  1 J.  St.  /..   \j» ,  jot  .  — •  >,iA     -  b.i ui  , 

ogr.  «amfvd. ,  h.iitd  ita  rccie  Criusb.   siatuii,  aliarum  iirbnim,  J  gr.  min. ;  sinu  dubio  ea  veri>j 

If.  K«T>»7<>fuiv  legissc.  .\  cud  .  qui  pro  iipo.7^).,;.— x.oi>vo,-  habclui  .'«.»•« 


B 


609  LCCAS  VI,  18-56.  GIO 

18  banrge.  baiei  qemun  hausjan  iinroa  jah  li.nij  in  sik  saniile  seinaizo.  jah  bai  anahabaidans  fram  alimam 

19  unhrainjaim  jab  gahailidai  vauibun.  jali  alla  managei  sokidedun  aitckan  imma.  iinte  mahis  af  iroina 

20  usiihlja  j:ili  ganasida  allaiis.  j.ih  is  ushafjniids  augona   seii  a  du  siponjam  seinaim  qap.  audagai  jnt 

21  unledansahmin.  unte  izvara  hi  [>iudangar.li  hiniine.  audagii  jus  gredagans  nu.   unte  sadai  vairbib. 

22  audagni  jus  gretandans  nu.  unle  ufhlohj  inda.    audagni   sijup.  ban  fijand   izws   mans  jah  afskaidaml 

23  izvis  'ali  i  Iveiijand  j  ah  usvairp3iid  namin  izvaramtna  sve  ubilamma  in  snnaiis  mans.  faginod  in  jai- 
iiamina  daga  jah  laikid.  unte  sai.  miz  lo  izvara  managa  in  himinam.  hi  baiuma  auk  tavidedun  prau- 

SJ  .  25  felum  aitans  ize.  a[>ban  vai  izvis  baini  gaheigaro.  unte  ju  babaid  gablaitu  izvara.  vai  izv.s  jus Sidaus 
2C  nu.  uule  gredagai  vairbib.  vai  izvis  jus  hlahjandans  nu.  unle  gaunon  jah  gretan  duginnid.    vai  pin 

27  vaila  izvis  qibanu  allai  mans.  >amaleiko  atlis   lavidedmi  galiugapraufelmn  altans  ize.  akei  iz\is  i|i]ia 

28  baim  h.iusjaiidam.  frijod  bans  hatandans  izvis.  vaila  laujaid  baim  lijan.lam  izvis.  binhjaib  hans  fra- 
2'J  qipandans  izvis.  bidjaid  fram  baim  anainahijandain  izvis.  bmma  slauiandiii  huk  bi  kinnu  gaevii 
50  iimna  jah  anhara.  jab  barama  nimandin  af  ]ius  vastja  jab  paida  ni  varjais.    wainmeh  ban  bidjnudane 

31  buk  gif  jab  af  [uiiiin.i  uimandin  bein  ni  lausei.  jah  svasve  vilcid  ei  tauj  ina  izvis  mans  jah  jus  lauj  lid 

32  imsnmaleiko.  afipanjabai  frijodbansfrijnndans  izvis.  wa  izvis  launc  isl.  jali  aukhaifravaurlil.ins  bans 

33  frijoudans  sik  frijond.  jah  jabai  biub  taujaid  baim  [)iub  laiij.tiiilam  izvis.  wa  izvis  laune  ist.  jali  auk. 

34  bai  fravaurhlans  bata  samo  iaujand.  jah  jnhai  leiwid.  fram  [laimci  veneid  andnimnn.  wa  izvis  laune 

55  ist.  jah  auk  havaurlilai  fravaurhtaim  lciwand.   ei  anduimaina  samalaud.  svebauh  fi  jod  [ian-  lijnnds 
izvaraos.  biu{>  tauj.iid  jnh  leiwaid  ni  vaihtais  usvenans.  jah  vairbib  m:zdo  izvara  managa  jah  vairbib 

56  suujus  hauhistins.  unle  is  gnds  ist  baim  unfagram  jah  unscljam.  vairbaid    blcibjandans  svasve  jab 

INTERPRETATIO. 

alinrnm  urbium,  18.  qui  venerunt  audire  eum  et  sanare  se  morbis  suis,  et  hi  vexaii  a  spiritihus  impuris  el 
sanati  facii-sunt.  19.  Et  omnis  turba  qiia.'siveruni  aitingere  eum,  nam  potentia  ab  eo  exiit  et  sanavit  oinnes. 
20.  Et  is  eitnllens  oculos  suos  ad  discipulos  suos  diiit :  beati  vos  pauperes  spiritu,  nam  vesirum  est  regmini 
ccc  orum  ;  21.  beati  vos  famelici  imiic,  nam  saiuri  litis ;  beaii  vi>s  flenles  nunc,  nam  exhilaramini  ;  22. 
beati  es  is,  cnm  odiuni  vos  bnmines  ei  seimrani  vos  et  exprobraui  et  ejiciunt  uomen  vestrum  uti  maliim  ob 
lilnnii  hnminis.  23.  Gaudele  in  illo  dic  el  eisnllatc,  nam  co  e,  ntercis  veslra  mulla  in  ca  lis  ;  secundiim 
hoc  enim  fe.erunt  profetis  patres  1'orum.  24.  Ai  vae  vohis  his  divitibus,  nam  jam  habeiis  eonsdlationeui 
vestram  ;  25.  vae  vobis,  vo>  saturi  nunc,  nam  famelici  fiiis  ;  vae  vobis,  vos  ridentcs  nunc,  nam  lugere  cl  QVie 
incipilis  ;  26.  va?  cum  bene  vohis  dicunl  oinnes  homines,  similiier  enim  fecerunl  faUis-profeti>  pair.s  •  orum. 
27.  Sed  vobis  dico  b:s  audienlibus:  amate  hos  odicmes  vos,  bene  faciic  his  odientibus  vos,  2«.  beuediriie 
his  m  iledicentibus  vobis,  orate  pro  his  vioknlaniihus  vi.s.  29.  Huic  percutienti  le in  m.iv illam,  irade  ei  elimi 
aheram,  el  huic  sumenti  a  te  vestcm,  eiiam  lunicam  nc  prohibens.  30.  Cuique  autcm  oranlmm  le  da  et  ab 
bocsumenle  tuum  ne  exige.  51.  blsicul  vullis,  ul  f.iciatu  vobis  homines,  eliam  vos  fatlilis  iis  siinililer.  32. 
Ai  ri  aiMlisboe  am.nntes  vos,  quid  vobis  merccdum  est?  el  enim  hi  peccatores  bosamames  seamani.  33.  Et 
si  bcne  faciatis  bisbene  facientibus  vobis,  quid  vohis  mcrcedum  cst?  et  cnim  hi  peecatnres  hoc  ipsnm  faciunl. 
34.  Et  si  commodatis,  a  qtiihus  speraiis  accipcre,  quid  vobis  mercedum  est?  et  cnim  peccatnres  petcatorihus 
commodani,  ut  accipiant  sequale.  35.  Verumianien  amaie  hos  inimicos  vestros,  b-ne  facite  et  comni.  daia 
non  i|uidqunm  exspectantes,  et  fit  mcrces  vestra  mulla  et  liiis  lilii  summi,  nam  is  bonus  est  his  inutihhas 
et  malis.    56.  Piatis  misericordes,  sicut  etiam   pater  vester  misericors  esi ,    37.  ei  ne  judicaic,  ut  non 

ANNOTATIONES. 

wo)uuv,  iu  margine  posila,  qui  codicem  argenleum  vi,  21.  ju  |  jam,  '  gr.  omii. ;  J.  Si.  +  na.  —  gab- 

scripi-it,  in  lextua  intulil.  laihl.  \  1.  X  g  •frrafii.  S1.  X  gabod  et  pro  eo  Glossar. 

vi,  20.  txponjam  «ciiiaimj  j.  St.  X  tiponjc  seinai,  p.  56  X  g»daiip,Z   incpte  tapen  uroponil,  quod  ver- 

B.  X  tiponje  seinaiic  ;    iu  cod.  Arg.  quid  scripium  bum  h.  I.  srnsum  vix    tiderabiiem  pr.vhct ;   in  covl. 

fueril,  cognosci  hodie  non  polesl,  quml  cuni  Ih.  dcdi-  Arg.  Icgi  nr,  quod  B.  dedit,   vid.   etiam  Cor.  II,  i   3 

diiis,  consiruclio  postulat  pneposilioDJS  du.  — jus  ]  seqq.  vn,  4,  7. 

vos,  gr.  oi,  sic  C!f.  pronomen  personale  vncalivoad-  vi,  25.  sadans]  St.   X  sandans.  —  nu}    pr.  nunc, 

uere  solel.ubi  GraJci  artii  ulo  utnnlur,  vid.  M.  vi,  ii  *  gr.  —  duginnid  \  incipiiis,  •  gr.  omn. ;  L.f.  ad  imJi- 

■tua  unsar  pu  in  himinam.  vu,  23  ;  Mc.  ii,  25  ;  L.  iv,  candum  lempus  fulurum  addidit  ;    pro   eo  tempore 

S3  ;  vi,  t5 ;  Eph.  vi,  9  ;  morem  Gracorum  r.iro  imi-  quo  ejus  fiugua  carct,  praesens  ponere solei,  scd  ali- 

latur:  Mc.  xv,  29  sq.  o  sa  galairands   po   alh  nasei  quolies  illum  dpfeclum  iia  eiplel,  ul  circumscriplione 

puk !  atit  L.  ix,  41  o  kuni  '.  sa?pius  omtlii  pronomen,  quadam  ulaiur,  additis  vei  bis  prater  dugvman  eliam 

ut  Mc.  i,  47,  L.  vn  ,  54  ;  i.  xu,  3;  aut  inierjeclio-  haban  (  habere),  «Aruiuu  (debere),  m«noB  (cogiiare) 

nem,  ut  Kom.  ix,  10  muiina.' — ahmin  ]  spiriiu  °  gr. ;  sik  skaftjan  ( prxparare ). 

i.   Si.  addit  -i-  nu.  —  /limmcj   caelurmu,  gr.  omn.  vi,26.  a//at]  omnes,  *  gr. 

Qto*-  vi,  27.  fijandam [cod.  Aig.  marg.  haijandam  (odien- 

vi.  21.  fin.  J.  Si.  signuro  lacimx  post  ufhlohjaitda  t  hus  );  crravit  aiilem  l.hrarius,  "iiam  signiim  glossa 

ponunt,  ^clin  cod.  Aig.  nihil  addilur  ;  illi  vindocii  non    verho  fijamlum,   ad  quod    pcrlinel  glos^a    gcd 

in  eirorem  sunt  inducii,  quod  in  extrema  lineas  parie  verho  hatanaans  appinxit. 

librarius  nlhil  sciipsit  ( id  quod  soepius  factum  esse  vi,  28-  fram]  vid.  ad  ,i    24. 

vidimus  )  el  qiife   liltcrje    exsure   videntur,   eae  ex  vi,  29.  imnta  j  ei,  °  gr. 

aversa  parle  pla^ul*  pervaserum.  vi,  32.  appun  j  al,  gr.  omn.  ruti 

.     VI.  22.  sijuh]  Hz.  '  X  —  fija-d]  J.  St.  X  fijond.  vi,  34.  patmei]  i.  Sl.  II.  Hz.  -^  hammei. 

,—  i'a/i  ]  pr.,  Ulf.  '  orav.  vi,  55.  iitwjiu  ]  l)lf.  *  xai.  —  jah  ]  lerl.,  Z.  X  r* 

vi.  23.  laiktd  ]  i.  St.  B.   X  laikod.  —  niminam  ]  —nnfagram]  1.  St.  X  uufuiram. 

ecelis.gr.  .«pvi.  —praufetum  jsic  cod.  Arg.  ;  J.  Sl.  m,  56.   vairpatd]  lill.    c.    codd.  *  ouv.  —  Mawl 

B.  X.  1'raufmn.  cod.  Arg.  X  svave.  —  ttvar]  J.  Sl.  X  wara. 


611  l:il  I.IOUUM  ULFILANA  VI.KSIO.  tttt» 

?."!  atta  izv:ir  ht<  i|s  Isl  jah  bi  stnjid.  ei  m  ttojaindaa  nisldomjaid  jati  m  kfdofnjanda,  fruletaidjah  irale- 

'.a  ii*«Jm> grKai<]  jah  itibatb  bvb.  miinrls  gndajafi  ufarfull.i  jah  gi*igana]ab  ufBrguiaiinRiluda  inbuuu 

Vj  Imwrsua,  btzai    auk  lamoii   initidjon.    biniei    mitd.  miiada  bvit.  qi|>uli  J>ui gajukon iw.  ihui 

10  111:11;  bliiub  blindana   link.rn.  nm  bal  mdal  gadriuiand.  nist  ilpnneb  ufarlaisari  leinana.  ibgaui.m- 

41  vldt  »  irjii-ili  vairbal  a»e  laiiaril  b.  abban  wa  gaumeit  gramata  in  augin  brofirs  Jicinis.  Sp  ansa  111 

1-'  |>eiuuti>niu  lUgin  m  glutntis.  ai|i|>au  waiva  m»j.'i  <|i|  an  tlu  lirojir  |>einamma.  hrnjiar  let.  ikusvaii|u 

grainala  bammi  m  augin  }>c  nmimia.  silba  iu  angin  fieiiiamma  anaa  ni  ganmjandi.  Huta,  nirairp 

faurbii  [lamtna  tnaa  ua  augiu  |ieinimma.  Jab  ban  gauuijaia  usvuirpun  gramsia  bsmmi  in  angin  i.roj.rs 

13 ,   I  i  peinii.  ni  auk  bl  bagmi  gwlt  laujauda  ikiau  ul.it.  nih  {>an  bagii»  ubils  laujamls  akrau  gnd.  warjuuh 

ra.btji  i.i;  inr  iis  svetamma  ukrana  uikiiubi  bt.  ui  aik  m  |  aurnum  lisanda  smnkkans.  nih|ian  us 

i.>  aiwatundjai  trudanda  veiuabasja.  |>iu|x-igs  maima  u*  |iiu|>eigamiiia  huzJa  halrliui  leinb  ushairid 

binp.  jab  uluis  niiim  1  us  ubibmma  hinda  hairtine  teiub  usbairid  ubil.  uzuh  atiis  utarfullein  hairtius 

40,  47  roileiJ  munjis  is.  ■'!'!  •  w  wa  mik  bailid.  irauja  fr.iuj».  jali  ni  luujiJ.  baiei  r|i(>n.  wazuh  sa  gnggamla 

48  du  mis  j.ih  bnusjands  vaurdu  meiua  Jali  laujaodi  |iu.  atangja  itvb.  wamma  galoiks  bi.  galeiks  isi 
luaun  limrjaudiu  rnxn.  taei  grubjali  gadiupida  jab  gasaiida  gruiiJuvuddJtu  an:i  claiiia.  at  <**runjnn  buu 
vaurbanai  bistac,<|  awa  Li  jainamma  rasna  jah  ni  mahta  gavagjau  ita.  gasuliil  ank  rasana  |>amma  siaina 

49  i|i  ta  bausjaudl  jah  m  laujandi  gaUikt  1-1  roaun  liuirjaDdin  raau  aua  airfiai  inub  gniuduvaditju.  Jiaiei 
vn  ,     1  >.  ibtagqflodui  jah  huusgadraus.JabTarbtouivaUotnt  ubrazuu  mikila.  bi|i<'J>anusfullid*alla  Jvovaurda 

2  cciiuiiihliumans  maaageias,gabij)iii  kafaruauin.  hur.dafaJe  ban  sauiit  tkalkssiukamls  svutiavairpja. 

INrERPRETATIO. 

|udicemiui  ;  nc  rondemnetis  ci  nnn  rondi-mnamiui  ;  absolvatis  el  al>.o!vin:ini.  58.  Detis  ct  daiur 
volns ;  mcnsura  u<m.i  <>t  Sliperplena  cl  concussa  el  superfusa  itatur  in  sinum  ve-.irniii,  hac  cnim  ip~a 
mcnsura,  qua  mentitralis,  meuturatur  vubJs.  30.  Diiii  auiem  parubotuni  iis  ;  num  poiest  eseas  c.ccum 
ducere  '.'  uoune  aiubo  in  lovcam  eadwtl !  40.  Nnn  cst  disciputus  snpcr  magitlrnU  suum,  vorum  para- 
lus  quisqiic  liat  uii  magisiei  cjus.  H.  Ai.  quid  vnles  fesincam  m  oculn  fratrb  lui,  verum  irabcm  111  tuo  oculo 
iiuii  vidrs?  42.  Aul  qunmoilo  potes  ilic.-re  a«l  fatiem  iuum  :  frater,  sine,  cgu  ejicio  fcslucam  hanc  in  oeulu 
tuc;  ipse  in  oculo  tuo  trabcni  nnu  videns,  hyp  icriia,  ejiee  aniea  hanc  trabcm  ei  oculo^uoet  luni  vi.leas  ejicere 
fcsuic.im  liauc  in  oculo  fratris  iui.  43.  [><ni  1  niui  esi  arlior  bona  fucictis  fnicliini  ni.ilum,  neque  arlior  maa 
faciens  fructuni  bnnum.  44.  Qua>quc  cnim  arborum  cx  irn|irio  frucm  noia  est,  imn  cuim  ijc  tpinb  colli- 
guniur  licus ,  neijuc  de  rubo  t-alcaniur  uva>.  45.  Bonus  houio  c  b>>no  tbetanro  cordb  sui  profert  bonmn 
ci  uialus  Iioiiio  e  iiialu  ibesauru  corJ.s  -ui  pr  fert  maluin ;  cvque  enim  abuadamb  cordis  loquiiur  os  ejoa. 
40.  At  qiiij  mo  vocaiis  liuiiiiiie ,  domine !  ct  nou  faciis ,  quod  dico?  4  /.  Quis<|iie  tnc  iens  ad  me  et  audieua 
veibu  iuca  ei  lariens  ea,  nslendo  \obis,  cui  sintilb  cst.  48.  Siimlis  e>,t  hoiiiiul  a-diticnnli  domum ,  qui  fmtit 
ct  profumlum-lecil  et  pusutl  fiinJjiiieiiiuiii  tuper  saxurn ;  in  iiiundatione  autem  facta  irrnit  aqua  c  utra  illam 
Jointiin  ci  nnn  putuit commovcre  eain,  fuuduta  eniui  fuit  tiiper  hoc  taso.  40.  Vrnun  bic  audieus  et  non 
facieus  similis  est  homini  actliGi  auli  duiuuiu  supcr  lerram  sine  fuiidaineuto,  cui  irrnil  (luctus  et  s  atim  cccidii, 
1 1 'actacst  luc  eversio  bujus  domns  magna,  vn,  I.  Cum  auletn  esnteret  mniiia  liate  verbasaa  iu  ames 
lu  b;e,  ivil  in  Cafaruamn.    ~i  Cenluriouuin  autum  cujusdam  servus  aigrotans  morti  propinquus ,  qm  fi:.c 

ANNUTATIONES. 

vi,  r,  .  et]  ut,  gr.  x«i;  tf.A  vid.  ad  J.  xvi,  17.  (plur.),  gr.  trrixy uW ;  cajieruui  J.  }*,  veinabmjtm,  St. 

VI,  58.  yih  I  sce.  et,  "  :;r.  —  uftrfulln  |  superplena,  X  vbinabasjan. 

gr.  >r.r:<£<7fiivi>»,  cui  run;  j;  nbicurn  vcrlium  nnn  salis  VI,  IS.  i<s'mirirf]  pr.  Sl.  )t(  nsbaiiid 

respniuleal,  IJ  lil.uu  7repro<7>J>  le^isse   I!.   nispicalur.  vi,  47.  vaurtta  meiiKi|  1  gr.  oinn.  —  yaUila  in\  *| 

—  ijibadtt  j  -ec.  Juiur,gr.  Oimi.  Soi-.ootrt,  ef.  vs.  >4.  —  gr.  011111. 

miiitt  \  sic  ci  li.  coiijet-nir.i,  lli.  eiiam  ( in  .iJiiot.iiione  vi,    58.   al  gnnujon]  i      S(  claruujan,  S".  \  al 

adllz.)    pr>>hata,  dcJiinus;  coJ.   Arg.   st  editt.  '*'  garunjan,   II.    •:■    <ii;/iiru«;uii.  —  buiagii  awu\  J     •>,; 

i#ul«i/ ;  hli<aiii>s  scqucnu  niitada  io  errorem  inilui  tul  im/ayi.n  aiwu,  St.  ;.\  bistttijuua  wa.  —  luiuj  S>  c,  J.  Si. 

esse  videlur.  :.   ,n^i. 

vi,  39.  /»<ii  |  Si.  a(  lan.  —  im]  J.  Si.  >:•'  hi.  —  dui         v.,  ;o.  f>atei\  si  oio  partkub  relaliva  aut  cansali 

gatfriusaniljediit.  '# [dalgn  driutand,  viJ.  a  1  Me.xn,  I.  accipilur,  sensns  omuiu»  lurb.tlur;  gr.  mwt.  ■:  rcfo- 

vi.  40.  gameitvU$ ]  J.  81.  ■:•  gautlaujane  munvidt,  rcnJuin  .<d  ootia  ptmdet  a  «w^j.  <;>,,;».   Si  Coiiius 

B    •?■  gn  uitaujane  manvnls ;  cod.  Arg.  gamanvidt  el  iu  graecuruui  leciionem  uJ  vc<  bum  eturimerc  >«i:>i ,  >i 

inarg.  ntiitnaaut  (perfecius),  uuodeum  Jain  II.  legc-  pumiHefdehebil  Bcrihere;  iuiu  pr»>posiiio  *i  vti  ifm 

iit  ei  eviJeiiter  scriptum  sit,  lliriuni  miramur  dicore  >cl  vipra  verlm  »1  <y>;>m  coujuagi  s'>let  M.  mi,  25,  tT; 

iu  eud.  Nt  «ntiiiiis  legi.  L.  iv,  II;  siv,  51;  lloin.  ix ,  5i);  li  /><i.'i,i  aj  ram 

vi,  41.  ont<uii'i<|  sec,  J.  St,   ~{  ifanmjeii.  perliuel,  iJ  quod  seusut  |uk>luLil,  l  f.  conslruciionoiu 

vi,  4i.  i/.'|  ego,  *  j>r.  oiiiii.  iuuiivii,  qiioJ  tatpiiit  fucit,  soJ  h.  I.  aiidacius.  — 

vi,  41.  Htanda  —  imrfnnda] colliguulur  —  c.ilc m  oitloflo]-  J-  Si   \  btsiuyun.  —  //uiinsi  J.  S     1;.    * 

iur,  gr.  oiiiii.  trul  sToutri  -   TsuyuiTi,  cf.  vs.  35.C;ttc-  tnaajlodat;  cod.    Arg.  m.ir;;.  awa  (.itu viiiriV .  gbesam 

rumgoihicuiiWrui/aNcafcare(x,49),  nnueulcare  (vui,  viri  illidocti  iu  letiuui  inluteruut.  —  tmmmMjtiittti 

S),grieco  r  rtiv  (metcre,  vmdemiarej  omninn  11011  camur,  Ulf.  c.  gr.  (tvv.7;sTt  legisse. 

ret| Ji't ;  ct  -1  qu;i  Llf.  EOnsura  potiui  qnain  verba  vii.9,  tvultavairjiia]  7.     .■  div.;  J.  St.  K.  >at  svulia 

ietpt!si|>e  Ji>  ai ,  iiun  us  uiteatuntljni  iiuu  na  :ipt<:  vairpid ;   tvahavairpja  =  ad  muriem  vorgeoi  1   <■ 

apposiiuui  vldoliir;  u  >s  hunclocnm  ineorum  nuinero  murli  apprupiuqvaut   (Grim.   tl.   5"7) ;    gr.  nmuUi 

haheiuut,  ulii  giajeornin  verborum  signiflcaiiouem  -    ■  r     .  rormi  cmicrtu  prajcedenW  tbairaeia  ha* 

uim  saiis  intellexit,  s i<J  jJ  i,  5,  —  vemabaija]  uvu;  bel,  i>i  »1:10  diligens  lectoi  oOendore  possit. 


615  LUCAS  VIJ,  3-23.  01» 

3  snei   vos    imma    svcrs.  gahausjands  [>*n  bi  ifsu   iusandidi    du   imOia   sinhuaos   iu<lnte   bidjnmis 

4  ina.  ei  qinti  j.ih  gsnasidedi  finita  skalk  is.  ib  eis  qimandaits  ai  tesus  bcdun  iua  tisdaulo 
i>  qi[>at>dan*.  Jmiei  vatrbs  isl  bammei  fragibis  bala.  unle  frij<>[>  biuda  unsara  jah  synngngoin  is  gaiintrida 
b*  unsis  i|>  ie-.«is  ldiljuli  ini[i  itn  jah  ju|>an  ni  fairra  visandin   imiiia  bantin.i  g.irda  insaitdida  ilu  hnma. 

sa  luuid.ifads  fnjonds  qihaud»  du  iuHna.  frauja.  ni  drjihei  bok.  unle  ni  nn  vairbs  ei  uf  brot  mein 

7  innpaggait.  dubei   ni  roik   silban    vairbana  rahnda  al  bus  qiuian.  ak  qib  vaurda   jah  gahailtud    sa 

8  biuniagus  meius.  jali  ban  auk  ik  manna  im  uf  valdufnja  gasatids.  bjband*  uf  mis  silbin  gadranbtins. 
jali  qiba  du  bantma.  gagg.  jali  gaggid.  jah  anbaramma.   qiin   licr.  jah  qimid.  jah  du  skalka  mci- 

9  Hiinina.   tavei   baia.   j.ih   laujid.   gahattsjarids  ban  bata  icsus  sildajeikida  ina  jah  vandjands  sik 
d«  Jtizai  alarlaisljamlein  sis  m '« 'gein  qab.   amen  qibj  izvis.  ni  in  israela  svalauda  galaubent  bigai. 

40,  11  jah  gavaitdjaudaiis  sik  bai  insandidans  du  garda  bigctun  ba.ua  siukau  skalk  hailat!».  jah  varb  in 
bainma  afar  daga.  iddja  in  baurg  uamnida  naen.  jah  utdiddjedun  imma  sioonjo»  is  ganohai  jah 
12  manageins  lilu.  bibek  ban  newa  vas  daura  bizos  baur-gs.  j.aruli  sai.  ntbaurans  vas  n»u».  suuus  ainabl 
43  aibcin  seinai.  j.ib  si  silbo  viduvo.  jali  managei  bizos  baurgs  gauoha  uub  izai.  jab  gasatwands 
4  4  bo  frauja  iesus  infeinoda  du  izai  jab  qab  du  izai.  ui  grel.  jab  dualgaggands  aiiaiiok  wilflrjGm. 
45  ib  |>ai  bairandans  gasiobun  jah  qab.  jnggalaud  du  |ius  <ii|>a.  urrois.  jah  ussal  sa  nans  jah  dtigauii 
1(>  rodjan  ,  jah  atgaf  ma  aipein  i*.  dtst»at  ban  ailans  agis.  jab  inikilidcdun  gub  qibandans  batei  prau- 
47  fetus  mikils  urrais  in  uusis  jah  ba'ei  gaveiso.la  gub  managciiis  seinaizos.  jah  usiddj.i  pala  vaurii 

18,  01  and  alla  iudaia  bi  ina  jah  and  allans  bisilands.  jah  galaihun  iohanuen  siponjOS  is  bi  alla  bo.  j.iil 
ailwitands  tvans  siponje  scinaize  iuhanncs  iusandida  ins  du  iesua  qibands.  bu  is  sa  qimanJa   b.tu 

20  aiiparanu  venjaima.  qimandans  ban  at  iiuma  bai  vairos  <| ■■|>un.    iubannes  sa  daupjaods  insandiila 

21  ugkis  du  l>us  qi[>ands.  bu  is  sa  qimanda   bau  anbarauu  venjaima.  inu  |>.m  bizai  weilai   gabailida 

22  managans  af  saubtim  jah  slabim  jah  alimane  ubilaize  jali  biiinlaiui  maoagaiui    fragafsiun.  j  u 
andhafjands   iesus  qab  du  im.  gaggandaus  galeihalS   iubanucn.  (>atei  gasevvtiUi  juh  gahausideduts, 

INTEUPUETATIO. 

ei  carns.  3.  Aodiens  autem  de  lesu  inisit  ad  eum  seniorcs  linlxorun  orans  entn,  itt  venirtt  et  sanarel  bujic 
servum  tjus.  4.  Veruni  ii  venienles  ad  lcsum  oraruut  eum  sollicite  diccntes,  quod  dignns  esi ,  ctii  prxstaa 
hnc,  5.  nam  amat  genietu  nosiram  et  svnagogam  is  asditicavil  nobis.  t.  Veruin  lesus  ivil  cmn  iis  ct  aui- 
pliusnon  procul  essisteiiic  eo  bac  dottto,  misil  adeum  btc  cettttirio  auiicos  dtcens  mI  euin  :  dumiiie,  ne  urge 
le,  natn  non  sum  dignus,  ut  sub  tcctum  meum  ttitrcs,  7.  ideoque  non  utc  ipsum  dguum  aesiimaii,  ad  tc 
venirc,  scd  dic  verbttm,  et  sanatur  bic  puer  nteits.  8.  Ei  vero  niim  ego  botuo  suui  sub  im.iciio  consuiulus, 
linbens  9«ib  me  ipso  milites,  et  dico  ad  bunc  :  vade  ,  el  vadit,  ei  alicrt  :  veni  buc,  el  venit;  ct  ad  scrvum 
metim  :  fac  hoc,  et  fa<  it.  9.  Audiens  autem  hoc  lesus  mirutus-esl  citm ,  ct  verlrns  se  ad  lianc  sequcnleui  se 
turbam  dixit :  amen  dico  vobis,  non  in  Israele  lalem  lidem  inveni.  10.  Et  coitverientes  se  bi  missi  ad  dumuiu 
invcnerttni  hunc  argrolttm  servum  samim.  ii.  Et  faclum-est  in  Uoc  |  osiero  die ,  ivii  in  t>ppidtiui  vocatttin 
Naen,  ei  comitati-sunt  eum  discipuli  cjus  muiii  et  turbx  multtim.  4-2.  Cuni  autem  proue  esset  pnriaj  Itujns 
oppidi,  tunc,  ecce,  elatus  fuii  mortuus,  litius.  unkus  tiiaiii  sux,  et  ca  ipsa  vidua,  ci  uttba  bujus  oppiJi  muiia 
ruut  ea.  43.  Et  videns  bauc  domintis  lcsus  miserltis-esi  super  eaui  et  dizit  ad  eam  :  ne  lle.  14.  tt  acce- 
dens  aitigil  fcreirum,  verum  bi  portanies  slelerunt,  el  dtxit  :  adolescens,  ad  le  dicu,  suige!  \li.  Et  surres  i! 
bic  mortuus  ct  coepit  loqui,  et  reddidit  euni  ntaiii  ejus.  SU.  Ubse  lii  auietu  omnes  timor,  et  inaguificaruiii 
Ucuin  dicenlis  :  quod  prolcia  magniis  c\biiiii  in  nobis  etqu>nl  visiiavit  Oetts  populutn  suuin.  !  V  El  exiit 
liuc  wrbutn  in  emiietu  ludaiam  dcco  et  in  nniues  viciuos.  18.  Ei  nunliarunl  lobanni  discipuii  ejus  dc  omiti 
hoc;  19.  ct  advocans  duos  discipulo  tini  snoriiin  lobannes  misil  eos  ad  lcsum  dicens  :  tu  es  hic  teuicns,  an 
aliuumc  exspecteinus?  20.  Venient  s  aul  m  ad  eum  lii  viri  dixerunt :  lohannes  hic  bapiizaus  misil  nos  ad  te 
dicens  :  tu  es  bic  veniens,  an  aliutnue  uispecieiuus?  2!.  \a  amcm  li>c  bora  Bunavit  nuilios  »  morliis  ci 
plagis  et  spiriiibus  malis  cl  cxcis  mullis  reddidil  vismn.  22.  Et  respondens  iesus  div.il  ad  eos  :  euuies 
iiuiiiiaic  Iobaiiiii ,  quod  vidislis el  audivistis ,  qaod  eaeci  vidcut.  claudi  ainbuiaul,  lcpro.-i  uiuudantur,  uiuii 

ANNOTATIOXES. 

vn,  3.  qinu]  sic  cod.   Arg.;  Ilz.    -:-  qcmi ,  viri.  ad  m,  46.  <i(7a:is  agi»]  ]  gr.  nmn.  —  tuikilideiiun]  J. 

vnt,  56.  St.  B.  ~(  nnkelideilun.  —  qipandaui]  Ih.  h.  I.  ailuo- 

vn,  4.  fragibit]  J.  St.  fi.  X  ifrum^i» •  lut  :    Gulbus    lineolain  illain,  nolam  tou  n,  syllabx 

Vn,  5.  synagoyem]  vid.  ad  M.  xitii,  62.  ullim*  snperindurefe  i.eglexil;  scd  erral  vrdocius, 

vii,  6.  im]  pr.,  ).  Sl.  X'n-  —  tmwojpr.,  gr.  omn.  nam  ill.i  lineola  clarissiuie  supra  est  ducta.  —  seiuai- 

pnsl  jupan.  —  du  imma]  scc,  J.  °  X-  iol>]  Sl.  X  winazjs. 

yii,  8.  mis  tilbin]  i.  B.  >s(jci.  uti  vs.  49  et  saepius,  vn,  fy.  rtmns]  llif.  c.  cod.  D.  et  ver»s.  "  Ttvi,-. 

St.  X  mifsisktii.  —  lier]  buc,  ■  gr.  omti.  ins]  eos,  '  gr.  onin. 

vii,  9.  amett]  amen,  *  gr.  vn,  20.  venjaimu]  St.  X  M«j«iiw. 

vn,  44.  afar  d<iya\  St.  Z.  X  jft-  —  nam]  in  cod.  vn,  "21.  ahwmie  ubilmze]  St.  X  nhmanum;  \i.  con- 

Arg.  maen  scriptum  csse  vldctur  :  cxtcrum  gr.  omn.  jeelura   almam  ubilaim    non    nccessaiij   csl ,   coti- 

K«<v.  sirnuniiir  cinm  verba  mcdendi  ei  sanandi  cl  ciuu  ^c- 

vtr,  1J.  ttdouo]  vid.  ad  iv,  15.  —  iminsijeil  J.  Si.  niiivo  (L.  v,  15;  vi.  18;  vnr, 2)et  cum  pncposiiione 

X  managai.  —  si  sif»o]  eal  ipsa,  gr.  aJkq.  —  ganahd]  af  (Me.  v.  2»,  34>.  Locos,  nbi  Ulf.  ronsl.uciionem 

Ulf.  c.  coiid.  *  ivv.  ttitirat,  habes  hits  :  iv,  2;<  galuknoda iiimins  du  jerain 

yn,  15.  f'aujn  iesiit)  iloiiiintts  lcs.js;  gr.  nlii  ripio;,  prim  jah  menops  siiiits.  Mc.  i ,  h  vas  gavasipi  taglatn 

-l:i  'iniro-j,-;  uiruinqite  Ulf.  ei  cod.  225  conjungil.  j"h  gairda;  cf.  nd  Cor.  II,  xn,  81. 

vn,  45.  dugann]  St.  X  i«gan.  vu,  22.  galeihals]  l.  ■■*  gaiailmts. 


6W  niniJOItUM  ULFILANA  VERSIO.  6IG 

|j'.'i  bllndal  usuiwaud.  haliai  g.ig^and.  |>ruts(illai  gahralnjandi.  hanilaic,aliau.KJaiiil.navcis  urrcisand. 
-".  **  unli*tl  ■:  vailamerjanda.  |ab  audaRs  ist  sawaxuh  saei  ni  gemunjadl  n  mis.  at  i>,alei)>andam  [>>n  [laun 

airiim  iiiliqiuios  dugaillt  rodjan  Uu  manageia  bi  lulianncn.  wa  iisiililj  'ilnji  iii  aiijmla  saivvan.  raus  fram 
Ifi  vniili  vagid.  akai  wa  uikliljedab  saiwan.  maniuui  In  hnasqjaim  vasijum  gavasidaua.  nl,  |iai  in 
20  vasijuiii  val{iagaim  jab  loii.-in.ii  viaandani  in  biuilangardjnm  ilnd.  akei  wa  usiddjeduh  laiwan, 
17  praufoiu.  jai  qipa  iivla.  JaJi  mais  pranfelo.  sa  Ut  bi  baneisaroalid  fot.  aai.  ik  fuuiidja  apgilu  nuin.ii* 
2n  f^ura  indvairbja  beinamma.  saei  gamanvaid  viy  beinana  laura  [>us.  qi|>a  allii  uvis.  malia  in  baDrhw 

qlnono  i>raufetui  Eobanne  bammi  daupjandin  ninabun  ni.-t.  i|>  sa  miauiu  bnma  in  biuilaogardjai 

2!)  goba  in.ii/a  iii.uia  ist.  Jab  alla  managel  gahauajandel  jali  moiarjos  garaibtana  tlomideilun  gu|ui  da>i- 

5(1  pidai  daupeinai  iuhaunis.  i|>  rareiuieil  jah  vitodafasljoi  mna  gu]>s  fraqe[>un  ana  sik  ni  datipidai 

51 ,  32  IVain  imnia.  we  uu  galeiko  bans  mant  jiis  kunj  s  j:ib  we  sij.ina  paleikai.  galcikai  sind  barnam  paim 

in  garunsal  litandam  Jah  vopjandam  seina  miunjah  qibandam.  sv  glmledum  Icviajab  ui  plmsidedu|). 
33  g-.iunodednm  iiviajab  ni  gaigroioh.  urronn  raibiii  iobanMau  daupjandi  i.lb  hlaif  uiujauda  nib  vein 
31  drigkandi.  Jab  qibib.  unhulbnn  habaib.  urrana  mnus  mani  maijandi  jah  drigkands.  jab  q  [>i|>.  sai. 
o*i  uiauiia  afelja  jab  vaiudrugkja.  frijonils  moiarje  jah  rravaorhia  /e.  jab  gaarojoda  varp  bandugei  fram 
3l>  barnam  icinaim  atlaiin.  baj>  |iau  ina  sums  fareisaie  ei  malidedi  mi[)  imma.  jab  aig.iggands  in  gard 

37  bis  faruisaiaus  anakumbida.  baruh  ui.  qino  in  bizai  baurg.  sei  vaa fravaurhia jab  ufkiinn.iiidei.  |>aui 

38  anakumbida  in  raina  bis  lareisaiaua.  briggamlei  aiabaiilraiin  balsanis.  j  >ii  itandandei  faura  fotum  is 
afiaro  greilandci  duganii  naijan  fotuns  is  lagram  jah  skufta  hauhidii  seinis  biivarh  jab  kukida  foium 

5!)  is  j.iii  gasalboda  bamma  baUana.  gasaiwands  [>.m  u  Mreiuiiis.  saei  haibail  ina,  r»dida  sis  aius 

INTERPRETATIO. 

audiunt,  moriiii  resorgtinl,  panpcres  evang.-lizautur.  23.  Ei  bealna  cst  nmnis,  qui  nnn  scanoVizalor  in 
llie.  S4.  In  alietinlihus  auiem  liis  legaiis  luliamiis  corpil  loqui  ait  lurbaui  de  lohanne  :  «iiml  ciiis- 
lis  in  deseriuiu  videre,  arund.ucm  a  ventu  moiamf  25.  Sed  quid  exiislii  videre ,  hominem  in  molii- 
bns  veslibus  vesiiiuiu  1  liiie,  bi  in  vcsiilius  splen.l.  iiiiuus  ct  i il>o  exsisieuies  in  icgum  aulis  InoI. 
2'i.  Scd  quul  exiislis  viderc,  profelain?  ulii|ue  dico  vohis,  cliam  magis  profela.  27.  Ilic  aSI,  de  quo  scri- 
pium  cst  :  ecce  ,  egn  miit»  angeluui  meum  |>r:e  lacie  lua  ,  qiij  parat  viarn  tuatn  prx  le.  28.  Dico 
enim  vobis  :  major  in  nalis  roulierum  profela  lohanne,  hoc  baplizaute,  unus  non-est ,  verum  >iic  minor 
eo  in  regno  Dei  in-Jor  eo  est.  29.  Ei  omnis  lurba  audiens  et  poriitorcs  justiim  jiidirarnnl  Iieum  hap:izati 
liaptiiiuo  lohannis.  30.  Vcruin  Farisri  et  legis-perili  Cunsilium  Dei  impr»barunt  in  se,  unn  haptizali  ab 
eu.  31.  Cui  jam  similo  hos  liomines  bujos  geueris  et  cui  sint  similes?  52.  Situiles  sunt  pueris  lns  in  .foro 
seduiitilms  et  vocamihus  se  invicem  tt  dicenttbus  :  libiis-recinimus  vobis  et  nou  saltavistis ;  lain.-niaiisumiis 
vi.ins  ei  noii  ploravillis,  55.  Prodiil  enim  luliannes  hic  baplizans,  nec  panem  edens,  ncc  vinum  hibens,  el 
dicitis  :  daiiixiiciii  liabct ;  31.  prodii;  lilius  hon.inis  edens  et  bibcns,  et  dicilis:  ecce,  bomo  devcraior  ct 
vinolentiK,  iniicus  poriilorum  ct  peccatorum.  55.  Et  jnsiilicata  luii  sapienlia  a  liliis  suis  omiiibiis.  36. 
Oravit  autcin  ciiin  quidam  Farisx-orum,  ul  ederei  ciiin  eo,  et  adiens  in  douium  liujus  Farisxi  arcuhiiit.  37. 
Tuuc  ecce,  inniicr  in  bocoppidn,  qux  luil  peccalrix  el  cognnsceus,  i|Uod  accubuit  iu  d>>mo  hnjus  farisai, 
aflercns  alabasirum  balsami  53.  elsians  ante  pede-,  ejus  re>ro  flens  ceepit  rigare  pcdes  ejus  hcrymis  ei  ca- 
pillo  capit  s  sui  tersii  et  osculala-esl  pedes  <ju-  et  nnxit  boc  b.ii-ain».  59.  Vnlens  auteni  bic  Fmisxus,  qui 
vocavil  cuin,  lucutus-cst  sibi  solus  dicens  :  bic  si  essel  profela,  co^nosceret  utique,  qux  et  qiulis  bxcmu- 

ANNOTATIUNES. 

tii,  2i.  al  galeijiandam]  St.  Z.  X  jc'-.  •!•  X  a('Ja~  "[brikan  Mc.  VI,  26)  induit.  And,  qnnd  pro  ana  legnnt, 

leiliuntlitm.  '|uia  sensum  liuc  loco  alieuum  pra?.hel,  pmbari  om- 

vii.  2  >.  vulj>agaim\  i.  Sl.  B.  X  viilfianaim.  —  fo-  nino  nonpotest,  neque  Ih.  ana,  quod  prius  conjecerat 

dehini\  ciho,  \)\l'.tir,yii  pro  rtvjyii  legissc  jaiii  Maresh.  (nam   in  cod.   Arg.  clare  cognosci  jain   non  uniest) 

el  IX.  reelc  viderunt,  ni-i  f>i'le  id  fodeinai  ei  praece-  U_.|izelii  aucloritale  molus,  rejicere  deoebat;  ad  reif- 

deiiiibus  tulpagai  subinielligendum  esse  aliqms  sn--  ilendum  gra.eiuii  d;  eaurou,-  (i:ontrase,  in  ileirimcn- 

niealur,  ut  fodaiai  vuljwga  (Taulua  cibus)  graeco  -pvfn  iumsuum)nibil  aptius  est,  quaniaiMMk,  cf.  M.  xxvu, 

ics  lou.iejt;  id   aulein  .uiilic  osius  ne  sil  admudu  u  15;  Mc.  in,  2(>;  xiv,  55;  J.  xvm,  29;  Gor.  II,  x,  i. 

veieinur.  —  /iiiul-mi)u  rfjomj  J.  Sl.  ,*.  Jiiudangardja,  VII,  31.  Ab  inilio  versus  J.  Sl.  qaj>  J>an  frauja. 

li.  ,;■  biudangardjan  Iscilicet  111  eod.  —  on  pro  —  «ni  e  nonnuilis  gr.  addunt,  quod  cod.  Arg.  m>n  »guo>rit. 

eaarjturaesse  videlurj.  vn,  32.  seina  mi*M>[  editt.  >  jct.  —  »tm;/odr(fiiml 

vii,  20.  j>iil  J.  Sl.  X  jutl.  —  pruufclu]  sec,  vid.  ad  J.    Sl.   X  tvigalodednm.  —  gatmoiledum]  cod.  Arg. 

,    [ti]  marg.  syniinviiiuui  Ac/uiii  e  M.  XI,  17. 

'  vit,  27.  />aiifi[  J.  Sl.  X  Jianui.  vn,  &>.  nih\  sec.  J.  Sl.  -t  M> 

vii,  28.  6(iu>iin|  J.  Sl.  X  *'«ir«"    —  ni^l]  J.  Sl.  B.  vn,  34.  afef)a|  J.  St.  U.  X  afelei. 

-0  m  i»'.  —  iatBia]  pr.  ei,  °  gr.  omn.  vn,  35,  seinaim]  J.  X  wtama,  Sl.  X  i«"a«»ia. 

vil,  i'\.  (jiiliaiisjundei\  J.  Sl.  •*   g»h  lusjundans.  —  vn,  36.  ina  »Hm»[  \  gr.  omn. 

aarai/i.aiia  doamtWm  gui\  I.  Si.  guruihta ;  b;ec  vu,  57.  lei)  J.  Sl.  II.  X  ««•  —  iaH\  •*< "  %'•'<  1«  B*. 

cum  -c.|uenlihus  in  cud.  Aig.  umuiiio  evanuerunt,  X  *~*.  —  •'»  ruxna|  J.  X  »"  gard,  Sl.  X  '""<  9"rd. 

vii,  50.  (ragtpun  ana]l.  Sl.  X  frakunlt....  li.  Ha.  —  his  faretsaiaut  briguandit\  J.  St.  X  fareisate  brm- 

Z.  •■•  [  [ranban  mul.  Uuod  dedimus  fiagehun  id  ana-  jnndei  oihissa    ulliina  versus  parlc    — alabaUliaun\ 

lciia  llllgua   puslulal,  cum  liequo  Ol  jafian  (B.  Ih.),  II.    X  alubaatlranm;  gr.  omn.  a>«C«»Tpov. 

nec  e\  jui\nm  (/..)  illuil  iV/iun  n:iSei  po8»H;  neque  in  vii,  58.  uf  nro\  gr.  anle /«ura.  —  posl  /i>/u>ii  usque 

cmi.   Aig    ulluin   veitiglUUI  pattis  j  litiera:  ipparet,  ad  frnvaurhta  vcr>.  39  J.  Si.  Ijc.;   oniiua  fcre  singu- 

qua?  lubter  lineiin  duniur.  Verbom /roof  J>an,  proprio  laruni  litiararuiu  vestigia  in  coi.  Arg.  inMrtorvrot 

maledicere  (M    »w.  il .  He.si,  21,  all.)  lignlOeana,  vn,  39.  ftWMttu]  sie  cod.  .\>g  ;  II*.  1.  X  /<»»'«l- 

b.  1.  ligniQcaUoBem,  cuuteiiiueudi,  repudandi  (aliu  jaiuui.  —  si*J  B.  +  inm.  —  atns\  solus,  •  gr.  omn. 


(117  I.IT.AS  VII.   10 — VIII,   6.  PiS 

qijjands.  s.i  tj>  vrsi  praufctus.  ufkunjiedi  pau.  wo  jali  wileika  soqino.sei  lekip  nnina.  Jatei  Iravanrhia 
40,  41  ist.jah  andhaljands  lesus  i|ap  dii  paitrau.  seimon.  skal  pus  wa  qipan.  iji  is  qaji.  laisari  qip.  tvai 

42  dnlgis  skulans  vestin  dulgaliailjin  sumamma.  ains  skiilda  skalle  fiiiiMiunda.  ij>  an|»ar  fimfliguns.  ni 

43  lialiandam  Jian.  vrapro  usgebeina.  baim  fragaf.  wajiar  nu  pize.  qi{).  mais  ma  frijod.  andliafjands  Jvm 

44  seiiiionqap.pauagavciija.  Jiainmei  managizo  fragal.  baruh  isqa|iriu  imma.  raihlaba  slauides.  jab  ga- 
vandjands  sikdu  bi/.ai  qiniiu  qaji  du  seimona.  gasaiwis  [>o  qinnn.  aigaggandinin  gard  [)einana  vatomis 
ana  fotuns  nicinansiiigaft.  ijisi  lagram  seinaini  ganaii.la  meinans  loluiis  jali  skiiftaseinaminaliisvarb. 

45  ,  4C  ni  kukides  mis.  ip  si.  frain  painmei  innaiiddja.  ni  svaif  b.kukjan  fotuns  tneiiians.  aleva  liaubid  icei- 

47  naia  ni  salbodcs.  ip  si  balsana  gasalboda  fotuns meirians.  in  |izei.  qipa  bus.  aflelanda  fra-.aurhleis 

48  iz  >s  Jios  maiiagnns.  unte  frijoda  (ilu.  ij>  [  ammei  leilil  Iralclada.  leilil  fnjod.  qabuh  J)an  du  i/.ai.  af!c- 

49  landa  J)us  frava-.rbteis  Jieinos.  jab  dugunnun  J>ai  niipanakumbjai  dans  qipan  in  sis  silham.  was  sa  isi. 
Sd  saeifravaurliiins  allelai.  ip  is  qa[)  [>an  du  Jiizai  qiuon.  galaiibeins  pciua  ganasida  Jmk.  gagg  in  ga- 

viii  ,    I  vairj)i.  jab  varjj  bi[>e  afar  Jiala  ei  jab  is  vraloda  and  baurgs  jab  bainios  inerjands  jab  binpspilloiids 
2  piiidanganlja  gtips.  jah  pai  tvabb  mipimma  jah  qinnns.  bozei  vesun  galeikinodos  abnianc  ubilaizejah 

5  saulne.  iali  inarja.  sei  baiianavas  magdalene.   us  f>izaici  usiddjedun  unhulnnn;  sibun.  jah  iobanna 
qens  kusins  fauiagagjins  berodes  jab  susannajah  an[)arns  inanagos.  bozei  andbabledediin  im  us  aigi- 

i  nain  seinaim.  gaqumanaim  pan  liiuinmi  managaiin  jah  paitn.  paiei  us  baurgiin  gairidjeriuii  du  iinuia. 
:.  qap  Jiairb  gajukon.  urrann  saamls  du  saian  fraiva  seinamma.  jab  mijibanei  saiso.  suui  gadraus  faur 

6  vig  jab  galrudon  varj>  jab  fuglos  hiiniuis  Iretun  baia  j.ili  an[  ar  gadraus  ana  staina  jah  uskijanata  ga- 

INTEIIPRETATIO. 

lier,  qua:  tangil  einn,  quod  pc.ccalrix  est.  40.  El  respondcns  lesns  tlixil  ad  Pcrnm  :  Simon,  rl.heo  libi  ali- 
noiil  dicere.  Verum  is  dixil :  niagi--ler,  dic !  41.  Ouo  debiti  rei  fiiertint  Credilori  cuidain  ;  unus  debuit  dena- 
rioriiin  quingenlos,  veriim  alier  quinquaginla.  42.  Non  babenlibus  autein,  unde  rcdrierenl,  ambnbus  renii- 
8it ;  uler  igitur  horuin,  die,  niagis  eum  amal  ?  43.  Respondens  anlem  Siinon  dixil  :  liunc  pulo,  cui  plus 
reinisil.  Tunc  is  dixil  ad  cum  :  rccle  judicasli !  44.  El  converlens  se  ad  lianc  muliereni  dixit  ad  Sintonem  : 
vides  hanc  iiiulierein,  a  eedenli  in  ilonium  luain  aquam  milti  in  pedes  nteos  non  dedisti,  veruni  ea  lacryinis 
stiis  rigavit  nieos  pedes  et  capdlo  suo  lersil ;  45.  non  osculalus-es  me,  vertim  ea,  ex  quo  iniroii,  non  ces- 
savit  osculari  pcdes  meos  ; '  40.  oleo  ciput  meum  non  unxisti,  verum  ea  balsamo  unxit  pedes  meos.  47. 
Propter  hoc  dicn  tibi,  remitiiintur  iecraia  ejus  h:ec  miilta,  nam  amavit  multum ;  verum  cui  pauctim  remii- 
tiiur,  psucum  ainai.  48.  Dixii  aitietn  a.l  eatn :  remittunlur  libi  peccaia  tua.  49.  Et  cceperunl  bi  conctim- 
hentes  dicere  in  se  ipsis  :  quis  bic  est,  qui  peccaia  rentill.il ?  50.  Vermn  is  dixit  tum  ad  lianc  mulierem  . 
(ides  tua  sanavit  le  ;  vade  in  pacetn.  viu,  1.  Et  laciuni  est  deinde  po-t  hoc,  ut  etiam  is  iret  per  urhes  et 
vicos  pr.edicans  et  evangelizaus  regnum  Dei,  et  bi  tluodecim  cum  eo  2.  et  mulieres,  quae  fucrunt  s.uiabu 
spiritibus  titalis  el  inorbis,  et  Marja,  qua?  vocala  fuit  Magdalene,  e.x  qua  exierunt  dxmones  septem,  3.  et 
l.ihanna,  uxor  CllSte,  (ir.rfecti  Herod.s,  el  Susauna  et  alne  inuline,  qu;e  min  strarunt  iis  e  faciilialibtis  suis.  4. 
Cnngressis  autem  gregibus  mtiltis  et  his,  qui  ex  oppidis  roiverunt  ad  euin,  riivit  per  parabnlam  :  5.  cxiil 
6ercns  ad  serenduiu  semine  suo,  et  dum  sevii,  quoddam  concidii  ante  viam  et  couciilcatum  fuit  et  aves 
c«eli  vorarunt  boc.     6.  Et  aliud  concidit  in  saxum  el  enatum  exaruil,  propter  quod  non  liabuit  bumorem. 

ANNOTATIONES. 

—  ti/l>uii/>eiii]  sic  cod.  Arg.  et  seeunri»  n.auu  11/..;       toda  and  taurgs]  Sl.  lacl.,  i.  v B.  vrutoda — 

R.  Ih.  (f  Ifil.   Wuttr.  p.  158)  X  ufkunpcdu.  —  lekip  ixaimos]  J.  X  '««'»«,  Si.  haimo....  nmissis  icliqin: 

immn]  B.  X  sik  allekip.  usqnead — tonds. — piupsp:tlonds\  sic  euni  J.  ct  B. 

vti,  40.  puiiron]  Peirum.  gr.  nmn.  «Otov,  qua  prop-  es  loco  iii,  18  dedimus;  in  codice  Aig.  nihil  pr.r.ler 

ler  J.  iimiin  edidil;  Si.  -f-  paitru;  cxlertiuiGulli.  cum  —  lionds  legi  pilesl;  qttod  scribuiit  Ib.  el  'L.  vaitus- 

B.ix.  concinit.  pillonds  nou  proba.iius,  quod  ea  composilio  nusquaui 

vii.  41.  dulgis  skulans]   B.  Z.  jct.,  sed  vid.  Grim.  inveuiliir. 

II.  598  sq.;  J.  Sl.  X  dutgiskulam.  —  dulgukailjin]  vm    2.  tyiiioiu]  Dlf.  c.  vcrss.  *  rtvl(.  —   gult-ikino- 

i.  St.  B.  X  dutiahailjin.  dos]  1.  X  guleikmode,  St    gnleik  ...  —  saulile  juh\  i . 

vii,  42.  pan]  Ulf.  *  «JTrjv.  Si.  X  lauthaim —  ;o/i|  leit.  el,  °  gr.  omn.  —  utidd- 


vii,  42.  pan] 
vti,  43.  pann 
iilra  ea  Ulf.  i 


vti,  43.  onnn]  J.  St.  X  paina:  cucierittn  "  gr.  oinn.,  jedun]  gr.  niun.  |K)st  siiun. 

cnntta  ea  Ulf.  posl  gucenja  »  oti.  viii,  3.  fauragagj  ns]  sir  cod.  Aig    el  J.  Sl.  B  ;  Ilt. 

vn,  44.  qap]  gr.  omn.  post  seimotta.  —  algagqan-  Z.  -j-  fauragnggjint,  vid.  ad  xvi,  1.  —  li'eiodes\  St.  X 

rti«|  accedenli,  gr.  oma.  sinsWov.  —  mit]  iuiln,  °  .r.  heordes.  —  andbahledcdun]  sic  cod.  Arg.  r>ro  andbah- 

uiiiii.  —  jc-iuamij  suis,  °  gr.  otnn.  tidedun;  ).  Sl.  B.  X  undba  heideditn.  —  im]  iis,  gr. 

vu,  4-'i.  foiuns  meinans]  ]  gr.  oinn.  «Otw  —  seinaim]J.  Si.  •■;•  seinain. 

vti,  46.  foiuns  meinans]'!  gr.  vin,  1.   hiumam]  vid.  nd  vi,  17;  J.  V  hiuman.  — 

mi,  48.  gapuh  pan\  sic  cod.  Aig.;  Sl.  Z.   X  9af>  paiei  us]  Sl.  X  jcl.  — us  baurgim]  e»  oppidis,  gr. 

ujipai.  —  pus]  lihi,  "  gr.  otnn.,  n.un  quod  ii  habeitl  «tra  «toaiv  (i.  c.   in  oppido  bahiiantibus  et  ex  op;.ido 

aoii,  id  Ulf.  per  peinos  reddidit.  prolicisceiiiibii-). 

vii,  40.  sis  si/iam]  Sl.  X  sissitban.  —  saei]  Ulf.  *  vm,  5   saiands]  i.  St.  B.  e  Mc.  iv,  3  et  14  sa  arli- 

**i.  ciiluni  addiiul,  quem  b.  I.  cod.  Arg.  m  n  aguoscit.  — 

vn,  50.  is]  is,  °  g '.  omu.  —  gavairpi]  J.  St.  B.   X  ta'sol  St.  X  div.  —  natiudoiij  e:t  lortna  cuin  infmili- 

garnrpa.  vus  propicr  consiructioncni  (nam  varp  parlicipium 

Viil,  I.  bipc  afar  patn]  deinde  post  boc  =  iv  ry  secum  baLcre  solel),  participium  aulein  propler  ler- 

na8i;-.i,- ;  iicuiriiin  abuudai,  ut  B.  Ih    ptitait.  —  pata  minationem   csse  non  possit ,  veremurne  errore  li- 

«J  J.  15.  Z.  X  Jct-.  Sl.  X  patei.  —  ei\  ul,  *  gr.  nmn.  brarii  pro  iialrudan  scriptum  sil ,  si   vertnn  est  quod 

vnl.  ad  vi,  12,  sic  siepius  posl  varp  (iyivtro.  es  gcs-  Griin.  i    844  dicii. 

chah)  ei,  s.ipe  jah  quoque  >cquilur;  i|uainobrem  ne  vm,  (5.  usk>janata]  Grim.  I.  811  faisnm  pro  i^iinn- 

aut  ei  MUjah  ex  glossa  ortum  s.t  suspicamur.  —  vra-  antoe.-sesuspicaiur;  uobis  potiuspariicipiumpracteriti 

r^Taoi.  XVIII.  20 


«19  RIQLIOftUM  H.HI.VNA   VEHSIO.  «*«> 

7   |<u   i-uin.ti     iii  [mei  m  halmii!..  iirainitli  |>a.  jali  snni  gadrauS  111  midumai  |ianril'V<!  j.ili    ntibirskeinau 

H  ibin*  |>.ii  Join i.jns  afw:i|iideduu  |viia.  jali  an|>ur  gudruui  ana  air|  li  godai  jali  u  kcinoda   jah   i  m.l.i 

;.krmi   iaihiintaihundfal(>     )>a'u  |  »n   <|i[  .n.iU  ulTi.|nii;i.  saei  babai   ausona  du  liausjan.  gahausjai. 

9,     W  (rclinu  |.  iii  ina  sipoujoi  is  qihundans.  wa  sijai  »o  gajiiko.  i|>  tesus  qa|>.  u>  is  aigiban  rst  kunnan  raKM 

hiodinas^aus  ku|>-.  i|   [>aini   auharaiin  in  ^ajukoin.  ei  saiwandans  ni  ga<aiwama.  jah  gahau.jandans 

II ,  12  ni  frahjaina.  a)ibau  |>aia  isi  so  gajaks.  |>aa  fraiv  ut  vaurd  gubs.  i|i  |>.n  vi|>ra  vig  -iud  |>ai  hausjandans. 

13  (a[>i<h  qimib  diabulus    ali  usiiimi|>  [i.ata  vaurd  af  bairtia  ne.  ei  galauhjanduiu  ui  ganisaina.  i()  [>..i 
ana  |>aniii)<>  MriHi  ize  |>an  ha<isjund.  m  |>  (aheidai  andnimand  |  uia  vaurd.  j  <ii  bat  vaurlin»  ul  ha- 

14  baini.  |  aiei  du  mela  gulaubjaud  jah  in  mela  fraisiubnjos  alsundand.  .[>  baia  in  b.iurnuns  gadriusamlo 
|'.u  smil    |nu'i  gahausj.i  daus  jsh  a( saurgom  jab  fabeiu  jali  gabaurjiibuin  bisos  libamais  g.ggandan* 

15  afwapnaiidjuti  ni  gavrisqaud.  i|>  baia  anu  Jiizai  godon  airbai  bai  sin'.  pai tze  in  hairtin  god.iuii.ia 

16  jab  seljamma  gabausjaudans  |>ata  vaurd  gahaband  juh  akran  bairand   ui  bulainai.  abban  ui   manna 
lukarn  landjands  dishulji|>  ita  ka6a  ai|i(>.iu  ul  ligr  gasaij.b  ak  ana  lukarnasiabin  saijib.  ei  bai   iiin. 

«7  Raggandanssaiwaina  liubad.  uiauk  isl  analaugn.  [>aiei  svikunb  nivai>|ai.  uih  fulgin.buleinigakuiina!- 
18  dau  jah  ipsvekuu[>amma  qimai.  saiwi[mu.  waiva  haiiseib.  unte  saci  bahaib.  gihada  imma.  jah  saci  ni 
10  babai().  j  >h  hutci  |,ugkei|>  haban.  afnin  adaaf  iinma.  aliddjedun  ban  du  immuaihei  jih  brobrjus  is  jali 
-20  ui  mahtedun  and.|iban  imnia  faura  managein.  jah  gaiailian  varh  imma.  paiei  aihei  beina  jah  hro- 
31  hrjas  beinai  slandand  ula  gasaiwan  buk  gaimjandona.  ib  is  audliafj.mds  qab  du  im.  ni[>ei  meii.a  jali 
ti  bro|irjus  roeinai  |u.  sind  bai  vaur<i  gu[>s  gahausjandans  jali  taujandans.  vir|>  [>ai>  in  ainamma  |>zu 
d.tgc.  j:<l.  is  galaiji  in  ski|>  jali  aiponJM  is.  jub  qa|)  du  im.  galcibam  li.ndar  |>a:ia  marisaiv.  jah  gali- 
t7<  (iuii  {iaruli  |>.iu  s\c  faridedun.  aiusaisleif)  jab  atiddja  skura  vindis  in  [>ani  marisaiv  jab  gufullnode- 
_t  dun  j-tli  birckjai  vaurbun.  duaigaggundaus  |>an  urraisidedun  iua  qipandans.  laijarjd.  fraqistoam.  i(> 

LNrEUPRETATIO. 

7.  Etquoddam  cecidit  inmcdiuni  spinaruiii,  ct  iinul-enascentes  h.Tspina;  eJStinierum  hoc.  8.  Et  aliud  cr.n- 
cidit  in  tcrram  lionaiii  «l  pullulavit  et  fetil  fruciuin  ceniuplum.  Iloe  nulcm  dicens  exelamavit  :  qui  habeat  au- 
rcs  ad  audicndiun,  umliat.  9.  Iiuerrogaruot  aulcm  cuni  discipuli  ejns  dicenles.  quiil  sii  li.-ec  pa>aboia.  10. 
Vci  um  lesus  di\il :  vobis  daium  e>l  s<  ire  myslcria  rcgui  Dei,  verum  bis  a  iis  iu  parahn  is,  ut  videntes  nou 
vidcant  et  audienles  iion  ini<'lligaiil.  II.  At  hoc  est  hxc  paralmla  :  hoc  -eaien  est  verbarn  Dci ;  M. 
verum  hi  ad  viam  simt  hi  audieiites,  deinde  venit  diabulus  et  deuiii  hoc  verbum  a  corde  eorum,  ut  ere- 
deutes  non  salvcnlur.  15-  Veruin  hi  in  boc  saxo,  qoi  cum  amtiiinl,  cir.n  bctitia  assiimunl  hoc  verhum,  ct 
ht  radices  non  babent,  qui  a.l  tempus  crcduut  et  in  icmpure  (cniai  >nis  desistuni.  14.  Verum  boe 
iu  spiuas  cadens  bi  sunt,  qui  audieoles  ct  a  curis  el  possessione  et  voluplatibus  hujus  vitaj  eun- 
les  essiinguunlur  el  non  frucium-feruiu.  15.  Verum  boc  in  bac  bona  lerr.t  hi  sun>.  hi  qui  in  corde  bono 
et  probo^audienies  hoc  verbum  lenent  et  fruclum  ferunt  in  pa  ientia.  16.  At  non  liom<>  Incernam  incen- 
dens  operit  eam  vase,  aut  sub  lecio  ponii,  sed  super  cindelabro  ponii,  ut  bi  ineuntes  rideant  lucem.  17. 
Non  euim  e->l  oa-ultum.  quod  inanifestuni  nou  liat,  neque  abscouditum,  quod  non  cognoscatur  el  :n  aperlum 
voniat.  1S.  Vuleie  igitur,  quomodo  audiiis  ;  nam  qin  hahet,  dalur  ei,  et  qui  non  habei,  eii.im  quod  putat 
liabere,  demilur  ab  ro.  19.  Adierunt  autcm  ad  eiim  mater  ei  fratres  ejus,  ct  non  pot  >ei  tuu  adirc  ctim  pr.v 
iurb.1.  20.  r.i  nuiiliatiim  luit  ei,  quod  maier  lua  et  fratres  tni  slanl  foris  viderete  cupienles.  XI.  Verum  is 
respondeiis  dixil  ad  eos  :  inal<T  mea  ei  Iratres  mei  lii  auut,  bi  verbum  Oei  audbmies  ei  laeienies.  ii.  faelum- 
e*4  autem  in  uno  borum  dierum,  ei  is  ivit  in  navigium  el  discipuli  ejus,  et  diiil  ad  eos  :  imus  trans  hoe  sta1 
guuin  ;  ei  iveruut.  23.  Tuuc  aute.in  ubi  navigarunt.  obdormivit  ei  uiiiit  procella  vemi  in  boc  siagnum  el 
tompleii  siuii  el  periclitanies  latii-suiil.     ii.  Accodemes  autem  sus<  itaruni  eum  dicenles  :  praxepior,  per- 

ANNtiTATIONES. 

advetbum  kttan  (Gii  n.  1.851. 1)  periinens,  esse  »"!■  niiscue  utilur :  iviUik*  et  n\l  i.'.«,  »:if.;e  nt  uvtiio, 

Uciur.  —  qrammipn\  l.  ISI.    ■;■  fai-mmiAa.  aijqcljn%c\.  aijgiljus,  ail. 

vm,  7.  nfiffaiiiaViittii!  viil.  :><!  Mc.  iv,  7.  vm,  18,   aiidi/t/xiu  iimxa  |  J.  Sl.  X  ilfaiijaa jan. 

viii.  8.  taih;mlailiu>i;1[atl>\  bt.  *'.  lit.huiilaihundfult.  Ul|>  .>(l  vnlna  |  jj|f_  c.  coj  ,,  ct  versS.  »>,(7o»r6».  — 

—  l>ait}  aulem,  °  gr.  omn.  j,aie\  j  quod.  *  gr.          qaMiwan  |    U.  .-^  qataham.  — 

vili,  !•.  pn/n/io]  Si.  };-^  lajtiko.  qnirujuuiioua  \  i.  *  vtljandam.  sed anie/mk |HMM 

vni   IO.i*MM]vid.  a<l  Mc.  i,  4i.  —  /)iafm«*«au<|  J.  J  |10c  cimordiKe  legil ) ;  St.  lae.  ane  />*t  g  uiiwan. 

St.  X  l>ud.tnas$aus.  ,„,   2I.  tmd  [  J.  Sl.  B.  *   «inrtoii. 

v,„,  13.  » |  U.f.  moren.  suuin  ,  ,„• 'a.ionem  ve.bo  •_  _\_      y  ^       m<Jti 

^'TJl^Jt        '  J""8e    '  * '  v,„.  83. .«]  J.  St.  •  »  -  ummUk]  sic  c.hI. 

iuale  cohsii  uii.  ■    .  .  ...  '  •  ..  .    „r  '..     .. 

vni   13  iae]  pro  i:,,.  sie  Mc.  n .  I  et  ™  Ud  U.  v.  *%•<»  ''  :  «"?"  ras?  ^e  v..[etur;  J.  St.  bn  div.. 

3i;  cl.  ad  x.  ;>.  -  rurliM|  v.d.  ad  Mc.  iv,  0.  "•  *■  ■*  «-luaulrp,  cf.  ad  m,  o. 

iiii,  1 1.  [jaiei]  sic  Cod    Aig;  edill.  -^ /iul<.'i.  ia-tc  viu.    H.    duattiaggitndaiis    ]   J.   Sl.   R.   -♦    nlgag- 

rum  gr.  Oinii.  o: ,  cf.    1'rolegg.  coi.  *85. — ia»n/oiN|  g.iniiaus.  — uirandc  Inn  ]  edill.  uiraiti /ei/un,  in  «'o.l. 

*ic  perspicue  c<nl.  Arg  ;  e.liu.    -i  Mur/OM.  —  a\wuu-  Arg.  uiruni  urr —  au  mr —  sit  scripium  ,  i|uaiiiq>aiu 

uand\  vid.  ad  Mc.  iv,  7.  dillicile  cst  cognoscere,  Unien  quod   eih.i.iiius.  id 

vili,  IS.   {julaiiiui  ,  J.  Sl.  I>     \  [tutilinai.  MM lingug gotllicie  poHlllat, SW  MfMM— ,  MrMUr*" 

viii    17.  iii  auk  ]  J.  Sl.  *  miii/i  /uiii.  — "i/i  1  J.  Sl.  kitiiiii,  mii. isuii,  iuriju;  u-.us  oinuino  esi  HM  ns  Cor. 

.     „f.'-_  si>f/>u»/iiiHim,<j    lic   <o.l    Arg.;  J.  Sl.  II.    >  II,  vl.  Il.ub.  duiu  alier  C<>d.  veia.n   lormani  nrri«rti- 

.. iciiiw/inMiiiin;  Maresir.  n,  <i.'>li  ei  I  ye  b.  I    iiwnh-  no</jpr;ebci,  in  ahero  ujrumiio./u  iuale  legilur  — li/;- 

htmma,  rcilcqniOcill  ICU  i  el  <•  GnlliUI  s:epius  |>ro-  j<m</|  liocvcrbuiu.iiijuslocoSl.  lacuna.-sigiuiiiibaU-t 


«21  LUCAS  VIII,  SC— 41.  (;" 

25  fs  ul  fclsiinds  gasok  vinda  Jah  baninra  vcga  valins.  jali  anaslavaid.:dun  jah  varh  vis.  qab  han  dulm. 
vtar  isl  galaubeins  izvara.  ogandans  \r.\n  sildaleikidedim  qinandans  du  sis  misso.  was  siai  sa  ei  jaU 

26  vin.lam  faurbiudib  Jah  vatnam.  jali  uMiau-Jand  imma.  jah  aifaridedun  in  gavi  gaddarene.  batei  isl 

27  vihravairb  galeila  a.  nsgaggandin  ban  inima  ana  aiiba  ganioiida  imma  vair  suros  us  baurg.  saei  bs- 

28  baida  onhulbons  mela  lagga.  jah  vasijon.  ui  gavasins  vas  jah  in  garda  ni  gavas  at  in  hlaivasnom.  g  i- 
saiwar.ds  ban  iesu  jali  ulhropjands  draus  du  iinm.i  jab  siibnai  mikilai  qap.  wa  mis  jah  bus  icsn  sunau 

29  gv.bs  hauhistins.  bi.lja  [>uk.  ni  balvjais  mis.  unle  anabaud   abmin    bamma   unhrainjin   usgaggan  is 
bamma  mann.  manag  auk  mel  fravalv  ina  jab  bundans  vat  ei arnaliandjom  jah  fotuban.ljoni  (astaibs 

50  vas  Jah  dishniupands  bos  bandjos  draibibs  vas  fr»m  ba.nma  unhulbin  ana  aubidos.  frali-ban  ina  iesus 

51  qibands.  waistnamo  pein.  baruh  qab.  I.arjis.  unle  unhulpons  managos  galibun  in  ina.  jah  bad  ina 

52  ci  ni  anabndi  im  in  argrundi[>a  galeiban.   vasub-ban  jainar  hairda  sveine  managaize  baldanaiie  iu 
55  bamma  fairgimja.  jab  bedun  ina  ei  uslaabidedi  im  in  bo  galeiban.  jah  uslaubida  im.  usgaggandans 

ban  suns  bai  unbulbans  af  bainma  mann  galibun  in  bo  sveina  jah  rann  so  vribus  and  driuson  inbana 
51  marisaiv  jah  afwaj  nodedun.  gasaiwamlans  banbai  haldandans  bata  vaurbano  gaplauhun  jah  gaiailiun 
35  in  baiirg  jah  In  veihss.  uslddjedun  han  saiwan  [>ata  vaurbano  jah  qemun  at  lesua  jah  big^lun  siian- 

dan  bana  mainan.  af  bammei  unhulbons  usiddjedun  gavasidana  Jah  frabiandan  faura  folum  icsuis 
36,  57  jah  ohledun.  gaiailiun  ban  iin  Jah  bai  gasaiwandans.  waiva  ganas  sa  daimonareis.  jah  bediinina 

allai  gaujans  bize  gaddarene  galeiban  fairra  sis.  unie  agisa  mikilamma  dishabaidai  vesun.  ib  is  ga- 
08  lcipands  in  skip  gavamlida  sik.  bab  ban  ina  sa  vair.  af  hammei   hos  unbulboiis  usiddjedun.  ei  vesi 

39  inib  imma.  fralailot  ban  ina  iesus  qiban.ls.  gavnndei  buk  du  garda  peinamnia  jah  usspillo.  wan  lilu 

40  gatavida  busgub.  jah  galai[>  and  baurg  alla  merjands.  wan  filu  galavidaimms  iesus.  Tarhp  nmippa- 

41  nei  gavandida  sik  iestis.  andnam  ini   managei.  vesun  auk  allai   beidandans  is.  jah    sai.  qam    vair. 
pizei  namo  laeirus.  sah  fauramableis  synagngais  vas.  Jah  driusands  faura  folum  icsuis  bad  ina  gaggan 

INTERPRETATIO 

ditnur !  Verum  is  snrgens  i  icrcpavit  veiiluin  ci  liui,-  Ouctui  aqus,  et  obmiiiii.mui  et  facta-est  ma'a<  ia.  95. 
Dnit  autem  ad  eos :  uhi  csi  li.ies  vesira  1  Timcnics  autem  n>irali-sunt  diccntes  ad  se  invicem :  quis sit  hic, 
ni  eiiam  ventis  inter.l  cat  et  aquis,  et  obediant  ci !  26-  Et  navigarunt  in  rcRionem  Caddarenoruin.  qraj 
est  contraria  Galilxx.  27.  Exeunti  auiem  ci  in  terram  oecurril  ci  vir  quidam  cx  oppido,  qui  habuit 
Jxmones  lempora  longa,  cl  ve»iibusnon  vesiilus  fuit  et  in  domo  non  m2iisit,  sed  in  sepulcris.  28.  Videu» 
au  em  lesum  et  exclamaus  cecidit  COrain  eo  el  voce  magna  dixil:  quid  milii  et  tibi,  lcsn,  liii  t>ei  summi, 
oro  te,  ne  lorqneas  me.  29.  Naiu  praecepit  spiritui  huic  immundo  exire  ah  lioc  homine, ,  mullum  ciini 
tempus  arripuit  eum  et  ligaius  fuit  fernis-caienis  et  compcdibus  custoditns  fuit  ct  di  ruuipei-s  has 
catenas  pulsns  fuit  ab  hoc  daemone  in  deseria.  50.  Intcrroga.il  autem  enni  lesus  dicens  :  quod  est  nninen 
iniim  ?  Tiiuc  dnit :  eserciius,  nain  d;cmoncs  mulii  ivcrunt  in  eiini.  3I.Etoia\it  cum,  ut  ik.ij  prrcipen  t 
iis  in  ahyssum  irs.  52.  Kuit  auiem  illic  grex  porcoruin  multorum  pasccnlium  in  boc  monle :  ct 
nrarnnl  cum,  ut  permiuerel  iis  in  :os  ire;  el  permisit  iis.  53.  Exeunies  autcni  staiim  hi  daemones  ab 
hoc  homine  iverunt  in  hos  porcos  et  cucurril  hic  grex  ex  pr.TCipitio  in  hoc  slagnum  et  siifFocati-sunt. 
54.  Vidcnies  autem  hi  pascentti.  boc  factum  clTugeiuni  et  narrarunl  in  nppidum  et  in  viros.  55.  Exieruul 
autem  videre  hoc  factum  et  vencunt  ad  lesuui  et  invenerunt  scdentem  hunc  homiiiein ,  a  quo  dxinones 
exierunl,  vestilum  ei  inlelligentein  anie  pcdcs  lesu  el  tiiiiuerunt.  36.  Narrarunl  aulem  iis  cli.im  hi  vidcules, 
quomodo  valuil  liic  damiouiacus.  37.  l.l  oraruiil  eum  omnes  incol.e  hor.ini  Gad.larenortim  Ire  procul  «e, 
iiam  liniore  magno  occnpali  fuerunt;  verum  is  lens  in  navigium  convertil  se.  58.  Oravil  au'cm  cum  hic 
vir,  a  ijn.i  hi  d:emones  .-xie:  t,  ut  esset  cum  eo;  dimisit  auiein  eum  lcsus  dicens  :  59.  cnnverte  te  ad 
ilinniiiii  luam  ei  enarra,  quim  unilium  fecit  tibi  Deus.  Et  ivit  per  oppidmn  tnlum,  prjcdicans,  quum  inultum 
fectlei  lesus.  40.  Paclum-esl  aulein  dum  convertit  se.  lesus,  excepit  eum  turha ;  iueruiit  enim  omncs 
exspedantes  euni.    41.  Et  eccc,  venit  vir,  cujus  nomcn  lairus,  hicq  ie  prxfectus  syuagngx  fuit,  ct  cadcus 

AN.NOTATIONES. 

J.  (oin  gr.  quibnsdam  bis  pouit,  incn.l.  Arg.  autcm  vriput  ]  B.  lac.  el cnujecliira  so  hairda  icponcre  vuli. 

altcrius  illius  nulliim  vcstigium  repcrimus.  —  afwapnodedun  ]  vid.  ad  Mc.  iv,  7. 

viii,  25.  iiat  sa  j  1  gr.  omn.,  Ulf.  eliam  •  ap«.  —  viii,  54.  gafilauhun]  1.  St.  X  qaplaujun  —baurrj] 

latnam  \  aquis,  gr.  oiim.  C3a«.  •!•  St.  X  bourgi,  —  veihta  |  J.  •+■  haiNot,  Sl.  lac. 

viii,  26.  oaletfain  ]  J.  X  galihia.  v'"i  ^.  al  ie$ua]  St.  lac.  —  yavatidana ]  J.  Sl.  X 

vni,  27.  unhulbon]  i.-t -ikohiia,  glassam   mar-  9«ofirfona.  -  towsl  J.  St.  B.  W- fewa. 

«nalem  pro  texlus  hciione  ponens^.ifcoWa  u;hul-  ""•  3b-  /•«««« ;«*lSl.  )ac.  -  tm]  J.  X  du  i»i. 

bom  glossam  c.m  glossemate  iu  lexl.i  ConjungCM .  ~  m""J  !"a'  1  J-.M-,  ><  ™'  l£,J,al,led.a-              .     , 

vn.,28.6u/.^i«.».SlUr.o.iin.  v,u,V.b,dunu,a]}>l.Xbadunm.~gauja,,,] 

an     .  '      .     J.      ,  i   o,    o   w  i-  .               i  51.  •*  maniant.  —  gaddarene]  sic  cod.  Arg. ;  J.  St. 

yitl.  29.  e.s,rna*anrf/ow]  J.  bl.-B.  X  dtT.  -  vat  ]  ,„  t    #  gidarene,  vid.  eliam   Mc.  v,  I ;   L.  «H,  26. 

scc.  luil     gr.  oiu.i  _  faifra  sjj,  j   Sl   ^  ut  (fam  dejnde  |ac           c  a(| 

vin.  oO.   o./.Wf  1  J.     -t-.  -  pem  1  gr.  nmn.  («t)  filieill  |in,„s  {ersus. 

a.,te.«i.  —  harj.s  |    Ull.    h.  I.  golhico  verl.o  red.i.l  Vlll   3.    bab  p.m  inai  s,  ,ac   _  u,ur,edun]  gr. 

gr.eco-l  itimini  Uycan,  cum  Mc.   v,   9  el  \b  laigaion  ante  L( 

Kcripserit ;  cf.  Skiir.  49.  2.  ubi    auclor  illius  liuulli  Vlll>  39\  „,spi//0i  j.  Sl.  v  „,„mo. -galaih  and] 

nomen  Pem  aposmli  per  si-iini  reddil.  j  S(.  w  aalaihands_  _  baur,  ,,H<1  j .  gr.  oinn. 

vni,  52.  im  ]  sec.  J.  Sl.  X  W.  viii,  41.  bi*et]  j.  Sl.  -f  A   *>.  —  *nh]  hicqne;  Ulf. 

vni,  "3.  s«n«]sta'im.  *  gr.  on.n.  —  m.inn  j  J.  Sl.  ri  zai  t.on  omittit,  uti  Sch.  adnoint;  ~ic  sah   pre  y«i 

;•  manua.  —  galipun  ]    i.    St.  -r  iddjfdun.  —  rann  \  xJto;  xvn.  16;  tu,  2.  viil.  ad  i.  xvki,  26.  -•-  garii  j 

J.  St,  •*  draus,  o.iiis=is  reliquis  us.jue  ad  iaiii.  —  so  Sl.  X  garda. 


'•-'"•  r.lUI.IOIU  M  lllll.ANA  Vl.llSHl.  Ht 

ii  iii  gard  leinnna,  unio  dauhinr  ainohovai  hnma  iva  vimriva  iv.dibe.  Jah  so  svali.  mi|  | >:< i >.i  [>au  ••] <t i  * 

45  I»,  manigoini  braibnn  lua.  Jah  qlno  viaandei  in  runa  h!o[iis  j -ia  tvallf,  100I  h  lekjani  'raqam  aliam- 

41  ma  nlglna  tcinamma  jah  nl  malita  vas  fram  ainonielmn  galeikiuon.  at/a^gand.i  ilu  aftaro  au.iiml 

('<  ik  Ulta  vastjos  is  jah  snns  |;nslo|i  sa  riius  btohJl  uos.  jah  qa)>  lesiia.  wns  sa  n-kaniJs  niis.  laugnjnn- 

«i.iui  jian  allniin  (|a|i  pailrns  j.-ih  |iai  nii[i   iiiiiua.    lal/jaitd.    manageius  biwaiiband  [>uL  jab  |>reih»nil. 

10  j.ih  qibli,  wai  sa  ttkandt  mta.  barnh  iaaui  i|«[>.  iniioli  mii  lonu.  ik  auk  ulk.iiit|ia  mahi  usgaggaudeui 

17  afmia.  g.isniw.iuttei  [>m  so  qino.  ]>aioi  ni  gahugnlda.  relrandel  jali  aidriusnndei  du  iiinma.  iu  | > > / < ■  i 

■iS  iilaitok  iniiin.  galaib  niima  in  ftndvairbja  nllniios  manageiin  j j I ■  waiva  gahniloodn  suns.  i|i  icsusqab 

»9  ilu  [ul.  |>iaf»iei  jnii.  danbtar.  gnlaubeins  |>ein.i  ganaiida  buk.  gng/.  iu  gavairpjn.  nauh[>au  iminn  roil- 

jandln  gaggi[>  suins  niaime  liam  |iis    laurainn|ilcis    synagngcis   qibandl  du  inuna.  |ialei  gndau|>niiila 

S0    dauhtar  |>eina.  nl  draibci  |iann  laisnri.   i|i  iestis   gahausjanls  nndhol  imma  i|  |>:inds.    ni    fauihlei. 

M  botainei    galaubei.    jtth    ganaajada.    qimandi   |inn   iu  garda.    ni   [ralaUot   ainnhun    iniig.ugan 

'■i  alj  i  paitru  Jib  iakobn    jah    ioliannen    jah    |>ana    allan    bizos    mnujos  jah  aijicin.  gaigroiun  ban 

53  allai  jali  faiQtikun  |>o   paruh  qn|).  ni  gretip.  mite  ni  gnsvall  ak  slepib.  jah  bihlohun  ina  gasaiw.iitlaus 

'. i   batci   gnsvali.   [nnuh   is   u-tlreiliaiuls  allai.s  ut  jah  fairgreipands  liandu  izos  vopida  qipands.  ronvi 

: ',,    ,'.il  iniiis.  jah  gnv.indida  aiimao  izos.  jah  usto|>  suns.  jah  nnabnud   izai  giban   mal.    Jah  usgeisnnduduu 

ii,  1  fadrein  iioi,  i)i  i*  (aorbaud  im  ci  mnnn  ni  qibeioapaia  vaor[iano.  gahailanda bon bana  tvalifapni 

.'.  slaulum  atgaf  bn  mahl  J  ih  valdufui  ufar  allaiin  unhulbom  Jah  sauhtins  gnhailjan.  J  tb  insandida  ms 

5  raerjan  biudaiujanlja  gubsjab  gahaifjan  allani  j ..ms  unhailaus.  Jah  qa[>du  iiu.  ni  vniht  nimai))  iu 

4  vig.  nih  valuns  nih  malibalg  nih  hlaib  nih  skallans.  nih  [mn  (veihnos  paidos   habau.  Jab   in   pnnci 

5  gard  gaggaip.  nnr  snijip  )ah  Jiafiroh  usgaggaib.  Jah  iva  managaj  sve  ni  anJiiimaina  isvis.  usgag- 
«■  gmdaiis  us  biiai  baurg  jainai  jnh  ntuldn  af  fotum  izvaraim  afbrisjaib  du  veitvodipai  nna  ins.  nsgag- 
7  gandaus  b.iu  bairhiddjedun  and  hnimos  vailamerjandani   jnh   leikinondans  and  all.  gnbausida  pan 

INTERPHETATIO. 

anle  pedes  lesu  oravil  cum  ire  in  domum  suam;  42.  nnm  filia  uuica  fuit  ei  cirriter  hiemum  duodecim,  ei 
hzc  obiit.  Utim  auiein  ivit  is,  lurbx  tnrserunl  eum,  45.  ei  mulier  oMistens  in  tluxu  sanguinii  annos  duo- 
deeim,  qua;  in  me  licos  impendil  omnem  facoltalem  sinnt  c!  non  potens  fuitab  uno  sanari,  41.  venieos  a>l 
retro  ailigll  llmhriam  veslis  ejus  et  staiim  stetit  hic  flimts  langoioil  cjus.  41.  Et  dixit  lesus :  quis  hie  tan- 
ger.s  me?  Neganiibus  autem  bmnibus  dixit  Peirus  ct  hi  cum  e.o  ;  prxceptor,  turbse  circumeunt  le  et  torquent, 
ct  dicis :  quis  bic  tnngens  me?  46.  Tunc  lesus  diitit :  letgit  me  quidam;  ego  eniui  cognovi  poleniiam 
exeunlem  a  me.  47.  Vidcus  autem  h.ec  mulier,  quod  non  Inluit.  tremens  ei  prncidens  aute  eum,  propter 
quo.l  atugil  eum,  confessi-est  ei  iu  pr.esenlia  omilis  lurbx  el  quouiodo  sanata-esl  staliin.  48.  Verum  lesus 
dixii  ad  eam  :  eonsolare  te,  Dlia,  lides  tna  sanavit  te,  v.trie  in  pnce.  49.  Adhuc  eo  loqueute  ii  quidam  homi- 
ikiiii  de  bojus  prasfecli  synagog»  dicens  ad  cum,  qu>d  inorlua-esl  filia  lua,  ne  urge  hunc  niagisirum.  50.  Ve- 
rum  lesus  audiens  respondil  ci  dicens :  ne  time,  tantora  credc,  et  sanatar.  5t.  Veniens  autem  iu  doinum,  non 
permisit  unnm  inire,  nisi  Peirum  ct lacobum  et  lohannem  ei  hunc  patrem  bujus  puelke  ei  matrem.  52.  Fleveruni 
auleni  omiic.s  et  planxcrunl  hnnc.  Tunc  divii:  ne  ilete,  nnm  nnn  obiil,  sed  dormil.  55.  El  deriserunt  eum  vi- 
denles,  quod  obiil.  54.  Tunc  is  expcllens  oiunes  for.iset  appreliendens  mnnum  ejusclninavitdicens  :  puclla, 
su;'i!e  !  55.  El  convertii  spiritum  ejus,  et  surrexii  stntim,  ct  pra^cepiiei  dare  cibum.  50.  Et  ohsiupueruut 
parenles  cjus;  verom  is  interdixit  iis,  ut  hoimni  non  dicerent  boc  lacium.  IX,  1.  Coovocans  autem  hos  duo- 
dcc  m  apo  tolos  iradidit  iis  pnienlinin  et  imperinra  snper  omnes  dxmones  et  inorbos  sannre.  2.  £t  misil  e.os 
pranlieaie  regnum  Dci  et  sannre  omncs  hss  insanos  3.  eidixii  nd  eos  :  ne  quidquim  sumatis  in  viaui, 
neque  haculos,  neqne  pernm,  ne,«ue  p.uicin,  ucque  denarios,  neque  duas  tonieas  hnhere,  4.  et  in  qiiam 
ilomiun  eatis,  ibi  maneie  et  iiinc  exeaiis.  5.  I  l  tam  mulii  quam  non  suscip.ant  vos,  exeuntes  ex  hoc  oppido 
illo  ct  pulverem  a  pedibus  veslris  excuiiaiis  ad  testimouiiim  supcr  eos  G.  txeuntes  nuiein  transieruui 
per  >ici«s  ev.mgeliiantes  et  sananlcs  per  omne.     7.  Atidivit  auiem  llerodes,  hic  tctrarcha,  hmc  facu  ab  eo 

ANNOTATIONkS. 

viii.  li.  vjittrive]  J.  Si.  R.    K  i'iMlraii'f— n:'/')/«'i»i'i  vni.  Ui.  unli  }  nnm,  •  sr. 

—  is  i  J.  *(  galeipanii  p&iu  pm  iua, Sl.  }^  tmytnji         vin,  33.  yasciwMidaat  ]  vnlenies  (t«5ovt:.l.  gr,  omn. 

/iBiiti  /)an  nia.  —  aumageint  ]  Si.  luc.  tiSota. 

viil,  45.  lekjant}  J.  St    -f  teikioiit.— aiguu  \  i  Sl.  v'".  :'4-  ""J"s  "'  1 1  «r-  0lnn- 

It.     -  ui/i/io.--*,iuam.»a  \  stta  "  «r.  viii,  55.  usto/i  |  J.  Sl.  ussM/i,  reciius  quidem,  sedh 


VIII 


u.f.i. ...  — ■  -  .   i.u>  iiittfi  |  ^i>.>        ki  .  — >      —    r  j  --  —  —  >•      —  t w  — 

4}.  i/nlvid  ad  Hc.  I   13.  I.  conra  rodicisArg.  auctiiriUtem,  vid.  ad  Mc.  iii.  I.".. 

n       ■      j   \  ■    cl   *.    _.      .  ... .!.  .j  i„.,  viii,  56.  aibtina  \  pro  qebeina,  sic  eiinm  ix,  -I  et 

viii,  47.  reirundei  1  J.  Sl.  -.    qam  c  graeis  addtinl.  ,'.     .,  '.  r    ..  .'  r  .  Vu    ,/       j  ■,.  •        .      ,., 

'         .        .        •,  '  xvii,  l>  i(ipei/),  Griui.   I.  ot*.  Cf.  u •anbetna,  ix,  40. 

Vlii.  4S.  le.tis  |  gr.  c  qimi  V|1     3     . ,/ji;iiiirfei)iu  v,   18.   tavid:dt;>ia  »l,  II. 

vin,  4'J.  nmiAbaa  j  edill.  >.  d  v.  -gaggipi  Si.+  a/ka«fiidiw Neh.  vi,  16.  vid.Grim.  I.  5G. 
qatjqid.  —  matuie  \  buiniiium,  "  gr.  omn.  —  />u  /aa-  lx     |    apau»inu/u,ij  j  .ipoilolos.  •  [^r. 

ramapleis  \  lnc  genilivns  non  peudel  a  frain  prxposi-         ISi  ^.  «/(„,1,]  omnes,  *  gr.  omn. 
lliillO,   s<:d   atuppleudo  subsiaiiiivn  muniiani,   cf.  ad  iyi'  -    „//,  j   ,,r.    /„    ,-  „,.  _  vjtj»,  |  baculos,   e,r 

xix,  7;  M.  xtvn,  57  ei  J.  xvi,  5i.  —  wg»geii\  fiagfa.  „,/,  hinib)  J.  -  X  ni/i)  quart.  I.  >»  wi.  — 

lcgeudum  esse  videtur  tynagogait,  ult  sciibilur  vs.  41  „;/, /,„„  1 1    sv  „j  (>„,„ 
.'•J    i>.  -ii.  —  [hina\  i.  X  jx»i.  n%  |,  /',„,;.,  |    st.    ••   j>ahici. 

viti,  51,  ««ino/iun  imigaggan  |  *  ^r.  om  i.;  eiterum  i\,  li.  and  all)   J.  Si,  l>.  if,  j«t. 

de  ni>io/iu/i  vul.  a«l  Me.  ix,  8.  -•  takubu  —iohaimcH  \  i\,  7.  tuirnrk.i  I  eod.    Arg.   Hl.   '■>,  l.i/luri«,  vid. 

•  gr  .  s,c  n,  28.  tti,  r.i 


<r;  lucas  ix,  s— 23.  wr, 

herodis  sa  lailrarkcs  [jo  vaurbanona  fram  iinma   alla  jah   bahta.  unte  qcpun  suraai.  patci  iohanncs 

8  urrais  us  daupaim.  sumai  Jian  qi>[>un.  Iielias  alaugida    sik.   snmaip-pan  baiei  prauletus  sums  pizc 

9  ahizane  ussto[>.  jali   qap  herodes.  iolianuau  ik  haubip  afmaimait.  ip  was  istsa.  bi  jianei  ik  hausji 

10  svaleik.  jali  sokida  uia  gasaiwan.  jali  gavandjandans  sik  a|  auslauleis  usspilloiledun  iimna  sva  lil.i 
sve  galavidedun.  jah  aiidnimands  ins  afiddja  snndro  ana  sla[i  aupjana  baurcs  naninidaizns  baidsaii- 

11  dan.  ij>  [ios  inanageins  fiupandeins  iaistidedun  afar  iinina.  jali  audnimands  ins  rodida  du  iin  bo  bi 

13  biudangardja  gups  jali  fiaus  barbans  leikinassaus  g.iliailida.  panuh  dags  jupan  dugann  hncivan. 
atgaggandans  pan  du  iinuia  [tai  ivalif  qepun  du  iuima.  fralet  po  managein  ei  galeipandans  in  [ios 
bisunjane  liaimos  jah  vcihsa  saljaina  jali  bugjaina  sis  maiins.  unte  hei  in  aupjamma  siada  siiim. 

15  [lanuli  qa[i  du  im.  gibip  im  jus  maijin.  ip  eis  qepun  du  imma.  nist  liimjai   uns  maizo  fimf  lilaibam 

14  jah  fiskos  tvai.  niba  pau  paici  veis  gaggandans  hugjaima  allai  pizai  manaseidai  maiins.  vesun  auk 
s\c  fimf  pnsumijas  vaire.  qap  pan  du  siponjam  seinaim.  gavaurkeip   nn   anakumbjan  kubiluns.  ana 

15.16  warjanoh  linifiiguns.  jali  gatavidedun  sva  jali  gataviile  lini  anakuinbjan  allan-.    ni.nands  Jjan   |in< 
fiinf  hlaibans  jali  ivans  flskans.  insaiwands  du  hiinina  gapiupida  liis  J.ih  gabrak  jab  giT  sipoiijaiu 

17  du  faurla^jan  [li^ai  managein.  jali  iiialideduu  jah  sadai  vaiirpun  allai   jali  usliafan  vaip.  [i.uci  allil- 

18  noda  im  gabruko.  tainjons  tvalif.  jah  varp  mijipanei  vas  is  bidjands    sundro.    gamotidedun    iinina 
I!)  siponjis  is   jab   frah   ins  qipands.  wana  mik  qijiand  visan  [ios  manageins.  ib  eis  audbalj  .iiduiu; 

qebun.  iohaniicii  pana  daubjand.  anparai  [>an  heleian.  sumai  pan  paiei  praufetus  siuns  bize  airii  im: 

2!)  iissio[).  q[>  pan  du  im.  :i[i[)an  jus  vvana  inik  qi[>'[>  visan.  audlialj  inds  pm  pailriii  qap.   pu  is  tij  Iih 

21,22  suinis  gu[)s.  i[)  is  [>an  gawuijands  im  fanrbaub  ei  mann  r.i  qih.iina  paia.  qibands paiei  skal  siums 

mans  maiiag  vinnau  j.ih  ukusms  fram  sinisiam   vairpan  jali  gudjam  jah  bokarjaui  jah  u&qimaii  j.;!> 

25  Jiriiljin  diga  urreisan.  qa[)  p.iii  du  allaim.  jabai  was  vili  afar  mis  gaggan.  afaikai  sik  silban  j.ih  iiimai 

INTERPRETATIO. 

nitinia  clcogilavit,  quia  dixerunt  qiiiilani,  quod  lohannrs  surrexil  c  morluis;  8.  quidam  auiem  dixeiunl  : 
llclias  Ostendil  se  ;  quidain  aulem,  qi:od  prolela  quidam  liortnn  seniorum  surrexil.  0.  Et  dixit  Uerodcs  : 
Iohanni  ego  capul  abscidi,  verum  quis  est  hic,  de  quo  ego  audio  tale;  et  quassivit  eum  videie.  10.  Et  con 
verlentcs  sc  apostoli  enarrarunt  ci  lam  multum  quam  leceruut,  et  adsumens  eos  abiil  seorsim  in  locum  de 
sertum  oppidi  vocati  Bedsa  dan.  11.  Verum  hae  lurbai  comperientes  secut:e-sunt  posteum,  ei  adsumenseos 
locutus-est  ad  eos  lisec  de  regno  Dei  el  hos  indigeutes  sauationis  sanavit.  12.  Tunc  dies  jam  c<jej>it  incli- 
nare ;  accedentes  aulem  ad  eum  bi  duodecim  dixerunt  ad  eum  :  dimittc  banc  iurbam,  ul  eunies  in  hos  eii  - 
cumcirea  vicos  el  p  gos  divenani  et  emant  sibi  cibos,  nam  hic  in  descrto  loco  sumns.  15.  Time  dixii  ad 
eos  :  datc  iis  vos  edere.  Veruni  ii  dixerunt  ad  cum  :  non  est  pene  nos  uiagis  qiiinquc  painbus  et  uisces 
duo,  nisi  fortc  quod  nos  emiies  einamus  oinni  huic  populn  cibos ;  14.  fueruat  enim  circiler  qninque  ntdlia 
virorum.  Dixit  auiein  ad  disiipulo*  suos  :  facile  iis  acciuuhere  accubiliis,  in  qiieoiquc  quinquaginia.  I  5,  Ei  fece- 
runt  sic.et  fecerunt  accumhere  omnes.  lfi.Sumensaiiieni  hosquuique  panes  et  duos  pisces,  suspicieusad  cu:- 
linn  benedixit  lis  el  confregit  et  dedit  discip.ulis  ad  proponeiidum  huic  iurba'.  17.  El  ederunt  ei  saiuii  faeli- 
sunt  omiieseisublaium  fuit,  quod  superfuit  iis  frusioruui,  sporta;  duodecim.  18.  Et  facium-esi,  dmn  fuii  is 
oraus  seorsim,  occurrerunt  ei  discipuli  ejus  el  interrogavit  eos  direns  :  quem  nie  dicuni  esse  hae  iuib:e: 
19.  Verum  ii  respondenics  dixerum,  lohannem,  hunc  baptizanicm  ;  alii  auiein  lleliaui;  quidani  aiilem,  quod 
profeta  quidam  li  runi  seniorum  surrexit.  80.  Dixit  autem  a>I  eos  :  at  vos,  quem  me  dicitis  cs^e?  Rcspon- 
dens  auicm  Petrus  dixii  :  tu  es  Chri-tus,  fi  ius  Dei-  21.  Veruni  is  lum  increpans  iis  imerdixii,  ui  liomiiii 
non  dicerent  huc,  22.  dicens,  quod  debet  lil  us  hominis  muliunt  pati  ei  reprubalus  a  naiu  maxiniii  lieri  ci 
sacerdotihus  et  scribis  etoccidi  ct  lertio  dic  surgere.    25.  Dixil  autcui  ad  ouuies  :  si  quis  v,.li  post  uie  ire, 

ANNOTATIOXES. 

ix,8.  jumni  —  qep un  |  quidnii  —   dixeriint,  gr.  ix.  13.  du  iwnia]  ad  eum  "  gr.  oiiin.  — fnl,     [  Sl. 

omn.  Otto  tivuv  sc.  iiyiaQai ;  Cotbus  quia  vs.  7  Si«  V  sibkos. —  niba  f>au  patei\  nisi  foitequod,  gr.  Oiim. 

to  vuyto-flai  uiro  tivwv  vertil  unteqepua  suwai   (qu  a  :i  foi«,  quod.  Golh.  si  legissei,  aut  uiba  puu  soliiiu, 

dixerunt  ipiidam)  h.  I.   perspicuiia  is    causa  qepun  uti  Cor.  I,  vn,  5,  out  nibm  aufto,   uli  Coi .  II,  xm,  5 

repelil;  conlra  ca  sequens  oti  oiniltil,  qtiod  gr.  oinn.  cod.  A  scripsissel;  videlur  igitur  ille  quideiu  tlurj  ti 

legnni. —  sumaip-pan]  sic  cod.  Aig. ;  eiliti.  Xsnnmi  vel  si  un   oti  legisse,  cf.  niba  pateiCor.  II,  xn,   15; 


uppan.  Eph.  iv,  !)  ( d  y.r,  ari ).  —  veis   gagyanduns  j  1  gr. 

ix,  9.  iolmnnau  \Z.  X  J°"a'"'a".'  CXlcrum  noianda  tmiimseidm]  cod.  Arg.  in  marg.  mantiycin  (ideui  sigui- 

e-i  msoliia  lerntinaiio  —  nu,  qua:  solis  iiominibus,  fieanlem  vocem),  qnod  J.  St.  in  lexium  receperunt. 

in — u«  ilcsincntibns  competit ;  aliis  locis  aut  ioliimiip,  ix,  14.  vaire\  gr.  oiun.  a  .le/im/'.  —  kubituns  I  mc 

aul  iolianncn  scribitur,  —  Ul  ]  Z.  )!(  is.  —  i:ta  gastti-  roil.  Arg. ;  B.  lli.  'L.  )s(  kumbitmts.  —  wnrjanoli  J  sic 

wati\*,  gr.  cud.  Arg.  si.ie  dubio;  editl.  ~  warjamoh.  —  fwifti- 

i\,  10.   Namnidaitos]    J.   X  namndaizos  ,   St.   };(  nnns|J.  Sl.  >'  ftmfitjuns. 

mamndaiiot.  —  fciiidsinidaii]   inailifesto   meiido    pro  t\,  18.  cjnmoiit,dun  \  Oicurrerunt,  gr.  oinn.  evvti- 

baidsmdan  vel  batdsaeidan.  viil.  x,    15;   J.  mi.  2i.      cav,  Ulf.  o-u-jrivTrjT^v   leg^sse  U.  aenie  suspicatur. 

Cicleiiiin  qiiod   scribitur   liaiiisnii/aii    |>ro   beJsudan  isjscc.  ejus,  °gr. — (ralt  ]).  Sl.  li.  }:{  froli. — vitsun\ 

vid.  ad  M.  viii,  28.  gr.  oinil.  posl  manageins. 

ix,  11.   po\  Ik-cc,  •  gr.  —  parbans]  St.    •:-    par-  ix,  19.  hekian  \  .1.  St.  -i-  Iwliun,  sic  eiiam  vs.  *ii. 

bands.  ix,  20.  pu  —  gups  J  lu  —  Dei,  gr.   tov   Xjgict.v  t-j^ 

ix,  12.  jupan]  jam,  °  gr. ; Gnlh.  et  o-:ei  r,-5r,  legere,  0jo5;  Ulf.  cuin  verss.  lalt. 

Mill.  etiam  aniinadvcrlil.  —  dti  tmma.  j  pr.  ad  eiim,  ix,  21 .  qipeina  |  viu.  ad  vi.i,  50. 

°gr.  oniii.  — jalt  bugjaina  sis  mtttins  \  el  en.ani  sibi  i\,  22.  uskusans  1  J.  Sl.  B.  ■:•.  uslicsnns.—  usqiiwiil] 

cibos,  gr.  oir.n.  ■/■A  s-*puo-tv  Ejrto-JWMO» ;  Dlf.  cuiu  vid.  Grimm.  Gr.  IV,  !li3. 

liiix.  —  jiiiinj    I.  Sl.  4  sijum.  ix,  23.  dug  iciuwh]  J.  Sl.  D.  '•:-,  jcl. 


<W  tllllMOUUM  lll.rlUW   VBR8NI  62S 

91  galgan  scinana  dag  wanoh  jah  laisijai  nnk.  saei  »ln   vili  saiva'a  scin.i  n.i-jun.  frai|isteip  uai.  a|i[>a'i 

35    aoi  frai|istei!>  saivaiai  seiiui  [n  uieina.   ganasjih  fio.  wu  allis  [laurfie  gataujib  lil  mauna  gagei^amls 

ii)  manMOd  illa  !]>  iif  lilliin  fr jqUiJandt  aifiban  ga^^dfijnnili.  saei  ilHa  ikaaMfb  sik  uwim  ai[>)>au 

mciaze  vuurde.  pizuh  SUIllli   waii*  skamuid  sik     bipe  qiinif)  To  vnlfm  scinamnia  Jah  •ttim  jah  pize 
87  veiliane  aggele.  i|ij>uli  |)iu  izvis  snnja.  sind  siimai  |>ue  lier  standanitane.  |iuiei   ni  kausjand  daii[>au. 

28  iinie  piaiwand  biudlniaian  gubs.  vaurhun  bm  afar  bovanrda  ive  dagos  ablau.  ganlmandt  i>ailrn 

29  jah  lakiilni  j  ili  i..lniineii  usiddja  ui  fairg  ini  biiljan.  j.ih  var[).  mihfxatiel  <•:■(»  is.  liiini  andv:iir[>jis  is 

30  anjiara  J  ili  gav  iseuis   is    weila  skeinandei.  jali  lai.   vuiros  tvai   mi|irodiilediin  inima.  [latei  vestm 

31  moses  Jab  Imli.i..  |>ai  gusaiwanans  lil  xulhuii  ••■  [>mi  iirrnns  is.  [looi  skoldi  usfulljan  in  iairosalcm. 

32  i|>  pahfiu  j  li  b>i  mib  iiuma  vesun  kauriilai  slepi.  gavaknandaus  pan  gaiowun  vui[)u  Iijnh  pam 

33  ivani  niraui  [ians  mipntanJ.indans  im  i  a.  jah  varp  mibbami  afakaiikaidun  sik  af  bnuia.  qa[>  pnilrua 
du  iesua.  taUJnid.  god  ist  unsis  lier  visan  jah  gavauikj  lima  hlcihws  hrns.  aina  fms  Jab  aina  mo.e 

3-i  juli  aina  hchjin.   ni   vilands  wu   qibib.  bala  pm  Imma  qipandiil  var|i  milbma  jah  ufirskadvida  ins. 

35  lauiblideilun  [>an  In  baiuinei  jaiuai  qoiiiun  lll  b.itnma  niillimin.  jali  sl  bna  var[>    Ul  patnuia    millimiii 

Sli  qibandei.  su  i>t  wnus  meina  sa  liuba.  bamina  hausjaih.  Jah  varp  mipbaml  sosibna.  bigiiaus  varp 

i.-sus    ains   jab    ei>    pahaidcdun    jah    niann     ni    galaihun    iu    jiinaim    itagam    ni    vaitli    [>uci 

37  gascwun.    var[>    [>an    In    baunua    daga    dalab    a^gaggaodani    im    af  fairgunja.    gainotida    iiiiuia 

38  inanageins  filu.  jali  sui.  maiina  us  [lizai  managein  ufvopida  ijipunds.   luisuri.  bidja  bok  insaiwan  du 

39  wnu  lucinamma.  unlc  ainalia  mis  isl.  jah  sai.  alma  nimip  i-ia  unbraiui  j.iii  anaks  lir.i|iji[>  jab 

1NTERPHETATIO. 

abnrget  se  ipsum  ct  sumal  crucem  suam  diem  quemque  et  s  -qnatiir  ine.  24.  Qui  enim  Vult  animam  suani 
servaro,  perdit  cam  ;  at  qui  perdit  animam  suam  ob  me,  servat  bane.  25.  Quam  cnim  uliliainiii  facit  sibi 
bomo  lucrans  bunc  niunduiu  ouiueni,  veruni  se  ipsiiin  pcrdens  aut  Ixdens?  20'.  Qui  eniin  pudel  sc  mei  aui 
nieorum  verboruin,  hujus  blius  hominis  pudct  se,  cuni  venit  in  spleudore  suo  et  pairis  et  boruin  sanciorum 
angeiorum;  27.  dico  autem  vobi»  veritatem  :  siint  quidam  boriim  bic  stauiium,  qui  non  pustant  niortem, 
lionec  videni  regnum  Dei.  28.  Kacti  sunt  autem  posl  basc  verba  circiier  dies  oeto,  asiniiions  Pelruui  et 
l.icohum  et  lohannem  exiit  i»  iiinnieui  orare.  29.  l',t  facium-esi,  dum  oravit  is,  gpecies  faciei  ejus  alia  et 
"esiltus  ejus  albus  splendens.  30.  Ki  ecce,  viri  duu  loculi-sunt-cuin  eo,  qui  fuerunt  Moses  et  llelias.  31.  Ili 
visi  in  gloria  dixerunt  exilnni  ejus,  quem  dcbutt  expl  re  in  lerusalem.  32.  Verum  Poirus  et  lii  cuin  eo 
luerunt  "tavali  soinno;  evigilantes  aiitein  videruul  spb  ndorem  ejus  et  hos  duos  viros  hos  stanie<-ctun  eo. 
33.  El  factum-csi,  dum  separarunl  se  ab  eo,  dixil  Petrus  ad  lesuni  :  prteceptor,  hoiuim  est  nobis  liic  e<se  ei 
laciamus  tabeniacula  iriu,  unum  tibi  et  uuuni  Mose  et  uuum  llelix;  non  sciens  quoddicii.  31.  Iloc  auiein 
eo  dicente  lacia-esi  nuues  et  umbravii  eos;  timueruni  autem  in  quo  illi  vencrunt  in  liac  uube.  35  Et  vox 
facia-cst  ex  bac  nubc  dicens,  bic  cst  lilius  meui,  hic  carus,  bunc  audiatis.  36.  Et  facia-csi  dum  liaec  vox, 
inventus  fuit  iesus  unus  et  ii  tauieruul  ei  bomini  non  narrarunt  in  illis  dicbusnon  qiiidquaai  ejus-quod  >ide< 
runt.  37.  Factiim-est  a  lein  in  lioc  die,  dcorsuni  euntibus  iis  de  monte,  occurril  ei  lurbx  niuiiiun.  3S.  Et 
eccc,  liomo  ex  hac  lurba  eiclamavil  diceus  :  masisier,  oro  te  respicerc  ad  flliuin  meum;  nam  unus  mihi 
csi      39.  ei  ecce,  spirilus  capit  cum  impurus  et  subilo  claraat  et  lacerat  eum  cum  spuina  et  oegre  desinit  ab 

ANNOTATIONES. 

is,  24.  ganasji  /■  ]  J-  Sl.)K,ganiiji  [t ,  laicruni  U 11'.  •  ct  olfendit  ma\ime;'a/i  ab  inilio  glossa:,  nisi  forte  glos- 

„0T,,f.  saior  jah  (auihiUedun  at  im,  etc,  scribere  voluu. 

u,  2b'.  aippau  \  aut,  gr.  omn.  x«t.  —  i'*  bifce]  i.  tx  ,  36.  varji  mippaneil  ba;c  verba  iransponenda 

Rt.    '•■.    urripe ;   cx-terum   lidem,    nou   uii    Z.   dicit  siinl,  uii  jam  Z.  rccte  mouuit;  mirum  etiam  verho- 

«toiniM.iid,  scdrecte  ikauiaid  legunt.  —  rui/jtf  pro  iiim  ordinem  vide  xiv,  28  iamra  um raihiis,  cf.  ad  xiv, 

mitpau  (quod  B,  iu  textu  posuii),  vid.  ail  i,  54- —  28,  xvn,  17;  Cor.  II,  vi,2.— gatewum]Sl.^gaitmmn. 
wlianc]  J.  St.  M  vei/iaiK«.  —  aggde  \   sic  cod.  Aig.  ix,  37.  i"  pamma  daga]  in  lioc  die.  gr.  t>  rn  i'5>i,- 

J.  St.,  B.  Ib,  ZV  ';*;  aggile,  vid.  xv,  10.  wif},  undc  i.  Sl.  -i-  in  pamma  afar  daga]  (>id.  VII, 

ix.   27.  tunja]  «crilaleiu,  gr.    omii.    «),tj5ii».   —  11 ,)  edideruul.  —  a/ga ji>andai»i|  J.  St.  X  afgaggan- 

duupau]  et  mox   biudinauuu  vid.  ad   Uc.   vn,  32.  dam,— -fuirgunja]  J.  Sl.-t   arliculum  pamma  adduiil. 

ix,  28.  vaurpun  j  laeli  sunl,  gr,  oiini.  iyivrtOi  praj-  ix,  38.  mannu]  1.  St.  -t-  rair,  deinde  lacunain  ha- 

ler  uuuin  cod.  ap-  Mi.,  «pii  cum  Golb.  lacii. — aliluu  \  beul  usi|iie  ad  tuiein  versus.  —  i>uaiUMn\  II.  ><_  jb- 

l.lf.  c.  codd.  °    xai.  — V'kobu,  —  tchmuun  \  vid.  ad  *aivan;  cuiii-rum  L> If-  c.  codd.  :^cC*iTai  le^ii. — immu) 

fina  5|.  U.  -i-  sunau,  vid.  ad  i,  54.  — mteuuMJ  D.  X  mi- 

i'x,  29.  bap]  1.  Sl.  «#■  bad.  «jmmo.  —  mit  itt]]  gr. 

U,  31.  urrunj  )   J.  Sl.  B.  J»(  urrtine,  —    pui  \  lii,  IX,  "9.  unhraint  \  impurus,  J.  Sl.  °  +  c.  gr.  omii 

gr.  omn.  oi,  cf.  Pndegg.  col.  48-S.  —  anaks  hropjip]  J.  4-  sunswv  ujhropiip,  Si.  V.  Ik» 

ix,33.  aftkuiskaiduii  |   J.  St.  Ilz.  %.  \  aftkaiduu,  {aivu(hropjip;cxleTiiUilircpjip(prohrvpeipUr\inm. 

quia  forma  cum  ab  afskaidan  deduci  non  possii,  lectm  I.  847  suspeclunt  videlur,  —  lahiip]  J.  Sl.  Iacun.nu 

cndicis  Arg.  luenda  esl  tum  Benzelio,  qni  reele  coni-  usqiie  ad  imnia  habenl.  — tvapon]  B.  wap. .  —  afliit- 

prat  maimail,  tailaik,  quibus  adde  Itailtait,  aiaik,  vid,  mf  |  U.  afleipip.  Qiiami|Uam  h*c  lou  paguia  in  Cftd. 

i.rim.  I    81'). — yiivaurkjaitna ]  i.  St.  *,  qavuur/ijuim.  t\rg   iegi  vix  putOst  et  urbuin  uflinnan  nulloulio  lnco 

» i'a/i  I  uli.  /,.  .*•/">•  invenitur,  afleifian  aiitem  M.  vu.  23  eadem  significa- 

ix,  34.  gcntun  —  nii//im  «  )  cod-  Arg.  iu  marg.  jnlt  lionc  poiutur,  laineii  Itcnsolii  lcctio  in  lettum  rcci  i 

at  iui  i/i  mi/iniiiim  atguiigandam,  i.  C.  ■  l  iu  iis  iii  nu-  imu  ilebrt,  nam  a.na\  n^ijuivcu;,  qu c  voc mlur,  inlri. 

bibus  vcnicntibiis.  Ilac  in  lenlu  vilo^e  pasiiennil  J.  pies  iu  lioc  evungeliu  sa  pius  ulitur  el  verbi  ufl.iutun. 

(ifemun.  jah  ui  iw  i/i   iuilhmin  atgagiitniduii)  cl   If,  ab  lli.  |.riiiiuiii  repcrli,  codicem  acrilcr   inspicicnu 

(i/riNiin.  ;o/l  01  i"i  h  paiinuu  millintiu  tilyuyandam).  VOaligit  i|iia.daui  CBgM •■•nntur. 

Uidiucin  >erbur,:in  ulossx  nulluigTSC  uuin  lequitur; 


G29  LUCAS  IX,   io— :,S.  630 

10  i;iliji|>  iii3  ixi(.  w  .[>i)ii  ]  tii  halisaiv  .iil  n  1 1  ■  1 1  :il  imm.i  gabrikauds  iua.  j.ili   lia[>    siponjaiis   |»  iiians  ei 

41  nsdribeiaa  iinm.i.  jih  ni  mahtcdun.  aiiilbafjaads  |>.in  iesus  qa|).  o  ktmi  imgalaabjando  jili  invir.dn. 

42  tind  m  siau  at  izvis  j  1I1  [ml.tn  izvis.  atliuli  ji.ma  sunu  [■■  iliana  hidrci.  baruh  nanlijian  duaig3ggand:m 
ina  g.tbrak  ina  sa  unlmlba  jah  lulnda.  gawolida  ]>an  iesus  ahmin  jiminu  onlirairjin  jah  gahailida 

13  |>ma  magu  jah  algaf  ina  aliin  is.  usfilmans  ban  vaurbun  allai  ana  bizai  niikilein  gnbs.  ai  allaim  f>an 
sildaleikjandam  bi  alla.  boci  gaiavida  iesus.  qa[>  paitrns.  fraoja.  duwc  vcis  ni  maliteitaffl  usdreiban 
fi.tinraa.   ih  iesus  qah.  b.ila  kuni  ni  usgaggih  nihai  in  bidom  jali  in  fasiubnja.  qah  hmi  du  siponjam 

44  seinsim.  lagjih  jus  in  ausona  i/vara  {10  vaurda.  unic  sunus  mans  fkulds  isl  atgilian  in  handuns 

45  manne.  ib  eis  ni  frobun  bmuma   vaurds  jah  vas  gahulib  faura   1111.  ci  ni  frobeina  irama.   j.ili 
ili  ohtedun    fraibnan    iua    bi    bata   vaurd.   galaip   ban   mltons  in   ins.   bata    warjis    bau  ize    maists 

47  vesl.    ib    iesas    gasaiwands    ho    tiiiion    hairtiiis    i.-e    fairgreipanJs    barn     gasatida    fuura     sis 

48  jah  qah  du  im.  sawazuli  saei  anduiniih  h.va  liarn  aua  namin  meinamuia.  mik  andniini[>.  j.ih 
sawazuli  >aei  mik  andnimi)).  .indnimi[>  |  ina  sandjamlan  mik.  untesa  minnisia  visands  in  allaira  izvis 

4'J  sa  «aiibib  uiikils.  a.idbafjands  han  loliannes  qab.  talzjand.  gasewum  sumana  ai.a  beinamma   namin 

50  nadreibamlan  unbulbons  jah  varidedum  imnia.  uote  ni  iaisici[>  mili  unsis.  jah  qab  du  irn  ie*sus.  ni 
varjib.  npto  sael  nist  vibra  izvis.  faur  izvis  ist.  ni  ainshun  auk  isi  manue.   saei  ni  gaiaurkjai  maht 

51  in  n.imin  meinamma.  var].  ban  in  bammei  usfulnodedun  dagos  andanumlais  is.  jah  is  andvairbi  sei- 

52  nata  gatulgida  du  gaggm  in  iairusalem.  jah  insandida  airtins  faura  sis.  jah  gaggandans  galihun  111 

53  baini  saroareite  sve  inaovjan  iiiiina.  jah  ni  andnemun  iua.  unte  andvairfii  is  vas  gaggando  du  iairu- 

54  salein.  gasaiwandanshan  sipnnjos  is  lakubos  jab  iol.anne?  qepun.  frauja.  vileizu  ei  qihaima  fon  at- 

55  gaggai  us  biuiina  jali  fiaqiniai  imsve  jah  deleias  gatavlda.  gavaiidjands  ban  gasek  im  jah  qab  du  im. 
5G  niu  vilub.  wis  aliuiaue  sijujj.  unte  sunus  nians  111  qam  saivalomqisijaiiaknasjaii.  jab  iddjcdun  !■■  aiv 

57  har.i  haim.  varjj  han  gaggandam  im  in  vigi  qah  snrr.s  dn  imm».  laistja  buk  biswadah  hadei  gaggis 

58  franja. ]ali  qab  du  tmino  icsus.  fanlions  grobos  agon  ja.li  fuglos  liiminis  sillans.  iji  su»us  inajis  tii 

INTERPRETATIO. 

eo  confnngens  enm.  40.  Et  oravi  discipakM  loos,  ut  expetlerent  cum,  et  non  potueruni.  41.  Ucsponden< 
atttem  lesusdixil  :  0  genns  infidele  ei  injitstum,  usque  qu'<sint  »|>ud  vos  el  pttiar  vos!  Adduc  liime  filium 
luum  bue.  ii.  T  i:se  adliuc  aeeedeniem  euni  confregit  enn:  liic  d.rmon  ot  lareravit;  increpavit  auicoi 
Irsns  spirilom  hunc  imparum  et  sanavit  hnnc  puerum  et  tradidit  euin  palri  ejus.  45.  Atmimi  aiilcm 
facii-siuit  omnes  super  hac  migniiudine  Uei  ;  in  onmibus  autcm  inirantibus  ob  oinnia,  auae  fecii  iesiis, 
diiil  Pftrus  :  domine,  rur  nns  nnn  poiuimus  cipellere  buoc?  Verutn  lesus  dixit:  hoc  gt-nus  nv>n  exil,  nisi  ta 
precibus  et  in  jejunio-  Dixit  autem  a<i  discipulos  soos  :  44.  ponite  vos  in  aures  vestras  bmc  vrrha,  quia 
lilius  horoinis  debet  InwJi  in  manus  hominmn.  45.  Yerum  ii  non  iniclieierunt  hoc  vcrbom  el  (uit  ocmhnm 
anteeos,  u(  non  intclligerent  id,  ct  limueruni  inierrogare  enm  de  boc  verb>.  46.  ivit  auiein  cogitaiio  iti 
eo*.  boc  quis  qniJem  eorum  maiimus  c.-m-i.  47.  Vcrum  icsus  videus  banc  cogitationem  cordis  enrum 
appreheodcus  puerum  slatoit  ante  se  48.  <l  ditii  ad  eos  :  omnis  qtii  suscipil  hunc  puerum  in  nomine  meu, 
ine  suscipil,  ct  omnis  qni  me  su-ci|>it,  suscipit  hunc  niillentcm  me,  uam  bic  minimns  cxisiens  in  ommbas 
vobis,  hic  fit  inaguus.  49.  Respondens  aucm  lobannes  disit  :  (ira-ccj  lor,  vidimus  qnemdam  in  luo  nnmine 
eipclieniera  dxmones  et  prohiliuiinus  eum,  quia  non  sequiiur  cum  nobis.  50.  Et  dixit  .vl  cns  tc-iis  :  na 
1'roliiliit-",  nam  qni  non-est  contra  rac,  pro  vob.s  est.  Non  iinui  eniin  est  bomiitum,  qui  non  f.tciat  poicntiam 
in  noinine  meo.  51.  Factum  esl  amem,  in  qun  impleti-suul  dies  assumptionis  ejus  ,  el  is  facicm  somi  lii- 
mavit  ad  eundum  in  Irmsaiem.  5i.  Et  misit  lcgatos  ante  sc,  ct  euntcs  ivcrunt  in  vciirn  Snmai iiarmn,  uti 
parnrent  <-i ;  53.  et  non  receperuni  euin,  quia  lacics  cjus  fuit  irns  ad  Ierusalcm.  54.  Videnles  autem  disci 
puli  1'jiis  I jctibns  ct  lohannes  dixerunt ;  domine,  visnc,  ut  dicamus,  ignis  1lcscc11d.1i  e  coelo  el  perdat  cos,  uti 
eliam  llelias  fecit  1  55.  Convertens  attiem  incrcpavit  eos  ct  dixii  ad  eos  :  uonnc  sritis,  cnjns  spirituitffl  cstis '.' 
SC.  Nam  lilius  hniiiiniM  non  vcnit  :>niiiias  perderc  sod  s  rvurc.  Et  ivcruiit  in  aliuin  vicuin.  57.  Factuin-est 
autcin  eunlibus  iis,  in  via  dixit  quidam  ad  oum  :  sequor  le,  quocunque  quo  vadis,  diiniiic.     58.  Et  dixil  ad 

ANNOTATIONES. 

ix,  40.  tiponjant  frcinani}  J.  St.  '*  «ipoiijniu  pri-  ix,  ii.i.  \ie —  veti}  *,  gr.  omn. 

uaim.  —  utdrilitima.]  J    Sl.  X  ■'ii,<iirj.>.in«  ,  R.  utdrei-  IX,  47.  gosaiida]  Ulf.  "  ovto. 

beina,  Itoc  rccte  quidem,  sed  vid.  id  vni,  5I>.-  n«ma|  ix,  48   ■cndjandan]  3.  Sl.  X  sandjandin. —  visaitdi] 

J .  Si.  X  ***.  —  mahledun\  i.  X  mahiideduit,  Si.  X  'cr-  l,ost  '*••*■  —  ailaim}  l.  Sl.  X  all<*n- 

mahtidun ;  in  cod.  Arg.  utrum  maAtidsdun,  an  mah-  ix,  4'.'.  oua.]  J.  St.  -f  tn.—  fieinamma  namin}  1  gr. 

ttdeiun  scriptum  sit,  dign06ci  non  potest,  utrumquc  011111. 

vero  falsum  est.  Id<*m  mendum  insidcbat  Cor.  II,  111,  ix,  51*.  im]  iis,  gr.  autov.-»-»i  ntutAMit — iii£iiiamnin| 

7,  ubi  uutkudtdaua  lcgebaiur.  11011  untis  —    meo,  J.   St.  •  •*-  c.  gr.  onm  ,  Ulf.  c. 

11,  41.  <7«/>]  1.  Si.  addunt  -t-  rfu  im.  —  kuni]  }.  St.  vitss.  latt.  e  loco  p.trallelo  Mc.  11,  39. 

X  kunni,  uli  vs.  43-  —  invindo.]  J.  St.  laeon.  usqne  IX,  51 .  usfutnodrdun ]  Hz.  I.  -:    usfuUnodedun,  vitt. 

gubrak  wa  vorsu  seqoente.  —  atiiuk]l,  y^atjnuli,  B.  ad  u,2l. —  ffndaiiHiMlati]  sic  cod.  Arg.  R.  ll.Z.;  J. 

U...  —  hidrei}  B.  n  X  %T-  »o'e  fiana.  Sl.  X  a>idami>iifiai$,  vid.  Rom.  xi,  15. 

ix.  42.  /i.iruA  ]   8.  •  X  el  'eP*'  X  navh  hanuh  at  ix,  54.  oasaiwanrians]  St.  X  gasaiwands.  —  toiVuiuil 

eiualgaggaiidit  1«  ditlaiiid.  itta.  — alnniii]  i.   Sl.  V  J.St.  X  takobot.—  hileias}  vid.  ad  vs.  19. 

uAimiih.  ix,  55.  du  :m]  ad  eos,  "  gr.  —  »iiu]  J.  X  nin  — 

tl,ii.qaj)paitrut — fa»li<Anja]dixilPctrus—  jejunin,  tjnp]  l)lf.  c.  codd.  •  juet,-. 

•  gr.  otnii  ,  Ulf.  cntii  verss.  laii.  elocis  par.tllelis  M.  ix,  u(i.  unte  —  ua\jan\  nam  —  servare,   *gr. —  sut- 

avu.  19—21  ct  Mc.  u,  28  sq.  —knni]  vid.  ad  vs.  41.  vatom:  Ulf.  c.  verss.  "  'ivfyuntuv. 

-iu»]  uli.  auteiu,  ■  gr.  011111.  tx,  57.  Jiiiuaduh]  i.  St.  X  pnMmtiA. 


<;"'l  MULIORUM  ULKILANA  VMISIO.  Cl 

t9  buluvb  war  lia  ib|>  gabgiai.  q  |>  |>an  du  aii|>aramma.  lalstei  niik.  il>  iiqab,  rrauji.  ualnab^t  mis  ga> 

i.pi  lt'i|i;in  laur|iie  Jali  ti<llluau  aliau  uieiuaoa.  •  j  < J >  )>;■  >■  du  bnnui  lesns.  1. 1  bami  <lau|mns  usfiiban  teinani 

i>i  iiavins,  >|>  [mgaggjali  ga-plllu  piudai  gardja  gub«.  qab  banjuli  tnbar.  lajtlja  |>uk  Irauja.  ib  faarpit 

mlaubel  nnia  andi|i|  an  bauu  baiui  aind  in  garda  ineli>amma.  qab  ban  du  imma  fesm,  >>>  manna  Dilag- 

x  ,  i  j.iini.  bandu  teiiia  ana  bohaii  |ab  »alwamii  iftra  gaiili  isi  lu  biudangardja  gu[>s.  i'afub»bmi  [>uta 

ustuikuidu  fraujajab  anbaraue sibunlehund  jub  iusandida  Im  ivam  wansub  faurs  andvairbja  aeinam- 

2  in:i  iii  all  ii.i  irgi  |i'i  na  le.  badei  munuidi  is  guggan.  *  1  :t f > • » i •  ban  du  im.  oiani  managa  i|>  tanvrv- 

5  jans  luiui.  ii;>ij>|>  iiii  fraujun  isanaii  ei  ussaijal  vnursivjaus  in  [>o  asan  teina.  gaggib.  sai  >i.  bwaudja 

4  iivis  ivelamba  iu  uihiuinui  vuife.  ni  bairaib  pugg  nih  malllalg  nih  gibkobe.  ni  u.aiuiaflhuri'  l>i  vig 

;. ,  G  goljaib.  iu  |une  g  ir  lci  inngaggaift.  frumisi  i|i[>ai|>.  gavairbi  bamnia  gardw.  jahjabai  sijuija  mv«  innus 

gavairbjis.  gaweilaib  sik  ana  immi  gavairbj  itvar.  ib  jabai  ni.  du  iivis  gavandjii.   inuh  |>au  |>  mma 

guidu  vi>uij>  maijaudaus  juli  driggkaudans  |»>  at  im.  vairbi  auk  iil  vaurtivja  miidiqu  teinulBBs.  ui 

»  farajb  »s  garda  iwgard.jab  i>i  boei  baurge  gaggalb  jali  andnimsiua  iivis.  matjaib  bata  fuurlaKido 

1),  10  uvis  juli  liknio[>  |>u>ia  in  izd  siukans  juli  qi[>i|>  du  iui.  Blnewidt  ana  i/.vis  biudungardi  gu|>s.  t[>  >u 

il  beei  baurgetnngaggaibjahui  aiidniiiiuiuu  izvis.  usgaggandans ana  fauradaurja  iaoaqibaib.  Jab  s>ubju 

|un>  giihafiiiaudau  uusis  ns  bizai  bamg  iivarai  ana  foiuna  unsarnis  uflirisjam  uvis.   sve[>aub  baiu 

12  vileih  [>utei  iilnewida sik ana  iivis  biud.tngardi  guba.  qiba  iivis  (>aiei  saudaumjant  iu  Jainaniniadaga 

13  stitiz.ii  vair[»[>  |uu  |>iiui  baurgjainai.  vai  [>us  kaurasein.  «i  [>us  baibsaidan.  i>ule  ib  in  lyrui  jah  sei- 

INTERPRETATIO. 

pum  Icmis  :  vnlpes  foveus  hubcnt  ci  aves  eu-li  scdes ;  vcnim  filius  liominia  nna  babcl,  ubi  caput  ponat.  59. 
hixit  uutemad  aliuni :  scquerc  me;  verum  is  dixit :  domine,  perinitie  mihi  ire  antea  ct  sepeirc  patrem  menm, 
(10.  Dixil  anlam  ad  i'um  lcsus  :  sine  bos  mnriuos  sepelire  suos  moriuos;  verum  tu  vade  et  nuniia  leg-niim 
Dei.  61.  Dixil  aiitem  eiiaui  alius  :  senuor  te,  dominc,  veruin  anica  pormiiie  mibi  renuntiare  liis,  qui  suul 
:n  domo  ineu.  02.  Dix  l  atiietn  ad  e»m  lcsus :  non  b»ino  nrilens  mauum  suam  ad  aralrum  et  videns  iclio 
nt'ius  esi  ad  rcgnum  Dci.  x,  I.  Posi  autcm  lioc  designavit  Dominus  eiiam  alios  scptiiighila  ei  niisit  eos  dnos 
qunsque  ame  faciem  suam  in  onine  oppidoruin  el  locorum,  (|uo  co^itavit  is  ire.  2.  Dixit  uuiem  a>l  eos :  mcs- 
sis  mugna,  verum  nperarii  pauci ;  oiate  iiiiuc  dominum  niessis,  ut  mitiat  operarios  in  bunc  inessem  su.im. 
3.  Ite.  cce  ego  mitto  vos  uii  agnos  in  mediuin  luporuin.  i.  Ne  portelis  sacculum  uei|ue  peram  neque  cal- 
eeamenlum,  ue  hominem  in  viasaluietis.  5.  In  ijuum  domoium  inotis,  primmn  dicatis :  pax  huie  doinui. 
ti.  Et  si  sit  illic  lilius  pacis  morutur  se  super  eo  pax  vcsira ;  verum  si  non,  ad  vog  reveriatur.  7.  In  aulem 
iiac  domo  niuiieutis  edenlos  el  bibeuies  bxc  apud  eos,  digims  enim  esl  operarius  niercedc  sua,  iie  eatis  e 
ci..rno  in  doinnm.  8.  Kt  iu  quatn  uiiiium  ealis  et  snscipiunl  vos,  edatis  boc  apposiium  v  .bis  0.  el  sanale 
hos  in  ea  tegrotos  et  dicite  ad  eos :  appropin>|uuvil  ad  vos  regnum  Dei.  10.  Verum  iu  quum  iirbium  eaiis  el 
iioii  suscipinit  vos,  eseuntesin  plaieasejns  dicati^ :  II.  eiiam  pulverein  bunc  adb.^reniem  uobis  ex  bac  urbe 
vestra  ad  peilei  nosiros  eilergimus  vobis ;  veruniamen  boc  scite,  quod  appropinquavit  se  ud  vos  regiium  Dei. 
12.  Di>  o  vubis,  quod  Sodouis  m  illo  die  facilius  lit,  quam  buic  urbi  illi.     15.  Vae  libi  Coraiin  !  vas  tibi  Betb- 

ANNOTATIO.NES. 


ix,  61 .  paim  [)atei  &ind\  sic  codd.  A rg. ;  J.  >'  pam- 
mei  vestnd,  Sl.  X  paintmci  veiind,  li.  jk,  paimei  vei- 
iind. 

ix,  G2.  ana  — gups)  J.  St.  lac.  —  saiwands]  B.  }« 
saicands.  —  gatits}  U.  lac.  el  c  .njecii  ni  fayrs:  lli.  lo- 
cuin  in  rod.Arg.  lcctu  dilOcillimum  bene  restituit,  cf. 
Mc  vi,  21. 

\,  I.  tMtaituirfaj  J.  Sl.  B.  }■(  usmarkoda.  —anpn- 
rans  iibuntelmnd]  J.  Si.  >:•.  anparaua  sibuiitiguns,  B. 
;■  anparans  sibuniiijuns.  —  ins  usque  ad  liu.  versusj 
J.  St.  B.  lac. 

\,  '2.  im\i.  Sl.  ;••  iniiiin. — aaaasl  J.  Si.  X  sa  aia- 

fi|vl.  «  X  —  Hisol/ail  li.  ussandjai,  mi  luco  purul- 

Itlo  M.  ix,  58  legitur,  cf.  etiam  Mc.  i,  43.  Leciio  co- 
dicis  Arg.  pr:c  illu  c.onjecluru,  quamquaiii  pra?c'ara, 
tainen  non  rejicienda  est,  cf.  %lc.  xn,  19,  ubi  ussaijan 

—  s?av«iTTritT«i  — MMrslBJaas]  uli.,  cod.  Arg.  X  vaur- 
stijunds;  similem  errorem  in  codd.  viil.  Cor.  II,  ix, 
t ;  x,  18.  —  po\  J.  Sl.  II.  »  X—  wina\l.  Sl.  X  «*- 
numma. 

x,  t.psttfglJ.St.  B.  -:  gairdn.  —  iii/i|sec.Si.  X"'- 

—  <;oiAo/ie|  sic  in  c.ul.  Arg.  sciipiuui  esse  videtur,  seii 
itltiiune  htteru:  buiiis  verbi  ita  evanueruut,  ul  legijani 
noii  possinl.  Leclio  uiilem  dlu  leecpia  (J.  St.  B.  -:- 

.s,'.h/icIiuIici>i)  oobis  iiunvera  essevidelur,  nameiiamsi 
vurictus  cusiium  niilluui  bubel  ufldnsiumm  (vid.  u  I 
vn,2l),iainennum  ploralis  vocisanskoA  {dasqe<cltulie, 
gall,  cNawsarrj  prnbari  pos»ll,  adinoduiu  duuiiamus, 
vid.  SV, 2sj,  «bi  t.lf.  gia:cum  Onoo^uwTa  pur  aaskih 
kiiigu  uri  niimero  reddil,  euuxpic  niuxime  oU  cuusum 
i)n:±oL  eliaiu  b.  I.  prxlareiidiim  cssu  uobts  viletur.— 


nij  sec.  Ulf.  °  yjux  ;  inde  usque  ad  finem  versus  J.  Sl. 
B.  lac. 

x,  5.  «ii  hane  qnrdei]  in  quum  domorum,  sic  cod. 
Arg. ;  Ib.  Z.  X  "'  pana  gard  ei,  i.  Sl.  B.  X  '"  pane 
gard  ei.  Ihrii  leclio  defendi  quidem  pulest  e  Neb. 
v,  \\  pamma  daga  ei  (boc  die  qno  ) ,  ubi  parlictilu 
relaliva  ei  pro  prnuomiue  rclalivo  ( pammet)  posiia 
vel  pntius  a  pronomine  deinonsiranvo  avulsa  est, 
ut  diclum  sit  pro  pammei  daga  :  cum  vero  uosiro 
loco  in  eodice  Ars.  noii  pana,  sed  pane  evideu- 
i.  r  legatnr,  seciiudum  usum  lingux  gnihiem  (\id. 
vs.  8  cl  10  iii  />oei  banrije,  cf.  Cor.  1,111,  2-2)  leetio  sic 
cxplicanda  esl,  ut  pane  pro  pniei  (uli  L.  II,  43  wi/>- 
pane,  cf.  n,  ."7  blolunde,  xix,  37  />ojc,  Cor.  I,  VIII, 
II;  II,  xii,  15  />ue,  Skeir.  57,  16  pa'aine  pro  ntip- 
panei,  blolnndci,  pviei,  piiei,  palmuei,  uliu  vide  not. 
ad  Thcss.  II,  iit,  17,  vid.  etiam  ad  L.  vin,  13)  eigur- 
dei  pro  gnrde  (vid.  supiu  ad  iii,  5)  siTiplum  asaa  el 
tn  quam  domorum  converii  debe  ..i.  Dnernin  III.  "  J.  ; 
furlasse  librarius/onomisit  propler  prajcedens pane, 
cf.  a  I  M.  ix.  16;  Mc.  x,  39  el  42.  Itom.  ix,  |&  — 
tnngaggai p\  1.  Sl.  B.  X  wgatjgip,  dcinde  us  ,ue  u.l 
gacairjijit  versu  fe  ;uenie  lac. 

x,  7.  i,i|  gr.  posl  seinaiioi. 

x,  8.  faurlagida]  J.  Si.  ■;•   iuunlngido. 

X,   1(1.  tiiiigaijijui [)\  Sl.    >•    i   .;i. //./>/>. 

x,  II.  nna  futunt  untar  iii  1  u.l  uedos  m>slr>>s,  "  i;r. 
—  st>«/>«u/i|  J.  Sl.  *(  div.,  ii. i  J.  niain  v-.  1 1  ai  2u. 
•  -  OHfl  nii.\|  ad  wis,  *  gr.  —  ptiidangindil  Sl.  St,  ptu- 
itaiigardia. 

x,  15.  biiipsiitJuu\  vid.  ud  M.  vtu,  28.  —  jniiei\  1  M 
potci. — airis /MHji.Sl.  Xjv.  —  a:gan\  Sl.  -i  aaftWi, 


C33  LUCAS  X,   14—  XIV,     10.  (i5i 

donai  raurjieinamahleis  [mzei  vaurpun  iu  izvis.  airis|>au  insakkuin  jah  aagunsilandeinsgaidrcigode- 

ii  ,  15  deiua.  svepauh  lyr.u  j  ifa  seidonai  suiizo  vaii|>i[>  in  daga  siauos  [mu  izvis.  jali  |m  kalarnaum.  |  u  uml 

10  liiinui  usbauliido,  uml  halja  gadrausj  >za.  suei  hauseib  izvis.  mis  hauseib.  jah  gaei  ufbrikip  i/vis.  mis 

47  ufbrikib,  ibsaei  ufbril»  |>  mis.  u:in  iLi[>  I  imiiiki  saudiandin  mik.  gavaiididednn  Jiansik  bai  sibimieliund 

18  mib  Eahedai  qibandaus.  frauja.  Jali  uuhulpons  ufliausj.uid  unsis  in  namin  beinaimn  >.  ga[>  |>ui  du  im. 

19  gasaw  saianan  sveiauhmunja  driusandau  ushimiua.  sai.  algafizvisvaldufiii  uudan  ufaro  vaurnie  jah 

20  skaurpjunu  jali  ana  allai  muhtai  lijaudis  jali  vaihte  ainohun  l/vis  ni  g.iskflpjib.  sve[)auh  pamiua  ni 
fagiuob  ci  [i.ii  ahinans  tzvis  nfbausjand.  ip  fagii.od  in  pauiniei  namna  i/.vara  gamclida  sind  in  hiiui- 

21  nain.  inuli  bizai  veilai  svegnida  abinin  iesus  jah  qab.  andbaita  bus  aita.  frauja  himinis  jah  airpos. 
unte  allalhi  [>u  fauru  snulraim  jah  frodaiin  jah  andbulides  [>o  niuklahaim.  jai  aiia.  unte  sra  vai  |  ga- 

22  leikaif)  in  andvairbja  beiuamroa.  jah  gavaodibg  du  slponjaui  seinaim  qab.  a  1  niis  ai^iban  ist  fram 
atiin  Hieiiiaiiiuia.  jali  ni  washun  kann.  vvas  islsoous.  alja  alia.  jah  vvus  isi  aiia  alja  sunus  jali  bam- 

25  mei  vilisunus  andhuljan.  jah  gaiandibs  du  siponjam  seiuaim  sumlro  i|a[).  audaga  augona.  Loei  sai- 

24  wand.  poei  jus  saiwib,  qipa  auk  i/vis  [laiei  mauagai  praufeieis  jah  [liuJauos  vildedun  saiwan.  Jiaiei 

25  jus  saiwib  jali  ui  gasewun.  jah  hausjan.  [latei  ]us  gahau5ei[>.  jah  ni  hausidedun.  jali  sai.  viiodafa- 

26  steis  sums  ustoji  fraisands  ina  jah  qipands.  laisari.  wa  laujan.ls  libainais  aiveinous  arhja  vaii|)a.  ba- 

27  ruh  qa[)  du  imma.  iii  viloda  \va  gamelib  isi.  waiva  ussi^gvis.  ibi*  aodhafjands  qa[).  frijos fraujan  gnb 
Jieiuana  us  allamma  hairliu  |>  inamnia  jah  us  allai  laivalai  beinaijah  us  allai  niahlai  peinai  jah  us 

28  aliai  gahugdai  beinai.  jah  newundjan  beiuana  sve  fmk  silbau.  [>auuh  qab  ilu   iiniiia  railiiaba  a  d- 

29  holt.  |ial.  tavei  jali  libais.  ij>  is  viljantls  usvaurlilana  sik  doinjan  qup  du  lesua.  au   was  ist  mis  ni- 

30  wiimlja.    aiidliafjauds  pan  iesus  qaj».  inaima  galai[>  af  iairusalem  iu  iaireikon  jah  in  vaidedjans 
xiv,  9  frarann.  Jiaii-i  jali  birauliodedun  ina  jah  bunjos    analag  ...  ■ ...na   altumiMan  balian  slap. 

10  ak  |>an  haiiaizau.  aigaggands  auakumbei  ana  pamma  afluniisliu  stada.  ci  bi[>e  qimai.  saei  hailiaii  [mk. 

INTERPRETATIO. 

saida !  Nam  si  in  Tyro  et  Sidone  fiercnl  viriuies,  qux  faose-sunt  in  vobis ,  oliui  quidem  in  -accis  et  cinere 
sedcntes  poenitcrenl.  14.  Verunlanien  Tyru  et  Sidoni  f.icilius  flt  iu  die  judicii,  quam  vobis.  15-  EliuC.i- 
farnaum,  lu  usqiic  ccelum  exaltala.  usquc  infernum  demcrgcris.  16.  Q.ii  audil  vos,  me  audit,  et  qui  spernit 
vns,  me  spernit ;  veruin  qui  spernil  ine,  spernii  liiinc  iniiieulem  me.  17.  Keveriernni  auteni  se  biseptua- 
gima  cum  Isetilia  dicentes  :  domiue,  eiiam  d  rninnes  obediuni  nobis  in  uoniine  luo.  18.  Dixu  autem  ad  eos: 
vidi  Satanani  uii  fiilgur  cadeuiein  e  <  oslu.  19.  Ecce,  ir.ulidi  vobis  polcslalein  calcare  supra  serpentes  et 
scorpioues  et  siiper  oiniieni  puteutiam  ininiiri  et  reruin  una  vobis  non  uocct.  20.  Verunlameii  boc  ne  gau- 
dele,  1 1 ti o . i  bi  spirilus  vubis  obediunt ;  verum  guudeie  in  co -quod  noiuiiia  veslra  scripla  snnt  in  Cffilis.  21.  In- 
que  hac  hora  exsultavil  spirilu  lesus  ei  dixil:  conflteor  tibi,  paler ,  domiue  iceli  it  lerras  ,  quod  abscondisti 
Ii.it  a  sapiemibus  ei  pruilemibus  et  revelasti  ha?c  parvulis;  uiique  paier,  uain  sic  facla-est  deleciatin  in  vultu 
tuo.  Et  cunviTsiisad  discip.lus  suos  dixil:  22.  oinne  mibi  tradiium  em  a  palre  nieo,  et  non  quisquaui  no- 
!>cii,  quis  cst  iilius,  nisi  patcr;  ei  quis  est  pater,  nisi  lilius  et  cui  vult  filius  revelare.  23.  Et  couversus  ad 
disiipulos  suos  seorsuu  dixil :  beali  ocull,  qui  vident,  quas  vos  videlis.  2i.  Dico  enim  v  bis,  quod  multi 
prufelie  el  reges  voluerunt  vidcre,  quod  vos  videtis,  et  non  viilerunt,  et  audire,  quud  vos  amliiis,  ct  non  au- 
diveiuni.  25.  El ecce,  legis-peritus  quidaiu  sunexit  lentans  euin  et  dicens:  roagisier ,  quid  faiiens  vitx 
seierni'  haeres  fl»?  26.Tunc  dixit  ad  eum  :  iu  lcgcquid  srriplumesl?qiioiuodo  legis?  27.  Veriimis  respnu- 
dens  dixii  :  anies  doiiuuuin  D.nni  luiiiu  ex  onini  corde  luo  el  ex  omiii  aniiua  lua  el  ex  niuiii  pntenlia  lua  et 
ix  omui  menle  lua,  ei  propim|uum  luiun  utf  1«  ipsum.  28  Tunc  dixil  ad  cum  :  rede  respondisli,hoc  fuc  et 
vivis.  29.  Veruni  is  volens  jiisium  sc  judicaic  dixit  ad  iesuin:  al  quis  esi  niilii  propinquus?  50.  tiespon- 
dcns  auteiii  lesus  dixit :  liumo  ivil  a  lerusalem  iu  lerico  cl  in  malelicos  iucidit,  qui  el  spuliarUDt  euni  et  vul- 
nera  impoii(entes). ...  —  xiv,  9.  —  . .  .(hu)nc  ultiniuin  babere  locum  ;     10.  sed  i  uin  voceris,  accedeus  ac- 

ANNOTATIONES. 

x,  14.  tvebnuh\  i.  X  div.,  Sl.  X  se  /ium/i    —  m  x,  2-i.  i"hs]  sec.  vos,  °  gr.  omn.  —  gahauscip]J.  Sl. 

daga  nouos\  in  die  judicu,  gr.  iv  rft  xpiau.  X  gahnusaip,  l>.  -:    galiaiueid. 

x,  15.  ushauliido]  J.  Si.  -5-  us/niu/iida.  —  gadraut-  x,  25.  vilodafasleis\'i.  M.  X  vilodafastjeis.  —  usiof>\ 

}axa\  i.  St.  II.  X  gadrausjazai.  sic  cod.  Arg.  et  tlz. ,  edill.  -i-  ussiop,  vid.  ad  Mc.  lll, 

x,  16.  uj  brikip  mfeH  gr.  omn.  13-  — m,>Pu1  j,-,sV  u-  -trrairbau. 

x,  17.  pun  sik\i.  St.  -h  T—  ttbunteJiund\  i.  Si.  X  *'  '^  {"","''  ,      <l\  t,  ^Ti'       : 

silmntiguns,  U.  X  sibunleUuns.  *-  g-  fc*Jnli-  L^/**  ""*    "- 

x,  18.  driusandan\  i.  St.  X  driusandam  ;  cxtcrum  \'  29.  ««]"'»'.  '«•  ?7''"'!'vid.  a.l  L.  m,  10.  - 

gr.  01.1...  posi  himna.  „ewundja\  St.  ■^ewuudbja. 

x,  19.  aigaf\  iradidi,  gr.  SiSu  «,  cl.  ad  J.  vi,  o2  et  x_  -0,  mal,Hfl  i)|f.  o  T[f.  — iaireifcon)  sic  cod.  Ari-.; 

viii,  45.  —  6kaurpjono]  St.  X shaurpiona.  ciliu.  Xtoireikow.  —  pmci\  i.  .st.  X  £"«■  —  '"'«" 

x,  20.  svepuuli\  vid.  ad  vs.  11.  bodeduu\  spoliurunl,  zr.  ExWffKiirsf .  —  unnlag  j  huc- 

x,  21.  po  niuklaliaim]  sic  clarissiine  cod.  Arg.,vid.  usque  Cod.  Arg.;  J.  St.  Z.  plene  analagjunduns. 

Cor.  I,  xiii,  ll  ;  Eph.  iv,  14;  cf.  Skeir.  49,  10;  editt.  xiv,  9. .  .nn\  reliquia*.  pronomiuis  j>nuus  quod  >u- 

X  ^mii»  klahaim ;  pro  pa  legendum  e-sc  /jujam  L.  perlalivis  addi  solei,  vid.  vs.  seq.  —  hubuu  stap\\  gr. 

viilit. — jinj  St.  'L.  y^jah.—jah  garandips  —  gap\  el  omii. 

cuii  ersus — dixit,  "  gr.  et  iu  quihus  legiinliir,  ii  pro  xiv,  10.  huuhh\  altius,  viri  docii  pro  geniiivo  (alii) 

seinmm  (suos)  ariiciiluiii  (touc)  hahent,  sic  vs.  -3.  habenles,  erravcruut;  Grim.  cuin  III.  .-S  idein  illud 

x,  25.  s;'inoimj  suos.  °  gr.  o  mi.,  vid.  ad  vs.  -21.  —  siatuissel,  p.  591  coinpuralivi  adverbmiu  c»se   iccie 

jus]  vos,  °  gr  oillil. ;  Lllf.  c.  verss.  vidit. 


63S  imsLIOUUM  Ul.FILANA  VKHSIO.  «56 

1 1  i|i|ji  Jn  |ms.  ii  ijoiid.  usgagg  baofaU.  btanh  Isi  |ms  hauhi|>a  faura  halm  mibanakuahjandan  [jus.  nuto 

12  *  i •  nii  nei ii hiIhm|) iik siiban.  gahnaivjada.  )ah  aael  hnaivcih sik iUban.  Baliaui<ja<a.nabob-^an]ab  |>am- 
BM  baiiandiu  *ik.  [>au  vaurkjais  unit.uiruiiN.ii  .ti|>|>aii  uahtamat.  ni  bailais  frij.unls  [>cinans  nih  bro|>riins 
|>einaua  nih  m|>jan»  [>einaiis  nili  garaznatts  gabeigans.  ihai  aufto  jah  eis  aftra  liaiiaina  [>ttk  jah  vair[>i|> 

t">.  U  |HiMis£uitlan.ak|>an  vatikjaisdaithl.  haitunleduns  gainudanshaltans  blindans.iah  audagsvairjiis.  unio 
15  eis  ni  .i.iii.ind  usgildan  [>tts.  usgildadaauk  |>us  initstassai  biaa  us\aurlitane.  gah.iusjands  [lansums  hi/ci 
1  i  anakiiinlij  mdane  [>al»  qa[>  du  imina.  audugs  saci  inaiji|>  bl.iif  in  hiudangardjai  gu[>s.  haruli  qa|i  imma 
17  frauja.  muiina  sums  gavaurhla  nahtainat  imkiiana  j:ih  faalbail  niiuiagans.  jab  insaiiditia  skalk  seinana 
llt  vveiiai  nahiamatis  qi)>.m  [laim  liaitaiiam.  gaggif).  uiitc  ju  nianvu  islallaia.  jali  tlitgtiiinun  sunsfattrqi|>an 
allai.  ta  Iruimsta  qaj>.  land  haulita  jali  |>ar!  galei^an  jlh  saivvan  [lala.  hidjl  |>uk.  babai  inik  lanr- 
10  qibanana.  jalt  a»|>ar  qi|>.  jnka  aulisne  usbanlila  Dmfjah  gagga  k.tusjan  baus.  bidja  |mk.  habai  mik 

20  ,  21   (uurqipiinana.  i  th  suins  qa)>.  qen  liugaida  jali  dupe  ni  inag  .jinian.  jalt  qimands  sa  Bfcalkl  gHaih  fr.in- 

jin  seinimma  |i]'i.  |i.iiiult  |>vairhs  sa  garJa  valdauds  qa[i  du  skalka  seinainma.  Mgagg  ipranlo  in 

22  galtroMJab  Habjoa  bawrgi  jah  uuledaus  jab  gainaidansjaiiblindans  jah  haltana  attinli  hidre.  jah  qa|i 

ij  M  skalks.  frauja.  var|>  sve  anabaust.  jah  nauli  stads  ist.  jali  qa[>  sa  fiauja  du  hamma  skalk.i.  nigagg 

21  and  vigans  jjIs  lahos  jau  nan|>.'i  Eooatgaggan.  ei  usfulnai  gards  nicins.  qi[>a  allis  izvis  |>atci  ni  ains 

25  uui!  tiiannc  jainaizc  )>ue  faina  ha  tananc  kausei)i  bil  nabtamatis  meinis.  mipidiijediiii  |ian  Imina 

26  aiuhnians  nuoagai.  jali  gvvantljands  sik  qa|>  du  im.  jabai  was  gaggib  du  mis  jah  ni  (ijai|>  .itinn  sci- 
naua  jah  aifH-i-i  jah  qcn  jah  barna  j  >b  brn|.run-  jah  svistruns.  nauhup-baii  Beina  silbtos  saivala.  ni 

27  uiag  meiiis  siponeis  visan.   jab  saci  ni   hairib  galgan  seinana  jah  gaggai   af.ir   mis.    ui  mag   visan 

28  meins  siponeis.  iz«ara  mi  raihtii  viljands  kelikn  limbrjan.  niti  frumisl  gasifands  r  <bni-i[>  manvi.  |>o 

INTEUPUETATIO. 

rumbe  in  hoc  ultimo  loco,  tit  cnm  veitial,  qui  vocavit  tc,  dieat  ad  te  :  amice,  adscemle  aliius  !  tnnc  csl  lihi 
fclnria  cnram  his  ICCumbontibos-CUOl  le.  II.  Naut  quisque  qni  exaltal  so  ipsuui.  hutniliaiur,  et  qui  nuiiii- 
liat  H  ipsoiu,  exaliatur.  12.  Dixit  ailtem  etiain  htiic  vocann  se  :  cuitt  laeias  prandiuui  aut  cn-nam,  non  voccs 
ainlcog  ttios,  oeqne  Iratres  iuo>,  nec  eogaaloa  tnos,  ncque  vicin»s  divles,  ne  lorte  et.am  ii  iterum  voccnt  le 
#l  li-.it  tibi  reddittini ;  15.  sed  curn  faeiu  cnuvivium.  voca  pauperes,  debiles,  eliu.los,  c.t  cos,  14.  et  beatns 
fis;  uaoi  ii  non  'oalient  rcddere  lihi,  reddilttr  euiin  tibi  in  resurrecnone  btirtitn  petfectorum.  15.  Audiens  au- 
ient  qttidsm  hortnn  acctimbfuiiuui  hnc  dixit  ad  eum  :  be.itns  qtti  edit  panem  in  regno  Oei.  16.  Tune  dixii 
cidinniiius  :  hoin*  quidam  feeit  Cffin&m  magnain  el  vocavit  mullos,  17.  et  tnisil  servutn  ittum  hora  ccena; 
tlic-rc  itis  vocalis :  iie,  nam  jam  paralom  cst  omne.  18.  El  Cffipeiiint  stalim  excusare  oinnes;  bic  pritnus 
dixit:  a^r-.iin  eml  ei  debeo  ire  et  vitiere  btinc ;  oro  (e,  babe  me  sxcusatum.  19.  Kt  alter  dixit :  juga  boutn 
eini  qniiiiitie  et  co  pronare  lios,  oro  le,  liabe  mc  exfiisatutD.  20.  Ei  quidam  dixit :  tixorcm  duxi  ct  ideo  non 
pos«um  reiitre.  21.  Et  veniens  hic  scrvtii  uunliavil  dominn  suo  hoc.  Tnnc  iraius  bte  paierfamilias  t;;vi 
ad  scfarn  sutim:  exi  subito  in  plateis  ct  semiiai  urbis  et  p.n.pcres  et  deb'les  et  caecos  et  eiaodoa  vlj;  a 
htic.  2i.  £t  dixit  Itic  servns  :  tlomitie,  rait;mi-cst,  uti  prascepisii,  ei  ^dlmc  locusest.  23.  El  diiit  hi<  • 
■iom  ad  hunc  scrvutn  :  e\i  pcr  vias  et  st-pes  ci  comi>elle  inirnire,  ttt  iinpieator  domus  mea.  4-t.  Uico 
en;:n  vobis,  quod  non  iiiuts  lieminntn  illornin  horuut  antea  vncaluruin  gu->Ut  hanc  Cffinam  meani.  25.  Ive- 
n>rtl-«ti«i  autetii  eo  grcgd  mtiln,  et  conv.-r  ens  se  dixit  atl  eoi:  iti.  si  quis  il  ad  me  el  non  odiat  patrem 
f5i<:'ii  si  nsatreoi  et  uxorent  ei  liheros  ei  fratres  el  sorores,  iosuper  aotem  snam  ipsms  animam,  iion  potest 
mctts  disctpuhis  esse  ;  27.  et  qni  non  portat  crucem  suain  c1.  eal  post  me,  iion  po:est  e^semeus  disciptilus. 
28.  Vcstruin  quis  citim  volens  lurrim  a-dilicarc,  noune  pnmum  sedcns  c>  inpuiat  paralum,  haac  habeame  ad 

ANNOTATlONES.' 

xiv,  11.  lilban}  3.  Sl.  X  mlbm,  qttos  Ih.  non  eo  no-  xtv,  2t.  faura  haitimane}  edill.  X  j*^- 

miite.iiuiaconstrnciiocasuinquartiiinrcqiiireret,  vitu-  xtv,  26.  ban}  l'll.  °  xai;  esse  id  expressnm  parii- 

perare  tlelicliat,  se<1  qnia  ustis  linrjux  gothic*,  ablmr-  cnla  iij!>  (aa) ,  vnci  nauh  afliva,  prnpUrfa  nobis  m.n 

rens  s  legibus  latinx  grammalice  (vid.   Itamshorn  videlur,  quod  ii.l.xett*=  cliam.quod  ntiilqiiam,  qnan- 

Orainm.  Lat.  p.  525),  sic  postularei,  vid.  de  multis  tum  sfimus,  pcr  -  uli  Gothus  reddit,  vid.  tarneu  ad 

ali  s  locis Cor.  II,  v,  12.  .'.  xviu,  2t>. 

xiv.  12.  •(■■!(ie-iivnii»|  J.  St.  X  aabfijaiii.—aftrahai-  xtv,  27.  ri*a>t  mriits  \  *)  gr.,  sic  vs.  53. 

/oiiuij  J.  U.2.  X  jct.,  vid.  ad  Mc.  vin,  25.  —  />ukjgr.  xtv,  2».  isixirn  |  gr.  oiiiu.  post  raihlit,  cf.  ad  l\,56. 

ame  aftra.  —  rnmiri  —  u.>tiit/iii»  ]   paraiiim  —  consuniniandum  ; 

xiv,  14.  eu}  ii,  •  gr.  omn.-~  uttauai]  i.  St.  -f  ut-  viri  docti  alii  sliter  de  Itoc  loco  siatuerunl  :  I».  pn» 

•liiuot,  vid.  ad  Mc.  m,  13.  habain  legere  malcbat  habaifi  ci  convcrtere,  afipara- 

xiv,  15.  anakumbjandant}  II.  suspicilur  Ulf.    «w-  ttim  qnem  habei  nJ  ferficiemtvm,  quod    falstim  esl, 

x«iou»wvproavv«»u/itj/ivMv  legis->e;cefte  aliislocts|>ro  quia   />i>  noi:   proiionon  ivUtivuin,  sed  dciHonsira- 

(7  jwjv-i: -iiT^aiponii  milianaknt.bjati,  iit.'  ns.  10;  vu,  19;  Uvuni    esl ;    L.    Ict  l.onem    ctullcis    Arg.     servaM 

M.n,iU;Mc.vi,2i,2l>;if.  lamenCor.  Il.vu,  Sansri/iviii  itilerpreutnr   op»»ii>iilum  habeat,    ani    ad   per/iciea- 

=  awv«ttoO«v«iv, prot|uoallerco<JcMiit/j.i7u<n7ruiihabci.  dum   tuppetat  ,   iii   eo   is   laniiini   erral  ,   qut>d    />• 

xtv,  16.  j&o>uA)  1.  Si.  -t-  pniiuh. — (raujal  dniiiiiius,  ad  manvi  rt-lert,  qnud  lieri  non  lucl ;  lli.   Ll/U.  itlu- 

gr.  niiin.  o.  —  hnthail\&t.  y^  ltui!iuif>.  slral.  p.  234,  cui   ordo   verUiruii!    habatu   rmmei   du 

xiv.  18.  (iaft|  Ull.  "auru  c.  codd.el  vcss. —  faur-  uttiuhon.   />t>   esse  vidcltir,  audaciorom   crilicum   M 

qi /w/ianu)  J .  X  (aurqipma.  pryslat,  el  Z..,  qui  euin  recte  latllilM  dicil.  s»  l  if. 

xiv,  i\i.  faurqipanana]  J.  X  (arqihanana.  t*  ««.«;  cum  COdd.  Icglasel,  M  graeca  no«  intellij;ertt 

nv.21.  tkalkt]  lllf.  •  ixiivo,-  c.  codd.—  btindant—  compr.bat ;   quod  auuin  /..  ipM  m.i>in/>>  jcl.  tegON 

*a//o»i)  •[  gr.  se  malla  aileipro  participiu  habero,  u^n  umiuoil 

xiv,  ii.  stadi  ut\  Sl.  ■*-  5-  ille  banc  parlicipu  fouuatit  in  —  itiu,  nunqii.iiii  in  — 

»|V,  23.  u»(ulitut\  J.  St.  H   i..>(u:.'nui,  mJ  jJ  n,  11  ipj  disincfc ;   |>it>  fcjt  uilavu  »cio  1'luuUs   vcibi  ahcu 


Ii37  I.ICXS  XiV,  l\>       \\,   10.  638 

i:9  babiiu  du  usiiuhan.  ib.ii  aulto  bipe  gasaudedi   grimduvaddju  jab  ui  niahlcdi  ustiuban.  aliai  [iai  ga- 

30  saiwmdans  duginua^ha  bilaikan   ina  qipandans  |):iiei    sa   nr.mna  dusiodida   limbrjau  jali   ni  uialita 

51  usiiuhan  aiphau  was  piudans  gaggands  siigqan  lripra  anharana  biodan  dn   viganna.  niu  gasitan.is 

faurpis  pankeip.  siaiu  malueigs  mip  laibnn  pu&undjnu  gamoljan  baunna    mip   tvaimlignm  ptisundio 

3-  gaggandin  ana  sik.  cipati  jabai  nial  inaluei^a.    nauhpanuli    fairra   imma  visandin   ir>?aodjands   airu 

35  bidjip  gavairpjis.  «vab  nu  warjizub  izvarasaei  ui  afqipip  allamma  aigina   seinamma.    ni   uiag  visan 

5*  ,  35  ineins  aiponeis.  gnd  sall.  ip  jabai  salt    baud  vairpip.  we  gasupoila.  nih   du  airhai.  ni  du  niaili>lan 

xv,  i  f.igr  isl.  nl  usvalrpand   iinina.  gaei  habai    ausona    galiausjandona.   gahansjai.    vesimup-pau  imma 

2  ncwjandans  sik  allai  niotarjos  jah  Cravanrbtai  hausjan  iniii.a.  jali  birodidedun    fircisaieis  iah  bokar- 

5  jos  qipandans  [ulel  la  frjraurhtansaiidiiiinip  jali  mipmatjip  im.  qab  ban  du  iin  bo  gajukon  qip.inds. 

4  was  manna  izvara  aigands  laibuntehund  lambe  jah  fraliusands  ainamma  pixe.  niu  bileipip  p<>  niun- 

5  tehund  jab  niun  ana  anpidai  jah  gaggip  afar  pamma  fr.iliisanJn.  unte  bigiiip  bata.  jab  bigilauds  us- 

6  lagjip  ana  amsans  seinans  hginoads.  jab  qitnamk  in  gartta  galapop  frijonds  jati  garaznaiut  qipands 

7  du  im.  fagino})  mip  mis  pammei  bigat  lamb  mein  ptla  frahiaano.  qipa  izvis  palei  sva  fjlieds  vairpip 
in  hiiuina  in  aini<  fravaurbiis  idreigondins  i >;<.■•  in  niuutchuudis  jab  niune  garaihtaize.  paiei  ni  hanr- 

K  bun  idreigos.  aip[<au  suma  qinn  draknians  babandei  laikun.  jaliai  fraliusip  drakmin  ainamma.  niu 

'.}  landeip  lukarn  jah   osbaugeip  razn  jah  sokeip  glaggvaba.    unte   bigilip.   jah   bigilandei  galiaitib 

frijondjns   jab    garamons   qipandei.    fginop   mip    nn>.    unle    bigal   drakmein.    paramci   fralans. 

INTERPHETATIO. 

conttimmainluin,  J9.  ne  forte.  cum  ponerct  ftindamenium  el  non  posscl  consummare,  omnes  hi  adspkcientes 
cipperint  deridere  eum  50.  diceuu-.c,  quod  l>ic  boiuo  cospit  .Tdilicare  et  nnn  potnil  constrminare.  51.  Am 
qui  rev  ieiis  ruere  conlra  aliuin  regein  ad  beliilin,  i.onne  senrns  aulea  cogisat,  sitne  pntens  cnin  decem  milli- 
bus  oscurrere  huic  cum  viginli  millibus  euun  couira  se  ?  32  Alioquin  si  uon-est  po'ens,  adliiic  procu!  eo 
exisleote  mtuens  legatum  orat  paccm.  33.  Sicj-im  quisquc  vesirum  qui  non  rensintist  otnni  pnssessioui 
su.t.  noii  poiest  esse  meus  diseiputus.  54.  Iloiuim  sal;  verum  si  sa!  faiuum  lit,  quo  conditur?  55.  Nrque 
ad  lerram,  non  ad  hmum  uiile  esl ;  furas  ejiduni  id.  Qui  habeat  aures  audientes,  audiat.  xt,  i.  Fuecunt 
auiem  ei  api>rnpiiiquanles  >-e  omnes  lelouarii  et  peccati.res  audirc  eum ;  2.  et  murmurarunt  F.irissei  e< 
scriba:  dicemes,  quod  hic  peccalores  suscipil  el  edit-cum  iis.  3.  Dixil  auiein  a.i  eos  h.-.nc  naraiiolam  diceus  : 
4.  quis  liomo  vestrum  p.>ssidens  centum  ovium  et  amitiens  unam  barum,  nonne  relinquit  has  uonagiuia  et 
novem  m  deserui  et  vadit  posi  banc  amissam,  dunec  iuveoit  hauc  ;  5.  et  invenicns  ponit  in  hmneris  Pnis 
gaudens  li.  el  veniaos  iu  domum  convocat  amicos  ct  vicinos  dicens  ad  eos  :  gaudcte  rurr  me,  quoo"  inveni 
o»om  meani  bauc  amissam.     7.  Ilico  vobis,  qn  id  sic  iaDlit  a  lit  in  co-lo  nb  unum  peccalorem   pocnitentem, 

3u;un  ob  nonaginta  et  ntvem  justos,  qui  noo  indigent  poenitentix.    8.  Aut  quxdam  muiier  dracbmas  habeus 
ecem,  si  ainitiii  draelniiaui  uu:uu,  nonne  incendit  iuceruain  et  everrit  domum  et  qnsril  Jiligenter,  doucc 
iuveuii,    9.  ol  iiivciiiens  convucat  amicas  ct  vicinas  diceus  :  gaudete  cum  mc,  nam  inveni  dracbmsm,  quam 

ANNOTaTIOISES. 

pis  mnnrifia  nemo,  qui  sensum  persprxeiit,  COin  isi<>      =  cl  Bi  'Jii-yi,  qoai  swpjuntnr  ^nfcoi  nisl  maktagt  (si 

virn  doeto  liabuerii.   Quamquain  <■■  nQiemur  leciio-      non-est  potens)  sinedubio  ona  sunt  e  glossa  iu  inar- 

ueiii  nos  male  bahere,  laineii  nihil  restat,  uisi  ut  gine  adscripia  ad  explicandam  minus  ftsiiatam  parli- 

statuamus.  Ulf.  c.  cotld.    va  t-i,-  aut  xi  n-po»  legisse  et  culam,  cerie  iu  gixcis  nullum  eorura  vestigiom  ap- 

auc.oritaiem  codd.    in  eo  (aniuni   oniisi-se  ,  quod  paret. — (airra  imma ]  ft  gr.  —  tmandjamft  airu]  t 

vocrs  jto  k.iiaiu  pro  habaiu  j>o  (nabealne  haec)  trans-  gr.  omo. 

posueril,  qui  tameu  error  librarii  e^-e  videinr,  voces  siv,  33.  aigina  seinamma]  ]  gr.  — visan  meins  I 

enim  a'i<|Uoties  transpnsilas  esse,  «I  is.  5G  iiiouui-  vid.  ad  vs.  11. 

mus.  Ca>lerum  pro  uiiiuAau  Sl.  '•*(  usttiiikan.  xiv,  51.  ja:'oi JSt.  'a^jadai. 

Xiv,  i',l.  mahtedi\  cod.  Arg.  Ilx.  J.  St.  0.  X  nun-  xiv,  35.  m]  St.  ni/i.  qund  melius  csl. 

tidt,  cf.  J.  xviii,  36.  xv,  1.  iinnui  newjandam  ]  '  gr. 

XIV,  50.  lintbrjon  ]  i.  St.  •%-  tiiurjan.  XV,  4.  lailmnlehvnd  j  pru  us  lato  toihuiitailmnd  (viu, 

—  8 ;  xvi,6  sq.);  cxieruua   J.    4  laihunte  hmd,  sicui 

xiv,  31     riganna]  sic  ediil.;  cod.  Arg.  i>i«o  |  na,  paulo  post  niunte  hund.  -»-  fralusanin]  i.  Sl.  >;  fra- 

Sine  duhio  falsmn   pro  vigana,  qui  est  rlaiivus  voeis  iniuanin,  s:c  eliam  vs.  6. 

trigant  (bellum);  sicquoque  Grimm.Gr.  IV,  1U5iuicr-         xv,  5.  uslagjip]  U.  :v  xiilaujip. 

prelalur,  el  de  duplicatione  liller.e  »  comparan  pos-  xv,  6.  biqat]  St.  X  bigap.  —  fralusano''  viii.  ail 

sinii,  ou.k  adnouviuius  ad  Gal.  v,  I5;>ai|>iits  enim  vs.  4. 

libraiiis  accidii,  ut  lueras  aut  syllabas,  in  fioe  liue»  xv,  7   p.;«  j  j.  St.  X  Pan-  —  mtMiVJuMtdw]  J.  Sl. 

scriplasab  iuilio  proximx  repelereot.  cf.  ad  J.  ix,41.  X  niuitliundos.  -—  paiei  j  Si,  X  }>aei. 
Erravit   lli.,   ain  viganna  \>ta  gerundio  (Vlf.  illunr.  xv,  8.  snmnj  qincdam,  gr.  onm.  r<r  (qnge),  pro 

p.  154),  •■'Ut  pro  iufinilivo,  addita  s\  ll.ilia  n«  (p.-245)  quo  Ulf.  per  errorem  r<{  legil.  —  lniliun  jabai]  j.  St. 

Ii;ihiiii ;  erra*it  etiain  Z.,  qui  (euiu  Ib.)  i.jfla>i  tu.i  con-  ,*  lailiunia  sai.  —  usbaugcifi  j  i.  Si.  !?. '-  usbaugeih. 

Jecil,  nam  infiniiivus  esl  veinan  non  vufun ;  pr.eiei ea  glaggzuba  j  sic  eml.  Vrj.  :  llz.  Z.  X  'llnanvuba. 
bnc  verbum  poniiurcum  du  jviil.  Cor.  I,  xv,  52),non  xv, ,B.  arukmein]i.  St.  B.)n^  ttrakinin,  nam  is   esl 

■jmn  aceiisativo.  yuid   denique   F.  i'i<yumnia  suo  vo-  easus  lcrlius  forma>  drnkma  (vid.  ?s.  8);  nostro  lo«:o 

hierii,  noscitur. —  punkeij>]  .-ic  cod.  Arg.  pro  nsilato  Ulf.  fnnnagncca  utiiur,  nii  saepius  —  ein  pro  —  r,», 

pngkep,   titi  xv,  22    biingif),  xvn,  9    jwmA,  xix,   51  vid.  11.  xxm),  62  jjaraskivveiu  (nnf.ai/.vjru).  L.  vu,  f> 

oiijij   — «iaiiijj.  Sl.  R.  ~-tstiau;   c.rlemm  gr.  oiuii.  siiiiiiijogein    (awmftiyn*),  Rnm.  xvi,  22  aipitiaulein 

posl  maliteigi.— pustindjo]  i.  St.  B.  X  pusundjum.  (muTroWv);  Z.  igiiur  illaiu  forinam  injuiia  leutaviu 

xiv,  32.  <?i/»ai<}  hoc  unoluco  iuvcutuiu  i.  ([.iiippau  —  (laliius  ]  i.  St.  B..  }:<  fralauida. 


653 


IHBLIOIUIJI  U.ITLANV  VBKStO. 


i.;r> 


1'.!,  II   IVaqiba  iivis.  fulieJs  vairbib  111  unilv.iir|ija  aggele  gu]is  iu  ainis  iJreigon  !ins  IV  raurlllil.  qu|i  ,ji  buu. 

12  siiiiis  aihia  ivaiu  sunius.  j  tli  <ju]>  su  juliiia  iie  ilu  amn  .itiu.  gif  mis.  sei  undr.unai  nnk.  dail  ligini*. 

13  iiiauiu:  juli  disd.iilidu  iiii  sves  seiu.  juli  afar  ni  manugaiis  digani  brulnu  ssiiinu  ullula  s:i  juliiza  iuiiui 
11  juii  '11-i'J'  iii  I. iikI  faura  visundojuli  jainar  diilabida bala  ives  seinnia  libauds  ti»ttiuriba.  bi|)e  pan  fra 
i.i  vus  alUiiima.  var|i  liulirus  ibrsand  gavi  jainala,  jah  is  dugann  alabarba  vairbin  jab  gagganJsgaba- 
10  fldasik  siiiiiainiin  baurajane  jainii  gaujis.  juli  insandida  ioa  bai[j  sseinauiisli.ildansvcina.juli 
17  gairuidu  sad  iiiiu  liaurne.  boei  inatidodun  sveina.  jah  maiina  imnia  ni  gal.  qimandi  |>an  1 1  liiqib. 
l.x  «.iii  iiiu  isnje  ui  ins  ineinis  ufaratsau  babaml  lilaibe.  ib  ii.  bnbrau  fraqistna,  ussiandaiidi  gagga  du 
1'J  lllin  iiieiiiaiiinia  jili  qi[>.t  du  itiiina.  alta,  fr.ivaurlila  mis  iu  llimill  jall  in  ludvairbja  [>einainiiia.  ju 
'20  l>ui.isei[>s  i,i  iiii  vaii|>s  ei  liailaidail  sunu.  [jnins.  gaiavei  niik  sve  ainana  asnje  ]>einaixe.  jab  iiislan- 

.i  iniU  ,|:iui  ai  aiiiu  seinainma.  naul>|>  niiili  |ian  fairra  visandan  gasavv  ini  alia  is  jab  infeiooda  jah 

21  |>iag;anj»  diaus  una  liuK  is  jali  kukidu  iiiiniu.  jali  qa[j  iiiiniu  sa  sunus.  alla.  fravamhta  in  himin  jali 

22  in  aodvairpja  beinamma.  ju  banaseibs  ni  im  vairbs  el  baiiaidau  sunui  [>eins.  qa[>  ]>un  s.i  aiia  ilu 
sk  >lkaui  leiuaun.  sprauto  bringi]>  vasija  ]>o  rrumision  jah  gava.ji],  ina  jah  gil>i[>  (iggragnib  in  handii 

25  is  j  iii  gaskob  au  i  foluni  h,  jah  briggandans  stiur  |iaiia  alidan  u(.-,neipi[>.  j  ili  ma'j  imluns  visain 
21  vuilu.  uule  sa  suuus  iueins  duu])s  vas  jali  gaqiunoda  jah  fralusans  vas  jah  bigiiuns  varp.  j  ih  dugun- 
25  nnii  visui.  vusn|i[>an  sunus  is  sa  ul[)iza  anu  ukra  jal)  qimaiiils  aliddju  nexv  rai  ■  jali  galiausida  sagg- 
1G ,  27  vius  jali  laikalis.  juli  utliui  auds  sumaiia  magive  fraliuli.  \va  vesi  [vata.  [)aruli  is  ,;.>j>  du  imma.  bal  i 
28  bro|iar  beins  qam.  j.ih  ul'snai[>  aiia  [jcins  siiur  |)aua  alidau.  unle  bai!ana  iaa  andnMU.  pauub  raodagi 

INTKRPRETATIO. 

amiii.  10.  Sic  dico  vobis,  I.Tiiiiu  iil  in  facie  angeloruni  (>ei  ob  iinum  pri>niteniem  percainrem.  II.  Dixil 
aiiiem  :  bnminuin  qiiidam  babaii  duos  fllios,  12.  et  dixit  liic  junior  eoruni  ail  palrem  :  pater,  >la  niibi, 
qiur  conliugit  me,  parteni  proprii ;  el  divisil  iis  pnssessionem  suam.  13.  Et  post  non  mulins  dies  ml.i  in- 
iiiiuui  omne  bic  junior  lilius  et  abiil  iu  lerram  procul  exsistentem  et  illie  dissipavii  hane  i>i>ssessionem  snam 
vivens  elfrenaie.  14.  Cum  antem  vacuus-esset  omni,  faela-esl  fumes  magna  per  reginnem  illam,  et  is  cncpit 
egenus  lieri.  15.  I)t  ieis  dedii  se  ruidam  civium  illius  regiouis,  et  misii  enm  agri  sui  paseere  pnrcns. 
16.  Et  ctipit  sat  edere  siliquis,  quas  ederunt  porci;  et  homo  ei  non  dedit,  17.  Veniens  inm  in  se  dixil  : 
quain  muttum  meraenariiiruiu  pairis  inei  abundantiam  habeol  panium,  verum  ego  fame  perdor ;  18.  surgens 
vailo  ad  palrem  ineuin  ct  Jii  o  ad  eura  :  paier,  peccavi  mihi  in  eoelum  el  in  facie  tw»  ;  19.  jum  amplius  non 
sum  dignus,  ui  vocer  Rlius  loo»;  (ac  mc  uii  unutu  mercenariorum  uiorum.  20.  Et  snrgeoa  venit  ad  patrem 
suum;  ailbuc  autem  piocul  exsistenlein  vidii  eum  paier  ejus  ci  miserius-est,  ei  currens  cecidii  soper  ooHnm 
e i  1.1  -  et  oscnlalus-esi  eum  ;  21 .  ci  dixit  ei  liic  Rlius  :  paie  ,  peccavi  in  ccelitm  et  in  facie  lui ;  jam  amplins 
Bon  sum  dignus,  iit  rocer  filius  luus.  22.  Dixil  autent  bic  puier  ad  servos  suos  :  subiio  affenc  vcsiem  liatic 
primani  el  vesiile  eum  et  dale  aiuinluni  in  manum  ejus el  calccamenliini  in  peJes  ejus,  25.  el  aflerentrs 
vitulum  liunc  sagiwalnni  dissecatc,  et  edenies  epulamur  lauie  ;  21.  n.im  bie  RKus  ineus  morluus  fuit  et 
revixii,  el  annssus  fuii  et  in  veulus  factus-csl ;  ct  cccpcruni  epulari.  25.  Fuit  autem  lilius  e;us  bic  major  i» 
agro,  iv  vciiiens  aJin  prope  Jiuiium  et  uuJivit  caiuiones  ei  ludo*,  26.  et  advocans  quetnlam  putTorum  ni- 
lermgavil,  quid  esset  lioc.  27.  Tunc  isdixii  ad  eum,  muoJ  fratcr  tmis  venii,  et  di-secuvit  paier  luus  vim- 
luni  liunc  lagiuMuai,  uuui  saiiutn  cuiii  accopil.    28.  Tu  c  iralus  lacius-esi  ei  nou  vuluit  iulrarc,  veruin 

ANNOfATIONES. 


tv,  10.  ajyele}  sic  cod.  Arg.  mi  ix,  2G ;  J.  Sl.  R. 
X  aggilum.  —  ulreiijondins  fratnurklu  \  ^  gr.  ninn. 

xv,  12.  tei  iiiiUniinii  mik}  siccnJ.  Arg.;  J.  Sl.  B. 
X  *o  tindiiiinuiifi»,  pro  quihis  L.  mulio  melius  po 
uuitrinnnnJein  •  aiiijo  >i ,    lli.    Z.  }•(  >«i  un(/iiiinui  nii». 

xv,  15.  i/i  lumt  fnirra  rismn/n  |  vid.  a>l  vix,  12. 

xv.  11.  alafiarba  |  sic  eod.  Arg.;  J.  St.  B.  X  alla- 
purba,  quod  1.  inale  pn  bal,  aul  alifiarba  (qind  iinu 
mrlius  <'si)  legfiiJum  essecensri ;  viJ.  Grim.  II.  G27. 

IV,  15.  baurgjnne  ]  J.  St.  W  baurjane.  —  jainis 
gaiijih}  1  gr.  oiiin.  —  linipjos  \  a^ri,  gen>iivus  lociim 
iiiJicans,  qiin  m  llcbalur,  sic  Mc.  iv,  55.  L.  xix,  12; 
vi  I.  Grim.  III.  127. 

xv,  IG.  !o<l  umi  ]  St.  Xjct-i  cateinm  Un.  c.  radd. 
el  verss.  yipxitaOri-ML  leg>sse  viilelur.  — nmiifl]  gr. 
omii.  posl  gaf. 

xv,  17.  qiiuanih — tis  |  1  gr,  oinn. — ufaia\sau  \  Sl, 
X  ufaraslau.  —  tk  \  l)U.  e.  codd.  •  wJi. 

vv,  IS.miil  vul.  uj  M.  \ xvii.   i. — iu|  |ir.  St.  X**- 

xv,  l'l.  ju  l  il.  aul  prn  y./i,  qunil,  b.  I.  plemiue 
rodd.  Iialieui,  posuii,  uti  Mc.  >\,  15  et  infra  vs.  21, 
ueque  riiin  (.riesb.  xui  nmisisse  ilircmlus  c-t;  aui 
si  rM  iion  leg  t,  pli-onastice  ailverUn  fiaiimeijis.  uti 
L.  xvi,  2  idverbio  baMimait,    >I>I.J  i,  uam^n  ni  pro 

Milito  piinascifii  m  grXCO  c,j/in  s:rpius  loponJet, 
v  J.  Iluin.  vii,  17,  30;  Epll.  ii,  19:  1'liileur.  (G. 

\v,  21.  ju  ]  vid.  uJ  vs.  19.  -  liuiliiiJau  \  J.  •;•,  hui- 
lauJnu. 

xv.  22.  uiiii  1  Si.  v,  urlfl.  --  iciimiw  ;  J.  St     :{   ,i- 


naine.  —  tprauto  bringip  \  i.  Sl.  B.  X  *'"•*  tobrigg  ; 
CVterum  sprauio  °  gr.  ci  dc  bringif)  pro  briggip  v.d. 
nd  XIV,  51.  —  figg^agulp  ]  J.  :\  frigiragntp,  Sl.  X 
fuiqraqulp. 

xv,  24.  varp  \  Sl.  X  wpa.  —  >isnn|  J.  Sl.  B.  -i 
oailavuaa,  qm>d  additamentoin  eis  sensus  requiwre 
videiur;  ^eJ  nesriverunt  iili.  vitan  U.  I.  n"ii  csso 
verliiiin  substanlivum,  scd  sig  ificare  epnlari  rl  ad 
eorum  sciius  pertincre,  qu.T  Rrim.  I.  842,  x  enarra- 
vil,  quoil  aulcm  vmln  vs.  25aJ,l,li>m  b.  I.  omsil.s.T- 
pius  Ulf.  s;c  farerc  -ulet,  ut  enruadem  verbornm 
compnsiinrum  ultero  proxime  nuhseiiuenie  paniculani 
■Ktii  repelat,  viJ.  L.  xu,  .">  Jnlap  ahteig  «■■  vs.  i>  sn- 
liimmnji)  atstaig,  quamquam  iiirum<cie  nrOMmtS  iviii 
posiiitm  est;  ultu  ejusioodi  dicla  co  egimus  aJ  Tnn. 
I,  vt    6 

xv   25.  ii//-(j.i1  J.  St.  0.  .  .  pii.—  akra]  J.  Si. 

;■  lOHtle,  U  ■••  tanj.t—iali  |  11  f,  •  :'.,;.  —  iiiinautln — 
Hi  ii'  |  J.  St.  B.  ■':■  inifipi.n.  i  g  lanJiJa  iik  jnh  u'i  tdja 
:t.'i.i.    -    ;.i/i  ]  8CC.    Ol,  "  ^r    nmn.  s>i.;uriii.  I    liii>C 

tt&quo  a.l  vs.  27  ufsnaip  .1.  Si.  It.  laeuiUUD  babeul ; 
:•  i ,  diffleilii  incnl.  \rg.  Iciu  lli.  recleoruii, 

iv,  17.  uftnaip  \  sic  <oJ.  Ari:.;  Hx.  primi  manuji 
afsaaip;  crrant  i^imr  /..  pi  Wa> kuruagel  Ihuts  h. 
Leteb,  I,  pr-uf,  p.  xxvt  afamijaeudicis  \rg.  lectiouem 
csse  dicenios. 

\\,  2S.  i/,  |  vciniii,  nr  'u.  l'll.  i.  inJd.  Si,  vi>l. 
aJ  Cur  I,  xv,  II.—  hi]  furas,  -' .  uuiu.  vid.  MlO. 
i\,    >.'. 


C;i  LUCAS  XV,  29—  XVI,   13.  M4 

ifl  var  bialini  viltla  inngaggan.  i|i  alia  is  usgaggnnds  ut  hadina.  [iariili  is  audhafjan.ls  qa[t  <lu  aiiin.  sai. 
sva  lilu  jcrc  skalkinoda  [>us  jali  ni  wanliiiii  amihusii  [leina  ufariddj  i.  jab  iiii-  ni  a  v  aigafl  gaitein  ci  nnji 

50  fiij»ndam  meinaimlihesjau.  ijibinsa  suniis  [>eins.  <-aei  fret  hcin  sves  mi[>  kalkj»m.  'inm.  ufsnaist  imina 

51  stiur  [tana  alidan.  Jinruh   qafi  dti  iiiuiia.  barnilo.  hu  siuleino  m  |i  mis  vast  j:ih  i-.  j.ib  all  Jiaia  niein 

52  Jiein  isi.  vaila  visan  jab  faginnn  skuld  vas.  unte  brojiar  [teins  daojts  V3S  jab  gaqiunoda.  j  b  fralu- 
ftvi,    I  sansjah  bigiians  varb.   q  .[inb-hin  du  sipunjam  seinaim.  manne  sums  v.is  gabcigs.  snei  ailita  fau- 

•2  ragagian.  j.ih  sa  fravroliib-  var[>  du  lmma  ei  disiahidedi  aigin  is.  jah  atvnpjands  ina  qaji  du  imma. 

dttwe  baia  liausja  fram  bus.  usgif  rabjon  fauragaggjis  beinis.  ni  mngt  ank  ju  bauamais  fauragasgja 

5  visan.  qab  ban  in  sis  sa  fauragajzgja.  wa  laujau.  bandei  Irauja  roeins  afnimib  fauragiggi  af  mis.  gra- 

•4  ban  ni  mag.  bidjan  (kana   niik.  audhahi.i  inik  wa  lanjan.  ei  bau  bijte  afsaijiid.iu  us  fauragiggja. 

5  aiidnimaina  mik  in  gardh.s  seinans.  j  >b  atliaitands  ainwarjaiiob  faibnskulane  fraujins  scinis  .;aft 

6  bamma  (rumisiin.  wan  filu  skalt  fraujin  mcinaiiiin.i.  [taruh  qajj.  l.iliuiitailiiinit  kase  alevis.  jab  qab 

7  du  iinu  a.  nim  bus  bokos  jah  gasilands  sprauto  gamelei  Dmtignns.  bafirob  f>an  du  anbaramma  qab. 
a|ij>an  pu  wan  lilu  skall   ib  i-  qab.  Uibuiilathond  milade  kaurnis.  jali  q:>|>  du  iinma.  nim  hus  liokos 

8  jab  ntelci  ablauleliund.  jib  liaz.da  sa  frauja  Jtana  fauragiggjan  liivintlijtos.  unle  frodaba  galavida. 
0  unte  bai  su  jos  bis  aivis  frotlozans  suniim  liuliadis   in   kunja    seinam.ua  sind.  jab    ik    izvis  qijta. 

laujaib  izvis  frijumls  us  faibubraihtia    invindijtos.    ci   [>an    ulligaib.    andnimaiiia    itvis    in   aivriuos 

10  bleibros.    saei  .triggvg    isl    in  leitilamma.   jab  iu    nianagannna  Iriggvs  isl.  jah  sa    in  leililainma 

11  iinlriggva  jifa  iii  managamina  untriggvs  ist.  jabai  nu  in  iuviud.imma  failiujiraibna  triggvai 
\!  ni  vaurbub.  pila  sunjciuo  was  izvis  galaube  [>.  jah  jabai  in  Jtamma  fran.a[>jin  liiggvai  ni 
15  vauifiiib.   baia    isvar   was  izvis  gibijt.   ni   ainsbun  pive  mag   tvann  fraujam  skalkinon.  amlizuh 

fliTERPRETATIO. 

paie.  rjits  exiens  fnras  oravit  eum.  29.  Tune  is  respnndens  dixil  ad  palrem  :  ecce,  tam  mulium  annnr.mi 
senivi  tibi  et  non  uniua.n  prjLCepiuin  tuum  praHerii,  et  uiihi  non  unquam  dedisti  capram,  ul  ciim  anncis 
mcis  epularer.  30.  Vcruin  ctim  liic  l.litis  luus,  qui  voravit  luani  possrssionem  cum  merelricibu-,  vcnil, 
disscc-.sti  ei  vituluni  bunc  saginatnm.  51.  Tunc  d.xit  ...I  enm  :  liliole,  tu  semper  cum  me  fuisti  et  es,  el 
niune  hoc  meum,  lumn  csl.  5i.  Lauie  epnlari  ct  gaudere  dcbitum  luii,  nain  h-aier  tuus  moriuus  fun  ei 
revixit,  ei  amissus  rt  inventus  fuit.  xvi,  i.  Hii.it  auirm  ad  discipulos  suos  ;  boiniiium  quidam  fuit  divrs,  qui 
baliuii  villicum  ci  liic  dillainaius  diil  .tpti<l  cum.  quod  dissiparel  bunum  ejus.  2.  Ei  advoians  eum  dixit  ail 
emu  :  cur  boc  audio  dc  le?  redde  ralionem  villicaiiunis  luae,  non  pnies  cnimjam  amplius  vdlicns  r-se. 
3.  Dixitaut.in  inseliicvillirus:  quid  faciam,  quia  doininus  mciis  aultrt  villicaiioiicm  a  iu. ■;  fodere  uon  pos- 
sinii,  mendicare  pudct  me.  4.  Dcliberavi  apud-me,  quid  faciam,  ut  lcrtasse,  cum  am..vear  e  villicalione, 
reciplaul  mc  in  domos  suas.  5.  I.l  advocans  iinnniquriuque  deliiioruiu  domiiii  sui  dixil  buic  primo  :  quam 
iiiulium  d  bes  domiuo  meo  ?  (i.  Tuuc  dixil  :  centum  cadoruui  olci.  I  t  dixit  ad  eum  :  sume  libi  lilteras  et 
sedcns  subiio  scribe  quinqusginla.  7.  Deindc  auiem  a.l  nlierum  dixii  :  ai  lu  tjuam  inulium  tlebcs  '  Veinm 
is  dixit  :  reiilum  cororum  tritici.  Ki  dixit  ad  eum  :  sumc  tibi  litieras  et  scribe  ucio^inta.  8.  C>.  laadavil  bic 
doiuinus  bunc  villi.  tiiu  iuiquilalis,  quia  puidenter  fec.t ;  nuia  bi  lilii  biijus  srculi  prudentiores  liliis  lucis  in 
gcnere  suosunl.  9.  fct  ego  vobisdic»,  lacialis  vobis  amicos  de  divitiis  luiquilatis,  ut  cum  subjareali»,  reci- 
piaut  vos  in  selernas  tabernas.  10.  0"1  fiJelis  est  in  parvo,  eliain  in  multo  lidelis  est ;  ci  bic  in  parvo  inli- 
delis  cliain  in  mullo  inlidelis  esl.  II.  Si  igilur  in  iniqms  diviliis  fidcles  non  larti-estis,  hoc  veruni  quis  vobis 
credil?    12.  Etsi  in  boc  alicno  lidelcs  non  facti-estis.  boc  vestrum  quis  vobis  dal?     15.  Non  unus  servorum 

ANNOTATIONES. 

xv,  2 '.   paruh  \  Si.  ■*-  panuh.  — tkalkinoda  ]  ser-  xv,  4.  —  M.o»]  Sl.  X  "okos.  —  fimligunt  ]  sic  cod. 

vivi,  gr.  omn.  Sou).cuj.  —  bne^jau]  ppuiarer;  Ifllilam  Aig.;  J.  B.  Z.  -;-  fimiiiaun». 

ctfMjvnTu  pro  £J<j.pav7ci  ruin  cod.  D  legis^e  Gri  sb.  ivi,  7.  taihuntaihun  ■]  vid.ad  vs.  C. 

audacius  r..ntendit.    _  s„  8.  «uuioj  I  pro  sunjut,  vid.  ad  iv,  15. 

xv,  50.  frrtj  libianum  falso   pro   frat  scnps.sse,  ,0   fn-        ,  ,   s,    x  ,             _  leMHumnm , 

Cr.i.i     I     841  recte  arb.tratur,   sequilur  eum  Wac-  pr_  ||lde  ab   g  ^   ^  J\n&n  versus  j.  Sl.' 

'•  L.         ....!»  ....  ,  lacunain  liabent,  quamquam  in  rod.  Are.  locns  inie- 

xv,  M.ranjali  u]    uisli  et  e      & _nmn.  solum-  ex,|al     „ec  \aU}  d   |eclioi.e8ni  dinicilein 

...odo  «,  Ulf.  c.  verss.  lat.  -  alt.  |  J.  St.  X  «««•  rVddat.   Caeternm   pro  leiiitamma  ulroquc   gr.  omn. 

.,.?V'  i  r"  •'•""'   |Jw  r  "        X  iKl ' ,      f\'!!?      iiaxun».  -  ta  -wuiigyva  1  II.    +   saei  -  i  t  un- 

Ulf.  °  $s.  —  fagtiionj  J.  ,<(  fujmtm.  —   biupar]  Ull.       itiqivs   '  ' 

C.  codd.  °  ovrof.  —  fralusant  ]  Ulf.  codd.  u  m.  »■     r   t    t  _-t  -i   ■>     w   *.-t.   i     •. 

xvi,  1.  /Jnnlllir.c.codd.etver.s.0  «.;.-«!«]  Sl.  ,•"'     U  ■  J*>l**P™k*a\   B.   X   frihupraOma,   s.c 

>'  taie.  —aiAlfl]  J.  St.   X  aihda.  —  /ourajagia.-i  I  «"»«>  W^  W. 

sir.  cod.  Are.  et  J. ;   St.  B.  II..   Z.   *  fauraqagjjau,  „  XV~  1'>-  andnuh  \  ...dc  usque  ad  finem  vers.is  J. 

qu..d   nsilalius   esl,  vid.  vss.   seqq..    cf.  viu,  5.  —  Sl-  lacunai11  habent;  B.  -*-  atppau.  Andnuh,  letlio 

dittaliidedi  a<qin]  J.  Si.  B.  *'  distalududi  aiqan.  codc,i  Ar«-  manifesia,  esl  verbu.i.  snccna;  i.rignns 

xvi,  2.  hautia\  St.   X  nai<s;<i/;.   —  /•a.irfioag»/isl  el  sign.facationis  (Gr.m.  III,  lo);  gr.   omn.  q  ;UP, 

Sl.  -f^  faurojaqiis.  —  ju  panam.iis!  J.  St.  V  jct.  [  cf .  1"od  W,- , "'  loCO  Pa™llel°  *'•  *'.2*  vnte  jabat  ( iiam 

ad  xv   l'l  s' )  reddidit,   unde  conjici  potest.  auaizuh  signilica- 

ivi',i'fiuraqag<ji]\.S>l.  <  [auraqaggii.—ni  nug]  "°,"e,n  contra,  alioquin  bal.ere.  —   aippau]   B.  X 

Sl    *  «i>«  aq  uipaa.  —  and  uop]  sic    in  cnd.  Arg.  scriptiun  essc 

xvi,  4.  ei  bau  ]  J.  Si.  X  "P™ ;  c.Tterum  Po.u  '«v)  ,wcllir<  scd  ccrl°  d,ci  non  Polesl.  <J"'a  }"lerx  adm°- 

•gr.  om...  uli  Goth.  IpseVs.  y.  —  «s]cx,  »g  .  du.n   cvanuerunt;    B.    and.  .  .,    coujecit   ipsc    X 

xvi,  5.  tkalt  1  Sl.  X  «•«"•  imdmu.tp.  —  iMB.  +  jan,  secinduin  gr.,  qui  *u 

xvi,  6.  taihiktailtmul]  sic  co.l    Arg.  h.  I.   el  vs.  JwIhmi'*.  —  faihuprMlma]   vid.  ad  vs.  11 ;  c  d.   Aig. 

scq.;  B.   Hs.  Z.  utro.pio  loco  teihuntehund,  *id.  ad  '"  M'rS-  mamwonm. 


tii^  It  III.IOIUIM  I  l.l  II.ANA  VERSIO.  0** 

amana  lij:u|>  j-ili  ai>| •nr>i.a  injuji  ;n| >|mu  ai  namma  aiullilo|>  i|i  an|i.iramma  fr;  kann.  ni  m.lgnf) 
II  go[>a  skalkiiion  jah  laihiijirailma.  cahausiilcdiiii  |>an  bo  alla  jali  bal  farelisieil  faihnfriLai  vitaiul  ms 
i  >  j.!i  biiuaniinderiun  ina.  !»li  qa|>  ilu  un  jns  sijub.  ju/.ei  laraihttni  ilomHh  Iivil  silbams  ut  andvair|>ja 
iii  mantte   ib  gnb  kann  liairiona  ir.vam.  tuite  |iaia  liauliu  111  mannam  andasei  in  aml>air|>ja  gu|>s.  viin|> 

17  jili  praufeteis  miri  loliannen.  j..[.roli  |>iuriangardi  Riihs  vailanierjada  jali  wazub  n.  iiai  naubjada.  ib 

18  azetixo  ist  bimin  jali  lirba  hiiiriarleih  an  ]>au  viiodis  ainana  vril  gadriusan.  wazuh  nei  afletands  qcn 

19  .'wii  jali  liugauds  anbara  onrinnb.  jali  waitth  saei  alleitana  liugaib.  borino|i.  abban  manne  snms  vas 
ii)  gabigs  jali  g»\asids  vas  paurpanrai  jali  liyss.mn  jah  vaila  visands  daga  wainiiieli  bairhtaba.  ib  unledi 
il  suini  vas  namin   baiiani  laiarni.  sah  aivaurpsns  vas  du  daura  is  banjo  fulls.  jab  gairuida  lab  itan 

draulisiiobizo  driusandeino  al  himla  his  gabeigim.  akei  j.th  liimdos  atr  nnandans  bilaigodrdnn  ban» 

tt  jni  is.  varj)  bsn  gasviltan  bammi  unledin  jah  briggan  fram  iggilnn  in  bafUM  abrabamia.  gaivili  pan 

23  jah  sa  gabeiga  jah  galulhaul  vatb-  Jah  iu  hiljai  usliafjands  MfOM  seim  visands  in  balveinim  ganw 

*4  xvii, 5  ban  abraham  fairr;>bro  jali  lazzaru  in  barmim  is.  jah  is  ufhrnpjands. jabai  fravaurkjai  brnbar 

4  peini.  gasak  itntna.  jah  ban  jabai  idreigo  sik.  fraleiais  imma.  jali  jabai  sibun  sinbam  ana  dag  fravaiirl- 

5  jai  du  bus  jah  sibun  iin|)am  ana  dag  gavandjai  sik  qiftinds.  tdreign  mik.  fraletais  imma.  jah  qrptin 

6  ap.uisl mleis  du  fraujin.  biank  uns  galaubcin.  qab  b.in  franja.  jalui  haLaidedeip  galaubcin  ive  kaurno 
sinajiis  aippsu  jus  jabii  qibcib  du  bainabagma  bararaa.  uslausei  puk  us  vaunim  jah  ussatri  puk  in 

7  marein.  jah  andhatisidedi  bau  hvis.  was  pan  izvara  skalk  aigandi  arjandan  aippan  baldaudau.  saei 

l!S  1 ERPRETATIO. 

potest  duobus  domiuis  scrvtre,  alias  unum  odit  ei  aberum  amai;  aut  uni  arihxrei,  verum  alterum 
conlemuil;  non  poiestis deo lervire  cl  diviliii.  14.  Audiveruut  autem  bxe  ouini.t  e>inm  hi  Fariia-i,  avari 
cxsisienlcs,  et  deriserunt  eum.  15.  El  dixii  ad  eos  :  vos  esiis,  vos-qui  jnstoi  jndicaiis  vos  ipsos  in  fatie 
Iioiih.iuiii,  verum  Deus  noacii  conla  vc»ira,  nam  hoc  alium  iu  bominibue,  abomiuabile  m  faete  Dei.  <>>.  Lex 
et  profcia»  usque  lolianneni;  ilciudo  rejrnunt  Dei  evangelizatnr  etquisqne  in  id  conipellitur.  17.  Verum  la- 
cilins  est  eOBlum  ei  lerram  perire,  quam  I  gia  unum  apirem  cadcre.  18.  Quisque  qui  dimiitens  uxorom  suam 
cl  ducens  aliam,  HKBChalor;  ct  quisquequi  dimissam  ducit,  iiiuechatur.  19.  Ai  boiiiinuui  quidam  fnit  riives 
i't  vesiitus  fmi  purpura  et  bvsso  et  hote  einilang  die  qunque  splcndule;  ii>.  vertun  panper  quidam  fnii  m- 
niiiie  voeams  Laiarus,  bir  piojecius  fuil  ad  januam  cju-;,  vulueribua  plenu-.  21.  Et  cupit  sat  tdere  nncis 
hia  cadeutibns  a  mensa  hujus  dtviiis,  f.i  etiam  canes  aeeumniei  lambniuni  vulnera  ejus.  ii.  Facium-esi 
auiem  miin  tmie  panperi  et  ferri  al>  angelis  in  smuni  Abrahami;  mortnus-esi  autem  euam  hic  dives  et  se- 
nnltus  fuit.  io.  tt  in  inferno  atxilleni  oculos  suos,  eKsisleos  in  erucialibus,  vidit  auteiii  \brabauuim  procul 
ei  Liizaium  in  sinibus  pjns.  24,  Et  is  exclamans  —  svii,  3.  —  si  peccet  fraler  tnus,  iocrepa  emn,  et  aulem 
si  couvertai  6e,  remhtas  ei.  4.  Et  si  septeni  victbus  pur  diem  peccel  in  te  et  septem  vicibus  |>er  dicm  cun- 
verlat  se  dicens  :  convciio  me,  rt-miit.ts  ci.  5.  Et  dixerunt  apostoli  ad  domiiium  adauge  nobis  lidem.  6. 
Pixit  autem  dominus  :  si  haberetis  lideui  sicut  giammi  sinapis,  fortasse  voj  m  riueretis  ad  morum  hanc  :  ei- 
sulve  t«  e  radtcibus  ei  cipone  te  iu  tuare,  ei  obediret  foriasse  v«>i<is,     7.  tjuis  auiem  vestrum  servum  babcns 

ANNOTATIONES. 

xvi,  14.  Fiirtisat«:s]  B.  V  farehaits.  —  ()ii«amin-  iemporr.lilios  a:i>  p.rticipiis,  in  apodosi  addere,  vid. 

dtdim]mS  cod.  /Vrg.  el  edill.  fiilic  duhio  .*» .;  Grim  I.  L.  n,  42.  —  uiisnru1  J.  5>(.  •*'  lazaium,  U.  -t  tataru. 
KiS,  piu  Wmaminidediin  diclum,  uobis  bimaiNif/edua  VMt    3,  j  .;,„,    ,,u .„  ,  ,(   jj  amiseril,  1111  Griesb. 

kcribendum  esse  vhleiur.  <■«>  1  -mlit,  ti'rto  dici  non  pi>i«-bt,  qma  an  e  jdbai  iu 

xvi,  15.  )wirio:ia\  1.  St.  U.  X  fcii  ('•»«.  — ftau«oj  cod.  Aig.  quanlam  desiderautur,  quurum  altima  uu 

l^r.  oiiiii.  post  iiiiiimani.  —  aiuiiisr']  J.  S,i.  //  an  Itel.  tj,  fuissc  videtiir,  soletnne  esl  i  niiN  lilli  X  dicerc  i/> 

xvi,   (B.  nauj>jadu\  coinpellini! .  11.'.  verba  >;r.  id  jubai  ~  i»  ai,  ei  3s.  —  fiavait  kjai\  Ulf.  c.  covld.  cl 

diceaiia  :  ad  id  (sc.  occupandun))  vun  adbibent,  nnn  ver»s.  •' «,-  <n.  -  -  iiiieijio]  J.  «(  iaVeue. 
miellexit  et  jSi«?n«t  verbuin  me.iinui  pro  passivo  ba-         XV||   ^   :ibull  „„.„„,11  j.  st.  B.  *  ict.  —  fialtiaii} 

bnissc  videlur,  id  quod  sensutll  tuibai.  Mcc  iianpian  j    _.    nnlali 
era-.co  ittilsjOat  aple  rcspondrt,  est  id   pnliits  una-  .         ..      . 

inJKvtn  (M.  vi.  12).  nauLn  aulc,..  -  U-,^,^0,  L.  »"«.  »■  »'/'/'■'« /«  l«'""?«'/«->M  Jul  voss,  dicerflis. 

'..-      ,    ci    \*   k*   9  Rr.  011.11.  .;.-/.-..    tv.  Lciio  nostra  sensuni  pervcrlit; 

xiv,  2o;  Cl.  Skcir.  7>n,  ;.  "      .  ■  '        .  - 

'        .,  .  ,  .,       1  -    .   1  1    c,    n  rciiinriiiir  p.riiiiu.i  cia^ciim  uv  cxiirimcns,  tiux  ciiin 

xvi,  ti    •/.]  M.  -=  wft.~anl  gadnuum]  i.  St.  B.  m1^/i/m|i  ^,   u  ^  j   X1V>  4  7'i8;  „;,{,.  XU11< 

«,  fruia  iiiiuson.  5fj),  restal  jabai,  quod  aliuuando  iu  margine  pwitum 

xvi,  18.   Mlnaj  Sl.     :-.  sama.  —  allctlaim\  Utr.  c.  nh  a,:(|Mi>i  i)lU    -v  Bro  ^  l|lClu||1  ..^  p|ll;m,  illa|lie 

todd.  el  vers>.  °  aso  «njoof.  voce   yrt^,j   ,eiUj0|,j„ui  es  e  m.licare  voluii,  deinde 

xvi,  19.  tj/isuitiil  J-  Si.  ,V  iyuaum.  —jak]  tert.  ct.  auiera  a  tibrario  in  texiimi  illaiiun,  nunc  ejieiendum 

«  )(r.  .111111.  —  oaila  iiitondij  eilill.  *  jcl  ,  vid.  ad  xv,  e,  i,.^.,,,!,,,,,  e;>t  :  aibptm  jus  qibfif}.  Jm  (vos)  ab 

5i.  —  daija  wammeli\  eriilt.  X  JcU  omo.gr.  omissuui,  siniili  luco  inveulUH  euaii.  addi- 

xvi,  40.  iiuilam]  vncalus,  °  tfr.  ouin.  —  sah\  hicqii^,  |um  i.  mv,  -J.S  jebai  Mjodedttp  mik.  aihpau  j*s  /j./i- 

»;r.  oinu.  «,-,  vid.  ad  Joan.  win,  •Hi.  —  fulh\  i.  Sl.  uodedeip.  C.Ttcriim  <te  qifi^ip  pro  ./  />ei/)  vid.  a.l  >  ir, 

■r  fmti,  5b.  —  tuidkaiuiJedi]  Si.  «,  amdkmusndes, 

xvi,  Sl.  mp  Uan\  i.  St.  B.    *.  lapaan.  —  bilaiao-  x>„    -    j.  y„m/  nj  J    Sl.    «    .hm.i.iu.h.  —  haUan- 

d*dun\  i.  st.  *  Hlaijivdedun;  Lll.  c.  cod.l.  ini^t-  (/(1„|  j.  gl%   ^  ,,  \dm*dam.  —  atgampmtm) i.  M.    « 

jjm  pro  aiv«)!tx«v  le^isse  videtUT.  i/i.ininiiim.  —uiHdarleip  aituAlNMMtf  J.  I».  >»,  /ti.n/.i. 

XVI,  fi.  t>ri„i;nii]  Dlf.  u  uurov.  inbauuk  Aum*.'  ,  Sl.  >*,  «ni.turl.i  bimuk  kuiubei     >.' 

xvi.  t7>.  fiau]  liceotl.  Arjt.;  II.  Ib.  Z.        jnina,  vid.  1  1,11  lcclioncin   L.   J<ui   pnlciu    inveiiil,  vij    ad  Mo> 

n,l   I    v.  SO;   1  .iliiuin  "  gr.  oinu .;  inlel  ipn.lcii!  |l||.  iii,  .■ 

inierdum  lunc  pariicu'ain,  prxcedeniibus  particuiii 


045  LIXAS  XVII,  8—28.  616 

8  aiga^gandm  al  hn{ijai  <|t|>ai  suns.  hindarleif)   anuhkumbei.  ak  niu  qi|>ii>  du  imm.i.  roauvci.  wa  du 

nabl  nurjau  jili  bigaurdans  andbahtei  mis.  unle  matja  jali  drigka.  jab  bi{>e  ganiatjis  jah  gadiigkais 

U,    IU  bu.  ika  bank  bus  fairhailis  skalka  jainainma.  unie  gataviiia.  balei  anabudan  vas.  ni  man.  sva  jali  jus. 

|>an  taujaih  alla  bo  anabudanona  izvis.  qibaip.  batei  skalkng  unbrukjai  sijum.  umc  ]>Mci  skuldedi  m 

It   uujan.  gatavideduro.  jali  varb  mibbanei  lddja  is  in  iairusalem.  jab  is  hairhiddju  fiairli  midja  sama- 

12  rian  jah  galcilaian.  jah  inngaggandin  imma  in  suma  haimo  gamoiidedun  imma  lailiun  prmsfillai 

15,    l  t  niaus.  Juili  gastobun  fairrahro.  jah  silbans  uslioTon    tibna  qibamlans.  iesu  talzjand.  nrmai  unsis.  jah 

gaunijaods  qab  du  im.  gaggandans  ataugeib  izvis  gudjam.  jah  varb  mibpanei  galibuu  gahraiuidai 

15  vaurpun.  ib  ains  ban  ize  gaumjauds  bammei  hraius  varp.  gavandida  sik  mib  slibnai  mikilai  bauh- 

l".    17  jandsgub.  jahdrausana  aiulavleizn  faura  fotum  is  aviliudonds  imma.  sah  vas  samareites.  andhafjands 

48  pan  iesus  qah.  niu  taihun  bai  gahrainidai  vaurpun.  ib  -jui  niun  vvar.  ni  bigitanai  vaurbun  gavand- 

19  jandans  gihan  vulpn  guba  niba  sa  aljakunja.  jah  qab  du  imma.  ussiandands  gagg.  galaubeins  heinai 

20  ganasida  huk.  fraibans  ban  fram  fareisaium.  wan  qimib  biudangardi  guns.  andhof  im  jah  qab.-n 

21  qimib  piudangardi  gubs  mih  atvilainai.  nih  qiband.  sai  her.  aibhau  sai  jainar.  sai  auk  hiudangardi 

22  pnlis  in  izvis  ist.  qa{>  {>an  du  siponjam.  ahpan  qimand  dagos.  ban  gairneip  aioamma  pize  d:>ge  su- 
25  nuns  mans  gasaiwan  jah  ni  gasaiwib.  jah  qihand  izvis.  sai  ber.  aippau  sai  j  tinar.  ni  galeinaib  nih 

24  laistjaib.  sv.isvc  raihtis  lauhmoni  laubatjandei  us  bamma  uf  himina  in  Juta  uf  himina  >keinih.  sva 

25  vairhih  sunus  mans  in  daga  seinararaa.  abhan  faurpis  skal  manag  gahulan  jah  uskiusada  fram  pain- 
20,    27  ma  kunja.  jah  svasve  vaih  in  dagam  nauelis.  svah  vairpin  jah  iii  dagam  suuaus  mans.  etun  jali  drag- 

kiin.  liugaidedun  jali  liugaidos  vesun  u:.d  banei  dag  galaih  nanel  in  arka  jah  qam  mirijasveipains  jah 
28  fia>|istida  allans.  samaleiko  jali  sve  varb  in  dagam  lodis.  etun  jah  drugkun.  buutileuun  jah  Irahauhte- 

IMERPIthTATIO. 

araniem  aul  pascenlem,  qtii  rcgredicnti  ab  agro  dic.it  slaiim  :  prodi  accumbeqne;  8.  sed  ncnne  dici!  ad 
eum  :  para  quod  in  nocte  edaro  ei  cincius  mlnistra  mihi,  dum  edo  el  Lib  •,  et  poslhnr  edag  <l  bibas  lu.  9. 
Num  graiiam  libi  promillis  servn  illi,  quia  fecit  quod  prxceplum  fuit;  non  palo.  10.  Sic  ctiam  vos,  ciim 
laciatis  omnia  hnec  pnccepla  vobis,  dic.ius,  quod  servi  iunliles  smnuv  nani  quod  dulmimus  facoro,  fecimus. 

II.  Et  factum-est  dum  ivit  is  in.  Icrusalcin,  et  is  iransiit  per  mediatn  Samariara  ct  Gatihr.am.  12.  I  .  in- 
cuntc  co  in  quemdam  vicorum,  occurrenini  ei  decem  leprosi  boraines,  biqnc  sletcrunl  procul.  13.  Et  ipsi 
lcvarunl  vocem,  dicentcs  :  lcsu  praxepior,  miserere  nostri.  li.  Et  ohservuns  dixii  ad  eos  :  eunies  otten- 
diie  vos  saccrdiiiibus!  Et  faclum-csi,  dum  iverunt,  mundati  faeli-sunl.  15.  Yerum  unu.  tuin  eoruin  obscr- 
vans  quod  mundus  factus-est,  convertit  se  cum  voce  magna  cxaltans  Deum,  16.  ei  cecidil  in  vultum  ante 
pcdes  ejns,  gratias-agens  ei,  hieque  liiit  Samarites.  17.  Itcspondens  autem  iesusdixit:  nonnc  dec-:nt  hi 
iniiii<lati  facti-sunt,  veruin  bi  novem  ubi,  18.  imn  inwnli  facti-snnt  converlentes  darc  glonam  Deo,  nisi 
hic  alienigena?  19.  El  dixit  ad  eiim  :  surgcus  vade,  fidcs  tua  sanavit  te.  S0.  luterrogatus  autcm  a  Fan- 
sxis  :  quando  venit  rcguuin  Dei,  respondit  iis  el  dixit :  nnn  veuit  regnuut  Dei  cum  observaiionc,  2i.  neque 
diciiui :  cccc  hic,  ani  cccc  illic !  ecce  enim  rcgnum  Dei  in  vobis  est.  22.  Diiit  autem  ad  dlscipulos  :  at  vc- 
iiiuiii  dies,  ciini  cupitis  iino  liorum  di<rum  filios  hominis  vidore  et  uon  vidctis.  23.  El  dicunt  vobis  :  ecce 
liic,  aut  ecce  illic,  ne  eatis  neque  sequamini.  24.  Sic.ut  enim  fulgur  fulgens  cx  boc  sub  ccelo  in  boc  sub 
coelo  Incct,  sic  lit  lilius  hominis  in  die  suo.  25.  At  antea  ueiiet  multum  paii  et  rejiciiur  ab  hoc  gencre.  26. 
Et  sicui  factum-est  in  diebus  Noeiis,  sic  lit  eiiam  in  diebus  Qlii  bominU.  27.  Ederunt  ct  biberunt;  uxores- 
duienmt  ei  nupia:  fucrunt  usipie  quem  iliem  ivit  Nocl  in  arcam  et  veuit  diluvidm  et  peruidii  omnes.  28.  Si- 
militcr  etiam  sicul  fac.tum-esi  iii  diebus  Lodi,  ederunl  ct  bibciunt,  emerant  ct  vendiderunt,  plantarunt,  xdi- 

ANNOTATIONES. 

xvii,  8.  iia.it  matjau\  cdilt.  X  jct.;  cx-ierura  15.  xvii,  17.  bai]  pr.  hi,  Uif.  c.  gr.,  qui  outoi  iegont 

conjccii  X  fvaduh  tiahimaijau,  ncc  melius  L.  u<a  du  idquc  post  Stm  ponuni ;  aut  ci  mavis,  transponas  lai- 

nahimaljau.  hitn  pai  et  legas  p»i  laihun,  cf.  ad  ix,  35,  el  xiv,  28. 

svn,  U.  ifcaj  siccnd.  Arj;.  pro  usilato  ibai,  c(.  Grim.  xvn,  19.  usstandandi}  J.  X  tutiandans,  Sl.  Z.  -«- 

III.  284.  —  pank  pus  (airhailis*  sic  cod.  Arj:.;  J.  Sl.  uttamtaHdt. 

X  ftankjtu  fairhailei,  B.  X.  pankp  w fan haiti h ,  lh.  X  xvn,  2n.  fr.TiViaiijj  j.  St.  X  ftaihaitds.  —  andltafl 

pankp  usfairhaitis.  l.ocus,  interpretibus  difiicitior  vi-  J.  St.  B.  X  auilhaf. 

sns,  a  Zahnio  recte  consiituius,  re  pomlet  gr;ccis  ver-  xvn,  21.  qij>and\  St.  X  qipands. 

bis;  Ulf.  cnim  mediuin  ixtl  (*XV)  addito  pronomine  xvn,  2-2.   appan\  ai,  °  gr.  omn.  —  />'-cj  horum, 

pus  reddcre  volu  t,  quam  oh  causara  neque  pau,  ouoit  °  gr.  —  sumu.is]  cod.  Arg.  sunus.  pro  ijuo  Z.  Benzrlij 

Z.  conjecit,  ncqne  ptt,  qnod  Rw.  ptoposnii,  boc  loco  conjeciuram  smnaus  lemere  in  teitum  red-pit.  U!f. 

ailmiiiitiir;  cf.  M.  v,  44  leiwan  tis  {ZavziaaaQai),  Mc.  sinedubio  locum  male  iniclleciuiii  male  iuierpretaius 

ii,  6  paykjan  tit  (ZuxXoyiUoOu'),  ci".  J.   ix,  22.  Tii.  i,  est.  Dc  tunuiis  recte  judic.ivit  Ettmiiller  I.  I.  p.  5X3, 

14  afwandjan  sis  {a.-zoiroi?i>T9?t).  CaJlerum  dc  pank  scriplum  est  enitn  propter  sequeos  mans  pro  «tiiiu, 

pro  pagk  »criplo,  vid.  arl  xiv,  51.  cf.  sd  Cor.  I,  vi,  16  el  n«stra  :  Beitrage  zur  'leiibe- 

xvii,  12.  paih\  J.  Sl.  X  Pa*<  ^e  P*ih  pro  ptld  vid.  richlignng,  eic,  der  Skeireins  (id  est  addilamenta  oil 

ari  J.  xviu,  26.  textuin,  eic.)  p.  53;  sic  foilasse  eiiam  Sk.  p.  48,  7 

xvn,  13.  ushofon]  sic  cod.  Arg.  pro  ushofun,  vid.  pro  alteins  veitvodeins  legendum  esi  «fiin*  veitvodei. 

ad  iv,  15.  XVH,  25.  mmioij  gapulan]  i.  St.  X  managai  ptiUm. 

xvn,  14.  gvdjnm\  J.  B.  X  <p"iJan-  *v">  *"•  n«a<'i*J  gr.  omn.  \Svt ;  a  Gmhis  consonas 

xvit,   15.  hravit  tarp]  purus  faen»  eit,  gr.  toOa,  iis  no<Tt'nibiis  proprii*.  qua;  in  voe  ilcin  dcsinunt,  s»- 

snsp  eari  pos-is.  Utr.  c  codd.  et  verss.  Ieg:sse  ixofi-x-  pins  affisi  solcrc,  ad  Cor.  II,  vi,  15  mcnefaimus. 

piTOn,  cf.  v,  13;  M.  vin,  3;  .xt,  3.  xv  i,  27.  iah]  pr.  sec.  c,  °  pr.  otnn. 

xvn,  16.  $n!i\  H.  falso  iKiitoiat,  llif.  xxi  omisisse,  xvn,  28.  lodu]  j;r.  omn.  a-Jt  icnui  consona  scri 

viJ.  ad  J.  sviii,  -jt:  ptum.  —  jnh]  scc.  teri.  c-,  »  gr.  omn. 


CI7  I.IBI.lOULU  Ll.FII.VNA  VEUSIO.  0.8 

29  ilun  tniidedan  limrideJuu.  i|i  bammei  doga  u-nldja  lod  us  tandaumim.  rignida  svibia  jah  ninio  us 

50,    31   hiininu  jali  fraqistida  alaim.  bi  bamnia  vaii|>i|>  |>ainniu  daga  ei  siniiis  nians  audhu  j  nla.  in  jaiuam- 

in  i  iIbm  saei  sijii  ana  hrola  ja't  katO  i>  in  roina.  ni  ■Uleigfli  dala|i  niman  |m.  jali  saci  ana  lia  [>jai. 

52,  53  tamaleiko  nl  gavandjai  sik  ibukana,  g  imuneifi  qenai<  lodls.  saei  tokeipsaivala  teina  lajiaajac.  fra  |is- 

5i  ln|i  nai.  j.tli  saci  fraqislefj)  isaj  in  incina.  ganasjib  (>i>.  i|i|n  iV.iis.  |ialci  piiai  nalil  tvai  vairband  ana 

55  ligru  samin.  ains  usiiimaila  jali  an[iar  Ulcibada.  ivns  rairband  ni  ilainh  ins  sauiaua.  aina  UMiintoda  jill 

r>;.   37  anbara  bilei|>ada.  j  ili  aiidhafjandans  qrbuu  dn  imma.  wa»  frauja.  t|>  is  i|a[)  Im.  barci  leik.  jannlre 

XVin,  I  g.ilisand  sik  aians.  i|a|>u[i-[>an  juh  gajiiknn  iffl.  dti  [laminei  linteino  skulini  bidjanjab  ni  vaitban  ns- 

i,     5  arudjans.  qibands,  siaua  vas  sums  in  sumai  baiirg"gn[>  niogunds  jah  mannan  ni  aiaianda.  rasub-ban 

j.ili  vidiivn  in  bitai  baurgjainal  Jah  atuhlja  du  imma  qi|>aitiiei.  fravcit  imk  ana  amlasia[)ja  metnammn. 

•i  jah  ui  vibla  laggai  Vvellal.  alaru[>[>an  bata  qap  in  sis  silbin.  j  iba   jali  gn[>  ui  og  jili  niannatt  m  ais'a. 

5,     li  i|>  iu  biiei  usf>riuli[>  uiii  ao  viduvo.  fraveiia  [><>.  ibai  nml  andi  qimandei  usagljai  mis.  q  i>  |>  tn  fr>uj  i. 

7  hauseib  wa  Biaua  invindib  >s  qi[>[>.  i[)  gu[)  niu  gavrikai  [>ans  ga>alidans  scinaus  [>ans  vobjandans  du 

s  sis  diujam  Jah  nahiam  jah  usbeidands  t>t  ana  im.  abban  i|i[>a  iivis.  [>a(ei  gavrikib  ins  sprauto,  l[) 

>J  sv  [>auli  suinis  ittans  qintunds  biugitai  galaubein  ana  airpai.  rjajj  |iin  dtt  snmaiffl.  biiei  si'hans  Irauai- 

iii  dedun  sis  ei  vcseina  garaihtai  Jah  frakunnandans  [)aim  anf>araim.  [>n  gajukon.  man.t  tvai  asnJdjedun 

tl  iu  alh  bidjan.  ains  fareisaius  Jah  an[).ir  motareis.  sa  fareisains  standands  sis  bo  hud.  j{n[>.  aviliudn 

12  [>us.  nnic  ui  ini  svasve  hai  airijiarai  mans.  vilvans  invinda  hnros  a>[)[)ui  svasve  sa  motareis.  fasta 

15  ivaiiti  siii[>um  sabbalaus  jah  aldailja  lailiuiidon  dail  aitis  fvz.e  g>s'alila.  ja't  sa  tnolareis  r.iii'r.ib>o  slan- 

INrEBPUETATlO. 

liiariinl.  29.  Vcnim  quo  dic  exiii  Lod  c  Sodontis,  pluil  sulpbure  ci  ignc  e  cixlo  et  pcrdidit  omnes.  30. 
Seeunduffl  hoc  lii  huc  die,  qu,>  li  iua  hominis  revelatur.  31.  In  illo  die  qui  sti  supcr  lecio  et  vaaa  ejus  in 
doiin»,  ne  descendat  deorsutn  sumere  hiec,  et  qui  in  campo,  similller  ne  vcrlat  Sf>  rc  rorsuui.  32.  Becorda- 
iiiiin  uxoris  Lodi.  55.  Qui  qujcrit  auimam  sttaiii  servare,  penlit  cam,  et  qui  pcrdit  eam  oh  me,  scrvat 
lianc.  54.  1  icn  vobis,  quod  hac  nocle  duo  liunt  in  lccto  uno,  ttiitis  assiiniilnr  et  alter  relinquitiir ;  55.  duae 
liutii  molentes  simul,  uua  assunitur,  ei  allera  relinqtiiiur.  (3(j.)  57.  Ei  respondenies  dixerunt  ad  cum  : 
nbi,  domine?  Veruin  is  dixit  tis,  ubi  corpus,  illuc  cnll  gunt  se  aqutlx.  xvm,  I.  Dixit  auteni  etiam  parabo- 
lam  iis,  propter  quod  seraper  debcni  orare  ei  non  Beri  segnes,  2.  diccns  :  judes  fuii  quidam  in  quadam 
ttrbe  lietiiu  non  timcns  cl  homiii  in  tiou  xsiimans.  5.  Fu  t  atttem  etiain  vidu  >  in  hac  urbe  illa  ei  adiii  ad 
eum  dicens  :  vindict  me  adversus  adversanum  tiieum.  i.  El  non  voluil  longa  tnora,  posl  auiem  hoc  dixit 
tit  se  ipsn,  st  eiiiui  Deuin  uon  limeo  ei  lioiniiiem  nnn  sestimn,  5.  vertim  propier  quod  molcstal  me  ha»c  vi- 
ilua,  vmdifo  bauc.  ne  u^qne-ad  liiiein  veniens  afttigal  me.  0.  Dixit  aulcin  dmiiinus  :  uudite,  qmd  jmlex  in- 
justilix  dicii.  7.  Verum  Deus  noune  vindicet  hos  eleeios  siios  l>o.  clamanies  ad  se  die  >us  et  ninstUma  et 
patieuS  est  in  illisr  8.  \l  dico  vobts,  quod  vin.licat  e>><  subitn;  verum  laiuen  (ilius  bomiuis  veniens  inve- 
niaine.  lidem  in  terra.  9.  Dixil  autfin  ad  quosduut,  qui  ipsi  conlisisnnt  sibi,  quud  essent  jnsti,  et  aspernan- 
les  hos  alios,  banc  paribolain  :  10.  boinines  duo  adscetlderuill  in  lemplom  or.ire:  unus  Farisxus  elalter  por- 
tilor.  It.  Hii  Farisxus  stans  sibi  h-.r.c  oravii  :  Deus,  grati.is-ago  libi,  quod  nou  sum  sicut  hi  alii  bomiues, 
raptores.  injusti,  adulteri,  atit  s.cut  hu  portitor;  12.  jejuno  duabus  vicibus  sabbali  et  do  decimam  parteiu 
oinnis  quod  possideo.     15.  Et  hic  portttor  procul  stans  noa  voluit  nec  oculos  suis  attoilerc  ad  cueluiu,  sed 

ANNOTATIONES. 


xvti,  29.  nibla  jah  (unin\  1  gr. 

xvii,  50.  pamma  —  ei\  vid.  ad  i,  20. 

xvit,  51.  al&lAq.ii]  i.  St.  -s,  i/eniai. 

xvn,  55.  iii  u.ci/i.ij  ob  iik  u  g  .  — ■  gaiusj<l>\  J.  St. 
Jat  likuniauji {t,  quo  gr.  lectioueiil  JwotrowffJi  vel  ?wo- 
y«v,(7ii  teJileie  voluisse  videnttir,  s,ed  cuiii  pleriqua 
Kiut  vndd.  qtit  jinii  legunt,  non  diiliitJintiS  quiu  Llf. 
hos  SeCHtuS  sil. 

xvii.  51.  />niV'i  qttod,  o  gr.;  L  f.  e.  cnd.  m  ap.  Mi. 

—  ivai  tuirpa>id\  ^  gr.  —  ttunin]  J.  Sl.  k  uinu  {\<1. 
a  I  Mc    x,  8);  hiuc  ii^qtie  ud  lineni  vrrsns  udem  lae. 

xwi,  3.'>.  uos  —  uui/anrfeint]  i.  S  .  •*(  ti>ai  —  mu- 
ImiJuHS.  —  s>nmi.'iii|  J.  lac,  Sl.  "    *v- 

xvti.  56.  IIiijii^  verjtts  iuilium  (Ivui  vairjiani)  apud 
1.  legilor,  ;i|  u  I  Sl.  signuin  laiiiua.';  sed  in  COd.  Arg. 
niiliti.ii  alicujus  scnpiionis  vestigi  m  ap|tarct,  nain 
Ull.  c.  gr.  Iiiiiii'  lotii  ii  versum    uml  1. 

xvit.  57    iui]  i    -i     '«  iih.  —  /ujici)  J.  Sl.  3t(  f>aruh. 

—  jan,die\  i.  St.  It.  k  jainar;  ln  i«  apu  l  B.  lac.  — 
ij.i.v.ii/i.ii  J.  Si.  at  qiimand,  et  iutte  luciiuam  usqiie  ad 
fiiie  n  veaaut  balien 

xviti.  I.  itWui|  J  St.  ■  tfcuhua.  — usgrudjant] 
cditt.  *  tttirndjant,  quoraiu  auctorilaie  deceptua,  et 
ciiin  iini-iM'  /  et '  nnii  laciledi-cerui  postiul,  Castitt. 
etiiiru  tair.  II,  iv,  1  c  10  nHrudjant  odidit ;  scd  moui- 

tus  lucia  Eph.  in,  15,  i'.  ii.  vi,  :•,  nbi  ebtriasine  kteiia 
quani  dediiiiut  iuveoienatur,  el  ilenno  insueeiit  codi- 
cibus,  viiiuiu  iilud  einendavit, 
xviit,  2   vaa  iiiiatj '  gr,  oniit. 


xviii,  5.  ratttp  —  eidviw]  fuil  —  vidua,  gr.  omn. 

/ripu  0£  qv. 

xviu,  i.  taggai]  J.  X  laq.jn,  Sl.  X  langa.  —  og)  sic 
iod.  Arg .,  inm  ogn,  nti  B.  dtcit. 

xvill,  5.  ip\  v  rui».  gr.  nnn,  yt.  pro  qiin  Llf.  Si 
lcgissc  videtnr.  —  uif>riutij>]  Sl.  X  ««'rinii/i.  —  iftui 
uiici]  J.  St.  X  iba  m  i/i.  —  usagljai\i.  Si.  B.  X  •"*■ 
gajai. 

xviii,  7.  dugam  —  n«/nam]  dirbus  —  noclibus,  gr. 
omn.  rijiipa^  r<xi  vvr-o; .  Cilcrum  St.  X  napam.  — 
iil]  e^i,  °  gr.  o  »n. 

xvni,  S.  /i/)/)aiiJ  at,  °  gr.  omn.  —  i/>  <iv/.au/i',  e<l 
pro  gr.  r}«v,  vid.  ,id  xtx,  27.  —  biuqitai]  sic  co.l. 
Arg.;  J.  Sl.  B.  X  bigiulai.  Ib.  Z.  +  iiailoi ."  vi  I.  ad 
M.  tx,  2S.  CaHerum  rave  upa.  ab  Lir.  ouussum  esse 
ilieas,  nam  eaui  particulam  inlerrogativam  uddtto  illo 
it  reddiilit. 

xv ni,  9.  /).i>i|  Ulf.  c  codd.  °  xvi. 

xviii,  II.  hvmdu]  sic  rod.  Arg  ;  H/.  seo.  maiin  et 
Z  -i  mnzirfui,  cuni  invciiiri  VI X  pnssit,  qno  codiris 
Arg.  leclio  defendalur  (nam  loci  Ue,  in,  51  aipei  j»k 
broprjut  nnmlnndonu  el  miiiiI  tim  iniiiiiuo  aiia  i  jii  i 
eslf,  i  iiiii  It.  i.'11'iu  iiiii  lcgcndiun  essa  dubilari  nou 
dcbet,  qiiatn  lurmaiu  librarius  imperlccluiii  reliquii. 
—  m/)/)aii|  lllf.  '  *«i. 

xviii,  12.  ;i'i|  el,  ■  gr.  onin.  —  tnihundon  dait attit\ 
sic  cod.  Arg.;  editt.   ■»  tuiliundoiidai  atlait. 

vvin,  13.  icina] suos, ° gr.  oinn.— us/i.i,,'.i'/'  gr.|>o»( 
/ii  tiiiia, 


,J*t'  J.UCAS  XVIII,  1-4  —  38.  ,:ri0 

dands  iii  lihla  nili  atigona  srina  nsliafjan  <lu  liimina  ak  sl  >li  in  lirusls  sninos  qibajids.  ;nj>.  Iiulbs  si- 

1  i  jais  mis  fravaurliiarniia.  qi|>:i  i/.vis.  aiiddja  sa  garaihioza  gaiailians  du  fanla  seinamma  bau  raihlis 

jains.  iinie  sawazoh  sari  hauhei{)  sik  silban.  galn  aivjatla.  i(>  saei  ImaiveiJ)  sik  sillian.  ushaulijada. 

!.'>,  I»  Jii.-iNn  J  .111  iln  iinuia  barna  ei  im  altailoki.  gasaiwandans  ban  sipnnjos  amlbiiuu  ins.  i|>  iesus  ailiai- 
lanils  ins  <i:t{j.  Ici  f)  pi  harna  g  ggan  d  i  niis  jali  ni  yarjij)  J>o.  unie  bize  sraleikaizo  isi  fiiudaugardi 

17.  18  gu{)S.  amen  qiba  Izvis.  saei  ni  andnimib  biudaogardja  y ujjs  sve  l  arn.  ni    imib  in  izai.  j  ih  fra'i  ina 

19  sunis  reike  qibantls.  laisari  binbeiga.  vva  laujauds  libainais aivcinons  arlija  vaiibau.  qab  ban  du  im- 

20  ma  iesus.  wa  mik  q'bis  biubeigana.  ni  ainslmn  bioheigs  niba  ains  guji.  bos  anabusnms  kant.  ni  liori- 
2J  i  os  ni  maurbijaisni  hlifais  n;  galiugaveilvods  sqais.  sverai  allan  peinana  jah  aibe;n.  ib  is  qahiih. 
22  ba'a  allala  gafaslada  us  junilai  ineinai.  gahausjands  ban  bala  iesus  qab  tlu  imiiia.  nauli  aiuis  bus 

van  isl.  all  hatei  liabais  fral>i:gu:  jali  ga  lailci  uiiledaim.  jali  habais  ImzJ  in  himinn.  jah  biri  laistjan 
23.  21  inik.    i|>   is  gahnusjands  bata  ganis  varb.   vas  auk  gabeigs  filu.  gasaiwamls  ban  i.a  iesns  gaurana 

25  vaiirjianaua  qab.  waiva  agluba  J>ui  faihn  haliantlans  inngaleiband  in  f-iudangardja  gnjis.  rabizo  a'lis 

26  i-i  ulbantlau  J'a;rli  bairko  neblos  pairlil«'i|>an  Jiau  gabigamma  in  bindangardja  gujis  galciban.  qejmn 

27  ban  bai  gabausjaiidaiis.  an  was  mag  ganisan.  i|>  i*  qab.  J>aia  untnahleigo  ai  mannam  mahlcig  ist  at. 
28 ,  29  gupa.  qnb  ban  paitrus.  sai.  veis  allailolum  allala  jah  laistitledum  J>uk.  ib  is  qabnh  tlu  iin.  ameu  qiha 

izv  s  (>at>'i  ii i  aitislnin  isi  bze  afleiamlane  gard  a  |)b:iii  faJrein  nibbau  brobruns  aiJ>J>au  qen  aijijuii 

50  barna  in  fiiudangardjos  gu()s.  sari  ni  andnimai  managfalb  in   banima  mela  jab  in  aiva  bainma  qi- 

51  niandin  libain  aiveinon.  ganiinands  ban  baus  'ib-  qa(>  tlu  im.  sai.  nsgaggam  in  i&irusalem  jali  usliu. 
32  haila  all  baia  gamelidu  b.iiih  praufeluns  bi  stinu  mans.  atgibada  ank  budom  jah  bilaikada  jah  ana- 

53,  51  inaiiijaila  jah  bispeivada  jah  usbliggvandans  usqiinand  immajah  bridjin  daga  usstandib.  jab  eis  ni 
55  vaihtai  bis  frobun.  jah  vas  bata  vaurd  gafulgin  af  imjah  ni  vissedun  bo  qibanona.  varji  [>an  mibba- 
50  nci  u  wa  va-  is  iaireiknn.  hliuda  siims  sat  faui  vig  tlu  aihtron.  gahansjands  (>an  managein  faurgag- 

57,  38  g.iu  lcin  frali.  vva  icsibala.  galaihun  ban  imina  ]>alci  iesus  tiaz'>raius  b  irhgaggib.  i()  is  ubnhvo- 

INTEUPUETATIO. 
perenssit  in  prctora  sua  ilicens  :  De:is,  propitius  sis  niilii  peecatori.  14.  Dic  >  vobis,  abiit  hic  jusiiur  pr.edi- 
catus  :><!  doinuin  suam,  qu>m  quidcm  ille;  nam  qoisquequi  exaliat  se  ipsum,  liumiliatur,  verinn  qui  Immi- 
liat  sc  ipstiin,  exallatur.  15.  Tnlerunt  auiem  ad  enm  pneros,  ul  e»s  atlingrrel;  videntes  atitem  discipnli 
iuerepariint  eos ;  10.  verniii  lesus  advncans  eos  dixit :  sinile  hns  puerns  ire  ail  me  et  ne  prohibete  eos,  nam 
lioriiin  taliuii)  est  regnuin  Dei.     17.  Ainen  dico  vob  s,  qui  non  aecipil  regnuni  D.-i,  uti  pucr,  nnn  vcnji  in  iil. 

18.  Kl  interrogavii  euni  quidani  principiini  dicens  :  magisler  bone,  quid  faciens  vit.-e  .-vternai  haires  fiam? 

19.  Dixt  auieni  ail  ciim  l>-sns  :  quitl  mc  tiicis  botiuui?  no.i  ullus  bonus  nisi  uniis  Pcus.  20.  Ilas  lefes  nosli  : 
ue  mcecberis,  ne  orctlas,  nc  fureris,  ne  falsus-tesiis  sis;  houora  patrem  tuiiin  et  matrein.  21.  Verum  is 
dixit  :  boc  omne  observavi  e  pueritia  mea.  22.  Audiens  auleai  hoc  lestis  divit  ad  cum  :  adhitc  nitius  tihi 
ilelectus  est,  oinnc  quod  habe  ,  venile  ei  d.siribuc  panperibns,  et  hahe-  ihcsauruin  iu  coelo,  et  veni  sequi 
ine  25.  Veriim  is  audiens  hoc  iristis  factus-esl ,  fuil  enini  tlives  inultuin.  21.  Videns  autem  miiii  lesns 
lrist>'m  faciuul  dixit  :  quam  difficuller  hi  pecimiain  habeiites  iMiroeiint  in  regnum  l)ei!  25.  laeilius  enim 
est,  tainelo  per  forameu  aeus  trausire  quani  diviii  in  reginnn  Dei  ire.  2fi.  Dixerunl  autem  hi  audientes,  an 
qnis  pnlest  valere.  27.  Veruni  is  dixit  :  h<  c  impossibile  apild  hnniines,  pnssibile  cst  apuJ  Deum.  28.  Dixit 
auiein  fvtrus  :  ecce,  nos  rcliquiinus  omne  et  sectil  -sunnis  le.  29.  Veruiu  is  dixil  ad  cos  :  ainen,  dico  vohis, 
quod  non  ullus  e  l  lioruin  relinqitenlium  domiim  aut  parenles  aut  fratres  ani  uxorein  aui  bberos  ob  regnuiu 
Dei,  50.  qui  non  accipiat  multi|  lex  in  h»c  timpore  et  in  :evo  hoe  veniente  vitain  xlernam.  51.  Assunicns 
autem  hos  xu  dixii  a  I  eos  :  ecce,  rximus  in  lerusalcm  et  perficitnr  oinne  hoc  scriptuin  per  profclas  de  liliu 
hominis;  52.  Iradiiur  euim  genibus  et  illuditur  et  violaiur  et  coiispuilur,  55.  et  icrcmientes  «criduni 
iiiin  ei  leriio  die  exsurgii.  54.  l't  ii  non  qiiidquam  hojns  inlellexerunt,  et  fuit  bnc  vcibum  abstondiliim  al> 
iis,  ct  iiou  stiveruiil  l>,ec  dicia.  35.  Faclum  est  autein  dum  prnpe  fuit  is  lerii-o,  caecus  quiilam  sedit  ad 
vi.ini  a.i  inciidicandii  u;  56.  amliens  aulein  liirliam  praelereunleni  imerr.  gavi' ,  quiil  e-set  boc,  57.  Nai- 
rarunt  autem  e>,  quod  lesus  Nazura-ns  iransit.     38.  Yeium  is  cxclamavit  diceos  :  le>u,  lili  Davidis,  miseiero 

ANNOTATIONES. 

xviii,  14.  si/fcanl  n'r.,  J.  Sl.  X  s  Iba.  lilleram  n  indicans,  quoJ  supra  u  in  coJ.  Arg.  cLiris- 

xviii,  15.  t  nma\  Ull.  "  r.xi.  sime  cerniiur. 

XVIIl.ifi.  yaggim}  Si.  X  ganyan ;  sic  s:epius  id  in  in  xvi:t,  50.  inanagfalp  ]  St.  "*;  managfal  . 

Iinc  ct  scqq.  capitibus.  —  />inrf«.n</ii></i)  Sl.   ':•'  piu-  xvm,  51.  b>  sum<  |  <le  (ilio,  gr.  tw  ut&i,  quidaiivus 

tlangarilo.  a  I  TtlsaQritxi-zui  perliuel;  Ulf.    e,   rodd.  b-git  -nerA  xov 

xviii,  17.  sve]  St.  X  »ne.  w.m,  qu  'd  a  yayptrJtiivu  {  gamelitlo  )  peildet. 

xviii,  18.  inn  sums|  ^  gr.  omn.  xvni,  53.  ust>liggvunduns\Sl.  X  usbtingv.indtins. — 

XHii,  20.  qnliugavei.vods  ]    St.   X  (''v-  —  MptiH  \  jnidjin  rfm/a  ]  1  gr. 

I   f.  r.  codil.  °  og0.  xvi  i,  35.  rfn  nihlrun  J  atl  niend  canJom,  gr.  oinn. 

xvin,  22.  lnilsjun\  sequi,  gr.   i  mn.  uxolouOsi,  vid.  irpotjuni»,  sic  loco  para  lclo  Me.  x,  4(>,  partitipio  an- 

.\!.  • ,  24.  lem  utilur  J.  tx,  8  s  ei  sai  uilmonds;  itaipie   aliquis 

x\. ii,  21.  ngtuba  \  St.  )£agauba.  suspicari  poiest,  Ulf.  illis  prioribus   lncis  vpnaumii 

xviii,  2o.  utbanduu\   Sl.    X    ulbamlan.  —  hniih-  legisse  ;  infra    xix,    48    |>ro  «xoOtuv  su.  I   cudd.   qni 

Uijian  j    coJ.  Arg.  X  bairfi^ipan;  taeleium  lllf.  e.  axoutiv  legunl,    l!lf.  du  liausji  M. 

(oJJ   SiuOum  pro  vulg.  !(«19xo  legit.  —  bau]  St   X  xvin,36./aurj<iijgniideiH]  Ulf.  pro  Sto itootuQ^ivo-i  e. 

jiin.  cnd.  D.  ct   verss.    7ror.pa7ropeuou.avou  W.gisse   vidutur, 

xvin,  26.  a»  liasl  J.  St.  X  ift-  vi  '•  J,c-  "1  ^0- 

XVIll,  29.  qap-h  j  Sl.  X  h/i/jk».   —  broprum  ]    J.  XVIII,  37.  bairhgaggip\  Z    X  pairg.iggip. 

St.   I>.   X  bropras,    no  .    aniinaJvertcnlos   signum,  xvm,  5S.  i/>  isl  veruui  is   gr.omn.zio. — ubuhvopi- 

PiTROI..    XVI».  21 


651  IHRLIORUM  ULFILANA  VERSIO.  «51 

j'l  piibl  i|i|. .ui.l-    ir-us  miiiu  il.i vci.lis  armai  mik.  jah  |ni  fnuragnggandnns  nndbitun  ina  ei  |>ali  •  i.lcili    i|. 
40   b  ii  n.  I  lilu  iii:i  I  lini|.itla.  sunati  ilavenlis  arniai  111  i.     gtDJtnilil.l  iiIk  |..m  icsus  liaitiail  iii.i  liiili.m  iln  sts. 

II  li.|>r  news  vii  |i:"i  biiuta.  fi  iii  ini  qiband»   wn  bus  iilei«  ni  ia  jm.  i|.  is  q>b  fr.inja.  ei  u-s.iivv.iii. 

i  '.   l>  j.ili  imui  qtdji  il.i  iniiii.i.  iikSaiw.  galaubciui  {Mini  gm»lidi  }><»k.  jahsuiis  usmw  jiIi  laisiiila  ina  ■•«• 

n  ,  I   liildiiMll  |!>i|i.i.  jah  alla  inanagci  gasatw  iittlei  gaf  bazein  gu|.:i.  j.ili  inngaleibaiuls  hnirhlaib  iaireiknn 

i  .  '.  j.ili  s.n.  guma  nainin  luiians  xnkkams  itb  v.is  rhuraiiiflbleis  nml.irje  jah  vas  g.ibigs.  jab  sukida  g.isai- 

i  w.ui  iesn.  WM  vesi.  jali  ni  malila  fanra  mnnagei  i,    nnii:    valisian    ieilils   *M.  j - . I»   tnbragjands   fmir 

!i  usstag  inn  smakkihagan.  ri  ga-ewi  ma.  nnla  ia  nnd  bala  ronnaida  bairhgagf  aa.  jab  bib«  oma  ana 

bainini  slaita.  insaivvamls  itip  JOBUI  gSiaw  iill  jali  qabdu  niiina.  zakkain.  sinuinjantls  da'a|)  atll  ig. 

0  luiiiiiia  tlaga  auk  in  gardl  ]>einainiiia  skai  ik  visan.  j.li  sniumjand*  alslnig  j.ili  amluam  ma  faginonils 

7  jali  gasaiwamlans  allai  birodidedun  qibamlaiis.  balei  du  frovaurhtiv   inans  galaib   ui  gard  ussaljan. 

II  slamjamll  bau  xakkaius  qa|>  ilu  fraujin.  sni.   halbaia  aiginis  nieinis.  frauja.  gailailjau   uiiledaiui  jab 

■i  j.iImi  w  is  wa  afliiilnda.  liilnifaih  frngihla.  qa[t  |ian  ilu  iniuia  irsus.  halei  liimmadaga  uiseins  Jiaiiima 

1(1  ganla  vai|).  tnrc  jali  sa  siinus  alir.ilianu-   isl.  (|ain  auk  simus  maiis  sukjan  jali  nasjan  Jians  fralusa- 

1 1   naus.  al  galiau-janilani  hsn  nn  |>ala  luaukands  i|a|)  gajukuii.  I  i  |>aiei  ucwn  uiru-alcm  vas.  jnli  bukia 

\  1  nii  ei  «nns  skulila  vesi  bmdanganli   gubs  gasv  kunbjlD.  qab  ban.    nianna  siuus  godakunds  gaggida 

15  landis  franiinan  si-  |iunlaiigaiilj:i  jali  gavandida  sik.  alliailamls  ban  lailiuii  skalkaus  seiuam,  ll^al  iu> 

II  lailiun  dailos  ja!i  i|a|>  du  un.  kaii|iu|)  unlc  ik  qim.iu.  ih  baurgjaiu  h  lijaidedun  ina  jali  in*andidedim 

LNTERPRETATIO. 

inci !  3!).  Et  hi  prseennies  increpnruni  cnni,  ut  laecrel,  «cruni  is  usque  iiiiiluiiii  magis  cl.imivit  j  lili  Davidis, 
mis  rerc  niei!  «50.  Siaus  aiiiem  lesug  jnssil  euni  ducere  ad  ic  ;  cuin  |>rnpe  essel  aiiteui  ei,  inierrng.tvil  eum 
41.  dicens  :  i|iiiil  tibi  vis  ul  fac.ain?  veinin  is  dil.il  :  dumtne,  ut  vidcam.  ki.  t.i  lesus  dilit  att  ciim  :  vide, 
hilcs  tua  sauavtt  le.  45.  Ei  slalim  vidilet  ••ecuiiis-csi  eiliu  graiias-agens  Deo,  ct  onmis  lurbn  viJens  ilcdil 
laudum  Deo.  xix,  1.  Et  inims  transiil  lenco.  4.  Et  nco,  vir  mimine  vocatus  Zaecaws,  hicfuit  prxfectui 
puriiioriim  ci  fuii  ilves,  5.  ei  quasivit  ridere  lesiini,  quis  essei,  ct  non  pointt  prx  turba,  nam  statura  parvus 
f.nl.  4.  I  t  ciirreus  pr.e  nsccnilil  iu  lirn  ",  ul  vi  'cieteuin,  nain  is  p  r  boe  cigitavil  tiansirc.  S.  Ei  cum 
vcnirei  in  liiiuc  lormn,  spedans  sursuni  lesus  vidileuin  ct  dixl  .i.l  eiim  :  Zaccre,  properans  deursum  de- 
s  ende,  luiil  einii  ilic  enini  in  domo  ina  delicu  cgn  e-se.  0.  Ei  prnperans  descendit  el  rxcepit  euni  gauileug. 
7.  El  \i  lciiles  nmnes  iniirniiiratiiiit  diceutes  quoil  ad  peecaturis  bomiuis  ivil  in  duinum  diverier^.  6.  SalaM 
aiileui  Z.acra  us  dixil  ad  ilniniiiu  t>  :  rcc.c,  dimuliuiii  pi oj>r.t  mei  ,  dmi  iue,  iribuaiu  pauporiiius,  el  si  cujiis 
■  tuiil  d>  ftumlaii,  iiuailrupliiiii  reddo.  0.  (lisii  aiilem  ail  cinu  lesns,  qnoil  bodicrno  dic  salus  lunc  dmiiui 
f nia-esl,  qma  eiiaui  bic  liiius  «.biabanii  esi ;  10.  veuit  euiui  lilius  bumhiis  quxre  e  et  salvare  lios  perduos. 
It.  In  aiidieiiiiinis  aiitcm  ti>  liuc,  addens  dixil  parabolam,  prnpter  nuod  prope  lcrusateui  fuit,  e>  vuuju-esl 
iis,  uuod  siaiim  dcbuiuii  esMl  regnum  Dei  inanifesiari.  \i.  Dixit  anteiu  :  bomo  i|Uidain  nobi  is  ivit  in  n- 
giiinein-longinquaiu  accinere  sibi  regnum  ci  cmiverlii  se.  15.  Advocans  aiiiein  deceui  sr — 
iis  decem  porliones  et  diiil  ad  cos':  negniiainiiii  doucc  ego  veniatn.     14.  Vcrnm  cives  rju 


servos  suos  iradi.lil 
s  oderuut  eum  ei 


ANNOTATIUNES. 


da  1  J.  Sl.  ,<div. ;  citcruin  vil.  ad  M.  ix,  2S.  — 
ifxpands  \  St.  X  1'*<"i<'*-  — *»««  ]  l'r,)  solila  vocalivi 
furuia  iuuuu,  sic  Cor.  1,  xv,  tf.duu/.u.  L.  six,  ft  tak- 
tmii.  M.  XXVI,  98  xrictu  pru  daujii.it,  tekkiriaH,  xrn- 
tuu,  c(.  ail  L.  i,  M. 

xvi  t,  30.  iii«  |  i.  M.  I'.  V  iniiHn. 

xvin,  40.  tiuwi«  |  ei,  :(r.  »inn  ,  nnn  aOrou,  quod 
lcglllll,  pcrlinel  ail  iyyiiivjio;. 

\ix,  1.  tuirci/.o/i  |  J.  Sl.   ^iaii«t'/io. 

IIX,  -■  hm  —  takkaint  \  cml.  Aig.,  mi  edidimus  ; 
J.  tf  iiuitl  takkiiius  liailands,  St.  *,  wan  SktUtiiM 
liuviiads,  II.  -i  man/ia  tekkaiui  liuiluat.  —  IHN  ]  liic, 
III.  Iurlassc  c.  cudil.  II  cl  vciss.  ouvac  pio  vulg.  y.ui 
■■/ri(  legil,  S"l  vid.  a  I  J.  xvm,  4(> ;  cxierum  II.  -e 
jah  m,  J.  Si.  lac.  nsipic  ail  moiarje,  -  -  jah\  ult.  Uif. 

.-.  .oiiil.  "  finc-  —  qubiqt  |  J.  St.  II.  H    gHSeio*. 

xi»,  Z.  mhttau  teitils  j  J.  Sl.  B,   *  i>u//»/a/  'ciltf. 

vix,  4  biftragjmiHt  \  Sl.  #  biftruuguuiti.  Pro  vnl- 
pa>a  lectiuiie  njmaatftAw  Ulf.  c.  cod.   vcLOffQcuumit   le- 

ci-Si'  vulclnr  ;  uaui  di  II  iiioui  pi  a  puslliimis  rpif 
,  riqiiiis    aci  cilit  ,    qiiim    |  i:c|misiMi>.iI    ir^o.  —     \uiir 

i.  siiinj  |  J   Sl.  II.    ■:■'    /»ur«  ijtntuitj        ii  |  is,  •  gr, 

lllllll. 

xiv,  "i.  i»j/  |  J.  Sl.  II.  "  ■;•  /..  •;■  (ii|>.  vniia  uik- 
/../in  ]  J.  Sl.  :*-.  i'/i  takkaie  ;  rieierum  ile  luUa.tt  viil. 
.i  I  xvtii,  Ti8.  —  a'tltiu  |  J.  Si.  ■:■;  afsieig  -  muk  m  | 
J.  Sl.  i>.  und.  Lulcrmn  tincsli.  I.iImi  mlnolal,  /itp 
ab  li    ■'-''  oiuissmn,  ijm  pcr  uu/.  reddituiu  sil, 

xix,  b.  iiiiiiiiu  |  J.  i-  sftvlaif. 

sn,  7.  i/u  — uttuljau  }  mira  direndl  raiin,  cum 
Hu  pra>uMiiin  pnsita  ■  1 1  uni  geniiivo,  cum  quocasn 
niiijiiiigi    niiii  sulet.    Lu.  iini  cs-c  i  niiiijiiuni,    cl   i/.i 


indical  c(  iiliostltn  illml  m  qard.  1.  aut  rf»  ililcri, 
aut  i  miss'1  i  ■■  gard  It  ;t  inaltiil  du   fravaurhlin   maun. 

Si  iic  glos>a  in  texluin  illata,  cujus  rei  eaempa i 

p  uia  inveniiiinur  (  vul.  ad  u,  4  ),  rugitari  l.ici, 
glnMStor  qniilain  i>t  qard  ad  eipliramlain  cnsiru- 
ctionem  du  fruranrhiis  niautt,  nnbis  videtiir  ndiliilisse; 
ea  aiilciu  cllipsis  et  gr;vco  serinnni  famiiari.  csi 
(  Malihix  Giiecli  Gtamm.  p.  701  ).  nec  aliliorrei  a 
po  liico  (vnl.  ad  viii,  40).  Sinonmin,  qnu:  bvuniur, 
."iiicera  simt,  rcrle  ■  rilo  verlinrmii  mulamliisesl  liiuii: 
tn  ininluiii  :  Irmuiirhtis  inant  qalaif)  tu  gard  du  utsot- 
jtiu,  cf.  ,i.l  M.  ix,  16.  Cuni  Zabnio,  qui  dn  ad  gu///i/> 
it.iln  posse arbitraiur,  vcrcmur  m  intelligentcs  ci>n- 
i-ciiliaiil.  —  Irinaitrh  ii  ]  J.  Sl    X  |rumur/iiuu. 

xix,  s.  MJtfaiiH  ]  J.  )$(  mImsm.  —  vnij  J.  Sl.  )S( 
>ai  Mi,  —  /idtiifiitji  fragitda  |  <  gr.  omn. 

mx,  lO.jafl  !  Sl.  X  an.  —  l>am  frattttanaus  ]  bus 
pcrilt.os,  gr,  ninii.  to  aTroXwlo;. 

xiv,  II.  at  qaiiuuijiiiidam  ]  i.  Sl.  B.  >[  jct.  — . 
iiiiiu  uteiu  Vtit  |  '  i;r.  uiim. 

xix,  1-.  5IUI.1  |  St.  V  Jiin<  —  taitdit]  f,r.  ii; 
y*UMM  uarf.av,  qiio.l  su;ra  SV,  I  i  pleue  |>er  iil  land 
/uina  iiitindt)  tcliliilil.  —  fimiinian  |  St.  >K.  frani- 
iiiuiii.  — tjtiia.tltda  nk]  c  ineim  se,  gr.  umn.  vr.o- 
oroiyu/. 

\iv,  13    i/.  ]  SgO,  *  Rr,  onin. 

xi>,  II.  uint  \  iti. I  •  :ili  bac  voce  Uique  ail  finein 
VCMIX  -5  J  M.  lacn  ain  !ial>cnl,  qiiaill  II.  rl  lli.  <•»- 
pK-veruiii ;  budiu  >a  >  si  cndicis  Arg.  condilio,  ut 
usipie  ad  ¥8.  4.1  pr.clcr  hlicras  ali  ivcrsa  | -lagul.i 
Iraitsni  s.-,as  quiiliiiin.u  logi  pl  >ue  non  pi  ssii.  —  pa»u\ 
II,  lae. 


C53  LUCAS  XIX,  15-38.  ^* 

15  airtt  afar  iiiima  qibandans.  ni  viVitna  Jiana  [liudauou  ufar  un-is.  jali  vaijj  l>i|)e.  Mvaihliila  sik  aflra 
aiiiliiiinan  Is  [>iinlangarrija  jali  baibail  vnpjan  du  sis  [kiiis  skalkans  [lainiei  algaf  [taia  silubr.  ei  /a- 
1G  kunnaidcdi.  wa  warjix  ib  gavaurhtedi.  qam  ]>an  sa  friimisia  qijian.ls.  frauja.  skalts  bcins  gavaiirhta 
47  lailmn  skattans.  jali qajb  du  imma.  vaila  guda  skalk.  uuie  iu  leililamina  vast  liiggvs.  sijais  valdulm 
IS  habands  ufar  tailiim  banrgim.  jaa  qam  anpar  qij>aii'ts.  frauja.  skalis  ]>eins  gavaurlita  fimf  skailaus. 
19  ,  20  q a()  )>-iu  jah  du  bamma.  jab  bu  sijais  ufaro  fiinf  baurgim.  jab  siims  qain  qi{>*nds.  friuja  sai.  sa  skalis 

21  beins  banei  hauaida  paUui  lana  in  fanin.  olna   mis  auk  buk.  uuie  manna  bardus  is.  nimis  Jiatei  m 

22  lagidea.  jali  sneipis  batei  ni  saisost.  jab  qap  du  imuia.  us  munju  ])einamnia  -toia  |>nk.  unselja  skalk 
25  jah  laia.  visseis  patei  ik  manaa  hardus  ira  ni>nands  Jjaiei  ni  I  igida  ]ah  sneibands  palei  ni  saiso.  jab 
24  duwc  ni  atlagidcs  Jiata  silubr  inein  •Ju  skultjam.  jali  qimands  imj)  vokra  ga'ausidedjati  J>ata.  jah  du 

baim  fauraslaiidaudam  qa|i.  iiimlb  af  imina  jiana  skatt  jah  gibij)  Jiauiina  pos  taibiin  dailos  habandiu. 
SS ,  2i>  jab  (|ej)un  du  iimua.  frauja.  haba>J)  lailmn  daijiis.  q  j)a  allis  i/.vis  {)  dci  warjammeh  habaudai  e  gibada. 

27  ij)  af  Jjanima  unbabandin  jah  palei  liabaib  alniinaila  afiinuia.  af.Jjan  svebaub  fijands  ntcinans  jainans. 

28  baiei  ni  vildeduu  inik  fniidanm  ufar  sis.  brigg  [>  li.  r  j  ih  usqiintp  faura  inis.  j  ili  qifiands  Jiaia  nl.lja 
20  fram  usgaggauds  in  iairti-.auljrnia.  jau  varj)  bijje  newa  v.is  bej)  fagein  j  <h  b  btnijin  af  fairgnnja.  [latei 

50  liaitada  alcvjo.  insanriiri.i  ivaus  siponje  seuiaii*  .lijiand.  gaggais  in  |>  >  vibravarbon  bahn.  ia  |>  /.aici 
iniigaggaiidans  big  laisfulanasilausgahuuilanaua.  ana  bamniei  ni  ainshun  aiv  manne  sat.  aiiilbindan- 

51  dans  ina  ailiub  [).  j  h  jabai  was  inqis  traihnai.  tluwn  andbindij).  sva  qijiaits  du  iinma.  Jiatei  frauja 
32  ,  53  J.iis  gairncip.   gale  Jiandans  Jian  J>ai  iiisandidans  hgctun  svasve  qaj)  du  iiu.  and.  inriandatn  (>au  im 

34  qe|>uu  [iji  frauj  iiis  |)is  du  im.  duwe  andhindats  bana  fulan.  ib  tis  qejiun  fraujin  pauifis  pis  ist. 
35 1  jaii  attaubun  Jiaua  futan  iesna  jah  u.vairpiiidauS  vasijos  seinos  aua  baua   fulan   iissatidediin  icsii. 

INTERPRETATIO. 

miserunt  legatum  postcum  direntes  :  non  volomus  bunc  regnare  super  nos.  15.  Et  facium-est  cum  conver- 
leret  se  iieriitn  accipiens  reguuui,  ei  jussit  voeare  ad  sc  Ims  scr>os  ,  quibus  tradidit  hoc  argeutmn,  m  cu- 
gnoscerct,  qnid  quisi|iie  laceret.  10.  Vcoil  atiiein  bic  priu  us  diccns  :  douiine ,  Jiummus  inus  feciiricceiu 
iiiimiuos.  17.  Et  dixil  ad  eiun  :  bene,  bone  serve ,  nam  u  parvo  filisti  Gdelis,  sis  JMperium  balieus  snper 
ilecem  urbes.  18.  El  venit  aller  dicens  :  domi.ie,  iiiiminus  llius  lecit  quinque  nuiniuos.  19.  | ijxit  auiein 
etiam  ad  hunc  :  eliam  tu  sis  super  i|uinquc  tirbes.  20.  Kt  qtiidam  veuil  dieeus  :  domine,  ecc-,  lnc  uummus 
tntis.  quem  habui  posiium  in  paano  ;  21.  limni  mibi  eiiiiu  le  ,  uam  bniuo  durns  es,  sumis  qund  non  po- 
misti,  et  metis  qttnd  nnn  sevisti.  22  Et  dixil  ad  eum  :  cx  ore  luo  jndiro  le,  improhc  serve  ei  piger  !  sci- 
visti  quod  egi)  liomo  diiriis  sum,  siuncn-  quod  uon  pusui,  el  meteiis  quod  non  scvi.  25.  I ■  t  cur  nou  depo- 
suis  i  hoc  argevlinn  iiieiim  ad  argeutarios,  et  veniens  cum  Iiiito  exigcrem  hoc?  21.  Et  ad  ho<  adsiantes 
dixil  :  auferte  abeo  liunc  nuinmum  ci  date  huic  has  decem  porliones  halienti.  25.  El  riixerunl  ad  eum  : 
douiine,  habct  decem  portiones.  26.  Dico  euim  voWs,  quo<l  cuique  balienliiim  datur,  veruin  ab  Imc  non- 
liabeute,  etiain  quad  habet,  anfeilur  ab  eo.  27.  At  practeiea  iuimicos  meos  illns,  qui  non  volueriuit  me 
rcgnare  snper  se,  ferte  buc  et  occidtte  coram  me.  2S.  Et  dicens  boc  ivit  ullra  cxiens  in  lerustilyinam. 
2».  Et  facwm-est,  cuin  prope  essct  Qeibsfage  cl  Uethanie  a  inonte,  qui  vocatur  oliferus,  misit  duos discipil- 
iotuin  stmrum  50.  dicens  :  ite  iu  liune  oppesitnm  victim  ,  i  t  quo  ineuiilcs  mven  lis  pulliim  asini  alligaium, 
iu  qnn  uon  ultus  unquam  bominnu  Bedil;  solvcntes  etim  adducite;  31.  et  siqnis  vos  interroget :  rur  sol- 
viiis?  sic  dieaiis  ad  eum  ,  quod  ilominus  hune  cnpit.  52.  Eun  es  anlem  Iti  "  issi  iiivcncruut.  stn  I  dixitad 
e  s.  53.  Sulveutibus  autcin  iis  dixernnt  hi  domiiii  hnjtiB  ad  cos  :  cur  sol^iijs  hnnc  pnJluin  ?  3i.  Verum 
ij  tlixeriint  -.  domino  opus  luijus  est.    55.  Et  adduserunt  lnmc  ptillum  lesu  ci  coujirienies  vcstcs  suas  funer 

ANNOTATIONES 

xix,  15.  «lit)  1$.  "  X  —  «'«  !  !»•    1«.  —  lilubr  |    n.  nefrv,  cf.  Cnr.  I,  x,  25  al  iklljam  —  ev  ftaXiWu  cf. 

)t(«i'uB)'o. — tva  u-arjuuh  )  guul  quisque,  gr.  Tt;  ti  eiiain  ad  L.  r.i,  1 . —  ialt  |  scc,  Ulf.  °  ey«. 

(t.  ).  —  aavjurhledi  J  II.  gavuur...  xix,  24.  faurastandundam  \  'L.  <  dv. 

>ix,  10.  quam\  U.   »■;  gan.  xix  ,  27.  ap[>an\  al,  •  gr.  untn  ;  B.  srepnuh  c  mar- 

xk,  17.  unlt:]  U.  lac.  — /<;i»'«mmol  Ib.  ap.  Bu-ch.  pine    m    lextum    irrepsisse   susp  catur,   ut  allerum 

^ aleii.lamma ;  cx-terum  gr.  umn.  ilaxioTo>.  —  caat  glossa  cxplicans  alleruni  sil.sed  vid.  Philip.  m    u; 

Ktugvt}  1  gf.  oinn.  —sijais  j  B.  lae.  —  .athun ]  B.  X  upfian  tvepauh  et  supra  xvni,  8  i/)  tiupauh  —  Trinv; 

laihunja.  caMCrum  idem  sigiiilicames  parlitnl.-c  loniiii.ela!  sil 

xix,  18.   (tavaurhta^M.jZfiavnttrliln.  —  fn.(]lh.  pisime  tnveiiiimiur,  vid.  ad  M.  ix.    17.  —  p,,tei\  J. 

X  /■«,  SIC  quoque  vs.  1 9.  Sl.   *  putei. 

xix,  19.  u(aro)  B.  -:  [ufar,   vid.  L.  n,  8.  —  /i    (]  xn,  29.  af\  sic  cod.  Arg     J.   Sl.;    B.    11/..  Z.  at, 

vid.  ad  vs.  18.  qtuid  scnsus quidem  posiulare  vidoiur,  sed  hahei  le- 

xix,  20.  sum]  B.  anpnr,  quod  texlui  gr.   accom  c  n>  ctultcis,   quu  ilefeinlaiur  ,  laiino  cniiii  seruione 

modalius  esl,  nam  iiullo  alm  Inco  Ulf.  mjiiis  pro  Its-  eiiani  dieilur  aliquid  prope  aaalHiun  esse. 

po,-  pnnit,  cvcepio  xiv,  20.  —  on%idii»al   7..  gala-  xin,  30.  «ac(;o's|  S>.  X  i.aitqap.  —vmiinggmidant) 

ijtdti  ina  (  poMiil  eiim),  qimd  Ib.  leslantc  inend.  Arg.  \\t.  >  ingaggnndaus .  —  as.taut\    asini ,  '•  gr.   omii. 

scriptum  sit ;  repudiaviniusautem,  quod  sensum  pcr-  Vulg.  ciiaui  adtlil  atiiue. 

lurhat,  nec  aiicturitate  ul  ius  gr.  coiilirinaitir.  I>le-  u\,  51.  inqis)  sic  cod.  Aig.  pro  i(;7is;  vid.  ad  xiv 

rutn  B.  hinc  iisque  ad  fiiicin  vcrsus  signa  lacun.i-  pnnit.  51  ;  J.  yy  nqis.  Si.  -f  uris. 

xix,  22.  jnh)  pr.,  quod  Sch.  conlendil,  Ulf.   ciim  xix,  55.  andJiinifaiii/aui]  .1.  Sl.  X  antlbindandan.— 

verss.  w<t  pro  8i  leg.sse,  speciosius  est  quam  verius;  %ni)  pr  ,  Ulf. "  tov  rwXov. 

jult  ciiim  pro  3s  saepissime  ponitur.— -jak  lata  }  cl  pi-  xix,  55.  pana  (nl,tn\  himr  eulluin.  ?r.  omn.  «Oto» 

ger,  '  gr.  011111.,  tiolli.  ci  111  Urix.  —  visseis  \  pro  tiii-  —  iesi,n\  Sl.  X  «'isana.  —  .  .sljos  teiitos)  '  gr.  omn. 

**•.  v«d.  ProlegK.  mx,  57,  aleeabagme\  J.  St.  X  div.  —  aJu*;oJ  J.  St. 

ii.v,  }.5.  du  sLii:tj(i,i'1  a>l  argcn;arius,  gr.  iri  -fu- 


655  I.IUI.IOUUAI  ULKILANA  U.liSio  «156 

inilin  [>an  imma  ustravidoJun  vanjom  loinaim  ana  viga.  I -i J ■«•  [>an  U  ncvva  vasjujanat  nlil.il- 

i  n  |>  i  i  ilrgunjii  aleviliagme.  dngunnun  alakjo  nianagei  ilponjo  fuginomjain  hazjau  g>i|>  slibuai  m  • 

">s  kii.ii  iii  atlaisu  |iom  le-won  maine.  qibmdani.  |>iiiblda  ia  qlnianda  biudani  In  nainin  fraujins.  ga- 

50  vahbi  in  liimina  jah  vulbm  In  hauliiiljam.  jaii  luimii  fareUaie  w  |>i/..ii  uiauagei.i  qef>un  <lu  iinm». 

■io  laiiari.  tak  |>siin  ii|H>njani  [>einaiin.  jih  aiKll1.1rj.1nJ3  qa)i  du  im.  ql|w  izvia  [tatei  jabai  |>ai  ilavand, 

tl  ,  li  s  niunilirnpjund.  jali  sunsei newa  \as.  gasalwandi  bobaurg  gaigrol  bi  [><>  i|i[)amls.  [>aioi  1  ( >  »iss«<ies 

j.iii  |>ii  111  bainma  daga  beinamina  |><>  du  gavairbji  beinamma.  i|>  nu  gafulgiu  iii  faura  augatn  beinaim. 

;".  [Kiiei  qimand  d.ig  u  ana  |>us  jali  higrab>nd  fljands  beinal  grabai  bukjah  bislandand  bukjali  bivaib- 

■1  i  j.uiil   [mk   allabro  ja'i  airbai   jmk   gaibnjand    jali    barua  beina  iu  [»is  j>li  ni  lciaud   in  bus 

13  itaiu  nns  slaina.  iu  bizei  ni  ufkunbea  baia  niel   niuhseinais  bainaizos.  jali   galnbants   in   aili 

:>  dugann  usvairpan  bani  frabugjandani  in  izai  jali  bugjandans  iii[iands  du  ini.  gamelib  isi  baiei 

.7  •j.jhH  meins  gards  liiilo  ist.  i|>  jus  uia  gala\idedu|>  du  lilegrja  biube.   jali  vas   laisjund*  daga  wam- 

meli  mbizai  alh,  i[>  [>.>i  auhmisiaus  gudjans  jab  bokarjos  Bokidedun  ina  usqistjan  jah  t>.;i  rrumis'aus 

iS.w  I  manageins.  jah  ni  bigetuu  wa  gatavidedeina.  managei   snk  alakjo  baliaida  du  bausjsn  iraraa.  jali 

v;u[i  111  suuiamma  dage  ja  naize  al  laisjandin  (mma  |jo  managein  in  alli  jab  vailamerjaudin  atsinbuu 

1  bai  gudjaus  jali  bukarjos  mib  baiin  Binislain  jah  qi  |>un  du  imma  qibandaus.  i)>[>  unsis  in  wamma  vai- 

3  dufnjebaia  laujis  a  b[>aii  was  1  1  siiei  gaf  bus  baia  valdufni.  andbafjands  ban  qaj>  du  iin.  (raibna 

i,  '.'  izvis  jali  ik  ainis  vaurdis  jaii  qibiji  mis.  daupeins  ioliannis  uzuu  bimina  vas  [>au  uzuli  mannain.   1  j • 

1  is  |  abledun  mipsis  ni  tso  qibaudans.  batci  j;>l>ai  qijbarn,  us  bimina.  i|>[>  J>.  abban  duwe  ni  galaubidc-. 

(>  dub  10  ma.  i[>  jabai  qijbain.  us  11  annam.   alia  so  managei  stainam  afvairpib  unsis.  triggvaba  galauli. 

7,  s  jand  auk  allai  iobannon  prau'eiu  visan.  jali  andhufun  ci  ui  vissedeina  w:\bro.  jali  iesus  qab  5m.  ni 

;i  ik  izvis  qi[>a  iu  wamtna  vaidufnje  baia  tauja.  diigann  [>an  du  managein  qibm  hn  gajukon.  nianua  11*« 

tO  salida  veiuagard  jah  anafalli  ina  vainsiijum  jah  aQaif)  jeraganuba,  jal>  in  mela  insandida  riu  bniiii 

ai  rijam  skalk.  ci  akranis  bis  veinagjrdis  geheina  imma.  ijb  bai  aurijans  usbliggvandans  ina  iusa«- 

INTFRPItETATIO. 

Iiniir  (iiliinii  in»pocuci'uni  lcsuin,  56.  Eu-.li  anirm  *'•  snperstraverunt  vesics  »uasm  viam  ;  57.  enm  »11- 
ti-ni  is  pro|>c  is-ci  jin  ad  descensum  liujus  ni«|itis  nicarum,  cu-perunt  onininu  lurba  discipulo.-uin  gaudeiit«'; 
iainl.nT  Ueom  voce  mag'ia  i.li  oinlies ,  qnas  viderunl  virliiies,  S8.  tliccnies  :  l>cn>  liictus  bic  venicns  lex  in  m>- 
niiue  douiini,  pav  in  cu:l"  ci  gloria  111  aiiissiiuis.  Ji>.  lii  quidam  Faiisa:>  nun  ex  liac  uniia  diteruui  ad  ciiin  : 
luasrisic,  increpa  ln>>  disripulos  tu.>s.  40.  Et  respomlcns  dixii  ad  eoa  :  dico  vubis,  quod  si  lii  laceui,  lapiil>  s 
ilauiaot.  ii.  Ki  ruin-priiiiuiii  propefuit,  adspiciens  lianc  urbem  flevit  obeaoi  ii.  dicens,  quod  si  tciri-s 
i-.iron  111  n  liocdie  tm>  Inec  ad  paceiu  tnaiii,  verum  uunC  abscoiidiiinii  estali  uculis  mis,  43.  qund  vcniiint  d:  s 
sni<r  le,  1 1  ciroumfodiunl  ininiiei  lui  los-a  te  ei  circnmsislunt  ei  circumdar.l  le  uudi^ue  44.  ct  lerrae  te  ad.i- 
■uiaillel  lilin.  ioos  111  teetnonrulinquuui  in  te  lai>idem  su  cr  I  >pide,obqnnd  non  rognovi&li  liocienipus  visitjliii- 
nis  iu;e.  4t>.  Kt  icns  in  lemplum  roepiicjju  e.re  hus  vendenies  i>>  en  '-t  emeiiles  4:>.  >hcen-  ad  eo9  :  scriptum  es  , 
i|imd  doinus  inea  douius  preeum  esi,  vei  om  m>s  eam  ierisiis  :>d  laiib.ilum  furnm.  4".  Ki  fuit  doccnsdic  ,'|ui>i|ii  •. 
in  lioc  lemplo,  vernm  ln  suinini  s  iccrdotes  cl  sciilise  quassivuruul  eum  pcrdere  cl  1 1  i  principes  popuii.  ia. 
K.i  iiDn  inveneruni,  quul  faccrenl;  turba  enim  prorsus  suspensa-fuii  ad  audienduiu  eum.  xx,  I.  Kt  (aciuui- 
rsi  in  iiu  idatn  diuruiu  illorum  in  doienle  e-i  liauu  lurbani  in  templocl  evangclizanie  adsieteruni  bi  sacero  > 
les  ei  sc> ii>»'  cum  bis  ua  u-m.mims.  -!.  I  >  dixeruiii  ad  euin  dicentes  :  dic  nobis,  in  q  a  i>oitsia!um  lioc  fa- 
cis,  aut  ipiis  c>:.  'i"i  dedii  iii>;  iianc  potestaiein  ?  3.  Itespondens  amem  'liiit  ad  eos :  interrogo  vos  Hiaui 
c>'o  uiiuiii  veibuni  >  1  dicite  milii  :  4.  baptismus  lohannis  eznc  coclo  fuit  an  ezne  bomiuibus?  5  Venun  ii 
cpgiiaruni  cinn  s<-  inviceiii  dicenics :  qund  si  dicimus,  cx  rcelo,  dicit,  at  rur  non  eredidislis  eiJ  G  Verum  -i 
dicimiis, ci  liomiiiilms.  onniis  i>xc  lurba  lapldibns coujicit ms,  (ideiiierrrcdunlenim omnes,  i.dianncm  pru- 
fetam  esse.  7  Ki  respnnderuni,  quod  nnu  scirenl  undc.  8.  l.i  lesus  diiiii  iis,  non  ego  vobis  dico,  in  nua 
pmcsiatum  lioc  facin,  '■>.  Cuepil  aulcm  ad  ii>i!>,i;i  dioere  lianc  pr,ral>o'ani :  liomo  piaoiavit  vineam  et  tia- 
dnlii  i-ani  culouis  ei  aliiit  annos  inullus.    tl).  Ki  in  lempor'.-  mi>ii  aJ  bos  bortulanos  servum,  ut  fructus  bu- 

ANNOTATiONES. 

1:        .iii.i,  to.   >  .1  irr.iui  noianJum  csi,  adveibiinii  \ix,  47.  ttaqa  wammeh]).  Si.  B.  X  jct.   --  />it<nj 

ulakjo ,  qu;>d  abis  locis  rum  «'/.i  cnnjnngi  solet(vid.  Sl.  H(  Ikizei. — gudjuns]i.  •:■•  /udj  nt,  St. .-.-  Qudiani. 

iv,  11,  Mc.  \t.  ">i,!,  h.  I.  vire  adjectivi  (=  C-  m\,  48.  bniciun]  Uir.  e.  codd.  ■■  t». —  »iu><<.i/ci] 

liingi,  sic  infra  vs.  4>S,  cf.  L.  vi,  [,  ijaluku:i  :iiuita^i'ni  J.  )>>■  mmn  1/..1  -—alakjo  ftoftuirfo]  J.  St.  M.  '•;>  uUai  gn- 

ji-,k.'  jilu,  —  jioi>-  aeiounj  J.  S'.  X  />a  gttewu  ■ ,   <  v-  lian  ida;  r;rteioiu  (ic  «/1  i\/<>  Vid.  aJ  vs.  37.— u'i<  '..<«s- 

i.iniiivid.  ad  z,S  vij.  ad  zvm,  53.  —  immii]  gr  omn.  anie  >/«. 

\is,  58.  /)i«/>i(iuj  11/.  .*;  piutida. —  vulftut]  Si.>,  \x  ,  (.  •«  /<ii;«iidi»|  J.  Si.  'L.    *,  jct.  —  li»MiiUH] 

:  11  (111,  liuifoim. 

MI,  42,  /'■'>'•']  Sl.    ■.     papti.  —  l'u\  U!f.  C.  COdil.  xx.  3.   UudftufjUNiiiJ  Sl.  \  umlhefju.i  r...—  /r.ji.Mi ■■  j 

ri  i.,-ss.  ••  xcei  ;:.  —  jfl/t  IjiiiJ  J.  Si.  li.  X  gafiotgin.  Si.  •:•,  [raina, 

—  B«jrt'.'ij  J.St.  !'.   •'.'.  uii.jvin.  w,  "i.    /miijj.  -*    />auft. 

m\,  43.  l'i.i,  ).  Si.  B. ,-.(  jiii*.     bigrabaiui]  J.  Si.  \x,  B.  palit«dun\  St.  a(  pakdtdun,  —  h/;/><iii.'|  Si. 

Ii.  W  />.iii.<...  et  indc  usque  ad  i;r«/"<i  lac.  —  tmt.i»-  :   «/>/><i  i>ro  afipa. 

liami)  J.  St.   .■:•,  I'is<i'<i.'«( ■;'.  1>-   -.-x  bisiiiudiiitd ;  jam  I..  w  ,  H.  [<i//<n  uiiincs,  "  gr.  umn 

vcrain  lecliniieui  iiivenii. — ■«//«/'>■<>!  J.  Si. "   .■ .  xz,  '..  i.'iMeJeiiia|  Si.  i,  tiiudeiunM, 

xi \ ,  45,  11.  uaij  J.  "  ■:  .  quapropler  Griosb.  Ulf.  »s ,  8.  jah]  pr.,  mc  n>d.  Arg, .  li/    -:   i/>.  —  mu 

inu-i  .  iis  refurt,  >|ni  iv  <-  ■.    omiltunl.  it!>u\  1  nr  nmn, 

x:>,  4(>.  (jifiaiifl<i|  St.    ■  ',•■•/'  '•idans.  — /iui<-< )  >[n  ..i .  n    D.jiraJ  aimos,  gr,  omn<  x?'>'CJ.- 

ryi  ,  -•  b:di>]  pivclim.  gr.  ouill.  rtf.ocriu vij,-.  ^\,    ll>.    :,,", ■<,<«,  St.   ■     J«r«lia, 


C.S7  LUC.V.S   XX,  U— 33.  653* 

1  f  didedun  I:< tis:ma .  j.-ili  anaaiauk  sandjan  annarana  skaik.   ip  eis  jah  jainana  bliggvandans  jah  unsve- 

12  randans  insandidedun  lausana.  jah  anaaiank  sandjan  p  iiljan.  i[i  eis  jah  [>ana  gavnndcndai  s  usvaur- 

13  pun.  qsp f>a»  sa  frauja  {lis  veinagardis.  wa  taujau.  sandji  sunu  meinana  Jiana  liuban.  auflo  fiaiii 
1i  gisniw.ii  dans  aisland.  gasaiwaudms  Jian  ma  |>ai  aurtjans  pahtedun  mij> sis inisso  qipandans.  sa  Isi 
IS  sa  arbiiiumja.  af-laliam  ina.  ei  uns  vaiipai  Jiaia-aibi.  j.ih  usvairpandans ina  ut  uspaiiima  veinagarda 
Ifi  usqemuit.  wa  nu  laujai  im  frauja  J>is  veinagardis.  qimipjah  usqisieib  aurijam  [wiin  jah  gi!>i[>  [)ana 
(7  veinagaid  anparaim.  gahausjandans  q  J)un  ban.  nissijii.  ipis  insiiwamls  du  im  qap.  appan  wa  isi 
i»  Jiatu  gamclido.  stains  biminei  uskusun  limrjans.  sah  varbdu  haubida  vaihstins.  wazuh  sacidriusi[i 
|S)  anapaua  siain.  gakroiuda.  ipanapauei  driusip  disvinpcip  ina.  jah  sidtideduii  J>>i  bokarjosjah  auhu- 

mistans  gudjaiis  uslagjan  ana  ioa  hamluns  in  |>izai  welaijah  ohledun  [>»  managcin.  fropun  auk  {)aiei 

20  du  iin  po  gajukon  qab.  jah  aOeipandans  insandideilun   leijins  [)ans  us  liuteiu  taiknjandans  sik  ga- 

21  raiblans  visan.  ei  gafaifaheina  is  vaurde  jah  algebeina  iua  reikja  jah  valdnfuja  kiudiuis.  jali  frebun 
iua  qibamlans.  laisari.  vitum  [>atri  raihtaba  rodeis  jali  laisei-.  jah  ui  audsaiwis  andvairpi  ak  bi  sunjai 

22  ,  23  viggups  laiseis.  skuldu  ist  unsis  kaisara  gild  gibui  [au  niu.  bisaiwands  [)an  ize  tm^ elci.i  iesus  qi|> 

24  ilu  iin.  wa  mik  fraisij).  alaugeib  uiis  skaii.  wis  habaib  manlcikan  jah  ufanneli.   andhaljaiidans  |ian 

35  ,  2ii  qepun.  kaisaris.  ip  is  qabuh  du  im.  us  iin  gibib  bo  kaisaiis  k:>isara  jab  bo  guf>s  gu{>a.  jah  ni  ihable- 

27  dun  gafalian  is  vaurde  in   atidvairjija  manageins  jaii  sildaleiKjanJans  andavaurdo  i-;   gapahaideduii. 

28  duaigaggandans  ban  siunai  saddukaie.  Jniei  i|i|iand  ussiass  ni  visa>i.  frchun  ina  qipamlans.  laisari. 
nioses  g  nnel  du  uns.  jabai  wis  bro[)ar  gadaupnai  aigauds  qeti  jab  sa  unharnahs  gadanbnai.  ei  nimai 

29  brn[)ar  is  bo  qen  jali  urraisjai  fraiv  bn  pr    seinainma.    silnifi    nu    brobrjus    vesnn  jaii   sa    frliiiiisla 
30  ,  51  niiuandsqeu  gadaujmodj  nnbarnabs.  jah  namanjiar  po  qen  jah  sa  gasvalt  unbnrnahs.  jali  briilja  naiu 

52  Jio  samaleiki.  samaleiko [>ati  jah  pai  sihiw  jab  ni  bilipun  liamc  jah  gasviiltun.  spedisia  allaice  ga- 
35  daupund.i  jab  so  qcns.  in  pizai  usstassai  nu  warjis  [>ize  vairpip  qens.  pa>  auk  sihun  aihtcdiiu  Jio  dn 

INTERPUETATIO. 

jus  vincje  dareni  ei ;  vernm  hi  horlulani  percutienies eum  miserunt  vacuum.  II.  Ei  addidii  miilerc  alium 
servum,  verum  ii  etiain  illuin  percntienies  et  ilelin  nrantes  miserunt  vacuum.  12.  Et  addidit  m  llcrc  ler- 
tium;  veruiu  ii  Cliain  lnn.c  vulueranlcs  ejecernnl.  15.  Dixit  auteai  liie  dnminus  Imjus  vinea: :  quid  fariam  ' 
iniito  (ilium  nieiim  hunc  carum,  f»rle  hunc  vidcntes  a-stimaul.  14.  Videnles  auiem  rum  ln  hurtiilani  cogi- 
tariinl  cum  se  invicem  dicentes:  liic  est  hie  hxres;  occidmus  eum,  ut  nobis  fiut  ha:c  lixrrililas.  15.  I\t 
ejii  ienles  eum  foras  ex  hac  vinea  occiderunt.  Qiliil  minc  faciat  iis  dominus  hujus  vinex?  I'i.  Venil  cl  pcrdil 
hortulanos  bos  et  dal  hanc  viueam  aliis.  Audienies  dixeruiii  autcm :  non  sil.  17.  Verum  is  adspiciens  a<i 
eos  dixit :  at  quid  esi  hoc  scriptuin,  lapis,  quem  rcjecerunt  fahrl.  hic  facius-est  ad  captli  angnit?  IS.  Quisquu 
qui  cadit  iii  hur.c  lapidem,  conquassatur,  vcrnm  iu  quem  cadit,  cumminuii  eum.  19.  Kt  quxsiverunt  bi  scri- 
ba?  el  sumnii  sacerdotes  poneie  in  emr.  manus  in  hacbora  >t  limuerunt  hanc  lurbam;  iuiellexeriini  eniin, 
quod  ad  eos  hanc parabnlam  dixi>.  20.  El  discedentes miscrunt  insidiatores  Ims e d>do  oslendeutessejusios 
e^sc,  ut  eaperent  eiun  ob-\erba  ei  traderent  eum  printipaliii  et  potestaii  prxsidis.  21.  Et  interrog^ruiit 
rum  dieenles :  magister,  seinius,  qnol  recte  loqneri'.  et  d'ices  et  uon  rtspicis  faciem,  sed  in  vcritaie  viam 
(lei  dores :  22.  debitumne  est  nnbis  O-sari  trihutum  dare  an  nonne?  25.  Perspiciens  autem  eorum  iinpr.i- 
liitatem  lesusdixit  ad  eus :  quid  me  lentatis?  2i.  O-tendiie  mihi  nuromum,  cujns  hahct  elfig.em  ei  inscri- 
pl  imem?  Itespnndenles  auiem  dixeruui :  Ca^s.iris.  25.  Verilin  is dilit  ad  eos:igilnr  reddile  !ia)c  Cjusaiis 
Cxsari  et  ba-a  Did  Deo.  26.  Et  non  potueruni  capeie  eum  ob  verba  in  prxseniia  lurbx  et  miraules  ob-re- 
S!»msa  ejus  lacuerunt.  27.  Acccdenes autem  iiuidam  Sadducxomm,  quidicunt,  resurreiiionem  ion  e>se, 
iiiicrrog.iveruul  emu  2S.  diceutes:  magisler,  Hoses  scripsit  nobis,  si  cujus  fra>er  moriatur  liab;ns  uvoreiu 
hi  bic  sine-prole  mnriatur,  ul  ducat  fratcr  ejus  bane  uxoremei  suscitel  semen  fratri  suo  ;  2!}.  septem  igit>ir 
fiaires  fuerunl  et  liic  priuius  ilucens  uxorem  moiinus-esi  sine-prole.  30.  Etduxit  aher  liauc  uxnrcm  et  bic 
nbiil  sine-|  role.  51.  El  terliu*  duxil  hanc  similiier ;  simil  ter  aulein  ctiam  hi  sepiem  et  non  rcliqueruni 
lilieins  et  obierunt.     52.  Uiiima  omniiiin  moriun-e-i  pii:un  hxc  uxnr.     53.  In  bac  resurreciione  ig  lur  ciijus 

ANXOTATIONES. 

xx,   11.  i)>!/>!ira>!fl]  J.  Sl.  '•:(  nnl>aran.  raf  aooCvai ;  Ulf.  C  verss.  lal. 

xx,  12.  g<wondondans]  sic  cod.  Ar^'.  et  ed  tt.  pio  xx,  22.  sk.-ldu]  J.  Si.  -5-  skuld. —  kaisarn  nifrf]  D. 

r/«iiniido!irfa;is,  vid.  ad  iv,  13.  11/.  Z.  -s-  jci.,  ipiod  quamquam  loco  Mc.  xn,  i  i  coir.- 

XX,  13.  me:;ian.i]  i.  St.X""71"11""1- — liubanaufl»]  iirobaliim,  b.  i.  '.extni  ^ia^co  (xattraoi  yo.cov)  non  re- 

cditl.ctllz. X''u^aiia  ufio,  lectioiiem  leceplam  t.  de  spnndet. 

pra>staiHi cou;eciura de-lii;  fonnaut concreiini,  quam         xx,  2).  unseldri\  Ulf.  c.  cod>l.  pro  vulg.  n-avouo- 

vncanl  ,  ariiculus  prxposilus  requirit,  nec  ufio  nisi  yim  lcgisse  videtur  TrovnptKv,  vid.  Mc.  vn,  22;  Cor 

ciiiii  iliui  conjuncluni  (si  lectio  M.  xxv:i,  Cl  proba  i,  v,  S;  Kpl>.  vi.  12;  cf.  Kp)i.iv,3t.  —  iesus]  °gr.  oiiin. 
esl)  iuveniiur.  xx,  24.  mi.>|  J.  Sl.  '-■(  inifc. 

xx,   14.  nrMnimijo]  Ulf.  e.  codd.  °  Ssuts.  xx  ,  25.  u$  nu  !;;!>i,'>'!  vid.  ad  Mc.  xiv,  H. 

xx,  id.  ms-sijai]  sic  cod.  Arg.  llz.  'L.  (vid.  ad  M.  x\ ,  20.  andavaurde]  respunsa,  gr.  oiiiu.  -JT.otpiati ; 

v,  37);  i.  Si.  IJ.  X  '"  »•/"«■  c*ieruin  .1.  Sl.   -s(  tihtb.aurde. 

XX  .   17.  slotnsj  la|iis,  gr.  omn,   XiOov,  vid.  ad  Mc.  x\.  27.  qijta>tii\  ;jr.  iorikiyovrti ,  lilf.  C.  codd.  A«- 

Sll,  10.  yovTSff  legil. 

xx,  18.  gakrotuda]  vid.  ad  Mc.  ix,  50.  '    xx,  28.  U]  i.  St.  B.  J  ■■■■  ■ 

xx,  19.  bokarjot — gudjans]  <  gr.  \v,  31.  samaleiko]  pr.  simiiiter,  °  gr,  — jah]  tert. 

xx  ,  20.  afleipandans]  disceJentcs,   gr.  ■Ky^-j.-icn-  ct  "  lt. 
ukhtsv  ,  Ulf.  c.  cod.  D  et  verss  iuzoxtpwjw&s  lesil.  xx ,  52.  spedisla\  nliim.i,  gr.  oinn.  '"5t«o'w;  c.cte- 

—  ns  liuiein.]   .1.   Sl.   i(  usiinigein,   |j. '":(  BJaniiyeiM;  ru  u  Uif.  c.  i-odd,  "  Si. 

veram  lecii»nem  jam  Maresli.  p.  462  ei  L.  dedcrunl.  \x,  35.  nu\  gr.  iuiin.  anle  usstauai. — viirpiji)  lit, 

—  jah  atqebtiua]  el  tradercnt,  %?.  oain.  ei;  n  (io-«)      Scji.  lemcrc  conleiidil,  Golhum  legisse  iai-ai. 


6f.9  IUIII.IOitlM  ULFUANA  VRR8IO.  Oflfl 

51  ,  55  qenai.  jsh  aitdlialjands  i|:i|>  du  iiii  iMHt,  |>ai  sunjus  |us  aivis  liugand  jali  l.uganda.    iji   haiei  >aii|i:w 

36  siud  jatnis  aivis  inulan  j  ili  usslassiis  us  dau|iaim  ni  tiugand  111  liuganda.    nili   allis  gasvillan  |>aua- 

37  seihs  magun.  iImi.ius  aggilum  lul  sin.l  jali  siiujus  sind  pups  ussiassais  sunjus  visaudans.   a|>(>an  |uie; 
in  f n>  inil  dan|i:iiis  |.ili  innses  banvida  ina  atwalundjai  sve  i|i|'i|>   saw  fraujaii  gtiji  abrahamis  jali  gu|i 

38,  39  isakis  j>h  gup  labobll.  abban  gub  nisl danbaixc  ak  qivaiie.  allai  auk  imiiia  libaud.   andhafjandant 

40  I--1II  sumai  |i  ik  bokarjc  qebun.  laisari.  vsila  qait.  nib-han  banaseibs  gadaurstcdun  fraihnan  ina  ni 

41 .  42  vaililais.  i|a|i  |.  m  du  un.  waiva  qi|mid  xrislu  sunu  daveidis  visan.  jah  silha  daveid  qibih  in  bokoni 

43,   i.  |is:rlmo.  qj|>  fiauja  du  Iranjiu  meiiiaiunia.  sil  af  taihsvon  mciuai.  untc  ik   galagja    lijands    beinins 

43  ii.iiiii.iiiul  futive  |>ciii.iize.  davcid  ina  Ir.mj.iu  haiti|i.  jah  waivasunns  ininia  isl.  at  gahausjaudeiu  j.au 

40  lilal  niaiiagein  qabdu  sipoiijin  scinaiin.  alsaiw>|>  faura  bokarjam  haim  viljaiidain  gaggan  in  weilaim — 

INTKRPRETATIO. 

hnrumfli.ii\nr*hieii:mseplemhabuertini  hant  ad  uxorem.  31.  Et  respondcns  dixil  ad  e<>s  lcsus,  lii  filii  bujua 
»-vi  iiiiluiiit  i  i  iiul.iiiittir  :  35.  vcriiin  qtit  digni  sunt  illud  xvum  naurisri  cl  resurreclionrm  c  uinrtllis,  non 
hiiIiiiiii,  iiiiii  iniliiiiiiiir,  30.  neqiie  enim  ninri  amplius  pnssnnt,  a>quales  angelts  enim  sunt  el  lilii  stint  flei, 
rcsiirrccliiuiis  lilii  exsislenles.  37.  Al  qiwd  surgunt  iiiortni,  ctiam  Moses  signilicavit  in  ruho,  siuul  dicil : 
vidi  doiniiiuiii  liruiu  Alir.ili.iiin  et  Dciiin  Isaci  et  Dcuin  lacnbi.  3H.  At  Dcus  noii-esl  utortiinriiin,  sed  vivo> 
niin;  ouincs  euiin  ci  vivtint.  59.  Respoudenies  aiitem  quidan  horum  sc.ibarum  thxcruui :  magiller,  bena 
ilmsti.  iti.  i\i-i|u,-  vor.i  umplitis  utisi-suiil  interrrg-ire  r.um  non  qiiidqtiam.  41.  Ditit  autcin  ud  eos:  quu- 
uioil.i  diutnl  Chrisliiui  lilium  Davidis  esse?  42.  £t  ipsc  Oavid  dkit  in  libro  psalnioruin  :  dikii  doiiiiuus  ad 
ilominuiu  ineiiin,  scdc  a  dcxlra  mca,  43.  doncc  ego  pono  inimicos  tuos  scabcllum  peduin  luorniu.  4t  Da- 
vt.i  euut  diiminuin  vocal,  ei  quomodo  Oliui  ei  MlT  4r>.  In  audicoie  aulcm  omni  turha  dixil  ad  discipulos 
suos :     40.  uttendite  a  scribis  his  voleulibus  ire  in  nlbis  — 

ANNOTATIONES. 

xx,  35.  /*uin|  i.  Sl.  X  palei.—  utstas$ai*]  St.   9(  xx,  45.  al  gahausjandein]  Z.  -*  jrt. 

MWWIiai.  xx  ,  46.  weitaim\  albis,  siue  dubio  vasijom  (rroW; 

xx,  37.  banvida] siccod.  Arg.  etedin.  pro  bandvida.  xv,  22.  Mc.  xvi,  5),  uti  jani  Ih.  recte  vidit,  proxime 

— «aii>|vidi,°gr.  oinn.;  Ulf.  c.verss.  Cxierum  J.  Sl.  R.  scqiiebatur;  in  gr.  nullum  verhi  weitaim  respouden- 

\suet .  itdeinrcliqua,qua!tle  hoccapiteincod.  Arg.ex-  tis  vesiigium  adest,  quod  l llf.  unde  hauserit,  nou  li- 

6lant,oiiiittuiit,necquidquaniliiicrarumfereinliacpla'  qtici ;  alba  vcstimenla,  lanquam  iuagnitudiiieuiquani- 

nuiaco.iio-i  i  |Hiic5i,(]ii.»-iiijii. legimus,  Ibrioticbciitus.  itain,  decus  ct  majestateui  indicantia,  placuisse  scri- 

x\,  43.  ik\  cgo.  "  gr.  iuja,o.  bis  lndx*urum,  qui  venerationis  quidquam  acccdere 

xx,  44.  daveid\  I  If   »  ti\ii. —  ttia  [raujan]  *  gr.  sti.c  dignitati  ex  veslitu  autiiiuassenl,  lb.  annotat. 

j  -iii 

AIVAGGELJO  ^AIRH  JOHANNEN. 

1, 99;  ni,3  Sai.  sa  ist  vi|>rus  guhs  saei   afnimih  Iravaurlii  |>iz.is  mauascdais. ameu  amcn   q.|u  bus. 

4  niba  saci  gabairada  lupajbto.  ni  mag  ga«aiwan  hiutlangar.lja  gups.  —  waiva  mahls  ist  maniia  gabai- 

5  ran  alhcis  visands.  ibai  mag  in  vuniba  aibcius  seinaizos  aftra  gule.pau  jag-gabairjidau.  —  amen  amer 
23  qifu  ]ius.  niba  saei  gabairada  us  v.ititi  jatt  abmin.  ni  mag  itiugalciban  iu  (iiudangardja  gufrs.  —  ..uaga 

24,  25  vesun  jainar.  parub  qemun  jab  daupidai  vesiin.  ut  n:iub(iauuli  g.lagibs  vas  in  karkarai  ioliaims.  (u 

20  brob  |>3ii  var|.  sokeius  us  siponjam  iubannes  m  |>  iudaium  bi  sviknein  -»  —  rabltci.  saci  vas  mib 

INTEUPRETATIO.  —  EVANC.ELIVM  PEIi  WIIANNEM. 

i,  29.  Ecce,  hic  cst  agnus  Dci,  qui  suiiiit  pcccaium  hujos  mundi.  —  m  ,  3.  Amen,  amen  dico  tibi,  nisi  qui 
nascitur  deorsum,  nnn  polest  vtdere  regnum  IVi.  4.  — qiiomodo  poteus  est  vir  nasci  atlullus  eisisiens? 
iiiiiii  poest  in  uteruin  niatris  siijj  rursus  ire  el  nascalur?  5.  —  Aineu,  ameii  dicu  tihi,  nisi  qui  nascitur  ex 
nqua  et  spirilu,  uon  potest  ingredi  in  regmim  Dei. —  25...  (uiul)ta:  fucrunt  illic;  igilur  veneruui  et  bapti- 
zati  fitcrunl.  24.  Noii  adhuc  conjectus  fuit  in  carcerem  lohanues.  25.  Tunc  vcro  lact.i-cst  quxstio  a  disci' 
pubs  li.b  iiiiiis  cuui  luJjjis  de  purilicatione  —  26.  —  rabbi,  qui  fuit  cum  tc  traus  Jordanuni,  cui  tu  tcslatus- 

ANNOTATIONtS. 

Eragmciita,  q»ie  dc  ca|iite  uriino,  tcrtio  ct  quinto  ni,  5.  Skeir.  p.  9  (40). 

usque  ad  vs.  3»  a.ldidunus,     isscrvata  sunl  iu  cmn-  III,  25.  Skeir.  p.  II  (II)..  nui/a  v n»«)Mssm.  couje- 

Iticiil.ilio  supcr  evaugeliuiu  loltaunis,  linaua   gotllica        i  it  nnciiiii  t  i<alnaijaee,un, •  cnm  vcro  gainan  ii.mi  sigm- 

cottscripto,   cujtis  fragmenta  e  codd.    Valtcant^  ei  licet  esse,  sed  anw,  habitare  {pnnui  L   vni,  27),  e» 

Aiu!  rosianis  o.illegii   el  Skeiiems  uivaqiitjons  jiairli  gr.  omn.  uSara  wolla  leganl,    nubts  polius  ».ii/ia  iiiii- 

iuluinnen  inscripta    nuper  edtdil    Massinanutis,   pro-  naaat'<Tstiiicoiiipleuduin  csse  videiur. — yainurj  Mssin. 

Icssor  Monaccnsis.  p.  41     X- 

I,  21).  Skeir.  p.  4  (37).  i«l  |  esl,  °  gr.  oinn.  iii,  24.  Skeir.  p.    II  (41).   nanh /).nt«*  |  Msstn.   «( 

iii,  5.  Skeir.  |i.  7  (3!»).  div.,  cajteruin    fiutli.  u  ya.p.  —  ga/u/i/>»  vus]  1    gr. 

iii,  4.  Skc.tr.  p    S  (59) et  iicruin  p.  9  (40).  nm«AJ  UIUil. 

iic  recia  p.  I)  h-gilur,  illcw  loeo  «  <»« ;  hhrarius  ra,  85.  Skeir.  p.  u  sq.  (41).  />«»]  cod.  ( ij  vei< 

iiiiiii  ulicram  liiijtts    vcrbi    |iartem    iii  pronima  linea  ila  in  co  scriplum  csl )  *  pau.  —  ludamm  |    lud.il>, 

si  iil.crc  oinistl.  —  uuliMi.Hrt  u//.ci*   riMMtfj   sic  p.  h  gr.    'louSotioy. 

t.gr.  oiii.i.,  p.  BaatttiraH  posl  viiukd$].—attra  gulei-  in.'i0.  Skcu.  p.  15  (4j).  jaurdanau]   vid.   ad  M.  - 

/i.ih  1  Mssin.  p.  o'Jcl  10  ,<  jcl.  —  j«j  |p.  9;«/i,  vid.  x,  I. 

Kd  Mi  v,  37. 


10IIANNES  III,  29—  VI,  0.  665 

pus  hindar  jaurdanau.  pammei  |>u  veitvodides.  sai.  si  Jaupeih  j:ili  allai  gaggand  Ju  imma.  —  sonu 
labeps  meina  usfullnoJa.  jains  skal  vabsjan.  tf>  tk  minznan.  sa  iup.pro  q  manJs  ufaro  all.iim  isl  — 
sa  us  himina  qumaua  ufaro  allaim  isl.  jali  patei  gasaw  jae-gahausiJa.  [>  < t.i  veitvoJeb.  jah  [>>>  veit- 
vodida  is  ni  aiushun  nimip.  —  svasve  ank  alta  nrraiseif)  daupans  jah  liban  eiiaujip.  sva  jah  smius 
baozei  vili  lib.ni  galuujib.  nih  j>an  aua  ni  stojib  ainoluin  ak  siaua  stlta  atgaf  sunaa.  ci  allai  sveraina 
suuu  svasve  sveranJ  ailan.  —  jaini  vas  lukarn  brinnando  jali  liuhijand».  ipjos  vildedup  svignjan  d« 
weilai  in  liuhada  is.  abpan  ik  haba  veiivoJipa  raaiz  hffmuma  infaanne.  |><>  auk  vaursiva.  |>oei  aigal 
iiii»  aiu  ei  ik  laujau  bo.  bo  vaurstva.  bnei  ik  uraja.  veitvodjand  bi  mik  patei  aila  mik  sanJiJa.  jah 
saei  sjudida  nuk  atla.  sab  vcitvodeip  bi  mik.  nih  slibna  is  wanliun  galiatiHilcdub  n  li  siun  is  ga- 
sewub.  jjli  vaurd  is  ni  hab.iib  visando  in  i/.vis.  banJe  banei  insandida  jaiiiB.  patnmiih  jug  ni  gal  n 

beib. batei  ik  vrohidedjau  izvis  Ju  attin.  isi  saei  vrobiJa  izvis  moses.  du  bainmei  jiiv  venci[>. 

jibai  allis  uiose  galaubidcdeip  ga-bau-laubidcdcip  mis.  bi  nnk  auk  jaius  gamelija.  pande  im  jain  s 
melaiu  in  galaubeib.  waiva  roeinaim  vaurdam  galaulijaip.  afar  pala  galaib  i  sos  niar  mar.  in  [>o  ga- 
leilaie  jah  libairiade.  jah  laistiJa  ina  managci.is  filu.  unte  gasewun  taiknins  pozri  gataviJa  bi  siukaiiu. 
usiddja  [ian  ana  fairguni  iesus  jah  jainar  gasat  mip  siponjam  seiuaim.  vasuli  bau  newa  passa  su 
dulps  iudaie.  paruh  ushof  aoguna  iesus  jah  gsumida  painmei  manageins  filu  iddja  du  imma  qnpuli 
du  iilippau.  \v.i{>ro  bugjam  hlaibans  ei  niuijaina  pai.  batuh  [>an  qap  fiaisands  iua.  ih  silba  vissa.  |ia. 
lei  habaiJa  laujan.  anJbof  ii»in:i  lilippus.  tvaimhnndam  skatie  hlailios  ni  ganohai  sind  baim  [>ei  ni- 
mai  warjizuli  lcilil.  qab  aius  |>ite  siponjc  is  audraias  bro[>ar  paiiratts  seiinouaus.  ist  magula  ains  hrr. 

INTERPttETATfO. 

es,  rcte,  hic  baplizat  et  onitics  ouni  :id  euin.  29.  IIoc  igiiur  gauJinm  meum  expletuni-est.  30.  Ille  delicl 
eiescere,  veruin  ogu  miiiui.  51.  Ilic  Jeorsum  veniens  super  omiiilius  est  —  hic  de  ccelo  veinens  suix-r 
omnibus  est.  52.  fci  quod  viJit  et  audivit,  hoc  lestatur,  et  hoc  tesiiinonium  cjus  non  ullus  accipii.  —  v,  21. 
SUut  eiiim  piier  suseitat  mortnoa  et  vivere  faeii,  sic  eiiain  lilius,  quns  vuli,  «ivere  facii.  22.  Nec  veru  paier 
u«n  judital  iilluiu,  scd  jii.lii  iuiii  oiiuie  IraJiJii  lilio,  25.  ul  omnes  colanl  lilium,  sicuttolunt  patrem.  —  35. 
Ille  fuit  liu  ardens  et  luceus,  verum  VOS  voiutstis  cxiiliarcad  horain  in  luce  ejus.  5G.  At  ego  liahco  lesli- 
moniuiii  majtis  lioc  lohanne ;  bxc euim  npera ,  qux  iiatliJit  niilii  patcr,  »1  ego  iaciani  hjec,  hxx  upera, 
i|>'if  tgo  facio,  lestantur  de  ine,  qiiod  patcr  mc  uiisil.  57.  Et  qui  misii  me  paier,  hic  le-uiur  de  me.  Mee 
vocem  ejus  iinqu.iin  au.lislis,  nec  faciem  ejus  viJisis,  58.  el  verbum  ejus  mui  li.ib  iis  ex-is(eus  in  Vi.bis, 
quod  i|ucin  inisit  ille,  liuic  vos  uon  cre  litis.  — 45. —  i|uoJ  ego  accusarem  vos  apuJ  patr.m  ;  esi  qui  acc.i- 
savii  v  s  Moses.  ad  quera  vos  speratis.  46.  Si  eniui  Mosi  creJereis,  uiique  tre.lerelis  milii ,  Je  ineenim 
ilic  scripsil.  47.  yu»d  si  igitur  illius  srriptis  uoii  creditis,  quomoJo  nieis  verbi»  credJlU''  vi,  1.  Posl  ln.c 
ivit  lesi  ia  irans  mare  lioc  GahlaeoTum  et  Tiueriaduui.  2.  Kt  scculum-esi  euui  lurbx  mulitim,  <|uia  viJenint 
sigua  qu;e  fecit  in  aegruiu.  5.  Exiit  autem  iu  mouieni  lesus  et  illic  seJit  cmn  diseipulis  suir,.  4.  fu  t 
auiem  prope  pascha,  hoc  fe^tuin  lud.eoruni.  5.  Ibi  sustulil  oculos  [esus  el  observavit,  qtiod  lutiia?  muiluui 
ivit  aJ  eum  dixilqne  ad  Eiiippum  :  iinde  eininius  panes,  ut  eJant  bi?  6.  Iloe  autem  ditii  (euiau^  eum, 
veruin  ipsesiivil,  quod  li.ibu.t  facerc.  7.  Hespiuidii  ei  Kilippus  :  duceulis  denariurum  panes  non  sulli- 
rienics  su.it  his,  ul  suinai  quisque  paucuin.  8.  Dititunus  honun  di^cipuloniui  ejis,  Audreas,  liatcr  Peiri 
Siwunis  :     9.  eat  puer  t  nus   hic,  qui    h.ibet  v  paues  hor.ie.iceos  ei  u  pisces;  sed  hoc,   <|niJ  es   pro  lam 

ANNOTATIONtS. 


6Ct 

29 

5«, 

31 

52 

V, 

21 

a, 

23 

55 

3G 

37 

58 

45 

W. 

47 

»'. 

1 

2 

3, 

4 

5 

6 

7 

8. 

9 

iii,  29.  Skeir.  p.  15.  (43). 

iii,  50.  Skeir.  p.  15  (43)  his  et  p.  23  (17). 

IH.51.  Skeir.  p.  Ili  sj.  (45  sq. ).  u/|pr. ,  qua? 
de  u  le  sequiiiiliir  usque  aJ  \outi  iu  comiiieiitanogo- 
tliico  nou  aJ  vrrbum  sunl  lraiisla>a,  scriplum  esl 
euiin  :  tili  nir\wkundimajah  us  uirpai  rodjuudan,  i.  e. 
se  lerrigenani  et  ex  tcrra  loquenietu  inicll.  Jicii, 
qua°  sm.t  inicrprelis  verba,  nou  inlegrc  eilaia, becua- 
Jiiiii  gr.  essc  debebat :  ta  visands  us  uirpai  ( I.  $<i 
airpakunda)  us  airpai  istjah  us  «irpai  rudeip. 

iil,  32.  Skeii'.  p.  17  1 4  i.i.  vriivodida  j  |iro  veUvudipa; 
|ii»  panicipio  passivi  haberi,  qutHiMassinanil  >  vule- 
iur,  lccuo  recepla  non  pat.tur  propter  sequens  is, 
quod  sic  af  sive  fram  iinma  esse  Jebel. 

v.2I.Skeir.  p.  20  (45). 

v,22.  Skeir.  p.  20(45).  ainoliun]  sic  c  J.  Ambr.; 
Mssm.  emendavil  ainnohun,  viJ.  aJ  Mc.  i>,  8. 

v,  23.  Skeir.  bis  p.  21  et  22  (46). 

v,  35.  Skeir.  p.  23  (47). 

v,  5(i.  Skeir.  p.  23  sq.  (47).  pamiua]  de  usu  arli- 
culi  aJ  iioinina  propria  positi  vij.  aj  Mc.  xv,  15.  — 
ii;  |  ser.  eg'>,  *  gr.  oiun. 

v,  57,  Skeir.  p.  25  sq.  (48)  el  Spcciin.  p.  24.  san- 
dida\  sio  cod.  Ambr  rocte;  S|H:ciiU.  X  sanda. — 
vanhun  gahau.sidedup]  ]  gr.< — gasewup  ]  cod.  Atitlir. 
$  is.,  Si  etiiii.  ■>'  iiasuiwip ;  firaiu  leciionem  jam  w.. 
ilssm.  invenii,  vid.  eum  ad  p.  26. 


v,  38.  Skeir.  p.  26  (48)  et  Spccim.  p.  21. 

v,  45.  Ilincincipiuni  ea,  qu*  de  evangoJiu  loba-i- 
nis  in  codicc  Arg.  supersuni.  —  du  ]  nr.,  i.  Si.  IJ.  X 
bi.  —  vrohida]  atcusavit,  minus  recle  IJIf.  pr.eieriin 
ntitur  pro  prassenle,  gr.  onnt.  participium  halient. 
ciijus  sensum  non  recle  capiens  vei  ba  male  iuterpre- 
tatus  est. 

v,  46.  mose  gataubidedeip]  1  gr.  omn.  —  qa-pau- 
luubidedeipj  i.  X  jdpau  galaubidedeip,  Sl.X  japm 
uulaubidedeip,  H.-^gapauualaubidcdeip.  C;ctcium 
vil.  ad  M.  ix,  28.  —  mikaak]  1  gr. 

v,  47.  gaiaubjaip  j  Hlf.  C  co.ld.  nionvon-:;  iegissj 
ciiiii  B.  contenJere  nolumus,  nain  tlle  ftiturum  grae- 
cutn  conjunctivo  suo  sxpissime  reJJiJil. 

vi,  I.  patti  |  St.  y^papa.  —  jah]  ei,  '  gr.  —  tibai> 
riude  j  J.  Sl.  X  liberiade. 

vi,  5.  augona  iesus\  *  gr. — manageins  filu]  ]  gr. 
omn.  —  qapuh]  dixilque  »id.  ad  J.  tviu,  26;  cf.  ad 
Mc.  ii,  II  el  ad  Cor.  I,  tvi,  15. 

vi,  7.  niniai  j  gr.  omu.  pwst  Zt'i>i/  ;  cxterum  U!l  c. 
codd.  °  a-JTwv  el  t<. 

vi,  8.  qap  |  Ulf.  *  avTcp.  — -  siponje]  B.  X  tinonje. 
—  pailraus  seimonaus  ]  \  gr.  onin. 

vi,  9-15.  leguntur  bi  vss.  uiatimam  partem  eliam 
Skeir.  p.  27  snq.  (49  sq.). 

vi,  9.  •*•  ]  Skeir.  Iiuns;  St.  X  tvuim. 


6fi*  DiBUORUU  ULFILANA  \EUSIO.  6G4 

U<  saei  h .1  l>.i i [>   £■  hlaibaus  barizemans  j.ili   b-  li.kans.  ukei  |i;iia  \va  isi  du  sva  managaim.  i|>  iomt  q:>J>. 

vauiki  i|i  Jvins  inans  UwknmbJM.  VMllb  [.an  havi  inan.ig  ana  |rniiiii:i  stada.  [laruli  anakumbidedun 
II  v.iirus  nhjoo  svasvc  liinl  [uisiiiidjos.  naiiiiili  Jvin  |)ins  hlaibans  iesus  jah  aviliudunds  gadailida 
I-  |  ami    aiiakiinilij.indain.    samaleiko   jali     [>;/.•     liske     sva    lilu     sve    vililedim.   |  auuli    ln[)e   sadai 

xauijvin.  i|a[i  du  siponjam  sein.iim.  galisip  [ius  afliruaiiileiiis  draulisnos.  |i  i  vaililai  ni  fraqislnai. 
15  |ianuii  galetun  jah  gafullldodiin  *flr  lainjooi  gabrako  us  Bnif  bbibun  Jiaim  bameinam.  balci 
14  iflifnoda  Jiaim  matjanduin.  [)aruh  [>ai  maiis  gasaiwamlans.  boei  gitivida  taiku  iesus.  qcbun  baiei 
13  sa  isl  bi  simjai  praufetus  sa  qimanda  iu  p>  inanascji.  i[>  icsus  kunnaii.ls  |iatei  munaidedun  usgag- 
lij  gan  j.ib  vilvan.  ei  lavidedeiua  ina  du  Jiiud.ma.   ifiddja  allra  is   fairguni  m  ains.  ib  sve  seijm  var|>. 

17  aliddjeiluu  siponjos  is  ana  marrin.  jah  iissiiguu  in  skip.  iddjeilunuh  ufar  luareiu  in  kafaruauii).  jab 

18  riqis  jujiaii  vai[>  jab  ni  atiddja  iiunliban  du  im  icsus.  i[)  niarei  ilndl  inikilamnia  vaiandin  urrai sida 

19  vas.  Jiaruh  farjandans  sve  spaurde  'k'  j.tli  '6"  ai|)|>au  "I"  gasaiwand  iesu  gaggaudan  ana  innrcin  jah 
20,  '21   newa  skipa  qiinandau  jali  olilcdun  sis.  [laruli  q  i[>.  ik  un.  ni  ogcip  iivil.  Jiaruh  vildeduu  ina  niiimi 

22  in  skip.  jali  suusaiv  |)  ita  skip  vai  |>  ana  aii  [i ai.  ana  Jioei  eis  iddjedun.  iftiimiu  daga  managei.  sei  sto[> 
liiiid.ii   inarein.  Bewun  J)alei  skip  anpar  ni  va-  j.iinar  alja  aiu  jab  Jiaiei  m  \>  ni  qam  sipoujam  sei- 

23  naiin  iesus  in  Jiata  skip  ak  ainai  sipoujos  i>  gal  [>mi.  anp.ira  [>an  >kipa  qemun  us  tibairiadau  newa 
JS  paiunia  slada  jiarei  malnleduu  hluif  ana  bammej  aviliiidoda  Trauja.  [i.iruh  ban  gasaw  managei  patei 
23  iesus  nisi  jainar  nih  sipoujos  is.  gastigun  in  skipa  jab  qeniun  in  kafamium  sokjandans  iesu.  jali 
"26  bgctun    ina  hindar  mareiu  qepunuli   du  inima.  rabliei.  wan   lier  qamt.   audliof  iin  iesus  jah  qap. 

amen  amen  qi[>a  uvis.  sokeij)  mik  ni  (>atei  sevvuj)  taiknins  jah  fauratanja  ak  patci  maiideduj)  Jiiza 

27  blaibe  jah  sadai  \  aurpnj).  vaurkj.iib  ni  [):ma  m.it  Jwna  fralusanan  al;  mat  f>ana  visandan  du  libain  n 

28  ,  29  aiveinon.  J>anei  sunus  nians  gibij)  izvis.  p.unih  auk  alta  gasiglida  gup.  parnli  qepun  du  imica.  wa 

laujaima  ei  vaurkjaima  vauratva  g»J>».  andhof  iesus  jab  qsb  du  im.  {jai-ist  nnnn  gu[>s  ei  galaub- 

INTERPRETATiO. 

inn!  is?  10.  Vcrum  le  us  dixit  :  faciie  hos  bomines  acrumber.'.  Fnii  a  iem  granien  mullum  in  hoc  loco, 
Ibi  accubueruut  viri  numero  cirea  quiuque  iuillia.  11.  Sumpsit  aiiiem  hos  panes  lesus  et  gratias-ngens  di>- 
iribuii  liis  aceumbenibus ;  similiter  eliam  liorum  piscium  tain  multum  quam  voluernm.  12.  Tnnc  uhi  Sa- 
luri  farii-siint.  divit  ad  diseipdos  suos  :  colligitc  hxc  remauent  a  fragmenla,  ui  quidquam  non  pcreai. 
15.  Tunc  collegerunt  et  Coinpleverunl  xn  sportas  fruslis  cx  quinque  pani' us  his  hordeaceis.  qun.l  relietum- 
bst  bis  edeiilibul.  14.  Timc  bi  liomines  videiues,  quod  leeit  signmn  lesiis,  dixerunt,  quod  hic  est  in  veri- 
t  te  profelahic  venie.isin  Imnc  muudum.  15.  ^erum  le»us  coenoscens,  quod  cogtaruntevir^  et  rnpere,  ui 
lacereiil  eum  ad  regcm,  abii  iieruin  in  inontem,  is  solu«.  1G.  Veruin  ulii  f.ero  fariuui-est,  adierunt  di  cipuli 
ejus  ad  maro  17.  et  adscenderunt  in  naveni,  iveruntqiie  tr.ins  mare  in  Cafarnaum,  ei  tenebra;  jam  factx- 
suut  et  iioii  adiit  allme  ad  eos  lesus.  i8.  Vertim  marc  vento  uiagno  flante  suscitatum  fuit.  19  Tnnc  re- 
mi^anlcs  cini  er  stau  orom  xv  et  vaut  x\\  videni  lesum  euntein  supra  mare  et  prope  navem  venienlem 
iet  tiuiuerunt  sibi.  iO.  Tunc  dixii  ;  egn  snm;  ne  limeie  vuhis.  21.  Tunc  voluenint  eum  accipere  in  na- 
vcm,  et  stalim  haec  n^vi-  facia-est  ad  terram.  ad  qinm  ii  iv  runl.  22.  Postero  die  turba ,  qua;  stei  I 
Hltra  mare,  viderunt  quod  navis  alia  uon  fuit  illic  nisi  una  et  quod  ciiui  non  renil  discipulis  suis  lesus  iu 
hanc  navem,  sed  s>li  discipuli  ejus  iverunt.  23.  Ali;e  aiiie.m  naves  venerunl  e  Tiberiade,  prope  huiic  10- 
euin,  niii  e.lerunt  panem,  iu  quo  grati  g-egit  dominns.  ii.  Tunc  autem  vidit  turha,  quod  lesus  uon-est  illic 
neqne  disiipuli  ejiis,  sc  ndcruni  in  naves  ei  veneriiut  in  Calarnaum  quaere  tes  lesum.  26.  Et  iuveneruut 
cum  ultra  niare  dixeiuntque  ul  eum  :  rabbi,  qiiand  >  huc  venistiT  26.  Itespoudit  iis  lesus  el  dixit  :  ameu, 
amen  dio  \obis,  quxritis  me,  uon  quod  vidistis  s  gna  el  prodigia,  sed  qu»d  cdistis-de  his  |.anibus  el  saturi 
facli-i-siis.  27.  Operemiui  non  hlincc  btim  htinc  peribilem,  Sed  cibum  liiiuc  maneiitciu  ad  vitam  a-teinam, 
qiiem  lilius  buniinis  dat  vobis;  tiitnc  enim  patcr  siguavil  l).us.  28.  Tunc  dixerunt  a.l  emn  :quid  faciamus,  ul 
opereinur  opera  Dci  ?    29.    Il-spondii  lesus  ct  dixit  ad  eos  :  lioc-est  opus  Oei.  ul  credatis  cui  misil  ille. 

ANISOTATIO.NES. 

vi,  10.  iejiuqu/)  ]*  gr.  ontn.  —  rasun—fjusundjos}  VI,  17.  iddjedunuh    nfar  |  J.  X  iddjedun    uh  ufar, 

Skeir.seiisu.il,  iini  verba  Singula  redilenssii:  habet  :  Sl.  \  ttldjedun  uhufar.  —  uauhjian  ]  adhuc,  *  gr.  ; 

i/)  eis  ai  hauja  niniiagaiiiina  vi  andin  in  jiamma  slada  UH.  C.  gr.  outtw  legit,  cf.  ni,  21;  vn,  39. 

j>o  filusiia  awikumbjan  galavidedun    fimf  pusundj  u  «,18.  i^  ]  veruiii.  gr.  omu.  t«;    Ulf   forusse  oi 

ii  iire,  i.  e.  v.  rum  ii  in  gramine  niullo  exsislenle  in  legi',  cf.  ad  L.  xviu,  5. —  inuiei  |  J.  Sl.  X  m^ein. 

hoc   locn  hanc   miiUiludinein    accumbere    fecerunt  w,  19.  •*;•  jak  v  ]  St.  Hz.  XV 

quinque  inilla  viroruin.  »l.  20.  qa"i  \  Ulf.  *  auvct;. 

vi.  1 1 .  gaiiaiiiiJu  ]Ulf.  C.  codd.  °  toi%-  •j.a.Ovrai;,  ol  §*  vi,  21.  UM  uiman  ]  1  gr.  —  eis  ]  ii,  *  gr.  oinn. 

fj.aOnrai.  vi.  22.  daga  \    die,  *  gr.  umn.  — feu'nn  I  vid.runi. 


vi,  12.  du  ]  "  Skcir.  —  dranhsnos  ]  Skeir  -5-  rfrnKS-  g'-.  Mi*  ;  lllf.  c.  rwld.  ciSiv  legil.  —  ulja  ]  J.  Sl.  X 

nos,  vitl.  ad  M.   v.  15.  —  />ei  |  Skeir.  ei.  usja.  —  mip  ni  qam  \  <  f.  :id  \le.  xiv,  44. 

vi,  15.  fimf  |  Skeir.  />aini  <•,  qua»  lectio  uobis  mi-  vi,  23.  skipa  i]emun\  *  gr.  —  oim  />ammei]  iu  quo. 

rilice  idatel  pr.e  ca,  qiiam  cod.    Arg.   prscliel,   nain  liis  Ulf.  utilur  ad  t  in  umscibeiidos  gcuilivos  qu  s 

rein-iitis  uomillibus  sempcr  fere  anicultis  iddl  solel.  voeanl  absolnlos,  cf.  vu,  1  i. 

— /»u"m  ]  pr.  his,  "  Skeir.  -  turiieiiiam ]  Skeir.  1 1-  •'<  -'•  JM'*J»»J  U  f-  •  •  <'  <hl.  *  «utoi. 

dit ma  b-  fitkam,  quod  imlliis  'jr.  nguoscit.  —  aflif-  k,<  -'•  '/'7"""«'<| J-  Si.  -:•,  Olv. 

t)Oda |  sic  recie  Skeir. ;  in  cod.  Arg.  exstai  aftif..   </,  «•■  •  J°*  fMrulaiimJ  «i  prodigii,    |r. 

qiio.l  deeil,  leei  unii  |0  esl,  i|U  a    III    e;i   pane    veilo  *».  »'■  ■" ■  ■'  »""l  J-  ^'-    «(  ■IWtlMi  L    "fi  «"'<»" 

llli  ii. i  i.,o.i  muiila  est ;  eilitl,  male  supplcvcrunt  a//i/-  ~  9"lP  ' 
i!.i'.;.i.        /..iini  |  scc,  Skeir.  al  /mim. 
Vli  1                  llf.  '  ujVjd. 


vi,  23.  ranrnlra]  cod.  Arg.  X  rainjio. 


665  KMANNES  VI,  50—5?.  006 

?0  jaip  baimnci  iiisandida  jiins.  qebun  du  imma.  :i}.(>an  \\a  u.ujis  pu  taiknc.  ei  saiwaima  jab  galanb- 
31  jaima  [>us.  wa  vaurkeis.  alians  unsarai  manna  roatidedun  ana  aujidai.  svasve  isl  gamelip.  blaifus 

52  bimina  gaf  im  du  maljan.  baruh  qap  im  iesus.  nmen  anicn  qif)a  izvis.  ni  nioses  gafuvis  hlaif  us  ln- 

53  iuina  ak  ai|:i  meins  gal  i/.vis  l.laif  us  himina  jiana   sunjeinan.   sa  auk  hlaifs  gups  isl.  sai  atslaig  us 

54  himiiia  jah  gaf  libain  jiiz^i  manasedsi.  bauuh  qi[»m  >!u  imma.  frauja.  framvigis  gif  uns  s  bana  blaif. 

55  j  ili  qab  > l.i  iin  iesus.  ik  im  sa  blaifs  libainais.  [>aua  gaggandan  du  mis  ni  liuggreib  jab  bana 
;ti ,  57  galaubjandan  du  mis  ni  banrseib  wanbun.  akei  qn[)  uvis  Jiaiei  gase\vu[)  mik  jali   ni  g.ilaubei[).  all 

58  paiei  gal  mis  aita.  du  mis  qiroib  j  >b  pana  gaggaudan  du  mis  ni  usvairpa  ut.  unie  atstaig  us  himina 

(59.)  40  nih  peei  lauj.iu  viljan  meinana  ak  viljan  pis  sa"djandins  roik.  paluh  pan  i*t  viljabis  sandjaodins 

inik  ei  wazuh  saei  saiwib  baua  sunujab  galaube  p  du  imma  aigi  libain  aiveinon.  jali  urraisja  ina  ik 

■51   in  spedislin  daga.  birodidediin  pau  iudaicis  bi  ina.  unle  qap.  ik  im  lilaifs  sa  alsteigands  us  bimina. 

12  j3h  qebun.  niu  sa  ist  iesus  sa  sunus  ioselis.  }>iz>  i  veis  kuubediiin  allan  jaii  aijjeiu.  \vai\a  nu  qi[)i}> 

45,  44  sa  patei  us  biinina  alstaig.  andbof  |ian  ic-us  jab  qa]>  du  iin.  ni  birodeip  mib  i/vis  misso.  ni  manna 

mag  qiman  at  mis.  nibai  atta.  sacl  sandida  mik.  aibin-ib  ina.  jab  ik  urraisja  ina  in  hanmia  spc- 

45  tiislin  daga.  ist  gamcli[>  ana  praufctum.  jali  vairpand  allai  laisidai  gnps.  wazuh  uu  sa  galiausjands  »1 
40,  47  atlin  jali  ganam.  gaggibdu  mis.  ni  balei  attan  sewi  was.  nibai  saei  ist  frani  attin.  sa  saw  altan.  amen 
48,  40  anieu  qi[>a    izvjs.    saci   galaubcib  du   mis.  aih  libain  aiveinon.   ik  im  sa  blaifs  iibainais.  atlans 

50  izvarai  malidedun  maniia  in  aubidai  jah  g  isvuliuu.  sa  ist  blaifs.  saei  us  himina  aislaig.  ei  saei  bis 

51  maljai  ni  gadaopnai.  ikim  hlaifs  sa  libanda.  sa  us  bimina  qumana.  jabai  was  maljip  bis  blaibis.  li- 
baip  in  ajukdub.  jah  ban  sa  ltlaif>.  [>  inei  ik  giba.  I.ik  inein  ist.  halei  ik  giba  in  bizos  manasedais  libai- 

52 ,  55  uais.  panuli  sokuu  unb  sls  iuisso  iudaieis  qibandans.  waiva  mag  sa  unsis  leik  gibau  du  iuatjan.  baruh 
qab  dti  liii  iesus.  ainen  amen  qipa  izvis.  uibai  maljip  leik  pis  sunaus  mans  jah  driggkaip  is  blob.  ni 

54  hai.aipl  bain  in  izvis  silbara.  saci  maijip  meiu  lcikjab  «J ■  i - i.* k  }>  roein  blob.  aih  libain  aiveinon.  jalt 

55  ik  urr.  i.-ja  ina  in  bamma  speiiislin  da.a.  [>ata  auk  Ink  meinala  bi  sunjai  isl  mats  jab  p.ita  bU>[»  meiJi 

INTERPRETATIO. 

50.  Dixerunl  ad  eum  :  at  quid  (acis  lu  signorum,  ut  videamus  et  rrcdamus  libi,  qnid  operaris?  31.  Paircs 
uosiri  inanna  edcruut  in  deserto,  sicui  esi  scriptum.  panem  e  coelo  dedit  iis  ad  edeiiduiii.  52.  Tunc  dixit 
iis  lesus  :  araen,  amen  di<o  vobis,  non  Moses  dedit  vobis  i>sncm  e  ccelo,  sed  paier  meus  deJii  vobis  paneni  e 
coeIi  hunc  vertnn.  33.  Hic  euiin  panis  Dei  est,  qni  descendit  e  ecelo  ei  dedit  viiam  huic  mundo.  54.  Tunc 
disernnl  ad  eum  :  domiue,  seinper  da  nobis  liunc  panem  !  55.  El  dixil  ad  eo=  lesus  :  ego  sum  bie  panis 
viia;,  hic  iens  ad  me  non  esuril  et  bic  crtden;.  ad  iuc  no»  siiil  unquam.  50.  Sed  dui  vobis,  qund  vidisiis 
me  el  uon  credilis.  57.  Oume  quod  dedil  ntihi  paler,  ad  n.e  veuit  et  Sitinc  euniein  ad  nte  non  ejicio  foras. 
!»S.  ^am  desceudi  e  coeio,  non  ut  faciam  volunlaiem  meam,  se.l  voluntaiem  bujus  mitientis  me.  (59.) 
10.  Iloc  autem  est  volnntas  Imjus  mittentis  me,  ut  quisque  qui  videi  bunc  lilium  et  credit  ad  eum,  liabeai 
vilam  aslcrnam,  ei  susciio  eum  ego  in  ullimo  die.  41.  him murarunl  auiem  inda  i  de  eo,  quia  disit,  ego  sum 
paiiis  hic  desiendeua  a  ccelo,  42.  ci  dixerunt :  iiomie  hio  est  lesus,  hic  lilius  loseli,  <ujus  uos  nnviiiiiis 
patrem  el  maireui,  quomotlo  iinnc  dicil  hie,  quod  c  cccId  descendi?  45.  i.esionuii  autem  lestis  e  .11x11  ad 
eos  :  ne  ruurmurate  cum  vobis  invicemi  4*.  non  honio  potesi  venire  ad  me,  msi  pater,  qui  misit  me, 
.mrahit  eum,  etego  suscito  eum  in  iioe  ulliuio  die.  45.  Est  sciiptum  iu  profetis  :  el  liiuit  oniiics  docii  Dei ; 
iiuisque  nunc  hic  audicus  a  patre  el  percepit,  it  ad  nie.  40.  fton  quod  palrein  vidercl  aliquis,  nis>  qui  esl  a 
l.atre,  hic  vidil  patrem.  47.  Amen,  amcn  d;co  vobis  :  qui  credii  ad  n.e,  babet  vitam  siernam.  48.  tigo  sum 
lnc  panis  viix*.  4a.  Palres  vcstii  edcruni  manua  in  desertu  et  morlui-snnt.  50.  Ilic  csi  panis,  qui  e  ccelo 
ilesceudil,  ut  qui  de-co  edat,  non  moriatur.  51.  Ego  sum  panis  luc  vivcns  hic  e  eeelo  |iiof'ef lus ;  si  quis 
edil  de-boc  pane,  vivil  ie  aelerniiatem,  etautem  liic  panis,  qnein  ego  >lo,  corplis  meuin  cst,  quod  ego  do  pro 
hnjus  lnund:  vila.  bi.  Tuiic  increparunl  cum  se  inviceiu  iudjji  dicenles  :  quomodo  polest  hic  nobis  corpus 
tlare  ad  edeuduiu  ?  55.  Tunc  dixil  ad  eos  lesus  :  amen,  amen  dico  v..bis,  ni>i  edilis  corpns  hujus  hlii  bo- 
luinis  et  bibatis  ejus  sanguinem,  11011  habelis  vitain  in  vobis  ipsis.  51.  Qut  edii  meuiu  corpus  et  bibit  ineum 
fcanguinem,  haliei  vitam  aelernuin,  tt  ego  susciio  eutu  io  hoc  uitinio  die.    53.  lloc  enim  corpus  aieum  111  ve- 

ANNOTATIONES. 

vi,  50.  qepun]  Ulf.   c.  rodd.  °  owv,   ct  prius  qui-  Lye  coujeeiura  asseculus  est  ei  Ih.  probavit.  Ca-lcriun 

dem,  non  uu  Griesb.   |er  crrorem  a  •in.tal,  alteiiiin  cf.  Cor.  I,   xvi,  7   ubi  cod.   A  nteiidose  vev.jan  pro 

tlltid,  quod  gr.  post  tibabeal,  boe  enim  per  appun  tenja  lcgit,  p.oquo  reciuni  veiijn  cod.  B.  babet. 

reddiium  esl.  vi,  43.  pun]  auiem,  °  gr. 

vi,  5i.  gof]sec.  dedil,  gi\  omn.  otoua-t,  sic  ctiam  vi,  45.  nu\  nunc, "  gr. 

vs.  57,  cf.  ad  L.  x,  19.         ■  vi,  46.  «•  iivi  tcas]  »  gr.  —  afin]  patre,  gr.  omn. 

vi,  33.  gaftibain]  1  gr.  6so0. 

vi,  30.  paui]  Ulf.  c.  ccdd.  '  x-xi.  vi,  48.  iibainaii}  St.  X  labaiwAs,  sic  vs.  03. 

vi,  57.  gaf.\  vid.  ad  vs.  52.  — gaggandan]  Si.  X  v',  50.  ei  —  gadauptwi\  ut  qui  deeo  cdal,  non  mo- 

gaggandin.  rialur,  gr.  omn.  iva  tij  e;  rutou  yavn  xui  fD)  ^oin.-ri ; 

\i,  5lJ-  Ilic  versnsin  cod.  Arg.  deest,  foriasse  \>er  n*i  c.  t.oili.  omitiuni  Vulg.  Colb.  1'atrr.  lai. 

eumdem  librarii errorem, quo  iu  cod.  I57ap.  Griesb.  vi,  51.  libandasa]  i.  St.  B.  X  libanduus.  —  jab  ■■[ 

cxiidit;  faciie  id  fieri  poterat,  qiiia  liie  et  scquens  Z.\:{jah. 
veisus  ideiu   iiiitiuui  eumdem.jue  linem  babcnl.  Cl 
L.  svil,  50. 

vi,  40.  vilju]  cod.  Arg.  !!z.  ediil.  i-'  i.;.j..iii ;  non  dein  hoc  verbum;  in  evangelio  loan.  atiteui  semper 

negantes  substantiviim  bihi[ut  gothice  w7j'aii.(velle)  gemioata  littera  g  scribi  solel,  cf.  ad  Mc.  x,  37. 

ird.li  p»ssc,   iair.cn  genitivum  subjeclivmn  ctim  eo  vi,  54.  rfi iagfci /i]Sl.  ,*,  dringkip  — in\  in,  °  gr. 
e  itjingi  pusse  negamus.  Lcc.ioncm  rcce]>!aiu  jam 


VI,  52.  tcik  (jibnn\  s  gr. 

il,  55.  driggkuip]  J.  drigkaip,  sic  frequenlius qtii- 


K«7  nuiuoitUM  1)1  HL.\N.\  VBRSIO.  m 

'"• .  S7  hi  suiij  i.  bl  ilraggk.  -an  maij  |i  niein  teik  jah  driggkib  meiii  blo|>.  m  mis  vhdji  j:ik  ik  m  imm.i.  .'vn- 

58  sve  hwandida  imk  libaodl  Mti  Jali  ik  libn  iit  aUini>  jali  saei  ni»iji|i  mik  jah  s»  lib:n|i  m  nwina.  io  iii 

hlails.  laei  ni  bimfcut  lUtaig.  ni  iviive  naiuledua  IIUM  iivarni  inanna  j  •  1  >  ga<lau|>uode<lun.  i|>  tani 

t>>,  00  in:iiji(>  |>aiu  libif  l,b;u|>  in  ajukdub,  |»l:i  <|a[)  in  lynagOge  laisjands  in  k  'arniuin.  baiiuh  managai 
(il  lauaoajandaui  |>i/e  lipouji  1«  qrjtua,  bardu  tst  [>ata  vaurd,  wa»  mag  [>i>  i>.m- jim .  ip  vuamls  bwua  m 

t.l  lil  tjibiu  J . « : .  i  luroilidrduii  Jiaia  |iai  sip»ujos  is  qa[>  dil  iiii.  [inla  iivis  gamartc  b,  Jabai  nu  gasaiwp 
(!5  sunu  niatis  Uttleigan.  [>aitci  vas  faurbit.  aliiua  ist  saei  liban  laujib.  |>ala  l.-ik  ni  bulrib  vaiht.  |>o  vam- 
61  ila.  pori  ik  rodida  i/.vis.  aluua  thljali  libaius  ist.  akei  siml  i/.vara  sumui.  |i:iiei  ni  galaulijaud  vissnh 
65  |'  Mi  ns  frumistja  ieiui.  waijaiaind  [>.ii  ni  galaubjandausjabwu  ist.  Meigaleiveip  ina.  jab  qap.du<bftaa|i 
(i(i  iivil  |>al  i  ui  linsbuil  uiag  <|iman  ai  mi  .  uiliai  isl  algitian  imnia  fiam  attin  uu iiieuuua.  u/.ub  hiuiinn 
07  imla  managai  ga!i|nm  si|ioiiJe  is  ibukui  Jali  [i.maseips  mi[>  imiua  ni  idiljciion.  paruli  qa|>  icsus  ilu 
<'N  [laim  tvalibim.  ibai  j-ili  jus  vilei[>  g:ilri[ian.  paimh  andhol  luima  wimoii  pailrus.  frauja.  du  w.iiiin  a 
(•'i  galejpaina.  vaurda  lttiain>>ii  aiveinoni  habali.  jah  veis  gnlaubidedum  jali  ufkuiibeduui  paiii  |>u  is 

70  irillus  suuus  gu[is  libandins,  andliol  im  ieius,  uiu  ik  izvis  - i Ij •  gavahda  j ak  uvara  aius  diabaulus  ist. 

71  i|;'.|uili  pan  [lana  tud.in  scimunil  iskuii>'u.  sa  auk  liabaida  ma  galevjan  a  M  visands  pizc  trnl/V. 
vn,  1  jali  warboda  tesus  afar  pala  in  galeilaia.  ui  auk  vilda  in  iudaia  gaggau.  unte  sokideduu  iua  pal  iu- 
". 1       5  daieis  usqiimn.  vaiub  [>  m  ucwa  dul[>s  iud.iie.  so  lilc[>r:islakein».  banuh  qe|>uu  du  miuia  hraprjus  is. 

t  uslri[>  papro  jab  gagg  iu  iudaian,  ei  j.ili  |>ai  siponjos  saiwaina  vaurilva  butna.  |  oci  putaujuj.  ni 

niauiia  auk  in  analaugnriu  wa  laujip  jali  sokri[)  sik  uskun|)ana  visan.  jabai  pala  laujis.  bairbtei  |mk 

b,      6  siilnii  piaai  luauasedai,  ni  iuk  |>ai  bri>[>  jus  ii galaubidedun  iinma.  piruhq.bim  iesus.  mrl  mein  ui 

7  naub  isi.  i[>  tuel  izvar  siuleiuo  ut  uiauvu.  ni  mag  s*i  maittieps  lijau  uvis.  i[>  mik  lijai[>.  untc  ik  vrii- 

8  vodja  bi  ius  [>alri  vaurstva  ue  ubila  siad.  Ju<  galri[)i[)  iu  dulp  [>»  i[>  ik  ni  naub  galeipa  iu  |>o  dul|i. 
9,     10  uotc  niein.ila  niel  ui  naub  usrullip  isl.  paluli  pan  qa[>  du  iiu  visands  iu  galeilaia.  ip  bi[>e  galipu.i  |>ai 

II  broprjus  is.  [>auub  jab  is  galaip  iil  [>odulp  ni  andaugjo  ak  sve  analauguiba.  panub  iudairis  aokide- 
\i  iluii  ina  in  [>izai  dulpii  jali  qepun.  war  ist  J<ins.  jab  birodrins  mikila  vas  iiimauageiu.  suinaib  qepui 
15  [i.itei  sunjeins  ist.  au[i.iiai  qepUli.  116.  ak  airtei[)  [><>  managciii.  nili  pan  linshun  svcbaub  bal[>ada  ro- 

LNTEilPRETATlO, 

ritate  esl  cibus  et  bic  sanguis  inens  iu  veritaie  est  notus.  56.  Qui  nlit  meum  c.orpns  et  bibit  meuni  sangui- 
neui,  in  me  manel  et  ego  iu  eo.  57.  Sicut  misit  nic  vivens  pater  et  cj<i>  vivo  ob  pairem,  el  qui  edit  me,  eiiam 
liic  vivii  ob  me.  58.  Ilic  cst  panis,  qui  e  fu;C  dcscendit,  non  Itcul  ederunt  rmires  vestri  uijaniia  et  iiinriiii- 
Runt ;  veruni  qui  eilit  Imnr  panem,  vivil  iu  a;iermtalem.  50.  Iloc  dixit  in  synngoga  doceus  in  Cafarniiim. 
dO.  Iiaque  inulti  aiidientes  boruin  discipuloruin  ej«s  dixerunt :  durum  esl  Imc  vcrbum,  quis  potesi  boe  andirc? 
(il.  Verum  scieus  lesus  in  sc  ipso,  quud  murmurarunt  boc  bi  discipuli  ejus,  diiit  »d  eus :  Imc  vos  solliriiat? 
63.  si  igilur  videtis  liliuin  Immiuis  assur^cre,  ubi  luit  anlea  t  65.  Spiritus  esl,  qni  vivere  fniit ;  boc  earpus 
non  prodest  quidi|iiam  ;  lia;c  verba,  iju;e  ego  locuius-su:n  vobis,  spiritus  est  et  vita  est.  64.  Sed  sunt  veslrum 
«Ulidam,  qui  uon  creduut.  Scivit  autciu  e  principio  lesus,  <|ui  suul  bi  non  credentes  et  quis  est,  qui  tradil 
cum,  65.  el  dixil  :  i<leo  di\i  vobis,  quod  iioii  ullus  pote>t  vcnirc  ail  me  ,  msi  e?t  datum  ei  a  patre  meo. 
dfl.  £x  lioc  lempore  inulii  iverunt  disripulorum  ejus  retrorsi  et  amplius  cnm  e»  non  iveruiu.  67.  Tunc  dixit 
Irsus  ad  hos  duodecim  :  num  eiiam  vos  vultis  ire !  68.  Tuuc  respondii  ei  Simon  Petrtts  :  dominc,  ad  quem 
<  .iiiiiis  ?  verba  vitx  letrnia1  habcs.  6'J.  Et  uos  i  rcdidiinus  et  agiiovinms,  qtind  tti  cs  Cliristus,  Pilius  Uei  v  - 
venlis.  70.  Hrspondit  iis  lesus  :  nonne  eg<>  vos  xii  ele^i  et  vestrum  unus  dmbolus  est?  71.  Uixit  autem 
inmc  ludam  Simonis  Iscariotem;  hic  euiiu  liabuit  ruin  tradcre,  unus  exsiltens  horum  duodecim.  vu,  I.  I  i 
ambulavil  lesus  posl  hoc  in  Galilata,  noo  cnim  voluil  in  ludxa  ire,  nam  qiuv-ivrnmi  eum  hi  lud.n  nrciderr. 
^.  Fuil  aiilem  prope  feslum  luda^urum,  haec  srenoprgia.  5.  Tuuc  dixerunt  ad  cum  fratres  ejus  :  exi  hinc  rt 
vade  in  ludmaui,  ut  etiam  bi  discipuli  videant  opera  tua,  quc  tu  lacis.  4.  Non  homo  enim  iu  orrultaiiomi 
aliquid  beit  ct  qtia;rit  se  agnitum  cssc ;  si  hoc  faris,  inauifesta  te  ipsnm  liuic  mundo.  5.  [Son  emui  hi  Iraires 
ojiis  cicdideruut  ei.  6.  Tunc  dixit  lis  lesus  :  temptis  meum  uon  adliur  esl,  vrrum  lempus  vestruin  seni|>«r 
<'Si  piraium.  7.  Non  polest  hic  mundus  ndisse  vos,  vcruin  me  odil,  nam  ego  lestor  de  iis,  qood  opera  eoruui 
mala  suul.  8.  Vos  ile  in  fcstum  hoc,  veruni  cgo  uou  adhuc  eo  in  boc  frslmn,  nam  mriim  trmpiis  noa  adhuc 
explctum  cst.  9-  Moc  atitein  dixit  a<i  eos  manrns  in  Galilasa.  lO.Verum  rum  ireut  bi  frnirrs  ejus,  iu.ic  eiiam 
is  ivil  iu  hoc  f>-sliim  non  palam,  sed  siruli  OCCulte.  II.  Tuuc  liiilri  qti.isivrrnnt  euin  in  Imc  Irslo  rt  ilivr- 
i  nni  :  nbi  rsi  illr'.'  li.  M  muiinuralio  magna  ftlll  in  turba  :  quid.im  dixeruul,  quod  vrni.  csl :  alu  divrriml: 
iniiiinir,  sed  seducil  lianc  luiliaui.     15.  Non  aulem  ullus  tnitien  aud  cter  loculus-est  du  eu  ob  liiuoreui  lu- 

ANNOTATIONKS. 

vt,  58.  bhuum]  inanna ,  °  gr.  — ip}  vrrum,  •  j;r.  b'/)o/ii!inj|  vivcnlis,  "  gr. 
oiiiu.  Ilanr  paiticulam  Ulf.  apud  loan.   in  sen  etiliis  vtl,  3.  lipan/atj  Ulf.  *  seO.  —  />«]  lu,  °  gr. 

adversaiivii  stepius  conira  grtucorum   auctoritatem         vu,  6.  m  nauh)  editt.  )»( jct.,sic  vs.  8et  sa*p;us. 
addi  ,  liu  vn,  h,  45,  ■29;  vin,  15,  43,  al.  vu,  7.  >  -s  |  eus,  gr.  otnn.  aurou,  l'lf.  |>er  lynrsiii 

vi,  59.  it)naijoije)'L.  X  i&mu»o§**  —  Ao/"iiriiuuiii]  Si.  pro  ijja, 
>;  kafirnum.  »ii,  8.  i/)]  verum,  °  gr.  oinn.  vid.  ad  vi,  58.  — 

vi,  65.  liban  lnnjij)}  edilt.  )/(  jcl.  —  ioduln\  locittus  meinata  mel]  \  £r. 
sum,  fit.\uli>.  —  iifrniii»)  vid.  »d  vs.  18.  vu,  9.  /mn|  auicm,  °  gr. —  qnf>  —  iijhnJsI  ilml- 

vi,  6 4.  galeiveifi)  1.  Si.  -s   guUltip.  cvsistens,  gr.  omn   st-n-oiv — ifunm;  Ulf.  r.  tirix.^livil 

vt,  66.  imW<i|  lempore,  °  gr.  otnn.,  ef,  ad  vs.  i~i.  euin  esseti  enuiplnra.  /•  hnud  ita  rccte  dicib 

VI,  67.  j.ih)  Sl.  >,  ja/i.  vii,  \'l.  mi/.i 'n|  Ulf.  "  Trioi  kWoj. 

vi,  tiit.  /ihmm/i  lunc,  u  «r.  VII,  13.  nii  />  »|  J.  St.  'L.  *,  jci. 

VI,  69.  an,wus  lumu]  Clirillus  lilms,  gr.  £yi*,-,  — 


669  JOIIANNKS  VII,  11—35.  670 

t  i,  IS  dida  lii  in.-i  m  i  gisis  iudaie.  ijj  jnjjan  aiiii  iniiljai  dulb  ussiaig  lesus  in  alh  jali  laisida,  jali  sildaleiki- 

16  dedun  manugeins  qbandans.  waiva  sa  bokos  kann  muislaisijis.  andhol  ban  iesus  j..li  i|a|>.  so  nicini 

17  laiseins  nisi  meiiia  ak  jns  sandjaiidiiis  mik.  jabai  was  vili  v.Ijan  is  laujan.  nfkunnai|>  lii  |io  laiscin. 

18  Iramuh  gu[>a  sijai.  li.m  iku  fram  uiis  gilbiu  rodja.  saci  fran»  sis  silbin  rodeib.  bauhiba  seina  sokei[>.  if> 

19  saci  sokeib  hauhiba  his  samljandins  sik.  sah  stmjeins  isi  jah  invindiba  in  imma  nist.  niu  mnses  g  .' 

20  izvis  viioji.  jali  ni  ainshun  izvara  taujib  bala  viiob.  wa  mik  sokeih  iisqiman.  andhof  sn  managei  j  li 

21  qebun.  unhulbon  habais.  was  buk  sokeib  usqiman.  audbof  iesusjah  qab  du  im.  am  vaurstv  gaiavida 

22  jah  allai  sildaleikeib.  dubbe  moses  algaf  izvis  bimait.  nibatei  fram  mose  sijai  ak  ns  allam.  jah  in 

23  sabbaio  bimaitib  mannan.  Jabai  bimait  nimib  manna  in  sabbato.ei  ni  galairaidau  vitnbhata  mosezis. 

24  ib  mis  hatizop.  unte  allana  mannan  hailana  gatavida  in  sahbalo.  ni  smjaiji  bi  siunai  ak  bo  garailitou 
2,'>,  26  staua  slojai[>.  qebunuh  han  sumai  blxe  iairusaulymeile.  niu  sa  isl.  bainmei  sokjand  usqiman.  jnh  sai. 

andaugiba  rodeib  jah  vailu  du  imma  ni  qi[>aud.  ibai  aufio  bi  sunjai  ufkunbeduu  ]» u  rciks  balei  sa  ist 

27  bi  suujai  xristus.  akci  bana  kuniimn.  wabro  isl.  ib  xrisius  bibe  qimib.  ni  manna  vail.   wa[iro  ist. 

28  bropida  [>an  in  alh  laisjands  iesus  jab  qibands.  jah  mik  kunnubjali  vit  ,b.  wa[>ro  im.jali  af  mis  silbiii 
2!)  niqam.  aU  ist  sunjeins.  saei  snndida  mik.  [lanci  jns  ni  knnnub.  ib  ik  kann  ina.  unlc  fr.ua  imma  iin. 

30  jah  is  inik  insandida.  sokidedun  |ian  ina  gafahan.  jah  ni  ainsbun  uslagida  ana  ina  lnmlii.  unte  naiib- 

31  bamih  ni  atiddja  vveila  is.  i[>  managai  bizos  managcins  galaubidcdun  iinma  jah  qebun.  xristus  ban 

32  qimij).  ibai  ei  managizcins  taikuins  taujai  baimei  sa  tavida.  hausidcdn»  [i.in  fareisaieis  |>o  managcin 
birodjandein  bi  ina  bata  inulisaudidedun  andiiahtans  bai  fareisaieis  jali  hai  auhiimislans  gudians.  ei 

33  gafaifabi'ina  ina.  [>aniih  qab  msus.  nauh  leitila  weila  mi[>  izvis  im  jah  ban  gagga  du  b.imiua  snn.l- 
51    35  jandin  mik.  gokcib  mik  jab  ui  bigili[>.  jah  harei  im  ik.  jus  ni  magup  qiman.  biruh  qe[>un  [>ai  iudaie  s 

INTERPRETATIO. 

dxnrum.  14.  Verum  j.im  in  medio  festo  asceodit  lesus  in  tetnplum  ct  docuit,  15.  ct  miralavsmil  iurh.*c 
dicentcs  :  quoinodo  hic  litteras  scit  non-edoctus  ?  iti.  Respoiidit  amem  lesus  et  dixit :  haec  mca  docirinn 
non-cst  mea,  sed  hujus  mitientis  me.  17.  Si  quis  vult  voluniaietn  ejus  faeere,  cognoscat  de  liac  docirina  , 
abne  Deo  sii,  an  cgouc  a  me  ipso  loqunr.  18.  Qui  a  se  ipso  loquitur,  gloriam  suam  quxrii ;  venmi  qoi  qtia-rit 
gloriam  hujus  minentis  se,  liic  verus  esl  ei  injusiilia  in  eo  nou-esi.  19.  Nonne  Moses  dcdit  vobis  legcm  ?  et 
non  uilus  vealrum  facit  boe  praeceptum.  Q.uid  mc  atia?ritis  uccidere?  20.  Respondit  hrc  turba  et  dixerunt: 
d.i'nioii.-in  habes ;  quis  le  qiuerit  occidere?  91.  Respondit  lesus  et  dixit  ad  eos  :  unum  opus  feci  ei  omnes 
adiuiramini.  '22.  Idco  Moses  dedit  voliis  circorucisioi;em,  non  qooii  a  Mose  sit,  sed  ex  patnbus,  el  in  *ab- 
bato  ciicmniidilis  liominem.  23.  Si  ciicumcisioneiii  s.uiiul  liomo  in  sabbaio,  ut  non  dissolvaltir  praceptum 
Imc  Mosis  ;  verum  milii  irascimini,  quia  totum  hominem  sanum  feci  iu  sahl>3t/>.  24.  Ne  juilicetts  e  specie, 
sed  hoc  justum  judicium  judiretig,  25.  Oixerum  auiem  quidam  boruiu  lerusolymitarum  :  nonne  hic  est , 
i|iiem  quaTiiul  oecidere?  26.  Etecee,  palam  loquilur  etqoidquam  ad  eum  nou  liicunt.  Nuni  lortc  in  veii- 
late  agnoverunt  hi  principcs,  quod  hie  est  in  veritate  Christus?  27.  Scd  liunc  novimus,  undc  esi ;  verum 
Clirisiuscuin  venil,  non  bomo  scit,  unde  esi.  28.  Clamavtl  aulcni  m  templ»  doccns  iesus  el  dicens  :  et  mc 
unscitis  et  scitis,  unde  sum,  et  a  me  ipso  non  veni,  scd  est  verus,  qni  misit  ine,  quem  \os  non  noscitis. 
29.  Veruni  ego  novi  eom,  nam  ab  eo  sum,  et  is  me  uiisit.  30.  Quxgiveruiil  auiem  eum  cauere  et  non  ollus 
imposliit  in  eum  manum,  nain  adlmc  non  adiit  hora  ejus.  51.  Veruw  muiti  bujus  turbx  creibderunt  ei  et 
dixernnt:  Cbrislus  cum  veuil,  nura  pluressigna  faciat  iis-quaJ  hic  fecit?  32.  Audiverunt  autein  Karisa;i  hane 
liirbanv  inUrmurantem  ile  en  lioc  iinmiseriiiilque  ministios  hi  Farisaei  et  hi  summi  sacerdoics,  tit  capcrent 
eiiui.  33.  Tunc  dixit  lesus  :  adhuc  bieve  tempus  ctiin  vobissum  et  luui  va.lo  ad  hunc  initteutein  me.  34. 
iju.i  ritis  me  et  non  invenitis,  et  ubi  sum  ego,  vi>s  uon  potcstis  veuire.    55.  Tuuc  dixerunt  hi  lud.ei  ad  sc 

ANNOTATIONES. 

vii,  14.  midjni}  sic  cod.  Arg. ;  B.  X  midja.  —  duljj  vu.  26.  laiftr]  St.  X  vaipt.  —  bi  tunjm\  scc.  iu  ve- 

uisttiig]  i.  St.  X  liuljiun  iiaig.  Nolauda  esl  forma  da-  rilale,  "  gr. 

tivi  dulp  pro  du//>ai  (vs.  11 ;  xil,  20;  cf.  vtt,  57;  L.  VII,  29.  i/>[  veriim,  °  gr. ;  vid.  ad  VI,  58. 

li,  42);  dutp  acciisalivtmi  esse  et  cum  B.  midju  legi  vn,  30.  u  /ugii/:ij  J.  -i-  iagida. 

debcre,  qiu  existimai,  isrcpulare  debel  ana  cum  ac-  Vn,  51.  qepun\  Lllf.  c.  codd.  °  ort.  —  ibui  ei\  i.  Sl. 

cusativo  aliam  babcre  sigoilicalionein,  vid.  L.  xvu,  4  Z.  Grim.  (III,  28!)  jci. ;  ca-terum  an  U.vc  particula- 

ana  dug,  i.  c.  perdicm;  uoslro  aiitem  loco   dalivus  rum  COUlposilio  rccte  se   habc.it,  adinniliim  dubila- 

requ  ritur  tcmpus  indicans,  quo  aliquid  factuni  est ,  mus;  inveuilur  quidcin  eiin  sementiis  inteixogalivis, 

cf.  J.  vi,  23.  iiuic  vcro  nec  encliiica  csi,  nec  sulligi  aliis  vcibis 

vii,  15.  managein$\  liirha:,  gr.  omn.  'lonSaiot.  debcl.  Com  aulein,  ibai  particula  ad  sensum   grxci 

vii,  16.  pan\  (Jtf.  c.  cod.  u  ap.  Mi.  °  «uroff.  fixjrt  exjiriiiientitiin  suflicieine,  ei  superlluum  sit,  su- 

vii,  17.  ufkuimtiipl cum  Vljil.  illuslr.  p.  158  et  160  pra  vcio  desideretur  verbom  aliquod,  qm>  oti  rcdda- 

li.  I.  cl  vs.  51  ufkuunai  legi  malucrit,  uescivisse  vi-  lur,  librarii  erroreei  forta^se  boc  locn  i>ositom  est, 

ttctiir,  ufkmnan  duas  llectendi  latioues  sequi.  —  t/iu|  quod  post  g^pun  erai  ponendum,  ci.  ad  M.  ix,  16.  — 

J.  St.  B.  X  •'>'•  laikniin\  Llf.  C.  codd.  °  tout«iv. 

vii,  i8.  sik\  1.  St.  X  "*•  VH.  32.  />anj  aiilcm,  9  gr,  —  inulisanatdedun\  dc 

vii,  22.  bimaitip\  Si.  X  bimaip.  uh  ita  intcr  tomposiioruin  vcrborum  parteg  posiwi 

vn,  23.  pala\  cum   Uif.  verbo  ritop  articulum  ad-  vid.  ad  Mc.  xiv,  41,  qimd  auiem  iMa  cnclitica  pro  «i 

jungal,  in  suocod.  »uto,-  legisse  videtur,  cujus  lamcn  poiiilur,  dc  co  cf.  ad  Mc.  II,   II.  —  andbafitans\  ^r. 

iii  nollogr.  libro  ullum  vesiigium  dt-preheniliuius.  —  posl  gudjans. 

ip]  vermn,  °  gr.  omn.  vid.  ad  vi,  58.  —  o//im.ij  J.  >'ii,  5j.  teiula]  1.  St.  X  hilU.  —  />n;i]  tuui,  °  gr. 

Sl.  X  atlama.  omn. 

vii,  24.  siaua]  J.  St.  X  s'«wi.  mi,  >i.  magup]  J.  Si.  X  mnjup. 

Vll,  25.  pite]  St.  -r  piiei.  vii,  5.'>.  s/in/i]  Sl.  X  •''«'«■ 


Wi  GIDLIORUH  ULITLANA  VI.RSIO  <7-: 

dn  sis  niisso.  wadre  sa  skuli  gaggan.  bel  vola  m  blgiialma  Ina.  niliai  in  dlsiahein  [tludo  skuli  gaggan 

56  jali  laisjan  biudos.  \\a  sijai  paia  vanrd.  [uiei  ij:i|>.  s..k.:ij>  mikjall  ni  blgllib,  <ah  [arei  im  ik. jus  ni 

."7  iii  i»i.[i  qiman,  i|i  iii  spedistin  daga  hamma  nukilm  dulfiais  slob  lesus  jab  lnopida  i|i|>  mds.  jabal  wana 

58  |i.nisjai.  ga^ai  du  mis  |ah  driggkai.  taei  galaubeib  du  mis.  cvnsva  (;:>(>  gnnielrins.  awoi  ua  vambaj 

59  is  limiaiiil  vaiins  libandins.  fmtuh  bau  qafi  bi  ahinau.  banel  tluldedun  niman  bai  galanbjaudans  du 

40  iinina.  unie  ui  iiaiili[)anuli  v.is  abma  aa  voiha  ana  im.  nnte  iVsus  nauhftanuli  ni  baubibs  vas.  nmna- 

41  gai  ban  J)izos  manageina  haoajandans  \iu-  «aurdc  i|i  bun.  sa  isi  li  snnjai  ga  pranfeies.  sumalh  qebuii. 

42  si  I*t  vrisms-  sumaili  qebuu.  ibai  [ni  ns  galeilai.i  xiisius  qiiuib,  niu  gamelelns  q*f>.  batei  ua  frai\a 
45  davcidisjab  us  beblalbaim  veihsa  barei  vas  daveid.  xristus  qiniib,  fianuh  missaqias  m  bitaJ  mana- 

4i,    45  geln  vai[)  l:i  ma.  sumaili  [iau  ixe  v  Idedun  faban  Ina.  akei  ni  afushuu  uslagida  ana  ioa  bandoas.  gali- 

[nin  ban  |i  ii  aadbahios  du  baim  auhumisiam  gudjam  jab  fareisaium.  Jiaruli  qiJHiii  <iu  im  jainai.  dutve 

4t>,   47  ni  auauhufi  iiii.  ainlliciluii  [>ii  andbahtos.  ni  wanbun  aiv  rodlda  mauna  svasve  sa  nianna.  andbnfiin 

48  Jian  iiu  [>ai  fareisaieis.  ihai  jali  jus  afairzidni  sij»b.  sai  jau  ainshun  [>ize  ieike  galaobidedi  irama  atfi- 

19,   50  |iau  fanisaie.  alja  so  manage ■•  Iiaiei  ui  kiiiuiuii  vitofi.  fiai|i[i.inai  sind.  qa(>  nikaudcmos  dn  ira.  saei 

51  .iiiiiilj.i  dn  iiuiiia  iu  nalil  suiiis  visandl  izei.  ibai  viop  uusar  slojif)  inanuan.   nibai  famfus  haus    [i 

52  iV.iin  imni.ij.ili  nikunnaift.  wa  taujai.  sudhofon  jah  q  [)»n  du  iinma.  ibai  jab  [>u  us  galeil  ia  U.  nss  >- 
(iii,  12  kei  jab  saiw  ftalei  praufetus  us  galeilaia  ni  nneisift.  afira  ihi  Im  iVsus  roilida  qafmb.  ik  im  liuiiab 

15  manasedais.  saei  laislcib  mik.  i.i  gag"ip  i.i  liqiza  ak  babaib  liuhab  libainais.  l>anu!i  qefran  du  immi 

14  pai  hreisaieis.  [)u  bi  fmk  silban  veilvodeis.  so  veitvodifn  [>oin.i  n  si  sunjeina.  andhof  irsus  jah  qafi 
«lii  iut.  jah  jabai  ik  veitvodja  bi  m"'k  silban.  sunja  ist  sn  veitvodifia  ineina.  onte  vaii.  wnjiro  qam  jab 

15  wab  galeifn.  i[)  jus  ni  vituji.  wapro  qima  aif>fiau  waf»  galeifia.  i';s  bi  'eika  st*  j>f>.  i[>  ik  ni  stoja  ain- 
10  nohun.  aj>[>;ui  j-ibai  Sloja  ik.  stau.i  tneina  sumVuia  ist.  rn!e  ains  ni  ii:i.  ak  ikjabsaej  saildida  m  k 

INTEP.PRETATIO. 

invicem  :  quo  liic  delieat  ire,  ut  nos  non  inveuianuis  cum,  nisi  in  dispersionem  gentium  debe.it  ire  rt  dorp.re 
Rfntes?  56.  Qnid  sit  boe  verbum,  quod  dixit  :  quaritis  mc  et  non  invenitis,  it  ul>i  sum  pgo,  vos  non  po- 
lestis  veniie.  57.  Veriim  in  uliiuio  iiie  boc  magtio  fesii  stetit  iesns  ei  clamavil  dicens:  si  quis  siiiai,  eat 
nd  me  et  bibat.  58.  Qui  credit  ad  me,  sieul  dis.it  seriptura,  lluvii  e  venire  ejus  lliiuiit  aqose  viveniis.  5'J. 
Iloc  vero  dixit  de  spiiiiu,  quem  debuerunl  arcipere  bi  erede.  les  ad  eum,  nam  non  adbue  fuit  spirttus  hic 
tanctus  super  iis,  nam  lesus  adlitie  non  exallatus  fuil.  40.  Mulli  autem  bnjus  tiirine  audieuies  bsee  verba 
■lixerunt :  inc  est  in  veritate  bic  piofeta;  41.  alii  dixerunt  ;  liii  esl  Cbrisms;  alii  dixeruni :  num  e  Galibea 
Christus  venit?  42.  Nonue  scriptura  dixil,  <i  od  ■■  semine  Davidis  elex  Beihlehem  oppid  >,  ubi  fuii  D&vbl, 
Christus  venitf  45.  Tnne  di>sensio in  hac  lurtia  facla-est  de eo.  4i.  Quidam  amem  eorum  voluerunt  ca- 
nere  eum,  sed  non  uilus  nnposuu  in  eum  manns.  45.  Iveruntau:em  ii  minisiri  ad  hos  summns  saeerdoieset 
(■'arissens;  lunc  dix«runt  ad  eos  ilii  :  nur  nou  adduxi.-tis eum ?  40.  ReS|Minderuni  ln  intnistri :  non  ullo  aevn 
lneiiius-est  h»nio  »icut  bic  homo.  47.  Responderuul  auieui  iis  lii  Farisx-i :  num  eiiaiu  vos  seitucti  eslU? 
48.  Ecce  an  untis  boruin  principuiu  crcderet  >:i  aul  Farisaeormu ;  49.  sed  li.i  c  turba,  qui  non  n-irunt  legem, 
iualedicti  sunt.  60.  U-xil  Nieudeuius  ail  eos,  qui  adiit  ad  eitm  in  imeie,  qnidam  exsistens  eorum  :  -i. 
niim  lex  nostra  jndi.  at  hmniuein,  ni-.i  ant-a  audit  ali  eo,  ei  aguoscil  quid  faciat?  52.  lie.-pontieruiitei  dixt^» 
uiiii  ad  fimi  :  iiiun  eiiaui  lu  e  Calil.ra  i's'  exqtiire  ct  vide,  quod  profeia  c  G.iltla-a  non  exsurgit,  vui.  12. 
Itursns  ad  eos  lesus  loculuK-cst  dixilque  :  •  go  sum  lux  mundi,  ipii  se.|tiitur  me,  non  it  in  leni-biis,  scd  lialiet 
lueeiii  vilae.  15.  Itai|ite  dixerunt  ad  eiim  lii  Parisaii  :  lu  de  te  ipso  tf-sturis,  boc  tcsiiiuouium  tuum  nou  e-t 
\eriun.  14.  Itespondit  lesus  et  dixit  ;:•(  e»s  :  eliaiu  si  ego  test.ir  de  me  iiiso,  veruin  esl  hoe  tesliutoniiim 
iiieum,  nant  scio  unde  vcni,  et  quo  t-o;  voiutn  vos  non  seiiis,  unde  venio,  aulquo  e".  15.  Vos  se- uiu!  o:t 
Carnem  judicalis,  verum  ego  p.on  judicu  quemquam.    Iti.  At  si  jndico  ego,  judiciuui  meum  verum  es:  naiu 

ANNOTATIONES. 

vn,  59.  sn)  liic,  °  gr.  omn.—  nna  imjsuperiis,  °  ^r.  aippau;  cxlerum  Skeir.  addil 

vn,  40.  [>izc  oaurde}  li;ec  verba,  gr.  tov  Xoyov,'  U.f.  vil,  4^.  se[  Z.   •;-  ifl. 

c.  coild.  iis  eonseniit,  qiri  t&vlaym  nut*mi  legunt.  vn,  -M.  d«  iiwnaj  '^r.  jmst  «aW.  —  iset]  J.  St.  -:-  Is*. 

vii,  41.  jum.ii/ij  sec.  alii  (aiitein),  Uif.  lortas-e  c.  vii,  51.  mauannj  J.  Si.   X  HMNita.  —  faurlns]  gr. 

eodd.  oi  o;  legil.  — pu\  sic  cod.  Arg.,  pro  co  pro-  |>.»st  imma,  —  »/T»u»nai/>]  vid.  20  vs.  17. 
noiniiii:  sine  sensu  posiio  B.   conjee.it  />«h,  quain  \u,  52.  j.ili  qepun]  et  dixerunt,  Skeir.  iji/'«K<i.uii 

1  oojeciiiram  Ib.  repeiiit.  Si  nuduiMiUlf.  ususesset,  (.liecutes),  oni-ss  .|u.x-  sei|uunlur  du  Imasa  coutra 

nemo  qiiidquam  desidcraiet,  naai  i.i  y&p  Cor.  1,  XI,  •  inn.  g--.  auctor  i>iem.  —  urrririb]  post  lioc  verbum 

22  eodem  signiflcatu  positum  Gotti.  solo  teai  reddi-  J.  S".  adduul  /aa  etdeinde  signuui  laeunae  ponuut. 

dit;  ciiui  aulein  addaiur,  nec  lamen  illud  />.-»  sensus  ln  cod.  inicm  Arg.  nec  vociibn  juli  nec  alius  omia- 

paiiatur,  enirnd  itione  opus  est  :  i|uid  probabilius  sionis  vesiigium  apparet,  nam  Ooih.  c.  permultia 

iHoruiu  viroriiin  coiijectura  sit,  ipsi  inveniie  non  po  codd.  et  vcrsa.  versuni  ultimum  liujus  capilis  .1  |>e 

tiiiinus,  cf.  Cor.  I,  xv,  29  sq.  riropam  «!e  adiiltera  (\nt,  l-ll)  omiiiit;  posierior 

vii,  44-52.  Ili  versus  maximam  partetn  etiam  111  igtlur  manus  incbd.  1!  vui,  »2  Iikc  adaeripsli  tcap. 

Bk  ir.  |i.  31  sqq.  (51  sqj  leguuiur.  "«io  loan.  Iierum  ergo  lesus  locutus  esi  cis  dicena 

vti,  44.  hu  titW«dtuil  1  gr. --111I  Si.  X  nih.  i  go  sum  luv  mundl.  Unod  liic  • 

vii,  45.  auAuiuisium!  /..  -i.  auAnmisian.  lis  omi-sum  csi,  uii  1 1  illud  pneccdens :  J 1  pri 

vn.  40.  undhofun]  Sikeir.  c,  cudd.  pan  (aulem)  ad-  esi  unusquisque  in  dointim  suam. 
dit,  —  .>ii(i/.a/ov>sj  bkeir  -:    qipandam  palei  addil,         vm,  12.  afira]  Ulf.  e.  verss.  ■— trnin 

Hii.ld  iiiiIIiis  gr.  agnoMii.  1 1.  ad  M    V,  8.    —  au|  I  II.  posl  hMH  . 
S.  cod.  7  :>|i.  Mi.  «  ouTuf.  *IM.  15.  l/i|  veiniii,  u  ;;r. 

vii,  17  ujnp\  Skeir.  «iufi  vi .    III.  .,  |  ««]  UH.  e.  ,.  :  .' .  m  ( -» 

\:.-,   4S.  ».J  ;.i'.]  UCC0  .111  -=  ;";■  —   iii/'/;ii>;  /..    *  grtCCO  cci,  llll  L   VI,  52. 


67%  IOIIA  «SKS  Vil.   ."—  :\  n74 

',  7.    18  aitn.  jali  [wn  iii  viioil.i  .z>  ,i  imma  gainclip  isi.  patei  ivjddje  mamie  veilvouiba  sunja  ist.  ik  im.  saei 

!!)  vcitvndja  bi  inik  silban.  jab  veitvodeib  l>i  in.k  saei  sandida  mik  alla.  qepun  [kiii  ilu  inima.  uarist  sa 

aua  beins.  andbof  iesus.  ni  mili  bu.  nub  nili  ailan  meinana.  ip  mik  kunbedeip  j;.h  bau  auan  meinann 

20  kunbcdeip.  bo  vaurda  rodida  in  gazaufylakio  laisjauds  in  alji.  jah  ainsliun  ui  faitah  ina.  unte  naub- 

21  |  aimli  in  qani  weila  i-..  banub  qa|)  aftra  du  im  ic-us.  ik  galeijm  jali  snkriji  inik  jab  I»  fr;ivaurlitai  i/.- 

22  varai  gadanbnib.  badci  ik  gagga.  jus  ni  niagup  q  nian.  qcpun  bni  iudaiels.  oibai  usqiiuai  sis  siibin. 
33  ei  qi]iip.  badci  ik  gagga.  jns  ni  niagup  qiman.  jali  «jaji  du  im  ieMis.  jus  us  paim  .lalapro  sij  b.  ib  ik 
24  ii-  paiin  iupapru  im.  jus  us  baiunia  fairwau  sijnb.  i[>  ik  ni  im  us  painma  faiiwan.  qab  nn  izvis.  pa- 

lei  gadaubnib  in  fravaurhlim  i/varaim.  j.bai  auk  ni  galauboip  batci  ik  im.  gadaubnib  in  fravaurh- 

23  liin  izvaraim.  barnli  qepuu  du  imuia.  [iu  was  is.  jah  qap  du  im  iesns.  anaslodcins.  batei  jali  rodja 
26  du  izvis.  mauagskal  lii  i / v i s  rojjan  jah  Biojan.  akei  saei  sandida  mik  siinjriiis  ist.  jah  lk.  baiei  lian- 

27,   28  sida  ai  iiiinia.  bala  indja  in  bamma  fairwau.  ni  frobim  buel  aitin  im  qnn.  qapuli  ban  dii  im  icsus. 

(i.ui  usbaubrib  bana    uuu  mans.  banuli  ofkonniih  haiei  ik  im  jali  af  mis  silbin  taoja  ui  vsilu  ak 

20  svasve  l.iisida  mik  atla  muins    bala  rodja.  jah  saei  sandida  mik  mib  mis  isi.  ni  bilaip  inia  ainamma 

50  aita.  unie  ik  balei  lcikaij)  imma  tauja  sinleino.  bata  imma  rodiamlin  managai  galaulnde.lun  imiua. 

51  banuhqah  iesusdu  bum  gaUubjandam  sis  iudaium.jaba  jusgastand  pin  vanrda  meinamma.  bisunjai 
5?,   55  siponji.s  mcinai  sijuji.  jali  ufknunaip  sunja  jab  so  Minja  Irijans  izvis  briggip.  andlioriiu  itnma.  fr.tiv 

alirahamis  sijum  jah  ni  iiiaiinliun  skalkinodeduni  aiv  wanhun.  waiva  pn  qibis.   batei  fiijai  vair|)i[>'. 
5i,   55  aiulhof  im  iesus.  amen  amen  '|ipa  izvis  [iaici  wazuh  s  ei  taujip  fravaurht.  sk.ilks  ist  fravaurhtai.  sali 

56  ban  sknlks  ni  visiji  in  garda  du  aiv».  sunus  \isi|i  du  ai\a.  j.ihai  nu  sunus  iz\i-  frijaus  biigg>L.  hi  sun- 

57  jai  fiijai  gijup,  vaii  [laici  fiaiv  abrahamis  sijup  akei  snke  h  mis  usqiman.  unte  vaurd  uiein  ni  gainot 

58  in  i/.\is.  ik  patei  gasaw  at  atiin  meinanima  rodja.  jalijus  baiei  hausidedup  fram  attin  iz>aiamina  lau- 
30  ji[».  andhofun  jah  qejiuii  du  imina.  aiu  unsar  abrabam  ist.  qap  im  iesus.  ip  barna  abrabamis  vi-sei[>. 

40  vaurslva  abrahamis  tavidedeip.  i[>  nu  snkfi])  nik  usqiinan  mannan  izei  sunja  izvis  rodida.  [ioei  hau- 

41  sida  fram  g'  ba.  batuli  abrah.im  ni  la  id.i.  jus  taujih  toja  aiiins  izvaris.  banuli  qebnn  imma.  vcis  u; 

42  horinassau  ni  sijuin  gabauranai.  aiuana  atlanaigum  gub.  qap  du  im  iesus.  jahai  gi.p  atia  izvar  vesi. 

INTERPRLTATIO. 

solus  non  suni,  sed  ego  et  qui  mi-il  me  paler.  17.  El  autein  in  prccce;.li>  veslrn  srriptnm  esi,  qnnd  duoruni 
huminum  lesliinoniuiu  verum  csi.  ls.  F.go  sum.  qui  testor  de  mc  insn,  ei  tesiaiur  de  me,  n.iu  misit  me. 
paier.  19.  Hixirunl  aiiiein  ad  enm  :  nhi  esl  llic  naler  Inus?  Respondil  l«.-us  :  nno  ine  nosiis  neque  pairem 
incuin ;  si  me  nosfereiis,  eiiam  uiiijiu1  pai  em  meum  nnsceretis.  2C.  llcec  verba  lorum-est  i:i  gatofylaciu 
dorens  in  leinp'o  el  ullus  n<  n  eepii  euiii,  nam  adbuc  uon  vemi  hora  ejns.  21  Tune  dixil  nirsus  ad  eos  |e- 
sus  :  cgo  eo,  et  qnnpriti^  nie  el  in  peciatn  vesjm  inorimilli;  qiio  egu  eo,  vo<  non  poiesiis  venire.  22.  f;ixe- 
rniit  aineui  Juda:i  :  ne  orcidal  se  ipsnin,  (|in>il  dicit,  qno  ego  en,  vos  non  poieslis  venire.  25.  Et  ilivit  ad 
eos  le-us  :  vosei  liisdeorsum  esiis;  veruni  o^a  c*  his  snperne  sum,  vos  ex  hoc  mnndo  esiis,  verum  egn  niui 
suin  ex  Imc  muiido.  24.  Dixi  jani  voliis,  qm>d  moriinini  iu  peccatis  Ve-tiis,  si  enim  non  credilis,  qu  d  egq 
suin,  morimini  in  percalis  veslris.  25.  Timc  dixrrunl  ad  eum  :  tu  quis  es?  Et  dixit  ad  eos  lcsus  :  prim  i- 
I iiiiu,  quod  eliam  loqnorad  vos.  26.  Mullum  debeo  dc  vohis  loqui  etjudicate,  sed  qui  misii  me  \emses', 
et  cgn.  fjuod  audivi  apud  enin,  hoe  loqunr  in  ho  •  mundo.  27.  Non  iniellexi-runi,  quod  patrem  iis  dixit.  2s. 
L'ixlt  auieiu  a.i  eos  lesus  :  cum  exaltatis  hune  Hliuin  bomiuis,  iniic  roguo<citis,  quod  ego  sum  cl  a  u.e  ips.i 
laeio  iion  qu  dquam,  sed  sicut  docuii  me  pater  ioi-us,  Imc  loquoi .  29.  Ei  qni  misit  me,  cuni  nic  esi :  nou 
reliquii  ir.esnlum  paler,  nam  ego.  quod  plao-l  ei,  facio  semper.  50.  Iloc  e>  loqueule  mulii  credideruni ci. 
51.  Ttinc  dixil  lesus  ad  hos  credenies  sun  liui.vis  :  si  vns  sla'is  in  verho  meo.  in  viritaie  discipnli  mei  tstis 
32.  etcognoscilis  vcritatem,  et  h:rc  veriias  lihero-  \os  reddiL  55.  Hespondenint  ei  :  semen  Abrahann  sn- 
iiiiis  el  noii  bomini  servivimus  aevo  ullo,  quouiodu  lu  dieis,  quod  liheii  siiis?  3*.  Respondii  iis  lesus  :  amen. 
amen  dieo  vobis,  qund  quisque  qui  facit  peccaium,  servus  -r>t  pp.ieaii;  3i.  hic  anlem  servus  non  inanet  ii 
ilomn  in  xteruu.m,  filiu-  manr.t  in  xlernum.  5<i.  Si  igiiur  lilius  vos  hberos  reddii,  in  veriiaie  libcri  esii-. 
37.  Seio,  i|iiod  seiuen  Abrabami  esiis,  sed  uuj^riiis  uie  occidere,  quia  v.  rhum  incu.n  non  capit  in  vobis! 
3.S.  Ego  quod  vi.ii  apud  patrem  meinii,  loquor,  ci  vos  quod  aud.visiis  a  palre  vesiro,  Tacilis.  50.  Respou- 
derunt  et  dixerunt  ad  eum  :  pater  uosler  Abraliam  c-l.  Divii  iis  lesus  :  si  lilii  Abrahami  essclis,  opera  Alira- 
iiami  faeerelis;  40.  veium  rinnc  quaerilis  me  neeiilere,  hominem,  qni  veritalem  vobis  loeuius-sum,  quaiu 
andivi  a  Deo;  hoc  Abrabam  non  fecit.  4i.  Vos  f.uiiis  opera  patris  vestri.  Tune  dixerunt  ei :  nos  e  fomieaT 
tione  iioti  sumus  iiati,  unum  pairein  habemus  Dcuro.    42.  uixtt  ad  eos  iesus :  si  Deus  paler  vester  essci, 

ANNOTATIONES. 

vin,  19.  «ift|  St.  -i-  :ii.  —  jah  /iuu]  J.  X  jct.,  St.  lagisse  videlur,  nam  huic  graeco  verbo  rodjun  ofnni- 

X.i".'i/"i»;  cajlernm  bau  gr.  onui.  posl  kunpdeif).  bus  fere  locis  respondere  sulet;  ideni  statuiinus  du 

x*iii,  23.  t.j.asi  lesus,  °  gr.  omn.  — i[i\  ulr.  verum,  vs.  45. 

••  jjr.  omn.,  vid.  ai!  vi,  .S8.  —  paim  sec,  Su  X  nn,  31.  gnttandib]St.  y^qailandit. 

pain. — iupafiro]  L.  nti  semper  X  javupro.  vni,  54.   fravaurhtai]  B.  Z.  ■*-  fravaurhtais ;  fre- 

vin,  25.  anastodeins]  gr.  omn.  nj»  «px>jv,  qund  queiitissiiniis  esl  usu-  dalivi  a  suhslantivis  jiendeiitis, 

cuni  ab  ini/in  signilicare  inler  omnes  cniisiet,  Ulf.  vide  de  niuliis  locis  Mc.  n,  28  frauja  isi  ta  jumu 

au^cin  convenat,  tanquam  i.esns  responderit,  se  prin-  ni.nis  jah  pamma  sabbaio,  cf.  ad  .1.  ix,  28. 

cipium  '■sse,  sine  duhio  erravil  ille  Ctnn  versionihas  vm,  5S.  gasaioj  St.  >'  gasah.  —  jut]  Ulf.  c.  codd. 

ct  patrilms  latinis,  qui  eoJem  raodo  rm  ip^iiv  acee-  °  oviv. 

peruin,  vid.  Gricsb.  vill,  42.  nrrann]  Z.  .;-'  urran.  —  ni)  non  °  gr.  omn., 

Vin,  26.  rod\a]  loquor,  gr.  liyv,  Ulf.  c.  codd.  \«\£>  ollendil  ca  p.iriicula  pra>cedeule  «tA  eo  magis,  quod 


C75  UIBLIORUM  ILHLANA  VERSIO.  (»7« 

friod.il.'i[>  '""  mik.  ume  ik  fram  gufia  urrunn  jali  qam.  nili  |>  ih  :mk  fr;tm  inis  lilbill  ni  qam>  ak  isi 

45,    14  mik  insandida.  duwe  inu|>!iin  ineina  ni  kiiinnij>.  unie  m  m  >t»|>  liatisjan  vaur.l  iiiein.  |ul  us  altin  dia- 

InuUu  s  jii|i  j.ili  lnsliins  [iis  ullins  iivaris  vileib  laojan.  jainl  iiiaii.iniaur|irj:i  vas  frum  Iriiinisij  t'j  ili 

iii  iunjai*nl  ,-.isio|>.  iinie  nisi  sunja  iu  iuiuia.  |>>u  rndeib  liugn.  us  Klnilm  rodei[>.  unte  liugnja  ui 

45,    40  juli  Itll   i*.   il>  ik  [iatci  sunja  rodida.  ni  galnubei))  mi^.  m  nvara  gsukif)  mik  bi  fravaurhl.  bmide 

47  lunjl  qifw,  .luwe  iii  n;il.inin'i|i  niis.  su  visnuds  us  gnji.i  faurdn  gups  hnusei|».  du|ie  JUI  ni   ii..m<-i[>_ 

i8  uu.e  us  gu|>u  ni  liju*}.  andlioliiu  [>.■■■  [>ui  iuduieis  jab  qejmn  du  iniinu.  niu  nill  qi|iam  veis  [lale.  sa« 

19  marciies  is  |)n  ju!i  unbulnon  habais.  undliof  iesus.  ik  unhul{x>n  ni  hiha  ak  :.vo    ittan  iueiuaiia.  jdi 

.'0,    M  jus  nii-vrr.i>|i  inik.  ik  ni  inkjl  liauliciu  mcina.  isl  suei  sokei[>  j.ili  sinj  [>.  amcn  .imen  i|i[)u  izvis.  j  bai 

:.-'  vvasvuurd  mcin  fusl»i|>.  il.iujiii  ni  gasaiwi[>  uiva  duge.  |>anuli  qejmn  du  imiiia  |.  n  indaieis  im.  ufkun[ie- 

diiiu  [>uiei  iinlitil|)on  hab.ii..  abiabuui  gadaofmoda  juli  praufeieis.  juli  [m  i|i[>is.  jahui  vvas  mein  vaurd 

55  faitai.  iii  kaiisj.ii  dun|i;iii  iiva  dage.  iti.n  (>u  maizi  iiattin  unsaramma  abrahamo,  suei  gadaofmodtti  jah 

,r>i  praufelcis  gud;iu[>iiodeilini.  vvana  [ntk  silban  laujis  [>u.  undliof  iesns.  jabal   ik  baulija  unk  silbin.  so 

liuiilieius  mcina  ni  vuilns  isl.  ist  atia  ineins.  saei  lianlic  f>  mik.  |.;mri  jns  qi[>[>  [>uiei  gn|>  uiis.tr  n>i. 

55  j.ih  ni  kuiimi[>  nia.  i[>  ik  kann  ina.  jah  jabai  qe[>jau  baiei  ni  kunnjiu  in.i.  lijau  galeiks  izvi.  liuguj.i. 

50  ak  kaun  ina  jab  vaurd  is  fastn.  abntbam  alia  izvar  sifaida.  ei  gasevvi  dug  mcinuna.  j  li  gasaw  jali 

57,    5S  figinodu.  [luniili  qe[)iin  [>ui  iudneis  dn  iinmu.  limfiigiiiis  jere  nunli  ni  haboil  Jah  abraliam  snvvt.  qah 

'    50  im  iesus.  auien  anien  qifta  izvis.  fauibizei  ahrabani  vaurbi.  ik  im.  |>;imili  nemiin  staiuans.  ei  vaur- 

peina  ana  iru.  i|>  ieaue  [>un  gafalh  iik  jad  usiddja  us  alli  mleifnndi  bairh  midjans  fni  jah  warbnda  sv». 

ix,  I,  t  jali  |>:iirbgnggaiids  gaumida  niaiin  blinnuiina  118  galiaui|)ul.  |)»ritli  freltun  iua  siponjns  is  qi[>  iidaiis. 

3  r.ililtei.  was  Irnvatirlita.  sau  pau  Indrein  is.  ci  blimls  gabauranl  var|>.  andlinf  iesus.  nili  sa  frnvanrlili 

4  iuli  fadrcin  is.  nk  ci  buirlitn  vautfmina  vauisiva  gubs  ann  iuiina.  ik  skal  vanrkj.in  va>irstva  |iis  s.uul. 

lNTERI'Rfc.TAT.0, 

amaieiis  uiique  me,  qnin  . ■  ^ < >  a  Deo  exii  ot  veui,  neque  autem  enim  a  mc  ipso  non  veni,  scd  is  me  misit.  45. 
Cin  loquelnui  uienm  nun  imscilis?  quiu  nou  i>o  esiis  audirc  verlium  iiienni.  41.  Vos  e  pnire  diabolo  eslis  et 
desiileria  bujus  patrii  vestri  vultii  facere;  ille  homicida  ftiit  ab  inilio  et  in  veriiate  nou  sietit;  uant  non-est 
vertlns  in  eo;  cum  loqitiinr  ine  idacium,  dd  suis  laquilur,  nani  mend.nx  est  ci  paier  i  j«s      45.  Verum  cgo, 

quod  veritatem  loculus-sum,  non  erediiis  mibi.     40.  Quis  veslrum  iucrepat  mcoli  pecraium?  n veiitaeui 

ilico  cur  ii... i  rrediiis  mihi?  4".  Ilic  exsistens  e  Deo  verba  Dei  audit;  ideo  vos  non  audiiis,  nam  e  De<>  nnu 
eslis.  48.  Responderuni  auiem  bi  ludxi  et  dixerunt  ad  eum  :  nonne  benc  •licimns  nos,  quod  Samarita  es  lu 
ei  il.emoiiciii  liades?  49.  Kespondit  lesus  :  cgo  dxmonem  non  halno,  sed  honoro  pairein  metim.  et  vns  in- 
bomiraiisme.  50.  Egniion  quxro  gluriam  meaui;  cstqui  qtuerii  et  jodicat.  51.  Amen,  »men  dico  vobis,  si 
qnis  verbiim  meum  servat,  moriein  non  vidol  ajvo  dicriiin.  52.  Tunc  dixerunt  nd  eiim  bi  Itidaei :  nunc  cogno- 
vimus,  qttod  dunioneiit  liabcs ;  Abruliam  inin  luuS-esl  ct  prnfeiu',  et  tti  dicis  :  si  quis  meuin  verbum  servel,  non 
gttslcl  iitoilem  scvo  dierum.  55.  Num  ln  major  es  pnlrc  nnstru  Abrahunio,  qui  mortiiusest,  el  profeue  inor- 
tui  stmi?  Uucm  te  ipsuin  f.icis  tu?  54.  Retpondit  lcsus  :  si  cgn  exalio  me  ipstiin,  lirec  gloria  i  ea  nou  quid- 
ipinni  c^l;  est  pater  meus,  qui  ixailut  itti',  (pient  vos  dicitis,  quod  Deus  noster  est.  55.  Kt  non  noscitis  cttm  : 
vcrum  ego  nosi  o  eum,  et  si  dieerem,  quod  non  noscam  eum,  sini  similis  v.bis  inendax.  Sed  nosco  eiun  et  ver- 
lium  ejns  scrvo.  56.  Abialiam  paler  vester  exsultavit,  quod  viderei  die.n  meum,  ct  vidit  et  gnvisus  esi. 
57.  Tttnc  dtxerunl  bi  ludiei  nd  eniii  :  quinqtiagiut  i  annorum  militic  iimi  lial.es  ei  Abrnliam  vidisti?  88.  Dixit 
i.s  lisits :  amcn,  aiiicn  dieo  vobis :  antcquam  AiiMham  fler>  t,  ego  sum.  59.  Tunc  susluleruni  lnpids,  ut 
laccrent  in  cuni;  veruin  lesus  min  abscondidit  se  el  e\iii  c  lemplo  nbicns  per  mcdios  eo-;ei  praeteriit  sic. 
ii,  I.  Ki  tmnsiens  obscrvavit  bominem excuin  a  nativitate.  2.  Tune  iuterrogariiiil eum  discipuli  ejus  dicenies; 
rabbi ,  quis  peceavit,  hicne  nn  pareiites  ejtis,  ul  eaecus  natus  lieret?  5.  Respoudit  lcsus  :  neque  hic  pec- 
cnvil,  neijue  parenics  ejns;  sed  ut  raanilc->ta  liercnt  opera  D  i  in  eo.     4.  hgo  debco  facere  opera  liujtu 

ANNOTATIONES. 

Gotb.  gi .Tcotuin  innrem  negationcs  ciimnlaiiiti  mii-  vm,  58.  im]  1.  St.  V  imma. 

lari  iioii  soiel,  b.  1.  niilem  in  iillllo  gr.  du;e  negalio-  viu,  59.  [mn\  tnm,  *  gr.  omn.  —  uflti[>antls  —  st>u| 

nes  apporent.  Cum  gr.  aliquolics  IVcit,  vid.  infra  ix,  abiens  — sic,  *  gr. 

53;  xvi,  -21;  M.   xwu,  IV,  Me.  vu,  12;  L.  ix,  50.  tx,  2.  $au  fnm}  I.  St.  >'  m  upfiau.  —  4/iuds)  sic 

t.iiin  uoslro  loco,  nlii  nlteru  negniiu  temere  addilur,  cod.  Arg. ;  11/.  yt\  Uim*. 
romparari  poiesi  formula  ni  patuuti psni  —  oOxiti  J. 


ix,  4.   />«..eij  ediil.  »v  [taiei ;  nuid   in  cnd.   A>t:. 
scriptinn  fiii-nt,  cngiiosri  non  pote>l,  ciim  inlcr  /m 


KVI,  911;  '•'  r.  II.  v.  ll>.  scriplmn  hiertt,  cugnnsci  non  poMsl ,  ctiin  inler  />u 

viii,  43.  meni]  J.  Si.  ):■<  nieim.  et  ei  pars  membrante  esesa  til,  ipatium  itHom  ian- 

vin,  44.  manamonr/irju]  sie  cod.   Arg.;  cdiil.  X  l»m  est,  ui  duns  litierns  ctperc  pos-e  videniur,  qtu- 

inanuaiuaurbrja;  cl.  manai  ds.  rum  alterins  poil  <»  ra  ligium  d,  abeiins  ante  a  ani  m 

vill,  4*i.    iim/ii/<i|  locuiii:.  sum,  gr.  omn.  >«Xu  (vid.  uiil  n  aul  snnilis  ciijiisdani  rclicluin  esi.  Itaque  nunin- 

ad  x*.  26),  »f.  ad  L.  x,  19.  qnam  />ai.-i  et  fwrei,  qaru  c«>njecturas  l.  prnftWuit, 

viii,  4!'.  dnwe]  LHf.  c.  codd.  •  vuu;-  qui.t   nequc  iia  spaiittni  explealii' ,  ncqn>'  uliiiinipie 

viii,  iS.  />n»|auiciii  °  gr.  — qipaw}  Sl.  X  1t[>a>i,  verbum  illud  grnxo  otj  salis  aceoiiimoilnium  mi  .  io- 

vin,  50.  ii]  Ulf.  c.  c>>dd.  "  Hi.  cl.ts  csse  iiegainns,  Ininen  c  lola  g»lliitorum  v.  ilm- 

viii,  ;>!]  ii Ki   ilui/.  |  Sl.     :■   jit.,  sic  vs.  52  cum  J.;  iiiui  copin  iiulliim  iiivenimus  quol  reponi  mcreiim. 

cxierimi  r.'«i/i'  (dieruiu) "  gr.  omn.  uii  eilam  v-.  seq.  Ilnura  quod  eum  qnadnm  probabilliate  eonjoeoi  ta ,  c*i 

vni,  52.  mei/i  vaurd]  1  gr.  nn  n.  —  nira  duge\  vul.  [nmUci,  |in>  tiuo  librariui  iiiieris  ncgligeater  ir>u»- 

ed  \s.  51.-    iaubau]  vid.  ad  L  c.  i\.  87.  uoaiiti  /ki.'m.i  icripsisse  puiandua  c>i,  mc  qm>icin 

vili,  5>.  />«|  ln,  ■  gr.  Illc.   mv,   15  uagnitsi  pro   titi  gais  scnpscrul.  -  -  H 

vni.  "iV.  nui.ii  I  utisler.  •/  .  ''wmk.  inuiiiiu\  Sl<    ■.     ni.iiiiimiMii. 

vtil,  55.  /.iiii»jiiii|  J.  M.'ii.    :■.  kunjau. 


677  fOFTANNES  IX,  5— 25.  67» 

S  j  uulins  mik.  unte  ilags  isl.  qi.ni]>  nahts.  [>a..ei  ni  manna  mng  vaiirkjan.  [>an  in  [lammi  fairwaii  Iin. 
li  lnili:i|i  im  [>is   raiswaus.  |)aia  qipanils  pspaiv  dal>|i  jali  gavaurhta  fani  ns  [amma  spaisknlilra  jali 

7  gasmail  inima  ana  au<joua  [>:ila  f.ini  hainma  hlindin  j:»li  q:.[>  dn  imina.  gagg  (nalian  in  svtiin-.!  siloa- 

8  in is.    [latci  g:isk'  irj  i,la   iusaiidi[>s.  g:ilai[>  jah   al|>voli  jah  qam  saiwamls.   |ianuh  parazuaus  jah  |>ai 

9  saiwandans  ina  fanr[>is  batei  is  bida^va  vas  qrhnn.  niu  sa  ist.  saei  sat  aihlrondi,  suinaih  qe[>un. 
(o  Jialei  s;>  isl.  suuiaih  balei  galeiks  |  annna  ist.  ip  is  q>|>.  batei  ik  im.  banuli  qe[>iin  du  innna.  waiva 
II  uslnkuodedun  bus  )>o  augnna.  andhof  jains  jab  qa|>.  manna  hailans  i-sus  fani  gavaurlita  j  >li  bismait 

mis  augona  jah  qab  mis.  gagg  albvahan  in  [>ata  svumfsl  siloamis.  ib  ik  ;:alai|>  jah  l>i[ivaliands  ussaw. 
12,  13  qebun  [>an  du  imma,  war  ist  sa.  i|>  is  qab.  ni  vnil.  galinh  >ml  ina  iln  farei-aiuin  pan.i  saei  vas 
11,  15  blinds.  vasuh  ban  sabhato.   ban   bala  fani   g.ivaurlita   iesus  jah   us'auk   imma   augona.  aflra  |>an 

freiiun  ioa  jah  bai  fareisaieis.  waiva  iissaw.  i|>  is  qa|>  jah  [laiin.  fani  galagida   mis  ana  augonn  jali 

16  afbvoh  jah  saiwa.  qcbun  [ian  siunai   biie  fareisair    sa  manna  nisl  fram  gnba.  bande  sabbaie  daga 
ni  vilaib.  suniaih  qefum.   waiva  m.>g  manna  fravaurhts  svaleikns  laiknins  taujan.   jah   missaqiss 

17  vurb  mib  iin.  qe|>unuli  du  hamnia  l.nirjns  hlindin  aflra.  bu  wa  <if>is  I»  [jana  ei  n>lauk  pu«  augona. 
\H  i|>  is  qabuh.  balei  praufeius  ist.  ni  galaiihidrduii  ban  iudaicis  bi  ina.  balei  u  hlinds  vesi  jah 
\"i  ngsewi.  iinie  alvopidedun  bans  fadrein  is  |>is  nsaiwandins.  jah  frehun  ins  qipandan1-'.  sau  ist 
\'0  sa   sinnis  iztar.   b.inci  jus   qihi[>  baiei  blinds  gahamans  vaurbi.  waiva  nu  saiwib.  aiullinfun  [nr, 

21  ini  bai  fadrein  is  j  h  qebun.  vituui  [i.atei  sa  isl  sunus  unsar  jah   batci  blinds  gabanrans  vaiji.  i|i 
waiva  nu  saiwib.  ni   vilum.   a)>piau  was  uslauk  imma  bo  augona.   veis  tt  viium.  silha  usvalisaus 

22  isi.  ina  fraihi  ib.  clba  bi  sik  rodja<.  Jiaia  q»|>mi  |mi  fadrein  is.  unte  oliiedun  sis  iudaiuns.  jnban 
25  ai.k  g:iqe[>un  sis  iudaieis.  ei  jabai  was  ina  &ndhaihaiii  iristu.  utana  synagngais  vairjiai.  dulibo 
21  bai   berusjos   i8    qebun.   patei   usvabsans  ist.  silban  fraihnib.   alvopldedun  [>an  aiibaramina  sinba 

baua    inaiinan.  saei  vas  blinds.  jah  ijepun  du  imiua.  gif  hauheiu  gu[>a.  vcis  viium  balei  sa  manna 
-2>  fravaurhls  isibanuh  :<ndbof  jains.  jahai  Iravaurlus  i  t.  ik  ni  vait.  pat-ain  vailei  blinds  va>  i[>  nu  saiwa. 

INTF.nrRETATlO. 

niiilcnlis  me,  ilnm  dies  cst;  venit  nnx  ,  rum  non  homo  potest  npcrari.  3.  Dum  in  hoc  mundo  sum,  lux  sum 
liujiis  iiiimdi.  t>.  lloc  ilreus  spuil  liuiuum  el  fecit  liiluin  <\  hne  spuln  et  linivil  ei  in  ocnlos  boc  hitum  huii: 
caco  7.  ct  ilia.it  ad  eum  :  vade  lavaic  in  naiau<riiiin  Siloamis,  quod  inlerpretalur  :  missus;  ivit  et  abluil 
il  venil  viilens.  8.  Tuiii-  vieini  el  I*  ■  vulenles  euin  aniea,  quod  is  memlicus  hlit,  dixerunl  :  noune  hic  cst , 
qui  sedil  incndn  an^  ?  9.  (Jtiidafll  diveruiil,  quod  lue  (  si  ;  quidani  qimd  similis  liuic  esl ;  veriim  is  disii, 
quod  ego  siim.  10.  Tiiuc  dixprunl  ad  einn  :  quomodn  aperli-simt  tihi  hi  oculi  ?  II.  liespondit  ille  et  di- 
x  t  :  biuuo,  vi>i-aiiiN  lesus,  hiiiim  leiii  ct  unxii  imhi  oculos  et  dixil  imlii  :  vade  ahluere  in  hoc  natatoriiini 
Sili<amis  ;  veruiu  ego  iv  et  lavans  vidi.  II.  Dixrrunl  aiiiem  ail  i  iiin  :  ubi  est  hic?  Verum  is  dixit  :  iiun  scio. 
15.  Aililueiini  eiim  ad  Kaiisa-i>s  h<nc,  qui  (iit  e:eeu-.  14.  Kuii  auiem  sabhatuiu ,  eum  linc  luium  fec  t 
ksiisel  aperuil  ei  nculos.  15.  Hursiis  aulem  inlcrrngaruni  eiim  etiam  hi  Fans:ei ,  quotiiodo  vidit.  Vcrum  is 
ilivil  eliani  bis  :  liitum  posuit  inihi  ad  wulos  el  ahlui  ct  video.  10.  Uixerunt  aiilem  qiiidam  horiim  Fan- 
s  coiiiin  :  hic  liomo  nnn  esl  a  f>eo ,  qnia  sahhalnruiu  diem  inm  ohservai ;  quitlaiu  ilixcrunt  :  quomoilo  iuilest 
houio  peceamr  lalia  signa  faceie?  Gt  dissensin  lacla-csl  inter  cos.  i7.  Dixernnt  ad  liiinc  antea  caecura 
rursus  :  lu ,  qnid  dicis  dc  hoc,  quod  rcrlusit  tihi  ocnlns?  Verum  i*  dixit,  quod  profeta  est.  18.  Nou  cre- 
iliderunt  auiein  Indxi  de  eo,  i;Uod  is  ca;cus  essci  ct  vidcret,  doncc  advocarunl  hos  paieircs  cjus,  hujus  \i- 
ilenlis.  I!i.  Ki  intenogaruiil  eos  dicenles  :  h.eue  csl  hic  fllius  vcsler,  quem  vos  tlicil.s,  qunil  ca  cus  natmi 
deiel?  i|iiiimodo  nunc  videl  ?  20.  Uespondcriml  au  cm  iis  hi  parculcs  cjns  cl  dixerunt  :  sciinns,  <|iiod  bi<: 
e.-l  lilms  nosler  el  quod  coecus  iiaius  luit ;  Z\.  vcruin  qnomodo  nuiic  videt,  nnn  scimu-,  aut  quis  apcruil 
ei  hus  nculos,  nos  non  scimus;  ipse  adullus  esl ,  emn  inlerrugale  ,  ipse  de  se  loqualur!  42.  Iloc  dixcruut 
hi  p.ueiilcs  ijus;  uam  limiiciuiil  sibi  hnkei.s,  jam  cnim  <lixcrunt-:>pud  se  Iml.ei ,  ut  si  qnis  cum  conlilerctur 
Clirisiiiiu  ,  exira  synagnga  (iat.  25.  Iiaque  hi  parcnics  ejus  dixcrunt,  quod  aduliusest,  ipsuiu  iiuerrogale  t 
24.  Advoeaiuni  aiiicui  aliera  viee  hunc  liominem  .  qui  luit  caecus ,  el  tiixerunl  sd  euni  :  da  gloiiam  Ueo! 
Nos  scinius,  quod  hic  bomo  peccator  est.    25.  Tunc  respondit  ille  :  si  peeealor  est,  cgo  nou  seio;  boc- 

ANNOTATIONES. 

ix ,  C ,  tmuin]  ei ,  °  gr.  —  ann  augona}  gr.  omn.  ,  qui  ix  ,  15.  farriiaieit}  sic  cod.  Arg. ;  J.  St.  ilz.  X  /ia- 

liahent,  posl  fani poiiunl.  —  A/in</in]J    Sl.  X  bliiidi*.  ri-isaeit, — ;'aA|see.  ctiam,  •  gr.  omn. 

ix,  7.  Pyuhan\  lavare,  gr.  omn.  viifiat,  impcraii-  lx  ,  10  siiHini]  gr.  omn.  posi  fareisaie. 

vum  inrdii,  sic  Coihus  aluium  iinperaiivum  «<n.v-  |X,  |7.faur/>is)anie>,  Ulf.c.  cod.  II  ap.  Mi.7roTtlegil. 

Sstw,-  alleri  ailjunelum  per  inliinlivuin  sajpius  redilil,  |x    jg    (Jli  .,,._  js>  o  »r-  <,uin. 

vid.  M.  v,  24  oaa<j  gasibjon.  Mc.  i,  44.  cf;  L.  xvm,  ,x'  ,u    ,jl(i  mm^  ,,ua   parlicula   cum    grarcnm 

22;.l.  x,  21.  —  galaip}  tlf.  c.  codd.  •  om..  ;<,t(  reddiium  esse  xideaiur.  vid.  M.  ix  ,  18;  J.  ix  , 

tx  ,  8.  is)  is,  •  gr.  omn.                      _  25;   xvi,  12  (cf.  ix  ,  21),  Ull.  ouv  onnsii. 

ix ,  9.  tumnik}  scc. ,  J.   St.  X  *«'"<»  —  »/?!  ve-  |x     2n    ^a„j  amem  _  0  gr. ;  Caierum  lilf.  c.  rodd, 

iuiii,  °  ;-r.  aliis   <5j ,  an  cum  ahis  ouv  Irgerit,  cuin  />a>»  utrique 

ix,  10.   />j  J.  Sl.  D.  •  X..f"'sa»  n»w  ^cni.  ticula,  respondc-ai,  certo  U.ci  i.on  potesl. 

Arg.  Mipra  est  scriptum    scd  pnma  inanus  seripsit.  ,             ^«9*9»']  >■  Si-  X  jct-  -  vair/iai] 

ix,   1 1.  aflivahun\  ahuere,  gr.  xx<  veiat  ct   «ist  •         7    .          i    ,,    ../„  Ju„; 

siloami,  quidcm  ;  Ulf   cun.   lis  VoilJ. ,  i|.li  ^««  !>nst  s'c'  wd  ■  Ar-  =  J'  »'  ■<  vari,m-          , 

OTraye   legulit;  C33lcrum    vide   ad  vs.  7.  —  in   }i<ila  IX  ,  25.  jiiii.s]  lllf.  r.  <odd.  °  y.u  unv     ■  ik\  rgo , 

nnmfsl  si;oai«is|  in  linc  nalaiurium  Siloamis,  gr.  n's  °  gr-  '  ""»•  —  /''"-ni»|  h«C  unum  ,  gr.  on.n.  tv.  si« 

wvX.Xua.z.  —  ifc|ego,   •  gr.  omn.  D •  •»  ,  IO;Cor.  Il.vni,  19;  Gal.  m,  4  (qiio  locu 

IX,  12.  i/>  isl  veruiii  is,  »  gr.  onm.  =  toOto  ptowv)  ,  <l.  Ske  r.  58.  23.   Casleruni  tle  pai- 

ix,   13.  qaliuhand}  St,  «  qatiuhnnd.  —  saei}  II If.  °  "»<  P''«  /'""'  «'"  scripio  cf.  ad  x  ,  !.>;  raveas  aulem 

„•0^.  cum    hauiinei  coiifondas ,   quoil   iiiiiuii.  adverbiuia 


u/w  Mlll.lCIUHI  ULFTLAN.l  VERglO.  080 

.7  hnnuh  qebun  aflra.  wa  ■  ii  \  id  .  [mii,  v,.iiva  utlank  |tna  nugonn.  andhof  bn.  na|>  iivia  ju  jali  ni  hausi- 

s  jeJn|>.  waaftra  viln|>  bauajan.  ibai  fah  |ua  »llaib  bammi  liponjoi  Tairban.  bannb  lalloun  imma  j.ih 

1 1  qobun.  |>ii  ii  sinnneii  baraine,  i(>  veii  motei  liponjns  »ijum.  veia  vilum  [>atei  iiu  moio  rodida  guj>.  t]' 

50  |>ain  in  luinnmn  wabro  isi.  amlbol  sa  nunna  jah  qa|i  du  im.  anlt  in  [>amma  sildaicik  itl  {atlei  jus  ni 

51  viiujj  wab.ro  Isi.  j  li  uslauk  inii  tugona.  viiumuh  )>an  [>atei  gu{>  fravaurhlaim  ni  andbuuseib,  ak  jabai 

52  was  g  bblostreil  isi  j»h  vdjan  is  laujib,  banuna  luuseij>.  fram  aiva  ni  gahausip  vas  paiei  uslukif)  wai 
>3  ,  31  augoua  blindamma  gabauranamma.  nili  veal  sa  fram  gufia.  ni  mahicdi  lanjan  ni  vailu.  audholun  jah 

i|i[iiin  ilu  imiiKi.  in  fruvauiliiiui  |ni  gabaurios  varsl  alls  jah]>u  laiseis  unsis.  uli  usvaurpun  iiuma  m. 

SS  bausidi  iesus  baiei  usvaurpun  Iinma  nl  jali  blgai  ina  qnbuh  <lu  imma.  pu  gaulnubeh  dn  tnnau  gubs. 

"'.,  51  andbul  jaim  jali  qn|>,  nn  was  i  i.  frauja.  ei  galaubjao  du  imma,  qn[>|ian  imma  lesus.  jah  gaaawl  ina 

18  ,  59  jah  saei  rodeib  nnj  bus.  sa  isl.  i]>  is  qabuh.  galaubja.  I'r.mja.  j.ih  invail  ioa.  jali  qaj)  iesus.  du  ilauai 

40  ik  in  bamma  hirwau  qam,  ci  bai  unsaiwandani  iniwaiua  jali  bai  taiwandans  blindai  vair{>aina.  jah 

bansidcdun  \>n<j  rareisaia  sumai  [>aia  [>ai  visandam  mifi  imma  jah  qejran  du  imma.  ibai  jali  veis 

11  biindai  sijum,  qab  im  iesus.  •}»  blindni  veseij).  ni  Juu  babaidedeib  Fravaurhiais.  i{>  nu  qibijt.  jiaiei 

v ,  I  gasaiwam.  cijiao  fravaurhla  ixvnra  l>:.irhvisi J>.  anien  ainen  qiju  izvis.  saei  inn  ni  ntgaggip  [>nirh  daur 

2  in  gardan  lambe  ak  steigifi  nljapro.  sah  hlifius  isl  jali  vaidedja.  n>  in  inngnggands  [>airh  Jaur  hairJeis 

5  isi  lambe.  [laiumuli  dauravards  uslukib.  jah  [>o  lamba  stibnai  ia  hausjand.  jah  {>>  iTesona  lambn 
1  haiiiji  l>i  namin.  jali  ust  uhij)  bo.  jah  }>.n  [»>  avenosa  ustiuhi[>.  fanra  ira  gngg'J>.  jah  Jm  lamba  ina 
"  laisijnnd.  iinlc  kuiinun  stibi.a  is.  ip  fiamabjana  ui  laisijand  ak  bliuhand  faura  imma.  unic  ni  kun- 

6  nun  piic  framahjane  slibua.  [>o  gajukon  qab  im  icsus.  ip  jainai  ni  fropun.  wa  vas.  patei  rodida  d  i 
7       8  im.  bnnub  qap  al  ra  du  ini  ic.us.  amcn  amen  qipa  inis.  [>aiei  ik  im  daur  }>ize  lambe.  allai  s>a 

INTEUrUETAllU. 

nnum  seio,  quoi!  i.tciis  fui,  verum  nunc  video.  26.  Tunc  dixertinl  rursus  :  quid  fecil  tibi,  qttomodo  rcc:iisit 
i.ln  oculos?  27.  Respondil  iis  :  Jixi  vobk  jam  et  non  audivlstis,  qoid  lierum  vuliis  anJire?  nuin  eiiam 
vos  vultis  hnie  disii|>uli  ileri  ?  28.  Tunc  dcriserunt  emn  el  dixenini  :  t»  es  discipulus  huic,  veium  ni>s 
Hosis  disi  ipuli  sunius.  29.  Nos  seiuras,  quod  ad  Mosem  loenliis  es'.  Iieus ;  verum  hunc  non  nnscimng,  unde 
:  st,  Z>0.  Hespondii  hic  homo  et  dixit  ad  eos  :  nam  in  hoe  mirabtle  est,  qn  d  vos  non  ^eiiis ,  unde  est ,  ci 
rc-elusil  mihi  oeulos.  51.  Sciivms  vero,  quod  Drus  peecntores  n»u  exaudil,  sed  si  qnis  prohus  esi  et  vo- 
iuntaiein  ejus  fac;t,  bunc  audit.  5-2.  Ab  a^vo  nnn  auJiium  fuit,  quod  recluJit  aliquis  oculos  c*co  nato. 
53.  NM  esset  hic  a  Deo,  non  posset  facere  non  quidquam.  51.  Respnnderimt  et  dixerunt  ad  eum  :  in  pec- 
caiis  lii  oattis  fllisli  omnis  et  lu  doces  nos!  Ei  ejererunt  eum  foras.  55.  Audivit  lesns,  quoJ  ejecerunt 
i  uui  foras,  el  invenii  >  um  dixilque  ad  enra  :  tu  creds  c  :d  liliuiu  Pei  ?  56  Respondit  ille  et  duit  :  an 
quis  est ,  Joinine,  ut  crcilaui  aJ  ettiu?  57.  Dixit  autein  ei  I.  sus  :  rt  viJisli  etiui  et  iiui  loquilur  cm»  le,  hie 
cst.  58.  Vennii  is  dixil  :  crcdo,  dnmine!  El  adoratit  emn.  5i)  Et  Jivii  lcsus  :  ad  judieium  ego  iu  hunc 
iiiiinduui  veni,  ut  iii  non-videntes  viJe.n  t  et  hi  videntes  casci  (i.int.  40.  Et  audiverunt  horuni  Fari.-aeormii 
iinidain  hoe  hi  exsisiemes  cum  eo  ct  dixerunl  nd  eiun  :  num  ettam  nos  eocci  suinus?  41.  Disit  iis  lesus  : 
,i  i  a  i  i  essetis,  non  utique  babere>is  peccaium;  verum  nunc  dicitis,  qnod  videmus;  igiinr  pecca- 
I  ii>  vesiruin  |»Tiiiaiiet.  x,  I.  Ameu,  ameu  dico  vohis,  qui  iutto  non  aJii  per  poriam  in  siabuluin  oviuni, 
M«il  scand  i  :>Uiiinle,  hie  fur  est  ct  malcflcns;  -1.  veruni  hic  inieHS  per  portain  pastnr  est  ovium,  5.  Iunc  ja- 
oiior  rec  udit ,  ct  ha:  oves  vocem  cjus  auJ  unt ,  el  has  proprias  uves  vocal  in  nomine  el  c.iucit  bas  i.  Et 
■  um  has  proprias  educil,  anle  cas  vadil  ithae  oves  euni sequuntur,  nam  noscunl  vocem  ejus.  5.  Veinm  a>ie- 
nuin  imn  seqnnnlur,  sed  rugiunl  ab  co,  naui  uun  uoscunt  horum  alienorum  vocein.  6.  Hanc  parab»h>ra 
Jixu  iis  I  sus  ,  verum  illi  BOU  inteilcserunt ,  qniJ  fuil,  q  oj  iociilus-csl  au  eos.  7.  Tnoe  (iixit  it.ruin  ;n\ 
eos  lesus  ■  atnen ,  anien  dieo  vohis,  quod  egu  smu  puita  haruin  oviuin;  8.  oinnes  tam  multi  qnam  vene- 

AN.NOTATIUMES. 

hSt ,  ctim  pal-oin  siibslanlivi  vice  fuiigaiur.  —  cas  jnh  qtioque  titilur,  viJ.  Mc.  x,  -26;  L.  in,  14;  <".or. 

i/i    fui  venini,  gr.  uv;  Golh.  c.  codJ.  ofnrw  :-ai.  li,  II,  "2. 

i\,  -2vi.  ge^nnl  Ulf.  °  :>.-;■■  ix,  5!).   />u'iim«|  bune,  Svh.  lllilani  falso  in  lis 

ix,  'is.  f>u»u/i|  lunc,  "  gr.  —  moie»] cditores  pro  numerat,  qui  toutov  < roiltunl. 
genilivi  forma  hnhent,  qu;e  aliis  loeis  moseim  est ,  ix ,  40.  snmuij  quidam,  ■  gr.  onm. ,  additamen. 

vid.  vu,  "25;  Mc.  xi. ,  -26;  !..  u,  2-2;  Cur.  I ,  ix ,  9;  iiim  minus  uecessariiiin  ,  cuin  gentiivsis  fanum»  a 

II,  lll,  7;  sed  cmn  Uolhi  discipulum  isse  n/ici<i,  non  j>ai  lisandam  pcndeat. 

alicujus  d  cerc  soleaiit  (vid.  paulo  ante  liponeii  f>um-         ix ,  41.  qipiip]  eod.  Arg.  X  ,/'l'"7)'/'.  sic  librarius 

»iu),aut  Ulf.  nu>5«s  jiro  Jativo  uiitiir  ant  lihrarius  pro  sxpius  erravil .  repeloiis  ( nsdeui  syllabas  In  diversia 

■  fv,  i(i;  VII,  42;  Me.  i\,  4;  L.  i\,  55  al.)  |>er  lineis,  v  d.  ail  M.  v,  31  el  L.   i,  65;  1.  «II,  45  (iilu 

erroreui  moses  scripsil.  —  liponjos rijMm]  ',  gr.  oinn.  in  Skeir.  jai\jmnai  scribilur);  gmpiiia  tJ  ci  etiam  in 

i\  .  o.i.   nu!:\   nolaiul:i   eit  pailciil.i    iiisoilU    Sedc  eadem  lioe  i  acciilil ,  vitl.  aJ  XII,  47  ;  Xtil ,  13;  Uc. 

pnsiin,  eiini  en  ni   post  iinuin  plurave  verbn  emin-  x,2'J;  L.  vi ,   17;  cf.  ad  Cor.  II,  x,  12        <  i/u.n ) 

ijati  luciiui  s"inn  hahere  solent ,  nnnc  s  principin  sicrocte  jet.  edill.e.  Urim.  III.  S8S,  rospoadel enini 

ponitnr,  kic  offii   Mnrc.   xu,  "25;  cf.  de.  roiaita   ad  siinpliei  parl  cul.e  t>*v  vel  C^xi;  male  i^itnr  Cact-ll. 

Kom.  \,18.  (    i    i,  u.iVet  Mssin   ^keir.  11,41;  l">,3;  i6, 

ix  ,  51.  g«/)  frrteaMrnloim]  *•  gr.  14;  4"1,  C  «i  />un  div.  edidcrtiut. 

i\ ,  53.  m<htedi]  Sl.  •*(  mapedi.  \  ,  t.  rfaurl  St.  >;  iauk,  sie  vs.  sq. 

l\  .  51.  />»1  S'.   •:•'  lu.  \  .    '•  ..'.larf  vid.  ;id  vs.  |. 

i\  .  5">.  giulaubt  i*\  sic  cod.  Ar^.;  e.liu.  jt>  ijalau-  \.  5.  iliawrtJJ.  Si.  >,  stilma. 

tti»,  ->iJ   aJ  M.  i\  ,  ~i!i.  \  ,  t.  swaoaa]  Ulf.  •  -r.fiuS*-:*. 

i\ ,  56.  <i'i]  parlicula  inteKrngaiiva   roipnndoiu         \    7  iwl  sec. ,  J.  X  ("l,< 
iii  /  i  in  inicrrogaiiona  anle  pnraom^n  rollo.         v    8,  wt\  Ulf  C.  codd.  J 
•..itti,  >.l   ;'>l  I.    iit ,  I0|  pro  qiin  Coili    ■>  iis  Iocm 


UXI  JOIIASNKS  X,  9-3!.  r&<> 

9  managai  sve  qemmi.  biubos  sind  jali  vaidedjans.  akei  ni  hausidcdnn  im  bo  lamba.  ik  iin  bala  datir. 

1(1  bairli  mik  jabai  was  inngaggib.  ganisib  jah  inngaggif)  jah  utgaggih  jah  vinja  bigiiib.  Jcnhs  ni  qinub 

II  uihai  ei  stilai  jall  iifsiieipai  jah  fraqisijai.  ib  ik  qani  ei  libain  aigeina  jali  managizo  aigeina.  ik  iin 

1-2  liairdeis  goils.   hairdeis  sa  goda  saivala  seina  lagjib  faur  lao  ba.  ib  asncis  jah  sar-i  nist  bairdeis. 

bizei  ni  sind  lamlia  svesa.  gasaiwib  vulf  qimandan  jah  hileibib  baim  lambain  jah  hlinhib.  jah  sa 

13  vulfs  fravilvib  bo  jah  dislahjib  bo  lamba.  ib  sa  asneis  albliuhib.   nnte  asnes  ist  jali  ni  kar-isl  ina 

M,  15  bize  lambe.  ik  im  hairdeis  sa  ;;oda  jali  kaun  meina  jali  kiinnun  mik  ho  meina.  svasve  kann  mik 

16  atta  jah  ik  kann  altan  jah  saivala  meina  lagja  faur  £o  lamba.  jali  anbara  lamba   aih.  boei  ni  sind 

bis  avislris.  jah  bo  skal  briggan.  jali  siibnos   meinaizos   linusjaii  I  jah  vaiihand  ain  avebi.  ains 

17,   18  hairdeis.  duhbe  atia  mik  frijob.  unle  ik  lagja  saivala  meina.  ei  aftra  nimau  bo.  ni  washun  nimib 

bo  af  uiis  silbin.  valdulni  halia  aflagjan  bo  jali  valilufni  liaba  aflra  niman  bo.  bo  anabusn  nam  at 

19,  20  atiin  meinamina.  hniuh  missaqiss  afira  vaib  mib  iudaium  in  b;ze   vaurde.  qebnnuh  managai  ize. 

21  iiiiliulb  >n  habaib  jal»  dvalmob.  wa  pamma  hauseib.  sumaili  qebun.  Jio  vaurda  ni   sind  unhulbon 

22  liabandins.  ibai  mag  unliulho  blindaim  augona  iislukan.  varb  ban  inniujiba  in  iairusaulymai  iah 
25,  24  viulrus  vas.  jali  warboda  iesus  in  alh  ni  ubizvai  saulaumonis.  banuh   birunnun  ina   udaieis  jali 

25  qi'|niii  du  imina.  und  wasaivala  unsara  lialiis.  jabai  bu  sijais  iristus.  qiji  unsis  andaugiba.  andhof 

iesus.  qabizvis.  jali  ni  galaitbeib.  vaursiva  bnei  ik  tauja  in  namin  attins  mcinis.  ho  veiivodjaud  bi 

2G  ,  27  mik.  akcijus  ni  galaubeib.  unte  ni  sijuji  lambe  iue  naize.  svasve  qab  izvis.  lamba  meina  siibnai  ineinai 

2S  hausjaud.  jab  ik  kann  |>o.  jah  laisijand  mik.  jali  ik  libain  aivemon  giba  iin.  jnh  ni  fraqistnand  aiv. 

29  jah  ni  fravilvib  wasliun  {>o  ns  handau  meinai.  atta  meins  Jiaiei  fragaf  mis.  maizo  allaitn  ist.  jali  ni  aiv 

50  ,  31  ainsbun  mag  fravilvan  Jio  us  handau  allins  meinis.  ik  jali  atta  mcins  ain  siju.  nemun  aftra  siainans  bai 

ISTERPBETATIO. 

runt,  fnrcs  sunl  el  malcfici ;  sed  non  audivenmt  eos  hae  oves.  9.  Ego  sum  hsec  poria  ,  per  me  si  quis  init, 
valel  et  init  et  exit  et  pascuam  invenit.  10.  Eur  nnn  venii ,  nisi  ut  furetur  et  dissecci  et  perdai ;  verum  cgo 
veui,  ul  vitam  babeant  el  plus  liabeant.  11.  Epo  sum  pasior  bonus,  pstnr  hic  bonus  aiiimam  suain  pnmt 
|iro  ovibus;  12.  veriiin  mercenaiiiis  et  qui  nou-esi  pastor,  eujns  uon  sunt  oves  propria>,  viilet  liipum  ve- 
nieniem  et  relinquii  bas  oves  ct  fngit,  et  hic  lupus  arripit  has  et  dissipat  has  nves.  15.  Verum  hic  merce- 
n.irins  aufugil ,  nain  ineieeiiaritis  est  et  nou  cnra-est  ei  liarmn  ovium.  14.  Eno  sum  paslor  liic  boiius  et 
nosro  meas  et  noscunl  me  tiae  meae ,  15.  sicut  noscil  me  paier  ct  ego  uosco  patrem  et  auimain  meani  ponu 
pro  his  ovibus.  10.  El  alias  oves  liabeo,  quae  non  sunl  liujus  ovibs  ,  et  bas  debeo  ducere  ,  el  vocein  meain 
audiuut  et  flunt  uiuim  ovile,  unus  paslor.  17.  ldeo  pater  me  amal ,  quia  ego  pono  aniinam  nn-am,  ut 
ilerum  sumam  hanc.  18.  Non  quisquam  sumit  banc  a  me  ipso,  polestalem  habeo  deponere  iianc  et  potesla- 
lem  babeo  iterum  sumere  hanc.  Hoc  prxceptum  accepi  a  patre  meo.  19.  Tunc  disscnsio  iteriim  facia-est 
inter  ludxos  ob  lia-c  verba  20.  dixerunique  niulti  corum  :  dxmonem  babei  ct  insanii ;  qnid  liunc  audi- 
tis?  21.  Quidam  dixerunt  :  h.cc  verba  nou  suut  daemonem  habeniis,  niim  poie-t  ibeinon  c.ccis  ocnlos 
recludere?  22.  Facta-est  auiem  innovatio  ui  lerusolyitia  et  hienis  fuii;  23.  et  ambulavit  lesus  iu  le.iu- 
plo  iu  porticu  Salomonis.  24.  Tunc  circumiledernnt  euni  liuhei  ct  dixcriinl  ad  ciim  :  usque  qitid  animani 
noslram  tollis?  si  tu  sis  Cluistus,  dic  nobis  palam.  25.  Respnndit  lcsns  :  dixi  vobis,ct  non  credilis; 
opera  ,  quae  ego  facio  in  nomiue  patris  mei ,  bi_c  lestauiui'  de  me.  20.  Se.l  vos  nnn  ciedbis,  qnia  non 
estis  oviuin  inearum,  sicut  dixi  vohis.  27.  Ovcs  mea:  vocem  nieam  audiunt,  et  ego  nosco  has ,  et  se- 
quunlur  me.  28.  Et  ego  vilam  aleniam  do  iis,  ct  non  percunt  unquam,  cl  non  eripit  quisqnani  lias 
e  manu  mea.  29.  Paier  meus  quod  iradidit  mlhi ,  majus  oinnihus  est,  et  non  unquam  ullus  poicst 
cripere  has  e  manu  patris  mei.    30.  Ego  et  pater  meus  nuum  sumus.    51.  Susiulerunt  iterum  laqides  hi 

ANNOTATIONES. 

x,9,inngaggip\sec.,$l.yi<(ingagqip.  esl,  vid.   ad  Rom.  ix ,    15.    1'arum  ahfuil  quin   Z. 

x  ,  10.  ib\  verum  ,  °  gr.  cf.  ad  vi ,  58.  jam  veruni  letigisset.  Lacun.e ,  cujus  sigiium  St.  pnsi 

x,  H.  fautl  J.  St.  X  faura,  sic  eliam  vs.  15.  po  hahel,  in  cod.  Arg.  uulliim  est  vestigium.  —  at\ 

x,  12.  pliupip}  Sl.  X  Hiuhip.  i.  Sl.  0  X  *'• 

x ,  13.  ter-ii.l]  per  elisiouem  pn  fara  isi  (cf.  iii  .  20   qep„nuk\  dixerunique  .  gr.  eV/ov  U  ;  lllf. 

6),  s.c  ba  -  ut,  Pat-ain,  n.sl  pro  pala  «/,  pu,a  0«.  '          [  ^   v'erss    h  J  ^^      (e  ^      ^ 

«,  w;  01 1  .  om.sso  verl.o  subslanlivo  sspitis  far«  so-  s  (0U(lel    ,    isse  ()jci                     ,          'bjs        (.(, 

luin  ponit    v,d.  H.  itvn.  4;  Mc.  iv ,  38 ;  m ,  14.  o7jv  ,     isse  %M         yd              8       ,                    ' 

x,14.  kunuun— meifia]  noscunt—  mea?,  gr.  rr,u-  oJ/u     ff.  ad   iviii    26 

«rxoaai  uTto  twv  tawv  ;  caeterum  J.  St.  X  fcuiMMl.  -'    ai      .„„„    .  ';    iV.i    ■    _                                     , 

x,  15.  taur]  vid.  ad  vs.   H.  23*-   M"    ",fl?   ""/,U'M  1  «r-  0,,,n-   Pr*ler  C01'- 

i,  16.  bis  avislris}  sic  cod.  Arg. ;  J.  X  biza  vis-  '   9-    .,l-  „  •,  __  ■     »__    „ .•  N  , 

fril ,  St.  X  Pj™  visU  -  ain  avepi}  j.  Slf  B.  pro-  t(^„2-   B*'*M'J  C°d-   Xt^  a  recen,lore  man«  X 

bante  Z.  X  «•'<«  *!»;  avtbi,  quod  jam  Ih.  proba-  2g   md^f,  m  a     . 

vil  rectum  esse    ...inc  e  Cor.  I,  n  ,  7  cognosctur;  „   meinai   B.  *  meina. 

idemque  locus  Scl.ul/.ium ,  q.n  Ulf.  aiA»  pro  rroifivn  '                 ,J          .    , 

lcgisse  adnoiat ,   erroris  arguit ,  ibi  ennn  quoque  x,  29.   patei  —  maiio\  quod  —  majus ,  gr.  o,->- — 

avepi  =  ffoijiv».  u£t?wv,  G.'th.   c.  cod.  L.    Kv.   15  patnbus  lait.  et 

i,  18.  mis  silbin\  ine  ipso,  pronum  esset  dicere,  *"'S-  —  "'  aiv\  i.  Sl.  D.  X  jct..;  cxterum  aiv  (un- 

Ulf.  c.  codd.  a\V  —  tftauToO  omisisse ,  sed  hoc  non  1uacn)  °  8r-  01""-  —  P°\  llas  ,  °  »r' 

verum  csse,  mis  silbin  ostendit,  qutid  grseco  sijauToii,  x  ,  30.  meins}  meus  ,  °  gr.  —  siju]  sic  cod.  Arg.  ; 

iioii  ipoii  respondet ;  neque  sic  sensum  probum  mis  editt.  -f  sijum;  est  autem ,  quain  sensus   posiulal, 

si/6in  praeberet.  Pot  us  lihrarius  oculis  snis  a  po  af  prima  persona  dualis  numeri ,  sic  infra  xvn,  22;  cf. 

mis  ad  po  a[  mis  silbin  lapsus  af  mis.  akei  ik  lagja  ad  Mc.  x  ,  59;  vid.  Grim.  I.  J-40  ,  1. 

/»o(«Tr*  «fioO,  «»'  iya>  TtSijae  «VTnv)  omisisse  ilicendus  x,  51.  nemun\  Llf.  c.  codd.  °  ojv. 

P.TBOL.    XVIII.  22 


«K5  BIDI.IORUM  ULFII.VNV  VF.RSIO  <!»; 

51  iudaieit.  ei  vatirpeina  ana  ina.  andhof  iin  lesus.  managa  goda  vaursiva  aiaugiila  ir.tis  ut  atlin  mei- 
■>  •  namina.  iu  warjis  |>izu  vaurslve  ai jhh--J.  mik.  uiidhufiiii  iinina  |i:ii  iudairis.  111  gotlis  vaorstvis  ni 
51  sl.injam  ]>uk  ak  in  \ajamereins  j.ili  |iatei  ]>u  nianna  visands  laujis  |>uk  silhan  du  gujia.  andhof  im 
55  lesus.  iiiu  isi  game!i|)  m  viioda  izvarainuia.  ik  <|a|).  guda  sijub.  jaliai  jaiiians  qa[>  gmla.  du  fiaimei 
5Q  vaurd  gu[>s  var|>.  jah  ni  malil  isl  galairan  Ji.ia  gaiuelido.  ]ianei  alla  gaveiliaida  jab  msaiidida  in  |iaua 
57  fairwu.  jns  qibij)  Ji.iifi  vajamcrjau.  uiite  qab.  suuut  gu[>s  im.  nilia  laujau  vaurslva  allint  mrinis.  ni 
3tS  galaubfib  mis.  ifijabai  laujau.  niba  mis  gaiaubjaib.  baim  vaurslvam  galaubjaib.  ei  ulknnn  »ij>  j.ili 
59  galaubjaib  batei  in  uiis  aua  jab  ik  in  iinnia.  tokideduu  iua  afira  gafabau  jab  usiddja  ut  handum  ue. 

40  jali  galaib  aftra  ufar  iaurdanu  in  J>aiia  blad.  |urii  vas  iiiliaimes  1'riimist  daupjandt.  jah  talida  jaiuar. 

41  jjIi  iii.iiug.il  qeiuun  at  iiniua  jab  qejiun  baiei  lohaiines  gaiavida  la.kne  ui  uinohun.  ib  allaia  btlei 
■•?■  xi.  1  qa|>  lohannes  bi  bana.  sunja  vat.  jab  galaubideduu  mauagai  du  iinuia  jainar.  Yasuh  ban  tumt  siukt 

2  lazarus  al  bebjnia-.  us   haimai   marjint  jali  maibius  svistrs  ixos.  vasuh   ban  marja.   toei  salboJa 
5  fraujan  balsana  jah  bisvarb  foluns  is  skufia  teiiianiuia.  |  un.ei  bro|>ar  lazarus  siuks  vas.  insandide- 

4  dun  |.au  Jjos  svistrjut  is  du  imnia  qijxndeins.  frauja  sai.  Jiauei  fnjos.  siuks  ist.  ib  it  gahausjands 

5  qa(>.  so  siukei  nitl  du  dauj>uu  ak  in  haubeinais  gujis.  ei  hauhjaidau  sunus  gubt  bairb  bala.   frijoduh 

6  ji.iu  iesus  niar[>aii  jali  stistar  izos  jab    lazaruu.  isve  liausida  balei  tiukt  vas.  Jianub  bao  salida  in 

7  [ammci  vas  stada  tvans  dagaus.  [>a[>rob  ban  afar  bala  qab  du  tipoujam.  gaggam  in  iudaian  afira. 

8  qcbmi  du  imnia  [>ai  siponjos.  rabbei.  nu  sokideduu  puk  afvairpau  stainam  iudaieis.  jah  afira  gaggi* 

9  jjiul.  andhof  tosos.   niu  tvalif  sind  weilos  dagis.   jahai  was  gaggib  ia  d:ig.    ni  gastiggqib.  ume 

10  liuhab  J)i>  fairwaus  gasaiwib.  abban  jabai  was  gaggi[>  in  nahl.  gasiiggqib.  unle  linbad  nist  u»  imma. 

11  boqabjali  afar  baia  qi|>ib  du  iin.  lazarus  fnjonds  unsar  gasaizlep.   akei  gagg^m  ei  usvakjau  iua 
M,  15  banuh  qebun  [iJi  sipunjos  is.  frauja.  jabai  slep  b.  Iiails  voirbij).   qajMib  ban  tesus  bi  daobu  is.  ib 

INTERPRETATIO. 

Iuujm.  ut  jacereul  super  MH».  52.  Respondit  iis  lesus:  mult.i  bm>a  opera  ostendi  vobis  a  patre  meo,  ofe 
■iiiod  horiiui  operum  lapidatis  me?  55.  Responderunt  ei  hi  ludxi :  ob  bonuin  opus  non  lapidamuste,  >ed 
oh  buspheniiam  et  quod  lu,  homo  exsistens,  facis  te  ipsum  ad  Dtum.  54.  Respondil  iis  lesus:  nonne  est 
scnptum  in  prxceplo  visiro:  ego  dixi,  dii  eslis.  55.  Si  illos  dixit  dens,  ad  quos  verhum  Dei  fartum -.  »i , 
ei  non  poasibile  est  solvi  hoc  srriptum:  56.  quem  pater  sanciilicavit  et  misit  in  nunc  mundum,  vos  dicilis. 
quod  bUsphcmem,  ou<a  divi :  lilms  Dei  sum.  57.  Nisi  lariaiu  opera  patris  mei,  ue  credite  mihi;  33.  »••- 
ihiii  sifaciam,  nisi  mihi  credatis,  his  operibus  credatis,  ul  (ogno-eaiis  et  credaiis  qnotl  in  me  patrr  et  ego 
iu  eo.  ■  iJ  Quxsiveriiiit  eum  iierum  caprre,  el  exiii  e  manihus  eorum.  40.  F.t  iva  iteriim  traus  Jordauuiu 
iu  hunc  lociim,  ubi  fuit  lohannes  pnmum  baptiians;  et  nianst  illic.  41.  El  multi  venrrunt  ati  eum  et 
tlixerunt,  qu.'d  lohannes  fecit  signorum  non  ullum,  veriiin  nmne,  quod  dix  t  lohannes  de  boc,  veriias  fuit. 
42.  Et  iied.d.ir.n  muiti  ad  eum  illic.  xi,  1.  Fuit  autem  quidam  aegrolus  Lazarus  a  Bethania,  ex  vicoMaijs 
rt  Maiihx,  sororis  ejas.  2.  Fuit  auiem  Marja,  qiue  unxit  domiuuin  balsamo  el  lersil  pedes  ejus  capill» 
suo,  cujus  frater  Lazarus  segroius  fuit.  5.  Miserunt  autem  lia;  sorurrs  ejus  ad  eum  dicentes  :  domine,  ecce, 
queni  an-.as,  asgiotus  cst.  4.  Verum  is  audicns  dmt  lixc  ajgriiudo  soa-est  ad  mortem  ,  sed  ob  glorism 
Dei,  ut  exalteiur  lilius  Dei  prr  hoc.  5.  Amavit  autem  IssM  Martham  et  sororem  ejus  el  Lasarum.  6.  Uhi 
audivit ,  quod  xgroius  fuil,  lunc  autem  mansit  iu  quo  fmt  luco  duos  dies;  7.  deinde  aiitem  posl  hoc  dixit 
ad  discipulos:  inms  in  ludxain  iierum.  8.  Dixerunt  ad  eiim  hi  discipuli:  rahbi.  jam  qursiverunt  te  pro- 
jieere  lapidibus  ludxi ,  ei  iterum  vadis  itluc?  9.  Res;>oiulil  lesus:  nonue  duodecim  sunt  hor.e  dieiT  si  quit 
vadit  in  diem,  non  offendii,  nain  luccm  hujusmundi  vidct.  10.  At  si  quis  vadil  in  nocte,  offendit,  nam  luv 
iion-esi  in  eo.  11.  Hxc  dixit  et  post  hoc  dicit  ad  eos :  Lazarus,  auucus  noster,  ohdonnivii ,  srd  imus,  ul 
exciicm  eum.     12.  Tunc  dixeruut  hi  discipuli  ejus:  dominu,  si  durinit,  sauus  Ct.     15.  Dixil  autem  lesnt  de 

ANNOTATIONES. 

»,  52.  im]  J.  St.  B.  X  !"">■  X  «•»'*"'»• 

x,  55.  iudoi««l  Illf.  C.  cod.  «  Uywnt .  xi ,  2.  fraujan)  i.  SU  B.  X  fratijm. 

x,  35.  paimei]  J.  Sl.  X  pammei.  xi,  5.  it|  eius,  *  gr. 

X,  36.  vsjamerjau]   blasphemein ,  gr.   ftmtmftie,  xi,  4.  U\   is  ,    siccod.  Arg.  et  rdiit. ,  gr.  ornn. 

Ulf.  c.  cod.  ap.  Mi.  'fcsnvc.  vid.  ad  Mc.  I.  42.— »u|  ha-r,  Sch.  falto  a<l- 

x,  37.  niba\  evsufelavcris  jotSal  ni,  sic  enim  Golh.  nulal.  Ulf.  omiltei*  «uts.— /x«r*  pata\  per  boc,  gr. 

aliis  locis  grxcum  il  ou  recte  reddere  s  ht,  Tid.  Mc.  omn.  5t'  *0ri;c  (mlell.  atrScviui;);  exspectaveris  ^air» 

xi,  26;  L.  xvi,  11  sq.  Cor.  I,  xv,  13;  xvi,  32,  aul  pau-  po  (inleil.  ttsJtsm),  sed  Golh.  ad  tnisunj  lotius  enuvi- 

dt  >ii  J.  v,  47;si»a>aii'  pi.  liali  referl. 

x,38.   nita  niw]  nisi  inihi,  gr.  oinn.   xen   uot    jt.j  xi,  6.  $vt\  Llf.  *    ou». — £•»]  Sl.  X  l"""- 

{a\t).—baim  vanrUvam  gatauBjaip]  Hz.  *  X  —  ufkun-  XI,  8.  £ai|  SL  *  X- 

>iai/>]  Sl.  X  Uikunnaib.  XI.  9.  M  dag\  in  d  em  ,  gr.  oron.  r*  ri  ri.uif»,  «luod 

x,  3tl.  tokid*duu\  Ulf.  c.  cnd.  ■  ojv.  —  kts  a(tru\  ]  gotbice  est  in  dagu,  vid.  Itom.  xiu,  13;  cf.  ad  Eph. 

gr  — hundum |  manibus,  gr.  omo.  x"p0i  P^ter  cod.  vi ,  18. 

q  ap.  Mi.  XI,  11.  aaqyim'  imiiS,  fT.  Otnn.  nootCioiMii,  gagaam 

x,  40.  l>ar«]St.  )t{  j>atti.—jainar\  St.   Xja'M*-       ■"•*  locis  grxco  tiywiu»  fere  lespouoVt. 

.      11     :..).„.......  1   ..r       l'ir    ..     ...„l.l     •  ... maUi  •■     14     «/,.., /.1  wi.l    a.l   M     11     *i 


x.  41.  i"'iuiuif»|  pr.,  Ulf .  c.  codd      pn  —  galatida  11,  12.  nV,../>)  vid.  ad  M.  11.  24. 

rik;itr]1  gr.  xi,  13.  u|  sec.is,*  gr. 

x,42.  gnlaubiJedun\  Sl.  X  gnlaubiledun. — yuiu.n  ]  gr.  011111.  n^t  r.>,-  xoiimii 

r.  aote  du.  ceuiior  inanus  111  cod    ' 

u,  t.  er/iuriuil  vid.  ad  M.  xxvu,  57.— nuKn]  Sl.  SSfSw.vbJ.  ...1  VI.  u,  24. 


685  IOUA.YNES  X».  14— .W.  fiSfl 

I  >,  11  jainai  hngidedun  h.itei  is  lii  slep  q>  f>i.  |  an  ii  |  an  q.i|.  du  itn  irsns  sv  kmif>aha.  la/atns  gastalt.  j  li 

1b'  lagiuo  iii  Uvara  ei  galauhj  u|>.  tinle  ni  vas  juinar.  nkei  gaggam  du  nnina.  [lantili  qaji  fiemas.  ^aei  bai- 

17  latla  ili>ltniiis.  baim  gahlaibam  seinaim.  gaggam  jali  veis  ei  gasviltaima  m  [i  nnin.i.  qimands   |  <n 

18  iesus  bigal  iua  jab.in  fidv  r  dagaus  habamlan  iii  hlaiva.   vasuh  |  an  bejiania  newa   iainiaaalymiam 

19  svasve  ana  spaurdnn  linifiaitniniin.  jah  nanagai  mdaie  g  ■.qemun  bi  marjtan  jali  marjan  ei  ga|>ral'sii  ■ 

20  dedeina  ijos  bi  [iana  brnbar  izo.  i[)  inarjia  sunsei  bausida  fiaiei  iesns  qimib.  vbraitbija  ina.  ib  marja 

21  iii  garda  sal.  [tanuli  qa|)  maiha  du  iesna.  dauja.  ib  vcseis  her.  ni  bau  gadatibnodidi  brojiar  ineins. 
5»,  25  akoi  jah  nu  vait  ei  biswali  |v»i  bidjis  guji.  gilii|>  bus  gtijt.  qab  izai  it-sus.  usstatidif)  brnfiar  bems. 
ti  ,  25  q  |>  du  iinm»  marf>a.  vait  batei  usstanili[<  in  usslassai  in  banima  spedislin  daga.  qab  [):>n  iesus.  ifc 

2G  iin  so  ussiass  jah  libains.  saei  galaubeif)  du  mis.  bauhjaba  daubniji.  liliaid.  jah  wasub  saei  libai]  jali 

27  galaubeif)  du  mis.  ni  gadaubnib  aiv.  galaubcis  bala.  qab  (mma.  jai  frauja.  ik  gakmbida.  }>aiei  |>u  i> 

28  xrislus  suniis  gubs  sa  iu  |aua  lairwu  qimaoda.  jah  bala  qi[)audci  galaib  j.ib  vopida  marjan  SvisUr 

29  seina  Jtiultjo  qibandei.  laiaareis  qam  jah  haiiij)  buk.   i|>  jaina   sunsei  hausida.  urrais  sprauto  jah 

30  iiltlj.i  d>i  iiiinia.  nip-ban  nauh[)anuli  qani  iesus  in  veihsa  ak  vas  nauhpanuh  in  binmia  stada.  birei 

51  gamolida  imnu  marpa.  iudaieis  bau  bai  visandans  mi[i  izai  in  gardafrafstjandaus  ija  gasa>wandao> 
marjan   paiei  sprauto  usstop  jah  usiddja  idtijedunuh  alar  tzai  qibandans.  patei  gaggif)  du  hlaiva  ei 

52  greitai  jainar.  ib  raarja  sunsei  qam.  fiarei  vas  iesus.  gasaiwandei  ina  draus  imtna  du  fotum  qipandei 
3>  du  iinma.  frauja.  ip  veiseis  ber.  ni  fvauli  pasvulti  mrins  bropar.  panuh  iesus  sirasei  gasaw  i;a  grei- 

tandein  jah  iudainns   naiei   qeinun  nn[i  ir.at  grctandans.  iniauhtiila  ahniin  j  h  invagida  sik   silhan 

51,  35,  3C  jahqab.  war  lagidedun  ina.  q>-bun  dn  inima.  frauja.  tiri  jah  saiw.  jah  lagida  iesns.  baruh  qefuin 

37  [iai  m.l.iieis.  cai.   waiva  frimla  iua.  stimai  [ian  i/e  qe[>un.  inii  mabia  sa  izei  uslauk  augona  [>amiua 

58  b'intlin  galanjan  ei  <jat>  sa  ui  gadanbnodedi.  binuh  i  sus  aftra  inraiilinfjs  fn  sis   silbin   gaggib  du 

INTEItPRF.TATIO. 

morte  ejus,  vernm  illi  puiaverant,  qood  ts  de  dormiiinne  diceret.  14.  Tunc  autein  dixit  a.l  eos  It-sus  ma- 
nife-le:  Lasanisobil,  15.  ei  gandeo  ob  vos,  ut  credaiis,  q->ia  non  fni  illic,  sed  irnus  ad  eunu  10.  Tunc 
dint  Thniiia»,  qui  vocalur  Did<inus,  his  sociis  suis:  iinus  eti  nn  nos,  ul  moriamnr  cum  eo.  17.  V<  uiens 
aiuent  lesus  iuvei.il  euin  jam  qiiatuor  dies  liatienlem  in  st>|>ulcro.  18  Fnil  auiem  DeU>ania  prope  Itrusn. 
lymis  eirciter  ad  stadia  quindecini.  19.  Ei  mtil  i  ludaorum  ronveneriint  rircuii)  M.irtliam  et  Marj.un  ,  ut 
consolareotnr  eas  ob  liunc  Iratrem  eartim.  20.  Verum  Martha  runi-primnni  audivii  quod  lesus  venil , 
obviam-ivit  ei;  veruni  Marja  in  domo  sedit.  21.  lunc  dixit  Marlha  ad  lesnm:  doinio<\  kirasrs  hic,  noa 
utique  fbirel  frater  oicus;  22.  sed  etiam  uunc  srio ,  ut  qundcHnqM  nuod  oras  Deum.ilet  libi  Deus. 
25.  Dixil  ei  le«tis  :  resurgii  fra.er  tuus.  24.  Iliiit  ad  eiim  M.irllia  :  s<  io  quod  resurgn  iii  rotiirr>ciitiiie  in 
hoc  ultuno  die.  2").  Dnil  atttein  Ipsiis:  ego  sum  liaic  rcsnrrecti>i  el  vila  :  qui  eredil  ad  me,  eliamsi  moritur, 
vivn.  26.  El  t|iii-quc  qni  vivit  et  errdu  ad  me  ,  non  innrilnr  unquain.  C>edis  boc  ?  Sf7.  Dixii  ei :  ul  qms 
dimine,ego  cr  didi ,  qu  >d  w  es  Chrislu*,  filius  liei,  lnc  in  inuii.'um  vrniens.  2.8.  Kt  buc  dicens  ivil  ei 
vtiravit  Marjam,  snrorcsa  suani,  clnm  dirrns :  magi  wr  v.  ni  rl  vncal  te.  20.  Verum  illa  GiUB-primam 
audi  it ,  snrrevil  "tiiiliilo  et  ivit  ad  enm.  36.  Nnn  enim  adliuc  venii  lesus  ;;>  vicuni,  sed  fnit  adbuc  in  Imc  locu, 
iiln  occurnl  ei  Matllia.  31.  i.idjri  anicm  hi  exsislrntes  cum  ea  in  doroo  euusolanles  tam  vijenles  Marjaw, 
q  iod  subilo  surrexil  el  exiit  ,  iveriml  p.isl  enn  dicenlcs,  quod  ii  ad  srpulcruiii  ,  ul  lleal  illje.  32.  \cruni 
Marja  cum-priniinn  veuii,  ubi  fuil  lesns,  videns  eum,  reeiitil  ei  atl  |edes,  tlicens  ad  eum :  dominc,  si  esses 
bic  ,  nim  un  ,n  ■  ob  rei  meus  fraler.  33.  Time  Irsus  cuin-primum  vidit  e.im  fletilem  et  luila><>«,  qui  vencruul 
•  iiiii  «  flenles,  iirfrrmtjii  spir>lu  et  rommovii  se  ipsum  51.  el  dnit:  ubi  pusuertml  eumT  Dixi-iuul  nd  eu  u  : 
douiine,  huc-veni  et  vide.  55.  Et  ia>  rymaius-est  lesus.  5H.  Tunc  dixciunt  bi  luda-i  :  <rre,  qiioino.lo 
amavit  euin.  37.  (lunlain  airteiii  eoruni  dixerunt  :  non  >e  poiuil  hic,  t|ili  rcclusit  oculos  luiic  csecn,  lacerc, 
iiieiiam  hic  non  niorcreti..  ?    38.  Ttinr  le»us  iieriini  infremeii»  in  se  ipso  vadit  ad  liocsepulcruiu.  Fuit  atileui 

ANNOTATIONE8. 
II,  Ifi.  leinaim]  suis,  *  gr.  yrclai. 

xi,  47.  jnftnn]  gr.  post  daqmt.  ,,_  5^.  tatdA  1.  +  vtteii ,  vid.   Neh.  v,  15    17 

\i,  48.  wira.aali/.i.tnmj  sic  cod.  Arg.  K.  I.  V  nro      vi,  17 ,  i.S  vciiun.  v    44  teitiuu. 
i,vruSaulymim  (Mc.  ....  8;  vu,  1);  ).  bl.  *  smsa*.-  „  „   ^.^.  gf_  ^^   ^  ^  .fe  ^ 

To.  Sa^IWM-  MJ  ^nretierunt  cimin, ,  ?r.   sKi      "."":  *&£*>  "°"  —«■*— !"<-**,  J.  »■  «• 

.,  , ,»         '   '.      .      '  .  ...  «  -,  «  .     "  -=   9'i'iio»ia<i/u. 

i/j7/-y*ticx<v  trco;  ra;  tti<K,  »tu  i*j;Ajtn(iTt>tvfro'i,,iii!arnin  _,     ,     ...      , 

U-,  i,..iiii...  Ul't.    1......  Mentus  esse,  seJ  owiWi-  "  ^  '."9'rf^«»!  posueru.il,  gr.  o.un.   nfkUm. 

b<usu.i  trtp.:  le^e-si*  viHoiur,  aut  scnsumgr.  ikhi  recte  '"•  3a.  ju'']  el,  °  gr. 

purspexil.  x'.  3(i.  voivfl]  St.  X  u'"rtca. 

xt,  24.  usua}  St.  X  iauuna.  —  gaiaupncHUdi}  Sl.  xi,  58.  staina]  uiterpretes  lal<o  pro  fnrma  nnn.it. a- 

>  gtutuupnodeitei .—  brojuir  ineim}  gr.  a.ne  ni.  tivi  hahcnt;  maxime  autem  erratil  L.,  qui  masruli- 

vi.  24.   »p«fi»/ni|  cod.   Arg.  Ils.  i.  Sl.  U.  X  *P*-  "u,n  eJ"s  nominaiivi  genus  esse  dic.l,  quia  ufarlaytda 

<J;i>/iim.  fortna  enncrela  masculina  esse  nnn  pnlest,  sed  lcmi- 

xi,  25.  ^an]  auiem  ,  *  <ir.  ,  eontra    Dlf.  *  aOr^.  —  ninum  esl.  Qoi  ij-.thici  sern.onis  ■-•.nrus  esl  ei  gr;..- 

;../<)  Sl.  p  yil.  —  liavM]ubu\  cod.  Art.   ilz.   Z'.   >;  c>.m  leMum  cunsiderat ,  cnjus  jtr' c»Ctw  L.lf.advc.bin 

'tii.i'i««fin  ,  usilalior  forma  est   baulijubai  ,  vid.  Cor.  B^ttTo  (supernel  re.ld.t,  non  duliit.u.iriiin  eu...  exisli- 

vii,  21  ;  II,  iv,  IK.  Skeir.  44,  la.  mainns.  slaiM  prodaiivo,  ufarbu/ida  aniein  pro forina 

xi,  ^S   /701/1 1  veuil,  gr.  omo.  nipte-t.  feminini  ad  hulumli  relerendi  -i.nieitdum  es-e.  clsaxa 

xi,  29.  t/)]  vtruin, '  gr.  mntecla  (spelunei)   fuit  supcrne,  cl.  I.ye  ap.  Ileni. 

xi,  .^t).  nauh[ian«h\  see.  adliuc,  "  gr.  pnrf.  p.  L\vn;cf.  M.  ,    ,  6  gnlukaiuts  huurdi-i    cltl*. 

xi,  31    juidii]  l'tf.  c.codii.  '  xtu  —  greilai\  Hi.  ■+  dtais  porta)  =  xitua;  t..»  O-Jpu-u. 


/: 


6fl  BIBLIOKWM  ULFILAN»  VlCRSK*.  <M8 

59  bammi  hl  ilva  vuufa  ban  bulundi  Jali  nalna  ularlagidi  vai  ufaro.  qaf»  iesus.  afuimi|>  bana  siain.  qujj 

40  iiu  bnma  avitlar  |ns  daubini  marpa.  frauja.  Ju  fuls  ut.  Ildurdogi  auk  isi.  «i«J»  lui  leiui,  nlu  q:<l>  |»us 

41  batel  Jabal  galaubelt.  gasulwli  vulbu  gubi.  uihofun  pan  bana  stain.  J.arei  ».is.  Ib  ietui  mrabbef 
H  ingoni  iupjah  qab.  •lla.  ivibudobua.  unle  andhaiisidei  mli.  jab ^ban  Ik  vlssa  bslei  sinteiiio  mia 

andbauiols.  akal  IR  manageini  bisoi  binandandeini  qap.  ei  galaobjalna  palei  |u  mik  Insandidei. 

.    |ah  Juta  qibtnils  stibnal  roikilal  broplda.  lasaru.  hlrl  ut.  Jah  urrann  sa  dauba  guhundans  handuiis 

j  ili  fotuni  faskjara.  jali  vlitila  auralja  bibnndans.  qap  ilu  [m  iesus.  andbindip  ina  Jah  Itiib  gafg.m. 

13  banuh  managai  biu  Judaiol  J»ui  qiraandaosal  marjin  Jah  ssiwandans.  patei  gatavlda.  galuubidedun 

46,  17  Imma.  Bumaib-pan  ize  galipundu  farelssium  Jah  qepun  du  im.  baiei  gaiaviJa  iesus.  galeson  ban 

lii,     \  bal  auhumisians  gudjsns  jah  (>.ti  farei... Sn  bebanijin.  parei  vas  lazarus  ta  dauj>a.  panei  urrai- 

2  sida  us  daubaim  iosus.  paruh  gavaurhledun  Imma  n.ahumat  jainar  jali  marpa  andbabtida.  i|»  lazarus 

3  raa  sums  \>ue  aiiakunibjandaiiomipimms.  ii>  marja  nam  pund  bnisanis  nardaus  pistlkeinis  liliiga- 
laubis  jah  gatalboda  fotuns  iesua  jali  bh»varb  fotuns  is  ikulta  spinamma.  Ib  sa  ganls  fulls  var{i 

I  daunais  plxos  salbonais.  i;a[>  pan  ains  pixe  siponje  is.  Juda» seimonii  sa  iskarioies.  Izei  ikaMda  sik 

5,  u  (in  galevjan  ina.  duwe  bata  balsan  ni  frabauht  vas  hr r  skatie  jah  fradallip  vesi  parbam.  Jiatup-pan 

(|»b  ni  beei  Ina  |>ii«  parbane  kara  vesi.  ak  untc  plubi  vas  jah  arka  habaida  jah  paia  lnnvaurpino 

7,  8  bar.  qap  pan  ietus.  lel  ija.  !n  dag  gafUhis  meinis faataida  bata.  ip  Jians  nnledans  lintelno  habaib 

9  inij»  Izvisip  mik  nisinleino  babnip.  fanb  [nn  manageins  Qlu  iudaie  patei  lesus  jainar  ist  jah  qemun 

10  »'  in  iesuil  ainia  ak  ei  jali  lazaru  seweina.  panei  urraisida  us  daiipaim.  muBaidedunub-pan  auk  bai 
tl  aubumisUus  gudjans  ei  jah  luxarau  usqemeina.  unie  managai  in  J»is  gariinuun  iudaiei  jah  galauhi- 
13  dedun  iesua.  ifluinin  daga  manageim  filu.  sei  qara  at  duljiai.  gahiusjandans  patci  qimi]i  ii-tui  in 

iairausauljmai.  neuun  a&ians  peikabagme   >ah   urrunnun  vijiragamoijan  imma  jah    hropideuuu 

INTERPRF.TAT10. 

speUinca el ssxo  eontecU  ftiil  superne-  30.  Dixit  lesus:  tcllite  hoesaium.  Dixii  ad  eum  soror  hujns  mortui 
Marlha:  domiue,  jau  putcr  esi,  quatriduanus  enimest.  40.  Dixit  ei  lesus:  nonnediii  iibi :  quod  si  cre- 
dis,  vides  gloriam  Dei?  41.  Susiulerunt  autem  boc  saxum,  ubi  iuii;  verum  Iesus  elevavit  oeulos  sursuin  et 
.  pj.er,  gratias-a^o  tibi ,  quod  audivisli  me;  4%.  el  veroego  scivi,  quod  scmper  me  amlis,  se.l  ob  tur- 
bam  Iia,c  circumsUnlom  dki ,  ui  credant ,  quot!  tu  me  misisli.  43.  Et  hoe  dicens  voce  magna  clamavit : 
Lazare,  huc-veni  loras.  '*4.  Lt  exiii  hic  mortuns  tig.itu*  manus  ei  pedes  bsciis  et  vulius  ejus  sudario  all  - 
jjaius.  Dixit  ad  eos  iesus:  solvite  eum  et  simie  ire  45.  Tunc  multi  horum  imlBeorum  hi  venientes  ad  Mar- 
jain  ei  videntes  quod  fccit.  crediderunt ei.  4B.  Quidam  auieni  eorum  iverunl  ad  Farisasoset  dinernnt  ad 
eus  quod  fecil  iesus.  l~.  Coilegerunt  autum  hi  summi  sacerdoiea  el  hi  Fari... — >.u,  I.  —  in  Dethania, 
ubi  fuii  Lazarus,  hic  morluus,  quem  su^citavit  c  mortuis  iesus.  2.  Tunc  fecerunt  ei  cicnswi  illic  et  M.trtba 
minislravit,  verum  Lnzarus  fuit  quidam  horum  accumbenlium  cum  eo.  5.  VerumHarjacepitlibram  baJsami 
nardi  pislici  preliosi  el  unxil  jiedes  iesu  et  tersit  pedes  ejus  capillo  suo,  verum  bsec  domus  pletia  facia  est 
odure  hujus  unguenti.  4.  Dixit  autem  unus  hcrum  d.scipulnrum  ejus,  ludas  Simonis  liic  iscarioies,  qui 
paravii  se  ;;d  iradendum  enro:  3.  cur  hoc  balsamum  non  venditura  fuit  iu  ccc  denariorom  et  disnibutnm 
«sset  egenis;  (>.  Huc  autem  dixit,  nou  quodei  horum  egenorum  eura  essct,  scd  quia  fur  fuit,et  loealom 
babuit  el  lioc  injectuui  lulit.  7.  Dixit  autem  iesus:  sine  eam,  in  diem  sepulturji  mea  servavii  boe.  8.  Ve- 
rum  hos  pauperes  semper  hab.eiis  cum  vohis .  verum  nie  non  semner  habetis.  9.  Comperit  auiem  turbai 
luiilimii  luitaoruin  ,  quod  iesus  iliicest  etveueruni  non  ob  iesum  mium,  sed  uteiiam  Lazaium  videreut , 
•iuern  suscitavii  e  morluis.  10.  Cogitarunt  auicm  enim  hi  summi  sacerdoies,  ut  etiam  Laxarum  occidereni; 
II.  nam  multi  ob  hunc  coucurrerunt  ImkcoruiH  et  crediderum  iesu.  ii.  Postsro  dic  turbae  muUum.  qu» 
veuit  ad  feslum,  auuieutes  quoti  veait  iesui  in  lerosolymam;    13.  ceperuut  ramos  paloiaruai  ct  eaicurrerunt 

ANNOT&TIOWES. 

xi,  41.  £orei  eoflubi  fuit,°gr. — utuhliof)  vid.  ad  signiflcationem  orettMi  babet,  vid.  Rom.  ix  ,  21  m 

Mc.  >.iv,  44. — ittpl  /..  \,jup.  JHanma  tamin  duiya  tavjan  tum  du  galaubumma  kasa 

xi,  ii.  iali  [>an}  J.  St.  ,■;{  jc.l.  (ci's  r«uj»  otmOsc)  mmu[>  -  pan  ttu  ungalaubamma  (.i; 

ti.  handunt  jakfotttns)  ^gr.;  nccusnivi,  Grav-  &Ttpi«c»)  i.  e.  ex  eadeui  materia  facer*  alterum  ad 

eorum  roore  ^  >siii  (Matthia:  Gneeh.  Gramm.  p.  78"2,  preliusum  vas.alterum  autem  ail  non-prelioswn.  Cor. 

4.)  alia  exempla  vid.  Mc.  Xll,   4  liaubip  UUIldan  (ca-  1,  Vil,  23  vairpa  galaubiiOun  >  utbpulita>  Sij*P  i.  e   ;»re- 

piie  siiuciuro);  Eph.  vi,  14  u/j/nurdanai  hupint  (cincti  tio  magno  (rtftf)  eropti  estis.  Inde  apparel  fttugatuubs 

I.imhis).  —  bibundaus]  c»lligatus,  gr.  omn.  irtatcSt-  grseco  mAvcts/at recte respoiMiere.—-«aii/la  tvtiwnwia] 

Scto.  gr-  omn.  ;uii!i  fiUMW. 

xi,  io.  judaiei\  tic  eod.  Arg.  vid.  ad  L.  lii,  B;  St.  xu,  i.  toj  hte,  •  gr.  omn.  —  gukvjan  ina]  ]  gr. 

-i-  iu.iiiie,  i.  U.  /..  -h  judaie.  omn. 

XI,  40.  tumoij»!  i.  St.  +  >amai,  vi.l.  ad  M.  V,37.  x„     b   -flzi  gr>  alite  patuh.~ina\  gr.  oinn.  post 

xi,  47.  (nui...\  hucusque  legitur  in  cod.  Ar«. ;  J.  vesi 

5t.  e  conjectura  complenles  faratmeit  ediderunt.  '    .  ,ii_    ,   , 

xii,  !.  in                   perailur  in  cud.  Arg.iJ.  Si.  '  './  '"'    ,'.  '                      ,■  u.i  i    c.    w  ... 

,  ,                  r  xil.  «■  Wtml     ir.  omii.  —  nrruiiiirfal  J.  Sl.   *.  ur- 

il  aam,    ietutj<  gr.  .  'V             ■*    • 

xM,  S.  vas  tuintj  \  gr.  ouin.  reitioo.                                        »..#»_ 

I               nora-ant,  cui  J.  eiiam  pi-  «u.  1«.  />""  «««]  i"11"1»  •"«•«-«t  »■  Roni-  ""< 

Hikeinit   .   adiiecl.l.  -fiiuyalaub  ■]  luenlur  id  Si.  II.  *«.  -*-  '•  «•  *!•— *""")  "'•  X  '"';'"."■      „ 

'/.    Ili    6i'l.  illutir.  priKl'.  p.  «  et  Grim.  II,  Ubprn  zn,  11.  ludowiJB.  +  iudoM    «il   ad  t..  ut,  5. 

,.(.  ,  ..,„,,„■  r«mx«fiiiale  intelteclum  u     1*.  i/"«mm  doflal  J.  X  Jct.,  wiierumgr.  omn, 

erii  .i  filugalaubs  interpreuiua  '  (dio) 

i.i.  Uluuu                               iil  loci,  ubi  jfli  in,  15.  iiiimi-iJii!  J.  Sl.    *  .;">.'  »■>■ 


m  JOHANNES  XH,  14—30.  &f;0 

li  osaiina.  {> iubida  sa  tiimandain  nainin fraujins  biud.ins  israelis.  bigai  pan  ie-us  asiiu.  gasat  ana  ina 
15  svasvc  ist  gamelib-  ni  ngs  [ms  dauhtar  sion.  sa:.  biudans  beins  qimib  siiands  ana  fuliii  asilaus. 
Hi  baiub-ban  ui  kuobedun  siponjos  is  frumist.  ak  bij)e  gasveraibs  vas  iesns.  bantih  gainundedun  baiei 

17  bala  vas  dn  bmmia  gamelib.  jali  {>.ila  gatavidedun  iiiinia.  veiivodida  ban  so  managei.  sei  vas  mi[) 

18  iiniua.  [>an  lazaru  vopida  us  lilaivajah  urraisida  ina  ns  daubaim.  dubbe  iddjedun  gamotjan  imma 

19  maoagei.  nnie  bausidedun  ei  gaiavidedi  bo  taikn.  bawih  bai  farcisaieis  qejnin  du  sis  inisso.  raiwifi 

20  bnei  ni  hoteiji  vailit.  .-ai.  so  manascds  afar  immagalaib.  vesunub-ban  suinai  biudo  bize  urrinnaii- 

21  dane  ei  inviteina  in  biiai  dulbai.  bii  aiiiidjedun  du  Qlippau  bamma  fram  bebsaiida  galeilaie  jah 

22  beduu  ina  qibandans.  frauja.  vileiina  iesu    gasaiwan.  gaggib  Idippus  jali  qi[)i{>  du  andraiin  jah  aflra 

23  andiaias  jah  lilippus  qejbun  du  iesii3.  ib  iesus  andhof  im  qibauds.  qam  weila  ei  sveraidau   Sunus 

24  nians.  amen  amen  cjij>a  izvis.  nibai  kaurno  waileis  gadriusando  in  airba  gasvilt>[>.  silbo  ainata 

25  aflifnib.  ib  jabai  gasviltib.  manag  akran  bairib.  saei  frijob  saivala  seina.  fraqisleib  izai.  jah  saei 

26  (ia-p  saivala  seina  in  bamma  fairwau.  in  libainai  aiveinmi  bairgib  izai.  jabai  mis  was  andbahljai. 
mik  laisijai.  jah  barei  ira  ik.  barub  sa  andbahts  meins  visnn  habai{«.  jali  jahai  wis  mis  andbahlip. 

27  sveraib  ina  alla.  nu  saivala   ineina  gadrohnoda.  jab  wa  qibau  atla.  nasei  mik  us  {>izai  weilai.  akei 

28  dubbe  qani  in  bizai  weilai.  atla.  Iiauhei  narno  beinatu.  qam  Jiati  slibna  ns  hitnina.  jah  hauhiila  jah 

29  aftra  liauhja.  raanagei  ban.  sei  stob  gahausjandei.  qebun  beiwon  vair[ian.  sumai  qefrun.  aggilus  du 
50,  31   imma  rodida.  andhuf  iesus  jah  qab.  ni  in  meina  so  stibna  varb  ak  in  izv.ira.  nu  siaua  isi  bizai  ma- 

32  nasedai.  nu  si   reiks  [>is    fairwaus  usvairpada  ut.  jah  ik  jabai  ushauhjada   af  airbai.  alla  aijiinsa 

53,  34  du  mis.  batub-ban  qa{>  bandvjands.  wileikamma  daubau  skulda  gadanbnan.  andliof  imina  so  mana- 

gei.  veis  hausideduiu  aua  viloda.  batei  xristus  sijai  du  aiva.  jah  waiva  {>u  qifiis  batei  skulds  isl 

35  ushauhjan  sa  sunus  iuans.  was  ist  sa  sunus  mans.  qab  [>an  du  im  iesus.  nauh  leiiil  mel  liubab  in 
izvia  isl.  gaggib  bande  liuhab  habaif).  ei  riqiz  izvis  ni  gafahai.  jah  saei  gaggib  in  riqiza.  ni  vaii. 

36  wab  gaggib.  bande  liuhab  habaib.  galaubeib  du  liuliada  ei  snnjus  liuhadis  vair{)ai[).  bata  rodida 

37  iesus  jah  galaib  jah  gafalhsik  1'auia  ira.  sva  (ilu  imma  taikne  gaiaujan<1in  in  andvair|>ja  ize  ni  galau- 
58  bidedun  imnia.  ei  bala  vanrd  esaeiins  praufetaus  usfullnodcdi.  patei  qa[i.  frauja.  vvas  galaubida  hau- 
3!)  seinai unsarai.  jah  arms  fraujins  wamma  andhuli[>s  var[).  duhbe  ni  mahtedun  galaubjan.  unte  aflra 

INTERPRETATIO. 

occurrere  ei  et  elamaveruni .  osanna,  bencdictus  hic  veniens  in  nomine  domini ,  rex  Israelis!  H.  Invenit 
autem  lesus  asimim,  insedit  in  eum,  sicut  est  scriptum:  1S.  ne  tiine  libi.  filia  Sinn,  ecce,  rex  tnus  venit 
S''dens  in  pu'bi  asinae.  10.  Hoc  autein  non  cognoverunt  discipuli  ejus  primura  ,  sed  cnm  glnriflcalus  fuil 
lesus,  tuiic  recordaii-suiit ,  quod  hnc  luit  rie  eoscripium  ,  et  hoc  fecerunt  ei.  17.  Testaia-est  auiem  hasc 
lorha,  qtiras  fuitcumeo,  Ciun  Uazarum  vocavit  e  sepulcro  et  susciiavit  eum  e  nvriuis.  18.  Propierea  iveront 
occurrere  ei  turba,  nam  andiverunt  quod  faceret  hoc  signuin.  19.  Tunc  hi  Farisaii  dixerunt  ad  se  invicem  : 
Videtis,  quod  non  proficilis  qiiidquam;  ecce,  hic  mundus  post  eum  ivit.  20.  Kuerunt  autem  qnidam  genti- 
lium  horum  excurrent  um,  ut  adorarent  iu  hoc  festo.  21.  Ili  adierunt  ad  Filippmn  iumc  a  Belhsaida  Gali- 
laeorumet  orarunteum  dicentes:  domine,  volumus  iesmn  videre.  22.  Vadit  Filippus  ct  dicit  ad  Andream, 
et  iterum  Andieas  ci  Filippus  dixerunt  ad  lesuni ;  2"..  verum  lesus  respondit  iis  dicens  :  venit  hoia,  ui 
glorifJcctiir  filius  hominis.  24.  Amen  ,  amen  dicovohis,  nisi  graninn  tritici  cadens  in  lerram,  moritur  , 
ipsuin  soliiin  delinqiiitur;  verum  si  moritur,  multum  fructuin  fert.  25.  Qui  amat  animam  suam,  perditeam, 
et  qui  odil  animam  s»ani  in  iioc  inundo,  in  wlateiertja  cuslodit  eam.  26.  Simitiiiiinsiiiiiiislrei.nieseqiialiir, 
ei  uhi  sumego,  ihi  hic  minister  meu«  esse  habet,  et  si  quis  inihi  mlnisirat,  glorilicat  eum  pater.  27.  Nunc 
ainma  mea  lurbata-tsi  el  quid  dicam  :  pater ,  salva  me  ex  hac  ho-a?  Sed  ideo  veni  in  hanc  horam.  28.  Pa- 
ter,  alta  nomen  tuum.  Venil  aniem  vox  e  ecelo :  cl  allavi  etiterum  allo.  20.  Tinba  autem  ,  quai  slelil 
audiens,  dixerunt  lonitru  lieri,  qtiidam  dixcrnnt :  angelus  ad  eom  locnms-est.  50.  Respondit  lesus  et  dixit  : 
uon  ob  mc  haec  vox  facta  esl,  sed  ob  vos.  31.  Nunc  jud  ciiim  est  huic  mundo,  nunc  hic  princeps  hujus 
inundi  ejicilur  foras,  32.  ct  ego  si  exaitor  a  lerra  ,  omuia  atlrabo  ad  me.  35.  llocautcm  dixit  signilicans 
quali  imirie  debuit  mnri.  54.  Itespnndit  ei  h.ec  lurba:  nos  audivinius  in  lege,  quod  Christus  sil  in  ajter- 
iiuiii ,  et  quomodo  lu  dicis,  qund  debitus  est  exaltari  hic  fllius  hominis?  Quis  est  hic  filius  hotninis? 
Tig.  Uixit  .•iiitem  ad  eos  lesns:  adliuc  paucum  lempus  lux  in  vobis  est;  ite  dum  iucem  habelis,  ut  leuehr.e 
v»s  non  capiant,  e!  qui  vadit  iu  leuebris  non  scit  quo  vadit.  56.  Dum  luceni  haheiis,  credilc  ad  lucem, 
ii!  fibi  lucis  liaiis.  Uoc  locuius-est  lesus,  et  ivit  el,  abscondidil  se  al>  iis.  ."7.  Tarn  multum  co  signorum  la- 
ci.^nie  in  facie  eoritm,  non  crediderunt  ei.  38-.  L't  hoc  verhum  Esaiae  profeta1  iinpleietur,  qund  dixit :  dn- 
!»  ne,  quis  credidit  audilui  nusiro,  et  hrachium  domiui,  cui  delectum  fuit.     59.  Itaque  non  polueruiil  cre- 

ANNOTATIONES. 

xii,  17.  />««]  sec.  quum,  gr.  orr.  nisi  forlasse  pro  sa  legen  lum  esijnh. — liscju  habai[>} 

xu,  18.  rf»/)/)tj  Ulf.  c.  cadd.  "  xo.i—idcljedun  ga-  esse  habet,  i.  e.  erii ,  vil.  ad  L.  vi,  25.  — jali\  sec. 

motja  •]  vid.  ad  Cor.  I,   ix  ,  25. — po\  hoc,  gr.  omn.  et,  °  gr. — ir.isj  sec.  J.  St.  >(  nuk. 
anie  gatavida.  xii,  28.  namo  peinala]  •]  gr.  oinn. 

xu,  20.  pmiio  pite  urrinnandane]  Grimm.  Cr.  iV  ,  xn,  20.  ttop]  fjlf.  c.  cod.  "  y.ui. 

586  maio  interpre  aiur.  nam  pize  urrinnandane  nun  xn,  31.  [airwaus]  St.  }:-'  [anrwaus;  creterum  quo.l 

ad  piado  periinet ,  sed  est  ^enitivus  quem   voeanl  Sch.  adnotat ,  Ulf.  toutou  < jnitlere,  erral, 
partiiivum:  erant   autem  inter  cxcurrentes  quidaui  \;t,  3i.  alta]  omnia,  gr.  irovTaj. 

geulilium.  \n,  54.  lOfisj  J.  Sl.  }■{  toa. 

xn,  21.  /ini]  lllf.  c.  cod.l.  "  Ci'i.  xii,  56.  galaip]  \K  .-;<  3«/  h. 

xii,  24.  aiaileis)  vid.  ad  L.  1,  25.  xn,  "■  ,'i/«[  Ull.  °  3r. 

xii,  26.  u'*'s  andbalfjai]  ]  gr  —  paruli]  Ulf.  "  xm,  mi,  38.  «aeiinsj  St.  Ili.  -i(  csaejins. 


*M  MDL.OIiUU  ULFlLANA  VF.HSIO.  fiW 

M  qa|>  aeailas.  gablindidi  isa  augona  Jab  gadaubida  be  halriona.  cl  ui  gi lidedelna  Rngam  j.h 

41  frojieina  bainin  Jah  gavandidedsina  jah  ganasidedjau  ins.  bata  qaf)  eiaeiai.  ban  saw  vulpulsjali 
l'i  rodida  lii  Ini.  fiaitiih  pan  tvepaah  j ■ « t ■  ui  paiin  reikun  managai  galaubideduu  du  Imma.  akei  luma 
45  tjreiiaiuiuoiaodhaihaiiaa.  oiuiiynagogein  ni  utvaiirpanai  vaurpeina.  frijodednn  ank  maia  liauhoin 
44  nwnniaka  pau  liaahein  guba.l{i  iesua  hrouldajah  qa|>.  aael  g-ilaubaifidu  mis.  nigalanbeibdumlank  dn 

45,  46  bammasandj  >ndio  mik.  jahaaei  sai  wip  mlk.  aaiwibbanaaandjandan  mik.  ikliuii.nl  Inbamma  bhrwau 

47  qam.  ei  wamh aaai  galaubjai  du  mia.  m  riqiia  ni  visai.  jali  jabai  wai  meinaim  bausjai  taardarojah 

48  galuubjal.  ik  ni  sinja  Sua.  uili  ban  qum  ei  ilojau  niunased  ak  ei  gunasjau  manased.  saei  (rakann  mii 
Jah  ui  uiidiimi{i  vuurdu  meina.   Ii.ihaiil  pana  sUijamlan  sik.  vaunl  |ialri  rnrtida.  pala  sti.jip  m.i   i , > 

4'J  apedklin  da^a.  nnle  ik   us  mis  silbin  ni  rodidn.  ak  «aei  sanilida  mik  alla.  > . « 1 1  mis  anahiisn  a(...  — 

hiit,  H,  12  —  (j;i|i.  ni  :iiiai  hruiiijai  sij>|>.  bi|n-ii  [)an  u-.|>v<>li  futunE  ise  j  •  1 1  nam  vasijos  leinoa.anakumujands. 

I  •  afira  ijap  du  ini.  viiudu.  wa  gaiavida  isvil.  jus  vo|iei.l  mik.  laisareisjah  fruija.  vaila  ip|.i[>.  im  auk 

ii  jaliai   ni!  nspvob   uvis  fotuin  franja  jib   Isitareh).  Jah  jns  skiiln[>   isvia    niissn  |>vahan  loiun-. 

15,  10'  du  Criaahlai  auk  atgaf  izvis  ei  svasvcik  gatavida*i£vis.  sva  jus  iaujai)>.  amen  amen  qi|>a  Isvia.  nisi 

17  skalks  inaisa  fr.mjio  aeiiiuiiiina  uili  apiuslauliis  msisa  paiiuiM  sauiljaiiilin  sik.   (vmde  fialu  vi  ufi. 

18  audagai  M]ii[>.  Jabai  lanjip  psta.  ni  l>i  iillani  Isvia  qipn.  ik  vait.  warjans  gavalida.  akei  nsfuilip  vaurbi 

19  |i.n  i  gamelido.  saei  maiiila  m 1 1 •  niis  hiaih,  ushoi  ana  mik  fairxna  seina.  fram  liimma  qipa  isvia 
-0  faurpUei  >  uijn.  ei  bipe  v  iijni.  galaubjaip  patei  ik  nn  ainen  amen  qipa  isvis.  saei  andnimip  )>ana 
- 1   [>  niri  ik  insandj  i.  mik  undnimip.  i|>  saei  unk  aniliiiirnp.  andni  nip  ))ai:a  s:indjandan  mik.  pala  >|i|>  inds 

iesua  iudrobiioda  aluniii  jab  veitvodida  jah  qap.  anien  amen  i|i)>a  izvis.   |>aiei  ains  isvara  galevcip 

tl ,  -'>  niik.  punub  sewuii  du  si->  misso  pai  sipnnjns  pugkjundaus.  bi  warjana  qepi.  vaaoh  |>an  anakomhjimls 

->  ains  pize  siponje  i*  in  banna  iesuis.  punei  fnjoda  iesns.  bandviiluh  pan  frainmu  seirono  paitrus  du 

25  Iraihuan.  wai  vesi.  bi  [>anei  qap.  auakumbida  |>au  jains  sva  ana  barma  ie.-uis  qapuh  imma.  frauja. 

20'  waa  ist.  audbof  lesus.  sa  isi.  pammei  lk  ufdaupjands  pana  hlail'  giba.  jih  ufdaupjuuds  pana  bluif  gui 

INTERPKETATIO. 

dere,  nani  iterum  Jin.il  Esaias:  40.  ol>ca?cavit  eorum  ocitl  >s  >-l  induravit  enrum  corda ,  ul  non  viderent 
ocnlis  et  iuti-lligereiit  corile  et  convertereni  el  sanarem  <;os.  41.  ilncdixil  Rsaias,  cum  vidit  gloriam  ejus 
ei  locuius-esi  d.-  eo.  i i.  Tunc  auteui  tamen  eliam  es  bis  prineipibus  mnlti  eredideruni  ad  eum,  sed  propier 
Farisaios  uon  c.onfessi-suiii,  ut  e  synagoga  nou  ejecii  lierent.  43.  Aniavcriiiil  enim  magis  gloriaiu  buina- 
nnn,  quam  «loriani  Dei.  4i  Verum  lasos rlamavit  et  disil:  qni  ereilitad  me,  nou  credit  ad  me,  sed  ad 
hune  mitteiitem  me;  45.  el  qui  videl  me,  vide.t  liunc  mittentein  me.  4I>.  l'^go  lumen  in  hunc  iuuiidum 
Vi-ni.  ut  quisque  qui  cre.lat  ad  me,  in  lenebris  nuu  maneai;  17.  et  si  njuia  mea  au.liat  verba  et  credut,  egu 
uoii  judico  eiim,  non  emm  veni.ui  jiuliceui  iiuiuibim, seii  ut  salvem  mnmium;  48,qui  rejicitmeet  non  acci- 
pit  verba  una, lial.el  llttuc  Judicaiiieui  se  :  verbiiui  quod  Incntus-sum,  boc  judicat  euin  in  uilimodie.  4'J.Nam 
ego  ex  me  ipso  uon  luciiliis-sum,  sed  qui  misilme  piler.  bic  miiii  pneceptoill  de  (dil)  —  xiii  ,  II.  —  dixil: 
n»n  oiiiues  inuiidi  csiis.  M.  Ciiin  aiitem  lavii  pedes  conim  et  cepil  vestes  suas.  aecumbens  iicruui  dixit 
ad  eo> :  scitisiie  quid  feci  vnbis?  13.  Vos  vocaus  me,  uiagister  et  domiuiis?  llene  d  cilis,  sum  eniui;  14.  -i 
rgilur  iavi  voliis  ji.-.le-,  dominus  et  im.gisier,  Cliaill  vos  del.clis  Vobis  iiivicem  lavare  pedes.  15.  A.l  exem- 
pliiui  eniiu  dc.li  vobis,  ut  sicut  ego  fe.  i  vobis,  sic  vos  lacialis.  10.  Amrm,  amen  dico  Vobis,  noii  isl  servua 
uiajor  doiiiinosuo,  i.ec  apnstolos  major  boc  milientese.  17.  Si  boc  srilis,  beaii  eslis.si  faiili-.  boc.  18.  Non 
de  omniiius  vobis  dico;  ego  scio,  quosetogi,  sed  ut  impletuni  Beret  bue  seripium  :  ipu  edit  cmn  me  paneni, 
sustulit  coinra  ine  calcancum  siiuin.  19.  Ab  b  id.eruo  dico  vobis,  SHlequaui  lierei,  ut  cum  li.ii.  (i.d.ns, 
qnod  egn  giiui,  *h).  Amen,  aineii  dico  vonis,  qui  suscipit  bunc,  quem  egu  inilio,  me  suscipit;  veruin  qui 
mc  suscipit,  suscipii  buiic.  niiiie  iiem  me.  21.  Iloc  dicens  lesus  turh>tus-es|  «pirltu  .  t  lestatus  est  ei  dixit : 
.uiioii,  ameii  dico  vobis,  quo.l  uiius  vestruiii  ir.idil  me.  11.  Tuoc  udspexeruut  ad  se  invicem  lu  dk-opidi 
cugilailles,  de  q  o  diceret.  25.  Fuil  uiilem  accnnibens  iiiiik  bonim  discipulorum  cju-  in  suiu  le-ii,  ipieui 
aiuavil  lesns :  -24.  iunuit  anlam  bnie  Simmi  Peiros  ad  interrogandum  quis  esset  dc  quo  disit.  25.  Accu- 
bua  auiem  ille  sic  iu  siuu  lesu  di\iti|uo  ei :  doinine,  quis  >.st .'    26.  Respondil  lesus  :  bic  Oal,  cui  ego  i.n- 

ANNOTATIONES. 

vn,  40.  /iniruiiia]  cordu,  gr.  omn.  r.x(.San.  III,  48.  pana]  Sl.  X  j^nrn. 

XII,  42.  njiiugotiein]   edilt.  y^njiiuyoyii;  cod.  Ar».  »".  *!(    "'•  ]  J-  e  conjeciura  comploi  atyaf. 

,  I                                             ...       •           -  xi»,  12.  viludn|  cod.  Arg.  Ilz.  J.    St.   B.   ■»  ii- 

»y  ni/ >/ ii. /i-i  ii  ii  •.('.(  ii  >ui' 'i«i.  apparet  libruriimi   hi  Uutll 

" •<*«.  .c"n"il°  orrere.  addidiase,  bwI  it..  ut  emn  „™   ,3.  inisnre}s\  coJ.   Kr*  w  ialtarej,„rris%  „„„ 

luieram  »  j ....  scnrtam  vile.ei,  ca...  ad  m  pe.tinere  ,„(  ,,,.  z.  ,,ic„nl  laiiareislar,ISt  ej,  ad  „    41.  ... 

et   i  modo  se  om  sisse  puisns,  aliermu  n  non  repe-  ftnyjal  1 1||    o  x«i. 

leici.  Uaiivus  Ulique  m  n  desiuil:  nyiiaijogem  L    iv  ,  **^'  ,|  ')((4i  yjr  ,  •  ^ 

10,  20,  28 ;  tynugogen  Mc.  i,  25,  2'J.  „,,]  ,5;  Jpn|  j|c*  Rr;,>n,n.  xoi(  vi,,.  aJ  ,v>  9. 

Xll,  43.  niui-J  gr.  omn.  pnst  uinMnisAii. — HHMmaAn]  Xllt<  ,|j.  oift/il  J.  \  ri/>u. 

bumanam,  gr.  ninu.  «vepwirwv.  xm,  18   ttmrjem]  quoa  (pionomen  iner  ..ji.itivnui), 

XII,  45.  iun«'/nndan|  J.  Sl.  X  saudjand  n.  gr.  0  ;fi  _  i<ala  a<i,Hr/llio|  «r.  anle  MfWb^. 

Xll,  4l>.  viiei]  i.  X  •''*'"•  M",  80.  pana  pmtei\  biiiic  qucil!,  gr    ('<•»  vive. 

III,  47.  jah]  sec.,  editi.  adduni  w,  cnjiu  vocube  lin,  -'>.  ive]  sic.  u  gr. 

in  Cud.   Ar'.'.    iiullum   veslijjiiiin    inveniliir,  ne.pie   a  XIII,  26.  IvintOliM   sliuiiotan  \  sie   cod.    Arg  ;  i    Rl, 

librario,  sed  al>  ipio  Interpreie omlsium  esse,  eodi*  X  uunun  ukanuian ,  It.  t.imomt  lilhirieimi  icue, 

tes  ii,  quiboscum  s.epissimc  cnusenlii,  p'obuni.  —  vi.l.  \n.  4  nam  uiulru loeu  nuilmi  yr  ^wxjHMva  leci>. 

viuiutsrd  [  pr  .  cod.  Ai\;.  X  inannuiiird,'  rf,  adi\,4l.  quum  mulilain  ioiiii.im  lupra  ipndjin  liabcnl. 


r,OI  JOIIANNES  XIII,  27— XIV,  8.  694 

2*  imliii  leimonia  tkatioiau.  jah  afar  hamma  liljiba  [lan  galaih  in  jainana  salana.  r>n[  [>au  ilu  imma 
28  iesns.  l>aiei  laujis.  lavei  spraulo.  baUih  Jian  ainshuu  ni  vissa  bize  auakuiiihjaiid.nic.  du\>  e  i|ajj  inuiia. 
23  suin  i  niundedun  ei  inue  aika  lubaida  iudas  baiei  qe|ii  imnia  iesus.  bugei  bizei  Jiaurb  ima  ilu  tlulbai 
50  aibba-j  hnim  uniedam  ei  wa  gibau.  bib«*  andnam  ['ana  hlaib  jains.  suna  galaib  ni.  v.-.suh  |>'tn  nahta. 
51,  32  bin  gab'|>  ut.  q»b  ban  iesus.  nu  gasveraid-  var[>  suiiiis  nians  jali  gu[>  hanhib-  i-l  in  iinnia.  jabai  i»«l 
33  gnj.ilianl.ips  isi  in  mim».  jah  gu[>  liauhcijp  ina  in  sis  jab  suns  haubiila  ina.  bamitona.  nauh  lenit 
mel  wib  u>is  ini.  sokeib  mik.  jali  svasve  qnb  du  iuilaium.  ei  [>>dei  ik  gagga.  ju>  ni  magub  iiiman. 
3-1  jili  iavis  <<iba  nn.  anabusn  niuja  j;il>a  uvis  ei  Irijnb.  izvis  misso  sve  ik  fnjnda  izvis.  [iei  jalijus  fnj..[> 
35  misso  izvi».  bi  bainma  uf  kuun.ind.i  allai.  |>ei  nieinai  siponjns  sijub.  jahai  friaj.va  liabaid  ini[>  iivis 
56  misso.  Ji.inuli  qab  du  imma  seiinon   pailrus.  frauja.  wad  gaggis.  andhafjands  iesus  qa[>.   badei  ik 

37  gagga.  >•<  mngi  niik  nn  laisijm.  ip  bibc  bistris.  baruli  pailrua  q;>[>  du  imma.  riauja.  dnwe  ni  mag  buk 

38  Uiistjan  nu.  s.iivala  nwiaa  l.mr  b«k  lagjja.  andlmf  iesus.  sahrala  jiei-a  faur  nnk  lagjis.  amen  ainen 
itv.     1  qiba  bus.  bci  bana  ni  brukei[>.  unie  [>u  mik  afaifcis  knnnao  brim  sinhaui.  ui  indroluiai  izvar  bairio. 

1  galuibeib  du  gubu  jah  ou   mis  galaubeib.  in  gaida  aiiins  meinis  salib/ros  uianagos  sind.  a|,[un  tiilx 

3  veseina.  aibbau  qebjau  du  uvis.  gagga   inanvjau  stsd  fevis.  jakban  jabai  gagga.  manvj.i  izvis  slad 

4  aflra  qima  j.ih  framma  iivis  du  mis  silbin.  ei  bare>  im  ik.  baruh  sijn[>  jab  jus.  jali  badci  ik  gagga 

5  kuniiif)  jali  bana  \  ig  kunnub.  baruh  qab  imma  |>o<iias.  frauja.  ni  viluin  wab  gangis  j « 1 1  waiva 
(>  iiiagum  bana  vig  kimnaii.  qab  imroa  iescs.  ik  iu>  s;>  vrgsjah  sunjaj.ih  lib.-ius.  ainsliun  ui  qimib  a( 

7  anin  mba  bairh  m  k   ib  kunbedeib  mik  aibban  kimbe^eib  jah  attan  meinana.  jah  |>an  iraui  binima 

8  kunnub  ina  jab  gasaiwib  ina-  ib  fihppus  q  •buh  dfl  iinna.  frauja.  augei  unsis  hana  allan.  [>aiuli  ganah 

liNTEUPRETATIO. 

mergens  huuc  paneui  d>.  Et  vim ■•rxens  bnnc  pincm  dedit  ludas  Simonis  i-c.uioix.  27.  Et  |»osi  liunc 
luiieni  tum  ivit  in  ilhim  satanas;  disit  aulein  a>l  eilHI  lc-us :  quod  faeis.  fae  suhilo.  28.  Iloe  auieiu  iillus 
tmii  seivii  liorum  aecumbeoliuin,  eurdixitei.  29.  (Jimbni  ptilaronl,  quod,  qu  a  loeuliim  hahuil  ludas,  quotl 
tticerel  ei  lesus :  eme  <|uo  e^euios  a<i  festuin,  aul  his  pauperibus  ut  quid  .iem.  ",.i.  tbi  aceepil  Imuc  panuni 
ille,  suiim  ivit  foras.  Euil  auieni  uui.  51.  (-uni  i-  it  luras,  dixit  lum  lesus  :  nunc  glorifieaius  fac  us-esl 
lilius  homiiiis  e>  beus  altatns  est  in  eo.  32.  Si  igitnr  Deus  alt:Uus  est  in  en.  eliam  Deus  aliaicum  iu  aeet 
slatmi  altavit  chiii.  55.  FtUoli,  adiiuc  paucuin  lempus  cum  vt.iii-  sum  ;  qiurrilis  me.  et  sicut  disi  ad  Imljuo-, 
quod  quo  ego  eo,  vos  non  potesliu  veni'e,  eOam  vobis  dieo  nunc.  54.  Pr.rceptum  novum  do  vobis.  u( 
ameiis  vos  mvicem,  uij  ego  amavi  >•>>».  ut  eiian;  vos  aineiis  iuvicem  vos.  55.  In  hnc  cogiioscunt  nmnes, 
iiimd  mei  discipoli  eslis,  sl  an<-ren  nabetis  cuu  vobi^  d  ht;ii.  56.  Tunc  dixit  ;ni  eum  Siniun  Peirtis. 
(Ii)niiiie,  quo  is?  Hespomtens  lesus  d.xil  :  quo  ego  eo,  non  potes  iue  nune  sequi;  vcium  postea  se.i|iieiis. 
57.  Tuuc  Petrus  dixit  ad  euin  :  domine,  cur  non  possum  te  sequi  imnc?  animam  meam  pro  te  |  u  m.  08.  Ite- 
6poudit  lesns :  animam  Inam  pro  ne  ponisi*  Amen,  amen  dico  tibi,  quod  gallus  non  eauiat,  iJonec  lu  me 
almegas  uovisse  tribus  vicibus.  nv,  t.  Ne  lurbeiur  vestrum  cor,  crcdile  ad  Ueuiii  el  »d  me  crcdite.  1.  Iu 
douio  patris  inei  mansioues  mulia:  giini;  at  ni-i  essent,  ulique  dicerem  ad  vos  :  eo  parare  locmn  vubis. 
5.  K:  enim  si  eo,  paro  vobis  luctun ;  ilerum  vemo  et  accipio  vos  ad  me  ipsum,  ul  nlii  sum  ego,  ibi  mii»  etiaiil 
vrib.  4.  Et  quo  rgo  eo,  scitis  ei  hauc  viam  scilis.  5.  Iunc  dixil  ei  Thoiuas  ;  doniinc,  uou  scimus,  nuo  is; 
el  quoiitodo  possiimns  banc  viatn  seire''  C.  Oixit  ei  lcsus  :  ego  sun>  ba?c  via  et  veritas  el  viia,  ullus  uoh 
vemt  ad  |iatrem.  nisi  per  me.  7.  6i  imscereiis  me,  ulii|iie  imscereiis  enain  patreui  meiim.  <-t  eiiini  ab  ho- 
dieruo  nuscilis  euui  ei  videtis  euui.    8.  Vcrun;  Filippus  dixit  ad  euiu  .  douiiue,  ostendc  uobis  huac  patrem'. 

ANKOTATIONES. 

xiu,  19.  sumai]  Ulf.c.coild.  °  yup.  — ei  unie]  quod  Ilom.  n.  li);  liugnndau  Cor.  I.  vn,  9,  gavatjadi  xv, 

qtii.i,  gr.  i-Kzi  (cod.  D  vct );  nut  alleruirum  esl  glossa  Sl ;  vaurkjad  i  II,  iv,  17;  usliuhada  vn,  10. 

tn  texliun  illala  (cf.  ad  L.  v,  55),  aul  Ulf.  oTt  parti-  xui,  56.   p  muh\   tunc,  °  gr.  oinn.  —  amdknQaudi 

cntan  ab  cJoxi-jv  pendiiit<-m  bis  el  ame  el  po>l  sen-  — qap\  respoud  mis  —  dixil ,  gr.  umr.oi'ft>  mna  i  'lo- 

lemiani  iiiterjeciaiu  |>o  uil,  sic  C»r.  II,  v,  i  uitum  b»j(.  cum  Golli.   uudus  lih.r  co.seniit;  cl.  iviu,  5. 

ymiei,  jfltai  airpetna  ■ttttra   qards  qatairaita.  ei  qa-  — ik\  ego,  °  gr.  — laisleis]  Ull.  c.  cudd.  "  jioi. 

liwrjon  utoiipa  Mm;  ef.  Mc.  in,  19.  —  />aurl»-imaj  iui,  37.  paruh]   lunc,  ■  gr.  omn.  —  pniiruj)  gr. 

J.  Sl.  X  panrbeimai.  —  gOicu]  dein,  gr.  mnii.  o-i>.  onin.  |K>si  i>»nt  i. — nu|  Sl.  'J  X- 

xiii,  30.  />i/>.'l  Ulf.  r.  e.nd.  r.  ap.  Mi.  °  oiv.  iin,  58.  andliof  |  Ulf.c.coldN  auiw.  —  />et|  qm>d, 

Illi,  51.  /jauj  sec.  lum,  •  gr.  omn.  nee  iu  gotliica  °  gr. — />iijlu,°gr. omn.  —  mi/Vjgr.  oni...  noel  kunnau. 

veismne  re>  ie  se  lialiere  eiistimamns,  nani  correla-  —  afaikis   kunnnn]  almeKas  novi-se  =   isvrjTi),  vid. 

lioiiein  particnla  um,  qne   m  laui  minulis  sermonis  ad  Cor.  i,  n,  25.  —  piim  Hiijuim]}.  St.  ^  jit, 

membris  adhibita  salis  inepta  videlur,  eliamsi  fer-  xiv,  l.au/iajSi.  X  nioiia. 

reiints,   tamen   lerri  uon   |>oiesi,  quod  alierum  pun  nv,  2.  ixxeiiia]  es-cui,  °  gr.  oiim. 

(iuiiii  non  primmn,  qucm  sie  debct  (Cor  II,  lil,  10),  itv,  3.  jah  pan\  et  enim,  gr.  onin.  xa«,  sic  vs.  7. 

locuiu  in  enuiiliato  ohlnic.  Quod  post  prius  pun  gr.  —  iiogg"]  Ulf.   e.  codd.  °  «u.  —  paruh]  ibi,  •  gr. 

euv  legunt,  id  furtassi-  a  quodam  in  marginc  jiei'  pan  Caeterun    Hz.    X  p*r*i.  —  *•/*£  J  g'"-   onm.    posl 

reddiium,  deinde  aulein  a  librarin  ctxlkis  Arg.,  quia  jus. 

posi  illud  jiun  poui  noii  p  iss  t,  alieno  loco  in  teiium  nv,  5.  paruh]  tuuc,  °  gr.  <  mn. 

illaiuro  e»l.  nv,  7.  uipltau  kttnpedei[>]  gr.  omn.  pnsl  nteixivri, 

*li|,  Tii.  «*")  igitur,  •  gr.  omn.,  Ulf.  c.  Ilril.  rselerum   L.  X  kundedeip.  —  inaj    pr.    Sl.  X-.  i/nm. 

SM,  53.  mel\  lenipus,  •  gr, —  ik  yagga]  1  gr.  —  qasaixip]  videlis,  gr.   oinn.   iucixa-zi ,  Ulf.  c. 

■  in,  34.  iij  ego,  •  gr.  lirix. 

■iii,  55.  u(  Au/inandal  esi  (ornia  non  passivi ,  se«l  xiv,  8.  t//|  veriim,  •  gr.  onm.  —  iilippus]  gr.  nuiii, 

-lii.  vid.  Crim.  I.  8.'>5,  2  uli  i.lsleiqadau  II,  iivii,  posi  hnntu;  t.eieium  St.  .i,  philipp'i». —  puluh]  h"T, 

42;  Mc.   iv,  52.  4auSj»dau   M.   SSVll,  45;   jammla  gr.  oinn.  wn. 


64'.  MULIOIiUM  Ul.FILANA  VERSIO  69t; 

9  unsis.  |>aruli  qab  niuna  lesus.  ivtlaild  melis  mib  izvis  vas.  jali  ni  ufkiiii|>es  niik.  filippn.  saei  gasiw 

10  mik.  gasaw  allan.  jah  waiva  [>u  qi[>is.  augci  unsis  |>ana   altan.  niu  galtubell  ]):iU'i  ik  In  ailin  jah 
ana  iii  mis  isi.  po  vaurda.  ]>oei  ik  rodja  izvis.  af  mis  silbin  ni  roilji.  ak  aiia.  saei  in  niis   isi.   sa 

11  laujib  povanrsiva.  galauboib  mis  hatei  ik  io  allin  jali  atta  in  inis.  ip  jabai   in  pizc  vaurstve   ni 

12  galauhcib  mis.  ainen  amen  qiba  izvis.  saci   galanbeiil   inis   Jm  vaurslva.  poei  ik  lauja.  jah  is  l:iuji[i 

13  jah  maiiena  balin  laojfb.  onie  ik  du  atiln  gagga.  jah  batei  wa  bidjlb  tn  namin  meinamma.  bnta 
1 1 ,  18  lauja  el  hauhjaidau  atia  In  sunan,  Jabai  wit  biiiji]>  mik  in  namin  meinamma.  ik  lauja.  Jabal  mik  frljnb. 

IC  anabntnina  meinoi  fasiaid.  |ah  ik  bidja  aiian.  Jah  anharana  parakletu  gibib  izvis.  ei  sijai  mih  izvis 

17  <bi  aiva.  ahma  stuijos.  banei  so  man  iseiba  ni  mag  iiiman.  nnte  ni  saiwib  ina.  nih  kann  ina.  ih  jus 

18  kuiiimb   ina.  untc  is  mib  izvis  visi[>  jah  in  izvis  isi.  ni  leta  izvis  vidiivairnnns.  qiina  at  izvis. 

19  na>ih  leitil.  jah  so  manaseibs  mik  ni  fpsnaaeibt  saiwib.  ib  jiis  saiwip  mik.  batei  ik  liba    jali  jus 

20  bbaip.  in  Jainamma  daga  ufktiiinaib  jus  [>alei  ik  in  attin  meiiiainma  jah  jus  ni  inis  j  ih  ik  in  i/vis. 

21  saei   h.ii'.ihl    anabusnius  meinos  jali  faslaib  bos.   sa  ist  saei  frijob  inik.  jah  ban  gaei  frijop  mik. 

22  frijoda  fiam  atiin  melnamma.  jab  ik  fiijo  Ina  jah  gabairhlja  imma  mik  tilban.  baruh  qab  imma 
iudas.  i:i  sa  i-k:irj  tes.  frauja.  vv.i  varb  ei  unsis  munais  gabairliijan  huk  silhan  ib  pizal  inauascdai  ni. 

23  audhuf  iesus  jah  qa[>  du  iinina.  jabai  wat  mik  frijob  jah  vaurd  mein  fastaib.  jah  atta  meins  frijnp 
31  ina.  jah  ilu  imina  gileijxis  jah  salibvos  at  iiiwna  gataujos.  ip  saei  ni  frii>[)  mik.  ]n>  vaurda  ineina  ni 
25  fastaip.  jah  bala  vaurd.  patei  btusrib.  nist  mein  ak  [)is  sandjamlins  mik  attins.  bata  rodida  izvis  al 
26"  izvis  visauds.  ajpban  sa  parakleius.  abma  ta  veiha.  [lauci  sandcib  atia  io  namin  meinamma.  saiivii 

27  lais  i]>  allata  jah  gamaudci])  Tzvis  allis.  ]>aiei  qa[)  du  izvis.  gavairbi  bilciba  izvis.  gavaiihi  mcin  giba 
i/.vis.  ni  svasve  so  manasrbs  gilub.  ik  giba  izvis.  ni  indrobnaina  iivara  hairtona   nih  faurhijaiua. 

28  hausidedub  ei  ik  qab  izvis.  galeiha  jah  qiina  at  i/.vis.  jabai  frijodedeib  mik.  aibpau  jus  faginodedcib 

29  ei  ik  gagga  du  attin.  unte  atta  meins  maiza  inia  ist.  jab  nu  qa[)  izvis.  faurjbizei  vaurpi.  ci  bibe  vairbai. 

INTEUPRETATIO. 
boc  SufDcit  nobis.  !).  Tunc  dixit  ei  Iesus :  laniiim  lemporis  cuin  vobis  fni,  et  non  cognovisti  me,  Filippe? 
Oui  vidil  ine,  vulii  palnin;  ei  quomodo  lu  dic.s,  nstende  nobis  liunc  patrein.  10.  Nonne  credis,  quod  ego 
iii  patre.  et  pater  in  me  esl?  Il.cc  vcrha,  qux  ego  loquor  vobis,  a  me  ipso  non  lnquor,  sed  pater,  qui  iu  uie 
ea,  hic  facii  hec  open.  II.  Credite  tilihi.  quod  e^o  in  palre  et  paier  in  me;  vcru  n  si  ob  li.ec  opert  non 
cied  lis  milii.  1"2.  Amen,  aiuen  dico  v«)bis,qni  credil  iinbi,  bxc  opera,  quye  ego  f.icio.  etiam  is  faeit  ci 
majura  his  f.irii,  quia  ego  ad  patrein  eo.  13.  Ki  quud  quid  oraiis  in  nomine  uien,  hoc  facic,  ut  alletur  pater 
in  liiio.  II.  Si  qu  il  oratis  mc  in  noniiiic  meo,  ego  facio.  15.  Si  me  amaiis,  praec.-pia  niea  servaie,  lii.  et 
ego  i»o  pairein,  et  alium  puraclcluin  dai  voliis.  ul  sit  cuni  vobis  in  oeternum.  17.  Spiriius  veriiats,  q  em 
liu:  iiiiindiis  noii  potest  capere ,  ii.un  non  vilet  emii,  neque  noscil  eura;  veruin  vos  nnscitis  eum,  nam  is 
cuia  vobis  mtiiiu  et  ii  vobis  est.  18.  Nou  relinquo  v»s  orbos;  venio  ad  vos.  19.  Adliuc  paucuiu,  et  bic 
iuiimlus  nic  non  auiplins  vidct,  veruui  vos  vblelis  me,  quod  e^o  vivo,  et  v  >>s  vivitis.  20.  In  iilo  die  cogni- 
icui^  vos,  qimd  cgo  in  patre  ineo  et  vos  in  nie  el  ego  in  vobis.  41.  Qui  b3bet  prsecepta  mca  el  terval 
h.cc,  luc  esl  qui  auiat  me ;  ei  autem,  qui  amat  me  aiuaiura  paire  meo,  et  ego  amo  euin,  el  osteudo  ei  me 
ipsuin.  -22.  Tunc  ditil  ei  Iud.is,  non  bic  -Iscariotts  :  doiiune,  quid  factum-esi,  ut  nohis  cogiies  osiendere  le 
ipsniu,  veriim  huic  mundo  non?  23.  Kespuudit  lesus  et  dixit  ad  eum  :  si  quis  me  aniat  et  verbum  ineuui 
servai,  et  paier  meis  amat  eum,  cl  ad  eum  imiis  et  mansiones  apud  euin  facinius.  21.  Yeruiii  qui  non 
adiat  me,  haec  vcrba  inea  non  seivat,  ct  boc  verlun»,  quod  auditis,  non-esl  meum,  sed  bujus  milteniis  ma 
pasris.  23.  Uoc  locutus-slim  vobis  tpud  vos  existens.  26.  At  hic  p.iraclelus,  spiritus  hic.  sancius,  qucm 
iuitlil  paier  iu  nomine  meo,  hic  vo^  doeel  o  nne  et  adinonei  vos  omnis  quod  dixi  ad  vos.  27.  Pacem  re- 
liuquo  v.ibis,  paceni  ineain  do  vobis,  uon  sicui  lnc  muiiduS  dtt,  ego  do  vobis.  Ne  turbentur  vestra  corda, 
ueqiie  limeaut.  2S.  Audivislis,  muo.I  ego  dixi  vobis  :  eo  et  veino  ad  \»s.  Si  amaretis  me,  utqiie  vos  gaude- 
retis,  quud  e^o  eo  ad  paireui,  nain  paier  meus  iinjor  me  est.     29.  Et  jam  dixi  vobis,  antequam  lieret,  ul 

ANNOTATIONES. 

xiv,  9.  paruli]  luuc,  °  gr.  oran.  —  va$]  fui,  gr.  xiv,  17.  «Ama|  in  cod.  Arg.  signi,  quo  n  indicatur, 

omu.  tui.  vestigiooi   liiiJini)  vidimus;  forlasse  ipse    Ulf.   err.1- 

xiv,  11.  i/>  jabai  —  mis]  veruin  si  —  niihi,  sine      vit,  w»tu««  neutiiiisforinadeceptus.—  «Jis,  ogr.oiim. 
sensiiet  cave  cum   B.   Ulf.  in  liliro  suo  si  Si  Sti  ri  xiv,  19.  suiu)i/>|  sec,  J.  X  *aijip. 

fpya  ur,  nonvm  lagitse  credas.  Zabnii  mirabilis  in-  xiv,  20.  uf  kiiiinai/t]  St.  X  uf  kunnaip. 

lerprelandi  raiio,  niquod  pn8lja6nt  poneodum  fuis-  xiv,  21.  luibaid]  l.  St.  -*-  habaip.  —  gabairhtja\ 

tet,  a!>  interprele  propler  eaphenieura  nrdinem  »«-     B.  X  gabairhta 

boruni  (?)  ante  gataubeip  collocatum  esse,  si  quibiis  xiv,  22.  />a>u/il  lunc,  °  gr.  omn.  —  frauja}  Ulf.  c. 

iiiiii   probaiur,   li  non  sunt  viiuperandi,  modo   ue      eodd.  *  ud. 

Ineura corruptum  esseo|iiiujntur(viil.  Ribbeck,  yenes  xiv,  23.  mik  frijop]  vid.  ad  vs.  15.  -*-ya«jsec.  el, 
Jahrb.  der  Btrlitt.  Geteltselm(i,  elc.  I.  p.  41);  polius      °  gr  omn. 

sic  slaluendum  esl,  UU'.  vciboruui  gr;ecoruui  seosuiii  xiv,  21.  if>]  verum.  °  gr.  omn.  —friop]  1.  •*    />i- 

non  probe  curantem,  negaiioiiem  eo  loco  pntuitie,      jo/>,  St.  '«^  frjiop. 

ubi  ponere  sulet,  h.  I.  autem  non  debebai.  l»er  si-  liv,  2i>.  gamutdeip\  pro  eo  Ih.  Z.  ummuiteifi  vel 

mdein  errorem  laptuteti  L.  »m.  12.  Junius  tensui  gamaneip  emendaru  voluerunl;  sed  ma-nlja  i  ei  ga« 
eonsulera  cupieni  edidil  i/i  jabai  ni  (L.  x,  Cy,  in  iHonajan  etiim  legunlur  Skeir.  p.  47,  U;  50,  12.  ef, 
hitt  vaur&tve  galuubeip  mis  miiudeins  i7,  5. 

xiv,  12  aifaiiiwid|  sic  rod.  Arg.;  J.  Sl.  -r  ga/.ri-  xiv,  27.  >u/i]  7..  X  "'"• 

(,.,._  „//,„;  iuf.  c.  eodd.  •  fiw.  xiv,  48,  ;ua]  v,.s, «  gi.  omn.    vid.  ad  u  xvn,  6.— 

mv,  1  i.  m.k\  me,  ■  gr.  ik\  tee.  rgo,  •  gr. 

xiv,    j.  mik  fnjop]  1  gr.  oinii.,  sic  vs.  23.  xiv,   >j.  i;ri»]  Sl.  X  ""• 


697  JOUANNES  X!V,  50  —  XV,  20.  008 

50  galauhjaij).  Jianaseifjs   filu  ni  majilj;)  niiji  izvis.  qimijj  saei  Jiizai  man.isedai  reikinoji  jah  in  mis  ni 

51  bigilij)  vailit.  ak  ei  nlkunnai  so  manascps  b.iiei  lk  (rijoila  atian  mcinMia  j.ili  svasve  anabaud  iuis  ait.i 
IV.      I  sva   laiij-i.  urreisij).  g;iggam  pabro.  ik  im  veinatnu  b.ita  sunjetno.  jali  atia  meins  vaursivja  isl. 

2  all  laine  in  ntis  unbairandanc  akran  go{>  usnimib  iia.jahall  akrao  bairamiane  galiraineib  ita.  ei 

5  ,     4  iiianagi/.u  akran  bairaina.  ju  jus  hrainjai  sijuj)  in  bis  vaurdis.  Jialei  rodida  du  izvis.  visaip  in  mis  j:ih 

ik  in  izvis.sve  sa  veinatains  ni  mag  akrun  bairan  afsis  silbin.  uiba  isl  ana  veinatriva.  svali  mli  ju*. 

5  uiba  iu  mis  sijup.  ik  im  Jiaia  veinatriu.  i{>  jus  veinatainos.  saei  visip  in  mis  j:ib  ik  in  iinina.  sva 

6'  bairif)  akrau   manag.  fialei  inull  mik  ni  inaguj)  taujan  ni  vaiht.  niba  saei  visij)  i'n  mis.  usvairpad.t 

7  ut  sve  veinatains  jah  gajjaursriij)  ;ah  galisada  jah  in  fon  galagjand  j « r>  inbranjaiia.  :i|)])an  jahai  sijnj.i 

8  in  mis.  jab  vaurda  meina  iu  izvis  siud.  baiawah  pei  vileib.   biiijij).  jah  vairbib  izvis.  in  pamma 

9  li:iiilii|is  ist  aila  ineins.  ei  akran  manag  bairaib.  jah  vairbaib  meinai  siponjos.  svasve  frijoda  niik  atia. 
10  svah  ik  frijoda  i/.vis.  visaib  in  friaj)vai  meinai.  jabai  anabusnins  meinos  fasiaid.  sijop  in  friajivai 
ti  meinai.  svasve  ik  anabusnins  aitins  mcinis  fastaidajah  visa  iu  friabvaiis.  p3ia  rodida  izvis  ei  fahejis 
12  meina  in  izvis  sijai  Jah  faheds  izvara  usfulljaidau.  pata  ist  anabusns  meina  ei  frijop  Izvis  niissu 
io  svasve  ik  frijoda  izvis.  maizein  bizai  liiajivai  mainia  ni  haiiaij).  ei  was  saivala  seina  lagjip  faur  fri- 

14,  15  jonds  seinans.  jus  frijonds  mcinai  sijup.  jabai  laujib.  patei  ik  auabiuda  izvis.  bauaseips  izvis  ui  qijia 
skalkans.iiiiteskalksni  v:iit\vai:iujijiisfiauja.  ipik  izvisqap  frijonds.  uiiieallpaleihaiisidaatatiinmei- 

16  namma.  gakannida  izvis.  ni  jus  mik  gavaiided.ip.  ak  ik  gavalida  izvis  ei  jus  gnivaib  jah  akran  bairaip 

17  jah  akran  izvar  du  aiva  sijai.  ei  batawah  pei  bidjaij)  attan  in  namin  meinamma.  gibib  izvis.  paia 

18  anabiuda  izvis  ci  fiijop  izvis  inisso.  jabai  so  manaseds  izvis  fijai.  kunneij)  ei  mik  frnnian  izvis 

19  Gjaida.  jabai  pis  fairwaus  veseip.  aibbau  so  manaseds  svesans  (rijodedi.  a()J)aii  unte  u-  parnnia 

20  fairwau  ni  sijnp.  ak  ik  gavalida  izvis  us  hamina  fairwau.dujipe  fiiaid  izris  somanaseps.  gamiiiicib  [>is 
vaurdis  paici  ik  qa[)  du  izvis.  nisi  skaiks  maiza  fraujinseiiiainma.  jabui  mik  vrekun.  jah  izvisvrikand. 

INTERI-RETATIO. 

cum  fiit,  credatis,  30.  Amplins  multum  non  loquor  com  v»bis ;  veuit  qui  huic  mundo  lmperat,  et  in  rne  non 
iuvenit  quidquam.  51.  Sed  ut  cognoscat  hic  muiidus,  quod  cgo  amavi  pairem  mciun  et  sicut  prxcepit  mihi 
pater,  sic  facio.  Surgile!  imus  inde.  xv,  l.  Ego  sum  yitis  hic  vera,  ei  p:iter  meus  nperarius  ess.  2.  Uiu- 
nem  ramorum  iu  me  nnn-ferenlium  frucium  bonum  desumileum,  et  omnem  fiucium  ferentium  purgat  eum, 
u  plurem  friiclum  ferant.  5.  Jam  vus  mnndi  esiis  ob  hoc  verbum,  quod  locu'us-Sum  ad  vos.  4.  Mancatis 
iu  me  et  ego  in  vobis,  uii  hic  palines  non  p>ite»t  fructum  ferre  a  se  ipso,  nisi  est  in  vite,  sic  neqne  vos,  nisi 
in  me  esti^.  5.  Ego  sum  lisec  vitis ,  verum  vos  paliiiiles;  qui  mavet  in  me  el  cgo  in  eo,  sie  lert  frucium 
niiilliim,  quod  sine  mc  non  poleslis  lacere  non  quidquam.  6.  Nisi  (|iii  manel  in  nie,  ejiciiur  foras,  uti  p:il- 
ii  es  et  exarescit  et  colligitur  et  in  ignein  i<onunl  ei  crematur.  7.  Ai  si  estis  in  me,  et  verba  niea  in  vnbis 
suni,  quodcuiique  quod  vullis,  orale,  et  l:i.  vohis.  8.  ln  boc  altdtus  esi  pater  meus,  ut  fructum  mul- 
luiii  ler.ilis  et  fiatis  mei  disripuli.  9.  Sicut  amavit  me  pater,  sic  ego  amavi  vos,  maneatis  in  amore  meo. 
10.  Si  prascepta  uiea  servaiis  esiis  in  aniore  me  •,  sicut  e^o  pratcepta  pairis  rnei  servari  ct  inaneo  in  :mi(ire 
(iiis.  11.  Hoc  l(i(:ii:iis-sum  vohis,  ut  gaudium  ineum  iu  vobis  sil  ct  gaudium  vestrum  implcatur.  12.  Hoc 
cst  prasceptum  nieum,  ut  ametis  vos  invicem,  sicut  ego  amavi  vos.  15.  Majorem  hoc  amore  bomo  nou 
babet,  ut  quis  aniinaiu  suam  ponai  pro  amicis  sni^.  14.  Vos  amici  mei  cstis,  si  facitis  quod  ego  pr.ccipio 
vohis.  15^  Aiii|ilius  vos  non  dico  scrvos;  nam  servus  uon  scit,  quod  facit  ejus  dominus;  veruni  ego  vos  diri 
amicos,  iiam  oinne,  qu^d  audivi  a  palre  meo,  nolificavi  vobis.  10.  Non  vos  me  clegislis,  sed  ego  elegi  vos, 
ut  vos  ealis  el  frucluiu  feratis,  el  fructus  vesler  ii:  aiternuni  sit,  ut  quodciimque  quod  oreiis  patrem  in  nomine 
mco,  dct  vobis.  17.  Iloc  pr;vcipio  voliis,  ut  amelis  vos  invicem.  18.  Si  hic  mundus  vos  oderit,  scitc  qnod 
me  priorem  vobis  oderat.  19.  Si  liujus  inundi  csseiis,  utique  bic  niundus  proprios  amaret;  at  quia  ex  lioe 
iniiiido  ioii  estis,  sed  ego  elegi  vos  ex  lioc  mundo,  ideo  odil  vos  hic  inundus.  20.  Recordaniini  bujus  verbi, 
quod  ego  disi  ad  vos,  non-esi  servus  niajor  doniino  suo,  si  uie  pcrsecuii-suui,  etiam  vos  pcrsequuntur;  si 

ANNOTATIONES. 

xiv,  30.  qimip]  Uif.  "  '/ap-  —  bigitip]  invenii,  gr.  gr.  omn.  /ai  (/«•/«);  sic  zvu,  18  et  tta  zin,  13.  €«- 

fy£l  lerum  J.  St.  -r-  sia. 

"xiv,  31.  il{\  ego,  °  gr.  omn.  —  •;  emana]  mcum,  xv,  10.  is]  gr.  omn.  anlein. 

o  gr.  omn.  vid.  ad  Cor.  I,  vu,  16.  xv,  lt.  (ahept]  St.  -J-  fahedt;  sic  xvi,  21 

xv,  2.  go[>]  bnuum,  •  gr.  oiun.,  Ulf.  e  locis  paia.-  12  }k  .  .  ler  coJ> 

JelisM.  vu.  19  et  L.  iii,9  addidissc  videtur.  Mj  '  **  »     ■  r 

";  5.  ifif Vrum'.  Urlomn.  - m]  sic,  gr.  Ak,  ".  «•  f""P<">i}  f  ?r-  °">«-  (P™1^  "«>•  "  aP-  «jU 

quos  J   St  b.,  a  edenfes,  secuti  sunt.  **  ^^  rehiiiim  (majorem  i,oc  amorem)  cnm  Ulf. 

M  xv  6.  MManMfil  Z.  X  gataunmp.-gathada]  ad  ™««  refeiai(inaj»rein  hoc  amore),  ^ms  le- 

colligiiur.gr.  oiiiii.  J^yMt, ,  ha..c  leclionis  diversi-  Klsse  v]l^i';-  _  iau' J  J"  SU  *  faura- 

laLem  Seb.  indicare  voluisse.  videtur,  adnotans,  Ulf.  xv'  io-  ,k>  e%«,  J  gr.  omn. 

c.  gr.  auTO  pro  aO-a  le^ere,  sed  Ulf.  pronameii  om-  xv,  16.  sirisj  sec,  Ulf.  c.  codd.  «  xai  sSvxa  oftaf. 

niuo  omitlil.  —  inbraujaila]  sic  cod.  Arg.  et  ediit.  }i(  —  du  aiva}  in  aeternum,  °  gr.  oinn.  —  patawah  /nij 

pro  inbiaiinjartr.,  vid.Oor.  I,  Xlil,  5  gabrannjaidnu,  vid.  ;id  vs.  7.—  bidjaip]  St.   ■.:{  bidjap. 

Skeir.  4i,  1  wibranwdaiios ,  C:ilend.  p.  26  ijabrauni-  xv,  18.  fruman  isiiis]  priorcm  vobis,  gr.  osun.  Ttci- 

dai,  cf.  urronuian  a  rinnan  |irofeeloin.  rovufiiv;  ca;lerinn  notiuluin  esi  fruinan,  quod  cmn- 

xv,  7.  abpjn]  at,  •  gr.  omn.  prsier  cod.  II  ap.  p;irativus  non  cst  forma,  ^ed  si  nifuatione,  sic  o«- 

Mt.  —  patauah  pei\  Sl.  >.*"  pata  wapei,  sic  vs.  Ifi.  Ituma  (=  inepixt"»)  1'iiijipp-  u,  5. 

xv,  'J.  (rijodaj  pr.,  J.  !5.  )K  frijorfe.  —  Ji'«'iJ  sic,  xv,  \').  svesans]  proprios,  gr.  ouiii]to  ;'5iov. 


69!)  nillMOnUM  li.FIUNA  \F.1M(>.  700 

91  julmi  mein  VBnrd  fasialdedeina.  jalt  itvar  fasiaina.  ak  [>ala  all.t.i  laiijand  iivib  in  itaillini  meinis.  unio 

22  ni  ktiiiniin  ji  iii  i  -  iinl, nidjn  inik.   nih  qcmjau  j.ili  roili<)edj:m  ilu  Im.  fr.i v;»nrlil  ni  li.<haidedeina.  i|i 

t~ ,  24  iiu  inilons  iii  hal  aml  bi  fiavr.iurhl  scina.  saei  nuk  lijaiji.  Jall  anan  meinana  fij.ij).  i|i  [>o  vaurslva 

m  u .ii.i> i.1,-ii  iii  in  iiii.  |nifi  uii|iar  ainshuii  ni  galaTiila.  fravatirhl  ui  liahaidrd-iiia.  i|t  uii  j  >h  gasewun 

25  mili  j.ik  hjai<h:<liin  jah  mik  jah  allan  metnana.  ak  ei  usfullnodedi  vaurd  |iata  gamel  dn  hl  viimla  lae,  ei 

%'i  lijii.h-iiiin  mik  arvjit.  :i|i[i.m  fi.ui  qimi[>  paraklelns.  panei  ik  inaandja  iavia  rram  huih.  abnian  ^unjos.  uci 

27 ;  xvi,  1  fr.nii  aliiu  u>rinni|>.  sa  veilvodeifi  lu  mik.jah  ban  jua  veilvodrib.  uiilc  fraiu  frunia  mib  in  aaijub.  |>ala 

2  rndida  iivia  ei  ni  afmaisjaindau.  )isgaquml>im  dreibamJ  iivv.  akai  qimi|i  treila  ei  sawaxuh  iiei  uaqimib 

?>  izvis  |iii^(.'ki-i|i  huusla  saljan  gu[>a.  jah  |>aia  lanjand.  unteni  ulkun|«*duii  aiian  uih  mik.  akei  baturodida 

4  iivis.  ei  bibe  i|imai  to  weila  ixe.  gamuuei|>  bixe.  baiei  ik  vpj»  iivts.  iji  |.ii.i  i/vis  Iram  frunia  m  ,|;.|, 

5  iinie  im|.  Ixvia  vas.  i|>  nu  gagga  ilu  [ininnia  samljandin  mik.  jah  ainshuu  us  ixvis  ni  fraihnib  unr. .  wa|> 
0,  7  gaggis.  akei  nnie  [mia  rotlida  uvis.  ganriba  gadaubida  izvar  bairtn.  akei  ik  annja  uvis  qi|>a.  batiio 

Isl  ixvii  ei  ik  galeipau.   nnie  jabai  ik  ni   galei|ta.  parakleliis  ni  i|imib  al  izvis   a|>|ian  jabai  gigga. 

8  samlji  in  i  du  izvis.  j  <h  (|iuiand8  is  gasaki|i  bo  manasep  bi  fravaurhl  jah  l.i  garaihiijta  jah  bi  siaua. 

9,  1u  bi  ftavaiirhl  raihlis  |>ala.  halei  iu  galaubj  md  du  mis.  ib  bi   g:iraibl>|>a.  Jialei  <ht  auiu  meinatiiiua 

II,  1*2  gafJga  j.ih  in   Jiauasrips  saiwib  mik.   ih  bt  sUua.  [>atei  sa  rciks  [>i-  latrwaus  afilomijis  varji    i.aufc 

15  ganoh  ska!  qij>an  izvis.  akei  ni  m.igu|i  frahairan  nu.  i[>  ban  qimiji  jains.  .ihm.i  siinjos.  hriggij.  i/.vii 
in  aiai  Binijai.  nili  ban  roilcib  af  sis  sflhin  .ik  svn  fi!u  sve  hauseib.  mdeiji  }ah  bau  an»vaii|>u  ga 

li,  15  ieihi[>  izvis.  jiins  mik  liauheijb.  r  us  meinamni.i  nimib  jah  gaieibib  ixvis.  all  batei  aih  aila.  mein 

16  isl.  duhbe  qajs  Jiiiei  us  meinamma  mmif>  jah  galeilnb  ixvis.  Icitil  uauh  jali  ni  saiwi)>  ink.  ].ih  aflra 

17  leiiil  jih  gasaiwib  mik.  unie  ik  gagga  <lu  ai<in.  [i.iruli  qejiun  us  |  aun  liponjani  ilu  lismissn.  wa  isi 
[i.ii.i  baiei  qibib  uosis.  Iciiil  ei  m  suiw  |i  mik  jah  afira  leitil  jah  g.-is  >iwij>  nnk.  jah  |  atei  ik  gagga  du 

18,  19  attin.  qe[)iuiuh  [i;Ha  vra  sjat  b^iei  qi[>ib.  leiiil.  ni  viluin  wa  qipib.  i[>  ic-tis  vissuh  balei  vilii  dun  im 
frailiiian  jait  qa[>  iui.  bi  Jiaia  sokeib  iiiij.:  izvis  mi-so.  balci  qa[>.  leitil  jah  ni  saivcih  niik.  jah  aflra 

INTEItlRETATIO. 

meum  verbnm  servareut,  eiiam  vesirtnn  servent.  21.  Seil  hoe  omne  facinni  v»his  ob  uomen  meum;  <ian: 
iidii  nosctinl  hnnc  miitenlem  me.  24.  Wisi  venirem.el  loquerer  ati  eng,  pcoaium  nnu  haberenl;  vermii  uuiic 
esiusationem  non  habent  ub  peccaium  suum.  25.  Qui  ine  od.i,  eltam  -lairem  memn  odii.  2i.  Si  liaec  mieri 
noii  facercm  in  ns,  quse  p.litis  ullus  non  iecil,  pecc-iLtmi  nnn  liahereni;  veriim  nuneeliani  vidciunt  me  el  ode- 
rtinl  et  me  el  pairem  meum.  95.  Se<i  ul  impleretm  verbum  hoc  stTiptnm  iu  lege  eorum.  quod  oderunl  me 
frjstra.  26.  Al  cura  veuii  paracleius,  quem  esjjo  miiio  vobis  a  patre,  spirititm  verilaiis,  qni  a  patre  exii,  hic 
leiitatur  de  me.  27.  El  amein  vos  icsiamini,  naii:  a  principio  ctim  me  estis.  xvi,  I.  Iloc  UkuIus  suin 
vohis,  ut  non  s»llicitemini.  2.  E  cmiriliis  pellunt  vus  ;  sed  venit  h<>ra ,  ui  quisque  <|tii  neejdii  v-is. 
puleisacrilicia  offerre  Deo.  3.  El  hoc  faciunl,  quia  iioii  co^iitiveruntpalrem,  nec  me.  4.  Sed  hac-  lociilus 
1,1,111  vobts,  ut  cutn  veniai  hi-c  hora  corum,  reeordemini  borwn,  qnod  ego  dixi  vobis  ;  verum  hoc  vob  s  » 
pri  cipio  non  di\i,  nam  cum  vohis  fui ;  5.  vemtn  nunc  eo  ad  honc  miltenlem  me,  el  uliu*  e  »ohis  mm 
inierriigat  iue  :  qun  vadis?  6.  Sed  quia  hoc  lueuliis-Sum  vobis,  trisiiiia  obduravii  vestrum  cnr.  7.  Scd  egn 
verit.nem  vohis  tlico;  me:iu<  est  >o(>is  ut  e^o  eam  ;  nam  >i  ego  non  eo,  paracletus  non  vemi  a.i  vos;  ai  si 
eo,  milli)  eum  ad  vos.  8.  El  venieus  is  aigtiil  bunc  mundum  de  peccaio  el  tle  jusiitia  et  de  judicio.  9.  l)c 
peeeatn  nuitlem  hoc.  quod  non  credunlad  me  ;  10.  veriim  de  jusulia,  quod  ad  pnirem  meuui  e<i,  ei  nt.n 
amplius  videiis  me;  II  vertim  de  judicit),  quotl  hic  princeps  hujus  inuodi  daiiinaius  fuil.  12.  Adhue 
satis  debeo  di<ere  v.  his,  sel  non  pnlestia  ferre  nunc;  15.  vcrom  cum  venil  ille,  spinius  verililis,  ducil  vo» 
m  omiieni  veriiateni,  ncque  eiinn  loquitur  a  se  ipso,  se<l  tam  mnllinn  quam  au:!it,  Itiqiiitnr  H  hoc  lutuium 
iiunliat  volus.  li.  llle  mc  allal,  nam  e  men  suina  ei  nuntiat  vobis.  15.  OnmeqiKMl  habet  pater,  meum 
esi;  idco  di\i,  quod  e  meo  siiniit  cl  nuntiai  vobis.  16.  Paoeum  adhuc  et  non  videtis  ine,  et  iiermu  iiaucum 
ei  vitleiis  me;  nam  ego  eo  aii  pairem.  17.  Tuuc  diverunt  ex  lus  discipulis  ad  se  invicem  :  quid  est  hnc 
ipiod  dicil  nobis,  uaucum  ul  non  videaiis  me,  el  iteimii  paucum  et  videlis  mc,  el  quod  cgo  eo  ad  patrem  T 
18.  Diverunlque  iioc,  qmd  lit,  qund  dicit  pauiMim  ;  non  scimus,  quid  dicit.  19.  Verum  lesus  scivit,  quod 
volueruut  eum  interrogare  et  dnil  iis  :  ob  boc  qua>rilis  cutu  vobis   invicein,  quod  diii,  paucmu  et  iiou 

ANNOTATIONES. 

xv    21.  «aiirf/oiidiiiil  J.  St.  X  undjandin.  me  oltendit;  ni-i  ad  similiiit.linem  loc»rum  Mc.  u, 

xv'  ~1±.  ni/il  llz.  X  •"••  -•*•  ^"  '•  **"•  tx,  *6diclmn  e>l.  quod  ul  sil  veremur, 

xv',  ~ii'.  uupur  atmliuu]  \  gr.  nnm.  —  mik\  pr.  me,      quia  paia  iils  lncis  ubiqne  hahei.  quo  referaiur,  h 


gf- 


I.  auiciu  iion  habei,  iieque  in  gr.  est  ejus  tillum  vesti- 


»v,  25.  bata\  Sl.  X  I>opa.  —  gamelido}  1.  X  *«-  &w,i   '■   delendum    esl    lanqii.im    niendum    librarii 

Mdo. '—  urtjo|  1.  Si.  B.  X  ur«/°-  propler  sequens  paiei,  r(.  ad  Cor.  II.  »,  12. 

iv  26.  ia)  Si.  X  ■«"'•  ,vl'  ,3"  anava'rt>°  I  z   X  anntairhi». 

»v',  27.  />an;ni|<  gr.  omn.  «*«i   16    nauh  |  adbuc  ,  ■  gr.  omu.   —  iv]  ego, 

xvi,  4.  ue|eoruin,  •  gr.  omn.  praierend .11   »p.  ■  gr. 

■Wi.,  qm  ruin  sequensaOriv,  a  noslro  per  />iie  reddi-  xvt,  1T.  iipon;am]   Llf.   c.  codd.  .  el  x  ap.  Mi. 

liiiii    omilUI,   veremur  ne  allerutruin  e  margiiie  in  •  outoO.  —  fi|  in,  gr.  nmn.  x«i,  Ulf.  aulem  ila  loqui- 

ttexlum  illatum  sit.  cf.  ad  itn,  29;  L  v,  5i.  lur,  Hl  de  more  sno  scrmonein  variet,  cf.  1»  vi,  57, 

xvi    6.  t/iiduufciiia  ]  obd  r.ivil,  Llf.  niTrwpwMv  (in,  ubi  nisi  cum  c  >dd.  Jw  pru  xai  oO  leeil,  eaimlmu  oh 

4U)  pt'o  mnUf^.n  icgil.  caiisam.  qu.iin  intlit  aviiiiu»,  n  pr..  jak  posuil. 

ivi,  7.itw.  m/iall  i/r.  —  pur«WcU»JSt.  XP"-  *vl-  "*■  '/'/"•"«'*l  »»'•  »J  i.  20. 

th-iiii.  -;.<(.«ilsec.  J.  X  «"*"'•  xvl>  W»Vl  ve'""'.   *  ir-  —  »•»"*  »•"•*]  1  tf- 

KVL  9.  /../i.'|  Iior,  °gr.  om n.  cl  ipud  lioih.  maii  omii. 


701  JORANNES  XTI,  20-XVII,  6.  7(;2 

20  Will  jah  gasaiwij)  raik.  anieu  amen  qij.a  iziis  Jiei  greitibjah  gaunon jus  tb  inanascj.s  fagtnoh.  jus 

21  sanrgandans  v.drbih.  akei   so   saurga  izvara  du  fahedai   vairhih.  qino  ban  bairib.  sanrga   habaid, 
Unle  qain  weila   izos.  ib  bibe  gabaiirau  isi  barn.  ni  pana6eibs  ni  gaman   hizos  aglons  faun  fahedai. 

22  oiitc  galiaurans  \ai[>  manua  in  fairwau.  jali  |ian  jus  auk  nu  saurga  habaib.  ib  afira  saiwa  izvis  jab 

23  faginop   izvar  liairin.  jah  [ro   ialied  iz*ara  ni  ainshun  nimib  af  izvi-.  jali  in  jainauima  daga  mik  ni 
fraihni[)  vaihlais.  amen  amen  qiba   izvis  baiei  jiiswah  bei  bidj  b  allan  m  namin  mcinamma.  giliih 

21  izvis.  uud  liita  ni  bedub  ni  vailitiis  m   naniin  meinamma.  bidjaib  jali  nimib  ei  fahebs  izvara  sij.ii 

25  usfullida.    bata  iu  gajukom  rodida  izvis.  akei  qimib  weila.  panuh  fzvis  ni  banaseibs  in  gajukom 

26  rodja.  ak  andaugilia  bi  attau  gateilia  izvis.   in  jainamma  daga  ii>  namin  mcinamma  bidjib.  jah  ni 

27  q  ba  izvis.  bri  ik  iiiijau  alian  bi  izvis.  ak  silba  alla  frij'>[>  izvis.  unle  jus  mik  frijodedn|>  jali  galau- 

28  lndedub  Jiaiei  ik  fram  guba  urrann.  uziibiddja  fram  aiiui  jiii  aliddja  in  pana  fairwu.  afira  l)iici!>a 
23  bamma  fairwau  jah  g  gga  du  attin.  jbaruh  qebun  hai  siponjos  is.  sai.  nn  andaugiha  rndcis  jah  gaju» 
30  kono  ni  ainohun  qi[>is.  itu  vilum  ei  [>u  kant  alla  jah  ni  paifl  ei  pnk  was  fraibnai.   bi  jiamiiia  galaub- 

31,52  jam  palei  pu  fram  gttpa  urrant,  andhof  iin  icsns.  uu  galaubrij).  sai.  qiinib  wcila  jali  iiu   qam  ci 

35  distalijada  w.rji/uli  du  seina  jah  mik  aiuana  bileibib.  jah  ni  iin  ains.  unie  alia  <>i.j>  mis  i-t.  [i.u.i 

rodida   izvis.  bei  in  mis  gtvahbi  aigei[i.  in  bamma  faiiwau   ag'ons  habaid.  akei  prafsteih  izvis.  ik 

ivii.    i  gajiukaida  [.ana  fairwu.  [>ala  rodida  iesus    uzuhhof   augona    scina     du    liimim    jah    qap.    alta. 

2  qain   weila.     Iiaubei     beinaia     sunu.    ci     sunus     hc  ns     hauhjai     jbuk.     svasve     aigaft     imma 

3  valdufni  allaize  letke  ei  all  palei  atgafi   iuinia.   gibai  im  libain  aiveinoo.  soh  jSui  ist  so  aiveno 

4  libains.  ei  kiiimeina  buk  ainana  sunja  gnb  jab  banei  insaudides  iesu  xristu.  ik  puk  hauhida  ana 

5  airbai.  vaurslv  ustauli.  paiei  atgaft  mis  du  vaurkjan.  jali  nu  hauliei  mik.   bu  aiia.  at  bus  silbin 

6  hamma  vnlhau.  [>anei  habaida  at  bus.  faurbizet  sa  fairwus  vesi.  gabairhiida  neinata  naino  mannain. 
panzei  aigafl  inis  us  bamma  fairwau.  beinai  vesun  jah  inis  aigafl  ins.  jali  paia  vaurd  bcinata  gala- 

INTERPRETATIO. 

videtis  me,  et  iicrum  pauctim  et  vidctis  me.  20.  Aiuen,  aut  n  dic<i  vobis,  quod  ploralis  ei  lugetis  poi,  vorum 
nmndus  gaudei ;  vos  ma-rcnics  lilis,  scd  hic  mreror  vesier  ed  lciitiam  lit.  21.  Mulier  cum  paril,  mrjeroreni 
habet,  nam  ven  t  hora  ejus,  veriim  cuin  naius  cst  pner,  non  amplius  non  reeordamr  liujtts  afjfliciionis  pi.it 
Ixtitia,  quia  naius  fuil  hoino  in  mundo.  22.  Kl  autem  vns  enim  nunc  inoetorcin  habei:s;  verum  ileruin 
vidco  vos,  et  gaudct  vesirmn  ror,  et  hanc  laHiliam  vcsiram  non  ullus  suinil  a  vob  s.  25.  Et  in  illo  die  me 
non  interrogatis  qtiidquam ;  nim-ti,  amen  uico  voliis,  quod,  quodcunqiie  quod  oralis  pxtrem  in  nomine  ine<>, 
dat  vobis.  2i.  llMjue  linilieniiim  non  orasiis  noii  quidipiam  iu  nomiiie  ine»;  oret<s  ci  stimilis,  tii  laelilia 
vestra  sit  complcta.  25.  Hoc  in  parabolts  lociaus  sum  voliis  ;  sed  venit  hoia,  lunc  vobis  non  aniplius  in 
parabolis  loquor  ,  scd  palam  <lc  patrc  nuiitio  vobis.  2G.  In  iliu  dic  iu  nomiue  nieo  oratis,  et  nou  dico  vobis, 
qimd  ej;o  orem  nairem  pro  voltis,  27.  sed  ipse  patcr  ainat  \os,  qnia  vos  me  amavistis  et  credidislis,  <pn  <l 
ego  a  Deo  exti.  28.  Exii  a  patre  ei  descendi  in  hunc  inuuduni;  ileriim  reiinqno  hune  mundum  et  co  ad 
paireni.  2!l.  Tunc  iltxeruni  hi  discipuli  ejus  :  ecce,  ntinc  palam  loqueris  el  parabolarum  non  ullam  dieis. 
30.  Nmic  scimus  qund  tu  scis  omnia  et  non  indiges,  ut  te  quis  interroget;  de  hoc  credimus,  quod  m  a  Deo 
exiisti.  51.  Kespondtl  iis  lesus  :  nunc  credllis?  52.  Ecce,  vcnil  iiora  et  jain  venii.  ul  dissipeiur  quisque 
ad  sua,  et  nte  so  um  rclinquilis,  el  non  sum  soltis,  nam  pater  cum  me  est.  33.  tioc  loculns-sum  vobis,  ut 
iu  me  pacem  babcaiis;  in  hoc  mumlo  afflictiones  habetis,  sed  consolamini  vos  ;  ego  subjugavi  bunc  uuin- 
dum.  xvii.  I.  lioc  lociitus-est  lesus  elcvaviique  ocnlos  suos  ad  Cffilum  el  dixit  :  paler,  venil  hora,  ali  ■  tunm 
rilium.  ut  lilius  luus  altd  te.  2.  Stcui  dedisli  ei  imperitim  omnium  corporum,  ut  oinne,  quod  dedisti  ei,  <let 
iis  viiam  xternam.  5.  Ila-c  autem  esl  h;ec  sierna  vita,  ut  noscant  ie  unum  vere  Dcum  et  qiseni  u.i-isii, 
lesnln  Clnisiiim-  4.  t'.go  lc  altavi  in  lerra;  opu^  perfeci,  quod  dcdisii  milii  ad  operandum.  5.  Et  nunc 
alia  me,  iu  pater,  apud  te  insutn  hoc  splendore,  qiicui  liabni  apud  te,  aniequam  iiic  inundusesset.  6.  tVani- 
foaiavi  tuuiu  noinen  iioroiiiibus,  quos  dcdisli  milii  ex  hoc  mundo;  lui  iuerunt,  el  mihi  dedisii  eos,  et  boc  ver- 

ANNOTATIUNES. 

xvi,  20.  ju«l  sec,  lllf.  c.  eodd.  °  Se.  omn.  —  [railinm  |  Z.  X  (tohnai. 

xvi,  21.  geMaroN  wij  uaius  esi  (puer),  gr.  omn.  xvi,  31.  imj  J.  B.  X  *""• 

yswijo-n  /  puerum  niutier).  —  ni  panastipi  ni]  vid.  xvi,  32.  di*iahjada\  dissipetur,    gr.   omn.    «rxoo- 

a<i  viu,  42.  -rritrSijt».; — jeiuoj    iiac  forma,    quam   Z.   in  semaioi 

xvi,  22.  /mnjgr.  omn.  postjns.  — saurg.t)  gr.  anle  mutare  malebat,    noiiis  gen.uvus  pronominis   teci- 

avA;  qiiod   auiem  S<h.  Goili.  in  eorum  iiuineium  proct  esse  videiur,  uti  L.  vn,  3i;  du«mwi  auiem elli- 

referl.  qm  vOvjuv  pro  fxiv  vvv  legant,  crravil.  |,,jce  ,|l0l,„„  e!il)  „,;  |_,.  X)X>  7  t/u  frav  urhiii  muns, 

xvi,  23.    pitwuh  pei\  sio   cod.    Arg.;   Sl.it.   X  vid.  aiiL.  viii,  49. 
piiwapei.  xvi,  33.  fotrwnj  J.  St.  Xfuirnau. 

xvt.  24  fakeb»)  vid.  ad  xv,  II.  uiuhko  \  elevav  ique,  v,d.  ad  xv,„,  2«  el 

xvi.  «.-,.  ake,  1  sed.  «  gr.  -  ponnA]  lunc,  gr.  om...  d  M  ;  4  JJ  . .  U(f  (!  ^  .  ^ 

0T£.  —  «ns  1  sec,  gr.  011111.  poSI  rodia.  _     '     .    ,  '  ~  ,  ■ )„„_,-. 

xvi.  27.  ak\  sel.gr.  om...  Up,  quod  lamen  Gotb.  »"•  •'•  s«";aJ  v«re-  Ja"'  }■  «ecle  ai.imadveriit. 

per  ak  reddil  eiiain  Eph.  .1,  10.  s"Va  esse  adverU.um,  ei.  alja,  sic  cbam  L.  ix,  27 

_vi,  28.  Mii/rtddjaJ  vid.  adMc.  w,H.-aRddj„]  s""-'  mwmIuib  _r.   (a»0_>Sj  p,o  adveiiuu  liaber! 

Sl.X  aMMja.  P°l,!SI-  _  ,  .      .,,.    _ 

xvt,  29.  faruh]  lunc,  «  gr.  omn.  —  qepun]  Ulf.  xvn,  5.   at  put]    gr.    oinu.    post   t«t,    Llf.    c. 

t.  codd.  °  auTM.  —  gaittkoao ]  i.  Si.  X  gajukno.  veiss. 

xvi,  50.  pu\  utr.  iu,  u  gr.  oiiiii.  — -  puk  was\]  gr.  xm,  (i.  algafi  insj  1  gr   oinn. 


705  BIBLIOftUM  ULFILANA  VKRSIO.  704 

7,  S  •.liilediio.   mi  iilkurijii  ei  alla.   |>oei  algalt  mis.   ai  [ius  siud.  111)16  pO  VBIinla.  [msci  nlgnfl  mis.  ;itt>:i f 

'i  iin.  jaii  ei<  mmun  bi  suitjai  balel  ii  jiii  jms  iiir.iiin  jah  galaubidedun  |>aiel  (>u  mik  insandldes.  ik  l»i 
tn  ins  Imlja.  iii  lii  |m   OIBIUUeb  tiidja   sk   lii  hans  |ian/ei  Blgafl  inis.  iinto  |n'iiiai  lind.  jjli  nicina   alla 

11  liciua  sniil  jali  beina  meina  jah  haubibl  im  in  |>aim.  lll  banaseibl  iiii  Iu  |i:iinuia  fairvvail.  ibbal  m 
bamma  fairwau  ilnd.  jati  ik  du  [>us  c.agc,a.  alla  velba.  fanal  ius  in  namin  heinamma,  banzel  aigafi 

12  mil  ci  sijaini  aiu  svasve  vil.  bau  vas  iiii|>  im   in  |niiiina   f.irwau.   ik  (astnida  ins  in  iiauiin   |«i 
naiiiiiia.  banzel  iigafl  mis.  gafaililda.  jah  almliun  us  Im  nl  rraqistnoda  niba  sa  aunui  fralusiais.  ei 

13  [i.ua  gamelldo  usfullib  vaurbi.  ij)  nu  du  bua  gagga  jah  pata  rodja  In  manasdai.  ei  hahaini  fahed 
11  nicina  iisfullida  lu  sis.  ik  algaf  iin  vanril  jicinala.  jali  so  manaiebl  fjjalda  lus.  unte  ni  sind  us  bamma 
15  faiivvau.  svasvc  ik  us  bamma  fairv.au  ni  iiu.  ni  lndja  ei  usiiniai.  ins  us  hamma  fauwau  ak  el  bair- 
iti  gali  III)  faura  bamma  unaeljin.  us  bamma  fairwau  ni  aiml.  svasve  ik  m  [anuna  lairwao  ni  Sin. 

17,  t8  vciliai  ins  In  sunjai.  vaurd  [icinata  sniij  1  isi.  svasve  nnk  lns.nulides  in  ni:iiias,]>.  SVnh  ik  tnaandida 

10,20  ins  in  [><>  iiianased.  jali  fram  iin  ik  veilia  inik  lilban.  ei  sijaiin  jali  eis  veiliai  in  -nnir.i.  npban  ni  hi 

21  bans  liiilja  aiiians  ak  lii  pans  galaulijandans  hairfa  vaurda  ize  du  inis.  ei  allai  ain  lljaina  svasve  bu. 

atta.  iii  mis  jali  ik  [n  [>us.  ei  jali  Jjai  in  Uggkil  ain  sijaioa.  ei   so  manasclis  galauhjui  |)aici  lu  mik 

22, 23  inaand  d,-s.  jah  ik  vui[>u.  [>anei  gafi  mis.  gaf  Iin  ei  aijalna  ain  avasve  vit  ain  siju.  ik  En  i  «  jah  |>n  in 

mis.  ei  sijaina  usluuhanai  <lu  ainamina  jah  kunnci  so  nianaaebs  baici  j»i  niik  insandides  jali  f) ijuile^ 

24  ins  svasve  irik  frijodes.  aita.  baiei  atgaft  mis.   viljau  ci  barei    im  ik  jab   [ui  aijaiiil  mib  mis.  .  i 

25  saiwaina  vulbu  meinana,  Jianei  gaft  mis.  imte  frijodes  mik  la»r  gaakafl  fnrwaus.  atia  garaibia.  jali 
-ii  so  mauascbs  [>uk  ni  ufkuiiba.  i|i  ik  [uik  kun[>a  jali  ]>ai  nfkuiibedun  balei  bu  mik  insandides.  jak 

xviii.  I  gakannida  im  namo  beinuia  jah  kannja  ci  fria[>va.  boei  frijodes  mik  in  im  s  jai  jaii  ik  in  im.  baia 
qibanris  iesus  nsiddja  mib  siuonjain  se  nain;  ufar  rinnoa  bo  kaidron.  ]>arei  vas  auriigards.  hi  banei 

2  galaiji  iesus  jah  siponjos  is.  viscuh  ban  jah  iudas  sa  galevjands  ina  baua  siad.  batei  uftagaiddji 

3  icsus  jainar  mib  siponjatn  seinaim.  )\>  iudas  nam    bansa  jnli  ])i/.e  gudjane  jali  fareisaie  3iidbablaus 

4  iddjuh  jaiodvairba  mi[)  ikeimam  jali  baizara  jali  vebnam,  i[>  ieaus  vilands  a!la  [)oei  qemun  ana  iua 

5  usgaggands  til  qap  im.  wana  sokeij).  andiiafiamians  imma  ijejun.  iesu  bana  nasoraiu.  [i  iruli  (ja]>  im 

INTERPRETATIO. 

bum  luuin  siTvavcruni.  7.  Nunc  cognovi,  quod  omnia,  qiue  dedisti  milii ,  apud  te  suni ;  *t.  quod 
iia?c  verba,  qu;«  (.'citisti  milii ,  ilcui  iis  ei  ii  aeeeperunt  in  veritate,  quod  a  le  cxii ,  e!  creiii- 
derunt,  (|i»>d  tu  ine  misisli.  9.  t'.go  p>o  iis  oro,  non  pro  lioc  mundo  oio,  sed  i>ro  i>is,  quos  >!r- 
disii  mihi;  nam  tui  suni.  10.  Ei  inea  nmnia  lua  sunt,  et  lua  mca  ,  ct  altaius  sum  in  hia.  II.  Non 
aiupliws  sum  iu  linc  nuindn  ;  vcruni  lii  in  hoc  mundo  sunt,  et  ego  ad  to  eo.  Paler  saneic,  serva  eos 
in  nomine  luo,  quos  de.disii  mihi,  ut  sint  uiiiim,  sicut  u<  s.  12.  Cuin  fui  eum  iis  i»  hoe  rauudo,  pgo  aervavi 
cos  in  nomine  tuo,  quosdedisli  milii,  cnnservavi,  el  ullns  ex  iis  non  periit,  nisi  hic  hlius  perdi  iimis,  ul  li^e 
scriplum  impletum  lierel.  13.  Verum  niiuc  ad  io  co  ei  iioc  loquor  in  mundo,  ut  iialieani  laeiiliam  nieam 
completam  in  se.  14.  Ego  deili  iis  verbmn  luum,  et  iiic  niundus  ndio  haboileos;  nam  non  suni  ex  lioe 
inumlo,  sicut  c^o  ex  lioc  inundo  n,m  sum.  15.  Non  oro,  ut  auferas  cns  es  hoc  mundo,  sed  ut  tnearis  eos  ait 
lioc  inalo.  16.  Kx  lioc  mundo  non  sunt,  sicn!  ego  ex  Imc  mtiiido  non  sum.  17.  Sanctifiea  eus  in  veritaic  ; 
verbum  luum  verilas  cst.  iS.  Sicu!.  me  misisti  in  niundum,  sic  cgo  misi  eiis  in  hunc  munduto,  19.  ei  uro 
iisc;.;i>  aanciifico  ine  ipsum,  ul  sint  eiiini  ii  sancti  in  vcrit.ate.  20.  At  non  uro  iis  cro  soiis,  sod  pro  lii* 
crcdenlilius  ncr  verba  eorum  ad  nic,  21.  ui  omnes  iiniiin  sint,  sicut  lu,  ]>alcr,  in  me  et  cgo  in  ic.  iil  etiam 
Iti  in  nnbi*  unum  ^int ;  ut  lnc  mundus  eredat,  quo.l  lu  mc  nu>isti.  -i.  Ei  ego  spleudorem,  quen'  dedisii 
raibi,  dedi  iis,  ul  sint  unum,  sicul  nos  iinura  smnus.  23.  Ego  in  iis  et  tu  in  rae,  ui  sint  perfeeti  ad  unum  et  co- 
gnoscal  hic  imindiis,  (|iiod  tu  me  misisti  el  ani3sii  eus,  sicut  me  aniasti.  21.  Paier,  quud  dedisli  nulii,  volo,  ut  . 
ubi  Mim  ego,eiiam  Iii  smt  cum  me,  ui  vidca.a  gloriam  meam,  quani  dedisii  mihi,  (i»:a  amasti  me  aute  crealio- 
ucni  inundi.  23.  Pater  jusie,  ei  hic  mundus  te  n»n  cognovii;  vcrum  ogo  tecutmovi  et  hi  cognnveruut.  quo '  tu 
me  misisii.  •j.a.  Et  noiificavi  iis  nomen  tuiim  ei  noiifico,  ut  amor,  quo  amasli  me,  in  iu  sit  et  ego  in  iis. 
ivui,  i.  Iloc  dicens  lesus  exiii  cum  discipulis  suis  Irans  inrrenlem,  hunc  Cedron,  ubi  fuil  hortus,  in  quem  nii 
lesuset  d!sci|iuii  cjii~.  2.  Siivit  autem  etiam  tudas,  hic  prodenseum,  hunc  locum.quod  s.c|ie  conveoli  lesus 
illiccuiu  di»ci|>iilis  Miis.  3.  Verum  ludas  eepit cuhortem  ei  horum  sacerdolum  et  Psrisaorum  ministros  ivit- 
i|iie  illuc  cjiii  facibus  ct  laedis  ei  armis.  4.  Vemm  le-ns  sciens  omnia,  quai  veueruni  super  eum,  exituis  hiraa 
Jitit  iu  :  quem  quxrilist    5.  Uespoiuienies  ei  dixcrunt  :  le  uni,  luuic  Nasoraiuiu.  Tunc  dixit  iis  iesus  :  ego 

ANNOTATIONES. 

IVH,  8.  liemunl  Ulf.  C.  COdd.  •    x«l  eyvwirav.  Arg.  ;'£.-:   ikim. 

xvii,  II.  inil.  lllf.  "  xai.—  pantei  ]  quos,  gr.  $.  xiii,  I.  icsm]  scc,    lic  cod.   Arg.,  v;d.  ad    Mc. 

xmi.  14.  mi !  St.  \;-  ta.  —  m  iin]  gr.  ante  us.  ,    ^> 

xvH,  17.  wNMi]Uir.e.codd.  "wO.  'xrni.9  qalnjand,]  J.  Sl,  B. -t  tnjtndt,  in  eud. 

xvn,  IA.  sva)i\  vid.  ad  xv,  H.  —  manaseit  }i.  ht.-:         ,  ,  * ,        J 

„llllwieh  '  '  Arg.  jasnpralincamawpittmesl. 

ivn,  1».  «imiM.gr.  postm.  ivni.  3.  »if/>l   l.   \  mil.  —  >kmmam ]    -i,   cod. 

xvn,  SO.  ok ]  Ulf.  °  wi.  —  taardul  verba.gr.  omn.      A,K-  l,r0  4"''  lecllone  labmi  e«iqecmra  .■.-. 
yv 0,_,  probabilis  videlur,  ut  »f-i'in»  a  ,<A,-.'»-i,-i  vmbu  \  t .  >v, 

ivii,  22.  rifiil  cditt.  -*-  tyum,  vid.  ad  x,  50.  Hc.  -!l  i  xv".  -^  <:'"'-  "• ,v-  i])  '"""•"'""  -'"• 
x,  59,  xviii,  5,  uittliiijainlaiis  —  qtf>*u  \  respondenles  — 

xvii,  23.  jah  |  scr.,  l'!f.  "  ;.«.  divcrunt,  gr,   x7tixci6i|(X«v.  pat»k\    IUBC,         i 

ivii,  ii,  /"iicij  ijuod,  gr. ev;.  —  »11  ''> j  sic  cod.  oiim. 


7(13  JOIIANNES  XVIIi,  C— '26.  "06 

G  iesus.  ik  im.  stnpuh  [>au  juh  iudas  sa  levjands  ina  mip  im.  baruh  sve  qap  im.  [latc:  ik  im.  gal  }>uu 

7  ihukai  jaL  gadrusun  dala|>.  p.iproh  pau  ius  afira  frali.  wana  sokeib.  ij>  eis  qejjtu».  iesu  [>ma  nazo- 

X,  9  raiu.  anilhuf  iesus.  qap  i**i»  b.uei  ik  im.  jabai  nu  inik  sokeib.  leiip  bans  gaggan.  ei  iisfullnod.-di 

10  baia  vaurd  palei  ijab.  ei  panzei  atgafmis.  ni  fraqistid.i  i/.e  ainiiniinchun.  ip  seimou  |iaiirus  habaud» 
bairu  uslauk  ina  jah  sloli  pis  aubumistins  gudjins  skalk  jah  afmaimail  iunna  auso  laihsvo,  saii 

11  ban   haiians  vas    nnnin  nialkus.  baruli  qap  iesus  ilu  baitrau.    lagei  pana    haru  i»   fudr.    slikl 

12  panei  gaf  niis  atia.  nin  drigkau  pana.  paruli  hansa  jali  sa  piisundifaps  jah  amlbahlos 
15  iudaie  und^ripun  iesu  jah  gabunduu  ina  jab  gatauhnn  ina  du  annin  fruinisi.  sa  vas  auk  svaihra 
11  kaiafin.  saci  vas  auhumists  veiha  pis  atapnjis.  vazuh  ban  kajafa.  saei  garagiuoila  iudaium. 
i5  balei  baiizo  ist.  ainana  mannan    fraqisljan   faur  managein.    baruli    laistida   iesu  seinion   paitrus 

jah  anbar  siponeis.  sah   ban  siponeis  vas  kuu(is  paiunia  gndjin.  jah  niipiungalaip  m  b  iesua  in 
10  rohsn  pis  gudjins.  i[i  paitrus  sto[i  at  daiirom  uta.  paruh  usiddja  ut  sa  siponeis  anfiar.  saei  vas 

17  kunps  pamma  gudjin.  jab  qap  dauravardai  jah  attauli  inn  paiiro.  paruh  qapjaina  phi  so  daura- 

18  vardo  du  paitrau.  ibai  jaii  (>u  pize  siponje  is  bis  inans.  ip  is  qap.  ni  im.  [lar.ih  slopun  skalkos  jah 
andbalitos   haurja  vaurkjandans,   unie  kald  vas.  jali  varmideduii  S'k.  jah  (iaii  vas  mi[>  iin  pnitrus 

l'J,  20  siaudand»  jah  vanujamls  sik.  ip  sa  auhumisla  guilja  frah  iesu  hi  sipoiijans  is  jah  bi  laisein  is.  and- 

huf  iiiip.ia  iesus.  ikandaugjo  rodida  manasedai.  lk  riuleiuo  Iaisida  in  gaqumpaijah  in  gudhusa.  ba- 

21  rei  siiileino  Midaicis  gaqimand.  jah  biubjo  ni  rodida  vailu.  wis  niik  fraihnis.  frailin  bans  hun-jan- 

24  daus.  wa  rodidedjau  du  ini.  sai.  [iai  vituu.  batei  qab  ik.  ip  bata  qibandin  iinnia  sunis  andhahie 

25  slandands  gal  slali  ioiin  icsua  qapuh.  svau   andliafjis  bamma  reikislin  gudjin.  andhof  iesus   jaliai 

24  ubilaba  rodida.  veilvodei  bi  pata  uhil.  aij>[iau  jabai  vaila.  duwe  mik  slahis.  panuh  rnsandida  ina 

25  annas  gabundanana  du  kajafin  [ainuia  niaislin  gudjin.  i{)  seinion  paiirus  vas  standands  jah  varni- 
jands  sik.  baruh  qejiun  dn  imma.  niu  jah  [>u  pize  siponje  ()is  is.  i(>  is  afaiaik  jah  qap.  ne.  ni  iin. 

26  q  p  sunis  pise  skalke  [)is  maisiins  gudjius.  sah  nibjis  vas.  pammei  afinaimait  paitrus  auso.  r.iu  buk 

INTEftPMETATIO. 

si;m.  Slelit  autem  etiam  ludas,  hic  prodens  cum,  cuni  iis.  6.  Tunc  mi  dixit  iis,  qui>deeo  sum,  iverunt 
relro  versi  et  ceciderunl  deorsom.  7,  Oeinde  auiem  eos  itr-rum  interrogavil  :  qui-m  qua-riiis?  Venun  ii 
dixerunl  :  lesum,  hunc  iNazorsetHii.  8.  liespondit  lesus  :  dixi  vohis,  qood  ego  suin;  ,si  nunc  me  quairilis, 
siniie  hos  ire.  9.  Ut  implerelur  boc  verbum,  quod  tJisit,  quod  quos  dedit  mihi,  non  penlidi  eoruin  unum. 
10.  Verum  Simou  Pelrus,  habi-ns  gladium,  eduxit  eum  et  percus-it  hnjussummi  saeerdoiis  servum  et  abscidii 
ei  aurera  dexiram :  hic  autem  vocatus  fuit  nomine  Malcus.  fl.Tunc  dixit  lcsns  ad  Petruin  :  pone  huuc 
gladmm  in  vaginam ;  calii  em,  quem  de.lil  niihi  paler,  iuuiiie  bibam  hiinc?  12.  Timc  coin.rs  el  luc  cenlurio 
et  ministri  ludxorum  prcheuderuni  iesum  ei  vinxerunt  eum  15.  rt  dHxerunt  eum  ad  Ain.am  primuin;  hic 
fuit  enim  socer  Cajafae,  qui  fuit  suinmos  sacerdos  hujds  anm.  14.  Fuit  auiem  Cajafa,  qui  consulini  ludaeis, 
(•iiod  melius  esi,  unum  bominem  perire  pro  populo,  15.  Tunc  secutus-est  lesum  Simon  1'etrus  et  alius 
discipulus;  hic  aulem  discipulus  fuil  notus  liuic  sacerd»ti,  el  simiil  inlroiil  cuui  lesu  in  alrium  hujus 
sacerdolis.  16.  Verum  Petrus  sieiit  ad  portas  foras.  'lunc  exiit  foras  hic  di  cipulus  alter,  qui  fuit 
iiotus  huic  saecrdoti,  el  dixit  jauiirici  et  adduxit  iutro  Peirnm.  17.  Tunc  dixit  illa  si-rva  liirc  ianilrix  ad 
Petruin  :  num  eli.nn  tu  horum  discipuloruni  es  bujus  hnminis?  Veruin  is  dixit :  non  sum.  18.  Tunc  stete- 
niiil  servi  et  ministri  prunain  facieutes,  nam  frigidum  fuil,  et  caleleceruni  se  et  autem  fuit  cum  iis  Petrus, 
staus  et  calefaciens  se.  !a.  Vcrum  hic  suinmus  saeerdos  imerrogavit  lesum  de  diac,ipulis  ejus  et  de  do- 
ciiiiia  i-ius.  20.  Itespondit  ei  lesus  :  egc  palam  iocuius-sum  mundo;  ego  semper  docui  in  concilio  et  ni 
teinplo,  ubi  semi>er  ludsei  convi-niunl,  et  occulte  non  loculus-sum  quidquam.  21.  Quid  me  imerrogas? 
Interroga  hos  audienles,  quid  lacttus-sim  ad  cos.  Ecce,  lii  sriont,  qood  dixi  ego.  22.  Veruin  hoc  dicente 
•'>,  quidain  minislrorom  sians  dedit  icluin  vola  lesu  dixkque  :  sicne  respnndes  huic  sumino  sacerdoli'! 
85.  liespondit  lcsns  :  si  inal^  locuius-sum,  lesiare  ii.-  hoc  malo;  aul  si  bene,  cur  me  percntis?  24.  Tune 
iuisit  eum  Annas  vinclum  ad  Cajafam,  liiinc  summum  sacerdoiem.  25.  Verum  Simon  Pelrus  fuil  slans  el 
ealefaciens  se;  tunc  dixerunt  ail  eum  :  nonne  etiam  tu  honnu  discipulorum  hujus  cs?  Verum  is  negavit  ci 
dixit  :  miuime,  noa  sum.     2<i.  Dixit  quidam  borum  servoruin  bujus  surami  sacerdolis,  hicque  cogualus  luii, 

&KNOTATIOMES. 

xviu,  7.  opra  |  gr.  omn.  anie  paproh.  xviu,  17.  i/>(  verum,  °  gr.  omn.  —  U  qnp]  5  gr. 

XVHI,  8.  gaggan}  St.  X  OlflJOW-  omn. 

xviii,  9.  algaf]  sic  cod.  Arg. ;  Hz.  et  ediil.  aiga[t  xviu,  18.  slandands]  St.  )s(  tlandans,  sic  vs.  22.— 

(dedisli)  c.  gr.  omn.  (JjJiaxas).  jah]  ult.,  Z.  °  X- 

xvm,  10,  mi/i  —mnun  j  hic  —  nomine,  gr.  h  Si  xvri,  20.  sinirino]  semper,  gr.  r.amt;. 

SuofucTu  SouXw:  CXterum  Z.  -r  sa.  nvui,  22.  pata]  }.  St.  X  pana.  — qipant  n  tm    a\ 

xvin,  13.  sajhic,  °  gr.  —  kajafiu}  (Massm.  Skeir.  *  gr.  —  slahdands]  vid.  ad  >s.  18.  —  steh  lo/in]  J. 

p.  59  -e)  ern  re  librarii  pro  kajaftm  scripiinn  esse  St.  }<(  jci.  —  srau]  1.  Si.  B.  X  svah. 

suspicatur,  sed  trrai  ipso  vir  doctus,  nam  sic  Guthi  xvin,  25.  andhof)  Ulf.  °  «0x6. 

dativo  pro  genitivo  uli  solenl. — pis  ulapnjis]  J.  St.  svm,  24.    panuh]   lunc,  °gr".  —  gabundanana}  }. 

X  piia  tabnjis;  veram    lectiouum    jain    ttaresb.  St.  X  cab><ndana. 

p.  »08  commendavit.  xviu,  25.  paitrus]  J.  Sl.  B.  3«  paitraut.  — vas]  gr. 

x vin,  15.  pailrus}  cod.  Arg.   X   P"«s,  nnnqnain  omn.  anie  teimon.  — ip}   sec.  veruni  ,  «  gr.  — ti 

boc  liniueii  per  compendium  scribilur,  nec  si  scrihe-  afaiaik]  *  gr.  —  ne]  ininiine,  °  gr.  omn. 

retur,  si^iiiini  notje  deess.3  deben-t;  cf.  ('ur.  II,  xi,5.  xvill,  26.  saA|  bicque,  pro  j«c'  (qui) ;  a  C.riin.  III. 

—  mi}rinngaliiip\  St.  V  mifjiagalaip.  25  sq.  el  a  nobis  (ad  Mc.   II,  II  cl  Cor.  I,  xvi.  15) 

xviu,  56.  p.'ii  u]  J.  St.  X  paiius,  observalmu  est,  «/1  cnclilicaiu  particulain  idem  ipioji 


707  Hllll.lOltl  M   ll.lll.ANV  VEIiSIO.  ™8 

tl  ,  13     iv.  ik  ,i)  anrtigarda  n.ip  iruin.i.  batuli  .iflra  af.iuk  UlUrui.  j:«li   Stms  liana  hrukola.  i|i  618  Itlllum 

ir.Mi  iram  k.ijiiin  in  pralioriaun.  banub  vas  niaurgini.  i|>  ••is  ni  iddjedun  In  praitotia.  <i  ni  bimul- 

•2'»  nodideina  ak  inaiidcdciiu  pasxa.  paruh  itiddjl  ul  pcilaws  ilu  Im  jah  <ja|).  wo  vr  >he  bain|i  ana 

50  |  >.in  i  niannaii.  aiidtiofun  j.ili  i|r|>uu  du  mima.  nili  vesi  sa  ubltoj.s.  ni  pau  veii  atgebciuia  pus  iiia. 
31  psrtih  <|al>  im  peilalus.  iiiiin|>  ma  jus  jah  bi  vilotla  izvaramma  stojip  ma.  i|>  cis  qebuiiuh  ilu  miuii 
52  iudaicis.  unsis  ui  skuld  isi  usqiman  manne  aiiiuiiiineliun.  li  vaiinl  l'raujiu<.  usfulluudcdi.  |>:>lei  qap 
59  uandvjuiidi»  wileikainma  daubau  skulda  gaivilttn.  i:  • : » ■  f >  in  prailauiia  alti.i  pcilalo*  jah  vopida  lesu 
:.»  qapuh  imnu.  bu  i*  piudaits  iudaie.  indbot  iesus.  ibu  1>»h  silbin  ]iu  |>:iu  qibis  pau  anparai  |>us  qebun 
55  1 1  mik.  audbiif  pailalui.  vaitei  ik  iml.iius  im.  so  |iiuda  beina  jab  gutljaus  anaJulliuu  jiuk  mis.  wa  ga- 
50'  lavid.s.  .ui.llx.i"  icsui.  hindaiigardi  meina  nisl  us  pamiua  fairwau.  ip  us  pamuia  fairwau  vesi  meina 

{■iudaiigardi.  aib[)au  andbabios  incinai  iiMlaiidi.ledeina.  ei  ni  galevips  vesjau  iudaium.   i]i  nu  biudan- 

51  gardl  uiewa  uisi  |>apro.  [laruli  qa]>  iiiima  peilatUS.  an  nub  piudaus  is  pu.  andhafjunds  iesu».  |iu  qifxs 
ei  Juudaus  iiu  ik.  ik  du  (>amiua  gabauraoi  im  jah  dn  baonna  ijain  in  bamma  fairvrau  ei  veiivodjau  sun- 

38  jai.  wazub  saei  ist  sunjos.  bauseif)  BlibnM  meinaizOS.  banuh  qab  nuina  peilalus.  wa  isl  so  sunja.  jah 

3'J  |>ala  qipands  gulaib  ul  du  iuduiuui  jah  qab  ini   ik  aiiiobun  fainnu  ui  bigila  in  jiamma.  ib  isl  'uubii  izvis 

40  ei  aiuaua  izvis  fraleiau  iu  pisxa.  vileidu  im  ei  fraleiau  izvis  bana  biudan  mdaie.  ip  eii  liropidedun 

Xii.    1  afira  atlai  qipandaus.  ue  pana  :ik  barabban.  sali  ban  vaS  sa  bnrabba  vaidedja.  panuhban  uain  pei- 

2  lalus  [eiB  j  ib  usblaggv.  jah   bai  gadraubteis  usvundun  vippja  us  buurnum  jah  galagidcdan  iuima 

5  ana  baubid  jah  vastjui  paurpun  dai  gavasidedun  in  .  jah  <je|>un.  bails  piudans  iudaie.  jah  gcbun  inima 

4  slabius  lofln.  atiddja  aftra  ut  peilatus  jah  qab  ini.  sai.  aiiiuba  uvis  im  ut  ei  viteij;  palei  in  imma 

5  m  ajnohun  fa.r.nu  big.it.  buruh  asiddja  ut  ie>us  bairaods  ))ana  haurueiuaii  vaip  jah  po  paurpuru- 
G  .lou  vaslja  jah  qa]>  im.  sa  Lt  sa  manna.  |  aruh  bi{h  srwun  iua  pai  iuaislaus  gudjans  jab  andbab  os. 

INTEBPRETAYIO. 
cui  abseidit  Pctrus  surem  :  nonne  le  vnli  ego  in  hnrio  cnm  eo?  27.  Tunc  iierom  negavit  Petrus.  et  ilalim 
gallus caut.ivii.  28.  Veruni  ii  duicruni  lcsum  a  Cajafa  in  prsetorium.  Tunc  fuit  mane;  verum  ii  nnn  ive- 
runi  iu  praaoriuin,  ul  non  conlamin.iienliir,  se<l  cderent  pascba.  29.  Tunc  ivil  loras  l*ilatiis  ad  eos  el 
ilD.it  :  i|u  iin  acciisalioniim  fertis  couira  liuuc  hominem?  50.  Kespondernnl  el  dixerunt  ad  euin  :  nisi  esset 
bie  iualelicus,  non  uiique  nns  traderemus  libi  eum.  ^sl.  Tunc  dixil  iis  Pilalus  :  niinue  eum  vos  et  «ecuo- 
ilum  legein  vesiram  judieate  eum  I  Verum  ii  dixernnt  ad  eum  ludaei  :  nol>is  non  licitum  est,  occulerc  h..mi- 

num  , n.     yz.  Ut  vcrlium  domini  impleietur,  quod  «Jiv.iL  sigiiificans.  q«ali  morte  debuil  moii.     33.  Ivit 

iu  pneiorium  iterum  Pil.tus  et  vneavit  lesuni  di\iii|ue  ei  :  lu  cs  rex  !ud.ruru:u  ?  54.  Respondii  lesus  :  abne 
le  ipso  tii  hoc  dicis,  an  alii  t.bi  dixcnint  dc  nie?  55.  Respondii  Pilatus  :  num  ego  ludxus  sum  ?  Hax  gens 
lua  et  sacerdotes  tradiderunt  le  mihi ;  nuid  fecisli?  36.  Rcspnndit  lesus  :  regnum  meum  non-est  ex  hoc 
iniiiido:  si  ex  boc  mundn  essel  meuui  regmim,  uliqur  ministri  mei  decertarent,  ut  non  traditus  essem  lu- 
d.cis ;  verum  nnnc  regnum  mcum  non-esl  hinc.  37.  Tunc  dixil  ei  Pilatus  :  an  is^itur  rex  es  tu?  Respondeus 
li-siis  :  iii  dicis.  quod  rex  suin  ego  ;  cgo  ad  boc  natiis  suoi  et  ad  boc  veni  in  hunc  mtindum,  nl  lesicrveri- 
i.iii;  quisquequi  esl  veritaiis,  aud'l  voccni  n  cam.  58.  Tunc  dixit  ei  1'ilatns  :  qnid  tsi  ha-c  verilas?  Ei  b«c 
tl.cens  ivil  foias  ad  Iiid*os  el  ilixil  iis  .  ego  ullam  culp.irmn  nmi  invcnio  in  lioc.  59.  Verum  esl  consueludo 
vobis  ut  uiiuni  vobis  dimitiam  in  pascba;  vullisne  igitur,nl  diminam  vnbis  Imnc  regem  lndecri.ni? 
4u.  Vcrmn  ii  clamaverunt  iterum  onmes  dicenles  :  ininitne.  bnnc,  sed  Barabbam.  Ilic  ameui  fuil  hic  B.irab- 
bas  malcllcus.  xix,  I.  Tunc  auteni  ccpit  Pilatus  lesum  ct  fl.. gclla.it.  2.  t.l  hi  miliies  flc>erunt  coronam  e 
spiiiis  ei  posueruui  ei  in  capite  et  tesie  porpurata  indnerum  eum.  5.  et  dizernnt :  salve,  rex  ludxorum !  et 
iledcriini  ei  ictus  vola.  4.  Ivit  itenum  foras  Pitatus  rt  dixit  iis  :  ccce,  adduco  vobis  eum  foras,  ut  sriatis 
quod  iu  co  non  ullam  cnlparum  inveni.  5.  Tunc  cxiit  foras  lesus  porians  hanc  spineam  coron.mi  et  hanc  pur> 
puralam  vestem  et  dixil  iis  :  bic  est  bic  hoiuo.     6.  Tuuc  cum  videruul  eum  bi  summi  sacerdoles  el  miuislri, 

ANNOTATIONES. 

Inft  signincantcm   noliones  singubs  et  nnntiala  co-  xvni,  32.  fravjim}  domim.  gr.  'loo-oO. 

pulare;  nnne  discimus.eim  a<l  pronnmendemonstra-  xvm,  33.  <7«'oi/)]  Ulf.  °  ouv. 

livom  addilam  relalivum  eflicere,  sic  L.  il,  37;  xvi,  xvm,  5t.  andhof]  Ulf.  c.  co.ld.  auri.  — abu]  i.  e. 

i!0;  xvii,  12;  Cor.  I,  Xv,  1:  1'hilem.  II.  ff.  M.  xxvn,  af-n,  abne. 

57.   PriHerea  i«/i  eiiam  pro  rai  aO-.o,-  ve.l  xai  outoc  xvim,  3S.  vaitei]  St.  X  *"•'<■ 

{\..  li,  57,  sq.  Vill,  41;  xvii,  lli;  xix,  2)  aliisque  par-  xviu,  5(1.    oniiiti   /iiudari<7<ir<ft |  5  gr.  —  mdaudide- 

litulis  copulativis   ponitur,  cf.   M.  xxvn.  44  (5i),  J.  deinn]  cod.  Arg.  edill.  X  u»daudeddeiaa,  syliabts  dt 

x,20;   xvi.  18  (ouv).  ra.1  ubi  etiam  signiOcal ,  per  et  di  errorclibrarii  lrauspo»ilis,  sic  Gal.  iv,  11.  arlai- 

u'h  rtiltli  nalura  parlkule  ipsa  vetitum  csse  videlur,  dedidjuu  pro  arbaididedjau,  cf.  L.  xiv,  29. 

*i  exreperis  svah  —  o">Twf  m>i  Cor.  I,  xv,  22;  II,  VIII,  xviii,  37.  un    riuAj  i.  Sl.    S(    jcl.  —  attMa^mdsj 

<>.  Eph.  v,  21  pro  <|Uo  cuam  iva  iah  dicitur  lor.  II,  rcsiMindcus.  gr.  oinn.  iitiitpi»)a.  —  eciiiWjuii]  l.  X 

I,  S;  mii,  II ;  x,  7;  C«l.  III,  13;  Thcsft.  I,  IV,  14. —  iridrod;nu.  —  »  ibnot  meiuaito  |  ]  gr.  omn. 

s/.|  gr.  omn.  anic  />itfc;  St.  "  X  IW,,i  ^-  l>aiiuh\  lunc,  "  %r.  uiin.  —  *>|  li.rc,  "  gr. 

xviii,  28.  <i>|  pr.  ii,  '  gr.  oiiiu. — ak]  Ulf.  r.  codd.  — qif)undi\  Ulf.  '  ««jU».  —  im]i.  St.  -»  du  iai. 

o  ;va.  xmii,  39.  n|  ut.  °  gr.  oiiiii.  pra-ter  cod.  o  ap.  Mi. 

XVIII,  30.  wi  ]  nus,  °  gr.  omn.  —  a/g«B«imn  /)«.■.]  —fralelau  Uini\  ]  gr. 

'  gr.  tiinii.  xvni,  40,  rtsj  li,  ■  gr.  omn.  —  saA]liic,  "  gr.  oirni. 

IVIII,  M.  jaA|  Z.  "  X-  — «"l  ">  °  8r-  omn-  Pos"i-  c.elernin  i.  Sl.  -i    M. 

Isnle  sensii.  ul  videlnr;  forlasse  illaluinesle  cotlice,  x>x.  5.  tlaitms  lo/in\  Sl,  X  j'  '• 

iiln  pro»'Iou3aio4  legehalur  haiVat,  alterutrum  igilur  six,  4.  biuui]  Invnii,  gr.  oma  ..r..>> . 

niindat,  cf.    ad  L.   v,  35;   i.   Illl,i9;  XVI,   l;Cor.  >n,  5.  ut  iesai\  <]  gr.  — ja  ul)  hic  csl,  gr.  nnin.ils. 

I,  vv,  19;  cf.  laiiien  Mc.  i,  10  ubi  Ulf.  c.  cudd.  »ro  "»«.  <>■  /''<iri<ia  —  aiuiia]  1  gr.  omn. ,  c.ileiuni  i. 

/,'Uru  liii  itimonis  bgiu  Sl.  B.  -t    fuinno. 


709  AD  nOHANOS  VII,    1—4.  710 

hropidedun  qibandans.   i.kliraniei  usliraiuei  ina.   q:.[>  im  peilatus.  niaiib  ina  jus  jal.  hramjib.   i|i  ik 

7  fainna  in  iuimu  ni  higiia.    audiio'un  imina  iudaieis.  veis  vitob  aihuin.  j.h  bi    [>:>nimi  vituila  imsa- 

S  ranuna  skal  g  isviluiu.  unie  sik  silban  gu|>s  sunu  gaiaviila.  bibe  gahausida  peilalus  |>aia  vaurd.  inais 

9  ohia  sis  jah  galaip  i»  prailauria  aftra  j.ili  qab  du  iesua.   w:i|>r<>  is  bu.   ib  iesus  andavaurdi  ui  g:tf 

tO  inmia.  ]>a'uh  qab  iinuia  p>  ilains.  <lu  mis  ni  rodeis.  niu  vaisl  batei  valdufni  aih  ushramjan  [>uk  jah 

i\  valdofni  aih  fralclan  [>uk    aiiilhof  iesus.  ui  siulcdeis  valilufnje  ainbuii  >«<  mik.   nili  vesi  |ius  aigihm 

12  hipabro.  dulibe  sa  galevj.mda  mik  |>hs  maiaein  fravaurbl  hahaid.    I.auiuli   banima   Snkida  peilatns 

fraie.au  iua.   i)>  iudaicis  hropidedun  qibandans.  j.bai  bana  fraleiis.  ui  is  frijunds  kaisira.  s.iwasuh 

15  Uei  biiidau  sik  silban  laujip.  andsiandib  kaisara.  banub  peilatus  bausjauds  pize 

INTERPRETATIO. 

ilamavernnt  dicr- ntes : crnciHg^,  crucif.ge  eum!  Dixil  iis  Pilatus:accipite  eum  vns  ei  crucifigiie;  veruni  rgo 
cuipam  in  eo  non  invenio.  7.  Resimnderunt  ei  lndaei  :  mis  h-gem  hihen.us,  cl  secui>duiu  banc  legcrn  im- 
straui  debet  mori.  nam  sc  ip-um  l)ei  filium  f<c  t.     S.  <  uni  audivii  Pilatus  hnc  vcibiim,  niagis  t  inuit  sibi 

9.  e*   i>it    in  prxiorium  ilerum  el  dixil  ad  lesum  :  unde  es  1>?  Veruin  lesus  respo.isnm   non  dedit  ei. 

10.  Tnnc  d>xil  ci  Pilatos  :  ad  me  non  luqnei  is  ?  nonne  »cis,  quod  poteslalciu  lial»'0  cruciligore  te  el  poie- 
sia.emhabeo,  diiniitere  le?  II.  Respomlii  lesus:non  haberes  potesialum  ullam  in  me.  nisi  cssei  tiiii  iradiia 
desn|K>r;  ideo  bic  prodens  me  le  majus  percatum  habet.  1-.  Ex  hoc  quxsivit  Pilatus,  dimiuere  eum;  ve- 
ruui  iudxi  c  amaveiunt  <licenles  :  si  huuc  dimiuis,  nun  es  amicus  Ccsari ;  qu:s  |ue  qui  rrgein  su  ipsuin  facil, 
resistil  Cxsari.     13.  Tu.c  Pila  us  audiens  hxc 

ANNOTATIONES. 

xix,  7.  tilop]  Sl.   X  *ip»P-  —  9UP*  »"•"'1  1  X  />"• 

gr.  xix.  H.  «'ipo^ro]  Z.  X  }"P"P*o.  —  habiiid]  i.  St. 

xix,  *.  bipt\  Ulf.  °  •«»  B.  -f-  habaip. 

xix,  9.  andaiaardi]  cur  in  hac  forma  F.  et  L.  of-  xit,  1-2    «utivazit/i]  sic  cod.  Arg  ;   Sl.  L.  X  •*•"''" 

frnsi  sint,  nescimus,  vid.  L.  n  ,  47  et  gavawdi  Cor.  watuli. 

I,  xv,  55.  xix,  13.   pix.-]  ha:c  (vetha),   gr.   toOtov  (tov  >.o- 

xw,  10.  pank]  iuiic,  °  gr.  —  puk]  sec. ,  S'.  -vov). 


EPISTOLiE. 


DU  RUMONIM. 

vi.    S3  — bi>  auk   launa  fravaurlitais  daupus.   ib  austs  gubs  lihains  aiveino  in  xristan  iese  fraujin  unsa- 
vu,    I  rannn*.  bau  niu  vitub.  brobrjos.  knnnmidim  auk  vilob  rodja.  batei  vitob  fraujinop  mann  sva  l->rga 

2  wcila  sve  liliaib.  j:ih  auk  nl  vaira  qens  at  libandin  ubin  gabutidana  ist  viioda.  abban  jibai  gasviltib 

3  aba.  galaus>«la  af  bamma  viioda  abins.  bannu  ban  at  lihandin  abiii  haiiada  horinondei.  jabai  vairbib 
vaira  anbaramme.  jabai  gnsvihib  vair.    rija  ist  bis  vitodis  ei  ni  sijai  borinondei  vaurbana  abin  an]>a- 

4  ranima.  svaei  tiu  jali  jus.  brobrjus  mei  iai.  aidaiijndai  vaurbup  vitoda   pairh  leik  xristaus.  ei  vair- 

INTEHPRETATIO.  —  Al)  ROMAyOS. 

«,  V>.  —  haec  ewim  slipendia  peecati  mors,  verum  gratia  Dei  viia  ttlema  in  Chrisio  lestt,  domino  nostro. 
vii,  1.  Aut  nonne  scitis,  fratres,  scientihus  emiii  legetn  loquor,  quod  lex  regit  liominem  lain  longum  leiiipus 
quam  vivitT  2.  El  enim  sub  viro  BUllier  tti  viveme  marito  ligaia  e.st  iege,  at  si  morilur  miir  tus,  I  be- 
ratur  ab  hac  lege  mariti.  3.  Uiique  igitur  in  viveme  inarito  vocatur  adultera,  si  lii  viro  alii ;  si  inorimr 
vir,  libera  esl  hac  l««e,  ul  non  sit  adultera,  facla  inarito  alii.  4.  Igilnr  nunc  eiiam  vos,  fralres  mei,  ninr- 
liiiiati  fuistis  legi  per  corpus  Clinsti,   m  fiatis  alii,  huic  e  moriuis  resurgenli,  ut    fructum  feramus  De<>. 

ANNOTATIONES. 

vi,  23 — xi,  33  legunlur  in  cod.  Ambros.  A.  deramus  artieulum  «»,  quem  liae  verborum  striictura 

vt,  23.  a*k  launa]  hanc  nosiram cnnjecturain  Cast.,  t^whi  addere  solenl,  vid.  x,  6  so  us  qalaubeinm  ga- 

qui  ipse  mikiluna  edideral.  aoctoritale  <odicis  A  de-  ra  htei.  xi.  21  ^«n«  ut  uabaurpai  attaiif;  vide  lamen. 

nuo  ins|iecii  probari  confiietur.  Artkuli  autein  inso-  ix.  1 1 ,  ubi   artienlo  euindem  in  uindum  omi6so  bi. 

Iitus  usus  iiunc  non  offenJit,  vid.  Xlll,  3  pai  auk  gavateinai  munt  scrihiliir,  cf.  ad  Cor.  II,  vit,  10.— 

reiks.  x,  1  sa  raihfs  vilja.  at  /i(,anrf,„  a(,j„j  ij|f.  ^vni  To0  ^,.  |egisse  vi(ielur 

vn,  1.   niiinii  iva]  c;>d.  A  el  Cast.  X  tnanns  :  pri-  vjj_  vs_  x 

muin  munii  daliv conslruciio  fraujinon  verbi  re-  ' ,   «    V„„„.  i  ,:„  .„.t     ■  .  r„ .,    w  k       «. 

qnirit;  deiml-  n,  cujus  i.ullmn' ve/ligium  in  cod.  J™'£   ^"  ,  ]     k?  l    «i    «"*X  ^uk'Pm 

A  cognosci  Casi.  dic.i,  e,   pane  lantu.n  a  librari .  ^d  ,0  /,a"u"  el,a,D  C.or-  '■  l5'.l8(^""«  'ege„d..,,i 

omistmn  est .  na.n  .  legilur,  of.  vs.  85,  ubi  pro  Wt  ^    ^   ,      C       n  K   Y*    M*?  {      \  '"""•  *'  "^ 

librarius  omis5o  k  solu.mnodo  i  scripsit;  au.  va  l.l-  V\>  '*>  iJ'  ,Cor-  "■ .  v'  ,S'  /'H'  V        gP'  0,"n-.lbf 

lars   (uriasse    in    margine  scrip.s    limra    interie-  habe"  "  T  \amda  *«""*fl  1  S'-  »"»'•  ~  1**1 

II.,  2.  j::hauk\  <  lenim ,  gr.  omn.  yif,  sic  Cor.  I,  \">  *■  ""!  nuuc,  "  gr.  omn.—jakjut]  gr.  |iost 
xvj  Ui  j«.'i  jabai  uuk  =  ii  yap.  —  uf  <<a  ia\  a'gr«  desi-      uieinai. 


7tl  DIDLIOBIU  ULFILAKl  VERSIO.  71« 

baij)  :ih|i.ii;iiii(>,a  |i'uiiin;\  us  ilau^talm  urralsandln.  el  afcran  balralma  gu|>a,  ban  aufc  veinm  in  loka. 

(■  vinnuna  fravaurbti  boa  bairli  viin[>  vaurhtedun  in  llpuin  unaaraim  du  akran  bairan  dauftan,  if>  nu 

aal  snJbundanal  vaurbum  >r  viloila  gadaujinaiidana  In  banamei  gahabaidai  veanm  svaei  akalMnoma 

7  ni  itnij i[i.i i  abmina  jab  ni  birni{ial  bokoa.  wa  nu  qipam,  viioji  fravaurhla  isi.  ni  aijai,  ak  fravaurht 

8  iii  ufkunbedjau.  nih  bairh  vuoJ>.  unte  luatu  nlh  kunjiedjau.  nlli  viio|>  i|ebi.  ni  gairnjais.  ij>  i;'v  niuiamls 

9  Fravaurhia  bairb  anabuan  gavaurhta  m  mis  allana  lutlu.  unte  Inu  vito|>  rravaurhu  vaa  navis.  if>  ik 
iii  lirale  inii  viio|>  libaida.  at  qlmandeln  anabuinal  rravaurliti  gaqiunoda,  i[>  ik  garinnjinodu  j .« t»  bigiiaua 

II   v;n|>  niia  annhusns.  soi  vas  du  libaiuai.    visan  du  daubiti.   unlc  Iravaiirlns  lev   nimanris  bairh  aiia- 

I  '.  biiMi   Ullutoda   mik  j.ili  [iiirli  [>i>  uiqam.   a]<{>.in  nu  svepauh   viln[>  vcihala  jah   anahiisus  veilia  j.ih 
15  garaihta  jah  bJufieiga,  bata  nu  [>iu[>eigo  varji  mii  riaubus.  ni  tijai.  ak  fravaurhls.  ei  uakunpa  vaurbi 

fravMurhta  |>auli  baia  biujielgo  niii  gavaurkjandel  daujiu.  ei  vaurfii  ufarassau  fravaurbia  fra- 

I I  vaurhta  [>airli  anabnan.  viium  auk  baiei  vitoj»  ahmein  iat.  ih  ik  leikeins  im  nvbauhli  uF  fravaurht. 
15,  1(1  batei  vaurkja.  nifrabja.  unte  ni  batei  viljan  tauja.  ak  balei  hatja  Jiata  lauja.  ij>  jakai  J>aiei  ni  viljau 

17  bala  lauja.  gaqiai  iin  viloda.  balei  gnj>.  ij>  nu  ju  ni  ik  nurkja  [>aia  ak  io  bau.mdei  in  inis  fravaurhts. 

18  vait  ank  [>aiei  ui  bauiji  in  mii.  bat-iatin  leika  meinamma.  J>iu|>.  unte  viljan  athgiji  mis.  ijigavaurkjau 
t'.i,  20  gob  ni  bigiia.  unle  ni  |>atei  viljau  vaurkja  gnf)  ak  batei  ni  viljau  ubil  tauja.  jabai   nu  batei  ni  viljau 

.t  ik.  Jiata  tauja.  ju  ni  ik  vaurkja  il.i  ak  sci  bauib  in  mis  fravaurbls.  bigila  nu  vilnp  viljamlin  niis  g»b 

8i ,  25  tatijan.  iuiie  mis  alist  ubil.  gavizueigl  iin  auk  viloda  gufis  bi  [lanuna  innumin  mann.  a}>ban  gasaiwa 

anbar  vitob  in  libuiii  ineinaim   andvaihando  viloda  alunins  meiniBJt.ll   frahiubaudo  mik  in  vitoda 

24  Fravaurbtals  [>amnia  visandin  in  li|>um  meinaim.  valnani  ik  manna.  wae  mik  IsuseiJ)  us  Jiamma  -eika 

25  daupKUsbis.  aviliudo  gu[>a  J>aiih  iesu  xrisiti  fraujan  unsarana.  iau  nu  silba   ik  skalkino  gahugiiai 

INTERPRETATIO. 
R.  Cnm  enim  esaemus  in  carne,  passiones  peccatorum  h;c  per  legera  operaUe-snnt  in  membris  nosiris  ad  Iru- 
ciiiin  Ferendum  moni;  6.  veruut  nuoe  ecce  soluti  fuimus  a  lege,  monentea  in  qua  detenli  Ibimus,  ita-m  eer- 
viamul  in  novitate  spiritus  et  non  vetustate  litlerm.  7.  Quid  nunc  diciraus,  lex  peccatum  esi?Ne  sit;  sed  [>ec- 
catmi)  non  uovissem,  nisi  per  legem,  nam  cupiditatem  non  novissem,  uisi  lei  dicerct:  ue  concupiseas.  8.  Ve- 
runi  oeeasionein  samenspeccaium  per  praeceplum  operaiuin-esi  in  milii  omnein  cttpiibiaiem,  nant  sinelege  pec- 
eatum  Fuit  mortuum;  9.  Veruin  egoaliquando  aine  peccato  vixi;  in  venieme  pr.ccepto  peccaium  rcvixit 
10,  Vemm  cgo  ninriuus-sum  ei  inventum  Fuitraihi  prsecepium,  quori  Fuil  advitam,  essead  monem ;  it.  nair 
peccatum  orcasionem  sumens per  prxeepium  decepil  me  ei  per  hoc  perdidit.  12.  At  igilur  quideni  lex  sancta 
et  prsecepium  Banctumetjosium  ei  bomim.  13.  lioc  igiturboniimfaeiuni-est  mibimors?  Nesil,  sed  peceatum; 
ut  cognitum  lieret  peccatum  per  lioc  bonura  mihi  operansmortem,  ut  fierei  supra-uiodum  pcccaminosum  pet» 
catuin  per  praccptum.  H.  Scimos enim , quod  lex  Bpiiiiualis  esi.verum  ego  carnalis  snm,  venditus  sub 
peecatvin.  15.  Quod  operor,  non  inlelligo  ;  nam  non  quoJ  volo,  lacio,  sed  qund  odi,  hi>c  facio.  16.  Ve- 
ruui  si  quod  non  voln,  lioc  facio,  cunseniiens  suui  le^i,  quod  bona  ;  17.  verum  ntinc  amplius  ncn  ego 
npeior  hoc,  sed  boc  habitans  in  me  peecalum.  18.  Seio  enini,  quod  non  habiiai  in  me,  hoc-estin  carue 
tnea,  bonum  ,  nain  velle  adjacel  mihi,  verum  ouerari  boniini  non  invenio  ;  19,  nam  non  qiind  volo,  opcror 
bnnum,  sed  nimd  non  volo,  maliimfacio.  20.  Si  igiturquod  non  volo  ogo,  hoc  facio.  ampliusnon  egoopi-ror 
iii,sed  quod  habiiat  in  me  pecealum.  21.  lnvcnio  nunc  legem  volemi  mibi  bonum  lacera  ;  nam  mihi  adest 
uialiiiti.  tl.  Lxius  aum  enim  logeDei  secundmn  hunc  intemuui  ho.i  iiiem;  25.  ai  video  alteram  K-geut  iu 
Hiembris  meis  adversantem  legispiritus  ineielcaptentem  me  in  ioge  peccati  hac  existente  in  membris  m.-is. 
2i.  InFeiix  ego  homof  Quis  me  liberat  cxhor  corpore  morlis  hujus !  25.  Gratias-agn  Deo  pcr  lesum  Cbristuui 

ANNOTATIONES. 

vii,  5.  fr/uioi!rfcii]  sic  cod.  A  pro  /'rai,aur/ile,iiliTil.  vn,  15.    patei}   Golh.  °  yip. —   viljau\  Guth.    c. 

I,  14  spi//i  pro  spille.  codd.   •  toOto. 

VII,  b.  iflij  ecce,  hac  vocula  conjuncta  cum  na  ad-  vn,  18.  bauip\  sic  cod   A  pro  bauatp,  quasi  proft- 

verbio,  Goih.  semper  fere  grascum  vuvt  reddit,  vid.  ciscaiur  ab  Forma  prioris  ronjugatioaia:  mutare  ip^i 

(^or.  1,  v,  II;  U,  vin,  U  ,  22;  Eph.   n,  15;  ulilur  noluimus,  quia  eadem  forma  vs.  20  el  viii,  <J;   Tim. 

ctiam  pro  lunplici  vOv  Gal.  iv,  9;  el  simplici  nn  pro  11,  i,  14  repeiitur.  —  atligip]  sic  cod.  A;  Ca>l.   X 

wvi  Rom.  vii,  17;  Cor.  I,  xn,   18,  tO;  xv,  20;  Col.  utaigip. 

I,  '21 ;  iM,  8;  denique  tai  pro  >0v  Thess.  I,  m,  8.  vn,  19.  «6i7]  Goih.  °  tdOto. 

vii,  7.  ulj  csi,  °  gr.  —  ui  lijai]  notanda  est  ha-c  vn,  -20.  bau\]>}  vid.  ad  vs.  18. 

I  ujiis  I  rmulai  scriptio  b  I.  ci  va,  15,  qu.e  aliia  locis  vil.  21.  gop  taujan]  «  gr.  omu.  —  atiti  ubtl]  ]  gr. 

aia-iijai  esse  soiet,  vid.   L.  11,16;  Rom.  ix,  14;  xi,  omn. 

1,  11;  Gal.  li,  17.  —  ume]  Goih.  "  T=,vid.  ad  L.  ll,  vn,  22.  iunumiu]  vid.  ad  Coloss.  i,  29. 

tli.  —  qepi\  sic  cori.  A;  Cast.  X  <]fp-  vn,  25.  ntii/vai/iuni/i-J  sic  cod.  A  et  Cast. ;    lectio 

vii,  S.  RiiiiandtJ  pro  mmandei,  vid.  ad  Nch.  vi,  16.  line  dubio  falsa  est ,  pro  qu  <  <ui  anJvaihando  I  cf. 

—  vat\  fuit,  "  gr.  Cor.    I ,  \v  ,  52)   anl  fonasse  undvaihjando  scribeu- 

VII,  9.  *  m/e  —  tibaida]  in  gr.  onin.  Ii.-cc  vcrba  scrii-  diim  est. 

bus  auia  mutatia  lcgumur. —  qrauuidnii]  Gmb,  •  ii  vn,  21.  vaiunns]  Cast.  crral,   qui  pro  panicipio 

(pan) ,  vei  Caat.   roilasse  legere  non   poliiit,nain  passivi  ari  verbuin  voinan  part<nens  lnbei ;  Cartaase 

propier   deietitiam    inombranam    etiam    qimandein  MriaaAi  legendum  aal;   Grimm.  t.r.  IV,  78  et  705 

mindiitnai  eonjccisse  se  polius  quain  leaisse  conflieuir.  vainaoi  emendjt ;  sed  ^i  litierarum  duciui  respieiun- 

vn,  10.  gadaHpnoda\  in  cod.  A  uiiui  nisl  jadaup..  tur,  im/ia'i.i,  quod  uon  eonjeclmus,  nrobabiliaa  aai 

lcgi  pomit,  recte  lamen  Cait.  coinplevit.  —  m'iinj  vn,  *:>.  jnu]  ilc  eod,  A.  quud  niibia  ftlsuin  aaaa 

msv,  °  gr.  oinn.,  cujiis  locu  «j:>i  aut  «uTri  habent ;  videtur,   quia  futi  pariieulum  iuierrogaiiool  inatr« 

i,'n.i.-i  auiem  ille  inlluiiivua a  bigttana  varp.  viaulem  (vid.  I..  vi,  7.  J,  vn,  18)  h,  I.  sanaua  noa 

vn,  i«.  ap[iail  )i«|  al  nUIH  ,      gf    ouni.  fiVri.  iiduiiltit .  CaSt,  COijje.il  ;u',    non  m;i'r,    cf.  illli.t  >\. 

vii,  15.  varpmit]  \  gr.  omii,  —  «i  lijaijvid.  adva.7,      18  ct  10;  uul  audaoiorea  luissc  vidi  biinur,  urupooi- 


713  AD  ROMAXOS  Vill,  1  — IX,  0.  714 

vni,    1  vitoda  gn|>s  i{)  K*ika  viluda  fiavainlil.  h.  ni  vailil  [unnu  mi  vargibos  baim  in  xrisiau  icsii  ni  gaggan- 

1  ilam  hi  leika.  unle  viio[>  alimins  libainais  in  xrisian  icsu  fiijana  bralita  mik  viiodis  f  aiaurhtais  jali 

3  daufmis.  unie  baia  unmahicigo  vimdis.  in  bammci  siuks  vas  J>airh  leik.  gub  geinana  suiiu  in- 
1  sandjands  in  galeikja  leikis  fravaurhiais  ja  lii  fravauihi  gavargida  fravaurht  in  leika.  ei  garaililei 
5  vitodis  usfnlljaidau  in  uiis  b.iim  ni  lii  leika  gaggahdam.  nnie  J>ai  in  leika  visandans  bo  boci  lcikis 
(i  sind  mitoinl.   ip  bai  bi  ahmin  [>o  boei  ahmins.   abban  frabi  leikis  danbus.  Ip  frabi   alnnins   libains 

~ ,     8  jab    gavabbi.    unle  frajii   lcikis   fijands  du  g»J)a    vjtoda  gnbs  ni  ufliauscib.  ib  nih  mag.    :il>binin 

0  leika  visandans  gnba  galcikau  ni  magun.  i)i   jus  ui  sijub  in  leika  ak  ni  alimin.   STebauli  jabai  alima 

10  gnbs  bauib  in  izvis.   ib  jab.ii  vvasaliman  xristaus  ui  haba'.   bisni  i.l  is.  jabai  auk  xristus  in  i/vis. 

oi,  5'S  lcik  railnis saei  isi  in  laHisvon  gnbs.  saei  jali  bidjib  faiir  uns.  was  uns  afskaidai  af  friabvai 

36  xrisiatis.  aglo  bau  aggvibi   bau  vrakja   bau  hubrus  bau  naqadci  bau  sleibei  pau  hairus.    s>asve 
57  gamel  b  isl  balei  iu  |>  ik  gad.mbjauda  all  dagis.  rahnidai  vesuiii  sve  lamba  slauliiais.    akei  iu  baiin 

38  allaim  jiukain  bairli  bana  frij mdan  uns.  gairaua  auk  batei  ni  dauj>  s  nih  aggejjus  ni  reikjani  mahtcis 

39  nili  andvairbo  n  h  anavaubo.    nili   hauhiba   nili   dinpiba   nih  gaskafts  anbara   maliteiga  isi  uns 
R,     i  arskaidan  af  friabvai  gu{)5  biiai  in  xristau  iesu  fraujin  unsaramma.  sunja  qif>a.  ni  vailn  liuga    mih- 

2  vciivodjandeiu  mis  mibvisscin  ineinai  inalimin  veihamma.  batei  saurga  mis  ist  mikila  jah  unweilo 
5  aglo  lnir  in  mcinamma.    usbida  auk  anabainta  visan  silba  ik  af  xristau  faur  brobruns  meinans  baii3 

4  samakunjans  bi  leika.  fiaii-i  sind  israelitai.  J>«eei  ist  frasiisibja  jali  vulbus  jah  vitodis  garaideins 

5  jal)  triggvos  jah  skalkinassus  jali  gabaiia.  Jmeei  stlaus  jali  ns  baimei  xrisius  bi  lcika.  sacj  jst 
li  iif.ii-  aliaini  gub  biuj)i£s  in  aivain  amen.  a[>ban  svebauh  ni  usdraus  vauid  gnjis.  ni  ank  nllai  bai  us 
7  isracl  [>ii  siud  israel.   nib-baiei  sijaiua  fraiv  abrahamis  allr.i  barna.   ak  in  isaka  baiiada  bus  fraiv. 

8,     9  bal-isl  ni  bo  barna  leikis  barna  gubs.    ak  barna  gah  iiis  ralinjanda  du  fraiva.  gabailis  auk  vaurd 

INTEUPRETATIO. 

ilominum  nosinnn;  sa  ie  nunc  tpsc  ego  scrvi  i  mcnle  legi  Dci,  verum  carnc  legi  pcccaii.  vm,  1.  Non  quid- 
■  liiam  uiqiie  iiiinc  damnalionis  hisin  Chrisio  lesti  ,  non  amhiilanlibus  scciiiidum  carncm,  2.  liamlcx  snirilus 
viia;  in  Christo  lcsii  liberum  reddidil  me  lege  p  ceati  et  morlis  ;  3.  nam  hoc  impo^siliilc  legis,  iu  uuo  infirma 
iiiil  pcr  cariiem,  Hcns  suiim  liliiiin  iniUciis  in  simililudiue  carnis  pcccali  el  seciindum  peccalnm  daniuavil 
pcrcaluni  iu  caine,  4  ut  juslilicatio  lc^is  implereiur  in  i.nlis  lns  non  secumlum  carnem  ambulautibos 
S.  Nam  lii  seciiinliim  caeuem  cxistcntes  lia*c,  quae  carnis  sunt,  scniiunt;  vcrnm  lii  secundum  spirilum  lia;c 
[ii;c  spuiius.  U.  At  prudculia caruii  inors,  verum  prudeniia  spiritus  viu  et  pax;  7.  nain  prudeniia  canus 
inimica  advcrsus  Dcum  legi  Dei  nou  parei,  verimi  ne-quidem  potest :  8.  ai  in  carne  existentcs  Deo  pla- 
eere  non  possunt.  "J.  Vcriuii  vus  non  esiis  in  carne,  scd  iu  spiriiu  ;  lainen  si  spiritus  Dei  habilat  m 
vubis  ;  veruin  si  quis  spirituin  Clni»ti  non  babcat,  luijus  non  cst  is  ;  ll).  si  cniin  Ciuislus  in  voliis  caro 
•iuidein  —  54.  —  qui  esi  in  ilexira  Dci,  qui  etiaui  nral  pro  nolii:.  35.  Quis  nos  ilirimit  .(  caiitate 
Cliristi  ?  do'or,  an  angusiia  ,  an  |icise>  ulio,  au  fair.es,  an  nulilas  ,  an  peiiculum  ,  an  nladius  ?  5C."  Sicut 
scripium  csi.  quod  propicr  tc  luoriificamur  oiiiui  de  ;  irsti.nali  fuiinns  ut  oves  occisionis.  37.  Scd  in  liis 
omnibus  viiiciiuiis  per  hunc  amanlem  nos.  5S.  Coulileor  eiiiin ,  quod  non  mnrs,  inqne  angi-Ii,  non  princi- 
patus,  iio-i  viilutcs,  neque  prjeseuiia,  ncque  fiitura,  59.  nequc  alllndo,  nc.que  i<rofuiid.tas,  neque  creatuia 
alia  pnlciis  csi  uos  dirimerea  caritaie  Oci  hacinChristu  lesu,  ilomino  nosiro.  ix,  i.  Vcritatem  dico  nmi 
quidquam  meniior,  teslante-cuin  me  cnuscicuiia  mea,  in  Spiriiu  sancto,  %  quod  mo  ror  inihi  es(  maznus 
•  l  cominuus  dolor  curdi  meo.  3.  Exoplo  cniin  auatliema  csse  ipsc  ego  a  Christu  pro  fratribus  meis  ""  his 
rognatis  secunitiim  carnem,  4.  irui  sunt  'Israelitae ,  qunruin  esl  a.lopta  io  el  gloria  et  lcgis  lat  o  cl  lesta- 
mcnia  et  obsequnini  <  t  promissioues  ;  5.  qnoruin  paires  el  e  quilms  Christus  secundum  carnem  qui  est 
supcr  omn  a  Dcus  benedictus  in  s.-ccula ,  amen.  l>.  At  tamen  non  exeidit  vcrluiui  Dci,  non  eniiu  nmnes 
bi  ev  Israel  hi  suni  israel,  7.  ueque  qui  sint  seincn  Abrahami  omnes,  filii,  eed  iu  Isaco  vocatur  tihi 
seuicn ,  8.  hocest  :  non  hi  filiicaruis  filii  Dei,  sed  litii  promissionis  aestinianiui  in  seminc  ;     9.  proniissiu- 

ANNOTATIONES. 

.niis  tai,  sic  tai  nu  pro  graco  apa  ouv  Eph.  n,  19.  •  gr.  omn. 

—  i*l  Cast.  °  X  .  cud.  A  »  ;  vid.  ad  vs.  i.  —  sknl-  ix  ,  2.  unweilo]  nolanda  est  forma  concreta   oiuin 

A.iii)  galiugdai}  1  gr.  omn.,  caeteram  GciJi.  c.  cod.l.  voc.nit,  pr.i •cedenti*  ab  tracta  (mikila  ) ;    sic   Skeir 

"■*"•,              ,  „             .  37.fi,   ni  ibna  nih  galeikt.   iS ,  il.ui  ibnonak  qn'. 

viii,  1.  pnnnii  iin  |  Casl.  X  J1'1  ■   uii  liic  vir  du-  teika. 

ctns  scmpcr  scribil.  —  ni  —  fcikul   nun  —  corpus,  i\,  3.  usbiUi]  prccir,  gr.  »0-v;oi-r,v;   ciclcrum  tu- 

"  gr.,    qui  habenl ,  apud  eos  yaggnndaM  posl  Uikn  bi.la  pnnilnr  b.  I.  pm  utbidja,  uii  Cor,  I,  vh,5  biittui 

ponilur.  |iri>  bidjan ;  pro  usbiila  Grinun.  IV,  101,  audacius  us- 

vm,  4.  (■'ijioaiidiiiii]  Goth.  °    bi.\i  xara  im.uu*.  6'dj'a  scribil.— lilba  ik]  sic  coil    A;  Casl.  X  'Hbun- 

vin,  7.  viluda}  Goih.  °  yup,  salvo  lamen  scnsn.  c.cteruin  gr.  po>l   ank.   —  tamakunjans]  Cotli.   c' 

vin,  9.  pis  —  i»|  lixc  veiba  in   gr.  omn.   scdcs  co 'd.  °  iku. 

suas  inuiaruiii ;  cxteium  nolandum  est  ni  ut ,   qund  tx,  4.'isij  esl,   »  gr.  omn.  -—  jah  trinqvos)   er 

alus  lucis  per  synalieplioii  nisl  scriliilur,  cf.  ad  vn,  7.  omn.  antejuft  vilodis. 

vm,  54.  saei,  Gotll.  c.  codd.  "  xai.  —  bidjip]  sic  ix,  0.  si/nf|  sunl,  «  gr.  omn. 

eod.A- ,Cast.  kb'd,ip     __  lx,  7.  paiei\  qni,  gr.  omn.  0«,  quam  ob  causain 

viii,  .18.  daupus}  Cuili.     bjtj  Cwij.  —  retkja]  Casl.  suspic.iii  aliqms  poiesl ,  paei  legendum  esse  (cl.  ad 

ii.inc  vocem,  qnaiii   in  cod.  Icgeie  uun   noteral,  ev  L.  vm,14);    snnl  lamen  versiones  cl  palrcs     qui 

p  oba   conjeclura  dedit.   —   ni  malueis }   gr.    post  gtoi  ei  qui  legunl.                                              ' 

anavairPo.  1x>  8.  /;0]'l,i,  Golli.  raO-a  cuni  prncccJcnl.bus  t« 

viii,  3».  m/i|  lerl.,  G0I1.  c.  co  ld.  °  Tif.  t£xv-<  zn;  a-aoxoj  ronjungil. 

IX,  1.  fli^n]  Golli."  iv  Xpioroi — vaiht\  qiiidquain,  k,  'i    t./|  esl,  °  gr.  omn. 

TiTnoL    XVIII,  23 


7r.  iu.lioiujm  llfii.ana  VERStO.  m 

10  (iat-isi.  Ui  |>amina    mel.t  i|ina  jali  raiipty  s:iuin   mntl*.   abnan  ni   [lat-ain  ak  jali  raibaikka  ua 

11  ainaaniia  galigrja    hahanJri  isakis  niiins  unsai is.    :. ] jJj.hi  natlhbaimh  ni  g ahtnnmi  vesun.  :.i|i]iau 
lavi.ledciua  Wl    |>iu|>is  :iih|>m   iiii|>iti|>is  ei  i>i   gavaleinai  muns  gn[>5  visai   m   us  vaurslvam  sk   u» 

l  '     I".  |.  .i'.  'ii  .1  i.i|"'iiiliii    'i  |im  i*4  iz:ii  Jwlel  s.i  mama  t-ka  kino]>  [>  uutiia  inii.niini.  ivatYS  gamch[>i*i.  iakob 

14,  IJ  i.ii".ii  i|>  e-av  lijuda.  wa  nu  <ii)> ><•■•  ibaj  iiivimli|>a  fram  gn[>a.  nis  sijai.  ilu  mose  auk  <r|"b. 

ii.  naraa  bauei  ima  Jah  ga!iU'i|ija.  baunu  uu  ni  viljandina  ni  rhmandjis  ak  armaadini  gn|>s. 

17  'pi|"|i  auk  |i.i:a  gSUeiid  >  ilu  farauii.   uiilo  iu  |)izc  jall  rai-itln  |mk  ri  gihairliljaii  bi  |i.is  niabt  iiioin» 

ls  jab  gateiiuidM  nanto  niciu  an  I  alb  airba.  [lannn  rvijai  banei  vili  armaib  i[>  b.uui    ili  gahardeib. 

49,  -ii  Qjbil  iins  iiii.  :i|.|nii  va  n.iuli  fai.mJa.  iiuic  viljiu  is  was   uudsttndi[>.  |iannn  nu  jai  inanna.  |m  vvis 

•J I  is  ci  aitdvaiirdjais  guba.   ihai  qi|i  |>  gadikis  riu  [laiunia  d  gaiidiu.  wa   mik  galavidc*  sva.  |.au  niti 
babaib  kasja  vahlufui  [whons  us  Jiaiiui  a  satiiiu  daiga  l; njan  sitin  ilu  galaub<muna  ka-a.  suntub  |un 

2i  ilu   u  igalaiiliainnta.    i[>  jaliai    viljaiuls   gti[>   lislaiknjan    bvairlieill  jali    uskaiujan   |>ala  malit  ig-> 

l~>  iisbciil.iinJs  iu  managai  lagganiodein  li  kas.tui  bvairheina  gananvidairn  iln  fciusiai.  ci  gakaimiJcdi 

.4  galieiu  vulbus  scinis  l>i   kasam  a  mainiis.  bnei  fauragamaavida  ilu  fulbau.  bauxei  jab  laboda  uns 

2">  iii  balainel  us  iiidaium  ak  jali  us  b'udom.  svasve  jah  U  oseinq  b|>.  Iiaiia  [>o  ui  nianagem  meina 

2(i  inaiiagein  nieiua  jab  [>•>  unlitiliona  liulona.  jalt  \air]/i|i.  ui  [lamnta  stada  [>:>rei  Qijajda  int.  ni  inanagci 

27  nicina  jus  [>ai  haitand  t  sunjus  subs  i:li..iidius.  i[>  cs-iias  grctc  b  bi  israel  jabai  vcsi  rabjo  suuive 

28  isiaelis  svasvemalina  marcins.  laibes  ganisand.  vaurd  auk  usiiuhandcjah  ganiaiirgjauds  ingarailitein. 
£9  unlc  vaunl  gamaurgi[)  taujib  1'rauja  aua  air[>ai.  jall  svasve  fatiraqn[>  esnias.  nib  frauja  sa!>a..]i  liilij>i 
30  un-is  fraiva.  svc  saudauma  [>ut  vaiii[>ciina  ja!t  svegauniaurra  [>aogaicikai  vaurbeiuia.  wa  uurfibinu 

halei  |>iudos  [>ns  in  laistjandcins  garailitcin  gafaifahun  garailuciu  a{)[)ai)  garailitein  [>o  us  galaiibeinn 

INTEIIPIIETATIO. 

«is  citim  vcibum  hoc-esl  :se  'undtun  bac  irmpus  venioet  fit  Sarx  filins  ;  10.  ai  non  hojMint.iii.scd  etiam  \\r- 
hecra  ev  ii.iocr>neul>iiu  hahens  Isacis,  patris  nostri.  II.  Ai  .ulliuc  nmi  naii  fucr.iul,  ali.inuiu  fa.crcnl  n!ii|uid) 
buni  auimali,  ut  seciiiidiimclcciioncin  inopusiiuiii  l»ci  manerei,  non  cv  operilHn,  sed  et  b  c  vorantc.  \t.  Di- 
ciuuiesl  ui,  <iuodbic  tuajor  servilbuic  miliori, >kul  srriplum  e^t  :  13.  larub  aniavi,  vernni  Esau  cdln-habui. 
14.  Quid  iiunc  dicimns  ?  num  iuiquitasa  Deo?  13  Nc-sit ;  ad  Mwm  e  .iui  dcit:  miscreor,  cnjusniiscreor 
ct  niiscricuidia-moveor.  1(».  Unqnc  igilur  nmi  \o'cnlis,  non  curremis,  sed  inisrrentis  Dci.  17.  Dicii 
riiitn  boc  sniptuin  ad  Farann  in  :  qnia  |iru|>ler  lixc  ctiam  cxciiavi  lc.  ut  osteitdnin  iu  tc  vinulem  ineam 
e:  iiunticlnr  iiouicn  meun  per  lotaiti  icrtam.  18.  liiique  igitur  pro,'ccto,  cnjtis  vull  miscretir,  vcrum 
qiicm  vtrli,  imJinai.  l'J.  Dieis  niilii  igitur  :  at  quid  adbuc  vituperanl,  nam  voluniati  ejus  qttis  resislat? 
2i».  tiiquo  igimr  nrofccio  liomo,  lu  quis  e«,  ul  respcndeas  Dc  •  f  Num  dicit  figmcn  um  ad  luuic  lingcntcm: 
<|tiid  inc  ferisii  sic  f  31.  Anl  iioiui  •  b  iLeLfi;uins  pnteslalem  luii  ex  bac  radcm  massa  fa.rrc  unumadpre- 
liusum  v.is  ,  alierum  autem  ad  nou-pictiosam  ?  22.  Vermn  si  volcns  Deus  ostenilerc  iram  et  noiificans 
hoc  vali.liiiu,  palit-ns  in  mulia  longaniiniia'.c  i»  vasibus  irae  |  anlis  nd  ititcriiiim  ,  23.  ul  mouslrnrct  uber- 
laciti  glnria;  sna:  iii  vasibus  mi-er.cor.lia',  tjiix  pr.Tparavit  ad  gloiiaiu  ;  24.  quns  ctiam  voravit  nos  noa 
soluu  i'v  lud.ris,  sed  etiam  ex  paganis  ,  25.  siciu  ctiant  in  Osea  dicil :  voco  kunc  non  popJnm  mcnm 
|iopiiliiin  iiiciim  ct  Ikcc  non-dilecia  dlJecla;  2U.  ct  fit  :  in  boc  loeo,  ubi  diclum-esl  iis,  non  populu*  mrus 
vns,  hi  vocantiir  (iiii  Dei  vivenlis.  27.  Yeriim  Ksaias  clatnai  de  Israel  :  si  esset  nuniertis  lilioiuin  l-raclis, 
sicul  aiena  maii-,  rcliquix  scrvaulur.  28  Veibmn  enim  perfic  cns  el  abbrevinns  in  aeqnilate,  uam  vcrlutni 
abbrcviatum  iacil  d<  minus  in  lerrn;  29.  et  sicut  pndivii  L-aias  :  nisi  d<Hiiinus  S>baoih  relin  |uerol  nobis 
sctticn,  ut  Sodotua  tort  sse  ficreuius  cl  ul  Cotuorra  furtassc  similcs  heremus.    30.  Quid  igiiur  dicimusT 

AHNOTATIONES. 

ix,  12.  «i]    pr.,  Casl.   °  '■;*_  in  cod.  quidem  obli-  dens. 
lcrniutn  esl,  scd  spntumt  ad  lil.uii  vuceiii  eipicmlun  iv,  22.  tuahieigo]   Coib.    •  o-jtou —  t •<>*<•. iaud»  ] 

sulltcit .    —  aipfuiu]   pr.  alioqtlin,  gr.  fmSi,    salvo  fciens,  gr.  ontn.  ■Zv.yr.t*. 

lamcu   sensu,    quod  inicrpres  seosum ,   uou   >erba  ix,  23.  inii.  G«lb.  r.  csxid.  •  am  —  r«//>i<i]   pr<i 

icdJil.  vtilpaut,  v  d.  a.l  L.  1,51. 

ix,  13.  fi>aida  \   in  margine  codicis  varia   lecl!o  ii,26.  pai\  U  (sic  rod.  A),  gr.  imf,  qtiod  eliain  ii 

pcnilus  abrasa.quara  aiiJeatli  («piMlgnavi)  legeoJam  babeul,  qui  uirni  legunt. 
tiispicor.  Cast.  i*.  *'•  h/A]  cod.  A  ei  Cast.  X  niu;  gra-ro  n'  u* 

u,  15.  gableipja]   Golh.  °  ov  m  afcmuti  (/><"«■/  rcspixidcl  mh,  quod  edidimus,  ad  quod   probandui» 

ijMtipju),  qii:c  duiis-iu  sine  iliilno  ciiips  lituaru  f.ui.i  i-veiupLi  profer.e  nos  tTdet;  ni'<  aulem   itilerroga- 

esl,  nam  qu;e  omiuunttir,  prupler  sensum abesse  noti  t  oni  iuscrvire  item  constai,  quani  b.  I.  scn-tn  nun 

|.<>  siinl.  Sic  isii  lioiuiiies,  si  in  eodem  versu  rpi i-Ja  u  admiitii.  —  (raiva]  Casi.  pro  frai»  scriptum  esse  opi- 

vcrba  bis  lcgcbtitiur,  nculis  ab  allero  ad  alierom  la-  tnlur,  sed  rccle  babel  coJr-m  \  leelio.  nam  bileifta* 

beutibtis,  sxpius  smgula  verba  aut  co.umata  «itu-c-  eiiam  ca  um  terlium  re^it,  vi.l    Ke.  iii,  19;    J    viii, 

tiint,  vil.  Mc.  x,  50;   J.  x.  18;   C  >r.  II.  m,  5;    rr,  29. 

10;  xin,  II  (cod.  B).  Kpb.  v,  4;  cf.  Mc.  xi,7;  C»r.         is,  30.  iwi]cod.  A  ei Cast.  X  "'■».  quod  cum  femi 

II,  v,  18;  Gai.  iv,  7  Clad  L.  x,  5.  111110111  sil,   loeuui  nou  Ua!,<i,  el  si   im-ru.uu  solam 

it,  17.  j  h\   pr.  tiiaiu,  "  gr.  omn.    —  /«'1]  ser.,  speciantcs  u'«  iteuirum  plurahs  nmi  eii  esse  coocc- 

liulli.  "  ottw,-.  dere  vellcmus,  b.  I.  nec  per  senouni  lirerel,  nec  |>or 

tx,  18.  jit  \  pr.ificlo,  "  gr.  ixitii.  gr.crum   lexlum.  —  ii<if.mtWi<ii|  C.ut.  )|(  gtttiiutwtu, 

iv,   19.  inij  m<|  ^  gr.  —  nppan]  "',  *  gr.  —  ond-  111  cixl.  A  -oliiiiuiiu.Ui  galaubei  Irgilur;  qnoil  nos  <<lt- 

$la:iil\  rf.  ad  Cor.  II,  xiu,  5.  diiniis,  i.l  r.nio  k»  pra>posilii»>is  poslitlal.  Idcin  crr«r 

11.  21.  kmja  vnt,:u(ni\  '  ••<■.  o  nn    —  litxt]  ("ast.,  insidel  Col.  11,  23  codici  II,  ubi  unftt  </V/  |>r<>  h///'ivi- 

oescinius  qua  rausa    in   eam  errnrciii  «luclus,  pro  deinni   (sic  recie  rod.  A)  Kiibitui  ;  cf.  .1.1  I     vmii, 

plur.di  habct ,   tuui  sil  dalivus  sin^nlaris  a  du  pcn-  II. 


"17  AD  ROMVNOS  IX,  51    --  X,   II  71S 

Sl ,  oi  i[>  isracl  laisljan  Is  viluft  g  uaihiciiis  ln  vi»«[)  gataihteins  ni  sasnau.  dtr.ve.  unie  ni  tts  s.laiibeinai  ak 

53  us  vanisivam  vitodis.  Iiislugg  |«ui  Jn  staina  histtvgqis.  svasvc  gamclip  isi.  sai.  galagja  in  sion 

x,       1  sfc.in  hisiiigsqis  J.h   hallu  gainarzeiuais  jah  sa  laubjaods  dn  imma   ni  gaaiviskoda.   brnhrjus.  sa 

2  raihtis  vilja  niemis  liairtins  jali  bi-la  du  gaba  bi  ins  du  naseinai.  veilvodja  auk  im  paici  aljan  gubs 

5  liabrnd  afcej  ni  bi   kunbja.   unki.nnandans   ank  gubs  garaihlein   jab  srina  garaihlcin  sokjan.lans 

4  siiurjan  garaihleiu   gojrs  ni  ufliansidedun.  ustaiilus  ank  viiodis  xristus  du  garaihtein  allaim  haim 

5  galaubianrfam.  moscs  auk  nielcib  jm  garaihtein    us  viioda  balei  sa  taujands  bo  manna  lihaih  iu 
(>  ini.   ib  so    us    galaubeinai    garaihiel  sva    qi[>i[>.    ni  qibaig  in  hairii.it  bcinamma.  was  usslcigih 

7  iu  liiuiin.  Jial-isl  xristu  dalab  atliHhan.    ai[>bau   was  gasieigib  in  afcrundiba.   bat-isi   xristii   us 

8  dauftaim  i(l|i  ustiulian.  akei  vva  qi[»b.  ncwa  b"S  [i.la  vaurd  ist  in  ninn|ia  [n  iuamnia  jah  ia  liairtiii 
!>  [icii);iiiiiiia.  bal-isl  vaurd  galaubeinais.   [;aiei   mrrjam.    [vi   jabii   andhailis   in   iniinba   hemamma 

fraujan  iesti  jali  gafaubeis  in  hairiin  beinamma  [ntei  gub  ina  u  raisid.  us  danbaiin.  ganisis. 
W,  *l  hairto  ank  galaulieij)  du  garailiiiftai.  ib  munba  anJliaitada  di  ganisiai.  qifnb  auk  baia  gamelib. 
1 i  vvaznh  sa  galaiibjands  du  imma  ni  gaaiviskoda.  ni  auk  ist  gaskaidcins  iodaiaas  jali  krcUis.  sama 
15  ft«k  frauji  allaizc  gabigs  in  allans  ftans  biiljandans  sik.  wazuh  auk  saei  anahaitib  bidai  namo 
1 1  franj  ns  gauisih.  waiva  nu  birfjand  [lanunei  ni  galaubidedun.  aibbau  vraiva  galaubjand  [lammci 
15  i ii  hausidedun.  ib  waiva  hausjaml  inu  merjandan.  ib  waiva  merjaud  niba  iiisaiidjanda.  svasvc 
tG  gamclij)  isl.  vvatva  skaunj;ii  foijus  [>ize  spillondane  gavairbi  bizc  spillondanc  [>iiib.  akei  ni  allai 

17  uf   hatisidcdiin  aivaggeljnn»   esaias  auk  qi[)i[).   frattja.   was  galaubida    hauseinai    unsarai.  binnu 

18  galaubcins  ns  galunseioai.    ij>  gahauseinS  bairh  vaurd  xrisiaus.    akei  qiba.  ibai   ni  hausidedun. 

19  raihlis  aud   alla  airba   galaib  drunjns  izc  jVi  and  anrfins  mi  Ijimgardis  va  inla  izo.  akci   qiba. 

I.NfF.IUMlF.TATIO. 

ijnod  pa;ani  lii  noti  scqtienles  jnsliliain  niiprrhemier.mt  jusli  ii-n,  at  jnsiitiam  hinc  ex  fide;  51.  vcriiui 
Isracl  scqucns  legem  juslitiie  ad  legcm  jusliiia:  n«n  pervn  il.  52.  Cur?  quia  uon  ex  (ide,  se<l  cx  operihns 
tegis;  offcnilerunl  al  lapiJem  ofTeitsionis,  35.  sicut  scripluM  esi  :  ecce.  pono  in  Sion  lapidcm  offcnsinnis 
«I  s.ixuin  sirflicilatiottis,  el  hic  credetis  »1  cmn  non  confuiidilnr.  x,  I.  Frairrs,  hxc  qui  lem  vVni.lav 
mei  cordis  el  p-rccatio  ad  D  -11111  d<;  iis  ail  salolcin.  2.  Tcslor  enim  iia,  qnod  xmtilationem  f)ei  hahent,  scd 
unn  scctiiidttm  seienliam;  5.  iguoranlcs  eni  11  Dci  josliiiam  el  sua  n  jtist  liani  qu.erentcs  sialucrc  justiiis 
Ori  111111  parucruiit.  4. 1'erfcciio  enim  legis,  Chrisius,  ad  jnsliliam  oimiihns  liisoe  leniibus.  5.  Moses  enim 
sciihil  hanc  jtisliliatn  ci  lege,  quod  bic  facienS  lianc  liomo  \i\it  in  e»,  6.  vernm  bsc  ex  fiJe  justii  a  sic 
dicii  :  ne  dicas  in  cordc  tuo  :  quis  asci  ndil  in  ccelum,  lioc-esi  Chrislum  deorsnm  adducere;  7.  aut  nnis 
drsrcnifit  in  abyssnm,  hor-e-i  Christum  e  ip.ortuis  surSum  edm  erc.  8.  Sed  quid  dicil  ?  pro|  e  te  hoc  verbum 
«sl  in  ore  luo  el  in  conlc  loo,  boc-est,  vcibiim  (idri,  quod  pra-dicamus.  9.  Quod  si  conliteris  in  ore  luo 
doniintim  lestim  ei  credis  in  cnrde  1110,  quod  Heus  cum  snsciiiv  1  c  mortuis,  scrvaris.  10.  Cor  enim  crcdit 
ad  justitiam,  vcrum  crc  rooscniiiur  a-l  salnlcm.  11.  Dicit  euim  hoc  scripium  :  qnisque  hic  rredens  ad  eum 
noii  totifutidiiur ;  12.  nnn  cuim  cSt  dislinrlio  Iml.ri  ci  Cra?ri ;  ideui  enim  don  inns  onniiim  rlives  in  omnes 
Itos  precaiiles  sc.  13.  Qoi-que  ci''m  qui  coniiiclur  precaiinnc  noinen  domini,  servalur.  14.  Qu  modo  igilur 
precantur,  cui  non  crcdidcruni  1  aut  qunmodo  crednnl,  qncm  non  audivcruntT  verum  quom"do  audiitni  siuc 
(irxdicante?  15.  verum  quoniodo  praedicanl,  nisi  milluntur?  Sicul  sciiiiumesl  :  qtiomodo  formosi  pedes 
liorum  nuniianiiiim  paccm,  horuin  niiinianlium  bnniiiii  ?  10.  Sed  ii"ii  omncs  obcdivemni  ev  ngclio;  Esaias 
vnini  dicit  :  domine,  quis  credidil  auililui  noslro  ?  17.  Uliquc  ftdes  ex  aodilti,  vcmtrt  aadiiiis  pcr  verbum 
Clnisii.  13,  Si-d  dwo  :  iKiin  non  audiveruni,  qui  lem  1  er  lotam  ieiram  ivil  sonus  eorum  el  per  tities 
orbis-tcrraiuia  vcrba  eorum.    19.  Scd  dico  :  nnm  Israel  nou  eognovlt    Piimum  ttoses- dieit :  ego  iu 

ANNOTATIONF.S. 

i!,  32.  d/il  Golh.  c.  Cod.  k  ap.  Mi*  «(.—bittuggiim]  x,  8.  galanbeinais]  Casl.  X  gl'avbt'mui*. 

Golh.  c.  codd.  «  y«».                                  ,  x,  9.  i«jul  eod.   AX«i"l>ro  iiT—  urrawda  «sl 

ix,33.9fllflcjj«]s.ccod.  A;  Ca-t.  X  ««'"O"-— Ml  sic   cod.    A  syllabis  ut  da  supra   lioeam  scripiis 

sec.,  Golh.  C  Codd.  °  vii.i.—  taobjands]  sic  cod.  A  el  ^aus 

Casl.;  Mssm..  quem  ei  verbum  simplex  laubjan  ,q„,,d  {urrnitiaau{>aill]    mi    cum  c,.  inilio  nnB  eonspe. 

galaubjan  semper  esse  snlet)  et  mfra  m,rah..,s  om-  \h^  ^  u}raJ ^diu_  ganisitl  sic  cod.  A  .  Cas,.V 

posilio  flaim»/i«  (quod  Cast.  aniea  pro  sa  rmht  5  edi-  oaniti                                 »1                   •            ^ 

•lerai)  offeudil,  illo  falso  ga  1  raihiis  dcm|ilo  el  atte  9        '      ,  .                ,        ._,                    ,. 

taubiands  pos.lo.  Icclioi.e.n  cffecil  hanc  :  galanbjrmds  *;  ,0-  ha>r,°.  ~  9*l<>ubtif>]  cor  —  credit,  gr.  omn. 

rfu  iuima  —  6ro^rJHs  raiBlis.  Eliamsi  nega.i  noo  po-  x«,°5'?  —  i»<r«uct«.— ooraiA/i^ai]  cod.  A  ci  Casi.  X 

tcst   illam  conjcciuram  permuham  mereri  laudcm,  garuUinpa. 

i.am  railuit  inlerdum  primo  enuntiaii  loco  pon  lur  *.  12.  iMdainmf  Colh.  •  ri,  vi  I.  ad  L.  11,   IC— 

(vi.l.  infra  a.l  x,  I ').  lamen,  cum  s«  rnihtis  in  cod.  A  krekis]  sic  rod.  A  ;  Casl.  *(  krekos. 

iii-ertc  leg.lur  (de  ariiculo  aulcm  vid.  ad   vi,  23).  *•  13.  bhltii]  prccatioiie,  »  gr.  omn. 

ncc  dcsint  loci,  ubi  simplkia  pro  verbis  vnlgo  cim»  gt  x,  14.  inii|  Cast.  c.  cod.  A  X  ""<■  —  *if>{>au]  aui, 

composilis  iuvcniaiitiir  (sic  srifls»,  bindau,  dauhjun,  gr.omn.  Si.imapropler  forlasse  aftban  Irgendn.»  es-I. 

daujman,  filhaH,  hrainjarl,  bairktjan,  cf.  M  an,  Uvjan  x,J7.  pannu]  Casl.  X  ^a»  »"  (a»t  nunc),  vid.  :.d 

all.),  lcc.ioiicin  rinliris  A  iniariam  reliquinm<i.  vu,  5. — xrisAnu]  Christi,  gr.  etou. 

x,  1.  sa  ruiAlis]  sic  rod.  A  ;  Ca&t.  X  garaihtis,  vid.  s,  18.  raihtia]  notanda  csl  particnla  sede   insolita 

a.l  ix,  33.  posita;  de  auk  pariic.ila,  imerdum  i.lem  passa,  vid. 

x,  5.  imi]  ea,  gr.  auToif.  ad  J.  ix.  30. — nndini]  sic  Casl.,  codice  A  denuo  in- 

x,  7.  11/pj  coil.  A  in  u.arginc  ...rjo,  cujus  verbi  haj  S|>erin,  legit,  vid.  Cast.  Addend.  ad  Thtss.  11,  p.  05. 

sini  ieii|ni;i\  nesciiuus;  hoe  a.uem  scimus  adverhii  ondins  amem,  si  vere  ita  s    ipiuin  esl,  ad  andt,  for- 

mfnrjo,  quod  Cast.   vidriur,  essc   i.on   possc,  quia  mam    ill.uc  incog  iil>m,  pcriinet. 

•;ut>d  ille  vnlt.  u[aro  scr.biiur.  x,  I J.  inuJi]  siue,  hxc  codkis  A  lcciie-  sine  dubio 


719  RIIT.IOIUM  ULFILA.NA   VfiRSIO.  720 

ikn  ii  aul   ni   lanj-.   ffuiTi  si   n-.oses   qiftif>.    Ik   iii   aljana  i/.vis   brigga,   iimli   {liuUuni   iu   |>uida 

M  Biifaj  Jandeiu  In  bvalrhein  i/.\is  l>rigg.i.  i|>  esalns  anananpeip  jab  qijiip.  1>  ^iiaus  >.ir{i  mip  |i:iim 

21  imk  ni.gasolrjandaai.  avikaiifM  var[>  baiin  mik  nl  gafrailinandnm,  i|>  du  imtb  «i  |"|>.  allamdag 

ii,      l  usbraidida   bandnni   melnoi  dn  managcin  nng  laubjandein   jali  andatandaudtrn.  qi(m  nn.  iliai 

41  .lUkmf   gnj>    managein  selnamma.   nis-sij.ii.    jali    auk  ik  i.-raelcitcs  im ei  gadrmetia. 

19  nis  sijai.  ak  |>i/.ii  i/i-  tnissn Je>lai  var|i  gani&la  jmidom  tlu  in  alja  a  ln  i.  ■  m  in«.  aJ>J>an  j:il>ai 
15  mis  adeds  Iia  gabei  fairwiu  jali  vanains  Ise  gabal  biodnin,  wan  mais  fullo  ise,  Isvis  a  k  qi{>a 
li  [uiin  Jiiudom.  iva  '  :  i  svc  ik  im  fiiudo  npaustaulus.  andli.  Iiii  mcin  inikija,  ci  waiva  in  aljaua 
13  brigga  le>k  mein  Jah  ganasjau  sumsns  us  i.n.  jaliai  auk  uavaurpa  ize  gabei  fairwaus.  va> 
ti>  andanuntls  nihai  libains  u<  danpaim.  |>andei  ufnrskafts  veihi  jali  daigs  jali  jlni  vaurU  veihn 

17  jali  astos.  jili  Jabal  sumai  bize  asic  usbruknodedun,  t\>  }  u  vilpeis  alevabagms  visnnds  inlrusgijM 

18  varsl  in  ins  jah  gsmains  pizai  vaurtsaijah  smairpra  alcvubagaiis  varsi,  ni  wop  sna  pana  aslan*.  ij> 
i  i  j\!iai  wopis.  ui  ['ii  [>  >  vauris  Lairis  ak  si  vau  ts  bnirip  [>uk.  qijpais  nu.  iisbioknodrdun  astos  ci  ik 
30  intnisgjaidau.  vaihi.  ungalaiibeiitai  usb  uknodediin.  y   J>u  galaubeiiiai  g.istost.  ni  liugci  liaulir.ba 

21,  22  ak  og*.  J>>ndci  gu(>  fj.ins  us  gabaurpai  astans  ni  Ireidida.  iliai  aulio  ni  Jmk  f  ci'jai.  sai  nu  sclcin 

j.ib  wassein  garaihia  gnbs.  aj>[>an  ana  J>iim  J)aei  gadrusnn  wassein.    ip  ana  (>us  sclein.  jalai 

25  pairhvisis  in  sehiin.  .i[>pan  j.di  J>u  nsniaitaza.  jah  jainai  niba  gatnlgjaud  sik  iu   ungalaubeicai. 

-24  iiitrusgjanda.    mahtcig*   ank   ist   gnp    afira    inlrusgjan    ms.  j.b  i  i  uk  J>u    us  visiai   usuiaitans 

|>is  vilbeis  alciabagiuis  jaii  aljaknns   visauda  uilrugans  varsl  in  gndana  alevabngm.   wan  lilu 

INTERI'RETAT.0. 

rtaulalionem  vos  duco,  s  nc  gcuti!>:is  in  geutein  iflsipientein ,  in  iram  v:>s  duco;  -20.  vcrdm  Esaiao  and<i 
i:l  dicii  :  invenlns  lui  cum  bis  me  non  qiiasrenlibus,  cogniius  fui  bis  mc  non  iiitPrrogauiil>i;s,  21.  Verum 
rtl  Israclem  dieit  •  onine.u  diem  rxpamli  manus  mcis  a>l  pui >ulum  nou  eredcniem  et  adversanieut. 
xi,  i.  I»ico  nunc  :  nuiu  dc|>ulii  fteus  populum  suuui  ?  N>'-sit !  Kt  eiiim  cgn  Israelilus  sum  —  II. —  ui 
raderem  ?  fNe-sii !  scd  h.e  eorum  improhitiie  faeta-est  salus  genlilms  ad  iu  xmulatinHem  duceudmii  e»s. 
',  '.  At  si  iinprobiias  eonnn  diviti.c  mundo  et  defecins  corum  divi.i.fc  geiiiilii-,  quanin  mngis  plrniludo 
eorum  ?  13.  Vobis  cnim  dico,  his  geutihus  :  i:tm  din  rjuani  cgo  sum  gfntium  aposiolus,  munus  meum 
gloriiieo,  si  <(iioii.o  l->  iu  acmuljtioncm  ducn  carnem  meain  el  scrvem  r)>insdain  ex  iis.  is.  Si  enim  eniUsi» 
cormn  diviii.c  mundi,  t]»x  assuinplio,  ni^i  viia  c  inortuis?  1(5.  Si  delibaiio  sancla  tt  massa  ci  si  radn 
sancta  et  ranti,  i".  et  s.i  quidam  Imru  u  ramorum  cffracti-sunt;  vcrmn  lii,  agresiis  "lea  eiisiens,  iusiTtns 
fuisti  iu  c>>s  et  socius  Imic  radici  ei  piugucdini  >>l.':c  lachis  cs;  18.  nc  gloriare  wmira  Ims  rainos,  venun  si 
(:!orinris,  noo  l»i  hanc  r.tdircm  poras.  sc.l  Ii:>t.  i:i.li\  porlal  ic.  19.  D.eas  igi'ur  :  cffiacii  sunl  raini,  ui 
e^u  iuser.tr.  20.  H/ne ;  imreduliiate  ctTratii-suui,  icrum  lu  (i.lc  slctisii.  Nc  sape  alle,  scd  limel  2!.  si 
leus  liis  cx  natu  ranis  non  pcpcrtit,  uc  loit.issi-  n  n  libi  pac.it.  23.  Ercs  i^itur  boiiiia  eut  et  severi'a  ria 
i  isiam  l)'-i;  at  in  bos,  qui  ceci.li  runi ,  Kevcritaicui ,  veruni  in  ie  bnniiatcm,  si  permanrs  in  bonilaie; 
aioiuin  ctiam  tu  cxcidens,  23.  ct  iili,  nisi  couOrmaiil  sc  in  incredulilatc,  ins  runtnr,  pocns  eniin  e.-t 
Dcus  iiiiuni  inscrerc  eos.     24.  Si  cnini  lu  a  natura  txcisns  liujti-  agri.'.-t:s  olex  ci  aliei.us  exisicns  insrlu- 

AXNOT.VTIONF.S. 


i:tlsa  cs>,  uam  non  souni  accnsaiivus  post  vtah  poni 
debebat,  -ed  ctiam  ne  sic  qnidcm  sen-us  i"lcrabilis 
tfficitur;  igilur  gncci  lexius  vesi'giis  imbis  insisten- 
i.bus  iri  iii  seriplum  luisvc  ii  rcscriliendu  n  c<se  vi 
.lciur.  Massman:uis  pro  n:it/i  pivdom  probabililtr 
'jonjicit  i/i  unlltiudom. 

x,  20.  mip\  cuni,  "  g>\.  Golli.  coucitiit  cuai  iis, 
qui  £v  habciii,  cf.  J.  xn,  35. 

xi,  1.  leiiiamiiia]  so  ccce  pro  teiiuH,  viJ.  al  Ne'i. 
vi,  1«. 

II,  II.  yadruseiita}  sic  eod.  A;  Casl.  £  i./n/ii/seiiiai. 
— iiiijsadcdi/ij  sic,  uii  videlur,  cod.  A  rccte  ;  Cas;. 
m*$adtda.  —  f«r/>|  racta  est.  °  gr.  nmn.  —  riu]  cn.n 
brigou  conj'ingc  .duin  c>l,  sic  dtt  dircinpinm  ai>  i.i 
ii  iuvo  suo  uiicrposilii  ali»  verbis,  quai  ad  cjus  rr- 
^miiiii  pcrlii.en',  1'liilipp.  iv.  Ill  du  f.iur  nuk  frapjuH. 
SSkc  r.  xl,  I  i  i/'/  uartltnu  duup  innit  andniman,  cf.  ad 
L.  iix,7. 

ii,  13.  wej  Coih.  c.  rodd.  °  |if».—  ii;  i  >]  t  g'. 

II,  14.  /fi/.  m.iii|  1  gr. 

i,  ;3.  gabti]  divliiiB,  gr.  omn.  xxzrA'i.uyri,  qu>>d  csi 

n  |'i/>.hs;  li>.c  yabei  (aitwatts  foiiassi'  errore  bbiarii 

"liiiiii  esl  e<3i!>ci  (atrwtn,  vs.  12.  Dcin  le  lii.im  |>ro 

imi  uii/liiuit»'!-  rcciius  dn  cii>!uin  eral  wo  aaduuwwi/i. 

ii,  10.  pandti\  vid.  ad  VS.  21. 

xi,  17.  uiinrfsuij  Casl.  W  MurlM,  cnd.  A  (uli  Casl. 
«•o  ilcuuo  uispccto  dicil)  M  vaurh!  a;  cx  hac  lal  i 
Irc  ionc  codicis  galldm  id  lucr.imur,  ui  t  nominalivi 
radieatem  esse  iiiicrani,  eerw  seiaroua,  e;  Caai,  ad 
vs,  18  adnoianiem  ranrli  a  ruutivum  pro  •».'!  fals  > 


qnia  m  cod.  A  litierc 
,    Uast.    dc    conjcctur.i 


scriptum  esxe,  crravisse  nnnc  af.paret.  vuurieis  plu- 
ra'is  (vid.  ad  ktc.  iv,  b')  illu-J  s  cmiitil.  —  ranlj  vid. 
Ca>t.  addend.  ad  Tlieit.  II,  p.  65. 

xi,  IS.  a%tan$\  Cod.  A  el  LaSi.  \(  anslnns. — bairip} 
sic  cod.  A;  ("asl.  '■:■  i\u  nip;  CTteruin  °  gr.  omn. 

xi,  li).  aitoi]  hanc  voee.u, 
oiimcs  omuino  cv.inuoiuut 
dedii. 

x:,  2 '.  gnWoi]  sic  c  d.  A ,  Cast.  )*•'  a.utos. 

xi,  21.  pa  -d.-t i =3i  7«'.i,  s:c  pr  >  t  Si  siipra  v«.  t6; 
Cul.  iv.  7  et  luit..sse  .J.  vni,  40—  pitk]  sic  rcctc  »:ol. 
A  ;  Ca-i.  X  ^iiis. 

xi,  22.  gmrmhin]  jusiuni,  °  gr.  omn.—  appan]  ser. 
sic  cud.  A  ci  Casi.,  ipi.iu  falaum  nobis  csc  videtur, 
quia  sensnm  periurliat,  nam  nnn  •>a  sigoiAeatioiio 
h.  I.  poiiiiur.  i)iia  L.  vi,  24  cf.  xi\,  17,  ulu  =  r.).,,v. 
qiio  slmplici  cr  transiiun  ad  sc>|»euiia  para  nr:  led 
iiiiik-  rcquiritur  |  arncnla,  qoa  grjcco  bnj  (alio  |uin. 
sonst.wo  nirlil)  ivs|iiiudeil;  li.cc  aiilcm  asl  aippaz, 
vid.  Cor.  i,  xv,  -2M,  ef.  vii,  14. 

xi,  25.  jainai]  Cotb.  "  o;. 

ll ,  24.  ti*  vislui  —  n/;i'a/>ni;iiii.\]  e  nalura  —  Me  i" . 
gr.  onui.  sn  T.i,-  xaTei  «'uitiv  —  iycti\itiw.  C;l'leuim 
noianda  esi  iMirns^nui  ins-Oha  forma  pariieipii  i>.i  — 
sivi  pro  inlrutgipt ;  sic  gemin:c  fnrmai  >>rl>i  aa ijut 
iiivciiiiiiiliir  ji/i/i/i/x  M.  I  I ,  |l,Cl  a.:,i  i-t-s  M>.  >n. 
5U.  Cxtertuu  pro  titpeii  Grimm.  Cr.  IV.  J2t>,  leaere 
Mia.lcl  wlbtius,  luiiu.im  in  iiiilii.iin.  —  yoJata  ]  sic 
cod.  A  tui  ipeiamus,  nam  Casi.  >l  guoscore  nvu  .uu- 
plius  pulerai ,  ipse  au  om  dcJii   .-    xv.'.:>.j. 


72«  AD  KOMANOS  XI,  25 -XII,  i.  722 

25  mais  bai   bi   vistai   iulrusgjanda   iu   svcsana   alevabagm.    ni    aik   viljau   izvis.   brobrjo:.   |>  i.  >s 

ruiios.  ci  ni  gijaib  in  izvis  silbaiu  (rotlai.  uiile  «Janbei  sumata  isracla  varb.   uml  balei  fulio  |iin<! ■> 

2(i  inngale  pai.  jali  >va  allai  israel  ganisaml.  svasvc  gamelib  ist.  urrinnib  us  sion  sa  lansjaiids  ilu 

27,  28  afvaudjan  afgudein  af  iakoba.  jah  so  im  frani  niis  tiiggva  ban  afuiina  fravainbiins  izc.  a]j[> m  !>i 
20  airaggeljon  fljaudans  in  izvara.  ip  bi  gav.  I  inai  linbai  ana  attans.  iuu  idrciga  siml  auk  gibos  jub  la- 

50  bons  gnbs.  svasve  raibtis  jus  smnan  ui  galaubidedub  guba  i[>  nu  gaarmaidai  vaurbub  bi/ai  ize  ung.i- 
31 ,  52  laubeinai.  sva  jati  [)  i  nu  ni  galaubideduu  izvarai  ani>aiou  ci  jab  eis  gaarmaindau.  galaiik  auk  gub 

53  allaus  in  ungalaubeinai.  ei  allans  gaarmai.  diupiba  gabeins  handugeins  jab  vitubnjis  gnps.  waiv 

51  umisspill  tla  sind  slauos  is  jab  unbilaisiidai  vigos  is.  was  auk  iifkuipl>a  frabi  Iraujins  ai|i|)au  ivas 
55,  50  iiiiina  ragimis  vas.  aibbau  was  immn  fruma  gaf  jab  fragildaidau  imnia.  imte  us  imnia  jali  hairh  ina 
xii  ,   I  jab  iu  iuiiua  alla.  immuh  vulbu»  du  aivani  anien.  hidja  nu  izvis.  brnbrjus.  bairh  blcibeiu  go[>s  usgiban 

2  leika  izvara  sanJ  qivana  veibana  v.>i!a  galcikaidana  gnba  andabalitana  bIoltna<su  izvarana.  ni  galok  |> 
i/,\is  bamina  alva  «/,  inmaidjaip  auaniujibai  frabjis  izv.iris  ilu  gakiusan.  \va  sijai  vilj.i  gujis.  baci  g"|> 

S  jali  gateikaib  jali  ustanfaau.  qi[>a  auk  baiili  anst  gups.  sei  gibana  isl  mis.  alaim  visaudani  in  izvis  u> 
mais  nrabjan  bau  skuli  fiajijan  ak  fra[  jan  du  vaila  frabjan.  warjammeh  svasve  gu[i  gadailida  mitilv 

4  galaubeiua  s.  s  asvc  raibiis  m  aiuamma  lcika  Ii]iuns  man  gaus  habam.  baib-bnn  libjusallai  ni  I>aia 

LNTl  hPKETATIO. 

fuisti  in  botiam  olcam  ,  quam  mullo  magis  bi  secundum  naluram  Inscriinlur  in  prnpriam  oleani?  2".  Nun 
ciiiui  volo  v>s  ,  fralns  ,  (ignaros)  hujus  inysterii ,  ul  non  silis  in  vobis  ipsis  sa|)ienles,  nain  r.-vrbas  ex- 
parie  Isracli  facla-esl,  usquc  quod  pleniludo  geniium  inlret,  26.  el  sic  omnes  Israel  servanlur,  sicut  seri- 
ptiim  cst :  orilur  e  Sion  bic  bberaus  ad  aveit  iuluni  impielaiem  ab  lacobo.  27.  I  i  li»c  iis  a  ine  testainen- 
luiii  :  cum  anfi-ro  peccata  eorum.  28.  At  sccundnm  evangelium  inimicl  prnptcr  vos ,  vcrtim  sccunduni 
elcciionem  cari  in  patres.  29.  Sinc  poen  teniia  sunt  cn  ni  iluna  et  voralio  Dei,  50.  Sicut  cniin  vos  ali- 
ipiaiiilu  nfni  crcdidisiis  Deo,  vrrum  nunc  miseriia  rdiai  -  parlieiies  facii  -  c^is  bac  coium  increduliiate  ; 

51.  sic  ctiain  bi  nunc  nun  crcdideruul  vestr*  niisericordi* ,  ut  eliain  ii  misericordiam  -  coiiscquaniin , 

52.  coiichibit  cnini  Deus  omnes  in  incredulitate  ,  ut  omnium  miscrealur.  55.  1'rnfundilas  ibviliarum  sa 
pientiie  et  seicniiae  Dei !  quomodo  ineBaliilia  sunl  judicia  cjus  et  inv.stigabiies  vhcejiis!  54.  Quis  enim 
cogiiovit  sensum  doiuini ,  aut  quis  ei  consiliarius  fuit,  35.  aui  qnis  ei  primus  dedii  ct  retribualur  ei  t 
30.  Nam  cx  eo  ct  per  cuni  et  iu  eo  omnia  :  ei  gloria  in  stcuI.i ,  amen.  vn  ,  1.  hugo  nunc  vos ,  fralres, 
pcr  misericordiam  l>ci ,  exbibere  corpnra  vestra  liostiain  vivenlem  ,  sannatn  ,  benc  pVcniem  l>eo  ,  raiio- 
nabilciu  ciilniii  vestruin.  2.  Ne  cuuforinato  vos  huir.  sxr.ulo  ,  sed  leformamini  novit;itc  scn-us  vcstri  al 
probauduin ,  quid  sit  voluutas  Dei,  quod  boiiiiin  et  placcns  et  perfecmm.  5.  Dieo  eiiiui  per  graliam  Doi  . 
qn;c  data  est  inilii ,  omnibus  exisientibus  in  vobis,  non  niagis  sapere,  qnam  oporteret  sapere ,  sed  saperc 
ad  bene  sapicndum  ,  cuiquc  sicut  Dens  impertivii  nieusiiraui  lidei.    4.  Sicut  euim  iu  uno  corpore  m  nibra 

ANNOTATIONES. 


xi ,  25.  itvis]  libr-irii  errore  veibuin  omissum  esi , 
quo  grxcuin  uyvo-c*  reddilum  cr  i;  id  unveisiiiDi 
esse  Cast.  e  Cor.  II ,  i ,  8  et  Thess.  I ,  iv,  l">  recle 
viibl.  — tumata]  =  «jri  y.iciv;,  il  aliis  locis  bi  sn- 
uuita  cssc  solcl,  vid.  Cor.  II,  i,  li;  u,  5. 

xi,  20.  du  ufvamlj  >«.]  ad  avcrtcnduiii,  gr.  r.uiv.i^i- 
s^i.i\tL. — afijudein  ]  impicl.ilein  ,  gr.  onin.  «TS^iiaf, 
plurali  llllllicro. 

xi,  20.  s  nit\  siint ,  "  gr.  omn. 

xi,  50.  rni/i/is|  Goib.  c.  codd.  "  x«i. 

xi,  55.  itiil,  Goib.  *  u,  cf.  ad  L.  vt ,  20.  —  gabeins] 
Golb.  c.  codd.  <■  /ax.  — handuqeint]  posl  hoc  verbuni  , 
nbi  cod.  Anibr.  dcsinii ,  incipil  fragmenlum  primuin 
codicis  Carol. ,  quod  usque  ad  xn ,  5  pcrtin3l. — 
unnss)iil!oda  ]  !li.  Ulfil.  illus'.  p.  105  conjccil  liimss- 
pillodos ,  quas  cpnjectura  ,  Ciun  saepius  liai ,  ut  gcuus 
adjeciivi  substaolivo  non  apium  sit  (vid.  ad  Neli.  vi, 
10),  nobis  noii  neccssaria  esse  videiur.  Abud  au- 
icm  est ,  quod  diligentis  lecloris  animum  adver- 
tal  :  cuui  enim  usspillon  virbum  grxco  «yjpua-o-aiv 
vl!  Siriy.idOM  respondeat ,  camquc  ob  rcm  Cor.  II, 
ix,  15,  unusspillujjs  pro  KvsxSuryaro;  iecic  dictiim 
sit,  noslro  loco,  ubi  gr.  oiiui.  iniqipsbvoxnt  babeiit, 
Goth.  grainim  verbunj  non  piobe  imellexisse  et  cum 
qiiodam  ab  tipnv  radicc  ducio  confudisse  videtur : 
Griesb.  igiiur  adnotai  Gatli.  «.r.pnza.  lcgisse.  —  sind] 
suni ,  "  gr.  oinn. 

xi ,  ")i.  immt 
ijineis. 

xi ,  55.  unmnj  gr.  omn.  post  'jnf.  —  fnmifl  qaf\  sic 
cod.  Carol. ;  edilt.  )^frumo:o  fratjaf;  perspicue  fru- 
ma . .  /"leguiiiur,  et  inteiua  oculoruui  acie  eliam  lit- 
lera:  ga  cognoscunt  r. 

xi,  56.  unte]  sie.  cod.  Carol. ;  Kn.  i!i.  );(  nste. 

xii,  1.  bloiinassxi}  Ih.  p.  102   .-.  blvti.  nansu. 


ci,.gr.  kutou,  oinnes  aulcin  post  r.i- 


xn  ,  2.  inii.  Golli.  c.  cndd.  "  x«t  — ak  inmaidjaifi 

a'ianiujif>ai\  iu  eodice  Caiol.,  quia  niembr.ni.T  supr- 

rior  pars  mmilata  es« ,  desidcralur  iiims  vcrsus  ea 

vcrba  cnnliiiens,  qilibus  Golli.  gruca  iXVx  p.t-au.or, 

fni/cU  cxprcssil,  ct  de  quibus  niliil  supeiesi ,  nl>\  /> 

iu  iniiin  irnximi  vcr^u;  positum  ,  quod  e  litores  nou 

curanies  illml  //  cum  sequeiilibiis  coiijunxcrinii  n 

>;(  .  .  .  />niin  niujipai  scripseru  t ;  Ih.  solus  p.  10- 

suspicaiur,  [>  ab  ana  csse  seiiaraiulum.  Quod  dedi- 

mus,  co  couicis  iarunaui  rccie  e\plevi>sc  ims  spe- 

ranius;  per  inmaidjan  enim  graicum  iitr^JOBfivv  Ulf. 

cliam  Mc.  i\,  2  reddil,  a  pro  niedio  aiit  passivo 

cijeco  Goili.  activo,  omisso  .-ii.  saepissiinc  uiitur 

(ilc  inuliis  locis  vid.  infra  xu  ,  9  Imfijan),  cujus  pio 

nomiuis  omissiu  h.  I.  eo  f.cilior  erai,  quia  izvis  pro- 

xinic  pracrSMt.  Scd  quibus  n  sira  ralio  parum  pla- 

cuerit,  ii  ciiin  Z.  p.  127  inmaididai  vairpuifi  le.anl. 

Deindi!  tiitijipa  e  l  zaivirnj ,  x'/iv-.'o-i,  ,   sc.l  uwam.- 

vuorij  rcddi  debct  per  ananiujipa ,  cf.  Cor.  II,  iv, 

l!i.  Cul.  in  ,  10  .  C,  li.  iv,  25,  ubi  ananitijan  =  ava- 

z'/tvo0v  Ct  «v«v;o0v    —  frujijis]  tod.  Carol.  el  i-ditl. 

•:•  friumipjis,  rectam  iectinncm  jam  Ib.  p.  111  in- 

vemt.  —  (jakiusun  j  Gotli.  c.  cud,  18  ap.  Mi.  G  vuiii. 

—  sijai]  sil ,  "  gr.  oinn.  —  patei\  ipioil ,  sci!.  ts/  (esi), 

quo  gr.  to  redilitur;  hanc  verbi  subalanlivi  ellip-dn 

iu  bis  articuli  gracci  circiiniscripliouibus  sapius  re- 

petitam  invenies,  vid.   Eph.  iv.  0,  ains  ulia  allaiw 

suei  iu  aiiaim  uns  (jlj  v.'^xip  ■Kxi-juvb  hTzxcivriu.lv), 

u,  17,  L.  xvii ,  51;  momi  iiiiis  aiitcni  il,  nc  >|Uis 

cuin  Griesb.  opinetnr,  Goib.  c.   vcrss.  qnod  (?)  ad- 

dcre.  — galeikaip  vi.l.  ad  Tim.  I,  vi,  0. 

xu ,  5.  (jups\  Dei ,  °  gr.  —  raiiu  frapjan]  Ib,  Z. 
Casi.  );(  jcl. 

xit ,  i.  paip-pan]  Kn.  Cast.  '•:{  jct.  lli.  (cinerc  im- 
probans  codicis  lectionem  conj  pah  pan ,  v  d.  ad 
JI.  V;  57.—  tiui  hjband]]  gr,  unni. 


T23  BHM.IOHIM  UI.Fll.ANA  VERSIO.  '-» 

j,  8  samo  laui  haba.id.6va  uiaiugai  ih  1«  k  lljuiil  iu  lrislau. a]ifx>n  »inwarj»wli  :»nf)ir u  da  IjawN 

0  iu  allsvere.o  ->->  faurastandaiids  in  usdaudein  sa  anii.unls  111  ktaaein.  1'riabv.i  imliuia.  liandans  ubil».. 

10  buf.jandans  gudamma.  brc.pralubm.  in  ixvis  i.iisso  friapvau.ildai.  svtnpai  latvia  n.lsso  faurarahiijn..- 

il  ,   12  dai.sl  usdauJein  ni  lalai.  alimin  vu'andan».  fraujiii  skalkinondans.  vcnai  fagi.xxiduna.  aglons  usjm- 

»5  ,   14  landans.  bidai  liafljaiidans.  andaviiuim  veihaiie  giniainjandans.  gasligoilein  galaistjandans.  [>iu[)jai[) 

15  pana  vrikundans  ixvis.  [nubj  i  [>  jab  ni  uii|)iii[>j.iib.  faginon  mp  fagiiiondam.  gretan  inip  gretandani. 

lli  !>ata  saino  in  iivis  misso  fiabjaudaus.  ni  li:iulii[ia  frajij  nidans  ;.k  linaivam  iiiibn-:nisandaiis.  ni  va!r- 

17  b.iib  maliai  bi  iivis  silbam.  ni  ainuiiuncliuu  ubil  und  ul  ilamma  usgibaudans.  bisaiwan  lai.s  godis 

i.s  ui  kaiainei  in  andvaiibj.i  gnbs    \  jali  iu  sud»  airpja  uianin:  altaiie.  ja!  ai  magi  vairbun  us  izvis  nii|> 

\ )  allaim  niannaiii  gavuii[)i  babandaiis.  ni  bfts  silbans  gavrikatidaus.  liiibans.  ak  gihij)  st  [  pai.hein. 

.20  gumclib  ist  auk.  niis  fraveil  lelaidau.  ik  fragilda.   qi[)i[>  frntija.  j,ih;\i  grcdo  lijand  |  ciaana.  mal  g.f 

21  imhia.  i[>  jalai  baursjai.  dragkci  ina.  [>ali  auk  lanjmds  bau.ja  fun  ns  nkis  a  a  b.iulii}.  i-.  ni  gajin- 

iiii,   1  kaiiau  al  un[)iu[>a  ak  gijiukais  af  [>ii.{u  un|,iuj>.  all  saivalo  valdufrja.u  Hfirvisandam  ulliansjai.  unie 

'.  uisi  val.lu'11.  alja  fram  g"[>a.  ib  [>o  visandona  fram  gu[a  givsatida  sind.  svaei  sa  andstaiidands  valdu- 

o  fuja  gnbs  giraidai.iat  audslob.  i[>  pai  ai.dstaiidandans  siluans  sii  vargiba  nima.td.  |>.n  auk  r.iks  ni  siml 

;•  i-  guilaiiima  vaurslva  ak  ubilainnia.  a[)[ian  vileis  ei  ni  ogcis   valdufni.   |  <■[ >  laujail  j:>!i  babais 

4  i  n"n  us  bainica.  unte  gubs  andbalits  ist  [>us  iu  godanima.  i[>  jubui  ubil  tanjis.  Dgs.  unle  ni  svarc 

5  pana  haru  bairip.  gu[:s  auk  amibahls  ist  Iiaveilands  iu  bvairhfin   bannna   ub.l   lui.j  iiidin.   dn[i|  .• 

6  uil.ai.isri  |>  ni  [iaiainei  iu  bvairheins  ak  ]ab  in  niipvisscins.  iuub-bis  auk  juli  gilstra  ustiulisib.  tnie 

7  andbahlos  gups  sii>d  hamma  silbin  skalkinoi.dans.   usgibij)  nu  allaim  skuldo.  pa.nmei  gabaor  ga- 

INTEKPRET.YTIO. 

.nnlii  l.abcovis ,  h  ec  autein  membn  oinnia  nou  hoc  idem  opus  h  ibent ;  5.  s  c  nvilti  unum  corpus  so.m  s 
in  Cnristo ,  at  unusquisquc  altcr  —  3.  —  bic  impertiens  in  simplicilalo  ,  hic  prxsul  in  studio  ,  l.ic  niise- 
rens  in  lu 'ariimc  ;  9.  dileclio  infucala  ,  odieuies  mala ,  adhxrcntes  bouo,  10.  caritale  -  fraier.ia  in  vus 
.nvicem  pii ,  hnnoro  vos  invicem  prxvenientes ,  II.  studio  non  pigri,  spiritu  ferventes,  domino  servien- 
tes,  spe  giudrntes,  14.  dolorcs  paticntes,  precationi  adhxrenics,  13.  necessiiatibus  sanciorum  com- 
pariienics .  hospitalitatcm  scctautes ;  14.  benedieaiis  his  persequentibus  vos ,  benedicalis  ct  ne  maledi- 
caii» ;  1">.  gaudcre  cum  gaudeniib'is,  plorare  cum  ploranlibus.  16.  Hoc  idem  in  vos  inviiem  suiilieutes, 
iion  aliitudiiiem  sentientes ,  sed  humilibus  adhxrcntas  ;  ne  liaiis  prudenies  apud  vos  ipsos,  1  .  non  uni 
maluin  pro  malo  reddentes,  respicientcs  bonum  non  sohim  in  facie  Dei,  sed  etiam  in  lacie  homiiiuin  om- 
niuin.  18.  Si  possit  fieri  ex  vobis  cum  omnibus  hominibus  pacem  habentes,  19.  non  vos  ip^os  ulciscen- 
tes,  rarl,  sed  date  locum  ira» ;  scriptum  cst  enim  :  mibi  vindicia  relitu|tiatur,  ego  retribuo .  dicit  domiuus. 
20.  Si  esuril  inimicus  luus ,  cibum  da  ei ,  verum  si  siiiat ,  potioue  -  rccrea  eum  ;  hoc  cnini  faciens  carboncs 
igni-  cumulas  in  caput  ejus.  21.  Ne  vincaris  ab  improbo,  scd  vincas  a  probo  iinprobuni.  xiii,  1.  Omue 
animarum  poiesiatilnis  superaniibus  pareat ,  nam  non  -  est  potesas  nisi  a  Dco ;  verum  lix  eiistcnlos  a  Deo 
cotiNtiiut:»'  sunt;  2.  iiaque  hic  resistens  poicstaii,  Dei  inslituto  restitit ;  verum  bi  resisientfS  ipsi  sibi  d.m>- 
nationem  siimont.  3.  Hi  cnim  regi-s  non  sunl  terror  bono  opeii,  sed  inalo:  at  vis  ut  non  limeas  poics- 
taiem ,  bonum  f.icias;  et  lubeas  laudem  ex  hoc  ;  4.  nam  Dei  mini»t  r  esi  libi  in  bono ;  vernm  si  malum 
facis ,  tiine  ;  natn  non  fruslra  hunc  giadium  gerii ,  Dei  enim  minisier  esl ,  vindicans  in  irani  hunc  nialnin  fa- 
cientcni.  5.  Ideo  pareatis  non  sulum  propter  ir  un  ,  sed  etiam  propier  conscieniiam.  6.  Propter  lioc  eniin 
etiaui  iributa  pendaiis,  nam  ministri  Dei  sunt  buic  ipsi  servieutes.     7.  Reddile  igilur  omnibus  debila  :  cui 

ANNOTATIONES. 

xii ,  8— xiv,  5.  exsiant  in  cod.  A  et  de  his  iude  ab  esse  putavii,  qupt  addidit ,  qaod  cum  th.  ncscimus 

in  andvairbja  gups  xn  ,  17  usque  ad  XIII,  5,  duppe  quo  sensn  veri  iluctus  comlemsisset,  Z.  lameu  rcli- 

ttfliausjaip  eiiam  in  cod.  Carul.  iiuit.  —  frareit  le!a :dat]  sic  cod.  A  et  Casl.;  cod.  C»- 

xll,  9.  ubila]  inala,  gr.  oinn.  to  jtjvji/jo».  rol.  fraeeit  leitaidau,  de  qua  codicnm  varielatc.  \id. 

xn ',  II  fruu>iii]  dointno,  t;r.  xaipS,.  ad  M.  ix,  6;  Kn.  Ih.  Z.X  frate u  ei  ijildau ,  quoruiii 

xn,  13.  unducixiiim]  Casl.  X  aiidavunam ;  locus  auctoritate  Irctus  Giitsb.  adnolal  Goth.  !va  «TroSiSw 

iu  cod.  A  oblileraius.  legisse;  ims  nnnc   aduotamus  letaida.t  (reliiiquatur) 

xii .  15.  faginoniiam]  Gith.  c.  codd.  •  r.«i.  ab  omn.  gr.  omiili. 

xn ,  IG.  ha.Mpa]  allitudinem ,  gr.  nmn.  xi  v^rjia.  xl|>  ^O.  ia-iai)  Golh.  c.  codd.  *  o'v.— mat\  sic  cod. 

rro*au/i»/>a  Grimm.gr.  iv,  095,  /lau/uTxn  optal,  quod  A  cl  Casl. ;  cod.  Caiol.  Ku.  Ih.  Z.  X  "•'••"'•  —*P]  ve" 

post  frahian  dativus  sequi  soleat ;  solet  quidcin  ,  sed  rum  t  i»  ^^ 

etiam  ac.  usativum  secuin  babel,  vid.  Plul.  tv,  2.  xl]    «j    gajiukaiiau]  Casl.  X  gajiukiuiu.  —  (ram) 

xti ,  17 .  ni  patainei  —  ukjnh.]  i.on  soluin  —  sed  sec    a    „r   ,,,„„    ^ 

etia... .  •  gr.  -  hl  pr.  hinc  incip  l  fraguiciilu...  alte-  ^                         ;                    c                    ^ 

rum  cod.cis  Carol.,  vid.  ad  vs.   8.  -  man.i<  a</ai«e  OTI!ZSV'sigl„(liallmiJeiI1  m.siie„s,„,al.-  per  ,.r..  friti,... 

Tgr.  o.nn.                      i  „„„,-.  n^:  „.  «...  „  t  ri-ddit ,  cnm  andstuudip  scnbere  ilelicei ;  idcn.  Ul- 

%\lti%!^fT^%™££Z  »•»  ^  Me-  .".  «/  «^  ,ev  u„ap  ....erpre- 

rfans,  rectaui  leciiiuieni,  ab  Ih.  ii.VLnUm,  jaii.Z.  ct  lJ""' 

e  cud.  A  Casl.  dederunt.  —  pravirhein \  sic  codd.  Z.  xm  ,  5.  qodamma  —  ubilamma  ]  bono  —  nialo,  gr. 

CasU;  Kn.  bi'air.  . . ,  II..  X  lvair-  ■  •  Kn-  ",u,c  suu-  •**  «7'--0':'v  'Piu*  "^*  «**  *'***»'■ 

plcvil  l>i;.:irheinai ,  na.n  ab  adjeclivis  fur...aiilur  sub-  xuli  4.  katru]  Cod.  A  el  Casl.  hairau,  de  qt...  va- 

staniiva  nuu  111  —  cins,  scd  in  —  ei  i.u.ixa,  q.iod  si  ^alalu  vid.  ad  lic.  v.i.  5i. 

III.  el  Z.  Siivisscnt,  vix  adi.otasse»l  el  pvuiihein  el  XIMi  5.  ufliausjnil>\  pa.ealis,  gr.  «-»7x11  vboi«t- 

pvairheinat  recle  se  habe. e.  Deinde  Ko.  iu  cnorei..  ataBu,.  C:»lcniin  l.ic  lii.ilur  frag.iicul.im  ali  ruui  co- 

perductui  per  lineolau.  supcr  i  teripUnl,  qua  ..  ler-  j^j,  c.irol.,  vid.  ad  vn,  s. 

uiaaliouil  expii.uitur  et  n,uan  ipse  signum  buIs  ~ji>*  x  n  ,  7.  p«mmtt]  cui ,  >cd.  deletis,  gr.  umn.  ir 


725  A[>  ROM\NOS  XIII,  8  -  XIV.  20.  12« 

8  baur.  [jainmci  mola  mola.  pammci  agis  agis.  [i.inm  oi    svcripa  svcri[ a.  ni  aincitm  cl.un  raihlais 

9  skulans  sijaip  niba  J>a:ci  misso  frijob.  unie  saei  frijo|>  newundjan  vilnf)  usfullida.  [aia  auk  ni  hoii- 
nos.  ni  maurprjais.  ni  hlifais.  nili  failiugeironjais  jali  jabai  wo  anbarabo  arabusnc  in  paniina  vatirtla 

10  usfulljada.  pamma  frijos  i.ewundjan  peinana  svc  pnk  silban.  friapva  ncwundjins  ubil  ni  vatirkci[>. 
H  nsfulleins  nu  viiodis  ist  friapva.  jali  [<ata  vilandans  pata  peihs  patci  inel  isl  uns  ju  us  slcpa  urieisan. 

12  unle  nu  nevvis  i  I  uascins  unsara  pau  pan  galaubidedtiin.  nalils  Iramis  galaip  ip  d?gs  ainewida.  usvair- 

13  pao  ou  vaursivani  riqizi*  ip  gavasjam  sarvam  liuliadis.  sve  in  daga  gaiedaba  gaggaima  ni  gabauram 
li  jali  dragkaneiui.  ui  ligrm  j»b  aglaitjain.  ni  hai/stai  jab  aljana.  ak  gahsmop  fraujin  uiisaramma 

Siv.   I   xrislau  iesua  jah  leikis  uiuii  ni  laujaip  in  lustuns.  ip  uninauleigana  galaubeinai  andnimaib  ni  du  tvei- 

2,    5  flcinai  miiono.  sumsnililisgabubeip  inaljan  allala.  ip  saci  unraahtcigs  ist  gras  iuaijip.  sa  majands 

2  pamma  ui  maijandin  ni  frakuuui.  ip  sa  ni  maijands  pan&  niaijandan  ni  siojai.  gu|>  auk  ina  r.ndnain. 

4  pu  was  is.  puei  stojis  frautabjana  skalk.  seinamma  fraujin  suuidib  aibbau  driusib.  ippau  siandin. 

1 ,     9  mahleigs  auk  ist  frauja  gastobanan  ina.   suins  raiblis  stojip  dag  liindar  daga jah  qivaim  jali 

10  daupaim  fraujinob.  ibpu.  wa  su>]is  brobar  beinana.  atbbau  jab  [>u.  wa  frakant  biobr  beuiairima. 

11  allai  auk  gaeatjanda  faura  stauastola  xrislaus.  gamelib  ist  auk.  lila  ik.  qipip  fauija.  paiei  mis  all 

12  kuivc  biugihjab  andbaiiibaliaraxdo  gupa.  bannu  nu  warjizuli  unsara  frain  sis  rapjon  usgibib  guba. 

13  ni  panamaii  nu  uns  misso  siojainn.  ak  pata  St»ja  b  inais  ei  ni  saijaip  t.istugq  brobr  ninpau  g.n-.iar- 
I  I  zein.  vait  jag-galraua  in  franjin  iesoa  patei  ni  vaiht  gavamm  bairli  nk  silbo  niba  barumi  munaudi  • 

15  IM  unhrain  r  ian  pamma  gainain  ist.  ib  jabai  in  ma'i-  brnpar  (  eins  gawj-ada.  ju  ni  bi  friabvai 
10  gaggis.  Jii  iiunu  mata  peuiaiiuna  jaiuainma  fraqi-tjais.  fatir  panci  xrislus  ga.vali  i.i  vajamerj  lidau 
47  unsar  biub.  nisi  auk  piudangardi  gubs  mats  jah  d.agk  ak  garaiuici  jah  gavairp.  jib  fauep,  :n  ahmin 

16  veihamma.  saci  auk  in  paiin  skalkinop  xrisiaa.  vaila  gaieikaip  gnpa  jah  gakus:<ns  ist  uunoam. 
|),  20  [i  iiinu  nu  poci  gavairpjis  sind  laisijaima  jah  poci  limreinais  siod  in  uns  n.i-so.  ui  auitu  iu  inatis 

INTERPRETATIO. 
trihulum ,  tr.buium  ;  coi  vectigal ,  vecligsl ;  cui  tiioar.  m ,  limorem  ;  eui  houorem  ,  boMKro.  8.  Ne  uni 
cii^usquam  debhores  silis,  nlsi  quod  inviccvii  diligilis,  nain  qui  ddigil  propinquuin  ,  legein  iui|  levit ,  V.  hoc 
cniin  no  moeclieris ;  ne  occidas,  ne  furetis ,  neque  concupiscas  el  si  qiod  aliorum  pneceptoiriiin  in  hoc 
«erbo  sumniatim-comprebenditur,  hoc  :  ames  propinquum  tuum,  ui  le  ipsnm.  10.  Alnor  propini|ui  oia- 
ium  non  0|>craiur;  obscrvatio  igilur  legis  est  amor.  11.  Kl  hnc  scientcs  hoc  lempm,  qttod  liora  «s!,  noi 
jaro  e  soinno  surger.-,  uain  nunc  propius  csl  salus  nostra ,  quam  cum  crcdcremtis.  12.  Nox  pnrro  ivil,  ve- 
rum  ilies  propinquavii ;  abigimus  iiuiic  opera  uncbrarum,  vei um  induiintis  arma  lucis,  13.  ut  in  dielio.iesie 
eamus  non  tomcssalionibus  et  vinolcnliis,  non  concubitibusei  itnpudicitiis,  non  rixaet  xmUlaiione;  li.scd 
induite  domintim  iioslrum,  Cbristiim  1-siim,  ct  carnis  cuiam  ne  faciaiis  in  cupiditates.  xiv,  l.verum  in- 
firinuin  fidc  excipiatis,  non  ad  disceptaiionem  cogitaiionuin.  2  (Juiilain  quidem  credit  edere  omne  ;  ve- 
ruin  qui  iofiritius  cst,  olus  edil.  3.  Ilic  edens  hunc  non  edeniein  ne  spernat;  vcrvm  l.ic  non  edons  liuttc 
cdenicm  ne  judicel;  Deus  cnim  eum  assiunpsii.  4.  Tu  <;uis  es,  iu  qui  judicas  alienuin  fervuin  ?  Siiu  domino 
Stat  aul  cadii.  Al  stal ;  potens  cnim  est  dominu<>  siaiucrc  eum.  5.  Quidam  quideui  judicat  dicm  post  dieni 
—  9.  —  et  vivos  el  mortuos  regii ;  10.  verum  lu,  quiil  judicas  fratrein  tuum  ?  aut  eliaru  lu,  quid  spernis 
fraireiu  tutim?omnes  enim  siatuunttir  ante  tribunal  Christi.  11.  Scriptum  cst  enim  :  vivo  ego,  dicit  do- 
ininus,  quod  milii  oinne  genuum  Ueciit  et  conlitelur  omnis  linguarum  l>co.  12.  Utinuc  igilur  quisi|ue  ito- 
Etruni  de  se  rationcra  reddit  Deo.  13.  Nc  amplius  igitur  nos  invicein  judieemus,  sed  hoc  jodiceiis  m.igis, 
iil  non  (.onaiis  olTend  culuai  fratri  aul  soliicilationem.  i  i.  Scio  ct  conCdo  in  domiuo  lesu,  quod  non  quid- 
qtiam  lurpe  pcr  se  ipsu:i-,  nisi  huic  cogranii  ali  ,uiJ  ■lupuruin  es-e,  huic  conimune  e-i.  15.  Verum  Si 
propter  cibiiin  frater  nais  coninstaiur,  j  ni  non  secundum  amorem  atnbulas  ;  ue  igiiur  cibo  tuo  ilium  per- 
das,  pr>>  qao  Chri  lus  monutts-esi.  10.  Nc  blasphemeiur  nostrum  bonum;  17.  uou-est  enitn  regnura  Dei 
cibus  ct  polns,  scd  justitia  et  pax  el  gaudium  iu  S|>iii  u  sancto.  18.  (Jui  enim  in  his  scrvii  Clirislo,  bcuo 
pbcet  Deu  >  t  prohaiiis  esl  homiuibus.     19.  Utique  igitur  qu-c    pacis  sudi,  sequainur  et  qux  xdilicaiionis 

ANNOTATIONES. 

xiti,  8.  (rijop\  pr.  sic  cod.  A;  Cast.  ^ifrijm]).  —         xiv,  II.  biwjip\  gr.  omn.  anlc  a/f.  —  nni//i  Ki/>1 
u-fii/fti/ni  sic  coxl.  A  ;  Cast.  X  KtfutHde.  gr.  posi  razdo. 

xni,  9.  anpuiaizo]  .-ic  cod.   A,   uli  su-picaiuur;  xtv,  12.  utgibip J  rcddit,  gr.  Jiucrn,  Ulf.  c.  todd. 

iiUuiuc  syllaba?  clciiicnia  Ca-l.  cognoscerc  uon  po-       anwiat. 
tuit,  edidil  auieui  X  anparaiu.  —paumn]  !vc.  ltoc,  xlv    15    „ji  _r   Kn    v^  ui 

gr,  011111.«™.  xiv,'  14'.  jao-j a/rauaj  mc  cod.  Carol. ;  Kn.  X  i-« 

xiii,  10.  neumndj,nt]  proximi i.gr  o.on. T» rWi»  r<1(ial(0    tf  jj.*c«si.  i  jai  gairaua,   uude  Crie>ba- 

ab  «p-/«t«Tai  pendens,  cum  Colli.  ad  '«o/»ra  rclulc-  t.hlj  err),r  „alus  esl  annoiaous,  Coth.  »»  pro  r,A  le- 

r'''       *f'J  e;'«  °  8r<  0,nn-  fits-e.  —  ica  unlaain  vitan]  Ii.tc  supplevinms  liiter:»- 

xiii 1,  11.  i»ij  utr.  esi,  •  gr.  omn.  —  nateint  un-  rllm  omuiao  fere  ahscissarum  (vid.  a  I  xn.  2)  iulii.ns 

tara]  1  gr.  ora.i.  uartibus  ohserv.  tis;  Kn.  Z.  Cast.  lacunam  liahcnt, 

xui,  13    dragkanem]  vid.  ad  G..I.  f,  21.  cojus  ^^  ^^  lh_  neg|elit.  _  _,i  esl       -,.. 

xiii,    14.    tii«iiflmmo|    11  ■  sirtun  ,    "   gr.,    Coih.  on,41_     ■  "  j       >      r 

c.  codd.  d  et  8  ai>.  Mi. —  irislav  iesnu]l  gr.  omn.  .„  ,  .  .  . 

xiv ,  5.  [rakunni]  cod.   A  el  Casl.  X  (rakum.  —  *'v>  \S:  »una]  'S."»r.  '  SI'  om"-.  S|c  ,v«-  2?- 

mulwiidonl  cod.  A  et  Cast.  X  maljandm.  *,v.  »6-  tajamerjatdau]  Goth.c.  cold    »  mr,. 

xiv,  4.  Y.au;oJdomin.is,gr.  0,6f.  -  g  ttopanan]         x'v.  Vl.pauUmgutA]    sic*od.  Carol. ;  ed;il.  x 

Casi.  conjecit  gatlopan,  quod   n..bis  probaiur,  cf.  p>udangard. 
tanien  Thess.  1 ,  2, 17  goamanairfoi.  xiv,  18.  u/J  csi,  °  gr.  omn.,  sic  sttpra   Cliaii!  pro 

\iv,  9  —  15, 13  lcguntur  in  eod.  Carol.  vaila  galeikaipgr.^im.  i\mpi<noe. 

xiv,  9.  gi»\iini  —  daupaim]  ]  «•-.  xiv,  19.  tmd]  sCc,  Ih.  X  fiud. 


727  niBLIOIUi.M  L'1.1  ll.AN.V  VKIISIO.  753 

it,  5,  i  gMair  vaurstv  gubs pize  idveiljandane  |>ak  gadrusun  ana  mik.  sva  filu  auk  svc  faur.ignineli|i 

5  vai{>.  du  unsarai  lalieinai  gamclij)  var[>.  ei  Jiaiih  bulain  Jah  gajrafsiriu    hoko  vcn  hahaimn.  i[>  gn|» 
G  bolainais  j.ih  Jtrafsteinais  gibai  iivil  |i;ii.i  Inmo  lia|>jan  iu   fsvil  mitio  l>i  irilto  iesu.  ci  gaviljai  ai- 

7  iiainma  mim|>a  hauhjaij)  k  ah  jah  atian  Iraujim  uniarli  Irauli  xrlltaua.  in  Jiizei  an>lnim:iij)  iivia 

8  misso  svasve  jali   xrislus  andnani    izvis  du   vuljiau  guj>«.  qip.i  auk  \risiu  iesu  andhahl  vatii[):inan.'> 

9  bimailii    fraiu  sunjai  g>i[)s  ilu  galulgjan   gahaila  atUine.   i|>   JjIuJos  in   arin  iliairleins     lianhjan    gup 

10  svasvc  gainelib  ist.  dujijte  aiulhaiia  [>us  ui  [)iudom  frauja  jali  iiamin  [icinauini  i  liu[>o.  j.ili  afira 
fl  qipif).  lifaip  [tiudnj  iiii[)  inanageiii  il.  jah  afira  c|i[>i[>.  hazji[)  allos  [>iiidos  fraujan  jab  hazjaina  iua 
12  allos   nianagcins.  j.ih  aftra  esaeias  qi[>i|).   vaii[>i[>   vaurls   iaissaizii  jah  sa   usslandands   reiltinob 

15.  ivi,  il  biudoin.  dn  iinina  Jiiudos  venjand.  i[>  guj)  Inbaiiiais  iulljai  izvis  aflaizos  fahcdais j.ih  lukius 

-1  jah  iasson  jah  soseipatrus  |>ai  ni()jos  meinai.  golja  ilvil  ik  lerlius  »•  mcljanJs  [>o  aipisiaulcin 
:!3  in   fr.uijiii.    goleij)    i/.vis    gaius   vairdus    ineins  jah    allaizos   aikklesjons.    goleij)   izvis   alrasUia 

11  fuuragaggja    baurgs  jah    qartus    sa    brojiar.    ansis    fraujins    unsaria  iesuis    xrislaus    inij>  alimin 
itv  iraiuina.    aineii 

du  rumoniin  ustauh. 
du  rumonini  mclij)  bl  us  kaurinjjon. 

lNTEMTlETATiO. 
innl  in  nos  Invlcem.  20.  Nc  igilur  propter  cibani  deitrue  opus  Dei.  —  xvr  3.  —  horum  eipmbraulinro 
10  cccideruul  inmc.  4.  Tam  mulium  Blliffl  quuni  autc-scripiuin  luit,  ad  noslram  duclrinaiu  scripium  fuii. 
ut  per  paticntiain  ei  lolatium  scripturaruin  spem  hubeanins.  5.  Vcrum  Deu*  paltcnlia:  el  solaiii  dct  vnbi» 
hoc  idcin  senlire  iu  vobis  invieem  seeun.liim  Ghrislum  lcsuui,  G.  ul  unanimes  uno  ore  gloriiicclis  Deun» 
ei  palrem  doiniui  uosiri  lesu  Cbrisii.  7.  Propier  quod  excipia  is  vos  iuvicem,  sicut  etiain  (ibristus  exce- 
pit  vos  ad  gloriamOei.  8.  Dico enim  Chrialum  lesum  minislrum  factum  circumcisionis  pro  vcrilale  Dci 
ad  couliriii.in  Iiiiii  promisaioncl  palrum,  9.  veruin  gentes  proptcr  misericordiam  glonlicare  Deuai,  sicui 
icriplom  esl  :  ideo  coulitcor  libi  in  gentihus,  domine,  ct  noiniiii  luu  canto.  10.  Lt  rursus  dicit :  gaudeie, 
geutcs,  cuiii  popnlo  ejus.  II.  Et  rursus  Jicit :  laudate,  omues  geulcs,  dominum  ct  laudent  eum  omnes 
unpuli.  i-2.  Et  rursus  Esaias  dic  t .  lit  radii  lessezis  et  hic  surgens  regit  gentes,  ad  euni  gentes  spcrant ; 
i3.  veruui  Deus  spei  impleal  vos  onini  gamlio  —  xvi,  St.  -*  ct  Lucius  ei  lasson  et  Sosipatrus,  hi  co- 
pualimei;  22.  saluto  vos  cgo  Tcriius,  hic  serUieua  banc  epistolam  in  Domino;  23.  salutat  vos  Gaiu«, 
hospes  iiieus  et  oinnis  ecclesia:,  salulat  vos  Eraslus,  cecouoiuus  urbis,  ct  Quartus  hic  fr.iler.  24-  Grada 
doinini  noslti  Icsu  Chrisii  cum  soiriiu  vcsiro,  amcn. 

Ad  Ruiuanoa  explicit. 
Ad  liomau  -  scripium  est  e  Coriutho. 

ANNOTATrONES. 

xit,  20.  nuna]  vid.  ad  vs.  15.  regil.  quia,  gr.  omn.  Spyjn  habenl,  Ih.  p.   132  pro 

xv,  3.   bize]  Kn.  X  ■*■*"  rvikinop  legcndum  essc  reikinon  existiinal ;  rec  le  qui- 

\v,  4.  game'ip   varp]    scriptum   fuit,    gr.    omn.  dem  ilfe,  sed  Gotb.  inlerp  ctatione  sua  sensnm  noo 

Kfotffafn,  vid.adTim.  I,  vi,  O.auA]  II».  X  onk.  —  perveitii,  quare  codicis  lectioinro   eineudare  non 

iuh]  (ioth.  c.  codd.  *  St«.  au.i  sumus. 
xv,  7.  tvasve]  Ih.  X  tva  "«•  XVI'  •"•  Uua>  'nu>e  usqtiead  nnem  eduntur,  e  cod. 

sv,  8.  auk\  enim,  gr.  ii.  —  iri«ru  \etu\  1  gr.  —  A  hausia  sunt. 

ftrinaiiis]  de  nostris  addidimns,  vid.  ad  xn,  2.  Ca:le-         xvi ,  23.  gaiu*]  sic  Cast.  fine  punclorum  supra  i 

rum  notandum  est  Goth.,  quod  uullo  alio  loco  fecii,  posiiorum  vestigioet  h.  I.  et  Cor.  I,  1,  14,  in  cotl. 

minc  posl  qipan  ponerc  vaurpunana  pnrticipium ;  fe-  A  scriptum  esse  dicit;  ininus  recle  autem  Goth.  ita 

risse  aiitcin  eum  arbilramtir,  quia  vitaa  addcre  non  scripsit ;  niinquam  enim  boc  nomen  bisvllabum   esl 

liceret ;  (iiiiideiii  verbi  subslanlivi  infiuitivuin  omil-  iia.  ul  ai  vocales  diplituungum  ellicram.  —  allaitot 

ii(  in  formula  viljau  itvis  unvilant  s.  nmwans  (6e7w  aikklesjont]  1  gr. 

\iul«;  ayvottv)  d>r.  I ,  x ,  i ;  II,  1,8.  Tliess.  I ,  iv,  13.  xvi,  24.  ahmin  iwraramma]  spirilu  vestro,  gr.  omn. 

Vcrsu  scquenle  recle  peii?il  ip  piudos  haujan  yup.  nanTwv  \tu.5tv. 
xv,  9.  [rauja]  doiniiie.  *  gr.  Subscrir>i.  du  rumonim  ustauh]  c.  Golb.  solus  cod. 


xv,  II.  qifiip]  dicit,  *  gr.  fiatyan]  gr.  anie atlos.      G.  —  rfu  rHnionim  melip  —  <Vaurin/)uii]  gr.  alii  alia 
—  haijaina\  laodenl,  gr.  £r«ivi<r«xs.  lcgunl  aul  oiniltuiil,  Golli.  c.  codd.  U.  cl  IX 

xv,  12.  iai»5aixisj    Ih.    X  jaisaizis  —  rciiino/)] 


DU  KAURIJNfUUM 


i ,  12, 13— ik  im  pavlaus  i[)  ik  apaullous  ij)  ik  kefins  ij>  ik  xristaus.disdailijisisl.  ibai  pavlus  ushraroibsvarl)  iniz- 

14  varaaiJ)J)auinuaniinpavlau*daupidaiveseil>.aviliiidoeiiJ)aciainiiiihun  irvara  nidaupida  nibakrispu  jah 

15,  lCgaiu.  eiwasniqibaijialei  In  meinanima  iwniin  danpidcdjau.  ik  daupida  a«k  j:iJ>-J)ans»lai(anausgadaii- 

INTEUPRETATIO.-AD  COHLSTIIIUS  1. 
i,  12.  —  ego  sum  Pavli,  vcrum    ego    ApolloW,    verum    cgo  Cef.e.   verum  cso   Clni»ii.    13.     Divisin 
cst?  iiiiiii  Pavlus  crucifixus  luil  propier  vos  aut  in  noinine  Pavli    bapiiz.m  eisettoi     14.  Craiias  ago  l»ct> 

ANNOTATIONI.S. 

i,  12.  fiailauti  lic  cod.  A;  Casl.  ■*■  pavlus  (»id.  I,  13.  isi]  Goib.  »  Xftato,-. 

it.t  L.  t,5il.  I|  II.  i/"1"'  vid.  ad  lloui.  \vi ,  23. 


729  I  AD  C0P.INTIH05  I,  17-  IV,  10.  750 

17  kans.  pataanpar  ni  vait  ci  ainnolnm  daupidciljau.  nip  -pan  insandida  mikxrislos  daitpjan  ak  vailamcrjau. 

18  iii  insnuireinvaurdisci  ni  lausjaidati  galL-a  xrisiaus.  unle  [>ata  vaurdgalginspaim  rra!usnaiidani  dvalipa 

19  isl  ippaimganisaudam  mahls  gu{is  i«i.  gnniclip  ist  auk.  Ir  auistja  suutrein  lizcsiiutranejali  IVo  'eiu  [iiie 

20  frodane  nskiusa.  war  haudugs.  war  bokareis.  warsokareis  pisaivi».  nidvala  galavidaguphandiigein 

21  pis  rairwaus.   uute  auk  in  handugein  gupsni   konnaida  sa   faiiwtis  pairh  handugeiii  gup.  gaiei- 

22  k  iida  guba  [>  drll  [>o  dvalipa  [li/.os  vailannrc  nuis  gau.isj  m  [i.ins  galaubjandans.  unie  m.laicis  taikne 
23,   25  bidjand  ip  kn-kos  h:\ndugcin  sukjand.  i[i   vcis  merjain   iesu   ushramidana  iudaium  gamarzein  ip 

25  piudom  dvalipa.  i{>  [laim  galapndam  iudaic  jah  [liudo  iristu  gujis  maht  jah  gu[is  handugein.   unte 

iv,  2,  5  so  dvalipa  gups  baudugozci  inannam ei  was  triggvs  higilaidau.  appan  mis  in  minnislin  ist  ei 

i  fiam  izvis  ussokjaidau  aijibau  fram  manniskamma  daga.  akei  niti  mik  silhan  ussokja.  nih  vaihl  ank 

5  mis  silhin  mibvait  akei  i.i  in  pamnia  garaihtips  im.  i[i  saei  ussokeip  mik  frauja  ist.  h.mnu  nn  ei  faur 

incl  ni  stojaip.  unlc  qimai  frauja.  saei  jah  galmlileifi  analaugn  riqizis  jah  gal  uhteip  runos  hairlanc 

6"  jap-pan  hazeins  vairpip  warjanimeh  fram  gnpa.apban  broprjus.  pairhgaleikonda  in  mis  jah  apaullou 

in  izvara  ei  in  ugkis  gauimaip  ui  ular  balci  ganiclif>  isl  frapjan.  ei  ains  fanr  ain.ina  ana  anparana 

7  ulhlesaus  ni  sijai.  was  auk  [iuk  ussokeib.  waup-pan  hahais.   paiei  ni  naml.  aippau  jabai  andnamt. 

8  wa  wo|iis  sve  ni  nemeis.  ju  sadai  sijuh.  jn  gahigai  vaurpup.  inu  uns  piudanodrdup  jali  vainei  piudi- 

9  nodedeip.  ei  jali  vcis  izvis  inippitidanoma.  man  auk  hei  gu]>  uns  apaustauluns  spcdislans  us  aikuid.i 
10  svasvc  dnupuhljans  unle  fairveill  vaurpum  pizai  manasedai  jah  aggilumjah  mannam.  veis  dval  i  in 

urisiaus  i{>  jus  Irodai.  vcizup-pan  unmahleigai  i[i  jus  svinpai.  juzup-pan  vul[>agai  ip  vcs  uusvcrai. 

INTERPRETATIO. 

qund  unuiu  vestrum  nnn  bapiizavi  praeier  Crispum  et  Gaium,  15.  ut  quis  nnn  dical,  quod  in  meo  noiiiinR 
baptizarem.  16.  Ego  baptizavi  euim  eliam  hos  Slefani  domesticos;  hoc  aliud  non  scio,  quml  unum  hapii- 
zarem.  17.  Neque  vero  niisit  me  Christus  bapiizarc,  sed  pr.rdicare,  nnn  in  sapieuiia  verhi,  ut  non 
inanis-reddereiur  crnx  Chrisli.  18.  Nam  liuc  verbuui  crucis  his  pereunlihus  siulliiia  csi,  vcrnm  his  salvis 
|.nteiitia  Dci  est.  10.  Scripiitnt  esieuiin  :  perdo  sapieniianihurumsapieniiuineipruJen  iamhorumpriiilen- 
lium  reprobn.  20.  Uhi  sapiens?  uhi  scrihal  nhi  dis|>utaii>r  hujus  a;vi?  iNou  siuliam  fecit  Deus  gapicnti.ini 
hu,us  inunili  ?  21.  Quia  cniin  in  sapieniia  Dei  non  coguovil  hic  inundus  per  sapicuiiam  Deum,  pla- 
cuii  Deo  per  hanc  siultiiiain  Imius  praidicaionisservare  Imscredenies.  22.  Nam  luda;i  signa  peiunt,  verum 
Gixci  sapiciiliam  qiixrunt;  23.  veruni  nos  prjdieaniiis  lesum  crucifixuiu,  lud.eis  Olfensionem,  24.  vc- 
ruin  geniihus  stultiiiaiu,  verum  liis  vocalis  ludoeoruni  ct  geuiium  Chrisium,  Dei  polcniiam  ct  Deisap:en- 
itnn.  25.  Nam  hjec  Blulliiia  Dei  sapientinr  bominibus —  iv,  2.  — ui  quis  lidelis  invenialur.  3.  m  mihi 
iu  miirimo  est,  ut  a  vohis  a-sliiuer  aul  al>  liumauo  dic,  scd  ucque  nie  ipsuia  avsiiino,  4.  nequc  nuidquam 
euiin  mibi  ipsi  couscius-suni,  sed  non  in  hoc  jusiificaius  suin,  verum  qui  sstimat  me,  dmninus  cst.  5.  It  - 
que  nunc  ulaiiie  tempus  non  judicelis,  douec  veniai  doniinus,  qui  et  illusirai  abscondilum  lencbrarum  ei 
illustrat  consiia  cordium,  el  tum  laus  lil  cuique  a  Deo.  0.  Ai,  liaires,  transferunlur  in  utc  ei  Apollo  propler 
vos,  ut  in  nohis  comperialis,  non  supra  quod  scriptum  est  scnlire,  ut  unus  pro  uno  adversus  alteniin  inflalus 
nou  sit.  7.  Ujuis  enim  le  aistiinai  ?  quid  autem  habes,  quod  non  acccpisii  ?  aui  si  accepisti,  quid  gloriaris, 
ut  non  acceperis?  8.  Jam  saturi  esiis,  jam  divites  lacti  -  esiis,  sine  nubis  regnasiisel  uliuam  regnarel  s,  nt 
criam  nos  vohis  simul-regiieinus.  9.  Existinio  eniiu,  quod  Deus  nns  apostolns  ullimos  ostend  t,  sicul  morti  - 
aildietos,  nam  spectaculum  facii-  sumus  huic  mundo  ct  angclis  ct  hominihiis.  10.  Nos  stulii  propiei 
Cliristtun,  verum  vosprudenles;  nos  quidem  impotcntes,  vcrum  vos  robusti;  vos  quideio  nobiles,  verum  nos 

ANNOTATIONES. 

I,  1G.  ik]  i  go,     gr.  omu.  —  gaaaukans}  hanc  vo-  Casi.  X  WflJWuninmoA. 
eem   dubiiu   oiiginis    cl   significalionis    Cast.    cum  iv,  6.  nl>}mn  }  Golh.  "  raiiza,  aul  f>o  lihrarii  osc- 

rfan/iis  (eceua)  comparalatn  per  commensales  convcr-  lautia   excidil,  ipiod  frairlujaleiLomla  plurali  pmbari 

lit,  Mssin.  g.iilnurans,  qui  eadem  porta   uiiiniur,  le-  videtur,  qni  numcrus   nou  hahcns,    quo   referatur, 

geremavult;   gr.   onui.   olxov  — puia\   hoc,  °  gr.,  nimiiint  ouVmlii.  Forlasse  eiiam  aut  pru  app.m  le- 

Gnlh.  c.  codd.  to  legit,  sic  II,  xin.ll.cf.  Eph.  \i.  gcndum  csl  po  /mii,  aul   pairhgoteikoda  pro   pairli 

W  ;  1'hilipp.  UI,  1.  —  flmHO*unJ  Gotb.    c.   codd.  °  gnteikonda,    quod    graiCUS    texlus   (  ^tnt^y^u-taa.  ) 

«Miov.  poslulare  nohis  videlur  ;  nequetauien  Imc  protiaio  po 

i,  18.  (/anisandam]  Goth.  °  c  codd.  ijpv.  ahesse  dehet.  Cast.,  codice  denuo  reviso,  minc  Add. 

l,  21.  »i)  cod.  A  Cl  Casl.  X  "•«  m  (nonne  non).  p.  60  dicil,  pairgaleikonda  quidem  in  eodice  scriplum 

l,  22.  roifel  Golh.  *  xoi.  esse,  sed   liiteram  n   mintis  evideuteui  csse    quam 

i,  23.  iesu  ]  lesum,  gr.  omn.  X/jittov.  —  isdijiiiiii]  reliipias,  iia  ui  librarius ipsc  eam  delevisse  videaiur. 

Golh.  °  uiv.  —  gnniniaip]   l!lf.  C.  codd.   *to.  —  ufar}  Ca.sl.  X 

1,24.  iudnie]  °ts,   vid.  ad  I..  n,  16.  h/ok.—  ufblesans  sijui]  inllaiussil.gr.  oini).  ^ucrtoCsTc. 

1,  25.  handuqoiei  ]  sie  legeudum  esl,  Cast.  X  '"'"-  —  ana  anparana]  gr.  oiull.  posl  sijai. 
du,o;  in  co«l.  A  spniuin  syllaham»,  ca.ticns  super-  7_  jabai ,  ,;,,„,    c#     d  d        m   .      . 

cst,  scd  nullum  lnicrarum  vcsligium  ;  8  '^J,  Golll       codd    J    . 

,v,  2.  was  tnggv,}  '  gr.  on.n. ;  caHerum  Casl.  A  IV,  «j.  apamtauiunt }  sic  cod.  A  ;  Casl.  X  oihhmiou- 

ikiagvs.  Iam  r  '  *   r 

iv,  3.  ussokjaidau]  sic  cod.  A ;  Cast.  >■(  u<aok'aida.  ' 

iv,  5.  ei]  ul,   particul.1  oiios3,  nam  a^   h.  I.  non  1V.  10.  frod(ii]Goth.     hX[.nzZ,  nisi  potius  aciem 

co:ijuuclio(uinou)  sedadverhiuin(ne)esi.hocautem  Cas,->  qm  vel  syilabam  ai_cj>gnuscere   uon  poiuit. 

t-  ni.  —  ni  ]  Golb.  c.  codd.  °  ti.  —  rnirfi  /i  ]  >ie  cod.  etiani  iu  xristau  { i.  e.  tii  lau  )  in  liuc  lineic   posiu 

A.^  Casl.  X  !'"'r b*' P-  ~  wa  rj«"imeli\  siu  cod.  A;  effngerunl.  —  pan  ]ulr.  quidcui,  °  gr.  cuiu. 


751  Binuonuu  ulfilana  versio.  752 

II,    12  IMil  (m   i"'  wcila  jah  hngridai  jah  [lattrsiilai  jah   naqadai  jali  kaopalidai  jali  ung >si<>f) inai.  juh  — 
v,  3,  4     -  ju  gastuii.la  sve  andvair|>s  bana  sva  buta  gaiaujandan.  In  namni  fraujiiis  unsaris  iesuis  xristam 

5  sauia|>  gagaggaiidam  izvi.  jah  meinanima  abmin  im|>  mal.tai  franjins  unsaris  iesuis  irislaus  algiban 

6  bana  sv.ileikana  unliulbin  ilu  qisicinai  leikis  ei  alima  ganisai  tn  dnga  fraujins  iestiis.  ni  goda  vr.  fmh 

7  izvara.  ni  v.lufi  {vttei  lchil  bcislis  allana  daig   galn',sicif>    njlirs,mi}>  f)ata  fairnjo  beisl.  ei  sijaij) 

8  ninjis  daigs  svasve  sija  {i  uubcitijodai.  jah  Bllk  |>aska  nusara  ufsuibans  bl  faur  uns  xrsius.   bannn 
d.iljijam  ni  in  bcista  fairnjamma  m|>  [>an  iu  bcisla  balvavesciu»  jah  unseleins  ak   in  unlieislciu  un- 

9,  10  vammeins  jas-sunjos.  gamcthla  izvis  ana  jbizai  aipi  laulcin.  ni  blandai{i  izvis  borani.  ni  |>aim  hnram 
bis  fairwaus  ,.i|.|>  m  |>.iim  failnilnk  n>  jah  vilvam   aibpau  galiiigam  ska  ki.ioudnm.   iiutu  ifculdcdc  [> 

1 1  [i.ui  ns  pamma  fairwau  u-gaggin.  i|>  uu  s.i  melida  izvis  ni  blandan.  ] ibat  was  bmpar  namniils  sijai 
hors  ai].|>:ui  faitiufriks  ai{>bau  galiugam  lk  ilkincuds  aipf)au  uliilvaurds  aibpaunfitrugk  a  :>i|>pau  vi;v-. 

li  ,  15  |>  iiniiia  svaleikamma  ni  mijbmatjan.  wa  unk  jah  [>  im>  uta  slejan.  uiu  bans  inna  jns  sioj',J>  ,|>  |>aus  u<a> 
vi,  I  gnp  sl<>j>{>.  usnimip  {>ana  uliilan  us  izvis  8<ll>aii>.  gadars   was  izvara  vpra  an{>araiia  siaua  haliaul» 

vii,  5  stojan  fram  inviudaini  jah  ni  fram izvara  inisso  uiba  bau   us  gaqis  ai  wo  wcilo.  ei  ubluigii 

mJ.hJi  fastaii  jah  bidau.  paprof)  pan  iimi|)  gavamljaip  ei  ni  fraisai  izvara  saiana  in  ungaliobainais 
C,  7  izvaraizns.  palub-{>aii  qlba  gakunnands  ni  bi  haiijai.  i{)  vitj.iu  allans  inans  visan  sve  mik  sllban.  akei 

8  warjitnh  svesa  giba  h.il>;n[>  frain  gupi  sums  sva  smusiib  sva.  a{vpan  i|tba  paim  unqcnidam  jali  vidt- 

9  vom.  gob  isl  im  jabai  sind  sve  ik.  ip  j.ibai   m  gal-  biii.a  -  k.  lii  g.mla».  I>a  izo  is   auk  linj-aii  pau 
10,  II  iniuiidnan.  ib  {>aim  liiigom  baf  am  anabiuda  ni  ik  ak  frauja  qcnai  fairra  ab  n  ni   skaidan.  ib  jabaj 

gaskaidnai.  visan  unl  ugaidai  ain{>audu  abiu  seinamma  afira  gagavairbj  m.  jali  aban  qcn   ui    fale- 

12  lan.  i[i  [i.iiiu  anjjaraim  ik  q<['i  ni  frauja.  jibai   was  kropar  qcn  aigi  itngalaubjaudcin  jah  to   gavilja 

INTERPRETATIO. 

iiit-.oiui.aii,  II.  tisqtie  banc  nune  horain  el  esurienies  el  sitientcs  et  nudi  et  colaptiizati  ct  instihilcs, 
f<2,  C|  —  v,  3.  —  ntinc  judicavi,  ul  prasens  hunc  sic  hoc  facicntem,  4.  in  n.wtiioe  dooiini  nosir.  losu 
(.liristi,  si.niil  cougregalis  vobis  el  meo  spiriiu,  cutn  poentia  «Joniini  nostri  lesu  Cliristi  5.  iradeie  hunc 
tilcm  diab  lo  ad  i  erditionetn  carnis,  ni  spiriius  scrvcttir  in  die  dumini  lcsu.  6.  Nou  bnna  nl«r.a  vcstra ; 
noi.ne  scilis  quod  paucuin  fermcnii  lotam  massam  fenncuiat  ?  7.  Kvpir^atc  boc  vclus  (ernwniuui,  ui  siiis 
nova  massa.  sicut  sitis  ii/crmentaii,  clcnim  i  asea  nostrum  immolaius  cst  pro  nol.is  Cbrisiiis.  8.  Itaque 
fesiimi  -  celebramus  non  in  fcrinenU  vctere,  nc<|ue  aut.-m  in  feitneiiin  ncquiiix'  et  ma'iii.-e,  scl  iu  azyiio 
siucerilatis  cl  verita'.is.  f>.  Scripsi  vo!<is  in  liac  epistnla  :  ne  tuisce.<ti«  vos  sc>inatoribus,  1.1.  nou  liis 
scorialoribns  huius  mundi  aut  bis  avaris  el  rajiacilms  ant  ididis  frvkiiuhiis,  natii  dcberelis  u  iqwe  et  hoc 
muiuio  exirc.  II.  Ver<im  nunc  ecce  scri;<si  robis  non  mi  ccri,  si  quis  fialr  noniinatus  sil  scortaior  aui 
avarus  aut  idolis  serviens  aut  maledicus  ant  vinoleniusaut  rapax,  cuni -boc  lali  uonsimul-  edcre.  12.  Qiiid 
mc  ctiaiu  hos  fori  j<jditare  ?  nonne*hos  iulra  vns  judiealHI  13.  verum  hos  foris  Dcos  jttdicat?  Tollitc  bunc 
improbum  e  v  bi-  ijisis.  vi,  I.  Audcl  aliquis  vcstrunicomra  aliumiiulicii.nl  babens  jndicareapud  iujusin<  et 
iidu  apud —  v  l,  5.  —  vos  invicem,  nisi  forle  e  cnnsensu  aliquam  boram,  ut  ntiosi  s  lis  jejutiare  ut  prerari. 
deindu  aiilcm  una  converiaiis,  ul  non  lenici  vns  Satain  piopter  intero,  eraiitiamveslram.  6.  Hoc  vcrodico 
noscciis,  nnii  se.  iimluiu  inaudaiuin.  7.  Vennu  vo!o  oumes  homines  essc  uti  mc  ipsum,  scd  quisquc  pro- 
priuai  diiiiiini  habet  a  Deo.  alius  sic,  alius  sic.  8.  At  dieo  bis  c.elii.ibus  et  viduis  :  bouum  est  iis,  si  roa- 
ncnt,  uli  <"'<<;  9.  veruin  si  non  cnutineanl  se.  nnhanl :  mcliiis  esl  eu  m  iiubcre  quam  uri.  10.  Verum 
J'is  malriuinuiis  jnticlis  prxcij<i<>,  «mn  ego.  sed  domiiius,  inu' ieri  a  tnarim  n»n  scjmtgerc  ;  ll.vcriimsi 
«ejiingaluv,  esse  cctibi  anl  ad  mariiiim  suum  rursus  recnnciliaii;  et  niarilimi  innliuruin  nnn  iliiuitti-n». 
li.  Vciuiii  tiis  aliis  cgo  dico,  non  dominus  :  si  quis  fraicr  muliercin  liabeal  non  -  crcdenlcm  ci  li.it  voleus 

ANNOTATIONES. 

iv    II.   hunridni]  nM  liuqnridai  (1.   vi,  35),  cf.  cui  aecusaiivus  jimgi  solet.   vid.  J.  t.,  13;  lociariMl 

Uioen  a.l  Mc.  s,  37.  M.  vin,  «.  Mc.  i,  i4  afl.  (vn  «n«  jnh  />«>)  alia  ot 

v  4.  »immfitioo/ifjii«m/<im]  Casl.  )*(jcl.(aic  ciiam  ratin. 
vti    5-  xiv   ii\  vid.  ad  Mc  tx,  2*>;  tl.  ad  Cor.  II,  vi,  1.  siana  Itabmtdn  gr.  antew/irn. 

W|'  5  '        '  vii,  5.  niba]  Goth.  »  ti  ;  foriasse  uiixi  leg  I.  —  fu- 

v  7  uthroinrib]t\<  Cftd.  A;  Cast.  £  mArinMtii^.  lanjah]  jcjunare  et,  •  gr.  —  bidan]  vi  I.  ftd  Rotn. 

-    uHbeisl)mlai  |  eW3|ieclavervS  un«>«nli</<n  (vi<l.   vs.  ix,  3.  —  samaf)  gnvmdjaib  ]  vkI.  a<l  v,  4  ;  cnen- 

Ct,    neque   tamcn   n  slram  furmam  vilinsam  cssc  Cast.  X  saml[>:  pro   mti  auiein  Golh.  c.  codj,  si 

iii'licatn<is    nam  in  —  jon  dusinil  eliani  auhjon.  —  dnbin  trjiiaytaQi  lcgil. 
iii*ii«/i.iin  i»( I  gr.  owhi.  ante  xriatiui.  vr,  '.  tp  \  vet um    n  -jiP,  sic  xi,  C1 .  - u*|  C.etl". 

v.  9.  blandaib  ]  misceatis,  gr.  omn.    <n.v«vaf»r/-  •  zai  —  aiba  habaifi  |  1  gr. 
vvuOoi.  v"'  8-  •"  ♦""  l  1  <**■■  <**}*•  —  ,k  1   ^0111-  '•  <",hI-   k< 

v    10.  inil.  Golb.    c.  ccdd.  ■  voi.  ■—   ni]  Colb.  ap.  Mi.  iyj  pro  xiy.^.-gii. 
*  *'«■*'■<■  —  j«h\  «l,  gr.  n.  —  ^onj  h.  I.  rcspoinlciis  vu,  9.  /ing<i«<f  ui<  ]  stc  coil  A,  est  auleinfurata  m<'- 

Kraeco   5p«   pr»  /xmitii  posititm  csl;  Mem  infra  xv,  dii,  qna  Goth.  h.  l.(7«u»T«T<..<r«»)iUi  oIji«*/<u/<ii«  Mc. 

1 1  oro  ban,  quod  in  cod.  A  falso  lcgitur,  repnueudum  xv,  3i  et  II.  xwn,  4  >  (x«t«««t<o)  utilnr.  qiiamqnani 

essc  ccnsuiniis.  gr-  activis  formis  niiinUir;  cxterum  vid.  ad  J.  11« , 

v,  II,  ftii/n.)'ri/tj]  haoc  vorenicnin  otuisissct  lihra-  35.  -- -  isi  auk  ]  1  pr.  nmn. 
rius'  snpra   lineam   addidit,   indeqiio  eii.im  facimn  vn,  10.  iiuiiom  /tapa.n  |  Ga>l.  X  Jcl- 

ost  'til  vox   uibban  (atti)  semel  desil  (Cast.).  cf.  ad  vu.  It.  /«*ai]  Goth.  •  x«i  —  11«««  —  itaiiafiir- 

1  xii   44.  Nos  aibbau  in  tcxlu  iKjsuimu.,  quod  scn-  />i«u|  manerc— recoiifihari,  ji«v<lr<»—  xxtbaW/.^ o, 

^is "eriuir.l  «f-  M-5.  2l.c*l"ruui  aflra-nr.oinii.-aamij  .'XM«- 

'  v    12   rc<i  I  Golh.  •  7«t.  —  mM  ]  si«  co,l.  A  reclc,  cl.veris  ../•,«  (vid.  vs.  10).  pcn.lol  c«'m  tbinattuJ,: 
na..."  'upplendi.m  c  l  knrli 1  sitetur-  bt,  (M.  x\vn,4),         «II,  II  />»  «■"]  bauc  mulierem,  gr.  omn.  «^to». 


nnn 

.10 


J35  I  AD  CORINTIllOS  VII,  15— VIII,  12.  751 

13  isl  bauan  mb  uuuia.  ni  aflciai  po  q.n.  jah  qens.   soci   aig  aban  ungalaubjjndan  jah  sa  gavilja 
t  i  ist  bauan  mib  izai.    ni  afleiai  bana  aban.  vcibaida  isl  qcns  so  ungalaubjandei  in  abin  ja!i  gav.ihaids 

I  j  isi  al>a  sa  ungalaiibjauds  iu  qenai.  ai[  bau  bama  izvara  unbrainja  vcscina  ip  nu  vedia  sind.  i[>  jabai 

sa  uugalaubjaiids  skii  ib  sik.  skaidai.  nisl  gabivaids  brobar  aijipau  svislar  in  p:tim  svaVikaim. 
16  abhau  in  gavair]>ja  laboda  nns  gub.  wa  nuk-k.innl.  buqiuon.ci  aban  ganasjais.ai()bau  wa  kannl.gu- 
47  nia.  ]  atei  qen  beina  gan:isjais.  ui  ei  warjainmeh  sva»ve  gadaiiida  gub.  arnwa-jaioh  svasvc 
18  gala[ioda  gub  sva  g:iggai.  jab  sva  in  allaira  aikkle-jom  anabinda.  bitnaitans  galabops  var[> 
49  was.  ni  ufrakjai.  mib  faiiralillja  gala[>n[>s  varb  was.  ni  bimailai.  baia  bimail  ni  vaibis  isi  jah  [ala 
20  iauaiilli  ui  vaibts  isl  ak  fastubnja  ansbusne  guhs.  warjizuh  in  laponaj.  [tizaiei  la[>n[>s  vas.  in  biiai 

21 ,  22  sijai.  skalks  galabobs  vasl.  ni  karos.  akei  baubjabai  freis  niagl  vnirjiar.  mais  brukei.  saei  auk  in 
fr.mjin   liail  ns  i  l  skalks.   fralcts  fraujins  ist.   samaleiko  saei  fi-cis  Inilada.   skalks  ist  xristau  . 

23.  21  valrba  galaubamma  ushaub  ai  sijub.  ni  vairbaib  skalkos  mannam.  warjizuh  in  baramei  galabobs 
25  vas.  brojirjus.  in  banuna  gasiandai  at  gu[ia.  abban  bj  maujos  anabnsn  frjujinsni  baba.  ib  ragia 
90  giba  svc  gaarmaibs  frani  fraujin  du  triggvs  visan.  man  nu  [>al.i  gob  visan  in[>izus  nndvai  bons  [>aurf- 

27  tais.  batei  gnb  isl  inann  sva  visjn.  gabundjns  is  qcnai.  ni  sokei  lau-jan.  galausijis  is  qenai.  ni  sokei 

28  qen.  abbmjabai  nimis  qen.  ni  fravaurbtes.  jab  jabai  lingada  mavi.  ni  fravaurlila.  i]>  aglon  lcikis 
vii  ,9,IOgastaldand  [losvaleika.  i]i  ik  izvis  fr.  idji vaiijiai  baim  unmableigam.  jabai  auk  was  gisiivrib 

]nik]i:iua  babaud  iii  k-.inbi  iu galiuge  slada  unakumbjtiidan.  niu  uiijivissei  is  siukis  visandins  timrjaila 

II  du  galiugagudara  gasali[>  maijan.  fraqistu  b  auk  sa  uoutahteiga  ana  beinaroma  vitubnja  bropar,    m 
12  bizexrrsti.sgasvali.  apbaufia>au  kjaudans  vibra  brohruns  slahaudaasi/.e  galiugd  hiukadu  xristau  fra- 

I.YTERPRETATIO. 

«stbab!tare  cnmeo,  ne  diiniitatli.inc  mulierem,  13.  el  miilicr,  qnx  babet  maritum  nirn-crcilcn'em  cl  bic 
volens  esl  habitare  cum  ca,  nediinitlal  bunc  iiiariium.  14.  Sanelilicaia  esl  mnliir  lnc  non  crrdcns  in 
marito  et  sanetillcatus  est*maritua  bicnou-  credens  in  muliere;a1ioquin  (ilii  vcsiri  impuri  essent,  vcrum  iiuuc 
sjncii  suni.  15.  Vcrumsi  bic  uon  -  crcdens  sijungit  se  ,  sejucgai ;  non  •  est  in  -  servitntem- redactus 
fraier  aut  soror  in  his  lalibus,  al  in  nacc  vocivit  nns  Deus.  46.  Quid  nunc  scis  ,  iu  inniici  ,  ui 
f.iariiuui  servcs,  aut  quid  scis,  vir,  tit  mulieiem  luam  servcs?  17.  ffon  ut  cuiquc  sicul  impertiit  Deus, 
unuroquemque  sicul  vocavii  Deus,  sic  eat.  El  sic  in  omnibus  ccclesiis  prxcipio.  18.  Circumcisos  vocaius  fuil 
aliquis,  ne  atlrah.it ;  cum  prxputio  vocatus  fuit  aliquis,  ne  circumcidat.  49.  Ilxc  circumcisiu  non  quid- 
quam  est,  et  boc  pnepntiam  non  i|uid(|uain  csi,  sed  observatio  prxceptorum  Dei.  20.  Quisquc  in  voca- 
tione,  qua  vocatus  fuit,  inbac  sil  :  21.  servus  vocatus  luisii,  ne  cures,  sed  tametsi  potes l.ber  lieri,  magis 
utere;  22.  qui  enim  in  domino  vocaius  cst  scrvus,  manumissus  domini  esi ;  suniliter  qui  liber  vocaiur, 
servus  est  Clirjsti.  23.  Pretio  magno  rcdempii  esiis;  ne  liaiis  servi  {lorninibus.  24.  Ouisque  io  quo  vo- 
calus  fuit,  fraircs,  in  hoc  stet  apud  Deum.  25.  At  dc  virginibus  prxcepium  domini  non  habto  ;  veruni 
consiliuui  do  uii  niisericordiain-n^clus  a  domino  ad  lidclis  e>.istendum.  26.  Existimo  igilu-  lmc  bonuin 
essc  propter  prscseniem  neces^ilalein,  qnod  bonum  cst  viro  sic  esse.  27.  Conjm.ctus  cs  mulieri,  ne  quxrc 
snlvi-re  ;  soluiiis  es  mulierc,  ne  quxre  mulierem ;  28.  at  s:  ducis  mulicrem  ,  non  pcccasii,  et  si  nubit 
virgo,  non  peccavit ;  verum  allHctionem earnis habcni  hxetalia.  >crum  egovobis  parco — vm,  9.  —  ii.it 
his  iinpoteutibas  ;  10.  si  euim  qnis  videt  te,  bunc  habc-nteni  cognilioncm  in  idolorum  loco  incurobcntem, 
nonne  conscientia  ejus  ,  debilis  existeutis  xdilicatur  ad  idolis  sacfilicatnm  cdendum.  II.  1'erii  enim  bic 
impolens  in  lua  coguiiione  fraier,  propier   quem  Chrislus  moriuus-esi.    12.  At  peccanles  contia  fralrcs, 

ANNOTATIONES. 

vii,  13.  p ana  aban  ]  hunc  marilum,  gr.  aWw.  naui  q-iod   ip^e  scripsit  (non    ul),  sensu  carel.  — 

vn,  44.  Colon,  in  quo  niuber  sanetilicari  dicitur,  w.trjamm  1i  ]  sic  cod.  A;  Cast.  >;  warjiiumnwk.  — 

gr.  omn.  ponunt  post  altcruni,  in  quo  atariius  .iici-  gnp  \  pr.  Deus,  gr.  y.up^.g.  —  aintuarjiioh  ]  sic  edidii 

Inr  ;   cxlerum  Colli.   ab    iuilio   °  yuo. —  ai/i/iau  ]  Cast.,  sed  non  duuilamus,  quin  falso  \*ro  aitiwurjanoli 

Goth.  apa  oinillere  videiur.  nam  aippau  cnii.  solt  legeriL   Codico  dcnuo   in»pi«to    Cast.  ainmrjaioli 

igspondei;  vid.  \v,  29elad  Rom.  xi,  22.  soipiom  csse  sibi  videri  diclt;  quac  lcctio  m  ver.i 

\n,  40.  nut  taiint  ]  cave  cuin  Mssm.  Skcir.  p.  59  esi.  Goth.  izacrrcv  pro  gencre  neutro  babuil. — allaim 

pro  exemplo   geniinationis   consouantiuiu    habeas,  aikkletjom  j  ]  gr.  omn.  prxier  cod.  i  ap.  Mi. 

quam  liguriun  sic  uusquaro  rcperies,  poius  assimila-  vji,  4  7.  bimaitat\  circurocidat,  pro  circuincidatur, 

tio  esl  pro  »u/i  kmni,  in  quo  nuA  quxrcnlis  est,  vid.  cf.  ad  xv,  2!>. 

Mc.  xn,  9  (wa  nult)  J.  xvni,  37  (un  uuh).  IJeni  sia-  vn,  18.  waa]  ijr.  omn.  utroque  loco  ante  gala()o{is. 

tuendum  eside  dul-Uiulai ,  Cor.  II,  vu,  8,  sciiptum         vn,  19.  ni  vaihis]  pr.  cod.  A  et  Cast.  }k,  ni  taihi  ni 

est  enini  pro  dult  leuilai,  uh  autem  cuclitieum  rcspon-  vaihis,  de  nuibtis  ni  vaihts  e  glossa   vitiosam  leclio* 

del  gra-cn  xai,  rf.  ad  J.  xvui,  26.  In  reliqua  excmpla  neni  ni  winl  (vid.  a.l  Mc.  vii,  i5)  eniendantc,  in  tex- 

a  Mssni.  I.  I.alligua,  valenl  ea,  qux  ad  M.  v,  37  lum  illalum  essc  videtur. 

adiKilaviuiu-.  —  pu  4111011]  sic  cod.   A;   Gasl.  X  \l\,  22.  sumaleiko]   Golh.  c.  cod,  "  y.ai. 

qenon,  omisso  pu  urotioroiiie.  Observa  autein  insoli-  vn,  23.  iialaubanuna\  iii;:g,io,  "  pr.  oron.,  Goth.  c. 

taro  vocativi  foruain  prooino;  cxterum  de  />u,  qu  d  Vulg.;  vid.  ad  J.  xil,  3. 

vocativis  addi  solet,  vid.  L.  vi,  21).  —  ganajsais]  pr.  vn,  26.  isi]  est.  °  gr.  omn.  —  muim]  Goth.  °  r6. 

cod.  A  etCasl.  y^ganasjat.  —  kannl]  sic  cod.   A  et  vil,  28.  jabai]  Goth.  *  v.ui.  —   i.iim* r/en]   Colh.  c. 

Cast.  pro  solito  luint ;  vererour  ne  for.ia  duplicuo  n  codd.  ).USr.;  yvvcuxa   pro  •/r,iirl;  legn.  —  /rui«a,/ii«| 

errore  librarii  eCTeclasit. —  peina]  tuani,  °  gr.  oinn.  Cast.  X  fracahrhiu. 

sic  Goth.  sxpius  possessivo  pronoroine  pro  articulo         vin,  10.  galittge  stadc]  Cast.  )■(  jct. 

?;rxco  utitur,  vid.  II.  12.  7  ;  M.  vui,  20  ;  Me.  l,  41 ;  vm,  41.  auk\  euhu,  gr.  ojun.  xat.  —  bropar]  gr. 

„  xvni  13;  J.  xiv,  51 ;  Cal.  v,  24.  omu-  anlc  oni.  —  pize\  vid.  ad  !,.  x,  5. 
"*vu,  17.  ni  ei  \  non  dubitim  esi,  quin  Golh.   ellipii-  viu,  12.  appan]  Gotii.  "  ojt«.  — -  bropruits]  Gotl* 

iiun  scnsron  particularuro  e:  uii  noo  perspcxcril,  c.  cod.  G  °  za^. 


755  DIBLIORUU  lllll.A.NA  VERSIO,  75(i 

13  v;iuikci[>.  tlti|>|ic  jatni  in.rs  gaiiiaizci|i  bi>.[>ar.  ni  inaija  iuimz  aiv.  ei  ni  g.iinarzj.iu  t>r-»|>.ir  uirinawt. 
IX,  I  ii  u  iin  ap.m.iaiilus.  ni  ini  freis.  niu  ie  u  xiiilau  fraiijaii  s;ivv.  nin  VaUrllV  iiioinala  jns  siju|>  i  i  frau 
2  j.n  iabai  anbaiaimni  Im  apauataului,  aipliauIivWiiu,  untc  sig'j>>  meinaizot  apaustauteins Jus  sij»[>. 

5,  4  mcina  iuidaliafis  vi|>ra  [>ans  niik  ussnkj.in  lans  |>al  i:>t    iliai  in  li  ibain  riililufi mjnn  |all  ilrigkac 

S  iii.u  iii  iiab.un  v.ildnlni  avisiar  qinon  bitiulian  kvasvu  [>ai  anbatai  apauslauloii  jali  broprjui  fraujini 

6,  7  j.ih  kcfa-.  [)au  ailiZU  i!>  j  ib  barnab.is   m   baliOS  valilllflli  du  ni    vamkjan.  vvas  tl:aiililitiii|i  svcsaim 

annoiii  vvan.  v\assaiji[>  Vi'in  ilriva  jall  akran  [>ize  m  ii>  iljai.  vvas  lialdi|>  avc|ii  jah  «tiliiks  |iis  avc|>jis 
8,  9  ui  nialjai.   iba  bi  iiiannaii  [iala  qlpa  a  [i[ian  jab  vii»|.  |>ala  (|i|'i[>.  in  viloila  auk  mnsezis  gameiip  M, 

19  ni  laiiniitiljais  aulis  u  |ni-kaitlai.    nl  batci  bi  aiibsnui  us.  . ci  managizans  gagi-igaiiloiljaii. 

20  jah  vai|i  iiiilaiiiiu    &V«  ju>laitis  ci  jiiilaitins  gageigaidi-tljau.  |>:iiiu    uf  viloda  SVC  llf  vilutla    in  visauds 

21  sillia  uf  vitoda  ak  uf  anstai  ei  [ians  uf  viioda  gagoiggaidcdjau.  [iaim  viiodalausain  svc  vitodalans  ni 

22  visauds  vittnlis  laiis  ^u[)>  ak  in  vito|>  xrislaus.  ei  gageiggail  vilotlulausnis.  vas  [laiin  immnhleigam 

23  sve  unmahteigs  ci  unmaliteigans  gagoiggnidedjau.  alaim  vas  all  ei  waiva  sumnns  ganasjan  [>atn|>- 
21  |>au  taiija  ni  aivagguljis  ei  gadailais  vaiip.ui.  niu  vim|>  [>aiei  [>ai  in  gpraud  rinnandausallai  rlnnand. 
25  i[>  aius  nimi[isigi<laun.  sva  ri  inaij)  ei  garinnni[).  ib  wazuh  saei  haifsljan  snivi|>  allis  sik  ga[iarbi|>. 
20  :>[>[>an  cis  ei  litirjina  vaip  nimnina.    ib  vcis  tiiiiiurjann.  a[i[>an  ik  nn  6va  rinna  ui  du  unvisamtua. 

INTERPRETATIO. 

percuticntes  eorom  cotiscicntiam  imbecillam ,  cdntr a  Christnm  prccaiis.  13.  Idco  si  cibus  snltieitnt  fra- 
irein  non  edo cnrnem  unqiiam,  ul  nnn  sol  ieilem  frairem  incum.  ix.  I.  Nonne  Him  apostolus  T  uon  suin 
iiber?  niinni."  lesum  Cbrisiuni  doiuiuum  vidi  I  nnnne  opiw  muum  vos  e-ti-  in  domino  1  %  Sialiisnon 
siiin  apostolus,  laiiien  vobis  suin,  ir.un  sigillum  mei  apnstolains  vos  eslis.  5.  Mea  tlefcu-io  conlra  Ims  me 
petemes  boc-esl.  i.  Num  non  baliemus  pniestaiem  cdere  ct  biberc!  5.  num  non  habemuspotesialem.stt- 
rorcin  tivorem  circumducere,  sicul  bi  alii  npostnli  61  fralres  domini  et  Ccf»  ?  C.  An  iinusne  i*gfl  el  itar- 
nabas  non  habemus  potcslatem  ad  non  operandum  f  7.  Quis miliat  i>i»i>rns  stipendiis  unqiiain  r  quis 
plantai  vitem  et  fru.  tuui  horuin  nnnedat!  «piis  pascit  gregeinei  lac  hujus  gregis  non  cd.a?  «.  iNuni 
sccnndum  hominem  b  >c  dico  aut  eliam  lex  boc  d.cit?  9.  I»  lcge  euira  M»sis  scriplum  est :  ne  ailii-es  o: 
bovi  triluran  i,  non  quod  de  bovibus  —  19.  —  ut  |.lures  lucrarer.  20.  Kt  faeiiis-suiii  luuVis  ut  lutl.nus  m 
lud.cos luerarer  ;  liissub  lege  ulsuh  lege,  noo  existens  i|isesub  lege,  se.l  sub  gratia,  ui  hos  sub  lege  luera- 
rer;  21.  his  lfgeiii-mui-liabenl  bus  ut  lec;cm  iinn-baliens,  non  evistcns  icge  liber  Oci,  sed  iu  legein  Cbrsri, 
iil  hicrer  leg>'iii-m)ii  babe.ies  ;  22.  fui  bis  iuibrcillis  ut  iinbceillus  ,  Ul  imbecilios  lucrarcr;  tiuiuibiis  fui 
omii',  nl  loiiassc  qu  silimi  scrv.rem.  23.  II  c  antein  facio  proplcr  evangeliuin,  ul  parliceps  ejus  fi.im. 
24.  Noime  scitis,  qu>d  hi  in  sladiuin  curien'e,  omnei  eiirrunt,  veriini  iiims  aeeipil  prxmium  ;  sic  curratis, 
ni  coii«ciiuniiiini.  25.  Veruin  quisque qui  luctari  contendii,  omni  se  abstinet  ;  atii,  ut  eorrnpiilnlem  coro- 
ii.an  accipi..m,  verum  nas  incoirup  iWtem.    26.  At  ego  nunc  sic  turro  uon  ad  ineertum  ,  sic  pngito  ,,»■>  ul 

ANNOTATIONES. 

qii.c  Cast.  ex  lo>'o  gfmino  Tim.  i,  v,  18,  snpplemla 
PSSC  arbitralur  :  ri  faureaipjuis  Inimf)  nuhsau  Jivis- 
kaitdin,  i.  e.  ne  obliges  os  bovi  irilnrauti.  —  andiu, 
cmn  Cast.  propicr  lituram  membranx  a>!>lere  omi- 
sissct,  ipsi  ntis  adJidiiiins.  —  /;<i!t>i  quod,  "  gr.  nmn. 
—  aulistint]  sic  cod.  A  el  Casl.  4;  aultsnn. 

ix,  19.  gage'gaiiedjan]  cod.  A  marg.  ijnsaisiatdjau 
(possiderein). 

ix,  20.  gaaeigeithdjau]  Cinl.  A  et  Cist.  V  gagei- 
aaidau.  —  ak  uf  nnslni]  sed  sub  gralia  ,  *  gr.  omn., 
Gflth.  c.  Augnst..  tesie  Millio.  --  gageigguidedjau]  s«e 
toil.  A,  uli  vs.  21  ei  22. 

IV,  21.  viiodi»  /«.'<>]  Cast.  -:-  j.i.  — vivilojt]  in 
legeiii,  in  viioda  (in  legc )  diei  debebat.  —  gagttggau\ 
cod.  .\  marg.,  gnvandidediau  (convorterem), 


vin,  13.  brofrar]  pr.  Coili.  c.  co.ld.  °  f<o0.  —  jn- 
tiiar-.juti]  gr.  oini).  posi  lucixann. 

ix.  1.  >iiu|  pr.  sic  c»d.  A;  Ca-t.  X  '"''•  ~"  «)>""- 
tiuulus  —  fieidl    1  gr.  —  fraujan]  Golb.  "  i;iuv   - 


in«islt>[  cotl.  A  et  Casl.  };;  rausste. 


sijup]  Gitb. 


ix,  'i.  ni/»/mii  |  vid.  ad   II,  iv,  lti. 
c.  cotlil.  "   ev  xusim. 

ix.  5.  />jt-isi|  cxemplum consiruclionis  gernianica- 
ruiii  linguarum  proprije,  cujus  generis  aliud  ad  Mc. 
vi,  5  aduotavlmus. 

n,  5.  svasve]  Goihie.  cod.l.  *  x«c. 

ix,  7.  satjifi]  sic  c  >d.  A ;  Casi.  X  scteip.  —  afcrniil 
frucium,  gr.  ix  tov  zaoTtcd.  — matjai]  pr.  Golli.  c. 
cotbl.  "  n.  —  niiluks]  errant  ii,  qni  milulis  pro  accu- 
sativo  forini!  neulriiis  liabeiil,  cstenim  gencre  fenu- 
niniim ,  ut  iu  oinniliiis  afiinibus  linguis  (vid.  Grim. 
III,  it)5),  ad  curumqiic  iiuiiicrtini  peilinel,  quc  »eni- 
livo  for.i  am  noiiiiiiativi  conservant  (Griin.  I,  GIO,  2); 
b.  I.est  aiiliin  geniiivu-  rasus,  quem  partitivum  vo- 
cant,  sc  xi,  2S  pis  klaibis  nuajai.  i.  VI,  2i»  d  5,1; 
nninibusliis  locis,  sicut  uostro,  gr.  ix  praepositionein 
nililuiit. 

ix,  8  iiinii>inii[  8ic  cod.  A;  Cnsl.  X  wonn», — 
<i;/>/iiin[  r.otii.  °owvi,  i|ua  particula  nmissa  Goth. 
scusui  male  roiiSuliil  ;  suiii  quidum  c.nlil.,  qui  ciiaui 
oiuittaui,  ii  aiitcni  proea  ii  particulam  habenl. 

ix,  a.  vitiulii\  gr.  p>st  moieits.  —  ^WsAnirfni]  s!c 
in  cod.  A  scripuun  esse,  Cast.  afiiruiai;  priinum  »>i- 
l.in  in.ilc  baliel  ftirnia  passiv.i  pro  Rctiva,  deitida 
nl  passivniU  darl  pussil,  alia  pillicipii  forma,  jnus- 
kuii-.  (viil.  Cii:i>.  II,  40  et  III,  151)  esse  debel  ;  tlc- 
iiique  apu.i  auhsus  noiiieu  iuasculiiiuin  idcni  genni 
ailjeelivi  cvs|ieei:ibilur ;  oiniiiiio  /nis/.uiiJiii  scriben- 
.t.iiii  erat.  Capierum  in  margine  cod.  A  hme  variro 
liittijius  vestigiH  COGQOiCUUlur  ;  •   »  »iun/>  a../»i  .  ., 


IX, 


«>im>/i   l»rtasse. 


iinn.   ircmwr,   ctn  sr. 


voci  lcctio  margi  talis  wUa  (bene)   haud  antius  rc 
spnndet;  qui  wviva eonvertit ,  sine  dubio  pro  ravxa; 

lii  COdil'0  SUii  n .•"..-  I>'gil,  Cf.  Ilom.  II,   H. 

ix,  21.  spru«(/|  sic  eni.  \  transpnsitinne  littera- 
rjui  pro  jfiiiitrtJ ,  vid.  J.  vi,  U);  \i,l^.—  of/ai]  Gulb. 
"  pb. 

IX,  23.  hitifsljan  siiiii/i]    pugnire    conleiiilil ,    gr. 
iiniii  (Vyuvi(6uivor ,  eatlem  uberlate  dicendi  loqnitui 
llf.  J.  xn,  i.S,  iddjedun  immoijun  (vTrwmtfsv);    xni. 
58,  nf.iikis  l.uim  >i:  (^  -.'!>■.-, t.  ) ;  simili  \!e.  xil,  i.  n.i 
aivhkodedmi  jali  HtiubibvuHdan  lniihiiltnt 
cr/v),  infra,  xv,  10,  nrhtiiJiila  juli  itsaii     ■  , 
r»iliip.  Ili,  16.  W  s.ii»..  tiittijiintia  jalt  ;'iu  i 

(ro  «Oto  fpvttiv).  Cf.  ad  \l.  ix  .  8  el  -J">.        gapa 
Griiiini.  iv,  St,8USpicalur  iegenduiu  esse  oii/mii 
nec  possiiiniis  qnin   ci  nssouiiarous,  if.  Tt>n.  I,  iv, 
5.  —  eisj  C.oili.  c.  c  dd.  "  o-Jv. 

u,  2>.  rjnunj  Goili.  °  w,'.  —  «i  »r*l  1  gi.  o  1 1.. 


737  I  AD  CORINTIIIOS  IX,  27  —  XI,  2.  738 

27  sva  jiuka  ni  svc  luflu  Lliggvauds.  ak  lcik  mein  vlizja  jnli  anabiva  iSiai  anbaraim  meiiands  silba  m- 
*  .  t  kusans  vairbau,  ni  viljau  izvis  unviians.  bro]»]us.  balci  auaiis  unsarai  allai  uf  inilliinin  vesmi  jali 
2,  5  allai  niarein  bairlilddjcdun.  jali  allai   in  mose  dau;iidai  vesun  in  milhmin  jak  in  marcin.  jali  allai 

I ,  I.")  bana  saman  mal  aliincinan  niai  dcdun  jali  J'ala  samo  dragk  ahmeino  drugkun .  .  daim  qiba. 

J(i  JomciJ)  jus  Jiaiei  qij)a.  slikls  biubiqissais.  Jianci  gavciliam.  niu  gamaindubs  blofiis   fraujins  isi. 

17  hiaifs.  banci  brikain.  niu  gamaindubs  le  kis  fianjins  Isi.  unte  ains  lilaifs  a'n  \<  ik  bai  managana 

18  siuni.  baiei  auk  allai  ainis  hlaibis  jall  aiuis  stiklis  brukjim.  saiwih  isr.:el  |bi  leika.  niu  bai  maijan- 
10  i'ans  liunsia  gainainjandans  hunslasiada  sind.  wa  im  qibam.  batei  bo  galiug-iguda  wa  sijiiua  aijjiau 

20  patei  galiugam  saljada  wa  s  jai.  ui  baiei  [)<>  galiugaguda  vaihts  sjaiua.  ak  batei  saljai.d   biudos. 

21  skohslam  salja  d  jan-ni  gujia.  ni  viljau  aak  izvis  skohsbm  gaJailans  vairban.  ni  magu[i  slikl  frau- 

22  jins  drigkari  jah  siikl  skolisle.  ni  magnb  biudis  frauj.i  s  fairaihaa  j  ibbiudis  sk.disle.  ]>au  iualj  uiom 
25  fiaujaii.     iliai  svinhozans  imma  sium.    all  binah.    akei  ni  all  daug.    all  inis   binaulil  isl.    akei 

2*,  25  niall  liuireij).     ni  ainsliun  sein  snkjai  ak  an]).ris  warjizuh.    »11  batei   at   skiljam  fral.ugj  >idau. 

2fi,  27  matjaib  ni  vailit  andiiruskanilans  in   mibvissnina.  franjins  isl  auk  aiiba  j:«h  fullo  izos.    ib  jabai 

was  labo  izvis  pi-c  ungalaubjandne  jali  vileib  g'ggan.  all  [>aiei  faurlagjaidau  izvis.  maijaib  ni 

28  vaiht  andsilandaus  bi  gabugdai.  iji  jabai  was  qibai  |>alei  galiugam  gasalib  ist.  ni  inai]ai[i  iu  jainia 
20  bis  bandvjandins  jab  buhtu.  frauj  ns  isi  auk  airba  jah  fullo  izos.  buhtuji-fian  qipa  ni  silbinS  ak 
30  anbaris.  duwe  auk  fiijei  nicina  stojada  Jiairli  ungalanbjandins  buliin.  jabai  ik  ansiai  andnima.  duwe 
51  anaqijiaidaii  iu  biae  ik  aviliudu.  jajibc  nu  maijaib  jabbe  drigkaib  jabjie  wa  lanjib.   allala  du  vul- 

<j2,  33  [iau  gnjis  taujaib.  unufhrikanilans  sijaib  jab  iudaiitm  jah  biudoin  jali  aikklesjon  gnbs.  s<asve  ik 

XI,  I  allaiin  ail  lcika  ni  sokjands  Jiatci  inis  bruk  sijai  ak  Jialci  b.tim  managam  ei   ganisaina.  galeikon- 

2  dans  meiiiai  v.iiibaib  svasve  ik  xrislaiis.  hazjub-ban  izvis.  brofirjus.  bei  allata  mein  ganiunaudans 

INTERPRETATIO. 

aerem  vcrberans;  27.  sed  corpus  mcum  casiigo  cl  iu  servitmem-redigo,  ne  aliis  prsndicans  ipse  reprobatus 
fiam.  x,  1.  Nou  volo  vos  iuscios,  fratrcs.qiiwl  paires  nosiri  omncs  sub  nube  fuerunl  etomnes  mare  trans- 
icriinl,  2.  *  l  umncs  in  Mose  bapiizati  fiicruut  i :  ntibe  et  in  mari,  5.  ct  omnes  buuc  eumdem  c  buni  spiritua- 
lcin  eileruni  4.  ci  huuc  enmdi-m  poium  spiritua!ein  bibcrunt —  15.  —  (seieiii)ibus   !<>quor;  judicate  vos, 


aliquid  sii ;  2fl.  uou  quod  liaH!  idola  qtiidqu.nn  *ii  i,  seil  i|uod  immolani  genics  .  da>mouiis  iiiimolani  et  m>n 
Dco.  Non  volo  eniiu  vos  dxinnniis  socius  ticri.  21.  N..n  poiestis  ealicem  duiuini  bibere  et  calicem  d.rino- 
niurum  ;  non  potesiis  inensa:  domioi  parlicipes-esse  et  mensae  dxmouiorutn.  22.  An  scinulamur  dominum  ; 
nuin  furttwres  eo  sumus  ?  23.  Oinne  licei,  se.l  non  omne  canduot ;  omne  mibi  concesstiin  est,  sed  non  nmnc 
a;d  licat ;  24.  uui  uilus  suum  quaral,  sed  nlierius  ouismic.  25.  Oin  enuod  apud  carnificcs  vendatur,  edatis 
iion  quidqiiaiu  cxaminanies  piupter  couscieiiliam ;  26  dumini  cst  cnim  lerra  ct  pl.  nitiulo  cjus.  27.  V^ruin  si 
nuis  vocel  vos  lioruiii  noil-ercdentiuill  nl  vullis  irc,  omnc  qtn d  appou  lur  vobis,  cdalis,  non  q.  idquam  ic- 
puncmes  propler  conseienliam.  28.  Veruni  si  quis  dicat,  quod  idolis  imuiolaluin  est,  ne  edatis  prnptcr 
iiltim  luinc  judicantem  eiiam  couscieniiam  :  domini  est  enlm  t.-rra  et  ph  iiitudo  cj  s  ;  29.  cnn.-cieiiti.im 
autem  oico  nou  ipsius,  scd  altcrius.  Cureniin  libeiias  mca  jndicatu  pcr  non-credeutis  conscienliam ?  30. 
Si  ego  gratia  acoipio,  cui  blasphemer  propter  qua?  ego  graiias-agu?  51.  Sivc  igiinr  ediii<,  sivc  bibilis, 
sive  ipiid  facilis.  omne  ad  gbiriam  Dci  faciatis.  5i.  i  Oeudiciiln-caienles  sitis  ct  lu.I.i  i>  ct  gcnlilibus  ei 
cciles  a:  l'ei,  53.  sicut  cg.>  omnib.is  omiie  placeo,  uon  umerciis,  quod  milli  ulile  •- it ,  scd  quod  bis  inulli  , 
Ut  seiventur.     xi,  1,  hniiatores  mei  liatis,  sicul  cgo  Christi.     2.  La  do  auicm   vus,  fraircs,  qi:od  oiiine 

AVSOTATIONES. 

ix,  27.   leik   mein]  *{  gr.  omu.  —  viixja  |  gr.  oihu.  x,  26-  i-i}  est,  *  g  .  "mn. 

amc  leik.  x ,  28.  wu  J  G:>lb.  c.  <  odd.  °  v/xiv.  —  pnl  i]  qtio.l , 

x,  I.  viljnu\  Goih.  ■  yap.  gr.  omn.  toOto.  —  Jjukui]  Goth.  acctisativiiin   m.-ile 

x,  i.  jali\  Golli.  c.  cod.2ap.  Mi.  0-z>-j-c;.  pi.suir,  nam  non   pendet  a   bandvjandiut,  u|  «xisti- 

x,  13.    . .  daimj   fiaguieniuiii   vutis  frodaint,  uii  mavisse  v.dclur,  sed  abin,  quapropn-r  fiuliiaus  seri- 

C..SI.  recie  supplevil.  Iteuduni  fuil  —  fraujins  —  ixos]  domiiii  —  ejus, "  gr., 

x,  10.  faujius]  jir.  domini,  gt.  omn.   XotcToO.  —  qui  babenl  i«/,est,  tui  vs.  .0  oniillunl. 

hlaifs)  pauis  ,  gr.  tiu  *f.xm,  vid.  ad  Mc.  xit,  10.   —  x>  29  ,„lgaiaubj:indins]  inti  lelis,  gr.  S&k. 

fraujm]  ser.  duiniiu,  gr.  X/hvtbS.  x ,  SO.  ond«iiu«{  cud.  A  marg.  ftr.iWa  (utor).  vid. 

x,  17.  pmei]  qui,  i,'f.  011111.  ot  aJ -«vt;;  periiucn',  vs.17. 

|in>  ijiio  Gulll.  0"  lcgis-e  vidctur,  sed  isla  lcclio  scu-  -       ._   ...  .                             ... 

M..11  pervcrlit.  —  iah  ainis  s-itii.J  et  uno  calice,  „  "•  *»•. rt'J  c^'  §r-  """i-  ""^"  SIC  "'  I,cf-  ad  v"  • 
o  ,.,.,  8 ;  «vi ,  4.  —  utluim  «11]  1  gr. 

x.  19.  qijiwu]  diciiuus.gr.  cmn.  <fr,ai.  —  sa'j.tdn]  *i ,  1.  giifikondain   meinai]  pro  gdeikonds  meinni 

sic  cod.  A  ;  Casi.  >/  saljida.  Ivid.  M.  v,  47;  L.  xx,  43;  J.  xi,  II ;  Itom.  xn,  -.0; 

x,  20.  ui — si/aiuuj  uon  —  sint,  *  gr.  oinn.  —  Jint.i]  Philipp.  111 ,  18;  Nch.  vi,   lii),  aut  gnleikoudaiis  mit 

sec,    id  gr.cco  ■!  rcspandet ,   piscedctis  0:1  G01I1.  (*'■  v,  46;  L.  vi,  27),  11:11.1  si   parlicipia  acliva  cuni 

oinisit.  —  skolisam  gadailaiis]  *  gr.  oin.  sigiiiQcatione  naturam  substaiitivoruni  a  cipiuul,  ali- 

x,  21.  fairai/ian]  siccod.    Utsl.  Add.  p.  60 odiJil ;  >er  flccii  siVenl  (vid.  Grim.  I,  1017,  II),  sin  snliiam 

in  cml.   A    tciuui   iuspecio   fairanaan  scripiuin,  sed  Oecteinli  furmaiu  sequuntur,  cas.n..  verbi  ipsius  sc- 

i-ctio  duplicis  ii  inccrta  essc  ei  vidciur.  cnm  liabenl.  Scd  titi  niistro    loco  Philipp.  cliaui  111, 

x,  23.  nih]  raihi ,  "  gr.  I  7,  niipgaleikondans   me.nai  legitur.  —  ik  ]  vid.  ad 

x,  24.  warjhnh] i|iiisquea  •  gr.  i,  53. 


730  Dim.iORiM  ulfh.ana  VEH810.  uo 

5  siju[i  jas-svasve  analalh  izvis  anabusnlni  gafasiaip.  viij»u[>-|>an  izvis  vilan  [<aici  alloiM  nfoue 
i  liaubl[i  irlslUS  is(.  >1>  haufoifo  fjiu  ns  :il)a.  i[>  liaubi[i  xri&iaus  gu[>.  w.iznh  alinc  rYuIjtus  :iip|.au  prau- 
j  fcijaiiiii  £.iliulid:inuia  baubida  gaaivisk  >[>  liaubip  sein.  i[i  woli  qinono  bidjandci  ai|)[>an  praufet- 
Jaudel  andlniliilamnia  bauliiila  gaaivi>ko|>  hauhiji  sem.'  ain  ank  isi  jab  pala  i-flmo  |u/  >■  biskaba- 
(>  iioii.  unie  jahai  nl  kuljal  lik  qiiM  skabaidai.  i[>  Jabal  agl  Isl  qinon  dn  kapillon  ai|>pau  skaban. 

||  gabuljai   baubi[>  sein sein.inima  faiirsnivi|>  <bi    inaijan  ja!i   pau  snms  grcilags   siimzup-paK 

22  drogkaM  1sl.1b.1i  gardins  ni  h.ibab  dti  ma  jan  jali   drigkan.  [)au  arfcklc-j »>  ttiifi    fr  knnnu|)  jah 

29  gnalvlskoj»  baus  unbabaod ms.  wa  qibao  izvis.  baxjau  ixvis.  in  bamina  ni  haiji.  nutc  ik  an 'nam 

!21  at  frairjin  patei  jab  anafaih  izvis  batei  frauja   iesus  iu  [>iz»iei   n»ht  gilevihs   VM.  nam  b  aif  jah 

uvilittdonds  gabrak  j.ili  qap.  niinih.  maiji[>.  [>:i(a  ist  leik    ntcin    |)ila   iu   izvara  gtbtukano.  bata 

25  vaurkjaip  du  nu-iuai  gamuudai.  sva  lamaleikd  jih  siikl  afar  nahtamal  n  [>ands.  sa  stikls  so  niujo 

26  Iriggra  1*1  in  meinamma  hlnpa.  pata  vaurkjai|>  sva  ufia  sve  drgkaihdn  nicin  i  gamund.ii.  sva  ufta 
auk    sve   ni.-tljrp    |>ana   blaif  j.>[>-|  ana  slikl   drigkaip  tlanpau    lianjias    gakannjaip.   m.le  i|imai. 

27  ci)>an  wa/uli  >aci  maijib  [ona  blaif  aipbau  drigkai  [xua  slikl  fra»j  ns  ua\a>|>a'a  fra  Ji  is.  skula 
2S  vaii|>l[>  leikis  jali  l>l<  [>  s  franjins.  appan  gtkin-ai  sik  ailban  uiairna  j.ib  sva  |>  s  h'i  b  s  inaijai 
-'J  ja[i  pis  st.klis  drigkai.  saei  »uk  maijtp  jafo  iln^kip  imvaiipaba.  staua  tfc  silbin  matjip  ni  donijmdr 

oO,  51  b-ik  fraujins.  du[>pc  in  izvis  mai>acai  siukai  jah  unbailai  jag-gaslepand  gnmJiai.  ip  jahai  silbans 
111,10,11  ims  sianitledeiina.  ni  bau —  —  sumammuh  skcireins  razdo.  [i:<iiip  [>at>  all  vaurkcifr  atns  jah  sa 
1  '  sama  aliina  dailcif)  sundro  warjammch  svasve  vilr.  svo  leik  raibtis  ain  isl  ip  libuns  ba'  aip  ma- 
dagaas.  |>.u[>  |>.u>  bfijns  allai  ufl  lcika  pamm.i  ain.-imma  managai  visandans  ain  ist  lc  k.  sva  jali 
13  xrislus.  jah  auk  iu  amamma  ahmin  vois  allai  du  aiiainn.a  leika  daupidai  sium  ja  pe  judnicis  j>|'pc 
ii  piudus  ja|i|n-  skalkos  jap[)e  frijai  jali  alld  aiiiamma  ahinin  dragkid^i  sijuiu.  jip  [i.in  U-ik  nisi  aius 
15  li[)us  uk  managai.  Jabai  qipai  foius  [)atei  ni  im  lianius.  ni  iin  bis  leikis  nih  at  [>nmma  lcika.  nisi 

ixiF.isrni:TATrO. 

ineuin  icc  'rdan'1'S  cstis  ct  sicut  iradvdi  v  l>  s  pr  rre.iia  0Uservall9<  5.  Vo  o  auiem  vos  srire,  q  iod  omniuin 
virwruin  caput  Cnrislna  cst,  verum  capnt  niuiicris  vir,  veruin  raput  Clnisti  Dcus.  4.  Quisque  viroruui 
prci  ans  aui  prardicens  obvelam  rapite  dehonestat  capu:  suuin;  5.  vermn  qucquc  multcrout  pr<<caus  aut 
jirxdiccns  detcc.n  capile  dcbuueiCal  raput  suurn;  uiimn  oniin  est  ei  boc  Wem  liuic  lousa».  U.  iNam  si  noit 
vclci  sc  mnlier,  Uindealur;  vcmm  si  tirpc  est  mnlleii  ad  radend.tm  nut  tonlendum,  obvelct  caput  suum 
—  21.  —  suitin  pra-occiip.it  ad  edendum  et  quidem  aliirs  famcl.cu-,  a  ius  autem  cliriu<  e  l.  22.  Num  dotnos 
n  u  ii;tb;:ti-  ad  edciidiint  et  liilicuttiiiii?  am  ccclesiani  Dei  couieniiiiiis  et  dehoBesUitis  bos  iHiii-habenles? 
l.u.d  tltcain  vobis?  l.aiidcui  \os?  in  boc  non  laudo  :  ^23.  naili  cgo  accepi  a  dominn,  quod  cliam  iradidi 
vofois,  qiwii  duntinus  lesu^  in  qua  nocte  proditus  luit,  suuisil  paneni  24.  el  gratias-agcns  frcgil  el  dixil : 
sumile,  cdite,  hoc  cst  corpus  mcnm  hoe  propter  vns  fracium;  hoc  faci.iiis  ad  mcain  ineiiioriam !  25.  Sic 
similitcr  ctiam  calicem  post  crcimii  drceus  :  hic  calix  hoc  i>>vuin  tesUtiiientiiiit  esl  iu  u  eo  san^uine;  hnc 
facalis  lam  s _%■  1 1 .-  quam  bibilis,  ad  ineam  nifiiniriain.  2(i.  Taut  s.rpe  qu  n>  cdalU  hurtc  paneui  ct  bunc 
caliccm  i  ilialis,  iiiortcm  duirt  ni  HHiilielis,  donec  vcniat.  27.  Itaqnc  t|oi.  utnpn:  qui  c.lu  hmtc  pancoi  aut 
liiii.it  luiiic  caliccin  doitiiui  iitdigne  douiino,  reus  lit  corporis  ci  s.injfuinis  doinini.  'iS.  At  proln-i  se  ipsum 
limno  el  s.c  dc-lioc  pauc  edat  el  de-lioc  calici:  bibat,  21).  qui  cnt  u  etlil  el  bihii  indigiie,  judicittm  siln 
ip,i  ctlil  non  dista  iii  iis  CurpiH  damini.  50.  blc  <  iu  vobii  mutli  iniirmi  et  >  groti  et  ilorutiual  tiiiilli ;  31. 
vciiiiii  si  ipsos  nos  jtultcareinu',  uon  ntiqae — u,  1U.  —  ahi  Hiterpreia  i>  s  rin  nium.  tl.  Iluc  auiem 
(iiitne  npcritur  iuiiis  ct  bic  idem  apirilus,  impertit  scorsim  cuique,  sicnti  vulu  12.  tii  corpus  qui  em 
unum  csi ,  veruiri  •nentlva  liabcl  iniilla ,  liac  aiilem'iiteutbr.)  omnu  0  corpnre  hoe  uno,  mulla  cxistenti.i, 
niium  est  corpus,  sic  cliam  Ghrisltti.  15.  1.1  euim  in  uilii  spirilu  nos  oniiies  ad  uiiiiui  corpus  b.iptizati 
siimus,  sive  Iml.ri,  s:ve  geniilea,  sive  servi,  sive  libcri,  et  oaanea  uno  spiritn  pmaii  sumus.  14.  Ei  verrt 
<:.irpus  uoii-csl  iiiiiiui  iiiciiibiuui,  scd  multa;     15.  si  dicat   pes,  quod  uon   surn   iiiaiiu.,  iinu  sum  hujus 

ANNO  r  ATIONES. 

\i ,  3.  viljauj)-[ian\  Oast.  y,  i>i/jn  ufipnn;  c*teri.m  \i ,  27.  eijxm]  Cast.  X  iliv.,  vid.  a.l  J.  i \. .  i  I    at 

vid.  ad  M.  V,  o7.  [>uitu\  »CC,  Cast.  .X  ^'itd.  —  fraujint]  sec.  doin  m  , 

m   6  <iino|  Gotb.  C.  cod.  9  cl  vcrsv  "  x«i.  —  is/]  "  gc 
e<.l,  •  «r.  omn.  —  rfrt  taip:t7oii]  Casl.  X  Jcl-  —  l,,1lt'  x|.  W.  .iiA  si/frrin^ gr.  omn.  posl  dijiiim. 

bipuetn]  caput  suum,  °  gr.  omn.;  sutiiciebat  di-  xi.  2U.  drigki}>]  tast  X  <iiW'P'  ~~  "'ttti<P)  soc-. 

ccre  sifc.  Gotli.  °  x«i  nivzt. 

xt,  21.  du  ntnl;'n«]  pro  ev  r<i  ya-/tr»  G  th.  c.  codd.  xi ,  51.  i/)|  verum,  gr.  7011». 

tiri  tu  tpa/t.v   lcgissc  vidoiur.  —  /)in]   sic  cod.  A  ;  x  11,  II.  patuf)  —  atl\]  gr.  omu.  —  datltip]  hnj.er- 

Casl.  X  l"m-  '''•  '>''•  oin".  Jtatoowv. 

xi ,  ii.  iio'[  i.olli.  "  71x0.  —  qi/iaii  iiiis]  *  pr.  xil,  12.  tak  riu/iw.\  ]  1  (fr.  ontn.  —  i^[  verum ,  gr. 

xi,  iT>.  in  [>iin'ui  naht]  in  qua  imctc,  111  nullo  gr.  x«i-  —  a(/ui|  yr.  oimi.  ante  />ai/>.  —  m[  ex,  *  gr. 
(ev  rj  vj/ri  j)  haBC  aliraclir»,  vid.  ad  L.  I ,  iO.  XII,  13.  «.'5]  scc.  Golh.  c.  codd.  *  n>. 

xi,  "24.  iiiiiii/>  nmjip\  accipite,  ediie,  "  gr. ;  cetc-  xu,  13.  nili  —  /caVu|  ncqtre  in  hoc  cwrinre,  Golh. 

iinn  iinrauiiir  Golh.  more  sua  110:1  srr  psi<ise  /nnii/)  hoc  ct  >cjitentc  verst  sensum  levtu*  gr,  oinniito  oon 

niutjiitali,  vid.  infra  ad  xvi,  13.  —  ixeiu|  gr.  milc  i.l,  inlcllcxil;   itupit   tojto   eiiiin  (oiinuani  tii/uiumtnui 

Golli.  c.  cod.  c  ap.  Mi.  sigiiilicaulcm  mlcrprclaliis  t-sl,  quasi  t4  erijos  sup- 

xi,  U'>.  sim]  sie,  ailditiim  verho  tuntaUiko  nluintlal,  jl.n.luin  ct  et ,  et   bllMTflgllbMMHI  a   »i*i    (Irmiiin 

i  I  eiiim  aolttui  gr.ccu  uoocirtut  respotidcl,  vid    Mc.  iucipit.  SenSUfl  antein  ci  aa*Q  v.dciur  hir  :  noil  »11111 

«ii, -21  sq.  L.  xx,  31.  —  qipandt\  mc  cod.  \ ;  CjsI.  innnus,  eig  1  non  snm  para  corpoiis,  neipic  kjllttr  ad 

,<♦  7>i(i/n/.<.  coipus    pcilinco  .  uoiinc   lamcii  c   corporo    lendel? 

11,  26.  diiii/Jinu]  pro  danpu,  vid.  ad  Mc.  vn,  32.  Ca-l.  /ii'i  W^ewma  Itiui  glossam  a.l  m  [m  km»  c-.be 


7+1  !  AD  COKINTIIIOS  XII,  1C  -  XIV,  22.  7S2 

IC  iis  |>.imma  l.ika.  jaliai  qibai  auso  bal.'i  ni  im  a>  gi.  ni  im  |>is  leikis.  m  ai  bamma  leika.  nist  tis 
17,  IS  bainuia  leika.  jabai  all  le.k  a  ig».  war  bliuma.  jabai  all  hliuma.  war  dauns.  i[>  uu  gu[i  g.isati.la 
19,  iO  libuns  ainwarjanoli  ize  in  Ic.ka  svasve  vilda.  ib  \eseina  bo  alla  ains  libus.  «ir  leik  ib  uu  managai 

21  bjijus  ib>ain  leik.  nib  ban  mag  ang  •  qiban  du  handau.  bcina   ni  barf  aibbau  afira  hauhib  du  fo- 

22  tum.  iggqara  ni  parf.  ak  inais  hlu  [taici  biigkjand  liblvc  lcikis  lasivosiai  vi-an  baurfta  sind  — 
xiii, 1,2 — afbpau  klismo  Uilii  jandei.  j.Ji  jabai  liabau   praufeljans  jali  viijau  allaize  runos  jali   all   kunpi 

5  jalt  liabau  alla  galaubein  svasve   fa-rginja  niip»aijau  ib  friabva  ni  lialiau.  ni  vailils  im.  j  ili  jaliai 

frmijau  allus  aibtins  uieinos  jab  jabai  algihau   leik  mein  ci  gabraniijaidau  ib  friabva  babao,  ni 

4  vaibl  boios  mis  (auj  ■■.   friabva  usbcsnciga  ist.  sels   Lt  friabva  ni  a'jannh.  friabva  ni   flauteib, 

5,  C  ni   ufb'e  ada.    ui    aivisknp.   ni    sokeib    sein    ain.   ni    ingramjada    nilt    milnb    ubil    nih    fagino|) 

7,  8  inviudibai.  nnbfaginnb  suujai.  allaia  bulaib.  allaia  galaubeib.  all   vencih.  nll  gabcidib.  friabva  aiv 

ni    gadriuslb  i]>  j-1'be    praufeija   gaiairanda.  j'bbe   razdos  gaweiland.   jabbc   konbi    gaiaNrni]). 

V,  10  suman  kiu>num   suman  praufeijuin.    I  i] >e  qimip    palei    uslaahan   isl.   gaiauruip    baia   us  dailai. 

11  ban  vas  niukl.ilis.  sve  niuklalis  rodida.  sve  niuktalis  frop.  sve  niuklalis  miioda.  bibe  varb  vair.  bar« 

12  niskcins  aflagida.  saiwam  iiii  bairb  skiiggran  in  f.isahiai  ib  b-ui  andvaiibi  vibra  andvairbi.  nu  vaii 
iiv,20,21  us  dailai.  pan  ufkunna barniskai  sijaib  akei  frabjam  fullaveisai  s:j>ib.  in  vitoda  gamclih 

isl  balci  in  anbaraim  razduni  jnb  vairilom  an]> >raim  rodji  managcin  bizai  jan-ni  sva  audliaudjnnd 
22  mis.  qibib  frauja.  svaei  nu  razdos  du  bandvai  sind  ni  baim  galaubjandam  ak  baim  ungalauljandam. 

(NTEKPRETATIO. 

Cnrpori*,  ti<-q:ic  ad  lioc  corpu-  :  non-esi  ex  lioc  corporc?  IG.  Si  dicat  aurs,  quod  non  siim  ncuhn,  nnn 
biiiii  liujis  corpnris,  h  n  »d  lioc  corpus  :  non  esl  ex  hoc  corpore?  17.  Si  oiiuie  corpus  oculus,  ubi  au- 
di'us?  si  onme  auiiiius,  irbi  olfaeins?  Irt.  Vernin  nunc  DVos  cotlocavil  mcnihra  ununiquoJquc  eorutn  io 
rorpnre,  sicul  volnit;  l!>. -i  essenl  li.re  omnia  iioiiiu  mcinbniro,  ubi  rornusl  20.  Vcrum  nunc  iimlu 
meinlira,  vermii  unum  corpis.  21.  Ncqtie  aulfin-  potest  oculus  dieere  ad  manuin  :  lui  non  egeo;  aui 
iiermii  caput  ad  pedi-s :.  fcsiri  non  egeo;  22.  sed  magis  inulto,  qu:r  videuiiir  membioriiui  corporis  iu- 
ftfiuissiMia  cssc,  necnssara  stml —  iih  ,  I. —  aui  liotioHiu  lun  tuinieiis;  2.  rl  si  liabcam  profciias  el 
seiam  miimoui  mysieri  i  cl  otinrcn  «ngniiioitcin  et  habeam  omnem  lidem,  sic-ut  montes  Iransponan 
m  rniii  amnreii  nun  bal>ea:ii,  non  quidi|iiain  sum;  3.  et  si  cibu  n-disinlui  un  niunos  facullaics  incas  et 
si  dcm  eorpus  iticmn,  hI  urar,  veru  n  amoreiii  b.ibeatn,  non  qui  Iqnani  uii  iiai  s  mibi  faciatti.  4.  Amor 
pat.ens  c^t ,  probu.  est;  amor  noii  aBmiilaiur,  amor  non  se-osieniai,  ium  inOa  ur,  5.  noii  inde- 
eore - se - gcri*,  non  quifil  smini  sohiin,  non  irritatur,  neque  cngit.it  nialnm,  6.  ncque  gaudcl  iuiiiui- 
Jate,  7.  congaiinVt  veritali,  oinne  perferl ,  »mne  rreil  l ,  omne  sperat,  ontne  Mstine:.  8.  Amor 
im  [u.iiii  nnn  c*iiilii,  verum  sive  praciiietioiws,  lolluniur;  siv,-  seTmoties,  ccssant;  'ire  sihnia,  dcstrni- 
tnr;  0.  modo  aoviiniis,  modo  praedkimus.  IV.  Cum  veirit ,  quod  perfectiiin  csl,  dcsiruiiur  lioc  ex  parle. 
ii.  Ciini  e-sem  puer,  ul  puer  locuiu>-s»iu,  ut  pncrsapni,  nt  pmr  c •  giiavi  :  cum  fierem  vir,  paerililafca 
dep.tMii.  li.  Videiiins  nunc  per  speculum  in  «nigmaie,  veruni  tmn  f.iciem  roulra  faeh-m  Nunc  scio  c\ 
larte,  lnm  cog:ioseo  —  viv,  20.  —  pueri  siiis,  siil  ineiiiilnis  perf.-ct.  siiis,  21.  In  lejie  scii|Hum  es(,  q,io«J 
in  aliis  serinonibiis  ct  labiis  ahis  lou/ior  inultiludini  liuic  cl  uo.i  sic  exaiidiunl  nie,  tSicil  doniiniis.     .'j.  lu- 

ANNOTATIONKS. 

cxislin-.ans;  vcrsioncm  vulgataih  secntus  esse  vide  Citeruin  gr.  o  tin.  npofrrnun.  —  at!a'ze]  oinriiiiii 

lur,  cl  sic  Golli.  illud  rra.oii  rovro  omisisse  potandus  gr.  <> 7t«vt«  a.f  ji\jr-^pta  prrtinens  el  pusl  ii,j(7ts- 

esl.  fi«  qiiidem.  — ju/ij  ull.  tiolb.  "  f«v. 

vil,  l(>.  inil.  C.oih.  c.  codd.  *  /n.  —  iri  al  jiam.na  xill,  5.  ei  gabrannjaitlau]  cod.  A  ma'g.  ei  wop... 

Ieka\  viil  ad  vs.  15.  (-.ic  senhenihim  esi ,    noa    w.>p,  uii  Casl.,  nam  esl 

xii,  18.  mi]  vid.  »d  Ixom.  vi,  0.  i.io»  fragiiienloin  ve  hi  uouni),  i|UO  gtossalor  lcciio- 

vii,  19.  i/i]  verinn,  gr.  omn.  ii  5/;  si  qnis  est  qui  ncm  mdi  inii  ■iinwuiiidaui  graecurum  xauyr^ouat  pro 

»/i  pro  graico  ct  posiiirin  esse  eenscat,  quod  iu  evan-  vulgai.i  xeiuftdirupxi  indicare  voh.it.  —  /  tahvai  cud. 

gelioTini'  iiniTpn-t  i  inne  sarftios  factmn  cssc  vi  hiiius,  A  &  *  i/ii  (»/i). 

is  inemincril,  Uim  non  solum  li,  quod  propter  sen-  xin,  5.  ni  suk.ip  tein  ain]  cod.  A  marg.  ni  hialja- 

som  gr.  omn.  haiem,  oniissinn,  se.t  eliam  o.niiiuiii  voj)  *e':n  i.in  (non  Sludel  suo  uni),  ubi  Cast.  reele  ad- 

il'oriim  locoruui,  in  quihus  t/>  =  ei  iuvenilnr,  aliani  no:a' ,  gtiissaiorcm  tnioi  pro  ?r,Tci  lcgisse,  qimd  au- 

raiionem  e-.se,  vid.  L.  vn,  5!);   x,  15;  xix ,   H;  i.  lem  iu  nullu  cod.  gr.  invenitor,  C-eierum  am  (unj) 

viii,  19;  xi,  r>2:  xv,  21;  xvui,  5t>'.  (Jiiatn  ob  eau-  *  gr.  omn.  —  »i/i|  n.c,  gr.  ninn.  oJ,  si.'  vs.  seq. 
sam  lihrarii  culpa   i'n6«i   (si)  exeidissc  nobis  vide-  xm,  6.  nih]  vid.  ad  vs.  5.  —  mib'aqinob\  tiotb 

lur.  »  3i.  r  J 

xii,  M  manaqai]  Gulh.  c.  cod  I.  °  uiv.  xil! ,  9.  Itiuwn]  pr  ,  Colh.  c.  cod.l.  °  -/tJo.  —  kun- 

xii,  41.  J>an]  aulein,  »  gr.  nun:|  sie  cnd.  A;  Casl.  X  runnu.n;  Cxicrum  Colh 

Xli,  22.  m  is   filu  1  \  «T.  oinn.  —  ]>ai,i   huykjami]  y>0  lea  •  z«i. 
sk  cnd.  A  ;  Casl.  X  f>ai  puakaad.  —  pa»rfia\  for-  xiii  ,  10  bipe]  Gntii.  •  Si.  —  i.l  ]   G»lh.  c.  coJd. 

la-sc  in  co,t.  A  pawflai  scripluin  esl ,  quo.l  Clistrii-  •  Tor£.  —  ga/iiiiim'^j  gr.  omn.  pu^l  duii.ii. 
e>in  posiula  ;  si  recie  habei  leciio  ediia,  compaieiur  xiu,  II.  bipe]  tinth.  c.  cod  i.  ■  $i  —  burniskeiw 

Hom    Xi,  55,  unusspilloJa  md  atauos,  vid.  ad  Ncii.  oflngitla]  <  gr.  oiiiu.  i  i.Tler  coil.  7  :it>.  Mi. 

VI .  IC  xiii,  12.  tatwan]  Golh.  c.  <  odd.  ■  yup.  —  pan\  <-er 
xin,  1.  Aiiimo  klismjandei]  sie  cod.  A;  Cast.  ><  Cith.  •  Si  (ip\,  nisi  ca  umissio  lii.raiii  errore  facia 

klsu.oklis  moandti;  Bssin.  (^keir.  Closs.  p.  Hl)  X  est,  cui  dailaipan  ilud  i^  ciiam  eonlin,  re  fiderelur 

kliamo  klismoan.lei.  m,  20.  «t,i|  sed,  gr.   onin.    5i;  sic  akri  pro  fr 

xui,  2   prattfeljaits]    profetias,  sic  m   iol.  A  srri-  tiolh.  raro  ulinir,  cf.  Epli.  iv,  2fc  ubiaj,  =  Si. 

ptiiui  csse,  Casl.  lesialur;  inirum  est,  qund  id  uo-  xiv,  2t.jaAJ  tio.h.  °  h. 

uieu  praufeiji,  prattfctji.ts  pro  pr.infeijos  fleetil:ir.  xiv,  22.  i  uj  igilur,  ■  gr.  onin.,  sic  iv,  5S. 


7*3  niiiUoia.M  i  i.ni.ANi  vinio.  n\ 

13  >!>  praufblja  ni  ]>:<'■■>  ungalanbjandam  ak  ba*m  galaub|andnm.  jaliai  gaqimib  atla  a'.kklcsjo  sam.uia 

jnh  rodjand  raulom  allal»  alub-b  111  gaggand  Innjah  uuveisai  ai|i{>an  ungalaubjandani.  niu  qi|.:»d 

21  |>.i i <-i  ii»  iinn'|i.  Ibjabalallai  pranfeijand.  i[,  lunalgaggai  waa  ungalaubjandi  :>i|>|>:u.  unvcis.  gaaakadi 

.  i  1 1  iin  tllaim,  uasokjnda  Iram  allaim.  |m  Dnalaugnjona  bairtina  ia  avikunpn  vairband.  |>.inuh  driuaaudi 

20  ana  andavleizn  inveiii]>  gup  gateihandi  baiei  l>i  aunjai  giip.  In  Uvis  ist.  wa  nu  .si.  brubrjni.  ]>an  la- 

mab  garinnaiji.  warjiiuh  iivaia  paalinon  babaib.  laiiein  habai[>.  andbulciu  habaib.  ikorein  babaib. 

-27  raiila  babaip.  allat.i  du  limreinai  v:iir|i:ii.  jajibe  ratdai  waa  rodjai  bi  ivans  :.i|>[>au  niaist  [irius  i  di  — 

iv.    I   —  abfoan  k.twj.  izvis.  hr  «|>fjus.  [uiei  aiv.iggeli.  ]>:»iei  meridalzvii.  |)..iuh  jah  andnemu|>  iu  |>ain- 

_  mei  jab  slandib.  |iairb  batci  jab  ganitih.  iu  \vo  saujm  vailaiiieiida  isvit.  ikulub  gamunan.  niba  ivare 

5  gahtubidednb.  aigaf  auk  iivii  iu  rruminj.ro.  balei  andnam  ei  irlttui  gaavalt  faur  fi  avaurhiins  un- 

4  ,      J>  saros  afar  bokum  j  >J>-[>aiei  ganavistrobl  vaa  j  [>-J;a  ei  urraii  Juidjin  daga  afar  bokom  ja[>-|>atei  atau- 

(i  g  ds  isl  keflnjafa  alar  |>aia  baim  aiulibiin.  bafiroli  gaiaiwana  isi  managizam  bau  [lil  hundaui]  laihun 

7  tevjain  bn>bre  iuui>.   [>izeci  [>ai  managinaui  lind  uud  biia.  sumai|>-]>an  gasaiilcpun.  |).i|>rob  [>an 

8  ataugiila  lik  iak>bau  |>a|>io[>-[>..n  apausiauliim  allaim.  ijispedisi.immaalla  z-svasve  usvaurpai  atao- 
O  gida  sik  jah  mia.  ik  aukim  aa  imalisia  apausiaule  ik<  i  ni  »»  vairjis  ei  baiiaidau  Dpauslaulua.  du|>e 

10  ei  vrak  aikklesjon  gu[>s.  a]pan  anatai  gi.|>s  im  saei  im.  jas-so  ansis  is  ■■■  inis  h.lka  ni  vaip  ak  mt- 
il  nagiznim  allaim  arbaidida  jah  usaivida  a|>|>an  ni  ik  ak  ansis  gnbs  mi[>  mis.  ■(>  j'b{>e  ik  j.pficjainai 

I.NTIiRPHETATIO. 

sueergn  sermnnesad  sig.iumsuni,  ur.n  his  credentibus,  sed  hisaon-eredeutibns;  verum  prsdiciones nan 
his  n> >>i  cre.li  nul  us,  scd  his  eredeniibus.  jr>.  Si  eonvenit  omnis  ecelesla  una  ei  b)i|iiuniur  sermonibus  nm- 
ues,  ad  autem  veniunl  iutio  etam  nescicnics  am  non-crcdenie-,  noiiuc  dicuni,  qiiml  insanitisT  21.  Verum 
si  umnes  pmlicuin,  veruin  i.trei  quis  nnn-credens  aut  nesciens,  refmaiur  ab  mnnibus,  qmerilur  al>  omniba*. 
15.  ll.ccocc.ul  i  cordis  ejui manifn»!* finut.  etcadcns  iu  faciem  ailorat  Deum  nuntians,  ound  s.euudum  ve- 
riialem  Deus  in  vobia  est.  86.  Quid  nnnc  est,  fraires?  cum  nna  enuvenilis,  qnisque  vesirum  raniicum  ha- 
bet,  diiclrinam  habct,  rcvelaiionem  babei,  intcrpreiaiionein  babei,  buguaiu  babet,  nmne  ad  xdilicationem 

liat!     27.  Sive  lingua  nnis  loquatnr  sec.tmduin  duos,  aut  maxhne  tres  ct zv.  1.  Ai  imlicu  vobis,  fra.res, 

i|tiod  cvangelium,  quod  pradicavi  vobis,  quod  eiiam  accepisiis,  in  quo  ctiam  st  >ih,  t.  per  quod  eiiain  ser- 
vaini  i,  in  quam  raiiunum  pr.rdicavi  vobis,  dcbeiis  recor.lari,  nisi  temere  creditlistii.  3.  Dedienim  vobis 
iii  primis,  quod  acceni,  quod  Chrislus  mortnus-esl  pro  pcccaiis  nostris,  aecundum  lib>*o<,  i.  et  quod  sepul- 
tiis  fnit  ei  ipio  I  surrexil  teiti  >  dic,  sccundum  Ubros,  i>.  et  quod  visus  esi  (;.-!.«  et  posi  boc  his  undecim ; 
8.  Ueiude  visus  est  pluribus  quam  [quiagrntis]  decem  ennoriibus  fratrum  simul,  qnnrum  hi  plurtmi  sunt 
usque  lndieruuin,  quidam  auiem  dormiunl.  7.  Oeinde  anlem  nsieudii  se  laeob,i,  deinde  auiem  apnsiolis 
omnibus,  8.  verum  ultimo  omuiuin,  sicut  abject»,  osiendii  se  eti.nn  mihi.  9.  Egoenini  sum  hie  uiiniinus 
■posioloruin,  ego-qui  non  sum  dignus.  ut  vocer  apootibis,  pr>>pterea  quod  persecutus-sum  e  clesiam  Dci. 
10.  Al  gralia  Dei  sum,  oui  sum,  ei  bice  graiia  ejus  in  n>e  paupcr  non  luit,  sed  plu^  iis  omnibus  lalxiravi  et 
suslinui.  at  non  eg  >,  aed  gratia  Dei  cuui  inc.     II.  Verum  sive  egn,  sivc  illi  sic  praJ  camus  ct  sic  crcdiduiis. 

AN.NOrA  I IONES. 

xtv.  23.  iiiii.iil  Golb.   c.   ioJd.  °  o"jv.  —  alta  a.'/.-  ciotf  ad  veibtim  converlcns  aut  tniliun  lerjam eipli- 

khsju\  *f  gr. —  ruiljaiul  —  n//«»)  1  gr.  ouiu.  —  cans ,   in  inargine  /iffcuudani  (sic  |>ro  suli'0  fimfhun- 

ii.'n/j-p(iiioaijj/ii/ii/]vid.  a.l  Mc.  xiv,  ii.jitli\icc.  eiiuu,  </>i»i)  addidii,  qme  glnssa  deiiolo  a  libra-i-i  cndii-is  A 

-  gr.  »iiii>.  piaiicrcd    fap.  Jli.  iu  loxtu  posita  cst.  Ussm.   (Sk. -ir.  IHoss.  p,  100)  fil 

xiv,  2S.  fiauu'i\  Gniii.  c.  c«dd.  °  ouru;  caslerum  hnndamlahhm-tivjam  srribcns  et  furmam  tevis  (or- 

h.iniiii  pr>>  r.M  pnni,  ad  M.  ix,"2,  prubavimu  . — »»/>!  dinarius)  pnnins,  uuid  sibi  velil,  ne>cire  i.os  conli- 

•M .  anie  M.  lenmr ;  nisi  forte  de  disripu  is  oniiuai  iis,  i.  e.  riio  i.i 

xiv,  i>>.  samab  omiimaip]  vi.l.  ad  v,  4.  —  ikerein  iiisciuutorum  nnmerum  rec.eptis  acvi  i  vot  it,  ai  ea 

raxtia]  incoal.  Asuper  vncem  «feir.in  :nle;i  littera  iuierprelalin  viz  liabet,  <|uo  cumpiobetur;  ei   qui.l 

6    suner  'v.ii-em  >«c(/ii  iitiera  a  ad  indicanduin  hasc  landcm  de  fifliwidamluh  im.iiicpia  niimeraliuin  eom- 

veib.i  tiausponenda  esse  (CASr.),  ui  gr.  onin.  ha-  posiiione,  liat?  —  /ion|  Goth.  e.  eodd.  u  *ai. 
tient.  Cilerum  pro  skcrcina  recliua  *n,   lOaftwreiw         vv,  7. />a/)ro//-/xiii|  lioib.  pro  iZrc  c.  codd.  sui< 

lcgii'-  r  prop"er  skeiri.  i'r.-iT«  Irgisse  vidi-lur,  ei  enim  pnicul.e  />ii/>ro/i 

xv,  I.  />c!t'i'i  pr.   qnoil,  °  pr.  nmn..  Goib.  sulem  Val(  |.,>spnlidere aolet,  quaiiquaui  eii.nn  inlia  vs.  -21 

a  iiei  alque  gr.  >ie  cousiruil  :  kamija  iivit  />.n.'i  «n-  .:.K  _  Jj„prQp  j)au  leguur. 
.'«,/./,■  i  —  skulup  gaiMiuaa  (indieo  vobis,  m  evang"*-  y^  s.  nsrnerpm]  Cisi.  ■:•  i'si'.ni/i|><ii. 

lium  —  dobealii  recordari),  l.gii  enini  vs.  2  pro  ei  xv_  .,    huitaidau]  si.'  rnd.  A;  Canl.  X  haif.lau.— 

?;-.'.  ,j-i  c  codd.  •Jm&t!   7/t£/;v    Cainmimi   eum  j„^  ,,;:  ...iM.    h  ,/„  ptVi. 

jyngji, yi-jSjjTxr,^  xv,  .0.  ,:„|  qni.  gr  nmn.  J,  quud  C.b.  non  hnij 

>  "■*'>'■       *        •  *     *        V1      '  i.-iiuiu  esse  eu  magis  mirainir,  >um  alus  b>«-i>  vol 

J.  xvui,  zo.  nneier  srascurum  auc  oritatem  secundum  nsuui  ge* 

xv,  2.  thhbamm^vA.  ad  vs.  I.  L-micarnm  lingiiarii.u  in  cjusmo.li  lormulis  ••> 

xv   ...  »«/.  a\at  botaUl  poai  Uuc,  gr.  i«*.  -  ««-  >    (.   C(((|(1   -^  ^  ,»  Us„        ^ ., 

4,;,i|.ii.',   jCNVni .,,,a:/,l,.s,.„i.b.l   ...  *■•"  .gr.nmu.  .»-..«.  v.d.al  v.  ,., 

leuuin  ilaian.  csse  vidcat.  Cuni  eiiini  i;...b.  r.»»v«-  iv,  II.  i/i]viirum,  gr.  «uv,  sic  I..  w,^,  uWcave 

wjioi,-  uumcriim  indellnitu.ii  iiniiai»  eipreuisiQt  |ier  Ibf.  »-iv  le^isse  o|>inciis,  nam,  iuiSch.  rcele ad.MMsi, 

leiAufl  imiwN  i.  c.  decom  urdiuibuij.  manipulii  (<i'-  iH>>  l»e  >  i|uoq  m  c.  codd.  U  legil;  i/>  =  a-«  »u  »>- 

inlia  vs.  i3,  ubi  lcva  —  rir/ua);  «1«'  s..t  r  irtvroi  .quauo  i.ivciihs. 


74S  !  AO  CORINTHIOS  XV,    12— 35.  74G 

12  sva  mcij.ini  jali  sva  galaubidedub.  bamle  nu  irisms  merjada  patci  urrais  us  daupaim.  waiva  qipr.«irt 

13.   I  I  sumai  in  izvis  batei  usslass  ilaubaim  nist.  il)  jahni    usstass  dau])aiiii  nist.   iiili  xiislus  urras.  a[i|)in 

15  jabai  irislus  ni  nrrais.  svare  pan  jas-so  mereins  unsara  jah  so  galatibcins  unsara  lausa.  hip-pan 

gilanda  galiugavcitvods  gujis.  unle  veilvodideditiii  bi  gujia  batei  iirruisida  xristu.  banci  ni  urrai-iila. 

Ifi,  17  jah  jabai  auk  daubans  ni  urreisand.  nili  xrisius  urrais.  ipjabai  xristtis  ih  urrais.  svarc  jali  so  ga- 

18  laubcins  izvara  isl  jan-nauli  sijnb  in  liavaurhlini  izvaraim.  |ianiih   jab-pai  gaslepandans  in  xrislau 

19  fraqisinod.dun.  jabai  in  pizai  libainai  ainai  in  irislau   vcnjandans  sijuin   palainei.  armoslai  sinni 
20,  -i  allaixe  manne.  i[>  nu  pande  xristus  urrais  us  datipaini  anastodeins  gaslcpnndane  vaurpans  unte  auk 

22  |  nirli  niaunan  d.iupus  jah  pairh  mannan  us-tass  danpaizc.  unie  svasve  in  adama  allai  gadaupnand. 

23  svah  in  xristau  allai  gaqiunand.  a[jpan  vvarjiziib  in  seinai  tevai.  a.iaslodeius  xristug.  paprop-pan 
21  [>.ii  xristans.  paiei  in  qimvi  is.  |)i|>iop-|>an  audeis.  pan  anafllliip  piudinassu  gnpa  jali  atlin.  pan 
25  galairip  all  reikjis  jah  valdufnjis  jab  malltais.  ska!  auk  is  piudanon  und  patei  galagjtp  gup  allans  fijaiuls 

2G,  27  is  iiffntiins  imnia.  alluhauk  ulbuaivida  uf  fotnns  imma.  aflumisia  fijands  gatairaila  daupus.  ip  bipo 

28  qibip-  alla  iifbuniviila  sind.  bairht  p.itei  inu  bana  i/.e  ufhnaivida  uf  ina  po  alla.  panuh  bipc  alla  ga- 
kunnun  sik  faura  iiuina  panup-bau  is  silba  sunus  gakann  sik  faura  [lamma  urhnaivjandin  ufina  po  alla 

29  ei  sijai  gup  alla  In  allaiin.  nippau   \va  v.iurkjand  pai  datipjaiiilans  faur  daupans.  jabai  allis  daupnns 
30,  51  ni  urreisand.  duwe  pau  danppnd  faiir  ins.  iluwe  pau  vcis  bireikjai  sijum  weilo  woh.  daga  wamuich 

52  gasvillanilaiis  in  izvaraizos  wofiuljos.  brojjrju*.  puei  liaba  in  xristau  iesu  frmijin  iinsaramma.  jabai 

bi  maniian  du  diuzam  vaih  iu  aiftison.  wo  mis  boto.  jabai  daup.ins  ni  urreisand.  niaijam  jah  drig- 

53 ,  54  kam.  unlc  du  maurgina  gasviltam.  ni  afairzjaindati.  riurjand  sidu  godana  gavanrdja  uliila.  usskavjip 

55  izvis  garaihiaba  jan-ni   fravaurkjaip.  iinknn[>i  gu[>s   sumai   haband.  du   aiviskja  izvis  todja.  akei 

INIERPRETATIO. 

12  Si  igitnr  Chrisius  prxdicatur  quod  resurrexit  e  morluis,  quomodo  dicunt  qnidam  in  vobis  quod  resur- 
reciio  niortuis  n<>ii-esl?  15.  Veriim  si  resurrcclio  mnrtnis  non-est,  neque  Chrislns  re-urrexil ;  14.  at  si 
Chrislus  noii  re-utrexli,  lemcre  mique  eiiani  lisec  praulicaiio  nosira  et  hxc  fides  nosin  uians.  15.  Iu  au- 
lcm  veniiniir  lalsi  testes  Dei,  nam  lesiati-suiuus  de  Deo,  quod  resusciiavit  Cliristuin,  quem  non  resuseiiavit ; 
1G.  et  si  eniin  tnortiii  uon  resiirgunt,  neque  Chrislus  resurrexil;  17  vcriun  si  Christits  non  resurrexit,  le- 
iuere  eliam  hac  lides  vcstra  csl  ei  adliuc  esiis  in  pecratLs  vestris.  18.  Ctique  etiam  hi  doriiiienlcs  iu Cliristn 
perierunl.  19.  Si  iu  hac  viia  snla  in  Cliristuui  eperantes  sunius  inndo,  miserrimi  snmus  omiiium  bominuin, 
20.  Vcriini  niinc  si  Ghristus  resurrexit  e  mortuis,  initium  ilorinientiuin  lactiis;  21.  qund  enim  per  liomineni 
mors,  eiiam  i  er  liomiuein  resurreclin  mortuoruni ;  2-2.  nam  Bicul  in  Adanioomnes  moriuniur,  sic  in  Chrisio 
iuiiiics  viviGcantur.  25.  At  quisque  iu  suo  ordine,  inilium  Chrisius,  deindc  autem  (n  Christi,  qui  in  advenuiui 
ejus ;  24.  dciiule  auiem  finis,  ciim  tradil  ngnnni  Dcn  et  palri,  enm  desiruit  otnne  regni  et  potcmiie  et 
virtuiis.  25.  Dehcl  enini  is  regnare  usqiie  qnnl  ponil  Deus  oinues  hostes  ejus  sub  pnles  ei;  2G.  omne 
eniui  siihjicit  siil,  pedes  ci :  iiliimiis  hostis  destrnilnr  mors.  27.  Verum  cum  ilicit :  omnia  subjecia  sunt,  ma- 
nilesiiiiii, qiiod  praticr  hunc,  qni  suhjecil  sub  cum  haec  mnnia.  28.  Tunr  cuin  omnia  conlit'  utur  se  ante  eiiiu, 
luuc  auiem  is  ipse  Glius  conUielur  se  aute  himc  sulijicieuiem  sub  eum  haec  nmnia,  ul  sit  Deus  oniuia  in  oin- 
iiilms.  29.  Alinquin  qnid  operaiilur  hi  baplixati  pro  mortuis.  si  omuino  mortni  nnn  resuiguniY  Cur  uiiquc 
hapliz.iuiur  pro  iis?  50.  Cur  utique  nos  periclilanles  suinus  horarum  quaque?  51.  hie  qunque  mnrieutes 
l>ropier  vestram  gl  rinii,  fraires,  qiiam  h.ibeo  in  Christo  lesu,  domino  noslro.  52.  Si  secoiiduni  bomincm 
«dversus  bcstias  pugnavi  in  hleso.  quai  milii  ulililaluin,  si  iiiorlui  nou  resurgunl?  Ldimus  ct  bibinius, 
nam  ad  craslinum  moriiiuir.  55.  Ne  sollicilemini !  rurruiopiiui  mores  bounsciilloqiiia  mala.  51.  Cavete 
vohis  recie  et  ne  pcrreiis;  ignoranliam  Dei  quidain  liabent,  ad  pudoreui  vobis  loquor.     53.  Sed  dicil  qui- 

ANNOTATIONES. 

xv.   12.  uirai.^1  gr.   omii.    po.t  dauf>am.  —  itau-  xv,  24.  jalt.  sec,  Goth.  cnm  cnd.  7  ap.  Mi.  "  ni- 

paim\  sci".  uiortiiis,  gr.  iuiiii.  vixouv,  sic  vs.  seq.  aoy. 

xv.  11.  smve]  de adverliiis  vice  ailjeciivoruin  posi-  xv,  25.  yn^]  deus,  *  gr.   oiun.  — is]  sec.  ejus, 

lisvld.  ad  I,.  iii,  57.  —  /)hk|  vid.  ;ul  v,  10.  — jnh)  "  gr. 
gr.  5t  «*;.  —  /utisa|  gr.  innii.  aule  j.ili.  xv,  20.  a//«/i  —  t  nma]  gr.  post  daufcus. 

xv,  15.  bi[>  pan  gilanda]  vid.  ad  Mc.  xtv,  il.t^ete-  xv,  27  qi!ib]  G-.ilh.  °  oti. 

runi  Gotli.  c.  C'  dd.  l  y.%i.  —  nnai.idn]  sci\,  Golh.  c.  xv.  28.  nlla\  pr.  gr.  omn.  posl  i  miia.  —  puu)  au- 

C0'ld.  °  iT-Kip  ap«  vzy.pni  oOx  iyeipo-Jtat-  ICin,  gr.  y.txi. 

xv,  Hi.jah]  ei,  °  gr.  oiiin.  xv,  29.  da»p;nnda'i«]  fonna  artiva  b.   I.  |iassiv.un 

xv,  17.  s  nre]  vil.  dd  vs.  t  i.  — jah\  ciiam,  °  gr.  qiiaiiidaiu   accipit    sigtiihValioiimi  (sc  liaplizare  la- 

oinn   —  Ui  jnu\  rsl  el,  u  gr.  «ienles)  uti  pruxun.;  sc  |uens  daupjund  (cf.   Mc.  vn, 

xv,  18.  /)«iiK/i]vid.  ad  Kum.  vn,  5.  4 «bi  ampjan  =  |3:<:rri?-o-0«[,   se  lavare),   sic  Gal! 

xv,  19.  di/ini|  sola,  "  gr.,  cf.  ad  L.  v,  5i.   —  i>i  v,  2  bimailip  =  vos  e  rcmiiciilere  facitis.  —  puu\ 

arriiia»]  gr.  post  sijuw.  —  armoiiai)  miserrimi,  gr.  hoc  el  seq.  vs.  graxu  z«t  iu  iuierrugalioue    po5ito 

oiiiii.  iAiftvoTspou  —  lium]  gr.  oinn.  post  maime.  respondct. 

xv,  20.  pande\  si,  °  gr.  ouin.,  scd  scqiicnte  vaur-         iv,  50   weilo  woh]  |  gr.  omn. 
pans  participioea  parucula  addi  debebat;  vaurbin»         xv,  51.  nii«t'i//n«duiisj   inurientes,  gr.  i-08^0-/,.. 

(lactus)  autein  °  gc,  alii  le^ntit  iyivna;  cnni  Gotli.  —  tnj  propter,  gr.  v«.  —  bioprjut)  fratrcs,  °  gr. 
participiiim  sol.is  cod.  80  ap.  Griesb.  Iubei.  xv,  55.   riurjnnd  |   cod.   A   111  intrg.    fravurdjunil 

xv,  22.  su/i]  =  ojtw  xxi,  vid.  al  J.  xvm,  2G.  (perduiit),  sic  ettiin  pro  fravaurdjand,  quotl  Gast.  o 

xv,  25.  paici]  qui,  Golli.   sine   dubio  e.    codd.  oi  luco  omiiiuo,  uli  dicil,  oblitcrato,    inale    edidil,  le- 

s-WSovTif  (puiei  —  venjand)  legil,  etiiii  atitem  veu-  gentlum  esl,  vid.  II,  iv,  10;  vn,  2. 
jund  propler  s.eiisiiin  addendiiin  iiiinc  dcsideretur,  li-  xv   5i.  unkunpi]  Golh.  °y«o. 

urarii  incuria  omissuin  csse  videlur. 

Patrol.  XVIII.  24 


»47  RIM.IOIllM  l!I.FIl.\NA  VBR8IO.  1W 

41. .    i7  . 1 1 1 ^ 1 1 >  stinis.  waiv.i  nrreisand  daupans  —  —  iiluuciim.  sa  fnima  nianna  us  airjiai  muUleins.  sa  :>m- 

48  bar  111.111111  iranja  iis  hloina,  wilciks  u  muldeiua.  tvaleikai  jali  |i.n  muldeinana.  wileika  sa  ofarbi 

49  iiiinakuh'1.1.  avalcikal  jdi  [>ai  utaihiinir.akuiidans.  ]ali  svasve  hcruin  nianloikin  I"''  air[>einiiis.   IVJ 

50  bairaima  Jah  frisalit  Jns  blmiaakundint.  [>aia  auk  i|i[>a.  brobrjiis.  }>ei  lcik  jali  blo[>  jnmitnai.su  gu[>* 

51  ganimin  ni  magun  nihriurei  unrloreina  arbj»  vair|>ip.  sai.  rona  isvis  <ji|»a.  allai  ank  nigasvUlama 
62  i|>  illai inmaidjanda. tunt  in  bravra  augint  in  spedistin  {njibauwa.  J>uiiiaurnei[)  auk  |abdau|>aai 
53  uulandand  anriurjal  jab  veit  tamaidjanda.  skula  isi  auk  [>ata  riuijo  galiamon  miriureiu  jali  [>aia 
.'■  j  divano  gahamoa  undivaueio.  fiauup-Jiaii  |uia  divann  gavasjada  undivanein.  |ianuli  vair[)i[>  vanrd 
ii5  [>aia  gauielido.   ufsaggki[)s  var[)  dau[>us  iu  ligis.    war  ist  gaida  beins.  dau[>ti.  war  ist  sigis  peln. 

56,  57  halji.  a[>[ia:i  gatda  Jaupaus  fravaurlus.  i|>  inalns  Iravamlnais  vitnj).  i[>  gu[>a  avitiup.  iioi  ga(  unsis 
58  sigis  [lairii  fraujan  uuaaraua  iesu  irialu.  avad  nu.  broprjus  uicinai  liuban».  tulgjai  vair[iai|)  ungava- 

gidai  ufarflllljandana  in  vatirsiva  franjius  sinleiao  viiaudaiis  [>aiei  arbakta  isvara  nist  lausa  in  fraujin. 
xvi,  1,3  i[i  hi  gabaut  |iata  [>aini  veiliam  svasve  garaidida  aikklcsjom  gnl.ni.iii.  sva  jali  jus  lnijij).  ainwar- 

jauoh  salibatc  warjiaub  izvara  fi.in.  liasilbin  laojai.  Iiulijands  [iaiei  vill.  ci  m  l>i[>e  qimau.  [>an  ga- 

3,  4  banr  vairfni.  a)>pan  liific  qima   [iinzci  gakiusip  Jiairlt  l>.  ko-.  Juns  landja  briggaui  aust  bvara  in 

4,  5  iairusalem.  jali  [>au  jabai  ist  inis  vairp  gileipau.  g.lei[)aii(l  mij)  mis.  a[i|  an  qima  al  izvis.  |ian 
C  makidonja  usleijia.  makidonja  auk  pairbgagga.  ip  at  uvis  vailei  satja  ai|>|>ait  jaii  vi  iiru  visa  c  jns 
7  iuik  gasandjai])  |iiswaduli  [le  ik  vralo.   ni  viljau  auk   ttvis  nn  JiaiihU-iJianils  taiwan.    unte  venja  uiik 

8,  9  \vo  weilo  saljao  at  iivia.  jabai  frauja   fraletij).  \isuh  Jun  in  aifaison  und  paiutekosicn.   haurds  auk 

tU  mis  usluknoila  mikil.i  jab  vaurslveigt  jal:  andasiajqos  managii.   3|>t>au  jabai  qiinai   ieiiiiau[>aius. 

II  saiwai|>  ei  unagands  sijai  at  iivis.   onte  vaursiv.  fraujins  vanrkeip  svasve  jih  ik.   oi  wasliun  iinioa 

32  frakuuni.  <\<  insniidjaij)  ina   in  gavaiijiju  ei  qimai  at  mis.  osbeida  auk  ina  mip  bro[>rum.  ajiban  bi 

INTEHPRETaTIO. 

dam  !  qunmodo  resurgunt  moriui  ?  —  4G.  —  spiiituale.  47.  Hic  primus  bomo  e  lerra  pitlvereus  ;  liic  alter 
lioitto  dominus  e  ceelo.  48.  Qualis  liic  pulvercus.  lales  eiiam  bi  pulverei ;  qualis  lne  ccelesi.s  ,  lales  eiiam 
lii  ccclestes ;  49.  et  sicul  ponaviinus  iiuaginem  luijus  lerreni,  sic  portemus  etiam  imagincm  Imjiis  errlesiis. 
50.  IU  c  t-iiiiu  dico,  fratres,  i|uod  c:u  et  sangtiis  reguuni  Dci  cnnscqoi  nou  possont ,  ucc  coirupiio  incor- 
ropliunis  heres  lit.  51.  Eccc,  mysleriuui  vobis  dico  :  onines  euiin  non  moriinur,  verum  ouuies  immuta- 
mur.  52.  Sutiiin  in  icto  ocnli  io  uliima  tuba,  caoit-iuba  eunu  et  tnortui  resurgunt  incorrupti  et  oos  nu- 
luuiamur.    55.  Debitiim  est  eniin  hoc  corruptibile  mduere  iucorruptioiiein  et  hoc  mortale  indtiere  iuiinor- 

taiitati 54.  Tum  cum  lioc  moriale  induii   imoinrtalitaiein,  lnnc  lit  verbuni  hoc  srripnim  ;  al>  orpia  fuil 

mors  in  victorianu     55.  Ubi  est  stimulus  tuus >rs?     Ubiest  victoria  lua,  orce?    5b.  Ai  stiuiulus  murlis 

peecaitini,  verum  poiemia  peceali  lei.  57.  Verum  Deo  gralia,  qui  tletM  uobis  virtnriam  per  doinuioui  oo- 
Mruni  lesiim  Christum.  5S.  Iiaque igilur,  fraires  inei  dilecti,  siahies  lia  is.  immobiles,  abnnd mles in  0|ieru 
Doiuini  semper,  sriemes  quinl  lalior  vesler  uon-esl  iiiauis  in  domino.  xvi,  1.  Vernm  de  cdleclione  liac 
his  sanctis,  ticut  ordinavi  ecclesiis  Galati:t>,  sic  etiam  vos  f.ici  e.  2.  Uuomqueinque  sabbaloruui  quisque  ve- 
struin  a  se  ipsn  faciat  cogilans,  quod  vult,  ul  nun,  cum  veniain,  lum  collectio  liat.  3.  At  ciiin  vemo,  quos 
probatis,  p  i  litteias  bos  miiio,  leire graiiam  vcsiraiu  io  lerusalein.  4.  Ei  auiem  si  est  milii  digniiin  ire. 
eunl  cum  me.  5.  At  venio  ad  vo>,  cum  Macidoniam  relinquo;  M  cidoiiiain  euim  transeo.  li.  Verum  apud 
vns  forsiian  lio  p  tor  aut  eliam  liiemem  iiianeo,  utvos  me  deducalis  quoi  nmqne  quod  ego  proliciscor.  7.  Son 
volo  enim  vns  imnc  pr:elercuntes  viderc,  iiam  apero  me  aliqimd  liinporuiii  maiicre  apud  vos,  si  dominus 
petuiillit.  8.  Maneo  aoiein  in  Efeso  usqoe-ad  pciilecuslen  9.  porla  eiiim  milu  uperln-est  inagna  el  ellt- 
cai  el  adversa: ii  molti.  10.  At  ai  veuiat  Timotheus,  videalis  m  inipavidiis  sit  apud  vos ;  nain  opusdo- 
mini  i.peralur  sicul  eliain  cgo.  II.  INe  qiii-qiiam  cnin  sperna  .  veruin  deducaliseuiii  in  pa>e,  ul  veoial  ad 
me,  cxspccio  iniiti  eom  cnin  franibu..     12.  At  de  Apollo,  hoc   fratre,  uotilico  vobis   quod  uuillum  oravi 

ANNOTATIONES. 

w,  47.  /rnmd]  sic  cod.  A ;  Casl.  )»(  frmiij.  sic  cndd.   el   Cast.  pro  huuljauds  (Sf.rjaua&.tv).  — 

vv,  48.  nnififeiiiaiis]    Goili.  C.  cod.  i  ap.  Mi.  *  zxi.  iairpai\  i  asl.  X  i'«"r/''i. 
—  wif«rk.i]  sec,  liuic  cod.  It  incipil.  ivi.4.  hm's  tiuir/>|  1  gr.  omn.;  c.-eiernmGoih.  <>»«« 

iv,  49.  Ruuleuum]  sic  cod    U;    cod.  A  X  "">"""  (iu  xaui),  cl.  ad  i,  33.  —  galeipaHii\  gr.  omn.  post 

leifcon.  —  i'« ,  sic.  "  c<>d.  A  c.  gr.  oinn.  uiis. 

iv,  55.  »  t  tiikj  1  cod.  A.  tvi,  5.  uiiAj  •  cod.  II. 

IV,  54.  />auu/> —  nni/imncin]  ■  cod.   II;  ciFleniio  ivi,  6.  rniivi]  Casl.  X^iv.  Omnino  hic  vir  d.ictis- 

rod.   A  C.   codd.  eliani  °  to  fO^prav  —  xui,   de   iiiii  siuius  signilicaliimeiu  liujus  vocis  non  satis  perapa 

vitnis.-ioiie  vul.  ad   Hom.  ix,  15;  deiuile   ile  jiaiuiji  xil,  opionlur  eiiiu   m  •■im-stiin  esse,  ut  sensu:  pre- 

/uiii  v.d.  ad  \1.  t\.   25;  denique  de  uarasjada  ad  J.  beatur  iwn  »n'o  <in,  ciun  pottus  cllipticc  dtctuiii  esse 

kiil,  55.  —  ii/sui/i/';i/)s]  cod.  A  u/idi/i/i/>.s.  videaiur  p  n  />cu<  scii  un  i.  e.  forsao,  cf.  J.  xvin,  3-">, 

XV,  55.  is'|  nlr.  e-t,  °gr.  ooin.  —  ijunL]  gr,  omn.  ct   parliculaut  vainei. —  jiiiwad uli ]  Cisi.   >;•  bis  div. 

post    i/u«/>u ;   sic  eiiiun   inox  tigii  posl   /ia//'u.    —  —  pe  \  cod.  A  [>ei,   cf.    ad  L.  i ,    5. —  ik]efco, 

Jaujiu\  pn>  daupau.  vid.  ad  I..  IVIII    a8,  *gi.  onui. 

vv,  51.  uiiliul>\  cul.  A  aviliud.  —  U  i]  cod.  A  tte,  \vt,  7.  venja\  c  i«J.  A  ■:.■  ivnyiin.  —  ico  uvifo]  ^  gr., 

cf.ad  I..  iii,  5.  —  ar/st»]  cnd.  Axrwfau,  ilequn  >a-  Cmli.  c.  Cotld.  t  ei  7  ap.  Mi. 
rieutie  vid.  ad  Mc.  vu,  Zi.  Caelcruuicod.  II  m  ninrg.  ivi,  8.  vitnk  b  m  ]  cud.  A  iiisn  6 -/>«». 

habel  "i/n',  quo  quid  sigiiiliceiur,  uceCasi.,  nec  nos  x»i.  10.  wihwi^]  cod.  A  «uui  />  (videtc)   —  miii- 

eracre  nuluiinus,  vid.  lamen  1'rolegg.  p.  X  nanda]  cod.  A  a(  uongam,  cf.  ;id  He.  m,  ■il. 

xv,  5S    >ui)  v.d.ad  x'v,  ti.  \>air[>aif\  cod.  A  i.:n-  ivi,  II.  imiAmm]  i.ntli.  c.  codd.  •  olv.  —  i/>]  ndo 

^ii^  (llle).  i.sqtu  ad  »..  "ii.  II II.  i"  cml    A  ,l.-,u,.i. 

v.:,  I    ualatiait]  eud.  A  unlmie  [Galatuniin),  IM,  I-.  baudoja  iwu  hutii  \  n«liAco  vobia  quml 

ivt,  i.  (injaij  cml.  \  lagjai  fponar)    —  hulij,vtds\  °  gr.  — in.i  M]  \  gr.  oiun.  —  •«]  is,  «  gr.  umu. 


:*o  n  .\n  corintii!OS  I,  1  —  5.  tmi 

apaiillor.  |i3u:i  bropar  hantlvja  izvis  (jatci  lilu  ina  bail  ci  is  qemi  at  ixvis  mip  bro]>rum  jah  anfio  ni 

13  vas  vilja  ei  nu  qemi.  ip  qimip.    bibe  uluiug.   vakai[>  siandaiduh  iu  galaubeinai.  vairaleiko  (aujaif) 

14,   15  yapvasiidai  sijaip.  allaia  izv.<r  111  Iriajivai  vairbai.  biilja  izvis.  broprjns.  vituh  gard  staifanaus.  fiatci 

iii  sirnJ  anaslodeius  akaijc  jali  iin  andbaluja  baiin   veiliam  gasatidednn  sik.  ei  nu  jah  jus  ufhau6jaip 

17  jiaini  svnleikiiiii  jah  allaim  paiin  gavaurstvam  jah  arbaidjandam.   abban  fagino  in  qumis  staifanaus 

18  jah  faurtiiiialaus  j .« li  akaikaus.  unie  izvarana  vuninassu  pai  iisfiiliidedun.  gaprafsiidedun  auk  jah 

19  meinana  aliman  jali  izvara.  iifkiiniiaip  nu  bans  svaleikans.   gnljand  izvis  aikkle-jons  asiais.  gotcip 

20  ixvis  in  fiaujin  lilu  akuh  jali  priska  mip.  ingardjon  seinai  aikktesjou.  at  paimei  jah  salja.  goleif» 
21  ,  ii  izvis  niisso  in  fiijonai  veihai.  goleins  meinai  hamlaii  pavlus.  jahai  was  ni  frijop  fraojan  icsu  sristu. 
25,  24  anapaima.  marao  apa.  ansis  fraujins  iesitis  mipizvis.  friapva  meina  mip  aliaisa  izvis  in  xristan 

iesu.   amcn. 

du  kanr.n] liiim    '  a  '  ustauh. 
du  kaurinpiuni   frume  melida   ist  u>  filippai  sve  qt-pun  sumai.   in   tnais  pugkeib  bi  silbons  apanstanlaus 

insahtai  melida  visan  us  asiai. 

INTERPRETATIO. 

111  is  veniret  ad  vos  cum  fialribns.  et  (ortssse  non  fuii  voluntas  ul  nunc  venirci.  Verum  veuit,  cum  oppor- 
tiinum.  13.  Vigilelis  stetisque  in  fide,  vinliier  faci.ilis,  firmi  sitis  ;  14.  nmne  vestrum  in  amore  fial. 
13.  Precoi  v.'s,  Iralres,  nostis  domuin  Stefani;  qond  snnl  inililim  Aeejnrtiin  et  arf  ininisierium  Irs  sanrtis 
ordinarunt  se,  16.  ut  nmic  etuni  vos  obediaiis  liis  lalibus  et  omnibns  li.s  o|>erariis  et  laliorantihus.  17.  At 
gaudeo  propter  pixsentiam  Slefaui  el  Forinn  iti  et  Acaici,  nain  vestram  ioopiam  hi  suppleverunt.  18.  On- 
solaii-siuil  eniin  et  meiiiii  spir.luin  et  vestmm.  Cognoscatis  igitnr  hos  lales.  19.  Saiutant  vos  ecclesi.v* 
A.sia-  ;  salutat  vos  iu  iloiniuo  multtim  Aevila  ct  Prisca  cum  Inquilina  sna  ccclesia,  apud  quos  eliam  hosf>it»r; 
20.  saluiale  vns  invicem  in  osculo  sanclo  ;  21.  saluiaiio  mea  maini  Pavli.  22.  Sr  q»ds  non  amat  doun- 
uUin  lesiim  Clirisiuiii,  aiiailiema,  maranalha.  23.  Gralia  domini  lesu  cum  vohis.  2i.  Auior  incus  cum 
oiutiiliHs  vobis  in  Chri-,to  lcsu,  amcii. 

Ad  Corinlliios  I  explicii. 
Ad  Corinthios  prima  scripta  est  c  Pilippa,  ui  dixerunl  quidain  ;   verum   poiius  videtur  secundiim  ipsius 

apostoli  iiiilic.inin  scnpta  esse  cx  Asia. 

ANNOTATIONES. 

xvt,  13-  ita>idaidnh]  sieiisqne,  graecorum  asynde-  xvi,  19.  goleib\  saloiat.  gr.  nmn.  amna^sna  prx- 

ton  Goilius  iio»  iuiitans  aliler  atqm:  snpra  XI,  23  (ni-  tcr  r.nl.  g.  ap.  Mi.  —  pn-ku\  gr.  iratT-ttiJa.  —  at  — 

nii(i  matjip)  impcrativos  hos  afiixa  uft  parlicula  (il.  sulja]  apud  —  hospilnr.  *  gr. 

ad  Mc.  ii,  II  el  J.  xvm,  2(i)  jungii,  sic  M.  xxvn,  05  xvi,  20.  inii.  Golh.  »  ioTriCovrat —  jrivTff. 

gaggip  vilaiduh  (OircrvtTt,  «ryaWaaSt).  xvi,  21.  pavliu\  pro  paiiuus,  vid.  ad  I..  i,  54. 

xvi,  14.  rairpai]  Casl.  X  vairpa.  xvi,  22.  jrruiu]  Golh.  "qni. 

xvi,  15.  bidja]  tjoih.  c.  codd.  "Ji.  —  tind]  sunl,  xvi,  23.  ifiui»)  Golh  c.  cnd.  *  XokttoC. 

gr.  oinn.  iati  :  Golh.  ad  colleclivniu  noinen  jam  h.  Siibscript.  *  eod.  B.  —  au  kaurinpium  *o*  tuianh] 

1.  nuinerum  piiiralem  vcrhi  ponil    quod  gr.  imra  de-  Golh.  c.codd.  D  (F  G).  — du  kaurmpium  frumt — 

iniiin  faciunt.  —  akaije\  vul.  ad  I!,  i,  I.  /ilippai]  quihuscum  codd.  Golh.  cuns-rirxrc.  solet,  n 

xvi ,  16.  nu]  igilur,  "  gr.  omn.  alii  aliud  de    his  addunt.  (jelerum  di  forma  f.ume. 

xvi,  18.  jah]  pr.  ct,  *  gr. —  izvara]  aut  Cast.  aut  (sic  in  cod.  A  legitur,  non  (ruma,  nliCast.  falsoedi- 

lihrarii  crrore  pro ixvarawi ;  ixuara  p  o  geuitivo  pln-  dit)  nro  [rumei  scripot,  vid.  ad  L.  x,  5;  tiibinu  iu- 

."alis  grxeoruin  niore  posili  accipere,  nuii   palilur  tem,  ciun  ad  apauttaula  t  rcieretndam  sit,  Sotoecuiii 

jsus  sermoois  golhici.  est  pro  tilbiiu.  —  tst  —  atia  ]  ul  —  Asia  *  gr.  omu. 


i 


DU    KAURINpAlUM   ANpARA 

dustodeijt, 

,  1  Pavlus  ppaiist.iiilus  iesuis  xristaus  |>airli  viljan  gu[>s  jah  ieimaupaius  bropar  aikklesjon  gnbs  hizai 
2  visandeiu  in  kauriidpon  mib  allaiin  paiin  vcihaui  Jpaim  visaudam  in  allai  Aaij.  i.  ansts  izvis  jahga- 

INTERPRETATIO.  —  AD  CORINTHIOS  ALTERA  ISCIPIT. 

I,  1.  Pavlus  apostolns  le-ti  Chrisli  per  voluniaiem  Dci  et  Timolheus  frater  ecclesiaj  Dei  Imic  onisienii 
in  Corinlho  cum  omnibus  liis  sanciis  his  exisieutibus  iu  omni  Acjeja  ;    2.  gratia  vobis  ei  pax  a  Deo,  paire 

ANNOTATIONES. 

Hasc  epismta   inlegra  codice  R  conlinelur,  inaxi-  quia  iltas  formas  gr.nec*  ('louSafif,  Na{o/j««of)  prasi- 

mam  partem  eiiam  cod.  A.  veruiu.  —  anparn]  Goth.  c  cndd.  °  t-r-o-ToXs. du. 

Inscripl.  tawrin/iaiiiml  -ic  h.  I.  et  in  subscnpiione  stodeip]  incipit,  °  gr.  omn.  Pro  dutiodnp  in  iuscri- 

linjns  eiiistolie  pro  kaurinpium,  uli  jam  Cast.  recte  ptionibus  evangetioium   Marci  et  Luc*  ci  epislolie 

sdnolavit;  in  cod.  A,  ulii  illud  nomen  iuvenilur,  pcr  a  !  Kplie-ios  anattodeip  legilur. 

i  ei  bic  in  cod.  B  qnoqiic  m,   II   ka'irinpius  reciius  i,  I.  allaim]  gr.  omn.  po-l  veiliam.  —  akai-ai]  gic 

scrib-lnr:  cum  indaius,  nazornius  aliisque  in  —  aius  cod.  D  pro  akajai,  vid.  i     5!;  sic  clHiin  I,   xvi    i5 

iuuixis  nominihus   conferri  nou  deiict  kmiTinpnius,  aktrije  lcgitur  pro  akaje,  viu,  nifra  xi,  10. 


751  BIIJLlOnUM   ll.KH.VNA   VRItSIO.  7W 

5  fafarbi  fr.nu  gupi  uiiiu  unsaramma  jali  rriinjln  ioan  srlaiau,  piupipa  gu|>  juh  atla  frtujins  unsaris  iesnis 

i  iritlaus  aita  blclbeiuo  jah  gnp  sllaito  gsplaibte.  ual  g.i|irafsiida  uns  aua  allai  aglon  nnsaral  ei 

mugcimu  veis  gabralsijan  baus  lu  allaitn  aglom  bairu  l>o  goblaibt,  plzaiei  ga|>rnfstida|  sijum  silhans 

5  Ir.un  gp|n.  uate  svasvo  uhirussiiH  li  pulaiue  srislani  iu  om  iva  j.ii.  pairli  iriiiu  ufar  liln  isi  j:ih  ga- 

6  prafsirins  unsara,  u[v|ian  jaftfM  preibauda  tn  iivaraiim  gaplaihlaisjah  uaseiuaiG  |>:ios  vaorsiveignns 
iii  uivtyja  \"">  lamtiuo  hulaine  bosei  >-•  i •  vcis  rinnainjah  vww  ntisan  gatnlguta  faur  Stvii.  j  ■|>|>« 

7  gabrafo^&odi  iti  isvareiios  gablaihiaii  jali  naseinais,  viiantluns  paici  ivasve  gadailaui  pulaiim  siju|) 

8  j.iii  gabloihiaii  vuirplb,  uaie  ni  vileima  iivii  unvoisans.  brobrjua.  Iii  .iglun  unsara  po  taurbjoon 
'J  uus  in  asiai.  unte   ufaiassaii   katitiilai  vesiini  uf.ir  malit  svasvn   skamuiilcdeimu   uns  juh  liliun.  akei 

lilbaua  iu  uiis  silbam  indahafl  daupuus  babahledum,  ei  uisijniius  irauuudans  du  um  silbsiu  :>k  du 
II)  gupu  borama  urraisjandin  dauf>ans.  izei  ui  ivaleikaim  daubuin  uni  galausida  juh  galauseip.  du  pam- 
M  mei  venidedum  ci  gala  iseib,  ai  bilpandain  jah  Sivis  bi  uni  bidai  ei  in  managaimna  amlvair|>ja  >n  m 
1*2  uns  gib.i  jr.urii  managaui  aviliudodau  faur  una.  unte  wuftnll  nuiara  so  ist  veiivodei  mi|>vissrins 

uniaraims.  batci  In  ainfalpein  jah  blulrein  gubi  ni  iu  bandngeiu  leikeinai  ak  in  anstai  gup»  usme- 
15  tum  lu  bamma  rairwau  i ! >  nfarassau  ut  iivii,  unle  ni  alja  meljani  Esvis  alja  poei  anaknunaip  aippau 

14  iah  ufkunnaib.  ab]>an  venja  ei  und  andi  ufkiiuuaib.  svasve  gakunnaidedub  uus  bi  i-nmaia.  ume 
lf>  wufiuli  iivara  sijuin  svasve  jah  jus  unaara  in  daga  fraujiui  leiuis  sriftUu*.  jah  pnai  irauoJaal  vilda 
1G  faurpia  qiman  at  isvis  ei  aiipara  ansi  habaidodeip,  jab  palrh  iwis  galeipan  in  makidonja  jah  aflra  af 
17  makidonjai  qiman  at  Isvis  J  -  - 1 »  fram  isvis  gasandjan  mik  in  iudaia.  paiubjian  nn  mitonds  iliai  snlto 

15  leiblis  bruhla.  aibjiau  |>aiei  milo.  bi  leika  {>ugkjaii  ei  ni  sijai  ai  mis  pata  ja  ja  jali  pata  ne  ne.  apj>an 
i'.l  Iriggvs  gul>  ei  pata  vaurd  unsur  Jj.iia  du  iivis  oisi  ja  jalt  ne.  unle  gups  suuus  iesu^  xrislus.  saei  in 

iivis  pairh  uns  Vjilamerjada  pairli  mik  jali  silbanu  jah  leintaupaiu.  mh  var[>  ja  jah  nc  ak  ja  io  imnia 

INTERPRETATIO. 

nostro  et  ilomiuo  lesu  Christo;  3.  vonerandus  Dous  ci  paier  domini  noalri  lesu  Cbrisii,  paier  misericnr- 
diarum  et  Deus  omuium  con>olationum,  i.  uui  consolains-est  nos  in  omui  snlhciimline  nostra,  ui  possimus 
ros  eonsolari  lns  in  omnibus  sollicitudinibus  por  bauc  consolaiinnem  qaa  requieii  snmns  ipsi  a  Oen. 
5.  Nam  sieut  abundaniia  est  passionum  Gbristi  in  nobis ,  sic  eiiam  per  Cliristuiu  snper  miillnm  est  eiiam 
cmisolatio  nostra.  6.  Atsive  tribularaur  prnpter  vesirara  ctuisolaiionein  et  salniem  banc  eflieaceni  in  tole- 
ranliam  barum  earuindein  passiontiiu,  quus  eiiani  nos  patimur  et  spes  nostr.i  slabilila  pro  vobis;  sive  requie- 
BCimus  propter  vesiiam  cnnsolaiioneni  et  salulem,  7.  soientes,  quod  sicut  socii  passiouuni  esiis,  etiani  con- 
golaiionis  Ulis;  8.  nam  nnn  volumus  vos  inscios  ,  fratres  ,  de  solliciludine  uos  ra  buc  facia  noliis  i  ■  Asia, 
naui  stiprainodum  gravati  luimiis  super  facultatein,  aden-ut  txderet  nos  etiam  vivere  ;  9.  sed  ipsi  in  mibis 
ipsis  respon-i ■  .nciii  moriis  babuimus  ,  ut  nnn  simus  lldentes  in  uos  ipsos  ,  sed  in  Deum  htuic  siisciciniem 
inorluos,  1U.  qui  a  lalibus  inortihus  nos  liberavii  el  liberal,  in  qno  sieravimus  ,  quod  liberat.  II.  In  ail- 
iiivanlibtis  eliam  vobis  pro  uobis  pre<'.ati<>ne,  ul  in  mulia  priesenlia  ba*e  in  nobis  ilouatio  pur  multos  grate- 
tommen.oreiKi'  pro  nobis;  1-.  nani  glorii  noslra  boc  est  lesiiinoniuui  coiiseienliai  nosirat,  <i>>o>l  iu  snupl  - 
citaie  et  sinccriiato  Dei,  non  in  sanieuUa  carnali ,  sed  m  gr.uiaDei  versati-svuina  ia  Imc  muudo  ,  wt-rmu 
sunrsimodum  apud  vos.  15.  Nam  non  alia  scribimus  vob>s,  seii  qua  legitis  aul  eiiam  coguosriiis;  at  spero, 
iiuod  usque  liiiem  eognoscitis,  14.  sieul  ciignovisiis  nos  de  qumiam,  nain  gioria  vestra  suraus,  sicut  enam  vus 
nostra  iu  die  d  mmt  lcsil  Clirisli.  15.  Kl  bac  cmiliJenlii  volui  pritts  veuire  a.l  vos  ,  ut  aticram  gral>am 
baberetis  t(>.  et  per  vos  ire  in  Maekloniam  ct  rursus  a  yacidouia  venire  *d  vos  ei  a  vobis  dedurcre  me  iu 
ludcaui.  17-  Hoe  vero  i^itur  cugttans,  nuui  lOWasse  levimte  usiis-sum  uut  qnod  cogilo,  secutuitim  carneiii 
pmem ,  tti  itoii  >it  apud  ine  hor  sane,  sane  !  01  boe  minime,  minime !  18.  At  dtlelis  Uetis,  iiuod  lioc  verbmn 
iiosirum,  lioc  ad  vos,  imjhhjsI  sawe  et  minime;     19,  nam  Dei  lihus,  le&us  Cbrlstus,  i|tti  in  vobss  per  uo«  pras- 

ANNUTATIONES. 

i,  5.  jaAl  pr.  eiiam,  •  gr.  *  *«i. 

,    li.  ja!<i»!  gaprafiljmda.  —  nasrinaisl  gr.  ante  :,  14.  «lame]  pro  Ootli.     xki.  —  jrtiinu*]    cod.  A 


c.  sr. 


biiut  tvtur»  Deujoai  et  juh  naMUioil. 

i    7.  si/abl  gr.  onin.  anle  [mtaine;  ca!lerum  Cotb.  i,  15.  (nur[>is.  —  isrisj  *  gr. 

•  -}.™.  --  tairbib]  litis,  *  gr.  on.ii.  I,  16.  yih  [>airli)  c>.d.  A  ;«/.-/.oir'i.  —  makidoaja) 

i    S.  -mVNMiuf  iu^cios,  scil.  wisan.  —  su««t'i;l  imle  co.l.  A  moi«irton)o,  sic  idem  n,  t3  pulo  iufra  ei  vu, 

iisque.  iv,  10  iiHS.irummn  etiam  iu  roil.  A  leguntur.—  5  mnS«idoHi'.ii ,"  quam  vanelairin  Itclionis  non  inde 

icuiM.  —  iilia»!  coii.  -V  naiw  a[i9agg*idai  w^mma  naiam  esse  esistimamua,  mi  Caslil.,  quoJ  (;r;rcis  ei 

jaltioan  (adeo-ui  hxsiiautea  essemus  etiam  vivcre)  UBn>3inta«l  tAwaitnm  scrihero  mos  luwset,  quaram 

.  iiuiica  ur  tanini  ei  iltera  lectiu  in  margine  sic...  form.irum  alteram  eod.  B.  i>er  wmfcMoa/a  (quia  Hl- 

moWe...  iteromque  inferius  in  eodem  margbie  s/,a-  Olm aHate n  uti  i  pronunliatmu  cssei),  atteram  end.  A 

maidedeima.  iCadT.  PW  makaidonja  reddidissei;  neutiquaw  eaim  Grsci 

i  !)  niaiiua  irouandon»]  1  gr.  omn.  iilis  formii  prumiseue  uiei.antur,  sed  Maxn3ovt«  me- 

i*   10.  lunleikaim  do«/)Mm|  lalibus  monibus,  gr.  tri  raliouibui  ex|>i>stnlaiuiii  apud  -<«l..s  uuems  mve- 

wovtou  Mmdrttu,  —  um  ijalau*ida\  ]  gr.  ouiii.  —  uiitir;   polius  makidonja  formam  inso  eniioivm  inafl 

ii1Go.li.  "  mi  rri.  judicarauo,  nee  qubiquam  iu  promplu  evl  ejim  quo 

i  11   »/i  nuMoaamina  andvairpja}  in  multa  prawon<-  comparari  lutssit,  pr.vter  aqaiijui  ei  ofgoi/M  («//;!«). 

liS '  BX.  h  ire»fiv  irpooAir»»».  I,  '"•  '")  OOB,  J  Ood.  A  C.  fr.  (iiiin. 

l,   1*.   Iilnir.iiil  sic  Codd.  b.  I.  cl  ll,  17  liiutiihui.  I,  18.  nill.jnoH  esl,  gr.  ouxiyivit».  — ;a*  K4J  ead. 

vii,'  tt    /il.ilriius;   Call.    Oi    haulrem,  haulrt[jai,  Imu-  \  jan-iie.                                                                .         .    ■   , 

iroiu        uiiwnaHil  eod.  A  luiiieimm.  i,  19-  MMS-nwr/aaol  eod.  A  amj»  M    -  /n»irtt./>i<iii| 

i  15.  afjaisec.   I  W4,  of.  Ilo.  is,  8  ubi  etiam  ile  reeieeuit.  B;  eod.  A  X  «oiaiosjMaaTi --  a»|  eaa, 

pru  tuXa  varia  lectio  MtV  i  etl,  —  *'l  CoU>.  e.  todd.  k  ui  —  JaA  noj  cod.  A  jannt. 


7S3  II  AD  COUINTHIOS  I,  20—11.  15.  75* 

20  vat{>.  waiva  managa  gah.ilu  guf)S  in  iiinna  |).it.i  ja.  dujjpe  jali  Jbairh  ina  amen  gu{)a  i!u  vuffr.u  {>>iib 
11 .  22  uns.  a{>[)an  sa  g.ijivasijands  nnsis  mi[>  izvis  iu  xrisiau  lali  salbonds  uns  gub.  jali  sig'jands  uns  jali 

25  gibantU  vadi  aliinaii  in  liairlOlia  utisara.  abban  ik  veilvod  gub  anahaita  ana  iiieinai  sai\alai  ei  fiet- 

21  iljanils  izva'a  banaseibs  ui  qam  iu   kaiiiinbon.  ni  Jiatei  fraujinoroa  iz.arai  galaubeinai  ak  gavanr- 
ii,  I  stvans  sijum  ausiais  izvaraizos.  ume  galaubeinai  gaslojmf).  ajb[>an  easlauida  bata  slbo  at  mis  ei  a'(r:. 

2  in  saurgai  ni  qimau  at  izvis.  unle  jabai  ik  gaurja  izvs  jab  was  ist  saei  gailjai  mik  nibai  >a  gauriiia 

3  us  mis.  jab  biia  silbo  gamelida  izvis  ei  qima.ids  saurga  ni   babau.  fram  baimei  skubla  faginon  ga- 

4  irauands  in  ailaim  izvis  batei  meina  fabeds  all.iize  izvara  ist.  afifian  us  managai  aglon  jab  nxgvibai 
bairlins  gamelida  izvis  bair!>  managa  lagra  ni  }>eei  saurgaib  ak  ei  rriabva  kunnci{).  boci  baba  u  a- 

5  rassau  du  izvis.  abban  jabai  was  gaurida.  ni  mik  gauri.la  ak  bi  Mimaia  ei  ni  anakaurjau  allans  izvis. 
6,  7  ganah  bamaia  svalejkamma  amlabeil  baia  fram  mauagizam.  svaei  baia  andaueibo  izvis  inais  fragihan 

8  jali  gablaihan.  ibai  au:to  roanagizeiti  S3ing:.i  gasiggqai  sa  svaleiks.  niub  bis  bidja  izvis  lulgjan  in  iinma 
9,  10  friabva  dubbc  gamelida  ei  ulkiinnau  kusiu  izvaraua.  sijaidu  in  allamma  ufbausjandans.  a{){)an  J)auimci 

11  wa  fiagibib  jab  ik.  jali  ban  ik  jabai  \va  fragiba.  fragiba  in  izvara  in  andvairbja  xrisiaus.  ei  ni  gali- 

12  ginmidau  fram  salanin.  unte  ni  sijum  unviiaiidaus  inuuius  is.  a{iban  qimands  in  Irauadai  in  aivag- 
gelj.in  xristaus  jah  at  haurdai  mis  nslukanai  in   fraujui  ui   babaida  pweilain  ahmin  meinauima.  in 

15,   U  banuriei  ni  bigat  teitaun  bro[>ar  meinana.  ak  Ivisiand .nds  iimna  galaip  iu  makidonja.  abban  guba 

aviliud  bamma  sinleino  asiaiknjandin  lirobeigans  uns  iu  xristau  jali  daun  kui>|jis  seinis  gahaiiliijau- 

15  din  iii  allaim  siadim  bairb  uns.  uuie  xnstaus  dauns  sijum  vi.[)i  gnpa  in  baim   ganisandara  jah  in 

INTEni'UETATIO. 

dicatur,  per  me  et  Silbanum  et  Timoiheuui,  non  uctuc-est  sane  et  minime  ,  sed  sane  in  eo  faclum-est.  20. 
Quain  uiullse  promissiones  Dei  in  eo  lioc  sane,  ideo  eliam  per  emn  ai;:eu  Deo  ad  glnriam  (ier  nns.  21.  Al  biu 
confirmans  nos  ctiiu  vobis  in  Christo  et  ungens  nos  Deus ;  22,  et  sigm.ns  nns  et  daus  pignns  spirilnm  iu 
conla  nnsira.  25.  At  ego  lestem  Deiim  iuvoco  rontra  nieam  aniinam,  quod  parcens  vobis  amplius  nou  veni 
in  Corinibum,  24.  nnn  ijuod  imperamus  vestrue  lidei,  sed  adjutorcs  sumus  grat  aj  veslras,  n:.m  li.le  sietistis. 
li,  1.  Al  sialui  boc  ipsnin  aptul  me,  ut  iieruin  in  moeiore  non  veniam  ad  vos;  2.  nain  si  ejio  cnntrisio  vos, 
ct  quis  est  i|iii  d  leciet  me,  nisi  hic  conirwalui  a  mc?  5.  Et  boc  ipsum  scripsi  vobis,  ui  veniens  moermein 
noii  liabeam  dc  ipiibus  dcbui  gaudeie,  cmilidens  in  omuibus  voliis,  quod  ineuiii  gaudiuin  oinn  um  vcslii  e>t. 
4.  Ai  e  multa  alfbclione  et  angore  cordis  scripsi  vobis  per  imilias  lacrymas,  non  nt  uuxreaiis,  sed  ut  amoreiu 
eognosca  i-  qiiem  babeo  abundauter  ad  vns.  5.  Al  si  quis  cootristavil,  non  me  contrisiavil,  sed  cx  parte,  ui 
iuii:  onerem  oinuesvos.  0.  Suflicieus  bnic  tali  vituperiinn  hoc  a  pluribus,  7.  Adeo  ut  hnc  conirarimu  vos 
masis  donetis  el  eoiisnlemilii,  nc  (orie  pluri  niccrureabsumalur  hic  lalis.  8.  Propter  h>  c  preci.r  vi.s  lirmar* 
in  eo  amorem.  9.  Idcn  scripsi  ut  cogunscam  experimeniuin  veslrum,  siiisne  in  nmni  obediuntes.  1.1.  At 
cui  quid  donaiis,  eiiam  egn;  ei  enim  ego  si  quid  dono,  dono  propter  vo<  in  facie  Chrisii,  11.  ui  uon  deci- 
piamim  a  Satana,  uain  non  somus  ins.-ii  Cogitationuir.  ej  .s.  12.  At  veniens  iii  Troadcm  ad  evangeliuui 
Christi  et  m  porta  mibi  reclusa  in  doinino,  nou  bahui  rcquicm  spfi'itui  meo  ,  in  qm>  nou  inveni  Tituiu. 
rraireui  nii-um.  15.  scd  valedicens  ei  ivi  iu  Macidoniam.  II.  Ai  Deo  gratias-ago  huic  semper  efiiciei.ti 
viclorcs  nos  in  Clirisio  et   odorem  notitix  suac  inanifesia.ili  in  omnibus  iocis  per  n  >s ;     15.  nam  Chrisli 

ANiNOTATIONES. 

I,  20.  icoii'«]  Goth.     y«o.  —  duppe  —  z/ia]  ideo  n,  II.  qnliginondau]  galiginon  Grim.  W.  J.  xlvi, 

—  enm,  gr.  x«i  h  triru;  c;eierum  pro  jah  pairk  cod.  p.  105  a  ligan  prolicisci  et  iusidiari  signiticare  diiil; 

A  jup-pai  h.  lecordantes  antem  quod  ad   Mc.   ix,   20  docuimus, 

i,  21.  unsisj  cod.  A  ims.  —  talbonds]  cod.  A  X  *"'-  v.rba  in  — inon  drsinenlia  non  ad  verba,  sed  ad  sub- 

bontd.  stanliva  referri,  an  vir  doclissimus  recle  viderit,  ad- 

i,  zt.  ahman]  spiiitum,  gr.  omn.  ^v-Ou-xro,-  pcn-  buc   dubiiamus  ;    acc-iln   quod   secuudum   gra-cuiu 

dens  a  tiaJi,  c.  Goth.  paires  esse  laiinos,  qui  eain-  teUum  (ir^tovijac;»)  verbum  non  insitliari,  sed  d.ci- 

deui  leciionem  sequantnr,  MiU.  tesiatur.  p*re  aut  tibi  (acere  signilicans  requiritur.  Cui  signili- 

I,  24.  [raujinoma]  sic  recto  cod.  A  ;  cod.  B  X  fWm-  caiioni  acciimuiodalius  videbaiur  galuginondau,  quod 

jnma.  — anstni]  g.a  \x,  /cpi,-,  Goih.  c.  codd.  57  et  aiitem  cum   iu  utroipie   cod.  legi  Casl.  negel,  sliuil 

71  j/a/HTO,-,  legeniibus  cousenlit.  emendandi  periculum  fecimtis,  tortasse  enun  gaaiqi- 

.1,   1.  pala  —  infsj  lioc  ipsum  apud  mc,  gr.  omn.  noniuu  lcgcmlum  esl,  quod  verbnm  qiianquam  uullo 

iuccuTu  toOto,  in  quo  nun  snlum  Iranspnsilio  vcrbo-  abo  loeo  inveuilur,  lamen  recie  ab  ai.ji»  (po.sessio) 

rum.  veruui  etiain  Gotliuin  inlerprciari,  quasi  to  «O-.i  ducitur  el  nnslrum  eignen  est,  en  aulem  melins  vix 

(I.  toOto  «0to)  Efxoit.gisstt,  notandum  esi.  — i/imuuj  aliud  graeco  Tr).sov£-/.T£iv  respouilei,  idque  indicare  \i- 

gr.  posl  izisis.  detur  etiam  glossa  codicis  A  ga{aitwiid<ni  diiclum  a 

ii,  2.  nibai]  cnd.  A  nifcn.  faihu  (divilisj  et  idem  valens  quod  bi[aihonduu  (nho- 

ii,  5.  jah  paia\  c.<d.  \jap-pala.  —  pata  silbo]  gr.  v-xieiv,  vid.  vu,  2;  xti,  17,  18;  Thess.  I,  iv,  C).  C;p- 

post  izvii.  —  [aheds[  coil.  A  fuhep*.  lerum  dislinclio  lillerarum  a  et  t"   in  codd.  golhiris 

ii,  4.  ak  ei]  Casl.  X  j'1-.  caeierum  ei  gr.  omn.  post  iisquo  rescripiis  difficillima  esl.  —  unvilandaHS  —  ttj 

friapia.  —  friapva}  cod,  A  (rijapva.  \  gr.  Oiiin. 

ii,  7.  ixvis  )iiai»J  1  gr.  —  jali   gapljihan]  cod.   A  n,  12.  akaggeljon ]  cod.  A  aivuggeljons  c.  gr.  qui 

jag-gaplaihan.  oti  to  eOayjiiJiov  legunt. 

il,  8    inuli  pis]  cod.  A  inup-pis.  mi,  13.  ivistundands  immaj  cnd.  A  tvitilandans  im 

n,  9.  duppe\  tinth.  "  yip  xai.  —  sijaidu]  sitisne,  (iis)  c.  gr.  omu.  (aOrotfi;   cieierum  cf.  ad  Gal.   v, 

gr.  oinn.  ei  hri  (el  «ttj  i|U!ilem  pnst  ufhausjundans);  20,  ul.i  uliter  li!i*sla»s<?i  dnplici  s  in  cod.    U,  siinpl  ci 

sc  Gnth.  £.'  indireii.e  interrngatioiiis  lere  solel  red-  iu  eod.  A  scriptum  est.  —  niakidanja  ]  vid.  a.l  i.  1C. 

dere,  vid.  M.  xxvn,  40;  Mc.  x,  n;  xv,  36.  n,  11    aviliud  Jcn.l.  A  m.liup.  —  gabairhiiandin] 

ii,  .0.  fraqiba\ sec.  gr.  antejnfc-ii;  c;eterum  Gnth.  cod.  A.   gnbaii hjaudiit,  sic.  Til.    i.   5  aibuirhida.  •- 

c.  Teriull.  "  o  ((■>)  cl  pro  frng-ba  cod.   A  bis  fiagitf  pairh  ims  1  c"d.  A  c.  gr.  omn.  .vitc  in. 

(doiuvi)  lepil.    '  ii    15.  xiH(Hu»]cud.  A  °X  ""/>' !Gas(.  anlea  «ro 


765  BltUORtU  n.lll.vN.l  VKHSIO.  75fl 

1G  |>.iim  fr.ii|isinandam.  sumaini  auk  duuus  daufiaus  <lu  dau|>aii.  sumaiimip  •  |>an  ilaiins   os  libailiai  d.i 

17  liliaiuai  jah  du  fiamma  vvas  vair[>s.  un:c  uj  sijunt  Sicsumai  inaidjandaiis  vaurd  gi.[>s  ak  us  iilmri|iai 

lll.  '   ak  svasve  us  guba  in  andvaiibju  gu|>i  Ul  xrislau  rodjain.  diigiiiiiam  aflra  uus  lilbani  ■liattliiaii  ui)i[>:iu 

-  ibai  ji.iuiIiiihi  svi-  suinai  analilhis  liukudu  izvis  ai|i|>au  Ul  itvis  an:ifllliis.  uipntaule  iins.ir.i  )m  lijuf) 

3  gauiL-liij.i  in  i  airtun  nntanim   kunL.i  j.ih  anakunnaida  fram  allaim  mmnam.  i¥lknn{>  baiel  kijub 
aipislaule  xrisiaus  anillialitida  frain  iius    iiina  gamclida  ni    BVSrlilll  ak  almiin  gnbs  libandim  ui  iii 

4  luildum  sliiniinai  -I  ak  m  spildum  li.iirlane  le.ki-iiiaiiii.  a[>[>:iii  Irauain  ivaldka  hubain  [iai  li  xrislu 

5  du  gu[>a.  ni  balci  vair[>ai  sijuima  pagkjan  wa  al  uns  silham  svasve  af  uns  sill.am  ak  10  vaii|iid.i 
t>  un-araus  gu[>a  isi.  izei  jali  vaii[>ans  liraliia  uus  andbaliians  niujaizos  triggvos  ni  bnkns  ak  alimins. 
7  unl'   boka  usi|imib  i|)  aluna  gaqiujip.   a[i[>ni   jabai  andbahli   daubaus  in   gamclei»ini  gafrisalnih  in 

stainam  varb  vnljiag.  ivaci  ni  maliteilcina  sunjus   israelis   fairveiijan  du  vliia   mosin     in  Nulbaus 

K .  9  «lilis  is  bis  gatanrnandins.  waiva  i.et  uiais  audbahli  ahniins  vairbai  in  vulbau.  jab  >i  auk  audbabli 

!(>  vargi[ms  vnlb»s.  uud  lilu  inais  ufarisl  audhalili  garaihteins  us  vulbau.  unle  ui  vas  vulbag  hat  i  vul- 

II,  12  pagn  in  bizai  halhai  in  ufurassaus  vulbaus.  jah>i  auk  bala  gataurnaiido  bairh   vul[)u.   uud  lilu  iiiain 

15  bata  fisando  in  vulbau.  habandaus  nu  svaleika  ven   nianagaizns  halbcins   briikjaima.  jah  ui  svasvo 

nioses  lagiila  liulistr  ana  audavlcizu  du[>e  ei  ni  fairveitidedciua  sunjus  israclis  in  andi  [>is  gatatir- 

14  nandins.  ak  afdauhnodedun  frajija  izc.  unle  und  hiua  dag  bata  saino  hulistr  in  anakunnainai    |>iii>s 

15  fjirii,  ii. >  iriggvos  visib  unaudhuli[).  unle  iu  xrisiau  gatairada.  akei  und  hina  d  g  mijibanei  siggvada 

16  nioscs.  hulislr  ligih  ana  hairtin  ize.  a[)han    iuib[>anei   gnvandeib  du  fraujin.  afuimad.i  |>ata  bulislr. 
91 ,  (8  a!'!>:in  fi.iiij.i  ahma  ist.   abpan  barci    aluna  fraiijins.  [>aruli  freihals  ist.  abban  vcis  ailai  andhuli- 

dimma  andvairj  ja  vnl[>u  fraujns  hairhsaiwmidans  [>»  s-amon  frisa'il  ingulcikonda  af  vu'[)au  iu  vul[iu 

rHiTERPRETVrtO. 

mlor  snnius  bonus  Deo  in  his  saivatis  el  iu  his  p.  nl  iis  ,  1G.  ahisquidem  odur  innrlis  ad  moricm,  aliil  auiem 
odorex  vita  adviiam,  et  ad  hoc  quis  aplus?  17.  Nam  non  sumus  ut  quidain  corrumpcines  verhnm  Dei.  sed  e 
MiicritMe,  sed  sicu",  e  Deo  in  facie  Dei  iu  Chrisio  loip  imur.  m,  1.  Incipimus  itcrum  nns  ipsns  cmniinndare? 
nut  niim  egcir.us,  ut  quidaui,  cninmendatinnis  lilleris  ad  vos  aut  e  vnhis  commcndaiiniiis?  2.  Kpialola  no- 
sira  vn«  cstis  scripta  in  «ordihus  iiostris  cognila  et  lecla  ab  omnibus  hominibus.  3.  Manifeslum,  qund  esiis 
epi-tola  Christi  uiuiistraia  a  uubis,  intus  scnpla  non  airamento,  sed  spiriiu  Dei  vivenlis,  nnn  iu  t*i  ulis  lapi- 
deis,  sed  in  tabulis  cudium  carnalibus.  4.  At  liduciam  lalein  habemus  per  Chrisiuin  »d  Dcnm  ,  5.  uon 
quod  >'ignt  simiis  co^itaie  quid  a  uohis  ipsis,  sicut  a  nobis  ipsis,  sed  hicc  dignitas  nostra  a  Deo  esi,  6.  t|iu 
enam  Oignos  reddidil  nos  ministros  n>>vi  lestamenti,  non  liiler*,  scd  spiritus;  nain  litiera  perdit,  veruui 
spiritus  vivnm  -  facil.  7.  At  si  miuisierium  monisinscriplis  insculpta  in  lapidibus  fuil  gloriosuin,  adeo-ut 
non  posseni  lilii  Israelis  iutueri  in  faciein  Mosis  propter  gloiiam  faiiei  ejus  h.mc  cessamem.  8.  qumnndo 
pim»  inagis  miuisteriuin  spirilus  fiat  in  gloria.  9.  Si  eniiu  ininisierium  damn»tii>uis  glnria,  in  multo 
inagis  ahuudai  miiiisicrium  juslilix  e  gluria.  10.  Nam  non  fuil  gloriosiim  b  c  glorin-um  in  boc  dimidio 
proptcr  ahuiidantiaiu  gloriae;  11.  si  eniin  hoc  ccssans  pergloriam,  in  niulto  magis  hoc  exsisleus  in  glnria. 
M.  Ilahenlei  igitur  lalem  sp>  in  miilta  fiducia  iitaiiiur,  13.  et  non  skut  Moses  posuit  velaiiieniiun  in  laciera 
nt  ntiii  iu  nercntur  hln  Israc  is  in  linein  linjns  ccssamis ;  14.  sed  oiiduraue-suul  nicnles  euriiui,  iiam  ad 
hodieriium  diein  hnc  ipsum  velainciituiu  in  leclione  hujtis  vetei  is  testauienti  manet  non  -  revelatuni,  nam  iu 
Chrisio  cessal.  15.  Sed  ad  budiernuin  diem  duni  legilur  Mnses,  velamenium  jacrt  in  corde  cnrum  ;  1G.  al 
diun  convertit  ad  doiiiiuum,  deuiilur  Imc  velaineutuiu.  17.  At  dominus  spiritus  est;  at  ubi  spiritus  domini, 
>t>  libertasesi.     1S.  Amos  omues revclata  facie  gluriam  dumini  perspicieutcs  bac  cadciu  iniagnie  translur- 

ANNOTATIONES. 

Jirrcpositione  (»>i)  babentem  erravis*e,  jam  Griin.  W.  tvartitlai  scriptum  esse  videtur.  Crim.  cum  W.  J. 

I.  ii  vi.  p.  208  vidii,  eum  ciiim  evuiix  inlerprctan-  xi.vt.   p.  iU3    ttiartiiai  aut    tvartiitai    eunjecissei, 

iliiiii  es-cl,  daunt  auiein  in  universum  odortm  SigmQ-  Crain.  iu.  526  cli.ui  trartixlni  propxisuit. —  A.jir/iuu'| 

<  aet.  re-iahat  c-J,  quod   Gotli.  addito  r  7"  (dalcls,  curdium,  gr.  omn  xapSiu;. 

jiicur.dus)  adJHClivn  reddidit,  cf.  Epli.  v,  Zdudaunai  m,  5.  afumtilbam  j  pr.  gr.  anle  fiaijkjan.  trasre 

«npjai  (iiV  oauriv  tuuiiac);  cxleruni  vnl.  ad  Neh.  vi,  af  uns  stbam  j  cud.  A  °  X.  vid.  ad  R.  ix,  15.  —  u  i 

10.  —  fraqittnandam }  cud.  A  marg.  fralutnandum.  esl,  ''  gr.  onin. 

n,  16  mik]  °  cod.  A.  —  daupaut]  c.>d.  A  c.  codd.  iii,  7.  vutpug]  glorinsum.gr.  om.  tv3o?»i.  pro  ouo 

m<  dnnpau.  —  ut  livainai  ]   t  vita,  gr.  (u*<;.  —  juA  G  >lii.   nisl  sernuimiii  -u>>    more  variavil'  (vid.  vs. 

ilu  1  cod.  A  iud-  du.  s  q.),  tvoii;«i  icgisse  vidcuir.  —  mahledeina  ]  sic  cuil. 

ii,  I".  JijiiiH  ]cod.  A  stam,  —  tve}  cod.  B  ■  X  —  A  ;  cod.  II  (et  Casl.iX  mahttde]  deina,  vid.  ad  Cal. 

tvnni  ]   qublam,   gr.    aut  rroXXoi  aul  Xoiiroi.  —  ak}  tv,  5  el  ad  M.  v,  31.  —  (airveiljan  j  gr.    nnin.   aulu 

Colh.  c.  codd.  "  tif.  —  hlulripai  }  vid.  ad  l,  12.  tunjut. 

iii,  2.  int  niup  |  crnl.  II  X  /'"'"/,.  sir  Gal.  n,  8  m,  8.  nci)  prn  niu  aul  ni,  hoc  uno  loeo  invenitur, 

raurstteigalav  dael  cod.  A  lulra  iv,  5  nntkatkan^,  cl.  necsu^i  icimie  carel. 

Mc    x,  44.  iii,  !*.  umfliii/i/i)    pi '.  ciid.  A  andbahtia  ^miiiisicrio) 

lil,   3.   triknnp}  mnnifcslnm,   cod.    A    ttiknnpai  c.  gr.  W  5t«txovia).  —  us  \  ei,  cod.  A  c.  codd.  im. 

(ui.iuifesti)   grxro  acrnmniodituiii;    hctio    r>  ecpia  m,  10.  inii.  G<>  h.  °  xvi. 

coiislruclinncin  gei  uifln  carmn    linguaiiiiii  prupriam  ni,  15.  jali  »/)  cnd.  A  j'in-ni.  —   SMW]  cnd.   \ 

l>r:i'bet,  cf.  id  Mc.  vt,  3.  —  *V«/>  I   cod.    A  tinp.  --  wos<  i.  —  «ndrtiiwiin  |  Gnth,  °  i'«jtou. 

tearlitta  1  quid  cold.  vcrc  haheanl,   inagna   csl  dis-  iu,  14.  n/dmiiiii>dfrJiiu|  cnd.  A  in  marg.    gsb  in.t- 

scnsio  :  Cast.  ipse  cdidiiat  X  *"<ar'i*mii.  nune  nnlns  nodtdun  (»bc»caiiB  simt>.  —  puta]  Ca>l.   X  /"•/'''• 

imlicavii  cinciiii  indiim  es-c  in  tvaniila ;  Mssm.  liair.  iii,  15-  dnq]  diein,  *  gr.  oinii.  prxler  euil     c.  ap. 

Aiui.  1834  p.  7>2*>  in  a'liTn  cod.   si>ar»»<ii,  in  altcro  Mi.  —  hgip  ]  gr.  nnin.  pu.-i  ite. 

tnrtitln,   ad  Skcir.  auicm   p.   IS2  s.artitlai  (an  iu  iii,  17.  freihal»]  cnd.  A  (reijhaU. —  i«l  |  sec.  SSl, 

<  iul    II7)  Irgi  di  il.   K>.   Iiis  iinln  iis   si    lonjciinr  .o>  "  pr.  in;ii. 

lacorc  uobii  ticut,  iu  ouij.  A  iraifit'a,  cod.  B  suleui  m,  18  fiisaht]  Casi.    ■.    fiiiath;  dc  tCtUMtivu 


757  II  Al)  CORINTIHOS  IV,  t  — i?.  758 

IV,  I  svasve  af  fraujius  alimin.    duppu   habandans  baia   andbabli  svasve  gaarmaidai    vaur[>uiii   ni   va  r- 

2  [>alma  usgrudjans  ak  afst<<{>iini  baim  analaognjam  niviskjis  ni  ga^gandans  in  varein  uih  ei-liug  lau- 

jandans  vanrd  gubs  ak  bairhiein  snnjos  ustaiknjandans  nns  silhan^  du  allaim  niihvi&seim    manne  i" 

5,  4  andvaiibja  gu[>s.  abban  jabai  ist  galmlida  aivagpeljo  unsara.  in  baim  fralnsiiandam  ist  galmlitla.  in 
5  biiinei  gub  bisaivis  gablindida  frabja  bize  iiiigalanlijandatie  ci  ni  liuhtj.ii  im  liuhadein  aivaggcljons 
5  vulbaus  xrisiaus.  saei  isl  frisahls  gups  ungssaiwanins.  abban  ni  uns  siitints  iueijain  ak  iesu  xrislu 
C  fraujan  ib  uns  sbalkam  izvarans  in  iesuis.  unte  gu[)  saei  q:>{>  ur-riqiza    liuhab  skeitian.  saci  jah 

7  liuhtida  in  hairtain  un  araim  du  liuliaiiein  kunbjis  vulpaus  gubs  in  andvair]ija  iesuis  sristaus.  ab|  an 

8  habandans  baia  hurd  iu  airpeinaim  kasam  ei  ufarassussijai  mahlais  gnbs  jah  ni  ns  unsis.  iu  allaniuia 

9  pr;iilianai  akei  ni  gaaggvidai.  andbilanai  akei  ni  afslaubidai.  vrikanai  akei  ni  bilihanai.  gadrausidai 
10 ,  II  akei  ni  fraqislidai.  siutcino  dauLcin  fraujins  iesuis  ana  leika  tmsaramma  —  usktm[;a  sijai.  sinleina 

veis  libaiidaus  in  daubu  algibanda  in  iesuis  ei  jah   libains  iesuis  gviknnfia  vairbai  in  riurjamma 

12  ,  15  leika  unsaramma.  svaei  nu  daujius  in  uns  vaurkeip  i\>  liuains  in  ixvis.  habandans  nu  hana  sainan 

ahman  gdaubeinais  bi  bamma  gamelidin.  galaubidaiii  bizei  jaU  rodida   jab   veis  galaubjam  in  Jiiie 

14  jah  rodjam.  vilandans  patei  sa  urrai^jands  fraujanjau  utssis  bairU  iesu  urraiseib  jah  fauragasiiljifi 

15  mip  izvis.  pauih  ban  allaia  iuixvara  ci  ausis  mauagnandei  bairb  managizans  aviliud  ufarassjai  du 
{6  vulbaugub-.iiiuh  )>is  ni  vairpam  usgrudjans  akei  baubjabai  sa  ulanaunsar  manna  fravardjada.  a[j[)an 
(7  sa  innuina  ananiujada  daga  j.ili  daga.  unie  bata  andvairbo  weilawairb  jali  weibl  aglons  unsaraizos- 

INTERPRETATIO- 

mamur  a  gloria  in  gloriam,  sieut  a  domiui  spiritu.  iv,  I.  Ideo  bahenes  linc  minist  rioiii,  sicut  misericor». 
dij'  panicipes  facli-  sumus  ,  non  fiamus  scgnes,  2.  sed  abstilinius  fiis  occnlis  dedceons  non  aml>u'antes 
hi  astmia,  neque  mciidnsum  facientes  verbtim  Dei,  sed  manifeslaiiune  venlaiis  cnmmendanies  r.os  ipsos 
ad  miiiics  conscieutias  limninum  in  facie  Dei.  3.  Alsi  esi  velaium  evang'  lium  noslrum,  in  lns  perdiiis  est 
veUtum,  5.  in  quibns  Deus  Imjus  saeeuli  ohraecavii  mentes  borum  non- credentium,  nt  non  ineeudai  iis 
liicem  evangelii  glorite  Christi,  qui  est  imago  Dei  invisibilis.  5.  At  nnn  nos  ipsos  pr.Tdicamus ,  sed  lesum 
Christum  dominum,  veriiin  n>>s  servcs  ve.tros  propler  lesum.  6.  Nam  Deus,  qui  dixii  e  tenebris  liicem 
spteiirfcre,  qui  etiam  illuxit  in  cordibus  nostris  ad  liicem  scienti.e  gtorise  Dei  iu  facie  lcsu  Christi.  7.  at 
habentcs  hunc  thesauruin  in  terrenis  v.isibus,  ut  abund  mlia  sit  virtulis  Dei  et  nnn  e  nobis.  8.  In  omni 
vexali,  sed  non  angore-  prcssi ;  iiierenles,  sed  non  lerriti;  9.  perseeiilionem  -  passi,  sed  nnn  rclicli;  de- 
jecti,  scd  non  |>etditi,  10.  semper  mortem  domini  lcsn  in  corpore  nnsiro  —  manifcsia  sit.  II.  Scmi>er  no<i 
viventes  in  m«rlem  tr.idiiuur  propter  lcsum,  ui  eiiam  vita  lesu  manifesta  fi.il  in  corru[>tibili  corporc  nnslro. 
12.  Igi'urniinc  mnrs  in  nobis  opcraiur,  v  nun  vilt  in  vobis.  13.  Hahenlesniinc  liunceiinideiiispiriluni  lidei 
seciindiim  lioc  scriplum  :  credidi  propier  quod  eliam  locutus  -  sum,  et  nos  credimus,  pr  'pter  quod  eiiam  lo- 
quimur,  14.  scientes  quod  l.ic  suscitans  dnminum  eiiam  nns  per  lesum  susciit  et  constiti.it  cinn  vnhis. 
t5.  Iloe  vero  orane  propter  vos ,  ut  gralia  abnndans  per  plures  graiiam  augeat  ad  gloriam 
De».  16.  Propler  hoc  non  fnnus  seRnes,  sed  etiamsi  hic  eslra  n>sler  homo  corrumprtir,  aitameu 
Ui    iuterior  renovaiur  dic  et  die.    17.  Nani  boc  presens  momen>aneuiii  ei  leve  tristitb:  nosira:  ad  abuiL- 

ANNOTATIONES- 

Grscornm  more  posito.  vid.  ad  J.  xi,  44.  —  akmin]  nus  assiniblionis  consonitniiim  alias  in  sola  verbo- 

sic  rertecod.  A  ;  cod.  U  X  alimim.  riim  co  nposilinhe  loeum  habel.  — ;'<i«  ]  ttiam,  •  gr. 

iv,  1.  andbaltli]  cod    A    andbalttei. —  tairpaimt]  omn.,  Golh.  c.  ver-.  Arm. 

eod.  A  lairpam  (Biiiiis)   c.  onmibas  fere  «r.   leeiio  ir,  7.  hahandans  ]  lia'>eiiles,  gr.  oinn,   c/o/itv.  — 

rodicis  R  c.  1'atrr.  lat.  conspirai.  —  usgntdjant]  sic  tijai  mahtais)  1  gr.  oi.in. 

csodd. ;  Casl.  X   uitrudjant,  sic  v-.  It»,  vid.  ad  L.  i»,  8.  akei]  pr  ,  *  cod.  U. 

lvni,  1.  iv,  10.  (raujint]  domiiii,  •  gr.  —  untaramnia ]  nn- 

iv.  2.  iuVi]  cod.  A  ni.  Slro  °  gr.   Posl  lioc  veibum  desunl    in  cod.  A  du:o 

iv,  3.  jabai  I  Gotb.  c.  codd.  n  y.ai.  paginae  (leitum  hinc  usque  ad  v,  1  gaiimrjon   conli- 

iv,  4.  gtip  \  adesi  piinclum  ad   os'eiidendiim  hoc  nentcs);  librarius  autem  codicis  B  in  errorem  indu- 

verbmn  separandum  esse  a  sequenlibus  (Cast.),  ul  ciusrepeliiione  vcrbnrum  leika  untaramma  in  eodem 

llhtd  tou  oiuvoc  to-Jtou  non  r.  feratur  ad  8eoc ,  sed  ad  versu,  omisii  ea  quibus  Goih.  grxca  irioNjjiperrtj  ivo. 

«wto-Toi»,  quomodo  conlendnnt  eliani  omnes  qtii  con  xat  i  k'*n  tou  'tuo-ofl  i%  ru  s-wfiaT^  ipSr*  intcr|>relalus- 

irj  Manirli  ci.s  ei  Marcionius  rem  iiabueruni  (Mii.l.)  eral,  vid.  ad  Rom.  ix,  15, 

—  ii«,  *gr.  liuhadein]  fit  cod.  It  el  Cast;  uisi  eoilem  iv,  11.  sinieino  ]  Golh.  •  y*p. 

meiido,  quo  viu,  8,  s  Gnaie  excidit,  aut  pro  accusa-  iv,  12.  mt|  nnnc,  "  gr.  omo. 

Iivocasu  (ui  non  incendat  ;ucem  evangelii  sc.  Deus)  iv,  13.  jah  j  pr.  eiiam,  *  gr.  omn. 

au'  pro  daiivo  (nl  uon    luceat  luce  evangelii  sc.  iv.  14.  fraujan]  Goth.  *  'fooov*. 

Dous)  accipiendum  esl;  neutriim  adjeclivi  liuhaieint  iv,  lb'.  usgrudjans]  vid.  ad  vs.  1.  —  appnn  \  h.  I. 

(M.  vi,  ii)  haberi  posse  vix  credimus.  Prn  liuhadein  a  aXt.it,  Grim.  igiiur"ltl  275  minus  recie  docet   prc 

C  d.  A  liultadeint  legil,  quod  cave  nominativum  esse  «**a  neqne  i^>  nec  appan  poni  debere,  uli  h.  I.  eliaui 

ceiiseas,  nam  subsiautiva  in —  eins  u.niva,  a  verbis  infra  II,  tt  et  sine  dubio  appan  1,  ix,  -1  pro  aippan 

■lasciuitur,  est  potius   geniiivus  vocis  liuhadei  (vid.  legendum  est,  ut  Casl,  jain  snspicatus  esi.  Ponitur 

vs.  6),  qu:e  sola  forma  siatueuda  e^i,  de  /i»/ia/>  for-  aulem  appan  pro  i»>a  prapgressn  >«f>ai  vel  pauhiub  n 

mata.  Geniliviis  autem  pemiei  a  ni  pailicula,  si  ita  (elsi)  el  sigi<ific  >i  (amen,  ailamen.  —  tnnumaj  si<: 

dici  licel,  c.f.  M.ix,  ZSui  habandonaltttirdeis.  Mc.  XII,  sine  dubio  in  codice  1'giiur,  uii  Kom.  vn,  -22,    b'ph. 

19  iaitiii  ni  bileipai.  L.  il   ni  vas  im  ntmis. —  i*u,;iisa:-  m,  16,  vid.   ad  Co!.  i,  29 ;  Cast.  X  «»'"»m   pr>  quo 

wanint]  »  cod.  A  c.  cr.  Grim.  W.   J.   I.  I.  n.  1X7  innona  sciiuendmn  ess.i 

iv,  n.  ie»«  arisln]  j  gr.  oinii.  —  ims  skalknns]  vi.l.  putavit. 

ad  iii.  2.  iv,  17.  reilawarb  jah]  mninenianeuiii  et .  °  g  r.  — 

«v,  6.  iir-ria.ia)  sic  cudd.  pio  u$  ritnna,  q  ,od  ge-  weihi]  sic  cod.  I! ;  Grilli.  W.  J.  I.  !  p.  "21  i  s,|    Uiht 


1!W  hllil.lOHlM  ll.rll.ANA  VEIISIO.  7«0 

•  •>■  bhifiirHUV  ■iveinli  «ultuut  lutureiu  vaurkjadi  imsimifairveiijandainbiieigasaiwaiiane  akbizeiunga- 

v  .    i  h.iwaii.inc.  untc  bog  s.nu  jiioii.i  iiuij.i  siinl  i|i|io  migasaiw-iiioiia  aiveina.  viliimank  (>alci  jabui  airbeiiui 

unaara  gardabiaea  lilei{>ros  gatairaMa.  ai  gathnrjnu  ui  gu|ia  haban  gard  UDbauduvaorblaua  aiveinan» 

t  in  biuiinain.  unje  >-•  i »  m  bamina  svogaljaui  bauainai  unaarui  hizai  ua  bimina  ubrbameu  gairnjandans. 

5,  i  j.bai  aVebauh  ]ab  guvMidai  ni  uaqadai  bigitaindau.  j.ili  auk  rUandans  iu  bizai  hleibrai  svogatjam 

kauridai.  aua  baniiuel  nl  viieioia  aihammi  ak  iMbanion  ei  rraalindaidan  bau  divano  fram  libainai. 

5  ,  G  abbao  aaei  j.iii  gamanvida  una  du  banima  g"b.  aael  jab  gal  unaia  vadi  ahman.  pairauamlans  nu  siu- 

7  irino  j.iii  vilmdans  baiel  visandau  iu  bamma  leiba  adwimjai  sijuni  Iram  fraujin.  unie  bajrb  galau- 

H  bein  gaggam  ni  batrh  sinil.  ibhao   gairanain  jali  valjam   inais  usleiban  tis   |aiiiiiia   leika  jah  ana- 

!l  liaiiKJaiui  vitail  at  Iraujin.    uiuli  |iis   tisdaudjam  j  |>|t  aualiaimjai  ja|>]>e  afliain  jai  vaila   gale<ka>» 

10  iiiiin.i.  uule  alUi   veis  ataugjaii  skuldai   sijtim   faur.i    siauaslola    irisUlll  ei   gaiiimai   warj  7.11I1  ])'> 

tl  svesona  leikis  afiir  bainiei  gaiavida  ja))]>e  [nu])  ja|i[>e  Ulijbiub.   viiandaus  im  agis  Iraugins  niannans 

fullavcisjain  i[i  gujia   svikunhai   sijum.   a[>l).in   venja  jali  ih  inibvisseiin  izvaraim  £vikiinb.uis  visan 

I .'  uus.  ni  ei  aflra  uns  silbans  uskaniijaima   izvil  ak  lev  gibandans  ixvia  wnflnljos  fram  iins  ei  haliai]» 

15  vibra  | io  andvairbja  \vopa"dans  j.ili  ni  hairlin.  iinlc  jap|>e  usgeisnodeduiii  gu]>a  jabhe  fuila- 

14,  15  lia|  j.un  ixvis.  nnif  friabva  xristaus  dislialxii|i  uns  ilnmjandans  ])ala   balei  ains  f.iur  allaus  gasvall. 

j. .iiniii   ail.n  gasvuliun.   j  li   Taur  allaus  gasvati  ei  bai  libaudans  ni   ]ianasei]>s  sis  silliain  liliaiua  ak 

10  bamina  faur  sik  gasvilla.  din  jali  uireisan.lin.  svaei   veis  fram  |iaiuma  nu  ni  aimioliuii  kunnuin  bi 

17  leika.  i[>  jabai  ufkiin[>ediim  bi  leika  xrisiu  akei  nu  ni  banaseips  ni  kunnmn  iua.  svaei  jabai  wo  i<i 

18  xr.slaii   iiinja  gaskafis.   |>o  alj.jnna   uslibun.   sai.    vaur|nin   niuja  alla.    a[>[itn  alla  us  gn[>a  )>  !ii ih< 
i'J  gafnbondiu  UBaiS    [i.iirli   xrislu  jali   giliandin  uns  amlbalili  galr  bonai-.    uule  svebauli  gu[i  vas  n> 

xristan  niauase[i  gafriponds  sis  ui   rahnjamls  im   nos-.ideilins   ise  jah  lagjands  in  uns  vaurd  gafri- 
•20  [iuiiais.  faoi  xrislu  nu  airinom.  sve  ai  gu]>a  gabl.-tiliandiu  ]>airli  uns.  bi-jaui  faur  xristu  gagavair[iuaii 

INTERPR&TATIO. 

il.iiiiiam  ttiernx  glnriae  onus  oper.ilur  nobis,  18.  non  inmentibns  hxc  visibilia  ,  sed  h.vc  invisibilia  ;  nam 
fi.ec  visilnlia  c<>rrumpibilia  sunl.  verum  lia>-c  invisihitia  a-lerna.  v,  I.  Scimus  enini  ,  quod  si  lerrena  nnsira 
tl.imiis  huju-  labernaculi  eveiliur,  i|iioil  xdem  a  Deo  lialiemns,  doinum  non  inanufaciaiu  a-U-rnaiu  iu  coelis. 
8,  Nani  eliam  in  boc  deplnramus  babilaiioneni  nnstram  hanc  e  tuslo  induere  copienies,  3.  si  lainen  eiiani 
induii  iion  miib  iiiveniaimir.  4.  Ei  iniiii  exsisientes  in  lioc  laleriuculn  deploramus  oneraii ,  in  quo  i.on 
voluinus  exiierc,  s.  d  induere,  ut  absorbeaiur  hoc  mnrlale  a  vila;  5.  ai  qui  eliam  effecit  nos  ad  boc  Dcus. 
qui  eliam  tleih'  nob  s  pigmis  spiriium.  0.  Coulidentes  nunc  scmper  ei  scieules,  quod  cxsisleules  iu  lce 
corpnre  peieg> ini  suuius  a  domino ;  7.  11.1111  per  lidem  iinus,  non  per  visum.  8.  Ai  i-oniidiiiius  el  opiaiuus 
podus  exire  ex  hnc  cnrpore  et  domestici  csse  apnd  domininn.  9.  Propier  lioc  siinleinus  sive  domesiiri  live 
percgrini  beue  pbcere  ei.  10.  Nain  omnes  nos  apparere  debili  sunius  roram  Iribimali  Clirisli,  ul  accipi  l 
qui-quc  haee  propria  corp»ris,  secundum  quai  feeii  sive  bonum  sive  malmn.  II.  Sciemes  igiiur  limurem 
ilomini  hoiiiinibiis  suademus,  vergm  Deo  rogniti  snmus.  Ai  spero  ei  ain  in  cooscicntiis  vesiris  cogniios  esso 
wns,  li.  noii  ut  iterum  nos  ipsos  commeudeoius  vnbis,  sed  occasionein  daoies  vol.is  glorix  a  nobis,  111 
h:ih<-a  is  a.lversos  bos  in  facie  gloriautes  rt  uou  corde.  13.  Naui  Sive  aiionili-snnius,  Deo;  sive  sobni- 
siiuius,  vobis;  14.  iiam  charitas  Chrisii  coiiiii  et  nos,  li.  xstimantes  hoc,  qu"d  uuus  pro  oninibiis  inor- 
Inns  e-t,  ntiqiie  omnes  inorltii-siinl  ei  pro  oiiinilnts  mnrtuus-est ,  ul  hi  vivenles  11011  amplius  sibi  ipsis 
«ivant,  sed  htiic  pro  se  morienti  et  resuigenii.  10.  Igiiur  nos  ab  boe  nunc  nou  ullum  cognoscimus  secmi- 
1I11.11  carueoi,  verum  si  cognovimus  secimdum  camein  Clirislu  11,  si-d  nune  non  amplius  imti  cogmiscimus 
eiim  ;  17.  igimr  si  qua  iu  Christo  nova  creainra,  hxc  VCtUSla  iraosierunl,  occe  facla-siinl  nova  oinnia; 
18.  ai  onini.i  e  l»eo  hoc  reconcilianle  nos  per  Clirisinm  ei  danle  nohis  minisieriiim  recoociliaiionis.  19.  Nam 
Hllidein  Ueus  fuil  in  Clnislo  muiiduin  reconeilians  sihi,  nou  impntans  iis  peccala  eornin  el  ponens  in  nobis 
verlinm  recoocilialioois.    -id.  ProChrisio  igiiur  legaii  sumus,  ui  in  Oeo  exliortatiie  per  nos,  precamur  pro 

ANNOTATIONES. 

conjecit,  qux  conjectura   loco   1,  17   prohalur,  ubi  v,  10.   immm]  propria ,  gr.  ouin.  tw,  Cotli.  c. 

UikU—  i'/Mfoiu  —  ufaratsau]  Gnth.  c.   codil.  I  el  g  verss.  uW  legii. 

ap.  Mi.  '■  ei;  bittpZokav. —  iiweiliii  vulpaus  kuurein  j  v,  11.  ivikunpant]  roguiio« ,  quasi  anlea   iieHi.iiM 

aiterme  gloriai  iMMldus,  gr.  omn.  atuviov  papo;  S6-ri;.  scriplum  esset;  posl  tenja  exspcctanduiu  erat  jumiii- 

iv,  18.  (uiTveiljimdam\  Co'b.  °  ifxin  (unsi.s)  fnr  asso  paua  —  mik. 

prop  er  unecedeM  iuuu,  ad  quod 'n-len  paritcipium.  v,  12.  «']  ui,  "  gr.  onin.,  pro  quo  Goih.  0    c«dd. 

—  ii/it/|  siinl,  "  gr.  011111.  '  yap-  —  MtMajeimeJ  coil.    A    marg.  auafiUiainui. 

v,  i.  uir/iriiiiil  sic  cod.  R;  Casi.  £  airteina ;  cx-  idcni'  siguilicaus.  —  <iiu|  sec.   cod.  A  unsit.  — juh 

leruni   nolatiilimi   est  a  I   ganls  verbum   mascnlimim  ti'|  cml.  A  I—  "t.  "ddens  C.  codd.  1». 

iniiic   atljocliviim   lemiiiiiiutii    poui,  vid.  ad  Ncb.  VI,  v,  15    pmei\  Coth.  c.   codd.  »  ii.  —  *i»)  cod.  A 

10.  —  «ijquod,  °  gr.  vid.  ad  J.  xui,29.— uij  incipil  °  X  —  l'l>o'«a|  sic  cod.  A;  cod.  R  X  libainai. 

tl)j    a.  v,  1«.  i'a»n-|  Golh.  C.  codd.  "  xni.  —  m  panauil>s 

v,  3.  jah\  »  cod.  A.  «i|  vid.  ad  J.  xvi,  21.  —  i««[  euui ,  »  cod.  A  c.  gr. 

v,  5.  i.i«|  eiiam,  °  gr.  oion.;  eod.  A  jag.  —  ahnnm\  omn. 

spirilum,  gr.  i miuft«ire«.  v,  18.  «nisi»l  Coih.  •  JovtA,  foriasse  scripium  erai 

v,  8.  nnahainijuiin  \  ilalivus.   in    quo   Cist.   offcn-  wmi»  «is,  anl  uns  fis,  vid.  v».  seq..  cf   ad  Koih.   |v, 

dis-e  videlur  el  queiu  Crim.  VT.  J.  1. 1.  p.  188  falsum  l&atCor.  II.  111,  -i.  —  pairh\  Gotli.  c.  co.id.  »  "l-njoi». 

ese  jntlicai,  recte  babei,  pendol  cnim  a  vuljam  sc.  —  jnli\  co.1.  A  jua.  —  unt\  cod.  A  miiii». 

iiiisi»  (opiaiinis  niiliK).  v,  it).  »idjiini|  cod.    A  c.   codd.  ftidjondiiiii  (  prc- 

v,  9.  iiih/i)  cntl     \  1.111/.  | ;  r.i-ieriiin  Golh.  °  r.*i.  vid.  CMlA»).  —   «iijjniiii./nian]  rccouciltari ,  gr.    lutiUai. 

ad  J.  xmi',  JU.  —  /i'/>/ii ,  sec,  cad.  A  X  /><•  V,xi>  c'-  a4*  ■"«  v»  -•• 


7f,|  II  AD  CORINTIIIOS  V,  21— VII,  2.  782 

21  gn[>a.  unte  bana  ii(\  ni  kunfir)  fmaurht.  faur  uns  gaiavida   fravaorlit  ei  veis  vaiirf>eitns  gar.iMiioi 

vi,  I,  2  gujis  iii  iimii.i.   gavanrstvans  jah  |ian  bidjandans  ni  svarei  anst  gnfis  niman  i/vis.  mela  auk  qifiifi 

andaiieinjauima  andhausida  |ms  jali  in  daga  naseinais  galialp  beina.  sai  iiu  mel  vaila  andancm.  s>i 

3  iiii  dags  naseinuis.  ni  aiiilimi  baiinu  ui  vailiiai  gibandans  bistuggq  ei  ni  anavantnijaidan  andbalili 
i  unsar.  ak  in  allamma  usiaiknjandans  uns  sve  gujis  andhahtos  in  sliviija  man:iganinia  in  agl'  m  in 
■  >  naujiiiii  m  aggvibom.  in  slaliiin  in  kaikarom  in  unsiiljam  in  arbaidim  in  vnkainiui  in  lausqifireiu 
C  in  sviknibai  in  kunfija  iu  laggamodein  in  selein  in  alimin  veibamma  in   fri  .fivai  niiliiiidaneisai. 

7,8  iii  vaurda  sunjos  in  inahtai  gu]s  bairh   vepna  garaibteins  lailisvona  jah  lileiduuiona.  bairh  vii'bu 

y  jali  unsvercin  bairh  vajamcrein  jali   vailaineiein   >vu  airzjandans  jah  sunjeinai  sve  unkitiifiai  jih 

iilkiinnaid.ii  sve  gasvilland ms  jali  sai  libam  sve  lal/  dai  jali  ni  afdaufiidai   sve  saurgandans  ib  sin- 

10  leini  Jaginondans.  sve  unledai  ifi  iiianagans  gabipjandans  sve  ni  vaibl  ailiandans  jali  allala  ilisn  - 
tl,  12  mandans.  iniiufj  unsar  ustukii'  da  du  izvis.   k.uiriu|)iu«.   bairio  unsar  urrumnoda.  ui  breiliamla  jus 

15  in  iins  ili  breihanda  in  liaiif>r;<iii  izvaraim.  afifian   bata   samo  audalatini.  sve  frastim  qifia.  urriiui 

1»  nai|i  jah  jus.   ni  vair|iai(i  gajuLans  u;  galaubjaiulaiii.    uuir   wo  dailo  garaihlein  mifi  ungarailitein 

15  aijifiau  wo  gaiuaiiidube  (iiihada  mi|i  r  qiza.  wouh   pan   sainaqisse  xrislan  mib  bail.auia   aiLbau   wu 

16  daile  galaubjandin  mib  ungalaubjainliii.  woub  fian  samaqisse  alhs  gubs  mip  galiugani.  unlejus 
»l!is  gnbs  sijuf)  libandins.  qi[)i[)  ank  guf)  Jialci   baua  in  iin  jah  iiina  gagga  jali  vairba  ize  guji  j.ib 

17  eis  vairjiand  mis  managei.   iimli  |>is  usgaggif)  us  inidumai   ize  jah  afskaidib  izvis.  qibif-  frauj.i.  jaii 

18  uuhrainjainma  ni  ailekaib  j  ib  ik  andnima  izvis.  jah  vairba  izvis  du  atlin  jali  jus  vaiibif)  inis  du 
vii,     1   siimim  j.ili  daiililrum.  qi[ii[i  frauj.i   allv.ild.mds.  fio  baliand.iiis  nu  gabaita.   liubans.  hrainjam  unsis 

2  af  .illamma  bi.auleinu  leikisjali  alnnins  usiinbandans  vcibiha  in  agisa  gubs.  gamoieima  in  izvis.  u 

INTEUPR.ETATIO. 

Christn  recnnciliari  Deo.  21.  Nnin  Imnc.qui  non  nnverat  peeoatum,  pro  nobis  fecit  peccatmn.ul  nos  fieremus 
justilia  Dei  in  eo.  vi,  I.  Airjulnros  eliani  veio  precanles  non  leuicre  graiiam  Dei  accipere  vobis,  2.  lem- 
pore,  eniin  dicit:  aceeplo  a  >divi  le  et  in  diesnlolis  adjnvi  te;  eece  nnnc,  lempus  bene  acccptuui,  erce  nunc 
dies  sdulis.     3.  N Ilain  utiquc  iu  qtinquam  dnntes  olTensinneiii,  ul  iuui  vilupereliir  minisierium  imsirum  ; 

4.  sed  in  nuini  pia*l>entes  uos  ttt  Hei  uiinistri  in  palienlla  niu'ta  ,  in  tnsliiiis,  in  neressitalibiis.  in  aiigustiis, 

5.  in  plagis,  in  caneiibus,  in  nirhis,  iu  I  ilioribus,  in  vigiliis,  in  jejiinio,  ii.  in  castilate,  iu  scicmia,  in 
lnngaiiimitaie,  in  prnbitale,  iu  Spifitu  sanclo,  in  rariiate  nnn-licia,  7.  in  verlm  vei  ilalis,  in  firlute  Dei  i.er  ai  nia 
jusiiiie  deilra  el  sinisira,  8.  per  gloriam  et  infainiam,  pcr  malediclinneni  el beiicdicii<iiiein,  ut  sedoceules  el 
veri,  ul  ignoli  et  togniii,  II.  ul  inorieutes  el  eece  viviintis .  in  ifocti  el  nnn  uiorltii,  10.  ul  moerentes, 
verum  seuiper  iiaiidenies,  ut  pauperes  verum  mullos  locupleianles,  ut  non  quidquam  balienles  el  omnc 
coiiiineutes.  II.  Os  nosimni  aperium-est  ad  vns,  Corinlbii,  cnr  nostnini  dilai.itum-esi.  12.  Nun  premi- 
inini  vs  in  nnbis,  veriiui  preminiini  in  viseeiibus  veslris.  15.  Al  lianc  eamdem  reniiineralionem,  uli  iiliis 
dico,  dilaiaiuini  etiani  vos.  14.  Ne  fiaiis  soeii  nnn-rredentibus,  n.im  qu:e  partiripaliunuin  jusliiia;  cnm 
injusiiiia,  aul  qu:e  sni  i.latnni  luci  cuni  lenebris?  15.  Qttis  aiilem  cniisensuuni  Christo  cuni  Beliamo  aul 
qua>  partiiiiu  credenli  cnui  nnii-eredenle  ?  1(>.  Quis  anleiii  cnnsensuuin  lempli  Dei  ciiiii  idolis?  nam  vos 
leuipluin  hei  estis  viventis.  Dicil  enim  Deus  :  qund  baliiio  in  iis  et  inlin  eo,  et  liu  enriiin  Deus  et  ii  fiimt 
niilii  po|iultis.  17.  Propt.T  Imc  eiile  e  im-dio  eorum  ci  scparale  v..s,  diril  Diuninus,  et  impurum  ne  attin- 
gaiis  et  ego  aecipin  vos;  1S.  ei  fio  vobis  ad  palrem  et  vos  litis  milii  ad  lilins  ei  lili.is,  dicit  Dominus  omni- 
poieus.  vii,  1.  Ilas  halientes  igit-ir  promissinnes,  cari,  purificamus  nos  ali  omni  sordium  eorporis  el 
spirilus,  perficientes  saiiclilicatiunein  in  limnrc  Dei.    2.   Lncuin  inveniamus  in  vnbis,  non   ulluui  l.csiuius, 

ANNOTATI0NF.S. 

v,  21.  iiei]  cod.  A  ize.  —  galnviJa  fra  aurht\  ]  g'-.  —  bailiamn']  fonna  bailiam  pro  gr.-eco  Bdiap  aut  Bi- 

oniM.  MA  Caslillio'ia>o,  quia  omiii  elyumlogi:e  aiirlorit.im 

vi,  l.jifcfcod.  A  jap.  —  bidjnnilant]  precanies,  rareat. oiimino  rejicienda  videiiir,  nos defcndi  possa 

gr.  irao«xaVovixv  — tvarei]  ood.  A  svare.  illaui   judiramas,  nani   si    Colb.    Bt).i»,  quod   latini 

m.  2.  me'a — qifyip}  ]  gr.  omn.   nisi   foriasse  livc  auctnres   Ii.ilient,    legil,   adililo  m    proferre  poieral 

veiba  Iraiispouenda  sunl,  rf.  ad   L.  ix,  5G.  — auda-  bmliam,  potissiiuuin  ciiui   lerminalio  a   vocali  inci- 

nem\  sic  recte  cod.  A  ;  cod.  B  }^andii  m.  niens   adderetnr;   sic  aizleimh    et   no/umii    pro  tou 

vi,  5.    pnnu]  u  iqne.  °   dd.    A  c.    gr.    nmn.  —  'Eo>i  el  ia>«  scripsil,  rf.  iiancii»  pio  tou  Nwe.  Au  no- 

bifiiggq]  sic  o  d.  15,   in  qnn  tamen  ei  bis  scriplnm  iuinaiivo   bailiam ,  anleim ,  talam  scripliirus  fuissel 

esl :  cnd.    A    bisiut/q ,    vid.  CasMll.    Add.  p.  67.  —  uiiliilamus? 

mi«7r]  iiostriiin.  °  gr.  vi,  16.  wouh  pan}  vid.  ad  vs.  1?!.  —  alhs\  pr.  lem- 

vi,  5.  Iausqiprein\  jejiiiiin.  gr.  onin.  vnnniait-  pli,  cnncinnilas  sermonis  nlli  dativuin  requirit,  nec 

vi,  6.  friapvai]  cod.  A  frijupiai.  est  duliiiiin,  quin  Golli.  iia  scripseril,  librarius  autem 

vi,  8.  mil.  ood.  A  addil  jah  (el).  fnrmula  a  hs  gupt  iu  sequenlihus  deeepius  eliaui  h. 

vi,  10.   rni/il  ailiandans\  sic  codd.,  uti  Griin.  W,  I.  eain  ptisuii.  —  s'j"p\  cnd.  A  siup. —  auk\  euim, 

J.  1. 1.  p.  18S  j  in  prideni  conjeceial;  Casl.  }&  rni/<- .  gr.  yaOwj-.  — inna  gagga]  Cast.  X  jci.,  iih<i  parlicula 

lai  handans.  inni  verbis   nnn  compnuiiur  ,  neque  qnia  qtiieiem 

«l,  II.  munp]  pro  mimps,  L.  !,  fil;  vi,  in.  —  »r-  (vid.  I,  v,  12)  non  moluin  signifi.at,  li.  I.  cuui  gnggan 

rumnoda\  sic   cnd.   A;  ood.  B  iisriiiiiiioi/ii  (Ca-I.  X  couiponi  pnlesl,  dicil  cniin   apostoliis  se  in  iis  cir- 

uirumnuda  quia  in  ood.exlrem.1  verhi  pars  persp  cue  cuiniie,  versari. 

legi  non  polesl)  infra  vs.  15  idem  cod.  rccle  nrrmii-  vi,  17.  inw/i  pis]  cod.  A  vmp-pis. 

naip,  vid.  ad  L.  vin,  2i.  yii,  1.  Iiabanduus  nu)  \  gr.  iiiim,  —  b  tnuleino]  sic 

vi,  12.  jusj  vos,  «  gr.  iunn.  recic  end.  A,   cod.  B  Iranspnsilione  liiieraruiu  s  ei  / 

vi.  U.  mi/>j  pi.  cuui.  gr.  ouiii    y.ui.  -    aippau}  anl  malu  6i/mueino,  cf.   bisauljan  Tit.  i,  15  cl  fcisnu/iioii 

P-  &■  .  J.  iviu,  28. 

vi,  15.  uouh  pan]  cod.  A  uoup-pan,  sic  vs.  scq. 


7rj  BIBLIORUII  IU.FH.ANA  VKRSIO.  7«* 

:.  linuramehun  gjskobum  ni  linnohuu  rravardidediun  ol  ■innubun  blfaibodedum.  ni  du  gavargcimi 

4  qiba.  (auraqab  auk  ]>aiei  in  bairlam  ununraim  sijn|>  ilu  gasviltm  fab  aaroana  liban.  managa  mto 

Irauaina  du  lavla.  managa  mi*  wolluli  faiir  izvi*.  uslulli|>s  nu  g»]>iaihlais.  ufarliilli|>s  im  falieilais  in 

6  allaiaoi  managoni  iglom  uuaaraiaoa.  jah  auk  qimandain  unsis  in  inakiuortj.i  ni  vailu  babaida 
8  nvtaflalnall  leik  uunar  ak  in  allamina  anauragginai  utana  vaihjons  innana  agia.  akei  sa  gablal- 

7  handa  bnaividaim  gaJiraMida  uns  gu|>  m  quma  leiiaus.  abban  ni  baialnei  In  quma  is  ak  |ah  in 
gahlaihl.ti  biuiei  gifir.ifstibs  vas  ana  uvis  gateihandl  uns  iivara  gairnein  ixvaran»  gaunnua  i*var 

8  aljan  faur  mik  svaei  mis  iuais  fagiuon  var|>.  untc  jabai  gaurida  iivis  in  haim  bokom.  ni  IdreigO  mik 

9  jali  jaliai  ldreiguda.  gasaiwa  auk  {>a>lci  so  aipislaule  jaina  jaliai  dul-lriiilai  weilai  gauridu  izvis.  nu 
Ihgino.  ni  unte  gauridai  vesup  ak  unie  gauridai  vcsub  du  [dreigai.  saurgaidcdub  auk  l>i  guh  ei  in 

iii  vailuai  ni  gaileibjaiudau  us  unsis.  unie  so  bi  gnb  aaurga  idrciga  du  ganiiUi  gaiulgidai  uatiuhada 
II  ib  l>is  lalrwaui  aaurga  d.mbu  gasiiiiboh.  ttiw  ink  sillio  |>ata  l>i  gub  laurgin  i/vig  wolaudi  gaUvhla 

izvis  usdaudein  akei  sunjnn  akei  unverein  akei  agis  akei  gairnein  akci  lljmi  akei  fraveit.  in  alUmiua 
li  ustaiknUledub  izvis  lilutrans  visan  bamma  loja.  abban  jabai  mclida  ui  in  bis  anamah  j.indins  ni  in 

Jiis  anamahtidins  ak  du  gabairhlian  utdauiloin  unsara.  |>oei  faur  iivis  haham  vibra  iivii  iu  aiul 
13  valrbja  guhs.  inuh  ]>is  gabrafstidai  sium  a[>han  ana  gahrafsteiuai  nnsarai  filaus  mais  Uginodedun 
tl  ina  lahedai  tcilau-.   untc  anaweilaij)s  varj)  atiiua  is  fram  allaim  izvis.  unle  jabai  wa  iiiuna  fram 

Itvis  waiwop.  ni  gaaiviskojis  var(>  ak  svasve  allaia  iavii  in  ttuijai  rodidedum  sva  jah  wofluli  uniara 
15  16  so  du  leitau  sunja  vaijt.  j.ih  brusu  is  ularaw.au  du  ixvli  siud  gamunandins  {»>  allaizc  izvara  ufhausein 
vm .    I  sve     m>l>  agisa  jah  reiron  andnerau])  ina.  fagino  nu  unte  in  allanima  gairaua  in  izvis.  afujiau  kannja 

INTERPRETATKJ1 

non  ulluni  eorrunimus,  non  ullum  decepimus.  3.  Non  ad  rondemnationem  dico,  pra?dij.i  eniro  quwi  in 
COrdibul  noslrls  estil  ad  moricndtim  cl  una  vivcndum.  4  Mulia  inihi  conlidentia  ad  vns,  niulls  milii  glo- 
rialio  pro  v>bis,  iropleius  snm  consolatione,  impletus  sumgaudio  propter  omnein  muiiam  iristitiam  nosiram. 
5.  Lt  enim  venienlibus  nohis  in  Macidoniam  non  qunlqu  >m  hahuit  rer|iiiei  corpus  noslrum,  sed  in  omni 
vei ati  exlra  ceriaraina,  intus  liroores.  6.  Sed  hic  consolans  humiles  consolatus-est  nos  Deus  in  adveutu 
Tiii  7.  at  non  soluni  in  adveniu  ejus,  scdeiiatr.  in  consolaiione  qua  admonitus  luit  in  vnbis,  nuniiaus 
nohls  vostmm  dcsiderium,  vcstrnin  fle:um,  vesirum  sitidiuro  pro  me,  adeo-ut  mihi  magis  gaudere  faclum- 
es-et.  8.  Nam  ti  coniri-lavi  vos  in  his  liiteris,  non  poenitel  nie,  ct  si  poenituit,  video  euim  qund  h;ic 
epistola  illa  si  ad  paucuni  lempus  contrislavit  vos,  9.  nunc  gaudeo,  non  quia  comristati  fuisiis,  sed  qnod 
contristati  fuistis  ad  p&eniteoliam.  Moeruistis  euim  secundum  Deum,  ut  in  quoquam  non  castigemini  a  nohis, 
10.  rsam  luc  secundum  Deiini  inorror  pccniientiam  ~d  satutem  lirmam  effieii,  vennn  hujus  niundi  niwrni 
mortem  parat.  II.  Vide  enim  ipsum  hoc  secundum  Deuin  mosrere  vos  quantam  perfecil  vobis  solliciiudi- 
nem,  se<i  difensioiicm,  sed  indiguaiioiiem,  se<l  timorem,  sed  desiderium,  scd  stiidium,  sed  viudiciam;  in 
oiini  prastitistis  ros  puros  esse  boc  opcre.  12.  At  si  scripsi  non  propter  hunc  injuria-afficieniem,  non 
pro'>tcr  hunc  injuria-affectum,  sed  ad  oslendendum  solliriludiueni  nosiram,  quam  ,iro  vobis  haliemus  ergn 
vos  iu  facie  Dei.  13.  Picpter  boc  moniti  tumua,  at  in  consolatione  nnatra  mulln  magis  gavisi-sumus  i'<e 
caudio  Tili,  nam  refectus  fuil  spiritus  ejus  ab  omnibus  vohis.  1 4.  Nam  si  quid  ci  de  vobis  glohatus  sum,  non 
pudore  aCTectus  fui,  sed  sicut  omnc  vobis  in  veritale  locuii-siimus,  sic  eiiam  gloriaiio  notira  h«c  ad  Titura 
veritas  fuit,  tS.  ei  viscera  ejus  abuudaiiier  ad  vos  sunt  reiniuiscemis  hoc  oiiaiium  vestrum  obseipiium,  ut 
ciiu  limore  et  tremuro  suscepistis  curo.     16.  Gaudeo  igitur,  n»m  inomni  confido  in  vos.     vm,  I.  Ai  notiticu 

ANNOTATIONES. 

vil  3.  «';"/»!  sic  recle  cod.  A;  cod.  II  sine  sensu  an  <■  jabai  ponit  (vid.  supra),  umle  his   l<>c>s  G<uh. 

(ijnm. aaivildiN]  cud.  A  mi[>gatvillan  (-iiniil  mnri,  lu  illo  xad  giavem  ipiemdam  scnsuin  uon  posniss<'  ap 

<r-j-j»s-»0fxviiv),  utraque'  ecdo  cndd.  grascorum  aucio-  parei;  cxierum   Uillai  (paucuiu)  •  gr.  omn.  nc<|uu 

riiaie  euniproluitiir.  — juh  mmhum  liban]  cod.  A  jai-  Joan.  v,  35;  l'hil.  15  aailitur;  oicilur  aulem  Skci>. 

inmana  ()K.)  libnm,  Cast.  X  jcl-  samanaliban  (vil.  ad  p.  47,  3  rfn  leiltlmnma  mela. 
Mc.  IX,  25).  vii,  9.  saurijaidedu /)|  sic  iccle  cod.  A  ;  cod.  0  .X 

vii.  4.  idaiMgoHs]  multam,  "  gr.  omn.  saurtiidedup.  —  in]  •  cod.  A. 

vn^  5.   maktdonjai]  cod.  A   makaidoujai ,  vid.  ad  vn,  10.  10]  °  cod.  A. — flaCM/giifafj  c<hI.  \  gatulgida 

,    j(j.  ad  idriiga  reialuin,  cuin  qaiuliiidai  ad  qanisiai  rcfe- 

'  vii,  0.  gajilaihands\  sic  rccte  cod.   A;  cod.  B  X  rcndum  til.  —  ustiulintla ]  viil.  a<t  i.  xm,  55. —  du 

qii[>luihiiHS,  vid.  ad  M  '.  »11,  24.  (ci/««|  ad  Tituni.  gr,  iri  Tit-jv  ;  Golh.  c.  codd.  itf,o,- 

vii,  7.   iii">r«nfl}  e\speciavciis  Uwiru  ad  gauuo]>a  Tirov. 
reUluro;  Grim.  W.  J.  I.  I.  p.  193  ui  itvaratw  rccic  vn,  11.  s«iu>|  cnd.  A  X  *"'"■'"  (video).  —  */nirarjJ 

liabcal  ,'gaunopa   librarii   iiiciuluin  essc  judicat  pro  sic  codd.;  Casl.  X  'louiruna,  vid.  ad  i,  14.  —  tisan] 

qiiunof),  nohisad  cos  soloscismos  perliuere  videlur,  C.nli.  c.  codil.  •  iv. 

ile  (iuiliiis  ad  Neh.  VI,  16  diximus.  —  varp]  licrct,  vil,  12.  ;«/>ui|  lioth.  •  rai.  —  m«/i</'>]  Goih.  •  uuf». 

„mii.  vil,  13.  iiwli   [ih\  cud.   A    inuppis.  —  «i«tw|  c<-i4. 


U    .f 


VII,  8.  ja*fli]  Golh.  c.  cod.  c.  ap.  Mi.  °  r.ai. —  />ai>»]  «A  sijum.  —  ap[>un\  al,  •  gr  ;  Golh.  conspirat  cuni  iis 

•  eod.  A.  —  jnh  jabai]  gr.  onin.  ti  wi,  formula  h'>C  endd.  qui   Si  h    I.  ponuut  el  inlra  |M»t  n«pi(r»oTf,i>o» 

vertmrum  Ordine  invciulur  ciiam   VII,  11,  cuui   I,.  {(itiiui)  omittunt.  — aiiu]  pr.  •  cod.  A.  —  nwiurai] 

xv  Mi,  i  jaliai  jah  legalUT.  —  i;i:saiu<;  auk\  c»d.  A  tini<r  imslra,  gr.  Oftwv. 

■aM:tvu  (nam  video).  --  dnlUiului\  cud.  A  du  uiiilai;  vn,  I  i.  bau]  gr.  omn.  pnsi  redidaduuii 

lci  [\<f  rcCcpU,  quod  jam  Casi.   adlluUVit,  pro  </m/i  vii,  15.  jah   /thjIs]  coii.   A  juMiriisli.  —  \na]  lic 

tViii.oi  (v  d.  ad  t.or.  1 ,  vn,  H>) .  «ui  iucsl  x«i  pani-  reclc  cod.  A  ;  cod.  II  X  •"'• 

rula  (-m/i)  ;  nara  eisi  ad  J.  tvin,  21»  »/i  encliiic  m  pro  vn,  lt>.  n»\  htilur,  •  gr. 

r.n  e  iiiiii  tignillcauM  partieula  puni  putie  iiegavlmua,  vni   I.  kn  uja\  notiflco,  gr.  ytMtaiCtfiiv,  —  <»>\l/<'f 

lanicn  eoa  locoi  ovcipiuiui  i|uihm  xai  eunt  ei  eon-  r<"i|  sic  etnl,  lt;  rod.  A  omiituo  mclius  owu  gr.  oiui» 

iuugitur  |  his  i-iiim  Coih  j>i/i  aui  plaua  omiltii,  aut  uikklesjon:  (ecilcsis). 


705 


13, 

»5. 


II    v  1>  (OHI.N.IilOS  V.!),  2—19  '«5 

I  izvit.  bruprjus.  anls  gu^  bo  gihanon  in  aikklesjou  miikidonais.  batci  in  nianagauima  kustau  aglmis 
5  managdubs  rakedaUizejak  baiadiupu  miledi  ize  usmanagnoda  ilugabcin  ainfalbcins  izc.unte  bi  mahlai 
i  veilvodja  jili  ufar  mabl  silljaviSjos  vesim.  miji  managai  usbloteinai  bidjandans  uns  ninian 
•")  «iisl  seina  jah  gamainein  andbahijis  v.i  jjan-.  veibans.  jnli  ni  svasve  renideduui  ak  sik  silbans 
0  aigebtin  fiumisi  fiaujin.  babroh  [isn  uns  bairb  vilj:;:,  gujis.  svaei  bedeima  lcilauu  ei  sv.isve 
7  faura  dustodida.   svab   usliubai   in   izvis  jali   jio  ansi.  akei   svc  raibiis  iu    alUmma   managnib 

galaubeinai  jah  vaurda  jah  kunbja  jali  in  allai  usdaudein  jab  aua  bizai  us  livis  in  ims  fnabvai 
H  ci  jab  iii  bizai  ausiai  managnaifi.  ni  svasve  fraujiuonds  qi]ia  izvis  ak  iii  bizos  auharaize  us- 
9  daude  ns  jali   izvaraizos   friabvos  airkniba  kinsands.   unte  kuunub  ansl   fraiijjins  unsaris  icsnis 

xrUlaus  balei  in  iz\ara  gamilcdida   s.k   gabigs  vismls  ci  jus   baiiima  is  unlrilja  galicigai  vair» 

10  baib.  j.ib  ragin  in  (iaratiia  g>ba.  uiiie  bala  izvifl  batizn  isi.  juzei  ni  batainei  viljm  ak  jab  latnjan 

I I  dugunuub  af  fairnin  jrra.  ib  no  sai  jali  lanjan  usiinbaijb  ei  svasve  faura  isi  muns  il»  viljan  sva  jaii 
\i  du  nsliuban  us  bauiuiei  babaif).  jabai  auk  vtlja  io  gagreftai  ist.  svasve  babai.  vaila  andanem  isi.  ui 

1 1  svasvc  ni  liabai.  ni  sva  auk  ci  anbaraiin  iusila  <|>  Uvis  aglu  ak  us  ibnassau.  in  bamma  nu  mela  izvar 
ularas-us  du  jaiuaize  [<aiho.ii.ci  jali  jainaize  ufarassus  vairbai  >in  izvaraim  barbom   ei  vairbai 

16  ibnassus.  svasve  g.imelib  ist.  saei  filu  ni  nianagiso  jali  saei  iu.il  ni  favizo.  ajibau  aviliud  guha.  izei 

17  gaf  bo  samon  usdaudein  faur  izvis  in  bairlo  leilaus.  unle  raibtisbida  andnnm.  ahban  usdaudoza 

48  visands  silba  viljands  galaib  du  izvis.  jab-ban  mibsandidedum  iinnia  brobar.  Jiiici  bazeins  in  :.:• 

49  vaggeljons  and  ailus  a.kkle-jons.  ajiban  ui  bit-ain  ak  jah  galcvibs  fram  kikklesjom  niib  gasiubam 

iNTBUPKETATlO. 

vnbis,  fratres,  graiiam  Dei  lianc datam  in  ecclesia  Maeidnni*.  -,  qund  in  mullo  eiperinipn'o  Irislitire  mnllilndo 
ga.ulii  L-.innn  i-i  baec  profunds  paupenas  corum  abundavii  ad  diviiias  sinipliri  aiis  e»rum  ;  5.  nam  secundoin 
viiitncni  testnr  et  supra  virluleui  voluuUrii  fuerum,  i. cutn  miilla  ezhorutiune  precantes  nos  accipere  gratiain 
siMin  et  comnjmiicaiionein  niinistrrii  iu  hos  s>ncios.  S.  Kt  non  sicnt  speravimn<,  scd  s«  ipsos  deilerinil 
priniuni  Domino,  deinde  auiem  nubis  per  vnluiiiatem  Dei ,  6.  aileo-ut  precaremar 'f itiim .  ut  sicut  antea 
Mcepil,  sic  pernVUi  invoseiiam  lunc  graiiam.  7.  Scd  uti  qnidem  in  nnmi  abnndaiis,  fide  et  verbo  ei 
cogniiioiie  ct  iu  oiimi  sollicitudina  ct  in  bae  e  vobis  in  nos  rariiaie,  ui  etiam  in  Imc  gratia  sbundetU.  8. 
Mon  s  chI  dominans  dico  vobis,  sc.l  pruplt-r  banc  alinrum  Bolliciiudinem  eiiam  vcstne  earitatis  Bincerilatem 
probans.  9.  Maiii  eugnnscitis  graliam  domini  nostri  Jesu  Cbristi ,  iiuod  propier  vos  panperein-fecil  .-e 
■iives  exislcus,  iii  vos  hae  ejus  pau|>eriate  divitea  (iaiis.  i\).  t-.i  consilium  in  Imc  do,  nain  hoc  vobis  me- 
lius  cst,  vos  qui  non  soliini  xclle,  scd  eiiam  facere  incepistis  a  prascrdente  anuo.  !i.  Verum  ntiuc  ecce 
niain  facere  perficUtis,  ul  sieul  adesl  aniiuus  ad  cupieiidmn ,  sic  rtiam  3d  peificieiiduui,  ex  quo  habelis. 
li.  St  enim  voluntas  io  paratoest,  sicut  babeal,  bene  arretituiu  est,  n<m  sicui  non  babeat.  i5.  Non  sic 
cnim  ui  :<liis  qnies,  verum  vobis  Irislitia,  sed  cz  aequalitale;  14.  in  lioc  nnnc  lempore  vestra  abim- 
ilantia  ad  illormn  inopias,  ut  eiiam  illotum  abundantia  fiai  ad  vealras  inopias,  ut  iiai  a-qualilas,  15.  sient 
scriptutn  est :  qui  mnlluui.  non  plus  .n  qoi  paurum,  tion  miims.  \G.  At  gialia  O.-o,  qui  deilil  Itanc 
eamdem  snlliciludinein  prn  vobis  in  cor  Titi,  n:un  qnidem  precem  aeeepit;  17.  a>  soliieilior  existens 
ipse  vnlens  pmfeclus-esi  ad  vo*,  18.  etauiem  misimus  eum  eo  fratrein,  cujus  Uus  propter  evangelium 
per  oiunes  ecclesias.     19.  Al  nuti  huc-so.um  ,  sed  ctiam  ord>  ains  ab  ccilesiis  inier  socios  peregrniaiionis 

ANNOTATIONES. 


vtii,  i.  jah  paln]  cid.  A  j(ij)-[)ala. 
viii,  5.  ulbaviljos]  qood  advcrhinmne  cssel  (uti 
aljaleikit  riulipp.  iil.  15),  an  adjeciivnm,  coin  Casl. 
iluhiiassrl ,  Gnm.  W.  J.  p.  2>)2  cl  dam.  III,  590 
(.liiraleiii  suhstaniivi  esse  recte  monuit,  reciius  au- 
lem  prn  fi/fmrifis  foriiiain  cittaviicu  posuissel,  \id. 
Grani.  1 ,  599  sq.  —  ■«shi»]  fiieruul ,  »  gr.  onui. 

viii,  4.  vibloteinat]  cod.  II  X  utbtopanai. —  «i- 
liiiiiij  acripcre,  °  fx  ,  qui  liabent  ciun  unt  post  eei- 
hans  ponunl ;  U!f.  c.  Ambrst.  —  teina]  suam ,  °  jr. 
oiiiii.  cf.  a.i  1,  vii,  IG. 

vin,  o.  jali  «ij  co.l.  A  jan-m.  —  paproh  pan]  cod. 
A  paptop-pai,  caet  tuiii  gr.  mnn.  x«t;  Goth.  c. 
verss.  lat. ,  cf.  lamen  L.  iv,  9,  uhi  paproli  aa 
nci. 

viii,  7.  roihtts]  hac  pariicula  wsp  enclilictim  red- 
ililur,  sic  L.  i,  I  unte  rai'uit  (i-tLS-nntp).  svin,  14 
pau  raihtit  (vntp)-  —  »»]  sec.  in ,  ''  gr.  omn.  —  ana\ 
iu,  »  gr.  omu. —  (riapmi]  co.i.  A  (rijnptai. 

vin,  8.  tvasee  frntiiiBonds]  sicul  dominius,  gr. 
ouin.  rxz  i-.w.hi\  Gotli.  c.  Vulg.  —  izeis  \  vobis, 
°  gr.  otn.  —  usdaudeint]  sic  recie  cod.  A ,  •  o.j.  B  X 
usdaudein. —  fr.up  os\  c.iii.  A  frijapvos. 

vin,  9.  gal>eigai\  cod.  A  gabiyai. 

viii.  10.  jr.ii  rngin]  cod,  A  jar-rayin. —  tiljan  — 
taujan\ '  co.l  A  c.  gr.ooio-;  cod.  1$  cnin  vers.  Syr. 
ii  Arab.  (ab  ea,  >n>a;n  edidit  Walton  prorsusdiversa, 
exslaute  iti  bibliotheca  Ambrosiana  iu  cod.  penla- 
gollo  qcslvlas  P.uli  contiueule.  Ci-r  ).  Cxlcrum 


Goib.  "  to  ulr.,  sic  vs.  scq. 

vin,  II.  (auraitt]  a!esi,"gr.  nmn.  —  tlu\  see. 
atl,  gr.  to;  Gutll.  e.  c«<d.  n  ap.  Mi.  ei  verss.  lat.  toO 
legil.  —  habdip]  iiahclis ,  cod.  A  hnbui  (haheal)  c 
vers.  Cnpl. 

viii,  M.  vilja]  sic  eoiid.,  1'asl.  >.-  viljnn,-  •  qaq;e(- 
tai]  sie  Giiin.  W.  I.  p.  192  ci  Grain.  III.  5ll  recle 
coujecit  (cf.  L.  ii,  l)  et  Mssni.  B.  A.  p.  525  dieit  in 
cod.  aliero  iia  scriptura  csse  videri ,  cuni  alier  !iae 
parte  mntiUins  sii;  Cast.  gagrei....  tai ,  scd  gagreftai 
;i|>.  Aid.  ji.  07.  —  svasve\  Goih.  *  s«v  et  paulo  posl 
c.  coiiti.  T<f.  —  isl]  sec.  csl ,  °  gr.  oititi. 

vni,  13.  sva]  sic,  °  gr.  onin.,  nisi  Golb.  tvnei  in- 
tetjecia  ouiV  particula  d>remil;  dc  simili  imesi  vid.  *<i 
L.  i,  20. 

viii,  15.  ntanagizo — (nviso]  p!"S  —  minus,  gr. 
finui.  £7r)s««t7;  —  riXp.TTcviiJe.  —  jah  taei]  cod.  A 
jat-saei. 

Vin,  16.  nvilittd)  cod.  A  amimp.  —  izri]  cod.  A  w. 
—  faur  imh]  coA.  i)  »  )?{. 

viii,  17.  si/.'i>i  vitjauds]  C:->t.  «s_  ;<'i. 

vni,  l&.jap  pan]  cj\.  L>  (?)  X  gap-p.tn.  ouiig 
A  (?)  X  Sa-'  /-"'"• — p'zei\  cnd.  A  X  pizai~.—i\  ur..- 
pter,  gr.  oiiin.  tv  (in).  — niidi  jier,  sie  i..  cod.  U  seri- 
plum  csse  videri  Casi.  in  Add.  p.  bS  dicit,  duiu  iu 
cod.  A  arnx  videatur,  sed  and  suluin  esl  reciuni. 

viii,  19.  mip  gasinpani]  inler  sccios,  cod.  A  r.  gr. 
omu.  mipt/nsinpa  (cousocius).  —  rfn]  Golli.  e.  codd. 

0  «'JTOV. 


7C7  IIIULIO.llM  ULFILANA  VKRSIO.  768 

£0  iins  mi|>  antUi  |>iiai  andbabtldon  tnm  uns  Vlu  franjim  vuljjau  Jan  gairnein  uuiarii.  hiv.«i><ijauilani 
21  pma  il>ai  was  iius   fairinodeili   in  iiigrcni  billl  ItfdlMblidon    fram   Iffi*.  garcdnml.ms   mk  gn.la   iii 

1t  batainel  iu  andvairbja  gubiak  )ah  lu  andvaitftja  mauue.  intanilideduin  (jan  mib  im  bmbar  nnaa» 

rana.  banal  |:aiausideduin  In  managaitn  ufU  iiidaudam  visandan  ibfwn  nu  sai  Qlaui  uiaii  uadai» 

13  uVxaii  Irauainai  inanagai  in  Ixvii.  ■  :■  J >(>■-  !>■  leilu.  laei  lil  gawan  mein  ]«h  gavannlva  In  Isvisjabha 

21  brobrjut  unaaral  apauaiauleii  likkleijuno  vuibus  xrUi  us,  .-i[i[iin  uslaiknein  frinbvna  livaraima 

u,  I  jaii  uotaraiioa  wnfluljna  faur  iivis  In  ini  uaU.ktijandanii  lu  nndvairbjn  aikklesjniio.  nhbin  di  md- 

2  bahii.  [>atei  rahloda  dn  veibaim.  ufji»  m"i  Iil  du  meljm  livii,  nute  vait  gairnein  Izvara.  bizaiei  fram 

izvis  wo|>a  ai  niaknliiiuini.  uihp  a\;ij:i  gamanvtda  isi  frain  fairniii  jera  jali  bala  us  itvis  aijan  ga- 

3  vagida  |ians  mauagfaUaM  hwi.  abban  fanragaaandida  hrnbruim  ei  woftuli  nmara  sn  fram  irvi>  n| 

»  vam|)i  lausa  in  bizai  haibai  ei  svasve  q»b  gamanvidai  iij.iib.ibai  jabai  qimand  mib  niii  makidn- 

nt-is  jah  bigitand  izvis  unmanvjani.  gaaiviakondau  veis.  ri  ni  qiban  jns.  in  bamma  itsmin  Lizos 

5  wolta|jot.  nandibanrfl  na  man  liiiljan  hrobrnniei  galuifiain-i  du  i/.vis  jah  tauraganmnvjama  bana 
■auragabaiianan  aivlangian  Iivarana  [i.ma  manvjao  visitu  ivaave  vailiqisi  jah  m  ivaive  bifaihon. 

6  |>alnjj  ban  saei  saiijj  us  g.ijjagkja.  us  ga|j  igkja  Jafa  snoihij)  jnh  snei  saiib  in   binbi;inai.  ns  biubeinni 

7  jah  sm'i[ji[).  warjisnh  iva»ve  huragahngida  hairtin  ni  m  Irfajon  nibhau  m  naubai.  unie  blasana 

8  giband    li-'|i>|i  gu|).  :i|i[ian   m.ilneigs  isl  f  > > } >  alla   anit   ufarassjan  in  i/vis  ei   in  allamma  sinieino 

9  :ili>  ganauhau  babandana  Hfarassjsib  in  allamma  vauratve  godaise.  svasve  gameliblsl.  tahida  gat 

10  uiih  daim.  mvaurhta  fs  visib  >lu  aiva.  a|i[i,m  sa  andsUldands  Iraiva  iSana  saiaudan  jah  hlailia  <:■> 

1 1  maia  andaialdib  jah  managjai  fraiv  isvar  jah  vahijaa  gaUujai  akran»  usvawhiaia  isvaraism.  fai 

INTKKPRETATIO. 

iiolis  eum  graiia  hae  minlatraia  a  nohis  a.l  dnmini  ginriam  et  prompinuilinem  nostram,  30.  dcviian. 
lilms  hiM-,  ne  i|iiis  nns  vmperarcl  in  abundantia  hae  min<slrata  a  nohis;  21.  curanies  enim  b>ua  nnn 
solimi  in  facie  l>ei ,  sed  ciiam  in  1'acie  bominum.  22.  Misinms  aiileiu  cum  iis  fralrem  nosirmn,  i]nein 
nrohaviuius  in  muliis  sa>ne  solliriiuni  existtmtem ,  ai  mmc  eeee  n>ulii>  umgis  -ollic  tinrcm  rouRdentia  mulia 
in  vos ;  23.  sive  pro  Tiio,  qui  est  sorius  meus  et  adjiilor  in  vos .  sive  frairef  noslri,  apostoli  eCetesia- 
rinn,  glnria  Christi.  24.  At  osiensioneui  carit.uis  veslntp  el  nnslr»  glnriatiouis  de  vnhis  iu  iis  exhibemea 
iu  pnsseuiia  eerlesiarain.  ix,  I.  Ai  ite  minisicrio,  quod  periinuil  ad  sanelm,  snneifluum  mihi  e«l  ad 
scrilieiidum  voi.is;  2.  uam  scin  promplilndinem  restrant,  <pia  devobis  glorior  ad  llacidones,  nnm  Acliajs 
pr,'.'iiarais  est  a  praeedenle  aimo  ;  ai  ha;c  ex  voliis  zmulmin  roariiavii  hos  plurimm  erum.  3.  Ai  pr.ii- 
inisi  fr.iTes,  ut  glnriatin  noslra  h.ce  de  vnbis  non  fieret  inanis  in  lior  dimidio.  nt,  sicui  dixi,  prarparali 
siiis,  -'. .  iio,  :.i  veniunt  rum  me  Uacidones  el  inveniiinl  vm  impnraios,  pudeat  nos,  ui  non  dicam  vu», 
ii>  hac  eoiifirinaiione  hujos  gloriatioiiis.  5.  Necessilaieiu  igiiur  pmo  ro.are  fr.nres,  ut  eant  ad  vns  et 
pr.vpareni  banc  promissam  euiogiam  vestram  hane  psratam  ease  uti  benedietionem  e.t  imu  nli  dereptn- 
iicni.  6.  iioc  auiem  qui  s-rii  e  parcimonia,  e  parcimonia  eliam  metii ,  ct  qui  serii  in  benrdictioRi*,  a 
beiiedictinne  eiiam  melii.  7.  Quis>pie  sicut  pr.-eilestinavii  cnnte  nou  e.  dolnre  ant  e  neceSsiiaic,  nam  iii'a- 
rein  dato>e<n  amat  Oeas.  8.  Ai  potans  est  Dens  mnnem  graliam  augerti  in  vnhis,  ul  in  amai  semper 
nmnis  sufQcieniiam  habenies  abundetis  iu  ounii  operuni  bonorum,  !).  sicut  serii<4iim  est  :  dispersit, 
dedit  paiiperiims,  justiiia  ejus  manct  iu  svuiu.  10.  At  hic  ilooaiis  son>iae  liuuc  serenlem  eiiam  p.ma 
ad  cibura  donai,  et  augeai  semen  ve&trum,  et  crescerc  faciat   frurlus  justitix  vesir:e.     it.  !:i  omui    lucu- 

ANNOTATIONES. 


viii,  20.  bivaud  jandam]  devilantibus,  ad  proxime 
praecedens  miii  relatum,  cod.  A  biiandjandaii:  (devi- 
lanies)  c.  gr.  onin.,  ad  sequenlia  perlnens,  cf.  sd 
iv,  18  — rfi<;reiH|  sic  in  cod.  A  postcriorein  msnnm 
reete  emendasse  pro  digrjin  (n,unii  in  cod.  8  le^ilur 
et  (irima  manu  e'iam  iu  co.l.  A  scriptnm  fuii),  jam 
Grim.  W.  J.  p.  l!)l  indieavit. 

Vlll,  21.  gii[>*\  Oei,  gr.  xuftov. 

viii.  22.  uidau.lana\  sic  iede  eod.  A,  cod.  B  )0L  tt'- 
dandu  —  filnus  >nai*\  de  <pia  ubcrlate  loquemii  vid.  ad 
M.  vi,  2C;cul.  A/i/h. 

viii,  23.  jah  ijarn«rj(((i|  cod  A  jaq-gavaurstva ; 
ca'leruin  o<ii'ii»r».'ea  gr.  oinii.  posl  izvit.  —  vulfius  ] 
cod.  A  viil/iaas  (glori;e)  e.  Veles  el  verss.  Inl.  ap. 
Mdl.  uisi  vuljiaut  pro  lulpus  EcriplUffl  esl,  vid.  ad 
Mc.  vn.  32. 

viii,  2S.  fr.r.jivos]  eod.  A  frijapvos.  —  n.slaiA'»i<iii- 
r/aiM|08lendeuies,  ^r.  iv^f^wrOs. 

ix,  1.  appan]  Guth,  IUI  ujv  IUI  yie  omittil,  uirain- 
i|ue  eiiim  gra'cam  parliculam  per  appan  reddit ;  veri 
lamen  esi  ilmiliui,  eum  pb  nmisisse  :  primum  quia 
fie  in  omiiibua  us  cudil.  legilur,  quinu*euni  aiiis 
eiiuii  locis  consonlire solei;  ileinde  qnis  •>■:  w.  3  illi 
ii>J«  np|>osilnm,  iutiiiii  per  appan  GOnvertit,  nuHus 
aulem  nnbis  ilinnlull  Incus,  ulii  u  v —  5:  per  n(>hm\ 
—  ubpan  re.lililiiii  esscl ,  sed  aui  uii  llll  S:-  rmpoil- 

uci;  aicedii  qu>d  Golh.  uit  wplm  onittili  cf.  n 


4.  —  rfi<  mrljan}  Casl.  X  JeL;  cseterum  Golh.  c.  codd. 
tou  pio  to  lcgii ,  rf.  8, 11. 

ix,  2.  woi>a]  glnrior,  eod.  A  uop->m  (gloriamur). 

—  nMJaWfmmm]  sic  cod.  li  pi>>  makirfonim,  vid.  ad 
Gal.  v,  15.  —  axajt!}  cod.  A  akaja,  i:  riiinque  reete 
liahel,  sic  pntXfl,  zaxariut  el  paska ,  zakarias  serilii- 
lur. —  /;.i  :;.,,:/ii]  cod.  A  i:hi.'i;ii! ■■  .  idem  sign.ficang. 

—  izei}  eiiruin  ,  •  iod.  A  c.  (:r.  omn. 

ix,  4.  juh  t'ttiitand\  eod.  A  iab-bigilaiitl.  —  vuni.:nv- 
jant]  cod.  A  )|(  ttwiiunvjands.  vhl.  ad  L.  x,  2  —  gaai' 
viskondatt}  co>l.  A  }:*  gaa  viskondn.  —  qtpau}  diraea, 
gr.  Xsywurv.  —  /jisw  wulfluljot]  hnjns  glorialionis, 
°  gr.  el  bod.  A  •  pizos. 

ix,  5.  jah  ni}  cnd.  A  jan-ni. 

ix,  (i.  sttip]  nir.,  cml.  A  sttiiip.  —  us  aapttijkja} 
nir.,  Cast.  X  jcl.  —  piupeiHut}  benedicttnno,  gr. 
«0)071*11: ;  f:i'ierimi  Goib.  pro  priore  firi  r.  e>.d.  iv 
legisse  videinr,  de  ilioro  nirum  hsi  an  >.  legnril,  aon 
tali>  liquet, 

ix,  7.  wau/inil  hinc  usrpie  ld  (aM4M>l<i)  »i>..-'  Rli, 
I  in  eod.  A  iieesi.  —  jisaait]  Caxi.  hane  rormam  f»t« 
sain  pro  gibundan  MM  dnens,  eiiil.  v.J  linui.  I, 
1017. 

11,  8.  iii|  esi .  °  gr.  nmn, 

ix,  9.  ii»r«Mr/iiiJ  COd.  II.  X  usi<1,,r(«.  >'J  •""1  *•• 
v,  13. 


TC9  ?l  AD  COIIINTIIIOS  IX,  12-X,  li.  770 

12  allamma  gahignaiidans  in  altai  aiiifal|iein«  sei  vanrkeib  | »_i ■  ■  li  uns  aiviarUtian  gu[>;>.  itute  andhahti 

pis  gudjinassaus  ni  [latainei  ist  usfulljando  gaiilva  pize  veihaue  ak  jali  ufarassjando  |>airli  man  ga 

15  aviliuda  gupa.  pairh  gakust  [>is  andbabljis  mikiljandaos  gu|)   ana  ufhauseinai  ainMiaitts  izvaris  ia 

44  aivaggeljou  nistaus  jah  in  ainfalheiu  gamaindupais  du  im  jali  du  allaimjah  i/.ei  bidai  faur  izvis 

l'i  gairnjaudaiis  izvara  in  ufarassau  anslais  gups  ana  i/.vis.  avilmd  gupa  iu   pizos  unusspilluilous  ts 

v,  i     gibos.    abban  Ik  silba    pavlus    liidja  izvis   bi   qairreiil  j ■•!•   inukamodein   nistius.   ikci  ana   and- 

2    augi  tailiiis  liauns  im  in  izvis  appan  aljar  visands  gatiaua  iu  izvis.  appan  bidjam  ei  ni  andvairjSs 

gatr.tuaii  Irauaioai.  pizaiei  man  g:idaursan  aua  sumans  pans  munandaiis  unssve  bi  lcika  gaggandans 

3 ,  4  in  leika  auk  gaggandans  ni  bi  leika  draublinom.  unte  vepna  unsaris  drauhliuassaus  m  leikeiua  ak 

5  mahteiga  gupa  du  gataurpai  utlgipo.  iniinninsgatairandaus  jah  all  bauhibns  usliafanaizos  vipra  kmi|>i 

<'>  gupsjah  fraliinpniidaiis  all  frapjejah  in  ufhauseiii  xrislaus  tiuhandans.  jali  manviiha  habandaiis  du 

7  traveilan  all  ufai  bauseino.  |>.m  usfnlljada  izvara  ufliauseins.  po  bi   audvairpja  saiwip  jabai  was 
gatrauai[>  sik  silban  xrisiaus  visan.  bata  pagkjai  afira  af  sis  silbin  ei  svasve  is  xrislaiis  sva  jah  veis. 

8  ujih.m  svepauh  jabai  \va  mauagizo  wopam  bi  valdufui  unsar.  patei  aigaffrauja  unsis  ilu  tiinreiuai  jah 
0,  10  iti  du  gaiatupai  izvarai  ni  gaaiviskmida.  ei  ni  pugkjaima  sve  plahsjandans  izvis  bairh  bnkcs.  uiile  |ios 

11  raiblis  bokos  qipand  kaurjos  sind  jali  svin[ios  i|>  qums  leikis  iasivs  jah  vaurd  frakunp.  |)ata  pagkjai 
so  svaleiks  p.vei  wiieikai  sium  vaurtla  Jiaiilt  bokos  alj.ir  vi>andans  svaleikai  jali  andvairpai  vaurslva 

12  unle  ni  gadaursum  domjan  unsis  sdhans  aippau  gadoinjan  uns  du  paitn  sik  silbans  aiialilhaudain  ak 

13  eis  tii  sis  silbam  sik  silbans  mitandans  jafa  gadoinjaiidaus  sik  sitbans  du  sis  silbain  ni  frabjand.  i[i 

14  veis  —  ak  bi  mitnp  garaideinais.  [>oei  g.mat  nnsi*  gnp  iuitap  fairrinnandein  uud  jah  izvis.  ui  auk 
svasve  ni  fairriunandaiis  und  «vis  nfarassau  ufpanjam  uus.  unte  jah  uud  izvis  gasiiiuinidediun  m 

INTEUPItETATiO. 

plelaii,  in  oinni  siinplicilate,  qu.e  operatur  per  nos  eiicharistiam  Dco;  12.  nam  ininisteriuin  liujus 
imineris  non  solum  est  impleus  inopiam  borum  sancloruin,  sed  etiam  augen9  per  multas  graiias  Deo. 
15.  I'er  eiperiiiieniimi  hujtis  ininisterii  glorilicaiilea  Dcum  in  obedientia  confessinins  vesir.e  in  evan- 
geliuin  Christi  et  in  simpticitale  eommuiiicaiionis  ad  cos  et  ad  oumes,  14.  et  eoriiui  prece  pro  voiiis 
desidcraiites  vns  in  abumla  iiia  grati.e  Dei  in  vobis.  -15.  Grana  Deo  propter  Imc  iiieuarrabile  ejus 
doutim.  x,  1.  At  ego  ipse  1'aulus  rogo  vus  piT  humanilaleiu  el  lenitaiein  Clnisii ,  ego-qui  m  fa- 
cie  i|indem  liumilis  sum  in  vobis,  at  alias  existens  confido  in  vos.  2.  Ai  rogamus  ttt  non  pra^eus  couli- 
dam  liducia,  qua  puio  audcre  in  quosdam  bos  putantes  uos  ut  seeunduin  carneai  ambiilaiiles,  5.  m  cama 
enini  amhuiautes  non  secundum  carnem  militamus;  4.  nam  arma  nostra;  mililue  imn  camalia,  sed  potcuiia 
Den  ad  eversionem  munimemoram,  5.  opinioue*  everteiites  etoinne  altitudinis  elai*  conlra  scientiam  Dei 
el  rapientes  nniue  incnlium,  et  >n  ohrdientiam  Chnsti  ducenlcs,  6.  et  parate  haheiitcs  ad  iiiciscniduni 
omiie  inobedientiarnin,  cum  exptetur  vestra  obedieniia.  7.  ll*c  de  facie  videtis?  Si  quis  confidil  se  ip>um 
Christi  esse,  boc  opinciur  rursus  a  se  ipso,  ut  sicut  is  Chnsti,  sic  etiam  nos.  8.  At  quidem  si  nuid  plus 
gloriamui'  dc  poleutia  nostra,  quaui  dedit  Dninintis  nobis  ad  xdilicationem  et  nou  ad  evcisiunem  veslraiu, 
nnii  erubescimiis,  9.  ut  non  videamur  ut  lerrenles  vos  perliileras;  10.  nam  h;e  qiiidem  litlerae,  dicuul, 
gravcs  sunt  ct  fories,  vcrum  adveiitus  C'>r|ioris  inlirmus  el  verbmn  dcspectutn.  II.  Hoc  opiuelur  hic  lalis 
quoil  quales  sninus  verho  per  lilteras alias  eiistcntcs,  tales  eliam  praeseutes  upere,  12.  uam  noii  aiideiiius 
iudicare  nos  ipsos  aut  comparare  n»s  cum  bis  se  ipsos  eomineudaiilibus,  scd  ii  m  se  ipsis  se  ipsos  meiieuies 
et  ciunparanirs  se  ipsos  cuui  se  ipsis  non  iuteliiguiii.  13.  Veruni  nos  —  sed  secundiim  uiensuran  regula-, 
i|oam  mensus-esi  mibis  Deus,  mensiiraui  pertiugeulem  usque-ad  eliam  vos.  14.  Non  eniin  sicut  non  per- 
liogenies  usque-ad   vos  abundaiiicr  exieudiinus  nos,  nam  eiiam  us^piead  tos  contendimus  io  evangelio 

ANNOTATIONES. 

ii,  13.  i-ij  sec.  in  gr.  omn.  Xuv!'1'c"),as"- 

ix,  15.  av  l  uil  |  Golh.  c.  coild.  °  3;.  —  unut$pil-  x,  9.  puijkjaima]  videatnnr,  gr.  5o;<j.  —  ptaksjan- 

lodons]  C"d.  It   *,  «inissui//irfu/ij,  vid.  Koin.  xt ,  35  ;  da«»j  lerienl^S,  gr.  exso&iv. 

i  pro  o  aliquolies  lalso  a  libraiiis   scriptum  esse,  ad  x,  10.  qipand\  dicunt,  gr.   omn.   ^jjffi;   Gnlli.  c. 

L.  i,  '23  vidmiiis.  Vu'g.  —  s>nd\  sunt.  •  gr.  oinn.  —  qurns]  sitf  cod.  U; 

i,  i.tk  <ilbn\  1  gr.  onin.  —  J.-nj  suin  "  gr.  o  un. —  Casl.  X  quma. 

atjar  visands]  t.isl.  X  jct.,  sic  vs.  H.  x^  1 1.  aljar  v  tandant]  vid.  ad  vs.  1. 

s,  2.  tiidiii;u|  cod.  U  X  Wrfyan.  graecis  accoiiiinoda-  i,  12.  ttNtii  tilbans]  nos  ipsus,   gr.  •  omn. — du 

tiiui  essei    si    bidja   (rogi>)    legeretur.    —   gair,niau\  pai<n\  ad  Ims,  gr.  omu  tio-:  tw».  —  sik]  Cud.  II  j)(  »  k 

Cod.  II  X  gulraiau,,   Castillioiiieo  (GIoss.   p.   tii)  ui  *;fr;iJem  v<  rbum  librarioruin   negtigentia  uiemlo.e 

pru  au  SLTiplum  esse  videbatur,  m  duplicali.)  ejusdeiii  repitlilum  ssepius  invenitur,  sic  sup>a  vi,  5  ei  ei,  in- 

dipiithniigi   vii.ireiur;  qtiam  defcmlendi  ralioneiu  iii  fra  xn,  Gaippan  aippau,  cl.ad  .1.  is,  41 ,  enaiii  plura 

sapieotibus  probaveril,  adiuoduui  veieiuur.  verba,  uti  Kph.  vi,  9,   ubijaA  jus  (raujarts  iu  iud.  A 

l,  4.  uusaiis  drauhtmnssaus]  s  gr,  ointi.  bis  scripta  suut. 

i,  5.  jah]  tert.  et,  °  gr.   uiiin.  —  tiuU,mdans]  du-  x,  15.  veis\  initio  versiculi  desuiit  verba   respon- 

centes,  "  gr.                                ...  denlia  his  lextus  gr.cci  o-i^t  ti;  ri  «fi£Tpa  xk-j^^to- 

x.  8.  tvepauli  jabai]  quidem  si  =  eotv  tc,  ul  Gfllh.  jiiiS«;    ailianueiisis   enim  iu   lranscrii»-iiU>i  iutegr.iftl 

xxl  nuiisisse  videatur;    tvepauh  rcddendis  ei?e!iticis  lineam  oini.it,  cuinque  pnstei  vid'ssct  sensnm  nni- 

inservil  aliis  ctiani  loris,  vid.   Itom.  vm,  9  svepauli  inno  consiare  non  posse  ,   voccni  ve-t  (nos)  supra  li- 

jabai  —  trTrtp;  pro  svepauh  n.:t  s.cpins  railiiis  pnintur,  neaiu    uddulit  (Cast.).   cf.  ad  iv,  10. — fuirrinnan- 

viii.  ad  viii,  7  ;  —  t;  a  Got'i.  plcruinqiii:  eiprimi  non  dein]  i.ertingeiiiem,  gr.  omn.  ifi/l<jQ«i. 

snlere,  ad  L.  u,  16  comprobaviiiius.  —  wamanagiio\  x,  14.  und]  sec,  gr.  oion.  anle  unle. 
<  gr.  —  gaiiivnkoiida]  ciubesciinus,   gr.   omn.  aij- 


771  Pllil  IDItUU  UI.FILANA  VERSIO.  77i 

r>  livaggeljon  irlstaut.  ni  Inn  mita|>  wopaudani  In  iruinabjaiin  irbaldim  a]ib.in  ven  haham  ai  vafaa- 

10  )andein  garaoboinai  Uvarai  In  Ixvta  mikilnan  l>i  garaidelnai  nnttral  du  lifaiassau.  ufarjaina  :i"s 

47  aivaggcljon  mcrjnn  m  In  (raniubjalni  arbaidim  ilu  mtnvjaim  wopan,  i^pfmi  aa  wopanda  iu  iraujin 

18; ii,  l  wnpai.  lufo  al  nei  ilk  silban  gatvibunpejp,  Jalni  lat  gakusans  uk  banoi  IVaujn  ganvifcnn|tai{>a  vainol 

i  as[iulaidedei|)  oioinaaaoa  laitll  wu  unfrodoina  akci  jufa  uspnhib  mlk.  unte  aljauondi  bvta  gnbs  »i- 

5  jana  gevadjoda  a ■•■V.  tavta  ainamma  vaJra  niauja  avikna  ilu  usgaban  xrtauto..  n]>pan  ug  Ibai  aufto 

■vaavo  vauroaa  aivvan  mlulodi   (lludetaain  minai  rinrja   vairfmina  trupja  tavara  af  aint.iibcin  jaii 

4  sviknehi  pixai  ln  iristau.  jabai  na  sa  qiinauila  anfnraita  iesu  mereib.  panei  vcis  ni  meridedoin. 
ai[ibau  ahmaii  anparana  nr.nup.  panoi   ui  nemup.  ai]>pau   ai\aggeljon   uupara.  f>m.:i    ni  aiitlncmub. 

5  vuilu  u*bulaidedup.  inan  auk  ni  vaihiai  mik  minnlio  gaurajan  {>aini  ufar  ntikil  riaandam  apaustau- 
G  lum.  jabii  uiilirains  im  vaurda  akci  ni  kunbja.  uppuu  in  allainraa  gabairhiida  in  allaim  du  tavis. 
7  aipjpuu  ibui  fiavuurln  (aviJa  mik  silhan  hauniaiuis  ei  jus  Ulhaulljallldau,  unie  arvjo  gnps  eivaggel- 
H  jon  uicritia  izvis.  anparos  aikklesjoni  birauboda  niin  imis  anrtavizn  ilu  izvaramma  andbablja  jui. 
9  vUamta  ai  ixvis  jah  uahailta  ni  ainuohuii  kaurida.  unte  parhns  meinos  usfullidedun   broprjus  qi- 

10  iuuiiilans  af  makidonai  jah  iu  allaiin  unkauroinom  izvis  mik  silhan  fastaida  jali  fasia.  ist  aunja  iri- 
I !  staus  in  inis.  unte  so  wofluli  nl  faurdammj-da  in  mii  in  lunda  akaja,  in  wta.  uuic  ni  friju  izv  i.  gn[> 
19  vaii.  ippaiei  tsuja  jah  laujan  baba  ei  U8<aaitan  inilon  piz.c  vilpndane  inilon  ei  !u  bominei  wopand. 
45  liVuaindaii  svasve  jah  veis.  unte.  pai  svaleikai  galiugaapausiauleis  vaurstvjans  himlurveisai  gagalei- 
','.  k.mdaii»  lik dti  apaustaulum  irisian-,  j-h  nist  sildaleik.  unte  silha  saiana  gngaleikcp  sik  aggillau  liuha- 
45  tlis.  nist  mikit  jabai   artdbaiitos  is  ^agaleikowt  sik  sve  aiidhahios  garaihteins.  hiicei  audcis  vair{j.p 

INTERPRETATIO. 

Chrsti.  13-  Non  sine  mensura  giorSaiite!!  in  alienta  laboribua,  ai  spem  habcnius  in  eresceute  fide  veslra  iu 
vobis  augeri  secundum  regulam  uostram  ad  abuiidaitii^ra,  (6,  ultra  vos  t-vaogeliutn  praadicare,  uihi  iu 
altenta laburibns a4  parata  gloriari :  17.  athic  glorians  in  Doraiao gtcrietur,  is.  nam  irou  quiao  ipsmu 
coramendat,  ilte  est  probatus,  sed  qttem  dotniitus  commeudat.  XI,  4.  Utiuam  patercmini  ine*  p.niicum 
aliquid  stultiliae,  sed  eiiam  paliamiui  ine;  2.  nnm  atmnlans  vos  Oei  aemtiluiioue,  despondi  enim  vua  uni 
Viro  poellam  caataui  ati  esbibeudum  Cbrisio.  3.  Ai  iimeu,  ne  forte  sicul  serpens  Evvan  deccpitdolo  suo, 
corrupbe  ii.mt  nientes  vestras  s  simpiiciuite  eicastitate  hac  iu  Christo.  i.  Si  igitur  liic  vcniens  aHttm  lesum 
pra?dkai,  nuem  «os  «on  praedieavimus:  aut  spiritum  alinm  aecopislis,  quem  non  areepisiis;  aut  evauavlium 
Siiiud  auod  iion  reeeptatta;  beue  passi-estis.  5.  Putn  enim  non  quoquum  me  rainns  facere  bis  sunra  muliuui 
eisisteiitibus  upostulit».  6.  Sinpurus  sum  verbo,  sed  non  BCientia,  at  in  onini  me-maninasiavi  in  ouuiibus 
ad  vo>.  7.  Aut  iiuin  peccuiura  feci  me  ipsum  humilians,  ut  vos  exalteanini,  quod  lietiuidqnaui  Dei  evanre- 
liuni  prsedicavi  vobta?  S.  Alias  ecclesias  spuiiavi,  aceipiens  ob.-uiiiiim  ad  vesirum  miiiisterium  ct  exisicns 
apini  voa  e>  t-genus  non  ulium  gravatus-sum ;  9.  oam  egestates  meas  suppleverunl  fratres  venieuie*  a  Jla- 
cidoiiia  et  in  omnibus  non-molsstita  vobis  rnu  ipsum  servavi  et  servo.  40.  Est  veriias  Christi  in  me,  naiii 
li;ec  cloriatio  non  obstruitur  in  rne  in  tcrra  Acaeorum ;  propter  quid?  41.  Quia  nou  anu  vos?  Deus  scit. 
\t.  veruin  auod  facioet  Cacerc  bubeo,  ut  esci.Liiii  occasionein  herum  cupianiiuin  oceasiouem,  ut  in  quoglo- 
rianinr  inveniantur  sicut  etiam  nos.  45.  Num  bi  taies  fuisi-upo-toli  opcrarii  dulosi  assimUantes  sc  ;<d 
tnusttilos  Cfartali;  44.  ei  non-est  miruti! ,  nam  ipse  Saiana  assimilal  se  angelo  lucis ;  15.  non-esi 
magitum,  si   mintatri  ejus  assimilant  sc,  ut   mintalri  justili»,   quorum  lirtis  itt  secundum  opera  eoruin. 

ANNOTATIONES. 

E,  45.  habam\  babemus,  gr.  ora».  r/wnj.  XI,  6.jal>oi\  Golh,  °  Si  xai.  —  <>n]sum,  °  gr.  omn. 

»    46.  ufcirjninii]  s>c  cum  Cast.  jei.  tletfintiis,  for-  —  gafrair/Miiinj  mauifesiavi  sc.  nie,  gr,  tpnv.p<uicm( ; 

tasse  rectius  div.  serittendum  est  afar  jaina,  uit  xi,  forusse  qnbaiihtidui  (manifeslali)  Irgeudiun  eat. 

5  u(ar  tnikil  (vjrtfllt»).  —  arauidini]  laboribus,  gr.  u,  7.  ifcaij  ntim,  '  gr.  oinn. ;  Gulfa.  c.  Vnlg.  (nuu- 

omn.  x.viv«,  quotl  nuuc  legitur  e  versu  precedente  quid). 

huc  pervenisso  videtur.  xi,  $.  iavis]  t>is,  quod  cotl.  U   babet,  falsum  osae 

i,  18.  aaftu.inMi}  cod.  B  X  pakmawiii,   vid.  ad  L  nobis  videtut;  eodem  errore  librarius  eod.  A  5,  9 

X  i,  1>C  Pro i*P$*  posnit;  Grunm.   W.  J.  p.  214  leciiu 

xi    4.  mfinaizos  —  mifrtji/ein*]  mex  —  iniipieii-  Codicis   imn    prorsus   contemnenila  esse    videbaiur, 

V3B,  gr.  fiou--acpo<ruvij  et  iva  (?t)  °  gr.  sed  jani  Ca-;t.    isuh  in   leiliim  recepil.  —  ainiio/iuii 

xi,  2.  a/;unoiidc]  seniulans ,  tir.  oiiiu.  fy&v,  Colh.  kaurida]  ]  gr.omn. 

c.  ver*s.  latt.  —  ii  uae ahm]  tSksl.  Xjc'-i  emterum  m,  y.  i.j  tUaim  HNftoHiwnom]  in  i>mnihns  iwn 

sine  ilubio  pr«  nsgotou,  quoil  perapicne  in  r.oj.  legi  m<>iesliis;  Casl.  etGrim.  (W.  J.  p.  199  »-t  Gram.  III, 

Cast.  an.  tugiban  legendum  oit,  vid.  Rom.  xn,  t.  ir.(>)  uukaurr i.iom  pio  advorbio   habenlea,  crrain, 

xi  3  MiHiil  fioth.  C.  codd.  •out«».  —jah  nikuein]  nam  nl  idverbitnn  eese  poaaa  coiueibiur.   se.i  ct 

.    .'.,.'..  ,0   o,.r  Caatiliionam  lorma  r-ius  tnsolila  vldeiur  <'sso.   nec 

et  c.l>iil:'*ie,      Kr.  ,  *         ,  . 

ii   4  iafeail Goth. a uiv.  —vut]  nos,  •  gr.  omn.—  Grim  alta  cieroplo  coraprobare  poiuit :  Umen  con- 

a;'.»ifliil  cod   B  >'  ahma;  jaiu  Caat.  vonun  leciioiiem  strurtio  verborum  ropugoat,  nam  eum  In  alitnm  pro 

mtexiii  nosuii    uti  mot  «iwigi/Wjoa  proeodicta  U  gr.  *»  ir«n  Gotb.  nunouum  pooat,  Beri  non  noteet, 

ratMleciiorie  aivooaeifo— newuji]  pr.  acce,>isiis,  gr.  quiii  »d  nnfcuMKinom,  daiivum  pluralis  (cf.  Grim,  t 

oiui  >«.  Cavrr  •  -luiKt  prateritum  nos  mulo  babet,  603),  retnlerit;  gr.  omn.  i'.   ;,  quoil  non  osl  n.u- 

»cd  iion  ab  interprcte,  a«d  u  librario,  cujus  oculi  ad  irum,  ahsolute  positum,  sed  masculinuiu  a.l  Mquuus 

aeuuens  idem  verbum  aberrarent,  saiptum  eiso  vi«  ipawrftti  neriiuens,  

'  '|ir  v.,  U,  hiii]  non  est,  gr.  omn.  »i,  sfa  vs   t  • 

ii '  5.   «ism.iiai'il  eiislenilbus,   •  «r.  omn,   —  ajai:7tui  ]  sie  cod.  II  pro  ao.jiii»H,   vid     id  GaJ,   v, 

a|i>H»'iuuiu..>i|  t.otl.  U  :«r   Jtiauifum,    vid.  *d  J.xvm,       15.      ._...,.        ,.  .,,.,,     .        M 

j^  . ;,  {j.  iiix].i.|.  ;>d  vs.  II   —  minf]Gotb,  c.  uvJJ. 


•;73  II  Al>  COHt.NrillOS  XI.   10—  XII,   2.  771 

10  bi  vauralvam  i.e.  aftra  qifia  ibai  was  mik  inuni  unfroilana.  aipbatt  vaila  pa»  sve  unfrodana  uiniaib 
17  mik  ei  jah  ik  Iriiil  wa  wopau.  paiei  rodja.  ni  rodja  lii  fraujin  ak  sve  in  unfrodein  in  banima  glomin 

18,  1A  pizns  wofiuljos.  unie  managii  wopand  bi  leika  jali  ik  wopa.  unte  azetaba  uspulaip f>ans  nnvilans 
20  (rodai  visandaus.  tispulaip  j;ibai  was  izvis  gaf)iv..ip.  jaliai  was  frailip.  jab.ii  was  usnimip.  jal.ai  w.is 
"21  in  arbaidai  briggib.  jab<i  was  izvis  i.i  andavlcizn  slabip.  bi   uns  veri|iai  qi]ja  sve  paiei   veis  siukai 

22  veseima.  ip  in  paminei  we  was  anananpe.p.  in  unfrodein  <|i|)a.  gadars  jali  ik.  baibraieis  siim  jah  J». 

23  israelciteis  sind  jali  ik.  fiaiv  abrali.m.is  siud  jab  ik.  audfnlilos  xrislatis  sind.  svasvc  iinvita  ijipa.  mais 

24  ik.  in  arbaidim  uiaiiagizcim.  in  karkarom  ufarrassau.  in  sl  ibim  ufarrass.iti.  in  tl-iujjeiiism  ufia.  frain 

25  iudaitim  liinf  sin|iaiu  fidvorliguns  ainamma  vanans  nam.  prim  sinpam  vanduin  usbiuggvans  vasl 
ainamma  sin[ta  slainips  vas.  priin  sinp.nn  usfarpou  g  lavida  llS  skipa.  nalil  jali  dag  in  diupib  ii  vasna- 

26  reins.  vratoilum  ufta.  bireikeim  awo.  bireikcim  vaiilrdjane.  hireikeini  us  kunja.  bireiki  im  nsbindom. 
bireikeini   iu   bamg.   bireikeim  in    aubidai.   breikeim    in   inarein.   bireikeim    in   gal  ugaliroprum. 

27  aglmii  jah  arbaidiin.  in  vocainiin  ufta.  in  gred.tu  jab  baursiein.  in  lausqibreim  Ufla.  in  fritisa  j.ih 
28,  29  naqadein.  inuh  p<>  afar  pata  arbaihs  roeiiia  s.-iieii<a.  saurga  meina  albim  aikklesjom.  was  siukib 

30  jab  ni  sinknu.  was  afniarzjnda  jali  ik  ni  tuiidnan.  jabai  wopan  sknld  sijai.  jan  siukeins  meifiaizos 
51 ,  32  wopau.  gub  jali  atia  fraujius  iesuis   v.iit  sa   pinbeiga   dn  aivam   batei  ni   linga.  in  damasknn 

53  raiirauiapleis  piudns  arailins   |)iudanis   vilaida   ba«rg  damaskai    gafahan   mik   \iljands.   jah   bairh 

au ,     1  augadauro  in  snorjnn  atliabans  vas  and  baurgsvaddjau  jali  unbablauli  lianduns  is.  wnpan  binali 

2  akei  ni  baiizo  isl.  jah  ban  qima  in  siunins  jali  aiinbuieinius   fraujin-.  vaii  maonaii  in  arisiati   fui  r 

INTERPRRTATIO. 

10.  Iterum  dico,  ne  quis  me  eogitet  insipienlem,  alioquin  bene  quidem  uti  insipientem  accipiaiis  nie,  ut 
riiain  ego  paociini  qnid  glorer.  17.  Quod  lo.|unr,  non  loquor  scrundum  Domiunm ,  se.l  Hli  iu  in- 
sipienlia  in  liac  substantia  linjus  gtona*.  18.  Quia  inulii  glorianrur  secnnduin  carnem  ,  etiani  egi» 
glnrior;  (9.  nani  libenler  paiimini  Ims  inscios,  prudenles  exsislenles ;  20.  paiiraii.i,  si  qnis  vos 
servns  -  f.ieil .  >i  quis  devoral ,  si  quis  capit ,  si  quis  in  lahnrem  ducil  .  s:  quis  vos  i:t  fsciem 
raedil.  21.  Seeuudiim  ignominiain  die.n,  uli  ijuod  nus  .T-groti  essemus,  v.rtnn  in  quo  quidem  qitis 
audct,  iu  iiuprudenlia  dico,  audeo  etiam  ego;  22.  Ilebr.ei  suni,  etiam  cjn;  Israelilsa  sunt,  eiinni 
ego;  seuien  Abrahaiuis  siuii ,  eliam  ego;  25.  miuistri  Christi  sunt ,  sicni  inscius  dico ,  magis  ego : 
in  l.luiiiliiis  pluribus,  in  eareeribus  abundanler,  in  plagis  abiunianler,  in  morlibus  sxpe.  ii.  A 
luducis  quinque  vicibus  qtiadraginta  uno  rarenles  accepi ,  25.  Iribus  viiibns  virjis  c.i  sos  fiii ;  una  vica 
lapidattis  fui,  tribus  vieibus  egrrssionem  feci  c  nave,  nocle  e:  die  in  prnfundilate  lui  mrn-is;  ''G.  itineribns 
*aspe  periculis  Quminuin,  periculis  lairouum,  perienlis  e  genere,  perictdis  a  gentilibus,  peiieuiis  iu  nrlie, 
penculis  in  deserto,  perieulis  in  mari,  pciculis  in  falsis-fratribus ;  27.  afOietionibns  et  laboribus,  in  vigiliis 
s;epe,  in  fame  el  siti,  iu  jejuniis  si|ie,  in  frigore  el  nudilale.  tS.  Sine  bis  post  Ik.c  Inbor  meus  setnp  lerniis, 
eura  mea  otnnibiis  ecetesiis.  2fl.  Quis  atgiotal,  ei  non  a?grotem?  Quis  sollii  iiaiur,  et  ego,  lion  nrar? 
50.  Si  gloriari  debilum  sit,  b  s  iofiimiiatis  mea;  glorier.  51.  Deus  et  pner  domini  lesu  seii,  bic  benediclns 
iu  saeeula,  qood  nou  nieiitior.  52.  In  Damasco  pnpposiliis  geniis  Arela;  regis  cust.divit  urliem  Damascenam, 
rmnprelieodere  me  volens;  53.  el  per  feuesiram  in  laqueo  demissus  f'ii  per  nmrum  et  <  iTugi  manus  ejns. 
xu,  1.  Clonari  oporlei,  seJ  nou  uielius  esi    ei  euim  veuio  in  viiioues  ct  revelaliones  Domini.    2.  Seio 

ANNOTA7IONES. 

°  o*jv.  — jnbai}  G«tli.  e.  cnil.  9  :ip.  Mi.  "  -/«i.  —  bi\  vcnilur,  ncqne  unquam  t/v  pos!  re!.itiva  pronomina 

cum  hne  l  co  lorameii  ineinbranru  lacunam  effcver.t,  p  isitum  a  Gnlh.  reddi  solet. 

Cast.  b<nc  voriilam  <le  citniecinra  ad  li.lil.  xi,  23.  xvatve]  sicul,  °  gr.  mitn.,  Goib.  c.  Vulg. — 

xi,  10.  niificn./iiwi)  pr.,  Golh.  °  clvat,  cf.  ad  Uom.  karkarom  —  slahim]  gr.  omn.;(«nih.  e.  vnlg. 
xv,  8.  —  Mifn  puu]  lieue  qilideill,   gr.  otnti  ouv,  Ciil  xi,  ~l~.  miren.i]  niaris,  "  gr.  omn.;  (i"tii.  c.  Vu'g. 

parliciltas,  eliomsi  signilie.inii.  illud  vaila  jmu  purun;  xi,  27    illit.  Gotb.  c.  co.id."  b. — agtotn — arbaidi 


.iu 


acrnminodatiim  esM'  videtur;  si    lectio  Kcnuina   esl,  affliclinuibus — lalioriluis,  •  gr.omn.  pi  xoiru —  fzoySu 

Coibo  x»d  inalo  intellectum  <t  pro  xai  «v  aceepliiiu  singulari  numerj  habent.  —  naqadein]  sc  cud.  It; 

lisnilicare  v<sum  esl  nostrum  oorfc,  wohl.  weniij.teui  Ca-t.  X  naqadin.. 

(Gall.  encore,  niait  bien,au  moins)  (cf.  I.uc.  xvi,  i);  xi,  28.  mi>;iifl|  sec.  nietis,  °  gr.  omn. —  seiteina)  >ic 

sed  eiiatn  sic.  euifa  oliosnm  est,  nisi  pro  synonvmo  cod.  U  pro  tinttina  (M.  vi,  II);   Griin.  \V.  J.  p.  202 

pau  |iariictii;c  atldito  liabcri  poiest,  quod  nt   possit  illml  sriieim  leclionem  vitosnn  e-se  judicat,   quia 

vcremur,  cerie  locos  euui  iisiiiii  probanies  desidcra-  elisinnes  n  consonaniis  gnihica  linguu  non  paiiatur. 

mtis;   quamilam  signifleationis   simililiidiiieiu  hiibei  n,  2fl.  tundnau}  sic  cod.  II;  Casi.  }:-(  tundvjau. 

railu  Cor.  I,  ix,  12  iuaig.  codicis  A  pro  7r«vTtv>;  po-  xi,  51.  /tawjinsj  Goth.  c.  cmlij.  •  itt5v. — jaj  Golb. 

situm.  °  wv. 

XI,    20.    iispulnil>]    Goili.    °  yip.  —  in   arbai  'ai  xi,   32.  frfltxra  rfanias/raij  civilatem  damascenam, 

trioiji/)]  iu  laborem  ducit,  qu:c  eircnmlnculio  q  ain-  gr.  omn.  ,»*■./ aixyriiwv  woitv,  C:ist.  dnmasixafl  ferniani 

quain  jsr.eco  i^aipi-zna  non  i.dv.rlium  respmulei,   la-  e^se  atljeciivatn  cmn  nesciret,  damatkaie  legi  maluit. 

inen     nemo    nobis    persuadebit,    G  tliuni    fonasse  xi,  35.  handuns]  cod.  I."  )t(  hnndus. 

iimpia$u  legisse,  nain   neque  ullus  gr,   boc  vcrbum  xn,  i.   wopan  —  ts<|  gloriari  esl,  gr.  xx\i£aaOxt  $>i 

boc  Iiko  legii,  nei|.ie  si  leKeret,  cjtis  signiltcaliouein  o'  Tifj.^i^u  u.i>,  pro  quihus  Guih.  c.  vers.  Syr.  le;;it : 

Verba  gntliiea  probc  exprimereiit.  xKu^ao-3ai  Sti,  aiX  o0  o"j^«i/3»<. — a/nV/itifeiuiiis]  peipl 

xi,  21.  uie]  nisi  lihrarii  errorc  pro wa scriptum  esi,  co.l.  A. 

<•"!>  i  prniiomenGotl).  s:epius  couira  gr.  aucl>T.l>iCin  xn,  2.  /iifrorlainunel  cod.  \i  V  vidrortnihune.  co.l. 

ad  lil  (v;<i.  xi:.  G  et  18),  pro  gr.  gca  pnsituin  essejil-  A  .id  Cxtemm  liattc  mirain  numeraiis   verbi   eon- 

dtc  ndiim  est;   at  t.i  excoperis  weh  imodo,  (..<!.   vi,  structiouem,  Ca-i.  cum  Glossar.  p.  78  s.|   altero  loco 

12,  Pbilipp.  I,  "?.7i,  :-i;ec  panicula  nnllo  alio  loco  iu-  Gal.  n,  1  conrinnassct,  nuiic  ibi  yeram  codicis  lectjo- 


978  lilftl.lOKl  M  U.FII.ANA  VEltSIU  770 

jers  ndvoriailiunc  ja[>be  >■>  leika  ni  vail.  ja||>e   inuli  lclk  nl  vatt.  gu}>  va.t.  fravulvannna  |>ai>» 

".  svaleiknna  tmJ  brkljan  liiinin.  j.ili  vail  Jnna  svatcikauu  ninnnui  j;il >| n-  111  leika  ]:i]|"    iniili  leik  nili 

4  vail.  gn|>  nll,  [iili  i  fr.ivulvaiis  var|i  in  vagg  jah  bauiida  unqebja  vaurila.  [>noi  i.i  skulda  sind  inann 

K  n.iijjn.  i.iin  bmi  svaleikini  wof>a  i|>  raur  mik  -iilan  ...  vaihl  wopa  n.iia  m  unmnliiim  meinaim. 

6  a|>[>aii  jaliui  viljau  vvo|ian.  ni  sijau  uiiviia.   unle  stinja  q>[).i.   i|>  Ireiiljn.  iliai   was  in  tnis  wa  nrnni. 

7  ni.ir  |i  i  eJ  gasaiwi[>  aibbau  gabauaeib  wa  u-.  mis.  jah  bi  Qluanal  andbiileino  ei  ni  ufarliafnau. 
8,  <j  aigibana  isi  mis  hnutn  leiki  meinamma  aggilui  aalinini  ei  mik  kaupaaledi  ei  ni  ufarhngjan 

i..  jnifi  [iriin  klnbam  rraujan  ba|>  ei   af>tnbl  af  mU.  jali  q.i|>  mis.  gannti  ]>nk  anaia  mefna.  umn 
mahla  in  aiukeim  uaUuhada.  liiu  gabaurjaba  mi  maia  wopa  in  s  ukeim  meinaim  ei  nfarlileiprj.-ti  ana 

10  mis  maliis  irislaus.   m  pizei  inis  galeikaib  in  siukcim  in  anamahlim  in  nau[>im   in  vrekeiiu   in 

11  [ireihalam   hnw   xrism.  unte  ban  aiuka.  l>au   mahieigs  Im.   vnrj    unvita    wnDand».    ]ua    m  k 
gabahUdednb.  a[>[)an  ik  skulJs  vaa  fram  iavla  gakanujin.  unie  ni  vaihlai  mins  habaidi  baira  ufar 

t;  liiu  apaustauluin  jah  Jabai  ni  vaihls  im.  ai|i[iau  sve|iauli  laikneii  apaiisiaulaus  gniaviJos  vaur|.un  m 
15  livia  in  allat  bulainii  laiknim  jali  fauralanjain  jali  malilim.  vvn  ank  isl.  )iize  vanai  vcseij)  ttfar 
14  tiijiaros  likklesjona.  nil>a  [>aiei  ik  silna  ni  kanrida  izvis.  fragibib  mis  I  aia  skubis.  sal  briJjo  [taia 
m  iiiviis  iiii  qiinan  at  izvis  jah  ni  kaurjl  Izvis.  unte  ni  sokji  izvarns  mliliiis  ak  izvis.  ni  ank  skuliin 
l."j  iiama  laJreiitani  lnizJjun  ak  lailniiii  haniam.  a|>[)an  ik  galiaurjalia  fraqima  jali  fraqimaila  fanr 
!f>  saivalos  izvaros.  svebauh  ei  ufaras-au  izvis  frtjoiuls  minz  liijnda.  a[>[>an  sai  nu  ik  ui  kauiida  iivii 

17  nk  visanils  anllii  lisleigs  l.imlai  vciscin  izvic  uam.  tliai  bairb  wani  [>izeei  in-andida  ilu  izvis  bifaihoda 

18  izvis.  bab  teilu  jali  mijmtsandida  inima  brobar.  ibai  wa  bifaitioda  izvis  le  lus.  uiu  hmnma  samiu 

INTERPRETATIO. 

hominein  in  Cbristo  anie  annn«  qnalunrtlecim  sive  in  corimre,  non  scio,  sive  sinc  corpore,  non  scio,  lieus 
scit,  nbrepttim  liune  talem  ad  lertnim  rueluui;  5.  et  scio  bunc  lalem  liomiitem  sive  tn  enrpnre,  sive  smu 
eorpnre,  nou  >cin,  Dens  seit,  4  quod  abrepius  fuit  in  paradisuni  ct  andivil  ineffabilia  verha  que  non 
ilebita  suni  lioiuini  direre.  5.  De  Imc  lali  glorinr,  verum  de  me  ipso  non  quidquara  gloiio-,  ni-i  i.i 
inipnleiitiis  meis.  6.  At  si  Voio  glotiaii,  nnn  >iin  inscius,  nain  vcriialum  dico,  venim  parco.  ne  quis  iu  ino 
quid  cogi,  et  snpra  q'tod  videt  aul  andit,  qui.l  ad  me.  7.  K;  sccondiim  tilieriatetu  revelaliouum,  ul  nou 
efferar,  datos  esl  mihi  s'iniulus  rami  nmae,  angelus  Saianc,  ut  me  r<ilai>hizet,  ut  non  superbiam. 
tS.  Sreundum  qood  tiilm-  viiibiis  Ui>niinuin  rogavi,  ut  absisteret  a  me:  et  dixit  uiilii  :  9.  Sullicit  libi  gratia 
iuea,  ii.iui  virtus  in  infirnlilaiibiis  perficilur.  Salde  libenler  igilur  magis  gl<>rinr  iu  iiilirmiiatiliiis  meis,  ui 
lialiiiei  soper  ine  Vtrlus  Clirisli,  i0.  in  qua  milii  placet  in  iufirniitaiibus,  iu  injuriis,  in  uecessitatililis,  in 
perseentionibus,  in  angusiiis  prn  Christo;  nam  ciim  a^min,  umi  poteits  siun.  II.  Faclus-auai  inscitH 
glorians,  vos  me  coegislis,  il  egn  debilus  fui  a  Vobis  roiomeudari,  nam  timi  i|iioquam  iiiinus  balmi  tiis 
luper  mnliiim  apnstolis,  etiam  si  non  qui  Iquam  sum.  t -.  1'M'teiea  quideui  signa  apo-toli  facia  fueronl  itt 
vobis  in  omiii  paltentin ,  signis  et  prodigiis  rt  virtulibus.  13.  Quid  enim  est  quo  carenles  fucrilis  pr.e 
abis  ecciesiis,  ntsi  qnoJ  ego  ipse  non  niolestavi  vos?  I  >.  Iguosciie  mihi  liaoc  injuiiatn.  Kcce,  lertimu 
lioc  paraltis  snm  venire  ad  vos  el  non  m<le>lo  vos,  naoi  noti  i|ii.iro  vestras  possessiooes,  sed  vos;  uon 
eniin  delieul  blii  pareuiilnis  npes  rolligere,  scd  parentes  filiis.  15.  Al  ego  biieuter  insumo  cl  insnmor 
pr<>  animis  veatris;  umen  m  abuuilnnier  vos  amans  miuus  amcr.  16.  At  ecce  nunc,  ego  nou  molestavi  vos, 
sed  exi^tens  foriasse  asiutus  dolo  vos  cepi.  17.  Nttiii  per  nliquem.  iiuorum  misi  ad  vos,  derepi  vos  ? 
18.  Hogavi   Tiiiiiu   ei  misi  ciiiu   co  fratrem;     iiiimqnid   decepit    vos  Tiuis  .'    Noiuie  lioc  eodem   spiritu 

ANNOTATIONES. 

nem  fci  fidtonaihun  jera  cdidit,  quim  ob  raitsam  et  aiitem  carnni    leclioiittm  golliiciim    aifijniH  accom- 

b.  I.  deleto   ilio   e  litiali  fidiorlaihun  legendutn,  et  nioilatlira  est;  nam  si  l.olli.  «XX'  »"  cuin  atiijuul  aliil 

Gr.in.  W.  J.  p.  207  fidvortdihune  acciisalivuui  uesci-  legissei,   siue  dubi.i   ulja  scrips  s>el  vid.  ad  i,  15). 

imis  qiiem  neutrius  pluralis  siatuere  frustra  ausura  Cast.  qui  in  codd.  leciione  eiiam  oMend  t.  u/i/wii 

ese  eiisliinaraus. —  mhAJ  cwl.  A  inn,  sie  vs.  seq.  ire/iinA  conjeeii,  qno  qnnlem  grxcion  a)r,v  Gunver- 

XII,  5.  inuh\  cud.   \  inu,  idem  moi  ni  pro  nih.  titur,  Luc.  \u,  57.  Pbilipp.  in,   -'>.  il    K.nn.   u,  G. 

iii,  5.  fiiiftt.  quidquam,  °  gr.  ouiii.  et  nisi  verlns  grseria  pl  uio  COilgruit,  l  iineu  seiiMiui 

111,  (i.  iuii|  qnid  "  gr.  omn. — taiwiji]  Cntli.  c.  cod.l.  non  pervertil.  Atf>pau  svijyttuh  sif  coniiiiictum  iiullo 

6.  el  9  np.  Mi.  °  [n.  —  ui/i/xiu]  cod.  A  X  ni/>/>"»  alio  loco  inveoilur, —  apniutaulam]  rod.  A  ai>uustau- 

mpftnu,  vi.l.  ad  x,  12.  iiis,  de  qua  varietaie  vid.   ad  L.  i,  M.  —  ^ufniuuij 

ili,  7  nnniol  rod.  A  hnupo  el  in  margine  ga.ru. —  Goili.  c.  codd.  °  h, 
manmima]  mea:,  °  gr.  nmn.  zn,  1T>.  [>i:e]  vid.  ;ul  L.  x,  5. —  i*  silba]  1  gr.  omn. 

Xll,  8,  /ranjaiij  sie  cod.  A;  co  I.  H.  >:-  frauja.  xn,  1 1.  jah  ni]  cod.  A  jan->ii. 

xn,  9.  nia/i/s|  Golh.  c.  codd.  °  (toO.  —  tilkeim]  in-  xn,  15.  aabau>jab(i]to>l.  A  laj>nleiko  el  io  margim- 

■irm iialibus,  cod.  A  c.  gr. omn.  nnkcin  (infirraiiale).  leclionem  codicis   K  baiwt.  —  nefiauh  m\  t.ioien  ui, 

xil,  iO.  /)rei/i*/am]  lie  cod.  A;  cod.  U.   [>leihsliim  gr.  oinn.  ei  xai. —  iniai]tod.  A  Wll,  I 

(sic  eniio  legilur,  n.m  bUUuhuu.  ull  Casl,  <>■•  a.lim-  gu,  |>>.  nl>Jian  sai  nu\  al  cccc  iiunii,  quasi  Gulh. 

latione  ad  li.  I.  neque  ptrihttm,  mi  Mssm.  ad  skmr.  -ju-iiSi  legiaset,  vid.  vm,  ii.  ef.  ad  Rom.  vn,  G,  seil, 

t>.  18>J  dicil);  IfClionem  aulcin  codici-.  A  iiuuc  pr;c-  i  um  gr.  nmn.  «irru  3;  leg  iti',  lorlassc  siiii  (iijiii)  s;n 

lulimus,  i|uoil  in  [neihnn  vrrb»  liabcl,  quo  Cnmpru-  beuduiu  esl,  sic  eliain  Critn.  Cra.n.  III,  ii/  jmlif.K. 

l>i  inr,  emn  /  \tikti  omni  eomprobaitone  carcat;  etiani  Cmwrum  nu  *  gr.  omn. —  mi/Vu|  forlaaw,  "  gr.  oioo. 
Cnm.  I.  I.  |>.   Ilil   leCliuueni  Cud.   U  lilnvarii  orrore  m,  17.  /i.u'//i  iuina|  pctal  qufin,  gr.  oilin.  r.vai.— 

Diiam  e^se  eiistiuial.  $.;  a:,T0; ,  Geth.  c.  Volg. 

xii.  II.  mhandt]  glnri.ms,  »  gr.-—  j.i/i  lafcai]  1  gr.  iu,  tn.  Imma]  eo.gr  nron  pr.ctereod.il  ip  Mi. 

omn.,  viii.  aJ  vii,  «.  — ua|  i.oiii.  .uit  coiuia  gr.  aiictoritalem  iddil(vhl. 

iii,  12.  ai/i/iaii  tMpauk]  pnlarea  nnidem,  aic  id  n,  li),  aul pro  •ji-rjlegil  u.  n,      laiiiim]  eud, 

uterqua  eod.;  gr.  lolummodu  *i>.  ut  aipjtnn  almii-  k    .-■  (unilim,  \iJ.  ^L.ir.  10,  19;  l'>,  '.' 
•Jet;  »uni  quiJein  eolj.,   qm    ilitcr  luguul,    nulll 


777  II  AI)  CORINTIIIOS  XII,  19—  XIII,   II.  778 

I!)  ahmin  Mdjediim.  niu  paim  samam   laistim.   aftra  btigkeip  izvis  ei  sunjoma  uns  vijira  izvrs.  in 

20  andvairjiji  giibs  in  xrisiau  rodjam.  [>aiu|>-|)aii  all.  liubans.  in  izv.  raizos  gatimreinais.  unls  og 
il>:ii  aufto  qimands  ni  svaleikans  sve  viljau  bigilau  izvis  jah  ik  bigiiaidau  iivis  svaleiks  sve 
ni  vileij)  mik.  ibai  auflo  bvairheins  aljan  jiukos  bihaita  birodeinos  haifsteis  bifailia    ufsvalle  nos 

21  drobnans.  ibai  aflri  qimandan  mik  gnf)  gahaunjai  at  izvis  jah  qaino  managans  J>ize  faura 
fravaurkjandane  jah  ni  idie;gondane  ana  unhrainibai.  boei  gata?idedon.   horinas  au  jah  aglaitja. 

mi,    1  J>ridji>    f>aia    i|ima   at   izvis.    ana    munjia    tvaddje    veitvode    jah    f»rije    gasiandai    all    vaurde. 

2  lauraqaf)  jah  afira  fauragaieiha  svasve  amlvairfis  anf)aramma  sin[>a  jah  aljafiro  nu  melja  fiaim   laura 

3  rravaurkjandain  jah  anbaraim  al  aim  hatei  jabai  qima.  aftra  ni  freidja.  unte  kustu  sokeib  [)is  in  mis 

4  rodjandiiis  xrUuu-i.  saei  ni  siukeb  in  izvis  ak  maliteigs  ist  in  izvis.  aj)j>an  jahai  ushramibs  viis  w 
siukein  akei  libaib  us  mahtai  gubs.  jah  auk  siukam  in  imma  akei  libain  mij>  iinma  us  malilai  gtifis  in 

K  izvis.  iz*is  silbans  fraisib.  sijaidu  in  galaubeinai.  silbans  izvis  kauseib.  bauli  niu  knnniib  izvis  patei 

fi  iesus  xristus  in  izvis  ist.  ibai  aufto  ungakusanai  sijnb.  appan  vcnja  ei  kiinneif>  [iatei  veis  ui  sijum 

7  ungakusanai.  abban  bidja  du  guba  ei  ni  vaiht  ubilis  tanjaif)  ni  ei  veis  gaktisanai  fiugkjaima  ak  ei  jus 

8,     9  pala  gndo  latijaiji  ei  veis  ungakusanai  Jmgkjaima.  ni  auk  magum  wa  vijjra  sunja  ak  faur  siinja.  af)f  an 

10  faginom  [>an  veis  siokam  i|>  jus  svinjiai  sijuf).  J)izuh  auk  jah  liidjam  izvaraizos  usiauhia'9.  dufifm  Jiata 
aljafiro  melja  ei  andvairbs  harduba  ui  laujau  bi  valdnfnjt.  J>ammei  frauji  fragaf  mis  dn  gaiimreinai 

11  jah  ui  du  gatain|>ai.  Jtaia  anbir.  broJ)rjus.  faginoj)  usiauhanai  sijaib  gabrafslidai  sijaif)  sanio  fraf>jai[i 

INTEUPKETATIO. 

nmbiilavimus  ?  nonnehis  iisdcm  vestigiis?  I9.1iernm  videtur  vobis,  quod  defendimus  nos  adversns  vos? 
In  facie  Uei  in  Chrislo  loquimur,  hoc  autem  omne,  cari,  jiropier  veslram  a>dificalinnem  ;  20.  nam  metno, 
nc  forle  veniens  non  lales  quain  volo,  inveniain  vos  el  ej^o  inveniar  vobis  ia!is,  qnam  non  vubis  me,  ne  forle. 
inp,  semttla  iu, animosiiates,  rix.-n,  obtreciatinnes,  insiisurraiioms,  deceptiones,  inflationes,  seditioms;  2l.no 
ilerum  venieniem  me  Dfiis  hiimiliet  apud  vos  et  deplotem  mtillns  liorum  antea  peccantium  et  non  pieniien- 
liiiiu  ob  impuriiaiem,  quam  fecerunl,  lornioiinuein  et  impudiriliam.  xm  ,  I.  Tertimn  hoc  venin  ad  vo.s  ; 
in  ore  dtionim  lesiium  et  trium  stel  omne  verbum.  2.  Pra?dixi  et  iterum  prxnuntin,  siculi  pra?sens,  altera 
vice  ct  alise  is  nunc  srribo  his  antea  peccaiiiibus  ei  aliis  omnilius,  quod  si  venio,  iterum  non  parco.  3.  Nam 
experimenlum  qna?rilis  hujus  in  me  loqnemis  Chrisli,  qui  nnn  ajgiotal  in  vobis,  s<'d  potens  esl  in  vohis. 
4.  Ai  si  crucifixus  fuit  ex  imbecilliiate,  sed  vivit  e  virittie  DeL;  ei  enim  xgroiamus  in  eo  ,  sed  vivimus 
tum  eo  e  virtnie  l)ei  iu  vohis.  5.  Vos  ipsos  lentaie,  sitisne  in  iide;  ipsns  vos  probale,  an  nonue  cognosci- 
lis  vos,  quod  lesus  Clinstus  in  vohis  est?  num  forte  improbali  csiis.  6.  At  spero,  ut  cognoseatis,  quod 
nos  nou  sumus  improbaii.  7.  Al  prccor  ad  Deuni ,  ut  non  quiilqnam  mali  fac  at.s ,  non  ut  nos  prouali 
videamur,  sed  ut  vos  hoc  bonuin  faciatis,  ut  nos  improhati  videamur.  8.  Non  enim  pnsstiiiios  aiqiml 
ronlia  verilalem,  sed  pro  verilate.  9.  At  gaudeinus,  cnm  nos  agroiamus,  verum  vos  vabdi  eslis;  hoc  enim 
etiani  orainns,  vesiram  perfeciionem.  10.  Ideo  hoc  abscns  scribo,  ul  prcesens  dure  non  faciam  seciindum 
pnteslaietn,  quam  domiiuis  dedil  mihi  ad  a^dificalioncm  el  nnn  ad  destruclioiiem.  II.  Iluc  cxieruiu, 
fraties,  gaudele,  perfecli  silis,  confisi  sitis,  idem  sentiaiis,  paccin  fadenles  sitis,  ct  Deus  pacUet  charilaiig 

ANNOTATIONES. 

xii,  19.  pugkeip]  sic  recle  cod.  A ;  cod.  B  X  />»-  *'",  *•  jaboi]  cod.  A  c.  gr.  addit  jah  (etiam).— 

iteip. —  swjotna]  si<-  reitecod.  A;  cod.  P>.  X  i""jo-  auk\  cnd.  A  c.  gr.  »<ldit  veis  (nos). 
ttama;  caHeritm  fuujoma  unf  Rr.  omn.  posl  Uvis. —  xin,  5.  KM»|  pr.  °  cod.  A.  —  /ruisi/ilsic  cod.  A  ; 

patup-ptin]  hoc  autem,  gr.  tccSb;  Goth.  c.  codd.  ri  cod.  B  fraaip ;  illam  lectionem   ciim   Grim.   W.  J. 

5s  legit.  p.  210   pr.i  fireiidam  es^e  judicavimus,   quia   non 

xii,  20.  ntik]  me,  °  gr.  omn. — alian]  aemulatio,  soliun   forma  fragan  inamlita  est,  venim  eiiam,   si 

gr.  $«ioi,  sic  Cal.  v,  20.  —  Uaifsteis]  co<l.  I)  X  W-  Golhica  es-et,  non  eum  sensum  p-aher  t,  qnem  gr. 

«feis,  viil.  Hmn.  xni,  13;   Skeir.  44,  21  all. —  bifaiha  textus  habel.  —  sijaidu]   Casl.  X  sgaidn.  —  panli] 

ufsvalleinos]  °  cod.  B,  aildiiliinns  e  coil.  A;  qnoritm  cotl.  A  pau.  —  tnisj    leit.  °  cod   D.  —  tfrai']   cod.  A 

verborum  prius  (cui  Cast.  b  inilialcm  litteram,  in  cod.  mbai  (nisi). 

cvanidam  ,   recte  addidit)   gr.  oiiin.   omitluiit,   hoc  xm,  6.  ei  —  patei]  rod.  A.  patei  —  ei.  —  lijnm] 

oiiiii.  agtinM  iint ;  cxierum  de  bifaiha  nolandum  esi,  tod.  A  >ium. 

iiiiiic  essc  fonnain  uetitralem  bifdh,  cum  aliis  locis  xm.  7.  vaiht  —  laujaip]  ]  gr.  omn.;  Gmb,  c.  vnlg. 

bifaiho  esse  soleal.  —  qofci/sanuil  cod.  A  ungaknsanni  (impiobnli)  c.  cod. 

xn,  21.  giip]  gr.  omn.  post  gahaunjai;  c.TRlerum  Liucoln,  ap.  Mill.  — ak  ei\  Cast.  X  Jcl-  —  "  •"•''* I  "' 

Gotli.  c.  «oild.  °  fioO  el  proxnne  pra?cedeus  ^ie. — jah  nos,  er.  omn.  jjfxsr?  5e  «i?,  qnos  sequimr  cod.  A,  qni 

m]  cod.  A  jan-tii. —  poei  galafidedun]  gr.  omn.  post  i^  icis  sve)  verum  nos  uti)  leyii.  —  pitgkjaima]  videa- 

agtaitja;  posiea  Golh.  °  x«i. —  aglaitja]  sic  cod.  A  ;  inur,  gr.  omn.  wuiv. 

cod.  U  ■■(  agiaiieino  pro  quo  aglaiieinom,  Massmanni  xiu,  S.  iiiaotoiij  sic  codd.;  Cas'.  X  ">agtim. 

roujectura,  laudari   non  polcst,  qnia   lorina   ioini-  \iu,  9   sijup]  cnd.  A  siup. 

nalui  ooii  tiytaiieins,  sed  aijlailei  (Mc.  vn,  2-2;  Kpli.  xm,  1(1.  hnrauba]  cod.  A  liardaba,  ulriimque  recl<» 

iv,  10;  cf.  ad  Cor.  II,  iv,  4)  esi;  si  aglailcin  scrip.uin  habel,  sic  glaggvaba  el  glngqvuba  duilur.  —  fraujn] 

esset,  lectionem  liabercmns  vcram,  genitivo  autein  gr.  omn.  pnst  >nis. — jak  ni\  cod.  \  jan-ni. 
nmic  locus  non  est.  xiil,  II.  pata]  vi<l.  ad   I,  l,  10.   —  qaprafstidai  ti- 

xni,  1.  jah  prije]  cod.  k]japprije.  —  gaslandai]  jaip]  "  cod.  B,  adilidimus  e  cod.  A,  ei  cuiit  gr.  oino. 

CO<).  A  gaslandip  (stal).  habeatll,  veremur  ne  in   illo  ind.   Iiliraiii   osriianlui 

xtu,  2.  aflra]  ieruin,  °  gr.  omn.;  Golh.  c.  vers.  exciderit,  viJ.  ad  Kom.  i\,  15.  — samoi  exsprclavi- 

Arm. — melja]  scribo,  «  gr.  niiis  j&a(a  samo,  quod  saina  addilo  arliculo   |   o  auTor , 

xnt,  3.  sokeip  pis]  sic  recle  c<id.  A  et  Cast.;  cod.  eo  omisso  auteni  =  etf,  vid.  ad  Mc.  x,  8.  —  gavair- 

II  X  sokeipis,  vid.  ad  lli,  2. —  in  upil]  t;r.  omn.  anle  peis]  vid   ad  L.  i,  24;  cajlerum  gavairpeis  —  friapvos 

»ii. — siukeip]  cod.  A  sinkip.  ]  gr.,  el  cod.  a  (rijapvos. 

PiTROL      XVIII.  25 


779  illlll.lOilLM  Ul.HI.ANA  VKitsro.  7«0 

l.  gavalrpl  laiijaudaui  «ijaiji  jali  gub  gavairbcis  Jtb  friabvos  vaiiljiib  ntib  iivis.  y<>>>-»'.{»  izvis  nnsso  in 
13  frijoiiui  veiliai.  g<  Ijand  iivis  bai  veihans  allai.  ansls  Iranjins  unsuris  lesuis  xristtuB  jali  friahva  gu|  s 
j.ili  guman  aliuiins  veiliis  mib  allaim  ixvis.  amen. 

du  kauriubuium  anbara  usiauli. 
ilu  kauiinbiom  ')>-  uielip  isi  u.  (iiippai  unkidunai*. 

INTErtPHETAI 10. 

lit  rum  vubis.     12.  Sjhitalc  vnt   invieein   in  osculn   saucio ;' salutaui  vns  lii  s;;ncii   omnes.     t3.  Craitt 
tloiiiiiii  uusin  losu  Ctinsii  ei  cacitas  Dei  ei  enmniunin  Spirilus  laneli  ciini  omnibui  vobis,  anien. 

Ad  <  nrintii  iis  aliera  expKeil. 
\d  l.miniliios  II,  scriplum  «-»1  e  Filippa  Macidmnte. 

ANNOTATIONr.S. 

xm,  IS,  frijonai  nilm].\  gr.  iwnriiipaiuin  anj>ara  liahet  c.od.   A   kaurinjtinm  -b\ 

xiii,  17.  unsarit]  nost  i,  •  eml.  A  eunt  gr.  —  fri<i/>-  Qme  posi  ustault  usque  aJ  (mem  sequtmiur,  e  cotl.  A 

ra]  coil.  A  /'n;j/ina.  —  aftmtns  ti.t/ii»  |  *,  gr.  omn,  —  addidimus  :  oniiltunt  ea  gr.;  qui  habenl.  adJunl  o«« 

■HMHl  amen,  "  gr.  Titou  xui  Aoyxd,  Bt  alii  ilia. 
Stibscripi.  du  —  »»/ji«/i|  *  gr.  oiim.;  c.rierum  pio 


DU  GALATIM. 


;,        I  Pcvlus  r.puustautus  n   af  maonam  nih  {riirh  mannan  ak  pairh  ie.su  xr  stu  jah  gu{)  allah.  ize  ui  raisi.l» 
2,     3  ii.a  us  daubatm.  jah  bai  ntib  ntis  allai  brojVjus  nkklesjnm  gabtiaw.  ansts  ixvis  jah  gavairhi  frarr 

4  guba  itlin  j  li  fraujin  unsaramma  iesu  xrisiau.  izei  gaf  sik  silhan  faur  frav.imbiiiisunsaros  ei  uslau- 

5  sidedi  nns  us  bamnia  andvairbin  aiva  ubilin  lii  viljin  g.ij>s  jah  ailins  unsuris.  hammei  Yiilbus  du> 
(i  livam  amen.  sildaleikja  ei  s.vasve  spraulo  afvandjanda  af  [xiinoia  la]>onriin  izvis  in  anstai  xristaus  du> 
7  atijvirainma  aivaggeli».  batei  nistau^ar.  alja  sumai  sind  [>ai  droljandans  ixvis  jah  viljandans  invand- 

20,   25  jnn  aivaggcli  xrisiaus. abban  batei  melja  Izvis.  sai  in  andvairbj'a  gubs  ei  ni  liugu.  fi.ipro  qatn 

22,  23  ana  fera  saurais  jah  kileiktais.  vasup-pan  unkunps  vliia  aikkiesjom  iudaias  paint  in  xristau.  batainei 

24  liausjand  ms  vesitn  batei  saei  vrak  un*  simle.  nu  tnereib  galaubein.  boei  sutnan  brah.  jah  in  mis  tui- 

M,       I  kilidedun  gub.  babrn  bi  fidvorsaibun  jera  usiddja  aftra  in  iairusaulyma  mib  barnabin  ganimands  D'>) 

2  misjatt  teitti.  uzub-ban  iddja  lii  andhuliinai  jah  itssuk  iiu  aivaggeli.  batei  merja  iil  biudutn  ib  sun- 

3  dro.  baiinei  fuilita  ibai  svsre  rinnau  aibbau  rttnnjau.  akei  nih  teitus  sa  mib  ntis  kreks  visands  li.n. 

4  di|»  vas  blmaitaa.  abban  m  bize  ufsliupandane  galiugabrobre.  batei  innufslupiui  kiniulisjan  freiltal» 

INTEUPUETATIO.  —  .40  GALATAS. 

t.  I.  Pavlus,  anostolus  noii  ab  iiominibus,  ncqne  per  liomin  'in,  ved  ner  Iesuin  Cliristum  ct  Deum  palreiu. 
qui  resiiscitavk  enm  e  inoriuis,  2.  el  lii  cum  me  omnes  1'ralres  crclesiis  Galatix'.  3.  Craiia  voliis  ct  p,» 
a  lieo  jiatrc  et  deniino  nostro  lesu  Cbristo.  i.  qui  uedit  se  ipsnnt  pro  peccatis  nostris,  tit  libcraret  nns  e» 
pnesenU  a;vo  malo  seciindum  volnntatein  i)ei  et  patris  nostri,  3.  ctii  glnria  in  snecub,  amen.  6.  Miror, 
i|Uod  sicut  i-eleriter  avertimini  ab  lioc  vocante  vus  in  graiiam  Cbrisii  ad  aliud  evatigelium,    7.  quud  nou-est 

lliud,  nisi  quidam  sunt  hi  cunturbantes  vos  et  volentes   oervertere  evangelium  Cltrisli. 20.  Al  i|ujm» 

scribo  vonis,  ecce  in  facie  Oei,  quod  non  nier.lior.  21.  DeUtile  veni  in  r.  gioncm  Sor.e  el  Cii  ix\  ii.  fui 
auiem  ignolus  vultu  ccclesiis  ludoetB  his  in  Chriso  ;  25.  inudo  andientes  fuerunt,  quod  qni  persi»citliis-est 
nos  aliquand»,  tmne  pr;edicat  (ideui.  quam  olim  freg  t,  24.  et  in  me  glorilkarunt  Deum.  u,  I.  Deinde  Qj» 
miatuordecim  anno<  exii  iieriim  in  lerusolymam  cum  Baroaba,  suinens  cum  me  etiatn  'litttm.  2.  Ex  iiiien» 
ivi  Becundum  revelationem  cl  enarrjvi  iis  ev  nigeliuin,  quod  prxdiro  in  gAUlilibtU.  verum  seoisiut,  quibun 
visuuMSt,  ne  tcmere  currani  aut  cucurreriin,  3.  sed  neqnc  Titus,  hic  cum  me  Crxcus  existens,  onetue 
liik  circumcidi.     *.  Al  propler  Ims  subinirodiietos  falsos-fratres,  qtti  irrtpsermn,  uxplorare  liberiatennio. 

ANNOTATIONES. 

inscripl.  Epistola  abrupie  inciuil  sine  liliilo.  Cast.  Il,  1    /»n/>ri>l  cod.  A   baproh.  —  iWforfai/tun]  sic 

I— ii    17  leaunmr  iu  cod.  D  et  i,  2i— n,  8  etiam  cod.  A  el  Casl.;  cod.  B  X  'rfr  l'r0  ',d"  V,J-  l'"r-  ". 

jn^oj,  A'  xii,  2,  et  sic  IKtera  iuaiorein  niimerum  indicaus  nn- 

t  *.  «MjiBcir/jiii]  sic  legendumest,  nam  anavairpin,  nori  scmper  aiilepomlur,  sive  jnh  aildilnr,  siv,-  uou. 

ntiod  cod.  B  pixbc:  ct  Casl.  reccpit,  cura  (uiuro  si-  C.uier  nu  quod  nlim  Cast.  C/ossiir.  CurijitA.  p.  78  se,|. 

«nilicei.  sctisuiii  pirvenil ,  .;v^T-:if  per  nn*f»air/5i  unn-  in  cud.  ftdvorlaihune  y.ta  legi  dixeral,  in  erroreni 

verliiur  Rom,  vus,  58;  t;or  I,  rn,  26.  erat  inductus,  quod  cum  librariua  fidvortatituusjrra 

I,  '.    aivoml  Goth.  c.  codd.  *  nuv  «''wvuv.  yta  scnpMsset,  pjislta  —  fjrra  —  abridendo  dele- 

i,  C.   tvaive}  licut,  we  eod.  ii  memiose  pmjru  verat ;  cl.  ad  Cnr.  II,  xtt,  2 .  —  mvtfitia  «ftral  ^  gr.  — 

tur,-u)  ntip  UMl]  cuiii  iiic,  u  gr.  ouin. 

t'  42,  vniMnps)  incipit  eod.  A  II,  1  »••" />-/"">  i"'"Vl  »W.  "'•  ^><'-  »'».  **•  —  /,i'*- 

i,  23.  battinti]  Cotb.  °  }i.  rf">«J  cod.  A  piudot  (genlet),  vi.t.  vs  8. 

I,  2i.  in  miij  gr.  omn.  post  inijji/iiierfitH.  —  n.ihu<  II,  *.  ^isejcod.  k  01  <'.a;t.  /-ii»i^cf.  ad  L.  lil,  5.— 

tfedun]eod.  \  ir.elided\t,i  (stiipsciuni).,  fjriiftnlilcod,  A,  /r  tynsh, 


781  AT>  GALATAS  II,  ?i— <■>!.  7;-S 

■  >  nnsarana,  [lanei  oilium  in  iristau  iesu.  ei  unsis  gapivaidcdeina.  [laimei  ni  weilolinn  gnKuirpedutn 

6  .li.iaivein  ci  sunj.i  .'livaggeljnns  gaslandai  at  revis.  appan  nf  Laim  pugkjandam  visan  wa.  wiieikai 
sitnl.  vesun.  ni  vaiht  niis  vul|iris  ist.  gnp  inans  anihairpi  ni  an.lsilih.  a])|)an  mis  pai  nugkjaiidans 

7  ni  vailit  anainsoktin.  ak  |>at:\  vipravairbo  gasaiw.uulans  [jatei  gatrauaida  vas  mis  aivaggeljo  fanraGUjis 

8  svasve  paiirau  bimaiiis.  unte  saei  vaursiveig  gatavida  pailrau  du  apnnsiatilein  bimailis.    vaurstveig 

9  g.itavida  jah  mis  in  piudos.  jali  ufkiionanJnis  ansl  po  gibanon  mis  paiirus  jah  iakobus  jah  ioh.innes. 
paiei  piihledun  sauleis  visan.  tailisvons  atgelmn  inis  jaii  iiarnabin  gamaineins.  s>  ar-i  veis  du  pitidctn 

III,    II  ip  eis  du  himaita.  patainei  [>izei  nnledane  ei  gamunciiiia.  palei  usdaitdida    pata  silho  l.injan.  appan 

12  pan  qam  paiirus  iu  antiokjai  in  andvairpi  imma  andstop.  unte  gatarhips  vas.  unte  fnurpizei  qemeina 

sumai   fratn  iaknban.  mip  piudoni  matida.  ip  !>■[)■■  (gcmun.  ufsbu  >  jah  afskaiskaid  sik  ogands  pans 

15  us  bimaila.  jab  miplitidedtin  imma  pai  anbarai  iudaieis  svaei  barnabas  mihgatatihan-:  va>p  piiailiiai 

1 1  ize.  ake  bipe  usgasaw  palei  ni  raihlaha  gaggand  du  sunjai  a  vaggcljons.  qnp  rln  paitrau  fanra  allaim. 

1.:>  jabai  pu  iudaius  vi-ands  piudiskn  libais  jah  ni  iudaivisko.  waiv.i  hiudos  baideis  iu  l:>i>iskon.  veis  raih- 

ili  lis  iudaieis  visandans  jah  ni  us  piudom  fravaurhlai.  appan  viiandaii6  palci  ni  vaitptp  paraihts  manna 

us  vaurstvam  vilodis  alja  pairh  galaubein  iesuis  xristaus.  jah  veis  in  irisl.iu  iesu.i  galaubidednm  ei  ga- 

raihtai  vairbaima  us  galaubeinai  xristaus  iesuis  jah  ni  us  vaurstvam  vitodis.  uute  ni  vairhip  garaihts 

17  us  vaurslvam  vitodis  aiohun  Ieike.  a|  pan  jahai  snkjandans  ei  garaibtai  domjaindau  in  irialau  higila- 

18  nai  sijum  jas-silbans  fravanrbtai.  pannu  iristus  fravaurlilais  andbahts.   nis  sijai.  unte  jabai  patei 
I!)  galar.  pala  aftra   tiinrja.  missalaiijaiulan   mik   silhai.   uslaiknja.  unte  ik  pairh  vilop  vitotla  gasvalt 

20  ei  gupa  libau.  xrisiau  mipushraimps  varp  i[>  liba.  uu   lii  panase>hs  ik.  ip  hhaip  in  m  s  iristus 
appan  patei  nu  liba  in  leika.   iu  gataubeinai  liba  sunus  gnbs   pis  frijondins  mik  jih  atgibandins  sik 

21  silban  faur  uiik.  ni  laurqipa  anslai  gubs.  nnte  jabai  [>airh  vit>>p  garaihlei.  aippau  jah  iristus  svare 

INTERPRETATIO. 
siraui,  quam  hahemug  in  Christo  Icsu,  ul  nos  servits-reddercnt,  5.  qnibus  non  aliqiinnidin  ccasimus  stibrris- 
lione,  ul  veiitas  cvangelii  stei  apud  viw.  \i  Ai  ah  lus  videntibus  esse  ali.iuid.  «juales  aliquando  fueruitt, 
iion  quidquam  mihi  iuajus  est;  Deus  hmniiiis  faeiem  nnn  moraiur,  at  mihi  ln  vidcntes  nnn  quidi|nain  insnper- 
wldunt,  7.  xed  Imc  conlrarium  conspicienies,  quol  crcdiium  luil  ilnhi  e>augeliu»n  prxputii.  sicut  Peiro 
circumcisionis.  8.  Nam  qui  elficaciain  fecii  I'eiro  ad  aposiolatum  circnuicisiunis,  efnVaciam  lecii  eiiam  mihi 
i  ■  getitiles,  9.  et  cngiinscenies  graiiam  hanc  dalain  iniiii  Petrus  et  l.cnhus  ei  lohamies,  qui  visi^sunt  ro- 
luiun .i!  esse,  dealras  de.ierunt  mihi  et  Uarnali.e  societatis,  ul  nos  ad  genliles,  vermn  ii  ad  circumcisionem, 
10.  inodo  horum  naiinerum  ut  recordemur,  quod  giudui,  hoc  ipsum  faeere.  II.  At  cum  venit  Petrus  in  Au- 
liociam  in  facie  ei  adsleii,  quod  reprehensus  fuij.  12.  Nain  priusquam  venirent  quidaiu  a  lacubo,  cum  gen« 
idilius  CQsnalus-esl,  vermu  cum  veiiire.iit,  crepsit  et  segregivit  sc  limens  hos  e  eircumcisione,  15.  et  simu» 
lariinl-cuni  uo  hi  alii  ludaei,  adeo  ut  l!arnal>as  simnl-abreplits  fieret  liac  simiilatione  eorum.  14.  Sed  cmu 
conspicerem,  quod  non  recte  ainbulaiii  ad  verilaiein  evan^elii,  dixi  ad  Peirum  ante  ntmies :  si  lu,  IinI-kus 
cxisleiis,  genliliier  vivis  ei  uon  mdaiee,  quomodo  genliles  cngi-  iudaizare?  15.  Nos  cniin  ludaH  cxislenies 
el  non  e  geuiilibus  peccaiurea.  Ili  At  seienuis.  quod  nnn  (it  jiistns  homo  ei  nperibui  legis,  sed  per  lidem 
lesu  Christi,  eliam  nos  in  Cliristuiii  lesum  creJldinius,  ut  jusii  Dainus  e  lide  Christi  lesu  <>t  nnn  ei  o|ienhus 
legis;  iiam  non  lit  jusins  ex  niicribns  l>gis  unum  eorporum.  17.  At  si  qna?renies,  ui  jtisii  jud.cemur,  in  Chri- 
slu,  iuvenli  siuiiis  rt  ipsi  peccalnres,  uiiipie  Chri  ttis  mTcaii  miui-ier?  Ne  sii !  18.  N.uu  si  quid  ev(>nt,  hoc 
ileruin  aidilico,  malelicuin  me  ipsum  slatun.  I!).  Nam  ego  per  legem  legi  niorluus-sum,  ut  li.o  vivani. 
20.  Christo  concrucilixiis  fui ,  verum  vivo,  nunc  nnn  amplius  ego,  vermn  vivit  in  nie  Cnrisius.  At  iniod 
iiunc  vivo  in  came    in   iide  vivo  iilii  Dei  hu,us  ainaulis  me  et  tradeniis  se  ipsuni  pro  me.     2i.  !\on  eon- 

ANNOTATIONES. 

ii,  5.  ni]  cod.  A  nili.  —  wedoliun]  sic  reclc  cod.  A  ;  II,  i5.  imiua]  Golh.  e.  vcrss.  cl   Palr.  latt.  °  xai. 

cod.  B  X  weilohum.  —  gast&mlai]  cod.  A  inaig.  — svaei]  Goth  c.  Complut.  ■  x«i.  —  ize\  gr.  ante 
pairhmsui  (permaneil).  fiiziii,  fi..lh.  c.  codd.  f  el  d  ap.  Mi. 

ii,  6.  vulpris]  sio  cod.  II  adverbio  comparalivi,  vid.  u,  li.  ake   pro  akei,  ef.  ad  L.  i,  5. 

Gfim.  III,  5&0  seq.;  cod.  A  vutpmis,  gcnitivn  vulprt  n.  15.  raihtis]  enim,  °  gr.  ooiii  ;  Goth.  c.   vers. 

siibslantivi,  cf.  Cor.  I,  xin,  3  ni  viiihl  bolos  mis  lua-  Arni.  —  iudaieis  vitandant]  juila*i  exisicntes  er. 
iVui.  Cxlerum  ex  hoc  ioeo  miser  m  illiul  niaine  njiri-      oinii.  fian '\ov5aiai. 

zans  M.  vi,  2l>  in  mnis  vulprizans  ciiiendari  pos-^e  u,  16.  it>suis|  sec.,  "  gr.  —  ,-u  vairbip  garaihlt]  gr. 

videlur,  el  aiu  lilura  memhranx  oculos  noslros  lefel-      post  vilodis;  ca>lerum  de  garaiku,  inasciilino  genere 
lit,  aut  librarius  erravil.  —  andvmrpi]  gr.  omn.  anie      ad  ninliun  teikc  suujecimu  neuirius  generis  relato, 
gup,  —  andsidp]  cod.  A  X  andsiiaip  ci  in  inarg.       vid.  ad  Neh.  vi,  |(j. 
glnssam  mmip  (accipil)  haliet.  u,  17.   so&/<jnrfai<s|  pergit  cod.  A.  —  in]  dosinit 

n,  7    vipruvuirpo]  cod.  A  X  viprapa.  cod.  B.  —  pnnnu\  gr.  ouiii.   «p«,  pro  quo  verenmr 

n,8.   i'u«rj(ijeii/  iiatavtda]  sic    uir.  eod.  A.  el  in      ne  Goih.  vpa  falso  legeril,  huiceinm  particuhe  fcau- 
marg.  vaurhia  (etTecii);  cod.  B  uir.  )f(  v.mrtlveiriata-      nuh  respon.lel,  ept  aniein  L.  xvm,  8  |ier  u  enclili- 
sida,  vid.  ad  Cor.  II,  m,  2. — paiiruu]cod.  A  patfru,      cum  inlerrngativuin  reildilum  est. 
vid  ad  L.  i.  51.  —  piudns]  cod.  A  desioil.  n,  18.  niissdtauiYjiiian  ]  cod.  A 'cl  Cast.  X  »'ista- 

li,  9.  pailrus  —  t,iltotusj  gr.  'l«xu§o;  —  Kny«f.  —      taujundiii. 
veis]  Goth.  c.  cndd.  °  fuv.  n,  20.  nu]  nunc,  °  gr.  omn.  —  sunut]  sic  cod.  A 

ii.  iO.  /»»;t;il  Goth.  o  xxi.  el  cast-  pro  suna,(Si  vul.  ad  L.  i,  5t. 

ii,  11.  gutaMpt]  cod    IJ  X  gaparhips,  vid.  M.  n,  21.  aippau  jah]  saue  eliam,  gr.  omn.  «o«;  sic 

ixvn  "G;  Col.  u,  15;  Skeir.  44,  22:  eumdcm  ejus-  aippuu  in  euun  iatormn  conditioinliiini  a:tero  mein- 
iieui  llbrarii  errurein  <!'>r.  Il.viu,  4,  auimadverliuius,  bro  St-queute  indicalivo  inodn  ciiaui  Cor.  I,  u,  2 
cl.  ai  slc.    !.  9.  L'giiur,  obi  gr.  ciJUys  liabeu     d.  ad  Cor.  li,  iv   16. 

n,  iii.  ■ijamu\t.      W      ogant,  vid.  ad  Mc.  ui,  24. 


m  BIDUORUH  IM.FiLVNA  TRRSIO.  «• 

iu,  I  aatvall.  o  uiifi.i.laus  galateis.  WU  (ivtl  aflmgida  sunjai  nl  11fl1.11s.j1n.  i7.vizci  fama  augaui  issus 

2  xristus  !:iiu:i.iicl.[.s  v.is  in  izvis  ushramibs.  |>at-:iin  viljaii  viian  rram  Tzwis.  uxii  vaurstvam  vitodi» 

3  ahinau  ncuml>  pau  iizn  gahausrinai   galaiiheinais.  sva  unfrobans  sijub    anasioitjindan*  ahmin  nu 
4,  5  leika  ustiuhip.  sva   lilu   gavunnub  ^vurc.  Bppan   jahai   sva  c.  saei  ntt  tmttlaldip  izvis  ahmin  jal» 

6  vauikcih  maliiins  in  izvis  unt  vaurstvani  vitndls  bati    Util   gahaiiscin.ii  galmibeinais.  svasve  jali 
47  abraham  galaubida  guba sva  managai  auk  svc  In  srislau  daapidal  vesufi.  sristaa  gahamodai 

28  sUub.  niai  judaiui  nih  kreks.  pisl  skalks  nib  freis.  nist  gnmakund  nili  qlnakond.  imie  a  lai  Jna 

29  ain  sijnb  in  srislau  iesu.  ajiban  paode  jus  xristaus.  panuu  abrabamh  fraiv  sijuh  jab-bi  gahaiiam 
iv,  i  irojaua.  abpan  qiba  svalaud  melia  svc  arbinumja  niukutha  ist.  ni  und  vailu  Ensiza  i»t  skaika  frauj» 
1    3  aliaize  visands.  akci  Dfraginjam  isi  Jah  fauragasgam  und  garehsn  atiins.  sva  jali  vcis  pan  vcsum 

4  barniskai.  uT  slabim  b.s  fairwaus  veaum  skalkinondans.  ip  bipe  qam  usfulleins  mclrs.  bnandida 

5  gub  snnu  seinana  vaurpanana  us  qinon  vaurpanana  uf  viioda  ei  pans  nl  vtioda  usbauhledi  ei  sunivc 

6  sibja  andnimaina.  nbban  palsi  sijnp  jua  sunjus  gu{><.  inaandidi  gup  abman  sunaus  seinis  iu  hair- 

7  loua  uvara  brupjaudan.  abba  ladar.  svaci  ni  pannseips  is  skalk-.  pande  sunusjah  arbja  gubs 

8  bairh   zristu.  akei  pau  svepauh  ui  kunnandans  gup  paim  poei  tisiai  ni  sind  gnba  skalkinodedub. 
C  ip  nu  sai  ufkunnandans  gup  maizup-pan  gaknnnaidai  fram  gupa  waiva  gavandidednp  izvis  afti  a 

tit  du  baim  unmahteigam  Jah  halkam  slabim.  p.iimei  afira  iupana  ikalkinon  vrleip.  dagam  vilaibjah 

||     1-2  meuopumjah  mclamjah  apoam.  04  i*vis  ibai  hvare  arbaididedjao  innvis.  abbnn  vairpaip  sve  ik. 

15  nnte  Jali  ik  sve  jus.  broprjus.  bidja  izvis.  ni  vaiht  mis  gaskopnp.  vitup  [>atci  bairh  sinkein  leikis 

1 1  sivaggeTida  izvis  f>  .la  frumo  jali  fraistubnjai  ana  leika  mcinanima  ni  fiakimbeiluh  ni  amlspivub  a.K 

15  sve  aggclu  gubs  andnemup  mik  svc  xristu  icsu.  wilcika  vas  nu  audagci  izvara.  vcitvodja  auk  izvis 

16  balci  jalmi  mahteig   vesi  augona  izvtri  -.isgrahandans  atgebcib  mis.  ib  nu  sve  lijands  izvis  varb 

INTERPRET.VTIO. 

temno  -Taliao  Oei,  nam  si  pcr  lcgcm  Jusliiia,  sane  etiam  Chrislus  frustra  mnrtuis  esl.  iu  I.  0  inaipienles 
Galaiae'.  quic  »08  obca-cavii  veriiaii  non  obedire?  vos-quil.us  ame  oculos  lesus  Chrisius  coram-seriptiis  fuii, 
m  vobis  crticifixus?  2.  H»c  unu.n  volo  scire  a  vohis  .  evne  opcribus  legis  spiritiim  aecrpisiis.  an  exmr 
audim  fidei?  3.  Sie  insipienles  eslis?  incipienl.s  suiiim,  nunc  carne  perli.ilis?  4.  Tam  miiltum  perpessi- 
t-siis  frustra?  Ai  si  frusira.     5.  Uui  igilur  donat  vos  spiriiu  et  operat  ir  virtntfs  in   vobis,  exne  operibns 

trcis   an  cxne  sudiin  Gdeit    6.  Sicui  eiiam  Ahraham  crcdidit  Deo. 27.  Tam  muiti  euim,  qnam  iit 

Christo  hapiizati  finstis,  Cliristo  vestiti  estis.  28.  No  >-e  t  lu.hcus,  neque)  Gnecus;  nnn-est  servu<,  nequn 
lilicr  ;  noii-esi  Biasculus,  iiique  femi»a,  nam  omnes  vos  tiiiinn  estis  in  Ciiristn  lesu.  2'i.  At  si  vos  Christi, 
eruo  Abrahaini  seinen  esli-.  cl  sccunduin  proiuissiiines  lieredes.  IV,  \.  Al  dico  :  lantnin  lempnris,  quain 
lieres  paivulus  esi,  non  in  quoquam  meliur  esi  serv<>,  dnminus  omnium  exsisiens,  2.  sed  sub  iiitorihus 
est  ct  prajfectis  naque  ad  s  aiufnn  tempus  patris.  3.  Sic  otiam  nos  cum  fuimus  parvuli,  sub  elementis 
litt  us  mmidi  fuinius  scrv.enles;  4.  veruiii  cmn  vcnit  linis  lempnris,  nii>it  Dcus  filium  suuin  l'»ctiun  e  mu- 
liere  factnm  snb  lege,  5.  nt  hos  suh  lege  redime. el,  ul  Gliorum  communitaiem  acciperent.  6.  At  ijuod 
eslisvos  lilii  Dci,  misit  Deus  spiritum  filii  su.  in  cor.la  vestra  elamantem  :  ahha  raier!  7.  lta.iue  non 
ampl.us  es  servus,  si  Glius  et  lieres  Dei  pcr  ChrisUim.  8.  Sed  lum  quidem  non  scientes  Deum  his  qu*  uatur.i 
non  sii.it  nnmina,  serviistis;  9.  verum  nunc  eececognoscenles  Deum,magis  autein  cogn.ii  a  Deo,  quoinndii 
convcrtis.is  vos  iteruui  a.l  li«c  imbecilla.el  raisera  elcmenia,  quibus  ileruin  dcnuo  servirc  vultis?  10.  Dies 
ol.scrxatisetnienses  el  lempora  eiannos?  t  i.Timeo  vos.ne  Irustra  lahorav.  rim  in  vohis.  12.  Ai  fiatis,  »t  ego, 
uam  etiam  ego  ut  vos,  fraires.  Oro  vos,  non  quidquam  milii  nociiistis.  13.  Scitis,  ipiod  per  iiiihec.iiitaieni 
taiics  pr.edicavi  volns  hoc  prius  14.  et  lenlalionem  in  carne  mea  uon  si  r.-visns ,  noil  respnistis,  sed  ut 
aneelutn  Dei  accepislis  roe,  ui  Chrislum  lesum.  IS.  Qualis  fuil  igilur  beatitudo  ves  rat  Testor  enim  vobis, 
11110:1  si  possihile  essci,  oculos  vcstros  effodienlcs  dareiis  niihi.     16.  Vcruui  nunc  uti  odiens  vos  fsc.us-sum 

ANNOTATIONES. 


iii 
ill 


J.  tunjai  ni  u[liausjan}  veritati   non  obeilire,       iivara}  ve-lra,  sr.  «u&v   (uiisaia) 


iv,  7.   sfcnl/:s|  r.t.ili.  °  u\V  vii;  —  («/>  suunt) ;  e  ui 

...',  4.  aphan  iabai]  at  si,  gr.  omu.  tfyg,  ui  y.  par-  omissionem  librarii  culpa  (vid.  ;u!  RoM.  ix.  15)  fa- 

ticiila  per  «/ipaiitraiislata  sil,  cf.  L.  xvin,  !>,  ubi  per  ciani  esse,  jam  Casl.  vidit;  quod  auiciii  dioil  iluiii 

il)  rcd'lila  esL  "  W  u«C  otnisiise,  err.il. 

iii,  6.  jafcl  ctiam,  •  gr.  iv,8.w"ii«  »')  ^  gr.  —  tkalkinoMHp}  gr.  ema. 

111*28.  ain}  iiiiuiu  ,  gr.   ,;;;  Gnlh.  C   codd.   h  le-  anlo  />.i  m ,  Goih.  C.   Su\i. 

gissc'  udeiur,  cf.  i.  x,  50  ;  xvn,  22.  iv,  'J.  i/>  m  nrij  vid.  ad  Uom.  vn,  6. 

iii  29.  qahaUam]   promissiones,  gr.  onm.   stt*/,;-  iv,  10.  mtlmii}  cum  gr.  oinn.  wumfo  nuniero  plu- 

Hm' arbjan:\  cod.  A  X  obrj"u.  rali  legant,  Ca»l.  quanqnani  propter  Ulurani  niem- 

(V   3_  ur foirinuu]  c»d.  A  inarg.  u(  lugqlam  (snh  b.a.ia;  ntelam  an  mc/ii  lcgaiiir,  dignnscere  uou  BOtuil, 

.sitlerihii-) ,  h«   voces   potius   pro   glosseinale  qiiaill  laiiicu    i|ii!ii    rec.le    edi.lisscl,   duhilara    iu.ii    dciie- 

pio  varii   lceliono  habend:c  snn.,  nam  AugUStuiUS  iai. 

cum aliis  Patribus  pro ciemMlii  mundi hie inlclligunt  iv,  II.  or ftoirf/ rferf/aa]  C«l.  A  et  Caat.  >\  arbaidt- 

mtlra.  C»   r.  didjun,  vul.  id  J.  zviu,  30. 

,v.  5.  usfcau/ifcdi  ei}  Casl.  ><  Hl6a«/i/i</e</i  ei,  quod  |V,  t'-.  aftpan}  il,  «  gr.  omn. 

si  vere  in  cod.  scriptuin  e^t,  librarius  endem  toodu  tv,  t3.  tiiu/(|  Uoth.  c.  co.M.  •  o.  .  —  »i«/.<^iii]  rueV 

lap-.u-;  est ,  uti  L.  iv ,  ti>  et  Cor.  II,  ni ,  7  (  v  d.  ad  A  marg.  HamaM  (iinpotentiani). 

Luc.  I.  I.);  cum  aulem  ulliroai  duas  litiern  incertas  iv,  tt.  frauHuinjui) Goth.  e.  CodJ.  •  «ou. 

esseCasi.  fetoalur,  loirta**a  utbauJHidt  (pro  usb.nh-  IV,  15.  toi  aa]  \  gr.  oiuu.  —  icsij  e>set,  •  jt, 

l.di,  cf.  ad  L.  xiv,  20)  jkri  ille  icripsit.    -  laaiii  nmn. 

liftjfll  Call.  >' j't.  ,v-  »o\    i/»   mii   tve\  teruiu    nunc   uli,  f/.  Oiuu. 

iv,  0.  jui\   vo»  ,  •  gr.  Omu.  —  o«/>J  Dei,  •  gr.  —  iitt. 


785  AD  UALATAS  IV,   17  —  V,  5.  78G 

17 ,   18  simjn  gateihrinds  izvis.  aljanond  izvis  ni  vaila  ak  usletan  izvis  vileina  ci  im  aljanof).  apjian  gub  i>l 

19  aljanon  in  godamma  sinleino  jan-ni  balainei  in  pumniei  ik  sijan  andvairps  at  izvis.  barniloua  incb.a. 

20  bauzei  aftra  Gia.  nnte  gabairlujaidau  irisiaus  in  izvis.  aj  ban  vilda  qiman  ai  izvis  nu  jah  inniaidjau 

21  siilma  ineina.   unie  afslaubibs  int  in  izvis.  qibip  niis  jus  uf  vitmla  tiljandans  visan  |>ata  viiop  niu 

22  hauscib.  gametipisl  auk  patei  aliraliam   tvans  aihta  sinuns.  ainana  us  ]  iujai  jali  ainana  us  frijai. 
25,  2i  akei  pan  sa  tis  piujai  bi  lcika  gabaurans  vas.  ib  sa  us  frij-ii  bi  gahaiia.  balei  siud  aljaleikaidos.  pos 

2">  a»k  sind   Ivos  Iriggvos.  aina  railnis  af  fairgunja    seinai   in  pivadv  baiiandei.  sei  isl   agar.   seina 
20  fairguiii  ist  in  arabia  gamarko  pizai   uu   iairusalem  ip  skaikiunp  mip  seinaim  liarnam.  i|i  so  itipa 

27  iairusalem  frija  ist.  sei  isi  aibei  unsara.  gamelip  ist  auk.  sifai   slairo  >o  unbairandei.  larmei  jah 

28  hropei  so  ni  fliaudci.  uule  managa  barna  pizos  aopjons  inais  [>au   pizos  aigandeins  aban.  abpan 

29  veis  broprjns  hi  isakis  gahaita  barna  sium.  akei  ban   svasve  sa  bi  leika   gabaurana  vrak    par.a  bi 

30  aliinin.  svah  j.ih  nu.  akei  vva  qi|iib  |>ata  gamelido.  usvairp  pizai  piujai  jali  pamma  siinan  i>.  >s.  unte 

31  iii  nim>{>  arhi  sunus  piujos  inij>  suu  u  frijaizos.  pannu  nu  broprjus  ni  sijum  piujos  barna  ak  fn- 
«,  1  j  tizos.  pammei  freilialsa  uus  xrislus  frijans  brahta.  standaib  nu.  ni  aftra  skatkinassaus  juknzja 
2  ,  3  u-pulap.  sai  ik  pavlus  qipa  izvis  {ijlei  jabai  bimaiiip.  xrislus  izvis  nist  du  bntai.  appan  v.i  vodja 

4  wanimeh  manne  bimaitanaize  batei  skula  isl  all  vitop  lauian.  lausai  sijup  af  xtislau.  juzei  in  vitoda. 

INTERPRETATIO. 

vemaiem  nuntians  vobis?  17.  Siudent  vobis  non  bene,  sed  excludcre  vos  volunt,  ul  iis  studeaiis.  18.  At 
bouum  est  siudeie  in  hono  semper  el  non  modo,  in  quo  ego  sim  pr^sens  apud  vos.  19.  Pueri  mei,  quos 
iteriim  gigno,  dmiec  mauifesietur  Clirisius  in  vobis;  20.  ai  volui  venire  ad  vos  nunc  el  mutarc 
v.  cem  inenu,  nam  conlerrilus  sum  in  vobis.  21.  Diriie  mihi.  vos  sub  lege  volentes  esse  ,  banc 
logem  noune  audiiis!  22.  Scripluin  esi  eniin,  quod  Abraham  duos  habuii  filns,  nnum  e  scrva  ct  unuui  e 
libera;  23.  sed  quidem  hic  e  serva  secundum  carnem  natus  fuil,  verum  liic  e  libera  secundum  promissio- 
oem ;  £4.  i|u:id  sunl  aliler-placenles.  Iiae  enim  sunl  duo  testamenta,  una  qunlem  a  monte  Sina  in  servituiem 
ferens,  umc  esl  Agar ;  25.  Siua  mous  est  in  Arabia  conlinis  huic  nunc  Iersalem,  veruni  servil  cuni  snis 
filiis.  25.  Veruiii  hiec  Biirsillii  lcrusalem  lihera  e-l,  qux  esl  niater  nostra.  27.  Scriplum  e  l  enim  :  gaiulenl 
slerilis  haec  non-pariens,  crumpe  el  clama  luec  iioii  gigncns,  nam  multi  fllii  h  jus  descrlae  niagis  quain  hiijus 
babenlis  virum.  28.  At  n.'S,  fraires.  secundum  Isaci  promissionein  filii  suonis.  29.  Seil  luin  sieui  bic 
secunduni  ca  neoi  naius  persrculuB-Ol  hiiuc  seenndum  spirilum,  sic  eliam  nunc.  30.  Sed  quid  dicil  hoc 
serinluni?  Ejice  hancservam  et  hunc  (ilium  eju<,  naiu  non  aoipit  hercdilaiem  filius  serv:c  cuni  filio  liber*. 
31.  Ita-|iie  igiiur,  Iralres,  non  sumus  servx  lilii,  scd  liherae.  v,  1.  Q.  a  liberlate  nos  Chrislus  lihero* 
fecit.  Stciis  igitur,  ne  iieruin  servituiis  jngum  paiiamini.  2.  Ecce  ego  Pavlus  dico  vohis,  quod  si  circum- 
cidilis,  Christns  vnhn,  non-est  ad  utiliiatem.  3.  Al  lest  r  cuique  homin  m  circumcisorum,  quod  ieus 
est  omnem  legein  lacere.     4.  tiberi  estis  a  Cbristo,  vos-qui  in  lege  justos  dicitis  vos;  e  graiia  cxcidisiis  . 

ANNOTATIONES. 

|v,  18,  Ml]  esl.  "  gr.  omn.  tv,  23    teika]  desinil  cod.   A.  —  yahaila}  iioii  esl 

iv,  19.  punzei]  tergit  cod.  B.  —  gabairhijuiduu}  pluralis,  uli  Cast.  censet,  na.u  sic  gahailam  dicendum 

inanifcslctur,  gr.  onin.   /xo^mSo;  Golli.   lesie   Cast.  erat,  vid.  iu.  29  ;  sed  dalivus  singularis,  queui  eliam 

c.   vers.   /Eihiop.   ^av  f«Jii,  legil.  Cod.  A   in  niarg.  gr.  omn.  Iiabenl. 

iinnnulla  verba  sunl  scriprj.de  quihusCast.  adhibita  iv,  24.  aljaleikaidus\  s;c  cod.  B,  i.l  cum  aliler  pf«. 

multa  opera   fere  h:rc   legere   poluit :  d iuud/ai  centet  signilicei,  senstis  aulem  allegorice  diaoe  poslu- 

ya(risnh..naim  et  quaj  ila  explevit  :  du  taudjai  q.i/ri-  lel ,  a'jaUikodot  exspecianduni  er.il. 

sahlnaim.  Sed  priiiiuin  non  dehehal  glossam  vocarc,  iv,  25.  init.  Gnlh.  c.  codd.  °  t>  yip  "Ayap. ga- 

quae  esl  varia  lcclio,  qua  l.hrarius  vel  si  quis  alius  markn]  confinis,  gr.  <ruTiei/£t  Ss.  —  ip|  Cast.  legn 

grtcuin  j«o/)?u6t)  ad  vcrbiim  redderc  voluit;  neque  gup  (i.  e.  yh),  qnia  spalium  majus  ei  esse  videla  ui> 

deinde  illa  ex^lendi   ra>io    n»his    pla>  el,  n»n  sulum  qium  inlei  i  el  p  esse  deberel;  cum  aulciii  ductum 

quia  sensiim   prohuin  uOu  hahel,   vcrum  elijin  quia  superiorem  liltcr.e  o  exilinrem  e-se  ci  incerinm  ips« 

uic  signuni  ad  margiuem  speclans  posl  nvis  pnsituni  faienur,  et  seisus  gup   omuino    non    panalur,  i/i 

esse  debcl   quod  >-U|>ra  gabarhljatdau  rvcw  piciuui  a»lem  ad  reddeiidum  yio   necessarium  sit,  non  du- 

esf,  deniqueCasiiil.muci  inlcipretaiio  vei  su.n  lecno-  bilmms  in  cod.  exaratuiu  ess.-,  quod  edidimus.  — ■ 

.'is  i  ,id  ubiinduuliam   deformalis)   prorsus   falsa  esl.  seinaim  bumam]  ]  gr.  onin. 

Ites  aiilem  ita  habere  vid.-lur  :  pnpaiwaQai  qni  iuler-  iv,  27.   anpjont]  sic   c»d.  B;  Ca-I.  "^aupjos.  — 

prclaii  voluil,  verhis   uli   debeb.it   quibus  scnsus  in-  pau\  sic  cod.  U ;  Casl.  }j(piii. 

esset  in   formam   redigi,  idque   fccit  scrihcns   :   du  iv,  28.  bi  Uakis  galiaitn}  secunduin  Isaci  (i.  e.  Isacn 

tudjaigaf  risaliluai  in  (uuij)  i.  c.  ad  speciem  confor-  faclam)  proinissionera,  gr.  omn.  x«ri  'l<r«ax  hremti 

meiur  in   (vobis)   sc.  Chri-tus.  Ludju,  cujus  ve.rbi,  iiaf  (pendens  a  seqiicnte  rizva). 

proprie  jrpoo-urov   (M.  vi,  17)  signilicanlis,  synony-  iv,  29.  pan  svasve}  ]  gr.  umu.  —  swah  jah]  siccnd. 

moo  vliis  Plnli|ip.  n,  7  pro  jxopyij  quoqtie   ponatur,  abundanle.  ut  videlur,   aul  jah  aut  —  /i  encliticn 

eiiam  ipsuni   pro  graco  (*o/>*»i  adhiberi  polesi.  Pro  (vid.  ad  L  xviii,  26),  cf.  tainen    infra   vi,  7  patuh 

tutljai  qui  au.lacius  agerc  vehl,  eliaui  tkaunjai  couji-  juh. 

cere  polesl,  nam  gupatkaunei  el  ibmskaums  Philipp.  v,  1.  pammei  freihalsa]  qua  liberiaie,  gr.  T>i  t'X.-u- 

li,  6  et  iii  21   Goih    pru  6tov  u.Qp<fh  et  aifiaapfo;  uii-  0;pix  h.  cf.  ad   L.   I,  20.— nu]  igitur,  •  gr.,  pro  qua 

lur.  Laudjai  quo  coinprohetnr.  uihil   hahel,  cerle  ei  Colli.  oniitiil  r.ii,  qtiod  gr.  oum.  habent.  —  tkak,- 

nunc  locus  non  dnur,  si  Casl.  cum  Grnn.  III,  40 —  nastaut  jukuzja]  ]  gr.  oiiin, 

/(ii!u's   suifixum    q.iantiiats   sig»ilicationein    habere  v,  2.  4imoi(i/j  circumcidilis,  i,  e.  vos  circumcidere 

exisliniat.  —  xrhlaut]  sic  cod.  15;  cod.  A  et  C.ist.  facilis,  vid.  ad  Cor.  i,  xv,  2). 

tritlus   <le  qua  codd.  varielale  v  d.  ad  Mc.  vn,  52.  v,  3.  ce.tvodja}  Goih   c.  cudd.  °  noXtv.  —  wammeh' 

iv,  21.  niu  haustip}  cod.  A   marg.  niu  ussu,jgvup  cod.  B  et  Cast.  X  wamme,  cf.  ad  Mc.  xv.  6. 

(aonne  legisli>).  c.  verss.  (o0x  uwyiyjuo-xin  .  v,  i.  ijaraihtans  qipip  Uois]  Casl.  posquam  dixi| 

iv,  22.  ailtta  tunuiis\  \  §r.  ouiu.  Gmliuin  jusii  pro  jntUficuli  converlis»e,  deindc  i«. 


7S7  RUII  I0I11IM  ULFlLAN.t   VFRSIO.  7RH 

5  preiniani  <u\>'\>  txvit.  us  ■naiai  u-drusit|>.  tpjtan  veis  ahmiu  us  gahiiheimi  vnnalt  ajaraililelni 
ii  baMam.  ume  in  iriatu  leau  nlh  biroait  raibl  ganiug  ni  hurafllll  »k  galaubeiiu  ]>.•  irli  !Ha[)va  reur 

7 ,     8  stveiga.  runin>|>   vaila.  was  uvis   plaiida  sunj  ii   ni  idbausjan.  sn  gakunda  ui  us  [lamuia  b[ioii(lin 

•j .  Sii  u'  i-.  ist.  Icitil  beitili  ailana  Jaig  dhrtairif).  ik  galraua  in  (xrii  In  fraiijfn  batei  ni  valhi  aljia  ini^ji|> 

H    . i •  i > •-> 1 1  ia  drohjanda  livii  sa  baira{|i  vargi|>a.  sawaxuh  tael  iljal.  ippan  ik  l>ro[>ijus  jahai  bituaii 

42  nieijau.  duwu  panaonlt  vrikada.  panna  gatauran  ist  mararlni  galgins.  v:iim:i  jab  uimaiiaiudau 

15  [i.n  <ii'i>>  jiii.i.ui-.  i/.vis.  jii-.  luk  du  freihals.i  bfxxlai  s  juh.  brnhijns.  pataiori  ibai  Lana  freihcli  du 
1 1  lcva  leik'»  t.nij:ii[i  ak  iu  friapvns  ahmins  skalkinnp  ixvis  mlaan.  nnte  all  vit»[S  in  ir.vis  hi  liaamnin 
tS  v  i   ,.i.i  usrulljail.i  in  bumiia.  fiijos  uewuiidjin  beiiiana  sve  |)uk  lilban.  >|>  jabai  izvis  inisso   heilif 

16  jah  fuirriiinb.  saiwib  ihai  fram  tavia  mijso  fraqimaindau.  :>[>}>.iii  qijn   ei   alnnin  gaggaih  jah   losii 

17  leikis  ni  ustiuh:ii[k.  unte  leik  gairneib  vibra  ahnian  >[>  ahma   vibra   lcik.   bo  nu  sis  misso  andstan- 
18,  49  dand  ei  ni  hiswah  batei  vilelji.  |>>ia  tau]ai|>.  aphan  jabai  ahniin  llullSnda.  ni  sij<i[>  uf  vitoda.  a[>[>aii 

20  svikiinba   sind    vauratra    le.ki».  pau-i    lai   boriiiaaiua  kalkinassus  iinhraimha  aglaitci  galiugagude 

21  ikalkinaawa  lohjnleiaei  U.ipvo*  hail'»ici*  aljan  luitiai  jiukos  tvissiasseis  birodeinos  bairaiseis  neibi 
iii.niij.i  i  driigkanoinp   gauauros  jih  |>aia  gileiko   [laim.  |>aiti   faunjiha  izvis  sve  jn  fauraqah  balci 

22  [>.i.  [i.ita  svaleik  Utujaodans  }>iudangardjos  gu[>s  arbjaus  ni  vair[>:ind.  i[>  akran  ahmins  isl  fria[>va  fa- 
'25  hebs  gavairbi  usbciauei  selei  bleibei  galaub.  ini  qairrei  gaboi>ains  sviknei.  vi[ira  po  svaleika  nist 

31,  25  vitoh.  ip  paiei  slnd  irisiaus.  Icik   sein  ushrainidcduo  inib  vinnom  jah  lustuin.  jabai   libain  ahmiii. 
2t>  ahiuiii  j.ili   gaggaui.  ui  vairhaima    flauiandaus   inisso   usbaitandaus.  iniaso   in   nei[>a   visandans. 

l.NTKRPRETATIO. 

Z  at  nos  sptrilu  e  flde  spain  jtistitiu.'  eispectamtis.  6.  iSam  iu  Chrislo  lesn  ne<|ue  cirenmcisio  noidquam 
valet,  neqne  prxpulium ,  aed  fides  per  aiuorcm  npcrans-  7.  Cacurristis  hene;  quis  vos  iinpedivit  veri- 
lati  iioii  parerc?  8.  Ibec  persuasi  >  non  ei  hoc  voeanie  vos  est.  9.  Paucum  fcnnenli  omncm  inassam  cor- 
rumpit.  40.  Ego  coolido  in  vos  in  domioo,  quod  uon  qiixlquam  alius  <ogiUtis,  at  hic  perittrhans  vos 
hic  feral  damuaiiouer.i ,  quicunque  qui  sii.  It.  Al  eg  >,  fralrax,  si  circomcisioneni  prsilicaut ,  cur  adbuu 
persecutioiicui-pati.irf  llUiiue  perdita  est  sollicitalio  crucis.  42.  Ulioam  etiam  eici  laotor  hi  perturhaiites 
vos.  43.  Vos  coim  ad  liberialein  vucati  eslis,  fralres,  modo  ne  hanc  libenatem  ad  occasionem  carnis 
iaciatis,  sed  propter  auiircni  spiritus  servite  voliis  invicem.  44.  iNam  oinnis  lex  in  vohis  iu  uno  verbo 
iinpletur  iu  lio-, :  aines  propiiiqiiiiiii  liiuui,  ut  le  ipsum.  45.  Veruin  si  vos  mvice  o  mordetis  et  incusatis, 
videte,  ne  a  vobis  inviceia  occidauiini.  Iti.  Ai  dico,  ut  luiritu  ambuleiis  ei  cupiditaiein  carnis  non  per- 
ficialis.  17.  Nam  Ciro  cupit  eonlra  ipirituin,  verum  spiritus  cnnlra  carnem.  ikec  igitur  sibi  invicem 
resistunt,  ut  nc  quodcunque  quod  vultis,  hoc  f.iciaiis.  48.  Al  si  spirilu  ducimini,  nou  eslis  sub  lege. 
49.  At  luanifesta  sunl  opera  carnis,  quod  est  adulterium  .  scortalio,  iinpuriias,  lascivia,  20.  idolorum 
servitus,  veuefieiom,  iaiinieitiae,  rixae,  mutaio,  irae,  auiinositaies,  dissensione^,  obtrectaiiones ,  haa- 
reses,  H.  iuviJix- ,  hoiniciilia.  ebrieiates,  comes>aiioucs  et  hoc  simile  bis,  quod  interdico  vobis,  sicut 
jam  ante  dixi.  quod  hi  hoc  tale  facientes  regni  Oei  hercdes  non  (iunl.  22.  Veroin  fructus  spiritus  e.-i 
amor,  gaudiura,  pax,  longanitmias,  bomUs,  beuigoiu-;,  ti.U-s,  23.  mansuetu.lo,  continentia,  castius  ; 
contra  lijbc  laiia  uon-est  lex.  21.  Voruui  qui  auni.  Christi ,  carnem  suam  crucili^unt  cura  :ffectihus  el 
Cupidiiatibus.    23.  Si  viviiuus  ipiritu,  ipiritu  eiiam  aiobuleinus.    26.  >e  flamus  gloriautes  invicem  pro- 

ALNNOTATIONKS 

lerpreiatus   esl  dicit  vobit  sc  Christus,  addidiique  rectius  scriberetur  fairinop ;  sed  liquidre  I  tterae  sae- 

i/i/ii/.'  iicis  in  gra3cis  et  lalinis  canerisque  vcrss.  om-  pius  a  librariis  mendo«e  dui>licantur,  sic  Cor.  I ,  vs, 

uiuus  decsse  et  videri  ea  verba  e  glos  a   in  lexlum  48  ftamt.  II,  IX,  2  tnakidonnim.  Philipp.  iv.  45  ain- 

iUata;aed    miramur  virum   doctum   nou  sensisse,  noliuii.  Cor.  II,  x,  44  aggillau.  L.  n,  46  allh.  Thess. 

quam  probe  Gotli.  ttamwaOi  reddulenl   per  garaih-  I,  v,  8  nasseinais ;  uec  reclins,  aliis  locis  altera   li- 

iuiic  <7'/>i/>  «  is  i.  e.  ju>i»s  dteiiis  vos ;  cf.  garailitana  quida  ounllitor,  id  qund  maxiuie  factmn  est  in  voco 

galeilian  =■•  Sixatov»  L.  xviii,  44.  fullnan  vid.  ad  L.  n,  24. 

v,  6.  in»(u|  proxrtitaa,  vid.  ad  L.  i,  54.  v,  46.  ei|  ui ,  °  gr.  omn. 

v,  8.  galainds]  Cait.  qui  gaku(nd)i  edidit.  polin>  v,  47.  i/>   pergil  cod.  A. 

gak(un)df  edere  dcbebai,  nam  itn  li  teraj  in  cod.  nou  v,  19.  horinautit]  adulieriuin ,  *  gr. 

comparenl;  emu  autem  evauidas  recte  restiluisso  v,  20.  aijan \  xmulatin,  gr.  omn.  ?<jJ\oi,  sic  Cor.  II, 

iion  dubium  est,  eiiamsi  gukundt  uullo  alio  loco  ni-  xn,  20.  —  iviutatseit  ]  sic  cod.  D;  cod.  A  tvittatteit, 

venilur.  —  lapondin]  cod.  U  elCasi.  X  lapodin.  —  cf.  ad  Mc.  ni,  43  el  Cor,  II,  m,  2.  —  birodeinos]  ob- 

tst]  est,  •  gr.  onin.  ireciatioues,  "  gr.  mcn.,  Golh.  e  loco  parallelo  Cor. 

v,  9.  beittit]  cod.  U  el  Cast.  X  beitit.  —  di<.ia<ri[>]  II,  xu,  20  buc  ir.ivisse  videtur. 
corrumpii,  gr.  <X<ju.oi,   pro  quo   Golli.  c.  cndd.   el  v,  21.  dnijhiiujms\  sic  codd. ;  etiam  H.mo.  ihi,  I", 

Vulg.  aaW  legil;  (uijuu   per  gabeitteip    reddendum  ubi  uum  Casi.  drugkameim  cilnl mos,  codire  denuo 

eral,  vid.  Cor.  I,  v,  6.  inspecto  drui/iVancim  scriptum  esse  docemur:  lilira- 

v,  40.  ta\  sec.  hic,  ■  gr.  omn. —  bairaip]  sic  cod.  rius  enim  dragkaneim  scrip>erat.  eaguito  auo  m  er- 

Bet  Casl.  pro  bairai,  vid.  ad  Thess.  I,  iv,  ti.  rorc  ipse  a  in  u  muiavit.  Casi.  Add.  p.  t>5.  —  faur- 

v,  41.  fiiinait]  Golh.  c.  codd.  »  fc»,  —  panamais]  uipa]  sic  cod<l.  el  Casl.  X  Pr0  f"<ruqipa  (antedico). 

Cast.  X  div.  —  gntauran]  sic  co.l.  B  el  Cail.  X  l>r,)  —  )u  I  jjin  gr.  omn.  xai.  —  svale.k   biajaaaaaij  sie 

uuiuuruHu,  nisi  solcecismus  esi,  qu»s  permoUos  ad  eod,  A;  cod.  U  teste  Ca-t.  tvaleik  lalaujand.iiit,  sed 

Ncli.  v|,  16  annotavimus;  cf.  ait  Lpli.  iu,  40.  aul  nafriirlfa  liiiijomitiiu ,  aut  tvaletk   ualaujandaHt 

v,  45.  leiku]  caruis  gr.  aapti.  —  laujaip]  facialis,  scriplum  esse  suspicamur, 
•  gr.  oiuit.  prajier  cod.  G  (J-iu)  ct  Vulg.  (dclis).  —  v,  22.   /ri<i/>i><i  |  sic  cod.  B;  cod.  \  et  Casl.   fri- 

alimins]  spiritns,  °  gr.  japva.  —  fukept]  cod.  A    fahedt,  —  scitnril  casli- 

v,  44.  >'<  i*i'i«]  in  vobis,  •  gr.  las,  •  gr. 

v,  45.  faimiiop]   incusalis,  gr.  omn.  mssaOutt ,  v,  2t.  tcin]  suam,  °  gr. 

Guiii.  c.  verss.  u  1'atrr.  lai!.  Cxlcnuu  pro  (ttirrtnop 


7S9  ATi  GALATAS   VI,   I  —  18.  790 

vi.  1  |jro|)rjus.  jabai  gafabaidau  manna  in  wizai  wissadedr.  i<\*  fiai  ahmeinans  gs^>vasi]-ut9  |>;m:<  »va- 
i  It-ikuna  iu  alimin  qairreins.  alsaiwands  bnk  silban  ibai  j.ili  bu  fraisaizau.  izvaros  miSSO  kauri[i>s 
5  liair:ii[j  jah  sva  usfulleib  vilob  xrislau*.  i|>  jabai  bvgkeib  was  wa  visan.  ni  railil  visauos.  sis  silbin 
i  frajjjjinaizems  ist.  ib  vaurstv  soin  silbins  kinsai  warjizuh  jali   haii  in  sis  silbin   woftulja  habai  jali 

5,     6  ni  in  anbiraninia.  warjizuh  auk  svesa  bauipcin  bain[).  abhan  gamahjai  sa  laisida  vaurda  Jiauiitia 

7  laisjaudin  in  allaim  gnd.um.  m  vairbaip  airrjai.  gub  ni  biiatkada.  manna   luk  balei   saiib.   baluh  jali 

8  sneibib.  untc  saei  saiib  in   leika   scinamma.  us  ]iamma  leika  jali  snci[>ib  riurein.  i[j  saei   s:>ii[>  in 
U  ahmin.  us  aliiiiin  jau  sneipib  libain  aiveiunn.  af)|>.i.n  [.ata  godo  taujandaus  ni  vair|«aima  usgrudjans. 

10  uiilc  at   mel  'svesata  snei|>aui  lii  ■fmaindat.  [)annu  uu  bandci   met  liabam.  vaurkjam    biub   vibra 

II,  12  allans  j)isiiun  vibra  svesans  galanbeinai.  >ai  wileikaim  bokom  izvis  gamelida  owinai  bandan.  srva 

managai   sve  vileina   samjaa  sis  in  leika.  [>ai  naubj<v.nd  izvis   bimaitan.  ei  web  vrakja  galgins  iri- 

15  siaus  ni  vinnaina.  nili  [iao  svejiauh   [>ai  izei  bimaitanai  sind  vitob  fastand  ak  vileina  izvis  biniailau 

14  li  in  izvaramroa  leika  wopaiua.  i|)  mis  ni  sijai  wopan  in  ui  vaihtai  niba  :n  galgin  fr.mjins  nnsaii.1 

15  iesuis   xristaus.  bairh  (>anci  mis  fairwaus  ushramips  isl  jah  ik  fairwau.  unte  uil)  bimait  vaiht  isl 
10  iii  faurafilli  ak  niuja  gaskafts.  jah  sva  managai  sve  bizai  garaideinai   g.ilaistans  siud.  gavairhi  aua 

17  ini  jah  armaio  jah  an.i  israela  gujis.  [>anamais  3rbaide  ni  aiiishiiu  mis  gausjai.  uute  iU  siakins  fran. 

18  jins  unsaris  iesuis  xristaus  ana  leika   meinsnima  baira.  ansls  frau;ins  unsaris  icsuis  iristans  mib 
aliniiii  izvaramma  brobrjus.  amen. 

du  gal.itim  iistauli 

INTEKPRKTATIO. 

vocantes,  invieem  in  invidia  eiistentes.  vi,  1.  Fratres.  si  deprehendatur  homn  in  aliquo  pecealornm, 
vos  bi  spirituales  corrigatis  hunc  talem  in  spirilu  lenitatis,  considerans  le  ipsum,  ne  eu.mi  tu  tenteris. 
2.  Vestra  invicem  onera  leratis  et  sic  inip'.eiis  legem  Chiisti.  3.  Veruin  si  putat  quis  quid  >s>e,  nun  quul- 
quain  exisens,  sibi  ipsi  sollicnatiu  est.  4.  Verum  opns  suum  ipsius  probet  quisque,  et  tmii  in  se  ipsu 
gloriam  habeat  et  non  in  alio.  -5.  Quisque  euiui  i>ropnain  sareinam  fert.  6.  At  eommunicel  hic  instiloini 
verbo  huic  instituenti  in  omuibus  bonts.  7.  Ne  fiatis  erronei;  Deus  non  illudiiur;  homn  enim  <)uud  seril, 
hoc  etiam  metit.  8.  Nam  qui  serit  in  carne  sua,  cx  hac  came  etiam  niftil  iutcritum;  verum  qui  seril  in 
spiritu,  e  spirilu  etiam  iiietit  viiam  aMernam.  H.  At  hoe  bonum  faciemes  non  fiamus  sennes,  nam  ad 
lempus  proprium  meiimus  non  defiligali.  10.  Ctique  igilur,  cum  tempus  habemus,  operaiuur  bunnm 
erga  omnes,  maxime  erga  familiares  liue.  II.  Ecce,  quahbus  litteris  vobis  scrtpsi  mea  inanu.  12.  Tam 
nuilii  quam  volnnt  placere  sibi  in  carne,  hi  cngnnt  v<  s  circumcidcre,  ut  modo  persecutionem  crucis  Christi 
uon  patiautur.  13.  Neque  enim  quiilem  lii  qui  circnuicisi  sunt,  legem  serraat,  sed  volunt  vos  eircumci- 
dere,  ul  in  vestra  larne  gloriemur.  14.  Verum  mihi  ne  sit  gloriari  in  non  quoquam,  nisi  io  cruce.  domini 
nostri  lesu  Christi,  per  quem  niihi  mundus  cruciflius  cst  ct  ego  mundo.  13.  Nam  neque  eireumcisin  qunl- 
quauiest,  non  pneputium ,  s^d  unva  creatura,  18.  ct  lam  multi  quam  hanc  regulam  secmi  suut,  pa\ 
super  eos  et  misericordia  et  supi-a  Israelem  Dei.  17.  Ampliits  labores  ne  ullus  mihi  prnpbeat,  nam  e-.o 
niius  ilomini  uostri  lesu  Christi  in  corpore  meo  fero.  18.  Gralia  -Jomini  nostri  lesu  Christi  cum  spiriiu 
vesiro,  fralres,  amen. 

Ad  Galatas  esplicit. 

AiNNOTATIONES. 

vi,  1.  jnbai     Golh.  c.  codd.  °  xai.  — attaiwwds  ]  vi,  7.  maanaj  gr.  omn.  post  tunp.  — tailp  pa  uh\ 

atlendens;  cod.  A  aniisaiwandt   (respicieus).   qua-  cod.  A  et  Cast.  >aijlp  puta. 

rum  lectionum  ulra>|ue  babet ,  quo  coimnendetu: .  —  n,  8.  sait/)]  ulr.  cod.  A  et  Casl.  mijip.  —  jah]  ulr. 

i(>m]  sic  eod.  B;  cod.  A  el  Ca>t.  tba,  cf.  Cor.  II,  etiam,  °  gr.  omn.;  Goib.  prinre  lnco  c.  Vulg. 

ti,  2.  vi,  i)   tneipam]  cod.  A  X  feipa  (ntelo). 

vi,  5.  pugkeip]  sic  civl.  B;  cod.  A  ei  Cast.  pugkip,  vi,  1 1.  twij  I  cod.  ,A  ct  Casi.  post  gamcliaa,  gr. 

cf.  Cor.  II ,  xiii ,  3.  —  K>a  risanj  *  gr.  oinn.  —  vailit  ]  omn.  anie  bokom. 

h.  I.  et  vs.  15  pro  vaihts,  vid.  ad  Mc.  vu,  15.  —  sii  —  vi,  12.  ei  weh  ]  ut  niodn.  •]  gr.  omn.  cf.  Philipp.  i , 

|.<|co.l.  A   marg.  variam   leclioncm    habei .   quam  27.  —  orakja]  cod.  A  et  Casl.  vraka,  qua  lectione,  si 

(-vanidam  Casl.  sic  legit :  m'c  tilban  usiuionds  ut  (se  ge  >uina  est,  confirmatur  vrakom  Mc  x,  30,  quod  ali- 

ipsum  decipiens  est),  cf.  Tit.  i,  10  ubi  tutonds  —  -fci  ■  quando  an  rectun)  esset,  dubitavimus. 

vsnra-nu;.  vi,  |5.  nih  ]  cod.  A  et  Cist.  wp.  —  svepauh]  qui- 

vi,  4.  titbin]  Goih.  c.  verss.  °  uawv.  —  woftulja]  dem,  °  gr.  omn.  — iseij  cud.  A  et  Cast.  iie.  —  sind] 

Casl.  numerum   pluralein  esse  exislimans  ei  gloria-  Golh.  °  gr.  ourot. 

liones  convertens,  enal,   naiu    wofluti    genere    doii  vi,  14. i»  ni  vailttai]  in  uon  qnoquam,  "  gr.  oinn. 

neulmm,  sed  femininum  esse  constat.  —  ni]  cod.  — fairwaus]  sic  cod.  B;  cod.  A  et  Casl.  fairwus,  vid. 

A"X>  adMc.  vii,32. 

vi,  5.  baurpein]  sic  cod.  B;  cod.  \  baurein;  caete-  vi,  15.  unte]  Goili.  c.  codd.  ■  tv  Xsiittiu  'lnflroO.  — 

rum  in  iod.  A  rvcse  bairip  legitur,  uon  banrib,  uli  vaiht]  vid.  ad  vs.  3. 

CasL  in  adnoialione  edidM.  vi,  17.  mis]  gr.  omn.  anle  ni.  —  unsaris]  uosiri, 

vi,  6.  godaim]  Cast.  in  cod.  A  ii  (ejtis)  addltum  •  gr.  ouiu.;  cf.  ad  Cur.  I,  vn,  10.  — xriitau ■]  Chrisli, 

esse  videtur,  sed  propter  lituraui  membrana:  peispi-  °  gr.  omn. 

^uo  cognoscerc  non  puluil.  Subseripl. »  gr.  omn. 


7f>r 


DIULIOIUM  ULKILANA  YEKSIO.  79? 

AIPISTAULE  PAVLAUS  DU  AIFAISIUM 

:<  ii  n  s  t  o  <i  i  |>  . 


I,  I  PjvIus apauslniuus  xrisia.i-.  lesuis  |iairh  viljau  gubs  |iaiin  ▼eiliam  |i:iim  visaudam  iu  airaison  jih 
•'  triggvaiiu  iii  xrisiuu  letu.  ansis  izvis  jali  gavairhi  frain  gu|>a  aiiin  uusarainina  jah  liaujin  iesu 
3  xristau.  |>iuj>ij)s  guj)  juli  ;ii(j  rraujins  unsaris  iesuis  xrisiaus.  izei  gab'mf)iila  uns  in  allai  |iiii|ieiiiai 
*  alimt-iiiai  in  himiiiakuiuluiin  iu  xrisluu.  svasve  gavalida  uusis  iu  iinma  laur  gasaiein  fairwatis  ci 
.'•  sij.tima  veis  vciliai  Jah  unvatiiinai  in  andvairbja  is  ln  Iriajivai.  fauragar.iirob  uns  du  nmiva  gadedai 
6'  Ji.iirli  iesu  xristu  in  imuiu  bi  leikainai  viljms  seinis.  du  hazeinai  vulbaus  anstais  seinaizos.  injiizaici 

7  ansteigs  vas  uns  iu  [lainmu  liubiu  sunau  seiiiauima.   iu  [lammei  habani  fuuibaiilu  fralet  fravaurlua 

8  Dairb  blob  is  bi  galiein  vulbuus  anstais  is.   pnei   ufarassau  ganuhida  in  uns  in  allai  handugein  jah 
:',  10  frodein  kannjun  ontUI  ruiii  viljins  seinis  bi  viljin.  saei  fauragaleikaida  imma  du  lauragaggja  uslul- 

1 1   leinais  mele  afua  usfulljan  alla  in  xrislau  bo  ana  himinam  jah  ana  airjin i  in  imnia.  in  b  uuinei  hlaiiti 

gasuiidai  vcsiim  laiiraguredanai  bi  viljin  gubs  | -i-.  alla  in  allaiin  vaurkjandms  bi  inuna  viljins  teinil. 

12,  I  j  ei  sijaima  veis  du  huzeinai  vuljiaus  is  bai  fauravenjandans  in  xrislau.  in  pawinei  jah  ju>  galiausjau- 

duns  v.iurd  gunjos  aivaggeli  guuislais  izvaraixos  |<ammei    galaubjundans   uasigliitai   vambuj)  aluniil 

1  i  gahuilis  pamniu  veihin.  izei  ist  vadi  arbjis  unsaris  du  faurbaulnai  gafreideiuais  du  hazeiuai  vulbuus 

I  "•  is.  du)>|ie  jah  ik  galiausjands  izvara  galaubein  iu  fruujiii  iesu  xrisinu  jah   friabva  iu  a  luns  baus  vei- 

16,  17  liuns  iiiisveibamls  aviliudo  in  izvara  guinund  vaurkjands  in   bidom  meinaim  ei  gub  fraujins  unsaris 

iesuis  xristaus  aiia  vulbaus  gibai  izvis  almiaii  handugeins  jali  amlhuleinais  in  ufkunbja  seiuaiiimu. 

<8  inliuhtida  augona  hairlins  izvaris  ei  viteib  jus  \va  ist  veus  labnnaisis.  wileiku  galiei  vulpaus  arbjis 

19  is  in  veili  iini.  jah  vva  ufarassus  mikileius  mulitais  is  in  uns  |  aim  galauljaiidain  bi  ruurttva  mahuis 

INTERPRETATIO.  —  EPISTOLA  PAYLl  AD  EFESIOS  JNCJPIT 

i,  1.  Pavlus,  apnstolus  Cbristi  lesu  per  voluntitem  Dei,  hissanctis  bis  exislenlihui  in  Efesn  et  lidelibus 
iii  Christo  lesu.  2.  Gratia  vohis  et  pax  a  De.i  patre  imstro  et  domino  lesu  Christo.  3.  Ucnedicius  Deus 
el  pater douiiii  uoslri  le&u  Cbristi,  <|ui  beuedixii  uobis  in  omni  bniedictione  spiriiuali  in  iceleslibus  in 
Clnist'1.  4.  Sicut  elejjit  nos  in  eo  ante  cniisiiiuiionein  mundi,  ul  sunus  bos  suncii  ei  maculis  -  vaciu  in 
facie  ijusiii  charilale.  5.  Decrevii  nosad  lihonim  adopiaiioneui  per  lesuin  Cbrisiiiiu  in  eoserundum  p!a- 
cilum  voluntalis  Siue  6.  a.l  luiuleui  glonas  graiiae  suas,  in  qua  gratus  fuit  nobis  in  hoc  caro  lilio  suo,  7.  in 
nii .i  liubemus  reileiiipiionein,  remissionem  peccaiorum  per  saaguiueoi  ej»s  sectindum  divitiax  glorix  graiiai 
ejus,  8.  quaiu  abundanter  euiieessil  in  nos  iu  onmi  sapientia  et  prudcntia,  9.  notiflcare  uobis  mysieriuiM 
VoluHlllis  sose  seeundum  voluiitatem,  que  anie-  plaeuit  ei  10.  al  iusiiiutinnein  impletiotiis  teuiporutn, 
ileriiin  implere  iiiuniu  in  ChrislO  h;ec  super  cuelos  el  sn|ier  lerrain  n  eo,  II.  in  quo  sors  colloeati  fuiinus. 
prrdesiiiiuii  secuuUuHi  voluntateui  Dci  luijiis  ouiuia  in  mnnibus  Operaotis  secuuduiii  cogiiaiiuiiem  voluntatis 
sn.e,  12.  ul  siiims  uos  a  i  laiidem  gluria*  cjus  hi  autesperuntes  in  Clirislo,  13.  in  quo  eliaili  vos  audicnlc-s 
verbum  vcrbaiis,  evangelium  saiutis  vestr.e,  eui  credentes  consignati  fuisiis  spiritu  promisMunis  hoc  sancto, 
14.  i|in  est  pignus  hxreiliutis  nosira  u-l  redemptionein  conservationis  ad  luudeiii  glorix  ejus.  15.  Ideo  ciiani 
ego  audiens  vesiram  Bdeui  in  dnmiuo  lesu  Cliri.to  et  ainoiem  in  otuues  hos  sanctos,  16.  non-cessans  graiias- 
ilieo  pmpter  vus  melllioneui  faciens  in  precibus  meis,  17.  ut  Deus  dontini  nosiri  lesu  Chrisli,  p.ier  glori.e, 
tlet  vobis  spiriium  sapientiat  etrevelatioois  iu  cogniiione  sua,  18.  illuminatos  oculos  cordis  vestri,  ul  sciul.s 
vos,  quid  cst  spes  vocaliouis  ejus,  quale  diviliue  glona;  Iwrediluiis  ejus  in  sauclis     19.  et  quid   abunda.ilM 

ANNOTATIO.NES. 

Inscriptiouein,  quae  deest  in  cod.   li,  ad.liilinius  e  quxsivimus. 

rod.  A.  — aipistauU    pavlaiu]  ]  gr.  —  anailodip  ]  i,  I0./ao]  cod.  \  jap-po  (el  haKil  C.  gr.  onni. 

incipit,  °  gr.  i.ino.  Cclerum  quod  l.asi.   Specim.  p.  i,  11.  pammei]  Goih.  "x«i.  —  0tlPs)  "*'•  *  I5^• — 

5)  snpra   iii-cripiiniiem  siglu  A.   F.  legi  dicit,  inter  iu  atlaun  \  m  omnibus,  °  gr.  omn.  ;  Colh.  e  vs.  i"S 

has  litterus  I  liur.i  meiiilirane  eicidi>se  videlur   ei  huc  inlulisse  videiur. 

scii  iuiii  fuis^e  AIF,  qubus  litteris  l.brurius  liiulum  i,  13.  $unjos  J  cnd.  A  X  sunjus. —  pammei  ]  sec  , 

episinla?,  qu  id  m  piclura  orualuui,  exhiberc  voluil,  Goib.  c.  codd.  "»!. 

Vlil.  Tal).  II.  I.  14.  itn  !  COd.  A  taei.  —  arbjis  ]  codd.  el  Csl. 

i,  1.  ari.Miius  icswc]  '  gr.  iiniii.  X  arbjos,  vid.  vs.  18. — ga(> eideinait  ]  cod.  A  niaig. 

i,  4.  unsis  )  eiiil.  A  uns  —  it'<|nos,  •  cod.   A.    —  i;uni5lai<  (salulis). 

friapini]  roil.  A  fnjupvai.  l,  15.  izvara]  vesirain.gr.  omn.  njv  x«9'  v4u«r.  — 

i,  5  sumtie  gadedai  ]  Casl.  X  J1'1-  — vn.na]  cod    A  xrislnu  j  Christo,  *  gr.  onin.  —  fr.apva]   cod.  A  (ri~ 

C.  gr.  1'inu.  i'ia  leinn  j  japva. 

i,  6.  ciiiiiiu  teiiiamma  \  lil  o  suo,  u  gr.  i,  16.    unsveibands    aviliudo  ]  n  n  eessans  gratias 

l,  7.  pa  rli  blop  u  ]  gr.  ihhii.  anie   fralet.  —  vut-  ago,  gr.  omn.  oj  ttHuoixai  .J^aocTT-i.v,  cl.  ad  Vlc.  II, 

pau>.  ]  glmi.r,  *  gr.  oiiiit.  25.  —  gnmund  |  Coth.  c.  ciuld.  "  uujv. 

1,9.  Lunnjan]  iiotilieare,  gr.   yvupi^as. —  ui/;iii  J  i,  18.    inliulitida  ]   cod.    D    X  inliuhitida.  — uhi  | 

Gnih.  c  codd.  •  «riToO.  Cxierum  pro  bi  —  loum  i<i  quid,  gr.  xif,  Guih.  c.  coild.  ri  lcgu —  »s !  pr.,  Goil». 

niargiiie   cudicis  A  legimr :  anu  leiininui   (Ca^l.  X  c.  codd.  •  mi.  —  wileiku  |  s  e  rodd. ;  niira  esi  eucli- 

lcikeintii,  qina  prupter  lilurain  o  el  s  blierus  dign.i-  sls  u  iuterrogativi   in  verbo   ii.lerrogalivn ;  fortau* 

SCeie  iioii  poluil)  pnci  gurai  tida  tn  iinm»    (i.  e.    in  witcikn  legeiidiiii)  esl. 

pl.inio.  quod  |.rii|>oMiii  iii  eo)  quod   gnecw  acctNw-  i,  19.  iu  unsjeod   A  mnrfi.iii  iti"»  (in  vo»)  c.  todU. 

niodatiuii  est ;  i.oian  lui  lameu  uius  atu  pnjpnaitlO"  quos  Cuth.  fcic  solct  scpi. 
uis  pio  tii  posila?,  cujus  alicium   exempliim  frusira 


793  AD  KNIGSIOS  I,  £0—11,  !••■  7M 

20  svinbeins  is.  Jiatei  gavaurhla  in  xristau  nnais  ands  ina  i:s  <tan(jain>  jnh  gnsaii  'a  in  laih-v  n  seinai  t:i 

21  liiiniuam  ufaro  allaize  reikje  jah  valdufnje  jah  aiabte  jrth  fraujinassive  jah  nllaiie  nairiic  namuiiUizn 
'li  ni  [latainci  in  pamma  aiva  ak  jali  iu  bamma  anavairbin.  jah  all   ufliitai v i<Ia  nf  foluiis  imma  jali  ina 

'J.',  ii,  I  aigaf  hauhib  ufar  alta  aikklesjon.  sei  ist  lcik  is  fullo  pis  alla  in  allaim   iisfulljandins.  jah  izvis  visan- 

i  dans  ilaii[);uis  missadedim  jali  riavaurlilmi  izvaraim.  iii  baimei  siinle  iddjeilub  l.i  bizai  aldai  [>is  aivis 

5  bi  reik  valdufnjis  lufiaus  ahmins  bis  nu  vaurkjandius  in   gunnin  ungalaubeinais.  in  baimei  jah  vcis 

all.ii  iismetmn  snmau  iu  lustuni   leikis  unsaris  lanjandans  viljans  leikis  j  >h  gamitone  jah  rcsiiin 

4  visiai  barna  balizis  svasve  jah  bai  anbarai.  iji  gub  gabeigs  visands  in  armabairlHu  in  bizos  maua- 

5  gnus  frijabvns  in  bizaici  fiijoda  linsjah  visandans  uns  daubnis  f.av.iurhiiut  inlbgaqivida  uns  xr  * 
0  stau.  anslai  sijuui  g'iiasidai  jali  miburraisidui  jal>  mibgasalidai  in  himinakundaiiii  in  xrisiau  iesit. 
7  ci  alaugjai    iu  aldim   baim  aiiagaggaudeim  ularassu  gabeins  anslais  seinaizns    in  selciri  bi  uns  in 

8,    '.)  xrislau  iesu.  umeanslai  sijub  ganasidai  bairll  galaub  in  jah  bala  ni  us  izvis  ak  gubs  giha  ist.  ni  us 

10  vaurstvam  ei  was  ui  vvopai  ak  is  sijum  laui  gaskapanai  in  xri-tau  iesu  du  vanrslvam  gndaim.   bnei 

11  fauragamauvida  gub  ei  m  baitn  gaggaima.  dubbe  gamunrib  batei  jus   niiidns  simle  in   lcika  vesn|i 

12  naninidans  iinbimaitanai  Irain  nizai  namuldon  bimail   in    lcika  bandnvaurht.   unie   vesu[>   ban  in 
jainainma  mela  inuh  xrisiau  Iramabjai  usmelis  israelis  jali  gasieis  galiaite  Irausteis  ven  i.i  habandan* 

13  jali  gudalausai  in  manasedai.  ip  nusaiin  xtistau  iesu  jus  juzci  simlc  vesub  fairra.  vauthu{>  nevva  in 

14  blnba  xristaus-  sa  auk  ist  gavairbi  tinsar.  saei  gatavula  bo  ba   du  samin  jah  nii[)^ardavaddju  fa[it>$ 

15  gatairauds.  hjabva.  ana  lcikaseinaroma  vilob  anabiisnc  garaideinim  galairands  ri  )>ans  tvansgaskopi  nt 

16  sis  silbin  du  ainumma  uiujamma  manu  vaurkjiands  gavair|)i  j  h  gafribodedi  bans  baus  in  ainamma 

INTKRPRETATIO 

■mtnenliae  virtntis  ejus  in  nolis  his  credemibus  seclindum  npusvirtntis  poiemisc  ejns,  20.  t|tiodoperatii«-esl 
in  Chrislo  suscilans  eum  e  utnrluis  cl  cullucavit  ad  dexiram  snam  in  ccelis  2».  supra  iimnia  imperia  ei 
poiestates  el  viriutes  et  dnminaiioues  d  uinnia  uoinina  nomin.ita  non  solmn  in  hnc  san-uln,  sed  eiiam  in 
boc  liitmo,  S2.  ct  omne  hinniliavit  sub  prdes  ei  el eniu  dedit  capol  snper  omuia  ecclesiae,  25.  qiucesl 
corpus  ejus,  pleniiudo  iiiijus  oiunia  in  omuibus  iinplentis.  u,  I.  Elvos  existenies  mniiuos  «celerihus  et 
pcccatis  ve>lris,  2.  in  qmbus  olioi  atnbiilaslis  secundum  hanc  .Tiaicut  hiijus  s.Tcnii,  secundum  piitiripem 
puicsiatis  aeris  spirilus  hujus  nunc  operantis  in  filiis  increduliiatis,  3.  iu  quibus  einm  nos  nmnes  versati- 
Buiniis  olim  in  cupidilalibus  curnis  noslrai  facientes  vuluntales  carnis  et  cogiialionum  et  fuimus  nalura  filii 
Ir.c,  skut  eliani  hi  alii.  i.  Vcriim  Deus  dives  cxislens  in  miscricordia  propier  hunc  magnuin  amorein,  in 
i|no  amavit  ims,  5.  et  exisieuies  nos  innriiios  percatis  convivificavit  nns  Cltrisio;  gratia  sumns  ser>aii 
0.  el  conresust iiali  et  concollocali  in  cccleslihus  in  t.hnsto  lesu,  7.  ut  osiendat  in  aeiaiibus  h,s  at  ccdcniibus 
aliiiodaiiliam  diviliarumgraiiu;  sux  in  liou  l.ile  secundum  nos  in  Christo  lesu.  8.  >am  gratia  eslis  servati  i  er 
lid  melhoc  non  ex  vobis,  sed  Deidouum  est;  9.  nnn  ex  operilius,  ut  qiiisiion  glorietur,  10.  sed  e  us  sumus 
opus  creali  in  Cbrislo  lesu  ad  opera  hona,  ipi.r  pru-para>  it  Deus,  ul  in  lns  eainus.  1 1  Idco  recordamini,  quoil 
vnsgentiles  oliuiin  carue  fuisiis,  nominati  non-circumcisi  ab  hac  nominaia  ritcumcisio  tn  carnc  manu-facta. 
12.  iNam  fuistis  liim  inillo  icmpoie  sine  Cbristo aluuaii  couvcrsaiinnelsraelisetliuspites  proiuissionuui  fcede- 
ris,  spein  non  habenles  etimpii  in  mumlo.  13.  Vcrum  nuttc  ecce  in  Cbrisio  lesuvos,  vos-inii  olim  fuislis  procul, 
facli-cstis  pr  pe  iii  sanguine  Chrisli.  11.  ilic  enim  esi  pax  uosira,  qui  fecit  h.cc  amho  ad  nnuiii  el  parielem- 
iniergeriuuin  sepis  destrt  ens,  15.  iniinicitiam,  iu  rarne  sna  lcgem  pra>cepiorum  n-gulis  desiruens,  ui  ho> 
duos  ciejrel  in  se  ipso  ad  uuum  novum  bomiuein,  facicns  paeem,     16.  ei  reconciuaret  hos  ainbos  iu  imu 

ANNOTATIONES. 

1,20.  Aiminam  J  cnelis,  gr.  ETroupaviot,-.  u,  8.  sijup]  cod.  a  siup.  — ak]  seil,  "  gr.   omn  ; 

1,2-2}  uii.  omne,  cod.  A  alla.  Golh.  c.  vers.  Arm.  el  Fairr.  latl.—  bi]  esl,  *   gr. 

ii,  1.  uvaroim]  vcstris,  °  gr.  oinn. 

ii,  2.  aivii  ]  saeculi,  Cod.  A  foirwoiM  (mundi).  —  n,  10,  ak]  sed,  gr.  omn.yct/>,vid.  ad.loan.  ivt,  iii. 

tuuum  \  cod.  U  X  sumun-  — s  juin  ]  I  tod.  A  sium.  —  godaim  tuil.   A  luatg. 

ii,  3.  viljam  ]  volttuiaies,  cod.  A  marg.   tuslttns  [>iu[>eigmm. 

(voluptaies)  tutn  Clar.    lat.   et  Ambrus.  —  vesnm]  n,  11.  fiiudos  svnple]  ]  gr.  omn.  -    v  s»/i  foislij 

eod.  U  uisum,  b;ec  nova  sciibendi  ratio  nolanda  cst  *  gr.omn.;  cod.  Aante  in.  — namniduns  ]  eou.  A  [lai 

itixia  uriti,  veiteis,  veisun;  vid.  ad  J.   XI,  32. — vislai  ariiculuiu  add.i. — fiam.  —  bmatl  \  Gniniii  GOA.  1830 

barna \  \  gr. — haitvt  ]  sic  legenduni  est.  vid.  iv,  31  ,  p.    1792    et  Gr.    iv.   501    recte    itioncl    hoe   frum 

L.  iii,  7,  tkeir.  5t,  lil ;  cod.  B  (nnn  A,  tti  Cast.  an-  pizai  —  handmauiht    interprelandum  ese  :  ab  ca 

notat)  haiit  ei  post  hanc  vocem  supra  bneam  signum  (gente)  qu.c  dicitur    i  circuuicisio  in  caina  inanufa- 

c  litleru:  gru>c.c  non  absimile.  qu  >d   nullo  alio  loco  cia.  •   C;cietum   sane   niira   loquendi  ralio,   in  qua 

invenluiii  CS.I  ;  cod.  A  (nou  11)  hmize  (vid.  Cast.  Add.  non  solum  noiuinaiivus  post  piuii  namntdon  ofTruUii, 

p.68);  ncn  hatzos,  uii  Cast.  iu  aunotaiione  mdicai.  scd  ciiam  quod    feiuiuiiiuin    parlicipii   stilisianino 

Catierum  cod.  A  marg.  u«  saiciitui  (I.  ussaleinui)  ur-  iieulro  appositum  est ;  quodammodocomparari  polesl 

rutjkai,  i.  e.  ali  origine  rcprobalt.  Mc.  m,  16  yasatitta  seimona  namo  pailrut  [iropuliu, 

ii,  i.  gabfigs|  cod.  A  gubigs.  —  frijapvot]  Golh.  vid.  L.  t.  15;  M.  ix,  9. 

c.  codd.  *  «Otoii.  II.  12.  [iin  i  itiiu,  °  gr.  omn.  —  inuA  ]  cod.  A  i«u 

II,  5.  uns]  sec.  nos  °  gr.  omn.  —  sijum]  sinnu-,  — xiistau  ]  pro  xrisltt,  accusalivuin  euiin  iuuh  pr.-epo- 

cod.  A  c.  gr.  oinn.  sijup  (e-li-,).  silio   poslulat.   —   gahaite  Irausteis  |   p  oinissionum 

n,6.   miparraitidai —   wipgusatidai  ]  cnnresusci-  foetletis,  gr.  tuv  oia&iixwv  -«;  EtrayyE'/  a;. 

lali — roncolocali,  qua;  pluraba  ad  prscedens  sijum  »,io.vaurpu  iiru>u]^r.;Colli.c.codd.ap.  Mill.etMi. 

sunt  teferenda  ;  Cod.  A  cum  gr.   omn.  mipurraisida  n,  15.  anufcusii.]  Colh.  c.  co.l.  e  :tp.  Mi.  "  >iv. 

—  mi pgusatidu  (coiiresuschavii — coucollovav.t.  ii ,  16.  aftlahands]  co;l.  B  X  afslahunt ,  vid.  »1 

it  7.  uWtm]  cod.  A  X  atdaim.  Mc.  xit,  21.  —  sis  si(l»t'«l  sc  ij  so  ,  gr.  ajxio. 


795  itlUI.IOIUM  DLFILANA  YEUSSO.  79G 

17  leika  gu[ia  L>airti  galgan  aMaliauds  ujahvi  Jn  sis  sili>in.  jsh  qimands  vailanicrida  givoir,    izm 

IS  Juxel  lain.i  jali  gavair|>i  [>aiin  uei  newa.  unle  bairh  ina  lialiani  aluagg  l)aj<i[is  !n  ait,auiiiia  alimiii 

19    lu  ailin.  sai  nii  ju  ni  s  in|>  r:isicis  jali  aljaWonjii  ak  sijub  gabaurgjans  haim  vciliam  jali  ingtrdiaiU 

10  rii|)S  aiiatiinritJai  ana  sruniliivaildjau  apansiaulo  jali  praufete  al  visaiulin  auhumistin  vailistastaina 

21  ,  22  siiliiu  xrislau  iesu.  in  [laminei  alla  gatitnijo  g  igalilud  i  vah-ei[i  du  alh  ve  hai  iu  fraujin.  iu  [lamuici 

iii,    1  jali  jiis  mi^gaiinridai  sijub  tlu  bMainal  gu|>s  in  abmin.  iu  friimel  taibtaitlk  pavlot  bandja  xriitaui 

2  iesnis  iii  uvara  [nudo.  jabai  sve|)aub  haosidt-ilu|)  fauragaggi  gith-ausia-s.  sei  gihana  i-t  mis  iu  izvis. 

3,  4  unte  lii  andhuleinai  gakanuiua  vas  inis  bo  runa  sve  fauragamclida  In  leitilamma.  du[>jie  ci  siggvan- 

5  ilans  mag^i|>  frabjan  friulein  meinai  in  runai  xrisiaus.  hatei  inbaraim  aldim  ni  kunb  v>s  sunum 

6  uiaiine  svasve  nu  amlhulib  ist  baim  veibam  is  apauslauliiiii  jah  pranfetum  in  ahmin.  visan  biuilns 

7  gaarbjans  jah  galeikaus  jah  gadailans  gabaiiis  is  in  xristau  iesu  [>airli  aivaggeljon.   |>  z>  zei  var{> 

8  andbaliis  ik  bi  gibai  anslais  gu[)S  bizai  gibanoe  tiiis  lii  loja  matiluis  is.  mis  [>ainma  undarleijiu 
allaizc  bize  vuibane  aigibaua  varb  ansis  »o  in  {liudom  vailamerjaii  po  unfairlaUtidon  gabcin    iri- 

9  ilaiitjali  iuliulnjan  allans.  wileik  hata  fum-agaggi  runos  bizos  galnlginoni  fram  aivam  in  gn|ii 

10  |>amuia  alla  gaskapjandin.  ci  kanuih  v.-si  nu  rcikjam  jab  valdufnjam  in  |>aim  biminnkundain  [iairli 

11  aikklcsjon  so  matiaglalbu  liamlugef  pn|is  bi  inuna  aive.  banei  gatavida  iu  xrisiau  iesu  fraojin  unsa- 
12  ,  15  nmnia.  in  bammei  habaiii  balbein  freihsls  atgagg  in  trauainai  [)airh  galaubein  i's.  in  pize  bidja.  ni 

li  vairpaib  usgrutljans  in  aglnm  mcinaim  faur  izvis.  |>atei  isl  vuibus  izvar.  in  [>is  bioga  kniva  meina 

INTERPRETATIO. 

corjiore  Deo  per  crutem  occidens  inimiciliain  in  se  ipso.  17.  Et  vcniens  pra-dieavii  pacem  vobis,  vos  -  qui 
procul ,  et  pacem  his.qui  prnpe.  18.  Nain  per  cum  hahemus  acccssum  ambo  in  uiio  spiritu  ad  pairem. 
111.  Ecce  iuitic  jam  nuii  e&lia  bospiies  el  alienigenae,  setl  estis  civs  liis  sanctis  cl  duinettici  Dei ,  20.  artli- 
licali  in  fundament«  apnsiolorum  et  profeiarum  in  eiisfeme  summn  angulari  -  lapide  ipsu  Christn  leSu, 
81.  in  iitio  onme  sediliti  nn  ctuiiposituni  crescii  ad  lemplum  sanctuin  in  domiiiu ,  22.  iu  quu  etiam  vos 
coasdilicaii  csiis  ad  domicilium  Dei  in  spirilu.  ui ,  1.  Propter  <|ti:un  rem  ego  Pavlui  vinctui  Clii-isii  lesu 
propter  vos  genliles  ;  2.  si  quidem  audistis  iusiilulionem  Uei  graiije  ,  qn.e  data  <>sl  milii  in  vos.  5.  Nani 
secunduni  revelaiiouem  noiilicatum  fuii  milii  boc  mysteriiim  ,  ui  ante  -  scripmm  in  parvn.  4.  Ideo  ut  lc- 
gentes  possiiis  intelligere  prudemiara  meaoi  in  mysterio  Christi.  5.  Quod  aliis  ajiaiibus  non  nntum  fuit 
liliis  hominum ,  sicut  nunc  revel.itum  est  liis  sanctis  ejus  apostolis  et  prolelis  in  spiritu  :  I.  essc  gentiles 
ctiliivrcili-.  et  unicorporales  ct  parlicipes  promissionis  ejus  in  Cliristo  lesu  per  evaiigelium ,  7.  cujos  f.ictus  - 
si:ui  minisicr  ego  secundom  donum  graii:c  Dei ,  lioc  daUim  miiii  secuntlum  o|iera  virlutis  ejus ,  H.  milii  huic 
intioiO  oiniiiuiii  horum  sauclorum  dala  fuit  gralia  bxc  in  genlilibus  prxdicare  bas  iuvrstigabiles  divitias  Cbrisli 
9.  et  illumuiare  oiuncs,  qualis  base  dispeinatiu  myaterii  bujus  abscouditi  a  sieculis  in  l)eo  boc  omnia  crc- 
antc  ,  10.  ut  noliftcaia  t--sei  nunc  impcnis  el  potesiatiuus  iu  Uis  cculesiibus  per  ecclesiam  Ii.-jc  varia  sapicii- 
lia  Dei  II.  Becmtdam  consiiiutionem  Bawnlorum  ,  quam  fecn  in  Chrisio  lesu  ,  domiuo  nostro,  12.  in  <iu<> 
batiemus  llduciam  ,  Itberlatem ,  acce.ssua;  in  conlideotia  pcr  fid^ui  ejus  ,  13.  propicr  quod  precor,  ne  liaiis 
lassi  iu  aflliciiouibus  meis  pro  vobis,  quod  est  gloria  veslra.     14.   1'ropter  lioc  llccto  genua  mea  ad  patreni 

ANNOTAIIONES 

II ,  17.  qavanpi  ]  scc.  paccm  ,  *  gr.  —  iici  |  cod.  \  m,  10.  kattr.ip  ]  cum  ad  handuyei  ( aul  ail  pravc- 

iie;  c<-t>  lum  do  ellipsi  tind  vcrbi  vid.  ad  Kom.  \u,  -2.  dens  runa)  refereudum  sit    kannida  scribentloui  fuit( 

ii,  1S.  jtt  ]  °  cod.  A.  —  aljakonjai]  sic  cotl.l.  pio  ut:  infra  iv,  7  gibana  isi  antlt ;  scd  ut  li.  I. ,  sic  eliaut 

aljakunlai ,  vid.   ad  L.  iv,  13. — tijup]  scc.   estis  ,  Gal.  v,  II  ualauran  ist  maiteins  pro  gataurana  legi- 

■  gr.  lur,  cf.  ad  Neb.  vi ,  10.  —  manayfatpo]  coil.  A  /S/a-" 

ii,  20.  uitdiimiidui  |  desina  cod.  A. — xriilnu  tcs.a  '  faihu  el  in  marg.  manugna  .  .  (quod  uoli  cuiu  Caa>. 

*  gi .  omn.  Hi«mi<;iiuiii.'o.  sed  mauagnandei  evplere  )  nufiagei  i.  e. 

iii,  1.  pizoiri  vailitait  ]  quam  rem  ,  gr.  omn.  tou-  abundans  niulliludo,   quo  quid  glossalor  explicare 

rou ;  sic  Coib.  sxpius  conira  grxc.  aucioritatem  re-  voluerit ,  iiicertum  cst ,  uisi  forte  du.e  lectiones  (ma- 

lativo  ulitur  ad  ctiiijOugeiida  singula  enuiiliaia,  viil.  nagnandeiltanduyei  el  mauagei  itandnyeim  lct.iijuii.  ui 

v  ,  6  puei  (  Touta  yxp )  Cor.  II .  xn  ,  8  bi  patei  (virip  sunt.  iianagei  autem  ,  si  recie  coojfcimus ,  nunc  pru 

toutou  ).  M.  «vu  ,  40  /><>(.  i  i<<  (tout*  (<rt<  I.  mauagdupt  (abiimlanlia )  ponilur,  cum  aliit  iovis  si- 

iii  ,  2.  gups  anttttis |1  gr.  enilicct  mu'litui1incm ,  qu;c  numerari  paaait.  t>lc- 

iii  ,  i.  tigijvandans  maueip]  *  gr.  oimi  rum  ex  ill.i  codicis  A  leclione  tliciiuu-,  Ciiin.  I,  7i2 

iii,  5.  it  <iii<i!u«jtf.'ui<i] "  gr.  ouin.  prxter  cod.  d  oon  ita  recie  aoguramm  esse,  adjectivorum  in  —  «a 

aj,    Mi.  eicunlium  foruiain  concrciam  convenire  cuui  ca.lcio 

iii  ,  0.  icsn  ';  iesu  ,  °  gr.  omn. ;  Culb.  c.  \u'g.  adjectivorutn  iu  —  t«  lermioauliuui  ;  uaiii  secunduiu 

iii,  7.  ik]  cgu ,  °  gr.  omn.  praetcr  ci  d.  m  ap.  Mi.  illam  doclrinam  tuine  filufaihjo  scripium  esse  debe- 

qui  anle  andbuhlt  habel.  —  <ji*m  j  sic  cud.  U;  Cast.  bai.  Sl  vcro  Gri<i>.  recie  conjecit,  aut  ftlufaihu  pr.i 

y^  gibos.  adverbio  blbendnffl  esi,  uti  htu  L.  vi ,  5  f  vid.  ad  L. 

iii  ,  8.  unrfnilft/ml  sic  cod.  IJ ;  Mssm.  B.  A.  p.  1038  \u,37),aol  /ifnfiii/iNn  sci  iliendum  ,  vid.  L.  vi,6 

roijccil  undar/eiiVin,  nn:c  conjcctura  nobis  miriQce  handus  battnut,  (jrim.  I,  711  Anin.  1. 

piacel  pr.eilla,  qiiam  Grini.  W.J.t-xx  p.48  propo-uil  lil ,  H.  fieihnts  ]   ibertaiem  ,  »  tod.  Uc.gr.  omn. 

undarlegjiu  (subjaceiili),  nain  i,ise  Criin.  monel ,  si-  (  prater  eod.  D);  additliuius  e  cod.  A.  qui  e  libris 

gnilic.lioiiciii  veibi  in  undiir  pusitiim  cssc  ,  r(.  iv,  9  latinis  bansit ,  quorum  lcciio  coinparetui*  cuin  n>d.  D 

unduraibU,  qux  buperlitivi  formi ,  uti  inreum  xara.-  ru  t*»  i>«uOjo<..(Hivai  a^ldente.  Ccleruui  Gotb   «m  an>«i 

xtxTof .  et  adverbio  eflecta  eil.  —  pi"]  horum , "  gr.  atgigg  omiitit. 

—  uii/iiir/uisiiJ»ii]  b .!•<•  Maismaiini  I.  I.  indioata  eon-  ui,  l^.  »nir/)<ii/>  mjriHfjaai ]  ii<iis  lassi,  ^i    omn. 

jcttnr.i ,  codich)  dcinio  iuipecti  aiicturilato  OOtupro-  orilione  obliqua  i/**,:ij     cxtcruui  de  Wfrad/aMi 

b  uir;  Casl.  X  unfair  aslulo*.  vnl.   i.l  I.    IVHI,  I. 


!ii.  9.  i'J j  pergil  ttil.  A. 


Wi  Al>  KPUESIOS  lil,   iO  —  !V,  14,  798 

15  dii  aiiin  Iraujins  unsaris  iesuis  xristaus.  us  pammei  all  fadrcinis  iu  bimina  j-m  ana  airjiai  namnjada. 

16  ei  «ibai  uvis  l>i  gabein  vnljbaus  seinis  mabtai  gasvinbnan  bairb  ahman  seinana  in  iniiuinan  ni»iin»n. 
7.  18  bauan  xrisiu  jniirb  galaubein  iu  hairtam  izvaraim.  ei  in  friabvai  gavaurhlai  jah  gasulidai  mageib 

19  gafahan  mih  allaiui  btim  wiiliam.  wa  sijai   braJuYi  jah   laggei  jah  bauhei  jab  dinpei.  kiininan  pn 

20  ufarassau  rmkilon  pis  kmi|)jis  friapva  sristaus  ei  fullnaib  du  allai  fullon  gubs.  abpanbamma  malr 
2i  tcigin  ufar  all  laiijan  maizo  bau  bidjam  aip[>au    ra|>j>m  bi  matilai  bizai  vaurkjandein  in  uns.  imnia 

iv,  1  vulpus  in  aikklesjon  in   xiislau  iesu  in  ailos  aldins  aive  amen.  biilja  nu  !2ws  ik  bandja  iii  fraujin 

2  vairbaba  gaggan  pizos  laponais.  bizaiei  labndai  sijuo.  mib  ailai  haimeinai  jali  qairrein  mib  usbeis- 

3  uai  usbulaudans  izvis  misso  in  friabvai.  usdaujandaus  lastati  ainamuudiba  ahmins  in  gabundjai  ga- 
4,  5  vairbeis.  ain  leikjah  ains  aluna  svasve  atlabodai  sijup  iii  aina  ven  laponais  izvaraizos.  ains  frauja 

(i  aiua  galaubems  aina  daupeins  ains  ^uj»  jali  atia  allaize.  saei  ufar  allaiin  jab  and  alians  jab   in  al- 

7,  8  laim  uns.  ib  ainwarjam>neli  unsara  atgibana  ist  ansis  bi   miiap  gibos  xrislaus.  in   pizei  qipio.  uss- 

9  leigauds  iii  hauliipa  ushanp  bunp  ]ab  aluhgaf  gibns  mannam.  paiup  -  pan  lisstajg  \va  ist  oiba  batei 

10  jali  atsiaig  faorjus  in  undaraisl>  airbos.  saei  aistaig.  sa  isi  jah  saei  usstaig  ufar  allaus  himinans  r-i 

11  uslullidedi  allaia.  jali  silba  gaf  sumans  apausiaulDns  sumanzub  -  ban  prauletuus  snmansub  -  )>aii 

12  aivaggelisians  sutnaiisnb  -  bau  bairdjaus  ]ab  laisarjaos  du  usiauhein  veihaize  du  vanrslva  amlbahijis 
15  du  limreinai  lcikis  zristaus.  unte  garinnaima  allai  in  ainamundiba  galaulieinais  jab  ufkunbjis  sunus 
li  gups  ilu  vaira  fullmima  du  iniiap  valistaus  fullons  xrislaus.  ci  panaseibs  ni  sijaima  uiiiklabai  usVa- 

gidai  jah  usvalugidai  iu  wauiuieb  laiseinais  liuteis  manue  in  Qludeiseiu  du  listeigou  usvaudjai  air- 

INTEUPMTATIO 

domni  nostri  lesu  Cbristi,  15.  c  quo  omne  pateruitalis  in  coeln  et  super  lerram  vocatur,  16.  ut  dct 
vobis  seeundum  diviias  gloria:  suae,  vi  conlirmari  per  spir.tum  suoin  in  intornum  hnmioem  ,  17.  habilare 
Chnsium  per  fidcm  in  cordibus  vesiris ,  18.  ili  iu  carilale  facli  et  fundali  i  ossilis  capere  cum  oiiiniLns 
bis  sanctis  ,  quid  sit  laiiludo  81  longiludo  ei  aliiui  (.  ei  profunditas ,  19.  cognoscere  banc  ahnmtanier  ma- 
toani  biijus  c»giiiiionis  cariiaiem  Chnsii ,  ui  impleamiui  ad  umiiem  plen  luiiinein  Dei.  20.  At  buic  poienti 
kuper  ooine  facere  plus  quain  precainur  aut  iniclliginiiis  secuniiuiii  viin  banc  operanicm  in  nobis,  21.  ei 
glmia  in  ecclesia  in  Chrislu  lesu  in  omnes  a-taies  sxeulorum,  amen.  iv,  1.  Precor  nunc  vos ,  cgo  ligatus 
iii  doinino,  digne  ambulare  bac  viicaiione,  qua  vocaii  estis,  2.  cuni  omni  humililale  et  humanitaie,  cum 
longanimiiaie,  ferentes  vos  invicem  in  cbaritate ,  5.  siu>ie:;ies  observare  consensum  spiriius  in  vinculo 
pacis.  4.  Umim  corpus  ei  uims  spirilus  ,  sicut  vocati  estis  in  unain  spem  vocaliouis  veslrx ;  '■'•.  nniis  do- 
iniiius ,  una  lides  ,  uim -  baplismus,  0.  nnus  Deus  ei  paier  omnium  ,  qui  supcr  omncs  ei  per  omnes  <  t  in 
omuibus  nobis.  7.  Verum  iinictiopie  nosirum  daia  estgrat.a  secnndum  mensurun  doni  Christi ,  8.  propter 
qund  dicit:  adscendeus  in  alliiuduiem  cepit  capiiviiaiem  et  deilit  dnna  bominibus.  9.  Ilocaulem  ascendit, 
qniil  cst,  ni^i  quod  etiam  desceudil  auiea  in  inlcrius  terr;c?  10.  G*ui  descendii,  hic  est  eiiam  ,  qui  ailsien- 
ibl  super  omnes  coelos ,  ut  impleret  umne  ,  1).  el  ipse  deilii  a!i>  s  apo-^tolos,  alios  autem  profeias,  alios 
aiiiem  evangclislas,  alios  aotem  pastorcs  et  magisiros  12.  ad  perfcciionem  sanciornm  ad  op>is  miuislerii , 
ad  aedilicationein  cor|xiris  Cbrisii,  13.  donec  perveniamus  omnea  in  consenstim  lldei  et  cognitionis  lilii 
Dei  ad  virum  perfectum  ,  ad  mensursm  incremenli  pleniludiuis  Chrisli ,  14.  ut  amplius  nnn  simus  infan2es 
agiiaii  et  circumlaii  in  quaque  doctrinae ,  nequiiix  boiuinum ,  in  astutia  ad  fraudulenfam  deviiationem  erro- 

ANNOTATIONES. 

II,  15.  /limiim]  coelo,  gr.  omn.  oOfavof?,  prreier  iv,  i.  svasve}  Goih.  c.  codd.  °  xai. 

codd.  c  U  k  ap.  Mi.  iv  ,  G.  saei  ]  de  eilipsi  isi  verbi  in  sentenlia  relativa 

III ,  16.  (fasvinpnan  —  \n  uinuman  inannah  ]  corro-  vid.  a>l  Rnni.  xii ,  i. ;  caetcnitn  bic  cod.  U  desiuit. 
borari  —  m  inieriorein  huminem  ;  cod.  A  omni  gr.  iv,  8.  vsneigandt  I  in  marg.  cod.  A  lej,'iiur  psni- 
aucioritaie  destilutus  insvinpjan — innuman  mannan  tnn  .  .  .  indicans  hstc  verba  desumpta  es>e  a   libro 
i.  e.  corroborare  i.lerioreni  hominem.  Caeterum  Cast  Psaimorum  (lxviii,  !9),quod  uuicum  occurrit  ci- 
X  tnuunan,  vid.  ad  Coloss.  l,  29.  latoruin  bibliorum  iu  golbicis  ezemiilum.  Cast.  — 

lii ,  18.  etl  gr.  omn.  posi  gasuttdai.  —  friapvai  ]  u.\hunp  ]  sic  legeiufum  esl  pro  uihunp  ,  quod  rod.  A 

d>d.  A  frijapvdi.—giivaurhtai  lacti,  gr.  omn.  ipfil;^-  ei  Cast.  hahenl ;  veram  lectionem  eiiam  Grim.  W.  J. 

ftrvoi  •  Cast.  in  eo  verbo  offendit ,  quia  evidemer  a  I.  I.  p.  48  inveiiit. 

vaurts  t  radix  )  derivandum  luerii  et  Mssm.  gavaitrt-  iv ,  9.  faurpis  ]  Cast.  X  div. ;  caeierum  °  gr un- 

ridui  scribendum  esse  exislimat  ;  nos  lectionem  uiri-  daraislo  ]  sic  cod.  A;  Cast.  X  «ndarnitto ;  ca-lerum 

usquecod.coiisensalirinatumnoiicoiidemnaverimus,  Golh.  °  uipri.  —  airpos]  quid  d>d.  A,  unde  Cast. 

salis  liabeules  lectorem  commouefaceie  loci  Cor.  I,  airpais  edidil,  vere  babeit,  propier  uieinbranae  li- 

xvi,  2,  ubi  pro  hnxdjands ,  qnod  texius  raiione  ba-  luram  inccrtum  est,  sed  neque  Casi.  fonnaiu  evi- 

bila  exspeciabaiur,  huhjands   legitur.  —  lijai]   sit,  denter  lalsaiu  resrnbere ,  neque  Giim. ,  censuram 

°gr.  omn.— jah  lagae.i]  cod.  A  ial-laggei.  —  hauliei  iilms  libri  agens,  tacendo  probare  debfbal. 

—  diupei  ]  1  gr.  iv  ,  1 S .  apaustauluns]  sic  sine  dubio  m  cod.  A  pro 

iii ,  19.  kunnan  ]  Golh.  "  tj  ,  vid.  ad  L.  n  ,  10.  —  apanstaulans,  Cast.  leetione ,  scriptum  esl ;  suspica- 

frapua}  cod.  A  fnjapva.  —  fullnoip]coa.  A  fulnaip,  unir  id  memores  loci  Coi.  I,  iv ,  9,  «bi  illam  edilar.t 

cf.  ad  I,.  n,  21.  — rfu]  ad,  cod.  A  in  (in).  leetionem  falsam  esse  auctoritas  codicis  denuo  in- 

lil ,  20.  pau  ]  sic  c»dd.  ;  Casl.  X  Par>'  —  bidjnm  ]  specli  docuil. 

cod-  A  XJ"'#<"-  —  iin«]  cod.  A  «nsis.  iv,  13.  tunut}  pro  sunaus ,  vid.  ad  u.  i ,  54.  — 

iii ,  21.  smina  ]  cod.  A  tmmuA  (eique)  sic  in  eadem  vaira  fuilamma  ]  cod.  A  marg.  lectiniiem  \ariam  ba- 

clausula  Hom.  xi,  36.  —in  atkktesjon]  cod.  A  post  bet ,  de  qua  Cast.  legere  posse  sibi  visus  esi  guma 

usu.  —  aldins]  Gotb.  c.  codd.  °  to0  aiuvo;.  .  .  .  ma;  au  vcro  reclc  le,;eril,   ipse  dubilat,  cuiii 

iv,  1.  sijup]  rod.  A  siup.  gunux  dativus,  qui  easus  requiriiur,  esse  non  possii. 

iv,  2.  |ria/)vui  J  cod.  A  frijapiai.  iv  ,  14.  iridfciAiiiJ  sic  cod    A  ,  Caii.  X  niuklalitai. 


799 


IIHILIOULM  CLIILW.V  VF.USIO. 


ROU 


*> 


23 


ftl 


15,   Iti  /cius.   i|>  Minji  lauj indans  in  fnjipvai  vahsjaima  iu  in.i  bo  atla.  ue  U(  liaiihib  xristtll.    u.  (nmiPel 
all  le  k  gaga  ii»I>  gagahafi$  pairh  alios  givUiina  indauldii  l>i  vauralva  w  iniiap  ainii  warjnk  fen 

17  iisv.ilisl  lekis  taujil)  ilil  timreinai  scinai  in  frijajivai.  [>ata  nu  qipajab  vciivodja  in  fratijiu   ei  |>ana- 

18  seijii  iii  gaggaib  svasve  jali  anharos  piudoi  gagfand  in  uswssja  hugis  seiuis.    liqi/einai  gahugdai  vi- 

19  sanilans  fiama|>jai  liliainais  gups  in  uuviljis  [>is   \isandins  in  im  in  daubipOfi  liairiane  scinaize.   [>ai.i 
usvenans  vaur[)anui  sik  bilbani  alg.-bttn  aglailein  m  vaurslvein  uiiliraini|>os  alla 'zus   in  failiufrikem. 

21  i[)  jus  ni  sva  gaiiuiiiu[)  iristu.  jlbli  svrbauh  ina  hatisidcdu])  jah  iu  iimi.ai  uilailidai  s  ju[).  sv.isvu 
2i  isi  iunja  in  Eesa.  ei  iflagjaib  Jui  l>i  fruniiii  uamela  fnna  fainijan  manuan  bana  rinrjan  l>i  lusluni 
21  afmarzeinais.  auii[>-|>an  iituj  >i[)  almiin  liabj.s  izvaris  jali  gabamub  [latnma  niujiii  maiin  [lauima  bi 
25  go[>a  gaskapanin  in  garaiblda  jali  ve  bibai  sunjue,  in  [>izei  aflagjaudans  liugn  rodjaib  tunja  warji- 

20  znli  mi[>  newuudjin  seiuamma.  unlesljub  aubar  atib.ris  lifius.  hvairhaip  [>an  sij;1|b  jah  ni  fravaur- 

28  kjai|>.   miiiiio  in  disiggqai  ana  pvairhcii»  izvara.    ui  gil>i[>  Ma|i  unliulhiu.  saei  lileli.  banascips  ni  hli- 

29  fai  ak  inais  arbaidjal  vaurkjands  svcsaim  liaiidum  ]>iu[)  ci  liabai  dailjan  patirbandiii.  ainlmn  vaurde 
ubUaiie  us  muuba  itvaramma  ni  ugaggai  ak{M<eig»b  sijii  du  limreuial  galaube.nais  ci  gibai  anal 

"il  liausjaiiilani.  jali  lli  gaurj  ii|)  |>aua  vc  ban  abniaii  gu|>s.  (laiuuiei  gaiiglbjai  sijub  illd  ga  uslauseinais. 
31  alla  bailrei  jali  batiijah  pvairhei  jali  bropi  jah  vajaiuereiiis  afvairpaidau  af  izvis  mip  allai  unselein 
52  vairpaiduh  mib  izvis  misso  seljai  armaliairiai  fragibaudans  izvis  miseo  svasvc  gu{>  in  xrisiau  fragal 

INTEBPRETATIO. 

I.'-.  lerum  veriiatcm  faciente*  in  chariiste  crescanius  in  euin  hcc  mnnia,  qui  esl  capul  Christus, 
e  quo  omne  corpus  cumpaclutn  ,  coiincxuin  por  omnia  vmcuia  auulii  secundum  optis  in  mensura  unius 
quarumque  partium  aognieiitum  corporis  farit  a.l  tudiQcaiioneui  suain  in  charitate.  17.  Hocnuncdicn  et 
u-slor  in  doinuio,  ul  aniplnis  noii  ambiilelis,  sicttt  eliatii  alii  genliles  ambulaul,  in  vanitaie  sensus  sui  : 
18.  tonebi icosi  inttlleciii  exisleules,  alienaii-a  vita  Dei  propter  inseientiain,  hancetisteniem  ia  iis,  propter 
sui.lit atciu  coidium  stioiuni,  19.  qui desperaniei  facti  se  ipans  dederanl  impndiciii.t,  in  operationem  iin- 
iiuiikIiii.c  omiiis,  iii  avariliam.  20.  Verum  vos  non  sie  accepist  s  Cbristum;  21.  si  tmien  eum  audivistis  et 
in  eo  edocli  estis  sicutesl  verilas  in  lesu,  22.  ul  deponatis  vos  secindom  primani  conversionein  hunc  vc- 
icrein  lioiuinem,  bunc  corrupiihilem  secundum  cupiditates  decepiionis.  25.  Ile  aulem  novelis  spiriium  men- 
lis  vestra  24.  el  induatis  liunc  novum  hominem  ,  liunc  tecundum  lieum  creatum  in  jusiitia  et  sanctitaie 
verililis.  25.  Pr.ipler  quod  deponeules  mendacium  loquamini  veritalem  quisque  ctiin  propitiqtio  sun,  uam 
esttsalter  alierius  metnhrum.  20.  Iraii  aulem  silis  et  ue  peccetis;  sol  ne  occidat  super  ir.un  vestram  ; 
27.  ne  date  liiciim  diaholo.  28.  Qui  furalus-sit,  amplitis  ne  ftiretur,  sed  potius  laboret  0|ieraus  propriis 
iiiau  bus  honiini,  ut  haheal  iuipertiri  egen  s;  29.  Ullutn  verhoruin  malorum  e\  ore  vestro  ne  exeat,  scd  quod 
boii..ni  sitad  sediticaiiuuein  fidei,  ut  detgraiiam  audienlibus.  5u.  Et  ue  contrisieiis  hunc  sanetnm  Spiriuun 
Dei,  qtio  signati  eslis  iudie  liberaliouis;  51.  omnis  amarilud.)  .  l  animosilas  et  ira  el  clamor  ct  uiale.licti» 
aljiciatur  a  vohis  cum  omni  iinprohiiate    52.  Qatisque  cutu  vob.s  nivicem  boni,  misericordes,  conJonatiies 

ANNOTATIONES. 


ns, 
16. 


usralugidai\  Grim.  1. 1.  p.  48  probabili  conjectura  us- 
ralvidai  leyere  m.ivult ,  inonemus  tameii  ,  lectioarm 
eiiitam  Cndicis  A  dentio  inspecli  aucioi  ilatc  coulir- 
inari.  —  ui[  pr.  in ,  •  gr.  oinn.  —  wimnteh]  inaoi- 
festo  librani  errore  verbom  voci  grjDC*  i.-jiu.<a  re- 
spon.leus  exeidit ;  id  esse  censcl  Ca-t.  tuftau,  qiiod 
prnpier  idem  initiuin  anie  liuteis  fac  le  a  librario 
umiUi  potueril  ,  Grim.  I.  I.  rectius  vinda,  quo  verho 
Goibtis  gr.  haumi  reddcre  soleat,  supplet  aut  vitdy, 
qtti  geuiuvus  pluralis  a  wammeh  peudeal.  —  liuuis  \ 
s:c  co.l.  A  teste  Casi. ,  scd  ul  forma  illa  secundum 
Casl.  d.ciriiiaui  prohari  possil,  quod  posse  uega- 
mus  ,  certe  sensus  gcoilivum  non  patitur  ;  est  potms 
legendum  liutein  ( in  quoque  [vcnlo  I.  ventorum  ] 
doclrinoe,  ne  tuitia  liomiuuill);  n  et  *  lilteras  iu  cml.l. 
sa-pius  peruiu  an  ,  ad  M.  vll ,  25  annoiaviuius.  Co! 
lerum  in  suo  loco  movere  et  ante  liuiei»  pmicre, 
quod  viilt  Griin. ,  nohis  non  necessariuin  es>e  vidc- 
tur,  pri.pieiea  quod  pra-posiliones  primo  loco  posi- 
l;e,  allero  oniini  possunl  el  lerlio  deuiuiu  repi-ti 
opus  est  ,  v  d.  M.  vin  ,  9;  Mc.  «1 ,  56.  —  /iludeisetn 
du  litteiyoti  iisundjtti  \  luec  noslra  conjectura  cmli- 
cis  A  auctuiila  e  Coillirniaia  esl ;  Casl.)*./SW<;'«emai 
lisl'igo  ut  vandjui,  quaui  cdilain  leciiouein  Grim.  I.  I. 
p.  49  fcre  imain  piohavil ,  sed  ea  comprohaiione  ju- 
dic'.i  stu  suhtiltiatem  uiinc  uon  probavit;  iiam  pri« 
inum  /Sudcisri/ui  uon  vera  ,  sed  fal>a  fortna  est ,  vid. 
t.or.  II,  ii.  5  el  cf.  ad  Cor.  11 ,  tv  ,  i  ;  deiude  us 
fnndjai,  quod  pro  icpljc  fuOoSli.v  posiluni  csse  ille 
diril.  si  lectio  gcuiiina  esset .  aliquid  alitid  si>jii.!ic.i- 
ret;  deuique  /i»/eioo  si  recte  sie  legxrelur,  non  otioso 
vel  e  glnssa  addituui  essi  l ,  qtiasi  ideui  i|0'>d  us  iiin- 
djui  \aleus,  led  listtiijon  adjectivum  ad  UMAdfui 
pojtluiii  cuni  cllicil  seiisuin,  qucni  habel  aiSooiiai , 


cf.  infra  vi ,  || ,  ubi  lists  =  u.i6o8iia. 

tv,  10.  (jagahufiip^  loctts  m  cod.  ohliteratus  esl ; 
yagaharlip ,  quod  Cast.  edidit,  voceut  gothicaiti  nou 
ess»i  jaHi  Mssm.  et  Griin.  I.  I.  p.  49  iiidicaveruul  .  I 
veratn  lectiunem  coujectura  iuveueiunl ;  caeierom 
Grim.  eli.in,  cum  gr.  oiuo.  ame  illud  verbum  xxi 
poii.nii,  liauc  parliculam  in  gagahuflip  1  ilere  exisiH 
nians  jah  gahafnp  lcgcre  nialml ;  ruiu  vero  prior  hu- 
jus  verhr  pars  in  cod.  perspicue  legi  posse  videaiur 
et  panicula  copulativa  sic  oiuitti  soleat  (vid.  ni,  12) 
gagaliafiip  retinerc  voluiiilits. 

iv,  17.  init.  pergii  cod.  B. 

iv,  19]  usveiiaus  vam  [>anui\  desperanles  facii ,  gr. 
«TrrjAynzoTff .  —  (aihufrikein\  cod.  A  X  faihufuikein. 

iv,  25.   anup-pan  niujaip\  Vid.ad  Mc.  xiv,  44. 

iv,  21.  ;'a'i  galtantopl  cod.  A  jtiy-gamahop. 

tv,  "S5.  sijup\  esiis,  cod.  A  c.  gr.  oinn,  $>jum 
(sumus). 

iv,  20.  pvairhaip-pan]  vid.  ad  M.  v,  57  ;  c.vlerum 
pan  (auteui)  °  gr.  onin.  —  disiggqai]  pio  hac  codics 
U  lectione  cod.  A  rcctius  axHiggoaii  de  qua  varielaie 
vid.  ad  Mc.  III,  15. 

iv,  27.  m  gibij)  |  ncdate.cod.  A  el  Casl.  c.  gr. 
tii  gibuip  (oec  detis). 

iv,  28.  ak\  sed  ,  cod.  A  i/>  (verum),  vid.  ad  Cor. 
I,  xtv,  20.  —  ttWMtei  ]  piopnis ,  ■  gr.  —  piup]  gr. 
anle  jiicsojm. 

iv,  29.  sijai]  sit,  *  gr.  omn.  —  g.alanbrinais]  lidei, 

gr.  x,olwl>- 

IV,  50.  \eihan  alunan\  ]  gr.  oinu.  —  pammri\  c  ■.!. 
A  c.  gr.  omu.  i/i  l>ammei. 

iv,  T5I.  hrovi\  cod.  A  hrovei. 

iv,  52.  vairpaiduh]  Uatiique,  gr.  ^iviiflt  Si  I.  •■/». 
qnam  utraniqufl  parliculam  a  Gulb,  per  uh  suih^um 


ROI  AD  EPIIF.SIOS  V,   1— SS.  KOi 

v,  1,  2  izvis.  vairpa  p  nu  galeikon.ians  gn]>a  >ve  barna  lioba  jah  gi^'gai[)  in  fri.  bvai  svasvs  jau  \rhlus  fri- 

3  jnd3  uns  j.ih  aigaf  sik  silban  faur  tins  liuusl  jah  snn|i  guba  du  daun.ii  vnbj  .i.  abpan  honnassus  j  h 

4  allus   unliraimhos   aijibnn    laihufrikei  uili  iianinjaidau  in  izvis.  svasve  gmlnh  ist  vi  ihaim     aibbau 
dvalavaurdei  aib£au  saldra.   boei    du   baurfui  ni  fTiirrinnaiid.   ak    mais  aviiiuda.   baia   auk   vileiji 

5  kuiii;aiidaiis   balei   watu   linrs  aibbau  unhr.iins  aippati  faihufriks.    patei   isl  gaiiug.igude  skalkinas- 
C  saus.  iii  hahaip  arhi  iii  biud.  nganijai  xrislaus  j  .li  gubs.   ni  manna  i/vis  usluslo  lausaim  vaiirdam. 

7,  8  bairh    poei   qiniip  halis  eups  ana  siinuni  u.  galaubeinais.  ni  vairbaih   mi  gadailans  ini.  vesnji  auk 

9  suman  riqiz.  ib  nu  liuhap  in  franjin.  sve  h.irna  liuhadis  gnggaih.  abbau  akran    liuhadis  ist  in  allai 

10,  II  selein  jah  garailiieiu  jah  sunj  ii.  gakiusandans  baiei   sijai  vailagaleikaib  franjin  jah  ni  gan  ainjaiL 

17,  18  vaurstvam  riqizis dtibbe  ni  vaiibaib  unfroilai ak  frabjandans.  wa  st,ai  vilja  franjins.  jah   ni 

19  anadriggaip  izvis  veina.  in  bnunuei  ist  usstiiirei.  ak  fullnaib  in  ahniin    rodjanilaos  izvis  in  psahnoui 

20  jab  hazeiniin  jali  sng^vim  alnneinaiui   siggvaudaus  in    bairlam  izvaraim  fr.mjin.  aviliudundans  sin- 

21  teino  fraiu  allaiui  in  namin  fraujins  uusaris  iesuis  xristaus  altiu  jah  guha.  ufhansjandans  izvis  misso 
22,  25  in  agisa  xrislaus.  qones  scinaim  aluniu   nfhaiisjaina    svasvc   fraujin.  un;e  vair  i  l   haubib  qenais 

24  svasve  jah  srisius  hanbib  aikklesjous  jah   is  ist  nnsjauds   leikis.  akei  sv.isve  aikkiesjo  ufhaiiseip 

25  xiislu.  svah  qcnes  almam  seinaim  in  allannua.  jus  vairos   frijob  qenins  izvaros    svasve  jah  irisiug 

26  frijoda    aikklesjon   jah   sik  silhan   al^af  faur  bo.  ei  J»  gavcihaidcdi  gahraiiijands  bvahla  vaiins  in 

27  vaurda.  ci  uslauhi  silha  sis  vulbaga  aikklesjon  n    hahaudein  vamme  aibbau  maile  aippau  wa  svalei- 

28  kaizcak  ei  sijai  veiha  jah  unvamma.  sva  jah  vairos  sVolun  frijon  seinos  qeuins  sve  leika  seina.  sein 

INTERPRETATIO. 

»obis  invicem,  sicut  Deus  in  Cbristo  condonavit  vobis.  v,  1.  Fialis  igitur  imitantes  Deum,  uti  (iliirbiri, 
8.  ct  ambuletis  in  oharilate,  sieuli  eliam  Clirislus  amavii  uus  el  dedil  se  ipsum  pro  nohis  saeriQrintn  ci 
viclini iin  Deo  ad  odorem  bnoiiin.  3.  At  adullci  iuiii  et  onuies  iniunincli  i.i:  aul  avarilia  ue-qiiideui  noiiiiue- 
lur  in  vohis,  sicut  decurum  >■-!  sanctis,  4.  aulslultilui|iiiuin,  aut  scurrililas,  quSB  ad  ncces-iuiei.i  uoii  |ier- 
liiieni,  sed  polius  grali.e.  5.  Iloc  eniui  scite  cognuscentes,  quml  quisi|ne  aduler  aut  itnpiiriis  aul  nvaius, 
quod  esl  idolumm  servilos ,  nou  hahel  hxreditatcm  in  res>no  ClirUli  et  De'.  (i.  Ne  liomo  vns  coiicupiscal 
inanihus  virhis,  per  quac  venit  ira  Dei  super  filins  incredulit.vis.  7.  Ne  finlis  nunc  sotii  ii^.  8.  Foistis 
cuim  aliquando  lenebrae,  vernm  uunc  luinen  in  dumino,  uli  lilii  luminis  ainbiiielis.  9.  At  fructus  iuminis 
esl  in  onmi  prohilaic  el  juslitia  et  veriiaie.     10.  Prolian  es,  qund  sii  bene-plaeilum    doinmo     11.  et   ue 

coniiniinicetis  operibus  icnehrarum 17.  ideo  ncHalis  imprudeulcs,  sed   prudenles,  quid  sit  vohinias 

do.i.ini,  18.  el  ncinebrictis  vos  viun ,  in  qun  esl  luxuria,  sed  iinpleaniiui  in  spirilu,  19.  loipieulis  v.ibis 
in  psnhnis  el  laudilms  cl  cantibus  spirilualibiis,  canenles  in  codibus  vestris  domino,  20.  gralias  -agenles 
tseinper  de  oniuihiis  in  nouiine  domini  nosiri   le-u  Christi  palri  et  Deo,    21.  obedientes  vobis   invicein  iu 

tiinore  Chrisii.     22.   Uxores  stns  marilis  obedianl ,  sicul  d ino,     23.  narn   vir  est    raput    uxor  s  ,  sii  uli 

ciiam  Clnislus  caput  eeclesi.-e  etis  est  servalur  corporis,  24.  sed  siculi  ecclesia  ohedil  Chii-lo  ,  sic  niiilie- 
res  inari  is  suis  in  omni.  25.  Vos  viri,  amaie  uxores  vesiras ,  sicuii  eiiain  Ch  is'us  ainavit  ecclesiain  et 
se  ipsum  dedit  pro  hac,  2ii.  ul  hanc saneiiQcarel  pnriSeaiis  loiioue  aqu*  in  veibo,  27.  m  exlnbrei  ipse 
sihi  gloriosam  ecclesiam  non  babentem  maeularum,  autuxvorum,  aut  quid  talium,  sed  ui  sit  sancta  et  iiiniia- 
culata.     28.  sicetiam  v.ri  deheni  amare  suas  uxores,  u  i  corpora  sua.  Suuui  ipsius  corpus  amai,  qui  suau: 

ANNOTATI0NES. 

inlerdiim  reddi,  ad  Joan.  xviu,   26  annotavinius. —  v,  6.  uslusio]   siccod.lt,  quod   lihrarii  mendiim 

§vntve\  Goili.  *  rot.  esse  suspieamur  pro  usluio,  nam  hoc  respond.-i  graj- 

v,  2.  (riapiai\  ci'd.  A  frijapvai.  co  anararu,  vid.  Kom.  vil,  1 1  ;   Cor.  II,  xi,  5  ;   Ti- 

v,  3.  nmiiri/nii/an  ]  desinii  cod.  A.  Noiandum  cst  inntli.  I,  n,  14;  Skeir.  38,3, 15;  Itutou  aaiem,  qaod 

autem,   Goilium   pr3r:cedentihiis  complurihus  suhje-  EmQvpciv   siguilicit,    h.   I.  sensui  non    accunimuda- 

clis,  iniisqne  uno  plurali  (aHos  unhraimpos),  verhum  tuin  esl.  —  po>i\  quaj,  gr.  oiiin.   rsura  yyp,  vid.  ad 

in  singnlari  uutnero  posuisse,  quod  non  tcviu  gra;co  m,  1. 

(6vo^a?£rr9w),  qui  umnia   suhjecia  singularia  habei,  v,  7.  vairpaip  mi\  5  gr.  oinn. 

inductus  fecis-e  eiistimandus  e^t,  cum  eiiam  Neii.  v,  v,  9.  isi]  est.  *  gr.  omn. 

18  lumba  aiwaHda  saihs  jah  qaitsi  gamawtida  vas  (gr.  v,  1 1.  i.aurs/eaiii]  Goth.  *  axasiroif.  —  riqiiis]  desi- 

•yivovro)  mis  sctipseril.  —  gadub]  sic  cod.  B;  Cast.  nil  cnd.  B. 

-l-  gadof.  v,  17.  pergit  cod.  A.  —  sijai]  sit,  °  gr.  omn. 

v,  4.  inil.  Goih.  °  n  ainyohmi,  qnod  siue  ullo  du-  v,  18.  anairigijuip]  vid.  ad   L.  v,  59.  —  ustiiurei] 

bio  hhrarii  eirore  excidit  piopter  repetiliouein  par-  sic  cod.  A;  Cast.  X  iwtiiirei. 

licul.e  aippau,  vid.  ad  Kom.  ix,  15.  —  ai[ipau]pr.  v,  19.  in]pr.  in,*gr.  —  «iaai'andans]Goth.c.codd. 

aut,  gr.  xai.  "  y.ui  ^xkXovri;.  —  Aaiiluml  cordihus,  gr.    xuc.5ia. 

i,  5.  wazu]  sic,  nmisso  h  in  fine,  in  co.l.  scriptum  v,  20.  alli»  —  qupa]  *  gr. 

esse  nunc  Ca>l.  Add.  p.  70.  —  j>aiei  skalkinassaus]  v,  22.  qenes\  sic  cod.  A  h.  I.  etvs.  24  prn  qeneis, 

qnod  —  servitus  ,  gr.  o?  ioriv  «SuXoXecr^q;.  Miramur,  cf.    ad  L.   x,  5.  —   ufliausjaina]  obediam,  gr.  u7ro« 

hic  Grim.  I.  I.  »/.a'Ainassaus  pro  geniuvo  partitivoali  tuam^bs. 

isl  pendenlc  habnisse  (.piud  est  cultus  sc.  pars,  quod  v,  2".  jali\  sec.  et,  '  gr. 

>d  culium  pertinct);  quas  interpretandi  ralio  et  le.Uui  v,  24.  .trisiu]   pro  xrittau,  vid.    ad    L.  i,  54.  — 

gricco  plane  adversatur  et  simplicilatis  laud^  earel ;  abnam  siinasm]]  gr. 

potius  ila  siatuin.lu.il  est ,  ifcaiSiiiasanuj  iusolenliorc  v,  25.  jus]  vid.  ad  L.  vi,  20. 

forma  posiluiii  esse  p  o  skaikinassus,  cujus  v.irietaiis  v,  27.  nkei]  Ca-t.  XJC,  oam  gr.  omn.  iXV  tv« 

exempla  ad  Mc.  vn.  oicoll.gimus,  el  Golli.  cum  codd.  legunt,  cr.  ad  Cor.  II,  n,  4. 

ctvcrss.lal.,  quibjscum  fere  consp.irat,   o  ettiv  ti-  v,  28.  jah]  pr.  el.ain ,  '  gr. —  vairos  skultin]]  %r. 

3w,Vo)aTiiioi  legisse.  —  let/iajfi/ia]   ^  gr.  — sein  ii.'6i«s  i.ik  ftijop\  luum 


80!  WiiLIOUUM  !  I  1 1!  .\N-v  «EltSIO.  801 

::  I  ilbilisloik  i:ij.j'  Ittcl  v.Miiaqcii  frijuj)  i-li-il.  tilban  frijup.  rii  aukmann.l  WllillUU  si-mlik  li|;nH«  ,k 
vi,  B  'odeibiia  iaii  vjrnmip  ivMvoJihirisiu  likklevjnn,  —  - utiji|)  piupiv  bnlagnnimibat  l'r.uijtiiJa|i|)o 
'j  skiih^]i|i|i(i  freis,  j-iii  )'!••  Iroujans  bnia  samo  latijaij)  vit>ra  hw  fralcmnians  Ini  »m»-  viiandam  |>aici 
i ■•  ini  jali  ii'.'  s  iima  frauj»  isi  iu  liiminaoi  jah  nljahalbal  niil  el  Iramt,  J>aia  nn  anjxir  bnijirjns  mciuai  ln- 
i '  aviiipliij)  itvii  In  fraujin  jali  m  mahlai  ivinbetns  ts.  ^alian:ob  livi&urvtmgtifwei  magribstan  ianvi|>  a 
1 1  lislinl  uubulbina.  nnia  nisi  isvii  bnkja  vipri  l"ik  jali  bl  {>  ik  ripra  rrikja  j.ili  raldo  nja  vibfa  |>ans 
13  faitvtu  bahindant  riqiris  |>is  vijira  bojahineinoni  tutscleinsiiibairo  himinakundam.  diib[MjuiiniJ>iarva 
\\  gnjj:  ai  iingeip  and-iaudin  in  pammadaga  ubilinjab  ioallamma  iisvaurkjanilans  ilandan.  naudaib 
I'»  iiii  iilgaurdnnai  liupim  hvarans  ninjai  jah  gapaidodai  brunjon  garaihleina  jah  gaskohai  lotuni  m 
it>  nianvijnti  aivaggoljoan  gavairbjis,  ufar  all  anilnimandans  skildu  galaubcinais.  Jiaiiimei  m.ign|>  allns 
17  irwaiiHM  [.!-•  unseljias  fuuiakos  afwapjan.  jah  liilut  nnseioaii  nimaip  jah  meki  abmios,  |>aiei  isl 
13  vaurd  gups.  bairh  allos  aililronins  Jah  liidns  aihlrnnriaus  I-i  alla  tnel»  io  ahmin  jah  ilu  Ji.imma  va- 

19  kjtidans  sinieino  in  allai  nsdaudein  jah  biriom  frarn  illaia:  baiin  veiham  jah   fram  mis  ei  mis  glbai- 

20  «jii  vaurd  in  usltika  tutinbis  meiins  m  baljiein  kannjan  runa  riivaegeljnns.  laur  Jvoei  airino  in  knna 
■■21  redom  ci  in  iiai  gadaursjau  svc  skulj.m  rodjan.  ei  jus  vrei{>  w-i  bi  mlk  isi.  wa  ik  laaja  kanneih 
ii^  izvis  allata  inkeikus  sahtiba  brnjvir  jah  triggva  aBdlwblsia  fraujin.  banei  iniandida  dui/.vis  du|>J>e 
-25  ei  ktinneip  wa  bi  u;;k  isi  Jah  gaprafjstjai  Imirtoua  iavara.  gavairpi  bropram  jah  fii<thva  mip  galan- 
ii  beinai  fram  gi'}>a  aitiu  jabfianjin  ieao  xristau.  ausis  mi{>  illaim.  paiei  frijond  frujan  intaaMwi  iesu 

srisiti  iu  unriurein.  amcr*. 

•iii  aifiisium  ustauh. 

l.NTLKPRETATlO. 

uxorein  am.it  >h  se  ipanm  amat.  29.  Non  cnim  hooiu  unquam  snam  camem  odii,  sed  nulril  nm  ei  cale- 
facil,  sicuti  etiam  Ghristus  eccleaiam.  —  vi,  8.  —  facu  boui,  hoc.  aecipil  a  domiao  live  servus,  ihre  liber. 
■J.  Ei  vos,  Inmiui,  hoc  idem  f.uiaiis  adverstis  eos,  remiiteiues  iis  co i.minationes,  scieincs,  quud  iis  et 
vobis  unus  dominns  es!  iuccclis  et  beiievolenlia-immerita  non-est  apod  enm.  10.  Hoc  igiiur  aJterum, 
Vratres  ini-i,  corroboretis1  vos  in  domino  et  i.i  virieie  corroborationis  ejns.  II.  Induite  vns  armis  Dei,  nt 
possitis  stare  adversus  dnlos  diabuli ;  ti.  nam  non-est  vobis  luct«  contra  camem  ei  laogninem,  sed  eontra 
::,i|>eria  et  poiestaies,  contra  hos  inuiidnm  tcr.enics  lenebrarum  harum,  toiuia  im-c  iphnlnalia  improbiiaiis 
ii!  bis  cwlestibus.  15.  Itlco  capite  arma  Dei,  ut  possitis  resisiere  Ui  Uoc  die  malo  et  in  omni  operantes 
stare.  U.  Sletia  igiiur  ciuclt  Inmlms  vestrns  veriiate  et  iiututi  loriea  justitM)  IS.  ei  calceati  pedibusin 
l>ratparaiione  evangelii  jiaeis,  li>.  super  onine  aecipientes  sciiiiiin  liilei ,  quo  potestis  omuia  tela  nnjus  mali 
iguea  exslitii;uere,  il .  et  Ralcrsm  salutis  sumatis  «i  gbilium  spirilus,  qnnd  est  verbum  Dei,  \H.  per 
omiics  rogationrt et  precationes  roganles  in  omnia  lempora  in  spiritu  rt  a.i  hoc  vigilsntes  semper  in  omni 
siudio  et  precibus  dc  omnihus  his  sonclis  19.  ct  deme,  ut  miliidetur  terbum  m  apertione  oris  mei  in 
liducia  notificare  mysicrium  evangclii,  20.  pn> quo  legaus-sum  in  catenis,  ut  >n  co  aiiii--ain,  nti  debeam 
loqni  St,  ut  vos  scishs,  quid  secundum  rneest  ;  qnid  ego  facio, notifical  vobis  omne Tocicus,  hic  cbarus 
fraieret  lide.lis  minister  iu  domino,  -2i.  qnem  misi  ad  vos  ideo,  ut  coynnscaiis,  quid  secundum  nos  cst  et 
cousoletur  corda  vestra.  25.  P»i  fratribus  et  chariias  cum  'iile  a  Deo  paire  ei  doniinn  iesu  Christo. 
-«.  Gr:ui:i  cum  ommhui,  qui  amsnl  dominum  nnsirnm  lesum  '"iirisiuw  in  inoorruptione,  amea. 

Ad  Efesios  explicit. 

ANNOTATlOiNES. 

ipsiits cnrptis amat,  'jtr.  omn.  ;  Goth.  c.  vors.  lat.  a  cet  Vula.  gra^c  -   peotta  sit,  qnia  verl»  iiul->endi, 

<s.,i,at.  cdila.     Caieriun  pru  riffc'*u  Ga  I.  'v,  ri«Wiu.  vesliendi,   semper  cnm    daiivo  re  ,  si   additur  accu- 

[njab]  sec     gr.  wnn.  antd  sritu. —  jah]  sec.  sativu,   persmia:   aut  veibuin   in   passtvo  ponilur, 

..,  •  j.r.  unui.  consirnuntur ;  ei  insuper  vid.  Theas.  I,  v,  tigahamo- 

v,  29.  seinl  sic  cod.  \:  Cast.  -*.  iriaa.  — tia]  gr.  dai  bmujon  juU  hilme. 

omn.  pobi  oarnteifi  —  rik/tfesion]  desinil  cod.  K.  vi,  18.  - ., ..  Ijint  1   sic  eod.  A  ;  cod.  B  cl  Cast.  mn- 

vi  8.  perril  i-i.il.  B.  setein»,  qnje  leclio  vi»  dignaerat,  quam  Grim.  I.  I. 

vi,  9.  jalt  ius  ft««jani\  hasc  in  cod.  B  )»(  bis  r-cri-  |>.  ;>l  defendpre  stiideret. 

i'ta  innt   vid.  ad  Cor.  li,  x,  l^.  —  ^rnletanrfons]  per-  vi,  IS,  u//<i  »nfu|  nmu  a  tempora ,   s:r.  omn.  ircmTj 

„n  ,.„(j.  \. iinj  (>r.  iis,  °  gr.  omn.  —  v>otot\  com-  »>/>••,    pr.>  ulla  Inriaisa  attamma  scriptnm  fuii,   i-l 

minatiiines,  ir.r    nmn.  twiW». —  !"*  ju''  itri»]  iis  aulemgr.  accommodatum essoi. —  ii<iii»irfuu*|  cod.  A 

ei  vobis,  gi.  wti    «(*<■'-<  «iit«v.  —  tiiniij]  unus.gr.  ttntakunriaju. —    soiteino]  semper ,  "  gr. — •«  c/mi' 

oinii.  i.  "  coii.  A.  —  Hrfow]  piecilius,  gr.omu.  ii>i«<i. 

vt,  10.  bii'  >git«-*-,  *ajr.  n.r.n.  —  insvir<[>jaip\  sio  vi,  19.  paarrf]  deaiuil  rod.  A.  —  mcmijjsic  coJ. 

rcete  cod.  A  ,  cotl.  B  *   inwinjai^.  i» ;  Casi.  X  «"«•««», 

vi,  II.  wlwtbint  ,  iic  cod.  H;  cad.  A  et  Caat.  vi, iO.  kimatedam]  catauls,  gr.  omn.  u\  an.  — 

rfiabu/uus  (tii  diuli)  iniijinil  cod.  II  -:<  tkutja. 

vi,  12.  iaiii] vobis,  gi.  «iiii».  —  I«.:/.—  bloh]  1  gr.  vi,8l.  ii]  Goih. "  Si  et  w»i.  deindojiM  e.   corf.l. 

o.nn'.:  Goth.  c    Vulg.  —  jaw]  »ec,  et,  gr.  i  auieriirih  pnnil.  —  ik]  ego,  "gr.  i»»n   .—  kumne  h 

vi,  14.  napim]  lumlms,  gr.  omo.  iafw»;cajleruni  —  s//a!uj  1  gr  omn, 

vid.adJoan.si,  >l;  num  vem  Cast.  elGrun.  I,  I,  vt,!U,  hok]  brevlor  forma  pro  afUa,  ntiwN  pru 

l>  .r;o  frrti':joii  recie  pro  accusaliva  lnbuerinl,  idmu  uni ». 

num  liubiumus;  iiam  pnrtem  in  i|uj  quid  lii ,  Goiii.  vi,  14,  aaiM|  imeo,  *gr. 

i.grwciiiu  accitsalivo  pmtere  inloi  aulibsui,  rem  Subsrript.  "jr.;Guih  c  ci>d.  D 
quaqtud  Bli  non  wlet;  nospro  iat.vo  Babemui,  li- 


8os  ad  nnitipPESSES  i,  u  -  ii,  a  WtC 

DU  FILIPPISIUM. 


i,  |4  — ...  uns  brobre  in  fraujin  gairauandan3  banrijom  meinaim  mais  gadanrsan  nnsgandans  vanrd 
15  gnbs  rodjan.  sumai  rnilttis  jali  in  neipis  jab  haiislais.  suinai  pan  in  godis  viljius  xrisiu  merjatH!. 
K,  17  suinai  ban  in  friabvai  vitandatis  patei  du  sunjonai  aivaggeijuns  gasalips  im.  ib  |>atei  us  baifstai 
18  xristu  inerj.ind.  ni  sviknaba  iuunandans  sik  agluns  urraisjan  bandjnm  meinaim.  wa  auk.  paodei  at- 
laini  baidum  jappe  inilon  jippe  sunjai  xrislus  merjaria.  jab  in  bamma  fagiin)  akei  jalt  faginon  da- 
i.<  ginna.  uote  vail  ei  bata  mis  gajtaggib  du  ganisiai  bairli  izvara  bida  ]ah  andstald  alimins  xristaus 
20  iesnis  bi  osheisnai  jali  venai  meinaiin.  unle  ni  in  vaibtai  gaaiviskops  vairpa  ak  in  aHs:  iransinai  svs 
31  sinieino  jab  nu  mikiljada  irisHs  in  leika  meinamma  jappe  bairb  l.liain  japbe  bairh  daupu.  appan 

22  iTiis  liban  iristus  ist  jah  gasvilian  gavaurki.  ip  jahai  libm  in  leika  bata  mis  akrsn  vaurstvis  istjnh 

23  wa  pau  valjau.  ni  kann.  appan  dishabaips  us  baim   tvaiin  pantth  lustu  Itabands  andletnan  jah  mib 
24,  25  xristau  visan.  und  fllii  niais  balixo  ist.  abban  du  visan  in  leika  paurfti/.o  in  izvara.  jah  pata  trigg- 

vaba  vaitpalei  visa  jah  bairhvisa  at  allaitn  izvis  <lu  izv.irai  framgaht.ii  jah  fabcdai  gaUubeinais  iz- 

20,  27  varaizoset  woftuli  izv.tra  biauknai  m  xrislau  iesu  in  mi*  bairh  moinana  qum  aftra  du  izvis.  weh  ba- 

tainei  vairbaba  aivaggeljons  xristaus  usmitaib  ei  jabbe  qimau  jah  gasai wan  izvis  jabpe  aljabro  gabatts- 

jatt  bi  izvis  patei  standip  in  ainainuia  ahniin  ainai  saivalaisamana  arhaidjandans  g.tl.ulk  :n  >;  aivaggel- 

28  jons.jahni  in  vaihiai  afagidaiframbaimandasiabjara.baiciistirr,  uslaikneinsfralusiaisi^)  izvis  «anistais 

29  jah  baia  fram  j.'nf>a.  izvisfr.igibsn  isl  f.iur  xrislu  ni  pataiiiei  dn  immagalaiihjaii  akjab  Dalei  faur  uia 
50,  n,l  vinnan.posamon  haifsl  babandans.  poei  gis.iiwihto  inis  jah  nu  Imispib  in  tn  s.  jahat  wo  nit  gabraf- 

sleino  in  xwistu  j.ihai  wo  g.iblaihte  friapvos  j:ih:<  wo  g-imaindnbe  aiimins  jai.si  wi.  mildipo  jah  ga- 
2  Meipeino.  usfulleib  meina  fihed  ei  bata  samo  huyjaip  Jjo  sanion  friapva  habaudans  samasaivalai 

INTERPKETATIO. 

t,  14.  —  (pluri)  tnos  fratrnnt  in  domino  conCdentes  vinculis  mets  pbs  atitiere  non-timerttes  verbuii  Dei 
loqni.  15.  Alii  qnidem  et  propter  iuvidiain  et  conlentionem  ;  aiii  atllem  propter  bonara  Volunlalem  Ciiri- 
stiuu  piadicaut,  17.  alii  auiem  in  charitate  scientes,  quod  ad  defensionr-m  ev:uigehi  constilutus  suim- 
16.  verum  qui  e  conieiitione  Chrismm  prxdicant ,  iion  s>ncere ,  putanles  se  afiliclioncs  eicitarn 
vincoiis  meis.  18.  Qttid  eniiu  ?  dtun  omiiib"s  modis  sive  prcetexlu,  sive  veriuce  Chrisius  prcc- 
tiicaiur,  et  in  hnc  gaodeo,  sed  etiain  gauriere  incipin,  l<j.  tiam  srto,  qnod  hoc  tnihi  eonveuit  ai! 
satutem  (:er  vestram  preeationcm  ei  auxiluim  spiritusChiisii  lesit ,  ii*':  secunuum  exspeclationem  et  spem 
iteas,  naiii  non  in  re  ccnltiMis  fio,  sed  in  omni  ftducia.  uti  semper.  etiain  nunc  magnificaius  CUristus 
in  corpore  meo«  sive  |.er  vil>iii ,  sive  per  morlem.  21.  Al  milii  vivere  Cbristits  est  e;  mori  luerum, 
ii.  Vertim  m  vivere  in  corpore  hoc  mihi  fructus  operis  e>t  ei  quid  iortasse  oplcm,  non  ttovi ;  2.3.  at  cozr- 
latus  ei  his  riuobus  :  lunc  cupiditaiem  hahens  solvi  et  cniu  Chrisio  esse,  per  multum  inagis  uieius  est ; 
24.  al  ad  existendum  iu  carne,  tnagis  •  neoessarium  propter|  vos.  23.  El  lioc  Gdeliier  scin,  qaod  tnaneo 
rt  permaneo  apud  omnes  vos  ad  vestruin  progressum  et  g-».udiui:i  fidc;  veitrse,  2(i.  ul  gloriat  o  voslra 
cicsc-it  in  Cbristo  lesu  in  me  per  tneum  advemum  rur^us  ad  vj^.  27.  Ceite  soltint  tiigne  evsagelia 
tliiristi  versemini,  ut  sive  veniam  ei  vitleam  vos,  sive  aliuode  aodiam  <iv  vobis  ,  qu"d  stat.s  it> 
iino  spirim,  una  aniir.a  simui  laboramea  liiiei  evangelii.  2S.  et  non  in  re  deicrriti  »b  his  ad- 
rersariis,  quod  est  iis  demonstraiin  pcrdiiionis,  verutn  vohis  salutis,  ei  Itoc  a  D-o.  2-J.  Vohi- 
d.ittiui  est  pro  Cnristo  non  snluin  ad  cuni  credere,  seu  etium  quod  pro  eo  pati,  50.  fianc  eanidem 
roiiienlionem  hahentes,  quam  videtis  in  me  ei  ouiic  audils  in  me.  tt,l.  Si  qiia;  igjlur  eonsola< 
tionutii  i:t  Cbrislo,  si  qund  solaiinrum  ch:>ritatis,  >i  ijur  &  iniuunitatum  spiritus,  si  (jua>  ienitainm  et  tnisen- 
eordiarum,    2.  explete  tueutn  gaudium,  ui  Itoc  idem  cogitctis  banc  eanidem  chariiateiti  babeuies,  tinanimes, 

ANNOTATIO.NES. 

Q'irs  rie  h>c  ipisiola  siipersnnt,  onmia  in  coil.  R  :,  19.  xritlnu  Usuh  ]»f  gr.  omn. 

Bnmmeitlur,  qua;  eiiam  itt  cod.  A  iegiiiitur,  suo  loco  i ,  '2\.  islj   esi,  °  gr.,  ste  vss.  seqq. 

bdicahitur.  i,  Ji.  ul] vid.  ad  v-.  ii.  — ^oujiortassei^gr.  omn. 

Inscripl.  deest;  csterum  nos  fUippimmi,  non  /S-  i,  \lo.  dishabttips]  coartalus,  gr.  oinn.  T-jne/oaxt. 

lifipesum,    quam  scriplionem    aliquis    proptei    gr.  — pamM  tunc,     gr.  omn.,   »e<.;  sensui  ei>t  aceoui- 

•t!0  ijmici»;  esspectaveiit,  edidituus  e  tv,  15,  uht  id  liiodjijim  ;  si  quis  pro  articttlo  baberi  malit,  ne  sic 

iionicii  proprium  legitur.  quiiisii!  iocus  diflicultsi«  caret;  nam  articuti  liicusns 

t,  14.  ...  tans\  fragmenta  vocis  managisiaus,  uti  probari  vis  potesL  —  habandt]  (Jcth.  c.  codd.  °  si;. 

ixplendum  esse   Cast.  recte   monet.  —  yupSi  "ei ,  —  /iiul  Gotli.  c.  cod:!.  °  y«^>.  —  Ui]  vid.  ad  vs.  21. 

°  e»-.  i ,  2*.  aa  Wsan]  Cast.  X  ic'- 

:,   i5.  Imi  slnu]  cod.    R  et   Cast.   y^haifl^is.  —  t,  ib.   bairhona\  perraaoeo,  gr.  o-uonraoaasw.   — 

£an]  Goti;.  c.  cod.  d  ap.  Mi.  °  xxl.  ~r.mraizos]  vestr»,  *  gr.  umn. ;  Goth.  c.   Sy'r.  et  £,- 

t,  !C.  jV  in,  gr.  ernn.  ir.  iliiop.  verss.  cf.  eliamad  Cor.  I,  vm,  16. 

:    17,  xp  paiei}  veruin  qui,  gr.  omn.  oiqc;  mban-  i,   27,  u>e/,j    cerie  °  gr.  otnn. ;  cf,  G.d.  vj,  ii. 

pendum  est  sinrf,  uti  hifra  t ,  29.  —  ngtons]  afBietio-  qimau  —  .^asaiwau]   vemam  —  vioVam.  i;r.  omn, 

cr.  omti.    0).iyi>  —  vrraujan]  excitare  ,   ^r.  iV)m — '&»»  :  e rierum  Golhus  post  g-ihati»jau*  ti. 

•  •-.  _  1,28.  afayidai]  gr.  dtiQ.  anie  in. 

I,  '18     fhf.idei}  d:in>,  .-::'     rlijv;  Cotii.  e.  Vliig.  —  !.  29.   iuii.  Gotll.   *  in.  —  paUi]  jabaudi  Ut,  cf. 

uniniim'  vid.  asi  L.  v.t,  -5-  siipr.'.  Add.  ,i;l  '  i.  !G 


807 

5 

l,     5 

6 

7       8 

-.2 

2),   21 

25 

80,   27 

28 
2!) 

r.o 

IH,       « 


RlilLIOKUM  ULFILANA  VEHS'0.  80S 

s:.iiiarra|.jai.  ni  vail.l  l«i  l.aifstii  ai{$an  lausai  hauheinai  :.k  iu  allai  hauncinai  ^aiuig.lais  anjiar  tllba 

r.i.a  munaoda  sis  euhuinan.  nl  bo  s.-ina  wnrjfiuu  mtoadtna  ak  Jah  bo  an^araiso  warjiuib.  baia  a..k 
rrabjahlau  ln  amvia.  batci  Jah  lu  ariaiau  iesu.  saei  in  gubaakauneiu  fiaanda  ni  vulv.»  rahnlda  visau  sik 
nloikoguba.  ak  sik  silban  uslans  ila  vlil  skalkis  uiiuands  in  galeikja  inannc  vaurbaiis  jali  mauaulja 

l.iyiuiis  sve  manna.  gahauiiida  s  k  sillian  vauibns  ulh.iiisjands  alli id  —   —  batel  s-e  atliu  liani 

nnhskalkiiioda  mis  iu  aivaggeljon.  baimh  nu  vcnja  san.ljan.  bib.-  gasaiwa.  wa  hi  inik  isl  suns.  al>[ia  . 
?airaua  in  franjin  bamowl  jall  sill.a  apraulo  qima.  bbban  barh  mui.da  a  paf.aud.iiti  bro[.ar  jah  g .- 
vaurslvan  j.ih  gahlaiban  meinana  ib  itvarana  a|.aiislulii  jali  andlialu  baurfuis  meinaisoa  >aiulj  -u  tlu 
ixvis.  iinle  gairnjanils  vas  allaize  izvara  jah  uiivuuands  i.i  biici  hausi.ledu[>  ina  sisikan.  j.ih  auk  s  nks 
vas  n^wa  daubau  :kei  gub  ina  gaarmaida.  apban  ni  baiainei  Ina  akjah  mik  ei  gnurein  ana  gaureiu 
in  habau.  sniumutidns  nu  Insandida  iua  ei  gasaiwandans  iiia  afira  fag  nob  ja  i  u  lilasoza  sijau  ufuiiin- 
nands  wa  hi  ixvis  isl.  andniniai|.  nu  hia  in  fiaujin  mib  allai  fahedai  jah  bans  svaleikans  sverans  ha- 
baib.  iinle  in  vaurslv  s  xrisiaus  iin.l  daupu  alnewiila  uf.irintiiinoiids  saivalai  scinai  ci  uatullideili  iavar 
gaidv  bi  mein  an.ll.al.ti.  paia  ai.bar  biojnjiis  meinai  faginob  in  rrauj  n  bo  samona  i/.vis  nHjan  m  s 
svebauh  ni  latei  ib  izvis  b»asliba.  saiwib  paus  hiiinlans  saiwib  pans  uhilans  vaurslvjans  saivnb  bn 
gainaiianon.  abjjan  veis  sijuni  bimail  vcis  aliuiin  gn[)a  skalkinoudans  jali  wobandana  In  xrislau  iesu 

INTERPRETATIO. 

i.liM.i  senticntes;    3.  iwn  quidquam  t.eeundum  conlenii m  ani  iuauem  cxiltaiinncm,  sed  in  omni  linmili- 

ute  meniis  aller  aiier ....  esU.imans  se  allioro.u;  -4.  nun  lne  sua  quisiue  ronsideraniet,  se.l  etiam  hx-e 
aliorum  quisque.  5.  Hoe  enim  senlialur  in  vn!>is,  quod  ctiau:  in  Cl.risto  lesu,  R  qui  in  diwiia-'ornia  ev.- 
si-irn-  n..n  raiiinam  ralna-esi  es^e  se  simiiiier  Deo,  7.  aed  se  ips.im  inancin-l'e  ii,  foniinm  servi  aaaumeaa, 
iu  similiiudiue  uoiuiiiiuu  facim    8.  et  hah  m  inventus,  ui  honio;  humiliavii  se  ipsum  f  c  us  obediens  pairi 

„s„ue 42. quod  ut  pairi  films  c  nscrvivii  tmlii  in  evangelio.     23.  Iluix1  igiiur  spero  miilcre,  cum  vnle.i 

ii.ii. I  ile  me"osi,  siaiim.  21.  Ai  confi  io  in  domino,  qnoil  etiam  ipse  cito  vcnio.  25.  At  necessarium  exi- 
siiiuavt  Epafrodilum,  fiairem  ei  couperaiium  et  sneium  meum,  ferun  veamm  apoBtohua  ei  minisirun. 
neeessilaiis  me*  millere  ad  vos.  26.  iNam  cupiiltis  fuil  omnium  vestri  ei  nuxslus,  prnptcr  qtio.l  au.livist.s 
eum  acgroura;  -^-  cl  c"'1"  aor,,ll,s  '"ll  l'r"l,e  mortem,  sed  Deus  ejns  misertus-esl ;  at  uon  sol.im  ejus,  sed 
<!tiaui  nici,  uln.ce  orcin  stip.-r  inoeroie.i  nnn  haheam.  28.  Sludinsiiis  nunc,  inisi  cum.  ut  vi.lenles  eum 
rarsus  'auleaiis  ct  rgo  lnlarior  sim  rccordans,  quid  de  vohis  est.  29.  Kxcipiatis  ig.iur  emn  in  domino 
/■iitn  oini.i  gainlio  et  lios  tal.s  hoi.orat.is  haheatis;  iiam  propler  opus  Clirisli  usque-ad  morleni  propinqua- 
vil  obliviseeus  ai.i.ux  sua\  ut  exph-rel  vesiram  inopiam  seciunlum  meum  minisierium.  m,  1.  Ilnc  aliud, 
fi.ities  iiR-i,  g.iinleie  iu  domiuo;  Ikcc  eadciu  voliis  scnliere,  mihi  quidem  non  molest  a,  veium  vohis  secunias. 
2.  Videte  hus  cancs,  videte  hos  malos  op.ratores,  videte  hanc  concisiunem.     5.  Al  nos  simius  dlf  ■linill, 

ANNOTATIONES. 

Speci.n.  p.  12  in.licavil.  —  apautlutu]  sic  cod.  B  pm 
soli  o  .jpo»«fuii/.,i  cf.  L   vi,  13. 

n,  2(i.  ih|  incipit  eod.  \.  —  ^i*«']  cod.  A  pitc.  — 
HM  siukttn\  cuii.  .Tgrut.liC,  gr.  otj  r,aBivr,<:s. 
u,  27.  palainei  via\  1  gr.  oiiin. 


«I,  3.  iii  (W/uil  in  omui.  °  gr.  ornn.  —  qa'iuydaii] 
Vid.  ad  Coloss.  III,  12  —  sis  ai/i«iiiJ»l  1  gr.  "i»n. ; 
oxteram  ile  auAmiiaii  vi.l.  a.l  J.  xv,  18. 

ii,  4.  «lar/izu/ij  scc  Cast.  X  i»«rttiii'i/i ,  c.-eterum 
gr.  exao-roi. 

ii,  r>.  (rapjaidaH  cod.  n  et  Cast.  X  (raij,jaHlnu. 

n,  !>•  e»/»a»fciiuieia]  Cast.  ncc  div.  edere  debebai, 
necl  cionis  ita  coniparaiai  eiplieaiioneni  eonari; 
ra-terum  reclius  gudaskaun  in  (cf.  gudafaurhll,  guda- 
tuus,  al.)  seribeuduiu  esse,  ille  rccte  antioiat,  cf.  ta- 
iiicn  pyrfa  J.  x,  34  el  gujm  Cal.  iv,  8.  —  gateiku] 
similiiei,  gr.  oinn.  Isst;  hi  .c  liast.  Kxcurs.  ad  h.  I. 
p.  G3  sqq.  Gothorum  arianisinum  demimsira  i  posse 
rccte  ilo.  el ;  Mssm.  Skeir.  p.  73  in  eo  errat,  qu  d 
ga/e;ts  et  tamalaks,  vuces  divcrsae  aignifleatiouis, 
n  .in  aliera  gneo  oiumw,  nli.-ra  la-of  respondei,  p.o 
syniinyinis  habei ;  gattilu  Bigniflcaiioocm  (eqnatituiii 
baliere  non  posse,  cognoseiiur  e  Skeir.  p.  37,  (i,ni  i«- 
nn  ni/i  qalaks  (mni  ;cqua  is,  nec  similis  quidem).  \i  m, 
17,  in  ibnon  uk  ijaleika  tteripauigibaa  (uOU  squalem, 
scd  siiiiiem  houoiein  Ir.b  cre.) 

II,  8.  atlin]  palii,  °  gr.  Uin».;  Clli.  c.  Anihrsl. 

li,  22.   milttkiilk  norf.ij  j;r.   i.nin    a-jv  —  ioo  j).su£'/. 

II.  25    panuli]  Golh.  °  u  ». 

ii,  H.paamei]  t.asi.  a  l  hratio  menilose  pro  pa- 
lei  scriptum  csse  exislimana,  errai;  esi  cnim  hic  ln- 
cns  in  iis  nbi  Colh.  parliftuba  relativ.e  w,  iiiiii  gr. 
sola  coi.j.inctione  otj  utauiur,  pronumeo  dem«nsira- 
liviiui  a  verbn  cuiiiiti.ii  pritnard  nendena  prallgii ;  si 
jgi:tir  iiiiiic  dicil  iiuliim.i  panunei,  hi  poilil  pn>  tjuruuu 
pamnu  .-i  (conBwi  in  cn,  quod  —  rfaranfaViM);  bic  L. 
xv,  I», /upiiio/)  mipniis  piiuimci  bigai  (oti  ivaq»,  daiu- 
6ei  i/uvs)  llc.  iv,  38,iiin  /.ur.i  puk  piici  fraWilnamjoTi 
«jro»uuiO/,  detsea  dattj  VII,  18,  xw,  t;  J.  VI,  5. 

ii,  t':>.  /)<n6|  sic  cod.  II  etCas.;  Speeiro.  p.  II.  H( 
Pan,  JIssiii.  Nkiir.  p.  lli'J  ->\  ^orti.  —  i;i'.nunu|  c.nl. 
U  et  Caal.   H  tuatia;  \ciaui  lcilionem  (ast.  j.iiu  id 


ii,  28.  sniiimundosj  quod  Cast.  annntat,  Colhimi 
adverhio  positivi  gradus  pro  comparalive  gra-co  uii, 
err.it;  natn  iniiiiuunrfos  est  adverl.iuiii  roinpar.ilivi 
gradii-,  vtd.  Criin.  III,  596,  I,  cutii  ailverhium  posi- 
tivi  siiiumuiirfo  sil,  vid  Mc.  vi,  25  el  L.  i,  59.  —  ga- 
saiwandum  inaj  u  cod.  A.  —  n/iiii»nnarirf<  —  ts/J  re- 
cmdans  —  esl,  °  gr.  oinn.,  neque  in  ulla  versioua 
aut  l'.itre  restigium  hnjua  adiiitanieiiii  rrporiiaun 
Casi.  in  aiuiuia  loiie  ad  bpecim.  h.  I.  M.  tx,  2"> .  l  L. 
i,  3  comparavti,  uhi  Coth.  similia  aililitauienta  appo- 
sueril ;  sed  nunc  dc  illis  locis  lacemlo  ill.mi  priorta 
ediiionis  annoiationem  ipse  improhavisM  vileutr, 
idque  nierilo;  nam  qn.r  illis  loos  pr.clcr  gr.  aucio- 
riiatein  addiintur,  eormn  est  alia  raiio. 

ii,  29.  /iflfr<ii/j|  sic  recte  cod.  A.  ct  Cast.;  cod.  II  >| 
//.iifru//.. 

II,  51).  ufarmunnanJt]  gr.  n«;«''o'j)i«jo-«,usvof.  — 
Sfinui]  s.ix,  "  gr.  —  gaidc]  sic  in  COdd.  legi,  nmi  <;u- 
liiv,  uli  Casl.  ..«  Sprcini.  edidcral,  jam  Ms-m.  Skeir. 
p.  ts2  indiravii.  —  mrinl  nieutn,  opjcitive  aceipmn- 
diim  est,  gr.  omii.  r_  i,-  -.u. 

III,  I.  ilM  ni.  /;j.i|  *  gr.  onill. 

ni,2.  />o  jujjiailunon)  Grim.  II  ,  815;  IV,  527,  fal-o 
pr.i  aaiiiuii  dictiim  esse  ccnset  ah  n.lcr,  rcle,  qui 
mramfiaii  pro  parlici|iio  habuissct,  quud  ci  vix  quis 
crciliil.i  il. 

iii,  3.  syinnj  COd.  A  lii.m.  —  in»]  scc.  nos,  gr. 
oiiin  oi.  —  jnh  iri\  cod.  \  jan-ni,  —  Mtraaaml  n.n- 
liilunus,  gr.  iiiiiii.  TiitoiloT.f  ;  c.cternm  c>.l.  A  u.i- 
iniutin,  .jii.iii  leciionem  CaM.  Icfcidi  quuaue  posso 
aiiiuinal. 


S09  AD  NIILIPPF.NSES  III,  4—21.  8t0 

4  jali  ni  in  leka  galrauam.  jali  pan  ik  habands  trauain  j  >li  in  leika.  jabai  was  anpar  biigkei{>  Irauan  m 
i  leika.  ik  niais.  Limail  aluaudogs  us  knodai  israelis  kunjis  baineiameinis  haihiaitis  us  baibraiuin  bi 
6  vituda  fareisaius.  bi  aljana  vrakjands  aikklesjun.  bi  garaihlein  b  zai  sei  in  viioda  i>l.  vi-ands  usfaiiiua. 
7,  8  akei  balei  vas  niis  ga\amki.  baitih  rahnida  in  xrislaus  sleijia  visan.  aj){>::n  svipauli  all  doinja  slciba 
vi-an  in  uf.irassaus  kunbji.  iesuis  xristaus  fraujins  meinis.  in  bizei  allamma  gjsleijbijjs  mi  jali  domja 
9  smariios  visan  allaia  ei  xrisuiu  dngavaurkja  habauj.th  bigitaidau  in  imma  ni  babat.ds  ineina  garaih- 

10  tein  ])o  us  vitoda  ak  hairh  galaubein  iesuis  xrislaus.  sei  us  guba  isl  garailuei  ana  galaubeinai  dj 

1 1  kunnan  ina  jah  malii  usstassais  is  jah  gamaiudup  bulaine  is.  tnibkauribs  vas  danbau  is.  ei  waiva  ga- 
1-2  qimau  in  usslassai  us  dauj>aini.  ni  balei  ju  andnemjau  aibban  ju  garaihls  gadomibs  sijau.  nppan  ik 

15  afargagga  ei  gafahau.  in  pammei  gafahans  varb  fram  xiisiau.  broprjus  ik  mik  silban  ni  pau  man 
U  gafah.m.  abban  ain  svepauli  paiin  afia  ufarmunnonds  ib  du  baitn  poei  faura  sind  niik  ufpandjans  bi 
13  uiundrein  afargagga  afar  sigislauna  pizos  iupa  labonais  gubs  in  xrislau  iesu.  sva  inanagai  nu  sve 

16  sijaima  fullaviians.  paia  hiigjaiina  jah  jibai  wa  aljaleikos  hugjip.  jah  ]  aia  izvis  gnp  andlmljif).  abban 
svebauh  du  Lammei  gasnevum  ei  samo  hu?j  unia  jah  samo  frabjaiou.  samon  ga;;gan  garaideinai. 

17  mipgaleikondans  meiuai   vairpaip   broprjus  jah    mundop  izvis  pans  sva   gaggamlans  svasve  ha- 

18  baib  Irisahl  unsis.  unte  managai  gaggaud.   banzei  ufia  qab  izvis  ib  nu  jah  greiands  qiba  baus 

19  fijands  galgins  xrislaus.    pizeei   andcis  vairpip  fralusts.   pize  gnp  vainba  ist  jah  vulbus  in  skan 

20  dai  ize.  baici  airbeinaim  frapjand.  ib  «nsara  bauains  in  biniituun  ist.  paproei  jah  nasjand  usbeidaw 

21  fraujan  ie^u  xrislu.  saei  inmaideib  lcika  hauneinais  unsaraizns  du  ibnaskaunjarama  leika  vulpaui 

INTEHPBETATIO. 

nos  s: ■irilu  Deo  servienles  cl  goriantes  iu  Chrislo  lesu  el  non  iu  <  arue  conliiliinus.  4.  Et  aulein  ego  haben» 
fnluriam  eliam  in  carne,  si  qnis  alius  pulat  fidere  in  came,  egn  niagis.  5.  Circumc  sione  ociiduanus,  e  gentc 
l>raelis,  g.  neris  Betijaiuiuis,  llebra us  ex  llebrxis,  secuiidum  legeni  Farisanis,  C.  seciindiiin  actniilationeni 
persequeus  ecclesiam  ,  secundum  jiisiiiiam  hanc  qux  in  h-ge  cst,  exisieus  ineprehensus.  7.  Sed  quod 
fuii  mihi  lucrum,  hoc  arbitraiiis-iiiii  propter  Cbrislum  dainnum  esse.  8.  Al  tatnen  omnc  jnd  co  damnuiu 
csse  propter  abundaniiam  Cngnitiouis  lesu  Chrisii,  doinini  mei,  |>r»ptcr  queui  omni  punitus  sum  et  judien 
quisquitias  csse  oinue,  ut  Clinsum  a  I  lacrmn  hal>e  m,  9.  ct  iuveniar  iu  eo  non  babens  meani  jusittiam 
lianc  f.  I  ge,  sed  per  fidcm  lesu  Chr.sti,  o,ux  e  Den  est  justitia  supcr  Qdeni  10.  ad  cognuscendum  eum  et 
vim  ie-ui  ri-1-iii'ii  s  ejus  ei  socirlaiein  dolurum  vjus;  C'<oucralus  lui  morte  rjus,  11.  ut  quomedo  venia  n  in 
rcstirrecttonein  e  muriuis,  12.  uon  quod  jatn  acceperim  aut  jain  jusius  judiealus  s.m,  at  ego  sequor  ut 
capiiiu  in  quo  captus  fui  a  CbrUto.  13.  Fralres,  e;;o  ine  ipsum  non  quident  puto  caprre.  14.  at  uiiiiui 
tpiidcm  lionim  retru  obliviscens,  verum  ad  bxc  qux  ante  suul,  me  extendens  secundum  sco;  um  s .■qtio* 
post  praemium  hujus  superne  vocalionis  Dei  in  Christo  lcsu.  15.  Tam  multi  igilur  quain  sinius  perfecti, 
boc  seni  amiis,  et  si  quid  aliter  sentitis,  eiiam  boc  vobis  Deus  revelat.  16.  At  taiiien,  ad  qund  perveniiniis, 
m  idem  sentiamus  et  idem  cogiicmtis,  eadam  ire  regula.  17.  Coiinitatures  mei  fiatis,  fraties,  et  observaic 
vobis  hos  sic  cuntes,  sieui  balielis  exemplum  nos.  18.  Nam  multi  eunt,  quos  s.epe  dixi  vubis,  veruui 
nunc  et  am  flens  dico  bos  osores  crucis  Cluisti,  19.  quorum  liuis  fit  perditio;  horiiin  Deus  venter  est  et 
gloiia  in  dedecore  eorum,  qui  terreslria  cogilanl;  20.  verum  noslra  habiiatio  in  coalis  csl,  unde  etiaiu  ser- 
vatorem  cxspectamus  dominum  lesuin  Cbrisiuin,    21.  qui  immutat  corpus  humilitaiis  nostrac  ad  conforiua- 

ANNOTATIO^ES. 

iii,  5.  6iniitlJ  accusativi  grxco  more,  sed  b.  I.  con-  m,  12.  garaikts  gadomijis  tijau]  justus  jnd  catus 

tra  gr.  auctoritalem  posili,  nunc  iiovnm  gentis  (vid.  sim,  gr.  Trre)jcwfiou.  —  ifc]  ego,  °  coil.  A  c.  gr.  omn. 

ad  Epli.  vi,  14)  babeintis;  gr.  -ntpno^,  pro  quo  credi  — ei)  Gotlt.  c.  codd.  °  x«i.  —  gafahau]  sic  cod.  A; 

Colb.  -;p<Toao    nomiiialivuin  cum   1'airibus  gra-cis  coJ.  II  et  Cast.  y~.  yafuhuii.  —  /jammei]  (iulli.  c.  ccdd. 

legisse ,  ahlaudogs  adjectivum    genere   inasculiiiuiu  °  xai. 

vetal.  Cxieritui   pro  timail  Grimm.  IV,  53  scnlien-  m,  13.  pau]  quidem,  °  gr.  oran.;  cod.  A  nauh  c. 

duni  cssel  opiuatnr  bimainiail,  cnjus  einendalionis  cud.l.  iis  qui  ojitw  legunt. 

laiidaiorem  certu  babebit  neminein.  —  anpur  pug-  m,  1  i.  a(ia]  sic  codd.,  n  n  a[lra,  uli  Mssin.  Skeir. 

-ill'  1  '  ir-  P-  '^-  'n  ''*  scriptum  esse  dicii. 

lit,  5.  baineiameinis]  cod.  A  bainiameinis.  in,  15.  tijaima]  simus,  °  gr.  omn. —  wu]  add  tnus 

ni,  6.  usfairina]  siccodd.,  aliis  locis  est  unfairiaa,  e  cod.  A,  cuin  gr.  nmn.  liabeant ;  abesse  'ame  i  etiain 

vid.  Cnluss.  i,  2-2;  Thcss.  I,  iu,  13;  v,  23;  de  pei-  poterat,  vid.  ad  M.  xxv,  40.  — ixw»  gup\  1  gr.  oinn. 

iiiulaiione  lilterarum  n  et  t  dixiinus  ad  M.  vii,  23.  —  andhuljip]  sic  in  cod.   A  qnatiiqiiain   nhliterato 

III,  7.  gaeauiki]  Licruin,  gr.  omn.  xicfa.  —  visan]  scriplum  fuisse  videlur,  uli   texlus  [iacamkfysi)  |0- 

esse,  •  gr.  omn.  stulai  pro  andhugjip,  leeiione  codicis  B  sine  dubio 

iii,  8.  uppan  svepauh]  Gotli.  c.  codd.  °  fiiv  ouv.  —  falsa. 

nil  domja\  ^gr.  oiiin.  —  kunpjis]  sic  codd.;  Speciui.  m,  16.  i?i  —  frapjaima)  ul  —  cngitemus,  °  gr. ; 

X  kunpjos.  —  tesuis  nislausj  1  cod.  A  c.  gr.  oinn.,  c.eterum  vid.  ad  Cor.  I,  tx,  25.  —  iuhidii  —  garut. 

stc  v^.  seq.  —  altala]  onine,  •  gr.  oiim.  —  irisfauj  d<inai|  hxc   in  cod.  B  (non  A,  uli  CasU  adnolat)  et 

pru  xrisiu,  vid.  ad  Mc.  vn,  52.  apud  Casi.  omissa  e  cod.  A  hic  posuimus;  gr.  °  ga- 

iii,  9.  /)o]cod.  A  pronomen  h.  I.  omissum  post  ak  ruideinai. 

iaserit  —  ifsuis  jmtaujj^  cod.  A,  cxterum   iesuis  iu,  17.  nij gale  kcndans  meiuai]  vid.  ad  Cor.  I,  xi, 

•gr.,  Golh.  c.  codd.  Iie  4ap.  Mi.  1.  —  jah  mundojj)  eod.  Ajam-mundop. 

ill,  10.  gamaiiniii/ij  Casl.  Specim.  X  gamaindaip.  iii,  i9.  pizeei]  cod.  A  pizeiei.  —  vairpip]  lit,  °  gr. 

—  mipkauiips)  cuoneiatus,  gr.  av;ifapfoviuvQS'  —  omn.  —  pi:e]  »ic  cod.  B;  cod.  A  cl  Casl.  e.  gr.  ouiii. 

ias]  lui,  °  gr.  oinn.  pizeei  (qiioiuin).  — islj  esl,  °  gr.  ouiiu  —  vulpu»] 

ni,  II.  imitb]  sic  codd.;  Specim.  X  »'a  »«"»■  —  ««]  eod.  A  vulpaus,  vid.  ad  Mc.  vn,  52. 

e,  °  gr-  iii,  21.  leika]  pr.  veremur,  si  Cast.  recte  legit,  ne 

IVrROL.  XVIII.  2C 


sll  BIDI.IORUM  ULFHANA  VERSIO.  812 

IV,      1  seinis  bl   vautslva.    unle    mag   jah   ulhnaivjan  sis    alla.  svari  nu  bio[>rjus  meinai  linli.ins  j»li 

2  lusiusaiiians.    f.ihe|>s   jah    vn[)s    meins    sva    standib    in    fraujin.    aiodian    biilja    jali    ayntjkein 

3  bulja  (iala  saino  frabjnn  in  .'raujin.  jai  jali  [.uk  valiso  hidja  gajtiko  mbais  |jos  bozei  ntibarhaididedtin 
nll  in  aivnggeljon  nnb  kleinaiiiUin  jali  ai.baraim  gavaurslvain  meiiiaim.   bizeci  namna  sind  in  1)0- 

i,  8  knui  hbainais.   miini  uu  laginob  ln   Iraujin  sinleino.  aflr.i  qiba  faginub.  anavilje  izvara  kunha  siai 
o  allaiiu  iiianuaiii.  frauja  newa  Isl.  ni  vail.lai   maurnaij)  ak  lu  allai  bidll  jali  aililronai  mi|)  aviliudam 

7  biilos  izvaros  kim|ios  sijaina  at  gnba.  jali  gavairbi  gubs.   patei  ufarisi  all  ahane.  fasi  ip  hairlona  jali 

8  leika  i/vara  in  xristau  iesu.   pata  anbar  brnbrjus  biswali    balci  isl  sunjein  biiwali  bairi  gariud 
biswali  bniii  garailu  biswah  batci  veih  biswah  Jiaici  liiiha'eik  piswah  baiei  vailameri.  jabai  wogo- 

9  ili-nni  jabai  wo  hazeino.  pata  inilob.  batei  jah  galaisidedub  izvis  jah  ganeninb  jah  galiausidcdup 
10  jah  gasewup  in  mis.  jiaia  laiijaip  jah  guj>  gavairpeis  sijti  inip  izvis.  .<l>J>:in  fagiuoda  in  IY;iujiii  miki- 

laba.  untc  ju  wan  gajiaihup  du  faur  raik  frapjan.  ana  bammri  jj.ii  irnpup  «bban  analatidai  vaur- 
'.  1     U  bub.  ui  |>aici  bipitbai  qifnu.  iinle  ik  galaisida  mik.  in  baimel  im  ganohips  visan.  lais  jah  haunjan 

ii. ik  lais  j.ili  ufaiassu  hab.m.  ia  aibmma  ja!i  iu  allaim  usbrobibs  im  jah  sads  vaiiban  jah  gredags 
13,  U  jah  ufarassau   haban  jah  parbos  [iiilaii.  all  mag  in  baniuia   insvinpjandin  mik  xrieiau.  aj>pan  sve- 

15  pauli  vaila  gaiavidedup  ganiainja  briggandans  meina  aglon.  appan  vilup  jah  jns  ulippisius  palet  iu 
anasiodeinai  aivaggeljons  pan  usiddja  af  makidonai.  ni  ainnohun  aikklesjono   niis  gamainida  in 

16  rapjoit  gibos  jah  andaneuds  alja  jus  ainai.  unte  jah  in  baissalaune>kai  jab  aioamma  sinba  jab  ivaim 

17  anda>.zn  mis  wsandidedub.  ni  paiei  gasokjau  giba  ak  gisokja  ak...— 

INTERPRETATIO. 

■luiii  corpori  glorije  suaj,  secundum  opus;  nam  potesleliam  S'bjicere  sibi  omnia.  iv,  1.  Iiaque  igitur,  f.  alres 
tuei  rari  ei  desiderati ,  gaudium  et  coroua  mea ,  sic  st.ite  in  domino.  2.  Eodian  roro  et  Syniyeen 
rngn  hoc  ip«um  cogitare  in  dnmiuo;  3.  sane  etiara  te,  opiate,  rogo,  socie,  juva  has  quae  tollabnraverunt 
milii  in  evangel.o  cum  Cleineme  et  aliis  operatoribus  meis ,  quorum  nonuna  sunt  in  libris  viuje.  i.  Itaquc 
«ninc  gaudee  in  ilomino  semper,  iteruui  dico,  gaudele!  5-  Modestia  vesira  cogniti  sii  omuibus  bominibtis, 
«louiiiius  prope  est.  6.  Nun  rem  cureiis,  sed  in  omni  prece  et  rogatione  cum  gratih)  pre<es  vesira»  cngnitae 
sint  apud  Oeuni,  7.  el  nax  Dei,  qux  superiit  omne  nio  lium,  servat  corda  et  corpora  vesira  in  Christ» 
lesu.  8.  Hoc  aiiud.  fralres,  oinne  quod  est  veruin,  omne  quod  verecundum,  oirn.e  qnod  justum,  omne 
4>uod  lanctum.  omne  t|  >od  jucunouni,  nmne  quod  laudabile.,  st  qu.e  benitatum,  si  qax  laudnm,  hoc  cogi- 
taie  9.  quod  e-iam  dncuistis  v.  s  et  accepistis  et  audivistis  et  vidisiis  in  me,  boc  facialis  et  Deus  pacis  sit 
eiiin  Tobts.  10.  At  gavisus-sum  in  domino  va'de,  nam  jam  aliquando  crevislis  ad  pro  me  cogiiandum;  in 
quo  i  tiain  cogilasti<,  at  occupali  fuistis.  II.  Non  quod  secundum  inopiam  dicam,  nam  ego  dttcui  nie,  in 
i|iiibns  sum,  Miilkiens  es^e;  12.  scio  eliam  bumiliare  me,  scio  et  am  abundantiara  babere;  in  «mini  et 
in  omnibus  initiatus  sum  :  el  satur  Ceri  et  famelicus  et  abuudantiam  babere,  et  innpiam  pati,  13.  omne 
.possum  iu  hoc  coiroboranii  me  Christo.  14.  At  lamen  bene  lecislis  communem  reddentes  meam  afflictionem. 
16.  Al  scitis  etiam  vo  Filippisii,  quod  iu  iuilio  evangelii,  cura  exii  a  Macidonia  ,  non  ulla  ecclesiarutn  milii 
ronimuiiiwvit  in  ratione  doni  et  accep  i,  uisi  tos  soli.  16.  Main  etiam  in  Tliessalonice  el  una  vice  el  du.ibus 
roininealum  mihi  misistis,     17.  nou  ;Uod  quseram  donum,  sed  qiiaro  fru(ciuin). 

ANNOTATiONES. 

(ibrarii   mende  pro  teik  accusalivo,  qium  postulat  alterain   harum   particularum  librarii  incuria  atnia- 

verbi  inmaidjan  conslructio,  sit  scrqitum.  — du  ift-  dare  siispicamur. 

nasfcizvn/aiRma  Uika\  luec  veiba  ita  construuntur,  ut  iv,  B.  anavilje]  sic  codd.  pro  anatiljei,  vid.  ail  L. 

teika  ab  fftmiininjaiiiiini  pendeat,  non  cum  eo  sit  x,  B.  —  &iai]  cod.  A  (?)  ujai.   —  Ui]  est ,  °  gr. 

conjmigendum ;  dn  iuiasftaunj.iinnta  eniui   prxdicati  ornn. 

loco  ponitur,  qnod  du  prsepnsilione  iddita  sxpissime  IT,  6.  allai]  quasi  Golh.  I  gii  nio-ri;  iv  ««vii  esto 

indicari   nnium  esl;  iieque  ila,  uii  Cast.  voluit,  Go-  debebat  in  allamma.  —  aihtronai]  Casl.  >,  aitnkonai. 

llium  eiV  <rJfif<of.fov  legeie  opus  est  opinati,  legit  ille  aviliudam]  gratiis,  gr.  omn.   (vxajKoriar,  siugulari 

pot  us,  uii  vitlyo  editnr.  —  vutftaus]  sic  cod.  A  et  numero 

Cast.;  cod.  II  X  vutpaus.  iv,  7.  Kfflriiij  desinit  cod.  A.  —  *atrfonal  GuUk. 

tv,  I.  >ml  igilur,  °  gr.  oinn.  —  [raujin]  Colli.  °  *  uft&v.  — leika\  corpora,  gr.  voiifiarou 

«■yeniTiToi.  'v,  8.  veiu]  sancium,  lioih.  c.  verss.  lail.  «71«  pro 

iv.  t.  aiodian]  srril:endiun  fuit  aivandian  ad  red-  «yva    legissc    videtur.  —  godeinu]  Golh.  c.   wrss. 

deudutn  EuoSiav,  cf.  aivxarislia,  aivluuiiia,  paraskaive,  °  xai. 

•II.;  at  cf.  aquilus  pro  aigii«l«s;  nec  desuitt  verba  in  iv,  9.  gauair^ml  vid.  atl  L.  1,  23. 

quibus  0  breve  Gotlitis  per  b, quud  oj  longo  respon-  it,  10.  rin]   ad  (rupjan  periinet,   vid.   ad  Rnin. 

dere  solel,   etiaui  eiprimit;  fnrtasse  in  ejus  libro  XI,  II. 

EuuSiav  sciipinm  fiit,  quod  quidein  in  aliis  faclum  iv,  12.  nfarasiaK)  pro  ujarr.t  «,  Tid.  supra  et  rf.  aj 

esse  videintis.  — jali\  cod.  A  ;a«  Mc.  vn,  3i. 

it,  3.  bidja]  cr.  omn.  anlc  jah.  —valito  —  gajuko]  iT,  15.  xrulau]  Cbrlsln,  "  gr. 

^  gr.  —  toiparbaididt&u*   mit\  gr.  omn.  uoii  aivaa-  iv,  14.  gimainja  briggandant\  Casl.  X  Jcl- 

ijtljon. —  mip]  Golh.  1.  eodd.  *  xai. —  ktemautau]  tv,  15.  ainnoaun  |   sic  end.    B  el  C»st.   fal«o  pni 

tO'l.  A  ktaimnisilau,  citra  snlitam  tj  vocalem  reddendi  ainoliun,  vid.  ad  Gal.  t,  15.  —  a  kkletjono  mit\  ]  gr. 

cnnsiieiiidinem,  vid.  ad  M.  vtii,  28;  i-jeieruni  Casi .  omn. 

X  /ikmuin.aii   et  K/aimainiuii.  —  tind]  suut ,  °  gr.  iv,  16.  /raiml  Gnlh.  C.  codd.  *  (<f. 

anin.  'v.  17-   ak...\  fraginenluui   voeis  alraa,  uli  Casi. 

iv.  4.  nunu  nu|  iiaquc  nunc,  •  gr.  omn.;  cxlerum  recle  e»plcvit. 


8i3  Al)  COLOSSE.NSES  1,  0— 24.  SiV 


DU   KAULAUSSAIM. 


i,  6,  7  — in  sunjai.  svasve  ganemup  a!'  aipafrin  pamma  liuhin  gaskalkja  unsaramnia.  saei  ist  iriggva  faur 

8,  9  ifis  anJhahts   xrislaus  Icsu's.  saei  jah  gakannida  uns  izvara  friapva  in  ahniin.  dupbe  jah  veis 

frain  natnina  d.iga  ei  hausiderium   ni  wrilaidedum  faur  izvis  biiljandans  jah  aihtrnndans  ei  fulluaib 

JO  kunnjis  viljins  is  in  allai  handugein  jah  frodein  ahmeinii.  ri  gaggaip  vairpaba  fr.iujins  m  allainnia 

11  bafei  gnleikai.  in   allainma   vaurstve  g"da  ze  akran  bairandans  in  ulkunpja   pubs  in   al'ai  matilai 

12  gasvinpidai  bi  mahtui  vulpaus  is  in  allai   uspulainai  jaii  usheisnai  mip  fahcdai   aviliudnndans  atiin 

13  saei  1-ipoda  izvis  du  dailai  hlaulis  veihaize  in  iiubada.  saei  galausida  izvjs  us  valdufnja  ti|izis  jah 

14  aluam  in   piuriangardja  sunaus   friapvos  seinaizos.  in  pamwci  liaham   faurhatihl  fralet  fr.ivau:  hie. 
1S,  16  s  iei  ist  frisahts  guus  ungasaiwauis  Iruniahaiir  allaizos  gaskaftais.  ui.ie  in  imnia  gnskapana  vauipon 

alla  in  himina  jah  ana  airpai  po  gasaiwanona  jaii  po  nngasaiwauona  jajipe  sitlos  j  Jipe  fraiijii.assjus 

17  jappe  reikja  jappe  valdufnja.  alla  paiih  ina  jah  in  imma  gaskapana  sind.  jah  is  ist  faura  allaim 

18  jali  alla  in  imma  ussatida  tind.  jah  is  ist  hauhib  leikis  aikklesjons.  saei  ist  anasiodeins  frumabatif 
19,  20  us  daupaim  ei  sijai  in  allaim  is  frumadein  bahands.  unte  in  imma  galeikairfa   alla  fullon  banan  /ab 

bairh  ina  galripon  a!'a  in  iiiiina  gav.iirpi  taujauds  pairh  hlop  galgins  is  pairti  ina  jappepo  ana  niipai 

21  japbeboanaliiminam.jali  izvis  simle  visanriinsfrainap  dansjahrijandsgaluigdaiiu  vaurstvam uhila  m. 

22  ib  uu  gafribodai  in  leika  mammons  is  pairh  daupu  du  atsaijan  izvis  vcihans  jah  iinvaminarisjah  unfairi- 

23  nans  faura  imma.  jabai  svepanlt  pairhvisin  in  galaubeinai  gabvasiiriai  jah  galulgidai  jah  ni  afvagidai  »1 
venai  p.ivaggeljons  poei  hausidedup  sei  ineriuj  ist  in  alla  gaskaft  bo  uf  himina.  niznzei  varp  ik  pavlus 

2-»  andbabts.  nu   fagino    in  paimei  vinna  f.iur  izvis  jah  usfullja  gaidva  aglono  xristaus   iu   leika   mei- 

INTEKPRETATIO.   AD  COLOSSENSES. 

1,6.  —  in  veritaic;  7.  sicui  aceepistis  ab  Epafra,  hoc  dileclo  conservitio  nosiro,  qni  csl  fidus  pro 
vohis  minister  Chrisii  le-u  ,  8.  qtii  eiam  noiilicavit  nohis  vesirum  amorem  in  spiHtti ;  9.  ideo  etiam  uos 
at>  hoc  dic  ii tio  audivimu-,  non  ccss.ivimus  prn  volis  oranios  et  precantes,  ut  impleamini  cogn  t  one  volun- 
t.lis  ejus  in  omni  sacienlia  et  prudeniia  spiriluali,  10.  ut  ealis  digne  domino  in  omni  quod  placeat,  in 
omni  operum  bonorum  Iructuni  fereuies  in  scientia  Uei,  II.  in  omni  potemia  crmborati  seciindum  po- 
lentiam  glorix  ejus,  in  onmi  patieiuia  ei  iungauiiiiitale  cuin  gandio,  12.  gratias-ageitles  Palri.qui  vocavit  voi 
ad  |i;ir  em  sortis  sanctorum  in  luce,  13.  qui  liberavil  vose  polesiale  tenebrarum  el  acccpit  in  regnum  filii 
amuris  sui,  14.  io  quo  hahcmus  reriemptioneni,  rcinissionem  peccaiorum,  15.  qui  csl  imago  Dci  invisibilis, 
primogeniius omnis creatura'.  lij.  [-'am  ineo  creata  fuerwit orenia  inccp.l»  et  sup.T  terram,  li.ic  visibilia  et 
hxc  invisibilia,  sive  ihroni,  sive  dom.  .alinnes,  sive  regna,  sive  poleslales,  oronia  per  eum  et  in  eo  creala  s.nu. 
17.  Et  is  pst  ante  oinnia  et  omma  in  eo  composita  stint,  18.  et  is  esl  cnpul  corpons  ecclesi%,  qui  est  princi- 
piuiii,  primogenilus  e  mortnis,  ul :  t  in  omnibus  is  pi  imaluni  lenens.  19.  Nam  in  co  placuit  omuein  plenilu- 
diuem  habiiare,  20.  et  per  eum  re.-onciliaic  oinn  a  n  eo,  pacem  faciens  per  sanguineiu  crticis  e  us  per  euni, 
sive  b*c  snper  terram,  sive  haec  su|ier  cobIos.  21.  El  vos  quondam  exsistenies  alienatos  el  inimicos  sensd 
in  operibus  malis,  2i.  verum  nunc  recoitciltaii  in  corpore  carnis  e,us  (ier  mortem  ad  exhibendum  vns  sanctos 
et  immacul.itos  et  inculpaios  ante  eum;  23.  i  quidem  permaneiis  in  iidc  flrmaii  el  slabilUi  et  non  moti  a  spe 
evangelii,  quoil  audivislis,  qtiod  ;  :-dicaltim  est  in  omnem  creaiuram  hanc  subcoelo.cujus  facnis-sutnego  Pavlus 
ininisier.    2i.  Nunc  gaudeo    in    juibus  paiior   p>o  vobis  et  evpleo   quas   desunt  afBictionum  Christi  in 

ANNOTATIONES. 

i,  6.  in  sunjai]  incipit  cod.  B.  cutn  codd.  omisisse  videtur.  —  jah  po]  cod.  A  jap- 

l,  7.  *t)ast«|  G"th.  c.   codd.  e  xzi.  —  tesuisj  °  gr.  f>o. 

oinn.;  G<  t )>.  c.  Vulg.  i,  20.  t.uma]  eo,  G»th.  c.  verss.  lalt.  trbtiv  pro 

i,  9.  pamma  rtaga  ei\  sic  pro  pammei  daga  {-rn  iyi-  avriv  iegisse  videtur,  sic  vs.  22.  —  ana]  sec.  super, 

p aj),  uu  loquitur  Cor.  S,  n,  *3;  Gal.  v,  1 ;  vid-  larovn  Goth.  c.  codd.  ini  legil. 

ad  L.  i,  20.  l,  2!.  nu]  v'nl.  a'l  Itnm.  vn,  6.  —  aafripcdui\  re- 

1,  10.  ei  gaggmp]  ut  ealis,  gr.  omn.    neptvonricTvt  conciliati,  gr.  «iroxariiWa^rw. 

(uftic),  cf.  iv,  b.  —  vairpaba]  iucipii  cod.  A.  —  bai-  i,  22.  nmnitnont]  carnis  .  sic  Caslill.nn.TO  in  cod. 

rondaus]  Guib.  °  x«t  orj?avof*£»oe.  —  vi]  teri.  in,  B  s-- riptum  esse  vitletur;  cod.   >  h.  I.  adeo  e;t  exc- 

0  gr.  sus,  ul  inde  allerius  leciionem  conlirmare  iioi:  ausus 

I,  i2.  saft  lapodai  q.ii  voeavil,  gr.  ixavuffonrre.  —  sit.  Cum  Cor.  I,   vm,   13  y.piv.;,   veibuni    c.jgnalc 

Uvit]  vos.  gr.  lifidc  —  liuhada\  Cast.  X  Uuhadm.  signiiicationis   per  mhnz  traiislatuin  sii,  codd.  acnu> 

I,  13-  itois]  vos,  gr.  ijfii.;.  inspicienii  aut  h.  I.  aut  Corinth.  I.  1.  leciionem  eru- 

I,  11.  /rnwiiKr/i/e]  cotl.  B  el  Cast.  X  [ravaurle,  ef.  lum  iii   speramus,  que  veib.i    forma  sibi  t-iiuiiioia 

ad  U.  v,  13;  eodex  A  h.  I.  ohliteraius  t-st.  exhibebit.  — h]  vid.  ad  vs.  20. 

I,  !5.  udg.isaiMiaitis]  sic  (pro  Usil.ilinre  iniciisiiiiva-  l,  23   ««]  pr.  in,  °  gr.  —  gapvaUidai  —  galulgidai] 

iit/K,  vid.  Cor.  li ,  iv,  -i)   iii   cod.  15;  cod.    A   plaue  1  cod.  A. 

uele  ieius  est.  Ca>t.  i,  24.    usfidlja]   cxpleo,  Golh.   c.  codd.  «vairi»?;)'» 

i,  Iti.  Iiimina\  coelo ,  cod.  A  c,  gf.  oron.  pr.t»tcr  pro  KJimarSfip'*  legisse  vide.       —  guidva]  Cas>.  * 

ti.  »p.  Mi.  himutam  (cu;!is) ,  catterum  Gudi.  eiiam  ri  gaidvl. 


819  i;;:;i.ioi;i  \i  i  i.ni  \n.v  yit.sio.  «ig 

.1  iidiii. i  bui  lu!,  ii.  juiei  i-t  aikklesjn.  LUnzei  nnb  ikuiidbahts  bi  ragina  gu].«.  I>niei  gibnn  isi  ims 

iii  iivii  du  usftilljan  vaurd  n>  [>*.  ruua  sei  gafulgina  vas  (ram  aivain  jab  iram  aldim  i{>  iih  gnsvikitii- 

27  |iii|a  varb  baim  veiham  l*.  baiiuei  vilda  auji  gakannjan  gabe  u  vul|i.iu-  biics  runos  in  biudom.  batel 

2x  ist  iriiiui  iii  Isvii  vena  vulbaus.  banel  veli  gaieibain  ultjaudani  all  mtnne  jab   laitjaudani  a!1 

20  nianne  in  allal  bandugcin  ci  :i  :iijaini:i  nll  manne  rullaviian  in  zriilnulesu.  dnbammel  arbaidjn  ns- 

H,   II  daudjaildl  lii  VIUHIVI  lei  inna  utvaurkelb  in  uiis  in  uiahtai. (ravatirlilc  leikU  II)  liim  iia  vr.- 

\i  itaus.  mibganaviairodai  iinma  in  daupeinai,  in  bizaiei  jali  mibnrritub  bairh  galaubriu  vaursivia 

i'<  gu|)s.  saei  urraitid i  n.i  ui  daubaim    jab  izvi<  daubani  vitandani  mlisadeli'ii  jn'i  uub  niaiia  le  lui 

ti  isvarii  mibgaqivida  ini])  iiuiiia  rragibanris  uns  allos  miosadedins.  afsvairbands  boi  ana  uns  v.uljabo- 

kos  rigi  i.iui  seinain).  [laiei  vas  amlaneibo  uns  j  b  {>'ia  uanam  ut  midumai  ganaglj  >ndl  iia  du  gai- 

15  gin.  aiidbaiiioudi  sik  leika  reikja  jab  valdufnja  gaiarbida  balbabi  gablaubj  mds  [)o  bairbiaba  in  li». 

1G  ui  manna  nu  isvii  bidomjai  in  mala  albbau  Iu  dragka  aipbau  in  dailai  dagis  dul[>iis  aib|>au  rulli[)e 

17 ,  18  at|  bau  labbattim.  balei  isi  skadm  [  ize  auavairbane  i[)  leik  xrisiaus.  ni  washun  Isvii  gnjinkai  viljanda 

in  hauiieinai  jah  blolinaasau  tggile.  balei  ni  saw  nshafjandi  sik  -varc  ufblesans  frain  frabja  leikii 

19  sciuis  jab  ni  babands  baubib.  us  b<mmci  all  leik  bairh  gavissins  jab  gabindos  auknandu  jab  [  ei- 

20  liando  vah-eib  du  vahsiiu  gu[is.  jabni  gasvultub  mib  iritlau  af  stibim  [)is  fauwaus.  w.i  [>anasei]s 
31,  22  svc  i{  vai  jn  bamma  fairwau  urredib.  ni  leikais  ni  tttnarpjaii  nikausjais.  baici  ist  ali  du  riurein. 

23  Lairh  batei  is  brukjnidau  bi  anabusnim  jah  laiteii.iin  inaune.  bnci   s  nd  svepauh  viurd  habaiuluua 
baudiigeins  bubiaus  iu  r.istubnj  i  jah  bauneinai  hairlins  jah  nufreidcinai  Icikis  ni  in  sv  ri[>o  wizai  du 

INTEKPR.ETATIO. 

rarne  me.n  pro  corporo  rjus,  quod  est  ecclesia,  25.  cnjns  factns-sum  ej;<>  minis'cr  secuinluin  consiiititin. 
iiemDci,  quaedaia  esl  milii  in  vos  ad  ezplendura  verbum  Dei;  2b.  mysterium,  quod  abscondituni  fuiti  s;r- 
culisei  ab;ctaiibns,  veriiiu  nunc  raanifestaium  fuil  hissanctis  ejus,  27.  quilms  voluii  Deus  notilieare  divilias 
gbni.n  bujus  roys  ci  ii  in  gentibus,  quod  est  Cbrisltis  in  vobis  spes  giorix,  28.  quem  no-  prar-dicainus 
admoneutes  omue  hominuin  et  dncentes  omne  bominnm  in  omni  sapieiiiia,  ut  exhibeamos  mnne  boniinum 
perieciuin  in  Christo  lcsu,    29.  adquod  laboro  certans  secundurn  opus,   quml   intus  operatur  in  n  e  iu 

viriute.     li,  II." pei  catnrum  eunis  in  circnmcisione  Christi.     12.  Con-e  ulti  ei  in  hnpti«mn,  in  quo 

ctiamconsiirresistisperGdemoperisDei,  qui  suscitaviteum  eniortuU,  13.  ei  vosmnriuosetislenlesdelicliset 
prjcpulioctrnisvestrxconjviviHcavit  cum  eo,  ignosi  ens  nobisomnia  itelicta,  1 1.  obliteranstuec  de  uobis  cbi- 
rn  rai  ha  decrctil  suis,  quoil  liiit  conlrariuin  n  >bis,  ct  bne  tulit  e  medio,  alflgeua  id  nd  crucem,  15.  esuens 
se  carnc  resna  ct  potcstates  defaranvit  audacter  abrogans  harc  p.ilam  in  sc  16.  Ne  homo  nunc  vs 
jmlicct  in  cibo  aot  in  polu  aut  in  parte  diei  fcsti  aui  pleniluniurutn  aui  sabbatis,  17.  quod  esl  unibr a 
horiiui  lntnrorum,  verum  corpus  Chri  li.  1S.  Ke  quhquam  vos  palnia-fiaiulel  vulens  in  humibiao 
etculii  angelururo,  qnod  non  vidit  eitollens  se  liustra  inflalus  a  meule  carnis  suaj  19.  et  non  ha- 
b  ns  cipul,  e\  quo  onine  corpns  per  nexns  it  ligaluras  aiirtum  et  alilura  crescit  ad  iaerementuin 
Dci.  20.  Si  moriiii-es:is  cuiii  Christa  ab  elemenlis  hujus  mundi,  q»iil  amplius  nt  vivi  in  hoc  mtindu 
rieccrntist  21.  Ke  tangas,  ne  a>leilas,  ne gustes,  22.  quod  est  onme  ad  cnrrnplionem,  per  quod  id 
adbibeatur  secunJum  pracepla  cl  doclrinas  bomiuum,    25.  qiu' .  sunt  quidera  ralionem  habentia  sapienti.o 

ANNOTATIONES. 

s  :uiel  tnntuni   accidit.  —  lisiiail]  cod.  B  el  T.nsi.  )«( 
r/fi'^(#ij  cuil.  B  per  coifipendiufii  gjin  eva- 


i,  2G.  nn]  \i '.  al  B  m.  vn,  6. 

1,  27.  O-i&.ill]  iHvilias,  g  .  ri;  o  7r).o0ro.-.  — piil  ij 

qno  I,  -i.   ; 

i,  'iS.  t  $u\  li-s'1,  "  sr. 

i,  29.  /idiiiiiri]  Gnih.     wxi.  —  bi]  desmil  eod.  B. 

|iaur»io]  G"ih.  •  «JTr.u.  —  i.tnann  Heawkciji]  sie 

e  ceria  cunjectura  eJidimus;  Cast.  postquara  ednbt 
hiiNiia  u  lurktip,  iieruui  iiispectocoiliee  inini...  wour- 
keifi  scriplum  esse  ei  videlur,  quainqoam  locusoblt- 
leraiusit.  Utvaurkja»  enim  pro  simpbci  vanrkjan 
ciiam  Eph.  vi,  15  inveiiitur;  deinde  innuna,  qu.id 
tupersiiles  reliquix  suaJeanl  ei  quod  ab  Cast.  Koin. 
vii,  22;  Cur.  II,  tv,  l»j,  cl  Ep'i.  in,    1b  eililiini  esi, 


Ksmott. 

r.itiuii  liabet. 

II,  i.'>.  leika]  carna,  r  gr.,  qni  h  ibent  (<7af«i, 
niniilunt  t«;  «o^i,-  ct  e  riiiii  ratio  velbi  Ciinjiiii^eodi 
prorsua  aha  esi,  nli  c  ver-iune  litina  noslm  engansci 
i  otesl  ;  i .  Gutb.  vert.  Svr.  ct  P.ur.  lall.  conspirant. 
—  gablattbja)uis  po  bairiitaba\  abrogans  b  ee  pa'a  n, 
gr.  ninn.  BaiopSsuawf  «Jrov;;  a-Jrif  c.  Goll).  cod .  k 
a|).  Hi.  legit- 

II,  1t>.  dagii]  dici,  °  -^r.  ninn.  —  (uttifre]  plenilu- 
niururn,  gr.  uum.  inu^ijvta; ;  cu.n  et  iioviluina  ei  ple- 
ii  luuia  Gernwiis  sicVa  haberoniur  lempnra  (cf.  Ta- 


protiterea  ;n  levto  uon  pusuimus,  quin,  uti  Crim.  W.      cil.  Germ  n.  II,  Cxs.   de  lleli.  Call,  1,  M>.    Crini 

j.  l\\.  p.  31  lur.u  epislolx  :»l  Epbesios  di>iua  cou- 

jeetur.i   invenit,  non  sic.   sed  iunuinj  (interinr)  m 

iiill.    lejiuir;   n  q  le  igilur  i  iiihiki   adveib.i    f.irm  i 

,  >,c  pul.si,  seil  innonil  vel  tiuu,  quod  Ijriiii.  ouiisil, 

q  ii  1. 1.  Cnr.  II,  iv,  IG  ta  iununa  tilii  prohavil et ea- 

deni  nio.lo  dctuiii  essc  ezlsii  nr  it,  quo  quod  wqnilnr 

:,-  iil.uia.  —  mi/lluij  desiu.t  e  i.l.  A. 

,1,  1 1.  fr,ii<aurAte]  pe  icaiurum,  •  +r.;  pergitcol,  li. 

ii,  t5.  injaii./uiuj  Golh.  c.  cudd.  "  -iv.  —  mi^aii/i- 
uida}  Golh.  C,  cndil.  "  uji«; 

ii,  li.  ana]  cod.  II  ■:■,  ama.  —  idinnim] snis,  •  ^r. 

omn.;  Goth.c   vers.  Ann.       fea;«i  ra»|  eis.iect  >vi- 

proj  ler  radj.i    1  u   cumG  itb.  «'  eci 

o  /.-.  uirivav;i'.v    :ul    pr*  cile.is  f,  .    - ■■■releie  ..l.i 

e-s.-,  :ii ni  - 1    -  ib  i  <  llcr  i ii  iS.UI,  ei  g   ee.  le  »  u< 

,      ■  .       |     l  ,     i.l  |'ie    e 


,/  uisc/u  i/i;  Itol.  p.  4t4  sqq  ).  iuirari  aiitpiis  nolesi, 
cur  inierpies  nuiic  eonlra  gr;eci  textus  aucioriutom 
pleid  unia  posuer  t ;  sed  imle  pleullunia  noviluaiis 
soemniur.i  fuisse  disrinnu),  quni  ipsum  eliauiapild 
Samncs  fuisse  Beda  <lc  temperoni  ralbrao  eap.  15 
in  lieit.  —  taUflMwi] sabbatis, gr.  omu.  v*  Wrt  ■•  »V»I 

o u    *^ir  ■>. 

n,    -ii.  /)-:sj  o.nl.    \    persii.    —    /  ad 

bllC,  "  itr.  iiiiiii.  Goill.  c.  veii.  Anii.  Vu  -  01  l'.n'. 
la.i 

■I,   21.'"  I    ,..'.!      \    ■■>'■     -~    ..wl«l'/7'lis  — 

kau$jan\  1  sr.  nnin. 
ii,   ■:■}.   (nimiiim]   »le  rnld. ;  Casl.    '*,    fattmfai, 
II,  2'.    ivehuu-i    •HliirdJ    *    gr     0 —    /*•»*«•••«»  1 

np  .:i  >iin,  '  gr.,  o  iio. :  Gwi.  ho 

\    r-  i  n  vol     11«    !  i  .       Hliii  .liail  in.l  . 


AD  COEOSSENSES  if!,  l-l!).  818 

sojia  lcikii.  jabai  nu  niijiiirrisiib  xrislau.  [mei  iupa  sind  sokei]).  barci  xiistus  istin  laihsvai  guhs  si- 
tands.  haimei  iupa  siml  fra[ijaib  ni  [)aitn  [loei  ana  airbai  sind.  unte  gadatih.nodcdiih  jali  libaLis  izvara 
gafulgina  ist  ini]>  xrislau  in  guba.  bm  xrislus  swkunhs  vairj)i[)  libains  izvara.  haiuili  j  ili  jis  liairlitai 
tairbib  m)h  iuuna  in  vuljiau.  danb  i[)  nii  lijiuns  izvarans  hans  haici  siinl  ana  airh.i  horinassii 
unlirainein  vinnon  luslu  ubilana  jab  failiti;;eironi.  sci  ist  gsliugagurie  skalkinassus.  bairli  Juei  qimi[] 
hatis  gu()s  ana  siiimin  ungalaubeinais.  in  Jiaimei  jab  jus  iddjeduji  simle.  Jian  libaidcdoji  in  [)aim.  i[i 
nu  afiagcij)  jali  jus  |)o  a',la  liaiis  pvairbein  un-elein  anaqiss  aglaitivaurdein.  us  iiimi[)a  izvaranuna  ui 
usgaggai.  ni  liugaij)  izvis  misso  afslau|ijaii.lans  izvis  Jjana  fairnjan  niannan  mi()  tojain  is  jali  gaha- 
nio{)  iiiujaiiiina  hanima  ananividin  du  ufkunbja  bi  frisaliiai  bis  saei  ga-kof  ina.  Jiarei  nisl  kreks  jab 
i.id.iius.  biinait  jab  fauralilli.  barbarus  jab  sky[}iis.  skdks  jab  freis.  ak  alla  jall  111  allaim  xrisltis. 
gabanioji  izvismi  sve  gavalisai  gubs  veihans  jab  valisans  brusts  bleijiein  annabaiitcin  sclcin  hauneiu 
a...  qaiirein  usbisnein.  J)iilandans  izvis  missojah  fragibandans  silbans.  jibti  was  vifira  wana  babai 
fairina  svasvc  jali  xrisius  fragaf  Izvis  sva  jab  jus  taiijaib.  ahban  ufar  alla  friajiva.  sei  isl  gabntli 
ustaulnais.  jah  gavahbi  gojis  svignjaij)  iu  bai'tam  izvaraiin.  in  baminei  jali  labodii  ve  ub  iu  ai- 
naiiima  leika  jali  aviliudondaus  vairbaih.  vaurd  xristaus  bauai  in  izvis  gabigal  a.  in  allai  bandugein 
j.ili  frodein  alimeiriai  l.iisjand.ms  jab  lalzjandans  izv's  silbans  psalmom  bazeinim  saggvim 
aliineiuaiin  in  austai  siggvauri.ius  in  hairtain  i-.varaim  fraujin.  all  biswah  Jiaiei  i.uijaiji  iu 
vaurda  aijijian  iu  vaurstva.  all  iu  namin  frajns  ie-nis  aviliudondans  gujia  attm  hairli 
ina.    jus    (|inons    ufh.ui-jaib    vairam    izvara  ni    svc    gaqimib    io    fraojiii.     vairos    fnj  [>    qeuins 

INTERPRETATIi). 

Opiiiinnis  in  obscrvaliune el  huimliiale cordis  ei  noii-tcmprratioue  corpnris,  non  in  honnre  aliquo  ad  sa- 
luritaicm  carnis.  m,  1.  Si  igiiur  consnriexisis  Christo,  qure  supra  sunt,  nnsrlte,  ubi  (  brisins  est  in  devira 
l)ei  sedens ;  2.  uux  supra  suni,  c  gitate,  non  bxc  quae  snpcr  lerram  sunt,  3.  nam  iuonui-csiis  et  vita 
Veslra  abscnndiia  esi  cum  Clinsto  in  Deo.  4.  (.'um  Christus  manifestus  lit,  viia  vcsiia,  lunc  eiiam  vns  ma- 
nifesli  lilis  ciini  co  in  gioria.  o.  Occidile  igitnr  meuibia  vcslra  liaac ,  quac  sunt  super  lerram  adiilleriuin, 
impuiiiaicm,  libidiiieni,  cupidilalem  malani  ei  avaritiam,  quae  est  idolorum  servitus ;  0.  prr  qua-  rcnil  ira 
Dci  super  QliOS  incredulilatiS  ,  7.  in  quibus  eliaiu  vos  ivisiis  olim,  cum  vixislis  in  liis.  8.  Vcrum  minc  de- 
ponile  eti.m  vos  lixx  ouinia  .  iram,  aniniositalem,  imiirobilalein,  convicium,  impiidiciim-scrmoncm  ;  ex  nre 
veslro  iii!  exeat.  9.  Ne  meiiiiaiiiini  vobis  iiwicein,  exuenics  vobishune  aniiquum  homiiiem  cumfaciis  rjus 
10.  ct  vestile  novo,  boe  renovato  ad  cognitionem  scruiidum  imagin^m  hiijus,  qui  creavil  emn.  Il.llbi 
noii-csi  Cnecus  ct  ludums,  eircumcisio  et  priepuiium,  barbarus  et  Scyibns,  seivus  ei  liber,  sed  oinnia 
el  in  omnibus  Chrislus.  11*.  Induite  vobis  'gimr,  ut  elecli  Dei  saneii  ei  elecii,  viscera,  rommisrralioueni, 
uiiscricordiam,  probitatem,  huniiliiatem  m(entis),  mansuetudiiiein,  paiiemiam,  13.  tolcrantes  vosinviceiii  et 
cond,  nanies  ipsi ;  si  qms  adversus  qoem  babeat  querelam,  sii  nt  etiam  Chrisius  comlonavit  voliis,  sic  etiam 

vos  faciaiis.     14.  At  supcr  o ia  amorem,  qui  osi  vinculum   perfcclionis ,     15.  el  pax  Dei  exsuliei  iu 

cordibus  vestris  ,  in  quo  eli  m  vocati  fuisiis  in  uno  ou-porc  ei  grati  tiatis ;  10.  verbum  Cluisii 
babiiet  in  vobis  iargiter,  in  oiniii  sapienlia  et  prudemii  spinluali  docenies  ct  admoncntes  vnj 
ipos  psalmis,  laudibus ,  cantibus  spirilualihus  in  graiia  canentes  in  cotdibus  vesiris  domino.  17. 
(luiiic  quodcumque  quod  faeiaiis  in  verbo  ant  iu  oiicre,  omne  in  nomiue  domini  leso  graiifieantcs 
Leo  p.itri  per   cuin.    18.  Vos   uxores,   pareatis  viris  vcsiris,  ut  conveuii  in  doinino ;     19.   viri,  amaie 

ANNOTATiONES. 


S'17 

iii 

,  1 

i 

■  3 

4 

fi 

G 

7 

,  8 

9, 

10 

II 

M 

15 

ii 

15 

10 

17 

18, 

10 

detnr.  —  [u$tul»ija\  observalionc ,  gr.  eSE^fijo-xiia. 
—  Iiaiiliin}  conlis,  °  gr.  ;  sunt  qifdem  cod-l.,  qui  toj 
voij;  addaui,  sel  vid.  ad  in  ,  12.  —  unfre/deinai]  sic 
cod.  A;  eod.  B  el  Casi.  );(  iwft\idei,  vid.  ad  Rom. 
ix,  30. 

iii.  1.  paiei]  cod.  A  par  (ibi). 

iii,  4.  urarn]  veslra,  gr.  iuJSt».  —  panuh]  sic 
codd.,  ncc  15  pannu,  ncc  A  pannuh ,  oli  Cast. 
ed  dit  el  adnotavit. — >nip  iinnni]  gr.  aiue  baiih- 
lai. 

III,  5.  /u):,i»jsin]i,od.  A  /ii.i ■iitu-iuii.  vi  I.  ad  Mc.  vii, 
3"J.  —  vinnon]  cod.  A  tinna.  —  ubilana]  sic  rccle 
cod.  A;  cod.  U  X  "'"'"  —  *«»]  v'd-  ad  Tmi.  I,  vi, 
10. 

iii,  8.  mt]  vid.ad  Rom.  vn,  0.  — izuaraimna]  ilesi- 
nit  cod.  A. —  iii  ustjaggiii]  ne  cxeai ,  '  gr.  oinii. 
pr,eter  cod.  G.  Goili.  coitspirat  cutn  loco  parallelo 
Eph.  iv,  29. 

iii  ,    10.    gahamop  j    vesiile  ,    gr.    otiiu.   evJuo-« 

fieVOI. 

iii,  W.jtth]  lert.  ei  quart.  t-t,  °  gr. 

iii,  \i.  bUipein}  coinmiserationcm,  gr.  omii.  o?x- 
rtfitmu  vel  ot/trtc.uwv ;  qutid  ileimle  Golb.  urinahairUin 
(iiiiseiiconliant)  midit,  °  gr.  onin.  elglossam  ad  vei- 
lituii  bleipfin  in  lexltim  illatam  esse  judicamus.  — 
a...\  |ir:eter  bane  litleram  Cast.  propler  littiratn 
mcmbiaiirc  nihil  couspieerc  potuil ;  iu  adnolalione 
uhitit  suppl.  ndtim  essc  susjioans  ,  vcrum  teiiyi-.sc 


nobis  videlur,  nam  sie  Tarttvoy^oTuvr,  etiam  I'hilip. 
u,  5  per  liaut  eins  gtthugdais  etsupra  n,  23  per  huu- 
ncins  hairtins  convcrtitur,  qnoruni  allero  loeo  codti. 
tov  voor  a  iditum  balient,  eoi  voci ,  aul  si  Gotlius  liou 
lc^ii,  cjus  setisui  opiime  respond  l,  uli  gikugds  ct, 
hairlo,  sic  ahn.  vid.  Pbilipp    iv,  7  ;  Til.  i,  15. 

iii,  13.  vipra]  Casi.  X  vipka.  —  taujaip]  facialis, 
"  gr. 

III,  14.  a!ln}  Golb.  °  to-jtoi,-. 

lll,  lo.  gups\  Dei,  gr.Xpto-roO.  —  svignjaip]  vitl.  nd 
Tliessal.  I,  iv,  14. 

iii,  16.  ja/i  frodein  ahmeinai]  ot  prudeniia  spiri- 
luali, "  nmn.  gr.  et  verss. ;  eflieimr  hoe  additamcnto, 
nisi  ex  alio  loco  liuc  translatum  est,  aniplificaiio  no- 
(ionis,  ciijus  figura;  exempla  ad  Cor.  1,  ix,  ia  colle- 
gimtis;  ahmdnai  auiem  li.  I.  Goih.  ex  euiiem  lonte 
hausisse  videlur,  umle  i,  28  codd.  graci  et  ver.^s., 
quibogrum  Golh.  fere.  semper  conseniire  solel,  -rrv;j- 
««Ttxij  duvertiiil.  —  psalinvm}  Colli.  e.  codd.  el  h.  I. 
et  aute  saygram  •  r.xi  —  saggvim]  sic  cod.  D  Cast.  X 
saggvam,  sed  postea  taggvim  Add.  p.  70.  •—  fraujiu\ 
doimno,  gr.  8ew. 

iii,  17.  init.et  deinde  post  gttpa  Goih.  e.  codd. 

xat. 

iii,  18.  jus}  vos,  vid.  ad  L.  vi  50.  —  Uraruim]  vc- 
slris,  °gr.,  cf.  ad  Cor.  i,  vu,  10. 
iii,  19.  tsimros]  icslras,  °  gr. 


m  OIBLIOKIM  (II  riLANA  VErtSIO.  820 

20  ifvaros   j.ili    iri  l(]aib    b.mrui   vi|ir.»   |mm,    bamri    ufbiuajfli|)  fudrctnum  bi    alt.   imte   pala    vaiU 

21  galeikaip  ist   i.i     fraujin.    |o|  allaiis    ni    (mnijaih   barna    i/.vnra    «lu   fivaii ticin    ol  ni   vairbaina 

22  iii  unlusiau.  pevisa  ulliausjaiji  bi  all  lc.ka  Ihujan  ni  in  autun  e>kj!hinondans  sve  mannaai  aaniUn» 
S3  dans  ak  io  ainla.pein  hairlins  ogatidants  «i>I>    bitwah  |ialei  laojriip  ui  saivalai  vaurkjnp  svo  fraujio 

24,  25  ni  mannam  vilandau.)  palei  af  fr.injio  nimip  andalauul  arbjlt.  ooie  ftaujin  xrislau  skulkinnp.  sa  ;ut 
iv,       i  skahula  amlniioi|>  patei  skop  jah  ni-t  viljalialjiei  al  gnpa.  jus  fraujaos  garaihl  Jall  ihnassu  pevisam 

2  atkannaip  vitamlans  palei  ailiup  jah  jos  fraoj  in  iii   liiioioaio.  bidai  hafijaodaos  izvis  vak.iinluns  ia 

3  izai  lo  aviliud.ini.  bldjandani  samana  jah  bi  oos  ei  gop  nsluk.ii  nnsis  haord  vaurdis  du  rodjan  ruoa 
4  ,  3  irislaos  in  pii-izei  ]ab  g .!  uiul.ms  im.  ei  gabuirhljau  [>o  svasve  skuljau  rodjao.  iu  liaudugeiu  gaggaip 

6  do  ji.iiui  uta  pata  iii.  l  usbogjaodaos.  vaurd  izvar  siiiteino  in  inilal  salta  gusuqnp  siai  ei  vileip  waiva 

7  skuleip  ainwarjaniineli  andhuljan.  patci  bi  mik  bl  all  gakanneip  izvis  lykekus  sa  liuba  brnbar  jah 

8  triggva  andbahts  j.ili  gaikalkl  lu  fra»jiit.  pinei  iusaodida  dg  izvis  duppe  ei  konojai  Wl  bi  izvis  isl 

9  jah  ga]irafsijai  liairiona  izvara  mip  aunisimau  pamma  liobin  jah  tri^gvin  brnpr.  saui  ist  us  izvis. 

1 0  paiei  all  izvis  gakaonjaod  paiei  her  isi.  guleib  izvil  areistarkus  sa  iiiipfrahunpana  mis  jah  markus 

11  gadiliggs  bamabins.  do  paoei  neioop  inabusnini.  jabai  qiinai  at  uvi  .  andniimip  ina.  jah  iesus  s.iei 
haitada  juslos  paiei  sind  us  biniaiia.  pai  aiiui  gavuiirsivaiis  sind  piudangardjos  gops.  paiei  vesoo  mifi 

?2  du  g:i[>rafsteioai.  goleip  izvis  aipafras  sa  os  izvis  skalks  xristaus  sa  sinteino  usdaudjaods  bi  izvis  iu 

13  bidom  ei  standaip  allavaurstvans  juh  fullaviiaos  io  allaioma  viljin  gups.   veilvodja  auk  iimna  patei 

14  habaip  manag  aljan  bi  izvis  jah  du  pans  paiei  siod  in  laodeikaia  jah  iairaupaulein.  goleip  izvis  lukas 

15  leikcis  sa  liuba.  goleip  pans  in  laudeikaia  bropruns  jah  nymfan  jab  po  ingardjon  is  likkleijou. 

INTERPKETATIO 

BMttt  veslras  et  ne  siiis  acerbi  conira  has;  20.  fllii  ,  parealis  pareniibus  sectindiim  omne ,  nam  lioc 
hene  placitum  est  io  d.imioo;  21.  vos  paires  oe  soilicitetis  Glins  vesiros  ad  aoimositatein,  ul  non  fiant 
in  irgritudine  ;  22.  scrvi,  pareatis  sccuuduni  umne  corpore  duiiiiuis,  nou  in  oculis  servientes ,  ot  liom-ni- 
bos  placentes, scd  io  simphcit.ie  cordii  linicnies  beiim.  23.QiJodcomque  quod  faciatis. ex  animo  operemini 
stt  doinino,  noo  boniiiibos,  24.  scientes ,  quod  a  d.  iuino  accipitis  inercedem  Imredilutis,  nam  dnituno 
Christo  scrviiis.  25.  Hic  eniio  noxius  accipil  qnod  nocuit,  el  noo  -  est  favor  apud  Deuin.  iv ,  1.  Vos 
domioi  jnsliiiam  el  aequiiaiem  servis  praestalc,  s  ientes  quod  babetis  etiam  vos  dominum  iu  cielis.  2.  Ro~ 
gati  ni  ailjuugenles  vns ,  vigilanlu  iu  ei  in  gratlbui  :  3.  rogantes  simul  eiium  pro  nobis,  ut  Oeus  aperiat 
a<>his  osiimn  vcrbi  ad  dicciulum  mysierium  Cliristi ,  propter  qood  eiiam  vindus  sum ,  4.  ut  mauifestem 
hoc ,  sxuti  deb.  am  loqui ;  5.  in  sapienlia  eatis  ad  hoc  foris,  lioc  tempos  redimentel.  6.  Verbura  ves- 
trum  scmper  in  gratia  sile  condiiuin  sit.  ut  sciatis  quomodo  debeaiis  unicuiqoe  responderc.  7.  Quod 
s^cundum  meust,  omne  noliflcal  vobis  Tycecos ,  hic  earus  fmter  et  fidos  minister  et  co  serviiiom  in  do- 
mino ,  8.  quem  misi  ad  vos  idco  ,  ut  C'gooscat  quid  de  vobis  est ,  et  c.onsoletur  cnrda  vesl.*a  ,  9.  com 
Onisimo,  boc  caro  el  lido  fratre,  qoi  cst  e  vobis ,  qui  omne  vohis  notiflcanl,  quod  hic  est.  10.  S  lulal 
vos  Arisiarcus ,  hc  concapiivus  mihi  et  Harous,  consobrnos  Barnaba ,  de  quo  accpisiis  mandata ,  si 
veniai  ad  vos,  accipialis  rura  ;  i  I.  el  lesus  ,  qui  vocatur  justus  ,  qui  sunl  e  circumcisiune.  Hi  uni  cnope- 
ratnrea  mnl  regni  Oei,  qui  fnernnl  nnhi  ad  cunsolationem.  12.  Salutai  vos  Epafras  .  hic  e  vobis  servus 
Chrisii ,  hic  semper  certans  de  robil  in  precibus ,  ut  steiis  omnoperantes  et  perfecti  in  omni  vnluntato 
Oei  ;  13.  testor  enim  ei ,  quod  habet  multum  siudium  pro  vobis  et  de  his  qoi  sunt  in  Laodicea  ct  lero- 
pol.i.     14.  Salutat  vos  Lucas ,  medicus  hic  carus  ;     15.  salulale  hos  in  Laudicea  fratrcs  et  Mymfan  et  hauc 

ANNOTATIONES. 

»n,  20.  isi}  gr.  a ••te.  mila.  Arg.  I  is   (Mc.  ix,  50;   L.  xiv,  34;   gasnpon  eodei» 

iii,  21.  du  pvairhein)  errai  Casl.  direna  du  fwair-  sensu   legiior.  —  tiai\  cod,  A  sijm',   quod  gr.  «mn. 

Iiein  snp  rOuiiiii  esse,  q u ia  gramjan  prnprie  ipiSitnv  omillunl.  —  ei  nileip]  ut  sciatis,  gr.   ooiii.   siSct<u\ 

signifieet ;  nam  quod  addilmn  esl  du  pvairluin  (ad  Colh.  c.  Vulg. 

irainl  verbo    gramjan    (sollicilare) ,    eo    eomprnba«  tv,  1.  lykekus]  cod.  Ktykeiknt. 

liir  Goih.  non  if,iQi%i-.t ,  sed  c.  codd.  napopyi&Ti  le-  iv,  9.  liubin  —  Iriggvin]  1  gr.  —  ^uiVi]  qui ,  '  gr.; 

gisse.  G»ih.  c.  cod.  0  ol. 

iii,  22.  leika  (raujam]  Casl.  X  Jc'-.  nam  'e'*[a  re"  •*•  "10-   urfittarkus]   cod.  A  X  ariattarkns.  —  du] 

•.pooilel  grapco  xorra  aapra  quod   quidem   addiia  bi  nnlandus  est  novus   usus  hujnS  piaeposiu.inis,  cum 

pia>posi'ioue  reddenduni  erai,  ei  :vgrc  eliam  baim  accusativo  posila?,  pr.ci  r  hunc  locum  eiiaio  v>.  13; 

artWuiInm  desideramus  (paiin  bi  leikn  fraujam).  —  valel    aiitcm    u'rnque   loco    i.leio    quud     ;  i    (pro), 

jk/i]  Deom,  gr.  xuftov.  quapropler  ii  loci   non  ad  cnnfirinandain  upmioneiu 

111,  23.   init.  G  th.  c.  codd.  °  xai  ir«v.  —  i'iau''i'.J  afferri  possont,  ctiam  J.  xvi,  32  tekta  uceusat  vum  a 

Goih.  "  x«  du  pciidentein   esse ;    ad    illuui    enim    locuiu    hucc 

111,  25.  ank)  enim,  gr.  Si. —  riljahaipd]  cml.  II  et  sigoilieatio  1100  pert  net. 

Casl.  X  fitjalialbein,  vid.  Epli.  VI,  9.  —  at  i)"/>o]  iv,  II.  aiiuf]  snnt.  "  gr. — piudangardj cj]  rtfgni, 

apild  Deum,  *  gr.  gr.  onm.  ii;  tiiv  i:a3«X;iav. 

iv,  1.  ailiufi]  gr.  omn.  posi  jus.  iv,  12.  sij  sec.  hic,  "gr.  omn. —  ■ManmnlMM  — 

iv,  2.  Iialijandans]  ailjnngenies,  gr.  omn.  rowxap-  fnUavilans]  i  gr.  omn.  el  Gnth.  c.  codd.   7t;i;    . 

rsptirt,  prujier  cod.  Colb.  7  ap.  Mill.  —  avi7iudaoi|  fiqurwoi  pr<>  titi&a/HHibtt  legit. 

giatibus,  gr.  omn.  t^ptazia.  iv,  13.  w.im.u;  aljan)    niullam  xmulaiioncm,   $r. 

iv,  4.  «i>ii»ii<]  pergil  cud.  A.  7toXuv  novov. —  ju|  pr«,  "  gr.  01011.;  c.Tteiuoi  viil.  aj 

iv,  5.  /wfal    ood,  A.  vs.  10.  —  sind]    U_.iu;t  cud.  A. — jah]   icc,   C01U. 

tv.  6.  iivar]  Cas'.  X  llMfc  —  gatuqop)  sic  codd  ,  '  ru»  iv. 

ncc  cod.  A  gatukop,  uti  Casi.  aJnotuvit;   in  cud.  tv,  U.  liuba]  Goth.      11  Anpi;. 


m  I  AD  THESSALONICENSES  13,10— 19.  822 

(6  jah  pnn  ussiggvaidau  ai  izvia  so  aipistaule.  taojjib  ei  jali  in  laudekaion  3ik;.'csjon  ussiggvaidau  jah 
17  [>oi:i  isl  us  latitleikaion  jus  ussiggvaid.  jah  qibaip  ark'ppnu  saiw  Jpata  andhahti  batei  andnamt  in 
13,  19  fraujin  ei  ila  usfulljais.  poleins  meinai  l.atidau  pavlai.s.  g.imimeip  meiuaizos  bandjos.  anls  niip  izvis 
amen. 

du  kaulaussaim  usianh 

INTERPRETATIO. 

fnquilinam  ejus  ecclesiam.  10.  Et  cum  iegaiur  apud  vos  ha?c  epistola,  faciatis ,  ut  eiiam  in  Laudcea 
eixlesia  legatur,  el  quse  est  e  Laudicea  ,  vos  leeatis,  17.  et  dicatis  Arcippo  :  vide  hoc  niinisterium  quod 
accepisli  in  domino ,  ul  id  impleas.  18.  Salutaiio  mea  manu  Pavli.  19.  Memenlole  mei  vinculi.  Gratia 
Cuui  vobis    anicn 

Ad  Colossenscs  evjilicit. 

ANNOTATIONES. 

I»,  16.  Imutekwon]  sic  scribeudiim  est  pro  mondosa4         tv,  1  tf.  bandjot\  vinculi,  gr.  omn.  o=o-^wv. —  umen] 

eodicis  B  lectimie  laudekaiom. — poei\  nisi  sic  orrore  amen,  *  gr. 

librar.i  pro  toei  (i.  q.  w)  scripta esi,   div.    ho  ci         Subscriptio.     Nullns    gr.    eam  uli  Golh.   habet; 

(banc  q.ia»)  iejje.idum,  v.d.  ad  L.  i,  iii.—  hudeikawn]  c*,er.,m  pr0  kaHlani,aim  in  t0(J„  per  compend.um 

see.  G.ah.  c.  Vulg.     »«  ««.  —  utHggtmd.  }ah]  c  d.  kaauaim  scriptum  esi. 
Betdst.  X  uttiggv.idjau. 


DU  pAISSALAUNEIKIM, 


II,    10  —  j«h  gup   waiv::   veibaU  jah  garaibtaba  jah   unfnirioodaba  izvis   baim  gaiai.bjanda.n  vesum. 

f  1 ,  12  svasve  viliib  aiinvsrjanoh  izvara  sve  atta  bama  seina  hidjandaus  izvis  jah  gaplailundans  jah  veitvo- 

15  djandans  du  gaggan  izvis  vairpaba  gups.  saei  iapoda  izvis  du  seinai  piudang  irdjai  jah  vulpau.  dube 

jaii  veis  aviliudom  gupa  unsveibandans.  unte  ni.namlans  at  uns  vaurd  hauscit.nis  gups  audnemup  ni 

svasve  vaurd  manne  ak  svasve  ist  sunjaba  vaurd  g»bs.  patei  jah  vaurkheip  iu  izvis  juz  :i  galaubcip. 

14  jus  auk  gjleikonrians  vaurp.ip  broprjos  aikklesjom  gups  paim  visindeitn  in  iudaia  in  xristau  insu. 

15  unle  {>ata  aamo  vuunup  jabjus  fram  Izvaraim  mkunjam  svasve  jah  veis  fram  iudaium.  paici  jah 
fratijin  usqeraun  iesua  jah  sve&aim  praafetum  .iah  ons  fravrckua  j.h  gupa  ni  galcikandans  j.h  allaim 

16  tnannam  andanerpans  sind.  varMi  tlnos  uns  du  piudom  rodjao  ei  gai.isaina  du  usfulljai.  seinos  fra- 

17  vaurhtinssintcino.appan  snauh  ana  Ins  batisgups  und  andi.  abpan  veis  broprjus  gaainanaidai  af  izvig 
du  rnala  weilos  andvairhja  ni  hairtin  ufarassau  sniuraidedum  atidaugi  izvara  gasaivran  in  mau.igamma 

18  lustau.  unte  vildeJani  qircan  at  nvis  tk  raihlis  p3vlus  jah  ainamma  sinpa  jah  tvaim  jah  nnalatida  uns 

19  salana.  wa  auk  ist  unsara  vcns  aibpau  faheps  aippau  vaips  woftwljos   niu  jus  io  andvairpja  fraujins 

INTERPRETATIQ.  —  AD  TRRSSALONICENSES  I. 

n ,  10.  —  —  et  Dcus ,  quam  sancte  et  jnste  et  irreprehensibiliter  vobis  his  <  reilentibus  fuimus ,  U .  sicut 
tcitis  uironiquemqtJe  vcstrcm ,  uti  pater  filios  suos  rogantes  vcs  ei  consolantes  12.  ei  lestantes  ad  euniium 
vos  digne  Deo  ,  qut  vocavit  vos  ad  suum  regnum  el  gloriam.  15.  Ideo  eliam  nos  gralias  agimus  Deo  inde- 
Kioenter,  nam  accipientes  a  noDis  /erbum  auditus  F)ei  accepislis  non  sieutt  verbum  homiuuoi ,  seil  sicuti  «st 
vere  verbum  Pei ,  quou  eliam  operalur  in  vobis,  vos  •  qni  creditis.  14.  Vos  enim  iniitatores  lacti  -  esiis, 
fratres,  ecclesiis  Dei  his  exsislentihus  in  lud«a  in  Cltristo  lesu  ;  nam  hoc  tdem  passi  estis  etiam  vos  a  ves- 
tris  popularibus,  sicini  etiant  nos  ab  luda^is,  15.  qui  etiam  dominum  occiderunl  lesum  et  proprios  profetas 
et  nos  pcrsecuti-sunt  et  Deo  non  placentes  et  ommbns  hon.inibus  adversarii  surri,  16.  anentes  nos  ad  gen- 
l  les  loqui,  ul  servarenlur,  ad  explcndum  sua  peccata  semper.  At  properavit  super  eos  ira  Dei  usquo  fi.iem. 
17.  At  nos,  fratres,  orbaii  a  vobis  ad  tempus  horjrj,  facie  non  corde  abundanlia  properavimus  vulium  vestrum 
consplccre  in  multa  cnpiditJte.  18.  Nam  voluimus  venire  ad  vos  eg>  qnidem  Pavlus  et  una  vice  et  dua- 
bus,  el  impedivit  i.os  Satana.     19.  Quid  enim  esl  noslra  spes  aut  gaudiuin  aut  corona  gleriationis  V  Nonne 

ANNOTATIONES. 

Frngmcnu  hujus  epistote  in   cod.  B  lccnntur;  scribenrfum  est  pM  •jourfclt,  codicis  B  etCast.lectione. 
cod.  A  inde  a  v,  ti,  usque  ad  linem  soluiuracdo         u,  ii.  veis}  nos,  gr.  nmn.  ccOroi. 
habet.  Ii,  J5.  svetaim]  proprios,  gr.  tou?. 

Inscriptiosiera  supplevimus  e  Philiap.  sv,  16,  ubi         n,  10.  gups]  dei,  °  gr, 
/»aiiia/au«eita,Thes.sa!oi)icesoppidi  horaen  inveni-  n,  17.  Uuaro]  ad  andaugi   peninens  solcece  pro 

tur*     .         .   .  izvar  dictum  esi;  pro  genitivo  plurali  haberi.  ser.no- 

ii,  10.    «iaiiw|  quain   (rric),    gr.   w».  —  vnhabi]  nis  gotiiici  usus  vetat. 
sancie,  Golh. for.asse  c.  eod.Fi7iv»f  pro  ocriW£  legit,  „   ,8,  BB|f.  na„  u 

nam  veih$  graico  trfiot  respondet,  vid.  lamen  Tit.  t,  .»  .  ,        .  .  , 

8,  iib.  quoque  pro  oo-.o;  ponilur.  "•  ™-  »siJ  est,    gr.  omn.  —  mti]  nonne,  gr.  omn. 

II,  11.  vtiup]  Gotll.  *  a,-(iri.r).  "  o0X;  "«;  6°'h.  c  Vulg. 

ii,  15.  untveibandan  ]  sic  cod.  B;  Cast.  Adil.  p.  71.  m,  I.j.m — panamais]  de  luc  loquei.di  ubertate  vi.i. 

■—  ai  unsi}  gr.  ornn.  posl  /iaus«!noij ,■  Goth.  c.  Vulg.  —  ad  L.  sv,  19,  sufliciebal  euira  ju  ni  ad  reddcndOi.i 

»i(ww]iir.,°  gr.  omn.;  Golii.  c.  vers?.—  tawkeip)  sic  grxcum  foiwlrt,  vid.  vs.  5. 


RtS  rw.i  umni  u.kii.vm  vkrsio.  824 

-f.m.l  ■Mtrit  ianh  iriiltn  ■  »  qum».  jus  auk  sin{i  vuibus  umar  jah  fahrb*.  1«  [>izri  jn  »1  mbiiiamlani 

2  fiaii.im.il s  gahikaida  uns  ei  bilibanai  vcseima  in  »|>cinim  llnnl.  jali  insamlidcdum  lcimau[>:iiii  bro[>:tr 

uusarana  j.ili  andbaht  gu[>>  in  aivaggeljnn  irislaus  ei  bfil  gilulgjai  jali  liidjai  ln  galaubrin  tzvara. 

3,  4  ei  ni  ainshun  afagjaidau  iu  [>aim  aggvibom.  s.lbans  luk.   vitu[i  batei  du  [nmma  ratidai  sijum.  jah 

auk  [  ni  vesum  at  izvis.  fauraqi^ium  izvis  Jutci  anavairb  vas  uns  dn  vinnan  agl  [>os  svasve  j.ili  v  r|> 

fi  jab  vilub.  di<[>be  jah  ik  ju  ni  ushulaiids  insandida  du  iilkunnan  galaubcin  izvara  ibai  auflo  usfaifr.iisi 

6  izvis  sa  Iraitandl  jah  svarc  vairjiai  arbaibs  tinsara.   > | >| >  > n  nu  al  i|uimandin  teimaubaiu  at  unsis  frnm 
izvis  jah  gatcibaudiu  uns  galaubcin  friahva  Iivirl  jah  balei  gaminbi  unsar  habai[>  gnd  lintcino  gair- 

7  nj.tndans  unsis  gasaiwan  svasve  jah  veis  izvis    lullb  [:is  gabrafstidai  sijum  brobrjus  fiain  izvis  jii.i 

8  ail.n  nanpai  jali  agion  unsarai  in  izvaraizos  galauheinais.   unle  sai  libani.  jahai  jni  gastandib  in 

9  fraujin.  \va  ank  avilinde  inagum  usgildau  fruujin  guba  bi  izvis  ana  allai  fahcdai.  bizaiei  faginmn  iu 

10  izvara  faura  gn[>a  unsarainma.  uabt  ]ah  daga  utarassau  bidjaudans  ei  gasaiwaima  andvaiibja  izvara 

11  jah  ustiuliaima  van.nassu  galaubciuais  Izvarauos.  abban  silba  gub  jab  atta  unsar  jah  frauja  uusar 

12  iesui  iristits  garaihtjai  vig  unsarana  du  izvis.  app.tn  izvis  franja  managjai  jah  gannhnan  galaujai 

13  friabvai  in  izvis  inisso  jah  allans  svasve  jah  veis  in  izvis  du  tulgjan  hairiona  izvara  unfairinona  in 
veilii[ni  fauia  guha  jah  aUin  uns.iramma  in  quma  franjiirs  nnsaris  iesuis  irislaus  mi[>  allaim  baim 

rv  ,      1  veihain  seina;ni.  J>a>>nu  nu  bro]>rjus  anahaitam  bidai  izvis  jah  bidjam  in  fraujin  iesua  ei  svasve  and- 

2  neinii])  at  uns  waiva  sknlup  gaggan  jah  galeikan  guba  svasve  jah  gaggib  jah  gaaukai]>  mais.  vitub 

3  auk  waizos  anahusnins  a<gebum  isvia  bairb  fraujan  iesu  xrisiu.  baia  auk  ist  viij.i  gubs  veihiba  izvara 

4  ei  gahabaib  izvis  af  kalkinassau.  ei  vili  warjiznh  iivara  gasialdan  sein  kas  iu  veihibai  jah  sveribai. 
5,  6  ni  in  gairunja  luslaus  svasvc  jah  biudos.  bozei  ni  kunnun  gnb-  ci  was  ni  ufargaggii  nib  bifaib..— 

INTERPRETATIO. 

viig  in  facie  domini  nosiri  lcsu  Christi  ia  ejus  advenln  ?  20.  Vos  eiiim  rstis  gtoria  nostra  et  gaiidinm. 
in,  1.  Propter  q  od  non  suslinentes  amplius  pUenil  nobis ,  ut  relicti  es^emus  in  Atbenis  soli ;  2.  et  misi- 
mus  Timntlieuiu  ,  fratrein  unsirum  et  miuislrum  Dei  in  evangelio  Chrilll,  ut  vos  confirmarct  et  oraret 
sceundum  lidein  vestram,  3.  ut  non  ullus  abstrrreatur  in  his  angu&tiis,  ipsi  enim  sriiis  quod  ad  hoc 
1'onstiluti  sunnis.  4.  Ei  enim  runi  fuimus  apud  vos,  prrvdiximus  vobis  qund  fuiurum  fuil  nobis  ad  pa- 
licndum  afflirtiones,  siruii  •liam  factum  -  est.  ct  sciiis.  5.  Ideo  etiam  egn  jam  non  sustinens  misi  ad  cog- 
iM.-iciiil 'iii  lidem  veslram,  ne  forte  tentaverit  vos  hie  (eutans  cl  frustra  liat  l.-.hor  no  tcr.  6.  Al  nunc  in 
veniente  Timotheo  ad  nns  a  vobis  et  narrantc  nobis  lidrm  ,  amorein  veslrum  el  quod  memoriam  m  >atram 
habctis  konam  semprr,  cupientrs  nos  videre,  siruti  ctiain  nos  vs;  7.  propter  hoc  cousolaiioncm-habenics 
sumus  ,  fralrrs .  a  vobis  in  omni  necessiiate  rt  afflctione  n»stra  propier  vestram  (iilem.  8.  Nani  ecce  v.vi- 
nnrs,  si  vns  stalis  in  domiuo.  9.  (luid  enim  graiiatum  possumus  rrinbuere  domino  Deo  de  tobis  in  onini 
patn!  o  ,  quo  gaudemus  piopirr  vos  c  ram  Dco  nosiro.  10.  Norte  et  d  e  abundantia  precames  ,  m  vidramus 
facies  ve-tras  pI  evpleamus  ilrfectiim  lidi  i  vcsirsp.  II.  At  ipse  Drus  rl  paier  noster  et  dominus  noster 
lesus  Cliristus  dirigat  viam  uosirani  ad  vos.  \i.  Al  vos  dnminus  augcat  rt  rcdumlare  ficiat  amore  in  vos 
invic  m  ei  o  i  nes  ,  sicmi  ei.un  nos  iu  vns .  13.  ad  conlirmandiiui  coida  vcstra  inculpata  in  sanrtilate  co- 
ram  Deo  et  paire  nostro  in  adieniu  doinni  nosni  Irsu  Chrisli  ci  ni  omnibus  his  sanciis  suis.  iv,  I.  Itaque 
igitur,  fiaTcs,  rngamiis  prece.  vos  ei  precamur  in  domino  lc  u  ,  ut  sicuti  accepistis  a  nobis  ,  quonmdo  de- 
l>elis  ambulare  ei  placere  Deo  ,  sieuti  etiam  ambulatis  ,  ctiani  augcatis  p't>s  i.  v-ciiis  er.ini  qualia  prx- 
cci>ia  dedimus  vobis  per  dominum  lesuin  r.hristum.  3.  Hoc  rnim  esi  volunlas  Dri ,  sauctitas  ves'ra,  ul 
detineatis  vos  ab  fornicatione ,  4.  ut  sciai  quisque  vesirum  possidere  suuin  vas  in  sanctiiaie  ei  honore  , 
5.  non  in  passione  cupiditatis,  sicuti  etiain  geniiles,  qui  non  noverunt  Deum  ,     6.  ut  quis  nou  iransgre- 

ANNOTATIONES. 

in,  2.  andbalil]  ministrum,  gr.  «wwjtyw.  —  is  it  Iatis  °  gr. ;  Goih.  c.  codd.  ,  qui  xMt  x«I  iripcrronuTt 

gatulgjai\  '  gr.  onin.—  bidjai\  Goih.  c.  i-od>l.  "  </?£.;.  le.^uni;  neque  igilur  tvatve  pro  *ru  positum  esse  cmn 

iii,  3.  raiidai]  Cast.  sine  ullo  duhio  recie  hii.'i/.h'  Casl.  statuere  opus  est.  — jah]  qoart.  et :  «*,  quud 

ronjecil.  vid.  Philipp.  i,  17,  uLi  Coth.  pr»  xuy.ai  b.   I.   habent  gr. ,  Goth.  c.  codd.  supra  posi  iesua 

<iaialipt  im  qnoque  uliiur.  posuil. 

11,4.  nwm  ]  gr.  oiun.  posl  iviit.  iv,  2.  arijiu  ]  Christum ,  '  gr.  onin.  pr»ier  codd. 

iii  ,  5.  »>/jn/(iiiif»]  cod.  B  et  Cast.  X  utpulant,  viJ.  a  el  d  ap.  Mi. 
ad  Mc.  in ,  24.  iv,  3.  ei  gahabai[)]  ut  detineatis ,  gr.  omn.  i^ix'<r- 

iti,  6.  (i'im(3i(/>(ii«j  (ito  leiinaupoiau .  vid.  ad  L.  i ,  8*t ;  Goih.  c.  Vulg-  sic  vs.  seq.  grxcum  liSsvai  pcr 

54.  —  galaubein]  Coih.  °  aai.  —  habaip]  gr.  omn.  ri  rtli  rcddiJit. — kalkinassau]  cod.  li  V  iai^inosjuus, 

atitc  gamin[>i.  uam  af  pr.Tpositio  trrtium  rasum  posiolat ;  loeoriuu 

iii ,  7.  frani]  a,  gr.  omn.  lf. — naupai—  aglon]  1  gr.  qiinrum  ad  M.   nvu  ,  57  niriuionetn  fecimus,  alia- 

in  ,  9.  utgitdan]  gr.  oitin.  praHcr  C"d.  (  ap.  Mi.  est  ralio  el  idem  viiium  a  lilirario  codicis  l>  Com- 

posl  gupa.  —  fiaujin  gnpa\  domitio   Deo ,  gr.  aut  missum  jam  supra  Cor.  II  .  III,  18  (af  ahnttnt)  anim- 

U.:.  aul  meuu  bsln  m  ,  uti  Mi.  idnotal.  advertinms,  u'>i  A  recic  a(  ahmin  habct. 

iii  ,  10.  anduairpja  uiiornj  farie>  v>stras,  pr.  oinn.  iv,  4.  qastntdan]  gr.  i>mn    posl  kas. 

vyuat  to  rzpiurj-r.ov  ,    Volg.    C.   Golh.   pronnmcn  sub-  iv,  6.  nih]  n>'que,  gr.  omn.  xai.  —  Hfaih , . ,J  Cast. 

blmlivn  poslpnnil.  —  »s  iii/i>Tra(i|  sic  r.od.  0  ;  Casi.  X  cdi.lii  bifaihodai  i«  .  .  o  ..  s  ,  rv  >m> l>us  postcriorihus 

utpiuhaima.  —  MMMim]  liC  cod.    II;   Ca»i.  '*  r>i-  lilteris  lotl ,  pro  lojis  drluin  ,  efliril ;   qiinu  conir 

uona  pit.  cluram  ,  nam  pnvli  r  bifaih  ,  quod   rdidinris,   i.ihil 

in  ,  12.  jah\  sec.  Colh.  ■  k*;.  fere  rerlo  eosnnael  |>osvr  ipse  COulMtur  )  ;>n  cuiqiiaiii 

iii  ,  15.  h  irtona  twaru  ]  ]  gr.  ouin. ;  Coth.  c.  Vulg.  proliaveril ,  duhilatnns  ,  rl  nunc  ipse  forlas>e  ri  pt- 

iv,  I.  paunu  |  i  aqne  .  gr.  Mffl.  (  to  )  j.oirrov.  —  ei  |  trocin>nin  renuniia>ii.  N-s  legunns  bifaiho  (i«)  uum- 

Ul .  *  gr-  —  »i(isi«  jah  giggip  |  sicuti  eiiani  airbu-  nin  toje ,  i.  ct  deripiat  (in)  kliquo  opeiiun  ,  ul  iuiu 


825  I  \D  TIIESSALONICENSES  IV,  7— V,  ,S.  826 

7  brubar  seiiiaiu.  unie  litvtiiaiids  Irauja  ist  allaize  svasve  jab  faiiraqcpum  izvis  jali  veilvodidcdum.  ni 

8  auk  lapoda  mis  guh  du  unhraiiiibai  ak  du  vcihibai.  inuli  bis  nu  ^aei  ulliiikib.  ui  niann  ufbrikib  ak 

9  guba  saei  gaf  aliuian  seinaua  veiliana  izvis.  a{ipan  bi  bro{.rulubon  ni  b m  buin  nieljan  i/.vis.  unlu 

10  silbans  jus  ai  gu[a  uslaisidai  sijub  du  frijon  izvis  inisso.  jali  auk  laiiji(j  {ala  in  alians  bn  biims  in 

11  allai  makiJonai.  abban  bidjam  izvis  brobrjus  biauknan  mais  jab  biarbaidjan  anaqal  jali  tatijiu  svesa 

12  jali  vaurkjan  lianduin  izvaraim  svasvc  jah  izvis  anabuduin.  ei  gaggaip  gafchal>a  du  baiui  paiei  ma 
15  sind  jali  ni  ainishun  wis  baurbeib.  aphan  ni  vileima  izvis  uuvcisans  broprjus  bi  bans  anasb  pandaiis 
I  i  ci  ni  saurgaib  sve  pai  anparai  baiei  ni  baband  vcn.  unte  j  <bai  galaubjam  baiei  icsus  gisvnlt  j.ih  ns- 
15  stob.  sva  j.ih  gub  bans  baiei  anasaislepun  pairli  iesu  liuhaip  mib  iinnia.  paiub-ban  izvis  qibam  in 

vaurda  fraujins  jbatei  veis  pai  liband.ins  pai  bilaibidans  in  quma  fraujins  ni  bi»nivam  faur  bans 

10  aiiaslepandans.  unie  silba  fiauja  in  baiijai  iu  siibnai  arkaggilaus  jali  in  b'itliauri>a  gubs  dalap  alslei- 

17  gip  af  biiiiina  jah  daupans  pai  in  xristau  usstandand  faurpis.  {>a[>ro  pan  veis  pai  liliandans  pai  aflif- 

uandans  suns  mip  irotna  fravilvauda  in  niillnnam  du  gamoljan  Iraujin  in  luflau  jali  framvigis  mip 

I S ,  v , t  fraujin  vairpam.  svaei  nu  prafsleip  izvis  inisso  in  baim  v.iurdam.  abban  bi  (jo  beilisa  jah  niela 

2  broprjus  ni  paurbum  ei  izvis  meljaima.  imle  si!hans  gaiggvo  viiub  batei   dags   fraujins  sve  [)iubs 

5  in  nalil  sva  qimip.  ban  qiband  gavairbi  jah  lulgiba.  panuli  unven  g.o  ius  biqimilh   fialu-ts  sv.isve 

4  sair  qipubaflons  jah  unpabliuhand.  apban  jus  brobrjus  ni  sijn{)  in  riqiza  ei  sa  dngs  uvi~   sve  biuhs 

5,  6  gafahai.  unle  allai  jus  sunjus  liuhadis  sijup  jah  sunjus  dag  s  ni  siub  nahts  ni  riqizis.  pann  nu  ni 

7  slepaima  sve  bai  anparai  ak  vakaima  jab  varai  sijaima.  unie  paiei    slepand.    naht  slepand  jali 

8  baiei  drugkanai  vairpand.  nahts  drugkanai  vaiiband.  ip  veis  dagis  visandans  unskavai  sijaima  gaba- 

INTERPRETATIO. 

iliatur  nrque  decip(iat)  —  Iralrem  siiiun ,  nam  vindex  dominus  csl  omnium  ,  siculi  eliam  prsndiumus  vobis 
et  leslati  -  sumus.  7.  Non  enim  vocavit  nos  Deus  in  immundiiiam ,  sed  in  snnctiialcm.  8.  Propter  boc 
igiur  ijiii  spernit,  non  hominein  sperml,  sed  Deum  ,  qui  dedil  spiriluni  sniiin  s.inctum  vobis.  0.  At  ile 
liaerno-amore  non  opus  -  liabcmus  scribere  vobis  ,  uam  ipsi  vos  a  Dco  edn&i  estis  ad  ainaiidum  vos  iu- 
vicein  ,  10.  et  enim  facitis  hoc  in  oiunes  fratres  in  ouini  Uacidonia  ;  at  or.uiius  vos,  fratres,  a  gcri  plus 
II.  et  sluilere  reqniei  et  facere  propria  et  operari  manibus  vesiris,  sicuti  eiiam  v<ihis  prtccepimus ,  12.  ul 
ambulciis  lionesie  ad  bos ,  qui  foris  sunt,  el  non  u  lius  aliquo  egeatis.  13.  At  non  volumus  vos  inscios  , 
fratres,  de  his  obdormisccnlibus ,  ut  uou  mcerealis  ,  uii  hi  alii  qui  n<in  habent  spem.  11.  Nam  si  credi- 
nius ,  quod  lesus  mortuus  -  est  et  resurrexit ,  sic  eliam  Deus  bos  qui  (ibdormiverunt  per  lesum  agit  rum 
co.  15.  Iloc  enim  vobis  dicimus  in  verbo  domiui,  quod  nos  hi  viventes,  hi  relicti  iu  adve.iiu  domini  non 
prxvenimiis  anle  hos  obdormiscentes.  16.  Nam  ipse  dominus  iit  jussu ,  in  voce  arcangeii  et  in  luba  fiei  deor- 
suin  descendit  a  ccelo  et  morlui  bi  in  Christo  resurguni  antea.  17.  Deinde  autem  nos  bi  viveiilcs  bi  relicti 
siaiiui  cum  co  rapirour  in  nubibus  ad  occurren.Jum  domino  in  aere  et  perpetuu  cum  domino  finius.  18. 
Adeo  nunc  consolamini  vos  iuviccm  in  his  verbis.  v,  1.  Al  de  bis  momciitis  el  leiiiporilius ,  fratres,  non 
cg'inus,  ut  vobis  scribamus ;  2.  nam  ipsi  acctirate  scitis  ,  <|iiod  dies  duiuini,  uti  fur  iu  nocle,  sic  venit. 
5.  Cum  dicunl :  pax  el  securitas  ,  tunc  repente  eos  supervenil  interitns,  sicuti  dolor  gravide  et  elfugiunl. 
i.  At  vos,  fratrcs,  nou  estis  in  tenebris ,  ut  bic  dies  vos  uii  fur  capiat ;  5.  nam  omnes  vos  iilii  lucis  estis 
<  t  lilii  diei  non  estis  nuciis  ,  non  tcnebrarum.  6.  ltaque  crgo  nun  dormiamus  ,  uli  bi  alii ,  sed  vigilemus  el 
sobrii  suius ;    7.  nun  qui  dormiunt,  uocie  dormiunt,  et  qui  ebrii  liuut,  noctu  ebrii  liuut ;    8.  veruui  uos 

ANNOTATIONES. 

vcrs.  Armen.,  cum  qua  Gotlium  scpius  concinere      [>ai)  bi,  °  gr.  omn. 

vulemiis,  tw  pro  ™  lcgerit.  —  ts(  |  esi ,  °  gr.  omn.  iv,  17.  iiiiuia]  eo,  gr.  omn.  «utoi,- ;  G»th.  C.  Sav. 

—  allaiie)  omnium  ,  gr.  (Jtnn.  r.if,i  whvtwv  toutwv.  5.  —  ;'a/i  |  Goth.  ■  ovtw. 

iv,  8.  \iiuh  )  sic  cod.  B  ;  Casl.  X  if>.  —  saei  j  sec,  tv  ,  l>.  v.u )  ijiitur,  °  gr.  omn. 

liolh.  c.  codd.  °  xai.  — 121'is]  vo.iis,  gr.  sij  tifi-x;.  v,  1.  paurbum  —  meljaima\  gr.   xf£'av  fV.£TS  — ' 

iv,  9.  bropruiubun)  sic  cod.  B ;  Uom.  \u ,  10  bro-  ypuyzcQut;  Golb.  c.  Vttlg. 

pralubon ,  legilur.  —  paurbum)  opus  babemus  ,  gr.  '  v,  5.  biqimitli  \  sic  rod.  Cast.  Add.  p.  71. —  fra- 

Xftia-i  cx=ts,  cf.  v,  1.  lnsls)  banc  vocrm  in  co>l.  B  prorsus  rvanidam  Casl. 

iv,  11.  vaurkjan)  Golh.   c.  coJd.  °  toiaif.  — jah  )  recle  rcsiiluit. —  saii'  qipuhufion$\  sic  :od.  B;  Cast. 

quart.  etiam ,  °  gr.  onin.  pra'ter  coJ.  f  et  a  ap.  Mi.  }:■(  qaisv  pis  haftris,  qiiainquam  in  adnotalione  eani 

iv,  12.  qafehaba  \  sic  cod.  B  denuo  inspeclus  ;  nos  i  clionem  certain  esse  dici'.  —  jahj  scc. ,  d'-esl  ni , 

olitn  garedaba  (vid   Rom.  xin  .  15)  scripitnn  essecon-  aperto  librarii  niendo,  nisi  iu  luco  propler  litnrain 

[iciebainus.  — ni  ainishnn  wis)  nnn  ullnts  aliquo,  gr.  tiilUcili  lecln,  scriplum   fuil  ni  gapliuhand  ;  unpa- 

omn.  pr.iiiw;  ;  Golh.  c.  Vulg.  ptiuhand  q  liiietn  est  verbnni   recle  composiluin  ip- 

iv,  13.  unveitant ]  sc.  risan  ,  vid.  ad.  Bom.  xt,  8,  sumljuc  graeco  extftOyEiv  rcddemlo  aptissinuim,  vid. 

—  brop-jits)  Casl.  >•(  broprus.  —  sve)  Golli.  °  zai.  Cor.  II ,  H  ,  33,  sed  addiliim  sibi  babcro  solct  id  , 
IV,  1  i.   Iiuhaip)  cum   noa   soltini   h.   I.  piuhaip,  qtmd  elfii.^itiir,  is  aulem  c:istts  ubi  oinilliiur,  qapiw.- 

sed  eliam  Gal.  v,  10  bairaip  et  Coloss.  tn,  15  svi-  han,  qttod  proposuimus,  Goih.  ulitur,  vtd.  M.  viii, 

ijnjaip  legalor,  pro  iiuibus  lormis ,  si  indicativi  esse  .'J5 ;  Mc.  v,  11;  xtv,  50;  xvt,  8. 
dcbenl ,  liuhip,  bairip,  svigneip,  si  conjunctivi ,  (i'h-  v,  5.  siup  ]  csiis ,  gr.  eVjxsv.  —  nahls  ]  cod.  T>.  ..- 

hai ,  bairai,  svignjai  secunduin  regulas  formationis  iki/is. 

scrib  iiuoiii  luit ,    itiitie  noii   dubi  nn  c>l   quin    illa  v,  fi.  sre )  GotH.  c.  codd.  ct  verss.  u  khL 

lorma  coujunctivi  cniu  addito  p,  a  sernionc  ■  vange-  v,7.  na'ns]  Casl.   non  debebal  nuhli  conjicerc, 

lioruiti  alie^ia,    posleriore  a!tatc  indticti  »  l  cl  ita  n.mi  ea  non  esl  ini-ueta,  quam  ipsc  vocal,  scd  bl»a 

tdhibila,  ut  pro  gr.cco  futuio  aut  inip.rativo  pu-  fonna;  nahts  rcctc  hauei,  vid.  L.  n,  8. 
licretur.  v,8.  uiistiiii'ui  ]  e  Cor.  I,   xv,  51   Cast.  usskavai 

lv.  IG.  huitjai]  si-.  coJ.  B  ,  Ca.t.    <(  hdi  j.in  —  vel  pottus  ttsstaijai  legcndttm  cssc,  roctc  moitel ,  cf. 


h*7  BIBLIOMJM  ILFH.ANA  VERSIO.  82» 

9  uodaj  brunjon  galanbeinaii  jah  friabvoi  jah  hilma  veoal  nasscinais.  ume  ni  utida  uns  gub  In  haiia 

10  ak  iln  gafreideinal  ganiatall  pairh  fraujau  unsarana   iesn  xrisin.   saei  gasvalt  faur  uns  ei  jap|>e 

11  iltpaima  Japbe  vakaima  tamana  mi|>  imma  libatlmn.  inuh  bis  [>rafstei|>  fovii  mluo  jah  limr- 
II  Jaifi  alnwarjiauh  anfiar  anbarana  ivaave  )ah  lanjtb.  a{>baii  bidjam  nvis  broprjus  kunnan  b-un 
li  irbaidjandani  in  iivis  jah  faurstassjans  Iivarana  in  fraujin.  svcraip  ins  ularass.iu  in  friajivji  iu 
14  vaurslvis  ize  jah  gavairhi  habaih  in  izvis.  biiljainu|i  -  |>au  izvis  broprjus  lalzjaib  pans  ungaiassans 
(5  hiafbtjaip  bans  grindafrjbjmis  usbulaib  |>ans    siukaus  usheisncigai  sijjib  vijin  allans.  saivvij)   ibai 

was  ubil  ana  uliilamma  wamma  usgildai  ak  sinielno  |>iub  laistjaip  mih  iivis  misso  jah  vibra  allans. 

lG,17,t8sinteiiu>  laginop  in  fraujin.  uiiiveibaudani  bldjaib.  in  allamma  avili.idob.  Jiala  auk  is:  vilja  gu{>s  in 

111,40,21  trisiau  leeu  in  izvis.  alnnan  ni  afwapjaib.  pratifeijam  ni  frakum.e  b.  apjian  ali  nakioiaib.  f>  nei  gn(> 

22   25  sijai  galiabai[>.   af  allamma  vaihie  ubiiaizo  afhabuib  ii  is.  abhan  silba  gub  gavairbjis  gaveihai  i/.ms 

allandjo  jali  gabailana  ixvarana  ahman  jah  saivala  j..ii  leik  unfaii  inona  in  quina  frauiuis  unsaris  iesuis 

24,25  xristaus  gafastjidau.  iriggvs  saei  laboiia  ixvil.  saei  j.ili  imjib.  hro{>rjus  bid^aijiup  -  pan  jah  Li  uns* 

26,27  goljaip  brobrun    allans   in  gafiijonai  vcibai.  bisvara   izvis  in  fraujin  ei  ussiggvaidau  so  aipistaule 

28  paiin  vciham  brobrum.  ansts  fruujins  unsaris  iesuis  xrisiaus  iniji  izvis.  aracn. 

INTERPRETATIO. 

dfei  rxislentes  sobrii  simus,  iadnli  loiica  Adri  et  amoris  et  galea  spe  ealutis;  9.  nam  non  posuit  nos 
Deus  iu  irani,  sed  ;ct  acquisit  oiumii  laluill  per  dominum  nostrum  lesiiin  Christum  .  10.  qui  mortuus-  est 
pro  nobis ,  ut  si«e  donninmiis,  sive  vfailemni  simul  cum  eo  vivamus.  11.  Propier  hoc  consolamiui  vns  io- 
viceut  et  aedificetis  imusmiisqoe  alter  alteruni,  sicutetiam  facitis.  12.  Al  rogamus  vos,  fraiies,  cognosrcro 
hos  iabor.tntes  in  vubis  ei  praesides  vestrus  iu  domino.  15.  Ilunorate  eos  abund;iniia  in  amore  propter 
opnseorumoi  paoem  babeie  in  vobis.  ii.  Kogamua  autem  vo<,  fratres,  moueatis  hos  ineomi>osiloa  con- 
lotemini  Itos  i'usillanimes,  auslineaiia  hos  imbecillos,  longanimi  sitis  erga  omnes;  15.  videte,  nc  quis 
malnm  pro  malo  eui  retribuat,  icd  semper  bnnwn  sequamini  cum  vobis invicem  etcrga  omnes;  lr).  scmper 
gaudelc  in  domino  ;  17.  non-  cessautes  oraie,  iu  omni  gr.iiias-  agite;  18.  hoc  euim  csl  vulunlas  l)ei  in 
Christo  iesu  in  vns;  19.  Bpiritnm  ne  exsiinguiie,  20.  prafetiaa  nc  spernite.  21.  sed  omne  prob.lis,  quod 
bonum  Bit,  leneatis ;  22.  ab  omnl  rerum  malarnm  deiinete  vos,  25.  atipse  Deus  pacis  sanctiiicet  vos 
Omnimodis,  etiniegrnm  vestrum  spirittim  et  anima  eicorpns  inculpala  in  advenlu  domin:  nostri  lest:  Cbristi 
Mryettir.  U.  Pidelis  qui  vocavil  vos, qui  etiam  facit,  25.  fratres,  oretisamem  eiiam  pro  nnhis.  26  S  lu- 
leiis  fratres  omnes  in  oscnlo  sancio.  27.  Obieslor  vos  in  domino,  ut  recitetur  b.cc  epislola  his  sanctis  fra- 
tribus.    28.  Gralia  dnmini  nosiri  iesu  Chrisli  cumvobis,  amen. 

ANNOTATIONES. 

v*.  5:  n  el  e  llltrras  STpius  nermutari  viiiimus  M.  vn,  ni  aitwmmehen  uhitund  Hbilamma  mgibonds,  cf.  M.  v 

23;  Mo.  vi ,  2.  — nfijsrinCM  j  sic  ood.  B  pro  nnMt»iit«,  38.  —  taii!jml)\  Goth.  c.  codd.  "  xai. 
vid.  arl  Gal.  v,  15.  v,  10.  in  [runjin]  in  domiiio,  °  gr. 

V,  10.  tUyaima  —  vakaritui]  5  gr.  v,  18.  i><J  est,  "  gr. 

V,  12,  15.   frait/is]   G 'Ih.  *  xai  vou^jTcCvra^-  dfta,-  v,  11.  K4ifuixi>J  incipit  cotl.  A. 

r.y.i.  —  pieraip]  honomle,   gr.  r.ys  a$xt   ab  ipttr&tm  v,  23.)u/i  —  uAman]  tuin  Gotli.  niinc  accusativuiq 

psndens;   Goth.  ciim   nune  imporaiivo  nlatur,  ahie  ponai,  nilnl  est  cerlius  quam    wti  i)wix>.>ij5ov  ui«jv  ri 

cvvairpi   habaip  recle   adilil  jah,   qnod  a   gr.  ilent  ?rvjvu«  ab  ccytacrai   peuilere  eum  existuaiavitse  cuic 

recie  abost.  —  tiris!  vobis,  gr.  oinn.  jcruroi;  (vohis  apud  omn.  gr.  c.i  verss.  cum  ^vx*  al  n«>  ad  t»>»»- 

ipsis),  ef.H,  14.  QUr,  peninea!  et  noniinaiivus  casus  esse  dcbeat  oah 

v,  ii.  broprjut]  cnd.  B  X  brofijus  — nn<;n/ns«anj]  gahaUtiuar  ah.ma). 
sicc.  B;Casi.XAan?««''smw--«Vfp]suMiiieaii&,         v    23-   uan  a/li  aulem  eljail]    pr0  gr.  rai    uti 

gr.  oiiin.  avxr/_t^(jz  (andnimaip.  cl.  Til.  I,  9).  Gnih.  Mattu.  u   17. 

videtur  i>er  errorem    uveytcQi   legisse ,  quod    ideni  '  *      '.  .  *     .  ,       .    „  ,    , ,  „     .       .        , 

etiam  iibrano  codicis  74  accidit.  ,  v-  47-  °'P'^^]  cod-  B  c.  cod.  U  ■  ic«<r. ;  incnd. 

v,  15.  ubi!  ana\  Ca  t.  X  jct. ;   ciier.im    pro  auc  A  eliama»  ilims  vocis   (aMmm)  vcstig.a  propter  l.i.i. 

(snper)  gr.  omn   avTt    cuji.s  pra-pnsitionis  signilica-  ram  ine.nbrai.a:  non   cng.ioscui.lur ,  uinen  spaiium 

lioni  cuiii  aiic  nnn  respondcut,  non  iluhilamus  quin  *"  cupiemlam  eain  sutlicit. 
in  cod.  B  und  scripluin  »il,  uti  lesitui  Rom.  xil,  17  v.  28.  amoij  amen,  °  gr. 

m  pAISSALAUNEKAIUM   AN|)AIU   ANASTODElf). 

i.  1  Pavluljah  silbanus  jati  leimsupaius  aikklesjon  paissalauiieikaie  i\\  gupa  atlin  unsaraiuuia  jah  rranjin 

S,  5  iesu  xrislao.  ansls  izvis  jah  gavairbi  Irani  euha  attin  nnsarainnil  jah  frauiin  iesu  xristau.  avilmdon 

INTERPRETATIO.  ~  ADTBESSALOlilCRSSES  AITERA  IXCIPIT. 

i,  I.  Pavlus  et  Silbaaus  ct  Timoihens  occlesi»  Tliessalontcensium  in   Deo   pairi   DOSlroel  dnmino  iesn 
Cbristo   :  2.  gratia  vobis  et  pax  a  ileo  patre  nostro  et  domiuo  lesu  Cluisto.     3.  Graiias-  sgere  debciuusoo 

ANNOTATIONKS. 

(usciipl.  du  painuluunekaium  an/>«raj  cod.  A  :  du       ul  Casli!lion;cus  eoiijeeluri  etl  realitUOMt;  cf.  PtO- 

ftniMalanneiimuiN  (nic!)  »  anat  [ted «i p] ;  rerbi  mailo-      legg.  col.  480  nol.  M  ■    rnm  in  InscriptioM  hI  ^i>i- 

dtip,  quud  e  rod.  A  in  iusti  ipiione  |io»uiinns,  liiii-r.c      stolani   priorem   pro  paksalaunrikim,  uti  secnndum 

ultiui*  quas  uticLs  inclusiinus,  adco  cr;ml  ciiSliiicia:,      ruinuiin.i,  gatoltia  lll    icriusimui,  pottui  /•uiuniatt- 


829  I!  AD  THFSS.aOSICENSES  I.  «— i2.  850 

skulum  gupa  siuicino  In  izvara  broprjus  svasve  v:iirp  Ist.  unte  ufarvahscip  galaubeins  izvara  j::!i 

4  managiiib  lri:ipva  ainwarjisuh  niiaixe.  izvara  in  izvis  inisso.  svaei  veis  silbans  in  izvis  wopam  in 
aikUcsjom  giipsiii  stiviijis  izvaris  jah  gataubeinais   in  a!lair<)  vrakjom  Szvaraim  jah  agloin  pozei 

5  uspulaip.  laiLn  garaihtaizos  siauos  gwps  du  vairpansbriggan  i/vis  Liudangardjos  gups  in  pixozei  j:ih 
6,    7  vinnif).  tvepauh  jabai  garailil  is<  al  gupa  iisgildan  paim  gapreilianflam  ims  aggvifia.  ip  izvii  gaprai- 

liauaim  tusila  mip  uns  in  aiidhuleiuai  fraujins  unsaiis  iestiis  xristaus  af  biminam  mib  aggilum  mabiais 
8  is.  in  funins  iauiiinonai  gibandins  fraveil  ni  kuonandam  gub  jaii  ni  ufbausjandam  aivaggeljon  frauj:ns 

3  unsaris  iesuis  xmtans.  paiei fralu.-l   aiveinon  fram   andvairpja  fraujin,  jah  frain  vulpau 

10  mabiais  is.  pan  qimip  usliaiibjan  in  paiin  veiham  is  jah le ba in  allaim  paim 

li  galaubjandaiD  unte  galaubida  ist  veitvodei  unsara  izvit  in  jainainina  daga.  du  fiaminei  jah  bidjsni 

sinteino  bi  izvis  ei  izvis  vairpans  iriesai  pi-*«s  iDponars  gup  unsarjah  fulljni  aila  leikain  piubeinais 

12  seinaizos  jali  vaursiv  galaubeioais  in  mahtai.  ei  ushauhnai  namo  fraujina  unsaris  iesuis  in  izvisjah 

liSTERPRETATIO. 

semper  propter  vos,  frstres,  sicuti  digiiuntesi;  nam  Bupercrescit  6o'es  vcsira  et  abuntlai  amorunius  rujusque 
omnium  vestrum  in  vos  invicem  :  4.  ita  -  ut  nos  i|>si  in  vobis  gloiieinur  in  eeclesifc  Dei  propier  palienliam 
vestram  ei  iiilem  in  omnibus  periecutionibus  »estris  et  doloribus,  qucs  patimini ;  5.  Exetnplum  justi  iiiriicii 
Del,  ad  dignos  faciendum  vos  regno  i)ei,  propter  quod  cliam  patimini.  ;>.  Tamen  si  jnstum  est  apud  Deuin 
rctnbuere  his  tribulaniibus  nos  an»orein,  7.  veriini  vobis  tribulatis  requiem  ciim  nobis  iu  reveiatioue 
Domini  nostri  lesuChrisii  de  coMis  cuui  angelis  poteniiaa  ejus,  8.  in  ignis  fulgure  danlis  vindiclam  nnn  no- 
scentibus  Deum  ct  ncn  obedientibus  evangelio  domini  nosiri  lesu  Chrisli;    9.  qui  ptBiiara  danl    iulerilom 

ariernum,   a   facie  domini  el  a  giori»  polenlix  ejus;     19.  ubi  veuit  glorifican  ir>  liis  sanctis  eius'et 

i..  omiiibus  hiscredcniibus,  nam  creditum  «si  teslimonium  nostrui»  vobis  in  illo  die.  II.  Ad  quod  etiam 
precamur  semper  pro  vobis,  ut  vos  digno«  reddat  !iac  vocalione  Deus  noster  el  perfieiat  omne  piacitum  bonitaii-: 
sujb  ct  opus  iidei  in  potentia,  12.  ut  glorificetur  nomen  domini  nostri  Iesu  in  vobis  et  vos  in  eo  secunduin 

AtiNOTATlONES. 


R^iJliaittm  scribcre  debebamus  (hoc  enlin  rcctius  esi, 
ijuam  quod  codd.  prashent,  etsic  etiam  iu  subscri- 
plionts  bujus  epistohe  legilur),  atquc  eiiam  kaulous- 
saim  Col.  subscr.  iu  kautuussaium  mutandum  esse 
videtur. 

i,  4.  ln\  pr.  iu,  °  cod.  B,  addidimits  e  cod.  A,  — 
stitiirjtsj  sic  pro  stiviijcnz,  qund  Casl.  e  !ocn  penitUS 
eieso  edidit,  lenenduiii  est  :  id  autem  exigii  primum 
izvaris,  forma  nculrius,  deinde  quod  Gothi  unoftovrjv 
nou  stivitjon  sed  siiniti  dicuni,  vid.  Cor.  II,  i,  6  ;  vi,4. 

—  vrakjom]  sic  codd. ;  Cast.  X  vrakjam. 

i,  5.  tn)  desiuit  <od.  R;  qutBuincedidii  Cast.  usquc 
ad  jabai  vcr6u  sequente,  ca  omnia,  cum  membrana 
penitus  abr.io»  csset,  conjectura  invenit;  sic  qnoque, 
inquit  illu,  in  hac  et  seipieniibus  pagellis  duabus 
tuuitis  opus  fuit  coujecluris. 

I.  6.  jabai\%r.  omn.  stirsp;  (inad  cum  GothiiS  per 
wepuuh  jufc.il  leddere  soleat  (vbl.  Rom.  viu,9;  cf. 
Cor.  II,  x,  8),  id  ei:3m  hoc  J»co  pro  simplici  jabai 
scribcndum  esse  censuimus;  nam  Cast.  etiamsi  co- 
dice  iterum  consulio  litleras  fere  nullas  couspesit, 
lamen  locum  ad  tot  litleras  eapiendas  sufificere  dicit. 
Aliis  quidem  locis  tttp  encliticum  gotbice  raihtis  est 
(vid.  ad  Cor.  II,  vm,  7),  ntjabai  raihtis  quoque  Icgi 
possit;  qiioniam  auiem  Cast.  posl  jabai  nihil  eonspici 
ad  b.  I.  diserte  dicit,  conjectura  jabai  raihtit  absti- 
nendum  csi.  —  ut\  est,  gr.  omn.  —  UHt]  nos,  gr. 
omn.  uaaf,  prxter  cod.  B  2  sp.  Miii. 

i,7.t/»]  verum,  gr.  omn.  xai,  Goih.  c.  vers.  lat. 
Sabat.  —  ouprui/jujiaini]  Ma>.sm.  M.  G.  A.  I84u  p. 
127  injuria  pio  falso  habet,  vid.  Uattb.  vu,  14;  Cor. 
II,  iv,  8  ;  neque  versu  proxime  praecedente  legilur, 
uti  ille  ait,  gapruiltandant,  dcd  recte  giipreihandant 

—  zv.silu)  hanc  vocem  penitus  ob!itet'd^:n  restitul 
ope  Cor.  II,  vtii,  15.  Cast.  —  <n;<aris|  nosiri,  *  gr., 
Goth.  c.  fiodd.  ap.  Mili.  —  xris!um\  Glirisli,  °  gr., 
Goth.c.  cudd.  ap.  Mill.  etUi.  — himiuam]  ccelis,  sic 
proAimiua  (uOpavov)  in  membrana  exesa Castiiiiotiaro 
scripium  esss  videtur  ;  snirum  :  nam  cnm  in  evange- 
liis  tAfteAg  singiil.uis  a  Goibis semper  fere  ner  aimi- 
nos,  numera  piarali,  convertatur,  ia  epistolis  iitter- 
prelcs  nostri  uon  solum  gr«corum  vestigia  perse- 
quui.tur,  sed  eliam  p?*ier  eorum  auetoriuieu!  pro 
(•iurali  singuiareai  ponunl,  vid.  ad  Epti.  lti,  15  et 
Col.  s,  lfi. 


i,  S.fumntfanffmoiu^ignisfulgurc,  gr.jrupi  finr/is. 
Goth.  c.  codd.  ipiovi  jrujoof,  vei  bis  transpositis,  legii. 

Cx'lernm  pro  lauhmonui  cum  Uassm.  i.  I.  p.  iih 
lauhmonjai  legenduin  esse  puiamus,  vid.  Luc.  x,  ii; 
xvii,  24.  —yibandins],  sie  pro  gibantiis.  quod  Casi.  e' 
loco  plaue  cxeso  nnle  edidit,  ie;jendupj  esi. 

1,9.  paiei ]  Cast.  dno  veiba  inde  sequentia,  qii« 
gr*cis  vcrbi*  Six/i-j-rttrojo-t.  rcspniideant,  cumin  rod. 
oinuino  esseot  exstinct.i,  ciinjeciando  per  fraveit 
usgibnnd  reddidit ;  quam  conjecturam  Vlassm.  I.  I.  p. 
15i  injnria  laudal,  nam  verbum  quod  ixSUiyrt»,  i.  e. 
ultionera  si^nificat,  idem  Sixm,  i.  e.  pcenam,  signi- 
ficare  non  pntest.  Rcdius  Cast.  pro  Tio-ouci  usyiband 
posuit,  vid.  Pnilem.  19.  Quod  aniem  aliml  verbum 
gothicum  pro  fraveit  scriptum  fucrit,  diffici'e  est 
dictu,  nam  Sixu  nullo  alio  novi  testamenti  loco  legi- 
tur,  ut  imJe  conjectura  fieri  possit. 

i.  10.  qimip]  Cast.  X  temi  conjectura  restituit;  id 
eniin  verborum  junctura  non  admiliit,  quia  Gotbi, 
ubi  conjunctivus  aoristi  gra'ci,  pro  Latinorum  futuro 
exacto  positus,  eiprimendus  est,  indicattvo,  rarius 
conjunctivo  pnesentis  uti  solent,  vid.  Grim.  Gr.  IV, 
147.  Sie  etiam  infra  n,  5  pro  qemi  iterum  qi:nip  vel 
qimai  legendum  esl,  quod  etiam  vairpai  pr.bat,  quod 
scquitur.—  whauhjan)  fortasse  ushauhnan  legendum 
est,  iiti  Cast.  etiam  veis.  12  edidit,— ...  ie...  ba...] 
ex  liis  singulis  liiteris  Cast.  fecii  mtkilem  algiban 
gupa,  quao  significent :  inagnalia  dare  Deo;  eaque 
leciio  Massmanno  I.  !.  p.  554  placet  Sei  interpres, 
si  vere  sic  scripsisset,  qusm  longe  quxsumus  ah  au- 
ctore graico aberravisset?  et  quomodo  is,  qui  8«>.- 
/wwOiivai  Iv  jrtxct  toFj  jrtctsuirao-t  dicitnr,  ab  inlerprete 
magiiaiia  dare  Deo  in  omnibus  credensibus  dici  po- 
test  ?  Probabilios  esset,  si  legeretur mifcifciit  hnbaliin 
allaim  paim  galaubjandam.  —  iavt*]  vobis,  gr.  omn. 
«y  vftos,  procul  dabio  8:>!e  izvis  praipositio  du  veltn 
excidit,  quod  propter  sequens  ifaeile  fieri  poierat; 
cave  autem  ana  suppieas,  hoe.  propier  signiiicatinneui 
adver.->ariam  hic  iucuin  nou  bahet.-— jainamma  dagu] 
illo  die.  f  gr.  omn. 

i,  11.  seinaixos [sus?,  *gr.  oian.,  Gollt.  cutn  Vulg. 
et  vers.  arah.  et  ajthiop, 

■  ,  12.  tesitiis]  Gotli.  «,  coJd.  o  j£ptoTov.  -—unsarit] 
sec.j  aosiii,  '  gr.  omn..  Goih.  cmiu  Sabat. 


hsi  nm.ior.ni  ll.FILANA  vr.nsio.  m 

ii,   1  jus  in  1111111:1  bi  auslai  giips  tinsaris  jall  fr.iiijins  unsaris  icsuis  iriMaui.  tbban  bldjam  iivis  l)r.i|inu>s 

I  in  qumi.  f.anjins  nnsaris  iesuis   xris'.ius  jali     ,  .  gaqumpnis  UnSarallOt    dil    iinnia.  i)n  ni   sprauin 

v:igjani:i'i»u/ii/i  11  /1  dtobnan  iii/i  bairh  ukman  nili  bairh  naurda  nili  puirh  alphlanlein  m  bairh  11111 

3  fialei  imlandai  daqt  xrittaut.    ni   wnsliiin   xzvis  iislulo  trummfl  Itaidan  iinte  nila  qimlp  aftlOU  fmrbh 

4  jah  an.llmliils  vaiijiai  inaiiua  fr.ivauililais  siinus  iValnslais.     s:t    ainlstaiidatnls  jali  iif.irliaf.niids  lik 
15,  lli  nfar  all  i|ipana  gnb  llbbau  allala  liloiinassu   sviel  In  gups  :.l  siiau   s  ...  —  —  nnsaros.     nbjwn 

lilba  lia irja  mis.tr  ic-us  xrisliis  j  1I1  gu|>  jali  ail.i  nns.ir  sa.-i  liijoila  iiiis  jah  algaf  gnpltiht  aivciiu  jali 

17  veu  guda  in  inalal.    ga!>rafsijai  hnlrlono  isvara  |ah  gaiulgjai  iu  allalm  vaurstvtin  jah  vaurdam  go- 

111,    I  d;iiiu.     [>aia  ai.]>ir  ei  bidjaiji  jali  bi  uusis  broprjug  ei  vaurd   huujiiis  prngjai  jah  mikiljaidau  svasve 

i  jali  al  itvil.  jab  <i  iislatitjaiudaii  nf  gnsmjannim  jah  iihllaim  niaiinan).     lii  auk  lsl  tllaim  galaubeins. 

3,  i  nppan  Irlegva  fraoja  wei  gniulgei[>  ttvis  j -•  I»  galausjai  izvis  af  |iamma  ubilin.    tbpan  gairauaro  in 

5  finiijin  ei  patei   inabudum   iivis  jab  tanj  ]>  jah  laiijan  babaib.     franja  garailnj.ii  hairtona  itvara  iii 
(i  friapvai  gnps  jab  iu  us|>uiaiiiai  xristaus.    apban  inabiudun  izvis  broprjis  in  namin  Iraujins  misaris 

tesuis  xristaus  ei  gaskaidaip  u\is  nf  allamma  brojire  wairbandane  ungaiass.  ba  ja'i  ni  bi   inaBlham 

7.  s  boei andnemub  at  ui:s.    Bilbans  auk  kuiiiiu[i  waira  skuld  ist  galeikon  unsis.    anle ni  irogaieviditi 

vesum  in  izvis  ui  arvjo  hlaib  malided  im  at  wainina  ak  v  nnai.dans  arbaidai   nalil  jah  dnga  vaurk- 

9  jandans  ei  nikauridcdciina  wana  izvara.    ni  paiei  ni  babaidedeima  valdufni  ak  ei  uns  ailbans  dn 

INTERPRETATIO. 

graliam  Dei  i.osiri  et  domini  nostri  lesu  Cl.r.sti.  11,  1.  At  precamur  vos,  fratres,  proplcr  adventum  domini 
nosiri  lesu  Chrisii  el  congregaiinnem  nostrani  ad  cum,  '2.  ad  nou  cilu  uiovcnduui  v»s  menie  nec  terren- 
dum,  ncc  pcr  spirilum  »ee  per  verba  nec  per  epislulam,  uti  per  nos;  qu»d  instet  dies  Cliri-ti.  3.  Nequis  vos 
decipial  ull»  niinlo,  11:1111  uisi  venerit  discessio  prius  «t  revelatus  fiat  liumo  peccaii,  lilius  perdilionis.  i.  Ilic 
rcsisiens  ci  cxtollens  se  supra  0111  ie  dictuin  Deum  sui  omne  cultnm,  iia-ul  in  Dei  templu  sedeai  —  IS.  — 
inisiiain.  iii.  At  ipse  doroiuus  nosier  lesus  Ctirislus  ei  Deus  ei  paier  uoSlcr,  qoi  amavit  nos  et  de.lit  con- 
solatiunem  xtenia.n  etspem  bonam  in  gratia,  17.  consaletur  corda  vestra  et  conlirmet  in  omnibus 
operibus  cl  verbis  bonis.  iu,  I.  llo<-  i-eli.|ii:im,  ut  precemini  etiam  pr»  nobis,  fratres,  uivcrburu  deinioi 
rurrat  et  ghirificetur,  sieuli  etiam  apud  vos,  S.  el  ut  libereuiur  ab  impurlunis  et  malis  hoiiiinihus,  non  eniin 
est  omnibus  fi.les.  3.  At  lidelis  d.uuiiius,  qui  conOrmat  vos  et  liliefet  vos  ab  hocmalo.  4.  At  confidimus  in 
douiino, ul quod  piaTepmius  vo!>is,etiaui  fa.iatis  et  facturi  silis.  S.Dominos  dirigal  corda  vesira  i»  nnoreDei 
n  iu  patieuti-i  Christi.  li.  At  prxcipimus  voliis,  fratres  in  nomine  dnmini  nosiril.-suCliristi.utseparclis  \»s 
ob  omni  fratrum  ambulaiitium  inordinnle  ct  nim  secundum  iradiiionea  quae  accepisiis  a  nobis.  7.  Ipsi 
enim  nnsiis  quomodo  debituin  csl  imitari  nos ;  8.  nam  non  inordinati  fuimus  in  vobis ,  non  graiis  pancm 
ciiiiicdiinus apud  quemquaro,  sed  patientes  labore  noctc  ct  die  opcrantcs,  »i  non  gravaremus  quemipisin  vc- 
stiuiu.  9.  Non  quod  iiou  baberemus  poiestatem,  sed  ut  nus  ipsos  a.i  exempluin  darcmus  a*d  imilaudum  nos, 

AN.N0TAT10.NES. 

snpersunt,  Cast.  comparaio  loe.n  Tim.  II,  iv,  i  ut- 
tklundah  coujerit,  i]uod  Mis-in.  I.  I.  p.  131  injuria 
comprohat;  nim  ivi^ravat.  qundh. !.  convertenduni 
crat,  ct  (trtarqv«i  ijuod  Tim.  1. 1.  Go:biis  per  iarfaiH 
dan  reddidit,  res  plaue  dissimiic*  si^uificant;  for- 
lasse  reclius  scriliitur  alaaagai.  vid.  T  m.  II.  :u,  I. 
—  xtiitaus  ^CIiristi,  v;r.  xuaiou. —  vamma  haidau} cuius 
sic  ie^cnduni  est ,  Casi .  e  eonjec  ura  -^  wamniefi,  cojus 
verhi  primam  soliimin  idolitteram  cogunscere  patuit; 
w.iznh.  quud  onuiis,  ouisuiic  signilicat .  in  ejusmodi 
Bciitetiliis  ncgativis  lncuui  nnn  liabet.  CeiiTuni  eave 
cum  Castillionco  Gotlium  aliter  atq»c  hibenl  gra-ci, 
legi-se  arhiireris,  nam  Grascorum  morem  negaiiones 
duplieandi  Goilii  non  ubique  imituiliir.  —  niba  — 
fi.n  /n.<]  vj\  apparcm  hic  xcstigia  liiler.irnin.  <  *-! 
li.cle  exilevil ,  pra?lerqiiain  qtiud  qmip  \e\  ui/nai 
pro  qe  ni  poucre  debebai,  vid.  ad  1. 10. 

ii,  l.  it/iirj  supra,  gr.omn  iitJ,  (,.>il>.  c.  vct.  lai.  — 
qi]ian,i\  lioc  falsum  esl.  sive  Golluis  Ciini  vcl.ioillj 
lat.  vcraione  ijni  dicitur  ogit  (s  c  qibanama  Bcr^hen- 
limn  eral) ,  sive  id  «fi  retulii  (sic  qi/>'in  vcl  fi/^anti 
csse  delieb.itl ;  u»s  qipaaan  i  prsferimus,  cf  eliam 
Mas-in.  I.  I,  p.  IT>  ..  --  ,-iM.i  i;>]  nnlluui  hanmi  lilie- 
rarum  vesiigium  deprehondo,  >-d  locus  idest.  ; 
Ad.lere  oii.ini  ille  dobebai  Eia,  nam  waei  (>.i-i  s« 
Biiumque  influi  ivum  habcre  aolcl  iccusatinuu  •■•.!' 
jecii,  i  I.  mI  veis  i;  si  vel.  latina  ei  Viil>;  ..>  n 
lunt,  m  aliaesi.  — «1]  sic  eod.  pro  ali»,  uii  M 

\v.  ,",S  ;  vid.    :nl    Maltli.  V,  13.    -~  $ I  I 

<  Jjdii  njandi ;  ouro  intem  do  lils  n 

nunseni  nlsi  prima  liner.i  i,  lectle  omaino  il 
e-i.  nec  miiiiis  o  injioi  noic    I  ■  Bl  • 

iiiii  ti  iiic  iuscruni  '■'.•  ■    '■  C*l 


ii,l.  brofiruns}  fraires,  Gothus  accusativo  cum 
tivis  e  bidjam  penucne  prc  voealivo  Grjecorum  (aSei- 
tuot)  utiliir;  Massm.  I.  I.  p.  I"26  cum  bropruns  v:>ca- 
livi  forinam  es-e  recle  negasset,  id  quod  Cast.  h.  I. 
dixcral,  iiou  debebai  idem  opiuari,  Gotliiim  versio- 
i.ibiis  latinis  (loaamns  vei  ftattes)  dereptom  sic  cun- 
vertisse,  unm  c  gra:cis  liliris  ,  non  e  latinis  versioni- 
bus  hausta  esi  versio gotbica,  uii  ipsc  enm  Cast.  ju- 
dicat  I.  I.  p.  33-.  —  qitmisl  sic  legendtim  est  pro 
r//ima ,  qnod  Cast.  repudiaiis  l^gibus  graminaltcis 
c.idit;  till.ma  cuim  liliera  in  codieeexsliiKla  est. — 
.  .  .  qaqunijjuis  u/i.s na  zos\  coiigregaiinueni  no^dam, 
1  -r.  oinu. ,  caslen  m  Casl.  niifiqaqumpais  edidil,  sed 
lcciio  est  inceru,  nec  noliis  guihicum  mib  —  ad  ex- 
piiuieudum  grxcum  Jjti —  in  compo-itii  aptumes^d 
-.  i  lellir. 

ii,  i,  3.  iiiis  uliin  —  iiajnnti  itvis}  Iitc  omnia 
ndi» suiii deleta, m  uiagm ei  partc  esscnt divinanda; 
taineu  litter.e,  qux  legi  possunt,  lectioni  meatcon- 
vcniiinl.  Gast.  —  iii'is  j  sic  noi  scripsioius  pro  solie- 
ciiius,  iinii  po-t  du  cuui  inliniiivo  subjectuiu  s.-n- 
le»iix  casn accu-aiivn  ponilur,  vid.  Tiiess.  I;  u,  \i 
leituoljandsnt  dn  qagqan  iiiiis  vnirpuba  quftt. 
i  f .  M.iie.  iv,  1  qalttitn  sii  du  imma  manageht  (ilu, 
tuatve  ina  ijaleijian  \n  tkip,  —  drubnan  \  ul>i 
i.  i.i  boc  vcrbo  uluulur,  ctirapositum  est  nu  indro 
i  (Jnan  un,2l  ;xiv,l,  37.)  aut  na  Irobnan  \tn--. 
I,  1-2;  Juan.  XII,  "27);  ClSI.  B  noliis  de  !.»c  l»eo  iu- 
lcrrogatus,  plane  nihil  amplius  lcg.-r.^se  posse  ra» 

Bpondil;  fortasse  igiiur  alleruti  uin  lllorum  COmpOsi. 
lirumh.  I.  Iu  c»d.  icriplmn  luil.  — vjurdaj  verbt, 
gi   omn   X&yov  »iiiii"r»  linguliri,  leciiane  »  ediiaiu 

Ca^l.  efliimt  ex  ultinia  litlera  0,  ipi.e  snl.i  le^i  polrsl. 
•  .»M.  ..'  .i|  liiijiis  wrlii  dui  laiiliini  ultun.e  litlcr.c 


833  II  AD  TIIESSALONICENSES  II',  10 — 18.  834 

10  fris.ilitai  g  bcma  Ju  galciknn  un>is.    jali  :mk  [)an  vcsnni   ai  izvis  pata  Tzvis  anal.u.luni  ei  iabai 

11  was  ni  vili  vaui-kjau  ui  maijai.    Iiausja.u  auk   smuaiis  wairbaudans  in  Izvis  uugalassaba  ni  vailii 

12  vauikjandans  ak  f.iiiveiijandans.  p.iimiili  svalcikaim  anabiiiilam  jali  bidjani  in  fraujin  icsua  xrisiau 
17)  ei  mi[)  rimisa  vaiiikjaiulans  seinana  hlaih  matjaina.  a|  pan  jus  br.ptj  is  ni  vaiibaib  usgrudjaits  vaila 
ii  lanjaiulans.    i{)  jabai  was  i>i  ufliaiisjai  vaurda  uusaraiiiiiia  nairli  ]i(>>  bokosp.ua  galarhjaip.  ni  blan- 

15  da.p  izvis  mip  inirua  ci  gaskamai  sik.     jali  ni  srasve   fijand  ina  lahnjaip  ak  lal/jaip  svc  bropar. 

16  ajijian  silba    franja   gavairjjcis  gbai  izvis  gavairpi  sinleino  hi  ailaim  sladim.     frauja    mip   allaiin 

17  izvis.    so  goleius  mciiiai  handau  pavlaus  batei   isi   bandvo  a::a  allaim  aipislanlcin  ineiuaiin.    sva 

18  mclj  i.    ansls  fraujins  unsaris  iesuis  xri  laus  niip  allaim  izvis.    anicu. 

du  paissalauneikaium  anpara  iistauh. 

INTERPRKTATJO. 

10.  El  enim  rnm  essemus  apud  vos,  boc  vobis  prxcipimus  :  ul  si  quis  non  velit  operari,  non  cdat.  11.  Audi- 
iii iis  enim  aliquos  ainbulanles  in  vobis  iiiordinate,  non  quidquam  opcrantes,  sed  nugas  sei  lantcs.  12.  tlis- 
que  ta  ibus  praxipimus  ct  prccamur  in  dniniuo  lesu  Cbrisio  ui  cum  s.lcmio  o|ierantcs  -uniii  pai.em  come- 
dani.  15.  Al  vos,  fraires,  ne  liaiis  lassi  bcnc  facicntes.  14.  Verum  si  quis  non  obcdiat  verbo  nostro  per 
bas  lilteras,  liunc  noietis,  nc  iniBcealis  vos  cum  eo,  ut  pudeat  eum.  15.  Et  ne  siculi  inimicum  eum  cx  sti- 
uicis,  scd  ducealis  uli  fratrcm.  16.  Ai  ipse  dominus  pacis  del  vohis  pacem  scnipcr  in  oinmbns  h>cis.  Ooini- 
iiiis  ium  oin  libus  vobis.  17.  Ilaee  salutalio  mca  nianu  1'av'i,  qnod  esi  signuin  in  oinnibus  epi.stolis  tneis* 
iie  s:ribo.     18.  Gratia  domini  nostri  lesu  Clni-ti  cmii  omnibus  vohis.     Amen. 

Ad  Tlicssaloniccnscs  altera  explicit. 

ANNOTATIONES. 


n,  15.  linjaros]  perj"it  cod.  B.  Casl.  opiiialiirprai- 
cessisse  pairli  aipu  a  leins  ci  Gotliuiu  plurali  pro  5i' 
irta-ol-iit  «ituv  iisum  esse  et  b.  I.  aliler  a:que  Neb. 
vi,  17  (ubi  le^iuir  aiiristanlans)  fleiissc.  fSoliis  se- 
cus  videlur ;  nam  cur  iuicrpres  b.  I.  plurali  usus 
sil,  uulla  est  ousa,  cl  ere  aso\o  pcr  aipi\taule  s  ngu- 
lari  mimero  rcdditu  n  in  1'auli  epislnl  s  saspius  in- 
vcnitur;  cum  aiiieni  ad  pronoinen  unsarns  substan 
livum  |iiurnli  uumcro  rcquiraliir,  sine  dubio  praeres- 
s:t  paiih  In i,  t,  sic  infra  m,  14,  Sii  rfi;  ettio-toX/k 
iicruin  per  Jiur.h  pos  bokus  redd  lur;  cf.  Cor.  II,  vn, 
8;  in,  1. 

n,  17.  hairtona  izviira  )  j  gr.  omn.  proetcr  cod.  k 
ap.  Mi.;  sic  infra  m,  5uni  uultis  gr.  coiiseiiiil, — 
gatulgjai  |  Goili.  c.  codd.  *  0u*c.  —  lUurslvaiH  jali 
vaurdam]  operilms  el  vcibis,  *  gr, 

lll,  1.  ei  bidjaip]  ul  orelis,  gr.  omn.  irpoai-iyjrtt ; 
sic  Gal.  v,  16  pro  Xfyw  8e  7tv£uuc.?i  irif.uza.Tii-:i  di- 
cil :  apfian  qipa,  ei  ahnin  gaiguip  ;  cf.  ad  Marc. 
xv,  50.  — juli  bi  unsis  bruprjus]  eliam  pro  niib;s  fra- 
Im,  gr.  omn.  «StXf oi  7rtf i  ijfti» ;  Itxc  iranspositio 
verborum  eliam  in  S>bai.  inviiii  lur ;  cod.  antem  U 
X  broprous  babel. 

m,2.  a( gnslojanaim]  banc  leciinnem  Casi.  cnd. 
iierum  inspceto  ceriani  esse  conlirmai,  sed  eaiu  fal- 
sam  csse  imilia  arguuui.  Primuin  enini,  qu:e  est 
basc  fnrma  participii  ile  vcrbo  stojan  llexa  ?  ea  ccrtc 
stauips  vel  c lojips  esse  debebal ;  deimlc  si  hanc  lor- 
in.iiii  concediuius,  i\  i  liori  polest,  ul  judicatusiUca- 
lur,  qucin  Grxci  ktoh-o-j  vocant?  Nonis  polius  jct. 
nfijastopanaim  lcgeuduin  cssc  vidclui  ;  uti  eniui  un- 
naslopans  visan  C«r.  I,  iv,  II  e-l  «o-tzteiv,  cerlum 
locnm  iion  liabcre,  sic  afgastofans  propric  esl,  qui 
suo  loco  motus  esi ,  «T07r*f .  Veiba  autcai  transla- 
lo;  signiflcatinnis  Gotbi  saspe  ad  verbum  n  ddunt, 
sic.  iit  iinume  muliis  cileinns,  Tim.  I,  m,  bveoavTov 
Gotbus  niuji.na  satiduna  dicii.  Scilicci  lalia  siint 
Casiillionatjo  nsci  antiie  interprelis,  cf.  eiim  ad  vers. 
7.  Quam  coujeciuram  pcr  se  S|;cctaiam  qui  pro- 
baiit,  ii  fortasse  «ito  post  c-ise»  a  Golbo  omissuin  de- 
Biderabnill ;  sed  piilcr  in  er;.riis  pricposilimie  af 
posl  verb.i  sulvendi,  liheraudi  omissa  Cor.  I,  vi,  27 
gahusips  is  qenai  pro  XfXuo-at  ati  yvjanxii  dic.it.  C.c- 
trrum  Cast.  vocem  usl  usjaindau  magna  cx  parte  ex- 
slinclJin  probe  restituil.  —  i»(]  cst,  "  gr.  oiiin. 

Ill,  3.  Iriggvs]  Goili.  "  la-.iv. 


iii,  i.  anabudum]  prxeepimus,  gr.  omn.  et  verss. 
rrapcryyeXXouev.  . 

iii,  5.  frauja]  Goib.  *  Ss  —  hairtona  Uo.ir  .1  Vi'o\  ad 
II,  17. 

iii,  6.  wairbandane  vngatasfaba]  anibnlanlimn  in- 
ordioate,  1  gr.  omn.,  Godi.  c.  Vul^.  —  ana/./Aam| 
tradiliones,  gr.  omn,  KupuSoani.  —  andneniup]  acce- 
pislis,  gr.  «ap-Xaooffev. 

in,  7.  is<]  pergit  co.l.  A. 

iii,  8.  r.i\  sec,  cod.  A  nih  (ncque).  —  tinnamians 
arbaidai]  palienlcs  (in)  laboie,  sr.  omn.  ivzoirw  y.c.i 
fi.o/%).  C.Tlcrum  pro  solo  arbaidai  scribendum  fuisse 
«i  arbaiilai,  Casl.  recle  inoiicl. 

iii,  9.  (,ebeimu]  G>th.  °  Oufv. 

tii,  10.  izvis  annbuduin  ]  vobis  prTcepimus  ^  gr. 
omu.  —  iit]  sec,  in  coil.  A  locus  uni  liitera!  vac.il, 
ut  srriptum  esse  possii  nili  (ncc) ;  nullum  tamcn  lil- 
tene  h  vesiiuium.  Cast. 

III,  12.  pniiwtli\  bisque,  gr.  omn.  Tofc  Se ;  sic  — 
u/i  eii.liticum  pro  {jra>co  3e  Gntlius  posuil  Mallli. 
xxvii,  44;  vid.  ad  Joan.  xviii,  26.  —  in  fraujin]  in 
domino,  gr.  Sia  tou  mpiou  ;  cailerum  G  tb.  c.  Vnlg. 
0  >jui.v 

iii,  14.  »i]  sec. ,  nc,  gr.  xaiujj. 

ni,  15.  iiia]  etiin,  °  gr.  o:nn. 

III,  16.  sludim]  locis,  gr.  Tpinw. 

ill,  17.  aipistaulem  meinaini]  epistolis  mcis,  cod.  It 
y^aipislautemeinaim,  ut  librarius  non  .-olum  m  iu 
exitu  verbi  aipstaulem  prnpier  se.|  neiitcin  caindem 
lilieram  omi^-erit  (-ic  Tiui.  II,  n,2, iptigh  aimmnam 
pro  priggvaim  mannam,  cf.  ad  Joan.  xu,  42),  scd 
ctiani  proiniegra  leriiiiuatione  —  eim  mulilat-im  — 
em  p 'isncrii(vid.  ad  l.tic  x,  5,  ubiaddenda  sunt  b;cc  : 
/■/•11111"  C  r.  I  sub  cr.  anavilje  Plii1.  4,  5,  ne  Skeir. 
58,  7).  Caicrum  c.od.  A  h.  I.  exesus  esl  el  gr.  omn. 
OiuriCuitl  meinaim  (meis).  — 

Subscriptio.  Gr.  alii  alitcr. —  an^ara]  alleia; 
cml.  B  (namcod,  A  estobbteratus)  meodose  frumei 
(prior).  Cum  eiiim  subscriplio  btijtis  allcrius  al 
Thessaloiiicenscs  epislolae  et  inscriplio  prioris  ad  I  i- 
inotlicjin  in  eadem  pagella  s  nl  scriplx  el  librario 
essei  sciibeodum  :  du  paissalauneikuinm  unpara  us- 
lo.ii/i;  deinde  :  du  teimunpuiu  ftnmei  dustodeip,  falso 
ille  i|i!iileiii  supra  frumei  pro  anpara  ,  infra  auiein 
usuuh  pro  dustodcip  scripsil ;  cf.  ad  Tiin.  1  inscript. 


p.33  MRUURUM  CIKI.ANA  VERSia  S3C 


DU  J)AlMAllt)iIAU  FRUMEF  DUSTODElf). 

i,       l  Pnvltis  iuIus  irislaus  leiuis  bi  anabuMrim  gups  nssjtndis  unssris  jak  xrisiaus  iesui  veuais 

2  unsaraixos.  boimanbatu  vsllsin  b:ima  in  galaabeinal  ansts  srmhia  itavairpi  fram  gnjja  anio  jab  xn- 
5  aiau  ieso  fmujiii  iiii*aramma.  svasve  M)  bnk  saljan  in  lifalaon  galeibanrfs  makidonais  ei  f.inrbiudais 

4  siiin. niii  01  anbarleika  al  laisjaina.  roj.-b.in  alsalwaina  spilie  jah  gabiuibivuurdc  andilansaize  poei 

5  suknim  andstaldand  mais  bau  limreinai  gubs  pitai  visandein  in  galaubeinai.  .ipp.m  andcisistanabus- 
i,  uais  fiiubva  us  hraiojamma  bairtin  jali  mibvisseln  godai  jah  galaubeinai  nnbindaneisai.  af  baituei 
7  siiinai  afainidai  usvaudidedun  Ju  lausavaurdein.  wljandans  visan  vuodalaisarjos  ni  irabjandans  nib 

8,     9  wa  rod  and  nih  bi  wa  stiurjand.  a|Lan  viwm  baiel  god  ist  vitob  Jabai  vras  is  viiodeigu  brukeib.  vi- 

tands  batei  garaihlanima  vilofi  nisl  saii]>  ak  vitodalauuin  jal*  uniaUim  jab  unsibjaini  jab  fravaurh- 

laim  jah  unairkoaim  jali  usveibaim  altana  Miggvamlam  jab  aibcins  bllggvanilaro  inaunans  maurpr- 

10  jandam   lioraiu  mannans  gapivandam  l:ngnjam  u'a>svaram   jali  jabai  »«  alja  bizai  bailoo  laiseinai 

i|,    12  andstandand.  sci  ixi  bi  aivaggeii  vuljiaus  bis  andagins  guba  batei  gauauajbist  mis.  jah  aviliuJo 

b&mma  insviubjundin  mik  xrisiau  ieau  fraujin  unsaramma  unie  galaubjandan  mik  gabugida  gasu- 

i  'i  j.niils  iii  andbahija.  ikoi  fanra  vas  vajamcrjands  jali  viaks  jab  ufbiikands  akei  gaarmaipg  vas  uiiie 

14  unviiands  gaiavida  in  uuga'aubeinai.  ip  ulara.sip  ansls  fraujius  mip  galaubeinai  jah  /riapvai  bixd  in 

15  iristau.  iriggv  biU  vaurd  jah  allaizos  andanumtais  vairb  batci  xristus  iesus  qain  in  bauraia  (airwatt 

INTERPRETATIO.  —  A.D  TIMOTBEUM  PMOR  IKCIPIT. 

i,  1.  Pavlns  aposiolus  Cbristi  losu  secundum  prxiepka  Dei  servaioris  noMri  ei  Cbrisli  Iesu,  spei  nosirx 
8.  Tiiimotboo,  optaio  (ilio  in  lule  gralia,  misericorriia,  pax  s  lleo  patra  ct  Christo  lesu,  douiino  noslro. 
3.  Siruli  rogavi  te  manere  in  Kfeso  proficiscens  iu-Macedouiaiii,  ut  iuterdicas  qu  busdam,  ut  alucr  non  dn- 
reant,  4.  1100,110  inlendanl  fabulis  ct  genealogiis  interminatls,  qu.v  qiuestiones  prabent  mags  qnam  xd  fi- 
caiionein  I) -i,  hanc  existentcm  in  fide.  5.  Al  linis  e-i  pra?ee,ili  amor  ex  pnro  corde  et  coiim'  eulia  bona  ct 
htle  siinora.  6.  Dc  qiiibus  qnidam  seducii  c.inverterunt  ad  vaniloqnram,  7.  volcntes  esse  legis-doctores, 
nou  eogilanles,  nec  q«id  loquuniur,  nec  de  quo  aflirmant.  8.  At  scimus  quod  bona  esl  lex,  si  quisea  legi- 
time  uiilur;  9.  sciens  . ; u ... i  justo  lex  non-est  posita,  sed  !c$:c-sol'i(is  et  contumaribus  et  iroi>iis  et  peccato- 
ribus  01  sooleralis  et  ince.lis.  paires  perculiennbus  el  malres  pereulieniibus,  homines  necantilius  ,  10.  for- 
nicariis,  viros  subigenlibus,  moudacibus,  perjuris  et  si  forte  alia  liuic  sanx  doelrmx  resistnnt,  11.  qux 
esl  Becondum  evangeliuro  gtorix  bujus  lieati  Dci,  quod  crcdilnm  esi  mibi;  12.  et  graiias-ago  huie  confnr- 
l.inii  me  Chrisln  losu  doiinno  uostro,  nam  credentcin  mc  exislimavil  |  ouens  in  minUterio,  13.  ego  qui 
prius  fni  lilasplieinans  et  pcrseculor  et  COninmeliasus;  sed  miericordiain-nsctus  fui,  uam  inscius  leci  ra 
iucreduliiale.     14.  Veruin  abundat  gratia  doniini  cum  (iile  el  aroorc  boc  inCliristo.     13.  Fidele  boc  verbum 

ANNOTATIONES. 

Inscriptio  in  cod.  B  snlammodo  legiiur.  —  heimjn-  *.  gr.  omn.  —  mi/ii'isic/11]  cod.  A  marg.  gan<un(iai,  ie- 

paiau}  cod.  I!  X  pahaaaupaiau;  c;e'.eruin  /..eiinn  ■-  curdaiioue. 

(>aiu$  pro  leimiiujtniui  seriplum  est.sic  oliam  1,  "2  (vi  I.  i,  7.  nij  cod.  A  nilt  (ne:). 

ad  II,  10);  recie  aulero  iemiaupaius  infra  i,  18;  II.  i,  1,  8   v;;um|  sc.mus,  cod.  A  vilup  (scitis).  —  vito- 

%  —  rfi!»iorf  ip]  iiicipu,  cod.  B  X  usliiu/i,  evplirit;  d?igo\  logitime,  cod.  a  vitoda  (lege,  sccundum  legem), 

Mil.  ad  Subscript.  Tlioss.  li.  qui  rst  dativns  m>di,  iui   I  uo.  I,  74  umujein  «a.i?Mj. 

Iliitiuin  biijus  epistiila:  m  nlroque  cod.  legitur.  Krrant  iginr  Cast.  el  Hasam.  I.  I.  p.  2li  riioitubru- 

1,  I.  Jtriilnm  ieswisj  pr.  1  gr.  oinn.  pr.oter  coil.  (  kcik  junctim  scribenlos,  iiti  erravii  Cast.  Col.  111,  ti 

ap.  Mi.  —  uiiatainiiltl  prxcepta,  jjr.  Oinn.  i-nirayi)'.  '«''k"  (rnnjam  (xara  a£py.z  supiotf)  junclim   Scribens, 

i,  1.  peim  lupaiu}  sic  cud.  B,  cod.  A  rectius  ^ci-  cf.  infra  ad  v,  14.  Plane  alia  raiio  est  verbnruin  uilo- 

Hunbaiiui,  vid.  ad  t.uc.  1,  5i.  —  nllin]  Goth.  c.  codd.  dulnitarjoi  ct  «ni'ii7cair/)jii,  qu.c  nobis  C.isl.  nbjicil. 

e  qutuv.  i,  9.  rilanils]  ood.  R  X  »if«'«,  vi.l.  a  I  vs.  3.  Cxle- 

l,  3.  goleipiinJi}  sic  renc  rnd.  A;  ccil   R  X  gnlei-  rum  Goth.  °  touto.  vid.  ad  II,  I,  15.  —  vilop  nin]  1 

baiu  ;  sic  sxp  ns  hbrarius  eudicis  H  lapsus  est :  infia  rod.  A-  —  "A!  sed,  gr.  omn.  &i,  vid.  a-.i  Cor.  I,  xiv, 

VB,  9  liimis.  111,  l  (auTugaggani,  quu  ulrnque  'oco  eod.  20.  —  jah}  scc.  et  qo.irt.,  el,  °  gr.  011111.  —  uiuit- 

A  rece  rilnnds  et  [auragaggandi  habct;  idem  men-  jaim\  avouoir,  cod.  A  marg.  c.  gr,  011111.  ofnudawi, 

dnin  conlinel  eliam   II,   n,  li,  ubi  pro  arbaidjandt  uu.tert.  —  mi>tini\  dosinit  cod.  A. —  kanai}Ge>th 

scrintuin  esl  arbaidjam, ;  cootr.i   I,  11,  13,  pro  yadi-  "  ■>r-7>.v>K0'Tvte,  di-  ca  omi>sione  if.  Massm.  I.  L  p. 

aunds  le^oniliini  i:si  gadigtmt,  vid.  ad   Maro.  XII,  21.  -2iil- 

—  mnkiaoaais']  rod.   A  mofcodoaaii,  cf.  ad  Cor.  II,  1,  1,  10.  yipivandam]  Ca-i.  ex  loco  omuino  cxoso  X 

ib.  Caierum  de  geniilvo  p  st  verba  pniQriscendi  gnpirjandani,  qtol  Mksio.  I.  I.  1»,  131  probare  n»n 

po^ito  vid.  ad  L.11  .  xv,  15.  ilol>  bal;  sjo  annpivan  U>o\>\tt-/vy-:iv)  Cor.  I,  i>,  27  el 

1,  4.  afld./«u»'iif.e]  co  I,  \  '■.■'  BndWaiiaaiaf,  vid.  ad  gahivan  (Joviovj»)  Cor.  I,  VH,  li>  (xiTauduio-.  v) ,  II,  11, 

v,  !t.  —  /)(Hi]s:r  iiidd.   Casl.  ■».  /'ii.  — timrtmni]  2u;  Cai.  n,  »  (mpimi^tv);  Tim.  I.  vi,  10  nulln  m- 

edificationem,  gr   oixovo.iiav.  --  nsiadWitl  riist.-n-  lem  loco  phjan,  —waalja  —  ui/d»iuifrfu«u]  >iqunloui 

toiii,  u  gr.  »11111;  cmierHia  cod.  a    *  tisandin,  un  m-^  oi  lectio  certa  csi  noqua  un>  pro  n^  la  en*  hnjtinr, 

fia  111 ,  4  anari/tin  pro  anaviljtia;  i>ri>tui  dobin  hic  cave  cuin Cas.1. uti pro plurali  bab^as,  i$ enim aw essa 

ctiwti  M»o«rf:ii  Skeir.  p.  i9,  17  pro  vitandein  scr.-  dcbot ;  polins  HM  esl  casus  abaolulua  pro  ad vcrbio  p*> 

pluiu  rsi.  siius  rt  signiiical  foris,  vkl.  t'or.  II,  ui,  i>,  is;  J'>an. 

1,  a.   n/).'.'iuiiiiti/i-!ii]  co  I.  II  X  appindeis,  lihrarii  xiv,  15;  sio  tve  Cor.  II,  »i,  il   ellailui,-  pro  tl  n  juit- 

iiiitn  noii  -olii.n  singulas  bi  ora>,  uuplicitor  scriben*  otioi  >                v  detur 

dis,  oniii1  ini,  led  etiam  syllabia,aic  Matih.  kivi,  73  1,  II,  awl  i$t\  nuxeat,  •  gr.  omn.;  Golh  c   v*  ^-. 

«.'.i.ii/.iiio  i>ro  siandandani,  aic  infra  ui,  13;  iv,  7,  11.  1,  li.  ufarasup} sie Caal.  locoejtoso  logen  luu 

1,  8,  il.  cf.  ad  1,  17.  —  i*i  auata*Mb]  esl  praKopU,  vid"iur,  ei  <ifaraueib  legl  posse  MgM,  qnia  loca   1  ' 


837  1  AD  TIUMOTHEUM  I,  10—11,  10.  838 

10  fravaurlilans  nasjrin  fiizeei  frumisis  im  ik.  akei  dupe  gaarniaips  varb  ci  in  mis  frumislamma  staugi- 

deai  xristaus  iesus  alla  nsbeisnein  uu  rrisahtai  baim  ize  anavai.bai  vesim  du  galauhjan  imnia  «lu 

17  libainai  aivenon.  ahban  biudana  aive  unclivanjannna  ungasaiwanamma  ainamma  frodamma  gi.ba 

18  sveriba  jali  vulb.is  in  aldins  aive  amen.  bo  anabusn  anafillia  bus  barnilo  leiroaiibaiu  bi  psim  fanr?. 

19  faursnivandam  ana  p..k  praufeija.n  ei  driugais  in  baim  bata  godo  draimiivitnb.  hal.ai.ds  galauoein  jah 
goda  mpvissein  bizaiei  sumai  afskHibaiidans  bi  galaubcin  naqadai  vaurpun.  bizeci  ist  hymainains 

■I,     i  jah  alaikwndrus  banzei  anafalli  salanin  ei  gaialzjaindan  ni  vajamerjan.  bidja  nu  frumisi  ailis  tau- 

2  jan  bidos  aiblrooins  liteinins  aviliuda  fram  allaim  mannam.  f.a.i.  biudanam  jali  fram  allaim  jpaim  iu 

3  ufarassau  visandam  ei  slavaiidein  Jah  su'ja  los  bauaima  in  allai  gag.idein  jah  gariudja.  balub-ban  iSI 

4  god  jak  andanem  in  an.lvairpja  nasjandis  unsuris  gubs.  saei  allans  mans  vili  ganisan  jah  in  ufkm.pj.i 
5,     6  sunjos  qiman.  ains  allis  gub  ains  jah  midumonds  gubs  jah  raanne  manna  xrislus  iesus.  sa  g  baniis 

7  rik  silban  andabaht  faur  allans  veitvodein  roclam  svesaim.  du  bammei  gasalibs  im  ik  merjands  jah 

8  apaustaulus  sunja  qiba  in  xrisiau  ni  linga  laisareis  biudo  in  galaubeinai  jah  sunjai.  viljan  nu  vairans 

9  bidjan  in  allaim  siadiin  ushafjandans  sviknos  handuns  innSa  bvairhcin  jah  tveidein.  samaleiko  jah 
qinons  in  gafcteinai  hrainjai  roib  gariudjon  jah  mahein  fetjandeins  sik  ni  in  flahtom  aibbau  gulba 

10  aibbau  markrciium  aibbau  vasljom  galubaim.  ak  baei  gadob  isl  qinom  galia  tandcim  gub  blutuii 

LNTERPRLTATIO. 

et  omni  acceptione  dignum,  quod  Christus  lesus  venit  in  bunc  roundiirn,  peceatores  servare,  quornm  pri- 
inns  sum  ego.  16.  Sed  idco  inlsericnrdiam  r.aelus  mi,  ut  in  n.e  primo  oslcnderet  Cbristns  Sesns  omnem 
iiatieniiam  ad  exempluro  his  qui  faturi  raerunt  ad  credendum  ei  ad  v  ta-m  aslernam.  17.  At  regi  sseeuiorum 
immonali,  invisibili,  wni,  sspirnti  Deo,  bonor  ci  gtoria  in  a:taies  sa?culorum,  amen.  18.  Iloc  prseceptum 
sommendo  libi,  (ili  Timoih.ee,  secundiim  has  p.ins  pracedenles  ad  le  propl.eiias,  ut  miliies  in  his  hanc  bo- 
nam  niilitiam,  19.  habeus  lidem  et  bonam  conscieniiam,  q.iam  quidem  depellentes  de  Qde  nudi  farti-sunl; 
qiioniin  est  Hymenseus  et  Alexander,  quos  tradidi  Satan.t,  nt  doceamur  non  blasphemare.  n,  1.  Itogo  nune 
prir.nun  omr.is  lacere  rngaiiones,  preces,  petiiiones,  graliarmu-aciiones  pro  omnibus  hominibus;  2.  pro 
regibus,  el  pro  omnibus  bis  in  eniinentia  exislcniibus,  ut  qnielam  et  tranqui  lani  vilam  aganius  in  omni  pie- 
tate  el  casiitate.  3.  Hocce  enim  est  bonuin  et  accepium  in  f.cie  servaioris  noslii  Dei,  4.  qui  omnes  linmi- 
ncs  vull  srvari  ei  in  cngnitionem  veriiatis  venire.  5.  llnns  enini  Deus,  unus  eliam  mediaior  Dei  el  bomi- 
num,  liomo  Christus  lesus,  b'.  hic  dans  se  ipsum  redemplintiem  pro  nmnibus,  tes'.imonium  lempnribus 
propriis;  7.  ad  qnod  constitulus  Mim-ego  praero  el  aposiolus.  veritaum  dico  in  Christo,  non  meulior,  uocti.r 
gnitilium  in  ftde  et  veritate.  8.  Volo  nunc  viros  precari  iu  onurbiH  locis,  tollenies  puras  manus  si»e  ira- 
cundia  et  discepiaiionc;  9.  similiter  eliam  mulieres  in  vestimento  pnro  cum  casiiiaie  et  modcstia  orn:>mes 
se,  noo  ii:  torquibus  aut  auro  aul  margaritis  aul  vestibus  preiiosfe  ,     10.  sed  quod  derorum.  cst  mulieribua 

ANNOTATIONtS. 

litteris  non  vacet.  Nos  qnia  gra?ci  omn  vnspinlnawji      comprnbaio,  nec  smjalos  pro  advcrbio  mueitato  atque 
praiiento  lempore  h.benl,   ufarassida  coujecinius ;      insuper  comparalivo  maxiine  otioso  babere  op-rttt. 
li.ri  etiam  polesl  ut  librarius  ufaraseip  |.ro  ufarasscip  ii,  3  ts!]  esl,  °  gr.  omti. 


scripserii ;   ufarassip  aulcin   prorsus   falsum  esl. 
fratyins]  Ci.lli.  °  i5puv.  —  xricinul  Golh.  °  nas-aO. 


H,  4.  tn]  ad,  cod.  B  °  X  adJidiinus  e  cod.  A. 

ii.  t>.  amlabaht}  sic  cod.  uierque,  nro  ipio  anda- 

l,"  15. ' xristaus  irtut]  ]  gr.  omn.;  cxierum  da  x  i-  baulil  ex*peeiabns,  uli  jam   Hassm.  Skeir.  Gloss.  p. 

tfans,  non  mendosa  quidein,  uti  aii  Casi.,  sed  insoli:a  |<5  judicavil,  cui  Casl.  h.  1.  assentii ;  sic  faurbauhtt 

lorma  pro  irt'«/u!,  vid.  ad  Harc  VII,  52,  ubi  adde  :  Epli.  I,  vu,  14;  Col.  I,  14.  Si  pro  audabaht  scr.ptmn 

Cal.  iv,  19  xrisiaus;  Marc.  x,  iG  barteimniaus ;  Joa;>.  e  sei  andbaht,  nen  diibitare.r,us  lettionem  co.licmn 

vui,  52  ei  Tim.ll,  l,  1(1  da<pau  pro  iri^ius,  bariei-  probare,  nam  Cliristus  eiiam   miaisirum  |.ro  uiuliis 

maiun,  danpu.  —  du  galaubjnn]  Casi.  )•(  jc:  sie  du  seee  dedisse  dici  poiest. 

cum  ii.linitivo  post  anaiairps  ilerum  legitur  Thess.  I,  u(  7.  ln  xriitau]  in  Chrislo,  •  gr. 

111,  4  anavair[,  vas  uns  du  vinnan  aglipos.  n  8-  vairant  i;rf„n>  viros  |irecari   «  ?r   omn    cf- 

1,  17.  undivanjamiiia]  sic  pro  uiiairanumnia,  uti  cssc  lamen  rod   rf  ap.  Mi 

deliebat  (vitl.  Cor.  I.  xv,  53,  54;  II,  v,  i),  in  cndice  „            .  L"      '       „    „    ,          ,a_       _ 

denuo  inspecio  legi  C:.st.  afflrmat.  Utrum  auteu>  Go-  „  "<  9    "!«*«?]  u^"s,m  M;  G-  '}■  P}-1  »'  Gnmm. 

thiis  «Wr«  an  ioOitfru  legeril,  certo  ilici  non  po-  0r   '>  P-  *V  (3-  edil.)  vtnhvn  legeudum  esse  recte 

lest,  dhans  eiiam  Cor.  I,  xv,  54  pr  1  fOap-o;  poniiur.  monenl . ;  nlem  verbum,  qond  h.  I.  Mfpoauw  sigmli- 

—  frodamma]  sapienli,  •  gr.;  caflerui.i  cod.  B  X  ("-  ''^'  "■         ■   'l       pr0  f<a?P'«".u"f  8l  R»B»-   *«.  '6 

damma.  —  aWins  aive]  in  codice  leg  >  :  ald...dins  adjeci ivum  mafts  pro  ?ioo>.^«  mt.rpres  usurpavit.  - 

aive;  sed  pri-ir  d  evanidum  et  adhuc  magis   lilierre  gulpa]  cod.  H  ei  Casl.  X  ?«'/>.'  mmiruin  propter 

quae  inter  i.lmniqiie  d  inter.edunt.   Videtur  igiiur  s«|iicniem  Mwem  ai^finii  allemm  a  mtercnlil;  cf.  ad 

lihrarius  litteras  d  ns  bU  scripsisse  et  dei.ide  semei  Jo3n    x"-  42-  Co,d-  A  hoc  locoexesus.  —  ,jalubaim\ 

delcvisse.  Cast.  Forlas«:c  eliam  scriptuni  fiiit  altot  S!C  '"  uiroque  cod.  1  ro  ii.naln  ai/fi«iaim,  vid.  Rom. 

aldins  aive,  uli  Epli.  m,  21,  sic  quidem   s^pius  Go-  ,x-  2I  '•  Cor-  '•  v-  23:  fi'"galaubs  J-a...  xn,  3;  unga- 

thustocos  parallelos  allerum  ex  aitero  auget.  taubs  Uo,n-  li'2!-  S,c  "  minus  accnraie  prnaueliaiu 

i,  18.  fauru]  prius,  abundat  et  •  gr.  omii.;  ca.tern.11  .scribuur  in  voce  dtabulns.  ei  sajpius  in  terminalio- 

Iiinc  pereii  co.1.  A.  ni'"is  verborum,  vid.  ad  Luc.  1,  54. 

11,  1.  frumiii]  Cast.  X  (kumitt.  II,  10.  Mo.a/ij  cod.  B  et  Cast.  X  blopan;  cod.    A 

11,  2.  [ram\  sec.  pro,  °  gr.  i.ran.  — jah  sntjat]  cod.  exesus;  vid.  cd  Gai.  11,  11.  Sic  idem  librarius  in  e.i- 

A  jns  hutio.  —  sutja  los\  sic  in  utroque  cod.  scriptum  dem  verbo  Cor.  II,  vin,  4  peccaverat,  ei  nterijue  pei- 

esse  videri Cast.  dlcit ;  qui  n^biseum  divisim  scribimt,  mapaius  supia  s,  i  pro  teimaupaiut  scripserunt*;  e| 

eos  nec  statandein  pro  siibslaiilrvo,  nulln  auctoiitate  cod.  A  m,  16  msahpuba  pro  mtukinbj. 


B3V  niCLIOnill  ULFTMN.V  VEiKIO.  810 

II,    12  [aiih  vaursiva  goJa.  qino  in  bauiha  galailjai  sik.  in  allai  ufbauscinai.  i[i  galai-jan  qinon  ni  uslauhja 
I  ,    1 1  ui  flrang  iinii  lanra  vaira  ak  vltaa  in  pahaiuai.  adaui  nuk  Iruma  gadigans  \  ai  ]>  [>a[>roh  aivva.  j  >h  adam 
15  ni  varh  u-lulnf»  i|>  |ino  uslutoda  in  missa  leilal  vaij>.  i|>  ganlsip  [>airh  burne  galiaur|>  jabai  gasiau- 
iii.      I  daiid  iu  galaubelnai  jah  fiia[>vai  jali  veihi[>ai  mi[>  gafnjljcin.  iriggv  |»la  v  urd  jabai  was  aipiss.aupeins 

2  gairreip  godit  vaursivis  ga  rin'i|>.  skal  ini  aipiakanpui  ungalairinondi  riian  aioaixoa  qenais  uba 

3  a  iJapabts  garludl  fro[>s  gafaurs  gasiigods  laiieigi  nib  veiunas  ni  ilahali  ak  lutii  alrknii  ni  sakjis  m 
l,     5  faitiufriks  scinamma  garda  \aila  lauraga^ganJs  barna  babauds  ufliaiisjaiidoua  niib  allai  an.iviljein.  i|i 

0  jabai   WM  scinaniiua  garda  lauragaggan  ni  inag  waiva  aikklesjon  gups  gakarai.  nib  niujan  saiidaua 

7  ibai  aufiu  nfaiiiaulubs   in  siaua  atdriusai  iinliiiljiiiis.  skal  ank  is  veilvodifia  goda  haban  fiain  [>aiiu 

8  uia  ci  tii  aldrius.ii  m  idveil  jab  lilamina  unbulpini.  jah  sva  diakauuuns  gariudaus   nili  faibufiikans 

9  ni  vciua   lilu  halijandans  iub  aglailgastaldaus.  babandans  runa  galaubcinais  in  hrainjai  gabugdai. 
10     II  jab  [iai  pan gakiusaindau  fruniisi  jas-iva  andbah  jaina  ungafairiiiodai  visandans.  qinous  samaleikfl 

12  gariudos  iii  diabului  gafaurjos  Iriggvos  iu  allamma.  diakaunjus  lijaina  ainaixot  qenais  abans  baruani 

13  vaila  fauragaggandans  jab  seiuaiin  gardim.  [>ai  auk  vaila  andbalitjaii Jans  grid  goda  fairvaurkjand  jali 

IMI  r.l'!tl.lAIIO. 

roiifiJciitibus  Deum  colere  per  opeia  bona.  II.  Mu!ier  in  silentin  doceat  sc  iu  oim.i  nbeJienlia;  12.  ve- 
rutii  docere  mulicri  tum  perinuto,  uon  domiiiari  coram  viro,  sed  csse  in  laciiurmiaie.  15.  AJaiu  eiiim  |.rior 
f.irmatti-.  f aii,  dciude  Evva;  14.  el  Adam  nmi  fuii  ledaelus,  vcrum  nmlier  seducia  in  fjciiiore  fuit.  15.  Vc- 
rum  srrvaiur  per  |iuerurutn  generalionem,  si  itiaiient  iu  ii.lt-  el  amore  et  saiictitate  cum  modcstia.  m,  I. 
Kidele  buc  verlmm;  si  quis  episcopatum  JesiJerat,  bonum  opus  de»iderai.  2  Debet  nunc  episcopus  imeger 
csse,  unius  mulieiis  niiiriiiis,  sobrius,  puJicus,  priiJens,  iiiodeslu-,  bospilalis,  aplus-ad-doccndum,  3.  nec 
vimdeiitiis,  iiuii  plaginriui,  scd  mtli-,  pius,  non  ling  osus,  non  avaius,  t.  suani  douiiun  heneadunnisiratis, 
pueros  babcn-  obcdieuies  cum  oinni  uiodestii.  5.  Verum  li  qui-.  suam  domum  adminisliare  n<m  potest, 
quomndo  ecclesiam  Dci  curet?  6.  Ncquo  receaiem  ptaniatum,  ne  f-rie  i-laus  in  ju  licitun  inridai  S.iiauae. 
7.  Deliel  cnim  is  leslimoniutn  b  'iiiiin  b.ib  re  ab  liis  cxlra,  ul  non  inci  >at  iu  viiuperalioiicin  el  laquetlin  Sa- 
lanx.  8.  fct  sic  diaronos  castos,  nec  ava  o-,  uon  viuo  inuUiiin  adliirentes,  nec  turpe-lucruin->eclanies : 
H.  habentes  myslcriuni  OJei  i  i  pura  cunsc  entia.  10.  tt  ln  vero  probenlur  primum  et  sic  miiii-lreni  irre- 
prelieo^ibiles  existenics.  1 1.  M  Jieres  similiter  castas,  non  caluiuiiiatrice-,  sobrias,  lideles  in  otnni.  12.  Dia- 
coni  liiil  uuiits  mulieris  mariii,  pucros  bene  curautes  et  suas  domos.     13.  Ili  enim  bcne  ministrauies  gradum 

ANNOTATIONE5. 


nt  11.  hauipa]  sic  in  utruquc  cod.  seriptum  esse 
Cast.  afliruial;  ullendil  auiem  ipaum  Caslillioiiximi 
hxc  vo\  insolila,  et  coujicil  haunif>a  (iiiimo  /mu/.i- 
bai).  iu  hoinili  alo ;  sc.l  neuter  codex  breviationis 
■ignum  habet,  ct  hawiifia  niuiis  louge  a  scnsii  lestus 
grxci  abcrrare  iiobis  vi lclur,  quaui  ut  proliare  |ios- 
siiiius;  furtasse  aulcin  legenduin  e-t  i/i  lil  upa  iu  au- 
Jilii,  i.  e.  and  enles.  cf.  Gotli.  /i/iui/iu,  laiaud.  Iilivdr 
hlgda;  GralT  IV,  p.  1102. 

u  12  gal  •iijun  qinon]  d  icere  mulieri,  ]  gr. — 
faura]  coram.  "  gr.  oinu.,  Gothus  igilur  formula  ui 
[raujinoii  [aura  viitra  iudical,  femillas  iil  conciouibiis 

coiam  v  ris  ncc  ancloriuiein  sibi  armgarc,  nec  il<>- 
ininari  dchere.  —  /niAiiiiiuij  C  ist.  e  cod.  I!  (nam  A  b. 
I.    plane    BSeiUS    <  st)    [maaiii  .1    edi.lit,    qnaiii|uaiu  <• 

distincte  le^eie  nmi  poieral;  cmii  autem  iut.-r  voces 
goibicas,  qne  quiJem  su  l  coguit.c,  niilla  sil  a  qna 
re<  te  deflecli  possil  (quis  eniin  ciedere  polest  pei- 
quiiii  a  peihan  csse  •  t  b.  I.  ubi  Je  tarilin  uiiale  Sermo 
csi,  interprelem  lain  diligcnti-m  profeclut  pollerc,), 
id  ■;i'.o.l  cliam  ad  Jiageinui  valel,  qu.id  Hassm.  I.  I. 
p.  \  .'•  tonjccil  :  no  i  duliitavimns,  coiijecturam  no- 
slram  in  textu  poncre;  pah-iiM  aulem  est  a  /iu/i.ih 
[ae/in,  <riv~«v,  ftuo^afiat). 

u,  13.  <jndij|i/isj  cod  IJ  X  ga.tiuainis,  cod.  A  cx>- 
oliiiclus;  vid.  a.l  I,  3. 

ii,  15.  ;rin//iai|  cod    A  [iijapva  . 

iii  2.  «i/  ("/  .nMio.ii/^  i  sic  l.iiioa  activa  in  ulroque 
cndice,  cum  esse  d<-ber  t  unga{airin»p»,  uti  recte  le- 
gilirlll,  10;  v,  7;  vi,  14;  Til.  I,  7,  el  unfaiiinoJuba 
Tliess.  I,  ii.  10;  -cd  cmendare  uu  uimus,  cum  Tii.  i, 
b'  11/iqa'oirinondi  endem  sensu  rapeiatur.  —  gariudt] 
pudiCUS,  "  gr.  oiiiii.;  Gotli.  c.  Vulg.,  i|uc  uiiicn  ba- 
bcl  pi-a  xotuiov. 

iti,  3.  uii'.nisj  piin,  °  gr.  oniii.;  cxternm  iis,  qni 
nii/.ns  nptanl  pioM'/f'/is,  Cast.  respmidel  ,  vocem 
i-  ln  nii  iu  iitroi|ne  cod.  esse  dubiam,  vidcri  laiusn  in 
u  iuuiti.  —  sakjis\  Casl.  e  lidil  >K  sakjas,  codice  au- 
teni  dcnun  iuspecto,  cxeium  quidciu  cs>c  loeum,  led 
i.ikj s  legi  pis  e  dlcil. 

tii,  4.  [auragaggimd»]  sic  rccto  t'.>d.  A,  (avrngaj- 


gans  aulcin,  quoJ  cod.  B  prxbet,  iJcui  est  nieiidtuii, 
quod  supra  ad  i,  5  notavimus,  uec  p  -lesi  defeuJi,  uli 
Castilliona'0  viJetur,  n.iin  parlicipii  gaggans  longe 
alia  esl  ralio.  —  u[iiausjando>iu]  desinit  cod.  15  — 
anav.ljtiii]  eod.  A  X  anavilji»,  vid.  aJ  i,  4. 

l;i,  0.  /ii«i:in  satidana]  cuni  sk  ./  ritoa  pixcessisset, 
Golhus  uiuja  salif>s,  iiominalivn  casu,  scnbere  de- 
bebat ;  sed  boc  saepius  intcrpreti  accidit,  ut  auctori- 
latem  lextus  gr.xci  seciilus  a  constructiunc  recia 
averteretur.  Sic  etiam  versu  8  pro  diakuununs  scri- 
bcndum  eral  diakai.njus,  uti  v,  I,  2  dativi  pro  accu- 
sativis.  Cxlcruui  cod.  A  X  ialidiiia,  e t  Goihus  pres- 
sius  grxcum  vscj.'jto;  pcr  nitija  salips  couvei  Ut,  naui 
il.ud  non  proprie  de  recen-.  piantato  dicitur,  sed  de 
co  qui  miperrime  civui  Gliri&tiano  socios  ailscnptns 
est.  —  sinua]  sic  legenduin  est;  Cast.,  qui  boc  vcr- 
biim  in  codice  legere  non  poterat,  mal.t  ilauai  edidil, 
i<l  autcm  or.io  verborum  non  paiiiur,  v.J.  vs.  7  u<- 
<  riusai  i.i  ulte  l. 

in,  7.  atdriusai  i/i  Idveii]  iticiJal  in  vituperationem, 
1  gr.  nnin. 

Iii,  8.  jali]  e  ,  °  gr.  omi).  —  $va  diakawiuns]  s;c 
diaconos,  *  gr.  oiiio.,  c.terum  Je  rfiaftirinaril  accu- 
sativo,  ciiiii  noiiiiiiaiiviis  csse  deberei,  vnl  ad  vs.  6. 
—  /iainufriJUutj  ararus,  gr.  omn.  Suiyovi.  —  v.i«a 
//'.■<  |  not.iiiJiim  cst,  apu.l  Gotboiii  alia  verborum  stru- 
ciiua  iimiiii,  ici/i.i  ii.ni  peoJere  e\  /i/«.  uii  in  texlu 
(;  BCO  C-l,  s.  <l  C»  vcrb.i  hit[ij.uid,in>;  panler  infra  v, 
23  o"vca  i*  -yy  -/j.io  per  reiNM  /<fi  i/  brukjas,  ei  II,  il, 
10  iri  riti.v  -p-jx^ovsiv  i.aii-ia;  per/liu  gaggand  du 
a[gud.  in  coiivei  lit  /iiu  .  elliul  ei  letitl  ei  siint  advcrbia, 
quapropler  subslanliva  li  s  locis  ex  vcrbis  pendeut. 

III,  9.  hra  /i/.ii|  Casl  X  hrainjrn  ^vi.l.  II,  l,  3),  ia 
codice  euioi  uollmn  lillciaruui  vestigium  supercst. 

II  ,  10.  ji.v-siii|  cl  iic,  jr.  ihx.  —  rUandans]  cod. 
A  bis  scripium  liabet,  vid.  aJ  t.oi .  II,  1,  12. 

lli,   II.  gufaurjos]  coj    A  lUarg,   ati.p piocul 

dutio,  aadapanlot.  Casi    Recte,  »id   \-.  2. 

ii,  13.  fj/../j  i  otb.  »  i«uT«(i  —  /r.iM/'ifiiiai;  il.lt*. 
gr.  oui  i  iv  jt.jni,  ul  Gulhus  iv  oimtut,  probabilio 
lulem est librai iuni  bi  omi-isse,  -\\>x  liuera)  erJem 


M1  1  AD  TiHOTIIF.UM  ill,  11— iv,  12.  812 

14,  15  managa  balnein  galaubcinai  {)izai  in  xrislau  iesn.  paia  J  us  mcl,a  venjaiids  <|iman  ai  nus  spraulo.  a[>. 

[ian  jabai  saiujau  ei  viiais  waiva  tkuld  ist  in  garJa  gu[)s  usuiiian  saei  ist  aikkles-jo  gu[s  li- 
16  bandins   sauls   jab   lulgiba   sunjos.    jah   unsalnaba    niikils  ist    gagudeii.s  runa    saci    gabaiihlibj 

varb  in  leika  garaihts  gadomips  vai[>  in  alimin  alaugids  \ ai J>  [>aim  aggilum  inerids  varjj  m 
iv,      I  biudom    galaubibs    varb    in    fairwau    andnumans    varb    in    vlubau.    a[)[>an    alinia    s\ikun[>aba 

qibib  baiei  in   spidista.m   dagam   afslandand    sumai   galaubeinai    atsaiwandans    abmanc  airzijm 

2  j.ili    laiseino    unliulbono.    in    liutein    liugnavaurde    juh    gaiandida  babandane  Bvesaj  uiijjvissein. 

3  varjandane   liugos  gabarban  mate  banzei  gubgaskop  du  andiiiman  mip  aviliudam  galaubjaudani  jati 

4  ufkuunandam  sunja.  unte  all  gaskaflais  gubs  goj>  jali  ni  vailit  du  usvaurpai  n>i[>  aviiiudam  andnumaQ. 
5,    G  gaveiliada  aukpairh  vaurd  gupsjah  bida.  pata  insakands  bro[rum  gnps  vairjiis  andbabts  xrislausie- 

7  suis  alands  vaurdam  galaubcinais  jali  godaizos  laiseinais  boei  galaislidcs.  ib  fi>  usveiliona  sve  usal- 

8  panaizo  spilla  bivandei  ip  [)ropci   pnk  silban  du  gagudein.  abpan  leikeina  us|>riipcins  du  f.iv.unnia 
ist  bruks  ip  gagudei  du  allamnia  isl  bruks  gahaita  h.ibandci  lihaii  ais  bizos  nu  jali  pizos  anavair- 

9,  10  [niiis.  triggv  paia  vaurd  jab  allaizos  audanuiutais  vairp.  duppe  alMs  arbaidjam  jali  idveitjanda  unte 

1 1  vcnidedum   du  guba  liliandin  saei  ist  nasjands  allaize   maiinc  pishun  galaubiandane.  anabiud  paia 

12  jah   lai-ei.  iii  manua  pcinai  jundai  frakunni  ak  fnsalrs  gijaii  puim  galaubjundamiiivaurda  in  usmcta 

lNTLRPUETATIO. 

boniun  acqiiirunl  ct  nmll.im  liduciam  fide  hac  in  ChritUo  lcsu.  14.  Iloc  lihi  scribo  spcrans  venire  ad  (a 
ci  o;  15.  al  si  tardcni,  ut  scias  quoinodo  debitum  est  in  donio  Dci  Convcrsari,  quae  est  ecclesia  Dei  riveulis, 
coluiinia  et  lirm  iincniiiin  veriiatis.  16.  Et  impugnaic  magnuin  est  pietatis  mysterium,  qui  revelauis  fuil  iu 
carne,  ju-tus  judieatus  fuii  iu  spintu,  conspectus  fuit  his  angelis,  nuniiatus  fuit  in  gentilibus,  crcdiius  itiii  iu 
mundo,  acceplus  fuil  in  gloria.  iv,  1.  Ai  spiritus  inauifesie  dicii,  quod  in  uliimis  dicbus  dehciunt  quiilam  a 
lide  aiiendeutes  spiritibus  erroris  ct  doctriuis  dxmonioruni,  2.  in  dolo  mcndncium  ct  eauleriatam  hahen- 
lium  suam  couscientiain,  3.  prnhihenliuni  nupiias,  abstiuere  cibis,  quos  Deus  produxit  ad  ac.  ipiciidum 
cuiii  gratiarum  a,  liombus  credcutilms  ei  cognoseentibus  veritatem.  4.  Nam  ouinc  creaturx  Dei  boiiuiii  ei 
iinn  res  ad  abjeclioneiil,  cum  graii.irum-aclionibus  acepta:  5.  sanctilicatur  enim  pcr  verium  Dei  et 
precationcin.  6.  Ifoc  suppedii  ms  fratftbus  bonus  lis  iniuistcr  Cbristi  lesu,  nuiritus  verbis  lidci  el  bonji 
iloclrinx,  quam  assecutus-es.  7.  Verum  hxc  frivola,  uii  anuum  fabulas,  evita  ;  verum  exercc  ic  ipsuni  ad 
pielatcm.  8.  Nam  corporalis  exercitatio  ad  paiicum  esi  milis,  vcrum  pielas  ad  omne  est  ulilis,  proinis- 
ii<>nes  habeus  viix  Ifujus  nunc  ei  hujus  futur.c.  9.  Fidele  hoc  verbum  et  omni  acccpiionc  dignum.  10. 
Ad  lioc  enim  laboramus  et  vimperainur,  quii  speraviiniis  ad  Demn  viventeui,  qui  cst  servaior  omiiiuni 
boniinum  ,  maxime  crc  leniium.      11.  Prxcipe  lioc  ct  doce.      ii.  Non  liorao  tuam  adoltscentiam  asp  rne- 

ANNOTATIONLS. 

sunt.in  quihus  prxccdcns  balpein  innititur,  sic  e;iam  II,  p.  8),  cujus  partiripium  alands  vsi ;  deinde  form.i. 

judicai  Massm.  I.  I.  p.  138,  vid.  ad  i,  5.  lur  alj.n  trausi  ivum  pasccie,  nuirire. 

iii,  15.  usmiian]  sic  cod.  A  ;  Cast.  X  itmctnn.  iv,  7.  sve  usclpanaito  tpilla}  qu  si   vetularum  fa- 

iii,  16.  unsuhtaba]  cod.  A  X  unsahpaba,  vid.  ad  II,  hulas  ;  usatpans  esl  parlicipiiiui  verbi  usalpan,  senc- 

1U.  —  fueil  Castillionxo,  qui  in  epicrisi  ad  IMnlipp.  scere,   rera/feii,  (gall.   tmllir),  et  usalpana  est  eins 

p.  63  hoc  loco  gup  lcgi  aflirmaveral,  illlenla  oculo-  eraltele  (gill.  une  vieilie),  uti  apud  Gernianos  veteres 

rum  acie  et  membrana  aeidis  et  sapone  itcruin  itc-  abar-sive  iratten  lil  ar-sive  ira//ei  vctula,  velerosus 

riimque  lentaia,   tandem   apparuere  tenues  ductus  vid.  Graff,  i.  p.  200  s.|.  cl.  uscalisans  (  a«u»  £yr,iv  ] 

vocissoei,  vid.  euniadTim.  p.  6-2sq.  Si  autcm  Gotlius  |oan.   u,  21.  Miraiiiur  quod  Cast  II.  qni   us  ulpu- 

revera  ua  scripsisset,  in  codice  suo  lcciioncin  h.ibuis-  „„,-<>  div.  scribil,  nmi  vidil  lianc  vcrborum  siruciu- 

lel :  uuo-t^iov  o  t\mipi>Qri ;  eum  auiem  dicai  gabairh-  ,ain  soloecain  esse  ;  Massm.  I.  1.  p.  131  hoc  aiiimad- 

lipt  xarp  —  garuihts  gadomipt  varj)  c.it.,  lieri  non  vcilil  cl  ne  lcges  lxdanlur  sermonis,  us  laiiquaiii  a 

potesi  uuoei  ad  runa  relatuin  scripserit,  sed  sinc  du-  librario  falso  loco  positum  ad  propei  traiiero  cona- 

bio  scnpsit  «aei,  quod  a;.tum  esi  ei  praecedenti  mikils  i„r  ;  sed  quibus  ha  c  conjeciura  ,  lngcniosa  quidem 

ct  sequeiitibus  participus.  Quod  auicm  «aei  scripsi-  p|aC.  t,  iis  couiprobandum  est,  simplex  alpana  vca-  « 

mus,  iniims  andacler  fecimus,  nam  denuo  conliieiur  sigmucarc   p  fse.   vtutpanaizo   jct.  etiam   Giiiiiui 

Cast.  locum  plane  evesum  esse.  Gr.  I,  p.  41   (5  edii.)   legii.  —  ip]  cod.  B  omiu  I 

iv,  1.  pergil  cod.  15.  —  spidistoim]  uliiinis,  gr.  omn.  vc|  t,oiius  libraiius  bivaudeiprapei  scripsit  pro  w.uaii- 

Oo-TEfoic  pr*ier  cod.  Colberi.,  sic  lamen  uirrEpot  per  deiippropei,  sic  Cor.  I,  xm ,  12.  cf.  supra  ad  lll ,  13 

«pedisn  oiiam  Luc.  xx,  32  converiitur.  Cxteium  pro  i„  Cod.  A  admodum  excso  exstare  videtur. 
ipdntaimcod.  A  usitatius  tpedisaim  habet;  Griniiu.  0  .    ,       ,    S  .  ,  ,  .  .  , 

(Gr.  I,  p.  59,  5  edii.)  leclionem  ediiain  scri,,iurx  ,vv8'  9«3««'«'l  cod.  D  ,A  gnguU.n.  u.  cod.  A  legi 

n.eudu.i.  pro  «pe.distaim  es^e  existimat.  -  dagaml  ne,'u";  T  nl  b™ki]  **?■'■  e?1  ul',IS'  1  gr-  °",n-  p,M 

dicbus,  gr.  omn.  ««apofe.  -  wrzibe,]  erroris,  gr  nU-  le'c,,u-  '  a>'-  MlT  9°*fl.llal  FmT*Pm'  «r-  *««* 

«,,-,  Goih.  c  codd.  ir)W  leg.t.  &»"■  -  "**rpou]  des.nit  cod.  A. 

iv,  2.  jah\  cl,  °  gr.  iv,  10.  a/,isj  Goth.  c.  co-ld.  *  r.vx;  cjcierum  C.ist. 

iv,  3.  mniej  cod.  1$  X  amle;  cod.  A  plane  nhlit-  recle  annolat,   a//is  hic  significalione  iu  evau^eliis 

teralus,  — aviliudam]  gratiaruiii  acli  nibus,gr.  omn.  s.rpe,  in  episiolis  prxler  bunc  iucuiu   uon  inveuirl; 

nljrapKiTtaf  siugulari  numero,  sic  vers.  4  el   Eph.  cf.  lamen  ad  vi,  10. 
v,  4.  iv,  12.  nia>iH(/(j  sic  cod.  B;  Casl.  X  mann.  — fii- 

iv,  6.  xristaut  Utnis]  1  gr.  —  atands]  sic  cod.  li;  sahts]  sic  legendum  ;  cod.  U  el  Cast.  X  (rUulit,    ulli 

coil.    A   excsus;  Casi.  opinatur  Gothum   participio  oinis^um  est  s  piopter  sequcntem  earudeni  lilieiain, 

aciivo  uti,  quia  tvro£you£vor  i>er  errorem  pio  nicdio  quod  saipe  o^servavmius.  Lectionem  editam  etiaiu 

habuerit;  Massm.  I.  I.  p.  140  lihrariiun  alands    pro  Massm.  I.  1.  p.  130  sq.  re,  tam  esse  animadverlit,  scij 

atam  frequcnli  permulalione  (vid.  ad  I,  i,  3)  sc.i-  an  quisquam  tolo  orbe  iuveniaiur,  qui  eliaui  accusa- 

psissc;   quarum  opi.iionuin    neuira    placci,   potius  livini  hoc  h.co  recle  posilum  esse  cum  co  opiutflui , 

forma  verhi  cst  a/,i/i,  creseere,  nutr>ri  (Grimin.Gr.  vsldc  dubitainus. 

PiTnoL.  XVIII.  27 


813  BinUOHUJI  ULFILANA  VEKSIO.  nu 

13,   11  in  fn:>|iv.ii  iii  galaubeinai  iu  sviknibai.  unlc  qima  guiiuei  Blggva  Imko  gujilailitai  liise  na<.  tii  kijuis 

■nkaija    bitQl  lu  |>us  anslais  sei  gibuna  vai|>  |>ns  [lunh  |>iauletj:ins  afar  anuhgeinai  handivc  praic- 

45,  IG  bytalreii.  bn  lido  (piu)  Innb-baim  tijala  ei  batei  beibais  |hi  ivikuup  s-ijui  allaim.  atsaiw  do  [  us 

tilbin  jab  du  laUeinal  ntilaudo  bairbvii  in  paim.  palub  auk  taujuids  jab  buk  lilban  gana&jii  jah 

v,  I  liausjaudani  [>us.  »eneigana  ni  anJbe.Uis  ak  g:>|>laili  sve  aliin  juggana  svc  brobruns  scncigoi  sve  ai- 

8,  3  bclni  Juggoa  ata  ivialruaa In  allai  ivikneln.  vidnwoni  iverai  boiei  bi  uinjai  sijaiua  liduvons.  i[> 

4  jabai  w»  viduvono  barna  ai[>[>au  barnc  barna  liabai  gtlailjaina  lik  faurbis  svesana  ganl   barusnjau 
jali    andalauni    usijiban    fadreinam    baia    auk    ist    god    jab    aiidauem     in     andvaiibja     gu[>s. 

5  aUan  snc.i  bi  sunjai  viduvo  isl   jali   aioakla   vcniJa  du   gu|i:i  jall   [luirhvisih  in  bidoin  nabtam  juh 
G,  7  dagam.  >[>  so  viiondei  in  tizeij  m  jab  libandel  daupa  ii.  jab  bata  inabiod  ei  uugafairinodos  si- 

8  jaina.  a|>|>an  jabai  was  svcsaun  bisbiin  ingardjam  ■>•  gupluibib  g..iaubcin  in\idi[>  jali  isl  ungalaub- 

1) ,  10  jamiin  vairsiza.  viduvo  gavaljaidan  ni  mins  saihstigum  jcre  sei  vcsi  ainil  abius  qens  in  vnurstvain 

godtill  veiivodiba  habaodei  jab   barna  fodidedi  jab  gallini  andnenii  juli  vciliaim  foluns  bvobi  jab 

II  aglons  viunandaiu  andbaht'ledi  jali  allainina   vaursive  godai/c  afarlaisiidedi.    i[>  juggos  viduvons 

ii,  15  bivandei galauboin  vana  ga  uvidcdun.    a]<[ian  saniana  jah  unvaursivons  laisjaod  t>ik  baiih- 

lNTEUPRETATlO. 

lur,  sed  cxennilum  sis  bis  crcdeuiibus  in  verlo,  in  convcisulione,  in  amorc,  in  fide,  in  castil.ite.  13.  num  ve- 
nio,  attende  loctioni  librorum,  consolatiooi,  doctriuu:.  U.  Ne  s.s  negligeni  bujus  in  te  grati:r,  qua-  data  1'uit 
tiln  |n-r  propbetias  p»st  imposilionern  uiatiniiin  pre.sbylcri.  15.  Il.cc  ineditare  (lioium),iiii|iie  bis  sls,  Utunod 
prolicis  lu,  inaiiifestiiiii  sit  omn.bus.  16.  Adspice  ad  le  ipsum  el  ad  doclrinaoi,  sulliclie  nermane  in  lus; 
iiuccc  «-imii  faciens  el  e  ipsom  conscrvas  ci  audieulcs  tc.  v,  1.  Sencin  nou  incrcpcs  scd  adliurbue  oti  pa- 
lieui.juvciies  uti  fralres,  2.  anesuti  matres,  (uvencalasulis  >rores  in  omni  castitale;  3.  viduas  honora,qux 
rn  vci  iiae  sunt  vidux ;  4.  vcrum  si  quae  fiduarum  bberos  aui  libcrorum  libcros  babcat ,  doceani  sc  prius  pro- 
priuui  doiiniiii  pic-colere  cl  graiiam  retribucie  parenlibtis  ;  boc  cniin  csi  bonum  cl  acceplum  in  facie  l'ci. 
5.  At  quai  iu  vcriiaie  vidin  cst  el  desoluia  speravii  ad  De.uin  et  pcrseverat  iu  precibus  noctibus  et  diebus; 
G.  verum  ba'C  d.  gens  in  deliciis  cliam  vivens  mortua  cst.  7.  El  boc  pratipe ,  ut  irrepreriensibiles  siot. 
8.  At  si  qnis  suos,  maxiiiie  doinesiicos,  non  adbortatur,  Gdcm  negat  el  est  non-crcdcnte  pejor.  9.  Vidoa 
eligator  non  minos  sexaginia  annorum  ,  quje  fiicril  unius  manti  uxor,  10.  in  operibus  bmiis  t>  siliooiiium 
habens,  ei  Glins  nulrivcrii  cl  bospites  excepcrit  et  lanrlis  pedes  laverii  et  afllictiones  palicniibus  submini. 

straveril  et  onine  openun   bonorum  secuia-sil.     11,  Veruin  adolescentes  viduas  dcrita 12....  lideru 

iirilain  tcddiderunt.     13.  At  simul  eiiam  otiosx  docenl  se  obirc  domos;  at  n  a  solum  oiiosa?,  sed  eliuni 

ANNOTATIONES. 


iv,  11.  u[ar  aualagcinai]  posl  imjiositionem,  quasi 
lcgcril  inierpres  fistw  £7ti(Jeo-tv,  cum  autem  gr.  omn. 
uitk  eViOio-Ewjprirbeani.convciiendum  erat mipana- 
lageinai.  —  praiibglairrit]  presbyleri,  gr.  omn.  npza- 
•vuTcpio» ,  pra:icr  cod.  Leicesi  ,  qui  KpiirZvTepw 
bubel,  ciiiii  quo  Guth.  concinil.SiGolh.leci.onemvul- 
g itnu  sccuius  esset.  scribcndum  ci  eral  proisti/toi- 
reins,  sed  niillom  brcvialionis  signum  su|>er  syllabum 
—  eit  conspicitur,  qua:  eiiam  in  initio  linex  scn- 
|ila  est. 

iv,  13.  pite]  liTiim,  oinniiio  superfluum  cst,  nam 
ad  scqucniia  pertiuere  non  potcst,  quia  inu/>-/>aim 
in  iniiin  sciilenii*  poni  debet;  nei|iie  potest  ad  pr«- 
ccilcniiu  po  sii/o,  ni^-i  foric  quis  variam  leciionein  e 
margine  in  teviu  |>»si  am  esse  existimal.  —  inup- 
l<aim\  inqoe  his,  sic  cod.  B;  Casl.  X  tnuppan,  el 
lo-upcr  0|iinalor,  m  cum  risan  com|ionendiioi  esse, 
quod  vcibom,  srilicct  i  ivitan,  geoiliviim  (piu)  post 
M  bulicrc;  sed  in.i^an  plane  alium  habet  signilica- 
timem.vid.  ad  Marc.  wi,  I,  neque  si  inessi  signili- 
carci,  geoilivuin  e  ?e  pendentem  babere  posset ;  igi- 
tur  iiuraiiiur  qu  <d  Mussin.1.  I.  p.  217  tam  incaute 
iiiiii  Casl.  tonscnlit.  —  »i/ai]  Goth.  c.  codd.  *  tv. 

iv,    1G.  usdoudu|   sollici  c,  °   gr.  omn. — in]  in, 

v,  1.  ntiiii]  Massm.  I.  I.  p.  138  falsum  pro  aliun 
eneeensel;  idiiucci  bi  meotcm  vcnisse  videiur,  qood 
roicplures  arcusativi  sequuntur ;  sed  dativus  attiu 
rccie  habei  po^l  gajjltiilian.  vid.  Marc.  x,  1G;  (uir. 
II,  vii,  G;  Tim.  I,  v,  8;  de  accosaiivis  aolcoi  sc- 
quenlihus  slatueiidum  esl  idcm,  qnod  supra  ad  iii  , 
G  annoiavimus. 

v,  2.  aiptin-'  sic  scribciidiim  cst  pro  aipeis,  u(i 
iii  cod    B,  sed  iu  lioc  linca1,  lc;;iliir. 

-.,  4.  gatwsjaina]  pcrgit  aud.  A  —  tik\  cod.  B  *  X 
aildidimus  c  eod  A,  nara  mtMntn  Ml  luitjuu  sik 
vid.  ii,  II;  v,  13;  II,  lll,  14;  1'lnl.  1,  U,  II.  Ski  ir. 

45,7. — fcgrnwwinl   icntii  nnjus  vwM,  buJvj  ic- 


ciio  in  ulroque  codice  indubia  ast,  viris  doctis  plane 
non  cognitus  esse  videtur.  Castillionxus  h.  I.  c  '.eiu- 
teis  deilccti  el  regendi  signilicaiionem  habere  di<  it; 
scd  quid  commuoe  habet  nolio  rcgendi  cum  itn  ii», 
quod  leilus  habel,  el  quid  rei  familiaris  imperiuin 
ad  pucrulos  periuiel?  Massmanous,  cui  Castilliom-i 
inierpretaiio  merito  non  plarct,  I.  I.  p.  13U  et  179, 
barusnjan  prof  clum  esse  e\i»iimat  e  IIAUU,  quod 
ad  pnro  (ncinosl,  puruieaii  (sacerdos)  et  alia  referen- 
duin  lil,  et  colere,  adorari  sigmliccl;  sed  etiain  boe 
sensos  noslri  loci  nou  admillit.  Nobis  polius  cuni 
/>.irn  ex  ea  'em  radice  naium  esse  el  siguincare  vide- 
lur  :  colere  filiorum  more,  uii  liberi  solem,  quod 
graeco  eOo-eSiiv,  pie  agere,  apttss  mc  respondcl.  — 
o«il;u.'ii  biuium  ei,  °  cod.  A  c  gr. 

v,  5.  t<iiiu>»  |  Golh.  C.  verss.  Imi.  °  xai  zai;  np*it\r- 

v,  G.  ;"u/i]  ct,  °  gr.  omn. 

v,  7.  ungojairinorfosj  sic  recle  cod.  A  (n-ni  kn/iuri- 
noiiot,  uti  Casl.  edidii);  cod.  B  *  ungatatruiot. 

v,  8.  «<esuim]  GoUi.  ■  x«i.  —  intirfip]  negal,  gr. 
omn.  np*nrM  (renuiilialiiiu  babet)  sic  infra  II,  iu,  5. 

v,  y.  luilijiii/iim  jerr]  sexaginia  annoruui,  1  gr. 
omn. 

v,  10.  jah  —  jah\  sive  —  sive,  aiiis  locis  hoc  japp* 
—  jappe  cssc  solei ;  cave  aulein  cum  Massm.  1. 1. 
p.  141  ;'ii/i  in  jabui  mutcs  aui  cum  Casl.  ti  juh  — 
juh  (quod  ei  —  ci)  scriptum  fuisse  nniimil,  —  gat- 
ims\  sic  codd..  Cusl.  >(  gati  t,  quod  hic  vir  doclus 
pro  nas/eii  esse  arbiiraliaiur.  —  allamota  ]  lic-iuu 
cod.  D. 

v,  II.  bivandei\  qux  iude  sequuntur  iisque  ad  pn« 
laubein  veTMI  sequente  adeu  suul  exsiinci.t,  ul  Cusi. 
coriim  ne  vcsligiom  quidcin  iuvcuiie  |u>lucril. 

v,  12.  f.m.i|  sic   legendum  eal,  Casl.  X  vanana  ex 

lnco  plau  i  teto  ciliiin. 

\,  13.  /uinvir;u>../i-  n s  |  |).>st  priniam  liiijns  vcibi 
ivllabaiii  deiinit  nlagula  \u  el  lu  ipil  \li\  cwJivi»  a, 


«5  I  ADTIM0TIIEU3I  V,  U— VI,  4.  Stf 

gaggan  gardms  a[i[ian  ni  bataio  nuvaurstvons  ak  j;ih  unfaurjos  jali  fairveitjai.deins  j  ili   rorijaiidein<. 

II,   16  boei  ni  skulila  sind.  vilj  iu  n  i  jugg  s  liu-nn  barna  bairan  garda  valilan tiduvons  ainlli.ilitj.il 

17,  18  im-jth  ni  kaurjaidau  aikklesjo  ei  baim  bi  smijai iu  vaurda  jih  laiseinai    qan  ank  game- 

19  lcins  aubsau  priskandiu  inunb  nj  faurvaipjais jah  va'n|>s  sa  vaursiva  mizdons is.  I.i  p  aizbuerein 

20  vmli  ni  uidniinais  n  bi  in  niiuWipja  Lvadje  aihbau  Jjrije  vcitvode.  ib  pins  fravaurhians  in  anj- 
vahnja  allaize  gasakcijab  bai  anbinai  a;:i8  hahaina.  veilvo.ija  in  andvairhja  gubs  j.h  fraujlns 
unsaiis  iesuis  xiistaus  jali   [lizc  gavalidanc  aggile  ei  bata  fasiais  inu   ranr.liiinein  ni  vaiht  taujauds 

22  bi  v.ljihalpein.   banduns  spraulo  ni'inaunliun  lagj.iis  ni   eaniainja  siais  fravaui  litini   framabjaiiii 

23  buk  silban  svikn.ma  fas.ais.  ju  ui  drigkais  panamais  valo  ak  veiiris  leilil  brukjais  in  qibau* 
2i  beinis  jah  bizo  ufta  sauliie  bcinaizo.  sumaizc  ni.tnne  fr.  vaurhtcis  svikunbos  sind  fauibisnivaiideii.j 
25  du  stauai  sumaizo  pan  jab  afargaggand.  samaleiko   pan  jali  vaur.-lva  gnda  svikunpa  sind  jali  bu 

vi,  1  aljaleikos  sik  habandmia    uihan  ni  mabta   sii.d.    sva  mauag.ii  s.e   Mjaina  uf  jukuzjai  skalkans 
seiuaus  fraujans  aHuizna  svcribos  vairbans   ralmjaina  ri   namo  fraiijins  j.ih  laiseins  ni  vaiainer- 

2  jaidau.  apban  baiei   galaubjandans  hahind  fraujans   ni  Irakuiineina  unte  brobrjus  sind  ak  niais 
skulkiiiuua  unle  galaul.j  mdans  sind  jali   liubai  baiei  vailadedais  gadailaus  sind.   pata  laisei  j.h 

3  gaplaib.  jabai  was  aljalcikos  laisjai  jab  ni  aigaggai  du   bailaim  vaurdani  piira   fraujins  unsaris 

4  iesnis  xrisiau.  jah  p;zai  bi  gagudein  laiseinai.  ib  hauhbuhts  ni  vailil  vilands  ak  siukands  bi  sukuius 

I.M  EUPUE TATIO. 

Karr  "l.e  ci  inale-sedulx  et  toqtienlcs.  qux  non  dcbiia  sunt.    |i.  volo  nnnc  adulias  nubcro,  lilio.  procrea  e 

dmnuin  gubernare 16. ...  viduas,  snbininistrei  iis  et  nmi  gravctur  ecclesia,  ut  his  in  vcriiaie '. 

17.  ...  iu  verbo  etdoclrina.  18.  Uixi».  eiiim  scripuira  :  bovi  trilur.inii  os  ue  eapislro  obdurcs,  et  diguus  liic 
operarius  merccde  ejus.  19.  ln  presbyteriim  accusaltonem  ne  accipias  nisi  in  facie  duoruin  aut  tiinui 
lesiiuui;  20.  verum  hos  peceatoies  in  faeie  omnium  nrgue,  ui  etiam  bi  reliqui  timorein  hahcant.  21.  Te- 
stor  in  lacie  Dei  ct  dom  ni  noslri  lesu  Cbrisii  et  hnrum  eleciorum  angeloruui ,  ut  hoc  observes  sine  puju. 
dicin,  non  rem  facieus  secuudum  prop •nsiunein.  22.  Manus  cito  ne  bomini  impnuas,  ne  socim  sis  peccatii 
alienis.  23.  Te  ipsuin  purum  cu-todias;  jam  ne  bibas  amplins  aq  iam;  sed  viuo  modice  ular.s  propter 
ventrcm  luuin  et  has  sxpe  iiitiiiiiuaics  tuas.  21.  (luommdam  homii.um  peccala  m;tnifes|a  suni,  properaiit.s 
ad  judicium;  quorumdam  veroetiam  snbsequuntur.  25.  Similiter  vcro  eiiam  npera  bona  manifesla  tunl  ei  l.;ec 
ahter  se  habentia;  absrondi  nun  possibilia  sunt.  vi,  1.  Tam  ntnl.i  rju.im  ini  sub  jngo  servi,  snns  domiuos 
omni  houore  dignos  ezistimenr,  ut  nomini  dumini  et  doctrinaV  uon  maled  catur.  2.  At  qui  credentett  liabetil 
dominos,  ne  conlemnanl,  quia  fralres  suul,  sed  magis  serviant,  quia  credentcs  sunl  <••  d.lcili,  qnl  heneAcii 
participes  s.tnt.  lioc  doce  et  adhorlare.  3.  Si  quis  alitcr  doceai  ei  nun  accedil  ad  sana  verbah.cc  domiui 
uustri  lesu  Christi  ei  banc  secuudum  pielalem  doetriuam  :    4.  verum  superbu>,  non  qmdquani  scicus,  sed 

ANNOTATlONliS. 

in  qua  scripmra  omnis  delela  est,.et  Casiillinnrcus,  v,  20.  xp]  vcrura,  •  gr. 

qno.t  iiondum  sibi  aecidisset ,   ade>  nulla   vestigia  v,  21.  unsaris]  nosiri,  •  gr.   omn.   pr.i  ter  cod   • 

liuerarum  vidil,  ut  qu*  u-que  ad  versum  17  eJiilil  ap.  ii'.  —  viljahalbein]  pergil  cod.  I). 

(ibi   ouleiii    incipil    p!.i"ula    xlii.  i  e   siigulis  hneis  _   o-»    _.       i      i  r    .              i    »  *\ 

eonjeetando  co»,p  meret.  -  «„]  uli.  e; ,  *  gr.  oran.  .  !•  f"  wa7' ''"»)  Ca>»-  «  cod.  U  X  '»-«'""',  co4. 

v    U.  garda  valdar,  ]  Casl.  el  Massm.  1. 1  p.  21.  A  ni«"S '  "J-  «»"•  '•  **■ 

X  jci.,  sic  ei  am  nobis  ipsis  Matili.  x,  25  et  Lnc.  x.v,  .  !» »■  o'/»«w]  Cj«d.  «  marg.  tuqm,  —  pho  ufia  — 

21  aarrfo  vahiands  div.  scribei.dum  nrat,  nam  verbmri  /)e,?""ia]  s<e  codd.  quanquaui  ouiiiis  pcne  scripiura 

cmnpositum  gardhmldands  esse  debel,  uli  manhalqi,  Uelela  ^  "J**  Uas'•n,•  "»»  1-  •;  P-  «53  legendum 

ganiqods,  frastisibja,  d,auh:ivi:of> ,   anditaus  (  non  ^  ce"sei •  Casl' ;  *.  t"te  "Ce~~  pti^ite. 

igilur  and:\tuns,  uti  cod.  A  s.    -a  i,  i  habet).  .  v>  24-  sumaite]  see.,  cod.  A  lumaizeli;  c.Tlcrinn 

v,  1C.   andbalijai]  Casi.   d.iiiiat,  iitruin-  sie,   an  G»in.  Twfi»  cum  dd.  Cuibert.  ap.   M.il.    legit  |.ro 

andslalJai  lcgemiuin   sit;  sed  andsialdan  peisonam  T""- 

accus.itivocasupostse  baliet,  daiivo  autem  rem,  vil.  v,  25. /wn]  aulcm  ,  •  gr.  omn.   prajtcr  cou.  ap. 


Cor.  II,  ix,  10;  Gal.  m,  5;  Tim.  I,  i,  4. 


Xl.il. 


v,  17.  (aiMinai)  Cast.  tu  laiscinai,  cum  vero  nullus  v|.  '■  J*kazjui\  Massm.  I.  I.  p.  136  compcnre  cn- 

gr.  iii  babeal  neque  Cast.  in  cod.  legere  poss.l,  scd  !"^  an  v«'e  "'C  lcgaiur ,  qma  Cal.  v,  I  idem  casua 

banc  solam  ob  causam  adderel,  quod  locus  ei  vacare  ja^uzja  st;  sed  vir  dnctus  erral,  illo  lo<o  jukuzjx 

videremr,  nos  quidem  omisiuius.  esi  aicusativns,  ooslio  autem  jukuzjai  dativus,  ()u  „1 

v,   i8.  qap\  dixil,  gr.  oran.    >E-/rt.  —  ranrtsia]  «> truui.i ue  recle  ad  foriuam  jukuzi  redit.  —  ftaujins] 

Bassmanno  I.  I.  p.  »20  displicel  ei  ™ur6/rja   le„i  domim,  gr.  Ozuv. 

mav.lt,  negaus  •Mwaurstoons  ,  quod  sopra  vs.    13  le-  vi,^.  alyagqai]  aecedal,  cod.  A  alqaqgip  (arce.lit) 

gat.ir,  exemplo  uli  possc.  Saae  illu  I  non  po  cst,  nec  —  Uaseinai]  Cast.  X  taisenai,  ipse  p.  72  ciiieudat. 

poiest  al/niiiiirsirans  Cul  tv,  12,  sed  uli  nunc  vnttrstra  vi.  4.  '«/)]  verum,  °  gr.  omn.,  Goih.  c.  vers.  el 

hahemus,  sic  pennultis  locis  aai'aiiis/ua  [omtpj&s ,  a  patribus  lali. —  / a-./i bulus]  supcrbus,  °  gr.  omn.  tj- 

•vHsyuv)  legilur,  neque  nas  qu.d  jiii  illa  foruia  .  lle;isi  TVforrac.  —  iiia«r/ir«]  cxdes,  •  gr.  oiim.,  nec  legilur 

SUmus.  in  cod.  A;  eliamS'  cuiiii  vcsligiuin  htleux  a  ap,arcl. 

v,  19.  in  andcairpja]  Cast.  prxter  litteras...  rp...  el  spatium  ali  piori  .  ssc  videtur,  tan.e  .  hoc  iniegro 

nihil  cng.ioscre  putuil;  pro  ui  inale  bi  sciipsil,  de  ilh  verbo   nou  sufticit,  camque  lilterain  Cast.  a  li- 

quo  erroreetiam  Massm.  I.  I.  p.  15i  monail.  Caste-  brario  lalso    scnplam  ah  codeuique  deletam  essa 

ruin  Gnthus,  si  vere  ita  scripsit,  a  Gratcorum  aucto-  exisliinat.  C.eterum  non  ilubium  est   quin  maurpra 

rilaie  ninns  discedit,  nec  propius  eis  accederei,  si  in  coJ.  U  inde  sit  nalu.n,  qnod  al.i  pro  -,'jo-t<u  loge- 

Casiilbona:i  conjectura  aua  munpa  probabilior  es--et ;  baul  yvvoi,  qnam  iilran-que  lectionein  aul   inlerpres 

forta>se  bi  vcitvadipai  scribcndum   esl  — li'fl.'//r]  sic  rceepil    aut   lihrarius    dc      argine  inseruil;  cf.   ad 

Casl.  edid.t  pro  tvtid.ijc,  ipioJ  duplex  .,'  I  ;cus  rapeie  Eph.  n,  3.  —  huijstcis]  sic  rccle  cud.  A    cud.  U  -j|( 

i.oii  posse  ei  viderclur.  haifwis. 


nkl  BIBLIORUM  OLFILANA  VF.USIO.  *« 

5  j.iU  vai.rd  .j  .  k»s  iis  [>aime1  vaii|>and  ncibu  mauipra  haif.leis  unaqissels  anamiuiles  ubilos  iishai- 

jieins  fravarldam:  inanne    ihin  al  paimei  gaiarm|i   isl  sunja  hugjanilanc  hilnpvawM  fiit»  ga- 

0,  7  gudein.  a[i|>au  bl  gavaurki  mikil  gagudei   mip  ganauliin.  ni  vuihl  nuk  brahtcdum  in  bamma  fair- 

8  wau.  bi  sunjai  balei  ni  usbairan  wa  magum.  a[>pan  babandans  usfodein  jali   gaskadvcin  [laimuli 

9  ganohidai  sijaima.    abban  |>aiei  vileina    gabigai  vnirban    atilriusand  in  fraMuhuja  jah  blanima 
uiihulpins  jali   lusluns  inanagans  unnuijans  jah   skabulans  baici   saggqjand   mans  in   rravardein 

10  jab  fralnsi.  vaurts  allaize  ubilaixe  isl  faihugeiro  biioiei  sumai  gairnjandans  llairiidtl  vaurbun  al 

11  galaubcinai  jah  ttk  silbans  gapivaidedun  sairam  managaiin.  ib  [>u  jai   manna  gu[>s  bata  hliubais 
I .'  i|   laisljais  g.iraihlein  gagudein  galaubein  fria[>va  pulain  qairrein.  Iiaifstei  bo  godoo  hailst  galau- 

beinais  iimlgreip  libain  aiveinon  du  bzaiei  lapnps  is  jah  an.lhaihaist  jinnma  g  din  andabaita  in 
IS  andvair|«ja  managaiie  veilvode.  anabiuda  in  andvairbja  gu[>.  |>is  g.iqiuj.indins  alla  jah  iristaus 
II  icsuis  his  veitvodjaiidins  uf  paunuau  peilalau  pala  goilo  indahait.  faslan  [>uk  [><>  anabusn  unvamma 
IS  un-ufaiiiuoil.i  und  qum  frnujins  unsaris  iesuis  xristaus.  [>anei  in  melani  svesaiin  laiknei[>  sa  audaga 

10  jah  aius  mahlciga  jah  piuduns  biudanondane  jah  frauja  fraujinondane.  saci  ains  aih  undivaneiu  jab 
litihah  baui[>  unalgaht  banei  saw  manne  ni  ainshun  nib  sai.  .  .— 

INTEUPRETATIO. 

srcrotans  de  quscsliooibus  et  verbi-controversiis,  e\  quihus  fnmt  invidi:r,  crcdcs,  contcniionos,  conviri.i, 
Biisuiciones  mal.e,  5.  coulenliones  deperditoruin  hominum  menle,  apu.l  quns  occuliaia  esl  veriias,  eiisti- 
iiianiiiini  qiKBSluni  esse  pietalem,  6.  Al  esl  quxstus  magnus  piens  cttni  cnniento-animo;  7.  non  rem 
r.niiii  portavimus  in  bunc  niundom ,  in  veritate,  quod  non  auferrc  quidquam  possumus.  8.  A«  h.ihenic* 
.'tliniriiiuiii  it  vestimonUim,  hisce  cuotenti  siinus.  9.  Al  qui  volunt  divitcs  ficri,  incidunt  in  tentationcm  et 
laiiucum  diaboli  et  cupiditates  mulias  inulileset  noxias,  qn.TD  demerguni  homines  in  iiileiiiini  et  deperdi- 
lionein.  10.  lla.lix  omnium  inalortun  e*t  avarilia,  quam  quidam  cnpientes  abducit  fuerunl  a  lide  et  sc  ipsos 
subiecerunl  doloribus  muliis.  II.  Verum  tu  profeclo,  homo  Uci,  hoc  fugias,  verum  secteris  jusiiliaiu, 
pietaiem,  (ideiu,  amorcm,  patieoliam  ,  mansuetudinem;  12.  pugna  bauc  bonam  pugnam  lidei,  appr.-heude 
viiam  atcrnam  a.l  quam  voiatus  es  et  < onfesstis-cs  hanc  bonam  confessionem  in  prxsentia  mult.>rum 
leslium.  13.  Jubco  m  praesentia  Uei  bujus  vivillcanlis  omuia  et  Christi  lesu  bujus  testantis  sub  Ponteo 
Pilato  hanc  bouam  confcssioncm ,  14.  observarc  le  pra'ceptum  immaculatum,  itreprchcnsibile  usque-ad 
uilventui.i  di.mini  no-lri  lesu  Chnsii,  15.  quem  in  lemporibus  suis  oslendit  liic  beatus  et  unus  potens  el  rei 
reanaulium  et  dominns  domiuaniium,  46.  qui  unus  habei  iinniortaiiiatem  et  lucem  iuhabitat  ioacccssabi- 
lcin,  qncm  vidit  hominum  nou  unus  ncque  vildere] 

ANNOTATIONES. 

vi,  5.  ahin]  Goih.  °  vm.  —  gataraib]  sic  coJ.  fl  vi,  9.  hlamma]  Cast.  ei   Massm.  I.  I.  p.  202  inju- 

nro  'gatarMda,  cf.  ad Nehem. ti,  16.  w»n  est  autem,  na  pro  dativo   b.tbenl,  oujus   veibi  nominalivuiii 

iiuod  CasU   mcnduin  BCripmris  pro  gataimib  (imo  Alassm.  p.  219  hlamt  (sic!)  facii;  accnsatitum  esse 

(jniaurni/'!  esse  suspicctur ;  nam  pr.cclarc  babct  ga-  stmrlura  verborum  el  h.  I.  el  supra  m,  7  perspkue 

tarnan  si  comparas  larnjan  et  tarnen,  occulere,  qni-  docKt;  dubiuin  aulem  esi,  sitne  forma  ipsa  hlamm 

hus  verbis  Germani  superioris  et  medii  xvi  uiuniur,  neutra  jjluni  ulitur  Gothus  plurali),  an  hlamma  feiui- 

vi.l.  GUissaruim  v.  Tarnjan.  —  gayndciit]  cod.  B  °  c.  nina;   de  vcrbis  linguaruin   cegnatarnin  vid.  Grall. 

cr.  u ■  inxo.co  i.x:.  ifiv  xciwtwv ;  in  cod.  A  e.i  scripia  IV,  557  ;  Gr.  11 ,  35.  —  unliulpins]  diaboli,  °  gr.  — 

cssc  videntur,  scd  pra;  nova  scriptura  Cast.  nilii!  Hniiu/jaiiij  inutiles,  gr.  avoiiTou»,  Goth.  c.  codd.  el 

ni-i  lilleram  ji  rojjmiscerc  poluit.  verss.  avoviirouf.  —  saggqju;id\  Cod.  A  lagnjnnd. 

vi,  C,   gafaurWI  vcrsu  proxime  prxcedcnie  erat  vi,   10.   nauris]  Goth.  "  yap;  sed  fieri   poiuit  ul 

ftaAiiaaiiaurti;  deboc  Gotbsrnm  inore,  si  duo  verba  librar  us  allis  oniiserit  propter  sequens  altaite,  rf. 

eomposita  proiime  sese  subsequuntur,  in  altero  par-  ad  Kom.  ix,  15.  —  faihugeiro]  Massm.  1.  I.  p.  159 

liculam  unn  rcpetcndi  sed  simplei  pooemli,  jani  ad  legenduni  esse  censet  faihugeironi,  uii  Col.  m,  5; 

Luc.  xv   24  diiimus;  addimus  nnnc  bxc  :  Rum.  iv,  nobis  e  contrario  Col.    m,  5  faihugeiroui  cx  nostro 

4  soa  fite  a«k  sve  fauragamelip  tarP ,  du  unsttrai  tai-  loco  in  fahugehon  niiitandnm  esse  videtur;   naui 

scinni  gamelij)  varp  (Zua. yifi  vpaiypcup n,  it»  t.jv  ripsTs-  forma  ftniinina  esse  dcbet,  uti  illo  loco  proiiomcu 

mdj  SiSottrxaXiav  teposyeafn)'  xu,  lf  i  vaita galeikaidana  sei  el  boc   loco  pizozei  monsirat. —  tjapiiaideuun] 

-~  naleiknih  (^une^w  —  £w:iaro-j).  Cor.  I,  \v,  48  ;  subjecerunt,  gr.  omn.  tttoihsnfor*. 

4!)  s«  a/arAiMinaitHNda—  />is  AiminaJrmtfini  (o  iirwi-  vi,  II.  jai]  profecto.  °  gr.  oum.,  vid.  Kom.  :x,  18, 

/lavio;—  tov  i^ouoav.ou).   Tliess.  II,  III,  15   «WtH  —  20.  —  friapva]  cod.  A  frijapea. 

tTOftJf  — mc).  loau.  ix,  51  andhauteip  — hautrip  vi,  li.  liaain  aiwineaj  viiaw  .etemam, ^  gr.  nmn. 

(ii/o0ei  —  uy.iAu ■;  lltl,  14  uspvoh  —  pvalian  (ivi^a  —  vi,  13.  aaaMada]  Golb.  •  ooi  c.  codd.  ap.  Mill. — 

vi7rTetv);  ivil,  2H  ufkunpa —  kunpa  (c^v&j  —  iyvuv).  andiairfija]  desiuii  cod.  A.—  paunteau]  sic  indubi- 

l"iin"r  Tnn.  II.  r.i.  '»  »ii«JovB«  ;t«i).ov  n  ytXWzu  Go-  laie  in  cod.  IJ  lcgi  Cast.  allirmal,  eispeetauamua  jiiI 

ihus  sie  convcriil :  (Wjondani  riijau  ssiuuna  wais  pan  pauntiati,  uii  scriptum  cst  Matth.  sivu,  2;  Luc.  iu, 

iiu/j •  similiter  Malth.  viii,  7>i  ha  >.'a  ivajm  —  hairdi  I,  aut  pomijoa;  lectio  codicis  ferri  pOaset,  si  iionien 

(tvjvovcXitvtuv  ^oioojv— «  ar/Art  ?i»  ^otfuv).  cf.  loan.  gnisenin  llli  viro  iicvt.-ti,;  cssct,  cua  auicm  D«>m*i 

I  31  nemuii  sunaaiit  a  wuupeiua  (sc.  iiuinum  XtSi-  appolletur,   libr.irius   sine  dubio  — eau  pro —  ;u 

o-iu^t)  a»u  iua.  Itarn  prxccdil  simplex  et  aeqnitur  falso  ^cripsit;  sic  Ubraiii  neallgentia  •  ei  J  ucnuu. 

coinposiliim  :  Cor.  I,  iv,  7  naml  —  andiiamt  (i\u'i; —  l;it.i  SUOl  eliam  d>r.  II,  vm,  i0,  et  ,Neh.iu.  vi,  18. 

«'>«'(,-);  II,  ni.  2,  r>  iinmttidn—  iuna  tjainetida  (gr.  VI,  14.  ijinnj  *ic  cnd.  II;  Casl.  X  fMUUU 

bis  iyjsyc.ap.iiin.).  vl.  ,;>-  »J  '"•  '  V'    omn'  ~  •'"  *'"''7'1   *'<-'  «O  I.  U, 

vi,  7.  6i  ma;'ai[  in  vcriiale  (ulaCs;),  p,  JiiXov.  Casl.  ,X  luiknip.  —  jalt  \  ^oc.  ci,  *  ^r.  mnn. 

»i',  8.  mfodeiu  —  tj.utut.'i»;i/i|  aliiuculuui  —  tcni  VI,  tt>.  ;.!>«!  Bt,  *  gr  —  MONitf  w  uin»tuii[  boininu.ii 

mciilum,  jjr.  haxpoyai  —  ajaxunpx™.  BM  «"ius,  1  gr.  umii. 


349  II  AD  TIMOTIIEUM  1,  1—12.  850 

DU  teimauJdaiu  AN{)ARA. 

I,  1  Pavlus  apauslaulus  iesuis  xrislaus  bairh  vilja»  gups  lii  gahnilam  libainais  bizos  In   xrisiau  irsu. 

2  teimaubaiau  liubin  barna  ansts  armaio  gavairbi  fram  gnba  atiiu  jah  xristau  iesu  fnuijin-unsar.tmm:». 

3  iviliudo  gu]>a  meioamnia  bammei  skalkino  fram  fndreinam  in  brainjai  gahngdai  waiva  nnsteihanda 

4  liaba  bi  buk  gamin[ii  in  bidom  mcinaim  nabt  jah  daga.  g  .irujai.ds  puk  gasaiwan  gamui.ands  lagrc 

5  beii.aize  ei  lahcdais  usfuliiau.  gamaudcin  andnimands  Jiizossci  ist  inpus  unliut<;nsi:alaubeii.ais  sei 

6  b  uaida  faurbis  in  avou  beinai  lauidja  jab  aibein  beinai  aivneika.  abpan  traua  [j.itei  jah  in   bus.  in 
J)iZ'>zei  vaihiais  gamaudja  buk  anaqiujan  anst  gu[is  sei  ist  in  bus  bairh  analagein  handive  meinaizo. 

7,  8  unte  ni  gaf  unsis  gup  abman  faurbicins  ak  mablais  Jab  friapvos  jah  inabeins.  ni  nunu  skamai  buk 

veilvodipos  fraujins  unsaris  iesuis  nib  meina  bandjins  is  ak  miparbuidei  aivaggcljon  bi  maliiai  gu[>a 

9  bis  nasjandins  uns  jah  labondins  la[>onai  veibai  ni  bi  vaurstvam  unsaraim  :.k  bi  seinai  lcikainni  jah 

10  anstai  sei  gibana  ist  unsis  in  ixistau  iesu  faur  melaaiveina.  ip  gisvikunbida  nu  pai.h  g.ibairhtciil 

nasjandis  unsaris  iesuis  xrislaus  gaiairandins   raihlis   daubau  ib   galiuhljandins  libain  jah  unriu- 

11,  18  rein  bairh  aivaggeljon.  in  poei  gasalibsim  ik  incrjands  jah  apaustaulus  jah  laisareis  biuJo.  in  bizozei 

Lirinos  'ali  bata  vinna.  akei  nih  skama  mik  unlc  v.dt  wamma  g  daubiJa  jah  gatraua  bammci  mali- 

INTF.RPnETATIO.  —  AD  TIMOTUEUM  ALTERA. 

I,  1.  Pavlus  apostolus  lesn  Cbrisii  per  volunlatem  Dei  sceundum  promissioncs  vitae  hnjus  inCI>ri>l<>  !c.<u, 
2.  Timothco,  dilecio  lilio.  Graiia,  misericordia,  pax  a  Dco  paire  et  Cbristo  Icsu  domino  noslro.  5.  Craiias- 
ago  Deo  meo,  cui  servio  a  parentibus  in  pura  cooscientia,  quomodo  indesinenter  liabeo  de  le  memoriam  iu 
precibus  ineis  nocie  eldie.  4-.  Cupiensle  videre,  recordans  lacrymaium  toarum,  ui  gaudio  explear,  5.  ine- 
nmriam  accipiens  bujus,  qu:e  est  in  le  iuftiratx  lidei,  quac  liabitavil  prius  in  avia  ma  I.oide  et  matre  t..a 
Kvnice;  at  confido,  quod  eiiam  in  tc.  6.  Propierquam  rem  aJinoneo  te,  resuscitare  gnliam  Dei,  qux  est 
iu  te  per  imposiiionem  manuum  mearum ;  7.  nam  non  dedit  nobis  Deus  spiriium  ti.noris,  sed  virtutis  ct 
amoris  el  sobrieialis.  8.  Ne  igilur  puJeat  tc  testimonii  domini  no-lri  lesu,  neque  mci  vincti  ejns,  scd 
C'>llabora  evangelio  secunduin  virtutem  Dci,  9.  hujus  servanlis  nos  ct  vocaniis  voratinne  sancia,  non 
secundum  opera  msira,  sed  secuudum  suum  placilnm  et  gratiam,  qux  daia  est  nobis  in  Ch.isto  lesu  ante 
lempora  sterna,  10.  verum  manifestata  nunc  per  appnriti  inem  servaioris  nostri  lesu  Chrisii,  destrucnlis 
quidem  morlem,  verum  illuminantis  vitam  ct  perpetuilatem  per  evan;;eliuin,  II.  in  quo  p»silus  s.im  egn 
praedicans  el  apostolus  et  doctor  gentiliuui ;     12.  propicr  quam  causam  etiam  boc  paiior;  sed  nec  pudei 

ANNOTATIONES. 

Inscript.  In  cod.  A  nulla  inscriplio  legitur  ;  in  cod.  siimat,  nam  ante  pun  in  uiroquc  codice  locus  liilcris 

II  initinm  usquead  vs.  5  deest;   igilur  inscriptionem  duabus  vacat. 

dc  conjeclura  ad.lidimus.  I,  6.  analagein]  sic  coj.  R;  cod.  A  lagcin,  sic  I,  v, 

I,  1.  gaJiaitam]  promissiones,  gr.  omn.  sicuyyzkia».  22  yjipot;  intTiQiiiat.  Goibiis  per  simplcx  laiijan  lian> 

i,  3.  ai>ifiu</(.']  Cast.  X  uviliuao.  —  meinamma]  mei»  duns  converlit. 

'•  gr.  —  unsveibando]  Casl.  ojJnatur,  Golbum  b.  1.  '•  7-  /rwpMs]cod.  A  (njapvos. 

neulro  uti,  quemadmoJum  Grscci,  nimirum   bSiwUi-  '»  8-  """"]  cod-  A  X  "".  »a'«  >"ler  nii  et  nunu  in 

jttov,  usi  sini;  sed  vir  d  clus  non  vidit,  i5t«X-:«rTov  senienliis  proliibuiMS  Itoc  micrest,  quod  nunu  post 

n..nneutnim,sedfemininumidquead  pwsianiefereii-  negauonem  ipsam  collocatur  :  Mauli.  x,  26  et  51  »i 

dumesse;  Golhum   aalem    neulro  enin   ob   caasam  nimn  ona/i  Isim  in«.  Rom.  xiv,  15  ro  nimn  mitfa  ^ri. 

nli,  quia  gaminpi  ejns  geueris  esl.  Quod  si  non  ad  namma  jamamma  fraqisljais.w,  20  m  nunuin  matit 

gaminpi  referrelur,  dieendum  eral  unsi-eibands  avi-  9atalr  vourslv  gu^s  ;  nu  aulem  uiler  se  ipsuiii  el  ne- 

liudo,  uii  legiiur  Epb.  l,    16,  cf.  Tbess.   I,  v,  17  gauonem  verbum  inierposituin  bab.-t:  Matih.  vi,  8 

unsveibanUausbidjaip.  Qua  opportuniiate  usi  mone-  ni  gateikop  nu  paun.   vi,  51   ni  maurnaip  nu  qipan- 

niiis,  eliam  Tbe-s.  I,  ll,  13  pre  iiiisveibandaiiei,  quod  dans.  Rom.  xiv,   lo  ni  panamau  n:i  uns  misso  sio- 

Casiillionai  auctoritate  freti  edidimus,   scnbendum  Jn""a-  El,h-  v»  7  "'  ta»P«ip  ««  gadailans  im.  Col. 

esse  uiisi>ei/7a>«fa»s,  eamque  lectionem,  a  nobis  jain  "•  1<5"'  n!3"»"  "»  «*w»  bidomjai  m   mala.  —  iesuis] 

pridem  conjectura  inveniain,  Ca;i.   in  codice  iterum  l'  8r->  1nl  babenl.Xpta-Toii  adJant. 

inspecto  invenit.  —  puk\  sic  cod.  A  ;  Cast.  X  pus.  '•  9-  Ifpondins]  cod.   A   lapondms  uni,    vocaniis 

.    ,         r.  •    •    T  /•    .        i         i          .  i    •  •  "tis,  cum  edit.  AUin.  apud  Mill.  — 

I,  4   tagre  pe,na,ze]Usl.    e  loco  plane   delet.cio  '10  daupau]  sjc      ►  dauf)U  C0(J<  B       d   A  oI). 

male  Pemaize  tagre  ed.dll.  lil('ia[us  J^  viJ    a/Tim    tf    {(.    __  ' ammeljou] 

i,  5.  lauidja]  sic  cod.  A,  nos  malumus  lauidjai;  sicjeod.  A,  ul  speramus,  qui  b.  I.  exesus  csi ;  coj. 

castcrum  Goibus  pro  Auiioi  legisse  videiur  Aoioi,  quia  B  X  aieaggejon. 

gnccum  o  golbice  per  au  cxprimi   solct .  quanquam  i,  12.  pammei]  pro  palci  (ozt),  vid.  ad  Phil.  n,  2i 

itiam  an  pro  gr:vco  u  ponitur;  adiamikam  'ASwitxaa  uhi  a.l.ie  :  Marc.  xvi,  4  gaumidedun  naminei  afval- 

Ksdr.  ii,   13.  daiin/iniKs  liuet  -  s.  AwpiCso;  Calnid.  vips  ist  sa  slains.  Luc.  xvn,  13  gaumjnnds  bammei 

Coih.  nauci  Nws  Luc.  xv.i,  27.   piailanriu  ^tr-jptav  liraias  varp.  Dicitnr  etiam    Lue.  x,  20  bamma    ni 

loan.xv.ii,  33.  ir.wiadaTzui;  Cor.  II,  ...  12;  Ti.n'.  II.  faginop  ei  pai  ahmans  izvis  ufhausjand.   ip  faginod 

iv,  14.  Iratauneitirfus  Tpaxavkii  Luc.  m,  I. — oiunet-  in"  pammci  cet.   (iv  toutsj  pi  y-j\a--tz,  crt  xa.  r.ti' 


ka]  ab   ulli.nis  litleris  d.iabns  luijus  vocis  rod.    B  in-  uctra  up:v  vTTOTitro-irat,  yatp-z;  Ss  oVt  xrX.)  —  i»  jai. 

ripit,  librarios  a.iiein  pro  ka  male  ra  scripsit.  C*ie-  nana  dag]  cod.  B  ct  Cast.Xtn  iainamma  dag;  iu  co.!. 

rum  pro  aivneika  oplainus  aivneikai.  —  appan]  Casl.  D  cnim  daga  scriplum  esse  videl.ir,  a  auiciu  in  ler. 

X  pan,  nain  pan  si  significal  3i,  iu  inilio  enuntiati  ininatione  librarius  cu.n  proplcr  sensnm  dclevissel, 

noi.  poniiur,  ci  Ca  t.  ipsc  appan  legcuduni  csse  exi-  praicc.Iens  pronomen  eincndare  ncglexit. 


8U  WlU.IOIUM  ULFILANA  VERSIO.  8M 

13  leigs  i-t  |ni.i  iii  .lilli  ntcin  faslan  in  jalnUM tla^.  frisalil  habands  hailai/c.  vaurdc  Jioeiat  mis  hausitlcs 
II  in  galaubcinai  j.ili  lria[>vai  iu  xrisiau  icsu.  baia  go  lo  analilh  faiial  |>aiih  ibman  veiliana  saei  batilp 
I  ■  iii  uiis.  valtl   baiei    afvandideduo  lUt  af  mis  allai  |iaici  sind  in  asiai.  [ti/ei   isl  fygailns  jah  airnw- 

10  g.uucis.  gi! ai  arinaion   frauja   aunciscilauraus  ganla  unte  ufla  mik  auahrafsiida  jali    nauilibandjo 
(7,  18  inciuaizi  ni  skamaida  sik.  ak  i|imands  in  rtimai  ii-d.mdo  sokida  mik  j.ili  higat.  gibai   fraujj  iiiima 

bigitan  ariuuliaiilein  Bl  Iraujin  in  jainaiuma  daga  jali  wan  lilu  Uiail  iu  aifaisou  andbalitida  mis  vai  a 

n,  I,  2  [)u  kanl.  [)ii  nii  barn  niein  valiso  insvinbci  [>uk  in  ansiai  hizai  in  xiislau   iesu  jab  |  oei    haii-idcs  al 

mis  [>aiih  Biaaaja  vcilvodja  laurda  gupa  |io  anaOlb  triggvaim  manoaui  b.ici  ralrbal  sijaina  j.ih  an- 

5,  4  haraiis  laisjan.  [>u  nu  aibmlei  sve  gods  gadiatihts  xrislaus  ieiuis.  nl  ainsliiin  drauhlinoiids   fraujln 

5  dugavindib  aik  gavaurkjam  [ilzos  alilais  ci  galcikai  [lammci  diaulitino[>.  jah  han  jabai  haifstei»  was 

>',  7  ni  vcipada  niba  vilodcigo  briki|>.  ailciiiljatnls  airjios  vaur.-lvja  skul  fruniisl  akrane  andniiiian.  fra|iei 

8  |nvi  i|i|ia.  gibiji  auk  bus  frauja  fra[ii  us  allaim.   gamuneis  xrislu   icsu  urrisanana  us  dauhaim  us 

9  fraiva  davi.lis   bi  a.vaggcljon    inciiiai.   in   hi/aiei    arhaidja  und    liandjos  sve  ubillojis.  al.ci  vanrd 
I  '   gujis    nisl  gabundan.    iimh    [.is  all    ga[iula    hi   pans   gavald.ins  ei  jah  |iai    ganisl  gatilona    sci 

11  ist  in   xrislau  iesu    mib   vulhau    aiveiuamma.    tiiggv    [>ata    vaurd  jabai   n>i]>gatlaiibiiodcdum  jali 
12,  13  miblibam.    jabai   gabulam   jab  niibfpiudauiim.  jabai   af  ikam  jali  i«  afaikib  uns.  jabai  ni  galaubjam 

14  jains  triggvs  visib  afaikan  siksilhan  ui   mag.  bizei  gamaudei    veilvodjands  in  andvairbja  fraujins. 

INTERPRETATIO. 

nie,  nam  scio,  cui  crcdidi,  01  conlido,  qnod  polenscst  hnc  Iradilum  meum  scrvare  in  illum  dicm.  l.%  Deli- 
iie.iiioncm  habens  saiinriini  verborum,  <]u.r  anu  I  me  audivisii  in  flde  ct  anwre  i:i  CbrillO  iesii,  II.  boc 
lionuui  tradiium  scrva  per  suir.tuin  sanciiim,  qui  hahital  in  nobis.  15.  S  is,  qund  avcrierunt  sc  a  mc 
omncs  qni  sunt  iu  A»ia;  liorum  esl  Fygclus  et  Ermogeues.  16.  D  t  miserirordiain  dominus  Onesifori 
dtunir,  nam  s.rpe  me  cnnsolalus  -  esl  cl  vinculorum  mcoriim  non  ptiduit  cuin.  17.  sed  vciiens  in  Itnmam 
soluile  qttaesivil  mc  aji  iuveril ;  18.  det  doiniuiis  ei  invenire  roisericnrdiam  apud  rfomintnn  in  illo  die  et 
qii.nn  nuiitiim  BMgil  in  Efeso  subminislra  vit  mihi,  bcnc  lu  scis.  n,  1.  Tu  igiinr,  fili  mi  dilecie,  c.nfirma  m 
in  gr.  l  a  hae  in  Cliristo  lcsu,  2.  et  qux  amlivisti  a  me  per  multa  testimoui  ■  veiba  l>ci,  hcc  comineiida  (idi;- 
libus  liaininibus,  qui  ilonei  sint  etiani  alios  docere.  5.  Tu  igitur  labora  uli  bonus  miles  Cliristi  lesu.  4.  Non 
uiiiis  inil.ians  doinino  implicat  se  ncgoiiis  liujus  vils,  ui  placeat,  cui  miliiat.  5.  F.t  vero  si  ceriat  quis,  non 
coronaiur,  nisi  legiiime  laetalur.  6.  Laborani  lerr.x  culior  debel  primtim  fruges  percipere.  7.  Intellige, 
■|Nud  dico;  dai  euim  libi  domimis  iiiieiligentiam  ex  omnibus.  8  Recordare  Chrislum  lesiim  rc<usciiaium  a 
moriiiis  v.  semine  Davidis  secundum  cvangelium  mciim,  9.  in  quo  labnro  usquc-.id  vincula  uii  maleficus ;  sed 
Vi-rbum  Dei  non-est  vincium.  10.  PiOjiierque id  omne  paiior  de  bis  cletiis,  ut  eiiam  hi  saltitem  asse>|iiantur, 
qux  est  in  Chrisio  lesu  cum  gloria  ajietna.  i  1.  Fidele  Imc  verbum,  si  cnmmortui-siimus,  ctiam  cnmviviinus ; 
1->.  si  paiiniur,  etiam  cumreguamus  ■  si  non-agnoscimus,  eiiam  is  non-agnoscit  nos;  13.  si  non  credimus, 
ille  fidclis  manei,  rcnuntiare  sibi  ipsi  non  potest.    11.  Ilorum  recordare  lestificans  in  facie  domini;  vcrbin 

ANNOTATIONES. 

I,  13.  h.tbands]  habcns,    gr.  s"z:>    Golh.   c.   cod.  gis-e  videri,  jam  Casi.  rccieannotavil;  vaurda  ji/^t, 

Ceriivm.  ap.  Mill. — friapvai]  cod.  A  fnjn />vai ;  iulcr  qiMB  omnino  alninilant,  sine  dubio   librarius  e  inar. 

fria/>ii«i  el  »/i  in  cod.  A  vacuus  locus  esl,  in  quo  ar-  gine,  ubi  a  gbssaiorc    posita  eranl ,    huc  inseruit, 

liculiis  pizdi  (--n)  scriptuni  fui-sc  vidsiur,  qucmcod.  de  qua  re   dixinius  ad  Cor.  I,  xv,  G  et  Prolegg. 

U  omnino  omittii.  Cseteram  Ca?t.  X  jct.  vedwdjavuurda,  Massm.  1.1.  p. 

i,  14.  bntiip\  vid.  atlRom.  vu,  18.  211  et  213  modo  jmciim,  motlo  divisim  scr  bit,  el 

i,  15.  DMstjcod.  UetC.iSt.  y^vaitt,  cod.  A  exslin-  u!;i  dividit  reitvodja  ei  adjeclivum  cssi-   videlur;  si 

ri>is;  liciibrarii  li  terasscp-  temere  iraasponunt,  ef.  autem  sic  statuittir,  quid  gups,  ailditamento  otnsis- 

Marc.  xiv,  13.  Cxlcrum  Golh.  •  toOto,   nisi  forte  li-  liino,  liet?  —  trigqvaim  i>ia«nam]  cod.  B  X  tr:9<J»ai- 

brarius  pata  propter  scquens  patA  ncgligeitter  tuni-  mannam,  vid.  ad  Tiies*.  II,  m,  17. 
sit ;  itlcm  faclum  est  I,  l,  9.  —  piiei]  liorum,  sic  in  H,  5.  xritlaas  »«uisj  \  gr. 

cod.  B,  codcx  atiteiu  A  oblilteratus  esse  per^it ;  cac-  u,  4.  fraujin]  iloniino,  {?r.ieci  alii  omitlunt,  alii  ;n> 

lefuni  gr.ccuoi  i  cer   piie  i  leddenduiii   erat,   ncc  0:o>  leguni  ;  Coth.  t&>  xv/siw  in  libto  iuo  legil  — ga- 

dtibiiamiis  quin    intcrpres   mc   scnpsent,    libiarius  vaurkjam  pizos  a'dais\  negdtiis  hujul  vil;e.  \  gr.  oimi. 

autcio  duplex  e  negligemia  semel  t.nilum  posuerii,  —  galeik.ii  pimmti  drauhiinop  ]  placeat  cui  mililit, 

vid.  ii,  17.  —  fugailus]  gr.  w/iWos.  —  airmot/<iini!is|  gr   onin.  tu  atf.uxdkvfiTani.  «/iso-ij. 
sic  Coihus  pro  •Ef.fjayivv;  suppre>so  spirilu  aspcrii  ll,  0.  arbaidjands]  cod.  B  y^arbaidjw.s,  vid.  ad  I, 

pronumiavil,  sic  infra  n,  17  ymainaiut,  cum  I,  I,  20  I,  5. —  airpos  i>«ttr*(i>jn |  letra;  culior,  gr.  omu.  y.-up- 

rccle  hymainaius  scripsissel.  Nolandum  eiinn  esl  in  vat ;  quod  si  Casl.  duil,  Golliis  nomeii  agricoLe  non 

eotlcm  nominc  proprio  gisccum  o  parvuni  pcr   go-  Juisse,  quod  rudes  fuissent  ct  pecudes  sectiii,   enm 

ihicmn  o  longum  cxprimi,  cf.  ad  I'hil.  iv,  2.  Massm.  I.  I.  p.  119  iq.OMiUM  confuial  et  painbiis 

i,  16.  yarda\  sic  cod.  B;  Casl.  X  gardia.  nosiris  rci  agraii.c  ci.gnitioiiem  forlissime  vimlical  ; 

I,  17.  usdauilo]  sollicite,  gr.  o-jrouoaioTjpov.  moilo  ne  agriculam  baumnn  sive  airawiaii   vocilnrs 
i,  18.  frauja  imma]  doininiis  ci,  ^  gr.  onm. —  maia]  liacbaricis  nominassel,  paialiim  eniin  er.vt  vaurslrja, 

magis,  hoc  advcrbium  boc  loco  posilum  scnstim  plane  qund  Maic.  XII,  1 ;  Luc.  xx,  9  ;  Joan.   xv,  1    _  < ..  >■• 

penurbal,  coin  aiitcni  paulo  infra  vaila  posilivus  ,  n>  siguilicat. 

isiXTC.v  comparaiivo    lcgalnr,    iiliid   mais,   a  lihrario  II,  7.  gibip]  dal,  gr.  JStj>»,  Colli   c.  codd.  3u>o-si  Ie- 

lalso  l.co  seripluin  ante  aut  pnst  vaila  collocanduin  git.  —  ns  atVaim]  ax  nmaibos,  gr. oinn.  «v  nio-iv. 

esse  cxislliiiamus.  Cateruin  h.  I.  cod.  A  atlco  exstin-  II,  8.  xnsltt  Utu]  1  gr.  omn. 

ctusesi,  ut  uhi  Ikcc  pagina  finiaiur,  Caililliunaeo         n,  II.  jaa«i]tiolh,  •  yif, 

pl.me duhitnn  sit;  porgil  aulcm  demiiin  u,  II,  u,  i5.  afmkan]  Goth. c.  eodii,  "  y^p- 

II,  I.  iai/so|  dlleClO,  °  gr.  niiin.  II,  1 1.  ranriliun  —  /i«u»;.>iul>ii»i|  vcibis—  autlienii- 
ii,2.  veiicoitja  vimrda  ijups\  icstiuionia  veiba   l>ei  hui,  liollnis  sciisiiin  magU   iu.iiii  v.rba  levlus  gr.rci 

gr.  oniii.  //«pru.uv.  Coilium  jiutiu»  fxa  ;»  im   le-      secuuis  est,  coiiveriil  eiiim  ijUJli  lc,jiSitsi :  X  youi^iiv 


itt  ri  AD  TIMOTHEUM  II.  15— 2r\  854 

15  vaurdam  veihan  Ju  ni  vaihlai  Jaug  niba  usvalteinai  baim  hausjondam.  usdawhi  pi  k  silban  gaku-a- 
1«  nana  usgiban  guba  vaursivjan  uuaiviskana  railitaba  raidj:indan  vaurd  sunjos.  ij)  bo  dvalona  mveihomi 
17  lausavaur.lja  bivandei  unle  filu  gaggand  du  afgudein.  jah  vaurd  ize  svegundvulip.  pizeei  vesun  yrnai- 
t8  naius  jah  filelus.   paiei   bi  sunja  tisvi.-sai  usmeluu  qipandans  ussiass  ju  vauipana  jah  galauhcin 

19  sumaize   usvaliidedun.    abban  tugus  grunduvaddjus  gubs  slandib   habaw.s   sigljn  bata.    kun[ia 

20  frwja  ptns  paici  sind  is  jah  afstandai  af  unselein  wazuh   s  >ei   namnjai  namo   fraujins.   abban 
in   iuikilamma  garda  ui  sind   balainei  kasa  gulpeina  jab  silubreina  ak  jah   iriveina  jali  digana 

21  jah  suma  du  sverain  sumub  [an  du  unsveiain.  abban  jabai  was  galirainjai  sik  pizci  vairpih 
tt  kas  du  sveribai  gaveih.iib  bruk  fraujin  du  allamma  vaurstve  godaize  gamanvib.  abban  jnggans 

lusluns  bliuh   ib   laislei    garailitein    galaubein    fria[iva   gavairbi    mip  baim    bidai   anahaitandam 
25  fraujan   ns  lirainjanima   hairiin.    I[)  [)0i   dvalons    jali    unldons  soknins  bivandei   vitands   patei 

24  gabairand  sakjons.  ip  skalks  fraujins  ni  skal  sanan  ak  riairrus  visan  vi|)ra  allanS  laiseigs  usbulain.s 

25  In  q^irrcin  talzjands  pans  aud-tanJjnJans  niu  wan  gibai  im  gub  idreiga  du    ufkunbja  snnjos. 

26  jah   usskavjaindau    us    unliul[)iiis   vruggon    fram    bamniei    gafahanai    tiuhauda    afar    is    vilj  n. 

liNTfcKPRETATIO. 

tnntendere  adnonqnidqtiam  prndest  nisi(ad)  subversionem  iiisaudienlibus.lS.Stude  le  ipsum  prohalu  i:  e\bi- 
here  Deonperaiorem  Inconfdsibileiii,  rectc  conslituentein  verbum  verilatis.  1G.  Yerum  iios  inepi.os,  profanos 
inanes-sermohcs  devita.nani  niultumeunt  ad  impit-lateni,  17.  Jl  vcrbuni eurum  uti  pus  fervet;  quoruni  furrum 
Ymenjciis  et  F.leius,  18.  quicirca  veriiatem  srcreti  versati-sunt,  dicenles,  resurrcclionem  jam  faciam  ct  liilem 
quorumdam  suhverterunl.  19.  At  llrmum  fuudaaieniiiiii  Oei  stal,  habens  signaculnm  hoc  :  novit  dominus 
hos  qoi  siint  ejus.  ct :  discedat  ab  imuieiaie  quisque,  qui  noniinci  iiomen  domini.  20.  Al  in  magna  dnmu 
iioii  sunt  solum  vasa  aurea  eiargentea.  sed  etiam  liguca  et  ficlilia  et  quidam  ad  honorem,  quxdam  autein 
a«l  conluineliam.  21.  At  si  quis  mundat  se  his,  fit  vas  ad  hmioiem  sanctilicalum;  titile  doinino  ad  oinnq 
operum  bonnrum  paraluin.  22.  At  juveuiles  cupidilates  fuge,  veium  scquere  jusiitiam,  lidem,  amorem, 
pacem  cum  his  prece  invucanlibus  dominum  ex  puro  corde ;  25.  verum  has  ineptas  et  stulias  quarstioncs 
devila,  sciens,  qood  proferunt  concertaiiones.  24.  Veriini  servns  domini  non  dcbet  concertare,  sed  inan- 
suelus  esso  adversu-  omnes,  docibilis,  patirns,  25.  in  niansuctudinc  docens  hos  advcr.-antes,  num  forte 
det  iis  Deus  paenitentiam  ad  cognitionem  ventatis,    20.  et  resijiiscanl  ex  diaboli  tcndicula,  a  quo  capti 

ANNOTATIONES. 

nequeCnlbi  sonum    ai  in  his  nominum  tcnninaun- 


iyap)  etj  oOSsv  xpioo-i(/.ov  et  u-h  iizl  r.r\.  Cafterum  liaus- 
tundam  non  meudose  scripluin  esl  pro  hausjandum, 
utiCasi.  opinaiur,  nam  vid.  ad  l.uc.  v,  15. 

ll,  15.  gakusanana]  sic  cod.B;Cast.  X  qakiusa- 
nana. 

II,  16.  dvalona,  usveihona]  Ineptos,  profanos,  gr. 
omn.  solummodo  /SeCrjiouf.  —  lausavaurdja\  Mass- 
manno  I.  I.  p.  126  dubitim  esse  videiur,  quia  I,  i,  G 
lausavaurdei  legalur,  sed  ulrumque  recte  li.ibet;  lau- 
uvaurdja  boc  loco  est  a  lausavaurdi,  quam  furmam 
eiiam  andavaurdi  Luc.  n,  47;  Joan.  XIX,  9  eAgnvaurdi 
Cor.  1,  xv,  53  liabenl;  tausavaurdei  autem  forma- 
lnm  csl  u\i  aglaiiivaurdei  Col.  lll,  8;  dvulavaurdei 
Eph.  v,  4 ;  /iluvaurdei  Matth.  vi ,  8.  —  unle  — 
afgudein]  iiain —  impietalem.,  Casl.  qui,  ut  fere 
tulel,  hoc  loco.  iniqne,  nedicamus  malignede  linginu 
gothicx  virtutihus  loquitur,  scnsum  horum  verbo- 
rum  plaue  non  perspexit,  vid.  autem  qua?  anuoiavi- 
mus  ad  I,  iii,  8.  Nam  pra-posiiio  ini  a  Gotlio  nou 
omissa,  setl  per  du  rcddila  et  ad  afgudein  posiia  est, 
neque  si  vere  abrs9et,  Casl.  d  ceredebcbat,  per  unie 
posse  reddi,  id  qimd  Massm.  I.  I.  p.  154  jam  ani- 
■  nadvertii;  neqiie  uiiJ /i/u  h.  I.  dici  pnlcsl,  nam  hoe, 
nisi  cum  mais  jiinctum.anie  romparativum  nnn  inve- 
uitur,  vid.  Luc.  xvin,  59  ;  Cor.  II,  m,  9;  l'bii.  i,  25. 

ll,  17.  gund  \ulip\  Cast.  >  31111  svulip,  cod.  I> 
gun..vutip,  lillera  inter  nelv  oinnioo  deletn  ;  cum 
igiiur  guui,  kand  apud  Cennanos  veleres  el  171111J 
apud  Anglosaxones  pu-,  saniem  signilicet  (GralT  IV, 
219),  deiude  svutan  goihicum  non  sii,  vulnn  auiem 
jriiii  Itom.  xii,  11  inveuiatiir,  nou  dubitamus  lectin- 
ncin  nnstram  procerta  babere, neque  multiiin  adfuit, 
quin  Ma-Miiaiin.,  qui  I.  I.  p.  201  guns  vutip  conjecit, 
elGrimm,  qui  Gram.  1,  5Hi  (5  edit.)  yunds  vuhp 
optavit,  rectam  lcclionem  iuvenirent. —  vesun]  fue- 
runt,  gr.  omn.  (o-Tt ;  pariter  cuin  diiobus  subjeclis 
singularibus  verbum  plmaleioniiur  Luc.  11,  45  iim- 
irJuu  tosef  juh  aipei,  gr.  eyvw  '\va~n<?  x«i  r\  fx-nTrip.  — 
i/KKiiiiains  )  vid.  ad  1,  15;  Cast.  cdidil  ymaiimius, 
iticit  autem  in  cotl  cc  super  i  non  duo  luiiluui,  scd 
tiia  puncia  posita  essevitieri.  Scd  ncque  scriptorcs 
borum  codicum  in  nicdiis  vcrbis  puncta  seriberc,- 


nibus  pronuntiando  distraticre  solent.  Portasse  illa 
puncta  niariil.t!  membraua  fortuito  factx  6iint,  cl. 
Massm.  Skeir.  p.  17. 

11,  18.  «wi»)a]  eod.  B  et  Casl.  X  sunjui,  quod  saiis 
inepte  dictum  esset,  nou  enim  «»te  ziv  ai.rfyitiv  scd 
■nipt  t»v  «Xr;8eiav  aberraverunt.  Oria  autem  cedicis 
lrclio  c  terniinatione  verbi  seqncutis  vsvissai,  vid. 
Skeir.  p.  35, 10  mip  baiireins  pvairheias,  pro  bailr  in. 
cf.  Cor.  II,  111, 18  cod.  B  af  fraujins  ahmins  pro  ahmtu; 
Skeir.  40,  '20  Jk  Jaupftfiau  gitr,hsnais  pro  garehsuni, 
ubi  librarius  lermiiiatione  prarcedente  in  rrrorem  in- 
ilui  lus  est. —  gataubein  —  usvaliidedun]  fidein  —  sub- 
verterunt,  *,  ?}.  omn. 

11,  20.  sierain—  msveram]  Massm.  1. 1.  p.  132  recte 
dicit,  hanc  codicis  lectionetn  falsam  et  aut  sverainai 
—  unsueraiiiai,  aul  sverein  —  unsverein  Irgcndum  esse; 
nam  de  accusativo  post  du  prxposit  oneni  posiio,  ad 
exemplum  Col.  iv,  10,  13.  h.  I.  cogitiri  uon  debei. 

11,  21.  gaveihaip\  Goth.  •  x«t. — Jul  pergil  cod.  A. 

11,  22.  fiidpva]  cod.  A  frijapva. —  tWai  anahailah- 
dum\  prece  invocautibus,  gr.  soltimmodo  erroralou- 
pev-jv,  sic  ftom.  x,  13;  cf.  Tbess.  1,  iv,  1. — [runjan] 
ita  recte  in  cod.  A;  in  cnd.  II  dubito  au  lcgam  frauja, 
quod  mcndum  librarii.  Cast. 

11,  25.  andslandandans]  resistentes,  gr.  ivTiStutTiBe- 
pivov;,  Golh.  C.  COdd.  «VTizet.iiivou,-  legit,  vid.  I,  1, 10; 
Gal.  v,  17;  Thcss.  II,  11,  4.  —  niu  tuan]  Casiillionseo 
videlur  Luc.  iv,  11  wan  ui  (imo  <i  \c.in  ui)  eailein 
signilicationedici,  qua  h.  1.  niu  wan;  nobU  non  idem 
videtnr,  sedGothus  seusum,  turoque  loco  diversum, 
optitne  purspexit,  id  qu.id  ejus  translatio  utriusquc 
loci  diversa  ctuiiprobal. 

11,  20.  usskavjaindau]  sic  rod.  B ;  cod.  A  usskar- 
jaindau.  Lcciioncin  codicis  B  cum  Castillion.ro  prx- 
It-rimus,  propterea  quud  Gothus  eiiam  Cor.  I,  xv, 
34  exvnjyetv  per  usskavjan  sik  el  Thess.  I,  v,  8  viiywuev 
per  usskavai  sijaima  convertil;  leclionem  codicis  A, 
quae  Massmanno  I.  I.  p.  138,  203  vable  arridrl  et 
quam  (allatu  velcrosaxon.  scerian)  ordinare,  ornart 
cxplicat,  ferrcmus,  si  h.  I.  iucnlio  ordiuaiionis  vcl 
truatus  cujusdam  (cx  diabuli  icudiculis)  scusui  apu 


SM5  BIBLIOUUM  ll.FU.ANA  YF.KSIO.  «« 

iii,  I,  2  abban   |>ita  kunncis  ei  in  s{>etiistaiin  dagam  aigaggand  jera  sle  dja.  jali   vai.jianu  mannaus  sik 

fiioudaiis  faihugairnai  bihailj.ins  haiilihairlai * v.>j:ini(>r jandans  fadreinam  ungiwairbai  launavargus 

3  iiuairknai     unhuuslagai     uuniildjai     fairinoudans     ungaliabandans     tik     uninanariggvai    uuseljai 

4,  5  fralevjainlans   uulilamalskai    ufbaulidai    fiijondans   vilj.in   seinaua    mais   [tau  guj>   liabandaus   bivi 

li  gagudeins    i[t  nialh   iios  invidandans.  jab    bans   afvandei.   llnic  us   | <nini   sind   haiei  sliuband   in 

gardins  jah  frahunbana  liuband  qincina  afhlabana   fravaurhlim  [>oei  liubanda  du  lustum  ini>s.ilci - 

7,   8  kaim.  sialeino  laisjanduna  sik  ni  aiv  vtanhun  in  ulkunbja  s.n.jos  qiman  mahleiga.  a]>[>an   [i.iuima 

huidau  ei  jannis  jah  inambrcs  andstu[>un  u.oscza  sva  jah  [>ai  andslandand  sunjai  mannans  fravanr- 

tl  [nnai   aliiu   uskusanai  bi  gulaubein.  akci  ni   bcihaud  du  Ulusnai  unle  unviti  ize  svikun))  vair[>ib 

10  allaiin  svasve  jab  |iiuiu  vas.  i|>  [>u  gulaista  is  laiseinai  nieinai  usmela  mima  sidau   galaubemai 

11  usbeisnai   friapvai  bulainai.  vrakjom  vunnira  wileika  mis  vaiiibiiu  n>  antiaukiai   in  eikannion  in 

12  lystros  wilcikos  vrakos  uspulida  j.ih  us  allaim  mik  galausida  frauja.  jah  [>:in  allai  baiei  vileina 

13  gagiidaha  bban  in  \rislaii  icsu  vrakos  vinuand.  i|>  ubilai  mannans  jah  liuiai  bcihand  du  va  r.izin 
11  airzjai  jah  aiizjandans.  ib  bu  framvaiibis  visais  in  paimei  galaisides  Jiukjah  galrauaida  siml  |>us 
IS  vitauds  at  waimua  gaiiainl.  jah  Jialei  us  barnisKja  veilios  bokos  kun[>cs  pos  mahicigons  |  nk 
10  usfralvjan  du  gauistai  bairh  galaubein  J>o  in  xrislau  icsu.  all  bnko  gudiskai/os  ahmatcinais  jah 

lNTEItPRETATIO. 

iliiciiniur  post  rjus  voluntatem.  m,  1.  Al  hoc  cognoscas,  quod  in  uliimis  diehus  arcclunt  anni  difficiles, 
2.  cl  flunt  hnmines  so  amanles,  pecuniie-c.ipidi ,  jactatores,  superbi ,  maledici,  parentibns  nnu-obedienies, 
ingrati,  iropii,  3.  non-libanles,  non-diligentcs,  calumniantes.  iinn-coiitineiiies  se,  iumansiieii,  bonomnv. 
iniiuici,  4.  prodantes,  proiervi,  inflaii,  amantes  voluntaiem  snam  magis  nuarn  Deum,  5.  hahcnies  spcciem 
piclatis,  vcriim  virlutcm  cjus  neganies;  eiiam  hos  devita.  6.  Nam  cx  his  sunt,  qui  irrepunl  in  domos  ei 
captivaa  agunt  muliereulas  oncratas  peccatis,  quae  agunlur  ad  cupiditatcs  varias,  7.  sempcr  ducentes  se, 
n>>ii  lempore  oio  in  cgniiinnem  veriialis  venire  poientes.  8.  At  hnc  mndo  qtio  lannis  ct  M  mihres  rcstite- 
runt  Mo  i,  sic  eti.tm  hi  rcsislunl  veritati,  homincs  depcrdiii  mcnle,  reprobati  de  fide.  9.  Sed  nnn  nroficiunt 
ad  multituiliinin,  nam  lnaipien*ia  eorum  manilesta  fii  onmibus  sicuti  etiam  il  orum  fuit.  10.  Verum  tu 
tec.it  t  cs  doctrinae  mos,  vit;e  raiinui,  proposito,  mori,  lidci,  longanimitaii,  amori,  patientix,  II.  perse- 
cutionil>us,  passion  bus,  qualia  inihi  facta  SUOt  in  .V itiocia,  in  lconio,  in  Lyslris,  quales  persecutiones 
l>assu--siini  ct  ex  omnibus  me  I  heravit  dnminus.  12.  Et  autem  omnes.  qni  volunt  p'e  vivere  in  Chrislo  lesu, 
persecutio.  cs  patiuulur.  13.  Veriim  mali  homines  et  simulaiores  proficiunt  :ul  pejus,  errantes  ei  errare- 
lacienles;  14.  vcrum  tu  pnrrn  maueas,  in  quibus  dneuisli  te  et  (qua>)  credita  sunl  tibi,  sciens  a  quo  acce- 
pisti,  15.  ct  quod  a  pucriiia  sacros  libros  nnsti  hns  valentcs  le  msiruere  ad  salutem  per  fidem  hanc  in 
Lhrisio  lesu.     16-  Omiie  libruiuui  diviux  spirationis  et   ntiles  ad  dociriuam,  ad  vituperationem,  ad  instru- 

ANNOTATIONES 

essct.  Tassivi  autcm  pro  activo  cum  sik  positi  simile  ni,  9.  sviknnp]  cod.  A  marg.  gaarhip,  famosa.— • 

excmplum  ii.veuie.sCor.   I,   xv,  33  »i  a[airzjaindau.  jah\  eiiam.  °  cod.  B,  in  cod.  A  supra  bncam  scriptum 

(irrel  euch  ni.  ht!  Gall.  fatte  que  vous  ne  rous  tronipiez  est. 

pas!).— frain  panimei  gafalianii  tiuhanda}  a  qno  capti  m,  10.  pataisfa  Is]   Cast.   et.Massin.   1.1.  p.    138 

diicunmr.  gr.  omn.  egu-yfqu/voi  vur'  aO-rou,  Golh.  c.  galais'ais,' quod  ab  ulroqne  librario  male  pro  oa/o/sf- 

Vulg;  caeierum  cod.  A  pro  tiuhanda  prabei  habanda  jais  scriptum  esse  illi    opinantnr;  sed  quid  qujcsu- 

(tciienitir). —  a[ar]  post,  gr.  oinu.  £.:f.  mus  conjunctivus  boc  loco  et  hac  verhorum  slructura 

iii,  I.  ;'.ra]  Linm,  gr.  omn.  xatpot.  signifieat,   cnm    lexlus  gra?cus   perlectum    babeat? 

IUlS.ja«]et,  gr.  yip. —  [riondans]  cod.  \(iijondans  Leciinni  noslr.e  fi.les  dalnr  e  Gal.  vi,  16  «ra  manatjai 

el  in  marg.  sei»ntnniriiai,  porperam  pro  £finaoairnfli,  sre  pizai  garaideinai  galaislans  sind ,  oo-oi  ti  xavivj 

sic  idcm  cod.Til.  1,10  fansnifaurdoi  profaM«ai'aurd>ir;  ToOrw  o-rotx>io-o'jc-t ;  M.irc.  i,  36  jah  galaislaiis  vaur- 

hoc  mendiim  e  terminaiione  sequeniium  ortum  e*t;  puninima,  xa'i  y.anSi^iav  auxo'v.   C:uterum  cod.  A 

:<ul  cum  lilir.irius  ejusdeui  codici-.Tim.  I,  I,  4  a>ida-  niarg.  X  galiisides  pro   galaistides  (secutus   es). — 

/aus«ii«  pro  nndiinujiiiie  male  scripseiit,  fere  adduci-  (  iseinai  mcinoi]  doctrin»  meae,  5  gr.  omn.  —  sidan] 

innr  ut  suspieemar,  hnnc   hominem   verba  nonnun-  mori,  °  gr.  omn. —  [riaprai]  cod.  A  (rijaprai. 

qnam  srripsisse.  uti  os  vulgi  ea  indistincle  pronun-  ffl    ,,    ,        s]  cum  hxc  fonn,  flalivi  |10n  g0,hici 

tiarct.  Cacterum  etiam  div.  sema  gairna,  scrib.ndum  g.     ^    »        ^ca  forn)a  (lsus  esse  yidetWt  ))ll0j 

est,  nam  cum  pronomin.hus ,  verba  compon.  non  so-  ^        >[as  f*ciise  jn,er  omiies  conslat%  sic  iairu. 

l6nl.^liauhhairta,]coii.iiXnauh.ntai.-unairknai]  saui,jmo'n<  ga.  ,ufyiaki0t  poman  a|.;   0  aiitem  posnil 

cod.  A  uiiairfcnon*.  pr0  Krsef0  0.    n»ia   h.tc   voealis  lingiiam  gnihicam 

lii,  3.  U..Aun«/ann.,  nnm./a>]    non-libanies,  non-  >]m*  fle|i(;i(     D-          j  U||r    in  Ca,en(,_    Cl0,„.    ^ 

diligenles,  1  gr.—  unmonorioow/.]  cod.  A.X'""'""'»-  bairauja  reddnurl  -  rrakos]  cod.  A  vrakjot,  (f.  ad 

nonai.—  C;(1    V|    \<*.  —  ushutida]  sic  uierque  cod.  X  pro 

lii,  4.  (njondans  viljan  ueijiana]  amanies  volunta-  ushn\aida 

te.n  sua.n,  gr.  nmn.  •i^SovM .  fflttod  esl  vofiipmi.  m  '     ,.  "rf    taiTsi.in\coA,  A  m:,rg.  rf,  ubeiamma  (sic 

amantes  ;    Cas..ll,nn*o   probab.ie  videtur.   t.ol l.um  .,,",  fc//V„„^    vid.  „   L.ic.  v„. .  b|7).  ad  ...alumU 

lat.nas  vers.ones  seuuenlem  hl  US  pro  MMM  le-  \                 ai.zjandans]  erranles  el  errare  facicn.es. 

tisse  voluntatem;  d.  ad  Epb.  n,  o.  -  ^ou]  Cast.  X  ^  g/  omn  .  gjj^  CU111'  Yulg. 

/",";.  5.  jah  fift».]  cnd.  \jappans.  .    '»•  >*•  (™™a"P  ')   Porro  ftf»  cnnt'ans:.  u  '^!" 

,    C.  >i/.|  i-ic  rec.e  cod.  A ;  cod.  15  el  Cast.  X  ""erpretalur].  •  gr.  omn.-;«*|  sic  n  d.  U  .  tarosL 

fioei,  quaa.  -  da  liisium]  ad  cupidi.ates,  gr.  omn.  A  utramiM  an  ,ou  seriptum  s...  Ca,i.  maesxwn 

iirtOuuiaif,  casu  insirui.ienlali ;  ee.eruni  pro  /usiii.n  nnn  poluit. 

md.  A  m  lus/aslum,  cT.  ad  loan.  .x,  II.  '".  <*■  "»f>«'r;on|  sie  codd   pro  «fhifiiffli  a.u  «s- 

III,  V.  ni\ ,  ohI.  A  C.  cr.  oimi.  jiin-ni,  xat  u>i.  [rapvjan,  ul.  CutiUlOMtO  v.delur. 

lll,  8.  fiamtna—  »i]  vid.  ad  l.uc.i,  '20  ct  ad  Col.  I,  in,  10.  ooroi/ilcmoi  —  gr.raihtein\  Cast.  vnlt  nnt.iri, 

9.  <  I.  Uuin.  ix,  '20  et  ad  l.uc.  x,  5.  —  iamits^  cod.  A  .jarui/i^ins  hoc  ve.su  el  gneco        »    Vti,-  et  J.xato- 

ii.sn.s.— mambres]  gr.  •lcji^q;.  oOvn  .esponderc;  sed  crral  llh  quhfum,  nam  garaia- 


»57  AD  TITUM  I,  1,2.  RSS 

17  [lauiftos    <lii    laiscinai    du    ga  ahiai   du    garaihtcinai    du   lalzeinai    in   garaihliin.   ei    iistannans 
iv,      1  sijni   manna    gnbs  du  allammo  vanrsive  gndaize  gamanvijj^.    veitvwlja    in  andvairbja  gn[>s  jali 

2  fraujius  xiisiaus  ienis  saei  skal  stojan  qivans  jali  daiibaus  ln  quin  is  piiidinas-u  is.  mrrci  vau:d 

3  stand  ulileigo  unuliteigo  gasak  gaplaih  gawotci  in  allai  usbeisnai  jali  laiseinai.  vaiipib  niel  ban 
i  liaila  laisein  ni  us[)iiland  ak  du  seinaim  liisinm  dr.igand  sis  laisarjans  snbjondans  hausein.  a[>hau 

5  af  sunjai   hausein   afvandjand  ib  du   sbillam    gavandjand  sik.   ib  bu  andabahts  sijais    in  allaiin 

6  arbaidei  vaurstv  vaurkei  aivaggelisiins  andb.ihii  bein    usfullei.   abban  ik  jn  hnnsljada  jah   mel 
7,  8  mcinaizos  disvissais  atist.  Iiaifst  bo  godon  baifstida  run  usiaiih  galaubein  galaslaida.  b>J)ro  bau 

galagibs  ist  rais  vaibs  garaihtcius  banei  usgibib  mis  franja  in  jainamma  daga  sa  ra.hia  staua. 
9,  10  abban  ni  balainei  mis  ak  jah  allaim  [>aici  frijond  qum  iss.  sniumei  qiinan  at  mis  spr.mto.  unla 
demas  mis  bilaib  frijnnds  [>d  nu  ald  jah  galaib  du  baissalauneikai  krisbtis  du  galaiiai  teilus 
II  du  dalmatiai.  lukas  ist  mib  mis  ains  marku  anduimands  brigg  mib  bus  silhin  uile  isl  mis  bruks 
15  du  andhahija.  apban  lykeiku  insandida  in  aifaison.  Iial.nl  banci  bilaib  in  trauadai  at  karpau 
11  qimands  aibair  jah  bokos  bishun  maiiuhranans.  alaiksandrus  aizasmiba  managa  mis  unbiuba 
15  ustaiknida.  usgildib  imma  frauja  bi  vaursivam  is.  bamniei  jah  bu  vitai  filti  auk  ands>o[) 
10  unsaraim  vaurdam.   iil   frumiston  meiuai  snnjonai  ui   manna  mis  mipvas  ak  allai  mis   bilibun. 

ni  rahnjai..  . 

INTERPRETATIO. 
clionem,  ad  inslilutionem  in  juslilia,  17.  ut  perfecius  sit  liomo  Dei  ad  omne  opcnim  bonornm  paralns. 
iv,  1.  Testificor  in  facie  Dei  et  dnmini  Chrisii  lesu,  qui  de.liei  judieare  vivos  et  morluos  in  adveulu  ejus 
regno  ejus;  2.  pradica  verbnm,  insta  opporlune,  iniporiune,  viltipcra,  adliortare,  increpa  in  ouini  patieniia 
etdocirina.  3.  Fit  lentpus  cuin  sanam  doctrinam  non  paiiuntur,  sed  ail  suas  cupidit>lcs  acrrvanl  sihi  do- 
clores  lilillanles  audiium;  4.  al  a  verilate  auditnm  avcriuni,  vcium  ad  labulas  converiuni  se.  5.  Vermn 
lu  sobrius  sis  in  omnibus,  labora,  opus  opcrare  evangelista;,  minisicriuui  tuuin  cxple.  C.  Ai  ego  iiimc 
sacrificor  el  lcmpus  mei  disiessus  adest.  7.  1'ugnain  hanc  bonam  pugnavi,  eiirsum  finivi,  fidem  nervavi ; 
8.  indc  autcm  imposila  esl  niihi  corona  jusliii.e,  quam  dal  mihi  <loimi.ii-  in  illo  die,  hic  jiistus  judex ;  at 
non  snlum  mihi,  sed  etiam  omnibus  qui  aniant  advenium  ejus.  9.  Fesiina  venire  ad  ine  celeriler; 
10.  nam  Demas  me  deseruii  amans  hanc  nunc  vitam  et  profecius-est  ad  Thessalonicem,  Crispiis  ad  Galatiam, 
Titus  ad  Dabnatiam ;  II  l.mas  esi  cnm  me  unus;  Mareum  excipiens  duc  cuin  te  ipso,  nam  csi  niihi  ntilis 
ad  ministerium.  12.  Al  Tycecnm  misi  in  Efcsuni.  13.  Pcnulam,  quam  rcliqui  in  Troade  apud  Carpnm, 
veniens  affer  ct  libros,  maxime  membranas.  14.  Alcxander  ferrarius-faber  muliis  me  ntalis  affeeit;  reniii- 
nerat  ei  doiniiius  secundum  opera  ejus;  15.  quem  eiiam  tu  cave,  multum  cnim  rcstiiit  nostris  veibis. 
10.  In  priuia  mea  defeosionc  non  bomo  inihi  adfuii,  sed  omnes  me  deseruerunt;  ne  impute[iurj 

ANNOTATIONES. 

leiimi  sensu  transilivo  a  garaihteins,  garaihtein  auleui  iv,  0.  diivissais)  discessus,  cod.  A  marg.  gumalui- 

sensu  intransiiivo  a  garaihtei  esl.    "  «flis,  di-solutionis. 

III,  17.  mannagups}  homo  Dei,  1  gr.  onm.;  Golh.  iv,  8.  papro  pan]  inde  autem,  cod.  A  paproh, 

cum  Vnlg.  inde. — vaips  garaihteins}  corona  jtislitia-,  5  gr.  oiiin. 

iv,  1.  jraujins}  domini.  °  gr. —  xnstati  iesuis}  ]  gr.  — raihta}  cod."  A  garaihta  ,   qund  inullo  ficquenlius 

-bi\  in  gr.  z«i.  —  qum}  Massmanno  I.  I.  p.  "204  da-  esi,  cf.  tamen  ad  Itom.  ix,  33. 

livus,  ehsione  ortus,  esse  videtur,  cujus  mirae  cnnje-  iv,  10.  jah}  cod.  A  jag — .— krispus}  sic  cod.  B  cuni 

ctura;  i  ulla  cst  nccessitas,.nam  bi  elimi  aliis   locis  Syr.;  cod.  A  kreskus,  cum  gr.  —  teitus  du  dalmatiai] 

sie  cum  accusativo  ponilur. — iis]  pr.,  Gotli.  °  r.ui.  Tilus  a:l  Dalmatiam,  °  Cod.  B. 

iv,  2.  stand}  cod.  A  instand  — uhteiga]  sic  rei  tius  iv,  11.  mip  mis  ains}  cum  me  unus,  ]  gr. —  anrf- 

cod.  A,  cod.  B.  ohteigo,  cf.  ad  I.uc.  iv,  13. —  gaplaili  buhtja}  desimt  cod.  B. 

ouifoieij  adhoriare,  increpa,  ^  gr.  iv,  13.  hakul]s\c  in  cod.  A,  quod  Massm.l.  I.  p.  147 

iv,  3.  vairpip]  Golh.  "yxp  . — dragaud  «isjaeervant  sq.  conjeclura  invenit;  Ca-l.  X  hakga. 

sihi,  i  gr.;  caieruin   cod.  A  gndragand,  coaccrvant.  iv,  14.  alaiksandrus}  cod.  A  X  alaiaiksandrus,  de 

—  sttpjondans}  cod.  A   stip,andans,  cf.   ad  II,   14.  qua   falsa  syllabarmn  repetitione  vid.  ad  loan.  IX, 

Cxteruin  Golh.  h.  I.  sensum   magis  quam  verha  se-  41.—  usgildip}  relribuit  (arroSwB-it),  gr.  u-n-j%a>n. ^ 

qiilur;  supjondans  enim  cst  acciisalivus  ad  laisar-  iv,  10.   mipvas}   cod.  A  X  »»/>«'<««•  —  "'I   Golh. 

jans    referendus  cl  inlerpretanduni  est  :  quxrunt  auTow  aut  omisii,  aut  posl  loyivOdr)  In  codice  sun 

magisiros,  qui  aures  suas  delectent.  invenit ,  quanquam  in  nullo  eutum  librorum,  q«os 

iv,  4.  init.  Goth.  °  xcu.  babemus,  sic  legitur. 

DU  TEITAU  ANASTODElJ). 

i,    1  Pavlus  skalks  gnbs  ib  apaustaulus  iesuis  xristaus  bi  galaubeinai  gavalidaize  gups  jah  ufknnfija  sun- 

2  jos  sei  bi  gagudein  ist.  du  venai  libainais  aiveinons  boei  gahaibait  unlingands  gup  faur  mcla  aiveina. 

INTERPRETATIO.  —  AD  TITUM  ISCIPIT. 

i,  1.  Pavlus  servus  Dei,  veium  aposlolus  lesu  Christi,  sccniidumlidem  ?lcciorum  Dei  rtcognilionem  vrri- 

taiis,  qux  secunduni  piilalcni  est,    2.  ad  spcin  viix  a:ierna;,  quain  promisit  non-menliens  Dcus  anie  leii:- 

ANiNOTATIONKS. 

Fragmenta  hujns  epi.-tida  usque  adi,10incod.      p.  18  sq.  ........ 

B,  1 ,  9  —  ii,  |  iu  cod.  A  legnnlur  el  jam  ediia  siiul  Inscripl.  anastodcip]  de  hoc  vcrbo  iillul  msi  liUcra 

in  tp.cim.  Wiiltx  larium  inedtarum,  MeJiol.  1810       priina  iu  codice  sujieresl.  Cast.  cf.  Proleug. 


859  HIBMOIIIJM  IJI.FIl.\NA  VERSIO.  RSO 

5  i[>  ilbairhtida  bmIi  svesamnia  vaurd  scin  in  inoreinai  sei  gatraua  da  isl  mis  bi  anabusnai  nasjaudis 
1  unsaris  gii[>s.     leilau  vatisin  barna  bi  gamaiiij.ii  galaubeinai  ausls  jab  gavairpi  fram  guba  ailiu  j:ib 

5  xristau  iesu  nasjaml  unsaraninii.     m  bi/ozei  vailiiais  bilai|i  [>us  in  kreiai   in  bizc  ei  vanata  aiga- 

6  raibtjais  j  ili  gasaijais  and  baurgs  praizbyiaiicin  svasve  ik  |>us  garaidida.  jabai  was  ist  ungafairinoiids 

7  ainaizus  i|enais  aba  barua  habands  galaiibeina  ni  in  usqissai  ussiiureins  aibbiu  ungawairba.  skalup- 
ban  aipiskaupus  ungafairinops  visan  sve  gups  fauragajjgja    ni  liauliluiiis  ni  bibaiija  ni  bvairhs  ni 

8  ,  '.•  veiuuas  ni  slabals  ni  aglailgastalds.     ak  gasiiguils    bli"|is  aud.<|i.iliis  garaihls  veibs  gapaurhs.    an- 

danemeigs  bi  laiseinai  vaunlis  triggvis  ci  mablcigs  sijai  jali  gaplaihan  iu   laiseinai   uailai  j.ib-bans 

U»  aiidsiaiiilaiulaiis  gasakan.     aind  auk  nianagai  DDgawalrbai  laiisavaurdai  lulundans  pishun  bai  us  bi- 

II  Mi. i.i.i      panzei  skal  gasakan  baici  gardins  allans  u*v  lijand  laisjaudans  patei  ni  :-kuld  ist  in  faihu- 

\l  gaimcins.  qah  auk  sunis  izc  svcs  izc  pranfetus  kreles  sintcino  lingnjans  ubila  biarja  vambos  latns. 

13,  1 1  so  isl  veitvodci  sunjeina  in  pizozei  fairinos  gasak  Iiil  wassaba  ci  bailai   sijaina  iu  galaubcinai.     ni 

<S  aisaiwandans  jiiilaiviskaizo   spilli  jah  anahusne  niannc  afvandjaudane  sis  siinja.    appan  all  lirain 

hrainj.iiiii  ip  bisaulidaim  jah  ungalaiibj  uidaui  ni  vaiht  hrain  ak  bisaulida  siud  ize  jah   aha  jali  mib- 

16  vissei.     guji   andbaitand   kunnan   ih   vaurstvam  invidand  andaseljai   vis?udans  jah  ungalaubjan- 

ii  ,  I  dans  jali  du  allanima  vaurstvo  godaize  uskusaiui.    ib  bu  rodci  batei   gadof  i»l   pizai  hailon 

laiseinai 

INTEB.PRETATIO. 

pora  xlcrna,  3.  verum  manifestavit  lempore  proprio  verbum  suum  in  prxdiratione,  qtix  credilaest  niibi 
MCOfldum  prxceptuin  servatoris  Doatrl  Dei,  4.  Tiio,  dilccio  fllio,  secnnduin  coniinuuem  lidein,  gratia  et 
pax  a  Oeo  paire  ct  Chrilto  lesu  scrvaiore  n-stro.  5.  Proj  ter  quani  reni  rciiqui  te  in  Creta,  propter  liae  ut 
d>  fei  tniii  corrigas  et  consiituas  pcr  urhcs  prcsbyicrinm  siculi  egu  libi  ordmavi.  6.  Si  quis  est  integer, 
unius  fi.-niina:  tnarilus,  lilios  bahens  lidclcs,  non  in  dilfamaiione  iuxurix  aul  non  nbedientes.  7.  Dcbelque 
eiiim  episcopus  iireprehensus  esse,  uti  Dei  dispensator,  non  superbus,  non  jaclalor,  non  iracundus,  nou  vino- 
lenliis,  non  pcrcussur,  non  iurpis-lucri-sludiosus ;  8.  sed  hospilalis,  benignus,  S'«brius,  justus ,  sanctns, 
mode^tus,  t).  curans  secundum  dnctrinam  vcrbuin  (idele,  ut  potens  sit  cl  consnlari  in  docirina  sana  et  hos 
reluctames  arguere.  10.  Sunl  enim  multi  non-obedienles,  vaniloqui,  seducenles,  maxime  hi  ei  circumei- 
sione,  II.  quos  debet  arguerc;  qui  donios  lotas  subvcrtunt,  doc<  ntes  quod  non  debiiuin  est  propter  lucri- 
tui  pis-cup  dilalein.  12.  IMxit  cnim  qnilain  eorum,  proprius  eorum  propheta  :  Cretes  semper  mendaces, 
mala  bestia,  ventres  pigri.  13.  Iloc  cst  leslimoniuni  vcrum,  propter  qnam  causam  argue  eos  sevcre,  ut 
sam  sint  in  fide,  14.  non  spectanles  jnda  cas  fabulas  el  prxccpta  hominum  avertentium  sihi  veritateni. 
15.  Al  oinne  putum  pnris,  verum  marulatis  ct  inflilelibus  non  quidquam  pnrum  scd  macnlala  sunl  eoruni 
et  mens  et  cnnsciemia.  16.  Dcuin  conlitentur  nosse ,  verum  opeiibus  negant,  abominabiles  existentes 
ct  non-eredentes  etad  ouiiie  operum  bonoruiu  reprohati.  n  ,  1.  Vcruin  lu  loqtterc,  quod  decens  est  buic 
kanx  doctri.x 

ANNOTATIONES. 

I,  3.  altairhiida]  sic  cod.  B ;  Specim.  X  atbairltiJa.      dai\  cod.  A  X  lausaivaudai ,    vid.  ad   Tim.  M,  lli,  2; 

—  wela  svcuimiiiuj  temporc  proprio,  gr.  onin.  xuip.i:      cxierum  Goih.  •  ym.  —  /jis/um  |  desin.  cod.  B. 
iotccr.  i,  II.  gardins  allims]  domos  toas,  ^  gr.  omn. 

i,  I.  valiiin}  sic  cod.  B  ;  Specim.   X  validin ,  hoc  i,  12.  auk\  enim,  °  gr.;  Goth.  aut  ccm  cod.  d  ap. 

eniin  estcp/rtio  (vid.  C.or.  II,  v,  8;  Pbil,  i,  l22) ,  yvy-  Mi.  -/ao,  aui  cum  cod.  V  et  G  5i  legit ,  sic  auk  prn 

crcoj  auicm  convertitur  per  MiVi,    vid.   Phil.  iv,  3;  grxco  Si  lcgilur  Itom.  vin.lO  ;  Cor.  1,  x,  20;  xv,  50; 

Tim.  I,  l,  2;  cf.  II,  n,  I.  Col.  iii,  12.  — galuubeinai\  cf.  auk   juh   pro  Si  xai  Cor.  I,  l,  16;   II,  xin,  9.  — 

sic  cod.  B;    Speiim.  s4<  (jalaubeiwiis.  — jah\  pr.,  gr.  kretes\  sic  cod.  pro  farcfeti,  cf.  ad  Luc.  x.  5  et  Tbes- 

fXto,-.  —  xristau  irsuj  qr.  sopiav  'Ivtvj  Xpitrxcu.    '  sal.  II,  iu,  17.  —  biarja\  sic.  cod.  A;  Specim.  X  kii- 

i,  5.  pizpsei  t'fli/iiais|  i|uam  icm.  gr.  ouin.  toOto-j.  biarjj,  rf.  Grim.  Gr.  I,  39  (3  cdit.)    Cxlerura  cum 

•—1«  pize  ei\  propter  hxc  ul,  gr.  oiim.  7va  ;  co;teruiii  bxc  verba  versnm  hcroiciim,  quem  Paulus  aposlolns 

Cast.  X  Jc|.  pi*eei;  sic  ctiam  Neh.   v,  18  in  piie  ei  ab  Epimenide  vaie  desumpserit  (vid.  Blomf.  ad  Cal- 

ni  div.  scrihendiiiii  est.  —  iw.ntnj  sic  cod.  It;  Spe-  bii>.  lov.  8),  efficere  mier  DfflOCI  constet,  Massn».  I. 

t-iin.  X  w»ii|'.n').  —  ciirf]  sic  cod.  B;  Spccim.  >(  ana.  1.  p.22ictiam  verba  gotbicain  cjiismodi  versumcom- 

—  praizbytairetn]  preshytcrium,  gr.  onin.  npevCwri-  pescere  »tnduit ;  fecil  autem  hiinc  : 

f,ouj,  Goih.  c.  Lalin.  —  k:etos  (   ic  !  )    |  «nlet-  |  no  \gn\-  \  liugnjant  \  ubila  J 

i,  6.  nn^afainnondi]  vid.  ad  Tim.  1,  in,  "2.  biar-  )  ja. 

i,  7.  iiifrinatijaj  aonjaetator,  "gr.  omii.  ;  ca^le-  Mcdins  Rdinsnx,  vcrsus  bellisalmnsl 

rum  Spccim.  X  "•'  bihatgja  ;  neqno  significal  bihailja  i,  13.  isij  gr.  omn.  anle  tunj  tua.  —  watsaba]  sic 

jurgiosus,  uli  Cait.  Specim.  p.  ."0  converlil,  neque  nuncCast.  edidii.  cum  Speciiu.  x*  [mtttaba  edidis- 

Iracundus  (ooyiW),  uti  Massm.  Skeir.  C.loss.  p.  1j7  set,  dtue  cnim   iiitcrx  priores  incod.  cxesae  sunl; 

interpretaiur,  sed  tU«(uv,  iactaior,  vid.  Tim.  Il.ni,  tvassuba  adverbium  lirmatur  eM  substamivo  wastei, 

2,  equoluco  gemcllo  illud  iri  biltaiija  huc   duetuin  Birarsfiui,  Rom.  xi,  22  l>russaba  auicm  nihil  kabel, 

esse  videiur.  quo  probetur. 

i,  8.  na/>uiir/is|  s.e  cod.  B ;  Casl.  X  gataurbs,  Spc-  i,  U   ipi/h"|  sic  cod.  A  pro  tpille,  vid  Itom.  vn,  5; 

cim.  X  gapair[a[i.  Grimm  I,  36.  ").  —  tfwtdjandani  sis  sunja}  tit  non 

1,9.  iau>ilisj   incipil  cod.  A. — M»rdis   triggvis]  abundat,  Ull  CaSU  exisiiinat,  sed  idditO  til  tlolluuii 

Verhum  Odele ,  Igr.  ouin.;    eaeterum   pro  triggvit,  vorba  media  rcdilcre,  eliam  Massni.  1.1.  p.  125iccto 

•  ceia  leciione  c»dicis  B,  coil.  A    -^  iriggw ,  Speciui.  UtOUel. 

>;  traiggrs.  i,  19.  «»t««anai|  eod.  A  marg.  uagakatamm,  quo.1 

i,  10.  mtmaijai]  Coih.  c.  Codd.  °  xai.  —  faiNMWV-  ciianigrxco«Soxiuot-  icspondcl.vid.  Cor.ll,  xm,5sqq. 


SGl 


AD  FILEMONEM  H— 23 


?M 


DU  FILEMAUNA. 


li,  13  —  i]>  mi  bus    jab  mis   bruks.    banuh   insandida.    ib  bu  ina   |>ai-Isl  moinos  brusts  nndnim. 
13,  U  banci  ik  vilda  at  mis  gahaban  ei  faur  buk  mis  andbahtidedi   in   bandjom  aivaggeljons.    ibinubcin 

15  ragin  ni  vaibt  vilda  laujan  ei  ni  svasve  bi  natipai  jiiiij)  bein  sijai  ak  ns  Instum.    aufw  ank  dube  af- 

16  gaf  sik  du  wcilai  ei  aiveinana  ina  andnimais.   ju  ni  svasvc   skalk  ak   ufar  skalk  brn|);ir  liubana  us- 

17  sindo  niis  ib  wan  filumais  bus  jali  in  lcikajah  in fraujin.  jabai  nu  mikbahais  dugamana  andnim  bsna 
18    19  sveniik.  ib  jabai  wa  gaskob  bus  aibjiau  skula  ist  [>ata  mis  rabnei.  ik  pavlns  gamelida  meinai  iiamiau 

20  ik  usgiba  ei  ni  qibau  bus  Jiatei  j.ib-buk  silban  r.iis  skula  is.    jai  brobar  ik  beina  niuiau  in  fraujin 

21  anabrafslei  meinos  bmsts  in  xristau.    galrauands  ufiiauseinai  beinai  gamelida  bns  vitamls  batei 

22  jali  nfar  patei  qiba  taujis.     bijandzub-pan  inanvei  mis  sabbvos  venja  auk  ei  pairli  bidos  izvaros  fra- 

23  gibaidau  izvis.    goleib  puk  aipafras  sa  mipfrahunpanu  mis  in  xristau  icsu 

INTErtPRETATIO.  —  AD  FILEMONBM. 

II.  —  verum  nunc  tilii  et  milii  utilis.  12.  Huneeemisi;  verum  m  eum,  id  est  mca  viscera,  cxoipe  ; 
13.  qnem  ego  volui  apnd  me  r.  tinere,  ut  pro  le  rnilii  ministraret  in  vincnlis  cvanaebi.  1-4.  Verum  sino 
itio  consilio  non  quidquam  volui  facere,  nt  nnn  sieuti  sccundum  neressitilem  honnm  limm  sit,  seil  ex  animi- 
promptitudinibus.  15.  Forsilan  enim  ideo  detulit  se  ad  lempus,  ut  iviernmn  eum  excipias.  10.  jam  non 
slculi  servum,  sed  supra  seivum,  fratrem  dilecium,  maxime  mihi,  verum  quam  inulto  magis  nlii  et  in  earne 
ct  in  domino?  17.  Si  igiiur  mc  liabcs  ad  sociuin,  excipe  liunc  uti  me.  18.  Verum  si  quid  nocuit  libi  anl 
dehiior  esi,  boc  tnilii  impula.  19.  Kgo  Pavlus  scripsi  niea  manii,  eso  rcddo ,  ut  uon  dieam  libi ,  quod  el 
lui  ipsius  milii  debilor  es.  20.  Profecto,  fraier,  ego  te  fniar  in  domiuo;  ivlice  mea  vi  cera  in  Uiristo. 
51.  Confidens  obsequio  tuo  seripsi  tibi ,  sciens ,  quod  eliam  supra  qimd  dieo  facis.  22.  Simulirue  vero  para 
niilii  hospitium  ;  sp' ro  eniro,  ul  per  preces  vcslras  doncr  vobis.  23.  Salulal  le  Epafras,  liic  concaptivus 
iiiiln  iu  Cliristo  lesu 

ANNOTATIONES. 

lans  sijaip,  res  debita  genilirn  pomltir.  De  accnsa. 
livis,  similiter  ila  posiiis,  cf.  GrimmGr.  1\  ,  7~i.V-.qq. 
22.  bijatulznp-]  uudi!  boc  verbuin  ductmn  sit  et 
quid  vcre  signilicet,  adhuc  dnliiuni  esl.  GasJ.  Spei». 
p.  51  cotnparat  anglosax.  bigcondan.  ansl.  beyond, 
et  convcnit  pcr  prasterea  ;  Griinm  Gr.  II,  1"27  *)  a 
verbo  bijan  (i.  e.  praelerire,  transire,  progredi)  du- 
r  t,  ei  genhivum  participii  anomalum  csse  et  pro  ad- 
verbio  positum  pariler,  ulteriue,  prwterca  significare, 
existimat.  Si  bijands  vere  est  p arlicipium,  quod  nou 
dubiiamus,  etiaui  nomiuativus  esse  potcst  (Grimm 
auiein  geuitivum aul  plural  saccisaiivum  esse^ntai), 
ad  stilijcciinii  enunliati  referendus,  hoc  sensu  :  per- 
gens,  addent  para  mihi  bnspitium;  sic  pro  adverbiis 
gra-cis  Goihus  parlicipia  ponit :  Cor.  I,  xvi,  10  ei  lai- 
ntanpaius  unagands  sijai  al  tzvis,  gr  «yipw,-  yiyvrat. 
Tbess.  I,H,  13  ueis  aviliudom  tjupa  unsveibun- 
dau*  (sic  pro  tdilo  vnsveibandanc  in  cod.  Irgiiui) 
gr.  SSuaeanta;.  sic  v,  17.  Aliis  aulem  locis  *po 
quod  gr.  h.  I.  Iiabent,  goibice  est  samana  Ps.  liii,  3 
Col.  iv,  3;  Tliess.  I,  v,  10,  autsniis  Tbsss.  I,  iv,  17. 


Quae  tie  liac  epistola  supersunt,  in  solo  cod.  A 
eontiuentur. 

11.  pamtlt]  Cast.  existimai,  Gothum  pro  ov  legisse 
cuv  ;  sed  Imjus  conjecturae  nulla  cst  necessitas,  pa- 
nnh  pro  panei  dirlnm  est,  uti  saepius,  vid.  ad  Joan. 
vui,  26,  ubi  adde  Luc.  xvi,  20"  xvit,  12.  — intan- 
dida]  mifi.gr.  iii-nifj.^a. 

12.  meinos  brusts]  mea  viscera  ,  cod.  A  marg. 
meina  h[air]pra,  quod  idem  ^ignificat;  lilleras  air, 
tum  meniliran:e  parte  abscissas  ,  Cast.  probe  rcolt- 
tuit,  vid.  Cor.  II,  vi,  12. 

11.  piup  pein  eijai\  cod.  A  et  Cast.  X  piupeinssi- 
jni,  modo  omissa  lifera  p  propter  sei|ueuiem  eain- 
dem  (vid.  ad  Marc.  x,  44),  modo  falso  duplicata  lit- 
lera  *.  —  uiludnm]  cod.  A  m3rg.  gabattrjaba  (lilvn- 
ier),  quod  stepius  pro  >ioiu;  posituui  esi,  vid.  Harc. 
VI,  20;  xii,  37;  xiv,  65;   Cor.  II,  n,  15. 

19.  puk  silban  mis  skttla  h]  notandum  est,  ad  shtla 
is,  panter  a'que  nns  hr.dieque  loquimur,  accnsaiivum 
-esse  pnsiium,  quasi  illud  essei  verbuni  transili vura ; 
Boiu.  auiem  xm,  8.  ni  ainummehtin   vaihtais  sku- 


FRAGMENTA 

VETERIS  TESTAMENTI. 


I.  PSALMORUM  FRAGMENTUM. 


iui,2,3  .  .  .  saci  frajijai  siLJnu  sokjai  gu|).  :ill:ii  usvandidcdun ,  satnaua  unbrukjai  vauijmn. 


lii  ,  1..  qui  iniclligit  lut  requlral  Deum. 


I.NTERPRETATIO. 

3.  Onuies  dcclinavetunl ,  simul  inutilcs  facli  -snnt. 
ANNOTATIO. 


Psalm.  Si  Gotbi  reliquos  velcris  TesUmcnli  liliros 
in  sermnncm  suum  convcrsos  li:il>el):int ,  (  vid.  Pro- 
legg.  col.  465)  eliam  libruui  1'salniorum  [boket  put- 
mo  Luc.  ii, «i  cf.  Epli.  iv,  8  i'  kI.  A  marg.)  trans- 
latum  iis  luisse ,  rerlum  put.iri  pnsse  e\istitnamus , 
iii.uiiiii-  cum  Sunja  ei  Frtthita ,  sacenloies  gotliici , 
iis  opcram  suam  impendisse  ferantur  (Massm.  Skeir. 
p.  88*).  Iliius  quidem  psalinoriim  translalionis  nunc 
lialiemus  fragmenia ;  iiam  iliormn  locorum,  qui  inde 
in  novo  Teslameoto  alleginlur,  intei'preialio  ducta 
M|  nnu  c  psalmorum  libro  ipso*,  setl  c  gruico  novi 
TesUmenti  lextti  ,  vid.  Epli.  iv,  8,  ubi  Goibusctim 
Apostolo  dicil :  ussleigands  iA  huuhipa  itshanp  hunp 
iu/i  atuhgaf  gibos  ni.iiiiinm  ,  rum  psalm.  lxvmi  ,  19 
avaSartt;  u-jiof  rj^ua^ijrsutraf  a(£uaXut7i«v*'c  Wa  P>t  ( 
touara  £v  avOpwira  dicalnr.  Sic.  loan.  Illl,  18  mci 
malida  mip  mit  lilaib  ushof  ana  mik  fa.rzna  seina. 
ubi  Ullilas  recedcns  et  ab  llebr.  et  a  Septuag.  ( Ps. 
tu,  40)  e  lextu  graco  Evangelistx  hausit.  Luc.  xx, 


42  gap  frauja  du  fraujin  meinamina  :  sil  uf  taihtvon 
muinai,  unle  ili  qnlagja  fijands  peinans  fatubiu  d  fa- 
live  peinaize ,  ubi  Kvangelista  cum  Scpluaginla  ( l\s. 
cx ,  i )  oiniiibus  verbis  concinit.  Nam  ccrium  esl , 
interprctaiioneiii  vcleris  Testamenli  a  Gothis  non  e 
eudiCfl  bebraico  facUm  essc.sed  cx  illa  iranslatii.ua 
grasca  ,  maxime  ex  co  illius  textu  ,  qucm  Complu- 
lensis  editio  cuntinet ,  aul  rx  Vulg.ua ,  versione  la- 
tina,  i|iia-  ciiin  lextu  Complntensi  cx  codem  fouie 
fluxit,  vid.  1'rolegg.  col.  479.  In  hujus  seolentiai 
fnlcm  afferri  potest  eiiam  nostrum  fragmcnium  psal- 
mi  i.i 1 1  ,  2,3,  quod  edidimus  e  Skeir.  p.  57;  id 
enim  a  verbis  bebraicis  discrcpans  ciim  LXX  conci- 
nii.  Ad  singula  verba  bujns  fragmenti  nibil  est  no- 
landum  ,  uisi  Massmannum  p.  37,  versionem  gtxcani 
pressius  sequeuicm  pro  intclligat — requirat  —  minus 
accurate  est  ( imo  sil )  intetligens  —  requirens  con- 
vertisse. 


II.  FIUGMENTUM  LIBRI  ESDR;E. 


n, 8,9. 10. II Iiimda   •  m ;  c  •  •  sunjus  zaxxaiaus  •  w  •  j  •  sunive  bananis   •    x    •  ro   •  b   •   sunive 

ii,  13,  14  babavis  •  x  •  k  •  g  -suniveasgadis  husundi  •  \v  •  u  •  q  ■  sunive  adaiiiicikamis  •  x  •  j  •  q  •  su- 

1NTERPRETATIO. 

n,8 (non)genti  xlv;  9.  libi  Zacbcbei  bcclx  ;     10.  filiorum  Banavi  dcxi.ii.     H.  filiorum  Ribavis 

bcxiui  ;     12.  liliuruut  Asgadis  mille  o  clxxvi;     13.  liliorum  Adonicauiis  dclxvi  ;     U.  lilioruiu  Raggcsis 

ANNOTATIONES. 


Etdr.  ii  ,  8  —  27  versus  ndluic  incdilos  Castillio- 
n:i'us  nobis  edcndos  liberalissime  irauidit.de  co- 
dicis  aiitem  conditione  hsec  scribit  :  <  Miruin  iu  bac 
pagella  nmiieri  a  texiu  gncco  siepius  discrepani ,  cmn 
pagella  jam  edits  passim  concordcnt.  Nonnunquam 
quidem  lieri  poluil  ui  male  legerim ,  scd  boc  plus 
quara  semcl  et  iterum  mibi  accidisse  vix  cre  liderim  , 
nam  suinniain  in  lectioue  ciiram  adbibui.  Ideui  di- 
reniliim  est  de  iiniiiiiiuoi  scripiura  et  qu-.ul  Goilms 
pro  grrcro  utot  (juriuj)  eliam  gcnilivum  uudvt  (vid. 
ad  vs.  10)  ct  vanos  ponit,  qu:c  certo  suiil  cerliora. 
Nolo  tamcn  dissimulare ,  pigellam  nniuein  ita  essd 
rcscriputm  (cf.  Prolegg  p.  493),  ul  linec  rccen- 
tioris  seripiura:  liueis  veleribus  iinposilx'  sint,  lie 
qne  illarum  ulla  pars  pcrspicue  appareal.  •  Versus 
2*  —  42  jain  edili  sunt  iu  Specim.  p.  2. 

ii,  9.  sascaiaiu]  Sept.  Zn^ou,  Vulg.  Zacliai, 
Gotli,  quaii  legissel  in  codice  "suo  Zxx/«iou,  boc 
1'iiuii  respondel  rormaj  edit.c,  vid.  L.  xi\,2,">. 
1'oiiasse  seciiiiduin  Gmnpl,  zaz^a  «  Bcribenduiu  osi 

tij iitii/i»,  tt.  :id  vs.   Ili. 

u,  10.  suniiv]  liliorum ,  tic  nuuc  ct  iu  scijucnli- 


bos  snepins  Gothus  pro  nomin.ilivo  iitilur  genitivo, 
de  qno  usu  posi  numeralia  vid.  Grimm  IV,  741  seq. 
—  banauu ]  Castilliomeo  in  COd.  baggnuis  scriplum 
esse  viilebatur ;  leclior.etn  editam  postulal  Sept. 
Bavoui,  cf.  bebr.  el  Vulg.  Bani.  Si  Goibus  Compl. 
srciitus  cst ,  pro  6  nuiiiis  scripsit  fnumitnj  ,  illa  euim 
babet  ttavsa 

ii.  II.  <3nfc.iri«l  cod.  X  babaavis ,  lillera  n  falso 
duplicata  ,  cl.  Tim.  II,  n,  14.  slc  eiiam  vs.  25  U- 
reiapiareim  legendunt  cst  pro  leclioue  cod.  rVarriii- 
piaarrim . 

ii,  12.  pusnndi\  C«el.  legil  pusund  ,  scd  rcclani 
locliouem  m  col.  oxistere  spertmus,  lllleruii  enim 
i  lugeulis  aciem  oculortun  facilc  effugere  poieM.  — • 
u  •  q  ■  j  lxwi  ,  gr.  et  Vulg.  f"xoo-i  SOo  (  ■  k  •  b  •  ). 

n,  13.  (Kiiiniu-i/inmii]  quia  Scpt.  Iiabent  'AJtui 
cxspeciabis  odoMtkaiNii ,  sed  vid.  ad  Tim,  II .  i ,  .•. 

II,  il.  i>.iU7eisi»|  sie  legil  CaSI.,  B«l  liue  iluliio 
lalsum;  Sepi.  r.tywi,  Vulg.  t  hebr,  Bsutoi,  f' r- 
latse  li.  I.  siripiuiii  eii  I. viiijgauU,  --")'/"  |  L\u, 
Sepl,  ei  Yulg.  lvi  /  •  u  ■  g  ■  j. 


20,21,22 
25,  24,  25 
26,27,28  b>rop  •  w  •  m  •  g 
29,30,31  [»lis  jali  aai  •  s  •  k 
32,  55  anfraris  busundi  *  s 


n  •  h  •  vairos  kareiabiarciin  jali  kafairi  jali 

i  •  b  •  vairos  makmas  •  r  •  k*  h  •  vairos  hai- 

sunjus  makcihis  •  r  •  n  ■  q  •  sm  jus  aillamis 

k  •  sunjus  lyddomaeis  jali  anos  •  \v  •  k  •  e  • 

g  •  busundjns  •  x  ■  I  •  jah  gudjans  sunjus 


865  ESDRiC  II,  15—42.  866 

15,16  nive  haggcisis  iva  ptisundja  •  j  •  q  '  sunive  addin  •  v  •  n  •  d  •  snnjus  aieiris  sunaus  aizaikeiins 

17,  18. 19  iiiuntchund  jali    ■  h  ■  sunive  hassaus  •  t  •  1  •  g  ■  sunive  iorins   ■  r  •  i  •  h  •  sunive  assaiiinis 

•  s  •  k  •  g  •  su  dve  gahairis  •  if  •  c  *  suuive  baiblaeni  •  r  •  k  •  g  •  sunive  nniiofaheis  •  r  •  m  •  q  • 

suuivc  anabobis  •  r  •  k  •  h  •  s-nnive  asniobis  •  r 

vairos  rama  jali  gahaa  •  x  ■ 

g  ■  vairos  uabavis  •  n  ■  b  • 

n  *  d  *  sunjiis  eiramis  •  t 

54,33,36  sunjus  eiaireikons  •  t  •  m  •  e  •  sunjus  saimiaius 

37,  58  aidduins  us  garda  iesuis  niunliunda  •  u  •  g  •  snnjiis  aimmeirius  busundi  ■  n  •  b  ■  sunjus  falla- 
5'J,40  suris  busundi   •  s  "  m  •  z  ■   sunjus  iareimis  [iusundi   •  i  •  z  •  jah  laivvcitcis  snnjus  icsiiis  jali 
41,  42  kaidmeielis  tis  sunum  oduciins  •  u  •  d  ■  sunjus  asahis  liubaijos  •  r  •  n  •  h  *  sunjus  d.urava  de 
sunjus  saillaumis  jah  sunjus  ater  .... 

INIERPRETATIO. 
iluo  millia  lxvi;  15.  filiornm  Addinis  cdliv  ;  16.  lilii  Aiiris,  liiii  Ezcrix  nomginti  ct  \ni;  17.  fi!ioiu-u 
Bassi  cccxxxm;  18.  filiorum  lorae  cxn  ;  19.  nTinrum  Assomis  ccxxm  ;  20.  liliortim  Galeris  xcv  ;  21. 
liliorum  Belhlemis  cxxill ;  22.  liliorum  Netofatliis  cxnxvi  ;  23.  Oliorum  Anathoibis  cxxvm  ;  24.fi!io- 
rnm  Asmotbis  clviii  ;  25.  viri  Cariaihiarim  el  Cafcri  cl  Ueroili  uccxi  iii  ;  26.  \iri  Kaina  ei  Gahaa  dcxii  ; 
27.  viri  Macmas  cxxn  ;  28.  v\li  Bethilis  et  Aai  ccxxiu  ;  29.  viri  Nahau.  lii  ;  50.  Ii'ii  Macebis  clvi  ; 
51.  lilii  Ellamis  alterius  mille  ccliv  ;  32.  iilii  Kraniis  cccxx  ;  33.  lilii  Lyddomais  et  Anois  nccxxv  ;  34. 
filii  lcriconis  cccxlv  ;  55.  fiiii  Senna:e  111  millia  ixxxx  ;  el  saccvduies  :  ob.  Dlii  Kddu.-c  ex  dmuo  lesnis 
nongcnti  LXilll ;  37.  filii  Emmirx  niille  lii  ;  58.  filii  Fallasuris  indle  ccxlvii;  :«9.  filii  larimis  iniile 
xvii  ;  40.  et  LeviUe  :  (ilii  lesuis  et  Cedmiel  s  dc  liliis  Oduia:  lxxiv  ;  41.  Ii(ii  Asabis,  canlores  ,  clvhi  : 
42.  filii  janiiorum  ;  fiiii  Scllomis  el  filii  Ater. . . 

ANNOTAT10NES. 


II,  15.  pusundja]  notandum  est,  pusund,  quoi  ahis 
lncis  gcnere  esi  feminiiio,  li.  I.  neulrorum  lletiouein 
sequi;  pariler  IslandU  pusund ,  autea  uti  leiiiiiiiniim 
iufiexiim ,  postea  neutrum  facltim  esl ,  vid.  Gr.  I, 
764.  —  nddin  |  miriini  esl ,  quod  forma  sinc  tcrnii- 
nalione  posila  est,  exspeclabas  adlinis;  atlamen  in- 
fra  vs.  21  ctiam  baiplaem  pro  baiplaemit. 

11 ,  16  sunjus  ]  sic  lcgendiim  cst ,  cod.  X  sunuut , 
rjuod  mcudiiin,  si  vere  ita  scriptuin  esl ,  ex  ecdein 
vcrbo  scipienti  orlum  est.  —  tunaus  alzaikmm  ]  filii 
Ezecia; ,  hehraicuin  rnpTTfS,  quod  Sepl.  ad  verbum 
per  tw '£?txia  et  Vlllg.  per  :  <jui  cx  Ezecliia  eranl , 
dederunt ,  Gotluis  scriptoris  eogilaiiouein  optime 
nsseculus  ct  volunialcm  inierpreiaius  probe  con- 
verlil.  CaHeruin  pro  a.zaikAint  Cast.  X  aizaikeiiait  ; 
nomina  propria  in  —  a  desinentia  ,  g"i  liice  tlectuu- 
tur.  uti  emrndavimus,  vid.  35  tainnaiiis.  40  odu- 
eiint.  Neh.  vi ,  18  saikuineiint ,  aieirins,  barukciint, 
al.  proplcrea  eiiam  mulanduin  erat  vs.  18  torisis  \n 
lorins,  el  56  aiddunis  in  aidduins.  —  niuniehund  ] 
sic  legenduin  esl,  cod.  X  niuntiuud ;  cave  autein 
lcgendum  esse  existimes  niunhumla ,  nam  non  non- 
genli  crant  illi ,  scd  nonaginta. 

11 ,  17.  •  l-g-]  xxxiii .  gr.  el  lat.  xxni ,  (•  k-  g-). 

11,  18.  ioririf]Cast.  X  iorisit;  vid.  ad  vs.  {6.  Cast. 
in  hoc  codicc  si  sxpius  pro  rt  legil,  vid.  prajcipue  ad 
Neh.  v,  18. 

11,  20.  iy]de  hoc  signo,  non  littera,  sed  episemo, 
gracco  xotrjra  rcspondente  el  iiumeriim  iiouugenariuiii 
significante,  inGrammalica  exponetur;  imerea  cf.  But- 
tmanii.Gr.  Gr.l,  p.  l2.Anm.  5; Uallhix  Cr. Gr.  I,  p. 
22,24,  SchneiderFoiirieri/.  d.Lai.  Spr.  I, p.322.elde 
forma  episemi  gra?ca,  gothicae  sintili,  Bast  ad  Gre- 
gor.  Cor.  p.  82.  Cast.  non  sasis  curate  distinguens 
scribit  u.  PariterGothi  alteroepisomo  /J\  quodgrxce 
BnfMrtS.  aiv  vocalur,  ad  significandum  nougentena- 
rium  numerum  uluntur,  vid.  Prolegg.  pro  quo 
signo,  cu.m  infra  vs.  56  niunhuada  numerale  posiluin 
sit.Cast.  exislimavii,  Gothos  hunc  numerum  11011  nisi 
numcrali  verbo  exprimere. 

II,  21.  baiptaem]  cod.  ';*  baaaipiaem;  pro  lerrai- 
naiiouc  —  em  debebat  esse —  aini ;  sed  sic  gothieum 
e  loiigum  pro  brevi  e  graeco  eliam  in  lertiin  Itom. 
xvi,  22  (Tifvor);  iared  L.  111,  57  (\upi3)  p-.initur. 
C.Licrum  quoil  baiplaem  sine  terminalioue  dicilur, 
vid.  ad  vs.  15. 

11,  22.  nailofapeit]  Sept.  Vulg.  X;:wfs,  Golh.  c. 
Coinplut.  NETuyaO.  —  •r-»rq-J  cxxxxvi,  Sepl.  et 
Vu'g.   r:!vr/ix  vraf?  ('"  ?')• 


24.  •rn-h]  clviii,  Scpi.  et  Vulg.  Ttuirao/xt,  xa 
rptii  {-nrq-). 

11,  25.  vuiros]  viri,  Sepl.  el  Vulg.  ujoi.  slc  vs.  26 
el  29.  —  kaniapiareim  ]  vid.  ad  vs.  11.  —  ka(airi\ 
sic  Cast.  legit,  scd  1  ine  duhio  fals.um  cst  pro  kaliia, 
nam  Sepl.  Xuyi[.u  cl  Vulg.  Cevhira  h.ibenl. 

ii,  26.  wiirojj  vid.  ad  vs.  tb.  —  -#-s>-  j  XII,  Sepl. 
et  Vulg.  zi/.oat  tU  {'kmv). 

n,  is.  uai  sic  Casi.  edidit,  scd  ca  hctioncquc 
ciiiii  Sept.  (Aia)neque  cumCnmplul.  (A;)  concinil, 
foriasse  legendum  ai,  cf.  ad  vs.  11.  —  '$•]  cc,  Sepli 
TtTp«xi5o-to(  ("»');  Goth.  cum  Complui. 

II,  29.  unirojj  vid.  ad  vs.  2"'. 

H,  31.  ailtamisanparii]  Ellamis  alicrius.  Sepl.,n).s> 
nip.  G .iili.  c.  Coinp'ut.  Ca-Krm:!  pro  uillum  exspe- 
ct.ihas  ellam,  sed.   vid.  ad  M.  viii,  28. 

11,  52.  eiramis]  Sepi.  'H/afi  ;  Goih.  c.  Comulut. 
'll/sau.  Citeruni  cod  ei  Casl.  X  eeiramit. 

ii,33.  tyddomaeis] 'jn  lioc  reclum  sii,  diihiiamus, 
certe  neque  cuinSept.fAoSwot),  ueque  cum  Complut. 
(AoJaSio)  conciiiit.  —  anos]  gr.  'livw. 

II,  35.  sainnains]  Casl.  Spec.  X  ainnains,  lihrarius 
cnim  s  ah  inilio  prxtermisit,  quia  vcrhuiu  pr.x-cc- 
dciis  in  caindem  lilteram  desinehal,  vid.  ad  Mc.  x, 
44;  cxlerum  —  ins,  punctis  disiinetum  ,  Casl.  nunc 
in  cod.  legit. 

11,  36.  aidduins]  Casl.  X  aiddums,  nam  gr.  'itSova, 
vid.  ad  vs.  16.  —  us  garda]  ex  domo,  gr.  ™  otxw, 
Vulg.  in  domo;  cf.  v-.  40  et  ad  vs.  16.  —  icsiiifj  li. 
I.  Iihrarios  scripiione  coinpendiaria  (iiits)  non  ntens 
omnes  litteras  scrips  l,  quod  hanc  oh  causam  fecii, 
qiiia  h.  I.  non  de  Iesu  Christo  agitur,  scd  dc  al.o  ho- 
inine  cognnniini,  sic  vs.  40  et  Col.  iv,  11.  Sic  etiani 
yvp  in  plurali  (Zalin  ad  juan.  x,  54  )  ct  puuja,  u  i 
j  non  de  Clnisio  dicilur,  plene  scribuntur. 

II,  38.  fttllasuris  ]  sic  eJidil  Casl.,  gr.  •l-s-ao-jp  aiit 
ty.cco-jp,  quod  g  thice  esl  fassnris  ;  leciio  codit  is,  in 
quo  (i  et  l  diflicile  distjnguuniur,  eodem  modu  orla 
csse  \ideliir,  n.110  supra  baaaiptaem  pro  buipluem. 

11,  5.'.  inrriinuj  Sept.  'tipiii-  Goth.  cuin  \nlg.  Ila- 
rim  (Coinplut.  Xapift.)  legis-e  videtur.  —  -i  z-J  xvn. 
Sept.  ir.-a,  Golli.  c.  Complut. 

11,40.  liaidweietis ]  gr.  xu&paik,  Goth.  c.  Vulg. 
{Cedmiltcl  . 

II,  il.  sunjus  asabis  liuparjos]  lilii  Aiahis  cantons, 
Scpt.  Vulg.  nehr.  ot  «oovt:;  vloi  'Acay.  —  ■«■«■]  lviii 
Sepi.  Vulg.  hebr.  t:zo-i  ixru  (■&  «■). 

11,  42.  suujus]  sec,  ccd.  ■:<  sun»it«,  quml  j.imC:isl 
Spcc.  rccic  luonuit.  —  juh]  et, '  Sept.  cl  \  ul^. 


8M 


R.I.LIOUUM.  ULFILMN.V  VERSIO. 


8G8 


III.  FRAGMENTUM  LIBIU  NEHEMLE. 


v,  |j  ...    j;il.  (].i|)  alla  ganiain|>s  amcit  jah  haxidedun  fraujan  j.ili  gutavidedun  [iala  vanrd  alla  so  mana- 
i»  gfli.  jah  fratn  bamnja  dugfe«iauabaut>raisei  veisjauf:iuraini|>ieisue  ioiudaiafrauijeru  *k-  und  jeri- 

jah  an|.:ir  urturksairksaus  [liudaiiis  *i'b'  jcra  ik  jali  hrobrius  mciiiai  liluif  fjuraina|>  eis  iiiciiiis  ni  inu 
19  lidcdum.    Ib  lauraiiiabljos  biiei  veisi  ifl  faura  mis  kaundeduu  [>o  iuui.ageiii  jali  neiiiun  al  iui  hluibans 

j  ih  veinjab  naulibaiiuh  lilnbril  siklc  •nrjab  skalkos  ize  fraiijinoJedun  bizai  mauagein  ;  i[>  ik  ni 
10  Uvida  svu  faura  audvair|>ja  agllll  gu[is.  j.th  vuuislv  bizos  baurgsvaddjaus  ni  svinpida  jub  paurp  111 
17  gusluislulil  jali  bivos  meinai  jali  allai   |iai  galisanans  du  [>:ininia  vaurttva.    jab  iudaieis  jah  |iai  faura- 

iii:i|)I,os  r-  jali  'u  guinauejali  |iui  qimandaiis  al  uiisis  us  piudom  baim  bisuujane  unsis  ana  biuda 
it>  iiieiiiaiiiiiia  aiidntiiiiunai  veisun.    jal,  vas  fraquman  dagis  wiznh   Miur   -a-    lambu  gavalida   q*  iuh 

gaiisa  uamanvida  vas  inis.  jali  bi   -idagans  gaf  vein  allai  [>izai  hluuui  [jah  allai  bixai  manageiu  | 

juh  allainmn  [>o  alla  hluif  faurauiableis  incinis  ni  sokiJu  iu  biic  ei  ni  kauridedjau  bo  rnanagein  m 

INTERPRErATIO. 

v   (5 ct  dixil  omnis  ecctus  :  amen!  ei  laudavcruui  doiinuum  etfeccrunl   boc  vcrbum  omnis  bic  popn- 

)u  .'  14.  I  i  ali  hoc  die,  quo  procepil  milii,  Ulessem  prxfectus  coruin  iu  tudaia  ab  auuo  xx  us.jue  ad  anuuin 
xxx  ci  atieium  Ariarxerxiarogis,  xu  annos,  ego  ct  fralres  uiei  panem  prefectura mea;  non  comedimus.  tS. 
Verumprarfecti,  qui  (uerunl  ante  me,  gravarunt  bunc  populuio  ei  acceperunt  ab  illis  paues  el  vuiuin  ei 
eliain  argenti  siclorum  xi.,  el  cvieorum  iuiperaverunl  buic  populo;  verum  ego  non  feci  sic  coram  fac.o 
nnmiis  I><i.  H'.  Ei  opus  liujus  muri  in.n  prohibui  et  agriiin  nou  acquisivi  el  servinici  ct  omnes  hi  collerii 
ad  lioc  opus.  17.  bl  ludu'i  et  lii  prafecli  c  et  l  vironun  ctlii  prolicisccnles  ad  nos  ex  genlibus  bis  ciri  um  nos 
admensam  incain  exccpti  eranl.  18.  I.t  crai  cousunipium  die  quovis  bos  l,  anetes  elccli  vi,  ci  hirctis  paratua 
«rat  uiihi.  ciiu  x  dies  dedi  vinuin  otmii   huic  muliiludiui  [el  omni  liuiv  populoj  et  omni  hanc  omncm  puuoui 

ANNOTATOINES. 


rV«.'i<mt.  lloc  fragmcntum  cdiium  esl  iu  Specim. 
p,  -i  — '». 

v,  15.  a'la  gamainps  ]  paulo  post  Goih.  dicit  alla 
to  tnunugei ,  qni  usus  articuli  post  atls  pnnendi  fre- 
nuentiur  cst  (Urimiu.  IV,  iiiit),  lamen  vid.  Mc.  xi, 
4.8  nllu  manugci.  Grimm.  IV,  515.  —  tavi<lcdun]ie- 
cerum,  Sept.  Vulg.  Iiebr.  (ecit;  sic  Goilms  post  no- 
inina  collectiva  verbo  nlurali  uti  solet,  vid.  Grimm. 
IV,  191.  —  [>altt  caurd  —  managei\  1  oiunes  iibli; 
earlerunt  alla  (omnis)  "  omues. 

v,  1 1.  ;o'i|  pr.  ei,  *  Sept.;  Gotlt.  c.  Coinpl.  (wdnt). 

—  pammu  daga  ei\  vid.  ad  t..  i,  20. —  ei  vetsjau  \aw 
rnuia^fei«]Casi.)t(ei  vei>i  </« (auramaplai,  vid.  Loiie 
Beitf.  i«i  Tcxtbeiiilit.  Uer  Sheir.  p,  65*).  Ca:terum 
^cpl.  BCI  ibllill  :  slvat  v(  urj/ovxa  ,  quod  CSt  gulllice 
1'isiiu  d:'.[iniruiniijilj  i,  vid.  Coi.  IV,  tl  [latci  vetUH  niii 
dv  gabrufsteiuai ;  et  propler  hanc  differentiam  it 
iiuo.i  ci  nost  anabmdun  pouil  pro  inliiniivo,  quem 
prxbent  6r.  et  iiuo  Gnthus  cuui  Sraicis  post  lioc  ver- 
Luui  uranibus  aliis  locis  uli  solet,  vix  est  duLiium, 
qiiin  Gothus  e  Vulg.,  (»i  euim  dux)  converteril.  — 
jlMMdaiul  iu  Imi.ea ,  niliues   liori   h  yn  'Iwiiu,  quod 

e  t  iu  iiu/iiiii/iiii.i,  vid.  Uc.  i,  5;  cf.  L.  iu,  1.  —  umf] 
Sept.  lietir.  x/.i  i'os ;  Gnih.  e.  Vulg. —  an/i«r]Cast. 
X  •fiir[i«].  uli  iios  cdiiliiuus ,  in  cod.  Ii  ripluiti  esse 
vide. i,  Casi.  ipsc  nuuc  dieil;  eerte  aliler  scrlbi  non 

jmlc.sl.  — arlunisiiitAs.iws  1  Sept.  Iiclir.  W^Oxa-jcrOu  ; 
Goih.e.  Vtilg.  —  piudauw]  regis,  "Sept.;  Golli.  c. 
Cumpli  —  'i'b'  jcra\  xii  annos,  1  omn.  Iib.i.  —  hluif 

—  iiiuriiedum]  panem  —  eomodiinus,  Sept.  (5ixv  «i- 

tiivnO/  iijK/ov.  Goth.  C.  Gouipl.  kbtw  -i,;  «yifi«via( 
|jiou  ou/.  £^«*y'j/xtv. 

v,  t5.  \[>  —  uionag«iii]  veruni  —  populum,  Scpt. 
xot  t«,*  (3iu;  Tw;  irmuTfl^,  «i  irori  iy.w  JoetawMv  nr'  «u- 
T',ii;  Goth,  e.  Coiiipl.  o:  i)8  «pyovT>;  «I  jjctrctwOiv  fiov 
itj/pjvttv  eirt  tov  V.aov.  —  hluibans  —  i'«ii|  paues  — 
v  iiinii,  Sepl.  Vulg.  ivotpTOir  —  <v  olvy,  iiimiruui  ad 
verltum  rrddeiiles  liclir.  DnS^  ;  Goili.  probe  ioiimm- 
lit,  —  jah  nauhpannh]  et  eitain,  gr.  ia^c-To/.  — >Uil«| 

hicloiinii,  Sopl.    8tJfl»X,u*i   UOlll.  C,   t.oinpl.  o'u>.o  ;. 

--   \/..i//io>  —  jriiujiii  dititiu  |  servi  imperaveruni, 

S  pl.  ir.x.XLWj  jIviji     -  ii  'J -uaviV.ui,  Gjill.  t,  GuUlpl. 


tcc  Tt«to«(otot  —  Ezupiioo-av.  —  yups]  Dei,  sic  Goib. 
ciiiii  Sepi.elVulg.,  quanquam  Compl.  moiw. 

v,  Iti.  vaursdi  —  srinpid a\ opus  —  proliibui,  Gotb. 
i'Oiii<'mpt.t  auetoritale  Gumplui,  (h  epy<?  toO  T£i/o«j 
toutwv  exp«T)!0-a)  ct  Vtllg.  (quin  poliui  m  opcre  mi.ri 
ivdificavi),  ad  Sept  propiusaccedil,  qui  converlunt  : 
tv  EPy.i)  tou  wixooj  vovTon  oux  ixpicznaat.  —  jali]  pr. 
el,  ^ept. ;  Goih.  c.  Vu'g.  ct  helir.  —  jah  pivos  mei- 
nai]  cl  scrvi  uiei,  "  Sept. ;  Goth.  c.  Complnt. ,  omit- 
lilaulem  hun  ( jainar)  |.o  l  galisnnans,  qtifld  oiunes 
babent,  et  cum  Sept.  et  Vulg.  legit  sri  pro  Sta. 

v,  ['i.jahpui  ;u«raiiiii/)/jt).s|et  hi  pruifecti,  'Sept.j 
Gotti.  c.  Gompl.;  sed  prmer  banc  auctoiilatem  cum 
Sept.  post.  »r  inserit  jah (el).  —  /Kiijsec.  bi,°  omnes 
gr.  et  lat.  —  nnduumauai  veisun  ]  cxcepti  eruiu, 
■  Sept.  et  bebr. ,  cf.  Vofg.  quae  eram  u.ldit. 

v,  18.  t'«.s  fruqufnan]  erat  tonsumplom,  Golh.  ne^ 
tpic  t:um  gr.  ct  ln  br.  (yivo^svov),  ncque  cum  Vulg. 
Iparabutur)  coucinit.  —  visaA]  qiiovis,  omn.  f/ta» 
{aiiiih),  sed  probe  Oothus  cdnveitn.  —  •»•  ]  Goth.  c 
liebr.  "  xm.  —  aatiaitda  •(/'  J  1  omn.  libri.  —  aai/sul 
sic  co  I.  teste  Cast.  evspectabas  gnitja.  —  tfuumts] 
°  Gotli.  tv  Tr:"xt,  inseiH  uuiein  aUai  uiite/iiini  /i/itstiui 
etgaf  (iledi)  ante  cin,  contra  omniuin  uuetoutuieiii, 
ni  ,i  quoil  V'ilg.  infra  inbncbam  addit.  —  /i/usnai|sic 
cod.,  Ca^t.  ■:.  Rluuiai.  Heteruw  cum  qu.e  suo^e- 
quuntur,  jah  allai pitai  aumaytin  (etomui  huic  po- 
pulo),  iu  iuillo  aliolibto  leg.uiiur,  uon  est  tluliiuin 
quin  dlias  lectiones  in  testu  uiixtas  hubeamos,  qua- 
ruiii  altcra  ([ilusimi ,  arXaln)  lexuii  gr.cco  magis ac- 
conraodata  est,  ubi  atf  niultiludiueni  vim  lei.itur, 
de qua  in  lextu  senno  est;  alteia  autcm  (maiiai/ciii) 
mngis  conseulil  cum  r.itiune,  qua  mlerpres  sen>uiu 
Scriptoris  accepit.  Itecliuscssel,  >i  legereiur  atl  in 
[ir.tu  filusnai.  —  jah  allamma  bj  alla  htiit(\  sic  edi- 
OuCjsi.,  sed  eerlu  falsa  est  leetio;  quid  enioiprimum 
iitlaiitmu  si;;iiuic:il  el  cui  vcrlio  lexltis  rcspondet  1 
iliinde  klaijk  cst  genere  inuseulinum  ,  non  femini- 
ioiui;  iiiiii  si  aiiicnliis  cuin  u'/<  junctus  ponilur,  lo- 
cuin  liahei  aulpostofii,  uut ai  prxcedit,  <•//>  Mtl 
lulislanlivura  ponitur ,  vld.  Griinra,  IV,SISaq<  l'o- 
stroino,  il  vera  ewel  leel:oediia,interprea,  qnaiin 
gr.ci    i.tu  71/.  iu  ..vi.)  ct  Vulg.  (iuswpti  <i)  suni,  oA- 


K69  KEIIF.MLE  Vl|,  14— VII.  I.  S70 

M.  1 1, 15  f)aim  vaurstvam . .  .  tc  [>;tiei  [irafsiidcdtni  mik.    jali  iistauhana  vai jb  so  baurgsvaildjus  .?. 

16  jah  "k"  daga  menops  ailulis  -n-  dago  jali  -1>-    jali  varjb  svc  hansidedun  Dands  uiisarai  allai  jali  olne- 
dun  alios  biudos  [>os  bisnnjane  unsis  jah  aidraus  agis  in  ausona  izc  abraba  jali  iifkun[>idun  [>aici 

17  fram  guba  unsaraniuia  vat[>  usfulli[>s  [>ata  vaurslv.    jah  in  dagam  jainaini  managai  veisitn  [>iz.-  reik- 

18  jane  iiidaie  {>aiei  sauditle  luti  aipisiulausdu  tolieiin  jali  (obcias  du  ini.     managai  auk  iti  iudaia  ufai[>- 
jai  veisun  imma,  untc  megs  vas  saikainciins  sunaus  aieirins  jab  ioanan  sunus   is  naui  daulrar  niai- 

19  saullamis  sunaus  barakeiius  du  qenai.    jali  rodidcdun  du  imma iu  an  Ivaiijtja  tiieinaiiiiiia,  jah 

vu,  1  vaurda  mcina  spillodcdun  imma  jah  aipistulans  insandida  tobeias  ngjan  mik.    jah  varb  sve  gatim- 

ridavar[>  so  baurgsvaddjus  j  ih  gasalid.i  baurdins  jah  gaveisodai  vaur[>un  dauravardos  jab  liu[>atjos 


INTEUPRETATIO. 

pranrcctnra;  mx  non  qnacsivi,  prnptcr  haic  ut  non  gravarem  liunc  populum  iri  his  opcribus vi,  1  { 

(proplie)laruin,  qui  exhorlati-siiut  nie.  15.  Et  perfectus  crat  liic  niurus  v  ct  xx  die  mensis  E!ulis  i.  diebita 
ct  ii  xvi  ct  faclum-esl,  ubi  audiverunl  inimici  nosiri  ouines,  et  limuerunt  oinnes  gcutes  lia>.  cireum  nos,  et 
ccridft  timnr  in  aurescartim  velicmenler  et  coguoveruni  qnod  a  Deo  nostro  fuit  perfectum  ln>c  opus.  17. 
Et  in  diebus  illii  onnlti  erant  horuni  reg«m  ludaiorum,  qui  miserunt  ^pistolas  ad  lobiaiii  ct  Tobias  ad  eos. 
t8.  Multi  eniiu  in  ludaca  jur.iti  erunt  ei,  n  nn  gencrerat  Scceniae,  liiii  Eiras,  et  loanan,  lilius  ejus,  duxit 
liliam  Mesollamis.  lilii  Baraciic,  uxorcm.  19.  Et  locuti-suut  ad  eum  (perliiiciitia)  in  pra?seiilia  mea,  ct 
verba  inea  nunliaruot  ei,  el  epislolas  misit  Tobias,  terrere  me.     vn  1.  Et  factura  esi,  ubi  ajdilieatus  fuit  hic 

ANNOTATIONES. 


nus  curate  ne  dicamus  sine  scnsu  convcrtissct.  Ac- 

m 
cedil  autcm,  qnod  in  cndice  non  aliamma,  sed  alta 
6criptum  est,  quod  Castillianaeo  c  itnpendtum  pro  al- 
lamma  esse  videbatur.  Si  considerainus  textum  Vul- 
gaiae,  quam  Gothus  conlempta  graccorum  iuctoril.ilc 
iion  scmel  sequitur,  alie  t  apud  Golhiim  et  atia  multn, 
insuper  et  (/.«i  o-uv  tovtok),  id  aulem  facili  negotio 
etiam  nostro  resiituere  pos<umus,  si  prn,  soloeca  le- 
clione  cdita  scribimus  jah  alla  mip  paim  jali  (et 
Omnia;  cuin  his  etiani).  —  hlaif]  panetu,  Scpl.  dp- 
rou?;  Goth.C.  Com(ilut. —  fanramapleii  mf,inis\  praj- 
fecttirae  me.c,  Sepl.  T>k  ;3iac;  Gotli.  c.  Coinplui.  t/,; 
iycumtas  fio-j.  —  iii  pize  —  vaurslvam]  propler  h  cc 

—  operibus  Golhus  scnsuni  magis  quam  vcrba  scri- 
ptoris'  scquitur,  propius  lamen  :id  grav.  ( oti  (lupzU 
n  tiovkiia.  e'tt«  tov  ).aiv  toCtov")  qiiam  ad  Vulg.  (vaUle 
enim  atlenualus  cral  populus)  acecdit.  C.rieriim  ite 
pize  ei  div.  scribeudo  vid.  ad  Tii.  i ,  5. 

vi,  11.  ...le]  praufele  Cast.  rcctc  cxplet.  — praf- 
siiiledun]  si  vere  ita  in  cod.  scriptuin  est,  inlerpres 
sciisum  scriploiis  planc  pcrvcrlit;  nani  Noadia  et 
a>ii  propheix,  Nehciniam  non  consolati  nec  hortati 
fiunt  (Kl  quod  signiflcal  prafstideilun),  scd  potins 
otnnem  operam  iin|>endchaiil,  ut  ejus  consilium  niiiri 
aidificandi  impedirent,  igitur  eranl  <fof.ipi'o-ne;\  id 
autem  gothice  cst  plalisidedun,  vid.  Cor.  II.  x,  9.  ei 
nt  pugkjaima  sve  pluhsjandant  iivis  /lair/i  bokos  (ix- 
fatuv  uo.«f)- 

vi,  15.  daga]  die,  "  Sept.  el  hebr. ;  Golh.  c.  Vu'g. 

—  menofis  ailulis  \  Cast.  men..  . ,  quod   littcras  se 
qucnles  pronter  uiembraux  Ussurara  legcre  non  po- 
tuit ;  explevimus  e  lexlu  graeeo  ('eXouX  ui^6;)vel  po- 
lius  e  Vulg.  transposilisverbis  memis  Elul  prxbente. 
— dage  jah  -6-H  omn. 

vi,  10.  allai]  sic  legendum  eM,  Cast.  >•(  allans, 
nimirum  praetcr  «.'.'.. .  nihil  cogitnsci  pmest.  Ncque 
igitur  npus  est  conjectura  minus  felici  Grimmii  IV, 
516,  qui  opinalur  Gothuin  in  libro  suo  irohiTa;  iegi  jsp, 
qui  ai-cusativus  ab  hausidedun  pcndeai.  Cxlerum  al~ 
lai  omn.  libri  habenl  anle  fiands.  —  jah  |  sec.  et, 
notamla  conslructio,  qnam  omiisa  Vu'g.  aucloritale, 
cum  Sept.  ctimiuuiieui  habet;  scjah  in  apodo^i  sx- 
pius  poiiitur;  cf.  ad  M.  vtit,  14.  — ansonnj  atires, 
Sepl.  bebr.  6p9aXjiot;,  quapropier  Cast.  ansoni  incn- 
dum  librariipro  augana  esse  censet.  —  abraba}  Sept. 
hehr.  po  t  <:tf,  ponunl.  --•  ufkunpidun]  sie  eod.  pro 
Usitalo  ufkunfiedun,  vitl.  ad  L.  viu,  5t>.  —  UffiUHps] 
hic  cod.,  mi  .\!.issui.  Sk.  p.  58i  monuit,  Cast.  );(  «;- 
(nllfis.  Lectio  aiiieni  codicis  oiTensioiiein  habct,  rjund 
vi/itf/i/ij,  genore  inasculinum.,  ad  vau  stv  sirjccitiui 


gcncre  ncitlrum  pertinct ;  sic  vern  sspius,  maxima 
si  praedicalum  pr.-ecetlit.  Gal.  n,  10  vnirpip  garaihts 
ainltun  leike ;  Skeir.  40,  11.  nandipaurfls  ca.s  ;ah  ga- 
dob  —  anpar  (geuere  neiitruui ;  alil.-r  neulrum  pr;e« 
dicati  ad  nomina  fciiitnina  referlur:  Gal.  v,  II  gn~ 
iauran  isl  marzeins.  Cph.  lli,  10  kannip  vesi  — so 
lihndugei;  aui  masculinum,  maximc  si  subslanliva 
in-s  iiinitnntur,  uti  llom.  vn,  8  et  i  1  lev  nimands  fra- 
vaurhis.  (juod  Sk.  49.  17  legilur  nsmdin  vaihwi,  ii| 
pro  vhundein  e^se,  ad  Tun.  I,  i,  4  monuimus.  I'r.r- 
tcr  pariicipia  etiam  adjecliva  et  pronnniiua  posses- 
siva  a  noniiiiibus  stiis  genere  si-pe  diSerunt ,  de  quai 
rc  in  Grainmatica  exponcmus. 

vi,  17.  managai  —  t»i|  niulti  —  e  >s,  Gothus  et  a 
gra;c.  (t>7ri  no))wv  £vTtf/.uv  'touoa  erttcTo^.t  enopiuovTO 
7r,o6;  Tu;,t«v  xat    «!  Tw6t«  iipyovxo  irpa:  «irouf)   el    ;i 

Vu!g.  (niu/ia-opiima/uiii  iudworum  epistola:  mitteban- 
lur  ad  Tobium  el  a  Tobia  teniebant  ad  eos)  discrepans, 
tamen  brevi  e.t  eleg.mi  sermoue  (ogitaiioncni  scri- 
ptori:,  opiime  ass  culus  est. 

vi,  18.  nfaipjai ]  Cast.  ufaipeai  edidit,  quad  Grimm 
Gr.  i,  59  (3  edit.)pro  ufaipiai  accipieuduinesseexi. 
siiuiai;  sed  ne  sic  qiiidem  iila  lcciio  rccic  habot, 
nain  unde  ufaipiai  csse  deltei?  Lectio  u.islra  el  for. 
nie  inie^riiate  commendalur,  et  qiiod  /el  e  sxpius 
a  Itbrariis  permutautur,  cf.  ad  Tini.  I,  vi,  13.  Acc-dit 
u;  Cast.  ipse  nunc  conlileatur  dubimn  esse  utrum 
ufnipcai  an  ufaijjjti  scriptum  sit.  —  aiciiins]  Gr. 
'Hp-.-i ,  Vulg.  Area,  cum  qun  Golli.  lortasse  legil  et 
airciins  scnpsil,  cnm  liiterarum  falsa  natispositone 
ef.  ad  Joan.  xvui,  3G.  Cuin  Vulg.  eliam  ioanan  legii, 
pro  quo  Gr.  ''.wviv  habent. 

vi,  19.  du  immn J  Cast.  du  modo  edidil  etlo. 

cum  adeo  oblitteralum  esse  dicil,  utquac  dciude  sim 
scrip'a,  legi  non  possim,  videri  au:eni  snpplcnda 
verhaquc  sigtiilicenl  t«  or  \j.fipatxa  «Otw,  qiiae  lcgau. 
tur  in  Complul.  Poslca  Masstn.  Skeir. '  p.  182  po»t 
du  legit  imma,  reliqna  explicare  uon  potuit.  Qu:e  au- 
lem  cuin  ila  sinl  ct  du  imma  a  verbo  oblitterato  pen« 
dere  debeat,  verhum  illudsignificationem  graicio-ua- 
fipziv  habcre  non  potest,  nam  his  v.  rbis  (dugan,  ba- 
tito  tisan)  pra-posiiio  dn  jungi  non  solei  (alia  eniin 
est  ratio  Tim.  II,  li,  1  i  du  vaihtai  ni  duug) ;  sed  po. 
lius  sigiiificattonem  iiiinusdeliniiaui,  v.  c.  pertinere, 
et  ipsum  esse  poiest  fairrinnaa, quod  cum  du  jungiint 
Goihi,  Eph.  v,4.  Sc  qnidem  Gothus  a  Compliu. 

(r.aiyt  t«  o-ufio>spovT«  k/tw  slsysv)  et  Vulg.  (  sed  ft 
Itiudibant  enm)  alitiuaiito  differl  el  prnpius  ad  Sepi. 
Uax  rouj  Xoy«v;  «Jtou  >;o-«v  1.iymr-q\  accedtt,  sed  sic 
s:ep  tis  inter  utr.imqne  t.-\t  iiii  niediu>  cst  cf.  ati  v, 
10.  —  tttyiiiil  sic  cod. ,  Cast.  -:x  otjan, 


g74  FRACKBNTdk  fcUA   C.OTIIIC.E  UNCU.f:.  872 

*  jah  laivvciieis.  jah  ai.ahaiib  aiianiiii  bro|.r  iiicii.ainina  ja!»  ananeiin  f:.iirama[)lia  baurgs  iairiis.ilcmt. 
5*  juie  s;«  xas  vaiisui.jei.isj.il»   ogands  franjau  iilar  inaiiHgaus.     j.li  qab  im    i.i  uslukaindau  daurons 

iairtis  ileins  uu.l  [talci  urrinnai  »uniio 

INTfcHPHETATIO. 

imiriis  ei  no-ui  valvas  el  rccensiii  fnerunl  janiiores  ei  ranlo.es  el  l.eviue  :  2.  ei  praecepi  Anani*.  fnlri 
,,„0.  el  Anauiic  pr.el.-elo  url-.s  l.rusaleu.is,  nam  l»ie  eral  vir  verai  el  limeiis  dominum  super  mu  los  , 
5,  cl  diii  e»s,  ne  aperianiui  poria  lerusaleuiis  usijue  duin  orialur  sol. 

ANN0TAT10NF.S. 

vii,  l.  brobr]  sic  cotl.;  Casl.  X  bropri.  —  iairu-      011111.  libr.  ie,  sed  snnl  inter  gra-cos  qui  n»  lc-gani 
Mfcuuj  lciujaleiui^,  gr.   i»  'itfow7«l>>>.  —  vat\  eral,      —  u/Vtr|  super,  Sepi.  irapi,  Goll».  c.  Cumplut.  vmp. 


FHAGMENTA  ALIA  GOTHICJB  LWGILE. 


MONITUM  EDITOMS 

(Ex  Prm(.  ad  glott.  pailim  excerptum). 
Praiier  ulfilanam  vcrsionem,  duo  supersunt  monumenia,  qu«,  si  dubii  suni  aucioris,  goiliiciiateui  lanien 
baud  anibignaiu  prae  se  feruut,  Skeireins  scilicet  el  Calendarium  gotliicum.  Citm  auiem  prioris  le\lus ,  q.iein 
Massmaiinus  resliluil  et  casiigavit  (coll.  leiiaische  AUijem.  Litteraiurzeitung,  1835,  n°  Cl ;  Loebe  Beytruge  zur 
Texiberichugung  und  Erhlarung  der  Skeirems,  Allenbnrg  1H59),  ct  postcrioris  in  solo  Specimine  partium  ina- 
dtarum  il/ice  invenianiur,  boc  proposiio  noslro  convenieiilissimuin  esse  duximus,  si  uirumque  iufra  sub- 
jcceriniiis.  Jam  vero,  quo  faciliores  fiani  investigaiiones,  ad  marginem  lcxtus  Skeireins  paginas  et  coluiniias 
codicis  secumluin  Massmanni  recensionem  romanis  cifris  et  lilteris  indicavimus,  quibus  eliam  in  glossario 
usi  stnnus  paginas  vero  ejusdem  textus  a  Massmanno  editi  et  restiluii  arabicis  numeris  designaviuuis, 
biseciam  in  anno;aiionibus  lextus  "Jlulani  jam  adbibitis.  Variantes  aulem  lectiones  codicum  per  C,  edito- 
1  iiiu  vcro  per  M  (Massmannum  el  Cast.  (Caslillionaeum)  noiavimus. 


I.  SKEIREINS. 


I     r,    — saei  frabjai  nt])pau  sokjai  gub.    allai  usvandidedun  samana  unbrukjai  vatnbun.  jali  jn  uf  daubaui 

37    aldrnsun  siauai  *.    inuh  bis  qaui  gamains   allaize  nasjauds  allaiie  fiavaurhlii.s  aflirainjan.     ni  ilmj 

nih  g.it.iks  unsarai  garailnein  ak  silba  garail.lei    visattds   ei  gasaljands  sik   faur  uns  liunsl  j.is-  saub 

gii|>a   |.izos   in.nascdais  gavaurlitcdi  ussaunciu '.      bala  nu  gasuiwands    iobannes  po  sei  ustauliana 

b    linbai.la  ||  vairjian  fram  fraujin  garehsn  mip  sunjai  qab.  sai  sa  isl  vibrus  gnbs  saei  afnimih  riavaiulii 

bixos  manasedais.    inalitedi  svebauh  jal»  inu  mans  le.k  valdnfnja  balainc  gitdiskamma  galausjaa  allans 

us  diabulaus  anauiablai.     akei  kunnands  [taici  svaleikamma    valdufnja    maluais  naubs  usiaiknida 

5S    vesi  jnn-ni  banaseibsfistaida  giraihteinsgareh-ns  J  ||  ak  nauh.ii  gavaurhledi  manne  ganist.  jabai  auk 

c     tli.hiilau  fiaiu  anasiodeinai  nih  naupjandin  ak  iislntondiii  II  inamian  jahpairh  liugn  guwutjaiidin  ufar- 

gaggun  anabusn.     ).aiuh  vesi  vihra  hau  gadob  ei  franja  iiimands  mahtai  gndiskai  jali  valdufnja  fxina 

gulausidcdi  jah  naujiai  du  gagndeiu  gavandidedi.     ne  auk  puhtedi  uau  111  garaibleins  gaaggvcin  '  i.lar- 

gaggan  |.o  faura  ju  us  anasiodeinai  garaidon  garehsu  1     gad.  b  uu  vas  mais   [>ans   svesamma  viljii» 

ufliausjandaiis  diabulau  <lu  nfargaggau  anabusn  gups  b.uuuli  aftra  svesamma  viljiu  gaqissai.s  vanji.in 

tl     11  .sjan.lis  l..i  ||  seiuai   jah  frakuonun   uuselein  |>is  f  uirjiis  uslutondjis  ib  sunjos  kunbi  du   aftraanasio- 

ilc.nai  bize  111  guj.a  iisinete  gasaijan.     innli  [)is  uu  jah  leik  mans  auduain   ei  laisareis  *  uns    vair).ai 

bix"S  du  gii[>»  garailileiits.     sva  auk  skulda  du  galcikon  seii.ai  frodeiu  jah  mans  aitr.i  gal.tpon  '  vaur- 

daiii  jah   vaiir.-lvaiii  jah   spilla   vairpan   aivag^eljons  usmeie.     ip   in   |>izei  '  nu  vilodis  gttfgvel  * 

I,    a     ni  [i.itaiii   gav.ni.lei .  . .  • .  .  .  uai    galaubeinai   vair|iands  ju    faur  ina   ba!|>ei).  io    mela  raibtis 

5!)    bulainais  leikis  "  af.r  [wlain  svikuujiaba  mib  ioseba  uslilliands  gasviku..[.jai.ds  ei  n.  af\  ludida  sik  111 

1  leg.  $la»af  \\.a(naquia[>oii. 

■  i:   Hs.iiimiii.  '  M.  »'!/'  Srt*. 

'  <  .  (')  M.  qarchia.  ~~  X|  gaagania, 

1  C.  ijmui  eir,  '  M.  y  rai  1/....  u  ... 

*  C.  i';  (a,ija'<ii.  "  U.  Mif  »»• 


87^ 


EXEIREINS.  R7». 

inuii  |  is  '  jaii  nasjnnds  naoh   nii[>[>iii   anaslodjands usiaiknida  paua  lup a  brig- 


*0 
c 


fauramablje  wnios 

gandan  in  bindangardjai  gnbs  vig  qibauds.  amenamcn  qi[>a  [>us.  niba  ssei  gabairada  iupafn  o  uim.ig 
gasaiwan  |>iudangardja  gu[)s.  iupab||ro  [>an  qap  Jio  veihon  jali  liiminakundon  gabaurb anpara  bairh 
ii>aiil  '  iis[iulan.  bannnnli  [>an  ui  Irob  nekaudemus  3  in  bizei  ini[iban  frumist hausida  fram  laisarja. 
iiuili  [»s  •  (|.i[).  waiva  mabts  isl  manna  *  gabairan  albeis  visands.  ibai  mag  in  vamba  aibeins 
seinaizns  afira  galeiban  e  jag-gabairaidau.  ||  unkunnands  auk  nauli  visands  jali  ni  kunnaods  liiuhii  iah 
[10  lcikeinon  us  vainbai  munands  gabaurb  in  tveif!  atdraus.  iuuh  fiis  qafi.  waiva  ||  nmliis  isl  inanila 
albeis  visands  gabairan.  ibai  maginvamba  aifieins  seinaizos  afira  galeiban  '  jab  gabairaidau.  i[) 
nasjands  bana  anavair[>an  dom  is  gasaiwands  jah  balei  in  galaubeinai  beilian  "  liabaida  gaskeirjands 
imma  svc  mibban  unkunnandin  qibands.  amen  amen  qiba  bus.  niba  saci  gabairada  us  vatin  jah 
ahmin  ni  mag  inngalciban  m  [)kidangardja  gubs.  naudipaurfts  auk  vas  jah  gadob  visiai  du  gareh.n  » 
d  dau||peinais  andniman.  at  raihlis  mann  us  missaleikom  visiim  ussaiidamma  us  saivalai  railitis  jah 
leika  jah  anbarbize  anasiuni  visando  anbarub  ban  ahmein.  dubbe  gateiniba  and  "  ban.i  bize  iaist, 
jah  tvos  ganamnida  vaihts  svesa  hajnpuiii  du  daupeinaisgarehsnai  ".    jah  pata  raihtis  anasiunjo  vaio 

III,  a  jah  pana  andapahlan  aliman.    ei   raihtis   pata  gasaiwan . . .  naga    vesun  "  jainar  ".     [>ariili 

■41     qcmun  jah  daupidai  vcsun.    ni  nauhpanuh  "  galagips  vas  in  karkarai  inhanues.     paiuh  [>an  qipands 

aivaggelisla  ataugida  ei  so  garehsns  bi  ina  ncwa  andja  vas  bairh  herodcs  birunain.  akei  faur  f>aia 
al  bajobum  daupjandam  jah  ainwabarammch  seina  analilhandam  daupein  rnib  sis   misso  sik  andrun- 

b  min  "  suiuai  ni  kunnandans  wa[>ar  skuldedi  maiza.  babroh  ban  "varf>  snkuins||us  siponjam  iohan- 
nes  mi|>  iudaium  bi  svikncin.  in  f>izei  "  ju  jah  lcikis  hraincino  inmaidi|>s  vas  sidus  jah  so  bi  guf> 
brainci  anabudana  vas.  ni  banaseibs  judaiviskom  ufairanncinim  jah  sinteioo  "  daupciiiim  brukjan 
usdaudjaina  ak  iohanne  liausjandans  pnnma  faurrinnandin  aivaggeljon.  vasoh  |>an  jah  frauja  [10 
ahmcinon  analilbands  daupcin.  eij>an  "  garaihtaba  var[>  bi  sviknein  sokcins  gavagida.  unte  vito[) 
bize  unfaurveisane  missadedcainaizos  vilofa 8"  ||  raidida  nz||gon  kalbons  gabranuidaizos  utana  bibaur- 
gcinais.  alaiuh  bau  bo  in  vaio  vairpandans  hraiu  jah  hyssopon  jah  vuilai  raudai  ufarlrusnjaiidans 
svasve  gadob  [>ans  ufarmiion  munandans  ".  ij>  iohannes  idreigos  daupein  mcridajah  missadedc  aOet 
[<aiin  ainfal[>aba  gavandjandam  gahaihait.     i[>  fraujins  *'  at  allcla  fravaurhie  jah  fragift  veihis  ahiuins 

<d  jah  fragibands  im  batei  sunjus  biudangardjos  vairbaina.  |j  svaci  sijai  daupeins  iohannes  ana  niidumai 
Ivaddje  ligandci  ufarbeihandei  raihtis  vitodis braiiiuiu  ib  iuinnizri  "  (ilausaivaggcljonsdaupeiiiai.  iniih 
]>is  '•  bairhiaba  uns  laiscib  ()i[>ands  ".  abban  ik  111  valin  izvis  daupja.  i[i  sa  afar  mis  gagigauda  *" 
svmj)  iza  mis  isl.    bizei  ik  ni  im  vair}>s  ei  analuieivands  andbindau  skaudaraip  skohis  is.    sah  [>an 

IV,  a   izvis  daupeiji  in  ahmin  veibamma.    bi  gareksnai  uu so  nu   faheps  nieina  usfullnoda.    iains 

43    skal  vahsjau  ib  ik  minznan.     ei[>an  "   nu  siponjam   seinaiin  baim    bi  svikneiu  du  judaium  sokian- 

dam  ,s  jah  qibandam  sis.  rabbei.  saei  vas  mip  pus  hindar  jaurdanau  bammci  [>u  veilvodides.  sai  sa 
daupeip  jah  allai  gaggand  du  imma.  nauh  unkunnaiidaiis  [>o  bi  nasjand.  inuh  pis  "  laiscib  ins 
o  .|ipands.  j.iins  skal  vabsjan  ip  ik  miiiznau.  apbau  so  bi  ina  garehsns  du  leiii||lamma  mela  raihlis 
bruks  vas  jali  fauramanvjandei  saivalos  bize  daupidane  fralailot  aivaggeljons  mereinai.  i[>  fraujins  lai- 
seins  anastodjandei  af  iudaia  jah  and  s°  allana  midjungard  gapaih  and  warjano  beihandei  und  biia 
nujah  aukandei  a!l  iiiaune  51  du  gups  kunpja  tiiiliaudci  inuh  J>is  "  jah  skeirs  visandei.  mikildup 
fraiijins  vulpaus  kannida  qipands.  sa  iupapro  qimands  ufaro  allaiin  isl.  ni  palei  ufaro  visand.in 
svare  kannidedi.  ak  Rjah  svalauda  ismikil||diib<iismahlinsokjah  himinakundanajahiupabro  quma- 
nana  qipands.  i[>  sik  airbakundana  jah  us  airbai  rodjandan.  in  [>i/.ei  33  vislai  manna  vas  jabfie  vc'h« 
jappc  praufetus  visands  jag-garaihtein  veitvodjands.  akei  us  airjiai  vas  jah  us  vaurdahai  vistai  r<«l- 
jands.  ib  saus  hiiuina  qumana  jabai  in  leika  visan  buliia  akci  ufaro  allaim  isl.  jah  fialei  gasaw  ja»- 
galiaiisiJa.    bita  veitvodeif).    jah  bo  veiivodida  is  ni  ainsbun  nimib.    jah  baulijabai  •*  |j  us  himina 


c 

1.1 


41  c 


1  M.  liiuhpis. 

•  <"..  pvalh. 

•  M.  neikiiiutemwi. 

•  M.  inuhpis. 
'  C.  M.  m.N. 

'  M.  aftraqaleijnin. 
'  M.  aflraguleipiiti. 

•  t:.  peiha. 

•  M.  dugticlnn. 

"  ('..  gole   ibiind.  M.  git!emi  ftimrf. 
"  C.  garelisnnis. 
"  M.  ...  na  gaeesun. 
om. 

tinn/i  fyanuh. 

(?)    M.    IIHi'lHHH>.n. 

(?)  M.  jtuu. 

injiiiei. 

PiTROI..    XVIII 


M. 
M 
(.. 

('. 
M 


"  I.eg.  sintYlHO.».' 

19  M.   ei  Jian. 

"  M.oin. 

"  C.  munandane. 

"  M.  (rauja. 

55  C.  minuei. 

11  M.  inulijiis. 

"  M    lniseiji  [>iiif>a. 

**  C.  (?)  M.  guygida ;  s.  Zus.  zu  S.  53. 

"  M.  ei  han. 

Ja  C.  sokjandans. 

"  M    t/iu/i/jis. 

30  C.  (?)  M.  und. 

"  M.  aiuinuiiue. 

*'  M.  htuhfitt. 

"  \\.iitl>tti. 

*'  M.  bnultjabai . 

28 


STP  FRACUENTA  AI.I.V  COTHiC.-E  LMCUjS.  S7C 

ana  4iip.ii  •  in  manne  garehsims  qani.  akei  ni  |>e  linltlis  *  air|>ein<<  vas  nili  ui  aiipai  *  roiljands. 
»k  liiiiiiiialunila  anafillnuds  lullignji  |>>ei  gasaw  jig  -fahaaaida  alaitin.  |>o  nil  imakana  vestin  fram 
loliaime  iii  iii  [>is  '  bauiuci  ei  fraujins  mikilein  gaknnuidedi.  ak  iln  gturbjan  j  >li  gasakan  |n>  af- 
gudun  liaifsi  sabailliaus  jali  inarkaiiliaus  ".    J>aiei  ainaua  ananan[iiJcdiin  i|i(>an  aiian  jaii    sunu.     ib 

V,  a     anbar  sa    vciha  •  a  . . . ...lua    dn   aiiin  sveribos  at  allamiua   vaursive   ainaizos  anabusna  s 

45     bcidiji.     ij   [jaiei  •  raililis  b  wa  fnjondan  anharanuk  ban  bana   frijoilan  "  an|>arai:a  laikiijandau  an- 

;.ji  jnuli  '  |un  galeikoodan  jainis  vaurstvam.  baluli  ban  insok  kunnands  [>ize  anavairbane  airaein. 
ei  gaJaiajailM  sik  bi  bamiua  iva  andvaiibja  '"  aliins  jali  sunaus  andliaiian  jali  ni  mibqibaina.  auduli 
,"jiij  iaist  skeuis  bruk{|]ands  vaurdis  qa|i.  svasve  auk  aua  urraisei[>  daubaus  jah  liban  t;atauji|>.  sva 
■j.i  tuuus  baniei  vili  liban  gaiai>j<[>.  ei  svesamma  viljin  jali  svesai  m.itiiai  galeikonds  [umma  faurbis 
gai|iujandiii  daubans  galiaiiands  [>ize  ungalauhjandane  brasabalbein  andbciiands  gasok.  nih  ban  aila 
ii'  stojib  ai  iiuliuii  ".  ak  siaua  alla  atgafsunau.  i|>  nu  ains  jah  '-  sa  sama  vesi  bi  sabailliaus  in- 
4C  c  saktai  iiiissalcikaim  uandvibs  iiam||nai».  waiva  sio||jan  jah  ni  siojan  sa  sama  mahtedi.  ni  auk  palniuei 
ii.iuiiie  uimaideins  tvaddje  andvair[>je  anbarleikcin  baudveib.  ak  lilaus  mais  vaurstvis  usiaikneins.  an- 
|>ar.iua  railitis  fti  ainuobun  slojandan  ak  (ragibandau  suuau  slauos  valdufm.  jah  is  andniniands  bi  atiin 
[.»  sveiiba  jab  alla  staua  bi  jainis  viljm  taujands.  ciallaisveraina  sunu  svasve  sverand  ailan.  skuluui 
d  iiii  .ili.ii  vcis  ai  svaleikai  j.ih  sva  bairhtai  insaihiai  cnba  unbanranamma  andsaljan  svenba  II  jahaina- 
baura  sunau  gubs  gub  visandin  kunnan  '*,  eihan  "  galaubjandans  sveriba  ju  waharainine  "  usgi- 
b.iiiua  bi  vairbidai  ".  unie  baia  qiblo.  ei  allai  sveraina  sunu  svasve  STerand  n  aitan.  ni  ibnon  ak 
galcika  sveriba  usgiban  uns  laiseib.  jah  silba  natjauds  bi  sipoojans  bidjands  du  atiin  qa[).  ei  frijos 
ins  svasve  frijus  niik.     ni  ibualeika  frijabva  ak  galrika  hairli  hat»  nslaikneih.     hainmuli  saiuiii  h..." 

VI,  a .  . .  nauds  unsvikunhorei  varb  bi  naubai  jainis  insahts.     sve  sama  "  is  qibib.    jains  skal  vahs- 

17    jan  i|    ik  niinznan.     iu  bizei  "  nu  du  leitilai  weilai  galaubjanioliaone  h.iusjan  huhiedun.     >b  afar  ni 

lilu  niar  maudeio  ['0  bi  ina  aigebun  *'.  ei[>an  "  vaila  ins  maudeib  qibauds.  jains  vas  lukarn  diin- 
nando  jah  liuhljaudo.     ip  jus  vildedub  svignjan  du  weilai  in  liuhada   is.     abban  ik  liaba  veitvodiba 

b  maizein  bamma  iolian||ne.  bo  auk  vaurstva  boe.i  atgaf  mis  atta  ei  ib  laiijau  bo.  bo  vaurslva  j.oei 
ik  tanja  veilvodjand  bi  imk  batei  atta  mik  sambda.  jains  auk  manni-kaini  vaurdam  veitvodjands  tveifl- 
jan  buhlu  "  sunjeins  visands  baim  unkunnandam  mahla".  ih  anins  hairb  mcina  vaorslvaveitvodei 
all  ufar  iusabt  manniskodaus  iohannes  onandsok  izvis  undred.in  mag  kunbi.     nnie  warjatoh  vauide 

c    at  mannam  in  sunau  "  maht  isl  an]>arleikein   inmaidjan.     ib  bo  vciliona   vaurstva  ||  unaudsakana  " 

ii    visandona  ||  gasvikunbjan<lona  his  vaiirkjandin;  dnin  bairhiaba  gabandvjandona  [>a>ei  fram  attin  iu- 

sa«di[>»   vas  us  biinina.    inuh  his  "  qihi|>.    jali  saei  samlida  "  mik  aiia  sah  veitvodeif»  bi  mik.    ab~ 

Jun   missaleiks  jah  in  missaleikaim  niel.nn  attins  hi  ina  \ar\>  veitvodcins  ".     suman  bairh  praufvle 

vaurda  suma.iuli  ban  <bairli  stibna  us  hiinina  suni.inuh  ban  bairh  taiknins.    ib  in  bizei  '•  bann  sva  vaur- 

<i  banam  h  <rdizo  bizei  "  ungalaiibjamlanc  var]>  |i  hairto.  imih  [n^-"  garaihiaha  anaaiauk  qi]>ands.  uiti 
Slibna  w  \«auhun  gahausiiledub  nih  siun  is  gasewu[) "  jah  vaurd  is  ui  babaib  visando  in  izvis.  bande 
banei  iusandida  jains  bainmuh  jus  ni  galauhci[>.  iiutc  al  [>aiin  gawairbam  frakunnan  ni  skuld  isl.  rp 
suinai  jah  stibua  is  galinusidedun  sumai  ban  is  simi  sewun.     audagai  auk  [>an  qab  [>ai  hrainjahairtaua 

\|l,i    unte  [iii  gnb  gasaiwand.     jah  ju  babro  sve  v.nli  [viiih ...  bun  kunnandins    fraujins  "  uiaht 

49  jah  andbaggkjandins  sik  is  valdufneis.  niii  stains  .<k  jah  antlraias  saei  qab.  ist  magula  ains  h.  r. 
saei  babaib  -e  •  "  hlaibaus  bariieinans  jah  tvans  liskaus.  analeiko  sve  filippus  gasakada  ni  vaiht 
■nikilis  hugjands  nili  vair[vidos  laisareis  andpng?kjands.     bairh  boei  usbar  qibands.     akei  bala  wa  ist 

b  du  sva  managaini.  ib  Irauja  andtilonds  ize  niuklahein  |<  (\»\>.  vaurkeib  bans  mans  anakumbjan.  ip 
«is  at  hauja  mauagamma  visandin  m  bamma  slada  bo  filusna  anakunibjau  gatavidcdun  finif  bosumljo» 

*  C.  unar/jui.   M.  OIM  ahj>a.  l*  Fnrl.  hoidau? 

'  M.  hehaldit.  '*  Leg.  sitba.' 

*  C.  y^ii.  **  M.  inpitei. 

•  M.  tn/>ti.  "  In  Cnd.  uiclit  lcsbar;  ctwa  atuwati? 
'  M.  murtai//aui.  "  M.  ei  /ioii. 

e  ('..  iveiha.  "  M.  (xihta;  Cod.  hier  sclir  verloschen. 

'  hier  frhll rimin ni> qipip ■iiwiii <il  fijH^  nnfiu  '•  M.  mnht. 

rann.  "  l.eg.  mnjai  ? 

*  C.  [itjondan.  "  M.  n«i»Miui>ii'io. 

•  C.  luiknjandan  harunuh.  *    M.  inuhpi*. 
•0  M.  traandvair J>jn,  "  Casl.  tanda. 

"  C.  atnohun.  n  Leg.  veilvodti? 

"  M  ja.  '•  M.  i'i/>i«ri. 

"  l.ng.  onkuwian  ?  Vgl.  Gal.  »,  9.  "  M.  >JNH(i). 

"  II.  ei  fian.  "  M.  vinlijni. 

"  C.  M.  wajiaramma.  "  C.  ym.  w.. ;  Cai*.  aat[jiivip\. 

•'  M.  inir/nJ  i ;  im  Cud.  am  F.ude  der  Zcile.  "  U. • 

■•'  C  i  uiitrand.  "  M.  fimf. 


677 


CALENUAIUIjM.  S7S 

sve  at  mikttamma    naulamaU  anakumbjandans  at  ni  visaudein  '  aijai 


o 
50 


vmre  inuli  qinons  jah  barna. 

vaihtui  Bfar  pans  fimf  lilaibans  jah  ivaus  liskans.  panzei  niniands  jali  aviliudonds  gn|>iu[)id.i.  j.ili  svu 
managai  ganohjands  ins  vailaviznai  ni  [>a(aiiici  ganaubau  paurftais  im  fra||gaf.  nk  Dlans  inaizo.  afar 
patei  maij.in  so  managai.  ||  bigiian  vas  pizei *  hlaibe  •  ib •  *  lainjons  fullos  paici  allifnnJa.  sama- 
lcikoh  pan  jah  pize  fiske  sva  fllu  sve  vildcdun.  nih  pan  aua  baini  hlaibani  ainaiin  seinaizos  malitais 
illusnn  usiaiknida  ak  jah  iu  baim  fiskaui.  sva  filu  auk  sve  garalinida  ins  *  vairban.  svaei  ainwar- 
janoh  !  sva  liln  sve  vilda  audninian  is  gauvida.  jah  ni  in  vaihlai  vaninassu  bizai  filusnai  vairpau 
d  gatavid».  akci  j|  nauh  us  bauima  filu  mais  siponjans  fullafahida  jab  anparans  gamaudida  gaumjan. 
patei  is  vas  sa  sama  saei  in  aupidai  *ui'  •  jcre  aiiaus  ize  fodida.  panuii  bipe  sadai  vaurpun  qap 
siponjam  seinaim.  galisip  pos  aQifnandeins  druiisuos.  ei  vailuai  ni  fraqistnai.  paiiuh  galesun  jah 
gafullidedun  ib'1  tainjous  gabruko  us  naini  *c*  '  hlaibam  barizeinam  jah  ■  b*  •  Dcfcaa  balei 
VNI,a  allifnoda  ai  paim ...  hun  uslagida  ana  ina  handuns.     ai  veihai  iihk  is  mabiai  unanasiuniba  un- 

51  selein  izc  nauh  disskaidandcin  j.ih  ni  uslaubj.uideiii  faur  mcl  sik  j^nhaban.  gahpun  pan  "  |iai  and- 
balitos  du  pann  aub.iiuiUi.mi  gudjam  jah  fareisaium.  [iaruh  qebun  du  iin  jainai.  duwe  "  ni  altaubu[> 
ina.     »h illiofun  pan  [>ai  andbahtos  qibandans.    palei  ui  w.inliun  aiv  rodida  manna  svaswe  sa  inanua. 

b  soh  pan  ||  andahafts  du  gasahtai  maizuli  pan  du  aldomuinai  j.iinai/.c  ungalaubeinai  varji.  audhofun  auk 
jainaim  annuaiiandam  im.  in  bizei  "  ni  attauhun  ina.  ni  andsiiandans  jainaize  unselcin  pize  ana- 
li.iiiandauc  iui.  ak  mais  sildalcikjandans  "  fraujins  laisein  svikuupaba  in  allaim  alamannam  faura- 
visan  rabnidedun.    ip  jainai  in  uuscleins  seinaizos  balpejn  ue  ni  uspulandaus  roip  liatiza  andhofun 

c    vipra  ins  qipandans.     ibai  jah  jus  ||  afairzidai  siuji  ".    sai  jau  ainshun  bize  reike  galaubidedi  imma 

52  aippau  pize  fareisaie.  alja  so  uianagci  [laici  ni  kuimuii  vitop  fraqipanai  sind.  ||  poh  [mn  mip  baitreins 
bvairbein  "  rodidedun  in  pamma  ci  "  liugandans  bigilanda.  ci  ni  ainshun  "  reike  aippau  farei-aie 
galaubidedi  imma  al  neikaudaimau  '"  bi  garehsnai  gubs  qimandin  al  imma  in  naht  jah  mip  balbiin 

•i  faur  sunja  insakandin  jah  qi[>andin  "  im.  ibai  vitop  uusar  stojijj  niannan.  "  at  jainaim  qi |.andam  Jiatei 
ni  ainshun  "  bizereikejah  fareisaiei  "galaubida.  ni  frabjandaus  {>alci  H  raihlis  "  fareisaius  vas 
Jah  ragineis  judaie  ja  ains  reike  ustaiknips  us  paim  frai-ibanam  vas  gataubjands  fraujin  du  gasalnai 
jainaize  unseleins  faur  ina  rodjauds.  ip  eis  ni  usbulandans  [k>  gasaht  andhofan  qipandan*.  ibai  jali 
|>u  us  galeilaia  is.    ussnkei  j  ih  saiw  [>alei 


II.  CALENDARIUM  GOTHICUM.2* 


kg  [iice  sna  giubiudai  managaize  *'  marylre  jah 

■'ribareikcis  **. 
kd 
ke 
kq 
kz 
kii 
k|>  gamin[)i  marytre  |)izc  bi  vcrekan  papan  jah 

batvin  bdaif  aikkltisjons  fullaizos  ana    gutbiudai 

gabrannidaize  *'. 
T. 

Nauhaimbair".  fiuma  jiulets  -1* 
a 


'  C.  M.  visnndin. 

*  M.  piic{i). 

*  M.lvalif. 

*  M.  qakubnida  ue;der  C.  unleserlUdi. 
'  C.  (?)  M.  ainwarjamma. 

*  M.  fidvorlignns. 
'  M.  natif. 

*  M.  fimf- 

*  M.  tvaim. 
"  M.  om. 

"  M.  dii  ice. 

"  M.  Inbitei. 

"  M.  silkaleikjandans. 

"M.«i(;)U/,. 

"  L.  baitreint  pvavheint.  M.  baitrtin  pvairhtins. 


g  kusianteinus  [lindanis. 

T 

e 

>\  dauripaius  aipiskaupuc ' 


■ 

la 
jb 

'1 
id 


"  II.  pammei. 

"  C.   ainhun. 
"  M.  neikaudemau. 
'-  M.  om.jah  qipandin. 
"  C.  (?)  mnhvn. 
*•  M.  fmeitaie  imma. 
"  C.  (i.)raihts. 

"  Caslill.    Llplulx    partium   xnedii.    speeimeu 
26  sq. 
*"  Cast.  madagrize. 
"  C.  fribareikeikeit. 
"  C.  gabrannidai. 
*'  Cast.  om. 
*"  C.  aipisks. 


879  filUMMATICA  GOTIIICE  LINGU^.  880 

W  Dllppaua  .ip.iii.siaulus  in  jairupulai.  Cg 

11  R 

M  L,- 

"•  Ll 

ip~  f>ire  aljijjnu  in  '  btiraujai  "ui"  Bamanu  kz 

r  tr, 

■^  I.,.  aiuiriin)  apaiijiaulus. 

k  r 

1  C  aipjawine,  Cast.  alpjinoltu. 


GRAMMATICA 

GOTHICiE  LINGILE 

E  GERMANICO  SERMONE  IN  LATINUM  VERSA, 

INTERPUETE   F.   TEMPESTINI. 

PR^EFATIO. 

ADteqaam  hanc  grammalicam  aggrediamur,  operae  prelium  esso  duximus  cjus  fundanien» 
lum  el  lenorem  paucls  verbisexponere. 

Quoad  operis  ordinalioncm,  propriam  viam  in  synlaxi  indagarc  debuimus,  hac  liucus- 
quc  nondum  explorala.  Hic  vero  nobis  ordinem  didaclicum  persequi  conanlibus  quando- 
que  atienlio  rclaxala  cst;  quapropter  non  immerilo  speramus  indfcem  rerum  et  vocabulo- 
rum  ad  calccm  operis  remissum,  magnum  forc  «idjumcntum  iis,  quibus  ordo  nosler  nondmn 
tritus  cst. 

In  tribus  primis  capitibus,  qu.T  dc  scriplura  ct  prolatione,  nccnon  vocabulorum  flexione 
eorumquc  formalione  disscrunt,  seculi  sumus  equidem  ordinem  consuetum  sub  respeciu 
forms;-,  sub  autcm  respcclu  materire,  leclor  altcntus  facilc  animadvcrtet,  quod  hic  etiam, 
quemadmodum  in  synlaxi,  propriis  invcsligalionibus  munili  propriamque  viam  sectanles,  a 
doctrina  communi  deflexcrimus.  Ulrum  et  in  quanlum  mcrito  fcccrimus,  sincerus  lcctor  di- 
judicabit. 

Quamvis  in  elucubrando  hoc  opcre  id  imprimis  ob  oculos  habuerimus,  quod  gramrnatica 
cujuslibct  sermouis  ila  reslringenda  sit.  ul  linguam  c  lingua  ipsa  explicans,  potissimum  ca- 
veat,  nc  quodlibet  systema  praccouceptum  pcrsequatur,  aut  formas  alius  sermonis  vel  co- 
gnali  linguae  illustrandas  imponal,  lioc  lamen  principio  non  adeo  constricli  fuimus,  ut  prre- 
cipuc  in  synlaxi,  gracum  tcxtum,  golhica)  litleratura  fundamentum,  constantcr  non  invo- 
carerimus  :  propria  cnim  indoles  golhicro  liugu*e  ex  bac  collalione  evidculius  cminet. 

Cum  de  onteriori  el  postcriori  scrmoiic  passim  mcntiouem  facimus,  hunc  dc  ijuo  in  pro- 
Irgg.  ad  textum,  col.  W3,  innuimus. 

Jam  vero  quoniam  cx  clucubrationc  liujns  operis  pluries  occasionem  habuimus,  Inrunas 
el  irrorcs  qui  lam  in  glossario  '  quam  in  tcxlu  ejusquc-  inlcrpretatione  subrepseraut, 
supplendi  cl  corrigcndi,  rcm  non  ingrat.nn  facluri  nobis  videmur,  si  has  emendationc»  hic 
coiligcnlcj,  lcctorcm  numcris  paginam  imlicantihus  ud  grammulicam  rcmiscrimus. 

1    lu  eJuione  gernunira  gl»ss inum  prlus  quam  gramm.uici  o.iaum  est.  Intetpr, 


fts» 


INTROPUCTIO. 


m 


HIENliV  tiOHES    CLOSS.VRI!. 

Aiitalundi  §  73.  anabusn  §  53,  3);  batvavesei  §  92  , 
Htturjgif  §  205,  annot.  2 ;  ton  §09,  SDDnt.  5; 
jj  lOl.anuoi.  I) ;  ^nti^is  §  09;  gailein  §  191,  a)  rfd); 
guiit  §  77;  grefls  §  48,  5);  dijbnan  §  20,  aunol.  2  ; 
AhA-uis  §  GO.aimol.  1  ;  piupspillon  §  107,  aimol.  2; 
l>»ahl  §  56,  3);  manauli  §  115  aa),  annot.  ;  nanhnn 
ij  I3i,  annot.  2;  unk  §  106,  annol.  i  ;  uhliug  §  31, 
i);  uadarteija  §  150,  annol.  ;  MVrflHlgiHKUM  §27, 
minol.  i;  tl.iliuls  §  i.">0  *) ;  sprauds  §  50,  5) ;  vemuls 
§l5it);  ri/>p/a  §  55,  5) ;  utpi  §  99,  5)  a) ;  ropjan 
§  259,  I)  '  ;  forfrtill  §  93,  3)  ;  fatlubni  §  :0;  f«ijf- 
/m/s  §  34.  2);  frel  §  25,  4);  frijondi  §  73;  u>aile.« 
§  70,  aiuiot.  2). 

I.MLMMTIOM  5  TEXTIIS  ET  VERSIONP. 

Nth.  m,  M  §  134  4);  viu,  ii§  192,  2);  xi,  12 
{  178  anuol.  1  ;  si,  iU  §  230,  I  ' ;  lic.  n,  20  §  157 
b);  x,  27  §  260,  annol.  6;  x,  55  §  187,  II;  xi,  3 
§  110,  anni>t.  3;  xvi,  I  §  247,  annol.  4;  Liic  ix,  25 
§  17/,  aunol.  2;  xv,  30  §  25,  4);   xvi,  14  §  155; 


xvi,  »0  §  I7S,   annot.   I  ;  xvm,  58  §  212,  annoi.  2 
xiv,  8  §  18'i,  annot.;  xx,  IG  §259,  annot.  i,   Uom. 
ix.  15  §  182,   2);   ix,  17  §277-;  i>.    19  §    1 J7,  an- 
not.  5-  x,  11  §  190,  aiinot.  6:  xn,  5  §200,2);  Co'-. 

I.  vii,  17  §  205,  aimol.  10;  vn .  19  §  192,  2) :  ix,  21 
§  268,  4);  xni,  i  §  124,  amiot.  ;  w,  15  §  17';,  II; 
xv,  52  §  u"J,  annoi.  5;  §  191,  annoi.  1) ;  Cor.  II,  n,  1 
§  200.  annol.  i;  n,  II  §  177,  1  ;  n,  1  I  §  200 
III,  2);  v,  17  §  205,  miiiot.  I  ;  vi.  1  §  255,  aniiot.  1  ; 
vi,  5  §  205,  amiol.  2;  vi.i,  4  §  115  (S)  es)  ;  vm,  13 
§  28,  3  ;  xi,  0  §  177,  aimoi.  i;  xn,  19  §  i  >■'*>,  an- 
not.  ;  §  178,  aiinot.  I  ;  xn,  21  §239,  1);  fipft.  lli,  8 
§  150,  annoi.  ;  iv,  23  §  2>3;  vi,  -.2  §  IUG  annoi.  1 ; 
Vhil.  iv,  2  §  200,  III,  1);  Col.  iii  .  15  g  186,  antioi. 
4;  iv,  8  §  2G9,  4  ';  Thess.  I,  iv.  2  §  110,  aimol.  2; 
T.m.l  I,  li§  I2X  annot  I  ;  Tim.  II,  m,  II  §  i.u" 
tlai.  pl.  ;  Neh.  v,  18  §  77;  Skeir.  II,  d  §  9J,  2,  n)  ; 
V,  d  §  145,  aa);  §  205,  IV  nol.  ;  Vt,  a  §  200, 

II,  1);  VI,  8  §  205,  annoi.  9;  VII,  c  §205,  annoi. 
10;  §  282,  anuol.  5. 


INTKOMJCTIO. 


§  1.  Gothicx  lincua  (gutiska  razda  ')  coinnitiuis 
est  scmio  oiienialiiim  Crrmanorum,  qui  gcnerali  no- 
mine  Goihorum  designanlur. 

«  '  iudigenuni  Cotliorum  noincn  rsl  Gnthos  (non 
autem  Gutans,  ut  Zenss  scribit,  Die  Deuischen,  131), 
qiiemadmorium  in  Calendario  gnihico  occin  ril,  in  qoo 
nuipiuda  gothiram  genlem  indicat.  tos  Greci  nuncu- 
pabant,  aspirali  denlali,  r<i9oi,  vel  potioa  geminaU, 
TotSoi;  Hoirani  aulem  sine  geminatione,  Gotlti,  vo- 
calcin  o  st-mper  in  Tersibus  corripicnt.  s  (liiuc 
apud  Giuteriuin,  inscript.  161,  2,  ubi  cam  roulrum 
cxigil  longam,  legilur  :  Qui  poluit  rigidat  Gutlliorum 
subdc-e  menles  [Arnold.  Merca(.],loco  Golhorum).  Sed 
e  gracco  non  oriunlur  (<>rmxGotti,  Gotiieus,  quse  in 
■listoria  imperalorum,  auclore  Ccelio  Sp:>niano  (An- 
ton.  Carac.  10  et  Anton.  Geta  C),  usurpantnr.  Pri- 
fciiua  et  priniitiva  scribendi  bujus  nomiuis  ratio  inve- 
intur  adbuc  inantiquolaiino  srriplo,  qnod  e  plurimis 
rancteribus  a  Cotlio  ipso  scriptum  esse  cnnjicitur, 
rcilicet  in  glossa  rnargii  ali  codicis  parisiensis  acta 
eoncilii  aquileicnsis  conlinenlis,  a  Waiuio  vulgata,  in 
quap.  15  legitur  {/iinna  nvlico,  uec  noncl  in  neapolilano 
Dociimento  ad  sextum  s;eculum  circiter  mediuni  per- 
l.nente,  in  quo  ecctssia  goiica  scriliiUir,  Genuina  scri- 
bendi  ralio  in  veteri  Gerinaiioruin  superiori  lingna 
asscrvata  est,  quippe  cum  in  glossis  octavi  snccu!i 
oicurrat  sub  fornia  :  Gnli  el  Gudi  (vid.  GralT,  Alt- 
hochdeutschen  Sprachsch.  IV,  173  sq.),  ci  nnud  chro- 
nistas(gall.  chronigueun)  ejusdem  sreculi,  i>ars  Gallicr: 
meridionalis  a  Gothis  occupata  Gutitv  et  Gozla:  uomen 
babeat  (vid.  Zeuss,  Die  Deuisrhen,  420).  Ejusdem 
siirpis  sum  Goiones  ei  Goihones  apud  Tacilum  (An- 
nal.  2,  02;  Gcrm.  40),  Gutones  apud  Plinium  (liist. 

1  Uazda  gotliicum  est  vocabilluin  toquetam  populi, 
ul  Omo-tx,  /«>i«,  g:ill.  langage,  designans,  vid.  Gr. 
Gr.  1, 1  (3'  edii.);  luggo  aiilem  loquela?  inslrumentum, 
tiv.guam  (ia  langue)  nolat,  Mc.  vn,  33,  35;  Luc.  i, 
fii,  ei  mapleins  verbum,  scrmonem  (jncin  loquuntur 
i u  n.i.  J  >au.  vui,  45. 


n  (.  i,  14;  57,  2),  el  r09v>ve;  apud  1'tolcmxuin. 
Qnnad  Bavzwst  apud  Sirabonem  7,  l,in  roOr^vij 
coniuiutaiidiini,  piopier  qnaniiiatem  vocalis  o  auda- 
c  us  conjiceretur.  Gutones  autem  eodcm  modo  ad 
GhiOI  (Gifi)  sane  refermitiir  alque  Burgundio:ies  ad 
liorgundos  (Bu'gundi).  Erral  vcro  Zeuss,  qui  loco 
laudaio,  154,  nominxapnd  grxcos  lalinosque  auctorcs 
nccurrentia  iuodo  cbronoli  gico  ordmans  ,  Go  hos  e 
Guiours,  elc,  grjtcnm  autem  ri-Oot  ex  Guipiuda 
derivasse  pinai.  Stpe  etiam  Goibi  GVia;  vocantur, 
vel  liuic  slirpi  alluiliiur  (vul.  Zeuss,  loc.  laud.  405),  ul 
etiam  Joruandi  iactnm  est,  qui,  ipse  Golhus,  suae  g •  n- 
lis  bistoriam  inscripsil  :  De  gelicie  genis  origine  ac 
rebus  gesiis;  binc  iu  posierior  bus  lemporibus  linguie 
getiece  nomen  sennoni  goihico  imposilum,  ut  apud 
Bonav.  Vulcanium  invenire  est,  coll.  §  2.  — Noo  ad 
Gothos  continemis,  sed  Scandinaviae  rererenda  stitit 
nomina  ToviTai  (iocorrccte  rourou  vulgo  scriptmn) 
apud  Piolema-um  et  rcn^roi  apud  Procopium  (De  beU. 
golh.  2,  15),  quae  Zt-uss,  loc.  laud.  158  el  511  sagaci- 
ler  revisit,  coil.  §  3.  Qui  vero  scire  de^ideiat,  quid 
nomen  Gutos  signiGcel,  hoc  anie  omnia  rompouere 
debet  lam  golhico  gup  (Deus)  et  gods  (bonus),  quam 
caucaseis  vocabubs  gois ,  kvdji,  katsi  (bomincs), 
banc  uiiimam  derivalionem  sectante  Casiilh onam 
Corin;h.  II,  pratf.  p.  x;  qaoad  veteres  Scandinaviaj 
dociores,  suos  Gothos  (Gotnar)  interpretantur  :  ma- 
bundus,  nuiures  elvirot,  vid.  Edda  Sccm.  1,  41,  530 b, 
correcle  ex  naulr.  (vir  sagax)  deducenles;  qui  landeiu 
noinen  istud  cum  oiofa  comparare  velit,  in  vagina 
nfilionum  vel  fabrica  genlium,  ut  Jornandes  (p.  85 
Lindenbr.)  Scandinaviam  vocat,  explicationem  inve- 
niel.  Sed  pro  nostris  coniinenialiljus  Gotlis  derivaiio 

*  Quoe  inlra  a/iti/uiiiix/a  (gall.  guittemets  [  i  —  >]) 
iiicliidiintur,  minoris  suut  mmncnti  ct  ad  erudilos 
potius  quani  ad  lirones  spectant.  Qui  ergo  lianc 
granimaiicani  omnino  rudi^  acce^serit,  e.i ,  si  velii, 
prxlermill.il,  ad  ca  liim  reversurus,  cuiu  de  ca.ic- 
ii-  siilfieicuicr  iriius  cril.  Intcrpr. 


iliffieifo  ei  yiuftm,  yuul,  yul 

rabtiis  peierciui ,  i|ui|>|ie  cum  prohari  nei|iieat  utrum 

i)iulan  eliam  yiynere,  treare  signilieet,  ut  lotlM   loc. 

l.md.  134  coulendil.  Nos  igiiur  eoncludenles  libenler 

fjirtninur  oninino  nescirc,  quid  noinen  Gothorum 

«le*.ignel. 

t  Jam  Crimmius  (fcrarri.  xlt  |1*  edll.])  consulte- 
.luim.i.lvt  riu,  linguam  de  qua  nunc  quxsliu  es(,  iiiob- 
sogiKhiram  incorrccle  vocari;  si  enun  Ulfilas,  qui  pri- 
iiiiis  verrsiinitilcr  gothico  sermoue  6cripsit,  vel  saliem 
cujus  Mini  antiqoissima  inonumenta  scripla  (vid.  §  6 
<i  il),eolbis  Mcesiam  riabilamibus  interfuil,  hi  la- 
iucnCoibi,  licel  a  cxieris  fratribus  anterius  disces- 
serini,  eerlo  auiem  linguam  rmn  isli»  coniinuiiem 
li  buertmi.  Imuio  ei  documenla  gothica  qux  ad  nos 
usque  pcrvcnerunt,  quxqoe  doininaiuibus  Osirogu- 
Uiia  in  lialiam  prodieruul,  eockm  serinonc  ouniuo 
surit  conscripta,  quo  Biblioruin  versioues;  jam  vero 
ti  Oslrogolhi  li.ic  endem  liugua  loquebautur,  ergo  el 
Wisigotbi,  quorum  pars  MoEsiam  iiicoiehanL,  Igi- 
iiir  sermo  nosier  omiiibus  Coihis  commuuis  erat, 
coll.  §  «.  • 

§  t.  Cotbica  lingua  ad  iudogenuanicani  stirpem 
aifinel,  el  e  genuanicx  famllix  linguis  ea  est,  qus 
oiitiquissima  monoinertta  pra-beat;  i(a  u(,  prima 
ccrto  omoium  «cripia,  in  sua  siuceriiale  ad  nos 
usque  senrala  perveneril. 

«  In  bis  hodiernis  lemporibus  apud  eitcros  (Cer- 
ixamir)  probare  teDtatum  est,  Cothos  ad  gcrmanicam 
ttirpem  non  pertinere;  inter  alios  Stepliann6  llurvnt 
Tudom&nyot  Cyujtentt'ny  1834, 4  b&eicul.)  eosliabet  ut 
!  entem  sociam  simul  et  parenlem  lluiuionim,  Pulov- 
uium  ',  Coinanorum  *,  eic.  Sed  crravit  \ir  ducius 
dcccpi us  nomine  arabico  Gua  pro  Us  vel  Vi ',  qui 
verisimiliier  idein  suni  ac  Curjrwni.  Ad  aliam  stirpein 
ciiam  adscriberenlur  Gutlii,  si  ununi  et  idem  ac  Ceia) 
rsse  crederenlur,  vid.  §  1 ;  sed  de  facio  Gotlii 
i.ibil  liabeot  commune  cum  Cctis,  nisi  quod,  ad 
(itramque  ripam  infcrioris  Dauubii  vicinl  degemes, 
•imndoque  commiiti  habitaverinl.  Ccierum  Cntlios 
gei  manica)  origiuis  esse  tum  c\  Etbnngrapbii  tum  e 
Ungiiistica  consta',  nec  jam  a  nemine  in  dubium 
rcvocatur.  > 

§  3.  Gothiea  lingua  e  germanicis  scrmonibus  ad 
g  rinaniciini  propius,  prosime  autem  ad  velerem  su- 
periorem  germanicum  accedii,  ita  lamen,  ui  rum 
scandinavis  idiomalibus  plura  hahea(  coinmunia.  Sed 
alkcr  aiquc  vdus  sup.  germanicus,  qui  medium  re- 
ecnteinque  peperli,  imllum  sui  bxredem  habuii  go- 
thicus. 

<  Lieel  principium  non  retraciemos,  quod  in  pr  c- 
fatione  ad  glussarium  *  eiposuimus,  nec  uoslro  in 
nniniii  sit  relationcs  goibicx  lingux  ad  sauskritum 
et  alios  Asix  cogualos  sennnnes  disculeru  ei  exhi- 
here,  attamen  liic  apprime  venil  quod  Bopp  (Con- 


GIIAMMA  TICA  i.ii  I  llli   1    l.l\CI  ,1  glU 

,  yutaui  (fundere)  (olc-      juyaliontsystem  p.  i)  dc  liis  rcspeclihus  dirit  :  <  i.iV 
ylaui*  Sanskril  zu  lesen ,  wenu  ich  den  clnuurdtytn 
Ul/tla  lete;  teiuc  Sprathe  halt,  to  tn  sagen,  die  Utile 
iwitchen  Santknl  und  Deutich,  i  id  esl,  saiiskrilum 
credu  legerc,  veueraodum  tlfil  itn  legcns ;  ejus  cnim 
sermo  medius  stat  inicr  sanskrittmi  cl  geTmaniCUm. 
Hnc  insuper  absque  eiaggeralione  verissimum  eM  et 
aniiuadversu  diguissiniuni  ad  noiandam  affiniiatcin 
gothici  .  inii  aliis  germanicx  fainiiix   serinoiiibiis, 
i|iiuil    Onpp   (Veryleiikende  Crammatik  I,    p.  115" 
ol  II ,  prxf.   p.  vu   sq.)  dicil :  i  dat  Colhiiclte  hl  der 
uiahrc   Ausgant-  uml  Lichlpunkt ,  dcr  wahrc  Crund- 
pfeiler  deuttcher  Gramntalik ,  dat  yeriuanitche  San- 
tkrit,  i  id  cst,  goihicum  esse  lucis  el  explanalionis 
foniitem    veruiuquc  gennaoicx  grainniaiira:  cardi- 
iiem ,  uno  vcrlm,  germanisantom  sansiritum.  Mir.im 
optionem  pnrbet  Caslillioneus  de  relatiouc  gulhica 
lingurc  ad   alias  gcnnanicas  :  cum  enim  quamdam 
Fuldx  annotatmneiii  legeril,  ubi  asscriiur  goihicum 
nullius  germanicuruin  sermouuin  eiclusive  funda- 
meniiim  esse,  sic  sensum  suum  illusirare  nun  dubi- 
Ut(Corioih.  II,  prxf.  p.  iv,  sq.) :  i  Aut  idetuevenit  de 
gothica  lingua ,  quod  terius  de  latina ,  qucs  cum  quasi 
mater  el  font  (acia  etul  plurium  affinium  linguarum , 
Ikel  in  hit  mullw  latitut  vocet  ottoleterint ,  tanun  in 
unaquaque  per  innumerat  uliquas  est  adhue  conspicua ; 
aul  econlrarw    eeuteri  palest ,  quod  yermanica  gente 
Cotkorum  ano  maqnam  K.urtpa'  partem  oceupaute,  in 
pluresquc  populos  ditisa,  diaUetorum  capuialio  Colho- 
rum  linguam  mixtam  reddiderii.  t  Sed  snimadvertere 
ohvium  est,  nec  quisquam  ioficiabitur,  quod  goibica, 
superior   germanica,  islandica,  eic,  singulx   tan- 
dem  lingux,  ci  unica  stirpe  commuui  proveniaoi ; 
jam  vero  tanium  coniendimus  golhieam  prius  quam 
creterx  eionam  fuisse,  licet  de  boc  oriu  plura  nos 
ftrgiaiK.  Si  eiiMU  verum  csse(,  u(  olim,  auctore  Jor- 
nande,  per  loogum  leuipus  creditum  est,  aique  etiam 
nonc  amore  patrix  apud  Suecos  credilur  (Oeijer, 
Ceschichte  schwedens,  german.  inlerprele  Lefflerio,  I, 
10  sq.),  quod  scilicet  conlinentis  Coibi  iiderosintae 
Scandinavix  (vid.  conira  Zeuss,  403,  437  ;  Grimro. 
prxf.  ad  grainm.  scrvicam  Wuki  Stephanovcilscb  p. 
iiiv  *,  iunc  arctissimx  sknnl   et  plerxque  aflini- 
taiis  relationes  seplemriunales  linguas  inter  et  go- 
tbicam   srne  dubio  innotuissem ;  jam  vero  res  noo 
ita  se  babenl ;  el  maiima  golhici  sermoms  affiniias 
ad  superiorem  germanicum  refertur.  Hxc  porro  af- 
finitas  polissimum  apparet  io  admolione,  ei  prx- 
cipue    in    vocalisatione   et   simiiiiudine    specierum 
flexionis,  quadam   insoper  gutliiri  relatione  ad  scan- 
dinavicos  sermnnes  in  vocalium  eipulsiooe  (gall.  di- 
rtlacement),  Gr.  Cr.  li  [!•  edil-1 1,  8,  9  [3»  edil.])  eiis- 
tente.  Si  .iunl  vet  quid  niajus  ex  aliis  orienUiliam  Cer- 
mannrum,  l.on^ubardoriim  s.ilicel,  lleruloruin,  Ku- 
giuriiin  k,  Tliuriugoruin ,   Maicumanorum   el   IJua- 


1  Polovuit  vcl  Palovltes  ,  id  esl  ,  in  Itus  (iruiii 
idiomate.  ixnalorci,  iidem  siinl  ac  pupuli  quus  vulgo 
».>c.int  <..i.ii/.ii\  (,v»  f.'uMii/iic»|  u  Slavis  origiucm  du- 
eenie^.  Intcipr. 

'  Cuiiijiii  (lcs  Comiat),  euaui  Kumijkt    vel   huu- 


mukt  vnraii,  e  Tarlaris  ortuin  iraliunl,  ad  Caucasuot 
habilaules.  Interpr. 

'  ('.lussarjum  in  gerim.iica  edilione  grainuialn  jm 
pr:iccilii,  in  nnsna  poaln     iutn    frrifr**! 

•  J'ruiiilni  rumeiaiiix  ulicrion»  mcuU-    Inttii' 


885 

dnrum     '    (gall 


INTROnUCT.O. 


886 


let  Quodes)  linguis  snperstes 
fnisset,  in  eis  probabiliter  tnvenircmus  qno  con- 
junganttir  gotliicns  scrmo  et  vetus  sup.  germanicus; 
idcinqiie  <ie  cxieris  germanitx  famtlix  linguis  di- 
cen.luto  est.  » 

§  4.  Qiroad  diatectos  goihic.r  lingux,  nilii!  ccrti 
dcfiniri  potesl. 

i  Ni-c  in  qoibnsdam  duplicihus  formis,  nt  aglnitei 
et  aglaiti,  nec  in  nonnullis  furiis  scnbendi  niodis,  ut 
gajiarhjtm  pro  gatarhjun,  vesligia  <lia'ecli  ieg  lime 
qtierereniui ,  quemadmodum  contendil  Castillinnxiis 
11  Gorinth.  \>rxl.  p.  vi  ct  ad  Gal.il.  II,  11;  quippo 
eiim  in  prioii  casii  si  divcrsa  esl  rorma,  diversa  si- 
fliiiflcatio  cogilari  possil,  et  in  posteriori ,  menda  sil 
librarii,  qui  ciiam  alibi  p  in  /  frequenler  cnimnutat. 
Uuin  iimno,  etiamsi  in  bis  vcl  aliis  ejusmodi  casibus 
certa  dialecti  deprelienderctiir  discrepantia ,  nulla 
tamen  uijlitas  nobis  exindc  oriri  posset ,  ncscienti- 
bus  cuinain  dialccto  hxc  vcl  illa  perlincani. 

<  Ut  gothicx  affincs  Grimmius  (Cr.  1. 1  [5»  edit.]) 
baliet  Cepidarum  Vandalmm,  Herulornm  el  forsi- 
tan  Battmnurum  '  liugnas.  Procopius  cxpresse  dicit 
(De  bello  vandal.  i,  2)   quod  Wisigoihorum,  Vanda- 

liuill  ct    Gepldarum  cat  fr^vn  uim.,    yOTOizij    Xtyouivn. 

Sed  cx  mera  eerle  conjeclura,  quam  Z,ous>  (p.  411; 
et  ipse  Griininius  admiltere  rcpuguaut,  1'rocopius 
Nandales  ejusdem  stirpis  atque  Gnlhos  crcdit ,  cum 
vandaiica  nomina,  qux  ad  nos  perveneriiut,  conspi- 
cuum  discrimeu  a  gothicis  evideiucr  prxseferaiil.  Si 
enioi ,  ii '  •  buic  yarOu.n  ~ktyou.hr)  halita,  concludi 
posset  linguam  eain  esse,  quam  Constantinopoli  go- 
ttiicain  vocabant ,  ejus  identitas  cum  nogtra  goiuiea 
periculosc  assereretur.  Equidcm  Goibi  presbyteri 
Vaudalium  dottores  erant  (coll.  Zeuss  p.  450") ;  scd 
exindc  nou  sequitur  cosdem  fuisse  utriusquc  populi 
t,erii>oiies,  queiiudiiioduiii  ex  veliemeiiiilius  Saviaui 
dialribis  iu  ariauismiiui  Gollioriiin  ct  Vandaliuin  (;< 
Hassmanni  Steir.  p.  10!)  allatis),  necnon  ct  ex  aucto- 
rum  silentio  de  vandalica  bibliorum  versione  im 
nicrito  conjicereiiir  cum  Casiillionxo  (ad  1'liilipp.  p. 
<i5)  Vandalcs  gotliica  versione  non  fuisse  usos.  » 

§  5.  Gotliiea;  lingux  tbesaurus  non  paucas  etiam 
couiinct  alieuigenas  divilias ;  quarum  admissio  ax  eo 
facile explicaiur,  quod  Gotlii  a  vicinis  gentibus,  aliis 
qiiidem  pro  aliis  leuiporibus,  relativc  ad  socialem , 
politicum  rcligiosumque  orduiem  fuerint  depeu- 
dcnles. 

c  Exaggerat  certoCastilliona-tis  dicens (Corintli.  II, 
prxf.  p.  iv) :  c  Vix  unum  aut  allerum  tuperesl  lingute 
gothicx  tocabulttm  ,  cui  aliud  afjine  anl  in  leccntioribus 
ermanicis  dialectis  aut  tallem  in  vttuttiorum  retiguis 
non  invenialur ;  >  nou  pauca  ecomrario  dantur  go- 
liiica  vocabuia,  quibus  in  lota  gernianicarum  diale- 
ctoiiiKi  scne,  et  quautum  scire  possumas,  affinia 
reperi.intur,  vid.  prxf.  ad  glossarium.  Sunt  equi- 
dem  nounulla  vocabula  gothica,  qnse  in  reliquiis 
Ecrinaiiicaruin  linguaruin  deperdita,  vx  indicis  ex- 
plica!ilur(vid.  Uopp,  Conjugalionssgslem  p.  x),  quxqtie 

1  Mnraviam  ,  Cnnfinia  Sillci  p,  llougriam  snpcrio- 
lem  ei  isuiem  Austiix  Danuhiuui  iulcr  el  Morawaiu 


(inn.  ntato 

nteri 

nimt 

miekka 

inutta 

atmna 

runo  (poeraa) 

kulta 

aeti 

lylti 


iinii.  sama 

UlOlli 


sanskrita  prxsertim  gerraanicis  tdiomatihu?'  rupie- 
ditavii;  sed  alia  suntlonge  plura,  qux  Gotbi  ex  alien» 
fuiue  hausetunt,  coll.  Grimm.  0'r.  I,  9  13"  edit.].  D» 
ttavicis  et  lithuuiiii  :i  jam  in  prxfatioue  ail  glossarinn» 
tnentioiiem  fecimus;  quoail  finnica,  ca  stint  sm\« 
qii:c  llire  (Ulfil.  iltustr.  n.  26S!)  jam  scythiea  incrito 
vocavit,qu*queeo  magisnunc  liodie  iilustranda  sunt, 
quod  eorum  reblio  ad  gerinaiiica  statula  sit,  i'orro 
ex  his  noninilla  eadein  rcmancnt  in  ulroque  ser  • 
mone,  ut  goth.  paida,  limi.  paita  (quoniain  p  in  go- 
thicis  vocabulis  niulum  occurrit);  et  alia  pluruna 
gothicis  coiigrueritia  Giimniius  ( in  <>j>cre  peno- 
dico  Uoferii  ad  scientiam  lingux  I,  tOsqq.)  esbibet, 
nec  supponit  vir  ille  doctus  quin  alterutra  lingua  ab 
alia  iHuluaU  sit.  Scilicel : 
goih.  mapa 

marei 

namo 

iii.ii 

tuutd* 

ahatut 

runa 

gulp 

oifjzi 

dauhtar 
quibiis  ci  seqneniia  adJi  posscnt 

;  ■  iU    tumil 

nianags 

nittap 

hansa 

audag 

miton 

tggtm 

ratti 

wapo 

tiupju 

kiuan 

valdujni 

htuibs 
eoll.  CaslilL  ad  Timoih.  II,  t,  S. 

<  Ab  Uunnis  uoniiua  propria  tautum,  auctore  Jor- 
nande  (p.  90  I.indenb.),  mutuati  sunt  Gothi;  Kmna- 
norum  autein  inulto  ininor  i.i  golhicam  linguam  ex- 
tilit  influxus,  qui  tamen  ex  eo  facile  explicatur, 
quod  lingua  latiua  ad  tntam  Mcesiam  eNtenderctur, 
quique  ntajorem  fuisse  videretnr,  si  golhica  scripla 
eo  tcnipore  eomposita  quo  Gotlii  superiorein  Italiam 
rnmanasquc  Gallix  et  liispanix  provincias  incolue- 
runt,  penes  nos  fnisseut  E  laiino  sermonc  imitua- 
tus  est  goluicus  vel  admisit :  miiifon  (miliiari),  kavis- 
jo  (cautio),  laiktjo  (lectio),  assarjus  (assarius),  ««• 
rali  (orale),  faskia  (fascia),  kaisar  (c;r.sar),  karkara 
(carcer),  kapilloH  (capillus),  iukam  (lucerna),  kumb- 
jan  (cumhere),  pund  (poudo),  elc.  E  Grxcis  autem 
majoreni  influxuni  experti  sunt  Goilii  ad  Danubiura 
hahitanies,  quippe  qui  semper  fiederaii  rcmanse- 
rint  cum  inetro|ioli  imperii  gr.ijci,  ex  quo  christia- 
uismum  receperar.l  et  indc  e  grxco  ronte  Bibiioruus 

jaceiiieiii  habil.niles.  Interpr. 
*  Ad  l>j<  lam  habiiantes  Inttrpr. 


i. ii/ii 

run.a 
luiuas 
mtettii 

il/IOttl 

u.uatei 
*<ahto 

mlia 

kiutata 

waltu 

Uibd 


S87  CRAMMATICA  GO 

11  -.--.■. >!!.-■■*  hauscriui.  Sic  e  Grxcis  mntuatl  siini, ex. 
ir.  :  minkiriiui  (jLupyapi-i;),  fhllktiin  (rrio-Tnto,-), 
iiii/rti<l<i  (anvfi;),  aipitttvile  (i-«i-<,\ri),  uckklesjo  (U- 
>'>iyjiu\  paurpaura  (nocyjpa),  di ukinj  (Hoa/ui,),  smurn 
(luW.iov),  tnban  (o-«Ckvov),  aiwi!<s(uu/us  (inoaToXo») 
Cle.  Scd  quam  facile  dccipi  possil,  <|ui  vocabiilornm 
eonsonaniian  Bimiun  urgei,  patei  ex  Ca^iiilionxi 
Rnnniadoa»  kd  Corinlh.  I,  iiii,  1 ,  qua  vir  il'e  do- 
c(ii*.  ilc  klismoktu  disscrens,  hxe  grxcx  originis 
inanifesifl  ese  conteudii,  cum  aliunde  lioc  inier 
i  ii  .i  Grsscorum  iiislrunienia  iiuiiiiuain  annuineratiim 
ruiss*  cerlum  sit. 

«  Nnllus  auiem  alienus  influius  apparet  in  flexo- 
il  |  mia;  naul  inlluxus  vocari  nequit,  quod  sxpius 
nnmlnibus  propriis,  ex  alieno  lontedesumptis,  aliena 
bil  Oesio  vel  alienaui  iinitaus,  vocabulis  indigems 
nihil  siuiile  evperieniihus.  Nec  in  syniaxim  exleri 
ullo  modo  influzerunt;  ita  sallen  ab  omnibus  prios 
ijntilieualur,  i|iiain  de  versione  ullilana  e  grxco  ser- 
vitiler  l.icta  aciiiin  es(,  vid.  prolegg.  ad  Llli  ain. 
(Juos  auieni  liellcnisinos  agiiosciiuus,  eliain  ad 
inJolein  goibicx  lingtix  accommodaniur,  cum  et 
non  pnceunte  grxco  alibi  occurraol,  ut,  v.  g.,  atlra- 
elio;  qua  deie  vid.  syiitaxina.  » 

§  (j.  Quod  de  liiier.Uura  gotluca  ad  nos  usque  pcr- 
venii,  non  nisi  inups  el  indigeus  esi;  pr.iler  enim 
fragmenla  Uibliorun  versionis  ci  qux  Skeireins  no- 
Mine  nolasuut,  quxdam  lanluui  iusiilsx  superstiles 
Mjm  reliqute. 

•  Quod  litteraturan  propiie  efficit,  prius  apud 
.  iiiiies  populos  apparuil,  quam  ipsa  litieraiura,  car- 
miria  scilicel  ei  cmuumet;  jain  vero  rem  eamdem 
apud  Golhos  sese  li;ibuisse  couslat  ei  voiabulis  in- 
vJi^tnis,  quibus  ad  illa  designanda  ntebanlur  :  f.antio 
i  niin  («on)  bic  dicitur  saggvs  (Eph.  v,  19;  Col.  m  , 
i(j),  a  sigijvan  («Sira);  et  cairucn,  fm/>,  a  Itupan 
(Rom.  xv,  9),  pro  ^utinv  etiani  usurpalo.  Prxter  has 
«lesigualiones  generales,  daniur  et  nonnull.e  appel- 
lativx,  ut  pro  hytitiio,  hazeins  (Cuvo;  Eph.  v,  19; 
Col.  lit,  10);  in  uaiteins  (coll.  vet.  lilh.  neizjun, 
Cf.  II,  1128),  quod  Ue.  it,  7;  nt,  28;  Luc.  v,  23, 
pro  pMo-ynuia.  ponitur,  siirps  germanica  lacile  agno- 
scetur,  qua  ironicum  ei  declamatorium  cariuen  ex- 
prinilur,  lali  carraine  apud  Cotbos  forsao  neip  vo- 
cnto,  ul  apud  vel.  sepienlr.  uid,  coll.  Gf.  II,  1031. 
Carminibus  religiosis  nulla  fueruul  propria  vocabula, 
velsaliem  liiblioruin  interpreles  egrxeo  psaluia  (Luc. 
xx,  4-2)  vel  psalmo  (Cor.  I,  nv,  »G;  Epb.  iv,  8 
ntarg. ;  v,  19;  Col.Hl,  1C)  muluali  sunt,  licel  pro 
■^alui;  eiiatn  /iu/>  (vid.  supra)  usurpare  poluissenl. 
De  gnomis  vid.  inlra.  jfciiigma  vncabaiur  (ritahtt 
(Gor.  I,  llil,  12);  simiiitudo,  gajuko  (vid.  glossar. 
h.  v.);  fabula",  parabolx,  narraliones,  tptll  (vid. 
^'!oisar.  h.  v.).  Nonsoliiin  autcm  fuisse  canius  apiid 
(iotlios  ex  eo  concludlnus,  quod  proprii*  iioninl- 
hus  desiiineniiir,  sed  eiiam  ex  eipresso  Jorii.iml.s 
lesliinouio.  qui  eos  tiim  cuntiones  (p.  93  ed.  Lind.l, 
liiin  c,iimiiia(p.  83)vocnt,  aflirmans  insnper  histori- 
cos  ei  bcroicos  fuiisc  canius,  in  quibus,  cx.  gr.  Co- 


nnt.E  LiNCUiC.  m 

lliu  uui  eiitus  e  Scandiuavia  iu  coi.iinenlein,  Van- 
daliuiu  subjecllo,  coruin  per  Scythiam  ad  mare  Ni- 
gruin  iransilus  (p.  85),  immo  <  (acla  Elhesparnur, 
Hanala,  Eridigernl ,  YiJicuta?  rl  alwium,  quorum  in 
hac  gente  niagna  opiuio  esl,  quatet  vix  heroas  (uttt* 
miranda  jactat  imli/uilus  (p.  8U),  i  celchrabantur. 
Quo.id  vrro  ihyihinum  Itorum  carminum.nihilumnino 
iniviiiius  ;  lucmnl  probabilitcr  ileraliva,  queniadmo- 
dum  • .  iiiiinii.i  Cerinanoruni  canliis  ;  ccrlum  esi 
ainein  ea  beroico  Crxcormn  metio  non  fuis^e  indu- 
ta,  uti  iufcliciter  Massiiianniis  de  versu  iu  episl.  ad 
Til.  i ,  12  laudata  conjecil.  C:rterum  nec  erant  ncc 
fueruut  scripturx  mandata ,  scd,  ut  mos  erat  »pu<l 
alias  germinicss  genics,  a  cenis  cauiaiorilms  orali 
niodo  tradcbanlur.  Jam  vero  nos  fugil  golhicum  bo- 
rum  cantatorum  nomen;  nam  liujmijos,ui  llchrxo- 
rum  caniantes  leviix  (-/5ovt£,-)  apud  Esr.  II,  H  ct 
Neh.  vn,  I  gothice  verluotar,  dici  nequennt,  quippo 
cum  Hebrxi  more  nosiro,  Ccrmaui  autciu  more  po- 
litis  rcciiaiivo,  COiijuuetiS  citbarx  modulationibus 
(Jnrnaiid.  p.  80)  cancrent.  Alqui  eo  modo  canere 
gothiceest  tijgvan,  et  composiium  ussiggvan,  id  est , 
reciiare  («v«7iv«0T<tiv),  unde  saggvjans  his  cautalori- 
bus  uomen  accommoil;iiius.  Quoad  raiionem  quare 
Cmlioruin  carmiua  scripia  non  fuerint,  lacile  percipi 
potest.  In  prislinis  e.niin  lemporibus  hic  non  erat 
usus,  el  posito  quod  Gothi  ante  ullilanain  xtaiem 
scripturam  habuerini  (vid.  §  II),  hxc  cartninihus 
obvia  et  congruens  fuisse  crediiu  diflit.le  est.  Cum 
autem  ea  srriptura  illis  fuit,  quxconveniret,  deeruni 
Mcecenx,  nec  lilleris  libenler  iudulgere  poiueruut, 
nisi  cum  poliiica  quieie  gaudcnics,  patrios  mnres  si- 
miil  et  amorem  proprix  litteraturx  recepissent. 
Adde  eliam  quod  apud  Gothos  scriptura  diu  solis 
presbyteris  fuerit  reservata,  presbyleriquc  ad  defeo- 
dendam  et  propagandam  religionem  ea  primo  usi 
siut,  el  consequenler  carminibus  iudulgere  nou  po- 
lucrint,  etiainsi  mens  ilbs  fuisset. 

i  Non  pauci  eliam,  quodam  loco  Jornandis  innixl, 
credideruni  prisiinis  Cotbis  scriptas  leges  fuisse. 
Hic  locus,  eiiam  sub  alio  respeeiu  conspicuus,  sic  se 
habet,  p.  95  Lind.  :  t  Dicencut  omni  pene  pkilo- 
sophia  eos  (Coihos)  nttti  u xit :  nam  ethicam  eot  entdi- 
ti/,  iil  barbaricot  moret  ab  eit  competceret ;  phtfticam 
Iradens,  naturaliler  propriit  legibut  virere  (ecil ,  quas 
usque  nunc  contcriplat  bellaginet  nuncupanl ;  logicam 
insiruens  eos  rationit  tupra  ccelerat  genttt  fecil  exier- 
lot;  practicen  ottendent  in  bonit  aclibut  couvertari 
fussit ;  tkeoriccn  demonstrant  tignorum  duodecim  et 
per  ea  planetarum  curtus  omnemque  ustronomiinn  cott- 
leniplari  docuil,  elc.  £/<!;|il  yrudemiortt  virot,  y  im 
iheologiatn  inslruent  numina  quadain  et  sacelin  vent- 
rari  tuatit.  >  Quamvis  ccituin  sil  golhicam  geineui 
ncn  eo  modo  philosopliice  iiisiilutaui  essc,  quo  hic 
Jornandis  locus  indeeente  et  imtlgestl  cniiliiione  pk- 
nus  nos  persu.isos  hahcrc  volii.-rii,  lunc  i.iihcii  Co  li«s 
iion  incullain  gciitem,  sed  dc  huiuanis  el  diviuis.  01 
lerreslnhus  et  ccelosiibiis  rebus  »arie  eiudiiaiu  lm>  8 
conttqullur.   Jam  vero    sivc  vkinu  »inc  NMMIM 


889 

fcitiei  comparantibus  nobis  con-ial,  quibus  exdem 

iiieruntiiistilutiones,  quxdam  cllectiofuit  sentcntia- 

rum;  sic  Indis  Puranas,  Gracis  Gnomi  llesiodiquc  dies 

et  opera,  Scandiuavisdives  et  poelicum  sentciitiarjin 

cnrpus  (vid.  Dietricti,  Altnord.  Letebuch  praef.  xxxin), 

nec  non  et  Germanis.  Simile  crgo  senlcnii.iriim  cor- 

pus  apud  Gotlios  invenire  deberemus,  el  liuic verisimi- 

liter  alludii  supra  lauitatus  Joinandis  locus.  Mcntio- 

neiu  enim  laeit   de  quodani    senientiarum   corpore, 

sciiptura:  mandaio,   liomitiecjue  Ue/fufjrfniunj  indigi- 

taio.  Scd  quid  lia;  lietlagines  vel  correclius  BUaghieh 

(vel   Dilugeineis)  1   Pene   nmnes    lias  babueruiil    ul 

veras  leges   et,  innuente  Jornande,  codicem  lcgimi 

goiliicarum   :   inde    nnnnulli  quaidam    monumcnia 

srripta  anie  UIGIam  fuisse  censuerunl;  alii  de  autlien- 

liriiate   bujoa    codicis  dubilaverunl  (coll.   Uauso, 

G.  uh.det  Ottgothen.91  i),eieqiiidem  merito,  cum  non- 

iiisiregnuiile  lMiriclio,  iu  sxculo  scilicet  qiiinlo,  Wisi- 

goibicodiccmlegiim  bubuerinl(Aschbach,  Geich.  det 

Wettijotlten,  157). Sed  contexlus,  si  exaniineinr,  bauc 

iiiierprciaiionein  minime  justilical.  Ilic  enini  lacnna 

evidenter  adest;  nam  quxcunque  leges  vel  siaiuia 

siipponi  possii.l,  uiillus  imquiin  pliilosoplius,  physi- 

cam  docons,  leges  civilcs  lulil,  el  suut  liic  ad  phy- 

Bicam  adscriptx,  sed  de  invesligalione  lantuin  na- 

lurae  el  essenlia  reruni  disseruit;  deest  igitur  in 

textu  srientia  vere  plnlosopliica,  /'o/iiia  scilicel,  6cu 

viix  civilis  institulrix ;  uudc  facile  patei,  quod  erroris 

l.indainenlum  in  iiaiuru/idr  jaceat,  sic  forsun  senienlia 

primitive  concepta  :  plujsicam  tradens  uaturain  rerum 

ut  discerent,  politinm  docens  naturaliter,  ctc.  Non 

est   in  uper   necessuin,   ut  per   has  leges  positiva: 

iiitelliganiur;  sed  econlrario  legiiime  supponi  poiest, 

ca  esse  lantum  naturalia  a-quitaiis  principi-i  quibns 

v  la  civdis  iustituiiur.  Nec  non  et  formulas  incanta- 

lionis  et  conjurationis ,  quales  nobis  e  Graccis,  Scan- 

dinavis  et    Geruianis   tradidit   antiquiias ,  in    voce 

%ml'wnes   locuni  Jornandis  modo  laudatuin  fequen- 

tes  suspicari   posscmus,  ni-i    ctiam   coniexius  ai! 

uiinus  usitatam  significalionem  ranfns  vocein  cuntio 

rcslringere  suaderel. 

i  De  Ribliorum  versione,  qua;  ad  quarlum  circiler 
Baiculum  ab  Ullila  inctcpta,  ab  alio,  nisi  forsan  ab  co 
ipsocoiiiiniiaiafuit.janisuprain  prolegg.  ad  ulfilanum 
icxtum  qiiuistio  fuit.  Quoad  vero  Skeireins,  boc  aliud 
gotliice  litieiaiuraj  majus  fragmentum  a  Massmanno 
edituin,  ad  quodr.am  leinpus  referendum,  utrum 
versio  sit  vel  originale  scriptum ,  deniquc  a  quonam 
Golhorum  doctore  confectum  sit,  boc  adliuc  iu  dubio 
remanet,  coli.  Lobe,  Tcitberichtigung  der  Skeireint, 
Altenburg  1S30. 

c  Plorcs  insuper  alias  versiones  tbcologicosque 
tr.iciatus  plures  consciipiii  Ulfilas,  ut  e  documentis 
prinio  lecenter  consultis  ct  :i  Waiuio  (  Veber  das 
Leben  und  d\e  Leitie  des  itfila,  llannov.  1850)  edilis 
mdubilanter  constat;  ibi  enim  dicilur  (pag.  14)quod: 
<  et  ipse  (Vlhiab)  irtbus  tir.guis  (grxca,  lalina  cl  go- 

1  (jiiomoiio  in  editioncm  gerinanicam,  aliunde  i.vn 
cxquisilam,  siibn-pseril  ille    yravjs   errnr. 


rorsus 
nescimus.  Non  cniiii  doctns  editorc-»  fugil  nnll.im 
uuiuiain   vel   uiiuiuiain    laudiilaai    luis-e   i-pulolam 


INTRODUCTIO.  S90 

lica)  plures  traclaiiis  cl  multas  interprctaiioncs  »*■ 
tcntibtn  ad  ulililatem  e'.  atl  trd' pcationem ,  sibi  ad 
Kternam  memoiinm  el  mcrcedem  post  se  ilcn  liquil.  » 
Ad  anleriorein  epochair.  pertinel  hiiioricnin  c/pns  .'/> 
Abtavio,  et  geographica  tcripta,  \el  potins  qtr.ddam 
ilinerartKni  lolius  GerinaniK  nb  Atltanarito,  llilde- 
baldo,  ilarkomiro,  ad  sextum  ssculmn  conseripinm, 
qnodque  geoqraphus  liavennas  sa^pissinie  ref.rl  (vid. 
Grimmium  Gr.  xlvi  [la  ed  t.1 ). 

«  Ad  lillenlnne  dominium  referenda  suut  nec 
Galendarium  goibicum  ,  nec  golbicac  subscriptiones 
nonuullorum  documcntoruni  in  llalia  laline  conscri- 
plorum  (vid.  gntli.  glossar.  privf.),  licel  nobi* 
inagni  sini  alias  inumenii ;  multo  niinus  ea  spuria 
quae  M.i-siii.niiiiis  imiltis  quidciu  sudoribus  compa- 
raia,  c  fonic  niinium  fallaci  bausii,  et  in  opere  pe> 
riodico  llauptii  Mterihum  I,  '291  sqq.  iioniine  co- 
thicnrum  minomm  iuscripta  in  luceni  edidit,  coll. 
§7.. 

§  7.  Golliica  liugua  non  nisi  brevi  teiiipore  floruii; 
in  Moesia  nobis  cxiinguiiur,  sese  extingiicntilins  indi- 
genis  Golliis  a  Uirrenle  novurum  populoruiii  in  l)a- 
niibianas  regiones  irruenlium;  in  oci idenialilius 
;,uteni  lerris,  ubi  Golhos  Ostro-  el  Wisigolhi  suppl.ili- 
laverunt,  bax  probabiliier  priuS  quam  populus  ipse, 
infliif nte  latino  scrmone,  extingui  debuit. 

«  Golbica  lingua  in  liilerariain  provccla,  vel  saliem 

primo  scriptura  st.ibiliia  est  in  Mtesia,  ubi  scripturam 

Ullib.s  adinvenit  (vid.  §  II)  versionemque  Biblio- 

rum  incoepit.  Ilic  lloruit  golliicu^  sernio,  eliain  inor- 

luo   Ultila  (383),  ut  ex  Teitiilliaui  '  epiatola   circa 

aii.  403  sciipta  patet.  Ilxc  porro  epistola  (llieronymi 

operum  lom.  I,  epist.  cvi;  Palrol.  loin.  XXII,  edil. 

Migne;  epp.  ll,  p.  (>2G  cd.  Pa  is.)  roponsuui  conli- 

net  Sunnix  el  Fretelae,  Gotliis  presbyteris,  de  non- 

nullis  Velcris  Testamcnli  locis  divum  ilociorem  in- 

ti'rrogantibus,  quaque  noit  ad  instilutioiiem  oralcui 

taiiluni,  sed  ail   quoddam  opus   scriplum   cerio  usi 

siuii.  Quin   immo  ad  tionuin  usqnc   saeculuin   apud 

Gotbos  Danubii   inferioris,  ut  Walafrido  Siraboni  a 

missionariis  narratuni  csi,  iu  goibico   sermone  di» 

visia  olficia  rcciiabantur.  <  Cothi,  inquit  (De  rebus 

eccles.  7) ,  qui  el  Getay  eo  tempore ,  qno  ad  fidem 

Cltrisii  perducli  tunl,  in  Crcccontm  provinciit  com- 

moranlcs,  noslrum,  id  cst  theoJitcum  termonem   ha- 

buerum,  et.ul  hittoriat  testantur,  poslmoditm  ttudioti 

illius  geniis  divinos  Itbros  in  tuce  locutionis  proprieta- 

lem  iramlitlerunl  ,  quorum  adhuc  monumenla  apud 

uonnullos   habenlttr.    Ei    fidelium    fratrum    relation» 

didieinius,  quod  quasdam  Scythaium  genies,  nwiime 

Tomiiunos ,  eadem  locuiione  divina  hucienut  rcciiari 

otficia.  >  Cum  aultm  Olaus  Rudbeck  (Atlai.t.  III,  210) 

narrat,  qttod  sua  etiam   Tlile  (in  saiculo  17°)  in 

plniiinis  Walacliia:  locis   vesligia  gotbici   sermonis 

siipererant,  boc  ad  fabulas  ;idscribenduni  est.quibus 

abundal  bujus  auclcris  opus;  immo  eliamsi  verum 

ess  l,  ut  ille  aflinnat ,  quud   ipse   ildeiii  liomineiit 

Terlnlliani,  qni  aliunde  anno  cnciler  216  olsiit.  Hic 
igilur  calami  lauium  lapsus  ailest :  IIIKUONYMUM 
poncre  volens,  mcndose  TtllTULLIAMM  scripsil. 
Intcfi  t. 


SOI  GRAMM\TICA  GOTIH&tf  LINCU.E 

quriiulnm  u!  bll  rt-gioiiihus  ail  regciu  Suecorum 
lcgatnm  ,  qui  l  llilnn  golhicc  lc^er.il ,  liinc  lamcii 
gothicam  lihguam  tiinc  lemporis  iu  Walachia  exli- 
tisse  immcrito  concludereiui'.  Castillionaeus  cquidcm 
(II  Corinih.  p.  85)  hxc  golhiae  linguaj  vesligia  in 
ista  regione  per  Saxoncs  Tiausylvaiiix  colonos  cx- 
plieare  potuii  ;  quis  auiem  cred.il  S.ixoncm  Ullilaui 
eo  mixlo  legero  poiuis  e,  ignoitl  sciiplura  linguaque 
gothicis? 

f  Quoscunque  Gothi  sulijecerunt  populos ,  eis 
niiiiipiani  suiim  idinma  imposiiermil,  jnra  patriosque 
mores  simul  aiqne  linguarn  seivari  penniltciiies. 
El  fiiii  in  lialia  Oslrogoihorum  sgeodi  ratio.  Ilic  in 
medlo  relinquomus,  utrnm  Manso  punctum  leligeril, 
ilicens  (Getcliichle  des  Ollrogolh.  Ueiclts,  135)  Gollios 
[iitel!eii(se,  quod  I  legibus  et  scnnolie  liniuanoium 
iioinilsi  diseere  et  accipere  posseut  ( nam  vir  ille 
dodus  miriliee  de  lingu.t  golhica  pulal ,  cuni  vulgo 
conlendens  eam  nondnin  salis  peiTectam  fuisse,  ut 
nccessarias  viiae  civilis  cogitationes  evprimere  vale- 
rei);  sed  dc  facto  gotliica  lingua  nullo  inodo  apud 
Italos  introdeci  noiuil :  peculiarcs  enim  sunl  casus 
peetiliaiibus  cxp'icandi  rationiuus,  cum  Komani  qui- 
datn  gotli'ce  locuii  sunl  (co!!.  Cassiod.  8,  21); 
econtra  nova  lia>c  regio  urbana  moribus,  productio- 
nibus  opuienta,  volnpiatibus  unica,  Gotliorum  adeo 
anintos  seduxit,  eorumque  nationaiilatem  infirma- 
»it,  ut  jam  Tbeodoricus  ad  gymnssis  roinana  fre- 
quentanda  snos  innixe  incilaiet.  Quod  auiem  in 
ltalia  Gottii  gulhice  loculi  sini,  lioc  proliatur  tuin 
cx  inscriptionibus  neapoliUni  el  arelini  docuineuli. 
luin  e  sejuncti»  tribunalibus  Golliorum  et  Iialorum 
(de  quo  suum  sensum  ape.ruil  Gluden,  Das  romuche 
liecht  in  Obigothisclien  Heiclte,  iena  1843);  et  verisi- 
mitlimura  est  rcli'iuias  omnes  goihiei  sermonis,  qua- 
les  nunc  liabeinus ,  cx  lialia  fuisse  dedncias ;  coll. 
Caaill.  spec.  IV  et  ad  II  Cor.  p.  83;  W.  Grimm. 
Jaltrb.  der  Lit.  XL!!i.  29. 

<  Nec  ulierius  Wisigothi  in  victoria  ahtiiendo  pro- 
gress:*sunt,  peslquam  in  Franciam  el  Hispaniam 
irruissenl;  qoemadmodum  enim  in  sacris,  iia  ct  in 
profanis  lolcrantes  se  prabueruni.  Gothi  ipsl  stios 
mores,  !eges  sermoncmquc  per  ducentos  annos  ser- 
vanmt,  donce  regnante  Keccarcdo  (001)  Komani  fie- 
rent.  Hic.enim  Golhos  ct  Itomanos  sihi  subjectos 
unum  populnm  unamiuc  gentem  eflici  desiderans, 
in  hoc  consilio  exsequencto,  innuente  clero,  tolus  in- 
iubuit.  ltaque  tulil  lcgem  ad  utrosque  perlinenlem; 
cuin  auteni  subjectorum  Romanorum  longe  major 
csscl  nuincrtis,  lex  ista  latine  redigi  dehuit,  ita  ut 
laliitui  reipublicre  sermo  factus  sit;  ebristianx  (idci 
tlcvotus  erat ;  hinc  divina  officia  latine  celebrari  jus- 
sh,  ita  ul  Ixijus  Ecelesia  sermo  deinceps  latiuus  fue- 
ril,  aiilicis  suis  nomma  latina  dedit,  ita  ut  aulica 
liugtn  juii  latina  evaserit  (coll.  Aschhach,  Gtseh.  der 
Weslgethen,  p.  830  wq.)i  confectis  bis  mutationibus, 
uoteratne  gothica  Kriptornin  lingua  supereisel  ISqul- 
«toiu  lingiia  iu  iillimis  temporibus  doniinaliuiiis  ;o- 


iliicjj  paulalim  ab  orc  populi  ilecidcre  visa  esi,  ci 
BXetplll  paucissimis  geruianieis  vocahtilis ,  qu.v  in 
bispauica  inducta   sunt  (coll.  goth.  gleiiar.  pfwf.), 
noniiulla  l.inlum  e  rusticain  llispaniar  dilleCIO,  qu.c 
forsaii  non  sine  ralione  t/ermnniivi  (a  vet.  gprm.  guu, 
iiis,  tjauer,  ruricnb)  iuineopatiir,  ex  pcrinanieis  illn- 
siranlur,  ul  :  ledro,  sinister,  golh.  hleidumeS,  a  slirpe 
hleid,  lctt;  mttndo,  ficics,  golli.  munpl,  os;  eliim 
fortasse  yodo,   dexter.  goih.  ged,  honus  (m  sllunde 
expressio  dexteram  latus  significan^  etiam  pro  bono 
»alel) ;   ttario,  corpos,   cadaver,  goth.   ttaui,  navis ; 
ttnclas,  inaniis,  golb.  aijija,   arlicidus,  r.orpns,  coll: 
angl.  <mc/«,  infer.  germ.  enkei.  Ncqtie  in  bis  invcsti- 
gationibus  longius  progiedi  licel,  cuin  alia  nonnulla, 
specie  germanica,  roinaua*  lamen  sunt  originis,  ut  : 
asat,  aures,  eqnidem  ^oih.  nnsn,  sed  bispan.  aso,  au- 
ris;  moter,  comedeie,   equidem  goth.   matjatt,   sed- 
bispan.  ni*/er,  introducere ;  bufnr,  clamare,  vocare, 
equidem  goth.  vopjan,  sed  hi-pan.    bu[ar,  mtigire; 
ipsum  naeio  hispan.  navio  (navi>l  essc  posset,  coll. 
Vocubulario  de  Germania  an  den  llomances  de  Cernta- 
nia,  editum  a  Joan.  Hidalgo,  Madrid  1779.  I  \  go- 
thicis  scriptis,  qu:v  ad  nos  pcrvenernnt,  ullum  iir 
lltspania  confectum   fnisse  cum  quadam  cerlitudine 
slatuere  non  possumns ;  qui  enim  codieem  caroliuum 
et  fragmenla  VcterisTestanienii  hic  composita  fuisse 
assererel,  eo  fundamento  nixus,  qtn  d  prior  origini- 
bus  Isidori  hispaiensis  superscriplus  sit,  el  posicrinra 
texlui  complulensis  nibliae  conveniant,  intolerabilem 
luerelur  genlcniiatn.   Neque  umen   audiendus  esi 
LembLe  (Gesclt.  Spaniens    1,   S45)  dicens  :  nullum 
buperesscvesiigiuin.  cxquo  deduci  possit,  in  Hspania 
gotbice  geriptum  fuisse;  qua  dc  re  coll.  Massniaunuiu 
in  Hauptii  Zeiischrift  I,  378.  Gaeierum  si  gothici  tibri 
commemorantur,  non  equidem  quoe  gntluco  serinone 
fuerini  compositi,  sed  quod  ad  officium  gothicum,  iit 
esl,  ad  liturgiain  generalem,  a  concilio  Toletai  o  in 
ecclesia  gothica  ilispaniac  et  Sepiiinani;v  introduclum 
utlibri  rituales  pertineienl  (Ascbbacb,  550). 

<  Cunslaiitinopoli,  in  qua  civilate  ad  lineiu  versus 
quarli  sxculi  et  initiuin  quiuli  schola,  curante  Cin y- 
sostoiuo,  aperta  fuerat,  ut  Gelhi  gothice  doccrentur 
(vid.  Massniatui.  Skeir.  01),  de  goihico  sermone  sac- 
pius  qu£siio  esl;  hic  eiiam  saeculo  decimo  mcmora- 
lur  adliue  qu.'Jdam  Goithikon  apud  Constaniin.  l'or- 
phyrogen.  Uc  Garemon.  auLti  byiant.  I,  83.  lioc  purro 
Cotthikon  non  proprie  canius  erat,  sed  species  ludi 
vel  gpeetaculi  (et  expresse  tlicebatur  irat?«tv  tq  ym9i- 
xov),  iti»ii.'  die  duodecim  noctium,  in  imperiali  pulatio 
inler  epulas  a  Vcnetts  et  Prasims  intmductum.  L)uu 
eraul  castra  :  ex  utraquc  parm  duo  Gottn,  qui,  vesie 
pilos.i  indtiii  laeiemque  larva  coopcrti,  simslra  inaiiii 
clypcum,  licvtr.i  auiem  virgam  gercbant.  Cantus,  qui 
Ipectaculum  COtnitabaiur,  allerms  vicibus  refere- 
batur  partiui  grwee  a  ehoristis,  p.irlini  barbare  a 
Cotliorum  pets.Mi.i  imlutis.  Jatn  vero  lu  iwsteriore» 
lnilum  aj>c  ieulet,  inediis  slrepiiibus  clypeoruiu  »ir- 
|U  pcicussoruin  picuo  oic  ciJiiiabanl  .  Dtl,  tui  '  tuut 


IISTUQDfJCTIO.  8ft* 

compontnles,    ilcrumquc  ad      qui  anno  1436  a  Venciis  Asov»  in  uibem  Ifgaius  esi: 


895 

orbico    rnolu    ludum 

uiramquo   partem  secedentcs,  comitanlibus   pandu- 

ris  ',  recilabant :  i  raucjac*  /3ov-/.c'  /SflxnSia» '  «71«-  yocu- 

SsvTtf*  (Xxtj^oviScc*    cvxeotuc"  ayr.a'  pova*  wpa"  toutou* 

/3avr£C"    (So?k   itpiipv  (7rtO"xuavT£C"  iu£TctX£aTOuc'  vava' 

Scouc'  8«'ouc'  aeSaxtSa'  vavcV  oVtu.cv-.-yuy-euCsXc  yvuiXouc' 

-yuStXapcc'  vocva*  yuCiXouc" -yuSAaf.ec'  vavorTOu  yty&tpa' 

St  TouXCtXc  vtx«TM  touXSo*  vavit..  »  Deinde  vocabula 

grtcca  sequebamur,  quibus  hxc  barbara  ilerum  suc- 

ceibh.ilU  :  (  tftp-  lCtpufi'  tou  lyytpoW  yepytpiOpta' 
vavi-  -rtxaSiao*t«tjO<Toupr;.  Quae  vcrba  ad  <:um  lineni 
tanium  liuc  atlulimus,  ut  unicuiqtie  pateat  quod  can- 
lus  illc  ( ii. im  sine  dubio  verba  sunt  cantus)  nou  go- 
tliicus  sit,  quodque  ipsius  auctor,  sive  sponte  sua, 
sive  alterius  consilio,  golhicitatem,  ul  ita  dicam,  ho- 
mni  verborum  hebetasse  videatur.cuinasseraiCoihos 
diccrc  Tti  roTfitxa  cmva  liot  TauTa.  Hic  veio  liomcn 
Gnlliiirom  conspicmnn  esi.  Umlenani  igitur  buc  ve- 
irire  potucruut  Gotiii,  qui  aliis  g^iilibus  gennanicis 
hi  imperio  constantinopolitano  imperalorumque  aula 
jam  ex  -eiatc  justiuiana  cesscrant?  Nonoe  bi  Golhi 
dicti,  vel  polius  Julx  *  erant  illi  inferioris  Germanix 
incol-e,  qui  sub  imperatoribus  ui  Barangce  siipendia 
merebawur  aulaequc  vacabant?  Saliem  refert  Geor- 
gius  liodinos  «V  Offic.  aut.  Contlant.,  p.  HO,  quod  hi 
Barang-e  primo  anni  incipicntis  die  Cacsarem  xiTtt 
T«v  n«T/)tov  •vX-Tj-rtrov  «utwv,  rj-youv  t-yxXttrri,  congralulari 
soleb.int.  Quoad  ludum  vel  spectaculum  Coihoruni 
dicluni,  plane  congruit  cnm  sueco  Julbock  ei  inferio- 
ris  Gcrmanise  incolarum  Schoduvdlopen  (sup.  germ. 
Schaulcufellaufen,  gall.  la  covrsc  au  diablc),  quod  a 
Ducangio  Cervuta  (vid.  h.  v.)  explicatnm  et  a  non- 
iinll  s  medix  setalis  auctoribus  etiam  Joitici  nuucu- 
paiinn,  a  Reiskio  auiem  ad  Const.  forphyr.  p.  112 
Lips.,  male  ludi  gothici  dierlur.  Qnod  -tnicum  germa- 
nicam  stirpem  sapil  vocabulum  in  isto  Gotthikon,  est 
iti-rc-»Tw,  qrio  chorista;  bysantini  Gollros  aiihoru- 
bantur,  ut  saltationcm  incipercnt.  Gothice  deduce- 
rclur  a  andbahljan ,  sed  suii  bac  forma  «j-.T.aaTw, 
nordgermanico  atnbaht,  eic,  magis  congruii,  vid. 
goth.  glossar.  Neque  prretermitti  potest,  quod  ■youvac 
(gttnnn,  pellieeae  vestes),  quibus  induebantur  Gotbi, 
sd  infcriorem  Germaniam  (Saxoniam)  pertineaut,  in 
anglico  gowu,  toga,  asservaUe;  vid.  Ueiz  1.  I.  p.  413. 
Niliil  ctiain  gothici  in  hoc  Cotthikon  invenire  poiuit 
Nassuiaiinus  (ia  llauplii  Zeilschrift  I,  360  sqq.);  et 
jul  a  tut  longius  aequo  pelcrciur. 

i  Diutissime  superfuit  gothica  lingua,  si  tamen 
vi.iloribus  lides  adbibenda  sil,  in  Tauriea  Chersoneso 
(gatl.  CrimAe),  ubi  Gotbi  tetraxiti  habilubant.  Refe- 
rente  Procopio  (De  bell.  guth.  iv,  4,  6),  hoc  priuyus 
omnium  agnovit  brabaiitinus  Minorit  Wiliiclm  Kuys- 
brock  (Rubruquis),  qui  anno  1253  banc  regionem  pera- 
guvil,  cujusque  unica  relatio  :  <  inter  quos  erant  mutti 
Voti,quorum  ydioiua  etl  teulonicum,  t  ah  interprelibus 
maxime  dcforinala  fuit,  vid.  Massmannum  !.  I.  351: 
aiiquid  verocertius  invenilur  apud  Josapbal  Barbaro, 

•  s,,,„riPS  inslrunienli.  Inlerpr. 

*  Vuleres  Danije  iiicolx.  lntcrpr. 


Cotthi,  inquit,  purlano  iu  lodcsco,  ct  so  quetlo,  perehe 
havendo  un  famiylio  todesco  con  iui,  parlavano  imieme, 
et  iuiendevaiisi  a:iai  i  agioncvolmcnlc ,  cost  come  si  in- 
leuderia  ttn  Forlano  con  un  Fiorenlitw,  id  esl,  lingua 
leutonica  utebantur  Gothi;  idquc  comperlum  habui, 
quod  cum  apud  me  teulonica  familia  csset,  nini  iilis 
loquens,  intelligenter  audicb.itur  ct  vicc  versa,  eo- 
dem  prope  modo  ac  si  Forlanus  cl  Florenlinus  inter  su 
colloqucreutur  (apud  Kaniusiuin  II,  97);  Busbeck,  qui 
annis  1557-61  ut  Imperii  lcgatus  Consi-miiuopoli  de- 
gens  duos  viros  cugnoverai,  a  Crimen.sibu■)  Coiislan- 
liiiopolim  missos,  iu  Legatiunis  iurcica;  epist.  IV, 
p,  2577  (edii.  Francf.  1598)  recensioncm  exhibel 
vocabulorum  qute,  sine  dubio  gcrmanica,  promagna 
pirteomniiiosuiit  gotbica,  ex.  gr.  :  Plut,  gcrm.  iJlm, 
sanguis;  itul,  genn,  Stuhl,  sella;/i*«:,  gcrm.  llaus, 
doinus;  wimjart,  gcriu.  Weinberg,  vinetum;  reyhen, 
germ.  liegeu,  pluvia;  bruder,  germ.  Itiutler,  li.iler; 
schwester,  genn.  Scbwester,  soror;  nlt,  germ.  ali, 
vetus,  senex;  talt,  gcrm.  Salz,  sal;  fitci,  gerra. 
Fisch,  piscis;  liauda,  germ.  lland,  nianus;  tuuniiu, 
gcrm.  Drumicii,  pulcus;  schwali,  mors,  vid.  ajiud 
Massiuanu.  1.  I.  p.  367  sq.  J5ed  noincii  Gotliuruni  cir- 
cumeuiido  deperdftum  cssc  vidctur,  ncque  hodia 
uila  hujus  scrmonis  vestigia  jam  inveniiinlur,  vid. 
1'allaa,  Yoyagct  dans  les  youverntmenls  mhidionaux 
de  Cemvice  de  Huuie,  II,  396  sq.;  coll.  Zcuss,  Die 
Deulichen  p.  432  sq.;  Castili.  Spec.  xxni  sq.  > 

§  8.  Quamvis  goihica  lingua  nobis  mature  cxtiuct» 
fucrit  ejusquo  litteralune  nonnisi  paucissima  frag- 
menia  ad  no»  usque  pervenerint,  qut»  tatnen  super- 
sunt  abuude  suliiciunt,  ut  cjus  liiigii-e  noliiiam  per- 
fectissimaiu  coniparenuis ;  ex  his  eniin  sermonif 
ih'.'saiiro,  1'uriiiatiune,  consplcua  qua  in  alia  idiomata 
vertitur  lacilitale  cognitis,  llinc  giammaticale  artifl- 
cium  conttrueie  possumus.  Caterum  ncniincm  fugii 
goihicam  giainuKtiicain,  gramniaticx  Geruianurinn 
pra;cipue  congruerc. 

i  Guthos  non  esse  rudem  barb-irainqtie  gcntam. 
uti  de  his  et  aliis  Gormanis  oliiu  fama  crat  nuncqua 
cst  hodie,  jain  Crimmius  (t'r.  xlvi  |1«  cilit.|)  coni- 
probavit;  nei|Ue  in  perlicienda  lingua  segues  fuisse 
jani  confessi  sunt  iuedioluni  spcciminis  editorcs,  qui 
p.  xii  assertint  i  cettite  Vlfila:  Golhorum  sermonem 
jum  tanlum  (uisse,  ul  cum  cultioribus  linguis  cerlure 
potset.  t  ilujus  tameii  cunlessionis  adeo  postca  obliti 
sunt,  tit  Majus  in  priefalioue  ad  tomum  octavutn 
novx colleclionis  scriplorum  veterum  iterum  ibarbariem 
linguce  >  gothica:  comniemoret,  et  Castillionsus  in 
aiiiiolatioiiibus  ad  paulinas  epistolasase  ediias  haud 
seinei  inibecillitatis  et  imperfecltonis  ut  i  linguam 
rudem  i  iiisiniulet,  iinuio  semel  assevai  (ad  TimoiU. 
II,  II,  16)  in  gothica  ltngua  esse  «  itsum  Un.t  per  se 
absurduiu,  lamcu  ijolhicis  scrtploribus  ulpote  ;'•:  Hmjua 
adkuc  rudt  liaud  infrequentem.  >  Adeo  perdiffici-e 
cst,    ut   qui  alicna;  geniis  ost  de  nostro  sermone  * 

*  Geiiuauico.  Iniecpr. 


*95 


CIUMM.YTICA  COTIIICE  LINGU.E. 


U96 


rccte  .Tstnnare  possl.  Niijue  cniui  goihica  linguai 
viiio  viiii  potetl ,  ojnotl  imbohIIU  verbi  ronnii  ea* 
•  i-.ti ,  ■|int)U!>  nlil  MnnoBM  gaudcnt,  eum  mi  enn- 

tlrticlioiiihus  i.imi  mirc  supplcal,  mullo  iniiins,  quod 
propria  vocabula  rebus  cl  ideis  niiii  cxcuseril,  |io- 
pulo  prorsafl  ignotis;  coll.  goth.  glo^s.  praf.  Si 
igilur  sermo  iis  inJigeat  vcl  paupcr  s  I  vocabulis, 
i|uiiius  oiariua  desigiienlur,  iioii  lam  niirum  csi , 
i|uam  fui-set,  si  gens  iier  per  raare  (ecissei  mariqne 
luisset  MMMl ;  scd  iiovum  cst  iiidicium  quod  ab  an- 
liquii  dieia  de  Gothii  e  Scanditisvii  emigranlibus 
cortiuique  iiavigJli.uiibus  mcra  ligmenia  sint  ct  la- 
l.ul.c  (vid.  supra  §  1).  Ouo  ciiiui  paclo  Golbi,  qucin- 
adiitodum  sepeulrionates  geuies  su.i  skipbrot,  skib- 
hrutt ,  tkepp&brote,  iia  skipabrnka  non  formassent ,  si 
rem  prius  cognovifiteni!  Prslarea  tniruniue  ulli  vi- 
deri  potMl,  quud  Gutlii  nullum  voc.bulum  pro  w- 

yvie  li.be.uil ,  liunc  per  barne  bttrmi  cxprimiiiles? 
Ni  l!o  euun  alio  inoilo  si.uilicalur  apud  vetcrcs  lin- 
gius  .  v.:i.  norv.  tmriiubiiin ,  ilau.  bninebtuiii,  succ. 
tiariibarn,  vei.  sup.  gerai.  chiudetcliind ,  chiudo  chimt; 
cii.ini  apud  ree.  Uip.  gcrm,  kindeskmder,  ct  cognaios 
Benuones  ,  quiu  immo  apud  llonieruin  neoaii  nullum 
daiur  propi  iiui  vocabulum,  sed  xquivalenier  ex- 
prnn  lur  :  ,t..j  ..v  iratdcc  Jum  vero  ex  eoquod  goiiiica 
lingua  verborum  ad  civilem  viiani  pertinentium 
iuopia  labon-l,  Mansu  (Vfgotbcn,  133i  Golbos  in  Iia- 
lii  pedem  liuu  liuiiuni  posuisse  iuferl;  scd  iioc  tau- 
luui  deduci  polesl ,  ijii.nl  Golbi ,  gens  candidis  mori- 
inis  assueta  facilique  imperio  subjccta,  non  eam 
liuguamhabereiii.qu.c  Uoiuanorum  liccntiani  el  vilia, 
«lec  ra  ct  iudecora  prope  iulinita  omiiigcuormn  mu- 
iuiniii  expriiuerc  potuissel.  Oe  etlero,  quod  ccrte 
negari  uequil,  si  adiiue  Longol.ardoium  sermu  ad 
eflurmanda  noiniua  pene  iunumeralia  mui>erum  ap- 
ius  est,  cur  bane  aptiludiiicm  ct  Gothicus  noa  Ua- 
buissct  ? 

•  In  eo  goihica  liugua  potissimum  pra>stal,  quod 
synonymis  ditissima  sit;  vo-abula  rcs  ei  ideasom- 
nino  uovas  esprimenii»  cffoniiare  possit;  puseideat 
completas  flecikmis formas, et eonsequenUir ea  Irana- 
poiiendi  vocabul.i  facultate  gaudcat,  qua ,  prosaicis 
auctoiibus  audaciam  saionicoruin  ei  horealiuin  poe- 
larum  uabeniihus  (Gr.  6V.  IV,  552,  eoll.  II,  i)20), 
poela  gnibici,  snh  isto  saltem  rcspectu,  parum  sint 
desideiandi ;  orlhogiapiii.im  habeal  adco  delermi- 
uaiam,  ut  seribentis  arbiirio  nihil  relinqual  deUnien- 
tliiiu  ;  denii|uc  alien;c  lilieralura:  scripia,  iinmo  ab- 
rtracias  senienlias  in  se  facillime  converli  sinai  (Gr. 
6>.  xlvi  "i°  eilii.j;  nosin  proiefg  ad  Ulfllaiu).  Unde 
qimd  rbre,  Gloss'.  Suiyoth  I ,  21»  dicit :  i  tinguam  <jo~ 
llttitint  atleo  r.utlam  et  ttmciitnam  esse,  ut  elc<jant,a 
nulli ,  ne  gracte  uitidcm  et  tatma:  quittquum  concedat,  t 
verum  cst,  quoad  principium,  quoad  vero conseeuUo- 
i.cin.  lingua  diuliui  vivenle,   ir-rum  fleri  poiuiSMi. 

•  Uiiuin  goihica  lingua  sii  reipsa  cognilu  iia  fa- 
c.lis,  iii  M:ijus  ei  Casiillionaeus  semel  iiieruertiul 
(Spet.  VI  :  «  hc./hc  ulphilann  tiugua  venlifficilu  n', 
ntqut  ejtu  priiuortfi  noliliniN  owifia  fiiani  mm  ""*• 


giitro  non  brei  obtiiiibit),  e  niajoii  llliuorivo  c...gni. 

uone,  qnam  comparare  veiis,  consoquiiur;  boc  m- 

inen  bcne  coinpcrluin  liabeas,  qu..d  plutquam  cogni- 
1'one  inchoaia  opus  esl ,  ut  quis  sana  nieuie  do 
goibico  sermone  judicare  po^sii. 

§  '.'.Oua-./ruiiii.oKii.i/.-MiriHolrtrioiii.sdcliii^iiaMiilliii-:! 

«ive  a  veterihus  «ive  a  reccmioribus  eonicripia  suui, 
eas  relulit  Massmanims  (in  llaupliiZcidr/iri/V/urdrni- 
ulien  Mtertlium  I,  2D8  sqq  );  qu:c  vero  grammotitW  c 
pectili.iri  lextus  ullilani  smdio  ab  a;tale  Jmiii  vulga- 
i«  suni ,  cas  Zahn  (Einlcitmg  smn  Ltfdtu  p.  lil  sq.) 
conmieuioravii,  suo  niodo  dijudicans.  Grainmatica 
qua  prima  bujus  nomiiiis  non  imligna  fiul,  aiicioroni 
Imbuil  FiiIiIjii;  primiun  vero  saua:  doclnn.e  corpus 
in  germanica  grainmaiica  Grimmii  reperies. 

«  De  imligenis  Goihorimi  grammaiicis  omii  novi- 
inus;  et  aliundc  sermo  brcvioris  fuit  vii.r,  qnam  nt 
corrupiiofiis  pcriculum  adire  potuerit,  indigenaruni 
grammaticarum  causam  eommuoiorem.  Gotbicus 
alpliabelus  nonnullxque  regulx  ao  deicrmiiiau.lam 
qiiurumdaiii  sonorum  prolationcin  primo  inveuiunlur 
apud  limNftme  mnnHScripiuin  (Memliran.  Salisb.  Nr. 
HO,  olim  Salisb.  71  fol.  Oi),  qtiod  Wilb.  Griinmiu» 
(13"  loino  Jarhbuciier  fiir  Literalur,  p.  5st|q.)  pri.n» 
edidii,  de  quo  vid.  Massmannum  I.  i.  1M  sqq. 

«  Tuma  BonaiMtiiiura  Vtdcanio  vulgatus  est  libcllus,, 
auctore  anonyino,  lioc  nomiue  inscripius  :  De  liiie- 
ris  et  lingua  Cetarum  tive  Colliorum;  cui  adjunclUS) 
csl  CoiiimeiKurio/vs  de  iingua  galthiea,  Leydeu  1597, 
vid.  M.issmaiimim  1. 1.  51 1  sqq.,  qui  iiomiulla  c  lcxlu 
cxccrpta  et  ainioiaiiones  iu  iiounullas  liueras  non- 
nullorumque  vocalium  rectain  prolaiiouem  coniiuei: 
idem  eiiam  invcnire  esl  in  Gruterii  inscriptionibus. 

t  G.  liickes,  ois  ituliones  grammaiicai  auglosaxonica: 
et  iiKvsogothicK,  Oxford,  KiSU  .  4  vul.,  quuruiu  piius 
L inguarum  vetemm  tcplentrionalium  Thesuurur,.  cjus- 
dem  auciuris  coiitiuct,  upus  iierum  cdituin,  Ovfori 
1703,  i  vol.  foi. 

<  Lambcri  len  Kate,  Cemeenscliap  tusseu  de  Cot- 
titehe  Spracke  en  de  tiederduitluhe ,  Aii^ieidam 
1710,  4. 

«  Edw.  Lye,  grammatUa  gothica ,  cujus  in  pra'fa- 
lione  SacronuN  evangetiorum  versiv  gotltica  milii.:? 
est  ab  ediiore  lienzelio,  Oxford  1750, 4  vol.  p.  5il- 
>•  - ;  bujus  grammaiica  Bommarium  est  Ow.  Uanning 
GrnmaMliM  (  Anglosaxvitica  ei)  tlattogithica,  cujtis 
i"">  vol.  Diclioiturium  taxomco-  et  gethico-taltnum,  .iu- 
Ctore  Lye,  cunlinel,ab  eodem  Manning  edil.,  LunJon 
1771.  9  vol.  fol. 

«  Pr.  Karl  Kuld.i ,  Ltlilaiiitche  Spratkhnre,  in  1* 
vol.  {  l/ilas  a  Z.ilnuo  edilus  p.  1-GJ. 

«  J.  Grimm,  I>«u(ic»«i  Grammetik,Gotlingmi  1819, 
2"  e.lii  ,  i  V..1.;  iicni  l82-i-37  ;  3«  tdit. ,  1  vnl.  llUftj 

«  De  prolalionis  et  rormarum  dnctrina  noiandus 
esi  F.  ltopp,  l^rrji/ifcfiim/ii  Cr.jmi:niiiA,  Berliu  IS53- 
ii,  .  pan. 

«  l>e  Unnograpltii  laudandi  mnl  \ 

<  Joli.  von  llirr,  Ve  \irbis  *Lrsogothorum  ,  in 
Buichingii  colleciione  Striviorum  i#ih«mi*im  ulHln- 


g97  de  scritti  ;a.  898 

oomel  linguam  mnogotkkam  iUuHrmtim,  Berlin  •  Alb.WcHmannflliaCol*itt*e«rf/«cJii«iHfS;ciii«, 

1773,  4»  vol.  p.  149-71.  *83a. 

«  Ej.isdem,  De  nominibns  subttan  rtrts  et  arijectuis  «  A.l.  ftemaiin,  Golhinh  hochdetiische  Wortlekrr, 

Meetogotkontnt,  1709.  ibid.  p.  221-5C.  Quedlinburg,  1854. 


CAPUT  PRIMUM. 

DE    SCRIPTURA   ET    PROLATIOINE. 


1 1  1 

i1 

r 

K      k 

s 

S 

\      l 

T 

l 

11     iii 

H 

» 

N      n 

P 

f 

C      j 

X 

x 

n    u 

o 

w 

3      P 

Q 

0 

DE  SCBI 

§  10.  Gotl.ica  litigua   viginti  et   quinque   liueras 
(bvkos)  hai.ei.  q.io  scquunlur  : 

,\      a 
It      I. 

r    k 
*    <t 

G  e 

II  q 

t  r 

h  h 

\>  dh  (b) 

«  §  1 1 .  Aunotaiio  1 .— Adinvciiiio  goihitx  scriptura* 
Ulfilaj  adscribitur  :  Pliiloslorgius  (llisl.  eccl.i.ii) 
euni  vocat  t  eOpifiiv  ycauua-rwv  alxsim,l  ei  Socra- 
les  (llist.  eccl.  4, 52)  asserit  q.io.i  «  ypiuiiara  tysOpi 
yo-rOr/a,  »  quod   plurcs  alii  d.-iude  repelierui.l  (vid. 
Waiiz,  Lritn  des  Vlfitat  p.  51).  Crediderunt  equidem, 
assereiite  Jornande,  quia  Uilagineis  scriplx  uieraiil 
(vid.  §  G),  scriplnrsc  artem  eiiam  anie.  Ulfilain  apml 
Cothos  liotam  et  usurpatam   fuisse,  et  eru.lii.s  italis 
vix  crcdibile  videlur,  quod  lingiix  iis  pollenli  doli- 
bus.  qins  iu  suis  operibus  prodil  Wfilas,  seripiura 
defuerit;  si  auieni   hxc  raliocinaiio  logiiima  essel, 
c»m  deinde  Caslillionxus  (ad  Plnlipp.  i,  18),  cx  co 
quod  golbica  lingua  futuro   indigeat  et  inierprelis 
oscilaniix  de  passivo  convertendo  nimiuui  relinqual, 
e.nii  rudeiii  barbarainque  iiuprobavisset,  cxinde  le- 
gitime  concludi  po>sct,  eti.in  xiate   Ulfil.o  nutlaro 
adhuc  ap.i.l  Cnihos   fuissc   scri|ilnram.   Scd  princi- 
pium,  qun.l  organica  sermonis  perfeeiio  e  sciiplura 
pcnd.-at,  i.iiKo  (uiulamcnio  uiiilur  (colL  W.  Grimm. 
Dculsche   llunnen,  p.  ili).   Econtrnrio  oslcnd.t  W. 
Gri.iiniius  cum   mulia  argumci.lonim  vi,  jam  in  Di- 
hliorum  versione    ideas   scribendi,   iegendi ,  liiterm, 
ibri,  plutei ,   otc. ,  indigenis  n.imii.ihus   dcsignari , 
v.d.  ad  §  1S.  Wailz  equidem  (I.  I.  53)aricm  scriplurx 
apud  G.ithos  jam   anie  Ulfilam   reirofcri;  conlenilit 
aulem.non  cas   lilleras,  qnas   induxit  Ulfilas,  sed 
ninieas  lunc  in  usum  fuisse;  tonchisio  sine  scriipnlo 
admitlenda  ,  ui  qu.e  speciosam  contradiclionem  mo- 
nnmcntnrum  ante  Ulfilam   scriptorum ,  el  scriplunc 
ah  Ullila  adiiiventx,  de  qoiliiis   faelis,  histnrice  In- 
qucndo,  nihil  c.-l  cur  dubilemus  ,  apprime  explicet. 
«  Jam  vero  ex  tabtila  palel,  goibieas  liiteras,  nulla 
Timo  cxcepta,  gnocis  laiii.isquc  pl.inc  congruere,  ita 
ut  nlnl  aliud  foccril  Ulfllas,  nisi  lias  gotbicx  lingux 


PTURA. 

accoiiimodaverit.  Ilic  vero  quxretur ,  plerisqoe  gn. 
ihici  .-il|iliabcii  lilteris  grxcis  cl  laiinis  convenienii- 
l>us  ,  qticiiinain   liorum  alphabeiorum  snum   l  Ifilas 
feeeril?  Cuinam  eiiani  alii  alphaheto  tiibuendx  sint 
ex.  litlera*,  qux  sivc  fonna  sivc  sigiiifioaiioiiP  nculii 
grxco  latinove  congruuni?  Ilic  alpliabeius  ex  uinniura 
vonsensu   runicus  csl,  jam   ante   ulfilaiiam  ;etai.  iu 
apud  Gotlios  noius.  Quoad  primam  quxstioncm,  II. re 
(Diss.  de  cod.  argenleo  el  litleralura   tlatsogolhorum) 
cl  W.  Grinim.  (1.1.  28  sqq.),  ne  goih  cum  alphabo- 
lum  e  pluribus  aliis   arbilraric  evoepl.nn  csse  f.ilc- 
reiiiur.asseruni  eum  primitus  fuisse  jam  ante  Clfil.m 
cx  codem   f.niie  atqne  grecuffl  ei  laiinum  haustum. 
Qiiain  conlra   scntcnliam  nnn  lantiim  militat,  quo.l, 
utcerta  buuesi,  Uifiiasgoibieam  scripturam  adi..ve- 
nerit,  scd  eiiam  quod  chararteies   ipsi   iia   lat  nis  et 
grxcis  coiivcniant,  ui  ad   prnpriani   ct   absobiiam 
e.rum  forinam  cogil.ire  non    licoat ;  ct  insupor  qtiis 
esl  iste  pristinus  alphabetus  ,  g  ihici  simul,  graci  el 
laiini  parens?  Eum   equidem  ihre  vocat  iclasgioum, 
alphabeinro   nobis   nmninn  ignntum;  W.  Grimniius 
nulliim  equidcm  affert,  s.-.l   adoo  inexpugnaliilis  esi 
congrueiilia   gothicarum   I  tteraruni   cum   grxcis  el 
lalinis,  ut  faieri  coactus  fucr.l  grxco-laiinum  alpba- 
bctum  e  eontaetu   populorum   in  goil.icum  rurs.is 
ii.fluxisse,   quo  confcsso    quxstio    regredilur,  non 
solviiur.   Verum  p.inctum   i.t  gcre  Waitz  (I.  I.  51 
sqq.)  el   llauii.lein  (Vnlersuchun.jcn   tiber ,   <lc,    die 
Enlslchung  dct    goihischtn  Alphabels,  97  sqq.),qi.i 
graocuia  alph.il«tum  ut  gotl.ici  lypum   babent,  licol 
e  latino  ei,  faleri  debemus,  runico  quosdam  characte- 
res  Ulfib.s   iiiii ■im.ius    crit.    Ea   crat    eliam   Jacnbi 
Grimmii   sentoniia,  cum  in  prxfalione  ad  seivicain 
grammaiicam   Wuki    Stephanowilscb    p.   x   dicil   : 
«  Vlfilas  legie  seiner  Arbeil  das  giiechiuhe  nnd  latei- 
nuche  Alphabet   mil   Zuziehung  runischer  oder  will- 
kurlicher  Zeichen   fur  die  besondern  Laule  gothUcher 
Sprache  unler,  >  id  est,  l  llilam  opus  suum  instiluisse 
ex  grxco  el   laiino  alphabeio,  quibu.sdam   signis  e 
runico  vel  arliirarie  exeeptis,  ut  peculiares  golhnye 
Iingux     soni     scriptura     reprxsentaret ;    sed     vir 
doctus   contrariam   sentenliaifl    recenler   admi>isse 
vidclur,  dicens  (Deulsehe  Crammalik  I,  23  [o"  edil.  ): 
f  In  gothische  Alphabet  sin:  grieehische  und  laleinische 
Buchslaben  unler  runische  genommen  vcrden,  »  id  rst, 
in  gotliico  aljilial.oto  grxoas  cl  lalinas  litloras  int.:' 
runkas  czreptas  !ui=sc. 


6V» 


i;ham\ia!';ca  i 


.  j  im  vero  il  qoii  ibt  pu  parlioin  itudio  goihkas 
'inti  is  eonsldcraverit,  perauasum  habebit  ad  graicura 
ilpbebetura  pertluere  ;  (\,  u,  l",  B,  7.,  I,  K,  ,\,  M, 
ii.  ".  r,  Y,  l£  \;  ritetiuan  :  ^,  U,  h,  fc  j,  |j, 
ii.i  laraen,  nt  a  prioribns  plorei  atiatn  utiina  imt,  ut: 
i\,  i*.  '• ,'.  K,  N,  T;  a.i  goihicum  laodeni  proprie 
ipeciani,  sin  rbrma,  laitem  ligai&catiooe :  ,|>  et  fc) 
a  grteeis  f  ci  e;  t'«  ei  II  e  talinis  G  cl  u;  si  !u<-  olluna 
liilera  forras  lalioa  curtivi  u  minus  cimgruerei, 
eitranea  eaae  puaaet  vel  forsan  indigcna  mJ.  §  12). 
Kunii  o  aiiiem  nihil  remanet  adscribeuduin.  OITcusi 
siint  plurei  ei  oo  qund  UITilas  ei  arbitrio  qu.cjam 
6igu.i  clrgisse  a-screretur;  sed  meriio  cogilari  pnicst 
euni  imprimia  voluisse,  ut  su.c  lingua:  aoni  cuni 
alienis  lignii  qmra  maxiine  congnieronl;  purro 
quihusilaui  char.icleribus  souis  non  respouJcnlihiis  et 
aliis  lermonihus  nonnullos  sonos  goihicu  proprioa 
non  hahemibus,  li.cc  signa  le^itime  pro  libilo  suo 
mutuari  poluit,  iu  hoc  polius  lauJanJus  quaiu  viiu- 
perondus.  Etiam  inquxrendis  characteribusad  cartoa 
sonos  accommodaiii  conati  sum  Simonides  ct  Kpi- 
cbarmos  pro  graeco  alphabeio,  C.csar  Clauilius,  pro 
lalinn  (vtd.  Schneidcr,  Formenlehre  dcr  lul.  Sprache 
I.  4iqq.),  CbilperictlS,  pru  Francoruin  alplialielo 
(Gregor.  Turon.  Ilitt.  Francorum  v,  45)  et  imprimia 
Cyrillus  slavicum  alpliabeium  c  gr:cco  deducenS. 

<  Cum  goihica  scripiura  eiiam  post  Guihoriurj 
lempora  commemoralur,  non  crcdendum  est  cam 
cs*e ,  .in.e  in  guthieis  scriptis  usurpalur.  Gotbica 
enim  in  Hispania  rocabaiur  scriptura,  qtiae  alibi  suL 
noniine  toieumx  indigitaia,  e  gothieis  ct  latinis  liltc- 
ri»  eommista  est,  et  a  Fraucis  assumpta  (Asebbaeh, 
Gacli.  der  Wetltjotkcn,  553  sq.),  COOCiI.0  leonensi 
(1091)  abrogaia  cst.  Necnou  et  iu  Italia  runiea  sigoi 
improprie  gotliica  nuncupala  suni,  vi<l.  Massmau- 
num,  Skeir.  p;ig.  xv  et  ilaupiii  Ztilickri[t  [ur  dcut- 
icA«  Allertkvm  I,  377.  QuoJ  autem  goihica  seriptora 
iu  Italia  asserv.ita  fucril,  et  bresciaua  inscri|.tio 
prim.c  labobe  in  Spccimine  lilfilic  partium  iutdita- 
rum  hae  eadcm  luerit  eonscripla,  boc  unico  supcrsti  e 
■nonumento,  stihiliier  aiGrmari  noquit,  coll.  Criimn. 
/ahrb.dcr  Lit.  XLUI, -21.  » 

5  12.  Annolalio  2.  —  IJuoJ  aj  (onnam,  Imbiinm  cl 
jintcniintn  I  Iterarara  aliinet,  erroneam  Maji  conje- 
ciuram  {Spec.  xviUpnus  notare  Uebemus,  quoj  sci- 
lieet  Ulfilas  majorem  cl  minorem  alphahciuin  adin- 
venerii.  Equidem  in  codlcibus  liuerj;  majori  minorive 
sunt  sialura,  proul  quam  sodem  occupant;sic  nu- 
jonlius  litieris  conscripla  sunt  inilia  capilom  et 
veranum ;  minoribus  vcro,  ulii  lexlus  eitra  lineam 
delerminal.ini  in  margine  cuiiscriptus  est.  sed  ulr.e- 
qnc  littcra  cjiisdcm  snnl  typi.  Poliori  jure,  ei  ca 
forsan  erai  Maji  senientia  ,  Jistinxit  llassmannus 
(Oi<!  gothiidien  Irkunden  vun  Neapel  et  \rcizo 
p.  0  $e>].)  scripturam  rcciam  alqoe  solidam  ad  ma- 
■uaeriptoa  codiccs,  libros  et  inscrlptiones  usurpa- 
tam,  alteram  vero  Inclinatain  et  curaivara  a.l  usus 
vitre  quotidiauos.  In  co  prior,  ait  vir  doetus,  a  posle- 
riori  Jiscicpal,  quod  nounull.c   liller.e,  eliam  abso- 


OTIIIC/C  LINGIIiR,  000 

lui.c,  mnjorai  catami  dnctni  admitlanl,  dum  iu 

sinplura    eursiva    miiori   <l<'!;iie.iinenlo    exaiamur. 

ijuud  pr.cter  ,\  el  .\,  ile  |<  dicendum  est.  Ilac  scri- 
ptura  cursiva  etiam  Gonacripla  luat  gbMW  M  inuo- 
latiunes  in  mannscnptis  eodiciboi,  viJ.  labuiam  ad 
Mas6inaniii  Skeireins,  ocepijs  ais  in  COdioe  :<r- 
gcuteu  e<i«lentibus,  qu.e  rcclil  soliJisquc,  seil  iiu- 
uoribus,  licei  pulcluis  Itspe,  et  a  teriplnrx  lexius 
distinctis  litteria  M-npi  <•  iuni .  nunnulha  lantniu,  m 
qua)  aJ  Lue.  vi,  i.1  et  ivi,  13  peitiueni,  cursivam 
scripiurain  prxbcnt,  umlc  conslat ,  cas  sive  diverso 
temporc,  sive  manu  diversa  fuissc  conseriptaa. 

<  QuoJ  ad  iliversiiin  liabilum  qucui  iionnullu:  lii- 
ii  r  !■  in  codicibus  divcrsis  pi:v  ic  ferunl  ,  niliil  ceni 
olim  coiijici  pomit,  quia  dclicicntibus  faisiiuililiuj, 
nicr.c  dcliueaiioncs,  sp^pius  infideles,  pr.cslo  eraul. 
Nimc  vcro  lacla  sunt  facsiinilia  omniuni  cuJicum  : 
iiicJiolauorum  a  Majo  ct  Castillionaco ,  vienueusiiiui 
a  W.  Grimmio,  Skcircinsis  el  ncapoliiani  Joeumeuti 
a  M.issn.anno,  codicum  argentei  ct  carolini  a  uouis, 
qui  inde  tabutam  eiscriptain  insiituimus. 

<  Nunc  vcm  dc  nonuuliis  litteris  sint  sequenlcs 
aiiin>ad\eisiones  : 

<  \  Vid.  infra  §  13. 

<  U  est  neque ,  ut  voluit  W.  Crimmius,  Crxco- 
ruin  kvppa  (viJ.  ad  §  13),  ncque,  ut  coniemlit  Lya 
iXXIX,  Runorum  korn  { |/),  quse  nnnnisi  iu  posle- 
rioribus  latine  donaiis  eum  eo  congruuni,  sc<l  l.ati- 
iioruin  q.  Nec  lai  ue  Iranseribi  potcst  </i  ,  lubiia 
I..M  aii  raiione  analogix  ca-ierarum  Jial,  <  loriuu 
(Crimm.  Uiam.  I,  3),  cum  nusquam  adsit  in  gothico 
«ermuiic  doplcx  sonus  (kw),  quem  Ulfilas  kn  iu  Akeilu 
adeo  transvertil. 

<  cJj  fSnllo  fundamento  niius  coujecit  Lye  (Cram. 
guth.  XXIX),  quoil  tji  ex  conjuneiis  T  et  II  evasissei, 
iia  ut  j  lopiic  fucrit  ?fi,  unJc  <p  et  denique  <]>,  vct 
cx  duobus  ex  adverso  posilis  &  (r^l).  Nequc  verius 
cst,  liauc  litteram  ex  co  originem  duxisse,  quo<l 
seioieireutos  linea  transversali  figeretur  (\V.  Crim- 
miiis,  lluiii.ii  51' ;  nam  dtio  cornua  diversis  apicibus 
efformantar  (vid.  Tab.).  Datur  el  alia  hujus  IKier.e 
furuta,  qua,  cornihus  ad  superiurem  pariem  conclu- 
sis,  j-rxco  i<  assiinilatur  (W.  Grimm.  Wien.  Jahrb. 
Xl.lll,  5).  Ncc  runiro  signo  t>  furma  congruit  goihi- 
etufl  (Wi  Crimm.  Kuuen  44;  J.  Criui.  Groui.  I,  3', 
licet  io  mauuscriptis  codicihiis  scriplura  latina  cou- 
scriptis  illud  pro  |<  usurpetur.  ip  forina  iJcto  cst 
aique  graicum  v  (ps);  sed  Ullilas  pro  p«  illo  non 
ninur,  Juphceui  cousonantem duplici  sigun  redJcns, 
iiiiu  jiiU.ni  BCC  in  graco  nec  in  latiuo  aiphabeto 
characlarem  golhieo  dh  responJeutem  invemret,  illud 
huic  sono  accommoJavit.  In  visigolhiiis  monelis  pro 
graeco  <-j  gothicum  ;|>  occurril  m  CINDASVIMOVS  et 
P6CC6SV1N8VS  (vid.  apuJ  Aschbach  3ii0),  quia  vc- 
risimilitei  hia  posterioribus  Golbla  purus  sonusdAsen- 
lim  Jepeiiiiius  erat,  CUJUSiu  loruin  tk  ci,  ablata  aantV- 

ratiooe,  '  intrva  ivm  Iblt,  lieul  horum  aomlaum  ur- 
iniitaiionesciiamprobanl.TheodoricusOslrogoihorun» 
u  \,  edkla  sua  suliscnbcre  debuii<{>lUl^  (vcl  t)CO.\). 


yoi 

nam  Anonymus  Valesianus  apud  Mnralorcm  (Amiq. 
ltni.  II,  505)  cxpressc  dicil:  <  Ttuodoricut  iltitteratus 
erut  el  sic  obruto  tensn ,  ut  in  decem  annos  regni  sui 
quaiuor  liiteras  subtcriplionis  edicti  sui  discere  uuila- 
tenut  poluistel ,  de  qua  re  jussit  laminam  auream 
interrasilem  fieri ,  quutuor  lilteras  regis  habenlem 
TllGOD,  «/,  :i  subscribere  voluissel ,  posila  lamina 
itip.r  charlam,  per  eam  penna  duceretur ,  el  sub- 
icripiio  ejut  tanlum  viderelur.t  Cum  aulcm  his  verbis 
asseriuir  rcgem  quatuor  laniuin  litteris  subscribere, 
THGOD  -iiiicm  quini|ue  consiare ,  iufelicius  conjecit 
Itciske  dtl  Contlanl.  de  Cinun.  aul.  busantin.  p.  140, 
cdil.  Lips.,  loco  THGOD  aliquid  aliud,  forsan  LEGI, 
lettenduui.  Ilinc  laclle  solviiur  Massmanni  quaeslio, 
Skeir.  pr.i-f.  p.  x"),  uirum  Theodorici  sigiltum 
scripiuram  golliicam  contiiierct. 

i  I  el  I  in  eo  sunl  discriminanda,  quod  prius  inci- 
pienle,  posierius  melio  et  desineole  vocabulo  usur- 
pclur,  vid.  ad  §  17. 

i  C,  cst  G  Lalinorum.  Librarius  codicis  vienneuMS 
(vid.  §  9)  Qet  r  habel  el  usurpat  pro  eadem  litiera, 
ea  tameu  discrepaiuia,  quod  prius,  latinum,  deLile 
;',  postcrius,  graeciun,  asperum  G  valeat;  deinde,  ul 
prolationem  golhicorum  sonorum  ignolorum  deier- 
■isiict  ,  vocabula  cognitae  prolationis  allert  genuit  et 
Gabrkl,  ut  ita  dicere  inlendat :  ubi  debiliur  cst  pro- 
l.^io,  ii i  in  genuit,  gotbicum  <,;  ubi  vero  asperior,  ut 
in  Cabritl,  r  adhibciur.  Lodem  modo  rem  iniellexe- 
rmit  W.  Grimmius  el  Massmannus,  quorum  prior  in 
viennensi  Jahrb.  p.  15,  postcrior  in  Ilauptii  Zeii- 
iclmfi  p.  299,  afflrmaut  quidem  hoc  exemplum  genuit 
rei  nidlani  alferre  lucem,  seque  malle  vocabulum  per 
J  incioiens,  ut,  lorsan,  judaius.  Iloc  etiam  obiler  di- 
cendum  est,  immerilo  Lyc  p.  XXXIX,  Q  pro  gra-co 
i  accepisse  ideo,  quod  goth.  "ukarjotes,  grxco  'Imn- 
(nLxit;  responderet;  et  llire  p.  202  (edit.  Busch.)cum 
leui  sibilamis  suno  illud  proferendum  asseruisse,  qui 
rrudiius  vir  in  hoc  conjiciendo  \  eamdem  sedem 
orcupans  iu  alphabeto  graeco  atque  C>  iu  gothico  ante 
oculos  vcrisimiliter  habuit. 

1 11,  si  e  latino  n  non  dcducitur,  proprium  essetgo- 
ilriri  alphabeli  signum;  sed  nemosanenegarepolest, 
hoc  runico  (Jr  (\\)  similius  esse,  quani  ut  unum  et 
idem  nor.  asseralur,  pnrcuntibus  Lyc  p.  XXXIX, 
Grimmio,  Itunen  4"«,  el  VVainio,  I.  I.  52.  Caeterum 
alicra  prolatio  causa  est,  cur  grxco-latiuum  0  pro 
sono  ii  non  elecia  fuit :  forma  enim  latina  II  pro  vo- 
calt  usurpata  nondum  a  consonanti  Vdiscriniinabatur. 

«  S  pro  sua  pristina  forma  latinum  est ;  forma  ? 
proxime  «ccedens  ad  graecum  C,  in  recentiori  scri- 
ptiira  ad  cursivam  propinquanii  priinum  occurrit, 
vid.  Massmannum,  Skeir.  X.ubi  eiiam  angulosum  C, 
vid.  vicnnense  Jahrb.  9. 

«  Y  cst  ncque  anglosaxonicur.i  |j  (Lye  XL),  cujus 
a  furma  longe  difTeri,  nequc  rur.icmn  (Grimm.  liunen 
44),  sedgraecum  Y  (Grimin.  Gram.l,  42, 57;  Wailz.52). 

i  p  esl  L.il.noriiui  F  ;  Grimmius  quidcm  (Runen 
41)  lioc  liabet  lanquam  digamma  reolicum  ;  sed  ob- 
Stat,  quod  islud  aliani  atque  golliicum  [  liabcal  pro- 


DF.  SCRIPTURA.  902 

lationcm,  quani  aliunde  novil  Ulfila',  v  iisurpans, 
ubiqne  vocabula  graecadigammMe  profcrenda  rssem. 
Si  autcm  UHilus  niillinii  signum  laiinn  alpbabeto  mu- 
tuatus  esset,  gnthicum  p  ut  rtinicmnjf  co  magis  ha- 
berelur,  qnod  lateat,  cur  gracuni  *  pro  sono  V  potius 
iion  elegerit,  cum  graec.  y  sempcr  hoc  signo  tran- 
scribat,  ex.  gr.  :  Filipput,  tiXirr.o;;  Fygailus,  *u-/e>.- 
lo,-;  Fitemon,  tuAqpuv;  :Vi/m/a,  Nvuya,  elc. 

i  0  Licet  in  eo  ouines  consentiant,  quod  ,ni  igno- 
lum  alpbabciuui  boc  signuin  periiueai,  et  Waiizius 
saltemasserat  boc  non  esse  graeeum,  cum  lanicii  jani 
perspectum  habuiinus,  Ulfilam  graccas  lilteras.quilus 
in  sua  lingua  nullussonus  respondebat.  ad  designan- 
dos  alios  sonos  gothico  srrmoui  proprios  usurpa- 
vissc,  nihil  obslat,  quin  dicumus  0  Golhorum  non  pro- 
priuro  esse  siguum,  sed  tantummudo  6  Gracoriiua. 
Ncnio  insuper  non  videt,  quod  Ulfibs  in  suo  alpha- 
belo  graeca  i  ti  e  inlerverteril,  id  est,  golh.  .)>  iu 
locuin  grjrc.  6  et  gulh.  0  in  locum  graec.  H  sub- 
ili.leiii. 

«  Jl.auctoreW.Grimmiof/luNrnio),  runicumcst; 
scd  hoc  £  (u?dil)  codicis  vicnnensis  (Wicner  Jahrb  ), 
periinel,  ul  alia,  ad  scrrpturam  liueolis  luxurianlem, 
<ju.«  ul  exempiar  proponi  iiequil;  aliunde  danicus 
so.nus  (-0 )  gothieo  (5)  minime  congruil ;  <i  igitur,  in- 
nueniibus  Lye  XXXIX,  et  Wailzio  52,  est  potius  a 
Grap.corum.  0  liuic  signo  omniuo  simile  occurrit 
etiain  in  inscripnone  adumbrata  apud  Grotefcnd, 
Aliiialien  V,  lab.  II,  4.  > 

i  §  (3.  Annotatio  5. —  llis  vigimi  et  quinque  litte- 
ris  addanlur  duo  episeuiata,  scilicet : 

<  1)  M  Uuamvis  boc  signum  nusquam  ui  litlera, 
i.-u  lantum  ut  cifra  in  codice  argenico  appareai,  hoc 
Umcn  liire  (p.  205  edit.  Biiscli)  habct  ut  vera  littera, 
quam,  qufmadmodum  russico  characteri  tsh  (iscti) 
valenli  fonna  convenit,  iia  et  potentia  convenire  con  • 
lendit.  Sed  contra  miliiat,  quoil  nunquam  Ulfilas  du- 
plkem  sonum  unico  signo  rcddiderit,  ct  in  tota  go- 
tliica  scripiura  composilus  sonus  tsk  nusquam  appa- 
reat.  (liiam  conjecluram  liirei  licet  jam  a  Zahnio  in 
annotationibus  ad  gotliicum  alplialietum  goihicao 
grammaliex  Fuldae  praepositis  ut  inerum  figmcniuin 
explosam,  dc  novo,  alio  tamen  modo  exagilavit  W, 
GrimmitlS  {Wicn.  Jahrb.  p.  7),in  hoc  signo  lillcrain, 
et  quidcm  dh  valemem  itcruin  aijnosceiis  ;  scd  huic 
sono  respondct  ijj,  ui  infra  (§  50)  oslendelur.  Neque 
Jacobo  Grimmio  (Wien.  Jahrb.  p.  40)  displicebat, 
1]  litlcram  esse,  negabat  auiem  vir  ille  doctus,  quod 
ad  gothicum  alphabelum  b.cr.  liltera  necessario  per- 
linerct,  eam  adscribens  ad  alpbabetum  ex  quo  iilo 
prudierat ;  conlert  cquidem  slavicum;  hanc  vero  lit- 
teram  nou  esse  dentalem,  sed  gutturalem  cuntendit. 
Utcunque  se  habent  ista,  signum  de  quo  nunc  agitur, 
non  esl  gotbica  liitera,  sed  tantum  numeralis  noia, 
90  valens,  kopps  Graecorum,  vid.  Schneider,  Form- 
lehre  I,  522;  Maltliia  Griech.  Gram.  1,22;  Bullmaun, 
Griech.  Cram.  I,  12.  Inde  W.  Grimmius  graeco  koppa 
gotbicuni  U  infeiiciusassirnilavit,  quod  lalino  q  proprio 
respondet.  De  cactero  u  ct  ij  eodem  modo  inier  to 
convenire,  atque  grxcum  kappa  ct  koppa,  nenio  est 


903 

<iiii  mget.  Adeal  oti.iin,  itielore  Grlmmlo  (Hi  n, 

Ju/ji/j.  7cl4l),  aliu  fornia  toO  ,\,  quod,  nlii   fjus 

:insiiii  ii  etioriorem  i>.irtcm  iueliiiaia  •liiua  pro« 
ilin  i.i  eueti  ol  batli  magis  ad  Ivvum  prolraeta,  W 
eratlU,  eumqoa  nosiro  t|  eomroutaium  cst ;  -n  co 

ii.iiiiiu  donatur  In  rionnonal  coiiicc  et  in  visigoibica 
HJOiicla,  iiln  ('.O.Y/fJMAH  pro  Condemar  lcgiuir  (vid. 

.\>i  idi.i.  !i  .'...'i :,  Sed  ininl  esl  ooiiiinuiir  liuc  bignum 
iiitcr  ct  cpiscma  q. 


CIUMMATICA  COTIIIC.i:  LINGUA.  904 

i.  (17)  Eadr.n,  59;*  (20)  Ioan.fi,  lfl;/(50.Mc.  iv, 
8;  m  (*0)  Skcir.  VII,  «I;  Ncb.  v,  15;  ma  (46)  Eadr. 

ii,  8;  n  (50)  Nch.  v,  17;  n/>(52)  Esdr.  ll,  80;  ;"  (On) 
Mc.  iv,  8;  Docuni.  ncap. ;  ;'./  (60)  K.silr.  n,  11;  id 
(75)  Esdr.  ii,  36;  ud  (74)  n,  40;  pa  (05)  ll,  20;  . 
(100)  Mc.  iv,  8  ;  n'6  (II?)  Esdr.  II,  18  ,  rk  (150)  Do- 
nnn.  ncap. ;  tkb  (124)  F.sdr.  n,  27;  rkg  (123)  n,  21; 
rkh  (12s)  ii,  23;  r/<i(135)  Dncuin.  arcl.;  imq  (140) 
Esdr.  II,  22;  rnq  (156)  n,  30;  rn/i  (158)  n.V.i;  s/,.) 


c  2)  /K  In  ullilana  vcrsionc  Novi  Tcsiuncnl.  Iioc      (223)  II,  19;  smz  (247)  n,  58 ;  tnd  (254)  u,  31 ;  i(iOO) 


signum  nou  occurril;  sed  apud  Esdram  n,3(S,  nunicro 
900  pet  numerale  vocabulum  muN/iuutiti  esprea-o, 
oplimo  jurc  conjccil  Casiillumcus,  Spec.  p.  2,  ilulii- 
lantlum  esse,  au  apuJ  Ootlios  pro  uunicro  900  pecu- 
liarc  signiioi  1'uerii ;  neque  euim  iu  vaticano  alpha- 
lieio  rcpcritiir  (Wien.  Jahrb.  p.  4).  Primum  ut  nume- 
i.ile  siguuin  apparuil  in  viennensis  codicis  scrie 
ntiincrira,  quam  W.  Grimmius  (li  i?n.  lahrb.  lii  sq.) 
c  primo  Moseos  libro  exeerpiam  merito  conjecil,  coll. 
prologg.col.40i  (Massmannus, inllauptiiZriftcAri/lp. 
503,  sc  banc  agnovissc  iu  Ezachiele  et  libris  Macelia- 
bxorum  asserit).  Cusierum  boc  signum  Graseorum  e*t 
Sampi,  vid.  Bullmaon,  Criech.  Cram.  I,  12;  II,  378; 
HMihia,  CrierA.  Gram,  I,  22  sq.;  llorkh.  Staatsh., 
'  Ailiener  1.  580.  <H  iu  iiac  formn,  graico  alnbabeto 
vrri.iiiuliii-r  cxrerpta,  jam  in  labula  apud  llirc  (ad 
;>ag.  2n0  cdit.  Biisch.)  el  io  alpbabclu  grxco  vicn- 
nensis  cndiris  nrrurrit. 

<  Nimr  vero  mirum  est,quod  Ullilas.postquam  duo 
gupra  memorata  episemata  Gnccis  muluatus  erit,  et 
lertium,  l>nu  scilicet  vel  vau,  nuincrum  0  valens  et 
forui.u*  S,  iioii  rrceperit  (c.II.  Ibrc,  p.  210  cdii. 
Ilusclt.) ;  si-i|  in  locum  hnjussigni  suum  ■;  subdiderii, 
qu »  niiiiierus  .vexius  signilieareiur.  Umle  palet, 
Ulfllam,  iu  cotnponciido  alpliabelo,  arliili  iuiii  consu- 
luisse.  > 

§  14.  Anuouiio  4. — Quoud  poienliam  nnmeririVH 
liiter.»!  goihicac  el  episemaia  valent,  m  sequitur  : 


A 

1 

li 
i« 

2 

i 

7> 
4 

e 

5 

u 

ii 

"Z. 

7 

Il 

8 

* 

9 

1 

10 

K 

20 

\ 

50 

l-l 

40 

N 

50 

«, 

CO 

II 

70 

u 

m 

u 

90 

|l 

100 

s 

200 

T 

500 

Y 

100 

f 

.'.00 

X 

boo 

(•) 

700 

n 

800 

1; 

900 

■  II. i-  bticrarum  poicnti.c  innoieacunl  a  diversia  Ui- 
bliomm  veraionis,  Skeireins  et  documenlonun  loei«, 
iu  quibua  numeri  litioria  deaignantur;  sic  :a  (i)  Neh. 
v,  18;  o  (i)Joan.  n,  9;  Skeir.  VII,  d;«j(3)Eadr.  u, 

55;  <•  (5)  Joau.  vi.  9;  SUcir.  VII,  a,  d;  a  (6)  Nch.  \, 
I8;/«(S)  Efdr.  II,  16;  1(10)  Neli.  v,  18;  io(il)  Mtli. 
u,80;  Sioir.  VII,  c.d;  id  (II)  Cor.u,  IJ;TCotl,  A: 


Joan,  xii,  5;  ik  (320)  Esdr.  n,  32;  tlg  (335)  n,  17; 
ima  (515)  ii,  31;  vnd  (4.4)  n,  15;  xib  (612)  u,  26; 
xkg  (025)  n,  II ;  xl  (650)  II,  55;  xmb  (6i2)  n,  10; 
xjq  (661)  n,  15;  n<ke  (725)  II,  35;  wmg  (743)  n,  25; 
h;  (760)  ii,  13;  tvuq  (77(1)  u,  12.  Iiiuotcscunl  insupcr 
i'  fragroenlO  Calendarii  gotbici,  iu  quo  numcri  a  i*ad 
5Qui.i  reperiunlur  (vid.  Coth.  glou.  pra.'f.);  e  nu- 
meris  marginalibus,  quibus  sectioues  codicum  de.-i- 
yiiauiiir,  addito  quod  in  cmlicis  argcntci  marginc 
cliain  luca  parallcla  ca'(eroriun  evangcliorum  notau- 
tur,  vid.  Castillionscm,  Spec.  x\x  ad  Corintb.  II, 
i,  5,  ct  imprimis  nostra  prolegg.  ad  Ulfilam;  dcni- 
quc  c\  reclamalionibiiE  (gall  rMema  ou  tignaturet), 
qnibusin  mauuscriptis  numeri  quaicrniouum  indiiati- 
tur,  Uassmano.  SAftr.  57.  Notandum  esteliam  libra- 
riuin,  Cor.  I,  iiv,  2G,  iu  vocahulo,  qtiod  malc  prius 
seripseral  ^,  ei  in  aliero,  qiiod  prxire  debebat,  li 
Buperposuisse,  vid.  Castil.  ad  b.  I. :  nec  non  et  alpba- 
bctus  vaiicani  codicis  (H*ie*t.  Jahrh,  p.  4)  uuincros 
juxtaposilos  ad  H  usque  conlinet,  uliinio  ^  omniuo 
delicicntc. 

i  Ct  aiilcm  littcra:  numcralcs  ab  aliis  discrimcn 
babeanl,  c)  illas  super  linee  vcl '  ,  eodem  modo 
ac  in  gruxis  codicibus  (vid.  Basi,  Commciu.  puluogr., 
p.  850  in  Schafcrii  edilionc  Cregoriot  Korintliios) 
ducuiiltir,  cl  lunc  deficiunt  punclu  diacritica  to-j  i, 
cx.  gr.  :  C-  5,  l  10,  Jt  100,  elc;  quandoquc  eliam 
subtcr,  it(  in  siiliscripiione  Viljariib  ncapolitani  ilo- 
c.iiiiciiti  :  C>;  6)  ligitur  insuper  punciiiir.  ante  et  post 
lilieram,  communius  uoiciun,  e».  gr.  :  -B-  2,  'li* 
40,  III-  12  etc;  in  neapolitano  auiem  documcnio 
d  ples,  ex.  gr.  :  in  subsciiptione  Sunjalriibas  :(,: 
00,  :|l"K:  120.  Loco  puiiciorum  Vitjaridi  adbibet  r) 
p.nvuios  uncinos  :  i(,i.  ul  eiinn  Cudileb  in  arc- 
iuio  ducumeiilo  :  i]:,\l~i.  Similibua  uocinis  re- 
clamationes  (^a II .  rdcfomei  ou  ujmuure*)  indudun- 
lur  :  lOi.vid.  Massiiiaiiu.  Strir.  57.  Ufualiaii 
siugu'as  liitcias  duplicis  nuiueri  co  modo  ootat  |.  K, 
cl  Viljarilli  cas  puuclo  scparal  :  i|t.K  i  ;  iu  quo 
eii.nii  aiiiinadvertas  quasi  virgulain  Uuicuique  liltcr.c 
supposilam.  i'\  divcrsis  numerorum  iwdleandarum 
modis  in  viennensi  co  lico  (IVi.H.  Jahrb.  p.  li)  paiei, 
cos  diwraia  'onlibus  aJ^criOcndos  eSSO;  prmr  scrics 
sic  sc  liaOcl  :  R\  (150),  07.  (807),  tJr^  (S40I, 
't\lll  (912),  et  W.  Grimmlua  p-  16  eos  e  Cenescos 
liliro  eicorplnsesse  probavil;  puaieriw  ame:n  scries 
lineai  duetu  gaodel  (,  (80),  X  (30',  pq  (590).  ll 
(70),  Uq  (S90).  » 

i  §  15.  Aiinnlalio  .".  —  i  1'otcntia  iiumcialis  lill. 


905 

rarwti  carum  ordinem  in  alpbabelo  eiiam  inJicut ; 
i|ui  <>rdo  idein  se  habel,  in  ijuh  liitcnu  Sj  10  fuerunt 
insii  ii:  t:i'.  ILcc  porro  instiuciio  repcrilur  in  alpha- 
buln  vaiicano  dcio  §  1 l,  in  a'io  alphaheio  vignnensis 
coilicis  N"  140,  rul.  20>>  (Witn.  Jahrb.  .">  sq.).  ct  ibi- 
dem  juxia  iiiii  ciiiii  alpliabctum  golbice  scripliiin,  qni 
i.inien  ulterius  qnam  u  non  progredilur  (W»«i.  Jultrb, 
1  sq.);  eodem  ordine  llire  in  labula  ad  p.  200  edit. 
Ituscli.  gnlhica-  liileras  iii-lruxil.  Ad  norinainalphahcii 
latini,  qiiem  serius  in  seplenlrione  ctiam  imiiali  sunt 
iu  ordinando  runico,  instritctus  cst  gotliicns  alplia- 
liclus  in  alia  vieiiiicnsis  codicis  serie  :  ^,  B,  P,  A, 
G,  p,  (i,  I),  1,  K,  j\,  M,  11,  II,  II,  Ll,  |t,  S,  T, 
Y,  U,  X,  7.,  y,  i|i;  ciiui  lilterae  O  et  <.|>  iguo- 
Le  origin  s  libraiio  essent,  ad  liiiem  ab  co  rejectas 
Eiint;  quoad  i),  nl  iv  habitum  esse  videlur.  Arbitra- 
rie  ab  llickesio  p.  I  ordiuata  sunl  signa  Gotbis  pro- 
pria  :  ,\,  1$,  r,  ^,  G,  f:,  Q,  li,  i,  K ,  r\ ,  M,  1,1, 
$},  H,  9,  K,  S,  T,  <|>,  t|,  U,  y,  X,  x,  quem 
ordinem  assecuti  sunt  etiain  l.y  ■,  p.  XXXIX  et  Zabn 
ad  froniem  fuldanae  grammaticae,  hoc  lamcn  aiiioiad- 
verso,  qtiod  poslerior  episema  l(  0  inter  el  Ji 
posuerit.  Massmannus  autera  ordincm  omniuo  pecu- 
liarem  adliibuit  in  glossario  ad  Ske  reins,  sc.licel  : 

,x,  u,  c\,  e,  p,  r,  h,  0,  i",  c,  k,  h,  m,  n, 

«,  n,  u,  h,  s,  t,  .{.,  n,  (xt,  y,  (Z) 

« S  IC.  AnnolatioC.  — Gotliicaruin  litlcrarnni  noinina 
nd  nos  nsque  non  pervencrunt,  ciuti  liugua  ab  indigc- 
nis  grammaticis  iton  fuerii  elaborata.  Uuicum  lammn 
nomcn  iu  bibliornm  versione  oecurrit,  scilicet  jolu, 
Mili.  v,  18,  alquc  etiam  gracum  est.  OjiioJ  insuper 
li  bi  nuncupeiur,  mer.i  cst  Dcnzclii  ad  Mailli.  n,  2 
eonjeclura;  neque  meliori  fiindaiiicnio  llire  p,  210 
ed  l.  Iluscli.  asserit  U  bau  vrl  vau,  ei  Lye  p.  XXXIX 
K  clion  vncari.  Iu  vieiinensi  qnidem  nlphabeto  IWien, 
Jalnb.  5  sq.)  suum  cuique  lillerac  nomen  cxliiliclur, 
RciHcct  : 


i> 

aza 

K 

cltozma 

S 

suyH 

B 

bercna 

X 

taaz 

T 

HJZ 

V 

tjeuna 

11 

manna 

Y 

«u  nnt 

A 

daaz 

N 

noicz 

n 

ulut 

e 

eyz 

n 

urnz 

X 

enguz 

P 

fe 

n 

perira 

7. 

ezec 

<< 

gaar 

U 

quelra 

0 

uuier 

ii 

haal 

1« 

reda 

<i< 

llujth 

i 

iit 

Scd  quant  inir.e  et  ob-eur;s  borum  nomlniiin  suni 
formx!  Nam  eiiainsi  omues  W.  Giimmio  (Wien. 
Jahrl'.  p.  19)  conciu  rcnl ,  nos  lainen  nuiiquam  cjus 
conjecluram,  quod  tuee  nouiina  goibicum  sapiant, 
adinitlere  possemus,  niulio  niinus  cum  eo  dicere, 
cnrum  librariuin  gotbica  calluissc  lingua.  Jacobus 
Grimmius  (ibiJ.,  p.  41)  in  slavico  sermnne  quxril, 
quo  haec  d.fiicilia  iiomina  iliuslret,  et  quaniumvis 
niira  alque  inaudita  ilii  noiiuulla  videanlur,  ca  taincn 
gotbicas  lilleras  rcipsa  designare,  asserere  non  dubi- 
lat.  Sed  cuinam  vel  ptobabile  eril,  quod  gnthicarum 
lilterartim  nomina,  pluribus  saeculi^  ab  extincia  lin- 
tju.l  clapsis,  ad  leinpiis  quo  scii|.la  sunt  tradilionc 
Pathol.  XVIII. 


de  scmrrriu.  906 

sirvata  lurriul?  Cccrum  quxcuiqucde  bac  rc c<>- 
gilentur  ei  jildiceutur,  certum  est  laiueii  h;ec  iioniina 
ailen  csse  deforinala.ulvcl  babitmng  thieun  m>n  j  m 
liabeant,  neque  J.  Griinmiu  ip-o,  ucque  Massinanno 
(i:i  llauniii  Zeilschrifl  p.  301),  lieet  iiigeniiisissiine 
excog  tavcrint,  aliquid  recli  conjicicnlibus.  Nibil  tu- 
tius  de  his  nominibus  diri  polesl,  nisi  quoil  elriiirnimn 
tjermaniaim  adlmc  prxseferanl,  coll.  W.iitz.  p.  '.sl 3.  > 

§  17  Annotatio  7.  —  Quod  ail  tigna  iciionh  pcr- 
linet,  sequentia  sum  notanda  : 

i  I)  Diticriiicn  signa.  Ilujusinodi  tanium  sunt  pun- 
cta  su|icr  i  initiale  posiia,  vid.  Lyc  XXXIX;  Maj. 
Spcc.  XX.  Il;ec  conimunissiiua  dcsignalio  gotbicaa 
linguoc  oinnino  est  propria;  si  eirim  <t  in  iuanuscri- 
ptis  gixcis  rccen  ioris  epocbac  duo  appaieam  puucla 
supcr  i  posila,  ci  ita  sunt  usu  panicularia,  ut  iu 
aliis  supei  i  tantum  iniliale  tocaliuli,  in  ali  s  su,  er 
aliuin,  in  aliis  landem  pnnctum  diarrei  cum  iuscrviai, 
vid.  I!a>l,  Commailationcin  palaogmph.  p.  718  sq. 
Jinlicc  Lye,  seciiudum  goihica»  lingua:  indolem  i  pun- 
gimr  iu  plurilius  bibliorum  manusrriptis,  ex.  gr.  iu 
codice  alcxandiinn,  cantabrigiensi,  cobeiiinn,  etc, 
nulla  lamcn  scqueiiie  consecutione.  Ex  deliciente 
puiiclo  in  akaikus,  gaius,  tudaivisks  prohatur,  quod 
Goibi  ai  ilt  »oni'm  unicim  babercnt,  Gr;ecis  hunc 
sen.per  divisum  proferentibns,  ut  eiiam  nunc  Az«.l- 
xof,  ra:of ,  iouSaizo,-  scribiiur.  Nos  vcro  hoc  tjaiut 
Itcm.  xvi,  25;  d>r  I,  i,  14  inconecie  olim  scriplum, 
in  liac  eiliiime  sednln  emcndavimiK.  Immcrito  ymai- 
naius  Tim.  II,  n,  17  a  Castillionxo  scribilur,  quod 
trilitis  punclis  i  supcrscriplus  cr.it ;  lauicn  seciiiidum 
Tim.  |,i,  19  ijmcnnius  legendum  csl. 

«  Diaerc  icuiu  piinctum  spe<Tareinr  in  au,  ubi  haj 
vocales  duplici  sono  emiiiuniur,  ex.  gr.  in  laudei- 
kuia,  Ci.l.  iv,  13,  15,  16,  qiwd  gra:co  Aao<5ix£i'a  re- 
spondens,  la-u  de  kaia  legcndiim  csl. 

i  2)  Interpnuclionis  siyna.  Ul  regnla  baberi  polest, 
quod  simplici  puncio  minores,  duplici  nulcm  mnjores 
inlcrpunctiones  indicentur,  Lye  p.  XL;  Ibre  p.  193 
eilit.  Biiscb.;  Casiill.Spe  .  XIX;  Masmann.  Skeir.  p. 
58.  Il.-ec  autem  iuierpunci  o  uullain  trahit  consecu- 
lonem,  cnm  sxpius  bxe  signa  absque  necessitaie  rt 
ctiam  invito  scnsu  iisurpeniur.  Posi  n  ajores  inter- 
punctiones  .«paiium  vacuum  relinqtiitiir  (Ma-smann. 
|i.  57),  diiin  alias  verba  sibi  nullo  intcrvallo  succe- 
daut ;  vcl  etiaui  nova  linea  incboatur,  quo  in  casu, 
lillcris  inilialihiu,  qu;c  maju  cula;  sunl,  sigiium  """ 
in  cmlice  argenten,  xelw"  in  codice  carolino  super- 
dclmeaiiir.  Ui  ex, .licatoria  nola  nccurril  minor  in- 
lerpnnclio  Cor.  II,  iv,  4,  ubi  in  pttimn  t/up.  pis  aiwis 
legitur,  qun  puncto  librariui  i-ignilicabat,  yu\>  J,is 
awis  non  conjunctim  esse  lcgendum. 

«  3)  V.  caliuliHii ,  in  dur.bus  lineis  scribendum, 
noii  cx  eiymologi.fi  principiis  pauitur,  sed  arbiirarie 
et  pro  spatio  diviJitur  iMassmaiin.  Skeir.  58  sq.); 
nounisi  aulcm  rarissime  peculiari  signo  (parliioria 
nola,  cquiv.  gall.  irait-Xuuion)  p.nlilio  vocabuli  iu- 
dicatur  :  sic  iiullimi  occurrit  in  codicc  argemeo,  m 
Ske.reins  primus  Casiilliona:us,  ccdicein  de  novo 


W 


9(17 


CRVUMATICV  f.O 


rcvisen»,  in  i|in>,ljMi  lnco  signiiiii  -  in  lino  priorii 
Itiitxe  paailun  (qBOvadmedum  aimd  nos  iims  est) 
III,  a  llol.  15,  a,  1)  eo  niodo  jai-  nar  aiumadverlit; 
in  tliii  vcro  locis  idem  sigiiimi  hi  eumdeni  finem 
iisurpuiur,  noo  auleui  in  line  prioris  linex,  fcd  iniiio 
sequentis  poeiUin,  vid.  Caslillionxum  ad  Tnn.  I,  i. 
1,  ubi  icribltui  h  •Mfl. 

<  I  i  aliud  liguuu  Col.  iv,  7  oicunit,  qaod  Castil- 
lioiuus  haLet  nit  dtipUx  majnvm  lumnui  invermm. » 

<  llui  iiiiiinuiii  lignun  li  ioverlalur,  quasi  eunma 
literi  wppauUun  fnciuui  ?  in  1'hil.  iv,  i_  occunit, 
iii,  iju.ini  syliabam  likrarioa  seribendo  omiserat  et 
supcr  lineam  restiluit,  'micrpoiiiudain  BtM  indiccl, 
li./num  tnlerposilionis ,  cujus  loco  i.i  Skcir.  IV,  d  si- 
gniiiii  (    vocabulo  ilicludendo  |  ra  j.onilur. 

<  4)  Siijua  quibus  ciiata  ioca  a  lexlu  discrepent  (anii- 
tambda ,  gall.  gutlUvieis),  vel  suut  siiuplices  uncini 
(S)  vcl  duplices  (SS),  qui  linex  cuiquc,  lezluin  cita 
luin  conlinenli,  in  nargiua  pr:rpiiiunlur,  llire,  p. 
I90edit.  liusch.;  Uaaaraann.  Skeir.  58;ultimo  modo 
iiidicaiitiir  in  grxciS  manuscriptis  loca  poetarum 
laudaia  vel  texiui  iuinrnuaia,  vid.  u -» - 1 .  Caauaaaf. 
pala:ogr.  p.  859.  In  Skcireins ,  ubi  simplex  anli- 
lamlida  usurpatur,  ad  primam  luicam  etiain  *"**,  ad 
u>iimara  vero  sigiuim  invcrsmn  ~^~  addilur.  In 
Skeireins  VIII,  c,  ubi  versus  non  ad  intcgrum  cita- 
lus  occurrit,  etiam  simplex  adliibelur  uncinus  ad 
lin^m  linex  positus,  qua  veisus  interrumpilur. 

<  S)  Abbreviulionis  tiyna.   Jam   vero 

a)  alia  pro  cerlis  litteris  adliibeutur,  nempe  '  ' 
v>:l  inversum'-" "  pro  n,et  "  vcl  ~~~"  pro  n,  llire  p. 
191  sq.;  Massmann.  Sfceir.  58;  qux  signa  in  line  linex 
poiisiraum  usurpantur.cum  scilicel  illis  liitens  spa- 
tiuin  defuerit;  poniinturtainenelininedio,  uiMc.viu, 
43  giivadjandt,  Skcir.  VI,  a  niannt.  Quoad  scdem, 
coiiiniiinius  cxaianlur  super  vocalcm,  poat  quum 
liitcra  dcliciens  legenda  esl;  rarius  autem,  in  fine  li- 
nejc,  po^l  ipsam.  Neque  non  frequenter  liaec  signa 
vcl  a  libraiio  ncglecta,  vel  in  manuscriplis  deleta 
sunt,  undfi  sxpius  accidil,  quod  '~A  et  ■"""'  commu- 
tata  raerini,  vid.  ad  Mtli.  xxvu,  7;  Mc.  u,  12;  Luc. 
vii,  25. 

<  6)  Alia  vocabulum  epitomalum  esse  indicant, 
sc  lieel  ciinimunius  '  ,'  '  vel  —"*,  ullimo  eliani 
in  grxcis  in  nuscripiis  usurpalo  ,  vid.  Schafer  et 
Rast  adGre-oor.  Kor.  p.  116,  295.  735  sq,  815; 
rariu-  auiein  uncinus  >  vocabuln  epilomato  ante-  ct 
posipoaiu»,  ui  i.MUli ,  in  docum.  neapol.,  pro  itia- 
kaun.  liegnlariter  epitomamur  vocabida  gup,  tctut, 
xrittus,  fruuja,  vid.  Gordon,  Spec.  animadv.  cril.  in 
pri.sinm  evangttorum  vers.  gotlt.,  p.  52  ap.  Diiscli.; 
Kniltcl,  ('.'/iliB  vrrsio  epislola'  Pauli  ad  Uom.  p.  521; 
f.aslill.  Spec.  p.  XIX  ;  Uaaananii.  Skeir.  p.  58,  et 
equideiU  co  modo  gji,  gpt,  gf>a;  is,  tuis,  uu,  iu;  xt, 
xaus,  iait,  xii;  Ja',  (tiii,  (in,  fan.  Ex  liis  compendiis 
ea  qux  ad  aris/ui  el  ietut  speclanl,  diu  sula  fue- 
riiut  mcrito  aguila,  licet  incoirccte  iuiim  scribatur. 
Signo  anlom  conipendii  ilelcto  Vi  I  nou  apparriile,  is 
cliTab  editorc,  cl  fursan  quandoquc  ub  iptO  librario 


illK";.*:  I.INCU/E.  008 

coinmulala  fucrum,  vid.  ad  Mc.  i,  42  PnMenta  »  gm> 
coni|ienilii,  dcliciunt  pnncia  dr.icritica  rau  i.  (.»/), 
qnod  alias  go[i  scriliinir,  primus  judiriose  conjeril 
Lye  p.  XII II  ;  in  Jn,  iplod  alias  /on,  fnnins,  elc,  lc- 
gcbatur,  ' '.-1.1111  leeiionen  Cordon  I.  I.  suspicalus 
csl,  vid.  Zulin  ad  Mlli.  v,  3r>.   !n   Skeireius,   nulla 

fcrc    exceplione    data ,    ; inin    coinpemliis    ~gp, 

gps,  /'.',  ;ni.\  a  tcrgo  ligiliir;  nnn  autem  coinpendio 
gfia,  \id.  Masinaun.  Skcr.  .;>8  *.  Abest  compendii  si- 
giiuiu  a  yl>s  taiilc-imodo  in  .SAcir.  II,  c,  quia  voca- 
bulum  omissum  superscribitur ,  quo  nuili  siguo 
relinquitur  locus.  In  compositis  autem  liaec  vocabu  a 
ii.in  epitomantur  (vi.l.  Caslill.  ad  Timoth.  I,  i,  8); 
ucque  ijup,  quando  falsum  dcum  siguiflcat,  ul  Joan. 
x,  34,  neque  frauja,  quan.lo  non  de  Deo,  scd  de  d(>- 
mino  lcrrestri  usurpatur,  vid.  glnssar.  v.  Frauja,  ubi 
laudatis  locis  ctiam  Col.  (m,  22)  iv,  1  addendus  est; 
ncqiie  tandem  iesns,  quando  non  Cbrisli,  sed  .iliorum 
\irorum  nomcn  cst,  ul  Col.  iv,  11;  Esdr.  n,  38,  40. 

i  €-)  [Sonnisi  raro  occurruni  sequentes  abbrevia- 
tur:c  : 

W  pro  iohannes  in  porticis  (vid.  labul.  I"") 
lextui  codicis  argcnlei  supposiiis,  ubi  cliam  hoc 
animadvcrtas,  quod  super  i  slenl  puncla  diacritica, 
qua-  in  is  deliciunl,  vid.  supra  b). 

^ITk  pro  lukns  ibid. 

Il,\ys  pro  pavtut  in  sub.ciiplione  epistolx  ad 
Ephe^io-. 

,\li  HSKS    pro    aipi»*<J«9<nMinCalend.goili. 

K,\IiSSMrl  pro  /xiiiluuiscim  iu  subscripiioue  epi- 
stolae  ad  l^lossenses. 

rriN  pro  galgin  Col.  ti,  14.  Cum  autem  prxler 
quas  alibrcviamras  supra  b)  commemoravimus,  nulla» 
aii.v  ncc  in  textu  codtcis  argenlei,  nec  iii  mediolanis 
iniinisi-ri|>(is  appareanl,  eo  meliori  jurc  UjillS  pm 
piitrus  Joan.  xviii,i5el^lI^nSi\llMproopa«s'uu- 
iiim  C  r.  II,  n,  5  dbrarii  mciida  esse  videnlur,  quod 
null»  coinpcndii  signo  sui>erscripla  sini. 

<  d)  Compcndii  signa  cliam  monograiumatibut  su- 
perdociiniur  : 


* 


pro  maipaiut 


in  porticis  lextui  codicis  ar- 
,  gentci  supposilis  ( V.  tab.  !•"). 


[f\    pro  markut 

«A  fign  a  respondente^pcodici-  ambrosiani.deest 
eonpendii  si;num;  deesl  ctiam  ab  epitouuttis  uriptu- 
ns.  in  quibus  liasta  unica  produabus  litieris  iiisei\it 
(  /-J^miI  tab.  Il',ln,  n)  quTquc  prxsertim  inSkeirein» 
sxpius  occutrunt.  Qux  intcr  alias  <oospicu.-e  sunt, 
sciliret : 

Ti  pro  hT  Irhe  p.  192,  Col.  iv,  4  et,  uli  ad  liunc 
locum  conjicii  Castilliona^ut,  riiaro  Cor.  II,  n,  4  ubi 
gnbairhjan  el  Til.  i.  5  ubi  atbuirhida  cum  l  el  *  con- 
nexia,  liiet  prius  in  manuscri|ilis  cvanuciit ,  s^npia 
ciant;  pafi  jure  etiam  coujici  potest  na«n  pro  uahs 
lliess.  I,  v,  5  legeodum. 

r^S.   pro  N,\   Skeir.  II,  a.  Mll,  a. 

m  pro  nn  Me.  1,11, 


%9 

TM    pro  ll|t   Sleir.  II.  a;  VI,  b;  Tab.  II,  II. 

IN  pro  I II I  Skcir.  VI,  c. 

h&  pro  n.\  T.m.  II.  ii,  U ;  w,  I.  i. 

Ka  pro  US  Skeir.  VI,  a;  VI',  b. 

|i|.  iro  |t.|.  Ilire,  p.  192. 

(].'    pro  .|i|»  Luc.  III,  I. 

Ila-c  abbreviatura  adhibctur  etiam  in  rodice  aiubro- 
tiano  pro  pairh,  vid.  ubul.  II"',  11. 

<  '  Signo  r~'  vocabnla  in  margine  aocotata  vel 
llluslrata,  necnon  et  glosse  ipsx  el  variantes  in.lt- 
canlur,  llirc,  p.  190.  Aliud  s  gnuin  ,  scilicet  |- ,  Cor. 
I,  xiii,  5;  xv,  5"i  vocabulo  texlus  in  maigiue 
glnssalo  superponitur.  Idem  signum  eiiain  Eph.  i,  19 
el  il,  10  sure  videlur.  Deniqu  -  crassius  puncluni  in 
vocabulo textus  ligi  poiest,  ut Gal.  n,  3, 8 ;  Tim.l,  i, 5.  > 

i  §  18.  Annoiatio  8.  —  Scriplura  litterali  nondum 
adinvenU,  Collii  runicam  prob.ibililer  usurpabani, 
qua  et  alii  Germani  utebauiur.  liauu  runicaiu  verisi- 
nirliier  vocaverunl  a  gullnco  ruuos,  quud ,  licel  in 
bibliorum  versione  nu.ic  adltuc  pwaripim  signilicet, 
etiam  pro  (3ouXij  el  oujaSouX  o*  u.mpatui  (vid.  gloss.) : 
pariter  anglosaxouicum  run  lias  uimies  signif;calio- 
nesbahet.  llaslx Iitlei arum  (elemeuu)  gothiccdiriin- 
ttir  stabeis  (orotx<ta,  c0"-  G*l.  |V.  5,  9;  Col.  n,  20) ; 
varix  lincol.r,  iinciiii,  puncta,  coroua ,  iritot  (»c- 
paiat,  Luc.  XVI,  17),  ilrikos  (/coaiat,  Mlll.  v,  18), 
uikos  (o-rryuai,  cnll.  Luc.  iv,  15).  Scripluram  nun- 
cnpabant  boka,  vel  coinmunitis  in  plurali  nuinero  bo- 
kos;  neque  aliud  noiuen  liabem  litierx,  cliarla  testi- 
licaioria,  in  neapoi.  documenio  ,  quain  boku , 
alia;  in  plur.  bokot,  necnon  ei  charu  creditoria, 
sponsato  ia  (ypup.iia.ia,  Luc.  xvi,  C,  7) ;  cltarta  pi- 
gnorator.a  (xupd/putfoj,  Col.  n  14)  esl  vadjabokos; 
libellns  repudu  (a7rot7T«ftov,  !lc.  xix,  4;  Mtli.  v,  31), 
bokos  ajsateinais  vel  bokos  ffslassait ,  denominalio 
ciiain  pro  epislola  (ortoToiij)  usurpau  ,  vid.  glos- 
sar. ,  h.  v.;  liber  autem  [fiiQ.o; ,  f^tSXiov)  vid.  ibid., 
in  sensu  cbristiauo,  id  est,  siguilicaus  libruin  libro- 
ruiD,  biblia  (ypu-fui)  eod  ■  vocabulo  boka,  bokos 
designaior.  Boka  tandcm  litiera,  grxco  ypipu*  et 
ypujtuaxa,  iiecnon  cl  latino  iitlcra,  Iil.erce,  respon- 
del  (Roin.  vu,  o;  Cor.  II,  in,  6;  impiiin  s  Gal.vi, 
II),  et  bokos  pro  scienlia,  scripturaruin  cogniiione 


DE  PROLATIONE.  9>n 

adliiuctur  (Joan.  vn.  I;.).  Conseqnenter  srripiurx 
erudili  apud  Ju  l.ios  (yfssipaTct;)  nonien  bokarjos 
balienl  (  vid.  gl  ss.  Ii.  v.),  quod  proprie  tcribam 
signiGcat,  vid.  docum.  neapo!.  Pro  cpisl"la  (zn- 
er-.oln)  pavlinarmn  cp  stolarnm  inlcrpres  gra>c.m 
aipistaule  ( vid.  glnss.  h.  v. )  in  scnsu  lilteiarum 
apostolicamm  usurpavii.  Sigljo  sigilluin  (0-1.0071?)  ct 
sinljan,gat  gljan  sigillare  (0-7007  ?  iv)  gothiexlingiiae 
proprium  cst  (vitl.  gloss.  tili.  vv.).  Prxter  bokos  valens 
sciipwm,  scripluram ,  s.icram  prxciptie,  adcst  ct 
mela  ( Mc.  xll,  24;  Luc.  tv,  21  ;  Joan.  v,  47)  el  ga- 
meleins  (Jnan.  vn,  38,  42;  Cnr.  II,  111,  7;  Tim.  I,  v, 
18),  \el  fiequenlius  pnm  gamtlido  (vid.  gloss.  b.v.), 
parlicipium  prxl.  a  gameljan ,  quod  simul  atque  sim- 
plex  metjait  scribere  (ypay.it)  signilicat;  unde  u(- 
vielja  1  subscribcre,  ufnrmrljan  inscribere  (sTrr/oayiiv, 
vid.  ibid.)  cum  ufarmeli  vel  afarmttems  iuscriplio 
(iirtypufn,  vid.  ibid.). 

1  Ue  maieria  auiem  in  qna  scripscrunt  primnGoilii, 
nilul  cerli  novimus;  quod  enim  arborum  cortirem 
in  liunc  usum  convoi trrint  noinrnque  boka  ab  ar- 
boris  nominc,  qucmadnindum  tiber  mutuaii  fuerint , 
e  mera  conjefilura  conslat.  Postea  vcro  socieiate 
cuui  Grxcis  iniu ,  pergamenum  adbibucrunt ,  vel 
sallem  pro  eo  noincn  maimoruna  (Tiin.  II,  iv,  13) 
acceperuni,  c  grxro  lutcSoKwt  exscriptum.  Jam  vera 
omnes  gotbici  manuscripti  codices  qui  ad  no,  us- 
que  pervenerunt,  in  pcrgameno  sunt  conscripti;  in- 
lcr  quos  eminet  codcx  argenteus  in  rul.ro  prrga- 
nieno,  litlerisque  arge<>leis  et  aureis  exaralus,  vid. 
1'rolegg.  cul  489  sq. ;  iu  papyro  qutdem  conscribitur 
docuinentiiin  neapoliianum ,  sed  non  ex  iinegre 
gotliicum  est.  Mature  in  librum  folia  toadunare  de- 
buerunt,  cum  jam  in  bibliorum  versioue  voc.  spildos 
(irtvaxi(Jta,.r>axt;,  Luc  1,  03;  Cor. li,  111,  3),  occurrat, 
•  ijuo.iil  vero  iiistrumeiituni  quo  in  scribendo  uic- 
b^nlur,  penna  erat  nigra,  svartisl  vel  svartisla  (p.i- 
).av,  gloss.  h.  v.),  vcrisiniiliter  calainus,  raus,  qucni- 
adiuoduin  alix  calamorum  specirs  (  xa/.ajxor),  vitl. 
gloss.  Ii.  v.,  utrumqiie  gothicx  lingux  vocabulum. 
Legere  tt  recitare,  «ijaiait  et  utsiggvan,  idtm  esl 
vocabubim ,  cantioncm  vel  declamationcm  popul.i- 
riuin  caniilenariim  significans;  unde  lectio  («va- 
yvuatt  Tim.  I,  iv,  13)  sagats  exponitur.  t 


DE    PROLATIOKE. 


|  19.  Si  quidem  pcnc  est  impossibile  plena  securi- 
Ute  sermunis  exlincti  prolationem  delinire ,  certa 
tamen  remanent  indicia,  quibus  pensatis,  ad  fugacis 
sonos  seripturx  signis  circumvestitos  pervenire  pos- 
s. 111111=.  Jam  vero  qux  indicia  gotbicus  sermo  siitgu- 
lariier  prx  se  fert,  ad  sequentia  referur.tur  :  1)  li:tc- 
rarum  habilum,  prout  c  lingua  ncbis  non  ignota 
oriuiii  ducant;  2)  scriplionein  vocaiiuloruin  peregri- 
iiorum  ct  nominum  propriorum ;  3)  liueras  imer  se 


commtitaias,  si vc  hor  liat  ex  regula,  sive ex  librariorum 
menda;dcnique4)analogiain  ccgnatorum  se  niunuin. 
Licet  auteiu  infra  ,  auxilianlibiis  his  indiciis,  souos 
golliicx  liiijiu:  isisUnrare  inteiidnmus,  animadver- 
lere  lamcn  abs  re  non  est  nos  quarto  indicio,  co- 
gnatorum  scilicei  sermonnni  analogia,nonnisi  maxiiiia 
cautione ti^os fore,  el hoc  nuilipliii  ralione.  Elenim 
gotliica  lingua,  quasi  ramus  germanicx  stirpis  emor- 
tuus,  in  coguaiis  linguis  nulla  sui  parto  jam  super- 


Oil  CIUMMVnCA  GOTIHC/B  LINGUvB.  912 

MiiU,nequo  ulli  cjiwilcm  ilalli  eoniponl  putc«l,com  loghi  veterH  germanica!  m:ij»r  cnuiela  bnbonda  esi, 

I.  iiydliiiliiruiii,  \  ui.l.iliiim,  llnrg  iiidiiioiuin  Kmb«  i|iio  proprium   liujus  systema  0"ll(uiitll  esl  et   pe- 

lerurum  linguin  siiuiliicr  eiUoctB  &iai.  Voiu*  Uerma-  riiis-imi   riii  nune  adliuc  lioilic  lireerii  magfc  in 

niiruui   siiporior  sitiihi  ipse,  i|ni  oiuiiiuin  ad  gillii-  c.intraiia  sciiiduiiiiir.  Alistraclis  eliaui  llit   ingr.ttis 

cinu  proviuie  accedit ,  iii'i|iic  ali  cu  uoui  iinniediate  circuinstanliis,  leiuper  ini|irudenier  agit,  qoi  sonns 

oiitnr,  ol  ijiis  Brogn .ttio  iin  i  qnoai,  neqoe  «laie  linguai  eollaiii  eognatju  suiiiacunparare  velil,  cum 

tam  viciuus,  ut  cjus  eoiMeciui  ntiiKup.iii  possil.  Ko  scrmnnes  ellam  cognntissimi  luspius  lonii  plurimwu 

igilnr  in  mvclig  mdis  gothicc  liugu.c  souis  0X  0J»»-  discicpeiil. 


I.  DE  VOCAI -IUIIS. 


§  20.  Sunt  golhicx  lingiire  quinque  simplices 
voealei  :  a,  c,  i,  «.  °.  *»  qualuer  dipblboagi  :  «, 

OH,  ri,  i". 

«  Amiut.itio.  —  Seua  vucalis,  <j,  iii  solis  vocabulis 
peregriuis  occunii  nec  ad  gulbieam  linguau  proprie 
perlinel,  vid.  §27.  » 

521.  Vocalessunl  vel  breves  vel  I  mg* ;  longaj 
vocales  duobus  brevibos  s-quivalcnt  el  ordinario 
sutit  bccvei  sivc  proilaciar,  sivc  gemtnaia;  undc  vo- 
cales  breves  ut  i  rimUivai  speelands  suut. 

Inier  vt.cales  simplices  ires  sunt  bievcs  n,  i»», 
quilius  iiiniiiiur  vocaltsmus  louis  aique  leliqux 
vucaUs  et  itipblhongi  efformanlur.  Ev  liis  tiibus  bre- 
vibus.a  |uimiii\.irsivocatis,  quae  pcr  debUUatwaem 
liiin'  ad  «,  illinc  ad  i  desccudit;  «  el  o  sunt  laiuuui- 
moJo  longtf,  cl  emiilem  loiige  toO  o  considc- 
raudat,  quippe  cum  e  ad  i,  o  ad  u  propius  accedat. 
T&v  i  et  ii  l«ing;c  suni  sive  iierum  i  ct  u,  svc  dipli- 
ilnicigi  ei  et  iu,  dum  vocalis  a  cuni  i  et  u  conjuncia 
diphlhongos  ai  el  on  cir.irmat.  Qmc  tatneu  dipliihoitgi 
non  ul  duabus  vocalibus  composiiaj  specientur;  suiit 
enim  poiius  vocales  medise  inter  o  et  i,  imer  o  el  e, 
ct  consequenti  r  nou  habenles  quo  necessario  fiaut 
l.»ni3P,  IXpius  reipsa  brevcs  suut;  ei  vero  cl  in  vcra: 
suntdiphlhongi,  b  cesl.duabus  primitive  brevilms 
ejjuraiaia,  et  propterea  laniom  longa'..  Quilms  po-i- 
iis,  lotnm  eoihicaE  !i:igiue  sYstema  vocalium  co  modo 
evolviiuf 


i  (ci) 


n  (iu) 


un  le  ip  ius  simplicitas et  regnUriias  manifestc  paicnt. 

A 

5  22.  I)  Voc.ilem  n  in  goibica  lingua  primilivam 
i>ssc  certum  est,  non  solum  ex  eo  quod  in  nexioni- 
1  us  sil  (lominans  vocalis,  qu.fi  nonnisi  ccrlis  legibus 
in  i  vcl  «  deliililatur  ($  32,  •),  Bod  ctiam  quod  in  ex- 
scripUone  vecabulorum  peregrinorum  brevli  gene- 
rililer  occnrrat,  pro  lalino  i  el  grweo  i  iiiipriiuis 
.  sirpala,  ex.  gr.  :  kaikara  lat.  carccr  ;  lukarn 
:il.  Iuient'1,  bafiirnuitm  Kanipvxoju,  be [tluhaim   Bi;0- 

'-'■/■ 
2)  Nulla  vimuIis  Drequoilliortl  csl  asus  qiiam  a  ; 

Itaqtie  In  vocabulis  qiiamcuiiqiie  sedcm  occuparc  po- 


tcst,  anle  vcl  posl  quamlibct  consunanlem  stare  nnn 
repugnans.  Sic. : 

u)  luiiio  :  n/o,  agir,  adum,  aqni,  a.cls,  aha,  apjjan, 
ah.ttlls,  ammo,  antt ,  ajuktlu[m  ,  apauitantus,  ara  , 
atalU,  alta,  uvo,  a[,  axuju,  aioa,  clc. 

6)  Hedio  :  budi,  blandan,  brakja;  gajgan,  tjlagg- 
vuba,  graf,  daqs,  tliayk,  qnf),  qrammi[ia,  zakkntus, 
ItabciH,  htus,  hrumjan  ,  [mgkjun,  [tlulnjan ,  prugjan, 
pvalian,  kittitn,  nttiklulis,  litnd,  manna ,  namo,  juht 
fiupa,  plals,  pratjga»,  rahnjan,  sakan,  tagt,  valdau, 
[itslan,  wat;  tjraban,  lanjan,  vadi,  ptaqus,  raida, 
(alieds,  lapon ,  staks,  intttun  ,  sama,  fani,  bajops, 
akai>jan,  parba,  vas,  mals,  skavjan,  hafjan  ,  zaxxaius, 
saw,  cic; 

C)  Vint.giba,  Iga,  bida,  sigqa,  batiza,  slalia,  qipa, 
leika,  vaita,  intma,  ina,  atja,  vairpa,  skitra,  lisa, 
maita,  speiva,  lilifu,  pasxa,  Uiwa,  elc. 

5)  Scd  nomiisi  raro  nosira  vocalis,  excepto  coni- 
1'ositionis  c.isu,  in  gntliicis  vocabulis  occurrit  ante- 
vcl  postpofiiia  vocaiibus,  qnx  ciim  ea  in  dipblbon- 
gum  non  eontrabnntur ,  quod  si  forte  accidit,  lantum 
anle  n  (§  29  aimot.  I)  ct  post  i,  ei,  ai.au:  fiapva, 
friapva,  quo  i  i  casu,  indticto  j ,  Iiialus  vilalur  ^vid. 
§  51,  4) ;  Aeimi,  (eian;  iaian,  saian,  vaian;  trauan, 
banan. 

<  Annotalio  I.  —  lu  peregriuis  voeabulisaUiquidem 
cmmOXUS  lieri  possuut,  til  baiplaem  ( luocmn  laniea. 
eliani  ocinriit  beplahaim),  baipsaiia,  Kaeinau,  aid, 
dua;  att  aulcm  gulbus  lempcrat  siven  iuiiiiileiido, 
ul  in  aharon  A..  o.  v,  ubruhum  'i*s«»u,  nahasson  'Sauu- 
<ti>i,  mahap  Ut/.»i,  sive  uuicuin  exscribendo,  ut  iii 
isak  'lc»«x;  «o  taincii  in  line  rcpcrilur  :  gabaa, 
Ksdr.  ii,  25,  coll.  sfliniiains  a  s«innua  n  ,  35.  rri'te» 
baec  duo  eiempia  apud  Eidram  occurreuUa,  qu:u 
saltem  ei  gr:rco  )usliflcaulur,  siiut  et  alia  furiuaT 
etiaiu  iipnd  Esdram,  sed  mcndo-e  oecurreuies :  u,  1 1 

ta'ifliitii« ;  li,2l  ba  aipluem;  II,  25  kareiapiaariini; 
aai  ii,  28,  siu  scriptoris  menda,  sallem  o-ui  legcu- 
dum.  > 

4)  Eiceplis  supra  laudatis  e.vempiis,  gotbicum  u 
gra!C0  .<  (onstaiiler  respoudet,  cnjus  prolaiiinictn 
cons  qnenier  babuisse  dcliuit,  ev.  gr, :  nMu   . 

akjtipar  •\dtiSup,  aijat  "iyta,  ud..m  '±o*p,  aUaunuk** 
'AftcoYixctu  ,  udilin  'AoJiv,  akuju  '\^ut,  olfaiut  'k\- 
fuii;,  tiniiinadab  'AuuaCuu,  ONdruioi  'Avj^ix,-,  MWM 
".Vwa,- ,  urkippui  "Afi^iirito;,  asgad  '\ayaS ,  ainmw 
'Aeroou,  nfcr  't:.,.,  uiiu/t;  iu/m  I     .  .:  i  iiiijAc    ia- 

uj .  "i;,  ktfn  K^y';,  srino  Siva. 


813  DK  rROI 

5)  Quamvis  a  pm  gr.ero  a  lani  longo  quam  brevi 
usiirpeiiir,  in  golhica  lamen  lingna  non  rtisi  breve 
cst,  sive  radicali,  sivc  Fm-inavv*  syllabx  periine.it, 
Qnoil  innotescit  lum  cx  lorniatione  sccimdrc  cw}u- 
galionis,  dnn  cx  circuitiscriplione  to€  «  i"  o  (qu:r. 
rirciniiseript;o  a  pnpulo  facia  nou  ali  inierprcio)  iu 
rvmOnrit  pro  Roniuui  viJ.  infra  7). 

C)  Salva  breviiac,  n  eiiam  aeufum  ficri  pntcst,  quod 
onte  liquidas  s,  z  ei  'i  praecipue  accidit.  Raiio  est, 
quia  liquitla!  s  et  xsuiA  sive  reduudanter  geminht*, 
ul  in  nassemais  Tlicss.  I,  V,  8,  ittsson  (Ik<t«v)  RoTO. 
xvi,  21,  tattitrvs  (A«?apc)  Luo.  xvi,  "2".,  ktHtrH  Gor. 
I,  vn,  16;  siv  vice  vorsa  simptifieatir,  i(a  nl  liquitla 
simplex  atlbibea(or,  uti  etymologice  duplex  spceta- 
relur,  nl  in  branjan  Joan.  xv,  G  (a  brinnai),  coll.  § 
5y>,  aunol.  •!,  2,  quod  fit  prxcfpue,  quando  per  com- 
posiiinoem  tonus  a  syllaba  de  qua  agitur  cxcedil.CX. 
gr.  :  alapdrba  (ab  alh)  manamaurprja  (a  iiintma).  A 
an'.e  h  Ci  artttum  pr.Tsert  m  in  vocabulo  jah,  cnrn  h 
s.quemi  consonanti  assiinilctur  (§  56). 

«  Annoiaiio  2. —  E  simili  principio  oriri  poluil  ge- 
irrn.ilio  toO  ti  in  gadrlarenus  pro  TaSupnw; ,  vid. 
gloss.  h.  v. 

t  Annolatio  3.  —  Do  a  debilitato  vid.  §  52,  4.  i 

7)  Vocalis  longa  -&0  a  est  o;  a  fgitur  nnn  solmn  o 

si  pius  evadil,  sed  o  generaliler  usurpalur,  nbi  a  lon- 

gimi  speciarctur.  Formam  rumoneis  pro  Romani  jnm 

suprn  5)  cnmmenii  ravinias.  Alia  tcto  oenipla,  in 

qcibus  «  in  o  iransit  nec  ad  propriam  aVisonanii.im 

(§52,2)  cogiiari    potesl ,   haec  siint;    gahobains  3 

haban,  ganohs  a  nahan,  abtuvdogs,  fidurdoqs  a  dugs, 

I ii  aliis  autem  casibus,  ut  in  sop  a  saps,  bota  a  bais, 

verbuin  totle  quod  exsolevcrit  (safian,  sop ;  kaian, 

boi),  ahsonamiam  cxplicare  poicst.  Qnod  ciiam  in 

llexione  o  longT   vocali  toO  a  respondeai,  paiel  cx 

forina  gibos  a  giba,vigos  a  rigs  (ihematis  VIGA),  com 

gasteit  a  gasts  (lliematis  GASTI),  ct  vice  vcrsa  huir- 

tane  gen.  a  hairtona,  in  qno  o  propter  e  longnm  se- 

qucns  in  siiam  brcveni  a  respoiidentem  ilerum  inci- 

dil.  Warjanoh,  warjatali,uarjoh,  qux  loco  uarjana -w/i, 

eic,  occiirrunt,  nnn  ex  contracto  a-u  in  o  illustran  la 

sunt,  cuin  alias  a  ante  uh  eiidattir ;  sed  Imc  conjici 

poiesl,  quod  in  principio    vocalis  primiiive    longa 

icrn  inaiionis    onie  panicnlam    enctiticani    serxari 

poliietil,  ut  in  ainohun  ali  aiua  et  htw,  einnohun  ub 

einaun  (syncopato  ainna)  cl  ftiitl  (et  fortasse  cliani 

ueitohun    a    loeifa    et  Aun) ,     vcl    quod    enclilica, 

qnie  bis  vocabulis  matnre  et  regulariier   postmissa 

est,  invocalem  lerminaliotiis,  lono  aitraclo,  iniluxe- 

lil,  duin  in  receniiori  lcmpore,  cessanle  influxu,  hre- 

vis  leriniiiationis  vocalis  clisa  (inem  bsbuerit. 

«  Aniioiatio  4.  —  De  c  ut  aliera  voealis  longa  tw 
a  coiisideiata,  vid.  §  25,  i. 


? 


§2".  li  Ab  a  i  vocalis  csi  frequeniissiiiieoccurrens, 
licet  strpius  medio,  qnatn  initlo  vcl  line  \o  abuli 
inveiiiatiii: 


A.TIONE.  Hlt 

a)  loitio  :  iakdb,  ibai,  vjijqit,  idveil,  i  'S.i  ,  i~.ci,  ip, 
i/. ,  iih,  in,  ija,  i.«,  i'en,<ijlnnia,  'iihunnes , 

b)  Medin  :  bida,  bHnds ,  brhna,  gibn,  gltimunjan, 
grids,  digrei,  driglan,  qipan,  hit\ian,  hiiflin,  Int  vnns, 
hrifjan,  [>ii<i,  [iri^kni.  ktlpei,  kltttno,  knirn,  foisvits, 
ligan,  mip.niman,  strijip,  pistikeint,  ptinsjaa,i>.riskii,Ti- 
mis,sijis,skiidiis,  ikrrman,  slindmi,  smipn,  snivun,  s»il- 
lon,  »tiks,strik'tsribls,  timrja,lr'rtu,tvis....,vin<ts,  v  its, 
vrikan,  finpan,  (rijei,  uileiks ;  siui,siau,  libains,  <j'b'a, 
s.ibna,  trigo,  ligrs ,  vignjan  ,  tiggvan ,  tigquii  ,  si- 
dns ,  bidjnn,  ftttvur,  liijis,  phe,  niizdo,  anditvitn , 
ttitjan,  uih,  aggtipa,  nipjis,  vi[iru,  n.iLiis,  itil./s, 
svikns,  andtilon,  sili-a,  m  /.'/.<,  [iihnn,  tilpeis,  fiUcius, 
usfiloia.  vitja,  liil,  an,  sviltan,  gHstr,  ifiman,  liiwnui, 
siaile,  mimz.  iHmpan,  fnttf,  btinds,  viirltnan,  qasinpa, 
wirja,  [>iirs(.n,  kinius,  frifon,  s/.ip,  vipja,  ganipnan, 
hiri,  hirjip,  vis.  trisgdn,  vrisqan,  /isks,  l.lismjan,  vis  ", 
tisls,  ItttlislT,  sitan,  sills,  [a\i,  sifan,  A/ifllis,  tifnan  ; 

c)  Fine  :  atbi,  aini  Joan.  vi,  -50.  fauraguggi,  vadi, 
banili,  aiftzi,pvohi  Tnti.  I,  v,  10,  m  e/ii,  nel.i,  aurttli, 
nemi,  Mc.  xn,  2,  faui,  luopi,tcit(lri,  asvissi, nali,  hiii, 
seivi  Mc.  vui,  23. 

2)  Vncaliliis,  quibuscinii  diplitliongum  non  elTor- 
tuat,  in  simplicibus  gotliica  lingua?  vocabulis  non  nisi 
raru  posiponitur,  eteqwidem  lantummodo  (lostaiet 
cu  :  taiip  Cor.  II,  iv,  C,  laai,  sauil,  slattida, 

f  Annotalio  I.  —  Duobus -i  coi  curtenlilius,  vel 
anilto  in  ei  convertunlur,  vel  prius  /  evadit  (§5i,  5).  > 

3)  ln  e\scripiis  peregrinis  vocabulis  i  gr*co  i,  ^ive 
arcciitniii  habenli.sive  non.comniuuiler  respondel  : 
iacirus  'tauc.;,  iaira  mias  <lt ptpLx;,  iairiki  Ispt^a, 
aivrurislia  svxupi<r?iot.,  pymiama  Ovf,:«aa,  gabrtcl  Ta- 
Sptnk,  diabulut  otu.'oU;,  didimus  aiou^os,  krispus 
V.ai7T.o;,  tukius  Ao-jxioj,  makeibis  MaycSi;,  nikaudtmut 
NtxoOM^iof,  situam  StVwiit. 

<  Annitiaiin  2.  —  Qinndoque  i  ct.am  usurpalur  n) 
pro  gr.eCii  n  (coll.  (a-lill.  ad  Cor.  II,  i,  16)  :  aunisimui 
"Oviio-inoc,  ba  pil  tai%l,  jannis  'imvns,  abeileni  'A-:<- 
)./jvii.  ftlippisius  *i),ij:7rr;o-to;,  bipauia  Rrf.u.iu  ;  pcr  cx- 
cep  iitiieni  eiinn  /)  pro  giaco  u  :  <ti<liiHiis  &iSv;io; 
(in  akvilu  pro 'AxtiW  fnrma  laliua  lypns  lui.ssi'  poiiiis 
videur);  c)  pn  gra-CO£  :  andiias  Cal.  golli.,  zittran- 
babii  7MwAaf.sk,  aggilus  uyyekct,  mukidonja,  M>ze- 
oovtx;  d)  pro  grsco  st  :  «imauk.a  'AvnoyjU;  e)  pio 
graco  x  '•  iureim  Xypi^.  i 

i)  1,  quemadnioiluni  a  primiiive  bre\e  est ;  cnm 
aiitein  in  prolatione  at!  ei  et  c  proxime  accedat,  lir.nun 
quandoque  ui  longnni  persnnam  geiit;  poiiitur  erg  i 
»)  pro  ei  in  :  diann  Rom.  ix,  2(i,  ufarassip  Tim.  I,  t, 
J  i,  pagkip  Gal.  vi,  3,  visandin  (pro  nisnnrfef»)  Tim.  I, 
l,  4;  SKeir.  VII, 8,  laisaris  Luc.  \i,  4n,  silubrins  Mth. 
xxvn,  3,  a«/'igs  Mili.  xxvii,  57  et  s*p.,  eoll.  ad  Gal. 
vi,  3;  pra,'seriitn  in  nomiuibus  propriis,*  ut  ar.niitus 
Neh.  Vii,  2,  tairiko  Mc.  x,  46,  lainium-in  1'hil.  III,  'i 
h.  I.,  uraeliles  Rom.  is,  i;  /')  piii  e  :  spidists  Ttin.l, 
IV,  I,  tnitizo  Mr.  x,  25,  svignipa  luc  i,  44,  birusjos 
il,  41,  sniiun  Mc.  vi,  55,  wiiiieiiin  Lue.  vi,  34,  t/iini 
Vll,  3,  qipeina  V!H,  56  ;  ix,  21,  qif>eip  xvn,  (i.  usdri- 
beina  i\,  ill,  gatagidideina  v.  18,  tavidideina  vi,  II. 


013  CIUMMATICA  COTITICE  LINCU.E. 

ufkunpidun  Neh.  vi,  16,  fravaurlili  Rom.  »11,  5,  'piU> 


Til.  l,  14,  herodit  Luc.  II,  7,  iohaimis  Kc.  vi,  14.  In 
moneiis  golliicis  Heccaredut  el  HtJecaridMS  lommii- 
laniur,  vnl.  Asi-hiiach.  rVttaia;.  35S. 

<  Aunolairi  3.  -  Kaiiidem  ipud  l.alinos  aniniadver- 
l<  re  esi  commutalioiieiii,  el  quein.idiuodiiui  e  ad  pristi- 
naiu  cl  rusticam,  i  voio.nl  receiitioreui  el  urhauaui 
eoruin  linguain  perliuel  (roll.Sclincidcr.  Lat.  Fornien- 
tehrt),  i(a  et  apud  Collios  res  eadem  fuisso  videlur. 

<  Annolaiioi.— Ubi  auiem  i  longum  est,  ruplio 
(§32,  5)  qux  alias  anie  quasdam  consouanies  com- 
muniier  adhibeiur,  nullam  sedem  habere  putesl ; 
liiue  bi  rusjot  (loco  berusjot),  hiri  (ab  her);  mli  ex 
m-uli  contracium  cst.  > 

5)  £i  longum  cst  toO  i,  ut  sive  ex  gracorum  voca- 
buloruni  exscri)  lionc  (§  30,2  b),  sive  ex  lormaruin 
doclrina  (§  64.  5 ;  §  128)  coaiprobatur.  SeJ  propter 
affiiuiaiem,  sa-pius  i  et  ei  promiscuc  usnrpantur, 
i|ueniadinoduin  aupra  4)  ostcnsum  esi  fusiusque  inlia 
§  30,  3)  ostcndeiur. 

6)  /  Iransil  a)  i>er  iupiiimcm  in  ai  (§  32,  5),  b) 
inie  vocalom  in  j  (§  34,  3). 

u 

§  44.  t)  f,  tenia  triadis  gollticx  vocalium  brevis, 
minus  (rei|uenter  quam  i  et  equidem  pariter  in  omni- 
bus  consonantiiim  eonnexibus  oceurrit.  Initio  voca- 
buli  posiia  ad  particulas  ei  pronomina  leie  exelusive 
restringitur ;  fine  vero  prauer  nnnnullas  parlicu- 
las  et  subsiamiva  neutr.  gcn.  iu  paucis  lantuni  llexio- 
nibiis  usurpatur. 

e)  Imtio  :  ubizva,  ubiti,  ugkis,  uhteigs,  ulbandut, 
ttnd,  undar,  undaurnt,  unt,  unle,  us,  ul,  uf,  ufar, 
ufjo,  ufia  ; 

b)  Ued  o  :  bugjan,  brutlt,  gulp,  usgrudja,  dugan, 
rfrus,  omini,  hugjan,  hlutrs,  hnuto,  liruk,  pus,  pruls- 
fUt,  kukjan,  knuttjan,  krusls,  lusius,  muiiau,nula,jus, 
pttggs,  runt,  mlja,  sktttan,  tnuirs,  sfubjus,  svullavairp- 
ja,  tulgtit,  iuuuigjau,  vulan ,  viuggo,  fuis,  frums, 
fairwus;  lubains,  silubr,  bugtiut,  juggt,  fugti,  ludja, 
tuqon,  sui/ns,  jukuzi,anabutnt,  lnnd,  huhrut,  puhlus, 
gup,  mukamodti,  fula,  fu'.ls,  hutpt,  muldu,  numaiis, 
andanumtt,  ii'unisl,runa,  brunna,  afgrundipa,  kunpi, 
brunjo,  hiipi,  ikura,  hus,  andhrntkan,  barusnjan,  kus- 
tut,  luion,  hufnm,  luflus; 

c)  Kine  :  du,  pu,  ju,  nu,  utu,  faihu,  gairu,  hundu, 
aggva,  sijtt. 

t)  lu  pcregrnis  vocalulis  exscriliendis  u  pro  gr.ceo 
«u,  et  qiiatido<|ue  o,  pr.i  serliin  in  lerininaiionibu?, 
regiilaruer  ustirpaiir.  Sie  igitur  slat  a)  prn  gr;vco 
ov  in  :  fantut  Otnowgjt,  tiiiru«u/fm  lcoouo-a^iiu.,  i.-shj 
'Iijtou,-,  iduinuja  'iSovuvix,  iluraia  'Irovoai*,  n.J.M 
'louo'/,-,  tuuaw  lovSuia  knsu  Xovfa,  lukus  Aovzaf.  ma- 
pusat  MaCovcrcUa,  naum  ^o-.Ou,  odueia  'llSoviac  ;  4)  pro 
gr.xco  o  in  :  yaiutekuue  nt-^r.y  ootri,  ai/;i  ItiiV  Ncli.  vi, 
17,  19  «V«tto"/o,  puntiut  DwtioCi  t''iriij<ju/i;i>m  'isoo- 
eroMtua,  lunuYi/iuiu  AaoS  xiia,  diakun  Sicixovo;,  diabulus 
ita€o\o(,  apoustaiilus  iffooroV  ;,  barpitloniaius  UapOo- 
X«u.a,oc,  et  in  iiomiinbus  pro  r.  in  oc,  ui    puiinc  iij- 


Cllfi 

tooc,  t>ai>/us  lla0)o;,  fUippUi  *iAi7rnof,  nliiikfandrus 
'Aiicjsvjioor,  akajns  'A/oio,- ;  qua;  iein>in.iti'i  tidpii 
pr^valet,  ut  etiam  pro  «ra-co  «;  qmndoque  u  nrpe- 
lur,  iil  in  praiife.us  Ttpoyorn;,  kieskitt  ¥,cr>irrr,:,nliyf'lis 
SxOOi;,- 

<  Annotalin  I.  -  U  eliam  pro  o  ponitnr  in  lalinis 
vocabnlis  :  pimri  pondus,  kustanleinut  Conslaniinuo, 
quemadinodiim  u  nnminum  gotliorum  gr.Ti-c  ct  latinO 
o  exscribitur. 

<  Annotatio  2.  —  Nonnisi  per  exceplioneni  adhi- 
beiureliam  pro  gra-cn  o>  el  v  :  iH««'iwo»i,  tpaikulaiur 
OKexovXctTup  ,  rumoneis  'PwumIoi  ,  ttoinuni ,  paurpura 
ropfupo:,  satir  XOpoc ,  (tiJic.lius  Tv^ixof  ;  'mkttboi  Luc. 
IX,  54  librarii  mcnda  est  pro  iakobut.  > 

3)  V  brcve  cst  et  longuui,  etquidem  longum  pri- 
milive,  non  per  accidens,  qucmadiiiodmn  i  loco  ei  el 
*  usurpatinn.  Jain  vero  m  reipsa  Imigum  esse,  ex  se- 
quenlibus  ralionilius  coniprobatur  : 

n)  Enimvero  frequenler  etim  o  coinmutaliir,  sive  i< 
pro  o  Slet,  ul  in  krotuda  l..ie.  xi,  1$,  supuda  Mc.  ix, 
W,uhledun  Hc.  xi,3iel  ingiOECis  vocabulisiase,  clc 
(vid.  annot.  2) ;  si'e  o  pro  u  ponatur,  ut  in  aljakont 
Eph.  n,  1 ),  lauhmoni  L»c  xvn,  2i  ;  Thess.  II,  l,  8, 
tidov.y  Luc  vil,  12,  faiho  Hc.  x,  23,  [laistobujo  l  uc. 
IV,  13,  usltofon  XVII,  13,  sunjos  Luc.  xri,  S,  e.  udun 
Luc.  xx,  12,  ohleigo  Tim.  II,  iv,  2,  uinomeliun  Luc. 
viii,  43 ei  iu  ^r.Teis  vocabulis  iocfas,  elc  (vid.  ad  §  2«, 
2,  c).  ['"odeni  raodo  in  mnnetis  commuianiiir  Gmdt* 
mar  et  Gcndemar ,  Rodtricus  et  Rudericus ,  vid. 
Ascbbach.  Weslg.  p.  302. 

*)  Ctim  u  breve  antc  h  et  r  conslanter  rump.iiur, 
in  sequcntibus  ergo  casibus  ut  longuin  lialiendniii 
esi:juhiza, puhta  et  huhrut a  juggt ,  pugkjan  elhug^r- 
jan  (i:i  qiiihns  prxler  po«ilinueni  etiam  t lyinol.  g  a 
u  longum  esse  pi obatur),  brultla  a  brukjan  (cum  baulita 
a  buujan),  ult,  nult,  uhuigs,  ulmo,  tpailululur  (pio 
grive.i  i.i),  .kura,  umisan,  uirinnan,  eic. 

e  Longnm  u  etiam  requiritur  in  hrukiau  proptcr 
3"'"  pers.  sing.  prxs.  indic.  hruktip  Joan.  xui,  38 
(§  128)  el  in  lukun,  quia  bic  a?quivalct  iu  indubie 
lniieii  n  tiukan,  tiutan,  titnlun  et  a'iis  siinilibm>. 

<  Annotatio  3.  —  Inaliis  quain  supradati-  casibns 
nonnisi  diflicile  judican  po  esl  ulruiu  u  Innguii!  ba- 
bcndum  sil;  lale  cst  lamea  probabiliter  in  mul.fuls, 
hjt,  ritms,  biups,  dubo,  tiubjut,  runa,  putundi,  du- 
gan,  vulun.  > 

4)  V  |  rnialiun  u  Coru.anuruin  as-imibri  potesl,  co 
tamen  disciiniine,  quod  ad  o  magis  acccdere  videa- 
lur ;  hinc  sallem  ralio  paiel,  cur  cuiu  o  {§  2t>,  t)  ei 
■iii  (!)  29,  3)  lam  frequenter  cominuieiur. 

5)  I  similibos  subjacel  commuiationibus  atque  i; 
Irausil  ijitur  u)  anta  r  et  h  per  rupiionem  in  u . 
(§  32,  .'.),  t>)  anie  vocaleiu  iu  r  (§  35,  3). 

£ 

§  25.  1)  B  sempcr  est  longuin  ;  in  vocabnlis  $»- 
lliicis  incdiani  lantum  et  evtreiiiain  seiioi.i  Nupat, 
in  geucre  minus  froquenter  quam  i  et  n  ociuncus  : 

a)  Mcdio  :  berttn,  blesan,  n'bun,tjredus,  i/r»i> ,  •*•«  /•;  v 


917 


I>E  HlOL.VriQNn. 


918 


lilepra,  pevit,  kelikn,  tetan,  megs,uemmi,jer,  gaicdnu, 
lelt,  tkevjan,  tlepan,  tpeds,  svcgnjan,  levu.  vesun, 
vrekei,  fera.  (leknn,  frel ;  vegt,  itnledt,  gafehabn,  ga- 
rehtnt,  nepta,  meki,  mel,  gemun,  niena,  vepna,  ferja, 
met,andatels,  lev,  newa , 

b)  Fiiie  :  ne,  pe,  we,  tve,  timle,  tvare,  unte,  pandc, 
hidre,  jaindre,  wadre,  bisunjane,  et  in  genit.  plur. 
fitke,  vaurde,  etr. 

r)  Alits  autem  vocalibus  e  nunquam  |>rxpcniiur, 
eiceptn  tamen  i  quorum  iu  diphlbongiim  (ei)  incidit. 

2)  In  exscriplis  vocabulis  peregrinis,  grxco  n  re- 
giilariler  respondet : etav  'Ho-xO,  ietus  'invtvf. tairuta- 
lcm  'l«j90vMra)j)fc,  itrael  'tapuOt, ,  kaidmeiel  Ka*f*w7, 
\0'cf  \wrrtf,  iotet  'luan,  kefas  Krxpac,  kreta  K.pnrn,nato- 
renut  Na{ujs  avec,  yaddarenus  raoaprii/i;,  gaiimeturaip 
rmr,aapiz. 

i  Aiinotatio.  —  per  excepiionem  vcrostai  «)prot: 
wocii  No-tv,  Iglukut  Col.  iv,  7  Tvyjxo; ;  b)  pro  t  :  iared 
'\upiS,  terlius  Tipzio;,  baiplaem  BiSXaia  ;  c)  prn  m 
lai  a  :  kreks  rpaixif,  Gra-cus.  i 

3)  Jatn  su;  r.i  fnil  animadversum  (§  23  annoi.  2), 
#1  iki J  e  n  m  i  sasne  commuiatur  ;  praeter  excmp!a 
itluc  al'aia,  in  <|iiibus  i  pro  e  ponitur,  danlur  ctinm 
nnn  pauea,  in  quibus  pariter  e  pro  i  vcl  ei  stare  vi- 
deiur.  a)  Pro  i :  tvekunp  Luc.  vin,  17,  ueleiks  i,  29, 
trneigt  Tim.  I,  v,  1,  2,  aggeljus  Itom.  vui,  38,  ufcc/n 
Tiiu.  II,  lil,  15,  hlegri  Lnc.  xix,  40,  dreii  Me.  v,  10, 
tndbahtededun  Luc.  vui,  17  ,  b)  pm  <i  :  vehs  M.  Vllt, 
26,27,/eto'jMc.  II,  I7etsaep.,  iekinon  l,\ic.x,$,hlcpra 
Inan.  vii,  2,  tkereint  Onr.  I,  xiv,  26,  spevan  Mc.  vn, 
53,  «<:  Skeir.  I,  e,  frviiK  Cor.  I  suscript.,  anavilje 
Puil.  iv,  ti,  oi«  Gal.  li,  11,  pe  Cor.  I,  xvi,  6,  paiainc 
SLcir.  I,  6,  mippane  Luc.  n,  43,  /)«»c  x,  5,  />oi« 
six,  37,  pite  Cor.  I,  viii,  11;  II,  xn,  13,  ize  Mtb.  v, 
31  et  saep.,  blotandc  Luc.  II,  37,  ijrjKs  Epb,  v,  22, 
2i,  kretet  Tii.  i,  12,  viisc*  Luc.  xix,  91,  titpistaulem 
Tliess.  II,  ii,  17  ;  r)  pro  ai  vid.  §  28,  3. 

4)  lo  plurirois  casibus  e  longuin  wfl  a  csse  vi- 
detur ,  qiieiuadmodiiin  apud  Graecos  »  lcngum  est 
T*0  D.SiC  ponitur  wamiueh,  warjaimneli,  ainummeliun 
loco  tt>a»im<i-ii/i ,  wurjitmnut-uh ,  ainamma-hun  ,  qtix 
exetnpla  ex  eo  laniinii  illustrantur,  quod  longior 
liirina  cum  e  prirniiiva,  anle  particulam  encliticam 
servata  sii,  dum  atias  in  a  correpta  est,  vel  quod  hic 
etiam,  quemadmodum  supra  (§  22,  7)  conjccimus, 
piimi  iva  enclitica  in  vocaiem  lerminalionis  produ- 
cendo  iniluxerit.  Eodem  inmlo  pluralia  gebuu,nemuii, 
producto  ii,  ex  singulaiilnis  j/af,  nam.sunldeducenda. 
Nccnon  el  tci  iiiiiia.io  2  pers.  sing.  praet  seeumbu 
coiijiigaiiouis,  det,  simili  nitione  explicanda  cst, 
ni.idn  scmel  adiniilalur  in  bac  leriniiiatim  e  pricieii- 
luin  forte  cum  rocabuli  stirpe  confusum  esse,  nempe 
dud,  datl,  dad,  dedum,dedup,  dedun,  qund  in  singu- 
lari  nurniTO  suum  d  (t)  rejecisset  et  in  sola  2  per- 
snna  suam  vocalcm  posilione  longain,  n  ct  e  comniii- 
tatis,  iierum  assumpsissei  (dasi,  das,  des),\id.  §  127. 
Equidem  suspicandum  est  fret  apud  Luc.  xv,  30  ex 
(ra-at  exortum  essc ;  scd  iuiius  esset  conjicere  lioc 
oon  |'i'o  fraet  (ijuidnain  cuiui  gotbieorum  verborum 


in  sing.  prxl.  ind.  in  e  desinat'),  sed  niendum  esse 
librarii  prn  (rai. 

5)  E  proferri  poiuit  ut  e  Lalinorum,  vel  e  f.erina- 
norum  in  vocabulis  See,  Meer  (galt.  e  \crmi  el 
attongi.  Interp.) ;  sed  serius  ad  i  propins  accedcns, 
siiggcssit  qno  ipsius  frcquens  comrauiaio  cum  i  cl 
ei  eiplicaretur. 

O 

§  2C,  I)  O sacpiiH  occurrit  qnam  e;  scd  nonnsi  ra- 
rissime  vocabulorun'  a  fronte  positum,  frequeutis- 
simc  in  n^cdio  et  in  Bne  iuvenitur. 

o)  Inilio  :  solummodo  o<;an,  oijjon  (»); 

b)  Medio  :  boka,  btoji,  bropar,  godst  doms,  Ituha, 
iifhlohjan,  lirol,  propjan,  pvoh,  knoda,  krotatt,  tof», 
mcla,  iio'a,  rcdjan,  solijati,  skohs,  sloh,  sno  jo,  sionia, 
SVOgatjan,  ubiltojis,  tvos,  ropjan,  vrolijan,  folus,  (lo- 
dut,  fropt,  vola  ;  gahobains,  fidurdogs,  moils,  (od/an, 
fodr,  ganohjan,  skohsl,  rolitns,  hropeigs,  vokuins, 
vokrs,  holan,  slols,  gotjan,  bloma,  fon,  slojan,  wopan, 
hropjan,  tiors,  los,  biostreis,  botan,  gadof,  uoftuii ; 

c)  Fiiie  :  o,  po,so,  wu,lailo,  saiso,  vuiro,spillo,  holo, 
airino,tulo,aglo,sunno,brunjt).augo,  auso,  hcirto.v:.to, 
etc,  el  genilivi  plur.  gibo,  tuggono,  munagcino,  ctc. 

2 1  Cnmmiiuiter  usurpatur  pro  gneeo  u,  rarius  pro 
o  et  oj,  «)  Pro  (.iDdliibelui  in  :  ainok  'Evw^,  ainos  'v.vu;, 
nmmo  'A/xo'i;,  anapop'AvaWJ,  apiiuito'h-no)J-u;,asniop 
AZu'-<0, bcrof)  BiieuS,  zeloles  {rdutti;,  tml  Aur,  manui.oiia 
fxafitio.vKc,  nahaston  \««w<iv ,nakor  ^ayiip,tasson  'l«- 
o-idv,  sabaop  >:«f aw?,  seimon  Etpuv;  b)  pto  u  in  :  ma- 
kidonja  M««?o-.i«,  ttnti«A/«Gal.  II,  1 1  'hr.tayjiu,ai-jd  a 
tJooir(,airmogiiineis'<Zpij.tr/vjn;,barj)ulomiiiusl\ic.\\.  li 
Baf.flo^O(ia<o,-,  diukon  Staxovoc,  daniouure.i  Satftovt^o- 
uivoc;  c)  pro  oj  in  :  vjdas  Luc.  m,  26  'lciSac,  loKus 
Aouxar,  sairok  leeovx* 

3)  0  nulliim  i ,  et  in  gcncre  nullaui  posi  se  voca- 
lcm  permittere  videtur;  sed,  casu  l.oc  supervenientc, 
inaupntiustransit,  vel.ubi  vocabulasiml  peregrina,  /i 
induci  Juliel ;  sic  stauida,  slaua  a  slojan,  laui,  genil. 
tojis.lauidja  Awtc,  nauettiut,  trauada  T(.u)u;,iuhaiiiiet 
'lutivvTjc,  ivhanna  'tuawa.  Hoc  priucipio  vucabu'.um 
otpjanoine  in  goib.  Calend.  occurrens  merito  spu- 
riuin  conjiriiur. 

i  Annolalio  1.  —  In  :  ioanan  Ne!l.  VI,  18  pro  'liivan 
prius  a  certo  mcndum  est  librarii ;  in  »i/oam  vero 
Joan.  ix,  7  pro  EO.wati  ao  diplilliongtis  est  niore  graccn 
proferenda ;  iu  oitoe  landeni  Mc.  xv,  34  pro  iiou  oe  in 
locum  oi  inusitati  iiiduciuin  e»t.  Ui  vitandi  causa  po 
nilur  eliam  Tim.  ll.ni,  1  i  Igstros  |>ro  grjjco  AOarootc 
(coll.  lamen  §  96).  » 

■i)  Jam  supra  dixiinus  (§  24,  3)  banc  nnslrain  vo- 
calem  frequcnier  cuin  u  cnimmitari.  Qiuuidui|ue  eiiam 
iucidit  in  au,  scd  ratioue  niinus  appareni.  Iloc  scili- 
cetlocum  habei.quando,  ut  supra  commemoravinius, 
sequitur  altera  voralis,  vel  duo  consoiiiiitcs,  id  esl, 
hl,  unde,  iuvita  ualura  sua,  aculiitii  ctadcrct.  Sic  a 
i/aftan,  sio/^verbate i/rtu/ils,  a  A\4H.4/V, /VUM.anoina- 
lum  nah,  nunltla,  undc  ilcrum  ganauha  el,  spccic  ie- 
gular.n^,  ganola. 


9»9  CRAMMATICA  COTIIIC*  I.INCU/E.  020 

«  Annniatio2.  — Vice  versa  tojis  cum  taujan  absquc      •ECpaioc,  padilaiui  BASulo;,  idnmoia  "\SvjuAs,  im- 

rntu  '\Ttj<jpuiu,  knisar  Kaivap,  i«  isuis  '\tctiai,   praito- 


lieeeuitale  DSUrpati  vidclur,  uisi  eollMia  tlojan, 
staiiiilii  eipliccs.  Sccl  ralio  nun  paiet,  cur  dauhnnii  in 
ttobnaa  trans  eril.  Qux>  forsan,  iuvit*  vicin:i  si^nili- 
c.itione,  eiymnlogiie  sunt  separanda  ct  dohnmn  priui 
ad  dumbnan  (loilasse  pro  dubnan?)  rcferenduiii 
tl  S8,  5).  » 

5)  De  o  ul  longo  tou  a  considcrando,  vid.  quae 
suura  rJhimnf]  22,  7). 


27.  Y,  ut  vocalis,  in  solis  graecis  vocabnlis  onitr- 
ril,  in  quibtis  toO  y  vicem  regulariler  gcrit,  ex.  gr. : 
■tMUIMMf,  hymainaius  'tuivuto;,  tkypus  XtcOSqr,  '!/- 
kiikus  Tvyixoc,  lijia  Tupoc,  si/ria  Ewut,  ritfm/u  Nvu.?a, 
fijgailus  «OyiUo;,  st/»iaiuri  Suueiiv,  tynagoge  Ivw.ynr/ii 
njn  yke  Zvrr&x*t  kyreinaiut  Hvpv-juio;,  iairmauhima 
'h-.oo-ilxiua,  ftymiama  'jvuiuuv.,  praizbytaireit  ttoso-Su- 
tsjooc,  spyreida  crjrjpcc.  ii/ssiis  frjvaa;,  SHir/rn  cruvppov, 
hyssopo  -jcctwtoc,  marlyr  uuprvp,  lysanius  Auaovcoc . 

«  Anni.talio  I.  —  Pro  gra-co  o«  ponilur  in  sanrau- 
fijv.ik.ska  (sc  enim  loco  saurinifynikiska  legenduni) 
«rv^o^ocwTffci. 

«  Amiiii.iiio  2.  —  Quandoque  c:iam  in  cjus  scdem 
induiuiilur  u  e  iiu  ;  sie  lukcikus  Eph.  vi,  -21  cum  tykei- 
kus,  saura  Gal.  I,  "21  et  sauraufijnikitka  iu  annota- 
lione  1"  commemoraium,  cuni  syria.  i 

AI 

§28.  I)  Cunjunctis  liiteris  a  cl  I  evadit  in  goiliica 
lin^ua  souus  simplex,  qniiuitio,  ined'0  necnon  ei 
line  vocabuloriiD)  frcquenler  occurril : 

n)  lllilio  :  aiaik,  ainuk,  aibr,  aiyau,  aiz,  uhls, 
uipei,  aikm,  ains,  airfia,  aislun.  n:rt,  aiwatiindi ; 

0)  Medo  :  b.iirim  ,  braids,  gairnei ,  dails  ,  draib- 
\an,  qaiiion,  lialim,  htaiv,  hnaivjan,  lirains,  paih, 
plailtan,  faihupiaihni,  pvairht,  taisjan,  g-tmains,  nai- 
teins,  jains,  pn  ila,  raiiljan,  suivala,  skaidan,  sliiihls. 


riann  npai;toptov. 

t  \  ii iii.  .ii. m  I.  —  Eliam  pro  ai  separalo  nsiirpaiiir 
in  indnivi.<.ks  ioufaimf ,  aka  kut  u-/a  'o;,  gaiut  Vu,.o; 
l»ld.  sii|ira  §  17,  1),  non  auiem  iu  baipiaidan  Luc. 
X,  13  B.-,6<ra>.5a,  tteMat  Mlb.  viu,  17  'll<Ta''«<,-,  in  qiiiluis, 
iit  form:e  beptasidan,  esaeiat  prob.inl,  i  ut  l<>ngiim 
habendum  est. 

«  Annoialio  2.  —  Pro  ee  simpliciter  ponitur  ai  in 
naimanKtifia-j,  licel  auris  gotbica  gcminain  </i  ininiine 
repiignet ,  i  uin  aiaik  ,  gaiainna,  baiailxaibut  alias 
occurraut. 

«  Annoiatio3.  —  Graeeum  eu  per  nit>  (anie  vnealem 
eiiam  efw)  goihice  evscribitur  :  aitnggeljo  eOayye/tov, 
anlaiigia  tj)oyia,  aivxaritlia  eO/a-.tTTia ,  aitva  EJa, 
tuivicis  Aivtc. 

«  Annniatio  4.  —  Per  ciceptionem  ni  adhibciur  a) 
pro  gr.Tero  »  in  gairgaitainus  reoyecrnvoc,  nillam  'llXift, 
baiptaidan  KrfiauiSa,  hailiat  Lur.  I,  17  'llVac,  hairo- 
dias  Mc.  vi,  17  '\lp:*Siu;,  ueHnudeiinus  Skeir.  vni,  c 
N«ze>)>i|icoc,  klaimainlus  Pliil.  iv,  3  \\/r,ur,; ;  b)  pro 
grscco  i  iu  kaurainpaiut  Kopi>6/oc,ei  forlasse  aii  'Al; 
e)  progiaeco  in  ec  laudeikai  >  KaoSir.ua. .  rilprngrsecoej 
in  aiodia  eOooia ;  e)  pro  graeco  a  in  kuidmeiel  kuSuir,', 
baidsaiidan  Lue.  ix,  10  Cn9o-acoi,  akaijus  C"r.  I,  .vv, 
15  'hyuiL;,  akuija  Cor.  11,1,1  'A/aca.ubi  frriiia1  avpie 
usiiatx  akajus,  akaja  ai  separaium  essc  probant.  » 

5)  Ai  in  e  iransiisse  videtur  in  tehnnd  u  tailmn, 
eiiam  taihund  Luc.  xvi,  6,  7  consequenter  scriplo. 
Ilic  eniin  adesl  idem  respectns,  quo  ai  pro  grD?co  n 
scribilur;  et  caliTuin  lia e  coninmt.it io  ex  similitu- 
dine  soni  explicari  potesl.  L.niein  siiiiilnudo  ra  io- 
nein  prabel,  cur  librarius  pizai  Cor.  II,  vui,  18  cod. 
A  pro  pizei  iuendo-e  scripserit,  quod  cn  facibus 
adiu  iieiur,  quo  major  est  aflimlas  ai  inler  et  e,  el 
rcpsa  saepius  pizei  el  pize  inier  se  commuianiur. 
<i)  ii  longum  csse  cl  bre> e  jain  concludi  poiuit  ex 


smairpr,  snaivs,  spuisiuldis,  slaint,  svairban,   tains,  ro.   1»otl  ad  grorcum  e  simul  el  b-ngum  a«  cxscri- 

v.iihts,  tiailon,  waiqt,  fairguni.  fraiv,  nairnei  ;  raian,  I  cmbi  inserviai.  Scd    in   gulbicis   voealu.bs  ubinaui 

armair,  gnlilaiba,biiaigon,qaraids,haiza,  haihs  fraili-  longum  sil,ubinam  breve,  eodifliii:iiisdefiniri  poteS', 

iinn,  tmhtta,  tjaraihts,  svaihra,  haipi,  maipms,  laikon,  qu«ul  itiam  in  le  niiiialionibas  ui  ium  bievi,  liim  longx 


hails,  hr.inif,  vuinci,  saijip,  raips,  lairan,  vrairbun, 
buirgahei,  vainlus,  fiirzna,  pairh,  vairjian,  pairko, 
stairno,  vairpm,  fairra,  vairtizt,  hairto,  fuirwut,  itit- 
jan,  maiian,  biitrs,  taivt,  haifsls,  taiwan; 

f)  Fine  :  bai,  pai,jni,  jaktii ,  ibai ,  nibai,  sai,  tvai, 
rai,  gibai,  antlai,  al'at,  qipai,  clc. 

2)  In  giaecis  v>  cabulls  ei  noiiiiuibiis  proprtia  lam  e 
quam  «i  supplei.  Poniiur  igitur  u)  pruiin  :  aibair 
'E'ip,  aitaikda  "E^exia  .  cizliim  'i:a)i,  nikklesjo  i.xk,,- 
cv,  aili-unia  r  'EXce'Ci ,-,  aileisabnip  'i:).icuGi-:,aiiiimeiia 


voeali  respoiuleal  :  sic  dativus  ^ing.  fem.  gibai,  anstui 
c>  una-parte  plurali  «iDcTm.aiisiiin.ex  alicra  vero  mas- 
ciilinn  fitka,  balga  respomlei,  vel  prsrleriium  habuida 
es  una  parle  cum  soki  la,  ex  nlleri  cum  spitloda  p.iral- 
leliun  inccdil.  Parilcr  licel  in  absoninlia  steigaii, 
»/aii/T«idrii.3un,drau«resp«^ndeai,iiidubioi:imenreina- 
ncl, uiriim m  el  nii  ad  norman)  piaseinislonga,  vel  a<l 
normam  pluralis  siinum,  drusum  brevia  essedebeaui. 
Magis  adlnie  aiduuui  est  deifrininare  hujus  dipli- 
lliongi  qnanlilaiem  in  syllaba  radicali.  lum  affinini» 


*E«lfui<9,  baiitihaibul  Blf%Ci*oO>,    bniiieiumrin  Btvteqiiv,       li'iguarunl  Collalio  eo  iniiins  insei  viai,  i|ilnd  e\  pluri- 


buuanalrgais  fiou-jtpyi;,  ipaikutatnr  j7tiY.vj),aTup.  guin- 

netaraip  rmnvapk,  paiaufeilut  6«omX«;,  inireil.o 
'<epi/ii,  iairui  nias'\tptuiu;,  kuidton  KllfoV»,  hairaisit 
■;:  b)  pro  ai  in  :  laifr.iiduins  7;';o  i"o-,  itil.kuiui 
"lar.yiV,; ,  kijreinaini  Kuonvacoc,  indaiiis  '\r,\j~uin; , 
ymainaius  'Vjiivouoc,   hailti  aiui  "li^ia^ao,-,    lniiinuus 


inis  tanlnm  similibiil  easibus  lev  >  orl»  leiri  .]'!i'  il,  cl 
n'iide  unosHspicaiur,  deomnibu»  suap  eari  pnaail.Boc 
aul  m  cerluin  esl,  qmxl  .ii  lueve  sil ,  ul>i  per  ruplio- 
inin  e\  i  deilui-imr  (^  J2.  S 

f>>  l'i  ut  esi  «i  idem  sonal  alque  i  Itermauonm 
vel  <•  aperluin  iu  vocabulis  Urg,  Feld,  Rieht  (g>IL 


921 


DE  PUOLATIONE. 


022 


e  ouvert  in  exees,  proces).  Quod  ea  sit  titc  prolatio 
tov  fli  in  qubusdam  saltcm  casilius,  jam  a  vetcribus 
grammaticis  in  cnl.  vindobon.  (vid.  'Wien.  Jalirb. 
Xl.lll,  1 1)  foit  asserlum,  el  in  gcncresemperanimad- 
verstim  ;  quonam  enim  alio  modo  sonus  graeci  e  signi- 
ficari  poluissel?  Sed  qua-ritur  insupcr,  ulrum  praeler 
hanc  probitinnetn  non  detur  et  altera,  germanicae 
proxima,  ita  ul,  ad  di-criminandas  lias  duas  p>-oIa- 
liones,  aliam  per  ai,  alieram  vero  pcr  di  designave- 
rlnt.  Quam  discrepantiam  ul  admiilamiis,  sequen- 
lium  rationum  nos  conimovei  auctoritas  : 

«)  Ai  ex  i  per  ruptionem  nascitur  et  cst  brevc,  di 
vero  tf  iphihougus  est  ct  longum ; 

6)  Ai  et  (ii  diversis  vocalibus  respomlent  in  cxscri- 
piionc  vocabiilorum  percgrinorum,  igitur  ipsa  inlcr 
sc  discrepare  dcbent; 

r)  Ai  adbibetur  lam  pro  graeco  c  quam  pro  v.i,  pro- 
ferlur  ergo  in  priori  casu  ai,  in  posleriori  di; 

d)  In  coiuparativo  niaiia  ( ex  ina/i  el  iia  )  adhuc 
perspicuum  esl,  quomodo  ai  ex  a  etiorium  duxerii; 

e)  Ai  quandnque  in  aj  incidit,  ergo  utraque  voca- 
lis  iu  proferendo  audiri  debuit. 

Sed,  vere  ut  dieamus,  nec  impugnabiles  islae  sun'. 
rationes,  nec  cx  monumentis  gotltica:  lingoa;  ullo 
modo  comprobatur  illi  distinctio,  ad  pertuibandam 
gotliicorum  sonorum  doctrinam,  in  se  simplicem  et 
regularem,  magis,  quain  ad  illusirandam  inserviens. 
Primcm  igitur  ad  tiUam  composilioneui  vel  conjun- 
ctione:n  recurrere  necessum  esl,  utvaria  prolatiu  roO 
oi  expbcetur,  cum  pari  jure  praferri  polneiil  e,  e  ct 
5i,  ai.  Cietcrum  co  niodo  iu  vienncnsi  codue  ( vid. 
Wien.  Jahrb.  XLlll,  II)  prolalio  vocabuli  libaidu, 
allalo  libeda,  slatuitur,  hoc  expresse  addilo  :  idip- 
tomjon  ai  pro  e  tonga.  »  Quoad  vicinarimi  linguai  um 
nnalogiam,  buc  aflerri  nequit,  qiiippe  cum  gnthica 
iimnium  germanicx  slirpis  nobissii  anliquissima,  ct 
illcgitima  proinde  oninis  conjeclura  ex  recentiori, 
scilicet,  vcteri  gcrmanica,  qux  muliimodisconupia, 
iiecnon  sonorum  systemaie  ncque  constans,  nequc 
determinata,  mediocriter  lantum  rausao  profuisset. 
Nunc  vcro  si  m  grapco  £  et  ai  vkissim  rcspomlet,  non 
inde  concludas  gothicam  diphlhongum  duplicem  lia- 
buisse  sonum,  sed  legilime  taiuum  asseras  veleres 
Craacos,  illi  saltem  qni  1'llil.e  coxvi  erani,  «i.quem- 
ndmodmn receniiores Graei,  ut  £  protulisse, quod  lac- 
lum,  ab  omnibus  fcre  hoiliernispliilologisgener.tjiter 
admissum,  ab  co  insuper  vim  oblinel,  quod  voc. 
rpatY.b;,  Graecus,  gotliice  kreks  exscriptum  sit.  Nec 
minus  equidem  cerlum  est  voc.  maiia  a  radice  MAH 
cl  icrmiuationc  comparativa  iza  oriuin  ducere,  quam 
oi  in  nouniillis  paucis  casilms  in  aj  inuidere;  sed  ex 
hac  circumstaniia  valor  quidem  eiymolog  c.is,  non 
autem  phonicus  exsurgit.  Enimveio,  ut  reui  nos- 
irani  cxcmplo  congcnere  illustremtis,  queinadniodiim 
ex  eo  quod  laui,  invito  praeterilo  tavida,  genitivtmi 
tojis  effoimet,  eiymon  quidem  TIVAN,  TAU  (r;'d. 
7.1  V)  innolescit,  noii  auteui  sonus,  nisi  quod  au  tm 
o  allinis  est,  ita  maixa  ex  ma  -  iia  coroponi  potuii, 
quin  uiio  elemenla  in  prolalionu  nccessario  separari 


debcant.  Hes  eadcm  se  h.ilict  in  sanskriia  lingua,  in 
qua  a  el  i  ex  rcguiu  constanli  in  e  coulundimtur. 
Quoad  veio  ai  in  aj  transiens,  Imc  cliam  animadver- 
lcndum  est,  quod  in  solis  aiv,ajttkdup,  tai,vaja  (nmi 
iulem  in  bai,  bnjops  a  ISA)  lorum  habe.il;  quas  for- 
maliones  lingna  golliica.  qualis  nobis  lradila  fuit, 
nullo  fcre  modo  explicare  polcsl,  quacque,  sicm 
maixa,  sine  dubio  ad  ea  pristina  scrmonis  tempora 
adscribenda  siint,  quibus  sensus  eiytnologicus  non- 
dum  erat  hcbeiatus.  Si  ergo  nullis  argumeiitis  ai  in 
duplicem  diversumsonum  dividendum  esse  slatuiiur, 
jim  quxrilur  quomodoGoilius.cnjtis  lingua  sonorum 
systema  lam  regulare  el  simplex  exhibet,  sonos  ip- 
sos,  quales  i,  ei,  e,  qui  mirifice  alii  in  atiis  inceduiit, 
adeo  securc  ei  prnccise  discreverii,  ut  in  omnibus 
ferc  casibus  et  iuvita  scriptionis  fluctuaiione  in  non- 
nuliis  cod  cibus,  facile  sit  recte  ef  indubitantcrcou- 
jicere?  Quomodo  Gothus  sonos  lantam  diversiiaiem 
pr.r  se  ferentes,qu:>nlameel  ai.oel  ««eodemet  unico 
signo  signilicare  poluerit  ?  Nunc  vero  si  ai  et  <Si  nullo 
discrimiue  babuit,  si  cuivis  accciituationi  pror?us 
alienus  fuit,  si  aliunde  nulla  necessitite  talis  dis- 
crcpanlia  desideratur,  scrmonem  golhicum  sanc  lor- 
queret,  qui  hanc  discrepantiam  iniroducere  tentarei. 
Caelerum  ai  et  au  ejusdem  sunt  conditionis  :  cmn 
crgo  confidentius  adhuc  probaverimus,  au  sempc.r 
sicul  o  apertum  proferri  ct  qtiamliliet  differcntiamaii 
inler  et  Au  rejiciendam,  novum  crit  argunicntiim, 
quo  distinclio  illorum  al  et  .ii  iteium  impugnabiiur. 
Ex  conseciariis  falsis  idem  insuper  siaiuitur  :  ai  (aii) 
enim  regulariter  anle  r  el /i  (et  w)  adhihe.i  debei, 
et  tnmen  plurima  vocabula  his  consoiianlibus  ii(in) 
praepositum  pracbeiit  et  alia  diversn  diversum  acceu- 
lum  usurpanl;  qux  ftuctuatio  praecipue  patcl  in  ca- 
sibus,  ut  gatdih  el  galaihum,  uihia  el  aihlron,  sdi  et 
saiwan,  drdusna  cidraiihsna. 

AU 

§  29.  1 )  Au  ul  sonus  simplex  tain  frequenter  uc- 
Currens  quam  ai,  quamlibet  vocabuli  sedem  occupare 
poiest  et  quibusvis  consonaiitibus  conjungi  : 

a)  Initio  :  audags,  augo,  auhuma,  anlua,  aups,au- 
kan,  aurali,  ciurlja,  auso,  aufio; 

b)  Medio  :  bauan,  btaupjun,  bnauan,  gaunon,  tlau- 
pus,  drausjan,  haubip,  hlauts,  dishnaupnnn ,  paurntts, 
plauhs,  praut,  kaitrn,  kiausi,  taun,  maurgins,  naups, 
rauds,  saultts,skaudaraip,  afslaupjan,  spaurds,  ilaua, 
galauia,  trausti,  vaurd,  gaujaurs,  (lautan,  (rauja, 
waurbun;  trauan,  trauaida,  sainl,  tjalaubeins,  usbuuj- 
jan,  sauds,nauJi,  dauhls,  bnups,  gatuitk,  sauls,  gatim- 
jan,  dauits,  laitjan,  raupjan,  faura,  paurbun,  saurga, 
baurd,  vaitrhta,  faitrltts,  vaui  pum,  maurpr,  staurknan, 
laurms,  liaurn,  gabaurjopas,  paurp,  slaurran,  paur- 
sus,  raursiv,  vaurls,  ptturfia,  ruus,  Utusjan; 

c)  Fine  :  aYti,   pau,  jau,  snnu,  ahtau,  sunoit,  ele. 
«  Annotaiio  1.  —  Huc  non  referendi  siint  c^sus  in 

qtiibus  ti  et  u  ad  divcrsas  syllabas  pertinent,  ut  iu 
r/suMth.  ix,  2S;  Mc.  vi.i,  22.  snu  Joan.  ix,  2,  t'), 
jiau  18,  22,  wanh  Cor.  t,  iv,  7,  gaunlcdjan. 


0i5  GRAMMUICA  f.OT 

2)  ln  eibrripiis  vocabulis  grxeis  pro  o  regnlariter 
poiul ur,  c\.  gr.  -  baunui  Co<.r,  bar  puulaumaiut  e.p'".- 
Vjfiufof,  </i.i/.u«iiiij  iutnmtfi  iite«Jiio"l«»iMw,i»ww4a- 

Oi/  Z»f.o;.<xC(),  iiurdanui  lo-.wv.,  A'aurai«in  Jioiojiv, 
nitaudt mus  \ir.ohi  i" . .  piiuiiliut  Uovtios;,  praufetusitpo- 
«livijf;,  laudauma  liooou a,  sau/aumonioAoii<iv,ui<niliiiius 
Ovrjiiui,- ,  aua  <Jlu«/us    KITMToXof,  bairatlja  llipota. 

<  Anwilatio  2.  —  Pcr  rxceplonem  ponilur  a)  pro 
grjtm  ou  :  sai'luum  1c.Yj.vju.,  niai>uu//airi  MitouXxu, 
luaftuuiKi  fa'Xo\ni ,  vanoui  Botvoui,  uataii  (  ?  gen.  ita- 
6at>ii)  Nafou,  ujJauiri  'Atouu.;  (•)  pm  gr.rco  u  :  prai- 
lauriu  Jnan.  (v|||,  53;  xu,  9  7roaiTwp<ov,  dauripaius 
A ..  0610;  ,  trakaitneiliilus  TpmxpnvrtS  •  iiduuneiitam 
'Aoavixou,  coll.  §  26,  2,  li;  r)  pro  gr;f  cn  u  :  laur  lujior, 
pajvpenMi  Luc.  xvi,  19  nopyvpu ;  d )  pro  grxco  *  : 
knurbaiwun  r.optaviv.  t 

7>)  Au  fnquonicr  couimtiiatur  eun  u,  non  solum  in 
nominiliiis  propriii,  sid  etiam  pnccipoe  in  lermina 
lionilius  subslamiroruin  in  us,  ex.  gr.  :  fairuaus 
Gal.  vi,  {  1  pro  fairwus,  tunaut  I.iiC.  IV,  3  pro  IURUS, 
barleimaiuus  Me.  x,  46  pro  barteimaius,  duup.m 
loan.  vm,  52;  Cnr.  I,  xt,  2n;  Tim.  II,  i,  40  pro 
ilaupu,  coll.  ad  Mc.  vn,  52  ,  Tiin.  I,  i,  16.  Vicc  versa 
occnrril  suiiiu  liplt.  iv,  13;  Cal.it,  20  pro  ma», 
apaunaulus  Cnr.  II,  XII,  12  li.  I.  pro  ajjaii<'an/<7irs, 
xrwloGal.  v,  (!;Eph.  v,2ipro  .rristan,  uimaupain 
Tliess.  I,  iii,6  pro  teiutanbaiau,  coll.  ad  Luc.  t,  54.  In 
vocalivo  easu  uiiiuscniusque  dcclinaiionis  u  a  au 
adito  promiscue  usnrpantur,  ui  dilficile  definiri  pos- 
sit,  quxnam  voca'is  sit  regularis,  coll.  ariLuc.  xvin, 
38.  Qua  cominuiatiuiie  t&v  au  ei  u  non  agnita,  Cas- 
lil  ion.cus  liic  lotidem  lihrarii  menda  cotnrr>cn(atus 
c»l  (ex.  gr.  ad  Phil.  tit,  8,  19;  coll.  in,  5;  Thess.  I, 
in,  6;  Tim.  I,  i,  16). 

<  Aimoialia  5.  —  De  au  in  o  commutaio  «iil. 
§  26.  4.  . 

4)  In  ordinc  ad  quautiiatcm  au  maximam  cum  ai 
pr.e  se  feri  analngiam ;  sic  bujns  ad  insiar  breve  cst 
et  loiignni,  licet  in  nonnuliis  rasibus  haec  qtiantitas 
ceii»  siatuinequt-at.  Ubivetoexuperrupiioiiein(§32, 
5)    exoiiiur,   ut    brcvc  sempcr    babendum  est. 

5)  Au  in  omnibus  rasibns  idem  sonat  atque  o 
apeitum  in  germanicis  voeabulis  Knrn ,  Uoli,  doch. 

Eliam  pro  au  duplirem  cicngitaverunt  prolatin- 
nein,  <\ax  partim  TfJ  o,  parlim  t£  au  responderet ,  dupli- 
ccinque  atlbibentes  itotam,  prinri,  aii,  postertori  uu 
assignaruni,  coll.  ai  el  tii  (§  28,  5).  Sci!  hmc  conlra 
aeiitetitiani  pugnat  ,  quod  BX  diversa  quantitaie 
diversa  piolatio  concludi  nequeat,  neque  ulla  con- 
j.iini.i  in  graiiam  gothice  lingu%  aniiquissimx 
nec  non  et  ptu  issitnx,  ex  dialeclis  longe  posteriori- 
lius  partlmqua  jam  ulfawUi  ullo  pacto  diici  posait. 
I.t  ex  ipsa  lingua  gotliica  b.ee  dislinciio  toO  ait 
multo  minus,  qiiam  disiiuc.tio  t«C  ai  ailslrueretnr  ; 
quippe  ciiiii  b.i-c  diphthnngus  iu  exscriplis  vorabulis 
percgiinis  tmii  gia-eni  luni  grucotarespomle.il, 
ill.i  atiteui  pro  gratco  o  lanlum  regUltriUr  usurpata, 
uei|ue  grttCO  ra  ncque  latino  au  unquilO  cougrual, 
bii  dlphihougii  per  gothicum  apsetnpcr  traoicrlptii, 


HICJS  LINCU/E. 


Oti 


ex.  gr.  :  raoar  Tu/uv  ,  einv  Uo-«u,  pavtus  naOof, 
dareid  A«ui? ,  kavttjv  ( non  ailtem  kaulsjo  Griiinn. 
III,  559)  caiilio,  sed  luco  «cguiiui  Auyouo-TO,-,  in  quo 
concursus  Tiv  li  ei  g  goibicnm  aiircm  «iffcndeie  po- 
ttiisscl,  usinpatiir  in  Luc.  n,  1  non  cqmdem  au- 
gutiut,  sed  aguttut.  Iiiimo  et  in  vocabulisgolhicisau 
ex  cenisregiilis  cuin  o  coinmulatur  (§  26,  4) ;  qux 
ul  iina  vocalis,  non  auiem  au,  fre  iuemeui  elbin  ii- 
lusiraie  poiest  coroniuiationem  t-»u  au  cum  u,  eiijiu 
ifllnilalem phonicam eom  o  jim  supn  (§21,  4)in- 
niiimus.  Sed  objieiiiir  <m  eliam  in  av  incidore,  ex. 
gr.  :  taujun,  tavida  ,  M.iUJA,  ntavi,  quam  objeclio- 
nem  merc  speciosain  esse  es  co  patel,  qmid  buie 
laujnn  etiam  lo/is,  et  buic  tavida  etiain  (um  respOll- 
deani,  iu  ul  cogemur  elymologiam  et  souuin  bic 
eiiam  discemere,  el  iu  goibica  lingtn  i-inii- 
lem  respectum  agnosccre,  qtiem  in  laoskrila,  ubi 
paii  cr  a  el  u  Cniilumliin  ur  in  <l,  quod  itBrurU  iu  iif 
resolviiur. 

II 

§  50  1 )  Ei  cjusdein  est  comprcucntionis  atqtte  ai 
et  'iu,  iuitio  lanieu  iu)iiiii-i  raristiine  occurrens; 

a)  luilio  :  iautunimodo  iu  vi,  eit,  eitarn; 

6)M -dio  :  btidan,blei[)t,  usgeisnan,  greij;an,tleitjan , 
dmbun  ,  geins,  lieilo,  lileibjan,  Ificiiinn,  /<ci/iuii, 
preilutn,  keinun,  galeipan,  meina,  neifi,  peikabagms- 
reiks,  teipu,  tkeiuan,  s'ei[ia,  snieiitin,  tneipan,  spti- 
van,  ;:eig  ni,  sveii,  guteilian  ,  Iveiluibi,  veilit,  anda , 
vleivu,  iiiftiiian,  freidjan,  weiis;  nmtam,  gngeignn  , 
hleiduna.vcilinaii,  pcihs,  leihts,pitilit!,  hiput,  hleipra. 
leik,  wetla,  skeima,  lein,  undarleija,  vcipan,  reiiou, 
tkeiit,  vett,  lault,  (nirveill  ,  heivafruojn  ,  Iveiflt , 
leiwan  ; 

r)  Finc  :  nci,  jiei,  sei,  palei.aipei,  gubei,  maiiaijei, 
etc,  el  ini,  eratisi  sokei,  lagei,  eic. 

2)  Tro  grsec  S  n  et  ■  intiiscrimin:'iiin  usurpatur, 
sit  isiinl  accontu  notaium,  necne,  sit  brcve  vel  lon- 
guui.  o)  Pro  ii  :  ui<:.nii'lu:=/3o;,  tareiai  'lu^iiu.,  i<i.'<ji<a- 
itrim  Ehw.tiii. ,  Samureilct  luuupiirn;  ,  /i<.'/«i  'u).ri; 
/>)  pro  <  accentu  notato  :  uddein  'aiH..  aiilam  'BoXt, 
ntailkein  Mi»x>.  «ainiairin  U,  •..-<,  iubbei  i'uS£i,  kuntei 
xouut  ,  helei  'Uii,  daveid  AauiS,  laiuiiOBMiO  Biviet^iv, 
tiiaikeia  'E&tia,  auaneias  'A.a.io;,  baraluias  toaper 
%iuc,  heleias  'liXiuc,  seimon  liu-ut ,  uivueika  Euvtxu, 
/>aiJJu/ui<;i<iika  esa-oi<Xovixr),  lciluj  Tiro»-,  artii/arioi 
'Aoitrra/>xof.  pri/alu»  Uilaro;;  c)  pro  i  uullo  acveutu 
notatO  :  uipaftaudeilus  "Ejtaypouuo,-,  <r/fcauiut>  lxov<ov  , 
adauneikam  'AtWxuti,  akeileni  'A5<Jani  .  aileiaiiair 
'KXd^.o,  aiteiiabaip  'RkttjaStx,  am.inadat  'A-nvBiai, 
areimapaia  'Aptu.a9aiu,  kaeinan  kutvxv ,  galeiiaut 
rctXlWo,  lateiba  Tultla,  teimuius  Tiuiaio,-,  lcimnii- 
/>ai«5  Tiftothjo;,  paiaufcilus  OtoytXo,-,  taireiko  (etai- 
reiko  Kxlr.  II,  34)  •|i6i>_<v,  tyketkus  Tu-^ixo,-,  leitai- 
rius  TtSif*K> 

<  Annolatio  I.  —  Quandoque  etiam  pouilur  pru  n 
(cujus  prolatio  jain  u-l.ile  ulfilana  ad  I  proiiltM  acce- 
itebal)   .    uiiimiriia  't(i/<n«  ,    4yr<rinuui»     kv^i. .„ 


925 


DIC  PltOLATIONE. 


D2G 


upein.is  'A">i~.ty.i,  nazoreinus  Ha^atcvtoi,  obeid  'ii!r.~, 
eiram  IfoKu,  airmu(/i!nm  'Eppoybnis,  auneis  ijuurut 
"l  vs<ri  oco,-,  paraakaivtin  Mih.  imi,  62  rrapaffxeviiv 
drakmein  I.uc.  xv,  9  Spayjiriv,  vid.  h.  !.  I'cr  exccptio- 
nem  pro  s  :  makeibis   Ue-yt€is.  > 

3)  £i  cum  e  frequentet  conunaiaiur,  iia  ut  »on  sn- 
lunicprn  ri  stel  (§  23,  !>V  sed  eli.nn  viee  vcrsa  ei 
pro  «  adl  ibcalur,  ex.  gr.  :  leiicn  Mlb.  IX,  6;  Mc.  sv, 
9  el  sasp.,  greiian  Mc.  \k,  72 ;  Luc.  vn,  38  el  s*p.  , 
qeins  Luc.  i,  5;  n,  5,  falieips  Lnc.  vni,  13,  i/iano- 
*ci/>s  Luc.  ix,  13  et  s:ep.,  speidtza  Mlh.  XXVII,  64, 
bireJki  Cor.  I,  xv,  30,  teivjan  Joan.  vi,  Gi,  tet&a/l 
Col.  ii,  21,  amasaisleip  Luc.  vni,  23,  KsnuifU'/)  Cor. 
II,  i,  12  b.  1.,  teijiii  Juan  XI,  3i,  r«is'oi  .Neb.  v,  15; 
vi,  17,  veisjuu  Neh.  v,  14,  i/s/a  Luc.  ill,  5,  farei- 
taiei  v, 33,  tudaiei  Joau.  xi,  45;  xu,  11,  gardei  Luc. 
x,  5,  pizeiei  Pbil. III,  19,  izei  Joan.  vn.  50;  Cor. 
II,  ix,  2.  14,  piieiNc.  xiv,  69;  Luc.  xiv,  15;  Joan. 
vii,  50;Cor.  II,  iv,  18;  Cal.  n,  10;  Tim.  II,  u,  14, 
pizeiei '  Cal.  m,  19;  Uidrei  Luc.  ix  ,  41,  pandei  Luc. 
i,  34,  clsa-p.,  svarei  Cor.  II,  vi,  1,  iohann.in  Luc. 
II',  15,  visseis  Luc.  xi\,  22. 

i  Annoiat  o  2. —  Ki  quantioque  elian  pio  i  usurpa- 
l'ir,  ex.  gr.  :  kunnei  Joau.  XVII,  23,  dreibema  Mc.  ix  , 
18,  greteip  Roni.  n,  27,  flauteip  Cor.  I,  uii,  4,  h'u- 
keipCor.  II,  xui, 3,  buiieip  Gai.  n,  5.  < 

4)  Quamvs  ei qnamloqiie  siei,ubi,coiisuliogra>co, 
i  brrvespeclarctur,  -euiper  lamen  longum  remannl, 
quippe  cum  in  geuuin  s  vocabulis  golliicis  tum  ut 
longutn  tou  i,  tum  ut  ex  ii  efformatmn  ridealur; 
sic  in  pluiali  gun.i.  a  iiASTI,  cuin  vigos  .:  V/C.4, 
iu  conj.  vandeip  pro  vandi-i[>.  Etymol"gice  lo<pjc»do 
ft  ejusdein  est  coiidilioiiis  alqueji,  ei.  gr.  :  tagjip 
cum  tandeip,  Itarjis  cum  Itairdeis,  gavairpjit  cumga- 
vairpeit,  vid.  ad  Luc.  l,  23;  „ed  iinnierilo  a.-sereie- 
lur  ei  in  i.-lis  casihus  ex  ji  oritnn  duusse.  lllriusque 
discrepaniia  faeile  palet  ei  prascedeotis  syllabjc 
quintilaie;  cum  enim  liaec   radicalis   syllaba  brevis 

Pr:es.     prael.  sing 
classis         i  :  reita  rais 

elassis        u  :  liusa  tttus 

Idem  quoque  iuuoiescit  iu  iiominibus  plur.  subsian- 
tivorum  iuasc.  e(  lein.  geiieris,  quorum  radicaiis  fnrma 

a  radicale 
lcrma  radicalis  :        VIGA,     GIBA 
noui.    plur.  vigot,      gibos 


est,  cnrroborandi  causainduciiur./f.tilin  harjis,  Ltg  ■ 

jif..  Ciim  aulein  longa  esi  syllab;',  quai  vel  tali  ror- 
ruuorauone  non  indiget,  vel  syllabam  derivativam  Imic 
corroboraiioni  iueompatibilcm  pracedil,  lunc  ei  adiii- 
b^mr.tn  tr.liairdeit,vandei[).fo!ieip,mii,ile:p,laistireis. 
5)  £iap.^!'Siur  iit  e  rt  i.quortim  prolaiio  salis  d's- 
lincta  esset,  ut  non  eonfundaiur,  non  autcm  saiis, 
!il  aiiri  'iividaiiir.  Quam  probal  non  snlnm  e*  ■•<* 
qnoJ  «  Plvmologice  valeai  i  vel  ii,  sed  e.t  eo  quotl 
frn.iuenler  coiomuieiur  cuni  e  et  i,  nec  n"rt  ct  pro 
grseco  :  regulari:cr  adbibeatur. 

IV 


S)  1*  sermoni  golhico  proprius  sonus  fuisse  vide- 
tur,  eujus  prulatio  eo  difficilius  conjici  polest,  quod 
in  exscriptione  vocabuloruni  peregrinormn  non  o"c- 
currat.  Certuin  est  saltem  hanc  vocahulam  non  ideui 
sonasse  atque  u  Germannrum,  vcl  u  Gatlornm  ,  rum 
nusqoam  pro  grneco  u  transcribcmlo  inserviat.  Fuit 
prohabiliter  aliquid  duohiis  sonis  i  et  u  commixinm. 
llinr  in  gothicis  nominibns  propriis  apml  auclores 
l.itmos  occiirreulibus,  exscribilur  co.  e\.  qr.  :  Theo- 
doricus  [piudateiks).  Ilinc  etiam  ratio  datur,  cur  ex 
tiua  parte  in  iv,  e\  altera  autem  in  ju  incidal.  Iii  iv 
iransicns  occurrit  in  kniu  gcn.  knitis,  triu  g<n.  trivis, 


§  3!.  1)  lu,  goihicarum  vocalium  uitiina,  magis  ustt 
restringitur,  quain  ali* ;  in  snlis  enira  radicaiihiis 
syllabis  uccurrens,  ncc  i:i  fyllal)isdeii\alivis(excepio 
unico  et  consfijoeiiter  duiiio  ulttiug  V.itr.  I,  .\vi,  ill) 
nec  in  eisciiplione  vocabuloruni  percgr  norom  invr- 
niiur.  I£x  sequenlibus  exemplis  ejus  usus  innoiesrei  : 

s)  lnilio  :  iumjo,  iup,  xuiivi,  iusilu  ; 

b)  Medio  :  biud  tn,  gtutati,  diun,  drinsan,  gaijiujim, 
I:. ttfaii,  liliup,  dUhnltipan  ,  piup,  [itiulian,  kiusan, 
kriuttan,  ttubs,  niutan,  jinkn,  gartuds,  sinjun,  nf.tl.iu~ 
i'nn,  ilivpan,  Miumjaii,  niiurjua,  tiuhan,  [rius ;  ]/iubs, 
drjugnn,  piuda,  titurji,  tinkap,  Itiulmia,  liuhtjnn, 
niuhijan,  iiupon,  siuks.  jiuleis,  tttiuma,  niun,  niujis, 
diupt,  riurs,  fraliutan,  iiuUi; 

c)  Fine  :  !i-iu,  kniu,  piu. 
i  Annotatio.  —  In  »iw  (a  niu),  tiiim  (loco  sijum)  ct 

tiup  (loro  sijuji)  iu  non  cst  dipbthongus  ,  sed  duptiei 
conslal  syllab:.  Pariter  in  rocaJbuliS  |*regrinis,  ut 
iudus  'lou&f,  filippisiics  *i'Juinnj«u)c  ,  quapropler  hic 
cti.iin  cum  ju  cnnimulatur  :  judas  Joau.  iii,  4.  > 

2)  la  eiyui"lngice  ioquend/i  longum  esl  t«0  u, 
quemadmodum  ei  lcngutn  ecl  cov  i ;  quod  imprimis 
perspieuBoi  est  ex  eoliatu  utrjusquc  absonantia;  c  as- 
sibus  : 

prxi.  pliir.     parl.  ptjet.     verbalc. 
rimm  risans  rists 

lusum  (usans  lusis 

in  k  desinit,  cum  Uic  eiiam  atturuin  substantivoram 

analogia  ;  produci  jubeai.  ut  sequeiis  exhibet  coUatio: 

i  radicale  u  radicale 

CASTl,    ANSTi      SUXU,    Ua.SDu 
gasteis,       ansleii        simjus,       handjus 

pius  gen.  pivis,  qius  piur.  givai ;  traiibiens  ni  ju  dalur 
in  plur.  sunjus ,  handjus,  etc,  cum  hic  ciiam ,  ut  su- 
pra  2)  di.ximus,  aliarum  decliualiomim  aualngia  a 
ratlicalis  foima:  produci  jubeat ;  sed  genit.  sunive  i 
iterum  assumii.  quapropier  u  in  i  commutatur. 

§32.  Kunc  vero  serie  goibicartim  vocalium  abso- 
lnta,  nobis  resiat  ,  iionnuilas  affectiones  ,  t|tiibus  ve! 
onuies  in  genere,  vel  s.iitem  plurimx  vocales  subja- 
cciit,  !i  e  brcvitor  describere.  Jan;  vcro  he  affectiones 
suul  :  produciio ,  corrrplio  ,  absonantia,  debiiitaiio, 
ruptio,  apocope,  stjncope,  hiulus  cl  ronlraclio. 

t)  1'roduciio  est  irausilus  rocalis  brcvis  in  stiam 


927 


C.IVVMMAllf.A  GOTHIO.-tt  I.INOU.J'. 


o?8 


lougam  respnmleuietii ,  ui  a  in  o  (|H,  7),  ilnfi 
(j'15,  o),  uinm  (|  31,2). 

2)  V.oTre\)Ho  vocalil  per  consonaiilrm  sequeiitem 
tlliiitiir.  l.iquid:c  piiescrlim ,  060000  s,  i,  /i  ct  f 
VOCRlem  pnocedentem  rvgularltBf  corripi  jubeut,  Ctlltl 
srilicet  uni  vel  plerei  coneonanles  In  eadem  syllaba 
lequunlur,  cx.  gr.  :  balga,  utiui,  mutmo,  vaUttn, 
halbs,  lials,sali,  mildt,  fUleius,  liilmt,  hilpan,  dulgi, 
[uis,  mutdti ,  vamta,  mammo,  nJawian,  trimpan , 
ojml-i,  au  'anmnlt,  luggs,  band,  dragk,  (unl>,  maunn , 
um  s,  briggan,  diujkau,  titfijuu,  vinds,  viunan,  ga- 
miti/u, jngji,  bistuggs,  mundrei,  kuunan,  kunjis.  vargt, 
arms,  parbs,  vardja,  varp,  bairgan,  svairban  ,  vairdns, 
vairps,  fuirru,  fttinnu,  bai.rgs,  l>aurfl$,raurd,  vaurls, 
inaurpr,  ua  n,  ai.t,  ili,  liskt,  brutli^  nrM,  antUwizn, 
unabuum,  intdis,  ruihts,  miuhls,  hafU,  gifts,  skufti. 

<  Aunolatiu  J.  —  Vocalis  autem  non  corripilar, 

qoamlo  consonans  liquidam  scqueus  imn  ad  eam- 

dem  radlcis  tyllabam,  se.l  ad  lermlnalionom  per- 

fuut,  ex.  gr.  :  smals,  fult,  sums,  vans,  mviu,  gaurs, 

valjan,  arumjan,  sunja,  harjis,  gabaurjaba,  gataarnan. 

i  AiuioiaiioS.  —  In  plurimii  casibus  liticra;  t,m,n, 

r,  s  iu  se  et  propler  se  correptioneui  aliraliere  viden- 

lur,  unJc  lieri  potesi,  ui  in  scriptione  vel  sine  neres- 

si  ate  gcniineniur,  vel,  ubi  etyniologia  geuiinaiioiieiu 

pustolarei,siniplices  adhibcaniur  (§  55,  aimoi.  1, 2).i 

5)  Absonantia  (1)  in  co  cousistit ,  quotl  vocalis  syl- 

labse  radc..lis  sive  pcr  dediiciioiiem  sive  per  voca- 

buli  rornialioncm  juxla  certas  regulas  in  aliain  Irans- 

eat.  Oantur  qundam  absonanlie  series,  qux  tum 

duas,  lum  tres  ct  etiain  qualuor  diyersas  vocales  am- 

plOClUOtur,  qua±que   tibi  de  foinialioiic  conjugalionis 

fortis  (!)  117,  f,  g)   nec   nou  el  voialiuloiuui  (§  139, 

143)  quxstio  erii,  pneeipue  oecurrent  rusiusqne  trac- 

t.iliuntur.  Ilic  vcro  sulftciat,  ex  islis  crassilms  prosci- 

puai  in  ordine  ad  sonuin  exi  erpeie,  unde  sequemes 

cvadant  classes  : 


i*  classis  : 

i 

a 

ii 

11 

*>V          

i 

a 

e 

u 

0*          

i 

a 

e 

i 

.',.         _ 

ti 

ui 

i 

i 

5'      — 

iu 

an 

u 

ii 

0*     _ 

a 

0 

u 

u 

fcx.  gr.  : 

binduit, 

bund. 

bundun, 

liundims  , 

irimaii, 

»1(71/1, 

ueiniin, 

i/  ii  iiKi  ii  s  ; 

giban  , 

.'/"/'  • 

gebiin  , 

gibans ; 

beitou  , 

*ail  , 

biiun  , 

biluiis  ; 

biudan, 

bauji 

budun, 

Inidnns  ; 

tukun  , 

tuk , 

sukun  , 

takani. 

Iij  primn,  leeunda  ei  teitii  claiiibnso  pura  radicis 
voealis  pr&valei,  in  quar  i  i,  in  quiuta  u,  in  sexia 
aiiteut,  nniiiiuiii  impcrfectissima,  iterum  apporel  n, 
in  qiio  laieni  lungum  u  radlcii  per  absnuantiam 
corripi  fideiur;  qna  de cansa  qiuvrilur,  ulrmn  hcc 
classia  Becuiidamra  radicum    furtti.ition8Ri  ex    ae- 

(i)  Quoniain  vocabnlo  germ.  Ablaul  nullum  lai- 
nuiii  perfeito,  ui  viiloo,  respoudet,  na  periphrasi 
ular,  quuil  inliTpreialioni  leuiper  Inconimndnin  esi, 
iiottrm  vuraliulum  cxcogilai  ■  malul.  Itaque  itt  liujui 


cundaci  lenia claisibtts non exbibeat,  ui,e>,  y.r.,  «a. 
vcili  derivalura  nahan,  quml  ipsmn  ad  verbuni  prinuo 
i  lassis  deperditum  perlinel  (S  -'>,  4),  vel  ui  irohjan 
ad  ,u nliiiiin  rrukan,  vrok  refcrendum,  quod  cx  ni- 
kan,  vmk  dedui  tiun  cit.  Pro  bac  ifflnitaie  etiam 
militant,  quod  plurinia  verba,  ad  baac  classew  perti- 
inMitia,  in  pratsentij  advocanl,  id  cst,  dcblliter  cmi- 
jngantur.  Ad  lextam  ct  alia  absonantia;  classis, 
rarior  equidi  m,  pruxime  accislii,  nempc  : 

7 '  classis  :  ni,  e        o  o  ai,  c 

qurc  in  rorbls  redupliratis  lnntuinuiodo  mcurril 
is  Sliii  In  liac  classi  e  prirscmis  primiiiva  essc  u 
dit.ir,  .itilc  alias  vocales  non  rcnianeiis  eqnidem 
( l  J5  t,  c),  scd  in  verbis,  quoTnm  radioalis syllaba 
vocali  desinil,  cum  di  ejui  seno  aflbil  oommoiala, 
c.iii-iii  prorsUS  moo'o  alque  iu  suuilibus  casiiius 
(  §  -6,  3  )  au  toO  o  pcrsouain  gerit. 

•  Annoialio  I .  —  (luod  aulYin  trcs  pi  ioiTi  clasfcs 
maximara  iirter  ae  babeanl  relalionmn,  vd  primo  in- 
inim  patcu  In  liis  enira  triadeiu  vocalium  gutliica- 
rum  sese  cvnlvcnlein  vidiinus,  uiiilc  ik.ji  imutorile 
propier  a  doniinans,  cis,  ut  primitivis ,  nrimam 
sedem  adscripsimns.  In  quarta  et  quinta  classiimi  , 
uua;  arclisshnam  quoque  afftiiiintein  inter  se  liabeu', 
u  pronus  delkit,  iterum  tantummede  apparens  bic  i, 
illic  u ,  qiiorum  absonanlia  sive  per  |rodiu  lioneui 
(«i,  iii ),  sive  |>er  ruptionem  («i,  au  )  clliciiur.  Nunc 
vero  ciiio  praduclio  et  ruptio  latiurem  sioipltcis  so- 
Borom  sysiematis  evoltitioneni  suppouii .  bas  classei 
pr.  indc  ut  posteriores  babuimus;sest:im  autem,  si.j 
quia  e  prima  deducia  est,  sivc  qma  rcccmtissima  aut 
saltem  imperfectissa,  iininaraediale  post  eas  .ui  nlil- 
ii  i:iu  locuin  reinisimos. 

«  Aiui'.taiio  i.  —  Qu.intvis  absonantia  in  formaiida 
conjugatione  forii  pratcipueappareat,  ilanturtamen 
sionnuili  casus,  iu  ijuibus  evidenter  ad  hanc  cohjiil':i- 
tiouein  relcrii  iieqnil,  ut  in  dogs,  a  dmj,  habeina  a 
liaban  ,  ganohs  a  nnhun  .  rjiuv  oiunia  nd  analoghni 
sexta:  i  lassis  cfformanlur,  lii  et  vcrbum  dagan  dot), 
liabnn  ,  liob  niirnin  siiiiul  ct  inadmissibilc  videalui 
(propter  coujectuiu  NAIIAN,  AO//  ,  »id.  s  vJo', 
.1).  Abuil  exemplum  absonaniiaj  irregularis  pr.vbel 
thiiigan,  brahta ,  quod  primam  classem  sapieos,  pri- 
iiiiiiviiin  forsan  brigan ,  brug  conjicienduin  tubibel, 
ex  qiro  per  uiiroducliouein  nasalia  (ui  in  standan, 
siob,  vel  in  pagkjan,  j>ahta)  iiovuni  praisens,  et  poi 
laiiorem  rornmiiouem  pntleriii ,  eiiain  iu  nonuullis 

alus    vcrbis  OCCUrrentCIU  (COll.  mag,  mahttl,  c;' 

ctc),  novtiin  praieritum  cum  dcbili  (lexio  ie  asurUtm 
est.  i 

I)  Quem  infliixuoi  lialtrt  al.sonantia  in  vocaleilt 
syllabat  radicalU,   oum   oliam   kabct  d8*</imiiu   iu 

voi.iicin    ayllaba   foruialivs.    Iluic  tUloci i    -    i 

voealii  a  lubjacel ,  quat  suii  ejus  iuQuxu  cimh  i  vd   i 
commiiiaiur;  atqtti  dobitiialio  tutu  ex  nalura  \i 

operls  Jecursu  ub;que  adcril  »»c  ibsouania  i 
lioueui  vncalis  seu  soni  iu  aium,   lecloi  bcnci 

illteiligaj,  l:it,n'i 


929  DK  PROL.V 

consonanlcm  vel  pracedentis  vel  sequentis,  liim  cx 
ndditione  Inugioris  syllaba;  formalivae  dependet  iitc 
iioii  et  in  furinationc  sive  ilecliiiaiionis  sive  conjuga- 
tionis  furuiaium  adbibelur.  Jam  vero  usus  ejus  ex 
sequentibus  prteceptis  regulari  potest  : 

a)  A  iu  i  debilitalur  : 

aa)  Ante  dentalrs  et  sibilanies,  ex.  gr.  :  in  declina- 
lione  VIGA  gcn.  vigis  (  §  04  ,  4),  in  conjugatione 
lagja,  lagjis,  laijj\p,  lagjam,  tagjip,  lagjand,  particip. 
(o^XSliS); 

bb)  Cuin  syllabaui  forinativam  altera  cum  u  sequi- 
lnr;  s.ic  eo  niodo  dativus  Itaiiin  a  radice  HANAN 
illuslrandiis  est  (  §  S8,  4),  licel  suum  a,  dativi  clia- 
rncieristicuni ,  conimulaveril;  nain  formas  hanana  , 
hanina  ,  ut  a<l  hanin  dcveniai,  percuirisse  censetur. 
Kailem  ralio  furtasse  valel  pro  i  anle  siibstanlivorum 
lcrininaiiones  pa,  lo,  etc,  ex.  gr.  :  danbipa  a  0.41/- 
HA,  kauripa  a  KAURA,  sviknipa  n  SVIKNA,  bar- 
nilo  a  /»'  U(.\.t,  in  quibus  eo  magis  i  ad  deutales 
inclinare  videtur,  quod  si  dicatur  quidein  magula  a 
StACU  ,  non  autein  aglupa  ,  manvupa  ab  AGLU, 
iiA.WU,  seJ  aylipa,  manvipa. 

b)  A  fiuale  in  u  tuuc  debililatur,  cum  in  conjuga- 
lione  a  syllab.e  radicalis  per  translormatiouem  in  u 
iucidii,  sic  in  prael.  plur.  bundun,  bundup,  bundun, 
cuui  bindam,  bindip,  bindand.  llujusniodi  dcbilila- 
liune  ctiam  in  verlns,  qui  u  ut  vocalem  transmula- 
tionis  ni  prxterito  plur.  nun  babcni,  occurrente,  me- 
ritu  banc  foriuam  primitivam  et  antiquisstmam  esse 
concludilur.  Peculiaris  csl  debililalio  in  ainummehun 
locu  ainammuh  un .,  ubi  per  iuogam  scqueuiis  syllabx' 
ailraciam  esse  vidctur. 

fi)  Ruptio  est  pcrmulatio  t£»  i  el  u  in  uiet  au.  Con- 
sequiiur  partim  ex  regulis  absonaiilia:  {vid.  supra 
5),  pariim  cx  rclrogrado  inlluxu  praxedentium  con- 
sonaniium  r,  /i  et  w,  et  quidem  iu  ouinibus  casibus 
locum  babet,  in  quibusi  et  u  reipsa  longa  sunl.  Kuptio 
igitur  in  absonanliam  ipsam  realiterinfluit,  cum  ubicun- 


HONE.  930 

que  e*  liujus  rcgulis  ivel  u  poui  Jeberet, «i  vel  au  usur- 

p.itur.  liinc  novae  absonauii.c  classes,  qiuesequimtur  : 

1"  series  ai  a  e  <m 

2a     —      ai  a  au  «h 

5»     —      ai  a  e  ai 

4*     —      ei  ai  ai  ai 

8"    —      »«  au  au  au 

ex.  gr.  :    bairan,       bar,  berun,        buwans, 

vairpun,     varp,        vaurpun,    taurpans; 

saiwan,      saw,  sewun,        saiwans ; 

leiwan,      laiw,  laiwun,       laiwans; 

tiulian,       tauh,         tauhun,      tuuhans. 

6)  Apocope  cst  rejcctio  vocalis  a  fine  vocabuli;  sic 
se  liabenl  in  drclinalione  dalivi  hanin,  vatin  iucn  ha- 
nina,  vatina ;  compo  ila  cum  uh  enclitico,  ulpammuli, 
anparanuli,  loco  pamma-uh,  anparana-uh  ;  et  eliam 
pal  ist,  kar-isi,  nist,  nibai,  loco  pata  Ut,  kara  isl,  m 
itt,  ni  ibai. 

7)  Sgncope  est  rejeciio  vocaKs  inter  duas  consonan- 
tes  posilas;  quoJ  fil  in  Jeciinaiione  pro  vatna,  namna, 
cuni  hairtona  (§9'>,  annot.)  et  pro  ainnohun  locouiwa- 
iiaJiun  (§  III,  /3),  in  conjugnlione  aulem  pro  prasie- 
iilo  bruhta  loco  brukida,  puhlit  loco  pagkida,  elc. 
(§  128,  annot.  4). 

8)  lluilus  e^i  cuncursus  Juai  uin  voralium  ad  diver- 
sas  syllalias  peninenliuin,  ul  in  gaarman,  wauh,  lau- 
deikaia,  fwpva,  iesus,  taian,  bauan,  elc.  Jani  vero 
quosdam  liialus  dari  nou  posse,  jam  supra  (§  25,  1 
e;26,  Z)  ostendimus  ;  alios  Goibus  lemperat  sivej 
post  i  introducendo,  unde  fijapva  ln<o  ftapva,  sijum 
iocu  sium,  etc,  sive  i  et  u  in  semi-voraleni  rcspoii- 
deiitem  commulanJo,  unJe  sunjits,  loco  sumus,  tu- 
nive  loco  suniuc,  mavi  loco  ntuui,  etc,  vel  landem  h 
interjiciendo  (§  22,  annot.  i). 

9)  Contractio  est  duarum  voealium  concurrenlium 
in  iinam  redactio,  ut  in  sokeip  loco  sokiip,  vel  in  frct 
(si  baee  leciio  legituna  esl)  loco  [raat 


II.    DE  CONSONANTIBUS. 


§  jj.C.onsivnanies  dividuiiliir  in  scmi-vocales  (j,  v), 
liquidas  (/,  m,  n,  i),  mutas  (g,  h,  k,  x,  q,  w,  b,  f,  p, 
d,  p,  t)  el  sibilantes  (s,  z). 

Semi-vocates  medium  tenent  vocales  inter  cl  con- 
sonanies,  siquidem  j  ad  i,  wad  u  coordineniur  et  saj- 
pius  cum  bis  commutenlur.  Ad  semi-vocdes  proxinie 
accedunt  liquida:,  aliquid  vocalicum  ipsoe  pra;  se  feren- 
tes,  siquidem  perse  ipsas  tenorem  babcant  et  una  ex 
illis,  r,  vestigium  pura;  vocalium  naturae  servaverit. 
Ifutce  autem  in  Iriplicem  classem  iteruin  partiuntur, 
scilicet :  gutlurates  (g,  h,  k,  x,  q,  w),  iabiales  (6,  f,  p)et 
linguales  (d,  p,  t);  nee  non  et  sunl  vel  media;  (b,  d, 
g),  vel  aspiratas  (f,  p,  h)  vel  denique  tenues  (p,  t,  k). 
licliquae  gntluraiiuin,  partim  in  solis  vocabulis  pere- 
grinis  occurrunt  (v),  partini  proprii  snnt  soni  (q,  w) 
.nl  qnae  fonnanda  plura  vocis  organa  coocurrere  vi- 
dentur.  Sibilanles  denique  a<l  iinjjualium  classem 
referunlur,  in  quibus  iuvla  cerlas  sunorum  le^e?  in- 


ciJcre  possunt.  Hinc  toium  gotbicarum  consonan- 
lium  systema  scquenti  modo  ordinari  polesl: 

l.Semi-vocales  :  j,v 

2.  L  quidaj  :  /,  m,  n,  r 

3.  Muia;  :  medix,      aspirata»,      tcnues 
«)GutturaIes  :    g,  h,  k,    (x),q,w 

b)  Labiales  :       b,  f,  p 

c)  Linguales  :     d,  p  t 

4.  Sibilantes  :        s,  z. 

I.  DE  SEMI-VOCALIBUS. 
J 

§  54. 1)  ,1  initio  tautum  syllaliarum  et  vocabulo- 
rum  occurrit,  nunquam  aulem  line  vel  nnte  conso- 
nantem ,  ex.  gr.  :  jabai,  jains,  jau,  jer,  jiuka,  juggs, 
vojamereins,  bajops ,  saijip,  taujan,  fijands,  undar- 
lcija  (?),  niuiis,  slojan,  gataubjan,  tagjan,   dadiljan, 


9*1 

fcnfaN,  MieajiM,  vaihjo,  fial>j>tn,  mu/./u,  BheDi/ji /, 

., ■  r.-'juu  (Mui.  v,  17  ;  x,  3i), siin/us,  niwinjun,  u\witpjan, 

.', ,'u.jjUH,  (aisf/an,  atirtja,  hnuivjan,  Ufjo,  netvjun. 

i  Aunolalto,  —  lu  iiiiuo  iiniiiiin  vocabulo  :i  len>0 
lytlaba  iiiveninir,  acilicel  i»  frtijkal*  Gnr. II,  m,  17  ; 
<.al.  u,4,  ubi  leciin  [rethuti  sino  dubin  prxfereniltest. » 

2)  J  idbibelur  pro  grsco  i  (lat.  t)  sive  imer  duas 

vocales    nirlu-o,    mvc   posl  coiisoiiaiilcui   :iul    milio 
posito,  ex.  nr.  :  kajnfa  nocu-f u; ,  aknju  "A/(fi«,  abjapar 


CHVMM.VTlt.A  GOTIIICK  l.INGD.I'..  OM 

iwiuixr,  pnienta  /iiihi v ,  iprtir,   valv  ci  impcrat[v| 
/i/ifii',  Ipafo,  i'i'1'. 

<  Aunnlalio  I.—  Deunl  «  usnrprvlo  vnl. suprii  § 27. • 

S)  Ponilnr  pro  graeco  u  ^ost  vocaJrui  :  povlut  iiau- 

;',,-,  .  iiiB  Ucr«3,  daveid  attvie',  coll.  I.avtrio  lai.  cauiio ; 

parai&llilK    waftmttin,    aivtangia    iuXr/i«,    nhneika 

l.jii/.ri,  airxuriittu  iu^nfiiTia,  aivuggtljo  fJtCfyiXiiv. 

lAnnouiioi. —  hi  eucasu  itoaudnqoe  gi-mnatur: 

f.ir.i    Eucc,     fairiilii    Atuif,    iu'il>l>«iliil    Aiwittj;,    roll. 


'JrfliiBmft,  Ukarjolu  Juan.  xiv,  2-2  'lo-*ac.i&)  :>-,;,   mnrja  StliuciJer,    I.at.   Farmtnlakre  I,  507.  Paiiier  Lhti- 

Mmh,  autiokj  i  'Avruxtia,  'eiMjo  leeiin,  kavitjo  can-  </i'M  in  inonetis  goiliicis  inacriptuui  (vid.  apud  Ascli- 

tio.  jueirut  l«sio'.f,  jttnnn  'I«vr,  juunis  'ii/wr,.;,  y/n/r-  bach,  Wesif;.  5.r>7)  pro  Leovigitd,  Livigild  suiiii  po- 

t/uuus   'i  ^Setvof,  judns   Joan.    III,    i  ioiifaf,  /usCiis  luii.  Quandoque  ciiam  pra-lerinilliiur  :  aiodia  ;uoii«, 


IoOttoc,  jula  ifwTO 

•  Annouiio  I.  —  ln  islis  easibul  rrequeuier  com- 
uiiilaliir  cuni  i,  quod  io  Ukariotti,  i/if:riu,  ini/niu  .ns, 
iii. i.ii  re^ularius  esl.  i 

5)  J  iiascilurcx  i.cuni  iu  fonn.itiva  syllaba  vocalis 
seqvilur,  Hl  laiturjos  loco  (ni(arios,sui/;i(s  loi  o  sunius, 
fnujos  loco  /'ii'/os  (a  jKei,  ladiee  pIUJA,  in  qooe, 
iiiirndiic lo  i,  in  ii  ilcruiu  resolvitin),  niaitjot  !oco 
lllOMOl  (a  maii,  radiCC  MAHJ A),  toji>  a  Caui,  laijjip 
lnCO  lagiip,  liarjis  loCO  hatiit. 

i  Anuoiauo  2. —  De  regula ,  secundum  qtiani  ii 
luiii  iu  ji,  iiiin  in  ei  (sokeip  loco  tokiip,  huirdeis  loco 
h.irdiis)  inci.lit,  vid.  §  20,  -i. 

«  Aiinoialio  3.  —  /  vero  iu  j  tiansire  nci|uit,  cmn 
adradiccin  vncabuli  pertinel,  m  in  iio; ,sium, (riapva, 
fiuitdi,  pius,  suian,  vaian;  vel  in  lOClbulis  pcregri- 
ui-,  iii  usi./,  urubiu,  kiteikia.  qalaiia,  dulmalto,  aivluu- 
gia,  aifuisius,  filippisius.  Excipioniur  ajttkdup  a!>  aivs 
cl  vuja  .i  vai.  > 

4)  .'  ad  viiandum  liiaiaDiinirouiiltitur, ubi  alia  vo- 
c.ilis  seim-radicale  i  (ai)  sequilur,  ul  in  sijai,  tijum, 
tuijip  Mc.  IV,  li.  fnjapva,  fijuiidt,  vij.  §  52,  8,  coll. 
prolegg.  co<.  17.)  not.  '. 

5)  ■/  Cioilioruni  idcin  snnasse  videlur  aiqiie  j  G<r- 
raauoruin,  aculius  vero  quam  tj  Anglorum.  Oua  pro- 
latione  propfUi  a.i/j  accedente  discriminalurjiiabtii, 
qu.u  alias  s  itis  similia,  in  genuinis  iamcn  gotliicis  vu- 
cabulis  iia  discrepaut,  ui  iuygt,  sunius  pro  juggt, 
tunjus  v.  I  jtip,  juntjo  pro  ittp,  iuiujo  scnberc  iioii 
liceai.  Ilauc  eiidni  prolationem  tbu  ;  defiirre  inten- 
ilebai,  i|iii  in  coJ.  iiienilir.  salisb.  n"  I J0  (fVlM. 
Jahrb.  xi.iii,  ll)  dixil  ;  nbi  dicitur  genuit,  j  ponitur, 
ttbi  gabriel,  g  ponunt ;  coll.  siipra  ij  12,  litiera  J. 


§  55.  i)  V  inilio,  mciiio  ei  Ime  vorabulorum  oc- 
i mrii;  imiio  prailer  vocalei  eiiani  roic  .'  ci  r  pnvponi 
poiesi  : 

a)  lintio  :  vnljan,  vent,  rinilait.  vnljius,  vokrs,  vtits, 
vrikan,  elc; 

.'■i  Metlin  :  stavan,  favni,  mavi,  gari,  Ituvi,  luvida, 
hnaivjaa,  aivs,  snaivs,  saivs,  saivala,  waiva,  sitaiva 
Mc.  x,  57,  skenjan,  tevjun,  speivan,  lineman,  heiva- 
(rauja,  kniva,  MliKM,  pivativ,  /liui,  tuntve.,  itnivs, 
viduvu,  fclc.  ; 

t)  Kmc  :  aiv,  hluiv,  tnaiv,  utiv,  Uv,  at.dv,  piwdv. 


aijuslus  \"j /:v'j-o;.  Akiila  auteiil  C  gra-co  "Axu'/«,- 
niinui,  i|ii:iin  c  laiimi  (tquila  orluin  duxis  e  vnlelur. 
Al  as  lal.  v  per  b  goiliice  cxscribilur  (§  40,  i).t 

5)  V  ex  u  inter  dnas  vncales  posiio  uasriiur,  es. 
gr.  :  i;i..ii  a  MAIJA,havi  a  //.l/  J  A.sirnin.lu  a  jcran- 
jan,  lurida  :i  tmtjaii,  triva  a  iriu,  kniva  a  fcniu,  pivi  a 
jiius.  navis  a  u/iii.t,  sumve  loeo  *uniu«.  Sed  ilerum  iu 
u  Iransil,  deiicienlc  vocali  sequeule,  ut  in  tttivan, 
pinet.  SIKIH. 

■  Annoiaiio  5.  —  Simili  inodo  clTormatur  fnlui-  ex 
fid.or,  luz-  cx  tvis-.  In  spai-tkttldrt  a  <iifiiaH,sfMiu',t 
iiinniiio  evainiil. 

■  Annolatio  i.  —  Non  ubiqee  lamrn  u  inler  ilii.m 
vocales  Bosilura  in  v  incidit,  ex.  gr. :  laui,  siauida, 
Iraiian,  buuan,  ctc.  i 

J)  V  Germaiiico  w,  Anglico  v  congruere  videlur. 
Seu1  a  v  Laiinorum  dilTerre  debuii,  cum  v  lat.  per  i 
goil'ice  esscrihainr,  ul  su  ra  anuot  2  innuiinus,  ii 
vicc  vcrsa  gOill.  v  in  laliuis  scriplis  per  H  (ex.  gr. 
in  numinibus  VVillienaul,  Wiifirii),  in  tuoneiis  pei 
m  (VS'itlia:a,  Wittiges)  evprimatur.  Ca?teruin  ex  libra- 
lii  nicnda  vidvor  loco  fidv.r  Cor.  II,  III,  2  aflinil.i» 
lilierarum  t  ct  f  diflicillime  loncliiderctur. 

2.    DE  UQLIDIS. 

L 

§  3G.  \)  L  frpijiienler  occurrit  liim  inilio  luin  mc- 
dio  et  (iiic  vocabiil.iriun  : 

a)  luiiio  :  laqgs,  laisjan,  Ittus,  ler,  leik,  ligan,  /;'u- 
huf),  tustu*,  lofa,  cle. ; 

b)  Medio  :  halja,  huiis,  saul»,  tels,  weila,  skilja, 
jiuleis,  fula,  Imlon,  eic. ; 

c)  Kiiic  :  jA«/,  dail,  ine1,  lil,  eie. 

2)  Conslanter  respondet  fcr.rco  X  eujus  prolalionein 
babel,  ex.  gr.  :  Iqsanins  AuiriJvioc,  abriltni  'Afiii.vq, 
)'.iii]i/:.i'''iW  V:ii\  ;0"A,  gabriet  r«°»ir,X  Qiiandoque 
redtinrlantcr  ponilur,  ut  iu  (i(a6..|j|iaun  aX»"avT«iv, 
nouel  N'.>«. 

M 

fj  57.  I)  :W  in  i|iialil>ei  voeabuli  sede  orcurrii: 
... :  Inilin  :   miinaos,   iiiui.-.,   mnurrjini,    MM,   me.Ht, 

i/ina,  i/in/.lo,  n/.fCii,  elr. ; 

i'  i  w.  ilio  :   lamo,  h  linis,  g  iumjan,aitilanfmt,ikeim*, 

'li.miis,  lumja,  rums,  sluui.i,  .  I.    ; 

c)  Klneifaw,  wa^aniaifriai,  aiwtiaai,  oinoti,  cir. 


953  l>E  PROL 

2)  roniliif  pro  grxco  u,  Ciii  prolalione  Omnino 
letpondcl,  ei.  gr.  :  moses  Mut»,-,  hymninnhis  T/i- 
vaior.  naum  Naov/jt.  Quandoqne  eliain  in  linc  vncabu- 
lorinii  redundanier  jacel,  ex.  gr.  :  mariam  yivf.ii 
nisi  Ci  llins  ftapti[t.  in  sno  codice  legerit),  coll.  bm- 
tiam  C'>r.  II,  vi,  15,  curn  Grxcus  Btiial,  Ds/iap  vel 
itii.iav  liabei. 

IV 

§  58.  1)  N  easdem  sedes  at|iie  m  occupare  po- 
tesl;  sc<l  freqiienlius  orcurr  I : 

o)  Inilio  :  naqnjn,  naiteins  .itauh ,  netea,neip,niman, 
niun,  nuta,  nota,  e  c. ; 

b)  Mcdio  :  vaninatsut,  sainjun,  ttstaiineins,  mena, 
ktinnn,  \nn,  runa,  etc. ; 

c)  Fine  :  man,  gamoin,  laun,ven,sein,  umin,  siun, 
ainthun,  fon,  elc. 

i  Annolatio.  —  Ante  gulturalee  y  in  locum  toC  n, 
more  grxco,  subditur  (vid.  §  iii,  S).i 

2)  N  grxco  v  omnino  rcspmnlel,  ex.  gr.  :  nagrjai 
Kayyui,  tmaneit'1  'Avaviaj,  anuron  'Kupitv.  Quandoque 
eiiam  a  leig  >  vocahuli  redundantr-r  addiiur,  ut  in 
)/rri/i  Naoi,  niailkein  Me> /j- 

3)  N  siiiuil  et  eju>  suhrogaliim  g,  anie  labiales 
eiiani  m  evadens,  ad  |irodiicendam  lirevem  radicis 
syllabam  qu<nduqne  iiiiromitlilur,  sic  in  standnn 
pr.Tl. stojt,  paykjan  prait.  paiita,  pugkjan  pr.vi.  puhtu, 
briggan  pr:i'l.  bralita.  Vice  versa  quanrioquc  eliain 
dclicit,  ubi  vocalis  prjecedens  sive  per  positioncin 
bmga  esi,  sive  in  snam  longam  rcspondenlcm  in<  idit. 
ut  in  kustanleinus  Constaniiuus,  seiteins  Ioco  sinteins, 
ut  dobnan  loco  dumbnan. 

R 

§39.  1  )  /1  eiini!  fre  luenlcr  iu  omnibus  vnrabuli 
sedibus  occurril  : 

a)  lnilio  :  rapjo,  railus,  rauds,  redan,  reisnn,  rimis, 
riurs,  rums,  rodjun,  elc. 

b)  Medio  :  (aran,  vairilo,  dauro,  tveran,  reiro,  !iir:, 
riurei,  skura,  hurinan,  eic.  ; 

c)  Kine  :  bar,  vair,  daur,  skeir,  ttiur,  foi ,  elc. 

<  Annolalio  1.  —  Jam  supra  diximus  (§  32,  5), 
qnod  r  aute  i  el  u  brevia  pn-itum  eas  frangi  juhet. > 

2)  I  1  Vi.cabnlis  peregrinis  graxo  p  respondel,  cu- 
jns  prul.iiionein  babuissc  videtur,  .  x.  gr.  :  raibaikha 
'PtCirr/a,  markus  Maoxo;,  xuuraubttbil  'lopoSiSelt,  «i- 
teiaiiair  'Etii^ep.  In  arlaritsaiifous  ( Artaxerxes  )  re- 
duiidanter  iiilerjectiiiii  est,  iu  airmodant  ('s.ui,3scti) 
pro  )  immerilo  adbibelur. 

5)  llujus  litier.-c  ( r  1  natura  vocalica,  qu.c  in  aliis 
pjnsdem  stirpis  sermouibub,  iu  sanskriio  praserlini, 
peispicua  e-t,  in  go:liico  nondum  est  uou  agnos- 
cenda.  Unde  fn  ,  ut  quonimd:im  nominum  decli- 
natin,  eoruni  seilicei  qua;  ailiiiiiaiis  rclalionein  ex- 
primunt,  ui  bropar,  dauhtar,  declinatinni  caeleioriun 
•ucabuloi um  apprime  convcniat.  Ita  sane  rcs  inno- 
lescit  ez  sequemi  collaiione  ulriusque  deelinatioois, 
moiiito  qund,  ad  viland.im  oumem  ambigui;atem, 
H  vocale  per  r,  /»  dcbilitatuin  pcr  r,  H  longutn  tan- 
dem  pcr  r  significare  necessuin  duxerimus. 


VTIONE.  334 

Declimlio  tlnmatis  BP.OVR  sicul  VAIP.A. 
Fraescns  furmatio.     Vocalica  dcclinatio. 

Sing.     nnni.       bropnr  bropr      sinit  vair 

acc.       bropar  brop         —    rnir 

dat.        bropr  brojr        —     taira 

gen.        broprs  broprs       —     vairs 

I  lur.     nom.       broprjus  br.ipis      —     vairos 

acc.         broprm  5  bropi.is     —     vairant 

dat.        broprum         broptm     —    fairam 
gen.        bropre  bropre      —     laire 

Ad  agnoscendam  pcrfectam  iitriusqne  deciinaiio- 
nis  analogiam,  considerandum  csl : 

o)  A  in  nnm.  ct  acc.  sing.  (bropar)  vocalcm  essn 
enpbonicam,  ideo  huc  advocatam,  quia  [■  Yucale  (  It 
consoiiami  sonn  congruens)  drficil; 

*)  Ex  declinatione  pluralis  innotescerr,  qir  d  I? 
vorale  in  lono  cnm  u  commiitatum  fuerii,  undc  pro 
r  semper  ru,  prorr/K  (loco  riu  5  31,3)  adbiliue- 
runi.  1 11  gcn.  sing.  autem,  ubi  paritcr  consonars  R 
vocale  sequ  tnr,  boc  equidein  in  u  11011  incidif.,  qui:i 
in  dcclinandis  alii.s  vocabulit  ille  casus  vocalem  de- 
bililiri  jubel,  scd  s:illcm  \ocalis  oiimino  delicil. 

<  Amioiaiio2.  —  Natura  vocalicx  rov  r  lioc  eliain 
atlribiiciiduni  e»l.  qimd  ba;c  conson.nis  plerasque  c;e- 
terarum  coiison.mlium  sibi  iuilin  prxpoui  sinat, 
seilicel  f,  g,  li,  k,  q,  (i),  b,  f.  p,  d,  p,  t,  el  dnpl  cesi 
consonnntC'.  >k,  >p  ci  st,j  taiitummndo  ct  ic,  lioguali. 
bus  et  sibilaniibns  excej  lis.  > 

5.   DK  MUIIS. 

DE    CUTTIRVLI8US. 

G 

§  40. 1 )  G  iniiio,  mcdio  ei  fine  vocubuloruin  nee 
non  iniiio  ai.ie  /ei  r  poni  polusl  : 

o)  Inilio  :  gabeigs,  tjairnjan,  gaitri,  gebi,  geigan, 
gitpa,  ginlan,  gup,  gods,  giilmunjan,  grelan,  etc.  ; 

b)  Medio  :  viagau,  laigoit,  uxigo,  megt,  tteigau,  ii* 
qnn,  tiugan,  bujjan,  vtj~it,  eli. ; 

c)  Finc  :  iiinfl,  daig,  bantj,  veg,  steig,  CIC. 

2)  Cltco  y  rcjjulariiei  congruil,  ex.  gr.  :  Gobricl 
r«^oirji,  gaulgunjia  roXyo9«,  agar ' iyap,  magdalene 
Hla^Sa/nvii,  ascad  'AiryaS,  (yqailut  tiyiXkoi,  synugoge 
GVvorf.iyr,,  ftilaig   Quity  (sic  Ulfilas    L11C.  III,  35   CUIU 

pluribus  codicilms  loco  *«1ez  legit). 

3)  In  line  fyliali.-a  frequ^uter  in  h  transit,  sic  vailt 
areignn,  malilah  mogan,  bauhta»  bugjun,  brahui  a 
briqgun  ,  ailtta  a  niijnn,  gnhts  a  gaggnn.  Quandoque 
eliam  cnm  /1  comniutatur,  ut  in  aitjands  et  aihmds 
Cor.  II,  vi,  10,  n  gum  el  aihum  Joan.  xix,  7,  aili 
et  ai(i  Cnr.  I,  vn,  13;  vel  rx  /1  oritur,  ut  in  fulgios  a 
filhnn.  G  eliam  k  evadil  in  gadik  a  ddgnn. 

i)  Qunad  prolaliouem,  g  Golhorum  idem  sonnsse 
videlur  aique  g  Genminorum,  id  e^t  ul  /:  lone  initio 
syllabx,  in  line  autcm  ut  aliquid  gulturale,  germa- 
niro  ch  salis  simile,  coll.  .§  34,   5. 

h)  Seipienle  alia  giiliurali,  snniiin  nasalem,  ul  grse- 
cuin  7  cumparat,  ex.  gr.  :  aggelus  ayveAo;  ,  natjgai 
Ntryyai,  ncciion  et  111  gulhicis  vocabulib  briggan , 
tiggvan,  pngkjan,  igqis,  etc.  Scquent  bus  k  vcl  g  fie- 
quenler  gcminatur,  ul  in  tiriggkan,  puygk;an,  itgtjkis, 


•J35 


CltAMMATICA  COTIIIC/E  LINCU.F.. 


930 


pnggjan,  tlggqan ,  iligggan ,  \ggqi$.  Hendoia  inteai 
vidului  li-i ■>■  gemlmilo  iu  geiggan  Cor,  I,  iv,  20  UiOO 
gtigan,  cuui  nulla  ten/iaiur  gniiurati».  Vira  vem 

Ullicilffl  ■/  quaildO'|UC  pio  Jupliei  slil  :  fuuragaiija 
l.ii«'.  vin,  r» ;  »vi,  t  looo  (iiuragaggja,  anmaHarigtai 
'lun.  ||,  iii,3  cnJ.  A  l«co  wwtariggvai,  hugridai 
Cnr.  I,  iv,  II  loeo  hinjtjriitai,  qaagveiu  Sl.eir.  I,c  Imo 
gaaggiain.  I ■  ■  derlvalu  euleni  vucibulii  koe  <j  nasale 
delicil  kive  compciis  lucii  llve  non  (eoll.  qumi  d|  n 
§  38  dictum  e-l),  liine  jtuVta  a  jngys,  hulirttt  l  /im;/- 
grjun,  i/a/ilj  :i  yaggan,  biulita  a  briijyan,  jiahta  a 
bagkjan,  /iuiVo  a  puykjun. 

i  Annoiaiio.  —  Locof  nasalis  quaudoq  e  apud  Ltt- 
eain  n  mendo  e  scribiuir,  cx.gr. :  pankeip  Luc.  xiv, 
31,  brinyip  xv,  22,  /jmil  xvil,  '.»,  iiii/ii  UX,  31,  qund 
sine  iiiiiiiu  inlliixui  romaoo  adsciibendum  eM,  quo 
vigenio,  noster  lexius  Luca;  recenseri  potuii.  E  ro- 
iiianis  AcciuS  scribtl  enain  aggelus  loco  angelus,  vid. 
Varron.  ap.  1'iiscian.  p.  57.» 

II 

§11.  I)  II  eiiam  iu  quavis  sede  vocabuli  occurrit 
cl  nnlio  a  .ie  /,  n  c!  r  aile-se  polesl  : 

a)  liiilin  :  habau,  haiian,  Ituubiji,  herjteito,  himins, 
lnuhtna,  hutjai,  huion,  hlapai,  itnanj.in,  irains  ; 

b)  Medio  :  fahau,plaihan,  fauho,peihan,tiuhab,hoha; 
<•)  Fme:  frah,  jah,  galaih ,  pauh,  nnuh,  hauh,la.h, 

liuh,  -hIi,  skoh. 

«  Anuiiiaiiii  1.  —  Snpra  monuimns  (§52,  5), 
qund  anlc  i  et  »  brevia  non  occurrii,  quin  ca  rumpi 
[ubcat.  > 

2)  Spiri:ui  ospero  Crseconim  respondei,  es.  gr.  : 
hyssopo  u<r<Toj?ro; ,  hymainaius  'tfmamg,  haibraiut 
■fc-'f k  o;,  herodes  HowSijf,  eic.  Redundaus  eliam  in- 
yeaiiur  :  hetias  'llAia,-,  hailiiiaius  'Eliiaaioa  sed  e 
cnutrario  lYeqiientius  omittitnr,  ut  in  arrmogaineit 
'EpjLr/iws,  ymainuius  Tuivctio;,  iairaimias  'Upspu\tx?, 
laiTUtaltm  'upo-jouXr.a.,  iairaupaulit  'UpamU; ,  iai* 
teti.o  'lipijrii,  osanna  cio-awa,  aai'\'\  qtia:  mnis-io 
eo  lacilius  explieatur,  quod  spiritum  Grarci  non  scri- 
bebani.  Occurrit  eiiam  iu  moneiis  EltMEMEGlLt) 
loco  HEIIM ESEGILD,  vid.  Aschbacli.  Westg.  3.*i8. 

a  Aniiuiatio  2.  —  Quod  in  vocabulis  peregrlnis 
duabus  vocalibus  interjiciatur,  jam  supra  (  §  -iti,  3) 

llllillllllllS. 

i  Aniinlatio  3.  —  De  ipsius  originc  ex  g  ct  k  vid. 
§  40,  3  ei  42.  5,  et  de  ejusdem  coromulaiione  cum 
•/  vid.  §  40,  5.  > 

5)  U  aote  alias  cniisouantes  vcl  in  One  vocabuli 
pnsiiun  quandnque  deficit,  ex.  gr.  :  tiuteip  Mlli.  v, 
lo  loco  liuhleip,  hiuma  I,uc.  vi,  17;  vm ,  4  l.ico 
littihiiia  ,  ttruusitos  Joan.  vi,  12  loco  draulnnos,  >ts- 
MnruCor,  II,  ix,  9  loco  usvauthts,  w.irjo  M. .  xv,  6 
liini  iBarjoh,  warjano  Skcir.  IV,  (J  locu  warjanoh, 
ui.immi'  Cal.v,  3loco  wantmeh,  al  Mc.  XV, 38;  Tboss. 
II,  ii,  i  loco  alh,  Puirvakandt  Lnc.  m,  12  lueu 
pairltiukuiids,  hauhairtt  Ttiu.M,   III,    2  locn  liunh- 

halrli.  Il.cc  pruitermiisio  regularii  cst  in  tanrttt  i 

tiiurhts,  gatto  a  gahls. 


Ijljiiiiail  prolallonem  iiiversa  C3*c  vi.leiur,  proui/i 
aute  vocalem,  vel  consonanlcm,  vel  (iuc  toabuli 
reperiiur.  Vnta  rocalem  po-iltiui  iplriluiospuroGra- 
cnruiii  congruikse  poiuu,  spir>lui  ipse;  antc  cuuso- 
naniem  coutri  germauicu  ch  respondot,  gullurall 
lilicra  in  inili.ilbus  ht ,  /m,/nvel  UnaliblN  /",  «1 
evidenler  aud  la.  ln  liuc  laudeiii  vocabuloruin  minui 
forias^u  aiitliliiui  ,  h  ad  iil  piacipue  iuseivn,  ul  prx- 
cedeutem  vocalem  bi  ual,  atque  adeo  sivc  sequeoli 
consouaiiii  facile  isibiiilalur(§  5ii)  ^ive  praoieriuilli- 
lur  (vid.  supra  5). 

K 

§  42.  I)  /i  in  tiale,  mcdiuui  vel  linale  csse  poiest; 
illiliale  auleni  cum  I,  n  el  r  conjungi  valcl. 

a)  lililio  :  katdi,  kaupon,  l.rtil.n,  heinan  ,  kinliis, 
kiusan,  kuitus,  klismo,  kniu,  kruslt  ; 

b)  Mcilio  :  akran,  taiktin,aukun,  tiknn,  peika,  rikan, 
liukei,  lnkan,  vokaius  ; 

c)  Fine  :  gasak,  mik,iik,  puk,  gajuk,  taiiok,  auk, 
liuk. 

2)  In  nominibus  propri  s  ei  vocabulis  pcregriuis 
respondct  ordinario  a)  taimo  c  et  graco  /.,  cui  ultiinc 
prnl.i  iniicciiiive.il,  ex.  gr.;  lukarit,  lucerua,  k.rkara 
carcer,  kavtsjo  cau:iu,  liuktjo  lectio,  ktisar  Koiacp, 
Ai<.'/uiiK>)i.a,-,  kileikia  Riitxia,  krispus  K-io-ffor,ij«/.'l7aaz, 
is/.arjoiesMo-zaiiwTUj-.lucasAouxa.-.-quandaquceliani!') 
gnco  -/ :  makeibit  M>7«6i;,  krtksypaUo:,  graecns,  mar- 
kreitusuapyapiTa ;  SXpiuS  landeuic)grxco  x  :kanrazein 
/'ipjCvj.  ktifaiii  Xufipx,  kasa  Xiu£cc,  inirc  ko  'Iern^ai, 
onliou/iio  'Avrio^tia  ,  aAaja  'A/_aia,  irakauiteitidui 
Tp a^wviTif  ,  lykeikus  Tu/tzoj  ,  zakariat  Za-/ap'uit; , 
saikaineias  Scx<vu>»,  taitraikts  tev  ap/j.s,  areistarkut 
'Apio-TOfxof,  arkaggilus  up£uyys\oi,  aikippus  "hp/m- 
jroc,  pasta  rzau/_a,  maitkem  MsA^i,  malkus  MaA^of. 
mtnnuit Mg Jjrirr.  drakma  S^a^uij,  Mttaial  Zua/aia;, 
an.uk  'livu^,  sairot  lipaJy^,  lamaik  Actftt^. 

3)  T-Ti  l  pra-positum  in  /i  transil,  ex.  gr.  :  bruhla  a 
brukjan,  paltta  a  pagkjan,  puhla  a  pugkjan,  sahtt  a 
lakaii,  saukts  :)  siiikan,  luhivo  a  vakan. 

<  Annoialio.  —  Cuni  j  connexum  (ks)  ad  riicum- 
scribendiim  gra;c.  %  tantummodo  prodesl  :  aifaksad 
'ApyalaS,  artarkserkiet  'AfM&f&s,  » 

X 

§  43.  .T  tanlum  occurrit  in  gr.ccis  vocabulis  ct 
niiiuiiiibiis  propiiis,  in  quibu*  x  ■>  /  rcspuniiet,  ex. 
gi . :  zrttfW Xoktto,-,  pus.iii  naa-^a,  zuiariat  Za^oioiac, 
ajirja  A/^i/  ;  gemiiia  ur  etiain  pra  i  /  in  JJXjraiiii 
Zax/<.u.  C.eieruin  in  liis  omnibiis  voc.ibnlis,  si  unum 
cxapiis  jritius,  roiiiniuiiiur  cu.u  k,  cujus  sonum 
Cotbis  babuisse  videiur.  Si  onim  illis  x  Cr;econini 
simpliciler  aspiralum  lui>sel,  non  innuli  scorel  i -atio, 
cur  saltem  in  quibusdam  casibus  boc  pcr  /i,  aspi- 
r.ilis  .n|iiiv.)lens,  iinn  expraeslssonl,  ct  I  ric  aihip- 
pus  ul  galt.rhips,  mathui  ut  ath,  vel  nrulus  ul  /irijjau 
iion  exscripsisscm. 

Q 

§  44.  I*  u  iiutit),  mcdio  el  linc  vocabulorunuH- 
rin  rit  : 


957 


a)  lnilio:  qam,  qainon,  qens,  qipan,  qiiijaii,  qwns, 
consonanti  prxposiiuin  in  solo  dubio  qramntipa  re- 
pcrilur  ; 

(i)  Meilio  :  plaqits,  xraiqo,  >::qon,  clc.  ; 

r)   Fine  :  sagq,    bitlugq,  elc. 

2)  Vocabuloruui  percgrinorum  iu  solo  qartut 
gr.-cc.  KoOetfiTOf,  lal.  Qnarlus  occurril,  igiiur  pro  la- 
lino  qu  ponitur;  cum  aiileni  in  akvila  pcr  kv  cxscri- 
bitur,  q  vidclur  ejusdem  fuissc  ptol  ilionis. 

w 

§  4o.  1)  H  iniiio,  inedio  et  fine  vocabulorum,  seil 
salis  raro  occurrit;  iniliale  autem  nunquam  conso- 
nantcin  prxccdit : 

«)  Inilio  :  was,  wairban,  waurbun,  we,  weila,  wilflri, 
uopan  ; 

b)  Medin  :  saiwm,  leiwan,  arwazna,  newa  ; 

c  Fine  :  new  ei  praieriia  saw,  luiw,  necnon  im- 
peraiivi  saiw,  letw. 

i  Annntatio.  —  /  cl  u  brovia  nunquam  sequilur, 
quin  ea  frangi  jubeat,  qua  dc  re  coll.  §  7>i,  8.  • 

2)  In  vocabulis  peregrinis  non  reperiluralque  adco 
cjns  prolationem  detcrminare  pcrardiiuiii.  Elymolo- 
gice  re  pondet  litleris  conjunctis  hv,  wn  in  cognatis 
sermnnibus.  Ilickcs  bnc  babet  pro  cv  vcl  hv,  Ibre 
pro  qh.  Scd  Gotlio  «impliccm  fuisse  soiinm  consiat 
ex  co,  qimd  uaicum  signum  huic  ariseripserii,  non 
antem  :>liis  lilteris  conjilnclis,  ut  lil,  lin,  Itr.  Cxle- 
roquin  hv  ct  in  eomposiiis  vocabulis  orcurrit,  nl 
ubuhropida  Luc.  xvni,  58,  pairhvakands  vi,  12,  qun 
in  iv  ilicid  I. 

b.    DF.    i  Ai-iAi.mi-b. 

B 

§  4G.  I)  B  initio  frequenter  occurrit,  sivc  ante 
vociles  sive  auic  liquidas  l,n,r,  necnon  et  medio  ; 
fine  auicm  lantuinmodn  posi  liquidas  /  el  m,  raro 
auicm  post  r  vel  vocales  reperitur  : 

a)  Initio  :  balgt,  bai,  bauan,  bcrusjos,  bida,  biuds, 
buajnn,  boka,  bliggvan,  bnauan,  brikan  ; 

b)  Mrdio  :  haban,  galilaiba,  raubon,  gibnn,  liUibjan, 
iiban,  piubi,  dubo,  drobnan  ; 

c)  Finc  :  ha!b,  dnnib,  bisvarb  (liinc  in  gl.issiar. 
svarj  iu  tvnrb  emciulandum  est),  tvalib  l.uc.  u,  42 ; 
vm,  I,  hluib  Mc.  VII,  27  ;  Luc.  IV,  4  el  S:rp.,  grob 
Luc.   vi,  48. 

2)  Pro  grxco  |3  regularitcr  ponilur,  cx.  gr.  :  bar- 
barus^up°upo;,  befiania  OrSuvia,  byssus  fivao-o;,  gabaa 
Ta"aa  ,  abba  ao§«,  abrahnm  'A°puup.,  maimbruna 
ptp."puva,  nflfcnr  NaCou,  iukob  'lar.i>f>.  Necnnn  et  pro 
graco  ou,  ubi  lalino  v  rcspondet  .  silbanus  EiWavif 
IllvanilS,  naitbitiinba  r  noveinbe  . 

5)  In  line  vncabuli  et  anie  /  in  f  orilinarin  inci- 
dii,  et  vice  versa  (,  sequenie  vocali,  in  b  trans- 
inuialur,  ei.  gr.  :  /i  aif,  Ittaifs  a  IILAIBA,  lauft  a 
LAllBA,  gi f,gnf,  guft,  a  giban,  liafis  a  habnn,  tvaif  a 
ive  ban  ,  sjfcnuf  a  tkiubun,  parf,  fjaurfta  a  fjarban, 
grnf  a  graban,  econlrarin  asabi*  nb  asif,  tvahbim  a 
tva!if,ubuh  »huf,abu  ab  af.  Eiiam  in  line  vocabuli  / 
Patrol.  XVIII 


DE  PllOLATIONE.  0"R 

iu  b  transii,  ex.  gr  :  hluibs  Lur.  IV,  3,  liiaib,  tvulib, 
yrob  (\id.  supra  I,  r),  nci  nuu  iu  lirmiiiaiionc  ubni 
-ufiii. 

i  Annolaiin.  — In  limbrjun  loco  limrjan  euplioniac 
causa  6  interjecium  esi.  > 

4)  Prnlatio  wj  b  et  paulo  dcbilitir  fuisse  cl  laiino  v 
propius  accessisse  videtur,  cum  pro  eo  sit  usurpa- 
luin. 


§  47.  I)  F  iniiio,  medio  ct  Dne  occunii;  iuilio 
eti.im  riiin  /  et  r  conjungi  poicst : 

o)  Inilio  :  fana,  fairwus,  fuura,  f,ra,  feian,  fidvor, 
fulls.foiljan,  /lekan,  flodnS,jrautan,  fiahto,  frapi,  eic, 

b)  Medio  :   afar,  hnfjan,  sifan,  liiufan,  ufar,  lofa  ; 

c)  Fine  :  supra  all.iia  hlaif,  gif,  gnf,  elc,  el  insu- 
pcr  nf,  uf,  fimf,  tva'if. 

2)  lnvocahulis  peregrinisgr;cco»respondet,  ei.  gr.: 
fn/iifl  <bidxy,  fanucl  *avouijX,  fxlippus  *iXiiTrof,  fiLlnt 
♦AijTo- ,  [anrninatus  ♦oupToOv/Tof,  fureitaiut  $api- 
ouio;,  fijgailut  t-jytXXo;,  aipafiaudeitus'Enufp6Sno;, 
arfaksad  'A^atjaS.  ngmfa  Nuj/ya,  kajnfa  Kaiaya,-,  iosef 
'\(3>o-r]f  ;  per  exceplionem  clijin  tu  ir  :  kafarnaum  k«- 
■nepvjtovu. 

5)  Qintl  /cx  b  oriret-  r  el  in  b  inciderei  jam  supra 
(  §  46,  o)  inonuinius  ;  de  ipsius  eductione  ex  p  vid. 
§  48.  In  tvumftt  a  svimman  fuil  eupbonia*  causa 
inierjeclum. 

4)  llinc  conjicicndum  est  quod  f  debilius,  sicul 
bh,  non  aulcm  ph,  profcrri  debucrit,  qiiemadmo  iu:u 
in  lingualium,  ei  forlasse  eiiam  guilur.ilium  classi, 
ulii  aspirat.i  propius  .id  med>a  quam  ad  tenua  ac- 
cedere  videnlur.  Sed  gotliicmn  f  grscco  ?  nnti  oin- 
nimi  congruere  ex  co  conjici  pntesi,  quod  gotbus 
peculiare  signum  cx  alplnbeio  latinn  muiuari,  ab  eo 
occasionem  ceperil.  Vid.  §  12,  col.  901. 

P 

§  48.  I)  P  nonnisi  raro,  nu  quam  fonasse  inilio 
genuini  gotliici  vucabuli  occurrii ;  sapius  vero  ine- 
dio  et  fme : 

fl)  Inilio  :  paida,  peikabagmt,  pugns,  pund,  plapja, 
plats,  plmtjan,  praygan ; 

b)  Medio  :  tkopflit,  kaupon,  tlepan,  vepan,  nipnan, 
diupipn,  supon,  uopnn  ; 

c)  Fine  :  raip,  tahlep,  tkip,  ttip,    hup.  wop. 

I)  in  nominibus  propriis  el  vocabulis  peregrinis 
grxco  7r,  t ujus  sontim  habei,  convenit,  ex.  gr. :  pa. 
raklelus  nuca-xkr,zo;,  paintekusie  ■nvizv/.otsTn,  pnunlius 
IlivTtof,  peilalus  nCkaxt;,  praufetus  nzofrrvri;,  aipa- 
fias  'Eizafpa;,  apauslaulus  Uiroo—.oJ.o; ,  kurpus  Kupit'>;, 
spaikulatur  oiri/.o\j\aro>p  ;  per  exceplionein  elibtn 
tw  f  :  paurpura  Tropoyjpa,  ei  ps  v2>  i|/  :  psalma  <\>u~kp.oi. 

5)  Anle  l  in  /'quandoque  incidit,  ex.  g  .  :  gaskif  t 
a  tkapjan,  wojluli  a  wopan  ;  el  probabililer  bis  ad- 
dende  sunt  2  person.  prjfl.  iudic.  skoft,  waiwofi, 
saislefi,  varft,  eic,  licel  defnerii,  qno  probctur  ; 
grefts  iniillo  niiiuis  ad  gripan  rcferendutn  csi,  i|tt.mt 
ad  vet.  sup.  germ.  -irafo,  infer.  germ.  yrebe,  v  d 
Giafi   A!th.  Sprachitli.  IV    512  sq. 

3'» 


95'j 


CUAMMVITCA  COTIIIC.fc  I.INGT-C 


940 


f.  IIK    LIXCUALII.I  S. 

D 

§49.  1)  0  initin,  nuuliocl  iiue  l'i  e<|«ienier  pouiiui  ; 
iinl  o  lillerai  r  ci  i  p  st  se  ixtn  ropu^nul 

iil  IniliO  :  rfnfli,  duili,  daujiui,  dcdt,  deiga»,  rfi- 
grei,  i/nips,  dtttps,  doms,  drayau,  dnuian,  drobnan, 
dvuls , 

b)  Mediu  ;  fcndi,  paida,  Jauljun,  garedabn,  be  dun, 
buln,  liudmi,  niidjn,  fluctus ; 

c)  Finc  :  p'urim:i  n  uir:i,  3CC0S.  el  prxl.,  ul  iad, 
goit,  iruui,  tlnd,  bml,  tlc. 

"i)  Grj;ro  S  oruiliario  reapondel,  ex.  gr.  :  daved 
4«vio,  Uiakannut  iuawt  C,  didiiiius  o.ii3vfi0<;,  drakma 
Sau^un,  mtdratas  'Ai&f,ioti,  bepsaetdan  BifiavtSa,  ar- 
j.ktud  Apyxl-ao,  otniut  't\.ayit&,  paddaiut  6*)Sm«Ci 
sndi/nkuiu*  foitWxasibc-  Haro  auieni  grieco  0  :  baid- 
cniidiin.  Luc.  »,  10  bnOauiSu,  lod  A<"(>  ( quoii  probabi- 
liier  lllfihs  locu  a«i  legit). 

5)  In  finc  vorabuli  el  anle  t  hominativi  rrequcn- 
ler  cum  /i  commutatur,  cs.  gr.  :  [uliedt  el  [ulupt, 
miiadt  tttmtaps,  manasedstlmanatelis,  tuilt  eisups, 
slaJt  el  staps,  [ads  et  [apt,  avitiud  cl  ucitiup,  juyga- 
luud  Litc.  vii,  liel  juutjaliiub,  Mc.  xvi,  5  <Wel  bap, 
iakci  <  l  baup,  wad  ct  wap,  prxscrtiui  apud  Lucam  i>i 
terniinalioiiibus  3  persona;  siug..  i  persoiia)  plur.  et 
paiticipii  prseterili,  ut  drigkid  Luc.  I,  15  et  drigkip 
Joan.  vi,  54,  libaid  Luc.  iv,  i  et  libuip  Mili.  ix,  1S, 
frijod  Luc  vii,  42  ct  frijop  vn,  5,  rodetd  vi,  45  el 
rvdeip  v,  i\,  manreid  III,  4  elinanieipMc.  i,  5,  tiud 
Ltic,  v,  i u  ff  s:;:/>  Cor.  II,  iii,  5,  magud  Luc.  v,  34 
el  magup  Mc.  xiv,  7,  gmnelid  Luc.  IV,  l  tt  gametip 
Mtli.  n,  10,  gamanvids  Luc.  vi,  40  cl  gnuwwips 
Tim.  II,  iii,  17,  coll.  prnlegg.  col.  175  not.  '). 

Raro  lil  iuc  coimiiuialio  iu  mcdio  vocabuli,  ul  in 
unfrodans  Gal.  III,  i  et  unfroptins  III,  5,  coll.  midid- 
djedun  Luc.  7,  II,  luco  mipiddjcdun. 

i  Annoutio. —  l)e  transicute  d  in  p  vid.  §  50,  4, 
in  *  §  bi,  4,  in  %  §  55,  4.i 

4)  Posi  n  quandoque  ileliiit,  sic  in  pan.  acl. 
I  §  116,  annot.  i  ),  coll.  bantiida  Luc.  xx,  37.  iloc 
paii  niodo  3  pirsona  plur.  in  prtetcrito  inf.,  quem- 
adinodiim  in  piyesenti,  priinitive  in  nd  liuita,  posie- 
riiis  u  prinio  rejeeil.  iu  anumalo  sind  (loco  tijund )  d 
aJliuc  Booereat  (coll.  §  134,  4). 

5)  D  idem  atquc  grjeeum  3  super.  german.  J  so- 
nasse  vi  leiur.  Nequcex  librarii  im-mia  mud  Kom.  xil, 
iO  pro  mat  aO  asperiorem  hujus  liiterx  prolalionem 
jure  conjiccretiir. 


§  50.  ()  p  in  quav  s  vocabuli  .-cJe  Ircqucnler  oc- 
ourrit ,  iniiio  eiiam  eum   srquenle  /,  ■  vel  t>  i 

<>)  Inilio  :  pata,  pairh,  /)aii/i,  pevit,  peilian,  piiei, 
fiiudn,  fiuakjan,  />o,  plaqus  ,  pltuhan,  fragjan,  />rru, 
jirnpjaH,  pmnilipn 

i)  Medio  ;  m'«/i<ii',  aipei,  dauput,  hepjo,  «n/»u, 
qipan    piufieigt,  brups,  bropar; 

t)  Knir   prxtcr  euin,  in  qulout  cmn  d  commuia- 


inr  (§  19,  S),  ei  sr-qnentet :  i[>,  mip,   gup,  blup, 
<,"/>.  /»'<•/>,  <•/<>/>.  varji,  lianp,  fanp,  elc. 

i)  In  ffneels  «oeabulit  et  nomiutbus  proprii*  pro 
0  ragnlariter  ponitur  :  fiaddoiei  9«<5Sotof,  puiaufei- 
lni  Siiyt/o-,  pymlama  9ufii«u«,  pomwmufti;,  napnn 
NuOui,  sabnkpani  /r«-'u/Buvi,  salaputl  inJtaSojX,  mu- 
piitnl  MaOousV/K,  kuurinjjo  Kuo< >.'(.;,  mauap  KjuO, 
ttbanp  ZuCa.i.i')  ,  nuiarnip  Su',aaiO  ;  rjio  pio  r  :  <!/.•» 
tabeip  'K>!Ofi>^T,  gnnn^taruiji  ftvvnaa^ir,  el  gemi- 
natuin  pro  t6  :  mnppaius  KuxOaitti. 

3)  Frcquenicr  eum  d  (  §  4'J,  5)  ei  quandoque  eiiani 
riim  i  i'i!inmiii:i!iir,  ex.  gr.  -.Iinuto  iocoltnupo,  peimau- 
[i  iius  lnco  icimau [rnius,  fratrjan  loco  frapvjan  (T),  u«6/o- 
/lainsCor.  II,  vin,  4  loee  usbloleint,  blo[iau  loeo  ft/o- 
liii,  umahpaba  Tiru.  I,  m,  10  loco  uutahtaba,  gapar- 
Itipt  Gal.  ii,  II  loco  gaiarhipt,  aflepanda  Mc.  n,  9 
loco  aftetattda. 

4)  Ex  <i  rcgulariter  nas< itur,  quaudo  scilc >l  lioc 
in  iine  vocabnli,  vel  ante  t  alioquin  iuveoireliir,  ex. 
gr.  in  /a/is  a  /•'AO/,  s/a£«  a  STADI,  avtliup  abAV/ 
LIUDA,  liuhap  a  LIVUADA,  naqapt  a  /V/lQilO.4, 
cl  in  parlicipiispraU.  ut  tiabaiptz  IIABAIDA,  tokipt 
a  SOKIDA,  tpillopt  a  SflLLODA.  Necnon  et  in 
pr.Tleritn  r</5  kuiuian  loco  <i  ponilur  :  kunpa  loco 
kunnda.  K  contrario  renunet  d  post  alias  liquidas  in 
liujtismodi  anomalis  verbis  :  skulda  a  skuian,  munda 
a  oiuituii. 

5)  Vice  versa,  ubi  sequitur  vocaiis,  iierum  in  </ 
revertit.  Neque  solum  in  ilexione,  ut  [akept  gen. 
fahedais,  tlapt  gen .  jfucis,  so/tij^i  lein.  soiido,  sed  etiani 
aiitc  enclitica  u  eiuft, ex.gr.  :  i i/udu  Joan.xi.i,  14  a 
ri/u/i,  tijuidu  Cor.  II,  n,  9  a  tijaip,«ileidu  Mc.  xv,  'J 
a  \iileip,iqipidult  Mc. xvi,  laqipip,  vairpaiduh  Lpli.  iv, 
oia  rmrjiaib.standaidultCor.  I.xvi.l  j islauJaip,  e:c. 

<  Annotaiio. —  De  transienie  /i  iu  s  vid.  §  52,  4.  i 

6)  [)  ui  d  aspiratum  probabiiilcr  proferri  debuit. 
Iloc  cquidem  ut  /.'i  comuiuiiiicrspeciaiur,  sed  iuin.e- 
ritu,  cumex  una  partcnonnisi  rarit-sirue  et  forsan  cx 
librarii  men>la  eun  ( commutetur,  ei  exaitera  ind  re- 
gulariter  el  s.rpissimc  iicidal.  Aliuude  si  iicc  litlera 
grxco  6  omnino  cougruissel,  srne  dubio  pro  illa  bu.ic 
caracterem  Ulfilas  servassei,  neque  aliuot  ox  ariii- 
irioelegisscl.  Cxlerum  xq>  e  injusiuin  esl,  souuiu  t«0 
/■  sivc  per  i/i  sive  pcr  i//t  exscribere,  nc<|oe  i ,  nequv  d 
cum  h  conjunclo  tu  ^ootniiiO  respoodenie,  ex.  gr.  : 
ulhailan,  non  apaitau,  aitdhautjnn,  nou  mipausjan. 

T 

§  51.  I)  7'  in  omuibus  vocabuli  scdibus  freqnen- 
ter  occurrii,  imtio  ciiam  anle  r  el  ■  : 

a)  Inilio  :  tagr ,  taihun,  twtjan,  telsut,  tcihitn, 
limrja,  tiulun,  tunpus,  traumt,  iriu,  Ivai,  t»ti,1i, 

b)  Medio  :  lata,  haiian,  tprauto,  gitlan,  bei-an.  mi- 
ton,  giutan,  luton,  gaigrotuu ; 

<)  Fine  :  a/,  mat,  p!al,  vait,  htaul,  [ralei,  usme:, 
andabeit,  vil,  hrol,  etc. 

2)  in  vocabulis  peregriniS  et  nomiuibu*   i'i\'(  i  ll 
pro  grxro  r,  UlillO  t  tdbibotur,  quibns  lijund 
niuo    COnvenil,    e.x.   gr.    :   !olfi/>a   tuX.C,    I       k 


911 


DE  PKOLATIONE. 


«Mt 


Ti-iaiofi  lykeikus  Tuj^iko;,  ijalnna  raAarui,  iiuruin 
'ifjpaia,  kananeiles  KavaviT»;;,  krela,  Kg>rm,  luikiju 
leclio,  /i/ilra  Auo-rpa  ,  maipai  MarVar,  mututptus 
MaTTotOiaf. 

3)  Prn  d  el  [)  nilliihe  ur,  sequenli  nnra  vcl  sibi- 
l.inii,  ncmpo  in  prreterito  anoa-alorum  \crboruin 
aihta,  mahla,  ohla,  brahla,  pahla,  puhla.  bauhta. 
paurfte,  moita  \orttaih-da,mah-da,  elc. ;  in  fonnalio- 
n  btts  vocaliiiloriim  hliftns,  pntuui,  kustus  cinn  vra- 
lodus,  anhjndus;  aihu,  andabauhls,  uifis,  uidi  uslt  ctnn 
gabaurpi,  gaqumps,  elc,  I. um  gaqumps  (a  ■ iinun)  sub- 
rcpsil  anifanniiils  (n  nnnuii),  cnjits  loco  audnnumps 
spcctarctur. 

4)  Oc  hujus  litierx  iransitu  in  sibiltntes  «  et  *  vjd. 
§5SS,4;K,4. 

4.   DE  SIMLANTIBUS. 

s 

§  52.  I)  S  urccipue  initiant,  omnium  consi-nan- 
iiiiiii  est  fiequeniissima.  tatitio  vocabuloruui  libenter 
cunjitngilur  cnm  k,  kr,  I,  m,  n,  p,pr,  t,  lr,  et  v  : 

a)  Inilio  :  tama.  sair,  sauil,  teli,  <■  int,  sibun,  smlu, 
lunu.t,  sokjnn,  tkaidan,  ikrtilan,  ilahun,  ttnanlr, 
inorjo,  tpilton,  ipraulo,  tlapi,  tlraujun,  sver»; 

6)  Medio  :  raijan,  laiieins,  hausjon,  niesa,  veiton, 
uitan,  driusan,  pi  sundi ; 

c)  Fine  :  hlai,  urrais,  rttut,  kvet,  xeis,  vi(,  hus,  U)S. 

2)  Pro  gr.i-co  c  rcgul  iriter  pouilur,  ex.  gr.  ;  sa- 
•miiiiii  Sujtnpta.,  tumcion  Ivwm,  ta  ma.ein  liitti,  sei- 
mon  Xiftun ,  saulaumen  IoXoumv  ,  tutanna  iovoimra, 
ioses  'lonno,  Itrael  'lo-pat,X,  kaisar  xaiaap,  mambres 
HoftSajf,  markut  Jtiptos,  paitrvs  nirpoc,  elc.  Quau- 
doque  eliam  pro  grasco  {  :  kusa  X.o-j*;«.  asnwp  'lCu.uO. 

3)  S  inter  duas  vocales  vet  liquidas  posilum  io  > 
transit,  ei  e.|uideiu  : 

a)  ln  compoMii.  nibus  :  utcn  ab  us-anan,  uzrta  ab 
Mi-iluit;  prxseitm  anle  eucl.lica  u,  uh  el  ei  :  ii/tuu 
Luc.  tx,  64,  ti iu  Gal.  m,  2,  5,  uim/i  Lo< .  vt,  4S  ei 
sacp. dizuhttc.  xvi,  8,  wjh.Ii,  wanzuli,wii>uh,  w  rjismll 
aiidiiuh.  veitlih,  juiuh  Cor.  I,  IV,  10  Jrizuh,  punzuh, 
maituli  Cal.  iv,  0,  filippau.  ih  Luc.  III,  I  ;  /iii«i,  poiwi, 
punzei,  izei,  putei,juxei,izrizei;  irrcgularilercliatii  iu 
^ i_i ■- nd:u /i  I 'li i leni. -*-,eco i.lunniiu n  i n  uasr./i  II ili.  VIII, 
SOet  sxp. ,  jumun :u/i  Uc.  mi,  5,  bidjundaniuh  iltlt.  VI,  7. 

4)  I ii  flexionibus  :  haiiza  Lue.  iu,  7  a  /uiit,  rii/ua 
Ltic.  i,  79,  riqizit  Uoto.  xm,  12  a  riijij,  anza  Ltic  \i, 
41  ,ii  ali  oiti,  Aaizam  Juau.  xvm,  3  a  /iui»  ?  et  iil  110- 
mitiibus  propnis  6auau2ii  a  bauuut.  iuistaizis  ab  iois- 
ioi>,  io.  tii,  ab  iosi-s,  mosetit  a  mosei  ;  uou  auiein  in 
aijita  Luc.  ti,  9  ub  ojis,  iimiu  Thess.  II,  nt,  12  a 
riniis. 

c)  In  iWmaltoiiiluis  :  nalizoa  .i  Aaiia,  riiyi^ius, 
ngr.jan  a  riqit,  nunziian  a  miiu,  nmiia  j  naii. 

«Aiinolatio  1. — De  ipiiusfrequcnti  mulattoa*  cum 
*  vid.  §  53,  3.  > 

4)  Es  d,  p,  t  nasciiur,  et  equidem  : 

ai  ln  flexiouibus,  curu  scilicel  alia  dentalis  iuuua- 
diate  sequi.ur  : 

aa)  In  2  persona  sing.  prset.  verborura  forttttm  : 
■flafriiusl  Luc.  xtv,  22  loco  anabamil  a  biudan,  qast 


Mc.  Xll,  32  loco  qnpt  3  qipan,  varst  Joait,  <t,  ailoco 
vai pi  a  vnii pnn,  biluisi  Mtli.  xxvil,  46  loco  bilaipl  a 
bile.pan,  vft  aist  Luc.  xv,  50  loco  ufsnuipt  »\>  uf- 
tneipan,  qa»losl  Uum.  n,20  loco  gastnpt  a  gasiandan, 
huikiiti  Tim.  I,  vi,  12  loco  haihaitt  a  liaiitm. 

i  Aniioiaii.i  -. — Eviib  uter  rc.lund  ms  est  in  taisost 
Luc.  XII,  21  loco  taif.ii  a  tuian;  liic  forsan  analoga 
r.u  uu»(i.iji  iiillmit;  alii|uid  simile  eiiam  invenitttr  in 
form.iliune  tou  bloslreit  a  blotan,  nisi  forma  blosreis 
piiini  iva  sii,  m  qaa  (  etiplionicum  ad  liceras  <  el  r 
faciiiu s  cunnectendas  fnit  iuductum.  • 

66)  In  prx>lerito  \ciboruin  irrcgnlarium  molan, 
kuupaljan  et  vitan,  qux  prielerili  lerininalioncm  dn 
,td  radicem  hnmediale  ligttnt  (ui  tkulda  a  tkulan,  vitda 
a  xiljan,  mundu  a  munan).  Ilic  eniin  to  d  trrmitinlin- 
tiis  propier  t  pr-xcedens  in  I  Iransii  (coll.  §  51,  3), 
et  deinde  prins  l  iu  s  inridil,  eo  moio  :  molda,  molta, 
mosl.i;  kaupat-da,  kuuyalla,  kaiipasla.  In  vilan  muta- 
lio  ultcrius  extendi  ur,  cutn  et  pus.erius  I  prxcedenti 
i  assimilelur  :  vit-da,  viita,  visia,  viis.i. 

6)  In  formaiionilius,  cum  prxci|iue  verbalium  sttb- 
siauiivorum  denlalem  et  allcra  dcnlalis  ttt  elemen- 
luin  formaiionis  vocabuli  sequitur,  ij-io  iu  casu,  utra- 
(|tie  j  evadit.Sic  sc  ii.tbcut  igitur  stass  a  standan  (rad. 
STAp),  qiss  a  qipan,  viss  a  vidan,  prorsua  ul  kunps 
a  kunnan,  qumps  a  qiman,  aihti  tbaigan,  giflta  giban, 
elc. ;  Mtsei  autein  a  tiilan  prorsus  ut  baurpei  a  bairan, 
dum  siapps,  qipps,  vidps,  vitpei  ul  primitiva  form.i 
speclanda  esl,  ex  qna,  duabus  dcntalib.is  in  sibilan- 
libus  commutatis  et  s  lermtnaiionis  rejeclo,  pr.vsens 
fornia  deducia  est.  Latior  adhuc  dentalis  in  sibilan- 
(cin  anle  ii  cmiimittatio  dalur  in  formandis  anabnsns 
ali  anabiudan,  usbeisns  ab  usbeidan.  Necnnn  eodeni 
forsan  modn  garrhsns  ex  garnihljan  orlum  duxit? 

5)  Quo.ni  prolatinnem  $  acutuin  esse  debuii  et 
uppos.lutn  toi  2,  quod  lum  .idlubelur,  cinn  sibilans 
debilius  profercnda  cst. 

z 

§  55.  1)  Z  iniiians  in  nullis  gothicis  vocabulis, 
lerin  nans  nonnki  raro,  ei  tantum  pro  s  usurpalum, 
sx-pius  vero  medians  occurrit : 

o)  Itadicale  in  01712',  azets,  hazjan.  vizon,  ctc; 

6)  1 11  llcxiontbus,  scilicet  aa)  in  gcnit.  adjcctivorum 
et  pronominum,  ut  gadaizos  ,  godaize,  pizos,  pize, 
eic.  ;  66)  in  i  persona  sing.  pass.  haiiati,  sokjaza  ; 

c)  ln  fonnatiniiibiis  comparal  voruni :  6aiis<i,  min- 
icizi,  juhizn,  frumaldroza,  etc. ; 

d)  Nasciiur  insuper  ex  s,  ul  infra  5)  dicetur; 

e)  Fine  pi'o  s  :  iiiins,  riqiz;  cl  eliam  miwix,  utx  pro 
minu,  ais. 

2)  ln  grxcis  vocabulis  et  nomioibus  propriis  ?  va- 
lcl,  ex.  gr,  :  saifrouteiiM  ZeS=aaio<r,  zauraubabil  Zopo- 
€a?e\,  zi-loles  ";>AojT>k,  tizaikeia  'iXexix,  mleiaizair 
'EXt5?£o  ,  vuiailzeibut  BeiX&oul ,  kaurazein  Xooajiv, 
lazarus  Aajaoo;,  azijmut  ajuiio,-,  nazaraip  ti**«pi$; 
qiuiidoqtieeliain  ;  :  praizbytaiiets  -irp:aS\i-ipo;,uizteiiii 
'Ha^t,  aizor  'Eo-pitp. 

5)  Cum  s  frequenter  ,.oinmutaiur,  cx  gr.  :  riqiz 
Mllt.  vi,  23;  Joan.  xn,  3b  ;  Epli.  v,  8  loco  rtqi.s,miuz 


01'»  r.KWIMATICA  CO 

<-nr.  II,  xn,  15  lueo  i/iiiit,  laitlei)  Joan.  n,  11  coll. 
I  or.  I,  IV,  U  loco  s.ii  lep,  inuif.»  Cor.  II,  111,  I  j  COd. 
a  loco  HioiM ;  luic;  Ulb.  isvu,  ;.o  nieudum  esi  lilira- 

in  lnio  utezis;   an.buznt  Mc.    xn,  28  loeo  anu/iujiii 

ii.ni  f-i  msi  lalsa  locuo  Siioriiliieiiiiii,  quj  agloasario 
eiptuigaiuU  est.  Canu  auiem  Invartai  perauuti  s 
in  ••.  nusqu  iin  probatur. 

4)  Z  qoeinailnioduni  s  ex  denulibus,  prasortun 
scq ■ii-uii'  ii.  oritur  :  vtrizns,  vlizjun  a  vltitau. 

5)  2  ul  tiebile  s  proiaiom  fwsse  \i<!enr.  N.un  liccl 
pro  grsco{  ponainr,  liujna  tamen  sonum,  </$  valen- 
leui,  habere  uequit,  siquidem  Ulfilas  lioc  aliai  per 
ds,  vcl  salicni  non  per  simplicem  lilicram  rodJidii, 
el  ilinnde  ei  cjn-  pbonica  relatione  paieal,  i  non  esse 
nisi  >  debilins.  Com  insupcr  ad  simplieem  sonum  i, 
iimi  auicni  aJ  duplicem  ds  ei  geminaio  -•  in  laztarut 
cogii.indnm  esi,  lequilur,  qund  etiam  in  nominibus 
pr  ipriis  :  dcbilioris  soni  csse  poiest,  sivegrxcum  5 
iclaie  LMiilaua  liunc  bonum  reipsa  liabuerit.sive  ejus 
aspciior  sonus  goilio  fucril  rrnlatu  tia  ilifUcilts,  ui 
liu  c  cuiii  guihico  s  ;lli  magis  noio  permut.iverii. 

§54. 1)  i  iii'.  vcro  consonamibus  singulalim  disqui* 
sitis,  earum  nuiic  compusiiiones  varias  pereurrcre 
necessum  est.  Qu;c  quidcm  iniiio  repcriuniur,  ad  sin- 
gulas  cousonantes  jam  fucruni  relats;  scil  ras  &emel 
aillmc  revocabimus,  ui  siuopiice  inslmamus,  juxla 


IIIIC.E  LINCU.E. 


911 


ullimam  partem 

comp 

i$ili  oid 

inant 

s,  scil 

ic*l  : 

-v 

-/ 

-iii 

-n 

r 

P 

■k 

-f 

dv 

i/ 

m 

hti 

n 

dr 

Sf 

sk 

sl 

/»!' 

<jl 

kn 

y 

/ir 

fv 

hl 

bn 

Ur 

ir 

II 

k 

/' 

pt 

sl 

tn 

kr 

V 

br 

(r 

pr 

tfcr 

(  ;)  Composiix  consonaiiles  quu-  mcdio  ei  fiue  voca- 
buloiuin  occurrunt.sequumur  :  LV  :  bulvt,  mulvjan, 

■itvjan,  f  /i'an;  LH  :  malma,  dvalmon,  hilmt,usfUma ; 
L(>  :  balgs,  gatga,  dtilgs,  fulgins,  tulgus;  LH  :  alli, 
milhma,  fillian,  fulhsni ;  LK :  katks,  kalkjo,  tkaiks,  LD: 
lialbs,  knlbo,  salbon,  lilba,  tillaiidus;  LF  :  vutft,  wilf- 
tri ;  Ll' :  liiipan  ;  LD :  alds,  kiddt,  haldan,  vaitlan, 
ttatdan,  gild,  mitds,  skildus,  spitda,  tild,  ikutds,  irm/- 
da,suldra,fratnaldrt,  tpaitkuldri ;  l.p  :  alfian,(cljian, 
baljit,  /i  dj.ei,  gilpa,  kttjiei,  viljieit,  huljts,  dulpt, 
vulput,  ijulj);  LT  :  lialts,  salt,  ijainalteins,  vallj.tn, 
srilinn;  LS  :  Imlt,  m.tlski,  giltlr ;  l  Z  :  tnltjan. 

hl S  :  namnjan  ;  .*//» ;  timrjan  ;  UB  :  lamb,  vamba, 
dumbs,  kuinhjnn  ;  UF  !  /iii./,  UP  :  tiiiiipuu  ;  il]i: 
gaqmnpi;  MT  :  andanumit;  MS  :  amm  ,  svumtl, 
gramsli,  Pramttei  :  M'l  :  ininn. 

S\  :  maniius;  NF  ;  kanfi ,  /VC.elc,  vid.  ad  GC; 
hP:und,  laiut,  uud.it,  lianlw,  vnndai,  i  Ibandui, 
inndjaii,  tandjan,  itandtn,  btandan,  tknnda,  bindan, 
tmdan,  ti»t/s,  grindafrapjii,  tlindan,  blinds,  hindar, 
iui  ii.i,  tuimt,  hundttafgrundip  i,  kundt,  tundt,jun  la, 
iuuJ,  aiwatundi,  undar,  tundrtt,  mundrti,  bandto; 


Hp  :  i.ii/mr,  ninpj  :ii,  ijnmainps,  tiifijan,  /Sii/nui, 
liinpjn,  sxnp.  tvinpt,  gnminpi,  munji\  kunpt,  lun- 
Jius ;  NT  :  sinttint,  kintut,  iinlrus,  untr  ;  NS  :  ani, 
Itanta,  gamjan,  nlinijan,  pintan,  mint,  urmm,  i»i, 
hunsl,  uiuls,  banstt,  brunsls  ;  NZ  :  »iiri:nnn. 

/■'  V  ;  arc/a, spurva, tana  ;  /11/ ;  mini,  durms,  lorrru, 
tarmjan,  vaurmi;  /I.V  :aruiba,  baru,  eitam,  lamjan, 
tm.una,  iialiuw,  aairiiui,  gaimjan,  fairnit,  wnirnei, 
liainii,  kaurn.  mauman,  Jiaurnus,  undmirm ;  /!(.'; 
vanjs,  bahrgt,bairgan,  b.iurg',taurga,  maurgjan,  muu- 
roiiu  ;  UU  :  gataihjan,  bairhit,  (ra.aurhit,  faurlilt, 
ptiirli,  Jivairlit ;  /i/i  ;  arku,  murka,  airftnis,  pairko, 
iiiii l.eit,  vuurkjan,  slaurknan;  R\V  :  urwazna,  fairwui; 
Itli  :  nrbi,  Jiarba,  xvarbvn,  arbaips,  wairtan,  scairban, 
paurban;  IIF  :  parf,  paurfts;  UV  :  tnarpjan,  vair- 
pun ,  pnurp  ;  lil>  :  liurdut,  vardja,  huirda,  gaiidan, 
tairdut,  baurd,  vaurd,  tpuurds,  haurds  ;  Hp  :  vurp, 
usfarpo,  Vttirpt,  varpun,  uirpu,  smairjir,  hairjira, 
g.ibaiirps,  gilaurpt,  maurpr;  HT  :  murls,  hairlu, 
aurlja,  iuiiri»;  IIS  :  I  uVs,  daurtan,  puursus,  paursiet 
iuursu ■;  HZ  :  mnrxjan,  ainit,  („irzna. 

GV  :  bidagia;  atias  laulummodo  posi  nasale  g  oc- 
curril :  ( ggvus,  taggys, bliggvan,  Iriggvs,  sttggvan,  tku- 
gg<'a,  VL  :  agluf,  Hjj1,  n -uljsn,  siytjan,  wigten,  fnlyt, 
tvijijt  ;  CU  :  bngins;  G'.\  ;  nyn.svegnjim,  Itugu  ;  Cli  : 
lagr,  fagrs,  filegri,  Wgrs,  digrei,  figgrt,  httggijtin;  C6', 
CK.  GQ  vKI.  ad  C ;  CD  :  guliugds. 

II L  :  pvahl ;  //.'/  ;  ahtnn,  hiuhma,  lauhmun '■ ;  II N: 
ruhujan,  prailins,  auhnt ;  II R  :  u< ■  ilt  a,  huhnts ;  IIT: 
niii/i  s,  flalua,  pahta,  braltla,  Wtsahtt,  rahtoti,  alitati, 
vclitvo  ,  leiltts,  railits ,  gapL.Utlt ,  siaihls,  aihron, 
tlauhlS,dauhtt,  ustuuli:s,inruttlitjuii.gadraulits,saul(ts, 
bauhta,  putf.a,  brulnc ,  liutf.j  .n,  >ihtciyt,Hltivo,biuhts; 
II S  :  ahs,  ptahsjan,  vahstus,  sailts,  ma  Itstus,  vuihsta, 
taihtvo,auhtUt,  drauhvia,  gartktnt,  peiht,  veihi,  niu- 
hteini,  tulisns,  skolisl,  preiltsl. 

UL  :  st  kls,  liklt ;  A.V  ;  taikm,  kelikn,  ivkns,  tii- 
tukns ,  h H  :  akrs,  akran,vvkrs ;  KS  :  anaks ;  alias  iui- 
liimmodo  in  nominibus  propriis  pro  grxco  ;  occur- 
rens  :  a/utfcsaiidrui  'AXnavSpo;,  arfaktad  'A,o^a;«5, 
ai-i.nKsair/ijui  (Ai  laierxes). 

IfN  :  tugni. 

DL  :  gibla,  tviblt,  daupubtis ;  BN  :  ihnt,  tlibnti, 
lerminatio  -u6iii  ei  verha  in  n<in,  ul  dobnan,  drok- 
ntn  ;  /3/1  ;  abrt,  ai!  r,  tilubr. 

FL  :  tveifl»;  FN  :  lerminalio  -vfui  el  verba  iu  nun, 
ul  hafnan,tifnuii;  VT :  kafls,  gaskaflt.htiflut,  fragijtt, 
tf:uma,  gagrtflt,  tkufli,  /u/'ihj,  woftuli,  ajtra.uiiflri ; 
FS  :  haiftls,  praflsjtn. 

P.\  :  vepna,  nipmin. 

l)\  :  pivadv,  tktdvjan,  yaidv,  mdia  b.mdva,  /S- 
dnor;  OA  ;  nadrt,ldrtiga,  fadrttm,  muudrti,  fiHtr. 

pV  :  jijtpva,   fiijapva,    tatipvos;  pL      nui/i/^an, 
nepia;  /i.W  ;  maipmt  ;  /i.V  :  aiapni,  liaipno;  /•/<: 
hltipra,   'liprs,  viptui,  vipra,  /m/i  o,  tiwiir/ir, 
inaurjir. 

7  I'  .  oyilfO,   usfralijan  [vtitVOdt)  ,  Tt.  .  silli  .  1  W 

glhmunjan;  Tll .  fruiV»,  snuirt,  hlttirt,  riNlmt;  /  S 

1    ...'/.  ,   luV  >j,l. 


9i5 


SV  :  taihsvo;  SL  :  tkohsl,  preihsl,  Imntl,  svumsl ; 
SM  :  kliitno;  SS  :  asncis,  anttbusns,  barusnjnn,  u[ar- 
trusnjan,  usbe  ans,  hlaivasna;  SG  :  intntsgj  n;  Sli  : 
briskan,  fisks,  utisk,  andhrutkan  etadjeetiva  termina- 
tionis  -isks  ;  SQ  :  linasqus,  rrisqan  ;  ST  :  asts,  [a- 
slan.rasta,  vutti,  pvastipa,  frats,  gatls,la;stjan.  moitls, 
aillnn,  ili,  litts,  urrisls,  svistar,  q  stjan,  ganisls,  beist, 
kriuttan,  brusts,  lustus,  kustus,  krusls,vaursiv,  qittra, 
naxinron,  avittr,  hulistr,  btostrcis,  gits'r. 

ZV  :'uvit,ubizva;  ZL  :  svarlizla;  ZS  :  arwaznn, 
rnzn,  v.zn,  andavteims,  fairxna;  ZG  :  azrjo;  ZU  : 
gazds,  ruzda,  mildo,  huzd. 

§  55.  Altcra  connexarura  eonsonanlium  species 
fsigcimiiuiio,  id  esi  repelilio  ejusdem  liltenc  In 
genuiuis  gothieis  vocalulis  non  geminaulur,  exceplo 
nasali  gij,  nisi  liquidae,  dentaies  ci  s;bilanles,  co  modo : 

a)  Liquidx :LL:  alls,  liatlus,  uftvaieins,  fill,  tpii- 
lon,vulla,  futts;  II M  :  vamm,  scamin,  tlamms,  danun- 
ian,  mmunio ,  htumm  ,  ci  in  lerminaiiouibus  dativi 
pammu,  anparamnia,  iuuna,  himma,  aintanmehun ; 
'\  N  :  mtnina,  aimo,  kannjan,  rannjan,  inita,  kinnus, 
brinnan,vinnan,  spinnan,  duginnan,  afiinnan,  rinnan, 
minniza,  sunno,  brunna,  munnan,  kunnan,  runnun, 
elc.  ;  Ml  :  faWra,  qairtus,  andstauiran; 

b)  Dentales :  UD  :  daddjun.vaddjus,  tvaddje,  iddja; 
pp  :  ajipan,  aippuu;  'I  T  :  mta,  skatis ; 

c)  Sibilantes  :  £S  :  ivass,  ungatass ,  iutlatt,  uaviss, 
gaqiss,  inisso,  missit-,  vissa,  knussjan,  ei  tcnniualio 
-assus. 

t  Annotatio  1. — Sxpeeliam  hx  littcrai  redundanter 
gemiitantur,  ex.    gr.  :  allh  Luc.  ll,  4G,   aggillau  Cor. 
II,  xi,  14,  kaiint  Cor  I,  vil,  1S,  uinnchun  Phtlip.  iv,  15 
fairrinop  Gal.   v,  15,   nasseinait  Tlicss.  I,  v,  8,  for- 


r>F.  dfxlinationl'  substantivi. 

manhun  Tim.  I.  v,  22, 


viscdun  Lue. 


946 
coll.    ad 


Mc.  iii,  13;*,  45,  Ivadjc  Tim.  I.  v,  19. 

«  Annotaiio  3.  —  (tuoail  reliqiii  is  consonantes  non 
geminaiitur  nisi  in  nominibus  propriis  el  vocabulis 
peregrinis,  ex.  gr.  :  taiwi,  aima,  ubba,  rabbi,  fi  ippui, 
aiffapa,  aikklesjo,  znxxaius ;  saLkus  ct  snwkka  vera 
gotliica  vi  cabuia  certo  non  sunl.et  vppja  Joau.  xix, 
2  mendiim  cst  llbrarii  pro  vipja. 

Quaindam  geminaiioiiem  cfficit  rtsiirtiifniio,  qua 
consoiians  finalis  vocabuli  vel  partis  vocab<i!i  in  con- 
sotiaiiieiu  iiiiiialein  scqueiris  incidt.  Iluic  priscr- 
tim  subj;iceut  to  h  part'cularum  nih,  jah,  uh,  el  to  i 
pra^positiouis  us,  ex.  gr.  :  nip-pan,  jas-sa,  jan-ni, 
vasup-pau,  ur-ieisan,  ctc.  Plura  excmpla  inglossario 
le,  erics  lili.  vv. 

§  56.  Jam  ad  singulas  consonanlcs  de  ipsarum 
transitionibus  in  a'ias  monuimus;  ba;  transi  iones 
i^.nur  triplicis  sunt  spcciei  : 

1)  transitio  tenuis  ct  mediaj  in  aspiratam,  eo  mo- 
do :  g  et  k  in  h,  b  cl  p  in  f,  d  in  p. 

i)  Traus  tio  aspiratx  in  medi.im,  eo  modo  :  h  in 
g,  fin  b,  p  iii  d. 

5)  Transilio  denlalium  in  sibilar.tcs,  iJ  est,  d,  p, 
t  in  s  et  z. 

§  57.  I>e  consonant  nm  affeciionibus  animadvcr- 
leitdse  suiil  eiiain  : 

1)  Paragoge,  qua  liquida  a  tergo  vocabuh  adjici- 
lur ;  non  occurrn  nisi  in  nominibus  propriis  perrgii- 
nis,  cx.  gr.  :  imriaai  vttxpiu,  nauel  X&,;,  nerin  .\ijoi, 
mailkeiu  Miy\i. 

2)  Epentticsis,  qua  consonans  in  medio  vocabuli  in- 
terjicitur,  qmtque  in  pinribus  casibus  a  !  euphoniam 
inservil,  ex.  gr.  :  stcumfst  Jo;in.  ix,  11  loco  tvumsl, 


uisse  cliara  Iddveit   Tim.  I,  m,  7   (  vid.  Castill.  ad      liinbrjan;  Luc.  xiv,28,  50  loco  (imrjari,  coll. ;  inducto, 
b.  I.)  ,   pra>seriim    in   nominibus   propriis  :  ailtam      §  31,  4. 


'Itoifi,  maisaullam  MiirouiKi*,  amniu  'A,uw.-,  makido>t- 
niin  Cor.  II,  ix,  12,  sainnaa  itvxx,  uiddui  'Uooua, 
gaddarenus  r«oao wLi,  {Igddontaeis  ?  AoJaSiS),  lazza- 
rut  l.uc.  xvi,  23  A«£a/>o;,  assaum  'AooOji,  tussoii 
'laa-6«v,  vid.  ad  Cal.  v,  15. 

i  Annoialio  2.  —  Vice  versa  quandoquc  simplex 
adliibctiirconsonaiis,  ubi  spectarctur  geminala  :  ful- 
tian  Luc.  u,  21 ;  Epli.  ui,  19,  frakuui    Koin.  xtv,    5, 


3)  Metathesis,  qua  consonans  a  loco  movctur,  ui 
in  martjlr  Cal.  goth.  loco  martgr ;  sprauds autcra  Cor. 
1,  ix,  24  loco  ipaurds  ,  pvalh  Skeir  II,  0  loco 
pvahl  librario  ut  nienda  certo  adscribenda  suni, 
alias  gcnuinis  spaurtls  ct  pvahl  occurrenlibus. 

4)  Ei.sio,  qtia  euplionia^  causa  cimsonans  rcjici- 
lur,  cx.  gr.  in  fimliguns  Luc.  xvi,  0"  pro  fimftitjuns. 


CAPUT   SECUNDUM. 

DE  VOCABULORUM  FLEXTONE. 

I.   DE   SUBSTANTIVO. 


§  58.  Golhicae  linguae  sunt  novera  orationis  partes : 
subslantivum,  adjectivum ,  nnmerale,  pronomen, 
verbum,  adverbium,  pra'positio,  conjunctio,  iuterje- 
ctio.  QuatU"r  ultima,  ut  qua;  fiexionem  non  sobeant. 


infle.ribiliii,  aline  vero  fttxibitia  dicunlur.  Lx  liis  autcm 
quatiior  priora  declinanlur,  posterius  tandeni ,  id  csl, 
veibum  eonjugalur. 


A. 

DE   DECLIiVATIOJ\E. 

%  59.  In  gothica  lingua  pro  siilislamivis  tria  dan-  neri  natura;  sou  sexuura  convenil,  ex.  gr.  :  tttta 
lur  genera,  ma ■culiinira  scilitet,  nenlriun  el  feinini-  masc.  patcr,  aipei  fem.  maier,  haubip  neulr.  capnt. 
num.  Sa.'pius  equidem  hoc  granimaiicalc  g^nus  ge-      non  ea  iamen  regulanulias  excepliones  paliiur,  in.inu 


0*7 


plura  tunt  vocabula,  inanimala.pinprielale»,  artc»  , 
affeciionesvc  animi,  etc,  exprinieuiia,  qu.r,  pcr  per- 
soiiilicalionem  nninibus  linguis  roiiiiuinifin  masiuli- 
i>0  reiniiiiuovc  geuere  donala  sunl,  ut  bayms  masc. 
ail».r,  airpa  fetn.  Icna,  ifoms  inasc.  judicimn,  muiii 
oiasc.  scnlent  a,  gahugitt  fem.  cogilalio,  veiu  lem. 
spea,  elc.  Vicc  versa  nonnulla  sunl  vocabula,  perso- 
nas  sigmlicaiilia,  quas  reruin  genus,  nl  est,  neuirum 
prx  seferunt.  sive  eorum  genus  indcfinitumremaiiere 
vnliifi iiit.iit in *um  toiiai3ii><, inlans, qaman  o  r./ijiD,-, 
pioxiuius,  sive  per  contempiuin  persouas  in  rcrum  clas- 
scmdeprimereinlcnderinl,  ulin/>e»ii  nculr.  manci- 
pium.f/aiJkii/fcineutr.conservus.  Aliudest  gcnus  coin- 
inuncprovocabiilis,qiia!.inimalauiriusque  gcnerisscu 
sexus  exprimuni  el  consequenter  ul  masculina  vel  femi- 

i )  /»i  declinal.one  vocatica 


CIIAMMATICA  COTIIIC/E  LINCUif:.  OIS 

iiina  u  .111  pamur,  ul utitut, masc.  asiiius,  fcm.  asina.  Qtii 
casus  iiiiii  ni -i  raro  occurrunl ,  euni ordinario  mulatoge- 
ncn:  coniinulaliir  forina,  ut  in  ■.«  /no  masc.  socer, 
fem.  svaihro  aocrus,  /)ius  uiasc.  fniimlus  ,  fem.  piri 
faiiiiila,  muqut  tnasc.  pucr,  fetn.  mavi  (loco  mnjiiii  .» 
Criniin.  III,  536  )  pnelln.  II. n  aliunde  fusius  ubi 
dc  lonii  itionc  vocabuluriiin  (5  H2  sqq.)  evolvcnlnr. 
Ilic  iH.iiiti-  ad  dff Imaii  iif iii  dicere  sufTtcil,  quod 
neutruin  scmper  accusnivtim  formcl  nominativo  si- 
iiiilcm,  ct  femininum  pleniores  vocales  in  flexione 
diligal.  In  nonnullis  lamen  vocabulis  sua:  cttiqtie  ge- 
neii  daniur  diversx  lerminationes,  ita  ut  magis  mi- 
nusve  sit  dijudicatti  difllcile,  qnoilnam  genus  ha?C  vu- 
i  .IiiiIj  babeant.  Jam  vero  lix  terminationes  sunt  ■ 


a)  Masculina 

:«) 

— 

0) 

— 

V) 

— 

S) 

— 

l) 

»)  Neulra  : 

«) 

— 

(5) 

— 

7) 

— 

S) 

c )  Feniiniua  ' 

«) 

— 

« 

— 

7) 

— 

*) 

— 

«) 

a)  Masculina 

b)  Neutra  : 

c)  Feroinina  : 

sing. 


smg. 


noni. 


-I 

gen. 

•ii 

-eii 

— 

fu 

ja 

— 

-;''« 

-m 

— 

-114' 

-rrr 

— 

•ri 

- 

gcn. 

-ii 

•i 

— 

-jii 

u 

— 

-tiii 

-11 

— 

-ii  ii 

-n 

gen. 

-01 

-i 

— 

-jos 

-t 

— 

-a:t 

-ut 

— 

-aus 

-ar 

— 

-Tt 

plur. 


plur 


plur 


ni'111. 


nom 


stng. 


2)  ln  declinatione  consonanlica 
nom.        -a  gen.         -im 

—  -o  —  -int 

—  -o  —  -OMI 

—  -ei  —  -eiiu 


plur. 


noin. 


-01, 

-jos 

-jo.t 

-jut 

-rjut 

-a 

-ja 

•va 

decst 

-01 

-jot 
•eit 
■i*t 
•rjut 

-ant 
-ona 
•ons 
•eint 


1 60.  Numerut  pro  snbstanli  >  is  dup!cx  est :  singularis 
sc  licet  ct  pluralis.  Dualis,  qui  in  prouomine  et 
verbo  reperitur,  in  substantivis  nusqusm  occurrit. 

§  61.  Ulrique  numero  quinque  sunl  casus  :  nonii- 
n.ilivus  scilicet,  vocativus,  accusaiivus,  dativus  ct 
geniliviis.  Casus  inslrumcntalis  in  subsiantvis  non 
cquidem  invenitur,  sed  in  pronoinine  quajdam  liquit 
vestigia  (vid.  §§  108,  HO).  Quod  si  insuper  gothica 
noinina,  ut  infra  dicemus,  ex  forma  casuuui  in  va- 
rias  declinationesordinaniur,  hxc  varietas  consisiit 
minus  in  mutalione  terminationum  nmiiino  diversa- 
rum,  quam  in  varietatc  syllabarum  radicalium  vel  de- 
rivaiarum  hanc  pra^eeiteniium  ei  in  linjus  in  illam 
influxu.  ILncex  sequentibiis  notis  dignosceiidi  sunl 
in  genere  casus  utrius<]iic  numeri  ct  iu  oinnibus  de- 
clinalionibus. 

Nominativus  terminatur  in  vocalem  vel  i  i  -s,  neu- 
tro  eiiam  in  alias  consonanies  fin.lo;  vocativus  sing. 
nominativo  convenil,  rejecio  tantum  i  liuic  proprUi ; 
acctisativiH  sing.  in  gencre  radicem  vocabuli  iiudam 
ora-l  et ;  daiivus  sing.  priuiiius  terminalur  in  a  ;  ge- 
nitivus  sing.,  in  i.  Nccnon  el  iioinmaiivus  el  voea- 
livus  plur.  inasc.  et  fcm.  in  i,  neutr.iu  a  lcriiuii.iii- 


lur  ;  accusalivtts  plur.  in  t  vel  m,  ncutr.  in  a ;  dati 
viis  plur.  in  m  ;  genitivus  plur.  in  unam  longarum 
vocalium  e  vel  o.  Quas  omncs  icrminaiiones  sequens 
labula  cvlnLift  : 


Sin;? 

Tlur. 

Nom. 

—  .  « 

t,        (neulr.  a) 

Voc. 

— 

t,       (netitr.  a) 

Acc. 

— 

i,  »i,  (neulr.a) 

Dai. 

a  (ai. 

au) 

m 

Gen. 

t 

e,  o. 

%  62.  Ad  varias  declinatiunes  dividendas  ihcma  scu 
radix  vocabttli  imprimis  est  obscrvauda.  Rad  cc  eam 
forinam  substanl.v:  intelligimus,  qn-v  licel  per  ><• 
ipsam  nullain  f.rle  casuuin  designaiionem  balieai, 
ncc  iu  lingua  qualis  cst,  generaliter  exisial,  lanieii 
.i.l  l..riiuiiilo-  casus,  ad  evolvendam  declinaiioncm  et 
foriii.iiiiliiiii  vocabulum  ita  fumlaiiieuialiter  inservil, 
nt  iinii  siiliiin  otuiies  existenles  declii.aiiiinis  foriux, 
seil  ctiatn  f.mmc  ex  enslenlibus  vocabolis  derivala; 
ad  lianc  reilnii  possint,  Quani  railicaleiu  forinam  ni 
dfiursu  opcris  lillens  uncialibus  iioiaviuiiis. 

§  65.  Declinatio  in  du  s  parus  dividitur,  q«  is  ve- 
tcrcs  a  iuuiiiih:  ad  idjeciivum  proiaiuc  accendcnti, 


949 


BE  DKCLINATIONE  SUBSTANTIVf. 


absiraciam  ei  concrctam  scu  etnpbaticam,  reccmio- 
rcs  vero  fortem  ctdrhilem  furmam  nuiicuparuni.  Sed 
utraqnc  appell.ilio  ideo  falsa  est,  qund  prior  signi- 
licaiionem,  el  non  fniiiiam  speciet,  el  alinnde  pro 
tulistantivis  tere  non  valeat,  posterior  vero  in  erro- 
nea  considi  ratione  form*  utriusque  decliiffllfonis 
imiilatur.  Verum  enim  vero  du.c  declinoliones  in  i'0 
inicr  se  disrrcpnni ,  non  qund  dclulis  dicla  addilo 
acctdeulaliier  n  formativo  a  fronte  dccliuationis 
cvadal,  sed  quod  radicalis  forma  liinc  |  er  vora- 
lcm ,  illinc  per  consonaniem  lerminetur ;  ilaquc 
nos,  meliori  speramus  jure,  nomine  vocaliccc  et  ron- 
tonanlicce  '  dcclinalio>tis  cas  donavimus.  Poslerinr, 
coironam  ca  seilicet  ,  ca  vorahula  compreheiidit 
qimruni  forma  radicalis  per  n  a<1  syllabam  formali- 
vam  perlinens  concludiiur  (coll.  liopp.  Vergl.Ciamm. 
§  I2S,  p.  119);  liajc  lamen  littera  ad  formationem 
vocabuli  nou  ad  ejus  II.  xionem  periinet ;  liic  vcro 
cum  de  posicriori  laiiium  agendum  habemu;,  voca- 
biiliim  ea  sola  forma  iiuiuium,  qua  notis  casuum  cou- 
ncctitur,  spcciari  debet. 

A.VOCALIA  DECLINATIO. 

§  64.  Vccaticadeclmalioiti  coessentialiiercoiisisiit, 
quod  forma  rad.calis  vocabulorum  ad  liane  perlinen- 
liuni  in  vocalcm  lerminclur.  Jam  veru  iu  leimina- 
Itotie  radic.ilii  fnrntx  t  cs  lantum  vocale^  occurruni, 
«,  i  et  ii,  quxquidem  in  ceclitiaiioiie  vaiias  subeunl 
tfleciioucs,  sive  debiiitatx,  sive  producias.siveetiam 
in  qnibusilam  casibus  oimiiuo  rejecla)  :  asxpissimc, 
i  nonnisi  i-ro,  u  auiem  nunquain  omitlilur.  Nunc 
vero  ail  fiiiiiiand'  s  casus  vocalicx  dcclinalionis  sc- 
quentes  inserviaiit  regulx  : 

1)  Nominativus  sing.in  masr.  et  frm.  ad  rad  calcm 
formani  t  addii,  dum  vocali-,  si  u  csi,  immutau 
reinanci,si  i  rejicitur,  si  lanilem  a,  iiiiu  rejiciitir,  luin 
in  i  dcbibtaiur.  Femiuinum  tauium  mnd<>  h.anc  scr 
vat,  n  leruinaiiun  s  nnn  accepto.  Neulrum  idem  aique 
mascul  nuin  .-e  babet,  eicepto  qund  s  lerminaiiunis 
linn  capial. 

2)  Accusativus  ei  vocalivus  sing.  uoa  inalivo  con- 
gruiiut,  t  lin.ili  rrjecto. 

5)  Dativus  sing.  n  ad  termiiialioiieni  affho  effnr- 
ni.ilur.  Iliuc  iii  verbis  quorum  radicalis  forma  per  a 
icrminalur,  huic  formxcunvcnii;  si  vero  per  i,  bxc 
vocalis  in  masc.  a  Ioco  movelur,  in  fcm.  autcm  rum- 
pitur,  ii  camdem  rnptionem  in  radiualem  vocalcm  u 
producenlc. 

4)  Genilivns  sing.  terminationem  s  cum  vocali 
jam  existente  recipit.  H.-rc  vocalis  a  primitus  fulssc 
videlur,  qux  in  inasc.  ct  neiilr.  radicalium  formarum 
iu  a  ct  i  debilila  fuil  in  i,  dum  in  fem.  tcrmiitationes 
inagis  sonoras  antcponenti  cum  vocali  terminante  in 
o  ctai  conunis  a  esi.  Si  aule.n  vocalis  radicalis  est  u, 
ruplio  sequitur  ct  lit  ou. 

5)  Nominalivus  ct  vocativus  plur.  masc.  et  nlur. 
lerminaiioucm  t  assumunlct  producilur  vocalis  radi- 


0J0 
;ii  loco  ;n),  ncuir.  aiilcm  tcr 


cahs  (a  in  t>,  i  !ii  <■'.  m  iii 
niinaiioiieiii  a  recipit. 

6)  Accusativus  pluralis,  ani  in  neulro  nomiuativo 
convciii',  in  inase.  el  fem.  ad  ladicaleiH  foimam  ap- 
pendil  leriuinationem  >i«,  cujus  loco,  ubi  bxc  fonna 
in  -a  dcsinii,  iu  fem.  s  tantum  adlnbet,  vncali  raili- 
cali  producla,  ita  ul  hic  etiam  ■ccusaiivus  nominalivo 
conproat. 

7)  Dalivus  pluralis  ad  mdicalcm  forniam  consian- 
ter  adjicil  iii,  cujus  loco.  ubi  vocalis  radicalis  esi  a, 
banc  vncalom  in  fem.  tanium  iu  o  iicruin  producit. 

8)  Geiniivus  plur.  landem  hal  et  lerminalionem  e, 
pro  qoa  iu  fem.  tantuni  el  ubi  fomia  radic.dis  iu  a 
finitiir,  hanc  vocaiem  produci  jubet. 

Iloc  insuper  aiiimadvcrleiidum  csl,  quod  llbij  vel 
v,  rocalem  radicalem  pwccdens,  rcjici  debet,  in 
eognalam  vocalem  i  vcl  u  juxia  sonoium  rcgulas 
(§§  54,  5 ;  35,  5)  converlatnr. 

§  65.  Declinatio  vocalica  subdividitiir  ipsa  in  tri- 
plircm  classem,  prout  forma  radicalis  per  unain 
trium  vocalium  a,  i  vcl  «  lerminalur.  Insuper  etiani 
j  vel  v  vocali  lin.il i  pnrposlltiiu,  uecnon  et  cnm-  sub- 
Blanlivi  in  vocalem  inDnunt,  ita  ut  seqnens  labula 
omnes  possibilcs  huju>  declinaiionis  casus  con.pre- 
hcnd.it  : 

lladic.  vocalis  a  : 

fem.  nemr. 

-ii     -;a     -va         -a     -ja     -va 
Kadic.  voealie  i 

-t      -}i      -vi  i       ji      -vi 

H.idic.  vocdis  u  . 

-u     -ju     -iin         -u     -ju     -vu 

Sed  hi  casus  non  integre  nisi  cnm  vocali  radieali  a 
•ccurrunt,  cutn  aliis  auleiu  duabus  non  paucas  pa- 
lientes  lacunas.  Sic  rcgula  esi,  nullis  exceptionibua 
suJijecta,  quod  consonant"s  j  et  v  suis  cognatis  voca- 
libos  i  et  u  praeire  nequeant,  formis  ji  el  vu  nusquam 
cseterum  occuiTcniibiis.  Insupcr  in  declinandis  vo- 
cahulis  eliatn  immittilur  vocalicutn  r  til  quarta  radi- 
calis  vocalis  (  vid.  ubi  de  sonis,  §  3'J,  3),  quae  suam 
sedcm  in  vocalica  declinatione  cliam  vindicat. 


masc. 
-;n     -ra 


-;u 


VOCAlICi    OtCLI.NAlIO  THIMA. 

ll.id.    vocalis 

a. 

ii.  Masculinum. 

§  66. «. 

Forma  radicalis 

-a:  FISKA. 

Sii.g. 

Plnr. 

Noni. 

fisks 

piscis 

fitkos       pisccs 

Voc. 

jhk 

piscis 

/i.stus       pisces 

Acc. 

fisk 

pisccm 

fiskaut     pisces 

Dat. 

fiska 

pisci 

fiskani     Biscibus 

Geu. 

fiskis 

piscis 

fiske        piscium 

Sic  dccliuanlur  :  aijjs  jusjurandiim,  oss  raiims, 
bagms  arbor,  andbalits  f  imulus  (plur.  andbahlos,  non 
autem  andbahieis,  ut  inctidi.se  iu  glossario  irrepsit) 
djgs  dies,  himins  cceluin,  hlaifs  panis,  hunds  eanis, 
Iwrs  aduller,  piubs  fur,  piutic.ns  rc»    krelu  gruicus. 


1  Vocalica,  consonantica,  nova  vocabula  ad  novam  ideam  redJcudam  excogitata.  Interp, 


<r.(  CIUMMATICA  GOTIIIC/K  LI.NCU/E 

lauft  f.iliuii),  ligit  cubile,  i;l/i  scdes,  skalkt  scivus 
tkailt  .-trgenlcus  nuniiiius,  skilliggs  denarius,    sMins 
lapi»,  tlult  «edes,  Zaiiu  surculus,  dauravnrds  alrien- 
t  s,  vigs  via,  riurfi  ventus,  vulfs  lupus,  ftggrs  u  giius, 
(uglt  av  s. 

•  Annoiaiiu  I.— Oe  plurimis  vocabulis,  qua:  in  plur. 
prn  signilicniione  orcurrerc  nequennt,  vel  <|uo- 
rum  nominaiivus,  accusalivus  vel  daiivus  plur.  in 
inonuineniis  saltein  cislanlibus  nnn  reperiuntur,  in 
dubio  rcmanei,  uiruin  coriiin  radicalis  forma  in  a  vel 
i  desiuai ;  talia  stint  akrs  campus,  biuds  mcnsa,  gadi- 
liygt  consobrinus,  </;xrfi  n.igi'lluin,  daigs  massa,  rfoms 
jii.l»  ium,  tjunis  ailventus,  hakuls  (niiD  hakul,  ut  in 
gloss.  iradiluin  csl)  pallium,  hlaius  collis,  lilnils  sors, 
pagks  graiia,  ptaiht  fuga,  fuihujnaihns  div.iw, kaiils 
lebes,  kindius  viearius,  muijjms  donuin,  maurgins 
iiianc,  megt  gcncr,  miinjit  os,  oris,  run  cursus,  saivs 
Diare,  sniiirs  niv,  siikls  calix,  tlriks  tlurtus  linca1, 
raunni  vcrmis,  xitjnis  bclliim,  raips  corona,  vlits 
facies,  vriis  liiura,  vraks  perseculur. 

<  Annniatio  9,  — Oe  aliis  auiem  inccrmin  remanet, 
uiruin  inascnliiia  vol  neu  ra  siut  :  akcils  vel  akeil  ace- 
tuni,  apns  vel<i/>n  anniis,  ans  (gen.  anth)  irabs,  aulins 
vel  uuhn  fornax,  a'isks  vcl  aiiik  saium,  <;a<;iys  vel  gatjtj 
inccssus,  gilds  vcl  gilil  Uibulum,  gramsts  vel  gramsl 
fcsluca,  da!s  vel  dal  vallis,  Itilm*.  vcl  hilm  u!inus,  lnttks 
vcl  hruk  cornix,  paurps  vcl  paurp  cainpiis,  tis/u/Vs  tel 
usluk  apcrtura,  mails  vel  mail  macula,  mapls  vel  majtt 
cmporiiim,  morfs  vel  mod  ira,  nadrs  vel  narfr  vipcra. 


OSI 

plais  vel  plut  pannus,  puggt  vel  pngg  pcra,  ruipi  vcl 
raip  corrigiuiu,  tikli  vcl  >iA/sic!us,  sn<y<y</s  vcl  !«</</</ oc- 
i idcns,  launs  vclstiuu  redeinplio,  siiia/.ivelsinapsina- 
pis,  skuuts  vcl  tA.iul  liinliria,  spaukuldrt  vel  ipmskiilur 
saliva,  tkufit  vel  «Au/i  C.ipilli,  sAu/is  vel  tkoh  calcea- 
ineiiluiii,  sleps  vcl  slep  BOlllllUS,  tvanimi  vcl  irainui 
spongia,  tvibls  vel  si  i/rf  sulfur,  so/is  vel  m>/.  salielas, 
iveifls  vel  /wi//  dubiuin,  rutytys  vel  vatjg  paradisus, 
vairps  vel  vttirp  prc  iuin,  lumnil  vel  vamm  inacula, 
andavleitns  vel  andavleitn  facies,  vvkrs  vel  vokr  usura, 
gafaln  vel  <yu/u/i  caplura  ,  fullipi  vel  /it/ii/)  pleni- 
lunium,  frumt  vcl  /ium  ininum.  Cnui  veroest  forsan 
feinininuin. 

<  Amiotaiio  3. — lladice  in  i  dcsiiieuie,  Imc  i  in  no- 
minalivo  sing.  a  lerm.nalione  dclicil :  uns  trabs,  gcn. 
aniis,  rfrui  casus,  gen.  drusis,  vcinnus  (?)  eliriosus, 
hatt  ccrvix.  Ideiu  dicendum  csl  de  nonnullis  vocabu- 
lis,  quorum  radix  in  r  lerniinalur  :  gabaur  cuinniunc 
prandium,  convivium,  vuir  vir,  ifinr  vitulus. 

<  Annolatio  4. —  Vegt  lluclus  babel  in  iioniinativo 
plur.  veyos  Mc.  iv,  57,  iu  dativo  auieiii  plur.  vegim 
Mib.  vni,  '24.  Vice  versa  aivs  xvum  iu  dativo  plur. 
est  uivuin  lloin.  xi,  36,  iu  accu-aiivo  autim  plnr. 
Otviiu  Mlli.  vi,  13. 

lAiuiol.itio  5.  —  /inA.s  siirpscl  reilrorfileslis  babent 
in  iioininaiivo  plur.  formas  apocopalis  reiks  Joan. 
vii,  20;  Kom.  xm,  3,  ei  veitvods  Cor.  I,  xv,  15;  ge- 
nitivus  aulein  ct  dalivus  \\ur.  reike,  r.ikam,  eic,  re- 
gulariter  son.nil.  > 


Slng. 


Plur. 


hairdeis 

hairdi 

hairdi 

hairrija 

hairdeis 

hairdjos 

/lairrf/Os 

haidrjans 

kairdjum 

huirtlje 


pastor 

pastor 

paslorem 

pastori 

pasloris 

pasioies 

pastores 

pastores 

p:lSturibU5 

oastorum 


§0 
nom. 
voc. 
aic. 
dat. 
gen. 
nom 
voc. 
acc. 
dal. 
gen. 

Ad  normam  liairdeis  declinanlur  vocabula,  iu  qui- 
bus  vcl  syllaba  derivaa  vel  radicalis  longa  lermiua- 
lionis  syllabain  prsecedit,  ut  :  andeis  linis,  aurkeis 
olla,  asrifis  faiiiulus,  beruseis  plur.  berusjos  velcres, 
gupbottreis  Dei  conlemptor,  (auramapleis  prxsul, 
tiiDiilttuieil  lesiis  ocular  s  ,  faurstatse  s  prrsul ,  vito- 
dafaueis  lcgisperitus,  waiieis  fruiiicntum ;  bokareis 
scr.ba,  laisareis  mngsler,  liujiareis  tanlor,  molareis 
publicnnus,  sokareis  scrutaior,  vullareis  fuWo.ragineit 
consiliarius,  ripomii  discipulus. 

Ad  normam  harjis  dcclii.antnr  vocabnla,  qi:e  bre- 
vem  syllabain  radicalcm  iinmcdiate  anle  lennin.vio- 
nem  b.ibcnt,  qu.r  syllabu  per  /  iiiieijeclum  prnJii- 
ci'ur,  iii  :  nipjit  gcncr,  sukjis  pugnalnr,  andattajijis 
adversarius,  silbueiljis  voluniarius, 

lAnnoialio. —  De  /uisaris  Luc.  VI,  40  loco  laisareis 
viil.  nhi  dc  sonis  ^  23.  4.  » 


j3.  Fonna  radicalis  -ja  :  DAIRDJA,  IIAIUA. 


harjis 

hari 

hari 

harja 

hnrjis 

harjos 

harjos 

harjans 

harjum 

harje 


cxcrcitus 

cxercilus 

excrcilum 

excrcitui 

exercitus 

exercitus 

extrcitus 

exertitus 

exercitibus 

exercituum 


§  08.  y.  Torina  radicalu.  ri  :  pl VA 


Motn 
Voc. 
Acc. 
Itat. 
Cen. 


Smg. 
pius 
J>iu 
piu 
pita 
Jnvis 


IMur. 

Jnvot        fainuli 


lamulus 

famule  pivcs         famuli 

faiuulura       pivans       famulos 
famulo  Jiivam        fainulis 

famuli  Jnve  famuloruiii 

ISon  datur  aliud  hujus  fnrin.c  paradiguia. 
b.  Neiilrum. 
§  00.  «.  Forma  radicalis  -o  :  VAVRDA. 


Sing. 

1'lur. 

Nom. 

ruurj 

verbum 

r.imrf.i 

verba 

Voc. 

raiirrf 

verliiiin 

|'ii;ii./ii 

verha 

Aic. 

raurrf 

verbuni 

vnurda 

veibis 

I»al. 

i'iiurrf'1 

verbo 

r.iuirfii. 

ii     \erba 

C.en. 

vauirfis 

vcrbi 

vuuTite 

vci  bortini 

K.o 

modo  decl 

inaiilur  :  ag 

s  nuliis. 

il/li   spica,  Ull, 

■  c>    aibr  donuin, 

uiijiii  propi 

hi.is,  uiulr  ovile,  aArtfi 

95' 


DE  DECIVN.VTIONE  SUBSTANTIVT. 


951 


fruclus,  alev  nlcum,  «ijaii  zclus,  aviliud  gralia,  «o- 
tunr  Iribulum,  balsan  balsamum,  fcani  infans,  baurd 
asser,  tVisl  fermeiitnin,  andabeil  lalies,  blop  sanguis, 
gaidv  Jefectus,  gtinrf  ulcus,  gttlp  aurum,  yras  berba, 
nVitir  porla,  gadikis  (non  auieni  yadik,  ut  in  glossar, 
tiadilur)  figmentuni,  tfitts  aninial,  dragk  polus,  eisarn 
ribus,  anaqal  quies,  faurhah  veliim,  /i«i*  lampas, 
hairjira  plur.  lant.  viscera,  andahait  confessio,  bihait 
rixa,  gahail  promissio,  haubij)  cai  ut,  haurn  eornu, 
haiis  ojium,  hlaiv  sepulcruin,  huzd  thesaurus,  hu- 
lislr  velum,  Itttnst  olilalio,  /ms  Joinus,  hrul  lectllin, 
J>eihs  icmpus,  pevis  scrvus,  pivadv  servitium,  piup 
lionum,  prciltsl  angustia,  gapratk  aiea,  pvuhl  lolio, 
kaurn  fruiiientum,  kas  vas,  ketikn  lurris,  lamb  ovis, 
laud  rcgio,  laun  merces,  leik  corpus,  tildaleik  pro- 
Jigium,  lein  linuin,  aflet  remissio,  fralei  iJ.,  lev  oc- 
casio,  galiug  simulacrum,  liugn  menJacium,  liuhap 
liiv,  liikani  lucenia,  bimail  circumeisio,  gainan  so- 
«  us,  tnel  lempus,  mnurpr  bomicidium,  milip  inel, 
mimz  caro,  usnift'  conversio,  ueip  invidia,  andanem 
acceplalio,  jiTannn*,  jnk  jugtlin,  pttim'  pondus,  ragin 
cnnsilinm,  razn  Jomus,  raus  arunJo,  rign  pluvia, 
riqiz  obscnriias,  rimis  quies,  sabau  linttm,  snir  Jo- 
lor,  snit  sal,  tauil  sol,  s«ir«  plur.  lant.  arma,  sijit 
viclnria,  silubr  argcnnun,  skip  navis,  skolist  spirilus 
malus,  smyrn  myrrlia,  tmairpr  ndcps,  svartist  ni 
greJo,  andstald  oblatio,  spitl  fatna,  sves  proprietas, 
stiniusf  piscina,  tagl  capillus,  tugr  lacrymae,  vaurstv 
opus,rei/is  pagus,  tiein  viniim,  n>j»ta  plur.  tani.  arma, 
andarim  stistenlalio,  vis  lrani|uillilas,  idveit  oppru- 
I  riiiut,  fraveil  vindicta,  (airveitl  speclaculuitl,  viloji 
lex,  bifnih  fraus,  derisio,  annfilh  Iraditio,  yifttlt,  us- 
filh  scpultura,  Jjrutsfilt,  lepra,  fraiv,  seinen,  fiius 
frigus. 

<  Annoiatio  I.  —  lluc  periineiit  alin  vocabula,  Jc 
imibus  iu  incerlo  esi  ulrum  sint  niasCuliita  vel  ncu- 
tra,  qtioe  vid.  §  GU  auuot.  2. 

<  Aunolatio  2. — Ad  lianc  nostram  Jecl  itationem 
refereuJuin  est  sccnuJuin  formain  eli.im  guji  Dcus, 
ruin  anomalis  gen.  yups,  notn.  plur.  gudu,  lirei  ab 
Ulitla,  iiifluenie  probabiliter  Juctriua  cbristiaua  (coll. 
gloss.  v.  uiihutjjo)  in  sing.  »t  uiasc.  usurpclur. 

<  Anuolaiio  5.— I)e  gcnilivo  plur.  dalet  Lnc.  m,  5 
loco  dute  et  spilti  Tit.  i,  14  loco  spille,  vid.  u!ii  Je  so- 
nis  tjlj  23,  4  ;  50,  5. 

lAitiiolalio  4. — Cutti  nwnps  os.nris,  masc.  occur- 
rileliam  munp  uciitr.  Cor.  II,  vi,  II. 

<Anniilatio5. — Loeo  brawa  Cor.  I,  xv,  52  a  nculr. 
braw  forsan  brawai  a  fcin.  brawtt  legenJum  cst.  > 
§  70.  /3.  Foruia  radicalis -ja  :  HVNJA. 


Sing. 

Noni. 

kuni 

Voc. 

knni 

Acc. 

kuni 

D.t. 

kttnjt 

Cmi. 

kttnji 

gcnus 
genus 
genus 

generi 
geneiis 

Sic  Jcclinaniur :  aglaiti  impudieitia,  aze  i  deliciae, 
aivaggeti  cvangelium,  avett  pecns,  aivisla  upprobrium, 
Bttdaagi   faeies ,  aurali  sudarium,   arbi    hxredilas, 


IMnr. 

kunja 

kttnja 

kunja 

kunjain 

kttnye 


genera 
gencra 
genera 

geueribiis 
generum. 


alajmi  annus,  badi  lceium,  andbahti  ministerium, 
barni  ki  infanlia,  biari  animal,  /rnst  bacca,  biuhti  tuo«, 
faiiraijuyqi  aJminislralio,  yavi  rus,  gairuni  passio, 
fauiaUuuri  via.  unhaili  morbus,  haimojiti  camptis, 
hauhi  li  altitudo,  Itattri  pruna,  /»«»i  foBiiinn,  hivi  cn- 
lor,  ynjiaijki  circiinispectio,  Jnubi  spclunca  lairo- 
mim,  kunjji  cognilio,  andulattni  merce-,  unledi  pau- 
perlas,  galciki  similtltiJo,  yatiyri  niiplir,  ftturainapli 
principalus,  manvi  impensa,  munault  species,  imki 
glaJius,  ufarmeti  inscriptio,  gaminpi  memoria,  ««- 
daitahii  verperus,  uati  rele ,  reiki  imperium  ,  ga- 
runi  consil  iim  ,  gnskalki  conscrvus,  unsitft  sedilio, 
ttiviti  Jnlor,  [auralani  signum ,  f«ui  faetuin,  levi 
coliors,  trausti  fcediis,  vaygari  pnlvinar  ,  ««rni;- 
Jji  Isctilia,  andvairjji  facies  ,  andvairpi  pretium,  t«- 
dufni  potenlia,  andavaurdi  lesponsin,  gavanrdi  ser- 
mocinalio,  luusavaurdi  loquaeilas,  gatattrki  lucrum, 
tiadi  pignus,  usvissi  vanilas,  tnirili  Ignoranlia,  vitubni 
cognilio,  fairguni  nions,  fani  lutnm,  fileyri  cavilus, 
futhsni  aliscoinlituiii,  frajii  inlelligcn.ia,  frumir-li  prin- 
cipium  ,  fasttibni  retitienlia ,  obscrvaniia.  fasiubni 
jejunium  ( fastubnja Cor.  I,  vn,  19  non  nt  reniiniuum 
siug.,  licet  lale  gloss.  p.  iradal,  sed  ul  neutruin  plui. 
Iialieudiim  esl). 

<  Annolatio  I. —  Quomodo  fatti  in  gen.  sing.  tojis, 
iioin.  plur.  tuju  eic,  liabeat,  jam  ubi  de  sonis  expli- 
cariinus. 

lAnuolatioS. — PraHerformaingcniliv.sing.  in  -jis, 
eiiam  alicra  in  -«i  occurril  (vid.  ad.  Luc.  i,  23)  ut 
guvsirjteis  Cor.  II,  xin,  11;  Epb.  tv,  9;  Tbcss.  II, 
iii.IC,  andbtthteis  Luc.  \,  25,  (auramipleis  Nelt.  V, 
14.  18,  valdtifiieis  Skeir.  VII,  a,  tr.tusteis  Epb.  II,  12. 
II;ee  vidctur  esse  forma  recentins  in  eis  casibus  aJ 
anaiogam  niaseulini  usurpaia,  in  quilms  duai  consn- 
nanics  lerminationem  prxcedebant.  Ilinc  waiteitiom. 
xii,  24  genitivuiu  a  icaili  deduecndum  manile  tum 
cst,  I  cet  Itic  uua  lantum  consonans  lerminatiouciii 
prxcedat,  et  insnper  vocabulum  in  ea  vcrsionis  paric 
roperiatur,  quam  priorem  luisse  confeciam  prtilia- 
vimus.  » 

§  71.  y.  Forma  radica  is  -tia  ;  KSIVA. 


Sii 

'S- 

I'l 

iit 

Nom. 

kniu 

genu 

knira 

gentia 

V..C. 

kniu 

gCtlll 

knira 

gcnua 

Aec. 

kniu 

genii 

kn  va 

genua 

D.H. 

kniva 

geiiu 

ktiitant 

geinibi.s 

Gen. 

knivis 

g.llll 

knivc 

genuum 

Eo  modo  dcclinatur  ttiam  (riu  arbor. 
c.  feminiitum. 
§  72.  u.  Eorina  radicalis  -a  :  GiBA. 


Nom. 

Yoe. 
Acr. 
Dat. 
Gen. 


Sin 
giba 
qiba 
yila 
yibui 
i.ibos 


Plur 


d.ttivm 

donum 
doiiuni 
dono 
doni 

Sic  J«<  linaiilnr :  ahautt  palea,  airjia  lena,  aleina 
ulua,  nr/.n  area,  atwazna  lelum,  OHMl  fluvius,  biila  ro- 
gatiu,  qutinia  vinculuin,  gabruka mica,  (to/.aseripiuja, 


yibos 

Jona 

yibot 

Jona 

gibot 

Jona 

gibnm 

Joais 

yibo 

Jonorum 

vi-5  GRAHHATICA  COTHICiB  LINf.U/E. 

boia  ulililas,  gairda  lona,  gilpa  siclns,  groha  fnvoa, 
ijiabu  lossa,  uai/u  paniiipitin,  vnjadeinu  carihitis, 
./nii./ijiM'  luiccflla,  hairda  grcx,  iWeu  lalus,  /mri.u 
lnrl.a, /i/.niriinoj  plur.  taut.  fossores,  /i/mimiiiu  laqueus, 
hleipra  Ijb.rnai ulum,  hruyga  virga,  /mr/iu  inopia, 
/iiiii/a  populus,  idreigu  paiiiilcnliu ,  kurkara  carcer, 
itnudu  geuus,  /uida  reliqnix,  (mua  matriroonium, 
.  /j  hypocrisis,  MtIi  tenninus,  inulda  pulvis,  mola 
vectigal,  ntpta  mms,  jiuka  cerlaiio,  jund.i  juvenlus, 
paida  tunica,  raxda  lingua,  rana  milliare,  runa  niy- 
btttrim,  saivula  auiiua,   saldra    scurrilitas,    taurija 


!».6 


Sing. 


§  Vl  B.  Fonna  radicalis  -ja 


IMur. 


num. 

voc. 

acc. 

dal. 

gen. 

nom. 

voc. 

acc. 

dat. 

aen. 


vinculum 

M  I II  II !  II III 

vinciiluin 

vmi  nin 
vinculi 

fincnla 

vincula 
vincula 
vincuiis 
vinculoruin 


bandi 

bandi 

bandja 

bandjai 

bandjos 

bnndjos 

bandjos 

bnndjos 

biwdjom 

baadjo 

Ail  normam  bandi  ca  lieclinauuir  vncibula,  qux 
anie  tcrminationem  vel  svUabam  derivatam  vcl  syl- 
labam  radicaleui  longam  habeut  (coll.  §  67),  ul  ga- 
bindi  vinculum,  jnudungardi  regnuni,  liropi  clanior, 
matri  (a  radicali  furma  MAIJJA)  puella,  pivi  (a  rad. 
forma  pIIJJA)  ancilli,  aqizi  secariS,  hutur.di  allitudo, 
lauhmuni  fulgur,  utolfluli  gloria ;  riecnon  ct  gnbundi 
vinculum,  haipi  campus,  haiii  Oiandatum,  aiwatundi 
.'emis  (fa-oi  Mc-  xii,  itt ;  Luc.  vi,  4»;  xs,  57  in 
glnss.  h.  v.  stipplendum  est ),  vami  vesiis,  ualflri 
feretruin,  usvandi  circuilus,  kalki  (  \c\  knlkjo)  pel- 
lex,  [rijondi  fnon  frijondja,  ul  gloss.  incorreclo  ba- 
bct)  aniica,  vundufni  vulnus,  fraislubni  tcnlatio,  ju- 
kuii  jugiim,  aurnhi  sepulcrum. 

Ad  norinaui  vcro  sunja  dcclinanlur  vocabala,  in 
rjnibiis  syllaba  radicalis  brcvis  lerminaiionem  praece- 
dil  (  coll.  §  ij7),  ut  vrakju  persecmio,  bmkja  pu^na, 
halja  iufernus,  sibju  cognalio;  consci|iieiiier  eliam 
ludja  facies,  ptupja  vi  i,  skalja  lalor,  sulja  plaula  pedis, 
tipja  cnrona,  vinja  p.iscuuui,  banja  vuluus. 


cur.i,  ikanda  turplludo,  skura  borror  (frisun),  sitifm 
ilclrimeiitnin,  smarnn  lutum,  spilda  pulpis,  tiaua  ju- 
dicium,  staiga  swmita,  tliftna  vox,  svartiita  aliainen- 
lum,  (m ordo,  Mvaurpa  abjectio,  kuuuveda  caiena, 
vinnn  dolor,  vuiiiba  vonler,  diuravarda  }*niir\i.  vulla 
lana  ,  vulva  rapma,  vraka  perseculio,  fafia  tepe-, 
/riinnn  calx,  fairina  ilcbitiim,  frra  Iu.us,  filusna 
mnltitudo,  wtlla  hora,  tvoia  mIihb;  et  inaperderi- 
vata  siili-lanliva  in  -  pa,  ul  aijlipa  affliclio,  mildijia 
beniKnilas,  fnirnipa  sencclus,  gaunopa  lucius,  clc, 
vid.§  118  aa)  7)(Jj5). 

.  UANDJA,  SUNJA. 

snnja 


§71.  y.  Forma  radicalis  -va  :  DANDVA, 

Nom 

Sing. 

Plur. 

Voc. 

Nom. 

bandva     signum 

bandvos     signa 

Acc. 

Voc. 

bandva     signum 

bundvos    sigua 

Dat. 

Acc. 

bundvu    Bignum 

bandvos     t.i.;na 

Gen. 

Dat. 

bamlvai    gigno 

bunduom   signis 

Aliiu 

Cen. 

bundvos   si^ni 

duniito    siunorum 

Sic  ilecliiianiur  :  mdia  craliciila,  ubhva  porticus, 
saiipvos  plur.  lan'.  diversnrium,  irtjffM  foedus, 
fijapva  inimicili»,  friapva  dilectio. 

VOCaLICA    DFCINATIO    StCCUMDA. 

Radic,  vocalis  i. 

a.     Masciilimim. 
§  7S   a.  Radiealil   ionua   -i  :  HALGI. 
Sing.  IMnr. 


Nuin.       I>a'iji        ulcr 


buiijiit 


uiri  j 


vcriias 

suvja  veritaa 

uutja  veritalem 

sunjni  veritati 

sunjos  \erilatis 

iimjoi  veritatcs 

sunjos  verilates 

lun/oi  rcrilales 

sunjom  verilalibus 

ih.'1/o  verilalum 

Voc.        r>/j  /<?        ulcr  balyeis       ulres 

Acc.        balg        utrcm  balyins      utres 

Dal.        balga       utri  balgim       ulribiis 

Gen.      batgis      ulris  butgc        iitrum 

Ad  cjus   mirmain    ileclinanlur    :    ands    (eriiiinus, 

arms  bracliium,  bansls  hnrreiim,  barms  siniis,  uariii 

domKS,  ijasis  Imspi-s,  gadrauhls  niilcs,  hups  lemnr, 

juggalaups  aJolcsccns.  luhti  vesiigium,  mais  cibus, 

BIIUM  COgilatio,  saggvs  cauticum,  saups  ohlatio,  slnhs 

plaga,ir.i/>i  sedcs,  brupfapt  sptmsus,  hundufaps  cim- 

turio,  (rusts,  puer. 

cAnnolatio  1. — Vocabula,  quorum  radix  in  i  vel  r 

dcsinit,  s  terminationis  nouactipiuni  :MrrHHioi'icns 

(gen.  urriiiisit),  friinr  natus. 

i  Ai.i.iit.iiii!  "2. —  Quod  aulem  in  vocabuls,  quoruni 

non  icperitur  pluralis,  incerlum  sil,  uiruin  ad  lianc 

vel  sd  pneeedenteffl  derlinalionein   peniueani,  jain 

Bupra  (§  16,  aiiiiut.  i  )  aoimadversuin  esi.i 

§  76  p.  Forma  radkalis  -ri :  .V.4V/. 

Siiig. 

i.am     mnrtiius 

naii     mortuus 

ikiu     uioriuum 

HOM    moriuo 

navis  morlui 

Aliud  liujus  finn.c  vocabulum  nusquam  oecurril. 

b.  Neulrnm. 

Uecsl. 

r.  Fcniinnium. 

§  77.  a.  Fornui  radiralis  -i  :  ASSTI. 

Sing.  1'lnr. 

N  in.       ansls        gralia  ansteis     graii.r 

Voc.  onal  grana  »Mt«U     sratiae 

Acc.  n/isi  gratiam  misiins    (raliai 

Dal.  anslat  granx  antvn     gr.Miis 

Gen.  nmliiii  grali.c  aMM     ^ialurorr» 


Tliir. 

wnw 

llinrllli 

Hoarii 

inoiliii 

nuviin 

lliHI  IIKI» 

nucirr 

IIIOIIUIS 

nave 

ir.iiiliinriiiii 

1)57 

S>.  dcclinanlur  :  aihts  rcs,  ajvkdupt  aciernilas, 
nlhs  senectus,  arbaips  labor,  asans  imssis,  gabaurps 
nalivilas,  usbehns  ex^pcclatio,  andabauhts  pretiutn 
redem;ilionis,  faurbauhts  redempiio,  anabnsns  auris, 
altbrunsts  liolocausium,  biups  nurus,  innagahls  in- 
troilus,  ftagifts  muiuatio,  gagrefts  niaudaliim,  grids 
passus,  gaits  capra  (nam  juxta  fclicem  Massmanni 
conjecturam  Neli.  v,  18  gaits  a-  loco  gaitsa,  qnod 
in  textu  et  in  glossario  induximus,  lcgcndum  esl) 
daitt  pars,  dauhts  convivium,  dauns  odor,  misst  deds 
scelus,  dulps  fesium,  usdrus/s  via  ardua,  gens  mu- 
lier,  gnqumpt  convenlus,  hamds  porla,  andahafts 
rcsponsum,  ttaiftfs  rixa,  galwgds  cogitalio,  (xiurfts 
imligcniia,  gaplaihts  consolaiio,  gakusts  probaiio, 
gakunds  nersuasio,  gakunps  apparilio,  fttfs  dolus, 
frulusts  deirimenium,  mahts  potentia,  magaps  virgo, 
gamaindups  conimunio,  gamainps  ecclesia,  manag- 
dups  mulliludo,  turba,  mikildups  magnitudo,  ga- 
munds  memoria,  naups  ncccssiias,  andanumts  accep  • 
latio,  goni««J  salus,  garehsns  ordinatio,  unisls  resur- 
rcclio,  rohsns  vcslibuliim,  gasahts  vitiuni,  imulits 
narraiio,  frisnhts  imago,  sakns  disquisitio,  mona- 
seps  mundus,  saulns  contagio,  siuns  facies,  gaskafts 
creatio,  sluuhts  immolaiio,  taikm  signum,  gatavrps 
dcs  ructio.  ustauhts  consummatio,  vaihls  res,  usvahsts 
increiucnium,  utiaur/iltjustiiia,  (tavaurhts  peccatuin, 
vens  spcs,  vailavizns  susientaiio,  vists  scientia,  vunns 
dolor,  vroht  accusatio,  fadreins  genus,  faheps  pax, 

<  Annotaiio  1 . — Huc  referenda  suut et  am  vcrbalia  in 
-eins,  in  lioc  lanlum  parliciilaria,  quod  iu  noiiiinaiivo 
plur.  in  -os  ,  eiingenilivoplur. in -odesiiiaiit.ex.  gr.: 
galaubcius  fides,  dauuemsbaptisma,  anas'odeins  prin- 
cipium,  naileins  calumnia,  bisauteins  niacula.  Necnon 
el  in  dativo  plur.  tenninatio  -om  pro  -im  per  excep- 
tionein  occurrit  in  unkaurcinom  Cor.  II,  II,  9.  Quoad 
verbalia  in  -ohs,  ut  mtons  cogitatio,  lapvm  iuvitatio, 
talbont  ungiicntum,  sunjons  jusiificalio,  regulariler 
declinari  videntur,  oectirrit  saltem  nominativus  plur. 
mitoneis  Mc.  vn,  21,  genitivus  Mtfonc  Eph.  n,  5. 
sed  eiiam  mitono  Kom.  xiv,  1.  Eo  eiiam  moilo  Occii 
vidciilur  verbala  in  -nins,  ul  bauaini  babitatio,  pulains 
palienlia./ifcaius  vila,  tubains  spes,  elc,  quorum  lamen 
nonoccurritnisigfnitivusplur. /jn/aineCor.  ll,i,5sqq. 

•  Anuotnlio  2. —  Post  s  radicale  s  lermiiialionis  in 
nominativo  sing.  rejicilur,  cx.  gr.  :  garuns  via,  gen. 
garuusais,  los  >or-,  afstass  divoriium,  usslass  rcsur- 
rectio  ,  anagiss  calumnia ,  gaqiss,  piupiqiss,  etc. 
Vaurfs  vero  s  in  singulari  (gcn.  vaur(sais)  rclinel, 
rejicil  autem  in  plurali  (vaurteis). 

<  Anuoiaiio  3. — lluims  pagusdeclinaiur  in  singulari 
ad  instar  prxsentis  dcclinationis,  in  plnrali  autein  ail 
iustar  prioris  (nom.  haimos,  etc). 

i  Annotalio  i. —  De  genilivo  plur.  fravainhli  Rom. 
vii,  5  loco  fravaurhte  vid.  ubi  desonis  §23,  l. 

<  AnnotatioS. — Vocabuloruina/iijAscolumba.asdt/is 
veritas,  grets  flctus,  krutts  erepitaculum,  sauls  co- 
lumna,  stuks  inacula,  bisluggs  oftcnsio,  [nlleipi  pleui- 
ludo,  genus  dubium  est,  licet  probabiliter  Imc  refe- 
rcnda  sinl.  De  mtdumai  Mc.  m,  2  ctc,  potcst  nonii- 


DE  DECLINATIONE  SUBSTANTIVl.  053 

nativus  midums,  ad  insiar  scoiinila;,  vc!  miduma  ad 
instar  priin.e  declinationis  flecii.  > 

VOCA.I.ICA    UECLINADO   TERTIA. 

Radic.  vocalis  u. 
a.  Masculinum. 
§  78.  «.  Forma  radicalis  u  :  SUNV. 


Sing. 
Nom.  tuntM  filius 

VoC.  (KRU     fili 

Acc.  sunu     filium 

Dat.  swinu   (llio 

Gen.  sunaus  filii 


Plur. 
sunjus    filii 
sunjus    fiii 
sununs   lilios 
sunnm   fi!iis 
sunive    filioriim 


Sie  declinantur :  nnns  nunlius,  auhjodus  tuir>ulius, 
uuhsus  lio^,  anilus  asiuus,  yabaurjopus  concupisccn- 
lia,  daupus  mors,  gipns  ulcr  (nteri),  haidus  modus, 
huirus  gladius,  hallus  rupis.  hliftvs  lalro,  liuhrus  'a- ' 
mcs,  paurnrs  spina,  kintvs  obolus,  kus  u.i  probalio, 
kubitus  lcctum,  lipus  meiiihrinu,  lustus  concupiscen- 
iia,  luftus  aer,  magus  ntier,  maihstvs  strrcus,  mannis- 
kodus  humaniias,  sakkns  saccns,  sidus  inos.  skadns  um- 
bra,  skildus  clypcus.  tinipus  ilens,  vuhslut  irrcremen- 
tum,  iwirt/us  diversoiium,  valus  baculus,  randus  virgs, 
flagellum,  viprus  agnus,  vinfr,  <  liiems,  imlpus  glo- 
rifl,  vratodus  itcr,  fairwus  iinindiis,  fous  pes ;  K 
insuper  subsiantiva derivala  \u-assus ,  ut  Huiassus  si- 
militudo,  vfaiassus  snperabundaiiiia,  blotinassus revc- 
rentia  ,  gudjinassus  pr.Tsbyieratus  ,  sacerdotium  , 
draiiluiuass  s  slipcmtium,  ctc.  vid.  §  148  ff), 

<  Annotatio  1. — Inecrli  geueris  sunt  qairnus  pistri- 
nuni,  ulbimdus  camelus,  flodus  fJuctus , gredus  fames, 
le;pus  s  cera  (gall.  cidre  gerin.  Obstwein),  neciion  ct 
vocabula  in  -o!us  finita. 

<  Winotatioi!. — De  btijus  declinationis  u  frequenter 
in  au  conimulaio  v  d.  ubi  de  soois  §  29,  5.  > 

§  79.  (3.  Fi.rma  radicalis  -ju  :  STUliJV. 

Smg.  Plur. 

Noni.  stubjus  pulvis 
Yoc.    stubju    pulvis 

Acc.    sinbju    pulverein  non  occurrit. 

D.il.    stnbjau  pulveri 
Cen.  stubjaus  pulveris 
Sic  declinantur  assarjus  donarius,  drunjus  sonus. 

<  Annotatio. —  Fcrma  pluralis  probari  nequt,  quae 
verisiiuililer  sonaret  stubjus,  stubjuns,  stubjum,  siub. 
jiie  (stubi  e?  Criinm.  I,  001).  i 

b.  Neutrum. 
3  80.  Fornia  radicalis  -u 
Sing. 
Ndiii.  failm  facultas 

Voc.   faihu  faculias 

Acc.  faihu  facultatem 

Dat.    [aihau  facullati 

Gen.  faihaus  facultatis 

Sic  dedinatur  ciiam  gairu  flageilum. 
c.  Fcmininum. 
§  S).  «.  Forma  radicalis  -u  :  UANDU, 


FAllW. 
Plur, 


non  occurnt 


Sinb'- 
Nom.  handus  manus 
Voc.  handn    inanuj 


handj  s   inanus 
handjus  inanus 


059  CllAMMATICV  CO 

Aee.  /mh./h    manum        haniuai  mauna 
li.n.   hanim  manul  tuuidum  manibus 

i.ri.  Aaniiuui  nijiius  handive   inaiiuiiin 

Sicdeclinantiir:aii/tti  ntlnn,ftinira(ganm,*r{^Higrti- 
§  82  p\  Forma  ra.licalis  -,'n  :  \  ADDJV. 
Sng.  Plnr. 

Nom.  vaddjus    n.iii  ui 
Voc.    vaddju     niuie 

Atc.  vaddju    ihii  ii  .1  non  ocKurril 

Pai.  vadtljuu    murn 
(ien.  Mrfajmi  murl 

VOCALIa   DBCLIIUTIO  '"i  .'.iita. 
Rtdic.  vocalis  r. 
u  Masculinum. 
§  S!>.  Foriua  radicalis  -r  :  DRO[>D. 
Sin».  Plur. 

Nom.  Irofmr  fr.Her  brojirjut  fratres 

Voc.    bropar  Irater  bro[irjus  fralrfts 

Acr.    bropar  fralrcin  broprunt  frtlrCfl 

Dat.    frro/ir    frair  brojirum  fraiilms 

Gen.  brojwt  frairis  bropre     fratrum 

Sic  ileelinaiur  quoque  fadar  pater. 
/>  Femininuni. 
§  84.  Forma  radicalis  -  ;  DAOHTR. 
Decliu  i(ur  prorsus  inusciilini  ad  inslar. 
Ilanc  declinationem  sequunlur  etiain  dauhiar  lilia, 
sris.'n>'  soror. 

VOCVLIC.E    nECLINATIONIS    AXOHALA. 

<!  !  !>.  Ad  vocalicam  declinalioneni  pertinent  cti  m 

noiinullx  vnc.ibulorum  classes,  t|tuc  licci  in  quibus- 

il.im  caribus  naturam  vocalicam  Jejierdani  et  couso- 

nanlicani  radieem  raanifeste  sapiant,  in  aliis  lamen 

casibus,  praserlim  in  compositioiiibus,  liabcnt,  ipio 

forma  radicalis  reips:;  vocalica  dignoscaliir ,   ita  ui 

lanquam  speeies  cnnsori.ilice  declinalionis  immerito 

cogiiarenlur- 

a.  Mascnliniim. 

§  86.  Forma  radicalis  :  GIDASDA. 
Sing.  Plur 

Nom.  yibtuids  donaior     gibands    ilonators 
Yoc.   gibaml    donalor     gibandt    dona  ores 
Acc.   gbnnd    doiurorem  jyifcnitrfs    donaiorcs 
Dat.   tjiband    donatori    gibandam  donstoribus 
Cen.  giband.s  donal' ris  gibande     donauviiin 
Sic  dccliiianliir  snhsianliva    e  participiis  activis 
dcrivaia  :  danpjandt  baplislus,   hwantlt  osor,  tner- 
jtnuls  prmdicator,  nasjandt  salvalor,  bitiiands  vici- 
nus,  tnltjands  doetor,  allvaldands  emnipotens,  fru- 
Viilmids  ullor,  fijunds  liosiis,  iniiiiicus,  [rijonds  anii- 
cus,  fraiijinontls  doiuinalor,  midumonds  mediator, 

■Annotatio. — Ad  taancdeclinaiionampertiuatetiam 
mrnop»  mensis,  a  q  io  sequentes  casus  probari  pos- 
suni :  sing.  nora.  meno[is  Luc.  i,  W.  dat.  meuo[> 
Liic.  i,  20,  gen.  menops  Neh.  vi,  15;  plnr.  ncc.  me- 
io[>s  Luc  i.  -25, 5G,  dat.  meno[>um  Gal.  iv,  10.  Ilinc 
voc.  cl  acc.  Sing.  menop,  ,.'iii.   plur.  m«»o6l  cogi- 

lUillli  Stlllt.  > 

b.  Femininum. 

§  87.  Forma  radienlis :  BAORGI. 

Sing.  l'l"r- 

Nnm.  bawji  nrbb  tmiiai  urbcs 


TIIIC  I.  MNGUiB. 

Vuc.  imuitj   urbi 

Acc.  baurg  urbeni 

D.ii.  buurti  urbi 

Cen.  buurgi  urbii 


960 


tanrrji  urlwi 
baurgt    uibcg 
/. iin  ,iiii  urbibm 
baurgt    urb  niu 


Sie  dedlnantur  :  alht  templum  ,  areili  peelus, 
dul[is  feitum,  miiapt  mensurs,  miluki  lac,  na-Hlt 
no»,  spaurdi  sndiuin,  vaihis  rcs,  nogotlum, 

lAunolaiio. — Dulpt  et  vuihis  rigulaiiic.r  cliain  de- 
clinaiunr  :  gen.  dul[>ais ,  vuthtnis,  elc.  Ntihit  babet 
in  d.ii.  plur.  HflAfam  Uc.  v,  5. 

II.  COKSONANTtCA  DECLINATIQ 

§  88.  Noiinullis  casibus  coiisonanliea  declinaiio 
aniiiiadvineiida  csi,  sic  : 

l)Nominativns:ing.  n  finale  radical  s  formx  rejicii. 

2)  Vocaiivus  sing.  nominativo  similis  csi. 

5)  Accusativus  sing,  nudam  radicis  Ibrmam  esbi- 
bel,  excepio  taineii  neulro  ,  quod  juxta  regutain 
nullas  paiicniem  exceptioncs,  accusativum  nomina- 

tivn  coiigrueiitem  liabet. 

i)  Daiivus  siug.  a  imju.  easus  propiium  deperdi- 
dii  i|uoil  tamen  prius  aderat,  m  ex  a  prsecedcnte 
syllabae  rorniativaj  debilitato  in  i  patet. 

!i)  Ccniiiviis  siug.  s  ad  rmlicaleni  furmam  imme- 
diaie  coiineclii,  a  syPabae  formativai  iu  i  dcbilitaio. 

(i)  Nominativus  plur.  masc.  ei  fcm.  radicali  foraix 
.<  prxponit,  cnjus  loco  neiiirum  a  adbibel,  producla 
vtic;ili  syllabx  rormativ». 

")  Vocativna  ei  accusaiivus  plur.  semper  suiil  no- 
minalivo  congruentes. 

8)D.iiivus  plur.  in  m  dcsinit,  rcjcclo  n  radicalis 
foi  m;c. 

9)  Genilivus  plur.  n  m:ise.  ct  neinr.  t ,  iu  feiu.  o 
a.l  radic.ileiu  forinam  adjicil. 

a.  Ma.sciiliiiuiii. 
§  8'J.  Forroa  radieatis  -an  :  HANAN 
Sing.  flur. 

Num.  AflJM     gallus  /imiflns  ga^li, 

Voc.    /inna     galle  hanant  ga|!i 

Acc.    haiiun  galtum  Itanans  galli 

Dal.     /iuiiiu    gallo  hanam    gallis 

Cen.    httnins  gal  i  hanane  gallormn 

Sic  declinantur  :  haltagtj-i  ccrvix ,  aha  sensus, 
ahma  spiiiius,  amsn  liunienis,  ara  aquila,  nllfl  paler , 
blinda  ca:cus,  bloma  llos,  brunna  puleus,  bnptakaml 
Jilur.  lanl.  frntres,  [auragatjna  pra-sul,  prxsidens 
gulga  iruv,  jorrfii  Blabuluui,  gibla  piuaculum,  511111« 
homo,  gadaila  parlicipator ,  gatlauka  liospcs,  tirakmt 
iliaclitna  ,  drobna  sedilio  ,  liiuhma  tmba,  tjahlaiba  so- 
cius,  hliuma  auris,  audilUS,  unhulpa  malignus  (spiri- 
lus),  hohtt  aralnira,  uzeta  prasaopa,  galaista  eonies, 
intin/eifiii  iniago,  galeika  COOCOrporale ,  n»/i/>ii  paraly- 
licus,  /inln  liypoerita,  lofa  inaiut*  arida  ,  magnla 
parvulus,  maimbraaa  pergamen,  mttlma  arena,  mttt 
inodiiis,  uiena  loua,  milhnui  popullis,  affiMnAfl  SufU« 
cieuii.i ,  niilii  caplnr,  nola  puppa,  gajuka  si»'iu> . 
rumu  viciiius,  miistu  maxime  natus,oflajii^fl  soeius, 
tkitlit  debilor,  tkuagw  speculum ,  rnwcflfl  licus,  MMffl 
vesli-,  JiiNi.n  sol,  ipiirr.i  passer,  «ji//.i  pra-dicator, 
tpt/r.-iJa  spori.i,  gfllaari  lisiura,  rai/n/d  anjulu»,  g\ 


961 


DE  DECLINATIONE  SUIS3TAN TlYl. 


9G2 


muiitva  cooperator,  vetha  prcsbyter,  funa  pannus, 
(ula  plcnitudo;  et  formaliones  in  -ja  :  auitju  bortu- 
lanus,  nrbju  lccres,  baurgja  civis,  bandja  caplivus, 
fauragagg]a  (£Couomus,inyardja  iiiqudinus,  ganju  ac- 
col.i,  gudja  sacerdos,  vu  dedja  malefactor,  afdrugkja, 
veindrugkju  ebriosus  ,  bihaiija  rixosus  ,  dttlgahui:ja 
credilor  ,  haurnja  b  ni.iiialor,  hlijt  lalicrnaculum, 
afetja  cstor,  kasja  ligulus,  manamaurprja  bomicida, 
ntuouiidja  proximui,  arbinumja  lixrcs,  uiikja  uucia, 
gatinpja  socius,  skattja  iiuniiuulariiis,  skilja  carmfex, 
sviglja  libicen  ,  timrja  lignarius  faber,  vaurstvja  opc- 
rarius,  varija  cuslos,  v  Ija  voluntas,  faskja  fasca, 
fiskju  piscator,  fraujn  dommus. 

i  Annotatio  1. —  Incerlx  sunt  declinaiionis  mapa 
vermis,  skeima  lucerna. 

<  Annotalio  2.— Auhsa  bos,  el  aba  bomo  babent  in 
genilivo  plur.  auhsnc  Luc.  nv,  19  el  abrie  Cor.  I,  XI, 
5,  4,iu  dativo  plur.  abnain  Epb.  v,  22.  Hic  (jiioque  a 
syllabx  formativa:  rejectum  esl  et  consequenicm  u 
lerminationis  in  da:ivo  plur.  servatum.coll.  §  88,8.» 
b.  Neuirum. 
§  90.  Forma  radidlis  -an  :  1IAIRTAN. 


Sin 

ct 
C 

I'l 

jr. 

Nom. 

hairlo 

cor 

lini.  luiia 

corda 

Voc. 

hairlo 

cor 

hairtona 

cordi 

Acc. 

hairlo 

cor 

hairlona 

corda 

Dat. 

hairtin 

cord 

hairlam 

cordibus 

Cen. 

hairtins 

curdis 

hainane 

cordiuin 

Sic  declinantiir  :  augo  ocolus,  utdvmo  senex,  auso 
nuris,  biirnito  parvulus,  auguduuro  fene-lra,  puiiko 
furauicn,  kaurno  fruinemum,  qijito  serino,  /juiuko 
socius,  siglo  sigillum. 

«  Aiinolaiio. —  Aiiuio  iiomcn  ct  raio  squa,  quein- 

admodui ascul  na  an/i.-a  el  aba  (§  89,  aiinol.  2),  a 

sylbb.i-  formativai  in  plurali  rejiciuiil  :  n  in.  et  acc. 
namna  Mc.  III,  17  ;  Luc.  x,  20;  I  Itil.  iv,  5,  dal.  va:- 
nain  Mlb.  v.u,  52  ;  Lnc.  viii,  25.  i 

c.  Femininimi. 
§  91.  «.  Forma  radicalis  -on  :  TVGGOy. 


Sing. 

Plur 

N.uii. 

tuggo 

iingua 

lugyons 

lingu.c 

Voc. 

luqijo 

lingua 

tuggons 

liugu  e 

Acc. 

lugijon 

linguam 

tuggons 

linguas 

Dal. 

luggon 

lingux 

lugjom 

liuguis 

Geu. 

luggons 

Iingu-e 

luggono 

liuguaroin 

Sic  decliiianiur  :  09/0  afDiclio,  azgo  ciuis,  anno 
Stipendium,  armaio  eleeuv  syna,  nro  aviia,  bnndeo 
sigiiuin,  brinno  fibiis,  gatvo  via,  fuiltugeiro  avidilas, 
dnido  poria,  hraivadubo  liulur,  driusu  pr.TCipilium, 
o.no  niulier,  liaipno  eibnica,  hcito  febiis,  /uiuufla- 
i;e  lniii,  unhnlfio  malignus,  paho  argilla,  fieiuo  loni- 
tru,  inilo  excusatio,  kalbo  juvenc-i,  klismo  cimbalum, 
inkilpo  pragnans,  gravida,  bropralubo  cbarilas  pro- 
limi,  gumarko  vicinia,  mammo  Ciro,  gamailiuo  com- 
cisi»,  malo  linea,  marilo  pne  !>,  n.izio  nierces,  gajuko 
simililmlo,  uthvo  mane,  garamo  vicina,  reiro  tremor, 
riiifiiskauro  pala,  suuno  sol,  tlairno  astrum,  llaiio 
slerililas,  srotAro  socrus,  trigo  luclus,  varilo  labium, 
1'o/ilro  custodia,  daurovardo  janitoria,  viko  liebdomas, 


Pll 

ur. 

manageins 

turba: 

manageins 

liil  hj: 

nianageini 

turbas 

managcim 

lurbis 

manageino 

turliarum 

rinno  dolor,  vrugqo  tcndiculum,  fauho  \ lllpes, usfarfjo 
esittis,  (ullo  plcnitudo,  tiapo  spuma  ;  iiecncn  et  fur- 
mationes  cum  -jo  :  arbjo  ba.-res  fem.,  brunja  lonca, 
iddaljo  prxcipilium,  hepjo  cubilc,  iumjo  turba,  kalk- 
;'o  pellex,  mitadjo  mensuia,  nipjo  germana,  rapja 
numerus,  garunjo  Ouxus  aqua?,  sakjo  rixa,  snorjo  nu- 
rus,  lainjo  cophinus,  gn<iinr/o  a.-dilicaiio,t'ai/ii'o  pugu». 

§  92.  8.  Fonna  radicalis  :  -*i«  ;  MASACt.lN. 
Sing. 

Nom.  managei      turba 

Voc.   munagei      turba 

Atc.   manugcin    turbam 

Dat.    nioiiai/ein     luib.c 

Gen.  manajeint   lurbx 

Sic  declmanlur  :  agtatei  impudicilia,  aipei  maler, 
unagei  imrepidilas,  yaaggvei  coarctatio,  airiei  error, 
audagei  bealitudo,  tnahei  disciplina,  bairguhei  regio 
monlaua,  bairhtei  manifcslalio ,  ba.lrei  amaritudu, 
barniskei  puerililas,  baurei,  buurpei  onus,  balpei  au- 
dacia,  usbeisuei  paiientia,  bleipei  mansueludo,  braidei 
latitndo,  guirnei  desiilerium,  guifei  c.ipra,  guurei  inoesti- 
tN^gu/tidivilia^gagudeipietas,  gaj|igodeihn>piialiias, 
duubei  iuduralio, usdaudei  telus , /i/ud, ue  1  a-lulia, digrei 
abuiidanti.i,  diupei  profuudum,  undivanei  iinmcrta- 
liias,  drugkanei  ebrictas,  gairr, i  dulcedn,  inansue- 
tudo,  tuusqiprei  jejunium,  hauhhairtei  supcrbia,  har- 
duhuiilci  duriiia  cordis,  armahuirtci  miserico.dia,  vit- 
jahuljiei  bciieplacituin,  hauhei  alliiudo,  profundi  as 
handugei  sapienlla,  hlulrci  purilas,  hrainei  iiiuiuliiies, 
/iropei  clamor,  paurstei  sitis,  pramstei  locusia,  pxuir- 
hei  ira,  kilpei  uleius,  niuklahei  pusillaniiiiiia-,/agg  i 
longitudo,  latei  molesiia,  anparleikei  diversitas,  ana- 
/aug»eiabfcondilum,/i'i(/md£i  illuminaiin,  /iulci dolus, 
magnpei  virgin  tas,  mor«  mare,  vajumcrei  blnspbe- 
mia,  mikilei  eniiiieniia,  tuggumudei  longaniinilas,  mu- 
kanwdei  m.insuetudo,  mundi\i  scopus,  nagadei  nudi- 
tas,  garaihtei  jusiilia,  sclei  bonum,  unselei  nialuni, 
*iu/.«i  morbus,  gaskaidei  divisio.distinctin,  gitfmtkuu- 
nei  diviua  f  .rma,  usstiurei  luxuria,  unsverei  infamia, 
alltfcrci  simplicitas,  btiknei  c.islilas,  svinpci  poienlia, 
filuvaurdei  muliiloquium,  vuurslvei  viitus,  imrammei 
sincerilas,  balvavcsei  ini  ;uius  (xaxuc  Cor.  I,  v,  8  esi 
in  glossuno  adjiciendum),  varei  asiutia,  h  iidarvcisei 
dolu  ,  anuviljei  modeslia,  vrekci  peiseculio ,  veilvo- 
dei  teslininiiiuin,  ainfatpei  simplicilas,  fauihtei  me- 
tus,  usfilmei  slupelactio,  ufarfullei  superabundaniia, 
gafrapjei  modesiia,  frijei  libeilas,  frumadci  prima- 
lus,  frodei  prudeulia,  faihufrikei  avaritia,  icuiruci 
calvanuiu. 

ANOMALA. 

§  95.  Cum  an-imala,  qua:  ad  varias  dec.inationcs 
speciani,  jam  suo  quxqiie  loco  fuerunt  subjecia,  ea 
nnnc  lantum  bic  rcmanent,  (|iia:,  ad  nullam  declina- 
liunein  in  particulari  accedenlia,  id  prajsertim  babent 
irregulare,  quod  defecliva  sinl,  id  est,  nuiiuiillis 
communii.us  casibus  careani,  qiiibus  partim  cjsus 
ad  a  iam  lormam  radicalem  iiiuluando  su;plent.  Ilu- 
ju-modi  vncabula  sunl  : 

1)  ifanua  humo,  quod  suus  casus  luni  c\  radicc 


M3 


c!i:\M\ivnc.\  coTiiic*:  lingu/e. 


%4 


iMWi,  im.i  cx  radiee  UAN  efturniM,  wquenn 

lliodo  . 


Sing. 
Nnm.manna    bomo 

VoC     mn/iuu      liinni» 
ArC.    llltl/IUIIU    I1OIII1IICIII 

Dal.   w«hh      li  iiiini 
Gcn.  »i. !■'■>       hoiiiiuii 


N.iiii. 
Acc. 
Dai. 
Ccn. 


ignra 

igncm 

igiii 

ignis 


1'lur. 
tiiuiu ,  rnaiuwni  liomincs 
(miin»)  liotuiiie-s 

iim/,-3,  fflannani  Itoinincs 
munuain  hominibus 

marine  limiiinuiii 

i)  Eodeni  niudo  fon.nenir.  ignis,  in  tingaUri  un- 
luin  occurrens,  uiai  cas.is  a  radieibus  tONA  ci 
I  i  \  t  v  .- 

r..„ 

jon 

funin 

funint 

5)  Ftduin,  i|Uod,  lieei  juxia  fnnnam,  neolrum  sil 
singulare,  in  nominaiivo  ci  aceusativo  ul  masculi- 
nii.n  plurale  usurpaiur,  ex.  gr.  :  pai  H1""  J°-"'- 
ix,  40,  pant  |Wr«in  ix,  18.  Loco cateroruin  casuum 
regularis  plur.  fadrtina  (Cor.  II,  xn,  il)  cominunius 
edluberi  vidctur.ei.gr. :  fadwjiwmGol.  iu,*0;  Tim. 
II,  ui,  2.  Lude  quxri  pulest,  uiruui  fadtcin,  ut  in 
glussar.o  scri  .iiur,  pruprie  iitdeclinabile ,  au  potius 
Lanquam  defcclivum  habeiiduiu  sit. 
DECLINATIO  HONIHBM  PMOPlllOULM  ET  PERE- 
6BIK0BUH. 

§  9i.  Ilorum  noniinuro  ei  voealwtoroffl  declinatio 
pcculiare  requiritexaraeii.  Quamvis  esim  gmhus  pc- 
regriuam  gr.-ccorum  vucajwlorum  formam  quandeque 
iuiaclau!  reli nueri:,  ca  tanien  quandoque  etiain  golbi- 
roruin  vocabolomm  .ni  instar  (lectere  couatus  est : 
hinc  corum  dcQexionein  ab  assueta  forma  praeter- 
niittere  nefas.  Jam  vero  jnxta  gotliicas  declinaiiones 

urdiiiantiir,  ut  tei|uilur. 

A.    VOCAUA    DECLINATIO. 

I.  Radie.  vocalis  a. 

a.  Uasculinum. 

u.  Furma  radicalis  <i  : 

Hanc  formam  sequuniui  pcregrina  vucabula  nu- 
inero  plurinu,  ut  ;  abjapar,  aibair,  abraham,  aitam, 
baiiiam,  bauaus,  duveid,  takob,  Uak,  itraet,  tntef,  kai- 
sar,  lod,  moMf,  «««.'uiniion,  «eimori,  silonm,  fanuel, 
ctc,  eo  lamcn  discrimine,  quod  ait  nnminaiivum  s 
noii  adjiciant.  l.lem  dicendum  esi  dc  gotliico  uomine 
viljarip  in  d-  cumcnio  ncapotiiano. 

$.  Forma  radicalia  •/«  : 

l.uwviis,  lyddoinaeit,(maiikeit,  l.uc.  ui,  2i),  n«i(o- 
(iiieis,  uraiibutttiitit,  taudaumeii 

b.  Femiuinum, 
Eomododeclinantiir  non  pauca  nnminaei  vocabola 

Prregriua,  \it  aknja,  oniinukin.ntia,  ira/nria.riaimati.-i, 
lairutaulyma  kileikiu ,laiiid;a ,  mnkiiltina  vel  nmkidonja, 
paurpura,  stidona,  syria,  Irauadn,  Ijrru,  filipptt,  clc.  , 
quafl  tinien  in  genilivo  lerniinationcm  -.iij  loeo  -oa, 
rccipiunl,  cx  gi.  :  a..iaij  Cor.  I,  |V|,  19,  kiteikiait 
Gal.  I,  -I  ■  Itcgularius  luirusau/t/tiioi  apud  l,ur.  II,  58 
oceorril  Si.nnaoge  e  conlrario,  qund  llitl eonsoiiaii- 
ur  llccuiur,  gciiiiivum  lyaveooiHJ  npud  l.nc.  vin,  || 


ei  Joaii.  ix,  21  habel,  dativus  anlein  lauidia  Tlffl.  II, 
i,  B  nieiiilum  csl  librarii  pro  lauidjoi. 
i.  IXadic.  vocalis  i. 
Masculiuum. 
Eo  mede  lutnm  llectunlnr  nomina  geniiliiia,   "l 
saur  Syru«,  dat.  plur.  (outtm  l.uc.  n,  2,  piaeteriim  iu 
|.lu.  i  i    .'■i'./.ii(li/'/,i5,  nrmonftl,  seidoneis,  sauduunuis 
(Luc.  xvn,   "J9),    ijutaleis,  iai  usauttimeit..  Nonnulla 
etiaiii  in  oominativosing,  gnecam  ieniilaatiooem«i 
liabent:  isradtjiu,  iomar«i(M,  tuiiuiuN/iyiiKiici. 

j.  Itj.i  c.  vocal  s  u. 
Masculiuuui. 
IIuc  rcferenda  sunt  vucubulj  uumeio  plurima,  ut 
(Miii/u.i,  aipiskaupus,  aifa  HUJ,  ukujits^   atfaiut,  apau- 
nauius.  baTpaulauntaim,  ijaduareitui,   yarqaituiuui, 
galalins,   goleilaiua,  zaibutduius,    ;ia.\uiui    /m.iru.u., 
iakobus,  tauiduiius,  ttiduius,  kuuunl>ius,  iiikuudemtts, 
puilrus,  panltts,  peilatus,  tadduk.rius,  seiinuuut,teibai- 
riut,  leiiituupuius,  tcitus,  fareltatnt,  itltp-jisiui,  etc. 
Ili.c  tamcii  est  aiiimadvenciiduni,  quud  iionnuaii  vum 
piur.  iu  -cii,  gcnitiviini  plur.  iu  -ucflunueiit,  ei.  gr.' 
apattflauleis,  Bjtiutlaule,  iuduieit,  tudaie,   bu>  laiiium 
eicepiis,  quae  m  singulari  in  -iu  deaiaunt,  ut  aifai- 
sius,  kaurinpiiii,  (Uippitiut,  qua.-que  in  nuuiiiulivo 
|  lur.  eudeni  lioc  mudo  BOnant.  Datnr  etiaui  noiiiina- 
tivus  plur.  eaaUjut  Uc.  lil,  25;  Luc.  u,  IS;  ll.  m. 
viii,  58  cum  aggiteit  Mc.  i.  15.  ij.i.cdam  in  nomi  a- 
tivo  sing.  es  queque  loeo  c  aeetpiunt,  ut  praufetes  Mc 
vt,  15;  xi,  52,  u/mriuic.s  Joau.  m,  4,  qna  uova  ler- 
minatione  ad  supni  memorala  tsiaeteiiet,  tamareite', 
itwusautymeites  acccdiiul.  Dativus  toltanitau  Luc.  II, 
i'-  ;i  u.'.-.;/ii:.  5  pariler  efncitur 

<  Annotaiio. —  Ad  voealicaju  dccliiiaiioneir.  perii- 
nct.t,  licet  uulli  peculiari  formae  subjicianwr,  scqucn- 
tia  :  iiiic,  gcn.  ohos,-  helei,  gcn.  heteis;  nagijai,  gen. 
nr.gguis ;  lieiodes,  dai.  Iieruda,  geu.  herodet  vcl  hero- 
dis ,  tohannet,  atc.  ioliainun  (iohamia  Mc.  I,  l'.i),dat. 
itihmme ,  tohanneit  cl  ioijariiiuii  LuC.  IX,  9,  gcn. 
uiiiannes  vel iohuunis.  1'rolialulitcr  tuitrarkes  ,  janttis, 
momorei,  airmogaiaiu  nimili  modu  suui  Qccieuda.  > 

ls.    CONSONiNTICA    BECLINATIO. 

a.  Masculitiuui. 

§  95.  Ouje  liuc  arcesscnda  sunl  abia,  eimm.ira, 
barakeia,  hclia,  p,miuma,  kajufa,  kusa,  papa,  rua, 
salana,  ete.,  plane  reguliriler  dccliuauiur,  boc  lan- 
i ii iii  excepto,  u,oud  piuia  gnccoruU  ad  inslar  in  w>- 
iiiinativo  siug.  Jaccipianl,  ui  uiuii/Vuii.^Jiaraiuj./iMuaj, 
baruabat,  esaeias,  uikaiias,  heliat,  Pomas,  wira  mMt, 
lu/jui,  ttikns,  lobtias,  iai«K»,  elC  Sic  se  lubel  cnaui 
iiomen  go.bictmi  sunjaiftipat. 

JuxiabancquequcdecUnaliiiuempluruuji  Qeciuniur 
fcmn  in.i,  ut  uicd.u,  /c/>uuia,ujiuijiriu,uijrtu,  >uci/)d, 
ifliiiuriu,  lu/ru,  ct(if  ii  .lnlilcr.ilij  piur.-i.ut ai:  f.i .railui- 
kfta,  priika,  >..  anna,  wvdawna,otc.  Periitr oceiurril 
:ii-(iisalivus|ilui  .aaMaiUMMNeb.VI  ,11,  IDabu  uiili.l '. 

ExdaUvon«rediad«ia  (pro  R4radiedinf)Luciu,  19  ol 

,;i'iiili\tWirioi(iui/iiiiMc.  VI,  I7,SSC0I  jhcic  lu  cl  uoini 


965 


DE  DF.CLINATIONE  ADJECTIVI. 


1(1« 


pniivuni  Iwrotliuda,  cujus  tamcn  loco  herodiai  solcin- 
nius  fui-sc  viilctur,  viil.  ad  M  .  vi,  19. 

«V  Feuiin  uuui. 

«  Forni.i  radic.ilis  on   : 

liwnatti",  eikauuto  ,  kaurinpu,  aifaiso ,  iairemo, 
psalmo,    aikkUsjo,  tkautpjo,  taikljo,  huvisjo. 

p.  Forma  radica'is  -ein  : 
Heptfagei,  wpitkaupei,  pruiibyiuirei.  Qu:edam  vo- 
olmla,  grxcam  lerminationem  e  habciiiia  ,  liaDC 
juxla  declinaiionem  cxleros  casus  cOToriiiant,  sic  ty- 
nagoge,  acc.  tynagogein  Luc.  vi,  6;  vn,  5,  dat.  tyna- 
yoiiem  Luc.  iv,  1G,  20;  aipisluute,  acc.  aipistauteia 
ftoin.  ivi,  22,  dai.  aipUiaulem  Cor.I,  v,  9,dat.  plur. 
aiphtauUm  ( loco  aipislauleim)  Tbess.  n,  lii,  17; 
paratkaive,  acc.  paratkuivtin  Mili.  xxvu,62;>w'i'tffci, 
acc.  tgntykein  flnl.  iv,  i.  Sinuli  modo  dativi  daika- 
puuUin  .Mc.  V,  20  et  tuiruupuuteiu  Col.  iv,  15  a  daf- 
kupuulis,  hiraupolit  derivaulur. 

<  Annotatio  1. — Alios  casus  tynagoge  irregulariier 
cfficit  :  gen.  sing.  tynagogait  Luc.  vui,  41 ;  Joau.  ix , 
22;  dat.  J.lur.  tynagogim  Mc.  i,  39  ;  Luc.  iv,  44. 

«  Annolatio  2.  —  Nonnulh  masculin.i,  quorum  no- 
inini  1 1  vus  iu  -u  desinit,  ul  fcniiuina  liujns  declinaiionis 
Qectunlur  :  symaion,  gen.  (tfMdiuji  j  Luc.  m,  50;  aha- 
ron,  gen.  altarons  Luc.  i,  5;  ammon,  gen.  amntout 
Liic.  iii,  25 ;  apauHon  {apaullo?),  acc.  apautlon,  Cor. 
I,  xvi,  (2,  d.it.  ajiautton  iv,  (i,  gcn.  apuulton»  i,  12; 
addem  (addei?),  gcn  addeins  Luc.  in,  28;  maitkein 
(maitkei!)gtn.  maiikeius  m,  28  ;  Mtrin,  ge.n  neriw*  lu, 
27.  Nccnou  forsan  et  iannaii  et  nuimun. 

<  Aimoiatio  3. —  l'ari  modoeiistn  Dectitur  iuirnsc- 
fcm  :  acc.  iairutuUm  Luc.  ll,  22,  dat.  iuirwsaUm  Mc. 
xi,  1,  gen.  iairusal  nis  Neii.  VII,  2,  3.  > 

§  911.  In  nouuullis   tamen  casibus  grsccam  declina- 
lionem  retiniiit  Goihus  : 
Sing.  uoni.   Iiuc  pncler  nomina  supracitala  in  -<w. 


-es  et  e  ciiani   adducenda  sunt  magdaltne,   satome; 
praufeieis  (rr^o^Ttf);  herodias. 

Acc.  Indaian  Luc.  n,  4;  Joan.  vn,  ;  zcloien  Lnc. 
vi,  15  ,  iskariftten  Mc.  m,  19;  Lnc.  vi,  1(>,  kannnei- 
ten  Mc.  iii,  18,  ichaunen  Mth.  xi,  7, ;  Mc.  v,  37, 
paintekvtten  Cor.  I,  xvi,  8,  tgnagogen  Mc.  i,  21  ct  for- 
tasse  etiam  quae  supra  nicmoravimus  cum  ei  loco  e 
(coll.  §  30,  3)  aipitlaiilein,  pnraskaivein,  sijnagogein, 
syntykein;  byssaun  Luc.  xvi,  19,  leUnun  Cor.  II,  n  , 
13;  viii,  6,  alabalslraun  Luc.  vn,  37;  praitoriaun  Mc. 
xv,  16;  Joan.  xvm,  28;  coll.  kwrbanaun  Mlli.  XXYII, 
0;  scimoita  Mc.  m,  18;  xv,2l. 

Dat.  airneika  Tim.  II,  i,  15,arokSin  Gal.  IV, 23  ,  idu- 
rnaia  Mc.  III,  8,  iadain  Luc.  Ill,  1 ;  Cor  II,  i,  16  ;  iaur- 
dune  Mc.  i,  b,  9,  iohanne  Mth-  XI ,4,  II,  ntose  Mc.  ix, 
4,  5,  magilatene  Mc.  xvi,  9  (ct  etiam  fortas>c  synugo- 
gei  Joan.  xu,  42  loto  synagoge) :  yaiaulilakio  !  an. 
vin,  20;  faraoni  Rom.  ix,  17. 

Gen.  Areimafmins  Mlh.  xivn,  57;  Mc.  xv,  43 
bejtamut  ionn.  xi,  i,  yiteitaias  Mc.  i.  9,  23,  iuduias 
Mc.  x,  1  ;  Luc.  i,  5;  ituraias  Luc.  m,  i,  faijaWas 
Mc.  8,27;  daikipaulaios  Mc.  vii,  "!  ;  tynagageis  Luc. 
vni,  41  (nisi  hic  synagogoJs  legetidwn  sii). 

IMur.  norn.  Itrael  ini  Dom.  ix,  ij/civiet  Tit.  i,  12; 
liairaiseis  Cal.  «,20. 

Acc.  aromala  Mc.  XVI,  1 . 

Dai.  /t/jJrosTiui.  !!.  i*!,  )  i  (nisi  forsan  lysirun  tfi- 
geiiiion;  si!,  rum  ;;  alias  Gnllius,  exccpto  apeinett 
Thess.  I,  in,  1,  nusquatii  urhis  nomen  ut  plurale  lan- 
luu)  usurpaveril. 

t  Aonotatio.  —  Qu.-i-dam  no:i:ina  ah  hehraso  scr- 
inone  iuiprimis  petiia,  sunt  goihice,  sicui  et  gr.-ece, 
indeclinabilia,  ex.  gr.  :  aai,  abeilem,  aileisabeb,  bep- 
iaihaim,  uainnesaraip,  iute,  kafaniaum.  naaaraip , 
sabbuio,  sion ;  uccnoii  ct  vocabula  ab  hebraico  vcl 
sr.i  co  iuiiie  hausta  aiffapa,  amen,  anubcima,  kmdron, 
kaurbait,  laigaion,  nianna,  marau  apa,  paska,raka, 
la  eipa  kumei,  ostmna,  elc,  i 


II.    DV    ADJECTIVO. 
( Ci.ll.   Wclman,  Uat  gothische  Adjectivum,  Stcltin  1835.) 


§  97.  In  dec.liuaiioiic adjectivi  eadem  fcre  ac  in  tle- 
Clinaliouc  substantivi  redeunl  consitleranda;  Diplex 
scilicel  priino  evolvitur  pro  iriplici  generuui  nuine- 
io;  subdividitur  deinde  in  vocalicam  el  consonanti- 
cam  declinatiouein,  et  landein  varias  subit  alfectio- 
nes,  prout  ejus  ratlicalis  forma  una  trium  vocalmm 
o,  i  vcl  «  dcsinil.  Id  autem  animadvertas,  quoi!  ad- 
ji  ctiva  iu  i  non  tant  subsiantivis  siniili  radice  gau- 


deiilibiis  (  §  75  sqq. )  quam  subtantivis  in  u  cum  i 
prxcedenle  (§§  07,  70,  73)  rrspondeant,  iia  ut  for- 
s.ui  meliori  jure  rad  calis  lonna  -ja  illis  aitribue< 
ictur.  Cjeterum  3iJ]eciiv.>  casus  sunt  et  iiumerus 
sieiit  eisubstanlivo.  Nunc  vero  ratione  habiia  '.ernii- 
n:ilionum  nominativi.  sequens  gencralis  tabula  exa- 
raiur  : 


Kadicilis  formi     -a  : 

.     -  -•  0«)  ■• 

—  -ts  . 


Vocalica  declinaiio 

Masc.  Neutr.  Feni. 

t  — ,  ata  i 

ii,  J,  e<J,  jis    —  i,  ;'ul ;  — ,  :,  ja 

us  u  ut 


Consonautica  de  linatio 
Masc.  Ncutr.  Fem. 


a 

u 

0 

ja 

}0 

>n 

jo 

)" 

1« 

Oo7 


('.!.\MMATIC.\  UOTIIIC.*:  LINGU.E. 


9t>« 


A.  \u,  \\u\  DKCLINATIO. 
J  98.  1.  Uadicalis  f.>rina-a  :  UODA. 

Slngulsrts. 

Msse,  Nculr.  Fem. 

N>n:.  y»d*  liunui     god,goduta  bouum  aorfa  bona 

Vi.c.    i/orfi  (uo:/,  goila(a)  goda 

Acc    yoilanu  god,  goiluta  ijoda 

D.it.     qud  nimix        ijodamma  ijuilai 

t.m.    oorfil  goi/is  godai:os 

Piuralis. 

i/oi/ii  buua  rorfos  bon.e 


N  m.  jorfoi  boui 

V,c 

Acc.  gorfiiNi 
Dai.  goduim 
Gen.    yo</a  11 


i/iirf«  gorfos 

yudaim  godaim 

goJttiie  godaizo 

Sc  declinantur  .  airi  fonis,  aa's  tnrpis,  i»a/is  pru- 
ilcns,  M/iaiiAns  iinpius,  (ramaldrs  «lale  provecius, 
a//s  mnnis,  armi  miser,  6air/r$  maiiifestns,  fca/Ars 
amirui,  (>au/>$  matus,  biulus  assuetns,  6/inrfs  ctccus, 
braidl  l.itits,  gaurs  Iristis,  afguds  impius,  gaiju  t 
piliS,  gorfs  lioniis,  -rfoas  -dttauus  '  uW's  stupidus. 
uadtiuils  SollicilUS,  </ 1 1 < p s  prolundns,  rfumbs  niuliis, 
oWl  faluiiS.yuuV/sde,  oros./uusi/ui/jis  j  jniitis,  /ia/ls 
affeclus,  iiuihs  luscus,  -/luir/s  .{gri1,  Bl'iOM/1  egeillis, 
«aisi  dimidius,  /iu/As  miser,  huits  claudus, hauhs  alius, 
fconiM  liinii  lis,  hanfs  debilis  »,  b*I£i  propilius, 
,',/uli  intriis,  gnpuurbs  modestus,  fiauvfts  necessariiis, 
parbs  neressarius,  paiihs impexus,  novns, hauhpuhts, 
m  hlpnhli  superbus,  p vairh*  Iracundus,  i  »s  simpiez, 
ioiifc,  rclrorsus,  />a/rfs  Ir.gidus,  uiuklaJis  rcccns  naius, 
o.'i  kuns  alienus,  ctc,  airpuhunds  terrestris,  ilc, 
kvips  noiiis,  ec,  laggs  b.ngtts,  n.mulauds  aqnalis, 
Eimilis.  etc.,  lasies  iiilirmus,  lats  piger,  unledi  pau- 
per,  guleiks  simi  is,  iic,  froiefi  manumi&sus,  liubs 
dileclUS,  galaub,,  galubs  preliosilS,  elc,  galimjs  iiien- 
dosus,  .lim  simtilalo  ,  uslukm  rccusus,  lustusams 
desnleralus,  nio/ils  pnssibilis,  gamaids  inlirmus,  im- 
poteas,  liutttumalsks  ptolerviis,  [liapiatnilds  pius, 
miqnps  midiis,  ganohs  suliicicns,  andaneips  adversa- 
lius,  andancms  acccptus,  jugtjl  juvenis,  garaids  con- 
biiitiins  ,  rnifcis  reclus  ,  ratu/s  ruber,  unwonoriooM 
iiiiniansueiiis,  rBiiu  spaiiosos,  yariuds  verccuiidus, 
umtgki  reptobatus,  snps  saturatus,  tiuunrfsoiis  iinpii- 
giiabiiis,  ti«ki  aegroius,  skulds  debiius,  flas/>o/iscal- 
cealus,  '/ai  itt  planus,  s»ifl/s  parvus,  snutrs  prudens, 
agiwtg  tsiulds  lurpe  lucruin  secians,  ttamaw  inutus, 
suaiis  nigcr,  i"<is  lionoratus,  swfcoi  innocnus,  siunjis 
(:irtis,  ,'i/s  Opporlnnu»,  itnlais  stullns,  ttiggis  fidclis, 
tini)  ,/is  irreprt'lieii»'ibilis,iinarnir/is  fiilurus.aiideuii />s 
prjssens,  ripravairps  oppositus,  vairjta  dignus,  ia»u 
deficians,  defectus,  (aniavanrdi  viniloquui,  etc, 
liuiidutauilils  iiianiifaciu-,  elC,  ansaartl  radicatiis, 
wii'5  souriua,  iuuAi  lanclus,  iIIim  rspas,  gavamtns 
iinpurns,  snvaotmi  immaculatus,  iavindi  perverius, 
iims  inscius,   (ullaviti  perfeciaa,  vulprs  potior, 

<  I  t  v.  g.  uliuui-iloij-.  ucli.luanus,   ftdur-dogs  riua- 
driduauus.  Iuuwpr 
'  Lt  v,  g  aimi  /iaii'i  iniscricon,  Im^rpr. 


vitnJs  vulneralui,  nodi  insanui,  (igrs  utiiis,  •fatpi 
•p!ei  k,  /oiii/i/s  liinidtts,  i/"|a»rs'(lis|iosi:its,  unfuun 
girrului,  lirtrsfilit  leprosui,  fu//i  pleiin-,  (  ofis  pru> 
deM,  (aihufiikt  OVirUI,  gnwairbt  jungibilii,  eic, 
wtihlt  levis,  intirfili  coiitinnus,  Itxitl  lluus;  uhninitt 
■pirilualil,  airbfiits  tcrrciiiis,  uiiciiu  ale  nns,  bmi- 
zeitis  bordeaceus ,  gulpeint  anrctis,  eitornetai  fer- 
r,iis,  litiunirnis  ipineuS,  leikeim  corpor.il  s  guLiu- 
beins  fulelis  ,  li'ihi;deins  lu<  iilus ,  muldcins  pul- 
verens  ,  vistikrint  \  isticns  ,  tiqizeim  leiiebrOSUl , 
leitiiut  quolidianui,  silubreits  argetlteUS ,  tlaineins 
lapideus,  irivtini  ligneui,  filUins  pellicens;  unairiiAi 
Inconfasibilis,  bmnisks  parvu  us,  nurfiMti  divinus,  hai- 
piiiiki  sylvcsiiis,  MonnitKi  bumauat,  (uui.ks  igneus; 
ansteiqt  grntus,  utbeimeigt  longanimii,  gabeigt  dives, 
hrofieiij-i  victor,  (liufteiiji  lionus,  luiseiys  aplus  ad 
doccnduiii,  /is/t/as  nstutiis,  mahteigs  po  ens,  andane- 
nuigs  (iirans,  uhteigs  oliosus,  lincifli  scnex,  gnvair- 
pe.gt  pacifutis.  vatiislvcii/s  ef^rai,  ynvizneigs  Uelus, 
uudags  bcaltis,  gredagt  f.nnelicns,  unhuns'ags  n  n 
liians,  miooas  ninltus,  modagt  iracundus,  vulpags 
nobilis;  ■nsoritani  filiis  prba^us,  ttninaht  pctrnsus, 
Minaat  iniscr,  vaurJuhs  lilleralis;  handugi  sapiens, 
uiitiiigs  otiosus  ;  Ititilt  parvus,  mikils  magnoi,  ubiis 
inalus ;  uttft.irins,  usfairnis  incul|iatus,  (ulgins  abscon- 
ditns;  s»masaitiu/s  ananiuiis  ;  skafuli  uoxius;  utnuklt 
unicus,  derelicius. 

<  Aiiiioiatio  1.— Adjeciiva  ipioriun  radix  io  s  desN 
nit,  s  lcriniii  itionis  iu  nomioativo  sing.  niasc.  :id  in- 
star  subsi.inlivonnii  rcjiciunl  :  grqiss  consentiens, 
hlas  U'tus,  laus  vaciius,  11»«  parlicularis,  unguiass 
inordinatus,  utrits  vauus,  ftindarieti  dolosus,  etc, 
untis  iiicertus. 

<  Annotatio  2. —  Dtibiiatnr  uirum,  radice  in  v  lcr- 
0  ii..i!a,  lioe  uosl  i  et  a  vciicns  iu  »,  quemadiuoj 
dnm  pru  subsUndvis  conlingil,  in  nominaiivo  sing. 
masc,  ct  ueittr.  converialor,  et  qms,  faut,  usskaus, 
aut  fiics,  ussA»i's,  111  ea  glossarium  evbibet,  lcgeuda 
sinl.lmmula  utn  autctn  v  -vllub.c  derivativx  rcinanel 
iu  fattmCor.  II,  1,  10. 

<  Annoiatiu  0. —  /;  auteni  praeccdenie,  subsi^til 
in  iioiuinativo  sing.  inasc.  s  radicale,  cx.  gr.  :  svtrs 
lais,  (/aurs.exccp.u  liiiiien  u»/>ar  alius 

<  Aonotatiu  i.  —  \ocativus  casus  nonnisi  raro  in 
vocalica  lorma  et  insiogulari  tanlum  occuriit:  masc. 
Oaulis  Mc.  ix,  2,">,  feni.  attdaliafta  Luc.  1,  28 ;  alias 
Coosuiuiilica  forina  p  lissimuoi  usorpalur. 

<  AnooUilioS. —  Forma  iKnnina  ivi  el  ■ecasativisj 
nctitr.  in  u:u  cinii  forma  apocnpaia  vicisaim  usnrpM 
lur,  cx.  gr.  ;  noui.  o//uia  M1I1.  v,  l8,30,MiAu(a  Itoiu. 
vti,  12,  acc  daubaia  Mc  vut,  17,  ttiikilaui  slc  xiv, 
15,  vairpata  Luo  111,  8,  juggata  Uc.11,  2J,  >ia,fiAa/a 
Mlll.lt,  8,  haultala  Luc.  iv,  5,  ciim  all  M  It.  mi, 
li);  Pnil.  111,8,  ntikii  Mc.  tv.JSI,  II .  tur/if.or.  I,  vvi, 
1,  jmj.j  Lnc.  v,  0  ',  mu/,i/.  LuC.  IX,  9,  /iau/l  Hc  M, % 

lnipiic  msnuiti  uuicim  bsbsns.  faMrpr 

1 1  v.  g.  (ii»/(i//ii  Mttiplex,  ete.  /»'i 


DE  DGCLINATIONE  AIUECTIVI. 

1.  -2.  Forina 

r;til i.  iiis  -i 

:  SVTI   n.iiis  llltMSI  pu 
n.  Mascul  .iiiiii. 

rus,  NIVl  iioyus, 

VILpI  silveslris 

n  >m. 

snlis 

Iiraint 

niujit 

vitpeis 

acc. 

sutjuna 

hrainjana 

niujana 

vilpjana 

d:ii. 

sutjammti 

Itrainjamma 

niiijamma 

vilpjamma 

gen. 

suljit 

hrainjis 

niujis 

vilpeis 

miiii. 

tuljai 

hrainjai 

niujai 

vilpjai 

acc. 

suijunt 

hrainjans 

ninjans 

vilpjant 

d.l. 

suljaiin 

hrainjaim 

niujuim 

vilpjaim 

ge». 

tuljaize 

hrainjaize 
b.  Neulrnm. 

ninjaize 

vilpjaize 

noni. 

tuti 

hrain 

(nivi),  niujain 

vilpi 

acc. 

suti 

lirain 

(nki),  niujata 

vilpi 

d.i. 

tuljamma 

hrainjamma 

niujamma 

vilpjamma 

gcn. 

imijit 

hrainjis 

niujit 

(vilpeis) 

iinm 

suija 

hrainja 

niuja 

vilpja 

acc. 

sulja 

/irainja 

niuja 

vilpja 

dal. 

tuljaiin 

hrainjaim 

niujaim 

rilpjaim 

gcn. 

luljaae 

hrainjaize 
c  Femininum 

uiujaite 

vilpjaite 

nmn. 

(suti) 

(hraim) 

niuja 

(vilpja) 

acc. 

suija 

Itrainja 

niuja 

[vilpja) 

dai. 

tuljai 

hrainjai 

niujai 

vilpjai 

gen. 

tutjaizat 

hrainjaizos 

niujaizos 

vitpjnizos 

nnin. 

sutjos 

hrainjos 

niitjos 

vilpjos 

acc. 

tutjot 

hrainjos 

niujot 

vilpjos 

dat. 

sutjaitn 

krainjnim 

ninjaim 

vilpjaim 

grn. 

tutjaizo 

hrainjaito 

viujaizo 

vilpjaizo 

«•bfl 


Sinc. 


rli.r. 


Sil.g. 


n.ir. 


Sing. 


Plur. 


In  liac  declinaiione,  circa  formam  nominativi  sing. 
ex  qua  nccusaiivus  el  genitivus  partim  derivant,  ma- 
jor  versalur  diflicultas,  quippe  i|u&  non  salis  fre- 
quenlrr  appareai,  ut  luio  de  ca  lex  generalis  feraiur. 
I:i  ut  ew,  sequenius  sim  auuiiadversiones  : 

I )  Masculinura  : 

a)  Prislina  forma  in  -is  fuisse  videlur,  ei  qua  tum 
di  traciione,  inm  produciione  reliqui  educunlur  ca- 
sus ;  jam  v.  ro  haec  forma  non  jam  amplius  occurrit, 
nisi  in  nirknis  sanctus  et  sutis  mitis  Tim.  I,  m,  3 
(naris  mortuus  Rom.  vti,  8).  Equidem  adesse  pntesl 
in  aiiiis  falsus,  analaugnit  absconditus,  unnutis  inu- 
tilis,  vailamerii  laudabilis,  etc,  sed  pro  ea  eiiain 
airzeis,  anataugns,  unnuls,  vailamert  adliiberi  poluit; 

i)  l  flnale  deest  in  hrains  muudus  Mih.  vin,  5, 
oljakuiu  aluMnis  Rom.  xi,  24,  giiiuains  socius  Rom. 
xi,  n,gafaurs  modeslus  Tim.  I,  iii,  2,  andanems  ac- 
ceplus  Lnc.  iv,  24,  brukt  utilis  Tim.  II,  iv,  1 1  (bleips 
benignus  Luc.  vi,  56;  Tit.  i,  8),  nec  iion  et  ubi  vo- 
calis  louga  vel  diplnhongus  in  radice  prxcedit,  ut 
sunt  :  aups  deserlus,  riurc  corrumpihilis,  selt  bonus, 
tkeirs  iiianifestus,  vops  accepius,  vailamert  lauda- 
bilis,  anasiunt  visibilis,  analaugns  abscondilus,  an- 
dnseis  abominabilis,  skanns  pulcher,  ufaips  juralus, 
b^reks  periclilans,  anahaims  domeslicus,  afliaims  pe- 
!-■  grinus,  ileipt  saevns,  knurs  gravis,  unqeps  incfla- 
uilis,  speds  tardus,  alevs  olivarius,  usgruds  segnis, 
reikt  rex,  princeps  ; 

c)  I  vcro  in  ei  dilatatur  in  alpcis  senex  Joan.  iii,  4, 
vilpeis  agrcsiis  Rom.  xi,  17  :  quod  fil  eliam    prjecc- 

Patrol.  xvm. 


970 


dcniibtisduabtisconsonanilbiis,  qiiarum  prior  Kuuicia 
est,  ul  (airneis  senex,  avztis  falsus,  mildeit  nmllis, 
tcner,  ingardeis  inqnilinus.  Eadem  lerminatio  rtiam 
prnl.abililer  adhibetnr,  quemad.nodum  in  substan- 
livis,  ubibrevis  syllaba  formativa  praeccdil,  ex.  gr.: 
framapeis  alienus,  qua  de  re  lamen  non  exsut  ar- 
gnmentum.  Denique  dubium  esl,  ulruni  daupitblen 
vel  daitpubtis  mnna'is  dicendum  sit; 

d)  Radice  voclice  finita,  vocaiem  inter  et  termi- 
nationem  j  immiititur,  ul  in  niujis  novusCor.  I,  v,  7, 
ubillojis  malefactus,  fullatojis  perfeclus ;  vel,  cum 
vocalis  radicalis  est  i,  lioc  et  i  lenninalioi.is  in  ei 
commisccniur,  ut  in  freit  liber  Cor.  I,  vn,  21,  22. 
Sicut  niujis  ctiam  umlarleijis  infimis  spectandum  esl, 
modo  Eph.  m,  8  leciio  sit  legilima. 

e)  Necnon  quando  syllaba  rad.calU  brcvis  csl  simul 
et  consonantice  finita,  idem  j  lerminationi  pra?po- 
nilnr,  ul  in  safcjis  liligiosus  T;.n.  I,  m,  3  (nisi  hoc  sit 
siihstaniivum),  warjis  quis  Luc.  ix,  46;  sic  insuper 
in  atjis  .ili.is.  grindafrapjis  pusillanimis,  samafrapjis 
unaniiuis,  uukarjis  incmius,  unsibjis  ioiquus,  gavitjis 
volens,  midjis  medius. 

2)   Neutrum  : 

a)  Quce  adjecliva  in  misculino  i  rejiciunt,  iioc 
eiiam  in  neu.ro  cnmmuniter  expuiigiint,  ex.  gr.  : 
hrain  Mth.  vin,  3,  analaitgn  Mc.  iv,  22,  unsel  Mili. 
vi,  25,  attdasel  Luc.  xvi,  i.'>,  yamaiit  Rom.  xiv,  14, 
andancm  Luc.  iv,  19,  bruk  Tim.  II,  n,  21  ;  allameii 
occurril  cti.iui  vailameri  Phil.  iv,  8,  unile  masciiliiium 
vailameris  concludi  polest.  Anasiunt  Skcir.   II,  d  ex 

31 


371  GmUBATICA  GOT 

novis  Casiillteux.  invoti^.iiionibus  lalsa  cst  leclio 
in  umjjiMii  i:oiiverlcnil:i , 

b)  Qu:e  iu  mastulino  in  m  ilesiiiunl,  neiilrum  in  i 
f.iriuaut,  ul  m.'/ii  Mc.  i.  6,  li.  I.; 

<•)  Quae  t.ndein  radicalci»  syllabam  brevcm  v.-l 
vocillce  Dnitan  habem,  non  nisi  plcna  forma  -jaia 
proti.iiliier  gaudenl,  ul  mu/ola  Mlli.  i\,  17. 

3)   I ■  i hiiiuiii  : 

■)  Qu.e  in  matculiiio  ei  neu:ro  i  re>iciiH.t,  femi- 
uimiui  in  exemplis  s:illem  prxsemibus  masculiiin 
conveniens  habenl :  utt  Cor  I,  int,  i,sl;eirs  Skeir. 
IV,  b,  brulu  Tin».  I,  iv,  8;  Skeir.  IV,  b.  F.uma  Bo/ji 
Cor.  II,  ii,  15,  ad  iusiar  substaiii.vuruiii  cflormai.., 
unica  esi  cl  fors:in  librarii  negiigeiiiia  orla ;  ul  ut 
eat,  masealiouffi  tafm  Eupponendwa  csi,  ad  qund 
fcin.  vopi  eoilem  modu  reiortur,  ai.|ue  neutrum  rai- 
lameri  ad  vailameris.  Quoad  iuttiia  Koni.  vn,  8,  irre- 
gulariter  consiructimi  esse  itiic.iiadmodum  enJcm 
t-uco  nimamls  (pro  mmandei)  constit ; 

t>)  Alia  liujusdecliiiatiotiisadjccliva  lermiuationciii 
-;.i  probai.iiiier  babnermit,  i|uod  laraen  |iro  s  lis 
uiuja  Joau.  im,  31.  (acc.)  ijuvilju  Cor.  I,  vn,  12  <l 
frija  Rom.  vu,  3  cerliim  esl. 

<  Annolaiio —  Noauullorom  vocabuioriiin  declina- 
Ka  indelerminaiar,  ai  mrknit  Tim.  I,  m,  5,  nnatrluai 
Tim.  li,  III,  2  ;  unmiltljai  Tmi.  II,  III,  3,  fiiupvamild.n 
Uoin.  xii,  Hi.  i 

§  100.  3.  Forim  radn-alis  -u  :  tlMXDV  durus. 

Occurrit  lanlum  iu  noininativo  sing.  raasc,  fem- 
ci  neulr.  ct  in  accusativo  sing.  neuir.,  cxleris  ca- 
sibus  ex  forma  radicaii  t  formatis,  sic  : 
Singiilaris. 
Masc  Neutr.  Feni. 

Nmn.         hordus  liardu,  liardjutn        hardits 

Acc.  hardjana        Uardu,  ht.rdjaia        liardja 

l>at.  hardjanimu     hardjamma  hurdjai 

Cen.         hurdjit  hardjn  hurdjaiios 

Pluralis. 
Nom.         hardjui  hardja  hardjvs 

Acc.  hardjans         harttju  hardjos 

Uat.  hardjmm         hnrdjaim  hurdjaim 

Gen.  Iiardjaite        hardjaizt  hardjaizo 

Sic  declinantnr :  aggvut  arctus,  aglus  diflicilis, 
laushundus  vacuus,  lirnisjus  ddicalus,  plaqut  lcner, 
oniiruj  inansuetus,  manvut  paratus,  tulyus  stabilis 
filufttihus  mullivariiis,  Jmursus  aridus. 

B.  CONS0NANTIC.4  DF.CI.INATH). 
101.  Forina  radicalis  -a  i 
Singulans. 

Masc  Neutr.  Feui. 

Noiii.  voda  ,jodo  aodo 

Voc.  goda  godo  „,„/,, 

Ace.  godan  uo.iu  godvn 

IVat.  godin  aiWiu  godou 

Gen.  aedmi  godins  go4tns 

ritiralis. 

Nom.  godans  godona  godoni 

Voc.  aodaiu  godo,ia  apdeiu 


inCit.  lincc^:.  sji 

Acc.  godans         godona  godont 

Dat.  uiiuViiii  gvdam  tjodom 

Cen.  gndaue  yvaam-  uodono 

Ko  modii  declinautur  adjectiva,  qitoruut  radicalis 
lorma  i-  vcl  -u  liabet,  adduo  laineu,  quod  /  termi- 
nauoni  prap  inaiiir,  ex.  gr.  :  uiuja,  ni«jo,  niujo  ; 
hardja,  hurdjo,  hurdjo. 

Plurima  adjectiva  in  consonaniica  lanium  forma 
occurruiil,  ex.  gr.  •  usfuirina,  unfaiiina  iiicul|atus, 
usiieiio  gperans,  us/H.ia  perlcrriliis,  uthaitia  paupcr, 
nlafwba  indigens,  inops,  unvila  inscius,  (ultaiitu 
perfeetus,  Ingardja  iuquilioiu,  usgrudja  seguis,  m- 
kurja  incuiius,  tvnltavairpja  mor;i  proslmus,  no- 
lihundus. 

«  Miuoiaiio.— Ab  iiiiiaAn  onicu?,  feniuiinum  ainono 
irreyulariler  edbrinaiur.  > 

ADJECITVOKUM  GKAIICS  INTENSIVI. 
§  102.  Qui.modo  adJHctivoruiii  efliciautur  gradn» 
inteusivi,  nl.i  de  v,  calmlorum   fonnaii.me  quoesiiiv 
eiii,  cvplanabii..    ^ij.  §  \^)t    corum  nunc   decli- 
natio  mibis  c ■ .  i.intom  exponeii  'a. 

1)  Coinparuiivus  semper  consonantice  flevus,  bi 
iuasctilino  tl  neulro  ad  inslar  adjcciivorum  prim.tr 
declinationis,  in  feiuinino  auieni  ciun  lerrainalu.iii) 
ei,  ut  subsuntiva  munagti,  elc,  jiuta  sequens  para- 
digina  declinalur : 

Singiilaris. 
Masc  Nentr.  Fem. 

Nom.     managita  mananito         mnnagitei 

Acc      managizan         managizo  manajitei>r 

Dal.       munagiziii  mana<iizin        mjnagitein 

Cii.      managizins        managizins       managiteins 

IMmali,. 
Nurn.     managiznm        mnnag-zona      managiteins 
Acc       mnnagizmis       mar.atjzotia       SWSSMieskm 
Dat.       wanaijizam        managizam       mnnagiteim 
Cen.      muH,.oi:.«e        managiiane      managiteino 
Veierea  eomparaiivi  ( §  151)  in  -uma,  m  mtlsima 
alltor,  a/li(m<j  ulcmus  {hinduma  posiremus),  hleiduma 
Ikvus,  iftnmu  scqueiis,  innuma  intimus  (jpedtuna  ul- 
Himis\  rraau  prior,  primus,  consoiiauikani  tantuin 
formam   haeent  ct  femininuin  cum   icrminatione  ci 
paritei  efformani,  sic  ex.  gr.  :  fruma,  neutr.  frumo. 
feui.  fiumei,  etc 

2)  SapeWaium,  q„i  leriuuiationcm  iti  baU  i . 
sivc  focalice,  sive  consonainicc  flecii  poteoi  ei  ai 
iiormaiu  a.ijtclivoriim  prini*  decliuationis  oiuuiuo 
iloclinatiir. 


PAUTICIPIORLIM  dlclinatio. 

§  103.  Ad  adjcciiva  quidem  habiu  forina  referuo- 
lur  pnnici|iia ;  cum  autem  in  detlinatione  quanlam 
prxs.feiu.it  particularia,  eorum  liic  meminisse  uc- 
eessura  est, 

Jam  vcro  pirticip.um  dtipk-x,  aciirura  sciliret  et 
paMlvum;  passivum  sulem  duabus  gaodct  ftarsak, 
pruul  nd  verb.nn  priuris  vel  duaram  postenoru... 
eoiijugaliomim  perlincl.  Pani.ipium  acl.,  si  iiomina- 
tiviim  et  vocaiiYum  sinb'.  ...asc  cv  ijias,  cousouau- 


SJ3                                                           Dl 
tice  lantum,  participium  auiem  pass. 

;  declinatk 

tam  voralice 

>ne  N 

Acc. 

l  'MKRM.IS. 
gibandam                  ijibandona 

07 
gtbandeint 

qnant  cnnsonaiitice  dccliiiaium  occurrii. 

Auimadversn 

Dat. 

gibtmdam                     gibandam 

gibandeim 

insnper,  «pK.il  | 

lariicipinni  Bct.   addita 

lerminalione 

Gen. 

ijibnndnne                  gibandane 

gibandeino 

«,  ad  insiar  comparativoruiii  (§  102,  1 

1)  feuiininum 

2.  rARTICIPIUM  PA3SIVUM. 

"tformet. 

II.    CONJUCATIO    1'KlliR. 

t. 

PARTICiriUM  AtTlVUM 

1. 

aa.  Vocalica  : 

Singularis. 

Masc.                   Neulr. 

Fem. 

Mafc. 

Neutr. 

Kein. 

gtbons                    gibnn 

tjilhina 

NoiU.  ijibund*,  y 

banila          gibainio 

yirundei 

bb.  Consonantica  : 

V()c.  giband* 

yibando 

gibandei 

gibanu                    gibano 

gibnno 

Acc.  gibandtin 

gHxindo 

nibandein 

b.  comucatio  POSTexioit. 

Dal.    gibandim 

gibandin 

gibandein 

aa.  Yocalica  : 

Gcn.  gibandins 

gibandini 
Pluralis. 

ibandeint 

*o/.i/i5                      soKi}> 

bb.  Cousnnantica  : 

tokida 

Nom.  gibandans 

gibandona 

gibandeins 

fokida                     tokida 

tokido 

Vnc.  gibamlinis 

gibandona 

gibandrins 

<j  n;f 

IfOre  :id  <•(  Inoiuni  Ollilliuo  ftcc  lnnliir 

III.  DE   NDMERALI. 

a.    CAftDINALM. 

§  104.  Tres  prlores  cardinales  nnmeri  prorsus  sunt 


ilcclinahiles,  ca  teri  aulem  aj  t9  in  genilivo  tanlum, 
vel  ubi  substanlive  usurpanlur,  in  (Jalivo  flectunlur. 
I.  decadibus  20  ad  60  oinnes  suos  casus  liabent,  re- 
liquae  vero  indeclinabiles  remanent,  hecaiontadihiis 
»'i  clliliadibus  iieruui  flectendK 

Mase.  Neuir.  Fcm. 

1  aiiu  oin,  aiuaia  aina 

ut  adjectiva  regulariler  declinatur,  nnde  ctiam  in 
plurali  occurril  signilicans  unicus  Luc.  vi,  4. 


Masc. 

Neulr. 

Fem. 

2  Noiii./imi 

tva 

(110* 

A>  c.  /n«ii* 

Iva 

/110« 

Ibl.     tviiim 

Ivuim 

tvuiin 

Cen.  teaddje 

(tvatldje) 

(Ivaddjo) 

5  Noni.(/ir«i) 

prija 

(b 

reis,  prijos) 

Acc.  ptius 

prija     pr 

ins 

Liic.  ix,  53. 

Dal.   jirnn 

pritn 

Gen.  prije 

prijc 

{Pr>j°) 

l  Nom.  aec.  fidvar,  dat.  /../.  orim  Mc.  II,  3. 
5  funf. 
0  siii/it. 

7  sibun. 

8  ohtau. 

:l  Nom.  acc.  miin,  gen.  uinne  Luc.  xv,  7. 

10  tnihun. 

tl   Nrnn.  acc.  ainlif,  dal.  aintibim  Cor.  I,  xv,  5. 
»2  Nom.  ace.  tvnlif,  tvutib,  dal.  tvnlibim  Mc.  iv, 

10;  xi,  tt,   gen.  tvulibt  Mc.  v,  42;  Luc. 

viii,  42;  Joan.  VI,  71. 
13  (prijatai/mn). 

1 1  ftdiorluihiin. 

15  Norn.  acc.  fimftaihun,  ilal.  fimftaihunim  Joan. 

xi.  18. 
20  Ivailigjus,  dai.  (vnlmiiaum  Luc.  xiv,  31. 
3(1  (preistigjus),  acc.  prinsliguns  Mtli.  rxvn,  5, 

gcn.  prijetigive  l.uc.  III,  25. 
40  fidvortiyjus,  aec.  fidvorligitns  Mc.  i ,  13  ;  Ln*. 

iv.  2;Cor.  II,  n,  24. 


50  ftmftigjut,  aec.  fimftigunt  Luc.  vn,  41 ;  ix,  11. 

Joan.  vin,  57  (fimiiguns  Loc.  sn,  6). 
60  stiilisligjus,  dat.  taihtltgum  Tnn.  I,  v,  9. 
70  silmiUehund  Luc.  x,  17,  acc.  sibuntehand  Luc. 

x.  I. 
S0  alitauleliuitd . 
90  niunlehund  E-dr.  II,  1«,  acc.  rti«n«ftund  Luc 

xv,  4,  gen.  uiuntehundit  Luc.  xv,  7. 
100  lailiunlailitind  ('.ailiuntehund). 
200  iriihundn,  dai.  ivaimhundiiin  Joan.  vi,  7. 
500  prijahuitda. 
500  fimfhundii,  dat.  fimfhundam  (fifhundam)  Ci.r. 

I,  xv,  6. 
900  niumliundn. 
tiiOO  pHsumii,  leiiiiiiiiium  esl  et  scmel  (Esdr.  ii,  151 

nenlruin. 
2000  H)o.i  pusundjiit  Mc.  v,  13  el  (M  putundja  Esdr. 

ii,  l.i. 
5000  •g1  pusundjos  Esdr.  II,  55. 
4000  /SaVor  pusundjos   Me.  viii,  0,  dal.  fidvor  pu- 

snndjom  Mc.  vtn,  20. 
5  00  fimf  putundjot  Luc.  i\,  14;  Joan.  vi,  10,a,',r. 
/iii./  pusundjos  Skeir.  VII,  b,  dat.  fimf  pu 
sundjom  11«-..  vm,  19. 
10000  (aiftun  pHtundjos,  dat.  (oi/ivn  pusundjom  Llie, 

«iv,  51. 
20000  tvailigjus  pusundjo  Luc.  xiv,  31. 

<  Annotatio. — Pro  bino  nuiuerodaturinsiiperdeier- 
iiiinaium  6ai  uierquc,  ambo,  cnjus  scquenies  occur 
riint  rorin.v  :  Masc.  neni.  6«i  Luc.  vi,  59;  Eph.  n,  14 
acc.  bans  Eph.  n,  16,  dat.  baim  Luc.  VII,  42  ;  neutr. 
nom.  ba  Liic.  I,  6,  7,  arc.  ba  Luc.  v,  7.  Ejus  sequi- 
vnlcns  bajops  reperiiur  tanlum  in  nom.  Luc.  v,  38; 
Kph.  11,18,  dat.»ajo/Jumllili.  ix,17;  Skeir.  II,  d;  III, a.i 

b.    OKIHNAI.IA. 

§  105.  Ordinales  nuincri  cnnsnnantice  declinantur, 
cvcplo  secundo  anpar,  neulr.  anpar,  fem.  anpara. 
F,  e;cleris  occnrrunt  lantnrr  primus  fruma,  ncutr. 
jrinno,  fem.  frwnei  (vid.  §  1C2,  2),  cujus  venitetiam 
superlativus  frumisis,  sive  vocalice,  sive  consonantice 


nr, 


ad  Instar  alioram  uiperlaUvoram  declioaiui ;  lorlim 
hridja,  sexius  toihtla,  oeirmis  ahtada,  uonui  nnmdu, 
tleeimui  tidhuitila,  quintus  decimui  fimftataihuiidu. 
QtnrtM  auicm  fitinrta,  quiutui  fiufta,  Mptliuui  >>- 
t-unda,  etc,  probobililor  essei. 

C.   DISTiUllliTIVA. 

Tvdhitui  binus,  vocallee  declinatur.  l>e  ealerii 
ilislribuiivii  decst  argumenujui. 


CRAMMATICA  GOTIIIC/E  LINCUAl  9T0 

(1.  M(  LTIPLICATIV  ». 

Uulllplicaiivo  ainfaipi  simplex,  fulttrful[>t  Quatrti- 
plex,  eic,  aliorum  idjectivorBrn  id  iusiar  fleciuntni , 
tle  eorinii  (ormalione  vid.  §  1G8. 

C.  ITKRATIVt. 

IV  espreaill  iteralivil  uinammu  senicl,  tvaim  im- 
l>am  liis,  cic,  vid.  Synlaxiiu. 


IV.    DE    PRONOMINE. 


A  PHONOMINA  PHRSONALU. 
§  100.  Pronomina  personalia  nutlius  suut  generis, 
excepta  teriia  persona,  cuicum  reQcxivo  sine  genere 
etiam  aliud  cum  genere  concedilur.  Nec  non  el  pro 
pcrsonali  pronomine  prater  singularem  el  pluralem 
numerum  datur  dualis,  qni  in  substantivis  ct  adje- 
ttivis  exsolevit. 


exivuni. 


tik 

SIS 

seina 


aa 

.   pronoukn 

SINE    GBNERE 

Singularis. 

\ 

persona 

o 

personn.        rcf 

Nom. 

tft 

/m 

Voc 

— 

/>B 

Acc 

mik 

puk 

Dal. 

mis 

l>us 

Gen. 

meina 

pehta 

Dualis. 

Nom. 

trit 

(jw) 

Acc 

uykis 

igqit 

Dat. 

ugkit 

igqis 

Gen. 

ugkar 

a< 

igtiara 

Pluralis. 

Nom 

veit 

jus 

Voc 

— 

jut 

Acc 

unl,  untii 

ixvis 

Dat. 

umis. 

ims 

i:vis 

Gen. 

unsara 

iivara 

<  Aunotatio  1.  — 

Loco 

ugkis  occurnl  ci 

opocopata  ugk  Epli.  vi,  2-2,  nisi,  quod  csl  probabilis- 
simum,  propier  ist  sequens  similHudine  dceepius,  li- 
lir.irius  ii  iilud  omiseril. 

<  AnnolatioS. — Qtmd  Uvo  ugkit,  igqis  etiam  uggkis, 
iggqis  scripium  sit,  vid.  §  40,  5,  de  lcclione  autcm 
inqit  Lnc  xix,  5t,  vid.  etiam  ibid.  annoi. 

•  Aiuioiaiin  3. —  Foroiaj  rcflexivi  n»n  :id  singula. 
renitanlum,  sed  eiiani  ad  dualem  et  pluralem  nume- 
tum  inserviunt. 

<  Anitotalio  4. —  Divcrsaj  formac  uni  ct  misij  in  co 
inier  se  discrepare  videntur,  quod  uniti  prlmiiiva 
forma  sil  pro  dupKcl  casu  inserviens,  deinde  in  uus 
delracla,  h  poiissimum  sub  ca  specie  in  accusativo 
usurpata,  sive  quia  hic  casus  eliam  in  lubstantivis  et 
adjecli  Isdativo  brcvi  >r  cst,  sivc  pro  aha  ratione.  » 

bb.    PRONOMEN  CUXI  QENBKB. 


Fein. 

si    ca 
ija 


Singu 

Isi  IS, 

Masv 

Neulr, 

Nuin 

ii    ii 

Ua    id 

ACC 

iae 

n,i 

Oal. 

iminii 

Gen. 

IV 

Noui 

>it 

Acc. 

iiia 

Dal. 

int 

Gen. 

vte 

txat 


Qjot) 

ijos 

fiu 

tso 


I! 


tninia 
is 
Pluralis. 

ija 

m 

iin 

(iw) 

PQSSKSSIVA. 

§  107.  Suam  formani  posses>ha  a  genitivo  pcr- 
sonaliuni  pionoiiiinum  rautuontur  (§  152),  et  siettf 
adjecliva,  lieet  vocaliee  tauium,  dcciinai.tur. 

1.   PERSONA. 

Singularis. 

Masc  Neulr.  Fem. 

Sing.  noin.     meins  mein,  me.uaia  mtina 

voc       mcins  mein  meina 

aec.       nutn<mn  mein,  mcinata  meina 

dat.       meinamma       meinamma  meinai 

gen.      meinis  meinit  meinaiiot 

Plur.  mim.     meinai  meina  meinot 

voc       metUAJ  meina  meinos 

acc.       meiuant  mcina  meniis 

dai.       meinotm  nuinaim  mtinaim 

pen.       memaite  meinaite  meinuUo 

Dualis. 
Nusquam  occurrii  :  uijkar,  ngkar,  ugkara  sonarct, 
Pluralis. 


Sing.  noin. 

voc. 

ace. 

dal. 

gen. 
Plur.  nom. 

voc. 

acc. 

dat. 

gcn. 


Sing.  nom. 

acc 

il.il. 
gen. 
IMur    noin. 

aec. 
dat, 

gen. 


MIVI 

must 

unturaaa 
untaramma 
uitsans 
unsiirni 
unsurui 
umurans 
unsarniiii 
unsaraiie 
9 


miinr 

unsar 

untar 

unsurumma 

nnsuri.i 

wiiara 

un  t.iit 

unsuia 

unsaraim 

uiis.nu  le 


Masc 

[>eins 

peinana 

lieiiiiiinmu 

Peiuit 

/•li/Kii 

[iftnans 

fttiatin 

btintt 


PERSOfl  \. 

Smgularis. 

Neiitr. 
j  .  i,  beinata 

[hin,  [>ei:..lti 
[leiiiaiuiu.t 
[>tinit 
peitn 
i 
miH 
•■ 


unsara 
uiiniru 
unsaru 
uutarai 

unturaii  > 
uusuroi 
KllSi:r.,i 
HHsrtiox 

Huaoruiui 

unnirut-J 


Kiin. 
peina 

hmua 

/ifiniii 
.'•cnun 
[leinot 
bti»»» 

/l,l'IUIil) 


977 


DE  DECUNATIONE  PRONOMC-i- 


978 


Dti 

nli-. 

Sing.  nom. 

igqar 

i  ri'<r 

igqarr. 

Uccurrit  tantuin  in 

dal 

ivo  sing.  fcm. 

igqarai  Mtli. 

ix,  29. 

riuratic. 

Si»g    noui. 

iziar 

itrar 

izvara 

acc. 

izvarana 

izvnr 

ixvara 

dat. 

ixoaramma 

izvaramma 

izvarai 

gen. 

ixvaris 

izvaris 

izvaraizos 

1'lur.  nnin. 

ixvarai 

izvara 

ixvaros 

acc. 

izvarans 

izvura 

tzvaros 

dat. 

izvarann 

ixvaraim 

ixvai  aim 

gen. 

itvaraixe 

izvaiaixe 

izvaraixo 

3. 

ptnsoNA. 

Miu.    Illllll. 

deest. 

ucc. 

seinana 

scin,  seinata 

seina 

dat. 

scinamma 

scinamma 

seinai 

gen. 

seinis 

seinis 

seinains 

Cliir.  iioiii. 

deest. 

acc. 

seinuns 

teinu 

se:no* 

dat. 

seiuaim 

seinaim 

seinaim 

gen. 

seinaize 

seinaize 

se  nnizo 

«  Aiinoiatio  I.  -  Loco  nomii  ativi pronominis  pos- 
sessivi  3  pers.  genitivus  proo  minis  pcrsoualis  usur- 

jiatur,  vid.  Syniaxim. 

«  Annotalio  2.  —  Ab  unsar,  izvur  (et  probaljil  ter 
eiiam  ab  ugkar,  iijqar)  plena  forina  neutri  {unsarata, 
Etc.)  nu«quam  reperitur.  i 

C  DEMONSTRATIVA 
§  108.  Demonslraliva  sunt  sa  l ,  sah  liic,  jams  u1?, 
It  s  i-,  samr.  idein,  silba  ipsc. 
«.  sa  o. 
Singularis. 

Neulr.  Fcin. 

[•ata  sa 

[tuta  f.o 

[lamma  jiizai 

pis  pixos 

Pluralis. 

po  pos 

po  pos 

pitim  fjaim 

pixe  pizo 

«  Annntatio  1.  —  Neulrum  pata  anie  ist  voealem 
fuialeni  coniinunilor  rejicit  :  [nt  ist  Mc.  vn,2;  Joan. 
vi,  29;  liom.  vn,  18;  tx,  8,  9;  x,  G,  8;  Cor.  1,  i\, 
5  ;  Philem.  12. 

«  Annotatio  2.  —  iliijus  pronoininis  dalur  insuper 
lorma   instrumentalis  pe ,    quae    lantummodo   anle 
comparativnni  (Skeir.  IV,  d)  et  tanquam  pars  parii- 
cularutu  dupe  ei  bipe  oceuriit.  » 
,:.  sa/i  liic. 
Iloe  prnnnmen  ex  praecedenli,  addilo  uli  enclilico, 
derivai,  st\|uenlii]ue  niudo  declinatur  ; 
Sinjularis. 


M.isc. 

Nom. 

sa 

Acc. 

pnna 

D.H. 

paama 

Cen. 

pis 

Noin. 

pai 

Acc. 

pans 

D  t. 

[itiim 

Gen. 

pixe 

M:iSC 

Neulr. 

Fem. 

Nnni. 

sah 

patuh 

S'./l 

Acc. 

panifi 

jialuli 

polt 

Da:. 

pantmuli 

pantmuh 

pizaili 

Gen. 

pizuli 

pizuh 

pitoiuh 

Noin. 

Illllll 

Acc. 

paniull 

Dat. 

pnimiili 

Gen. 

pizeli 

Piuialis, 

poh  puzuh 

puh  pozuh 

[laimuh  paimuh 

pizeh  pizoh 

y.  jains  ille. 
Ut  a.ljectivum,   licct  in  vocalica  lanlum  declina- 
tione.  regulariter  llectitur. 

o.  hii  is. 
Hoc  pronomen    ad  demonsirandum    tcr.ipus  tan- 
tuminndo   usurpalur  in   sing.    acc.   niase.  (Iiina)  et 
neutr.  (Ai(o)  et  dat.  masc.  (Itimma). 
e.  sama  idem. 
?.  silba  ipse. 
Utrumqiic  pronoracn  ailjectivorum  ad  inslar  con- 
sonanlice  decliuatur. 

D.   RELATTVUH. 

§  109.  Hehiivum  ex  panii  ulis  izei  el  ei  elTormaiiir, 
quarum  prior  po-i  subsianiiva  vel  demonslraiiva  ali- 
siiltile  ponimr,  poslerior  vero  tanquain  enclitica  ail 
prononiina  personalia  (ifcei  Cor.  I,  xv,  9;  II,  x,  1  ; 
Tim.  i,  i,  15  ;  puei  Rom.  X'V,  i;  putti  Mc.  i,  1 1  ; 
Luc.  in.  22;  pukei  Mr  i,  li  in.ir;<.,  juxci  Luc.  r.i, 
15;  Cor.  II.  ui,  10;  (ia!  v,  i;  Fpli.  n,  13,  17; 
Tliess.  I.  ii,  15,  izviiei  Gal.  ttl,  1)  el  ad  dcmonsira 
liviiin  nppenditur ;  porro  relativum  sequcnli  modo 
ili  clines  : 

Singularis 


Masc. 

Ncu.r. 

Feni. 

Nom. 

saei 

patei 

soei,  sei 

\cc. 

panei 

pulei 

poei 

Dat. 

pammet 

jiammei 

pizaiei 

i.en. 

pizei 

Pl 

pixei 
nralis. 

pizoxei 

Nom. 

paiei 

poei 

poxei 

Acc. 

panzci 

poei 

pOZ'l 

Dat. 

paimei 

paimei 

paimci 

Gen. 

pizeei 

pixcei 

pizoei 

«  Annoiaiio. — Pn  nominativo  sing 

.  fein.  fornia  sn 

communior 

nccurril 

,  legitnr  lamen  soei  apud   Lur, 

viii,  43;  Jn.iii.  xi,  2 

;  Cor.  1,  vii,  15; 

Tim.  I.v.  :..  • 

E.  INTrJRROGATIVA. 

§  1   1 

9.  « 
Sinj 

.  uas  quis  1 
gularis. 

Masc. 

Neutr. 

Feui. 

Nom. 

was 

wa 

liti 

Acc. 

wsua 

wa 

110 

Dat. 

Wtimma 

wamma 

wizai 

Gen. 

wis 

wis 

(wizos) 

Pluralis. 

Nom . 

(wai) 

(wo) 

(iros) 

Acc. 

(wans) 

(•■oo) 

(wos) 

Dat. 

(icaim) 

(waim) 

(waini) 

Gen. 

(wze) 

(wizr) 

(wizo) 

«  Annotatio  1. — lli 

ijus 

pTonominis  a.lei-i  lorroa 

slrumentalis  we  apud 

Mtli 

.  v,  47:  vi,  2 

o,  51 ;  Me.  iv, 

30;  ix,  SO; 

Lnc.  vii. 

51, 

elc 

«  Annotalio  2. — Formx  plurales  eo,i 

lidem  ii< >:i  oc- 

currunt,  sed 

ex  imleii1 

lilO 

w.nuh  parlitn  supplen  pos- 

»7»)  CIUMUATICA  COTIIIC*  LINGIJ/E 

•  inii,  aceusauvus  fern.  icmwi  1  lu-b-.  I,  iv,  s  in  HMir- 
joj  pariter  e>l  emendandus.   > 

p.  waftar  uler  T 
Occurril  lantum  in  uomiiialivosing.  majc.  ei  neulr. 
ci  -ii  iii  iinMi  dcclinauduin  essei,  uli  ex  compofjitis 
waparuh,  ainwtiharuh  coiu  ludilur. 
y.  warjis   quisnam? 
Warjit,  neiilr.   rarjnfn,   fein.  tcarja  (Mc.  Ill,  28) 
ail  iioriii.ini  iii u ii»  l§  9'J)  oiniiino  tleclilur,  ex.  gr. : 
inusc.   sing.   acc.  warjnua  Joan.  \m,  22,  dat.   war- 
j.inima  Mc.  xii,  25,  gen.  Nxir/it  l.nc.  xx,  53;   p'nr. 
wom.   toarjai  Juan.   vi,   04,  acc.   waijaus   Joan.  Xlil, 
18  ;  ueuir.  siug.gen.  warjii  Joan.  x,  ">i. 
F.  INDEKINITA. 
§  ill.  (i.  itim*  quidam. 
Kegulariler  llcctitur  :    ueulr.  tun\,  lumula,   feni. 
:uma,  elc. 

p.  ainthun  nllus,  aliq-iis- 
Singnlaris 
Misc.  Neulr.  Klii,. 

Nom.     aiutlt  tii  ainhun  aiuohun 

Acc.       eiwiiihuH  ainhun  atnohiiH 

bal.       iiniiiimiieliiiii     amummtkuu   ainaihuu 
Ceu.      ainithim  a.nithun  (ainaiiosltun) 

1'luralis. 
Deesl. 

y.    waslfan    (piispiaui. 

Mun  occurril  nisi  in  nominativo  sing.  mase. 

o.   tiils  omnis,  lnius. 
Uladjeciivum  regulariter  fleciiiur. 


•JKO 


C.     UIUil.ll 

<|iii 
Sm 

libel,  qi 
gnUrU, 

fcumquc 

Masc. 

Neulr. 

Few. 

Noui. 

wutuh 

Wttll 

uoll 

Acr. 

ir.iniift 

Itull 

woh 

Dal. 

ICliHliJli/l 

wtimn 

eh 

[w.tuih) 

Cen. 

U'Ullfl 

wiiuh 

(wiiotult) 

ln   plurali    niiiuero  reperitur  laniuiu  acetibaliviis 
masc.  wanzuh  Mc.  vi,  7  ;  Luc.  x,  I. 

Kodem  modo  dcclinaiur  siyiiiftcaiione  a.*quivaleiis 
Jiiswatuh. 

$.  waparuh  i  tiTvis. 
Occurril  tanium  in  dalivo  sing.  matse.wajinraiinneh 
Skeir.  V.  d. 

I ■  oilem  iiiodu  Ueclilur  uinwajiarult  eamilciu  liabeus 
signilicaliuiiem. 

n-  warjizuh  quisque. 
Singnlaris. 

Neulr.  Fein. 

warjatvh  wurjolt 

warjaioh  waijoh 

warjammeh        [warjaih) 
warjuuh  (warjwtoiuh) 

1'liirali». 
Deest. 
Sie  declinator  ainwarjisuh  uuusquistiue. 

G.   CORRELATIVA. 
§  1 12.  Corrclativa  sunt  wileiks  qualis,  sraleikt  lalis, 
welauds  quain,  qtiantum,  tsalauds  lam,  laniuiii,  qu« 
sicu!  adjectiva  regulariter  fleclunlur. 


Masr. 

Nom. 

IC.IIJ  Zull 

Acc. 

II'U1  jtlltVll 

Dat. 

warjitmmeh 

Gen. 

warjiiuh 

B. 


DE   COIVJUGATIONE. 

(Vwl.  Grafe  dc  foniet  dibili  conjugalione  in  IV- 
Iropolilano  (  St.-l'eler>bourij)  Btiltetin  tcienlifique, 
1837,  ii*  15.) 

§  113.  In  cojijiigatione  pers><iia,  numerus,  modos, 
tempus  et  genus  sunt  examinanda. 

Pertona  rl  nnmerut  iriplex;  nani  prxler  sin^ula- 
rein  et  pluralem  vcrbo  est  icsuper  dualis,  cui  lameu 
lertia  pcrsona  non  subjicitur  (vid.  §  18?,  2).  Perso- 
oaniin  terminationes  in  prasenti  sequentes  primilus 
fuissc  videutur  :  Sing.  {  n,  2  it,  3  i/>;  Dual.  I  ot,  2 
nU;  Plur.  1  ant,  2  ip,  3  and. 

h.e  adbuc  in  priori(primiliva)  conjugationencfin- 
runt,  varias  inutatiooes  ex  praecedenti  radicis  vocali 
in  posleriori  passae  (§  127).  Prsetcriium  per  ab- 
sonanliam  vel  duplicaiionero  primiius  forniainin  , 
iiiillam  babel  personalem  lerminationem  in  ft-el  3 
personis  sing.;  iu  2  vrro  sing.  I,  in  dual.  Iti,  -  uii,  iu 
plur.  laiidem  i  uin,  2  up,  3  un  affiguniur.  Jam  \ero 
stipra  ( §  32,  4  a)  inomiimus,  qnod  i  1  et  3  persona- 
i  inii  sing.  el  t  persona-  plur.  ex  a  fne.il  debiliiamin. 

Modut  in  verbo  lnplex  :  indicalivtis  ICJIiCel,  otni- 
(iiiiciivus  (sulijunclivus)  et  imperativus  ;  quihus  ailji- 
cias  ut  formas  nominales  iulinitiviiui  et  parlieipiuni, 
boc  uliniw  pra  sua  foriua  ct  siguilicaiionc  inlcr  idjo> 
tliva  lemiltciido  (§  103). 


Tempora  vero  tantum  sunl  dun  :  prxsens  nempe  ci 
prxteritum.  Utrum  in  bairaip  Gal.  v,  10,  tviunjaip 
Col.  lii,  15  el  tiuhaip  Tlicss.  I,  iv,  14  peculiar.s  con- 
junctivi  recenlior  forma  laieat,  dubium  est,  dc  qua 
vid.  §  182,  aonoi.  7  cl  §  I8G,  annot.  4. 

(.iiiu*  landem  verborum  Iriplex  est  :  aclivtini. 
paisivum  e(  medium,ue<|ue  passivum  est  completom, 
neque  inedium  occurrens  uisi  in  nonnullis  frag- 
iiuntis. 

§  114,  Discrepante  significalione,  discrvpal  for- 
najuli  ratio;  porro  trcs  dantur  coojugationes  :  foriis 
scilicel,  debilis  el  mixu,  ex.  gr.  :  vakan,  vakjan, 
taknan — ganahan,  ganuhjan,  ganohnan  —  Jairtan, 
[luursjan,  paursnan.  Jam  vero  forma  radicalis  prim.i: 
seu  forlis  conjugationis  pcr  consonanicin  ,  secundas 
vero  seu  delolis  conjugalionis  per  vocalero ,  lertiaa 
landem  seu  mitta  per  liiteram  n  ad  formativam  per- 
linentero  de»  nunt. 

PrilllSJ  conjogalionis  verba  intransilivim  Mgnilica- 
lioneoi  plerumqve  liabem,  in  ateundara  vero  iran»euii. 
tia  liuiii  iiansiiiva, ex.gr.:  nlaa  tedero, mtjam poajteti 
ligan  j  nerc,  lagjan  jacere,  vuidan  volvi,  randjan  vol- 
ve.re,  verlere,  «ii/i/aH.lsiijy/uii)  merjji,  tagnjan  tnergere, 
frrmnan  uri,  hanjan  urero  ,  hijui»  saiiari,  ua»/ii«  sa- 
uarc,  Anrieututccltnaie.  hntiitjan  buunlure,  'tun  >ur 


381  DK  CONJUGATIONE 

pcre,  rat&jan  cxciiaie, driuian  eadere,  i/rsus/anjacerc. 
llrr  nnan  exire,  urranjan  oriri  faccr  •■  li)  lerlia  vero 
conjugatione  iransilivas  vel  activ;e  priinx  ei  seciiiuiai 
conjugaiionuin  signilicaiiones  evadunt  iieutnc  passi- 
viiateinque  sapiunt,  ex.  gr.  :  bindan  ligate,  bundnuH 
ligari,  yiuton  lundeie,  gutmm  llucre,  dishniupan  dis- 
ruinpcre,  dhltiiaupnan  disrumpi,  Jiairsan  Sicrare, 
Jtaurman  arere ,  fiatiusan  penlere,  fralutnan  peiire, 
lukan  claudcrc,  luknun  recludi, disskieitan  sciiuleie, 
distkritnan  scindi ,  y<iiairan  destrucre ,  galaurnan 
destrui,  skaidan  separare,  tkaidnan  separari,  aukan 
augcre,  auknan  ciescere,  btindjan  csecare,  blindnan 
cccari,  yabigjan  locupleiare ,  gabignan  locupletera 
esse,  daujijan  occidere ,  daujman  mori ,  drobjan  tur- 
barc,  drobnan  lcriere,  (raqistjan  perdere,  fraqislnan 
perdi,  gaqiujan  vi\ ificare,  yaqiunan  vividcari,  qahafl 
f  n  ligare,  yahaftnaii  ligari,  adh  erere,  hailjan  sanare, 
liailnan  sanari,  ufarhafjun  exiollere,  ufarhafnan  ex- 
lolli ,  superbire,  plahsjan  lerrerc,  plaltsnan  lurbari, 
mikiljan  maguilicare ,  mikilnaa  gloriari,  aflaupjan 
icrrcre  ,  afsluupnan  lerreri,  ninpjan  coiroborare, 
stinpnan  corroborari,  gagavuirpjan  reconciliare,  ga- 
gavairpnan  reconciliari,  veihun  sanciificare,  veihuan 
sanciilicari,  fulljan  replere,  (ulinan  repleri. 

§  115.  Tres  conjugaiiones  in  fouuando  prsleriio 
prxscrtim  discrepant,  qiiippe  cum  hoe  in  prima  per 
absonantiam  et  duplicalionem,  in  secunda  et  leriia 
per  propriatn  lerininationem  a<l  radicem  verhi  af- 
fixam  et  ox  forii  verbo  absotulc  existenti  adliuc 
«I -gnosccndam  (§  1-7)  efficiatur.  Secunda  vero  cl 
icrtia  conjugaiiones  iu  eo  inter  sc  discriuiinantur, 
i|iiod  praesens  in  seciinda  debililer ,  id  est  per  vo:'a- 
lem  lerminaliouc  prxpositam,  in  lerlh  veio,  forli- 
ler,  ut  in  priina,  id  est,  per  lermiiiationcm  radici 
verbi  consonantice  finita;  immediaie  prxfixam ,  for- 
melur.Nec  non  in  imperalivo  eadem  adestdiscropan- 
tia  ,  cum  in  prima  ct  lerlia  conjugationibus  conso- 
uantice,  in  secnnda  vero  vocalice  «iesinat. 

Ex  gravi  influxu,  quem  in  loiam  gotbicain  linguam 
absonantia  exercet,hoc  concludcrnJum  est, quod  con- 
jiigalio  a:  sonan-,  id  est,  prima,  anliquissima  sit  ct 
Innge  primiliva.  Cum  absniianlia  etiam  geminatin  a 
prlmxvis  lemporibu*  viguisse  videlur,  qu  e  vero,  ubi 
absonantia  ad  discriiuiuanda  lempora  sulfecit,  exso- 
lcre  potuii ,  aiquc  uou  nisi  exceptionc,  in  lingua,  uli 
iiiiuc  apparet,  cum  absonantia  siimil  usurpari.  Serius 
auiem,  permitienie  sermonis  indole,  paniuiex  noini- 
ualibus  radicibus,  pariim,  auxilianie  absonamia,  cx 
verbis  primx  conjugaiionis,  secunda  ct  lerlia  primain 
uriginem  babuerunt. 

:;  110.  Seq  lilur  tabula  generalis  foruias  conj  iga- 

l.onis  sub  uno  iuliiitu  exhibens. 

I    ACTIVUM. 

a.  Indicativus. 
Praesens. 


9S2 


Si'ij 


-a  (o) 


Pr.Ttcrituai 
forie 


-/ 


-h 


dtbile. 
•  da 

■liiS 

■da 


Dual. 

1 

■OS 

-« 

-  iledu 

•i 

-Is 

■utt 

•  dcdnts 

Plur. 

1 

-111 

-ii  m 

-dednm 

2 

-/• 

■up 

-deilup 

3 

■nd 

b.  ( 

•onjitnc 

-lllt 
livns. 

■deduit 

Sing. 

1 

-au 

(<>) 

-  jll  II 

-dedjau 

2 

■s 

-cit 

-dedeis 

5 

-ai  | 

:«) 

-i 

•  dcili 

Duat. 

1 

•va 

l-eiva) 

(-dedetva) 

2 

-ts 

-eits 

(■dedeits) 

Plur. 

\ 

-ma 

-ciina 

■  dedcima 

2 

■P 

-eip 

dedeip 

5 

-na 

-eiua 

dedcina 

furiis 

c.  1 

inperativus. 

debilis 

^ing. 

2 

— 

-ai,  -o,  «.'i 

Dual. 

t 

-ts 

-Is 

Piur. 

1 

-Hl 

-IH 

2 

■n 

(1. 

Inliniti 

vus, 

-A 

Acl 

-ndi 
forli 

r.  I 

i 

\nlicip 

illlll. 

debile 

l'ass. 

-UIIS 

-Jn 

<  Annoiatio  1. — Dcmulationibus.quaspliirimoiuir 
lortiara  verboruiu  radix  ante  -  peisonap  siog.  ind. 
prass.  lermiiialioncin  patiuntur,  vid.  §  hi,  4,  a. 

i  Anno  alio2. —  Deesl  quaudoque,  sediaiituminodo 
librarii  negligentia,  d  pnnicipii  aci.,  ex.  gr. :  unaguns 
Cor.  I,  xvi,  10  (cud.  A),  oynns  G.il.  u  12  (cod.  II), 
gateipant  Tim.  I,  i,  5  (cod.  B),  vid.  ud  b.  I.,  and- 
hafjans  Mc.  m,  24  vid,  ad  b.  I. 

<  Annotatio  5.  —  Formarum  doalis  non  nisi  raro 
occurrcntium  plures  ex  analogia  tanium  magis  mi- 
nusve  tiiin  deducuntur.  iloc  tamen  animadverles; 

«  a)  fjuod  persona  prais.  ind.  in  sequcntibusexem- 
piis  reperiatur,  nem|ift  :  «  )  e  vcrbis  fortibus  gaieijot 
Joan.  xiv,  25,  bidjos  Mc.  x,  »7  ;  f.)  e  verbis  deb  libiis 
tuujot  Joan.  xiv,  23  hubos  Cor.  I,  ix,  6 ; 

i  b)  Quod  i  persoua  pra-s.  conj.  non  nisi  uer  formani 
fortem  sitniva  Mc.  x,37  iimotescat;  binc,  conjunctivis 
utriusque  conjugauonis  alinnde  eoliatis,  conciudere 
cst  liaiic  iu  debili  lurma  ut  sokjaiva,  habaiva,  spiilova 
exsiiti-se; 

i  c)  Quud  1  persona  praet.  inf.  cquidem  non  occur- 
ral,  sed  1  persona  prass.  ind.  quibusdam  anomalis 
verbis,  quorum  praosens  fonnam  pr;etcriti  forlis 
prai  se  lert  ( J  iZ-l),  ex.  gr. :  siju  Joan.  x,  30  ;  17, 
22,  wiaou,  Mc.  x,  30;  binc  luio  vcrba  forlia  aflirniari 
(iossiiiU  qepu,  bundu.  ijniipu,  elc,  et  verba  debilia 
sckidedu,  habaidedu,  sp  liodedu  ; 

<  </)  Quod  !  jiersoua  pr<£l. COHj.  eliam  nusqnain  oc 
currat;  ad  analogiam  vero  praeseniis  conj.,  in  «jno 
eumSpersona  in  -aitt,  !  pcrs.  in   aim  dpsiiij!.  liic 
*  liam  cuin  2  persona  in  -ei:s,  1  pprs.  in  eit"i  fiuivisse 
probabile  e.^t ; 

•  e)  Quod  2  |iersnna  pr;es.  ind.  est  «)  in  verliis  for  - 
tiuus  :  biyiuii.  Mc  xi  2,  l.uc.  xix,  30,  drigkatt  Mc.  x, 


983  GIUMMATICA  CO 

39,  nntll'indalt  I.uc.  xu,  33,  bitljnlt  Mc.  x,  58;  fi)  in 
•01  l»s  debdibus  :  taujals  Mc.  XI,  3,  5,  tjalaubjtits  Mlli. 
u,4«; 

•  / 1  Quod  4  pcrsona  pr.Ts.  conj.  iionnisi  c\  fonna 
forii  aipaitt  Mc.  \i,  3;  ll»,  14  ;  l.uc.  xix,  51  conclmli 
pntest,  scil  ex  colla  isconjunclivisprxs.  furlisdebilis- 
que  eonjugalionuni  legiiimeasscritur,  lioc  /<iif'»iis,  >»■/.- 
jnii»,  spillois  etiani  exsiitisse.  Animadvcrles  pricterea 

i  g)  -  penonem  Imper,  <*)  wrbonjm  furtium  *. 

gaie.hats  Luc.  vu,  22,  taiwats  Math.  i\  ,  30  ,  (jutjg/ils 
Mc.  xi,  2;  xtv,  13;Luc.  xi\,5U;  hinc  pro  «diiini/s  Mc. 
xi,  2  alt  uhals  vel  atlmhnils  legenduin  esl;  /9)  verliorum 
autein  debilium  soliim  exeniplmn  hirjuts  Mc.  i,  17  ii>- 
vciiitur; 

<  h)  2  personam  pracl.  ind.  «'/  verbonim  fortiiim  : 
gaMMti  Luc.  vii,  22,  coll.  vi/uU  et  magutt  Mc  x,  38; 
£)  veiborum  debi  ium  :  galiuusideduis  Luc.  Vtl,  22. 

i  i)  2  persona  pral.  couj.  non  equident  reperitur, 
sed  ex  forma  i>i/e-ifj  concludenda  esi.  De  conjugatione 
tcnia  uesunt  argumeiva  ;  hxc  tamen  regula  staiui 
■Otest  r,ued  in  pr.csenii  forliier,  in  prxlerilu  aulem 
tlebit  ter  lleriatur. 


riHC.C  LINGUiB.  83* 

•  Aiiiiotaiio  i. — Forma  I  pcrsonx  pl.ir.  imper.  <-\ 
Bequentlbtl*  exemplis  cnnfirniatur  :  a)  veilinrtim  foi  - 
lium  :  drigkam  Cnr.  I  ,  xv,  32.  utvairpam  Itum.  Xl'l, 
19,  ustjiintini  Mc.  xii,  7,  usleipam  Me.  iv,  53,  ya- 
Mfiattl  Lue.  viu,  2-2,  n(laham  Luc.  xx,  14,  gnggam 
Mc.  i.  38;  xiv,  42  j  Joan.  II,  10;  xiv,  51,  trisam  Luc. 
xv,  25  ;  /')  verborum  debilium  :  vaurkjam  Cal.  vi,  IU, 
coll.  Mc.  9,  5,  hrainjam  Cnr.  II,  vu,  1,  gnvatjam 
ftiitn,  xilt,  12,  duljijam  Cor.  I,  v,  8,  nwtjam  xv,  5i.» 

II.  PASSIVUM. 

Imlicativus.  Conjunctiviis 

Sing.       1     -d  -(ai)dau 

2  -ta  -(ai)zau 

3  -da  -(ai)dau 
Plur.        1     -nda  -(ai)ndau 

2  -nda  -(ai)ndan 

3  -nda  -(ai)ndau 

III.  HSDIUM. 

ludicalivus.  ConjuneltviK. 

Sing.       3    -da  -(a)dau 

Plur,       5    -nda  -(a)ndau 


I.    ACTI 

C0NJLGAT10   rRIM.i. 
a.  AHSONA.XS  (absque  iilplicatiome). 

5  117.  F.x  diversh  absonanlix  speciebtis  sequen- 
les  danlur  primx  coiijogationis  subdivisiones  : 
Prxs.      Piact.  sing.      Prajt.  plnr.      Parl.  piss. 

l.i  O  II  II 

2.  i  a  t  n 

3.  t  o  e  i 

4.  ci  ai  i  i 

5.  iu  au  u  u 
d,  a  o  o  a 

«  Annotatio  1. —  Inlribusprinribusclassibusdonii- 
naus  radic.  vocalis  cst  a,  in  quarla,  i,  in  q»ima  n. 
Porro  tres  priores  in  eo  discriminantur,  qnod  in  ver- 
bis  primx  elassis  dux  consonautes,  quaruin  prior 
liquida  vcl  s  est ,  in  verbis  secundx  simplex  tiquiila  , 
in  verbis  landemterlix  ntuta,  sibilans  vel  semi-voca- 
lis  radicalem  vocalem  sequatur.  Cxtcrum  secun.la 
lertiaque  cl.issis  irregnlares  formx  videntur  esse 
primae,  qux  ul  primiliva  consideranda  esl,  nam  :  1) 
in  his  cbissibus,  quarum  radic.  vocaliscsli  el  ii,  vo- 
cftlis  participii  pass.  voeali  prajteriti  plur.  respon- 
det;  ergo  idem  est  spectanduni  de  radic.  vocali  <i ; 
3)  prima  classis  verborum  est ,  in  quibus  dux  cou- 
sonanlcs  radie.  vocalem  sequuutur,  liic  ergo  qnx- 
libet  mutaiio,  sivc  debilitatione  sive  productioue, 
vocalis  lcgibus  absonanlicis  requisitx  quam  miniine 

saltem  possibilis  erat;  5)  plura  si let  antiquissima 

verba  ,  qna  in  pr;vsenii  fmleni  prxieriti  fomam 
babeul ,  ex  qua  iieruiu  debile  pra-ienluni  ellicinnl 
(  §  155,  2  ).  pnma  absonaniix  classc  reguntur,  li- 
eet  timplicem  lantum  consonanicm  post  radic.  vo- 
calem  sumaiit,  cx.  gr.  :  skal ,  tkutun  a  SKILAN, 
man,  mnimn  a  Jfl iV.t.V  A  pari  crgo  sial,  stulnn  (loco 


YTJ.M. 

tielun)  a  stlan,  etc,  primitus  exstitisse  dcbuii. 

<  Annotaiio  2. — Quod  autem  in  iiis  omnibus  abs»- 

nantix  classibus  i  et  u  ante  r,  /i  et  ic  iu  ai  cl  au  rum- 

paninr,  vid.  §  52,  5. 

§  118.  1.  Rinnan  ftuere  (currere). 

Indicativus. 
Prxsens.  Prxtcriium. 

Sing.     1     riiino  rn/i»i 

2     nmiis  rannl 

5     rinnip  rann 

Dual.     1     rinno.  runnu 

2     rinnais  runnuts 

Plur.     1     rinnam  riiftiiu»i 

2     rinnip  runnup 

5     rinnand  runnuu 
Conjunclivus. 

Sing.     1     rinnau  runxjoit 

2     rinnais  runn<  is 

5     riniuii  runni 

Dual.    1     riiinaivo  ru/i.-i./cn 

2     rinnails  rumifiis 

Plur.    1     rinnaima  ruuneunn 

2     rinnaip  runneip 

5     riniiaina  runneina 
Imperativus. 
Sing.     2     rimi 
l)ual.    2    rinuals 
1'lur.     1     rinnani 
2     rinnip 

Pariieipiiun. 

Act.            riniianrfs        Pass.  runnans 

Sic  conjiigantur   :  brinnan  urere ,  duginnan  iiu  i- 

piTC,  altinnan   cessare,   tpinnan  nere,   vinnan  pa  i, 

fwiwaum  natarc,  aindan  ligare,  slindan  soibere,  iih-  , 

,.'jn  volvcie,  /iiii/)a«  capcre,  /in/iiii  expcriii,  !■<■  HM 


m:> 


DE  CONJIGATIONE  ACTIVI. 


um 


IralifTC,  siiggan  pungere,  Higgvan  percutcre,  siggran 
rincrt',  snjqun  mergi,  slignan  commitiere  (belliim), 
tivtjku»  biliere,  irimpan  irc,  nicre,  gildan  valere, 
n  lian  inori ,  ni/pan  adjuv.ire ,  l.lhun  aliscondere , 
hritkan  iriturarc,  frisyan  i:is  r  re,  bairgan  praiser- 
vurc,  gairdan  cingerc,  rairpan  \l  ri,  pairsan  s  ccare, 
ivair&an  desitlerare,  wairban  ambulare,  vairpan  jacere. 
8  IIU.  2.  Aminii  capere. 
Imlii  alivus. 


•rassens. 

Pra-teritnm. 

Sbg. 

1 

)tima 

nam 

2 

nin.is 

namt 

5 

niniip 

nam 

Dual. 

1 

nimos 

netnu 

2 

nimats 

nemnts 

Plur. 

1 

nimam 

nemum 

2 

nimip 

nemup 

3 

nimand 

nemun 

Conjuuclivus. 

Sing. 

i 

nimau 

nemjau 

9 

uimuis 

nemeis 

3 

nimai 

uemi 

Dual. 

1 

nhiaivti 

ncmrii  a 

2 

nimails 

nemeils 

Plur. 

1 

nimuinia 

neineima 

2 

nimaip 

nemeip 

5 

nimaina 

ncme.na 

Impe  alivus. 

Sin«. 

2 

nini 

Dual. 

t 

nimnls 

i'liir. 

i 

nimam 

2 

nimip 

Participiutn. 

Act. 

nimands 

Pass.  numniu 

Sic  conjuganlur 

:  qiman  vwiire,  galiman  c  nvenirc, 

ifi/iin  lurari. 

bairun  leire,  qulairan  deslruerc,  el  per 

•'xceptinnem 

eliain  brikan  nimpere.  Incertiim  esl  ta- 

in.'n,  iitriiiu 

juxta 

banc  ana 

ngiain  riioii  colligcre, 

uikan  ligere, 

vrikan  perequi, 

ail  secundam,   vcl,   ut 

regula  exigeret,  ar1  lerliam  foruiam  pertineant. 

§  120.     3.     L 

gan  jacere. 

Imlicai 

vus. 

Pras 

■ns. 

Pr.Tlerilnm. 

Prasi 

ns. 

Pra-leriliun 

Sing. 

1 

litja 

Itttj 

2 

ligis 

layl 

3 

liyip 

lag 

Dual. 

\ 

litjos 

legu 

2 

lignts 

lctjuts 

Plur. 

1 

l.tjnin 

legum 

2 

ligip 

letjup 

3 

liuand 

tegun 

Conjun 

CllVUS. 

Sing. 

1 

ligau 

legjau 

a 

ligais 

Uyeis 

3 

ligai 

leyi 

Dual 

1 

ligaiva 

teijeiim 

2 

liijnils 

lctjeits 

Plnr. 

1 

tigaima 

legeima 

o 

iigaip 

tegeip 

3 

ligaina 

legeina 

SiiiR. 
Dual. 
Plur. 


2 

i 

2 


impcraiiviis. 

ng 

ligatt 
litjttm 
titjip 
Partkipiuin. 
Acl.  ligantts  Pass.  liijnns 

Sic  conjugantur  vigan  a^itare,  g-ban  d.  rc,  vidan 
ligare,  qipan  dicere .  nipan  juvare,  bigitan  invcnire, 
iian  comedere,  wifan  iueiiii,  sitan  seilcre,  (fitant 
gignere),  lisun  colligere.  yunisan  sanari,  vhan  reina- 
nere,  dica»  einori,  snivun  properare,  saiuian  videre; 
eliam  forias^e  rifcan  colligere,  slikan  ligere,  eriAau 
pcrsequi  (vid.  supra  §  119). 

«  Annotalio  1.  —  Ks  composito  frttitnn  alisumen-, 
occurrit  praelenlum  sing.  frel  Luc.  xv,  30  loco  frt.at, 
coll.§  25,  4. 

i  Annotatio  2. —  E  dhan,  snivan  praleriliim  tluit, 
snau  cffornialur,  de  quo  vid.  §  53, 5. 

iAnnolalio3. — t''railian,  frah,  frehun,  frmhans  in- 
lerrogare,  praesena  imperativum  et  infinilivum  juxia 
lertiam  conjngationcm  formal,  ex.  gr.  :  Ind.  frailma, 
(raihnis,  fraihnip,  elc,  imp.  fiaihn,  inf.  fraihnan. 

(Annoiatio  4. — Bidjan  oiare,  pr.cfens  foriuat  cqui- 
dem  juxia  seruiidam  c  njugalionem,  rcpcritur  lamen. 
bida  Uom.  ix,  3,  bidun  Cor.  I,  vn,  5.  » 

§  121.     4.    Steigan  asi  cndere. 
Indic;il.vus. 


Praiscns. 


Sing. 


Dual. 

Plur. 

Sing. 

Dual. 
Plur. 


I 

S 
3 

1 

a 

1 

2 
3 


PrsRlerittim. 

staig 

stnigl 

slaiq 

s  iyu 

stiguts 

siignm 

sliqnp 
sligun 


sleuja 

iteigis 

sleitjip 

steigos 

sleigals 

steigam 

Sleiqif) 

sleiyund 
ConjiiiicliviiS. 

steigau 

steitjais 

sleigai 

sleigaiva 

sleitjails 

stcigaima 

sleiyaip 

neigama 

liiiperalivus. 

sleig 

sleigats 

sleigam 

sleigip 

Part  cipium. 
Aci.  steiyands  Pa>S.    sliqtms 

Sic  conjiiganiiir  :  deigan  formare,  veiyan  pugnare, 
fieiliun  proiicere,  preilian  angustarc,  gaieihan  praedi- 
care,  beidan  exspectare,  leipan  ire,  sneijian  metere, 
beitan  mordcre,  skreitan,  scindere,  smeitan  tnigere, 
veiian  videre,  urreisan  surgerc,  lasan di>cerp,  dreihnn 
pclicrc.  tveiban  ccssarc,  oreipsn  prcbcndcrc,  uijui» 


1 

3 
\ 
2 
i 


sligjiili 

sligeis 

sligi 

stiyeiva 

stigeils 

sligeinnt 

stigeip 

stigeina 


Siug. 

2 

Dual. 

2 

Plnr. 

i 

2 

9R7  «lUMMATIf.A  COTIIIC.C  I.IM.l*:. 

cornnare.  hiievim  ileclinarc,  iveiSM    sp»er\  teiteaii 

muiiiari,  kei  n  germinare,  ituinan  ipleudcre. 

§    122       .r>.      Driutan  laJ.rr. 
linlnalmiS. 


m 


Prssens. 

PnMcriUim. 

Sing. 

» 

drima 

.ii...» 

i 

ilrimit 

druMit 

5 

rirlmjA 

Jiu.il 

Duil. 

i 

l/WlliOS 

t/riuu 

2 

drhuoli 

ifniimi 

Plnr. 

1 

OViHMM 

■Vnmhn 

2 

iiiusip 

diUftp 

3 

tlriiisand 

drusun 

ConjtlllClWttS. 

Siiig. 

1 

itriuiuu 

druijau 

2 

dnustiis 

druteii 

s 

ilriustti 

drttsi 

Dlial 

1 

ririusaira 

druteiva 

2 

rfrioiaifi 

i.ruteilt 

Pliir. 

1 

iliinstiima 

druseitna 

2 

nV.Mjii/i 

druseifb 

3 

(/riitiutna 
lniper.ilivus 

druseiaa 

Si.:g. 

2 

«Yihs 

Dtul 

•i 

(/riusu/i 

Plur 

1 

driuaun 

2 

driusip 

1'anicipiini. 

Aci 

diiutlUtlls 

Pas  .   drkSd 

Sic  conjugaiilur  :  fctMcm  probare,  (rnliusan  per- 
dere,  biuuun  fleclcrc,  «V  tigan  millare,  liuyait  i>.ien- 
liri,  tiukun  ajgroiare,  ptiuhun  lugcre,  tiuliun  trahere, 
biudan  iudieare,  tiudan  prolicere,  yiutan  funderc, 
uspriulan  gravare,  niutun  frui,  skiuban  niillerc, 
d  thniiipan  disruinpere,  stiitvun  irrepere,  hiufan  plo- 
rare,  kriustan  stridcre. 

t  Annotalio. — Lukan  tlaintere,  in  praisemi  habel  u 
lcco  iu;  ila  vcrisimiliier  dicendiim  de  vulan  fervere. » 
§  123.     6.     »(fl/i<m  veiberare. 
loilicalivos. 


Sins 


Dual. 


Pior. 


Sir.g. 


Dual. 


Plur. 


rseseiis.                  1 

rseleriuim. 

1         l/rt/lU 

s/o/l 

2     slaliis 

s/o/il 

3      tlaliiji 

j/o/i 

(        l/ll/lOI 

t/o/iu 

2     llnliail 

stohuts 

1      ttalinin 

i/a/iitut 

2     slaliifi 

llollUp 

3     stuhand 

tlohuii 

COIIJUIII  livUS. 

t     slaitau 

ttohjuu 

2     slahuit 

iluheit 

j      t/il/ldl 

ttohi 

1     «/u/iiiiva 

llji.inu 

2     ilu/iuiit 

lloheils 

{      j/u/iuima 

slohenna 

2     sluhaip 

s/uAi/» 

3     ile.hainn 

i/o/ieuiu 

Iinprr.ilivus 

Siog 

1     ifa* 

Dosl 

2    itahais 

Plur 

1      ilah.im 

2    jfoA.6 

Parlicipiam. 

Aci. 

ttahandi 

PSSS.   i/u/luiii 

Sic  cnnjuganlur  :  [ivahan  lavsro,  usnuan  mori, 
ivarun  jurare,  /iir«n  ire,  Irausire,  «/«ii  niilrire,  ina- 
/«n  inolere,  «i/nn  pavcseere,  dragan  Iralnre,  sajkan 
cerisre,  rajnm  vigUs  c,  yrufcan  lo.leie.  (/.idun  con- 
venire,  draban  ca-dcre,  tiVaoan  londcre,  htapan 
oucrare. 

<  Anuniaiio  1. —  Iluc  pertinel  eiiaui  liVmifan, prxl. 
ttop,  qnod  post  a  syllaha:  radiealis  n  uliquc  inducii, 
es   gr.  :  prxs .  ttanda,  iinii.  stand. 

<  Annoiaiio2. —  Piuriina  bojnsconjugslionis  verba 
in  prasenli  ei  modis  ad  lioc  peiiinentibus  dcbililer 
flectuniur,  scilicet  :  htahjau  ridere,  skapjun  cresre, 
liafjan  lollere,  skapjan  nocere,  (rajijan  intelligerc, 
rapjan  numerare,  vahsjan  prolicere;  sic  ev..  gr.  : 
pra^s.  Ittaiija,  imperat.  hlahei,  part.  ad.  htahjandt.i 

b.     nRDUPUCANS 

§  121.  Ileduplicatio  in  eo  Coiisistii,  ((iiod  ini- 
iialis  consonans  anle  ai  radici  vorbi  pneposits  ge- 
iuinelur,  ex.  gr.  :  hahan ,  prael.  hailiuh ;  saliun, 
pr.et.  stisalt;  si  aulem  vocais  inilialis  esi,  nt  lau- 
lununodo  prxposiio  rednplicationi  satislit,  ex.  yr.  : 
aukan,  prd.  ciuuA",  si  dux  vel  plures  vuit  consotian- 
les,  prima  lantum  geminslar,  ex.  gr. :  fratms,  pnet, 
(ai(raist  exceptis  lamen  consnnaniium  I  paturis  »iV, 
st,  (sp),  ex.  gr.  :  skaidan,  prset.  ikats/.iiin'.  Jam  vera 
rcduplicantia  verlia  in  duas  classes  dividuuiur,  proul 
cinii  vel  sine  absonaniia  formeutur.  Ad  posteriorein 
ea  lantuin  periinent,  qua?  vcl  e  pro  radic.  vocati,  vel 
ai  bujus  viccm  gerens  (§  32,  3)  hsboat.  Iliuc  se- 
quens  eznraiar  ubula : 


Pr:is. 


PnPt.&ing.   Pra-l.plur.    Parl.  pass. 


7  a,  ai, 

«u,  o,  [e) 

/iinuiiiiatuin) 

8  e,  ai 

0                         0 

5  123. 

7.     hahan  lollere. 
Indicaiivus. 

Pra-sen*. 

Pr.Tieriiiim. 

Sin^. 

1  haha 

haihah 

2  Imhis 

liaihaht 

3  hahip 

Itaihak 

Du>l. 

t  hahos 

haihahu 

2  /ic/ia(i 

liaihahut* 

Plur. 

1  haham 

haihehum 

|  hahip 

h,ii:iah*p 

3  tiahiitii 

haihahun 

ClllljlllHllVUS. 

Siuj. 

1   haliau 

/iU./l.l<J  Un. 

t  liul.ais 

Au.  IJ    <U 

3  /tu/iui 

iuultahi 

D.ial 

,      (     /l(l/lUII>ll 

/ii  'iiiA.  M 

2  /id/.uili 

naiosnMls 

m  DE  CONJUCAT 

l'lur.     1   lialiaima  liiitlutUtiina 

2  l,altuip  hahaheip 

3  hahaina  haihaheina 

iinpcralivu-. 
Smg.     2  hah 
liinl      2  hahatt 
Ptur.     i   haltttm 

2  An/ii/) 

Participium. 

A«l.         hnliiintU  l'»ss.     Iialtans 

Sic  conjug  muir  :  fa/i  i«  eapete,  hatdan  nasccro, 
naldan  possidere,  nf/iun  senescere.,  /u//>«'i  plicare, 
».)/(««  salire,  «itfl/i  diccre,  /uiAflit  exsullare,  pUtthun 
amplccti,  tkaidan  dividero,  haitau  vocarc,  maitan 
KBilere,  (raisan  tenl-ire,  ttukun  uugerij,  hlaupau 
rnrrere,  *laul«n  pulsare,  fiautun?  osloniaie,  bauan? 
Iiabilarc,  wopan  gloii.ri,  «Vpan  dorniire. 

i  Annotalio,—  Si  flauletp  Cor.  I,  «11,4  reiusa  la- 
gcndum  est,  pro  flautip  l§  30,  aimol.  2)  ponilur;  sed 
lorsan  melius  /rouini/jlegeretur,  et  tuncad  secundain 
conjugJlioiiein  (haban)  porlinerel. » 

§  136.  >*.  tfkan  tang.re. 
indicativu&. 
PrieseiiB.  Prasieriiuui, 

Siug.     i  teka  taituk 

2  l«ki«  lattuUt 

3  tekip  tuttolt 
Dital.     1  tekos  laiwku 

2  lekatt  tuuokuts 

Plur.     1  lekant  tttilukum 

2  lekip  tailokup 

3  lekand  tuiwkun 

Cojuniiivus. 

Sing.     I    (ckuu  laitolijau 

2  tekait  lailokei» 

3  lekai  (aitoki 
Dual.     I  tekaiva  taitukeiva 

2  tekaits  taitaktits 

Plur.     i   tekaitna  Utitokeima 

2  tekaip  tailokeip 

3  tekttina  laitokema 

Imperalivus. 
Sing.    2  tek 
Dual.    2  lektus 
Plur.     1  tekam 
2  lekip 

Partieipium. 
Act.         tekandt  Pass.         /«Aans 

Sic  conjllganlur  :  flekan  plangere,  svetait  iosidi.iri , 
redau  providere,  grelan  plorarc,  telan  sincre,  blesan 
fliire,  Inian  deridcre,  vainn  flare,  saian  seminare. 

«  Annolalio. — E  snian  oeeurial2persona  smg.  prael. 
ind.  saitost  I.uc.  xtx.SI.  Saijip  Mc.  iv,  14  noii  nisi 
cuplionice  (§  34,  i)  poniiur  pro  «uii/»  Cor.  II,  ix ,  G.  » 

CONJIJGATIO  SEOIJNDA. 

§  127.  In  secunda,  debili  seu  vocalica  conjngaiioue 
tressunl  diversa;  forma».  proul  forina  radicali»  verbi 
in  i,  ai  vel  o  desinit. 

In  prassenti  formando  i  radicis  anie  vocalem  posita 
vcl  in  /  transii,  vcl  in  ei  cuin  sei]uenlc  alio  i  conlra- 


IONF.  ACTIVl.  MO 

Ijinir,  «i  vcro  nnle  vocalcm  lerniinaiioins  itcficit, 
liisi  i  fncril,  qnod  post  ai  rejieitui ;  wd  cnnlra  pnst 
(.i  omnes  ifnmnalionis  voeales  abeunt  ita,  ut  iu  onini- 
lnis  lerminationibus  vocalis  o  immutata  rcniftneai. 

Prateritume*  r.nlice  cuni  praierilo  vcrbi  foilis 
didan,  dtid,  tledun  (uride  deds  facluiu)  COmposilO  ef- 
fonnaiur  (coll.  §  25,  i) ,  quod  verbum  in  iudicalivo 
itu.il.  ct  jilur.  el  in  tnto  conjnnctivo  a.ihut  manifeste 
pcrspiciiiim  est.  In  indicativo  sing.  taiitnm,  quod 
proprie  -dad,  -dait,  -dad  sonaredeberei,  Rnaliscon- 
sonans  rcjicilur,  cl  in  2  persona,  ulquanlilas  vocalis 
anlca  por  posiiionem  longje,  scd  lali  rrjeclione  de- 
Iracise  probabililer  compensaretur.longa  vocalisplu 
r.ilis  (f)  in  locuin  lnc\is  a  induciiur  -da  ,  -des,  -da, 

1.   KOltMA     RADICALtS. -1. 

%  128.  Ilic  in  formandis  pratsetui  ct  imperalivo 
qiioddam  esl  discrimen.  Dlii  enim  Innga  r.ldicalis 
syllaba  vel  lireu?  derivaiiva  syllaba  pr:i'cedit,i  ra- 
dicalis  formai  cumi  terniinationis  in  «i  contraliilur ; 
ubi  vero  lirevis  praecedit  syllaba  radiealis,  liaee  iia 
producltur,  uti  forma?  radiealis  in  j  incid&t.  C;iie- 
riun  idem  transilos  in  j  locum  liabei  ad  viianilmn 
tiiatitni. 

a.  totjan  qiiscrerc.  b.  tagjan  projicere- 
In.licaiivus. 
Pia'scis. 
Si.g-     I     fokja  luyjn 

t     sokiit  laijjis 

3     sik  ip  '«!/;■/> 

Dnal.    1     tokjot  lagjos 

2    sokjats  lr.gja:s 

Piur.    i     sukjam  Itsgjam 

2     sokoip  kitljip 

5     sokjand  tayjund 

Prxteriium. 

Sing.    1     sokida  layida 

2  sokides  lcnidet 

3  sokida  lngida 
Dual.    1     sukideda  hgidedn 

2     sakide.iuls  Its/jideduts 

P!ur.     1     suliitledum  hujidedutu 

2  tokidedup  lugidedup 

3  sokitledun  lagitleduit 

Conjunclivus. 

Praeseus.  Prxleriium. 

Slng.    1     sokjaa  (lagjau)  sokidedjau  (lagidedjau} 

i    sokjais  sokidedeis 

3    sokjai  sokidedi 

Dual.    i     sokjaiva  iukidedeiva 

2     sokjaits  sokidedeis 

Plur.     i     sokjaima  tokidedemm 

a     tolijaip  aukidedeifj 

5     sukjaina  soktdcdetna 
Imperattvus. 

Sing.    2    sokei  lagei 

Duai.    2    sokjtUt  tagjats 

1'lur.    i     sokjam  latijam 

2    sokeip  layjtp 


9S»1  GIUMHATICA  COTIIIC*  LINGILE 
Psrtlcipiuni, 
Aii.          tokjtmdi  tiiijjamls 

P.iss.         lolilpl  lugips 

L't  ios,/anconjugai)lur:a)verl>avocnIem  ntluralller 

tiMu  uii  veldiphihongumiiisyllaba  radlcali  liabenlia  : 
aa)krjan  triid^io,  tkevjan  Iterfacere,  galevjan  or- 
«iiii:ire.  me/jim  tcribero,  aivaggtljan  evaugellzare, 
venjan  ipertre,  merjau  pradieare,  unterfm  indignari, 
tvegnjan  gaudcre,  newjan  proplnquare,  gaunledjm  pau- 
pcrem  facere,  praufetjan  propheiizare,  fei/an  ornore  ; 
bb)goljun  salulare,  domjan  judlcare,  tiponjan  di- 
«cipulura  e.sso,  ogjnit  pavescere,  tvogjm  suspirare, 
vioiijan  accusare,  drobjan  lurbare,  hropjan  elamare, 
vopjan  elamare,  rodjan  loqui,  duttodjan  inciperc, 
fudjan  enntrire,  veilvodjan  lotaii,  propjan  exercere, 
gatopjan  saturare,  boljun  (sicenini  laiitum,  non  au- 
leni  boian.ui  iflglossario  irrensit,ocriirril)prodesse, 
gamuijan occurrere,  woijan objurgare ; 

ce)  lirukjan  caniare  (brukjan  uti)  ; 

(/</)  uiatvjan  Bustinere,  hnaivjan  humiliare,  gait- 
/a.i  l,rt  licare,  dail.an  dividcre,  hailjan  sanare,  in- 
saitjan  illaquear.1  ,  luainjun  purificarc,  tjamainjan 
communieare,  sainjan  tardare,  ttainjen  lapidare, 
taiknjan  ostendera  ,  draib,an  compellere  ,  bivaib- 
jan  i  ircumdare,  faurvnipjan  ligare,  arbaidinn  bbo- 
rare,  baidjan  cngere,  u^braidjan  dilatare,  maidjan 
cnnumpcre,  raidjan  consliluere,  ganailjan  impru- 
bare,  utgaitjnn  pavescere,  tnisjan  docere,  raitjan  ex> 
ciiare,  laittjan  sequi ; 

ee)  ufbauljan  inflare,  bisauljan  maculare,  gaum- 
\an  videic,  Itaunjan  hlimiliare,  gnurjan  contristari, 
ktiurjan  gravare,  augjan  osiendere,  usbaugjan  ever- 
rere,  laugnjan  negare,  haahjan  extollere,  gadanbjan 
indnrarc,  galaubjnn  credere ,  daupjnn  baplizare, 
raupjan  evellere,  afstaupjan  exuere,  maudjan  admo- 
ncre,  utdaudjan  suulere,  btanfijan  delere,  daupjan 
occidcre,  naupjan  cogere,  aftiau/i/a n  coarctarcuietu  , 
gadrautjm  ejicere,  hausjan  audire,  kausjan  guslare, 
iautjan  iuanetil  redilcrc  ; 

ff)  gusAtir/an  inierpretari,  sildaleikjan  mirari,  hleib- 
\an  sublevare,  tveifljan  dubiiarc,  freidjan  parcere, 
tleipjan  misericordem  esse,  gatleipjan  Ixdere,  ufar- 
hleiprjan  superaedificare,  idveiijan  exprobrare,  futla- 
Kis/anadiiiiplere,  gabeittjan  corrnmpere  'de  fermentn) 

gg)  sniumjan  festinare,  rinrjan  corriinipere,  stiur- 
jan  constidiere,  gadiupjan  fodere,  biniuhsjan  expio- 
lare.  liuhijan  illnminare,  phtpjan  benedicere. 

jS)  Verba,  quorum  syllaba  radiealis  per  positionem 
louga  est  : 

aa)  baipjan  audere,  balvjan  inalo  aflieere,  matvjan 
conterere,  valvjan  volvere,  taltjan  docere,  valijan 
volvcre,  faurdamtnjan  prohlbere,  anavamnijtin  viiu- 
peraie,  namnjau  vncare,  kamtjan noliflrare,  yabrann- 
jnnexurrro,  urrmujan  oriri  faccrc,  sandjan  miltere, 
lamJ/auarcendcre,  vandjan  volvere,  bandvjan  Bignifica 
rc,  uiinr.i n fif.n:  iiudcre,  manvjun  parare,  qaaggvjan  co- 
arclare,  afsvuaev/anfltii  luantem rcddere,  itragkjm  lii- 
bere,  tagqjan  mei  ero,  qaitagqjan  prncidcro,  larnt/nii 
erumpore,  vai'»'j  irare,  ninru/a»  i.cruHaro,ca« 


%2 

wrg/a»  daiiinare,ga/«rfl;andefatnnrc,  yuptirbjan  ubs- 
liiicre,fi/.«i«r;iyiiii;ulcileio,;/.i/iiiri/j(iiiiiKliiiarc,fiai'airf- 
/iiii  pennutiire,  utagljant  molcslare,  giwagljan  allige- 
re,  (agr/anlacrymarl,  rahnjan  numerare,ga/a/ir/an  ae- 
commodare,  /5/aAf/anterrero,  andbahtjm  ministrare, 
anamahtjun  fnitiliraie,  pnlcntem  facere,  gafrisalitjan 
efflugere,  biabrjm  tremere,  hafijan  llgare,  skafijnn 
crcare,  prafstjan  consolare,  daddjan  sugero,  ufur- 
tkatlvjan  obtimbrarc,  iiiafiljaii  loqui,  usfrapvjan  sa- 
pientem  reddere,  ufaraujan  mulliplicare,  gapvattjan 
conflrmarc ; 

bb)  gablindjm  obeeccare,  tvitpjm  probibcre,  dU- 
vinjijan  eonquassare,  ptinsjm  saltare,  timrjan  asdifl- 
care,  ligljan  sigillare,  rig-ijan  pluere  facera,  gtabnjaa 
aila!i|uarc,  klitmjan  linnire,  u  qisijnn  corrumperc  ; 

cc)  dulpjun  fesium  celebrare,  tulgjan  couflrmare, 
futljnn  implcre,  tm,kumbjan  recumbere,  gauikunp- 
jan  manifestare,  huntljm  offerro,  huggrjan  esurirc, 
knuitjm  genuflectera,  barutnjan  pio  colere,  uforlrtun- 
jan  supersalira,  intrv.sgjan  iusercre,  hutdjan  thesau' 
ittm  colligere; 

dd)  gairnjan  cupcrc,  bairhljan  manifcslare,  vtti- 
fatrwjun  flere  ,  gagavairfjjan  reconciliare ,  ainjun 
errare  facere  («educere),  garaihtjan  constituere; 

ee)  haurnjan  tuba  canere,  maurgjan  abbreviare, 
[aiirhtjun  timere,  andvaurdjan  rcspondere,  maurprjan 
interfieere,  paursjan  sitire,  inrauhtjan  irasci. 

7)  Veiba  cuni  syllaba  derivaliva  brevi  :  huc  vern 
lautum  vcniunt  mikileid  Luc.  1,  16  a  mikiljan  magnifi- 
care,  et  riqiseip  Mc.xili,%ia  riqizjan  tenebrari;etpro- 
babiliter  et  aui  sequenlia  :  audagjan  beatum  dicere, 
ninntigjan  mulliplicare,  lntih.it jun  iliuminare,  txogatia» 
SUSpirare,  framapjan  pcregrinare  ,  gabiyjan  loeuule- 
tare,  tjlilmunjun  splendere,  usvaiugjan  Clrcumferre. 
L!t  tagjan  conjuganlur: 
«I  Verba  cum  syllaba  radicali  brevi : 
aa)  usskavjan  resipisci ,  aljan  sagiuare,  sitjan  tc- 
nianere,  sat^an  olfcrrc,  valjan  optare,  gramjan  solli- 
ciiare,  nrom/on  erueifigere,  gaiantfm  domare,  ufpan- 
jan  OXtendere,  arjan  ararc,  varjan  prohiberc,  faijan 
ire,  ptagjan  currcre,  lagjan  jaccre,  vagjnn  agilare. 
inagjan  inerepare,  ahjan  arbitrari,  lahjan  lacsrare, 
fnllafahjan  laettficare,  ufrc.kjan  eitendere,  usvakj.m 
excitare,  vrakjm  persequi, afwap/an  cxstinguere,  skuh- 
ian  laidcre,  [rajijan  intelligere,  fraatjm  eibum  dislri* 
buere,  laijan  impcdtre,  matjaii  comodero,  na:jun  ri- 
s:are,  tatjan  ponere,  natjau  salvare,  vasjan  veslire, 
hatjan  laudare; 

bb)  hrisjan  quassaiv,  vliijan  oobpliuare,  in  fariem 
verberare ; 

et)  huijiiu  abscondere,  »uljan  fundare,  [liurinuijuu 
os  alligare,  hunjan  conari,  huhjan  arbitrari,  (ku 
vendere,  emere),  kukjan  osculari,  supjma  adntari. 

(S)  Verba,  quoruni  radlcalis  syll.il>»  vocili  desiuil . 
tlojan  jodicara  (prasi.   iiaaida) ,  ufdaujan   h\ 
(|ii-.ci.  afdauida),  straujan  sternere  (pt  ct.  tirauidal, 
ttt  1 111  i.i.  ere  (pra>t,  lavida),i  nanii  i  a  r  novara  (pt  d 
ananitida),  gagiujan  vivilicare  (prxl.  guiihii 
BUOre  (|'t\ei.  sivn/ii). 


99"  DF.  CONJUGA 

<  Annoiatio  I .— Per  exceptionem  ponitut  kropjip 
Luc.  ix,  39  loco  hropeip;  sed  conlra  andhafeip  Mc. 
XI,  30  loco  atutliufjtp  (Mtli.  xxv,  15).  I)e  ttfarassip 
Tini.  I,  i,  14  l»eo  ufarasseip  viil.  §  25,  4. 

i  Annotalio  2. —  In  2  pcrsona  smg.  impcr.  ei  pro 
ilnpliei  forniae  rcgu'ariier  adhibetur,  cx.  gr.  :  nasri 
IMlli.  viii,  23,  ailagci  ix,  18,  ufrttkci  Mc.  m,  5,  /rn/id 
Tiin.  II,  ii,  7;  excipitur  tantiim  adverbiale  hiri. 

i  Aiinolalio  5. —  Cum  lintisjuu  occurril  eliam  inli- 
nilivns  hausjon  Mc.  iv,  53;  Luc.  v,  15  ;  Joan.vi,  00  ; 
Tim.  II,  il,  14;  nec  non  et  loeo  htipjan  datur  supjon 
Tiin.  II,  iv,  3,  elcum  bcistjan  ciiain  participium  pass. 
unbeistjops  Cor.  I,  v,  7  reperilur. 

« Aniu>taiio4. — Nomiulla  linjns  conjugalionis  verba 
i  radici  ct  terininationi  interjectiiin  expclunt  ita,  ut 
tenuis  vel  mcdia  radicis  in  a^piral.im,  t  in  i  transeat, 
ct  d  tci minationis  post  mulam  veniens  in  i  induretur  : 
bimaminjan  deridere,  pra>l.  bimuminda,  kaupaijan 
colapllizare,  pravt.  kaupusta,  pngkjan,  pwl.  pahta, 
pugkjan,  prset.  pnhla,  brukjan,  prcet.  bruhta,  bugjan, 
|rset.  bauhta.  » 

§  1-29.  2.  Forma  radicalis  -ai. 
haban  liahcrc. 
Indicalivus. 
Praesens.  Praeteriiuin. 

Sing.      1       haba  habaida 

2  habais  habaidcs 

3  habaip  habaida 
Dilal.       I        habos                       luibaidedn 

2  hubats  habnideduts 

Plur.      1  habam  habaidcdum 

2  habaip  hnbaidedup 

3  haband  hubaidedun 

Conjunciivus. 
Sing.      1       habau  habaidedjau 

2       habais  habaiiiedeis 

5       /iu6«i  habuidedi 

Dual.       I       habaiva  habaidedeiva 

2       habails  habaidedeits 

T'lur.      1        hnbaima  hnbnidcdeima 

2       habaip  habaidedeip 

5      habaina  habaidedcina 

Imperativus. 
Sing.      2      habai 
Ihml.      2      /infcn/s 
Plur.      1       habam 
2      Aatfli^ 

Participium. 
Act.  habnnds         Pass.  habaips 
Sin  conjugantiir  :  a)  skaman  erubescere,  halia. 
Ii.trere,  pahan  laeere,  slavan  obmutescerc,  quietum 
esse,  vatdan  gubernare,  btandan  miscere,  arman  mi- 
sereii,  fastan  observare,  fnslan  jejunare,  gaainanan 
orliare  : 

b)  unaphan  minislerio  fungi,  fijan  odisse,  anasilarr. 
scdare,  hlifan  furari,  sifan  gatideie,  titoi  videre,  ga- 
vrisqan  (?)  fructus  aflerre; 

c)  pulun  tolerare,  munan  arbitrari,  trudan  (?)  \in 
demiae,  andhruskan  examinare; 


TIONF.  ACTlYf.  994 

(/;  tveran  glorilicarc  ; 

e)  btotan  oflerre; 

/')  faiun  viluperare ;  [airaihan  pauici)  arc  ,  aistan 
.Tsliniare ; 

n)  bauan  liabitare,  trouan  confldere,  bnautm  vel- 
lere,  maurnan  sollicilum  esse,  saurtjaii  cuiarc,  and- 
slaurran  frctuere ; 

h)  weitan  cessare,  reiran  iremcre,  gagcignn  lucraii, 
veiltan  sanetificare,  leikan  placere ; 

i)  littgan  mcnliri,  jiukun  pugnare. 

i  Annolatio.  —  Cuin  hatan  odis>e,  Oicurrit  ciiain 
forma  liatjan  Mlh.  v,  44  ;  Luc.  vi,  27.  » 

§  150.  5.  Forina  radiralis  -o. 
tpitlon  aniiiiiiiiare. 
Indicalivus. 
Praesens.  Pr.rlerilnm. 

Sing.      1       spitlo  spiltoda 

2       spitlos  spiHodes 

5      spttlop  spitloda 

Dual.       1       spitlos  spiltodedu 

2       spillolt  fpiltodcduls 

Plur.       1       spitlvm  spillodedum 

2  spthp  spillodedup 

3  spilloitd  spiliodedun 

Conjniictivus. 
Sing.       t        spilto  spillodcdjnn 

2  spillos  spitlodcdets 

3  spillo  spillodedi 
Dual.      1       spiltova  spillodedeva 

2  spilhls  spillodedeits 

Plur.      1  spilluma  spiltudideima 

2  spillop  spiltrdedcip 

3  spillona  spiliodedeina 

Impcralivus. 

Sing.      2      spillo 

Dual,      2      spillots 

Plur.       1       spillom 
2       svUlop 

Participium. 
Act.  sptltonds      Pass.  spillups 

Sic  conjugantur  :  a)  eum  rjdice  nionnsyllaba  : 

aa)  salbon  ungere,  dvalmon  iiisanire,  galtamon  at- 
trahere,  karon  curare,  icarboii  ambulare,  vraton  ire  ; 

bb)  nn/i/ou  assequi,  sviglon  canere,  sidon  excrcere, 
gasmipon  prxparare,  vipon  movere,  yafripon  reton- 
ciliarc,  miton  cogitare,  ftskon  piscafi,  vizon  vivere; 

cc)  ushulon  cxciderc,  ufirmunnon  oblivisci,  mun- 
don  considenre,  vundon  vulnerare,  sttpon  condere, 
gatrudon  calcare,  luton  decipere,  tuston  desiderarc  ; 

dd)  gredon  esurire; 

ee)  holon  fraudare,  gakroton  coinininuere ; 

ff)  vairpon  tliesaur.zare,  laiyou  lingere,  /ii/ai/ion 
decipere,  aihtron  mcndicare,  gapaidon  vestire,  vtai- 
ton  circiitnspicere; 

gg^  gaunon  plangste,  biraubon  rapcrc,  kaupon  ira- 
ctare; 

hh)  ijnlcikon  assimilarc,  gnveison  aspiecre; 

ii)  aviltudon  g ■atias  agere,  tiupm  rantare. 

o)  Ycrba  cum   syllaba  dcrivativa  :  airinon  lega- 


,,,,' 


GIUMUATICA  COTniCJB  I.IM.U.r.. 


»% 


IratM bingi, MMMiiaau  iniliton  M*o, itipendia  faecre, 
quctjm.i;:  iaecrdolio  fungi,  (ruujinon  duminare,  *kut- 
iiiiun  tervire,  miniftnra,  hmJhom  rrgero,  rriJtuum 
gubcrnarc,  tfttnuM  nnure,  kothtou  nnvcbari  [utjiuun 
gauJere,  (airwon  vitupcrart*,  utjauun  stiidcrc,  [nuita- 
ni/i\  rcgfiu  esse,  hmiion  ir.isci,  mMmm  volvi,  idrci- 
gvn  se  pOBnitom,  atiuiXon  imprubaro,  gannuitliuit 
srpelire,  midumon  madmtorein  esn,  uiilitvn  mililaie, 
slipemli.1  lacerc,  kapiitnn  tuntlerc. 

<  Aduoutio. — Mmimtlla  verbi  anto  lermlnatloncm 
|  ail>iiiitmit,<piO'l  lamni  ill Qexlonetn  mniiiue  iiilluii. 
Talia  attnl  :  auitjon  lumultuari,  ttut/M  jusliQcaro, 
gcoudjun  despondert*,  (rtjon  auiaro,  ijusibjon  90  re- 
roucilian  ;coll.ABn»jon,*u/i/on  (§  I28tannul.5).  > 

CONJUGATIO  TBRTTA 

5  131.  [iilliian  irapleri. 

Indicaiivus. 


1'lur. 

1 

(iil  natnu 

lutliwdedeinu 

1 

[nllntiifi 

fiillnuttcileijt 

s 

(nllnainti 

fnlliiiidfiUiiut 

Sl.if". 

2 

linpei 
(nllit 

iliv.ls. 

ntul. 

Cl 

fiiltnnlt 

1'l.ir. 

1 

fullnam 

Traesens. 

Pralerituin, 

Sing. 

1 

flllllUl 

[ultnuitu 

3 

fiilluii 

[utlnodct 

3 

fullnip 

(utlnotla 

lHt.sl 

I 

futlnos 

fuHnutlcdii 

2 

(ullnats 

(utlnodedutt 

l'lur. 

1 

[ulliiam 

(ultnoiledum 

2 

(utlnif) 

fullnvitcdttji 

5 

(ullnand 

futlnodedun 

Coujuncuvus- 

Sing. 

1 

fullnan 

[u'l'UhU'tl,Uli 

2 

fullnait 

[ullnodedi » 

r 

ftiUnui 

fullnoJedi 

bual. 

i 

fMv.aiva 

fullnudedeiva 

2 

(ullnmit 

fuilntdedeiu 

i       (nllitifi 

Pariicipium. 
Acl.       fullnindt 

i  Aiinolaiio.--  Pnriicpium  pass.  nnn  orcmril  nec 
iinqnam  probabiliter  exiiitit,  quippo  cum  fornia  ips* 
BignlBeationcra  pawinm  lubeai,  . 

Sic  conj.igantiir  :  a)  Inler  verba  e  printa  cu.iju- 
galinnc  derivata  :  andbundnan  solvi,  lundnun  accendi, 
ij€Jjaurtnan  arcfieri,  aftauruan  scindi,  u»<yeisiian  nh- 
siupesrere,  krinan  germinare,  infeinan  iiiiscrcn,,i//if- 
juoi  relinqni,  rcmancrc,  di\kritnan  disrumpi,  uscjkI- 
iirtn  cfi'ni'iii,  usluknnn  aperiri,  fraluinan  deperdi, 
dishnaupnan  ilisrumpi,  ufurhafnan  snpcil»  r,',  ga  kuul- 
nan  gejungi,  biuuknnn  mii  liplieari,  iiiulleliitin  sulvi : 

b)  Inter  vcrba  c  se<unda  cunjugalioiie  derivaia  : 
gnqiunan  reviviscerc,  gahailnan  sauari,  niiktuan  glu> 
riari,  afdumbnan  ohmulcsccre,  RmimiiM  dilaiari, 
blindnan  excficnri,  tvinfintm  corroborari,  mMMnma 
narrari,  gagavairpnan  rcconciliari,  gaslauikitan  sic- 
cari,  nmiiai/nau  superesse,  gnbignan  locupietari,  reih 
nan  saiictilicari,  ushauhnan  exaltari,  gauuhnun  adiiu< 
pleri,  gaplahsnan  tnirari,  gavaknan  cvigilarc,  afdaub- 
nan  indurari,  afdobnan  obimrescere,  drcbtian  quas- 
«ari,  nioveri,  gahaftnan  !i;vrere,  afwapnan  suflorari, 
qanipnan  tncereri,  dauUnan  tnori,  afslaujmun  mirari, 
<ibs!U|icsrcre,o<ifcnl«flii  opus  hubcre,  [ruqislnan  perire. 


II.    PASSIVUM. 


§132.  In  «ltiubus  lantum  priuribus eonjugationibui 
vxistii  passivum,  tertia  pa^ham  significationem  pet 
ue  babente,  addilo,  quod  in  soto  pnesenti  ind.  <*t 
coiij.  occurrat.  Quomodo  auicm  csetera  tempura  et 
iiiiuli  ciprimaiiliir.  edocebil  SynLuis  S  177. 
CO.NJUGATIO  PMOR. 


Sing. 


[itdicativus. 

Conjunctivtts 

4 

huilada 

kaiiuitlaH 

i 

htiiltiia 

htiiliiiuin 

3 

liailada 

huiuihitiu 

1 

IttiUanda 

huiitiiutluu 

a 

Imtiandu 

haituindau 

3 

hailandti 

huilainduu 

llur 


CONJUCATtO  POSTEKIOR. 

I. 
tokjada,    elc.  MAjaidtM 

2. 
habnda,  etc.  habuiila* 

5. 

tpitlodn,  tpillozu,  ctc.         tpillodan 
Vcrbi  in  passivo  occuiremia  lequonlur  ! 
a)  I  >  |Mniii  rnnjugalioiKt  :  tiijgiutn  Cor.  II,  iii,  18, 
|Mit//<i,/.iu  v,  t,  oMmM  TIicss.  I,  tv,  17,  ustjiltlttn  l.uc 
\iv,   U,  ' -h  "iin   Mth.   viii,   12;   iiim.iii    Mc.  u,  tO 


qiman  Cal.  v,  15,  6uirait  Joan.  3,  5,  imrun  VII,  25; 
giban  Luc".  vt,  38,  wvAon "Gal.  V,  II,  qifiau  Cor.  I, 
X,  30,  milan  Litc.  II,  38,  bigiian  C<ir.  I,  iv,  2,  litun 
Mth.  vii,  i(i ;  ipctnnn  Luc.  xvm,  32  veipan  Tim.  II,  II, 
b,  teihan  Uom.  \x,  17,  jireihan  Coi .  II,  i,  <i,  biUipan 
LuC.  xvii.  34;  UMM  Tim.  I,  3,  1(>,  lukun,  Neb.  vn, 
3,(iunnii  I.iic.  XVIII,  31,  skubttnCoi.l,  xi,(>,  n.kan  xiv, 
24,  frapjan  Phil.  il,  5;  laikan  G>l.  VI,  7,  huilnn  Mlli. 
XXVll,  17,  moitM  vu,  19,  [raiiun  Cal.  vi,  I,  /a/iun  vi, 
I,  MltM  Mc  ix,  49;  saian  iv,  13,  lelan  n,  3,  Knu'1 
Cor.  1.  mii,  1. 

b)  1  \  secunda  conjugatiune  : 

k)  Mirpn  Uc.  xiv,  9,  tevjan  x>v,  41,  rodjun  \tv,  <), 
m  Lue.  vt,  37,  toJtjM  Cor.  1.  iv,  3,  duiljan  Me. 
III,  U,  li  if.irjan  Luc.  ui,  5,  iirainjmt  v.i,  22,  iu- 
m.ifiuu  Cor,  I,  xv,  31,  MMpJM  Mc.  10,  36,  <>«- 
drnnJM  Luc.  x,  15,  uthauajan  xiv,  II,  iattsjan 
t.ni.  I,  i,  17,  tjadaupjan  Itoiu  VIII,  5c,  <yuuij«H  tiv, 
I  ,  sA.'iry'<iM  Joan.  n,  7,  gusieifijan  C'>r.  II,  vn,  i, 
iiiii-ii/iiii  Tim.  I,  iv,  10,  iIojm  Liic  vi,  37,  MnmMjM 
t.or.  II,  tv,  16,  marzjan  Mlli.  II,  (>,  mtrmiMJM  Juan. 
iv,  6, lnMnd/an  Rom.  x,  15,  n/MndjM  GaJ,  i,€,  /»>i- 
MirdJM  Cor.  II,  iv,  tG,  gitaiijait  Tnn.  I,  i,  -0,  una- 
v.niiiiiyiiii  Cor.   II,  vi,  3,    '.ii.ii/ .'ifii/.m  \i,  10,  <in«- 


907 


DE  CONJUGATIONE  MEDII. 


993 


malttpin  Mili.  xi,  12,  ralmjan  Uom.  i\,  8,  gaprafitjan 
Cor.  II,  i,  6,  lintrjan  Cor.  I,  vm,  10,  afuinjaii  xv, 
55,  bairhijait  Jlc.  iv,  22,  fultjan  Luc.  i,  20,  Ituntljan 
1  iiii.  II,  IV,  6,  inlrunyj»  Itom.  XI,  19,  mikiljan 
1'hil.  I,  20,  utskavjan  Tim.  II,  I!,  26,  gavaljan  Tim. 
I,  v,9,  ingramjan  Cor.  I,  im,  5;  afagjan Thes8.  I,  iii 
5.  /ui/fji»  Mili  vn,  19,  vagjan  Mc.  xm,  25,  distalijan 
Joan.  xvi,  52,  <u(;<in  Mc.  iv,2l,  nasjaa  Lnc.  Vlll,  50, 


/iti/ynn  Mlh.  x,  26,  eua;a>i  x  ,  29,  brukjan  Col.  n,  22; 

fv)  gtfauan  Lttc.  v,  38,  tritdan  vi,  41,  swrrin  Jo.tri. 
XII,  23,  /iwjyi«  Luc.  xx,  31,  gajiukm  How.  xn,  21, 
gaveihan  Tim.  I,  iv,  5,  /Viian  Ram.  ix,  19; 

7)  fri/on  Cor.  II,  xn,  15,  supon  Loc.  xiv,  55,  o«- 
xro/on  xx,  18,  qafaihou  Cor.  II,  »,  II,  ii.  I.,  galeikon 
Mth.  vn,  2fi,  aviliudoii  Ct.r.  II,  1,  1 1 ,  «aa<siiion  11,  1 1, 
aaaiuisxon  Rom.  ix,  35. 


§  153.  Meilii    pauca    tantnm  vcsiigia    siipersunl 

in  golhica  iingtia ;  ail  sequentcs  fornias  rediicuntnr  : 

Prxscns. 
Imticativiis.  Conjuniliviis. 

Sing.       "r.    vautkjada  vatirkjadau 

Plur.      3.     vaurkjanda  murkjandtm 

Et  hoc  ex  scqiientihus  argumeniis  :  3  pers.  ind. 

fing.  :  gavasjada  Cor.  I,   xv,  54,   vaurkjada  Cor.  II, 

iv,  17,  ustiuhada  vn,  10;   plur.    :  ufkttnnanda  Joan. 

xiii,  55;  3  pers.  conj.  sing.   :  altleigaduu  Mlli.  xxvil, 

42;   Mc.   xv,  32,    lausjadau  Mlh.  xxvii,  43;  plur.  : 

liugaitdau  Cor.  I,  vn,  9;  vid.  Synl  ixiin  §  178. 

1  Annotaiio.  —  Si  leciio  sunjodama  C"r.  II,  xn,  19 


1    absonaniix  classis 


III.  MEDIUM. 

rndicis  T)  legi<ima  essct,  msilmiom  formam  1  pcr- 
son.t!  plur.  pr.eheret;  sed  polius  mendum  csi  liLrarii 
pio  ntnjoina  (cod.  A ).  > 

ANOMALA  CONJLGATIONIS 

§  134.  1  Duodeciin  verha  formam  pra-lorili  foriis 
ut  prcesens  adhibenl,  ex  cujus  plurali,  debilis  prx- 
teriii  lerminatione  immediate  aflixa,  prxterilum  et 
parlicipium  pass.  eirormant.  Qooad  iiiliniiivmn  es 
plurali  pr:csentis  eii:nn  deducilur.  Jam  veru  baec 
oiniiia  verba,  si  mapun  excipias,  ad  quasdam  ah- 
sonanti*  classes  periineniia  iu  conjugalioncm  for- 
lem   iiicidiint  sequenl  que  modo  nrdinari  possnnt  : 


Pr.cs. 

sing. 

Pra-s.     plur. 

Prajt. 

Part.  pass. 

lnf 

1. 

mag 

pnssum 

magum 

mahta 

malnt 

txatjan 

2. 

kann 

nnvi 

ktnnuin 

kunba 

liUll{)t 

Itumian 

5. 

M 

opus  habeo 

liaitrbitm 

paurf.a 

puurfts 

fiiuiban 

4. 

dars 

audeo 

tlannum 

daursta 

duurtts 

d  tursan 

5. 

nmn 

arliinor 

mttnum 

munda 

nwntfi 

mitntnt 

6. 

tkal 

oportct  ' 

sknlum 

skulda 

tkuldt 

skultm 

.  . 

nah 

nccesse  est 

naultta 

naulils 

nauhnii 

8. 

vait 

scio 

vifunt 

vina 

vitt  ? 

vitan 

9. 

nih 

babeo 

aiijinn 

ailtla 

ailtls 

llUJtllt 

10 

dattg 

consio 

dauhla 

dauhit 

dutjnn 

11 

mot 

possum 

molum 

motta 

mosts 

ntolan 

1S 

og 

limeo 

tiguin 

ohta 

ohlt 

Oljiltl 

ei: 

untnr, 

prxsens   SCili- 

Ptur 

2    kunneip 

kvnpedeip 

:rl 

-riium  vero  ut  prxteri- 

3     kitnneinu             kun 

'ic-leina 

liiut  syncopaium   sccundx-    conjugalioiiis   {§    128,  <  Annntaiio  1 . — Al>  ogatt  lamum  imperativus  sin? 

antioi.  4),  ex.gr. :  occurritei  sonat  oys  Luc  r,  13,  30;Joan.  »,  15. 

(ndicaiivus.  Koni.  xm,  4;  hinc  definiri  non  potest  qna-uaiti  forma 

faieroiuni  verbornm  fuerit,  fortasse  magt,  kanns, 
mans,  iiiiinjs  au  em  probabiiiler  fcuns,  muns.  Nec  ine- 
lios  constat  imperativus  piur.,  cuin  fnrnix  ogeip 
Mtli.  x,  26,  kunneip  Mc.  xm,  29;  Joan.  xv,  1S, 
quuiiineil)  Joan.  xv,  20  etiam  ad  conjunciivum  pari 
juie  refcrri  possiiiii,  coll.  §  186. 

«  Aiinoiatio  2.—  InDnitivis,  qux  passim  occurrant, 
ut  kunnan  Mc.  iv,  II,  daunan  Fliil.  1,  H  (coll. 
part.  act.  paurbandt  Epli.  iv,  28),  e»mdem  atque 
pracscns  plur.  absonantiain  pa  ientlbus,  naltan  igitur 
glosssrii  iu  uauhan  emendandum  esi. 

1  Aiuiotatio  3.  —  Munan,  vilan  ct  kunnan  in  compo- 

silis  gakunnan,  u[kumia)t  sigaificatione  paulolum  mu- 

tala,  regulariter  juxia  conj.  11,2  Rectuntur:  muna,  mu- 

na rs.muitaip,  etc.  > 

2)  Ad  vcrba  supra  memorata  ct  cquidcrn  ad  quar- 

Propric   gcrm.   ich   soll,  quo.l  verbuin  nnlli   latino   rcsponlct,  neccssitatcm  quauidaui,  obligaiioncm 
oluciiiiiiqiie  indicans.  lnterpr. 


Pra 

sen 

i. 

Pricterilum. 

Sing. 

1 

kann 

kuiipa 

2 

kunt  (kannt) 

kunpes 

5 

kanr. 

kunpa 

Dual. 

1 

kuiina 

kunpedu 

1 

kunnult 

kunjicdttls 

Plur. 

1 

kunnuin 

l.itn\<fdu\n 

2 

kitnnnp 

kunpedup 

5 

kitnnun 

kunpedun 

CoujunctiviiS. 

^ing. 

1 

kunnjau 

kunj>ed)an 

2 

kitnneit 

knnpedeis 

3 

kunni 

kunpedi 

Pual. 

1 

kunneha 

kunpedeiva 

2 

kunncits 

ktinl>edeits 

Plur. 

1 

kunneima 

kun  pedemitt 

Sins 


999  niUMMATIGA  COTIIIC  i;  LISCI  V- 

iita  ib&onauliao  tlassem  ivi.iim  eiiuu  viljm  vrlle, 

l'iil.    i.;i(.j  ,   o :  1 1 1 1    tiimn    pailiiulaiitaleiil    luliens, 

quud  Uuiirtiivo  prssenli  indigeat,  oujus  Iocuiq  cob- 

jUllCtlVUl  SUpplul  : 

Sni^.  1     viljau    l>u:>l.   I     mltlta    Tlur.  1     vileiina 

i    ri/rii  2    tiltiii  2    tiltip 

3    ti/i  3     viletna 

"ij  Origgan  itTerre,  prascns  squidem  jnxia  priinain 

cmijiujalionem  regulariter  efformai,  in  prasterito  au- 

lem  iiulitn  absunaniiwa  curo  syocopaia  furma  su- 

cuudifl  eonjugationis  eommiseel  (§  i^s,  aunui.  4). 

i)  Caggnn  iic,  prosena  ei  participium  pass.  jwj- 

;/./'..  Iiabet  juxta  primam  conjugaiionem  formatum, 

Butl   (>i'.i  iierilum  iddja  es  r.idiee  aliunde  deperd.ia 

muiii.iiur,  quotl  ad  irormam  conjugationis  secundx 

Dec:iuir. 

Silig.     I         iddja 
2         uldjts 
o         iddja 
Dual.      I         iddjtdu 

2        iddjedups 
IMur.      1         iddjaduni 

2  iddjtdup 

3  Iddjtdun 
Scmcl  lanlum  reperilur  prxleriium  gagjida  Luc. 

mv,  12;  participium   pass.   gaggids  Mtli.  ui,  11  iu 
pariicipium  aci.  gaggands  einciidandmn  esi. 
?>)  Conjugalio  verbi  auxiliarii  vtian  esse  «x  tiibus 


1000 
radieibus  efUcilur,  quariini  unn  in  sing,  pr.-es.  ind., 
altera  iu  eulerit  Ibrmis  praseniis,  leriia  tjiidem  in 

(.i.i  t   inf.  ci  pari.  Innolescii.  Praseoi  riiam  m  duali 
cl  plurali    iud.  pra  leiiti    furuuun  BSbibei 
liiiliialivus. 

PrasenSi 


Dn.il. 
Plur. 

Sing. 

Dual. 
IMin. 

Att. 


o 
I 
2 
1 

3 

1 

.i 

3 
1 

o 

I 


Praleritum. 

V/IJ 

v«l 
eti 

vesu 

VCSHtS 

vesum 

I..SI//» 
V«f>l» 


I//I 

II 
131 
Stjll 

sijuts 
iijum 
sijup 
sind 

Conjunclivus. 
sijau 
sijais 
sijai 
sijaiva 
sijails 
sijaima 
sijaip 
5    sijuiim 

Participium 
visands. 
«  Aiinotaiio. —  Quando  atileui,  signiliraiione  pauli:- 
lum  deflexa,  siguific.ii  ts$t,  id  est  remanere,  rcgula- 
riter  jnxla  conj.  I,  3  flectitur.  » 


vesjau 
veseis 
veti 
vtttiva 

veseits 

veseima 

veseiji 

vcsfina 


c. 

INFLEXIBILIA. 


1.  ADVERBIA. 

§135.  a)  Temporis  :  sunsaiv  brevi,  air  mane,  annlis 
Euliito,  pan,  Jiaiinh  lunc,  ju,jufian  jam,  nauh,  nuuh- 
jian,  nauhjianuh  adhuc,  nu  nunc,  bipjt  in  illo  lem- 
pnre,  timfs  oliin,  ufta  sa*pe,  i  i/>u  sero,  iinteino  sem- 
|ifr  ,  suiuan  aliquando,  imi  lirevi,  aftra  iterum,  ivan 
quandn,  wanJum  unquam,  wcilohun  longo  tempore  ; 

h)  Loci  :  fter  biC,  paruh  illic,  Jiarei  libi,  padei  quo, 
paproti  inide,  tundro  seorsim,  buunjane  circumqtia- 
que,  et  alia  in  §  IG-S  laud.tta; 

■  I  Modi,  alniiidaiiiix,  etc.  :  sva ,  ivah  sic,  aljn 
praler,  lantuimnodo,  ni  non,  ne  non,  niu,  nei  nonne? 
ja  Ulique,  jai  profeclo,  tunja  vere,  svare  fruslra,  wJt 
soliimiuodo,  patainei  id.,  halisaiv  vix  ,  pithun  seor- 
sim,  vaila  bene ,  /i/u  mag  s,  maxime,  vaitci  fonasse, 
ii  /■  forsan,  duuc  eur,  dupe  quia,  vainei  utinam,  ct 
alia  in  §  IG5  mamorala ; 

//)  luterrogalionil :  -u;  an,  nuh  crgo?  ibai  /i>i? ;'«» 
forsilan?  pau  id. 

2.  PU/tPOSlTIONES. 

/i)  Ciiin  dativo  :  atja  prater,  u/ab,  mi/i  cuin,  us 
ex,  fnwa  snle,  frmn  ab ; 

/>)  Cum  arcusaiivo  :  and  pur,  [>airh  per,  i/n//i  sine, 
ii./.i/ir  inier,  w/.m  adversns,  cuntra,  f"t<>',  pro  ; 

c)  i  iiiii  dativo  cl  icensalivo  :  ana  in  ,  at  apud,  ad, 

ofur  post,  H  seeundum,  du  ad  Wndarreiro  u*d  us- 

quc  :id,  li/  Snli,  ufai  lUOcr. 


(/)  Ctim  genitivo,  tl.iiivo  et  aciusativo  :  i/i  in,  pro- 
piur,  dc. 

5   COMONCTIONBS. 

a)  Copulativne  :  jahet,  r-iiam,  -hu  -que,  niA  neqtie; 

t)  Di-junclisae  :  aipjiau  vel,  andiiuh  —  aijijnit 
aul  —  aut,;'(i/)/>esive  —  sive; 

r)  Adversailvae  :  i/>,  ^on,  apf>an,  akci  sed,  vcrum, 
aulem,  //':  tamen,  atiaiiiun  ; 

d)  Causales  :  allis,  auk,  unle,  raihtis  nam; 

e)  Conclusisa;  :  panuh,  paruh,  eipan,  nu  (auh^ 
pannu,  nunu  igilur,  erjto,  sic; 

f)  Conditionales  :  ;'.:/>.«  si,  k>/>.i  nis '; 

//)  Concessivse  :  Jiau  si  lamen,  pauhjabai  si  lamen, 
svepauh  quidum,  equideui ; 

/i)  Finales  :  »i,  Jiatei,  Jnei,  pei  ul,  quod,  quia,  stati, 
tvasve  iia  ul; 

i)  Comparaiivic  :  waiva  queiiijduiodiim ,  sicul,  n< 
SJCUl,  sruift-  ut ; 

k)  Temporales  :  s>'«  cum,  quando,  pan,  J>a>ide, 
qiiando,  quandiu,  bipe  cum,  mipjiauei  dum,  sumn 
st.iiim  atque,  cum  prinium,  faurjiiiti  auicqu.un. 

4.  UiTBRJBCnORBS. 

0  oh!  i'(ii  vx  !  loi  ccce  !  fci.i,  hirja.t,  hirpp  >ija, 
agedum  ! 


(001 


D'E  lORMATiONE   VOCAIJUI.OftUM. 


100» 


CAPUT   TERTIUM. 

DE  FORMATIONE  VOCABULORUM. 


136.  Materiam  primam,  cx  qui  vocahalum  ef- 
Hiriiiatur,  rndicem  appellamus.  Iladix  vcru  in  lin- 
gua,  qualis  nohis  tradila  cst,  nnsqu:m  occurrit,  scd 
taiituminodo  ttirps,  ex  radice  cnata,  ex  qua,  additis 
founalionis  et  flcxionis  clcmcinis ,  vocabu'uin  cva- 
dit.  Itad'i  igitur  aliquid  cst  abslractum,  stirps,  con- 
crCtuin  ;  utriusquc  taroen  formx  qiinndoqiie  inler  se 
ciiuvenirc  possunt. 

Radices,  ne  uua  quidem  excepta  ,  monosyllabx 
suui ;  cum  autcm  plurcs  Soni  ad  efforniaudam  unicam 
sylljhani  coocurrcre  possunt,  radiccs,  habila  ratione 
iiTiniiKitioiiJs, vocalicx  vel  consonanlirx  dicunlur. 

1)  Vocaliac  radices  sunl  : 

n)  Vel  simplcx  vocalis,  ul  i  (radix  pronnminisi»),  u 
(particdla  interrogativa) ; 

6)  Vel  consouans  etvocalis,  ut  pa  (radix  pronnmi- 
nis  pnia),  lu  (radix  pronominis  hit),  verbales  ladiccs 
!ui,  vai,  tai,  bau,  tlau,  kei,  clc. 

i  Annotatio. — Prjmxva  vocalis  a  gcnCralioris  valo- 
ris  esl,  quain  ul  ullam  radiccm  prr  sc  cfficere  possit, 
sed  probabilius  sive  debiliiaia  (in  i  vel  u),  aut  produ- 
cta  (iu  o),  etc,  ad  aliquid  |>ailicu'arius  reslringilur, 
s  ve  consor.anti  locuph.-i.ita  vim  radicalcm  acquirit.  > 

2)  Consollanlica•  radicet  vel  una  vel  duabus  conso- 
nanlibus  coinponuntur,  suutquc 

a)  Vocalis  et  consonans,  ut  in  radicibus  vcrbalibu» 
a'k,  auk,  al,  an,  at; 

b)  Vocalis  duabus  consonantibiis  intcrposita,  cx. 
gr.  ;  kah,  bar,  ma.t,  tkaid,  tnip,  slig,  skrit,  bnnd, 
tarp,  halp,  tvatl,  tland,  etc. 

§  137.  Kelative  ad  siirpes,  qnibus  dant  orig  nem, 
sjicc  tala1,  radiees  quatuor  sunt  specierum,  neiupe  : 

a)  Verbalcs,  ut  in  supra  laudatis  tai,  aik,  hah,  clc. ; 

6)  Sominules,  ut  aiz,  atl,  blop,  elc. ; 

r)  Pronominales,  ul  i,  pa,  lii,  clc. ; 

d)  Parliculir,  ul  ak,  and,  bi,  du,  etc. 

•  Annotalio.  —  Quod  omnium  v.icabulorum  radix 
verbuni  sil,  in  golhico  scrmonc  niinime  probalur;  e 
runtrario  sunt  vocabula  niiineio  non  panca,  qua-,  sive 
fonna.sivc  significarone,  ad  radicein  verbalcm  repu- 
gn.nc  vidcntiir.  Equidcni  vcriim  es', scnlcntiam  sine 
verho  inlelligi  n»n  posse,  scd  discrimcn  ade-t  inlcr 
idcain  verbalcm  et  vcibum  ipsum;  conncxio  eniin  in 
verbo  jacen»,  c.pulx  cuiu  idea  operaiionis,  jam  ipsa 
quidam  est  scriiionis  prngressus,  qui  consequonler 
aliquid  anterius  supponit,  cl  revera  in  phuibus  aliis 
hnguis  nondiim  efTctus  csl.  Faiemiir  cquidcin,  qnod 
sub  re>peclu  sublimiori  nnn  infundala  jaccat  scntcn- 
lia,  qna  singnli  vocahula  singula  ;uc  nomina  c  verbo 
proccdcrent ,  sed  giaiumaico  ab  ca  leinpcraiidiini 
ncc  nisi  de  inateri  >  srrmouis,  qualis  ocfurrit,  curan- 
d:im  esse  credimus.  Quapropicr  nnsmclipsi  ca  vcri- 
taie  moii,  al  id  lautuiinnodo  inendenius,  ut  ;;.'ilii 

PiTROL.    XVIII. 


cam  liiiguam  pcr  cam  ipsam  illusiremiis.  Ilinf  eliam 
non  csi,  cur  radices  in  vcrbalcs  ct  prouominalcs 
(Copp.,  Vergl.,  Gramm.,  pag.  10">)  dividamus,  ciim 
aliunde,  priores  in  verbalcs  ct  nominalcs,  post«ri<ircs 
verO  in  pronominalcs  ct  particulas  itcruiu  iu<  identes, 
liuic  divisioni  apprime  convcniant.  i 

§  138.  In  radicibus  terbalilws  vncalis  pro  inaxhna 
parte  rcgulariter  commutatiir  (absonaniia,  §  3*2,  3). 
Jam  vcro,  ul  illic  diximus,  sequcntcs  daniur  abso- 
n:inii:c  classes  : 

Prxs.     1'rxt.  sing.     Prxt.  plnr.     Parl.  pass. 
1.  i  a  u  r 


«.  1 

a 

e 

u 

3.  i 

a 

e 

i 

4.  ei 

ni 

i 

i 

5.  iu 

fltt 

u 

N 

6.  a 

0 

0 

■ 

7.  ai,  e 

0 

0 

ni,  e 

Spcclarcs  equidcm,  quod  in  his  oninibus  absonan- 
ti;c  classibus  vocalis  radicalis  scmpcr  in  eadcm  sedc 
repeiiretur ;  res  tamen,  si  eim  propius  inspexeris, 
noii  ila  se  h.ibel.  Si  euim,  exempli  gralia,  vocalem 
prxscntis  ul  radicalem  semper  accipias,  tunc  iu  tri- 
bus  prioribus  absonanlix  classibus  xgre  explicabis, 
quomodo  a  el  u  cx  i  procedere  poiuerint ;  si  coutra 
in  prxierito  sing.  radicem  scinper  quxras,  huic  re- 
pugnabit  ruptio  in  quarta  cl  quinta  classihus  occur- 
rens ;  ilaquc  hoc  prinripium  sialui  pntcst,  quod  in 
unaquaque  absonantix  classe  ea  vocalis  ut  rad  calis 
sumcnda  sit,  cx  qua  cxicr.i  juxta  cngniias  sonoruin 
leges  modo  quaui  maximc  obvio  deducuntur.  Quo 
pnsi'o.  vocalis  prxleriti  siug.  in  tribus  prioribus 
classibus,  vocalis  vero  parlicipii  pass.  in  cx:eris  ut 
radicalis  h.ibenda  est. 

§  139.  Vc-iba,  qux  ad  diversas  absonanlix  clas- 
scs  periincnt,  jaiu  supra  (§119  sqq.)  memoraviinus ; 
daniur  lamcn  ct  alix  p'urimx  siirpes.  qua',  eamdem 
abson  mtix  rclationcni  prxscferenles.eiiain  adverba 
fortia,  licet  in  lingua,  qualis  ad  uos  perveuii,  nou 
ja:u  occurrant,  rclerendx  sunt.  Iluc  er„'0  veniunt : 

1)  Svillan  tiiinescere,  vfsvatleins  inflaiio;  — l.ilpan 
bcnigniiin  csse,  /i  Adtt  libens,  viljahalpei  hcncvolen- 
lia,  hulps beuignus.prnpitius; — vilpan  rudem,  forlem 
esse  (?),  vitpeis  sylvcslris,  valdan  dominare,  rulput 
gloria  ;  —  vimman  niacularc,  gavnmms  impiirus,  aiia- 
vnmvjan  viluperare ;  —  svimmnn  natare,  tvwnsl  la- 
luila ;  — inn.rii  favere,  nnno  siipcndiiim,  ons/sgralia;  — 
grindan  iiiolcro,  Ciniiniolcrc,  grindnfrnpjis  pusillani- 
mis,  grundus  (pulv i~,  lcrr.i)  snlum  ;  — l.ndan,  urcre, 
landjan  acrcndcrc,  tundnan  acccndi ; — tinpan  ire, 
ji»/j  i  us,  gradus  (»iccs),  gasinpa  sniius  pcre,,riiia- 
liunis,  sandjaii  miiicrc;  -  eriijgvt  lorqnere,  ciicum- 

32 


100S  CRVMMVTICV  COTHk/l 

lari,  vrwjtjo  lcitibculum  ;  —  pigkan  ccgilaro,  />  yks 
gratiiruffl  aclio,  J>iij'.jan  eogil.irc,  pugkjnn  vi.leri ;  — 
■liggviu  nutare,  afsvaggvjan  vtbrarc  ;  —  ruirdun  co- 
r.ire,  iiiiiirfu»  bospes,  virds  cnslns,  fravardjna  cor- 
riunpcrc ;  — v.irman  calclicri,  inrnu  catidus.  nmrau 
vcrniis  ;  —  flailtlan  lorqucre,  /?u/i.'o  'orqucs. 

2)  llilan  cclare,  hVms  galea,  W/a  infcnis,  hnljim 
<>|tcrirc,  ve'arc  ;  — iiii/tiH  (coll.  malan),  mttip  nicl, 
m( (iiien<ura)  lcmpus,  multl.t  pulvis;  — lilan  possi- 
dere,  iiifian  mancrc,  J.  Is  ( lives)  boi>US,  mlja  funda- 
inciilnni,  |ilania,  gasuljan  fundarc  ;  —  skilun  9epa- 
raro,  cicoriare,  skilja  carnifci,  skildtts  (-qnamnin) 
scuium,  skilja  (squamma)  laicr  (gill.  luile)  ; — 
tilan  conienirc,  accommoJari,  li/s  accomin  tdalu«, 
tals  apius,  taltjan  adaplarc,  ins  rucre,  ctlucarc  ;  — 
liiman  opciire,  himns  cccluni,  giiAaiiion  vesiiic,  in- 
ducrc;  —  frinian  accclcrarc  ,  (ram  in  conspcclu  , 
fnimn  priinus  ;— qinaii  (?),  gino  fciiiiiia.tjeus  mulicr  ; 
—  jiinan  exlcndi,  ufpunjait  cilcndi;  —  minan  cogi- 
larc,  namnpi  nicnioria,  anaminds  suspicin,  muuan 
pulare ;  — riucH  dcfircre(?),i'iii;'a  pascuuni,  MH|  tlcfi- 
c:ens,  rrnt  eispcclalio; —  oirun  laboia  e,  colere(?), 
airns  nuniius,  arjan  ararc; — fairaa  accusare,  fuirina 
criuicn,  (erja  insidialor,  gttfaurds  coueiliu  :. : — 
irainru  gravcni  cs?c,  jrar<-  inanis,  vac.uiis,  tttrt  bo- 
noraius;  — tniron  niancrc,  durare,  luluin  c  sc  (?), 
rair  \'<r,  viirtlu  labia  (oris  cuslodes?),  gavairpi  pax 
(bucnc?),  rar.t  sobrius,  varjan  arccrc,  vcrjan  conscr- 
virc:  fHum  pungctc. Uits,  acus,puiiclum,s/a/.j  vice, 
lilcpratlaki-ms  icnloriuni  fi^crc. 

5)    Kiihun  (''.),  fcnin  gcnu,  knussjan  RCiiuilcclerc  ; 

/i';ia;i  audirc.  hlhtp  aucniio,  silcir.ium,  hHuma 

audilus; —  litan  paraium  cssc,  tanjan  f.iccic,  tnvi 
conia.gaferJuH  prseparare,  ordinare;  —  faihan  apiari, 
bifaikon  deci.erc.  fullafahjnn  salisfao  rc  ;  —  dulm 
faicrc.  detls  factum  (col  .  §  \il). 

4)  Ftion  liosi- lem  csse,  tnfeinan  misircri,  faism  vi- 
luperare,  fijan  o.li; —  gciran  desiderare,  gero  avidi- 
Cas,  Cnpiililas,  nnirnian  cnper-; —  tUUMfl  opcriic  (?), 
I:ci:  tlonins,  nisi  (iccluni)  adspeclus; — teibnn  inancre, 
Ir.ita  reliqnix,  bilaibjnn   relinqucrc,  afifaan  SUpcr- 

..J<(.  ■ reia.m   virterc,  /'ii>ai6;an    cirrum.larc  ;  — 

nUitttn  luccrc  (gfiriiiwni  splendor),  gliimtinjun  splen- 
jciC  ;  —  ptViluk  adspicerc  ,  audavleizns  adspcetus, 
i'ui\'iiiiauriipai'i,circuiiispiccrc,»/ifjailspecliis,Wiii'uN 
in  facicm  verberarc;  —  geiian  lerre  e,  usgeisnan  mi- 
rari,  siupcscerc,  usgdisjan  siupcfaccre. 

5)  Gininiiii  cnniiirc,  cnrarc  ('),  oouii.jan  conside- 
rare  ijuwa  bomo;  —  ikinran  vcbcmcnier  comiiio- 
vcri,  «iii/.is/tniiro  vcntilalirum.jkurn  frcuiitns,  turbo; 

jiuLaii  eonvenire  (?)  jiniVa  discordia,  jinkaii  pu- 

gnarc,  juk  par,  gajuka  comes,  gajuko  similiin.lo, 
twjtual  jnguni; — liuhan  Ititcre,  liulittp\i\x,  liuhljan 
ill.:iiiii.ani,  lniilmrjan  illunnnarc,  /aii/iiniiiii  fuljiur  ; 
—  liuban  aniari,  /i«(ij  dil.-etus,  aalaubjan  credere, 
gnlaubt  .Mrtis  prciio-ns,  f/n/nds  prclioMis,  bro/iru- 
Mo  .aiiias  (r.iiiina,  lusaiaj  ipes;  —  diupan  aiinm 
cssn,  ditips  promndm,  alms,  daunjan  itninergcre, 
I.  ;,ii/.aic  ;    -  i.'i'i/>  "i    liil)in'Uin     csm-:  ,     a/i/mi/>jn« 


i.iNi.t  ,r 


IUvH 


lerrere;  —  lniiaii  adlllati,  decipcrc,  /i»<»  siuiulai  r, 
liula  adnlator,  bypotriia,  iufon  dccipcrc. 

<i)  l..t'an  caiilarc,  clamarc,  goljan  s.iliitcin  dare, 
avcre;  —  dagan  luccsecrc,  datjs  dies,  alnaudogs  ocii- 
dnmus;  —  /iu'>u>i  b.tlierc  (;::ill  fi-in  ),  habnn  baberc, 
linfijaii  atlb:ricre,  galwban  cnnlinere; — jo/i«n  sa- 
tiiiaiiini  essc,  iu/>s  saiiiraiiu,  gasojijan  saturare;  — 
itiihni  velicmcnleiu  csse  ('),  icnsj  vclicinens,  woijan 
iii  nari,  iuercpare,  iujuriis  pruscqtii. 

i  VnnnUti.i.  —  Dc  nonnullis  barum  stirpium  qtie- 
stin  est,  iiiniin,  inviia  alisouanlia,  cui  subjaccm,  ad 
illa  f..riu  veiba  equidcm  deperdila  rcferendx  sini, 
an  poiius  non  crcdendum,  r)uo«J  absonsnlia  etiam 
aldii,  quaui  verbalibus  radicibus,  micr.lum  irrepsc- 
rit  (Jj  58,  3,  annoi.  t),  cuin  idca  propius  ad  radi- 
cem  iioniiiialcm  quam  ad  verl  alcni  accedere  vi.lei- 
ittr,  ul  pula  qinan,  kninan,  dagan. 

t  Anii.itaiio  S. —  Alia  vero  vocabula  jmta  rcgnlas 
absoiianlije  dcduei  ncq»ciint  alque  adco  origini  e» 
vcrbo  forli  rcpu^iiant ;  hujustnodi  sunt  pr.cscnim 
astioruin  n  miiia,  ut  juhiio.  mena,  jlairno;  elemen- 
loriiin  ct  naturx  pliciiouieiiorum,  ul  airpa,vato,fon, 
vinds,  riijn  ;  aniinaliuni,  ut  faulio,  auksa,  lamb,  u- 
prus,  ulliaudits,  asilus,  ftttjls,  ara,  dubo,  aht.ks,  hatia, 
sparvn:  pliniaruin  earumqiic  pariium,  ui  iriu,  iu./iw», 
unrfj,  rjra<,  ptuirnus,  asls,  tuins,  vaurls,  laufs,  akran, 
basi,  pcika,  smakka ;  membroruuicorporis,  ut  haubip, 
auso,  augn,  mwips,  luiipus,  luuao,  lials,  arms,bruil$, 
vnnba,  [otus ,  clc,  licct  noiiiiulla  alia  buic  classi 
pcrlinenlia  eiiam  ad  radicem  verbalem  for.san  referri 
possinl,  nl  hunds  et  huiidus  ad  hinpan,  vulfs  ad  vil- 
i>f:n  (?)  cl  siinilia.  i 

§  140.  Uudix  igitur  in  giammatica,  slcut  cl  in 
plantis,  ea  csi  |iars  oculis  abscondila,  ei  qua  vora- 
bulum  enasei  ur;  ihrpj  vero  c  radice  palam  effer- 
inr,  ut  conerctum  rocabulum  clToriiiet.  Jam  vero  cti  >m 
slirps  vocabuli,  si  boc  ab  cleiucnto  fnrn.alivo  scpare- 
inus,  forma  monosyllaba  seinpcr  apparct  induia;  si 
auiera  v.xann  nni  rclalnc  ad  0e\ivum  cleiiieniiim 
spcciemus,  siirps  i.l  est,  boc  elenienium  laniuiitiiioiln 
sejungamiis,  stirps  deri  aiiva  esse  potesi,  augmeoM 
f.irniativo  ditata,  ci  consequeiiter  pnlysyllabt.  Sic  i-x. 
gr.  niiii.  railiv  est  ct  miii  6lirps  rau  niiiiuh,  uumt  vcio 
(.  uiii  auginento  foniiativo  l,  §  148)  slirps  tou  nuiiils, 
nnneig  (cuin  aiigmcnlo  fomial  vo  eig,  §  450,  £i  siirps 
tovj  neineigs. 

tAnnoiatio. — Stirps  igiior  a  forma  fuiidameiiiali  in 
eo  di^tiugniliir,  ipiod  lue  jani  clciucoio  forinalivo  lo- 
ciiplel 'lur ;  liinc  dc  forina  ladicali  Iraelandum  c»t 
ubi  de  Dezinne  vocaliuloium,  dc  stirpe  vero,  nln  de 
lorinalionc  agiiur.  Sic  ei.  gr.  nu.ii  radix.iiuml  tlirna, 
M  !//'/'/  landein  forma  fund.uiient  li .  est  ra9 
Numlt.  > 

3  141,  Quod  si  vneabulorum  foi  inalioiieiii  evlerius 
laiiium  ipccteraus,  eam  sive  ei  lerniinatione  utuein- 
que  dictionum  classl  propriacun  v.l  alisque  abso> 

naiilla  por  simpliCQUI  appositiOMOW,  ei.  gr..  :  "ii.  'i, 

ii«')«»  a  i.i.lne  iiiiui .  sivej  ev  composiiione  aNmrwn  \cl 
plurium  Slirpiuin,  ul  nfniman,  mriiuumj»,  Dii/y.nla 


JOOd 


DE  FORUATIOXE  NOMINALI. 


1000 


vaddjut  produci  viJcliimus.  Si  auicm  canidem  for- 
malionera  iiitcrius,  id  est,  babiti  vocabuli  prupria 
significatione,  eaiu  in  quatuor  classcs  dividi  con- 
slaliil,  nempc  :  nominatem,  pronom:nalem,  verbalem 
ct  adverbialem.  Quoad  \ero  clemeiKa  formaliva , 
seinper  immediale  siirpi  connec  uniur,  illisipiu  dein- 


dc  flexiva  appendent.  Jnsnpcr  elementum  lorms- 
livum  esl  sivc  simplex  consonans  (»1  l  in  numft),  sive 
iulegia  sylluba  (ul  e»o  io  nemcigi).  Ubi  autcui  voca- 
bulo  jam  dcrivaio  eugmcntum  formalivum  ulterius 
affigenduni  cst,  plures  iudc.-yllabx  ft.niiativsesibi  suc- 
cedenles  aJc.-s.:  pos&uni,  ut  n  tkatkinastut  a  tkalkt. 


A.    FORMATIO   NOMINALIS. 

I.  SUBSTANTIVUM. 


5  142.  Quamvis  gtnus  iufluium  non  i  ullnra  ba- 
Ih.m  iu  siguilicaiionum  vocabuli  (§  59),  bic  lamcn 
pro  inavitna  parie  adeo  est  coufusus  adenque  p  rum 
ejus  lcges  noia?,  ut  cdin  de  formatione  voc.ibnli  agi- 
tur  uonnisi  sei  unJario  in  eum  aiiendcre  liceat.  L'bi 
genus  discrepantia  sexuuro  innililuT,  ut  in  nipjit 
gcrmanu*,  iii/>j'o  geriiiana,  garatna  vicinuS,  pro\  - 
iiiiis,  garamtt  viiina,  jiiut  f.iiuiilus,  pivi  lainuta,  boc. 
cv  sigirillcatioiie  semper  noium  pro  lurmaiione  voca- 
buli  cquiJciu  valet ;  diTuiente  aiitem  bac  tliscre- 
pamia  naturali,  eam  tignrticiitioiiein,  quain  varia 
grainiuaiica:  gencra  in  fotinaudisvocabulis  prx  sc  fe- 


(a  sitan),  tevi  (»  than);  fein.  leva  (a  litan),  knnaveda 
(a  vidau) ; 

dd)  K  p  irlicipio  p  ss.  :  ot)  fem.  baurgt  (a  bairgan, 
hunps  (a  hiupan),  vunnt  (a  rinnan),  gabundi  (a  bin- 
dau);  (3)  inasc.  baur,  gabaur  (a  buiran),  qums  (a  qi- 
man),  muns(:t  minan),  runt  a  rntncn);  neulr.  Oitiiujq 
(a  sligqnn),  gabaur  (a  buiran) ;  fem.  usrnttrpa  (a  ta.r- 
pa-i),  suljn  (:i  silan).  gabruka  (;l  brikan' ;  y)  masc. 
pins  (a  pivan),  ttikt  (a  tlikon) ;  ncutr.  4i/oi/i  (a  fai- 
han);  lein.  bida  (a  bidjan),  giba  (a  gikan);  J)  masc. 
vtit*  (a  vleitan) ;  ncuir.  gadik  (a  deiyan?) ;  fem.  vipja 
(a  veipan) ;  t)  masc.  dru«  (a  driiunn) ;  ii.-utr.  utluk 


riinl,  luU)  cnmparaie  jaui  lit  inipossibile,   cl  licel  (a  tukan)  ;fem.  plaultt  (:i  pliulian),kruiu  (a  kriustan), 

iu   gcnerc  dici  liceal,   quod  iuasculiiinin  polius  con-  skuru  (a  s&iuruii),    tudja  (a  liudan) ,   {)  masc.  qaqnt 

crcliiui,  lemininiiin  au'cin  el  ueulrum  p  ilins  abstra-  (a  unqgnn),  siulis  (a  slahan),  andastapjit  (:t  ttanditu) 

cluni,  nec  nuu  ailionein  ejusque  oiijectum  significel,  takju  (a  taknn) ;  ncutr.  frapi  (a  frapjnn),  fauragnygi 

boc  laniciigciicrale  discrimenadeo  cslvagutii  nimiis-  (a  gaygan) ;  fe.n.  b<aps  (a  ttatdan),  graba  (a  yraban)- 


ijiic  ciccpl  oiiilms  obnoxium,  quam  tit  in  cxpouemla 
sub  laiillvoruiii  formalione  pariitio  sccundum  iria 
geni  ra  alii|uid  commodi  allalura  viddlur;  qua  de  re 
forsan,  fonnam  derivatam  ob  oculos  primo  ponerc, 
deimle  divisionnn  secundum  geuera  rcvocarc  saiins 
essct. 

§  143.  I)  Derivatio  sine  cleuf.nto  rona*Tivo. 

a)  E  vcrbis  conjugationis  foru:  : 

on)  K  pra?senii  non  nisi  paucissima  vocabula  deri- 


s)  inasc.  grett  (a  oielan);  neutr.  aflet  (a  lelan); 

ee)E  vcrbis  Minpliciicr  reduplic mtibus  sine  abso- 
nautia  :  masc.  luiki  (a  laikan),  tlept  (a  ttepon) ;  neulr. 
faurkah  (a  huhun),  gafali  (a  fuhan),  andslatd  (a  tlal- 
dan),  biinat  (a  maitan) ;  f.m.  haiti  (a  haitan). 

b)  K  verbis  debilis  conjugalionis  :  masc.  faurama- 
pteit  (a  mapljan),  vituitafaiteit  (a  fastan),  huhrut  (a 
huggrjau);  nculr.  aniiaugi  (ab  angjan) ,  faitrainapti 
(a  mapljnn),  ufarmeli  (a  m.lj  n),  laxti  ( i  taujan),  hropi 
(verisimiliter  ncutr.,  a  hropjan),  gaaurki(a  vaurk- 


vamur  et  equidcm  fere  exclusivc  in  prinia  absonanti:c 

claise,  cx.  gr.  masc.  btirgt  (a  fcairgan);  neuir.  tinb  jm);  fem.  vroht  fa  vrohjan),  linga  (a  tiugan). 

(a  tinpan),  anafith  (a  fitltan),  gild  (a  yildan),  gnvairpi  c)  E  Snbslantivis  derivantflr  : 

(a  xairpan);    fem.  gabinda,  gabiidi  (a  bindan),gnirda  an)  Masculina,  ad  eum  de^i(!iianduin,  qui  muncro 

(a  ijuitdan),  xinnti  (a  uiiuinii).  M  fecundam  absonan-  vel  a:ie  fungilur,  ul  hainleit  (a  hairda),  rnqineit  (a 

li.e  classcm  perlinet  lantuni   iem.  skilju  (a   xtifu»),  rayin),  silbasivneis  (a  siun),  faurstasset  (a  sla  s) ; 

ad  i|ii:irtaiu  ncutr. andubiit  (a  beUan),\dvcil  (a  reilnn),  bb)  Nculra   sive   pcr  coinposilioiiem  ex  aliis  i  ini 


:ul  quiniani  neulr.  goiiug  (a  fitiaaii); 

bb)  \L  pr.i  t-iilo  sing.  :  a)  in  isc.  oari/i  (a  gnirdfln), 
/i«i/i»  (a  fngkan),  sagqt  (a  sijann),  509311*  (a  sinijriJii ); 
iientr.  dragtjk  (a  driuia»),  tjapratk  (a  priskan),  tamm 
(a  riimnnn),  yopagki  (a  pitjkmi);  f. -m.  bundi  (a  6ind..!i), 
Ksi.unrii  (a  lindan),  /iai/i:i  (a  paitbnn),  (lahti  (a  /fni/i- 
lon);  ,;)  feui.  ska/;'a  (:i  sk  /un) ;  7)  masc.  vraks  (a  l'ii- 
fcnn);  neulr.  radi  (1  uidan);  fcin.  slaAs  (a  stikau), 
rraka,  vrakja  (a  i'ri/.an),  brakja  (a  frriAan) ;  S)  m.isc. 
dains  (a  i/.tgi/n),  Bflips  (a  cei/iaii);  fem.  /iiitn  (;l  lei- 
ban),  slaiga  i»sieiyan);  e)  fem.  lattdja  (a  itutian); 
t)  iieiilr.  so/<  (a  sipan);  fein.  />o/a  (.1  Irntnn),  gro^a 
(.1  grabait) ; 

ce)  £  praterito  plur.  noiinulla  tantiiin  rcrtri  de- 
rivanlur  vocal.ula  sccintd;e  «?t  lerlip  cl:is>is  masc. 
tejs   (a  iM'i«):   ncutr.   nmi'aiic..ii  (a  iiiiitnn),  and.isel 


derivaiis  efforiiiala,  ui  atapni  (a  a/m),  faitiadauri 
(a  dmir),  niidn/ai/iii  (:t  tnun),  undanah  1  (a  na/i!s),  ga- 
ntni  (a  runa),  andeaitpi  (a  iair/)s  prcliiim),  anda- 
raurdi  (a  wmrrf),  fuurafiUi  (a  /u7) ;  sivc  ad  efficienda 
realia  ex  pcrsunalibns  subslantiva,  ut  nndbahii  (»li 
nnabiilils),  piubi  (a  /rinfta),  rciti  (3  retfca),  gatkaJki 
(conservus,  vid.  §  131,  I,  i,  a  iU>),  veitcvdi  (a 
i'<?./rofis) ; 

rr.)  Feminna  codem  motlo  atquc  ncutra,  i  I  cst, 
per  coiiiposilioncm  efformala  :  piudangardi  (a  gards), 
etiam  ad  dcsignandiim  naturaie  genus  :  rardu  (a 
t«m\),  pivi  (a  /'iiis),  rmn  signilicatione  paoloJum 
niutala  :  daila  (a  aails). 

d)  F.\  adjcctivis  taudem  : 

aa)  Magculiua  :  soluiunv  !o  daupus  (a  duups); 

/•/>;  Neutra  :  sildaleik  (i  tgiia),   nzeti  (uv,  atets), 


1001 


CltAMMATICX  COTHIC.E  i.i.ncu.e. 


ImiR 


inlin  (:i  biuhts),  unhaill  i.i  itaiU),  \iuU\li  {thunledt), 
jnleiki  (t  galeikt),  munvi  (a  manvm),  gariudi  (a  gn- 

liuds),  K/uuli  (a  lu  i»),  undvairjti  (at)  um/vuii  />■>),  l(«- 
rili  (ab  BHVJU),  usi'issi  (ali  tistisi) ; 

M)  Eeminiiia  :  lulb.t  (a  /iul!)s),  triggva  (a  /r/gi/rs), 
li/i/a  (  a  sibjis),  sunja  (a  41111711). 

j  il'.  I)  Derlvttio  cnn  flcml:nto  fobhativo. 

a)  Cuni  leraivoctlibua : 

dii)  Dcrlvata  cum  /  uiii  lioc  cx  1  enascitur,  in  pra- 
c  ideutl  §  uteinorantur;  alia  nutquam  occurrnut; 

/>/))  Derivata  cum  simplici  V  fere  non  reperinBiur, 
sed  uiiiquo  deniilis  ante  semivocalcni  lubrcpiHO  vi- 
ilciur,  nl  iu  feui.  fijnpva  (a  fijau),  (rijapou  (a  frijou), 
■•■alijjvos  (a  taljan) ;  neulr.  jtivadv  (a  jjivait),  vau.stv 
(loco  vaurlil-dv '.'  vid.  §  52,  4,  a  vaurkjun) ;  codein 
etiam  modo  sunt  explicanda  vocabula  originis  aliuinle 
obscur»,  ut  fein.  ii6ui'o,  neulr.  gaidu;  quuod  fein. 
bandia  sine  dubiu  pro  band-dva adbibetur  (si  prajscr- 
tim  ad  bin.lan  pertineat).  Ejusdem  mndi  siinl  voca- 
bula,  in  quibus  n  secunda?  dcclinationis  acccdii,  ut 
tnasc.  vaurslva,  laurslvja,  fem.  bnntlvo,  valitvo  (a  va- 
kan),  unvaurstvo,  gateo  (loco  galtivo?  a  tjaggan),  ci 
Cliarn  uktvo.  Ncc  non  et  iu  oiasculiiio  oliscura:  -ori- 
gtnia  im/i.i,  iulerjicilur  dentalia,  cui  uiueum  bidagva 
.-ubtr.iliiiur,  nisi  lursan  euphoniat  c.uis.i  ita  adliibia- 
tur  pro  primilivo  bidag-dva.  tiuoad  viduvo  e  lalino 
ciTte  prodit,  ucc  v  adest  nisi  ad  viieuduin  biatum. 

§  145.  b)  Ciiin  liquidis  : 

aa)  Masculina  et  neutr.t  cum  simplici  L  dcrivata 
6ignilicaiit  iiislriimciilunT,  cuai  qun  ,  vcl  locimi,  iu 
quo  qitid  cfiicitur.  Masc.  sitts  (a  stan),  slikls  (a  s'i- 
ktin),  stols  (.1  siiidau?);  ncutr.  jivaht  (a  pvahan), 
fairveitt  (a  veilan);  fem.  iutita  (ab  tus). 

Quandoque  littie  L  et  aliud  formationis  elcnienium 
r.nie.  vel  posl mittitur,  unde  sequenles  evadunt  liga- 
lurifi  : 

SL  :  neutr.  preihsl  (.1  preihan),  tnuust  (a  siim- 
man),  hunsl  (a  hinpan?)  skohsl,  srartiz' ; 

/>/. :  iieulr.  Intimopli  (a  haims),  coll.  fcm.  tvoftuli 
(a  icouan) ; 

L-S  diminuliva  form.it :  masc.  magula  (a  magus), 
eoll.  noiniiiibiis  propriis  merita,  eulfita;  neutr.  bar- 
mlo  (a  barn) ;  loco  aipta  Skeir.  V,  d  mclins  <fpino 
Igijiao)  legendum  cssel  (coll.  Mc.  xv,  28);  niavilo 
(a  ninvi),  c  ill.  inilo,  veirilo. 

•  Aiiuolatio. —  Voealiulum  manauli  in  milla  supra 
doscriplarum  classe  relatiie  ad  forinationeui  ordinari 
pntcst  atque  adeo  suspeclum  videtur,  liinc  forsan 
melius  ciiin  ttassinanno,  Pbil.  11,  8,  mamludjai  (coll. 
1  auleika)  loco  rnanaulja  legcnduin  esl.  Ubseurioris 
criginis  siiul  maseulina  na&HM  (nun  autem  hukut,  111 
glossarium  exhibel),  oiifui,  > 

h('i)  Derivatio  ctiui  J/  reperittir  lauinm  In  mase. 
(•iinns  (a  baiian),  ficqoetiiinr  vero  OCCiirril  ligalura 
,'/-.V  :  masc.  e/ima  [uhahan?),  nwlma  (a  imi/un), 
hliniiui  (a  Ittivaii:'),  slotna,  blcinn,  milhma,  liiulima  ; 
iniiir.  ofi/omo  (»b  alpan)',  fem.  mithima  (a  mia;'(i), 
1        1  im  (i  gleilan), 

,,)  \  oiniiiuui  c 'eiiientoi  iiim  Ireqitcniiiiime  usuT' 


p.iiurail  lirmanda  vocabula  priecipuo substsutiva,  in 
quibui  iMiiidein  sign  flcalioiiem  habere  vldelur  aique 
iu  iiirin  ndis  Infinilivo  ct  parlicipio  prxi.  verborum 
fnrliiiiii.  Jam  veru  aieesscndi  sunl  : 

o)  Subslanliva  sniii  d.e  dcclinationis,  qtiorum  11 
in  noiniiialivo  liug.  dcperdilum  est.  Inler  ca  : 

««)  Masculiiia  designanl,  paucis  lantum  cxceplis, 
pcrsouas,  qua  rounere  rel  proprielate  pollenl.  Iu  or- 
tbiic  vero  ad  derivalionein  complcctunlur 

«a«)  Ea,  qnsB  cx  aliis  substatitivis  dcducuniur,  ut 
tjtidiiila  (a  dails),  galitaiba  (a  hlaibs),  gutuistu  (a  laisls), 
uslipa  (a  lijius),  gajuka  (a  j»/>),  «uruiu.i  (a  nuii),  ga- 
tillpa,  gatinpja  (a  sinp),  spiltu  (a  spilt),  staua  (a  slaua 
fem.),  ituilji  (all  nj(i(»),  arbja  (..b  aib),  buunjjti  (t 
b..urgi),  injardin  (a  <y  rds).  guuja  (a  oimi),  ouayu  (« 
gup),  vaidedja  (a  drd»),  hanrnjn  (a  huiirn),  katja  (a 
/;as) ,  ntaua  mmrprja  (a  manrpr),  tkutlja  (a  s/;ji/  s  , 
vardja  (a  i'iir(/s),  liugnja  (fl  Hugn); 

(itf)  Ea,  qii.r  ex  adjcclivis  origincm  Irab  int  :  u«- 
Itulpa  (,\  hulps),  parba  (a  ptirbs),  veihu  (a  vv./i») , 
galcika  (  a  galcil,t\  gnmainja  (a  gxniaini); 

777)  E»,  qtix  ex  verbis  deriv.intur  :  fauragagga  , 
fauragaggja  (a  gtiggan),  liulu  (a  tiulan),  nuta  (a  11  u- 
lan),  s/iii/<i  (a  skulan),  ufttrsvara  (a  ivaran),  bai.dja  (a 
bindan),  aftlrutjkj.i  (a  drigkun),  bihailja  (a  huitan)  , 
fl/W/a  (ab  i'au),  arbinumjn  (a  iiiinait),  s/i  /ja  (:i  s/»i/uu  ?), 
trigljn  (a  siitjlon),  timrja  (a  limrjan). 

1  Annolalio.  —  Iteaicm  sigiiilicatiiuicm  babeni  : 
<ji:r(/u  (agord»),  oie/u  (a  ».(.'/),  lukaTuastapa  (Mtups), 
gomnina(a  ganjiunan),  nseia  (nisi sit neutrnm [cmis|, 
ab  i/(in),  galaura  (a  /airan),  ri/ja  (a  viljan),  drobna 
(a  rircfriinii).  1 

ftS)  Neiitra  laniinii  panct  in  Itac  classe  rcpcriun- 
tur  :  kaurno  (a  /.niirn),  gajuko  (a  jii/i).  sig(ju  (a  sig/- 
jau),  et  peeiili.niier  fomiaiin  armaio  (abarouni). 
77)  Fcininina  bnjis  classis  de->inunl  : 
axsi)  lu  <•;«  .*  snnl  pro  maxirua  pane  es  adjeelivis 
derivala  ct  proprietaieni  designaui,  ut  aaaafWt(ah 
nagftJs).  aglaiui  ( ib  aglails),  airsei  ab  air:i$),  unrfa- 
g  t  (ab  n.n/ugs),  bairlitei  (a  /iuirA(s),  ctc.  (vid.  §  112). 
Iluc  ctiam  venuint  derivaia  c\  parliciptis  :  undieanei 
(a  ditnns),  dtuykanei  (a  drugkaus). 

Ea,  qnx  cx  vcrbis  exorinn;ur,  aciionein  vel  Con- 
dit  oncm  signilicanl  eum  idca  secundttria  durationi' 
(«ngioris,  v<l  fiequentioiis  rc,  elitionis  :  unagei  (ab 
agan),  hrvpei  (a  hropjan),  vajamerei  (a  merjan) ,  u<- 
tr.uhei  (a  (iii/iuii) ,  vrdUi  (a  vrnVan),  gabai  (;i  giban) , 
baurei  (a  fraiion). 

E.t  atileni,  qu.-e  c  Buhslantlvis  nr  ginem   dtieiin!  . 
designanl  ct.ain  baliilmn,  condi  ioitein   vcl  slalnin  : 
afgudei  (a  <;((/').  ii»v<'ii«i  (ab  Nsteilitt),  eg/uitti  1 
(l  vaurd).  launlvei  1:1  vmisd'),  MnlvoaVi  (t  ttitvods), 
unftefi'M  (a  beitls),  tiuhadti  (a  IMuP),  fmm* 
frinnafi?),  tutujajiei  (a  magajbl),  inpisA.ninii  ( ib  ui 
•i.s)iui(piis),  upu  s.Miiie.  (ab  a/iiinslau/iis^,  ■n'i(iing/.i  r,  i 
(a  praistglajraii) ; 

In  en  :  litic  prnxinie  arccduiil  qnnHlaiu  *•■ 
i  almla.  i|i;  1 .  o  mairuliuis  dcrivata  ,  naluialo 
sigu  lic.ini     1  nhulj  n    ib     'i  ■ 


lOiig 

ratna) ,  svaihro  (a  siui/mi) 


DE  EOP.MATIONE  NOMINAl.l. 


icuravurdo  (a  vorrfs) , 
/lui/jiio  (a  huipnaf),  gamarko  (.i  oamai-fca?)  ari/o  (»b 
nrttya),  iii/y'o  (a  ni/iji»),  ki/t/o  (•'  to/t/a?).  Ali:i  res 
indicanl  :  rfaiiro  (i  duur),  dniiso  (a  dritisan),  mato 
(a  makn),  rinno  (a  rimiiin),  tinpiskauro  (a  s/t/uran), 
rruago  (a  vriggan),  flahto  (a  flaihlan),  wapo  (a  «a/i- 
jan),  lainjo  (a  lains),  i</d..i>  (a  da/),  miiadjo  (a  mi- 
la/n),  garunjo  (a  rinnaft).  Alia  landem  abslraca  : 
gnjufco  ( -i  juk),  (ullo  (a  fults),  gariudjo  (a  goriui/s), 
brnirto  (a  brinnan),  faihugeiro  (ageiran),  brofirulubo 
(.iliuban),  rciro  (a  reiran),  vintio  (a  niinnii) ,  rafjo 
(a  rapjau),  sakjo  (a  sa/can),  MfAjo  (a  veihau),  galimrjo 
(a  timrjan). 

(5)  1'rxlcrca  formanlur  adliuc  et  al  a  vocabula.cnm 
simplici  ;V,  ei  cquidem 

<ta)  Immedia:e  slirpi  affi\<i  :  m:isc.  [aihupraihus 
(a  /irci/ian.) ,  andavleizus  (a  vteilan),  nenlr.  frorn  (a 
/iuiran),  /iugn  (a  tiugan),  andxvizn  ( i  v;«on);  fcm.  ns- 
fcdsns  (a  beidan),  a  abums  (a  oiudtdi),  solus  (a  so- 
kan),  vailavinnt  (a  vitjn),  coll.  gareluus,  lohsns  ; 

ftp)  Cum  vocali  euplionica  ^t  :  masc.  piudam  (a 
piuda),  vig  ins  (a  re./tan) ;  neulr.  a/.n. n  (ali  ofcrs  ?  ), 
a(/'an  (ab  a/an? );  fem.  asans ; 

Yf)  Cnni  /  :  masc.  kindiitt,  maurgins  ;  uciilr.  aigin 
(ab  aigan),  feni.  fuirina  (a  fairan); 

SS)  Cmn  f  :  neuir.  fuihugairuiti  (a  gtirau),  fair- 
guui); 

«:)  Cuui  EI,A1,  0;siceffbrmata  deiivaiuurex  ver 
bis  secundjc  conjngation  s  plurima  feiniiiiua,  nl  bul- 
vcins  (a  balijan) ,  goleins  (a  gdjan),  daupcins  La 
daufjjatt),  daup.in-i  (a  dau/ij  m),  ttfdomins  (a  doin- 
jan),  qitleins  (a  qinljun),  liuseins  (a  liazjun)  ;  (juuains 
(a  bauan),  finlams  (a  puUti),  teiknint  (a  leikan),  li- 
l>a:ns  (a  iiban),  iruuains  (a  trauun);  aihtrons  (ab  ai/i- 
Iron),  tapons  (a  tapon),  mitttnt  (a  milon),  satbons  (a 
talboit),  ctc.  Cauerum  omnia  subslaniiva  ,  qiuc  liac 
leriuiiialione  gaudeul,  a.l  \erba  sei  uud;c  conjugatio- 
nis,  eiiam  non  jain  oicurremia,  referei.da  suni,  sic 
cx.  gr.  ahinauins  ad  ahmuljan,  gahobuin»  ad  galtoban, 
vanains  ad  taiian.  Lolu  us6/o(eins  Cor.  II,  VIII,  4 
melinri  jnre  legcndum  est  usblotaint,  a  Wo(«n  (nun 
bloijan). 

y)  Cuin  aliis  consonanlibus  sequentcs  cvaduui  li- 
gaiurx  : 

S.V,  ZS  :  ncutr.  fulhsni  (a  /i//ian) ;  fem.  hlawatna 
(a  /i/flir) ,  f.lusna  (a  /i/u),  coll.  drauhsna  ,  aniaznu  , 
(airzna; 

DN,  FN  :  nculr.  tilubni  (a  vilan),  faslubni  (a  (ns- 
tan),  valdufui  (a  valdan) ;  fem.  fraistubni  (a  /raisuii), 
r ii n d n f n i  (a  vundon). 

dd)  li :  boc  elemento  efformanlur 

»)  Masculina,  nempe  : 

ua)  Pleiaque  vocabuloruiu  in  reis  e  rerbis  deriva- 
loruni,  qu:c  0| cr.intem  designant,  inler  quao  aui- 
madvertenda  sunt  :  laisareis  (a  laisjan),  liupareis 
(a /.rii/ion),  so/.creis  (a  sckjan),  btoslres  (a  blutuu), 
bokareis  (a  baha),  nio.'arris(a  mola),  rii//«r«is(a  vullu). 
Quoad  vcro  significalionem,  cis  convcuiunt,  qnx  s:i- 
pia  liiicris  cc)  v)  </v.)  subjccimus,  :'ddito,  quod  la- 


ItHO 

c  effor- 


rius   Cl  probabilitcr  non  nisi  sciius  co  in« 
manliir ; 

/3,3)  Vorabula  in  Ml  obscuiioiis  oiignis,  quai  va- 
rios  affiniiaiis  rcspecius  designant,  ut  fmlar,  bropar; 
quibus  rcspondeui  feininina  srislar,  dauhlar; 

y/)  Et  insupcr  ligrs  (a  ligan)  el  rpnishildrt. 

p)  Neulra  :  laggari  (a  ranna?),   ijaligri  (a  /  gan), 
filiijri  (a  filhan),  in  quo  cu,  lioni;c  causa  i  indnclum 
pr;cser  im  a:  iuadvcrlendiini  est,  uisi  sil  |  io  filliigit 
riini  syllaba  formativa  gri  ? 

y)  Feminina  :  prxiersnpra  mcmorata  sv'ntr,r,dauli- 
lar,  cliain  vulprs  (si  leciio  codicis  A  Gal.  II,  6  Ic- 
gilim.i  sii,  a  vul[)us),  saldra  (a  slldan?).  Quoad  vo;a- 
bula  mu  drei.digrei  ad  fonnaiiviini  N  pertincnlia,  cx 
a.ljcclivis  mundrt,  digrs  veniunt  ci  proinde  liue  nnn 
lefcrcnda  sunt. 

Aliis  cousonaniibus  cornevum  occnrril  (anlum 
iu  lijalura  STH  :  neuir.  gilslr  (  a  gilpan  ),  avhtr 
(ab  avi),  navistr  (a  naus),  hulislr  (ahutjnn), 

§  liG.  r)  Cum  gulturalibus : 

Culliiratcs  insiilsam  tantum  personam  in  furman- 
dissiibstantivisgcrunl.  Seqncnlia  lamum  mcmorsiida 
sunl  : 

au)  Tenninalip  marculina  IGC  reperilur  tauiuiu 
in  vocabulis  gadiligrjt  el  skitligg* ; 

bb)  Musciilinum  broprahans,  ad  scrtimlam  <!e<iina- 
lioncui  pcrlinens,  adjeclivum  uti  ainalta  saperc  \i- 
dclur; 

ec)  Pariter  feiiiiiiinuiii  iJrcgi  (ab  «rfr)  ad  adjeciir- 
vum  idreigs  referendiim  esi ; 

</(/)  Ncutra  oi  iski,  barniski  cilcrius  cff  rmanliir  ex 
ailjeclivis  in  isks,  nec  noii  et  niasculincni  alisks  (vel 
neiilrum  clitic)suam  formam  ab  bujusmOdi  aJjclivo 
iniilualum  iri  vidclur. 

ee)  Lalel  ;w  miluks  ct  altaks  deiivalio. 

§  147.  (/)  Cum  labialibus  : 

in  formandis  vocabulis  non  occiirruiit,  exceptis 
taiiieu,  <;ux  slipra  nirnioraviinus,  neutris  ct  fciuiiii- 
nis  in  hbni,  vfni  (§  lia.cc,  y). 

§  I  iS.  c)  Ciim  duuialib  is  et  sibilantibns  : 

Duutaliiiin  ci  sibilaniium  classis  ca  csi,  qu.e  in 
furuiaudis  substamivis  tiquidis  maximc  congrual. 
lii  plurimis  rasibus/i  ca  dcntalis  essc  vidcti.r,  qua 
proprie  foiinatiouis  clciuculum  consiilualur ;  quo 
pnsito  d,  l  ct  s  in  aiiis  fnmis  occinrciilia  ex  p 
juxia  cognilas  soiinrum  Icges  (§§  49,  50,  j2)enasce- 
rcnlur.  Ncc  pra:lcrniitlciidum  cst,  bortini  sub  lanti- 
voruin  formatK  nciii  cum  formationc  participii  pas- 
sivi  seeundx  ccujiigaiiunis  convenire,  unde  eomagis 
ad  eongruciilciu  utriusque  formx  signilicalionem  pu- 
lan  iur,  (iuoJ,  ulii  vocabuiumcxveiiiopriraaicunj.de- 
rivalur,  vocalisparticipii  p.-ssivkidliibcaiur.lliijus  for- 
malionis  snbslaiitiva  plcraque  eiiam  efficacitatem, 
actum  ipsum  opcraiionis  significanl,  aliis,  qus  sine 
clcnifiito  furinativo  deducuntur  (§  145  a),  objectuui 
opcratioiiis  polius  dcs  gnanlibns.  Jam  vero  formalio- 
ues  liuc  pciiiiK  n  cs  scqi.cnii  modo  ordinari  possunl: 

aa)  Ea?,  ([ux  prinii  ivum  />  baLenl,  uve  mcdianle 
voc.ili  :l'upi  v.  cabuli  unncxuin,  si\c  liuic  iiiimediaie 


vOH  CIUMMATIC.A  (.OTillCrK  UNOUdS 

offlium,  i|uo  In  casu  eupliuiiix  rausu  in  d,  f,  tcI  i  lin- 
mulalur  : 

a)  Miii'.  yibnurjoput  (a  ■i.i'mu'i>  \  ,  »io'iiiimvi>i/«j 
(»  wtwrflit) ,  auhjodut  (jI>  au/ijon),  rra/odiij  ( i  t>ra- 
r^/i ).  lii/dus  (a  «Ai/uii ),  Aujiuj  (a  kiui.inj,  valistut  (a 
i.i.A/.ni),  puhtus  (a  Pugkjun),  n/i/lm  (i  hlifan); 

fi)  Noutr.  liuAn/i  (a  /iu.viii i,  ri/o/i  (a  eei/aii),  /.j/i/i 
(a  /u//s),  /tii/i//  (a  ihi/uii.'),  fic-iK  (a  /ifi/a/i);  niv/ii  (aj> 
an),  iu/i/i  (a  kunnan),  gaminpi  (an.inan),  gmuiirpi 
(a  rdirun?) ; 

7)  Fein.  :  ««)  juxtasccuiidam  declinationcm  voca- 

licam,  pleraque    verbalia  operationem    indicantia  : 

miup$  (a  milan),  mugupi  (amoau»),  a$taps  ;  nrbaipt; 

fulleipt  (a   /u  /j),   /aAc/>*  (a   falu);  gaqumps   (a  17I- 

nian),  gakunp$    (a    knii/iiiii),    ganuiinps  (ntjamuhis), 

gubaurpt  (a  oairun),  gataurpt  (a  /uirun) ;  anmiiiinli , 

gamunils  (1  miiiaii),   gakuiids   (a    ftuiman),  gnfaurdt 

(a  fuiran),  gahttgdt  (a  Auajan);  ai/t;»  (ab  aiaan),  an- 

iubauhls  (a  bugjan)   iiinagahts  (a  guggm),  gaplaihlt 

(a  ptaihan),    inalus    (a  iiiaoan),    gatulus   (a  jaAaii), 

kib/i/i  (a  iiuxan),  tlaultis  (  a  slithan),  uslauhts  (a  /m- 

nu/t),  uj»aur/i/j  (a  rauriV/an),    usdruj/j   (a  dtitisa/i), 

/islj  (a  lasan),  fralutts  (a  /injati),   ganijjj   (a  nijan), 

urrilfi  (a  rei  an),  usvuhsts  (  a  vahsjan),  vists  (a  vtian), 

fragifts  (a  giban),  andahafls  (3  hafjan) ,  paurft$  (a 
Paurban),  ga$kafls  (a  «k/njan),  and«num/j  (a  niinaii); 
«naiTtu  (a  qipan),  afstust  (a  slandan),  guviss  (a  t>i(ian) ; 
—  ft3)  cum  terminaiioiie  i/ja  ex  adjectivis  derivata 
ei  proprietatem  quamdani  indicanle  :  aggvipa  (ab 
agguuj),  aglipa  (abagtt),  airxipa  (ab  oirzij),  airknipa 
(ab  «irAni»),  gauripa  (a  gaurj),  daubipa  (a  dauoj}, 
diupipa(a  diup<),  dvalipa  (a  dia/j),  qrammipa  (a 
■f11»"")  ,  armahairlipa  (ab  armahairU),  hauhipa 
(a  /lau/u),  hlutripa  (a  /i/u/rj),  unhrainipa  (a  hra-its) , 
pvastipa  (a  /»i>a«/i),  kauripa  (a  /wurj),  mamipa  (a 
IMMWfl  mildipa  (a  mi/dj),  niujipa  (a  ninjii),  garaih- 
tipa  (a  rai/11.),  «eri^n  (a  «rcrj),  $viknipa  (a  *»i/Vnj), 
lutijipa(ilulgut),  Viihipa  (a  teinj),  invindipa  (ab 
invinds),  fairnipa  (a/atinij),  aupida  (al>  aups)  , 
vairpida  (a  vairpt) ;  nonnulla  eiiam  pauca  e  subslan- 


1014 

livis  et  vcrbisoriri  vidcntur  :a(grundipa  (agrundu.v), 
tnitvudipa  (a  reilrods),  uh.ii/xi  (a  m>ffi'ati),  tvnjnipti 
(a  tvegnjan),  varjipa  (  .1  »arw;un),  coll.  gaunopa  (;i 
>ynuiii>ii).  Ailliant-cl.is  em  ctiani  pcriiiienljutida  (ioco 
IUii(/>/m  ?a.jugqs),  $kauda  (loco  tkamipe?  %  tkaman), 
ci  mii/i/.i  (a  mi/an). 

<  Aiiin.uiio  l. — lii  uonnullis  lioruinsuustaiitivorutit 
ciicrior  supervenil  ftirmaiio  inedianie  11  CKiisouaiiii- 
c:i'  dcclinatiouis,  uL  miUuljo  (a.  mitap),  bi.urpti  (a. 
baurps),  paurstei  (a  paursls?),  titfarpo  (a  /ai />>.♦); 
Iiinc  ad  §  145,  cc,  «,  -yy  pertilMflt.  < 

00)  t  a>,  ijiijb  T  primilivium  liabent  :  nculr.  (fjuily 
agluili;  /em,  imili  (a  tuujaii).  Jam  vero  liuc  rc/ereiida: 

Slllll 

cr)  Forinaiioiies  cum  S7'  :  mutr.  hauhistt,  frumi- 
tli  (cx  supci  lalivis  dcrivala),  /ri:ii»/i  (a  liauuii) ;  lcm. 
an(/s  (ab  innan),  bruiutt  (jt,brinnan),  qruintit  /a  i/'om- 
juii),  /ii/iu';  (Joco  band$t$,  a  tii/idan), 

dd)  Formatinnes  cnm  iVD  .  fom.  hutundi  (jthuls), 
frijondt  (a  /iiju/i) ;  coll.  fem.  pu$undi  et  raatc-  %  de- 
clinationis  netoundja  (a  nw). 

«<)  Formaiiones  cum  S(2)  prioiilivo  :  masc.  ur- 
riwu  (a  rirmnii) ;  neutr.  uyis  (ab  uun/i),  A«i«5  (a  lut- 
tan) ,  tkapis  (a  skapjan),  qadtkit  (a  deigan),  pevis 
(xpiran),  coll.  rini»,  jJjjij,  rimti  (oarij);  lcm.  oa- 
ru:u  (nrinniiu),  (jukuzi  (s  juk),  aqixi. 

1  Annoiaiio  i. — In  masculino  beruseit  t  pro  /  ideo 
iiiterjccium  fuit,  ne  duo  r  sibi  imniediate  surccde- 
rcnt,  co  modo  btrjtreU .  ul  laisareit  (§  145, 
dd,  et).  > 

//■)  ForiiiationescumSS:  quxad  lianc  classtui  perii- 
nent  masculina  pro  maxima  parte  e  vcrbis  derivanlur 
opeiatioueoi  vel  condilionem  desigaaotia  :  gudji- 
txafut  (a  yudjifUiit),  draMhliiitmui  (a  drauhtinon),  Ito- 
Tintitut  (a  horinon),  kalkiuiutut  (a  kuUdnon),  leiki- 
nassut  (a  Uikinon),  tkaJkinatmt  (a  tkalkinon),frauji- 
natttu  (a  fraujinen),  piudinauut  (a  piudanon),  bla- 
tinattut  (a  blotan),  vanin  stut  (a  miiij),  Unattut  (ab 
fbnt),  ufarottut  (ab  ufar). 


II.  ADJEC 

5  149.  1)  Nec  non  el  plurima  sunt  adjeciiva.  qiiae 
siiie  elemento  fokiutivo,  lerniinatione  stirpi  siinpli- 
ciier  annexa,  ex  suoalaotivis  et  verbii  derivanlur, 
nempe 

a)  V,  verbis  primai  ronjugalionis : 

aa)  E  pratsenti  :  ri/nj  (a  tilvan ) ,  invindt  (a  rin- 
don) ,  gaicairb*  (a  wairoan),  tilt  (a  tilan),  diupt  (a 
diupan),  liubt  (a  liuban),  galiugs  (a  liugan),  liutt  (a 
liutan),  tiukt  (a  tiukan),  vcrisimililer  eiiam  auaiis  (a 
qipan),  batt  (a  batan),  tups  (:i  sapatt),  grindafrapjis 
(a  frapjan),  ogtaitgaslalds  (a  tlutdan),  frolett  (a 
letatt)  ; 

bk)  F.  praeleritn  sing.  :  p<trbs  (a  pairban),  navammt 
(a  vimman),  untali  (a  l//an),  linaivs  (l  nn«'i>aii),  ga- 
/iiiidj  (a  Uuban),  laut  (a  /iujau),  gadobi  (a  duoau), 
ganohs  (i  iiuAjn),  uiruiidjiiiVj  (i  jafca/i) ,  fiops  (» 
/r npjan); 


nvuM. 

cc)  E  prxter.to  plur.  :  andanemt  (antmun),  i/u- 
u/iu  (a  /iiiidii),  oirciij  (a  rikan),  gafehs  ia  (uihan),  ati- 
dase/j  (a  ji/on),  unqtpit  (a  qipan) ;  probabililcr  eliam 
/ih//ij  (■>  hilpan),  paursut  (a  Pairsan),  gapawbs  (a 
puirban),  unviis  (a  vei(an),  i/a/udj  (a  (iu/miO,  Mxntilia 
(i  ni ii.m/i ) ; 

dd)  E  participio  pass.  nuJla  certo  derivajilur, 

/>)  E  verbis  secundx  conjugaiionis  :  utskavt  (a 
skavjan),  gaviljis  (a  viljan),  v.Uarnm  (a  merjatt), 
ubiltogis  (a  laujan). 

•  Annoiaio.  —  NonnuUa  adjectiva,  ul  gttraidt  (a 
>  uii/|(i;i ),  gamaids  (a,  tttaid/an),  a.ifuur/j  (a  iaui  /mu  .'l, 
ti.i/iiAui  (ab  uj/iiiViih),  liabilis  corum  forma  U  signili- 
catione,  apocopaia  participia  essc  videnlnr. 

>•)  E  substantivis  :  aUiis  (ab  ulev),  aipiit  (ab  a//>j), 
M*J|  (a  uauj),  nikt  (a  r.  iti),  ruttn  (a  rum»),  tleipli 
(itleipa),  Ktt  (a  $v<$),  i.:rp$  (a  vairps),  pnKipN 


,,j13  UE  FOKMATIONI 

i»  eomposilioiiibus  :  inans  (ab  uhu),  ufaips  (;ib  f  '/»•), 
ingnrdis  (a  jorrf»),  afjuds  (a  gu[>),  mahainu  (a 
Aoiros),  unkarja  (a  fciro),  andanci [>s  (a  iici//),  atuisiuns 
(a  »ii»n),  oa«Aon«  (a  «*o/i).  aornur/j  (a  raur/s),  nmena 
(s  *<-n«),  unweits  ( ■  troifa),  arinahairts,  hauhhairtt  (a 
nairi»),  tamhattdui  (a  hundus),  ntjakttns  (a  Auni)  , 
»am««aiM/i  /a  «aitw/u),  filufaihus  (  a  feifcn),  pruttftlh 
(a  /S/i),  ct  cutn  absonantia  :  rfo««  (a  rfao«). 

§  150.    2)  Clim  FLEMEHTO  I  OIIHATIVO   I 

o)  Cum  V  :  Iilc  pcninci  lanlmn  lasivs  olscurioiis 
oMginis; 

b)  Cum  L  :  slahalt  (a  slahan),  nisi  sla-hals  loco 
ilah-hatt  Sit  itividenduin, vi-1  glo  s.  h.  v. ;  /eiri/s,  nti- 
kil$,  uhits;  tkapult  (a  skupan),  vcimi/i?  viii.  gloss. 
Ii.  v. ;  etinsuper  in  ligataris 

0L  :  daupublit  [»  dnupus), 
KL  :  ainukh  (ab  oin«) ; 

<  Annotaiio.  Undarleija,  Epli.  iit,8,suspcctum  est, 
vcl  bi  recium,  anic  composiiionem  fuit.  i 

c)  Cnm  M  :  buc  vcniuot  vcleres  comparalivi  ler- 
minalioiics  :  uuhima,  ajtuma,  hinduma,  hUiduma, 
iunumo,  ifluma,  ipedmm,  (miduma).  frumt; 

d)  Ciiin  N  ;  gairttt  (»  geiran),  anataugns  (a  liugan), 
«jiUn»(a  /tifton) ;  /ain"n«(a  /uiia»),  fu/auM  (a  filltan), 
rt  prxcipue  adjectiva  in  ein  matcriam  ordinario 
aiguilicantia :  airpeins,  barixeiut,  gulpent,  eisarneins, 
pmmuint,  tcikeint,  Huhadeins,  muldeins,  riqiteint, 
silubretm,  tlaiueins,  iriee  ns,  filleins,  et  cum  siguili- 
cationc.  magis  meiapliorica  :airei««,  qimcins,  gumtint, 
galaubctns,  pistikeins,  siuitins,  sunjeins.  De  lurmalivo 
6'G  oceurril  lantuin  unveniggt  (a  t>«ns),  nisi  syilaba 
f  rmativa  lik  ad  adverbium  perlincat  (§  IG3,  b,  «); 

e)  Cum  /?;  [ramaldrs  (ab  atps),  tausqiprs  (a  qiput), 
rutprt  (a  vutput),  fagrt  (a  faihan),  bai.rs  (a  btitan), 
htulrs,  digrt  (?),  mundrt  (r); 

[)  Cum  C  (//) :  auditgt (ab  aiid),  vnliunslags (a  num/), 
«M-iHoa»  (a  nian),  niorfai;»  (a  mod«),wi'/>aa«(a  <u//»u«), 
gedags  (»  grcdus),  bidagt  (ex  »irfaji>a  coitjcclum,  a 
uida),  unbarnahi  (a  *orn),  »iaiiifl/u(a«/a»nj),  raiiiau» 
(a  reinan?),  ranrrfaft»  (a  tiaurd).  ainuAa  (al  uinjj, 
broprahs  (ex  broprahans  conjectum,  a  bropar),  han- 
dugt  (a  aanrfu»),  valugs  (unde  ralugjan),  ukiiugt  (a'i 
ula);  prxsertim  in  forma  -eig,  qua:  forsan  cum  eigan 
(unde  aigan)  conven  t  cl  pariter  significalione  <  ba- 
liendi  aliquid  » gaudet,  ut  amteigs  gratiam  babens  (ab 
attsts),  usbeisneigs  patieutiam  habens  (ah  utbeiinei), 
gabeigs  divitias  habens  (a  gabei),  uec  nun  eliam  Itro- 
peigt,  piupeigs,  laiteigi,  tisleigs,  mahleigs,  andane- 
meigi,  ultleigs,  smeigt,  gavairpeigt,  vaurtUeigs,  vito- 
dcigi,  garizneigs; 

g)  K.  Ilac  littera  nonnisi  in  ligatura  SK  octurril, 
germanicas  lenninaiioiii  -isch  lorma  el  sgnifica- 
lioneapprime  convcniens  :  airi«*«,  barnisks ,  gudnks. 


:  ri'.o.Noiii.vAi.i.  ,,))t 

piudisks,  matmisks,  funitks,  liaipiviskt ,  l.dnmtkt, 
sauraufynikisks.  Hucue  rcilinet  eiiam  malsks? 

h)  Cuui  p  (D,T) :  /.iiii/is  (a  Animaii),  Kimrfs  (a  kuni), 
sliutds  (a  siutait),  utiatgith  s  (a  gaggan),  mah:t  (a  ma- 
gan),  hauhpnht*  (a  pugkjan),  htnducaurhis  (a  vnutk- 
jan),  hafls  (a  hubaii),  panrjls  (a  paitrban),  hnists  (a 
»ai/an.');  et  cum  rncali  eiiplionica  :  naqnps,  fra- 
mapcis  (a  />ai«),  ouyo/is  (a  bai) ; 

i)  Cum  S  ;  lantiiiiuii  tlo  t>«/i«(a  raljan). 

§  15;'.  j)  Alius  CiTorniaiidi  iiiih'us  esi  coinpa- 
raiio,  qna  varii  gradus  form.x'  cl  signiiic.iliouis 
cvadunl. 

a)  Compa-rativus  regulariicr  ciTormatiir  pcr  z, 
praini-so  i  vcl  <•.  QuaMiam  vc:o  liaruiii  vocalium 
cligenda  sii,  nulla  cerLi  lcgdronstai,  eiccpto,  quod 
ononuisiin  adjcciivis  futidamenlalom  voealem  olia- 
bcntibuscompareai,  ex  gr. :  oirizi,  azeiiia,  hanhha, 
managizn,  rapiza,  svcidiza,  [viza,  vvipriza,  iusiza, 
ptwrjliza,  alpiza  (ab  alpeis),  hardiza  (a  hardits);  fra- 
maldioza,  fiodota,  g.traihloza,  svinpota,  hluscia,  us- 
daudoza,  /lum/uoLiu,  ttiikunpota,  sniumunJoza,  atja- 
leikoxa  (cx  adverbiis  sniumundos  cl  aljateikot  conji- 
cienda), 

b)  Snperlati»us  regulariler  ciTormatur  pcr  */, 
pia:uiissn  cliam  i  vel  o  :  hauhiits,  imulists,  spedists, 
mnnagistt,  reikitts  ;  armosls,  lasivosts. 

t  Anuotatio  !.— Ex  pracedentibus  cxemplis  coti- 
jiciendum  est,  quod  vocalis  syllabae  formaiivaj  in 
comparativo  ci  superlativo  sibi  resiv>n<lcat ;  hinc 
coiiipimi  possunl  cx  una  parte  comparativi  smatita, 
reikiia,  armoztt,  tasivoza,  cs  aliera  supcrl  'livi  airitts, 
atetisls,  fiamaldrosls,  frudoits,  ctc. 

»  Aunolaiio  2.—  Sequeu :ia  adjectiva  suum  compa- 
ralivum  ct  suieilalivum  ex  alieuis  radicibustraliuul : 
gods  comp.       p«»aa  superl.     6a//»/« 

ubits  —  vairsiza       —  (rairj/») 

/e»/i/i  —  «niiiiiiin        —  tninnists 

mikilt         —  maita         —  »<ai»(» 

«AnnotatioS.— Ejuggs  tfformantur  rcjccla  nasali 
(§  40,  S),  coinparativus,;«/iiia  et  superlativus  Ju/iis/». 
«Annotatiol.— Pecuiiaris  super'alivi  forma  est  u«- 
daraiits,  ex  qua  comparativus  undaraiza  cogitaiidum 

est, 

lAnnolatio  5.— Comparaiiva  sunt  ea,  qux  §  130,;:) 
memoraviraus,  quacque  einatura  sua  posiiivis  careni, 
scilicet  aununia,  afluma,  Itleiduma,  innumn,  ifiuma, 
(miduma),  fiuma;  quod  ameui  iia:  foruia;  a  veieribus 
ul  supcrlalivae  babitx  reipsa  comparaiiv.c  sim,  in 
s>ntaxi  (§  198,  *)  ostendetur;  ex  his  eff.irinantur 
coinparaliii  :  auhumists,  afumims,  fntmisls,  Itindu- 
misls  el  spedumtsis,  quoruin  ex  duobus  ultimis  for- 
mas  comparativ.e  hiuduma  ct  spcduma  supponcnda» 
sunt.  • 


B.   FORAIATIO  PROINOMIIHALIS. 


§  V6i.  In  pronominibus  per  derivalioiu  m  clfor- 
nundis  gotliica  lingua  peculiari  imligciiiia  labirat, 


quippc  ciiiii  lotus  cflormalionis  labor  circa  duas  lau- 
luni  stitpes,  persoitalem  scilket   it  intcrrgalivam, 


10,3  CHAMMATICA  COTIHC/K  LINCU/E 

tertelar.   Qiinad  alins  respcctus  sive  panicuis  sivo      Ccn.     2    Pers. 

i|ii:nl.iiiicoiii|iosi  ionc;id!iibiiiscxpresso>,iiifra(§l70)        ~     —     — 
lr.ul  ilninii-.  

1)  IVoiioiiiinu  pirsonai  a  eflhrnmol  poiMHlva  cx 
geunivn,  cojiis  iim iiiiiiaiiu  cuin  icriiiinalionc  ailjeui- 
vormn  primaid.c  inalionis  peruiulalur,  co  ruodo  : 


4010 

Sing. 

pcina 

— 

/).  iiu 

Plur. 

Igqara 

— 

igqttr 

Dual. 

tivara 

— 

Uiar 

letna 

— 

teiiit 

6en,    I    pers.      Sing, 

—  —      —  l'lur. 

—  —      -  l)i. al. 


Illiillll 

Poss 

intillS 

ugkara 

— 

ngfc.r 

uisuru 

Poss. 

uiuar 

—      3    Pcrs. 

2).  Prouomen  inierrogaiivum  tva,  «•«»  tignlflatl  in 
gonere  quid,  quu,  sine  pctuliari  deloruiinalliinc; 

liinc  duplcx  eOurinalnr  pronoiiieu  iuierrogauiis  : 
ii'/iii-  quil  duoruii) ,  ulcr,  wurjis  quis  pliiriinoriiin, 
quis.  ll.rc  poslcriur  fornia  obscurx  csl  originis; 
prior  vcro  eliain  in  anpnr,  alins,  oeciirrit. 


C.    1  OKMATIO  VEUBALIS. 


(Jaiolii  deiirdji  nir  deuluhen 

I.  CQNJUCATIO  PltlMA. 

§  153.  Ciun  priiiiani  coujugalioiien]  ex  legilms  ab 
sonantix,  quas  subit,  ui  priniilivam  siinnl  ct  ratlioa- 
lem  spectavimus,  frustra  iu  gcnerc  scriuo  ad  antc- 
riorem  boruin  vcrborum  derivatiouein  invciiicndain 
inquirerotur.  Nnn  desunt  lamen  cusus,  in  quilius  Ii.tc 
iuquisiiio  abs  re  unn  cst. 

n)  I ■  ii-n  in  supra  (§  32  ,  3)  moiiniinus,  quod  verba 
ad  sextam  absonami  c  classem  pcnincntia  ex  secuuda 
lertlaquc  cbssibns  posterusderivnium  iii  vidoanlui-. 
Jam  vcro  Hccl  in  pleii  q;;c  vcrbis  argumenluiu  jam 
desit ,  qu  a  singula  radicalia  vei  ba  deperdi  ei  recen- 
liori  fonna  cx  bis  dcrivata  tupplanlari  _oiucrunl, 
nonnulla  tamen  ad,  uc  supersunt  vestigia.  Sic  cuin 
malan  ,  nwl  rcpcrilur  quoddam  mitan  ,  iiiu/,  ad  quod 
mitip,  mcl,  muldu  supra  (§  139,  i)  ftiil  relatum ;  pa- 
riter  cuui  siaran  (gravare)  conlirmare,  jurare,  datnr 
tcairaa^  tvar  gravem  csse  ,  ex  quo  ttare  difiit  i  e, 
lru>tra,  s.crs  (gravis),  bonoratus,  dcduccnda  suul. 
Alquc  adeo  cuni  vrikan,  vrak,  suppoui  debel  vrakan, 
ki ok,  quo  vrohjan  elTormaii  possit.  Dcuique  'tini 
faran,  (or  ctiani  fairan,  far  reperilur,  quin  lainen 
uiiiusque  signilicatio  coiivcnienter  coiigruai. 

b)  Nec  n oii  et  alia  bujiismodi  verba  reipsa  derivala 
esse,  quamvis  demaiio  laleat ,  ex  forma  ipsa  con- 
cludore-  licet,  ea  prxc  pue,  qiiorum  radix  dnabus 
consonaotibus  conslal,  ul  f>  lirsan,  prhkan,  vahsjan, 
kritts'an,  ctc. ;  sed  fruslra  siinplici  radice  repcriciula 
loiam  gotlrcam  lingnam  disculeremus;  paucis  tan- 
luni  superest  :  sic  alpan  senescere  ex  alan  alere,  cl 
pinsan  trabere,  prodncere,  ex  pinan  produci,  po»le- 
rius  clToruiari  videnliir.  Simili  forsan  moilo  a  vairan 
inanere,  vairdan  defenileic,  cl  a  vakau  vig  larc,  rahs- 
jan  crcscerc,  deducenda  sunl. 

II.  CONJIG ATIO    SECUNDA. 

§  131.  Verba  secondx  cnnjugaiionis  iu  -jan , 
qiianluui  coium  originein  reiri>spicerepo6siiiiius,siinl 
|io  inaxinia  parte  ex  verbif  prima  coujugaiionis, 
ailjeciivis  vel  subsiantivis  cxorta.  Quibus  oniu.hus  si- 
gnilicalio  i  facicndi  >  fiindaineuialis  esse  vidciur  , 
sic  cx.  gr.  :  tagjiin  jaccrc  facere  iponere),  a  ligan, 
vurmjati  calcf.ieire,  a  tarnu ,  hui  jm  iliesauriiin  fa- 
ccrc (Ihesaurisaie) ,  a  liunl.  Equidem  esi  in  plurimlj 
l.i.rinii  vcrliorum  signilicaiio  magis  iiiiuiisvo  dcbi- 
litaia  vel  laiilum  meiapliorice  suuieuda;  qux  pr.c- 
scfiiui  c  (UUSlantiviS  dcrivaulur  non  Uin  ob.eclum, 


Crammmik,  pag.  151  sqq.) 

quud  siibsiantivinn  nnlic.it,  facicudum  cssc,  quani 
aliqoidcuineo  agendum  .significani,  ita  ut  ohjccliva 
significaiio  in  iiistrunicnialem  transeat,  ut  in  haurn- 
jan  luba  canere,  klitmjan  cymbalo  rcsnnarc,  linnirc, 
vfarlileprjan  tabernaculo  tegcre ,  superne  obtegere, 
ganagtjan  clavofigcre,  tiainjan  lapidilius  obruero,  la- 
pidare.  Non  nisi  aulem  raro  ba?c  transiuva  siguificaiio 
in  intransiiivam ,  nempc  i  ficndi  >  vcl  i  cxisicndi  » 
incujit,  u(  in  andbah'jan  (propr.  niinisterio  fungi)  mi- 
nisirum  csFe  ,  «i/oiijmi  disxipulum  csse  ,  riqiijait 
obscuriim  esse,  faurhijan  limidum  e-se. 

a)  E  vcrbis  prima:  cnnjngaiionis  derivata  vocalein 
prxterili  sing.  pleraque  recipiunl ,  paucis  tantiim 
vocalcm  parlicipii  pass.  babeulibus.  Dcducuntur 
igiiur 

ao)E  praterito  sing.  :  I)  vammjan  (a  rtminaii ), 
brannjan  (a  brinnan),  rannjan  (a  rinnan),  sandjan  (:\ 
sinpan),  lnndjan  (a  tindan),vandjan  (avindan),drcgk- 
jan  (a  drigkan,  pagkjan  (a  pigkan  ) ,  sagqjnn  (a  tig- 
qan),  stagqjan  (a  siigqan),  ivaggv^an  (a  »ri<7,WHi ), 
parbjan  (a  pairban),  fravardjatt  (a  tairdan  ?) ;  2)  vf~ 
paiijan  (a  pinan),  tamjan  (a  limau) ;  5)  dniijan  (a  di- 
tjaii),  laujan  (a  livan),  lagjan  (a  I  gan) ,  vagjun  (a  ri- 
gan),  rakjan  (a  riAan),  vrakjan  (a  vrikan),  falijan  (a 
failtan),  aljan  (ab  i'an),  taijan  (a  tilan),  nasjan  (a 
niian)  ;  i)  hnaitjan  (a  Aiiriran),  draibjan  (a  dreibany, 
taibjan  (a  t>ri6an),  vaipjan  (a  rripan),  b..idjttn  (a  bci- 
dan),  gaisjan  (a  geisan),  laisjan  (a  leisan),  ruisjan  (a 
rcitan)  ;  5)  gaumjan(a  giuman?),  taubjan  (a  liuban), 
daupjan(a  dlpan),  tlaupjan  (n  sliupcn),  draiisjan  (a 
driutan),  lausjan  (a  liutan),  kautjan  (a  Aitunri) ;  6) 
goljan  (a  galan  ?  ),  ogjan  (ab  09011),  sokjan  (a  sakan), 
rodjan  (a  rapjan  ? ),  stadjun  (a  jtandaii ),  sttpjan  (a 
sajtan' ,  buljan  (a  pntari) , 

bb)  E  parlicipio  pass.  I)  paursjan  (a  painan). 
pugkjun  (a  pigkitn),  Iritsgjan  (a  niiiiaii);  2)  /m/;'aii  (a 
litlan};  6)  aljan  (ab  ttlun),  furjun  (a  furan),  wjjun  (au 
ayui),  vakjan  (a  tainii),  frarjmi  (a  baiun). 

b)  Ex  adjeclivis  derivantur 

aa)  Piimae  declinaiion  s  :  tiabriun  (ab  abrs),  usagl- 
jan  (ali  agls),  batiltljan  (a  />.,ir/K»),  balpjan  (a  buijn), 
bulv;an  (a  /11/cs),  blimljan  (a  f>/i'iii/j),  Mi6rnii//iiii  (a 
braids),  tjttirujan  (  a  gairns  ),  4uu1_1.n1  (a  ijaiii»),  dttul'- 
jatt  (:\  daitbi),  usdaudjan  (ab  utdavd»),  duupj '•■  n  (» 
daupi),  gadiupjatt  (.1  diupi),  gaqiajat  (.1  i/iu»),  /m/'/<iit 
(a  hajU),  hutijuit  (.1  /lui/.-),  /iuu'yi.1  (a  /i..u/i«),  /iu«m;u;i 


1017 


DE  FORMATION 


(a  hau:u),  pvattjatt  (a  pvusts),  l' njun  (ab  ibns),  kaur- 
jan  {:i  kuurt),  tnljan  (a  lats),  qaitnletljan  (ab  unleds), 
titdaleikjin  (i  tildaleiks),  mcidjan  (a  maids),  rnidjnn 
(a  raidt),  garaililjun  (:>  ijaruilils) ,  tvinpjan  (i  svin}>s), 
tarmjan  (a  varms).  varjan  (a  tart),  Viisjan  (a  wis), 
fahrjun  (:>  (agrs),  (aurliljan  (n  faurhts),  f'illjun  (i 
/«//s)  ,  audagjnn  (ab  nudwgj),  manaijjan  (a  manags), 
gabigjan  (a  g  ft^rgs1 ,  valugjan  (a  valugs?),  mikiljan  (a 
ntikils)  : 

W>)  SeciiiiiLc  declinaliouis  :  airzjpn  (abainis),  aug- 
jan  (ali  augs),bleipjan  (a  bleips),  hrainjan  (a  hraint), 
lauynjan  (a  laugnis),  gamainjan  (a  gamains),  skehjan 
(a  siieirs),  niurjun  ( a  sliurj),  tvinpjan  (a  svinps),  fra- 
mapjan  (a  framap,is)  ; 

cc)  Terliae  declinatiouis  :  gaaggvjan  (ab  agariu), 
gahardjau  (a  hardus),  manvjan(a  manvus),  tultjjuu(a 
lulgtts). 

«  Aiinnlalio.  —  lluc  refercudum  csl  eiiam  newjun, 
quamvis  rrnn  adjeclivuin  n«9rf,  ted  taniunnnodo  ad- 
verbium  ne»  occurrat.  Plura  alia  eiiain  ex.  adjectivis, 
q;ux  exsolevcruni,  originem  sapiunt,  ex.  %r.:  gailjan 
(a  gaits),  liulitjan  (a  liuhts),  natjan  (a  ««/»),  etc.  » 
c).E  siibstaniivis  derivantur  : 
aa)  Cuni  signiGcatione  magis  minusve  |3t  nle  (a- 
ciendi  :  aivaggeljan  (ab  aivaggeli) ,  arbaidj,.u  (:ib  ar- 
baips),  bandvjan  (a  bandvo),  gabeisljan  (a  />t;  »la),  g//'l- 
»iu»;a>i  (a  gliimuni),  daitjun  (:i  datls),  dulpjan  (a 
dulps),  domjan  (a  oVns),  liuzdjan  (a  liuzd),  hunsljan 
(a  hunst),  hrukjan  (a  AruA),  /erjan  (a  /ti),  anamahijan 
(a  ma/il»),  majdjan  (a  mapl),  meljan  (a  meQ,  »au/>- 
i'a»  (a  naups),  ufarassjan  (ab  ufurassut),  rignjan  (a 
ri(j»i),  ikafljan  (a  skafls),  tleipjan  (a  sleipa),  guiuljan 
(a  «H//a),  J'oi'an  (a  sfaua),  tagrjan  (a  togr),  taiknjan  (a 
taiA/it),  gatcvjan  (a  iera),  gajavairpjan  (a  gavairpi), 
andvaurdjan  (a  vourd),  renjan  (a  ren»),  gafnsahljan 
(a  (ritahts),  ivotjnn  (a  u/ola),  faihugeir onjan  (a  /ai/iu- 
r/«iro),  anja/i  (ab  -i/io),  hugjan  (a  /mgi),  nnptiljan  (i 
iila),  tveifljan  (a  tveifli),  piupjan  (a  piup),  vargjan 
(a  uari/s),  vafairwjan  (a  fairwus),  usnivjan  (ab  airs); 
t/>)  Cum  signilicatione  iiistruinentali  :  haurnjan 
luba  cancre  (ab  haurn),  ktismjan  cyrabalo  rcsonare, 
linnire  (a  klismo),  ufarhleiprjan  lalieinacu'o  obtegere 
(a  hleipra),  ganogljan  clavo  ligere(a  nagls),  intailjan 
iilaij ncare  (a  soi/),  tlainjan  lapidibus  obruere  (a 
tioini),  laisijan  vesiigiis  iusequi  (a  taists),  faurmuljnn 
os  alligare  (  a  »n</),  maijun  conieJere  (a  mais); 

«)  Cum  signifiraiionc  i  cxsistendi  »  vel «  (iendi  >  : 
andbahtjan  nniii.-lrum  esse  (ab  andbahts),  praufeljaa 
prophelam  esse  (a  praufetei),  syonjan  discipuluni 
esse  (a  siponeit),  rigizjan  obscurum  lieri  (a  r.oiz). 

§  155.  Non  nisi  raro  stirpem  intcr  et  terminaiio- 
nem  iuierjiciiur  formativum  clemenlum,  seqtientia 
lantuin  occumint  exempla  : 

V  :  matvjan  (a  malan) ,  usftapvjan  (a  frapjan), 
skadvjan  (a  skadut)  ; 

U  :  sniumjan  (i  sniia»),  larmjan  (a  tairant)  ; 
.V  :  In  namnjan  (a  namo)  n  ad   stirpem   perlinet ; 
nbsciiiuni  bimaminjan  liuc  refcrenduin  esset,  nisi  for- 
»an  ex  judiciosi  Massmauiii  conjeclura,  L'.:c.  xvi,  14, 


R  VERBALl.  1(118 

binamnidedua  ioco  bimamit.dedum  I  genduin  esset, 
coll.  birodjr.m  ejusdem  significaliouis  ; 

AT :  lauhaijan  (a  liuhan),  svogaijun  (a  svojjau), 
ahmaljan  (ab  ahilia),  kau/aljaii  , 

Z  :  tatzjun  (a  tilan),  rtitjau  (a  vlils) ; 

SS  :  knussjan  (a  iniu). 

§  156.  2)  Verborum  in  -on,  quae  terminatio  parilcr 
immediatead  stirpcm  pleruuique.anucciitur,  plcraque 
c  subsuinlivis,  pauca  initum  e  verbis  derivantur. 

a)  E  verbis  primu:  conjugalionis  :  miton  (a  mitan), 
bifaihon  (a  fuihan),  ufarmunnon  (  a  muitan),  vlaiton 
(a  vleitan),  uarbon  (a  ivairban),  lulon  (a  tintan).  In- 
certum  est,  ui  rtnn  trudon  e  vcrbo  secundx-  conjugatio- 
nis  in  -an ,  an  polius  uiruinque  e  vcrbo  forli  deper- 
dito  triudan  dednctum  sit. 

b)  Ex  adjectivis  :  ushulor,  (a  huls),  idr,igon  (ab 
idreigi),  giileikon  (a  galeiks),  mundon  (a  munds  ?), 
vundan  (a  tunds),  gatilon  (a  tils),  gaveison  (a  veis) ; 
aiviskon  (ab  aivitks),  iuduiviskun  (ab  ittduhisks) ;  oa- 
si/ijon  (a  sibjis),  tungon  (a  sui^it). 

c)  E  subsiamivis  eis  prxiipue  ,  quorum  vocalis 
fundamcntalis  esl  a  :  uiuliudon  (ab  aviliud),  hamon 
(a  hams) ,  karon  (a  /lura) ,  liupon  (u  /i«/>),  gapaidoa 
(a  paii/a),  spillon  (a  spil/),  Vuirpon  (a  uair^is),  /is/io/i 
(a  /S«As),  gavadjon  (a  uadi),  gasmipon  (:i  snapa),  (ri- 
pnn  (a  fripa?),  aljanon  (ab  aljan),  piudenon  (a  />iu- 
dans),  midu»io/i  (a  niiduma),  puurpuron  (a  paurpuray, 
hatiion  (a  hatis),  navislron  (a  nuvisli);  quandoquo 
ciiam  e  substanlivis  cuin  vocali  fundamintali  u  : 
gredon  (a  gredus),  luiton  (a  /usm  ),  »ii/un  (a  sidui). 

§  157.  luler  ea  quae  stirpe  producta  derivantur  k 
animadvertes 

a)  Quae,  interjecta  forniativa  syllaba  -in,  e  sub- 
staulivis  personarum  deducunlur,  ul  skalkinon  (a 
skalks),  horinon  (a  /tors  ),  drauhtinon  (a  gadrauhls), 
reikinon  (a  reifcs),  leikinon  (a  leikeis),  airinon  (ab  ai- 
rus),  gudjinon  (a  gudja),  fraujinon  (a  frauja);  in  eis 
verO,  qua>  c  subslanlivis  reruin  orium  ducunt,  ut  ui- 
ginon  (ab  a/i,iii),roginon  (a  ragin),  faginon  (a  fagin?), 
fairinon  (i  fairina),  derivaliva  syllaba -in  ad  subsian- 
tivum  peiiinet,  unde  magis  ex  fortuito  casu  qu:mi  c.x 
intima  afhniiale  verbis  supra  laudalis  conveuiunl ; 

b)  Quaa  ciini  -is  elTnrmai.tur  :  liuc  refeilur  tanluui 
valvison,  modolcctio  Me.  ix,20,  legilima  sit.  Si  au- 
lem  cum  eo  sopra  (§  156,  c)  memoraiuin  hatizon  a 
hatis  componatur,  bic  non  inuneiito  ad  subslanlivtim 
deperditiim  vatvis  ascendendum  ciit,  el  coesequenter 
ad  pra^sentem  elasscm  plura  alia  rjusmodi  verba  ad- 
ducenda,  ut  agiton  (ab  ogis),  sigison  (a  sigis); 

c)  Quaj  cum  -m  :  uvalmon  (a  dvals). 

§  158.  3)  Vcrba  in  -an,  quod,  paucis  laiilum  cxcc- 
ptis,  pariier  ad  stirpem  immediale  affigitur. 

o)  Ex  verbis  primasconjugalioiiis  :  pivan  (a  pivan), 
bojan  (.i  oolaii),  vatdan  (a  vitdan),  faian,  fijan  (a 
feian),  luban  (a  liuban).  Iluc  pertiiicnt  cliam  verba  , 
qnaj,  licet  ex  anomalis  orla,  regulariter  tamen  flec- 
luntur  :  kunnan,  munatt  e.l  vilan. 

b)  Ex  adjectivis  cum  sign  licalionc  babcndi  vel  Ira- 
clandi  Ul — ,  cx.  gr.:  veihan  uts  'ncluui  habcrc  (i  veihs). 


tJH9  CIIV.MMVIIC.V  00 

•irnin  ui  preUnium  babora  (a  iNri),arMon  ui  panpe- 
rem  lial>ere,  miscrcri  (ibornu) ,  et cliam  letkan  (a  Iviks). 
c)CnbalanUvit,  nempe  axtollileuilnliiii  prlmnde- 

clinaiiin  is  riiin  fiiiidanieniali  vucali  11 :  liuyan  (a  liugu), 
jiukan  (;»  jiukn),  .utnrijun  (a  jaiirou),  ivetlan  (a  u>fifu). 

1 1S9.  Verborun  lotem  e  Kcanda  coujugauone 
uirpc  |  r.niiici .1  originem  trabenUuM  ea  tantuui  oceur- 

niul,  i|ux  molinnle   sytlaba  an  clToruiautur  :   i.iui- 
nauu.-i  (ab  uiiu),  <l  i/  i-ifo/iumiii  (a  slandan). 
111.  GONJlCATlOTEiUIA. 

§  1(0.  Oiuiiia  luijus  conjugatiorii*  verlia  .i.l  vorba. 
I  rnii'  velsecund.c  rererendatiuui,  cl  ubi  lixc  verba. 
j.mi  ii. 'ii  axillonl  fai  illiuie  sunt  sti|.plenda. 

u)  i  \  vcrbis  priutx  cntijugatioiiis  rrgulariler  ii- 
f.nuaitliir  mcdianlu  vocali  panicipii  pass.,  i|ujc  si- 
t)niiii'aiii.iii  paisitjB  apprime  Ciinvciiiru  videlur;  in 
uonuullis  lamcn  verbis  ad  i|ii:iriain  absonauiige  clas~ 
scm  pcrtineniitius ,  vocalis  prascmis  prsfertur , 
neni|ie  iii  utyciinan,  itifeinen  U  keinan  ;  in  diihtmup- 
nan,  ad  quartam  classem  rclato,  vocalis  praterilL 
*ing.  e<|iiideiii  iiilcrjectaesl,  utsi  quoddaui  dishnaup- 
jon  ut  nicdiuuj  teruii.um  coj/iluiidtim  sit,  coltalo  ga- 
nohnan  ad  mHuiii  tlasscm  perliiiente,  cuiii  quo  ver- 
btmi  seeuinix  conjug.ilionis  ijanohjan  DllOC  adliuc  oc- 
Clirril.  J.iii  vcro  derivanliir  : 

uo)  E  piima  coujugaliorie  forti  :  tiundnan  (a  bm- 
dan),  tuiidnnn  (a  tindau),   yapaurtnan  (a  /mirsuii) 


mCAL  UNOG/E.  «050 

bb)  I   sccunda  :  afiaurnan  (a  luiran); 

ce)  E  quirll  :  tifnan  (a  leiban),  distkrilnan  (i 
ikreitan),  utgeisnan  (a  jeisun),  keinttn  (akeian),  infei- 
itan  (a  feian); 

tlil)  Equinla  :  uigulnan  (a  giii(uu),  iittuknun  (a  lu  ■ 
.■..i"),  fruiutnan  (a  fraliusaii) ;  dishnanpnan  i,a  dithniu- 
pan) ; 

iv)  E  seitla  :  batnan  (a  batun),  vaknan  (a  vakaii), 
hufnan  (a  hufjan); 

ff)  £  sepliina  :  gaskaidnan  (a  tkaidun),  auknan  (ab 
uniuii); 

;.<,)  I' i  OCIava  '  atidklnan  (a  /tiau). 

§  ICl.  6)  Inicr  verlia.  seiundic  conjugaiiouis  ea 
laiiliiiniiindo  in -juu  lioila  irrii.e  coujugationis  verlia 
eflbrnianl  :  blindnan  (a  btindjan),  gubiynait  (a  uufriu- 
yan),  daubnnn  (a  danbjan) ,  duujmaii  (a  dau/i.uu), 
dumbnan  (a  dumbjau? ),  drobnan  (a  drobjun),  (raqitt* 
nan  (a  fraqitljai.),  gaqiunau  (o  yaqiujan),  uihauhnan 
(ab  uthttuhjan),  gahaftnan  (a  yahofijau),  hailnon  (a 
hailjan),  yaptajttnan  (a  plahtjan),  luaiitignan  (a  ma- 
nar/jun),  m  kilnan  (a  mi/n/jan),  MutSHufl  (a  mina/an?), 
yatiipnun  (a  ganipjan?),  gatwhnar.  (a  gano/ijan),  «r> 
ritmuan  (ab  urriinUan.'),  o/j/ufi/.iiuh  (3u  ofiiaupjan), 
gastaurknan  (  gatlaurkjan  ?),  svinpnan  (a  iviupjun), 
ynaac^irpnun  (a  tjagaiaitf>jar.':  ,  futinan  (a  (ulljnii), 
afwapnau  (ab  afwapjan).  Solum  rei/inan  (a  rri/ian) 
liie  excipitur. 


D.   FOItMATIO 

§l(e2.  Inordinc  ad  iormalioncm  distiu^uuniur  ad- 
«eibia  moifi,  .'iic-i  ct  (cmporis.  llic  vero  do  lii->  me..- 
lioncm  nin  f.uiinus,  qaas  sive  per  coiupositioneru  , 
u  cx.  gr.  cu  n  parliculbi  -uh,  -ei,  -/iuii  efforunnlur, 
bivc  pcrvera  subslantiva  aul  adjecliva,  cum  ral  siue 
prsrposilionc  circumscribuniur;  priora  cnim  ubi  de 
tomposilis,  poslcriora  iiisyulaxi  (ructabuulur. 
I.  ADVEIUJIA   MODI. 

§  163.  I)  Adverbiaex  ailjcctivis  derivaia  «oiuniu- 
nissiiiiccfTunnauturauxiliaiiieuu  foruu;  fundaiueutaU 
anncxo. 

a)  Ex  adjecUvis  primx  doelinaliouis  :  abraba,  aie- 
Uiba.baiiluaba,  baitiaba,  bulpaba,gabiguka.  gayudaba, 
kuuhaba,  siitiiu  ftaka ,  mikitaba  ,  ubilnbu ,  ruihiaba  , 
garaihtaia,  garcduba ,  untnhlaba,  svikuuba,  unyuius- 
taba,  yatii.lhi,  lriy,vuba,  vairpabu,  nnvairfiaba,  vei- 
kaba,  ainfalpaba,  tjafeiiaba,  fiuduba,  watiaba  ;  eliam 
ex  paiUiipiis  :  unfairinodaba. 

b)  Ex  adjectivis  secund^  declinuiionis.  Jam  vcro 
iieruiii  dislin^ucnuum  cst ,  utiutn  sylluba  radicalis 
lei minaiionem  prxredcns  lun^a  sit  au  brevis ;  iu 
piioricaso  lermin.ilio  adverbialis  esttdj,  in  pnsle- 
I  ori  \ero  ;u/'u,  sic  :  arniba,  andaugiba,  anatantjiiibu, 
unanatiuniba,  iiiKiuritni ,  y .iIiiiiipu  ,  Scd  gabaurjaba  , 
tunja^a. 

t)  Ex  adjcctivis  lcrli.c  dccliiiationis  :  ngluba  , 
ylaggvuba,  harduba,  maucubtt. 

«.Vnnot  ili.i  I— llic  qiiaiuloquc  u  iu  a  irausil,  ul  in 
!/I.fu^i'u/'u,iLiic.  IV,  S,  hartiala  t.ur.  II.mii,  10,  cod.V. 


ADVERBIALIS. 

.  Aiiuoiaiii.i •■!. — Quamvis  adverbium  inlerrogativuin 
waiva?  iiuoinodo?  buc  pro  suu  signiflcalione  pcrti- 
neal,  an  miam  juila  foriuam  referencluin  sil,  dubium 
csi.  Gum  tainen  stipra  (  $  46,  4)  plionicaut  afiinita- 
ivui  b  imcr  et  v  csse  osieiidiiuus,  non  inde  impossi- 
bile  eioct,  si  icaitu  loco  waiba  slclenl.  Ul  ut  csl,  liax 
considerandi  ratto  prxfereuilam  csse  videtur  opi- 
niuni,  <|ua  udverLiu.il  cx  met  aiva  composiUs  etiasc^ 
rclur.  Iusuper  buic  leuivu  ex  pronomine  iniei  rogaiivu 
u'.i  dcrivato  rc-pondel  iru  cx  demnnslrativo  ».i  f>r- 
matum  ,  quod  ui  s-ia  intelligendum  esl  el  in  quo 
uulla  compositio  cuin  aiva  cogitauda.  Caslrruiu  ulrius- 
quc  (erminatio  similis  est  originis  significaiinnisque 
similis.  Rclativuui  tve  ex  «ru  el  pariicula  rclaliva 
ci  coiuini'. lis  effici  \iJe  ur ;  vcl  forsan  a  conjuuciione 
Mfl«  nuu  nisi  contractionedifleri.  i 

S)  Altcra  fiequens  furma,  §qm  lamcn  nnn  ad  ad- 
vcvbia  liiiile.in  ex  adjeciivis  dcducia  rcsiringiiur , 
esi  o.  Gum  forma  ba  limul  qiiandoquc  occurr.l ,  ui 
in  andavgjo  cum  OMlawtfaa ,  glaggro  (  si  recic  in 
gloss.  Ii.  V.  COiijccimilS  )  cum  glaggvaba  ;  ineerluni 
cti  lainen,  an  ouiiiia  adjitciiva  lianc  duplicem  ad- 
veil.iaitfin  lerminaiionein  reiipiaut  ,  .vliis  polius 
aliaiu  foriHaui  praffercuiibus.  Sie  forma  rmn  •  kis 
adjcciivis  exeluUvc  cnnvenii,  mie  svllalu  Jedueliva 
muiiiuntii'-.  Escipilnr  tanium  svllaba  fnrmaliva  >/jair, 
a  priinaivis  tcmporibus  cuin  sinpe  nuodaunuodu 
commixli  ("inii/i,  ubiu). 

i.)  E\  adjcctivii  priiua  conjwjalioaii  :  laarriaa , 


1021 


1>E  fOUMATIOKE  AIWIUSIALI. 


h>l/. 


c)  Cum  u 

:  /S/u,  fdpu, 

d)  Cum  a 

:  sunja. 

Quo! 

ubi? 

faur 

faura 

— 

afia 

tup 

iupa 

— 

dalapa 

■1 

uta 

inn 

inna 

■iw 

newa 

— 

fnirra 

— 

alia 

11.  ADVERBIA  I.OCI. 

(!  IG4.  Advcrbia  liuc  prriiucniia  mul  pro  maxima 
parie  vel  cx  siirpibus  pronominalilius  vei  ex  aliis 
p;iriicolis  cfliirmaia,  pam  is  Uniuin  ad  radices  nomi» 
nales  rclerendis.  lu  ties  classes  pnrtiuutur ,  proui 
existentiam  in  Iqco,  moliim  ail  locum  ,  vel  a  loco  si- 
gnificant. 

i)  Ad  designandum  locuin,  in  quo  rcs  aliqua  est 
vcl  vcrsator,  inserviunt  advcrbia 

u)  Cui:i  lerminatione  «  :  aftu  ponrs ,  (nunt  anie  , 
duliipa  iufra,  iupa  stipia,  nin  foris,  inna  inira,  iulus, 
fairra  loogc,  nctsa  prnpe  ,  et  adverbia  in  solis  com- 
posilis  oicurrcnli?  amla  cmilra,  unjia  in  longinquo. 
Nic  non  alja  cxtra  (propr.  aliorsum)  eiiaiu  liuc  re- 
fercndiim  est; 

f>)  Cum  terminalionc  r,  ar  :  war  tibi.  par  iiic,  hcr 
\\>\,jainac  illlc,  aljar  alibi ,  collalis  prxposiiionibus 
hiiidar  jionc,  post,  ufar  snper,  wttdur  sub,  afar  poGI. 

c)  Et  nommllis  Iiprum  adverbiorun:  alia,  signilt- 
calione  pniiliilum  mtitata,  pcr  Lermiiialionem  o  effor- 
Riar.lur  :  ufaro  sopcr,  sursum,  wndaro  subter,  ajUiro. 
pone,  seeundum. 

d)  Adjecla  Lerminatione  na  prxcedeutia  adverbi.v 
eamdciu  habem  sigtiificatioueni,  addilo  tamen,  (juod 
molum  a  ioca  quucidoque  csjvirr.ai!:  :  aflana  ponc , 
utaua  de  foris,  iinana  ai>  inius,  iupatia  desupcr., 
hindana  post,  ponc,  «awana  simitl,  congregatim. 

'£)  Mulum  ad  aliquem  Iocum  indicat  sive  simplcs 
siirps  cotiSODaoiicc  firsita  :  /««ir,  iup,  ut,inn,  new , 
tivc  lertninatiories 

«)  ^  (^):  ""'/'  <juo, ;Vii»id  illuc,  pad  huc  (taitium 
ntodo  in  composilo  Jiadei  <|uo  supcrstes),  aljap  alias, 
iM/»/>  buc  iufra,  samap  siinul  (cum  moiu);  c.ui  ler- 
uiiuationj  quaudoque  ctiam 

b)  Ite  remanenie  eadem  significatione  alligitur  : 
wadre  qno,  jaliulre  illuc,  hidre  liuc. 

5,  Dcniijue  oioium  ab  aliquo  loco  iodicat  lermi- 
naiio  }>to  :  wapro  undc,  Jiapro  binc,  jaiupro  Hlinc, 
uiapro  de  foris,  innapro  ab  intus,  iupapro  de  supor, 
dalapra  ab  infra,  (airrapro  a  longinqiio,  aijupro 
aliuudc,  allajiro  undique. 

i  Aiinotatio.  —  In  nulla  hanim  classium  ordinari 
poluil  bisunjane  circum,  formalione  simul  et  origintl 
i.I,ai .ui  tinc  Socundum  forniam  gcoilivus  plur.  CSSil 
videiur,  aut  saltem  liuic  respondere  sive  siguiflca- 
(ione  sive  eonstructionibtis,  in  quibus  occurrit,  ex. 
gr.  :  Me.  tii,  3i  bisaiwan  Insunjane  circum  aspiccro, 
Neb.  v,  17 ;  vi,  i6  pai  biminjane  untit  hi  circuin  nos.  a 
J  iiii  vcro  omnja  loci  aiherbia,  sequens  laoitla  exliibel : 


«nparleikii,  galeiko,  lapaleiko,  tamaleiko ,  vairaleiko , 
mileino,  Jiiudisko,  iudaivisko,  uhleirjo,  unuhleiijo ,  vi- 
lodeigo,  prubabililer  cliam  usdaudn,  ussindo,  sundro, 
miumundo,  unveniggo;  \\xc  duo  posteriora  Saltc.ni  e 
verbis  miumjau,  venjan  diflicile  doccrentiir. 

4)  Ex  adjeciivis  sccundnc  declinalionis  :  uudaugjo 
cl  cliain  aryjo,  piubjo,  goliuhjo,  altanltjo,  el  insupvr 
uumcrale/iridjo  tenia  vice,  a  priilja  teitius. 

c)  Ex  adjcctivis  lorti;e  dccliiiatiotiis  :  glaqgvo, 
(yaaygvo), 

4)  Non  ad  adjectiva  rcferri  videulur  :  aufio,  n/ja, 
uiisso,  sprauta. 

3)  Adveiujac  cooiparalivis  ct  superJativis  derivata. 
sitnjilicem  stirpem  comparalivi  vc!  supcrialivi  sino 
lerminatione  vocabca  adbibent,  eiccpto  quod  zcum- 
oarativi  in  t  con\crlant,  sic  : 

a)  Comparalivi  :  liauhis  (a  huuhiia),  vulprh  (a  vu(- 
priia),  andvairpis  (ab  andvairpiza),  [raoivairpii  (a 
(ranivairjiiui),  mais  (a  maitn);  cjusdem  SUlil  foriuatio- 
uis  comparaiivi  ex  advcrbiis  iinmediate  derivali  airtis 
(ab  air),  andis  (ab  und)  ,  neuis  (a  iuu>) ,  [ramit  (a 
(ram),  (aurpis  (a  (aurp?),  haldis  (a  halp'i),  katis  (a 
l}ul?),  sniumundos  (a  uiiumutido),  aljaleikos  (ab  ulja- 
letko  ?). 

<  Annoiaiio  1. — Adverbia  atlu  et  raihlis  ad  limpii- 
cea  partieulas  proxime  acccdenlia,  bue  equidem  &e- 
cuudum  formam  pertinere  videntur;  aitenio  auwm, 
quod  nibil  comparaiionis  in  alls  jaceat  ei  compara- 
liviis  tou  raihtt  sit  raihloia ,  dc  nullo  COmparalivO 
liis  advcrbiis  cogitauduni  esL 

lAnuoiatio  2. — Noimulla  adverbia  buc  pertinentia 
i  quod  s  prxcedit,  expulso ,  formam  syucopalam 
prxbenl  :  min*  (a  minniza),  vairs  (a  vuirsiza)  el  ctiani 
xeiPt  (a  positiva  seijm),  jaindvairpt  (coll.  aiiiiroii:- 
pit,  framvairjiit),  suns,  anakt. 

«Annotatio  3.—  Ex  adverbio/i/udcrivata  lornia  /i- 
/aus  ante  comparalivos  usurpaiur;  cum  autcm  de  go 
uitivo  aote  adverbium  adiiibiio  putandum  non  est , 
romparativum  bic  adesse  forsan  credcndum  est  et 
filaiu  pro  fiios  stare.  > 

/')  Soperla livi :  maitl  (a  moiifs),  fruntut  (a  frumislt). 

4)  Prxter  tres  adverbiorum  prxccdcntcs  classes 
sunt  et  alia  pauca,  qux,  licei  dubix  originis,  buc  ta- 
uicn  referenda  sunt,  nempe  : 

fl)  Cum  is  :  allit,  raiktis  jam  memorala  ; 

b)  Cum  e  :  tve,  svare; 


ubi? 


afur. 


■  iln  ? 


tiflaro 


unde/ 

uflana 
uipnna 

utana 
tnuanct 


uljnr 


qoo  1 


dnlnji 


aljaj) 


quo? 


undct 


iupapro 

utajira 
iniiaJiTo 

fairrahro 
uljapro 


MW5 
Un..? 


cu.vMMvncA  coiiiic.fc;  li.ncu  i: 


loM 


llt.l? 


ubi  / 

ubi ' 

wir 

— 

/;,/r 

— 

hr 

— 

j  .ni.ii' 

— 

liindur 

— 

lif.tr 

u/aro 

Hiiilnr 

luu/aro 

•  111  le? 


/iiru/nna 


qao? 

uiijj 

U'C'1) 

jainit 


quo? 
itudre 

lntlrc 
jaindri 


unda ' 
wnpro 

Jmjno 

jninjiro 


III.  ADVERlllA  TEMPORIS. 
§  1(15.  Iu  forwandii  liis  adverbiis  golhirus  termo 

pr.ciipue  laboral.  Pratler  cniiii  iiuimulla  priini- 
liva  vocabula,  iii  iik  ouiie,  jn  juit,  oir  0)31)6,  aia 
prineipaiiier    ciicumscrihtiutitr ,    ut   iiiiinna    daya 

liodic,  dn  maiirijina  rnane,  gislradagls  (  iioii  cqui- 
ilom  propr.  advcrbium,  sed  genilivua  a  aistradagt ) 


nunna  iainti[i  —  — 

-  —  —  attupro 

licri.    Pauca    l.tiiliim    liic    an  inailwrleiida    sunt    : 

a)  Kx  stirpilius  pronominalibiis  ll.l,  J>A  ,  SL  H\ 
aimexo  n  rfformaulur  adverbii  temporis  :  ivan  curo, 
l>  ni  liiin,  sumait  olim; 

b)  Nimnulla  alia.  pro  niaxima  pane  ouscnrx  ort- 
ginis,  lerminaiionem  e  vcl  «  recipiuni :  pande  duni, 
uiile  usquo,  simtc  olim,  ufla  sa'pe,  ttflra  ilertiin. 


E.    FORMATIO  PE 

§  IC6.  Comiosiiio  propria  in  eo  coosislil,  quod 

duo  vocabnla  ila  itvcr  se  eoiiiiet  limliii',  iu  prior  pars 
vocabuli  non  jam  i  eculiarem  llexiunem  liabere  possil. 
Dbi  aulem  res  iia  se  non  liabei ,  impropi  ia  cst  cuiupo- 
siiio.  Jam  vero  rotnposiiio  a  derivatione  disciiuiina- 
lur,  quod  liavc  voi  abulo  afligat  elementum  in  sc  ct 
per  se  si^nilicationis  expers,  cujus  salteui  significaiio 
uos  fug^t,  illa  vero  partihus  per  se  signiQcantitma 
conslcl.  Cavleruin  composila  i.uu  solum  ex  derivatis, 
sett  eilain  cx  aulerius  compositis  vocabulis  cfforn.ari 
possunt;  qu*  ullim<  dicuntur  fri\  omposiia ,  ex  gr.  : 
mitbgardaeaddjus ,  ufarltiminakunds  ,  galiugnbrojtar  , 
gnbaurpicaurd,  un  itamaliks ,  uiilutiiduvaurhts,  innal- 
gaggan.  Aliud  insuper  est  discrepantia  ,  quotl  in 
compositione  prior  pars  vocabuli,  iu  derivationc  au- 
tcm  postorior  majoris  sit  nioinenti.  Ilinc  de  composi- 
lione  tractanlrs  eam  in  tripliri  rlasse  ordinabimus  , 


R  COMPOSITIONEM. 

prout  prima  para  nominalis,  pronuminalis  vel  parti- 
cula  erit. 

«  Aimoiatio  1 —  (jtrum  iu  gothica  lingua  verbalLs 
occurrat  compositio,  non  certo  constat.  Slalmlt,  si 
furte  coniposiluin  cst  (§  150,0),  ex  j/a//an  simul 
alipie  ex  sahs  de  luci  potesl.  Ideui  dicendum  c>l  tla 
vinjtisktturo  (a  vinjijan),  spttiskitldrs  (a  spcivan)  ■  el 
piujtiqiss  (a  Jiiiijijan).  Nec  non  et  lapaleiko  cx  adje- 
ctivo  laps  poiius  quam  iinmedialc  cx  verlo  lapon 
derivari  videtnr.  Cateram  alia  esempla  vix  rcperies. 

i  Annulalio  -.  —  Voces  liybrida;  iiusquain  occur- 
runt  in  golliico  sermonc,  quippe  cum  vocabulurum  ut 
molastajis,  tmt.kkabagmt  nun  consiat,  a.l  quamnain 
lingnam  prior  parsperliiteat ;  u(arsabba:us  equidcin, 
yaliunaxriitus,  yaliugaapaustattttis  postcriorcm  partem 
ab  bebrxa  lingua  miituata  siini,  verumiaiiien  cum 
signiGcatione  civitale  sunt  donata.  > 


1.  COMPOSlTiO  NOMINALIS. 
I.   SLBSIANTIV.V.  simplex  slirps,  cx.  gr. :  brujifaps,  manleika,  vcl  ple- 

§  Ili7.  Iluic  tcgiilr  generali  conipi.sitio  nontinalis      na  furma  in  a,  ut  nahtamtls,manaseps,  vcl  laiidem 
subj  rct,  quod  priur  pars  compositi   in  forma  funda-      forma  in  a  geniiivi  spcciem  pr.e  se  fereiis,iil  baurgs- 


mciiiali  sinipliiitcr  adliibcatur.  In  nouniillis  taiiiuin 
rarioribus  easibus  prjeferlur  furma  apucojata  conso- 
naniiec  liuiia ,  ipi.e  quidcm  actusativu  regularitcr 
couvenii,  liecl  ut  accisalivus  nnu  habcnda  sil.  Cur 
pliua'  lo  ni. c  yttdalaus,  yndafaurhls,  vcinairiu,  vcina- 
gards,  lausuvnifds  cinii  gudhus,  guj>btostreis,  vcin- 
drtnjkja,  lausltandus,  lautqitbrs,  elc.,occurrant,  ralio 
dici  neqwil.  t  i  ut  est,  dili;cmer  caveiiilum  esl,  ne  illa 
pro  dativis  habcanlur,  nam  si  dc  vocahulis  primx, 
iuillu  autein  inudu  de  vocaluil.s  seconda  teriiivc  vu- 
raliex  decliua  ionis  dici  p  »801,  ipsa  s;g  lilicatio  c  iu 
plerisque  ras  luis  repiiguantc.  A  icgtila  supra  il.ita 
exclpiiiuiur  i.i,iiuiii  ea  vorabula,  quorum  itirps  »o- 
ralicc  dcsinil,  ut  in  Jiiitmagits,  ninklalis,  freiluils, 
v:l  pulys)ll)ha  est,  ul  iu  ugislnun,  Jiiudangardi,  mi- 
ktlfmhis,  ubilioj  j  ,  uhi  iVnnia  brovior  loco  longioril 
tigittlaua,  piudauaytv  di ,  cle.,  enpliouia' causi  eli- 
i  i  putuit.  ij  ioad  Jiiomala  subslauliia  usgip.itur    vcl 


vaddjus,  prui^lill.  Vocabula  aulem  consonaulica) 
deelinationia  in  cemnoaitione  suum  u  rejicinnt, 
Innga  vocali  rcmancme  in  brevcm  respontlenieiu 
coiiiiiiutala,  eo  inodo  :  vaihslastains  a  VAIIIST.W  , 
auyatttiitra  ah  AVCAS,  qiinikitnits  a  QINOlS,  weii 
sa'ij  a  MAHSISt 

Jaut  vero  subsiautiva  euui  subslantivis,  atljeciiw-, 
pariicipits,  rare  aulera  cara  partieulis  eoapemialur, 

Exontpla  eompositormn  substanlivoran  cum  sub- 
slamivis,  atljeetivis  et  panicipiis  hxc  sum  : 

a)  Voi  alic.e  dec'inaiioiiis  : 

aa) Ciiui  fundamentali  voealla  :  •igadcinu  (.t  it.is), 

fi,jgri>qiil[>  (a  figys),  kaisarayitd  (a  kaisar),  Itiimiui- 
kttndi  (a  liimins),  g ilstramcleins  (a  giltit),  atival-  , 
(ab  aiev),  vcinabasi,  veinataint,  vctuaniu,  teiitagmdi 
(a  ivi.i),  ajiorMtauMN  (ah  nsani),  ritoda(asttit,  ni.- 
d.lttisaicis,  rito'uttiui  ,a  \ilof>\,  liuijnapitiufclus,  liu- 
giiavaurds  (a  /i«yn\  lukaruastapa  ^a  fiuWn),   .tn-j-  k- 


io2.'; 


DE  COMPO>ITU)N 


vgrds  (a  daur),  laimavtirgs  (n  («u»),  vaurdajiuLa  (a 
liflurt/),  gupaskauuei,  gudalaus,  gudafaurhts  (a  </"/>), 
akrunalaus  (ab  afcrfln),  btopaiinnands  (a  d/o/j),  ««<> 
prastc.keins  (a  hteipra),  motastaps  (a  mofa),  stuuas  ols 
{&4tauj),weilatva'rbs(aweila),friapvum.it<ls(afriapva). 
lAnnotatiol. — In  substantivis,  quoruin  rundamen- 
talis  vocalts  in  -ja  desinit, rursu»  est  dislingueinlum , 
an  syllaba  derivativa,  aut  lnnga  brcvisve  syllaba 
slirpalis  praiccdal ;  in  priori  eniin  casu  forma  apo- 
copata  i,  in  poslcriori  vero,  forma  plena  -ja  in 
cnmposilione  usurpalur  :  andilaui  ab  anuVis  (ilieina 
AiSDJA),  pusundifaps  a  pusundi  (ilicm.  pUSV!SD- 
JA),  urbinumja  a\>  arbi  (tliem.  AliBJA),  frapja- 
marzins  a  frajii  (llicm.  FRApJA),  vadjabokos  a 
trndi  (ibem.  VADJA),  lubjatcisci  a  lubjai  (liicm. 
LUBJA).i 

bl>)Cum  vocali  I  indamcntali  i  :  matibatgs  (a  ma/i), 
drauhtivilOp(adraultts),gast:gods(agasls),naudibandi, 
mudipaurfit  (a  naup),  gabaurpivaurd  (a  gabaurps), 
aurligardi  (ali  aurts '.').■ 

cc)  Cum  vi;ca!i  fundamenlaii  «  :  atiluaairnus  (al> 
flsi/us),  (otubandi,  [olubaurd  (a  /olns),  grunduvaddjus 
(a  grundus),qipuha(ts(:\qipus),  lustusams  (a  (utfttt), 
faihuprailms,  faihugairnei,  faihuskula,  f.iihupikei, 
faihuguvaurki  (a  (aihu),  handuvaurhls  (a  handus). 

dd)  Cum  fund.imcnlali  vocali  r  :  bropruiubv  vel 
bropralubo  (a  bropar). 

■Annolatio  2. — Rejecla  vocali  finali  fuudamentalis 
forma^  occurrunt  :  gupbloslreis,  giidlms,  haisagga, 
veindrugkja,  gutpiuda,  piumagus,  si  iisluun,  piudait- 
gardi.  Licel,  qnomodo  midpxngards  efformetur,  lateal, 
lioc  lamcn  cx  quod  >m  deperdilo  midjun  vcl  midjuns 
criiei  pmbabile  est.  Q  iod  in  glossario  jnnct.  inscri- 
psimus  piupspilloa  convenientrus  in  piup  spitlon 
dividendum  est,  ccll.  piup  taujan  Mc.  111,  4;  Luc. 
vi,  9,  55,  55. 

<  Annoiaiio  i.  —  Quamvis  substanliva  cum  vcrbis 
non  componantur,  verba  tanien  e MibMantivis  compo- 
sit  s  derivari  possuiil,  ul  pulltaurnjan  a  putliaurn, 
(athugeironjan  a  faihugeiro. 

lAnnoiat  o  5. — Sola  exempla  snbslantivi  cum  par- 
ticipio  coinpositi  h.ec  sunt  :  mannahun  el  ueiloliun.  > 
ec)  Anomala  :  pauca  qux  occurrunt  cxempla  su- 
pra  fiieruiit  relata  ,  quibus  certo  adjicienda  snnt 
b.~up[aps,nahtamats,  baurgsvaddjus;  ne<:  non  et  innn- 
ieika,  manaseps,  manamaurprja  amnjuiadcrivaia  liuc 
rcferri  possunt,  c.uin  bis  ilienia  M.\S  (§  95,  1) 
fundainentum  ]ace:>i ;  tm  [irutsfill  favet  an.ilogia  tou 
baurgsvaddjus. 

b)  Consonanticu;  dcclinationis  :  vaihstastains  (a 
i'(ii/is/«),  smaLkabagms  (a  smakka),  vitjatialpei  (a  vilja), 
gum.-kunds  (a  guinu),  mipgardavuddjus{:\  mipgarda?), 


;  PRONOMINAU.  »026 

auijudaura  (ab  auijo),  qiimkunds  (a  tj-Mlo),  marisaivt 
(;i  inarci),  uglaiiivaurdei (ab  aglaitei). 
II.  ADJliCTiVA. 
§  iC8.  Idem  in  gencre  de  adjeciivis  compositis  af 
quc  de  substanlivis  liiccudum  cst.  Composita  cqui- 
dein  cum  verbis  occurrnni,  sed  lantum  cmposila 
t«G  (ulis  :  fulliifahjan,  fullafnipjan,  (ullaveisjan. 

Exempla  adjcclivorum  cum  subslanlivis,  adjectivis 
parlicipiisque  coni|>ositoruni  baec  siml  : 

o)  Cum  rundamenlali  vocali  :  armuhaiilei  (ab 
flrms),  jugija'aups  (a  juggs),  lagqi.modii  (a  lagqs), 
mukamodei  (a  muks?),  prasaialpci  (a  pras?),  b  iiu- 
vcsei  (a  balvs?),  dvatavaurdei  (  a  dvals) ,  lausavaurdi, 
lausavaurdei,  tausavaurds  (;i  laiis),godakunils  (a  god>), 
fullaiojis,  fullavits  (a  fulls),  ibua'eiks,  Vmaskauns  (ab 
ibns),  liubaleiks  (a  tiubs),  unlilamalsks  (a  tits),  utta- 
vaursva,  orlaparba,  ulumans  (ab  n//»). 

b)  Cum  fundameniali  vocali  i  :  hic  adcst  proliabi- 
liier  eadem  discrcpanlia ,  quam  supra  (§  1G7,  an- 
noi.  1)  de  substantivis  animadversa  fuit,  licet  sr- 
quentia  tanlum  oci  urram  exempla  :  midjasveipains 
(a  tiiidja),  aljaLuns,  aljalciks,  aljaleikops  (ab  aljis), 
hruinjaliairls  (a  hrains). 

c)Cum  fundamentali  vocai  u  dcsuul. 
i  Annolatio.  — Rejccia  finali  vocali  (orina!  fmttta- 
me.  lalis  reperiunlur  :  attbrunsts,  atlsverei ,  altvul- 
dands,allandis  (iballs),hauhpuhts,  hauhhairts,  hauh- 
hairlei  (a  huuhs),  laushandus,  lausqiprs,  luusqiprei 
(a  taus),  aglailgaslatds  (al>  ngtaits) ,  anparlriks  (ab 
anpur),  managfatps  (a  iitaitags),  ubiliaurils,  ubiltojts 
(ab  ubils) ,  mikilpuhlt  (a  mikils),  niuktahs  (a  jtiujis), 
(reihals  (a  freis).  > 

III.  NliMERALM. 

§  1(9.  a)  Numeialia  plenu  flccia  cum  cnmponun- 
lur,  cisileui  rcgulis  aiquc  subslanliva  el  ailjeeiha 
suljaceiii;  adhibenlur  e  go  in  furma  fundamentali 
vocalice  liniia  :  ainabaur  (abfliiu),  hundafaps  (a 
hiind),  pusundifups  (a  pusundi),  ct  etiam  in  foriua 
apocopata  :  niniv  ■rjizult,  uinuuparuh.  NuOiCralia dcca- 
des  e  liecatonlades  desi^nanlia,  ut  ivuitigjus,  pre  s- 
ligjus,  tvahunda,  prijahun.la  ,  qucmadmodiim  aim- 
hun,  iion  siint  propne  composita,  cuni  ulraque  pars 
vel  eiiaui  prior  fleciaiur  (§  IGC). 

t)  Numeralia  auiem  de.cctive  vel  nvniine  /lccii 
in  rompositione  iinmuiata  remanereviileiiiur  :  fidvor- 
tigjus ,  fimjtigjus,  fimfhuuda,  saihsligjus,  ahiaudngs, 
niuhun.la  ;  ilatur  lanien  pro  fidvor  etiain  foima  apo- 
cojiaia  fidur  :  fidurdogs,  fidurragineis. 

c)  Mulliplieaiiva  enormanlur  adbibiln  [alps,  rni 
funia  apocopata  numeri  prap  nitur  :  ainfulps,  tva- 
(alps  (?),  preifatps  (?),  fiduifatps,  laihuntailiund- 
falps,  clc. 


II.  COiMPOSniO  PRONOMINALIS. 

§  170.  Pronominalis  composilio  est  sive   propr.a,  frajijis,  samaqiss,  silbasiunis,  silbavileis,  silbav  Ijands. 

sive  impropria.    Prior    occurrit   tantum   in    com-  De  irregulari  seinaigairns  vid.  ad  Tim.  II,  m,  -2.  Im- 

puncndis  adjectivis  prouominibus  sauia  et  sitba  :  su-  prnpric  autciii  adjectiva-effiirmantur  jnvanlibus  par- 

HUtkilis,   samakuns,   sama'auds,    samasahats.  suuia-  titulis  ci,  uh  et  hun. 


*l«7 


CIIAMMATICA  coriiK.j;  i.incua:. 


til'S 


o)  CfflOfJ  ;  ttfi,  /»u«i,  ttei,  laei,  elc  (§  1011)  Coll. 
Varlicnlis  /iiiuVi,  ptrei,  paprovi,  •!*•>•«,  u/;ri,  jurtjri, 
mippunit,  eir.  ; 

•>i  Cum  uft  ;  »a'i,  wuzuh,  uurjiiuh,  wuparuh  (§J  108, 
III),  roll.  parUeulii  fiunuh,  ptruk,  piiKaruk,  pit- 

ttduk  ; 

c)  Cum  /iun  ;  icaj/iun,  coH.  j  ini  memnraiis  man- 
niiniiH,  weiiohun,  iiius/iuu,  ii  parliculii  pdhun,  wan- 


(' ••!!. |'n  n.i  suut  rtiain  vocabula  impropric  cotniMt- 
s;(a,  «jiilr  <um  proimniiiie  «ii,  10,  /»itu  ct  tMHIfllllUl 
cjns  rasilius  ciWuianinr  :  noin.  sawazuh,  fnuiii,  pa- 
luin,  pviniuei ;  f-en.  p^tntutli.  piiuattuh,  pistiun  ; 
tj.it.  (iiistr.*)  /;.-/r«'rfi«.  Dcniqite  tx C*m  iusinmipntsli 
pronoiniitia  inletm-jalivi  ei>iu|i<inuulur  eiiain  un./anJi 
ei  wrl.iks. 


III.  COMPOSITIO  PARTICULAIUJM. 


§  171.  Cum  pnrUeuko  hctrae  Beeti  tifi|iic  mattri 
possunt,  iii  compoairione  ighar  plerumirue  iminuiata 
Hiliii.  .-i.:iu-  parvamque  hulc  capiti  de  rnrmationc 
Vocabulortim  ulilitateio  atTerunl.  Ex  altcra  autcm 
parie  vocabula  r.x  particulis  compoeita  prape  stmt 
innumerabilia ,  qtia  de  causa  liic  pnetemiilti  ne- 
quennt.  Jam  vefo  parlk-olac  com  oninilius  oraiii-nis 
parlibus  componi  poasunt,  el  compositio  advcrbion/m 
el  preposiiionum  disiingui  debet. 
I.  A.DVERBU. 

Vuita   ;   vailaijits,  vaHavimi ,    vailamcrjan. 

V  ai  (vaja)  :  vutdedja,  vaifairwjtut,  rajunierjan,  va- 
■jamereilts. 

Mijt.ii;  inisiadtdt,  mittitgiss,  niissii/ei/u.inissiiZaii- 
jiinds. 

F  i  /  k  ;  fitudeiiei,  filtwaurdci ,  /i/ii/.ii/jas,  fttuga- 
iii./ij,  filuvaurdjun 

S  u  ii  «  ;  tuutdii',  suiiteK 

!t  a  I  i  s  :  htilitiiiv. 

p  u  n  (pana)  :  pauamuis,  jniH  iseips. 

Sva:  walands,  svaltiks ;  co!l.  coriolaiivis  welaudt, 
uieitiU  (S  170). 

I  n  i»  ;  iangaggan  ,  innvuirpun  ,  innalotrtrait,  tnnai- 
gxrtyan,  innalliuhan.,  tmujaUipan,  innufstii.fitn,  mip- 
Miindivipai'. 

I  n  n  e  :  iiinakunds,  inuajuhts. 
(J  t  .  nlbaiiaii,  uiguggaii. 

Faura  :  fauraguygan,  (auraqipatt,  (auraiftman, 
fauragakaiian,  fauragateikan ,  fauragaggja,  (auradai.ri, 
fuuramaplat. 

Aud  a  :  andabauhls,  andabeil,  audahail,  andakafn, 
antliipuhts  ,  amliiliiuni ,  uiitlmtulii ,  amttmcm  ,  andtt- 
ntintts ,  andttstapjis  ,  undiutuua  ,  aiidavaiirj ,  uutta- 
vtiurtti ,  und.iiiin,  andauteizns,  andaneipt ,  nndaneint, 
uiidaiientettjs,  amtitseli. 

II  n  p  a  :  unpapliulian. 

T  vit,  I  uz  :  tvisitanUan,  luzierjan. 
li.  PRiBPOSITIONKS. 

5  172.  Iutcr  praposiiinnes  ctism  nonmillas  parti- 
cnias  in»  Iiimiiiiis,  qux  in  eomposiUone  lantommodo 
occurrnnl,  ul  \air,  fra,  fri ,  ga,  dis,  td,  ».».  Hic  vero 
pxMisiantum  eiemplisailvoeaiisordiiialiimos.de  aliis 
lerlorein  ad  glASSarium  remiticnlcs,  in  i'iiouiiieuiqiic 
particola  singula  eoniposita  sulijieiuniur. 

A  »»  n  ;  aniibiiidun,  itttiitiiiakiin,anaiiiahls,aiiatiuirps, 
analcik". 

A  n  d  .  andbindan,  andliton  ,  aiutbahts,  andvairps, 
endaugja, 

.4  I  ;  aitiujjtui,  iiigunuhijun,  tiigtiqgi. 


A  (  :  ufaihin,  aflftan,  npjrundipa,  uftjudi,  afgasltt- 
Puiil. 

A  far  :  ufargatjynn,  nfartaitljan,  afardagi. 

II  i  :  bimaitun,  biDindau,  bibiiurgtins,  bifuibo ,  bi- 
reiki,  bipe  ct  <;t  am  tiur,  l.nc.  I,  18. 

C  a  :  gnnitan,  gatethan ,  galiaiiun,  gnmmtam,  gnga 
haftjnn,  gagaleikon ,  gntjamainjun,  gagaliloH,  gaga- 
vairp-an,  gagavairpnan,  tjndaila,  galaubcihi,  giigudt, 
giifulgins,  gnhahjo,  gatemiba. 

D  i  s  :  dittairan,  dishaban,  distahcini.  diiviu. 

/)  u  ;  ihtijiiinan,  dusiadjan,  dttalgnggtn,  duatmhair, 
dilatiinnan,  tlugavindan,  du]ie,dutve. 

II  indar  :  hindarteipan  ,  itindartdui ,  hindarveit. 

p  air  h  :  pnirhnrbaitljan  ,  pairhtaiwrtn ,  pairhga- 
tiikvn. 

I  d  :idvcitjan,ii>veit,  iddaljo. 

I  n  :  hutgjanfintandjan  \ngtiterk<n,insahts  iivimli. 

I  nu  :  non  cnmpoiiitur. 

M  i  p  :  mipniman,  ini panakumbjttn  ,  mipgaliukan  , 
rnipushramjan  ,  nApinsaiiiljan  ,  mtpfrahunpaut,  mip- 
gale.i.v.ids,  tnipvlssei,  nupgatinpa. 

V  n  :  unvcrjan,  unkunnands,  uitpvahims,  ungaluov- 
jands,  unandtakant,  vnbitais^ipt,  unussvAtlopt,  unfuir- 
laislps,  unttfbrikandt,  tmagci ,  «iiaalaubeini ,  ttnbi- 
ntuii,  imkails,  imsmbofcs,  unalgahls,  ungatasi,  ut.kin- 
darve  s,  unfaurveit,  unveniggo,  unanasiuniba. 

V  n  d  ;  iin'>:7r(-iuai;,  ti»iu'ivJa«,  ttndrinitan. 
(]  n  d  a  t  :  nOB  componitur. 

t  *  ;  u .•./'.. .iiiii ,  urreisan  ,  utgataiwan,  mvahiani, 
tastatt,  iisvtiu.his,  usthtd». 

I'  f  ;  ufbrikan,  ufhropjan,  ufhauteins,  vfknnpi. 

U  far  :  ufurhafjan,  iifurineteini,  ufarfulls,  ujarhi- 
ininuktinds. 

Vipru  :  vi  fn tiijugtjan ,vi  jn ngamotjan,  vipravmr ps. 

F  a  i  r  :  fuirailtan,  (airhattan ,  (airveitt. 

t  ii  u  r  :  (unrbiudan,  f  urbigaggan,  faurbauhls. 

F a  u  r  a  :  \ui.  §  171. 

F  r  a  :  friibugjun.  frajifts,  fralett. 

Fram  :  fyamgahts,  pamaldrt ,  framvigit,  fram- 
vairpis. 

Fr  i  :  (risahts. 

§   175.   i'.\     jir  rrfdenlilui*    paragrapliis    eqiiiilem 

eonstai,  quanla  $it  ad  lormanda  voeabuia  gothica 
lingux  apiiiudo;  verumiamen  iniuparaolilwii  nobis 
ullilanain  vorsionem  cun  gnseo  leilu  perspicutiM 
ern,  inii,  iptliudini  suos  Unes  fuiase,  HugttarrittM  m- 
dolein  Co.ho  Mniper  non  peruiisisse,  qoHilaaa  lor 
malioiies  vel  eompoaiiiones  grj?ci  Formoois  In  auam 
n  ir.tdiieeie.  (juspr.ipiar ,  (aleiilibua  equidoiu 


1029  DE  CIRCUMSC 

nulii-  golhirani  I  nguamcx  c;i  Ipsa,  quantum  possibile 
cst,  evulvi  dccere,  abs  re  l.imen  non  cst  nec  scopo, 
qucm  proposuimus,  inutile,  liic  ei  via  negativa  timiies 
fortnaliunis  gothiea;  cxar.ire,  quibus  cognitis  lingux 
miimimenu  melins  inielligentur.  Jam  vcro  eumdcm 
01  in  hoc  rcspeciu  ordinem  secianics,  spectemus 
1)  Kormaiionem  per  derivalionem  : 

a)  Subslantivornm.  Ex  abundantia  fnrmarum,  qua* 
ad  formanda  suhstantiva  ex  verhis  el  nominibus  Je- 
rivata  pr;rslo  sunl  qnasquc  supra  (!j  142  sqq.)  evolvi- 
ii.us,  vix  credas  ne  uitins  qiiidcm  viicibuli  grseci  in- 
lerpretaiionein  Goiho  fnisse  imposiiibilem. 

i  llinc  ad  pcrfectiorrm  tanlum  inlerpreiationcm 
vel  ad  indolem  goibicx  lingux  pr>>prius  assequendam 
allrihtienduiii  esi,  si  Cothus,  Col.  n,  22,  xu  uTtoyji,eti 
pcr  pairh  patci  U  brukjaidau;  Mlh.ri,  12,  ra  oyetXii- 
ctarx  iuiiv  per  pntei  tkulant  tijaima;  Col.  1,24, 
t.uSouutu  ttou  pcr  fioei  rinna;  Tim.  I,  iv,  15,  aoO  i> 
ttpaxo-ni  per  patei  peihait  />u  convcnerit ,  qucmad- 
liiodum  Col.  1,10,  ti(  izuouv  apio/xtav  per  m  allamma 
Jialei  galeikai ;  Mc.  VII,  5,  8  jrap«3offi<;  pcr  Jiatei  ana- 
fulhun  et  l.uc.  vi,  7  xuznyopiu  per  til  du  vrolijan  Ira- 
«luvit ,  liccl  iu  aliis  Incis  verbalia  leikains,  anaftth, 
trohs  Ciiiii  eadcm  significatrone  usurpaverit.  > 

b)  Adjcctivurum.  Vcr .;alia  grxca  in  -to,-  per  parli- 
cipium  plcrumquc  converiumur,  vid.  §  190,  3. 

c)  Vcrborum.  llic  precipue  g<  thica  lingua  graccx 
cedii.  Vcrba  pra-sertim  in  -sOw,  -«?<./,  -i(;<u,  -ow  ct  -t<u 
golho  rircumscribeiida  fuciunl. 

on)  Vcrba  in  -eOw  cl  -«u. 

<  Equidem  ulyij.u).oire\ieiv  pcr  usliinpan,  ayptvttv 
per  ganinlan,  (3aae).euetv  per  Jiiudanun,  Qtpatnveiv  per 
hiiljan,  leikinon,  lepaTCveev  pcr  gudjinon ,  SowXsustv 
|ier  skalkinon,  jttw/susiv  pcr  guunledjan  sik,  ctc.  con- 
vcrtuntur,  in  aliis  vcro  plnrimis  casibus  h.-ric  verlia 
c.rcuinscribanlur  necessum  est,  cx.  gr.  :  aXqOcuccv 
tui-ja  ijateihun  vcl  taujun ,  Optoutitvttv  hrojieigana 
vHaiknjan,  ^utivr.Teusev  uuqtitls  visan ,  rjyetiovcuctv  liin- 
dint  vitan  (eli.im  raginon),  xtviwtvetv  bireks  visun, 
lunsrwuen  gavtiirjnigs  visan,  ijavairjii  haban  vcl  taujan, 
TrpwTsueiv  framadAn  habun,  StavJxrepsOs/v  nuhl  paitlt- 
vakm. 

i  Pariter  apy.lv  t,anohs  visan,  aaOsvsfv  siuks  visun, 
Suvarsfv  mahteigt  visan  ,  ivSnueiv  unuhaims  vitan, 
tvxutptiv  uht-ugs  visan,  auvsuSoxsiv  gnviljit  visan  , 
U/cuooftaprupetv  gtiliugatcilvuds  vitan  ,  r.apa./.olovfitlv 
tjulaista  vitan,  <f)ovt~v  iii  neipa  vitctn,  ufikeiv  du  bolni 
visan,  txxaxefv  vairpan  usgrudja,  jrXourefv  gabigs  vuir- 
/<«n,  jtXijpovoftstv  arbju  vairjian ,  jjWroveiv  faviio  ha- 
ban,  Oartpefv  minz  haban,  uaTsoefaOat  Jiatbos  pulan, 
Sttitvtiv  du  naht  maijan.  i 
bb)  Vcrha  iu  -«!>  : 

<  Ciim  ayca^siv  vcihnn ,  uyopu^etv  bugjan,  uTtuuietv 
ttnsrernn,  auya^stv  liuhljan,  sroettatetv  manejan,  soora- 
gsev  dutpjan  ,  elc,  reperitmlur  etiam  vrjrrtateiv  oar- 
nisfis  ris.ii,  oftot«£stv  galeiks  visan ,  oyokutnv  uhteigs 
visan  ,  vupuyjijj.ul~uv  viatru  titan  ,  jt)uov«?s:v  mnua- 
gtto  haba»,  AtOiJTitv  siitinan  ajvairpan  (et  eiiam  siam- 
jim).  > 


P.IPTIONE.  'OVt 

rr)  Vciba  in  -i?w  : 

i  Cnni  «vaOsftaTtfstv  afaikan  ,  K<f.avt?stv  fravurd.an, 
0ao-avi£stv  balvjnn  ,  p-jOifstv  tag/jan  ,  sy/«vrc.t?srv  li*  • 
trisgan,  o-a).7tr?:tv  haurnjan,  CtC,  rcpiiiunlur  iyyiCnv 
newa  visan  (cl  cliain  neivjau,  alneujan),  t"0i?stv  fcii/Afj 
fisnn ,  oatuovt^io-Oott  tiorf»  vtsan  ,  unhutpons  Itaban , 
ipyfctrjQat  Jitairht  visan  ,  airs).jrti;;tv  asivna  w  lirjinn, 
icvipii;toQai  vairalciko  tattjan,  jrapor^itTttv  briggan  in 
pvairhein ,  \J/r,ifti?«tv  nia/  tjioan,  p aiTi?<iv  /o/am  slahan, 
po.Zh"u%ttv  utbtiggvnn  vandum,  ajroy.syo:Xifstv  haubijy  af- 
maitan,  iSu^i.tttv  airjiai  gulbnjan ,  ivayrta^eoDut  ana 
armint  ttiman,  «wayye^strSai  aivaggeljun  merjan.  > 
drf)  Vcrba  in  -o<u : 

<  Cmn  (3t"acouv  gajwatljan,  gatulgjan,  Souiouv  ga- 
J)iran,  SrAoOv  bandvjan,  gakannjan,  flavarouv  gadaup- 
jan,  eVtStOfvOouv  algaraihljan,  4'natouv  gatleifijan,  iu',p- 
tfouv  gubairhljnn),  otiotovv  galeikon,  Ttisiovv  Utfiilljan, 
vstiuhtm,  vsxpouv  daujtjan,  clc,  rcperiuntur  Sj)ouv 
galiug  taujan,  «^tovv,  tzavouv  vairpana  brigcjan,  ('/.suOs- 
poOv  frijnnn  briggan,  xs(,a).ato0v  briggan  httubij/  i  un- 
d«n  (sic  ciiam  e')zoOv  banjo  ftillnna  briggan,  coll.  Luc. 
xvi,  2lt),  7.-«p»i't))o0v  i«  (//;««  brigijan,  Sntatovv  <,aruth- 
lana  domjan,  qi fian ,  gnleihai:  (et  itiaa!  tjaraiUtjan,  ga- 
tiinjon),  exptllovv  nttimsjaii  us  tanrlim,  KTcoSezaroOv 
afiiailjan  tnilwndon  tnit,  yapi-o\iv  ansleigs  eisan,  vln- 
pnvoQ/t  hlatils  /j«so.'i/)s  rison. 

«)  AliT  ciminvcripriorrcs  cum  risan,  tui//,<t/i,  aa» 
6an,  clc,  ha;  sunt  : 

t  Autfipecv  tmlpTit  vifatl,  bntiia  viian,  ii.uo/.t^bat 
hulfis  risan,  viiystv  andajiahts,  usskiws,  vars  visan, 
rretv^v  gredagt  visan  (et  eliam  aredon),  rrixjxxivscrOai 
fraiirs  nso»,  irpofopstWj  s/.wV/  niMn,  eruvqSeaSae  aa- 
1'iinct'as  Vtsan,  \jyiaiv:tv  hails  vis  n,  cruptsavai  gaqits 
vitan,  ©pevarrarotv  frafijnmitrzeins  visan,  jrpozsfaOat  iii 
ga  ireflni  visan ,  reraStwxscv  gataisla  vairjjan,  vtjVvjt- 
TsaOai  us/iimti  vnirfiun,  jcspSaivrcv  in  qa.oaiirl.ju  huhuti, 
inaiptoOrit  in  athttidai  hriqyan,  avrjxetv  da  paurflai 
fatrrinncm    eoll.  aTrara/a-j  wsontn  azajam. 

•  Annot. <('</. — Vorba  e  comparativis  derivata  a  Go- 
tlio  in  gencrc  exprimi  non  pntuissc  wdeniur.  Excipi- 
lur  laiitiiui  inininan;  alibi  autein  occnrrii  iiitiiiaaijo 
/infran  (trXsdya^ecy),  ^nnize  /ta/ian  (c).«ttovs(v),  nii/a 
haban  (uarepoOv),  baliza  visan  (Staotpetv),  u\uiastau 
ganoltjan  (rrepiaasOt(v).   i 

2)  Formalioneni  p»r  compnsiiionem  : 

n)  Siilislaiiiivorum.  ilic  itcrum  dislinguenilam  csf, 
proni  sc  liabct  prior  pars  eompositi  ad  postcrinrcm. 

o»)  In  respecin  adjcctivo  : 

«  -A7pis)atif  vilpeis  alevubiiijms ,  xa)).te')iaio,-  «</</s 
alevabagms,  xcvodoijca  /ai/sa  hauheins  (<;tiain  fansavnur- 
di,  artnahairtei  et  similia),  euw<iia  daitn  vo/^i,  Tarreivo- 
(fcoauvrj    haitncins   tjnhttgtlais,    upyjreloivni  fauramn- 

pliis  molarje,  upytipe-it  auhttmists  gudja,  etc,  tic- 

yirrvvuyuyo;  fauramaple  s  synagogeis.  > 

o(j)  In  respcclii  geniiivo  : 

<  Teyyoyovia  bornc  gabnttrjis,  vloOtoia  sunive  gadeds, 
voMOec-ia  titodis  ijuraideins,  -/£'«'.70;  airfios  vaurslvja, 
ti.Sr,i\o).r/.rr,eia  gatiugagmle  tkalkinasstis,  ti$a\oA&rpr,f 
ijnlitittavi  sknlkinonth,  ti&-M0\jzov  patei  galiugam  Jfl/« 


HBI  GIUIIMATiCA  GOTIIIC/vS  LUiGUA  '«3* 

„da,  Itefzv  (mnnwpMi  pl»4o,  awpxapintn  *a     Hiam  M,'»»*  •»«;«»  s<",a"a'  hinfai ,b""  "•J9'l"<n> 
fidriu  kabwdt,  Mpmntitrrii   manuans  gapivamts,     ftrorif «Waaw  mpar  fnma.  > 

A^oofawi  mimiuuii  maurpriandt,  jtatpeO.<tit  «"'"'         .)  Verborom. 

tm)  I'i iv.t  ivinn  «  iu  vcrbis  quandoque  equidem  pcr 
im-  converiiiur  (§  17%,  coll.  gloss.  b.  v.),  comruu- 
nitcr  aulcni  cirtumscribiiur  : 

<  'ttnuft  ni  vitan,  «rrttO-tv,  Kmattiv  ni  gnlaubjan, 
Utnasria  unmahttigi  NMH  ,  «ji.e>iiv  unkarja  ritan, 
itrcnOtu*  tinqaslnjiansiisan,  «raxTtiv  ungateviptvitan, 
itcto/tiv  afairzijis  vitan,  unVivsiv  liukt  visan  (unliails 
visan),  jJvfin  i«  nn/usJnu  risan,  «^peioGo-Oat  iiiioriiAj 
vairpan,  azatoeioOai  anataiipsrahpaH,  ulttiiv  vonana 
galaujan.  > 

6fc)  Ubi  vero  prior  pars  composili  advcrbinlcin  re- 
spcrtum  pra;bci,  Goibus  prarcipue  circumscriplione 
utitnr  : 

«  'Qf.8orou.th  raihtaba  raidjan,  i'.0orro5«tv  raihtaba 
guggan,\i^*)ofpovtiv  hauhaba  liugjan,  itspoSioaa/u/ie* 
ai]a'eikostuisjan,uixzpypoviivmais  [rapjan^uyuOononiv 
piup  laujan,  xaxorrotfiv  unpiup  laujan,  ^svtiouvp-:- 
p-.iv  gatiug  veilvodjan.  > 

cc)  Rcs  eadcm  se  babct,  ubi  oljeciivus  rc.*pcitas 
adest : 

l  Tiapitoifop sfv  akran  bairan,  ^svoSo/tTv  gaslim  and- 
n;man,  TExvoyoviiv  barna  lairan,  ttr.votpotftiv  /'anifl 
fodjan,  \top'jttottiv  va/o  driykan,  $cajpiiv  gafalianwia 
tiuhan  vel  llaian,  oUoStcKotiiv  garda  raldan,  vauoryetv 
usfarpon  galaujan  ut  skipa,  Br.ptouayjiv  du  diuiam 
teihan,  /\oyoua/_tiv  raNruTim  v<ii/iu»,  /\t0o6o/.£tv Slainain 


MafMutfc,  ur,Tf «V  w  ai/n-in  ftNaarandf,  4f8«A|«-.o*V' 

leca  in  aiii/im  skilkinon,  Otoo-ifjta  911 /i  MolBli ,' Co.1. 
itStiVov  na<i«()«  ifa£i  (cum  toiarnaj/afi»),  yrviaw 

nu/  gu/iam/iais  (cuin  jaBBHr^Miird),  (.ur.ttpu.  slahs 
lofm,  FiOo  eisarn  bi  fotuni  ijabmjan  (el  cliam  foln- 
iiuiitii).  1 

cc)  lu  respcclu  pricposiliouali  : 

i  ■riroL.vtov  i/a/  «/  nifsu.  tttpiyvp'.;  7"""  '"•'•'"'./'"i'-' 
/niic/,  r.f.<M-'j\iov  faur  gard,  eVaJptov  iflninu  </»g>.  » 

di/)  ln  respecki  eerrelalivo  : 

i    K\>y%utpoi  naht  juh  dag.  1 

/>)  Adjeolivorimi. 

na)  Quamvis  i.olbus  «  privaiivum  sive  perim-, 
sive  per  -luut  convertal,  quidam  sunl  lamcn  casus, 
in  i|uibU9  illud  circumseribcrc  prx'fert. 

«  Sic  «ye.-a.uOTiToj.Rom.  II,  29,.mk  iaVeiga,  ivpdip- 
yjpot,  Tim.  I,  111,  3  ni  fuiliufiiks,  uvouo;  Cor.  I,  II, 
21  riiodi»  taus  (el  etiam  alibi  usurpatum  vitodalaus).  1 

bb)  Quadam  aljecliva  ei  pra-pnsitionibtis  el  sub- 
stcnlivis  fonnaia  rjusaemque  signilicationis  ac  sub- 
stanliva  supra  (2,  n,  rr)  meinorata,  convenere  G0- 
tbusnon  pi.tuisse  vidcmr  : 

<  Dicil  igilur  faur  marein  pro  Tzapiiktos  Luc.  vt,  17  ; 
ttf  vaira  pro  GiravSp 0;  Rom.  vu,  i  ;  us  11/nagogiiii  us- 
vaurpant  pro  u-xowMyw/o;  Joan.  III,  42;  cnl1.  in 
heitom  pro  irufio-oouo-a  Mlli.  vm,  14  ;  aljar  visands 
pro  airoiv  Cor.  H,  x,  I,  il.  » 


ce)  F.xcinpla  aliaiuiu  circumscriplionum  Ii;cc  sunt :      vatrpan,  ?ojorroc£tv   liban  laujan,  coll.    «>n>wAtve'iv  ga- 

«  efootSaxTo;  al  i;upa  uslisips,  Oiorrvsjo-TO,-  jnrfis-       vaurkjan  anakumbjau, cailiacti  1  ahsjan  galuujan,  xaTw 
«iaixos  a/iiiialfiiniis,  ilcjo^icj-o;  leiiit  galaubjtinds,  ^t        xaWrrTsaOat  gahuljan  haubip  sein.Cor.  I,  II,  6 


CAPUT  QUARTUM. 
1)E  CONNEXIONE  VOCABULORUM  SEU   DE  SYNTAXL 


17».  Hncusfiiic  vocabuh  in  se  cl  abso'iitc  spe- 
clavitmis  ;  sed  vocabula,  per  se  salis  insulsa,  eum 
scopum  in  sermona  babent,  nt  cogitationcm  ol> 
tieulos,  si  ita  loqui  fas  csi,  ponant,  bominun.nue 
inciiics  muiuo  coinnicnio  colligcnt.  Jam  vcro 
liuuc  sc.ipum  aiiiugerc  nequcunt,  nisi  fornia  ccrta 
sini  induta  certoi|iie  ordmc  insiructa.  N.islmm  e  t 
ijiitur,  ca-teris  absolnlis,  ea<  liunc  dolcsdoere.qiii- 
bus  vocabuli  ganderc  debeiil,  ut  b.inc  illamvc  cogi- 
laliouem  siguiftecnt. 

Cogilaiiovocabulis  oxpressa  dicilursfn/rii/ia.  t'na- 
qnxque  scnlentia  necessario  aliqoid  exhibel,  quod 
pra^dicalur  (pnvdicalum)  cl  objectum  ,  «lequo  pra>di- 
calur  (sn/iifcium).  Jam  vcro  prvdicntum  vel  In  verbo 
jacct,  vel  pecnliari  vorabnlo  eiprimiinr  ;  in  pr  ori 
tasu  idea  prsdlcali  in  siirpe  verlii,  el  nnnnisi  per 
ciceptioucm  in  floxivoelemenio  laiet.  Cumantem  in 

ndcm  iievivci  elcmento  verbi  etiam  subjcci in- 

c'uli  pctcst  ,  poiist  unitum  verbum  totaui  sentcn- 


liam  cfTorinarc.  Accessoria  snbjecti  per  av.ributnm, 
accessoria  nutcm  prndicli  pcr  objectum  iiidicantiir. 
Quamnem  vcro  formam  singula  senteniia;  vocnbiib 
iiiduore  debeant,  pnrlini  ei  inulua  eorum  relulione, 
partim  ex  eoriun  dependentia  (reo/iime)  seqniiur ; 
qiniiiaiii  insiiper  ordinc  sTngnla  vocabula  instruemla 
sint,  dcicrmiiiatur  iiim  et  pia-cipue  ex  natiira  ipso- 
ruin,  tuni  inccrtis  casibu-  ox  eorum  pnteniia.  Deui- 
quc  prout  unicum  ei  idonticiim  aul  mnltiplei  ei 
diversum  est  sive  subjocium,  sive  prxdicalum,  sen- 
tcntia  sirnplex  aut  composita  cvailit. 

§  175.  rropriamequidcmgrammalicamad  idinten- 
dere  decet,  ul  lingu.nn  eiseipsa  illuslrol  ei  cxponal, 
ct  pra'oipue  in  s>iilnxiosiendat,i|uoiiiodo,  inteHooius 
legibus  moderalus  el  arbilrio  lamen  iiiciulgeus,  po- 
pnlns,  qui  bac  lingua  loculna  cst,  cngilaiionea  eiprt> 
mere  vnlueril;  ea  igiiur  esse  debcrcl  grjinmatica 
gotliioi  scnnonis;  cuin  autem  cjus  mnuumenia,  cju.o 
probabili-siinc  onnna  ad  nos  p  rveneiuiii,  niirjs  pro 


503 


DE  VERBO. 


103« 


maxima  parla  imerprciaiioiKs  et  equidem  ex  gr.-cco 
exliibenl,  neduin  sint  gonuina  ,  hinc  in  exponenda 
syniaxi  linguam  goihicain  r.um  gracca  confeianms 
neressum  fit.  Qtia  collaiioue  priino  innntescet  , 
quonam  modo  Gothus  senteutias  lingux,  cujus  nnn- 
iinll.i'  orationis  partes  fortnis  et  earum  derivatx  vo- 
ces  numero  inulio  soni  diiiores  (ut  verbum,  conjun- 


ciio),  inviia  propria  formarum  paupertate  el  inrfi- 
gemia    proportionaia    derivatarum  vocum    subti- 

liores  gradus  or.itionis  oxptimenlium  ,  oplime 
tamcn  et  ivqnivalenier  rrddcre  poiuerit;  nec  non  et 
qiiam  expeditus  ,  lieet  ad  exemplar  proxime  sub.-e- 
quaiur,  et  qnam  moderatus  tamen,  ul.i  ab  eo  dclle- 
xit,  in  conslruendis  vocabulis  fuerit  (coll.  §  8). 


A,    DE  SEKTENTLE  PARTIBUS 

1N    OBDINE   AD   SINDAXIRI. 
I.  DE  VEUBO. 


I.   DE  CENERE. 

§  176.  I.  ACTivuu.  1  )  Activa  forma  gaudent  in- 
transiiiva  et  Iransitiva  :  Joan.  vn,  37  >t  ip  ietus  jah 
hropida  qipandt.  jabai  wana  puursjai,  gaggai  du 
mis  jah  driggkai.  saei  galaubei  [>  da  mis,  svaste 
qnp  gameleins,  awos  us  wambai  is  rinnand  valint 
libiindins  :  lipli.  iv,  20  ni  tva  ganemup  xristu, 
,abai  svepauh  ina  hauside  dup  —  ei  aflagjaip 
pana    (airnjan  mannan. 

-iiS.ipius  aciviiin  pro  medio  grxco  ponilur,  vid. 
§  178,2,*, 

3)  Non  pauca  verba  eiiam  in  activo  passivam  si- 
gnilieaiionein  exbibenl,  vid.  §  177  aiinot.  5,  vel 

<l idam  conncxionem  et  constructionem  afiVctani, 

vid.  ibid.  annoi.  4. 

4)  Pliirima  intransitiva  gr.rca  Gollius  ui  rcDcxiva 
converiit.  Ilic  vero  aniniadverteiidnm  est,  quod  pro- 
iiouien  reflexivum  posl  verbum  re  gulariler  niiltatiir;vo- 
<  abulo  auiein  deierminaiivo  antc  verbiim  pncciinle, 
pronomen  inler  utruinqiie  poni  potcst.  Sic :  ps;aSaivtiv 
discedere  Mlli.  xi,l  ct  i^garcunv  Col.  n,18per  ushafjau 
tik  g  ■viw.siili  erliebeii,f.\\l.s'enallcr;6up<jtivcoiir\(iere 
Mlli.  ix,  2  ei  alibi  :  prafstjan  sili  genn.  sicli  gelrOsteu, 
gall.  te  confier;  exvijtpeiv  evigitare  ,  prudentein  esse 
Cor.  I,  xv  ,  34  :  usskajan  sik  germ.  tich  bewahren 
yall.  $e  garder ;  OrroarEyeo  revei  lere  Mc.  iv,  1-2;  Luc. 
i,  56;  x,  17  :  gavand jan  sili  {zetm.  sich  vmwenden, 
gall.  scn  relourner ;  iiSTavoEiv  poenilere  Luc.  xvu, 
3,  Cor.  II,  vn,  8  :  idreigon  si&germ.  sich  reuen,  gall. 
se  repentir ;  p.iXX;iv  liitunun  e^se  Joan.  xn,  4  :  skufijun 
gerui.sicn  anjc/ticAe/i.gall.  sepri'parer;  7rToj;te-JEtv  pau- 
perem  lieriCor.ll,  vm,  9:  ganuledjan  si/cgerm.  entlc- 
diyen  gall.  te  depuuiller;  ey/itsiv  propiuquare  Luc. 
xv,  I;  Mc.  i,  15;  Ltic.  x,  11  :  ncwjan  ji/cel  wnewjau 
sik  genn.  tidi  ndhern ,  gall.  supprocher ;  airixsiv 
aliessc  Mc.  vu  ,  6  :  fairra  haban  tik  genn.  sich  fem 
liatten,  gall.  te  tenir  de  loin  ,  s'4loigner  ;  o.XXwc  i'xla 
alner  csse  (aliicr  se  liabere)  Tim.  1,  v,  25  :  atjaleikos 
sik  Imban  germ.  tich  andirt  verltallen,  gall.  te  con- 
duire  autrement,  eVtftivsiv  reniauere  Hom.  xi ,  23  : 
gatnlgjan  sik  germ.  skh  befettigen  gnll,  $'affermir ; 
f«a-6av£iv  discere  Pliil.  iv,  9:  galaisjan  tik  genn.sicA 
/"e/enrengall.^irtjlruiie;  npocxapTcptiv  boerereCol.  iv, 
2  :  haftjan  sik  germ.  tich  anlidngen  gall.    s'atlacher. 

«Annolatio. — Quainloqiie,  eiiain  sik  rejecio,  verba 
hyc  intransiiiva  reiuaueni,  sic:  gavandjan  rcvertcre 

PlTBOI..  XVIH. 


(iqttrrpiftiv)  Joan.  xu,  40;  Cor.  II,  m,  16;  Cal.  iv, 
!);  galaisjan  discerc  (f*av9avEtv)  Tiin.  I,  v,  4  cod.  B; 
hnftjan  adlircrere  (Tcpoexctprtpeiv)  Roin.  XII,  12 ;  au- 
drinnan  certare  (Siu\iytcr9ai)  Mc.  ix,  34  ;  immo  cnin- 
inunius  sine  tik  sequeutia  occurrere  videntur  :  gn- 
tjaggan  et  gaqimnn  convenire  (o-vvayso-Oai),  atnewjan 
appropinquare  (iyyi^nv)  el  idreigon  se  |  oenilere,  viil. 
gloss.  Iih.  vv. ;  in  aliis  vero  locis  ex  prucedeoiibus 
rcflexivinn  supplemlum  est ,  sie  Skeir.  VII,  a 
andpaggkjandi  ex  andpagqkjandins  sik.  t 

§  177.11.  Passivlm.  1)  Gotliica  e  liuguis  german'- 
cis  snla  passivum  liabot.  Iloc  autem  in  ea  liiigtiajam 
fenne  exlinciuin  fuisse  conjicilur,  ex  eo  quod  lormis 
longepaucioribus  qoani  activum  gaudeai  (vid.  tj  132). 
Veruiniamen  ex  moniimciilis  supersiiiilius  non  con- 
lirmatur,  quippe  cum  in  onnnbus,  ne  uno  quidem 
excepto,  passiunu  occurrat  neqne  laniummodo  ad 
gr.icum  passivum  convertenduni  usurpetur  ,  sed 
eiiam  ad  exprimeiidsscngitaiinnes,  qua:  graeie  aciivo 
reddiintiir  (vid.  annnt.  5)  et  gracas  ellipses  supplen- 
das,  utltom.  xn,  19,  eic.  Jam  vero  passivum  occur- 
ril  :  Mili.  vn,  16  ibai  lisanda  (lolligunlur)  a/ 
paurnum  veinabasji;  \9(a(lbagme  nitaujandane  akion 
god  usmaitada  jah  in  fon  allaqjadn,  i/.y.oTz-rtxai — 
paM.ET»t),  26  (galeikoda,  maiin  dvilamma,  ouoiw^ij- 
ffETat) ;  viii.  12;  x,  ilU  (ni  vailtt  ist  galmlip,  patci  »t 
andhuliuidau,  COgnuscetur,  yvowtiriat-o.i),  29;  XI, 
5,  6,  12 ;  xxvi,  2 ;  xxvn,  17  ;  Mc.  n,  5,  20 ;  m,  2i. 
28  ;  iv,  12,  15, 17,  21,  22,  29,  51,  32;  ix,  31,  49,  S0  ; 
x,  55,  5S  (magulsu  daupeinai,  pizuiei  ikdaupjadu, 
ei  daupjaindau,  ego  bapiizor  —  ut  bapiizeinini, 
(3a7rTi?oaai  —  uuvao-9e  fa^TioGjjvat) ;  XI,  17;  xm,  2u, 
xiv,  9,  41 ;  Luc.  i,  15,20,  32,  60  (haitaidau  ioiian- 
nes,  vocabiiur,  rltiOnciTcu),  61,  76  (pu  barnilo  prau- 
fetus  liauhittins  haitaia,  vocaberis,  -Ari(lr,o-n);  n,  V, 
23,  35;  iii,  5,  9;  v,  iO  (afieilnnda  pus  fra- 
vaurhleis  peinos,  reimliunlur,  ivfioiVTou),  25,  55,  5K  ; 
VI,  37,  38,  4J ;  vn,  22,  23,  47;  vm,  12,  17,  18,  50; 
x,  13;  xiv,  10,  II,  14,  54;  xv,  19  (ni  tm  vairps,  ci 
hailaidau  siinus  peins,  ul  vocor,  xktfiwicu);  16,  i, 
16;  xvii,  30,  34,35;  xwn,  14,51,  52;  xix,  26,  29; 
xx,  18;  Joan.  ui,  3,  4,  5  ;  vn,  23 ;  ix,  7;  xi,  4;  xu, 
23,  51,  52  ;  xiv,  15,  21 ;  xv,  6  ;  xvi,  1,  52  ;  Rom. 
vn,  2,  3;vm,  56  (in  pvk  yadaupj anda  all  dagis, 
occidimur,  eavaToOusSa) ;  ix,  7,  8,  17,  19  (vid.  :nl 
annot  l\  23,  33;  x,  10,  15  ;  zi,  19,  22,  23,  21,  55 

23 


1035  r.KAMM.vriC.Y  COTIIIC.F.  1  IM.L.K 

III,  19,  21  (ui  .jajiul.aUau,  mm  uoti,  t*<)  »«-i) ;  XIU< 

9;  viv,  11),  15,  l-i;  Cor.  I,  i,  17  ;  iv,  2,  3.  v:i,2S; 

«Ul,  10;  x,i'i,  27,  211.  ."0;  xi   (i,  v.i'1,,3,  ;,.  L.:  xi», 

•4;  xv,  0,  13,   15  (itbi  in   iul^i  |>i '-l:t i ioii.-  iuiviiiunw 

li.co  iMMiiMNlHi'  «Tctuutendun  cst),  -(>,  53,  .>l  .  lior. 

11,1,  o,  II,  l'J:  li,  tl  (fi  JCl  tjttniuiiionilnu  *el  ynjiv- 
l.o  dati,  ■limn]nO**ijini.  4)i  in  iiiicr|ircinlJHic  <itvi- 
piumur  pro  dcci.ituiniiii  l'ty;idiiiti  OSl);  iii,  II,  45, 
lli,  18,  iv,  ||,  Jii;  v,  '.,  ".  >.  .;i,  5,  12;  vii,  0,.x,^; 
x,  S ;  xi,  7,  10, 12.  20 ;  x:i,  »  13,  -1«) ;  Gul.  I,  «  (../- 
titndjtmda,  (UTMiOwOl);  II,  1<;  1«,  19;  v,  11,  1«, 
15,  18;  vi.  1,7;  Lpb.  III,  15  ;  iv,  51  ;  v,  3 ;  vi,  li); 
Pliil.  i,  18,  20  ;  ii,  5;  m,  9;  Col.  n,  '22;  iv,  16; 

ihess.  !,  iii,  3;  iv,  17;  v,  25,  27  ;  Thoss.  II I, 

2;Tim.  1,1,19;  m,  10;  iv,  5.  10;  v,  9.  10;  vi,  1; 
1  ini.  II,  ii,  5,  20  ;  iit,  U  ,  iv,  G  ;  PtiilMO.  8t;  Noli.  vu, 
5 ;  Skeur.  vu,  a  ;   vui,  c. 

2)  Gotlius  eliam  verba,  qua*  dativum  rogunl,  in 
paasive  cowstr uere  potcst,  cx  gr. :  frno.wftn  :  Mc.  v, 
26  qino  [raqtmandei  altamma  teiiuimma  el  aiibi,  el 
iiide  fragiinada  Cor.  II,  XII,  15;  Cal.  v,  15;  (rapjan: 
Liii.  ii,  £0  iii  fropun  pamma  tauida  ei  alibi,  <_'  inde 
1'liil.  ii,  5  paia  (rupjaidau. 

3)  Pi&ter  passivam  formam  adest  instipor  pecnlia- 
ris  verborum  classis,  qu:i:  passivam  signili.  atiunem 
iiabent,  verba  seilieet  tertia-  conjugalionis,  ex.  gr.  : 
't.ttJi  i.<'<-tu<j"  Mtn,  uigulnan  effuiidi,  t/a/iuii/iuii  sa- 
nari,  usmernan  narrari.  etc,  vid.  §  131. 

«  Antioiatio  1.  —  Saepe  passivum  cnm  his  verbis 
tertiee  conjuga.ioois  ex  eadcm  sJiri*  ortum  orcurrit, 
nec  in  significatione  habcnt.  quo  distinguantur,  sic  : 
•aurda  ni^ina  usfntljanda  in  mela  seinamma  Luc. 
l,  2l)  cum  utfullnoda  pala  gametido  Mt!i.  vm,  17  ; 
uthauhjada  tumti  gups  pairh  pata  Joan.  xi , 
4  cmn  ushauiinip  namo  (ravjins  T!ie>S.ll,  1,12; 
«i  uilukaindau  daurons  Neli.vn,  3  cum haurds mis 
nstul.noda  Cor.  I,  XVI,  9;  atl  gaveihada  Tim. 
I,  iv,  5  cum  veihna:  vcmo  pein  Mtli.  vi,  9;  sic  af- 
daupjuda  Mc.  vn,  lOcum  nadanpnan ;  (ralelade  L«c. 
vi,  52  eum  andtetr.an  ,  merjada  Cor.  I,  xv  12  cnm 
tismeruan;  gatairada  Jcan.  vu,  23  cum  gniaurnan  ; 
m  A.  jijt/n  I  hil.  i,  20cum  mikilnan,  Nec  non  et  cura 
inlraii&ilivis  ejusdem  stirpis  :  ganasjada  (o-ifErat) 
Luc.  vlil,  50  cum  gnnwan  (■juZteOut) :  gahrainjada 
(«aicitou.)  Cor,  I,  xill,  3  cuin  vrinnan  (z.-ito-ecct) ;  ga- 
drausjada  ilejitiiur  (r«T«€t'c>.?eT«i)  Luc.  x,  15  cmn 
gad  tttsip  {(luiXiTUi)  Mtli.  v,  29 ;  ufsaggqips  varp  ab- 
BOrplUS  Cst  (x«TC7ro9»l  daupus  Cor.  I,  xv,  54  cmn  ga- 
ihjtjijai  (x«T«irt.6ij)  sa  svateiks  Cor.  II,  n,  7  ;  in  ltoc 
verocasu  ilivcrsaelorma-s.Tpiusqun  in  priori  diversa 
sigitiGcaiione  discriniinantur  m  galt<gjada  jaciiur, 
ducitur  (>0iX,T«t)  Mtli.  v,  25,  se.d  U,;ip  jactus  e.st, 
j:.cct  (,->.oAr.ti/t)  Matb.  vni,  0;  /inuiiyarfa  Immilia- 
lur  (tancjvauTau)  Luc.  xiv,  11,  sctl  AiifiBun  iiiclinaie 
(xitv.iv)  !  iiC.  i\.  II  • 

,  isaivunigrsccuin.eliam  intransiviiisrcspcvilcn- 

1  ,    ,  iiit,  quod  scpnis  ligniOcatione  eom- 

iirobiiiur ,  '..  graBCUin  onowTJ<r8tin  (aubonllnarij  et 

r.i.'ui1tu  ( itfi«itn.'.'n)  reduit  per ufhautjm  obcdirc; 


1036 
rm*0mii*'  (.n^mii.isci).  ^r.rjinnn  rot,i;a?e ;  >-j» 
T/ttc-?»!  (.lolorc  aflici),  iiii.ryof:  curare ;  iaTiieOit  (911- 
ini),  Ku>ii.'un  iumv;  biot  eliain  Mc.  m,  5  g»u»p  ufira 

(«7:o'.ri.eTa9>.)    \o   hOfOtu;   LilC    vi,    !1  ,  fin6iZ:<j$vi 

(buoiergi),  stflo.''."  »''ii"  (L-c  »,  7j,  Hcu^<itTjii;tc6Bi 

(tt)iii'.it -'),i(!niiii  ur;gi<.rc(M<..  iv,  G);  <si'*ucuO«t(ciier- 
v'.iii}.  tflijvt  delieere  (Jlr.  vitt,  s);  or./.jv.e-fct  (pio- 
loiig:«ii),  Iiuaan  cresceie ;  s'::r:X>irr'<jO»'  (»tn|'i,fi  t:), 
».'/i/u(?i/.;'aii  mirari ;  jrf.c;oj>utI.-T'.a<  (a«l  ripa»;)  app-;lli), 
«fHiiUniron  appeUtTC ;  wcT(tC«6«<;<w0a:i  (dcj:.-i),  <!«- 
tap  ijaldpun  i.ii  pi  tesefi  irc  (Mib.  -1,  £3),  ctc. 

5)  Pnssivum  gra'0um  ul  reAeaivujn  qu.inooiue  ba- 
l.etur  ct  111  taie  couvcrtilur :  gnhtimiun  tik  pro 
vjTo-ttirrso-VM^  (subordinaii)  Cur.  I  ,  xv  ,  28  ;  gufiihtm 
stk  pro  tfhmnm  (;ii>;eontli )  io:iii.  vi:i,  59;  xu,  50; 
ntUafjan  M  pro«^«76u<  (clcvari)  Mc.  xt,  iSi  itmiaid- 
jnn  tik  pro  pumtpifit&tflmi  (ir.<iislk^ur;iri)  Mc.  IX,  2  ; 
jitwndjnn  nk  m'0  .:rt<rT«tytKj8cu  (ruvcrii.)  Mlli.  ix,  22  ; 
Mc.  v,  50;  gakafhun  nl.  j.ro  r.MucOi.t  (atlbicrcre)  l.nc. 
xv,  15 ;  aiuttgian  »>/.  jjro  oiiucduLt,  pamsfln  (viileri) 
Cor.  I,  xv,  7;  Lue.  ix  ,  8  et  aiibi;  afsLaidan  sik  pro 
«-^i;£o0«:  (disccdt:re)  Cor.  il,  vi,  17  ;  sts/uHJii'i»i  uk 
tu  ruii.-.im  tpro  T/.i:t^oCtT$«t  (eradicari)  Luc.  xvn,  C; 
nstulja*  si.'i  i).uT£uio-C'«t(plantari)  Luc.  xvu.O;  ufgiUan 
6ii  pro  j>ojp<^;c'«<  (snredere)  IMiilem.  13  ;  gatisan  sik 
pro  OMvurftaht/.i  (tongregari)  Mc.  iv,  i;  Luc.  xvn,  57; 
yutieipjun  tik  pro  cjj^toOtrfJat  (Uedere)  Wc.  vm,  5(j; 
coll.  txiirpan  «s  pru  fji/tXtGhui  (projici)  Mc.  11,  23. 

<  Amiotatio2.  —  Noiuiulla  boruni  verooruiii  ctiam 
absque  refesivn  pronomine  usurpaniur :  Gal.  11 ,  5  ; 
galiuupeduii  coufcssi  sumus  (ti^ttutv);  Tiiu.  I ,  I,  6  ; 
nsiandit/cJtjn  conversi  suni  (tttTpiimxrav) ;  Joan.  111, 
40  ;  gavundidedun  rcvcrsi  SUitt  (tjtto-Tctwtio-av)  ;  Cor. 
II,  xi,  C  ;  gabairht  da  ine  inaiiileklavi  (i>«v;<5i>(/nv  ;  si 
enim  lioc  essel  parlicipiuia  pnet.  ,  uti  oliuude  y«v«- 
r.-.jOivrti  ie\tus  gra?ci  su.idet,  Dulla  in  contcxtu  foret 
laiio,  cur  forma  consonantiea  usuritaretur,  n>si  cre- 
d.iiur,  genuinam  lormam  esie  gtili«ii'fcii'iai ,  ex  qno, 
propter  i  vocabuli  immediale  sequeuiis,  i  linale  cx- 
puuctum  c^sei ;  saltem  galu.iihtjan  leiloxivnm  ndest 
etiamapufJ  Luc.  1,  7'j) ;  Lue.  ij,  2.>  ad  gat.r.  fjaidt 
<vi/f  silban  cx  pnt-.redcnte  *it  uttin  sup)ilcndum  est, 
co!!.  §  178,  annot.  3  et  §  176,  annni. 

«  Ani.otatio5.  — Nonuulla  verba  habent  etiairt  in 
aelivo  passivam  nec  tion  cl  reflexivain  s>gnilic<ti<>- 
nem,  preseriiin  :  duupjan  lava<e,  lavari ,  se  lavare 

(/iaJtTto-ect^fio.TTicacOitt,  fa-  t'o8.;v«i).  Mlh.  III  ,  II  u- 
vis  d  uyja  (vaaf  paicrifu)  ;  Mc.  vn,  4  mfra  </uu;>j  .->>./ 
(t'«v  uti  |f«!TTto-o>vT..t),  ni  mutjaitd;  Luc.  111  ,  21  bipt 
daiiptdti  (ev  T'f>  ^«TtTio-fitAat);  (cujus  Liincii  verln  cli.im 
<ii  curril  passivum  :  Mc.  x,  58  daupe imri  /nutKi  tk 
daunjada  :i  dauvjair.d  au);  bmaitan  cirtuntci- 
tlere,  circuincnii,  se  tircumcidere  (niptT^Mtv,  ntpi- 
T;ttvir"«f).  licel  linjiis  rcinri.lur  oarli"  ipiuni  pastj. 
Vlilll    /'iutiiiluiu  ,    dum  f/artTi^o,u«vo>*  Cor.  I  ,    XV  ,  19 

aciive  dicitur  rfovp/owii, 

«  Annotalio  4        1  ..innMiitcr  ictivum  lovn,n.-<;\i 
in  inlimiivo  usiii  paiut ,  0)  uin  linis  aliovia  >n<i '<  >'  1 
LUC.  v,  1  •  i»i»  11 11  >iuii  /  .'i.vin  1J11  (ia^.iv^i)  /r«»i  |ma   1 


1037  DK  V 

sauuri;  ii,  1  et5  urrann  gameljan  — anamcljan 
(KTcoypufSaOat)  inscribi  ;  Tliess.  II,  I.  10  qimip  ns- 
huuhjan  (evSoluaOnvcu)  exallari. Tunr.  eliam  sifc stare 
potesl:  Luc.  vi,  17  qemun  haitjan  sik  (taOHvut) ;  ct 
wodo  particulariori  Cor.  II,  I,  IC  vilda  framiivit  ga- 
tandjan  mik  (izpoTtep.tyOivat);  b )  semel  adhibe- 
mr  snbstaniiva  circumscriptio  Mc.  x  ,  45  qnm  "' 
undbahtjam  vciril  ad  ministerium,  idest,  ut  minis- 
teriosuofuiigerelur(i).0«  tt«xovn9nwii);  c)  moregei  wa- 
iino  post  vcrba  imperandi,  volendi,  dandi :  Mth. 
xxvn, Ot  hait  vilan(uatfotktaOiivai)  hlaiva  jnssit  sepul- 
CTUiti  custodiri ;  Mc.  v,  15  ;  x,  49;  Luc.  xvm,  40;  xix, 
15;  Luc.  viil,  15  anabaud  tzai  giban  (SoOavat)  mat ; 
Mc.  vi,  27;  Luc.  i,  lilwuioa  vildedi  haitan  (kuUI- 
cOat)  pata  barn;  Mlb.  xxvi,  1  itmvt  maus  atgrbada  du 
ushramjan  (eic  to  tr*ujpufHr»ou) ;  d)  com  tkulas  vi- 
tan  (oponere )  el  mahtt  visan  (possibilc  esse),  qui- 
l/iis  iucst  passiva  idea  :  Mc.  vm ,  31  tunus  man* 
tkulds  ist  utkiusan  fram  paim  sinistam  (Su riv 
vovtoO  avO^wirou  arfoSoxiu.atfOrivai);  LllC.  IX,  MHCntil 
nians  tkulds  islatgiban  (pOltt  irapatitSoaOai);  xix, 
11  skulda  vas  piudangardi  gnpt  gatvikunpjan; 
Jiian.  xu,  54;  Cor.  II,  v,  10;  xn,  II;  Mc.14,5  inanj 
tifls  J)atabukaK{rab*gjan[r)5vvxTo — jrpaOjjv«i);Luc. 
vin,  45  qino  ni  ina-hta  vas  gvleikinon  (otlx  'iayva-iv 
Vepanev'iiitui);  Jnan.  lii  ,4  ttMira  maA  Is  ist  manna 
gabairan  (fiuvarat  ^Evvu^nvat)  x,  55;  Tim.  1,  v,  25. i 
b)  Sciilcniia  passive  expressa  hjud  iufreqiienier 
in  activam  cnnvertiiur,  ut  scnsus  concreltrs  fiat : 

o)  Hom.  x,  10  huirio  ga l  au  bei  [i  (cor  •  redit)  du 
g.raihlipai  gr. MtpStaTrio-TEUETai^corde  crediiur);  Mc. 
Ii,l  gufreliun  (conipereriinl)  patci  in  yardaUt, 
gr.  «roiisO»)  oTt  «tf  oritov  Eo-Ttv;  Luc.  ix,  17  unte  qe- 
pun  suniai  (nam  dicebani  quidain)  %t.  8taroj\iy;a<)at 
iiro  Ttviuv  (qma  a  noiinullis  diccbatur)  ;  Mo.  v.  4  unle 
qaiautida  (Stilvil)  af  sn  pos  naud.bandjos  jah  po 
oiia  jotum  eitarna  gabrak  (ruinpebat)  gr.  8i.u  to 
St-o-TraoOat  urr'  «utoO  rat  ukvauz  xai  rti;  7redaj  o-'.vt-:- 
rpfTvui;  il,  2  veinjuggala  in  balgint  mujansgiutand 
(liiiidunl)  gr.  otvov  vsov  ei?  «txouc  xatvoj?  (iXureov 
(rundenduin  est)  ;  Luc.  iv  ,  16  niiJk  insuudiaa  scilicet 
nu/>  (inisii  me)  gr.  uTtiaTuluut  (niissus  suin)  scilicet 
uiro  6eo0;  Jo:ni.  x,  44  kunnun  mik  (cngno*cuul  me) 
p:>  meina  gr.  ytvoKrxotzat  ujro  twv  t^oiv  ,  vel  lamcil  ul 
Cvdd.  legunl  •jtyviiay.ovai  jxe  ra  e^ta. 

6)  Cal.  VI,  1 .  vrakja  gatgins  xn.iaus  ni  vinnand 
(uerseciilioiietn  pati)  gr.  o-raujiw  tou  XotoroO  ou 
SiwitovTKt  (vexanlur);  Tim.  I,  v,  10  aglous  vinvan 
(aflUctiones  pcrpali)  gr.  6Xt"Ec-9at  (aflligi),  coll.  Pbil. 
IV,  13;  Luc.  i,  11  twtr/;  in  sinnoi  agg<tus  (venil  in 
conspectn)  gr.  w^O»  (visuscst)  oVyelo?;  xvi,  31  gair- 
uida  sal  ilan(sat  coincdere)  gr.  eVeOOfiEt  xopTac-Ovivat 
(saliari);  xx,  (i  irigyvaba  galaubjand  (crederc)  allai 
gr.  turrs  o-ftevor  'oti  rrac  o  Xaof.  Non  pnuca  hnriiin 
verlioiiini  ad  mediatn  viam  pertincnl:  Gal.  v,  4  in  ij- 
loiln  garaihtans  qipip  i«i'isgr.  StxsttoucrSs; Cor. 
I, XI,  rjqiitogahn  ijai  haubip  sein  i;r.  rv.ruxulvTi- 
veoOw;  Liic.  ix,  35  panrft  g at auj a n  sis  vel  Cor. 
I, Xlll,  5  bola  sjs  taiij,r.i  gr,  «oeAtioOeu. 


EUOO.  4ll^« 

«  AnnotatioS.  —  •  Etvice  vcrsaqtianiloqueGotluis 
passivam  exbibulseiilcnliam,  quae  aelivecxpriniitnr, 
eiiam  ut  scnsus  concretus  liat  :  Kom.  ix,  19  wa  ntt 
faianda  (cur  vituperainur?  i)irup«ramur  enim  in  iu- 
lerprctatimie  legcuduin  c>l  pro  riiuperant)  gr.  ti  £*rt 
piyyeTH  scilitet  Ge6f  i)u£;  ;  Luc.  VI,  58  mituds  ,jot!a 
gibada  (hona  mensura  dabitur)  gr.  pixpov  x«/ov 
S','.o-ovo-t  (tlabunl);  44  et  Mlh.  vn,  l(i  m  us  paurivnii 
lisaudu  (colligi)  smakki.ns  nih pan  its  aiwalundjai 
trudanda  (vindemiari)  veinabmja  gr.  oiv  e?  uy.uv- 

6-.'iv  ouW.tyouo-t  (COlligUnl)  oOxa  —  Ttuyaitri  (Vllille- 
iniiiiil)  o-Tayu).a;  l  Jnan.  xvi,  31  bipe  gabaura  n  u,l 
(gigui)  6arn  gr.  oT^vyewiio-ijfscilicelTuvii)  to  iratStov; 
xv,  C  motc  Gntbo  dileclo  veitiiur  :  galttada  (col- 
ligilur)  juh  iii  fon  yalagjand  (ponnni)  jah  in- 
brannjada  (elcremaiurjgr.  avvayovai — ^aWouot — 
xatiTM.  Sic  pro  inlransitivis  :  Mc.  vn,  10  daupau  a  f- 
dau pjaidau  (occidatur)  gr.  6avaTo>  TtXsuTaTw  (mo- 
rietur);  Luc.  v; ,  21  vfhlohjanda  (exhilaramini)  gr. 
ys>«o-fTE;  Tim.  II,  n,36  vtskavjaindau  (providcntur) 
w-f/vi, litarrt ;  Mc.  tx,  43  galagj  atla  (pnnitur)  asilu- 
quiruus  ana  haUuggmt  gr.  nepix-irvt  ()acit)  >,tOoj 
ftuXtxoV itspi  tov  rftuxn^on ;  Joan.  XI,  ">S  hutundt  staina 
ularlugida  vat  (conleclus  esi)  gr.  UOos  irixuxt 
errt  t,i  o-jr>))>atw,  coll.  Mc.  IV,  29  bipe  atgib  ada  (of- 
lerlur)  ofcrun  gr.  oTav  TtKpoSu  (scilicet  saurov)  i  xupTti;. 
<  AniinUilio  6.  —  Ciui  inia  parlicipia  passiva  adjcc- 
tivis  coiiverluntur,  vid.  §  190,  5.  » 

§  178.  III.  Hkdiuh.  Non  insi  rarissime  occurrit 
medium,  cujus  itidubilau  exempla  b*c  sunt :  atsiei- 
gadau  (■xuruftuTv)  Mth.  xxvu,  42;  Mc.  xv,  52;  lausja- 
di.u  (fvauaOtj)  Mlli.  xxvn,  45;  u\kunnunda  (yviiaov- 
T«t)  Joan.  xui.  55  ;  vnurkjada  (xunpyuZcrut)  Cor.  II, 
iv,  17;  ustinlwda  (xuTipyu&rut)  vii,  10;  gamnjada 
cqtiiilcm  (ev3uoTjr«)  Cor.  I,  xv,  54  ut  pas6ivum  ba- 
Lcri  posset,  cum  iiibil  obslet,  quin  untiivanein  dativi 
casus  sit,  (imluitur  immortaliiatc);  sed  scu.^us  siuiul 
et  coiitcxtus  siiadeiu,  ut  tauquam  medium  habei- 
tur.  Dubium  esse  posset,  uiium  liugada  et  luig,mla 
de  mulicre  llc.  x,  12;  xit,  25;  Luc.  xvn,  27;  xx, 
5i,  55;  Cor.  I,  vn,  28  pas  ivuin  sit  (duci  |  an  ine- 
ilinm  (nubere);  ex  liugandau  Cor.  I,  vn,  9  in  gra- 
liam  p.is  ivi  res  dirimi  videtur. 

i  Aunuiatio  1.  —  J^aianda  quod  prius  ul  mediilin 
obtuleraut,  Rom.  ix,  19  delicit,  v.j.  supra  §  177  an  - 
not.  5;  e  coiitra  inter  medinrum  exempla  annume- 
rari  posseut  Mtli.  xi,  liaitunui/iijttdu  el  Luc.  xvi,  16 
naupjada  (j5ta?£Ta:),  pnsteiius  s;iIi<mii  ,  quod  in 
graeco  nonnisi  medium  est ;  cxterum  Gothus  bunc 
iiiciim  noii  recte  intcllexil  (quisque  sibi  vim  favit) , 
et  f}ti*etut  nt  p.issivuin  babuit  ( compellittir,  etc, 
binc  j't  iwi ).  Si  sutijodana  Cor.  II,  xn,  lil  cml.  D  pro 
u-oXoyovtuOu  n-ipsa  csset,  medium  lunc  ad<-sse  dici 
debcret,  sed  in  cod.  A  rectius  stai  sunjama.  Syll.iba 
auiim  dti  hic  depenitta  in  aliis  locis  conservatur; 
siiliecl  Joan.  xiv,  51  frijoda  (dib.-.xii), ubi  tanieii  pr;e- 
leritum  ncc  requiritur  {  u-  w  )  ncc  eonvenit ;  hine 
inclinaremusad  fiijoda  ut  mcdiuin  habcndum,  nisi, 
tollaio  sunjodamu  suj'ia  mcnwralo,  probabilissimuin 


1039  GHAMMATiCA  CO 

essei,  li  ■  vocabulum  ad  escmilar  pcr:iiiuis  e,  ulii 
s\  liba  i'a  quamdan]  fortas-.e  ■uootaiiouem  crilicam 
i ..  itiiiebat,  delndoln  ie\iu  inc  ngrucnter  subreptitBe. 

•  knnniatio  3.  —  Jara  ab  tliit  Jutliciou  fuit  anl- 
mairvai  sum,  q  oil  h:ce  loca,  In  qaibtu  occurrit  me- 
ilimn,  imn  exhibenl  passiva  pro  niedij'ibus  rormis 
praecisnii  Inlerpreie  inalelntelleclit;nm  perlim  rr.r 
nii  aetivis  inuimiii.i  respondent,  panlm  rorina  g>a:ca> 
iioii  sniit  |iro  patalvia  tpeeiaodai;  itaque  nostri  sal- 
leni  inter|iretes,  qni  Hngua  gnrea  peritos  se  pra?- 
Im  -i-iiiii.  ea  ineilia  sagaeiler  dislinxcrunl.  Qiibus 
arguineiitis  adde,  quud  furnia  media  ei  passiva  sal- 
iciu  in  eoojuueiWo  discrepcm  (med.  -udau,  -an- 
dan,  p.t-s.  -aidau,  -aindau),  et  imuper,  qnnd  e» 
hoc  nwCaru  bis  et  equideiu  in  pirallelis  loc;s 
alinuile  diversisoccurrente,  consict,  ea  ab  inlerprele 
timpiiciter  non  fuisse  conversa.  Ui  ut  est  gothicum 
rueilium,  quale  nubis  hicapparct.nnn  niinus  inexpli- 
c.ituo  est  genus  vcrbi.  De  f.ictn  seinpcr  fernie  pro 
i  r  r.  i  iii.' J io  ponilur;  quoad  atsteigadau  ,  si  nic  lein 
nostram  npcrite  licet,  vcl  dnplicem  haheisignilieaiio- 
ncm :  uunm  scilicet  tratuil ,  demiltere  ct  altcram 
iotransit,  descendcre ,  ita  ut  medium  se  deinitiere 
signifleet;  vel,  ut  sa?pe  lii,  cotni>ositione  acta,  transi- 
liv.itn  sigoifleationem  verhum  tteiyan  ohiinuii,  coll. 
naij  tjgan.  Sed  cinspicuum  el  aniiquiruibns  germa- 
nicis  pretiosum  esi  medium  verbi  liugan ;  quippe 
eum  ex  co  confirmctur  ,  quod  puella;  non  ex  arbiirio 
p:i  rniuni  vel  dominorum  libidine,  ut  res,  venirent, 
scd  ips:c  suos  sponsos  eligerent  vcl  a  suis  dilectis 
libere  ducerenlur.  > 

2)  Alins  grxeuni  inedium  gotbicc  vcrtilur. 

n)  Refiexivo,  coll.  §  17«,  4  -. 

aa(  Cum  sit  :  o-/.-iticacOai  leittan  sis  Mlb.  v,  43; 
iirtxSitcOeu  afstaupjan  sis  Col.  ui,  9 ;  /aptv  tytcOut 
pagk  sis  fairhnian  UlC.  xvti,  9  ;  iytpu^icOxi  butijtm 
tis  l.uc.  ix,  12;  coisEtdSai  oijnn  sis  Mtb.  x,  26'  et 
alibi  ^ivloyi^cQoii.  pat,kjan  sis  Liic.  i,  2!);  s  d  et.am 
Bimpliciler  ogun,  pagkjan,  viil.  gloss.  Iih.  vv.  ; 

bb )  Cum  sik  :  rzipiGi\hcOai  gavasjun  sik  Mtb.  vi, 
29;  bouwtei  gnltainon  sik  Eph.  vi,  11;  Col.  m,  12; 
fcrtxSvSffflai  andltamon  sik  Col.  2,  15  ;  E^rr).ix£a8ai 
duqavindait  sik  Tim.  II,  n,  4;  p.-.tacy.nixu.-.iUcOai  ga- 
gatekon  sik  Cor.  II,  n,  13;  o-uvzvaui^vuoflat  blundan 
sik  Thess.  II,  iu,  14;  uniyjaOut  afliaban  sik  Tbess.  I, 
v,  22;  E7xoaTsu80-9at  gahaban  sik  Cor.  I,  VII,  9  el  sik 
gaparban  ix,  25;  yupiZtcOui  skaittan  sik  Cor.  I,  vn, 
15;  5ta£r.>f>teT£o0at  afskaidnn  s.li  Lnc  IX,  55;  unspai- 
psc$«i  ufarhafjan  stk  Tbett.  II,  II,  4;  irrsxTitvsrjOai 
tik  nfpanjan  1'hil.  m.  14;  un«yy-'z^<"-  ushahun  <ik 
Mtb.  iivi,  v;  hrtpimiOui  guvundjtin  sik  Tim.  II,  iv, 
9;  gaskaman  sik  The-S.  II.  III,  14;  a  or{uv£o-9cu  sku- 
tnaii  sik  Lue.  xvi,  5  cl  alilii,  ina-iipyicOui  aivimijau 
sik  Luc.  xix,  15,  ovvipy_-:o'lui  gngaqynn  sik  Mc.  i  i, 
40;  o-uvay-o-dat  gaqiman  sik  Mtb.  XXVII 6;  Me.  II,  2; 
aY<X.'/-:n-Oai  sik  anilrittnan  Skeir.  III,  n ;  Tttfftcvegcrf«i 
haunjau  sik  IMiil.  iv,  12;  o-xul).eoO  t  itraibjan  tlk 
Luc.  vii.l;  MvwuwCffOM  «isviiipjtin  tik  Eph.  vi,  |p; 
tltppntinaOat  rarmjan  lifc  Mc.  »iv,   M ;   Joau.    iviii  , 


iTIIC.E  LINCL.C  1040 

IX  ,  |ji'. iio.(.r/j./i  unudi i.J.uii  iiA  F.j.li.  v,  1S;  eirava- 
r«usoOai  gntvetlan  sik  Lue.  I,  C;  «rc.XoyittrOauuii/o/i 
s/.  Cnr.  II,  iii,  19; 

rr)llu  ut  pronomen  possessivum  ail  snlislanttvum 
depemlcns  rcferatur  :  Cor.  I,  xi,6  jabuingt  itl  qiiwn 
du  kapttton  aippatt  skaban,  nahuljui  huubip  sein, 
velal  caput  suuiii  (gi.  xaraxaXu)TTsaOat  (gall.  ctlc  te 
voite  lit  tile,  pro  elte  voite  sa  tcte). 

<  Annoi:>iio  5.  —  Quandoque  cti.uu  tik  omittitur; 
scd  luuc  codem  verlio  pracedrntc  conimuniter  adbi- 
belur  :  Cor.  I,  v,  II  btandan  (  o-uvavaottyvuoOai )  vns 
commiscere  scilicel  iii'is  ei  vs.  9  btanda  i  tini ;  Mtii. 
vi,  31  we  lasjaima  quo  (nos)  vestbmus  scilicet  unsei 
gavasida  sik  vs.  29  ;  Cor.  I ,  vn,  15  tkaidai  disecdit 
( /'opt^iaSu  ),  ubi  ikaiilip  sik  immediaie  praeccilii; 
diim  vs.  10  s/.iiitiim  (xur,urWvat)  reipsa  ab.oluie 
pmiiliir :  sic  Itom.  im,  12  ijttvasjaiii  lnduimus  nos 
(svSuo-^ifiEfla);  Epb.  iv,  24;  Col.  iii,  II  guhamop  (e'v- 
Sua-aoOs)  induitC  vos.  I 

/•)  Activo  simplici:  sic  andhaitan  a:quc  signlflcal 
OftoXoystv  Cl  i.ou.a\oyiXaOa.i\  aihaitan,/.uhiv  Ct  rrr.ooza- 
Xsio-Oat;  yahaitan,  ruy*x>ini  (  Mc.  xv,  l(i)  el  ovy 
xahioOm  (Luc.  IX,  1);  afnimun,  ayatpstv  (Luc.  I,  25) 
et  itftuptioQat  (Luc.  xvi,  5);  gasigljttn  ,  ctpcaytt.it i 
(  J  an.  vi ,  27 )  et  tigljcm  ,  otppuytlioOat.  ( Cor.  II ,  i , 
22);  at.iugjan,  Ssi^at  (Luc.  iv,  5  et  alib.)  et  svosi- 
EacrOat  (Eph.  II ,  7  ) ;  ganimum  ,  itepcdupf.icnii  (Me. 
v,  40)  et  o-uXXaaSavso-Oat  (Luc.  i,  31);  gajaslon , 
SiajuXarrstv  (  LuC  IV,  10)  et  ipu).aTT£rjOac  (Mc.  1 ,  20); 
tagjan,  TiSivat  (  Mtb.  XXVII,  60  et  alib. )  et  nOio-Oui 
(Luc.  i ,  00) ;  laujan,  woi=iv  (Mlh.  v,  46  et  alib. )  ei 
iroisitfOc.t  (Luc.  v,53).  Necnon  inedia  ei  depouen- 
tia  ,  Ut  fiieoOai  lausjan  ,  iyulhuaQai  tvegnjan ,  «nu- 
OiioOai  ufskiuban  ,  nappnaiatiaOai  gadaursjan ,  mpi- 
■KouioOx:  fairvuurkjan  (  sed  Tim.  I,  III,  15,  noti 
semel  EauTois  converliiur),  Stao-TSAXso-flat  anabiudan  , 
hiayXKkifyoBcu  qaplaihan  ,  inh^taOai  gavatjan ,  inay- 
yf/XsaOai  gaha-.lun  ,  tvuyyih^tcOai  spillon  el  vailamei- 
jan,  7r«usoC«t  gar.anpjnn   el  anastavan  ,  elc 

c)  Raro  passivo,  ul  Ca'.  lil,27  xrislau  gahamo- 
dai  sijttp  {  XpiorTOT»  ivi^xicatrh  ) ;  s.epius  lame.i  iu 
paricipio :  svSuoaivtEvos-  gavasips  Cor.  II,  v,  5; 
gapaidops  tph.  VI,  11;  gahamops  Tbess.  I ,  v,  8; 
irepiJuo-a/JE-.of  6.:aaur<ftins  Lue.  xvn,  8  ;  ufgtiurdaus 
Epb.  vt,  15. 

II.  DE  TEMPORE. 

§  179.  In  goth  ca  lingua  suniaeiivoduo  tempora, 
pTttHVts  seilicel  et  pia'itiiium,  pastho  autem  et  in<- 
dio  ,  tantunimodo  prasens;  praMeriiuiu  vero  pass  - 
viitii  auxilianle  iiitan  aut  vttirpun  circumserlbitur 
(^  181 ).  Fuiurum  equidem  deest ;  scd  qnod  ut  aliquid 
cerii  in  fuiiiro  proponiiur,  per  pi;vsens  ind. ,  quod 
autem  ui  aliquid  incerti ,  per  conjunciivum  pi.es. 
expriinitnr.  Siinl  etiara  iioniililla  auxiliaria  ad  illn.l 
iircuiiisiiibenduin  (§  182). 

§  lfc'0,  1.  Jam  vero  rn.cscfis  iisurpalur 

I)  Oiiando  de  ael  nne  prisenli,  \e!  antciins 
iiun'pl.1,  sc.l  ndhuc  peiscvcanle  ,  anl  n  ihIuiii 
absoltiu,     iiciioii    ei    iinivcrsali,    uniier^a  ileno 


mii 


PE  VERHO. 


1015 


accepta;  hine  ubi  demoribus,  babitiJbus,  in  proverbiis 
agilur  :  Rom.  vn,  1  ,  vilop  fraujino  p(  xvptfuEi  ), 
riiii™ ,  sva  lagga  wcita  jrc  libaip  ( 55 )  ;  Cor.  ) ,  xvi, 
19  go  l jand  (  ao-rra£ovTai )  izvis  aihklesjons  asiais  , 
goleip  (ao-rratv/Tai)  izvis  akcila  juh  prisLa,  at  paimei 
jilisatja  (£?*i£c£utt);Cor.  II,  xill,  9  [aginom  (yu\- 
piutv),  pan  veis  tiukam  [aaOtnuftsv),  ip  jus  s.inp  i 
tijup(iztt;Mc.  x  ,  38  m  a  gnl su (  auvao-!):  i  d'igg- 
I,  iii  stkl,  panei  ik  driggka  (jrivw);  Mc.  lll,  52  aipei 
peina  jah  broprjuspeinai  jali  siislrjos  peinos  uta  sck- 
juiul  (  trjTouo-t )  />i'/;;  Joan.  XI,  9  tvalif  sind  ( :/'<riv) 
iti-iiox  rfaois  .  jnc.ii  iti  ;s  gagyip  (  rtpnzazi} )  in  dtig, 
li  gasliggqip  (  roor/.o-rT-t )  ,  tinte  liuhap  pis 
fairwatts  gasaiwi  p  (jftcrcci),  Hc.  vn,  4  iiirfaeij  m'6a 
ufla  pvahand  (  Buizzfjtavzat )  ,  ni  m  a  t  ja  u  d  (  la- 
Giouo-t );  Mc.  iv,  29  bipe  c.ibada  ahan,  insandeip 
(  uzzoo-ziutt)  gilpa;Crr.  II,  ix,  7  hlaiuna  giband  fri- 
jop  (ur/urtu.)  gap. 

s)  Pro  futuro,  vid.  §  182,  1. 

i)  Ad  vivacius  narranduin  (  et  pra-sert  dicittir  his- 
tcricum),  quand  qur  prxcunle  exemplari  graxo  : 
I.uc.  viii,  49  nauhpaninuna  rcdjandin  gaggi  p(  tp- 
ytz/t )  snms  mrmne;  Ji>an.  vi ,  19  paruli  (arjandant 
sve  spaurde  'k-  jah  -c  aippau  ■[•  gasaiwand  (9eoj- 
poiaiv)  iesu  ;  u,  13  gatinhan  d  (ayovtri-j)  ina  du 
fareisaium  pana  tiei  vas  blindt;  xi ,  38  pannh  usus 
gaggi p  (  ipytzu: )  du  h'aiva;  xi ,  1 1  po  qap  (tTitii 
jah  afar  fjata  qipi p  (ky-i)  du  im.  ItJ  eiiain  se  tiabel 
Gotbus,  vel  non  prxeiiiite  grxcn,  cum  prxsenie  ct 
prxieri'o;  Joan.  xn,  83  gnggip  (zpy-.zxt)  filippui 
jah  qipip  (\iyv.)  du  andruiin  jakjall  aflra  an- 
druias  ja  f.lippus  qepu  n  Ocyown)  rfu  ieiua  Mc.  v,  13 
jah  ntidJjedtin  ( zpyovzat )  d  i  i««o  jah  gatai- 
wand  (  fljMpovo-i )  pana  vodan  silandan  ;  22  jah  sai 
q  imi/>  (; pyjzut)aint  pize synagoyafadcjuh  gadraut 
(rrirrrii)  du  (otum  iesuit;  ittiesus  yaninii p  (  raoa- 
1np.Gi.vn)  attan  pis  burnis  jah  aipein  jah  pans  mip  sis 
juh  yataip  inn  (ti;T:opt\)izui).  Conimuniler  tamcn 
|iro  hislorico  Grxcorum  prirsenle  usurpalur  prxter- 
iliiin  :  Mih.  vni,  ijnh  qah  (>iy;t)  inima;  viii,  7; 
»iii,  20,  26;  xxvi,  71;Mc.i,  12  ohma  ustauli 
( iv.GuXui )  ina  in  aupida;  21  jah  galipun  ( eiVtto- 
pcvomu )  in  kafarnaum ;  i ,  30,  57  ,  58 ,  40 ;  u  ,  3 ,  4  , 
5.  10,  17,  18;  iii,  13,20,  51;  iv,  56,  38;  v,  19, 
53;  vi,  1,  50;  vu,  1,  32;  x  ,  49;  xvi,  4;  Luc.  xvi, 
7;  xix,  22;  Joan.  vi,  5,  20;  ix ,  17;  xi ,  29;  xw, 
24;  xviii,  28;  xix,  9,  10. 

*)  Sxpe  pro  gixco  perfeclo 

o)  Cujus  sensum  pr.esentialem  veibo  respondcnte 
Gothus  exbibel;  sic  converit  Mc.  iv,  23  rzu  piezn- 
r.zvo  6zpto-u.o;  (venil)  per  atisl  asans  (prasto  esl) ; 
T  iii.  II  ,  iv,  6  vuipi;  zn;  ituj;  uvai.vatuc  iyiaznr.s 
|.er  mel  meinaizos  disvistais  atist;  Lur.  vin,  20  rj 
p.r,zr>',  cou  xat  o!  ub~i)foi  o-ou  EO-Trixao-tv  e"|m  per  aipei 
peinajaltbroprjus  peinui  standanduta;  Cor.  1,  xv, 
1  ;  Rnio.  IX  ,  19  ^ou).r|fiaTt  auroG  «s  u:Bio--r-nr.i  per 
tUjan  ts  uas  andslandip  (iia  enim  loco  andttandi 
legcmliiin  cst ,  p  a  librario  propter  p  immcdiaie 
lenuci.s  prxlennisso ,  iiueniadnioJum  Cor.  U   rn. 


3,  cf;ii!  Cor.  II,  111,5);  viii,  33  izi-jzitaxat  (p<;i suasns 
sum)  ptr  i.attava  (rredo) ;  xiv,  11  o'oa  xai  -intiauat 
prr  enil  jah   gnlraua;   itcni    Gt.  II,    x,   7;     Gal. 

v,  10;    Pbil.  i,  14;   Ties?.  II 4   -i-o..0a  i.  q. 

7T£;tEiTtjai)  p.iriterper  ga'raua  ;  Jnan.vill,55Eyvtuxars 
(cngnovislis)  cer  kunmtp  (sciiif);  Tiin.  I,  v,  8  tcv 
TriiTiv  ripvn-ai  (abiliravit )  per  qalavbein  invidip 
(negai).  Vlce  vcr-a  G»:lius  transverlit  Mc.  vm,  3 
u.nvf.Mvt  r,v..-jo-i  (prxslo  sunt)  pur  fairrupro  qemun 
(veneruni) ;  Luc.  xv,  27,  Joan.  u  i,  42  ei  al  bi;  xi, 
28  o  'jioao-za/oc  Trapss-Ti  (adcst)  per  laisanis  qam 
(*enii);  Mtb.  vi,  2  a-iyovm  (liabcm)  tov /ito-Sov 
euTwv  per  an  dne  m  un  (leceperunl)  mizdun  teina; 
Gal.  iv,  20  v.T.tp;\,u.o.i  (conierriius  s>ini)  pcr  af4au- 
tips  im  (perf.);  Pliil.  i,  17  xetaat  (ja>  eo)  per  qaxalipi 
ini  po-iius  sum . 

«  Annotatio  1. — Goihus  autcin  in  prxteriio  grxco 
per  prx-ens  gnthice  veriendo  deBcil  Tim.  II,  lli,  15, 
et  Joan.  vi,  42,  qnibus  in  locis  oloa,-  (scis)  el  oic/utv 
(sciinus)  pcr  kunpcs  (nnsli)  et  kunpeditin  (novimiis) ; 
Roin.  xi,  20  cVrqxas  (slas)  cl  Cor.  II,  i,  24  lo-cnwtt 
(sLitis)  per  gasioU  (sletisii)  ct  gaslopup  (stc- 
lislis);  Rom.  xin,  2  avOso-rrix:  ( obslat)  per  andslop 
(obsiitii)  convertit.  > 

/■'  i.nni  aclio  prxtcriia,  sed  in  suis  cnnsecuiionibu? 
porseverans,  e\bi"etur  :  Joan.  v,  45  ti;  Muo-ftv  iu.tit 
r,).-:ua-i  (-pem  vcslram  posnisii  ct  adhuc  poniiis) 
fertiinr  p<r  rfit  mose  jus  veneip  (speralis) ;  v,  37 

o  TTEfiy a;  us  Tza-zr.o  u\ixo;  p.tuupt\ipr,nz  i 'tcsl  licalllS  est 

ei  ejus  lesiiraonium  adhuc  valei)  ireaJ  Ifcou  |  er  i.i  i 

tandida  n.i/i  r.lta  sah  v eitvodeip  (leslific.ilur)  bi 
mik ;  binc  Coibus  cnnvertil  etiam  xiv,  7  ytvatnm 
tov  r.uxip a  tiov  xai  £  upur.art  (vidi-ti  euin  ct  vide- 
lis  nunc  adhuc  in  me)  per  kunnup  attan  meinannjuh 
yasaiwip  (videtis);  ct  rcsponsuin  Jcsus  :ipiid  Mtli. 
ix,  2,  5;  Mc.  ii,  5,  9;  Luc.  vn,  47,  4S  :  aifeVjrat 
cot  at  uuap-ziui  cou  (peccau  liia  remissa  sunl ,  «e- 
niissaque  rcmanenl)  eiiam  pcr  fraletanda  put 
fravaurhleis  pcinos  (rcmiltuiilur  libi) ;  ttnni.  vn,  2  £'«cv 
aroSavr)  o  ovr.p,  xaripyr)T*i  (est  ei  rentaiiet  solula) 
r>  -ivvr,  uiz';  tov  vojtou  tou  avSpis  pcr/i/mi  yasviltip  aba, 
galausjada  (solvimr)  qens  af  j.amtna  viloda  abins. 

5)  ln  oratinnc  obliqua  el  eliam  iu  scnicutiis  snb- 
crdinatis  ,  pleruinqne  prxciinie  grxcn  :  Mc.  x,  47  : 
galiausjandi  paleii?stts  sa  nazaraius  isl  (esl,  eoti); 
Joan.  vi,  24  nnsoti'  manaqei  palei  i  sut  nisl  (ouxeoti) 
jainar ;  Rom.  xi,  5i  galank  gup  allans  i<i  ungaluu- 
bcviai,  elallans  qaar niai(i\zho"ri);  Sk'  ir.  V.t  gasok, 
ci  galaisjaina  sik.  Kt  invito  granco  •  L"C.  v,  26 
fullai  vaurpun  agisis  qipnndant ,  patci  gasaiwa.n 
(tiZouii)  tulpaga  liiinmi  daro;  Joan.  ix,  52  frnm 
aiva  i.i  gahntifip  vat,  palei  ut\ uki p (uji'.i\tv) augona 
btindamma.  F.  «onlrario  Tbess.  I ,  iu  ,  4  fanraqepum 
izvis  patei  anavairp  vas  uns  (aii.iwiv)  rfu  tiniion 
aglipos. 

<  Annotaiio  5.  —  Cum  aiitem  interpres  in  atiis 
lncisgr.Tcum  prxsens  per  prxtcrituin  explicai.ex  co 
oritur,  quod  peculiariier,  seJ  non  semper  judirinse, 
trxlum  siium  inlclligat ,  Joan.  f|,  3?  ai<a  tmthis  j  a  f 


»013  GIUHMVTICA  COTIIlCiE  LINCUA 

Jijwdi)  litii  litaif;  37  aUputei  gaf(S^a>ci)  mit  atla,  sento  vnlu  vinm 
rfii  mis  qimip;  vm,  45  palfi  tutija  roiiida  (\iya), 
m  galattbeip  mi$ ;  xiv,  3!  ak  ei  ujkunntii  so  manuiepi, 
patei  ik  frijoda  (Jryawi)  attan  meiiuina  —  urreinp 
(viil.  §  170  annel.  I);xix,  taflfnAd  itvis  ina  vt,ei 
t  leip  ,  paiei  in  imma  ni  amliun  faitino  I i g u  i 
(tOf«o-xu) ;  Tim.  I,  5,  18  qap  (Xiytt)  gamelein* ; 
Tim.  II,  ii,  17  vnuid  He  sve  gund  vulip,  pizceivesu  n 
(sVxiv)  ymuiiiaiiis  juh  fiteiui;  Cor.  11,1, 4  gap  afstjam 
pans  in  attaim  agtom  pairh  po  gnplailil,  pimiet  g  a- 
pr  afslidai  tijnm  (jraf  axaXoufuOa)  silbans  fram 
gupa;  Lph.  ii,!£2  iii  pammei  jah  jut  mipgatim- 
ridai  tijup  ( «nwixoJofts «rQs )  du  bauainui  gufio. 
Pr.esei  lim  in  detcrmiuaudo  tcmpore,  ruin  scilicet 
Cothus  |iro  punrio  teinporis,  usque  quod  al  qnid  eve- 
nit,  icmpiis  potius  a  quo  res  contingit,  evltiberc  ina- 
vult:  Mc.  vin,  2  infeinoda  (o-rrlorvx1''?0"'")  du  pizai 
iuanatjein,  unte  j  u  dagan*  prini  mip  mis  v  e- 
iun  (lumuit,  nr.npi;fi:\to\i3i)  jah  ni  liaband  \,*xo»9i), 
HM(fni;L0bll,ttftl  filu  jere  ikal- 
kinoda  (servivi,  gr.  3oui;uo>)  pu*  jah  ni  wanhun 
anabutn  peina  ufaiiddja  ( irupii/Se*) ;  ioan.  xiv,  9 
*v  a  laud  metis  mip  izv  i*  v  a  *  (fui,  gr.  tiul), 
fah  ni  ufkttr.pes  (iywxut)  mik.  > 
§  181.  II.  Pb.ctemtum  poniiur 

1)  Pro  gneco  impcrfecto  : 

a)  Mc.  i.  13  andbahtuiatun  Simtvtaw,  41  laiida 
i"Aaourxt ;  50  tvaihro  seimvms  l  a  g  (x/TtxitTo)  in  biin- 
non;  55  iesus  yiina  b  a  p  (rr«oorux«To);  xi,  8  tumai 
aslans  maimail  u  n  (cr.airco-») ;  utbtgmumjoh  s  If  a- 
vid  edun  (ievpimitoi))  atia  viga. 

b)  liuperfeciuin  pass.  veriitm*  per  pariicipium 
praet.,  auxilianie  prxt.rito  verbi  visan  :  Mc.  i,  5 
ii  aupi  d  ai  v  e  sun  ( £6airtt?o»ro)  altni ;  Josn.  m, 
23 ;  Luc.  i,  65  iu  atlai  bakgakein  itdait*  m  er  i  da 
vesun  (SttXakiUo)  al!a  po  vattrda;  xxiu,  3  svaei  tu- 
nu*  mun  ds  v  as  (ivcftiJJeTo)  iote/it;  iv,  1  i.sus  t  u  tt- 
liun*  vat  (nysro)  in  altiiiin  in  aupidai ;  »11,  12  ;  vilt, 
27,  29,  37;  xvi,  19.  x»n,  27;  Jo»n.  \i,  18;  Kont. 
•»ii,  C;  Cor.  I,  xt,  23;Neb.  v,  18.  Semcl  occurrit  Mc. 
m.  3  gamar  zidai  vaurpitn  (t'(nca»5alt?ovTo) 
tn  pamina. 

2)  Pro  p  rfecto  : 
a)  Mlli.  ii,  22  gnlaHbein*  peina  ganaaida  (t;<twxc) 

pnk ;  Mc.  v,  54;  Mc.  i,  38  gagiam  du  paim  bisuitjnne 
iiuimom  juh  baurgim,  eijah  jamar  nuTjnn,  unte  d  u  pe 
qam  (t|tXrilu8a) ;  vn,  29  tt  1 1  d  d  j  a  ( e?sX<iXuC« )  iui- 
hnlpo  usdaulitr  peinai;  m,  2  bigitats  (utan  g  ibunda- 
ntina,  ana  pammei  nanh  ainshtm  manne  ni  sat  (xsxa- 
Oi/.e);  mii,  23  fauiagalaih  (rpoziprixa)  izvis  altala; 
i  v,  42  53  ttijandt  mik  atnetoida  (vyy»;),  clo. ; 
Luc.  vu,  lb'  praufelHt.  nnkils  urrais  (  iyv/zo-u) ; 
t.iir.  II,  xv,  12. — Joan.  Ill,  29  ft.hed*  meina  u  s  /  t  /- 
n  od  ii  (nwiiiJfgufCl) ',  *ll,  27  taivala  mtina  gatt  r  ol>- 
uoda  (Ttrufaxrai);  Mc.  M.  21  smukkiibiigms  g  a- 
/>ii  itt  sn  o  d  a  (<5<if.a»iai);  C  .r.  I,  xm,  9  htiitrils  nus 
ut  t  n  knuda  (aviu-/;) ;  Cor.  II,  vi,  II. 

b)  Perfecliun  una>,  truusiiivis  ci|>r  ttiiiur  : 

tiu)  Ciitmiuiiiicf  udlubili»  p*lticl|tto  prxt.M  pr»» 


1041 

Mlb.  x,  30  Uvara  tagla  haubidis 
a'.lti  g  ara  pnnn  tin  d  (»jf  t9ftigiiiv«t  eio-i) ;  M  lli.  x  t , 
10  bi  panei  gamttip  ist  (SCilleol  In  ECriplltra. 
■/ypanrut);  Me.  I,  2;  vn,  C,  xi,  17;  l.nc.  n,  23;  in, 
4;  iv,  4;  x,2u;  Rom.  VIII,  3t> ;  Cor.  II,  vni,  It;  I.uc. 
iv,  12  y  i  p  (t  n  itt  (»:ilicct  in  scriplura,  ttpnTui)  "t 
(raisuis  frau;an ;  Mc.  iv ,  II  itttit  algiban  ii  I 
(oi'Wai)  kuitnan  rwiu;  I.ihmv  C;  VIII,  10;  Jonn.  vii, 
8  meitiata  mel  ni  nauh  usfutlip  itl(nric%&i»mti);47 
ibaijalijitt  tifairtidoi  sijup  (jrs7r).av»)<i0£);  vvil,  10; 
xvtii.  37;  Ront.  vu,  2;  xm,  f;  Cor.  1,1,  fr3 ;  iv,  4; 
vn,  li,  27;  Cnr.  II,  vn, 4;  vn,15;it,2,  3,  Col.  v,4; 
M,l4;Pliil.  lil,  12;  tv,  12;  CoV.  i.lli;  tv,5;  Tit.  l,  15. 
J:im  vero  noii  nsi  raro  vcrl  uiti  stibslaniivinn  patiici- 
pio  pra>poniiiir  cl  qnidoni  tuniunimodo  ubi  nrga- 
liniie  atir.tbiliir  vel  prxetmie  gixco  prius  miitiinr  : 
Jom.  vi,  05  Nifrui  ii I  atgiban;  \i  i,  41  m  rijum 
g  a  b  ait  r  an  ai ;  xn,  14  RWflM  itl  gam  e li p  ;  xvi, 
24  bidjatp  <t  faheps  iamra  tijai  usfullid<i  (  ,', 
TtKi.nuujuif,);  rvn,  23  :A  i>i  wi  jalt  pu  in  tnis,  ei  *  i- 
jninu  uslauhanai  ('Lo-t  TETiliiotft  voti  ;  Cor.  II. 
iv,  3  jabai  x*t  g  ali  u  tida  (cVrt  xiKaXuftfttvov),  Cor. 
I,  Vll,  15  iit»'  tjapiva.ps,  Tim.  II,  li,  9  msf  ijulmi- 
dan. 

bb)  R.ti o  amem  adbibitis  pariicipto  prxt.  et  prete- 
rito  cerbi  »isan  vel  vairpnn  :  Mc.  x,  40  pala  du  silan 
af  laihsvon  meii  ai  aippau  af  Itltiilumtin  nist  ntetn  Ju 
gibau  alja  paintei  manvi p  vas  (flTonxtMrrat);  Gal. 
ii,  7  pai  pugkjandan»  m  vailtl  anaiiuukttn  ak  ptta 
vipratairpo  ga*aiivan,1ans ,  paici  gatrwuaida  vat. 
iiiii  (rrsTrioTsufxat)  aivaggeljo;  IV,  25;  Mc.  ir,  42.  — 
Mc.  iii,  16  jabai  salana  mttofj  ana  sik  silban  juk  g  a- 
dailips  varp  (uM/tipumtt},  tii  mag  gaslandun ; 
Joan.  xvi,  11  parakieius  gatnkip  po  itaniasep  bi  staua, 
palei  ta  reiks  ph  (airwaus  a  fdonti  p  s  v  ar  p  (r.i- 
zptrat);  Cor.  U,  vn,  11 ;  Gal.  il,  25. 

Semel  Goibiis  circumscribiicum  Itabun  erparticipio 
pitei.  »<>  oliji-ctum  relat",  more  Latinoruin  :  Tim.  I, 
iv,  2  aftlandand  sumai  a:*aiwandans  laiseino  unhul- 
pono  gatondida  h  abandane  sresa  mipiit- 
sein  ( maculatam  liabemiuin  conseieiiliam ,  gr. 
xix>.uT>if)ia<rfttv«*»  rij»  o-uvtiSoo-iv).  licm  de  pra^lcrito 
pet  faura  siiictius  delerntinalo  dieetiduin  esi :  Lue. 
xtv,  21  tti  ainshun  manne  jaiuaize  pize  faura  hai- 
tanaue  pro  cfn  xix)i»fuvuv;  alias  vero  sini|>lex  par- 
licipiuo)  suflicit,  ex.  gr. :  gabuuratn  pro  -/iyivvnftjvo; 
Joau.  tx,  52. 

Qiieinaduioiluni  in  oratione  oblfqua  «viifnr  loto 
pr:i'ieriii  pro  sensu  |M>nendutn  csi  (§  181',  M,  iia 
ciiam  perfectum  loco  plusqnamperfecli  aSUVpMUr  : 
Mc.  xvi,  4  g,minideituit  pnntmei  afvalvips  Ul 
(inoxsxv)l:o-T«i)  *i  tta  ns. 

5)  Pio  plingtittinpeifecio : 

i/ )  Ue.  xiv,  ii  att)it\  (oiS^.xei)  sale>jands  im  lund- 
tcii.  xv  7  n  auliidf.u  initurfir  galavidetlitn 
(m:ioro<ittrav);  10  in  H.iyiil  atiiebun  (itupaSiu-i  t:- 
<rav)i/i<i  pai  gndjaiis;  xvt,  9  nmaip  (t'xCi6Xiixn)  »i»i<ii 
nnliutpuiis;  Luc.  viii ,  t,  29,  3.;,  3S;  Joan.  vi.  17; 
vii,  30; viii,  20,  xt,  13,  19,  30  ,  mv,  7,  Skcir.  Vil.j 


10.15 


LK  \'L 


(yasawjay  -  gtihautida,  vidcral  ct  aud.vcvat) ; 
£•«'»70  M. .  x,  41»  ot  tbxrixst  Joan.  vn,  57;  xvw,  5, 
16,  U  Gotbus  convcriit  ut  simpticia  prxtcriia  pro 
se:isti  (scdit,  slelit)  per  sat  el  ttop. 

b)  Plusquamperfeclum  pass.  utiique  anxiliantibus 
parlicipio  prael.  et  praelcrito  verbt  tisan  rircumsoribi- 
lur  :  Mlli.  Vll,  i5  ra*n  yasulip  vat  (xlOtLitUmo) 
0*1  tlaina;  Luc.  vi,  48;  Luc.  iv,  29  aua  (airgunja 
bmrgs  galimrida  vas  (mhooo^itto) ;  »vi,  20  lazarni 
<tt»aurpans  vat  (sfic^XnTo)  du  daura;  Joan.  XI,  44 
viit  jjaurjja  cnfrunitani  scilicel  aa»  (nepitiiioVro); 
Xix,  11  tti  aihtedeil  valdufnje  ainhun  ana  mik,  wio 
veii  pu*  titgiban  (»v  SiSofuvov)  iapapro ;  J«>an. 
ix,  22  awi-iQiMO  in  medinli  sensu  usurpalur,  uuod 
llnbs  per  gaqepuu  lii  iradidil. 
4)  Fro  aomlo  : 

a)  Ulli.  v,  28  u/ajn/i  saei  saiwip  qinon  da  luslon 
nos,  ju  gahorinoda  (iaoi^suo-iv)  itai ;  vn,  22  uiu 
peinamma  namin  praufetidcdum  (npotfriTtxiaau.lv) 
;'.i/i  peinamntu,  numin  unhulpons  utvaurpum  (i;e6«- 
Xoaiv;  j'j/i  peiuainma  uaimu  mujttiut  mikiiot  galavt- 
dedum  (iitoinaup.vj),  etc. 

t)  Pro  aoruio  pass.  Gothus  adhibet  partkipium 
prst.  : 

ua)  Cum  praeteriio  vcrbi  vairpan  :  Mj.1i.  xi,  19  «ts- 
lauihu  gudumida  vavp  ( iSixauufl»  )  handuyei ; 
xxvn,  8  duppe  Itaitani  varp  [irHfin)  akrs  jains 
akn  blvpit;  3  ma*  du  slcuat  gaiauhani  varp 
(jtaw/pi9«) ;  Me.  ii,  27  sabbuio  cti  mchs  var^  gaska- 
patit  (i/t/rwOjj);  lx,  4  alaugips  varp  (wTyS»)  »tn 
«Wia»  mij>  mose;  xvi,  11  huusjandaus  pauiltbaip  jah 
gataiwtms  varp  (tfkaOn),  ni  galaiwuUdw  ;  Luc. 
vii,  55;  viii,  5,20;  tx,  3C,xv,  24,52:  xw,i;  xvn, 
14,  18;  Joaii.  u,  2,  19,  20,  54;  xn,  58;  xv,  18; 
xvi,  21;  xvii.  42;  Houi.  vn,  4,  6„  10;  xi,  17,  24 
(utmitansjahiiUrusgtiiis  turp)  ;  xv,  4;  Cor.  I,  I,  15; 
vii.  18;  xv,  54;  Cor.  U,  iv,  1;  vu,  14;  ni,  4, 12; 
KplLi.  13;  ni,  8;  PbJl.ui,  12;  Col.  i,16,  26;  Thess. 
li,  n,  5;  Tim.  1, 1. 16 ;  U,  13,  U  (varp  uitulopt) ;  m, 
1« .  iv,  14;  vi,  10;  Neb.  vi,  15, 16  (varp  ut[uliipt); 
vif,  1 ; 

Ib)  Cuin  prseterHo  wbi  viten,  parilcr  ac  in  cir- 
cumscribendis  imperlecui  ei  piugquamperfecto  :  Mc. 
1 , 9 gam  iesus  fram  na%uraip  jalt  daupipt  v a s  ( tiSa» 
r.-cio-Qr,);  xv,  15  peilatui  susus  a'ua/,  t?iu»/irami/)s 
veti  («TaupwO») ;  28  mip  unsibjaim  rahnips  vat 
(iloyinOxi)  ;  Luc.  il,  18  svasve  i  odip  vas  (i).«X/;9») 
diiiai;iv,  26  iiisandi/^s  vas  (iitip.-/hi)  helias  in 
l itaipla  ;  27  ni  aiuslian  iie  gah  rainipt  vas [ixx- 
fcapiiS»)  n//'a  naimau  ;  Joan.  VII,  39  i.sns  nauhpanuh 
iii  hauhips  vas  (io^asQn);  «i  585X11,5,  16; 
xvii,  56;  Cor.  I,  i,  13;  vn,  20,  21,  24;  x,  2;  xv, 
4;  C<t.  II,  i,8;  vn,  7,  9;  u,  25,  53;  xiu,  4;  Gal. 
n,  3;  iii,  1,27  ;  Epli.  i,  11;  in,  3,  10;  Col.  m,  15; 
Tliess.  I,  iii,  1 ;  Tiin.  I,  i,  13 ;  Neli.  v,  17  , 

cc)  Cum  prasenu  verbi  visan,  sicul  ac  in  cir- 
cuinsiribcndo  perfecto:  M;li.  v,  21  hausidedup  fialei 
qi/.an  isi  (=:pfs3>i)  ^oim  aiiixam;  Luc.  u,  11  spilh 


RDO.  i^ 

iivis  (nheiil  mikila,  sei  tairpip  allai  managem,  puiti 
gabnurans  isl  (irijfin)  vsvi$  natjands ;  \,2l)/aj» 
nod  »ii  paminei  namna  iiuara  yumelida  sina 
(iygafv)inhiminam;  22  all  mis  atgibau  in  (>r-..o£. 
5-J)ti)  [ram  attin ;  Joan.xili,32;'a>aigit/)  huuhips  iif 
(it5o^«o-9>j)  in  imnm,  jah  gup  hauheip  ina  ;  xv,  8;  xvi, 
21  (nlii  gabauran  ist  bnrn  passive  pro  fjiii  y.-jw;ri 
converiiiu'),  Uoii).  ix,  12;  Cor.  I,  v,  7;  vu,  54;  xn, 
15;  xv,  5,  6;  subscripi.;  Cor.  II,  xu,  7;  subscript. ; 
Gal.  II,  17;  v,  13;  Cpli.  in,  5;  iv,  1,  4,  7,21,  30; 
Pbil.  i,  29;  in,  S;  Thess.  1,  m,  7;  Tliess.  II,  i,  10; 
Tim.  I,  n,  7  ;  vi,  12  ;  Tim.  11,  l,  11 ;  Tii.  i,  3.  —  Mc. 
III,  21  qepun  patei  usgnisips  ist  (i.j»a-T»)  propler 
oratiiineiii  obln|uani  dicuur,  coll.  supra  §  180,  5. 

t  Anmitaiin.  —  Ibi  vero  quxipie  baium  triuci  cir- 
rumsiribcndi  ratiunum  adbibenda  sit,  di  flcile  defl- 
niri  poicst.earumdiscrcpantia  individuali  apparente. 
Ex  variis  aulcm  locis,  in  quibus  bai  divers.e  rationes 
promiscue  u-.urpantur,  ul  Joan.  xui,  51  nu  gasve- 
raids  var  p  (too;«<r8»)  su  iuj  mans  jah  gvp  hau* 
lups  ist  (s3o;is9ii)  in  inimo,  patet,  quod  varp  fa- 
ctum  bisloricum,  isf  vero  faclum  reiuuiens  effleaci- 
terque  conliuuans  indicei ;  csteruin  bic  lueus  intef 
alios  probal,  quantum  tnieriiras  sensuin  exetnplaris 
teiigerit  in  eumqne  altius  peneira^eril.  Cor.  I,  vn, 
22'saci  hai  lans  tsi  et  snei  haituda  iudiscrimliia- 
lini  pro  x).»9£i;  ponumur.  » 

5)  Pro  prtxscnte  vid.  §  180,  4  et  annoi.  2. 

§  182.  III.  FtjTorio  nulla  ei|uidem  est  peouliarfs  for- 
ma;  fiilurum  autem  grxcum  saepe  converlitur  sivo 
praiscnti,  sive  circumscriptione  adliibila. 

1)  Igitur  pro  graxo  futuro  pra?se/ii  soleinoiier  usur 
patur,  et  equidem 

a)  Priesens  indicativi :  Mtb.  v,  8 :  fiaxipsoi  oi  za9apot 

r»  zapJia,  otc  airoi-Tov  Sjov  o^ovto-l:  audttuai  pa\ 

hrainjahairtunt,  unle  pai  gup gataiwand ;  Mc.  vm, 

37  Tt  !o)o-£i  ifipojr.o;  i.vT«)XayuM  rfii  $v/j.Z  fturoO  : 

ti>a  gibip  manna  inmaidein  saivulvs  seinaizot ;  Luc. 

XIX, 44  tiljovjtv  qucOKt  iniai  zat  7T£pt£«^ou<rtv  o: 

c^Soot    trou  y>apar.a.  aoi  xai  r.ip  ixuy.XiJerouTt  oe  xect 

au-ji^avai  anrcc/ToOeii.ra.i  ioatfioiiaiae  xaiouxa^n- 

o-ouo-tv  cv  trot  XiSov  iiti  liOa  :  qimand  dugos  auapus 

jah  bigraband  fijands  peinai  grabai  puk   juh   bi- 

slandand  pttk  jah  bivaibjand  puk  uliapro  jtih 

airpai  puk  gnibnjand  juh  ni  letand   tn  pus  stain 

ana  staina;  Rom.  IX,  25  xaXeo-tu  tov  ou  )ao'v  jxou  )«iv 

^tou  :  haita  poni  managein  meinn  manageiu  meina; 

Mib.  xi,  23  kafarnaum  pu  und  hiininuskaul.idu  dulap 

und  halja  galeipis  (xaTa6t?aa9ijo->i) ;   Joan.  xvi,  20 

amenqipaitvis,  pti  greitip  jah  gauno p  (xXauo-eTE 

xai  So»v»tetc)   ip  mtwaseps   faginop  (^ao»o-ET«t); 

Tun.  II,  i!,  II  jubai  mipgaduupnodedum  jah  mipli- 

0(ini(o-u?<io-opEv),  jabai  yapulamjah  mippiudauo  »i 

(o-uu.'jao-tisucou£v) ;  Cor.  II,   xu,  15  yab  urjuba  fra- 

qima  jah  frnqi  mttda  OSuruiifiita  rai  E/da-avaO^TO- 

aat)  fanr  saivalos  izvuros  ;  Hoin.  XI,  22  jubai  pa.rh- 

visis  in  selein,appan  jah  pu  ttsmaitaza  (izxoirnjo-»); 

Mc.   s,   53    stintis   maus  usjibada    (7TaeaSo9>5<;tTat) 

paim  ujaryudjam ;  Cor.  I,  w,  51  allai  inmaidjanda 


H>47 


CUAMMATICA  COTIIIC.E  LINCU/E. 


1013 


i  .,j<riji:9«);  Mc.  xin.  2">  malilei  posin  himinam 
ijttnda  (sa)tu«0„iov7a,),  clc.  » 
/>)  1'ix-sons  cnnjiinrlivi,  solenitiilcr  in  senlcnliis 
siilijiuicivis ,  InierrogallflS  ei  ubique  fulurum  ad 
nnptTalivuiii  proxime  accedil  ■  Mc  i\,  19  o  kuni  un- 
ynlaubjando  ,  tintt  wa  al  izvis  sijuu  (eo-ouat),  und 
HM  pulau  (MCojMl)  tnfl  (ustinc  duni  vol)  senni  cssc 
richenT  nsque  duni  paii  vos  debeoT) ;  Luc.  iv,  8 
•raiijnii  invitais  (jrpcjzuvrjo-stf)  jnli  imma  ainainnm 
(uttafahjait  Qntrptvitt;,  servire  debeo);  Joan.  vin, 
31  nibai  utqimai  (unQxrv.u)  sit  silbin  (nonne  inier- 
liciet  seipsum?);  vi,  68  fiauja  dvt  wamma  galei- 
l>a  inui  (iTrtXj-jo-ofJtOz,  nonne  ire  debemns,  possu- 
inus?);  Luc.  xix,  o\  jabai  ivas  igqis  (rcihnai,  duwt 
nndbindip,  sva  t/ipaits  (epsirs)  du  imma  (dicere 
potesl,  debet);  1'hilcni.  22  venja  ei  pairh  bidosiivtt- 
rot  fra  tji  baidau  (j£apto-0,iffopt«i)  izuis;  Mc.  vm,  12 
itinen  qipa  izvis,  jabai  yibuidau  (ooOriajTat)  kunja 
pamma  taikne;  Mlh.  VI,  7  pugkeipim  ei  iu  filuvaitr- 
ttei»  seinai  aiid  liausj  aindau  (etiaxouo-Orio-ovrat). 
Item  cfam  Mth.  v,  33,  3'.),  41  ;  x,  26;  Mc.  m,  27; 
x,  7;  xt,  15;  XII,  9;  XVI,  13;  Luc.  i,  13,  51,  60; 
iii,  10,  12;  iv,  8,  12;  vi.  42;  vin,  17;  x,  6;  xvi,  3; 
xvn,  4;  xviii,  8;  xx,  15;  Joan.  v,  47;  vu,  51,  55; 
ix,  21;  xv,  20;  xvi,  26;  Hoin.  vm,  55;  xi,  14,  19, 
21,  35;  Cor.  I,  vii,  16;  xi,  22;  Cor.  II,  ix,  19;  XI, 
50;  xin,  1  ;  Gal.  v,  12;  vi,  4;Thess.  I,  m,  5;  Tiin. 

I,  iii,  5;  Neh.  vn,  3. 

1  ii  inicrrogationihus  indircclis  et  oratione  obliqua 
adhibetur  prxsens  conjunctivi,  ubi  verbum  princi- 
palis  senteniix  in  prxierito  ponitur  :  Mc.  nt,  2  vi- 
laidedun  imma,  Itaitidedi  (S;paTcsuo-et)  sabbalo 
dtga;  Luc.  vi,  7;  Mc.  xi,  18  sokidedun  waiva 
imma  usqittidedeina  (arroiiiouo-tv).  Quaproplcr 
Joan.  v,  45  (u-n  Sor.ti-t)  patei  ik  vroltidedjau  izv.s 
non  explicandum  est. 

i  Aunotatio  1.  —  Sa'pe  autem  ex  diversa  tantuin 
lectione  indicativus  vel  conjunctivus  diverso  usurpa- 
tur,  ut  Cor.  II,  xm,  1 ;  insenieuiia  enim  iKt  e-T«jurroc 

•Jvo  (xapruptjv  xai  Tptuv  g  taO  ia  t-  «t  Ttav  fiu.i  Cod. 
B  futuriim  per  conjunclivum  yastandei,  cod.  A  autem 
pcr  inJicativum  gastandip  convertit.  Sed  quantlo- 
que  elian  Gollius  in  eadem  sentcniia  indicativum 
vel  conjunciivum  pro  libitu  suo  aduibet !  Mc.  tx, 
3'*  ni  mannahiin  ist,  taei  laujip  (troirio-ei)  mahi  tu 
namin  meinamma  jah  magi  ("uvriaeTai)  ubitvaur dj ;ii 
mis;  Luc.  i,  51  tui  ganimit  (a-u))riy>j)  in  kilpeinjuh 
gabairis  (t£?>i)  sunu  jah  haituis  (xaXia-st»)  namo 
ts  iesus;  .lii.ni.  xv,  20  jabai  mik  viekun  jah  itvis  iti- 
kand  (otw^ouo-t),  jabai  mein  vaurd  (astaidedeina  jah 
izvar  fastaina  (Triprio-ouo-t) ;  Rnin.  II,  14  aitdbahli 
nuin  mikilja,  ei  waica  i;i  aljana  brigga  (rapa^nXuo-u) 
leik  meinjah  ganasjau  (awatk,)  sumtins  its  iin;Cor. 

II,  ix,  10  ta  andstaldands  fraiva  pana  saiundan  jah 
hla.ba  du  mnta  andstaldi p  (^opriyriast)  jah  ma- 
nn.jjai  (nAijOuvet)  fiaiv  iziar  jali  vulisjiin  galaujai 
(aOjiiait)  akiuna  usvaurhlais  izvaraizos ;  coll.  2). 

i  Aiiiini.ii  (i- 2.  —  Quoniain  Coihus  fiiitiruni, 
quando  ad  ini  craiivum  arccdil,  conjunciivo  tratlil, 


cndcm  eliam  inodo  hnc  ronvcrtit,  nbi  nc^at  onn 
cninitatur  (oi  c.  ful.)  :  Mlli.  v,  21  ni  mnurprjais  (oO 
•foviJan,-  .  non  oeeidas);  3;  «i  ufarsvarais  foJ» 
intopxiiam);  LilC.  I»,  12;  Roin.  VII,  7;  Xlil,  9:  Cor. 
I,  ix,  9;Cor.  II,  v,  3. 

t  Anniilaiin  5.  — Eeontrario  conjuw  livum  aorisi. 
ciiinoJ  ftrj,  t]iii  'en^uiti  fuluri  pr.i-  >e  fert ,  oidiunio 
per  indlcativum  prxs.  (coll.  §,  185)  Goihna  exli  hct : 
Mili.  v,  18  it»rf  ptitel  uslcipip  hiniint  jali  ai>  pa,  joia 
ui.saippau  uintslriks  ni  usleipip  (ou  /xri naptWn)  a/ 
vitodtt ;  20  qiia  izvis  palei  nibai  managizn  vairpip  ts- 
varaizos  gtiru  hteins  pan  pizebtikarje,  ni  pan  qimi p 
(oi  (tri  tio-c).'»iT£)  in  piudangardjai  himine ;  25  qihti 
pus,  ni  itsgtijgis  (oj  u.r,  i-j).Qr>;)  ja  npro,  MltUigibil 
poita  niiiinislan  kintu;  x,  42  ;  Luc.  i,  15;  ix,  27;  x, 
(9;  x vii),  47;  Josn.  vi,  35,  37;  vm,  51 ;  x,  S,  28 ; - 
xm,  58;  Cor.  I,  vni,  15;  Gal.  iv,  30;  Thess.  I,  iv, 
15;  v,  5.  —  Conjmiciiviis  auiem  non  nisi  raro  po- 
nitur  :  l.iic.  xvni,  7  i/i  guj)  niu  gavrikai  (ou  ;t,i 
rotrio-ri)  pt:ns  guvalidans  teinans ;  Joan.  xviii,  11 
stikt  punei  ynf  mis  alta,  niu  drigkan  (oO  ft.i  -i-.i) 
pana  ;  vm,  52  jabai  was  mein  vaurd  fastai,  ni  kaut- 
jai  (ou  ttri  -/Euo-rjTat)  daupau;  Cal.  v,  16.  » 

2)  Quandoquc  autetn  Gotlius  circuinscripiioiie  uti 
uiavult ;  quo  in  casu  nonnulla  vcrba  usurpat ,  qu.e 
grxcis  fti).).£t»  el  ?XBn  respondent,  ul  skutau,  munnn, 
skapjan  sik ,  prxscrtim  skulan  duginnan  et  /iaf>ait 
ciiiii  inlinilivo  :  Luc.  i,  66  galagidedun  po  vaurd>t  ii 
Itairl.n  scinamma  qipandans ,  wa  skuli  pala  barn 
vair  pnii  (cVrat);  vi,  25  vai  izvit  jus  litalijandans 
iik,  itnte  gaunon  jali  grelan  duginnid  (wsvOrio-iTj 
xat  x)auo-STs) ;  Joan.  XII,  26  pareiikim,  pamli  ta 
andbalits  meins  risan  habaip  (etrTat).  Jain  vero 
lia'c  circumscriplin  prxcipue  adhihclur,  uhi  prxscns 
ct  lutortim  contextim  stantia  discriminauda  sunt : 
1'lnl.  i,  18  fagino  jalt  faginon  duginna  (yaipu 
xa>  xaprja-oaat) ;  Cor.  II,  xi,  12  iat!;'o  jah  taujan 
Itaba  (rotu  rai  Troirio-w)  ;  Thess.  II,  III,  4  taujip 
jali  taujan  habaip  (rrotstrs  xat  rroirio-CTi).  In  boc 
casu  cominuiantur  etiam  conjunciivus  et  indicati- 
vus  :  Joan.  v,  47  pande  jainit  metam  ni  gataubei p 
(TrtOTiutTc),  waiva  meinaim  vaurdam  galaubjaip- 
(msTtxtnTt)  ;  Cor.  I,  xi,  22  wa  qipau  it.is  ,  hazjau 
(sVatveo-u)  izvit,  in  pamma  ni  haija  (iiratvu).  Vel 
pro  futuro  pouitur  compositum  cum  ya-  :  Luc.  ivn, 
8  (lit/iiiirrfans  andbahlei  mis,  unte  matja  jah  driqka 
(ifayu  xai  itiv),  jah  bipe  gamatjii  jah  gad>  itjk  iit 
pu  (faytaon  r.vi  rtiecat);  Joan.  xvi,  16  leitit  nault 
jalt  ni  saiwip  (OswpsiTi)  mik  jnh  uflra  teiiit  jeh  ga- 
taiwip  (o-^ijOc)  mik;  xvi,  19;  Rou).  II,  15  gaarma 
(i)srio-w)  pnnei  arma  (iiiti),  jah  gableipja  (otxrit- 
pi.o-v)  nbi  supplcndiini  e?t  /xiiic'i  bi  eipja  (oixTiipu), 
iion  auiem  gapleipja  ut  in  annot.  ad  h.  I.  aserilur. 

t  Ann  >iatio  i.  —  Cum  examinantur  loca,  ut  Mtli. 
v,  8;  Mc.  Mti.26;  xiv,  62;  xvi,  7;  Luc.  in,  6; 
xvii,  21  ;  Joan.  II,  4u  in  quilus  o^oftat  scmpir  ptr 
iju  aiuan  reddltur,  dun  prssens  saiuaH  sonat.  hoc 
qnidein  conjici  posset ,  Cothum  composilo  Sfinuni 
lutuii  cxhibcre  voluisse ;  licet  tamen  formx  miii 


1049 


dr  vcnr.o. 


V)50 


ga-  srepc  co  moilo  invcnianlur,  «Climm!  ciimii  sim- 
plici.i  pro  fuiuio  couvericndo,  ex.  gr.  :  Swtu  sem- 
pcr  Ira  >ilur  per  gibn,  vul.  Mc.  vm,  37;  tu,  9;  xm, 
J2,  24 ;  Luc.  i,  52 ;  iv,  C  ;  x\i,  12:xx,  18;Joan. 
vi,  27:  n,  22;  xm,  2G;  xiv,  itj;  «\i,  23;  Tim.  II, 
ii,  7. 

t  Aiinol;ilio  5.  —  Nccnon  el  indi.  Dliviu  pro  prx- 
senli  cl  fuliirn  grajc»  iudiscrin  inalni  ponil:r  :  Joan. 
xiv,  12  saei  ga:aube  d  mii  po  rauittva,  poci  ik  laija 
(t.oiC),  juh  u  I aitjip  (noiriTot)  jali  miiizona  pnim 
laujip  (-oii.czi);  liin.  Il.ii,  i'2  jabai  tifnikam 
(«fvouatOa)  juhis  u\aikip  (apvrio-JTat)  uns;  Luc.  iv, 
U  pns  giba  (  8i>av )  pata  vatdufni  /jci'  utluta  , 
imle  nvs  agban  i*/  jali  piswammch  pau  viljau  giba 
(SSnpn)  pata;  Cur.  II,  II,  48  wopand  j  h  ik  wvpa 
(zxi^Mvrcu  xi-/urur.\izri~oy.ui);  Ctrfl.  Cor.  II,  l,  10  iz  i 
iis  svi.tcikaim  daupum  uns  galuusida  jult  galattseip 
(c'u£TKt),  dn  pammii  venidedum  ei  gatausei p  (pvcs- 
tm);  13  ni  atja  meljum  izvis  «ija  />ot>i  ufkunnai  p 
(ir.r/tyjixntT-). appan  vcnja  ei  und  andi  ufkunnat p 
(«:7Ti-,vu?£o-9e).  Inielleclu  difficilis  esi  Jo;m.  iiii,  32 
gup  b.uulieip  (aliai)  ina  i/i  tisjah  suns  haultitla 
/attiv.i)  i»a,  cum  in  graeco  lexiu  bs  adsii  fulu 
ruin. 

t  Annoirttio  6. — Quoad  vero  fnturum  verbi  subst. 
("To^at)  exprimitur  a)  (icr  indicaiivum  et  conjunili- 
ti  m  pia».   vcibi  visan  :  Mlli.  IXVII,  (ii  i*l   ("trr«J 

10  spcidizei    aitzipa  vairiizei  pizai  frumein  ;  Mc.  ¥1  , 

11  amen  qipa  nvis.  sutizo  ist  (to-Tat)  saudaumjam 
aipputt  tjauntaurjam  pait  pizai  baurij ;  I.nc,  v,  10; 
>iv,  10;  Joan.  v  n,  iti  ;  xiv,  17  ;  Mtli.  v,  48  tijaip 
(zcz-rH)  uu  jut  ftilLtojai  svasve  a'ta  izvar  fuliatojis 
ut;  Mc.  ix,  19  und  wa  at  izvit  sijau  ftfo-opat);  55  ja- 
bai  wat  vili  frumisls  visan,  sijui  (i^or/t)  altaize  afiu- 
mists ;  x,  8,  45;  Lnc.  i,  20,  54 ;  ix,  4 1  ;  xvn,  51  ; 
xviii.  15;  Joan.  vm,  55;  Cor.  II,  III,  0;  Tiin.  II, 
ii,  2;  b)  per  indieaiivum  verbi  tav  pa,i  :  Mtli.  v,  21 
wei  mnurpreip,  skula  vairpip  (tVrat)  tlauai ;  v, 
22;  vni,  42  jainar  vair pip  (ttrxat)  grits  j  h  kruslt 
lunpte;  xi,  22,  2»  (in  lnco  parallclo  apud  Mlh.  vi, 
11,  duiii  illie  fo-Tat  i>/  son.it,  hic  vertilur  v  vpip); 
Mc.  x,  51  manngai  vair pand  (fo-ovrat)  frumans  afiu- 
mant  jah  nftuinans  (runians;  m,  7,  25;  im,  19; 
Luc.  I,  14,  55,  etc.  Raro  auiem  per  merum  conjun- 
Ctivum  verbi  vairpt.n  :  Luc.  vi,  40  gamanvids  warji- 
znh  vuirpai  (ztrxai)  sve  luisuris  is ,  Coi.  II,  lll,  7,  8 
jibai  andbaltti  daupaus  Viirp  vulpng — waiva  nei  muis 
andbahti  ahmins  vairpai  in  vulpuu.  Uinc  in  circum- 
scripl  one  per  verba  uisan  el  vairpan  uiruiin|tie  pro 
fuiuro  ponitur  :  Lnc.  i,  57  uovmti.czi  uiimahicijs 
ist;  Rom.  vm,  39  Suv<io-iTat  mahteiga  isl;  Luc.  x, 
-o  xXv/sovoftqo-tu  tiibj.i  v  a  i  r p  a;  GjI.  v,  21 ;  Col.  m, 
4  ^pavEctuSijo-ioOt  bairlnai  vairpip;  Joan.  XI,  42 
cwOijo-iTat  hails  vairpip;  xvi,  20  /uTrr)O/,<r=<702  saur- 
tjandans  tairpip  ;  Pliil.  i,  20  aisxjvOiitrottai  gaa:- 
tiskops  vairpa;  Luc.  VI,  25  iztnaazi  gredagai 
tairpip;  Tiin.  I,vi,  8  habundans  usfodein  jalt 
gntkadiein  paimuh  ganohidai  sijaima  (■jp/.zrj^rlca- 
(t.;0a);  Luc.  xvin,  IS  rca  mvienii  tibainait  aivcinons 


nrbja  valrpauf^xhipvstjKQea).  Qiia-  doqtic  perul 
ct  varpip  grxcum  eot;  et  ftTT«  d  siriniinaiidiiin 
cs>e  videinr,  nl  Mih.  vi,  22  jubui  augo  prin  ainfnlp 
isl  (:TTt),  allala  leik  pein  liiihadein  tairp'p  (e*TT«t); 
attaineu immediate prrcciiit vs. 21  para  i»i  (wre) 
Ituzd  izrar,  purttlt  isl  (icrv.t)  jnlt  hnirto  iz  nr. 

t  Anuoiaiio  7. — Coiispicuae sunl  inlucisGal.  v,  10 
sa  drohjuhds  izvis  sa  bairaip  (ftwrTiaet)  vargipa 
et  Tlics-;.  I  ,  iv ,  14  gup  [nins  paiei  tmnsaislepun 
pairh  i'SU  /  i  it  h ai p  (v\it)  mip  immn  ,  dusc  fmms 
bairaip  et  tiuliuip,  qua;,  ti  g  a-ciim  futuiiim  per  in- 
d'C  ilivuni  coiiversum  esscl,  batrip  et  liuhip,  si  per 
coiijiinclivum,  tair«i  ei  tinhai  sonarent.  Kon  autcm 
i.udiendi  suut,  qui  liis  li  cis  lilirarii  mcnduni  ndesso 
v.luiil;  bne  euiin  prorsns  sii  iuipiobabilc ,  cum 
aliumle  ctiim  Col.  m,  45  li.i  c  form.i  tcrlia  vice  et 
e<|uidem  pro  imperativn  occurrat,  vid.  §  1SG  anuoi. 
4;  hic,  queniadmodumad  Tlic^-;.  I.  I.  dicenrfum  est, 
lunc  reteniiorem  esse  pro  conjiiuclivo  fiiriiiain.  > 

§  185.  IV.  Flturlm  exactum  Goihus  etiain  vei  til 
prr  prxseus  el  equ  dem  unlinarin  pcr  prae-cus  indi- 
calivi  (vid.  ad  Tnegs.  II,  I,  10)  :  Mlh.  V,  20  uibai 
mnnagizo  tair  pip  (nzucavcri)  izearozos  gartnh- 
tein-,  ni  pau  gimip  in  piudangtirdjai  hmtnc;  21  sttei 
maur  preip  (yov;0o-ii),  skniavuirpip  stnuai ;  22,  26 
ni  iifgriggitjainliro  uute  tttijibis  (amSfif)  pnna  min- 
nistan  kinlu;  Mc.  II,  20  pnn  afnimada  (i;raeO,,)  fl/ 
im  ta  brupfaps,  juh  pun  fastuiid ;  Joan.  Illl,  58  hana 
ni  hrukeip,  unte  pu  mik  afaikis  (ar.afi/r,cri)  kuniiail 
prim  tinpam ;  Cur.  I,  xvi,  5  lyima  a:  iivis,  pnn  mukin- 
dunja  usleipa  (otziBv).  Iiulic;ilivus  aut- ni  et  con- 
jnnclivus  coiiiinuiaiilur :  Mih.  v,  19  stiei  nu  gatnirip 
0\icri)aiiiaana'uzne  pizo  minnistono  jali  laisjnt  (5t- 
la.',n)sva  nians,  sah  minttista  liuilada  in  piudangnrdjai 
limine,  ipsaettaujip  jah  laisjat  (rro  rio-ri  /u't  ot- 
Sa;i))sra,  tah  nukils  liai.ada  m  piudangardjai  limiiiif  ; 
Mc.  in,  27  ni  maitiia  tr.ag  k.tsa  tvinpis  gateipands  in 
pard  is  vilvan,  niba  fnurpis  pana  sviupan  gitbindi p 
juh  pana  gard  is  diti  ilvai  (oV.o-r) — otoorrao-r,).  Lvi- 
dcirer  quoddiiiu  di-crimen  staiucie  sluduit  Gi.tlius 
apud  Mlli.  v,  51  el  52  qipan  ht  J,utei  wuztth  saei 
afletai  (arro>0o-ij)  qcn,  tjibai  izai  ulstasseis  bukos.  ip 
ik  q~pa  izvit  pnlei  ivuztth  saei  afletip  (u.-.olvori) 
qen  seina,  taujip  po  horinon. 

III.  DE  MODO. 

§  184.  I.  I.vdicativos  nsarpatur  ad  eipriincndum 
quoJ  reipsa  existit,  aot  existere  ailinuaiui . 

1)  lu  simplicibns  scnlenliis  : 

a)  Mc.   XVI,  6 i.sus  nisl    her,urrait: 

b)  lu  d  recti  interrogatione  :  Gal.  m,  1  tias  ~wit 
a  fh  mjida  ?  Joan.  xm.  56  frauja  wad  gaggis? 

t  Anin.iatio  I.  — lu  direciis  inlerrogaiionUius  pcnt- 
tnr  eiiain  tonjiinctivu»,  vid.  §  LS5,  \.f. 

t  Annntaiio  2. — Veiba  deberc,  opnrleie  (germ.  sol- 
len)  et  velle,  ninre  graeco  el  latinopnniiiilur  iti  indi- 
caiivo  prcet.,  ubi  Gc.maui  conjnnclivum  usurpai.t : 
Cnr.  II,  II,  9  pala  silho  gamciida  izvit,  ei  qimunu» 
sattrga  iiihabmi,  [ram  painci  skulda  Itou  gerni. 
ich  hiitte  sollen)  faqiuon  ;   vii,    II    -'    tl;'/rts   fa» 


iur.1 


CUKMMATICA  COTIIIC.E  LlNCUiE. 


io:;2 


(  \-.i  cv  gcnu.  ir/i  hAUe  sotlen)  fiuiu  Iwii  ijukaimjuii; 

Cal.  iv,  u  iq.  fcoraitona  ihchki,  puuzti  u//ra  /iiu, 

Ufl  gabttirhtjaidati  xrtitiis    m    uvii,   appatt  vtlda 

U'aVj»  germ.  n/i  /iui(<'  iiini/. »)  i/iiiniii  u<  Into;  ni»i 
Coihus  Iiic  inullexeril  imperlcciiim  ii.irrutivuiii, 
queinadmodum  aliunde  Cor.  II ,  i,  15  ;  Pliilcm.  15  ci 

praMipoa  aoristum  Phiiem.  14  IflteHigeudum1  est. 

Ati.imcii  qtiandoque  etiani  cnnjuuciivus  adhiuetur, 
nt  Cor.  I,  v,  IU  ni  blundaip  utM  liorum  —  uii/a 
skutdedeip  (ifiQra,  debeli»)  /jum  u«  pitmma 
(imuan  uioaat/an.  \ .i liiu.i  vellc  (iiiiian)  iu  guUtice 
Imgua  praDseuta  prorstis  C3rel  solumi|ue  conjuacli- 
»nin  lialicl  (liiyau),  vid.§  154,  2.  » 

2)  lu  seii:euliis  ooniposiiis  ei  equidein  : 

u )  1  ii  hypotheticuieententiis  :  Cor.  1,  xv,  1G  jubui 
daupansni  urreisand.nill  srialM urrai-t; 

b)  Po»t  pariiculastemporaies; 

e)  In  interrogatioiiibus  indirei  lis  :  Joan.  ix,  %i 
icjirt;  nusiiiiii i  />,    i.i  aiium ; 

d)  In  oraiioao  obliqua  :  Luc.  vui,  i?  yittuiwaHdki 
|u  qino,  palei  ni  galaug nida. 

Ijnid  fusiirs  dc  liis  cjsiutis  ol  qoomodo  pra-cipue 
in  a),  c)  et  d)  stKpissiiiic  coojunetivtM  adlnbeatur, 
vjd.  iirfra  ubi    de  senteolio  Cftiot-osits  agitur. 

§  t8S.  CoMJKNCTivos  possiijiliuwem  siguifkat. 

i)  J jiii  vcro  in  settteaMic  sirapikibus  posaibile 
onuntiaH  poiest : 

a)  Ut  aliqtiid  desidetalum  (optaiittiui) :  Itotn.  sv.  f» 
gapgibai  (owi?,  del)  i:vis  pttta  iun.»  frapjan  in 
ij»i  miiso ;  Tliess.  (i,  iii,  it> .  TilJ».  ;t,  :,  50,  18 
gftp  fulljai  (rry.r.puijat )  iwis  atlaitot  fahtdak; 
C»r.  II,  vi,  2  (jamoteima  in  i&vU  (otinam^oeuin 
apuii  vos  inveniamus  quod  Gotlios  mtdta  sublilius 
expressilquam  Grisct;rci.ir:r  voipierars  ity-is)i  Thess. 
11,11,17  gup  gapraftljai  (rraoaxaXi t«< )  huirtona 
tzvara  /a/i  g  atulgjai    (cnr»pi£at)  in  allaim    eaur- 


t.ilin  :  vide.inius,  ( crm.  /asi/  nnj .'  vid.  infrn  §  186,  f, ; 

d)  l'i  (liquld  debitum ;  liuc  prxcipue  periinci  lc  - 
tiapersoaa,  qax  pro  iinmediaio  imporatlvo  goiln.c 
usorpuiur,  vid,  inlrn  §  18ii,  5; 

e)  l'i  geaefe  Ol  tli<|oid,  ciijiiscxisleuliaa  fnioro 
pcndci,  liiue  coujuiiclivus  pro  ipso  futuro  s;epc  au- 
liibcliii',  vjd.  supia  §  182,  1)6); 

/;  ln  lutorrogaiionibus  ftxpisalme,  obi  poiiMmum 
Grasow futuraui  babet,  ul  Tim.  I,  w,  5  jabni  was 
a.-i  annu  gurda  (uurtttjaggan  vi  n>ag,  tvniva  aikklcs- 
jongupt  gukarui  («7r(iir),>icrcr«i),  vid.  stipra  §  182, 
1)  /').  Aniuiadversu  di^na  suul  loca,  ul  Mc.  xu,  14 
tluitJu  ht  lutiiuiagilJ  giban  knirstira  pati  viu  gibuima 
(vcl  iioiine  darc  debemus:);  Joau.  tii,  4  ibai  mag 
iitaiiiia  alpeis  visands  in  umiifm  aifirins  s:inas.os  aftra 
tjitcipan jag-g abuiraidau (poteslne   nasci ?). 

*  Annoialio. — ln  Luc.  nx,  8  lioibaiaaiginis  weinis 
gadailjau  vnledaim,  adesse  conjanctivum  nciiue 
cx  gneco  (SiSwpt),  nequeei  seusu,  tniemsolnm  scn- 
tcntia  paiiiur,  coiijicieudum  est;  probatoHius  est 
gudailju  laiittini  legitimam  csse,  cujus  k  lior.irins 
propter  eamdem  litieram  seqiicntis  vocabuli  decc- 
ptus  duplex  exscripsit.  > 

2)  De  cotijunclivo  post  particulas  temporaIes,csn- 
sales,  coodiiionales  necnon  et  explcativas  poslto 
traciabiltir,  ubi  de  sententii>  compositis. 

§  186.  III.  lureRATivos  ncccssiicirm  exprlmrl. 

1)  lluic  modo  equidem  propria  est  forma;  scd  Go- 
ilius  etini  saepe  etiam  per  conjuncilvum  cor.vertit. 
Jji.i  vcro  pro  imperaiivo  aor.  grxco  KgOfarileT  for- 
iiiain  imperativam osurpai,  ubi  aliiiuidad  icium  oculi 
iiiiperalur;  prc  imperalivo  aulem  proes.  grxto, 
furmam  eofjuodivam  ,  ubi  scilicet  aliquid  impcra- 
tur,  quod  in  futtiro  taiituin  lieri  debet.Quoad  liegstio- 
ncin  cnmiiiliiiitivo  per  «:  rcddiiur  :  Cor  I,  ti,  24 
uimip    mutjip  (XaCtze  f«y««)  pata  iif   leik  tnen. 


itvam  tjodaim;w,  5  fruuja  garuilitjai  (mtnOuvw)  pata  vau>  kjaip  (nois?;t)du  meinuig2mundai;  Joan'. 

'iairiona  izvera  in  (riapvtti  g»ps;  Tliess.  I,  m,  M,  12  iVii,  11  alta  veilta,  fastai  (ripvott»)  iits  in  namiu  pc(- 

fnittjamanagjai  (ntx^xztu)  jah   ganolmau    ga~  t,amma  ;  Tim.  I,  v,  25  puksilban  sriknnna  (astais 

taujai   (jri/iiuGSutrGu)  fnapvai;  v,25  gupguveihai  (Tr,pu);  Mc.  %,  14  letip  (Sfcn)  po  berna  gaggan  du 

{ayuurui)  iwis  jah  saivala  jah  leik  unfuirihciui  gttfut-  mis^ii.ti puu  stomiaipv>djahdaHs,a(lelaip(iifint) 

taidau   (■znpoOdn) ;   Pbilem.  20  ik   peina  niutau  jabai  wa  habai  p  tipra  wana ;  Mrti.  vi,  i  I  Maif  vttsarn- 

(ovatfiirw)  i«  (ruujin.  Cuin   i ainei  (o?t/.o»)   Gal.  v,  12  tta  paua  iiiueinuu  gif  (oi><)  uns;  v,  42    panma   frirf 


vaiueijah  usmaitaindau  (  oysXov  «mxirlovTui) 
paidrubjuiidans  izvis ;  cum  »otem  prajicriuiio  (iodic.) 
a  Cricco  usurpaiur  ,  Giillius  conjunctivuflj  pra:t. 
adb.bel  :  Cor.  I,  iv,  8  i»a  .um  pittdanodedup  jah 
vuiuei  ptuda  nodcdetp  (vfHal*  £;.«o-iX*wki{)  , 
Ctn'.  II,  U,  1  vainei  us pnlaidedeip  (oyzXo»  »i»£t- 
^trfl*)  BhrinatSU  Uitil  unfrodems.  Huc  perlinel  elian» 
luiiiiula  m  iijai  (us ycvocre)  Luc.  XV,  lli ;  liom. 
vii, "/; 
6  IJialiipiid  coiirfiistiiK  ei  hmuiliier  prauUwn  {per- 

nuauvut»)  :  Lue>  l,  3S  qup  manum   :    stti  pivi  (rutt- 
jtns,  vairpai  (yivAto)  nvs  bi  vnnrda  [icatamiim  ;  II, 

ii9  iMmuioH    qap  :  nu    [ruteitais  (li-roWnf)  skalk 

peiitana  ti>  ijavairpja; 
c)  L'i  alii|tiu!  volitum;  liuc  icfereiida  cstprima  per- 

»ona  pltiral  s,  t(ua  ',ui  loqililW  multilutlinem  ndlior- 


lund.n  puk  yibais  (frt&ej);  Pbilero.  ?S.  pu  iita  a>id- 
iiiiit(TrooiW:oO);  Tim.  I,  v,  t9  ni  ur^i,imiiii(it«- 
ca.Sixw)  niba  ittandvairpja  vaftoodtj  Jtwn.  U,  59 nf- 
ni  rin  /)(«/i««)  paua  slain;  Luc.  il,  5»  ni  vniht  ni- 
maip  (ai>«*=)  m  vig;  Luc.  jt,  2  bidjip  (»tij9nT<1 
/■ruu/uuiMiri.vl.y^ra/iu  Hijtip (ftpMIO/«ffc);  JOW< 
xin,  27  pateilaujts,  tavei  (rromo-ov)  sprauto;  Rom. 
xin,  4  piup  iuujais  (iroui)  jah  habais  haxein  k( 
pumma;  Joan.  vi,  10  vaurktip  (irwe>raTi)  pant 
mtiiis  auukitmbjau ;  27  vaurkjutp  (;p-ti^io9t)  m 
ptina  mal  puua  (rulutanaii ;  Cor.  I,  »11,  2|  pauhtabni 
frtit  nuiijt  iuii/iiiii,  iiiiiu  brttkei  (x,on»*tl  ;Tim.  I,  v, 
••J3  ni  dritjkals  pauam.is  rnio  f *i  jipaKozii),  ak  vei- 
i,ij  leitil  irufcjai«(x/»fi);Cor.ll,  vi,  17  uxja 
(J;sX0:t8)  «»  mi./'im.ii  t:e :  l.uc.  ix,  I  f>  r  saljih  /aA 
/ju/i  d/i  u<anufjili/)    (.;if>xt<,9«>i   U  •    -!   »■'•»*• 


m-j  DE  VI 

biiggif  (;E£ve-/r«Tr)    vmtja;    x,    4   ni   briggutp 
(^craZzn)  pngg,  eic. 

«  AmNtlatio  1.  —  Vice  versa  lamen  s.cpe  goiliirus 
imperaiivus  gr.tro  imperaiivo  prss.  rc-ptmdet 
conjunciivusque  ,  licet  r.iritis.  pro  graeco  imperalivo 
aor.  ponitur  :  Mth.  \*i  ■  23  afleipip  {ar.oy ap-in) 
fairra  niis ;  Rom.  XI,  20  iabai  gredo  fijand  petnano, 
mai  ei i  /  ( •{•iiaue  )  imma,  i/i  jabai  panrsjai ,  drnjkei 
fjTuTt?e>iim;M.h.  viii.  tyqipa  d*  pwnmaqim ('px<n)> 
jahqimp;  Lue.  vn,  13  ni  grei  (xXceu) ;  Kom.  xt,  2.) 
uiinmaiii  gaiair  (wtTaiue)  vaursiv  gups;  Tim.  I, 
iv,  II  anabiad  pttia  jok  laisei  (-«fjayyeXXe  —  Sl- 
fenet);  Mtb.  viii,  22  taislei  afar  tliis  («xoXcvfcc); 
Mc.  V,  5S  »i  [wufhtei  (jotou);  Lur.  i,  13  ni  og* 
/jm»  (•jjoCsv);  Mtu.  x,  20  m  ogeip  (um  voZzisQz),  etc. 
— Mtli.  vn,  15  inngaggaip  (ctcsXjkn)  />m'r/i  nijouu 
e/air;  Eph.  vi.  17  /i7m  iiasrittais  nhnaip  ( eSgieurfa), 
Col.  iv,  H};  Jtittn.  xv,  *  visa-i  p  (jitbntt)  i'i  mit  jah 
i/.in  izvif; Col.tr,  1G  />a»r  itjrrgijraitfa:.'  ut  isris  so  ai- 
pislaule,  taujtt-ip  (iroiitrem  )  «  ;«''  in  laniltkaion 
ussiqgvaidau  jak  poei  isl  ws-  laUdeilniort  jus  nssigg- 
taid  (tWyvirr);  Mib.  x,  27;  Mc.  VI,  II;  xiv,  13; 
Joan.  x.  58;  6or.  I,  xvi,  II". 

<  Amt&utlt)  2,— lu  «liversis  btis  dirersc.  imerprc- 
ta  us  C9t  Goilius  :  gitip,  qno  Lue.  tr,  13;  iv,  22; 
xi\,24;  Rom.  xit,  10  regnfariter  ootj  cxplicai,  ponil 
Uiam  Eu-h.  iv,  27  (ni  gibip  >tap  unhutpin)  pro  "<- 
8ots  ;  fcrt  i.men  cnd.  A  reciins  nih  gibaip,nl  Luc. 
Vi,  38  gibai  d  (SiSore)  jah  gibada  iivis;  atbair  Mtli. 
viii.  4  icgnbriter  ponlittr  |>ro  Ttpo;ivz/xs,  sed  Tim. 
II,  ii,l5  pro  fipe;  gaptarh  Tiin.  II,  iv,2  prn  izupa:/.u\f 
«rcv,  sed  'fim.  I,  v,  1  ctiam  pro  ;tk<;*:<«Xsi;  roivare 
vcnitnr  Joati.  xvin,  31  pcr  tiojip,  Rem.  xiv,  13  pcr 
tUijaip  ;  fiii  r.pbzxz  Luc.  vi,  57  pcr  rti  tiojip,  JoaH. 
vn,  24  per  ni  stojalp;  rVorrs  videt  regularlier1  qipip 
Mc.  xvi,  7;  Luc.  x.  9  ;  xx,  3,  sed  diam  qipaip  Mth. 
x,  57;  Luc.  X,  10;  Col.  ir,  17 ;  Xiym  Luc  x,  S  est 
i/'/)ai/),scd  G  .1.  iv,  21  eiiam  qlpip;  affjr«-«<j8£  dicilur 
gtteipCtrr.  1,  xvi,20;  Col.  iv,  15,  set\go'jaip  Cor.  If, 
xi  i,  l2L,Tbess.  f,  r,  26;/«X£iLuc.  xiv,  13  Itait  et  u.-:, 
«.<!>v£(  xir,  12  ni  haiiais;  fiptrt  Mc.  is ,  19  buirip,  xu, 
15;  sed  j3»trr«?ST£  Gal.  vi,  2  buiraip;  |2XijreTS,  ipaxz, 
Cniaim  ordirrar  o  verluntitr  saiuip  Mc.  iv,  i3;  xil, 
58  ;  L'»c.  vni,  18;  Joan.  xn,  f!) ;  Cnr.  I,  x,  18; 
BaL  v,  15;  Eptr.  in,  2:  Tiiess.  { ,  v,  15,  sed  Cor.  I, 
xvi,  10  etiain  saiwaip.  Cominunis  ad  adhorlanduni 
fonTiiita  est  impcrativus  gugy,  gaggip  pro  fflts,  xo- 
pzdtiv,  irofsOSr/Ti ,  Cnw/z ,  elc.  Miu.  v,  41  lauien  eoi 
gajgait  1 1  Ep1i.  v,  2,  8;  Col.  iv,  5  gaggaip.  > 

2)  Secunda  persona  iniperalivi  : 

o)  Mili.  v,  21  a/7fl  («•(;£<;)  jainar  fio  giba  peina; 
Jo.ui.  vm,  Zusleip  tptxitf.r&i)  papro ;  Lw.  iv,  9 
inirp  (Kcdt)  puk  papro  tUlap  ;  Mc.  IX,  45  jabui 
niatzjai  handtts  peina,  ajmail  («iroxo^ov)  po;  xiv,  i3 
ijaggals  afar  (  a-toXoyOuo-txTS  )  pamma;  Luc.  v,  4 
b) igg  (ir.cawjay.) ana  diupipajah  atliahid  (  ^«X«- 
<rar:)  po  aalja  tzvara  du  fttkoit;  Mc.  mv,  44  pammei 
kukjau,  sn  isl,  greipip  (xpaxiaaxe)  pana  jah  tiui i p 
(iyiyiTsJ:  Luc.    XVII,   6  uslausei  pttl   »s   vnuriim 


itno. 


1034 


{ixpiiuSrrTi)  jnh  Uttatei  pnl;  (^viTt-JCr.u)  til  IDflrfii  . 
Cor.  II,  vi.  17  ufskaid  i p  iivit  {a-.opizQi.rzy.  1"  pala 
santo  andntaimi  urrumnni p  (  jzkurviQnrS )  jah  jns  ; 
Mili.  viti,  Z  vairft  lire'<ns  (zK(«pio5>jTt):  Jlc.  v,  12  iir- 
«aiiriei  (se^ov)  unsisin  po  sveina;  Lyc.  rv,  55  <if- 
difi/n  («(fiiOrrrt),  rtc 

b)  Seeiinda  aineirt  perse.nrfcOnjn.icilvi  :  P.otr..  xtn; 
ti  gitntin  Ufliu  kci  p  (reXirrE);  Tim.  I,  VI,  II  ip  pu 
pula  pliuiiais(etufi),  ip  taittjait  iStWe)  garuilt- 
tein;  Uor.  I,  ix  ,  21  svartttnaip  (■zpiyj^z),  ei  garin- 
ttaip;  1  licss.l.r,  21,  22  alt  uskiusaip  {oor.iunizre), 
pwei  gop  tijai,  gahabtvip  (rv.riyz?;),  af  alUunma 
vaihle  ubAaizo  aflmbaip  tat's  (u-niyjrtz);  Eph.v,18 
ni  anadiigkaip  xzvis  veina  (a^vaxzaOt':  Tliil.  I,  37 
vairpaba- aivaggeljoas  nsnii  lai p  (nn\i-stiicOz);  Gor. 
I,  vn;  ISvaknip  (yrrr/v osit;).  standaiduh  (<ttij- 
/ste)  in  galaiibeinti,  vairaleiko  taujaip  («v^pt^s^Os), 
gapvat  lidai  sijaip  (jwv»0«9!);  Cor.  11,  VI,  17 
iMrtaoia/aaimti  ni  aitekaip  (izr\z-.0i)\  Col.  ui,  tfKi 
liugaip  (yruSio-oV);  Lac.  x,  7  ni  faraip  (  ,«.<t*- 
fisttvire )  MS  gitrda  iiigtrti,  etc. 

c)  Sic  sempcr  psjrittir  cnifjUBctivus  pro  «i  cnn, 
coiijunclivo  aor.  iu  sensn  imperativi :  Luc.  xvn,  23 
qipand  izvis  :  sai  Iter  cippau  taijainar,  ni  galti- 
pdip  nih  tuis  tjai p  («rj  «ir«X6rrre  «nSe  oiiim;); 
Yim.-I-,  v-,  1  seneigana  ni  andbeilais(art  itrtTfXrijTjj); 
M.l).  v,  36  iii  svarais  (ftii  iub<rri<);  Cul.  11,21  )ti  l«i- 
fcatf,  ni  aunnrpjait,  ni  kausjais  palct  ali  iii 
durittrein;  Mc.  xn>,  21  ni  galau  bj  ai  p;  Mtli.  v, 
17  ;  vi,  2,  7,  19 ;  x,  54 ;  Mc.  v,  7  ;  Ijijc.  x,  4  ;  xvn, 
28;  Tiin.  II,  i,  8,  etc. 

>.  AnnoUlioo.  —  Gothi  formam peeuliarem  al  mi- 
tijfate  impcrandura  (ad  precandutn)  non  Iiabent;  cu- 
j>is  loco  coiijunetivtnn  pvaes.  «fiWTiant,  ex.  §f\  :  non 
lureris  ni  Uifak,  vid.  sapr.  |  *82,  mnot.  2. » 

3)  Tertia  imperativi  pcrsona  persona  tertine  con- 
junuivl  semper  coiivenit  :  Mlh.  v,  lf5  Huhtjai 
(Xau^iam)  iiultap  itxar  in  arutvairpja  manne  ;  51  »oeS 
aflelai  qeu,  gibai  (Sotu)  iiui  trfiiassais  bokos  ;  37 si- 
jai  (taxti>)  vaurd  iseur  ja  ja,  ne  ne;  vi,  3  ni  vili 
(yvtkiTw)  lieidumti  peina ,  iva  lcujip  laihsvo  peina  ; 
vi,  10  qimai  (iiAita)  piudinassus  peint ;  VIII,  13 
hvutve  galaubides,  vair  pai  (  yrv»07rr'o)  pus;  Mc. 
VIII, 31  «aei  t'if'  afar  mis  laisljan,  tnvidai  (anapvn- 
<jr«tr6;o)  sik  tilban  jah  nimai  («paTw)  galgan  teinana 
jah  laistjai  (kxoXou8e«-o>)  mik;  Hoin.  xiv,  5  sa  mm- 
jands pamma  >d  tnaljundin  ni  frakunni  (sTouSsvdTw), 
t/i  ta  iii  matjaadt  pana  matjandan  ni  slojai(v.pivi- 
tu);  Eph.  v,8  ni  ihtmnaizvis  utlusto  (o/Fararu)  luu- 
saint  vaurdum,  e'.e.;Eph.  v,  22  ae;(<?is  scmaiiti  abnam 
uj  Itausjaina  ('J:roTaTT:<r8ai(rav);  Tini.  I,  III,  12  riia- 
ftann/iu  s  tjai  na  (eo-rtuanv )  ai;iai;oi  t7t?n<i  s  ubans ;  v, 
»  gala  isj  ai «a  sik  [j^mduyito>aav)svesana  gmd  ba- 
rusnjan  ;  m,  10;  vi ,  2;  Jo^n.  xiv,  27.  —  Mili.  vi,  9 
oeiAnai  (iyear0>jr<u)  nomo  pein  ;  joan.  xiv,  5  bi»«- 
ilrobnai  (TK/)«TTetr6<u)  iwat  huirw  ;  27  ni  iittirotS- 
n  aina  izvarct  'tairioiia  nilt  faurhijaina;  Mc.  vn, 
10  stid  ubil  qipai  atlin  seinammu.  daufir.it  afdaup» 
jaidav  (teXiviTW');  Rora.  jiv,  10   Hivajantrjai, 


IU58  GIUMMATICA  C.U  IIIICE  LINCU.E 

rfuu  (^>a5-yufi;i-j8v>)  un:  :r  p  vp  ;  ("or.  I,  vn,  0  jabai 

ni  gahataina  sik,    tiug.iiutau  (yauijoaTwo-av  ;  xi,  u" 

inbai  iii  huljai  tikqent,  tkabai  tla  u  (xeioaoflw)  ;  XV, 

33 ;  Bpb.  iv,  31 ;  v,  3 ;  Pliil.  u,  5 ;  'I  im.  I,  m,  10 ;  v, 

0,  16;Tim.  II,  n,  2U. 

«  Annutaiio  4. — Col.  m,  ISijaiair/ii  gups  tvign- 
iaip  (0jp«6iuiTu)  in  hairtim  tzvaraim  legendtim  est 
t<i,;iijai;  svignjaip  aulem  vel  librarii  ncgligenliaa 
aUrihueniluin,  vel  pro  svingjai  pnsiluin  csi,uii  supra 
§  18-2  anuoi.  7  jain  dixiiutis.  » 

4)  Prima  persona  pluralis,  quic  ad  liortandum 
(faciamus,  etc. )  iuscrvit,  peculi.irem  habet  formam 
fonn;c  imlic.ilivi  congrueniem  :  Mc.  IV,  35  ustei- 
pam  (StftAouuv)  jainis  tiadis ;  Lnc.  vm,  22;  Me. 
IX,  5  vaur  kjam  (mefouwv)  htijans  prins;  Gal.  VI, 
10;  Mc.  xn,  7  hirjip  usgimam  ( anor.rsivautv ) 
iuwia;  xiv,  42  urreisip  gaggam  (oryupn);  |,  58; 
Joan.  xi,  7,  II,  15;  14,  31;  Gal.  v,  25;  Luc.  15, 
23  maljanduns  sliur  alidana  vi  s  am  vai  ta  ( euyfav- 
9wuev);xx,  11  sa  isl  sn  arbinumja,  afttaham 
(aTroxTeivwuev )  tna ;  Rom.  x,  12  usvairpam 
( arro9wue9a)  vatirsltinm  riaixij  ip  gavas  jam  ( ev5u- 
rwueOa )  tnrvam  liuhadis ;  Cor.  I,  v,  8  dtttpjam 
( eo^ra^wuev )  ni  in  beista  [airnjamma ;  xv,  32  maljam 
jah  d  r  i  gkam  (  tyiywuev  xai  iriuuev) ;  Cor.  II ,  vn, 
1  hrai  n  j  am  (xttBttfiamfun)  ttnsis a[ ailamma  bisau- 
lcina, 

Nec  non  etpro  hac  persona  ciiam  srepe  adhibetur 
conjnnciiviis:  Luc.  ix,  35  (  in  I  co  parallelo  ad  Mc. 
ix,5)  gava  ur  kjaima  (■zcmauuzv  )  hleipros  prins; 
li,  to  pairh  gag  gaima  (3tsX9o>,tuv)  und  beplahaim 
jah  s  a  i  ivaima  (i5wf/.sv)  lanrd  pata  vaurpano;  Ron. 
xiv,l5ni  uw  misso  sloj  a  ima  (-/fuv&vxsv);  19  poei 
gnvairpjis  tind  taisljaima  (  Stwxwfirv)  ;  C<>r.  I, 
(v,  49  svasve  berum  mauleikan  pis  airpeinins,  sva 
baira  ima  (yapiaa;jLVj)jah  [risalitpis  himinakundins ; 
Cor.  II,  iii,  12  habanda  ns  nu  svaleika  ven  managaizos 
batpeinsbi  ukjaima  (£f)wus9a);  tv,l  iii  vair pt  im  a 
(yevwueSa);  usgrudjans;  Gal.  v,2<3;  vi,  9;PUil.  III,  13 
IM  managai  sve  sijuima  [tttlavitans  pala  hu  gjai  m  a 
[fP'jvi>psv)\  Thess.  I,  v,  6  ni  slepaima  (xaOevSwuev) 
ive  paianpnrai  akvakaima  (yprrjopduiv)  jah  varai 
s  ij  aima  (vriywuev) ;  8  u nskavai  sijaima  [  mjpmim  ) . 

i  Annotatio5. — lmperaliviad  verbum  dcperdituin 
pertinentes ,  quemadmodum  grxce  SeGoo  Ssvts  , 
siinl  liiri  (gerin.  hicr  du),  hirjats  (gerni.  hier  ihr 
be  de)  ,  hirjip  (genn.  hier  ihr) ,  vid.  gloss.  Iili.  vv. 

<  Annotatio  0. — Cum  duo  iniperaUvi  sibi  iimncdiatc 
s  iccediuit,  vel  a)  per  jalt  connecluniur  :  Joan.  xi, 
51  liiijnh  saiw;  Luc.  v,  23  urreisjah  gagg ;  xvm, 
22;  vel  b)  ver-uh:  Mlli.  xxvn,  G5  gaggip  vitaiduh; 
Me.  ||,  11;  xvi,  7;  \el  c)  ahsquc  cunjiinetione  juxia- 
|ioiiiiu:ur  :  Mtli.  VIII,  4  y  gg  puk  titban  alaugei ;  i\, 
13  gagguip  ganimip  ;  Mc.  x,  21  gagi  s  a  fitu  tve  ha- 


IWO 

Me.  x,  21  ;  Lue.  xvm,  22  ;  Joan.  i\,  7,  II  ;  Me.  vili, 
15  saiwipei  aisaiivaip  vidctc  quod  prx\idealis(of,a?r 
(SXireTi);  Mlh.  IXVll,  i!)  let  ei  saivam  (a}-ef-  iSwuev'; 
Mili.  ix,  50  saiwats  ei  mannn  ni  vin  (Ip&rt,  u,.hi; 
yivwaxiTw).  Ilinc  Gal  v,  6  qipa  ei  guggnip  ()<-vw- 
jrefxraT.-tT: ) ;  coll.  Thcss.  II,  lli,  1  pala  anjn.r  ci 
biJjaip.  t 

IV.  rCRSON.E  ET  NUMKBU8. 

§  187.  I.  I  i;rmin.e.  l)Suutin  singulari  et  plurali 
nnmern  tres  persuna?,  in  duali,  dua  tantuin,  pruna 
scilicet  ct  seciind.i,  vid.  iitfr.i  II. 

2)  Verba,  quc  tenia  laniun»  pcrsona  gaudent  et 
imprrsonalia  dicuniur,  b  ic  snnl  :  rigneip  pluit  Luc. 
xvti,  20;  sed  Mtli.  v,  45  personaliicr  u«urpatur;  (aita 
izvar)  rigneip  ana  garaihtans  jak  aua  invindans ;  in- 
super  niillis  vocabulis  peculiariter  designantur  pbc- 
noinena  naturalia:  vesperascii  dicitur  sci/;u  vairpip 
Mtli.  xxvii,  57;  Joan.  vi,  16.  Verba  autem  necessita- 
tes  naiur.iles  signifieanlia  :  esnrit,  sitit,  quandoquc 
ntodo  inipersoiiali  ponmuur  :  Joan.vi,  55  pann  gag- 
gandun  du  mis  ni  hu  g  gr  ei  p  jah  pana  galaubjan  • 
dan  du  mis  ni  paur  sei  p;  Horn.  xn,  20  ;u6iii 
gredo  pjand  peinana  —  ip  iabai  paursjai; 
Joan.  vii,  57  jabai  ivana  paursjai;  haec  verba  in 
gra:co  sermone  personalia  sunt,  at  eliam  huggrips  ct 
paursips  Cor.  I,  iv,  II  vcl  ajpaurstps  (visan)  Mlh. 
xxv,  42,  giedon  e  conlrario  sub  sola  forma  gredagt 
vairpan  per.-ouale  est,  vid.  gloss.  h.  v.  Alia  imper^o- 
nalia  hoec  miiii  :  vairpip  coiilingii,  Mc.  n,  25;  Lue. 
iv,  oj;  vi,  1  ;  xvi,  22;  Cor.  II,  vn,  7;  boleip  opus  Cst 
Mc.  viii,  3G  :  uiriimque  eiiam  personaliier  usurpa- 
lur;  gadabip  convenit,  accomuiodatur  Mc.  x,  52; 
Skeir.  III,  c ,  cnjiis  personale  esl  gadobs  visan ;  pug- 
kcip  videtur  Mtli.  vi,  7 ;  Luc.  xix,  1 1 ;  Cor.  II,  mi,  19; 
gr.eee  pers«nale  est,  qiiemadmodiim  alibi  gothire 
(coll.  Mc.  x,  42;  Luc.  vm,  18;  Joan.  xvi,  2;  Cor.  I 
siiliscript.,  etc.) ;  i>inaft  necessuin  est.Cor.  II,  xn,  1, 
scd  eiiam  personalc  Cor.  I,  x,  23;  ganah  snflicit 
Mth.  x,  25,  peisonalc  Joan.  xiv,  8  :  Cor.  II,  n,  6; 
xu,  9.  Quoad  iinpersonalia  aliaium  linguarum,  ut 
oporiet  (oet),  puenitet,  pndet,  iniseret,  ftAugothicQ 
sunt  personalia  :  skulan,  ulrcigoii  tik,  skaman  tik, 
arman,  karon  (inipersonaliter  esl  karisl). 

II.  Triplex  est  mmeiius,  seilieel :  singularis, 
pturatis  ct  dualts.  Gothns  proprio  modo  dualein 
usnrpai,  ubi  neque  in  ie\tu  grxco  (1  pers.  ael.) 
nequc  in  ;N.  T.  occurrit;  sed  in  oratione  tantum, 
non  in  narratioiic  utitur,  unde  ratiocst,  cur  bic  ntt- 
mcriis  in  prima  et  secunda  peisonis  laiiiuainiodi> 
inveiiiaiiir,  pitirali  pro  lertia,  de  qua  narraiur,  adbi- 
biio  :  Joan.  x,  50  ik  jah  atta  meins  rin  si  j  u .  xvn, 
22  vulpu  pnnei  ga[t  mis,  ijafim,  ei  sijaina  ain  sra.e  til 
(  e  io  cl  \:  :er )  uin  si  j  u  ;  xiv,  23  jabai  wns  mik  [rijop 
j.ili  vaurd  mein  [astaip,  jah  alt.t  meins  [rijop  inu 


la.s  [rabngci  jah  g[;  xn,  7  hirjip  usgimnm;  vel  d  ) 
bi  <l  :<;  nopeiaiivi  in  scut.ntiani  cuiijiiieiivam  coni- 
iiiiil.ii.lnr  :  M<'.  i,  41  (loeus  pirallelusaj  Mlh.  vui,  4) 
gago pttk silbatt  ata»o,jan  propr.  vade  te  osten- 
dere    (|rcce    ">:.-,t    b-ikutv*  *'  ;•>");   Mth.  v,   24- 


jnh  i'u  imtna  i,  a  t  c  i  p  ot  jah  talipvos  at  luuM  ga- 
t  au  j  o  s ;  Cor.  I,  ix,  C  tk  juh  tuirnabis  ni  ha  *<< « 
vnldiiini  dn  >ii  i'<miA;.(.'i;  Mlh.  u,  18-50.  ituar.dd- 
jedun  ie»i(i  liai  blindans  (duo  eriiil\  jah  <;<^.i  iw 
I  sut ;  g  a  u  I  a  ub  i  al  s  patei  mitijjuu  Pata  taujati  * 


1057  n::  v 

q  e  pun  du  'i.r.tna  jai  frnttja  — jult  inttgida  t:is  iesus 
qipaitds :  saiwati  ri  n.aiwa  ni  iiliipeis  usmeride- 
dun  iiia;Me.  i,  10,  17  uu  bonds  iesus [attr  marein 
gasaw  seitnonuja'i  andraian  vairpuudans  ua:iin  marein. 
vesun  auk  ftskjans.  jah  qapim:  Itirjats  a[ar 
mis  !  xi.  2-4  ietus  insnndida  tians  s;ponjc  jalt  qap  du 
im  :  gaggats  in  liaim  jnh  bigitals  [ulan  and- 
bindandans  ina  altiuhtts  (tle  liac  I  ilsa  forma  vid. 
Siipra  §116,  annot.  5),  ja  jabn  was  ijgqis  qipai :  duwe 
pala  taitjals?  qipails,  patei  (rauja  pU  gnimeip. 
gali  pun  pan  jali  b  i  g  e  l  u  n  fulan :  Luc.  xix,  50- 
55;  Luc.  vii,  22  iesus  qap  du  im  (duobus  srilieet 
legalis  Joannis )  :  gaggatuians  galeihats  iolian- 
nen,  ptttei  gasewuts  jah  g  ah  autidednit.  In 
loco  dualU  exemplis  ditissimo  Mc.  x,  55-59«  tlta- 
baidedun  siti  du  tmma  iaakobus  jah  iohannet 
aipai.dans  :  laisari  v  i  le  i  ma  ei  palei  puk  b  i  il  j  o  s, 
laujais  ttnsii.  ip  is  qu\>  im  :  iva  vileits  taujan  mik 
igqis  ?  ip  eis  q  e  pun:  fragif  ugUs  ei  —  si  taiva  in 
vttlpau  peiuamma.  ip  iesus  qap  du  iat  :  iti  vilu  1 1 
wit  bidj ats,  magulsu  driqgkan  tiikl,  panei  ik 
driggkajah  daupeinai,  pizaici  ik  daupjada  eidaup- 
j  aindau?  i/>  eis  qepun  :  m agu!  ip  icsus  qap  :  sve- 
\pauh  pana  tlikl,  jianei  ik  dr  ggka  driggkats  juh 
\jtizai  daupeinni,  pi:a;ei  :k  d  upjeda...  primo  paiel, 
q/iod  passivuin  dualein  nmi  hab^at,  quippe  cnm 
duiipjaindau  pro  fiait-ivQ.itst-.Qi  posilum  daupjanda 
esse  dcberel;  quod  deinde  de-it  pluralis  vileima ; 
cujns  loco  vileiva  spcciares.  Nec  non  ei  plur.dis 
quautloque  pro  dnali  usurpaiur,  ut  Mc.  XIV,  13-15 
insandtda  tvats  siponje  qapttli  du  im  :  gaggals 
in  po  baurg  jali  gamoteip  tgiis  nwnna  kas  valins  bai- 
rands,  g  a  y  g  a  t  s  afar  pnmna  j.ih  padei  inng  leipai 
qipails — icar  siud  salipi-os — jah  sa  izvis  taikneip 
kelikn  jali  jainar  manvjai  p  nnsis;  Luc.  xtx,  51  el  35 
in  eadem  interrogalione  sentel  dutve  andbind  i  p, 
dein  duwt  andb  indat  s.  Pluralis  eliaui  Solus  ad- 
lnbeiur,  licet  de  duobus  fiai  oraiio  :  Luc.  n,  48,  49 
sa  at.u  peius  jalt  ik  s  o  k  i  d  e  d  u  m  pvk.  jah  qap  du 
im:  wa  palei  s  o  ki  dedup  mik.  niu  vissedup 
palei  in  paim allins meinis  skulda  visan?  In  |  riori  casu 
iulerpres  arbilraricegisse,  iu  posteriori  autem  minus 
auenlun)  fuisse  minusque  siricte  ad  lexiuin  grajcum 
scse  accoiumod3sse  vuleiur. 

V.  INTLNITIVUS   ET  PMtTIClPIUM. 

§  188.  Verbn  ei  noniini  media  intersunt  iufiniiivus 
et  participinni.  Cum  verho  hoc  coimuune  hjbent, 
quod  ideam  aelionis  exprimant  ct  regeiidi  aptitudine 
gaudcant ;  ab  co  auiem  differum,  qnod  eorum  rorma 
unn  sit  verbalis  Qexio,  sed  propria  derivalio,  vid.  §§ 
i45  cc),  148;  hinc  copulam  in  se  non  coiitinent  nec 
ad  subjecluin  referri  possunt.  Nominibus  vero  sigui- 
ticatioiie  conveniunt. 

§  189. 1.  Infinitivus  abslMctam  verbi  ideam  cxhi- 
bct  ideoqne  ex  natura  sua  substaniivum  esi,  ex  gr.  : 
oauu  tiinere  (timor),  viljan  vclle  (voluatas,  gal.  U 
vottloir),  frijon  amare  (amor). 

1)  Gntliiciis  sermo  iiiuim  lantum  infinitivum  pras- 
scniis  scilicet   activi  babel,  itaque  alio  dcficienie, 


rnr.r».  m% 

per  cumdcni  etiam  giaxi  influiiivi  pnrt.  convcrtnn- 

tnr  :  Lnf,  I,  9  Ovxiv.rrui  por  saljttn;  57  Ttxtiv  pcr 
bairan;  IV,  10  SietfJkv%aiper  iiafaslan;  Ro:u.  XIII,  11 
iytpviviu  per  urreitan;  Cor.  II,  x,  2  ?o).unca:  per  ga- 
daursan ;  l'liil.  m,  II  xuittlnyivai  per  gufahan,  ctc. 
Cum  autem  Goibus  iniiiiilvitm  conjiiMClione  ciicuai- 
scribendum  habet,  lunc  rcaiioiiem  teroporis  obscr- 
vai,  ut  Cor.  II,  n,  12  ni  habuida  gaweilain  ahntn 
meinamma,  in  pammei  ni  bigal  (tu  pii  tiptiv) 
leitnun;  vm,  5  ni  svasve  venidedum,  ak  sik  silbani 
atgebun,  svaei  b e d e i m a  (oVte  napay.od.iijut).  ScJ 
rectum  cst  etiam  quoad  scnsuin  x,  2  bidjam  e  i  ni 
andvairpt  galrauan    (to  Oappftijtxt). 

2)  lulinilivi  passivi  cnnvertunhir 

n)  FreqiiL-nterinfiniiivo  activi,  vil.  §  177  annot.4; 

b)  Circumscriptionc  cum  veibis  auxiliariis  :  Lnc. 
IX,  22  skal  sunut  mant  utkusans  fram  sinistum 
vairpan  («7ro5ox'fi«a8iivort) ;  Cor.  I  subscripl.  dn 
kaurinpium  [rumei  pugkeip  melida  visan  (;t- 
yparQai)  us  asiai ;  Cor.  II,  v,  U  vcnja  svikunpuns 
visan  TrsfavtpuaOut)  unt  ; 

c)  Soluiiune  conjtinciionali  :  Mc.  v,  3,  4  ni  mannn 
tt  ahla  ina  gnlindan,  unte  is  ufla  naudibandjom  e  sar- 
ntinam  gabundant  vat  (3e<i  ro  SsSia^ai);  Luc  II, 
oiddjedun  allai,  ei  melidai  veseina  (ano-/(.uota'.a. ) 
tvarj  zuh  in  teinai  baurg. 

5)  Propter  ejus  naturam  substamiiam  ponilur 
infinilivus 

0)  Etiam  pro  gr.rcis  substantivis  et  vice  versa, 
vid.  §  195,  1  ; 

b)  Ut  subjectum  sententi*  (§§  207,  2  et  209,  4), 
sed  cnmiuunius  post  verba  ut  objccium  Bentcuiiaj 
simplicis; 

f)  Ubi  finis  et  consilium  expriniilitr  pr;rposi- 
tionem  du  oidinario  advncat,  quod  ralio  esi,  iur  el 
in  recenii  Gefinanorum  lingua  legen  a  zu  legen  discri- 
minatur,  vid.  infra  de  senlentiis  composilis. 

i  Annolatio.  —  Du  auiem  a  suo  iufinitivo  vocabulis 
ad  detenninanduiniiiservicnlibus  velabeo  dependcu- 
tibus  sep.trari  potesl:  Hom.  vn,  bdu  akranbairan; 
XI,  11  du  id  atjana  briggan;  Cor.  I,  vm,  ll)  du 
galiugagudam  gasahp  m  a  l  j  a  n  ;  Plil.  iv,  10  du  fuur 
riiik  frupjan;  Tbc^s.  li,  :,  5  du  vairpans  briggnn 
izvis;  n,2  du  ni  sprauio  vagj'an;  SLeir.  II,  c  du 
garelisn  daupeinais    andniman.  t 

§  190.  11.  P.\nTicinuM  cx  naiura  stia  adjeclivuni 
est.  J  un  vero  duo  sunt  participia  in  gotbico  veibo 
participium  scilicel  pra?=entis  (aclivum)  et  parlici- 
piiim  prtcterili  (passivum) ;  iitrumque  triplicem  liabel 
terminati  mem  pio  triplici  genere  et  plcrumqne  du- 
plicem  formam,  vocalii-am  niniirum  ct  consonami- 
cam  (§  103). 

1)  1'atlicipium  aciivi  fornianl  onmia  verba  activa» 
llcxiioiis,  ca  etiam  passiva:  sigiiific.tiouis  in  -  imn  !i- 
nita.  Quoinouo  aulem  tlec  iustio  consonantica  ol 
vucalica  in  sing.  masc.  differant,  vid.  §  196.  Parti. 
cipiam  activi,  i|tiod  propric  praescntis  signilicaiionem 
praise  fevl,  ctiam  pro  partiri;  io  i  i.tI.  poiiitiir:  Epli. 
iit,  9  KTiTK-ta  :  qaska)ritt:idin ;  Titn.  I,  i,  I2;'v5t;y«i<ii- 


IOSO                                                 f.lUMMAIICA  GOTHiC.E  LlNCL.n.  IOCO 

P0MXl  — Muivof  :  \iisviii[>jiwtlin  —  gataijands;  iv,  5  ivOn£«  Uc.  vi,  56  cic. ;  unmahteijs  :  «cOivo.v  Hont. 

hrMWMi     ■<//.!(. iii.mi/iiiii ;  Rim.  vii,  M/tJni.:  :  ur-  xiv,  1   ctc. ;  gredagt  :  jretviv  Liic.  I,  53;  giti»  :  (Ai 

rrisiindi;  C»r.  li,  Xll.  21  iMivra  :  i/iiiiiiii./a,  jipoiftyp-  Mc.   xn,  27  elc  ;   qipultufa  :  ix  •yao-Tpl  «xouo-a  Mr. 

tdxotiuv    fiiurufi attiurkjutidaiie,  //«TavoTjoKVTtuv  :  idTfi-  k j u ,  17  ;  purbt:  yptittv  "/mi  LllC.IX,  41  ;  fratanrhlt  : 

gottdatie ,  Joaii.\li,57TrSTro«»)X0T0c:  tinfaiijiiiidiii,  Ihcss.  kftmftitim  TllD.  I,   v,  20  ;  gnbiqt  :  ir).ou:wv  Kiim.   x, 

I,  iv,  13  MxotfuifttVot:  £m  aitiisUpuinlaiit,  cle.  In  solis  12;  anwaiipt^jiuhov  I  nc.  i  i,  7  clc,  epjfoutvoc Mc. 

circinn»cri|i;ioiiil)iis  cuin  idiitwn    eipsa  dari  potest  x,  50;  andvtrtr/M  :    rrapwv  Cnr.  i,  v,  3  elc,  svio-Twf 

pvticipimu  pr.ct.,  ui  mwM  tMtr[>ant  Epb.  iv,  ly  |>ro  Rom.  vin,  58  cic  ;    ana/iaimi :  tSiSqfitwi  C»r.  H,  v, 

iirri)r.iiii>;.  li ;  afhuims  :  ixi5r):t'".v  Cor.  II,  v,  fj ;  tinuiia  :  ra  a?po- 

2)  7'ui(ifif»iii  pjKJivi  diversaj  snnt  lerminalioiiis,  voiv  Cnr.  II,  xi,  23:  snmnfrapjis :  to  ev  wpovfi.v  l'lnl. 

pronl  :»  vcrbo  lorli  vcl  d.-:)ili  <jerivair.ur  (jj  10").   In  II,  2;  auhuma  :  ujripjx<wv  II,  5;  ixmx  :  LiirtDv  Ti«.  i, 

nnonam    sutem  ditYcrai  declinaiio  consouantica  ct  5;  tifrenu  :  «ttsW^wv  I.iic  vi,  35;  nmhe:.gs  :  Swa- 

vocallca  in  ordiao  ad  syntaxim,  \id.  §  106.  Patiici-  iz;vof  Epli.  m,  20 ;  naitMiMif/j  ivcpyoufievor  Cor.  II,  i, 

pium  ji.iss.,  ijuod  proprle  prsterill  significalionem  0;  inkilpo  :  o-uvti>nyuitx  Luc.  i,  50;  framaldn:  rrpo- 

luln  i,  etiam  pro  prajsenli  quandoqoe  usur^aiur :  £e"»xir  Luc  i,  7  etc;  R«u  :  TiOvmueLue.  vu,  12; 

Ci»r.   II,  vii,  :>  MuCoftevot  :  naupraggauai ;  Cor.  I,  xi,  daups  :  TiOvnxur  Joau.  Xi,  44;  riur*  :  q>Siipop.tvof  rv, 

2*  ri  ijiifilvov  :  pata  gabt  idiuuj ;  Mtb.  vi,  50£«&of*c-  22;  «jnurs  :  o-uX>urrouf«vof ;  Mc.  lli,  5;  u«/ufcn«  :   o-^i- 

voi:  gaLn)ip,  etc.  foft-vof   Mc.   I,  40;  vo<i«  :  <?«tuoYt£ausvof  v,  45;    m- 

3)1  r>  siu  iwiura  participium  uape  gnren  adje-  haitta :  iaztprfiti;  Cor.  II,  xi,  8;  pvairhi  :  ip',tabti; 

Ctivc  rcspondet  ct   vi«;c  vcisa,   sic  :   fairinnnds  pro  Luc.  xiv,  22;   tmprimis   pro  perferte:  ainaklt :  ftt- 

oi«oo).of  Tuil.  II,  III,  3;  guluubjanih  :  trtoTos  Cor.  II,  ttoyoiftivot  Tini.  I,  v,  5;    nn»ta«  undalifu  :  xsx«p«tiu- 

vi,  <o  ctc. ;  mtnalauo/tiiiiio ;  «irtJ/rof  Miu  ix,  19,  ctc ;  <,£>,<;  Luc.  i,  28  ;  vatit  et  liubs ;  q'/«ir»ui»ot;  Col.  mi, 

le.'lii  ualnHbjondt  '  oJif/oortwTtv  Mli.  vi,  30;   u/s/in-  12;  Rotn.  ix,  25  eic. ;  <faiil's  :  jrtjnv/itu/iivo,-    Mc.  vm, 


pn:ius  «nt/ieiremat?  G»!.  n.  4;  •f/jtmli  :  wMaiptw 
C«ir.  II,  Vtll,  <7;  uiitt«fiitaii«/it  ."  «c;'t-3Tf..;  Mc.  is, 
43,  eic. ;  ttinjandt :  nlums  Cor.  U,  vi,  8  ;  vfhau*- 
-:j;i.t8  :  litrww   1'iiil.   u,  B  ;  iispulands  :  «ve^txf.7.0,- 


17  ;  piursus  :  s'?«o-<uusv;c  Mc.  XI,  20;  gaikulis  :  urro- 
SsSfftevot;  Mc.  vi,  S;  uslipu  :  n«f»«le).uftivo(;  Luc.  v, 
{&,taps:  ixirtnlrispihii;  Cl  xexooruivof  Luc.  Vi,25; 
Cor.   i,  iv.  8;  gamaidt  :  ■xtflpu.ua \timf  Luc.  iv.   10; 


Tim.    II     II    24;  bleipjadds  :  cjtxrtf «*««   L«C.   VI,  50      Oniiin  /fii//s  :  »/xwii£vof  x\l,  20;  vfarfutlt  :  frsirteo-ui- 


cuir.  Mat7>s;  unt:u,tiiids  :  u-ycM;  Tit.  i,  2;  /Zau 
lanrfs  :  xev.o -.%'ii  Gal.  v,  20  ;  gamamjandt  :  sotvwve; 
Cnr.  I,  x,  18;  unujViiaiiai  ;  <;....pocxoiT05-  X,  32 ;  «i/i 
frijOitc»  :  ft)*u,TOf  Ti.n.  II,  m,2,  ci  insuper  plnrima 
Miut  vocabula  cum  ftk...  coiii|«isita  per  /tijoiid*  ex- 
blieata  :  i-'-  •lUtiuhalmilds  :  i.v.ponr,;  Tim.  II,  III,  »  — 
parlicipiumi.iassivnmiiisunerproverbalibusiiiTof,  ut; 


vo,-  vi,  58;  tymnids  :  fitKTSTK^ixsvof  ni,  <3;  iiiuoids : 
Stfirrfwttfiiiios  IX.  41 ;  tj<ifulgtnt  :  xexpufjuivo;  Lnc. 
xvill,  54  clc. ;  rei/is  :  viytaojiivof  Joan.  xvu.  l'J; 
fraif.aleis  :  KTrtjiOlOTflttuuivoc  Fph.  n,  42;  r  gittins  : 
toTtortiruivoc  IV,  18;  funiiks  :  Ttt jr .  ooifievoc  VI,  16. 

4)  Pmicipia  nalora  sdjjeclivs  esse  exeo  pmliaiur 
insupcr,  (juod  cum  prxtixu  itB-cotupoui  possin:,  li- 


uutiliiiiips  :  u/«T«x«iujrTo;  Cur.  I,  XI,  a ;  ungavajidi  :  cet  hanc  compositionem  verb.i  non  patianlur.  sic  : 
t  .sTaxiviirof  Cor.  I,  xv,  58;  gavalips:  sxkxrif  ,Mc.  Hiia,jimds,  unbmmds,  unhubands,  uiikminandt,  n«- 
xi:i,  20,  c.lC.;ltn()(>/*<iiriiio/)i;l;.vi/>'.).iTOf  el«viiri).»TiT0f      liuijaud&,  KnratljamU,  tiiibavruns,  unbentjops,   undi- 

vans,   tirtqenips,   unprahant,    unliuyaipi,  eic,   vid. 
Closs*.  v.  t'n- 

5)  l't  potc  ailjectiT-i,  eiiam  9ubsiat«iive  ■surpanlur 
participia,  prascipue  cuhi  anieulo,  vid.  §  ltij  ;  iiaque 
pro  grxcis  substaniivis  quando>iue  pouuolur,  ei  vice 
versa,  vid.  ^  193,2,  ijuo  etum  subsunlivae  lorniie 
in         ■  ivferendjc  smit,  vid.  S  t')3,  x"no  . 

it)  De  participia  al  leuiporsli,  copulativo,  eausaU 
elc.,  adiiiliito,  :t?;:  nou  ci  l  i|"-i'  tircuoiscriplo  pei 
■t  veilium  Guiluni,  >d.  uIm  »ic  senleniia  com- 
posita  agilur, 

«  Ansiotaiio.  —  tNonmiliornm  inlransi  ivornm  par« 
ticipia  pass.  activam  signiflcaiionciii  Uaboni:  M«  i,58 
;;.-ir»iiiiaiis  convciiiens ;  is,55t}umaui  * < ■  i . i  ns;  Joan, 
VI,  >l ;  iii,  ">!  ,  Mc.  vn,  50  utgaqgaHS  uxiens;  Joan. 
i..  i.  I  ii.  .  liin  II,  ii.  M  i..ii>..i.»  sui- 
i,  I,  iv,  7  usaipant  sonei,  A.l  e.i  disciimi- 
.:  pe  iiur,irins  aiu  pro  itndi  inondose  ,  wii- 

U  Tilll.  I,    I,   3   (/ii/ci/iiiiii  |ini  ii, u'.i/'. i'i./i  .  '  nl. 

*s  1 1 ;;   annoi.  2.  Itaro  aiiicm  pnriici| sel   ii  ;">- 

ig:iificuiouciii  liabciii   ui  ln   i,  u,  7 


Tim.  I,  lil,  40;  v,  7,  elc;  alipt .  ainuxi;  Ldc.  xv, 
23;  uniii-tti  iiii/uii/mWi:  . .  fcve^tjfvioHTTOf  Rom.  xi,  j3; 
Epb.  iu,  K;  laitips  :  Si3a  .  luan.  «i,  45;  wi^fwt- 
hunpuus  :  <t.-iui/j«OuC<j;  Co'.  iv,  10;  [raqipms  i 
htixtKtiptttut  J"aii-  VII,  40;  piupips  :  luioyntTOf 
Eph.  i,  5;  gtttupops  :  Atrns  Cur.  i,  l,  24;  nnusspit- 
lops :  &wx3ixryeT»c  Cor.  II,  ix.  i'i;  muja  suttps  .  wo- 

tyuTOf  TilO.  I,  III,  0  ;  gututijlps  afurau-:  »TO?,C(ir.    II, 

rn,  >0;  f/K-  .■:  rat/ttga/eifcni/M  :  tOttpeo-rof  Uom.  xn, 
i ;  Col.  iii,  12 ;  etiam  pm  adjeclivis  i  mtaltiuu : 
«vttloc  Mc.  ix,  50;  'Mtigtps  :  i"hvo6«c  ix,  G ,  qannivips  : 
TCtrttuofLoC.  I,  52;  diga  s  :  '.aTptrxivoc  Tiin.  II,  H, 
20;  us  stf.iii.jDoeiii  ujinsi.ptiiu  :  «itoovv«7<m/oc  Joan. 
III,  4^  ;  liittiithiini  :  riXstof  el  t/pTto;  Rom.  III,  2; 
Tini.  II.  :n,  17,  cic. ;  fofcuselHi :  t56/i,uoc  Cor.  I,  ix, 
£7,  tlc  ;  iinqtikiisiius  ci  nsfciisuii.  :  ajoxiftot  Cnr.  II, 
llll,  5;  Tit.  I,  10.  elc.  ;  wibcifijttps :  «c^uuof  Cor.  I, 
.  7  ,  .iii./cii/is  :  »7«iiac  I.  vii,  8;  gtlulgifu  :  iSfw'oc 
ci  |94Cot«  <^'l  i,  25;  Cui'  II,  i,  0.  Econlrarlo  ftailt  : 
vytutvuii  lue.  V,  31  clc,  te/uo.v  Mtil.  IX,  ■-;  II" 
•  ..'.  I  uc.  ix,  2.  x«x&.,  'x*n  v      I 


KHil 


DE  NOMINE. 


1063 


fairinands  et  ungafairitwps,  ulrumque  pro  a.vi-/tXmos 
irrepreliensus  posilum.  Aliier  se  liabi-i  Mili.  xxvi,  75 
nbi  Gotlius.  ipvrivQv  <j  nJT^of  tcu  fijiatK  Inaov  tipri- 
»to;  auTci  per  gamnnda  pahrus  vaurdis  iesuis  qipa- 
iiij  du  sis  convenens,  qipamit  ad  vuurdis    rcfert 


(verbi  Jcsu,  qu.d  dieluni  est  ci),  cum  ad  iesuis  refcrre 
deliuisscl  (qiiidixerat  illi).  Minus  adliuc  coigr  enlcr 
Mc.  xv,  28  inlypuQn  ij  -//■-cyij  i  iiyativa  activuro  eo- 
dem  modo  in  passivum  commutainm  est  in  inierpre- 
ialione  u-fulhioda  puta  qamelklo  patn  qipano.  > 


I.  SLBSTAXTIYUM. 

5    191.    A.   ArPELLATLVCH. 

I.  De  gencre. 

1)  In  gotliico  sermone  neutrum  ctiam  genus  cst 
naturale,  cum  nei:  masculmuin  ncc  feiiiiuinum  exclu- 
dat  (ut  ejua  nomine  indicatur) ,  sed  utrumque  arople- 
ctatur  et  coadunet.  Jam  vero  ncutrum  non  lanlum 
Occurril  ut  genus  propnum  nonnullornm  substanii- 
vorum,  (|u:i:  iufra  u)  et  aa)  suhjecimus,  sed  ctiam  in 
qu  Imsdani  constructionibus,  cuoi  scilicel  pronomen 
vel  nomcrale  ul  siihjeclum  inservions,  sed  ad  raascu- 
linum  siiiinl  ct  femininum  rclatum,  in  neairo  pnni- 
tur,  vid.  §  209,  3.  Mascntinum  autcin  gcnus  est  prin- 
ceps,  agentibus  pruprium,  dum  ftnininum  vocabulis 
derivatis  et  motionis  capacibus  pcculiariter  reser- 
Valur. 

a)  Naluratt  genus. 

au)  Neutrum  in  sensu  supra  diclo,  id  est,  roasculi- 
num  ct  feuiiiiinun!  in  sc  coiilinens,  gcnus  cst  nomi- 
nis  Dci ,  gup,  quod  si  reccnlius,  influentu  cbristiana 
religioue,  ul  masculinum  usurpatum  fueril ,  priuiitive 
saltem  neutrum  est  (nec  aiteiidendum  cst  ad  pecu- 
liare  vocabulum  gud  pro  falsis  deis  reservatum,  pro- 
pier  plur.  guda  Joait.  x,  5-i.  35,  curo  Gal.  :v,  8  s  et 
ctiam  gupa)  et  significat  diviaitateai,  non  solum  ejus 
ideam  et  cogitaiionem,sedeam  iiideuip  ct  deamexbi- 
bcns,  unde  conurmaiur  Gothorum  pnlyllieitinus.  Eo- 
dem  modo  sibi  effiiigebajils/to/is/dxmoiicni  utriusque 
geucris.  lasupcr  ueuira  sunl  barn  fiiuis  (tskvov)  cl  di- 
iiiinutivum  barnilo  ftliolus,,  (nxviov.  rsmiStev),  ft- 
drein  parentcs  (pater  ct  iiialer),  ganutn  comes,  p,vjs 
niinisier  (ancillus  ci  anqilla) ;  masculina  auiem  f.unt 
fraslt  puer,  licet  Cor.  II,  vi,  15  non  ad  bomines  p.  cu- 
liariter  tefercndum  6(1,  et  manna  Iiomo,  quia  de  ina- 
re  prscipne  cogitatur. 

bb)  Ut  wasculina  cum  eorum  rcspnndeniibus  femi- 
timii  occurrunt  :  «air,  raro  guma  vir  —  gino  fetniua, 
fUijijalaups  iiio\e$(xns —  magaps  virgO,  mngns  puer 
—  iii«ui  puell.i,  magula  puerulus  —  mavtlo  puerula, 
aba  vir  —  qeits  mulier,  atta  et  (tantum  Cal.  iv,  G 
lii  exoidio)  fadar  pater  —  aipei  mater,  sunus  tilius  — 
daulitur  filia,  bropar  fiatcr  —  «ri.!inr  soror,  tnegs  ge- 
ner —  brups  nurus.  svailtra  socer  —  zvaihro  socrus, 
brupfaps  sponsus,  nipjis  geriiianus(aruyysv))?) — nihjo 
gcrmaua  ;  <ioo  aviia  mascnlinum  ttva  supponit,  sicut 
ct  ex  viduvo  vidua  viduva  vidnus  grammaticaliter 
prxjiidic.indu;ii  esi. 

ec)  Atisque  femininis  aulcm  respondenlibns  ut  ma- 
scnlina  occurrunt  muuiiia  persniiarum,  (in.c  muncre, 
ministerio  quolibet,  eic.,  funguniur:  reiks  dominator, 
kindins  urbia  [irxfei'lus,/»ii(i(i».-  scx,  frunja  (jomjnus, 


11.    NOMEN. 

fauramnplei*  prxsul,  andbahls  mini.lcr,  skalks  scr- 
vus,  a*n«s  mcrccn  irius,  hairdm  pastor,  aurtja  liorlu- 
lanus,  kasja  figulus;  gwlraulits  miles,  htiuda-  et  /)«- 
tundifaps  centurio,  eic,  veiha  presbylcr.siaua  judox, 
sakjis  pngnator,  audauapjit  adversarius,  veitvods 
testis,  bukarei*  scriba,  airus  uuntius  ;  vairdus  caupo, 
gasts  bospes,  gadattkn  iiiquilinus,  oo/i/aitacomes,  so- 
cius,  gadaita  particeps,  gasinpa  socius  ilineris,  ga- 
taista  dui,  liuta  hypocrita,  piubs  ei  hiiftus  latro,  hor* 
aduller  cum  femiuiuo  respondenle  kalkjo  adultcra, 
naus  homioida ;  Liupareis  canlor,  vultarcis  cusios, 
laitar.eis  magisler,  etalia  in  -e's,  vid.  §  67. 

dd)  Pix4ersuhstanti*a  Jiileris  bb)  sulijccla,  tif  mo- 
hiita  adliuc  occurrutit  :  pius  servus  cuin  fem.  rc- 
spondeuti  /ituiserva,  anciiia,  daurav.rdt  jauiior  cum 
feui.  dauravarda  el  dauravardv  jaiiilris,  vaurslvu  ct 
gavaurttva  operahus,  coopeiarius,  ejus  femininum 
taursteo  operana  cx  unvaursivo  Tim.  I,  v,  15  cogi- 
landuroesl;  arbja  hxrcs  m.  —  srbjo  bxres  f.,  gq- 
rajLtia  vicinus  —  garazno  vicina,  praufetut  prophela. — 
praufeteif  r>rophctissa ;  in  unhulpa  roalignus — un- 
ttulpo  maligna  femitiinuiri  primitusexstiiisse  vkleinr, 
vid.  gioss.  h.  v. ;  neuiitmi  uajuko  socius  Pbil.  iv,  7 
cum  aiasc,  gajuka,  gatkulki  conservits  Col.  i,  7; 
tv,7  cuin  siii/ijsign:(itaiioriem  diBiiiii!tiyam,sedami- 
citix  etdileciionis  more  gixco  et  Ialino  liabere viden- 
tur ;  iieai  neuirum  pevis  Cul.  m,  22  ;  iv,  I  cum  pius ; 
coutra  auteiu  neutrum  gtnnein  ex  adjeclivo  gumeint, 
Tnii.  II,  in ;  6  fi :.'.'.'■  diiuraulivum  est,  seil  in  malam 
paiicm  ;  idcm  cum  qittein  Mc.  x.  t! ,  non  eijtiiiicns  in 
pravum  sensum,  pro  nta-i  et  [emina  poniiur,  sei.1  fa- 
diein  ad  lio.  viX  reforri  poies'-.  multo  iuinus  gAtein 
l.uc.  xv,  29,  cuBi  hac  auiinaii  noa  applicari  pos- 
sini. 

ce)  Abttracta  vel  collectiva  ,  ut  populus,  exerciius, 
ecclesi:i,  clc.  Omuia  funt  fcniinina,  ut  piuda  popu- 
ius,  hnitsa  ttirba,  filusna  et  managei  niultiiudo,  iumji 
impedimcnia,  gamainp^  eccicsia,  vripus  ct  haird 
ezercitua  ;  hiuhnta  verc  mullitudo  masculinum  cs^t, 
Jefi  turiia  cl  arejii  exereitus  navalis  neuira. 

ff)  E  nominibus  bosiiarum  neuira  sunt  gcnerica 
tltus  ct  obscurum  biari  hes-ia  necnon  et  faihu  pecus  ; 
inter  spccifica  latitijmstsodo  lumb  ajjnus  ct  svein  por- 
cus;  masculina  sunt  generica  ,  ut  fuyls  avis,/Ss/.« 
piscis  ,  tiaiirms  vermis  el  specilica  stiur  aper ,  auhtut 
ci  uuhsa  bos,  viprus  hitcus,  gaitt  capcr,  fula  pullus, 
asilus  asinus,  hunds  canis,  vulfs  lupui,  ulbandu!,  ele- 
pluis  (camelas),  ahaks  coumba,  ara  aqnila,  liunu  gal- 
lus,  sparvn  p.-iss^r,  nadrs  vipera,  ei  forsan  mapa  ver- 
mis;  feminiaa  autcm  sunt  faultu  vulpes ,  kalbo  jii- 
venca,  gaitei  capra,  ItrnvutUibo  Si  r;ur,  pramslei  la- 
eerla,  "tuto  liiico. 


10G3 

b)  Grammainule  gcnni.  ilic  diceujniii  blhcmui  , 
quonam  iiioju  gcnus  objcctoruiu  iuaniwalorum  J  - 

ICIIIlilialllUI     lueilt.  CllJIIS  l.llio  |iL'l'UIII  )0t'  IIUS    fug  ', 

tempOTC  i|no  lnil  arcimmtidaliiin ,  o  iiuuio  rcinoln. 
NoOOUiU  laiiiuin  ubjecli ,  iiuiic  Blibuc  sccun  i;e:ie- 
risorigincm  praese  lerunl,  iicmpc  mylliulogiaiu;  ila- 
uue,  iiocumeiiiis  ei  Ipsi  Itogni  ilefleieniibos  vei  uoo 
satis  coguit.s ,  ad  re  igiolies  fabul.-siiuu  llurealiuni 
|i  ipul  >rinn  in  cxplicanJo  illorum  genere  recurremiu. 

.11  EoJein  pro|ie  niodo  illusir.ilur  geuus  nnmillUlil 
snleiii  el  lunaiii  Jcsi^nnnliiim.  Scd  ea  lusiguis  atlest 
d.screpsulia  taitct  classicos  et  geruianiros  populos, 
qiiiul  priores  stileui  niasc.  et  luiiam  lem.,  posieiiores 
.111,. 'iii  viain  nversam  tenoerillL  Cotlii  igiiur  sunno 
sol  lcm.  el  m.iiu  luna  inasc.  Icccruni,  quia  juxla  illo- 
runi  |ni|i'iii>riiiii  iiiyiliologiani  luu.i  Jfwri  Bliui  C:t 
tluiiditfaiis,  s.  lem  auiciu  Sol  ejusdem  liha  ci  (iltnn 
spousa.  Cotlius  cquidcm  pro  sole  eliain  in.isciilinam 
formain  tunua  el  neulrain  saui/  liabct,  sed  prxter 
quod  fem.  sumio  coiuuiunior  esl  (Mlti.  v,  4  i;  Luc. 
iv,  40;  Epli.  iv,  20;  Neli.  vn,  Z),  dua;  ali:e  formaj 
iioii  msi  apud  .Marcuiii  occurrniil  (sitniiin  unmuaiidm 
iv,  0;  xvi,  2;  gataggg  sautt  i,  32,  sauil  riqixeip  Xlil, 
£4)  et  in  raascuiinaili  gr.i  c.  et  lat.  probabiliter  in- 
Duxerunt.  (Juod  ad  di  ersai  radices  a.tinci,  tunno 
auliquius,  smdJ  recciitius  non  cn  e->sc  dici  poicit,  si 
Eddee  (A/iisiuu/ 10,  I,  2  solktitct  «u4  monnttm, 
en  siiniio  owd  go[)om,  id  cst,  Sol  vocalur  inler 
liomiiies,  sed  Swinu  apud  dco)  lides  adliibcnda  sit; 
cxleruni  eiiam  aCrx.is  iiomiua  objectorum  qualia 
»pud  Deos  vi^cnt  ut  anliquiora  noiniiiibus  apud  lio- 
niines  usurpalis  tradebautur  (viJ.  Ca'.lllug  iu  tle- 
tiod.  Tlteoqon.  b5i). 

tu  vctcti  Borcatium  lingua  Sol  eliam  fciuiuiiuini 
est ;  golliicnm  autem  snuil,  fonua  iicutruui,  inter 
(uiiiio  el  siiiino,  ul  naturale  ueulruin,  jd  esl,  uiascu- 
linuiti  et  feiuiniiium  in  sc  coioplcctens  st.ue  possei, 
>id.  Mior.i  i).  Non  fiiinlai  i  uaiuiali  genere  suul  iu- 
super  ttiggl  astium,  ueuirum,  et  stairno  blella,  fe- 
minionm. 

bb)  Ex  mythologia  etiam  illuslratur  nalits  uox 
fem.  ci  dags  dies  masc.,  quip|ie  cum  in  scptciitriona- 
libus  uiylliis  A'o»  filia  rst  NSrms  et  ox  b,linger 
iilium  Dagt  babuit.  Andanuliii  autcm  vesper,  quoiii- 
admodum  ali.c  temp  ris  desigoaliones  met  et  peihs 
tempos,  jcr  et  atapni  aimus,  neuir.i  sunt.  ui  poie 
i.ie.e  abslratU'.  An  «/iiis  inasc.  vcl  apn  iirulr.  s .1, 
dubiura  est ;  ucc  uhtvo  minc  leui.,  sieutet  vil.o  beb. 
doinas  foni  ,  aivs  uiasr.  ei  ajukdups  lcm.  (ouwv)  nou 
liabcnt,  qon  explicentur.  Noii  alteram  bliaoi  liabuit 

BS  Auar,  scilicel  iitdh ,  ('■dini  sponsa,  unJe  a.rpa 
lcna  fcio.;  Iimins  auiem  cceluui  niasr.  cst ,  nescio 
qua  ratiooe  niytbologica.  Jam  vero  llul  Lohis  er.it 
l.li.i.  Iiiuc  /i.i/;a  iufcrus  f.ni.  Fr.itrcs  ejus,  ignis,  aer 
et  uaare  maseulioa  suol  m  gnibin  I  ugua,  vel  ktitem 
tnftti»  .0  r  t'l  siiiis  inare  (nam  murei  niaio  fem.  cst) ; 
i.u  t  mase.  iu  nii/ms  r  nninus  ,  qnod  cuin  Aijm  iguis 
, ,-..  apud  liidoi  collaium,  vesligia  reliquisie  m- 
dciur.  i.x  his  tJincii  elemcniii  etlam  neuira  im.i  • 


UliMM.iriCA  COTIllL.L  Li.Nt.l.i:.  1064 

fon  ignia  ei  ta'.o  ai|in.  C\  m  'hulngia  mascuKiu  illu- 
Itranlur  i  vinlrui  liiems,  vinds  vcului  (i.i  Buleiu 
ii.ilin  neuliuui  esl),  el  probabilitcr  ciiam  mtnops 
Dwosii  et  n-aurgins  mane;  insupcr  «ioi»i  nix  (riyu 
vcro  pluvia  neuirum),  et  eiiam  vegt  fluctus,  (lod,.t 
fluvuiN  (»ed  aua  esl  fem.),  biunna  foiis ;  diflicile  nn- 
lcm  vocabulum  milhina  nulies  iu  solo  inntum  sermone 
go  liico  ocmrrcns,  exp'icatur.  Deus  loniiru  ot 
fulgnria  nuila  eqoldem  vestigia  foclt;  rjus  s.iltem 
plicnomcna  gotliice  iradunlur  :  lauhmuni  folgur  ct 
/c  uo  lon  tru,  utruiiiqiic  fem. 

cc)  In  nomiiiibus  plnniarttm  jam  <  on  adest  rclatio 
aJ  persoii.is,  eaiuni  virore (mtise.)  forsauvel  ariJitalc 
(neutr.)  t.miuni  spertatis.  Sunt  lallrm  iuasculini 
bugmt  arbnr  cletinmas/>  r.imns, ra/u»  el  rnndut  virg.i, 
taus  stipes,  laufs  folitim,  bloma  flos,  /laurnutvepres; 
solum  vaurts  radil  ftir.ininuni  csl.  SeJ  contra  nen- 
(r.i  suni  iriu,  quod  non  so'um  est  oninium  majorum 
arborum  nomen  gcntricum,  scd  voc.ibuliim  gra:co 
Siipv  uniiiint)  rcspondeiis  ,  germanico  Sloek  (undc 
i.om.  germ.  Wtinsiock  goili.  vrinmritt) ,  ordinario 
aritluni  li.niiui  incicans  ($Aov  Mc.  xvi,  12,48); 
fraiv  scii.cn,  basi  barca,  ekran  fructus  (inasc.  smalika 
licus  peregrinom  cst) ,  ahs  spica,  Aaum  frume  tuni 
(ct  cxtera  cerealia  ,  cxcepto  raiicit  niilcuin  m.isc), 
kaurno  granuni  (riimemi;  raus  arundo,  grus  beiba  in 
gtnere,  lcgumen  et  huvi  fcenum;  scd  altana  p.i- 
I  a  fcmininum  esl.  Quoad  vcro  nomiua  pcculia- 
lium  plantatuin  vigaJemu  carJuus  el  aiwalundi  spin.c 
sunt  fein.  ;  tiMjM  auteui  sinapis  ct  svamms  fungus 
masc. 

dd)  Isi  reguo  landem  inorganicortim  deficii  onmis 
rclaiio  aJ  |iersonas ,  nec  jam  Jetei  ininare  genns  ex 
siguifitaiioiiepossibileesi.  MctallaiautuiumoJosuiiliii 
genere  neulia  :  gu'p  auruin,  silubr  aigenium,  tisarn 
feiTiim,  aiz  a?s.  I.\  aliis  auiem  nieullis  suut :  s..,i 
sal  nciilr.;  tiains  lapis  ,  hallus  rupis  ,  ntalma  nicna  , 
stiibjus  cinis,  svibls  sulfur,  uiasc.  ;  puho  argilla  el 
mutdit  ciuis  leni. 

Quod  ad  nomina  geograpbica  ailinel,  neotra  suut 
in  genere  tuud  terra  et  gavi  rus;  feiniuina  fera  locus 
inaikit  lerminus;  fairguni  mons  ueutr.  esl,  hlains  coi- 
lis  masc.  ;  an  vailis  dal  (nruir.)  vel  dals  (masr.)  Ji- 
rainr,  incertum;  driuso  clivus  et  iddaljo  desceosm 
1,'iu.;  ri^s  \i.i  cst  ii:asc.;scJ  dubium  esi  an  iter §ag§s 
(iuasc.)  vel  gagg  (neutr.)  sil;  ttuiga  auteiii  gra- 
dus  fem.  csi  ;  aliuin  esl  fileyn  neulr.  ve"  ItulunJi 
feiu. ;  urbs  u.iuri.-s  et  vicus  seu  (  jiis  haimt  feui, 
suoi,  teiks  autem  ueulr, 

lAniit  t.itio.  —  Sed  multo  d.llnil.us  delermiuari 
pot  si  genus  aliarum  classiuoi  ubjeetorum.  Sic  : 

i  I)  Kx  nariibus unhsmHs  eorporis  in  gcnere:  c  r- 
pus  leik  ci  sanguis  btvp  neuir.  smil ;  caro  iuu»  »io 
(uxr^)  leiii.  ct  ii.imi  (ytpiut  c.uo  ma  JucaiiJa,  cic.) 
nciilr.,  adcps  sniuii pr  iieutr.;  lani  ru//.i  fcm.,  cipil- 
l.iSluo/elsft ./•/   (COOia)  nciitr..  niciiiliroiii/i/)ii>  iii.im 

c  iput  ksmUp  ucuir. ;  cranium  mriraoi  fem 

,  para  eapitis  eapill  i  Hudata,  vid.  Um 

VI,  17)  ost  fciii.,  vlits  cl  undswltiins  (fai 


: 


106r»  UE  NOIIINE.  1066 

lixclria  vocabula  facicm  signiflcanl,  in  i|ii:mtuiu  e:i  pulcrctuiti  lilaivatnos  plur.    frin.,  scpiilcrum  autetii 

ta  iintis  ab  aliis  ilisci iminatur  ;  abslracla  autlvnirpi  anralii  letn.  vel  hlaiv  neiitr. 

el  undauyi  (ktcies,  pars  antica  per  opi>ositioiicoi  :ul  <  '')     Vettimeula   (gavasein.i    vel   vtt.sljos  ntrumqiii' 

in.s.ieam  pailein)  neiitr.  siinl;  oculos   augo  iii. a  ciun  lein.,  posterius aulem  plur.)  conGciuiiiiir  ex  liuo  Ltin 

lai Tvmis   ex  eo  roraiitihus   lagr  et  ciliis  (superciliis)  neiitr.;  paunus  ilicilur  (ana  inasc.    vel  plats    neiitr. 

Iiiinc  ciislodienitbiis  braw  iienlr.  esl  (nisi  Cor,  I,  xv,  Nuinen  genericuin  veslillieiitcruiu  erat  vatli  lem.  tri- 

hi  lueo  brawa  lcgeiuluiii  sit  brauai,  >  I  voeabuluni  ip-  piccm   speciein    amplcclcns  ;  loga  (gall.  le  velement 

siiiii   brnwa  sil  el  fein.),  nec  licn  el  auris  uuso  uculr.;  de  dessous)  paida  fein.  (percgrinas  originis),  lunica 

gena  iiiiiiiis  fein.,  os  (oiis)  munpt  inasc.,  os  beslia-  (gall.  le  veiemeiil   de  dessus)  tnugtt  iuasc.  el  palliuni 

ruin  dicilur  probabiliier  iiiul  elnculr.  cst(coll.Cor.l,  liakuU  inasc;  loga  cinguln  §airda  fem.  rclinclialiir  ; 

i>,  9  (uurmuljtm  aulisau  os  bovis  alligarc)  ;  labiuin  tog.e    litnbria  sl.uuts  inasc.    1'edibus  apialiantur  san- 

tuiriio  ei  lingua  inggo  fem.,  dens  lunput  inasc,  col-  daiia  taljot  ft-in.  plur.  aui  calceamciita  skolt  vel  «« 

luili  hatt,  cei  wx  lialsugga,  liunierus  amsa  (vel  cliam  tkuli  neutr.  ( *  skolts  inasc),  qna?  cnrrigiis  skaudaraip 

uhsu)  cl  bracliillili  orma  lliasc.   suut  ;   manus  auteui  iienlr.  ulligabaul.    Inler  oiiiauicniu  niulieri.in   crat 


handus  feill.,  seil  inaiwjs  inorl.ua  tofn  el  digiius  jiygrt 
ileruin  suul  inasc.  ;  sinus  barmt  inasc.  ,  sed  peclus 
brutis  e.-t  fcm.,  quod  veitilur  eliam  viscera,  licelail- 
bit  insupcr  noineii  neutr.  plur.,  scilicel  ltuir[>ra;  cor 
Itairis  n  uir. ;  c  'xa/iup*  csi  masc,  sl<  uiachus  (xouiu. 


pepluiu  hulit  r  nuutr. 

«  c)  Supertectitibut  cl  iHslrumenlis  habes  :  lectum 
iigrs  inasc.,  budi  neulr.;  pillvinar  vaggari  ncutr.,  se- 
dile  sills  el  Calliedra  slols  masc;  meusa  biwlt  inasc; 
scabi  lluni    [otubuuid  ueiiir   ,  vriuiu    fuurhalt  lieutr.; 


risux^o;)  qipus  inasc,  scd   vamba    venler   (/.od.iu,      speculuiu  skuggva  inasc;   lucema  luknrti  iieuu.,  et 


canil.  laliruni  lukurnattapa  uiasc;  l.tda  htis  neulr. 
Vas  in  gcnere,  impriniis  lerreuum,  kat  neuir.,  uma 
ttiirkeit ,  calis  sliklt,  leues  katilt  uiasc  suut;  arca  arku 
li  iii.,  ulertWaset  saccns takkus  uiasc,  nec  non  eipe- 
icgriuiiin  spyreida  sporla,  dum  gothica  snorjo  corbis 


yxtrT)i|9)   lein.;  genu  kniu  ncutr.  esl,  pes  jolut  uiasc 
ct  cali  fuirzna  lcin. ; 

i  -i  Ex  liunianis  produciibus  : 

i   u)    liubilftio    et     ca    qn.c     ad     babitalioiieui 

perlinenl   :   doinus ,   el   qu.r    iu   ea    suitt ,    golbice  corlicibus  vcl    lilis  confecia,  et  (ainjo  >  porta    Virgis 

cst   gurdt    lliasc.     (hinc  lioc    VOC.   Ctiaili    dc    familia  lexla  fcm.  suul,  ilem  laqneus  hli.mmn  el  vi  uqgo,  vm- 

diciluij,   liabilaculuiu    hus    neulr. ,    el    ratu    ueutr.  cu\um  bandi,  Cumpcs  l.unavetta;   sed  flagelliini  ijazttt 

«juod  designarc  videlur  doinuni  primiiive  lecto   mere  et  rrux  gutga  masc  sunt;  fem.  sunt  insuper  acu» 

supcrposito  coiistantcni    vel   ex  opcrc  ligneo  confe-  nepla,  securis  aqizi,  faleula  giipa,   veiiiilabruin  vin- 

viam  (unde  in  angl.  sax.  Mi-ir»  c  t  l 'luil.i  velciuil.iliii-  piskauro,    aratrum    autem    hoha  esl   niasc.    et   rele 

iatuni  lecium)  ,   ponitur  ergo  pro   domu  xdiflcata ,  naii  neutr.;   navis  tkip  csi   ctiain   ueutr.,  sed  ejus 

minor  cniiu  Uonius,  casa  ,    dicitur  hleipra  fem.;  do-  puppa  nota  im.se.  e-t. 

iinis  lanJcni,  in  quantum  est  uiversorium  golliicecsl  <  d)  Arma  (sana  ei  vepna  utrumque  iieulr.    plur.) 

talipvos  plnr.  fem.;  tcmplum  alktltnse.  est,  yudhut  sunl  :  ga'ea   hilms,  clypeus  tkildut  et  gladius  hairus 

aineiii  neutr.  Murus  vaddjus  fein.,    uec  non   fuiula-  masc,    probabililer  etiaiu   atekeis  (inasc)  loco  meki 

iiicniuiii  et  medialis   iniirus  grundu  — ct  mipgarda-  (neulr.)  legeiiiluni  est,  quippe  cinu  in  vicinis  seriuo- 

vaddjut,  lapis  angularis  vaihsiusiuins  nia-e  ,  piunacu-  nilius   niasc.  est;    lliorax    brunjo  el   leluni  aripaiim 

tuui  gibta  masc,  icclum  hrot  neulr.,  id  quo  opcriiur  sunt  fein.,  lancea  (ex  palo  ferreo  urta)  dicitur  triu 

(tegula,  laler)  skalja  feni.,  trabsaus  niasc,  columna  (vid.  Mc  xiv,  43). 


sauls  etiain  fein.,  palus  gairu  neutr.  (?  ei  hmno  fem.); 
porla  haurdt  feni.  ct  daitr  neulr.,  plurale  laulum 
dauront  fem.  vulvas  bipalenles  significat  ;  feneslra 
augadauro   nculr.;  aula    rohsnt,    conclavc    ubizvuel 


i  e)  Moneltr,  mensurai,  etc.  :  argeiuens  iiummus  iu 
genere  >l  iuna  in  parlieulari  skatls inasc.; ex  nioiielis 
iniiioribiis  skilliyys  lanluiti  golliieum  esl;  aiae,  dral>- 
ma  scilicel  ilracbma.  kintus  denaiius  cl  ass.tr ws  as 


cubicule  hepjo  fem.  sunt,  coeuaculuin  («wuyeov)  vel  peregiin:e  sunl  originis,  ct  omnesmasculina-.  Mmlius 

turris  (jru^o;)  fVe/iiVuueiilr.  est.  Secumlaria  addicia:  mela  esl  etiaui  masc,  scd  aleina  ulna  fem.  el  puml 

borreum  bansts  masc,  area  gaprask  iicul-.  ;  stabu-  libra  neutr. 

tum  garda  masc  ct  peculiariier  ovile  avistr  nonlr.  ;  <  f)  Cibut  (mats  tna>c.)  el  potnt  [dragk  ncuir.)  : 

luoleslrina  qairiius  masc  Graec  tiypoc  divcrso  moilo  p  tnis  hluift  niasc  esl,  fariua  (ex  aqua  subacta)  duigt 

golbice  veniiur  :  campus,   ager  haipi  fem.  per  op-  eiiam  inasc,  sed  fermenium  beist  neutr. ;  caro  vi<l. 

posilioneni  ad   urliem;   haimopli  nenlr.  u:  olijectuni  supra  I ).  Oleiun  alev,  mel  milip  cl  vinum  vein  iiniir. 

possessionis  ,  afVrs  nnsc   relaiive  ad  ejus  scupuin  ,  sunt ;  sicera  leipus  et  acelumaAei<s  masc  ,  el  lac  hi  • 


atisks  masc.  vcl  oiisfV  neutr.  praeserlim  satiiiu  ;  pas- 
<uiint  «'injo  cst  fem.,  hurlus  aulein  vagg  neutr.  vel 
i«;/iys  ma-e.  ;  oletuin  auriigards  clvitieluin  reinagards 
Uiasc  ,  sepes  fapa,  fossa  grubn  el  groba  fem.  sunl. 
Ixira  ilnmiun  :  pllea  fauradauri  neulr.,  quod  etiam 
tiaut  designal ,  alias   gaggs  niasr.   (?    gagg  neuir.)  , 


lul.t  fem.  > 

5)  Pluriitia  vncabula,  qux  artem,  munns,  negn. 
tiiiin,  lialiiluinve  siguilicaiil,  cliam  persouas,  qua  bis 
arte,  inunere.elc.  funguntur,  designanl,  ex.  gr.  :  «i- 
rut  legatio  el  legalus,  gaman  societas  et  soi  ius,  fi- 
durraginen  lelrarclti.i  cl  lelrarcbus  (coll.  ad  Luc  in. 


f'jj;y  i  el  g.itvo  leni.;  emporium  mapit  niasc.  esl.  Se-      i);  LTrc.   ix,  52  iesiis  insaudida  airuni  (y.-fiiXovc) 
Patbol.  XVIH.  34 


1067  Gli  lU&l  VTICA  (.OTIIIC +:  I.INCl  .1 

faiiraili;  nv,  32  insandjnnils  airu  (irpKrliiicv)  bidjiji 

'jimirji)\t ,  t  nr.  II,  |UI,  13  uuniun  |icinniiji«)  ifcwilll 

rei!tis  m<l>  ittit;  Pliilem.  17  jabai  nuk  habait  duga 

mana  (mbnmm)  andnim  jmiii  tve  mik  ;  Luc.  III,  t 

tci/inoni/in  puntiau  peilalau  tudain  jah  [tdurraqinja 

/sub  lelr.ircbia)  /.  u  galeilaias  lierodiis  frippuutitli  [inn 

[itluiraijinja  Jns  iiuraias  ;  lluni.  II,  51  u/uj  iuiuia  ru- 

ainrii  (au«CouA.o<;)  vuj ?  i'ro  tllii  vero,  uli.i  dalur 

fnrniA,  ul  (auramajtlrit  {ip/uv)  el  [auiama[<li  (ir/i.uo- 

viw);  (iiuroqaggja  (otV  ovomo»  )  i'l  /uuiu  ,u</./i  (o  zovojia); 

pr<ii;/;/(uir<it   (  «p*a€vTipo<; )    Cl    pr.muy/uiiii    (pre- 

tbyteraias). 

§  ID2.  II.  !»••  nwmtro  tioc  cst  inimadToriendam  : 

1)  0"">l  plura'ia  lanlum  siul  :  berusjos  majores, 
brojirahuns  Iralres  (i.wlfoi),  brusls  peclns,  viscer.i, 
/.air/ira   vi-scera  ;   bokos  liller.v,    cpislnla  ;  jaruu  el      l)lli'as    Luc.   u,   ii  |>i>r  gnsinpant  ilincris  romiles. 


fOMJ 

lieinliini  esl,  vid.  J)  7(l,  t-.nii  fiirm-jiio  in  luja  i.on  sii 
pmbabilis,  §  I4'i«r)  7).  I.i  ronslrnclione  aulcin  go- 
iliira  cvpliraiur,  si  Cor.  II,  1,  5  sl.-l  gu fi  altaitn  ga- 
[ilailtle  (iiiiiiiiiin:  rons  l.ilioniiin.  hoe  csl,  omnis  ron- 
snl  ilinnls  '.« ',,  traarjf  n  j'  a  'i  i,n ;t.\ ,  ;  IV,  2  11  tillium 
m>  [nisteim  (ire'ic  niacv  cvniii nin) ;  »1,  14  1»  </u- 
maindujte  (qua>  romniuniniic?,  qiia>.  rommuuio  t<; 
xoivMvia),  viil.  illfra  {j!$  V  5  el  215  annoi.  I.  Apiiil 
M1I1.  viii.  14  equide.m  sl.ll  lng  iu  hrilnm  (in  fclirilius), 
scil  luijiis  loCO  S'iigul.ire  in  heiinn  probnliilitcr  lcgen- 
iliini  cst,  cui  non  lanlttm  sequenlia  ajlailot  iia  «0 
heilo  conVcnlunl,  scdeliam  paralle!us  locus  Mc.  1, 
29,  uni  adcsl  laq  m  brtnnon ,  rcspouriet. 

3)  f.um   loco  abslracli  roncrctuiu  nsur|iatur,  bnc 
pnslcrius  pluralem  induit  formam  :  uuvoSia  iler  vcnil 


trpnu  arma  ,  vegos  fttirtus  J  duuront  (vulvs)  porla  , 
forcs ;  salijivos  diversorium ,  /i/niias>ius  sepulcreuim, 
1  •■nu;nii,i  vinctum,  luubos  frondes.  Econlrario  Co- 
llius  roncreta  plur.  grxca  abslraciis  sing.  eibibcl, 
ii<  tkuftt  coina  pro  rfit^ic  capil  i.  SculeilliaS  atlicm, 
<|iias  t.r;rcus  in  plurali  tanliim  nuniero  eibiberc 
sludet,    in  suuulari   Gollius,    nulU  nceasinne    ilina, 


viatorcs;  otxo;  dniiius  Cnr.  I,  1,  10  per  gndaukdns 
inquilini;  Tpan-t^a  I.ib  la  nr^enlaiioriun  Luc.  III,  25 
skanjans  argcutarii  ;  uAkMm  r.iftccllnm  C<t.  I,  i,  85 
skiljant  rarn  iice^ ;  «*po6»7T<a  i  cireumcisio  T.pli.  n, 
11  wi6imai(m?ai  ii  circuiiicisi.  II  nc  cliim  pirlic- 
pia  ct  ailjcciiva  :  to  imHttssit  licrilitinn  Luc.  111  10 
[ini  (ralusannns  perditi:  to  "Siov  propriutn  Joan.  w,  Vi 


COnveriil,  Ul  :  Mlli.  viii,  tl  jroV.).oi  ciiro  «vaToV<iv  r.ai  svesai  propiii.  Nci:  11011  el  Join.  VI,  57  tr«n  o  (oiMne, 

SvuT^oi»  (boc   csl,  n  oriei.Uilibus  el  ncrideutalibus  ipioii)  pcr  all  [iclei,    inio    pro  irpml-vttroi   ureshrj- 

rcgionibus)    i^ovic  quoil  sic  trad  l  :  iiiananai   {ram  leri  Tim.  I,  v,  10;  Til.  1,  !>  praiiti/li.irri  (priibyle- 

111  rur.sa  jnh  suggqa  (;ib  orienle  tl  01  ciJenle)  ui-  riuin). 


in.ui.i ;  inniitjipa  inuovjliouis  (rcslaurationis)  (es  uiu 
pnuitiir  apuJ  Joan.  x,  2i  |iro  ra  tyzaivta  ;  met  ga- 
/'niir/u;»  dics  MtiviUtis  Mc.  vi.  1\  pro  Taytvto-ia.  la 
luwwfta  el  Ta  :i  ot;ia  (oninc  quod  a  sinislris  rl  a 
devtris  cst,  id  est,  unislrnm  dcitramqne  latiis)  sin- 
gaUriler  tantum  vertitur  apnd  Mc.  1,  57,  cr.  ,  si- 
nistra  el  deitra  (manusvcl  latus),  addito  eiiun  (■  ru. 
Joan.  XIII,  12  i'iA*Zt  xa  lu.azux  (vesleiu)  a-JroJ  g<ilbice 
riponilur  naui  vasijot  seinos ,  nbi  vastja  seina 
inlTecissel,  sed  tunc  vatijvs  signincal  vesliineiitum 
(:uaTio-tto;,  t"v<5'jaa  Ltic.  vu,  25;  liin.  1,  n,  !t ;  M1I1. 
vi,  2o,  23).  Vocabula  auleui  gr.rca  111111  in  sifgu  aii, 
lum  111  plurali  o.  i.-iiircnli.i  x<j).^o;Cl  xo/\rrot(<;rriniuiii), 
oOpavo;  cl  oCsxvot  (tfleliiin)  diveiso  ctiam  nuinero 
golluce  1  i-diluiiinr  fcaruu  (l.uc.  ivi,22)  el  barmeit  (vs. 
25),  lnmtits  (Mib.  v,  10)  ci  ■tWtNoi  (vs.  IS,  eic).  I'lu- 
lima  aba  «ocabnla  in  plurali  frcqucntius  pouuaiur, 
i|.ia'  lanicn  11011  pliiniia  lantiim  sunl,  ei.  gr.  ;  avi- 
liuda  (gratias,  grati:irum  aciioucs)  pro  tu/actiTiai; 
vid.  ad  Tmi.  I,  iv,  3. 

1)  Ncc  non  et  vocnbula  ibilraeta  sigi<ilicalionis 
iu  plurali  poni  possuul  :  Luc.  1,  l(i  garailiteins  propr. 
jusiitia;  ,liir  piascripii  nes  legalcs  otxatwiiara; ;  pr.c- 


§  193.  Ssrpe  grxca  ci  gotbica  sibi  invirem  respon- 
denl,  scilic^l  : 

1)  lii[iniiivi  ct  su/'j  auiir.i  :  ti  nj  visus  ti  fiiirm; 
mats  Luc.  vm ,  55  cilms  ipaytiv  ;  anaqat  Thess.  I,  iv, 
II  Hanqiiillitas  ria^xutrtv  ;  liigot  Tim.  I,  iv,  5  ma- 
Irimoiiium-yaiuu.  1 1  viee  versa  :  ofsiiu])nun  siuiie- 
liei  i  I  uc.  iv,  5(i  ivyft,;  ;  gnp  blotan  coleie  Deuiii  Tint. 
I,  11,  10  6foaE-Ctia;  lautjan  srpararc  f.or.  I  ,  vil,  27 
)uo-if  ;  du  pskuti  ad  pi-i  aiiiluin  Luc.  v,  •»  ti,-  uyom; 
vijjrngainoljan  ct  dit  (jumoljan  ad  comradiceuduin 
J<ian.  111,  13;  ibess.  I,  IV,  17  tie  urruvT«o-r» ;  (iitlan 
jtili  bidjan  j  jtinurc  el  orare  Cor.  I,  vn  ,  i  vbotj  «  xai 
rpoiiMxn. 

2)  Varlicipia  et  tinVilanliva  :  Lnc.  11,  27  oiuhti  con- 
sueludo  pro  to  ii)ia/*f»ov  (  nisi  Gol'  us  tj  tBo,-  rum  D 
bic  bgerit  quemadinudum  i,0  ;  11. 42);  iv,  16-rittM- 
uo,-;  iv.  5  luidjnugards  lcna  (liabilabilis)  n  oixiuuiv>i; 
vin,  3  111/iii  f.icullales  t«  urepxovra  ,  liv,  5;  xvi, 
1  ;  111.  8  :  a'hls  res  ri  u-rapxovrci  lior.  I,  illl,  3  ; 
1'liil.  111,  S  u(arussus  supciltiiiias  to  jittpixyj,  Matlli. 
viil,  1G  i/uimouuirit  d.rnioiii  CUS  Jaiuovi?o/i.-vo,- ,  oat- 
uovtavti;  Lnc.  viii,  50,  oic.  ;  Ksdr.  II,  41  liu[>mreit 
<:ui.ilor  ii'.i3wv;  Lue.ll,   17   limrjans  agricol.i-  0! 


ripuc  in  allera  ad  Corimbios  cpistola  :  1,  3  l>Ui[ieiut       oixoiJouovvTi,-,  elr.  Ilem  Lur.  I,  27  ;  11,  5  irapSijo,-  ,utn- 


miseiicordia;  (oixripiioi) ;  i,  10  daufijus  inorics  cl  11, 
23  daitbrineis  morlis  pericula  (Oavaroi);  v,  II  mib- 
visstint  toi'S  icnli.r  (auvtioijaeic);  VII,  5  ugisn  limores 
.  •■/  i!  1 ;  vili,  14  [laibot  in  ipUrs  (  uou  cmcieiiini,  sed 
plur.  abstr.irtum  gr.  OaT/puua);  11,  27  tamqib-  inj 
irjunia,  id  csl  lempus  ipio  jejiin:indui>i  est  (vuTTtiai). 
tu.111  (or.  I,  vii,  19  (tiilubnjii  nn,ibut>e  (observa- 
iiniies   pr.cccptoriiiu  (r.ipnai,-  ivtoK.v}  ul  plunle  l.a 


v-iaTiuusvn  despunsata  vr^o  lonverlitur  Maiji[<  11 
(ragiflim;  lll,  23  <iv  'tsa.C,-  ivxrtt  invv  rpiaxovra  «0- 
^o.utvo;  vat  irtus  sve  jere  jjrigetigive  u(  gakun  b  ni 
(siib  uianifiSiaiiiiiic  ijiis,  id  <sl,  tanquini  <li  reniis, 
qncmidmodum  eliam  Kuiiivmiin  etutkel  1  «  Jiox^ttf 

vo,-  t<j,-  tii  Tiiv  ikaiiv  avaoit^liuc  «'Jrou  iiroi  xii  *ic<a  -  >  . 
/i^,-.  »  K.l  Mtc  virsa    inijuMm  l.ur.  nv,  12  rcildiltiin 
«vTunoooi/;    galektiifi  1,  21    quod  tlc       '  MUJ   «  J»xi» 


1069  DE  NOMi.NF.. 

<t.  Icctaiu ,  liioc  Gal.  u,  15  ifitU  }.0°E«  (cx  nawra)  Glnss 
"iomuVioi  VCMIIur  i>fis  iuduieis  i  i  sanrians  (  qui  SH- 
ii  ns  )  ;  Itom.  XI,  24  Trapi  tj.vexev  •Ijabim  WsnNrfs  ; 
<i<tr.  I,  vi',  G  tovt-j  )iy'.>  x«t«  5V7yv«utti7v  /'«ilil  !7'/m> 
qtikttiiiiands  ;  xvi,  7  ev  rrafoiu  iSii*  pnir  hlei- 
pands  saiwan  ;  Tim.  I,  III,  4  vizvx  Tx-"  £V  vwowqpji 
itaina  «n/m/i  ufliautjandonn;  Tlicss.  II,  III,  8  ev 
xonu  y.ai  p-'>x^'t  vmnandt  arbaidai. 

t  Annoiatio.— Un.i  ciiii!   subslantivi?  in  -nd*  de 

quibus  §  85.  qua?i|iic   pruprie    sunl   pailicipia,   sed 

pro|iriani    h.ibent   decliualiouem ,  pariicipia   prxs. 

eliain   pro  subslanlivis  iiiurpaiiiur.    Sed   lniic   tan- 

Iiiiii   discerni    potesl,    utrum   sinl  proprie  substan- 

ti>a  vel  uartic  pia,  cum  ncc  iu  iiomiuativo  sing.  ncc 

in  d.tlivo  plur.  occurriinl :  Cor.  II,  ix,  7  hlasana  ui- 

liuitd   (ootmv)  frijop  gup;  Luc.  v,  5  qap  dn  imma  : 

tuttjand   (irio-rotTsi)  ;    Luc.   1,   47   tregneid  alima 

mciits  j/ii/ia  nasja nd  (o-wtt^si)  mtinamnin  ;   Tit.  1,3 

li  tiiiabnintii  natjandit  untarit;  Lnc.  i,  5X  linutidi- 

tlitti  bisi  tand  s  (ireftoi/ot) ;  iv,  14  guvi   bisilande 

(■h  irtpiywpos);  vii,   17  utiddja  pata  vaurd  and  alla 

t.i/n  u  jah  iui.I  allant  bitilands  (-ntpr/^pmi)-  licu 

fijandt  (iyjipoc)  cl  frijondt  (jclof),  vid.  gtos-. ;  fiauji- 

uontts  (o£o-7T'>r);l  n»n  enim  fraujiiwnd,  ul  ai!  Luc  n, 

89,  adjeciv  •  sumeiuium  esl,  el  consequcnicr  fmnji- 

nonds  lcgciidtim,    vid.  Mc.  iv ,  25  ahma  pu  unrod- 

jands).  Siiul   aulem   parlicipia  ex.  gr.    :    ainjandi 

(ric/vot)  dcce|ilor,  qmaO>r.  II,  vi,  8  ainjnndant  po- 

nilur  ;  iicni/ufoarfs.  (fpcDomirji:)  Til.  I,  10;  qaleikondt 

lfi.tftr)riit)  Tliess.  I,  n,  24;   katands  (itfpk)  Luc.  VI, 

27.  Incerta  sunt  Cnr.    II,  vj,  18   altvaldands  (ttkvto- 

zouxvjj) ;  Tim.  I,  li,  5  midutnondt  ( uEo-irr.f)  ;  I,  n.  7 

merjandt  (xripue;);  II,  l,  11  ;    Mc.   xiv,  7  drobjandt 

(iTa.7i«o-r»!;).  Aliera  nota,  qua  diguosci  potesi  pani- 

cipium,  in  eo  est,  quod  casus,  qtiem  vcrbum  regit, 

sequau.r  :  F.pli.  v,    1    galeikondans  gup*  ;  Mlli.  x, 

25  tn  garda  vaidandi  (oixG3tcriTono<;) ;  Epli.  vi.  12  ta 

fairwn  habandt  (xoo-jtoxpaTcoc).  Plura  duplirem  ha- 

iicnl  loriiiani,  ut  tlaupjands  ^airrianii,  qund   accusa- 

tivo  dauujand  Mc.  vni,  28subslanlivum,  genilivo  au- 

lcin  daupjnndint,   dalivo  dtiupjandm  (Mili.  II,    II, 

12,  clc.)  parlicipium  es'.  Quod  aulem  h.vc  p:.rlicipia 

eiiam  subst  ntive  usurpeutur,  ex  enrum  conncxione 

ciiiii  possessivis  conslat,  ul  Cor.  I,  n,  1  gnteikondant 

meinai;  iileo   etiam  fraveiumds  allaite  (txooroc) 

Tliess.  I,  ivK6  pariicipium  csse  noiesi.  » 

3)  Adjectiia  eltubstaaliva,  vid.  §  196,  II,  d.) 

4)Pariirip'a,  a.ijectiva,  uumcraJia,  adverbia  ,  etc, 

substaiilive  ponuntur,  vid.  §§  195,  IV  ;  120,  197. 

§  194.  I).   Nomei  rrtoriituM. 

1)  L>e  formis  norainuin  pro|.rionim  viil.  %  91  sqq. 

2)  Nuiiciiia  urbium,  qux  in  gr.eco  sormnne  plur.ilia 
lanlum  suiil,  iioii  sempcr  talia  golhicc  verlimtnr,  sic 
Atlienx  csl  equidem  apeincis  Tlicss.  I ,  m,  2  proplcr 
'AQivae.elverisiiniliiereliam/usirosTini.  II, m,  II  pro 
Aio-rcoi;  :i  Avo-tocc  ;  sed  contra  gracc.  ^tTrrroc  Cor. 
I  clll  siiuscti|il.  singiilariicr  esponilur,  scilicel /i/ippa 
Mih.  v,  33,  eic,  'Ii^o?o>v;ia  sing.  iairutaulgms,  vid. 


1070 

lili.  iv    ,   urciion   ct  MUtlannM  Pl   giuninntTa 
llniii,  ix,  2't  ijun"  iil  siilg.  fcni.  Im!  cn.l.i  sunt. 

3)  l'i ii  ROHUililius  nrbiuni  Ct  rcgiomnu  frequcnfer 
r.illiilniiliir  iiomiin  pnpuloruin  :  Luc.  x,12  nipa  ijiis 
//•ii.  i  tauii aumjain  (Sndomiiis  gr.  loSouex;  sodn- 
mis)  tuliio  veirpip  bau  pizoi  baurg  ;  Cor.  II .  VI,  10 
£»xWcteco-iTTic'Ax*i'«r  in  lcrra  Acb»i:c  golli.  in  /otm« 
ak.tje  in  lerra  Acli.ii  rum.  Sed  XI,  32  adest  baurgt 
i/amn.Aii  urbs  Oainasciis,  pro  Aaftao-zipi  jv  so).i(  (urbs 
Damiisccnoriiin  ,  ila  ui  ailjeciivum  pro  geniiivo  sit ). 
Et  Umdem  hortim  iiominum  loro  usurpalur  rompo- 
situm  vcl  appositio,  ut  pro  icria  Judo-a  ('lov3ai«  yi>- 
I  v)  Mc.  i,  5  iudaiatand. 

§  195.  Ciiin  siibslautiviim  signilicut  objecium  an- 
lea  iionnn  vcl  prnxime  deicrniiiialiun,  rccipit  a/li- 
culum. 

I.  Jam  vero  uhjectutn  r.usrj  poicsi  sive  per  coniex- 
tum,  livc  per  se,  sive  ul  inica  notiim  proponinir. 
1)  Ohjcctnni  cx  rontextu  nosr  i  |>oicst, 
u)  Gun  sciliietde  co  supra  roentio  facta  est  : 
Mlh.  v,  25  lijoi.t  tioiic  Itugjands  aiiditstni,in  (-inc 
arliculn)  peinumma.tbai  wan  ulaibai  puk  sa  anda- 
slan  o  itauiu  jah  sa  ita.ua  puk  gibai  andbahta;  viii, 
8  sn  hundnfapt  (•■cUicel  >s.  0  indigilalum)  qnp  ;  15 
aflatlal  ija  so  htilo,  vs.  14  ligandein  in  Iteitom  slanlc; 
ileui  Mc.  I.  31  so  brinno  propier  in  brinnon  vs.  29  ; 
Mlli.  viu,  21  pula  tkip  gahulip  tarp,  vs.  23prx- 
(tcme  innntjaggandin  in  tkip;  IX,  15  ii'ai  maann  tun- 
jus  brupfudts  qainon  und  pala  weilos  psi  mip  imtst 
br  u  p  fa  p  t  ip  algatjgand  dayct,  pan  afnimada  af 
aii  sa  brupfapt,  jali  pan  (aslainl ;  Me.  n  ,  20; 
Mtb.  ix,  22  ganat  so  onio,  qino  bloparinnandei  M. 
i(l  pr.Tcunie  ;2iS  duatiddjedun  imma  paibltudant 
(scilicel  tvai  blindans  de  quibus  vs.  27  mcnlio  lit  )  ; 
xxvji,  II  irsus  ttop  (tura  kiudina  jah  frah  ina  tn 
kindins;  Mc.l,  42  pala  pi  uttfill  aflaip  propter 
pmttfill  hahands  vs.  40.  Itein  u ,  22;  iii,  3;  iv,  7, 
27,  59;  v,  53,  etc,  vid.    in  Closs.  »/.  puta  I)  a)  «) ; 

b)  Ciun  lioc  vocabuluni  uon  equ  deni  iirxcedentcr 
mcmoratur,  scd  :id  allerum  ut  synouyinus  ve!  ut 
genus  ad  speciem  vel  vice  xersa  rcfermr  :  Mib.  ix, 
24  ni  gasvalt  so  mavi  rclatum  ad  vs.  18  paleidauh- 
Inr  meina  gatvatl ;  iteui  Mc.  v,  39  pala  barn  ni 
gadaupnoda  relalum  ad  vs.  23  ;  Mth.  ix,  53  rodida 
ta  dumba,  vs.  3i  adest  tnaiina  baudt ; Luc.  vn,  20 
pal  vairos  qepun,  sciliccl  hi  tvai  siponje  vs.  19, 
quos  Joaoncs  misit ;  vs.  24  dicun'<ur  pai  airjm;nt 
55  s  a  unhut  p  a  urienn  propter  ulima  unltulpont 
unliraiiis  vs,  33  ;  ilem  IX,  42  el  prius  vs  59;  ix,  35 
pai  un  Ittt  l  pant  galipun  propur  vs.  27  habaidn 
uiihulpont  el  vs.  5l>  yaiias  sn  daimo  nareis 
qiii  iileineslhomo,sa«i  Itabutdti  unkulpims;  x,  20/iai 
ahiuans  itvis  ufliausjand  rcl.iluin  ?d  vs.  17  un- 
Itul  pons  ufltausjand  unsis  ;  \x,  10  />ui  aurtjans 
tii  satidirfisriiiti,  dum  vs.  9  lanrs  vjam  in  genere  vo- 
ciitiur.  Aiia  ie*empla  vid.    in   Cicss.   v.   pata   1  ) 

c)  Cum  hoc  vocabtiiun-.  .idem  slirpo  aique  pra*- 
cedeus  orilur  (verbum  conjngrum  cst) ,  vcl   siiniiis 


1071 

!■>(  sigiiitiralioni- ;  Uc.  IU,  7  m  Ul  sa  ui  bi  numja 
hirjif)  naqjNNM  iiiimu  juli  unsar  vuirjiip  jiatn  «  />i  . 
Luc.  II,  |4;  Ue<  xiv,  Bfl  iiiauiigui  galiug  veilvodi- 
itfduiiiinu  \nn  ititi  satualeikos  pos  vext  vodifiot  ut 
r.-mn;  Cnr.  I,  vn,  18,  19  nup  (aurafitlja  galajjojii 
rarptvus,  >ii  friiiin  ilui.  /i  alu  b  imait  ni  taihts  isl  ; 
I.uo  vi,  19  btstatjq  flodut  iu/i  snns  gaarnns  ja/i 
i .ii />  s o  ntvaKrim  /'is  rasmi  atfMh.  AUaeieiu- 

pla  vid.  ill  GIOBS.  v.  /);ilu  1)  «)•/). 

2)  OUji  iluin  jam  cugnituui  pr;i'Sii|>poni  polest, 
ex.  gr.  : 

a)  Cuiu  scilicel  personrc  vcl  res  ita  de-ignaniur, 
u',  liccl  nuineii  sit  appellativuin  ,  lauitii  niliil  nisi 
cngiiiium  indi.el,  ul  in  Evangeliis  :  pai  bckurjos 
Mc.  i,  24;  Jiai  fureisuieis  Mc.  v,  7  ;  pai  gudjans  Mlli. 
xxvn,  6,  id  esi  ,  Judxorum  summi  sacerdotes ;  pui 
sinistani  Mc.  v.i,  5 ;  ilem  pai  fauramapljos  Nel).  v, 
17  ;  /iui  *ipon/us  Mili.  xxvn,  01,  id  csldiscipuli  Jesu  ; 
so  niuiuigci  Mili.  ix,25,  etc,  id  est  mullitudo  iogens 
l>Oj>u!i,  i)ux  sequelialur,  vel  congregabalur,  docenle 
»el  ajewe  magistro;  ilem  Ski-ir.  VII,  l»,c  so  fHustm. 
Alia  excmpla  vid.  in  Gloss.  v.  pata  f). 

b)  Nomina  propria  articulo  uon  indigenl  ;  sed 
qiiaudoque  occurril  pn  iudui,is,  u<  Joan.  vn,  1,55; 
viii,  48,52,  57;  x,  51,  53;  II,  56.  qi  ibus  in  locis 
iioii  equidem  dc  tota  JiuIj  >onmi  gi  n  e  qusslio  rsl, 
sed  de  iis  lanlum ,  qni  ccrtis  casibus  aderaut.  Alia 
exempla  aiiiculi  noiuinibus  propriis  pia-positi  vid. 
iii  Gloss.  v.  jiuta  i), 

c)  Alia  objecia,  qux  ad  biblicam  bistoriam  vel  ad 
res  Chrislianas  perlinenl ,  articulum   reeipiunl  iu 

pneguauti  sensu  :  so  baurtjs  Mc.  II,  19urbs,  bnc  est, 
Jerusalem  ;  so  allu  Mc  xv,  29  lemplum  ,  scilicet  iu 
Jerusalem;  so  dulpt  Joau.  xu,  20  IV^tum  ,  uempe 
1'asctia;  sa  sunus  Joan.  vi,  40  fllius,  n.mirum  Dei  ; 
so  iristttt  Mc.  xv,  54  unctus,  i  I  e-i,  Chrislus  spccta- 
tus,  promissus ,  ele.  Hic  auleui  memoiaudum  esi, 
quod  lam  sa  sunus  mans  quam  simulic.ter  suuus 
iiiuiu,  non  autem  suttus  gups  dicatur,  vid  Gloss. 
v.  pata  /")«);  Jtatavaurd  Luc.  I,  2  et  Rom.  x,  10 
veibum  est  Dci  ,  lieuipe  Evangelium  (ut  eliain  Me. 
Vlil,  55  to  aivaggetjo  legilur);  so  vailameretns  Cur.  1, 
1,21  prxdieatio  Cbrisli;  so  lapons  Thess.  II, i,  11  vo- 
calio  ad  saluiem ;  so  usstass  Luc.  xx,  55  restirrcctio 
■uortuorum  ;  Jws  anabusnins  Mc.  x,  19;  Luc.  xvm, 
2J  legislalin  mosaica.  Ad  demonstraudum  siai  etiam 
arliculus  m  .  M  fairwut  bic  mtimlus  ci  so  munaseps 
id. ,  vid.  Glo^s.  wpata  f)  y),  quibns  adde  eliam  so  lihim 
hasc  vila  Mc.  iv,  1 9  ;  Luc.  VIII,  I  4  ;  m>  atds  boc  sx'- 
ruliiitt  Tiin.  II,  ii,  4;  pala  peihs  boc  svuin  Koin. 
xni,  II  ;  Jiata  mel  lioc  leinpusCol.  iv,  5;  Tbess.  I, 
v.  1. 

II.  Objecuun  delemiusrl  poiest 

i)  O nixxiis  aurlbotii  (§  215),  ul  : 

»)  Aitj.eiivis  et  parlicipiis  :  Mtb.  nvn  ,  01  vas 
/jinar  ttiarja  mugdalcne  jah  to  anpara  marja; 
64  tsl  so  tpeidiiei  airti  pa  vainitei  piiai  (rti- 
iiimi ;  Luc.  lil,  'I  tiat  gatviknida  i.i-ii  pliuhan  faura 
paintna  anavair  htn  liatiia,  Hom.   VII,    17   m 


i;it\MMAUC\  GUTHH.it  LINGU/E.  1072 

i/.  i><>«rkja  Jiala  uk  so  battandti  in  mis  frn- 
vit  ti  r  h  it ;  Cor.  II,  xi,  5  man  ni  vaililui  mik  minntio 
uniaiijaii  jiuim  ufur  mikil  visandam  apau- 
stnuluin;  E|ib.  II,  '11  p.ttdot  simle  vemji  numui- 
dunt  ttnbimuitatiut  fram  pf.ai  namtiiduii  b  i- 
muit.  Ah.i  eiempU  vid.    Gloss.  V.  Jiala  c)  <j    el  b); 

b)  Adverbiis  vcl  prsrpositionalibtis  eipressionibw, 
i|u;c  adjeclivorum  vices  geriint  :  Tim.  II,  iv,  10  </>'- 
mus  mi.s  bilaip  frijondt  Jto  u u  ald;  Gal.  iv,  215 
so  i  >/ />  ii  i.iirii.Mi/cm  frija  isl  ;  Mc.  I,  58  tjng- 
gam  dupaim  bitunjane  haimom;  Col.lt,  I  4 
afsvuirbands  f'os  ana  unt  vadjabokot;Skeir. 
III,  b  10  />i  ga  p  It  rainc  i  iui.ifcui/uii.i  i»n.  Ali:i  exem- 
pla  vid.  Gloss.   v.    pala  y)  et  o) ; 

o)  Genitivis  vel  pronominibus  possessivis  :  Cor.  I, 
l,  16  ifc  duupi./a  pant  stuifanaus  gadaukuns; 
18  pittavaurd  ijalgins  puim  frulustiandam  dra- 
lipaxst ;  Pbil.  in,  18  qipa  p  ant  fijands  galgint 
iii»'«HS ; Skeir.  IV, a  ■'■o  faheds  mtina  usfutlnoda; 
Joan.  viii,  13  so  veitvodi  pn  peina  nitt  tunjeina; 
Mlb.  v,  47  goleip  pant  Irijondt  izvarans ; 
Luc.  vu,  1  usfultida  altn  po  vaurda  leitta;  Mtb. 
x,  25  ;'ul'iii  garda  valdand  baiailftibul  haihaknu,  itnti 
wan  fttu  inait  pttvs  innaku  itdans  it;  ix  ,  4 
ittandsiesus  pos  ntitonins  ixe.  Alia  cxcinpla  viil. 
Gl»ss.  v.  /iuia  t),  ?),  u); 

2)  l'er  u//s  nec  non  etjaius  :  Luc.  ix,  2  iiifandidi 
ius  gahailjan  allani  puns  unltailans;  Cor.  I.  xu, 
i'j  ujhausjaij/  ullaint  paim  gvvaurslvam;  Neb. 
v.  15  ijatuvtdedun  J>a'a  vnwtl  ulla  so  mauagei; 
Luc.  tx,  25  tvo  attis  paurfle  guuttjtp  sis  niutma  511- 
geigands  po  manated  alla;  M.li.  vm,  28  ni  maAla 
muttnu  utUiptin  puirh  /lann  vig  jainana.  Alu 
cxcmpla  vid.  Gloss.  v.  pata  6)  el  t) ; 

5)  Scnteiiiiis  relaiivis  sequeniibus  :  Mc.  11,  4  ln- 
saiiuledun  pala  batli,ana  pammti  tngta  utli- 
/)a;x,59  svepauh  pana  tlikl,  panti  ik  drig- 
gKu ,  driggtatt  jah  pixai  dauptinai,  pitaiei 
ikdaupjadu;  XII,  23  in  pisui  utst  assai,  pan 
Uislaiidaitd,warjatnnia  U«  vairpip  qent?  clc,,  v  d. 
Gloss.  v.  pata  b); 

■\)  L'bi  hujusmodi  sentenlia  relaiiva  facile  cogitari 
potesl  t  Mib.  vni,  27  Jiai  inans  tildateikid,dun, 
scilicct  lioinines,  qui  ii>  nave  concomitabaiiliir;  Mc. 
vi,  14  vuurkjand  pot  mahleii  111  inimu,  id  esl,  |">- 
tenliain  de  qua  lil  narralin,  vcl  cui  suscitato  morluo 
ctedebanl;  Joan.  xti,  3  i/>  su  gaidt  futlsvarp 
daunais,  iteui|iedoiiuis  ubi  Ci.n  Jesus;xix,  2/iai  ga- 
drauhleis  ustundutt  vippja,  iiimiruni  miliics,  qui- 
b.is  PiUlus  Je-uni  vincire  jusscrat.  Ali.iexempla  vid. 
Closs.  v.  Jiata  d). 

III.  Ubi  apposilio deierminaiuli  causa  vel  cxplican- 

di  posi  substantivum  p lur,  innulum  capit :  Mtb. 

XXVI,  71  laraa  painina  ttaioraiau;  xxvu , 
W  marja  so  m  ugdalcue  ;  Juan.  vi,  4  patxa  10 
dul  p  s  iuduii- ;  \ti,  i  tudas  seiiitonit  to  iskarioiet ; 
ivin,  1  iiiniuii  /jo  kuidron,  Luc.  11,  43  iemt  14 
■»119111  ,  ix,  7  herodet  ta  luilrarkis;  Mc.  vi,  14 
1  hixnnes  ju    duupinndi  ei  ilu  pariicipia  uec  noa 


ie: 


«djccliva,  vid.  §  fS6,  II,  2)  />).— Mll 
mn>)aso  iakobii ;  Joan. vn,  23  vitop  pata  ntoie- 
*'"«;  Slc.  iii,  18tofco»u  /louo  atfaiaus;  vi,  I  ma- 
rcinfto  galeitaie. 

i  Annotatio.— In  bis.inlem  nnmibnssupra  latldatis 
cxemplis  articulus  eliani  deficere  potesi,  in  casu 
prxiipue  II,  l,b)  :  rtom.  vn,  2  simplicilcr  n /  vai- 
ra  qcns,  qtieniadmodiim  ctiam  Cor.  II.  VII,  10  in 
cod.  A  bi  guptaurya  leg  lur.  Ncc  non  incasu  III  sa>pe 
nbcslarticulus  :  Mlli.  xxvu,  Cl  marja  magdalene; 
Luc.  iv,  54  iet» uazorenu ;  Joan.  vi,  71  ittdan  seimo- 
nit  iskariottt,  ct  onlinario  esains  pruufelut,  ulaiksan- 
drus  nizasmifia,  teibairius  kaisar,  kuttanteinitt  piu- 
datu,  ctc,  Mattli.  xxvn,  %  9;  Uc.  i,  2;  Joar.n.  xu, 
38;  l.uc.  I,  5;  n,  36;  III,  I  ;  iv,  27;  Cor.  II,  vi, 
52;  Tim.  II,  tv,  14;  Caleml.  > 

IV.  Atixiliante  arlicnlo siibslantivi  viceni    geriml  : 

1)  Numeralia  :  Mc.  vi,  7  ietus  aihaihait  panttva- 
/ »  f  (scilicei  discipulns,  uiMih.  x,  1  poniiur)  ;  Luc. 
x,  17  gnvandidedun  tikpai  sibn nteh u»«/(lii  scplua- 
finla  Ijuvenes])  miji  fahedai;  Mc.  x.  41  pai  tai- 
liun  ditgnnnun  unverjan  bi  iukobu  jah  iohanueit.  Alia 
cxctnpla  viil.  Gloss.  v.  patac). 

2)  Ailverbia,  prayositionaUt  formntte  et  senfenfitr  : 
Mih.  xxvi,  71  qaf)  tlu  Jiaim  jainiir  (ail  lins  illic 
[siaules]) ;  Cor.  I,v,  Muiupant  inna  jitt  ttojip,  ip 
fiant  u  Ifl  gup  siojip  ;  Jtian.  »111,  25  jitt  us  paint 
ilalapro  (h.  roiv  xirw)  sijup,  ipik  utpaim  iupa* 
}>ro  (  ix  twv  avoi)  im  ;  Mc.  iv,  11;  Phil.  m,  I  i  ;  Tun. 
I,  iii,  7;  Cor.  II,  i,  17  ni?f  o'mis  pula  ja  ja  jnh 
p  a  ta  ne  n  e  ;  v ,  10  fram  p  a m m  a  n  u  ni 
amnoliun  kitnuum.  —  Mc.  lll,  8  laislidedun  afar  imma 
pai  bi  tyra  ;  iv,  10  f<ehun  ina  pai  bi  ina; 
l.uc.  v  .  9  tildaleik  dUhabaida  ina  jith  atlans 
pant  miji  imma  (qui  cutn  co  ,  comilcs  cjus  ) 
Til.  I,  10  tind  munagai  ungawairbai  Jiishun  pai  us 
bi  mai  la ;  Cor.  II.  x,  7  po  bi  andvair  pja  sai 
Wp ; XI,  28  inuli  po  afar  pala  arbaips  meina 
tinteina;  Luc.  xvn,  21  tauhmoni  lauhutjundei  us 
Jiamma  uf  himina  in  pata  u  f  himma  skcinip. 
—  Mc.  ix,  10  wa  isf  pata  us  daupaim  usslan- 
dan  1  xii,  33  pata  du  frijon  newundjan  tve 
sik  tilban  managiio  isl  attaiin  paim  allbrun- 
slim ;  Roin.  xm,  9  p a t a  ui  ho  ri  n  o s.  ni  m  i n r- 
prjais,  ni  hlifais,  lli/i  faih  ugeironjdis 
in  pammavanrda  usfulljada  p  amma  frijotueuund- 
jan  Jieinana  tve  puk  sitban.  Alia  exempla  viil.  Gioss. 
v.  pala  d)  e)  g). 

5)  Subslaniive  nwre  Grxeo  ponitur  eliam  neiilruin 
plur.  arliculi  (po)  cum  geniiivo  :  Mc.  xn,  17  usgibip 
po  A  it  i  s  a  r  i  s  (hoc  ad  Cxsarcm  [periim-ns])  kai- 
tarajah  po  g  u  Ji  s  gujia  ;  Luc.  n,  49  iit  fiaim 
•iilins  meinis  skuldavisan;  Pliil.  n,  4  ni  fio 
scinti  warjizitli  mitondans  ak  jah  po  anparaize 
warjizuh.  Alia  excmpla  vid.  Gloss.  v.  palu  [). 

V.  Cum  plura  subslanlivaiopul  tive  vcl  adversa- 
tive  conslrnuiiiur  : 

a)  Unicuiquc  arliciilus  repciilur,  ubi  prxcipuc  di- 
vcrsisuntgcnciii  vel  noiiieri  :  Mc.vn,  5  frthun   ina 


Dh:  NOMINF.  1074 

xxvli,    5G        pai  fareisa  eis  jah  pai  bokarjos;  XII,    15   liit  isfs.i 


munttika  jnh  s  o  ufarmeleins  ?  ut,  53  wo  isf  s  o  aipei 
mcina  ttippau  Jia  i  brsjirjus  meinai  ?  Pllil.  III,  2  sm- 
uij)  Jians  hundans,  saiwip  pnns  u'ilant  vaurst rjant, 
suiwip  Jio  gamailanon ;  Cnr.  I,  xiv,  22  razdot  du 
bandvai  sind  ni  p  aiin  galuitlijantlam  ak  Jiaim  unga- 
laubjandam,  et  iia  ordinario; 

b)  Vel  arliculum  nomiisi  senicl  poniopusesl :  Joan. 
vi,  27  vaurkjaip  nipana  mat  Jiana  fralusanan  ak 
mal  pana  visandan  dtt  libainui  aivcinon;  Mlli.  xxvn, 
1 2  vrohipt  vas  ietns  fram  Ji  a  i  tn  «/ u  dja  m  jak  t  i  n  i- 
st  am;  Joan.vu,43  sai  jauainshun  pizc  reike  ijulnu- 
bidedi  tinma  aijipau  fareitaie  (in  Skcir.  VIII,  c  nlii 
Irc  locus  laudalusesl,  legiiur,  articulo  reietito,  pize 
fareisaie)  ;  Mc.  xiv,  43  oom  ivdas  jah  mip  imma 
iiianugci  fram  paim  atthumitlam  gndjam 
juh  bokarjam  jah  s  i  nistam;  Mlli.  xxvn,  12; 
Mc.  x,  53  ;  xi.  27  ;  xn,  33  ;  xiv  54  ;  Luc.  v,  21  ; 
vi,  7  ;  ix,  10  ;  xix,  47  ;  xx,  1, 19  ;  Joan.  v.t,  45  ; 
xi,  25,  etc. — Mtli.  vn,  14  wan  aggvu  pata  daur 
jnlt  Jiraihans  v  i  gs  sa  brigganda ;  Luc.  vi  i,  &l  xetut 
ni  fralailol  ainoliun  inngaggan  alja  Jiana  attan  pi- 
zos  maujosjah  aipein;  Cor.  I,  vit,  8  qipa  paim 
ttngenidam  jah  vidnvom;  Joan.  xiv,  6  ift  int 
so  ll i  ji;'o/i  i  u  nja  jtth  libaint;  C«>r.  II  ,  x,  10  pot 
bokos  kaurjot  tind  jah  svinpvs,  ip  qu  m  s  teikis  la- 
sivs  jah  vaurd  frakunp ; 

c)  Quaudnque  etiam  aiticulus  posteri»ri  tantum 
substantivo  praeponilur,  a  priori  dcficicns  :  Luc.  vm, 
24  gasok  vinda  jah  pammn  vega  vatins;  Mlli. 
xxvii,  I ;  Mc.  xiv,  54 ;  icriio  antem  subslanlivo  se- 
quenlo,  sive  articulus  itcrum  omittitur,  sive  eiiam 
adbiliclur  :  Neb.  v,  17iut/oi<?i»  jah  pai  faura- 
mafiljos-r-  jalt  •»•  gumane  jah  pai  gimandant  ot 
unsisana  biuda  meinamma  andnumnnni  veisuit ;  Joan. 
xvin  ,  12  Jiaruh  hansa  jah  ta  p  utundifapt 
juhandbahlot  tudaie  undgripun  iesu.  Pripria 
auieiii  suni  lixc  lcca  :  Mc.  viu,  51  swiius  maiis  uskiu- 
san  skitlds  isl  fram  paim  t  ini  s'.am  jah  pai  m  a  u- 
h  umi  t  lam  gu  i  j a  m  jah  bokarj  am;  xiv,  53  gn- 
runnun  auhumislant  yudjant  altai  jah  pai 
sinistans  jah  bokarjos;  Luc.  xix  ,  47  pai 
auh  umi  sta  n  s  gudjans  jah  bokarjos  to- 
kidedun  ina  utqistjau  jah  pat  fr  ttmis  tan  s  mana- 
geins. 

VI.  Articiilum  inler  et  stibslanlivum  indnci  pos- 
sunl  initio  seniemix  parlicuix  et  alia?  biijusmoili 
determiiiaiiones  :  Joan.  vi ,  55  so  auk  hlaift  gups 
isf;  xvui ,  55  tah  pan  tiponeis  vas  kunps  [mmma 
gudjin  ;  Kom.  x,  1  sa  raihtn  vilja  meinit  hairtins. 
—  Mlh.  ix,  12  paurbun  lekiii  pai  unhaili  haban- 
duiis;  Uom.  vin ,  5  pai  bi  leika  tiiandant ;  Cor.  I, 
V,  3  Jiana  pala  sva  tjalaujandr.n. 

2.    ADJE0TIVUM. 

(Grafif,  Uebcr  die  deutsche  tchwaclie  Declinalion.  in 
Nettejt  Jahrbiicli  der  Bertinischen  Cesellschaft  fur 
deutsche  Spmche  II,  1,  1  set|q.) 

§  196.  Quod  iu  tractandis  adjcctivis  maxime  ia- 


107.1 


CIIAMMATICA  COTIIIC.*:  LliNCU/E.  1078 

K  ,/u/j  iinj  mlilufm  tvaleikata  munnam  ;  Mr.  t|,  3 
malileis  .«.  r  alelko  »  /lairA  AundMns  ii  vairpanU;  Cor. 
II.  viii,  -l  ...  iimi mi.tii  an  [>ar  miu  utu  mereip;  ■  ,  nn- 
fiaroi  uikkteijont  biraitboda;  Mc.  IIT,  .1  arns  t  |R| 
juggattiupt  laimdu  afar  iurma.  Nec  lion  el  lus  vor.a- 
bulil  sulistanlive  usurpatis,  (unn.i  renianel  vocilica  : 
Mlli.  v,  18  allala  (omue)  vairpip ;  vm,  33  aafiii- 
/imi  u((  di  puns  daiinonarjtint ;  >lc  i,  27  nitlaleiki- 
dedun  allai  (iniines) ;  Skcjr.  VI,  il  mruai  (i|uiibiu) 
jah  ilibna  tf  aa/iaiiJtuVdue,  iiniiui  /lau  i.;  n.i.i  leieuri ; 
l.uc.  ix  ,  19  anparai  (  ulii  )  qijtand  puk  heteian  . 
iii  m  ai  jiaii  patei  prefelMi  us>lop  ;  Mc.  xiv ,  UJ  uj- 
ttuji  m  aaliiiumla  gudju  in  midjnim  ( in  medii» 
iiMiniiii]).  Iiiiu  ei  ftnst  arii  uIihii  :  Mib.  iivii,  4!) 
/iui  anparai  t,e{tini;  Cor.  I,  ix,  5;  Joan.  xviu,  ili 
jij  uoorieis  anpar ;  Mlli.  t,  30;  Cor.  II,  i,  II  /*..(.* 
pagkjal  ta  tvaleikt;  Cor.  I,  vu,  13  «i.-r  gapnaid» 
brojiur  aippau  tettlar  in  [>aim  svaleiltaim  ,  Cor. 
II,  xti,  3;Gal.  t,  21,  23;  vi,  I;  Cnr.  II,  xi ,  I» 
/>ui  svaleikai  gahugamuauttaulei»  ;  Cor.  I,  xn,  I  i 
lipjut  alhi  u»  leika  pmmma  ainammn  ;  19  i.i.J  /n> 
nl/u  aim  fi/rm;  l.uc  xv,  32  /Ju/a  mein  pein  Ut. 
Ilinc  Colfaus  fonnulam  ro  Mirrov  (de  cxlero)  per  Jiala 
onpar  convcrlil  Cor.  1,1,  16;  Cor.  II,  iin  ,  li  ; 
Ijili.  vi,  10,  eie. 

•  Annolalio  I.  —  Allant  in  eonsouanUca    fnrm» 


icresi,  in  en  prcserthn  eoniisUl ,  ut  inAt  detcr- 

Minelur  ,  ln  qunnam  differant  vocaliea  (  forlis  )  ct 
ronsnnaliiica  (dehilis)  ileclinaiiones.  Jam  vero  lioc 
esi  earuni  rssemialediscriuieu,  quod  scilieel  roealiea 
ilccrinalio  indeterminala,  ei  genemlb  nec  iuin  el  ab- 
iiracta  ,  rnnsonaniica  vero  ileterminaui,  individua 
klque  nin.  ict.i  ■.1-iuiicci.  Sed  iine  ralione  uieruim 
est,  consonaiuiraiii  formam  receniiorei-i  OBM  quani 
Tucalicain  el  sese  non  nisi  posierius  evnlvisse;  er- 
rant  etiam  i|ui  pulaat,  banc  rorinam  .iddilu  mue  arli- 
rulo  Cunstare,  cum  articuliis  ex  forlnito  lantuin  casu 
in  adjectivuni  incidat,  scilicet  ad  designandmu  qnod 
r-riiis  est  iioiiiiu  itum  (coll.  §  195,  1, 1)a).Mulloaiiteui 
rectiiis  dicerelur,  bane  foi-mam  in  se  eouiinerc  arti- 
culum.qui  in  anliquis  sermonibus  miniiue  eiislenft, 
uinc  primum  in  eo  lempore  explicite  apparuit ,  ad 
qriod  nostra  gothira:  lingox  inouumenla  rcferenda 
siint.  Ut  ut  esi,  eadem  regula  etiam  pro  partit  itio 
yass.  Talel,  dum  pariicipium  aci.  r.onsonaivlieam 
Canium  formam  prarler  iuasc.  habel. 

1.  Vccalica  lOhu.v  in  positivo  ct  soperlativo  gra- 
dibus  : 

n)  Tam  attributiva   :   Roni.  vn,  ti  vainans  ik 

mnnna  ,    rgi)    infelix    bomo;  Mc.  XVI.  5  juggataitj) 

bvaibidana  vesljai  weilai,  veste  candid.i;  bkeir. 

III,  C  tilo/i  raidida  atgnn  kalbons  gabrannid nitot 

(subnigra  vaeca)  u/anafti»uarorinari.  afartth  pan  /)o      pro  allai  in  solo  loco  Neh.  vi,  16  falsuni  est,  viil. 

in  tafo  vairptimdans  hrain   (pura  aqua)  jah  vulla      annot.  ad  h.  I.  > 


taudai  (rubris  fluciibus)  ufnrlrutnjanduns ;  VI,  b 
ioliannet  manniskaim  tauidam (biiinanis  verbis) 
veittodida ;  VIII,  a  ijl  maguia  ains  her,  saei  hubttip 
'  e  '  hlatians  barizeinans;  Mtli.  III,  1 1  iu/i  daupeip 
in  ahmiii  veihamma;  vn,  17  ail  bagme  godaize 
akrana  goda  galaujip;  Tliess.  II,  n,  \6gnp  atgaf 
/faplaih  aiveina  jalt  ven  goda  iu  untiai ;  miam 
l>rjedicaiiva  :  Kom.  vn,  12  xitop  veihata  jah  aua- 
butnt  xtihajah  garaihla  jah  piupeigu;  Cor.  I, 
u,  II  retl  dvatai  i/>  jus  frodui;  Luc.  x,  23 
audaga  sind  augona;  JoaH.  IX,  39  pai  taiwandant 
blindai  vairjjand;  Luc.  vu,  10  bi  ,etun  pana  siukan 
skalk  hailana;  Mc.  i,  3  raihlot  vaurktip  ttaigos 
yups  unsaris ;  Skeir.  IV,  c  iohannet  ietu  himina- 
kundana  jahiupapro  quntiitta  qap  ; 

b)  Semper  in  vucabulis  fulli,  liulbt ,  altt ,  ganohs  , 
midjit,  tvaleiks,  ains  ,  anpar  ,  sumt  ct  iu  possessivis 
prouoininibus  :  Cpb.  iv,  13  gariumm  du  vaira  fut- 
lamma ;  Calendar.  goth.  balvint  bilaift  aikklet;ons 
fullaiiot  (calholica  ecclcsii);  Mc. vi, 23 /<u'<.i/i 
pti  bidjais  Miilt,  ijiba  put  und  halba  piudangardja 
ineiHti ;  Neh.  vi,  <G  hautidedun  fxandt  umarai  allai 
pih  ohltdun  attot  piudos ;  Mc.  x,  i6  ushldja  mip 
managein  ganohai;  Jnan.  ivh,  3  ei  kuiuieinu  puk 
uinana  (rov  u.ovov)  miija  qup  ;  Vr.  11,  7  BNM  imij 
tijteiaH  fruvaurhlins  niba  tinii  gup  (iinicus  l>eus); 
2U  hlaibans  (uurtuge.uais  ui  tkuld  isl  niat'\an  niba 
uiuairN  gudjam  ;  Skoir.  VII,  r  ni  ana  /iui.i  htaibtm 
ainaim  mnhtais  /i/xinu  uiiiii*iii((n  ;  Me.  II,  30  7.1 
i/iii,/u  (i.iin  iu  midjaim  1  »  (in  mediis  iis),Joan.  »11, 
1  .   1,1.1   111  iiljni  dutp  iniitiiiq  ittui   111  .1/1  ,  Mlli.   II, 


II.  Consosa.ntic*  1  oiimi  llaec  forma  adiuUi ur,  ubi 
adjeclivum  ad  objectum  deicrminaiuni  refertur,  id 
e»t ,  in  cnncreto  scnsu ,  qui  grxce  articulo  eipri- 
n.iliir,  el  im  ordinalibus  vocaluitis.  Adent  iusuper, 
judire  C:>tho,  fiiml.imentalis  determinaiin  in  conipa- 
lationibus,  quapropter  comparativi  hac  taiiiiinimoiln 
iinliitiiitiir  foriua,  i,bi  eliam  romparaiio  vel  scnienti.i 
advcrsaiiva  cogitari  potcsl.  ^cc  non  et  ul>i  adjcctiva 
pro  personis  tcI  individuis  substanlivc  poniiuliir  , 
ordinaiio  ei  in  vocativo  sempcr  consouaulicani  fur- 
inam  sumunt. 

1)  Sine  aniculo  : 

a)  Dcterminatum  ,  cum  in  grxco  te\tu  sil  artiru- 
lus  :  Mlb.  ixvii,  C2  ifiumin  daga  gaqemun  uuliu- 
miilam  gud/ani  (uapxu/xic),  sed  Juan.  iviii,  13 
nnnai  vns  auhumislt  veiha  (upxitfitvs)  pn  alafmj  s; 
Joan.  vii,  37  iri  tptdittin  daau  (fv  t«  iaxu-Tn  nujfii) 
ihtlp  is  stop  iciu»  ;  Mc.  111,  II  ahmani  unhrainjam 
(tu  nvruuaTd  t«  ui«0a/>T«)  nrusun  i(u  viiina  ;  Joau 
xvill,  IU  ufmaimait  imma  auso  taihivo  (to  wti'.v  to 
iiiiov,  cujus  loco  in  par.illulu  Mc.  xiv,  il  auio  pntti 
taihtro  addil.)  arnculo,  vid.  infra  2)  •);  Mlb.  v,  .".n 
juMi  laihtvo  Jhtina  hundut  \n  ,j.;m  ioj  /h^*  mari- 
jui  puk;  '•'.!  jabai  wui  puk  tlaului  bi  paihtvon  peinu 
kiniru  [  rni  3s;««v  arou  «txyovo  )  variaVi  unmu  ;u.'i  />»• 
anpara;  Cor.  II,  VI,  7  i>i  inahtai  yu/ii  pairh  <evtxt 
qaiaihteins  t  aihtvona  jah  hleidumona  (n^v  Cnh»* 
—  T<iv  Si^iiiv  x«i  ipto-Tifjii») ;  Cor.  I,  xvi,  \9  fjaM/l 
itvis  iniska  nnp  tmjuidjon  (t«  /mit'  uixoj)  Jiin.ii 
aikkletjon  ;  C.or.  II ,  iv  ,  I  trislut  \tt  fiistihlt  gkfs 
u»i/ii  iMiururnrii  (t<cj  '.    ■■  row  io^iirro') ;  ip,  i|  mpl-i 


1077  BE  NO 

ciinm  Col.  t,  i3  ungiMiwanu  locn  u»ga><ii'«auis  le- 
pcnituni  e.»t,  coll.  inmcii  aniiol.  5  c).  Skeir.  111,  1>  ni 
paaaseipt  judniviskom  ufarrauneiueinim  (jiidaic.c 
I  urific.iltones  [in  lege  inos.iic»  insiilulaej )  brvkjai,d ; 
Mc.  m,  I  ncica  icjn»  fll  [airgunja  alevjin  (to  opof 
twv  loc.  to  iUiSn,  lioc  est,  mons  olivarum  pr'pe  Je- 
rnsalcm,  dmn  nions  oleis  planlalns  gencialiler  tliro- 
rclur  (airguni  aievi);  Joan.  v,  35  jains  vat  lukarit 
brinnando  jali  liuhtjando  (o  luuoptvsc).  Quin 
imo  consonsniica  forma  lum  cliam  usurpatur  , 
«iitit  in  graeco  lcxlu  delicil  arliciilus  .  ul  in  libuins 
aiveino  (Cwii  «iwvto;  ,  vila  a-lcrna  ,  |>er  oppnsiiio- 
iifin  :ul  terrcstrcm  vitam)  Me.  x  ,  17,  5U  ;  LuC.  x  , 
25;  «viii,  13,  30;  Joan.  m,  27.  40.  47,  54,  Ci;  x, 
28  ;  «n,  25  ;  xvn,  2 ;  Itoiii.  vi,  23  ;  Cal.  vi,  8  ;  Tim. 
I,  i,  »0;  vi,  12;  Tit.  i,  2  ;  Mili.  xxv,  46  ulii  eiiam 
«ippnniiur  balveiat  aiveino,  qucmatlmodmn  Tlicss. 
Il,t,  0  (rutusts  aiveino  (alias  aiileinadliibclur  fornia 
forlis  [vocalica],  ex.  gr. :  vulput  aiveini  Cor.  II, l*, 
17;  Tini.  II,  li,  10.  II). 

b)  Conquiralivum  :  Mtli.  i\,  16  vairsiza  (yjipov) 
ijatama  vuirpip;  L<ic.  I,  18  qeits  meinafram  aldruiei 
(itpo&6vKji«,  scilicet  aitale  provecla)  M  dagum  sei- 
nniiii;  xvi,  8  pai  sunjui  pis  aivis  ( ru  dazans  su.ium 
littltudis  i-ind;  Cor.  I,  ix,  1!)  ei  manag  iians  gngei- 
yuidedian; C»r. II, viil,  17  usdaudozu  visantlt  galuip 
dtt  iiits;  Cal.  iv,  1  arbinumja  nii.klaht  r.i  uud  vaitit 
insisa  i»l  ikalka;  Skeir.  VI,  c  hardito  pize  ungu- 
laubjandaiicvnrpliaiiio.Luc.  v,  3«)  vcin  (airui  batizo 
iti;  Lnc.  xvui,  14  ai  tilja  motnreis  garaihlo  za  ga- 
taihant  du  gardu  teinammu  puu  jains. 

Parliui  cx  foruii  qttaut  uidiiunl,  pariiin  cx 
ipsnrom  significaiione  ut  com|iaiativa  liabcnda  suni 
aulium  i  utlior,  SUi>erior,  nftuma  poster  or,  fritnia 
prior,  iimuma  imcrior,  lileidumu  l.ivus  )  er  opposi- 
tioncill  ad  dexlrum,  iftuma  sequcns  qm  |.r;ri  c<l  iitem 
Mipponit,  Ct  laiidem  fuirna  Supcliur,  qnod  |>roptcr 
siguilicalionem  liuc  peiiinet  ct  t  onsoiiaulicc  laiiiom 
uccnrri'.  Ilic  auieui  Ciiiliusgciicralitcr  exactior  lcrc 
csl  quain  Gra-eus  :  l'liil.  III,  3  aupur  anjjaruna  ma- 
nands  sit  aukuwan  (linpixwTm.,  aliioreni,  pr.c- 
n.inln.reni);  Mc.  x.  51  mauaijei  vairjiand  (rumans 
a  ftumans  jah  aflumuns  frumans,  iu  gr:cco 
icxtu  est  irpuroi  cl  ta/urot,  cum  significalio  cnmpa- 
rativa  cx  allt-gati*  duolms  ctlremis  pateai;  liinc  po- 
iiuniur  [ruma  el  frunni  in  msi  riplione  prioiis  cpi- 
Stol.c  ad  Tiuiollicuiii  el  in  sulii>.  riptionibus  prioiis  ad 
Coiiiitbios  cl  .ileiius  ad  Tlicssalouicens&s  cpislola: , 
i,ii  a  ilu.c  sum;  lunc  etiam  iu  Calcudario  goth.no- 
xeiuLer  friiiiiu  t-jieis  tlicitur,  allcm  Julii  ncusc cxi- 
stente;  quaproplcr  Collius  iioii  soliini  comparativuin 
Kf.fatpo;  Cal.  iv,  13;  Kpli.  iv,  22  pcr  fraiiia  cnnver- 
lit,  sed  etiain,  ct  cquidein  cnrncle,  snperlalivum 
irfuTo;  Mili.  xxvn,  i>4  (ulii  priur  crr  ri  itllcri  re- 
s|  oudci),  J.  an.  xv,  I8(prius(|uaui  vos);  Cor.  I,  xv,47 
(ulii  '.,:<  fruma  iuuhu  i — anpar  respoudet) ;  Tini.  I,  n, 
15  (iilti  Kva  ad  Ailain  pnus  crealnni  ulijicilnr) ; 
€or.  II, iv,  10'  sa  lunuma  manna  o  tnuJSn  Kv9aune;a 
Ut  qui   ad  sa  ulana  muiin.i  supplcilduui  oppouitiir; 


.Ml.Nf:.  «078 

ISiiiii.  vii,  22;  Eph.  iii,  IG;  Mtli.  vi.  3  ni  xiti  htei- 
d u  m  e  i  fieina,  wa  tcujif)  taihsvo  peina ;  Cnr.  II ,  vi,  7, 
clc. ;  Mtli.  xxvn,  G2  iftumin  daga,  rn  e7rcv/>cov,  se- 
qut.iiic  tlic,  pra-ccdcnti  opposilo  ;  iliin  Mc.  xi,  12; 
Joan.  vi,  22;  \n,  12.  llinc  cousmi  niica  forma  siat 
ctiam  in  foi mula  af  vel   fram  fairnin  jera  Cor. 


II,  viii,  10; 


«7to  ntpvo-t  supernre  aono. 


«  Aiinotaiin  2.  —  fct  Iiis  iortnis  comparaiivis 
oriunler  superlativx  auhumitu,  nftumistt,  frumists 
et  cx  hindumists  ct  sjiedumists  foriii;u  hinduma 
poslerior  (per  oppositimieni  ad  anleriorem)  et  »pc- 
ilmna  reccniior  (per  tqiposiiioneni  ad  mauiriorem) 
cngiiari  possunt.  i 

c)  Ordiualcs  nnmeri  (cxceptis  fntmists  ct  anpar, 
qu.T  cx  eardinalibus  non  dcrivantur):  Mc.  tx,  51 
usqistips  p  r  i  dj  in  (ttj  TftTn)  daga  nutaudip;  l.uc.  u, 
22;  xviii,  33;  Cor.  I,  xv,  4;  Mc.  xv,  25  vasuh  pun 
mila  pridjo  (t^itp);  Cor.  II,  xn,  2  (raruhans  und 
pr  idjan  (zpiTou)  liimin;  Mtli.  xxvn,  45  frani  saihs- 
ton(h.zm)  weilai  varp  rigis  u(ar  atlui  arpai  und  weila 
niundott{ini-cn;);  Mtli.  xxvu,  \Qbiweila  niundon 
ufhrapida iesus;  Ue.  xv,  53  bipc  varp  weila  suihslo, 
liins  varp;  Luc.  i,  26  ia  mein>j)  taihstin  (rrf.  sxtu) 
tiisnidi pi  vai ugg.lus gabriet;  i,  jlijult  ta(o'j-o;)mcno ps 
saihtta  u(  isei ;  i,  5»  rarp  iu  dtiga  uhtudin  (zi 
oySop)  armun  bimaitun  pala  baru;  iviii,  12  afdailja 
taihundon  dutl,  pize  gastaida;  III,  1  injera  fimta- 
taihundin  (nvTcxatoEzaTw)  piudinassaus  teibairit.us 
varp  vaurd  gups  at  iohannen. 

d)  Substanlive:  fc/i«da  CXenl  Mc.  x,  46  (o  tv?ao?); 
vih,22(tu7>o?),  Iiinc  cliain  blindu  suriisLuc.  Xvni,4S: 
Ittai  b'intlans  Mth.  ix,  27;  sed  Mtli.  «,  5  blindai 
ussavxand,  ubi  equidem  atljectivtimsiilisiaiiiive  usiir- 
patur,  non  autein  dc  quibuMlaiiicxeis.seddeoinnibus 
iii  gencre  qui  crci  siini;  Cor.  I.  xv,  29  wa  vaurkjand 
pat  daupjandans  faur  dau  patts  (tojv  virpuv),  jabai 
atlii  daupans  ni  urreisaitd,  iuortui  scilicei  qui  siut: 
baptismo  niorljni  suni  ct  pro  quibuj  bapt  rantur, 
cull.  comra  Mili.  vui,  22,  in  formula  us  daupaim  urrei- 
san  Mth.  xi,  5;  xxvu,  64,  Mc.  vi,  14,  10,  clc.  «lere- 
surrcctionc  roorluorinu:  liiue  putbans  Joan.  xn,  5 
(jtto>x««)  meniltci,  scd  uuledi  eaintlciu  liabcns  sigm- 
ucationem  (srrw^oc,  o?:ivri{),iii  vocaica  lautuni  fonna 
tccuiril :  Mlb.  xi,  5;  Luc.  xvi,  20;  xvm,  22;  Lor.  II, 
ix,  9.  It<  in  iu  ncutro  mhandvairpu  niUana- 
vuir  po  Uom.  viu,  3S  oeqiic  pneseiM  ncque  fu  uium 
(ojtj  ii/-o-TcJT«  ojtJ  fieAAovTa);  et  ubi  iiiiiUa  ^ubsun- 
livis  gracis  respondent :  Luc.  iv,  29  bruht,duu  inu 
undauhmisto(ia>;[xii;]  ivtpvoi)  />'»  fiiiii;  li/is;  Koiu. 
Xlll,  7  itsgibip  nu  allaimskuido  (to.v  Oftdus);  Cnll. 
Kpli.  iv,  9  undaraislo  uirpos  {tu.  r.a.rmxipx  fupi) 
tn;  yn:). 

liinc  pluriina  a.jcctiva  etiam  ronsODantice  ponmi- 
tur,  ubi  praedicati  vic.  :n  gerunt,  nec  imn  alisnluie 
iiMirpantur  : Mc.  vn,  IS  jnhjus  unvi  iant(  uo-uvsroi, 
non  inscins,  scd  inscicnlia)  sijup;  Cor.  II.  xn,  0,  Jl; 
l'liil.  lil,  15  sijttm  fnllavitani;  Col.  i,  28;  iv,  12; 
Cal.  iii,  5  stn  ttnfropans  (kv-^toi)  sijuh  (c  coiilr.i  Cnr. 
II,  xt.  10  tpptt  ii«i  Muijr  mi*  tuuui  ttitfro du n:i;  l'pb. 


lino 


CKAMMATICV  COTIIIC€  LINCU/E. 


IOSO 


»,  17  rii  vuirpnip  nn  J  rodai.  nk  fru[>jandani);  Mo. 
III,  S  iniimdideitiin  vvi  ta  «  s  /imi  <ij  n  n;  Tim.  I,  III,  (i 
•Miijfl  ja(i/is  (vtoyvTif ) ;  l.nc.  VHt  i  i*ii'/k*  siukands 
ivullavuir  [>ja  scilict-t  v»s  (tViXXi TtXtuTiiv);  Mc.  iv, 
1 5  gahuiisjand  unkar  jaus  ( iu-:XoOvT«,-)  ;  Lu&  VI,  35 
t-iwaid  tii  railitnis  utvenans  (  KTT-XiriSovTi,-);  Cor. 
'I,  ll,  8  ns/iaiilu  (Oo-Tif  >iO-i;>  ni  iii/iiio/inii  kauridu; 
25 siiijiy  ii ii »i  / a  (nimwli) iii/'u. Ilinc eiim raii/nin 
•  I  risviii  pro  eiiriimscril  enilis  verbis  gra-cis  :  m- 
(i  linn  vairjinii  (frTrXiJTTtoSxi)  Me.  I,  2:'.;  Luc.  I»,  13  ; 
ntaparba  vaitpan  (  OTiciio-Oat)  Lnc.  iv,  14;  vuirpan 
usijrudja  Lue.  XVIII,  t,  elc. ;  ifaw  unkarjn  (aurXiiv) 
Tiin.  I ,  iv,  11;  uaniainja  visan  (xotvosviiv)  v,22;  unvita 
visun  (iyvoiiv)  Cor.  I,  x,  1,  gnvilju  visnn  (a-jveuooxiiv) 
vn,  13  (obi  vs.  14  loco  ijavilja  legendum  esl  gaviljo). 

i  Armolalio  3.  —  PlnrilM  vocabiila  di>.ersani  for- 
niam  pro  «liversa  signiiicalione  babcnl,ex.  gr. :  iiiu 
planus:  Luc.  v;,  I?  gastop  atm  stada  ibnamma; 
iOM  auleni  ide  in  :  Luc.  x\,  oGifrnani  agijilum  siml; 
Skeir.  I,  a  ntm  nwjunds  ni  ibna  ni/i  gateiks  tinsaai 
gnraihtein  nk  silba  gnraihtei  visunds;  V,  tl  ni  ibnon  uk 
ijateika  iveripa  usijibnn  snnr.u  uns  taiaeip.  » 

e)  In  vornlivo:  Luc.xix,  17  railngoda  tkalkHoan. 
xvii,  25  n»a  garnili  (a!  H  nlln  veika!  Mc.  x,  §7 
laisari  />in  peign!  Lue.  xviii,  18;  Luc.  xix,  22  hm- 
selja  sknlk  jah  tnta!  Me.  i,  25  a/imii  unhrainja! 
v?  f ;  Cor.  1,  xt,  bHbroprjus  meinti  tiubans!  dal.  iw, 
1  o  uttfrodans  galcteis!  Lnc.  ix  ,  41  o  /fcwii  nn- 
ijataubjando  !  Cur.  II ,  vn,  1  liubans,  krainjam 
nnsis!  Mlli.  v,  22  saci  <ji/)i/>  dvata!  skuta  vairpp 
\n  gaiainnai:. 

i  Annoiaiio  1.  — Non  ut  exeep.ioncs  hahendi  simt 
rasus  :  Mc.  ix,  25  />«  ahma  pu  unrodjands  jali 
bnups.ik  [>hs  anabiuda!xv,id  o  sn  (jalairands  po 
i'/i  juh  bi  prins  dagans  galimr  jnnds  po,  nasei  puk 
silban,  cuni  hic  non  e  ;uidcm  vocativus,  seil  iiomi- 
mativus  moregrxco  siet;  conspicuum  est  auiem  Lue. 
:,  28  fagino  anstai  audalia ftu,  frauja  mip  pus, 
piupido  p.u  in  qinom,  ubi  audaliaflo  spectarcs. 
koclein  modo  pouilur  pariicipiiun  piupida  (masc  )  el 
pinpido  benetlieta!  itein  Mc.  XI,  9,  III;  Luc.  xix,  38; 
Joan.xii,15;sedMc.xv,  iS\e%iinrliails piuduniudaie. 

i  Amiiiiatin  5.  —  A  regnlis  n)ei  b)  rarodelleetiiiir; 
«i-ilicel  qnantloqiie  (il  a)  ut  ailjectivuni  anieuliexp«*is 
fiiain  debilem  l"i>nnaiii  induat  :  Col.  l,  7  aipafras  isi 
iri  ijgva  (jtiotoc)  fatir  izvis  andbahts  ieiuti,  liae  fnr- 
iniila  alilii  semper  cuni  articulo  occurrente  (ta  trig- 
gva  andb.iltts,  tid.  infra  2)  a) :  perniutata  esl  aiilem 
utraque  lorma  Kom.  ix,"i,  saurga  mis  iitmikila 
l  roral.  I  iah  itntcei  lo  (eonson.  aSiaXrT.trTo;)  aglo; 
Mlb.  v,  l'J  su.'i  /iiisjtn  siii  niaiii  sahminnista  (con- 
kon.  iXa/iTro,-)  haitada.  i/>  «ari  taujip  jali  laisjai  sva 
inh  mikits  (vocal.  piya;)  kaitada ; — b)  ut  ailjeelivo 
gneeo  aniculum  babeule  fnrnia  fortis  gnlbice  adbi- 
i  .-.iliii  :  Jiian  x,  II  i'.  ini  hairdja  god  t  (o  xaXo,-); 
Tbess.  II,  l,  5  tnikn  garaihtaizos  (t>7,-  Sixaia»-) 
i-tauos  gups  (sed  Joan.  »n,  -i  »>jv  t!'«aiav  xptrrtv  rc- 
l^iiliiiirr  verlitnr  /m  garaih  lon  »'ann);  Col.  III,  10 
■ytiiitmop  n iu)  a  in in a  (tCv  viov)  sii'ieel  ina»n  ;  Luc. 


i,  70  rodidn  pairlt  munp  veihnite  (tuv  iytijv)  pit* 
fiatn  anaitodetnoi  uive  prauftte  teinoize  ubi  veiltaite 
aniinadversii  dignuni  esi,  si,  ul  probabilc  est,  sub- 

slanlive    ponilur;  —  r)   ut   eliam   snbstanlito 

sensu  adjecliva  vncalieam  formain  recipimil  el  usnr- 
panlur:  Mc.vii,32  derim  dn  itnmn  baudana  (siiritiis1; 
xvi,  5  grMfifmi  jugijulnuji  sitnndaii  in  taihsvai  (iv 
Toif  Ji^totf,  in  dexlris);  III,  £7  ni  inmina  mag  kata 
tvinpit  ( tou  <'ajcuf'(W'  forlis)  vilvnn;  Luc.  xv,  7 
fiiliedi  vuirpip  in  himina  in  ninis  fravaurhtis  idreigon- 
dins  pau  in  niunteliundis  yih  niune  garaiht  nixe; 
Koin  xiv,  1  unmahteigana  (tov  ><a-6svo0vra,  de- 
bilem)  galaubeinai  andnimnip;  Luc.  v,  51  ni  paurbun 
haitai  (oi  tVynivovrtf,  sanali)  leikeis  ak  pai  unhailans; 
Mc.  iv,  5   anpar  gadraus   ana  slaiuttkamma  (to 

TlTOrirSs;,   l.lpilloSIIIII  I. 

2)  Ciiiii  articulo,  qui  adjeetivo  naluraliler  ronjiin- 
gendus  esl,  ubique  ia  pro  o-JTor  usurpatur. 

a)  llic  porro  arlieiilns  proxime  quidein  ponitur, 
non  aiilem  in  graiiam  adjeciivi,  sed  juxta  regulam, 
ubi  ad  siibslantivnm  referlur  (vid.  §  105,  I); 
eum  seilieet  bnc  subslanlivum  rej  eiimr,  vel  quodani 
niodo  deierminalur,  ex.  gr.  genitivn,  pronnniine 
posscssivo,  etc,  cuin  insuper  prrgnantem  vei 
peeiiliareiii  sigiiificationem  babet  et  in  qiiibusdam 
fnriniilis  :  Mc.  xiv,  bi.bo  qnmin  garda  pis  auhu- 
niislins  gudjitts(-w upyjeciuf) — i/>  pai  auhumit- 
tant  gudjans  (o!  ioy_ttfni;)  sokidedunnnaiesu  veitvo- 
dipa  ;  vs.  55  priina  vice  vncatur  tanliim  dit  nukiimistiit 
gudjin — atikumistaKS  gudjant  (tov  upyj.scia. — o'«oyif- 
cii;),  quo  in  casu  semper  tnm  ariieulo  ponitur  60, 
61,  05;  xv,  1;  i:em  Jo.m.  xvin,  19  proptervs.  1  i sq<|.. 
quandoque  ctiani  occurrit  pai  tiuliumistani  gudjans 
pariler  curo  articulo  (Joan.  xi,  47),  quia  Jud.eorum 
summos  sacerdotes  designal ;  Luc.  v,  37  dintairid 
pata  ninjo  vein  pant  balgins,  pr;ceedentc  rciii  niu- 
jala;  59  pata  fairn jo  (vein)  baiitoitt,  pneeunle 
ainthun  drigkandane  [uirni  (vein)  ni  tuns  rili  jugg; 
vs.  5l>;  vii,  10  bigttun  pana  siukan  tkatk  hailniia 
(vid.  vs.  2);  vill,  15  pnla  ana  pitai  godon  airpai 
(vid.  vs.  8);  Mc.  iv,  20  ejus  loco  adest  anaaifpui 
piiai  godon,  vid.  iufra  J>i;  Joan.  X.lttt  imkaitdei* 
gods,  hairdeit  ta  goda  saivala  teina  lagjih  faur 
tamba;  xvu,  2,  3,  gibai  im  libain  niveinon.  tok  pan 
ist  to  aiveino  libaini;  xix,  5  usi.ldja  iesui  bair.nds 
pana  paurneinun  vaip  jah  [o  paurpui  odon 
vatija  (vid.  vs.  2);  Me.  xn,  20.  <l  si^un  broprahant 
vesum  jn  sn  frunia  (seilieel  bropar  ex  broprahani) 
tiaiu  qtn — jah  anpar — jah  ta  pridja  (seilicci  bro- 
[>ar);  Luc.  II,  29—51;  Mlb.  xxv.i,  61  /iai(  nnvilan 
hlaiva  riitri  [tana  pridjan  d„a  (vs.  65  /iri/u  dagunt); 
Cor.  I,  xv,  48  n/.iis  sa  muldti  nn  (>■  ilierl  hhh) 
m <i.'.-,i..u  jah  pai  muldetuuut  (seilict  mani, 
pi  i  eeilenle  vs.  47  inu/iiriiis);  ileiu  pai  iter  sa  ufarin- 
nnnakunda  el  vs.  4  1  pis  uv  [letnins;  Mili.  \n.  17  sa 
ubila  biiijmt  akiaua  ubiia  taujip  (propier  pr.r.e- 
ilens  all  bajme);  Cor.  I,  v,  7  uihraineip  [mta 
fuirujo  beiit  (vid.  vs.  6),  Jqm,  >n,  -1  />o  >yi- 
i  iti  hlon  ttaua    ito/aip  (prxcunle   ni  itojaip);   Tiiu. 


I0S1 


|)F.  NO.MINE. 


1032 


l.i,  lO/jiiiii  Uailaii  raiseiuai  andslatidon  (prop- 
Iit  vitoaaluisarios  vs.  7  vel  god  \sl  viiop  vs.  8); 
Ski-ir.  II,  b  iupapro  qnp  p  o  veihon  jolt  himi- 
nakundon  gabaurp  anpara  pairh  [irahl  uspulnn 
(  pro;>ler  prxcedens  iupapro  gab.-.iruda  )  ;  ibid. 
poleikeinon  tti  rambni  inunnnds  gabuur p  (prop- 
I.  r  ~w  vamba  aipetns  aflra  galtipan  jng-yabairai- 
<lau);  Vltl.  xi,  20  m  baurgim  vaurpun  pos  mana- 
gislont  muhteis  i$  (prnpler  m  vid.  §  195,  II,  e); 
Skcir.  II ,  d  natjandi  pana  anavair pan  domis 
gataw;  III,  C  [rauja  po  uhmeinon  anafath  daupein; 
l'ph.  i,  C  antleigs  vas  urtt  in  pamma  Uubi  n  sunau 
seinamma  (propler  |ironomen  possess.);  Mih.  v,  35 
ifirutautyma  battrgs  ist  pit  mikilins  piudauis  (re- 
e,is  Judxorum):  XXVll, 53 innaliddjedun  in  poveihon 
iuurg  (  so  baurgs  est  urbs  princeps);  Mlb.  v,  2j  ni 
usgaggisjainpro,  untensgibis  pana  minnittan  kintu 
ct  J.ian.  »i,  41  urraitja  ina  in  pamtna  spedistin 
daga  formulx  siml  (alias  OCCUrril  in  spedittiit  daya 
VII,  37);  Luc.  xix,  5U  gaggats  in  po  vipravairpon 
liaim  3:(ZT  xwf  dicuini  esl,  ;.libi  autem  adesl  haim  po 
vipratairpon  vid.  b  ).  llem  cliam  sn  haitana...  bic  vo- 
raius  Mc.  xv,  7,  quod  pcrsonam  cngnitan)  exhibei. 
INee  iion  et  pariicipio  pass.  consocialur  articulus,  ut 
Luc.  I,  1  insaltl  bi  pot  gafullaveitidont  in  unt 
viiiltlins.  Cougrueiiler  Luc.  xv,  4  fert  gttggip  nfar 
pamma  fralusanin  scilicel  laiuba,  quia  supra  fru- 
l  usandi  ai'iainma  lamba  legitur. 

In  posieriori    lcmpore,   quo   sn  arliculus   cvasit, 

epistolarura    interpreies    primu.u    eo    ii.i    usurpa- 

\eruni ,  ut,  prxeoiite  Grxco,  ad  suhslaulivuin  amca 

eXpressuin  iuni  relaius  (uerit :  Cor.  I,  vu,  26  mm 

tiu    pala    gop     vit  n    in    pizot     andvair [lous 

[aurjtais   (  Sia  ri.v   iviTTwra   uviyxny) ;    vm,    11  sa 

unmahlciga  am  peinamma  v.lubnja  brupar;  II,  25 

«ii   stikls    so   uiujo   triyyva    (ii  xatvrj  SiafJ-nxn)   ist; 

Cor.    II,    lii,    14    aiiukunnaius    piios     fairnjont 

triggros;  vm  ,  2  pala     diupo  unledi  (v  xcczi  fiiSovt 

moiyjw)  ite  usm.iitugnodu  du  gabe:n  aiitfalpeius  ize ; 

Lpli.    r,   4   gup  gnbeigs   v  tands  in  arniahairtein  in 

pizot  nianugons  frijapvot  [Sti  XV»  rou.r.v  «yrjrv.v), 

inpizaieifrtjoda  uns  (liic veroai ticulusspeciaripoiest 

ut  sequetiti  relativo  requisiius,  vid.  §  195  II,  5);  m, 

10  so   manugfal po  handueei   yups;   III,    19   /ji> 

ufarassau  miktton  pis  kunpps  frittpra;  iv,  i4  galia- 

mop    pamma   niujin   minn;   50    jiana  veilian 

alintan  gups;  vi,  21  tukeikus  sa   liuba  bropar  j.th 

triggva  andbahts;  ileiu  Col.  iv,  7,  9    et  Col.  i,  7 

uipafrin   pamnia   liubin  gaskalkja;    Lpli.    iv,  22 

nfiagjaip    bi    frumin    ttsmeta      pana      fairnjan 

mannan,  pana  riurjan    bi  luslum ;    Col.  lll,   9; 

Cnl.    iv,   15  goleip    numfan  jali  po   ingardjon  ii 

nikklesjon  ( Cor.  I,  xvi,  19  anieiii  abr.sl  ariiculus  ); 

Tiin.   1,    I,    II    vutpus  pis     autiagins   gups ;   18 

drinaau  iii  paim  pata  godo  riruuhlivitop;  hkeir.  II, 

d  llius  yanamnida  iaihts,juh  puta  lailu.s  annsiunjo 

raiujalt  par.a   aud  apahtan   aliman ;  Epli.  m,  8 

taitamerjan   po  un  fairl  aistidon  gabein. 

t>)  Adjeciivjin  eomiu  ari  culuitt  proiime advocat, 


cum  sciliccl  subslantivn  ips-um  poslponilor,  vcl  ut 
apposilio  sial  :  Mib.  v,  2:)  augo  paia  taihsvo; 
vi.il  hlaif  pana  sinleinan;  VIII,  12  riflis  pala 
hindiiinitlo;  Vc.  i,  2C  ahma  sa  unhrainja; 
i,  27;  v,  13;  ix,  23;  Luc.  vin,  29 ;  Mc.  i,  21  so 
laiteino  so  niujo;  \r,  20  uirpni  pizai  godon;\, 
7  gups  pis  hauhistins;  viii  ,  58  aggilum  paim 
veiham;  ix,  7  tunus  meins  sa  tiuba;  Luc.  lll,  22; 
l\,  55;  xx.  15;  x,  o()in  aiva  pamma  anavairpin; 
xi,  2  tn  haun  po  »i pravair pon;  xiv,  58  al7i  po 
handuraurhton;  Luc.  in.  22  aAina  sa  veiha; 
ii,  26;  Joan.  vn,  59 ;  xiv,  2li ;  Kph.  i,  15 ;  Lnc.  vi ,  6 
hai.dus  is  so  taihsvo;  vn,  47  fravaurhleis  pot 
manayons  ;  Joan.  vi,  13  hlaibam  paim  bariiei- 
uam;  32  hluf  pana  sttnjeinan;  vn,  57  »n 
sped  ttin  tlaga  pamma  niikilin  dulpais;  xv,  1 
veinatrin  pata  sunjein o  ;  Cor.  II,  1,6  preihanda 
iii  naseinait  pizot  v  aurs  tv  eig  o  n  s;  n,  52  atla 
sa  piupciga;  Epli.  m,9  fawagaggi  runos  pttot 
gafutginons;  Co'.  iv,  14  letkeis  sa  liuba.—  Hlh. 
vil,  13  tigs  ta  briyganda;  Joaii.  vi,  lVprau- 
felns  tu  qimanda;  51  Itlaift  sa  libanda  ;  xv,  25 
taurd  pata  gamelido;  M<\  iv,  15  ranrd  pal'i 
insu  iano;  Luc.  II,  15  raurii  pata  raur pano  ; 
Mlb.  XI,  21  mahteis  pot  taur panons;  11,23; 
ixvii,  41 /lai  vaidedjai.s  pai  mipusbramid ans  ; 
Mc.  vi,  2  so  handugeino  to  gibano;  Lnc.  m,  15 
seimon  fiana  hailunan  zeloien ;  xv,  C  tanib  putu 
fralusano;  Joau.  vi,  27  pana  mal  pana  fru- 
tusanan;  Cor.  11,1,8  aglon  po  vaur panon; 
vlll,  I  anst  po  gibanon;  Cal.  II,  9;  Epll.  III, 
7  bi  gibai  anstaii  gups  pizai  gibanon  mis;  Mlb. 
xxv,  41  in  f.m  pala  aiveino  pala  manvido; 
Kpb.  iv,  22  paninta  niitjin  mann  pamma  gat- 
kapanin;  CuL  m  .  10.  Sed  ante  adjeclivnm  ciiam 
praienn itti  potest  articulus  ubi  jam  subsiantivo  prx- 
punitiir  :  Kph.  vi,  13  iit  pamnia  daga  ubilin  (ii  tji 
ipiet*  tn  novnou). 

c)  Necnou  ei  articulus  ordinario  ponitur,  ubi 
adjecliva  el  parlicipia  substaulive  usurpantur. 

aa)  Proxime  uuideni  m«di  de  quo  2)  a)  quaesti» 
fuil  :  V.ili.  ix,  27,  28  laistidedun  ufnr  imma  tvai 
blindant  (  duo  cxci  )  —  qunandin  pan  in  gaida 
duatiddjedun  iinma  pai  bliitdans  (llicatei);  Mlb. 
viii, 22, 25 berun du imma  blindan  (cxcum i|ucmd.nu) 
—  fairgreipands  handu  pis  blindins  (Imjus  txci) 
iislnu/i  ina ;  Mc.  in ,  27  kata  svinpit  vilvan,  mbn 
faurpit  pana  .'vinpan  bindip;  Jnan.  x,  5  fra- 
mapjana  ni  laiitjund,  unte  ni  kuttnun  pize  fra- 
mapjane  il.bna  ;  LnC.  xvi,  10  sa  in  leitilamma 
un  triggva,  i|uia  prxcedit  saei  triggvs  isf;  22  varp 
pan  gusviltun  pamma  unleriin  —  gisrall  jnh  ta 
gabeiga  (vid.  vs.  19  el  20) ;  Mtb.  IX,  33  rodida  s  a 
dumba  (vs. 32 synonymuscsl munna baitds); Mu.  v,  15 
gasaiwand  pana  votlan  tilaiidan  (dxnioinacuiii  de 
quo  supra  fuil  meiilio) ;  xv,  32  pai  mi pusbrami- 
tlans  imma  i vs.  27/a/i  mip  iinma  ushramidedun  tvani 
vaidedjnns);  Jnan.  XII,  5,  C  duive  m"  fradailip  ut 
parbam    (cgenis).    pala   qap  ui    peei   ina    piie 


1,,s»  i.UAMMATir.A  LiO 

/»in  tu.n,  (fgeniiiuiu)  kan  ivii,  iur.  |,  i,  ta  fn.quija 
snulrein  />i;e  inntiaiie  jiilt  ftudeiti  pizifto- 
dane  loAuuii  ,  el  ciijin 

/>t>)  Quaiuvii  vucabulum  nouanlea  Bmniuetur,  ad 
inoitui  KrjTiiiu  vl  inslar  :  Mlli.  v,  H  auilaijui  fiai 
lirainjahairlant  (  oi  xa'Ju>.'A  tii  x*;Atu)  ;  21 
li.iusidednp  putt-i  ^i/iutt  uj  /mi  mairixum  (roi,- 
«/>X«io«,-)-  iii  maurprjuis;  ,">!>  i/.  i/i/iu  la-i,  ui  uiistandan 
allit  pamimt  uii<*/>iii  (twi»»||>u);  Joan.  xvn, 
15;  Mlli.  x.xv,  40  /)ui  ijaraihtuHt  (oi  OUUtMl)  iu 
tibom  uiveiuo  ;  Mc.  x,  42  /mi  luiiiiaut  («:  fuyuXoi) 
i.i  ynvuldand  iui ;  iiu,  I*  irui  paim  qi  hu  hafloin  ; 
xiv,  61  /<u  is  jii»/wi,  (u  <uiiiij  fiii  piujici gini 
(  ioG  <u^oyhtou);  Luc.  i,  21  fcaiin  /m/.,  reu*  /iu  i|  la 
veiha  (o  «710,-)  gu/ii;  iv,  51;  vi,  21  luii  uuii  putm 
i/ui>«ii/a  m  ;  Cur.  II,  xill,  12  galjttlid  i;ru  /iui 
fiiAon»   (oi   «710«)  o//ai;    Kplj.   i,  1  ;  111,  18,  etc; 

Joan.  xi,  5'J  nuiar  /n's  daupitn  (ro-i  r<:9vu- 
xoto,-  ) ;  44 ;  lii,  i ;  Luc.  1,  4!)  gaiavida  mit 
mikiteiii  ta  mahltiga  (o  uWtoc)  ;  iipli.  lll,  2l>; 
Cor.  I,  v,  10wi  btanduip  iivis  paim  faihufrikam 
jah  uilva m ;  Luc.  vi,  35  gods  itt  paim  unfagra m 
jah  j  u  seijam;  Cor.  I,  «111,  9  [vatdufni  unai  bulugq] 
iuir/.ai  paim  unmahiei yvm  (twTc  «crfcvio-i ) ;  II; 
IX,  22;  ix,  21  t>ar/>  paim  riloJuiauiaiii  (vatf 
«viuoic  )  ii e  titodulaus ;  iiein  x ,  55  111  lokja  halei 
mis  bn.k  sijtti  uk  palei  paim  mtiitagnm  (  toi; 
vrtiUoi,  )  ;  17;  v,  15  uiuimip  pana  ubilan  ; 
Cal.  li,  10  piie  untedane  gnmunt.n;  Jo-in. 
xiii,  2'J;  Cal.  iv,  5.1  mattnga  barna  pizoi  uup- 
jont  (  Tijf  lpiu.au);  vi,  I  jus  pai  ahmtinant 
gaptastjiiip  puna  srutciLana ;  Nc!i.  vi,  17  niaitayai 
tesun  pize  r eikjane  (ivnuuv)  iudaie,  paiei  tandi- 
ii edun aipistulcns;  Skeir.  V,  ■.,  pize  ananttir  pane 
uirzein  ;  Mtli.  XI,  II  sa  minniza  tu  piudangardjai 
liimine  utuna  imnia  i«<.  1'ariler  in  neuiro  :  Mtli.  r, 
57  pata  manaijizo  (tiiripuraav)  paim  vs  pamma 
ubilin  (  tuu  noviyooO  1  isf;  Luc.  111,  5  tairfup  pata 
vraiqo  (xi  trzoluit)  du  rnililammn  ;  xvi,  II  pala 
sunjetho  wat  izvit  yalaubeiP;  12  in  pamuia 
framapjin  lnygvai;  15  />u/u  Itauho  in  mannain; 
xvni,  27  jtutn  unmahleigo  (tk  aK»m«);  llom. 
viii,  5;  ix,  22  patu  uiuhlcigo  (to  Svmtov);  Joau. 
xvi,  15  paiii  anavuir  po  (  ri  iy /ymvj.  )  guuiinp 
init;  Col.  11,17;  K11111.  vu,  15  pata  piupeigo 
varp  mis  daupus?  ix,  25  haita,  po  vntiubona 
hibuiia    ';    Cur.   I,    xiv,  25   po    analaugnjona 

iwiriint  it  svikuiifia  tairpand ;  xv,  53  tkutd  (  ha 
eniiii  loco  iktitu  iegeiiiJuiii  est)  isl  pata  riurjo 
guhamon  tiuriurein  jah  pata  divano  gahamon 
4tndivaiieiii ;  Cor.  II,  111,  10  pala  vnlpago;  v,  17 
pu  aljif.ina  ,  »iii,  7  />nlu  no</u  ;  G;il.  vi,  9;  Cat.  II,  7 
fialavipravairpo;  v,  21  puta  galeiko ;  Kpll.  vi,  12  />o 
uuiniiVomi. 

1    Jmla    grWGIIin     IfXliim     ail^sse     ileWret     />o 
iiu/'Oii  t..v  Ti7arcni<t«i>  .  i|lli|>pi!    Clllll  valiK:  11I16CUI llill 

miIjjiiii  ,  uil  tiuutluaiu  uuiuon  lioc  ueulrnui  phir, 
11  (iii  nilinn  sii ;  iiisulem  cst  li.vr  lurina  roniaHautli .1 

p  :i-ilii  .iin,  <)ii  1-  liiralirn  «•s<>  ilelierul  tiuln,  ipiei"- 
ail.umliiiii  1  in.    I,   1»,  --  iiis  1'nini  winuihuiijiim  sie 


MIIC.€  LliSCU^:.  loxt 

<i)  1'arlii  i|iiinn  aclivi  :  Itiiiu.  vm,  57  jiuiUiN  /uiii/i 
/mIiiu  frijoiidnn  (  etiin  ,  i|ui  aiual,  aiuaii  )  »11, , 
iv,  -il  iftui  /'/'.'  gndikit  </u  pantnij  di  yandiH  ( ;ul 

liiiue  Ungenteui)  wa  mtk  gatasida  tta?  tph.  1,  25 
/11//0  pis  utta  111  altaim  uifulljand ini;  Mtli.  VII, 

14  fiwni  lind  pui  bigilan  dant  vig;  xxvti,  5i 
huildafapl  jah  fiai  mip  imniu  vitaudaut  iesua 
ohtedun  ;  M<\  x,  25  aytuba  pai  fniltn  gahabatf 
diiiism  piudanyuidja  ijnpt  ijattipand ;  IVuin.  vtti,  4 
ijaiuihtei  viiodis  usfultjaila  in  unt  fntim  111  bi 
teika  yayyait  dain ;  \,  15  ikauiuai  jaljus  pize 
tpiltonduiie  tjitvairpi,  pize  s  piilonda  im  piop; 
XI  ,  14  piupiaip  fiUHt  viikandulii  illlil,  Sic  p:irti- 

cipiuiii  |'i'.i  sens  coniouanlicaiu  Iuiiiijui  iu  oiuuibiii 
casiuui  nnluu ,  exceplu  taiitiiui  nuuiiuativu  sm-.,  qui 
vocalicatn  a  siin.il  :  Mlli.  VII,  21  iitmjalet j>i p  in 
piiidangurdia  liitnine  tn  luujaiuli  viljiut  yufit;  \,  iU 
(<i  aitdni  niiiml  s  itvis  ainiiiimip  mik ;  Mf.  iv,  5 
uiniriii  su  taiandt  laiitn  finiva;  xiv,  12  ta  tevjnittti 
n.ik  atiiiwida;  l.:u:.  111,  II;  vi,  4'J;  Joan.  vui,  47; 
H0111.  ix,  55;  xi,  20;  xn,  8;  xin,  2;  xiv,  3;  xv,  12 ; 
Cur.  t,  vn,  15;  Cor.  II,  iv,  U;  ix.  10;  x,  17;  Cal.  v, 
10;  Tboss.  1,111,  ■*>  Consonaniico  pouilur  laiitum 
ta  tpinuitdti  Mc.  xi,  'J;  Luc.  vn  ,  19,  2i;xix,  58; 
Joau.  111,  15;  G>r.  II,  xi,  4,  coiisettuenicr  eti.-iiu 
Joau.  111,  51  (Stcir.  IV,  1>)  |iro  ta  iuuapmq  imnudi 
legi  pouil  qimanda  ,  i|iiod  sine  iliiliiu  C11111  sii 
guy.juudt  M1I1  111,  11  (Skeir.  III,  d)  Ot  eliaiu  M 
;  ,iiii/i.).,iiii(/.s  Juan.  x,  2  occurrit.  Femiuiuuui  eeunira 
semper  lulel  coiisoaaulicnin  forniain,  qfat  liic  in  ri 
ilesinii  :  Lue.  1,  45  «0  ijntaubjaiulei ;  C;l.  IV,  27  10 
«i  fitandei. 

dd)  Pa:licipiu:ll  passivi  :  Joan.  vi,  51  10  qumana; 
Cni.  II,  vii,  12  metida  ni  in  pis  aniiuuiliijuiitlint,  ui  tri 
j>is  unuiitalitidiiis  ;  Mc.  iv,  t>",  Ib  /mi  tuia  ous  ; 
XIII,  27  puns  guvutidmis  ;  Lue  vi,  )•  pai  analiubai- 
dniis .  vti,  ltl  pni  iusiiitttiit  ins ;  Cur.  I,  vu,  t>  paim 
unqeniilum;  Col.lV,  10  sn  mi bfrahunpaiia ;  IMiileni.  25. 
In  uenlro  :  M  .  fll,  l<S  pata  utapro  iuugiiggnndo 
m  maiiiinii  ui  moy  *nu  tjamainj.ii ;  vu,  20  pata  ■» 
uiaim  usyay gundo  ijainuiiuip  uiamiaii ;  Lue.  vui, 
1i   piiln   n  ptiiiriiuiis   yuilriitsanilo  ;    iiut.  I,    V, 

15  ivikiinpu  sind  po  uljateikot  ik  hubunduwt  ; 
Mlli.  vni,  17  <'i  usfullnodedi  paln  gametido  /un/i 
esutuii;  xivii,  9  uifullnuda  /ui/j  qifiano  putiktai- 
raiiniait ;  Lur.  1,  4  •  utlauhtt  pits  r odidame;  Me. 
v,  14  paltt  iiiiirfuiio;  Ulli.  x»vil,  54  pouuurpanoHu; 
Liie.  IV II,  10  po  ttnabudanona  ;  Jttaii.  xn,  li  pata 
iiii.vaurpaiio  ;  Cor.  II,  iv,  IS  ,'>.'  </usuitt>urioiiu.  \l  1 
parlicipiuriiiii  excmpU  vui.  Cluaa.  v.  bata  5)  b). 

1   Annol  nu>  6.  —  (J1""1  l'i'"  eiuiii  vocalica    l,n  nu 
<pi.iiiili>i;ue  adlilliraliir,  ex  f  ilsis  leclioiiil>ii>i  ei  eilule- 
roiii,  iiempo  Luc.  XI,  losuriu  nwiuuM  hana  tiuba 
11 11  ;  Cur.  I,  xv,    47   »a  frumt  manaa  ;   Uc   v,    13 

■  nmaalaiji;  »iv,  25.  CaHerum   Ituie   feniinino 

CoiilVni  putlMl  Tlill.  111,  2  iibi  (U>t',iis  ,  ij  .«:;  :;,.- 
-xthihoiv  pcr  su.wip  bo  ouiNiiiliiaou  (  viilita 
li.nu'  iniii  isain)  eonvi  iii  .  Nimiiii!  Iiii  i,  iiiiiiiiiiiiii,  11I 
>n   ililyiiti  ve!  IUUIH)  .'ll'1'Uil,  »i;p|>Kndlilii  evsvt  I 


108.J 


!>!■ 


NOJIINE.  i:iKG 

5)  Octerminaiiones  comparaiiva.*  stint  pht.  filau*, 

untl  filu  inultuin,  uian,  ivan  /i'",   uitd  '<""  /''"  quail- 

lUUl,  pamnia  lanlum,  pe  adeo  :  Mc.  x,  -19   ts   fitu 

(rro"A>.w)   niaij   hromdn ;   Cc  r.  I,   xn,  22  ii/gnaifl   »i 

parf  aK    muis  filu  peei  pugkjnnd  tipire  *"*•*"  '"*'" 

tWfUR«uan;  Sknir.  VII,  d;  LtiB.  xvin,  59  isund 

filu  mai  s  hropida  ;  Cor.  II,  111,  9  ;  Phil.  i.  23;  Cor. 

II,   vtl,    13  ana  oa/ira/slrinai  unsurai  filaus  mui» 

fuginodeil um ;  »111,   22;    Skeir.    III,  (1   «I    daawriiM 

xohannes  t,na  midumai  ivaddje  ligandei,  uftirfieihandei 

raihtis  vitodis  hraiiuinip  minnizei  fitaut  aivng- 

getjons  daupeinai ;    V,  c;    VII.  c;   Rom.  XI,   12tPO« 

mais  fullo  ixct  Tini.  II,  t,  18  wan  ,''«  »"uis   '" 

uifaison  andbultiida  mis,  tiaiiu  pu  liant  ;  Koni.  II,  24; 

Mtli.  x,25  ^uijai  ijardn  viildaml  bainilznitul  huiliuitmi, 

nnd  wan    filu  muis  pans  xnnukundaus  fe?  Mc. 

vti,   3C  wun  filu  ii  im  miabaup,  mais    panima  eis 

meridedun  ;  Skcir.  IV,  d  putihjabui   us  liimina  ana 

airpai  in  iu./iine  gnrehsnait  gam,  aliei  ni  p  e   h itldis 

uirpeins  vus  nih  n»  unpai  rodjunds. 

i)Quam  post  comparaiivnin  diciltir  pait  vel  daliv.i 
comparali  noniinis  expr  mttir.vid.  infra  §  -50.  Plu* 
quam  (u-rio,  irotfi)  pr.Tpnsitione  ufar  cum  acema- 
livo  vertiiur  :  Mtli.  x,  37  suei  frijup  aitan  aippau 
aipeia  ufar  mik  (super  me,  id  cst,  plus  quam  ine) 
nisl  meina  vairps;  alia  cxempla  vlil.  Glos<.  Ii  v. 
Il.uic  lamcn  expiiiiteudi  r&lionem  eieniplari  pr«- 
priam  Goilius  quauduque  prselertniilii,  dativuui  siln 
cousueiiiin  usurpaus  :  Luc.  »vi,  8  pai  timjui  pn 
aivis  (rodozunt  sunum  tiuhadis  sind  prudenlio- 
res  (iliiti  (  pooviftorejaoi  \ir.ip  tov;  \/iouj). 

i  Annotaiio  2.  —  Coinparativo  auteui  aliSoloie  po- 
siti,  vcl  6eiitentia  aliera  ciun  fluuin  ex  coniextu  sup- 
plenda  esi,  vel  ailbibilis  quibusdani  deieriniiiaiivis 
v  cabu.is,  ulsotito,  ivqno,  (onan  el  siinilibus,  con- 
vtrtetidum  :  1'bil.  II,  ~l$  t  niumundo  s  (airoudaio- 
vij,h>;,  festiuaniius  soliio,  acquo)  xnsanitda  aipafrau- 
deiiu  ei  gasuiwundam  tnu  a;|ra  faginop  jah  i.';  hta- 
soz»  (ilxnxotijjo; ,  lnlarior  fursan)  sijau.  Sed  sqie 
Goilius  in  to  casu  positivum  pro  graseo  comparativo 
adliiliel  :  Tini.  II,  I,  18  »oiia  /»«  kanl,  bcnc  lu  scis, 
gr./Si/.Tiov  magis  (qnaui  ui  libi  d^eero  upns  habeam); 


ahmans  /kh  unhrainjai.  Ila  aulem  formx  cmen- 
daias  in  liuban  (juxtarectiorem  vocabuli  partilionem), 
fruma  (jiixla  codicis  leclionem)  el  uuhramjans  (eliam 
juita  codicem)  niinc  ab  omnibus  reccptx  sunt,  cxcepto 
solo  Grall,  qui  de  nltima  eroendailone  se  persuasum 
cssc  noii  voluit,  alium  corrigendi  modum  conjiciens 
Sprachsch.  V,  3C.  Legitur  insuper  Kom.  XI,  24  pis 
vit[eit  alevabagmis,  quod  non  equidein  emenda- 
rotur,  forie  mulalum  in  vitpeins,  cum  vera  forina 
essel  viipjint  ;  insuper  Skcir.  I,  c  pata  tjadob  (ciijus 
forma  consoiianlica  eistitisse  non  videtur)et  Kom.  x, 
II  gipipauk  pata  gametip  (cujus  loco  pata  gtime- 
lido  dillicile  scriberelur). 

« Annoiatio  7.  —  Quamvis  Gotlius  ncuiro  plur.  ad- 
jeclivorum  ct  parlicipiorum  ad  dcsignand.i  alisliacta 
iiilbilnio  morem  grxcum  imiiari  videatur  :  Cor.  II, 
VMI,  21  garcdandans  gotla  (xx>a);  v,  17  po  alpjo- 
no  (to  «pxaia,  ba;c  ve  usta)  uitipun,  sai  vaurpun 
niuja  alla  (t«  ir«»T«,  oiunia) ;  ilem  alla  ct  po  vV.U 
vid.  §  205  V,  1 ;  Cor.  II,  iv,  18  ni  fuirreiljands  pisei 
yasaiwunune  ak  pizei  ungasaiwanane,  unte  [>o 
gusaiwanona  riurja  sind  t/»  po  unijasaiwanona 
aiveina  (t«  pXjiroa:v«c  —  t«  (*ii  ^isiooiEva,  visibilia  — 
invisibilia) ;  singnlarem  taiuen  easiini  etiam  usurpat, 
more  germauico  :  Gal.  v,  21  vauistoa  leikis  sind  lio- 

rinassut,  kalt.inasius jah  puta  ijaleiko  paim 

(germ.  dut  Glcic/icgr.  t«  ouo<«,  sunilia) ;  Luc.  xvn, 
25  tkal  mannij  (gcrm.  Vitt,  gr.  Ktiilts,  mulia)  gapu- 
lau;  Mc.  tv,  34  sundro  sipo\;ani  seinaim  andband  ai- 
/ul«(genn.  Altet  gr.  jtkvto,  ouiuia) ;  xiii,  23;  Luc. 
u,  59  ;  Cor.  II,  vu,  14  ;  Mc.  vn,  8  daupeiitins  awkje 
jitli  ttikle jah  anpar  galeik  loateik^ia  manag 
(gr.  ka).«  no.tihu.ijiu.  TotauTa  nukt.u.)  taujip;  Luc.  vt, 
30  af  pttininu  nimandin  pein  (tuaic)  ni  lausei;  Mc. 
vu,  !">  pniii  utgaggando  (exnoptuoix.vu)  us  ttiiuiu 
patahl  pata  gamaiujando  (TazoivoCv:«)i)ia»inon.» 

§  197.  I.  CoMfAAATives.  1 1  Ccimpar.it, vus  formam 
eunsonanlieam  schiper  imluii,  vid.  §  196  II,  *)  b). 

2)Lococomparaiivi  mnM,uiagis,cuin  positivo  baud 
inlrci|uenter  usurpatur :  Mc.  tx,  42  tjop  i.t  unina 
mais  (  xaAiv — aa/Xov) ;  Skeir.  I,  c  gudub  vos  mais 
pans  ufhauijandans  diatnttau  fl(i«!.>sans  vairpan  nas- 
jandit  laiseinai ;   coll.  G»l.   iv,    ii  munayn  banta      lavievcilius  Joan.  xill,  27; Tim. I,ui,  li|icr  spraulo 


/n.tos  uufij.jus  mais  Pau  pizos  aigaidcius  uban. 

<  Anuotatio  1.  —  lino  eliain  r.iah  corioiioralivuin 
eemparativo  ipso  conjungiiur  :  Mili.  vi,  "'i  nin  ji  s 
mais  vul prizani  '  sijup  (paXka-j  ituyifiiT;)  paim  ? 
Cor.  II,  vin,  22  bropur  gukautidcitum  filaus  muis  us- 
dauduzan  (simpliciler  nolij  ff7rou5a(OTC/iov)  ;  1'liil. 
i,  25  luslu  haba  mip  Xristau  lisun,  und  filu  mais  ba- 
li4o  (paAov  xpuao-.-j)  ist.  E  comrario  dic.lur  Mc.  v, 
26  ni  vuilnai  htilidainais  tairi  habaitla  non  i]UOijliam 
sanata,  sed  potius  pejus  habens.  C.t-u ■ruiu  Lilliias 
pleouasmo  paulnluiu   abliorret,   quippe  qui  Mili.   v, 

20  7T£pioo£ue*  li  0(zato.7vvig  uuwv  7r)siov  riv  yt aupta- 
timv  pcr  manuyizu  vaii  pip  garaihleint  iwura/iijs  pau 
pize  bokarje  convertal.  i 


subito,  ciio.  Gr.ccuin  nutem  imitalur,  cuin  stilicci  post 
positivum  prxgnaule  siguiflcatiooe  gaudeulein  H  po-- 
nilur  :  Mc.  ix,  -45  go  p  (xaXov  loco  (iilmv)  pus  i  l 
haufamma  tn  libain  galeipan  pau  tvut  kandunt  ha- 
bandin  galeipan  m  gaiaiiiiian.  i 

II.  Sipeblatuu;.  1)  Supeilaiivuj  vocalicam  siiniil 
ct  consonanlicam  formam  iuduit,  qux  codem  modo 
bic  imer  se  discrepant  alque  in  posilivo,  qua  de  re 
vid.  §  10G. 

2).lam  \ero  Uollius  compitralivum  et  superl.ili- 
vuiu  accuratius  sirictiusque  Graeco  disiinguit,  liinc 
sa?pe  couiparalivum  pio  grjeco  superlalivo  et  vice 
versa  usurpai;  liuc  ergo  veiiinnt  piutcr  compara- 
tiva  frumam  aftuma  §  191»,  II,  I)  b)  laudata,  et  se- 


1  Quml  Ii;cc  iiraferenda  sit  leciio  pro  ci  consueta,      ei  llalbcrsina  conjecla,   ad  Mih.  vi,  2t> ,   Gal.  n,  0 
a  Schuiellerio  ((iloss.  Ile.l.  v.  v.hia),  licei  posierius,      diximus. 


10S7 

q  enlii  :  Mlli.  IXfll,  04  wl  «o  iptMi/isei  (  posie- 
rinr,  Rt.  >j  in^uin )  airtipa  vainizei  pizai  (rumein ; 
Mf.  II,  51  rfu  )ii  millO  uni/iunnuN,  U'ur/u  ■  nitlt 
(inaxiuitis,  gr.  i/iiraiv)  Mfi;  Luc.  IX,  46;  lli",  iv,  51, 
52  kuurno  linouii  m  i  n  n  i  •  i  a//uu<!  (Vaifc  (miiiiuiimi 
inler  scmiiia,  ^r.  ij«cot<»ov,  iiiinus  quam  oinniu  se- 
iinn.i  i  u(,  ,n/i  />an  taiadn,urriiinipjuh  vairpip  atlaize 
ijrute  maitt  ( ii!i>v) ;  Luc.  ix,  48  la  r«  inniila 
(  uix/xSti/so;  )  viiundi  i/i  «//aim  «a  vairpip  mikili; 
,\llli.  vin,  12  uiinirpa«r/a  in  ri<r/iis  /infu  /linrfnmijlo 
(«gtWfjM»);  Cor.  I,  XV,  I!)  jabaiin  pizai  libainai  ainiti 
iixiinait  venjandam  tijuw,  armotlai  (miserrinii, 
(;r.  At-tvoTiooi )  sium  nlliine  mnnne;  Luc.  xx,  32 
s /><•<// s  /  u  (  Dtlima,  gr.  uoteoov)  ullaize  gadaup- 
uoda  jah  toqens  ,  Tim.  I,  iv,  1  a/<iiin  svikunpaba  q'J»p 
jmtei  in  spe  d  ist  aim  (  uo-Ttoo-f)  liiigam  afstandand 
sitmai.  In  liis  omnibu,  locis  usijue  ad  Mc.  iv,  32, 
<  tiuin  Lmhcrui  superl-itive  usns  esi. 

«  Aiinot.ni'1 1.  —  Snperlativus  adbibitu  /i/«  circum- 
rcribilur  :  Cor.  II,  xn,  9  /i/u  ijabaurjnba  (  ii>5«jTa  ) 
ii :j  mnii  iropa  in  i  uktim  meinaim. 

«  AnnoUlioS.  —  Non  semel  in  locuni  superlaiivi 
I  osilivus  inducilur  :  Luc.  xvi,  10  iaci  tritjgvs  ii(  in 
leitilamma  ( E>«^to-r<-.> ) ,  jnli  ifl  manaaamuia  triggvt 
isf,  probabiliier  ut  scrmo  concisior  evadui,  iiem 
ciiam  xix,  17.  i 

3.    NUMERALE. 

§  198.  I.  Vucabula  quaniiiatein  niimcricam  in  ge- 
nere  designantiu,  ut  :  manngs  multum,  leilits,  fnvs 
|iurum,  lialbt  diinidium,  alls  lotum,  adjecliva  sunt  el 
ut  aiijecliva  iracUuda,  \ id.  §  196.  Subsiuntiva  aulem, 
qux  eerium  objcctorum  numerum  siguiticaiit,  ut  : 
iluodecim  ( gall.  hm  douzaine ,  germ.  dutzend), 
sexaginia  (g  >ll.  une  toixantaine,  germ.  tchock),  etc, 
in  nnstris  rragmentis  iiu*quain  occurrunt,  cxceplo 
i<ri,  qtiinquagiuta  (gall.  une  cinquantaine) ,  vid.  ud 
lor.  I,  xv,  6. 

II.  Gmmmiu.  1 )  Do  ipsorum  flexibililate  vid. 
§104. 

2)  Cardinalia  nolis  numeralibiis  sumissimc  c\- 
primuntur,  vid.  §  14;  sa-pe  ciium  vocabula  ct  signa 
iitimcricu  cotiiinisceiilur.  . 

3)  Jain  vero  vocabula  et  signa  numernm  com- 
plextim  cnmposilura  ,  ila  sunt  inler  se  ord  nalu  ,  ut 
mujor  nuuierus  uicipiat,  scqueute  ininuri ;  dccadibus 
insuper  ct  uniiaiibus,  et  in  geucre  duobus  posieriori- 
bus  WIUMWW,  uec  non  et  tibi  cenluri.c  ct  decudcs 
cnnjiinguutur,  jali  iuierponiiur,  eadem  copulu  pro 
iiumeralibus  notis  ,  prxcipue  pro  inajoribus  ,  mi- 
iiime  nccessaria.  Novem  (el  forie  eiiain  ucto  )  cum 
ilccadc  per  decadcm  proxime  superi<ircm,  uno  vel 
iliinlnis  subtractis  exprimilur  (<iinum<«a  vvl  Ivaim 
vnns) :  Ksilr.  u,  9,  lli  sunjus  zarx  tiaits  •w  j-  sunive 
liunauii  'jp  mm  b';  i  ,  50  iiiiiii/iiiii./a  -u-  </•;  Neb.  vi, 
15  •»•  dage  jalt  •*• ;  Luc.  II,  37  alitauteliund  jah 
fidvur.;  xv,  4  niunteliuntl  jnh  niun;  Esdr.  II,  10 
tiiuntehund  j  a  h  -lr  ;  Ncli.  v,  17  f  jah  •«• ;  Ksdr. 


CIUMUATICA  COTIIIC.K  LINCU/f:.  10S8 

n,  12  jiutitndi  •«>•  »'  <j-;  37  [atsuudi  •tr  tV  ;  39  /<u- 
iiiik/i  •</•  ;  13  tva  tusundja  ■)•  </•  ;  Mc.  v,  13  /»<»* 
puntndjoi ' ;  Esdr,  n,  55  '§'  pntundjps  •«•  /• ;  Jouu. 
vi,  10  fiiuf  [ntsundjot ;  Cor.  II,  xi,  21  fram  iudaium 
ftdv  ortig  u  n  s  ai  namma  v  antins  ( id esl 40  — 
1  =  39)  nani. 

«  Anuotutio  I. —  InsoleiM  est  Coibis  liic  locus  rc- 
ccntcm  gerinunicam  lingiiam  lapietU  N<b.  vi,  15  •«■ 
;'u/i  ■/.•  cl  Cul.  li,  1  cod.  B  ( quuluoidccim) ,  cujus 
loco  Cod.  A  Cor.  II,  xil,  2  rcctius       babct.  > 

4)  Ca-lcriiin  mioieralia  vocabolu  snbslantivo  sivc 
prvponiiulur  si\e  postinntuutur  :  Mib.  vi,  24  >ii 
iiiiniiia  iiuuj  tva  im  fra  u  j  itm  ikallnnoit ;  Ltic.  IX, 
31   vairostvai   mijirodididun  iiitinu. 

','>)  Cardinaliu  autem  vel  usurpanlur  u)  Adjcctive, 
til  Mtli.  viii,  11)  «iiis  bokmeis;  Me.  VI,  a  ni  tatjuip 
l  va  im  pu  i  d  o  m  ;  xtvn,  63  nfur  p  rint  d  ag  ant 
urreiia;  Juaii.  xi ,  17  jujian  fittvor  dutjuni  ha- 
buitla  in  hlniva  ;  LUC.  viu,  2  usiddjedttn  it  ithut  Jions 
libun;  XVII,  12  tuihun  Jirutsfitlui  mans ;  Mc.  vm, 
9  vesun  svefidvor  [intundjot,  etc;  vel  babcnt 
b  )  Gciiitivum  parlilivtim  poslse  :  l.ue.  v,  17  verp 
in  aina  m  ma  d  a  g  e;  Ulh.  v,  19:  Mc.  vm,  2.S  etc; 
Mc  xi,  1  insandtda  tvans  tiponje;  Jouu.  vi,  1<> 
farjan  nt  tpaurde  'k  jah  y;  Mlb.  xxvu, 5  [irinsti- 
guns  silubr  inaize;  fkeir.  VII,  d  in  tiujiidai  -nr 
jer  e  allans  fodida;  Joan.  vm,  57  fimfligunt  je:  e 
nauh  ni  habais  ;  Luc  XV,  4  taihunUhiind  liubt; 
Joan.  vi,  7  tvainiliundam  skal  te  hlaibot  ui  gano- 
hai  itnd;  Luc.  vn,  41  niit  skulda  skalte  ftm  f- 
h  unda  ;  ix,  li  vcsnn  tve  ftmf  pusundjoi  vaire; 
xiv,  31  mip  laihun  pusun.ljont — mij)  Ivai  m  t  i yum 
Ji  u  t  u  ndj  o. 

III  Oi'.i>ivw.u.  I  j  Consonaniice  sempcr  occurnuit 
vid.  §  196,  II,  1 )  c). 

2)  Apud  Neliemiatn  ciiam  noiis  iiiimeralilnis  scri- 
Ituiittir  :  v,  14  fram  jera  •«■  kik/  jer-l- ;  vi,  15  u»i«u- 
litvitt  varp  so  buurgtvaddjui  '«'  jalt  •/>*  daga  menojjs 
ailtilis. 

i  Annoiatio  2.  —  Deduubus  prioriluis neris  boc 

cst  animadvertendum  : 

<u)  Ijuod  formu  tiinaha,  fcni.  ai/i<j/i<)ub<iiii«dcrivula, 
germaoieoeinii/.eitisi;/,  l.il.  uiiico  respondeal,  el  Con- 
sonuntice  semper  lleciailur  :  stinui  uinaha  (liluis  iiin- 
Luc  vu,  12;  IX,  38  eteiau/ilar  ainoho  viii,  42. 

«  6  )  Unus,  iij,  iiln  nou  sub  respcciu  mimeruli  oc- 
cutril,  sed  Uniluminoda  idenliUtem  duorum  i.i  uno 
imlical,  golbice  ilicitor  saina  (idem):  Mc.  x,  S  sijaina 
/>i>  IM  </«  teika  samin  (siul  liSC  duo  ad  corpus 
idem) ;  Luc.  xvu,  54  Jiizainaht  tvai  raii  Jand  «M  /i- 
</t  i  tami  n;  1'pb.  II,  14  yatavida  po  ba  du  sain  i  n. 
Iliuc  eliam  Eph.  vi,  9  tm  jah  izvis  tamtt  jitiuja  tsl, 
ubi  Grwrus  i  xu/iio;  cuni  ailiculu  babel. 

i  c)  \l  •/..<)  referuniur  eiimn  umbo,  pro  eintai  G 
iln  iluplicem  liabenl  lorinam,  bai  scilieui  ei  »<*/•/»», 
i|u.i-  eodem  modo  iuier  su  dmerepaui  aique  laii.  > 

tueivjiifet  ulrii/i;,',  neinpe  bai  ponilur  ubi  qu.olioesl  <!.- 

iiiiolnis  tanluin  objeciis, qua;  ui  iiuod.immodo  iult  >  > 


•   llc  ['Uiuntlju  el  [lut.tn  IjOt  gciicre  liiMivpuntibiis  vid.  <id  t»dl    il,  U>. 


1089  DR  NO 

runiiinr.i.i,  ncc  nni  in  nnaui  coaJunaia  hahentur  vcl 
CogiUnlur,  bajupt  vero,  ubi  de  objeclis  iliversi  ge- 
ueris  vel  duabus  pariibus  a^iiur.  Qnod  discriineti 
Coihus  strieic  scrval,  licet  iu  gricco  lexlu  «ufOTtpot 
pro  ulroque  casu  invcuial  :  Luc.  i,  6  vcstin  garuihia 
ba,  sciticei  Zacliarias  ei  El  sabclh  ;  iiem  v*.  7;  v,  7 
qafullidetiun  bn  Jio  skipa  uiraque  navis;  vi,  3'J  ifrai 
mug  bimds  bliudani  tiulian.  niu  b  a  i  in  dal  gadriit- 
tand;  vn  41  aintskulda  skaile  fimfhunda,  ip  anpar 
fimfiignns.  42  ni  hubandum  Jinn ,  wupro  usgebeina, 
baim  fruqaf  ulrique,  id  esl,  aiuhobns  dobiiorihus 
per  oppusilinneni  n<i  cre<lilor^:n  ;  Epli.  H,  14  911/«- 
vidu  po  ba  du  .-amiu ;  1G  (jafrif.oda  pttin  btint  in 
ninamma  leika  gupa.  E  contrar.o  Mlb.  ix,  17  cl  Liif.  v, 
08  giulan  I  vetn  jugtjola  in  balgint  niitjans  jnh  b  aj  0- 
pum  ( vinuiu  sriliCCI  et  ulrcs)  gubairgada ;  Eph. 
II,  17,  18  gavairpi  ixeis  jitzei  fairra  jttlt  gnvnirpi 
ptiim  izei  newa  unle  pairh  ina  habam  ulgagg 
bajops  (  iicuipc  vos  el  nos  cx  diversa  p.iile  ) 
i/u  atlin;  Skeir,  II  ,  d  li'os  ganamnida  vniltls  svesa 
bujopum  (nimiiuin  corpus  el  anitna)  dit  daupei- 
uais  gurehsnti;  III,  a  bajopum  (sciliccl  Joanues 
eilli  i-tus,  i|ui  sub  respectu  baptismatis  b  c  oppo- 
nuilllir)  daupjjndani  juli  aimvaparnmmeh  seina  ana- 
filhandam  davpein  ntip  sis  misto  sik  adrunnun  sttmai. 

<  d)  Quoad  usiini  vocabiiloruni  ains  et  anpar  111 
leiilculiis  coordiiialis  (aint —  anp..r,  anj  ar — an- 
pnr,  clc,  uims  —  alter,  elc.)  vid.  ubi  de  seutenl  a 
composita  traciaiur.  > 

IV.  UiSTitujuTivi.Si  tveiltnai  duo  (ova  $uo)escipias, 
disiribuliva  gnlhice  non  occurrunl,  sed  per  wozuh 
cl  W-rjhuh  quisque,  et  bi  (xct«)  circiunscribunlur  : 
Luc.  IX,  3  ni  vailtl  nintaip  in  vig,  nih  tveihnos 
(iva  50o)  paidos  ;  Mc.  vu  ,  31  qam  at  marein  gateilaie 
ini/i  Iv  eihnaim  markom  (ava  uiaov  to>v  6f  i<uv)  ; 
Mc  vi,  7  duuann  iesus  pant  tvalif  insandjun  ivans 
wanzuh  (ivi  Suo) ;  LllC  x,  1,  ix,  14  gavaurkeip  tm 
aniikumbjaa  kubitttns  ana  warjanoh  fimftigitns 
(in  quetiiqne  quiiiquagiiila ,  gall.  cinquanle.  par  cin- 
quanle,  avi  irEvTij/.ovra),  coll.  Mth.  xxvn,  15  ;  Mc.  xv, 
t> ;  Cur.  I,  xiv,  27  juppe  rasdai  nat  rodjni,  6 i  tvuns 
aippau  maisl  p  rin s  (y.cra  Svo,  sccundum  duos  aul 
inaxime  tres).  Singuli  (xa9'  tl:)  diciiur  ainuwjizuh 
Roin.  xii,  3. 

V.  Mci.iiplicativacI  proportionvlia  ainfalps  siin- 
plex  ,  fidurfalps  quadrii|ilex  ,  tailiuntaihundfaipt 
cenlnplex,  managfaips  mulliplex,  etc,  ut  adjcctiva 
specland.i  sunt. 

VI.  Iterativa  semel,  bis,  elc,  quas  iu  aliis  sermo- 
nibus  adverbiis  exprinMinlur  ,  gothice  reddunlur  co 
niodo  :  uua  vice,  duahus  vicibus,  eic  :  Cor.  II,  xi, 
24,  2b  fratn  ittdaium  fimf  sinpam  (  7T5vt«zi;  ) 
iiam,  prim  sinpnm  (-p:;)  vandum  usblitggvans  ras, 
ainamma  sinpa  (a^a;)  stainips  vas ;  Mc.  xiv,  72 
anparamma  sinpa  (U  osutscou)  hana  vopida.  iuh 
gumunda  paitius  pata  vaurd  sve  qap  immaieius,  pa- 
lei  (aurpize  hana  hritkjai  tvaim  sinpam  (Sii),  invi- 
ditmik  prim  t inpa  111 ;  Luc.  xvn,  4  jabai  sibun 
linpam  (cVraxt;)  ana   dan  fravaurkjai   du  />u»  jah 


Ml.NK.  1090 

tibuit  tinptim  <ina  dttg gavandjai  sik.  Alia  cxeinpla 
vid.  GloSs.  v.  sinji. 

Cuin  ordinalibus  priina,'  sccunda,  lerlia  vicc  iifii- 
iruni  iu  accu^aiivii  ponilur  :  Cur.  Il.xn,  14  *ut 
pridjo  pala  (t/htov)  mamus  i»i  qimait.  Cull.  fru- 
mist  (ttoojtov)  piiiuuui  et  paia  an/>ar  (to  /octtov)  r;u- 
tcruiii. 

i.    N.ONOMEN. 

A.       PnONOSIEN    PEKSONALE. 

§  199.  1)  1'runoiiiin.i  personalia  suiii  :  pro  prima 
persuna  itegu,  i'ci»  nos;  pr«  secuiula^u  lu,  jus  vos; 
pro  leriia,  quasdiversi  geueris  csi,  is  is,  si  ea,  plur. 
eit  ii ;  ta  liic  ,  to  ha-c,  plur.  pai  bi,  ei  pronouien  re- 
flexivum  jiIi  se. 

•  Annutatio  1. —  /s  idem  eslatque  gracum  auTof,  0 
(gall,  il),  sed  adjective  suuii  r.ou  potesi  pro :  hic,  ille ; 
sa  auiein  xquivaiel  gr;cc.  b0to{  ei  ouroc  el  conseqnen- 
lcr  esl  clia.ii  adjecliviiiii ;  de  lioruiu  priinomiiiuin  di- 
scriinine  rid.   :-  2U2,  I.  > 

2)  Cum  pronomen  persoiule  subjcclum  esi,  pecu- 
liaritcr  iiiii)  eipriimliir,  quia  jaiu  iti  teniiinalioiie 
verbi  iinplicile  coniineiur.  Veriun  tameii  cxplicite 
adcsi. 

a)  Proiiomeii  primx  et  seciindai  persuna1,  ciiin  sci- 
licelqturdam  emphasis  iu  eo  jacel,  ( uin  prae»ertini 
ad  aliud  oppoililur  :  iuan.  vi,  20  nhtedun  sts,  parttlt 
qap  iesus  :  ifc  im,  iti  ogeip  izeis  ;  Litc.  x ,  24  managui 
pratifeleit  jalt  piudtinot  vildedun  taiwan,  paieijut 
saiwip;  Joan.  xv,  5  j  u  s  (11011  opusbalielis  ul  mun- 
deiiinii  ,  nani)  hruinjai  tijup;  Cor.  II,  v,  21  xriilnc 
faur  uns  gtiluvidu  fravaurhl,  ei  veis  vaurpeima  ga- 
laihlei  gups;  1,  25  app>an  ik  veittod  gup  anultaita 
ana  meinai  taivalai ;  Luc,  1,  18  ik  im  tineigt  jithqens 
nteina  [t amuldrozei  111  dagam  teinatm;  Mlh.  111,  11 
uppun  ik  in  valm  izvit  daupja,  ip  su  afur  mit  gag- 
ganda  svinpoza  nvt  ut ;  v,  21,  22  hausidedup 
palei  qijiait  ist  paim  airizam  n'f  maurpjais.  appait 
ik  qipaizvis — n,  12  aflet  unt  paei  tkulunt  si- 
jamia  ,  ji-asre  jah  veit  aflelum  Jjaim  skitlam  uu- 
saraim  ;  itein  ,  prccedente  jah,  x,  52,  33 ;  Cor.  II,  1, 
G;  Joan.  vui,  15ju»  bi  leika  stojip,  ipikni  ttojn 
ainnnliun  :  21  padei  ikgagga,  jus  tti  maqup  qiman  ; 
23;'as  us  paim  dalapro  sijup,  ip  ik  us  pnitmupajiro 
int;  Cor.  II,  xm,  9  faginom ,  pan  veis  sittkam,  ip 
jus  svinpai  tijup  ;  Cnr.  1,  v,  12  nm  puns  iimn  jus 
tlojip  ,  i^  pans  uln  gup  slojip  ;  VII ,  12  Jjaim 
anparaimik  qipa,  ni  frauja;  R0111.  II,  18  ni  pu  po 
vaurls  bairit  ak  10  vaurts  buirip  puk;  Gal.  11,  10  im 
iii  panaseips  ik,  ip  libaip  in  mis  xristus.  In  hiset  plu- 
ribus  aliis  casibus  personale  proiioiiieiiGotlms  adhi- 
bei,  praeeunle  Gra.'co,  cujus  etiam  exeinpltiin  sei|ui- 
tur  el  in  sequeniibus  :  Cor.  II,  1 ,  i  ei  mageima  veit 
gaprufsijan  (ti,- to  5uvair9at  r,uu(  7rapaxa).£tv);  Eph.  I, 
4,  12,  18;  tv.  22.  Rarius  aulem  pruiioiiieii  absolue 
usiirpaiui',  ut  Mth.  v,  17  ni  hugjaip  ei  i/>  qemjait, 
quod  aliunde  non  requiritur,  cum  x,  51  lcgiiur  sim- 
plicitcr,  practeriiiissn  pronomine  ,  ni  agjaip  pal.i 
qnnjau.  Econlrario  Goihus  frequcnler  indiicit 

b)  PronoDieii  terlia:  personx,  ubi  Griccus  eo  non 


Iu9i  CRAHMATICA  GUTtllC/E  LINCll/E 

nniiii     >M>   m  ,  83  jnlxii  m  smttttiumjtim  vanrpeina 


109-2 


miilileit  /ios  vaur  [taiimis  in  Isfit,  ui/i/iuu  ftf  tvsoiiio 
ftttstvav) '«'"'  '"»"  ''''V-  ^'c-  **'  M  peilatus  nldilti' 
kida,  ei  IJ  j"/>iiii  gnSVfltl  (riOvij/.:)  ;  Cur.  I.  Ifli  I- 

taaMiii  •  •>  r/«mi  (OBij)  oi iatii,  sa>pe  impriinia 


rril.nn ;  nilaiiion  inlerpros  ppislolx  ail  Fpbcsai*  sip|ki 
Iioc  i'<i  inodo  imlii-i  ;  I  |ili  i,  12  ei  ji  iniiiin  rctJ 
(il(ibi*inuriii&t)duliaMtinai;  18;iv,22;  i,  t  moeml.A 
prnnontcn  Mttmrrtj  lingoa'  cnusticin  prxterininiiiirl 
•  Annoi.iiio  4. —  Loco  pniiioiiiiiiis  teriix  porsoii»' 


:ipml  l.tnain   (  i,  li'i ;  v  i,    15;   xiv,  tl;  xvin,  38)  rl      substanliviiin  (enjns  scilem  lonel)  repetillir  :  Cor.  I, 


Joai.nom  (vt,  21  ;  tx,  B,  12,  18;  II,  13;  XI»,  17; 
xvni,  28,  w  );  xviii,  38  pronomcn  riiam  ndcii,  nbi 
snlijecluin  laincn    uihieqiiitur  ;  ij>  c/i  qe /m»  </tt 

imiii..  lUl/fl  IfTI,  vill.   :nl  ll.  t. 

«  Aiui(Ua:io2.— Tosl  rnnslriHiiooeni  paiiiiapialom, 
qua  a  verlin  pcnttcl  (cl  consequeiilcr  non  osl  absn- 
ima)  ci  imtio  scntenlix  wrte  verbom  poniior,  pro- 
noiiicn,  equidctn  inm  redundans,  sed  prdieunic  Gra- 
c<»,  in  ol«jei  lali  casn  ilexum  repelilnr  :  Epli.  ii,  f>  i' i- 
.s  ii  ii  i/i<  /i  s  N  lll  daupnnt  fravaurhiim  mi[  gaqieida  u  n  s 
ziistau  ;  Mlli    xwi,  71  utgatjtjau  dan  inain  dnur 


vn,  12j<i/nii  letU  bropar  qen  aigt  untjatunhjandein  jah 
$o  gaviljn  i$t  hauan  niiji  iuimn,  nt  aftelai  ]io  qen 
(  lianc  iiiuliiTem,  gr.  oinn.  «Ot>;v);  iiem  vi,  13  uiufle- 
iiii  J>ana  ahan  (liiinc  viruiii,  gr.  nurov),  nlii  lorsan 
inlei  prcs  oiiiii  cndicibtis  tov  /vfya  legil,  ita  ut  paral- 
lclismi  cattsa  eliain  prarccdenter  />n  qen  pro  i/.i  po- 
Buerit.  > 

5)  Pronomen  secnndao  personae  »nle  nllocntioncm 
»el  eiiam  in  apposltiiine  allocntionis  p  uiuir :  Luc. 
IV,  23  pu  ttiki  (ia:pi)  liailei  puk  tilban;  Cor.  I,  «II, 
IG  ic«  ii n  liannt,  j>u   qinon  (yvvai);  K|>li.  v,  SSjai 


gasaw  ina  an  pura  piti  ;  Mc    v,  18  l  »  ngaggiinila  >i  tniros  (oi  avfyef )  frijop  genins  r.varoi ;  vi,  0  JBI 

iltain  */ct;>  o<'/>  ina  »a<i  »«  M*;  n>  28  qaiei pan-  (raujans  (oi  xOptot)  /iflto  snroo  laujaip   (pnnciinnc 

</ni»  tna  ia  i,nrrf  >iponj»$  u  (rthun  Ino;  Mc.  II,  9  nosir.e   iiilerprelalionis  paulultim  mn  ati   legendillli 

ttntap  atgagaandamim  a(  fiiirgttiijttanabuudim;  csl  :  cl  vos  domini)  ;    Col.    II',   iS  jut  qiuant  (al 

Mlli.  viil,  5  iMMKfniJi/nawdiirimiiia  tn  knfarnimin  yuvviy.zc)   ufltantjaip    vairam    iii araim  ;  21  ;    IV.  1  . 

dunii.ltljtimma  hundafapt:  25  in natgaijg undi n  G»\.  if,  H  gipip  ntii  jvt  uf  vitoda   viljandani 

imm  n  iii  s/.i|>  t  faruittjedun   imina  siponjn  ~tt ;  "28  ;  vitan(o'  —  98invrte)  palaviiop  niu  liavseip;  Mlb.  xxv, 

Mc.  V,  2;  Lnc.   vi,  29;  xvn,  12;  Joan.  vin,  50;  Ml,  l\  gagguip  fairra  mis  jut  fraqi  panan  t  (ot  x«m- 

37.  Dclicil  lamen  prius  prononien   in  coosltuclione  fauiwi) ',  LllC.   vi,  25  vuiUvisjut   sudans  n:-  fof 

parlicipiali  ,   ct    v-.'rl>o    lanlum    postpuiiilur     aj.ud  jjtiwr^eftjvot).  —  Uc.  IX,  25  P*t  ahma    p  u  unrod- 

Mlli.  ix,  28  qimand  in  in  (/nrrfn  duatiildjedun  imma  jands  (to  irwujxa  to  SioAo»)  «i  /»ui  niiaiiiitda-  utgagg  ; 

pai  blindans.   Magis  aulcm  alisolnla  videli  r  partici-  Lue.  x,  IS  jali  pu  kafarnaum  pu  und  himin  ushau- 


pialis  coiistruciio,  ubi  verbum  construilur  cum  pr.c- 
pisiliooe,  qua  ropelilo  proiioiiiiin  prsponitur  :  lilb. 
ll,  27  uiariondin  tesun  jainpro  laislidedun 
afar  imma  tvai  blindans  abctmi.e  Jesu  illinc,  secuti 
siinl  posl  euni  duoca-.ci ;  viii,  idalap  atgaggand  in 
imma  c[  fairgunja  laislidedun  afar  inmtu  iumjons 


hido  (y.ai  oi>  K.  >}  co;  oOy.Kvou  jluiSttoa  )  gadrnusjaxa  ; 
Mlli.  M,  9  atta  unsar  pu  ui  liiiuinam  (o  r»  Totf  owoa- 

VOtf). 

t  Annotalio  5. — Nec  non  et  ptonomen  prinia;  per- 
sonx  pari  modo  in  .ipposilione  ponilur  locoaiticuli  : 
Diil.  iii,  7>  vtii  sijum  bimailteit  aiimin  gu[a  skal- 


managos  ;  IIVII,  19  sitan  din  tmma  una  stauuslola       kinon  dans  (o; — Xaips\io-/xt;).  • 


iusandida  du  iami  qens ;  M'j.  v,  21 ;  xs,  27  ;  Luc. 
vn,  6;  Skeir.  IV,  a;  alias  auiem  praeposilio  cliatn 
an  e  coiislruciioiiem  participialem  siare  debel,  ul 
Luc.  xtx,  "M  afpuiv.mii  unkabandinjah  puteilia- 
iuip  afnimada  a  (  imma.  Item  cltam  posl  relaiivum  : 
Mc.  iv,  25  piswammch  saei  habaip,  (jibada  tm- 
«ii  a.  Coll.  §  202  annot.  i. 

«  Annotatio  5.  —  Ijuando  post  iinpersnnalia  gr:e- 
/  ;<  pronoineo  in  sonlcntia  suliordinala  seqiltlur, 
CotliUB,  ubi  pro  impersonali  pcrsonale  verbiim  nsur- 
pai,  Imc  pronomen  peisnnalc.  prxiermiuil.  o.nxi 
pariter  lacit,  cum  ad  circumscribcndain  iuliniiivain 
soii  cniiain  vcrbo  linitc   loco   inlinilivi  ulitur  :  Luc. 


4)  Pronomen  tcrtix  persona;  is  ct  reflexivum  in 
objccio  seqtteuti  modo  distrcpant: 

n)  Itollexivinn  roroilur  ad  subjcclum  icntenii.r,  n 
aulcm  ad  objectum  vel  ad  aliquid  eilra  seiileiiliaiu 
nominalum  :  Hlh.  vi,  29  nilt  saulaumon  catasida  s  i k 
sve  nins  piie  btamaiie  ;  vm,  32  raa  gavaurlilcdun  sis 
all.t  10  liairda;  xxvn,  53  qinus  taistidedun  afar  iesua 
aitdbahljaiideins  im  m  u;  vi,  8  cnit  alta  II  ai  pizci  \us 
p.turbup,  fuurpiiei  jus  b  djaip  ina;  xxvn,  i~>  trauai- 
da  (iii  ;/'i/'ii,  lausjutdau  (siibcol  JJeuin)  su  tnu;  viu, 
2  uianNa  prutsfiit  habands  invait  ina  (nempe  Jesuiu)  ; 
»11,  '.21  suei  kuuseip  vaurda  meii.a  jah  taujip  po,  tjtt- 
teikv  i  ii  a  !.iiiu  |ru(/iimiiia  ;  v,  39  j'a'>«ii  um«  puk  sIum- 


xvn,   \'6  skal  (gall.    i.    doi(,germ,  a  nuut,  ^r.  .5^  lui  bi  luilisvon  ptiuakumn,  vand  i  immajuk  />i>  an- 

i:0tov  oporiel  CUm)  manaij  gapulan;  xix,  II  fti  patei  part  ;  Me.  |i,  19  qap  im  iesus-  ifiai   aiajtu  j*ii(m« 

neBNi imrasalrrn  uns^itta  t> — «jtov  tiuat);  ISti^ial-  brnpfodit,  und  bauiwdh  im  ts<  ' ■ "/'/"/ '  ■  /"»'"". 

i'a  nd  i  tla  t.ik  (jv  :w  t'rrave>Tn"v  ctuTov)  ;  Joan.  XII,  18  .iiu  Itnjiiu  vetta  sve   mi/i  lil  habnmt  (nti/./  o',  n/i/iun 

liiiiisidtili.n  ii  ija  lavide  di  (ncc.   cum   inf.  aOrov  atgagijaud  dtigos,  ban  nf-imuda  ttf  i«u  sa  bnififaps ; 

t:  i7Toioxf  vaf  bo  tiiikn ;  Kph.  iv,  17  veilvodja  in  fruu-  Joan.  xni.  32  gup  hauHeip  imi  (lilium)    m  sis  ju» 

} ia  ei  panusei />s  ni  gagijaip  (»cc.  Cum  iul.  Ot«ic  ntpv  smiiis  hauliidii  i  n  u  (l)eiinii. 

rurtiv);  Cof.  II,  viii,  0    snifi   bedeima  (si<  ib  w  llcin  ii.iui  M  balcl  par|n  ipinin   in  casituit  ouli- 

patatiauii  n\i-J.<)  teitaun.  H.irn  lulcm  prunonion  post-  iiin^  posilUUI  iuiii  ailiculo;    lioli  ei|Uidcta  qnasi  sol 

pUl  ilir   .  Luc    IVIII,  35  i'ii/i/'(i  iri  neua  vas  i  s  ioi-  vcielur  in  :  cuin  co  qni,  objccm  cvaikiile  IBBJl  llal. 


1093 

sed  iii  s:ni|ilei  olijcctum,  sik  ad  subjcdcm  scntcntisc 
rclat".  Mc.  II,  £6  durcid  hlnibans  (aurlageinait  mntidn 
jah  gaf  /xiim  miji  .«.i  -  (srilcei  Davide)  ntandnm ; 
l.iic.  M,  4;  32  jnli  pni  fraiaurlitam  [rijond  Jiant  fri- 
jauJnnt  jii  (imii  i  qindeni  hos  amanlcS  Scipsos,  seil 
amaiilt-s  |n  ccatorcs,  fpii  siiltjcctuni  efiorinaiil);  tii,  9 
tVsns  du  Jiizai  afariiisljandein  sis  miWftgrin  <i«/»; 
xiv,  12  qnji  ftanimn  hailandin  lik ;  Mc.  v,  30;  Luc. 
xiv,  31 ;  xviii,  7;  Joao.  w%  18;  t.ii,  31  ;  xm,  16; 
itoin.  x,  \i  llinc  cliam  Mili.  xwi.  75  gainiinda  i>ai- 
irvt  taardit  qiftann  du  stl  (vcrbi  sibi  [Petro] 
ilirti).  Cuin  auleni  tik  cum  verbo  rclleiivuiii  format, 
aii  objecium  etiam  refcriur  :  Mc.  xiv,  C7  piti  gasaw 
paitru  tarmjandan  sik;  Til.  i,  14  ni  atsaiwandnnt 
judairiskaize  spllli  jah  anabutne  manne  aftaiidjaiidniie 
sil  sunja. 

b)  lileni  dicenilum  est  de  aceusativo  cum  inf.,  sive 
:ul  siibjectum  sireiile  rcleraiur  :  Joan.  vn,  .  ni  niuima 
in  uualaugnein  wa  taujip  jah  mkeip  tik  u  l.unpana 
visan ;  1'hil.  ll,  6  xritlut  i/i  qujiaskimnein  vitands  ni 
vulra  rnhnida  visan  tik  galeiko  gupa;  Skeir,  VIII.  :■ 
ui  vtluubida  fanr  mel  sik  qahaban;  Luc.  VI,  18  qe- 
niun  hauxjan  imma  jalt  hailjan  sik  sauhte  seinaizo  ; 
sive  ad  diversum  subjeclum  :  Mc.  m,  14  iesui  ga- 
taurhta  tvalif  du  viian  m  p  ti s  (ul  secnm  essent/ ; 
v,  57  itiius  ni  fralailut  ainnohun  xxe  mif>  sii  afargag- 
i/.ni ;  Lnc.  viii,  57  bedun  ina  allai  qnujnnt  gnleipan 
fairra  tit;  xtx,  27  fijnnJi  meinai  ui  vildedun  m:k 
jimdunon  ufar  lis  ;  m,  7  qap  du  paim  algaggandeim 
manageim  duupjan  fram  tis  (ut  ab  eo  bapiizarcn- 
tur). 

c)  In  siilmriliiMia  sententia  sik  ad  subjectum  liu- 
jiis  scn  cniue  rcfcriur  :  Mc.  11,  8  ufkunnands  iesus 
alimin  seinamwa,  J^alei  sva  Jiai  mitodedun  tis,  qap 
Jiuim;  in  senlentiis  pnescriim,  qux  proposilum, 
•  unsili  1:111  eiliibent :  Luc.  ix,  12  fralel  po  mnnagein, 
ei  ualcijiandans  in  pos  bisunjane  haimos  bugjaina  tis 
matint;  Joan.  xvu,  45  nuda  piis  gaggajult  pata  rodja 
111  manasedai,  ei  habana  falted  meina  usfiillida  \n 
»is;Cor.  II,  v,  15  xristu»  (aur  allans  ijasvalt,  ei  pui 
libandans  libain  1  Jiamma  faur  sik  gasvillnndin ;  Tlinss. 
II,  m,  14ni  blandaij)  izvis  mip  imma,  cigaskamai  sik. 
E  conirario  ts  ad  sulijcciuin  princip:ilis  sententix  re- 
lerlur  :  Mlb.  vm,  27  wileiks  ist  sa.  ei  jah  vindos  jah 
marei  ufhausjand  imma;  Luc.  vin,  32  bedun  inn,  ei 
ustaubidedi  i  m  in  />o  gnleipan  ;  Joan.  vi,  64  vissn 
Sesws,  njas  Ut,  saei  galeireip  ina. 

5)  Quod  auxiliante  sik  verba  reflcxiva  efTornientur 
ct  sxpe  p.-i«iva  ct  mediaexprimaniur  vid.  §§  176,4; 
177,  5;  178,  2,  et  quod  pronomcn  renpxivum  tiinc 
ud  vrrbuni  proximc  ponatur  vid.  §  176,  4. 
§200.  1.  Pronomen  'eciprociim,  inviccm, 
1)  EfTormaliir  ex  pronomine  per>onali  el  voc.  in- 
declinabili  mitio  :  Rom.  viv,  15i?i  panamaisnn  uni 
misso  (nos  invicem,  «»ii>.ouf )  siojaima ;  10  laitt- 
laima  pori  timreinnh  sind  iti  tins  m'sso ;  Cor.  I,  vn, 

5 itvara  misso  ;  Mc.  ix,  53  va  in  viga  mip  izvis 

mitso  (d-jt.)  milodedup?  50;  Joan.  vi,  45;  xm,  14, 
ao;  xvi,  19;  Roro.  xv,  5;  Gal.  v,  15,  15;  Eph.  iv, 


UE  NOM.X:-.  1091 

32;  v,2l  ,  J»aii.  1111,51  fiijojnzvis  misso(aecus  ); 
xv,  12,  17;  ituni.  xii,  10,  16;  xv,  7;  Cor.  I,  xn, 
20;  Cor.  II,  xlll,  12;  Epll.  iv.  2;  Col.  111,  9,  15; 
Thcss.  I,  111.  12;  iv,  !>,  18;  v,  1 1  ;  ThesS.  II,  1,  5: 
Luc.  vii,  52  ropjandnnt  seinn  mis«o;GaI.  v,  17 
po  sit  misio  andsliiiidund ;  Me.  1,  27  sokiueduii 
mip  tit  misso;  vm,  16  ;  xv,  51  :  Luc.  xx,  5,  14  ; 
Joan.  ti,  52;  Skeir.  III,  a;  Mc.  iv,  41,  qefntn  dn  tis 
mino;  ix,  10,  34;  »,26;  xi,  31 ;  xn,  7;  xvi,  5; 
Lnc.  11,  15;  iv.  36;  vi,  II;  vm,  25;  .loan.  vn,  55; 
xii.  19;  xin,  22;  \\i,  17. 

1  AnnoLiiiti  I. —  Jfitso  siilinn  ahsquc  pronomi::e 
persouali  nccuriil  lantuiniiKuln  :  Gal.  v,  26  ni  rair- 
fiaima  flautandnns  misso  (scilicet  uns)  titha.*nndans , 
misso  (ni-nipe  tiiisis)  in  tteipa  tisandant;  Koin. 
xiil,  8  misso  (niniiriiiil  izvis)  frijnli. 

1  Aiinnlalio  _'. — Sii  misso  i|iianiloi|uc  eliam  p-  nilur 
pro  rellexiv.),  vid.  annot.  6. 

1  Annotatio  5.  —  Oe  miiso  cum  pronnmine  possc- 
sivo  vid.  §2ul,  4.  > 

2)  Alter  alteiius  gtttliicc  anpar  anfiai  :s  cx|iiiiiii- 
liii- :  Epli.  IV,  25  sijnp  unjiar  unparit  (uX)  r,'i.i.^) 
tijnis;  linl.  11, 5  in allai  himlic';. ai  gnlingil.iis  anjiar 
an  J> ar ana  niiiminds  as  ■uiltuman  {aXknkavs v/nii' 
^ivoi  \iircaix_ovra;  lauTwv).  Ilinc  tnuliliis  loi.us  Iloill. 
xii,  5sic  reslituendus  esl  :  appan  aimvarjiiuh  anpar 
anparis  lijnts,  et  M1I1.  XI,  16  adesse  cliam  ilcliuit 
anpar  anjiaeis,  vid.  §  ^39,  1. 

II.  Silba  («JToc)  ipse,  cst  pro  sua  form.i,  narn  con- 
sonantice  taulum  ileclinatur,  et  pro  suasignilicatinne 
siibslanlivc  spertandiiin;  ponitur 

1)  Urdinario  absque  proiinriiine  nt  sulijccliim,  egn 
ipse  :  Cor.  I,  lx,  27  ibai  anparaim  merjands  tilba 
ii.tkustns  vuirjiau;  20;  1'liil.  11,  24;  nos  ipsi  :  Ci.r. 
11,1,4  gajirufstidai  sijum  s:  Ibans  jrain  gupa ;  9; 
Gall.  11,  27;  tu  ipsc  :  Luc,  vi,  42  waiva  mngt  qifian 
—  silba  in  augtn  peinamma  anza  ni  gaunijatids ;  vos 
ipsi  :  Tliess.  I,  111,  5  sitbans  viteip;  v,  2;  II,  111, 
7  ;  is  ipse  :  Luc.  1,  17  sil ba  feuraqimip  in  andvairji- 
ja  gnpi,  2"  ;  v,  57;  vi,  3;  Joan.  vi,  6;  ix,  21 ;  XII, 
24:  fcpli.  iv,  II  ;  Skeir.  1,  a;  ii  ijisi  :  Luc.  xvn,  13 
sitbans  uthofon  stibna;  ui  objeclum,  eum  ipsum  : 
Joan.  tx,  2i  vilban  fraihiiiji. 

VeriiintJineii  pronomen  persona'e  Cti.im  nl  sub- 
jectuui  ndili  potest,  quo  in  casu  silba  coinmuniter 
pronomini  postponitur  :  Cm-.  II,  x,  i  aj>J>ait  ik  silba 
pavlus  bidja  izcis ;  xn ,  13;  Tln-ss.  II.  1,  4  veis 
tilbans  in  isvis  wopant ;  Lue.  v  ,  1  is  silba  rns 
stanilands  newa  sairt;  Cor.  I,  xv,  28;  Luc.  vn,  li  si 
silbo  (vas)  vidovn.  IJinc  eliain  lelalivo:  Mlb.  xxvn, 
57  ios<7',  saei  juh  silba  sipondii  icsua ;  Mt.  xv,  .3. 
Quaiii  sedem  ordiuario  occupat  in  formula  /;«la 
nlbo,  sive  gr:ceo  auro  toOtc,  sive  touto  uCto  respon- 
deal  :  Gal.  II,  10  usdaudidu  pata  silbo  iaujan  ; 
Cor.  II,  11,  5  J>cta  silbo  gamelida  izvis;  coll.  Itom. 
xm,  6.  Aliier  aulein  sc  babei  reciprocum,  ubi  alia  est 
significalio:  R'im.  vn,  25  silba  ik  (ipse  ego,  cgo  eni- 
pliaticc  prolato)  skalkinc  viloda  gups;  IX  3;  sed 
Tliess.  I,  iv,  9  lilbnns  jus  nt  gupa  ttilaisidai .\ijttp 


ioib 

etnptiaala  iu  litbaut  jacct  ci  jut  prsiermitij  poluli. 

Sknr.  VI,  a  siv  iitba  ll  </'/"/'  l»Us  eniin,  nl  C"i)je- 

eimiM ,'  asscmicnie  Cutilllonao  ,  Irghur  in  codice 
iocu  iiimu  ii,  ijimi.i  Nanmannui  iu  lueetn  edidli). 

'-')  tiiiin  nlba  siibsuiiilivuni  coinilalur,  bor  |>osleiius 
|irn|ir.c  ul  anposiliu  speclaiuluiu  csl,  tilba  liiiu  Mm- 
pei  i"  rposilo  :  M.  xn,  3b  tilba  auk  daveid  t/u/i, 
57  ;  l.ur.  xi.  42  ;  Lue.  III,  55  jah  tilba  vas  iesui 
tve  jere  prtjetlgive ;  Joan.  xvi  ,  27  uA  nlba  atta 
frijop  uns  ;  Cur.  I  subscripl.  >/>>  kaurinpium  (iiimei 
pugKeip  bititbitis  u  puustau  taus  iutalitai  melida 
visan  ni  atiai ;  Cor.  II,  VII,  1 1  saiw  auk  silbv  f>at  a 
bi  gup  taurgan  izvts  welauda  gatavida  izvis  us- 
daudem  ;  xi,  14  tilba  saluua  ijtignleikop  ».'.  agijilau 
tiuhadit ;  Epb.  11,30  al  vitaudin  auhumislin  eaihtta- 
slaina  silbin  xrislau  tesu;  Tlicss.  I,  m,  II;  iv, 
16;  v,  23;  Tliess.  II ,  n,  16;  ni ,  16;  Skcir.  V,  d  ; 
Luc.  I  v ,  4 1  adcsl  riisctiuu  ti  Ib  ttn  xristu  ina  viian  pro 
tov  XcdTTsv,  et  llc.  iv,  28  tilbo  auk  airpa  akran 
bairip  nou  signiQcal  tcrra  ipsa  leit  fruciuin ,  sed  cx 
scipsa,  sponUs  sua. 

3)  Cuiu  autcin  silba  ail  pronoiiien  personale  ,  ul 
rcflcxivum  formei,  acccdii  ,  tunc  post  lioc  poniiur  : 


i.iumm\iii..\  r.UTIIIC/E  LINCU£.  1096 

1111,8  tik  sitbans  utgebun  (nimiit  (raujin  ;  l'ph. 
i\,  19;  Tim.  I,  vi,  10. 

<  Aiinnlatio  4.  —  Silba  autein  ortlinariam  sedcin 
po-i  pronoiiicn  peis.  descril,  cuiii  scilicct  n  >n  iu 
ciiiiiuYin  c.isiiui  ac  proiiouieii,  scd  ut  sulijccluiu,  ad 
llismr  Latinorum  le  vcl  »i/'i  1/i.m-  ,  coiislriiiliir  :  l.uc. 
xvni,  9  qap  du  tumaim,  paiei  silbans  irauaidedun 

Itl    [,:.,.    i1!-,  :a{    ty'  tauTOIf,    >>!>>     >P>>).  «•'    l'''Si'l«'l     \,U- 

raihtni  ;  llom.  XIII,  2  pai  andstaiiilnuduns  litban* 
sit  (tauTo",-,  sibi  ipsi)  targipa  iiimand.  Ilinc  rliatn 
Cor.  II,  II  ,  1  gaitauida  pata  tilba  al  mis  (c"x;iva 
iukutu  touto,  ipse  apiul  me)  pro  iniutclLgibili  patn 
tilbo  lcgcndum  Mt.  Ainbigna  vcro  forina  pluralis 
(silbans)  cliain  in  iioiiiiualivo,  ul  cx  seilc  perspiriitiiu 
esl  in  Cor.  I,  xi,  31  jabai  silban  s  uiu,  (icruTOuf,  ims 

Mis.)  slauidedeina  .   ni  pau nsurpalur  :  Cor.    II, 

xiii,  otzvis  silbans  (cauTouf,  vos  ipsos)  frnisip  , 
tijuidtt  in  gulaubeinni.  silbans  ijvi»  (iauTouf,  vns 
iuljj  knuseip;  Epli.  t,il  saittnt  sik  silbun  (cauTov, 
scipsum)  attjnf  (aur  aikkleijvn,  ei  ttitaulti  sitba  lis 
(iauTrji,  ipse  siiii)  vutpaga  atkkletjon. 

i  Aunoiatio  5.  —  Pronomen  per-on:ile  elliplicc 
iltTicil  tanluinmodo  Col.  III,  13  pulandant  ixvis  mis.so 


mrlii   niitipsi  (iuauTJ,  cauTJ)  :  Luc.  vn  ,  8  haba  u(     jah  (ragibandans  silbans  (ckutoO,-),  bic  \cro  praxe- 


mis  silbin  gadrauhtins ;  Joan.  VII,  17,  28;  vill  , 
28,  42;  x,  18;  xu,  49,  xiv,3,  10;  Cor.  I,  iv.  4; 
uieiiiclipsuni  (cuaurov,  gVvtov)  :  Lnc.  vn  ,  7  »ii  mik 
sitban  tairpana  rahnida  ul  fius  qiman;  Jo.ni.  vni,  ii, 
18,  54  ;  \iv,  21  ;  xvn,  19 ;  Cor.  I,  iv,  5  ;-vn,  7  ;  Cor. 


dcns  iivis  etiain  siipplenilum  cst  ,  coil.  §§  176  an- 
nol.;  177  animl.  2;  178  anuot.  5. 

<  Annoiatio  6.  —  S.vpius  econira  tilba  prxiermisso 
simplcx  prononien  pcrsnnale  rcniinci  reflcxivuin  : 
Luc.  xvi  ,  9    taujaip    iztis  (tauToif),  frijouds  ;  XVII, 


II,  VI,  7,  9;  xn,  5  ;  Cal.  n,  18;  Pliil.  iii,  13;  nobis-  14   gaggandam   utauyeip   izvis  (eau-?oOf)  i,udjum  ; 

melipsis  (iauTot;)  :  Cor.  II,  I,  9  n  uns  stlbam  an-  Jaill.  XII ,   8    uiUedans   sinleino   habaip   mip    tzvii 

daha(l   daupuut  habaidedum  ;   iii  ,    5;    iiosuiclipsuS  (tauTwv) ;  Cor.  II,  vn,   1 1  .  Jo;m.  xu,  "2  u//u  at (  visa 

(iauTouf)  :  Cor.  II,  iii  ,  1  duginnam  aftia   uns   sil-  du  mii   (cuaurov) ;    Itoin.   Xtv,  12  uarjimlt   umara 

bant  anafithan  ;  iv,  2,  5;    x  ,  12  ;  (iiiisii  silbans)  fiam  sis  (cauTou)  rapjon  usgibip  gupn  ;  Cor.  II,  iv, 

Tbess.  II,  iii  ,  9  ;  tibiinclipsi  (o-c«jt>;i)  :  Joan.  xvn,  5  5  merjam  uns  (cV.utou,-)  skalkant  izvarant  (hic  ct  x. 


hauliei  mik  at  pui  tilbin  ;  xviii  ,  34;  Tbcss.  I, 
iv,  16  ;  teiiietipsuui  (o-c«utov  ,  cauTov)  :  Ulb.  viu,  4 
5«>7ij  puk  silban  aluug<i  gitdjin ;  Mc.  l,  44;  xu  , 
51  ;  xv,  30;  Luc.  iv,  23;  v,  14  ;  x.  27;  Jian.  vn  , 
4  ;  vin,  13,  53  ;  xiv,  22;  Honi.  xtit,  9;  Cal.  v,  14  ; 
ii,  1  ;  Tim.  I,  iv,  16  ;  II,  u,  15;  Pbilein.  19;  vobi  - 
metipsis  (cauTotf)  :  Joan.  vi ,  53  iti  habaip  libain  tu 
tsvij  sitbam;  Kom.  xi,  25;  Xll,  16;  Cor.  I,  v, 
13;  vosiueiipsos  (c«utju,-)  :  Luc.  xvi,  15  garaihtuns 
domcip  izvis  lilbans  in  andvairpja  manne ;  lloin. 
xn,  19;  Cul.  in,  16,  sibiiuclipso  (siug.  cauTu)  : 
He.  v,  30  ietUI  ujkunpa  ia  sis  lilbiu  po  us  sis 
iiin/il  usgagyandeht;  Luc.  ix.  25;  xvui,  4  ;  Jo.in.  vi, 
61  ;  vii,  18,  viii,  22;  xi,  38;  xv,  4  ;  xw,  13  ;  Cor. 
I,  XI,  29;  xvi,  2;  Cnr.  II,  x,  7  ;  Gal.  vi,  5,  i;  l.pli. 
ii.  15,  16;  semelipsum  (sing.  c«utov)  :  Ue.  m  ,  26 
sutanausslopana  tik  sitban;  vin,  34;  xv,  51;  Luc. 
ix,  23;  viv,  11  ;  xviii,  11  ;  Joan.  xi,  33;  xix  ,  7  , 
12;  liom.  xiv,  14  (sik  sitbo  neulr.);  Cur.  I,  xi,  2S  ; 
Cor.  II.  x,  7,  18  ;  Cal.  i,  4  ;  n,  20  ;  Lpli.  v,  2,  25, 
2S;  Pbil.  „,  7.  8;  Tnn.  I,  ,i,  8 ;  Tiin.  II,  n,  15; 
scinrlipsis  (plur.  iawToff)  :  Mlb.  ix  ,  3  sumui  pize 
bokarje  qepun  m  sit  tilbnm,  Luc.  VII, 49;  Cor.  II, 
v,  15;  i,  12  ;  •emeilpsos  (plur.   tauvoOf) :  Cur.  II , 


12  sitbans  ex  pra:ccdciilibus  su|ipleiidum  csl ,  coll. 
aiuioi.  5);  vi,  4. 

<  Aimnlalio  7.  —  Apud  Marcum  cl  Joam.eiii  reci- 
prnciiui  i|oandoque  eliam  pro  grxco  rellaxivu  usur- 
palur  :  Mc.  I,  27  svkidedun  mtp  lis  mino  (xU; 
sautoOf);  ix,  10  />uiu  vauid  haba.dedun  du  tii 
mitso  (cauToOf)  sokjandans ;  XI,  51  pahtedun  du 
iii  misso  (cctuToOf)  qipamlam;  xvi,  5  ;  Joan.  vn  , 
35;  xii,  19. 

<  Aiinolaiin  8.  —  Dc  tilba  pronoiniiii  possessivu 
coiijuucto,  vid.  §  '.01,  4.  • 

III.  Sama  (o  auTOf)  idem  ,  iionuisi  consonanlire 
occurri.1,  iive  tpua  priutilivc  subsianliviiin  est,  sive 
quia  identiialeni  alicujus  objecii  noii,  jam  noniinaii 
iudicai,  Qui*propier  svpissime  deruonsiniivo  (arti- 
Culo)  mi  s'ama  (gall.  >■>'  t:.eme,  le  mlm«)  conjuiigilur. 
Ponitnr  ergo 

i)  Subsianlivo  :  Skeir.  \  1 1  <J  jaimnHfMa  gaumjau, 
patei  i»  i'tis  i.i  sumii,  taei  ni  nii/o>/>ii  •  m  ■  jere  aliniii 
tii'  (odida;  V,  b  ih  atntjnli  s*  suma  iv»i  (sciliiii 
p.itir  ct  lilius),  HNiiM  tiajan  jah  ui  >i»jun  ta  tsma 

mahledi  ;  Cor  I,  XI,  5  K'0'i  cinono  bidiundii  ui/./ii.H 
firjn/c i^.ii. utri andhutiilaiiniia  haubida i/uuii itkop  hauu  /> 
sein.  ain  ii ii i  15 1  jii/i   pata  iu  nw  pi.ai  bitkaban.xi ; 


1007 

Mlh.  v,  4G  niu  juh  /wi  [)iud>>  pata  tamo  tanjiml? 
et  ilem  xxvn  ,  44;  Mc.  x  ,  iO;  Luc.  VI,  35  ;  Itom. 
xii,  16  ;  xv,  5  ;  Epli.  vi,  G;  Pliil.  II,  2  ;  in,  1  {po- 
samona  in  plnrali  numcro);  iv,  2  (ubi  in  interprc- 
utione  nostra  idem  pro  ipsuni  legenduin  esl) ;  Tliess. 
I.  ii,  14.  Etiain  tamo  siinplicilcr  ahsquc  demonslra- 
livo  :  Cor.  II,  xin.  11  lumo  frapjaip  (to  «0t» 
Ypoitin);  1'liil  iii,  10  gasnevum,  ei  tamo  hugjuiina 
fali  samo  frapjaima ; 

2)  Adjeciive  ,  quo  in  casu  aniniadverlendum  est , 
quod  ,  si  ad  subsianiivuin  aliud  quoque  adjeciivum 
add  lur  ,  lioc  eiiam  cousonaniicaiii  loiuiim  induat: 
Llic.  ii,  8  liairdjos  vetun  iu  pumma  samin  tanda 
puirlwakandans ;  vi,  58  pizai  tamon  mitadjon, 
pizaiei  milid  ,  mitada  izvis  ;  Rom.  ix  ,  21  hubaip 
kasjavaldufiii  palioui  us  pumma  tamin  daiga 
itim  du  galaubamma  laujan  sumup-pan  du  ungalau- 
bamma  kasa ;  xn,  4  allai  ni  patu  saino  laui  ha- 
baud ;  Cor.  I,  x,  5  atlai  pana  taman  mal  ahmei- 
nan  mutidedun  jah  pata  samo  dragk  ahmeino 
drugkun ;  Cor.  II,  i.  C  prciiianda  iu  naseinait  pizos 
vaurttveigous  in  stivitja  pizo  samano  putaine, 
pozeijah  veis  vinnam ;  ni,  14  (uW  iu  inlerpreiaiioue 
nosira  loco  ipsum  idem  legendum  esl) ,  18  ;  iv,  13 ; 
vi,  13;  viii,  16;  xn,  18;  Pliil.  i,  50;  11,3;  Cor.  1, 
xn,  II  pala  atl  vaurkeip  ainsjah  sa  sama  uhma. 
Raro  autem  tama  absque  articulo  occurrit  :  Rom. 
x,  12  m  Ut  gaskaideins  iudaiaus  jah  krekis,  sama 
ank  fravja  allaize ;  Pliil.  m,  16  samon  gaggan 
garuideinai. 

•  Annoiatio  9.— Quod  sama  ctiam  pro  tl;  ponatur, 
ubi  toium  ex  duobusobjectis  orlinn,  cITormatum,  etc. 
bignificat  vid.  §  198annot.  2)/>).  . 

B.      PaONOMEN  POSSESSIVUM. 

§  201.  I)  Pronomina  possessiva  primx  ei  secnndac 
personarum, meins, meus  ( o  /*ou,  eu.o?),  unsar  noster 
(o  ii(j.wv,  vpiztpof),  peinttuus  (oo-ou.o-o,-),  izvar  vrsier 
(o  Cfiwv,  ipixipos),  igggar  vos  ambo  (o  0u.riv),  ul  ad- 
jcciiva,  subsiantivo  conveniunl  in  genere,  numero  et 
casu,  el  licet  ordinario  substautiva  sua  sequanlur, 
possunl  etiam,  ubi  aliquam  enipha^im  implicant, 
ea  praccedere  :  Mlli.  ix,  18  dauhtar  meina  nu 
gatvall;  xxvn,  67,  gup  meini,  gup  meins,  duwe 
misbilaist;  Mc.  ix,  24  hilp  meinaizos  ungalau- 
beinais  •  Luc.  l,  46,  47  mikileid  saivala  meina 
fraujan  jah  ivigneid  ahma  meins  du  gupa  nasjand 
meinamma ;  Neh.  v,  14  ikjah  broprjus  mtinai 
htaif  (auramapleii  meinit  ni  matidedum;  Mtb. 
v,  oOjcdui  laihivo  peina  haudus  puk  maizjai,  — ; 
VI,  6  ip  pu  pan  bidjais,  gagg  in  hepj on  peina  jah 
gatukands  haurdai  peinai  bidei  du  attin  pei- 
n a m m a  jali  alta  pe i n t  usgibip  put ;  Mc.  lil,  32,  35 
aipei  peina  jah  broprjut  peinaijah  ivitlrjui 
peinot  vta  tokjand  puk;  xu  30  (rijos  [raujan  gup 
peinana  ut  altamma  hairlin  peinamma  jah  ui 
allai  taivatai  peinai;  Luc.  l,  44  sunseivarp  slibna 
goleinaii  peinaixot  in  autam  meinaim  lailaik 
Pala  barn  i/i  vambai  meinai;  xx,42,  43  qap  frauja 
du  (raujin  meinamma:sila f laihtvon  meinai, 
Patrol.  XVIII. 


DE  NO.MIXE.  (098 

unle  ik  ijalagja  [ijands  peinans  (olulaurd  fotiie 
peinaize;  Joan.  viii,  biisl  alla  meins,  saei  hau 
lieip  mik,  panci  jus  qipip  ,  pulei  yu  p  unsar  ist; 
Rom.  xv,  4  duunsarai  iaiseinai  gainelip  varp  ; 
Cor.  II,  viii,  25  trauain  izvis,  jappe  ii  tcitu,  taei  ht 
gaman  meinjah  gavaurstvain  izvis,  jappe  bropr- 
jus  unsarai  apautlauleit  aikklesjono ;  vn,  4  ufur- 
[utlips  tni  fahcdait  in  allaizot  managont  ajlom 
unsaruizos ;  vm,  24  usiaiknein  [riapvos  izva- 
raizos  juh  unsaraizos  woftuljot;  Mlli.  v,  16 
ei  gasaiwainaizvara  goda  vaurstva;  x,  30  izvara 
jahtagta  haubidit  alla  garapana  tind;  Pbil.  n,  25 
farb  munda  aipafraudeitu  broparjah  gavaurttvan 
meinana  ip  izvarana  apausiaulu  sandjan  du 
izvit;  Cor.  II,  1,  14  wofluti  izvara  sijum  svasve  jah 
jus  untara  in  daga  fraujivt ;  Mih.  ix,  29  bi  galau- 
beinai  iggqarai  vuirpai  iggqis. 

2)  Pronomen  posscssivum  leriiac  personnc 

a)  Est  SftllS  SUUS,  SUi  (6  auiou,  aOT&iv,  aurou,  auT<0v, 

X']toc)  vel  genitivus  pronominis  pcrsonalis  h,  U,  ii  t, 
ize,  izo  ejus,  corum  («OtoO,  «Otwv)  ;  jam  vcro  teiiit  ad 
subjectum  sententix,  genitivum  auicm  toO t«  ad  aliquid 
exira  sentcntiam  nominalum  vel  ad  ol.j  ciuin  sen- 
lenlix  ipsius  referlur.  Quoad  scdem ,   seins  eodem 
niodo  relative  ad  subsiantivum  ponilur   ac   supia 
diximus  I);  verumiamen  oidinaiio  prxcedit,  ubi 
gnrco  iSiof  respondet   :   Mlh.  v,   45  gup  sunnon 
seina  («OtoO)  unanneip  ana  ubilansjah  godans  ;  x  , 
24  nlsl  siponeis  ufar  laisarja  nih  tknlks  ufar  fraujin 
seinamma  (cxOtoO)  ;  Luc.  i,  8  mippanei  gudjiiwda 
is  iri  tikon  kunjis  seinis  (aOToO),  hluutt  imma  tir> 
rann  du  taljan;  III,    17    habaip    vinpis  kuurou  in 
handau  seinai  jahgahraineip  gapratk  tein (auToO) 
jah  briggip  kuurn   in   bantta  leinamma  (auTou) ; 
Epli.  v,  28  v.iiros  skttlun  frijan  seinoi  (e'«utwv)  qc- 
nint  sve  leika  seina  (iauTwv) ;  Rom.  x,  a  seina 
(i'5tav)   garaihlein    sokjandans   sliurjan   garailtlein 
gups  ni  ufhausideilun ;  Mc.  vm,  25  iesus  usiault  blin~ 
dan  jah  tpeivands  in  augona  it  (aOToO.cilicel  cxci) 
allagida  ana  handuns  leinot  («utoO,  nempe  ma- 
nus  suas  proprias) ;  Joan.  xi,  2  marja  talboda  fraujan 
balsana  jah  bisvarb  foluns  i»  (iiimirum   magisln) 
skufta  seinamma  (id  est  capillis  suis  propriis) ; 
Mlh.  vi,  14  aftelip  mannammissadedinsize   (aOruv, 
scilicct  hominum);  vn,  16  biakranam  ize  u[kunnaip 
ins;  xxvi,  65  gahausidedup  po  vajamercin  ii  (blas- 
plieiniam  cjus,  id  esi,  Chrisii);  Joan.  xi,  1  vat  sumi 
siul.s  lcaarut  a(  bepanias  ut  liaimai  marjint  jah  mar- 
pins  svislrt  izos. 

b)  Idein  cst  dicendum  de  isto  pronomine  in  sen- 
lcntia  composila ;  teins  e.iim  non  conjungitur,  qucm- 
aduioJum  in  latino  scrmone,  diversis  subjcclis,  ipso 
in  sentcnlia  subordinata  ad  subjecium  principalis 
scntenl.x  relato  :  Luc.  v,  15  garunnun  hiuhmant 
managai  teikinon  (ram  imma  sauhte  leinaizo 
(auTiiv) ;  Mlh.  vi,  5  qipu  izsit,  palei  haband  mizdon 
leina  (aOriv);  7  pugkeip  im,ei  ia  (iluvaurdein 
teinai  (aOT&v)  andhausjaindau ;  ix,  58  bidjip  frau- 
jan  atanait    ei  ussandjai  vaurtlvjans  in  asan  seina, 

35 


«099  GIUMM\TIC\  COTIIIC/E  LtNGIi.E 

Cor.  I,  vii,  II  anabitida  qtnai  [airra  abin  ni  iktiidnn. 
i/>  jabai  gabkaidnm,  visan  nnlitti)iiitliii  aippau  du  ab  in 
lemaminn  aftra  gagavair  pjan ;  Mlli.  vn,  24  utnuli 
wei  hauseip  vaurda  meina  jah  tauji[>  />o  ,  gateiko  ina 
vaira  (roiiammn ,  taei  yaimriilu  razn  sein  (aJTnO) 
'iru  «i.imu;  Luc.  i,  20  ni  galuubides  vaurdam  nui- 
iiiiini,  [wei  utfiilljanda  in  iuelii  seinammu  (ocutu»); 
l.uc.  i,  23  varp  b  pe  u.-,(ullnodedun  dagot  andbali- 
leit  ii  (ideW,  Z.i>  tiari  ii ) ,  galaip  (Zacbarias)  du 
garda  teinamma;  41  varp  ivc  liuutida  aiteitabaip 
gvlein  mariins,  lailaik  baru  in  .;i  [ia  u  i  lot  (aOn.c); 
Mlli.  vii,  28  var[)  jian  uslauli  iesus  /n  vaurda,  biabri- 
ilediitt  manageins  ana  laiseinai  i  j  (auTOu);  Vlil,  54 
alla  to  baurgs  usiddja  vipra  ieiu  juh  bedun  ina,  ei 
utlipi  hindar  markot  ize  (aurwv);  Mc.  vn,  2C  qino 
bap  iesu,  ei  unhutpon  usvaurpi  ut  dauhir  not  (aurrj;) ; 
Mlb.  x,  35  qam  skuidan  mumian  vipra  allan  u  jah 
dauhlnrvipra  aipein  izos  juhbiup  vipratvaihron 
izos ;  Mc.  xn,  19  moses  gamciida  untis,  patei  jabai 
tois  bropar  gadaupnai  jahbileipai  qenaijah  barne  ni  bi- 
leipai, ei  nimai  broparxs  poqenisjah ussatjai  barna 
br.opr  seinamma;  Ju.in.  xi,  19  managai  gaqemun  bi 
marpan  juh  marjan,  ei  gaprafrttdedeina  ijos  bi  par.a 
bropar  xzo;  Mili.  xi,  20  dugann  idveitjan  baurgim, 
ii  paimei  vaurpun  pos  managistons  mahieis  ii; 
Joan.  vm,  55  l.ami  ina  jah  vaurd  is  [asta ;  Mlli. 
»iii,  14  qimands  iezus  xu  garda  pailraus  jah  gasaw 
ivaikronit  iigandein  in  hdtom  jah  atlaitok  handcu 
izot. 

i  Annotaio  1. — Non    nisi   rarx  veniunt  liujus 

rcgula!   excepliones ;  caterum    coireetius    ponitur 

teins  pro  U  .-  Mc.  v,  17  dugunnun  bidjan  ina  gateipan 

hindaT  nxarkos  teinot;  Tlicss.  I,  m,  12,  13    'nvis 

frauja  ganohnan  gataujai  [riapvai  in  izvis  misso,  du 

tulgjan  hairlona  izvara    unfuiiitwiia  in  veiliifiai  [tiura 

gupa  in  quma  (rattjins   unsaris  iesuis   xri  taus  mip 

alaim  paimveihtm  teinaim  (auroO),  ubi  «  in  ad- 

vcntu  Cliristi  >  idem  sumendum  ei-t   atque    i  eum 

Christus  vrncrit.  ilncorrecte  autem  U  pro  ubu  iudn- 

citur  :  Tliess.   II,  i,   10  qimip  ushaithjan  iu   pann 

vciham  ii  (xutoO);  Tini.  1,  v,  18  vairps  sa  vaurstva 

miidons  is  («OtoO).  i 
e)  Hinc  legilime  scquitur,  quod  ubi   in  senlentia 

ropulaiiva  vel  comparativa  pronoraen  posteriori  sub- 

Jecto  ad  prius  relalo  coojuugiiur,  hoc  pronomeo  p<  r 

ti   etpr  nialur  :  Mili.  x,  2  >  ganah  siponi  ei  vnirpai  sve 

tnisareis  is  jah  skalks  sve   fraiija  is;  vi,  40  u<sl 

lipoueis  ufar  laisari  seinanu  ,  i[<  gamnnvids  war- 

jiiuh\vairpni  sve  taisaris  is;  Luc,  l,  5  tui  gudja 

uamin  zakuriat  ut  afar  jah  obijins  jah  qeins  ii    ii< 

dauhtium  ahuions;  Cor.  I,  x,  20   fraujins  itl  airpa 

jah  (ullo  izot.  (Jiidc  lit,  m  seins  iu  iiomiiialivo  ixm 

occurr.it. 
3)  Ouandoque  Cutlius  loco  arliculi  posstssivo  ut- 

pote  inagis  detcrminalivo  utitur;  qtio  in  cnsu  poasen- 

Mvum  scinpcr  siibsi.inlivo  poalpunltur  :  Jnan.  iv,  51 

Ihfrtjoda  ultan  meinana  (t&v  rw-ipx) ;  Cor.  II,  xn, 

7; Cal.  vi,  l7«I(iiViiu  [raujins  unsaris  (toO  xufiou) 

l/iuil  trfotani  flim  Itiktt  baira  ,Cor  I,  vn,  1C  iwi  knnut, 


II 00 

giimi,  pittti  qen  jiei.ia  (  tijv  -/uvaf/u  )  gnnasjnii; 
1'liil.  i,  25  i'n«i  y ii ii  [itiirlniKi  nl  nllaiin  izeis  du  u- 
rn  «i  (eaimjahlai  y.h  fiihedai  aa  /u  ubeinais  ijii«- 
raijoi  (ti|  7riaf£o>f ) ;  Col,  m,  19;  imprimis  stint  : 
Mili.  vill,  20  jtiuui  HIUII.V  ni  htibaip,  wur  haubip 
sein  (tiiv  xiyaXriv)  uwihnnirjii ;  Mc.  i,  41;  vu,  10, 
1 1 ;  l.ur.  vii,  14  (tagram  teinaim) ;  x  ,  21  ,  23;  xvni , 
13;  Cor.  li,  VIII,  4;  Col.  II,  M;Tlicss.  II,  I,  II. 

i  Aiiiii  i.iiio  2.  —  Non  nisi  raro  pnclcrniiitiitir 
piisscssiviiiii  :  Mlh.  v,  31  wazuh  laei  afletip  qen  (tijv 
ywaiVci  auToO),  gib'".  izai  aftlatsah  bokos;  Joan.  vii, 
5  tjmjq  in  iudaian,  ii  jah  pai  siponjos  (oi  tiubi^A 
n  ,  .)  suiwuina  vaurslva  peina.  • 

4  )  Ciun  ii/'''h  ad  protiomein  pnssessivuin  con- 
jmigitur,  iu  geniiivo  poniiur,  ita  ul  gcnerc  el  iiumero 
vocabuloconvetiiat,  adqtiod  po~se?$ivuiiiipiiiin  rcfer- 
lur.  Juin  vcro  hoc  *i/ftu,  mc  non  el  reciprocum  misso 
posscssivum  sequtintur;  Luc.  II,  55 peina  silbons 
(scilicei  M  ni  .!•)  i  «  ivala  (o-ou  a'jrf,c  t»v  ^ux»i»)  pairh- 
gnggip  huirus;  xiv,  26  jabai  was  gaggip  du  mis  juk 
tit  fijuip  attan  seinana  jah  aipein-itanhup — /j««  teina 
sitbini  saivala  (t>jv  cauroO  ^u/rjv),  nimagmeinl 
riptneii  tuan;  Gat.  vi,  4  vaurttv  iein  silbint 
kiuuii wnrjizuh; EpU.  v,  28  sein  silbins  leik  frijop, 
saei  seina  qen  frijop ;  Gal.  vi,  2  izvaros  misto 
knuripos  («iXrjXoiv Ta /3apu)  bairnip. 

t  Annntatio  3.  —  Semel  occurril  Cor.  I,  x,  29 
/>\-mi'k  qipa  nisilbiiis  akanparis,  ubi  peina  vel  ii- 
varana  anle  sitbins  decst.  i 

5)  SuiManl  vum ,  ad  quod  posses  ivum  perlincl , 
ctiani  aiticulum  recipit  :  Mih.  ix,  6  tifi»  pina  ligr 
peinana;  14  pai  tipnujot  peinai  ni  (.stnnd; 
Mc.  u,  IS  pai  peinai  siponjos  ni  fastand;  Mllt. 
vi,  liajtctam  paim  tkulam  untaraiin ;  Cor.  II, 
iii,  5  io  i-uirpida  unsara  us  gupa  ist;  Mth.  v, 
47  duwemip  motarjam  maljip  sa  tuisareis  izvar ; 
l.uc.  v  ,  4  uthahid  po  natja  izr  ara  du  fnkon;  Cor. 
II,  iv,  IC  tatilana  umar  manna  fravortljnda; 
M  h.  v,47;ix,  11;  Mc.  n,  9,  II;  ui.o;  v,  34;  vu,9, 13; 
xin,18;Luc.ii,  18 ;v,  14,  vi, 55;  ix,4l;  x,ll;  xv.TO; 
xtx,  20,  59,  42;  Jo:>n.  vni.  15,  19,  44;ix,  19;  xvi, 
20.  22;xviii,55;xix,7;  Cor.  I,  xv.14,17  ;  Col.  i,7. 

b)  rosscssiv.i  poiitiutiir  fiijni ,  muie  adjiiclivnriiin, 
in  singulari  et  plurali,  cum  et  sine  articulo,  concrcte 
et  abstrarte  siibstaniivoruni  ad  instar  :  '.!.-.  vi ,  21 
herodis  mela  gabaurpais  nahtamnt  vatirlittt  puiin  tnais- 
tani  seinaize  (snoruin,  Totf  psyivxaev*  w)rw);  Mc. 
v,  19  gagg  du  garda  peinamma  du  peinaim  (roOf 
<rouc) ;  Joau.  viii,  44  />un  diabaulut  rodeip  liugn ,  ut 
te inam  m a  (c  suo,  ix  tuv  liuuv)  rodeip ;  xvi ,  li 
ahma  sunjoi  us  meinamma  (ix  tou  iitov)  mmip  jah 
gileihip  itms;  Cor.  I,  x,  24  niainshun  tein  (to  J«v- 
tov)  sokjai  ak  anparii  icarjizuh;  xm,  5  friapva  ni  to- 
keip  tein  tiin  (t«  iauriif );  Mc.  v,  20  qens  />u;i»i 
allainma  seinavima  (*&  irao'auTfl,-  jravTa);  Luc.  XV, 
31  (1//  pata  tnein  (Ttavra  Ta  fpi )  pein  ist;  Jo.ui  xvn, 
10  mcina  a//ii  (t«  i;i«  truv:a)  peina  sind  jah  p  e ina 
meiiia;  IMnl  ll,  4  ni  />o  j^iinl  (tv<  iawTwv)  Wtviuwt 
mifoKi/iiiij  ttk  hh  [>o  anpiiruiis, 


tlOI 

C.  Demonstiutiva. 

§  26*2.  1.  Sa,t9,  pata  hic,  hxc,  hoc,  istc,  ista, 
i>tud,  quod  ad  objeclum  proximum  loqucnlis  refcr- 
tur,  substantive  etadjective  usurpatur. 

1)  i;bi  vicem  substantivi  geril,  graxo  «utoj  res- 
pnndcl  cl 

a)  In  priori  casu  ab  ts  plerumque  discrepat,  quem- 
Rdniodum  in  germanica  lingua  forle  et  tonicum  der 
a  dcbiliori  ct  alono  er  (quernadmodum  apud  Gallos 
lui  et  U) ;  Mtb.  v,  8  andagai  pai  hrainjahaiilant , 
unte pai  (axizol,  germ.  die,  gal.  eux)  gup  gataiwand; 
xiv,  44  andliafjand  jah  pai  qipandant;  Mc.  111,6 
tnauhpamih  einana  tunu  aigand  liubana  sit  intandida 
jah  pana  (etiam  germ.  den)  du  im;  Luc.  n,  35  ta 
m«  sunut  mcint  ta  liuba ,  pamma  (germ.  ddn)  haut- 
jaip;  Joan.  VI,  50  sa  ist  hlaift,  taei  ut  himina  olsiuig, 
ei  taei  p  i  s  matjai  ni  gadaupnai.  Alia  excmpla  vid. 
gloss.  Y.  paia. 

b)  Ubi  ccjtk  ad  idem  substanlivum  bis  refcrlur, 
prius  per  it ,  quod  propter  ejus  naluram  sub- 
stantivam  substantivi  congruenter  locuro  obtinct, 
ciprimitur,  posleriori  per  sa  converso ;  sic  legilur  in 
omnibus  parallelis  locis  taei  bigitip  saivata  seina, 
fraqisleip  izai,  juh  taei  fraqitteip  taivalai  seinai  in 
meina,  bigitip  po  Mili.  x,  39;  Mc.  vui,  35;  Luc.  ix, 
24;  xvn,  33;  Mth.  vi,  26  alta  izvar  fodeip  int,  niit 
jut  maii  vulprizani  tijup  paim?  Luc.  iv,  41  gasa- 
kands  im  ni  lailot  pos  rodjan;  Joan.  xvi,  4  pata  ro- 
dida  itvis,ei  bipe  qimai  to  weila  ize ,  gamuneip  pize, 
Sa  tanicn  ctiam  bis  repeiitur  :  Mtb.  xxvu ,  C ,  7  ui 
tkitldi\t  lagjan  pans  (tkatlans)  in  kaurbanaun —  ut- 
bault tcdum  us  pai m  pana  akr  kasjim;  Mc.  vm,  7; 
nec  linn  el  bis  usurpalur  i-  :  Mc.  ix,  14  gesaw  filu 
mcnanehts  bi  tnt  (tiponjant)  juh  bokarjans  sokjandant 
mipim;  15.  Ubi  outoc  ter  occirril,  U  —  ta  —  sa 
adbibeudum  esl,  ut  :  Mc.  i,  30,  ■  !  tvaihra  simonii 
lag  in  briimon,  jah  tunt  qepun  hnma  bi  ija,  jali  duat- 
gaggands  urraisida  po — jalt  o(iailot  po  so  brinno; 
Joan.  x,  28,  29;  ter  lamen  usun>altir  sa  Mc.  xn, 
21  —  25;  Joan.  x,  18.  Quod  si  prius  «uro;  lonicura 
e$i,  sa  pnecedit,  u  se<|uente  {sa  —  it)  :  Mc.  ix,  25 
usgagg  us  pamntajah  panassipt  niyaleipais  in  ina; 
xiv,  6;  Col.  ii,  14. 

c)  Ubi  ad  relalivutn  refertur  :  Mc.  xtv,  44  pam- 
tnei  kukja,  saitt,  greipip  pana;  Jnan.  xiv,  10  atia, 
taei  iu  inis  ist,  ta  laujip  po  vaurttva;  21  ;  xviii,  11 ; 
Pliil.  iv,  3. 

d)  Sa  prxserlim  in  Gne  sentcntix  ponilur,  quo 
h.xc  plene  loniceque  de^inat  :  Mth.  vi ,  8  m  galei- 
kopnu  paim;  vn,  13,  14,  braid  danr  jah  managni 
sind  inngaleipandans  paiih  pala.  praihaut  vigs  ta 
biigganda  in  libainai  jah  favui  lind  pai  bigitandans 
Pana;  24  wazuh  taei  hauseip  vaurda  meina  jah 
laujip  po,  galeiko  xna  vairn  (rodamma;  Mc.  vi,  3; 
IX.  28;  x,  14;  xn,  17;  xiv,  5;  xv,  29  (deest  apud 
Grjccum);  Luc.  vi,  47;  xvm,  16;  xix,  23;  Joan. 
v,  36  ;  i,  3, 17;  xn,  7;  xm,  17;  xvn,  10;  xvm,  38; 
Hom.  xiii,  3;  Eph.  v,  25;  Col.  m,  7,  19;  Tim.  I, 
iv,  Ifi.eic 


DE  NOMINE.  1W2 

<•)  Semper  io  formulis  afar  pa'a  i-nslquam,  in  pt 
proplcr  quod,  etc.  vid.  gloss.  vv.  Afar  el  ln. 

f)  Etiam  et  peculiarilcr  ponitur  pro  ourof,  rarios 
amem  pro  txtrvo?  :  Mtb.  v,  37  pata  managito  paim 
(toutmv)  ut  panuna  ubilin  isl ;  vi,  32  ail  pata  (t«ut«) 
pindos  tokjand;  ix ,  5  sumai  bokarje  qepun  :  s  •» 
(ouTof)  vajamereip;  Mc.  x,  15  patn  utgaggando  ut 
mann  pala  (<x5tv«)  isi  pata  gamainjando  mannan  ; 
xil,  4  jnh  pana  (xaxtivov)  tlainam  rairpandant  gaai- 
vitkodedun.  Alia  cxempla  vid.  gloss.  V.  pata. 

g)  Ubi  rclativo  conjungitur  (s  t  taei ,  sn  ttc) ,  idcta 
cst  ac  latinum  (it)  qui,  grxcum  oV,  vid.  §  203,2) 
ct  3). 

t  Annotatio  1.  —  Non  semel  eliam  signifkat  hic 
idem  (auTor  o Z-o;)  et  equidem  in  sola  formula  du 
pamma(nA  hoc)  Cor.  II,  v,  5;  Eph.  vi,  18.  An  vcro 
locus  Mc.  xiv,  10,  ubi  pro  o  toiovtw  adest,  viiiusum 
sil,  dubium  cst,  cum  alibi  ta  svaleikt  lcgarur.  Quoad 
aulem  paucos  casus,  in  quibus  pro  rclativo  usurpa- 
twr  :  Luc.  ix  ,  31  vairos  tvai  miprodidedun  imtnor, 
paiei  vcsun  moses  jah  hetiat.  p  a  i  gusaiwanant  in 
vulpau  qepun  urruns  is;  Tiro.  II,  i,  5  pi  teiiti 
fygaitut  jnh  airmogaineit;  Pbil.  III,  19  pixt  gup 
vamba  isl ,  ex  se  non  conspicui  sunt,  quippe  cuni 
Goilms  non  semper  alias  pro  relalivo  Gixco  rclaii- 
vum  correspondens  adhibeat. 

<  Annolatio  2.  —  lak  ta  verlitur  et  hoc ,  id  cst,  et 
cquidem  (x«c  ojto?)  :  Phil.  i,  28  isl  im  utlaikneint 
fialuslais  i/i  izvts  ganislcis,  jah  pala  fram  gupa  (ct 
boc  a  Dco) ;  uccuon  el  pariter  (rxd  kvtoc)  :  Mc.  i,  19 
gasaw  iakobu  jah  iohanne  j ah  pani  in  skipa  manv- 
jandans  natja ;  Luc.  i,  56;  xis,  9.  Pro  jah  ju  occurrit 
etiam  jah  :s  :  Joan.  xvii,  19  [ram  tm  ik  veiha  mik 
silban;  ei  sijainnjah  eit  teihai  in  tttnjai.  t 

2)  Adjective  siguificat 

a)  Uic  (outoc  o);  Mtb.  vn,  28  ttttauh  ietut  po 
vaurda  (tou;  \iyov(  toutou;);  x,  42  gadragkeip 
ainana  pize  minnitlane  (twv  fuxpuv  toutu»)  stikla 
kaldis  vatint ;  xt,  tG  wamma  nu  galeiko  pala  kuni 
(zr,v  7«vekv  ravzrrj).  Alia  exempla  vid.  in  gloss. V.  pata . 

b)  Raro  hic  idem  («utoc  o)  :  Luc.  n,  o&pizai 
weilai  (frjrii  t>)  %«)  anna  alttandandei  andhaihail 
fraujin;  vn,  21 ;  x,  7,  21 ;  xx,  19;  Joan.  5,  36;  vel 
hic — ipse  (o — auToc):  Joan.  xiv,  II  iit  pize  vaurtltt 
(Si«  Tii  *p7a  «uTa)  gtitaubeip  ;  vel  ille  (ixuvot  o)  :  Mtli. 
xxvu,  19  ni  vaihl  ptts  jah  pamma  garaihtin  (xS 
St/.aw  sxitvoj);  Luc.  xx,  18;  Joan.  xvm,  13. 

«  Annotatio  5.  —  Cum  outo;  in  texiu  grxco  post 
substantivum  communiter  stet ,  etiam  Gotbus  suum 
deinonstralivum  quandoque  poslponit :  Mih.  ix,  26 
usiddja  meriposo(ri  yiiuq  auni) andaltajainaairpa, 
Luc.  iii,  8  qup  mag  us  stainam  paim  (t£v  Xi.ui 
toutuv)  urraisjan  barna  abrahama ;  iv,  21  usfullnode- 
dun  mela  po  (»  yca^»  «vth)  ;  Cor.  II,  i,  12  wofluli 
untara  to  (i  xauv_qo-tr  iuSn  o-jto)  itl  veitrodei  mip- 
viiseins  unsaraitos.  Alia  cxempla  vid.  gloss.  \.pata. 
.  Cxlerum  ex  mero  muiatioois  amore  Gotlius  di- 
(it  :  Mc.  viii,  li  ua  patc   .uni  (n  ytvis  a*T»)  lnikn 


1 103 


r.iuM\mir.\  (.orinc.f:  i.im.i  r 


tvktip,  mm  *>pa  Isrii  ■'  j«t''"  ijii'«ititiu  k  ■'»  j  n  /"<  »1- 
mn  (t>i  yive  ■  t^^t..)  luikne. 

i  Annniaiio  4. — Sa:pe  demoii^traiivnui  post  rc- 

Uiivum  siMiicnii.B  nquitur,  ex.  gr.  :  Uor.  I,  vn,  20 

*  tvarjituh  ta  tapniiai,  [liiaiei  /n/>o/u   mi,   m  [titni 

m   i;   24    icar/ixa/i   iii    pummei    ij  ilupops  i>aj,    in 

/ '  0  Ml  >ll  0  fl/iil;l lli/ill '.  > 

3)  H"C  prnnomen,  sive  sii  ailjVriivum,  sivc  sub-.ian- 
tivum,  ut  arliculus  usurpatur,  vid.  §  1'j5. 

il.  Sn/i,  jo/i,  /mtu/i  niliil  nliud  csl  quain  prasccdens 
pr  immen,  adjeclo  encliiico  -ufi.  Jam  vcro  ex  divcrsis 
liiijii»  enclitici  siguilicationibus  ,  so'i  Slgniflcat 

!)  In  sensu  eopiilalivo  (-quc) 

<i)  Et  hic ,  /iic  dutcm  (  xai  a  jto;  ,  xa!  ovro? .  i  5i  )  : 
Luc.  xvit ,  lf>  oi/u  />t2c  tjuvandidu  sik  —  snh  (el  h.e, 
»«i  «Oto,- )  vu  tanumtet;  Joan.  xtv,  8  nugci  uiis/j 

/>ana  .i/liin.  patull  (  ho  quc ,  gr.  tji.lilm  /ni  ) 
ganuh  unsis;  Luc.  ll,  38;  Mili.  XIVll,  44  paiuli 
(xiii)  samo  jnh  [>ai  vaidedjant;  Thess.  II ,  til,  12 
ituimuli  (  Toif  oi )  svateikitim  anabiudam  ei  seinana 
h'uib  matjav  u.  Ilcill  Joan.  x,  2  sc  iiinyaggaHds  pairh 
duur  h  iideis  ist  lumbe,  pammuh  (iiquc,gr.  tan- 
tum  toOtw  )  dauravards  uslukip  ; 

b)  Qui  (  of.) ;  Luc.  ii,  57  umia  ras  viduvo,  soh  (>i ) 
ni  afitldja  [airra  alh ;  xvi ,  20  unleds  sums  vas  n.nniii 
haitiins  lazarut,  suh  (  oc  )  atvaurpans  vas  du  daura; 
xvii,  12  ganw.idedun  iiiima  tailiun  pruitjiltai  mans, 
jiaih  { oJ  )  gasiopun  fairrapro ;  Cor.  I,  xv,  1; 
Philero.  12.  llinc  Joan.  xvut,  20  qap  tumt  phe 
tkalke  pis  maistins  gudjins,  sah  nipjis  i>as(gr. 
avrmttt  &»  )■  Huc  pertineui  couslrucliones  u(  : 
Mlh.  xxvu,  57  oam  numna  gabigs  af  areimapaias. 
piiuh  numo  (el  liujus  vcl  cuju»  noiiicii,  gf.  To"vo,ua) 
ios/f,  coli.  Mc.  vi,  10; 

2)  Cum  sensu  eniphnlico  (-ce),  hicce,  praserlim. 

a)  L'l)i  relativuro,  ad  quod  refertur,  pr.-ecedit : 
Mth.  v,  19  suci  uu  guluirip  aina  anabuane  pito 
minnittouo  jah  taisjai  sva  mans,  suh  (hicce,  gcrm. 
der  luniettm,  sed  in  gra.co  tcxtu  deesl  hoc  pronomen, 
quod  Cotbus  paralleli-mi  causa  iiiduxil)  minnitta 
haitada  iu  piudangardjai  himine ,  i/i  tari  taujip  jah 
laisjai  sva ,  sah  (  oCTof  )  mikils  haitada  i>i,elc;  Mc. 
xii,  10;  Luc.  tx,  26;  xx,  17  ;  Joan.  v.  57,  58;  x,  1; 
xn,  49;  Gal.  vi,  7;Phil.  m,7:  Skeir.  VI,  il.  El  ctiam 
i.l>i  parlicipium  cum  articulo  ( is  qui  )  pr.eit :  Skeir. 
I,c  gadob  nuvas-mms  pant  ivetamma  vil,m  ufhaus- 
jandant  d\abu'.au  du  ufargaggan  anabusu  gups 
pantuh  afira  sresamma  viljiit  gaqissans  tairpan 
iiaSjandis  laiseinai.  Ilinc  Mc.  xil,  10  et  Luc.  xx,  17 
ttains  pammei  usiawpan  pui  limrjans,  suh  varp  du 
haubida  vaihstins  (  ov  XtOov— ojto;  ); 

b)  Ubi  post  interjectamparenlliesim  pergiiur:  lunc 
ei.ini  sah,  soh,  et  imprintis  pa  tuh  sequenli  pan  pcr 
DSSlmlUlionen  In  patup-pnn  conjungitur  :  Mili.  iii, 
11  ta  afar  mis  gagganda  svinpota  mii  itt ,  pfaei  ik  ui 
■  iii  vairpi  ei  andbmdutt  skuuduraip  skohis  is;sa  h  />  „•  u 
(  aOto;  )  ia/j  duupeip  im  ulnnin ;  xxvn,  58;  Mc.  III, 
II  ;  xvi,  0;  Luc.  U,  37  pr.  III,  10;Joail,  vn,  9;  vni, 
(0;  III,  0;  xiti,  28;  wi,  83;  Joan.  vni,  55;  lloin.  vn, 


1104 
17  (tooto  ouv) ;  iv,  l,*i   rel  ye 


l.i  nr.  I,  vn.fi;  II.  t, 
II,  1(1;  \n,  l!i;  l'pli.  iv,  II;  ihess.  I,  iv,  5;  Tim.  I, 
ii,  ">;  Skair.  II.  I»;  III,  a;  V,  a;  VIII,  a,  c.  EflV- 
mantur  eliam  co  moilo  parcntlicses;  Lne.  n,  1,2 

nrrinm  gngr.  ttt  qamtljan  allana  miiljuitijaid.  toh 
pan  ( uiizn )  gitslrairteleint  (rumista  vaijt;  Jonn.  vi. 
G  palnh  /j  «11(700-0  Si )  qap  (ruisindt  inu ;  vn,  39; 
xvin,  10,  18;  Cnr.  I,  iv,  23. 

r)  Quud  vci  quem  vi/i  dcniousiral,  poitiinillitur : 
Joan.  vi,  40  pal  uh  pan  ( taun  oi  )  ist  vilju  gup<, 
ei  uazuh  saiwiji  sunu  juli  ijultiibeiji  i/u  imnia  ;  xv:i,  3 
10/1  [ittn  (iavti,  ije )  l>/  so  aiv.tllO  libnint,  ei  kunneinn 
puk;  Skeir.  I,  c  patuh  vesi  vipra  pa'a  gndob,,'i 
(ratija  pana  1j.1l  usidedi;  coll.  Cor.  II  ,1111,  9  pinth 
(toOto  (>i)auk)a/i  bidjain,  uvur aizot  i.sla  uhitiis ; 

d)  i  t  timplei  dem  nstralirum  adest  s«/i  laniuni- 

modo  Tim.  I,  VI,  8  habanda.t  utfodein  jah  yatkadvein, 
paimuk  ijanohidui  sijaima;  iv,  1C. 

III.  llitUk,  nou  usurpatur  nisi  rclaive  ad  tcmpus 
quod  loquemi  prxsens  cst;  dc  cscloro  adjective  ct 
stibsianlivcadhibclur,  et  defectivum  est,  cum  in  solis 
accusativo  (masc.  hina  et  lieulr.  /ii.'c)  ct  dalivo  siug. 
himma  casibus  occurrat : 

a)  Adjeclive :  und  hina  dag  tisque  ad  liunc  pr:e- 
seiiiem  diem  Mih.  xi,  25;  xxvn,  8;  Cor.  II,  111,  14, 
15;  himma  daga  hoc  die,  hodie  Mlli.  vi,  11,30; 
liUC.  11,  11;  iv,  21;  v,26;  >ix,  5,  9;  (ram  liimma  i>u 
ex  hoc  momenlo  Lu'.  I,  48;  v,  10;  uud  hitu  nu  ad 
boc  insiaiis  Skeir.  IV,  b; 

/')  Sub-tlntie .  (<am  liimma  ex  hoc  (die,  mnment") 
Jiian.  xiii,  19;  xiv,  7;  und  hita  usque  ad  hoc 
(aioinenlum,  hunc  diem)  Mli.  xi,  12;  Mc.  xiu,  19, 
Joati.  xvi,  24;  Cor.  I,  xv,  6. 

IV.  Jains,  jaina,  jain  (jainata)  ille,  illa,  illud 
(  «V.tivof  ),  ad  objectuui  a  loquenle  remotuni  rcferlur  : 
Luc.  xviii ,  14  atildja  su  ijaraihloza  gataihans  du 
girda  ttinamma  pau  raihtis  jains;  Joan.  111,  .'0 
jniiis  skat  vahyan  ip  itV  miuznan.  Jam  vcro 
ponilur. 

«)  Subslantve,  quemailmodu.il  in  duobus  supra 
laudatis  cxcmplis,  raro  tamen  in  primis  Evaugeliis 
(  antum  Mc.  xit,  b ;  Lue.  ix  ,  54;  xviu,  14;  xx,  II), 
Irequeiiter  autem  apud  Joannem  (excepiis  locis  sui>  b) 
latidatis) ,  apud  Skeireins  ct  in  plcrisque  epislolarum 
locis,  vid.  gloss.  h.  v. 

b)  Adjective,  couiniunitcr  suo  subslanlivo  prxpo- 
situm  :  Joan.  xvi,  23  111  jainamma  daga  nuk  ni 
fraihitip  vaihluis ;  20;  xvnl,  17  qap  jaina  pivi, 
pogipositum  aulcm  occurrit  tautuni  apud  Lucani  (11, 1 
indagans  jtiinant;  iv,  2;  xv,  II;  xvn,  9;  xx,  1) 
et  Ntltemiam  (vi  17).  Si  insuper  adsil  atlribuium, 
pronomcii  sive  subsiantivum  prxcedit :  Mth.  ix,  26 
atta  jaina  oir/iu;  sive  sequitur  :  IX,  31  ailai  aii  pai 
jainai;  l.nc.  III,  27  fijandi  meinans  jainant. 

SubslanlivO  anlem  anicnlum  habenlc  ,  pronomen 
regulariter  teqnilur  :  Mlli.  VII,  25  vindos  biiljijiinn 
bi  pamma  raina  jaina  mnm.';  vnt,  2S;  ix,  22; 
Mc.  111,  24,  23;  vi,  ll.xin,  19;  l.uc.  II,  5;  xvui, 
5,  Cor.  II,  vii,  8.   Pr.iccd  t  l.inlum,  ted  prateucM 


U05  Dk  NOMINE 

Grxca,  Mc.  ui,  7  jaimi  pai  vaursivjans,c\.  Cor.  I ,  x, 
H  jainis  pi.  bamlviandins. 

V.    rRONOMINA-AlPjECTIVA. 

1)  Svalauds,  tanius  (  too-oOtx  ) :  Mih.  vin,  10  ni 
initraela  svatnuda  galaubein  bigal ;  Skeir.  iv,  G 
tvalauda  mikitdupais  mahl.  El  iicuiruin  SllbslMI- 
tivecniii  parliiivo  usiirpatiim  :  Joan.  xiv,  9  tvaiaud 
tnelis  (tocoOtov  ^povov)  mip  «vis  ras. 

2)  Svaleikt,  talis  (rotcOTOf)  :  Mth.  ix,  8  mikilidedun 
gup  pana  gibundan  vaidufni  svaleikata  man- 
uam;  Joau.  i\,  10  tcatVa  mag  manna  fravaurhis 
svateikos  taiknini  taujan  ,  etc,  vid.  gloss. 
S:rpc  e:iain  suhstantive  ponitur,  servata  tamen  voca- 
lica  forina  (vid.  §  196  I  b)  :  Cor. !,  v,  11  pamma 
svaleikamma  ni  mipmatjaip;  Lnc.  xvnt,  10  pize 
svaleikaize  isl  piudangardi  gups  ;  ix,  9  trasisl  sa, 
bi  panci  ik  hausja  sialeik  (Toiaura);  Cor.  I ,  vn, 
28  aglon  leikis  gaslatdand  po  svaleika  (ot  toioOtoi). 

D.  Kei.ativum. 
§  203.  Pronomen  relttivuin  ex  particula  rclativa 
ei  rl  pronominc  denionstrativo  ta  organice  CunjUiMlis 
clTorinatur  :  saei,  soei  vcl  sei,  patei  (§  109),  Cl  in- 
discriminatim  gi  a;co  oVrif ,  oavep,  of  5v,  6  cum  parti- 
cipio  respondet.  Jani  vero  ponitur 

a)  Adjective,  <|ui,  qu;<c,  qu.d.quo  in  casu  sub- 
stantivum  pr^ceJit  vel  etiam  sequilur,  sed  tunc 
qunndoquc  repetitur  demunsirativum  :  M  b.  vm,  4 
aibair  giba,  poei  (b)anabaup  moses;  x,  26  ni 
i>ai/i<  ist  gahutip,  patei  (  o  )  ni  andhuljuidau ;  xi, 
20  dugann  ilvetjan  baurgim,  «h  paimei  (  «t»  ) 
vaurpun  mahteis;  Mc.  x,  29,  50  ni  washunis',  saei 
(  o;  )  a/lailot'  gard  —  ,  saei  (or  «>)  ni  antlnimai  't' 
(up ;  xv,  6  aud  dulp  warjoh  [ratailoi  peilatus  iuduium 
ainuna  bandjan,  punei  (ovntp)  bedun;  Luc.  l, 
20  ni  galaubidcs  vaurdam  tneinaim ,  poei  (  oiTivsf  ) 
usfuttjanda;  Juan.  i,  29  sa  isl  viprus  ynjis,  saei 
afnimip  (b  atfuv)  fruvaurht  pizos  manascdais;  XII, 
49  saei  mik  sandida  alla  ,  sah  mis  anabusn  algaf. 
Alia  excmpla  vid.  gloss.  patei  1)  c) ; 

b.)  Subslaniive,  is  qui,  ea  quse,  id  quod,  qui, 
qu:e,  quod  simpliciier  :  Rom.  vn,  15 palei(qaoi,  o) 
vaurkja,  ni  frapja,  unte  ni  patei  (b)  viljau  tavjti ; 
ak  p  alei  (o )  hulja ,  pata  tauja;  x,  14  waira  bidjand, 
patnmei  ( cui  tlc  ov)  ni  galaubidedun ,  aippau 
tvaiva  galaubjand ,  pammei  (quem,  ov)  ni  hausi- 
dedun?  Joan.  vin,  25  pu  was  is?  jah  qap  du  im 
iesiw  anastodeins  patei  (b,  n)  jah  rodja  dn  itvis; 
GjI.  i,  23  saei  vrak  (qui  persecutus  cst,  o  Stwxuv ) 
tifi»  simle,  nu  mereip  galaubein;  Mth.  v,  19  saei  (qui 
tantum,  6,-  l&v)  nu  gatairip  aina  anabusne  pixo  ntinni- 
stono,  tah  minnisla  haitada  in  piudartgardjai  himine; 
Cor.  1,  xvi,  2  warjizuh  fram  sit  silbin  taujai  hulijands 
patei  (o,  Tt  k>  )i'i(i.  Alia  eieinpla  vid.  gloss.h.  v.  b) 
ct  c). 

<  Annotatio  1.  —  Saei  ponitur  eliam  qnandoque 
pro  aliis  relativis,  ul  pro  o"o-o?  post  alls  :  Luc.  xviii, 
12  afiiuilja  taihundon  tjtiil  altii  pizc  ( ctrot)  gastalda; 


1106 

22;  Jnan.  x,  II;  xvi,  15;  xvu,  7;  unde  lmc  eiiain 
prohahililir  peilinet  Rom.  t\,  7,  quod  nih  altai 
ftttlci  consirucndum  est,  coll.  ad.  h,  I.  Imo  pro 
olof  :  Pliil.  i,  "jO  po  sanum  Itaifst  liabaip,  p  oei  (otov) 
gasaivip  xn  mis;  pro  iL  rtf  :  Epli.  iv,  29  ainhun 
vaurde  ubilaite  us  munpa  izvaramma  ni  usgaggai ,  ak 
paiei  {  r"  n;  )  qop  sijai  du  limreinai ;  Joao.  III,  3 
nifra  saei  (iat  ««  Ttf)  gabairada  iupapro ,  ni  mag 
gosaiwan  piudangardja  gups;H;  xv,  6  ;  pro  xit  iu  in- 
tcrrogationibus  indireclis:Joan.  vi, 6 vissa  patei(xi). 
habaida  tanjan;  Eph.  v,  10;  pro  dcmonstialivo  cuni 
pra:ccdentibus,  slricte  connexo  :  Mth.  xxvit,  U\ 
ufhropida'  hetei,  helci,  lima  sabakpani,  patei  ist 
(  tcvt'£o-ti  )  gnp  meins,  etc-;  Cor.  II ,  xn ,  8  ;  Tit.  i, 
5;  Eph.  iii,  1,  vid.  ad  h.  I.;  vcl  pro  outoj  yup  : 
Epli.  v,  6  ui  manna  izvis  tislusto  tausaim  vaurdam, 
pairh  poei  (5t«  t«0t«  yijs)  qimip  hatis  gups.  i 

2)  Ubi  proaomen  relalivum  ad  pionnmen  perso- 
nale  prima;  cl  secunda?  personx  refcrtur,  snnai  ikei, 
puei,  juzei  (veizei  nusqunm  occurril)  :  Cor.  I,  xv,  J> 
ik  im  iu  smalisla  apausiaule ,  ikei  (oc)  ni  iin  vairps 
ei  haitaidau  apauslautut ;  Roni.  xiv  ,  4  pu  was  i»  , 
puei  ttojis  (I.  x<.tvw>)  framupjana  skalk;  Luc.  xvi  , 
15/ks  sijup,  juzei  garaihtans  domcip  (otdtx«to0vT£j) 
izvis  silbans;  Mc  I,  11  pu  is  sunus  meint  sa  liuba,  iu 
puzei  (Z)  vaita  gateikuda,  cujus  in  locum  subdilur  in 
margine  lcclio  viriins  :  pukei  (ov)  vilda ;  Gai.  III,  i 
izvisei  (oij)  faura  augam  xrislus  fauramelips  vast 
in  izvis  ushramips.  A'ia  exempla  vid.  supra  §  109. 
Quandoiiue  prius  deiicit  personale  pronomen  :  Gal. 
v,4/a«sai  sijup  a(  xristaus,  ;asei(otTtvc;)tn  viloda 
garaihtans  q>pip  izvis ;  Tim.  I,  I,  12,  13  aviliuda 
xristau,  unle  galaubjandnn  mik  galittgida  gasatjandt 
in  andbuhja,  ikei  faura  vas  (ego  qui  prins  fui ,  tov 
7rcoTe/>ov  ovtk)  vajamcTjandi.  Quo  lingux  usn  co- 
gnito,  non  jam  iiiirum  csl  si  sa  saei  in  promiscuis 
locis  usurpelur,  iro  ouTOf  of  Luc.  v.  21 ,  pro  e'«v  wf 
Joan.  mii,  20;  Rom.  vm,  5;  xi,  22,  eic. 
3)  Lnco  pronominis  relalivi  ponuntur 

a)  Sah,  cl  is,  vid.  §202  1!,  1)  a); 

b)  In  nominativo  pariiculae  rclaiivse 
oa)  Ise  et  (semper  apud  Joannem  el  in  epistoh 

ad  Corinthios  altcta)  ««",  neogermanico  so  compa- 
randa  ,  proximsqwe  demonstr-itivo  :  Mth.  vii.13 
atsaiwip  faura  liugnapraufelum  paitn  izci  (oUtvt;) 
qimand  at  izvis  in  vastjom  tumbe  ;  Mc.  ix,  1  ;  Joan. 
Xi  37  niu  ntahln  sa  izei  uslauk  (ciurof  o  «>ot?«f)  au- 
gona  pamma  bl  ndin  ,  gatuujan  ei  jah  sa  ni  gadau- 
pnodcdi;  Cor.  H,  v,  21  ^«naiseim  kunpa  (tov  urj 
yvovT«)  fravuurht  fanr  uns  galavida  [ruvaurhl;  Cor.  I, 
xv,  27;  Gal.  vi,  13;  Tim.  I,  i,  16;  Eph.  n,  17  aa- 
vairhli  paim  izei  (toU)  newa  srilicet  »ind.  51« 
puticulse  ad  snbstantiva  referuntur.qurcliucnterens 
iintncdiaie  scquentes  recipiuni :  Joan.  viu,  40  sokeip 
mik  usqimun,  mannan  izei  (of)  lunja  iztis  todida; 
xii,  4  ;  xv,  26 ;  Cor.  II,  i,  10 ;  vitt,  16  ;  Gal.  i ,  «  , 
4 ;  Eph.  i,  3,  14.  Non  nisi  autem  raro  particula  a 
vncabulo  cui  refertur,  scparalur  :  Eph.  iv,  15  rans- 
jaima  »n  ina  po  alla  ,  i*e  isl  haubip,  iritiut;  Cor. 


1101 


II ,  III ,  5  ,  C  M  uiir/uif.i  wiurn  ii j  gu  ptiist  ,  i  ze  I 
etc;  Liio.  vni,  1  ,  JVui  iimi  pnmma  sittii*  (s,  ilicot 
frai  iimd)\te,etc, 

6*)  I  i ,  quod  eliam  ul  pirlicula  lemporalis  vel 
explicaiiva  (cuni,  ul,  quod)  lial>eri  pote.sl  :  I-uc.  i, 
2t>  lijais  pahandt  mnd  pana  dag  ei  vairpai  pata 
usqae  liuuc  diem,  quo,  Zx.pt  rj>-  «Jfii/sac  (und  panci 
dag),  utn  Colbus  atlracliom  iii  jjniil  Grxcinu  sxpius 
occurrcnicui ,  rcsolvit ,  ilein  xvn  ,  30;  dl.  i ,  9  ; 
Neh.  v,  14  ;  Tim.  II,  i\t,  8  pamma  haittau  (i  (fii 
t/fiwov,  proprie  pammei  haidau)  jannit  jali  mambrct 
anditopun  moteza,  tra  juh  pai  andslandaid  sunjai ; 
Kcn>.  n,  20  /»u  u'ni  il,  ei  <im/i>uur<iyii'j  (o  avrano- 
«ptvimvoc  ;iro  /iutfi  andvaitrdjaii)  gupa. 

t  Anuotutio  2.  —  Yario  cliam  modo  in  locis  se- 
qjiemilius  expriniimr  pronomen  relativum  :  Mlli.  v, 
52  ifa:u/i  tati  (o;  5v)  afletip  qtn  stina  inu  fairina 
kalkinussam,  taujip  po  horinon  ,  jah  ta  i:r  (!;  »v) 
n/snl  da  liugaip,  horinop  ;  Luc.  »111,  13 — 15  p  i  ana 
pamma  ttaina  tind  \se  (,.*)  mip  fahedai  andnimniid 
pata  vaurd. — pala  in  baurnunt  ijadriusnndo  pai  tind, 
puiei  — .  pi'a  aua  pitai  godon  arptii  ptii  sind  pui 
ite  —  .  > 


CRvMMATICA  C0TI1IC£  LINGUJB.  110« 

pro  rclalivo  :  Phil.  n,  23  «iiiaiuia  wa  bi  tnik  iil 
(ra  rttpl  »ui)  ;  28  ;  Epli.  vi,  «I,  22.  > 

II.  Warjit,  tvarja,  warjata,  quis  (tic),  poiiilur 

n)  Sive  in  phirali  mimero  :  Joaii.  vi ,  64  vitta 
i  ■■■.•>«  s  ,  warjai  (uv. .)  tind  pai  ni  gnlaubjandttns  juh 
wai  (ric  )  ttt  taei  gateivcip  \na  ;  \ui,  18  ik  vail,  war- 
jans  (ouc)  gavalida.  Quud  si  Tuess.  I ,  lv  ,  2  vilup 
warjoi  anabuinint  algetiunt  itvts  loco  umiuo*  in  lioc 
casu  lalsi  tegitur,  hxc  iornia  in  3c  correcla,  men  Josc 
adessei,  curo  tiarji*  solum  hic  adjective  occurral; 

b)  Sive  ad  waparin  opposiiione  vid.  III. 

aaa)  Superlativo  conjuucium  :  Mc.  ix ,  54  Ju 
sit  mtsto  andrunnun,  warjii  (xi()  ma.ils  tcsi ;  Lue. 
ix,  46;  Uc.  xii,  28  warja  (>roi«)  ist  alhtho  ana- 
busne  (rumista  ;  vel 

4/>)  llelatum  ad  nuroerum  vcl  objecium  delermi- 
natuni  :  Mc.  xu,  23  warjamma  iie  (scilicci  eorum 
scplcm  virorum)  vairpip  qent ;  Luc.  xx,  33;  Joao. 
xiii,22iei<JU)t  du  II*  misto  pai  siponjos  patjkjaniium, 
bi  warjana  (uempe  ex  islis  duodecim)  qepi ;  x, 
Zi  manacja  goda  vaurstva  atauyida  izvis,  in  warj  i *> 
pize  vaurstve  (3ia  jrotov  avTwv  cjpyuv)  llaiutip 
mik? 


E.        iHTEHHOGATIVA. 

§  201.  I.  Wt-r ,  uo  ,  wa  substanlivtim  esi,quis, 
qtiae,  quid  (xie ,  ti) ;  in  directis  et  iudireclis  interro- 
gationibus,  inlerrogat  in  genere  siue  respectu  ad 
alicd  ei  in  plurati  mimero  nnsquam  occurnt.  Quod 
aulerc  praier  dativum  mase.  et  neutr.  tvamnta  eliam 
inslrumcntalis  ire  exisiat,  vid.  §  119  annoi.  1;  Cor.  I, 
»v,  7  wu  s  (tcc)  Puk  ussokeip,  vaup-pan  habais,  batei 
ni  namt,  aippau  jabai  ondnamt,  wa  wovis,  sve  ni  ne- 
meit?  Lac.  x,  29  was  itt  mii  netrundja?  iv,  34  kann 
Puk,  tsas  u  ;  Mc.  v,  9  wa  namo  pein?  m  ,  53  wo  ist 
to  aipei  meina  aippau  pai  broprjut  meinai?  III,  16 
tiiitul  sa  manteika  jalt  to  ufarmeleint?  vi,  24  wis 
bidjau  ?  Luc.  v) ,  47  wazuh  sa  haurjands  vaurda 
vtciiia  jali  laitjands  po,ataugjatzvit,  wamma  gntciks 
isl;  Mlb.  vi,  31  wa  maijam  ,  aippau  wa  drigkam 
aippau  we  (qua)  vatjaima  ?  Mc.  viii,  27  wana  mik 
qipund  mant  vitan?  Itom.  ix,  19  viljin  is  was  and- 
standip?  A!ia  exempli  vid.  gloss.  v.  Was  1) 

i  Annotaiio  1.  —  Ubi  autem  ums  adjedive  sumi 
•icbel ,  ejus  snbstantivum  paniiivum  sit  nccessum 
esi.ei  ipsum  insingularipositumsub9taniivoiii  genere 
convcnit  :  Luc.  ix  ,  55  niu  vilttp  ,  wis  ahmane 
(i-iijiis  spiriium  ,  pro  quis  spirilus  ,  otou  rrvtuuaTo,-) 
sijup  ;  Mth.  v  ,  46  wo  mizdono  (i|oani  mercedutu  , 
pro  quam  mercedem,  riva  uio-t5o'v)  habnip;  Me.  i,  27; 
vi.  2  ;  Luc.  ix  ,  25;  Joan.  xvm,  29  ;  Itom.  xui,  9 ; 
Cor.  I,  vii ,  5  ;  xv,  2  ;  xvi,  7;  Cor.  II ,  vi,  14  sq.; 
Tliess.  1,111,9  ii-ii  aviliude  (xijtx  iu^a/.'ijriav) 
magum  usatlttan  fraujin?  Mc.  xt,  28  in  waiiima  rai- 
dufnjc  pata  taujis?  29  ;  Luc.  n,  2.  Tantuniniodo 
Luc.  xv,  4  logitur  irjat  ma  n  na  urur.i  aigands  tai- 
Itttnlehund  lambe  ulc,  coll.  §  2j5  annot.  I. 

<  Annotaliu  2.  —  In  resilvcmlU  rormulis  prxp:)- 
■iiionalibus  cuni  unRulo  quandoquc  adiiibclur  ita 


•  Annutaiio  3.  —  Quod  si  interrogal'o  ad  lanlti- 
tudinem  ivas  izvara  Mlli.  vi,  27  ;  Luc.  xiv,  28  ;  Joau. 
vtu,  46  incorrecia  e>t,  icarjts  inara  apud  Lne.  xvii, 
7  desideranda  est,  iuterrogatione  ad  aposiolos  tacta 
(quis  vesirum  servura  liabens.etc);  scosisse  autetn 
videiur  interpres,  iianc  altoculiooem  Domini  non  ex 
prarcedenli  depcndere  neque  ad  soios  apostoios,  sed 
ad  niuluiudinem  ficri,  vid.  §  204,  I.  » 

III.  Wapar  ,  uler  rclative  ad  duo  et  comparativo 
eonjuncium :  Sheir.  III,  a  mip  lis  mino  tik  andruttnum 
tumai  nj  kunnandant  wapar  (Cbrislus  scilicct  an 
JcatiDCs)  tkuldedi  maiza  ;  Luc  vn,  42  wapar  (Wc) 
pize  (duorum  debiiorum)  maii  ina  frijop  ;  Mili.  ix, 
5  wopar  (xi)  itt  axelizo  qipan'  afletanda  put  \ra* 
vaurhteis  pau  qipan-  urreit  jah  gagg  ;  Mc  n  ,  9  ; 
Luc.  v,  23. 

i  Annotalio  4.  —  Wapar  in  nominaiivo  lanlum 
sing.  occurrii,  binc  legiiur  Mth.  xxvn  ,  17  uuna 
vileip  ei  fralelau  izvit ,  barabban^wuu  ictu  ?  Quod  si 
Joan.  ix,  2  was  (ric)  fravaurhta,  soupau  fadrcin  it? 
non  uapar  adest,  hoc  ex  eo  probabililer  ven.i,  quod 
propier  ideam  pluralem  vocabuli  (adicia  wapar  uuui 
non  potucrit.  i 

IV.  Adjectiva  pronomi  ,a  : 

1)  Wilciks,  quals  (irotic,  Troxarti;,  ir>i^i\o.-)  :  Mc. 
iv,  50  we  galcikom  piudangardja  gup*  aippau  i.i 
U'i/eiAai  (rrota)  gnjukon  gabairam  po?  Jo.iu.  \n, 
53  bandvida  wileikamma  (notu)  da»pau  ikuldtt 
gadaupnan;  Luc  I,  29  pahta  tis  weleika  (*or«Bi) 
resi  so  goleins;  Cal.  VI,  It  tai  niteikaim  (nmUmtts) 
bokom  i:  ii>  guintiidu.  .V.u  ext-inpla  vKJ.  glos>. 
v.  Witc.ks. 

2)  lVeiWi,tiuanlus?(noo-oc).  Cor.  II,  vn,  II  wu# 
pala  bi  gup  tauryaii  utis  wttauda  gulacida  uiu 
uiduuuVin. 

5)  Adjecliva  pronom.    x  mnw  etToniiata  : 


1109 


1)1 


a)  IVtfH  mwiagt,  wan  /i/u?  quol  ?  (roco;)  :  Mc.viu, 
b  wan  munagans  habaip  Itlaibans?  xix  ,20  ;  Mlb. 
ixvii,  loiri»  AaMMit,  ii' ii ii  /iiti  ana puk  veilvodjand ; 
fl,  23;  Mc.  it,  4 ;  Luc.  it,  17;  «1,  5; 

l>)  Win  laygt?  qumn  longum?  (iziooc)  •  1I<*.  iii 
21  van  f  dai/  mel  »•/,  «i  /u/a  tcar/i  imma? 

F.        INDKFINITA. 


20.">.  I.  \\'as,  »«,  u>u,  quis,  aliquis,  affirmans, 
iinn  nisi  subslan'ive  usur|ialur  :  Mc.  flB,  4  i»''u' 
pant  mag  wat  (xi<)  iju.opjau  ;  II,  25  afletaip,jubai 
wa  habaip  tipra  wana;  Luc.  iii,  8  /ufm  in« 
na  apholoda,  hJurfutp  fiagida;  Joan.  xiv,  li  jabui 
wit  bidjip  mik  in  tiawia  meinamma,  \k  laujn ;  Cor. 
II,  m,  6  [reidja,  ibai  uat  in  Mtl  U'a  muni;  Illl,  8 
7-1  mrtijum  u  a  tji/ir*  »un;a;  Thess.  I,  T,  15  taiwip 
ibai  wat  ubil  ana  ubitamma  vamma  utgildai ;  U, 
lii,8  ni  arvjo  htaib  matidedum  at  wamma  ak  t\u- 
niiiidtiiu  arbaidai  vauikjondant ,  «  iii  kauridedcima 
uana  Uvara;  Mili.  t,  39  jacai  u>at  (oo-ni  i/.nl> 
iinii/ai  frt  Imhtvon  piiua  kinnu,  vnndei  imma  jnh  f.o 
anparn;  Tini.  11,  II,  5  jaoui  haiftteip  was,  ni  vei- 
i>  da,  nifa  vitodeigo  brikip.  Alia  excinjila  vid.  gloss. 

f.   Wi.l. 

t  Aiiuoiai  o  i.  —  Indcmiilum  adj.  xif  eodi-m  rnodo 
ac  inicrrogaiivum  rcdditur,  vid.  §  204,  annot.  I  : 
1'hil.  n,  1  uiii  gafirafsteino  (xit  «a/>ax}jio-i»)  —  mo  ga~ 
plaihle  —  ico  gamaiv.dupe ;  iv,  8 ;  Tini.  I,  v,  4  ; 
Cor.  I,  iti,  7  wo  weito  (gf  oirav  riv«) ;  tii,  5;  Rom. 
xni,  9  iio  anparaizo  anubusne;  Gal.  vi,  1  iii  witai 
mitsadede  :  Col.  II,  23  sveripo  wizai  (ulii  in  inlcrj  re- 
talione  nostra  honorum  pro  honote  legenduin  e  t). 
Ilinc  eliam  neuiii  adjectivi  conjungilur,  ubi  tamen, 
genilivum  sing.,  niore  latino,  ad  se  traliit  (quid 
boni):Me.  iv,  22  nih  allit  iil  wa(ulginit(xixpurrxiv 
aliquid  abscondili),  patei  ni  gabairhtjaidau ;  Kom.  n, 
1 i  nauhpannh  ni  gabaurauai  vetun,  aippau  tavidcdeina 
wa  piu pit  oippau  unpittpit  (xi  eryaflov  n  xaxov). 
Solum  wat  anpar  («s  «iiot)  I'bil.  m,  4  dici  potuit  et 
forinula  urxpin  xt  goiliice  vertitur  Cor.  II,  n,  1,  16 
|ier  Uiiil  wa.  Specie  lantutii  adjectivuro  esl  in  Cor. 
I,  vu,  12  jabui  wat  bropar  qen  aiyi  ungataubjan- 
dein  ;  non  cnim  ul  Lalini  *i  quit  rex  Golhi  dicunt, 
sed  •»»  quit,  qui  rex  eit,  ila  ut  locuui  supra  laudaium 
explxandum  sil :  si  quis,  qni  fratcr  no»ier  cst,  sicut 
ct  Cor.  I,  v,  II  enipltalice  ;'a6«i  ttin*  bropat  namnipt 
legilur,  coll.  xiv,  24.  Si  autem  Cor.  II,  v,  17  iiTt,-  ev 
Xpto-ru  xatvii  xtutii  (si  qua  in  ChfistO  nota  crealura) 
MTiiuir  :  jubai  wo  in  xiinau  niuja  gatkafis,  feniini- 
num  vcl  male  lectuni  e-t  pro  trus,  vel  pn.pier  genus 
rijf  jtTso-tuf  ab  inlerprele  usurpalum,  si  qua,  scilicet 
creatura,  nova  crealura  sii  in  Christo;  nullo  euim 
pacio  tvo  ad  niuja  gatkaftt  (si  qua  uova  creatura  esO 
leleni  polesl. » 

II.  Mannahun,  wathun  elaim/iuii,  ainohun,  ainliun 
non  occurrunt  nisi  cum  iiegatione  et  ca  auxiliante 
designant  simul  ueiiiinem  et  nullum.  Quo.id  Degalio- 
rcui,  sive  ante  l»xc  vocabu'a  pouiiur,  sive  ex  liccn- 
la  verbo  conjungilur,  washun  laDluiMiuodo  semper 


.NOMI.NE.  II 10 

fcrc  neg.iiionciii  imincdiaic  sibi  p:a?positam  habenie. 
Jamvero  in  eo  differmit  h.cc  vocabula,  quod  ui  mait- 
rahun  (iiullns  hoino,  imprimis  apud  Marcum  usur- 
paluni)elui  i>-ns/iu>i  (neino)  subslnnlivn  sinl  (ulmmque 
gr^ec.  oOSiif ,  fuiotif ,  ou — rtf,  quisquam  respondens), 
si  d  in  geuerc,  non  nisi  raro  reperiantur,  adeo  ul  ni 
uos/iun,  quod  apud  Lucamest,  in  iocis  paraitelis  pcr 
ninshun  supplealur  (vid.  auuot.  6);  quod  insupcr  iii 
un.-liiin  in  nomiuaiivo-  lanluni  nsase.,  nian>ui/iti» 
etiaoi  in  aliis  casibus  appareat;  quibusadde  ni  lailili 
vel  ni  taiht  (nihil,  nequicquam,  suSni,  u.nih>,  ou — rt) 
ut  neulrum  inveniri ;  ui  ainshun  aulcm  substanli- 
vum  sit  (nullus,  oOoeic,  /i»3tif ,  <,0o':  i',-)  ct  in  omnibiis 
casibus  grucribusque  sing.  occurral. 

t)  Mc.  ix,  39  ni  mannahun  ist,  saei  laujip  iuu/il 
in  nnmiii  nuinamma;  xu,  14  ni  knra  puk  manshuu; 
i,  44  suiw  ei  mannhun  ni  qipais  vaihl;  vm,  26; 
II,  9;  ivi,  8;  Tim.  I,  v,  22;  Luc.  m,  14  ni  timu- 
nanhun  holop;  l,  4. 

Mlb.  ii,  tG  ni  wuthun  laqjip  du  piata  fanau  /  u- 
rih...  ana  snagan  (airnjana ;  filc.  s,  iH  ni  ivathun 
piupeiqs  atja  ains  gup ;  29  ni  washun  ist,  saei 
aflniloti  gard  in  iiieinn,  sad  ni  adnitnai  f  futp ;  Luc. 
x,22  ni  wathun  kann,  was  ht  suuus,  aija  atla; 
Jo.m.  1,18  ni  washun  nimip  taivala  meina  af  mis ; 
Cor.  I;  xvi,  II  a  washun  iinma  (rakunni;  Col.  II, 
18  n»  wathun  ituis  gajiukai.  —  Joan.  x,  28  ni  fra- 
tiliip  wathun  lamba  ineina  ut  htmthn  ittsinai. 

Mlb.  i,  26  »i  i  vaihl  ul  ijahulip,  paul  ni  anilhul- 
jaidau ;  Mc.  v,  26  qens  manag  gopuluitdei  fram  ma- 
naijaim  lekjam  juh  ni  vaihlai  bcidd  uihluja  d\t 
iesua;  vi,  Sfaurbaup  im  ei  vuiht  ni  nemeina  in  vig. 
Alia  cxempra  vid.  gloss.  v.  Ymlut. 

2)  Joao.  xiv,  C  ik  \m  ia  vigt  jah  tunja  jah  libaint, 
aimhun  ni  qimip  at  allin  niba  pauh  mik ;  Mc, 
iii,  "5  ainshun  panateipt  n  i  gadaursla  iua  fruih- 
nan  ;  Joan.  vi,  65  a i  ainshu n  mag  qinwn  al  mis; 
Rom.  xiii,  8  ni  ainumme hun  vuihtait  skulam 
sijaip ;  Joao.  v,  22  ni  ttojip  ainohun  ;  Ltic.  iv, 
'i.iini  du  ainaihun  pizo  insandips  vat  helias  alja 
in  saraipta.  1'lura  eiernpla  vid.  Closs.  v.  Ainshun. 

i  Annotaiio  2.  —  Hic  eliam  adjeclivuni  ullus 
cuemadmodum  <[i.is(wat,  anuol.  1)  expiimiiur  :  &ic. 
ll,  2  bigitats  fulun,  ana pamniei  nuuh  ainshun  man- 
ne  ni  (o'Au;  «vOyswTruv)  sal  (Luc.  ilx,  50  ana  pmi- 
mei  ni  ainthun  aiv  manne  $ at)  ;  Luc.  iv,  84  ni 
ainihun  praufete  (ouStl- ■ncofr,xv;)  anJanents.ul 
in  gabaurpai  scinui ;  ix,  50;  ivi,  13;  Mc.  vi,  5  ni 
mahla  jainar  ainohun  mahle  (aJ8j(itav  SJvamv)  ga- 
tanjan  ;  Joan.  i,  41  iohannet  gatavida  laikne  n  i 
ainohun  (cntislov  ouSsv) ;  ivi,  29  ;  xvin,  28  ;  iu, 
4  ;  Luc.  i,  19  ;  Pliil.  iv,  13 ;  Mtli.  xxvn,  1 4  ni  and- 
hof  imma  vipra  ni  ainhun  vaurde  (ouSi  sv  piput)\ 
l.ue.  i,37  nisl  iiuiiM.'iieii7  gupa  ainhun  vaurde  (ni-t 
phuu.);  Joan.  xn,  Mniaihtedeit  vatdufnje  ainhun 
(iloMaLtv  oiSsuiav)  ana  niik,  nih  vcsi  ]>u*  al  gibun  htpa- 
pro.  Hine  Cor.  II,  vi,  5  ni  ainhuu  pannuinvaihtai 
gibandans  bistnygqei  (foiSsfu^v  iroof/noTttiv),  ei  ni 
anovawmiaidau  oitdbahti   nnsar  ,   hoe  bisXuygq-i    in 


1111 


Mtlrb  .iiiimi.iiiniiiinii  ad  h 
V  biituggq  imuicrito  illuslravuiius.quasici  liujns  fri- 
uuggqti codicis B inrorre«la  repelilio sequenlisei cssel. 
<  .ipsiru.  lio  enim  genilivum  postulal.ctingenilivoca- 
•uc»i  islud  bittuggqei,  quod  r.i  pro  biiluggqe  (vid.  § 
50,  S) ;  in  codice  auiem  A  ii  ■  ■  tenuiuaiio  a  li- 
ternrio  propter  ci  sequcns  negligenler  prxlcrmissa 
luil.  Denique  ex  ui»'i«n  ipso  sequilur  btttuggq  iicii- 
irum  csse  dcberc,  cl  conscqucnter  genus  in  Closs. 
h.  v.  iiiui.iiuliiiii. 

<  Qucmadmodurn  Phil.  tii,  4  ttus  anpar  (annot.  t), 
ill  reperitur  cliam  Joan.  xv,  24  anfiar  ainshnn 
ii i  (oCSii,-  fiuta)  gatavida.  Tliess.  I,  iv.  12  ni  ai- 
nisltun  wis  faurbcip  nulliut  aliquid  Vulgatx  pro- 
babililer,  sapii  hoc  cxccpto,  quoil  wil  ut  partitivum 
liatiendum  sit :  i  noi:  uilius  aliquo,  dum  lioc  «  nullius 
aliquid  >  Vulgaix  vcro  sensui  repugnat.  Tim.  II,  u, 
4  ni  ainthun  drauhlinondt  (oOStlf  irTfaTtviou.6vof)  nnn 
esl :  nullus  mililans,  sed  non  unus,  qui  niililal,  coll. 
annot.  1,  ciijus  liicn  genitivus  adliilictur  apud  Joan. 
XIII,  28  patuh  pan  ni  t  istu  a  I  n  s  n  u  n  pize  ihii- 
kiimbjandane. 

t  Annotatio  5.  —  Ex  glossa  Cor.  I,  x,  19  ni  pa- 
lei  po  galiugntjiida  tuihts  sijaina  ad  vocaliu'a  ni 
palei  po  galiugaguda  wa  sijaina  (nam  hae  est  glossa 
t.intum  textu  exsolvenda),  discrimen  staiui  polest 
inter  wa  et  vaiht ;  wa  scilicet  significal.aliquid,  sivc  ad 
aliauid  exisiens,  sive  non  referatur  ;  vaihis  e  conlra 
rem  etisicntero.  el  reipsa  prxsentem  indical.  in  sen- 
icniiis  negativis  vaiht  in  locum  ic.i  sempcr  subdiiur : 
C  .1.  vi,  3  pugke  ip  wa  visan  vi  vaiht  visands;  15 
u  i  /i  friiiiail  vaihl  Ut,  nih   faurafilli. 

<  Annolalio  4.  —  Praeter  ni  niannahun  «ccnrril 
eiinn  subsiantivum  ni  mhm,  nemo  :  Mili.  vi,  24  ut 
in a ii  ii  a  (ov$e:{)  niag  tvitim  fraujam  skalkinon  ;  »111, 
4  taiw  ei  mann  ui  (ur.Si-.ii)  qipais  ;  28  u  i  mahla 
in  j  n  n  a  (u.riri*)usUipan  pairh  pana  vig.  Alia  exeiu- 
p'a  v  d.  gloss.  v.  Manna. 

<  Annotatio  5.  — Ainthun  usurpa:ur  eii.nn,  nbi 
adest  in  sentcnlia  vocabulum  interrogaiivum,  cui  ne- 
gaiiva  responsio  speciamr  (num),  ex.  gr.,  jam,  num 
fi  rle  :  Joan.  vu,  48  sai  jau  ainshun  pize  reike 
yulaubidedi  imma  (Ecce  num  unus  boruin  principum 
cicdcret  ci)? 

<  Aunotaiio  G.  —  Quod  aulcm  washun  sivc  posle- 
ruis,  sivc  corrigcutibus  al:is  pcr  uinshiin  supplcalur, 
c\  parallclis  locis  palct,  coll.  M.h.  ix,  16;  Mc.  x, 
18,  2J  et  Luc.  v,  5j  ;  xviu,  19,  29.  » 

III.  Sums,  suirni,  sum  quidam  (tt,-)  siibsianlive  po- 
nilur,  qucmadmodum  ainshun,  huc  addilo,  quod 
cliain  iu   plurali  (quidam)  occurral  :  Luc.   VIII,  4G 

diil.A  ttits  iitms;Mc.  ix,  38  seuum  sumana  i./ici- 
namnut  nantiit  usdreibandan  iinliiilfions  ;  uv,  57  i  n- 
Niui  usslandantlans  galiug  veilrodididun  ;  Tnn.  II,  II, 
18  galaubein  sumaiie  usvallidedun  ;  I,  i,  3  faurbiu- 
ilttii  stimaim,  ei  anparleiko  ni  luisjuina  ;  Tliess.  II, 
iii,    11  huutjam  sttmnns  ittiirbunditits  in  mis  mii/ii- 

inssiifra.  Alia  excmpli  viJ.  Gloss.  v.  Smm  Uuui  hni 


CitAMMATICA  COTIIIC.E  LINCU/E. 
I.  ex  leciionc  codici*      etiam    cnnjunglnr  :  Mc 


1112 

I II  III  s     (ti( 


xtv,   47  iiiim 
Tt;)  fiiie  uiiitslanditndiinc  .    II»,  51. 

i  Aunotalio  7.  —  Posl  itimt  plurale  naltiial.ter 
sequitur  parlilivus  :  Mth.  ix,  3  suntai  pize  bnkarjc  ; 
Mc.  xn,  13  »  iimii  /n:c  fareiiaie  ;  Un-n.  xi,  17  lumai 
pize  aste  c!C  ;  necnon  el  in  singnlari  aliormn  indell- 
nitoruin  mnre  paitilivum  paiiiur  :  Mc.  xv,  21  suma- 
na  manne  (ul  est  tiva  avopa)  ;  Joau.  xviu,  22  iiiini 
(it,-)  andbahie;  Luc.  ITUI,  18  wim  reike  (r'<;  5(/_uv); 
xv,  I.'.  jmhij  ui.i  baurgjane  ;  xv,  11  manne  tums  ; 
vii,  2  hundafttde  tumit  sknhki ;  Mc.  v,  25  qtnono 
tnma. 

E.x  imleliiiiiis  stimj  solum  adjeclive  sumitur,  dum 
regcnli  vocabulo  casu  eodem  convenil,  ubi  tciticet 
ciiinniiis  conjungilur  :  Mc.  Xiv,  51  aiui  lumi  jugga- 
laup  s ;  vcl ubi  adjeclivum  in  vocaliea  lonna  subsian- 
live  ponilur  :  Joan.  xi,  1  sums  siuks.  Sic  se  habel 
frequcnier  apud  Lucam,  quod  prxler  inlluxum  roma- 
num,  ex  co  »i  risimiliier  faclum  cst,  quia  ibi  ordi- 
nario  pnsipoui  videiur  :  Luc.  vn,  41  dulgahaiijin 
sumanima  ;  vni,  27  luir  sums  ;  xiv,  10  ntanna  sums; 
xv,  8  tumu  qino  ;  \,  25  vilodafatte  i  lumt ;  xviw,  % 
slaua  sums  in  sum.ii  baurg  ;  xvm,  55  blinda  sums  ; 
xvi,  20  unleds  sums;  III,  12  niiiiinasums  ijixiuknmis. 

Annotatio  8.  —  De  usu  indefimli  sunu  in  sentcnliis 
coordinaiis  (tumi — sumsuh,  unus — aller  ;  alii  — 
alii),  vid.  infra  ubi  desenteniiacomposita  Iraclaiur.  > 

IV.  U'iiiii/i,  witrjixuh  ct  waparuh,  quilibet,  in  co 
difiLTUnl  quod  wazuh,  quivis,  universalitalem  repr.c- 
sentet  [tc&e),  hinc  etiam  sxpi-sime  omnem  signilical, 
ct  commnniter  per  relaliva  scquentia  strictius  deicr- 
minaiiH' ;  warjizuh  auleiu  quisqiie  (singuh),  partcm 
ex  loio,  nonnullos  ex  mulliiudinedesigncl  (Ixutrxtx), 
sive  sil  hxc  multiiudo  reipsa  memorata,  sive  simpli- 
riler  cogitauda  :  cxterum  wazuh,  et  warjixuh  quan- 
doque  proiniscue  usurpanlur  ;  quoadit'a/iarn/i,adduo 
rcferlur  (ix«-:epo;,  ulcrquc).  Ad  singulariler  signi- 
ficandum  warjizuh  et  wapatuh  elinu  aint  pr.c  •« 
recipiunt  (annot.  10)el  prius  cuin  pluiali  non  ad  syne- 
sin  construitur  (§  209,  5) ;  Me.  ix,  49  u  .1 :  ■.  /i  (tuii- 
nis,  irSff)  funin  tallada  ;  Luc.  xvi,  16  piudangardi 
gupt  vailamerjada  jah  wazuh  tn  ttai  nnu pjtda  ; 
Mlli.  vii,  24  wazuh  saei  (itii  outi;,  omnis  qui) 
hausiip  vanrda  jah  lavjip  po,  galeiko  ina  taira  fro- 
ditmma  ;  liom.  x,  15  iimi  x  u  /i  s  nci  (iru,-  o{  uv)  flun- 
httiiip  bidai  namo  (raujins  ganisip;  Mlli.  v,  28  ic  u  ;• 
ii  /i  taei  saiwip  (*«{  o  fiXir.w)  qinon  du  luston 
tzos,  ju  gahorinoda  izai  ;  Kom.  x,  II  w  a  tuh  s  a 
galttubjandt  du  imma  ni  ijaaiviskodu. 

Luc.  u,  3  iddjedun  al  lai,  ei  metidai  ivjeinaicar- 
ji  z  uh  (ixoktto,-,  quisque  ex  onmilui*)  t.-i  scinai  fr.iurii; 
tv,  14  gavaurkeip  un  analHiii^/LH  kubiiunt  ana  war- 
janoh  fimflitjuns;  Rom.  xiv  12  warjizuh  u  nta- 
ra  fiani  sit  rapjon  usgibip  git fui;  Joan.  xvi,  ~*1 
qintip  weita  ei  diiiahjuda  u>  a  r  ji  z  u  h  (uxoottisOi.ti 
[y.ia:*;,  scilieel  vcstruni)  du  tttita  jah  mik  aiiian» 
/'i.'.i/ii/> ,  Cor.  I,  iv,  5  /iiuciiit  rair/n'/>  irn  rja  m  m  eh 
(neilipa  vcslniin)  frnm  guf>u  ;  l.uc.  vi.  40  gnman- 
x.ils  tt  ii  i  ;  i  ;ii/i  (ta-)  va>  ftn  tn  Ij  imis  ii. 


III 


DE  NOMINE. 
scilicct   palri      ligi!i)r(.-r, 


1)14 


Skcir.  V,  d  tveripa  waparammc  '   sciliccl   pMii       ligi!ur(&£xa<rro;,  umisquUquc) :Thess.  H,  i,  Zmana- 
cl   filio)  gibaima  bi  varpidai.  In  lioc  solo  loco  wa-      guip   (riapva    uinwarjizuh  (ew;  exkotov)  allaize 


f/aruli  reperilur  ;  tcaznA  auieni  ei  learjizuh  iu  aliis 
exempMs  occurreniia  vid.  gloss.  hli.  vv. 

i  Annolalio  9.  —  Wazuh  cl  warjizuh  parlilivum 
pnst  se  admillunt  :  Luc.  ii,  23toaiuA  gunta- 
ku  ndaize  (ttov  upatv)  uslukands  qipu  teihs  fraujins 
hailada  ;  Cor.  I,  II,  5  lto'i  qinono  (r.ii.zu.  yr/r.) 
bidjandei  aippau  pranfeljandei  andhulidamma  hau- 
b  da  gaaiviskop  haubip  tein  ;  xv,  3'J  duwe  bircikjui 
tijum  weilo  woh  (jt-«<tkv  wpav) ;  Gat.  v,  5  veilvodja 
icamme  h  manne  bimaitanaize  (rtavri  co/Op  ii™ 
trtfiTEavopevw),  Palei  skuta  ist  all  vilop  taujan  ;  Luc. 
vi,  50  if  a m  m  eh  bidjandane  (Travri  w  atToOvrt) 
l»ik  qif.  —  Luc.  VI,  44  warjiz  uh  bagme  (txa<rr»v 
JivSpov)  tts  svcsamma  akrana  uskunps  itt ;  Skeir.  VI, 
b  warjatoh  vaurde  at  mannam  in  mnndai  * 
mihl  isl  anparteikein  xnmaidjan  ;  Eph.  iv,  10  iu  »it- 
lap  ainis  warjoh  fero  usvahsl  lcikis  taujip  (ubi 
Colhus  a  gracco  evo>  Exaciou  fiipov;  delletlens  ver- 
lit  quasi  tvo,-  fxao-Tov  pspoi  legissel ;  in  nosira  igiiur 
intcrprctaiiooe  quarque  loco  quarumque  le^endum 
est) ;  Luc.  nx,  26  warjammelt  habandane 
(navTi  ti  eyw/zi)  gibada. 

i  lu  simili  casu  hxc  iiideGnila  rccipiunl  eiiam 
adjectiva  non  nisi  subsiaative  usurpala  et  substan- 
liva,  qiix  teniporis  deicrminalionem  indicnnt,  utan- 
imni,  horam,  feslum,  elc.  :  Mlli.  V,  22  wazuh  mo- 
dags ;  Ncll.  v,  ) 8  vas  fiaquman  day  is  wizuh  (fiiav 
ifaem);  Mc.  Xiv,  49  diiga  wammeh  (r.ab'  ■huipav)  ; 
Luc.  ivi,  10  ;  xix,  47  ;  Cor.  I,  xv,  31  ;  Luc.  n,  1  i 
jera  wammeh  (xaT    frof)  ;  Luc.  ix,   23   dag    wanoh 


izvara  xn  xzvis  niisso;  Luc.  xvi,  5  alhailandt  ainwax- 
janoh  (*va  sxao-Tov)  ftiilitiskulane  qap  pnmmafrumii- 
tin;  iv,  40  ainwarjamme h  (ivt  ixi<7T';>i  i:e  handuns 
analagjands  gahailida  ins ;  Cor.  I,  xn,  18  1711/» 
gusatida  liptins  ainwar  j  anoh  (i\i  'xatrTov)  ize  ia 
teika  ttatve  vitda;  Skeir.  VII,  c  svaei  ainwarjano* 
svj  fitu  ne  ritda  andniman  it  gatavida.  Cnm- 
misium  est  aiitem  in  Cor.  I,  vu,  17  ni  ei  war- 
jammeh  tvatve  gadaitida  gup  ,  ainwarjatoh  * 
ivatve  gatapoda  gup,  tva  gagqai;  Thess.  I,  v,  II  prnf- 
steip  izvis  misio  jah  limrjaip  aiuwarjizuh  anpur 
anparana  (  il;  t6v  ?va).  —  Skeir.  III,  .1  al  bajopunt 
daupjandam  jah  a  i  n  wapara  m  m  eh  seina  anafilhan- 
dum  daupein  ,  mip  sis  misso  sik  andrunnun. 

1  Quod  aiuwnrjizuli  elinin  ut  distribulivuin  usur- 
peiur,  vid.  §  198,  III.  > 

V.  Altt,  alla  ,  alt,  omnis  (xoV)  Iriplici  rr.odo, 
qiicmadinodum  indcfinilum  quislibcl,  conslruitur, 
ncmpe  : 

I)  Siibstantive,  sed  lantumniodo  in  plurali,  om- 
ncs  :  Mc.  v,  20  utlai  (7ravr£,-)  tilduteikidcdun;  xiv, 
Gl  eit  allai  gudcmididan  ina  skulanvisan  duupau; 
Skeir.  I,  .1  iesus  qattt  gamaint  altuize  nojijands; 
altaize  [ravaurhiins  afhrainjan;  Epli.  IV,  7  gup  alla 
allaize  isl  ufar  allaim  juh  and  allan  sjalimtillaim 
uns ,  cle.;  Mc.  ix,  12  hetius  qimandt  aflra  gaboteip 
alla,  eo  eniin  inudo  ssepc  neutrum  plur.  usurpaiur 
(7ravra  vel  Tti  jravTa  Oinni;i),  more  graxo:  Luc.u,  40; 
111,  20,  Jiuii.  wii,  7;  xvin,  4;  Ilom.  xi,  56;  Cor.  I, 
xv,  27;  II,  v,  17,  18;  Epli.  1,  11,  23;  III,  9;  Pllil.lll, 


i-itu.')"  ijtipm) ;  Mtb.  xxvn,  13  and  ttulp   warjanoh  ;     21;  Col.  1,  10,  20;  111,  II;  necnon  ct  neutrum  sing., 


Hc.  xv,  6. 

1  Wazuh  el  warjizuh  adjectis  numcralibus  vu- 
cabulis  eOurmant  di>tributiva,  vid.  §  193,  III. 

4  Annolatio  10.  —  Cbi  relaliva  saei,  izei,  ei,  pei 
scquuutur  iiaiitA,  buic  pratfigitur  sa  vel  pis,  [osie- 
rius  imprimis  ad  converleudum  Crxcum  «v,  hinc: 
Mlli.  x,  32,  33  saiuntuA  saei  (r.i;  do-n;)  andliai- 
lip  mis  in  andvairpja  manna,  andhaita  jah  ik  imma 
inandvairpja  uttins  meinis-  ip  J/iswano  h  sa  ei  (otr- 
Tt;  av,  omnis  qui)  afaikip  mik  —  afaikajah  ik  ina  ; 
Mc.  xi,  23  piswuzuh  ei  ("s  av)  qipai-  — vairpip 
immapiswah  p ei(o  iav)  qipip  ;  H  allata  pis- 
wah  pci  (iravTa  00-a  av)  bitljandans  sokcip,  vairpip 
izris  ;  Joan.  xvi,  2  flimi^  weita  ei  sawazuh  izei 
ttsqimip  (irir;  0  arroxTJtvac )  tmis,  puggkeip  hunsla  tal- 
jan  gupa.  Altamen  ctiain  l^gilnr  apud  Joan.  xvi,  15 
patuwah  pei  (0,  r>.  av)  bidjaip  ettan,  gibaip  izvis. 
Alia  excmpla  vid.  gloss.  h.  v. 

«  Sedcontraadsirit-tiorcm  unionem  empliatiec  ex- 
I  iiinoail  1111  iisdcra njnrjizuA  el waparuh ctiam ain pra> 

*  In  codice  etiam  a  Castilliomeo  iierum  insperlo, 
legilur  wiparamma,  quod  cst  [alsum,  interrogativo 
vocabulo  lnc  nullam  significationem  habenle.  Wti- 
parammch  proprie  sciibendiim  cst. 

*  Eo  eniin  modo,  comparanie  Castillionxo,  iu 
cudicesais  evidcnier  legcndum  esl,  nro  Massinaniu 
tunau  cl  uo;tr.i  ipsorum  cunjcctura  sunjtti. 


morc  gcimauico  :  Mlh.  Vlll,  55  gatailtuji  in  bnurg 
alt  (7Tavra);  Luc.  xv. 11,  12,  22;  Joan.  xiv,  20;  Cor.  I, 
i\,  22  (allaim  vat  all),  25;  II,  11,  9;  Epb.  1,  22;  Pliil. 
111,8;  Col.  iv,  7,  T1111.  I,  11,  I;  vel  foruia  plena  ullata: 
Maili.  v,  18  allata  vairpip;  Mc.  iv,  11,34;  Luc. 
11,  39  (otravni);  siv,  17;  xv,  13;  xvin,  28;  Joan.  xiv, 
20;  Eph.  iv,  1  0  ;  vi,  21,  ciiam  cuni  articulo  po  atla; 
Luc.  xvi,  14;  Ci  r.  1,  xn,  19;  Col.  III,  8;  pa  a  u//Cor. 
II,  xn,  19;  pata  atlala  Joan.  xv,  21;  Cor.  II,  iv,  15. 

2)  Adjective,  sive 

a)  l  l  s  gi.ificet  :  omnes  (omnia)  in  plurali  c(  sub- 
siantivo  codem  casu  coiivcniens :  Mih.  xxvn,  1  runa 
nemun  utiai  gudjans  (oniiios sacerdotes);  Mc.  iv, 
52  kaurno  sinapis  vairpip  atlaize  grute  (omnium 
leguiiiinum)  maist;  Cur.  I,  xv,  7  ataugida  sik  apau- 
ttatilum  ailaim;  Luc.  111,  5qam  and atlau  s  gau- 
juns;  Mlh.  vm,  1G  allans  pant  ukt  habandant 
ganashiti;  Luc.  11,  51  nusein  peina  manvides  in  u.ii- 
vuirpja  atlaizo  manageino;  1,  G  vc.un  ba  gng- 
gandona    t.i   allaim   anabusnim  jah    garailtlcim 

•*  Sic  enim  in  codice  lcgilur,  uti  nobis  scripsit 
Castilliouaeus ,  pro  ainuiar/ano/i,  qmd  conjeceramus 
tt  ninifnrjunuiirt,  legcnle  Uassmanno. 

'  Sie  lcgendum  cst  secunduni  Castill.  Add.  p.  GS. 
iiim  autt-ni  ainuarjizoh,  uli  nos  juxla  ejusdem  Cas- 
'..II  onasi  lcxtunt  in  cditione  admisiinus,  ueulro  luc 
usurpalo,  utpoie  ad  viruni  cl  uxorcm  xque  rolato. 


41 15  CRAMMATICA 

fraujins  iiiiiii'm;  Mili.  n,"S  bitattli  ba  n  rgt  allts  jah 
haimot;  Lur.  i,48nti<i/iUj/mii;  »nA  atta  kunja;  Mlh.  v, 
15;  Mc.  1,32.  «II,  5,23;  Luc.  i,  6,  65,  6&.7I;  ii,  19;  m, 
19;  iv,  5. 37;  v,  9;  vi,  26;  xvu.2,  10,  III,  37;  Rom.  i,  4, 
12;  xn,  17;  Cor,  I,  xv,  19;  II,  l,  I,  3,  4;  m.  2;  iv,  2; 
VIII,  18;  xi,  9;  Gal.  i.  2.  Epli.  i,  18,  21;  m,  21;  iv,  6, 
Vi,  18;  Cul.  ii,  13;  Thess.  II,  m,  6;  sive  :  • 

>)  IJt  signilicel :  quitque  in  singulari  el  equidein 
in  neulro,  substaniivo  parlitivo  phir.  sequenlc :  Sleir. 
Y,  a  al  aitamma  vaurtslve  ainaiivs  anubutiws 
beidip;  Luc.  lll,  6  gasaiwip  atl  leike  (ir«ca  aipQ 
nasein  gups;  iv,  4  m  bi  htaib  ainana  libaid  manna  ak 
bi  atl  vaurde  (iravvi  f'riu.«Tt)  gups;  Cor.  II,  xm,  1; 
Rom.  Xiv,  11  mis  all  kaive  (irav  ^ovj)  biugip;  Cor. 
II,  x,  5  (rahin{>a)i  alt  fra  pje  (r«v  vonjia);  Luc.  lli, 
Snll  dii.Vi  (7rao-a  ^apoi-fi)  usfutljada  jah  alt  fair- 
gunje  jah  htaine  (nav  opo;  x«t  |3ouvoc)  gahnaiv- 
jada;  Cor.  II,  ix,  Sufarassjaip  \n  atiam  ina  vaurst- 
ve  godaizefriv  t^yov  «7«66v);Col.  i,  10;  Tim.  I,  t, 
10;  II,  li;  21;  ni,  17;  Tit.  I,  16.  —  Col.  i,  28  sulpu 
gateikam  :e!tjaiidans  att  manne  (wajiTa  avQcuzo-i) 
jxh  taisjmidans  alt  manne;  SKeir.IV,  b.  Pliil.  iv,  7 
HfarUt  ail  ahane  (rcavra  voGvV  llth.  ui,  17  all 
bagme  godaize  (tt«v  2jv<5/>os>(  «ry«9ov)  akrana  goda 
galaujiP;  19  atl  bagme  ni  taxjandane  akran  god 
vtmaitada;  Joan.  xv,  2  all  taine  unbairandaue 
akran  gop  usniuiip  ila. — Luc  iv,  13  uslauh  all 
fraittobnjo  (ni-.rx  rriijoao-ftov)  diabulus;  v,  17  resun 
aaquinanaius  allainmii  haimo  (iriic-Tie  xifj.n;);  x,  1 
iiisfliirfida  ins  irans  wanzuh  tn  alt  baurge  jah 
ttade  (rritjav  rroTitv  xai  tottov);  Roni.  Xili,  1  atl 
saivalo  (irao-a  ^vx^)  valdufnjam  u[arvisar,dam  uf- 
liausjai;  Cor.  II,   vu,  1   hrcinjam  unsis  af  altamma 


C0TII1C£  LINCU/E.  \\[U 

bisauleino  (rravTOf  jioiuauoit);  x,  C  manvuha  habuip 
du  (ravetlan  all  ufarhu useino  (*£•*»  mu>a*»4»)t 
Tim.  II,  lll,  1G  ni/  4t//it>  (rr«o-«t  700711);  Mc.  III.  28 
allata  afletadapata  [ravaurktt(Kuvt« — riifutf- 
Ti.itur  <)  lunnm  matinc. 

<  Annotatiu  1 1 .—  In  l»oc  uliimo  cuu,  nonnisi  riro 
partilivuui  vucabulum  in  singtilari  occurril :  Mc.  II, 
13  alt  man  a  geint  (rrctv  o  o;>0ioc)  uldjedun  du 
imma;  Tim.  I,  IV,  4  atl  gnskaflais  (wav  xt;gu«) 
gups  uop;  Cor.  II,  x,  5  gatahan  atl  hauhipnt 
usha  fanaiios  (jrav  tya>u.u  inuiooucjov)  vipra  kunpi 
gups;  et  scmel  lantiim  datur  alla  raido  Koui.  xiv,  11, 
alls  substaulivo  in  gcnere  conveiiiente',  ca'tcro- 
rum  indelinitorum  ad  instar.  Fortasse  etiam  in  Tbest. 
II,  Hi,  6  gatkaidip  izvis  a(  altumma  bro />ret  rccir- 
bandane  ungatassaba  boc  altamma  ul  masciilinum 
babcndum  est,  liccl,  rum  att  manne  iavcniatur,  etij«i 
neutrum  esse  possit. 

<  Annotatio  12. — Cum  alls  babiia  raiimie  cjns  Rigni- 
(icationis  (o>.of,  ri,),  i  urani  adjcctivornni  naltirsin 
sapit  (vid.  gloss.  v.  Atlt  2),  inde  lit.  ut  tiiam  in 
paulinis  epistotis,  grxco  et  latiuo  in  gotbicum  ser- 
monem  probabiliter  influentibus,  Sjvpe  signnYans 
omnis  quisque  occurrat :  Cor.  II,  vm,  7  i/i  ntlamma 
managnip,  galaubeinai  jah  vaurda  jah  kunpja  jnh  ia 
allai  usdaudein  (iri.ari  o-rrouSn,  inoniiiis.l  iciludi- 
ne) ;  xu,  1 ;!  taikneis  apauslautaut  yatavidos  vatirptin  tn 
istiis  in  atlui  pulainai  [ttaujf  Cnrcfov.";,  in  onnii 
patienlia  );  Epli.  l,  3  gup  gapiupidn  ttniiii  allai 
piupeiriaiaJimeinai;  Phil.  i,  20,  il,  29;  iv,  0;  Col. 
i,  9,  II,  15;  iii,  16;  Thess.  I.  iu,  7;  II,  i,  11;  T«n.  I, 
i,  16.  > 


B.    DE  SENTENTI 1  SIMPLICI. 


SUBJECTUM,  PRjEDICATUM,  COPULA. 


206.  Subjeetum  et  Wfrfrum  in  spcciali  vcrbo  cna- 
dmi.inlur  ,  ubi  sciliccl  pcrsotia  lnquens  (1  pcrs.)  de 
seipsa,  vel  ad  aliam  prxsentem  (2  pers.),  vcl  de 
tertia  absenie  loquitur,  modo  haec  prxeedenter  me- 
morata  sit  :  Mlh.  xxvu  ,  65  (ille  seduclor  dixit :  ) 
urreisa,  surgo  ;  v,  17  tjam  vcni;  Tim.  I,  iv,  10  ar- 
baidjam  jalt  xdveitjavda  laboramus  cl  viluper.imur  ; 
Ltic.  x,  28  raihlaba  andhoft,  /n/n  tuvei  jali  libais 
bcne  rcspondisli ,  iac  et  vives ;  Cor.  II ,  I,  2i  ga- 
Inubeinai  gaslo pup  sietistis;  Mc.  v,  59  ic.t  aulijop 
jah  qretip?  Qmd  tutiiulluatniiii  cl  Oetisr  xiv,  42 
mreisip,  gaggam  '.  surge  ,  ambiila  !  Mlli.  xxvi,  75 
uiiirtijodii/is  utgaigrot,  flevit  ( scilicet  Petrus); 
Luc.  xx,  36  ni  gatviUan  panateipt  inagun,  sunjus 
auk  gups  sind,  ucquc  inori  possunl  (nempe  qui  vi- 
t.iin    i  i.  rr>:> m  adcpli  BUnl)—  snill. 

§  2C7.  I.  SiiJicn  u  atiteni  spcciale  vocabiiluiu  re- 
quirens  in  numinativo  lemper  ponllur  cxprimiinr- 
quc  : 

1)  Per  pronomina  primaj  ei  ■eeundst   pcisoii.i'  , 
ubi  sibi  inviccm  oppenuniur  \cl  cinplniicc   profc- 


renda  sunt,  vid.  §  19^1  2;  a);  necnon  frequ«n'er  per 
prnnomeii  lerli*  perso^ae, ubi Grxcus  simplici  \ert>o 
usus  esi,  vid.  ibi.l.  b) ; 

2)  In  tcrtia  persont,  ubi  subjcctum  nondum  nomi- 
natur,  vcl  oratio  alius  alterius  oratione  iiiterrumpi- 
tur.  J.iin  vcro  ut  subjecium  comm.uiiiter  dnri  pos^ttni 
substanlivnni.vel  pronntnen  ejussedem  tenons,  attjec- 
liviini,  uiimcrale,  parlicipium,  iiifliiiiiius ,  fonnala 
|>r:rposiliona!is  cum  arliculn,  imo  ct  sentenlia  lo(a. 
(';>'tci  iiiii  in  nuniero  verbum  sul jecln  tnnvenil , 
cxcepio  easu  colleciivj ,  »t  diiimns  §  209,  3.  Quoad 
scilcm,  lubjectum  ad  t|iiamdam  in  particulari  non 
rcslringittir  :  Luc.  iv,  40  sunno  tagq ;  Rom.  vn  , 
r>  qasvittip  vair;  Luc.  ix,  10  a  p  au  slau,leis  us- 
spillodedun  ;  Mlb.  ix,  5  sa  vajaintreip  ;  l.uc.  II,  8 
suntai  qepuir  Itetias  atauqida  sik ;  vvn  ,  34  tvai 
vairpand  aua  tigra  stiinin  ;  l,  14  managai  figinond  ; 
vil, 22  blindai  w.saiwand,  haltai  gngtand,  pruts- 
fillai  ./i/i/.n.i;  n/i/.i,  baudni  gahausjand  ,  uareis 
urrtisand ,  uiledai  vailamirjaHda ,  viu ,  71  Nn 
'iii/iiuKiiiinj   u.*pijuhun ;   llom.  vu  ,    18  vilj** 


1117  DK  SUBJECTO,  PU 

tttiigip  mis;  Me.  iv,  10  frchuit  pni  b  i  ina  ;  Liic.  ix, 
17  ushufan  var(>  patei  aftifnoda  i»i  gabruke. 

§  208.  1)  Qtiandorpie  lielicit  sulijeeium  lertix-  per- 
snnx  plnraiis;  sed  limc  aliud  gcnerale,  ut  homines, 
supplendnm  cst ,  vel  laiinc  passivo  convertendiini 
(gall.  on,  germ.  tiian)  :  Mc.  I,  i5  iesus  aua  aupjuim 
ttadiin  vat jah  iddjedun  du  hnma  allapro  iveruiil, 
id  est ,  bomines  (veniuni  esi);  \,  55  nauhpanuli 
imma  rodjandin  qe.mun  fram  jiamma  tymyogafada  , 
x,  13  alberun  du  imina  barna ;  Luc.  xvn,  27  etun 
jah  drugkun,  scilicct  bomincs  in  lempore  Noacbi  ; 
Alc.  u,  22  vein  juggata  in  balgins  niujans  giutand, 
bomines  runduni  ,  funditnr,  gr.  fHorcia*  vinnm  fun- 
dcnduiii  cst.  Quod  auieni  basc ellipsis  c  Gra-r.o  nut- 
tuaia  s.xpe  activo  in  passivum  commutato  rcdilaiiir, 
vid.  §  177  annol.  5.  Joan.  xvi,  17  qepun  us  pawi 
siponjaim  est  sumai  siibaudienduni. 

Sed  non  nisi  raro  stibjecium  tertia;  personae  sin- 
gularis  prartermitl  lur  :  Cor.  II ,  vi ,  2  mela  qipip 
andanemjumma  andhausida  pus  ,  loqtlitlir  (scilicet 
Pcus  pcr  Prophetas),  vcl  loqiiiuir  (neinpe  eaera  Scri- 
plura).  Econtra  x,  10  />cs  bokos  qipand  kaurjot  sind, 
pluralis  ,  dicuiit  bomines  (dici  ur),  gr.cco  ot,oi  rax- 
pondct  ct  a?quivalet.  Etiain  grscam  construciionem, 
ubi  scilicel  Sitbstanlivum  ojtisdem  raditis  ac  vcrhuiu 
ui  subjeclum  suppleudiim  est  (Matlliia,  Gr.gr. 
§  295) ,  imit.itus  est  Gotlms  in  Cor.  I,  xv,  52  put- 
haurnrip  (tratniaet)  canit  (scilicet  pulltaurnja    luli.i). 

2)  Lbi  demonstrativum,  inlcrrogativum  vc!  relati- 
vum  suhjecium  cst,  ad  pradiratum  genere  couve- 
niat  nou  cst  necesse  ,  sed  polest ,  more  Germanis 
r.onsiicto,  in  ncutro  pnni ,  qutmadmodttm  Germaui 
dicunt  :  dat  isl  mcin  Valer  et  Galli  ;  cesl  mon  perr, 
id  BSl,  «ri  est  mon  pere  :  Mc.  vi,  3  niu  pata  (outo?) 
isf  sa  timrja  ?  Joan.  vi,  10  patuli-pan  iil  vilja  ptt 
sandjandins  mik  ;  Luc.  il ,  12  paluixvis  iaikni. ; 
viu,  II  pata  (aixn)  "'  gajuko;  Joan  xv,  !2  puia 
(«'jttu)  ti'  anabusns  meina  ;  Cor.  I ,  u  ,  5  rr.eina 
andahafls  pat-isl;  Epb.  i,  18  wa  (tif  vcl  t£)  ist 
vent  laponats  is?  wa  ufar assus  mikslehu  mahtais; 
The  s.  I,  ll,  19  wa  (iif)  :st  unsara  ven  s  ;  Pliil.  i,  28 
palei  (f,n;)  ist  im  uslai kneins  fraluslais.  Atla- 
incn  legi'ur  apud  Mc.  ix  ,  7  sa  ist  siintff  meint  «a 
iiubc,  et  Til.  I,  15  so  is!  vcitvodei  sunjeina. 

5)  Cuin  autem  pronomiiia  et  ba  subjccli  viccm 
gcrcntia  .  duas  pcrsonas  diversi  gencris  itsdicant , 
ha-c  in  neutro  poniinlur  (coil.  §  191, 1,  !) :  Luc.  n, 
ti  po  (gr.  «0-ot ,  scilicel  Josepbus  et  Maria)  vfsu» 
jainur ;  II,  50  iju  (a-JToi)  ni  fropun  pnmma  vaurda  ; 
Cor.  I,  vii,  23  nglon  leikis  gastalJand  po  svalcika 
(oi  xotoijTot ,  scilicet  vir  ct  virgo)  du  leika  samin ; 
coll.  §  209  4)  b)  el  Luc.  n,  44,  45,  48  ;  vm,  20  ; 
Mc.  iil,  51.  Cbi  vero  conjungunlur  d.iaa  pcrsona: 
ejusdem  gcneris  ,  subjectum  illis  genore,  nt  decet , 
ronvenit :  Luc.  vt,  59  l>a  i  (nempc  cseci)  in  dal  g.i- 
driusand ;  Joan.  xi,  19  gnprafstidedun  ijos  (nicii- 
iiun  Martba  el  Maria). 

4)  Infmitivus  ssepc  est  stibjecium  ,  vid.  insuper 
Mi .  x,  24  ;  Luc.  vi,  J ;  xvm,  25  ;  Joan.  xvni,  51 ; 


/f.rilCATO  F.T  COPULA.  II IS 

<\>r.  I,  v,  12;  vii,  9,26;  Gal.  n,  18;  Pbii.  i,  21, 
22  ;  Tiin.  I,  u,  10.  Quandoqtie  infinitivo  arijungiliir 

eiiain  du  :  Mc.  x,  40  puta  du  sitan  a( laihsvon  meiuai 
aippau  ef  hleidumein  nist  mein  du  gibuu  oodmr); 
Cor,  I ,  xi  ,  C  agt  ist  qitwn  du  kapillon  aippau 
slaban  (xh  ■xzkv.fjOa.t  ij  ?»|5«o-0«t) ;  Pbil.  i,  24  du 
vitan  (to  £tt;^£»eiv)  i«  lcika  banrflizo  in  iivaru  , 
iiccnon  et  arlicultis  :  Mc.  xu  ,  53  pata  du  frijon 
(to  ayi/Trlv)  gup  managho  ist  nUaitn  paim  allbrun- 
siim.  Inlor  wapar  ist  o.tetizo  qipatu...  (Mth.  ix,  5  ; 

Luc.  v,  23)   et  iia/;ar   isl  azelizo  du  qipan (Me. 

II,  0)  bnc  discrimcn  adesse  videlur  ,  quod  pritis  si- 
gnificet:  quid  est  faeiliusdicere....  posterius autcm  : 
quid  cs.  lacilius  dicere  : 

l'ui  sententia  inQnitiva  subjcctum  est ,  prnpriuni 
cjus  Ktibjecunn  in  accusalivo  ponitnr  :  Cor.  II ,  vn, 
1!  pata  bi  gup  saur gan  izvis  tve'.auda  gmavida 
izvis  usdaudein  ;  Luc.  svi,  17  azetizo  ist  hintin  jah 
airpa  itindarici pa  n  pau  vitodis  ninaiia  vri 
yadriusan. 

§  209.  II.  Cum  Pr./KDiciTuu  nomen  est  ,  subjcclo 
por  copulam  conjungi  debel.  Alqui  omnes  vocabtilo- 
ruiii  6peoies ,  qurn  sulijcclum  esse  pnssuu!  (§  207) 
ctiain  ut  praidicaiiun  usurpari  qucunt.  Sod  quod- 
cumque  sit,  prasdicatum  sempcr  subjecto  convenit , 
id  est,  eamdem  tubil  flixioncin. 

1)  Cbi  substaniivuni  pra;dicatum  esl ,  subjecio 
dcbet  in  getiers  ct  nuinero  congruere,  licci  pro  ge- 
nere  nonnulla; ,  pro  nunicro  auiem  frequcntissimaj 
ilcntur  excepliones  :  Luc.  xx  ,  14  sa  ist  ta  arbi- 
ntinija;  t,  19  ik  int  gabriet ;  ix,  9  toas  isl  sa  ?  v, 
10  fram  himma  nu  mannetiud  nulans.  —  Jo.iu.  xiv, 
6  ik  im  viys  jctlt  sunja  jah  libains;  Skcir.  I,  a 
uasjaiids  silbti  garaihlei  vas;  Rom.  XI,  15  was  an- 
danumts  niOai  libuins  us  duupaim  (ubi  in  lnlerprc- 
talione  nostra  guis  loco  qum  legendum  est)  ?  Epii.  l, 
23  aikklesja  isi  ieik  u  ;  Itom.  vit ,  7  vitop  fru- 
vaurhtt  isi?  Joan  vi  ,  €3  po  vaurda  ahma  i(; 
Itom.  xiii,  opaireiks  ni  sind  agis  godamnta  vaur- 
s/«2 ;  Cor.  I,  x,  19  po  galiuyaguda  tiitd  wa  ?  Joan. 
xvn,  11  pai  sijuina  ain  sve  vit ;  Cor.  I,  xv,  28  gup 
isl  atla  in  allnim  ;  tlom.  ix,  7  ;  Cor.  !,  x;  17;  II, 
ii,  15;  viii,  23  ;  Pliil,  m,  3. 

Prxdicaium  potesl  eliam  arliculum  recipere  : 
Joan.  vi,  48  ik  im  ta  hlaifs  libainais  ;  vu  ,  40  sa  ist 
sa  praufetus;  x,  9  ik  im  pata  rfattr.ctc,  vid.  gloss. 
v.  Jmta  il,  ii. 

2)  Cbi  adjectivum,  panicipiiim  vel  uttmerale  pras- 
diiaian;  ost,  subjeclo  debol  in  gcucre,  unmcro  et 
casu  cor.gruere;  porro  inlinilivus  el  soniemia  ncu- 
trius  gmeris,  cens  nlur  ;  quonam  autem  modo  con- 
sonautica  et  vocalica  formaa  adjectivi  difTeranl,  vid. 
§  195  :  Luc.  i,  23  xakariat  vasdumbs;  Joan.  x;,  59 
ju  fu  !s  ist,  fidurdogs  auk  ist;  Ltic.  >,  7  vas  ailei- 
sabaip  stairo;  29  weleikaist  sogolein$;Rntn.yn, 
14  vitop  ah  mein  isi;  Ttin.  !,  i,  8  yod  isl  vilop;  n,5 
patttp-pun  is!  tjod  jelt  andanem;  J.uc.  xv,  31  nli 
pata  ntein  pein  t.<';  Roin.  xi,  53  unbilai slidai 
sind  tigos  gups;  xtu,  I  />o  valdufnjn  frum  gupa  $a- 


1119  CiUMMATlCV  COTIIIC.E  LINGU/E 

«.iiiii.i  tiui/,  Lu:.  i,  20  iirm  pahands  juh  lil  111« 

i,  ands'  rodjan ;  wn,  ll  l  iriu/i  «((.i<  /Vi  i/.i  it  i/,i  n  »  u; 

Tun.  I,  iv,  15  /iad'i  peihaii  pu   (ii  npoxonn  oo\i)  tvi- 

k  u  ii/i  iijai  ;  Phil.  i,  19  uui  (rayiban  ut  du  xriuan 

1/11(1111/71111. 

Luc.  iv,  32  in  vatdufnja  varp  tiaurd  11;  Cnr.  II, 
1,  5  ti (ar  filu  itt  yapiafsteins ;  Luc.  II,  65  itus  i.7i- 
mane  tijtip. 

■  Annolalio  1.  —  QiunJoque  pr.Tdic.iu,  cnnisunl 
adjectiva  el  participia,  subjeclo  iu  genere  nonconvc- 
niiinl;  sic  lcgilur  Cal.  v,  tl  yalauran  ist  marzeint 
ijatijint;  Eph.  iii,  1 0 k an  11  ip  vesi  — handuge  i  yups; 
Umii.  xi,  33  unusspittoda  lind  ttauot  gups;  Keh. 
v,  18  vas  (raquman  dngisuiiuh  stiur  -a- lamba ga- 
itilitta  -q- ;  Cor.  I,  XII,  22  puiei  putjkjand  lipive  leikis 
lativoslai  visan ,  paurft  a  tind.  Culerum  ex  gr:rco 
laxlu  Goilms  li.-ec  momala  semper  fera  imitaius 
csi.  Conspicuum  esl  Tim.  I,  111,  16  unsuliluba  m  ikilt 
ht  gagudeins  run  n  ;  Gal.  II,  16  vairpip  garaititt 
ainhun  teike;  Neli.  vi,  1  Qvarpusfull  ip  t  pala  vaur  d; 
Skeir.  II,  c  ntuidipaurfls  vas  juU  gadub  listai  — an- 
pnr ;  Skoir.  VI,  c  mitsul  eiks  jah  tn  iiiissa/fiAiiim 
melam  altins  bt  inatarp  veitvodci /u.HucaUteiii  n<  i) 
pcrliueut  loea  111  1  pli.  111,  ti  »111./  piudot  gaarbjans 
jah  galcikont,  quia  iiic  substanliva  in  prxdicalivu 
conliiientur.  > 

3)  Collccliva  lianc  regulam  concordantix  11011 
siricic  sciiiiuntur,  sed  ad  syuesin,  id  est,  non  sccuu- 
duni  sigaiGcalionaio , quatu  forma  corum  prx  se  fert, 
bene  veio  juxia  sensum,  quem  conlineot',  eoostrai 
possunt  :  Mc.  III,  52  i.iu»  bi  ina  mana  yei  (imilii- 
lud«,  lioc  esi,  multi  lioiuines) ;  Joan.  xu,  18  idd- 
jedun  gamotjan  limna  mauagei;  Jilh.  xi,  18  atla 
managei  tildal  eikidedun;  Mc.  11,  iiatl  ma- 
nageint  1 1/  dj  e  d  u  n;  1 1  > ,  7  /1 1 11  manageins  (inultus 
popoluS,  miilti  lioniiues)  (aistididun  afarimma; 
Ci.r.l,  xvi,  15  sardtflai/anaussind  (gr.  tVrfo)  ain- 
stodems  akaje  ;  Mlli.  VIII,  32  run  gavaur  h  t  edu  n 
alla  so  hui  rda;  Pltil.  11,  4  ni  po  seina  warjizuh 
mi  1 0«  dans;  Luc.i,  10  allt  hiuhma  vas  beidamlans; 
Jiau.vn,49  so  munagei  fragipanai  stnd;  Mc. : kv,  I  alla 
so  gafaurdt  gabindandant  iesu  brahtedun 
ina  at  peilatau.  Quxdam  synesis  adesl  etiam,  ciiin  iu 
Tim.  II,  111,  16  dicilur  :  att  boko  yudiskaizot  ahina- 
teinail  jah  paurftos  du  tmseinai. 

Sed  contra  dieilur  etiain  :  Luc.  v,  1  managei  aua- 
tramp  ;  20,  6  a  la  so  munayci  afvairpip;  Neh.  v,  13 
yup  alta  ganiainjis,  clc.  El  sic  coniuiuniler  conslrui- 
lur  warjizuh,  liccl  apud  Grxcum  «xhiio,-  stel  s;epe 
luui  plurali,  cujiis  ratio  ex  liujus  vocabuli  signilica- 
liuno  peteuda  cst,  vid.  §  205,  IV.  Cxtcrum  suo  Go- 
llius  modo  hic  siugtilarcm  ii  pluralein  ccinmiscel  : 
Juan.  1,  20  andhof  (sing.)  to  munagei  jah  qepun 
(plur.). 

«  Auuoiaiio  2.  —  Conslruclio  grtera,  ex  qua  ver- 
luiin  in  singulari  pnuitiir.  ulii  subjectuni  iiciilruiii 
iluralu  est,  agnibicn  liugua  prorsus  alieua  esi,  hine 
iliri  111  Luc.  1,  65  m  allui  bairgahein  ludaias  merida 
Kiiin  iitlu  po  v.iurda  ((uiXatafvoiravni  T-i  jnumxn 


1170 

t«ot«)  ;    Juan.  x  ,  27  / 11.11  (...    meiitti  sl.bnui  meimt 
hausjand  (npoSutA — ixouti),  el  tt  1  sempei'.  » 

4)  Cum  plura  subjecia  parliculis  cnpulntivii  vel 
advercativis  connexta  suill,  animadvertas  \ 

a)  Quod  bxc,  uipnte  pluratem  efibrmanlia ,  ver 
bum  in  plurali  pmii  jubeanl,  naiuralitcr  quidem  ubi 
inter  ea  adcst  reipsa  plur.ilis :  Mth.  vui,27  vindoij.ih 
marei  gahausjand  iuma;  Mc.  1,  5  utiddjedu  n 
atl  iudaiuland  jah  iairusautijiueis ;  36  ;  scd  cliam  ulu 
oinnia  suhjccla  singulaiia  sunt  :  Joan.  MI,  22  su- 
draias  jah  /Hijipus  qepu  11:  Cor.  I,  xv,  50  teik  jah 
btop  piudinassu  gitps  guniman  ni  magu  n  ;  Tiui.  II, 
n,  17  piteei  vetun  (gr.  Jv)  ymainaiut  jah  fitettis  ; 
Luc.  11,  43  hi  vitsedun  (gr.  iyvu)  iosef  jah  aipei  it. 
Quod  si  subjccta  ilivcrsa:  suut  personx,  prima  secun- 
J.i  et  tertix  prxferlur  :  Joan.  x,  30  ik  jnh  atta  ain 
siju  (sumus);  Cor.  I,  ix,  6  jah  baniabat  ni  habot 
(liabemns)  valdufiii  ? 

II. 11'  subjocta  laiuen  ctiaui  vcrliutn  siugularc  ad- 
niiilunl  :  Mc.  xu,  6  wh  isl  sa  mnnleiha  jahso  ufarme- 
leint;  Luc.  I,  14  vairpip  pus  fahedtjah  sveynipa; 
Mc.  VIII,  12  jainar  vair pip  yrets  jah  krustttuupive; 
C.or.  I,  xvi,  19  gol  eip  izvit  akvila  jah  priska  ;  Mih. 
vi,  19  mnlo  jah  nidvaf  ravar  deip;  Tbess,  I,  111,  II; 
II,  11,  16,  17;  Luc.  1,64  usluknodaniunps  is  sunt 
jali  tuggo.  Imo  eiiam  ubi  inler  subjecla  adest  plu- 
rale  ,  sed  in  co  casu  verbum  ab  boc  plurali  longc 
amovetur  Luc.  111,  5  vairp  ip  pata  vruiqo  du  raih- 
lamma  jah  usdru  steis  du  vigum  slaihtuim;  Ih.iii. 
ix,  4  piieei  isl  fraslisibja  jah  vutpus  jah  vitodis  ga- 
raideins  jalt  triggvot  jah  skaikinustut  jtth  gahaila  ; 
Epli.  v,  5  hoiinaisut  jah  utlotunhrainiposaippan 
[aihufrikei  ui/i  namnjaidau  in  uns.  Cum  auitin 
subjeclum  alteri  medianlc  mip  conjuiigiiur,  verbum 
in  singulari  remanet  :  Mc.  u  ,  i  ataugips  vai  p  i/i 
/1  eliat  m  i p   mote. 

b)  Cutn  ailj. ■ctivuui  vel  participium  esl  prxdicatiim, 
subjcclis  in  genere  convenit,  ubi  hxc  ejusdem  suul 
geueris;  ubi  aulcm  diversi  generis,  prxdicalum  in 
neulro  ponilur,  eliam  etequidem  sinc  cxccptione, 
cum  entia  sunt  viveniia  (v.u.  §  208,  3);  Mtb  xxvu, 
61  vas  jainar  marju  magdalene  jah  to  anjiara  me.gda- 
tenc  sitandei  ns;  Tit.  1,  15  bisautida  smd  aha 
jah  mipvistei;  Tliess.  1,  v,23  «aitia/« ;a/i  leikunfth- 
ri  iio/iii  aa/«siatstai;LuC,  ll,  33  t'as  iosefjah  aipei  is 
s  itdaleikjandona.  Vel  ad  proximum  refeitur  : 
Cor.  I,  vii,  15  nisl  gapivaids  bropar  aippau  sii- 
slar ;  rUim.viu,  38  nih  dauPus  nih  uggeljut  nih  reikja 
ni  ma/ilcii  ni/i  andvairpo  nih  anuvairpo  nih  hauhipa 
ui/i  diupipu  nih  gusktifts  anp.:ra  mahteiga  ist  unt 
nfikaidau. 

5)  Loco  prxdicati  in  nominalivo  posili  sa-pc  Go- 
ihus,  sive  prxeunte  Cr;vco,  sive  ex  suo  ipsius  libiiu, 
i/u  cmn  dativo  usurpul  :  Mc.  I,  8  tjumein  jah  (tMttl 
sijiiniii  ./  ii  teikn  tamin  (s:\  m*}**  f"»v)  tvaste  pa- 
uaseips  /11  sind  tva  uk  leik  ain  (oupl  fiiu);  Cor.  I, 
xiv,  22  ratttosdu  bttn  dvni  (t:;  on.uiiov)  siiut ;  Col, 
iv,  11  /iui  i'r»u/i  inil  du  tjn  pra  [steiuui  (K»pw 
n/);  Cal.  v,  I  iniius  utuin  sldubotai  (oJJiv 


I)E  SUBJECTO,  PRdLDICATO  ET  COPULA.  1122 

4  all   gmkaflait  gnps  gnf<  j.ih  ni      «  3uvwov  jabai  mahleig  sijai    Mc.  iiii,  22;  jabai 


1121 

loffit)!  Tim.  1.  iv 

vtiiltt  dn  usvaurpai  (airoS).»iTOv);  cnll.Sj  211,  I. 

Vel  loco  adjectivi  adverbium  ul  i-raedicaium  sumi- 
lur:Lur.  xv,  20  natthpantth  fairra  ((lenepeev)  risun- 
dnn  j/Jsaio  tnn  af(a  ;  \ix,  37  i<Mis  neifanas  a(  iddal- 
jin;  Skeir.  III,  b  sjigarehsns  n  ewa  audja  las.Cnr  I, 
xv,  14  jabai  irislus  ni  urrais,  svare  (  xevov  )  pan 
jas  io  mereint  untara  jah  so  galaubems  lausu;  17; 
Pliil.  ll,  6  ni  vulvu  rahnida  visan  sik  gatciko  (Tica) 
gupa. 

jj  210.  III.  Copijla  q  andoquc  prajtermitlilur  : 

a)  Plerumque  scilieet  in  lertia  persoua  sing.  (ist) . 
Mlh.  vii,  13  braid  datxr  jati  rumt  vtgi;  Mc.  v,  9  wa 
namo  pein?  Luc.  l,  28  franja  mip  pus;  II,  49  wa  pa- 
\c\  tokidedup  mik  pro  iro  isl  palei  (Mc.  II.  16)quid 
cst,  quod....;  Luc.  vi,  23  ;  Rom.  ni,  12  ;  Cor.  II,  vi, 
2,  14 ;  Tliess.  II,  m,  5,etc;  post  relativum  :  Epli.  iv, 
0  ains  alta  ullaize,  saei  in  altaim  unt,  vid.  ad  Roni. 
xn,  2  ;  in  furmula  niu  kara  el  wakara  Mc.  iv,  58;  XII, 
14;  Mlli.  xivh,  4  : 

b)  In  conjunctivo  (tijai) :  Rom.  xi,  56  immo  vulptts 
iu  aivam!  Cor.  I,  xvi,  22  anapaima  !  II,  viii,  15,  16; 
viii,  13;  Epli,  i,3; 

c)  In  prslerilo  (vas)  :  Mlh.  xxvn,57  piztilt  nanto 
iosef;  Luc.  i,  27  ;  Luc.  vn,  12  jah  ti  silbo  tiduvo  ; 
vn,  2  tkatkt  siukandt  svtiltavairpja;  Juan.  xi,  44  tlilt 
\s  auralja  bibundans  (■xtptztiiijfzo);  Mc.  x,  1  sve  biuhlt 
[&S  ti&Ast  coll.  Mili.  xxvn,  15/'i/;/its  i'«); 

d)  Terlia  persona  plur.  (sind )  :  Luc.  x,  2  asans  ma- 
naga\p  vaurslvjans  favai ;  Mlli.  x,  36  ;  Luc.  xvn,  17; 
Rom.  xi,  56  ;  Cor.  II,  x,  4  ivpna  umaris  draulainas- 
taus  nileikeina  ak  miihteiga; 

e)  Prima  pcrsnna  siti£.  (im)  :Roin.  vii,  21  vainant 
ik  manna;  Joan.  x.  58  in  mis  alta  jah  ik  i/i  imma  ; 

f)  Secunda  persona  plur.  ( sijup  )  :  Epli.  n,  17 
merida  gaiatrpi  izvis  juzci  fttirra  (stilicei  sijuji)  juh 
pnimitei  ncuia  (scilicel  sind)  ;  Luc.  VI,  20,  21;  Joan. 
xiv,  20; 

g)  Secunda  persona  sing.  eonj.  (imperat.  si/oii) 
in  sola  Ibrmula  haits  (  xaifc )  Mc.  IV,  18;Juan. 
xii,  3  ; 

/i)  Infiuitivns  in  formula  ni  viljauizvis  unvitaus  vel 
unveitant  (o\>  Bi\u  vu.«c  PtyvoeSi  )  Cor.  I,  x,  1  ;  II,  l, 
8  ;  Thess.  I,  iv,  13,  coll.  ad  Rom.  xi,  25. 

iinii  in  sententiis  copulaiivis,  ubi  copula  in  priori 
senienlia  rcperilur  :  Pbil.  iv,  12  sads  vairpan  jult 
gredagt;  Mlh.  xxv,  43  afpaur sipt  vas,  jan- 
ni  dragkidcdup  mik-  ga  s ts  (scilicet  ras),j/i-ni  galapo- 
dedup  mik-  naqaps,  jan-ni  gavasidedttp  mik-  siuks 
jan-ni  gaveisodcdtip  mcina;  Luc.  xvu,  31  jainamma 
daga  saei  si jai  ana  hrota  jah  kasa  is  in  rama,  n, 
atsteigai  dalap  niman  po' jah  taei  ana  haipjai,  ni 
garandjai  sik;  i,  18  ik  im  sineigs  jah  qens  meina  (sci- 
licet  isf)  framalJrozei ;  xvin,  II  «i  »m  siasue  pai  att- 
parai  (scilicet  jind). 

Saepe  etiam  Gotlius  copnlam  admiuit,  ubi  Craecus 
ir.Tlermitiit  :  Cor.  II,  lii,  5  so  vairpnta  unsara  tis 
gnpa  iif.iv,!?;  x,  10;  Epb.  ui,  18;  iiem  iufornwia 


mahteig  vcsi  Gal.  iv,  15. 

§211.  1)  Veiba  fteri ,  manere,  vderi,  clc. ,  ut 
pr  ndi<  ■ativimi  in  nominativo  sumiint  id,  quod  aliquis 
(aliqnid)  dicitur  lieri,  manere,  videri ,  vocanturquc 
conscqiieiilcr  vciba  praedicata  :  Luc.  iv,  o  iesusgre.- 
dagt  varp  ;  i,  24  inkilpovar  p  aileitabaip; 
Mc.  lll,  7  unsar  vairpip  pnta  urbi; Cor.  I,  xiv,  25 
po  analaugnona  hairlins  svikttupa  vairpand;  Mc. 
XIII,  19  vairpand  pui  dagos  jainai  agto  ttnleika 
vc  ni  vus  svaleika ;  Cur.  II,  v,  21  xrisltts  faur  uns  gata- 
vidafiavaurlil,  civeis  vaurpci  tna  garaihtti  gups. — 
Cor.  II,  iii,  Mhultstrviiip  uiuindhuti  /<;Tim.  II. 
II,  \7,jaini  Iriggvt  ris  i  p;  Cor.  I,  vn,  10,  II  nuafriii. 
da  qenai  faina  abin  ni  sknidan  ;  ipjubai  gnskaidnai, 
visun  un  liuijai  dai  (daiivusad //cnai  icfcrliir, elin 
inlcr|irclalione  noslra  mancre  lococssc  legendum  e sl ). 
—  Cor.  II,  xin,  7  bidja  du  gupa,  ei  ni  vaiht  ttbilts 
lanjaip.  ni  ei  vcis  g  akusanai  pugkjaima  ak  ci 
jus  pula  gndo  latijaip,  civeis  ungakusanai  pugk- 
ja  ima. 

Queraadmndum  ad  tisan  (§  209,  5),  ita  ad  ttairpan 
loco  nomiiiativi  prajdicali  dtt  cum  dalivo  aliqmmlo 
coijungitur ;  Mc.  xn,  10  stains,  pammei  utvaurptm 
pai  timrjuns,  varp  dtt  haubida  (ci's-  zc ^aijjv)  vuibs- 
lins;  Luc.  III,  5  vairpip  pala  vraiqo  rfu  railt- 
l a m m a  (tis  euSsjcw)  jah  usdritsteis  duv  ig am  ttai /i- 
taim  (c/f  oSo-ij  ).;iaf);  Joan.  xvi,  20 ;  Cor.  II,  vi,  18; 
Skt-ir.  VIII,  b. 

2)  Quod  auiem  ad  vcrba,  quaj  in  aclivo  prxier  ob- 
juuuru  clijin  prxdicatum  in  accusativo  habent,  ui 
nominare,  tenere,  eligcre,  elc,  in  passivo  autcin  hoc 
idcin  prxdicatum  iu  noiuinaiivo  rccipianl.vid.  §220, 
annot.  2. 

§  212.1)  Ubi  pcrsona,  qux  ad  aliquid  agendum 
imperatur,  expresse  nominalur,  in  vocativo  casu  po- 
nitur,  adjectivis  huic  conjuntiis  ^einper  consoiianti- 
cam  forniam  induentibus,  vid.  §  196,  II,  1)  c )  : 
Luc.  xix,  5  zakkaiu,  dalap  attleg;  xviii,  13  gup, 
hulps  sijais;  vn,  14  jugga  lau p  ,  du  putqipa,  ur- 
reis !  Col.  iii,  19,  20  rairos,  frijop  qenins  izvaros. 
barna,  ufhausjiip  fadreinam;  Mc.  xv,  18  iiails 
piudan  iuduie;  Rom.  xv,  10  sifaip,  piudos,  mip 
managem  is;  Luc.  i,  13  ni  ogs  pus,  zukkaria;  Mc. 
v,  18  titgagg,  alnua  ttnhrainja;  Tim.  I,  vi,  11  t/>  pu 
jai,  nianna  gupi,  pata  pliuliais;  11,  n,  1  pu  nu, 
barn  mein  taliso,  iusvinpei  puk;  Rom.  xi,  19  ni 
uiis  tilbans  gavrikandans,  liubans,  ak  gibip  elap 
pvairhein:  Cor.  II,  vu,  1  po  habandans  nu  galtaita, 
liu  bans,  hrainjum  unsis. 

2)  Etiain  vocativus,  in  modum  interjeclionis,  in 
oralioncm  inducitur  :  Luc.  vu,  40  seimon,  tkal  put 
wa  qipan;  Rom.  x,  16  frauja,  u>as  galaubida  hau- 
scinai  ttnsarai;  Philem.  20  jai,  bropar,  ik  peina 
niutau;  Rom.  ix,  20  pawm  uujai,  tnunna,  pu  ucs 
is,  ei  andvaurdjais  gupa  ?  Cal.  vi,  18  ansts  fraujint 
mip  ahmin  izvaramma,  bro prj ttt;  iv,  19  im  aud- 
vairpt  atizvis,  barnilona  mcina;  Luc,  xvm,  13 
laisari  piup  :iga  ,  wa  taujands  libainais  aivcinons 


Itta  CHAHMATICA  COT 

111/711  vnirpuu,  luii  I,  I,  18  [<o  HMMktfl  unu/ii/iu  pus, 
tniriiilo  •p»imaupam;  Rom.  n,  33  diupipa  ««- 
bcits  litindugeiitt  juh  vilubiijts  tjujis,  uiaiva  ;mu«/>ii- 
lOlllt    tlltlt   ..HlliOI  is. 

AHquaiido  eiiaip  Inlerjecik)  0  vocalivo  pnaponi 

lur  :  l.nc.  IX,  41  0  /viiiii  mii  y  w  (,i  11  bja  n  d  <>,  niiii 
icii  pulauiaii,  G.tl.  111,  I  0  uufroU  uii  s  galutcis, 
uas   uiit    «|'i,.-/i./o. 

<  AnnoUliO  1.  —  Aliquaiitlo  proooinen  Mcondai 
pnraouat  elitni  v  c  livo  pramittiiur,  vid-  §  l  i»l>»  3. 

<  Annoiaiio  2.  —  Allquando  niimiimivus  lnco  vo- 
raiivi  usurpatur;  Joau.  ui,  S  haitt  phtdant  (^wnJtior) 
iuduie,  nlii  p;>rallelus  locus  llc  IV,  18  (hnili  biud an 
iiidiie,  fSaoiAtO)  vocalivuni  habel.  Scd  LuC.  xvui,  5i 
icsu.s,  ii»'n  daveidit,  .innii:  ini/.  i.ii-uii !)•..•  sgcniinatum 
cssc  videlur  proptcr  sequeiiiem  eamdem  lilteram  in 
.Minu  ii"i-iii|iio  legendum  este  !<»«,  ul  eliam  iv,  31; 
vni,  28;  Mc.  x,  47  lcgiiur.  Congruem  esi  Mc.  xv,  2!) 
o  ta  qatcirand  s  (i  xavaWwv)  po  itlli  —  nnsci  Jiuk 
ntbnn. 

1  Ann'ilatio  3.  —  Duo  seqiicuiia  loea  auimadversu 
digna  suni. :  Luc.  1,  28  fagmo,  anstai  nndnhafla, 
propler  vocalicam  formam,  el Thc8S.  II,  11 , 1  bidjam 
izvh  bro prum,  ubi  brojirunt  conslrtiitur;  rog:i«ius 
vos  iraires  (acr.),  loco;  rogamus  vos,  fratrcs  (brofir- 
jus.  1 

NECATIO. 
§213. 1)  Ubi  affirmauir  praedicatum  subjectonon 
convcnire,  sententia  mgoltM  est.  Jaro  vero  uuicum 
negandi  vocabuluro,  ni,  C01I10  esi,  »itc  pro  posiiiva 
ncgatione(ou),sivepro  iiypotheliea  ncgatione  (^ui)  '. 
t)ux  negatio  anie  vocabolum  uegaltun  ponilur;  cuns 
autcm  boc  vocabulum  esi  ipsn  copula,  ncgaiio,  ubi 
singula  sentenlix  membra  explicitc  guni  cxpro~sa, 
copul v  prsepniiiiur  cuinque  e»  in  lerlia  pcrsona  sing. 
ennfnnditur  in  nisi;  vel,  ubi  pradicatam  et  cnpuijui 
iilcm  vcrbum  continei,  buic  verbo  praroillitur  :  Mtli. 
III,  11  r.i  (ow)  tin  vairps  ei  andbindau  iliattdaruip 
ikoltisU;  x,  57  ia*i  (rijop  atlan  aijjpau  uipein  ufor 
mik,  nitl  mtina  vairpt;  Luc.  vin,  17  uiaukist  ana- 
laugn,  patei  tvikunp  11  i  vaitpai  (ov^avffov  yevwiTa.); 
Cit.  II,  II,  H  nisl  litdaleik  (oO  Savftao-Tov);  Mib.  VI, 
24  ni  maijiip  gupa  skatknton  jah  tnammonin;  viu, 
20  iuiius  BIOM  ni  habaip,  war  liaubif)  se.n  uniiliniiiv- 
jai ;  IX,  36  i«u.'i  tve  lamba  ni  haband  onn  liair 
deit;  Mib.  x,  28  ni  {»!,)  ogeip  ittis  paiis  utqiman- 
dans  leika;  v,  21  ni  maurprjnit  (ou  ^.ovsun-fi,-);  18  itint 
tlriks  iri  utlei  p i  p  (ov  ur]  TcupiMri)  ttf  riloda,  unte  ul- 

ia:a  vairpip.  Alia  cxempia  viil.  gloss.  v.  Ai  a) 
llinc  ubi  verbum  eircomseribitur,  negatio  huic ad- 

[ungitur,  uon  raten  ejns  objeclo,  cx  gr. :  Bpb.  v,  4 
oux  avijxtv  du  paurflui   ni    (airrinnaud;  imo    in 

eoropositii  negatio  panieulis  el  verbo  iulorjicitur  : 

lnau.  vi,  22  mip  ni   qam  (oii  truwig^lSi)  liponiaw; 

1,  I  Mei   inn  ni    algaggip    (i  uij  sivfp^oufvo,-). 


lllC/li  LINC.C/E.  11*4 

:i.i'c  Inllnu  allluiias  particula  ad  verbum  caiiM 
etl,  cur  in  MOlraUil  snbordinalis  negaiivis  cum  iv» 
:..)  in  gr.i>co  ICIlH  ncgaiio  a  conjonciione  scpareim 
ci  ad  vcrbum  ponalur  :  Mc.  111,  12  filu  andbail  int, 
ei  viit  ni  gai.iikunpidedeina  (7va  u>i  auro» — ),'  Joaii. 
VI,  12  ijatisip  pot  aftifiiandeint  drauhsnot  ,  pei 
vaihlui  ni  /1  aiiittnai (iva  ^ri  ti);  xh,  35;  Cor.  II,  11, 1, 
5;  Phil.  11,  27. 

1  AnnoUitioi. — Ncpatio  a  vcrbo  n'»n  separuur  nisi 
pcr  ronjunciioucs,  qua  duo  sentcntije  niembra  cou- 
lieclunt,  iit  pan  et  auk  :  Cor.  I,  III,  21  nip  -  pan 
mag;  Mc.  ix,  t>  ni  auk  vttsa;  xi,  13  >ii  auk  vat  mel, 
vid.  gloss.;  atlamea  eiiam  dici  potost :  ni  mag:  auk 
Lue.  xvi,  2;  ni  tiljau  auk  Cor.  I,  xvi,  7,  u.  munnn 
aiik  Joan.  vu,  4 ;  pnu  autem  scmper  ncgalioni  et 
vcrbo  inlciponiiur,  rjuia  ad  locutionem  gnco  av  res- 
pondenlern  pcrlinel  :  Mc.  xiu,  20  ni  frauja  gcmaut- 
gidedi  pans  dagant,  ni  pauh  ganeti  ainhun  leik  ; 
Mtli.  v,  20;  Mc.  x,!5;Joan.  11,  41 ;  11,  21,52;  ivni, 
50.  In  uliimo  loco  ni  pau  veit  atgebeima  pronomen 
pers.  negationem  inter  et  verbum  insupcr  ponilur, 
'Juni  eoulra  Cor.  II,  xi,  4  veis  ni  meridedum  adsil. 
Aa  (ouv),  nbi  ne^aiioncm  sequiiur.duplicatur  (nuuu): 
Mtli.  x,26  >ii  nunu  ogeip  upit  ini;31 :  Itom.  xiv,  15, 
20;  ubi  aiitem  a  negattonc  disjuuctuin  c  l,  simplex 
rcmanel:  Mlb.  vt,8  ntgaUikop  nu  paim;  31;  Koro.xiv, 
15;  tpb.  v,  7;  Col.  11,  16.  1 

2)  Cum  plurima  verba  grxca  in  generc  et  in  par- 
lieulari  tempora  prai.  piss.  auxiliantibus  vitan  ei 
vatrpan  gotbice  verlanlur,  negaiio  relative  ad  sedem, 
quam  occupat,  sequcnti  regulx subjacet:  ubi  bis  verbit 
eluti/eriivocircumscribiiur.negatio  more  communiori 
copula'  prapouilur,  ubtaulem  partkipio,  boc  uegaiio 
pracedil,  quia  vehsimililerGollius  intimam  connexio- 
nem  verbi  auxiliariieiparticipii(quod  persestareue- 
quii)  magis  necessariam  essc  judicavit  Hinc  dicit  ; 
Luc.xvn:.'  nivairpanusyrudjans  (ui)fxxax;iv);Gal.  11, 
10  ni  ihiirpip  garaihls  (ou  SixtuoiJTat) ;  Col.  111,  19  ni 
siiaip  baiirai  (uri >rtxfatveo-6f );  Cor.  II,  111, 10 ni  vas  vul- 
pag  (ov  5i5o$aTTat) ;  e  coaira  Luc.  ivn,  18  ni  bigtanat 
vaurpun  (o\ix  f0fe6«o-«v) ;  quasi  bigitanai  -  vaur pun , 
Cor.  II,  vti,  14  ni  ganiviskops  varp  (ou  xaTJxrxuv^iv) ; 
xii,  Sni  frabauht  vat  (  oux  eixcuO;);  liom.  11,  11  ni 
gabauranai  vesun  (oux  £y:vvriO>io-av ).  llinc  clijm  ui 
tkuld  visan,  ni  malit  lisun,  ni  kunp  visan,  exeaiplj  ei 
alia  vid.  gloss. 

<  Aiinntatio  2.  —  Paucac  hujits  regul»  deflexiones 
apud   Joanncm    ei   Pauliuas   epistolas   ocrurrunt  : 
Joxn.  vi,  7  111  ganohai  siud  (  oOx  ai>xouo-t)  ;  Cor.  II, 
xii,  1   ni  baliioist  (ou  oua^ ipu ) ;  Tiin.  I,  11,   14   ni 
varp  utintofit  (oux  ii>raT>)9u) ;  Cor.  II ,  11,  II   «1  tijam 
MVtlMtlMM;  Joan.  VUI,  41  uifjum  gabauranai.t 
3)  Negatio  iionniilloruin  vocabtilorum  lii : 
a)  QuemailmoiUim  graejt  tn-r  <<  privativuiu,  iia  et 
gothice  pvr  formatloaein  ,  srilioci : 
aa  Prxiixa  pariicula   W...CM  seusti   uegativo ; 


'  f>u  ctiiin  simpliiiler  el  pnsiiivc  netjat  : 
irjicIiTov    pit   ovv  oir.  aOu|ti)T<ov    priiiium   ergn  nni- 
'itts  non  dcntilteuilui  esl  (Ocm.);  ;■..)  aulcni  coudi- 


lionaliii-r  ei  Itypoili.tice  : 

Siiioii,  u<n  noU'  8yM  <ipi>niV  n  vereor   no  plura 
tu.nis  jim  dicta  fucriiil  (Soph.)  luterpr. 


1125  DL  SUBJECTO,  PR/E 

atqui  liaec  negationis  speeies  non  taniiim  adjeciivis 
elsubslanliviscomponiiur(vid.gl  iss.  Ii.  v.),sciletiam 
frequentissime  parlicipiis,  unde  esi,  cur  Goihus  ex 
una  parle  plurima  grseca  adjeciiva  et  verbalia  cnm 
«  privalivo  formaia  parlicipiis  cum  nn  coinpos  lis 
converlal,  til  ii.hti.ot  unrodjands,  StfoSo;  unagandt, 
i$iv5n;  unliugands,  Zkio-cos  ungataubjands ,  ttxf,ain; 
ungahabands,  ct&iakinzTo;  unsveibands,  acnivexo;  un[rup- 
jands,  axaponoinxos  unhanduvaurlits,  elc. ;  ex  allcra 
autem  parie  grxca  parlicipia  cum  ncgatione  talibus 
composiiis  etprimat  :  fixj  fipuv  unbairands  .loau.  xv, 
2,  oii  TtxTButra  unbairandci  Gal.  iv,  27,  foj  i yuv  un- 
haiandt  Luc.  m,  il,eic,  un  pki-nvv  untaiwands 
Joan.  ix,  39,  oO  ixwjousvqc  untveibandt  Epb.  1,  10, 
un  (35 EitoftEvo»  uni/anaiwans  Cor.  II,  iv,  4,  18,  ftij 
«vaxfc).u?rT6fclvor  uiianrlhulipt  III,  14,  f/.vi  fie/ju*9>jxtr>j 
unuslaisips  Joau.  vn,  15,  irrefragabilis  unarulsakans 
Skeir.  VI,  e; 

<  Annotaiio  3.  —  E.  verbis,  unverjan  et  mnw 
sola  novimus,  quae  cum  un  cflormenlur,  nam  gaun- 
ledjn-i  et  vnpiupjan  ex  unleds  ei  unpiup  veniunt; 
itaqilC  iliim  Gotbus  pro  ayvowv  u/icluni/j,  pro  anto-TOf 
el  amiOit  ungalaubjandt  usurpit,  verlit  tcyvoitv  per 
ni  vilan  lloiii.  vn,  I,  ctTcto-Titv  el  «xtt9etv  per  ni  ga- 
Ltubjnn  Mc.  xvi,  il;  Rom.  xi,  30,  51 ;  Tim.  II,  ii, 
13.  lnuY  paiet  inler  ni  et  tin  nullum  adessc  discri- 
uif.ii.  • 

bb)  Postposito— laut  cum  scnsu  privalivo.  srilirct 
subslanlivi  :  akranalaus  sine  fructu  (Hxstpmt),  andi- 
lntts  sine  line  (ijrspaTo;),  gudalaus  sine  Deo,  impiiis 
(«8-oj),  vitodataus  sine  lcge  (Ivouo,-); 

b)  Per  pncposiiioueni  i/tu/isinc,  ut  twnn  mi'i.l  sine 
mensura  (auirpo;)  ; 

c)  Per  ni,  negaiione  semper  voc.ibulum  ncgainm 
prcccedente :  Mc.  v,  3  ni  nau  dib  and  jom  risar- 
neinaim  manna  mahla  gabindan  ;  Luc.  xx,  7,  3  and- 
hafun, ei  nivissedciiw  juh  icsut  qap  du  inr  ui  ik  iivis 
qipa;  Joan.  xiv,  22  iudas  ni  sa  iskariotes;  Slieir. 
V!,  a  a'ar  ni  filu;  Cor.  I,  v,  C  ui  qoda  wtifluli; 
Mc,  xn,  54  ni  fairra  is;  Rom.  xiii,  13  garedabn 
gaggaima  ni  gabanram  jah  druylianeim,  ni  ligram 
jnh  aulaiijam.  Ilinc  praeserlim  in  opposilione:  Mc. I, 
27  [ram  mannam  unmchleig  ist,  ni  [rum  gnpa; 
Mili.ii:,  13  nrmaha  rlipa  viljaujah  ni  hunsl;  Hc.ix, 
37  ni  mik  itndnimip  ak  pana  sandjandan  mik,  Alia 
exe  i'|>la  vid.  Gl  >ss.  Ii.  v.  «)  el  b). 

.'/)  Propria  vncabula  pro  ide-s  no^alivis  r.e>;o,  ni- 
lii!,  iiultits,  nmtquam,  nondnm  {o-l-irra),  etc.  Colbus 
iioi»  h.-.bet,  sed  ea  exprimil  per  affirmantia,  addito 
ni,  neque  tamen  propter  boc  ante  hsec  vocabula  ni 
ponatur  aecessum  esi,  sed  poiest  etiain  verbo  prae- 
mitli ,  boc  taniuni  Gotho  aitendeme,  ut  negaiio  in 
scmentia  subordinuta  verbuir,  autccedal  :  Tim.  I,  v, 
22  handttnt  sprouto  ni  mannhun  (nemini,  iu«8tyi) 
iagjais;  Mc.  vm,  50  (attrbaup  in>,  et  mannliun 
n  i  (ftijSjvtf  qepeina  ;  Mth.  VI,  24  n  i  mauna  (ou&if) 
mcg  tvnim  fraujam  skalkinon;  Joan.  xv,  1J  mai- 
xein  pizci  [riapvai  mannn  nt  (  oOS;if )  habaip  ; 
Joan.  x,  28  tii  frav.Mp  air.shun  (oO  —  ne)  po  us 


DICATO  ET  r.OPULA.  1156 

■ja.idnv;  Mc.  x,  i8  ni  irasAntt  (oOSn\)  piu[iei  s 
nljtt  ains  gup;  Mtli.  x,  23  ni  vailit  (oOSiv)  gahulip 
ist,  pntei  ni  andhuljaidau;  loan.  vn,  26  vaihl  du 
imma  nt  (ouSiv)  qipand;  Joan.  Xix,  -i  i/i  tnima  ni 
ainohon  (ouSiutecv)  faiiino  bigat,  e  conlra  xvin, 
58  ainohun  fairino  ni  bigita  t/i  pamma,  ilem 
Luc.  xix,  50  fulun,  ann  pammei  ni  ninshun  nv 
ntanne  sai  el  Mc.  xi,  2  ana  pantmei  nault  oinshnn 
manne  ni  sal ;  Mlli.  vn,  23  n  i  tcniinun  (ovSsmTe) 
kunpa  nvii ;  Joan.  vi,  53  pana  ga'aubjandan  du  mis 
ni  pauiseip  wanhun  (ov  —  rwiror;);  Mtb.  ix,  53 
nt  aiv  sra  uskunp  vas  tn  hraeht;  Me.  H,  12  ntlai 
hnuhidedun  gup  qivandans  palci  a  i  v  svn  n  i  (ou3i- 
7ron  oJt«<;)  gasewum;  Joan.  xiv,  19  «o  manaseds  mik 
ni  panaseips  (ouxcVt)  saiwip;  Luc.  xv,  19  parta- 
teips  ni  imvairps  ei  haiutidau  sinws peint;  Mc.  xv, 
5  p anamais  ni  (ovxeti)  andhof;  Epli.  II,  19  j  u 
ni  (ouxETt)  gusteis  sijup;  Mc.  iv,  40  n  i  nault  (ou7rw) 
Itabaip  galaubein;  Joan.  vui,  57  fimftiguns  jere  nouh 
ni  (oun-w)  habais ;  vu;  30  nau  h p  a  n  uh  ni  OJt  Idja 
tceita  ti.  Alia  exempla  vid.  G!oss.  b.  v.  b) 

i)  In  gotbica  lingua  nusquam  dux  negationes  in 
eadem  sementia  posiue  se  ipsas  invicera  destmuni . 
e  contrario  prscler  ncg3!ioncin  gcneralern  senteittLp, 
occurril  etiam  pirticuiaris  in  pronominibus  negallvis 
ni  vaiht  et  ni  ainshun  :  Mc.  vil,  12  n  i  (oux)  [raicip 
tna  ni  vaihl  (oOSiv)  iaujalt;  xv,  4  niu  (oux)  ani;'- 
Itafjis  ni  vaiht  (o OSivJ ;  Loc.  ix,  50  mittin  ni  (oJ- 
Scvi);  ijataihun  ni  vaihl  (ouJtv) ,  pizei  gasenvun  ; 
xx,  40  nip-pan  panaseips  (oj/.ht)  gadawrstedun 
fiaihnan  inani  vaihtnis  (oOS^v);  Jo.in.  ix,33;  xv,  S; 
xvi,  24  ;  Joan.  v,  22  ni  h  p  n  n  (oOSj)  atta  ni  ttojip 
ainohu  n  (oOSsva) ;  Mcli.  xxvn,  14  ni  (o0x)  andhof 
intma  vipra  nt  (oOSe)  amhun  vcturde;  Me.  hi,  20 
siiaji'«  r.i  (tt>j)  mahledun  nih  (tniSe)  htuif  matjan; 
Luc.  xviii,  13  iii  (ou)  i/Wa  nih  (oOSe)  augonu  seina 
itshafjan. 

In  locis  supra  laudalis  Gothus  duas  ncgationes 
cum  Gra?co  communes  liabel;  oas  tamert,  eiiara  non 
praeennie  Graeco,  adtiibet  :  Joan.  vm,  42  fratn  gupa 
qo.m  ,  nilt  pan  (o-'Ai)  auk  fram  ir.is  siibin  ni  qam 
(c).v.u9a) ;  xvi,  21  bipe  gubauran  isl  barn,  ni  pana- 
teips  ni  (latnan  (oOxirt  uyquoveuec)  pizos  aglons  ftiura 
fahedai; Cnr.  II,  v,  IH  nu  ni  pcnaseipt  n  i  kuunum 
(ovxtVt  yevo>o*xofeey)  i  n  e,  superiUS  nt  ainiwhun  kuit- 
nr.m  sitnpticiter  stante:  Gal.  vi,  14  ntis  ni  tijai  wa- 
pan  i/i  ni  vaihiai  niba  in gulgin [raujiits,  in  Gr;cro 
lextu  in  ni  vaihtai  omnino  tieesi ;  vel  una  lanium  ne- 
gaiione,  ubi  Graicus  duabus  ulitur  :  Mc.  i,  44  suiw 
ei  m  a  nn  ni  (fuMEvi)  qipais  vai  hi  (udJev)  ;  XII,  14 
ni  (ov)  fcara  puk  manshun  (oOSEvor);  54  ainshun 
panasei  f,s  ni  (oOSct,-  ovxerc)  gadaursla  ina  fraih  • 
nnn;  mv  60  niu  (oOx)  andhafjis  vaihl  (oOSiv);  xvi, 
8  ni  iiefntn  mannhun  vaih  t  (ojS;vc  oOSev);  Luc.  iv, 
2;  viii,  45,  51;  Joan.  vi,  63;  xn,  19;  xiv,  50;  xvi, 
23  ;  xix,  1 1;  Rom.  xin,  8;  iii  Cor.  II,  xi,  S  Ciim  con- 
Elruciio  ii!  ainnohun  kaurida  a  giaeca  ou  xmfvapxni* 
oOSevdf  divcrsa  esset,  negaisonem  geminare  opus  non 
erai. 


ir*7 


:,)  Dc  negalione  cnntinua  [neque  — ,  neque 

.id.  ubt  de  sciilenltaeoiniiosila  agilur 

iMi-niuir.AHO. 

§  21  i.  Cum  loquens  dc  aliqna  rc  sc.iscitatur,  lioc 
inlermgaiuto  facit.  Atiiui  inicrrogalttr  commuiiitcr 
in  indicaiivo,  non  aulem  in  conjnnclivo  nisi  do  fu- 
turo.  Caclerum  vocabula  senteiilije  inierrogatione 
sedem  non  permutant.  Jam  vero  cx  inlcrrogaiioni- 
bus  dislinguciida  siinl  : 

1)  lulcrrogalio  |iosiMv  fa  la,  quac 

n)  Sinc  interragalivo  vocabulo  cxprimitur  :  Joan. 
wi,  31  iiii  gnlnubeip?  Cor.  I,  l,  13  disdaitipt  ht 
xrutmi  Lnc.  vii,  il  gasaiwh  }>o  giiton?  Mth.  xxvti, 
1 1  /m  ll  />in  i«n<  iuduie  ?  Coi\  II  ,  x  ,  7  /)0  bi  and- 


GRAUHATICA  SGTIHCA  LINGUA.  i{li 

)       III,  8    waiiu   nci   mnii    unJbahti   alimiiis    vairpai   i.i 


wi//>(i;i  ;  vel  lil 

<•)  I'cr  mim,  ubi  scilicct  negative  inlcrrnganli  rcs- 
ponsum  allirmalivum  speclalur,  vcl  jam  in  imerro- 
gationa  Intinualur  :  Ho.  xiv,  GO  nin  (oOz)  andhajjit 
vaihi  ?  Luc.  iv,  22  niu  (oO)  ta  itl  lunus  iotefis?  Joan. 
xviii,  25  niu  (pi)  ;'an  /<u  pize  liponje  pii  m?  xviii, 
II  niu(oOpi)drigfc(iu  iiiM  ?  Alia  exempla  vid.  gloss. 
v.  l\iu. 

c)  Per  ibui  (forsan  ?  nonne  forte)  ubi  rcsponsnm 
negaiivum  spectalur  ,  ant  aliqnid  ncgitivum  ,  inau- 
ditum  ctc.  inicrrogatioiie  indicandum  est  :  Mili.  ix, 
15  tftui  (foi)  mnnun  suujut  brttpfadit  qainon  und 
pala  weitos  fiei  mip  im  isl  brupfidt?  vn  ,  10  itni 
(fiiiTi)  liianda  a{  paurnum  rcinabafja  ?  Joan.  ix,  27 
tairpja  witci/j  .*  Gal.  iv.  10  dagain  vilaip  jalt  meno-      jfca|-  jnit  ju$  vjiej],  pamma  tiponjot  vairpan?  40 


/ikiii  jali  melam?  ll|  ,  S  sia  mtfrojians  tijup?  ana- 
siodjiimtans  alimin  nu  leika  ustiuhip?  sva  ftlu  tjavun- 
iim/j  srare?  Rom.  vn,  15  pala  nu  piupeigo  mis  varp 
daitjius  ? 

b)  IVr  enr lilicnm  -m  indicaiur ;  lioc  vcro  ad  prininin 
sculentias  intcrrogativa'  vocabulum  affigitur ,  et  ubi 


ibaijah  veis  blindai  sijtttn?  Discrimcn  inler  iftai  et 
i.iu  p:Uet  pra-cipue  ex  Luc.  vi,  39  tfrai  may  blimls 
blindana  tiuhan?  ttiu  bai  in  dul  gadriusand?  Aia 
exempla  vid.  glnss.  v.  Ibai. 

Lbi   post  ibai  aliera  sial  negatio  (i6ai  ni ,  u>i  oO  , 
nnm  iiom),  ha-c  negatio  ad  vcibum  perlinel  et  res- 


boc  voiabulum  composiliim  csi,  posi  syllabam  com-      ponsuni  afiii-inaiivum  speciandnm  csi  :  Roni.  x,  18 


posilionis  indiicilur;  iu  pt  jepos  lionilius  aulein  ct  no- 
minibus  (composilis)  pr.Tp<isilioni  appendet  :  Mc.  x, 
38  mnniilsu  (30va78>)  driggkan  slikl,  panti  iA  driggka? 
Joao.  xiii,  12  niiudu,  icn  nafniidn  tmis  ?  xvnt,  59 
vitcidu  nu  ci  (ratctau  izvis  pana  piudan  iudaie  ?  Luc. 
ix,  54  (rattja,  Wimii  ei  qipaima  (on  algaggai  us  hi- 
miua?  Joan.  xvm,  22  svau  andhafjis  l>amina  reikislin 
nudjin.'  Mlb.  lx ,  28  gaulaubjats  paiei  magjau  pata 
laujan?  Joan.  ix,  35  pu  gaulaubeis  du  tuitau  gupt? 
Luc.  xviit  ,  8  wnns  ninits  qimands  ,  biugi'ai  galan- 
bein  ?  J<>'ii.  xvili,  54  a(>M  put  s>lbin  pa  pala  qipit  ? 
Alia  exempla  vid.  gloss.  v.  -u. 

c)  Cbi  relative  ad  aliquid  prxtertum  inlerrngalur, 
oii  (xat,  ouv)  inlerrogalivo  pra-ponilur  ;  quae  parti- 
cula,  vet.  germ.  cue,  iim ,  etiam  adliuc  in  recenti 


ibai  ni  (y.h  oO)  hausidedun?  ibai  itraet  ni  fanp? 
Cor.  I ,  u  ,  4  itai  ni  habam  valdufni  maijan  jah 
diiggkan?  ix,  5;  XI,  22. 

E  conuario  adliibenlur  nitai  ct  conjunctivus  ubi 
ironice  cl  amare  inlerrogaiur ,  nonnc  forsan  !  Joan. 
vii,  55  nibai  («,»)  iii  dittahcin  piudo  tkuli  gaggatt  ; 
vni,  22  niiVai  (^ti)  usqimai  tis  sitbin  ? 

3)  De  pronominibus  et  adverbiis  interrogativis 
vid.  §§1G4,  :.  oi  204. 

4)  Dc  duplicibus  inlcrrngaiionibus  vid.  ubi  de 
sententia  compoMla. 

5)  Simpiciier  respoiulent  parliculae  ja  est  (uli- 
que),  jni  ila  ,  profeclo,  el  ne  non,  vid.  Mih.  v,  37  ; 
ix,  28  ;  Cor.  II,  i,  17  sqq.;  Luc.  i,  60  ;  Joan  vu,  12. 
Auainen  bx  parliculx  quia  probabililcr  Crxco  non 


plebis  gernianico  (en,  cimc)  occurrit :  Luc.  x,  29  nu  su„t  assueise,  non  saepe  ut  lalesoccurrunt,  sed  verbo 
(xat,  ct  ,  num)  was  isl  mis  newttttdja;  xviu  ,  2G  inierroganli  conjutiguntur,  vel  Imc  solum  usurpatur, 
au  (r.ai)  was  mag  ganisan  ;  Jonn.  ix,  36  an  (xat)  was      Vel  al'.U  responsum  exprimilur  ,  ut  Joan.  xvui ,  25 


isl,  (rauja,  ei  galaubjau  du  intma?  Luc.  III,  10  on 
(ouv)  wa  taujaima?  Joan.  xvni  ,  57  an  nuh  (oOzoOv  , 
sic  igilur)  puidans  is  pu  ? 

2)  Intcrrogatio  negaiice  facta,  quae 

n)  NuJa  negationc  nt  et  indicalivo  aut  ne  (nei) 
ct  conjunclivo  eiprimilur :  Luc.  xvu,  18  pai  niutt 
war  ?  n  i  (oO)  fcinilaitnt  vaurpun  gavandjandatis  gibati 
vutpa  gupa?  Mc.  xu,  10  nih  (oOSi)  pata  gameiido 
utsuggvup;  SUir.  l.cneauk  puhledi  pau  in  ga- 
raihteins  gaaggvem  ufargaqgan   po  garehtn  ?  Ciir.  II, 


niu  jah  pu  pize  tiponje  pis  it?  ip  is  ufuiuik  jali  qap- 
ne,  n  i  im  (gr.  simpliciier  ovx  n',ui) ;  xi,  27  galaubeit 
pata?  qap  imnta-  jai,  (rauja,  ik  galaubida;  xvni, 
17  ifcni  jah  pu  pize  siponje  it  pit  mant?  i/>  i*  qap- 
ni  im  (oOx  e;>i)  :  /iom.  xi ,  1  ifcai  a[tkau(  gttp  ma- 
nagein  teinamma?  nis-tijai  (f*iq  yivoao);  Mtll.  xxvli, 
11  frun  i<ia  kiiidins  puis  piudar.t  iudait?  ip  letut 
qap  putsnma'  pu  qipit  (o-u  Xiyit») ",  Jean.  xmii,  57 
qap  tmitia  p  ilaluf  an  nuh  piudans  is  pu  ?  andltaf- 
jands  ietu^  pu  qi  pis  ei  ptudansiinik. 


RELATIO  ATTRIBUTIVA  SEU  PE  ATTRIBUTO. 


§  215.  Dbi  scntcnlia  simplcx  amplilicaiur  ,  lixc 
amplificaiio  in  en  consistii ,  quod  sitbjeclum  ct ,  si 
snlivi  intiviiiii  est ,  praedicatura  quodam  vocabulo 
propius  delerminctur  ;  Itoc  porro  vocabulum  vocalur 
allrttarmi,  inn  vero  aiiributum  esse  potesi 


I.  Nomen  concurdans,  sciliccl 

1)  Adjectirutn   vel   pariinpmin  ,   quod  in  co   CMI 
seiuper  vocabulo  delerminalo  in  |MHN,  nutncio  <-i 
casu  congiuere  debel.  Ilic  vero  duo  sunt  bainl  ne 
glinenda  :  neinprt    pnnio  discrimen   iulcr   furtiiaui 


1129  DE  SLTSJFXTO,  PP, 

eousouaniicani  et  vocali.am  liornm  attribuloriim  ; 
sccuudo  ipsorutn  sedes.  Sub  hoc  uliimo  respectu  ani- 
madvertas  ,  quod  allributa  coniir.unilcr  vocabuiuni 
lcierminatum  sequantur  ,  pra;ccdant  vero  ,  ubi  iu 
cis  jacel  cmphasis.  De  uiroquc  §  I9C  legendus  est. 
Quod  anlein  superlaiivus  subslamfvo  non  congruat, 
scd  bunc  parlilivuin  secum  habeat,  viJ.  §  216  1) 
b)  bb); 

2)  Numerate,  vid.  §  198. 

3)  Pronomen,  vid.  §  199  sqq. 

i  Aiwoiaiio  1.  —  Quod  numcralia  sa^pe  ct  inde- 
(iniia  propier  eorum  substanlivam  naturam  semper 
a  regula  concordautiaj  dellect.int,  scilicet  substanti- 
viim  in  partitivo  aitrahendo,  vid.  §§  198,  u,  5)  b)  ct 
205.  Quo  cliam  modo  alls  signilicans  quisgue  con- 
struatur  (§  205,  V),  scd  significans  omnis,  toius,  ad- 
jcciivc  usurpetur  ct  subslaniivo  convcniat,vid.  §  196 
.ii.iioi.  12. 

i  Annotaiio  2.  —  Quod  pronoiiicii  possessivum 
snbslantivum  prxcedat  vel  sequatur,  vid.  §  201.  Li- 
bcrc  ct  plerumque  praeeunle  Grrceo,  conslruilur  ubi 
adjcclivuin  el  pronomen  possessivurn  vel  numeralc 
:id  subslaniivuni  rcfertur  :  Luc.  i,  72  gamunun  tiig- 
gios  veihaitos  seinaizos ;  Cor.  I,  xv  ,  58  broprjus 
meinai  liubans  ;  II,  II,  28;  Tim.  II,  II,  t  ;  Luc.  vn, 
55  barnam  teinaim  altaim  ;  vn ,  1  alla  j>o  vaurda 
tfinn ;  viu,  43;  Epli.  i  ,  0  in  Jiamma  tiubin  sunau 
seinamma  ;  Phil.  i»,  5  anparaim  gavuurstvam  seinuiiu , 
Cor.  I,  xvi,  19  mijj  ingariljon  seinai  aikktesjon  ;  Tiin. 
i),  iv,  16  ;  Skeir.  VII,  a  •  e  •  hlaibans  barizciuans. 

i  Annotalio  5.  —  libi  atiribiiiuni  ad  pluia  sub- 
fclanliva  cjusdcm  gencris  cl  nuineri  icfcrlur,  semel 
lantum  pi.nimr  :  Pliil.  i,  25  du  izvarai  fra  i galitai 
jali  fohcdai ;  Luc.  l,  C  in  altaimanabusiiiinjuh  ga- 
r-'ilileim  ;  ad  duo  substanliva  rclaium,  io  plura  i  ad- 
hibctur  :  Plul.  i,  20  bi  usbeisnai  jah  vetwi  meinunn. 
itaro  autem  conslruitur  ut  Hlb.  ix,  55  b.turgs  allos 
jai,  haimos.  Quod  si  Snbstantiva  diversi  silnl  gcneris, 
veleliam  nuineri,  atlribuium  suum  cuiqiie  proprium 
eoncordat  et  repcritur  :  Skcir,  v  ,  b  tvesamma 
viljin  jah  svesai  mahtai ;  Mib.  vn,  10  sverai  attun 
Jieinana  jah  aipein  peina;  Luc.  vin,  10  r.ipei 
meinajah  broprjus  meinai;  Mo.  m,  52,  55  -  yi 
4;  x.  7;  atiamen  in  liis  casibus  quandoque  semel 
ponitur  attribiitum  ,  ubi  scilicct  substantiva  eodem 
nnmero  concordant;  lunc  vero  attributum  primo 
eonjungilur  :  Mc.  111  ,  5  iro^ar  meins  jah  svislar 
jah  mpei;  Thess.  1 ,  11  ,  12  seinai  piudaugurdjai 
jah  vutpau;  Skeir.  1,  c  mahtai  gudiskai  jah  val- 
dufnja. 

«  Ibi  plura  atlribula  copulative  aut  adversativc 
connexa  aj  substantivum  rcferuntur,  hoc  subsianti- 
vuii.  prxccdnnt  :  Skeir.  II,  b  p0  veihon  jah  himina 
kundm,  gabaurp  ;  V,  c  ni  ibnon  ak  galeika  taeripa  , 
sod  cliam  ibid.  ni  ibnateika  friapva  ak  galeika,  atlri- 
butis  sepaiaiis. 

t,'    r'enitivus  sui.jeciiviis  scn  activus  dicii.tr,  cmn 
TOcal.ulum  m  geninvo  positum  subiecium  est  aflec- 

Pathol.  XVIII, 


r.ir.ATo  f.t  corw  \.  «i^ 

<  Aniiolalio  4.  —  F.iiam  advcrbia  loco  adjeclivo- 
rmii  in  moduin  aitiibuii  pommttir  ,  prxcipue  fi!u  : 
Luc.  v,  C  galukun  managein  fiske  filn,  ijuod 
eiiam  substantive  adesl  :  I.tic.  ix,  37  gamolidaimma 
manageins  (ilu,  sicui  ei  leitit:Ttm.  I,  v ,  23 
veinis  teitit  (otvu  okiya)  biukjais,  c<  II.  §  216  1)  o). 
Si  Sk.ir.  III,  b  sinicino  daupeinim  brukjan  corrccluni 
esi,  huc  eiiam  refcrenduni  est,  qtiippecum  ex  con- 
texlu  sinleino  ad  brukjan  referri  non  potest. 

«  Annolalio  5.—  Adjectiva  loci,  lemporis,  magnitu- 
dinis,  muliiiudinis,  et  alia  siniilia,  more  classico,  ut 
allributa  subslantivis  conjunguntur,  ul.i  Uermani  ct 
Galli  adverbium  usurparenl  :  Luc.n,  16  sat  in  mid- 
jaim  laitarjam(\n  mcdiis  docloribu^,  germ.autcm 
mitten  unter,  gall.  au  nrilieu  des  dcctcurs) ;  Joan.  vn, 
14  ana  midjai  dulp  usslaig  icsus  in  alh ;  Mc.  11,  7 
was  mag  ajtitan  fravaurhlins  niba  ains  giij,(,usi  so- 
lus  Deus,  gcrm.  Uoll  allein);  L.ie.  iv,  1  r.i  bi  hlaib 
ainana  libaid  manna;  Tim.  I,  i,  16  in  misfrumi- 
slamma  alaugida  iaus  at!a  usbeisnein  ;  11,  15  adam 
frumagadigans  varp;  Philem  ASafgaf siintuuie tai,ci 
aiveinana  ina  andnimais,  eic.  Altamcnlegiliirapid 
Luc.  viii,  7  sum  gadraus  in  midumai  paurnive 
(in  niedium  tpinarum). 

1  Annoiaiio  6.  —  Quandoq.ie  etiam  siibsinniivinp 
alierius  attributum  esi.quod  lamen  propric  ad  appo- 
silioncm  periinet,  ut  Luc.  iv,26  qino  viduvo  (mulier 
vidua);  Skeir.  V,  d  aiuabaur  sunus  (lilius  unigenitu») ; 
Mc.  1,  5  iudaia  land;  Luc.  111,  1  trakauncitidaus  lan- 
dis  ;  Joan.  xn ,  5  ba'tan  nardtis ;  Luc.  11  ,  41 ,  dul>< 
paska.  ' 

«  Annoiatio  7.  —  Ubi  participia  atlribuii  vicesgc- 
runt,  sa;pe  pcr  paniculas  relativas  ,  copulativas  , 
causa'cs,  hypoihciicas  vel  tcmporales,  et  si  sint  iie' 
gativa  ,  per  parlieulis  nega-iones  includentes  con- 
verti  possuni  el  in  propriam  senlentiam  redigi :  M  1,. 
viii,  9  ik  manna  im  habands  (qui  habet)  uf  vit- 
dufnja  meinamma  gadrauhtins  ;  Luc.  xx,  29  sa  fru- 
mistanimands  tjen  (quiduxit  mulierem)  gadaub^ 
noda  unbiirnaht  ;  Mlh.  v.n,  M  gahausjands  Usus 
(cimi  iesus  hcc  audiisscl)  sildaleikida ;  Tbess.  I,  m, 
5  dupjic  jah  ik  ju  ni  usputands  (qui.i  non  susti- 
nco)  inscndiJa  du  ufkunnan  galuubein  isvara  ;  Rom. 
v.i,  3  ;.  bui  gasvillip  vair  ,  qen%  frija  isl  pis  titodis  , 
ei  111  sija,  horiuoudci  raurpana  (si  facla  rueril)  a6in 
anparamma;  Luc.  xvn, ,  7  g„p  uiu  gavrika,  /„,„ 
gavalidaus  seinan*  pa„s  vopjandant  (quamvis  cla- 
menl,  vel  qui  clamanl)  d„  th  dagamjah  nahtam  ;  i- , 
55  sa  unhutpa  urrann  af  imma  ni  vaihtui  guskaj.- 
jands  (n.c  illi  noc.il,  gall.  sans  lui  faire  de  mali 
imuia.  1 

§  216.  II   Gimtivis,  ci  equidcm. 

I)  Geniiivjs  subjecliviis  ' 

a)  Qui  oriijinem,  eausam,  proximam  in  genere  dc- 
terminationem  ,  posscssorcm,  auctorcm  ,  cic.  cihi- 
bel,  ut  Luc.  iv,  4  vaurd  gu^s;  ...,  6  naseins  gup,  ; 
xiv,  17  bokot  etaeiins;  xix  ,  50  fula  aulant;   11,  21 

tiinis  vocabulo   rcgcnle    expressai,  ex.  gr.  •  provi- 
diuua  Dci,  id  csl,  qua  Dcus  urovidet.  Inlerpr 

30 


mi 


CIUUMATiCA  COTIIIC.E  IINCU/G. 


1132 


tvot  jutjgons  aliane  ;  x\,  17  liaubid  railutius  ;  III,  9 
vnurieit  baijnw ;  Jnan.  III,  15  Mloi  peikabngme;  Luc. 
xvni,  G  ilnua  tnvindipm ;  viu,  U  sauruot  piiot  hbai- 
nuii;  tx,  Sl  dagot  andanuintait ;  iv,  8  gard  teimonit ; 
xvi,  21  biiult  [lit  gabigint .  \t,  20  valdufni  kindinit ; 
I,  '2  /'mu/u  iivmiiu. 

b)  1'nrtiuvus  : 

aa)  Parlim  indcfiiiitis  cl  iiumcralibiis  adjtinctus  , 
viil.  §  215,  annot.  1 ; 

bb)  Partlm  superlalivis  :  Mc.  iv,  31  niinniil  allaiie 
fraive ;  52  allaiu  gratc  maitt ;  xn  ,  48  allaiio  ana- 
bmne  fiuniuta  (ctiain  29  frumitla  allai.o  anabutnt); 
Cor.  I,  xv,  9  ta  imatisla  apauslaule,  etc; 

cc)  Partitn  aliis  subsiantivis  et  etiam  pronomini- 
bns  etadjeciivis  ncutris  substanlivi  vices  gcrcnlibus: 
Luc.  v,  6  galukun  manag ein  fitke  ;  Mc.  v,  II 
vntjuinar  hairda  tveine  haldana  ;  Luc.  xiv  ,  19 
juka  auhtne  u>bauhta  fimf;  li ,  24  yajuL  liraivn- 
ilubono  ;  xvi ,  7  taihuntaihund  milade  kaurnit; 
Joan.  xii.  3  pund  bnltamis;  Neh.  v,  15nemtm  tilu- 
bris  tikle  •  m  • ;  Mc.  xiv,  15  kat  vatim;  Mlh.  x,  42 
itiktt  kaldit  valins  ;  Luc.  vn ,  37  alabatlraun  bal- 
tanit ;  Luc.  iv ,  5  tliks  melit ;  u  ,  44  dagit  vigi ; 
Skeir.  VII,  c  «i  eaiht  mtkiiii;  Cor.  I,  v,  C  leitit  bei- 
ttit;  coll.  §215  annot.  I; 

c)  Construclioncs ,  in  qui'  us  attribulum  ui  pleno 
gaudcat  sensu  adjectivo  vel  nnmerali  insuper  opus 
li;  bci,  Gothtis  cx  LatiuU  iiniiatus  est :  Tim.  II,  m, 
16  all  boko  guditkaizos  ahmaleiuais  (  6eo7tveuo-to;, 
iliviniius  inspiraia1.  Insupcr  Luc.  vm,  42  duuhuir  vat 
imma  vinlrive  tvalibe;  n ,  57  tiduvo  jere  •  o  ■ 
jah  •  d ' . 

2)  GeniiieiM  objeclivut  ',  ad  quem  ciiam  pattivus 
pcrlinet :  Mc  i,  14  aivaggeljo  piudanganljot  e.van- 
gclium  rcgni  coclorum  ;  Cor.  II,  v,  1!)  vauid  gafii- 
ponait;  Mc.  i,  28  meripa  is  lama  ejus,  de  co;  Luc. 
in,  5  dattpeins  idreigos  bapiismum  poenitentia' ,  ad 
pccnitentiaro  ;  Mc  vi,  lcaldufni  alimane  unhrainjaiie 
potcslalcm  spirimum,  in  spirilus;  Cor.  II,  x,  5  ufar- 
hautems  xrisiaus  obcdicntiam  Chrisli,  ad  Chrislura; 
iiom.  x,  2  atjan  gu[<s  xinulalionem  Dci,  pro  Dco. 

Luc.  v,  9  gafah  piic  fitke  (capmr.im  horuin  pi- 
sciuin);  v,  10  nulant  manne;  \,  25  arbja  tibaiuait 
niveinons;  iu,  5  ajlel  (ravaurhtc;  Mc  XI,  22  galau- 
beins  gups  fides  Dci,  in  Deum;  Joan.  vn,  13  agit 
iudaie  liinor  Judxorum,  a  Judxis;  Luc.  xvi,  2 
rapjo  (auragaggjit  ralionom  villicalionis,  de  viliica- 
lionc;  Cor.  II,  x,  5  kunpigupt  cognitio  Dci,  de  Deo; 
liiin.  viii,  35  (riapia  xrittaus  cbaritas  Christi,  pro 
Cliristo;  Tiin.  II,  i,  5  gamaudrini  gataubeinaii  nic- 
inoria  fidei '. 

•  Annolaiio  1  '.  —  Loco  substanlivi  cl   atlribuiivi 


geniiivi  Ccrinani  composito  sacpe  nliiiilur  :  Mi.  xi, 
17  mtn  biao  c(  l.ur.  XIX,  15  gardt  bido  geriu.  Del- 
haut  (diimus  prccum);  Mf.  xv,  22  wairneint  tiupt 
gcrui.  Schadelsliille  (ralvaiii  locus) ;  IV,  51  kaurno 
tinapii  giTin.  Senfkorn  (graiitim  sinapis) ;  v,  25  rum 
blopis  gcrui.  lltiilfliitt  (OllXUS  sangtiinis)  ;  Luc.  XIX, 
57  fairguni  alevabagme  %crm.  Oel  (-baum-)  berg  (iiions 
Olivarnm);  Mlh.  xxvi,  IShaniiithrnk  gcrm.  Ilaliinii- 
ruf  (galli  caiilus)  ;  Cor.  I,  xv,  52  braw  angint  gcrm. 
Augcnblick  (ictus  oculi). 

<  Plurima  grxca  composita  eomodo  golliiie  cir- 
cumscribuntur  :  Cal.  v,  20  eiJwVAarpiia  galiuyagude 
tkalkinatsut  scrvitus  idolorum  (gcrin.  Golundienti) ; 
Eph.  l,  5  viaOco-ia  tunivc  gad.di;  Tini.  II,  n,  G 
yaupyic  airpos  vaur.lija  agricola  (gcrm.  Erdarbviier, 
l.tindbaaer)  ;  Mlh.  v,31  aitoaxUaiov  ajlaitail  bokot  li- 
bcllus  repudii  (  germ.  Scheidebruf);  Cor.  II,  xi,  52 
iQvapxrn  fauramapleit  piudot  ;  Luc.  vil,  41  xpiw- 
fiMrri;  dulgit  ikula,  pro  quo  cliaui  composiluiu 
(aihutkula  occurrit. 

<  Annotatioi. —  Quandoque  etiamGothus  attrihu- 
tum  at1,ectivum  per  siibsianlivum  in  genilivo  vcrlit  . 
Cor.  II,  in,  1  sv-t((tixi)  e-cio-toW  commeuitationis 
lillerx(germ.  Empfchlungsbrief)bokit  anafilhit  (germ. 
Brief  der  Enipfelitung) ;  Luc  m,  22  auua-zi*.lf  etStt  (iu 
corporali  specie)  lcikit  tiunai  (in  corporis  spc<ie); 
Tim.  I,  iv,  7  ypauStt:  u.\J9ot  usalpanaizo  tpilla;  Cor. 
II,  lil,  10  ■J-tpiuXt.oMia  ooc,ul  ufarasstu  vutpaut,  ct  sic 
■jmp&uXkuv  semper  ix,  14;  Eph.  i,  19;  n,  7.  Econ- 
ira  liaio-v  xn;  paaCkiia;  Mc.  vi,  25  veriiinr  halba 
piudungardi  (qnamvis  Luc  XIX,  8  halbulu  uiginit  dica- 
tur);  Luc.  i,  78  oit/jty/yi  eXcovt  infeinandei  arma- 
hairtei ;  Joan. xn,  45  So^a  tuv  Kv0|>wiruv  haului  man- 
uiika  (cum  hauhei  gups). 

<  Annotatio  5.  — Plurcs  geniiivi  eiiam  aliiabaliis 
i!ependcre  possunt :  Tiin.  I,  iv,  15  analageins  han- 
dive  praiibijtaireis  ;  Uiin.  xi,  33  diupipaguteins  han- 
dugeinijahvilubnjis  yupi,  etc. 

<  Annoialio  4.  —  Possessivns  sa?pc  eliam  per 
dativum  goihice  cxpriraitur,  vid.  §  227  annol.,  coll. 
§  230  amiot. 

<  Anuoialio  5.  —  Ce  ilivus  vocabulum  rcgeus  rc- 
gularitcrsei|uiiur,  Gothice  tamcn  licei  cum  ctiam 
anteponcre,  sed  in  co  lantum  casu,  quoGrxcus 
ip-elianc  conslrui  tinnem  sive  in  paralhcsi  sivc  iil 
composiiione  adliibuit.vid.anuot.  I  ei2,c(  Luc  II,  41 
ilagit  viyt;  ill,  2  z  xariint  tunut;  Joan.vin,  17  iradd- 
je  manne  veilvodipa;  x,  5  pnc  framapjane  ilibua; 
xviil.5  (areisaie  anJbahios;  10  pisauhumittint  gudjint 
skalkt;  Hom.ix,9,ga/iailii  vaura';  Xlil,  2  gu^t  garai- 
deint;  4  gups  audbalits.  ll.i-c  coiiblructio  iu  Skeircius 
potissiiuiim  usurpaiur, probabiliter  iuduxu  rouiauo, 


'  Gcnilivus  olijet  livus  scu  pas-ivus  dicilur ,  riira 
vocabiilum  in  gcnilivo  pOHiluin  objeclum  csl  afTcciio- 
nis  vorabulo  regeuic  rxprcssa?,  cx.  gr.  :  ainor  Dei, 
i  I  Ml,  quo  Dcus  amaliii ,  qiu  ad  licum  Uirigiiur.  ln- 
Urpr, 

*  ili  oinncs  genilivi  rcipsa  in  |>assivtun  verti  pns- 
iil  l  :  capiunlur  pisces ,  lu  lKinn  cicdilur,    iiictuuu- 


lur  Jud:vi,clC  Interpr. 

*  Ihiiu'  annotationeiii  ,  licct  ad  solos  Germano* 
perlinca(,  inlegrc  vcrliniiis,  sive  quia  graiiiiiialk.ini 
Goilucnn  vel  Minimi  l<arlc  defrainl.m  imliiiiiiui, 
sivc  quia  cis,  quibus  collalio  liiiguarum  placci,  reui 
liaud  ingialam  lccissc  puiavimus.  /nirr|ir. 


1155 

ex.  gr.  in  il>so  prinio  folio  !  a  daupatts  ttaua  — 
allaiie  nayindt,  altaite  fruvaurluins  —  pizos  mana- 
sedais  ustaunein;  b  mant  leik  —  diabutaus  anamuhtai 
—  aarailtieim  garchsns ;  c  gurailueint  gaaggvei— nas- 
tandins  tumeinai ;  d  sunjoj  kunpi  —  vitodit  gaaggvei- 
tiai,  cic. 

«  Annotalio  6.  —  Loco  partilivi  etiam  prxposillo 
us»dhibelur:Mili.  xxvu,  48«injm  tns;  Mc.  ix,  17 
ainsuspimi  managein;  Joan.  xvi  ,  5  uinshun 
vs  itui »;  xvii,  12  ainshunus  im;  Rom.  xi,  14 
mmans  us  im;  Joan.  xit ,  42  us  paim  reikam 
managni.  Semel  eliam  af  :  Tim.  1,1,  6  u  f  paimei 
(wv)  sumai. 

Annotaiio  7.  —  Quandoqoc,  prxcunte  Graeco,  vo- 
calmliim  regens  genitivum  praHermittilur  :  a)  ubi 
scilicct  subsianliva  rcgenlia  arliculo  supplentur,  dc 
quibus  §  195,   IV,  3)  diclnm  est;  b)  ubi  vocabulo 
filio  omisso,  simplex  ariiculus  adbibetur  :  Mc.  1, 19 
gnsaw  iakobu  pana    zaibaid  aiaus;   u,  14;  m, 
17,  18  ;  Ltic.  VI,  15  ;  eliam  sinc  articulo  apud  Joan. 
VI,  71  iudaj  sdmonis  ct  Luc.vi,  IGiurfan  ialwbaus;  c) 
iibi  vocabulum    domus  subauditur,  ut  Luc.  xix,  7 
dti  fravaurlais  mans  (irapa  a[iapTu\£>  a.Spi)  galaip  tn 
gurd,  in  gard  explicantl  du  in  textu ;  d)  ubi regio  iu 
genitivoponiiur  post  nomen  urbis,  qtiae  ineasita  esl: 
Mc.  i,  9  tttfuj   qam    fram     nazaraip  g aleitaias; 
Luc.  iv,  26  insandips  vas  in  saraipla    teidonais; 
Cor.  2  subscript.  cod.  A  us  fitippai  ma  kidonais  ; 
etiamJoan.  xn,  21    atiudjedun  du  filippau  pamma 
fram    bepsaida  galeilaie;  bic  verisimiliter  baurg 
supplendum  est,   qiiemadmoduin  etiam  Luc.  iv,  51 
in  kafarnaum  baurg  galeitaias  adest.  > 
§217.  111.  Appositio. 

1)  Appositio,  id  est,  nomcn  sub  :antivovel  prono- 
uiiiii  ad  eastrictius  detciminanda  appositum,  sub- 
stantivo  detcrminando  semper  i;t  casu,  communilcr 
atitem  ct  in  numero  convcnit.  Jam  vero  vocabulum 
illustrainlum  congrucnler  sequilur,  et  saepe  tunc 
ariiculum  recipii,  verumlamcn  in  gotbico  sermonc 
eiiam  unle  vocabulum  seilem  .  am  aliquando  jam  ob- 
linct,  quani  in  germanico  solemnUer  habei : 

Luc.  n,  11  gabaurans  isl  izvis  nasjandt,  snei  ist 
xristiis  frauja;  i,  Stn  dagam  herodes  piuda- 
nisiudaias;  lli,  1  injera  fimflulaihundin  piudinassaus 
teibairiaus  kaisaris,  iv.  17  bokos  eisaciins 
praufetus ;  Tim.  II,  iv,  14  alaiksundrus  aizasmipa ; 
Liic.  ii,  5G  vas  anna  praufeleis,  d  auhtar  [a- 
tiuelis;  Calend.  kustanteinus  piudanis  saWctl  dags; 
ibid.  dauripaius  aipisknupuus  ;  Luc.  i,  24  inkilpo 
varp  aileisubaip,  qensis;  lll ,  1  fidurraginja 
pis    galeilaiat    herodcis  (itip  pauzuh    pan     bro- 


DE  OBJECTO.  *151 

prs  !s;iv,  41  tesus  suims  gups;  51  galaipin  kn- 
(arnautn,  bnurg  ijaleilaias  ;  i,  47  svegneid  uhma 
meiiisdu  gapa,  nasjand  unsaramma;  54  Meibida 
israela,  piumagu  seinamma;  Col.  iv,  10  go- 
leip  izvit  markns,  gadilligs  barnubins ;  Cor. 
II,  vni,  23  broprjus  unsarai,  apavstauleis  aik- 
ktesjono,  vulput  xristaus ;  Luc.  xvm  ,  15  gup 
hulps  sijaitmit  [ravaurktamma ;  Mth.  xxvil, 
56  maria  to  magdalene ;  Luc.  iu,  19  herodes  sa  fni- 
trarkes ;  iv,  27  naiman  ta  saur ;  Joan.  xn,  4  iudas  si- 
monis  s  a  iskarioles ;  vi ,  4  pasxa  so  dulps  iudaie ; 
Luc.  vii,  20  iohannes  *a  daupjands;  Mtb.  xxvn,  3 
iwbl  jo  galevjunds ;  Mc.  v,  8  tesu  junau  gups  pis 
hauhistins;  II,  15  pui  mans  pai  hairdjos  qe- 
pun  du  sis;  vi,  24  vai  izvis  paim  gabeigam; 
Rom.  xi,  i5tivis<ji/>a  paim  piudom. 

Mc.  vi,  U/jiudunjncrodes.Lue.  II,  1  kaisar  agu- 
stus  ;  i,  26  uggilus  gabriel;  n,  4  baurgs  nazaraip  ;  v, 
1  «aius  gainnesaraip;  Docum.  aret.  hugsis  kaballarja; 
LiiC.  i,  15  qens  peina  ail<iiubuip  gabairid  sunu;  II,  52 
vulpu  managein  peinai  itraela ;  Mc.  x,  47  junnu  rfa- 
veidis  ietul  Joan.  vu,  idulpt  iudaie  to  hleprasta- 
ki ins. 

Mc.  vi,  16  pammei  Ikhaubip  afmaiinuil,  iolian- 
ne,  sa  ist  tah  urntit  us  duupaim  ;  Luc.  ix,  17  usha- 
(anvurp  patei  aflifnoda  im  gabruko,  tainjons 
tvalif;  Pliil.  iv,  15  M  mag  in  pamma  insvinp- 
jandin  mik,  a;ris!au;Mc.  v,  11  vasjainar  hair- 
da sveine  Itatdana,  i n  pamma   (airgunja. 

2)  Appositio,  quae  ad  duo  vcl  plura  objecta  con- 
nexa  refertur,  in  plurali  ponitur :  Luc.  ix,  54  gasai- 
wandans  siponjos  it,  iakobut  jab  iohannet,qepun ; 
V,  10  sitdaleik  dishabaida  iakobau  jah  iohannen,  *ti- 
nuns  zaibaidaiaus. 

c  Annotaiio  1.  —  Loco  simplicis  apposiliouii  sen- 
tentia  relativa  vel  participium  usurpatur:Luc.  vm,  41 
qamvair  pisei  namo  iaeirus,  sciliccl  »as ;  vm,  2 
marja  sei  haitana  vas  magdalene;  vn,  11 
iddjain  baurg  namnida  naen;  ix,  10  afiddja  ana 
slap  aupjana  baurgsnamnidaizos  baittaiidan; 
xix,  2  guma  namin  haitans  zakkaius,  et  sim. 
pliciier  cum  namin  (cum  nomiue) :  Mc.  v,  21  qimip 
ains  pize  synagogafade  namin  jaeirut;  Luc.  i,  5 ; 
v,  21. 

<  Annotatio  2.—  Huc  arcesscndus  est  ctiam  casus, 
ubi  aliquis  individuus  duobus  iioininibus  nppellalur, 
qine  nomina  eumdcm  ea  um  recipiuut:  Luc,  v,  8 
teimon  paitrut  druus  du  knivam  ietuis;  :n,  1  ra- 
tjinondin  pauntiau  peitatau  iudaia;  Eph.  I,  1 
j<i/us  apavstaulus  xr  islaus  tesuis.  Eliam  dicilur 
Mlb.  xxvn  ,  61  maria  magdatene  pro  so  magda-' 
Une.  » 


III-  RELATIO  OBJECTI\rA  SEU  DE  ORJECTO. 


§  218.  Id  circa  quod  versatur  subjecti  aclio,  ubje- 
cium  est.  Jam  vero  objectum  csse  potest  sive  nomcn 
sive  verbum.Scd  hac  appellatione  non  t.iiiluin  dona- 
tur  id,  ad  quol  operalio  mcdiate  vel  immcdiatc  re- 


fertur  (accusativum,  dativum,  ut>nil/t'um),sedid  etiam, 
rum  iiuo  vel  pcr  quod  fit  op  ratio  (inslrumenlale) ;  *w»> 
supcr  causa  seu  raiio,  propler  quam  vel  ex  qua  (cai;- 
salc).  iitcnon  modus,  quo  vel  in  qucm  subjcctuni 


1IS5 


GIUMMATH  \  iiiiiiu.!  ircr.r.. 


moilalt),  deuiqua  tocui,  lemput  el  mmiura 
u,  iis,  ';.((  omnia  in  objccium  cadore  possuut. 
r  casus,  quibus  .Kvt>rsa3  subjecti  sd  objectam 
relationcs  exprimuntur,  dlcuntur  casus  obliqui  per 
,i;  i  ieni  ad  eeinm  reciutn,  qui  subjecli  tasus 
,■'  Cum  aulem  lingua  potblca  ad  omnes  relaliones 

lamlas  rormis  non  gaudeat,  binc  pluresiisdem 
i  indicari  ncccssuin  fnit;  sunt  insupcr  pccu- 
liaiia  vueahtil.i  intiT  qux  ciiiinent  prcepotitiones,  sive 
a,l  banc  casuum  penuriam  supplcndam,  sive  etpra:- 
serlimnd  subliliurcs  illarum  relationum  gradus  np- 
prime  exhibeudai.  Quiniam  vero  casus  eligendus  tit, 
i  i  \  :rbO  pendcl;  liinc  verbo  altribuilur  reclio,  casui 
contra  iepsndcntia,  idcsl,  vcrbum  est  reyens ,  casus 
auicin  rcciw.  Quod  objectum  verbale  communiier 
n>  in/inilivo  pnnilur,  quandoque  laiiien  el  in  pnrli- 
eipio. 

OWIXTIMNOMINALK. 

A.  AccnsATivns. 

§  219.  Olijeciuin,  ad  quod  aelio  subjecti  proxime 
rcferlur,  in  accutnliuo  ponitur ;  queni  casum  regunt 
plcraque  Iransiliva.  Atqui  actioest  vel  pliysica  vel 
metaphysica. 

I)  Transitiva,  qu.-c  actionem  pbvsicam  designant 
ci  accusalivum  regunl,  liabita  ratione  nostrse  fnnda- 
mentalis  divisionis  ordinavimus,  ul  srquitur : 

a)  Verba-stirpcs  fnnna:  forlis,  pauca  in  nn  et  on 
dcbilis  formx  ct  nonnulla  anomala  :  aigan  possi- 
itcre  (Luc.  i\,  bH  [aulions  grobos  aijun  jah  fuglos 
himinis  titluns) ;  haban  h;ibere,  gahaban  relinere, 
afhnban  deiinere,  dithaban  cominerc,  oceupare  ;sku- 
/«udeberc,  leUn  acilicel  in  pnegnanlibus  signiiicatio- 
nibus sinendi  (Mc.  v,  19),  demittendi  (Mc.  xi,  6J, 
sinemli  in  scusu  gall.  laisser  (uire  (Mc.  nv,  6;  Joau. 
xii,  7),  emillendi  (Mc.  xv,  r>7  stibna  mikiia  vocem 
inagnam  ),  relinqueudi,  gall.  luwer  debout  (Luc.  xix, 
44),  afleian  relinquero  (legendum  est  igitur  apud 
Luc.  v,  II  a/leituiidans  loco  ufleipandant,  quod  signi- 
flcal  deflciens  ct  semperesl  inlransilivum) ;  fahan  et 
ijafahan  caperc  ,uthinpan  ei  frahinpan  capere,  und- 
ijreipnn  et  fairgreipun  arripcre ;  gajukan  pugnae,  311- 
geigtm  lurrari; 

6'ifr.ndarc,  a/gioandare,  attnbuerc,  fragiban  ilare, 
roncedorc,  afgiban  soccdere,  utgiban  reddcre  \ana-  et 
biaukan  adderc ;  niman  lollcre,  caperc,  audnimnu  ac- 
cipere,  utnimun  aliollere,  acciperc,  afnimun  aufcrre, 
ganiman  assumerc,  ditniman  contincre  ;  uiu.'»iun  au- 
fcrre,  fruniman  accipcre;  tilvan  et  (ravitvun  raperc, 
itisviiiim  arripcrc;  uirauftoti  furari; 

Bairan  ferre,  atbairan  affcrre,  offerre,  iiinatbuiiun 
infein ,  pairhbairan  Iransferre,  us-  el  utbairan  au- 
forra,  efferre,  frabairan  rerre;  wnjjan  ducere;  uuhan 
Irabere,  ducere,  atuuhan  addncero,  hmauhthan  indu< 
cere,  aftiuhan  reduccre,  bimthan  circumducere,  m- 
tiiihan  abdticcru,  usliuhan  educcre;  aipinsan  attra- 
bore;  drtiban  pellere,  uidreiban  expetlcre  (cuni  ac- 
rusaipo  ei  ilativo,  viil.  5  219,  I);  rairpan  ci  gavah  - 
yan  jncere,  at-  el  utvairpan  jacero,  ejicere  (poate- 


1 130 

I  rikun 


rius  cnin  accusaiivo  etdalivo,  vid,  §  220,  I) 
et  tjavrikan  persequi;  preilum  premere; 

Saian  semiiiare,  tneipan  mciero,  ^oftiancolligere; 
rikan  accumulare,  yiutan  fuudere,  pvahan  ct  usjiva- 
han  lavaiv,  hrainjan  elgahrainjan  mundarc,  afhrain- 
/'iii  puriflcara  (fravaurktini  Sktir.  I,  a) ;  afsvairban 
nbliteraro,  satbon  et  gasalbon  ungcrc  ;  drigkan  biberc, 
finitan  devorare; 

Gtukapjan  creare ;  bairan  ct  gabairan  parerc ;  liujan 
ct  galiugan  ducerc  (uxorcm),  uubere ; 

Filhon  ct  qnfilhiin  abscondere,  sepelire,  afftllmn 
abscomierc,  lufithan  sepelire,  anafilhan  rclinqucre  , 
galukan  claudere,  nslukan  aperirc;  usgrabun  oflmlor", 
dii/raftan  circumfoderc;  Uthulon  exc^dere  ;  (alpan\i\\- 
carc  ;  bindan  ct  gabindau  ligare,  flnd6indandeligari', 
solvere;  biviadan  circumvnlvere  ;  gavindan  colligerc  ; 
6fcflirfrtndi\iilere;6n'Annfrangere,3«6riAanconfringere, 
frangcic(pr;t'seriimz>.av,unde  poth. /i/aiaani,  fraiigcru 
pancin);  dishniupan  disrumpere  (  Luc.  vui,  2)  band- 
to.s),  disikreitan  scinderc  ;  distairan  scinderc,  gatuirnn 
dissolvere  ,  tlestiuerc  ,  utttiggan  cpungere,  eruere  ; 
ufsneifian  dissecarc,  iininolarc;  maitan,  u(-  ei  us- 
maitan  aliscinderc,  bimaitan  circunicidere;i(eaan  ver. 
bcrare,  afslahan  percutcre,  cajdere  ;  iiantan  pulsaro, 
bliggvan  el  usbtiggvan  percutere;  gavundon  vulnera- 
re  ;  hoton  frauriare;  kriustan  siridere  (Gall.  ^i.iscr 
l'un  coutre  Cautre,  tunpans  dentibus  striderc  Mc. 
tx,  18). 

/')  riurima  vcrba  qu.ne  per  compositionem  lium 
Iransitiva  ,  ul  :  listandan  sistere-circum  (Luc.  111, 
45),  difsitan  apprebenderc,  bisitan  babitare-circum 
(Liic.  1,  CS) ;  hirinnan  circumdare  (Joan.  x,  24) ;  dis- 
di  iusan  capcre  (Luc.  1,  12);  anaqimau  snperveniro 
(venire-super  Luc.  11 ,  9  ) ,  biqiman  superveni  e 
(Tliess.  1 ,  v  ,  3  ,  ubi  biqimip  loco  blistop  lcgcndum 
esi);  biiiuhau  circumire,  percurrere  (Mth.  iv,  35; 
Mc.  V!.  6  regiuneni,  ab  inlransitivo  liuhan  iler  fa- 
ccre,  ire);  biwairbnn  circumire,  circumsislere,  lir- 
Climdare  (Luc.  Vlll,  45);  Jiairhhkipan  transire,  ire 
pcr — (Lucxvui,  43);  pairhgaggan  perlransirc,  ufar- 
gaggan  pr,Tterire  (Luc.  xv,  29  anabusn),  vipragaggan 
nbviam  ire  (Joan.  xi,  20);  bitpeivan  conspucre  (Mc. 
xv,  19;  Luc.  xviii,  32,  simplice  Sjieivan  cum  ana  cou- 
siruclo);  biskeinan  circiimfulgere,  illuiniuare  (Luc. 
11,  9);  bilaigon  lambere  (Luc.  xvi,  21);  gutilon  pati, 
sun'erre(Tim.  II,  II,  10). 

c)  Vcrba  tlcriv.ita  in  -jan  cum  farlitiva  signiiica- 
lione  : 

aa)  E  verbis  :  laijan  ct  gasatjan  ponere,  locire 
(  gall.  faire  asseoir),  alsatjan  appouerc ,  aftat- 
jun  amovere,  bi>atjnn  1  ircunitljie,  ubsidcro,  mipsat- 
jan  iransponere ,  ussatjan  iinponere  ,  coinpuneiv; 
tanjan  et  galagjau  |acere,  ponere  (jacere  faccre),  at- 
ct  malagjan  superponere,  impunerc,  aflagjan  df|iu- 
ncre,  uslagjan  pmierc,  faurlanja»  proponere: 

Sandjan  iniltcre  (gall.  fuire  aller),   insandjan  111!- 
lera,  jaiandjendedttcere,  Nnmdjaa  ejictTCtlcmiiiere, 
draifrjau  compellcro ;  utdraibjaa  eipel'era ;  iu4 
elfcrrc ,   ufarkafjan  ulollere ,  uih.ifjun   detollert, 


1137  DE  ObJ 

raisjan  exciiaie,  expergefacere,  nnaisjan  susciiarc, 
excitare  ;  hnaivjan  el  gahnaivjm  lnuuiliare,  ufhnaiv- 
jan  subjicere,  onahnaivjan  reclinare  (de  doriiiienle, 
capul  suumreclinarc);  ufnik/auexlendere  ;  ufpanjan 
producere ;  urranjan  oriri  facere,  vandjan  elgarand- 
jan  vcrlere,  alvaiuljan  reverierc,  converlere,  uftand- 
jan,  bioandjan  circunnerlere  ,  viiare  ,  effugere,  in- 
uundjan  pervertere,  af-  et  utkrisjan  quassare  ,  ire- 
inufacere;  usua/ijunconvolvere;  atialvjun  obvolvere, 
nfvalrjun  devolvere,  (uurvahjan  praecluderc  (lioc  esl, 
vohcreex.gr.  saxum  aule ostium  sepuleri);  gu-  et 
afdrausjan  rej  cere,  de/icerc ;  vagjan  et  gavagjan  tno- 
vere,  agiiare,  in-  el  usvugjun  commovere,  exagitare  ; 
drobjan  turbare,  perturbare;  lahjan  lacerare,  distah- 
j/i/i  dilaccrare;  gastayqjan  olfendeie  (folu  Luc.  iv  , 
«I), 

Cadragfyan  polu-recreare ;  yasopjan  sat  are  ;  daup- 
/a/ibapliz.ire,  mergere,  ufdauvjan  immergerc;  bugjan 
vendcre,  usbugjan  emeie,  fiabugjan  vendere  (cui 
eiiaru  inslrumcnlulis  casus  ailjuiig.lur,  \id.  §  240, 
3) ;  huljc.n  ct  gahuljan  lelare,  dithuljan  abscoudcre, 
operire,  andhutjan  revclare ;  tandjan  accendere,  tii- 
tandjan  incendere;  raHu;an  evellere;  afivapjau  sutfo- 
care,  cxslinguere  ; 

Taujan  et  yataujan  laccre ;  vaurkjun  et  gavaurkjan 
operari,  agere,  facere,  [uhvnurkjan  efficere;  baidjan 
ei  gabaidjan  eogere;  m.sjanetganasjan  salvum  facere, 
sauare ; 

bb)  Ex  noniiu.bus,  scilicel  : 

b)  Adjectivis,  nux  lunc  ut  prxdicalx  in  verbo  ja- 
ceul  :  mikiljan  (a  miliils  niagnus)  inagnilicare,  am- 
pliare ;  gamaurgjan  (a  HAUIiGS  ?  eoll.  Gf.  II,  frJil) 
abbreviare,  blaupjan  ct  gablaupjan  (a  BLAUpS  ue- 
bilis,  bcbes,  eoll.  Gf.  III,  251) debiliture,  extcnuare, 
delere,  hauhjan  ct  ushauhjan  (a  hauhs  :.ltus)  exal- 
lare, altuni  facere;  haunjanvi  gahaunjan  inclinaie; 
gatamjam  (a  TAMS  domitus  ,  maiisiieiu-)  donure, 
sicurare,  gumainjan  coiuniune  reddere,  participuie, 
communicare;  manvjan  et  gamanvjan  pnvparare  , 
gahrainjan  purilicare,  hailjan  et  gahailjan  salvum  f.i- 
ctre; lausjaueiyalausjan  solvere,  liberare,  ustautjan, 
evaiuare,  libcrare;  afdaupjun  inierlicere ;  fulljun  el 
gajulljun  iinplcre,  usfulljan  expleie,  naljan  cl  ganal- 
iuii  irrigaie;  tulgjau  ct  gatulgjau  cnrroborare,  forii- 
ficare;  gapvastjan  fonilicarc;  gaihnjan  a:quare , 
gahardjan  iudnr.ire,  gablindjnn  cxcare,  maidjan  cor- 
lumpere, inmaidjan  iininiilaro;  garaihtjan  retlilicarc, 
rectum  faeere; 

6)  Substaniivis  ,  quai  bic  inUrunienlalia  siint  : 
naupjan  (a  naups  necessilas  ,  cnactio)  coaclione  ob- 
tinere,Cogerc  ,  laikujan  (a  (aifcittsigiium)  signo  indira- 
ie,ostcnilcie;  nstaikiijan  expoiiere,<lesigiiare;  bundv- 
juninnuerr,  signilieare;  faurvuinjan  (a  vaips  corona 
seriuro,  liuculuni)  conma  circumdarc,  coronarc,  li  • 
earc ;  ganagljan  afligere  (clavo),  gasleipjan  lxdeie 
(daimio).  gabotjan reliccrc  (bono),/uis/ja»elua/uisi;'aii 
&i,]iii;  sigtjancl  na>ii//)aiisigillare,  faursia/iansignarc  ; 
insailjim  illaqucarc,  fcaupaf/ancolapliizare,  (adjannu- 
ir.ic,  alerc,  maijan  uiiuducaie,  vasjan  el  gavasjun  vc- 


ECTO.  1138 

siire,  indueie, andvasjan exucre,  spoliarc;  frauardjan 
corrumpere,  disvinpjan  couquassare,  lerjan  ei  galevjan 
tradere,  ushramjan  crucifigere;  disdailjan  dividere, 
parliri,  afdailjan  divideie;  anamahtjan  vim  inferrc; 
timrjan  et  gatimrjan  xdilicare,  siujan  suere. 

2)  Transiliva,  qux  nietaphysicain  aclionem  signi  - 
licant,  et  ad  qua:  verba  scnsuiim,  affectuum  eldi- 
ccndi  pcrlinent : 

llausjan  cl  gahautjun  audire;  sainaii  el  gasuiuan, 
vidcre,  adspieere; 

Miton  puiare,  cogiiare,  bipugkjan  cogitare,  pulare; 
domjan  el  aadom/nnjuiiicare,  dijudicare,  disccrncre; 
aliquando  gamuuan  cogiare  (vid.  §  238  annot.  -4) ; 
tjakaran  curare,  provideie;  (auragaredan  praidesli- 
uarc;  kunnan  cognoscere  (Luc.  1,34;  xvi,  15). 
gakunnan  cognoscere,  vfkunnan  nosse,  sciie,  vilan 
scire,  biniultsjan  exquirere,  andhruikun  inquirere, 
fraitan  tculare,  sokjun  tjuxrcrc,  ussokjan  exquircre  , 

Venjan  sperare,  spectare  (aliquid),  usbeidan  exspo- 
Ctarc  (aliqueiu),  ogun  timere,  limere  de — ,  liuii.m  ■  i 
gatinnan  paii,  pulan  ferre  ,  lolerare,  uspulan  sul- 
lcire  ; 

Aistan  etgaaittan  xslimare,  veucrarc, sveran  bono- 
rare,  unsveran  inliouoiaie.aiidiilundilTainare,  (astan 
et  gafastan  considcrare  ,  speclare,  inveilaa  adorare, 
blotan  (sacrific.is)  sdorare,  veihan  et  gaveihan  sanrii- 
ficaic  ;  "vdveitjan  exprobraro  (vid.  §  229,  1),  bilaikan 
sallarc,  bihlahjan  irridere,  caaiBisiVoii  improb.irc  ; 

Frijon  diligere,  arman  ct  naaiinaii  iniscrcri,  halan 
(Rom.  vii,  15)  et  fijan  odisse,  quuijan  COnlristare, 
marxjun  ct  gumarzjan  scandalizare,  ah:jan  scducere, 
afhugjan  obcaxare,  teiflja.t  duUilare  (Skeir.  VI,  b), 
hahan  suspcusuin  leuerc,  anxiuni  lollere  (Jo.in.  x, 
21),  wiljnnon  a-niulalioncm  pruvocare,  uslulon  dc- 
cipeie,  andswurraii  uiuriiiuraie,  (ruteiian  viudicare, 
ulcisci  ; 

Laifjan  docere  (potissimum  scicniiam,  StSaoxEiv), 
talzjan  educare  ,  insirucre  ,  edocere  (polissimuiu 
docirinam  vilx,  nutSi-Jitv ,  voufltrriv),  nssiggvan  eli- 
geie,  usi/i/)un  explicare  (illustratioiie  evolvcre;,  incr- 
jan  animadverlere,  spillon  et  gaspillon  narrarc,  evol- 
vere,  (laihnan  inlei  rogare,  invidan  et  afaikan  negaie, 
friswran  affinnare,  jurare,  bi.ljan  precari;  noiimjan 
nomiiiare,  hahan  (zai-iv)  vocare,  noiniinre  (vid. 
§  220,  2),  clamare,  auahiitun  acciamare  (vid.  §  22(J, 
2),al/iui(niiadvocare,au/mi('iiicijiiclainare,  agnoscere, 
1'air/iailan  agnosccre;  anab  iidun  iinperare,  mandare, 
delerniiiiarc  (Mtb.  vm,  i  utbair  giba  poei  anabaup 
mosis ;  Mc.  l,  ii ;  Luc.  v,  i  i),  wpjun  clamare  (yuveiv, 
JSoixv),  uivopja'1  advocare,  Lipon  et  galapou  tocare, 
advocarc;  gavaljan  el ;^:i e ,  goljau  saluta.e,  hatjau 
laudare,  r.ndbeitan  viiuperaic  ,  gasakan  iniputare, 
accusare  (vid.  §229,  2),  vnjamcrjan  calouiiiiai c , 
fiiupjan  et  gapiupjan  bcnedicere  i viJ .  §220,  I), 
prafstjan  et  gaprafstjan  toiisolari,  anaprafstjan  re 
uccue,  conforiare,  (ullavctsjan  convinceie,  arguere, 
bu.rhljan,  at-  et  gabairhtjan  revelare,  nianifcstare , 
qasvikunpjan  inauifcstaic;  vrohjm  accusare.sd^a.-iet 


iir.o 


CIUMMATIC/v  OUTHIC.E  LINCU/E. 


lliO 


yiutoinn  jmlieare ,  afdamjtut  condemnarc  ;  metjan  ci 
iinmeljan  seribere. 

5)  AecuMtivm  personx  regnnl  etiam  imperso- 
nalia  huggreip  el  gredup  esuril ,  paurseip  silit  : 
Jimii  vi,  SS  [tana  gagyandan  du  mit  ni  huggreip 
(o Ipy optvoi  —  ntcmari)jah  [xau  n  guluubjandnn  du 
mii  ni  paurseip ;  Ilnm.xn,  20  jubui  gredo  (ijand 
peimma  (nttvu  6  ijflpit  ao\i),  mal  gif  imma  '  ip  jabai 
paurtjai,  dragkei  vxa.  Necnon  et  eum  knrisl  sollicilat 
(viJ.  §  rir.s,  3  not.),  accusaiivus  personx  et  genitivus 
rci  poniiur,  vid.  §  238,  3. 

4)*Vcrba,  qux  pixter  suum  accusativum  etiara 
daiivnm  vcl  genitivum  regunl,  vid.  §§  227,  237,  238. 

§  220.  Alter  aecusalivus.qui  scilicct  prxter  accu- 
sai  vum  objecti  effectum  aciionis  iudicat,  vel  ut 
prxdicatum  objecli  ponitur  et  iu  gcrmanico  sermone 
per  uii  ut ,  (iir  pro,  iu  in  '  vertilur,  eiiain  simplici 
accusaiivo  exprimitur ;  jan  vero  huuc  regunt  vcrba  : 

i)  Faciendi,  udvocandi,  illutlrandi,ponendi,  oslcn- 
dendi,  capiendi,  dandi,  etc:  Joan.vui,  53  wana  puk 
tilban  laujispu?  Quem  te  ipsum  (acis  tu?  xix,  7 
sik  silban  gups  sunu  gatavida;  Mc.  i.  Zraihtos 
vauikeip  ttaigos  gupt  rcclas  faciie  semiias  Dei  ; 
Rom.  ii,  24  kasa  urmaions  gup  lapoda  uns;  Col.  i, 
22  gafripodai  tijup  in  lcika  pairlt  duupu  du  alsatjan 
izvis  veihans  jitk  uniuiumans;  Cor.  II,  n,  14  gupa 
avilind  pamma  ustuiknjandm  hrupeigans  uns  in 
xrislau;  Vh\).  iv,  14  vaila  galarideditp  gamainja 
briggandans  meina  aglvn;  Tim.  II,  II,  15  usdaudei 
puk  silban  gakusana  usgiban  gupa,  vaurstvjan 
unaiviskana ;  Luc.  xx,  43  gulayju  (ijands  peinans 
(olubaurd  fotree  [iciuaize  poiiam  iuimicos  luos  sca- 
bc  luin  pedum  luormn  ;  i,  53  gabignandans  in- 
tandida  lausans;  xx,  10;  vn  ,  10  bigetun  pana 
siukm  skalk  haitana  ;Mtli.  xx»,  58  wau  puk  sc- 
wumgast?  Luc.  xvnr,  24;  x,  18  gasaw  satana  sve 
lauhmunja  driusandan  us  himina  ;  Philcm.  15 
au(lo  dupe  algaf  sik  dtt  tveilai,ei  aivcinana  ina 
andnimaii;  Luc.  xv,  27;  Jo.in.  uv,  18  ni  tela  izvis 
viduvuirnans;Tiu\.  I,  v,  2~>  [tu  k ,  tilban  sviknana 
fasais  ;  Cor.  II,  xi,  16  sie  unfi  oduna  nimip  mik; 
l,  23  veiivorf  gup  analiaila  ana  meintti  saivulai ; 
I,  22  gup  gibip  vadi  ahman  i»  hairlona  unsara; 
Epli..  iv,  41 ;  Tim.  I,  il,  G;  Epb.  v,  2  xristus  atgaf 
tik  silban  [aur  unt  huntl  juh  saup;  Cor.  1,  ix,  5 
babam  valdufm  stislar  qinon  biliuhtm  ;  Luc.  III,  8 
oliun  aigum  abraham;  x,  18  hnbiii  mik  'aur- 
qi  panana  ;  Phil.  II,   2!);  III,  17; 

2)  Vocandi,  nominandi,  etc. :  Luc.vi,  13  icsits  ga- 
valida ut im tvalib, [janzci  jah  upauttuuluns  nam- 
nida,  teimona,  panei  jah  namnida  paitru;  \,  3  hui- 
tait  namo  itiohannen  ;  51,  59;  xx,  41;  Kom.  ix, 
25;  Mc.  x,  18  wa  mik  g  pis  piu peigana  ?  xn,  57; 
SU-ir.  IV,  c;Joan.  ix,22ja/i«i  wut  icsu  andhnihaiti 
xriitu  ,    utana  iynai)Ogais  vairpui ; 

S)  Tflcciidi  (/ui6en</i),  fiiiniriMHiii,  etc. :  LilC.  Vll,  7 
m  mik  tilban  vairpana  rahnida  at  put  qiman  ; 


Tini.  I,  vi,  1;  Cor.  i,  xi,  lf>  aflra  qi[m,  ibai  wat 
m  i  k  muni  unfroduna;  Pliil.  n,  3 ;  Tim.  I,  I,  12 
giilaubjandanmik  yahuyida  gasutjunds  in  aiut- 
balttja;  Luc.  vn,  29  mutnrjos  gar  aih  t  a  na  domi- 
dedun  iju[) ;  Joau.  xvu,  3  so  itl  so  aiveino  libaini,  ei 
kunneina  [>uk  ttinuna  suuja  y  u  />. 

<  Aimotalio  1.  —  Quciitadmodum  prxscutibus  vi- 
san  elvairpan  (  §  20!),  5)  prxdicatum  vel  efleclus 
(aciionis)  pcr  i/u  aliquando  cxprimilur,  ita  etiam 
prxseniibiis  vcrbis  u.  1  et2)  subjeciis  :  Joan.  (,53 
tlainjam  puk,  pala  lanjit  puk  silban  du  gnpa 
(fleov);  Mc.  XI,  17  jus  gutavidediip  razn  mein  du 
filiyrja  (o-TnrjVxiov)  vaidedjanc;  Epli.  n ,  15  fuiiits 
gaskop  in  sis  silbin  du  ainamma  (:!<;  tvx)  uutjaiiima 
nicnn ;  Neli.  vi,  18  tobeiat  nam  dauhtar  maitaulla- 
viis  du  qenai  (sic  yvmixa.) ;  Mc.  XII,  23  sibun  aihte- 
dnn  po  du  qenai  (yvvxtxa) ;  Philcm.  17  nu  mik  ha- 
bais  du  gamana(xotvo>v6v).  Alia  cxcmpla  vid.  GlOSS. 
v.  Du  h). 

c  Annotalio  2 Quemadmodum  verba  supra  lau- 

daia,  ubi  in  aciivo  ponunlur,  duplicem  accusativum 
regunt,  ita  ubi  in  passivo  conslruuntur,  duplici  no- 
minativo  gaudent :  Luc.  vm,  2  marja,  sei  haitana 
vas  maydale'he;  i,  52  jumui  peins  vuirpip  mikVt 
jah  sunus  hauhistins  hailada ;  n,  21  hailainai  namo 
is  iesus,  Eph.  1, 11  inxrislau  hlauts  gasatidai ve- 
sum;  Luc.  ix,  50  biyitans  varp  iesus  ains;  Cor. 
n,  xiu,  7  ni  vaiht  ubilis  lavjaip,  ni  ei  veis  gakusa- 
nai  pugkjaima  (videainur),  ak  ei  jus  puta  godo  tau- 
jaip.  Sed  antc  alterum  nominativum  cliam  sve  in- 
duci  potest :  Hom.  vm,  56  rahnidai  vesum  sve  (cis) 
lamba  slauhtais.  Clii  autcm  passivum  in  participio 
et  equidem  in  accusativo  ronstruitur ,  prxdicatum 
etiam  in  accusalivo  congrucnter  poniiur  :  Mlb.  ix,  9 
iesus  gasaw  mannan  silandan  at  motai  ma p paiu 
hailunana. 

c  Annotatio  3.  —  Ex  hac  vero  regula  excipilur 
ojsus  ntuli  diclus,  quippe  cum  post  vopjan,  titulus 
qui  datur  alicui.iu  nominativo  poniior:  Joan.  xm,  13 
jui  vopeid  mik  •  laitareis  jah  [rauja.  Sic  cliaui 
adest  Mc.  m,\\G  yasalida  seimona  namo  paitrut.  i 

4)Duplex  accusalivus.quisciticet  personam  et  rein 
exprimit.in  Kotbica  lingua  non  nisi  raro  occurril ;  ut 
tales  sequcntes  taiiium  afQrmari  possuni :  Mc.  x,  35 
viteima,  ei  patei  [>uk  bidjos,  taujais  uaykis,  qneiiiad- 
modum  germanice  diceretur  :  tcai  wir  dich  buen ,  et 
gallice  :  ce  que  nout  rous  demandont.  1'robabilissiine 
etiam  Joan.  xiv,  26  iavil  tuheip  altata,Uvis  ic 
accusaliv  i  ct,  cum  vcrbum  laisjan  codom  modo 
eiiam  germanice  consirualur  (vid.  ex.  gr.  vom  .4/1- 
Iwchdeutschen  Gf.  II,  256).  iiilrequeniissime  ponilur 
Joan.  xvii,  26  (rijtipvtt  Poei  (iv)  (rijodcs  mik,  icd 
alibi  in  lalibus  consiruclionibus  insiruinenlalis  easus 
golbice  usuipatur,  ui  Me.  x,  38  liuupWnui  [■iiuiei 
(o)  ik  daitpjada  (vid.  Luc.  vn,  29);  Uc  i\,  U  iiu- 
dragkjai  izvis  stikla  (noxvpvv);  xv,  17  gavjsidedim 
ina  vaurpuiai    (noayuoav);  vel  alu  couslrucno. 


Aliquando  co  inodo,  aliipiando  .-.iniplici  BCCUSfttiVO    laiinc  exprimiiur.  Inii  /r. 


1111 


tu  interrogare  aliqucm  dc  aliquo  (gcnit.)  Mc.  iv,  10; 
aliquetn  mcinorem  fucere  de  aliquo  (genil.)  Joan.  nv, 
20 ;  obtestari  aliqucm  ob  (m  cuin  tlal.  vel  bi  cuin  dat.) 
Tlicss.  I,  v,  27,  eic. 

In  loco  Mc.  iii,  *  haubip  vundau  brahlcdun  cons- 
tructio  ul  objcctum  propter  vundan  sumenda  et  hau- 
ttp  capite  (gall.  a  la  letc)  vcrtenda,  licei  consonanlica 
forma  vcrbi  rundan  Uic  difficile  explicari  possit  (llc- 
liand  119,  1  diiit,  more  Cermanico  :  he  ward  an 
Ihai  hobid  vund);  cauerum  accusativus /itiufci/i  ei 
locis,  ubi  aceusativus  constmitur  cum  passivis.qux  in 
aciivo  accusaiivum  regunt,  illtislrandus  cst :  Juan.  n, 
4 \  vrrann  sadaupa  gabundans  handuns  jah  folum 
faskjam;  Epli.  vi,  14  standaip  ufgaurdanai  hupint 
itvarans  tunjai,  queuiadmodum  gcrmanicc  dicitur: 
tiie  llande  und  Futte  gebunden,  dielluften  gegnrtcl, 
Cl  gallice  :  piedt  et  muins  liis,  les  reins  eeints,  coll. 
Luc  iv,  18  blinds ittn.Phil.  111,5  bimait  ahlaudvgt. 
(".r.cro  auteni  omiiino  congruit  Cor.  II,  III,  18  po 
samon  friiahl  wgalakonda. 

i  Annotatio  4.  —  Scd  liic  etiam  modalis  tum  usur- 
pulitr,  vid.  §  245,  lum  consiruclio  mulatur  :  Cal.  II,  7 
jr«7rt<jTHm<su  to  cuay-/c<W  golliice  gatrauaida  vas  mis 
aivaggetjo  (creJilum  fuil  mihi  evangelium),  iiein  Tit. 
I,  5  ;  vcl  Tim.  I,  K,  2  x?.xavrr)piou.ivoi  t/,v  iStav  ovvii- 
onotv  golhice  gnlaudida  habanduns  svesa  mipvittein.i 
§  221.  Accttsaiivi  ahvoluio  modo  Ircquenier  equi- 
dcm  construuntur,  sed  solu  pruiiominalia  nculra  ut 
talcs  accus.it!  vi  occurrunt :  Cor.  I,  x,  33  \k  allaim 
all  (rtavTa  in  omnibus)  leika ;  Eplt.  iv,  13  vahsjaima 
i/t  t/ta  po  atla  (TarravTa);  Cor.  II,  m,  18  ibai 
wa  (  rt  aliquid  )  bifaihoda  izvis  leilus?  Tim.  I,  l, 
10;  Gal.  iv,  12  tii  vaiht  mis  gaskopup.  Huc  pcrlinel 
inierrogaiivum  u<a  («)  quid?  Mth.  vi,  28 ;  vm, 
2G,  elc. ;  insuper  pata  anpar  (  to  ).oi7riv  )  cx-tcrum  , 
de  canero  Cor.  I,  l,  16;  II,  iiii  ,  II,  etc;  pata  an- 
dtin,  ipo  (ToOvavxiov)  in  advcrso  Cor.  II,  n,  7.  Quan- 
di>que  ciiaui  loco  accusativi  absoluti  adliibctur  tn 
cum  dativo  :  Epb.  vi,  13  magup  in  altamma 
(  jiavta  )  utoaurkjandant  tlandan;  vcl  dativussitnpl. : 
Luc.  iv,  25  tti  vaihlai  gaskapjandt  iiunia. 

§  222.  De  accusativo     ad  deterniiuanda  tocum, 
Umput  et  modum,  vid.  §§  246,  24'J,  250. 

B.  Dativus. 

(Silber,  Vertuch  uber  den   gotliitchcn  Daliv.  Naunt- 
bvrg  18i5.) 

§  223.  In  'quonaiii  respcctu  duo  objccta  eilerius 

vt  fortuilo    coniieclaiitur ,    necnou   ct  in  quauain 

ptoximise  rclalione  sulijccttim  iiivcniatur   vel  inve- 

niri  studeal ,  alque  etiatn  qiiodnain  cflicacitaiis  sn;c 

ubjectum  indirccte  hahcai  vcl  babcrc  cttpiat,  imo 

qiionam  objccto  (iireclc  gaudcat  vcl  gaudcre  studcai, 

h;rc  omnia  Dativus  significai;  igitur  el  paucis  veibis 

duorum  objccioruin  proximitas  alque   pertincutia 

simultauca,  ei  forttiila  .  undc   relationcs   paitim  si- 

iuilitudinis  et  commiiniiatis  ,  parlim  snperioi  ilatis  et 

iiiferioriiais  oriutuur,  denique  relatio  ohjecti  nd 

elfcclus  agcnlis  dalivo  casu  cxprimuiilur.  1'orro  ob- 

jcctum  quod  dativus  expriuut,  plcrumquc  csl  pcrso- 


DE  OliJECTO.  1142 

na;  cicierum  in  gotiiica  liugua  non  pauca  6upuisui»t 
vcstigia,  cv  quibusdalivum  et  accu  aiivum  ul  casuis 
directa  vel  indirccta  actionis  objccia  Biguilicaiite? , 
Rpi-ctarc  licel,  uenipe  parlim  sub  rcspcciu  forniac,  ci 
eo  qttod  ex.  gr.  utriusquc  casus  forma:  in  plurali 
prononiinis  substantivi  ( izvis,  uns,  unsis  )  aiquc  in 
singtilari  tnoiualcrum  vocalicx  (§§  8C,  87  )  cl  femi- 
niiiorum  consonanticx  dcclinaiionis  (  §§  91,  92) 
exdem  sint  ct  in  tcrtia  vocalica  dcclinationc  iu  oti 
el  u  proiiiiscuc  iucipiant  (coll.  §  29,  3);  parliiu  sub 
rcspectu  siguilicalionis,  cx  cu  quod  plurima  vcrba 


ali.  rulruin  casum  cuin  cadcin  siguilicaiionc  rcgere 
p  ssint. 

§  224. 1)  Quo  corporalior  cst  rclatio  ,  eo  iuagis 
vcrbum  daiivum  regcns  aliquid  cxlernum  indical : 
primo  svet  visan  .pertincre  ,  proprium  csse  (Skcir. 
II,  d)  dein  ibna  visan  similem  esso  (Luc.  xx,  36  ibnans 
uggilum  sind),  gnibnjan  assimilarc  (  l.uc.  XIX,  44 
uirpai  puk  gaibnjaud  );  gateikt  visan  sitnilem  csse 
(  Skeir.  I,  a  ni  ibnih  guleiks  unsarai  garaihtein  ak 
silba  garaihtei  vas),  qaleikon  coiiforniare  (Rom.  xu, 
2  iit  gulcikop  izvis  pamma  uiva),  comparare  (Mlh. 
vti,  24  gnleiko  ina  v  airar  frodamma  ),  imilari  (  Mlh. 
vi,  8  iii  galeikop  paim);  ibnaskauns  conforinatuiti 
(  1'liil.  lll,  21  inmadeip  lcika  hauneinais  unsaraizoi 
dtt  ibnaskaunjamma  leika  tulpaus  seinis);  huc  pcr- 
lincl  cliam  sii  sama  situt,  qiiemadmodum  (Cor.  I, 
li,  Sainisljah  Juila  samo  pizai  bitkabanon  ); 

Gamaint  vairpan  parlicipcm  fieri  (  Rom.  XI ,  17 
gamains  pizai  vaurtsai  jah  smairpra  aleva- 
bagmis  varst),  gamainjan  particinare  (Cor.  I,  x,  18 
iiiu  jitu  maljandans  hunita  gamainjandant  hunstat- 
tada  tind  );  gamoijan  occurrere  (Mtb.  vui,  28,  ctc), 
afurtuisljan  sequi  ( Luc  vil,  9;  l,  3;  Tim.  I,  v,  10, 
dum  tahijan  et  galaitijan  accusalivum  rcgunt,  viil. 
§  219.  1)  c)  66)  (3) ;  hafijan  adhxrere  (  Rom.  xti ,  9, 
12  ;  Tim.  I,  m,  8  ),  gahafijan  sik  dare  se  (Luc.  iv, 
15  galiaftida  sik  ainamma  bamgjane  ),  gahaftnan 
adlixrere  (Luc.  x,  II),  andtUon  adhxrere  (Luc.  xvt, 
13),  se  accoitimodare  (  Skeir.  VII,  a  ) ;  </a6it;t(/<»i3 
listtrt  conjungi  (Cor.  I,  vu,  27  ;  Rum.  vu,  2),  gavad. 
jon  despondcre  (Cor.  II,  il,  2),  liugan  in  medio, 
uuberc,  de  ntulicre  (Mc.  x,  12,  etc,  §  178,1),  6/ott- 
dan  commisccre  (Cor.  I,  v,  9  ni  btaudaip  izvis  ho- 
ram  ),  gahorinon  m<xchari-cum  (Mth.  v,  28  wazuh 
saei  taiwip  qinon  du  lustou  izos  ja  gahorinoda  iz  ui). 
Iiein  in  seusu  contrario  :  'gatausips  visan  separari  , 
solvi  (Cor.  I,  vn,  27  galausipt  is  qenai  ),  skaidan  sc- 
parare,  dividere  (Mc.  x,  9);  utvandjan  li/V  discederc, 
averti  (Mth.  v,  42),  afskiuban  depellerc  (Rom.  xi,  1 
i6ai  afskauf  gup  managein  seinamma ;  Tim.  I,  I, 
19]),  afslandan  abstire,  dcliccrc  (C»r.  II,  iv,%a(- 
slopum  paim  anataugnjam  aiviskjis;  Tiui.  I, 
iv,  1  afslandand  sumai  gataubeinai) ;  Ivisslandun 
scparare  sc,  valedicere  (  Cor.  II,  n,  13  tvisiundandt 
t  iii  m  ti  galaip  in  makidonja  ) ; 

i  Annoiatio  1.  —  Horum  verborum  plara  cliam 
alitcr  construuiilur:Thcss.  II,  in,  11  ni  btandaip 
izvis  mip  imma;  Mc.  x  ,  1 1  tuci  aflctip  qen  teina 


11(3 


CIUMMATIC.Y  GOTllllM!  LI.\Cl'.E. 


im 


jn/i  liitga  J>  aupura,  horinop  </ u  jnun,  K  m. 
vil,  2  jntmt  gatvillip  ii/m  ,  gutausjmta  qens  m/ 
Jntinmu  liiod.i;  Mlli.  x  ,  55  i/nm  tkuittan  uianiutn  vi- 
/.  i  a  a/lu;  Luo.  iv,  13  diubulus  afilop  fairra 
"unmu  ;  Cor.  II,  xu,  8  (raujan  baj>  ei  ufslupi  af 
inii ;  Tim.  II,  ii,  19.  Ou  /aui  visun  ,  luusjan  cl  ai- 
lausjan  vul.  §  157,  4)  el  aiinnl.  2.  |'ost  /iugun  in  ac- 
iivn  posiluni,  de  viro  (miilieruin  duocre),  ar.cusalivus 
nsurpalnr.  ■ 

Viian  vigilara  (Luc.  n  ,  8  hairdjoi  ventn  vituiulans 
hairdai;  Mih.  IX  VII,  04  naif  vilan  pamma  hlaita 
eic),  vuiiuun  servare,  prascrvare  (Joau.  xu,  2'>  sac/ 
/.."/'  tuivata  iWua  i/i  l>atnnia  fairwau  ,  in  libainai 
a.veiiwn  b.iirgip  Izai  );  in  scnsu  contrario  :  fraliu- 
i.ui  perdcra  (Lue.  xv,  8  saei  (raliusip  drakmin  ai- 
namma ,  nkeip  itnlc  biyilip,  etc.  in  ro<lem  eapite  ) ; 
frttqiman  iinpundcre  (l.uc.  viu,  45  i»  lekjaus  fraqam 
allamma  uigina  seinainm  i  ),  perdcre,  deslruerc 
( Lue.  ix,  51  qijmima,  fon  a'gaggai  us  himina  jah 
frnqimai  int ?  )  ;  fravisan  deslruere  (Luc.  XV,  14); 
biniman  auferre  (Mili.  xxvn,  Oi  ifrui  au/'(i3  tiponjot  is 
biniinaina  imm a  ); 

Tekan  langere  (Luc.  vm,  45,  4G  wat  sa  tekands 
mis?  laiiok  mis  sums),  solcmnius  atlekan  (  Mili. 
viii,  5  attailok  imma;  tx.,1\  jabai  attcka  vasljai 
i>,  ganisa,  etc.  ),  gajjlaihan  aui|ilecii  (  Mc.  x,  16 
ijaptaihands  barnam  piupida  im  ;  Cor.  II,  vu,  6); 
kukjan  osculari  (Luc.  vji,  45  ni  kukides  mis;  38  ku- 
kitlu  fotum  is  ). 

2)  Quo  auiein  sniii  ualior  esi  relal  o,  eo  niagis 
verbuin  dalivum  regens  aliquid  iiitimum  inJicai : 
gateihan  oslendere ,  piuufetjan  prophelizare ,  qipttn 
diccre  ei  rodjan  loqni  (utruinque  etiain  cuin  du  ssepe 
consiruciuin,  §  240  3)  6),  andqijiau  renunliare  (Luc. 
u,  t3 1  ),  alloqui  (  Luc.  vni,  19);  anabiudan  et  fa:ir- 
biudan  imperarc,  iuandare,  wotjan  et  yawotjan  inere- 
pare,  laim  deridere  (  Joan.  ix,28),  ubil  vaurdjtm 
malediccre  (Mc.  ix,  59),  ubit  qipan  maledicere  (Mc. 
vil,  10),  vaila  qipan  laudare,  benedicere  (Luc.vi,  2G), 
gaplailian  consolari ;  uslaubjan  pcnnillcre  ; 

Caumjan  aiiendcre  (Tim.  i,  IV,  13  yaumei  sluyyva 
boko  ),  ob^ervare  (Joan.  ix,  1  pairhleijiands  yaumida 
tnann  blindamma),  maurnan  sollicilum  csse  (  Mlli. 
vi,  25  ),  frapjan  inlelligere  (  Me.  ix  ,  32  ni  fropun 
Jiammti  va  urda,  etc.  ),  andhausjan  audire  (Cor.  II, 
vi,  2  and/iausidu  J>us),  hausjan  audir."  (  Mc.  IX,  7 
to  ist  sunus  nicins,  pamma  hausjaip  ;  Joan.  xu, 
4G,  elc,  coll.  §  238),  ufhautjan  uudiiv  ,  galaubjan 
crcdere,  trauan  credere  ;  fiakummn  aspernari  (Tim. 
1,  iv,  12  ni  manna  J>einai  jundai  frukunni ;  J o:in. 
xii,  41!;  Mlli.  vi,  2i),  ufbrikan  aspernari  ( Luc.  x, 
l(j  ),  ufnrmunnon  ObTlVilci  (1'liil.  11,  5,1  ;  III,  11); 

Siponjan  discipulum  essc  (Mlli.  XX VII,  57  si//ia  si- 
ponida  iesua),  andbahtjan  iiiinisti.iro  (oiaxovstv), 
tkalkinon  servire  (5o A.unA,  drauhtinon  stipeudia 
l.ceie,  militem  csse  (Tim.  II,  11,  4);  raaiiioii  regere 
(t,yiuivtOjiv  Luc.  11,  2),  fraujinon  prxosso,  impcrare 
(m>au'tiv  Uom.  vn,  I  eic,  cli.1111  Tiin.  I,  II,  12  1 11111 
iuiiu  construiiur),  reikmon  iinperarc  («»x,iv  Mc.  x, 


49 ;  Joau.  xiv,  50),  valdun  gubernarc  (Tiui.  I,  v,  14), 

ijiiiulunn  dominari-in  (Mc.  x,  42),  fuuraqaggan  pro- 
vldere  (Tiui.  I,  m,  4,  12); 

Vailahutjjan  bcnevolentem  esse  (Mlh.  v,  25),  hulps 
visun  propitiiim  esse  (l,uc.  xvui,  15),  yudt  vhan  bu- 
iium  essc  (Luc.  vi,  55;  IX,  55),  ivtrs  visan  diluctum 
essc  (Lur.  vii,  2),  vaila  yaleiknn  beneplaccre  (Kom. 
xiv,  18),  modags  visun  iiasci  (Mlli.  v,  22)',  hatiton 
ira-ci  (Joan.  vu,  23);  vailaiaup.n  bcucfacerc  (Me. 
xiv,  7),  hleibjan  udjuv.ne  (l.uc.  1,  54),  <iaskaj>jun 
la^derc,  inique  agere,  bulvjan  toiquere,  inalc  alucere 
(Mc.v,7;Luc.vni,28);  gafrijjon  reconciliarc(Cor.  II, 
v,  19  gii/ivas  in  xrisluu  manasep  gafriponds  sit), 
gayavuii  jmtui  rcconciliari  (Cor.  II,  v,  20  bidjam  faur 
xristu  yttyavair Jman  yuj>a),  gatibjon  recouciliare  so 
(Mlli.  v,  24  yagg  gasibjon  bropr  Jjeiuamma);  qaqist 
tisaucoiivcnire  (Koin.  vn,  iii),'gudobs  vtsan  dcccntcin 
esso  (Til.  11,  1,  ctc);  el  in  sensu  conlrario:  andvaitrd- 
jan  contradicere  (llom.  ix,  20),  andstandan  resistcre 
(Mtli.  v,  59),  andveihan  vel  andvaihjan  adversa.i 
(Roui.  vii,  23). 

1  Aniiotaiiu  2.  —  Qtiod  autcm  Golbus  etiain  verba, 
qu:edativum  regunl,  in  passivo  pcrsonalilcr  usurpet, 
jam  fuit  §  177,  2  animadversum;  scd  quandoquo 
eiiam  ca  ,  niore  romano,  impersunaliler  adbibet ,  ul 
cum  mihi  pareitur  vertil  Mlb.  IX,  17  bajopum  bair- 
gada,  coll.  §  234.  > 

§  225.  Kelaiio  pcrlineiiliae  inter  duo  objeeia 
existcns  per  vairjian  lie.i  et  tiisun  esse  (in  sorteiu), 
imlicatur,  quorum  prius  quandoque  per  pvssidere, 
pnsierius  veio  habere  laline  verti  poiest,  dativo 
subjccio  evadente  :  Mtli.  v,  22  saei  qipipbropr  tei- 
namma  raka!  skuti  vairjjip  gaqumpai;  Mc.  xil,  13 
wurjamma  (rfvor)  iie  vairpip  qens?  Luc  xix,  9  him- 
rna  daga  nasems  pamma  yarda  varp ;  Kom.  ix  ,  9 
vairpip  sarrin  (  t>5  £«/>pa  )  shhhj  Sara  possedil 
(ilium;  vil,  3  qens  vairpip  vaira  tinJ)arammtt(a;Spi 
£-i/3w);4;  xi,  25  daubei  sumata  israela  varj'; 
Cnr.  II,  vi,  16  eis  vairpand  niis  managei;  Mc.  ix,  21 
uan  lagg  melist,ei  patavarp  iinma? — Luc.  VIII, 
42  dauhtar  ainoho  vas  imma;  ix,  38,  coll.  vu,  12; 
Mc.  xii  ,  37  wnpro  unma  sunus  ist;  Luc.  xx,  44;  Mc. 
vi,  Iwapro  pamma  pala  (isi);  Luc.  11,  14  vulpui 
tu  littuhisijam  yupa  (sijai) !  Tim.  I,  1,  17;  l.uc.  x, 
5  qavairjii  pa:nma  yarda  (tijai) !  xi>,  34  (rnujin 
pnurfls  pis  iit  dominus  ea  opus  babcl;  VU,  41  tttii 
dulqis  tkutans  vesun  dul yahaitjin  ainamma;  Kom. 
IX, 2  taitrya  mis  isl  mikila;  Cor.  II,  Vli,  4  maiiagi  mi  s 
ttauains  du  hvis  (itt),  Tlicss.  II,  111,  2  nisl  allaim 
(mnrtni)  galaubeins.  Iluc  perlinet  foruiula  ua  m.i 
vel  11HJ  ;a/i  />tis  ?  §  255,  2. 

§  22G.  Suhslantivis,  qu.c  sive  radice  sive  signiU- 
r.iiinne  verbis  paragnpbo  224  laudatis  couveuiuut , 
d.iiivus  loco  gonilivi,  quein  fcrt  Cracus,  froquonioi 
ronjuiigilur  :  Kom.  xi ,  S4woi  iinuu  («vtoG)  rayintit 
vat?  Mc.  11,  28  fiauja  ist  sa  sunus  muns juh  pammu 
tubbato  (tou  o-.);  tv,  55  ja(><ii  wasvili  (rumisls  vitan, 
tjui  allaim  (it«vtuv)  andbahts ;  1,  44  —  ulfiiin 
sia  fci;  Joan.  ix,27,  28j'«/i  ,>us  xileiji  pantma  ( 


II '.5  DE  ODJ 

ni)  tiponjos  rairpan.  —  pu  U  iiponeis  pamma; 
Lnc.  x,  29tens  ist  mis(uou)  newundja?  Joan.  m,  12 
ni  is  frijouds  kaisura  (Kaio-aco,-);  Tim.  I,  v,  22  ni 
gamainja  siait  frav  aur  h  li  m ;  II,  III,  10  yataista  Vl 
lai seinai  meinai ;  Luc.  v,  10  vcsun  yaduilans  sei- 
mona;  Cor.  I,  x,  -20;  Cor.  II, vi,  14,  15  nivairpaip 
gajukans  ungataubjandain ,  unte  wo  daito  ga- 
raihtein  mip  unyarailitein,  aippauwo  yamaindupe 
liuliada  mip  riqiza,vuuh  pan  samaqisse  xristau 
mip  bailiama,  aippau  wo  duile  galaubjandin  mip 
ungalaubjandin? S\c eltim  adest  Joan.  xviii,  13  sa  vas 
svaihra  kajajin  (toO  Kx;>.^a),  et  dalivo  alque  geni- 
livo  promi-cue  usurpaiis  :  Me.  vi,  5  tiiu  jiataisl  sa 
limrja  su  sunus  marjinsip  bropar  iakoba  juh  iuse 
jah  iudins  jah  seimonis,  ubique  Grreco  genili- 
Tiini  idliibcnle.  Coll.gg  250  annoi.  et  227  annot. 

§227.  Plura  e  vcrbis  §§  22i  et  219  niemoraiis 
accusativum  rei  eldativum  pcrsoux  reguiii,  ut  sunl 
verba  dandi,  relinquendi,  iradtndi  (miafttlian),  con- 
ledcndi  (  frayibau),  prouiiitendi  (fairliailan),  pro- 
dendi  (galevjan),  debendi  (skutan),  alTcreiidi  (aibai- 
rau),  reducendi  (gavandjan),  impoucndi  (layjan  ,Mc. 
vii,  32  accusativus  handuu  csl  pro  haudu],  yalagjan, 
analagjan),  gi  avandi  (dragan) ,  paraudi  (  manvjan  ) ; 
negandi  (varjau),  tapiendi,  cxdendi  (afmaiian), 
abscidendi  (afslahan).  cduccndi  (ufslaupjan) ,  osten- 
dendi  (laiknjan,  ataugjan),  indicandi  (insakun),  ina- 
nifosiaudi  (gakannjan),  rcvelandi  (andhuljuu),  expli- 
c  >n.ii  (andbindan),  sustolleudi,  eevamli  (ussukan), 
rcspuudendi  (andhafjau),  dicendi,  narrandi  (merjan, 
ipillon  ),  aimuiiliandi ,  evaugelizaadi  ( vailamerjan) , 
smbendi  (gametjan). 

t  Aimouiiio.  —  lianc  con-lruclionem  etiam  sa?pe 
adliibet  Gotlius,  ubi  Grxcus  geuitivuin  e\  substau- 
l.vo  dependcuiein  usiirpavit  :  Mc.  vu,  25  lugida  fiy- 
grans  in  ausonaimma  (hOtoO)  d  gitum  iuisil  <i 
in  aureni,  gr.  digiium  inisil  in  aurem  cjus;  v,  50  uias 
mis  Iji-jI  taituk  vasljom?  Luc.  l  ,  7C  manveivi- 
gans  imw.a  (auroO);  lv,  20  altaim  (jtxvtojv)  vesun 
uuyona  fairveitjandona  du  imma  ;  Joau.  ix,  52  nas 
ustukip  augona  biindamma  gab auranamma 
(ruy/\o0  •vsyEWTjuivou);  X,  21;  xvill,  10  puitrus  afmai- 
Wtait  imma  (aJToO)  auiii  ia.h.wo  ;  xix,  2  vippja 
galagidedun  imma  (avroO)  anu  hnubid;  xu,  5 
murja  gasalbodi  foluns  iesua  (to0  'li,jt0';  lin:.  II, 
v,  10  veihaim  (ayioiv)  foluns  Inoh,  scd  Joan.  XIII, 
12esl  uspioh  fjtuns  ize,  sicul  et  Luc.  i,  npixeiname 
iosef  vas  (cujus  [noiuen  crat  Josef),  coiuradicenle 
Grseco  (w  ovo.ua  r,v).  Coll.  §  250  annot.» 

§  228.Verba  cuin  prxpositionibus  dalivum  regen- 
libus  coniposita  daiivum  cl  ipsa  gubernant,  ea  potis- 
simum,  qua-  cum  mip  compor.uiilur  :  miputhramjan 
(Mib.  xxvn,  44  pii  mipushramidans  imma;  Gal.  xn, 
20  ,  mipanakumbjan  (Mc.  n,  15  motarjoi  mipanakum- 
Hdedun  iesua:  Luc.  xiv,10),  m:^sefcjan(Mc.Tlll,tl 
injunnun  mipsokjan  inima),  nvpgaggau  (Mc.  xv,  41 
managos  mipidJjedun  imme;  Luc.  vu,  II;  xiv,  25:, 
mipfaginon  (Luc.  i,  58),  miprodjan  (Luc.  ix,  50), 
ui ■pstaiiiiiit  (Lur.  u,  32).  mipmntj.in  (Luc.  xv,  2; 


ECTO.  1145 

Cor.  I,  v,  II),  mipgarisan  (Roni.  xn,  IC),  mippin- 
danon  (Cor.  I,  iv,  8),  mipskalkinon  (Phil.  II,  22), 
mipsandjan  (Cor.  II,  vni,  18;  xn,  18)  miplitjan  (Gal. 
n,  15),  mipgaqiujan  (Eph.  II,  5),  mipurreisan  (Col. 
iii,  1).  Harius  auieni  cuni  sliis  pneposilionibus  tom- 
posiia,  ui :  utstundan  (Mc.  xiv,  47),  atligan  (Rom.  vu, 
18),  atiisan  (Itom.  vn,  21),  altiuhan  (Luc.  xix,  35). 
I uio  etiam  post  nomina  cuni  prsposiiionibus  coiu- 
posiia  dativus  usurpatur  :  mipfraliunpans  conser- 
vus  CoI.it,  10;  Pliiieni.,23,  mipgasinpa  Cor.  II,  vin, 
19  cod.  A;  uss(ass  Cor.  I,  xv,  12  (ttsslass  daupaim). 

i  Anuolatio.  —  Ila:c  constructio,  quam  Gotlius  e 
Crxco  imitaius  est ,  in  priori  versionis  parte  non 
nisi  rarissinic,  frequenter  auteni  in  posieriori  occur- 
rii,  nempe  in  Luka  et  in  cpislolis,  liic  etiam  uon 
prsceunie  Gra?to  (  ut  Phil.  n,  22);  primims  cnini 
prajposilio  e  verbo  scparaia  iioinini  prxponebaiur  : 
Mc.  v ,  37  mip  mis  afargaggan  (  o-uvaxoJ.ouCijjai 
auroi ) ;  viii,  2  mip  mis  vesun  ( 7roo?u.6vouo-i  uot); 
ix,  14  sokjan  mip  imma  (  avt^rn-Zv  avr&i ) ;  ix  ,  i  rod- 
jan  mip  iesua  (g-jAxUiv :ii  'Ir,o-o0).  Sic  eliam  Luc.  xv, 6 
fuginop  mip  mit  (  wyyapnTi  uot  ) ;  Cor.  11,  VIII,  22 
insandidedun  mip  bn  (  o-uvcrrca^av  auTof?  ).  i 

§  229.  Mnnntilla  verba  tuin  accusativuni ,  luin  da- 
livum  regunt ;  quod  scilicet  fn, 

1)  Siguificaiione  non  mutata  :  usqiman  occiderc, 
dal.  :  Mth.  x,  28  ni  oyeip  izvis  pans  usqimandans 
leika  patainei  ip  saivalai  ni  magandans  usqiman; 
Mc.  111,6;  vi,  19;  ix,  51  ;  Luc.  vm,  55;  Juan. 
vn,  25;  viii,  22,  37;  xvui,  52;  Tbess.  I,  n,  15; 
accus.  -  Mc.  xii,  5  sumans  usqimandans ;  Joau. 
vii,  I,  19.  20;  viu,  40;  non  cerlo  Joan.  xvi,  2. 

Fraqistjan  corrumpere,  perdere,  dal.  :  Mlli,  x,  28 
ogeip  pana  magandan  jali  saiv  alai  jah  leika  fra- 
ois//an;59;  Mc.  viu,55;  Luc.  xvn,  29;  Rom.  xiv,  15; 
eliaiu  simplex  qistjan  Luc.  ix,  50;  accus.  :  Luc. 
xvn,  27  midjasveipaint  fraqistida  alians;  nou  certo 
Mc.  l,  24;  Luc.  iv,  54; 

Vsvairpan  ejicere,  expellere,  dat.:  Mc.  m,  22  (  nn- 
hulpom  );  ix,  47  ( nuoin  );  xn,  10  («Inina);  Roui. 
xiii,  12  (uai/rsifani) ;  Gal.  iv,  50  (  piujai ) ;  Accus.: 
Mc.  vii,  2i  (  unhutpons  )  ;  Mc.  IU  ,  15  ;  VII,  26;  XI,  13 
(  pans  [rabugjandans )  ; 

Usdre.bun  ejicere,  dat.  :  Mc.  v,  tO(tin);  Lue. 
ix,  40,  45;  accu.s.  :  Mc.  ix,  18  (ina  ) ; 

llfarskadvjan  obumbrare,  dat.  :  Mc.  ix,  7  (milhiKt 
im);  Luo.  i,  55  (mahts  hauhislins  ptts);  accus.  :  Luc. 
ix,  54  (  milhma  ins  )J; 

piupjan  benedicere,  dal.  :  Mc.  x,  16;  Luc.  i,  29;. 
n,  28,  54;  accu-.  :  Luc.  i,  64;  n.  3i;  vi,  28;  Ruui. 
xii,  14; 

Idveitjun  exprobrare,  dat.:  Mih.  xi,  20  (  baurgim); 
xxvif,  44  (iiimia  );  Mc.  xv,  32;  Acc.  :  Kom.  xv,  3 
(Puk); 

2)  Significatione  mutala  :  andhuitan,  dat.  conCleri 
aliquem  magistrum ,  aliquam  doctrinam,  ipsius  disci- 
pu'.um  se  profiteri  :Mlh.  x,  52  saei  undhaiii p  mit — 
andhaita  jah  i  m  m  n;  Tim.  I,  vi,  12,  andhaihaist  patu- 
mu  godin  un dkaita;  Mlh.  vn,  23  andliaila  bn,  pa- 


1117  GIUMMATICA  CU 

I  i  n/  uaithuit  kitnpa  i;iu,  Luc.  11,  58  iiiidliaihuii  [rau 
jt«  ;  i,21  ,  accus.  declararc,  proclamarc,  couliicri  ali- 
quctn  iii  aliquid  i  Slfeir.  V,  a  iim  andvair  pju  atlint 
jtih   sunaus  ttiiiihauait  ;  Joan.   )i,  ii  jabai  wasina 
untlhaihaili  mslu  ;  lioiu.  I,  9; 

Anahaiian,  dai.  inclamnre,  viluperando  clamarc  : 
Skcir.  \  II I ,  b  undhofun  jainaim  anahaitandam  1111,  11 
Jiitei  n/  atlauhun  ina  ,  ni  andtitandam  jainaixt  untt- 
1,111  jiizj  anuhaitandane  im  ;  accus.  invucarc :  Cor.  II , 

I,  25  veilvott  ijuji  anuhaila; 

Cauil.an,  dal.  iucrenare  :  Mlli.  viu,2G  i/fiiotV  ein- 
(id  111  juh  marein;  Mc.  iv,  59;  Luc.  iv,  59,  41 ;  «III, 
21 ;  11 ,  55  ;  xvii,  3  ;  accus.  arguere  :  Joan,  viii,  40 
kuj  iivara  gaiakip  mik  bi  (ravaurhl ;  ivi,  8 ;  Tim.  I, 
v,  20;Til.  1,9, 11,13; 

Uskiusan,  dal.  rejicei  e,  ab  icere  :  Luc.  11, 17  ttamt 
pttmmei  uskiinvi  limrjant ;  iv  29  uikutun  imma; 
accus.  prubara  :  Tliess.  I,  v,  21  u//  Uikiutaip, 

Futla[ahjan ,  dat.  satlsfarei  c,  placci e,  scrvire :  Mc. 
5iv,  15  ptilulus  vitda  piiai  mauagein  (ullafalijan  ; 
Liic.  iv,  8  gupa  ainaiiima  (uttufaiijais ;  acc.  sat  s- 
facere, couvincere ;  SL  ir.  VII,  d  iesus  tiponj aiti 
fullafaliida; 

Varjan, tiM.  probibcre  :  Me.  11,  38,  59  sewum  *«- 
nuina  m  Jiemamma  namin  usdveibundan  uidiutpons  jah 
varidedum  immu;ip  iesus  qap  '  ni  varjip  imma; 
Luc.  ix,  •!'! ;  accus.  reiinere ,  dctinerc,  aiuoverc  : 
Mc.  x,14  t.tip  po  barna  gaggan  du  misjah  ni  varjip 
po;  LtW.  xviii,  IG.  In  loco  Luc  11,  2U  pamma  ni- 
tuandin  of  Jius  vastja  juli  paida  ni  varjais,  paida  0 
nimandin  pcudct  ; 

Dileipan,  dal.  relinqucie,  diiuillerc  ■  M1I1.  xivn, 
1C  duwe  mis  bi'.aist;  Mc.  x,  7;  m,  19  (biluip  ite- 
nai),  20,  21,22;  xiv,  52  (bitaip  pamma  leika); 
iv,  31;   I.uc.  v,  28;  Joa».  1,  12;  xvi,28;  Tim. 

II,  iv,  10,  1G  ;  accus.  relinqucrc  (  g.il'.  laisser  ta)  : 
Luc.  iv,  4  uiu  biteipijj  po  iiiuntehnud  jah  niun 
lamba  una  aujiidai;  T1111.  II,  iv,  15  hakul  bilatp  i/i 
irauadai;  Joan.  xiv,  27  gavairpi  biieipa  iivis.  Iliuc 
Itoin.  ix,  29  (rauja  sabaop  bitaip  unsis  (raivu  ilu- 
p'ex  dalivus  ii.axiuiu  couspicuus  esl ,  seJ  eiplicari 
non  possol,  si  unsis  111  accusativus  babciclur.  Aceu- 
baiivus  cl  dalivus  qiiandoque  promiscue  usurpaniur  : 
Joan.  viii,  29  ni  bilaip  mis  ainamma  ailu  ct  xvi,  32 
111 1  k  ainana  bileipip. 

1  Annutaiio.  —  Verba ,  qux  dalivum  et  geuilivum 
reguui,  vid.  §  236  annot.  > 

§  S3i).  1)  Prxter  dativum  quamdam  subjecti  a«li- 
vi  aicm  exprimeniem,  alier  est  dativus,  quem  dati- 
tnm  commodi  el  incommodi  vocani ,  quo  scilicel  com- 
iiiodum  vel  iucommoduiri,  lililia.lionor,  ctc,  nbjeclo 
cuidam  ,  eommuniler  persotue ,  aitribuitur :  '  Mc. 
VIII,  19  fimf  hlaibans  yabruk  fimf  putundjom;  Luc. 
1:1,  8  tjuji  niiiij  usntainain  wraitjan  barna  abrahnma; 
ix,  15  /iHgjniiuo  tttlai  J.izai  munasedai  malins;  55 
,/  1,1  irkjaima  hUiprot  prins,  uinu  pusjah  aiiia  mose 
(ii/i  uiaa  liilijin:  x,  II  [oluns  tnstiians  ajhiisjam 
U»il(iu  V08,  gall.  »n>  POIll);  iv  , 30  u/"iii«(»t  •'»»(« 

'  Gtmiauicl  Galli  buuc  dativuui  pcr  fur,  poKr,  . 


rillC/E  LINGU.E.  t  i  ,h 

llinr  pana  alidan;  11,  58  «</«(  iouiiu  liband  ;  Joan. 
xviii,  57  i/uiii  111  Jiumma  [airwau  ei  veitvodjau  s  miy.11 ; 
Kom.  vii,  4  afdtiu Jiidai  vaurjmp  viloda  (lcgi,  qux 
in  vos  non  jam  dominalur)  —  ci  akran  bairaima  gupa 
(  ad  lionorem,  Ixiiiiain  Dci ) ;  21  bigita  nu  vitop  »1/- 
jandin  mit  gop  lanjan;  vin,  1  ni  vaiht  vargipof 
paim  in  xrlstau  ;  xi,  27  so  im  fram  mit  triggva;  iw, 
3  reiks  ni  siud  aait  godammavaurttva  ak  ubitam- 
imi,  Cor.  I,  iv,  9  fairveitl  vaurpum  pizai  manatt- 
dai ;  ix,  1  jtibai  anjiaraim  ni  im  apaustaulits  aippau 
iivis  iui;  11,  29  iiifi  matjip  jah  drigkip  unvairpaba, 
tlaua  sis  sitbin  matjip;  xvi,  1  gabaur  pata  paim 
vfiham;Cor.  II ,  11 ,  G  ganali  pamma  tvaleikamma 
andabeit  (  tibi  dalivus  non  pcndcl  a  ganah,  quod  ac- 
cusativum  rcgit);  xu,  7  algibana  isl  mis  hnuto  leika 
meinamma;  14  ni  skulun  barna  (adreinam 
huidjan.ak  fadreina  6 ama  111; Gal.  vi,l4/iair/i  xritiu 
mit  (airwus  ushramips  ist  jah  ik  (airwau  ;  Pliil.  1, 
27  samana  arbaidjaip  galaubeinai  aivagijeljons. 

1  Annolatio  —  Quandoque  ctiam  Guilius  ilativo 
comniodi  post  subs^amiva  utilur,  ubi  Grxcus  gcniti- 
viiin,  objeclivum  prxcipue  usurpat :  Luc.  11 ,  32  tnt- 
had  du  andliuleinai  piudom  (cOvuv) ;  Cor.  II,  iv,  15 
aviliud  ufarassjai  du  vulpan  tjufia  (6eo0);  xi,  23 
taurga  meini  allaim  aikketjvm  (r.u.tjdt  ixx\n- 
aiuv ) ;  Tim.  I,  iv,  12  [ritahtt  tijait  paim  gataub- 
jandam  (ruv  mo-xuv) ;  1,  16;  Kuui.  xi,  12  mitsadedt 
ixe  gabei  fairwau  jah  vanins  ize  gabei  piudom(\.\5 
aulcm  adesi  (airwaus).  Vicc  vcrsa  Luc.  1,  45  vai.Jiip 
ustauhls  pize  rodidane  gcuiliviis  usurpalur  pro 
xcXiiuai;  toTf  XcXoAuitfvoi;  ;  Culi.  §  227  auuol.   t 

2)  Huc  refercndi  sunt  casus  ,  ubi,  coi.slructionc 
medialem  sensum  lcviicr  pr.R  sc  fcrenlc,  d.ilivus  pro- 
nominis  personalis  vcrbo  adjungiiur  ad  indicaud.im 
iclationem  aclionis  ad  subjeclum  :  M1I1.  xivn,  1  [ta- 
vaurhta  mis  (  >:,uaprov  );  Luc.  xv,  18;  Mc.  viii,  15 
alsaiwip  izvis  (  jSKtsti  )  videle  vobis  ;  Luc.  xvu ,  9 
Uiai  pagk  pus  fairhaitis  (  x«,«tv  £*Z««  )\  l1'1''-  »>,  17 
inun  loh  izvit  ( or.ontitt  )  pans  sva  gaggandans  ;  Mlb. 
x,  26  ogan  tis  ( ;oStto6at ) ;  Me.  xiv,  41 ;  Luc.  xix, 
21  ;  Joan.  ix  ,  22  ;  xn,  15  ct  probabiliter  eiiam  Mc. 
xvt,  6  ni  faurhteip  iivii  ul  dalivus  bibcuJuiu  est , 
coll.  §  178  ,  2  )  aa  ) ;  Luc.  u,  12  bugjaiua  lii(i^iwi) 
walai;  xvin,  \\  sit  (irphc  caurov)  Jiobad;  xvi,  C 
nim  put  bokos  (  croO  vo  ypau^ia  ). 

<  §  251.  Annotaiio  I.  —  Stoput  non  dalivo  ,  scl 
prxpositionc  du  (  cum  dat. )  et  111  (  cuni  aecus. )  go- 
lliice  evprimiiur,  vid.  §  24G,  3  )  a  )  et  b ). 

i  Annoiaiio  2.  —  Utiuiu  vcro  Goibus  coustruclio- 
neiii  grxcam ,  qua  sciliccl  daiivus  loco  On»  cum  gc- 
uitivo  (  fiam  cum  dal.  vid.  §  MS  aiinol.  ^ )  pasMvi» 
eoojungilur,  imiiaius  sii,  ccrio  dijudicari  uci|iut.  In 
gratiam  allirmaiiv.v  lenteotia  alTerri  |  oteal  )ub.  vi,  I 
alsatwiji  niiiinii.ii  ucnrn  ni  Miiyiui  m  anJitiirJ.ia  mannt 
du  saiwtm  1111  (  OcuOiivoi  ccutch;  ),  Cl  vs.  5  111  0.11/1.1« /« 
bidjand  ci  tjaumjauidau  mannam;  se>l  l.inicu  ex  pu- 
steriori  loeo,  uLi  cieiiMi/aiatiaN  greco  ii«v»>o(,el  cium 
iniransiiivo  resnondot,  boc  ci  ncludi  polctl ,  qiiu  1 

,  rur,  pro,  in,  clc  ,  vcituul.  luHtft, 


H',9  OE  OBJ 

latwan  cliam  iniransiliva  significationc,  id  csl  appa- 
rcre,  vidcri,  gaudeat,  ul  Cor.  I,  xv,  C  aasaiwans  ist 
manugizam  pau  /ifhundam ;  ct  s;c  etiam  vs.  5  cl  Tim. 
1,  nt,  10  ataugitts  ist  quoad  significalioneui  necessa- 
rio  vciteiiduui  est.conspectus  esl,  apparuil  (gall. 
il  s'e$t  montre),  ubi  reipsa  kefin  et  aggilum  in  dalivo 
construunttir.  Diflicillime  autcm  ad  passivum  sen- 
Eum  accedil  Joan.  vi,  13  ci  Luc.  ix,17  palei  aflifnoda 
Jiaim  matjandam, qtiod  reliquum  cst, quotl  super- 
fuit  iis  edcntibus.  Qipan  ist  paim  airizam  Mth.  v, 
'21  inanifeslc  verlitur  :  diciuin  esl  majoribus.  Pro 
pler  Rom.  vn,  10  u6i  bigilana  vurp  m  is  anabusns  non 
significat  :  inventum  fuit  a  me,  scd  :  innoiuit  milii , 
posset  eiiain  in  Cor.  II,  xn,  20  oy  ibai  auflo  biyilai- 
ilau  izvis  svaleiks  tve  ni  viteiptnik  dalivus  izris  pro 
vobis,  propler  vos,  Isabcri,  nisi  bigitaidau  ixvis  ad 
bigitau  izvis  oppositum  inierprclaiionem  :  invcniar  a 
vobis.  probabiliorem  redderei.  Sed  Mc.  xi,  17  roni 
mein  razn  bido  hailada  atluim  [littdom  veititur  : 
domus  precum  omnibus  gentibus  vocaiur  (Coli.  Tob. 
iii,  11  et  Marcab.  I,  vn,  57  ).  i 

§  232.  QuoJ  aniem  dativus  eti;im  ad  delerminan- 
dnra  loeum.tempus  et  meusuram,ad  quem  etiani  da- 
tivus  post  comparalivos  refeilur,  necnmi  ct  inslru- 
menlum,  modum  el  causam  usurpetur,  vid.  infra 
$  239  *qq. 

C.  Genitivls. 

§  233.  Gentlivus  inlimtm  ct  necessariam  con- 
ncuouem  duorum  objectorum,  nccnon  exsleutiam 
alius  in,  sub  vel  ex  alio  iudicat,  uude  proprie  est 
cau  alis  (vid.  §  239.  1).  De  gcniiivo  a  snbslaiiiivis, 
nuincralibiis,  adjeciivis  neutris  ct  pronominibtis  at- 
que  eliain  a  superbiivis  dcpciidentc  jani  dizinms, 
ubi  de  rcspcctu  attribulivo  scnlcnlw  loculi  sumus 
(§  210);  ilaque,  rcspeclu  causali  alias  remisso 
(§  529),  nobis  nunc  iraciamliun  rcsiat  de  geniiivo 
pflr<tiiuo  et  possessivo,  in  quauluni  a  vcrbis  et  adje- 
ctivis  regilur. 

§  254.  Respectus  postestionts,  quo  scilicel  osien- 
ditur  pcrtineniia  alicujus,  vcl  cxistcniia  cx  aliquo 
cxpriinitur 

1)  Simpliciier  per  visan  :  Cor.  i,  x,  i<S,[raujins 
isl  (pertinet)  airpa;  Luc.  xx,  35  tearjis  pize  vair~ 
pip  (ut  fulurum  tou  visan,  eotou)  qens?  Mc.  ix,  41 
xristaus  sijup;  Rom.  viu,  9;  Cor.  I,  i,  12;  II,  x, 
7;  Thess.  I,  v,  5  ni  siup  nahts  ni  riqizis;  Mc.  x, 
H  pize  isl  piudangardi  gttps;  Lnc.  xvm,  16;  v  3 
ship  ras  seimonis;  ix,  55  mu  vitup  tvis  ahmane  si- 
jup?  Joan.  xv,  19  jabai  pis  [airwaus  veseip,  si 
uiiiiuli  essetis,  cx  miindo  (sx  toO  xoo-pou) ;  xvni,  37 
wazuh  taei  isl  sunjot  (U  xi;  ihiBux;)  hauscip  sti- 
bnos  meinaiios;  x,  10  tamba  ni  sind  pis  avistris  (lx 
xii  «uX.i») ;  lloui.  ix,  10  gaanHflri  ni  viljandins,  ni 
rinnandins  uk  armandint  gups  (wt),  id  est  peudet 
a.  —  ; 

i  Annoiatio  I.  —  IlincCor.  I,  xv,  23/)ai  xristaat 
bi  CUnsii  (ad  Cbristuui  periineiitcs),  el  sic  prxcipuc 


ECTU.  ■  '5l> 

cum  neulro  :  Mc.  xn,  17  po  kaisaris;  vnt,  0~>    Luc. 
n,  49;  Cor.  II,  xi,  30  (vid.  supra  §  195,  IV,  3). 

<  Annotalio  2.  —  Paulo  autlacius  Rom.  xiv,  19  t« 
ttjc  tiptmi  — t«  t"j  oi/oSootiif  gotliice  ciicumscribi- 
lur  poei  gavairpjis  sind  tttistjaima  jah  poei  limreinais 
sind  in  uns  misso,  cum  non  signiflcet  :  quod  ;•.•!  pn- 
ccm  ct  acdificationem  pertiuel,  sed  ad  paccm  et  se- 
dificationem  inservit. 

•  Annotaiio  5.  —  Tro  pis  [airwaus  visan  adcst 
Joan.  xv,  19  us  pamma  fairwau  visan.  » 

1)  Pcr  sves  visan  propriuin  esse,  pcrtinere,  vcilis 
visan  sanclum  esse  :  Joan.  x,  12  hairdeis  pizei  ni 
tind  tamba  svesa,  bileipip  lambam;  Luc.  II,  23  wa- 
*u«  ijniiinkundahe  uslukands  qipa  veihs  [raujins 
(>.•  p nu)  haitada. 

5)  Huo  rcferuntur  etiam  skula  visan  dcbitorcm  csse, 
tairps  viian  diguum  c^se  ••  Mih  xxvi,  6G  skula  dau- 
paus  i((;Hc.  m, 29 skula Isl aivetnaixos  [ravaurb- 
tais:  Mlli.  x,  57  saei  [rijop  aitan  u[ar  tnik,  nist 
meina  vairps;  Luc.  x,  7  uuirps  ist  vaurstvja  miz- 
dons;  Pbil.  i,  .27;  Tim.  I,  l,  15;  iv,  9.  Hinc  vair- 
pana  briggan  dignuivi  ruddere  :  Tbcss.  II,  i,  11  iivis 
vuirpansbriggai  pizoslapflitais  gup. 

4)  Gciiilivum  ctiam  regunt  verba  quaj  contra- 
rinui  posscssiouis  significant :  laus  visan  soluluui 
essc,  [reis  visan  liberum  csse,  framupeis  visan  lougiu- 
quom  esse;  binc  cliam  (rijana  briggan  liberare,  ga- 
hrainjan  purificare,  leikinon  el  gahailjan  sinare,  huil- 
jan  sik  sauari.  lluc  relcrcnilum  esi  eiiaoi  afliuiun  cuin 
gcniiivo  persona:  fraudaue  el  accusativo  rei,  qu:u 
fraudaiur  :  Cor.  I,  ix,  21  <n  viianils  vitodis  laus 
gnps;  Hom.  vn,  3,/ri/aul  pis  vitodis;  Epb.  iv,  13 
piudos  gajgar.d  frnmapjai  tibahiuis  (vitandaits);  II, 
12;  Kom.  vm,  2  vitop  ulunins  frijana  bralitu  mik  vi- 
todis  frttvaurhtais ;  Tin:.  II,  n,  21j'«(>.i  was  guhrtiin- 
jai  sik  pize,  vairpip  kas  gaveihaip;  Luc.  v,  15  ga- 
runntin hiuhmans managai leikinon  framimina satthle; 
vill,  2;  vi,  18  qemun  hailjan  sik  suttltte;  Luc.  xix, 
8  jabai  wis  wa  (cuius  quid)  afholoda,  ftdurfutp  fra- 
yitda. 

<  Annotaiio  4.  —  Eo  ctiam  modo  iu  fragmeniario 
loco  Cor.  I,  vii,  5  veibum  goiliicum  grxco  «jrotm- 
fefv  respondcns  conslruclum  cst,  cum  objectum 
iznara  misso  sii,  licei  verbum  ipsum  bic  anamahtjan 
fuerit,  qucd  Mo.  x,  19!pto  iacetntpta  ponitur,  sino 
discriiiiine  usiirpetur,  vel  eliara  Luc.  in,  14accusa- 
tiv 'in  reg;'.t ;  Tim.  I,  vi,  5  Gothus  illiutrandi  causa 
ui:oa?ipr,u.iyor  'ArfiutAs  per  af  pammei  yalantida  ist 
snnja  circumscribil. 

<  Aitnoialio  5.  — Verba  supra  l.iud.iia  c;iim  eun» 
ttf  el  dalivo  conslruunlur  :  Gal.  v,  4  laus.ii  sijnp  a  / 
xrisiau:  Cor.  15,  vu,  i  hrainjamunsi.iaf  atlamma 
bisauteino.  Apud  Luc.  vu,  21  genitivus  etn/"promi- 
scue  iisurpanitir :  tjahaUlda  managans  af  saulitim, 
afslahini  jah  ahmane  ttbilaize.  Galau>ijt:n  scnipcr 
ciiin  us  (vid.  glo-s.  (  b.  v.  ),  iattsjan  auten)  cum  af 
(Mth.  vi,  iSjcoiioiruunlur;  galamips  im  ctiain  ctiiu 
dativo§224,  1.  » 

§  23;.;.  Uespcctus  parlithus  adcsi,  ubi  actio  s>ibje- 


«1 .1 


GRAMM.VIICA  C0TIIIC.4'.  I.IXGU.f:. 


tn' 


rii  noii  td  totuui  objeelura  eitenditur,  scd  lauluiii 
nd  quamdain  ejus  partem  ;  Ceritiani  liunc  sive  pcr 
aus,  sive  per  aiiiculi  uniissiuneux,  sive  pcr  von  ex- 
pruiuiut ,  Cotlii  vero  per  gcniiivum  '  :  Mc.  flll,  I- 
jabai  gibaidau  kunja  pamma  taikne  (•ignUffl,  a»- 
/iciov);  Luc.  II,  10  insandida  du  aurljum  ikalk,  ei 
nkranis  (e  fructibus,  auo  tov  xapiroO)  pis  veinagur- 

dis  gtbehu  imma;  Mc.  ui,  2  —  si  «/  rahrilajam  nami 

akranis  pit  vcinagardis  ;  Juan.  VI,  II  tjadailidu  \>i:e 
fisnc  (  de  piscUlUS,  ix  twv  tyaftuv)  sra  /Wu  Wt  li/- 
dedun ;  86  mulidcdu p  pize  litaibe  (de  panibus,  tx 
Tfin  uotuv)  ;  50,  51 ;  Cor.  I,  u,  28  sva  pis  h  laibis 
(dc  paue. ix  toO  Sorou)  maijni  jali  pis  sliL  lis  (Je  CU> 
lice,  sz  toS  Korqatov)  drigkai. 

Iinpriinis  ciun  /ia/>an  ei  iiisan,  comiianlenegaiione: 
Hfh.  u,  56  /awea  ni  liabandona  liairdei  s  (irotfuva); 
Mc.  iv,  a  ni  habaida  diupaizos  airpos  (yiiv)\  Joau. 
lx,  41  i/i  6/tuti'ai  veiseip,  ni  habaidedeip  [ravaur /1- 
laii  (i//»f>Ttav);  Luc.  1,  7  ni  Mtim  tarne  (tsxvov, 
gall.  dVn/lanl);  11,  7  ni  vas  \m  rumit  (to>to>)  111 
ttada.  Ilinc  etiain  Mc.  xn,  19  barne  ni  bilaip  ct 
Luc.  xx,  5i  ni  bilipun  barne. 

Iluc  vcnii  vitan  cujusdam  esse  ,  iuter  plures 
c>se  :  Mlli.  xxvi,  75  jah  pu  pize  is  (el  lu  .illoruni 
es ) ;  Mc.  xiv,  69,  J-an.  x,  26  ;  xvui,  17  ;  Tiui.  I, 
1, 19;  II,  1,  15;  cl  inde  eo  inodo  pai  piudo,  lii  ad 
l'aganos  pcrliucnles,  bi  Paganorum,  Mtlt.  v,  46; 
vi,  7  cxplic:mdum  esi. 

1  Annotaiio. —  Verumtaraen  lticetiam  sa?pe  accu- 
sativus  occurrii  :  Cor.  I,  ix,  7  uias  saijip  veinatriva 
j  ilt  akran  pize  «i  maljai,  quia  t6v  xxpitiv  pro  ex  tou 
xapicou  l<git.  Quamvis  Mc.  11,  25  el  Luc.  vi,  1  ti>- 
)tiv  Tovf  o-t«x««j  ferat,  ailamen  non  altse,  sed  aAsit 
poncudiim  esset.  llis  adde  Mc.  iv,  5 111  habaida  air  pa 
mannga;  Li:C  vm,  6  ni  hubaida  qrammipa;  Mc.  IV, 
6ni  habaidu  vauiliiis;Luc.  vm,  15;  Joan.  xv,  22  ni 
t/cmjaujalt  rodidcdjau  du  im,  fravaur lit  tti  liabaide- 
dcina.  llbi  auicm  geuilivus  siug.  et  accusaiivus  plur. 
fiirma  conveniuni,  quisuara  boium  casuum  sunien- 
diitn  sil, incerlum  rcraanel, sic  Joan.xv,  22  inilons 
iti  lic.band.  nbi  itiitoits  alias  equidcm,  coilato  grceco 
irnoyaa-tv,  ui  geniiivus  liabeiidum  esset,  prupler  prx- 
ccdens  fruvaurln  tti  liabund  ul  accusativus  specian- 
ilumesl,  coll.  vs.  55  i«  bamma  (airwau  ugtons  ha- 
laid,  ubi  eiiain  pluralis  gro:co  singulaii  (O/.i^iv)  re- 
spondet.  Apnd  Joan.  xvi,  li.  15  adliibctiir  hi;mi 
it,  inaniuin  (sx  toO  ipou)  mmip.  t 

§  256.  lluc  adducenda  suni  verba  participandi, 
langcndi,  proliciendi,  ut''itui,  eic.  :  Cor.  I,  x,  21  tii 
viugu[>  biudis  fiaujins  fairaihan  (uazi/ji-j)  jult  biu- 
disikohsle;  Titn.  II,  11,  6  urbuidjttnds  uirjios  ranrsf- 
ii   */.«/  frumilt  al.ranc  tmdniman  (fHTataftStnttv), 

.Ltn:.  xx,  20  ci  gafaifaheina  ts  vaurdi  (.' 
kOtoO  Xoyoni);   £6;  Mc.  xiv,  51   gripun  il  (xoaTOvatv 
etorov);  Cur.  I,  vn,  5  ci  ni  fraitai  isvara  (k«ib«?ii 
C;:«>-)  tatunii. 

Cnr.  I,  x,  17  oii/ii  unis  litai  ci  s  juU  niuillliA  il 
brukjam;  II,  111,  l2/iu/>aiidartiiK/flAi4  vra  inanaaaisei 


bal peim  brukjaima;  I,  17;  Tim.  1,1,  8;  SLuir.  \, 
:i.  Ilinc  in  passivo  Col.  11,  22  p.txrh  patci  ii  brukjai- 
datt  usnrpaiiir  (cull.  §  224  amioi.  2) ;  Luc.  xx,  35 
vaiipui  siiu/ jainis  aivit  niulan  jah  usitastait  us 
daupuim  ;  riiilcm.  80  bropur,  Vt  peina  niutau  iu 
fiaitjin;  Mc.  ix,  Istui/  ttitiiui  pai  Ufl  111  kautjand  duu- 
paus  (SmaVreu);  Luc.  xiv,  •iiLauseippit  nuhtama- 
tit  (Sttitvau), 

1  Aniioialio.  —  1'lura  liorum  verboruni  dalivuiu 
vul  accusalivum  etiain  regiini  :  Joan.  vn  ,  52  ei  ga- 
fuifaheina  ina  ;  Uc,  xiv,  44  grcipip  pana,  coll.  46; 
Skcir.  III,  l>  tii  panaseipsiuduiviskoin  ufarrannci- 
niinjah  sinteino  daupeinim  brukjan  usduudjaina. 
Tim.  I,V,  25  Vt'inii  teitit  brukjais,  veiitit  genilivus 
paniiivus  csse  ab  le.iit  dependcns  et  brukjjn  accusa- 
tivuin  rcgete  videniur ,  sed  Cor.  I,  x,  30  anstai  rao- 
dalis  esi,  addito  lamen,  quod  interpres  /u.p<.%  mala 
inlellexerit,  eum  pagka  poni  debuisset ;  Luc.  ix,  27 
etjoan.  mi,  52  kausjan  daupau  adesi,  diira  Luits- 
jan  in  sensn  probandi  arcusalivmn  regil ,  vid.  Luc. 
xiv,  19  ;  Cor.  li ,  xni ,  3;  necnon  et  fraisan  leniara 
ct  probare  cum  accusativo  couiinunitei'  cousiruilur  : 
Mc.  viii,  II  ;  x,  2;  xu,  15;  Luc.  xx,23;  Joan.  vi,  6; 
Cor.  II,  xiii,  5.  » 

§  257.  Insuper  fulls  plenus,  fulls  vairpaneX  fitltnan 
plcnum  esse.  (ulljan  implere,  gatopjan  saliare,  salu- 
rare  sad  itan  saturari;  et  in  sensu  conlrario  :  /i«rei 
iinligens,  /lauriiauctrani  visan  iudigere,  paurftsiu  ct 
ihm  is(  opus  esi  (cum  dalivo  personx,  cui  opus  csi) : 
Mc.  viii,  19  icfitt  managus  tainjons  [ullos  gabruko 
usnemup  ?  Luc.  iv,  1  ahinins  veihius  fults  :  IVI,  20 
/i  uitjofults;  v,  12;  Joan.xn,5  gards  futlt  vui •[>  dau- 
nait;  Luc.  lv,  28  fullai  vauipun  allai  tnodis;  v, 
26; VI,  11;  Luc.  Il,  40  barn  ivinpnoda  ahniins  (ull- 
nxiuls  jah  liatutu tjcins;  1,  41,  67;  Tim.  II,  1,  4  fa- 
hedais  usfullnam;  Rom.  xv,  15  gub  (ulljai  iziii  al- 
taizos  /a/i  i'dais;Joan.vi,  <5  tjajutiidcdnn  tvaliu  luin- 
jonsqabru/.o;  Cor.  II,  vn,  4  utfuiliptim  gaptai- 
Ittais,  vftirfullips  im  [ahedait  ;  Mlh.  xxvu,  1S; 
Mc.  xv,  56;  Luc.  1,  15;  Col.  1,  9;  Tl.css.  II,  1,  II  , 
Luc.  l,ajtjicdagaiistjasopida  piupe;  XI,  16  g» 
ilu  sud  itau  liaurnc;  wi,2l. 

Luc.  ix,  II  pans  paibans  lci  kinastaus  galmiiidtt; 
Mlli  vi,  8  vaitaliaiicar  pizci  paurbup ;  Cur.  I,  xn, 
21  peina  ni  purf ;  ~i"2;  Tiin.l,  iv,  5  gaparbanmatc , 
M1I1.  ix,  12;  Mc.  11,  17  ;  Luc.  IV,  7  ;  Joan.  xni,  29  ; 
Cor,  II,  iii,  I ;  Tliess.  1,  iv,  II;  Cor.  II,  xn,  I 
is/,  pizc  van  d  vcstij)  ;  Mc.  x.  21  ainis  pui  van  ist ; 
Luc.  xvin,  2i;  l.uc.  X'x,  51  fiaujin  paurjtt  /tis  Ut, 

i  Anuoiatio  1.  —  Cnr.  I,  ix,  25  legiiur  a//ii  sik 
gaparbip,  quod  converti  posset  :  oitini  se  abttinel 
(gall.  s'iii'siiV;i!  dc  tout);  nic  lamen  atiis  foriasso  si> 
guilical  omniuo,  quomadmoduin  grsKum  ^j..-..i.  el 
ipiUIU  di/il  ipttd  M1I1.  »,  3i  ttCor,  I.  xv.  'J0. 

Aiinuiaiio  2.  —  Ad  gaiopian   coiijungilur  61 
instriiiuciitali> :  M;.  vi  i,  4  ico/>i  1 

topjan  /1  / 11  i />  11  ni  «11  j  aujnJ.u  "  1 

§  238.  Cenilivus  eliam  plurimis  vorbis  concetliiur, 


(i)  Calli  t^i-tii 1 1  vi >  eliaui  ulimuf  '. Cettt gtiuffati  n  dcm.itiJt  ..',.•  110111:1,  u  1     • 

dt  jj  •  iyilf,  clC.  lnlct  1  >  . 


115". 


(|iiac  metaphysicain  npcratinncm  in  eodem  respectu 
«jcsignant,  scilicet : 

1)  Ltiston  concupisrcre,  gairnjan  dcsiderare  :  Mili. 
v,  28  saiwnn  qinon  rfu  iuslon  iz  os;  Mc.  XI,  3  frauja 
/>ts  giirneip;  Luc.  xix,  51  ;Cor.  II,  IX,  14;  Pliil.  n, 
26;  Tmi    I,  m,  1  ;  vi,  10; 

2)  Bidjan  pelcre,  fraihnan  interrng.ire,  beidtm  spe- 
flarc  :  Mtli.  xxvil,  58  tosef  bap  j>i$  leikis  iesuis; 
Mc.  vi,  2i;  x,  38;  Luc.  xiv,  52;  Joan.  xiv,  14  ;  xvi, 
25;  Cor.  I,  i,  22  ;  II,  xm,  9;  Me.  iv,  10  frelmn  ina 
pizos  gaiukous;  xi,  29  (ruilina  itvts  ainis  vaur- 
dis;  Lnc.  x\,  40;  Joan.wi,  23;  xvni,  21  ;  Mili.  xi, 
5  o  »  puris  beitlaima  (liinc  Lulher  in  ejus  versione: 
sollen  wir  eines  Andem  warten);  Mc.  xv,  43  iosef 
vat  beidands  piudangardjos  gups;  Luc.  l,  21  ;  II, 
25;  C.al.  v,5;  Skeir.  V,  a; 

«  Annolatio  1.  —  Cum  bidjan  prnnominalc  ncu- 
Irum  etiaui  in  accusalivo  poniiur,  vid.  §  220,  4,  a).» 

5)A'niiiIct  simplieiter  kara  sollieilal  '  (ciimaccu- 
salivopersonx),  unkarjavistin  ncgligentem  esse, gavei- 
ionanxiari,  sollicilari,  /aiYveiijcnsollicitari,  attendcre, 
aisaiuan  intendere,  caverc,  bisaiwan  altcndere, haus- 
jun  audire,  aurem  prxbere  :  Joan.  x,  13  ni  karist 
asni  pize  lambe ;  xn,C;  Mc.  xu,  14  vilum  fiatei  ui 
kara  puk  manshun;  Tim.  I,  IV,  14  ni  tiiik.iija  sijuis 
/«  s  nnilaif,-  Mth.  xxv,  43  tii  gatcisodedttp 
meina;  LilC.1,78;  vu,IG;  Cor. II,  iv,  18,  ni  fairveit- 
jan  pixe  gasniwanane  uk  pize  uitgasaiwanane; 
Tiin.  I,  i,  4  faurbiudais  ei  ni  atsaiwainaspilte  jah 
g  ab  uitr  pivaurde  andilautaise ;  iv,  1;  Tit.  l,  14; 
Mc.  viii,  15  sttiwiji  ei  atsaiwiji  izvis  pis  beislis  fa- 
rcisaie  (vidcle  ut  cavoulis  —  »;  Isom.  xtl,  17  bisai- 
wip  godis  in  andvair pjamanne  allaixe ;  ,l.uc.  II,  47 
hcusjaitdans  is  uua  frodein  is  usgeisnodcditn ;  Juan. 
Vil,  40  managai  hausjandans  pize  vattrde;  x,  1G 
lamba  huusjand  slibnos  mcinaixos;  xvili,  37;  XIX, 
13; 

«  Annolatio2.  — Gukaran  curare,  adininistrare, 
accusaiivum  regil  :  Tim.  I,  m,  5  jabai  was  seinamma 


DF.  OBJECTO.  1154 

laubeinais;  Luc.  v,  7  ;  Cur.  II,  vi,2;  Cor.  11,1,  25 
(reiitjunds  ixvara  panuscips  ni  o«ni  iu  kaurinpun; 

<  Annntaiio  3. — Auaincn  eum  fieidjan  arcusativii3 
cnnimnniier  adbibelur  :  Roin.  xt,  21  gup  pans  us  ga- 
baw rpai  aslans  ui  (rcidida,  ibai  au(lo  ni  puk  freid- 
jai  ;  Cor.  I,  VII,  28  uuis  freidja.  » 

5)  Gamaudjan  memorare,  cdocere,  cum  accusatiro 
persona",  yamunan  nieminisse,  andpaggkjan  s  k  co- 
gitare  :  Joan.  xiv,26  paraklelus gamaudexp  iziitatlis, 
palei  qap  duizois;  T\m.  II,  n,  14  gamaudei  pizei 
Si  ilicel  tus;  Mlh.  xxvi,  75  gamunda  paiirus  vaui  dit 
iesuis  qipanis  du  sis  ;  Luc.  i,  54,  72  ;  xvn,  52;  Joan. 
xv,  20;  xvi,  4;  Tim.  II,  i,4;  Skeir.  VII,  a  andpaggk- 
jands  sik[isvaldufnei>  —  vair pidos  tuisareis 
nndpaggkjands. 

<  Annolatio  4.  —  Gamunnn  sa?pe  eliain  accusali- 
vuni  advocal  :  Mc.  xiv,  72  gamunda  painus  puia 
vattrd,  sve  qap  imma  tfjiu;Cor.  I,  xi,  2;  xv,  1,  2; 
II,  vli,  !5;Tim.  ll,n,8.  r/ariHimtion  autcm.oblivisci, 
dalivum  rcgit,  vid.  §  22i,  2. 

<  Annotaiio  5.  —  Necnon  et  probabilitcr  ctiam 
verha  cxperiendi,  sciemli,  ctc.  cum  geniiivn  con- 
struiintiir,  uti  concludere  licel  ex  Koin.  xi,  25,  ulii 
cum  iii  viljau  izvis  pizos  runos  verisimil.lcr  ««- 
reisatii  sub.iudiendum  cst,   vid.  ad.  h.  I.  > 


D.   C 


aUSAI.IS. 


§  259.  Causalis  ol.jectum  ul  rationein  ct  «niisnin 
aclionis  vel  linbiius  prabet.  Jam  vero  golhica  liitgua 
pcculiarem  quidem  casum  huic  non  excudii,  sml 
proul  magis  vel  minus  intima  causa  esl  OSlendenda, 
genilivos,  vel  dalivus,  vel  ctiam  prscposiiioncs  nsur- 
panlur. 

1)  Genitivus  til  cansalis  adliibetur  cum  sknman  sik. 
pudcl  sc  :  Mc.  viii,  38  soet  skamaip  sikmetua  jah 
»  tmrde  meinaize,  jah  sunus  mans  skamaip  t  k  is  ; 
Luc.  ii,26;  Tim.  II,  i,  8,16;  cinn  sildalcikjan  tik 
uiirari;  Luc.  xx,  26  sildale,kjandans  anduvaurde 
ts  gapahaidedun;  cum  vopjan  accunibeie  :  Luc.  vn. 


gardu  fauragaggan  ni  mag,  waiva   aikk  lesjon  gttps  32 galeikai  sind   barnam  paim  in  garuntai  sitandam 

gttkarai  ?  Atsaiwan  it\  seusj  atiendcndi,  providcndi,  jah  vopjandam  sei  na  mitso  '.  Ex   causali    ctuin 

ctiraudi  etiain  accusativum  gubernat :  Gal.  vi,  1  at-  illustratur  leclio  codicis  B  a  nobis    impugnata   Cor. 

saiwunds  puk  silban  ibai  jah  pu  fraisaizan  ,  vel  cuiu  II»  XII,  21  ni  qaino  managant  p:ze   fuura  frarawkjan- 

du  conslruilur  :  Tim.  I,  IV,  16  dlsaiti'  du  p  us  silbin  danc  jah  ni  idreigondane  ana  unhrainipai,  Itorinasstiu 


jiift  du  taiseinai;  signilicaiis  auiein  oavore,  cum 
fattra  ct  dativo  ponitur  .  Mlh.  vii,  15  atsaiwip  faura 
titignapraufetum;  Luc.  xx,  4G.  Bisaiwan  ani- 
uiadvericrc,  pcrspiccre,  accusativum  re^it  :  Luc.  xx, 
23 iisaittiandi ue  unseleiniesusqapdu  im.  Iiiinler- 
rngaliotie  Mlb.  xxvil,  4  wa  kara  unsis,  wa  non  est 
prn  genilivo  sumendiim,  sed  genilivus  suppleri  debct. 
llausjan  ordiiiario  accusaliviim  suuiit  (  Mtli.  vn,  24, 
cie.,  §210,2),  sed  in  sensu  audiendi,dalivuui(§  224, 
2)., 

4)  Ililpan  ct  guhilpan  adjuvare,  (reidjan  parcerc  : 
Kc.  II,  22 /it'p   untara;  24  hilp  meinaizos  unga- 


juh  aglaiteino;  hic  enim  commu!atur  constru- 
clo,  simplici  casu  usurpato  post  pra:posiiioneiii  aua 
s.ij.e  alias  causalem  respectum  indicanieiit  (vid. 
inlra  5)  b);  item  Luc.  vu,  21.  Cal.vi,  12  vrakju  gal- 
g  ins  xristaus  vinnan  genilivus  a  vrakja  pendet  (g.-nil. 
object.:  persecutionem  crucisCbristi.pioptcr  ciurein 
Christi),  gr.  persequenlur  ob  cruccm  (rrruvpii). 

2)  Dalivus  ulcausalis  ponitur  cum  faginon  l.tlaii  : 
Cor.  I,  xiii,  6  ni  faginop  in  viitdi  pai ;  Luc.  x,  20; 
alitei  vero,  licet  etiam  causalis  sit,  adbibeiur  Rom. 
xn,  II  Vfiiat  (aginon  spe  gaudere;  ut  Cor.  II,  i,  15 
piiai  trauain  ai  vilda  faurpis  qiman  al izt is ;  llom. 


(!)  A.oisi  verbnm  est  impcrsonale  (§  219,  3)  quod      lur  :  es nummert,  g.iii.  t/  inquiite.  Intrrpr, 
r-itino  nulluin  liabet  corrcspondeus  ;  germaiiico  vcrti-         *  Vid.  nolani  ad  ralcctu  voluininis. 


KS;i  GflAUUATICA  COTIIICF.  LI.NCL.-F. 

vii,  22  ifiivittu-igi   iin   vitoda  fUpt ;  XI,  10  unga- 

laitbeinai  (prop(<  r  eoriiu)  IncraduliUlom)  usbruk- 

nodtdun;  30  gnarmidui  vaurpup  pitud    Isa  ungu- 

t.ittb  einai;    Tim.  I,  VI,  8  jiaitn  ganohidai  tijai- 

ma,  coll.  Lnc.  III,  14  valduip  a  nti  o  ih  ui'uruim;  Hc, 

I,  54  galiaiiuta  munagans  ubil  ttubundans  m  i  s  ta  te  i- 

huiin  taiihtim;  Luc.  iv,  40;  Luc.  xv,  17/iu/irau 

fraiiistnu  .  Cor.  11,11,9  «ait  gairnein  uvurn,  [>i  taiti 

fram  itvis  wopa;  II,  50. 

3)  E  •iricjiosiiioiiitn»  caiisalem  sigiiilicalioucm  lia- 
licnlibiis  aiiiinndvcrlcndjc  smil  : 

aj  Iniprimis  tn  cum  genilivo,  proplcr,  ob,  erga, 
causn,  gralia  :  Mili.  xxvu,  13  »>i  neipis  atgebun 
ina  ;  Me.  vi,  17  herottes  gubami  iohannenin  hairo- 
die.dins,  clc;  prxclpue  posl  faghum  (Cor.  I,  IVI, 
47),  tiUateikjan  (Mc.  n,  18),  gauri[>s  vaiijum  (Mc. 
vi,  '20,  guurs  (Mc.  iii,  8),  hazjan  (Luc.  n,  40), wu- 

pan  (  Tlies.  11,   i ,    4  ),    e:c,    vid.  glu*s.    ln  C); 

hinc  [brmuhe  in  /n's  propler  quod  ct  in  pita  cmisc- 

qnenler.  Karius  aulcm  in   cmii  dativo  construitur, 

ut  Cor.  II,  III,  5  fauf  ntili  tilban  ?ii  vaihl  wopa  nibain 

ttnmahl  i  m  meinaim  ; 
6)  Anu  cum  dalivo ,  soper,  in,  cliani  post  faginon 

(Cor.  II,  vn,  15),  sittlateilijan  (Mc  III,  17),   in»uper 

poslwj/i/maia.'r/>uii(Mc.  i,22),ii»;/t'isNan  (LllC.  II,  17), 

ldreigon  (Cor.  II,  xn,2l),  clc,  vk!.  gloss.  ;iuu  4)  b) , 

liinc  foriiinla  nna  paminei  ilaque  ; 
e)  Vs  ex,  per  :  Cor.  II ,  xni,   1  ushrumips  vas  us 

tiukein  akei  libaip  u  s  m a  h  i  a  i  gups ;  Gal.  II,  1G 

ni  vairpip  garaihlt  ns   »aurslii«in  vtlodis  ainhun 

leihe,  etc,  viil.  gloss.  Us  5). 

d)  lli  cum  accusatho,  propter,  in,  de  ■  prxsertim 
posi  sililal.ibjan  (Luc  n,  8),  gretan  (Liic  xix,  14), 
taiiigan  (Mtli.  vi,28),  pulan (Tim.  II,  n,  10),  unver- 
jau  (  Mc.  t,  41),  etc,  vid.  gluss.  Bi  A)  i)f); 
rarius  aulcin  CUffl  dalivo  :  Cor.  I,  x,  27  ni  vaiht  and- 
siltin  bi  galtugdai;L\if..  l,i9gaplahsnoda  bi  inn- 
ngahtai  is;  Cor.  II,  xu,  7 ; 

e)  Faitra  cmn  dalivo,  pr;e,  anlo.eoraui  ;  Luc  xix, 
5  ni  imiltta  iisn  gasutwan  /aui  a  munagciti,  Joan. 
xii,  42  fuura  fareis  uium  ni  uudhaihaitun ; 

()  i'iam,  super,  pro,  iu  ;  post  (uginon  (Cor.  II,  n, 
5),  ijtijirafstjnu  (TllCSS.  I,  III,  7),  avilttttton  (Tim.  I, 
ii,  1,2),  wopau  (Cnr.  Il,ix,2),  etc  ,  vi.l.  glos~.  I  ram 
3)  b)  bb). 

i  Animt.itio. — \}h\  pairh  causalilcr  usurpulnr,  ul 
l.uc.  |,  78;  F.pli.  v,  G,  Col.  iii,  G,  inlerprcs  circa 
i;r.ccuni  oi«  erratte  vidotur,  quippe  qui  hk,  tjnod  in 
liis  locis  cum  accusativo  esl,  cutn  ota  geuilivum  ro- 
gcnlc  confuderil.  • 

K.    IdSTttDUBNTALIS. 

§210.  F.xceptis  qitibusdam  vcstigiis  in  pronomioa 
([c  §  I0S,  auuoi.  I,  we  §  110,  annol.  1  el  [Bopp, 
\  ngl.  Gram.  p.  ISHj.suf),  forma  instrumenlalis,  qux 
srilicet  inalcriam  eum  mta  vcl  medium  pei  guod  rea 
producilur  vol  prrllcitur,  imlicai,  a  golbjca  lingua 
uinniuo  exulcvit,  et  ubique  dativo  Bupplelur. 

I)  1'liiliin.  III  U  gatneUda  mrittai  handau  ,  Joan. 
j\iii  {ils!uh  lujiit  Ictuiii  vola(/f«iTij(i«);xii,  IO^umin- 


1156 

;nn  iiitgam  jalt  frapjan  litiiriin;  Mili.  sxvn,  5*) 
i-nef bivand leikietuit  tnbuna  hrainjiiminn ;  Luc.  vn, 
oiqinodugann  natjanfotuns  irstiit  lugram  jah  skuftu 
haubidis  teinit  lisvarb;  Jo.tn.xi,  2  mttrju  tutboda 
fraujan  baltr.no  ;  Luc  vm,  10  ni  inunna  dishutjip 
Ittkiirn  kata;  Mc.  V,  5  biiggvan  sik  ttainum;  Cor. 
II, xi,  23  i  (iii  rfiini  !ii\'>/ii(/ji'aiisuu«;  ix,10«a  andstal- 
itandt  fraiva  pana  taiandan  jah  hlaibadu  mata 
andtlaldip ;  \,  ix,  7  icas  druuhtincp  svesaim  annom 
wan?  Mlli.  viii,  10  utrarp  ahmans  vaurda  ;  Mc.  vii, 
15  btuupiip  vaurd  gups  [lizai  anabusnai  uvurui; 
Cnr.  II,  iv, 2  bairhtein  suujot ustaiknjamttnt  silbans; 
viu,  D iVsm  gaunledida  sik,  ei  jits  pammais  unledja 
gubeigai  vairpc.ifi;  Mi.il .  VII,  22;  Mc.  x,  42;  III,  4; 
Lnc.  vi,  1;  P.om.  II,  11  ;  x,  13;  xiv,  15;  Cor.  II,  i, 
ll;Col.  11,15;  Tim.  II,  II,  14;  Tit.  i,  1G;  Skeir. 
I,  d;  III,  c,  ctr. 

2)  Prxscrlim  cum  vcrbis  «csdViiJi,  qux  iu  gr:ceo 
scrinoiie  scnsum  induendi,  circumdandi  (ircpitiMea- 
Oat,  afiyi6aJ>£c0a<.)  ct  cum  accusaiivo  coiisiniuntur  : 
Mc.  xv,  20  gavasidedun  ina  va  ttjom  svesaim  ;  Mtli. 
vi,  51  ni  maurnaip  w  e  rasjaima  ;  25 ;  llom.  XIII,  12 
1/iii'us/um  s  arv  am  (za.  07tXa )  liuhadis  ;  Mc.  l,  G  vat 
iohtinnes  gavasips  lag  l  a  m  utbandaus  ;  Eph.  iv,  24 
gahamop  pamma  n  i  uj  i  n  m  a  n  n  ;  vi,  11  gahumop 
izvit  sarvam  gttps  ;  Tliess.  I,  v,  8  gahamodai  tijai- 
ma  brunjon  gulaubemais  jah  hilma  ;  Mlli.  xi,  8 ; 
Koin.  »11,  14;  Gal.  m,  27;  Col.  III,  10,  12.  Ilinc 
cliam  F.ph.  vi,  14  standai[>  ufgaurdanai  hupins  tun- 
jai  jult  gapwdodai  brunjou  garaiUleins.  Pariler 
andvasjan  cxuerc  ;  Mc.  xv,  20  flndva-jiaVuVn  inu  pitai 
paurpaurai,  quod  tamcn  eodem  modo  ac  afstaup- 
jan  ( ctini  scilicet  accusaiivo  rci  et  da>ivo  pcrsonx) 
construi  speclaretur  :  Col.  m,  0  ni  Uugaip  iuit  misso 
afttaupjandans  i~vis  (da(.)  pana  fuirnjan  marinan. 

3)  Cothus  insuper  instrumcntali  sa<pe  uliiur,  ubi 
Grxcus  aiiam  conslruclioneoi  usurpat :  Mc  n,  15 
titluiis  pize  frabugjandane  uhakim  (■nepnrspJs)  us- 
vultida  ;  xu,  1  bisulitla  ina  fapom  (xepWinxe  ypo?/- 
fidv) ;  Luc  xix,  43  bigrnbani  fijandt  grabai  puk 
(■nepifjoO.auvt  x«f«>:«  coi)  ;  Mlll.  VI,  G  galukaudi  (sci- 
liccl  hepjon)  haurdai  peinai  (xeitru;  rnjv  flufav 
o-oo) ;  t xvu,  60  faititutvjiimts  tteina  mikiittmma 
ttattrvns  (Kpo;."v).has  XiOov  fir/av  rij  Oopa)  galui[i  ; 
Jnail.  II,  58  huluudi  staina  ufarlagida  vai  (\iOot 
inixsiTo  irri  amiiW'..).  llnc  perlineut plnrimi casus,  ubi 
ad  vatrponel  ipsius  eomposita  d.aivus  ut  uistrumM* 
lalis jungitur  :  Mili.  iivii,  6  atvuirpantis  ['uim  tilu- 
brtt  m  (rix  upyoptct)  it:  ath  ufluip;  Mc.  X,  50  a;i<uir- 
pondi  tiatljai  teinai  (r6  iuaTiov)  qum  at  u-sua ;  iv, 
20  manita  Vairpip  fraiva  (o-troccv)  HM  aimjia  ;  xv, 
24  MKrpnn  h  liiu  ln  (xViipov)  uuu  vusijos.  Ilinc  eliaw 
Mc  XI,  8  lliniifljfll  viiltjom  (<uu:u()  shuvi.teJuii  ana 
inja  ;  Lnc  m>.,  50. 

Iluc  pcrlincl  eliain  Lur.  xvn,  S9rt'ynHfii  tvikla 
jah  funin  (.0'.'^  8«tov  x«i  nvp),  iiiicinadinoduui  la- 
(illC  :  MRflUifW  pluit, 

<  Anuiuiiio.   --  Keduiidauter adliibelur  intlrowem 

l j 1 1 ..     Mc  i,  i  k  n  I m  iu  J.nusjjuiiuj ;  i,  G  i<  a  «  t  .1  * 


«157  T)E  ODJECTO. 

«i/m«  (tir/m  tbax*,  Mlb.  vm,  8  )o-/»v  itiren);  iv,  5 
lautn  fraita  ;  vi,  9  gasknhs  suljom  ;  vii,  lOJmi- 
pau  afdaupjaidau.  i 

4)  Instnimenlalis  eiiam  scquentibus  prxposiiioni- 
Ikis  eiprimilur  : 

a)  Imprimis  per  pairp  cum  accusalivo  (Jia  cum 
gcnilivo)  per  :  Mc.  vi,  2  mahleis  pairh  hundunt 
u  vairpand ;  Skeir.  VI,  c  attint  bi  xna  varp  xtitvodeins 
suman  pairk  praufete  taurda,  tumanuh  pan 
pairh  t  t  i  bn  a  ut  himina,  vmiunuh  pan  pairh 
taiknint;Tnn.  II,  l,  6  antls  gufn  Ul  \n  pus  pairk 
analagein  hundive  meinuuo  ;  ali.)  cvempla  vid. 
glou.  panh  2)  a)  Uac  prxposilionc  poiissimum 
designalur  medium  persnnaie  ( id  est  persona  per 
quam  fit  aliquid):  Cor.  II.  ix,  II  ainfulpei  vtntrkeip 
pairh  u  nt  aivxaritlian  gupu  ;  Col.  i,  lb'  alla  pairh 
ina  gaikapana  lind,  vid.  ibid.  b) ; 

b)  Periu  cum  dativo  :  Mc.  xi,  28  in  wamma 
rntdufnje  pata  laujit  ?  Roni.  x,  9  andhaitan  in  mun- 
pa  ;  Luc.  vu,  25  xn  h.natqjaim  vailjom  gataiipt  ; 
liinc,  dalivo  cl  prxposilione  prosmiscue  usurpatis  : 
l.nc.  iii,  46  ik  xiv.i  vuliii  daupja,  xp  gaggip  sviupoia 
mit,  t i/i  izeit  danpeip  xn  ahmin  veihamma  jah 
funin;  etiam  ubi  persona  iiislnimenlum  est :  Cor. 
I,  xv,  22  i »i  adama  ult  i  gadaupnand,  i  n  xrislau 
altai  gnqiunand,  v.d.  glcss.  In  li)  3)  c)  ; 

c)  Per  «s  cnm  daiivo  post  vcrba  emendi,  vendeudi : 
Luc.  xvi,  9  laujnn  tis  frijondt  ut  (aihupraihna 
vuindipos  ;  Mlli.  xtvii,  7  usliugiam  nkr  us  paim 
tkaltam  ;  Luc.  viii,  5; 

d  Raro  per  mip  :  Mih.  xxvi,  72  mip  ai/>a  txm. 


F.     Modalis. 

§  241.  Modalismcxium.ralionemve,  qu.i  rescwningit 
vcl  efiicilur,  indicat.  Porro  saepe  ad  instrunicnialcni 
plus  ,i  qno  accedens,  abeo  lamuiiimodalisdisciiinina- 
tur,  quod  ordinario  aitribuio  gnudeal.  Iliuc  daiivo 
exprimitur ;  sed  licct  forma  peculiaris  a  lingua 
omnino  exoleverit,  lamea  in  advcrbialibus  friuis 
iu  aba  et  o  servaiam  esso  forsan  viuVbilur,  quippe 
cuni  proprium  adierbii  tauiat  sit  inodiim  el  rhtioiicm 
aclmnis  vel  habitus  deierminaiidi.unde  Gt,  ut  Gothtis 
quanduquc  loco  advurbii  modalem,  cl  loco  modalis 
adverbiura  usurpet. 

1)  Tim.  II,  n:,  8  pamma  haidau  ri(S»««ro») 
jannis  jah  mambres  ondstopuit  moscza,  svn  jalt  p.ai 
ttndstandund  sunjai ;  Cor.  II,  XII,  10  visands  listeigs 
liindat  v  eisein  (SoXm)  izvis  num;i,  8  ufarussau 
(  zav'  07T£/i5o>iiv  )  kauridui  vesum  ;  Tim.  I,  i,  8  cod. 
A  :  gcd  xst  vitop,  jabai  was  is  vitoda  (vouiuu;) 
brukeip  ;  Luc.  l,  74  unagein  (cqpofiuf)  skalkinon. 

Mc.  iv,  53  tvaleikaim  managaim  gu)ttkom 
rodida  du  im  pata  vaurd ;  Cor.  II,  m,  18  veis  and- 
hulidamma  andvairpja  vutpu  (raujins  pairit- 
tai-.tam  ;  I,  xi,  5  ;  Rom.  xv,  6  gavilj ,i  a  i  n a  m  m a 
tnnnpa  hauhjaip  gup  ;  Mlh.  xxvn,  46  uf  hropida 
ietns  stibnai  mikilai ;  50  ;  Mc.  v,  7  ;  Luc.  i,  42; 
Lnc.il,  9  ohledun  agisa  mikilamma  (j>o"ov  uiya-j; 
»pud  Mc.  iy.  41  adcst,  prxeuntc  Grxcn,  agii  mikil); 


1158 

Skcir.  I,  c  patuh  vesi  vipra  pala  gudob,  ei  (ruuja 
qimands  mahtui  gudiskai  jah  val  dufnjit  pana 
galautidedi,  gadob  vus  mais  pans  sresamma  viljin 
ufltausjandant dabulau  pamuh  aflrn  stetamma  vil- 
jin  gaqiitans  vairpau  nasjandis  laiscimni;  Joan.  xvui, 
32  wileikamma  daupan  skttlda  gasvillan;  Cor. 
II,  xil,  18  niu  pamma  samiit  ahmtn  iildjeduni, 
niupaim  samam  laittim?  Luc.  vi,  3S  pizai 
tamon  mitadjon,  pizaiei  milid,  mitadauvit. 

2)  E  prxpusitionibus  ad  dcsignandiim  modalcm 
usurpaniur : 

a)  pnccipue  mip  :  Mc.  iv,  16  mip  fahedai  ni- 
mandvaurd  ;  Eph.  iv,  2  mipallai  hauheinai  jnh 
qairrein,  mip  usbeimai  uspulaip  xzvis  misso ; 
Mc.  xiu,  25  gataiwand  sunu  mans  tnmandan  m  i  p 
mahtai  managai  jah  vulpuu;  Luc.  xvn,  15 
gavandida  sik  mip  itibnai  mikilai  ushauhjatuU 
gup.  Alia  exempia  vid.  glots.  ilip  2)  b)  (i)  ci  y) ; 

6)  In  cum  dalivo  :  Mc.  m,  23  in  gajukom  qap 
du  im  ;  Eph.  v,  19  fullnaip  in  ahniin  rodjandant  hvit 
in  ptalmon  jah  hazeinim  jah  tuggvim  ah  mei- 
uaim;  Mc.  ix,  1  gasaiwand  piudinar.su  gups  qtnnu 
nana  xn  mahlai;  Rom.  ix,  22  gu[,  nsbcidip  in 
managui  laggamodein  bi  liatam  ptalrkeint. 
Alia  exempla  vid.  gloss.  In  B)  5)  b) ; 

c)  Ut :  Cor.  II,  ix,  6  saei  uaip  us  ga  parj  kj  a 
lyt&opsmc),  us  gapagkja  juh  tneipip,  jah  snei 
saiip  xn  piupetnui,  us  piupeinai  (ix1  cvkoyiais) 
jah  sneipip  ;  Tim.  II,  u,  22  tmahaitan  franjan  u  t 
krainjamme  hairtin  ;  Pbilem.  11  inu  pein  ragin 
ni  vaikl  vtlda  taujan,  ei  ni  tvatve  bi  naup  piup  pcm 
sijai  ak  w.  iustum  (xari  «xouirtov)  ;  aropliora  vid. 
gloss.  Ih  3)  6) ; 

d)  lii  cum  daiivo.  secuudum,  in  inodum  (*«-« 
cum  accusaiivo).  in  fonuulis  bi  binhtja  (Luc.  i,  9); 
bi  sunjai  («XrjOo.,-  Mlli.  xxvi,  73),  bi  ntutpai  (Philem. 
14),  bi  vxloda  (Luc.  n,  22),  bi  gava'einai  (P.om.  ix, 
II),  fci  mahlai  (Cor.  1{,  viu,  5),  bi  intaktai  (Skcir. 
V,  b)  eic,  vid.  gloss.  Bi  II)  5)  () ; 

§  242.  Exempla  adverbiorum  modalitaicm  actionis 
designantiuH)  b.xc  sunl :  Nch.  vi,  16  aldraus  agit  w 
tustnaize  abraba  (a^pa.);  Skeir.  III,  d  iohanuet 
bairhtaba  vns  tniseip  qipands-  Mlli.  xxvi,  75 
pailrut  vsgaggands  ul  gaigroi  baitraba  (ntxpug); 
Mc.  vi,  20  herodes  gnbourjaba  (riSim)  xohamie 
andhausida  ;  Thess.  I,  II,  1 0  teitvods  gups  tvuica 
veihaba  juh  garaihlaba  jah  unfnirinodaba  iivis 
ptiim  gntaubjandcm  vetum  ;  Mc.  xiv,  II  iudas  sokidu, 
waiva  galilaba  ina  gclvi.ltrdi;  Jo.in.  xvm,  23 n b i- 
laba  rodida  ;  Tit.  I,  io  gasi.k  ins  wasstaba;  Joan. 
vn,  t3  balpaba(iv  j:apf>)9-i«)  rodida  ;  Mc.  xiv,  41 
grcpipi  puna  jah  liuliifi  ar  n  i  b  n;  x,  23  icaina  anlu- 
ba  pai  faiho  gnltabaudans  xn  piudangardja  iitips  gw 
leipand  ?  Mtli.  vui,  6  piumagut  meins  tigip  in  gartin 
uslipa  harduba  balvips  ;  Cor.  JI,  x,  6  manuuia 
(cv  e't9(h*j))  Itnbaip  tlu  (raveilan  all  tiftirhauseino. 

Joa.i.  iv,  2."  fiiuidedun  mik  arvjo  (cuptin);  vn, 
10  tjalaib  i:t  pi  dulp  ni  andaugjo  nk  kc  analaut 


U59 


CR.VMMATK  V  GQ 


uiba;  Luc.  vn,  i  ft.i/un  i.-su  usduinio;  Joan.  SfHI, 
<HMk  amlauijjo  (raipiaix)  roititla,  jnh  l>iubjo 
(«vxpuirrw)  »i  rodidu  vaiht ;  Lnc.  I,  5  qiilrikuidu  mis 
fram  annsiodfinui  a//at'iii  giaofvuia  afurtaiiijuudin 
gahahjo  pus  meljun  ;  Mc.  fl,  25  uhjiitjgantlei  sun- 
saiu  iniuniundo  (air«  o-nouo<i>)  du  pamma  piuduna 
»a/>. 

Luc.  xiv,  10  u\gaqtj  hauhis  (aW.ixipov)  ;  llom. 
xin,  ii  nu  neicis  (JyyuTIMy)  isi  natwini  unsara  /wu 
/ian  aii/aiifcidirdHiii  ;  Gll.  II,  6  ui  MtAl  mis  vulprit 
ist  (ounfipc:) ;  Pliil.  II,  28  siiiumundos  (oirouoVio- 
Tipwc)  buandida  in«;  Cor.  I,  xtv,  27  mtrodjm  fri 
liiam  aippau  niaist  (to  vhla-zov)  prins.  Alia  ftd- 
verbia  vid.  §  163  el  etempla  in  gloss.  Iih.  fv. 

•  Annotaiio  i.  —  ln  locum  adverbii  aliquando 
subdiiur 

<  a)  Modalis  advcrbio  rcspondens,  sive  in  simplici 
casu,  sivc  propius  prapposilione  delerrainatus,  vid. 
§  24«,  i)  et  5),  c)  et  d).  Vel  adferbia  ct  modalis 
rcque  sininl  usurpaiilur  :  Tliess.  II,  m,  C  wairban  un- 
gatassaba  juh  ni  bi  anafitham. 

b)  Delerminaiio  praedicali :  Tbcss.  I,  n,  13  ui>i- 
liutiom  gupa  unsveibandans  («Six/.st^Toj?);  v,  17; 
Joan.  vi,  C6  managai  gnlipun  siponje  is  ibukai 
(ti,-  t«  omVw);  Luc.  xvii,  51  saei  isl  nna  haipjai,  ni 
gavandjaisikibukana;Tin\.  I,  11,  13  adam  [ruma 
(primo)  gadigans  varp,  paproh  aivva;  Cull.  §  215, 
annct.  5. 

<  Annoiaiio  2.  —  Quod  etiam  pncposiiiones  ut 
advcrbia  usurpenlur.  vid.  §  251,  annol.  4.  > 

§  243.  Hnc  adducendi  sunt  casus,  ubi  dativus 
objectuni  in  quo,ad  quod  res  actiove  lil  el  exercetur, 
vel  principium  cujtislibet  babiius  reperiiur  (interro- 
ganli  in  qito  '.'  ad  quod  ?  seeundum  quod  ?),  sigiiificat: 
Col.  lii  ,  22  ufhausjaipbi  all  leika  (xaxa  tr/fxx) 
[raujam ;  Epb.  vi,  15 gaskohai  (otum  (toiij  tzoSu;,  ad 
pedes)  in  manvipai  aivaggeljons  ;  Gal.  i,  22  ras  un- 
kunpt  vtita  (tw  irf&o-wrrw)  aikkesjom  ;  Phil.lt,  7 
scristui  manaulja  (<jyjiy.v.xi)  bigilant  vurp  sve  man- 
na  ;  Luc.  i,  80  eain  svinpnoda  ahmin  (ttvsO^kti)  ; 
VI,  20  audagai  jus  unledans  ahmin;  Epli.  iv,  25 
ananiujaip  ahmin  (ubi  in  inlcrpretalione  noslra 
renovetis-vos  tpirilu  legemlum  esi)  ;  Mc.  viu,  5C  wa 
boteip  maunan,  jabai  gageigaip  pana  fairwu  alluna 
iah  gatleipeip  sili  saivalai  seinai  (5d,uiu9/j  tijv 
•|uyriv);  I.uc.  iv,  18 ganasjan  pans  gamalvidans  hau- 
tin  (T/iv  zapStav) ;  Tim.  I,  vi,  5  nsbalpeins  fruvardi- 
dnite  manne  ahin  (tov  vguv)  ;  II,  lll,  8  mannnns  [ra- 
vaurpanai  un  in;Cor.l,xiv,  20  frajijum  (yptoi)  fut- 
iaveisai  sijaip  ;   Epli.   iv,   18  riijltein»  gahugdai 

(oiavoia)  li  (III. 

i  Aiinniaiio  I. — Hic  etiam  s.vpc  prxposilio  />icuni 
Uaiivo  USnrpatur  :  Mlh,  vn,  IC  bi  akranam  Ut 
up.unnaip  ins;  Skcir.  V,  a  6i  pamma  (ex  boe)  ga- 
luitjand  sik  tva  andvair Jija  atttns  juh  situaus  andltai- 
lan,  vi  I.  gloss.  v.  Bi  3).  n).  « 

Luc.  II,  52  ifful  paih  frodein  (o-oyia)  jah  valts- 
tau  jnli  antlai ;  Skeir.  IV,  CioJtfllHtM  vitlai  mai.ntt 
tai :  Mc.  vti,  26  mi  qino  fraipno  tanrinifnnikltku  ga- 


nncx.  LINCU.-E.  <160 

pnnrptil  (Twysvii);  Jnan.  VI,  10  anakumlidediJH 
imiioj  ru\ijon  (tov  apiO^tov)  tvasve  fimf pumndjof, 
Mc.  V,  22  qimip  ains  pite  lynaijoijnftttte  uamin  (Jvi- 
fi«Ti  )  iaeirus. 

i  Aniiniaiio  2.  —  Qiie-d  bic  etiam  mnre  graro   et 
ie\in  prxeunie  acrusalivus  usurpelur,  vid.  §  220, t)  • 

(i.       l'l   i  1  umin  i  ii»   LOCI. 

§  241.  Respcctns  objecli  ad  locum  triplex  ess« 
potest;  vel  euim  in  loeo  metipso  est  et  exislit,  vcl  n 
loco  redil  vel  tendit  ud  locum.  Jam  vero,  si  noiinnll  .s 
rurmus  general&a  ad  delerminandum  quo  pergllnr , 
excipias  ,  nullum  pccnliarem  casum  babet  Golbus  , 
quo  illos  respcctus  nc  exi»tcntiam  quidem  in  Inco 
(localtvum)  cxprimat.cui  penurixsive  prajpositioni- 
bus  sivc  advcrbiis  ut  prsposi^nnibM  usurpalis  sup- 
plei. 
I.  ln  quxstionu  i  v  ' 

i)  llic  |)r.x'scrtim  speciandiim  habcmus  adverbi.i  , 
qoe  locum  per  se  ipsa  delerminaul :  Cor.  I,  v,  12  wa 
mik  jtili  pans  ula  (foris)  stojan,  niu  pans  inna  (iu- 
tra)  juj  stojip?  Pliil.  n,  14  paim  ti  [lu  (relro)  uf..r- 
Hw.-iiio,  iji  dupaim  [nura  (ante)  n.ik  ufpanja  ;  Col. 
ili,  1  poei  iupo  (superne)  sind  sokeip  ;  Mc.  xiv,  C(i 
rat  paiirus  in  rohsnai  datapa  (deorsum) ;  Epli.  n, 
13  jn.5  juzei  timle  vesup  [airra  (longe),  vuurpup 
newa  (propc)  in  blopa  xrislaus;  Joan.  xi,  38  hulundi 
staina  ufarlagida  vus  ufaro  (supeme).  Iiem  aljar 
alibi,  war  ubi  1  par  ibi,  parei  ubi,  her  liic,  jni.ar 
illic,  vid.  Gloss.  bli.  vv. 

2)  pra-positinnes  et  adverbi.i,  qus»,  ut  striciius  de- 
termincnt  locum.olijcetiim  sicuin  liabcnt.  Scilicet  ad 
designandum  respecium. 

a)  In  (interroganti  u6t?),  principaliter  usurpiilur  in 
iii ni  dativo  :  Mlb.  x,  52  ulta  me.ns,  taei  in  Itimi- 
nam  is{;vui,  6  piumagus  meins  tigip  in  garda; 
Cor.  II,  i,  8  agto  unsara  so  vaurpano  uns  in  asiai; 
l,  I  aikklesjo  gups  so  visandei  in  kaurinp  on  ;  Kiuii. 
vn,  18  ui  bauip  (n  mit,  pul  iti  in  leika  meinamma 
piup ;  Lnc.  iii,  i  gamelip  ist  in  bokom  taurde 
esaeiins.  Ilinc  eii.im  ad  cxpriuieudauj  exisicniiam  iu 
medio,  jnt.r :  Mtli.  vm,  10  ni  in  ijia«/a  sveluuda 
galaubtin  bigal;  XI,  11  ni  urrais  tit  buurim  qinvito 
maiia  iohunne;  xvvn  ,  56  in  im  vut  marja.  Alia 
exempla  fid.  Gloss.  In  B)  1). 

Adexisteutiam  in  loco  aecedil  existenlia,  in  tuper, 
qua;  per  uua  cum  dilivo  redJilur  :  Mc.  i,  45  uln  una 
aujijai  in  sladim  vas;  iv,  51  kuurno  sina/iis  nun- 
nisi  ulluiie  fraive  ist  piie  ana  air pai ;  n,  25  ahma 
Vtiki  vas  ana  immu.vid.  Glo-s.    Ih.i  U)  I). 

In  medio super  (iuler)  gothiceesi  nup  .-  Mc.  vn,  51 
qam  al  marein  gtileiltiie  nii  /)  pv  eihiiuimmurkvin 
(inlcr  utrusqiic  limitesj  daikupuuluiot, 

Contrarium  vcro  existentiai  m  loco,  id  cst,  abson- 
tia  a  lni  o,  pcr  uluna  cum  geinlivo  eiibibetur  :  SlM  r. 
III  ,  b  vilup  garaiditla  azgon  kalboni  yabraunidaiioi 
ulana   bibaurg  tinuii. 

b)  JaxU,  ad,  udbibetur  at  iiim  danvo  :  Mtli.  IX,  :• 
IMM  qasmv  mannan  litandan  al  niuiui.v,  t  lia 
skpi  itiindantivua   al    pumiiu   t.it  i  ,(  ,  Cor.    I,  Xf| 


1161  DE  OBJECTO 

li  at  xtvis  vuiiei  $alja,  etc,  vi.l.  Glnss.  .4»  B)  4). 

Riro  auiem  usurpatur  bi  rum  ditivo,  n.iui  undgrei- 
"'iii  bi  handau  (Mc.  v,  41  ;  tx,  27)  jani  Cit  expressio 
ligurata;  in  sensu  magis  pn.prio  ndhibetur  p.ikl  verba 
jurainli,  el  precandi ,  ut  Mlh.  *,  54,  Vj,  56  ;  v,  7  ; 
Cor.  II,  x.  1. 

Itelalio  viciuia?  per  newa  rum  dativo  <  xprimilur  : 
J«i.-ui.  M,  18  vat  bepania  newa  iairutau  lym  iam  ; 
Uoiii.  x,  8  newa  pus  pata  laurd  ist.  Sed  prope, 
anle,  per  faur  cum  accusativn:  Mc.  40,  4G  blinda  tat 
[aur  vig  du  aihtron:  Luc.  xvm,  35. 

Ad  exisientiani  a<l  (relalionem  pro\imiiatis)  per- 
linet  exisienlia  cuin  (relaliocnmmumtatis),  licet  bxc 
relaiio  propter  persoiiam  qtix  in  comniuuione  est, 
iiDii  localis  sit;  ut  ul  cst,  semper  redd.lur  pcr  mip 
cum  dalivo:  Mtlt.  wvi,  6  •  jali  pu  vatt  mip  iesua  ; 
Lnc.  II,  56  anna  libaida  mip  ab  in  jera  tibun;  Mlll.  v, 
ilj»(,ai  was  pukananatpjai  rasla  aina,  gaqgats  mip 
tmmu  ttos.  Alia  exempla  vid.  gloss.  flip  I.  1). 
i  iii  nuiein  bxc  relatio  communitalis  in  sensu 
nieiapl.ysico  suniilur,  scilicet  auxilii  vel  colloquii, 
tunc  ordinario  du  (§  246,  3)  b)  |  otissimum  usurpalur. 
Conlrariuni  prxccdenlis,  sine,  per  inuh  cum  accn- 
sat.vo  veniiur  :  Joan.  xv,  5  inu/i  mik  ni  magup 
taujun  ni  vailit ;  Rom.  x,  41  ir.iira  hautjund  xnu 
merjandan    el.,    vid.  gloss.  Inult. 

e)  Ante,  coram,  per  (aura  cum  daiivo  exhibitur  : 
Rom.  xiv,  10  allai  gasatjanda  faura  ttauaslola 
xristaus;  Mlli.  xi,  40  aygilut  gamanveip  vig  peinana 
faura  put;  vid.  gloss.  Faura  A)  a) 

Coiitnrium  prxcedentis,  post,  relro,  per  afar  ciun 
dalivo  :  LllC.  IX,  25  jabai  was  tili  afar  mit  gaggan, 
afaikai  sik  tilban  ;  XIX,  14  baurgjans  insandidedun  airu 
ufar  iiuaia.  Uiraque  prxposilio  etiam  in  sensu 
melapliysico  usurpantur. 

d)  Trans,  gr.  vipcn,  golhice  dicitur  liiudar,  qtio.l 
lamcn  gcrmanico  hinler  omnino  respondet  :  Joan.  lll, 
26  rabbei ,  tati  vas  mip  pus  hindar  jaurdanau, 
ta  daupeip;  w,  22  inanagei  stop  hindar  marein  ; 
vid.  Closs.  Hindar  II,  1). 

r)  Supcr,  in,  pcr  ufar  cuin  dalivo  exliibctur:  Mlli. 
xsvii,  25  varp  riqiz  ufar  allai  airpai;  vi,  14  alta 
izvar  sa  ttfar  liiminam;  vcl  per  ufaro  enm  geni- 
livo :  Luc.  x,  19  gaf  iivis  valdufni  trudan  ufaro 
vaurme  jah  skaurpjono;  alibi  eiiun  liguralive : 
Kpll.  i,  21  gufj  gasulida  icsu  in  laihsvon  teinai  m 
himtnam  ufaro  allaite  reikje  jah  valdufnje  jah 
mahte  ctc,  sicul  el  ufaro  cum  dalivo  :  Lue.  xix,  40 
pn  tijais  ufaro   f ,  mf  baurgim  ;  vid.  gloss.  llfar. 

Cnnlrariuin  prircedentis,  suh,  snbter,  per  uf  ciiin 
d.itivo  veililur  :  Mc.  IV,  52  magun  uf  tkadatt  bag~ 
mit  futjlos  himinis  gabauan  ;  Cor.  1,  x,  1  allans  unsa- 
rni  uf  milhmin  vetun,  vid.  Gloss.  Vf  B)  1), 
per  tmtlaio  ruin  da  ivo  :  Mc  vi,  II  mulda  undaro 
(ntu  iii  ;  vii,  28  hundos  undaro  biuda.  Porro  lioc 
csl  inl  r  n(  el  undar  di.«ciinien,  quod  uf  indicel  ob- 
tcluni  abi  majori  subjeciuinel  ab  eocoopertum  es«e 
et  prnlcclnin.  nndar  ver.i  osten.lal  obiectum  sub  alio 
I  *Tn  ....    WIII. 


4102 
ijiiidem  posituui,  sed  ita,  ul  utruinqiic  se  iuvicem 
proleganl  et  cooperiant.  Cxlerunt  uf,  sicut  et  ufar  \\ 
sensu  melaphorico  sumi  possunt,  ut  Gal.  tv,  21    " 

vitoda  visan,  etc,  vid.  gloss. 

(i  Coulra,  adversus,  per  v;f>ia  cum  accusativo  rei- 
dilur  :  Mc.  tv,  1  manayet  vipra  marein  ana  tlapa 
vat;  15  pai  vipra  vig  ;  Cor.  I,  Xlil,  42  andcairpi 
vipra  andvuirpi;  LnC.  I,  75  gup  aip  tvor  vipra 
abra  hama  (quod  proprie  dalivi  esl  furma,  prob-ibi- 
liler  iu  abrahain  immulanda,  quippe  cum  a  fiuale  prop- 
ter  a  initiale  sequ--nii>  vocabuli  sine  dubio  irrepserit); 
vel  per  andvarpit  ctm  dativo  :  Mih.  xxvu,  61   tas 
jair.ar  marja  magdalene  jah  to  anpara  marja  titandeiut 
andvair pit   hlaivn. 
§  245.  II.  In  quxsliona  cnde' 
4)  Hnc  vei.iunt  adverbia  loci  :  Mc.  v,  27  qens  at- 
gnggandei  in  managein  aftana  (  retro,  gall.  de  der- 
riere)  atlailok  vastjai  iesws,  cujus  loco  reperitur  iu 
parallelis  Mih.  ix,  20  et  Luc.  vm,  41  locis  aflaro  ; 
Jnan.  viu,  25  jus  us  paim  dalapro  (denrsum)  sijup, 
ip  ik  us  paim  xupapro  (superne,  desuper)  im,  el 
cum  eoiupana,  quod  signiGcalionem  magis  lemporj- 
lem,  de  novo,  prx  se  ferl  (Gal.  iv,  9) ;  Mc.  vn,  24  in- 
n.pro  ( inlriiiseciis)  ut  Itairtin,  muune  miloneis  ubi- 
los  usgiggaitd;  1K  ull  pala  utrapro  (exlrinsecus) 
inngnggando  in  mannan  ni  mag  ina  gamainjan ;  Cor. 
II,  vii,  5  ulana  vaihjons,  innana  ogisa;  S\\h.  xxvi:, 
55  vetun  jainar  qnont  manngot  fairra  pro  taiwan- 
dtint;  item  aljupro  aliunde,  wapro  uude?   papro 
inde,  \tac,jainpro  illac,  atlapro  undique,  vid.  gloss. 
bh.  vv. 
2)  Inter  prxpositiones  et  adverbia  auimadvertes  : 
e)  Ad  desiguandum  motum  a  loco  : 
aa)  Afaim  dativo,'proprie  designans  a  locosuperiori 
molum  :  Luc.  xvi,  21  gairnida  tap  ilan  drauhtno  piio 
driutandettio   af  biuda  pis  gabeigint ;  Mth.  vil ,  46 
ibat   lisunda  af  paurnum  veinabatja?  Luc  VI,  29 
putnma  nintandin  afput  vaslja  jah  pt.idn  ni  varjait; 
Mc  xv,  21  undgripun  s  iinuna  ktjreinaiu  qimundan  af 
akra;   xvi  ,  8  usgaggandeins   af  pamtna    hlaiva 
gaplauhttn;  Phil.  iv,  15  usiddj.t  af  iuakidonai;  vid. 
gloss.  A[  I    1) ; 

bb)  Fram  cuui  dalivo,  proprie  indicans  simpliciter 
motum  a  loco :  Mlh.  vm,  II  managai  fram  urruiisa 
jah  saggqa  qimand ;  xxvn,  55  laislitledun  afar  iesua 
fram  g  a  lei  laia  ;  Joan.  vm,  42  tk  fram  gupa 
urrann  ;  vid.  glnss.  Fram  I.  4). 

i  Annolatio  1. —  Posl  verba  accipiemli,  audicndi, 
videndi  el  siinilia,  persona  a  qua  accipilur,  auditur, 
videlur,  elc,  quaudoque  ciim  al  (apud)  conslriiilur, 
ita  utapud  eam  accipi,  audiri,  videri  aliquid  dicatur. 
Qiiema.lmodum  igilur  adest  Joan.  vm,  40  tunja  hau- 
tida  fr  a  m  gupi,  ita  in  Skc  r.  IV,  d  anafalh  futhtnja 
poei  gasaw  jah  gahausida  at  altin;  iusuper 
Mc.  Mi,  t  insandid i  skatk  ei  al  paim  vattr slvjam 
nemi  akranit ,  ubi  ni.nan  af  suineie  aliquid  ab  aliqno 
polius  signilicat  (Lue.  vi,  29;  xn,  24,  ctc).  Alia 
exewphi  vid.  gloss.  v.  .11  I!)  1)  c);  coll.  Af  I.  I)  b). 
i  Aiiuotalio  2.  —  Si  qnandoqiie  a/"et  fram  cuin  ge- 
nitivo  consiruuulur  :  Mth.  \xvn,  57  manna  qabias  a( 

r? 


i  les 

«ri    „  n/,oi  lt;  M>.  vv.  i.",Ji>.ni.  xi.  I  Intnntt  n[  b» 

piiHiat;  l  nc.  viii,  4'i  gaggip  iuai  mniiut  fr*m  />'* 

j/iiirainii/)l*is,  liur  in  prhri  c.imi  ex  N  venii.  quinl 
iiiUjrpraj  ninle  intclligcns  f.irm.im  grr-ciin  Inaitaitis 
sn,  cuui  Joan.  xn  ,  41  verlarll  filipuut  $a  (rmu  be  j> 
ineidtt,  cl  in  poslcr.ori  nn-niluin  alsii,  nisi  ari  clli- 
pMH  rccurraiur  (coll.  §216,  annot  7).  » 

cc)  Vs  cum  daiivo,  prmpilo  signilicans  cx  l«cn  supe- 
rinn  niolinii :  Mc.  i ,  1 1  slifcim  .70111  u  s  /1  i  111  i  n  n  .  Iuan . » 1. 
2.^  ikipa  qemun  u$  liban  iailau ,  Lue.  |v,S!l  rm.rdii 
u$ijn jjandona  u t  111  u  11  pa;  1,  78  iirriins  11  •  hauhi- 
pu.  7i  us  hanitau  ftjande  unsaraite  galauiidni ;  vi, 
41 111  us  /iiinrnuni  tbmni  uMatan;  Mth.  kxvii,  04 
Mrftui  iis  daupaun  ;  Nch.  r,  17  />oi  qimnmlans  al 
HRfii  iis  piudom  nM  r/iurfu  MMtNflnfflM  aitrfuu  1  anftt 
iyiuh  ;  Jo.in.  vii,  52  /imiis  gnleiluia  is;  llnui.  miIi- 
SCripl.  rfu  runiouiin  gamttip  itj  iis  kaurin  pon;  Jnau. 
viii.   1  i  ;iu  us.i/lin   dio/iau/ati   ii;H/>. 

1  \11notat10  5.  —  lu  geucrc  ircs  snpradict.e  prapo- 
■  il  mflfl,  fram  sclicc',  n/"  cl  us,  iu  meiapliorico  sensu 
UMirpata  sigtnficani  originem,  nnile  aliq.iiil  prodit, 
ci  tiam  in  particu  ari  passivil  vci  liis  coiijuiigilin,  ut 
nli,cctuni,  a  .|uo  qtnd  eflicitQT,  imlicet.  Quod  si  Gcr- 
maiii  prxp  isitione  von  po-i  verba  diccndi,  urraiitli 
uhiutur,  hoc  etiam  apud  Golhos  jam  in  usit  crai,  si- 
qmriem  cum  bi  commiiniier  adhibito  (  §  240  3)  c) 
etiam  /rnin  usurpani,  vid.  e;li:ss.  I1I1.  vv.  » 

iluc  adducenda  suut  adverbi.i  i/l,ini  ,  utapro  ciim 
geniiivo,  ex ,  exlra  :  Mc.  viii,  23  us.ou/i  pmia  btm 
dan  ulana  veihsis;   vu  ,  15  ni  rai/i/.  tsl  ulnpro 
mant  inngaggando  i.i  ina  patti  mugi  ina  gamain- 
ju/i 

ftj  Longe  a,  fbhra  ctim  dalivo  :  Mtb.  vu,  25  aflei- 
pip  [airra  mis;  Luc.  u,  37  ni  afiddja  (airra  alh  ; 
vVd.  £lo«s.  v.  Fairra. 

c)  Im)  ultra,  litndmia  cum  gcuitivo  :  Mc.  111,  7, 
t  /i/u  njunii.ifi/ii  us  gateilaia  laitlidedun  afar  imma  ju!t 
vt  ittdaia  jah  u-  uiirusau  ijmini  jah  hindana  iaur- 
tlanant. 

■I)  be,  anU  ctiin  arcusativo  :  M.h.  viu,  52  run  ga- 
eanrhiedun  sis  atla  to  haiida  and  driuton  i/i  marein; 
Cor.  II,  xi,  35  pairh  augadauro  t/i  snorjon  athahans  vat 
and  baurgstaddjau. 

%  140.  tll  In  quisnone  ouo? 
\)  Nouuulla  laiiiiim  loca  siiiu,  in  qiiilms  simplex 
genilivns  usurp.itur:  Mc.  iv,  35  usteipam  jninis  sta- 
dit  (1/,-  to  -ripixA  ;  Luc.  xv.  15  bourg.a  iusandida  ina 
hai  pj ot  sei na  1 ;  0  •  (ei;  t.v  uypiiv)  Italdun  sveimi ; 
XIX,   12  qagijid .  Innilit  (ei'f  x<:,10av  f*«*7"*v);  Tim.  I, 

1,  5  /'  /'  fuk  laljan  tn  mf  tsoi  ualeipnndi  Htakido- 
naii  (ci,  MaxiSovuiv).  Sii'guiari(er  anituadver  en.luiu 
>'.-t,  quoil  Gnthus  in  hac  rousirueuda  quaesiinn  -  a  Gr.c- 
111  |ini'Mis  :.lilioncl,  quippc  cum  l.uc.  xix,  4  htitm 
iftsXkt  Zu-.ytaGai  unn  jamit  sed  onrf  palu  conveiUI. 
ijiuiii  co.  slriK.iiineiii  qui  explicare  lcnlirei  inlcr- 
pnlando  ■  cx  hoc  loco,  ex  uac  regione,  gralnit  1  prnr- 
sus  coujicerel,  csiu  el  una  parte  non  lnc  de  1111  lu  ab, 
sed  ilc  n.olii  »d  agalur,  el  cx  allera,  geunvus  ipsfl 
unquaiu  iiioiuiii  at,  11011  h.ibcai. 
i)  Adverbia  loci  .  Mc.  ix.  25  algaggaudi  11, 11  (111; 


GtUMM.VTICA  r.OTIIM:.!-   IIM.H.E.  1164 

hnbaidt  hamttt  imiii,o<;  Joan,  \ix,  1  aWuha  ilvil  ina 
ni  (fmas) ;  Itmii.  x,  0,  7  tvut  usseigip  tn  /imi.ii,  pn- 
nst  iru/ii  i/n/.i  /1  (de)  nliiii/iuii.  aippau  tvas  gasleigip 
111  (i/uriinili/iii,  /uiisi  (1  i;/u  us  danpaim  1  u  p  (Mir^uui) 
iitliii/iiiR;  Jo.m.  (II,  14  ' uil  tviipru  qmn  jah  tvup  (i\  »■) 
galetpa;  «II,  55  qcpan  i  u  uiiis  utuire  (i|uonani)  li 
skuti  gangan;  Mc.  II,  5  jvnsait/  (ulmi  in-.andiip  hidrt 
(liuc);  Ju.li).  xi,  M  nfini  gmjgit  jtiind  (illuc) ;  Ltic. 
xvii,  r,7  /11  1 1-1  Uik,  jaindi e  (illuc)  gatitund  tikun.nt, 
Jnan.  xviii ,  5  inoVu  imni  haitti  iddjuh  jaindvairpt; 
fiamit  pr;c,  ad  responoVlwJiUII  t;ra'CO  npi  in  compo- 
silis  viil.  Mc.  1,  19;  llom.  Illl,  12. 

5)  lnter  pr.Tposiliones  cl  adveibia  animndvcrtca: 
a)  Ad  cx|  liiiiciuluiii  inoliini  in,  ad(urbes  el  regin- 
ncs),  inler  (uiulliluriineu)),  in  cum  accusativo  :  Mlh. 
II,  7  uttip.t  urreistintts  galuip  iq  onrii  sv  nnna;  J"  11. 
xviii,  1 1  lagei  pttna  hanu  111  fodr;  Luc.  11,  59  iottf 
jnh  marta  gavandidettun  sik  1«  galtilaian  inbaury 
I  itfl  a  n-  utratp  ;  tor.  II,  1,  10  ti/rfa  galeipan  in  ma- 
ki donja;  Luc.  x ,  29  manna  ijalaip  a(  itiimsalem  i n 
iflireiflOR  ;'a/<  m  vaide dj a nt  (rarann ;  vid.  glo  s. 
In  I.  A)  i). 

llem  aiiverbium  tnnana  cum  genilivo,  iulus  cum 
raolu  :  Mc.  xv,  16  gadraalueit  guiauhun  "wtu  tnua  a 
gardit. 

Iluc  perlinenl  verba :  'end  rc  ad,  ire  nd,  in  clav.i 
•  uin  accusalivo  :  Lnc.  xiv  ,  21  usgagij  in  guivont 
•uli  sluigos  baurgs  j  h  unledant  ui'iuh  hidrt;  vi,  12 
usiddja  iesus  ia  [airguni  bidjan;  Joan.  vi,  21  tkip 
varpanaairpai,  ana  poti  iddjidvn;L»c.  iv,  '1  til.iii/i 
tcsu  diubulut  ana  [aiiguni  hauhala;  Mlli.  x,  54  ui 
qam  lagjan  tjaiairpi  ana  airpa;  Mc.  IV,  21  lukarn 
qimip  dupe  ei  ana  lukarnaslapan  satjaidau ;  vi<l. 
;;lo..s.  Aiia  I.  A)  I).  Ilinc  t/i  JCopum  eibiu  iudi- 
cal,  el  in  et  ana  crga,  ad,  iu,  melaphorice  siguiii- 
c.iut,  kcilicel  tn  in  bonain  iual.iinve  parl  ui,  auo  in 
iikiIjiii  lanluni  parlcm ,  hoc  pastrr.ori  etiam  c.ui  da- 
livo  coiislruclu;  vid.  gloss.  hh.  w. 

Ad,  juxla  dicilur  [aur  cum  accusalivo  :  Mc.  1,  iti 
t. tfll  ua  bonds  faur  marein  gateilaia$  gatatc  tei- 
iiiomu,  11,  13  ijalaip  aftra  [aur  martin;  iv,  4  [rai* 
gudrnut  jaur  vig ;  vid.  gloss.  From  I.  A)  o).  Se- 
cus,  and  ciiti)  accusalivo  :  Luc.  xiv,  23  utgugg  aud 
vigant  in/i  [apot  jah  naupti  imtalgaggan. 

1  Aiitioialio  I.  —  Golliicae  liiigux  proprium  est , 
quud  verbuui  tiinion  (vcnire)  semper  ut  verbuui  quic 
tis  valeat  ei  specletur,  semperque  cum  t«  vel  ana  et 
sequenli:  dativo  cmistraatur  :  Tim.  II,  I.  16  qitm.ndi 
in  rumoi  ountMit'i/aurKi  tokidamik;\,  I,  15  teiuj 
qam  in  pamnta  [aiiwatt  (rataurhlans  iiatia/i;  Lpb. 
v,(i  /uiii/i  lau<a  raurdaqimip  luitis  gupt  ana  tunum 
uitgulaubeiuait ;  suliiiiiiundo  apud  Joau.  vi ,  14,  22; 
xi.  27  1/1  adest  cuiu  accusativo.  Cuinniuuilei  eiiain 
ciiiii  il  ilnu  const  uitur  in  posl  lagjun,  taijan  el  brig- 
yan  :  Mth.  xvvn,  00  ijtef  gulngtda  l<ik  ietuit  i  n  niu- 
,./1111/1.1  seinatnma  htaiva;  Cor.  I,  xu,  18  gup  gaia- 
lidatipuni  ainutii jniioh  111  letka  ivatve  vttda;  Slcir. 
II,  a  su  iii;hi  briji.anda  1/1  piud angardj  u  1  ;/u.'n 
fi«j,  Neriion  cl  quaiiiluque  pust  ilil  inlraiisiliva,  vid 

iJ  UjS.  II.  V. 


1165  DE  OBJI  I  v- 

« Annolalio  2.— Cum  verlifl  pul»amli  usnrpalur  bi  et 
dativus  :  Lnc.  iv,  11;  vi,  48;  eliam  <lu  :  Kom.  i\, 
52.  i 

b)  Ad,  du  cttiii  dativo  :  Epli.  iv,  15  garinnaima  da 
laira  [uUamma  du  mitap  vahttaus  [ullont  xritlaui ; 
Lnc.  n,  II  gatjg  du  garda  peinamma;  Tliess.  I,  m, 
1 1  fraujii  untar  garaihljai  vig  nnsarann  du  izvit;  Luc. 
I,  I!)  managans  iunive  israelis  gavandeip  du  [taugin; 
vid.  gtoss.  v.  Du.  Iliuc  eiia.n  du  scopiini  iodical; 
adliilietur  insuper  ubi  aliquts  ad  aliuin  loquilur,  quia 
a  !  eum  quem  inierpollJl,  verli  censetur  (quo  iu  casu 
Mepeetianidalivussimpliciierusurpanvidentus§  2i4, 
2) ,  signilical  iiaque  obviam,  sive  in  sensu  liosiili, 
coniia,  sivc  in  scnsu  aoiic  >,  ad,  vid.  glos-.,  Ii.  v.  Sc- 
quilur  verba  qimun,  briggan  cl  alia,  quaE  **t  cuin  d.nivo 
reguiit(»id.  annol.  I);  aiiamen  liic  etiaio  at  cuni  da- 
livo  (apud  [adj  aliquem  venirc)  poui  poiest :  Mtli.  vn, 
15  tiugnapraufeteis  qiinaud  at  izvis  in  vasijom  lambe; 
Mc.  IX,  19  bairip  iua  du  mis.  jah  bruhleduii  ina  at 
iinma  (ulii  posl  bairan  seniper  du,  post  aulem  brij- 
gan  ,  at  poni  videre  esl) ,  vid.   gloss.  jtna  K)  I)  />). 

J'ropc,  juxla  vertiltir  neuicum  accusativo  :  Luc.  %v, 
15  aiiddia  uew  razn;  post  qnnan  aulem  neua  dati- 
viiiii  regil  (coll.  aunot.  1)  :  Joan.  vi,  19  gasaiuand 
iesu  uewa  skipa  qimandan ;  23.  L'-i|ue  .u  diciiur 
und  euni  a  rusalivo  :  Luc.  iv,  42  mnntig-itts  sotidtdun 
iefu  jah  qemu:i  und  iua;29  brahtedun  tcsu  und 
auhmitto  pis  [uirgunjit ;  Mc.  xm,  27  tunut  mant 
ga.isid  guvulidans  teinans  a[  fidvor  vindam  (ram  andjam 
uiij.os  und  andi  himinit;  vid.  gloss.  Und.  I.  A)  1). 

Ol>\iaui,  vipra  cum  accu-atpo  :  Mlli.  vm,  54  alla 
so  baurgt  usiddja  vipra  iesu;  tiinc  sicult/i  (vid.  sn- 
pr.i  q)  conlra,  vcrsus,  adversus  sive  io  Ivonam  s.ve  in 
malainparteio,  vid.  gloss.  v.  Vipra  b). 

c)  Circuni,  bi  .  um  accusalivo  .  ..Ic.  m,  52  setun  bi 
ina  managei;  Mlli.  viii,  Wgasaw  iesus  managant  hiuh- 
mnns  bi  tik;  vid.  gloss.  /i  1.  A)  1).  Hiuc  in 
lucaphurico  sensu,  de,  supcr,  circa  (mpi  •:uui  accu- 
Baiivo)siguilicat  posl  vcrbauicendi,  necuon  et  in  (rrepi 
cum  geniiivo  ei  accusativo)  c  secuudum  (xara  cutn 
iccusai.vu).  vid.  gloss.  Ii.  v. ;  iu  ullimo  sensu  dati- 
vuiu  c  iiiiiiuiniei'  regit. 

d)  Per,  panh  cum  accusaiivo  :  Mc.  ix,  30  itldjedun 
puirh  galeitaiun;  Luc.  vi,  !  varp  gaggan  imma 
pttu  h  ulitk:  Mc.  xi,  Itini  lailol  eiwas  pairhberi kas 
pairh  po  alh;  Cor.  II,  xi,  55  pairh  augadauro 
in  snorjon  athuhant  vat ;  I,  xm,  12  saiwam  nu  pairli 
ikuggvun  ;  vid.  gloS6.  pairh  I.  1). 

Suiier,  ullra,  ufur  cuni  accusaiivo  :  Luc.  iv,  59  al- 
ttamlaiidt  iesus  u[ar  ija  gasok  pizai  briunon;  Kph. 
IV,  10  usslaig  ufai  ullans  himit, ans ;  Jnan.  vi,  1 
iesns  gataip  ufar  marein;  17  ;  X ,  40  ;  xvni ,  |. 
Gull.  [). 

Coniraiiuni  prr-cdeulissub,  infra, undiii  el  ufcum 
arcus.iiivo  qiiiiruin  discrimen  vid.  §  244  2)  <i) :  Mc. 
iv,  21  ibai  lukarn  qimip  dupe  ei  ufmelan  swjaidau 
aipjiau  undar  ligr?  M  li.  Vlll,  8  iu  mi  vairpt  ei  u [ 
broi  mcin  innquggais  ;Cvr.i,  xv, iitkalis  p,udanon 
i.nit  patci  galugjip  gup  aHans  fijands  is  nf  jotuns 
ll '•«;  viJ.  [jli-s.  v.  i/<  A)  1). 


1166 

f)  l'osl,  relrorsum,  hindar  runi  ac.nsativn  :  Mr. 
viii  .  53  gagg  hindat  tmk.  II. c  iilem  vocabulnm 
ciiam  Irans,  ultra,  signifitat  ;  Mc  vii,  13  gateipands 
in  skip  utliiip  hindar  (tlc  to  nif,mi  marein  ;  Mili. 
viu,  5i  bedun  iesu  ci  uslipi  hindar  (irr '>  ntnrkot 
ize,  vid.  gloss.  v.  llindar  I.  Cnll.  supra  e  . 

H.  Oetfruinatio  TEjiroms. 

§  247.  Qiicinailii  oilum  ad  spatium,  ita  ct  ad  tein- 
pus  triplici  modo  olijecliun  rcferri  potcst,  ct  nti  v- 
que  relaiiones  silii  inv.ccui  res,  ondent.  Ilaque  qua:- 
stioniLius  de  lo'o  ubi  ?  nnde?  quo?  aequivaleol  qu:r- 
Btiunes  de  lempore  quando?  quanidudum?  qiiam- 
diu?  Jam  vcro  rcspectus  proprle  lcmporaljg  in  gn- 
tbica  lingua  gcnitivo  <i  dativo,  quoroni  casuiiin  di- 
versatn  signilicalionem  diflicilc  pcrcipies,  dcsignatui . 
Iliic  iusuper  veniunt  prxposilioiies ,  quiluis  lem- 
pus  btr.elius  dclerniinaiur.  Quaindiu  aecusalivo 
exprimitur,  el  slriclius  prepobitiooibus  ;  quaiinlu- 
diim  autciii ,  seuiper  niediamibus  prx|>osiiioiiilius 
exbibetur. 

I.  In  qu?estione  quando? 

I) llicadverbi.i  lemporissuni  prxcipue  animadvrr- 
teuda  :  Mtli.  xwn,  38a>an(quanilo)  puk  srwum  ga»tl 
vii,  25  pan(lunc)  andhaita  im;  vm,  2t>  panuh 
(luuc)  urreitunJs  gasok  vinduin  jah  inarein ,  IX VI,  GSi 
ii  u  (nunc)  gahausidedup  po  vajumcrein ;  xxvu,  57 
seipu  (scro)  varp.  Ileiu  air  mane.  faurpit  prius, 
:ans  s;a!iie,  a,iaU  conlesiim,  timle  oliui,  tutnan  qua- 
dam  die,  ufta  sa?pe,  aftra  rursus,  etc. 

2)  Temporalis  qui  |>ene  exclns.ve  ad  nahtt  et  dagit 
restriiigiltir 

n)  liaro  per  genitivuin  eiponilur:  Luc.  u,  8  Iwird- 
jos  vttun  vilandant  nahts  (rh;  wixtof);  'I  liess.  I,  v, 
7  nahlt  (vuxrcf)  drugkanai  vairpand;  N<  Ii .  v,  17 
i'ii  (raquman  dagis  wizuk  (ii;  iaipoa  um)  stiur 
ains;  Mlli.  vi,  M)  havi  haipjos  himma  daga  nsandt 
jah  gislrndagis  in  auhn  galagip  (nl  i  gittradagii 
javpwv]  probabililer  adverbium  esi ,  ul  /rraviiin(/i»); 
Mc.  xvi,  2 /i/u  o/r  pis  dugis  afartabbate  pliddjeduu 
du  hlaiva;  Luc.  xviu,  12  fasta  tvaim  swpam  sabba- 
foiu(rc-J  o-aSCirou).  Polius  vero  partilivus  est  ge- 
IHlivus  inNeli.  vi,  15  itspanlwnavanrp  baurgsvaddjus 
•B"  dagejah  ■*• ; el nomiualis  reclonis  vicem  gent 
in  Luc.  i,  7  zakarias  jali  arleisabaip  framaldra  Aage 
seiuaize  (s» zait  iuiptut)  vetun.  De  i/insandiii  (s) 
subbale  dagis  vid.  infra  anuol.  4. 

<  Annoiatiol.  —  Lliam  cuiii  leupor.ili  iisurpantur 
pra?posiliones  :  Luc.  xvn,  4  sinuii  sinpam  ana  dag 
(rjj?  ijiipxf) ;  i,  18  qens  meina  fram.Jdiozei  in  du- 
gam  seinaim  ist.  > 

b)  S«pius  vero  per  daiivum  : 

aa)  Mc.  xi  i,  18  bi.ljatp  ei  nivairpai  pla  hs  izvar 
vinlrau  (/Etixwvo,-) ;  l,  35  uir  uhtvon  (crepusculo, 
tvwxov)  ussiandands  usiddja;  II,  24  wa  laujand  sipon- 
jos  feinui subbalim  (tof;  <r«€f<«ri)  et  Luc.  vi,  !>  u>;i 
sl.ultl  ist  sabbalo  dagam.  Adde  formnlas  nakt  ja'.\ 
dnga  el  uahtam  jah  dagam  noclu  diuque  (vsixt*  /««' 
iliipK»  vil  wavJs  vA  r.ii-ipu.;)  Mc.  tv,  27;  Thess.  II, 


r.RAMMVriCA  (• 
Me.    v,    5 ;  Luc.    ii,   37 ; 


«167 

lii,  8;  Tnii.   II ,   i 
i  iii  i,  v,  r>. 

I  AlUlOta  ioj  —  ln  l^- «-.  \ viii,  7  tanltim ailc^l rfo(/«i»i 
/<i/i  uuhitnn.  In  i  rdiuaiidn  ulroqtia  vucahulo  Gotlilll 
|n:ri!iiiiii'iii  Grjceuiu  bauuil,  umle  aalleiu  ei  piiorilale 
uodM  pra  Jic  imn  cuii.  lu  i  poiosl,  tclores  Germnncs 

a  unctiiius  it-inp.is  uiiipi  iin  uunierauo.  • 

tb)  Krei|nt'uiiT  riiiu  allrlbuto  tlu  erniiuativo,  ubi 
Grtfus  i-ii.iin  il.i  ivns  usurpat  ;  Luc.  xvn,  34  jiisai 
nahl;  iiiulia  iuui  il  cillir  /itiifiina  t/m/a,  sed  seni|icr 
fcfUHM  Jmja  (pio  OT,fupw,  hodie)  Mlh.  VI,  II  tlc, 
\id.  gloss.  ;  relalivc  au  ein  bummei  daja  Luc. 
xvii,  19;  Mc.  xiv,  1-2  (rumiili  dagi ;  i\.  51;  Mili. 
xxvu,  02  ijtumin  daya;  Mc.  »,  12;  Joau.  vi,  22; 
Hl,  I*  pridjin  rfiii/ii,  Uc.  x,  54;  Luc.  ix,  --;  i«S,  55; 
NeO.  vi,  15  'em  jah  -k-  tlngu  menvps  ndiilis ;  Me.  nv, 
49  dugu  wumuuh  (xeff  i.aioat) ;  Luc.  XVI,  19;  XVII, 
41;  cujus  loeo  datjti  jahtitiga  1  or.  I  ,  IV,  Itf,  praseuille 
gr.ico  r,pipa  xai  i.uioa,  le^ilur;  Luc.  u ,  4l  jera 
uu.nmeh  (*«?'  i-o;).  IVa-serliiii  ciim  mela  (len>piis)'i 1 
u-cilai  (hora)  :  Mc.  vi,  21  herodes  mclti  gabaur- 
pais  stiiiaiiot  nahtamet  vaurhta ;Cor.  II,  n,  2  mela 
undanemjamma  andhauiida  put;  Tit.  i,  5  atb.irh- 
titla  nn  la  iVttamma  vaiird  sein;  Tiiu.  I,  II,  li  ga( 
tik  s. ii  (iii  itt.d.tbalii  /V/nr  allant  veitvodrin  melam  tve- 
laim;  Luc.  i,  10  Itiiiliint  vas  beiduidans  ututveilai 
/i  y  m :  a  u. ;i  n  * ;  xiv  ,  17  iiiaantfida  st../i  tt>  eiiai 
nuht cmiilitit ;  n,  58  u/i.iu  pitai  wtilul  a.iUtu- 
dandei  andhailait  (raujin. 

ce)  Ciini  participio,  ipix  consiriictio  ablalivo  abso- 
lulo  La  iuuruui  vei  g.-niti vo  Cracuruin  respondel  : 
Uc.  I,  52  andami  htja  vaur pauamma  (tyias 
voo/ufvn»)  berun  du  imuia  allans  pans  ttbil Itubaiidaiis; 
Joai.  vi,  18  uiorei  rinda  mihilainma  vaiandin 
(avii/.ou — miovzo;)  urrui  sidavas ;  Lnc.  III,  1  ratjinon- 
di ii  puntiuu  petltttuu  ( ij^t^ovsOovro;  IIovtioj 
lliXarou)  iiidaiu  varp  vaurd  gups  ut  lohannen;  Mc.  XIV, 
i>ii  risandin  puilrau  in  rolisuni  dalapa  jah  atidd- 
ja  uina  pivjo  ;  Ltic.  vi  i,  4  gaquma  n  aim  hin  hmam 
intinagiiim  qap  tctus  pairlt  gajukon;  Vil,  42  ni  liabun- 
dam  (stilicei  im)  wapro  usgtbeiua  luim  (ragaf;  Mc. 
V,  5>naultptiu  imma  rodjaiidin  tjemun  (rambamma 
sgnugarjafada ;  Itoui.  IX,  1  ni  rai/i/  /iuga  mipveit- 
vodj  nndein  mis  miptissein  meinai ;  cl  insu- 
p-r  Mc.  v,  3  ;  vi,  54;  x,  17,  46;  xi,  12,27;  Lue.  n, 
i.l,  45;  vii,  G,  42;  vin,  4,  45,  49;  ix,  51,  57,  57; 
xiv,  52;  xvn,  12;  xix  ,  55.  5ti;  Joan.  VIII,  30;  xn, 
57 ;  «viii,  £2;  (or.  I,  v,  4  ;  II,  vn,  4.  Queiuailiuuduiu 
:i;;uil  Luc.  vn,  42  i"  BUpplendum  esl,  ita,  j  ni-eunic 
Gnecn,  iii  Cor.  II,  iv,  17  unsis,  uisi  Cotlius  fairveit- 
tandam  in  consiruetioue  intliiscrii  ei  ui  pariicipiiun 
ad  uiioii  retiilerit. 

i  Aimotaiio  5 —  Nec  iiou  et  frequenlcr  apud  Iklal- 
lliiciiin,  in  skeireins  vero  semper,  coiiiniiiiiiler  nilein 
iu  piulims  cpisiolis  dalivo  adjungllur  prapoaiiio  ai  ■ 
Mlli.  vni,  16  ol  andanahtja  vatirpanu  ii,m  a 
Ityiat  yivofiivrif)  atberun  dis  iinina  daiinonurjaiis ;  Mc. 
iv,  II  al  iiiuuiu  u  r  r  i  uiia  in/i  ii  (»jiiou  «v«th  av- 
»♦»' )  U/fcwmi ;  Liic.  iv,  2  at  ustauhana  im  baim 
duijiit/i    (<7vivri).n0ci<riiv  («i»  iiui^o"iv)   qaji  du  iiuiiii/ 


OTIIIC.r.  LINCU.E.  11G« 

dinbiilus;  vi,  1K  ,  at  garinjon  vaurpanai 
bittagi)  aiia  bi  rmiia ;  II,  2  so  tjilnramtleins  (iiimittti 
titrp  ul  rii.inondin  saurim  kijieiniiiu;  Mc.  xiv, 
45  ii  uhpan  uiiinuia  rodj andiu  qumiuilas;  cl 
iuaupcr  Mili.  Ii,  7;  Me  iv,  SK ; vui  I;  \i,  II;  xv,  42; 
xi,  2;  Lue.  iii,  15,  21;  v  i,  2i ;  ix,  45;  xix,  11 ;  xx, 
1,  45;  liom.  «1,2,5,  9;  dr.  II,  i,  ll;v,S0;s,  15; 
I  |Ji.  ii,20  ; 'llies.  I  1 1,  0 ;  Skeir.  II,  d;  III,  ;i ,  VI', 
l>,  Vlb,  a,  c.  Coll.  iufra  cj  ec). 

•  Aniioliiio  4.  —  Seniel  adliilietiir  ncciisativus  Mtli. 
xxvn,  1  i:i  i::  (i  u  i  « 1 1/  vaur  ptinana  (  rrsMUK>r«o- 
.-.>.,.-)  riuiii  iitinun  gudjans;  in  Me.  IVI,  I  esl  invi- 
sandin  tubbate  d  uijis  (5  a^ivo/iivou  toO  au.'.  '«tou) 
irb  iiihledun  aromuta,  quod  sine  iluliio  iiicnd  .s.i  esl 
loelin,  |  io  iiivistiifiius  (vnl.  ail  h.  I.),  i  linuli 
iimisgj  propii-r  Bequeuleiii  camdein  liiteram;  hic 
euii.i  geniiivus  tcuipoiulisest  (vid.  supra  2);  si  ac- 
ctisativo  uti  vollel  GnthuB,iHiiisaiii7iii  i'.iy«  Baltein  po- 
ueie  debuisset.  Qnoii  bsc  parlicipalia  coustruciio 
cliain  pcr  bipe,  mippuuei,  sve  tirctiinscribi  possit, 
vid.  infia  ubi  de  seuicntia  coinposita  dicemus.  > 

c)  Frei|uentissime  eiiam  c>im praspositionibus,  pne- 
seriiin 

..ii)  Ad  delerminaiidmn  lempoiU  f.uuciuni,  qno  lit 
a  iquid,  iu  cum  daiivn,  nliique  simplex  dalivus  siare 
pussel:  Joao.  VH,  4Jnift  udemu*  atiddja  du  te>ua  in 
ualit  (vuxrof);  5.C  iii,  4  in  sabbulim  (  toi;  o-kf,£asn  ) 
piup  tatijan;  Lnc.  IV,  1(5,  ubi  pracciptie  atlesl  deler- 
mi  alio  .illnlnil  v  i  :  Mlli.  \\i,i~liu  jainaima  daga; 
viii,  15  inja  w  i  weilai ;  Lnr.  i,  5!)  in  dugt  ahtudin; 
25*  il  meiiop  saihslin ;  Joau.  VI,  40  in  r.p  dis  i'i  d.it,u; 
Ski-ir.  VI,  c  in  missateikuim  inelam ;  II  a  m  uirfu  pu. 
iuinais;  Mlh.  II,  22  iu  daga  ttu  us;  Luc.  i,  5  in  da* 
!,7im  Iterodis.  Ali  i  exempla  vid.  nloss.  v.  liays  2) 
u).  Ilic  conspicuus  est  accus.ttivus  :  Mc.  xm,  24 
r/i  jaiiitins  dagant  (iv  ixiijvi;  •cu.U  ipip  anc)  sentu 
riijheip  ;  l.pli.  VI,  18  paiiliallos  .  ulos  uiliiiondaiis  in 
ulta  mela  (izui/zi  xaip<j>),  hic  lauien  inierpKS  ad 
duraiioiieiii  lemporis  (vld,  §  249)  c  giiavisse  vtdctur 
(pcr  illos  dies  s.l  leuelnatur),  ui  Luc.  u,  1  varp  in 
dugau  s  jai  nuif.  urrann  gagrefts  ei  Joiii.  II, !)  jabai 
tvas  gtjgip  in  tlttg  (s'v  r,uif,'j.)  »i  gastiggqip,  vcrbis 
i:  oitis  i.ns  .ii  i  illuemibus.  Ctiam  iramf  maue,  sempcr 
iu  muiiigit:  tlic  liir  Mc.  xi,  20;  xv,  I;  xvi,  9,  eui  con- 
s  nuliiini  eliaiu  Cor.  I,  xv,  52  du  iiiuui./iiiii  (u-jpiov) 
i/i. sviltam  respoudet. 

Rarlua  veru  hir  usurpanlur  : 

Attfl  ciiiii  dativoet  e  iiiulrin  ubiabsoluttHgenilivilS 
Gruxoniiii  ririiiinscribiur  :  Joan.  vn,  I  i  ana  mid- 
I  ii  i  dulp  zi,;  'o,oTiif  /icaou/r»,-)  utstaig  iesut  in  alh ; 
vi,  23  miiJn/fiizi/i  hlaif  ana  pamme  i  aviliudodn 
lituija  (tuy«  lar/.SKvTo;  tou  xupiou)  ; 

ti  cuin  aecusalivo  :  Mlh.  xn,  2  tntundida  du  paim 
iiiiiis/nim  at  m  el  (tu>  xaip y)  ikalk,  Luc.  n,  41  rra- 
totUduti  btiusjoi  i.tuis  jera  wanvneh  in  iairus.i/iiN  al 
dutp  paska  (Tji  io;.ro  tou  it.);  Cal.  vi,  9  at  mel 
IVtialfl  (x«io  J  iiiiu)  sneipam  ; 

ii.ii  cu  ii  acojiaativo ;  M'b  livu,  15  auJ  Juip 
wurjanoh  ixod'  iooTiiv)  biuhts  vai  la  kindins  (rale:un 
uinuua  />../(  ij.iii  .  Mc.  xv.  Bi 


\m 


i:E  uiiji.cro. 


t!7u 


lii  cuni  aecusalivn  :  Tim.  II,  iv,  1  iesu»  skut  sojm 
qivant  jah  daup  ms  b  i  qum  (xara.  rvv  irzifavuav)  t«. 

«  Aiinotaiio  5.  —  ConspicuU'  e.-l  in  Cor.  I,  xvi,  2 
ttinwarjanoh  (xaTa/*:«v)  sabbuto  ivarjizuh  izvaru 
fram  tit  silbn  taujai  accusativus  pro  and  cum  accu- 
tati  o  vcl  simpliti  daiivo  (iid.  supra  b)  bb);  scd  bic 
forsan  and  warjanoh  lcgendnm  est,  licet  lamen  apud 
Luc.  IX,  23  dag  wanoh  (xaV  -nuipav)  stet.  i 

bb)  Per,  bi  cura  accusativo  :  Mc.  xv,  29  o  su  gofai- 
rands  /;o  alh  jah  bi  prins  dagans  tivrpiaivnuipai;) 
galimrjands  po  ;  xiv,  58  alhbi  print  dagans  (Sia 
Tpt&nipipSn)  gatimrja;  Gal.it.  1  bifidvortai- 
hun  jera  usiddja  aftra  tn  a  ritsautyma;  Neli.  v,  18 
bi  (avofiJTGv)  •!•  dngans  gaf  sein  allai  pizai  filusnai. 

cc)  Sub,  intcr,  bi  cum  daiivo  :  Calend.  gotli.  ga 
minpi  maryire  pize  bi  (suli)  verekan  papan  ana 
gutpiudai  gabrannidiiize  ;  at  cum  dalivo  :  Luc.  Ili,  2 
a  l  auhmi  s  i  am  g  u  d  j  a  m  ( iizi  &p%uclun  ,  Sub 
suinmis  ponlilicilms  |  annin  jah  kajafin  var[j  vaurd 
gupt  ol  iohannen  ;  uf  cum  dalivo  :  Mc.  n,  21  daveid 
gulaip  in  gard  gups  u  f  ab  j  a  p  ar  a  g  u  d  j  in  (irzi 
'sGiiBzp  rov  apyjtotu;);  Luc.  iv,  27;  Tim.  I,  vi,  13, 
coll.  Luc.  in,  23. 

dd)  Circa,  versus.  bi  cum  arcusativo  :  Mth.  xxvn, 
41 ,  bi  wei  l  a  n  i  und  o  n  ( ntpi  rr,v  ewcitiiv  S>p<ct ) 
ufhropida  iesus  slibnai  miklai. 

cc)  Anie,  faur  cum  aecosalivo :  Mili.  vm,  20  qnmt 
her  faur  mel  (irpb  vatpov)  balvjan  unsis  ;  xxvi,  73 
faur  hanins  h  r  u  k  prim  sinpam  afaikis  mik  ;  Tim. 
II,  l,  9  ansfs  gupt  yibana  ul  unsis  faur  mela 
aiveina,  etc,  vid.  gloss.  v.  Faur  I. 

Contrarium  praeccdentis,  pnsi,  afar  cum  dativo  in 
gcnere,  ei  in  parliculari  cum  accusaiivo:  Joan.  xiii, 
27  a  f  a  r  p  a  mm  a  hlai  b  a  (u:t«  to  ■\ioju.':ov)  gulaip 
in  iudan  satanu  ;  Mlli.  xxm  ,  G'3  afar  prins 
dagant  (utrx  rpti;  nydpa;)  urreisa  ;  xxvi,  2  a  f  ar 
IV  ans  dag  an  t  paska  vairpip  ;  Cor.  I ,  u ,  25 
nam  ttkl  afar  nahtamat,  eic,  additis  formulis 
cfnr  leilil  el  afar  ni  filu  posl  paululum  lempus,  ufar 
pata  posiquam,  vid.  gloss.  v.  Afar  I,  A). 
§  2 18  II.  Qiam  dudomT 

Hic  lantnminodo  respectum  lemporis,  a,  cx  quo, 
aiiimadvcilcndum  liabemus;  aiqui 

1)  E\  adverbiis  lemporalibus  bnc  venit  iupana  de- 
nuo:  Gal.  iv,  9  ttabim  iupana  skalkinon  viteip. 

2)  l-".x  prxposilionibus  auiem  :  af  cuin  dalivn  : 
Mc.  x,  6  a  (  anastodeinai  (A.tz'  opxn;)  0"5' 
ka:luis  gumein  jah  qinein  gatavida  gup  ;  Cor.  II,  vui, 
10  taujun  dugunnup  af  fairuin  jera;  com- 
munius  auleiu  fram  cnni  daiivo  :  Mib.  ix,  22  ganas 
qino  fr  am  pizai  wei  I ai  juinai  (u-b  rl;  Hpz;  irtivr,;''; 
Col.  I,  9  fram  pamma  daga  ei  liansidedum  ui 
weilaidedum  faur  izvis  bidjandans ;  Cor.  II,  IX,  2  axnja 
gamamida  ist  fram  fairnin  jera  ;  Luc,  I,  48  fram 
himma  nu  audagjand  mik  alla  kunja  ;  Mc  xiii,  19 
fram  anastodeinai ;  I.uc  II,  3'J  fram  magapcin,  etc, 
vid.  gloss.  b.  v.  2);  us  cum  dalivo  :  Joan.  vi,  C> 
us  panr.na  xnela  (Uro'.ro'J)  managai  gat  pun  si- 
ponjc  Is  ibuluii ;  u'i  tis^a  ui  frumistja  icsut,  wat 


is/  sa«i  galeiveip  ina  ;  Skeir  I,  c  us  aunslodeinai ; 
Joan.  ix,  1  mi  gabanrpai;  Mc  ix,  21  its  bamiskji- 
Tim.  Il.ni,  15;  ut  jundai  Mc.  x.  20;  l.iic.  xvin,  21. 

§  219  III.  (Juahdiu? 

1)  ll;ec  lempoiis  dclermiiialio,  qux  a  prrccdentt 
iu  eo  disciiminatur,  quod  teinpus  in  qun  vel  a  quo 
aciio  co:itgit,  nou  Bnluin  intlicel,  ted  ccrtuni 
lemporis  spatiura  cerlamque  epocbaiu  exbibe.it,  per 
acc  salivuin  cxprimitur  :  Cr.  II,  XI,  25  nahl  jnh 
d  ag  (vox^nuipov)  in  diui>ipai  vas  mareins;  I,  XVI,  G  at 
iavil  vaitei  tatja  aippau  vintru  uis.i  (irapa^cifiaau); 
lo  iii.  xi,  ii  sulid  t  tii  jiiimmi-i  vas  sada  dagans  tvans 
(3uo  riu:pui'i;  Mc.  viii,  2;  Lhc.  iv,  2  tauhans  vas  in 
uupiilai  dage  [idvortigunt  (nuipa;  rso-iapxxovra, 
vid.  §  I9S,  5)  b)  [raisans  fram  diabutnu  ;  I,  24  fli- 
teisabaip  grdaugnida  sik  menops  jimf(uij-ja;izivrt); 
56;  li,  31  anna  vas  framaldra  dage  magaize  libumlei 
mip  abin  jera  sibun  (irn  inry)  fam  maifapeim  .«'- 
nai;  viii,  45;  Mc.  v,  25;  Mib.  ix  ,  20  qiuo  bloparin- 
nantlei  -ib-iinlruns (5^5- xa  irn) allaitok sk: uli  vastj  s 
«eiiii»;  Luc  v,  5  atla  nahl  paiiharb.iidjandans  (Si 
okr.i  rn;  mxrb;  xoriia-avra)  vailil  ni  neinnni;  Rom.  x, 
21  atlana  dag  (oativ  tiiv  nuipav)  usbraidida  hunduns, 
meinos  du  managein  w.gataubjandein  ;  Luc  I,  75;  XX, 
9  aflaip  jera  yanoha  (ypbvov;  ix.avo'.;);  VIII,  29 
manag  mel  (m>AAoic  ypbtoi;)  fravalv  ina  ;  |o»n.  13. 
53.  nauh  teilil  mel  (uirpbv)  mip  izvis  tm;  mi,  25 
/ei(i/n  weita  (uixpbv  xpi'''ov) ;  xiv,  9  s  v  a  l a  u  d  melit 
(zoo-o.rov  xpvvov,  v*d.  §2  2,  IV,  1)  mip  izvit  vas; 
Luc  viii,  27  vair  habaida  unhulpont  mela  lagga 
(ix  xpovuv  ixavwv) ;  Kom.  vii,  1  i  itop  fiaujinop  mann 
tva  Ingga  weila  sve  ( i<f  oo-ov  ypbvov)  libaiji ; 
Cor.  I,  xvi,  7  uenjfl  mik  wo  weilo  (xpbvovnva) 
taijau  at  izvit :  VII,  5;  xv,  30  duice  bneikjai  siptm 
weito    woh    ( jrairav  £pav). 

2)  Ad  exprimendura  quam  longum  (empus  sii  du- 
ralurum,  et  prxsertim  iniraquos  lim  tes  resiriug  n- 
dum.  adbibeniur  prxpositinnes  : 

u)  Du  cinii  dativo  :  Luc  iv,  25  galuknoda  himiiis 
du  jeram  prim  (iizi  em  rpia);  imprimis  in  formiilis 
du  aiia  (Joan.  xn,  54;  xiv,  16;  xv,  16;  Cnr.  II,  ix, 
9)el  du  aivam  (llom.  xi,  36 ;  Cor.  II,  xi,  51 ;  G.il.  i,  5) 
in  xleruuiu  (ii;  aiiiva  el  u;  aiCva;),  du  weitai  (Joan. 
v,  35;  1'bilein.  15)  :ul  borain  (izpb;  upav) ,  dn  mela 
(Litc.  VIII,  15)  ad  leinpus  (ztpb;  xaipbv)  el  du  teitilui 
weilai  (Cor.  II,  vn,  8;  Skeir.  VI,  a),  du  leitilamma 
mela  (  keir,  IV,  b).  du  meta  tctilot  Tbess.  I,  II,  17. 

i  Annotatio.  —  Pro  rfu cum  daiivo,  bic  etiani  poniiur 
simplcx  daiivus  :  Luc.  xvm,  4  ni  vilda  laggai  weiiai 
(irri  xpbvov) ;  vel  accnsativus  ;  sic  Luc  iv,  25  du  je- 
ram  prim  ct  menops  saihs  promiscue  commulantur.  • 

b)  In  ctim  accusalivo  :  Joan.  xn,  7  in  dag  (d;  ri.v 
r)uicav)  gnfithis  meinis  fjslaida  pata;  Tim.  II,  I,  12  ; 
Luc.  l,  55  gup  piudanob  ufur  garda  iakobit  tn 
ajukdup  (in  xiernum,  ti;  ToJf  aiuva; ) ',  Joan.  vi, 
51,  '.8,  ilein  in  aivins  in  siernum  Mtb.  VI,  13  et  in 
aldins  ulde  vel  aive  Luc  i ,  50;  Epli.  III,  21 ;  Tim.  I, 
I,  17.  Attamen  bic  eiiam  in  cuu»  daiivo  reperitur  : 
Epb.  iv,  30a/tmin  vcihamma  gasiglidai  i>jup  in  daga 


1171 

uU  ifrfpiv)  utuutcinais ;  Thess.  I,  iv,  15  pai  bilaihi- 
iltini  in  quiiiu.  (tit  xit  irafloutriav  )  [ritujtns,  <  !oll. 
Joan.  iii,  25. 

r)  i  k  i  ciiiii  accusalivo  :  Cor.  I,  xvi,  8  risa  in  ai- 
[anoit  und  paintekusten  (  ir.it  t»;  7rcvt»'0<TTn,'  ) ; 
l.iic.  iv,  13  usftu/iandj  ul/  fraitlobnjo  diubulus  afslop 
[airra  ieiua  und  met  (</p-/j  xmpov);  Cor.  II,  i,  15 
KNja  ei  und  andi  (fu(  tAouc)  ufkunnaip;  Luc.l,  55 
•  i li.vtt  rodida  du  atlam  umaraim  und  aiv  (h>; 
(hwvoc)  ;  Tim.  I,  »1,  14  fmifli  pa  anabutn  und  </  um 
(uj^^i  vnf  £7t»}>avji«f)  fraujin»;  Mlh.  Iivll,  45  ftonn 
taihtton  weilai  var p  rigi»  ufar  atlai  air pai  und  weila 
niundon;  tji  hailvitan  Maiva  und  pridjan  dag; 
8  haitant  vurp  akrt  jaim  akrt  blopit  und  hina 
dag,  elc,  vid.  gloss.  v.  Ilnd  2). 

I.  Dbtbruinatio  mersdrjk. 

8  250-  I)  Rehtive  ad   tempos  el  in  quaestione 

Ql  All  SK.NET?  pOlliiUr 

a)  Post  vitan,  scncin  esse,  geniiivus  :  Me.  t,  43 
mari  to5  jere  tvulibe  (rruv  JuJtxa) ;  Loc.  vm,  42 
vviiiice  Ivalibe;  m,  25  ras  ium  svtjere  prijeligive 
n[  gakunpai.  Iline  Luc.  i  ,  7  <>a  framaldra  dr.ge 
seinaite  vesun,  cujus  loco  lamen  vs.  48  in  dagam  tei- 
naim  invenitur; 

6)  Posl  vairpan,  senem  Oeri,  senesMre,  accuati- 
vus:  Luc.  it,  42  varp  tvalib  vintrun»  (iri>i  [ftaj 
Suuixa). 

«  Annoiatio  4. —  Ex  loco  Luc.  iu,  23palet,  qnod 
circa,  circiter,  versus,  per  tte  gothice  cxponatnr, 
coHslmctioue  nnn  muluta.  Coll.  Luc.  ix,  ii  vesun 
sve  fiinf  putundjos  vaire,  vel  Joan.  vi,  10  paruh  ana- 
kumbidcdur.  vairoi  rapjon  ( iiumero )  sve  (imf  pu- 
mr.djoi.  i 

'2)  Helalive  ad  Ircuni  ln  quxstione  quaji  epatio- 
eum,  adhibelor 

a)  Accusaiivus :  Mlii.  v,  41  jnbai  was  puk  ana- 
uanpjai  rasta  aina  (u,i>iov  s  v  ),  gaggais  mipimma 
Ivot;  Luc.  Ii,  44  qemun  dagis  vig  (fyipat  6Sov); 

d)  Ana  cnni  tlaiivo  :  Joa».  xi,  18  bepauia  newa 
iaiiutaulymiam  tvnsre  ann  sp aur dim  fimftai- 
hu  II  illl  (itno  CTTaSiwv  StxiirtvTf  K 

5)  Prelium,  quanii  venit  aliquid,  roddiinr 
n)  Per  d.iiivum  :  Cor.  I,  vn,  25  vairpa  g  a- 
laub  n  mma  (preiio  magnn,  ti/hjc)  usbnuliltii  tijuh  ; 
Mllt.  x,  W  niu  ttai  iparvans  a fsarjau  (inauphv) 
bugjanda  !  Joan.  VI,  7  t  vaimh  uiula  m  tkaite  (itrx- 
'-ociwv  Sirvaptuv)  hloibot  ni  ganohai  lind ; 

b)  Per  in  euni  .vcusativo  .  Mc.  xiv,  5  mnlil  tcsi 
pata  baltan  frabugjan  in  m  an  agi  z  o  (millti,  ina- 
vr.i  )  fiau  prijahunda  skalle ;  Joan.  xn,  '.>  iluwe 
pata  battan  ni  frabauhl  vat  m  f  ikalle  (irecentor.iii 
denariorum,  xputnaaiui  Sniv  piuv) . 

K.iontra  preiium  t-xhibcie  -.'.>  •rqnirefliluio  »11« 
quid,  «vri  (gi-rui.  uiit,  fiir,  gegen,  g  II.  ponr,  eu  tie) 
gnt  u-e  cst  uiiii  ciini  dalivo  :  Mlli.  xxvu,  <  i  algebun 
piintigum  lilubreinaite  und  akra  kmpns.  II  uc 
Itnii.  iii,  II  ubii  uud  ubilamma  utgibaa  el  Mlli.  v, 
38  i/iign  und  augin  jah  tunpu  und  lnn juu. 

4)  ln  C'i  -i.n  >    >i5 


CRAMJIATiCA  GOTIIICii  LINGli^.  JI71 

h)  ijii  «i.iil.s  ,  (jii.v  objeclum  aliud  saperal,  expri- 
mitur 

iiu)  l'i  r  il.iimim  :  Cor.  II,  xi,  5  nian  ni  vuihtai 
(quoqiiam,  ijriMj)  nniiiuso  ijalaujan  paim  ufar  mikil 
visandam  npauilaHlnm  ;  III,  11;  Mib.  v,  47  uie  ma- 
n  n)iio  taujip;  Mi-.  vn  ,  30  toon  filu  is  ini  untibaup, 
mais  fiamma  meritledun.  Ilinc  etiam  expressio 
qnadrtglnla,  uno  sutilato  :  fidvortigjns  ainamma 
vanni  -  3!J,  vid.  5  108,  3 ;  vel 

bb)  Per  /S/n,  fUaut  ei  eiiam  imrf  cum  aceusativo, 
vid.  §  197,  3 

b)  Ghjcctiim  eum  qun  alind  comparatnr  ct  qnorum 
relaiio  rcciproca  germanlre  pcr  a/s,  hnluo  nntem 
per  quam  n-ddiiur,  Cothtis  cxponit  sive  ctun  />«u  in 
constrnciionc,  vid.  §  1D7,  4;  sive,  pau  pnPlemiisso>t 
iu  dativo  (quentadmodum  GnBCUI  iu  gcniiivo  el  La- 
tinns  in  ablativo);  Mlli.  v,  57  tijai  vauril  ixvar  ja  j», 
ne  ne,  ip  pata  manajzo  paim  (qiiam  Imc,  tout»») 
nt  pamma  ubilin  ist ;  vi,  25  niu  taivala  muis  til  fo- 
deinai  (xnt -cprifiit)  jah  Irik  vattjom  (roS  ivtO- 
fiaroc ) '  -•>  nin  jus  maii  vulprixant  sijup  paim?  x, 
51  iini:i(ii/»im  sparvam  batizans  sijup ;  Jn&n. 
xv,  18  so  monasedt  mik  [ruman  isvil  fijaida.  Luc. 
xvi,  8  pai  sunjus  pis  aivis  [rodozans  s  u  num  tiulia- 
dis  (<fpoinp.i>Ttpoi  \iTtcp  tou{  vlovt);  J0.111.  v,  56  ik  haba 
veitvodipa  maizrin  pamma  iohanne  ( lioc  Joannc , 
proprie  csse  (Jebcrel  /n'iai  iohannes ,  quamvis  lia:c 
hrevi tas  sermonis  etiam  Grxcis  non  aliena  sii,  Malihia 
Gr.  gr.  §  453  ).  Sic  insuper  Mth.  m,  i|  ;  x,  51 ;  XI, 
9,  1! ;  xxvi»,  64;  Mc.  I,  7;  xn,  31,  53;  Luc.  in,  16; 
vii,  26;  ix,  l3;Joan.  rn,  51 ;  viii,  55;  x,  29  ;  xm, 
lo;  xiv,  12;  x<,  13;  Cor.  I,  x,  22;  xv,  10;  II,  II, 
5;  xii,  41 ;  Tim.  I,  v,  8. 

<  Annotal  o  2.  —  (H  objeclnm,  cum  quoaliudcoiH- 
paratur,  in  dativo  poni  pnssil,  in  nominativn  prius 
vel  accosalivo  construi  queat  neoease  cst ;  pr:?ier  Ims 
enim  rnsus  ha-c  conslructio  uou  adhibenda  esl,  se«l 
pau  advocindtim,  ut  Mlb.  T,  20  managizo  tatrpai 
itvaraiu)!  gurailueint  pau  pize  bo k arje;  Luc.  x, 
14,  etc.  ► 

ANIMADVBRSIONES  IN    PRiEPOSITIONES. 

•  §  25!.  Annotatio  I.  —  Praepositiones  ex  nalura 
stia  praTediinl,  el  equidem  iinrnediate  ,  casits  qnos 
gtibernant ;  neque  ha*c  regula  ullas  paiitur  exceptio- 
ncs,  aisi  ubi  prnpnsitiones  iniiio sementiae  posita), 
a  suis  c.isibus  pr.vcipue  per  encliiica  separari  pos- 
sunt  :  Join.  xviii,  34  abu  (  pro  af-u  )  pus;  xix,  13 
/r.niu/i  panima;  Lue.  x,  21  inuh  pizai  ueilai; 
nccnon  et  per  parilculai .  qux  a  fronie  sentautia 
!ii:(-".<;n  neqiieunt,  ul  pan,  raihtis,  auk  :  Skeir.  1!,  d 
at  railitis  n.ann ;  Mth.  VIII,  5  afaruh  pan  />>i<« ; 
Hc.  wi,  12;  Luc.  i,  24  ;  x,  1 ;  xvui,  4;  vn,  21  >■•- 
ii /i  /'.iii  pizai  wtilai;  x,  7;  vi,  45  uiuh  (pro  m- 
n/i)  allll  ufarfullein ;  Cor.  II,  x,  13  imd  ;'nn  (etilui) 
init.  Qu  >d  auiem  du  cum  inlinit  vo  eodem  uiodu  >o 
h.theat,  vid.  §  251,  annol.  I.  Iino  a  varbll  com- 
|uisilil  ctiani  prtepOlilio  sc|<arari  pmesi  :  Luc.  iviu, 
8  */  ii  uiiai ;  Mih.  ix,  28  gi  n  laubjati ;  Me.  v<ii.  *i 
nnu  ico  «iici ,  vid  -i  l  V  t.  ix  28;  Joiii.  xn,  'iS 
uiuhiddja;  xi,  41   vtuhhof;  w,  22  mi/>  m    , 


1175 


DK  OBJECrO. 


Luc.  IX,   25  us  nu  gibip;  Mc.   xiv,  Unluh  pan 
gnf;  «VI,  8  ttiiuh  {iun    sat. 

f  Econna  diciw  eiiam  :  Joan.  v,  46  bi  mik  auk, 
licel  Gracus  ir.-pi  yip  iftou  leral ;  Cor.  Iv  ix,  9  in 
tiioda  aukmoutis;  Skeir.  II,  d  us  taivalai  raihiit 
jak  Itika;  Cor.  II,  x,  14  w,Ke  jo/i  utid  iziit;  coll. 
$213,  ■Hitol.  I. 

•  AnnoUlio  i.  —  Ulii   prappositio  eadem  ad   duo 

vel  plura  objecla  leferiur .  seinel  lanium  poniiur  : 

Mc.  lli,  8  pai  bi  tyra  jah    teidona  (  o'  rreoi  Tv- 

p -n  xal  Xttiuva  ) ;   Skcir.  II,   d   nianna  utsalipt  ist 

us  saivatai  jnh  ttika;  Cor.   I,  xtv,  21  tn  an- 

paraim  razdom  jah   vairilom  anparaim  rodja, 

Grxco  conira  iv  i-rtpoyX-iooots  xoi  h  xt<W<v  irif.ots 

babente;  Rom.  vu ,  C  tkatkinom  in  niujipai  ah- 

wint  jah  ni   fairnipai   bokot;  Tim.  II,    u,   14 

vaurdam  veihan  du  ni  vaihlai  daug  niba  usval 

teiuai  eic. ;  necnon  el  in  appositione  prxterinilii- 

Itir  prjposilio  :  Uom.   im,  9  jabai   uo   anparaizo 

rnubusne  tn  pamma   v aur da  utfulljauda,  pam- 

ma  (scilicel  in   lioc,  gr.  i»  Trj  )  frijot  neivundjan 

l>t>nana  sm  puk  sitban.  Ilinc   probibiliter  raiio  esl 

quare,  nbi  voc..b:iluiu  ex  pra-posil  oiie  coniposimm 

bis  in  senleniia  ponendum  «I,  gotlnce  alicra  vlce 

simpl  citcr  iuducitur  :  Itoni.  xv,  4  sia  fita  sve  fau- 

ragamelip  varp  (  jtpoeypufv  ),  du  unsarai  loiseinai 

gamelip  vwp  {  vpoypuyo  )■  Cor.  I,  xv,  48,  49 

pai  ufarhiminakuudant  (ivojf.uvto)  —  pit  htminukun- 

dint  (roO  inavpmitv)  elc,  v.d.  ad  Tim.  I,  vi.  6 

•  Al.quando  tamen  praeposttio  ,  qiieniatlinodum  in 
gr.eco  icilu,  iia  el  iu  gothco  repeliior  :  Luc   n,  4i 
tokidedun  ina  iu  ganipjam  jah    \n  kunpam, 
nbi  Goibus  probabililer   in  suo  codice  i»   alierum 
legil,  ut  Mc.  vi,  26  in  pize  aipe  jah  in  (ize  mipa- 
uakumbjandant  ui  vilda  itai  ufbrikan;  Luc.  vui,  34 
gataihun  i»   baurg    jah    in    veihta;  Col.  i,  26 
lunagafulgina  v„t  fram  aivam  jah   fram   al- 
dim;    lli,    17   in    vaurda   aippau    in    vaurttva; 
Tliess.    I,   ii,   1,    9;   Tim.  I.    iv,  16;  ctiaui  i.oii 
uraeeiuue  Graco  :  Mc.  v,  16  tplludedun  uu.ua  varp 
bi pana  vodmjtth  bi  po  tveina  clc;  Cor.  II,  v,  12 
codex  A  ferl  pai  tn  andvairl>ja  wopandaus  jan  ni  in 
hitiuin,  ubi  codex  R  alieriiui  iu  |  rauermiilit.   In 
:'|iiiosil  oue  :  Skeir.  II,  d  mannc  ui  mistaleikom  vit- 
i  m  uisali[>s  ist,  ut  tuivniui  ruihlis  jah  leika.  Solem- 
mter  anlein  npeiitur,  ubi  pratposilio  |.luribtis  quam 
duobus  objeclis  relertur  :   Jua».  ivt,8   gasakip  po 
mauasep   bi  fraiaurht  jah  bi   gaiaihlipa  jah  bi 
slaua;  Col.  n,  16  ni  manna  izvis  bidomjai   in  mata 
aippau   t.i  drugki  aippau   iu  dailai  d  gis ;  Tini. 
I.  ii,  t,  2.  Aliameii   in  lioc  eiiam  casu    prsposilio 
tocun.la  vice  prxicriiiiltilur  i|uidem,  lertia   autem 
repeiitur:  Mlb.  viu,  9  qipa  du  pamma—jah  an- 
ftarumma—jahdutkalka  (gra;cc dalivus simplex 
obiipie  usurpatur),  sicetiam  in  parallelo  loco  Luc.  vn, 
8;  Mc.  vi,  56  iddja  \n  haimos  aippau  vaurgs  ai  p- 
[>auin  tvi/;ta,gr3!Coiexiuconiinuniier  vs  semelian- 
Itlill  liabente;  Mih.  v,  45  gup  tunnon  scina  unanneip 
una    ubilani    jah    gvdans,  jah  rigneip    ana 


1174 


garatlitans  jah   ana  ungnraihtani  (  gr.  brt  Jtxotov,- 
yui  a&xovf  ). 

«  ln  l.oc  ca-u  sno  Goil.us  modo  prxposiliones  sy- 
iionymas  alibi  usurpat  :  Col.  >\ ,  tt  aipafrat  ha- 
baipmanagaljan  bi  iivisjah  du  pant(oirip  O^fi, 
xai  t'Lv)  paiei  sind  in  luudeikaia  jah  iairevpauUin  ; 
lliess.  I,  v,  9  ni  satida  uns  gup  in  hatis  ak  du 
gafreideinai(  ti,-  opyw,  ,  iOX  tls  trriTrotrxriv  )  ga- 
nittait;  Cor.  II.  vm,  7  tn  allamma  managmp , 
galaubeinai  jah  vaurda  jah  kunfij,,  jah  in  ntlai 
usdaudein  jalt  ana  pizai  us  ixvii  in  um  friapvat 
(Gra?co  semel  lanium  i»  habeine). 

«  Annoiatio  3.  —  Dum  ex  una  parte  Goilius  ali- 
quai.do  caverc  videlur,  ne  ctnn  ea  prreposiiioue  qux 
<  bjcctum  praccedil,  veibitm,  nmre  granco,  componiil, 
dicit.|tie  simpliciter  Cor.  II,  vi,  16  fraitainiiM  pro  ;»- 
0(xri<T«  h  aOToif  ;  Tim.  II,  i,   5  ;  Mc.  vi,  1 1  vai  rkjan.i 
t.i  imma  pro  inpymav» iv  «vri,  ve!  Cor.  II,  vm,  18 
m: piandidcdun  imma  pro  <ruv£rj«^«atv   FtT-  tx^. 
cx  aliera  auteni  in  cumdem  pleonasmum  gtrpissimc 
incidil  :  Mib.  xxvn,  53   «ifya^an  ,,,  /i/(„ia4,(OIJI 
(i&dtiv   ix   twv  ^vujvitirjv ) ;  Mc.  l,  29;  v,  2,  30;  ix 
25;  Luc.   iv,  22;  Joan.  v,n,  5B;  ,,  59;Cor.  l'  v' 
<0;   II.    v,   8;  vi,    17;   E,  b.    ,v.  29;  Col.   ,„.'  8; 
Mlb.  ix,  IS  brupfaps  afnimada  a(  i,u  (ir.pfj,  «„: 
«uTi») ;  Luc.  v,  2, 13,  35;  ,x,  5  ;  iv,,  3;  Kom.  x 
86;  Cor.  II.  xii,    8;  Luc.  xv„,    11    pairhiddja 
pairh    mtdja  samarian ;  iv,  30;  xvm,  55  (ubi  Co- 
tbtisS.tMtrvlegit);  Mc.  x,,  16;  Col.  ...  13  miJJ«<i. 
qieidamip  imma ;  Joan.  litl,  25  auakumbida  ana 
burmniesuit;  fph.  „,  20:   Luc.  ,v,  14  aii  gavi  biti- 
lande  bi  ina;  Cor.  I,  xv,  27  u  fhnaivida  •(  foluns; 
Epll.  ,,21;  Liic.  i,  76  (auragaggit  faur  andvaii pja. 
F.titemdeadveibiis  ejusdem  siguificaiionis,  ut  t.in- 
fl'«noga.i  in-  (Mth.   vm,  23),  usvairpan  ul—  (Mih. 
ixvi.  75).  usgaggan  ut  us  —  (Mc.  i,  25),  elc. 

t  Sed  liunc  pleoi.asnmm,  quem  Crxcus  sa?pius 
pra?serert,  Goibus  etiam  saepissiine  nullo  praseunte 
usurpal,  ubi  scilicel  Gra:cus  vel  prx-posiiione  semel 
ulitur,  vel  sirplex  verbtim  ei  praepositionem  adbi- 
bet  :  Rom.  xi,  26  urrinnip  ut  sion  (gr.  simplitilor 
»St<  ix  £<wv  )  ;  Joan.  xvii,  15  ni  bidja  ei  usnimait 
(  •xf.tit )  int  ut  pamrr.a  fairwau  ;  Gal.  v,  4  us  austai 
USilruiup  Ixupvros  ictTri(j«T£);  Lur.  VIII,  18  ufni- 
mada  af  imma  (  upUai-:»,  arc'  «OtoO  )  ;  Mc.  II,  23 
pairhiddja  pairh  atnk  (  mpznoptxnxui  Su,  —  ) ; 
Joan.  xviii.  15  mipinngulaip  mip  letua  (  oontts- 
f,).fte  tw  —  );  sic    cii.im   Mih.  vii,  25;  Mc.  v,  10; 


Luc.   iii,  20;   vi,  4X;   mii  ,  2 


ix  ;   33;   xiv,    10; 


xvn,  29;  Joait.  xit,  42;  Rom.  viu,  55,  39;  Cor.  H, 
xi,  25 ;  Gal.  i,  6 ;  Eph.  iv,  31 :  Ihil.  „i,  14  ;  Col.  „,' 
14. 

«  Eo  etiam  modo  usiirpamur  pnpositiones  diver- 
s»,  sed  synonyniae  :  Mili.  vui,  16  aiberun  du 
imma  (  Trpo.-wyxav  aOrrTi  );  xxvn,  15  aigaggand  du 
pe.lutau  (npo;eM>v  tS  JliXaTw);  Joan.  viii,  42  ik 
fram  gupa  urrann  {  i/.  tou  6to0  «§n).9»» );  Mc.  xvi, 
8  ut  gaggaudeins  af  hlaiva  (  i£e).6o0rra<  «  -c  —  •) 
gapluuhttn;   Luc.   ii,   57  »i   afiddja  fatrra   a*.i 


1173 


GRAHUATICA  COTMC,E  UKCUA. 


II 70 


|  «-(.(ttbto  «iro — );  Cor.  II,  III |   9.  ufarhleiprjai      manaqni  tve  rileina  tamjan   $it  in  leika  [)ai  naup- 


iii<i  mii  ( hnmiitn  in' ipi)  mahli  xritlaus ,  ete. 
i  Annotatio  4.  —  Prxler  iionnullas  prxpositioncs, 
•lii.*-,  iii  il.-ifi  niin.ii.i,  adverbiorum  furma  (lonanlur, 
ui  im»,  ui  ex  I»,  ui,  sunt  fi  alix  qux  ,  illa  forma 
r.in  ines,    nt    advcrbia  lamen  usurpaiilur  :  Me.  vm, 


jand  iJiij  bimaiian  ,  Luc.  xiv,  23;  Cal.  n,  1 1 
wuita  jiiudot  baidis  i  udai  viskon  ;  Luc.  viii  , 
37  bedun  iiiu  ailans  gaujuns  gatei  /iuii  fairra  tit  ; 
Cor.  II,  v,  20  bidjam  faur  xristau  gagavair p- 
nan    gupa;    Tim.  I,  ll,   1    bidja   frumist   taujan 


23  ailugida  ana  handuns   iinponeiis  ( seilicel   illi )  bidot;  Luc.  viii,  41 ;   ix,  38;  Rom.  kii,  I;  Cor.    II, 

uianus  siiper  ( fatfiiie  ta;  x,rf,a»  )  <  xl>  ^  ;   LuC-  xlx  •  "•  8»   ^l'1'-   lv.  *  .   •°,,,'>  lvi  2  '<  Tliess.  I,  iv,  10  ;  v, 

18  iaVf/l  [rain  ( iiropijiio  initpoaOiv  );   Mc.    viu.O  12;    Tim.    I,    I,   3;  Luc.    wn,  29  iestis   anabaud 

atijaf  hluibtins  sipotjim  ei  altagidedeina  faur  (ra^.a-  ahiiiiu    painma    unlirainjin     usijaggan   af   pamma 

Owcrt ) ;  Luc.    xix,  4  btprajjands   faur  (tzfioof.  «pv  jiiuiiii  ;  65  anuba  ud  miujni  giban  mal ;  31;  Cor. 

(uirfoo-Osv)  Uistuig  ui.a  batjtn  ;  vi'i,  14  qino  atgagtjan-  I,  VII,  10;  Mlh.  xxvn,   61 /lai/    BilM    /i/ut><i ;  Tim. 

uVi    iiu  (  Trf>o,-s).OoO;a  )    allaitok   skauta  vusljos  pro  II,  i,  0  qumaudja  puk  anaqi  uj a  n  anst  gupt; 

duaigaggandei  (  sicul  ex  gr.  Mih.  IX,  2u  )    vcl  algug-  3)  Post  verba  direntli,  el  ea  plura,  quac  nietaphy. 

uinidfi  i/u  irnma  (sicul  ex.  gr.  Lue.  ix,  12);  Mc.  x,  sieam  iclionem  expriiiinnt ,  ut  engtioseere,  neg.ire, 

13  tiuonjos  sokun  poiin  bniiandam  du  (  rot";  it»'j;yi-  diseere,  docere,  intelligvre,  credere,  cogitare,  etc, 

fouo-t);  Cor.  II,  viii,  11   faura  isl  muns;  Pbil.  m,  insuper  sperare  ,  timere  ,  >e  pmlere ,  teniare,  eic. ; 

11    ;'.■. ■!   faura  sind.  >  Tim.  II,  n,  10  patei  gadob  ist  qinom  gahailandeim 

qub   blolan    paiih  vaurstva  qnda;  Tit.  i,  10  oufi 

2.    ODJECTPM    VERBALE.  , ,      ,        ...                  .                   -o     -l      r 

andhaitand    kunnan  ;  Joan.   xui.  08  mik  afa > 

§  552.  Cum  inGnitivus,  qui  abstracta-n  ideaui  ac-  kis  kunnan;   Luc.   ni,  7  was   galaiknida   izvtl 

lionis  velbabilus  a  verbo  designati  cxprimit,  naturx  pliuhan  faura  pamma  anavairpin  haiiza;  Skeir.  V, 

sil  nominalis  (  §  189  ),  ideo  ul  ohjectum  inservire  d  ni  ibnon  ak  galeika  tveripa  utgiban  uns  laiseip; 

potest.  Tini.  I,  v,  1  jabui  wo  viduvono  barna  habai,  galais- 

llaqiie  ponitur  posl  verba  :  jaina   tik  (doceamse,   id  esl ,  diicanl )  [uurpit 

1)  Volendi  :  Mth.  v,  42  pamma  viljnndin  af  svesana  gard  barutnjan  ;  13;  Tiin.  I,  i,  19  hij- 
pus  teiwan  tis  ni  usvandjuit ;  l.tic.  xv,  28  iii  mainaiu  juh  ataiktandru  anafalh  latanin  ei  gatali- 
vilda  inngag  gau  ;  Tini.  I,  i,  6  sq.  sumtii  usrun-  jaindau  ni  vajamerja  n;  Cor.  I,  iv,  6  iu  ugkii 
didedun  dii  lausaruurdein  viljun  d  u  n  t  rinm  g  animai  p  ni  ufar  patei  gamelip  isl  frapjan; 
vitodata  isarjos ;  Lue,  x,  22;  vx,  46;  Juan.  VI,  Pliil.  iv,  12  lais  jah  haunjan  mik,  lais  jah  u(ar- 
67;  vin,  44;  Rom.  ix,  22;  Ci»r.  II,  xi,  ol;  Cor.  I,  assu  haban  ;  Tliess.  I,  iv,  4  viti  warjizuh  izvcra 
vii,  12  jabai  qens  gavilja  tsl  bauan  mip  iiiimu,  ga  stald  an  sein  kas  in  veihipai ;  Rom.  vu,  18  ga- 
ni  afletai  po  tfen;  l'hil.  1,25  tustu  haba  and-  v  aur  kjan  i,op  ni  bigi  I  a;  10;Cor.  II,  x,  2  trauai- 
letnan  jah  mip  xristau  visan;  Luc.  \v,  10  nai  man  guduursan  ann  tumans;  Jo.m.  xvi  ,  2 
gairnida  tad  itan  haume ;  xvu,  22  ;  Cor.  II,  v,  sawazuh  izei  usqimip  iz-it,  pu  qg  kei  p  hunsla  tal- 
2;Thess.  1,111,6;  Tini.  II,  l,  4  ;  Luc.  xix,  4  and  ;'  o»  gupa ;  Phil.  m,  4;  Rom.  xiv,  2  tums  gatau- 
pata  muna  id  a  (cogii.ivit)  ga  g  g  an  ;  x,  1  ;  Joan.  beip   matjan  a  latu; 

vi,  13;  xiv,  22;  Joan.    vi,  0   icsui  vissa  patei  iudas  Luc.   vi,   34  jabui   Uiwid,  [rum  paimei  veneid 

habaida   (  habuit  [in  voluniale] )  laujan;  71;  xn,  andniman,  wa  izvit  laune  ist?  Pbii.  n,  23;  Tim.  I, 

26;  Cor.  II,  xu,  14  m  a  n  vus  im  qiman  at  izvis ;  m,  14;  Cor.  II,  x,  15  ven  habam  inizvis  mikitnan, 

2)  Qux  operatinnem  voluniatis  exprimunt,  ut  co-  Luc.  ix,  45  ohtedun  (raihnan  ina  bi  pata 
nnri,  qu;erere,  concliitlerc,  dare,  snere,  prohibere,  uaurd;  xvi,  3  bidjan  tkamam^k;  Cor.  II,  i,  8;  Luc. 
cogere,  rog.ire,  imperare,  adlionari,  c:c.  :  Gal.  n,  xx,  40  »i  panaseips  gudauriiedun  (raihnan 
iQ  utdaudida  pala  silbo  taujan  ;  Eph.  iv,  3;  ina;Cor.  I,  vi,  1,11,  x,  12;  Skeir.  IV,  d  aiuujid 
Luc.  vi,  19  atla  managei  sokidedun  atlekan  ananan  pidedun  qipan  attan  jah  suhu; 
inwta;  ix,  9;  xvu,  55;  xix,  3,  47;  Joan.  vn,l;  4)  Posl  ineipere,  peigere,  anwre  (id  est,  soliium 
xix,  12;  Rom.  x,  3;  Luc.  vi,  42  usvairp  (aurpts  habere1,  cessire,  perlicere  :  Lue.  \iv  ,  29,  30  jabai 
anza  ut  augin  peinamma,  jah  pan  gaumjait  ut-  wat  gatalida  grunduvaddju  jah  oi  malu.i  ustiuhan  , 
vairpan  gramsta  pamma  ii  augin  broprt  peinit  ;  altai  pai  gaiaiwandtiiii  d  uginnand  bilaikan  iu.i 
Cor.  I,  v,  3  gastauida  pana  sva  pata  taujandan  qipandant  palri  sa  manna  duilodida  timbrjan 
ii  ( gibun  unltulpin  ;  Mc.  xv,  23  gebun  imma  drig-  jah  ni  mahla  ustitthan;  Mc.  xiv,  05;  Luc.  ix,  12,  18; 
Cau  tyi»  mip  imgrna;  Rom.  xv,  5  gup  gibai  b>  Cor.  I),  iu,  1;  viu,  10;  Luc.  xx,  II  auadiauc 
»is  puta  tamo  fra  pjan  in  itvis  ;  Eph.  in,  16;  Tim.  sandjan  anparanu  skalk;    12;    Mlh.  vi,   I  liulant 

j.  i,  18;  Mih.   vi'i,  21    u>/iiu('i'i   uiis  galeipan  frijond  tn  gaquaipim   itundaiidahi  bidjan;   Luc. 

ja/i    gafilhan  allan    meinana;   Luc.  VIII,  52;   ix,  vn,  43  [ram  ptmtuei  innatiddju  ui   tvaif  btkud- 

59;   Tim.  I,  n,  12;  Luc.  xvm,  16  leti  p  po  bama  jan  ftunt  memant;  Cor.  II,  vni,   II  uu  jah  taujatt 

gaggun    dn  mit ;  iv,  41 ,  vin ,    51;  Mlb.  vni,  22;  niliuAai/i; 

'ojn.  xi,  4i;  xviii,  8;  Gal.  v,  7  uai  |m4i  galatida  5)  Post  dcbero,  oporleie,  opus  lubere,  licere : 

lunjtii   ni  u  fhtiuijan  *    Thess.  I,  n,    16   iudaieii  JoNk  iu,  30  iai;u  ikat  vahsjan  ipik  min  tnan  ; 

uai)tiiid    n.u    du  p.itdom  rodjnn ;   Cal.  vi,    12  IM  VU,  5"-,  59,  elc.  ,  vid.  ^loss.  v,  Skulan  ,  Gil.  v,l 


1177 


DE  ODJECTO. 


1178 


v.nuh  manne  Hamitmavu  sl.  ul  a  tst  all  vilop  ( a n- 
jan;  ad  passivc  sigiiilicaii<liuii  pinitur  skuldt  im  ; 
Mc.  vin,  51  jujiiis  maiis  skulds  itl  uskiusan  (re- 
jici  debeli  {ram  paim  sinif.am ,  vid.  §  177,  annoi.  4 
d  );  el  ubi  de  rebus  agilur,  skuld  isl  ;  Luc.  vi,  2  wa 
taujid ,  paiei  ni  skuld  ist  laujan  in  sr.bbnto 
dttgam?  iv,  9;  xv,  32;  x»,  22;  Cor.  II,  xi,  50; 
Thess.  II,  ni,  7  ;  Tim.  I,  lll,  15;  el  eliam  impei-n 
naliter  :  Luc.  vi,  2  hlaibans  faurlagemais  ni  skuli 
i(l  (nonli<ei)  matjan  nibai  ainaim  gudjam;  Luc. 
xiv,  iS  lund  bauldi  jah  parf  g  a  le  i  p  an  jah  sai- 
wan  pala;  Tliess.  I,  lv,  9;  Pliil.  n ,  "25  parb 
munda  aipafraudeilu  tandjan  du  iivis;  Cor.  II, 
IX,  5  n  audip  uurft  tnan  bidjan  bropvuns  ei 
galeipaina  du  izrit;  xil,  I  wopan  binah  akei  ni 
baino  itt;  Cor.  I,  vu,  26  gop  itl  mann  sva 
nisan;  Mc.  IX,  ibgop  pus  itt  galeipan  t« 
libain  hallamma  pau  tvant  fotuns  habar.din  gavairpan 
in  gaiainnan;  47;  Lue.  ivm,  25;  Luc.  iii,  Migayyip 
svinpoia  mis,  pizci  i/.  ni  im  vairpt  andb  i ndun 
skaudaraip  ttohis  is;  xx,  35;  Cor.  II,  in,  5;  Tiiti. 
II.  ii,2; 

6)  Posi  posse,  quire,  facile,  difGcile  esse:  Mih.  v, 
56  ni  magt  ain  tagl  weil  aippau  tvart  galauj an; 
vi,  24  nt  maima  mag  tvaim  fraujam  ska Ikinon; 
27;  Mc.  xv,  31  etc,  v.d.  gJoss.  v.  iiagan;  Cur.  II, 
li,  8  mahteigt  ist  gup  alla  antl  ufarattjan 
in  iivis ;  Kom.  viu,  59  ni  yasktiftt  anpara  ir.ahteiga 
Ist  uns  c;skaidan  af  friapvai  gups;  Luc.  siv,  51  ; 
Til.  i,  9;  Luc.  xiv,  14  rii  haband  utgi  Idan  pus; 
Epli.  iv,  28 ;  Mili.  1,0  valdufni  habaip  sa 
tunut  mans  ana  airpai  afleilan  fravaurhtint; 
Joan.  xii.  10  valdufni  aih  uthramj an  />«/;; 
Luc.  ix,  1  iesus  apaustaulum  alguf  maltt 
juh  valdufm  sauhtins  g  aliail  jan;  v,  24;  x, 
i9  ;  Joan.  x,  18;  Kom.  ix,  21 ;  Cor.  1,  u,  4  ;  Mc. 
x  ,  24 ,  25  waiva  aulu  iti  puim  hunjandam  afar 
faihau  xn  piudangardja  gups  galeipan.  azetito 
isl  ulbundau  pairh  puirko  neplos  galcipan  pau 
gabigamma  in  piudangardja  gups  gateipan;  Mc. 
II,    25    varp   pairhgag  gan     imma    pairh    alisk. 

«  Annoiatio.  1  —  Cuin  anieci  objectuni(infiiiiiivus) 
non  per  speciale  verbuni,  sed  per  risnn  vel  rairp.n 
cura  nomine  exprimitur,  nomen,  ubi  ejus  sigmlica- 
lio  (habiius)  ad  subjectuin  ipsum  releriur  ,  in  nomi- 
nalivo  ponilur  :  Tim.  I,  iii,  2  skal  mpitkanput  un- 
yafairinonds  visan;  II,  n,  24  tkulks  fr  ujins 
ni  skal  sakan  ak  qairrus  vitan  ;  Sk.  ir.  1,  d  tkulda 
du  galeikon  seinai  frodein  spilla  vairpan  aiiaj- 
geljont  usmete;  Cor.  I,  xn,  22  paiei  puyk.and  Upire 
leikit  laisivostai  visan,  paurfla  sind ,  Cor.  I, 
subscript.  du  kaurinpium  frumei  pugkeip  melida 
tisan  us  asiai;  Gal.  n,  9  paitnis  jah  iikvbus  jak 
iohannes  puhtedun  sauleit  visan;  Pliil.  iv,  lilais 
taps  vairpanjali  g red agt ;  bincetiam  iv,  II 
ik  galai  sida  mik  ganohipt  visan,  qu  a 
galaisida  mik  (docui  me)  idem  est  alque  /ui\  (didiei). 
Econtra  legitur  Cor.   II,  vn,  II  usluiknidedup  itvlt 


hlutrani  visan,  et  mauraliter  Luc.  XX,  90  in- 
sandidedun  ferjnns  laiknjandans  sik  garaihttri s 
tisan;  sed  Cor.  II,  v,  8  gntrauam  jnh  taljam  ntuis 
uslcipan  iu  pamma  leika  jah  anahai  mjai  m  visan 
at  [raujin  ideo  ade*l  daiivus,  quod  ad  valjam  untis 
supplendnm  esl.  Roin.  ix,  3  antem  usbida  anapama 
visan  tilba  ik  af  xriitau  faur  broprunt  meinaut 
cons  ructio  esl  grx-ca. 

i  Annoialio  2.  —  Post  veiba  quano  numeio  (4) 
siibjerta  pnniiur  cliam  parlioipium  :  Mlli.  xi,  1  u  j- 
fullida  ipsiu  nnabiudands  (  oiaTaTTwv  )  paim 
Ivalif;  Lnc.  v,  4  bipe  iem  gananp  ida  rodjands 
( laj\Cn)  qap  du  teimonn  ;  Col.  i,  9  fram  panma  daya 
ei  hausidedum  ni  ucilaidedum  fa-ir  izait  bidjan- 
dans  ( itc,ti;iJ-/i4jLi/m. );  Gal.  vi,  9  pata  godo  tuu- 
jandans  (  ttoioOvti;  )  ni  vairpaima  usgrud- 
jans.  Econtra  post  sveiban  adhibctur  inliuitivus 
(Lue.  vii,  45)  el  nnn  cessans  in  pa-liripio  Irailitur 
Eph.  i,  16  nnsveibandt  ( «v  jntv^ejmr  )  aviliudo 
i/i  itvaia. 

i  Annoialio5.  —  Post  supia  lajdaia  verba  'ocn 
inSnilivi  adest  etiara  d  vel  putci,  vid.  §^  276,  277.  • 

§  255.  Ubi  prater  inlinilivum  aliud  esl  ulijectuni, 
ciii  aciio  adsciiliatur,  lioc  in  accusaiivn  ponendum 
esi,  et  onnstructio  nccusaliiuj  cum  infiuitko  iui.icn- 
paiur  '.  Lbi  autem  sub^ecium  tt  olijectusn  perso- 
nalc  eadem  sunl  persona,  Collms  (jrjecaui  inlcr  cl 
latinam  cnnstruetiouein  suspensus  librat ,  tuui  scii- 
cct  nl.jccinm  prrsonale,  pronoincn  ,  praetcnniilinr, 
lum  ii  accuMtiva  ponitur,  bac  posieriori  con-iru 
ctione  in  solis  epist  '  s  occurrente.  Jam  veio  accu- 
saliviio  cnm  i   linilivo  usurpalur  : 

1)  Post  vcrbi  sciiMium  :  Pliil.  ii,  2d  vas  nnvunandt , 
iii  pixei  hausidedup  ina  siukan;  Joan.  vi,  62 
gasaiwip  sunu  mans  ussleiyan  pudei  vm  faur- 
pit ;  Mc.  xni,  29  ; 

2)  Posi  verba  dicemli.  imperamli,  seribendi,  eic. : 
Luc.  ii,  19  Hiaiia  mik  qipand  vitan  pos  mana- 
gtins  ?  v x ,  27  saddukaieis  qipand  usstats  ni  visan  ; 
41  ;  Joan.  xii,  29  ;  Cor.  II,  iv,  6  ;  Mlh.  vni.  18  L-siu 
haihail  galeipan  siponjans  hindnrmarein, Tim. 
I,  VI,  13sq.niin(ii»i/a  faslan  puk  po  anabusu ;Cnr. 
I.v,  II  melidi  izvisni  blandan  (nbi  t»ix  priina 
vice  ut  daiivus,  scribo  vobis,  alteia  aut.-in  u-  acciisa- 
livus,  ut  nos  misceatis  vns  [iioii  misceii]);  Epli.  iii, 
5sq. andhulip  isl  pam  upauslanlum  visau  piudos 
gaarbjans  jah  galeikansjah  yadailans  gahaitis; 

5)  Post  verba,  qnrc  volitionein  vcl  i|iiamlilicl  alian 
meniis  operationcm  expriiiiunt,  ut  vell  • ,  qiiaererc, 
cogilarc,  credere  ,  coulidere,  sperare,  scTe,  clc. ; 
Mc.  xv,  Svileidu  fraleitan  (inf.  pass.)  tivis pana 
piudan  iudaie?  xix  ,  13  ni  viieima  pana  piu- 
danon  ufar  unsis ;  i,  G2  ;  Cor.  I,  vn,  7  (viljan  a'lan> 
mans  visan  src  mik  silban);  i,  20  ;  xi,  5  ;  Cal 
vi,  15;  Tiin.  I,  n,  4,  8;  v,  li ;  Joan.  vu,  4  m'  manna  in 
analaug  ein  wa  taujip  jnh  tokeip  sik  utkun /,nn( 
visan  (o\ito;  h  nzZpi.rrix  ecvat);  Pliil.  III,  7,  8  palei 
vtn  mis  gavauiki,  putuh  rahnida  in  xristaus  slcipa 


lu  gerinrtnico  seraione  sentcnlia  subordiuaia  cum  dass  et  infiuiiivo  fanuanda  est.  Interpr. 


{170  CIIAMMAHCA  COIIIIC.E  I  l\i.|    I  tlXn 

fiiun.  appun  tvepaitli  att  Uomju  tteiptt  vitan  dnulilar  /inoitrtVin  (^iStauiW)  uim  ligra  ;  LilC, 
iit  N/uraiiauj  kuupjis  xriituut. —  /u/i  dotu  11  iiuui-  vui,  r,'..  Ilm.  pa»sive  in  niiiiiiiialivn  Sl>e  r.  VIII.  c 
no»  riiun  alluta;  SLcir.  VIII,  b  fraujint  laittin  tittgundant  bigilunda  ;  1'ln1.  iv,  'J.  posl  t>i//uu  au.lic 
tvikunfiaba  in  a//iiiu  a/umuiinittii  /'uNinviiuu  ruh  ni-      construcliones  rC|ieriuniur  connexx  :  Tiin.  I,  n,  8,  9 


i/^i/bh,  Cor.  I,  «li,  26  tnun  nu  /iula  joil  riiun; 
II,  ii,  5  muii  ni  vaiklai  mik  minmsi  gataujan 
pam  ufar  mikit  viiandam  ii/jUNilau/ufii  (loyiCoum  — 
u<rTsod«tv«i) ;  1'liil.  i,  10  ui   liaifttai   xrittu  mtrjand 


tVjau  vairam  bidjan  (w/io;i0x!<i8«i)  —  sania/filto /un 
qinom  tn  gafeieinai  lirainjai  (ttjandtint  (xotjutiv) 
tifc ;  ei  post  vitan  Cor.  II,  xn,  2,  3  pariicipium  ei 
fialei  vicissim  iinlucuntur:  vaii  niunnuu  i«  xritluu  [aur 


ni  11'iWI'u  munanduni  tik  nglont  urraitjan  jern  /idrortaihune  fravulvanana  [itpwKjhtm)  umt 
(oiouivot —  erriyepeiv)  bandjom  meinaim  ;  III,  13;  Luc.  Jiriiljan  liimin  jah  vail  fmua  svateikana  manuan  /mlii 
ii,  4»  h  itgjunitona  in  gatinjijum  inavitaniotef      fravulvans  var  /i  (irt  vpiric/r,)  in  vtigg. 


jali  uijiei  i>  qemun  dagii  vig;  Titu.  I,  vi,  5  ;  Luc.  xx, 
V  triggvuba  ijaiaubjand  altai  iohannen  praufelu 
t  itun;  Cor.  II,  x,7  uui  gu  tr  auuiji  sik  tilban  iri- 
saus  visun  (,T.r.i'Jiv  inutu  —  iivn)i  Lnc.  iv,  41  uii 
ifiluu  sitbau  xrittu  ina  visan;  Cor.  I,  xvi,  7 
vcnju  mik  w.i  tveilo  laljan  ((Xiri^u  —  ijrtuetvai)  al 
iirn;  II,  T,  tl ; 

i)  1'osl  \eriij  lariendi ,  operandi,  piraudi  :  Mc.  i. 
17  gulauja  igqit  vair  f>an  nulani  manue,  Luc.  », 
I  4;  Joan.  v,  21 ;  Joau.  vi,  10  vaurkeip  pant  mans 
anukumbjan  ;  Cor.  II,  IX,  5  faura  gantanv  )ainn 
i.ivlaugian  iivarana  visan  tvatve  vailaqni  jah 
M  siiis!'.   bifaihon  ; 

5)  Posl  inipeisoiialia  el  formulas  cnulingit,  ai  c.dit, 
convcnit,  facileest,  meliusesi,  lempus  cst,  eic. :  Luc. 


«  Insoleus  esi  aulem  lixc  cunstruciio  post  gijmn , 
neipic  posi  tairpan  occurrii,  uisi  ubi  Coilius  iliutl 
auxiliarium  verlunn,  titan, ailliibere  iion  potuii:  Tiui. 
Il,it,  18  gijianit  usstat*  ju  vaurpana  (ytyoviV/t), 
liinc  Rom.  xv,  8  qi[>aauk  xristu  andbaht  vaurpa- 
nan  a  (/lyiYnaOtxi)  bimailit  i/>  piudos  itauhjan  gup. 

<  Anuotalio  3.  —  S-rpe  eiiatn  in  gntliicu  scrinoue 
sicut  et  in  germanico  verbale  nbjcctum  pcr  ei  vel 
patei  circnmscribiiur,  viJ.  §§  275,  27  >•  i 

§  251.  Supinuin  et  geruudium  Culbos  uou  n«vii , 
cl  iilrumque  per  iiiliuiiivum,  du  coimnuiiiicr  prae- 
posito,  cxponil. 

I.  Jarcvero  ad  s  guilicandum  supiuum  adliibeiur 

1)  Siinplex  inliiiiliviis ,  prxripue  post  verba  mo- 
l'is,  vel  motum   indicanlia  ' :  Luc.  i,  7G  fauragnggis 


iv,  5(ii'ur/>  afslaupnan  altunt ;  Col.  i,  19  i>t  imma      faitra  andvairpjn  [raujilU  manvjan  (itotnaatxt.)  vi- 


tjaleikaida  ulta  fullon  buui  n  jah  Jniirli  ina  ga- 
fri  fjon  alta; Skcir.  I,  c  gadob  vaspans  svesammt 
viljin  iifhausjaudant  diubuluu, afira sves  nniiia  viljin 
jaqtssuns  vairpan  tiasjundis  laiseinai ;  Luc.  xvi, 
i~  aietito  ist  himin  jah  u  rjtu  Itindurteipan 
Jiau   vitodii  ainaua  vril  gailriusan;  Jojii.   xvi  i. 


ijjns  iintna  ;  Tim.  I,  i,  15  xrittut  qain  iu  pamnn 
fairwau  fravaurhluns  naijiii  (o-utxi);  Tliess.  1,  II,  17 
\/:mm;:  ,i/i  ii  n  rii  andaifji  izvara  gasaiwnn  (tSitv)  ; 
Tim.  II,  iv,  9;  Lor.  i,  79  gaveisi.p  umttru  uiruut 
us  hauliipai  gabairhtjaii  (errfsavat)  Jtaim  iu  iii/uu; 
li,  22  brahtedun   Utirn    tu   iairusatem   atsaijun 


14  batito  itt,  ainaua  mannau  fiaqisljan  (aur  (rrafKCTjjTai)  faur.i  fraujin;  ct  eliaiU  alias  :  Cpb.  vi, 

managem  ;  Hom.  xm,   11  inelisl  uns  ui  iltpu  ur-  19  mit  gibaidau  vnurd  in  buljmn  kanuj  an  (yvupiavu) 

i  eiian.  ruiu  aivaggeljons  ;  i,  9,  i'0. 

«  Aii.ioiaiiu  1.  -    Post  varp,  uglu  ist.aictiioist  et  %)  Cominunius  auein  pr iposilo  rfn ;  Luc.  iv,  !i 

similia  eliam  inliiiitivu-,  simplicitcr  pouitur,  ubi  sci-  />*n/u   insandida  mik  du  gauatjan    (icto-tto-iat) 

licct  peisonale   olijcclum  ad   bas  forinulas  referlur  i.:lnf   yamalvidam    /i.iirliu  ,   merjan   frakunpanaim 

i-t  in  dalivo  est,  vitl.  §  2.'.2,  G.  Nccnuit  ct  pnst  leian,  fratet,  [raletan  gama  dnns  xn  gu prufilein ,  merjan 

bidjm  el  siinilia,  vid,  ilnJ.  2),  licel  ev  con-.lrucl.oiic  jer  fraujim  andutiem  (  ame  altcruiu   iiifiiiitivuiii  .1 . 

\m  .ilniloruin  ut  ('nr.  II,  vi,  \  bidjand ui ivarei anil  yups  dclicit,  sive  quia  coiumulainr  construclio,  sive  u,uu 

i' iiii.i  ii  b  is  (ubi  iu  iuicrpreiatione  noslra  vobis  lc-  prxposilionem  ,  ubi  ad  piiua  objccta  iciriur,  semel 

geiiiluiu  c-ti ,  bic  etiam  accusiliviis  cum   iiifiniiivo  tautum  poni  vidimus,§  251,  '2) ;  T'e-s.  I,  iii,  S; 

s.niii  pnsse  videalur.  luc.  iv,  2  I  brah  teti  n  n  ina  uud  auhmisto  pis  (airgiiU 

<  Anuotaiio  .'.  —  Post  vciba  sensuum  el  ea,  qux'  jis  du  afdrauijan  («•.-  to  hi«i,i miwwi)  iN,  v, 

Sjiiiiius  ii|>ei.iiioiieni  exprimuiil,  lucu  inlinitivi  clia  n  i  aihah.d  nat,a  du  (itkou  [tieSypm»);  Mr.  iv,  5 

|iai'iicipluiii,  niore  grxco,  venit:  Lur.iv,  23  trun  /i/it  urruuii  sa  laiuuds   du  itiiun  (  tou  enttiijiti);  Luc. 

Iiuutided  itin  vaur pan  (  iau  iuwamM**  yivouivtt )  vill,  5;  Kom.  n,  20  ;  Mtli.  xi,  1  blil  ut ho[  tik  jaiu 

i  t  kafani.ium  ;  v,  2;  xvm,  38;  Mc.  xn,  2S;  xm,  2ti;  J>ro  dit  taitjan  (tov>  oio«o-xiiv) )«A   m erja u ;  Tbess. 

Xiv,  i'ih,  tii,  G?  :  Jnau.  vil,  52  ;  x,  12  ;  Tlu.ss.  II,  iii,  I,  iv,  17  /i.inif.in.i.i  tu  milliinam  du  qumtljun  fofa 

tl  ;  Uc.  v,   1  •  ./.i.s.i  iiii. i  n  J  jia  aa  ttod  a  u  vitandnn  ier.invait-j)  fraujin  in  luftau  ;  Llic.  v,  1  munagei  ana- 


(9<«icovs*l  tov  uumoviJo/ivov  xxOi)u(.ov)  jnh  tjavtiM- 
i/imiii  juh  (rapjandan;  II,  1G  ;  vni,  21 ;  ix,  1,  7»8  ; 
Luc.  v,  1,27;  x,  IS;  xvni,  24;  Jnan.  vi,  19;  xi, 
53  ;  Cor.  I,  vni,  10;  Luc.  vm,  46  ufkunpa  mulit 
ustjaijqnn  Jetn  (<;tA0o0o-av)  a(  mit ;  M.  VII,  5) 
bi  ,.ii  itnhu! pon  usgajguna  [HtkuXvHit )  juk  Pi 


Iranip  leiu  du  hausjan  (tou  «xouiiv)  vaurd  gujn  ; 
Pbil.  tv,  10  wii  gapaihup  du  faur  mkfrapjuu 
(rt  ejcoviiv) ;  Mc.  x,  4ti  el  l.uc.  xvin.S.'»  btmda  t*t  /<im 
iti/  i/  u  ailitron,  gr.  7roo;xiTo>v,  dtini  Joan.  tx,  8  >u. 
tiilitr.itds  lilesl  .  co  cliain  in.ulo  pr<>niiscue  coiistrui- 
nir  iu  IuiiiiiiI.i  iinioim  huban.  du  liautjtn  (L>  f   vi 


1  In  t"  ''iii.mic)  sciinoiic  |.ci:u,  um  t.t,  g>ll.  pour,  cl  iiiliuiliuiin.  lniery. 


iljjl  DE  OJULCTO 

ei  humtJaaJona  (Mc.  iv,  9;  Luc.  xiv,  55),  Gtxco 
SCinpcr  inliuilivuin  usurpante. 

Lue.  xi»,  48  ir.auagei  haliaida  du  hausjan 
(owuuv)  ini/iifl  ;  iv,  18  fiauja  gasalboda  mik  du 
raiiamerjan  («ieO?at)  uniedaim  ;  Mc.  vii,  i  anpar 
i.l  manag  palei  anditemun  da  /i  aban  (/paTjtv);  Luc. 
xn,  28  gattlanlt  rulme  p  habam  du  u$iiuhan  (tic 
oirapTtVjMw). 

C«r.  I,  VII,  25  ragin  giba  sve  gaarmiipt  fram  frau- 
jin  du  Iriggs  vitan  (iriTTof  ttw.i) ;  II,  XI,  2  ijaead- 
joda  izvis  ainamma  vaira  maiija  svikna  du  utgaban 
(tr«f  «<7T«a«0  J  risiau;  Pbil.  lil,  10  ai  gupc.  ist  gn- 
railtlei  anc  galaubeinai  du  kunnan  (toO  yvSrtu) 
ina  ;  Lnc.  I,  77 ;  Col.  I,  22  gafripedai  pairli  daupit 
du  ulsatjan  (itapucTneut)  izvis  veihant  faura  imma; 
IV.  5  bidjctp  jah  bi  uns  ei  gup  uslttkai  untis  hasrd 
vuurdis  du  rodjan  (XeAjersri)  rxuia  sristaut.  Prxcipue 
a  l  exponeailuin  grxeum  ti;  t6  :  Mc.  xiv,  55  alla  so 
gafautds  sokidedun  una  iesu  vci:vodipa  du  ajdau  p- 
jan  (tt'r  to  uuMuaai)  inti  ;  Tliess.  il,  II,  2  bidjum 
izvis  bropruns,  du  ni  sprauto  vagjau  izvis  altin  ; 
Koin.  vii,  5;  11,11;  xu,  2,  3;  xv,  8;  Cur.  I,  vm, 
10;  xi,  22;  II,  I,  4;  vu,  5;  Tliess.  I,  u,  12,  lb;  m, 
5.  i5;  iv,  9;  II,  i,  5;  III,  9;  xpbt  to  :  Hlh.  v,  28 
wazuh  saei  saiwip  qnion  du  tuston  (rtpbs  to  hinfiv- 
uoaai)  izai,  ju  galiorinoda ;  XI,  1  ;  Mc.  xi'I,  22;  irxi 
tm  :  Cor.  I,  xi,  21  warjizuh  tnata  teinamma  faurtni- 
vip  du  maljan  (tnt  tw  fuytlv)  ;  evtxa  toO  :  Cnr.  II, 
vii,  12  melida  wi  in  pis  anamoliijatdins,  ni  in  pts 
ananialitidins  ak  du  ijabaiihtjan  (uvtr.iv  tou  yavt- 
cr.\%-,ui)  usduudein  tnsura.  iem  Skeir.  IV,  d  po  nu 
insakana  vetun  [rem  iolianne  ni  in  /is  palainei  ci 
[raujins  inikitetn  gakannidedi,  ak  du  gatarhjan  jah 
gasakan  h.tifsl  tubailliaus  jali  markaitliavt ;  Tv«  :  Mc. 
III,  1-1  ieius  gavaurlitu  ioutif  du  visau  (ha  Lat) 
rnip  tit. 

i  Antiola  io  i.  —  Quandoque  du  al)  infiuiiivo  per 
objecium  ad  hunc  pertinens  separaiur  :  ilom.  vn, 
5  du  ckran  bciran;  xi,  11  du  in  aljana  briygan; 
Pliil.  iv,  iOdu  (aurmik  frapjan;  Cor.  I,  vm,  10; 
Tbcss.il,  i,5;  n,  2;  Skeir.  II,  c. 

•  Annoutio  2.  —  Aliquando  etiam  du  curu  ir.fini- 
livo  in  locum  iufmiiivi  simplicis  iuducilur  (coll. 
§  252),  pleiumquc  pra:euiiie  Crseco  (to,  toO,  sit  to)  : 
Liic.  iv,  iO  aggitum  teinaim  anabiudip  bi  puk  d  u 
gafaslan  (toO  StaqcviittSat)  puk;  Joan.  xiii,  24  band- 
vida  /amma  pailrut  du  (raihnan  (rsoGioOsu) ;  Tliess. 
I,  iv,  9  al  gupa  xslahidai  sijup  du  frijon  (ctV  to 
aya7rav)  izvis  misso  ;  Joati.  XII,  4  judas  skaflida  sik 
Uu  galevjan  (ir»pa5i66vat)  iesu ;  Cor.  II,  x,  6  man- 
ruka  liaband  du  fraveitan  (ixSixnuai)  all  vfarliau- 
seino  ;  Luc.  li,  51  andvaitpt  sehiala  gatulgida  du 
gaggan  (toj  Tof>eujo-flou)  in  iairutalem ;  sspe  posl 
giban  ejusque  composita  :  Mili.  xxvi,  2;  Luc.  ix,  16'; 
Joan.  m,  51,  52;  Col.  i,  25:  Pl.il,  i,  24  du  vitan 
(to  nruttvtcv)  in  ieika  pautfliio  itl  iu  izraia.  In  quo- 
iiam  dilTeianl  atelizo  isl  qipan  et  «Ju  qipan,  vid.  $ 
*08.  4. 

«  Auuotatio    3.  —  Insuper  supiiiuttt  cliaiii   pcr 


llffi 

senteniiain   pcculiarein  cuin  ei  expriinilur,  vid.  i 
276.  » 

II.  Quod  ut  uos^ibile  vt-l  etiain  ni  jani  iu  aeiu 
(gcrtn.dhi)  propuueiidum  esi,  ennimnniier  per  du  cl 
inlinilivuin  etjT  mittir  :  Luc.  vi,  7  titaidednn  jan 
iesus  in  saiiaio  daga  teikinodedi,  ei  bigeteinu  til  <i  u 
vrohjan  ina  {r.a-nr/opiav  k'/tou);  I,  57  aiteisnbnip  ns- 
fu  l»oda  mei  dts  bairan  (xpovof  toO  tsx»o);  n,  C, 
Sf ;  Cor.  I,  ix,  G  ni  habvs  vatdufni  dti  ni  vaurk- 
jan  (tou  un  ipyatsevai) ;  Mc.  111,  15;  Luc.  I,  9 
hlautt  imma  ttrrunn  du  suljan  (tKuyj  toj  Cunta- 
o-sti);  v,  17  multls  frnttjins  ras  du  Itailian  (ei;  to 
iueOai)  ins  ;  Cor.  II,  \in,  II  fa>tra  isl  munt  du  rti- 
jan  (toO  OtXjtv). 

t  Annotatio  4.  —  iiic  eiiam  alit|uando  sitnplcx 
iniinilivus  usnrpainr  cuin  valdufni  huban  .  ren  hal-an, 
etc,  vid.  §  252.  i 

ElLiPSES    IN    OajtCTIVIS    RESPKCTtBVS. 


g  25*i.  1)  Olijectuin  aliqnando  pra'terniitii't!r,  ut 
Lnc.  v,  23  ii thafjands  (scilici  l  badt,  itna  painmci 
!ag,  galaip.  Scd  cllipsis  nnn  aiiest  in  Pfail.  iv,  10  ct 
Tliess.  i.  u,  18  ainamma  sinjajoh  tvaini,  uiii  tt  ^i;:- 
gulari  stnpc  plurulis  tinpam  a  i  tvaim  supplendus 
cst,  neque  in  Joan.  xv,  i5  maizen  pixai  (riapviii, 
nbi  ad  maizein  subaudietldlim  Cst  friafna  :  cxleniin, 
liic  locns  ex  linore.  grxci  lcxlus  (astiova  T«-ms 
a-;anr,v)  mutzetn  pizai  friapia  esse.  dwlKret.  Joan. 
x,  51  nemun  siaintms  ei  vaurpeina  (sctlieet  stainum, 
'/:' ia»ici)  ana  tna;  Mtb.  vm,  52  run  gatiuurhlcditn 
sis  atla  so  hairda,  scilicet  tvdne  ex  vs.  51.  Tiin.  I, 
vi,  ti  legitur  siinplicilcr  gavourki  loco  failiugavaurki, 
qiiod  cst  vs.  5.  Ilii.c  eliam  Luc.  xv,  24  tiugunmtn 
risan  prt;  vtiitavitan,  vid.  vs.  25  tisim  rait.t  ;  xix,  G 
alsla-g  pro  dalup  aistaig,  vd.  vs.  5.  Qltnad  elliiises 
niuni  is  genilivum  regentis,  triil.  §  216,  annol.  7, 
coll.  §  245,  aunot.  2. 

2)  De  ellipsil  us  verbi  auimadveriendx  sunt  fnr- 
mula;  wa  unx  jali  pns  M  b.  vm,  29;  Mc.  l,  24;  v,  7; 
Luc.  tv,  34;  vin,  28;  wa  inifc,  sciliret  Aaii>(  Cor.  !, 
v,  12;  Mlb.  v,  58  ango  und  augin  juh  lunpu  ttn  t 
tunpau  scilicel  gibais  ;  iiisuperCor.  II,  ix,  C  palup- 
pan,  scilicet  «i/>a  vei  mtin;  vni,  15  soci  filu,  m  ma- 
nagizo  jalt  saci  leiiii,  iii  [uvizo,  olii  ex  Mos.  II,  xvi, 
18  qui  t-raveral  —  reperit  rcsliluendum  esl ;  C.il. 
II,  9  tfli/'ist't»is  atgebun  mis  jah  barnabin  gamaineins, 
ivaei  vcis  du  pnidom  ip  eis  du  bimaila,  sciiicet  gag- 
gaima  vel  siiuile;  Itoin.  xiil,  7  usgibip  itu  aituim 
ikulilo,  pmnmei  (scilicet  skulup)  gubaur  gubatir.  Sic 
pluru  sunl  loca,  ubi  verba  ex  prjccddcnti  veisu  vel 
scnteniia  facile  resiiui  possunl  :  Cor.  II,  i,  H  japht 
pteihunda,  in  izvaraizos  gaplaihtais,  sciiicet  prei- 
handa,  jappe  gaptafsijanda,  in  izvaraitot  gnpriih- 
tuit,  scilicct  gafr ■ijstjuiidn;  ilein  v,  13;  vil,  12:  n, 
!0  pammei  wa  fragibip,  jali  ik,  sciliccl  fragib.; ; 
Joan.  xv,  4  visuip  in  in.s.juh  ik  in  iziis.  >ci  icel  ii«'' . 
iii,50;  Epb.  v,  2S  svatve  aikkletjo  ufhauseip  scrisin, 
svaltqenes  abnam  teiiiaiiH,seilicelu[ltausjii:nit;  Yiui. 
II,  i,  5  jei  banatda  in  avon  petiiai,  tiauu  [i.ilei  (ah 


|I85  CR.UIMATICA  (.OITIICyfc  UKGUJE. 

\n  pus,  scilicel  bauaip ;  Rom.  II,  52  duwe  ?  unie  iii      l.ne.  vu,  14;  d»r.  I,  i«,  iH 

ut  galaubeinai  ak  m  vaurstvam  vitodis,  seiliccl  luiui- 

dedun  viti>p  garuihieins  ei  laisljands  xitop  garaihteins 

v».  31  ;  Luc.  »n,  43  pana  (sciliccl  muii  (rijod  UI  v». 

*2)  gavenja,  pamiuei  manaijiio  (raijaf ;  Cor.  II,  m, 

13  ubi  ex  nWM  moses  lagida  hutistr  ana  andavlciin 

ml  ni  supplcudum   esl  lagjum  Itulislr  anu  andavle  zu ; 

Mlh.  iivii,  43  lauijalau  tna,  jabai  vili  ina,   scili.  cl 

laufjan;  ilem  Mc.  xv,  8  subaiuli  tuujan  ;  ccill.  ailluic 


1181 
II,  I,  Cor.  I,  vii,  19 

puta  bimait  ni  vaihtsist,  ak  (astubnja  auabisne  gups, 
scilicel  ii  •  ut.  1'o.itivum  ex  ncgalivo  restilucnduiu 
csl,  iil  Tiin.  I.  iv,  3  vnrjandane  Ihigot  juli  (srilicct 
aiiabiudamlnne)  gapnrban  mate.  Sed  Tnn.  !|,  m,  » 
(lijondans  viljan  seinana  mnis  pnu  giip,  proptcr 
gracum  yt^Sovoi  pi»ov  ij  yAoOeot  ul  ellipsis  non  ro- 
pulari  polesl. 


C.    SENTENTIA  COMPOSITA. 


*  256.  Quemailmodiim  in  scntcntia  simplici ,  i(a 
et  in  composiia  ,  cogilationes  vel  caruin  expiessarum 
formx ,  singula:  scilicct  scnlentix  iuter  se  inviccm 
conuectuutur.  Jam  vero  scnlcntia:,  qua;  se  inviccm 
vcl  eueiulniitvel  reslringunt,  caindem  valorem  gram- 


malice  liabere  censenlur  ct  ceordinata  tententix  vn- 
cantur  ;  quae  aulein  alias  tantuin  complenl  et  expli- 
caiil,  ilicunlur  sulwrdinatic  sententia,  vel  Cliam  secun- 
daria  per  oppositionem  ad  principales,  qua:  eofritatio- 
nem  principalem  continent. 


I.    COORDINAT/E  SENTENTI.F. 


§  257.  Respecius  varii,  in  quibus  sententix  coor- 
d.natae  inier  >e  conslrui  possunt,  hi  sunt  :  vel  enim 
una  aliam  exiendil  et  amplilicat,  unde  copclativa, 
seunwilia;  vel  nna  alteri  opponilur,  unde  auvehsa- 
tiva  senienlia ;  vel  una  ab  alia  perimilur,  unde  dis- 
iinctiva  senientia;  vel  tandeni  una  aliam  explical 
aui  probal,  un.lc  esplicativ.v  seu  Er-EXEGETiCA  cl 
caiisxlis  senteniia  ewadunl.  Uld  auiem  in  ulraque 
senteniia  veibum  ideni  e>t,  lune  isto  semel  lanium 
■dhibilo  conipoiuinliir  et  per  solam  cogiialionem  co- 
piilantur. 

I.    COPULATIViE  s::vrENTi.E. 

§  258.  Du.t:  scnientisc  copulanlur 

1  )  Positive  pcr  conjuiiciiones  jak  et ,  eiiani , 
-ii/i  -que,  quod  est  encliticum  ,  jah  —jah  lam  — 
qnam  (gall.  aussi  bien  —  171«'),  ulii  ambx  cogilaliones 
jrqtic  procedunt ;  ni  pnlainei  —  ak  jali  non  solum  — 
sed  etiam ,  ubi  alterulra  in  lucem  proferenda  est : 
Joan.  111,  23  paruh  qetnun  jah  daupidai  vesun; 
Ue.  1,  59  vas  hsus  merjands  in  synagogimite  jali 
unltulpons  usvairpands;  Juan.  111,  2G  tuh  dau- 
peipjah  allai  gaggaud  duitnma;  4  ibai  magman- 
tia  alpcis  visands  ia  vamba  aipeins  aftra  galeipan 
j„g  —gabairaidau?  Gal.  IV,  20  vilda  qiman  at 
izvis  nu  jah  inmaidjan  slibna  meina;  22  abraham 
tvans  aihla  sununs,  ainana  111  piujni  ;'a/i  uinana 
US  (lijai;  M.1II1.  11,  C  ou/>  iesits  du  uslipiif  nint  ligr 
peinuna  jah  gagg  111  </ard  /n-iuami.  jah  galaip  in 
g.ird  seinana;  v,  5!)  jubai  wus  puk  stauiai  bi  tailisvon 
jietna  kinr.u,  vnndvi  imma  jah  (  eliam  )  po  anpartt; 
Kph.  v,  28  sai:i  setna  qen  fiijop  ,  jah  (eliam)  s.k  sit- 
bun  (rijop;  Mc.  II,  II  uriei*  nim-uli  (  sumeque, 
x/i  Zp-i )  badi  pen  jah  gagg  dtt  gurda  peinammn  ; 
XM  ,  7  gaggip  qipiluh  (  uTtu-yiT.  ,  leraT»  ) ;  XIV  ,  13 
i.si.ii/i  sandiila  tvtint  sifonje seiuuiu-  qapuh  (dixit- 
ijue,  xs(  Wiyu)du  iin;  Luc  x,  ">0  uiiimin  la  vaidedjans 
fiaiunii.  paitijah  ( /<xi,  lain  )  ^iruuiWeiiuii  ina.jali 
(kui',  qiiam  )  lKindji.t  ttihilaiijandans  tddjednn;  Mtli. 


1,2  ogeip  pana  magindan  jah  (  x/i  )  saivatai  j a  li 
(  xii )  teika  (raqistjan;  alia  exeinpln  vid.  gloss.  v.  JuS 
ti  );  Rom.  11,  2i  kasa  armaions  gup  lapoda  uns  ui 
palainei  usindaium,  ak  jah  us  piudvm ,  Cor.  II, 
11,  12  andbiihli  pis  gudjinassaus  ni  patainei  isl 
tii(ultjundo  gaidvn  pize  veihane ,  ak  jah  ttfarassjando 
puirlt  managa  aviliuda  gupa  ;  lioni.  III,  17  ;  xm  ,  5; 
Cor.  11,  vii,  7;  uii,  10,  21;  Eph,  1,  21. 

1  Annotalio  1. — O'l:,ndonain  autem  jah  conso- 
iianti  initiali  sequenlis  vocabuli  assimiletur,  vi  1. 
gloss.  v.  Jah. 

<  Aunotatio 3.  —  Ei  etiam ,  e!  pariier,  et  quidem 
golhice  e>l  juh  sa,  cl  jah  is ,  vid.  §  i  i  1,  1)  au- 
not.  2. 

»  Annotalio  3.  — Locliiicuni  ult  grseco  re  non  con- 
venil,  quod  Gotlius  niodo  per  i^  (Joan.  vi ,  IS)  ver- 
til ,  modo  oinniiio  negligil ,  ut  Rum.  vn  ,  7  unte  lust 
(  Tfiv  ts  ETuSu/iiav  )  >ii/i  kiinbtdjun ;  ubi  pra?cipue  etl 
ts  —  xai  Lnc.  11,  10  tiaclmi  mariam  jali  i>sef,  xi.v  n 
Mafiiv  -K.-M  tov  'iwo-viy;  Rom.  i,  12  ;  Cor.  1 ,  1,  21 ; 
modo  eiiam  absque  necessitale  usurpat  :  Lue  iv,  26 
alhailands  sumana inagive  frahuh;  iviii,  31  ip  <is  i/.'- 
punuli  </u  imiim.  Cum  parliculis  prascrtim  adver- 
sativis  et  uansiiivis  plerumque  occurrit,  vid.  §  259 
annoi.  2.  L'bi  ad  prius  sententia»  vocabulum  afligitiir, 
eliam  ad  pra?posiiinnes  appendere  potest :  Joan.  n\ , 
12  yram  ult  pamma  ;  Mlh.  II,  25  in  uhjainnmina  mc- 
ta;  Luc  vi ,  45  m  nA  nltis  ufitifnltein,  eto. ;  imo  in 
composiiis  verbis  HBpfl  ladicem  inter  ct  prxpositiu- 
nem  interjiciiur  :  Jo.ni.  xvn,  I  i.t  uA  tddjt ;  vn.  :>2 
in  uh  sandidedun;  Luc.  xvn,  7  an  u  h  kumbei.  Itela:i*e 
ad  formum  hoc  do  uh  uiii\o  animavcrteiidiun  Nt, 
quod,  ubi  vocabulum,  cui  ariigilur,  par  voialem  de 
sinil ,  scmper  cuidam  elisioni  Iocik  sil,  nciiipe  ■  )  eli 
dilur  u  enclilici,  ubi  vocibulum,  cui  app.-ndel ,  per 
diplulioiigiim  vel  vocalem  loogani  terminatur,  sic 
lnmuiA,  viljauh,  sai ,  soh,  bih,  bipeh  pio  .minj»  - 
uh,  vitjuu  -u'i,  sii-i./i  ,  10 •uA;,  it    ■■•  -i ,  1  ■/''•«•*.'  *) 


ii8:; 


oliilitur  vcro  vora'is  finalis  vocalmli,  ubi  hrevis  csi , 
eo  moilo  :  Jiatuh,  qipult,  mparannh  pro  puta-uh, 
qipa-uk,  auparana-uh.  De  h  assimilato  vid.  glo»s. 
».  Uh. 

i  Aiitioi  1 1 l(i  4.  —  Pio  grxca  parlicul;i  copida- 
liva  xai  tinniiiillac  a;i.T.  p.irliculx  eiiain  usurpanlur, 
inierprete  paulo  liccnliut  ageme,  ubi  prdecipue  sin- 
gnhBsenleiilia-sibi  uivicem  ordinaiilur,  til:  auk  eniin  : 
d.r.  I,  vtii,  11  fraqistnip  auk(y.ai  tziro/\ui:/.i)  sa  un- 
mahteiga  ana  J)e,n.tmnta  vitubnju  brojjnr  ;  ajtpun  sed  : 
Luc.  VI ,  32  a  [>  pan  (  y.ui  )  /a!>r.i  fiijod  pam  frijon- 
duns  izv.s,  wa  izvis  luune  ist?  Jian  auleni  :  Luc.  u  ,  57 
soh  [>an  (y.ai  «jtii  )  viduvo  jere  ahlautehuiid  jali  ftd- 
vur;  [lanith  seil  :  Mc.  x,  \Hpanuh  (xai)  aiberun  du 
luma  b.rna;  Cor.  I .  xiv,  25;  paruh  scd  :  Joan.  vil, 
.55  purtth  (  y.m  )  qeptin  du  im  jainai;  ri,  23;  u,  3; 
J,nJ>  oh  ct  paprolt  [>un  ,  tunc  ,  liinc  vero  :  Luc.  IV, 
!);  Cor.  II,  viii,  5,  i[)  verum  :  Luc.  i  .  05  gabandvi- 
dc.lun  p.m  ultin  Jxtta  waiva  vildedi  hailan  ina.  i  Ji  is 
(  y.vi )  sokjands  spiltla  namjuh  meida,  vnl.  gloss.  v. 
Ip  ■).  Necnoli  elin  locuni  cnpuialiva:  parlicilx  et  »m 
si.bd.uir  comparaliva  sve  sicct  :  Tim.  I,  iv,  7  [>o 
un  tihonasv e  ( sicut  gr.  y.ui )  usaipanaizo  spilla  hivait- 
ddi;  vcl  pra  pos.tio  mip  cuiu  :  Cor.  II ,  vi,  11  uw  d  ilo 
ijaruihleiumip  (cuva,  gr.  xai)  ungaraihlein,  sine  dubio 
pi  optcr  conniiiiilaicin  prioriscum  posierioi  i  seiitVnlia. 

t  Pio  xai  tiani,  adhibetiir  modo  ju  j:im  :  M  ■. 
IX ,  15  qipa  izvis  patci  ju  (  xat )  h  l,as  qam ;  Gal.  v, 
21  (aurqij>a,  izvis  srasve  ju  (  /ai )  (auraqap ,  coll. 
Luc.  xv,  15),  21  ;  in.  do  sva  sic ,  post  svasvc  :  Joail. 
xiii,  15  sra.ie  i/;  gaiaiitta  izvis ,  ii'«  (  sic,  gr  xui)  jus 
tnuj/iip;  xv,  5);  xvn,  18. 

•  Annoiaiio  5.  —  llaud  raro  Gullius  loco  parlici- 
pii  grxci  veibuin  Gnituiu  cmn  parlicula  cupulaliva 
us  n-pat ;  hsec  vero  parlicula  est  jah  apud  Liicam , 
a|iud  Joanneiil,  jali  et  uh  :  Luc.  i  67  zacliarias  p  au- 
feiiila  jah  qap  (liyoiv);  v.  \i  gagg  jall  (aivt)/.wv) 
alaugei  puk  silban  yudjin;  vn,  Z  bad  iesu  eiqemi 
jah  (itfiu-j)  tjanasidedi  skalk;  vm ,  8,  45;  Joau. 
xii,  5,  50;  xix,  *Z;  iti.m.  v\,  biesus  ushof  augona 
jah  gaitmida,  pantmci  manageins  (ilu  tddja  du  ini- 
ma ,  qa  puh  ( ir.upag  —  xai  8eao-a«evof  —  iiyii )  du  /i- 
lipouu;  17  usstigun  in  skip  iddjedunuh  (avafiiv- 
xsi  —  ripxovTo)  afar  marein;  25  bigetun  ina  hindar 
marein  qepunuh  (zipovTi; —  itizo-j)  du  imnia '  vm, 
12;  ix,  35;  xiii,  25;  xvm,  3,  22. 

<  Annotatio  6.  —  (jiiandnqiie  loco  participii  ver- 
bum  equidem  linilum  adhibeLur,  scd  parlicula  copu- 
laliva  prselermitlilur,  ila  ul  senteutitf  non  alligalae 
procedant  ( ao-uvStTwf )  :  Cor.  I ,  XII ,  II  pula  all  vuur- 
keij)  ninsjak  sa  sama  alitna,  daileip  (oiatoouv)  sun- 
dro  warjamineh  svave  vili ;  Mth.  ix  ,  15  apjmn  gag- 
yai  p,  ganimip  (TtoptvOivTt;  fiaSeri ) ,  wa  sijai;  Mc. 
iv,  1  galesun  sik  du  imma  manageins  fitu ,  svasve  \na 
galeipan  in  skip,  gasitan  ( iuSuvTa  £t,  to  jrXoiov 
xa6iio-9^(  )  iil  marein;  vu,  19  in  urrunsa  usgaggip 
qahraintip  ( exrro/>suErai  x-6act?ov  )  ai7iins  malins; 
Jufn.  xii,  11;  vid.  quoquc  §  18ti,anuoi.  G  r)  el 
Epli.  iii,  19,  ubi  Golliu:>T£  non  convertil.  Asyndct'  n 


D)-:  COOUDIN.VTIS  SCNTENTIIS.  1186 

eliam  orciirnl,  ul  Ps.  Llll,  3  allai  usvmidi.letliin  ,sa- 
inuna  unbrul.jai  taurpun. 

«  Econlrarlo  gra?ci  lextu  asyndclon  cvilat  Gotlius 
sive  particulain  copulalivam  interjiciendo  :  Cor.  I, 
xvi,  15  vukaij)  sttindaiduh  (fprr/opiiTt,  o-T>jx£Te ), 
vid.  f  isi;  ,  anuut.  0,  b  );  vel  consiruclioiieui  niutan- 
do  :  Joau.  ix  ,  7  gagg  Jjvahan  vade  liiiliun  ,  vadc,  ut 
te  laves  (  gr.  uirayt ,  vt-^at,  id  cst,  vade  ,  lava  tc  ) ; 
vid.  ibid.  d  ).  > 

i  Annolalio  7.  —  Aliquando  cliani  posl  participium 
icdundanter  ponitur  particula  copulativa  :  Mth.  vi  i, 
H  jah  qimunds  iesus  in  garda  pailrus  jah  gasaw 
(t  Se)  ;  Skcir.  IV,  b  (raujius  taiseins  anastodjandei 
aj  iinltiiti  j  ah  und  allana  m  djungard  gajjaih;  Mc. 
xiv,  oti;  Joan.  vi,  45;coll.  Mlh.  vi ,  21;  Mc.  vm,  1 
alhailands  siponjuns  qapuh  du  tni;  Luc.  xv,  2(i; 
Joan.  xi,  31. 

•  Annolalio  8.  —  Forma  verlialis  in  copulativis 
Si-Dlentiis  commutata,  ut  Mc.  i,  G  vas  iohannes  gu- 
vasilis  taijlum  ulbttn.laus  j  a h  mutida  pramsleius , 
fuil  indulus  ct  comedit  pio  el  eral  coinedens  (  <,j 
i.acovui-.o;  yai  in'iv.,-i  ) ;  l.uc.  xvi,  20,  21  tazarus  Ol- 
vaurpuns  vus  du  daura  gabigins  btinjo  fullsjah  gair- 
in d «  sap  ilan  drttuhsno  jacuit  vulnri  ilius  pienus,  cl 
cupit  sal  ederc  pro  et  cupiens  (  e^V/jTo  r^xotuivot 
y.ui  eiri6uf<uv  )  elc.  niorcni  gothicuin  oinnino  sapil; 
i.ecnon  et  correeioesnni  seqiienles.ibexcmplari  delle- 
cliones  :  l.uc.  xi\,  12  yaqijiUa  frunitnan  jnh  gavandida 
sik  pro  eiroptuOr)  'latziv  y.ui  iiroTTpi^ia;  ;  Joan.  VI,  50 
sit  isl  htaijs  s  ei  us  himiita  a:siuig,  ei  saei  p:s  matjai 
ni  gadaupnai  pio  tva  tij  fu/n  xat  un  unorjavri;  IX,  8 
niil  sa  ist  saei  sul  aihironds?  pro  o  xa6>iu.evo;  xai  npo;- 
aiT-.".v;ll  ik  gtttuip  jah  bipvaliands  ussaw  pro  arre/.- 
0'uj  y./i  ■jt'(atxi-j'j;  Hvi>t*eya  ,  scd  illVlU  graiiiinatii :. 
dicilur  Juan.  vi ,  45  wazuh  nu  stt  gahausj ands  at 
tiUiitji.lt  ganam  gaggij)  du  mis  pro  jah  gunimands  (o 
«xouo-ac  xat  ptaQoiv  tpx.ttat );  neque  coinniutalio  Col. 
in,  9,  10  ni  liugaip  izvis  misso  ajslaupj andans 
izvis  J)r,na  fairnjan  mannanjah  gahamop  niujam- 
ma  ( aftexouo-apevot  xai  «3uo-au.cvot )  cbl  adinit- 
lenda. 

«  Aiin lio  9.  —  Pro  ni  patainei  —  ak  jah  ponilur 

eliam  ni  patainei  —  ak  :  Skeir.  IV,  b  poinsakana 
vcsun  fram  iohanne  ni  ia  pis  palainei ,  ei  (raujint 
mikilein  gakannidedi ,  uk  du  gatarhjan  jah  gasakan  po 
ajijudon  haifst  sabailliaus  jah  markailliaus ;  vel  n:7i  — 
ak  jah  :  Skeir,  VII ,  a  niA  slains  ak  jah  andraias  ,  saei 
qap-  ist  maguta  her.  t 

2)  Negative  per  nih,  jah  ni,  ni  neque,  neque  etiam, 
ni — nih,  nih — ni/i  neque — neque :  Mc.  xi,  53  7«/)un  du 
iesua-  ui  vilum.  jah  andhafjands  iesus  qap  du  inr  nin 
ik  izvh  qipu;  Luc.  xx,  36  paiei  vairpai  sind  usslaa- 
suis  us  daupaim,  m"  liugand,  ni  liuga:ida,nih  allis  gns- 
villan  panaseips  mayun ;  Joan.  v,  22  svasve  alla  urrai- 
teip  daupansjtth  libttn  gataujtp,  svu  juh  sunus  pauzei 
vtti  tiban  gtiicujip.  nih  pan  atta  m  stojip  ainohun,  alt 
stuuaalluatgiifsuntiu:  Skeir.  IV,  d  ni  airpeinsvas  nih 
us  airpai  rodjands ;  Joan.  xv,  i  sve  sa  veinatains  m 
mag  akrun  buiran  af  sis  sitbin,  uiba  ist  ana  veinatriv: 
svah  nih  (neque  etiam)  jus;  Skeir.  I,  b  kunnands  pu- 


IM7 

iii  w;i  i  tkiiiiniiti  taldnpija  niuhlait  naupt  wilaiknida 
vrsi  j:ui-ni  bonnteipi  (asiaida  aaruihnim  yuruihsiit ; 
xll  ,  e  uttiHtiijiniuti  na  /i/«  ste  tilda  andniman  li  311- 
falirfil  jau-iii  m  unhtni  vaninatM  tairpau  ijuta- 
iii.i  ;  Mr     v,  20  r/^itj:  m  11  n  11/  lUpuliinde:  /'«in  tekjiim 

;  h  (rammandti  alttmma  uittamma  juh  m  taiklai  bo- 

1../.1;  l.iic.  iv  ,  5(i  fc  «ifani  rnr/i  iriwi  unif  jith  eis  \ia- 
ti  lidtd.ut  jitli  111. 111 1  111  ijtluiitun ;  Jimii.  mii,  '20  /111 
nii.i./.i  imiiil.i  11  jaianfylaWo  tuitjandt  11  ulh  jnh 
ninthnn  ni  taifuh  ina,  Lur.  x,  l'J  uignfitnit  taldufui 
tiif.tua  itfuiu  itiuimr  jnli  tknurpjono  jtth  vuihie  tiuiu- 
liun  itcil  ni  ijtttkupjip  ;  Mlli.  vl,  28  yiliumnip  blu- 
mam  htiipjat,  uunui  vuhtjand,  nilt  ( 0 j )  aittairf/ mrf 
.1  i/i  (  uilSi )  inijiiMiirf;  vi,  -0  huidjaip  uvii  hvsrfa  i« 
Aiiiiiiia,  /wrri  n  1/1  (  oti )  11111(0,  »11/1  (  buti  )  11/rfru 
frimu dcip,  jah  puret  piubot  11  i  ( ou  1  ufnrahand  nih 
l  auSi  1  Hiland  ;  Luc.  \  ,  4  ni  ia  r,/t/>  />«««,  nin  m«- 
/1/111(7  ni/>  ijn.tkoite;  Mc.  vi ,  8  ilini  (iiuibunp  im,  «i 
vai/il  »ii  iMiiiiim  i/i  vig  nifrn  /111135«  aina,  nin  m«/i- 

/in',7,  111/1  /1/111/,  ni/i  i/i  Ottirrfoi  lili  clc.  ,   vid.    gl.iss. 

v.  .V1/1  4 )  n  §  2(ii),  annul.  4. 

1  Atnioi  itio  10.  —  IV  usu  negalioms  praecipue  ci 
ips  us  coiistrttclionc  viil.  §  215. 

«  Aimoiaiio  II.  —  Quamvis  ioler  i'a/t  111  el  nin  (ex 
ni-ttn  foritialum ,  cl  coiiseipienter  grxco  ov-s ,  o.Si 
el  i:ii  110  ;-qu. ■  rcspomlcns  )  e-seulialis  iiuii  sil  il.s- 
crep  uiin ,  c.nei  lainen  Golhus,  i|iiin  prius  i-oinmu- 
uiter  adkibeat,  11  si  ulii  negatio  iii.ieliuiunu ,  lit  nin*- 
hun,  inatiH,  iHtihis ,  punaseips  elc.  ncgal,  coll.  §  41  j 
5)d). 

<  Annot.iiio  12. —  lusenlenliis  negativc  eopulali- 

vis  asyinlci'11  adesse  videlur,  ubi  scilicei  negatiu  pcr 
i;i  tmium  pergil,  ut  •  Mc.  vi ,  U  ira  managai  sve  ni 
( jui)  andniinaina  iwil,  iii(i/.,ui)  hausjuina  tzvis, 
u\guggandant  jainpro  uthrisjaip  mulda;  Gol.  11,  21 
n i  (,■•.,!  1.  i(i.ns ,  n i  ( iu)3<i  )  atsnarpjuis ,  ni  (  a.,os  ) 
kansjtiit  ;  Luc  xx  ,  35  ni  (  ouw  )  iingunrf  ,  u i  ( 0  jts  ) 
liugauda  etc.  vid.  gloss.  v.  iVt/i  •»)/>).   > 

1    ADYERSA.fI.VA  6ENTENTIA. 

§  2J9.  1)  Omnium  parlicularura  adversativaruin 
pun  (Si)  minima  cst ,  proprhi  transiium  unius  sen- 
iiniiitail  aliain, eiiBiiuuati  neuique pliras s  indicaus, 
n. 1  ut  ud  parliculun  copulativara  propius  acce  lat. 
lint.o  senteiitix  siare  non  potesi,  sed  priiuum  voca- 
btiluin  qn.iiii  proxiiue  subsequitur ,  boc  auleiii  ani- 
iiimlvcrso,  quod,  ciiiu  post  praposiiionem  sola  pro- 
redere  nequoal,  vueabulo  a  prxposiiione  rurto  vel  ip- 
sitis  atuibulo  posipoiulur,  uisi  lamen  prxpositiu  eu- 
clilicum  n/i  suiuai.  Sud  iu  gcuere  pan  enciisin  toO  uh 
in  priiiiuin  scntentix  vocabiilum  sxpissime  duiermi- 
n.ii,  sive  eupbouix  causa,  si\e  ut  propiua  .1.1  voea- 
buluin  inhiale  actndal, 

Mtll.  v,  31  i(.  qipa  itiis  ni  svaran  utiis  ni  bi  liiiniiui, 
nih  Oi  airpai.  n:/i  bi  i:iiu,nulijmai,  nili  bi  huubida  /;.i- 
iiannna  svinai.  Sijuip-pun  (pro  sijuiup  puu)  uanrrf 
iziur  jnja,  ne  nc;  vt ,  :!8  oi  tutljot  Hta  saunjuip,  qa- 
Kunnaip  btomant  haipjos  waiva  tahtjand,  nih  arbaid- 
rim/,  111  ip/nnanrf,  t/ijiuh  Ji,m  iitii  ,'•...■  nin  mu< 
/iiiiiiiun  ^areiirfa  n/.  11«  «iit»  p.i  ;  vm,  I!)  i/uatoaa 


GRAUMATICA  COTIIIG/E  I .I.NCI  «.  M«R 

auii/l  «111  bt/f.areit  i\np  .///  iiu/iin-  (,ii  ■  •  ,  (is/j'i  ,•<«/> 
pitwaduk  padti  yngtfu.  — «  //.ira/i  puu  sijionje  >• 
//«/<  rfniniiH.'  nt/an/iii  mi«  |/a/i//iun  ai/anmeinana.  11, 
7  iishjn  iiiriisuiiih  galaip  m  gard  teinana.  gi.tuitcan- 
deins  pan  muuagtins  alntdun  i.ldaleikjundunt ;  v,  31 
.'•.'«  irfri/,  /1  /m/1'1  rji/ian  lil'  ui  liorino».  —  qipanuh 
pnn  (lo^upci)  11  pc.lei  iviinih  toei  nflelai  gen,  gibai  k«i 
tt/i  «ss«is  bikm;  VI,  fi-7  /i«n  bidjatp,  ni  »i)ai/i  sraira 
bal  /111/ '.iis,  iiuM  (rijand  m  gaqumpin  jnh  vaihtiam 
l  luiijo  tlundaiidant  fc.rf/an.  biiljundant  np-pan  (msu- 
I  ci)  111  /iu  aurdjaip  ivuim  /i«i  /«•ihmV  et  ua  Ircqucn- 
ler,  vid.  nlia  exeuipla  gloas.  //«/1  III,  I). 

<  Auuotatio  I.  —  l>.  encliiiio  n /1  cuiu  vocabulo, 
1  ni  adjucgilur,  conracto,  ct  de  /1  in  />  asiiinilaio  v!d. 
',  -  ..S  Blinoi.  5.  /.  .iiin.i  uotidum  investiganle,  con- 
ucvio  -uh  pun  ptursus  ignorabalur,  coin  parlicula 
11/1  1  co  •  ticiisis  ul  prwlloil  ad  puu  spi-i 'lan ■1111 ,  ooile 
cili  liioi  ulipan  vel  uppan  evadcret. 

<  Annoiatio  -2.  —  Quoad  usum  b'>]us  uA  aulc  pan 
boc  aiiiiuadvertas : 

<  7)  Mon  '  is  voeauulis  afflgitur,  qua?  ciim  u/i  for- 
io.il.i  aliam  aci|uiruui  ilgnilicaiionem,  ut  inierrag  - 
tivum  ivas :  Lu  .  svn,  7  ««;  pan  iarorc,  quia  autetit 
vcsiiuiii,  wasuh  essel  qui  qtie ;  11I11  aulem  ail  inler- 
rogativum  jungiiur,  elisioni  §  -58,  auitot.  5  mem:> 
ratx  n  11  locus  est,  unde  liabes  Cor.  I,  iv,  7  ivn-up 
/1,1;  l-iibu  •>;  II,  vi,  15  t(o-ii/:  pun  sainagnse,  ubi  lauieii 
quiil,  qux  "-'«/',  iron  sgo.lic.it; 

<  ()  K  iioii.io.bos  sul:stanltvum  uA  iiuui(usiu  fe.e 
accipil,  Iiiiic  :  M1I1.  nm,  7  yuruni  pan;  Mc.  1,  31 
andaialitja  pan ;  Luc.  V|l,  i  hundajade  pan ;  Joau. 
xi,  51  ittrfuie.i  /1««  ;  se.l  Lu<".  111,  1  lilippiiuzuh  /)aw 
auimadversu  dignissinium  est,  ubi  interpies  Lucx  u/< 
aoie  pan  iiiiiiime  rrgulaiiter  usurpavi  ; 

1  c)  I-  proiiotoiiiibus  5«  /ere  est  solum  (coll.  u), 
quod  eiiclitictiiu  uh  tegulariler  accipiat  (s  ./1,  soh.  pa- 
iii//),  eti  iin  io  rasibus  nbliquis,  ut  Skeir.  II,  b  pam- 
uiuli  puii  ci  VIII,  c  polt  pan ;  verointauieu  dtcilur 
eiiam  Loc.  vm,  8  el  9,  3i  pata  pan; 

t  ti)  Lx  adjeciivis  ea  laotuni  uh  recipiuni,  qux 
lonna  vocalica  iudtiuutur,  ot  pvaii hai p- pan  Kpb.  iv, 
S6,  s.cpe  praseiiim  iiidelinita  nuineralia  iumi  (M1I1. 
sivi,  07  ;  Mc.  vin,  28;  xu,  S;  Jnao.  vn,  -li ,  xi,  46; 
Cor.  I,  xi.  31;  xv,  6;  Tiui.  II,  11,  20;  bkeir.  VI,  c), 
inunaij  (Lue.  III,  18),  etiam  anpar  (Mtlt.  vii,  21  ;  Mc. 
i»,  .' ;  bkeir.  II,  d),  raro  auit-ui  m  ob  iqois  eas  bus, 
ui  si; iii. n.ii u/t  Cor.  II,  ii.  10;  srpms  taineu  in  acci>:i- 
livo  (itii/i'<i«nu/<  Skeir.  V,  .<);  animadvorieiida  sum 
Mr.  xii,  ..  siiiiiaiisii/i.quoO  .untiini  .A  es>e  deberel.viJ. 
Kpb.  IV,  11.  All.nneil  bic  lii.nii  i.A  ilcficil,  ut  mana 
gt.i  paa  (Mc.  xi,  8),  smnui  pan  \Luc.  ix,  8,  19  ;  Jo.m. 
xi.  57  ;  Skeir.  VI,  il),  anparai  pun  \1Av  vi,  15  ;  Luc. 
ix,  |y;  Jo  n.  vi,  25).  t;.i  vero  qnai  ewsot  aoiica  fiaima 
ij  niiliiii,  abeo  relugiuni,  iroc  Mto.  i  i  n.  liJHflimn 
pan  dai,a  ,  Luc.  ix,  4.">  uslittnitiis  pnn ; 

<  t)  QllOad    p:uiiti,ia,    ii/i   ooii  ideo  Sumnnl,    i| u 

probabililer  seniuniiaruin  suul  per  se  copulativ .:  , 

iiiiT -ciii,  er  «.'i.ii.s/ .».'.>  /iii«  Mili.  vm,  10 ;  ,/i'ii,i«  i  « 
biiu  ii,  ->s  ii  n  i  ubique  ;  apud  Uatlbxuiu  laiocu  -.  - 
oi.i  nri  iin.t  vi  I  bidjmi  I:iish /)-/«.»,  oLii  s  loeo  •  uu». 
gii  i  Ibut!  couapit  iiiiio  e-'.   piid  liiileui.  -i  MfmnrfitA 


11S9 


DE  C0Ot;i>IN\TIS  SKNTEKTIIS. 


1190 


valcal,  nesri  ur  :  sed  Mlb.  v,  51  qipunuh  pan  W  Imc 
nuii  aiUluccmluin  esl,  <  wtuqipan  itt  conjungenda  sinl. 
01  verbiiin  iiniiuni  un  umque  eflbnnet ; 

i  f)  Verba  uonnisi  raro  in  genere  enctilicum  ad  • 
npiant,  rai  et  tcsun  lame  i  boc  regulariter  admitten- 
libus;  necnon  ci  qnp  diquaiido  (ui  Mc.  vii,  20;  Lue. 
vi,  39;  »ii,48;  x,  2;  xiv,  12;  w,H;  111, 1;  loan. 
vi,  7;  XI,  15),  se«l  diciiur  UuiUHB  qepun  pun;  qiian- 
doque  autem  occinriinl  <,l/>u.'i  Mlli.  vi,  2j;  Lue.  1«, 
27  .  Cor.  I,  11,  2  liasjup-pan;  3  vilj  lUp-pan;  XVI,  8 
muh  jiud  ,  Juan.  xvm,  2  tisstin /)«n;  «1,  il  namuli 
fian  ;  xvni,  5  ifoftn/i  f.un ;  xi,  5  fiijoduh  pan;  Mili.  v, 
57  tijuip-pan  (  vid.  ad  li.  I.  ) ;  ix  ,  31  lilumufi  pnn  ; 
Ihess.  I,  v,  !4  bidjamup-pan;  M  li.  xxvn,  16  fiakai- 
rfauVif/i  /)■'.«; 

«  <j)  Pr.eposiiiones  neque  ti/i  adiuitlunt,  ncque/>;n 
linrnediate  sorjitens  pauuniur,  sed  posi  nnnieu  reciiiiil 
ho<-  poui  jtilicnt  :  M1I1.  viii  ,  18  ai  an.lanakija  pa.i 
taurpananmi,  elc;  xxvit,  1 5  und  dttlp  pan  warjunoh; 
l.in'.  111,  1  injera  /mrt  fimf'.ataihundan  ;  Mlli.  xiv;i, 
43  /mm  taihttm  pan  tgeiiai ;  M<\  vin,  1  t'i  ;'ainaiin 
/in/i  dugam;  Mlli.  nivi,  73  nftu'  lei/i/  /»u»  ;  alii|uando 
lanicn  in,  fWnn,  tifar  eufclisim  paiiunlur,  cl  tunc  pan 
iinme<lialc  scqui  periiiiuunt  :  Ltrc.  IX,  21  innli  pan 
pitai  ueilai;  x,  7  txn/i  p  11  painma  gmtla;  M1I1.  xi,  I- 
liumtih  p.m  buim  dngnm :  l.ue.  1,  -'<  afiiruh  pan  paut 
aagans;et  semper  iln  imr  afuruh  />nn  jmla  Mlh.  tiii.S; 
Me.  xvi,  12;  Lnc.  x,  I;  xvm,  4;  Skeir.  III,  c.  Inde 
lit,  ut  quandoque  verliis,  qus  ex  prt-piisiliouc  coni- 
|ioouniur,  11A  pan  praspOaitMi  em  inlcr  el  radicein 
ititerjici.ilur  :  Mc.  xvi,  8  diuih  pan  sal  (  pr<i  dissat 
pan  Lnc.  »11,  1o);  Cor.  I,  xv,  13  bip-pan  gitamla 
(pro  biijitanda  pan  Jnan.  XI),  14);  Gal.  11,  2  uzuh  j ait 
iddjn  (prn  nsiddja  pun  Mc.  1,  28  :  Joan.  vi,  3) ;  Mc. 
xiv,  44  atvli  pan  gaf;  Cnr.  I,  xiv,  23  ;  Epli.  iv,  23 
anvp-pun  niujaip ; 

t  h)  A ilverbia  et  coujunciiones  encliticmn  proi>rie 
iiou  recipinnl,  seniperque  diciltir  mippanei  pan  Luc. 
vin,  42  ;  «iin.iaiii  pen  iv,  7>9  ;  dalap  pan  Mlli.  vm,  1  ; 
Mc.  vin,  9;  veruuitamen  cuni  samaleiko  pan  Luc. 
xx,  51  occurrit  etiani  Skeir.  VII,  c  samaleikoh  pan, 
et  prjrcipuc  ciiin  bipe  pan  (Luc.  vil,  1 ;  xv,  14 ;  xix, 
37),  eiiam  bifeh  pan  (l.uc.  iv,  42;  v,  4;  vn,  12)  ; 
ptavlcrea  inaiznh  pan  Gal.  iv,  !);  wanuh  pan  Mlli.  xxv, 
58,  59;  nnuhpanuh  pan  Luc.  xv,  20. 

<  Annnlatio  5.  —  pun  etiam  cum  jalt  conjungiiur 
sigmlicalqiie  a)  pan  jah  sed  etiani  (<?i  xai)  Lur.  iv,  41; 
v,  ID,  56;  xviii,  1;  xix,  19;  Tim.  I,  v,  24;  sed  seniel 
pro  simpliti  Se  etiain  ponitur  (Luc.  xviii,  5)  vel  x«i 
(Mtli.  ix,  17  ;  Tliess.  I,  v,  25;  Tim.  I,  v,  25) ;  b)  jult 
pan  et  lum  (xui  —  S()  Mc.  iv,  56 ;  Luc.  11,  35  ;  Joan. 
vi,  51  ;  vni,  17;  xv,  27;  Tim.  I,  111,  10;  II,  111,  12; 
et  etiam  |>ro  Si  xm  Luc.  vt,  6 ;  Cor.  II,  vi,  i  ;  Tim.  II, 
11,  5;  el  pro  simplici  5;  Luc.  xvu,  5;  Juan.  xi,  42,  etc, 
dcnii|ue  pro  vm  Mc.  iii,  6;  Luc.  »n,  8. 

»  Aunulalio  4.  —  Cmii  pan,  si  n;iiiiiullos  rasus  an- 
nolatioue  2  g)  rel.ilos  cxc<pias,  sempcr  sicun  lam  sen  • 
iciitiac  sedem  obliucre  debcat,  liiuc  Luc.  \x,  16  ga- 
liausjandans  qtpun  [>ait  incorreclum  esse  eo  inagis 
coiicludcre  licei,   quod  Cr;'0CUS  «xoiitravftf  5i   iItxoj 


li.ibeai  :  lursaii  gahausjundans  pun  nepun  legendu::i 
est.  1 

2)  Ad  pan  signiGcatione  proxime  arredunl  Jiamth 
ct  paruh,  prius  propne  tenipnrale,  posierius  auleni 
I  calc  lunc  indicans,  seJ  uiruui(|ue  ui  parlieula  trau- 
sitiva  pro  grxro  Si  usurpalutn,  qiieniatliiioduni  nu  in 
signiCcandoftuvsyiioiiymumTO'J/iaii«/i  Imu<I  rarocum 
aliis  advi  rsaiivis  particulis  comiuuiatiir.  paruli  et  /»'- 
nuh  primam  seinp>-r  seulenti  u  scd<  111,  nti  auiem  se- 
cundaro,  occupaiit :  Mtb.  ix,  25  iesus  gasaiwuttdt  m- 
gljant  jah  haurnjunt  haurnjandans  jali  managein  aul.- 
jvndein  qap  du  inr  afleipip.unle  ni  gasiult  so  maii  uk 
tlepip.  jah  bihlohun  ina.  panuh  p.n  mdiibuna  varp 
so  mtittagei,  atguggands  inn  habuida  handu  izos  juli  ur- 
raii  so  mavi ;  Luc.  ix,  1 1  ittsus  lodida  du  hn  po  Ui  piu- 
duntjarJja  guptjah  pans  parbans  teikinassuus  galiai- 
lida.  panuh  dagt  jupan  dugann  Iweivun.  algaggan- 
dant  pan  dn  imma  J>ai  ttahf  qepun  du  imnur  — ■  pa- 
nith  qaf>  du  iiii    gbipim  \us  mnijnn ;  vm,  51  -53 
qint.inh  pati  im  qarda  ni  fradiilot  ainohun  inngaggau 
alja  painu  jah  iakobu  jah  iohannen  jali  pana  aitau  man- 
jos  jah  aipetn.  gaiqrotun  par.  r.Uai.  puruh  nap-  ;n 
greUp,  unte  n:  gatvatt  nk  ilepip  jah  bihioltun  ina.  pa- 
nuhis  usdreibands  allani  ut  jah  [airgreipands  katldu 
iiot  vopida  qifiands-  mavi  urreis ;  Mr.  x,  18  tssusqap 
du  imma-  ica  m:k  qipit  piupeignna?  ni  wasliun  piupeigs 
alja  oiiis  gup.  fios  anabusnins  kanf  ni  Itorinos  ,  elc. 
parult  andltafjandt  qnp'   po  atla  gafastaida;  Joan. 
v,  40,  47  jatai  mote  galuubidedeip ,  ga  pau  laubide- 
deip  11  is  ,  bi  nuk  auk  juins  gamelida.  pande  nu  (St ) 
jainis  melam  n  galaubeip,  waiva  meinaim  vaurdam  «.;- 
laubjaip.  Alia  exempia   vid.   gloss.  v  v.  paituh  2), 
paruk   2),    Su   i).    paruh   pan    conjiiucia   pro  Se 
ponunlur  Ltic.  vill,  25   parult    pan   svc   faridedun 
anetuittep. 

<  Aiinoialio  5.  —  Cum  piriieulrc  advcrsativae  l.uc- 
usque  iueuiorai3?  atl  copulalivas  s<gii.!>cationu  m  ixim : 
accedai.l,  inde  lit,  ut  eopulativx  jah  et  uh  in  illar  m 
Iticum  subd  tnlur :  Mtli.  vi,  3J  jah  pande  (11  Sij  puta 
havi  haipjos  himma  daga  vitando  jah  gistradagit  m 
auhn  ijaiag'p  gup  sta  vasjip,  vaita  ma:s  izvis  leilil  ga- 
Iaubjandans,  probabiliter  etiam  bujus  cominutationis 
caiisa,  /lanvs.  29pra:ii;  Joan.  x,  Hiqcpun  uh  (jlc?.» 
oe)  tftanagai-  tmhulpon  hubaip.  AliaCxeinpla  vid.gloss. 
v  v.  Jalt  i)  el  Vh  I)  a)  $).  1 

§  260.  5)  Sed  propne  dictain  oppositionem  indi- 
conl  appan  el  ip,  qux  ambo  grxcu  Si  rcspoudeniia, 
a  Ironie  senicuiis  aeque  ambo  incedere  po^uui  . 
qtiaHjue  iu  eo  essenlialiter  diflermil,  quod  appan  for- 
tiu  1  ailversetur,  atquc  negationem  yr.v  se  liabeal  vel 
cngilari  jubeal,  nec  11011  et  loias  semcntias  poiissiinum 
inier  se  opponal;  ip  autem  ut  relaiivum  rVequentius 
occurrens  ,  sensum  mngis  coijolaiiviim  ,  queinad>nii- 
dum  pan,  pra:  se  ferat  ei  potius  membra  senienii.i- 
cnmposil.i:  iuler  se  0bjici.1t.  Ilas  tanien  parlicul;is  Go- 
tlnis,  juxia  leges  quas  pltnies  a:tulimus,  promiscue 
permutat,  ubi  seilicel  grxco  Sl  propius  coiiveniunl, 
ubi  eliam  fortasse  alteruirum  cuplionia  requiril 
(sic  dicilur  ex.  gr.  ip  is  qap  vel  qapuh  pun,  11011  au- 
tcm  appan  is  qnp).  Cxterum  Iit  piriicula:  eliam  in 


Il«l                                                  CIWMMVHCA  COTIIIC.C  I.INGl'.!:.  Il9i 

l.icis  parallclis  cnnimutiix  vcniuni.  Locus  nnrmalis,  i  Annoialin  1.  —  Aliquaililn  ctiani  i/i  cl  /nii  redun- 

nlii  Dlrittiqot  |itr  icn':r  usus  respei  livus  appard,  esl  danior,  inore  golllico  {  §  "i8  l ,  2)  cunjuiiguulur,  <|uu 

Miii.  v,  ||,  -11  hiiHintettuP  palei  qipan  iw  jmiin  airi-  in  <  asu  Mitijectnin  lcnlcilti.B  inler  utriimque  mJui  i- 

UM'   m  mauijnynt,  ip  taei  (qui   lutein,  vcruiil  qui)  inr  :  LuC.  xvn,  15  i'/'  uins  pan  (-.'.;  5«)  ite  ijaumjandt 

mawpriip  tktila  vairpip  ttau.ii.  appan  (sail,  eiou-  pammei  hrains  varp,   yavanJida  sik ;  ix,  21  ;  Joau. 

Ira)  ikqipa  ItVW  Jialei  watnli  moJaqt  bropr  seinumma  »111,  .'>9.   eiiaui  l.uc.  •',  2i  \p  pan  ei  vileip  ,  ciijus 

i  are  tkula  vuirjup  tlauui.  i/i  tuei  (vcrum  qui)  qipip  loco  parallclns   locus  Mc.  II,   10  opp:m  habet.   Nullo 

brojir  teinamma  raka ,  tkitt  i  vairpip  tj  tqumpai    ap-  aulem    f  nilaiiienio  coiijiceietnr ,  appan  iu   genere 

/>  / n  »n«i  (veriiui  i|ui,  cniiiiiiuiJiioiic  i.n  la  cuin  sii|>ra  txip  pan  tUuerc  nngineni ,  quijpc  cuiii  elymolu- 

:ri|iiivaleutc  i/>  tae)  qipip  dvata.  tkula  vuirpip  in  gai-  gice  loqucndo  i/>  ct  appan  ouiniito  nos  liigiaul 

niniinn  funint ;  v,  33  sq.  QicniaJmcdiim  aulem  sim-  (  Annntalio  3.  —  Ki  dicti.s  de  pan  ,  appan  el  ip 

pliciler  habes  v,  43  sq.  hausidediip  palei  qipa:i  iif  eliain  paicl,  qund  in  -enlenliis  grxcis  p.T  ah — Si  co- 

frijos  netvumtjaii  peinaua  jah  fiuis  fiand  peinana-  ap-  pulalis,  qux  p.iniculx  potius  sunt  copulaiiv.p,  vel  sal- 

/<(iii  ik  qipaiivir  (ri,op  fijatdt  Uramt,   ila  eliain  lem  lcvissiine  adversaiivx,  ei  parlcs  scnleutix  ct 

\\j\  ei  \,T>\  st\.qipanuh  pat  i$l  paiei  wanth  saeiafie-  inembra  coinmiinius ,  quam    senteulias  ipsas  oppo- 


i.ii  oeu,  g  bai  iiiii  ttfsiassais  bukos.  i/>  i/.  qipa  iivis  pa- 
lci  iiazuh  saei  afletip  qen  trina  i  ni/i  (aiiiua  kiilkinas- 
savs,  laitjip  po  horinon.  AJcsl  equi.leiii  ul  apud  tlc. 
viii,  27-2!)  wuiia  mikqipanJ  muii*  iisan?ipe's  and- 
hofmr  itiliaunen  pana  daupjmiJ,  jah  unjmr.i  hfliait, 


nu  ii,  Si  non  tam  per  appan,  quam  per  ip  vel  pan 
vei  lalur,  tti»  cmitra  per  appan  savpius  exponaiur. 
Hi  c  iu  geneic  vcniunt  sei|iicntes  casus: 

<  n)  Cumi/)  in  posicriorisenlenlixmembro  :  solcm- 
niterraiAlts— ip  :  Mlh.  is,  57  asaui  raihtis  (uivjiua- 


sttmuHi  pan  ainana  iirau/Wc.  jah  U  qap  du  tnr  appan  naga,ip  (Si)vattrslejaitt  favai;  Joan.  xvi,  9;  lloin.  xiv, 

jus  waiia  mikqij>ipvisan?h:\  el  in  lucn  parallclo  Luc.  2;  Cor.  II,  x,  10  ;  Gal.  lv,  24  —  26;  Skeir.  III,  c;  IV, 

n,  i:>  sq. ;  coll   ciiam  Mlli    ix  ,  G  el   Mc.  n,  10  ;  Mc.  b ;  apl  an  —  ip  :  Mth.  m,  1 1  appan  (uiv)  ik  in  lalin 

\ll,  2li  ct  Luc.  xx,  37.   Sc.l  Juni  M:li.  ix,  15  le^ilnr  izvit  daitpja'  i  p  ta  afarmis  gagganda  svinpozaniiii.t; 

ibai  niagun  sunjus   brupfadis  qainon  unj  pala  ivetlut  Mc.  I,  8  ;  Rnm.  xi,  22;   Cor.  I,  ix,  25;  Til.  i,  15; 

pei  mip  xm  itl  brupfaps-  i p  algaggand  ttugos  pan  af  pan  —  ip  :  Cal.  iv,  23  akei  pan  sa  us  piujai  bi  teikt 

nimadti  ufhn  sa  brupfajts,  jatt  pan  (ustanJ,  occurril  nniniurnns  vat,  i/>  la  us  frijai  bi  gahaila  ;  Cor.  I,  iv, 

in  locis  parallelis  Mc.  n  ,  iO  el  Luc.  iii  ,  35  appan  10  veis  dvalai  in  xristaus,  ip  jus  frodai.  veizup-paix 

atgagganJ  (appan  qimand),  e:c.  ;  Eoll.  Mc.  viii,  53  el  (Joesl  in  grxco)  uiimahteigai,  ipjut  svinjiai.  juzvp- 

Luc.  ix,  2i.  Item  in  similibus  formulis,  ex.  gr.  in  sy-  pan  (iieruni  dcesi  in  grxco)  vuljiugai,  ip  veit  untve- 

nopiicis  evangeliis  aJesttautum  ip  jabvi,  apud  Joan-  rai,  coll.  Luc.  m,   18  (gr.  f«sv  ouv);  auk  —  ip:  Joan. 

nem  auteni  eliam  appan  jabai,  cx.  gr.  :  Mtli.  »1,  li  xvi,  2-J  jus   auk   (usv)  nn  «c«ra.i  hubaip,  ip  aftra 


sq.  ;ci(iui  aflelip  m-mnaui  mistadcdins  ize,  a/UiiJi  jah 
Uvis  aita  izvar  sa  ufar  liintinain.  i/>  jabai  ni  a/le- 
lip,  etc. ;  Juau.  xi,  9  sq.  jabai  wat  gugnip  iu  duy,  m 
yalitjgqip.  appan  jabt.i  wat  yaggip  in  iiflft' ,  ga- 
ttiggiip. 

Luc.  vi,  39  ifrni  mag  blinds  lliiidana  liuliuii?  — 
nist  siponeis  ufar  laisar.  seinuna,  i  p  yainanv  ds  wa- 
fizuh  vairpai  tve  luisaritis.  ajijian  (  vcriini,  ad  ali- 
quid  novi  Iransiens)  tcn  gaitineit  gramsta  in  augin 
broprs  p.inis,  ip  anza  in  Jieintmana  aagiu  ui  ijaumcii; 
Mc.  II,  9  si(.  Wttbar  isl  azeiiiu  dn  qtpair  aflelanda  fra- 
vaurliUis  peinos,  Jiau  qijiair  uneisjah  uiiu  feadi  pei- 
nata  jali  guijg?  ajipan  ei  vleip  pntei  valdufiii  liabtup 
afletan  (raraitrluius  cte.  .  Mtli.  x,29  sq.  niu  tvai 
tparvi.ns  nssarjuu  b  gjinda,  juli  ains  izc  ni  gadriusip 
a.:ti  airjia  iilu/i  rilins  iiciiiis  viljan.  ajijian  izvara  jah 
lagla  a!la  ijarapan.i  sind  ;  Jnat).  xv,  li  sq.  niba  saei 
v.tij)  tn  mis,  imb  irpttJa  ul.  ajijian  jnbai  sijup 
iu  mis  ,  jali  v  nirj.t  meiiiti  in  iivis  sinti ;  xvi,  7  ;'u- 
lai  ik  m'  g  leiji.i ,  parnklents  ni  qiinip  al  iztis-  a  p  pan 
jahai  gutiga ,   tamlja  iim  du  i:iis.   Alia  cxempla  de 

usu   riv  abPan  el   i/>  vid.  ulos».   hli.    vv. 

rl  *  sumniitvp  liaiiairjijgelitiaiis,iumanzup  panliuirdi- 

i  Annolalio  I.  —  //>  aliquilldo  cli.no  pro/uA  (>«{)  jani  jah  laUarjam  .  Mc.  mi,  28  til  aiidliofun  lohan- 

pooilur  ,    viJ.  §  258,  aitnol.  1,  llillC  queniaJmoJiiin  nen  Jana  J.iupj  nut\  j  a  It  anparai  heitait,  tuinaih 

cnciiin  p.irlicipililll   per  vorlmin   (initum  el  i'a/i   re-  pan  ainana  pi  aufele  ,  Jn.ui    vil ,  \i  bnoJinis  mnViiif 

snlviiur  (5  2>x,  aiinni.   '.) ,  iia  cii.iiu  cum  sequcnti  tos  m  manaariH'  snmaiii  qtpun  Juiiei  i  ujeim   m, 

tp  •  Joan.  ix.  25  bliuds  tat  i/>  (^v)  nu  suiim.  a'ij>aitii  qepuif  ne,  a^  um.-ij>  J...  \,     | 


taiua  izvis  ;  Cor.  I,  xv,  51;  n//ii  —  i/>  Luc.  in,  16; 
tvepauh  —  i/>  Mc.  x,  39  ;   Phil.  III,  I,  14; 

<  b)  Cu in  Jian  in  postcriori  senlcntix  meuibro :  raili- 
tis  —  pan  :  Mc.  iv,  4  sum  r aih lit  gadraut  faur  trig. 
anpuiuji  - pan  yadraut  ana  ttainahamma;  Pliil.  i,  5; 
Skei. .  V,  a  ;  auk  —  pan  Cor.  II,  it,  16  ; 

<  c)  Apjian  in  poslcriori  senteniix  niembro,  sed  iu 
solo  ncxti  vailttis  —  appan  occurren»  :  Cor.  II,  viu, 
17  unM  raililis  bida  anJnam.  appan  utdaudoza  vi- 
tands  silba  vitjands  galaip  du  izvit ;  x,  1  ; 

<  </)  Grajciim  pvh  in  priuri  sciilLiilix  inciiil.ru  non 
conversuin  reiiiauel :  Cor.  I,  ix,  21  ^ui  i/i  spaurd 
riiuiandaiii  atlui  (ira»rt;  uiv)  rinnand ,  ip  aint  ni- 
mip  siyistaun  ;  xil,  20  ./'  ""  m.in  jyai  ( iroXXa  uiv) 
Itpjus,  ip  aini  teik  ,  II,  ix,  4;  Tim.  II,  n,  20. 

<  Necuunel  iu  Jiversis  sententia'  divis.c  nn-mbris, 
alius  —  alius,  alii  —  alii,  prior — pustcrinr,  elc.paiti- 
cula  in  priori  mcmbro  dcliciente,  uh-p.ni  in  pnsleriori 
iiaurpalnr,  aliquaudo  etiam  prxtermissuni:  He.  xn,  ,'i 
aftlohun  mnunjun) uujiarunt,  sumans  uslJiagvanJj  j, 
sumuiisu/i  pan  usqimandam  ;  Epl),  iv,  II  si/»a  gaf 
sumant  aptittsltiulitns,  suman  tu  J>- pan  pruufetuni. 


119" 


qepun  tnanagui  ize  •  wthulpoti  liabaip,  sumaih  qc- 
puif  po  vaurda  ni  sinil  nnliulpon  habandins  ;  Luc. 
xix,  16  —  20  qam  10  fri  mi  s  ta  —  j  ah  qam  anp  ar 
—  jah  sums  qam.  elc,  >id.  gloss  v.  Sums.  2). 
Iliuc  etiam  parlim  —  parlim,  niodo  —  m»do,  eadem 
ralinne  se  habenl :  Sk>-ir,  VI,  c  missateiksjah  in  mis- 
taleikaim  melam  allint  biina  rarpreimodevis  '  suman 
pairh  praufele  vaurda,  sumunuh  pan  pairh  slibna 
ut  himina  ,  tumanuh  pan  pairh  laiknins.  \ t t:i mcn 
in  hoc  casu  eiam  simpliciiei  tuman  —  suman  usnr- 
patur  :  Cor.  I,  xm,  9  tnman  kunnum,  suman  prnu 
fcljam.  • 

4)  Totius  semenli.c  adversalio  per  svepauii  lanien, 
veruinlamen  (-rlm,  fitiroi),  ordinario  a  fronle  sen- 
leiniae  posilum,  signilicatur,  quundoque  eliam  appan 
usurpato  :  Luc,  x,  13  ipin  lyrai  jah  seidonai  vaur- 
peina  mahleit  posei  vaurpun  in  iivis,  airispaus  gaidrei- 
godedeina.  svepauh  (MAmen)tyraijaliseidonaisttlizo 
vuirpip  in  daga  siauos  pau  itvis ;  vi,  31  jabai  leiwid, 
fram  paimei  veneid  andnman  ,  wa  izvis  laune  itl  ? 
tvepauh  (polius)  frijod  pans fijands  izvarans;  Joan. 
vii,  12  birodeins  nakila  vas  in  inanaijein  ■  sumnih  q,- 
pun  palei  sunjeins  isl,  anparai  qepuif  ne,  ak  airzeip 
po  m&nagein.  ni'i  pan  ainsiiun  svepauh  (  uivTOt ) 
balpubarodida  bi  iita  in  agiis  iudaie ;  alia  e\eni|ila 
vid.  gloss.  v.  Svepauh;  L".c.  vi,24,  lijmd  ixis 
mans  —  appan  (rcrumlanien,  rrLjv)  vai  izvis  paim 
ijabeigam  ;  Tiin  II,  ll,  19  ymainuius  jah  filelus  qepitn 
ttsslass  ju  vattrp  ina  jah  yalaubein  st.maize  usvullidc- 
dun.  appan  (  ail.niieii,  ^iixai  )  lulgtis  yrunduvadd- 
iii s  gups  standip, 

«  Annotatio  4.  —  Adversalivx  pariicul.e  ip  vel  ap- 
pan  eiiam  anie  stepuuh  redundanter  prxponuntur : 
Luc.  xviii,  8  appan  qipa  izvit  patei gavrikip  ins  sprau- 
ln.  ip  svepauh  (tIth)  sunus  mans  qimands  biugilai 
gulaubein  ana  airpai?  xix,  27  appan  svepaith 
(it\riv)  fijands  meinans  briggip  her ;  Plnl.  III,  1U  ;  iv, 
14.  Sic  Gotlius  P.om.  ix,  6,  ou^  olov  8s  otj  breviter 
qii  dcni,  sed  oplime  convertii  per  appan  siepauh  ni, 
al  tamen  non. 

«  Annoialio  5.  —  Svepauh  eiiam  pro  piv  usurpa- 
tnr,  siguilicans  equidem,  salieiu,  vel  vocabuluiii,  cui 
prtpoiiiiiir,  empliaticum  efficiens:  Me.  ix,  12  heliat 
svepauh  qimands  faurpis  aftra  gaboleip ;  Gal.  IV,  8 
nkei  pan  svepauh  ni  kunnandans  gup  paim  poei 
iiilai  ni  sind  ytipa  skatkinodedup.  Eliani  cuin  se<|Uenli 
ip  pro  fuv  —  Si,  vid.  aunot.  3)  a).  » 

5)  Grxco  i>ii  respondenl  ak  et  akei,  ambo  a  fronle 
sententhe  praeeuntia,  sed  in  eo  ah  invicera  essentia- 
liter  disfrepantin,  qu  >d  nk  post  antecedens  negali- 
viiiii  negaiive  sed ,  verum,  aliei,  etiain  anlecedente 
non  negalivo  i-xistente,  sed,  cconlra  significet ,  akei 
praTeren  ad  app.n  sigiiificalione  propius  accedenie  : 
Mtli.  l\,  18  reiks  ains  qimands  invail  inn  qipunds  pa- 
lei  daiihlar  meina  uu  ijasvall.  akei  (iV/.i)  qimuuds 
utlagei  handu  peina  ana  ija  jnli  libaip ;  Kom.  x,  2 
iljan  yups  hnband,  qkei  ni  bi  kuupja;  Mc.  I,  41  sai:v 
ei  mannhun  ni  qipais  vaihl ,  ak  yagn  puk  silban 
ni.niijjan    amljin ;  Cor.  I,    i,    17  ni  insaiiJida    mlk 

1'atroi..  XVIII. 


DE  C0OR01NATIS  SLSTKNTHS. 

xristus   dnupjan   ak  railameija 


M94 

Alia  cxcinpla    vi.l. 


gloss.  v.  Ak  el  Akei. 

«  Annoiaiio  G.  —  l'bi  antccede:  s  p»»iii\e  i  roecdit 
et  con-equens  negalive  seqiiTur,  hic  lunc  adliibelur 
ni.  jah  ui,  ip  ni  :  Mc.  n  ,  27  sabb.ttn  ln  mans  rarp 
fjaskipuns,  ni  manna  in  sabbatn  dnrjis ;  Mlli.  ix,  13 
aimalwrtip  t  viliau  juh  ni  liun.sl ;  Mc.  XIV,  7  sinlciim 
unledans  habaip  mip  izvis,  ip  mik  ni  sinteino  habaip. 
Alia  exrmpla  vid.  gloss.  v.  i\i  0)  aa).  lu  loco  aulen» 
Mc.  x,  27  akei  fram  mnnnam  unmahteig  ist,  iti  fram 
gupa,  ncgatio  ni  non  signifieal, sed  —  non,  secundiun 
aulein  grXCUm  (7r«oi  aylpanoi;  a5Jv«TOv  u).V  oj  irxcu 
tu  9iS>),  coiiimuiaio  vocabulorum  ordine  diienduui 
e-l :  fram  mannam  unmahleig  ist  akei  ni  fram  yupa 
( ab  hominibns  impossibile  esl ,  non  auiem  a  Ueo). 

«  Annolalio7.  —  Pro  «»«  a)  significanlis^rf  ponitiir 
etiani  nppan  :  Pbil.  m,  8  akei  (i),).i)  patei  vus  mis 
gavaurki,  patuh  rahnidain  xrislaus  tleipa  vsan.  a p- 
pnn  ('J/.ii)  seepattli  all  domju  sleipa  visan  in  ufaras- 
saus  nistaus,  et  snepins  coll.  §  281  ;  b)  s;gnificaitte 
sed  tuninmmudo  usurpitur  eiiam  alja  (  prxlerea)  : 
Mc.  x,  40  pala  du  sitan  af  taihsvon  meinai  aippau  aj 
lileidumcin  nist  mein  du  giban  alja  [a>Xx)  paimei  man 
vip  ist  ;  Joan.  vn,  48  sai  jau  aiiishun  pize  rcike  ga- 
taiibidedi  funus  crederet  ei;  id  est  nem»  credil)  ulja 
(«Xla)  80  maiajei  (s^d  lanitimmodo  h;ec  lurba). 

i  Annoialio  8.  —  Pro  5i  akei  Snbditur  tantummodo 
Cor.  I,  xiv,  20  ;  sxpe  atiiem  ak  pro  ukei  usurpatur  : 
Mc.  XI,  31  jabai  qipanv  us  himina,  qipip'  appun  duwe 
ni  galaubidedup  imma?  ak  (iV/i)  qipanr  us  mannain, 
ulilcditn  po  maitagein ;  xiv,  M  ;  Jnan.  viu,  5G  ;  sed 
Eph.  iv,  28  ,  Tim.  I,  i,  9  ak  ponitur  pro  5/,  qui  praj- 
eunle  negalione.  tan  ununodo,  sed  siguifical.  » 
3.  SENTENTIA  DISJUNCTIVA. 

§  2'J1 . 1)  Meinbra  sentintia-  disjuncla  indicantur  per 
simplex  aippau  vel ,  ve\\<erjabai  —  aippau,  andizuh 
—  aippau  vel  —  vcl  :  Mlli.  v,  17  ni  qam  gatairan 
vitop  aippau  praufetuns;  MjHa  ains  ai ppau  ains 
siriks  iit  usleipip  itf  vitoda  ;  w  ,  31  ni  maurnaip  uu 
qipandaus-  uia  maljam  aippau  wa  drigkam  aippan 
we  vasjaima  ;  xxv  38  wanuh  pan  puk  sewum  gasl  jah 
galapfidedum  ai p pau  nnqadana  jah  vasidedum?  Mc. 
viu  30  Wil  boleip  mannan,  jabai  gageigaip  pana  fuirwu 
allana  jah  gasleipeip  sik  saivulai  tcinai.  aippau  wa 
yibip  manna  inmaidein  saivatos  seinaizos?  Rom.  xi  , 
31  iras  ufkunpa  frapi  fraujins  aippau  was  imiiia 
ragineil  vas  aip pa  u  wa\  immn  fruma  gaf?  Mlli.  vi,2i 
ni  manua  may  Ivaim  fraitjam  skatkinon  ,  ume  jabni 
( jj,  vel )  fijaip  uinana  jah  anparana  frijop,  ai ppuu 
(»3,  vel )  ainamma  ufhauseip,  ip  anparamma  fiakunn. 
cnjus  loco  legilur  in  parallelo  Luc.  xvi,  Ibandizuh 
ainana  fijaip—  aip pau  uinammaandtitop — .  In  priori 
ineuibro  etiam  delicit  paiiicula  :  Cor.  II,  i,  13  ni  aiyx 
vteljamtzvis  alju  poei  (>j  a.)  anakunnaip,  aippuu  juh 
ufkunnaip.  Alia  exempla  pro  simplici  aippau  vid. 
gloss.  11.  V. 

2)  In  disjiinctivis  inlerrogationibiis  priori  incinbro 
nu  1 1  parlicula  piveponitur,  nbi  pratcipue  vocabulum 
iiiterrngaliviini  adi'St,  vel  em  liticmn  -u  (§  2)4,  Ij 

38 


119". 


GIUIIMATICA  <■() 


<«)ei/'),  »cl  iiiu  itrgatiro  intorrogaiur  ttd  (vi.l. 

il>iil.  2)  e) ;   pnslennri   aiilcm    inenibro  />ui<  ,    raro 

"/'/"",.  iTAMniaiiur,  ncciioi)  et  aliituanilo  etiani  par 
lieuJa  iniarragatin  - »  (ttiam  -  ««  eeripu  )  ad  pri- 
iuiiiii  posl  />uu  vocjIiiiIiiii)  aftlgitur.  Mtli.  ix,  5  wapor 
iii  rai/.lis  atetizo  qijiaif  <i/<V/a>i<J<i  pm  /Vniimi  nlrii , 
pauqiptur  mrcis;  xvvu,  17  nwiu  ri/ci/i  ri  \ratelnn 
izvit,  aurmVliuii  /xiu  i.su  ?  ('<>r.  I,  II,  13  i/"ii  (jardins 
m  /l  ./iai/)  du  BMijON  ju/i  dritjkan,  />uu  aikklesjon  gupi 
ftakiiniinp;  Joan.  1«,  3  HNU  (lauaiirhla.  sn  11  />nu 
fadrein  is.*  Iiicne  an  pirenlcs  cjns»  xvni.  31  n(>  11  />«i 
tifMa  />u  />alu  ■  i/)ii  /<au  anpuiai  />ns  i;e/juii  (>i  m ik  ? 
Ue.  111,  4  si»u/</u  ill  in  sa/>J>u/iin  />in/>  laujun  aippan 
n  i/'i«/>  /aujun  (ubi  in  parallelo  loco  Luc.  vi,  8  /><"• 
adcst)?  Mc.  xii,  II  tkuldu  <>(  kuisaragild  giban  kai- 
sura  pau  niu  tjibaimu?  I.nc.  XI,  23;  Gal.  III,  5 
r.ivkeip  inahtins  111  u  is  uxu  tiaursipam  riloe/is  /11111 
MU  an/uiuseinai  </n/u  u /leinaii  ?  Mc.  U,  30  dmipeini 
uiliannis  niu/i  liiinina  iui  />au  u»uA  muniiaiii  ?  Luc. 
»\,  4;  lilli.  xi,  3  /w  11  qimanda  pau  anparhnh 
tnidaima?  vcl  in  loco  parallcln  Liic.  »11,  19  /)0>i 
utparan  11    renjuiiNa.     Alia    excmp!a    vitl.    glosS.    v. 

/'|<II    3). 

I.  SENTENTIA  CAUSAUS  RT  CONSECUTIVA. 
§  202.  I)  Senieiiiiacaiisalisvelpropositionein  pr.-e- 
eiilciiteui  proliat,  cl  ttinc  nsurpalur  uti/e  nain,  uuk 
euini  (y^p)  prins    11  prima  sede,  poslerius  in  sccnn- 
>la  pesitum ;   vel  lantummndo   cxplicat,  cl  mnc  ail- 
liibetur  kii/iIh  el  a//ii,  scilicet,   nempe,  uirtimque 
a  Iuiihc  senienlix  prairns,   nccnon  ct  auk  :  Luc.  1, 
53   ni  oni /)us,  iiiuiiam,    bigasl  a  u  k  (yap)  ansl  (ram 
gupa  ;  70  barnilo  praufetus  dau/iisliiis  /tailaza,  faura- 
gujgis  auk  faura  andiairpja  fraujins  manvjan  vigant 
iuima;  Mc.  1,  i6  gasaw  seimonu   jah  andraian  vair- 
p.iaJans  nali  in  marein,  vesun  auk  fiskjan* ;  M1I1.  vn, 
25  ram  >ii  gadraus,  unle  (yap)  gasulip  vus  ana  stai- 
ua ;   ix,   21  afleilip,    unte    ni   gasvatt  so   tnavi,   al. 
siepip ;   vi,    14  nnte  jubai  afletip  inannam  mitsa- 
iledins  ize,  afletip  jah  iivit  aita  izvar  sa  ufar  himtnain, 
.nl  vs.  12  ifi.ituiu  ;  Itoni.  xin,  3  jiui  auk  (ydp)  reikt 
ui  simi  ugit  godamma  i>aursli'<i  ak  ubilanima.    uppan 
rileit,  ei  ni  ogeis  vatdufni,  />"</>  tanjais  jah  liabais 
/mtein  «s  pumma,  unte  (yap)  (/'</>■'  andbalns  ist  />ns 
■11  godtimma,  ip  jabui  ubil  taujis,  otjs,  unte  ty«/>)  ni 
tvure  /iiinii   hairu  bairip,   gups  atik   (yap)   andbahtt 
M  ;    Mi'.  vi,  7  iiii/u    prau/'i'lii/.i  isuius    /u  uris  />uns 
/icliini,  ive  gamelp  isl  «0  mun.ujei  vavitom  mik  sve- 
raip,  ip  hairto  iie  fuirra  hab  i/>  si/V  "i  s.  ufletautluiis 
t mhlis  {yup)  Hn.ifcli.ni  </u/is  hubaip   patti  anafuthun 
MKinnans  ;    i  •   m   viliin  filun  mnniiau  jah  ni    mn/ifa 
•>ii/aiii/i>jaii   •  gnhausjandei  raihlit  qno  bi   ina  — 
/imaiiiiei  draus,  du  (otumts;   »111,   3  jiifrui  frulela  ms 
lausqiprans  du  i/uida  IM,   iiflnjand  nna  viga,   smnni 
rni/ilis  iM  fuiirapro  qemun  ;  Luc.  111,  Tii  sui,  aipei 
uteuia   iuh    pai    /iro/nju.   ineiiiui.    snei    a.'/is    (yitp) 
vattrklib  lil/.in  i/u/u,  la  /aA  bropnr  mcins  jah  iv/llnr 
/ 111  m/iii   im*  ;    l.ni'.   1,    »3  wapri)  mii  /xi/n  ri  ueuii 
.•i/>ri  /i'«h)>ii.\  iii.ii.u  fll  mil.    iui    nllis,   IUNKI    l'ur/> 
UiWM  goleinais  peinnizot   lil  autam  m.  iiiiiim,    tutluik 


\[\u  a:  lingU/E.  ii'.i6 

/>n/«  6«rii  in  Kiiii/'iii  iih  inm    \li.i  i'\riii|.la  vi.l.  kI.iss. 
vv.  /4iin,  i.n/e  -2)  u),  /tai/i/is  Bk  .41.'/». 

Qu;inJoi|ue  loco  laiisalium  partii  iilarum  ailvrr- 
aklifa  ailliiliruiiir  :  M< .  vu,  3  i/'  /iirtijuit'is  (oi  7<>/> 
*«^i7t«'o<)  ni/ii>  n/'la  pvnhand  haudunt,  ni  matjand, 
vid.  ijloss.  v.  lp  4),  Tim.  I,  iv,  7  propei  puk  ulbun 
</n  tjagudein,  appan  (yi/p)  leikeino  iitpropeint  du 
favamina  Ut  bruki,  viil.  glnss.  v.  Apjmn  3),  l>uc  io 
cpinlolis  lanluiii  occuiriiilc  ;  Mtli.  vi,  32  all  wL 
paln  piuiUt  tokjand  ,  vutt  u  h  pan  (yap)  alta  izvur 
putei  paurbtip,  vid.  jjloss.  v.  pan  III,  5),  semper 
prxeuntc  -  u/i ;  rti.iin  nn  :  Cor.  I,  vn,  IB  uia  n  u 
(/«,.)  I.antti,  ei  nbaii  ganuijait?  II,  xi,  4;  tial  v.  17; 
ct  pannu  :  Mc.  xiv,  0  lelip  po,  ditwc  nai  us priulip, 
pannti  gop  vaurstv  vaurlHa  fi  mii,  proicclo  Loiiuiii 
<>i'ii>  fecii  in  oie. 

t  Anuoiaiip  1.  — Auk  quam)oqi|e  pnmiiir  post  duo 
vocalmla  slricte  inter  se  coojuucta,  ui  Lwc.  xvi,  2 
ni  maglank;  Kuiii.  ix,  !.*>  </ u  niose  ouk,  eic.  Qnod 
autem  in  or<linc  ad  siguilicaiioncin  unte  et  «><>i  in- 
iit  se  noii  aliier  djflennt,  patet  cx  ioco  supra  tau- 
dato  Koin.  xili,  3  el  vanaiiiibos  leclitxiibus  ulrius- 
qne  codiciA  Cor.  II,  vu ,  8  ubi  A  un/e  gusaiwa ,  B 
tjtiMitva  auk  habut. 

i  Annolatio  2.  —  K«t  yip  nrdinario  dicitur  a.l  lil- 
lerain  jah  auk  Mtli.  vi|i,  9;  xxvi,  73  etc,  vid. 
gloss.  v.  Auk  5  <>)  el  juh  pan  aitk  Luc.  vu,  8;  ati- 
quando  etiaro  adliibclur  simpliciler  unte  (Cor.  II, 
iit,  (0)  et  appan  (Cor.  II,  xui,  4),  quemadmodum 
jah  auk  simplici  yup  etiam  respondet  Roin.  vu,  t ; 
Cor.  I,  xv,  18  el  -uh  pan  auk  pro  &  Joau.  jx.ii,  10 
usurpalur.  Econtrario  —  ani  jah  —  Si  ««<  valcl  : 
Cor.  1,  i,  10  iA'  itiinpida  auk  jap-pant  ttaifauaut  </a- 
duukans;  Cor.  II,  xtn,  9.  Hedundanter  mitem  pn- 
nunlur  auk  raihtis  (yitp)  Mc.  vi,  17;  vn,  10  «*t  ak 
atlis  Mc.  ix,  41. 

«  Annolutio  3.  —  Epli.  v,  0  ui  manna  itvis  nifiis/o 
lautaim  vaurdam,  pairh  poei  qimip  hatit  </«/>s 
icspondel  pairh  poei  (perqnx)  gra-co  5<i  raiito  •;«« 
(per  qii.v  enim). 

«  Annolatio  4.  —  Mc.  ix,  34  eit  slavaidedun.  dn 
sis  mitso  (ttptr;  «W/ouf  yap)  aii<iiu>i>iuu  deesl  pai- 
ticula  causalis  auk.  quia  |  roliabiliter  longins  ab  iiti- 
tio  (</»  lii  iiiuK'  auk)  sti-tisset. 

2)  Parliculx  c.nisciutivic  proprie  sunt  nii  s  <•, 
igitur,  ouv,  pannu  itaqoe,  proplerea,  «p<x,  <|iiaiiim 
prior  'm  piima  sentcniia'  tede,  p"Slnior  m  lecuiida 
ponitur  :  Mlli.  v,  48  stjutp  n  u  (o'jv)  jut  (ullmijui 
tvatve  atia  Urar  |1  in  himmam  fullaiojii  i»l  J  vi,  I 
sq.  attaiwip  artnaion  izvara  ai  luujiiw  in  andvarpja 
manne  du  juiuuu  im.  />an  n  u  lauj.iii  arni  ii<»i,  m 
'  haurnjais  faura  />ui;  vi,  9  iiJi.mdaiu  ni  f\luvaurdj»ip 
ivasve  pat  />in</<>,  iva  u  u  btdjuip  jut ;  l.nc  xx,  25 
iii.i  liabaiP  skalts  nuvileikan  jah  ufnrmeli  ?  am/nu/- 
jaitians  />un  i/h/>iih  •  kaituril,  i/>  is  <(u/>  du  ii»  ■  «s- 
ii  n  -  (to<vuii)  gibih  /u>  ktiisaiit  fcWnt,  />n  ./u,'l 
i/h/iii  clc,  vitl.  GlOSS,  Aii  •>);  lluw.  x,  |Q 
'/'/''/'    '    fiauja,     iuis    ,j'il„iit>nla    liauseinat    Kui.i'.".' 

/>ii>iiiu  («<.«,  contei|uoiiter)  t/a/iiuaeiai  ««  <c<Aui..n- 


1197  |)E  SUSOftM.NA 

nai ;  Cor.  II,  v.  15  djmjam  pata  patei  aiits  fmr 
titUnu  gatvall,  pannu  ailai  gatvultuu  ;  Cnr.  I,  iv,  7 
ushraineip  pata  fuirnjo  beist,  ei  stjaip  niujit  daigs. 
pannu  (sic,  ila  ut,  uerrt)  dul[ijam  ni  xn  beista  fairn- 
jamma  ak  tn  unbttstetn  sunjos;  alia  exemplu  vid. 
gloss.  v.  pannu. 

1'ra'terea  ui  particutx  consecmivne  etiam  occur- 
rimt  :  eipan  :  Joan.  II,  41  ip  bliudai  veseip,  ni  pau 
hubaidedeip  (lavaurhlais.  t/>  nu  qipip  '  jialei  gase- 
wum,  eipan  (ouv)  fravaurhts  iztiara  pairhvisip  :  Cor. 
I,  XI,  -I)  sra  ufla  tve  muljaip  pana  hlaif  jap-pnna 
stikt  drii,kaip ,  daupau  (raujins  gakannjaip ,  unte 
tlimai.  eipan  (<Jo-rt)  wazuh  taei  maljip  —  aippau 
drigkai  —  unvairpaba  fraujint,  tkula  vairpip  leikit 
jah  blopit  (raujint  ;  Skeir.  III,  b;  IV,  a;  V,  d; 
VI.  a; 

Appan  :  Cor.  II,  »11,  12  appan  (apu)  jabai 
meltda,  ni  in  pit  anamahljandint  ni  i;i  //i»  anamahli- 
dint,  ak  du  gabairhtjnn  usdaudein  uittara  ;  Mc.  XI, 
51  jabui  qijiam  •  us  hituina,  qipip  "  appan  (o\iv) 
duwe  ni  uataubidedup  mraa?  alia  exempla  <id.  glnss. 
v.  Appan  5)  : 

panuh  :  Cor.  I,  xv,  17  jabai  sristut  ni  urrait, 
«  are  jah  so  galuubrint  izvara  isl  jau-nauh  sijuP  in 
frmatiihtim  izvaraim  .  panuh  (apu)  jap-pai  gasle- 
piintlant  iu  xristuu  f t at)itlnodedun ;  Mc.  iii,  G  afslo- 
tiun  tkalkant  managans  .  panuh  (ovv)  nnuhpanuh 
mnana  sunu  aigandt  liubana  tis  insandida  jah  pana 
ilu  im  etc,  vid  gloss.  v.  panuh  4). 

«  Annotatio  5.  —  Gemimituni  "t<  (nunu)  pnnilur, 


I7IS  SENTENTI.S.  II9X 

ulii  seuteiiliu  lit  prnhibitiv.i  :  Mih.  X,  2li  >ii  ninrt 
njeip  izvis;  51;  Itom.  xiv,  l,"i,  20;  Tim.  II.  i,  8, 
aiipie  negaiionein  inter  et  imperativum  scmpcr  in> 
terjicitiir,  dum  simplex  nu  imperalixuiu  subseqtii- 
tur  :  Mlh.  vi,  8  ni  galeikop  nu.  Aliqtiandn  etiam  nu 
lettiam  senteniiap  sedcin  obtinel,  ul  llom.  ix,  19 
qipis  mt  nu  etc,  vid.  gloss.  v.  Nu  2). 

«  Annot.iiio  (5.  —  In  interrogando  nuh  loco  ttu 
pouitur  :  Mc.  XII,  9  wa  nn/i  taujai  ftaujit?  Joan. 
xvni,  37  au  nuh  (ovxovv)  piudans  is  bu  ?  Cor.  I, 
vii,  IOcuiii  h  assiuiiUlo  icu  nuk-l.annt  ? 

i  Annoiatio  7.  —  *hp*  o\iv  golhice  dicitur  pannu 
pan  Hom.  vn,  3;  pannu  nu  Roro. ,  ix,  6,  eic,  vid. 
Closs.  v.  pannu;  pannu  nu  jai  Rom.  ix,  18;  ni  uu 
Epli.  ii,  19.  Ili  taineu  pariicularum  connexus  etiam 
pro  unica  gr.cca  usiirpantur  :  appan  nu  Hom.  vn,  12 
(wo-te)  ;  Cor.  I,  ix,  26  (xotvuv);  pannn  nu  Cor.  I,  iv, 
.'>  (w7te);  pannu  nu  jai  Rom.  ix,  £0  (ptvoGvy:);  ip  nu 
Skcir.  I,  tl. 

«  Annoluiio  8.  —  Ubi  ouv  mera  esl  transilionis 
parlicula  ( uunc  vero,  gall.  el  mainteuaul),  golhice 
etiam  pcr  paproh  pan  (Joan.  m,  25;  xvm,7),  pan 
(\lc.  in,  31)  cl  -uh  (Joan.  xvi,  18)  reddnur;  ubi 
upa.  parlicula  est  affirmationis  (profecto,  certe),  go- 
tliicc  vertitur  per  pau  (Cor.  I,  xv,  14)  vel  aippau 
(Cal.  ii,  21).  Incorrecte  autem  Gothus  Gal.  n,  17 
apa  per  pannu  intei  preiaitig  est,  quod  liic  cuin  upu 
ronfudit;  upr  in  inlerrogatioiie  t£  apa  (quidergn) 
Liic.  i,  GG  noii  c  nversum  est. 


II.    SUBOUOINAT.fi   SliNTKNTIvfi. 


§  265.  Ilasc  compusiiarum  sentei-  lartim  speciesad 
siinpliceiii  reduci  potest,  niodo  secundaria  seu  siib- 
ordiunta  seutentia,  ut  eireumscriplio  attribuii  vel 
objccii  simplicis  sententi:e  spectetur.  Jamvcio  :ul 
circumscripiionem  aitribuli  referiur  senlentia  euui 
relativo  (seuieiitia  relativa);  ad  circiiinscripiioiieiii 
veio  objecti,  ohjectiva  senlenii.i  prxcipuc,  et  causa- 
lis,  necuon  mndalis  et  leinporalis  senlenli.i. 

I.    ATTMBUTIVA   SENTENTIA,    HELATIVA 
SENTENTIA. 

§  264.  1)  PronOinen  relalivinn  «*-i  (o»,  otrrtff,  Js 
kv,  iao;)  snb^laiilivo,  quod  sliicte.  deierminul,  in  nu- 
mero  et  gencre  congruit;  exci|iiuiitur  tainco  c.olle- 
Ctiva  dequibus  §  109  5)  diclum  es(,  etubi  relalivum  ad 
plura  subslaniiva  refertur ,  valet  ituod  §  209  4 )  /■) 
prxcepimus ;  quoad  autcm  casum,  is  adhiberi  debet, 
queiu  vcrbuui  scnteniise  relativ.i;  regil  (exccplo  casu 
altraclionis  §  266):  Skeir.  VII,  aui  mag  ulu  her,  suei 
habuip  -i"  hlaibans  barizeiuant  jah  tvant  hskans ;  Luc. 
vih,  2  vcsunmip  isiui  qinons,  potei  vesun  qalei- 
kinodos  eatiltte,  jali  marja,  te  i  liailana  wis  maijda- 
lenv ,  us  pizaiei  utiddjedun  unhnlpons  sibun;  Mc. 
11,21  smakkubagms  panei  fraqasl,  gupmrsnoda  ; 
xii, '20  in  pize  gavalidane,  panzei  yavalida,  ga- 
in.;a  (ji.ia   pans  tlagans;  vn ,  13  ni  btaupjaip  vaurd 


yups  anabusnai  izvarai,  poei  anafuthup ;  Skcir. 
IV,  d  afguda  haifsls  sabai  liaus  jah  markailliaut  , 
paiei  ainana  anananpidedun  qipan  altan  jah  sunu ; 
Col.  ll,  25  W  anttbusnim  jah  laiseinim  manne 
poei  sind  tvepauh  vaurd  habandona  handugeins ; 
Cor.  I,  xvi,  19  goleip  izvis  akvila  j.ih  priska,  al 
paimeijah  salja;  Itom.  ix,  23  gukannida  gup  g%- 
bein  vulpaus  teinit  bi  katamarmnions,  poei  (gram- 
matice relatum)  (auragamanvida  du  vulpau,  panzei 
(ad  synesim  r.hiinm)  juh  lupoda  tim;  Skeir  VIII,  c 
so  managei  paiei  ni  kunnun  vilnd ;  Thess.  II,  ll«, 
17  to  goleins  me.  nai  handau,  pat  ei  (scilicel  salulutio 
mca  manu  Pauli.  qui)  ist  bandvo  anu  altaim  aipittan- 
teim  meinaim;  Luc.  \,agatuip  In  ain  pize  skipe, 
putei  (jtlotov  o)  vas  teimonit;  ix,  50  ni  aun,l,itii  isl 
manne,  saei  (  Vulg.  neino  est  qui)  elc. 

<  Aiiuoiatio  I.  —  Aljquando  relalivum  non  eqni- 
dein  substanlivo,  ad  quod  refertnr,  sed  prasdicaio  rc- 
l.ilivai  senteiiii:c  in  geuere  congruit  :  Mc.  xv,  42  vus 
par  askaive,  saei  isi  fruma  (scWittl  day  s)  sabbato; 
I  pli.  vi,  17  nimaip  meki  ahmius,  Patei  isl  vaurd 
yups.  Qiiamvis  Goihus  Joan.  xv,  2G  /;an  niinip  pa- 
raklilus,  panei  ik  tandja  izvis ,  ahman  sun- 
yor,  eic.correcteiiilerpretn:  jfuerit,altamendubiimi 
csl,  an  ahmaii  ut  apposilionem  ad  relativam  scuMn- 


GIUMMATICA  c<> 

.  luco  ad  paroiiVdi  lubuorii,  grago  iwulro 
trvivfi*  ooeasionem  prajbente.  I"  conspicuo  locoTim. 
I,  iii,  IC  Cothus  uitsahtaba  mikilt  (?)  ist  gagudeint 
ruim,  wei  gabairhiipt  narp  in  leika,  cuin  opliuiis 
cndicibus  (probabilihjr,  vid.  ad  b.  l.)  logil.  Si  auleiu 
.» i- 1 1>  1 1 . 1 1 <>  ncutrum  sing.  ad  plurii  pneceJenUa  ob- 
jccla  rclcrlur,  ul  Cul,  u,  l(>  sq.  ui  manna  uoit  M- 
domjai  in  ma'a  aippau  in  dragka ,  aippau  in  dai/ai 
dniiia  ilutjwis  aijijmu  (ullipc  uippa  i  tubbapmn  ,  /iu- 
lei  ii(  skadus  piuanavairpane,  hocOl  more  grscco, 
ueulra  ilugulari  loco  pluralis  usurpalo,  vid.  §  196, 
.iiiiioi.  7. 

i  Annoialio  S.  —  Senicnlia  rclativa  inter  attribu- 
luuiei  lubslanlivuro  inclnditur:  Luc.  i,  4  mctju  jna  ,i 
ifnkunnuis  pite,  bi  poei  galaitips  is,  vavrdt  a.laji. 
Qutndoqne  eliain  leulcnlia  relaliva  nomini,  ail  quod 
referlur,  prsniittilur :  Joan  ivm,  9  panzei  aigu( 
mis  alta,  ni  (raqitlida  ite  uiuummihun ;  Hoin.  VII,  15 
halei  Itaija,  jiula  lauja;  el  tuin  nppositio,  si  qua 
i'st,  iu  easu  relativi  Declitirr :  Mc.  vi,  10  pammei 
ik  haubid  afmaimait,  iohanne,  sa  ist,  suh  urruis 
us  daupaim;  Joaii.  v,  57  taeisandida  mil.,  alln, 
sah  veilvodeip  bi  nvk;  xu.  49;  vcl  lioc  delitil :  Joan. 
xvu,  5  M)  is;  to  aiveino  tibains,  ei  kunneina  puk  ainuna 
tunja  gup  jah  (lune  xnsmdides,  iesu  xrittu  ;  vel  ex 
priuccdculibus  supplendum  est  :  Col.  iv,  10  soei 
(vid.ad  h.  I.)  is  ks  laudeikaion,  jus  mtiggtaid,  scilicet 
epistoiam  ;  vel  pnst  relativam  senicniinni  eiiam  de- 
nonsirativum  adducendum  e-u  :  Joan.  x,  23  vaur- 
sl  o«,  poei  ik  tauiu  in  nannn  allillt  mein.s,  po 
teitvodjand  bi  mik;  Cor.  I,  Ml,  2(1  warjitnh  ili  la  (to- 
nai,  iri  pizaiei  tapops  vas,  i.i  Jiizai  sijni;  Joau. 
xil,  48;  xiv,  10;  xvm,  11;  Coll.  §  202  11,2)  a) 

«  Annotat  o  5.  —  Necnon  gubjecluui  ei  objeetum 
nt  rclaliva  gentcntia  eiprimi  possunl  :  Mc.  ix,  51 
saei  Utis  (o«  kv)  gadragkiai  izvis  stikta  talins  in 
namin  meinamma  ni  (raqistcip  mizdon  teinai ,  vid. 
!)  '205  I)  b)  et  §  205  annot.  10,  ubi  peculiariter  do- 
i  clur,  qnomodo  oc  av  gotliice  vertatur. 

«  Anuotaiio  4.  —  Post  relaiivum  comuiunilcr  in- 
dicalivus  nsurpatur,  conjunciivus  aulem  tauiuinmodo 
a)  iii  senleiiliis  negalivis :  Mc.  iv,  22  nih  allis  ist 
wa  (ulgin  s  ,  patei  ni  ijabairlitj  aidau;  Luc.  IX, 
50  ni  uinshun  i  t  manne ,  saei  ni  gavanrkjai 
malit  iii  narnin  meinamma;  xvi.i,  29  ctc. ;  \el  b)  inist 
Interrogalivum  :  Cor.  II ,  in,  15  wa  ist,  pi  :e  vanai 
veseip?  etc. ;  vel  e)  ubi  senleiilia  relaliva  subjecluui 
c.-t  senlenlis  principalh)  (annol.  5),  ut  Mc.  iv,  9 
saei  habai  (o  t/mat)  ausona  hausjandona,  galiausjai; 
l.uc.  in,  II,  15;  Cor.  II,  ii,  2.  Sod  haud  illeg  tmie 
indicativus  et  conjunetivus  pronuscuc  usurpanlu>, 
nt  Mtli.  v,  51  sq.  ivastifliavi  afietai  qen —  watuh 
n,e\  afleiiji  qtn  — ,  Ihess.  II,  m,  5  Iriggvt  (ranja, 
snei  gatulgei  P  \itts  jr.h  galau  sjui  itvis  u( 
pamma  ubilin,  m  posieriori  auteiu  loco  conjiinctivus 
ouiuagis  decel.qiiodGneeui  (uturiun  adliibuerlt,  o,nod 
i'cr  iudlcativum  el  oonjuuctivum  rorti  puasejaiu  ii 
dimui,  'i  I8i,  I.  lu  eircumseripliono  Cul.  u,  -2  jntirh 
(•ntviis  ;'.f  nAj onian  (quoil  idbibealur  prn  -r,  iro- 


riuc.i:  LIXGI  l  ItUQ 

X/»irct,  de  niiiiaiiii  iullnxii  Cnnjiclenduui  cst ;  ilem 
cliain  COl.  i,  10  utl  (mlci  galtikai  (nu<r«  upiama.).  i 

_' i  Prxter  i cl.itis iiin  lupradictum  taei  occurruil 
aliam  ui  relaliva  . 

u)  Snii ,  ijuinl ,  quemadmodum  saei  ex  pronomine 
demomlralivo  su  el  particula  relatlvi  ei,  iin  ei  su  ct 
enelilico-uA  (itque)  rorniatur,  vid.  §202,  II,  1)*); 

b)  Parlicula  relativa  <i  ci  Itei,  vid.  §  203  3)  *)• 

c)  Ubi  relativum  ad  pronoiuem  per>onale  referlur, 
loeo  liujns  iclaiivi  personale  repelitur  eum  ei  afllso 
cx.  gr.  iv,  ifcci  ete.,  vid.  §  205,  2, 

i  Aniioiatio5. —  Uicilur  ceoiitra  Joan.  vui,  40  »»- 
kciji  mik  usqimun,  mannan  ia<i  tunja  iziii  rodida, 
ubi  Uei  ad  apposilioneiu  mnnnan  refcrtur ,  cuin  . 
prupter  primam  personam  rodida  i./.-)..-<)iix«),  proprie 
Uei,  ad  Blfic  re.laluni,  adesse  deborel.  » 

d)  Cum  <uei  conimulaniur  eiiam  ei  et  pei  post  in- 
deliuituiu  wuuth  et  ipiius  composila,  vid.  §  205,  an- 
not.  10; 

.  ■  Reluiivum  adverbium  sve  (sicut) :  Mc.  44  ,  72 
gamundii  puiirus  pula  vaurd,  sve  [<■;)  gaji  tmmu 
iesus 

f)  Iluc  adduccuJa  sunl  eiiam  coireiativa  :  wilcihs 

—  svuteiks  qualis  —  talis  et  ordinario  absolute  oc- 
currens  svaleiks  quidam —  svaleiks  sve  qualis;  sva- 
laudl  lam,  lantum  —  svatuuds  tve  qnain,  quanluiii ; 
tea  [ilu  tauluin  —  sia  (ilu  sve  quanluni ;  sia  manaijs 

—  sia  managtsve  tum  —  quam,  vid.  Gloss.  Iib.  vv.; 
icu,.i;,  oero,-  et  oiOi  compleie  seinper  cum  demonsira 
tivo  prjtxedenie  :  tcu  ufta  vet  (tam  s:rpe  quam),  IM 
taijijs  sve  (lam  longum  ,  quam,  tantuui ,  qtiainum), 
sva  managai  sve  (tot,  quot),  sva  filn  sve,  svaleiks  sve 
(oto,-) :  Cor.  I,  ii,  25  puta  vaurkjaip,  sva  ufia  sve 
drigkaip,  du  meinai gamundai ;  Mc.  II,  iOsiu  luijija 
weita  sve  (osov  ^fiivov)  mip  sis  haband  brupfad,  ni 
magun  (aslan;  111,  10  sr.i  manayai  sve  (oo-oi)  ha- 
baiiledun  vundufujos ,  paili  pan  ina  gasewun,  diusun 
du  immu;  2S;  vi,  11,  50,  36;  ix,  5,  13  ;  x,  21 ;  Illl, 
19;  Luc.  iv,  2);  ix,  5,  10;  Joan.  vi,  11,  ete. 

§  263.  Quemadmodum  germanice  (gtrllice,  la- 
tine,  cic.)  partieipium  Graeum  in  rerbum  liniium  rani 
relalivo  aliquando  rcsolvi  poiesi ,  ita  ei  goihire 
quandoque  coiiiingil,  s*pe  prseserlim cuni  sii.i:Mtli. 
*i,  4  Oflfl  (ieins  saei  taiwip  (i  6)iriuv)  iu  (ulhsnja 
usyibip  pus  iu  buirhiein;  xxvn,  17  knum  i  .'«/)  ei  /Vu- 
/tldc  izvis,  bitrrabun  peu  iesu  saci  hailitil.i  fhvroC* 
tov  )t70;.tivov)  xrislus.'  Mc  v,  15,  jotaiiMNd  frupjan- 
dan  pnna  tnei  Itabaitlu  (tov  co-^ii-.OTal  lahjaitm; 
xv,  ii  anparot  managot  ^osti  mipi44jtii\n(tti 
trvvuMzGuaui)  im  iiii  m  iiiiruiuiViii ,  Col,  i,  25  Ml  ufv.i- 
yitlui  uf  veuai  aivaggeljons  tti  ntttida  ilt  (r* 
pu^flivTO,-)  iil  u//u  tiaskift;  Tbett.  I,  II,  I  l  (mta  mmo 

vtnnuj)  (lam  Uvaraiw  inkunjaui  tvatvt  jttk  ttii  ftmui 

iltdaium Puiti  jah  fraujin  utt;emun  (rlv  irtOKrsivuv- 

t.v)  ittua  eic. ;  ipud  Joannem  el  iu  rpisiolis  w  im 
alia  rel.nia  ailbibentur :  Joan.  ivni,40aa/i  im«i 

/nv  skatke  I  is  iiiiiwiiu  gudjint,  sah  m/m  j  Vat  («u,- 
-yiv,^  (T.v),  (lamniei  ajm.iiittail  ;iuini>  umo  ,  in,  ' 
iuc'ui  lim  'ii  i  ui.n.u.'1'j,  i :  i  i  >t  u/  lidt  ■<>■  , 


12nl  DL  SUBOKDINATIS  SENTKNTIIS 

tiu  galevjan  iua;  XI,  37  ;  xvi,  2;  xix,  12;  Cor.  !,  xv, 

27,  .',7;  II,  v,  21;  vm,  18;  Gal.-i,  1  ;  vi,  13;  Epb. 

i,  3;  Tim.  I,i,  16;  ct  ubi  ad  personalia  pronomina 

iniiJo  §  2i  4,  2)  c)  descripto  referlur  :  Hom.  xiv,  4 

/>«  was  is  jtuei  slojis  (o  xsivwv)  [ramapjuna  skalk? 

Epli.  u,  13  nn  sni   iu  xristau  iesujus  juiei  simle 

resup   (jpt^ti-  oi —  ovrsff)  fuirra  vaurpup  newa  %n 

blopa  xrislaus ;  Tbess.  I,  li,  13  vaurd  gupi  vaurkeip 

1 1  izvii  juzei  galaub ei p  (-Juiv  toi;  jrto-rsOouat)  ; 

Tilll.  I,    i,    13   galaubjandan    milc   gahugida  zrislvs 

gasatjands  in  andbalitja  ikei  faw:t  vas   (tov  —  ovt«) 

vujamerjands.  Circumscripltnne  utitur  eliam  Gotlius, 

ubi  parlicipium  subjidnm  est  vcl  ol>jertum,  m  Mc. 

v,  16  spiltudedun  im  paiei  gasewun  (oi  ioovrci);  \, 

32  iesui   dugann  paim  Ivatif  liponjum  qipan  poei 

habaidedun  (tA  f/.s).).ovTa)  ina  gadaban. 

i  Annolalhi  1.  —  Eo  eiiain  niodo  noiniua  circum- 

SCriblinlur,  ut  Col.  I,  10,  rraaa  apiay.ua  all  pulei  ga- 

leikni.  Ilic  etiam  inlerrogalivum  loco  relativi  poni- 
tur  :  Col.  iv,  8  insandida  ina  du  tzvit  ei  kannjai  wa 

bi  izvis   isl  (t«  TTEpi  u(/wv) ;  Epli.  vi,  21,  22. 

«  Anniitalio  2.  —  Vice  versa  parlicipiiim  el  cir- 
ciimscriplio  inter  se  commutanlur  :  Joan.  vi,  45  wa- 
zuh  sa  galiausj ands  (o  «xoOo-ay)  at  atlinjah  ga- 
tinin  (fz«So>v)  gaggip  du  mis;  Cor.  II,  n,  2  wat  ut 
saei  gailjai  mik  niba  sagaurida  us  mis?  Luc- 
iii,  II  ;  Joan.  x,  1,2;  Cor.  II,  x,  17,  18. 

»  Annolalio  3.  —  Hom.  ix,  20  pu  was  is  ei  and- 
»> ii urdjais  (o  avT«Trox^tv6;.iEvof )  gupa  Eimplex  ei 
adest  pro  puei.  > 

ATTIUCTIO. 

§  266.  Atlraclio  in  eo  ronsislil,  qnod  sive  voca- 
biilum  e  sententia  subordinata  in  principalem  effi- 
caciter  relroferalur,  sive  vocabuium  senlenliae  sub- 
ordiuai.i;  eodem  modo  ac  aliud  piincipal  s  senten- 
tiae  constniatur,  sive  tandem  vocabulum  sentenlis 
principalis  ab  alio  subordiualae  seiiienli;c  absorbea- 
tur,  boc  absorpti  constructionem  tunc  assumenle. 
Jam  vero  his  consiruclionibus,  quas  primitivc  lorsan 
c  Graeco  mulualus  esl ,  Gotbus  etiam  spome  stia 
iilitur. 

1)  Subjecium  subordinatae  sentenlice  lit  objectum 
principalis  :  Mc.  xi,  32  allai  habaided un  ioltan- 
nen  patei  bi  sunjai  praufeles  vas,  de  Joanne  creiie- 
bant,  qiiiul  propheta  esset,  pro  credebanl  Joannem 
esse  —  ;  Joan.  vn,  27  puna  kunnum,  wapro  ist ; 
ix,  8,  29;  xiv,  19;  xvm,  2;  Mc.  xn,  34;  Cor.  I, 
xvi,  15;  11,  xm,  5;  Cor.  II,  vn,  11  saiw  pala  bi 
gup  sauryan  izvis,  welauda  gatavida  itvis  usdaudein. 
Coll.  Joau.  ix,  19  sau  isl  sunus  izvar,  panei  qipip 
patei  blindi  gabaurans  vaurpi ;  vm,  54. 

2)  Kelativum  vocabulo,  ad  quod  refertur,  in  casu 
convenit :  Luc.  n,  20  hazidedun  gnp  j«  allaize, 
pizeei  (ini  naaiv  ol;)  guhausidedun  de  omnibiis,  qua; 
(quibus  poei)  audiebant ;  xix,  37  liazidedun  gup  in 
vltaizo  poze  seivun  mahle  (Ttpi  ir«s*uvuv  £*3ov 
Sjvifisuv),  utm,  13;  Cor.  II,  xm,  10  pala  aljapro 
nif/jii  ei  andvairps  harduba  ni  tanjan  bi  vatdufnja, 
pammei  (y.ata  tbv  ^oucriav  »v)  frattja  fragaf  mis. 


mi 

3)  Demon-traliviim  oinuiiio  deficU  el  relalivum, 

qnnd  :i<1  illud  refertur,  e jus  casum  assumil  ei  sub- 
staiilivinn  demonslrativi  sibi  postponi  juliel :  Mc.  vi, 

22  bidei  niik  piswizuh  pei  (o  zav)  vileis  juh  tjiba 
pus,  or;i  me  quod  tu  vis,  pro  :  lioc,  quod  vis ;  xv, 
12  wa  vilii[>  ei  taujau  pammei  (ov)  qipip  [liudan 
iudaie;  Luc.  ix,  30  mann  ni  gatailtun  ni  vnilit  pizci 
('.'v)  gasewun;  Joan.  vi,  29  pal-ist  vaurstv  gubs  ••• 
galaubjaip  pantmei  (ti;  ov)  insandida  jains ;  Cor.  II, 
xii,  !7  i!<ai  pairli  uann  pizcei  (Jiv)  insandida  dn 
izrit,  bifuihnda  hvis  1  Col.  m,  2  paimei  iupa  sind 
(T<i  i/vw)  frupjaip  ni  [mim  fioei  nna  airpai  sind  (ubi 
altraclio  ct  rcgularis  constructio  coinmulaniiir);  Mc. 
vii,  7  duwe  pai  tiponjot  peinai  ni  gaggand  bi  pam- 
inei  anafulliun  pai  sinislans  (zkt«  t>?v  irupi.5oai.v  twv 
7to£o-€ut£/-.wv)  ;  Luc.  Mi,  13  ni  vailit  ufarpatti  ga- 
raid  si;ai  (nopa  to  3iaTST«yjxcvov)  izvis  lausjaip;  vi, 
54  /ii«ii(  fram  paimei  (iztyp  r-.v)  ve.neid  andnimun  ; 
xvil,  27  etun  jah  thugkan  und  panei  dug  (U-^pt  r,t 
ipiipas)  gnlaip  nnuel  in  aika;  Jnan.  XI,  0  tatidaxn 
[iiimmci  vas  slada(h  «  »v  tojt'.))  ;  Cor.  I,  iv,  (i ; 
xi,  23;  II,  ii,  5;  viii,  11  ;  mi,  G:  Tim.  II,  m,  14; 
Pbilem.  21. 

«  Anuotatio  1.  —  Gnibns  taincn  allrarlioncm 
qnandoque  non  imilatur  :  o)  Mc.  xiu,  19  fram  ana- 
>lodeinai  gaska  ftais,  poei  (y.-rimr.ig  fa)  gaskou 
gi'p;  Luc.  xv,  10  gairnida  sad  itan  haurne,  poei 
(xEpauoiv  uv)  malidedun  sveitia;  Joan.  w,  2l  gamu- 
neip  pis  vaurdis,  putei  (tou  )o-/ovi  ou)  i/.  qap  du 
izvis;  xvii,  5  hauhei  mik  pamma  vulpau,  panei 
(rn  3o;«  fi)  habaida  at  pits  faurpizei  sa  faiiwus  icsi; 
Cor.  II,  i,  4  gahrafstjam  pans  pairh  po  yeplaiht, 
pizaiei  (otei  Tfif  n  :>  pKxi.nirew  ri( )  gaprafstidai  t'jum 
tilbans  fram  gnpa;  Epb.  n,  4,  10;  Col.  i,  23;  Tlicss. 
II,  l,  4  ;  Tim.  II,  i,  13  ;  Neh.  v,  14  fram  paiunia  daga 
ei  («7vo  rtpipa;  v;);  b)  Joan.  xvii,  9  biilja  bi  pans, 
panzei  (itapi  rZv)  atgaft  mis;  Luc.  l,  2!)  rijait  ptt- 
huinls jah  ni  magands  rodjan  und  pana  dag  ei 
(vpX'-  it  r.pipa;)  vairpai  pata,  dupe  ei  (propter 
quod,  kvO'  «v)  ni  gulnubides  vaurdam  meinaim;  xvn, 
30  Jntmma  daga  ei  (y  nuipa). 

<  Annotatio  2.  —  Nec  nisi  raro  ntlractioneni  in 
versam  diclam  imilatur,  ubi  scilicel  subjectum  sen- 
lenli.e  principaiis  in  casu  re.lativi  ponilur  :  Mc.  XII, 
10  cl  Luc.  XVII,  20  AtOov,  ov  BTTSfWifiaa-av — ouTOf 
veriil  per  s  tains  pammei  usvaurpun  pai  limrjant, 
sali  vttrp  du  liaubidu  vaihstins :  Cor.  I,  x,  16  t  ov  a  o- 
tov  ov  xXo/i£v  oii^t  xoivuvia,  per  hlaifs  panei  bri- 
kam,  niu  gamaindups  leikis?  Eo  eliam  modo  nonuulli 
(IViner  p.  485)  locum  Luc.  !,  72  sq.  explicant,  ubi 

ColllUS  fivYjcrovjvat  0iaQriy.n;  ayia;  auTou,  opxov  ov  wftOTS 
xt).  vertit :  gaiiiKiian  triggvos  veihaizos  seinaizos  ai- 
pis  panei  svor,  altractionc  ilerum  vilala. 

t  Annotatio  3.  —  llsec  species  attractionis,  qua 
impersGiiale  principalis  senlentia;,  ut  ciini  subjecio 
subordinala;  sentenlia;  conrordel,  in  [icrsonale  com- 
mutalur,  prxcipue  •fmtpov  el  oo),ov  ftvat,  eliam  go- 
tliice  U6urpari  potest,  licel  construciiu  cum  impersu- 
nali  linguje  propiia  sii ;  sic  Cor.  II,  ni,  3  yovj^ov- 


<2<Jj 


umiuvru.A  i.oiiuc.i;  :.im;i.e. 


tiii 


u!*o«  jti  iaxi  (niaToXii  Xjoivtou  ,  dum  evideni  esi, 
■|uoii  rMii  —  ,  golltice  veniiur  itiore  gcrmanic.o , 
viAun/,  /'./«i  iijw/)  aiuitlaule  xristaut ,  cdioe 
l  11111-11  A  llukini/iui  paui  tijup,  MCHnilum  grn* 
iam  legenlc.  Il.ro  aulcm  lUracliO  frequetninr  esl 
pro  ooxttv  reddeiido,  ut  Cor.  i  BulMCriuL  du  kaurin- 
[lium  (rumei  pugkeip  melida  vitan  ut  u«t'ui 
pro  vidctur,  qu,  d  prior  a  I  Curinihius  ei  Asi ,  srripia 
focrii  (pn  r  ad  Ccrinlhiot  scripl»  fuisse  videlurcfc), 
ilem  Cor.  II,  I,  9;  Gal.  n,  9;  Skeir.  I,  c;  IV,  c; 
VI,  a,  dum  hic  saepe  impersunale,  vid.lur  imlii,  pro 
videor,  adliibelur  (  ut  Mili.  vi,  7  ;  Luc.  III,  M, 
Cor.  II,  xn  ,  19;  Cal.  n  ,  2)  ,  qund  lainen  hue  non 
perliiiel.  Sic  <  liim  Luc.  iil,  23  «rari  ttinus  mund  t 
r<j*  iosefis  ex  lonle  laiii.o  (ui  pulltui  e»l)  reddimr. 
Ecoutra  li.ec  altraclionis  species  regulariter  usur- 
palur  iil  linguae  golliicae  id  otismus  cum  tkuldt  visaa 
ct  maku  vituu ,  iia  ui  pro  oporlet  ul  cgo,  possibile 
est,  ut  tu  410.,  dicatur  :  cogur  ad — ,  pntes  etc, 
\\L  §  176,  onnot.  4  d).  » 

1  OBJeXTIYA  SKK1ENTIA. 
§  267.  Quaiuor  objeciiva?  delermiuaiiones  simpli- 
fis  semeiitiae  |>«r  senienlias  proprias  principaliier 
rirctimscriuunltir  :  Bcilicol  proprium  objeclum.  qnod 
casibut  obliquis  exprimilur,  causalis,  modalis  et 
temporalis. 

A.   OBJECTIVA  SBNTKNTIA     11  slriclo  Sf  IISU   SCU 

Ati.iMiivi  (etiam  dativa  el  genitva) 

SENTENTIA. 

§  26$.  liic  tres  di&criminandi  t-ttul  casus  pro  va- 
riis  respectibus  aclionis  principalis  ad  oljecium 
subordinaix  senteuiiae.  Vel  euim  hoc  objecium 
nullam  lere  iuliuiam  cuniicxionem  (relalionem)  ba- 
lict,  iia  ul  stt  simpl  ciier  objcetum  actiottis  vrrbo 
printipalis  sctilenlia;  expressae;  vel  in  aciione  ipsa 
verbi  priucipalis  senieiiliaj  raiiotiem  sumit,  qua 
exist.il,  unde  est  effecus;  vel  olijerlutu  de  quo 
•|ii  i  sin)  esi ,  iioiiduin  existii,  sed  aciiuue  principa- 
lis  senieuliae  pruduccndutn  est ,  et  ab  ageute  inten- 
iJilur  (liuis)  '.  iain  vero  ad  effectutn  referendus  e-l 
casns,  ubi  objecium  ut  conscquentia  cujusdani  gra- 
dus  ,  mensiira ,  exienslouisque  aclionis  exhilielur 
(riiii.iTiiiiu ),  ad  linein  vero  casus,  ubi  peculiariter 
exprimitur,  qnod  agens  intendil  (scopus).  Ubi  auleni 
veiba  priucipalis  senlenlia;  in  passivo  con-lruuniur, 
objerliva  seiilenlia  evadil  subjecliva 

§  269.  Qund  ad  eonteculionem  lempoium  in  illis 
tenteiiliis  speciat,  hoc  aiiimadverlendum  est  : 

1)  Tempus  subot  dinai:e.  senlenliae  ita  eum  tempore 
priucipalis  senietiti.e  coticord.il,  ut  nbi  prxsens  vel 
prxici  iiiiui  in  pnncipali  usurpatur ,  eonjunciivui 
prasenlis  vel  pmlerili  in  subordinata  adliibeanlnr  : 
Joan.  xvii,  15  ni  bidja  fiuk ,  ei  usnimait  int  ut 
[inmina  (uirwau,  ak  ci  butrgait  im  (aura  [juinma 
unseljin;  Luc.  vn,  36  ba[>  \na  tiiint  \a>eisaie  ,  ei 
matidedi  mip  imma;  Mc.  u,  25  viljau ,    ei    m» 


qibuis  hnubiil  iolumnis ;  l%,  ..n  ni  vilda,  ei  was 
viticdi;  Jnan.  xt,  31  gaggip  >/u  lilaiva  ,  ei 
greilai  jainiir  ;  \0  gaqemun  bi  marpttnjuh  mar 
jun  ,  ei  ga  prafsl  idedeina  Uot  bi  bropar  ito  ; 
Titu.  I,  v,  30  (ruviiiirUltini  \n  andnnirpja  allaiiean- 
»  a  k  ,  fj  jali  pui  tinfiurai  ugis  habuina;  Phil.  i, 
22  wa  pau  valj  au  ,  ui  kann  ;  Luc.  xvul,  3j  irah  , 
wa  veti  pala. 

2)  Cuin  passivo  iiulum  sit  praeteriium  ,  vel  in 
hiijus  locum  prjcsens  subdiiur,  vel  forma  peripltra  - 
lica  in  pratterilo  ponitur  :  linm.  vm,  4  .;  nrnr  ,/iu  n 
(raraurhl  in  leika ,  ei  garaihtet  titodis  u  t  (ulljai- 
dau  in  unt ;  Cor.  I,  l,  17  ni  tnsunuiiiu  mik 
xrisius  daupjan  ak  vailamerjan  ,  ui  in  suuirnn  vaur- 
dis,  el  iii  lu  ui  jaitlau  galga  xrislaut  ;  11,  vn,  9; 
xi,  7  elc. ;  Luc.  u,  3  i  ddjednn  allai,  ei  melidai 
veteina  (  uTtoypiftaOat  )  wurjituh  xn  semai  buurg  ; 
Eph.  m,  10  »ii»  aigibana  var  p  ansls  to  in  piv- 
dom  vailamerjan  gabem  sritfOM,  fi  huniuji  rc». 
(  yvttpiafrn  )  reikjam  jult  valdufnjau  tiundvget  gups  ; 
Thess.  I,  iii,  1  etc. 

3)  Cum  Goihus  unicum  hah  ai  praleiilum,  hoc  iu 
seiilcntia  suborJiu.iia  etuin  ui  nerfeciiuu  adliibet , 
ubi  pr.ti.-.ens  adcsi  m  princi,  a  i  :  Joan.  ix,  19  tau 
ist  ta  tuiiut  iivar  panci  qipip,  paiei  blmdt  ga- 
baurant  vaurpi  (  uaius  sii  )l  Cor.  II,  xi,  21  it 
u.itveripai  qipa  sve  patei  veis  tiukai  veteirtta  (fui- 
HlUs);Gal.  IV,  II  o g,  ibai  IIWI  arbaxiidedjuu 
(laboravenm)  iu  isvis. 

4)  Llii  praterilum  in  seutentia  principali  perteeti 
sigiiilicaliiiiietn  prx  «e  fert,  sequilur  in  subordinaia 
prascns,  ciiiii  rem  venitiram  esse  enuniiainr  :  M< . 
IX.  12  gameli p-ist  bi  tvnu  mant  ,  ei  manag  lia- 
nai  jah  fiukttnptvairpai;  xu,  19  niotes  gametida 
(scripsil,  srriptum  adbuc  vatet)  puiei  jabai  wis  bra- 
pt.r  gudaupnai  jah  biltipai  qenai  jah  barne  ni  bitei 
pai,  ei  nimai  bropar  is  po  qen  it;  Cor.  I,  ix,  2? 
ailaim  v  at  (  fiyvm  )  alt,  ei  waiva  tutnant  g  a  nas- 
jau;  II,  i,  9;  xil,  7  eic. 

Alias  auiem,  in  versinne  episiularum  pnrserlim, 
post  pra-terituni  in  principali  seuteulia  praaeui  in 
siilionlinaia  usurpaiut  ,  ubi  sensus  i  tijeciivus  esl 
(quandu  scilici  aliquid  faciendmii  esse  declaratur), 
prxierito  eum  subjectivum  etTicieute  (  cum  dicitur, 
rein  evenire  posse,  puluisse);  iu  grjeco  autt-in 
lexiu,  cum  in  N.  T.  non  uisi  rarissime  occurrii 
opialivus,  hic  semper  conjunclivus  apparel  :  Joan. 
ix,  22  gaqepun  sit  iudaieit ,  ei  jabai  was  ina  and- 
Itaihtiiti  xritlu,  utana  synagogait  v  ai  r  /)  ji  exira  sy- 
nagogam  Dat,  expellaiur  (  7«vuTa<);  Luc  xvi,  i 
andpahta  mik  walavjd'u  (irotiiau,  quod  eeo 
lacturui  lim  );  Col.  i,  9  ni  weilaidedum  faur  UUMI 
bidjandant  ei  (u  llnai  p  (ninpuOaxt)  kunpjti  viljtui 
ii;  Luc.  I,  4  galeikaida  mit  put  meljan ,  ri  g  a- 
kitnnati  [itmn&t  discas  ,  doceodus  lilj  pue  rauiUr 
atlap  ;  Skeir.  I,  d  letk  ni,  »  untiiiam,  ei  luiiu 
reit  tiu»  vuii  pttt  pitot  du  gupa  gurailtteini ;  Thcss 


1   Alns    xerbis    vel   ohjeclum  esl   simpliciler  teuiiiirii   verbi   prilicipnlil   »r  ilenlie,   vcl  /fleclus  aeiiouis 
vel  finit  Mtiuuil,  lnlerpr. 


120n 


1)E  SlTJUUIHLVVl 


I,  mt2  insandided  iitn  leima  u  paiu  ei  izvis 
>)tilul(jjai  jnh  biiljai  (eis  to  anpifytt  x«i  ittxptxxa- 
\utat)  t>i  galaubein  izvara ;  ltoui.  ix,  11;  xi,  52; 
fior.  11,1,  4;  11,3-5,9;  iv,  4 ;  v,  15;  Gal.  u,  5,10, 
1G,  19;  Eph.  i,4;  n.7,9,  10;  vi,22;  Pliil.  n,  28; 
Col.  iv,  8';  Thess.  I,  ii,  16;  v  10;  Tim.  I,  i,  3  ; 
Pl.ilem.  15;  Skeir.  V,  a. 

Econtra  Cor.  II,  l,  15  piiai  trauainai  tilda  (aur- 
jm  qiman  al  izvis,  ei  anpara  an»l  habaidedei  p 
(e"/_t)te,  habeaiis,  habere  possilis );  m,  13  moses  la- 
gidu  Itutistr  ana  andavteizn  dupe  ei  ni  fairveiti- 
dedeina  (videre  possint)  sunjus  itraelis  in  andi  pis 
galattrnandini ;  Thess.  II,  III,  8  ni  arrjo  hlaib  mali- 
dedum  at  wamma  ak  vinnandans  arbaidai  naht  jah 
dag  vaurkjaiidans,  ei  ni  kauridedeima  (gravare 
possiintis)  tuana  izvara;  Epli.  iv,  \0  utttai  g  ufar 
attans  himinans,  ei  usfullidedi  allata ;  f.or.  II,  ix, 
5;  Gal.  i,  4;  n,  4;  iv,  3,  1;  Eph.  n,  15,  10;  v,86, 
27 ;  Phil.  li,  30  ;  Tim.  I,  i,  16  ;  Pliilem.  13  cic.  Ilinc 
alterius  ad  Corintliios  cpistolx  inlerpres  dixit  v,  21 
xristus  faur  uns  galavida  frataurht,  ei  veis  vaur- 
peima  (  fieri  possent  )  garaihtei  gups  in  imnia; 
econlra  3,  3  in  izvura  gaunledida  tik,  ei  jus  pam- 
maiswttedja  gabeigai  vair paip  (lleri  debcrent). 
Hinc  Cor.  !,  tx,  21  varp  iudaium  sce  judaiut  ei  ju- 
dniuiis  gageigaid  edjau  — ei  gageiggau  vi- 
todalausans  —  gageiggau  ineorreclum  est,  ut  pariim 
praeterita  prascedenlia  ct  Beqnenlia,  panim  glossa 
Diarginalis  (gavandidedjau)  probant. 

5)  Grieewn  vero  tantummod»  imitatur  Gothus, 
cum  in  oralione  oliliqua  et  in  indirecia  interroga- 
lione  posl  prxterilum  principalis  sententix  prxscns 
subordinaia;  hic  in  coujuuctivo,  illic  iu  indicativo 
usurp.it  :  Mc.  i,  27  sokidedun  mip  sis  fnisso  qipan- 
dans,  wa  sijai  (iati)  pata;  Luc.  vni,  9  frehun  ina 
tiponjos  ti  qipandans  ,  wo  sijai  (  tiV)?  nv?  )  H 
gajuku;  Mc.  u,  1  gafrehun,  patei  tn  garda  itl 
(iari,  esset);  Joan.  xn,  9;  Mc.  xvi,  4  insuiwandeins 
gaumidedun  pammei  afvatvi  pt  isl  (iTroxExv/io-TKi) 
sii  stains ;  Joan.  xvm,  14  kaja'a  gur uginoda  iu- 
daium,  patei  balizo  ist  ainana  mannan  fra,ist)an 
faur  managein. 

$  270.  I.  1)  l)bi  subordinaia  sententia  inlimam 
coiinexionem  cum  actione  princip^lis  non  lialiet.  sed 
cuni  eo  non  nisi  exlerius  eonjungilur,  ul  res  iia  se 
liabet  post  verba  sensuum ,  diccnii ,  cogiuudi,  eo- 
rum  rei.atio  commnniler  p.:r  patei,  raro  autem  per 
<*i  et  pei  vel  nnte  cnm  indicativo  osteuditur  :  Mtli. 
v,  21  h  ausidedu  p  paiei  qipan  itl  jiaim  ai- 
rizunf  ni  maurprjais  ;  Skeir.  II,  c  nasjands  pana 
u-'avairpan  dom  it  yasaw  y.h  patei  in  qalaubei- 
nui  peiltan  habaidu;  h\c.  xil ,  35  Waiva  qipanit 
pai  bokarjot,  patei  xritlus  tunus  itt  aaveidis  ?  Tim. 
1,1,15  triggv  Pala  vaurd  fiatei  ziittns  qam  in 
pamim  fairwau,  (ravaurhlant  nasjan  ,  Cor.  II,  i,  12 
woftuli   untara    to  isl   veitvodei   niipvisscins  uiisa- 


1S  SENTENTIIS.  »406 

mizos,  paiei  in  ainfalpein  jah  htutrein  gnps  u  $- 
metum  in  pamma  fairwau;  Tlie^s.  I,  ni,  6  '.eiatun- 
paius  gataih  ttns  gatuubein  iivara  jall  patti 
gaminpi  unsar  habaip  gop;  l.uc.  xx,  37  patei 
urreisand  danpans  jah  moses  b andvida  amt 
aiwalnndjai;  Gal.  iv  ,  22  gumelip  ist  patei 
abraltam  tvans  aihla  tnnuni;  Cor.  I,  xi,  23  and- 
nam  al  fraujin  patei,  in  pitniei  nuht  galevips  ras. 
nam  hlaif  jah  avilittdondt  gabrak;  Kom.  vn,  16 
jabai  paici  ni  viljatt  fiata  tauja,  gaqisi  im  vitcda, 
patei  gop  (  scilicel  isl ) ;  Luc.  xix,  42  q  a  ful  gin 
isl  faura  auqam  peinaim,  patei  qimand  dago* 
ana  pus  jalt  bigraband  fijands  peinai  grabai  /)h*  ; 
Cor.  I,  xv,  27  bipe  qipift  alta  ufltnaivida  sintl,  bairltt 
(SCilicet  ii()  /j«  lei  inu  pana  iie  ufhnaivida  uf  inu  \>o 
aitit;\\,  ni,3  stii  kunp  (iil)  patei  tijup.ai- 
pislatile  xrisiaut  ;  Tini.  I,  vi,  7  ui  vaiht  brahledum  ir. 
pamma  fairwau ,  bi  sunjai  patei  ni  utbuiran 
wa  magum;  Mc.  xiu,  28  pan  smakkabagmis  att» 
plaqtts  vairpip,  kunnup  patei  newu  ist  asans; 
v,  1'J  ufkunpnuna  ieikapalei  qahaitnotla; 
Mlli.  xxvi,  2  vitup  patei  ufur  tvans  dagant  paska 
vairpiP;  Joan.  XII,  16  gamund  eduii  patci 
Pata  was  du  pamma  gamelip ;  vm,  15  palei  sun  • 
rodida,  ni  galattbeip  mis.  Item  posl  ge- 
trauan  (  Rom.  vm,  38  ),  altjan  (  Mlh.  x,  54  ),  habun 
(  habere  ul,  Mtb.  xi,  32  ),  dotnjan  ( Cor.  II,  v.  15  ), 
etc,  vid.  Gloss.  v.  patei  a). 

Joan.  xiv,  28  hausid  ed  ttp  ei  ik  qnp  izvk  ; 
ix,  17  pu  wa  qipis  bi  pana  ei  uslauk  ptcs  t:n- 
gona?  xv,  18  jabai  so  manaseds  izvis  fijai ,  kuu- 
neip  ei  mik  fruman  izvis  (tjaida  ;  xvn,  7  nu  u  f- 
kunpa  ei  alta,  poei  algafl  mis ,  al  pus  sind; 
XI,  23  »ai(  ei  pistvah  pet  bidjs  gup,  yibi  p  pus 
gup ;  Tbess.  II,  iii,  4  gatrauam  in  fiuujin  «>,  patei 
anabudum  izvis,  jah  laujip;  Cor.  II,  i,  13  viiiju 
ci  und  andi  ufkuitnaip,  x,  7  jabai  was  gulrtivaip 
sik  sitbun  xristaut  visan,  paia  pagkjai  aftiaaf  m» 
silbin  ei  svasre  is  xrislaus  (scilicet  Ut),  tva  jah  veis  : 
Mi .  xi,  23  piswazuh  ei  gataubjui  \pultt\  ei  puu> 
qipip  gagaggtp,  vairpip  iinma.  Iliuc  elliplicir 
formaa  :  Cor.  II,  l,  18  trigtjs  gup,  ei  pata  vaurd 
nist  ja  jah  ne ;  Gal.  i,  20  sai  in  andva  irpja 
gupt,  e  i  ni   li  uga. 

Joau.  xiii,  38  an.cn  qipa  pus,  pei  hunn  ni 
htukeip,  unte  pa  mik  afaikii  kunnatt  ptim  tittpam; 
Mlh.  vi,  26  insaiwip  du  fuijlain  hiutinis,  pei  tti 
taiand  aih  sneipand  ;  Joau.  xm  ,  35  bi  pantnia 
K  fkunnanda  ullai ,  pei  meinai  siponjos  s  ij  u  p ; 
C.tir.  I,  iv,  9  iiinii  pei  gup  itns  apaustttulitns  us- 
lui.kiiida  svasve  dtmput Ijans ;  Luc.  i,  5a  tittuside- 
dtin  ganipjos,  unle  gatn  ikitida  frattja  arma- 
hairlein  senia  bi  iiai. 

->)  Subjectivam  senlenliam  fonnant  [mict  et  ei , 
imrnnsiiivis  in  principnli  existenlibus  :  Mc.  n,  16 
ii> a   ii(,     patei   ntip    motarjam  jah    (ravaurhtaim 


1  llic  meniia  in  lexlum  irrep<il,  cnin  kunnjiii  nnn  |u*o  ,vni  (rognoscai  ,  novii)  Ifgisse  ,  salvo  aliundn 
sil  correcta  forma ;  si  ievissinn-  eincudaveris  in  kunii-  scikii  :  ut  coxnosiani,  qiiid  de  vobis  est,  ui  mcu 
jau,  fac.le  supponi  potesl,  GulliUin   yvw  {i'ognuse.iuij      vcisa  Epli.  vi,  22  t'i   kunneip  wabiugkin. 


t-nj 


UiaMM.vTICv  COT 


matjiji  jnli  diiggkip?  ollijilu e  Lnc.  II,  l'i  wa 
pntei  mkidedup  mik  '.'  Jnuii.  ix,  50  sildaleik  ni, 
pnlei  jus  ni  i'Wh/i,  ini/nii  i.,(.  Me.  ix,  21  ican 
/."././     iii f/    isl,  li    /m/ii    riir/)    iinmu'.' 

i  Ai.nnlaiio  I.  —  i.in.i.l  ..iii.in  in  lini'  sul.juncliva 
leiilenlis  Colliua  nmi  obliviscatur,  /  <w.-i  pronnmen 
i-.ssl"  ■  <*i:ui vuiii.  ei  bii  p.ilel,  quod,  ubl  vrrbum  prin- 
eipalii  senieiilia1  dalivum  regii ,  pamntei  loco  /xiifi 
lilhibeal  l  Phil.  Il,  -i  gatraua  pnmmei  \  ..':i  ) 
>  i'i  si/ixi  tpruulu  qima;  Mc.  xvi,  4  d/saiuiunaVius 
,/  ii  ii  i)(  1 1/  <■  </  ii  n  ji  a  m  iii  ei  ufvalvips  illM  slains  ;  VII, 
18  ni  frapjip  jni  iiiniei  all  Jmta  utapro  inntjag- 
,.<■■./..  iii  ii.uiiiiaii  iii  mui/  ni.i  ganiiiinjaii '.'  I.uc.  i,  52 ; 
xvii,  '  ;  .Idiiii.  vi,  5;  Tiin.  II,  i,  12,  necnon  eiiam 
|kinI  fmiinun  pammei  Luc.  xv,  6  el  niu  /.<ira  /niA; 
/iin*i  Mc.  iv,  58.  Veruint ■inien,  in  posierinri  prae- 
lertim  lempore,  hau.l  raro  /.u/ei  post  gamnjan  < t 
frapjan  :  Skeir.  VII,  d  anpurans  gamaudida  gaum- 
jun  /><((fi  ts  vm  sa  si/uia  .  snei  in  aupidui  m- 
jcre  utlniis  t:e  fodida;  Mc.  Xll,  12  fropun  patei 
dti  iin  pogavkon  q  a p  ;  Lnc.  xx,  l'.i  ;  Joan.  viu,  27  ; 
Skeir.  VIII,  d. 

■  Annuiatio  2.  —  S.io  eiinui  mndo  Cothus  supra- 
dictas  partieolas  comnnscet,  ubi  siiuul  in  ca.lem 
plirasi  occnrruiil :  Juan.  ix,  24,  25  veis  vitum, 
/'■(.•)  5<i  manna  [ravaurhls  ist.  panuh  andhof  jains' 
jubiii  fravaurhts  isl ,  ik  ni  vnil,  patain  vait,  ei  blinds 
os ,  i/>  nu  saiwa ;  Cor.  I,  xv,  3,  4  andnam  ei 
xiistus  gasvull  faur  [ravaurhtins  unsaros  jap-patei 
gimavistrops  vus  jap-patei  urrait  pridjin  duga  jap- 
patei  uiaugids  ist  paim  ainlibim;  iliuin  post  diversa 
verba  :  Cor.  II,  xm,  6t'fiija«i  (oti)  k  nneip,  patei 
(oTt)  veis  ni  sijum  ungakusanai ,  cujus  loco  cod.  B 
venja   patei  kunnetp  t i  elc.,  vice  ve  sa  legit. 

i  Annotaiiu  5.  —  Quod  liic  quandoque  poi.1  patei 
el  ei  etiam  coiijuuclivus  usuipetur,  vid.  §  271 ;  quod 
aiilem  etiam  poslhxc  verba,  loco  particularuin  patei 
et  ei  iuQiiilivus  sequatur,  vi<l.  §j  252,  253.  i 

§  271.  l.i  oiatione  obliqua  ,  ubi  scilicet  loquens 
verba  allerins  non  lanquam  stia,  sed  laiiquain  sux 
cogilalionis  objeetum  refert ,  p  ttei  et  ei  cum  con- 
jimciivo  ailhiiicnlur,  quo  in  casu  Grxcus  indicativuni 
usurpal:  Jom.  ix,  II)  sau  ist  sa  suiiut  tzvar,  panei 
jttt  qipip  palei  blinds  gabauraitsv  unr  p  i  (<ryn- 
»»i''d)?  x,  56  qipip  palei  vajamerjau  (pX/<r- 
<ju)ixt>i),  unie  qap-  sunus  gttpstm;  Cor.  I,  l,  15  avi- 
tiudu  gupa  ei  ainnohun  izvara  ni  daupida,  ei  ivas  ni 
qi  pai ,  patei  in  meinnmma  numin  daupidedjau 
(  te«-T(aa  );  x,  10  wa  nu  qipam?  patei  po  galiu- 
guguiiawa  sijaina  (  iiziv  )  aibpau  palei  galiugan 
stitjnda  wa  sijai?  Skrie.  Vlil,  c  tiugandant 
uigilanda,  ei  ui  uim/inn  rtiki  aippau  fuureisaie 
g alau  bidedi   iunnt. 

HillC  eli.un  Luc.  xvi,  t  manna  gabeigs  aihta  faura- 
tji.jaj m,  juh  sa  fra  vrohips  varp  du  ininia,  ei  ditla- 
ludedi  ( wf  5i«ax',pniZtov)  aigin  is;  Joan.  viii,  Mi 
nliinhain  sifaida,  ei  gasewi  dng  meinnna  ;  Joan.  IX, 
IS  ni  galau  bidedun  tuttitieis  bi  |na,  palei  it 
I/ini/i  i'<?«/  (  nv )  jih  ussewi  (AviftXiifnv) ;  Skeir.  I, 
li  ktinnuiidt  'batci  svaleiliainnta  valdttfnja  mahlait 


IIIC/E  LINCUi*:.  I20S 

iihii/)s  115(011.111 1/  ii  vil I;  Mc.  vi,  55  berun  pans 
ubil  habandaiis ,  padei  huusidedun  ei  U  ifji 
(  farb),  Luc.  xvni,  !)  iiutiaitU'dun  sis  ei  vesfttu 
(■'..')  gtirtithliii ;  Mili.  vi,  7  pugkeip  paim  pii.dn 
vi  lo  /iluvaurdein  seinui  andh  au  sj  ainda  u  (ttf- 
«<,uctOi)7ovtciii);  v,  17  ni  hugjaip  ei  ik  qenijau 
(liXOov)  gtitmran  vitop ;  Lnc.  xix,  II  ;  Joan.  xi,  43; 
xii,  18,  54;  Cur.  II,  xu,  19  etc. 

i  AiiRutaiin  I.  — Nnnnisi  prxctinte  Gr.-eco,  Co- 
llius  pnesens  indicativi  eiiam  post  |  raiierilum  prin- 
cipilis  .seniemiie  ustirpal,  vid.  §  269,  5. 

i  Anunlalin.2.  —  Etiam  in  oratiune  recta  Patet 
Ct  ei  adhibentur ,  sed  cum  indicativo ,  piateunle 
Cr.rco  :  Mtli.  xxvn,  45  <yo/>  pntei  sunus  gupsim; 
M. .  i,  40  qap  du  imma  patei  jabai  vileit,  magl 
mik  galtrainjan  ;  vi,  16  herodes  qap  patei,  pam- 
inei  i/.  huiibid  ajniatmail ,  so  ill,  suh  urrais  us  dnu- 
puim  ;  x,  33  tcius  dugunn  irn  qipan  ,  poei  habaidedun 
ina  gadaban  •  patei  sai  usgaggam  in  iairusaulynta ; 
Jnan.  IX,  d  sumaih  qepun.palei  sa  ist ,  sumttih  pa- 
tei  gateiks  pamma  ist,  i/>  is  qap  patei  ik  im ; 
Luc.  \  ni.  "20  g  ata  th  an  varp  intma  pulii  uipei 
peina  jah  broprjus  peinai  slandand  ula;  J.noi. 
xin,  55  qap  duxudaium,  ei,  padei  ik  gagga,  jus  ni 
magup  qiman ;  Mlb.  vn,  23;  xxvi,  72;  Mc.  n,  I; 
xii,  7;  xiv,  72;  Luc.  iv,  21  ;  xv,  27  ;  xix,  42  etn. 
In  Mlh.  v,  51  qipan  isl  patei,  ttatuh  saei  qen  af- 
letui,  gibai  izai  afslassais  bokos,  coujunclivus  pru 
imperativo  (  <5otw  )  ponilur. 

«  AiiiiDiiiin.  3.  —  Huic  constructioiii  tou  patei 
couferri  possuni  casus,  nbi  loca  Veieris  Testameuli 
similibiis  particulis  medianlibus  Citanlur  :  Itniu.  |j, 
17  qipip  pata  gamelido  du  (araoni,  unte  (  oti  *  — 
raistda  puk;  x,  9. 

«  Annotatio  4.  —  Quandoque  Ciothns  hic  ciiam 
cnnslrticiiouem  immutat,  />o/fi  i.nte  oraiinneui  priuri 
vice  adbibit»,  altera  prxtenuisso  :  Luc.  ix,  8  qe- 
pun  suntui  palei  iohannes  urrais  us  daupuim  , 
sumai  pan  qepuif  helias  ataugida  sik.  sumaip-pan 
palei  pr  a  ufelus  sums  usslop;  Jom.  vu,  12  sh- 
maih  qepun  patei  sunjeins  isl,  uuparai  qepuw 
ne,  ak  airzeip   po  managein. 

<  Annolaiio  5.  —  Ubi  sententia  incidens  (paren- 
thelica)  inier  particulam  ciialiouis  et  principaletu 
senteniiam  orationis  inducitur  ,  parlicula  respondens 
post  parenthesim  rcpelitur  :  Joan.  xiii,  29  sumai 
mundedunei,  unle  aika  habwda  iudas,  patei  qepi 
imma  tcsus-  bugei;  Cor.  II,  v,  1  vitunt  />  u  tei,  ja- 
bai  airpeina  unsara  gardt  pixot  hleipros  gatairada  , 
ei  gatimrjon  us  gupa  habam  gard.  > 

§  272.  Qiiemadiundum  li.e  senlontue  cuul  /..::<•  i , 
ii  ctc  ,  ut  nbjectuui  vel  subjectum,  iti  ctiam  ul  ap- 
posilio  in  senleiuiis  expltcativis  seu  ipitTljHilil  dsur- 
pari  possunl  :  Luc.  II,  10  spilto  tivis  faheid  mi- 
kita,  sei  vairp  p  ullai  inumige  n,  putei  (quod  s<i- 
licel  )  gabautans  ist  uvis  hiimna  tit.it  nasjands; 
Juan.  v,  36  po  vaurs'va,  poci  tk  liixia,  i'<i  /  r<> .:  - 
;on.i  bi  mik,  palet  tUta  nnk  .Mim/i.i.i  ;  C«r.  II, 
viii,  2  kannja  tivis  aint  om/m  />u  oi^a>/<»i  U 
uikklitsjQR  makidonmt ,   />//<•)  paui  tti  » .  :i.if./i  iti 


mi  DE  Sl  BOHDINM 

tunmiiaa  ivda  rfu  ij«6c  i»   ainfdlpeius  ite  ;  9 ;    x  ,    11 

/; a I  a  />  a  i/  kj  "  <  «"  *m'«*«  .  Pa  '  ei  W«'«ifcai  *'"'" 
Mitrcfa  wa/eifcai  ;'a/i  rjann/va  ;  Luc.  vn,  59  ta  ip  vest 
praujetus,  ufkunpedi  pr.u,  wojah  wileika  soqino, 
«i  ttkip  imma,  paiei  [ravaurhta  isl;  Rom.  x,  9 
vaurd  galaubemais,  palei  merjam,  pei  —  ganisi  s. 
Pro  palei  occurrit  cliarn  unle  (coll.  §  278)  :  Cor.  II, 
xi,  7  iAai  (ravaurht  tavida  mik  silban  liatmjantts  ,  ei 
jut  ushauhjaindau ,  unle  anijo  gnps  aicaggeljon 
merida  iivis;  Lnc.  vm.  30  wa  ist  namo  piin?  puruh 
qap-  harjis,  unte  unhulpons  managos  gulipun  in 
ina. 

Jnan.  x\i,  ilwaisl  pata  pate i  qipip  unsis ?  Mc. 
I,  27  sokidedun  mip  sis,  wa  sijai  pala,  wo  so  laiteino 
to  niujo,  e  i  jah  cltmam  patm  unhrainjam  anabiudip 
jnft  ufhausjand  imma;  vi,  2;  Luc.  iv,  36;  Luc.  i, 
43  wapro  mispata,  ei  qemi  aipei  [raujins  meinis 
at  mis,  ubi  «i  qemi  pro  ei  vel  patei  qimip,  ob  niiniam 
imitaiionem  graeci  Iva  A9>i  ,  quod  eiiam  nonnisi  pro 
to  A8eiv  vcl  ort  nMs  slare  polcst,  «!i(  ilur,  sicut  etiam 
Joan.  vi,  29  pa  t- i s  (  vcur  slv  gups,  ei  galaub- 
\aip  pammei  insandjda  gup ;  &0  sa  isl  htai[s,  stiei 
u< himina  alstaig,  e i  <aci  pis  matjai  m  g  ad  aupnai; 
xv,  15;  xvii,  3. 

§  273.  1)  Huc  perlinent  etiam    indireclx  interro- 
gaiionei ,  qnx.  verbum  in  conjunclivo  communiter, 
in  indicalivu  quoque,  ubi  scilicel  per  prje:enlum  in- 
terri.gatur,  habere  pc.ssucit:  Mth.  vi,  £5  ni  maumai[j 
mivalai   izvarai  ,    wa  matjaip   (  fxyrnc  )   jah    wa 
drigkaip   (-ivr,Ts),  nih  leika  izvaramma,    we  vas- 
iaip  (hnvtmcOi);    Lcic.  vm,  9    [rehun  siponjos,  wa 
tijai  (tXv)  so  gajuko;  Mc.  l.  27;  Joan.  xvi,   18; 
Luc.  xv,  26  frah,   wa  vesi  pata;xix,  48   nibige- 
tun,   wa  g  atavi  de  d  ei  n  a  (-oi.i.t.j-j.-j)  ,   xix,  15  ; 
Luc.  I,  29  pahta  sis  mariam,  weleika  vesi  (etn) 
so  goleint;  IX,  46   qalaip  miions  i/i  ins,  warjis   p.m 
ite  maists  vesi  (t"n);  Col.  IV,  6    vaurd  izvar  tinteino 
in  anstui  satta  gasuqop  siai,  ei  viteip,  waiva   sku- 
leip  (SetOua?)  ainwarjammeh  andhafjan  ;  Mth.  vm, 
20  sunut  mans  ni   habaip,  war   haubip   sein  ana- 
hna  i  vjai    (  xjhri  ) ;    Cor.    II ,  xiu  ,  5   izvis  silbans 
fraisip  ,    sijaidu  (iaxi)  in  galaubeinai ;   11,9;   Mc. 
x,  2;  xv,  56;  Luc.  xi»,  28  ;  xv,  44  pcilalus  hundafap 
frah,  ei  iesut  jupan  gad  aupi  n  o  dedi  (&*i$xvi); 
Phil.  lil,  12    afargagga  ei  gafahau  (xaTa^aSu) ,    in 
pammei  gufahant  varp  fram  xristau ;  Luc.  VI,  7  »iJai- 
dednn,  jau  in  tabbato  daga  leikinodedi  (8cpa- 
tnuti);    lll,    15    puhieditn   ollai  in    hairtam   seinaim 
bi  xohannein,  niu  aufto   sa  ve  si  (  t'in)    xrislus  ; 
IMiil.  i,  22  wa  pau  (  quo  alias  gr.  av  veitilur  )  val- 
)  au,   ni   kann. 

Joan.  vin,  14  vait,  wapro  qam  (ri)f)ov)jah  wap 
galeipa  (■jnatr/u),  ipjut  nivitup,  wapro  qima 
(i"o/_ouat)  jahwnp  gateipa  ;  Epl).  i,  18  gup  gibai  izvis 
uhman  handugeint,  ei  viteip,  wa  isl  ( so-rtv )  vcns 
taponait;  Join.  vi,  6i  vitsaiesus,  wcrjaisind  (sio-tv) 
pai  ni  qnlaubjaiiduns  jah  was  i  1 1  saei  galciveip  ina ; 
IX,  15  frehttninn,  waiva  u  s  s  a  w  (ive£iei£ev) ;  21 
traiva    nu    saiivip,  ni  vittan ,  aippau  was    us- 


;s  SE.NTENTIIS.  ,41° 

ttiuk  iinma  po  amjoiia,  veis  ni  viium;  Cor.  II,  i, 
17  mito  ibai  aufto  leihtit  bruhta(lxp»ir£a.m); 
Gal.  iii,  2  ;  Eph.  vi,  22.  Imlicativus  et  conjunctivns 
promiscue  usurpanlur  aptid  Joan.  vii,  17  ufkunnaip 
bi  po  lahein,  framuh  gupa  tijai  (lo-rit)  pait  il.u 
fram  mis  tilbin  rodja  Q.u/m). 

»  Annot.itio.  —  Pariicula  inlerrogaliva  ctiam  pr;c- 
termilli  potc-sl  ;  Mc.  m,  2  tilairfedun,  hailidetii 
(  ci  Stpairsuo-si )  sabbalo  duga  ;  vel  iu  principali  scn- 
lentia  supi.bnda  csi  .  Mc.  xi,  13  atiddja  (scilicet 
qu.-esivit,  inspexii)  ei  aufto  bi  geti  (  si  «pa  tvpi- 
cii,  ul  forle  invenircl)  wa  ana  ina.  Econlrario  Luc. 
xviii,  8  sunus  mihis  qimands  biugitai  gataubein  di- 
rectiin  inlerrogalionem  prsebet,  an  forte  iuvcniet. 
—  l'ro  ei  adhibelur  eiiam  jiaiai ;  Jnau,  ix,  25  jahni 
fravaurhlt  ist,  ik  m  vait.  > 

2)  Inter  casus  iuierrngaiionis  indirecUc  illi  gnlhice 
memorandi  sunt,  in  quibus  est  i-ereor  ne,  quippe  cnm 
subordinata  sentcmia  pcr  inlfrrogaiivnni  ibai  vel  io«i 
nujto  ciim  conjunciivo  ad  principalem  ronneciatnr  : 
Cor.  II,  xil,  2J  og  ibai  anfto  (ufliro.c)  qimaiidsni 
svateikans  tvevitjau  birjitau  itvis  jah  ik  bigilai- 
dau  izvis  svaleiks  *B«  ni  vileip  mik.  ibai  (uij)  (iftra 
qimandan  mik  gap  gahaunjai  al  izvis  jah  qaino 
managant  pize  faura  (ravaurkjandane  ;  Gal.  iv,  II 
og  izvit ,  ifcai  tvare  arbaididedjau  in  iivis ; 
Cor.  II,  xi,  3  og  ibai  auflo  riurja  vair  p  aina, 
(rapja  izvara  af  ainfaipein, 

Cum  ogan  subaudito  :  Mih.  xxvn,  (ii  hail  vitan 
Itlaiva  (timemus  enim)  ibai  au  fto  (unTroTi)  sivon- 
jot  ts  binimaina  imma  jah  qipaina-  urrnis; 
Mc.  ii  ,  21  ni  manna  plat  fanins  niujis  siujip  ana 
tnagan  faimjana  (limere  debet) ,  iftai  afnimai 
fullon  af  pamma  sa  niuja  ;  22  ;  Luc.  xiv,  29;  Kom. 
xi,  21 ,  Cor.  II,  xii,  6  ;  Tim.  I,  m,  6  ct ". 

Ilinc  eliam  Cor.  II,  vm,  20  tjatcvips  mip  gatinpam 
imis  bitandjtindam  pata,  ibai  was  uns  (uirinodcdi ; 
Gul.  II.  2  puluaim,  ibai  svare  rinnnu  aippau  rtinn- 
jttu;  vi,  1  alsaiw  pak  sHbnn  ,  ibai  jah  pu  fruisai- 
tau;  v,  15  saiwip,  ibui  fram  iivis  misso  fraqimain- 
dau. 

§  274.  11.  Ekfectus,  qtii  per  accnsativum  cum  in- 
finilivo  alias  redditur  (§253,4;  coll.  §252,  6), 
eiiam  per  ei  exprimi  potest,  scilicel : 

1)  Cum  conjiinclivo  post  laujan,  galanjan  et  biitltti 
isl:  Joan.  xi,  57  niu  mahtaietus  galaujan,  ei  jah  sa 
ni  gapaudnodedi?  Cnl.  iv,  16  laujaip,  ei  so 
aipittaule  in  laudeikaion  aikklesjon  ussi  gg  vaidau 
jah  poei  isl  t»  taudeikaion  jus  utsigvaid;  Joan. 
xviii,  59  isl  biuhti  izvis,ei  ainana  izvis  fralelau  »« 
pasxa , 

2)  Cum  indicaiivo  post  varp  ;  Joan.  xiv,  22  wa 
varp  ei  unsis  munais  gabairhtjan  puk  silban,  ip 
pizai  ntaiittscdai  ni?  Luc.  VI,  12  varp  tfl  daijam  paim, 
ei  usiddja  iesus  in  fairguni  bidjan;  vin.  1  tarp 
bipe,  ei   ,ah  is  vrat  oda  and  baurgs  jah  haimos. 

i  Annotatio  1.—  Post  varp  loco  snbordinaia3  sen- 
lcnlix  ctiam  copulativa,  apud  Lucam  pr.vserliin  , 
seiiuiiur  :  v,  17  varp  in  ainamma  daqa  jah  (*«t)  t< 
vat  laitjnnds;  vtn,   22  varp  «i  aintiwrna  pite  dagt 


^ll 


ju/i  i«  (/n/,i  /> ;  n,  IS  tarp  bifi»  §a!iftvn  faitrn  im 
bui aggiljut,  jnh  pai  huirfjus  arpuH  ilu  li»  nij  «>; 
v,  II,  35  ;  i\.  51 .  I«H,  11,  el  eli.nn  Neli.  VI,  Ifi  el 
Miii.  u,  10  Vel  nibordinala  senteniia  stne  pirticula 
1'uiiiiecii  nr  prlncipnli  :  Mili.  xxvi  ,  1  varjj,  bipc 
us/uii/i  iesus  alla  [>v  vai.nla,  qap  siponjam  seinaini ; 
Mc.  i,  9;  Luc.  i,  59. 

i  Aimcitatio  8.  —  Mc.  I,  '8  baliet  maqulsu  drig- 
qkuu  itikl,  fiOMti  ik  driggka,  juh  dauptinti,  bttaiel 
i/.  dnupjada,  e  i  dait  pja  i  n  d  u  u  ,  live  quia  Collms 
consiriietionem  alinm  idbiliere  voluil,  si>c  nir>aii 
qilia  inlinilivo  passivi  hldujcbat.  i 

§  S'i5.  CoNSCCUTIO,  ila  ul  etpriniiiiit 

1)  Per  limplei  ricumindiwtivopr.rUsriii  vclcon- 
jitnctivu  prtBseiilis :  Jnan.  ix,  i  was  frtmatrhui?  »an 
jiau  (ailrein  i<,  c  i  blintls  gabaitrans  varp;  Itom.  vil, 
5  jabai  gasvitlip  vuir ,  qem  (riju  ist  [>is  vilodis,  ei  ni 
tiitti  (tou  uii  icyoi)  hoiinaudii  raurpana  nbin  an- 
paiumma:  Cor.  I,  IX,  84  sva  rinnaip,  et  garin- 
itaip  , 

2)  Orilinario  per  scuei,  vel  sve  (w<m),  cl  otpiide.n 

a)  Cum  illdicativo  :  Gal.  ll,  13  tui plitidedun  imm.i 
iuiiuifi»,  «vufi  baruabas  mi  pgatanhans  vurp  [liiai 
/iluiix?;  Tliess.  II,  i,  3  manaytiip  (riapva  iu  iivis 
misio,  soaei  veii  titbans  ui  itoit  wupani;  Mc. 
i,  87  ;  u,  88;  Rom.  sm,  2  ;  Cor.  II,  v,  l»i,  17;  Gal. 
iv,  7  eic,  ubi  ixpius  iu  eoordinans  imle,  hine  signi- 
licaiione  traiisit ;  Luc.  v,  0,  ~i  galHkun  muuuijein  fttke 
jilusvt  itatja  dish  n aupnod edun  ae.  juh  yafut- 
lidedun  la  po  skipa  sve  tugq  un; 

i  Aiuioialiii.  —  lu  G.il  tv,  16  &>tt£  per  ip  sre 
redditnr,  unde  Goitaum  C>;  tc  lcgissecotijicitur;  •"/> 
etiam  Joau.  vi,  18  pro  te  usurpni.  i 

b)  Cum  conjunetivo  :  (or.  II,  iii,7andianfi  daupaut 
vi  ganuteinim  yafritalnip  ii  stainam  varp  vulpag, 
svaei  ni  mahtedeiua  sunjits  hrnelis  (uirveljan 
du  vlita  inusciis  ni  vul[>aiis  iti  is  is;  VIII,  5  sik  silban 
ttttjebttn  uns,  sraei  bedeima  tcitaun  ctc.;Skeir.  III, 
c  iohannet  mittadede,  aflet  gahaihail,  ip  fruvjint  (sei- 
lieet  daupeiut  vel  meteins)  ul  ufleia  (ravuurhte  jah 
(ragift  veihit  ahmint,  —  sunei  sijui  daupeuts  io- 
hannes  ana  mitlmi.ai  ivaddji  tigandei ; 

c)  Cum  inlinitivo,  prxeunie  Cra^co  :  Cnr.  II,  u,  6 
gunuh  [luiuma  yateikuntntu  und  beit  [nila  (rma  ina- 
naguint ,  iva  c  i  paui  andaneipo  IsWM  IH«M  (raiji- 
ban  jah  ga  [>  i  aih  a  n  ;  llic-*.  II,  H,  imiandstan- 
dunds  jult  u(arltnfjitnihsik  ufnrall  gipunit  gup  uipptiH 
utlatn  blotinassu ,  svuei  iu  gups  allt  sitan;  LllC, 
n,  32  galtpun  tu  /ujim  tamartlte,  tve  muiivjan 
imma. 

§270.111.  I'ims,  ui,  infiniiivo  quideiu  coibiee 
exprhnilur  (  vitl.  §  252),  sc»l  cliani  pcr  vi,  ubi 
iifliiiuilivo,  ubi  autciu  neplive  ilc  linc  ipiirilur , 
|icr  et  ni  cum  eonjunclivo  : 

a)  Posl  vcrb.i  volendi  :  Mtli.  xxvn,  17  wana  n/c/i 
ei  (rat-  luu  uci»/  Gur,  1,  xm,  12  uufio  m  vus 
vttiu,  ei  upiiu'to  qeiiii;  JoSU.  VI,  10;  TllGM.  I, 
iv,  3  clc. 

b)  Prarieriltn  poit  voiLa  ,  quai  ilii|uod  tuluuiatis 


(.lt\M.M'.H(..\   (.OTIIIC.i:  LIM.U.K.  1819 

eoiiiiliiim  M^iiilicani,  iit  inipcrarc,  pioliiliuiv,  iieierc, 
iju.urere,  concluilere,  daro  cic,  Mc.  vni,  7  ietvtfts 

kant    [>iu[>jnnds  qn  j>  (niaiiila\i),   ei   Ollugidedtina 
(rvpaOuvai)  pans  ;  Epb.  IV,  17    qipa  jah  teilvodja 
iii   (raujin ,   ei  [tanuseipt  »i    gaggaifi  (pnntpt- 
7r«T£rv)  iii  tftvillja  hugis;   Mc.  iti,  9;   ix,   18;   Luc. 
iv,  3;  Cal.  v,  10;  Mc.  v,  43  anabaup  im   /S/ii.  et 
mtinitu  ni    fiiii/n    I  titti ;  iir.in.  XIII,   34  iniiilusii 
iiiiiju  yitii  ijii»,  ei   frijop  ituii  miaso;  Vc.  VII,  36; 
ix,  9;  Joau.  xv,  12,  17;  Mc.  VI,  8  (alirbaup   im, 
ei  va.ht  ni  nenirinu  i/i  tig  ec;  lll,  12   ftlu  and- 
baii  itts,  ei   iiiani  gasvikun  [tidc  dei  na;  x,  47 
wotidcdun    intinu    managai  ,  ri    gn pahatdedi  ; 
xv,  II  gmljant  invagidedun  f>t  munagein,  ei  bu- 
rnbban  (r  ulailoli  im ;  ix,  12  qamelip  islbisutin 
muiit,   ei  manng  vinnai  juh  (rakitn[>s  vairpai ,  xn 
19;  vi,  12  usguijgtiudans   meridt  dun,  ei    idiei- 
godedeina;   Luc.   v,  17  bandvidednn  gaminam 
in  anparamma  skipa,ti  aiiddjedeinu  lnlpnn  iie; 
Mc.  v,  10  bu  p  ina  fitii,  ei  ni  u  sttrebi  tm  us  landn, 
Col.  tv,  12  uipnfrus  usdaitdeip  bi  Itvis   in  bidom  , 
eistandaip  atlavaurstvans  eic;   Tbe^s.   I,    v.  27 
bisvara  iivis  in  [raujin  ,  t i   Hssiugimic/u  u  to  ni- 
pittaule    puim  broprunt;  Cor.   II,  u,  1    gaslauida 
pata  silba   at  mis,  ei  a(tva  in  satrgai  ni  «imuu  al 
itvis  ;  Rimi.  xiv,  13  pala  slujaip,  ei  ni  taljat  /» 
bislugq   bropr,    Joan.    ix,    22   g  «i  q  e  p  u  n  sis  iu- 
daiets,   e  i  jabni  uas  iesu    andhaihaili  xrtiltt,  uianu 
synugogais   rm  r  p  n  i ';   I  lio>>  I,  m,  1    galeikaidu 
«ii«,    ei    bitipanai   veseima   in    u/i.inim    m- 
nui ;  Mlii.  xxvii,  1    runa   nemun  gutljattf  bi  iesn, 
ei  afdau  pidedt  in  a  ina ;  Mc.  m,  0;  Joan.  K|l,  III 
munaidedu  n   gndjans  ,     e  i    jali    tuuirau  usge- 
meina;    Gal.  n,    17    sokjan  dan  s    ci  garaihtni 
domjainda  u    m    irul.iu   6iui/anui   sijum    jas-sil- 
buns  (ravaurlilai;   Mlli.  vm,  4   «aito    (vule,    id  est  , 
cura),  ci   mann  ni  qipais;  ix,  50:  Mc.  i,  44;  vin, 
15;  Cor.  I,  xvi,  10;  CoL  iv,  17;  Mc  xv,  15  pe>tu- 
tus  ie„u  algaf  usbtiggvands,    ei   ushrmnips   vesi; 
X,  37  (ragif  UOJEU ,  ri  uin»   uf  laihsvvn  peinai  j»h 
ains  af  htcidumcin  peinui  s  il  aiva  ;    xi,  10  ni  <u  i- 
lot  iesus.ei   was   pairhberi  kas  pairhath; 

c)  Post  veibaet  foriuulas,  qua;  indigeniiatn,  necus- 
litatom,  obligatioikem  quamdam  indicant  :  M  b. 
iii.ll  ni  im  vairps,  ei  andbindau  skauduraip 
ikohis  is;  vin,  8  elc;  bkeir.  I,  c  p>t«vesi  n>.i 
piiln  gadob,  ti  frauja  qimandt  mahlai  gudt>kui 
pana  gulattiidedi;  Jo.tu.  xil,  23  qam  tteita, 
ei  sveraidau  sunui  ma n i ;  Joan.  xvi,  30  ni 
parfl,    ei   puk  tvas    fraihnai;    Tbess.  I,  v,  I  ; 

d)  Polt  linpersonalil  cl  fonuula»  jjuiiua,  gop  ist, 
m  iiiniuslm  isl,  cto.  :  Mlli.  \,  25  g.niah  tiponi,  »i 
in.rpaitvc  ttusureii  ;  Mc.  U,  42  go  p  isl  nim.j 
niiii",  «I  ,/u  :  .  i,'/.::n'.i  ii  u»Ii'u.;uiiiiii«  u/iu  /iuiiii/uuh 
t>jii/i  /raiflinpan  *  t  «si  tn  ii.uniii  ;  Mllt.  v,  29 
d/iiiioi  l  [»ts,  ei  (t  agi  slu  ai  u:x>  lipive  ptiuaiit 
jah  iii  ulliiiu  teik  /niii  ./uiiriu  ».i.  iii  u.ii.iiiii/uii. 
;,ll  ,  Joiii.  xvi,  7  .  Cor  I.  IV,  i  iii»  iii  wiminli'! 
iW,    ei   (ium  iiii»  ii  ».<n/.    ii  J  ii  u, 

<  Aunutitio  I.  —  Uic  raro  po>t  ci  i.idkativus 


1213 
riiiur , 


[>E  SUHOHIHNATIS  SENTENTUS. 
nl :  Mc.  II,  38u.««  pui  \»<ta  valdufni  atyaf,       275);  uinc  ei.im   coujoi.clio 


c  i  putu  tuujis?  Joa».  xvi,  "2  gimi/>  vieih^  ei  w- 
irntnn  saci  M»oimi/>  ixris ,  puggkeip  hunsla  saljan 
gupa;  17/eiii/ei  ni  saiivip  mik,  in  iluolms  ul- 
tiitns  easibus  ei  simpliciicr  rclativum  est;  ctvtenun 
posl  Idlil  alias  venil  cliam  jali  :  Joan.  xvi,  19,  nl 
Cr*co  semper  fieri  solel,  coll.  S  274,  annoi.  I. 
C»ll.  Luc.  vii,  4  vairps  ist  pammei  fragibis  paia. 
•  Annoiaiio  2.  —  Pro  ci  Bemel  occurril  /»o^«  : 
Skeir.  III.  >z  frauja  (ragibip  im,  palei  sunjus 
ptudnugardjos   eair  pain  a. 

«  Annoialio  3.   —  l>e  eoiistrini  one   fi.rmulas   ii- 
tnere  ne  viil.  §  275,  2.  > 

e)  Post  verha  moliis  ei  lotas  senienlia*  :  Joan.  xu, 
9  qemun  ni  ui  iesttii  uinis  ,  nfc  ei  jah  lutaru  »e- 
ttieiim;  Mlb.  xxvn,  42  atsliigaidau  «/"  galgin,  ei 
gasaiwaima,  jah  guluubjam  iiiima;  Mc.  ni,  2  »i- 
taidednn  imma  ,  iinilidedi  mbbatti  duya,  ei  vrohi- 
dedcina  ina;  x,  17  wu  tanjau,  ei  Ubainais  aivei- 
iiviis  a-bja  vairpau?  xvi,  I  Bsfcaw/itedun  aroma- 
la.ei  atgaggaitdetns  gatalbode  deina  iesu ;  ioait. 
(II  42  (aura  (areisaium  m  amlhaihatun,  ei  as  >g- 
nagngein  ni  usvaurpanni  vau  r  peinn ;  Cor.  !,  I,  to 
nviliimo  gupa,  ei  ainnohun  iwara  ni  daupida,  ei  was 
tii  qipai,  palei  in  nft-iiimiimu  namin  daupidedjuu, 
elc,  vid.  Gloss.  v.  Ei  5)  «).  Une  peiiinel  eliam 
fnrmula  ct  usfullnodedi  pnta  oinielido  Mlli.  vni,  17; 
Me.  xiv,  4    ;  Joan.  xn,  38eic. 

«  Annoiaiio  4.  —  A|>o<i  Juannem  quandnqne  pei 
in  lncijiii  et  sobdimr  :  vi.  12  ijathip  pos  o/Ii/iinit- 
diin»  ainuhino»,  /ic i  vaihlui  ni  fraqistnai;  "i ; 
xm,  34;  xvi,  3'.. 

i  Annotiiio  5.  —  Seinel  ei  ciito  indicalivo  occur- 
ril  Joan.  xiv,  3  aftra  qima  juh  undnima  izvis  riu  nun 
silbin  ,  ei  purei  im  ik,  paruh  sijup  jah  jus  ;  el  ni, 
ne,  pro  ei  nt  Skeir.  III,  li  jtth  Uikis  hraineino  inmai- 
dips  vas  sidus  juh  sa  bi  gup  hrainei  anabudana  tas  , 
tii  panaseips  judaiviikom  ufarranntinim  brukjan  us- 
da  u  djame. 

«  Annntaiio  6  —  Ki  eii;>m  pau  («v)  posi  se  per- 
mill.it  :  Luc.  xvi,  4  nndpihta  inik  wa  laujau,  ei  pau, 
bipe  afsalj-ddau,  andnimnina  mik  ;  Mc.  vi,  56. 

i  Annoiaiio  7.  —  Cuin  linis  etiain  per  du  ct  infi- 
niiiviiin  expritnaiur  (Jj  254  I,  i),  inde  lit,  ui  Ikvo  ei 
tlla  constru.  limies  ijuandoqnc  proniiscue  conimi- 
sceaiitur  :  Mc.  m,  14  gavauihta  iesustvalif  du  visan 
mip  sis  jah  ei  insaiididrdi  ins  merjan;  Luc.  n,  22 
—  24  brahtedun  iesu  iit  iairutalem  alsatjan  jctura 
fraujin  juh  ei  gebeina  frnm  imma  Hunsl;  Skeir,  IV, 
d  po  insakana  vetuu  fiam  iohannc  ni  in  pis  patainet, 
ei  fraujtns  mikilein  gakanniiiedi,  nk  du  galnrhjan 
jah  gasukan  po  afgudnn  haifsi, 

t  Annotaiio  8.  —  *I'jk  an  sicpe  per  ibai  reiiililitr, 

qnodtamen  ordinariosignirioiit  uiinani, vid.  5-73, 2. i 

§277.  Gnimmatice  lnquendo  scopus  a  ii.te  endem- 

luodo  diseriminalur,  alque  cnnsecuiin  ali  oiTi-ctu  (§ 

1  Graece  est  s'c  «uro  tovto  in  eo  qiiod ,  polliiro 
commuoiler  du  pamma  (Cor.  II,  v,  5;  Eplt.  v,  iX) 
versuin  ;  in  pizc  conlra,  prop  er  quoil  signi/icat,  scd 
Collius  LX\  interprelibu-,  qiioruiu  locus  (ivt/Ev  tcO- 


(./')   snlior.ii  a  '•    sru- 
Hiiiire  per  deinoiisirativuin  in  prinripali  prwparalnr  ■ 
Mc.   iv,  21  i/'.ti  liikarn  qimip  dtipe  ei  uf  mclan  sai 
jaidan  aippau  iwlar  linr,  niu  ei  ana  lukarnastap  n 
saliaidau?  Epli.  vi,  22  tykeiku  iasandida  du  u»  » 
dnppe  ei  ktinneip  tvn  biugkht;  lil,  4;  Cor.  II,  m, 
13;  Joait.  xvni,  57  du  pamma  gabaurans  hn  jah  du 
patnina   qam  in  pamma   fainvau  ,   ei  weilvodjau 
sunjai;  Uoin.  ix,  17  t;j  pite  '  raisida  puk  ei   gu- 
bairhljaii  bi  pus  mahl  meina;  liinc  eiiam  peei  ideo 
ut  :  Joan.  VI,  38  <i;.s/uia  «s  himina  nih  peei  inujuu 
viljnn  meinana  ak  viljan  pis  sandjandins  mift;Cor.  II, 
II,  4  gamelida  izvis  Jtairn  managa  lagra  ni  peei  saur- 
gaip  ufc  ei  friapva  kunneip. 

II.    CAUSALIS    SENTF.fiTU. 

§  278.  Suuoriliiiai.T  causales  seinenliae  pcr  ei,  pei, 
nnle  ct  pali  i,  qnod,  quia  (J«,  trrti)  cum  ind  caiivo,  in- 
dicantur.  Jam  vero  veniunl 

\)  Posi  verlia,  qiue  ration-ni  alicitjits  exhihent,  ui 

lceluri,  mirari,  misereri,  graiias  ayre  *  (coll.  §  23'..): 
Luc.  x,  20  pantma  ni  (nginop,  ei  ah.mans  izuis  u(- 
hausjand  ;  Joan.  xiv,  28  jabui  frijadedeip  mik  aip- 
pau  jiti  laainodedeip,  ei  ikgaggb  dii  uVin;  Mc. 
xv,  44  pt.i7a'fcs  sildaleikida,  ei  ic»«s  )'«/;aii  ija- 
*iia/£;Gal  i,  0;  Cor.  1,1,  14  a viliudo  gnpa,ci 
uiunohun  nvara  ni  d a u pi da ;  xi,  2  h  a  z j a  "isnis,  p e  i 
alli.ta  mein  gumunundans  sijup. 

Luc.  xv,  9  faginop  mip  mt<.  vnlebignt  drakinein; 
Pliil.  iv,  10;  Luc.  i,  47  svegneid  ahma  mdna  du 
gupa,  unle  tnsatv  du hnaiveinai piujos seimdao  ;  Mc. 
vm,  2  infeinoda  du  managein.  unle  ja  dagans  (tr.ns 
mip  mis  tiestui  jah  ni  haband  wa  maljainu ;  Tiin.  I, 
i,  13  gaarmaips  vas,  unle  unvitands  gaiavtda  m 
ungalaubeinai ;  iv,  10  idvciljanda,  unte  venidedum 
du  yv.pa  libandin;  Joan.  vn,  23  mis  hatizop,  ttnte 
allana  manuan  luiilaiia  g.davida  itt  sabbnlo ;  Luc.  xvi, 
8  liazida  fruujn  fauragaggjar,  iavindipus,  unte  fro- 
daba  gatavida ;  xviu,  11  aviliudo  pus,  uute  ni  in> 
teasve  pai  anparai  mans;  Jo:m.  xi,  41  ;  Cor.  II,  vui, 
17  ;  Liic.  xvn,  9  iftiii  pagk  pus  fairhailis  slcttllux,  ttnle 
galnvida  paiei  anabuitan  vtis?  MAt.  v,  S  uudujui  pai 
hrainjahairiaus,  unie  pai  gup  gatuiwand. 

i  AiiiK.iatio.  —  Non  n.si  rarissiiue  lnc  adhibetur 
conjiiiiclivus.  iit :  Joau  xi,  13  faginu  »n  isvara,  ei  ga- 
lauejaip;  Phil.  u,  2  usfulleip  nuiita  fahed,  ei  /iu/.i 
sunio  hugjaip,  in  po*teriori  loco  et  polins  sigiuiicai 
ideo  quod.  ■ 

2)  Posl  interrogaiiva  wileiks  t»(.  was  i?(  cuin  ps;a- 
gnanti  s.iiso,  quis  esl,  i|ualis  est  :  Mih.  vui,  S7  wi- 
laks  itlsa,ei  jahvindosjah  marei  ufhausjund  iimna,- 
in  oaraileio  loco  Uc.  iv.  4!  adesl  unte  pro  ei;  Luc.  i, 
23  pahta  sis,  weleika  vesi  no  goieins,  palei  suu  /.sm- 
pidaitai;  viii.25  wasUl  sa,  eija-t  vindam  faurbiu- 
dipjah  tatnam.  j'i»i  ei  eltam  hic  coiijuiicliviui  usur- 
patur  :  Rotn.  ix,  i0  w.isit-,  ei  andvadrdjais  gtipa  ; 
Juau.  ix,  56. 

t-.v  Evod.  ix,  li )  hie  liiiiilalur,  convenit. 

*  Vei  piilius  p  >si  veiba,  quorum  a<iio  raiion", 
inotivo,  5(11  causa  indigirl,  ut  exisial,  ullaiaii  au- 
raii,  elc,  ile  aliquo,  propler,  iie.  /n/fr/ir 


1*15  f.KAMMATCA  CO 

j)  Pi>-i  inlegraa  uutooliu  putri  et  unto,  ntcnnu 
[wnd*  cum  indlcaiivn  adbllwmur:Joan.  k , 35 l>i  yodit 
rmirsiiis  nj  tlainjum  puk  uk  iri  vttjamerciiii  jalt  palei 
tattjis  puk  titban  du  yu[>a;  xv,  5  saei  vttip  tu  m  sjnlt 
tk  iii  iinmn.  sru  bairi[>  ukrun  munag,  palei  iuii/i  mifc 
ni  mayti[j  laujiin  ui  vailit ;  xn,  9  ;  xvn,  8;  Gal.  IV,  0, 
elC. ;  Mlh.  v,  31  tk  i/i/.  i  uris  iii  5i'»r(in  n//i«,  m  fci  '  i- 
miiin,  un'c  «/ofs  ifl  gupt,  ni/i  6i  airpai,  uute  folu- 
baunl  isl  ft.lire  ii,  ni/i  /n  iai  iisi!ii'i/miii,  nnir  baurgs 
bl  /)is  mikiltns  pitiilanis  ;  xxvn,  (i  ni  siiii/i/  is/  lagjait 
piint  tn  kattrbana  n  ,  unft>  ( eirei )  andvttirpi  blo pit 
itt,  etc.,  viil.  gloaa.  v.  (/«»<;  2)  fr) ;  Luc.  n,  1D  nu  /in- 
/Wfais  *An//i  petnana  in  yavairpju,  pande  scivun  <iu- 
i/omi  nieina  nasein  peiita;  xvi,  5  irn  luujtnt,  pandei 
fruuia  meins  afnimip  (tiuragaggi  u[  ntis ;  i,  3-4;  Jn.iii. 
v,5S;  ix,  IB;Cor.  I,  xv,20;  Phil.1,  18. 

liic  e  iam  cauaalem  scntentiam  demonairativuni 
prirparat  :  Lnc.  i,  13  ni  ogs  pus  dupe  ei  (oWe)  und- 
liiius  du  tsl  bida  peina ;  55  intthis  liaultislins  tifarskad- 
ve:tt  pus  dv.pe  ei  (oio),  saei  gabarada  veilts,  hailada 
sunus  ijnps;  20;  ll,  4;  Cnr.  I,  xv,  9.  Apud  Joamreiii 
tlutc  ume :  viii,  47  dupe  jus  ni  hauseip,  unte  us  ijnpa 
ni  :ijup  ;  xv  ,  19  urtle  us  pamma  fairwau  ni  sijup  , 
du p pe  fijaid  izvis  so  manaseps ;\,  17;  x v,  19;  Joan. 
xvi,  19  /ii  pata  soketp  ntip  izvis  misso,  patei  qap. 
Iluc  etiani  perlinel  Luc.  xv,  fi  faginop  mip  mis  pam- 
mei  bigat  lumb  ntein,  iiam  jiammei  pr<<  [lantma  ei  (de 
io  i|iiod)  ponitiir,  vid.  §  270,  annot.  I.  Coll.  Cor.  II, 
XI,  11  in  iriis.'  unle  ui  frijo  izvis? 

4)  Conjiiuciivus  in  rausalibus  sentenliis  usurpatur, 
ulii  negalio  rausalem  particiilam  prccedit:  Joan.  vu, 
•22  duppe  moses  agnf  izvis  bimait,  ui  palei  (ou^  oti) 
frum  mose  tijai  ak  us  atiam ;  Cor.  II,  tn.  5  truuain 
ivaleika  habam  pairlt  xr.slu  dn  gupa,  ni  patei  tair- 
pai  sijaima  pagkjan  wa  afuns  tilbam,  uk  tit  vairpida 
unsara  ut  gupa  ist ;  Tliess.  II,  111,  9  ni  arvjo  hlaib  ma- 
lidedttm  ,  ni  palei  ni  habaidedeima  valdufni ,  ak 
ei  tnis  titbuns  du  [risahtai  gebeima  ;  Cor.  II ,  i ,  24  ; 
Phil.  lii,  12;  iv,  II,  17;  Skeir.  IV.b;  Joan.  xii,  6 
pala  qap,  ni  peei  ina  pize  parbane  kara  veti,ak  unte 
piubt  vas.  Iv.sl  ui  unte  laiuen  iudicativus  sequiiur  : 
Cor.  II,  vii,  9  nn  fagino,  ni  unte  yauiidai  vetup,  uh 
ttnU'  gauridai  vesitp  du  idreigai. 

C.       MODALIS    SL^TENTIA. 

§  279.  Modali  simpliris  scnienlix  (§  241)  hic  re- 
spmidet, 

I.  COUPMUTIVA    SENTENTIA.  Jaill  \1TH   duO    COIlip.1- 

raniur, 

•  DOu.v  utsiinilia  proponuntur,  quo  in  casucorrela- 
liva  particul.e  qucinadmoduin  [&c)  —  ila  (oCtuc,  ou- 
t&j;  xai),  <rnstrvel(ci<mn)uniier  incomparandia  auicis 
olijcctis)  IM — «ra  vel  svuh  jah  cl  svuh  sie  eliain  usiir- 
panlnr  :  Joan.  xiil  ,  15  du  fritalttai  alynf  |*w'l  ,  ei 
tvasve  ik  gatavidu  iaris,  sva  jus  taujaip;  Koiu.  XII, 
4  tvatve  in  anumma  leika  lipuns  managant  liiibuiii, 
1 1 a  managai  ain  lcil.  sijitm;  Mi .  IV,  26  mm  isl  pitt- 
damjardi  yttpt,  s  v nsvc  jabai  manna  raii/ii/i  fraivn  ana 
unpai;  Cur.  II.  i,  5  svasve  ufnrunu  i»<   bufaiftc  xn- 


riic/t;  i.i.Nci.r.  1210 

j'i)'i,  iii  unt.  srii  jalt  [:a  ih  xrisiu  nfar  /S/u  i>(  jnh  yn- 
piiifinint  untttra;  Kph.  V,  24  svarve  aikktetjn  ti\- 
hauteip  xrislu,  siah  qtmti  abiiam  teiniiim;  Lnr.  xvn. 
20  >>vasve  vnrp  \n  dagam  nauetis,  svah  vniipip  jah 
iii  dagam  vtnatts  mant;  Joan.  xv,  i  tve  ta  vcinalaiut 
ni  nimj  akran  bairan  aftit  titbin,  ntba  ist  ana  ve.nunira, 
tvalt  n  ih  jus,  niha  in  tnis  tijttp. 

Aliipiandn  eliam  particula  drmoiistraliva  ilellr.il  : 
Cor.  II,  vtii,  (i  beditm  leilaun,  d  svasve  faura  dusio- 
dida,  svah  usliuhci  in  iivis  jult  f/n  anst,  akti  sve  raih- 
lis  iu  atlamma  manaynip,  jah  in  piiai  anttai  ninnay- 
naip;  Mlli.  vi,  10  vttirpai  vilja  peins  sve  pai  bokar- 
jot;  Mlli.  vii,  J9;  Cor.  II,  II,  17;  Mlh.  vi,  12  aflel 
uns  Patti  skutans  sijaima,  svasvejuh  teis  afletam  sku- 
tum  uitsaiaim;  Luc.  vi,  36;  Luc.  ix,  51  viteiiu  ei  qi- 
paima,  fon  atguggai  us  himina,  tve  jah  heteias  gala- 
vida ;  Cor.  II,  xt,  3  og  ibai  auflo,  svatve  Vtiurms  aiu- 
nam  tnlul.dii  /iludeiiein,  riurja  vaii  paina  (rapja  n- 
ruru  af  aiiifittpein , 

i  Annot.iiio  I .  —  l'ru  sitsi'c  vcl  tvc  scmel  adesl 
S'Mi :  lnc.  iii,  23  rus  iesut  sve  jere  prijeligive  uf  ga- 
ktinpai  svaei  sunits  mttnds  vas  iosefit. 

i  Aunolaiio  2.  —  Idem  atque  dicilur  naniiileikosve  : 
Luc.  xvn,  2.<  eiunjah  drugkun,  samaleiko  jah  sve 
varp  in  dagam  lodis. 

t  Annotatio  3.  —  In  comparaiivis  senlenliis  ver- 
btiin,  non  al.icr  influens,  semper  in  indicativo  poni- 
tur,  conjunclivn  taiilum  usurpato  Cph.  vt,  20  faur 
aivigaeljon  airino  i.i  kunavedam,  ti  in  izai  gadarsj.iu, 
tve  skutjau  (uc  oif  u.s)  'odjan,  et  Cor.  I,  iv,  7  ua 
tcci/is  sve  ni  nemeit  prn  w,-  ui  ).k@uv;  todeui  ntuthi 
u:  cum  participio  circumscribimr  Luc.  xvi,  1  faura- 
gaggja  fruvrohips  varp  ei  dittahidcdi  (Ctt  Sia.Tr.op- 
jrt(iuv)  uigin  fraujin*,  quamvis  tve  cl  .-rasve  cuin  par- 
Ucipio  siare  possiot,  vid.  Cor.  II,  i,  9, 14.  i 

2)  Vrl  aliud  abi  praesiat,  quo  in  casu  com|>arali- 
vus  cum  pau  scqucnie  adhibelur  :  Mc.  x,  25  a±t- 
lizoist  ulbandau  pairh  pairko  neplot  gateipan, 
pau  gab.gamma  in  piudanyardja  gups  gateipan; 
Luc.  v,  23  wapar  isl  <it«tizo  qipan-  afletanda  pus 
fiavaurliteis,  pau  qipan  ■  urreit  jah  gagg;  xvi,  17 
azelizo  ist  himin  jah  airpa  hindarleipan,  puu 
viiodis  ainanavril  gadriusan;  Rmn.  xin,  II  nu  ne- 
uiisisl  nuseins  uttsara,  pau  pan  galaubidedum ; 
Eph.  III,  20  vulput  pamim  mahteiyin  ufar  atl  taujan 
maiio.  /<iiu  bidjam  aippau  frapjam.  Coll.  §§  197 
4)  et  250  4)  b). 

t  Annotatio  4.  — Mc.  ix,  47  gop  pus  itt  haihamma 
gateipan  in  piudaittjardja  gups,  pau  tva  auyna  ha- 
bandiit  aivairvan  in  gaiaiitnan  pro  comparalivo  bal  :o 
poniiur  gop.  Coll.  Luc.  xv,  7  «ra  (relalive  ad  pr.ece- 
deniem  eomparationeni)  fainds  ru,r/)i/>  ta  tMatna  »» 
ninis  jravaurltlit  idrcigondint ,  pan  tn  niuni  linndit 
jali  niune  garaililai:e.  i 

§  280.  II.   HiMTMTICA  vel  comnTio.vtLis  Ua 
tia.  ln  cunditionalibus  senumliii  nodus  aJhjaMliM 
nou  iim  ex  prweuuia  gneco  pcndcl,  quan  poUua  H 
rallnne  dlvcraa  qua  ir>  iiiierpreaeonaideral;  \flrnioi 
d«  iii  rogiui  »1  rcipa»  exisieuiibu»,  \-.\  ea>  ui  ncn 


1917 


DE  SlBoRDINUtS  sr.NTF.NTIIS. 


1218 


|i  i->ilii!cs  fpectal;  in  piioii  casu,  ubi  si.il.ccl  hypii- 
ttiesis  ut  re:ilis  nbservalur,  imlicativus,  in  p  steriuii 
autem,  ul>i  nimirum  hypothesis  nl  simplicitcr  pnss- 
bilis  habctnr  ,  conjunctivus  pra senlis ,  conjunciivns 
vcro  praterili,  ul-i  bypotbesis  ut  11011  reaiis  lauluni 
a-piri;ur,  i  surpalur.  Porro  in  bue  ullimo  casu  eliam 
r-n  junciivus  pr&leriti  occurrit  sive  cuin  pau  ,  sive 
ciiin  uippau,  in  duobus  vero  prioribus  adcsl  indica- 
liviis  vel  conjuiiciivus  praesens,  vel  adeoque  iinpera- 
tivi  s.  Quoud  cmijuuciiones  hypoiheticas  seu  comli- 
tion.il>  s  h:e  sunl  :  jabai  (e«,  iciv),  si,  an,  el  jibai  ni, 
niba  (nibui,  ei  uri),  nisi,  quanduque  eliain  pande ( fnm- 
dei,  ei),  et  uhi  antecedens  el  con^equens  in  conjimclivo 
prmsentis  coiisiruunlur,  posiliva  conditio  per  xp  (si), 
quod  vocabulo  postpooi  putest  ,  el  negaliva  per  niA 
(nisi)  indicatur. 

1)  Indicativus  in  siipulanlibus  senlenliis :  Rom.  vn, 
3  ai  tibandin  abin  qens  haitada  horinondei,  jab  ai 
ruirpip  (i«v  ysvvrat)  vaira  utiparamma,  jabai  qa- 
svitlip  (isoi  KmSear))  vair,  (rija  ul  pis  vilodis;  Joan. 
mii,  17  pande  palu  vilttp  (ci  otoare),  andaqai  sijup, 
jubai  laujip  (eav  irotjJTe)  pata  ;  Cor.  11,  XI,  ijabai 
sa  qima  da  anparana  iettl  meteip  (ei  xafvaan),  pa- 
nei  veis  ni  meridedum,  aippuu  jabai  uhman  anparatia 
neihup  (j\au.£aveTe)  ,  panci  ni  nemup  ,  vaitauspu- 
luidedup  ,  vii  ,  14  jabai  wa  tuaiwup  (si  xaxixijrjt- 
fiat),  iii  quuivskops  varp;  Mth.  viii,  51  jabai  us- 
Vuirpis  (ti  ezfiaJO.etj)  uns,  uslaubei  uns  qaleipan  in 
pohairda;  Ct>\.  m,  1  jabai  mipurrisup(d  awmyip- 
QoTc)  xriitau,  poei  lu/m  sind  sokcip;  Gal.  n,  \ija- 
bai  pu  iuduius  lisunds  piudisko  libuis  (ct  ?«  ,  icuiva 
piudos  baideis  iudaitiskon?  Cur.  I,  iv,  7  ua  habais 
palei  ni  nuint?  aippttu  jubai  andnamt  (et  t).a.ti;), 
ionicopis  ste  ni  nemcis  ?  Mtb.  vi  ,  50  pande  havi 
haipjos  gup  sva  vasjip  («  Uuy uwvcrni},  icaiia  mais 
ii.is  ?  lioni,  xi,  21  pandei  qup  pans  us  gabaurpai 
aslans  Iti  (reidida  ( ei  ifsicraxo)  ,  iiiai  ouflo  ni  puk 
jreidjai  (pru  luturo,  $.sio-£Ta:). 

Mc.  vii,  5  iudaieis  ttiba  ufla  pvahand  ( e'av  u.rj 
vtyctvrcu)  htmduns,  ni  matjand.  jah  af  mapla  niba 
daupj and  (eav  fuj  |3a7:Tic-'..jvTat),  ni  matjanJ ;  Joan. 
xv,  4  ste  sa  veinatains  ni  inaq  at.ran  bairan  u(  sis  sil- 
bin,  niba  ist  ana  veinalriva.  svah  nilijus,  nibain  mis 
sijup  ;  Cor.  1,  xv,  2  aivaqgel;  skutup  gamunan,  ntba 
svare  galaubidedup  (ei  «i;  err«7Te0a«T£) ;  Joan.  vii, 
51  i&ai  vilop  unsara  slojip  mannan  ,  ni bai  (aurpis 
Itauieip  (e«v  (xij  axoOor,)  (ram  imma? 

2)  Conjunctivus  prssemis  in  stipulantibus  senlen- 
tiis  :  Joan.  Vlll,  52  jr.bai  tvas  mein  vaurd  (aslai 
( esev  njoijoTi ) ,  ni  kausjai  (  od  pn  ycussTacc )  daupau; 
Tim.  II ,  II,  21  ;  a  pui  was  g  alirainjai  (  iav  ezxa- 
Ca/)n  :  in  interpie'atioue  uosira  mundet  pro  mimdul 
legendum  esl)  sik  pizei,  vairpip  kas  dti  sveripai; 
Cor.  I,  xin  ,  2  jabai  liabau  (iiv  s"xw  )  prau(etjaus 
iuh  tiija  u  allaizc  rttuos  —  ij>  (riapva  ;ii  hab  au,  ni 
vain«  i »i  ( tipi ) ■  jah  jabai  (raaljau  altos  ailllius 
meinos  —  xp  (riapoa  ui  hab  au  ,  r.i  vaihl  bolos  mis 
iuujau  (  Cifi\rj-j4M  ) ;  Gal.  v,  11  jabai  bitnail  mer- 
|aa  ( «i  zriijorrr,) ),  dutve panaaiais  vrikada  (5i<j/o- 


u«: :  in  inlerpretalione  no^tra  patior  pro  patiar  lopen- 
il.m  csl )?  Mlli.  v,  29  ;'afrai  augo  peirt  pala  laihsva 
tttarzjai(ti  mtcaSoikilUi)  puk,  usstagq  pata  jah 
tairp  a(  pus;Ci>r.  I,  «II,  Sqopibt  itn,  j abai  sind 
(e'«v  ficivwo-i)  sve  ik-  ip  jabai  ui  qahabama  sik  ( ei  5i 
v>  iyzr.artvovTat  ),  liuqandau  (yaun-raTwo-av). 

Juan.  x  ,  57  «ifea  laujuu  (  ei  oO  «oti  )  lanrslia 
altins  meinis.  ni  galaubeip  mis.  ip  jabai  laujtu,  niba 
mis  qa.aubjat  \),  paiin  vaurstcum  gulaubjai}). 

5)  Conju  clivus  pra;ieriti  in  siipulautibus  et  stipu- 
latis  senteiil  is  :  Joan.  v,  46;'aiai  mose  tjalaubi- 
dedeip  (  ei  erto-TevETe  ),  qa- pau-laubidedeip 
( eTTtuTiueTe  av  )  mis ;  «III,  Hjabai  qup  atla  iitur 
vcsi,  friod edei p  f>au  mik;  xiv,  23;afcai  (rijo- 
dedei  />  nriJt,  aippaujus  (aginodedei p,ei  xktjag- 
ga  dn  ttllin ;  xv,  49  ;  Cor.  I ,  xi ,  31  ;  Luc.  «II ,  59  sa 
i  p  v  esi  prau(eius,  ufkunpedi  pau  wo  so  qino ;  x, 
13  tai  pus  kaurazcin,  untc  i  p  in  lijrai  jah  s  idttnai 
vaurpeinamahteis,  fjozei  vaurpunin  ltxnU,airiipan 
xn  sakkum  jtth  azqon  sitindeins  tjaidrei  ijodctleina  ; 
Skeir.  V,  b  ip  nu  ains  j/ih  sa  satna  vesi  bi  sabailliuus 
tniohtai,  itaiva  slojan  jah  ni  s'ojun  sa  sama  malttc- 
di ?  Joan.  viii,  19;  ix,  41 ;  xi,  21  32;  xiv,  7-  xviu. 
36;  Cor.  I,  XII,  19. 

Jiian,  xiv,  2  niba  veseina ,  aip pau  qe pjau 
(  ct  rjtij,  etirov  av)  dn  izvis-  gagtja  manujau  stud  ixris; 
xviii,  31  nih  vesi  (  ci  <vtii  >Jv  )  sa  ubil  ojis,  ni  /j«u 
veis  alqcbeiina  pus  i"a ;  Kom.  ix  ,  29  m'«  fr.,uja 
sahtiop  bitipi  uims  fruiia,  >ve  sandauiua  pau  vaur- 
p  e  i  tn  a  juh  sve  gaumauira  pau  tjalcikui  taurpe  i- 
nia 

t  AnnnUMG  1.  —  Aliquando  cliaiu  pau  (  i'v )  po- 
nitur  ciim  indicalivo  seiitKiitia.'  slipulala;,  ubi  siip  - 
laus,  el  cuiiiniiuiiliT  el  ani  stipulata,  neg  liva  est  ; 
Jltli.  v,  2U  nibaiinaiiagizo  vairpip  iztaruizoi  garuihteins 
pau  pize  [areisaie  ,  ni  pau  qim>p  in  piudangardjui 
/iinrne;  Cor.  I,  xv,  i\  jabai  xrislus  ni  unais,  stiuie 
Pau  jas-so  mertins  unsara  (xsl).  Mtb.  vi,15;  M< . 
xi,  26 ;  nccnou  el  cum  imperativo  vel  cunjunclivu 
hujus  in  locum  subuiio  (§  186)  :  Cor.  II,  xi,  16  ib,:i 
;i  iis  mik  muni  unfrodana.  aippau  vaita  pau  sve  un- 
(rodana  nimaip  mik.  Econtrario  praeteriniltilur 
eliain  puu  in  casibus  sub  3  )  laudalis  :  Gal.  iv,  15;'«- 
6ai  maltleig  vesi,  augona  izvara  usqrabanJans  alge- 
bcip  mis.Skeir.  I,  b;  joan.  vill,  39  xp  burna  abraha- 
misveseip,  vaurslva  abrahamis  lavidedeip;  xv,24; 
l\,  55  nih  vesi  sa  fram  gupa,  ni  mahledi  taujan 
ni  vaiht;  xv,  22;  xix,  11;  Rom.  «u,  7. 

<  Annotatio  2.  —  Consecutione  leinpurum  naiu- 
r  li  invila,  prxterilura  in  slipulanti  senlentia  et  in 
stipulala  prisens  (  futurum  )  occurrii  in  sequenibus 
casibus  :  Rom.  IX,  27  jabai  vesi  ( e'«v  n»)  rafjn 
sunive  israetis  svasre  malma  marcins,  laibos  gunisaud 
(  o-^OriieTat  );  Joan.  «III,  55  jabai  qepjau  (  e'«v 
s:'-m),  palei  ni  kann  atlan,  sijau  ( eo-ou.ai  )  qalciks 
izvis;  IX,  22  gaqefiun  sis  iudaieis,  eijabai  icasi.11 
andkaihaiti  xrislu,  uana  stjnagogais  vairpai, 
ite  ullimo  loco  coll.  §  269,  4;coll.  ctiun  Mfll.  XI, 
14. 


ISIO  CIUMMATiCa  COTIIICiS  LINr.UA.  IMQ 

i  Annoiaiin5,     KLLimsinliypnibelicissenieniiis.  inierrogaiivum  principalis  tencnliv  rolalum  sigui- 

««)  yaanduqua  defloiunl  consequonUa    Biipu-  Oc»i,  ui  laiinum  niii  (non  —  nisi),  ptailer,  quain,  quud 

lala,  i|u.l-  si> o  ca  ronteilii  lupplenda  buni,  sivc  (stftn) :  <loan.  x,  iQ  pinbt  ni  qimlp  nibai  ti  tiilai ; 

relicouier  prclarmiUuuUir ,  ul   in  conapicuo  loeu  Mc.  n,  M  hlaibant  (mrlagemaUnitMdUimatjvH 

Mr.  .viii,    ii  umen    qipt    uiis,    jabai   </  ifr.i  i  dau  tiitn  nitiuim  gudjttm;  viii,  14  uiba  uiuana  htaif  ni 

kitiija    paniina  itkne,    vel    ix,    23   jabat    muiicii  habaidedun  tnijj  sis;  n,7  moi  mag  afltlan  fruvaurhtins 

ijtilaubjan,  scilicel  ei  pnoredenUbuB,  ego  |e  ailjuva-  itifrn  ains  1711/1/   K0111.   xi,  15  ua<  andmiumu  nib.i 

lem;  Joau,  fi,  U2  /><wa  isrii  gamantip}  jabui  nu  iibaint  tu  daupaim  eic. ,  vid<  gloss.  v.  Nibu  i).  I  lii 

gaauunp  sunu  muiu<  uultigan .  gciiicel  qu.nitu  iu  1«  auleni  nou  de  simplicl  objecio,  seil  de  cogila  iouc  0  1 

solliciii  euns,  eoll.  vn,  33,  Vel  deflciunl  lanium-  aj-iiur,  niba  paiei  nisi  i|uod  (  ti  <u.n  0«  )  pouiiur  : 

inodd  v,  ilu,   u    Luc.  XU,  4J  i/i  fiiifiicn.jii/i  //ti  Cnr.  II,  XII,  13  wu  itl ,  jitie  vaitai  veseip  ufar  anpa- 

po  du  tjuvatrpja  peiuammn,    scilicet  laceres ;  coll.  10*  atlikletjons,  niba  palei  ik  tilba  ni  kuu-tdn  Iuiti 

Cal.  11,  .  :  Tim.  I  ,  vi ,  5.  tlne  referendie  SUnt  eliam  Eph.  iv,  9  pala  usstaiy  wa  ttt ,  niba  patttjah  utsiauj 

liirinul.u  parcnllietice  inwrjcCla  jabai  mahttiy  sijai  in  undaraiilo  airpot. 

i  Mc   xni,  3i  )  el  juiui  muyi  vairpuu  (  li.nn.  xn ,  1  Aiinobiiio  (i. —  Cumposita  puiiicul.e  conditio- 

18).  nalis  £*'/(  et  iiirtp  quamvis,  licel,  cothice  jabai  sve- 

<  li)Uhi  in  eodeui  coiuiexu  pariicula  seiuol  usur-  pauh  redduniur  (  Cor.  II,  v,  5;  Epb.  111, 9 ;  IV, 31 ; 

palur,  quaudoquo  ulieriua  deflcil :  Uc.  u ,  Zi  jnbai  Col.  1,  23  )  et  svePauh  jabai  (  Kom.  vm,  9  ),  posie- 

qipaiu-us  hnnina,  qipip  ■  uppanduwe  ni  gataubide-  riori  eiiam  pro  tzyri  usurpalo  Cor.  II,  1,  8.   1 
dup  unma  '!  ak  qipum,  sed  djcemus  ne  ( recle  germ.  §281.  III.  Cuncessivi  sbrtbhtu,  In  bac  scnten- 


abtr  sagen  w  r  )  ,  pro  si  diUBMJN  (  l«av]  itndficv).    1 

t  c )  Uhi  sententia  ut  amecedenii  opposita  exhi- 
belur,  ijuo  in  casu  Cracus  i^£i  vel  «'  «  u.n^t  nisi  au- 
leni ,  usurpat,  Cothus  aippuu  vel ,  alio.|tiin,  oiilur, 


tiaruiu  specie,  ijra  in  geuere  non  nisi  raro  occurrii , 
Scmentia  concessa  pauhjabai,  jah  jabai,  jabui,  tve- 
pauh  ei,  ei  ainsi,  ei  si,  scntentia  anlcm  denegJlj  pai- 
liculas  advorsativas  akei,  appan,  ip,  setl,  vcrum,  vc- 


sive  tuiii  indiiMlivu  :  Mth.  »1,  1  saiunp  armaion  tztmra  1  uiiii.iineii ,  a  frtmtc  sua   recipil,  vei  posicrior  sine 

ni  laujan  i/i  andvairpja  nianne  du  tuiwan  ti»,  uiji pau  l';"'  icola  atl>ersali>a  remaiiel,  111  ulrjque  iiidieativu 

tmvi  ni  habaip  fratn  gupa;  ix,  17  m  giuiund  rci/i  niu-  adbibilu  :  Skeir  IV, c  pauhjabai  itius  ut  himina  ana 

jata   in  batyi.s  fiinijuns,  uippau  (listauinand  bat-  uirpui  qam ,  akei  ni  pe  haldit  airpeint  vat;  Cor.  II, 

ijeis ;  Lue.  v,  50,  57;  C01.  I,  vil,  14  (  imi  upa  ) ;  v<  I  IV,  16  pauhjabai  sa  uiana  unsar  manna  fravardja- 

Cnni  coiijuiictivo  :  lloin.  ix,  II  naultpanuhni  gabau-  «'u,  appan  sa  innuma  anamujuda   daga  jah  duga; 

ranai  vtsun  ,  ai  p  pau  im  idedeinawa  piupisaip-  Sk  ii".  IV,  c  sa  us  himina  qttmana  jabaiin  leika  vi- 

pau  unpiapis.  l.uc   xiv,  3i  pru  aippuu  atlest  eipau,  san  puhltt ,  nkci  ufaro  altaim  itt;  Cor.  II,  xi,  G;  xiii, 

tpiOcl  glossa  optime expHcal  jabai  nitl  makleigs.  Pro  -I;  Cor.  I,  ix,  ijabai  anparaim  ui  im  apauslaulus , 

aipbau  pnnilur  eliam  \p  jabai  m,  conditionalis  teu-  appan  '  uwi  im;   Luc.  xviu,  4  jabai  jah  gup 

leniia  positive  pra'C<dii,  ul  l.ur.  x.  ti  jabai  sijaijainar  ni  ogjah  manuan  i/i  aisia,  1/1  t/i  pitei  uspriutip  mii 

suitus   guvaii pjis,   gaweiluip   sik   ttiitt  iiniiiu   gmairpi  *°  vidvvo,  fraoeita  po. 

ttuar.   tpjabai  tti,  du  iartl  gmaudjai.  De  it  <Si  fi*  Cor.  !,vil,  ii   pauh.jubai  freis  magt  vairpun , 

niale  iniellecio  Joan.   xiv,  II,  viti.  a,l  h.  I,    Kliaui  "i"is  brukei;   Jo.m.   xi,  "ii  snei  galaubeip  du  mii, 

aiias,  salva  auiem  signi&ralione,  e<  o<i  pi  Mc  11,  21  pauhjittiu  duupnip,  libaip;  Tini    II,  11,  hjah  ja- 

per  idui  vertitur.  Sed  Cur.  I,  v,  II  n<   blanduip  i;ns  bat  ( la»  wij hutfileip  uai,  ni  veipada,  ntbu  tUatUnga 

horam — unte  (ireti)  s!.ul'U.1cij>  pan  111  pttmiua  brikip ;  C«r.  II,  vu ,   8;  Cor.  II,  xi,   12  ni  vuililat 

fiiiruaii  usgauijan   illlerpreli,  lieei    iutelligalur,   11011  '«m*  hbaida  paini  ufar  (itu  uuauiluulHm,  j  ah  jalutt 

suflicit.  >:.'  i'..in«  iui;    xu,  15  yobaurjubu   fraqima  j  th  [raqi- 

1  a .iiii. uitiu  4.  —  Ulii  aenieiilia  comlitionalis  tlis-  marfa  fam  suivalot  iaaarot,  tvepauh  ti  ufaruuaa 

jungitur  ja ppe —  lappe  (  ilxs  — tn  )  sive  —  sive  po-  «ifis  fnjonds  mini  fnjoda. 


inliir  ;  Cor.  1 ,  %,  31  jappe  iiiaijaip,  jappe  tiiigkuip, 
jappe   wa  loujip,  aliata  rfu  ttulpau  yupi  laujip ;  II, 


■  Annoiaiio.  —  Scnsus   o.ncessivus ,   qui    eiiatn 
per  panicipium  propne  etpriuiiiur,  perjun  (/mn)  m- 


1,  t>  jappe  prtthtvtda,  111  iivaruizui  gapi.ii!uui>,  jitppe  ns^,  111  liicein  pccultaritts  prod'l.  vid.  Tliil.  1:1 ,  4.   > 

gapiufsijaiilu,iii  iivaraixoi  gaplaihiait;  Skeir.  IV,  c  _ 

,  ,        ..         ,  .              ,  D.     iKMronALis   semtenti.x. 
uu.'(i  nidiiun   lut  jappe  vciht,  jappe  prauietiii  tu  .  , 

vid.  kIojs.  v.  Jappe.  Ellipiicum  esl  Cor.  I,  xtv,  -J7  §  2,s^.   Divorsis  modia  lampos  detormwaaali  u 

jappt  raidai  was  rodjai  t>i  tvant  — .  Scmcl  ailliiheliir  seiileuiia  SimpllCi  (  §  247  sqq.  )  respoiule.il  M   liuc 

c:i  ,iu  jiin  -  -  jtih  Tim.  I,  \,  lo.  veuiuul  Iraclaudai  seiileuliz  iu  quassiluntlius  quau. 

<  Anuolaiio  5.  —  Hiba  (uibu  )  a<l  iirgaiionein  vcl  dn  I  ol  qiiandtul  potiuc   <lam  >ci«  alki  «!  pro|*si- 


1  Appnt  eiinii  pnt  tiihfum   le.-iiiiliini  est ,   vitl.  cai,  vid.  ad  h.  I.  Ficri  laineu  p'>itsi,  nt   < •<  »  »  ibm 

ad  C«r.  II  .  iv,  16;  (ii/>/iii  aulam  <\  <>il   11,  -I  nnn  lciuponbus,  ad  quie  episiuluriiiu   vtrrsiniu^   i"i<  - 

1  i.ijn  1  poiesl ,  quiiqie  rmn  bir  pariiciila  ulversaiiva  nent,   bxc  Jiio»  pariiculio  u»u  jam  iiuh  tliwieua. 

11. 111  opus  mi  ,  111  iliic  |iii.i  111   .1  ivaui  leuieniliim,  vcriut, 
Viceveria  Ituiii  11 ,  11  pio  nppau  oippau  Ivgciidiuii 


122|  DE  SUHOIWINAT 

limifs  pra:»eniial<!S  (  quandn  )  ci  pr.cieriias  (cuin, 
poslquain ,  siatim  ac,  ei  pro  uiro(|ue  lempore  desi- 
gnando  (  dum,  dunec,  aniei|tiam  )  usurpaniur  ;  alire 
anlein  in  duas  iicrnm  pariiunttir,  proui  spatium  tem- 
porisiqu^nluin)  vel  lemporis  punclum  ( usoue  diim) 
cxprimant 

1  )  Qtiando  (  oxav )  Jian  et  bipe,  ambo  synomina 
(  vid.  cnim  Mc.  vni ,  58  el  Luc.  ix  ,  26  )  cnm  indica- 
livo,  raro  aiitcm  cum  conjunctivo,  scilicel  lanliim- 
inodo,  ubi  :  d  ejus  prinfipalcin  sentcniiam  connecti- 
lur  linalis,  qua:  ipsa  in  coiijimclivo  proccdit,  con- 
sirimntur  :  Hlb.  ix,  15  algaggand  dagos,  pan  a[ni- 
madaafim  brupfapi,  jah  paa  fastand  ;  Mc.  iv,  31 
kaurno  linapis  pan  saiada  ana  airpa,  minnisl  allaize 
fraive  ist;  viu,  38  smei  skamaip  sik  meina  ,  jah  sunut 
ma-is  skamaipsik  U,  pan  qimip  m  vulpan  attins; 
Luc.  vi.  42  acdagat  sijup,  pan  pjandizvis  mant  ; 
Mc.  iv,  29  bipe  ulijibada  akran ,  suns  insandeip 
gilpa,  unte  alht  a>ans,  Joau.  \n,  27  bipe  xristus 
qimi  p,  ni  manna  rmit,  napro  ist ;  Cor.  I,  w,  27  bipe 
ijipip'  alU  uf  knaividu  sind  ctc,  v|tl.  glnSS.  vv.  pan 
||,i)ei£«2)*)P). 

Mih.  vi,  2  pan  tnujais  armaion  ,  ni  haurnjuis 
fanra  pus ,  5/>nn  bidjaip,  ni  sijaip  svatve  pai  liu- 
tuns.  ip  pu  pan  bidjai»,  yagg  iu  hepjon  peiia; 
llc.  xi,  25  pun  sl  andai p  btdjandans,  aflelaip,  ja- 
tiai  wa  habaip  vipra  wana ;  l.uc.  xiv,  12,  15;  xvi,  9, 
xvn,  10;Cor.  I,  xiv.  26  ;  Col.  iv,  10;  Tiin.  II,  iv,  5; 
l.uc.  XIV,  10  pan  hailnizau  ,  atgaijijandt  anakum- 
bei  ana  pamma  aftumislin  siada,  ei ,  bip  e  qimai 
saei  Ituiliuil  Puk,  qipat  du  pus  •  usijagg  liauhis;  xvi,  4 
undpolita  mik,  wu  taujau,  ei  pau,  bipe  afsaljui- 
dan,  nndnimaina  mik  in  gardins  seinans  '  Joan.  xm, 
10;  xiv,  29;  xvi,  4;Cor.  I,  xvi  ,2. 

2  ')  Cum  (  cte,  eW,  u>;  )  pan  ,  bipe  {  quamvis  lixc 
synonyma  sinl,  cx.  gr.  Mth.  xi,  1  et  xxvi,  1 ,  posie- 
lius  tamen  poiissimum,  posiqtiam,  significat) ,  me 
cnm  ( etiam  pro  rivixa  csurpaiiim  ),  suntei  (  proprie 
slaiim  ac,  dtm  uliima  apiul  Joannem  et  Liteani  lan- 
tiim ,  sve  ciiani  apud  Ncliemiam  ),  Ii.tc  omma  cuni 
indicativo  conslruiinliir  :  Mili.  vm,  27  jah  vurp,  pan 
uslanh  iesus  po  vaurda  ,  biabridcdun  maitageins  ana 
taiseinai  is ;  Mc.  m,  11  paih  pan  ina  tjaseuun, 
drusun  du  imma ;  Kom.  vn  ,  !>  /i  u  n  v  es  u  m  in  leika, 
vinnons  fravaurhle  vaurhledun  in  tipum  unsaraim; 
Mtli.  xi,  1  jah  varp.  bipe  utfullidu  iesus  anabiu- 
dnnds  paim  tvalif,  u>ho(  sikjainpro  ;  Mc.  iv,  10  bipe. 
varp  sundro,  frehun  ina  pai  bi  inu  pizos  gajukont; 
Gal.  iv,  4  bipe  qam  usfulleins  mctis,  insandida  gup 
tunu  teinana;  Luc.  i,  41  jah  varp,  sve  hausitta 
aileisubaip  golein  mariins,  lailaik  barn  in  qipuit  izos ; 
Joan.  vi,  16  t/>  sve  seipu  var p,  atiddjedun  siponjos 
ana  nxnviii ;  Neh.  vi ,  16  j't/i  va>p,  sve  (iptxa)  Itau- 
sidedun  fiands  unsar  ai  ullui,  juli  ohtedun  iiltos  pia- 
il.s;  Luc.  i,  i\  sui  uliis,  sunsei  rurp  slibna  -jotei- 
nais  Peinaizos  in  iiusani  nteintim ,  taiUiik  pala  bnrn  in 
vmnbai  meinai;  xi\  ,  il  sutisei  netva  vas.,  gasaiuiands 
po  baurq  gitigrot  bi  po ;  Joan.   xi,  20,  29,  32,  55. 


IS  SENTENTIIS.  »252 

Alia  excui|ila  vil.  gloss.  vv.  pan  !l  2),  [<e  -)  a) 
(3),Sm5). 

i  Annolalio  1.  —  Pro  pan  ad  nignilican  'uin  niis- 
i|tiani,  panuh  ailliiliciitr,  si  erJO  Joan.  xvi ,  25  E*p- 
X6T«t  wfa,  ots  >a>ii(Tw  per  qimip  ne.la,  panuli  rodja 
verlilur,  siguilicat  :  venit  hora ,  lnnc  loquar;  Mih. 
ix ,  25  pnuuli  pan  iton  esl :  cuni  aiiiem ,  v  riim  :  scd 
cum — .  t 

«  AimuMtio  2.  —  Ilic  non  nisi  in  oraiione  «bliqua 
usurpatur  conjunctivus  :  Mc.  ix,  9  iesm  anabtupim, 
ei manuhun  ni  spiliodedeina,patei  gasewun ,niba  bipe 
tunus  mans  u$  daupaim  utstopi. 

<  Annotatio  3.  —  llx  conjunctiones  eiiam  ad  cir- 
cumsciibendunigenilivum  absolutum  Craecoruin  nsnr- 
panlui  :  Mth.  xxvn,  57  ip  pan  seipu  varp  {i^iat 
ytvofiEvnf;) ,  qani  iosef  af  areimapaias;  ix,  32  pauiih 
bipe  nt  uiiddjedun  eis  («Otwv  <5e  i\'.p j;oit£vt»v ) , 
ttii  alberun  iiiuiui  ntaiinan  baudana;  x,  33;  Mc.  l,  42; 
iv,  17;  vi,  2;  xv,  33;  Luc.  iv,  42;  xiv,  21;  xv,  14; 
xvni,  40;  xix,  37;  Joan.  xm,  30;  Luc.  viu,  23  pa- 
rvh  pan  sve  faridedun  (ttXeovtmv  oi  «OTfi»)  ana- 
taiilep  iesus.  Bipe  ctiam  ad  circunisctiliendum  gra;- 
cuni  e'v  tw  cum  infinitivo  inservil  :  Mc.  n,  15;«/» 
varp,  bipe  it  ana  knmfc idfl(i v™x«T««t<rUKi  ovtov) 
in  qarda  is,  jah  nutnagni  motarios  mipanukumbidcttun 
iesua;  Ltic.  in,  21 ;  xix,  15. 

<  Annolaiin  i.  —  rrincipalis  scnicnlia  (coi^e- 
qnens),  pan  vel  punitlt  quanloque  eli.ini  adniiilit, 
niix  particula  ut  piinris  corelativa  valcrc  potest : 
Cor.  II,  xii,  10  [imi  (ciiin  )  siuka,  pan  (tnm)mu/i- 
leigs  im;  I,  xv,  54  panup-pan  (oiav  Si)  pala  divano 
guvusjatla  undhanein,  piinuh  vairpip  vaurd  putn 
giimeliaa.  Neciton  et  pr.fennie  bipe  Joati.  xil,  16; 
Cor.  I,  xv,  28,  co'.l.  Luc.  xvi,  23;  bipe  lamen  pro  pan 
etiam  ja/i  post  se  maviili  :  LtiC.  n,  21  jali  bipe  itt- 
fultnodedun  dagos  aliluii  du  bimaitan  ina,  jah  haitan 
ixjs  nanw  ti  icsus ,  coll.  §  274,  annol.  1 .  Apud  Luc.  v, 
35  cciinectuiilur;'«/i  pan.  > 

3)  Postquam,  modo  per  particulas  sul>2)  laud^tas, 
pra-seilim  perii/'e,  reildilur,  inoJo  lilteraliter  |  er 
u\ar  paiet  :  Mc,  i ,  14  afar  patei  anjibans  varp  io- 
Itannet  (fisrw  to  jrBpaSoBflvai  tov  'liitivvnv ) ,  <j«m  iesus 
in  guleilma. 

<  Annotalio  5.  —  Litleralc  afar  patei  Skeir  V.I,  c 
afar  patei  malian  so  managei  bigitan  vas  pize  hlaibe 
■ib-  tainions  fullos  paiei  uftifnoda,  incorreciiiin  est, 
ciiiii  bic  ade^se  deberel  po  managem.  » 

4)  Anlcquam  (7r/>tv,  TTptv  n,  nfo  to0  flim  infinilito) 
fuwpizei  cuili  conjuiiclivo  con^lriiilur,  scilicel : 

n)  Pr.iscnlis  :  Mlh.  vi,  8  vuit  utta  iiv.tr,  piiei 
puurbup,  faurpizei  bidjaip  ina ;  Mc.  xiv,  ~,i 
gamunda  puilrus  pnta  vattrd ,  sve  gup  imnia  lesus, 
putei  \aur pizei  Ittuia  luukjui  ivuim  sinpum,  ittvidis 
niik  /n  ini  sinpam ; 

b)  Praiterili  :  Luc.  II,  26  i'ns  imma  galtiihan,  ni  sa:- 
wan  daupu,  fiturpize  setoi  xristn  [raujins;  Joan. 
viii,  58  «men  aiiifi' i/7'<i    r.e  s-   fauipizei  ubruham 


murjii,  U  im;  Lue.  II,  21;  loaB.  UM.  10;  "*, 
\m,  B ;  Gal.  ii,  !'-■ 

S)  1'sque  dum,  d< C  ('-■>;.  i-->;  '"ri-j,  h>;  »v,  */.,'-'» 

«3,  uiy*i(  w)  BiM  consiruilur. 

3)  Cum  imlii  ativo 

11.1)  Prssents :  Hlh,  v,  20  m  tugaggh  jalnpro, 
unie  ttsgibis  [mna  minnislatl  kintu  ;  Mc.  xn  ,  36 
sit  a(  taihsvon  nieina1,  11 11  /  e  ifc  gitlugja  fijands  [iei- 
nans  (otubaurd  fotive  [einaiie;  Mlli.  \,  95;  Hc.  u,  1  ; 
Loc.  11,87;  xv,4,  8;  x\,  45;  JiMll.  U:i,  38;  Tnn.  I, 
iv,  13 , 

bb\  Pra-ierili  :  Mc.  xiv.  54  piiifnis  (airrahro  laisli- 


CIUMMVTU  \  r.OTIIIC  E  I  l\f.t  .L.  12*1 

tHt  bhatitt  u  rottida  (u\>ro\i't.ukov-tros)  [>ala.  patuli 
rtikl  ains  qimands  inr.iii  Inn  ;  Luc.  iv,  10  mi  ji  [iunei 
[iau  taqq  snuno  (ouvovto,-  (ii  tou  aVov)  siukant  brah- 
ledun  Ju  imma;  M1I1.  xxvn,  12  mi[>[iaiiei  vrohifit 
vas  (iv  T'J  ruxrriyop-iaiui  avTOv)  ffOm  /iniiil  gudj  »11,  ui 
iiii/u  anlhof;  Mc.  iv,  4  ;  Luc.  1,  8 ;  alia  exem;ila  vi.l. 
Closs.  v.  Mifipanei. 

1  Annntatio  7. —  Nrcnnn  cl  i/i  jmmmei  pro  iv  tu 
nsurpalur  :  Lur.  ix,  51  t-ur/j  in  pammei  utfull- 
nodednn  dagos  andunumtais  h,  dum  coniplemilur 
(tv  toi  iun>\npo-jo6ui).  » 

)  Dum,  quamdiu  (o>s)  unte  ct  />onde  cuin  imli.  a- 


ila  afar  iesua,  tmle  qam  in  garda  [tis  auhuimstins  i,vo  pra-sciitis  conslruitur  :  Luc.  xvu,  8  undbahtei 
gmljins ;  Joan.  IX,  18  ni  galuubidedun  tuJaieis  bi  ina,  mjS)  unle  matja  jah  drigka ;  Joau.  ix,  4  tA  »/>a/ 
y.,,fi-i   d//nd«  irsi  ja/i   usseni,  u  n  IV  af  1'opirfedti»      vaurkjun  vaurstva  p,is   sandjundms  mik,  unle  daijs 


[:ans  (adrein  is ; 

b)  Ciun  conjunctivo  pr.e>cnlis  :  Mc.  vi,  10  pistva- 
ditli  [>ei  gaggaip  in  gard,  pur  saljai[>.  nnle  usgag- 
gaipjainpro;  Luc.  xix  ,  \5kaupop,  ttnle  qimau; 
Cor.  I,  iv,  5;  xi,  26;  Gal.  iv,  19:  Eph.  iv,  13. 

1  Ann»taiio  6.  —  Unte  ct  nitd  putei  (tlonec)  pro- 
miscue  coininiscenliir  M1I1.  v,  tSnni/  />nle/  ns/ei- 


ill;  Joan.  xn,  35  gaggi[>  bande  tiuhnh  pabaip,  ei 
riqiz  iivis  ni  gafahai ;  Gal.  vi,  10  pannit  nu  p  andei 
mei  habam,  vaurkjam  piup  vi[>ra  ultans. 

1  Annoiatio  8.  —  Pr<>  ni  mogud  tnituni  brupfudis, 
unle  sa  brupfaps  mip  ini  isl,  gulaujan  (uslan  Luc.  v, 
3i  legitur  in  loco  parallelo  Mc.  11,  19  und  ptttei  (tv  w) 
el  Mtli.  ix,  15  und  hala  weilos  [ei  (doocc,  if  ocov). 


p  i  [>  himins  juh  arpa,  joia  ains  uijih  111  striks  uins  ni      Coll.  Mc.  ix,  11)  und  ica  (icos  itots)  ;  Luc.  is,  41 ;  Joan. 
ttsU-i[>ip  af  vitoda  ,  unle  allata  vairpip.  (Jnd  palei      x,  21  ei  annol.  6.  ► 
eliam  prn  urife  cum  indicniivo  alias  occurril :  Mlli.  v, 
18,  23;  Cor.  I,  xv,  23  et  cum  conjuiiciivo  :  Rom.  XI, 
23;  Neh.  »11,  3-  » 

b)  D  im|,  mippanei  (qvtxa,  h  ro  c.iin  inf.,  genil. 
alisol.)  cum  indicativo  con>lruilur,  nempe  : 

n)  Prcsenlis  (qvtxa)  :  Cor.  II,  III,  13  und  hina  dag, 
mi ppanei  siggvadu  moses ,  hulislr  ligip  ana 
hairlin  iic.  appan  mi  [1  [lanei  gavandeip  du 
fraujn,  afnimada  pata  hulislr ; 

b)  Prxtcriti,  genilivo  absoluto  Grxcornm  et  im- 
primis  t«i  Evticnm  iuGnitivorespondens:&lth.ix,18 


ELLirSES  1N  COMPOSITA  SKN IENTIA. 

§  2S3.  Dc  ellipsibos  iu  euiiin<«iia  senteniia  occo  - 

lentibus  jam  oliiler  (pi.rslio  fuil,  ubi  nonnuilas  par- 
ticulas,  qnandoqne  defuienics,  passun  tr:iciavunns, 
coll.  §§  238,  annot.  6  et  1-2,  270  1);  280,  annni.  7>. 
Ad.lc,  quod  inirgra  per  senienlia  parliculain,  ex.  gr. 
per  aihpau,  vid.  §  -280,  aoilOL  3  c)  suppleri  pnss.l; 
nccnou  ci  particula  ipsa  supplemenio  seateutkB 
qiiaiuloquc  indijf.it ,  ut  illusiietur,  ex  gr.  \bai  ne , 
proprie  (liuieiidiim  est)  ne,  vid.  §  275,  2. 


I>.    APPEINDIX. 


PLEONASMLS. 


284. ! )  P^eonasiiius  in  eo  consistit,  qu»d  atlribu- 
lum  vel  olijecium  expresse  adjcialur,  cujus  idea  jaui 
in  verbo  vel  nomine  jacet:  Mlh.  lx,  23  hauiiij.ins 
haurnjandans  au>.T:iyy-u.s (a:<).!ritovTa;) ;  Luc.  u,  29 
frauji  uond  (rauia  (oiuiro^v)  0£7riTa;  Tini.  II,  iv,  !l 
iRtKmei  qiman  sprauio  (etiam  gnsce);  Mth.  xxvi, 
72  a[aiaik  uti  p  aipa  svarands  (uiO'  Sfntau);  Mc. 
1,  10  .7^111  Inuisjili  habands  bidjunds  i>ta  juh  knivam 
knuisjands  (-/ovuTriTiv,  pro  quo  x,  17  siinpliciler 
kuiisijaadt  occurni) ;  alios  cum  insirumentali  pleo- 
uasinos  vid.  §  340,  annot.  ;  Mtli.  v,  33  (otubaurd 
(otive  (eliam  grace);  Mc.  xu,  II  kiisaragitd 
giban  kaisara. 

2)  Kx  tanlologia  pntlusdux  pariieulic  adhibenlur, 
quc  cadcm  polleul sign Vlealinne,  m  Luc.  riti,  1  vurp 

t  ipe  afar  [>ala  {  h  Tii  /»?!;„,•  1;  Joan.  XI,  7  pa- 
jiruh  pan  a  far  pata  \irrnx  ti-.u  t/Ct«)  qu[>  du 
11/1011/1111  ;  11.  111  F.pll,  ||,  12  i.n'r  ii'»/i/i   /1 11 11  111   j.n- 


tta  m  ma  m  e  la  (oti  r.-rs  e'v  ru  xaipcy  ixii:  . ) ;  LilC.  x>'. 
19 /u  [lanaseips  ni  («wxsrt) im  vairps,  ,i  haitaiJui 
sunus  ptins;  xvi,2ni  magt  j  u  p.inamais  it"T-> 
fauragaggia  visan  ;  Tliess.  1 ,  111 ,  I ;  Mc.  111  v6  j m  m 
gaggaudans  ban  (arei-iaieis  garini  gniaiidi-Jiin  pru 
/oi;  Luc.  I,  66_iaA  [>an  (xa:)  handus  (raujins  Mu 
mi/i  iinmu;  Mc.  l,  3!  ;'  a  h  qemun  [>  a  n  (o-jv)  ,  Luc 
vi,  6  jalt  varp  pan  (t;iv.-To  6\).  vn  ,  8;  wn,  5; 
Joan.  xiv,  5,21  (xv,  27);  svi.XS;  xvui,  18;  L". . 
vin,  -23  paruh  /)«n  {$;)  IM  (wididun  ;  1 ,  26  [>a- 
nu/i  pan  yTa)  in  mtnop tmhttin;  Mtli.  ix,  17  bipeh 
[>an  (ii)  jah  vein  usguintp;  Mlli  XXVII,  46  i/>  hau 
(Si)  bi  Wiila  niundoii ;  Luc.  xvn  ,  15  i/>  tOU  />«n 
(otju  ,  vid.  J  MO.auMl  -' ,  Ke,  w,  I7»««nk 
raialii  (yup)  herodei  gaiutbniJa  ioAamw;  ix,  41  ia  > 
iiak  uttis  (y«/j)  gud'  1-  ;  Joan.   vin,  * 

/■11.1  auk  (yaa)  (ram  mts  lilbin  niaam;  111,  10,  Lue, 
XII,  27  a/ihan  sve  /1  iiun  (irXqv)  fijanJs  mtmuni 
6iiooi/<  arr,  vi.l.  §  260,  aunoi.  4;  Cur.  II  ,  11.  -I 
i/i/i.i   i»i    hniei    ( ■.'.,-  0:1)  iyij  tinUl    lijaiaw.    I'> 


1225  APPES 

quetiter  iinprimis  occtirrii  «ooei  nu  (wo-tc)  Cor.  I, 
xiv,  22;  xv,  58;  II,  IV,  12;  Pliii.  iv,  1  ;  Tliess.  1 
iv,  llf. 

5)  Non  lam  pleitnasiice  quam  poiins  ad  genera- 
Iiores  lexlus  grscci  cvpres»ioncs  deleriuinandas  -el 
ahas  perficienilas  n  ainplifieandas  quandoqoe  adji- 
cinnlur  praedicaia,  eo|  ulaiivx  senlenlix,  elc.  :  Mili 
i»,  8  manageint  oliledu  n  tildaleHijundans  limnernilt 
ofaslupenles  (t^Criflniav) ;  Mc.  1,27  a( s/au/i  node- 
dun  allai  silda  lei  kjand ant  inirabanlur  Sln- 
pe.-cenles  (efin-iCriuVo-av) ;  II,  12  utgeisnodedun  ultui 
jah  hauhideduu  mikiljandatts  gup  exaltab.iiil 
iaudanles  (e3o5a?ov) ;  Jo.in.  XII,  18  iddjedun  g<>- 
moljan  iinma  manuyti  iveruut  occurrere  (u7rrivr-)o-£v, 
pro  quo  alias  gamoljun  si::iplieiter  usurpalur,  vitl. 
Closs.  h.  v.);  xi  i,  38  pu  mik  afaikit  kunnan 
abuegas  Dovissc  («n«f»riim,  pro  quo  alias  simpliciter 
nfuikan  occurrit,  vid.  Gloss.  v.  Aikan);  Cor.  I,  ix,  25 
wmuli  taei  haifsljan  mtvip,  allit  sik  gapurbtp 
qui  it  pugualurus  (o  «ywvtf ofiivo; ,  ubi  Collius  ad 
;iin|i>ciii  se  iu  pugn:uu  paranieui  cogitasse  videlur, 
ik  llorai.  ad  Pison.  112 

Qni  iludei  oplataiu  cursu  contingere  melain, 
absliuuil  veneie  et\ino); 

Luc.  i,  63  zakirias  sokjands  spilda  nam  j ah  melida, 
gr.  carrxrai  irixa*io\ov  ttyptx^s,  ubi  Gothus  inler  |  eten- 
diim  et  scribenduni  eiiani  accipiendum  indnxil  (coll. 
Luc.  xvl.  6);  Cor.  I,  xv,  10  managha  im  allaim  ar- 
iaidida  juh  utaivid a ,  gr.  Ezorizo-a,  u!  i  Gollins 
perseveranliain  in  laborando  significare  voluit;  Mc. 
M,  i  insniiidedun  jah  frataUolan,  gr.  ^a/\io-t,qilibus 
veibis  et  inodus  descensionis  et  demissio  ipsa  ex- 
priiniinliir  (illaquearuut  et  demiseruiil);  Pliil.  m,  16 
du  pammei  gasnevum,  ei  s  a  m  o  hu  y  j  ai  m  a  j  a  h 
s  a  m  o  frapjaima,  ul  idcm  sentiamus  et  idem 
rogilcinus,  gr.  lantuiiiinodo  to  «Oto  ipfovav  ;  Mlli.  IX, 
23  ie»m  gasniwandt  trigtjant  jah  haurn- 
jans  qap  ,  liUcincs  cl  uiiccin.ilores ,  gr.  lanluin- 
inodo  auXnTKf ;  .Mc.  xu,  i  puna  slainum  vairpandans 
goaiviskodedun  j  ah  hauiip  vundan  bralile  lun, 
iniprnliraruulei — ,  iu  lexlu  grxco  oniniii"delic:t,  ncc 
iinprohabile  esi,  hoc  gaaiviskodedun  priinilns  glos- 
sam  fuisse ,  <|iian  rJTifirjo-or»,  variantem  lectioncm  pro 
arrio-TsAav  iQTCftufuvov,  iulerprelabatnr,  et  in  textuni 
irrepsil.  Neque  Eph.  i,  7  gabei  vuipaus  antlais 
l>ro  rrW/TOf  ^ifiTo;  adiuitienduin  est. 

<  Annotatio.  —  Cum  pr;cseiitibiis  icro  non  cnn- 
fundcndi  smil  casus ,  ubi  glossas  vel  alias  lecliones 
variantes  a  (narginc  in  lcxluni  librarius  liansiulil, 
iil,  ex.  gr.  Lnc.  nv,  52  jabai  nisl  mahleigs  giossa 
ud  fif  au  relall ;  u,  3  at  visandin  kindina  stjriais  de 
raginondin  saurim  glossatum;  Cor.  I,  xv,  6 
jiflmndam  de  taihun  levjam  (vi.l.  ad  h.  I.);dex, 
20  vid.  supra  §  20' ,  annol.  3   • 

ANACOLLTIION. 

§  285.  'Avaxo/oufliaf    seu    construcliones  inconse- 

qnenies,  «iu.i*  scdicet,  plerumque  post  sentenl  as 

pareiitheiicas  occurrentes,  in  eo  consistunt ,  quod 

nliier  seiiteniia  pergat,  aique  e\  iniiio  spectaretur, 

Patiiol    XVIII. 


dix.  m& 

Cothus  com  Ciaco  srr-pissiine  romniuiics  baliet, 
e\.  (jr.  Joan.  vm  ,  '.5  iftai  pu  maaa  i.s  abraliamtt,  <aii 
gadanpnoda,  j  u  h  praufeteis  ■gadatipnodedun  , 
pro  jah  praufetttm  ,  paiei  gndaupnodedun  ;  Cor.  I , 
vii,  15  qen.t  soei  aig  aban  ungaiaubjandun  jah  ta 
gavitja  isl  bauan  mip  izai ,  ni  aflelai  pana  aban, 
pro  juh  gaviljttn  vcl  aliem  jnh  taei  g  ivilja  Ut ;  Honi 
viu,  3  pata  unmaltteigo  vitodis,  in  pammei  tiiiki  t>iu 
pairlt  eik,  gup  seiuana  sunu  intaiuljands  — gavurgida 
fravaurhi  in  leika,  qood  anacolulbon  cst,  suoquisqne 
iuodo  explicalnrus,  hand  d.lficilc  solxcismuin  deprc- 
liemlet,  quo  scilicel  inlerpres  tiuks  pro  siuk,  nempe 
titop,  posuerit.  Gal.  II,  4,  5  i/i  pite  ufttiupandane 
galiugabropre,  paiei  innuftlupun  binitthsjan  (reihalt 
unsarana,  pauei  uihum  in  xrisluu,  ei  unsis  gapivuide- 
deina,  paimei  ni  weitohun  gakuttpedum  ufhnaivein, 
coll.  vs.  6;  Eph.  i,  21 ;  Cor.  II,  v,  0  cl  8;  Col.  i, 
22  clc.  Anncoliithou  prxcipue  in  construcliouibus 
parlicipialihas  nCcurril  :  Cor.  II ,  ix  ,  10  sq.  sa  and 
lluldaitds  fraivavahsjan  gataujai  akrana  usvaurhtait 
izvaraizos,  iu  allamma  gabignandans  pro  gabig- 
nattdane  ;  vs  13;  Col.  m,  16  ;  Eph.  lil,  17  sq.  Duplex 
est  anacoluiliou  iu  Eph.  iv,  2  sq.  ustlaudjundans  — 
uspulandant;  Skeir,  VIII,  d  at  j ainaim  qipan- 
dam,  palei  ni  ainshun  pize  r.  ike  jtth  fareisniei  galuu- 
bida,  ni  frapjandam,  patei  sa  raihlis  fareisaius 
vas  —  ip  eit  ni  uip  ulandati  s  ,  ubi  consiruclionis 
inconsequeniia  non  solum  ininrorreciocasupariicipii 
fiapjandant  cousistit,  s  d  ctiam  in  eo,  quo  I  con  •<- 
qucos  an  ecendi  non  conveniai.  Similiter  IV.  a  ji- 
ponjam  bi  sviknein  dn  judaium  lokj  andaui  jah 
qipandam  lif  rabbei  —  du  iintiia.  nuuh  unkun- 
nandans  po  bi  nasjnnd,  inuh  pis  la  itei pins,el  sic 
iu  geneic  apud  Skeireins  plurimas  a  recia  concor- 
dantix  via  prxcipue  paiiicipiarum  il  appositionis 
(coll.ll,  d)  def!ec;iones  prx  se  ferens. 

E  contra  n  mnulla  dantur  in  bihliorum  versionc 
!oca ,  ubi  Golhus  avax«).o09<jf  scribeus,  Grxcuni 
prceuniein  non  liahei,  ui  excusettir,  ex.  gr.  :  Luc. 
IX,  15  nit  hindar  uns  maizo  (imf  htaibam  juh 
fiskoi  tvai,  ubi  coiislriiclioncm  com  inmutare  vo- 
lucrit  (coll.  §  286,  6),  jah  pau  fxskot  ivai  saltem  ad- 
hibcredebuisset;  Mc.  m,  17  guvaurhta  tvalif  ttu  visan 

mip  sit jah  gasalida  teimona  nanw  paitrut.jah 

iakobau  pamma  zaibaidaiaus  jah  iohannc  bropr 
iakobaus,  jali  ga  atida  iin  namna  bauanairgais,  ubi 
iflriufcu  ct  lohannen  a  gavaurlda  dependenlia,  scribi 
dtberent,  ut  dcinde  correctius  pergit  andtaian  — 
ftlirpu  elc. 

AI;quando  cliam  gnllii  intifprelcs  «vaxo/ovCia; 
lexlusgrxci  evilarunt,  ul  Cor.  II,  x.i,  17  ifcni  puir't 
waua  pizeci  insandida  du  izvis  bifaihoda  izvit  ?  cor- 
reciius  qoam  f/r)  Tiva — Ot1  aurou  (rrA:ovizTr;o-a  ;  Eph. 
iii,  18  biuga  kniva  meitia  du  gupa,  ei  g  bai  izvii  — 
bauan  xristu  paifh  galaubein  xn  hairtam  izraraim,  ei 
in  friupvai  gavaurhtai  jah  gatulidai  mageip 
gafaltan  mip  allaim  paim  v.iham,  ubi  onui.  codd. 
e'v  a7*rrr)  i fJp'(?wftivoi  r.ui  T<flif">iojf/!vo(,  "va  t^iox^1'1 
legunt    ita  ul  parlicipia   av«/.o>oOOw--  ad  pricedentia 

39 


1331  CllAUMATICA  GOTHI&G  LINGU/E 

refcraiiliir,  prnrsiisulCnr.il,  ix,  1(1  sq.,  Collms 
autiMii  luciini  legit  ei  ronneiuii,  mi  Cricsbacbiu*, 
hiiipiiiiis  ci  Laclutiaiiniiis  cniineclcrc  ei  legcre  v<l- 
lcni  (coll.  Wincr  p.  497*);  Col.  i,  46  tutin  xet 
Viiliil.fiiin  i  n  «  frain  aivam,  i  p  nn  g  1 1 1  i  I.  u  n  pitla 
varp  paim  veiliam  u,  ul.i  parlicipitim  ianttupvpdtvt 
ila  relaiivc  rcsoluil,  ut  cinn  ip  corre.  Ic  peigcre 
pnssct;  vice  versa  ncc  minus  legilime  vcilmni  lim- 
Uiin  loco  part  cipii  iisurpavit  :  Joan  vi,  22  managei 
sei  i.i  ,'■  hindor  mirein,  lewun  (iSuv)  palei  cie.,  ubi 
jani  codices  plures  pluresqnc  versiones  ilSov  vel  c'oiv 
inJilTcrcnlcr  leguni. 

iMUTA.HO  liN  EXPRESSIONE. 

§  280.  Ilanc  gotbicc  grammaiic.c  partem  aggrc- 
d.culibus  nobis  ampla  maleries  dalur,  indolem  go- 
tliorum  iiiierpreium  invesligamli  nec  non  ct  discu- 
lienili.  Quippe  qui  quo»  limiles  alia  lingux  in  mu- 
lanJa  expressionc  commu.itcr  scrvanl,  prirtcrgre- 
dienics.  in  apertum  campum,  non  soluin  consiruciio- 
ncs,  scd  ctiain  vocabula,  ubi  proxima  scqniinlur,  uon 
vocalmta  lanlum,  sed  cl  species,  formam,  scripiio- 
nemqoe  voc.ibtilorum,  ubi  duplex  adest,  mutaiuri, 
prodanl. 

1)  Sic  igitur  quam  maximc  eos  pccnes  est  scri- 
ptionem  cnmmulant.  Ilinc  prsecipue  duplex  scrtbendi 
modus  liTiiiinatinncm  verbalem  et  nnminalem  in  /', 
ps,  ei  d,  ds,  in  au  et  h,  in  t  ct  ei,  in  /  el  t,  eic.  ; 
hinc  oceuminl  :  Joan.  xv,  II  paia  rodidn  izvis,  ei 
falieps  nieina  in  izvis  tijai  jnh  fuheds  iivara  ut- 
fulljaidau  ;  xvu,  18  svasve  mik  insand  des  tii  mana- 
tep,  svah  ik  intand.da  ins  in  inanased;  et  vice 
versa  xv,  19  jabai  pis  fairwaus  veseip,  aippau  so 
mannseiis  tvesans  (rijodedi,  uppan  unte  us  pamma 
fairwau  iti  tijnp,  duppe  fijaid  izvis  so  manase  ps ; 
xill,  31  ni<  a as  veraids  tarp  sunus  mans  jali  gup 
liauhips  ist ;  Tim.  I,  III,  lfi  iaei  gabairhtips 
varp  in  leika,  garaihti  gadomipt  varp  inahmiu, 
ataugids  varp  paim  ugg  lum,  meridt  varp  i>i  piu- 
dom,  galaubi ps  varp  in  fairwau;  I.uc.  x,20ni/<i- 
ginop,  ei  pai  nhmans  uiis  ufliausjand,  ip  faainoil 
ttc.  ,  tx,  26  siiii  «iiii  tknmaip  sik  meina,  piiuh 
iunus  mans  skamaid  sik  ,  III,  14  ni  mannanhun  ho- 
lop,  ni  mannanhiin  a  n  a  muhi  faid  jali  laldaip 
aanuin  braratm ;  i,  52,  35;  Jnan.  xi,  25;  XII,  18; 
xiit,  15,  55;  xiv,  12,  15,  21  ;  vv,  10;  coll.  Gal.  ui, 
I,  S  unftodans — unftopans;  Cor.  II,  Vlll,  9  ii'sus 
gaunleJida  sik  gnbigt  \isands,  ei  jus  pamma  t$  hh- 
ledja  gabeigai  rairpaip  ;  Luc  xv.ii,  58  sq.  M  uf 
vopida  qi pi.nds  •  iesus,  sunu  daveidis,  annai  mik  I 
—  i/i  is  umi  fitu  mais  lnopida  '  sunau  daveidis,  ar- 
ivaimik!  Cor.  I,  XII,  15  alliti  du  oinamma  leika  dau- 
vitlai  stuin,  atl  u  aiiiainiii  i  iihmni  draqkitlai  sijum; 
\  < ,  20  varp  t  ii  d  «  i  n  m  wt  j  ndaius,  ei  jiidaiuus 
gagaigeideijou, 

«  Annoiatio  I.  —  Vemmiamen  legilur  ttiamJoan, 
xii,  i'<  ni  qnm,  ei  slojau  manattd,  ak  ti  ganasjnu 
ntanaitd;  n,  2(i  wank  sa.i  libaipjah  gataubeip 
dn  inis,  ni  gadau  pni  p  aiv  ci< .  > 

%)  Pormo comraulanliii  :  Lun.  i,  1,  2m<ina;<ii  du- 


\ta 

gunnnn  inetjan  visalil  bi  pos  gnftillavenidans  m  ii»> 
vaihlint  svasve  auitfulhun  unsit,  paici  siibasiuHJ.n 
lesun,  Car.  I,  xiii,  7  allnln  pulnip,  nllala  galau- 
beip.all  veneip,  all  gabeiJip;  Mc,  II,  29  sq  (rathna 
iivis  ainis  vanrdi*  jah  nndliafji p  mis  •  daapeint 
iuhaiiiiis  utiih  htmina  vus  fmu  hiuA  imiiiniini  7  und- 
hafcip  mis?  Imj  eliairi  voralica  el  cnnsnnaiilica 
f.iinn  adjeclivi  el  partiripii  passivi,  qiiarnm  lamen 
nnaeque  cx  ccrtis  lanium  r«ijiilis  ilna  occurr  t,  ut  Rotn. 
ix,  2  snurga  mis  isf  nnkita  jah  unweilo  uglo  ,  l.uc. 
i,  28  faqino  unslai  audahafta ,  frauja  mip  pus, 
piupido  pn  ii  qinom;  v,  51  nt  paurbun  hailai 
leikeii  ak  pai  unhaitant;  Skeir.  \,  »  natjandt  ni 
ibaa  nih  gateiks  umarai  garaihlcin  vat  ;  V,  A  ni 
ibnu»  ak  galetka  i.veripa  utqiban,  coll.  lam"n  de 
iillimis  locis  §  l'.M.,  annni.  5. 

<  Annotaiio  2.  —  lluc  vero  non  aildiiccndi  lunl 
casus  ut  Mlh.  vl,  50  pata  hati  haipjos  himma  daga 
visando  jah  gislradngis  in  anhn  galagip  gupvcs- 
jip,  eiiin  participium  artivi,  ubi  neulrum  e  t,  non 
aliain  ni  i  cnnsonanticam  formaiii  induere  poiesi, 
vid.  §  105.  » 

3)  Vocabula  divenx  declinationii,  foTmalhmit  et 
speciei  :  Joan.  xvm,  28  (auAun  i.'>u  (ram  knjafin  i« 
prailoriaun  (np»i-c'->pi.ov),  panuh  tat  maurgint,  ip 
eit  ni  iddjedun  in  praitoria  (rroaiTw/Hov) ;  iC,  sq. 
qap  dauravardai  {SvpupC,,  a  dauravarda)  jah  atlauh 
inn  paitru  .  paruh  qap  jaina  piti,  to  dauratar do 
(Oufwfo,-)  etc;  Mli.  x,  41  f<t  andnimaniit  proufelu 
in  namin  praufelaus  (npofvrov)  mitdon  praufe- 
lis  (Trpotfino-j)  nimip;  Luc.  VI,  58  mitadt  (ui-rpm) 
goda  jah  ufarfutla  gibada  in  barm  istaratia  .  pitai 
uttk  tamon  miiadjon  ( /iirou  ,  a  mitadjo)  etc  ; 
Joan.  xix,  2,  5  gadrauhleis  usvundun  vippja  (<rri- 
fomov,  a  !'ii-pia'i  !<..  puuinunt.  —  usiddja  ietut  bai- 
rands  ptina  paurniinun  vaip  ((tte^ovov,  a  taips); 
Cor.  II,  in,  7,  15  ni  mahledun  fairveitjan  du  vtita 
(Trpojoiitoj,  a  vlilt)  wosftis.  —  iiimcs  tagida  hiilislr 
ana  andavlcizn  (n-^j.jrrov.  ab  andavleiznt);  Joan. 
xv,  0  sq.  nifrn  taei  vitip  (pfivij)  —  appan  jabai  ti- 
jup  (fUtwQve,  casus  anima  Ivtrsn  dignissimus,  quip- 
pe  ciiiii  ambobiis  vcrbis  inliiiitivum  rtsan  commitnc 
sit,  iitrisquc  vero  diverso  flexis  forma  anomala 
propric  laiiluin  copula  evad.i,  vid.  §  154,  Setannot); 
LuC.  II,  12,  IG  bigilid  bani  gutagid  (•;ia:v«v,  jnii 
I .  siliiin)  tii  uzelin  ;  Cor.  I,  xiu,  8  fiiapva  aiv  ni  ga- 
driusip  tpjappe  pi.tufelja  galairanda  (xtcrcpynQv- 
aotTut),  japp,'  razdoi  gaiuituiid,  jappe  kunpi  ga- 
taurnip  (y.ctrupyyiOnasrui);  LllC.  I,  9,  11  aln<t- 
i.n/ii  ana  itvit  piiidungardi  .,u/u.  —  atuewida 
sik  clc;  Cor.  I,  x,  25  afi  binah  (tCmw),  tkti  ui 
alt  duug  ,  atl  mis  binaukt  ist  (..^it:<v).  <•/.<•!  ni  ult 
limrtip;  Lnc.  vi,  30  lairpaid  b tei pjandant  (<i- 
ItiutlWlf),  srasr*  jtili  ntta  is.var  blet  ps  (oirripuruii) 
lit  ;  loaii.  VII,  4,  10  M  nMHM  ui  analauq  ..ein  (iv 
Y.pvirry),  toll.  §  242,  annol.  I)  a»;  Luc.  xix,  17,  19 
It/lil  valdiifai  knhuHdt  M  /" . i  r  ^-avcj,  pr.i-|H>s.\  hfliM 

feaurotM,  — j;«is  «,<n  ■  ■iiiiu,  idverb.)  Hmfbtnw* 

gim  ;  Mtli    v,  IS  <n  .'  /u  tci  ,.'-u.     •    IWtii 


12*20 

vii,  29  n.if  tesns  laittjandt  tve  (rjc)  valdufni  Itabandt 
jah  ni  svasve  (*>;)  bokarjos ;  Mc.  i,  22;  coll.  Mc.  v, 
4  w/7n  eisarnam  bi  folttns  qabuganaim  (ttsoohc) 
jnA  nandihandjom  eisnrneinaim  gabundans  vat  jah 
galansida  af  sis  pns  naudibandjos  jalt  po  ana  fo- 
iunt  eitarna  (rreoa,-)  qabrak ;  Lnc.  vu.  41  simnl 
legunliir  dnlgs  skula  fdebiior)  el  dulgahaitja  (cre- 
tlitor.). 

4)  a)Composila  ttltimplicia  prnmisrue  «isnrp.inTiir : 
J,)an.  xvii,  25  manasept  puk  ni  ufkun  ba  ( tyvw  ) 
if>  ik  pitk  kunpa  (e*7VMv)  jalt  [>ai  ufkun  pedun 
(tyvutrm),  pa'ei  pu  mik  intundides;  ix,  51  n'ium, 
jhitei  gup  fravattrhtaim  m  andhausci  p  fzxoucc),  ak 
jsbai  was  qupblostrtit  ist,  pimma  han  tei p(ixi-jst); 
xix,  6;  Roin  xv,  i,  (ior.  I,  xv,  48  sq. ;  Lw.  x,  24 
managai  vildedam  taiwau,  paleijns  sniwi  b.jah  ni 
(jasewitn,  jah  hausian.  pntei  gahautid edu p.  j  h 
ni  havtidedun;  Jo:m.  ix,  7  qap  dn  pamma  blirtdin' 
gagg  pvahan  (vt£a<)  in  svuiml  silomnis,  gnluip  juh 
afpvnh  (s'vitf>«rt>);Mih.  v, 23  sq.,  27sq.;Mc.  ni,24 
s  jq. ;   LllC.  mv,  11 ;  xix,  21  «I  £6;  Cor.  I.  iv,  7. 

i  Annoiatin  5  —  idosl  'amen  apud  Mili.  v,  17, 
19  gaiai<an  pro  X-jttv  el  >txT«W«:ni    ctc.  » 

b)  Diversa  ccmpnsita  inter  se  niulanliir  :  pro  «rro- 
yf,v.'sitjrla.i  Luc.  ii,  I,  5.  5  gameljan  —  melym  —  ana- 
meljan  ;  pro  ruyoaiveefctt  Lhc.  vv.  23,  21,  29,  52 
fflVa  visan  —  gisen  —  bitisan  —  vaita  iiisun ;  pro 
•ntrprtTTKvat  Mr.  xiv,  (,9  sq.  faurasta  dan  el  atslan- 
dan :  pro  tzcotrvai  Liie.  vu,  4"  fntllan  ?.'  afletan. 

5)  Syiomjma  vncabnla   cnwniulaniiir,    neitipe  : 
n)  Nnmiun  :    Jonn.  ix.  22  sq.  pata  qefiun   fiat  fa- 

drein  (yovif;)  h  — dult  fe  pui  berusjos  (yovuc) 
(S  qepun;  Lnc.  ix,  60  le'  pans  daupans  (vezpoOc) 
tisjilhnn  seinans  navins  (yexpeuc) :  xvn,  55  isuei  so- 
keip  saivala  sci<a  ganasjan.  fraqitfeip  izai  (r/Jrrlv), 
ja/i  «n»?i  fraqisleip  izui  in  meina,  gnuasjip  /, ...  (otvr»iv); 
x,  20  partth  (l  3e)  qap  du  inuna  •  ~\n  vitoda  wu  ga- 
melip  isl  ?  ip  i«  (i  iir)  andhnfjandt  qttp  elc.  ;  Mc.  i\, 
57  saci  (dc  e"av)  ai;i  /jizc  lira/WfcailC  barne  andniinijt 
ana  namin  mcinamma,  miK  andnimip,  jnh  tawaxn  '• 
toel  (oc  e"«v)  ctc,  x,  13  ms.  tnuuznh  saei  t-i/i 
Vuirfmn  mikils  in  izvit,  sijoi  izvar  antlbahts,  jah  taei 
vili  i»lc. ;  Mth.  v,  52  u'niu'i  taei —  sa  tte;  Joan. 
vi,  61  iis»fl  i«Mij,  tvorjai  sind  pai  ni  galaub- 
jandant  hive;  eto-iv  oi  ftij  irttTTSuovrst;)  ;Vt.'i  u.'a*  ist 
saei  galeivei  p  (ri;  iarij  o  rrotpaSowuv) nia ;  Kpli.  i, 
ifieiviteip,  w u  (ri;)  Ut  vens  laponais  is,  wileika 
(xif)  gnbei  vulpant  arbjis  is.  Coll.  §  203,  Rnnot.  2. 

<  Annotatin  4.  — Mtli.  ix,  32  sq.  albernn  immaman- 
nan  baudana  dainwnari,  jah  bipe  «sdribans  varb 
isithuljio,  rodhla  sn  dnmba,  quamvis  O.ti-iis  bis 
z'.)jiov  habcat,  bnuds  lamcn  liic.  ile  niiilo  intL'lligi  ne- 
qnit,  scil  probabiliter  Gotlms  cum  pluribus  rersioni- 
bns  siiril-.un  vel  inulum  et  sunium  in  sno  codice 
legil.  i 

b)  Verba  :  Mlli.  vi,  2,  3  andnemun  (receperunt, 

;~J'/jvJTt)miztlon  seina.  —  habtind  iz  (h.ihcnt,  fers- 
jjoutrt)  mi»ti6»  «cina  ,  LuC.  XIX,  51,54  \rauja  pit 
(jairneip   {yjzim  zyu).   —  fraujin  paurfts    pis 


APPENMX.  12."« 

i*l(~/j}ttm  i/u)  ,  Joan.  vii, 28  mik  knnnup  (o'3'te) 
jah  vtleij)  (oware),  wapro  im;  ix,  29:  xvi,  27  sq. 
galaubidedup,  palei  ik  fram  qupa  urrann  (stri>0t>j). 
i: znlttdd  ja  (ijR/.flov)  fram  attin ;  Horn.  T,  43  sq. 
natult  taei  nnahaitip  bidai  (irat-jMtrtmf)  nam* 
fraujm,  gnititip.  waiva  n«  bidjand  (crrKa'*f«Tovro:i), 
bammei  ni  galavbjand  '  XI,  22  sq.  ima  pn  s  lilbi". 
jubai  pttirlivisit  (irtfjsir-c) ,  aphan  (?  aipfmu) 
jah  pn  usmaitaxn  .  jah  jninai  niba  gatulgjand  tik 
(iTrturivinct),  in  uiraa/au«V(in<ii  intrnsgjand* ;  ('or.  I, 
xv,  5sq.  rrislus  ataugids  ist  (£s9a)  keftn,  papreh 
f>nn  qasotwans  itt  (nfQr,')  manaqizam  pnn  fifhnn- 
dr.m  pabrofi  pan  ntangida  sik(",-/>e)  "uikobau;  Si:) 
le.k  jnh  b!op  piudinassu  gufis  ganimnn  (xAnpovs- 
[j.f,iTyt  m  moqtin  nih  rinrci  nnrinreint  arbjo  vnir  fii  ft 
(z)uoo  oafi) ;  II,  vil,  9  figino,  ni  unte  qauridai 
resup  (e'lu7r«r?iiT£V  ak  unte  ganriilui  vesup  du  idrei- 
gni,  taurg ■tidedu p  (ei.wntfhiTt)  auk  bi  gup  clc.; 
Mlb.  xxvi,  7i),  72,  75  paitrus  lauqnida  (iipv«craro) 
—  ^'a'i  aflia  lauqnida  ( ijpviio-aro)  —  fanr  hauiut 
bruk  prim  sinpam  afaikit  (iirapvvitro)  mik  ;  pro  isla 
coilii  is  amlirosinui  icclione  colex  argenlii).  in  uiro- 
que  loco  (deficit  enim  prius)  legii  aftiaik  —  afaikit; 
Luc.  v,  27,  28  iaistVi  afnr  mit  (azo).ou9!t  aot)  —  iddja 
afar  imtiia  («xoV.-jSiite.'  u. j-C>).  ubi  tlc  iddja  in  margina 
lahtida  gl  ssalur. 

c)  Particitlc:  Lur.  ix,  51.  53  gatulgida  gaqgan  iu 
(t ';)  iairusaiem.  —  andvalrpi  it  rat  gagqando  du  (tic) 
iairu'alem  ;  Cor.  II,  ix,  45  mikdjan  tjttp  ana  ufhau- 
teinai  Ur.i  -'  urcoroyii)  andahuitis  in  aivaqgeljon  jah 
in  ahtfaipe'*  (  aTrliTijTt )  e  c. ;  Skei'.  VII,  c  ni  ann 
paim  hlaibam  ninaim  malttais  fthina  vtlaiknida  nk 
'ahtn  paim  fiskim;  Mc.  iv,  21  tfrni  hilntrn  qimip, 
dupeei  itf  (vrro)  melan  taijaidan  aippau  undar  (urol 
lipr  '  Jonn.  VII,  22  motet  alg-tf  ivnU  bimait,  ni  p  tei 
fram  (fr)  mot-  tijai,  ak  ut  (ir.)  nVam  ;  Mc.  ix,  19 
sn.  bairip  ina  du  (vpi;)  mis  jah  brahtedun  ina  nl 
(rrpoc)  inimn;  LilC.  xv,  2*)  trn  fiujere  tkn'kinoda  fmt 
jnh  ni  wanhu  n  (o0-7iror«)aiiaj)usii  pciniiu  fariddja 
jali  mis  ni  niv  (oiioYrror;)  ntgaft  gaitein  ;  Cor.  |,  »r«|( 
16  ica  n«  knnnt,  ei  (o-t)  aban  ganatjais ,  aippau  ir*~- 
kannt,  patei  (ort)  qen  peinn  ganasjnis  ?  Mc.  ix,  1! 
qepun,  unle  (ort)  qipand  bokarjos,  palei  (ort) 
hrlias  skvli  qimai ;  Joan.  x,  36;  Luc.  xv.  6,  B 
faginop  pammei  (ort)  —  fnginofi  unte  (oct) ;  Mc. 
IV,  3,  6  in  pizei  ni  habaida  (5««ro  a«  e"x;,v )  '""' 
ri-otus  airpot.  — unte  ni  habnida  (o"t«  to  u.r,  iyirj) 
ranrlins;  Lnc.  x,  20  pamma  ni  faginop ,  ei  (on| 
ahmnns  izvis  ufhansjand.  i/>  faginoJ,  \n  pammei 
(ott)  namna  izeara  qamelitla  titd  in  himinam;  Joan. 
xiv,  28  jibni  frijodedeip  mik,  aippau  jns  faginodc  - 
detp,  ei  iort)  tfc  qitqja  du  altin,  nn  le  (Jrt)  clc. ;  xni, 
31  anabusn  niitja  gibi  imiit,  ei  (Iva)  frijop  izvitwiisa 
s-e  ik  (rijoda  izvit.  pei  (ha)  jah  jus  frijop  misto 
tzvis ;  Lnc.  xiv,  10  pun  (orav)  haitaizau,  annktim- 
bei  ana  pamma  aflumistin  slada,  ei  bipe  (ot«v)  q:- 
mai  eic;  Jnnn.  xvi,  2i ;  Ji.  i.  viii,  21  —  25  pro  suv 
panuit  —  pan  —  nu  —  partilt  lcguntur. 

<   Atmnlatio  b.  —  E  contrario,  qno   concinnitas 


I2.M  ClUMMtTiCA  GO 

n.&jor  efflcialtir,  eadcn  poilura  vm  ibula,  licei  klii 
njiiiiii\iii  i  praulo  ilnt,  oiurptntor ,  noii  mluiii  ubi 
vo  ebula  Crceoi  adbibnlt,  u  gr.  Miii.  \, 
23  tijais  luitu  hugjands  andastuuin  Jtcintimuia 
tprtulo,  und  Jmui  is  in  viga  nnp  iutma,  Ibai  U.HII 
ulgibai  Jtuk  u  andatluua  sluuin  juli  10  (tanil 
/'•;/.  utijibai  uuibuliia  c!C.  ;  sed  eiiani  ubi  divcrsa 
aJmisil :  Mlli.  vil  ,  17  ta  ubila  (auitph)  buyint 
iikiiui.i  ub i tu  (jr .v^cou;)  galtiujip ;  Sic  etiam  coulra- 
ii.i  irjtfim  —  nttxw  gOllliefl  /iin/i  —  unjiiuj)  redduil- 
lui ■:  lloni.  ii,  1 1  ;  ui,  21  ;  Cor.  II,  v,  ll.elcon- 
lcquenler  Uc.  m,  i  iyaQonoaTv  —  xaxoirotuv  J)iup 
inijuii  —  uupiup  taujuii.  Itein  Mlli.  vn,  25,  27  fti\srr"y- 
ijnil  pr  i  rfd.Tiiri-iv  el  Tr/MfjeOTrreiv ;  XI,  7  iq.  saiuan 
pro  0.-«o-ao-0«t  el  iutiv ;  Luc.  vii,  24  sq. ;  Me.  i,  20 
s|.  aateipan  pro  arripjjto-vai  ei  itVn-ooiviafai ;  Luc. 
vin,  22  pro  odfyjiOui  el  ivaysf  «rflat ;  Mc.  v,  4  sq. 
vrreisau  j>ru  cyitpia-Sai  el  avwrtnM  ;  XII ,  10  biteipan 
pro  xavaXsiiritv  flt  aytiyat  ;  \iv,  03,71  afaikan  pro 
afvticrdai  el  ava0<uaTi£nv ;  Luc.  vi,  41  gainnjnii  pro 
tv  ei  iu-u.jc.iii ;  vn,  41  17«/»  el  71/1  pro  yoo-i  cl 
t-V.i  ,  Jcau.  vi,  5"»  S|.  maljllll  pro  tayeiv  el  rpuyitv  ; 
X«l,  40,  47  uo«u«j«»  pro  ixaiut  el  <jw?:tv  ;  rtom.  vn, 
15  laujan  pro  iroarritv  ei  jroufv;  xiii,  4  (sed  vn,  19 
adest  vauikjan  —  taujan);  Cor.  I,  iv,  Sgaliulujtin  pro 
f  wTt?eiv  ei  javifouv ;  II ,  v  ,  16  kunnan  pro  siSevat  ei 
ytvwo-xctv;  xiii,  7  pugkjan  pro  t}.«iv£(rO«;  el  Jvat; 

Mc.  I,  2  faura  pro  rrpo  7tfo;tiitTou  et  tu-itp OffSlV  ;  !)  (70/11 
io>us  /Yam  (  ir:6)  nazaruip  juli  daupips  rusfram 
(uro) ioltanne  ;  v,  10  (y'(jo  <Jk  (etr)  garda  peinanima 
du  (rr^o;)  ptinaim  ;  XII,  26  ntn  gakunnaidedup  ana 
(sv)  froAom  ntoteaii  a«a  (s7ri)  aiwatundjai ? Joan.  \i, 
21  aiin  pro  em  el  ti,-;  vn,  42  ns  pro  ix  et  iro;  Cor. 
II,  x,  15  sq.  und  pro  «/f,(  el  ei;  ;  vi,  14  sqq.  110 
dtilo  garailttein  mip  ungarailitein  (avouia  siili- 
cet  atT«  avouia;  ) ,  aippau  wo  gamaindupe  liuliuda 
mip  riqiza  (  rrp';;  mtoxo;),  wouh  pan  timaqisse 
xristau  mip  (itpi;)  baitiama ,  aippau  wod.ile  gu- 
laubjaiidin  mi p  lutru)  ungalaubjundin ,  wouh  pan 
lamaqiste  allis  gups  mip  (■!htu)  gttliuytm?  Cor.  II, 
i",  10  sq.  sinleino  pro  rravTOTt  cl  asi;  Jo:in  XVI,  50 
ni  vilum,  ei(ott)  pu  kanl  allu  jalt  niparft,  ei  (!va) 
puk  was  frutlinai  ;  vu,  50  alvnan  skutdetluii  iiimuii 
Jiai  giilaubjaudam  dtt  im.  nnle  (yac)  ni  iitnilijitinult 
ras  ulnna  sa  veilia  ana  im.  unte  (oti)  icstts  naith- 
panuli  ni  haultipt  vas  ;  Cnr.  II,  ix,  2.  Iiein  Cor  II, 
xi,  18  sq.  tmla  pro  iitd  el  yup;  Mc.  v,  42  xp  pro 
vi  el  xat  ;  Joan.  ix,  41  |iro  ei  el  5i;  XI,  20  pro  ouv 
<-t  (5t  :  XII,  8  pro  yip  cl  oi ;  Lue.  XVIII,  II  inure  |>ro 
utxvtp  el  <J; ;  Joan.  vi,  20  sq.  paruh  pro  5;  ei  0* v  ; 
Mc.  I,  52  />un  pro  Si  el  ote  .  elc.  » 

6)  Muiaiio  propric  grammaticalis,  seu  variuiio  str- 
momi  iu  eoustruciione  mulanda  couslsiit,  J<m  veru 
dupliei  modo  sermo  \aii:itur,  pmui  scilicei  coosiru- 
ctfonil  mutalio  ad  notnrn  vel  a<l  verbuin  lulitiur. 
u)  Mutatio  consirueiionii  aii  nomen  r.-:na.  Sic 
aa)  Ueniis  Biibsianlivl  muiatur,  ui  Cor.  II,  v,  t 
ftlbai  airptinn  u» >ara  gardt  I  fcui.  »1  o//i«  ) /o- 
ioj  Itttipros  gutiiirada,  .  i  gutimrjim  lll  Olipa  /i.iioni 


rilH  T.  LINCC/E.  I23i 

i.iud  11 11 /',K!  (/«iiru  rhlana  aiv.inuna  (  RMM, 
oiyiav  )  til  Itiiiiiiutm,  cl  ll:i'e  IHUlulin  CU111  t"0llecl|\is 
solciiiuis  csl,  ut  Mlb.  ii,  S  .(.liiiiiriiin/,  1111  /1,111 
mttniiiieins  (ilitedun  sitdutc  i  k ju  nd ant; 

bb)  rTumtrrui  si.b.iauiivi  inuiatur  :  Mib.  vm ,  14 
ivaihro  p.iitraus  liitj  ill  lietlom — ;a/i  aflailot  ija  to 
heilo  (coll.  tamen  §  102,  21;  Luc.  X,  25  sq.  ««- 
iloon  augona,  poci  taiwand  ,  /)o«i  (plur.,  «)j«m«i- 
wip.  —  managal  vildedun  mitoan,  patei  (sing.,  W) 
jus  tuiwij),  jah  «i  gasewun  ;  Mc.  xiv,  15,  15  tjnggait 
in  fo  buurg  juh  gamoteip  igqit  (dual.,  ufzfv)  muiiiia. 
—  jah  ta  Isvii  (plur.,  uftruj  laikneip  kclikn;  pr:«ci- 
puc  atitcm 

(•(•)  Cnsiii  subglanlivi  mutantur :  Luc.  \vu,  27,  29 
miijatveipains  fraqistida  allant.  — rignida  tvibla 
jtth  funin  jah  (raqis  ida  atlaim;  Cor.  I,  vn,  10  sq. 
paim  liugom  liaftam  anabiuda  ,  qenai  (airra 
abin  ni  skaidun  —  jah  aban  qen  ni  fraletan  ;  Luc. 
11,  46  sq.  bigelun  ina  hausjandan  im  —  utgeisno- 
dedun  etlai  pai  hatitj  andan  t  %t;  Joan.  xv,  19 
jtbai  pit  (airwaut  vcseip,  aippau  10  manateds 
tvesans  (rijodtdi.  appan  unle  us  pamma  (air- 
wau  ni  sijttp  elc;  Cor.  II,  11,  IG;  Cor.  II,  vi,  15 
tt'0  sanidqisse  sritlau  (XpiatC>)  mip  btiiliama  —  wo 
tamaqissc  aths  (\erj)  gups  mip  gatiugam?  Mc.  I,  6 
ionuHWt  guvasips  vas  tagtam  (rpix/f)  ulbandaut 
juli  gairda  (gonmv)  fitleina  bi  liup  seinana ;  Epb. 
vi,  lisq.  tlandaip  ufgaurdanai  hupins  (tt)v  orryuv) 
tivarans  sunjai — gaskohai  folum  (toj;  rroSa;)  111 
mamijmi  aivagtjeljont.  Iieni  contmuiantur  Luc.  vn, 
21  posl  guliailjan  gcnitivus  et  af  cuin  dativo,  Luc. 
lil,  16  posl  duvpjan  inslrumenlalis  el  in  cuni  d.ilivo, 
Cor.  II,  xn,  21  post  idriri oo  11  causalis  (genitivu-) 
ei  ana  cum  dalivo ,  partitivus  et  alii  pro  conttru* 
clione  casus  Mc.  xn,  28;  iv,  5  sq.;  nv,  17;  Luc. 
x,  1;  x,  5  et  8  ;  1,  7  el  18  post  framatdrt  gcnitivus 
el  m  cuin  dativo,  tv,  25  ad  deierniinandum  tcmpus 
accusalivus  et  dn  cutn  dativo,  ete. 

«  Annoialio  0.  —  Econlra  Luc.  i,  55  rodida  du 
abraltaina  jah  fraiv  it ,  boc  [raiv  fjlsuni  esl  pro 
(raiva,  quippe  cum  neque  du  co  modo,  neque  rodjan 
cum  accnsalivo  construalur.  » 

(1)  Muialio  consiruclionis  ad  vcrbuni  re!aia  llic 
niuiata  uccurrunt 

an)  Nuinerui,  cx.  gr.  :  Luc.  nx,  50  gagga's  — 
bigiiats  (dtial.)  —  attiuliip  (»lur.);  Mc.  xiv,  14  s.q.; 
Joan.  vn,  20  andhof  10  nanajei  jali  i;r/)u«; 
insuper 

oi>)  7'ciiipiu,  cx.  gr.  :  Cor.  I,  vu,  22  taei  la  frau- 
jin  haitans  ist  (x>r,9si,-)  tkatkt,  fnlels  (ranjint  ist, 
tamaltike  saei  [reis  haitada  (x)r,9;i,-),  el  praeci- 
pue  praateritum  ei  pncseus  Mstorirum,  vni.  §  iso, 
3).  ihiL  etiam  referendus -ai  Cur.  I,  i\,  20  c»  *2 
ubi  i«r/i  el  Ml  pro  tyniiuv  ponilnr;  de  /iuu'ii/t 
rm  /)  el  /iiiu'i/is  U1  Juan.  II. 1,   21  pio  itioZaaQn  \'h\. 

§  181,  annoi.;  prauertia 
cc)  ilodus,  nempe  a)  Imperativiia  ei  cijoniMivu» . 

Mc.  vn,  t4  /lousci /' (axcutTi)  mfceftii  jah  (raji- 
jui/i  (cvvlltc)i  Joan.   \,  57  ;      )  lu.lnau\us  ei  tMfe- 


1255  APPENDIX. 

juncnviit  pro  fnturo  :  Luc.  I,  31  ganimii  (avlln- 
^n)  in  kilpcin  jah  ga  bairii  (ziin)  sunu  juli  hai- 
tais  (xa>sost;)  natno  is  xesu,  vid.  §  182,  atinol.  1; 
in  indirectis  inlerrogalionibus  :  Joan.  xn,  5  duwe 
}i.i!a  balsan  ni  fraOauht  vas  (znpvfin)  jah  fradai- 
lijj  vesi  (e'5o9q)  parbam  ?  Cor.  I,  ix,  7;  posl  /  ibai  : 
Jnan.  Xli,  26  jabai  mis  wns  andbahl jui  (Suatmri)  , 
iii  k  laistjai. — jihjabaiwas  mis  andbahtipfituxojii), 
sveraip  ina  atta;  Vlll,  51  sq.;  posl  ibai :  Mc.  II,  22  ni 
manna  giulip  vein  juggala  in  balijius  [uirnjans , 
ibai  aufto  disiairai  (cr,aa-:t)  vein  pata  niujo  pans 
balgins  jah  vein  usgutnip  (i/./ti-w)  jah  pai  balgcis 
fi  aqislnand  (ianlovmat) ',  Mih.  v,  25  ;  Luc.  xiv, 
12;  Joan.  m,  4  ;  post  ei  waiva  :  Rom.  II,  14  and- 
bahii  mein  mikilja,  ei  waiva  in  aljana  brigga  (na- 
faSiiwiw)  leik  mein  jah  gunasjau  (auaui)  tuinans 
us  im  ;  post  relativum  :  Mc.  v,  19  saei  gatairi  p 
('s  eav  "kvan)  aina  anabusne  piio  minnittuno  jah 
laisjai  (Ht$a*n)  sva,  tah  niikils  hailada  in  piudun- 
gardjai  himine ,  vs.  31  et  52 ;  y)  Imperativus  elin- 
finitivus  post  mundatum  :  Luc.  IX,  5  qup  du  im 
ni  vaiht  nimaip  in  vig,  nih  valuns  nih  matibalg  , 
nih  hlaib  nih  skaltant  ,  nih  pan  tveihnos  paidot  ha- 
ban,  coll.  Cor.  I,  iv,  9,  11  el  eliam  swpe  ubi  ex 
oratione  recta  in  obliquam  iransitur,  vid.  §  271, 
anuot.  5;  5)  liifinitivus  et  parlicipium  post  verba  di- 
ciiiJi,  vid.  §  253,  annot.  3:  e)  Participium  cnni  ta 
et  verbum  finitum  cum  saei  :  Joan.  x,  1  saei  inn  ni 
algagyip(l  p&  stjepxofisvor)  pairh  daur — ip  sa 
inngaggands  (b  ti;tpx_butvoz)  etc:  Luc.  ni,  11  sa 
liabands  (b  ix^v)  '-vos  Pa'dos,  gibai  pamma  unhu- 
bundin,  jah  saei  habai(b  t/av)  matins  samateiko 
taujui  elc; 

dd)  Genui  verbi  muialur  :  Rom.  x,  10  hairto 
galaubeip  (gr.  xapSia  rtaxtvtTta)  du  garaihtipai, 
ip  munda  andhaituda  (gr.  o-TottaTi  buo\oytixat) 
du  ganistai. 

7)  Necnon  ct  oratio  ex  Qnali  senieniia  in  copu- 
l.ilivaui  transit  :  Luc.  vi,  36  ni  tiojid ,  ei  ni  slo- 
jaindau,  ni  afdomjaid  jah  ni  afd  omjandu  ; 
Joan.  xvi,  17  teitil  ei  ni  saiwip  mik  jah  aflra 
leitil  jah  taiwip  mik;  ex  inlinitivo  et  gerundio 
in  finalcm  senteutiam  :  Mc.  x,  58  magutsu  drig- 
gkan  stikl,  panei  ik  driggka,  jah  daupeinai ,  pizaiei 
ik  daupjada,  ei  daupjaindau  (ita  probabililcr , 
quia  Gotho  iniiiiiiivus  passivi  non  eral,  liinc  eiiam 
Joan.  iii,  i  ibai  mag  manna  \n  vamba  aipeins  aftra 
galeipan  jag-gabairaidau?);  Mc.  m,  li  fe- 
tut  gavaurhta  tvalif  du  visan  mip  tis  jaJi  ei 
intandidedi  ins  merjan  ,  vid  §§  276",  annol.  7 
ct  274,  annot.  2  ;  vel  infiniiivus  (ut  supinum)  cuin 
prxpositione  respondenie  coinmutatur  ;  Mc.  x,  45 
suniis  mans  ni  qam  al  andb  ah  tj  am  ak  and- 
b a h  tj  a  n  (Stawrnfiwou.  i).)«  Scaxoviio-ac),penuria  infi- 
rilivi  pass.  boc  forsan.  exigentc. 

8)  Nccnon  et  vocabulornm  positio  eiiam  mutatur 
«I.  gr.  :  Joan.  vm,  52  et  56  sunja  frijans  izvis 

1  Cic.  Top.  3.  Conjugata  diciintur,  quse  sunl  cx 
vcrbis  generis  ejusdein,  ejusdem  autein  generU  verba 
sunt,  quae  orla  ab  uno  varie  connnulanlur,  ut  sa- 


briygi  p — jabai  nn  sauui]  iztis  frijn  n.\  briggip; 
rellexivi  cum  silba:C>r.  ll.xni.S  iseif  silbans 
fraiiip.  silbans  izvis  kauscip  (§  200,  annoL  4); 
p>onominis  demonstraiivi  ante  et  po  t  subsianlivum, 

ul  Mc.  viii,  12  pata  kuni  lnikn  sukeip — jabai  gi- 
buidan  kuiijn  pamma  tuikne. 

CONIUGATIO  VOCARULORUM. 

§  287.  Dum  Gntlius  nc  similia  vocabula  proxiine 
concurranl,  diligcnter  cavcre  studel  (§  286),  am;ti 
lamen  io  cadem  senlenlia,  quod  vocalvnlum  cjusdein 
esl  slirpis  alque  verbum  regens,  m  objeclum  usur- 
pare.  Aiqui  vocabula  e  simiii  radice  orta,  ilicunlur 
conjugata,  el  iste  loquendi  niodus,  conjugulio  verbo- 
rum  '. 

Jam  vero  hanc  loquenui  rationem  Guilius  cuin 
Grxco  aliquando  communem  lialiei  :  Mtb.  vi,  1!) 
huzdjoip  huzda  '<finaavpit,zxi.  Sno-onjfoJ?) ;  Mc  iv,  41 
ohledun  sis  agis  mikil  vel  Luc.  n,  9  ohleilun  agisu 
(fo?uo-0at  yofiov) ;  Mc  vii,  7  siar«  mik  blotand  lais- 
jandans  laiseinins  (StSio-zovTEc  5iJoto-za).taf)  ;  xi>, 
6  gop  vaurslv  vaurhla  (toyov  dpy«Gan)  bi  mis , 
J:ian.vi,  28;  Mc.  xv.  2G  tos  ufarmeli  ufarmelip 
(ixiypuyri  iTci-/z/pa\>.uivri) ;  Joan.  VII,  24  po  garuilllon 
staua  stojaip  (xfio-cv  xpivare);  Cor.  II,  vm,  24 
uslat/ireein  friapvos  utlaiknjan  (evSet^n  IvSti- 
nvtjQox);  Eph.  IV,  8  ussleigands  ia  hauhipa  uthanp 
hun p  (ri j^fiaVJTc-jv ev  a.ixfixltuaiav) ,  Mc.  ix ,  49  wwja- 
toh  hunsle  salla  sattuda  (Uli  «Xio-SqcrsTai);  Luc. 
vii,  29  motarjos  gnraihtutia  domidcaun  gup  ufduu- 
pidai  daupeinai  (^j-zTtoiivtt!  Banrto-itu)  whannis ; 
Joan.  xu,  33  pala  qap  bandvjandt ,  wileikamma  dau- 
pau  skulda  gadaupnan  (Okvktw  a7ro0v.io-x«tv) ;  Eph.  v, 
19  fullnaipin  ahmin  saggvim  ahneir.aim  siggvan- 
dans  (tiSa/f  ciSovtes);  CoI.  II,  19  leik  vahseip  du 
vahstau  (ai^avic  acj\r,o-tv)  gupt,  vid.  insitper  Joan. 
vi.  28;  Rour.  ix,  32;  Cor.  !,  xvi.  10;  II,  vii,  13;  », 
2;  Eph.  I,  5;  Tim.  I,  i,  18;  II,  i,  9;  Skeir.  JV,  d. 
Coll.  Epli.  i,  21  gasalida  \na  ufaro  allaize  nainne 
namnidaize  ovoaaros  6vo/xa?ouivov) ;  Mlli  v,  35  fa- 
tubaurd  folice  (uttottoScov  jroSoiv) ;  Eph.  l,  25  fallo  pit 
ufarfulljandint  (Ttk-npa^a  Tr)uoovfcE'vou). 

Sxpe  eliam  hanc  conjugationem  spoule  sua  adbi- 
bet :  Mlh.  v,  45  fiais  fiand  (utonio-Ei;  Ixfy™)  Pe<- 
nana ;  n,  35  bitaah  iesus  baurgs  allos  jah  haimot 
hailjands  alla  unhailja  (dipannJuv  fi«>axt«v)  ; 
Mc.  vii,  35  flntiouiic/itoda  bandi  (hvBn  S-.a-jxo;) 
tuggont  is;  Joan.  vni,  41  lauji  p  toja  (notti-:;  tpya) 
altins  izvaris ;  Tim.  II,  iv,  5  eaurslti  vaurkei  (ia- 
yov  itoinaov)  aivaggelistins ;  Cor.  I,  x,  3  utlai  pana 
samanmat  ahmeinan  malidedun  l^pujj.a — Efayov) 
jah  pala  samo  dragk  ahmeino  drugkun  (iziiyct  — 
eViov);  Gal.  n,  8  cod.  A  marg.  vaurttveig  vaurhta; 
Epb.  m,  4  magcip  frapjan  frodein  (voiaat  a-Jv- 
eatv)  meinai  in  runai  xrislaus;  Mc.  vii,  10  saei  ubil 
qipai  atlin  seinamma,  daupau  afdaupjaidau 
CavaTw  TE>£uTaTw) ;  Luc.  iv,  40  siukans  sauhtim 

piens,  sapienter,  sapientia,  haec  verborum  eonjuga- 
lio  a-jl-jyia.  dicitur. 


1-35  GU.VMM.\TI<..\  GUTIIICiE  I  INOIJ.C 

(•oSnoimaf  .mo:,-|    m  iiuii  iHuiin  btullledun  ul  imma  ; 


h:,i; 


Cur.  II,  l,.i  bitljtint  ei  111  andtairpi  gatrauuu 
ti  auainut  (')u^'n<rut  T>i  tiroi'>/,jii)  ;  L»c.  1»,  43 
Har  abanJ  fijanJt  /),'iii,.i  jrabat  (triptCaloital  /a- 
f«xa)  /»i.i ;  Juan.  mx,  4  l a«i j <i t  /jaurpurodui  9010 
hideduH  (iuxxm — Jtif>ti6xj.av)  ma ;  Luc.  Vli,  25, 
vin,  47;  Mc.  vii,  30  bignl  po  duuhtar  ligandein 
ana  ligra  (pttUuiw  irri  xiiv»,)  I  TilD.  I,  11,  9  qinons 
in  gafelemai  hrainjai  feljandant  tik  (<v  rtuxav- 
toX>)  Y.ojjiiiv).  Cull.  Cur.  I,  xiii,  1  kliiino  klimijandei 
(uufiCtAov  ulalitiov)  ;  Joan.  vii,  51  managai  pitot 
tnanaqtint  (iroiuW  toO  o/agj)  ,  Luc.  XVI 1,  14  u/ 
dailja  laihundon  dail  (undinuju). 

Itero  m  reblita  senteniia,  ubi  relaiivum  objectuin 
est :  Mc.  xui,  19  sq.  vairpaud  dagoi  juinai  aglo  iva- 
ttika  ne  m  vat  fram  anutlodeiiiui  gaiku ftait,  poei 
f  a  t  k  0  p  (xrivtuc  r);  fx:iai)  uup  .tnpte  quvali- 
dane,  pantti  gavalida  (faxiirtouf  ou,-  i(cU$aro) 
gamaurgida  pant  dagant;  Joau.  xvu,  46  kannja,  ti 
/ria/tru,  /)«<  1  (rijodet  (aywm  r*v  ayairiicra,-)  wiA, 
>n  im  11/ai,  pro  quo  K0I1.  11,  4  iu  /<i-ui  frijoda  pnni- 
lur  ;  Epli.  1,  li  du  hateinat  antlais  itinaitot,  in  pi- 
taiti  antteigs  vas  (/aptxoc  i*  f  ijrafknnn)  uni, 
vid.  iiisupcrCor.  II,  x,  15  ;  Epb.  iv,  1 ;  Coll.  Mc.  xn, 
-3  ui  pizai  utstattai,  pan  utttandand  (ev  t»> 
<»a<rrao:(,  orav  avaaTurt). 

<  Anuotaiio.  —  Quaudoque  uinen  hxc  loquendi 
1  aiio  etiaui  non  adhibei  ur,  ubi  Grxcus  eaw  usurpavii : 

Mc.   II,    4  aild/Ju/icicc/UH    luvt    (aKiaxiyacu.v    trxiynv)  . 

l.uc.  11,  8  tjiian  ua/iti>oi>i  (fAitxttr*  «,uX«xa,-);  vt ,  48 
nmrjan  ratn  (oizoSouccv  oixisoi)  ;  Cor.  II,  xn,  *  unqep- 
;a  vouriiii  (apJijTa  fnuaxa);  Uc.  IV,  30  in  xoileikai 
yujukon  gubaiiam  (iv  Tivt  icapaCoXi  ixapu& J/oyev)? 
.'bi  coujugalio  nou  er.it  1  ngux  possibilis;  erat  vero 
opud  Mc.  111,  18  ubi  Utnen  naileino*  iru  munauo» 
ne  vajume  1  juuJ ,  Cor.  I,  x,  16  piupiqistais 
par.ti  gaveih  am;  xt,  2  sva.  uc  anafu  llt,  unab  us- 
uint,  II,  vtl,  7  ga plaililai  yitaiti  ga prafttips 
tat,  ubi  vajamti eim  pro  nailtinoi,  gapiupjam  pro 
uuvcti/ium,  anajillia  pro  auaiuiliiiii,  gaprafsieinai  pro 
guplaihlai  dici  puluissenl.  > 

VOCABULORUM  CONSTKUCTiO*. 

§  488.  Heljtive  ad  coitjlrtc-lioncii  vocuou/oruin , 
gotliicus  scrtno  ea  gaudcl  liceiUia ,  qua  iu  gcncre 
gaiidenl  lingux,  qujrutu  noiuina  flecti  polesiatcm 
babcnl;  binc  Golhu»  adeo  Grxcum  suli!>equi  potesl, 
ut,  11  ex  gr.  Mi'.  Xll,  I  uuiri/uvu  i<vuteua<v  avapu- 
noc  tiriiifluui  d  ustatid.i  mauiiii  venat,  I.uc.  vero  XX, 
9  avdpuro;  Et/uT!ua:v  uu.nu.uju  riijm  maiinu  ustatidu 
teinugurd  ainus.-inl  cuualiuat.  Ilinc  etiatn  pro  libiiu 
biio  jeque  dicil  L111 .  xv,  6  ulla  so  managei  ituinam 
a [v  airv  1  p  (r.uxultOuo :i)  uusii  cteliJin  Joan.  11,  8 
,tu  tokidedun  puk  afvuir  pan  tluinam  ()t,6W:i)  iu- 
l/aifia.  Atljnicii  iiuniiulli  iicciinniit  atbtu .  uln 
loiibtruri  iuie  Graca  prseleriuissa  vul  prupria 
111  circuiiiscribcndu  oaurpaia,  noimulla  coutiruelio 
nis  pruprix  Ceriiianicje  vesligia  iunutfl  cuul. 


1)  Jani  vtro  liocde  lufiiiaiiiivo  aniinadvcicis,  qitod 
geuilivui  tlcpendi-os  pusl  subsuniivutii  regeni  c»m- 
ihiuiiicr  vcniai;  si  eiiim,  prxeuntc  Grxcu,  ctuin 
pia-poui  fxitesl  (§  2IG,  annot.  5;  et  ejiiideiii  in  c  r- 
tiiin  ciibendiscGiiipo*ilis  pra:|iOnilur,  ubi  pars  coin- 
posiii  geuilivo  evpressa  priinam  tcnel  vocabuli  par- 
tein,  ut  tWiic!  giibuurpt  pro  Tfxroyovui  (vid.  §  173, 
4)  11)  />/-),  laineii  seqiilnr,  ubi  simplicia  VOCabula  eu 
iimdu  circumscribuntur,  ut  uiri  gabaur pais  pro  yc- 
v  otu,  cull.  sUln  loftn  (pantouu).  llbi  autem  iu  cir- 
cuiiiscriptioim  substauiivuin  uipote  olijeclum  verbo 
prope  stat,  prxmilliiur,  objecii  idea  iu  radicc  ja. 
ceute,  ex.  gr.  :  nuAl  pairhvukan  (otavjxTiisiuitv),  wiul 
yiduit  (d/utu(i(v).  aivaggtljon  mtrjait  (laa/yeliCioQui), 
lofum  .laltun  (fuotZity),  vundum  usbiiggvan  ((.'«CtSittiv), 
uiiu  ar .111/11  niiNiiii  (ivcryjiaiiitio-Sat),  •»  uljuiiu  briggan 
(irapa^Xouv)  elc.  (•  id.  Ij  175  I)  4).  AlUuien  dicilui' 
cliaui  :  Luc.  xviit,  14  ofdailja  taihundon  duil  (ccirooV 
r.uxu);  xvii,  6  utlautei  puk  us  vaurtim  (hpt^itirm)  ct 
sic  sxpe.  Necnoa  el  accusalivus  ad  veibuui  cuiuwu- 
iuter  pioxirae  acccdit,  aliis  ubjectis  ab  eo  lo»;;e  r.  - 
molis  :  Luc.  xix,  54  airpui  puk  gaibnjund  (ioajtouai 
a<)  ;  Koin.  x,  19  iu  aljana  txtiii  brigga  (naoxtr.Auaci 
oui,-;;  Col.  nt,  41  111  gramjaip  barna  isvaru 
du  pva.rltein  (uti  ipitiiZtxt  xa  ximu  uuuv) ;  LuC  XIX,  34 
frauj.n  paurfit  /»ii  ul  (0  xuiJcoer  «ir.ii  x/>e'av  £'x£<)  '• 
Joan.  vtii,  34  sunja  fiijant  itiit  briggip  (&su$tpiujtt 
uuti,-)  (cujus  luco  vs.  30  aliquid  magis  geriiiaiiicuin 
prxbet  :;uftut  nu  lunut  tzvis  frijmt  briggip);  Luc. 
x,  49  u  liljandt  usvaurhtana  liK  domjan  (Six-xcouv 
<«uto'v).  Optiine  <  taiu  dicitur  Luc.  vu,  7  mik  lil- 
ban  tairpana  ruhnitla  (iuuvxh*  ii;iu<ra);  Gal.  v,  4 
juzeiin  vitoda  garailttant  qipip  ttvit  (SutaiouaSe). 

4)  Adjecti:  um  el  participium  inodo,  more  Crxco, 
post  vucabulum  regent  ponuutur  (vid.  §  415  I,  t), 
mudo,  sed  rarius,  praeedere  possunt,  biuc  ex.  gr. 
Ji.an.  xvii,  4,  3  /i('uiu  aiteinon  — 10  aiveiuo  libains; 
Luc.  viii,  8  ct  15una  utrpui  godai  —  auu  pizai  godon 
uirpai;  iv,  10  et  14  ana  tap  aupjana  —  in  aup 
juii.ma  stada  elc.  lu  c.rcumscribeiidis  compciailib  re- 
gulariicr  prxpouuntur  :  vilpe.it  alevabugmt ,  goits 
ultvabagmi,  lausu  hauhei.,t,  auhumiits  oudja,  quu  in 
casu  parics  rorapuiiili  adjeciiVMspretSx  pruiiaui  le- 
nt-iii  v  icabuli  Gedcin,  bcet  reperialur  eiiaui  ijiumtn 
daga  (xa  iirauotov).  el  duiu  utanageins  jilu  el  /».'«  >xa- 
najjcin.s,  pruut  Crxcus  ii/_\  >,•  iro'uf  (M<°.  iv,  1  ;  Lnc. 
IX,  37;  Jii.ni.  vi,  4clc.l,  vel  troXu;  <i^).oc  (Mc.  111,  7) 
b.ibet,  legilur,  Uniiii  Mc.  ix,  11  jtia  mauageiits,  iu- 
vno  Ciasco,  uccurril. 

3)  Do  coiisliuclione  niiiNcrciiii  sive  simplicis  r.la- 
11  ie  ad  siibstanliviiiu  ,  sive  cuuiposili  ,  vid.  §  \'.)i 
ll,3)el  4). 

4)  frunomen  peisouate  quaiulibel  sedcm  ubliaero 
pntest,  ita  ut  Coibiit  etiam  ^iuici  tjapaitu  />«  I1111. 
I,  iv,  15  pru  ii  iroox-n.j  aou  cuiistruai.   lie/leuirtiin  <u- 

i.-in  verba  pru-ponilur   $  176,  4)  ei,  nieiii..din. kI.hu 
piuiioiiiina   pertuiulia,  ntbu  pnKedit,  ubi  cuiu  M 


>  CuUtlruCliu    sc.l.cct  pliVoii.l,    liuii    ijraiiiiujl.'  J   VUCabulurUIU.   /'.'.irr. 


1237 


APPLNMX. 


ms 


couoeeiitur  (§  200  II,  5).  QuoaJ  pouevioum,  si\e  ix,  23  aaifujm  utieip  occurriljioc  Gt  iufluente  rela- 

anie  sive  posi  substantivuni  poui  poiesi  (ij  -201),  seJ  livo  senieiit  ae,  cuui  cli.im  dieaiur  Mc.  vi,  16  pam- 

g  ilhicc  indoli  inagis  coagruil  poslii  a   >edes,  quain  mci  ik  hattbip  ufnutimail  (licel   lameii  vs.  27  u/'- 

interpres  imn  solutn  sponie  sua  eligil  (ex.  gr.  Cor.  I,  maimuit  imma  haubip  repcrialur);  Col.  u    22  pairh 

il,   6  gahuljai  haubip  sein  ,   tunaxakvmitsOiu),  sej  patei  is  brttkjaidau  el  Tim.  I,v,  5  soei  bi  sunjai  ti- 

el  am  iovjlo  Gixco  (Mili.  u,  7  sulbo  haubip  pein,  duvoxsl.  Si  au:ein  vs.  3  pozei  bi  snnjai  tijaina  «i- 

ooi  rv»  «f«>iiv ;  vn,  21,  26;  mii,  8  etc);  verlil  la-  duvoits,  cousiruitur,  ratio  nst,  quia  conjunclivus  ex 


men  ex.  gr.  Cor.  II,  x,  4  Srht  vii,-  arpu-ziixg  apati 
teepna  uusatit  drauluinassaus.  E  deiiionslialivis  tu 
ei  his  ante,  jant  posi  EubsUiilivuio  ponuulur  (  §  ^02 
IV,  fc).  Quain  s<-dem  si  ut  de,ii<>iislr.,iivuiii  Itabet 
(anie  substantivuin),  eam  eliam  ul  urticulut  oblinet ; 


eunsulio  a  line  remnvei  i  videtur,  uii  eiiain  Joan.  xvi, 
21  ei  (ulieds  isvara  sijai  usfullida;  Luc.  nv,  51 
sirtiu  mahteigs  (-1  S-jvaTtij  stti)  ;  atlimen  rejK-rilur 
eliain  Mth.  vi,  12  paiei  skulam  sijaima.  Invi.a  aulent 
germaniea  conslructioiie,  qua  scilicet  vcrbuui  in  re- 


si.d  usurpatur  gtriuan  ce  Lue.  xvi,  15  pala  Itaaho      lalivis  senteutiis  ad  finein   rejicitur,  occurril  apud 


in  mannam  pro  to  sv  Mptnms  •sj,-/,/.  ,v  ,  et  consequen- 
ter  eliaiu  Tiin.  I,  v,  6  jo  tizondei  in  aieljam  (n 
onxxACm^.  Ilelativum  priuiaui  semper  seuleutx  se- 
ilcin  occupal,  nisi  a  pncposilione  depeuJeat.  litter- 
rogalivum  denique  eliaui  postponi  potesl  (ut  Luc. 
xiv,  28  izvara  was). 

5)  I ii  verbo  moJi  subordinali,  ubi  Gothus  iudoii 
proprix  indulgel,  regentes  scquuulur,  hiuc  ioau. 
xii,  18  iddjedun  ganiotjan;  xiii,  38  afaikis  kunnan; 
scd  XV,  26  adcsl  viian  Itabuip,  quia  lioc  habaip  liic 
suapliciter  est  auxiliare,  queruaduinduui  in  gamelipi 
ist ,  hauhips  vas ,  gadomips  varp  elc. ;  iuio  iiou 
uisi  raro  auxihare,  uulla  suadeitle  ratione  (§213,  2) 


I  ii...  viu,  2  us  piziiei  usidd jedun  unhulpons  »i- 
bun,  ubi  etiam  Grrcus  verbum  ad  lineiu  remisil. 
De  cxlero  viile  siipra  I). 

G)  Adverbia  verbo  quud  dcterminanl,  commiiniler 
prxpoiiuuiur,  licet,  prxeunle  Grxco  etiain  post- 
mitti  possint :  Tim.  I,  m,  14  qiman  at  pus  tprauto; 
Mili.  xxvii,  5i  ohtcdun  abraba;  vui,  28  steidjai  filu; 
Mc.  xvi,  4  mikils  abraba.  Quoad  iiegatimit  coostiu- 
lionem,  qux  in  gothico  sermone  tanli  e-t  moiueiili 
adeoquc  a  Grxca  dissunil.s,  vid.  §  213. 

7)  De  conslruetione  eonjunc/iomim,  proul  vel  pri- 
mam  vel  secundam  senlenlix  sedem  obtinent,  vid. 


prxponaur,  ut  Joan.  vi,  45  ct  xu,  14  ist  gamelip,      teriiam  majorura  divisionum,  de  seotenlia  conipu- 
boc  x,  "  <  in  respousioue  usurpalo ;  quod  si  Cor.  I,      sita,  §  256  sqq. 

GIUMMATICA  GOTIUCJi:  LINGU£  ABSOLVITUR. 


GLOSSARIUM 

gothic^  lingil*:, 

E  GEKMANICO  SERMONE  IN  LATINUM  VERSUM, 

INTEUPUETE  F,  TEMPESTINI. 


PRJSFATIO. 


Quo  plui  a  atquc  divcrsiora  e  glossario  exiguulur,  t-o  plures  atque  diversoriores  sunt  rationes.  quibus  su- 
scipi  potest.  Oflicium  igilur  nosirum  esse  ceusuimus  priBcipia,  qux  in  hoc  opere  elucubvando  secuii  sumus, 
pauris  verbis  exponere. 

Quoad  maleriaro,  iu  boc  equidein  omries  conveuiuni,  quod  lexicnn  thesaurum  toUus  linguje  iutegruna, 
qiiantiim  potest,  couiinere  debeal' ;  sed  in  casu  prxscmi  quamus  ut  hic  tbesaurus,  bxc  quxstio  resol- 
vcinla.  Jamvero,  prxler  vocaLufi  quae  in  ulu.aca  veisioue  invenire est,  ea  etiam  in  reliquis  gothicx  lingu.e 


*  Glossaria  golliica  bos  usque  boiliernos  Jies  eon- 
f.vta  a<l  id  lantuni  exteitdi  potucrunt,  quod  aucturi- 
luis  suis  notum  erai,  u:  Junii  Gotliicum  ijloss^r  um 
f/«o  pleraque  argentct  codtcis  vocabulu  explicanlur, 
Dortrechi  1664,  Amstelxd.  168i:  Stiernlieilni  Ghs- 
tartum  UlfUa-golhicum,  lliiliiiiaj  lliTO;  Dictionarimn 
taxonieo-  et goMco-lalimm,  aucs.  KJ.  Lye,  ed.Owtii 


Manning  Land.  1772;  Fulda's  von  Reinwald  «moe- 
urbe~'tctes  Gtaaar  himer  Zahn's  Ausqabe  des  Vlftlas, 
vel  ad  qtixilaiii  loca  lantum  relata  sunt,  ut,  ne  parva 
quxilam  glossaria  memoreraus,  Catljf/ioniBttW  glos- 
sarium  :n  epittotas  ai  Corinthios,  et  Ma*maimens& 
nlotsarium  i;i  Sketreint. 


1233  CLOSSAltll  M  GOTUICjB  I.INCU/F-.  1240 

inoiiiiiiientis  cccinreiuia,  Skeireiin  '  icjlicoi,  necunn  CaUmdarh  gQtklea  *,  neapolitano  ct  areiino  documcn- 
ii»'  (non  aulem  in  Itoc  rarOcxov,  quod  gothicum  nnn  est) ',  adiuitlere  curavimui!  liicenim  nullo  scr.ipul»  loeu<a 
Quin  iind,  habiia  raliona  scopi,  queni  liitondinius,  oa  intuper  voeabula,  quaa  c  grtecis  latinlave  au  tonbis 
desumpta,  babilu  golbico  donala  sunt,  ul  Atdiggi,  Ant,  Ccpania,  litlugeineis  (Strava,  Sihora)  non  mgligend  > 
es*e  doiimus,  led  intcrenda,  eo  tamen  di>ci  nnino,  quod  qux  parum  ^oiluca  vcl  dubix  aiietorhatii  nobis 
visa  lunl,  ea  siguo  crucil  (f)  nolavcrinius.  Sed  liic  slcliiuus  :  lungiui  eimn  a-quo  essemus  pTOgresai,  cliuii 
vncabula  adiiiiitentes,  qux  alii  sennoues  priniilui  niutuii  suni,  ut  ex.  gr.  rccens  Hiapanorum  lingiia  aut 
Tauroi  i 'ni  idioraata,  in  quibus  nonnnlli  auctnros  (in  hispanica  lipgua,  Adelung  [MithriSaiet  II,  55.'i]  et  Keil 
[Sjinn.  Spraclilihie  103, Cull.  M.iscov,  lUseliichte  dcr  DeultcJtmll,  annol  XXVI,  4,  pag.  17t»sq.);  in  Taurira, 
inici  plurimos  vlatorcs  recentius  Dusbeck  [vid.  Bpud  Knillel,   in  cditionc  fragmeniorum  laiinx  ej  is  olx, 
pag.  429,  eoll.  Zahn,  Vljilas  Einleitung,  pag.  H  aqq.;  Z.eu-s,  die  Deuischtn,  pag.  43  sqq.])  goiliica  voca- 
luii.i  jaiu  agnoverunt,  Slmililer  boc  gtossarium  nimis  prolractuin  fore  duximus,  ncce^tis  propriit  nominibut, 
qux,  ul  t'ii[inreikt,   Sunjaifripa*,  Cudilulu',  Yereka,   Mcrilu'',  Vplahari,    Vi'jarip,  AtamoU,    Bulvint,  noil 
equidem  in  coguilis  lingux  gulhicx  monnmentis,  sed  solumuioilo  apud  alicnigenas  auciores  occurrunt;  si 
cnim  quxdam,  ut  Gudifa,  Eisarna  (Isarna),  Atarciki{ Alarich  [AlaricJ),  pmdareiki  (Tlieodericli  |Tlieodo- 
ric]),eic.  gothicam  (brmani  evldenter  prc  se  ferunl, luc  rorma  m  aliis  pluriin;s,  m  Ermmariek  (Airmant.reik* 
Mcumliiiii  Grimm.  DM.  89)  Anwla1  (Jornandes,  p.  9j  Lindeobr.),  Thorismund  (Jornandes, p.  195,  ubi  et  alia 
n-peries),  etc,  valde  dubia  esl,  addiio  quod  cornni  nominum  signilicatio  adeo  remanet  incerla,  ut,  nisi  pcr 
laiuni  canipiim  coujeclur.ini  n  aberrare  velis,  goth.co  glossaiio  miiiimuin  afferrei  commoduin,  coque  minus, 
quod,  judice  ipso  Jornandi,  G»ilii  siia  nomiua  ali  lliinnis  frequenicr  muiuati  sint  ".  Quoad  vero  noiiiiiia  pro- 
pria,  qux,  liect  gothica  reipsa  non  sint,  in  gothicis  lamnu  scriptis,  in  veisione  pr.cscrtun  bibliorum  occur- 
runi,  ia,  iioii  aliter  aii|tic  nomina  ex  alicno  serinorie  desumpta,  ut  aikklesjo,  aivaggeljo,  ai/fapa,  apauitau- 
lu$,  kavtijo,  toikijo,  praitoriaun,  praufeius,  etc,  niiiiinie  pixtcrmitienda  csse  puiavimus,  liis  eniin  medianli- 
lnis,  jam  puientia  reciaque  goilifcariim,  nec  non  ct  vice  versa  grxearum  litierarum  illius  temporis  prolalio 
nosci    poiest  el  systema  sonorum   adstrui  (coll.  gramm.  goih.  §  19).  His  prxterea  inler  se  coil.ms,  |a>n 
grammatica  babei,  quo  ccrtas  rcgulas  de  corum  sxpe  propria  dcdiu.v.ione  prxcipiai.  Vocabula  aniem, 
i|ux  iu  piioribus  quidem  editionibus  lilfilanx  versiouis  occiirrcniia,  lal»a  lamen  lectidne  iiitnDiur,  cum  iu 
iinsiro  lexlu  ea  solbcilc  eniemlaviiiius,  ea  eliam  in  glossario  expungere  curavimus,  ui,  v.  gr.  frajaipan,  tai- 
hundonda,  prussaba,  btttion,  (airainan,  galiiv ;  qux  vcro  ex  mera  conjcctura  correximus,  ut  hauip,  liginon, 
ra  cquidcm  accepimus,  reuiiuetiies  lamen  explicanda  al  locum,  ubi  legilima  lectio  invemiur. 

Qnod  in  ordinandis  vocubulis  eum  ordinem  quem  pi  aiiet  si ries  alphabeii  gothici,  e  grxco  inntuaii  (gramni. 
g>ilh.  §  11  col.  898  sq.J,  secuti  crimus,  nemo  sane  lanlator  non  cril.  Sed  prxtcr  ordinem  alphabeticnm,  prx- 
-cns  sciemix  status  hue  a  nobis  exigcbai,  quoil  vorabula  lingula  tuis  radicibus  subjicerentur,  qtio  me'ius 
in.le  cognatio  eorum  ct  derivaliu  simnl  iiinotesccreui.  Hic  aulem  uimium  et  pa/um  erant  evitanda,  ne  scili- 
cel  coguaiio  vel  sine  ancloriiate  admilleretur,  vel  sine  ralione  negaretur.  Jam  vero  si  ex  una  parle  pericu- 
losius  fiiiiirniii  csse  duximus,  simplices  et  omnino  liciicias  radicesev  care,  quemadmodum  ,  Indorum  niore, 
fccit  Craffin  suo  Thesauro,  ex  altera  auteui  parie  non  poiiiiimis  nec  producere  quxdam,  prxsertim  verba 
conjugaiionis  forlll  dictx  (gramm.  gotli.  §  114  col.  980),  qux,  licet  in  plurimis  casibus  sinl  radices  nobis 
depcrdilx,  co  tamcn  facilius  concipi  possunt,  quod  cx  bis  pliuiuia  vocabula  nriginem  ducere  videntur,  uec 
simplicia  quxdam  aduiittere,  in  composiiis  taniiim  occiirreiuia  :  ea  a^tcrisco  (')  iodicavimus.  Composiia  au- 
tcm  uliimo  coinponentium  vocabulo,  ut  quod  regulariter  significatione  piiuceps,  subjeeimus,  ea  su.i  aliis 
repeieutes  quidcm,  sed  tantum  nota  reduce  miinita.  Qussdaui  lamen  parliculas,  ut  ei,  uli,  hui,  igut,  qu.K 
6cparalis  compositi  vocabulis  medix  intersunt  et  syilabx  fonn.itivx,  ex  consulto  excepimus,  v  cabula  c\ 
illis  composila  etiam  priori  componentium  subjicienles. 

1  Skeireint  Aivaggeljont  jiairh  loliannen,  Auslegung  tabokn  vel  die  gothitchen  1'rkunden  von  Neapel  und 

dei  Etangelii  Joannit  in  gothitcher  Spraeiie,  aus  ro-  Arrno,  Wien  1838,  fol. 

mitchtn  uml  maglanditchtn  Hnndsehriflen  herautg.  v.  '  Vid.  grainm.  introd.  §  7,  coll.  892  sq.  Inierp'. 

II.  F.  Massnianii,  MQnclieu  1851,  4".  l'ars  scx  x  pa-  '  Massmann  propter  ledioiicm  Cudilebut.  quam  iu 

giux  jam  fucral  cdila  in  Speriuii'.«  (vid.  not.  ')  con-  partc  latuia   arclini  dociimcnli   OCCUrrit,  legen  bnn 

junclia  euris  Haiiei  Casiillionsi;  collerla  snnl  fra-  prxfenCudi/a  /n.geiniinaiii  vero  lcctionem  nosse  ne- 

gmenta  et    ca.tigatc  edita  in  871  878  coll.  nostrx  quuniis,  gotbico  ipao  deperdito. 

cditiouis.  ■il.ir  iiuiiK'11  in  iieapolliano  documentn  occui  rens  in 

1  t.aiei.dariiini  gotbicum  in  eudice  naediolanensi  gloasario  suo  loco  mpplendam  est. 

(cod.  A)  reperitnr,  et  publicatum  eal  in  Ut/itir  par-  '  lloc   Amata  Jornandes  iioii   explicat ;   qui  etgd 

liimi  inedilariim  tpecimine,   conjunt  lil  curil  Maji  el  (Schlagel  indische  lltbt.  t  >in.  1,  p.ig.  2,  u*  5  ,  Mansi 

Casiilhonxi  edilo,  Mediolani   1SI9,  1,  rccenlius  re-  Cesch.  der  Oslgothen,  pag.  11;  Aschbach  Ceich.  ier 

visum  et  castigaium  a  Massinaniio,  qui  iteuim  in  lu-  Wtitaetken,  pag    li)  illud  a  lanskiita  lingua  d.-il..- 

cem  edidil  juxla   revUioueui   suaoi,   Vid.  coll.  877  ccre  et  /leciendi  nescius  vel   tecreitii  conveilerc  ea- 

hjq    nosir.c  cililionis.  naii  sunt,  aiiiilrio  aniini  tul  iiidiiKernnl. 

*  Zalm,    Vcrsuch  ciner  l.rlimtcruiig  iter  GotkUtkiU  *  Jornandes,   p,    90  i  Colhi   pleiumgi,e  mututmtut 

Sprachuberresle  in  iVrupii   tt  Artuo,  Braunachwebj  iomiua  Uunnoram,  Cult.  gramin.  gotii.    5  ;>,  col. 

1801 ,  ibul.  pial    p.i^    7os|i|   ,  Massinann  Frabauh-  88tj.  Inlcrpi 


124  i  PRAIFATIO.  1SU2 

Onamvis  golhica  linquce  affinilas  cnm  aliis  ejusdem  famili.i'  jamdiii  ab  omnibus  fcre  probata  sit ,  tamen 
-io  niinus  in  lioc  opere  negligeuda  esse  i;.>bis  visa  est,  i|tn>d  gulliiri  ilicsauri  melor  pais,  in  liis  hodiernis 
lemporibus  nota,  bac  affiniiaie  opos  liabet,  ut  in  dominio  geroianicaruiii  linguaruin  rivilate  donetar. 
Siugiilis  igitiir  radicibus,  imo  ei  derivatis  quibusda  n,  nbicumqtiu  Reccssum  fuii,  cognata  vocalui!a  aliaruin 
gennanicx'  familia:  linguannii  induximus,  ci ,  ne  C"llatio  isia  nimiiim  sp.  tii  ubtineret  iilustmta,  ad  auclores 
srhnlari  fama  gnudeules,  lcctorem  remisimus,  nempe  ad  Bopp  ( vergleichende  Grammaiik),  Griinmium 
(  dentsche  Crammalik  \  Gr.  | ,  Mijtotoqie  \  D.M.  J .  Ilechtsalterihumer  [  DRA.  ]),  Graff  (utthochdetttiche  Prcepoti- 
tion  et  Sprachscliniz  \  Gf.  ]  ) ,  Selimellcritim  (bmjerisches  Wdrtrbuch,  Ulostar  zum  Belmud),  Uiclithofe- 
iiimn  (  altfrietiuhet  Wonerbuch  [Rchlh,  ]),  in  quibusdam  lantum  et  raiis  casibus  aflio  laleiu  vnl  ilcrivatio- 
nem  vocabuli  brevi  illuslraiior.e  notanles. 

Itaceadem  ralio,  parcendi  scilicel  spaiii,  cusa  esi  cur  in  nostra  cull.uinne  nonnullas  siitpis  iudi  gema- 
iiieic  linguas  non  invocaverimns,  ut  sanskriiam,  pcrsicaiu  ,  slavicam,  rcl  icam,  i|uarum  de  catlcro  aftiniias 
cuin  gcrmanicis  ex  conspicuis  operibus  Boppii,  Potlii ,  etc.  jaiu  dudum  indubia  esl.  Ilie  lamen  leciorein 
admnnilum  volumus,  qn<  d  scilicrt  nonniilla  g«l!  ica  vocabula,  <|iiilms  urigiucm  aut  explanationrm  in  gcr- 
inauicn  dominio  quxremes  fruslra  circumspiceremus ,  e  tlavico  vel  liiliuanico  sermone  oiimiiio  illusirentur 
(  coll.  Grimmiiim  pr.rfat.  ad  vcrsionem  scrvicac  grammatkx,  auctore  Wuk  Steplianowilscb,  pag.  II;  Scbaf- 
lank  Slaivisclie  Allerthumer,  l ,  iH  ) ,  ut  dulgs  slav.  dolg  ,  dluh;  linuto ,  slav.  knnta ,  kriul;  mo(a,  slav. 
myto,  mytar;  plinsjan,  slav.  plasad,  p'e_sati;  smakka,  slav.  smokva ;  te  kan ,  slav.  lykati,  sfot<rran,  liith. 
tlorawoti;  faps,  littll.  pnls  (san^kr.  p«li« ).  Conspicuiun  est,  quod  Colhi  pro  debito,  tributo,  taltalione,  flngel- 
lo,  prnpiia  vocabula  iioii  habuerint,  se  I  ea  e  Sl.ivis  muiiiaii  sint,  quod  eliam  facultaies  non  alilrr  cxprimcre 
potuer.nl,  nisi  per  siium  fuihu  (  pccus  ),  iu  bac  re  couvenienlcs  Laiinis,qui  pecunium  ei  pecude  deduxeruul, 
l'bi  anieiu  Goilius  de  monela  loqui  opus  liabet,  vel  expressiooe  aliuna  utitur,  ut  drakma  ,  unkia,  sikts  ,  vel 
generalem  nsurpal,  nempe  skutts  Ihesaurus,  silubreiu  argemeus  (nummus);  vocabulum  tameo  uniciim, 
Origine  obsciuius, k  ntus  io  propriis  Gnlhoriim  monelis  insenbi  videlur,  nisi  ex  alieno  nobis  prorsns  ignoto  ser- 
nione  dciivetiir.  Kecenlioribus  lanium  lemporibus  primo  exnrta  csl  expressio  skiltiygs,  qnx  adhuc  bodic  in 
oiiinilios  germanicis  linguis  usurpalur.  Sed  linc  obiter  dictuin  sil.  Longius  enini  a  projiosilo  declinaremus,  si 
loium  gotbiras  lingux  thesaurutn  eo  modo  disculcre  vellemus,  et,  v.  gr.  vocabula,  quae  a.l  agrnrum  culiu- 
r.nn,  vestes,  arnn,  clirouotogiam,  etc.  rcferuntur,  hic  collig-r  •,  ut  jam  fecit  Grimmiu>  (  deutsche.  Granim.  111, 
314  sqq.  ).  Cr.nliim  vero  eullura-  ct  orlianilalis  (  gall.  deijri  de  civilisation),  qnem  gotliica  gens  sive  anle 
sive  per  emigraiinnis  lempusasseciilae.t,  invesliganlcs ,  bunc  lahorem  non  infructnose  suscipient. 

Caeicrum  licel  affmitas  gothicx  cum  aliis  germauicx  famili.T  linguis  sit  indubia,  boc  lamcn  e  g!os=ario 
paiet ,  i|uoil  pars  vocabulorum  non  mediocris  sine  analogia  in  sermnuibus  cogoatis  remane.r.  Exceptis  qui- 
bosdam  vocabulis,  qui  ex  latino  grsecove  illuslrentor,  ut  tuslan,  akeitt,  aurali,  aurkei*,  vcl  hlifan,  prayjan  , 
liteins,  alia  siint  numcro  plurima,  de  quibus  inens  suspcnsa  dub  lat,  utrum  ad  liaoc  familinm  pror.-us  alie- 
nam  perlmcaot ,  necne,  cum  impriinis  eoruin  denvalio  e  monosyllaba  r.nlice  nnlnni  nlu  fieri  possit ,  ut 
ahnks,  attapt,  biari,  ibuks,  inilo,  rqiz,  siponcis,  vcl  cum  corum  facies  alicoum  fontcm  sapiat,  ut  bnauan, 
gards,  daddjan,  «rniiimi»,  plapja,  tnagn,  etc  finiin  vero  ul-um  hxe  vocabula  et  quae,  sinl  reipsa  goihica,  an 
ad  qiiamnam  referenda  omnigenarum  geiuium  ,  quibus  Gotbi  ct  ante  et  pcr  emigrationem  cummisti  fuerunt, 
qnadam  certiludinc  dijudicare  arduum  est. 

Ad  quamuam  ara  i.iii.ltVre  (  oralionis  )  parlem  singula  vocabula  pcrtineant ,  acrurate  noiaviimis  ,  addito 
quod  pro  subslaiiiivis  geims  tantum  dcdimus  non  auiem  declinationem ,  quia  ex  una  paric  grammalicam 
sub  boc  respectu  anticipare  '  noluimus,  ei  ex  alicra  ,  quia,  genere  et  terminalione  cogniiis,  jam  rculari- 
ter  innotescit  declinatin.  Mascnlinorum  lamen,  qiiae  in  nom.  sing.  per  s  ct  in  nom.  plur.  pcr  ei*  dcsinont 
decliuatio  indicari  debuit ,  ul  ab  aliis  pluralem  in  os  eJToriiiaiilibcs  sednlo  discernereiilur.  Ilem  nonnullo- 
riiiu  irregulariiim  subslantivorum  deliexioiiem  a  regula  breviler  describi  cuiavimus.  Sed  cl  ailjcclivorum 
declinationes  nolare  neglcximus,  cum  grammatica  eas  singulaiim  exponat.  Praeterea  a  Grimmio  defleclenles 
(  de  i|uo  in  gr.immatica  raiionem  exhibuimus  [  §§  114]  ),  tres  in  verbis  conjugationes  aguoviinus.  Prima  ea 
verba  coulinet,  quae  Grimmins  in  coiijugmione  lorli  dicia  ordiuavit,  id  est,  qu^  praetcritum  partim  reiluplica- 
lione  ,  pariim  ciicumsi  riptione  ,  paitnn  deniqne  utraque  via  efformanl ;  quibus  vcrbis  subjicienda  esse  duxi- 
mtis  cum  infioiiivo  cliant  3  personam  praterili  sing.  el  plur. ,  necnou  et  parlicipium  prasl. ,  cum  aiix  fornne 
derivalaipte  vocabula  ex  illis  deditraniiir.  Noslra  seciuid.i  grimmianx  eonjugaiioni  dcbili  respondet ,  leiiia 
taudem  ampleclilur  v.  rba  in  nan  fn.iia,  qua;  passiva  vel  media  significalione  gaudenl,  nrtumque  dutuiit 
e  verbis  primic  secundxve  conjugalionum ,  rt  inter  anomala  gotbicas  conjugalionis  a  Grimmio  adscri- 
liintur. 

E  contrario  siipeiflunm  fuissel ,  si  siogulis  vocabulis  formas  oinnrs  et  inflexiones  quas  induere  pnssunl , 
u:  Graff  et  Ridiiofen  fccerunl,  subjccissemus ;  etenim  non  solum  ortbograpliia  golhica  certior  esi  simul  et 

1  Glossarium  in  edtione  gcrmanica  granimaiicam  prxccdere  jam  monuimus,  col.  884,  not.  *  In- 
uipr. 


m-i 


CLOSSAMUM  GOTUIC.fi  LI.NGU/f:. 


IJ.I 


rrgnlarior,  quam  in  veleri   Kr  Sunum   lnigiis  el  iiupruni-.  veleri    geimaiiica ,  tjuibus   imiiuderala  libidu  lei 
u.nea   (uisse  vnieliir,  sed  clain   ad  evolvcndas  graiiuoalicales  fornas  gr  uiu  alca  Unbil  leiuanei,  lucus    «H 

vnliiinis,  l,.n   c  accomiiiodalior. 

0 ■ ' » ■  -» ■ '  vuc.ibuloruiii  inlerpretationeni ,  lioc  ipproh.indmu  fore  nobW  viauio  cit,  ii  cuni  bievi  illustratiotic 
Uian  oinuia  vocab.d..  gias<a  golhico  in  u  lilanu  versiune  icspoiideiil  a  ,  liuic  adjcceriinus.  (,'uin  cniui  llfll.is 
lexius  b.u  1 11.  e  grncu  iu  gothicaiii  linguain  iIm  dubio  couverlil,  ueliorem  corlo  Gotlii  ititerpr.  lcm  alium 
i|iiam  grxcum  olfeite  non  |oteiainus.  Ilnic,  eadcm  ra'ione  iuoti ,  glossarium  :  ;ra'< o  gnthicuui  polius  quain 
lalino -goli.icuiu  ad  calcuin  Iiiijim  gli  Sirii  golliic  i-lalino-yrjuci  apposuinius.  Jaui  vcro  piaelei  quud  el 
ii  x  conjiiiiciioiie  non  Bligua  exurget  iitidus  ad  discuiieudiiiii  golliicum  teiiuni  sive  qui  coguotcitur,  aiffl 
i|ui  oliiu  felici  casu  dctrgelur  (  et  hann  miliiateiu  nosmellp^i  in  diiccrnendtt  vcris  lecliouibus  baud  semel 
experii  sumus),  ei  e.i  iusuper  et  guasi  uuo  cou&pectu  evolveutur  gotbica  syuouyiua  ,  piob..biiu;.|ue  quautus 
vucabuloium  tliesaurus  iuterpretl  olivius  fuer.t,  ut graeca  vucabula,  qmbus  in  proprio  idiuiuate  perfecte  et  in 
uiiiihIhis  casibus  xqiiivab-ulia  niiii  invcniei>at,  halnia  pulius  ratiune  scusus  i|iiam  verbi,  diversis  vicabulis 
couvcrtere  alque  circuiiiscriberc  posset.  Oju  do  re,  lectur  sl.diose,  inculciii  pu-.eiuui  adieilas  ad  vuca- 
bula  ,  ut  JixaioO»,  ii<7u/i«,  7r=/)to-<jevsiv,  elc. 

Dcuique  ut  boc  glussaiiuin  quam  perfeciissimuni  eibibearnus,nos  nou  touluit aingulis  vocubiilissubjicere  iora 
onwta,  iu  quibub  occunuiil.  Kx  lioe  eiiin  labore  maiiifesliiin  eril,  i|Uod  iiullaui  uniuscuju  quo  vocabuli  SigniQ- 
caiiouem  perlei  m  seri.ous,  ct  inagiiuiu  insupor  adjttmentum  eis  offcnui ,  i|ui  furmas  ct  councxus  vi  cabuli  unu 
iuiuiiu  fuisau  cnospicere  vcllcnt.  Iloc  vero  pnceipue  fecimus  pro  pr.tposiiiuuibus  ct  cunjuuctiouibus ,  quas 
eo  modo  in  gran.malica  irnciare  nou  poiiiimus.  Eicepimus  laincn  iiouiiiilla  vucabula,  ul  Ot/Van,  it,  jah ,  qui- 
1.  is  selecla  lamum  loea,  salva  lamen  signilicaiiunc,  execrpsimus,  ea  puiisssimum  eligflutes,  qua;  formas  ili- 
verstvs  reniolasque  signilieaiiuncs  exbibere  videnlur.  Et  sane  nemiucm  vituperuloreui  babebunus,  quud ,  ad 
parceudum  spatio  et  leciurem  uiinis  eiercendum,  quibusdam  vocabulis  cenium  circler  luca  nou  subjcce- 
rinius. 


A. 

GLOSSARIUM  GOTHICO-LATINUM. 


AAI,  nom.  propr.  indecl-,  Ai :  Esdr.  u,  28. 

ABA  (coll.  .el.  norv.  afi,  Gr.  II,  43;DKA.  418, 
949),  masc.  vir,  iinprimis  in  ordiue  ad  ■iiairiiiioniuin, 
innp  :  Mc.  i,  12;  Luo.  i,  27,  3»;  n,  36;  Rom.  vu, 
1,  3;  Cur.  I,  vn,  10,  II.  13,  II,  10;  II,  3,  4;  Gal. 
iv.  27;  Eph.  v,  22,  24;  Tim.  I,  III,  8,  12;  v,  9;Tit. 
i,6. 

ABBA  (voc.  hebr.),  ie?a  :  Gal.  iv,  6. 

ABEILENi,  iioni.  propr.  indecl.,  'Afiilwi  :  Luc. 
iii,  1. 

ABIA,  nom.  propr.  masc,  '\Sm  :  Luc.  i,  5. 

AIIJAtiVH  nom.  propr.  masc,  'Agtcrfop  :  Mc.  II, 
20. 

ABU,  vid.  sub  A(. 

ABRAIIAM,  ivotii.  propr.  umc,  'JkGpmm  :  Mib. 
vii,  H;  Mc.  in,  2«;  Lue.  i,  55,  73;  111,8,  34;  ivi, 
W  ;  Joan.  viii,  57,  39,  52,  53,  50,  57  ;  Cor.  II,  U, 
22;Gal.  m,  8. 

ABRS  (vel.  norv.  a(l,  nbl,  aogl.  sax.  abtil,  Gr.  II, 
l%,  roll.  Gf.  I,  H9)  adj.  foriis,  rubuslus,  faxvfit  : 
l.iic.  iv,  14. 

auhv.ix,  adv.,  val.le,  uimis,  o-,iiJot<  :  Mlb.  xvvti, 
54;  Mc.  ivi,  4;  Neb.  vi,  l(i. 

U-iBluiN,  iretncie,  raitXqrrKfSm  i  Mlh.  vii,  ^K. 

AG.\N  (vei.  norv.  a-tjui,  6gn,  iaa,  vet.  sa\.  eyiso, 
■  gl,  s.ix.  «(ja,  vei.  siip.  gi."in.  mio,  angt.  mw,  Cr. 
ii,  M  ,  G  .  i,  105),  couj.  I  tg,  ofjmii  ajonj,  pavcs- 
coi  e. 


un-aginds.  paaicip.,  impavidus,  liuiore  vacuus, 
<I?oeo,-  :  Cor.  I,  xvi,  10;  i'blp|i.  i,  14. 

agis,  neuir.,  limor,  cjioSc;;  M ■  .  iv,  41 ;  Luc.  i,  12, 
C5.ii,  9;  v,  20;  vn,  10;  vin,  57 ;  Joan.  vu,  13; 
Roiu.  iin,  3,  7;  Cor.  II.  v,  II  ;  vn,  I,  5,  II,  15; 
Eph.  v,  21  ;  T.m.  I,  v,  20;  Neb.  v,  15;  ti,  16. 

af-ai.jan,  eonj  II,  detcrrerc,  irTJ^itv  :  Pblpp.  i, 
28  ;  s-aJMts  :  Tbess.  I,  m,  5. 

in-agjan  ,  iii«re|iare,  coiuuiiuari ,  sit€p<ij«j9at  ; 
Mtb.  ii,  30. 

U8-AGJAN,  pcrterrerc  ;  usa<ji/is,  piirlic.  pass.,  per- 
lerriius,  ftftGos  '•  Mc.  i\,  0. 

un-acki,  fcin.,  iulieuidilas;  dal.  nnuaein,  in  iulre- 
piditate,  securiter,  afoSu;  :  l.uc.  l,  74. 

ogan,  auoiiialuni  .  otj,  olua,  ohledun  (uhled*n  Mc. 
ii,  3-!  ),  limere,  pavescere,  c.  accus.  (  de  —  )  y- 
8:irtut  :  Mtb.  ix,  8  ;  x,  28,  31  ;  xivii,  54  ;  Mc.  v, 
;•.,  53,  ix,  32;  II,  18.  32;  Ul,  12,  Luc.  i.  50;  11, 
9,  10,  vm,  2d,  35,  ix,  45;  xviu,  2,  4;  IX,  19; 
lloni.  ii,  20;  xiti,  5,4;  Cu. .  II.  n.  3;  in.  *.»; 
Gal.  ll,  12,  iv,  ti,  Col.  in,  22,  Mcb.  vi.  10;  vn, 
8;  oii.ii.  ...»  :  Mili.  x,  *&,  28;  Mc.  iv,  il  ;  vi,  2n  ; 
XVI,  8  ;  l.uc  i,  15,  50  ;  v,  10  ;  xu,  21  ;  Juan.  m.  I!». 
20;  i\,  22;  (II,  15  .  III,  8. 

oi.jw,  eonj.  il  uteiuiii  ii.i  uieie,  perterroro,  y^t- 

pj{lin  :  N.  b.   w,  19. 

AGAK,  nom.  piu|ir.,  i(>(      ';J'    iv,  ii. 

'AGCA  ivei.  Mip.  gerui.  unr/ii,  n     s»p    gajim 


1215 


At,CILLS 


anke,  ankel.  v;r.  uyy-rt,  «yxo?;  GT.  I,  544,  343 ;  Gi .  II, 
548;  III,  S!I9;  Selimid  Schwab.  Worierh.  v.  Auke; 
Sehin.  1,83.  Aiun.  /u  amwt.  ud\  Mc.  ix,  '»-;  m;sc, 
Ili-xio,  cervix. 

BALS-AGGA,  icrvix,  rpuyriXos  :  M'".  IX,  42,  ll.  I. 

ACGILUS  (aggelnt  Liiv.  u,  26;  xv,  10;  Rom. 
viii,  38;  Gal.  iv,  1 1;  agyillut  :  Cor.  II,  XI,  14,  li.  I.) 
viic.  gr.  (vel.  norv.  enijill,  vel.  sax.  engil,  angl.  sax. 
i»iiji!|,  «•iiijei,  vcl.  fr.  uiuil,  vel.  sii|>.  germ.  angil),  uiasc. 
angelus,  'a.y/ila;  :  Mlli.  xi,  10;  xxv,  41 ;  Mc.  1,4, 
15;  viii, 38;  xii,  25  ;  mii,  27 ;  Luc.  i,  II,  13,  18, 
«fi,28,  30,31,  35,  38;  ll,  9,  10,  13,  15,  21  ;  iv, 
10;  vii,  27,  ix,  20;  xv,  10;  xvi,  22;  xx,  35;  J«an. 
xii,  29;  Rom.  vni.  58;  Cor.  II,  xi,  14;  xu,  7;  Gal. 
iv.  U;Thess.  II,  I,  7;  Tim.  I.  m,  10;  v,  21. 

Ai.K-ACGii.i)s,  archaiigclus,  «pyi.'/lui>;  :  Thcss.  I, 
iv,  10. 

AGGVUS  (vet.  norv.  anyr,  vet.  sax.  enyi,  :iij^I. 
sax.  tinae ,  vel.  sup.  gerin.  anyi,  luiav.,  Pec.  s"p. 
genn.  eng,  gr.  uyyt»,\3t.angutlu$,G(.\,  510;  Sclim. 

I,  79)  udl.,  aiclus,  aiigiislus,  (Xtevo;  :  Mlli.  vn,  13, 
U. 

ga-aggvo,  ailv.,  accurale,  «rpiSas  :  Thess.  I,  v,  2. 

AGCvipA,  fem.,  angustia,  angor,  aiixietas,oT£vo/o>- 
t'.j.  :  C  r.  II,  vi,  4;  11  in.  vin,  35;  a<jvo/n  .  Cor.  II, 
n    < ;  fttyK  ■  Ttiess.  I,  m,  3;   II,  i,  0. 

ca-accvjan.coiij.  II,  Coarciaie.oTEVjywv-o  :  Cur. 

II,  iv,  8. 

ca-acgvei  (qaagvei  SLeir.  i,  c),  feiu.,  coarclalio, 
resliii  tio,  Skeir.l,  c.  d. 

AGLS  (vet.  .»ax.  aglae,  vet.  sup  genn.  ayuleiii; 
coll.  angl.  >ax.  eijlion, angl.  ail .  Gf.  I,  151  ;  Schinilth. 
D.  E.  I,  158),  adj  ,  turpis ,  indecens,  impudicus, 
uicypo;  :  Cor.  I,  XI,  6. 

aclaitei,  lem  ,  indecentia,  impudicitia ,  aazXyti*  : 
Mc.  vii,  22;  Cor.  II,  xn,  21  h.  I. ;  Gal.  v,  19  ;  Epli. 
iv,  19. 

ACI.AI  II  VACIW  I,   vi.l.   Sull    V  uurd. 

aCi  aiti,  iicnti . ,  i.  q  ayluiui  :  Ituin.  xiii,  13;  Cor. 
II.  xii,  21. 

AGLilT-CASTALDS,  VllJ.  Sull  Slaldull. 

tts-ACUAN,  couj- II,  molestare,  tur.(ucre,  Onumx- 
£:iv  :  Luc.  xviii,  5. 

AGLipA,  fcui.,  dolor,  aflli>  tio  ;  aylipos  vinuan,  af- 
lligi,  dolorem  pali,  QliGsoQui ;  Tliess.  I,  m,  4. 

ai.io,  fem  ,  id.,  W«|ej  :  Mc.  iv,  17;  xiu,  19  ;  Juan. 
xvi,  21,  35  ;  Kom.  vw.  55;  xu,  12;  t.or.  I,  vii,  23  ; 
II,  i,  4,  8;  n,  4  ;  iv,  17  ;  vt,  4  ,  vn,  4  ;  vm,  2,  13  ; 
Eph.  iii,  15;  Phlpp.  1. 16;  iv,  14;  Col.  i,  24;  Thess. 
I,  iil,  7;  II,  i,  4;  uiyOac :  Cor.  II,  xi,  27 ;  oJ-va  : 
llom.  ix,  2;  aglons  vinnan,  alfligi,  OUCiaOat  :  Tiin.  I, 
v,  10. 

aglis,  adj.,  diflicilis,  cWxoaoc  :  Mc.  t,  24. 

agluda,  adv.,  difliciie,  i-ja.Mi.u.  :  Mc.  x,  25;  Luc. 
xviii,  2i. 

aGU^TUS  (eliain  vct.  sup.  gerffl.  agusto,  Gf.  I, 
156),  uom.  propr.  masc,  a"-/ijo:ttoc  :  Luc  n,  1. 

ADAM,  iiom.  pripr.  masc,  'ASif*  :  Luc.  i  i,  58  ; 
Cor.  I,  xr,  22;  Tim.  I,  n,  13,  14. 

AOAUNEIKAM,   nmn.  propr.    masc,  'Aooiviy.ua.  : 

Esilr.  |l,  13. 

ADDlilN,  nom.  propr  ,  \ooi  :  Luc  m,  28. 

ADDIN,  nom.  propr.  indecl.,  'A58tv  :  Esdr.  n,  15. 

AOI/.l  (vct.  norv.  6x,  vxi,  vet.  sax.  acus,  angl. 
sax.  (Rr,  vel.  sup.  germ.  uithut,  suec.  gxa,  ilan. 
okte,  halav.  akte,  rec  sup.  germ.  u:l ,  gr.  «;iv>?,  lal. 
oscia;  Gr.  III,  442;  Gf.  I,  156;  Kclilti.  616),  lem., 
securis,  agtVoiLuc.  III,  9. 

AZGO  (vet.  norv.,  suec  aska,  angl.  sax.  axe,  vel. 
sup.  geriu.  asga,  angl.  ashet,  dati.  aske,  balav.  ascli, 
rec  sup.  germ.  asche;  cull.  5?«  apud  llesych.;  Gf.  I, 
492),  feui.,  ciois,  (tjto^oc  :  Mih.  xi,  21  ;  LtlC.  x,  13; 
Skeir.  III,  c. 

fAZDIGGS  (coll.  Cr.   I    120,  **  1070),  roasc, 
iiotiilis  vir  ingenuus  ,  Jorn.  p.  102,  Lindenbr.  :  Vi 
siiiuar,   .liliniyoncii   e  Slirpc.  ipia!  iol  r    cos  eiuinct 
gcnusipie  iudicat  bcUicosisiinum.  Cf.  ibi.l.  |ia;;.  97. 


AJjpAN  t?'.K 

¥AZF.TS  (angl.  sax.  eu6",  cuSrlk.  angl.  ea-y  i'.-,-'. 
Gloss.  C»r.  v.  Ai  i  ■.'•«),  la  ilis. 

azf.taba,  ailv.,  Irbi-nlcr,  facilil  r,  rt$ia>;  :  <<■'■  II, 
xi,  19 ;  cniiipar.  azelize  (uziiiza,  Mc  x,  ^.>i  sOxoir*— 
-toc-t  :  Mth.  tx,  5;  Mc.  U,  9;  x,  2  ;  Luc  v,  25; 
i*i,  17. 

azeti,  neu'r.,  de!ici;c  ;  vizon  iu  azeijain,  in  dili- 
ciis  vi»ere.  e-7raT«*«v  :  Tiin.  I,  v,  6. 

AZYMUS  (voc  gr.),  piasc,  panis  sine  fermciito  , 
a  ynius,  «?ufio?  :  Mc  x:v,  12. 

AIIA  (coll.  Bapp  103;  Gf.  1, 105  ;  Schmiilh.  D  E. 

I,  I5S),  masc,  mens  intclligenlia,  voOs  :  l-hlpp.  iv, 
7  ;Cnl.  iii,  12  h.  I.;  Tbess.  II,   n,  2;  Tim.  I,  vi,  5; 

II,  iii,  8;  Til.  i,  15. 

in-aiis,  adj.,  prudens,  ypivtuo;  :  Ilom.  xn,  16. 
i.N-AiiKl,  Iimii.,  pruileiis   agendi   ratio,   disciplina, 

Obi<(pa-napJK  :  Tilll.  I,    II.  9  ll.  I.J  II,  1,  7. 

Aiu.tN,  conj.  II,  putare,  arbilrari,  voui*ew :  Mth. 
x,  31. 

AIIAKS  (cf.  Gf.  1, 128;  Casl.Cor.  prsf.  VIII),  fem. 
('),  coltiir.ba,  irepio-Trpi  :  Mc.  1, 10  ;  xi,  15;  Luc.  n, 
24 ;  iii,  22. 

AlIANA  (vet.  norv.  0311,  agn,  angl.  sax.  rq^<i,  vei. 
sup.  gcrm.  ayana,  suec.  a^ii,  dan.  avne.  rec.  sii|). 
germ,  nyen.  gr.  uyiu,  vyyoo-i,  lal.  nens  ;  (ir.  III, 
413  ;  Gf!  I.  132),  fem.,  palca  ixaPt'i  '■  ,J,C-  '"•  '"• 

AlI\K0N,  noni.  prnpr.  anoin.,  'AafJv  :  Luc  1,  5. 

AHMA  (coll.  A/m,  Bopp  105;  Gr.  II,  147;  III, 
389),  m.isc,  spintus,  meuftsc  :  Mth.  111,  11;  «II, 
10;xxvn,  5'J;  Mc.  1,  8,  10,   12.  23,  26,  27;  11,  8; 

III,  11,  29,  30;  v,  2,  8,  13  ;  vi,  7  ;  vn.  25  ;  vin,  12  ; 
ix,  17,  20,  25  ;  xn,  56;  Lnc.  1.  3,  15,  17,  55,  41, 
47.67.80;  11,  25,  26,  27,  40;m-,  16,  22;  iv.  1,  14, 
18.  35,  56  ;  vi,  18,  20  ;  vn,  21 ;  *m,  2,  29,  55  ;  ix, 
39,  42,  55;  x,  SO;  Joan.  m,  5;  vi,  63 ;  vn,  39 ;  xi, 
53;  xiii,  21 ;  xiv,  17,  26;  xv,  26  ;  Rom.  vii,  6,  25  ; 
viii,  2,  9 ;  xn,  II ;  xiv,  17  ;  Cor.  I,  v,  4  ;  xu,  11, 
15;  xvi,  18;  Cor.  II,  1,  22;  11,  12;  m,  3,6,  8.  17, 
18  ;  iv,  13;  v,  5;  vi,  6;  vn,  15;  xt,  4;  xu,  18  ; 
xiii,  15;  Gal.  111,2,  5,  5;  lv,  6,  29;  v,  I,  5;  vi,  1, 
8.  18;  Eph  i,  15,  17;  u,  2,  18;  iv,  3,  23.  30;  vi, 
17,  18;  Pblpp.  I,  19,  27;  11,  I;  111,  3;  Cot.  1,  8; 
Tiiess.  I.  iv,  8;  v,  19;  lim.  1,  111,  16;  iv,  1 ;  Tim. 
II,  i,  7,U;  Skeir.  II,  d. 

AllUEINS,  adject.,  spiiilualis,  ix-it\juurcA.ot  :  Itom. 
vii,  14;  Cor.  1,  x,  5,  4;  xv,  46  ;  C.al.  vi,  1 ;  Eph. 
I,  3;  v.  19;  vi,  12;  Col.  i,  9:  111,  16;  Skcir.  li, 
d  ;  III,  b. 

AUHATEINS,  feui.,  flalus  ;  yu.dis.ka,  (.7iiiiati;/'ns,(liviiiiis 
a'll.ii'1.,  inspiratio,  9iams\iar'ia.  :  Tim.  II,  111,  16. 

AIIS  (vet.  norv.,  suec  daii.  ax,  angl.  s;u.,  angl. 
ear.  vet.  sup.  germ.  jliir,  lclav.  aar,  rec  sup. 
gerin.  ahrc;  cf.  Asant;  Gr.  Ill,  413;  GI.  I,  134), 
neutr.,  arisla,  a-.ux^:  ■  Mc.  11,  2^;  iv,  28;  Luc. 
vi,  I. 

AIISA,  vid.  sub  Ainsa. 

AIITAU  (vei.  uorv.  atta ,  vet.  sax.  ahto ,  angl. 
sax.  eahta,  vet.  sup.  germ.  aklo,  vei  IV.  aclila,  angl. 
uiiy/ii.siic.c  atta,  dau. oile,  baiav.ua/,  rcc  sup.  gerin. 
acltt,  gr.  oxtw,  lat.  octo;  Bopp.  86,  Gf.  1, 138;  Kclitli. 
B87),  numerale  indecl.,  octo,  i/..-(J  :  Luc  11,  21 : 
ix,  %i: 

ahtau-i>ocs,  vid.  sub  Dags. 
AHTAU-TEUU.ND,  oclogonia,  oyJoiizovTa   :  l.uc.  11,  37; 

xvi,  7. 
AiiTuut,  nrdinale,  oclavu-;,  oyoooj  :  Luc.  1,  59. 

ApEINKIS  ,  noin.  propr.  plur.  Icin. ,  'A8<iv4tt : 
Thess.  I.iii,  1. 

Ab^\N  (coli.  Gr.  III,  273i,  conjimct.  1)  at,  Si  : 
Mlli.  v,  22,28,  54,  4i;  vi,  lli;  vm,  I»;  ix.  6,  13. 
lii;  x,30;  Mc.  11,  10,20;  111,  '.'!,  iv,  15;  vui,  20, 
29;  x,  31;  xn,  26;  xm,  17,  IS,  2t;  Luc  iti,  '■> ; 
iv.  25;  v.  35;  Vi,  ii,  16;  vill,  II,  10;  ix,  20,  -4  ; 
xvi,  7,  19;  xvn,  22,  23;  xvu:,  8;  xu,  27;  xx,  37, 
58;  .loan.  v,  36;  vm,  16;  xi,  10;  xiv,  2,  26;  xv, 
7,  19,26;   xvi,  7;  xvu,  20;  T.oiii    vtl,  1,  23  ;    viil, 


1217 


CLOSS\RIUM  GOTIliC.E  LINCU/E. 


8;  ix,  6,  10;  n,  »2;  xu.  5;  xtn,  3;  xiv/l ;  Tor.  I, 
iv,  5,  ii;  vn,  8,  |8,  25,28;  viu,  II;  II,  -28;  i»,  I, 

10,  li,  15,  S«;  xvi,  3,  5,  10,  19,  17;  C.»r.  II,  I,  0, 
I"..  18.  M,  23:  ii,  I,  5,  10,  13,  11;  m.  4.  7,  16, 
17.  18;  iv,  3.  7;  v,  5,  8.  II.  18;  vi.  V ';  VII,  7,  13; 
vin,  I,  lli.  17,  19,  22,  14;  II,  3,8,  10;  v,  1,  2.  15, 
17;  xi.  3,  7;  m,  15.  16;  Illl,  0,  7;  G.il.  i,  20;  II, 
4,  <;,  II,  16,  17,  20;  iii,  89;  iv,  1,8,  12:  iv,  18, 
20,  38;  v,  :.,  lO,  ll,  16,  18,  19;  vi.  6;  Eph.  iu. 
2i»;  v,  5;  Plill.  (i, 35)34;  11,34.35.37;  m,  13,  14; 
iv,  10,  15;  Col.  iii,  11;  Thess.  I,  n,  16,  17;   III,  0, 

11,  13;  iv,  9,  10,  13;  v,  I,  l,  12.  2  ,23;  Tliess.  II, 
ii,  1.  16;  iii,  3,  4.  6,  13,  l'l;  Tiin.  I.  I,  5,  8,  17; 
III,  16;  v,  5,  8,  13,  15;  vi,  2,  6,  8 ,  9.  Tim.  II  (i, 
5),  11,30,33;  lll,  1,8;  iv,  8,  12;  Skcir.  IV,  b;  VI. 
CJ  y^i  Si  :  Joan.  vin,  I  i;  3«  xai  :  Cor.  II,  w,  3;  2) 
m'<I,  Uinen,  «X).«  :Cur.  II,  iv,  16;  u,  6;  1'lii1.  m,  8; 
tinien  Cor.  I,  ix,  2;  jrXijv  ;  Luc.  vi,  21;  cnll.  ad 
Rom.  M,  22;  ftivroi  :  Tim.  II,  H,  19;  5)  81,  l:imeii, 
llllll ,  yip  :  Roiu.  vin,  6  ;  II,  11 ;  Cor.  II,  n,  4 ;  iv, 
5;  ii,  1;  i,8;  m,  6,  II;  xm,  9;  Cal.  v,  5;  Eph. 
v,9;  Pbil.  i,2l,  23;  iii,  3;  liin.  I,  iv,  8;  II,  iv,  6; 
r.ai/ap  :  Rom.  xni,  4;  Cor.  II,  xm,  4;  I)  el,  xai  : 
Luc.  v'i,  32;  5)  eigo,  ouv  :  Me.  XI,  31 ;  xn,  27 ;  Luc. 
xx,  5,  17:  jo.ni.  vi,  30;  Rom.  ix,  19;  Cor.  II,  vm, 
4;  Tiin.  II,  n,  21  ;  apa  :  Cor.  II,  vu,  12;  r-.ivuv  : 
Cor.  I,  iv,  26;  apf>an  nu,  iors  :  Hom.  VII,  12;  ap- 
pan  jabai,  e"ye  :  Gal.  lil,  4;  6)  in  opposilis  sen- 
tentiis  uev —  Si,  pinilnr  a)  appan—  ip  pro  pni — os': 
M  li.  ni,  II ;  Mi .  i,  8  ;  Hoin.  xi.  22,  28;  Cor  I,  ix, 
25;  Tim  II,  iv,  1;  Tit.  i,  15;  b)  raih  is —appnn, 
ftiv  —  f.i  :  Cor.  II,  viii.  17;  x,  I.  —  *  Appan  ei  uip- 
pnu  ipiando  pic  in  uianiiscriiitis  promiKCUe  iisur- 
p.iiiinr,  v  (I.  ad  Koni.  xi,  22;  ad  Cor.  II,  iv,  16  el 
XII,  12. 

AdN  (Cr.  II,  237,  9-7),  neiitr.  (?),  aniiiis,  sviauxoj: 
Cal.  iv.  10. 

at-.\[>m,  neiitr.,  id.,  Joan.  xvi.i,  15. 

ApRlZA,  vid.  ad  Mth.  vi,  26  et  Gal.  n,  6. 

AIBAIR,  uoni.  propr.  inasc  i.Cip  :  Luc.  iu,  35. 

AIBK,  neutr.,  donnm,  Swoov  :  Mili.  v,  23.  Innu- 
meris  invesiigationibus  (le  liac  perohscura  voce  (vid. 
ad  Mth.  v.  25)  novam  re  entar  addiderunt conjectu- 
ram  Crimm  (l)M.  p.  25;  Gr.  I,  43,  63  [3  edit.|  )  et 
l-Jtmutler  (llall.  Allg.  Lit.  Z  it.  183S,  n*  224;.  Sed 
vox  tibr,  qnani  conjeceruni,  el  ex  qua  angl.  sax.  tiber 
diicuiil,  nnn  ad  gothicum,  nee  gerinanicuin  sermo- 
iii-m,  bene  vero  ad  gaelicum  pertincre  videlur,  vid. 
lioswortli  Diction.  atiglostx.  75  3. 

AIGAN  {ailian  Jaan.  xu,  7;  Cor.  II,  VI,  10;  Gal. 
ii,  4;  Col.  iv,  1 ;  vei.  noiv.  eiga ,  eigin,  vei.  suec. 
egan,  angl.  sax.  agrn,  vel.  Ir.  ain,  eigen,  agan,  vet. 
siip.  germ.  eigan,  angl.  own,  suec  ega,  dan.  pii», 
balav.,  rcc.  sup.  germ.  eigen,  gi\  £-£'•>;  Gf.  I,  113; 
DHA.  491;  Hclilb.  590,  700),  anomalum  :  aili,  uihUi, 
aigands,  lialiere,  possidere,  sx:",v  :  ^1'1-  *'"i  ^i 
Mc.  xn,  r>,  23;  Luc.  iii,  8;  II,  58;  xv,  4,  11;  xvi, 
I;  xvil,  7;  xx,  28,  53;  Joan.  vi,  40,  47,  54;  vm, 
41 ;  x,  )0.  16;  xvi,  15,  53;  xix,  7,  10,  II  ;  Cor.  I, 
vii.  13,  13;  II,   vi,  10;  Gal.  n,  4;  iv,  22,  27;  Col. 

iv,  1  ;   Tilll.  I,  VI,  16. 

rAiu-AiiiAN.coiij  II,  participem  essc,  c.  genil.,fti- 
■tiyjtv  :  Cor.  I,  x,  21. 

ucifl,  ueutr.,  proprieUi,  racultaies  (gall.  1'auoir, 
tesbieiii),ri\/nao/ojTK  :  Lur.vm,  3;  XIV,  33; XVI,  1; 
xix,  8;  oOo-ia  :  l.uc.  xv,  12;  (Ha;  :  Luc.  vni,  43. 

Iga-aigi.vos  (ungl.  sax.  giagnktu),  cenj.  II,  deei- 
pere,  irAtovixretv  :  vid.  ad  Cor.  II,  n,  II. 

AIUTS,  lem.,  lacullaies,  tu  <,rtapx"v-a  :  Cor.  I,  XIII, 
5;  uoaros  ailitins,  t«  u.uwv  :  Cor.  II,  ik,  1 1. 

aiiitron,  conj.  II,  mi-iidicarc,  rng.ire,  precari, 
iroocecTstv  :  Mc.  x,  46;  Luc.  xviu,  55;  Jo.m.  ix,  8; 
jri/o;i0x»o-0ai  ■  Kpli.  VI,  |S;    «i'tiio-0*i  :  Col.  I,  9. 

iuiiiiONs,  fcm.,  mgailo,  doprocallo,  oralio,  iroo,-- 
ivxi  :  Epli  vi,  18;  Tim.  I,  u,  I;  tiwv  '■  Pbil. 
iv,  6. 


1218 
Es.lr. 


AIHDUA,   noin.    prop-,  inaic,  TiSotw 
ii,  56. 

AIE1RA,  noin.  pmpr.  inaac,  'Hoai :   Neli.  vi,  |8. 

Al/.  (vcl.  no  v.  eur,  vcl.  sm.  ,•  i»,  llllgl,  S.ix.  OT, 
vcl.  sup.  Rernr.  er,  an^'l.  uic,  Iniiv.  tris,  rec  sup. 
ge  m.irs,  lat.  as ,  Cr.  II,  46  ;  Gf.  I,  45  |,  nciilr.,  a:s, 
%ui\yo;  :  Mc  VI,  S. 

ai/.\-mm|u,  v  il.  miIi  Smlpa, 

A  ZAIKKIA,  noiii.  |  ropr.  niasc  ,  '\'.'-zrXu  :  Eslr. 
n,   16. 

AI/I.I.IM,  uoin.  projir.  uiasc,  'iio-/i  :  Luc.  m,  2". 

AI/.OH,  nom.  p'opr.  inasc,  E<7cwa  :  Luc.  III,  53. 

Alptl  (Gr.  III.  522;  CC  I,  155),  leni.,  mator, 
pL.znp  :  Mtli.  x,  55,  57;  xxvn,  56;  Mc  III,  31,  52, 
35,  34,55;  v,  4l;  vi,  24,  2S;  vn,  10,  II;  x,  7,  19, 
89,  30;  xv.  10;  Luc  i,  15,  43,  60;  n,  5»,  45,  48, 
51;  VII,  12,  15;  vni,  19,  M;  xiv,  26;  xvm,  20; 
loan.  iii,  1;  vi,  42;  Gal.  iv,  3>;  Tim.  I,  v,  2; 
Skeir.  II.  c 

Alb[i.\U  (vel.  norv.  eda,  angl.  sax.  o$$e,  vct.  sup. 
geriii.  edo,  vcl.  fr.  uder,  andnr,  rec.  sup.  ROrin.  oder, 
vel.  sax.  eftha,  eflho,  \c.  fr.  ieftlia,  Cr.  III,  6  , 
271;  Gf.  I,  146,  346.  Hclnb.  84  n,  aut,  etiam  in 
aliero  inembro  senleuiiariim  inierrozativaruni,  >  : 
Ulb.V,  17,  18,  5i;  vi,  24,31  ;  vn,  16;  x,  37;  xxv, 
38,  3'l,  ii;  Mc.  in,  4;  iv,  17.  21,30,  vi,  II,  56; 
vii,  10,  II,  12;  vin,  57;  x,  29,  40;  xiu,  21;  Luc 
11,34;  vi,  42;  vni,  16;  ix,  25,26;  xiv,  12,31;  iv, 
8;  xvn,  7,  23;  ivm,  29;  xx,  2;  Joan.  vn,  48;  \i  i, 
1 1;  ix,  21 ;  xiii,  29;  Rom.  ix,  11;  x,  7,  14;  xi,  54, 
35;  xiv,  4,  10,  15;  C-ir.  I.  i,  13;  iv,  5;  v,  10,  11 ; 
vii,  11,  15,  16;  i\,  8;  x,  19;  xi,  4,  5,  27;  xn,  21  ; 
xiii,  1 ;  xiv,  23,  34,  27  ;  xvi,  6;  Cor.  II,  i,  17;  ni,  1 ; 
vi,  1i,  15;  ix,  7,  i,  12;  n,  4,  7  ;  xn,  6;  Gal.  n, 
2;  Epli.  ii  ,  2»;  v,  5,  4,  5,  27;  Pbil.  n,  3;  m,  M; 
Col.  n,  »6;  iii,  17;  Tlnss:  I,  11,  19;  II,  n,  4;  Tiui, 
I,  ii,  9;  Psal.  Lill,  2;  Skeir.  VIII,  c;  {  ««;  Luc 
xvm,  11.  Disjunctiva  repeliia  :  vel  —  rel,  aut  —  aut, 
ri — rj  non  adh  belur  lamum  aippau,  sed  jabai  — 
uippau  :  Mlli.  vi,  21 ;  vel  and:zuli  —  aippuu  :  Lnc. 
xvi,  15;  vel  in  priori  membro  omiilitur  partieula, 
in  pnsleriori  remanenle  laiiltnn  aippait  :  Cnr.  II,  i, 
13;  2)  alioquin,  zi  Si  pnys  '■  Mlli.  vi,  1  ;  ix,  17  ;  Ltic 
v,56, 37  ;Cor.  Il.xi,  1b  jETrsi:  Cor.  I,xv,29;  intivpu: 
Cor.  I.vii,  14;  ri :  Rom.ix,  11  pr. ;  vid.  ad  Rom.  xi, 
22;  3)  sed,  si  vero,  in  allerniiieinbrosenieniiaiuiii  iu- 
teriogativaruin  ct  coudiiionaliiim  iu  cequenli  nexu  : 
aippau  jabai,  li  5e  :   Joan.  xviii,  23;  Cor.  I,  iv,  7; 

4)  iu  conseipjente  senieiuiaium  hypoilieticarum,  jw ; 
Mih.  xi,  23;  Luc.  xvil,  6  (?);  Joan.  xiv,  2,  7,  28; 
xv,  19;  xviii,  36;  coll.  aibpuujah,  Upa  :  Gal.  n,21; 

5)  at  certe,  sed  tamen,  «Wy*  :  Cor.'  I,  ix,  2.  —  De 
aippau  et  ubbun  in  manuscriptis  inter  se  coinmu- 
lalis  vid.  Appan  ad  linein 

AI[>S  (vot.  noiv.  «tiftr,  vet.  fr.,  vei.  sax.  eth,  ftogj. 
sax.  00*,  vei.  ct  rec.  sup.  girm.  eid,  angl.  o.ith, 
suoc.  ed,  dan.,  bata».  eed;  Cf.  I,  151  ;  DHA.  8:2; 
Hchib.  717),  masc,  juramcnium,  ooxo;  :  Mili.  v, 
33;  xxvi,  72;  Mc.  VI,  26;  Luc.  I,  73. 

or-Aib*.  adj.,  juralus,  evooxo,-  :  Neh.  vi,  18. 

*AIKAiN(coll.  lat.  nio;  Gr.  111,764;  coli.  HcbtU. 
837),  conj.  I  :  aiaik,  dicere. 

AF-AiitN,  1)  negare,  upinia-Qut  :  Mih.  x,  33;  xxv», 
72;  Mc  xiv,  68;  Joan.  ivui.25,37;  Tim.  II,  »,13, 
15;  uTtupv.iaQai  :  Mtli.  xxvi,  75;  Luc.  ix,23;  n/.u- 
kmi  Auiiikim,  «rrxi>v£(o9«c :  Joan.  xni,  38  ;  2)  rencgarc, 
«va9;aari;:iv  :  Mc  XIV,  71. 

AlKhLKSJO  tvoc.  gc),  ffin.  ,  ccclesia,  ixxtotoim 
Rom.  xvi,  23;  Cor.  I,  vu,  17;  x,32-  XI,  22;  xi\, 
23;  xvi.  1;  Cor.  II,  l,  1;  vin.  1,  18,  19,  35,  2*. 
xi,  8,  xii,  13;  Cal  1,3;  Eph.  i.  22;  m,  21;  Phil. 
in,  6;  iv,  15;  Col,  i,  IS,  ^i,  Thosa.1,  u.  14;  II,  i, 
1 ;  Tiin.  I,  iii,  "',  15;  v,  16;  Calend.  goth, 

All.MAI/.AIR,  nimi.  propr.  masc,  I^uCio  :  l.uc 
iii,  39 

All  EIAKKIH,  noni.  propr.  m'sc,  'eXiniuif»  :  l.uc 
lli,  30. 


1249 


AILF.ISAMIp 


AIV 


1250 


AILF.ISAB.\lj>,  nom.  propr.  indcl.,  'E\t**k-  :  l.nc. 
i,  B,  7,15,  24,36,  .10,  41,57. 

AILI.AM,  nom.  propr.,  'H).ua  :  Esdr.  11,51. 
AILOE  (voc.  Iicbr. ) ,  'e'/.U  :  Mc.  *v,  54;  coll. 

Ilel.i. 

AIMMEIRA,  noi».  propr.  masc,  'Euurjp  :    Esdr. 

II,  57. 

AINS  (vct.  norv.  einn,  vel.  sax.  en,  angl.  sax.  «n, 

ve;.  Cl  rec.  snp.  gerin.  ein,  vel.  fr.  m,  an,  angl.  one, 

suec.  en,  dan.,  batav.  c.  n,  gr.  eU,  iv,  lat.  unus ;  Gr. 

I.  700;  Gf.  I,  30S;   Rchih.  705),  ailjecl.  1)  iinus 

tl;  :  Mlli.  v,  18,  19,  30;  vi,  2i,  27 ;  vm,  19;  ix,  18; 

xxv.  40;  Mc  u,7;  iv,  20;  vi.15;  viu,  14;  ix,  .*>, 

17,  57,  x,  8,21,37;  XII,  6,29;  xiv,  10,  47.  M, 

66;  xv,  36;  Luc.  v,  5,  12,  17;  vn,  41;  »111,  22; 

ix,  33;  xv,  4,  7,  19;  xvi,  15;  xvn,  13,  22,  34,  35; 

xvin,  10,  19,  2-2;  xx,  3;  Joan.  vi,  8,  9,  22,  70,   71 ; 

vn,  13,  21  ;  viii,  41 ;  x,  16,  50  ;  xu,  4 ;  xili,  21 ,  xvi<, 

11,21,22,23;  xvin,  14,  39;  Kum.  ix,  10;  xn,4,  5; 

xv,  6;  Cor.  I,  iv,  6;  K,  24;  x,  17;  xi,  5;  XII,  II, 

12,15,14;  xv,  19;  Cor.  II,  v,15;  vm,  19;   xi,2; 

Gal.  lll,  28;  iv,  22,  24;  v,  II ;  fipb.  II,  15,  16,  18; 

iv,  4,5,6,  16;  Pliil.  i,27;  m,  14;Col.  m,  15;  Ti.n. 

I,  i,  17  ;  m,2,  12;  v,  9;  Skeir.  III,  b;  IV,  d;  V,  a, 

b;  VIII,  d.  —2)  solus,  Mih.  v,  46;  Mc.  n,  26;  C»r. 

I,  illl,  5;  fjLova;  :  Mc.  ix,  2,8;  Lnc.  iv,  !,  8;  v,  21; 

vi,  4;  ix.Jb;  Joan.  »l.  15,  22;  vm,  16.  29;  xil,  9, 

21;  xvi,  52;  xvil,  3,  20;  <Jor.  I,  ix,  6;  Epli.  iv,  15; 

Plnl.iv,  15;  Col.  iv,  11;  Thess.  I,  m,  1 ;  Tim.  I,  i, 

17;  vi,  l5,  16;  Tim.  II,  iv,  1 1  :  Skeir.  VII.c;  5)  *ei. 

iia  ai»s  (gall.   soi  seul),  in  semelipso,   tauTiii  :  Luc. 

vn,  59;  alibi  setna lilba  invenilur. 

*iSAiu,ailj.,  fem.  ainoho,  unicus,  unigcnilus,  uovo- 

ytvrjf  :  Luc.  VII,  12  ;  vm,  42;  ix,  38. 

AiMVhis,  ailj.,  desolatus,  dcrelicluft,  p£u.ovw,aivo,- : 

Tim.  I,  v,  5. 
ainlif,  vel.  imrv.  ellifu,  vel.  sax.  ellevan,  angl.  sax. 

enillufnn,   vet.  snp.  germ.  einlif,  vel.fr.  elleva,   and- 

<uim;Gf.  I,   517;   Kchlh.  606),    uudcciin,   tvSt/a  : 

Cor.  I,  xv,  5. 

ains  iii  ti,  aina-iii:n,  ain-hu.n  (Gr.  III,  32),  1)  aliquis, 

quislihct,  iu  negativis,  directis  et  iudireclis  iuier- 
rogaiionibus,  a  sentenlia  negativa  dupenilcnlibus: 
Jo.ui.  vii,  48;  lor.  I,  i,  lli;  cuin  negalionc  ni 
prn-posiia  vel  postposiia,  inillus,  o-JSctj,  f/oSeif, 
ovSi  £i;  :  Mih.  x-xvn,  14;  Mc.  v,  37;  vi,  5;  IX,  8; 
xi,  2;  xii,  3i;  Lnc.  i,  37,  61  ;  iv,  24,  26,  27;  v, 
56,37,39;  vn,  28;  vin,  43,  51 ;  ix,  50;  xiv,  21; 
xvi,  13;  x vni,  19.29;  xix,  30;  Joan.  iu,  32;  v, 
22;  vi,  65;  vu.  13,  19,30,41;  vn,  15,20;  x, 
29.  41;  xm,  28;  xiv,  6;  xv,2i;  xvi,  5,22, 
29;  xvn,  12;  xvm,  9,31,58;  xix.  1,  II;  Kom. 
xn,  17;  xin,  8;  Cor.  I,  i,  14;  x,  2i  ;  Cor.  II,  v, 
16;  vi,  3;  vn,  2  ;  XI.  8;  Gal.  vi,  17  ;  1'hlpp.  iv, 
15;  Thess.  I,  in,  3;  Tim.  I,  vi,  16;  Tun.  II,  n.  4; 
Skeir.  V,  c;  VII,  c,  d;  t>ai/ile  ainohun  m,  ou3sv  : 
Luc.  x,  19;  ni  aiuhun  wa,  pujSiv  :  Thess.  I,  iv,  12; 
2)  nuus,  qiiisiliel,  na{,  eliani  in  neg  uivis  seiiten- 
tiis  :  Mc.  xni,  20;  Luc.  i,  57  ;  Gal.  n,  16;  Epli. 
lv,  29. 

ain  fai  p<,  vid.  Mib  FulLan. 
AIN-WARJIZUII,  vid.  Sub  Was. 
AiNWApAiiun,  vid.  sub  IVas. 
Dat-aim,  I)  lioc  i'nuin,To>JTo«ovov :  Gal.  ui,2;2)  boc 
laillilili,  tv  :  Joan.il    25;  3)  l.iiiiuiiimoilii  uovov:  Koni. 
ix,  10  ;  Cor.  II,  viii  19  ;  Tim.  I,  v,  15  ;  Skeir.  I,  d. 

pAT-AiNFi  (/xiiain^Skcic  I,  b),  adv., lanLum,  u&vn  : 
Ml>.  v,  47;  viii,  8;  ix,  21  ;  x,  28,  42;  Mc.  v,  56; 
Luc.  viu,  50  ;  llom.  ix,  2'.  ;  xn ,  17  ;  xm,  5;  Cor.  I, 
xv,  19;  Cor.  IT,  vn,  7  ;  vm,  10,  21;  ix,  12;  G>l. 
I,  23;  n,  lil,  14;  iv,  18;  v,  15;  Eph.  I,  21; 
Phlpp.  i,  29;  ii,  27;  Tim.  I.  v,  13;  Tim.  II,  u, 
20;  iv,  8;  Ske>r.  IV.  d;  V,  c;  VII,  b;  weli  paiaiuei, 
solmninodo,  uivav  :  Pliil.  i,  27.  {julaiiui  ibai,  moJo 
ne   uovov  uri :  (jal.  v,  13. 

AINAMCNDlpA,   Vid.   Sllb   illllijiS. 

ca-unanan,  orbare,  a7roo<ps<vi*»(v :  Tliess.  I,  n,  17. 


ANOK,  noni.  propr.  inasc,  Evi>/  :   Luc.  m,  57. 
AINOS,  i>om.  propr.  inasc,  'Uviis  '■  Luc.  ln,  58. 
AIPAFRAUDEITUS,  noin.  propr.  nia5c,  'Eirayfo- 
3ito5-  :  1'blpp.  ii,  25. 

AIPAFKA^.  nom.  propr.  masc,  x^u-fpu; :  Col  I, 
7;  iv,  12;  Pbilcm.  25. 

AH'ISKAIJPUS  (voc.  gr.  ),  masc,  cpiscopii-,  ir.i- 
etmcae  :  Tun.  I,  111,2  ;  Tit.  i,  7;  Cabinl.  golll. 

tiriSKArpii,  fem.,  episcopalus,  Ims-xoff*  :  Tim.  I, 
iii,  1. 

AIPISTAULE  (voc  gr.),  epislola.  tmrxiM  :  Rom. 
xvi,  22;  Cor,  1,  v,  9  ;  Cor.  II,  m,  2,  5;  vn,  8; 
Epb.  insc. ;  C  d.  lv,  16  ;  Tbcss.  I,  v,  27  ;  Thess.  II, 
l!l,  17;  Neh.  vt.  17,  19. 

AIK  (vct.  norv.  ar  ,  angl.  s.ix.  <tt ,  vet.  sax.,  vet. 
sup.  germ.  er ,  a  gl.  ere,  enrly,  hat.iv.  eer,  rec.  sop. 
germ.  ersl,  eher;  coll.  gr.  tvp.  r,t,i,  lal.  ver  ;  Gf.  I, 
431),  adv.,  ni.ine,  ttovu:  Mc.  i,  5.'i  ;  xvi,  2  ;  coinpar. 
airis,  olim,  ruAttt :  Lnc.  x,  15. 

aiuiza,  adj.  compnr.  niajor,  anleccssor  ,  upyyioz  '. 
Mlh.  v,  21,  55;  Luc.  ix,  8,  19. 

AIRASTUS,  nom.  propr.  masc,  "Epwrxo;  ;  Roni. 
xvi,  25. 

AIKZIS  (vel.  snx.  irrieu,  vcl.  snp.  germ.  irran, 
ang  .  e.r,  lai.  errarr  ;  Gf.  I,  419),  ailjrct  ,  errans , 
rl«v«lu£VOf  :  Tim.  II,  lli,  13;  nirtis  vitan  et  anzs 
vairpan,  errarc,  7r'/av«o-9«t  :  M>".  XII.  24  ;  Gal.  »1,  7. 
AiRzipA,  fem.,  error,  seduclio,  -'/«vvj:  Mth.  xxvn, 
64;  Tun.  I,  iv,  1. 

airzei,  fein.,  id.  :  Epli.  iv,l  1 ;  Sk-ir.  V,  a. 
airzjan,  conj.  II,  faccre   errare,  seduceie,  rciavav: 
Joau.  vii,  12;  Tiin.  II,   III,    15;    wrzjands,    parti- 
cip. ,  seductor,   ir).avof :  Muh.  xxvn,  03;  Cor.   II, 
vi,  8. 

af-airzjan.  id.,  Joao.  vii,  47;  C  r.  I,  \v,  35; 
a7ro7r>«v«v  :  Mc.  xir  ,  22;  pass.  abe  r:ire,  seiluci , 
«o-to/eiv  :  Tiin.  I  ,  l  ,  6  ;  a>T07rAavio-rat  :  Tiin.  I  , 
VI,   10. 

AIKpA  (vet.  norv.  jord,  vet  sax.  cii/m,  angl.  sax. 
eorSe,  vel.  sup.  germ.  erda,  vet.  fr.  irt/ic,  aogl.  earih, 
suec,  dan.  iord,  rec  sup.  germ.  erde,  gr.  "ep,\  ; 
Gr.1I,  6«;  III,  352;  HRA.  492  ;  Gf.  I,  415;  Kclnli. 
83»),  fem.,  lerra,  regio,  yn:  Mih  v,  1S,  55;  vi,  10, 
19;  ix,  6.  26,51;  x,29;  xi,  24;  xxvn,  45,  51;  Mc. 
iv,  5,  8,  20,  26,  28.  51 ;  vui,  6  ,  ix,  3,  20 ;  xm,  27  ; 
Luc  ii,  14;  iv,  25;  v,  II,  -21;  vi.  4»;  vm.  8.  15, 
27;  x,  2t  ;  xiv,  35  ;  xvi,  17;  xvn,  8;  xvni,  8  ;  Jnan. 
vi,  21;  xii,  24,  32;  xvn,i;  Roin.  ix,  17,  28  ;  x,  18; 
Cor.  I,  x,  26 ;  xv,  47 ;  Epb.  i,  10;  m,  15  ;  iv,  9  ; 
Col.  i,  16,  20;  iii,  2,  5;  Ske  r.  IV.  c,  d.  Airpos 
vaurilvja,  vid.  snb  Vaurfcjm ;  a.rpai  gaibiijan  ,  vid. 
sub  gaibnjnn  Ibns. 

AtRpEiNs,  adj.,  l)terrcnus,  iarpuy.i/.o;  :  Cor.    II, 
iv,  7  ;  2)  teireslris,  itriytto;  :  Cor.  II,  v,  I;  Phlpp. 
ni,  19  ;  x*7ibs :  Cor.  1,  xv,  49;  Skeir.  IV,  d. 
AIKINON,  vid.  sub  Airus. 

AIKKNIS  (vel.  norv.  jarkn  .  .,  angl.  sax.  eorcn... 
vet.  sup.  germ.  erchan ;  Gr.  II,  629  sq.;  DRA.923; 
Gf.  I,  468),  adj.    pius.  Tim.  I,  m,  3  h.  I. 

un-aiiikns,  impius,  osoE-to;  :  lim.  I,  i,  9;  II,  iii,  2. 

AiiiKMpA,  feni.,  smccrilas,  t!i  yv/io-tov :  Cor.  P, 
vin,  8. 

AIKMOGAINEIS,  nnm.  propr.  niasc,  'Eouoyivu;  : 
Tim.  II,  i,  15. 

AIKMUDAM,  iioin.  propr.,  't\uuSau:  Lnc.  m,  2S. 

AIKUS  (vel.  oorv.  ari,  augl.  sax.  ar,  ojieiii/,  vei, 
sax.  eru,  arnndi,  vel.  sup.  germ.  arttnli,  nugl.  er- 
ranit,  suec,  dau.  orcndt ;  Gr.  II,  56;  DM  155;  Gf.  I, 
427)  masc.,  legatus,  angelns,  Syyskof.  Luc.  vn  , 
24;  ix,  52;  le.gaiio,  rrpso-Ssia  :  Luc  xiv,  32;  xix,  II. 

AiiiiNON,  conj.  II,  legatioue  luugi,  itptaSsxtstv  :  Cor. 
11,  v,  20  ;  Eph.  vi,  20. 

AISTaN  (coll.  lal.  irstimareV-oiij.  ",  sslimirt, 
hx,iirF.aBui :  Luc.  xviii,  2.  4  ;  xx,  13. 

CA-AlsTAN,  id.,   Mc  XII,  6. 

*  AIV  (angl.  sax.  aTisr),  confiisio. 


1251 


i.i.onsauium  GOTlliC.E  i.in.;l>*:. 


I2S2 


ia.  \ivim>«  ,  adj  ,  Inconfusibilit,  ■wnMtxvmc : 
Tim.  II,  ii    15. 

\i\-ki.  neutr.,  dcdefita,  ignominia,  xLr/yvi:  Cor. 
II,  iv,  1  ;  (vTfamj:  C<»p.  I,  »v,  34. 

Aivi-Kn.N,  c  ii)  ,11,  indecoie  agere.se  gererc.ao-x"- 
poviiy.  :  (l.ir.  I,  \in,  :'>. 

C.v  aivishon,  improlmre  :  Mc.  XII,  4;  aiayyvuv: 
<'.»r.  II,  x.  8;  riiljip.  i,  $0;  *«T*iTxOv;tv  it<  in.  ik, 
53;  x,  II;  Cnr.  I,  ll,  4,  22 ;  Cor.  II,  vn,  14; 
.x.  I. 

MVAGGELl  (vee.  ftr.).  neuir.  evaiieclinm,  rtity- 
yAu»  :  Cor.  I,  ix.  15  ;  «v,  1  ;  t.al.  i,  6,  7  ;  Kpli.  i, 
15;   Tini.  1,1,  II. 

AiVAor.njo,  fein  ,  iil.,  Mlh.  ix.  5S  ;  Mc.  ins>r. ;  i, 
I,  8,  14. 15:  vui,  55;  x,  29;  xiv,  9;  Lne.  ios<  rip'. ; 
C»r.  II.  ii.  12;  iv,  :>,  .1;  vm,  18;  i\,  15;  x,  14;  il, 
4;  Gal.  ii,  5,  7.  Eph.  vi,  13, 19;  Phlpp.  u  22;  Col.  i, 
35;  Hie«s.  I.  iii,  2;  Tim.  II,  i,  8,  10;  ii,  7;  ITulem. 
xiii  .  Skeir.  I,  il,  III,  l>. 

AiVM.iiHJAN,  c»nj.  II,  cvangeliiare,  iusyyAi(iirO«i: 
Gal.  iv,  13. 

Aiv.\r.GEusi  \ ,  masc. ,  evfinKclistn,  tvayytltarne  '• 
Eiili.  ix    II;  Tnn.  II.  iv,  5;  Skcir.  III,  .. 

AIVI.AlGiA  (v<>c.  gr),  eulogia,  suAoyia  :  Cor.il, 
ix ,  5. 

AIVNc.lK  V,  nom.  propr.  fem.,  EOviv»:  Tim.  II, 
l,  S. 

AIVS  (vct.  norv.  ae.fi,  vet.  sax.  cimun,  angl.  sax. 
«,  hh,  vel.  Siip.  germ.  ewa ,  rec.  snp.  gerni.  ewig, 
;ni;l.  aae ;  gr.Kuu».  «t.  lat.  <ri'um;  Gf.  I.  305).  mase  , 
nniHCS  sigiiiuValiones  liabcns,  ipiilius  vox  aiuv.wvum, 
i.i  novnTestamenio  iiatidet,  sic:  a)  quo  liiain  tempus, 
i>. i iil(i;iiii  leniporia  periottua:  Mc.  x,  30;  L<ic.  xvi, 
8;  xviii,  i"0;  xx,  31.  35;  Itow.  xn,  2;  Cor.  I,  l,  20; 
Cnr.  II,  iv,  4 ;  Gul.  i.  4 ;  Epli.  i,  21 :  m,  II.  21 ; 
hinc  etism  pro  xwmc  .  Epb.  Il,  2  ;  l>)  lcmpiis  lon- 
Riim  :  l.nc.  i,  7);  hpli.  m,  9,  ll  ;  Titri.  1,  i,  17,  im- 
prtniis  in  Ibrmulis  du  a  va,  si;  tov  aitT.va :  J  ian.  VIII, 
35  ;  xii.  34  ;  xiv,  10;  xv,  10  ;  C<>r.  II,  ix .  9  ;  und 
fliu,  t&>f  uia-vo; :  Liic.  I,  55;  i»  aitnji*;  Mtli.  ti,  13; 
i/i  ttiram  :  Kntn.  ix,  5 ;  du  aivam :  lioin.  xi,  5t> ;  Cor.  II, 
XI,  31  ,  G-tl.  '.  S;  pr«i  iit  Tojf  attivaf  :  fram  aiva,  ix 
roC  a:'Jvo--;  .lo:>  i.  ix,  32  ;  fram  atOam.  «ni  ttjv  a  mvojv 
l  pii.  nt,  0;  c)  in  seutentiis  negativii  aceii^ativus  a  v 
adveriiialilcr  snmiur  pro  £•',-  tov  aiwva  :  Mc.  iii,  29; 
xi,  1 1 ;  Jo;iii.  x,  28;  xi,26;  Cor.  I,  vin,  J3  (cujus 
luco  eiiim  aira  dage  :  Joan.  vin  ,  51,  52);  r.inroxi  : 
i.m  xiv,  30;  siriclius  ciiui  ncgaiinnc  nexiiin  m  aiv 
vel  aio  ni,  uuiiqiiain,  ouoijrcTS :  Mtli.  >x,  53 ;  Mc.  n,  12 ; 
l.ue.  xv,  29  ;  Cor.  I,  xni  8;  nir  u^tn/iitn  ;  r.C>Kox;  : 
ioan.  vin,  33;  ni  aiv  wmiAnN,  tuiSnroti  :  Tun.  II,  i  i, 
7;  ni  iran/inn  aii':Joan.  vn,  4C. 

iiii.iS-Aiv,  :idv.,  agre,  uiyif :  L.ic.  i»,  30. 
sr^s  aiv,  stalim,  EuOi-o,- :  »lc.  in,  t>:  v,  29,  30,  5i; 
vi,  25,  51 ;  vii,  55;  vin,  10;  ix,  15.  20,  *\;  x,  52; 
xi.  2,  5:  xtv,  13,45;  xv,  1 ;  Joan.  vt,2l ;  r.u.pa/jiriu.v. ; 
Liic.  iv,  59;  v,  2*. 

AHFiNi,  adj.,  nctcrniis,  awvo.--  Mih.  xxv,  41,  16; 
Hc.  in,29;  x.  17,50;  Luc.  \,25;  xvi,  9,  xvilt,  IM, 
50;  Joan.  vi,  27,  40,  17,  54,  (iS;  x,  28,  Xll,  2>;  ivit, 
2,  3,  Itoiii.  vi,  25;  C.or.  II,  iv,  17.  18;  xv,  l;Gal.  vi, 
8;  Tlicss.  II,  i,  II;  ii,  10;  Tim.  I,  l,  10;  vi,  12;  Tim. 
II,  i.  9;  ii,  10;  Tn.  i,  2;  Philcm.  15. 
ds-aivjan,  emij.  II,  sustinere  :  i'..ir.  I,  xv,  10. 
uiiKDcbs,  fcin.,  leinpiis  longnin,  mernitaa,  in  for- 
uinl:i  M  a/«A(/ii/),  ttf  tov  «tMva  :  Jo;in.  vi ,  51  ,  5"!  ; 
Et,-  toOc  uidvuc :  LtiC.  I.  55. 

AIVVA,  iioni.  propr.  foin,  ,  i:0«:  Cor.  II,  xi,  5; 
Ti  n.  ',  ii,  13. 

AIVX.UllSiT  \   (v,ic.  groc),  e.icli.irislia,  lO^aiiiv- 
t(k  :  Cnr.  II,  ix,  1 1. 

AIFAISU,  noin.  propr.  f<m  ,  "Kycroc    Cnr,  I.  xv. 
52,  x  vi,  8;  Eph.  i,  I ;  Tim.  I,  i,  3 ;   Tini.  II.  i,   tS; 

IV,  I». 

ai  aisiiis,  nnsc,  'v.y.mac:  Epli.    inscr. 

AliT'"\|l\   (VOC.    llrtlV    ),     yyu'1  ■■  :    Me,    VII.    "V 

«AlWS  (angl.  iai   nh,  »el,  notv.  iur,  vei.  ns. 


rl  ii  .. .  I.il.  enuut.  Rr.  Tnir»f  ;  Bnpp  tS  ;  Gr.  I,  f>0.  52 
I".  edil.l;  III.  52!>;  Cf.  I,  115;  Sehmell.  lleL 
Closs.  t7),  inasc,  eqnns. 
\i\va  tumiii.  vide  stili  Tunrfi. 
AIODIA,  nnm.  propr.,  EuoSia  :  Piilpp.  iv,  2.  » 
AK  (vei.  sax.,  anpl.  sax.  ar,  vel.  snp.  germ.  o* ; 
roil.  I.u.  ac;  C.r.  III,  97C  ;  Cl.  I,  118.  120);  con- 
jnnciio,  I)  scd,  i»),j :  Maili.  v,  15,  17,  59:  ti,  13, 
18;  vil,  21;  vm,  4.  8;  ix,  12,  13,  17,  «4;  x,  34  ; 
Mc.  t,  4i,  45;  u,  17,  22 ;  nt,  ?6.  29 ;  iv,  17,22; 
v,  19,  26,59;  vi,  9  ;  vn,  5,  15,  19;  viu.  55;  ix,  57; 
x,  8.  15,  45;  »,  23;  xil,  li,  25,  27  ;  xit,  49;  Lnc. 
t,  69;  iv,  4;  v.  11,  51,32,  58;  tn,  7;  vm,  1f>.  »7. 
5';  ix,  56;  xiv,  10,13;  xtn,8;  xvni,  13;  xx,  21,38; 
Joan  v,  22;  vi,  i2,  26.  27.  52,  58;  tli,  10,  12,  16, 
24,  2&;  vm,  12,  W,  28,  42,  49:  ix.  5,  51;  x,  I,  5, 
33;  ii,  4;   xn.   6,   9,  16,   30,  V4,  47,  49;  xui,  18; 

xtv,  10,   24,31;   xv,  1G,  19.  21,25;  xvi,  13.  25; 

xvii.  9,  15,20;  xvir,  40;  lloin.  vt,  7,  13,  15,  18. 

1«,  20;  ix,  7.  8,  10.  ix  II,  16,21,  32;  II,  II,  18. 

20;  iii,  3,  16.  17,  19,  21  ;  xtti,  3.  5.  14;   xiv,  15, 

17;C..r.  I,  |,  17;  v,  8,  10;  VII,  19;  lt.xx,  21,  27; 

x,  20.  29,  ?5    xn.  14,  22;  xv,  10;  Cor.  II,  i,  9, 12. 

19,  24;   n,  4,  6,  12,  17;  m,  3.  6,  6,  14;  iv,  2.  5. 

18;  v,  1,  12.  13;  vi,  4  ;  tli,  5,  7,  9, 12.  14;  vin.5. 

8,  13,  19,  21:  ix,  12;  x,  4,  12,  15,  18;  xi,  17; 
III,  14.  16;  xiii.  3,  7.  8;  Gal.  n,  7;  iv,  II,  17,51; 
v,  6,  17;  VI,  13,  1S;  Kpli.  t,  21  ;  n.  8,  1>  .  lt, 
29;  v,  4,  17,  18,  27,  29;  vi,  12;  Plilpp.  I,  20,  9»; 
ii.5,i.6,  27;  m,  9;  iv,  6,17;  Col.  iu,  11,i2, 
Thess.  I,  iv,  8;  v,  6,  9,  15;  Tliess.  II,  m.  8;  Tiin. 
1,11,  19.  12;  u,  5;  tv,  12,  v,  1,  13,  23;  vi,  2; 
Tmi.  II,  i,7,S,  9,  17;  il,  20,24;  iv,  5,  8,16; 
Skeir.  I,  a,  b;  III,  l>;  IV.  b,  d;  V,  c;  VII,  a,  b;  2) 
anie».  iOu,  Mc.  II.  T2;  xiv,  49;  Joan.  vm,  56; 
(is :  Kpli.  iv,  28;  Tnn.  I,  l,  9  ;  5)  nain,  yif  :  Joan. 
xvi,  27  ;  Kpli.  ii,  10. 

ak:.i  (ake  Gal.  n,  11),  i)  *ed ,  «XX« :  Mih.  ix. 
lx;  xi.  8,  9;  Mc  n,  13,  2*;  x,  27;  xm,  20,  24; 
xvi,  7;  Luc.  II.  27  ;  vn,  25,  26;  xtt,  2l ;  Joan.  ti, 

9.  36.  65;  tu,  27,  44;  vut,  2»,  3*;  x,  8,  «6;  II, 
II  15.22.  42,  XII,  27,  42;  xvi,  2.  4.6.  7.  12,  «0, 
25,  53;  Rom.  viu,  57;  x.  2.  8,  16,  »8,  19:  Cor.  I, 
tv,  3,  I ;  vti,  7.  21 ;  x.  23  ;  xv.  3"> ;  Cor.  II.  t.  9  ; 
m,  15;  iv,  8,  9, 10;  t,  16;  vti,  6.  11  ;   tni,  7 ;  ii, 

I,  0;  xit.  l;xr,  *;GaL  n  5,  li;  it,  i,  8,  25. 
2»,  50,  Ejth.  v,  24;  1'hlpp.  I,  18;  n.  27,  ln,  7; 
Tini.  I.i,  13.  16;  Tim.  II,  I,  12;  u,  9;  m,  9; 
Skcir.  I,  b  ;  III.  a  ;  VII.  c  ;  $c  :  Cor.  I,  xiv,  *0 ,  2) 
in  conclulione  hypntlielicarum  cl  rnnceisivaruui 
sc-nicnliariiin,  lilleni,  vero.  atqui,  iXa  :  Cor.  II,  xi, 
0;  Sk.ir.  IV,  c  (bis),  tl. 

ARA.J  \  (Araja  Cor.  II,  ix,  2  cod.  B  ;  Akaija  Cor. 

II,  i,  I  ci  d.  B),  noni.  piopr.  tem.,  'A/a»a  ;  Cor.  II, 
i,  I;  ix,  2. 

ixajhs  (AttnijHl  Cor.  I,  xvi,  15),  nom.  propr. 
inase  ,    A/aoc     Co-.  I,  xvi,  15  ;  Cor.   II,  II,  10 

AKAlKUS,  nom  po;ir.  masc, 'Axa-xof  :  Cor.  I.  xvi, 
17. 

AKEIT  (tet.  sax  etid,  angl.  sax  trted,  lat.  act- 
Itim,  coil.  gr.  ti^o;,  tct.  noiv.  eiik  ,  suec  a'tka, 
il-.io.  <dU  vet.  snp.  germ.  nih,  re<".  sup.  gcrm. 
eMi.o;  Gr.  III,  %<i>.  CL  I,  541),  reutr.  (vel  nkriu 
niasc),  acelum,  o;o,-  :  Mth.  x\tn,  18  ;  Mc.  x\.  36. 

AKRAIS  (  vet.  non.  uiiorn .  angi.  ae.rn,  ilao. 
ageru,  ree.  snp.  genn.  nktr:  C.r.  Iil,  575),  neutr , 
frm  i.is  ,  iwsirk  :  Mili.  «M,  18,  17.  li.  19,  id;  Slc 
iv,  7,  S,  10,  .8.  i9  ,  xi.  II  ;  xii.  2;  Luc.  i,  4* ; 
m,8,9  vt,  13,  <»  .  >'u.  8;  »x  10,  Joan.  xn. 
2i  ;  xv.  2,  I,  5,  8,  10  ;  Cor.  I,  n.  7  ;  Cal.  v.  22  ; 
Eph.  v.  >i,  Phlpp.  i,  22;  Oal.  i.  10;  Tun.  II,  n. 
0;  yiw.iiA  Cor.  II,  IX,  I0;ut>ijn  bairun,  matio- 
yiociv ;  Mc  iv,  20,  2-»:  l.uc  \ni,  15;  Uoin.  \u. 
i.  'V 

\kn\\\  i  \i  ~,  vid,  snb  /.  Msea, 

AKIIS(vnt,  nnrv,  akr,  vet.  ^ax.acror,  angl  -  i 
invr ,  teti  ir.  tkktr.  vet   su,<    genu.  a.-iur,  ingi 


1-255 


AKVIL.V 


A!  J.\N 


1254 


aere,  succ.  uker ,  dan.  aqpr,  rec.  sup.  gcrm.  aeler, 
gr.  uypis ,  Iw.  agw :  Gr.  III,  395;  Gl.  I.  155; 
Kt  hth.  703),  ntase.,  ager,  iefpae  :  ftllh.  »vn,  ',  8  ; 
Mc.  x»,  41  ;  Luc.  xv,  25. 

AkVILA,  nnni.  propr.,  'AmiXee;  :  Cnr.  I.  «VI,  19. 

ALABALSTRVUPl  (voe.gr.l,  indecL,  alaltaslruiii, 
uka<jaarpo;  :    Luc.  vii,  57. 

ALAIKSANUUIJS,  iiom.  propr.  masc,  h\ilm>- 
Spo;  :  Mc.  xv,  11  ;  Tim.   I,  i,  2'» ;  Tim.   II,  IV.  1 1. 

ALAKJU  (eoll.  All\).  adv.,  siinul,  cnng>eg»liiii, 
allai  alukjo.itavTt;:  Me.  XI.  52  ,  LttC.  IV,  22  ;  mauuqi 
a'akjo,  o  \uo;  aira;  :  Loc.  XIX,  48,  .  I  alalijo  mau  gei, 
anuv -kj  rrkrflo;  :    LuC.  XIX,  57. 

ALAMOD,  noiii.  propr.  (7),  docum.  arcl.  ct 
neapol. 

AI.AN  (vet.  norv.  ala,  l.ii.  alere;  Cr.  II,  8  ;  Gf. 
I,  191),  conj.  I  :  o/,  olun,  uiai  t,  nuiri  e  ;  parlic. 
alant,  ivzpi foy;vo,- :  Tiui.  I,  iv,  0  h.  I. 

aihv,  couj.  II,  sagiuarc  ;  pari.  alips,  trttsvzit  : 
Luc.  xv,  25,  27,  50. 

Al.ftS,  i.  q.  Atps. 

ALDOMO,  vid.  sub  Alpan. 

ALEINA,  (  vei.  norv.  oln  ,  vel.  fr.  elne  ,  ielue, 
angl.  sax.  elne,  vet.  sup.  germ.  eliua,  angl.  ell,  suec. 
u/ti,  ilan.  alen,  rec.  sup.  gerin.  elte,  gr.  u)tvq,  lal. 
n(im;  Gr.  III,  559  ;  Gf.  I.  259;  Rchih.  iOi),  fem., 
ulna,  nnxv;  :   MUl.  VI,  27. 

AI,l-.\  (  vet.  norv.  o/iii,  vft.  sax.  «/i</,  angl.  sax. 
cte,  vel.  sup.  gertn.  olci,  vel.  fr.  o/ie,  angl  oi/, 
succ.  o/;<z,  dau.  o/ic,  rec.  sup.  germ.  67,  gr.  i~kati», 
lat.  oleum;  Gf.  1,255;  Kclitli.  »5l),  runtr  ,  oleera, 
t'7«tov  :  Mc.  vi,  13  ;  L,  c.  m,  40  ;  xvi,  0. 

aldva-bacms,  vid.  Mll)  Bayiiu. 

ai.i.vis  ,  adj.  ,  olivarius  ,  [airguni  alevi ,  mons 
olitarnui,  ofto;  i)m£n  \  Mc.  xi,  1  ;  Luc.  XIX, 29*. 

ALIIS  (vet.  sax.  atali,  angl.  sax.  alh,  vel.  snp. 
genn.  alah  ;  Gi .  40,  428  ;  DM.  39  ;  Gf.  1 ,  255 ;  lii. 
ail  t -ti*-,  2;  II,  446  ;  III),  lein.  anom.,  lemplutii.  vao; : 
Mlh.  xxvit,  5.  5i  ;  Mc.  xtv,  5  ;  xv,  29,  58 ;  Lnc.  i, !), 
21,  22  ;  Cor.  II,  vi,  16  ;  Eph.  II,  21  ;  Tliess.  II,  II,  4  ; 
tecov ;  Mr.  xi,  11,  15,  ll>,  27;  xu,  55;  xiv,  49; 
Ltic.  ii,  27,  57,  40  ;  iv,  'J  ;  imi,  1  tj  ;  xix,  45,  47  ; 
xx,  1  ;  Joan.  7,  14,  28  ;  vm,  20,    9  ;  x,  25. 

ALb.VN  (vet.  norv.  eldri,  vei.  sax.  ald,  eidi,  angl. 
sax.  eatd,  vei.  stip.  gerin.  alien,  vct.  Ir.  alil,  old, 
rcc.  sup.  genn.  all,  aitgl.  old,  suec.  d'dre,  uldcr, 
dan.  ertde;  Gr.  III,  017,  Gi*.  I,  292  ;  Rclnli.  5  6), 
conj.  I  :  aiatj),  aialpun,  alpans,  senescere. 

os-aldan,  iJ.,  part.  pass.  usolpans,  anus,  ypxi>$vs  : 
Tim.  I,  iv,  7. 

al{is,  fein.,  aetas,  «iJ>v  :  Eph.  p,  2,  7  ;  Tim  I,  i, 
17  ;  Tiin.,11,  iv,  10  ;  yeisi  :  Ltic.  i,  f»<J ;  Epli.  m,  5, 
2l;Col.  l,2(i;   (Sioc  :  Tun.  li,  n.  t. 

Ai.pF.ts,  adject.,  venis,  upxaio; :  Cnr.  II,  v,  17; 
y/cojv  :  Joan.  ui,  4  ;  Cacnd.  goili.  (iiam  ex  lioc  piie 
iiipjunoine,  ni  illicesse  deheret,  piie  ulpjanein  rcctc 
dcdtici  putesi) ;  conip.  c//jii«  ,  r.piQ-yuxipo;  :  Ltic. 
xv,  25. 

aliiomo,  uctilr.,  senium,  ynpai  :   Luc.  t,  3-. 

fium-aldus,  adjerl.,  ;«l;ile  prover.l  us ;  [ramaldrs 
dage  seinaize ,  7r<oo6iCnzwf  iv  Toue  ipdpoue  a-JTou  : 
Ltic.  i,  8  ;  [ramaldra  daqe  managaize,  vpo^tony.jia 
ivwi;  rijiipai;  r.o/Wai;  :  Luc.  II,  5  >  ;  coinp.  fem.  fra- 
tuatdrozei  in  dagum  seinaim,  tzjjoS-S imia  h  rai;  fl,ae- 
(0«lf   K-JTrif  :  Luc.    l,    18. 

ALIS  (vet.  norv.  p//«,  vet.  sax.  eli...  ,  mgl.  pax, 
ele...,  vet.  sup.  geim.  o/i...,  gr.  akko;,  lat.  o/ius ; 
Cl.  I,  225),  aJ,ecl.,  alius,  «)><>,-:  Cor.  II,  i,  13; 
Gal.  V,  10;  Skeir.  VII,  b  ;  Exepcs  :  Titn.  I,  i,  10. 

vlja  I.  Conjunciio  (Gr.  III,  187),  posi  ucgationcm, 
ftisi,  >(  u«,  iav  utj  :  Mc.  X,  !8  ;  Luc.  iv,  2u,  27  ;  v, 
21  ;  vni,  51  ;  x,  22;  Joan.  v  .  2-2;  Koin.  xm,  1  ; 
tiai.  i,  7  ;  ii,  16  ;  Htlpii.  iv,  15  ;  akla  :  Mc.  x.  40  : 
J»:in.  vn,  49  (Mc.  ix,  8  ;  Cor.  II,  i,  13) ;  II.  Praspo- 
sitio  ciiiii  ilativo,  prxier,  -)■»•;  :  \lo.  sn,  32. 

XLJAit,  alias;  aljar  visnnds,  uku-j.  :  Coi.  II.  x,  I, 
il. 


ai.iaJ),  pc  c^r.  ;  ufleip  m  aijap,  aliirc  pciegrc,  a-o- 
or,utiv  :  Mc.  XII,   I. 

Ai.njno,  aliunile,  a)./\a/iOsv  :  Jo  U.  X,  I;  aTtojv  : 
Cor.  II,  xiii,  2,  10  ;  Plilpp.  I,  27. 

alja-klms,  vid.  sol)  Kuni. 

ALl,\-LF.IKllS  Cl    ALJA-I.EIKAIDS,  vid.    Stlll  Leiks. 

ALLS  (vet.  notv.  nHr,  ve'.  s:ix.  nl,  all ,  ;»ng!.  sax. 
eall,  vcl  sup.  genn.  at ,  vcl.  fr.  «/.  o/,  augl.,  sin-c  , 
d>n.,  rec.  sup.  germ. atl;  Gf.  I.  205;  Rchih.  191), 
ailjecl.  I)  oiniiis,  qoisipic  :  iraf  :  Mlh.  v,  15.  18; 
vi,  21;  vhi,  lb\  55;  ix,  55;  xxvu,  I;  Mc.  i,  27,  32; 
H.12;  i.i,28;  iv,  11,52,51;  v,  20,  26,  40;  v ,i,  3, 
25;  ix,  12;  x,  44;  xi,  17,  24;  XII,  35;  xin,23;  xiv. 
50,  64;  Luc.  i.  5,  6,  48,  05.  <>«,  71,  75;  n,  5,  18, 
19,  20,  31,  5«,  5>i,  51  ;  nt,  3,  5,  6,  15,  10.  19.  2(1; 
iv,  4,  5,  7,  15,  57;  v,  9,  17:  vi,  II»,  19,  26;  vi  ,  1, 
16.  17,  18.29,  53;  vm,  37.49,  45.  47,  53;  xiv.  17. 
18,  29,  33;  xv,  I,  14,  51;  xvi,  14;  xvn,  10,  27;  xviu, 
12,  21,  2i,  28;  xix,  7,  37  ;  xx,  6,  3.',  38;  Joan.  ni, 
26,31;  v,  22,  23;  vi,  37.  45;  vn,  21;  x,  8.  29;  xtv, 
2ti;  xv,  21;  xvi,  15;  xvn,  2,  7,  10,21;  xvin,  4,  40; 
K. iio.  vii,  8;  n,  5,  6;  x,  4,  12;  xi,  32,  56;  xn,  5, 
4,  17;  xiii,  I,  7;  xiv,  II;  xv,  II  ;  Cnr.  I,  i\,  22, 15; 
x.  17,  53;  xi,  2;xn,  12,  19;  xin,  2;  xv,  7,8,  I  , 
27.  28;  xvi.  14;  Cor.  II,  i,  I,  3,  4;  n,  9;  ni.2,  1  ; 
iv, -2,  8,  15;  v,  17,  18;  vi,  4;  vn,i,  5,  II,  16;  vin. 
7,  18,  ix,  8;  xi,  6.  9;  xn,  12,  H;  xui,  1.  12;  Gal.  1. 
2;  ii,  14;  iv.  1;  v.  3;  Eph.  i,  3.  II.  15,  21,  22,  25; 
n.  21  ;  in,  9,  21  ;  iv,  6,  10,  13;  v,  24  ;  vi,  18,  21  , 
Phlpp.  i,  18.  20;  ii,  26,  29;  m,  8,  21;  iv,  5,  6.  7,8, 
12;  Col.  l,  9,  10,11,  i5,  16,  20;  n,  15;   m,  8,  11. 

16,  17,  -20;  iv,  7,  9;  Tliess.  I,  n,  15;  m,  7,  13;  iv. 
10;  v,  .4  ;  Tliess.  II,  i,  3,  4,  11 ;  n,  17  ;  III,  6,  lb  ; 
Tiui.  I,  i,  15, 16.  n,  1,  4,  8;  iv,  8;  v,  10,  Tiui.  II.  i, 
15;  n,21;  iii,  17;  iv,  8;  Psaim.Liu, 5;  Neii.  v,  1<>; 
vi,  16;Skeir.  [,  a,  b;  V.  a,  c;  VI.  b;  VUI.  \i\aira; : 
Luc.  lli,  10;  v,  20,  28;  xv,  15;  2)  lotus,  iri;  : 
Hlh.  viii,  52,  34;  Me.  i.  5;  iv,  1;  v,  52;  l.tir.  i,  10; 
n,  1,10:  iv,  25;  vi,  17. 19;  vn,29;  vm,  47,  ix,  '5; 
Ji.an.  v,  22;  Koin.  ix,  17;  x,  18;  xi,  26;  Gal.  v.  14  ; 
Eph.  iv,  16;  Phlpp.  iii,  JS;  .Neh.  v,  15,  18;  ima;  : 
Ltic.  iii,  21;  iv,  6;  Eph  vi,  15;  olor:  Mlli.  v,  29,  50, 
vi,  22,  25;  tx  26,  51;  Mc.  i,  35,59;  vm,  36;  xn,  30, 
33;  \iv,  9,  55;  xv,  1,  55;  Luc.  !,  65;  iv,  14:  v,  5  , 
vit,17;  vill,  39.43;  ix,  25;  x  2i;  Joan.  vn,23;  ix, 
5i  ;  Rom.  viii,  56;  x,  21;  xvi,23;  Cor.  I,  v,  6;  xu, 
17;  xtv,  23;  Cor.  II,  ..  1;  Gal.  v,  5,9;  Thess.  I,  iv. 
10;Til  i,U;  Sk.-ir.  IV,  h ,  '  3)  niultus,  -xoKi;  :  Mc. 
xu.  5>  (ex  latiori  inlerpreiaiinne). 

ai.i  ts  'aiijji.  s.ix.  enlles,  vel.  stip.  germ.,  vet.  fr. 
cV.es, elif,  <ir.  III,  88,281  ;  Rchll).  600,705;  Sclim  I, 
42),  !.  Aineibinm ,  omnino ,  Sloa  :  Mih.  v,  34; 
C.»r.  I,  xv,  29.  !!.  Conjunetio ,  sempnr  postposila 
(exceiiio  Mc.  xn,  25  ulu  prxponiuir),  cniiii .  yup  : 
Me.  ill,  55;  iv,  22:  vi,  !i;  vni ,  55  (tx,  41);  xV, 
25;  xv,  14;  Lttc.  i,  44,  48;  vt.  26,45;  vtt,  il.S;  u, 
24,  25,  26;  xiv,  24;  xvin  ,  25;  xix.  26;  xx  ,  56; 
J  «n.  v,  46;  Tim.  I,  iv,  10  (Cor.  1,  xv.  29);  ullis 
—  t/>,  u&t  —  Ss  :  Luc.  tii ,  1(>. 

Ai.L»|>i'.o,niitli(|iie.T'/v-oC£v:Mc.  i,45;l  ue.  xix,45. 

ai  i.  andjo,  viil.  stih  Andeis. 

ALL-BRUNsTS,  viii.  S   I)  titiiiiitin. 

«i.l-sverei,  vid.  sub  Svers. 

ALL-VALDANDS,  vni.  su!>  Vtildan. 

alla-valrstva,  vid.  stlb  Vaerkjan. 

ALA-pARBS,  vid.  snb  paurban. 

ala-hass,  vid.  snb  Manna. 

ALJA,  viil.  seb  Alis. 

AL.IAN  (vct.  norv.  elian,  vef.  sax.  eiVeit.  angl.  sax, 
etlean,  eilen,  vet.  sup.  gerrn  eilan  t.r.  II,  8,  447; 
Gl.  1 ,  202),  neutr. ,  ajtnuUtio.  Zfiko;  :  Rom.  x  ,  2  ; 
xin,  !5;Cor.  II,  vn,  7.  II,  ix.'2;xi,  2;  xn.  20; 
Gal.  v,  20;  Phipp.  in,  6;  Coi.  iv ,  13;  in  aljaia 
briqgiin,  -rupx&kovv  :  Rom.  x,  l!>;  xi,  II,  14. 

Ai.i»N0,->t,  conj.  II,  amiii^ari,  c.  da).  pers  vcl  acc. 
rci.  t>i/\o0v  :  Cor.  I,  xm.  4  :  Lor.  I!,  :.i,  2;  Cal.  iv, 

17.  18. 


rj.o 


r.LOSSAMI  M  COTHIc.i;  I.INU.1.. 


1/36 


i\-vi  j  \v>\,  iil icmiil.iiiiinoni provucure,KeA«$i)t4vv: 
;.or.  i,  x.  -r.. 

ALFAIUS,  nuui,  propr.  maae, ,  'Alyubr :  Uc  II, 
IV;  iii,  18;  l.iic.  vi,  I  i. 

A.MKi.YYHW'.,  iiimii.  prnnr.,  'A^tvaJaC-  l.uc.  m,  55. 

ami.n  (viii'.  bebr.),  uui*  ■  Uili.  x .  42 ;  Jo»n,  vi , 
86,  W;  «iii,  54;  Cr.  II,  i,  30;  xni,  13. 

\M  IO,  iiuiii.  propr..  'Au.it;  :  Luc.  III,  25. 

aMSA  jgr.  <;.(!»,-,  lal.  kuaurmi;  Cr.  III,  405),  mac, 
liiiuu-riis,  ufxo; :  Lnc.  IV,  8.  1'ruliabilil.r  nieoduin  esi 
iu  Cod.  irg.  |iiu  ii/imi,  nii  sonat  m  eognaiii  idioui»- 
iihua  i  vct.  norv.  oxi,  vt-i.  sai.  uiniii  angt,  ns,  ru/, 

vel.  lup,  g  rin,  ahsala,  vci.  fr.  «j/«,  rcc  sup.  gerill. 
iiclnet,  U.  ajii/u;  Cr.  III,  403;  Gl.  I,  159,  itclilb. 
616  8i|. 

A.N  (llt.  an),  pirticoll  Interroaantil,  ai,  x«i :  l.nr. 
»,  -2!);  jviii,  -20;  Joan.  ix,  50;  ov/v  ('/).  Luc.  iii,  10; 
un  iiu/i,  oJxo.v  :  Jnan.  xviii,  37. 

AN.V  (vet.  rnirv.  i,  vei.  saz.,  an;;l.  sax.,  vci.  fr. 
u/i,  vei.  sup.  geroi.  um,  suec.  u,  angl.  on,  rcc.sop. 
genn.  un,  gr.  iva;  Cr.  III,  252;  Cf.  I,  i75;  Alib. 
lT.i'|i  08  s  ;i|. ;  Iti  iub.  oo-2).  Praposilio  iccnsaiivura 
et  ij.tiivuoi  rvgent,  gwco  sni  respoiidens ,  proprie- 
■M  iiiilieam  direelionem  ad  locuui  del.rm  ii.iiuiu  , 
iia  iil  uuuc  inler  ei  suhjecwra  vel  olijectiun  jam  ex- 
oriatur  relatio  magis  niintisve  slricta,  saliein  prosi- 
iiii.e  ;  siguiHcal  igitur  siipir  (i/ri),  nd  (tlf).  Ilalicl  ui- 
auper  siguittc  liunejin  adversuivam,  conira,  adcertut 
{  xuza  Cillll  gen.  )  e  ciu*alivain  ,  propler ,  quod.  Ad 
leiHpm  ei  modum  relala  liaec  prapusitiu  uun  nisi  raro 
oceurrit. 

I.  I'nvp  'siiio.  A.  Cuin  urcu>aii'o  :  I)  ad  indican- 
iIihm  Iociiiii  :  a)  pOSI  verba  motus,  sur.er,  in,  Iil,  e'iri(c 
accus. ,  rarius  c.  daiiv.)  el  eif  posi  gaggan  J»aa.  VI, 
21  ;  alguggan  Mc.  I,  10  ;  Luc.  i,  55  ;  III,  22  ;  Joau.  VI. 
40  ;  usgaggan  Mlb.  II,  7  ;  Luc  viii,  27 ;  x,  iO;  Joan; 
vi,  5;  afgiggan  Luc.  ix  ,  10;  oijVi/mn  Mc.  i,  55; 
t.uc.  iv,  i2;  afleipan  Luc.  v,  10;  briijgnn  (ducere) 
Luc.  v,  4;  us»i°ei</aii  Luc  v.  19,  xix,  4;  snwan 
Thess.  I,  ii,  10;  |«Hr«iri»an  Tim.  I,  i,  18;  abwv- 
jan  Luc.  x,  9;  giman  Mc  vui,  10;  Cal.  i,  21  ;  coll. 
Joao.  xvni,  4;  iiem  post  nrriniNM  Mili.  v,  45  et 
dissiqqqtn  Epli.  IV,  "20  de  sole ;  rfri/i»«n  el  gadriu- 
san  Mili.  x,  29  ;  Mc  III,  10;  ix,  20;  L;ic.  xx,  1«; 
lliuu.  xv,  5;  neciinn  el  occun.l  aua  iu  rormula 
iriirTeiv  ejri  Tr/.oo-w:ro7 ,  uViiishn  aiiu  andvuirpi  vel  au- 
davleizn  Luc  v.  12;  xvn  .  10;  Cor.  I,  xiv,  25  et 
triiriwmvirriTpaxiV.v  (sii|  <T  colluiu  Cidere),  driusan 
iina  hals  Lur.  xv,2.i;  coll.  Mc  ix,  42;  b)  p»st  iran- 
sii  vu  :  gaiiuhan  Lm:  v,  II  ;  ttslia/iuit  Mc.  ix,  2;  Liic. 
iv,  5:  «Yiu/ian  Mc.  xv,  22;  draibjan  Lic.  vin,  29; 
vairpan  Mc.  iv,  20;  Luc.  viu,  59;  x,  51 ;  liuc  perlinet 
Mc.  xv.  2.  rairpan  hUutu  ana  vus  jos.  quia  sors  super 
sortienda  conjicimr;  iisvairpan  Luc.  xi\,  55;  nima/i 
Mc.  i\,  50;  Luc.  II,  28;  unpriuiis  in  uiia  uiiu.iis  nimuii 
vel  uHi/niiiinii  (ivxy  aVi^eo-Oxi  vel  oi/jaOut  =/;  «;xa>«j); 
satjan  Mili.  v,  15;  Mc  iv,  21  ;  /uayuu  Mib.  ix,  Ib; 
x,  54;  xx\ ii,  48;  Luc.  v,  50;  Cor.  II,  III,  H;  n/iuo- 
;ail  Mc.  xv,  17;  galagjan  Mlli.  viu,  25,  Mc.  ix,  it; 
\\,  50;  Joan.  ix,  15;  xix,2;  uslagjan  l.nc  ix,  62; 
xv,  5;  utlagian  imnduns  ana — ,   mauum  injieere  in 

— ,  /dr.*;  e7ri6«)i).eiv  eiri  —  Mc.  Xlv  ,  40  :  LilC.  IX, 
i'.);  Joiii.  vii,  5H,  44;  iuanuin  ponere  supcr  aliqucni, 
yjicct  =r.Ti'Jev«i  erri  Ttva  ,  /ian<fu  lugjan  vel  analagjan 
aiid  —  Mlb.  i\,  18;  Mc.  v,  25;  i,  10;  vuurkjan  ana- 
tiumbjan  Luc  i\,  14  ;  anaaukan  Mib.  vi,  27  ;  Luc.  ui, 
20;  tnisn  He.  iv,  51  ;  gasmtitan  Joan,  ix,  6;  uujan 
M<-.  n,  21  ;  n  fcfin  l'.oiii.iii,20;  uituu  l.iic  VII,  44;  vv, 
22;  c)  iiisuper  posl  uusilau  Uc  xi,  7  ;  Joan.  III,  14  ; 
iiuhajiitiin  l.iii.  x,  II,  »ueii'uu  Mtli.  xxvi,  07;  Mc.  x, 
34;  xiv.  65;  —  2)  ad  lenipus  rcleiliir  lautuiii  apud 
Lilc.  xvii,  4  jiiinn  sin/iain  una  dag  (t«;  i)iipo.()  (ra- 
vanrkjan;  cnjiu  loco  Luc  xvin,  12  gnniUvm,  more 
gra-cu,  pnuiiur;  —  3)  ln  sensu  meiapliorieo,  comra, 
advenuil,  «iri  (c.  acc),  posi  iisMuniiaN  Mc  III,  20; 
./...;..  I  iic.  xiv,  31  ;  qiiiiHH  Joan.  xviii,  4:  ijadaw  - 
ii/i  Cor.  II,  x,  2;  iis/io)  aua  mii.  juiinia  Joan.  xni, 


IS;  vntvodi]ia  a  a  ins  l.uc.  u,  5;  /aT«  (c  (jenil  ), 
posi  ttlivodjnn  Mlli.  isvn,  15;  Mr,  xiv,  50,5;,  GU; 
xv,  4;  Hilvidi Pa  llc,  xiv.  55:  vruh  tntii un  Joan.  svill, 
29;  jms  ann  URI  radjnOokot  Col.  n,  14;  valdnfni  aiijun 
Joau.  xix,  II;  ufblttant  vitan  Cor.  I,  iv,  0;  uopun 
tnia  —  (>:aTax«'j^«<iOi/<)  Kom.xi,  I.S;  code  »  liocmo.lo 
Luc.  VII,  30  rima  ijnfn  frmiefiun  ana  sik  (ti(  e'auT«.u,-. 
in  delrimenium  suum),  illustrandusest; — DCamdciu 
liaboii  parliculam  Cor.  II,  x,  i  nnu  andau  i,  iu  racie, 
x«Ta  itooo-mjtov,  i|iiod  nIiIiI  lil  umlvuir fija  (l.oc  n,  31) 
redditur;  liom  u,  S8  linbai  aua  ai/u»»,  cryairwrMiui 
rr«Tipa,-,  cujos  lneo  tii  r,  genil.  adbibeiiir. 

II.  O n iii  daiivu  :  1)  ad  looom  detcrimuandurn,  sn- 
per,  iu  ,  eVi  ( c.  geoil.  cl  accus.) ,  e'v  :  a)  p.i^t  verba 
qnieiis  :  i'i«aN  Mc.  I,  45;  IV,  I,  51,  58;  x,  5i;  Luc 
i,  80;  ii,  lt,25,  40;  xv.  25;  xvn,  51 ;  J.an.  vi,  10; 
vii,  39;  iv,  4;  Gd.  iii  2,  5;  vairpan  Mlb.  vi,  10  ; 
Mc.  xv,  33;  Luc  xvu,  34;ii/aH  Mlli.  xxvi,  09;  II VII, 
19,  Mc  II,  2;  l.uc  v,  47,  xix,  30;  Joan.  xu,  15;  ti- 
fl<inMth.  ix, 2;  Mc  II,  4;  vn,  50:  Luc  v,  i>5  ;  Cor.  II, 
in,  15;  Skcir.  III,  d;  ufligan  Mc  vm ,  3;  OJMitvmo- 
jan  Mc.  viu,  0 ;  Luc  xiv,  10;  Joan.  Illl,  25;  s  audan 
l.iic.  vi,  17;  it<'iii  :i|  ud  Cor.  II,  xm,  I  ana  mnnfm 
tvaddje  veitvude  gastandai  all  vaurde;  guivcdan  sik 
Ltic  i,  6  ;  —  b)  post  verba  inoius,  <]n.c  eiiam  accu- 
Sativum  jusla  anu  libcnler  suinunl  fviil.  supra,  A,  b), 
sic  pnsl  qiinan  Luc  xix,  5;  Epb.  v,  0;  Col.  u  ,  0, 
Skeir.  IV,  c,  d  (quo  in  loco  aiipai  pro  airpa  legen- 
duin  esl);  v.ihpan  Luc  i,  05;  Joan.  vi,  21 ;  tjmjg ,n 
Joan.  vi,  19  ;  gadiiusan  Mc  tv,  5;  Luc  vui,  0,  8  ;  — 
c )  posl  traiisi/iva  ,  ul  lagjun  Mc  VI ,  50 ;  saljun 
Luc  iv,  9;  vi,  48  ;  vm  ,  10;  taian  Mc.  iv,  10,  20  ; 
slraitjan  Mc  II,  8;  Luc  III,  50;  gatimrjan  Mtb.  VII, 
24,  20;  Luc  iv,  29;  vi,  49;  anatimrjan  Eph.  u,  20; 
ufurlileiprjan  Cor.  II,  III,  9;  gasuljni  Mtli.  VII,  25; 
Luc  vi ,  48;  ushulon  Mlb.  xxvn  ,  00  uflmban  uiia 
hundum  :  Luc  iv,  II  ;  andniman  ana  biuda  >eh.  v, 
47;  gamelip  itt  ana  praufetum  Joan.  VI,  45  (praicipue 
in  liliris  propbet.irum),  ttt  Cor.  I,  v,  9  gamelida  iivit 
una  aipittaulein  el  Luc  ix,  57  moses  banvida  ana  ai- 
uatundjai  (impriinis  i:i  hoc  Sciplnr.c  loco,  ubi  enar- 
ralur  liisloria  rulii i;  —  d)  in  plurimis  casibus,  uln  par- 
ticipium  prioris  verbi  (visana'*,  /  gands,  titandt  etc) 
sop;  leiidmii  est,  vel  eliam,  ubi  relano  prxposiiionis 
ad  verbum  l.itius  jacet :  Mc  v,  4  po  ana  fotum  eisar- 
na,  «i  -ireSat  ;  Calend.  golh  pite  ana  gulpiudui  mar- 
vtre  :  Mlli.  x,  27  merjaip  ana  hrolain;  Mc.  vi,  20  mii 
uidiiis  u;iii  mesa  haubip  iohannis  ;  sic  insupcr  :  Mlii. 
vi,  19;  ix,  0;  Mc  n,  10;  v,  29 ;  v  ,  55;  viii,  .4, 
27;  ix,  5  ;  II,  4,  13 ;  111,26  ;  nv,  51  ;  Luc  iv,  lu ; 
v,  18,  24;  vui,  13,  15;  iv,  4;  xviu,  8;  l  x,  44;  Jo.iu. 
vi,  31;  ix,  3,  12,  54;  xvu,  4;  Rom.  ix,  28;  Cor.  Ii, 
iv,  10;  vii,  13;  II,  11;  Cal.  iv,  14,  J8;  vi,  10,  17  ; 
Epb.  i,  !0,  ii,  15;  in,  15;Col.  I,  xvi,  20;  Tlie^s.  II, 
lli ,  1  ;  Skeir.  VII ,  c;  c»ll.  1'hlpp.  n.  27  gnuri in  mta 
g.rurein  (iiri  Xumrv)  haban.  —  2  )  lte'sa  ad  leiiipiis 
noii  nisi  apnd  Juannem  li.cc  pra-posilio  invemior  ad 
circumscribcndom  gt-nit.  absOl.GnecoruiU  :  Joan.  vil, 
14  un/i  midjai  duip  (xfi;  ioprii;  ueo-ouo«,-) ;  VI,  25  una 
panimei  aviliudodu  ftauja  (e\i/a^<o-xr,vs*?o;  tov  xo- 
(Oio-j)  —  5)  lielat.i  ad  modum,  erga,  a.l,  Ur.o  :  Joao.  xi, 
18. — 4)  lo  sensii  metapliorico,  ai  indical  <  ircoin-iao- 
tiam,  iii  < iti.i  versMur  lliquis,  in,  briic.  il.it.) .  i>  : 
Cor.  II,  i,  4  gup  gabrafttida  un.  u/iu  atai  .<.//<../; 
vu,  13  ,  Tliess.  I ,  ni ,  7,  9  ;  coll.  Cor.  I ,  v.u ,  1 1  » i 
unnwltuiga  a  ut  petuainnia  nlubuja  brofiur  ;  Ii)  enm 
geuau  eausali,  de,  super,  e'ir<  (c.  dai.),  |i<i,t  verM  if- 
fectus  el  liis  -iiinli.i,  in  btUiiiiv  kjan  Mc.  Ili,  17  ,  l.nc. 
■  1,55;  ns/i/nis vairpan  Mc  1.22.  I.uc  ix,  15;  wgrMam 
Luc  ii,  |7  ;  b  atnj  iit  Mlb.  mi  .  2S ,  faaittOH  L»T,  II, 
vii,  |3;  i./iyii/i.H  1.01.  II,  \i  ,  II  :  </ npiafsljuu  Cur 
II,  vii,  7  ;  qalruuan  Thcs..  II,  III,  4  ;  Ottkdjutl  i  Ol  II, 
II,  13;  usbvidan  Luc  xvm,  7;  hnc  ul.ilor  I  rini.li 
niin  /'U//I.H.I ,  prnpier  tpiod  ,  iy'  &',  COf.  U,  V,  I; 
1'lilpp.  iv,  lil.cl  luCUlio  uim  Hui/ii/i  anJnimai  M.  .  II. 
37;  Lnc  ix,  18;  tnll.  eliam  IMilpp.  iii,  9  awro  hiei 
una  guiaubcinai ;  c)  ciiiii  leusu  adverutivo,  I    aira. 


1257 


ANAIAIMV 


ANpAft 


«:•« 


fjri  (r.  ncciis.) :  Luc.  x,  19;  Rom.  xi.  2-2;  Imc  ctlam 
Ltir.  xviu  ,  3  frateit  mik  ana  (an ,  ur.i)  andastapja, 
piTlinet.  (1)  In  nontiullis  lncutimiib  is  usurpaliir,  ul  : 
i.cir.  II,  viii  ,  7  maiingmm  <i/ui  (iv)  friapvai,  cujus  Incn 
Klilii  nuilns  d.uivns  vcl  m  a  iiibetur;  Gi-r.  II,  i ,  23 
r«iirnrf  gup  aunhnitaana  (i-.ic.  arcus.)  saivalai ;  Luc. 
i\,  4!)  nnn  (fcri  C.  dal.)  letitis  liamw  usilreiban  unhul 
pons  ;  Eph.  1,  9  in  m.trgiue  eod.  A.  Icgitur  ana  Uikai- 
uni,  Bccundam,  cujns  loco  tn  nhbi  stai.  *  Thcss.  I,  v, 
15  ubil  nna  ib  lamma,  csscl  maluiii  siipcr  maliim,  sed 
in  lcxlugicco  legburxax.v  avri  x«xou,  quod  vertilur 
ubil  und  ubitamma. 

II.  Adverbiatiter:  Mc.  vm,  23  atlagjauds  ana ; 
11,  7  galngideJun  ana. 

III.  In  romp/siliune  :  1)  cum  vcrliis  :  fl)ianu<i«M, 
fliindiiinnn,  anagaggan,  anu  rigkan,  anaqipan,  anaqi- 
man,  annltaban,  anakailan,  anahamon,  unahiicivan , 
nnnhnaivjnn ,  anapivan,  auaprafsijait,  anakaurjan, 
anakumbjan,  anakunnan,  anatatjan,  analaqjan,  ana- 
malttjan,  anameljan,  anannnpjan,  ananaujjjan,  aua- 
niujaii,  antipi  agqun,  anutitan,  anasla  an  ,  anastepan, 
atwttodjnn,  unalin.rjan,  unutrimpan ,  anuvammjan , 
(innfilhnti,  anaweilait  ;  hicomposiia  :  mipanukumbjai, 
ennin  akan;  2)  ciim  pailicipiis  :  analiabaips ;  3)  cum 
Milistaiuivis  :  anabusns,  anaqat ,  anaqiss,  anckun- 
liains,  analageins,  analangnei,  anamahts,  ananiujipa, 
anasloieins,  anaviljei,  anafilh  ;  4)  cum  adje<  livis  : 
analiaims,  annlaugnis,  anasiuns,  anavairps;  5)  cum 
advrrbiis:  aualeiko,  anataugniba, ananasiuniba. 

AN.ApAlMA  (voc.  gr.),  ava6tua:  Rom.  ii,  5;Cor. 
I,  xvi,  24. 

ANApUb,  nom.  pr.  masc,  'AvaOtM  :  Esdr.   11,  23. 

ANAK>,  »dv.,  sutitn,  slalim,  i%umvu:  Mc.  11,  8; 
i%uunns  :  Luc.  ii,  13;  i\,  39. 

'  AN.vN  (vci.  norv.  ond ,  suec.  fliirfu  ,  dan.  aand , 
roll.  gr.  tocpar,  IjI.  anima;  Bopp  120;  Gf.  I,  207), 
cnnj.  1 :  011.  spirare. 

us-anan  (pra;i.  iijoii),  eipirare,  spiritum  emittere, 
«zitvEtv  :  Mc.  xv,  37,  3». 

ANANEIAS  el  ANANIAS,  nom.  propr.  masc., 
Av/.via,- :  Neh.  vn,  2. 

ANI»  (vet.  norv.,  a«gl.  sax.  and...,  vet.  et  rec. 
snp.  germ.  i.nt...,  enl....  vel.  fr.  and,  ande,  anda, 
onrf...,  ainf... ;  Gf.  I,  352;  Rchih.  901,  GOt),  prae- 
positio aecusativum  regens;  ei  omnibus  ogn.itis  ser- 
monibiis  in  sola  gotliica  ct  velere  Frisonum  linguis, 
iitvui  sip.raia  occurrit,  priuiario  signilicuns  in,  se- 
cus,  per,  ct  iti  usurpalur  111  aclioneiu  iidii  ad  pmi- 
ctmn  velobjecliim  individnale  re-trin^i,  sed  in  toto 
colbctivo  pcragi  signilicel,  binc  b.rc  parlicula  voci- 
b'is  pra'ponilur,  ul  orti,  lerrai,  rcgiotii,  localilati,  c't- 
tilati,  pago,  clc,  i|uibus  eliani  adjeclivum  a!ts  plc- 
rumipn'  pr.i  (igilur. 

I.  1'rcepotilw  :  I)  in  ordine  ad  tocum  :  a)  per,  in, 
lt;,pu-l  usgaqgan  LtlC.  xiv,  23;  Sic  puirhgaqqan 
and  pata  (ixiiv/j,-)  Luc.  III,  4,  ct  formula  und  parta 
ta «I  (proprie  in  vestigiis  )  Skeir.  II,  d;Y  a;  b) 
de,  y.cctU  c.  gcnil.,  pnsl  :  ru»  gavaurkjan  Mlli. 
viii,  32,  vel  rinnan  Liic.  vm,  o3:  <5ta  c.  genil.  post  : 
alhaltan  Cor.  II,  xi,  53,  et  cuin  supplennnlo  liujus 
vocis  Ltic.  v,  19;  c)  ad,  per,  in,  cu.n  objeclum  com- 
plcxum  <si,  tic  xitk  (c.  accus.  raro  c.  genit),  iv  vcl 
ini  c.  accus.)  ■  a)  cominiiniler  post  verba  molus 
qiiorunijulijectuinestmeri/ia./flisci/is.tauirfelsiiiiilia, 
sic  |.osl  uiriiiiinii  l.iic.  iv,  14;  uxjnggan  Mtb.  11,  20; 
Mc.i,  28;  Luc.iv,  37;  vn,  \l;gateipan  Rom.  x,  IS; 
pnst  gapeihan  Skeir.  IV,  b ;  vel  ulii  suljectum  ad 
docemlum  (nt  docior,  merjnndniis)  iens,  vcnieus, 
eic  ,  dicitur,  ul  posl  vralon  Luc.  viii,  1 ;  galetpan 
vin,  39  ;  pairlii/uggan  II,  ti;  ninian  III, 5;  el  inde  posl 
merjan  Mc.  1,  39  ;  nv,  9;  Mtli.  xi,  1  ;  galeiliau  Kom. 
11,  17  ;  p)  in  nonnullis  aliis  casibus  ul  huhrus  xarp 
Luc.  IV,  25;  iv,  14;  gasnljan  and  baurgt  praizbylut- 
rein  Tit.  I,  5;  leikinonds  and  all  (iravTaxoul  ^uc.  IX, 
6.  Iluc  peninct  cliun  Cor.  II,  vm,  18  ptiet  liauins  i/i 
awnjfqetjant  aud  altos  aikklesjous  (3ii  tTaatviv  r<uv  i/  ■ 
»>.«o-io.v)  el  Epli.  iv,  0  taei  ufar  atlniiHJah  aittl  atlnni 

P.TROL-  XVII!. 


(5ta  TravTuv)  jah  i/i  allaim  uns.  — 2)  Ad  lctnpus  re- 
lata  valel  ad.xara  (c  ncc),  et  semper  liabet  warjt- 
z-.h  juita  se  positum :  Miii.  Xlvn,  15;  Mc.  xv.  6. 

II.  In  compositioiic  :  1)  cuiii  vcrbis  :  ondbaliljart, 
andbeitan,  andbind  n,  audbundnan,  aitJqipan,  and- 
haitan,  andhamon,  andhautjai,  andh  fjun,  andliuljuii, 
nndhruskan,  andpagkjan,  andlelnan,  andniman,  and- 
rinnan,  andiaiwan,  andsakan,  andsilan,  andsatjan, 
undtfieivun,  undslaldan,  andstaitdan ,  andslaurran, 
andtilon,  attdvatjan,  andceihan ;  2)  cum  parlicipiis: 
ttnandtakans,  unandliulipt ;  3)  cum  subsiantivis  :  a) 
andaugi,  andbahls,  andbah-i ,  andhuleins ,  andstald  , 
andvairpi;  b)  anda... :  andabauhls,  undcbeit,  anda- 
lint,  andahnfls,  andapahlt,  andaluuni,  andannhti, 
andanem,  andanumtt,  andutlupjis,  andaslaua,  anda- 
vaurd,  andavaurdi,  andavizn ,  andavteims;  4)  cuin 
adjcctivis  :  a)  andvairpt  et  bicompositum  :  unand- 
svks.U)  anda...:  andaiteipt,  andanemt,  andunemeigt, 
andascts:  b)  cum  adterbiis  :  andauyjo,  attdaugiba, 
audiairpis. 

'a.nuis  (succ.  aniingen,  dan.  enlen),  adverb. ,  ex 
quo : 

ANDUtin,  aul,  n;  undituh  —  aippau,  aut  —  sm, 
«  yip  —  H:  LiiC  IVI,  13. 
ANDBAIITS,  vid.  sub  Bahtt. 
ANDEIS  (vet.  noiv.,  vet.  sax.  endi,  angl.  sax., 
d:in.,bat:iv.,  rec  sup.  gerin.  tnde,  vet.  sup.  gcrm. 
fliili,  vct.  fr.  enda,  angl.  cnd,  succ.  ande ;  Gr.  II, 
447;  Gf.  I,  354;  Ucblh.  706),  masc,  liuis,  tikoc: 
Mc.  111,  26;  Ltic  1,  33;  xvm,  5;  Cor.  I,  xv,  2i; 
Cor.  II,  1,  15;  111,  13;  xi,  15;  Pblpp.  111,  19; 
Thess.  I.  11,  16;  Tiiu.  I,  1,  5 ;  Skeir.  III,  a;  «fov  : 
Mc  1111,27. 

»nds  masc.  (plur.   andeis),  Onis  limes,  rtipat : 
Rom.  x,  18. 
aniiI-laus,  vid.  sub  Liutau. 
all-andj.i,  adverb.,  ooiuimode,  oAoriXuf  :  Tliess. 
I,  v.  23. 
ANOIZUII,  vid.  tah  And. 

ANDRAIAS  (Anrfriai  Calcnd.  golh.),  nom.  propr. 
masc,  Avt5/>£a,- :  Mc.  1,  16,  23;  111,  18;  Luc.  VI,  U; 
Joan.  vi,  8;  xn,  22,  Skeir  Vll.a. 

ANp.XR  (vet.  norv.  ann  r,  vel.  sax.  othar,  athar, 
angl.  sai.  oSer,  vet.  sup.  gcrm.  andar,  vei.  fr.  oiher, 
angl.  olher,  suec  aunan,  dan.  anden,  balav.,  rec. 
sup.  germ.  ander;  Bopp20,  80;  Gr.  IV,  453  ;  Gf.  I, 
370,  Rchth.  972),  adject.,  I)alius,  «aW  :  Mth.  v, 
59;  vni,  9;  x,  23  ;  xxvi,  71 ;  xivii,  61 ;  Mc.  iv,  5, 
50;  6, 15;  vn,  4 ;  vm,  28;  x,  H,  12;  xii,  4,  5,32; 
xiv,  58;  xv.  31,  41  ;  Lnc.  v,  29  ;  vi,  10,  17,  29; 
vii,  8,  19,2.1;  viii,  3;  xx,  16;  Joan.  m,  22,  23; 
vii,  12:  1,  10  ;  xiv,  16  ;  xv,  24;  xvin,  15,  16,  3t ; 
Cor.  I,  ix,  2,  27;  Cor.  II,  vm,  12;  II,  4,  8;  Gat.  1, 
7;  Pblpp.  111,  4;  Skeir.  V,  c;  VII,  d;  iufv  :  Mlh.  vi, 
2»;  viii,  21;  n,  3;  Luc.  u>,  18;  iv,  43;  v,  7;  vi,  6; 
vii,  41;  viii,  3;  11,  29,  56,  59,  01;  x,  1 ;  nv,  19,  51 ; 
xvi,  7,  13 .  18 ;  xvii,  54;  xvui,  10;  xix,  18;  xx,  11; 
Rom.  vii,  3,  4,  23;  vin,  39;  xm,  9;  Cor.  I,  iv,  6;  vi, 
1;  1,  24,  29;  xiv.  t'.\  xv,  47;  Cor.  II,  vui,  8;  xi,  4; 
Gal.  1.  6;  vi,  4;  Eph.  m,  5;  Phlpp.  II,  4;  Tini.  II,  11, 
2;  Esdr.  11,  31  ;  2)in  senli  ntiis  parlilivis  anpar  —  an- 
paruli,  alicr  — aller  Skeir.  II,  d;  eliam  sa  —anparuh: 
Skcir.  V,  a  el  ain«  —  unpar  :  Skeir.  IV,  d;  3)  an- 
par  anparit,  alter  allcrius,  aW.ijW  .  Epli.  IV,  25  ; 
a»/)«r  anpnrana,  aller  alleruiu,  a/Xriiouf  :  Pblpp.  n, 
5;  eliaiu  air.watjiiuh  anpar  anparana,  tlc  x:,v  iva  : 
Thcss.  I,  v,  11;  sie  etiam  Rom.  12.  5  plcne  legiiur 
ainwatjizult  anpar  anparit  lipjut,  xat9'  itf  a>A/iAtuv 
,tiU  ;  4)  aller,  ScJrtpic  :  Mc  Xll,  21,  51;  xiv,  72; 
Luc.  xix,  18;  ix,  30 ;  Joan.  11,  24  ;  Cor.  I,  xv,  47  ; 
Cor.  II  inscripl.  I,  15;  x  11,  2;  subscr.;  Tliess.  II, 
inscr.;  Neb.  v,  14;  Skeir.  II,  b;  anpar  (ruma,  Siuti- 
00'iTf.wTOf  :  Luc.  vi,  1  ;  5)  alii  (gall.  le  reste),  aoiwo;  : 
M1I1.  xxvn,  49;  Me.  iv,  19;  l.nc  Vlil,  10;  xvm,  9, 
II;  Cor.  I,  vn,  12;  ix,  5;  Cor.  II,  111,  15;  xiii  .  9., 
G.il.  11,  \'';  E|h  ii,  3;  iv,  17;  liiil.  tv,  3;  Thoss.    I, 

40 


ISSO 


Cl.OSSAKIUM  COTIIIC.E  LINCU/E. 


iWO 


)*,  13,  v,  ij;  Tim.  1,  v,  20;  [,nta  anhar,  lliud  (gall. 
au  riii»,  cietcruni),  to  Vxirov :  Cor.  I,  i,  10:  Cor  II, 
iiii,  II;  Eph.  vi,  10,  1'lilpp.  iii,  I;  iv,  K;  Ibrss.  II, 
iii,  i. 

A>hl)l  LEII»    el  AMfulW.HKTI,  *id.   Slll)   Lctk\. 

A^NA,  iioiii.  propr.  (cni.,  ".\w*  :  Luc  n,  36. 

ANNAS,  nnni.  propr.  uiasc,  "aw  .-  :  Luc.  m,  2, 
Joan.  xvi;i,  15,  '21. 

ANNO  (vid.  ad  Luc.  iii,  II;  coll.  vet.  norv.  onn), 
fein.,  stipendium,  oifiwvv  :  Luc  lll,  14;  Cor.  I,  ix,  7. 

ANS  (vel.  norv.  4s,  dan.  aat;  Gr.  Iil,  HV;  Cf.  I, 
388;  Sclim.  I,  81),  masc,  irabs,  Joxoc  :  Luc.  vt,  41, 
42. 

t  ANS  (vet.  nor».  As;  Gr.  II,  S«3,  447,  Gf.  1, 387 
»i|.  Gejer,  Cctcli.  Schwcdens  I,  p.  14,  not.  5.  habe- 
tur  ul  eadein  vox  ac  precedens),  hcros,  scmidciis, 
Jurnaud,  p.  04,  Lind.  :  Proceres  suos  qtiasi  qui  for- 
tuna  viticeliani,  non  puros  homines  scd  semideos,  id 
esl  Anses,  vocavere. 

ANSTS  (vct.  norv.  ist,  angl.  sax.  «I,  vet.  m., 
vei.  sup.  gcrm.  anst,  vel.  fr.  enst,  sticc  ynnest,  dan. 
yndest,  rcc.  sup.  germ.  gitnst,  Bopp  S6  ;  Gf.  I,  269 ; 
Rcbth.  708),  feni.,  gratia,  jr.aptc  :  £**•  t,  30;  n,  40, 
54;  iv,  22;  Rom.  vi,  23;  xn.  3;  ivi,  84;  Cor.  I,  it, 
20;  i,  50;  xv,  10  ;  xvt,  5,  25;  Cor.  II,  l,  2,  1«,  15, 
24,  tv,  15;  vt,  1;  v  n,  1,  4;  6,  7,  19;  ix,  8,  14;  XII, 
9;  xin,  15;  Gal.  i,  6;  II,  21;  v,  4;  vi,  18;  Eph.  t,  2, 
6,  7;  n,  5,  7,  8;  m,  2, 7,  8;  iv,  7,  29;  vt,  24;  Col.  in, 
16;  iv,  C,  19;  Thess.  I,  v,  28;  Tliess.  II,  t,  2.  12;  n, 
16;  in,  18;  Titn.  I,  i,  2,  14;  Tim.  II,  t,  2,  9;  II,  I; 
lil.  i,  4;  /aoio-u»  :  Rom.  vt,  23;  Tim.  I,  iv,  14;  Tim. 
II,  i,  6;  ansiai  audahafts,  gralia  plciius,  nx^ituu/- 
«X  :  Luc  t,  28. 

&.NSTCICS ,  adject,,  gratus;  ansteigs  tisan,  xaomvv  : 
Epb.  t.  6. 

ANTIAIKIA  (Anliokja  G.il.  U,    11),  nom.   propr. 
fem..  "Avtu)x«ui  :  Gal.  u,  11;  Tim.  II,  w,  11. 
ANO,  noni.  propr.,  'tivu  ;  Esdr.  II,  33. 
AJUKDUpS,  vid.  sub  Aivs. 

AUGO  (vet.  norv.  auga,  vet.  sax.  oga,  angl.  sax. 
stgh,  eage,  vet.  sup.  gerui.  auga,  vet.  fr.  age,  ach, 
oge,  angl.  ,ye,  suec  oga,  dau.  6}e,  rec  sup.  germ. 
ange;  lat.  oculus,  gr.  oxof,  Ropp  81;  Cr.  II,  550; 
lil,  599;  Cf.  I,  122;  Kchtli.  592),  neulr.,  0?-9«luof  : 
Mtb  v,  29,  38 ;  vi,  22,  25;  ix,  29,  50  ;  Mc  vu.  22 ; 
vni,  18,  23,  2");  xii,  II;  Luc  n,  30;  tv,  20;  vi,  20, 
41,  42;  x,  23;  xvi,  23;  imh,  13;  xix  ,  42;  Joan.  vi, 
5;  i\,  6,  10,  II,  26;  x,  21;  xi,  37,  41;  XII,  40;  xvn, 
1;  Cor.  I,  xn.  1b\  17,  21;  xv,  52;  Gal.  i:i,  I;  iv,  15; 
Epli.  l,  18.  In  augam  skalkinon,  vid.  sub.  Skalkwon. 

auga-dai  ro  ,  vid.  sub  Daur. 

aucjan,  conj.  II,  osithidcre,  Jst-ai :  Joan.  xiv,  8,  9. 

AT-AtoJAN  ,  1)  id.  Luc  tv,  5;  Joan.  x,  52;  eViS.t- 
t*  :  Luc  xx,  24;  h&tifn  :  Epli.  ll,  7;  vnoSti-at  : 
Lnc  v:,  47  ;  Skcir.  III,  :i;  sik  a  ougjan,  iavrb*  Beitat  : 
Mtli.  viii,  4;  Mc  i,  41;  Luc  v,  14;  «ovtov  intSiiiat  : 
Luc.  xvti,  14;  cfiaviivai  :  Luc.  ix,  8;  e;.ij>aviTO<,vat  : 
Mib.  xxvn,  55;  bpAO-lau  :  Cor.  I,  xv,  7,  8;  atangifu 
vuir  [>an,  tjyOrr/a:  i  Me.  ix,  4;  Tini.  I,  III,  I  (> .  atuu- 
gips  visan,  >d.  Cor.  I,  xv,  5;  2)  neutr.  apparerc, 
Mctvssftti  :  Mc.  xvi,  9  ;  ^«v.poOjflat  :  Cor.  11,  v,  10  ; 
ivS-i^ajOat  :  Tim.  I,  i,  16. 

UUVAC6I ,  neiur.,  liicies,  irpoo-wirov  :  Cor.  II,  X,  I  ; 

Tliess.l,  ti,  17. 

and-aigjo,  adveib.,  palam,  apcrtc,  ^onipSi;  :  Mc 
I,  i',i:  Joan.  vn,  10;  ttapfvaia  :  Joan.  xvm,  20. 

amw  a  c.iua,  adverb.,  palani,  Tzaocvaia  :  Joan.  vu, 
26;  x,  21;  xvi,  25,29. 

'  A.UD  (vci.  noi  v.  auuY,  aiijjl.  sav.  cad,  vct.  mp. 
gcrm.  ol,  ic-o.  snp.  gcrm.  (kl,in-)  o,t;  RA.  4'JI ;  Cl. 
I,  148),  Ibeuuru*.  bonuin,  Inculias. 

AODi  iiaFTs.  miI.  Mili  Hubun. 

AODACS,  ad.eci..  bc:ilu>,  txunuzioc  :  Mb.  v,  8;  \\, 
C,  LUC.  i,  l:>,  »1,  20,  21.  22;  \n,  23;  x,25;  »tv, 
li,  IV,  Joau.  XIII ;  17;  Tiiii.  I,  l.  II;  vi,  15. 

AtUACti,  fcui.,  bealiltulo,  (tsxcaio-uof  :  Cal.  tv,  15. 


AODACiiB,  conj.  II,  bcatum  diccre,  uxapifitv  : 
Luc.  i,  48. 

AUIINS  (vet.  norv.  o(n,  ar.gi.  sa-.,  rec.  sup.  peim. 
ofcn,  vet.  sup.  gerin.  ofan,  oiun,  vel.  fr.  oven,  a  itl- 
orrn,  dan.  oc»,  succ  u^n,  coll.  gr.  nrvot ;  Gr.  III, 
552;  O.M.  5.>9  ;  Gf.  I,  176;  Rchll).  973).  w*.c.  fur- 
nax,  xj.if.ovot  :  Mth.  vi,  30. 

ADIIJON  (coll.  rcc  sup.  gcrm.  jaiichzcn,  acliun  ; 
W.u-lit  Gloss.  v.  iu/iiiii  p:ij(.  171,  ruiij.  II,  luuiul- 
tuari,  0opueiio-6at  :  Mtb.  ix,  23 ;  Mc.  v,  59. 

aiiiijodus,  masc,  tumulttts,  6opuCo;  :  Mc.  v,  38  ; 
scdilio,  a-iio-i,-  :  Mc  iv,  7. 

AUIIUM.V  (coll.  Gr.  III,  628),  ad,ect.,  altus,  Mtior, 
uirtpi^Mv  :  1'lilpp.  n,  3. 

ai  uumisis  (auhmists  Lnc  m,  2;  nt,  47),  saperlal. 
siininius,  '..- ?',;  :  Eph.  ll,  20;  aiinumisl*  gitdja,  suiu- 
mus  saccrdos,  apyispibs  :  Mlh.  xxvu.  62;  Mc  viu, 
31;  xiv,  43.  47,  53,  54,  55,  60,  61,  63,  66;  xv.  1, 
10,  II,  51 ;  Ltic  iti.2;  xtx,  47;  xx,  19;  lnU.  vn  , 
5i,  45;  xi,  47;  xvin,  19;  post  gudjane  auhimistt 
Mi  .  xi,  18;  aithttmisls  veiha,  id.,  Joan.  ivin  ,  15; 
uH'n»i.>io,  ncutr.  ttt  substan'ivum,  suinmum,  pinacu- 
lum,  bfpv;  :  Ltic  iv,  29. 

AUHSA  (vct.norv.o*,  oxe,  angl.  sax.,  vel.  fr.  oxa, 
vet.  sup.  gcrm.  ohso,  angl.  ox,  suec,  dan.  oxe, 
liat.iv.  os,  rec  sup.  gertn.  ochs;  Gr.  111,525;  Gf.  I, 
110:  Rcblb.  971),  ntasc.  anoui.,  bos,  ;io0,-  :  Lu  •. 
xiv,  19. 
auhsis,  masc,  id.,  Cor.  I,  ix,  9;  Tim.  I,  v,  18. 
AUpS  (vet.  norv.  audr,  vct.  sup.  gcnn.  odi,  succ 
dao. ,  rcc  sup.  germ.  ole;  Gf.  I,  150),  adject., 
descrlus,  epquo;  :  Mc.  l,  35,  45;  Luc  tv,  42;  ix  , 
10,  12;Gal.  tv,  27. 

AtpniA  ,  fcii).,  desertutn,  fanuo;  :  Mtli.  xi,  7;  Mc. 
I,  3,  4,  12;  Luc  i,  80;  lll,  2,  4;  iv,  1;  v,  16;  vu, 
21;  vni, 29,  xv,  4  ;  Joan.  vi,  31 ;  ilix,  t&njuia  :  Mc 
vin,  4  ;  Cor.  11.  XI,  26;  Skcir.  Vfl,  d. 

AUK  (vet.  norv.  auk,  angl.  sax.  eae,  vet.  sax.  ae, 
oc ,  vci.  sup.  gi-rm.  auh ,  vet.  fr.  ak,  oke;  Gr.  III, 
272,  2;  2il,  5;  Gf.  1,  120;  Rcblh.  L94),  conjunci|p 
q  !£■  a  frnnie  phra»is  poni  nequit  (preier  loan.  IX, 
50),  sed  post  primam  vocem  mittitur,  vcl  ctiatn  post 
plurimas,  iiiodo  uuicam  deam  exbibeant  fnl « t  hatito 
iit  auk  Mth.  v ,  29  ;  nih  vaiht  uuk  Cor.  1 ,  iv ,  4;  et 
Mth.  XI.  10;  Ltic  xvi,  2;  xn,  21;  xx,6,  3b;  Joan. 
xviii,  15;  Rom.  ix,  15;  xi,  29;  xiv ,  11;  xv,  4; 
Cor.  I ,  x,  26;  Skeir.  VII,  c) ;  signiGcat  enim  ,  yap  : 
M.h.  v,  18,  20,46;  vt,  7,8,  16,21,32;  vn,  12, 
29;  ix,  21;  x,23,  26,  35;  xi,  10,  13;  xxvn,  18, 
43;  Mc  i,  16;  n,  15;  m,  10,21;  iv,  28;  v,42;  m, 
18;  vti,  21;  viii,  36;  ix,  5,39,  41,  49,  1,22,27; 
ii,  13.18.32;  xii,  12,11,  23.  36;  i  u,  19;xiv,  5, 
7,  56,  70;  xv,  10;  xvi,  4,  8;  Luc  i,  15,50,  7t> ; 
in,  8;  iv,  10;  v,  9,  31;  vi,  25,  38,  43,  44,  48;  v,i, 
8;  vtii,  17,  29,40,  46;  ix,  14,  51 ;  x,  7,  24;  nv,  II; 
xvi,  2;  ivn,  21  ;  xvin,  23,  32;  xix,  5,  10,  21,  18; 

11,  6,  19,  53,  56,  58;  Joan.  v,  21,  56,  46;  \i.  27, 
55,  55,  71;  vu,  1,4,  5;  vui,  24,  42;  u.  22.30,  U, 
59;  xu,  45;  xiu,  1." ;  xviii  ,  13 ;  Rom.  vi,  23;  \n  , 
1,5,14,  18,22;  vtu,  58 ;  n,  5,  6,  9,  15,  17,28;  *, 

2,  5,  4,  5,  |0,  11,  12,  13,  16;  xt,  15,  15.  25,  U, 
25,  29,  52,  33;  xu,  3,  19,  20;  xiu,  3,  4,  6,  9  ;  xiv, 

3,  4,  10,  II,  17,  18;  xv,  4,  8;Cor.  I,  i,  19,  »1 ;  iv, 
4,7,9;  vii,  9,  22;  vm .  10;  u,  9;  i,  17.26.29; 
ii,  5.  26,  29 ;  xv,  3,  9,  16,  21,  25,  2j,  62,  53;  1*1. 
5,7,9,  11,  18;  Cor.  II,  m,  9,  II;  v,  1;  vi,  ».  16; 
vii,  3,8,9,  II;  viii,  12,  13,  21;  i,  3.  14;  n.  2.5, 

12,  13,  14  ;  Gal.  m,  27  ;  iv,  15.  22,  24,  26;  v.  13 ; 
m,  5,  7;  Epli.  ii,  14;  v,  5,  8,  29;  Plilpi».  £ 18;  II, 
i:  Col.  iii,25;  iv,  15,  lluss.  I,  u,  14,  19,20;  iii  , 
5,  9;  iv.  2,  5,  7;v,  tS;Tuess.  II,  iit.  2.7,  II;  Tim. 
I,  ii,  15;  iv,  5,  16;  v.  4,  IS;  vi,  7,  Tim.  II,  n,  6  , 
iv,  15;  1'hilein.  15;Skeir.  I.  h,  c,  d;  II,  b,  c ,  V,  c; 
VI.  h,  d;  VII,  c,  VIII,  a,  I.,  2i  ci.  «itie.  mh  I  l.or.  I, 
v  ii,  II  ;  3)  aulciu,  Si :  Rom.  mii,  10;  C"i\  I,  \.  20; 
w,  50;  Tit.  i,  I-,  i)  in  prluri  inembra  leutrtiiaruM 
;ui>  is.iiixaiuni  respondci  grxco  st  v  ct  post  >c  i  aUt 


1201 


ACKAN 


AltVJO 


12*52 


'i[> :  Joan.  xvi,  22:  Cor.  I,  xv,  51  ;  vcl  /.  m  Cor.  II, 
H,  iO;  5)  dts  ipsius  composiliouc  cum  aliis  conjun- 
ctinnihu* ,  has  pratcipue  snimailvertcs  :  a)  juh  auk, 
ctenini  r.-A  ylp  :  M.li.  vm,  9;  xxvi,  73;  Mc.  vn,  28; 
x,  43;  Lnc.vi,  32,  33.  3i;  Rom.  xi,  i  ;  Cnr.  I,  v, 
7:  xn,  13  ;  Cor.  II.  v,  4  ;  vn,  5  ;  XIII,  4;  Plilpp.  II, 
26;  Thess.  I,  ni,  4;  iv,  10;  Tlicss.ll,  ni ,  10:  yup  : 
Rom.  vii,  2;  Cur.  I,  xv,  16;  I»)  — auk  juk, —  <5:  y.at : 
Cor.  I,  i,  10;  Cor.  II,  nil,  9;  r)  —  pun  auk  ,  Se  : 
Jnan.  xn,  10;  d)  —  auk  raihlis ,  •mp  :  Mc.  vi,  17; 
Vii,  10. 

AUKAN  (vcl.  norv.  auki ,  vct.  sax.  ocan ,  angl. 
sax.  eacim,  vct.  sup.  germ.  auhon,  vet.  fr.  aka,  angl. 
eke,  siipc.  oka,  <lan.  cge,  gr.  etv^ctv,  l»i  au-iere;  Gf. 
I,  1 19;  Rr.hth.  59l),c6uj.  I  :  uianA,  angere  ,  mulii- 
plioari,  Sk.  ir.  IV,  b. 

ana-aukan,  addoie.  rrposrt evat  :  M  li.  vi,  27 ;  Luc. 
ni,  20;  xx,  11;  Skeir.  VI,  d. 

bi-aukan,  id.,  Mc.  iv,  24 ;  Luc.  xvn,  5,  xix,  II. 

CA-AUKAN,  augere,  irepto-o-ev=tv  :  Thess.  I.  IV,  1. 

auknan,  cnnj.  III,  cresccre,  cVtxopnjyitcflat  :  Col. 
ii,  19. 

bi-aiknan ,  cresccrc,  7rspto-o-*uciv  :  Plilpp.  i,  26  ; 
Thrss.  I,  iv,  10. 

AUNEISEIFAURUS,  noro.  propr.  masc,  'o-.vci- 
oopoc  :  Tim.  II.  i,  16. 

AUNISIMUS,  nom.  propr.  masc,  Oviiut/tof  :  Col. 
iv,  9. 

A'  RAIII  (vel.  anrahjoJ;  coll.gr.  oputTo-ctv),  fcm  , 
geptilcriim,  i/vrifi*  :  Mc  v,  2,  3,  5. 

AURALI  (voc  lat.),  ueuir,  sudarium,  o-ouSipiov : 
Joan.  xl,  44. 

AURKEIS  (anal.  sax.  ore,  vei. snp.  eetn.  wrm/; 
Gr.  III,  458;  Gf.  I,  477),  masc.  ,  urccus,  ^iam;  : 
Mc.  vii.  4,  8. 

»  AURTS  (vet.  nnrv..  din.  urt,  sngl.  sai.  ort..  ., 
siicc  6rt,  C.r.  H,  62;  III,  371 ,  Cf.  i ,  1049),  fem., 
herba,  planta. 

ai>rti-gards,  vid.  sul»  Gards. 

aurtja,  masc.  Iinrtulanus,  ysnpyi;  :  Luc  xx,  10, 
14.  16. 

AUS()  (vet.  mrv.  eyra,  vct.  snec  ora,  ore,  nngl. 
sax.  eare,  vet.sup.  germ.  oia,  vet.  fr.  aie,  nr,  angl. 
rar,  suec  ora,  tlan.  are,  liaiav.  oor,  rec.  sup.  gorm. 
o'ir,  gr.  ou,-,  lat.  nuris;  Gr.  III,  399,  Gf.  I,  457; 
Rclnli.  608),  ncntc,  anris,  ou?  :  Mih.  x .  27 ;  xi, 
15;  Mc  iv.  9,  2};  vii,  16,  53;  viu.  18;  Luc.  I,  44; 
vi,  21;  vin,  8,  22;  ix  ,  44;  xiv  ,  55;  Joan.  xvin  , 
10;  Co-.  I,  xii,  16;  Neli.  vi,  16;  tiriov  :  Mc.  \iv, 
47;  J«an.  xviii,  20. 

AUFTO,  advcrh,,  1)  fnrtc ,  'lar.i;  :  Lnc  xx  ,  13; 
t«x«  :  Philein.  15  ;  Cor.  II,  xn,  10;  2)  foitasse  rr«v- 
™,-  :  Luc  iv,  23;  Cor.  I,  xvi,  12.  Ei  aufio,  si  forte, 
ct  otpa  :  Mc.  xi,  15;  niiiaufio,  id.,  prmoTs  :  Luc  m, 
15;  ibai  auflo  ct  nibai  aufto ,  vi  I.  Ibai  cl  Nibai. 

APAULLO,  noni.  propr.,  'A.koX)m;  :  Cor.  I,  i,  12; 
iv,  6;  xvi,  12. 

APAUSTAULUS  {apaustulm  Luc.  vi,  13;  Phlpp. 
H,  25),  (voc  gc).  masc,  apovtolus,  ajr6o-To).o,-  :  Mc 
vi,  30;  Luc  vi,  13;  ix.  1.  10;  itii,  5;  .1  >an.  xm, 
16;  Rom.  xi,  i3;  Cor.  I,  iv,  9;  ix,  5;'C<>r.  II,  i,  I; 
viii,  23;  xi,  5,  13;  m,  II,  12;  Eph.u,  20;  m,  5  ; 
iv,  II;  Phlpp.  n,  25;  Tim.  II,  i,  II  ;  Til.  i,  1; 
Calenil.  gO'ii. 

CAUUGA-APAUSTAUI.US  .    p  CHlIo-.lpOSloiuS  ,     ^SvSa- 

•itooToAoc  •  Gor.  II,  xi,  13. 

APAUSTUii.r.l,  fein.,  aposlolatus,  «noarola  :  Cor.  I, 
ix  ,  2;  Gal.  n,  8. 

AK\  (vet.  norv.,  ari,  otn,  angl.  sax.  earn  ,  \e\. 
snp.  girm.  aro,  d.n.  orn,  bal.iv.  arend  ,  roc  snp. 
genn.  ar,  coll.  gr.  opvtc ;  Gr.  III,  36  ;  Gf.  I,  432), 
niasc,  aquila,  atric  :  Luc.  lill.  57. 

AP.ARIA.  iioni.  propr.  fem.,  'AfaCia  :  G.il   iv,  25. 

AltAITAS,  nom.  propr.  m.isc,  'Apirets  '■  Cor.  II, 
XI,  5-2. 

AftAM.  nom.  propr.  masc,  'Ado.jx  :  Luc  iii.  5". 

Af$B.\l[)S  (vei.  norv.  amidi,  vet.  sax.  arbed,  angl. 


sax.  eorfoS,  vcl.  snp.  gcrm.  ar:ikit,  vct.  fr.  arbei!, 
tlan.  arbeide,  rec  sup.  germ.  a>beii,  c.o'1.  lal.  arvtcm, 
Cr.  II,  550;  Gf.  I.  407  ;  Rchlh.  007),  fcin.,  I)  lalior, 
hotto,-:  Coc  I,  xv,  28;  Cor.  II,  vi,  5;  x,  15;  xi, 
23,  27  ;  G.l.  vi,  17;  Tliess.  I,  m,  5;  Tl.ess.  II,  1 1. 
8;  *)  ifl  arbaidai  briggan,  t.Ttttpso-Oat  :  Cor.  II,  xi, 
20  ;  2)  l.bor,  cntaOorao-tf  :  Cor.  II,  xi,  28 ;  3)  regu- 
la,  xavtiv  :  Cor.  II,  x,  16;  vid.  ad  h.  I. 

AHBumn,  conj.  II,  1)  lahorare,  xorrtav  :  Mih.  vi. 
28;  Cor.  I,  xv.  10;  xvi,  16;  Gal.  iv,  II;  Eph.  iv, 
28;  Col.  i,  29;  Thess.  I,  v,  12-,  Tim.  I ,  iv,  1«); 
Tim.  II,  n,  6 ;  ianwna  arbatdjan,  awufttiv  :  Pl.lpp. 
i,  27;  2)  Uborare,  xoxojr«6.fv  :  Tim.  II,  u,  3,  9; 
iv,  5. 

Bi-AnBAiMAN,  studere,  conari,  BtAortftiroDat :  Thcss. 

1,  iv,  II. 

pAmn-AHBAiojAN,  perlabnrare,  xort^v  :  Luc.  v,  S. 
mb  ARBMnjAw.iollaborare,  o-vv«9Xctv:  Plilpp.  iv,3; 

oruyxaxoTrafletv  :  Tim.  II,  I,  8. 

ARUI  (vct.  norv.  arfi,  vet.  sai.  trbi,  angl.  sax. 
yrf,  ve*.  sup.  gerro.  urbi,  vct.  fr.  erua,  suec.  arf, 
dan.  ar»,  imav. ~erf,  rec.  snp.  germ.  erbe;  DRA. 
466  sq. ;  Gf.  I,  405;  Rcluh.  714),  neulr.,  hareditas. 
xlroovoftia  :  Mc  in,  7 ;  Lnc  ix,  14;  Eph.  i,  14,  18; 
v,  5;  CoJ.  in,  24;  ar*i  niman,  hxrediUre,  lixrcdila- 
lem  acripcre,  x)i»povoatrv  :  Gal.  iv,  50. 

arci-nuhia,  vid.  snb  Niman. 

arbja,  masc,  hxrcs,  xAn^ovottof  :  Gal.  ni,  29;  iv, 
7;  arbjivairlK.n,  hasres  ficri,  xi»po-.o«tv  :  Mc.  i,  17; 
Luc.  x,  25.  xviii,  18;  Ga'.  v,  21. 

GA-ardja,  coliirrcs.  avyhipovijjLoc  :  Eph.  m,  6. 

aiibjo,  rem.,  hairas  f  ;  Jirbjo  vrirpun,  Iwres  f.  lie- 
ri,  xXrjpovoaetv  :  Cor   I,  xv,  50. 

AREIMAbMA,  i.ora.  propr. ,  'Aptu.vS*.iu  :  Mth. 
xxvii,  57;  Mc  xv,  45. 

AREISTARKUS,  nom.  propr.  masc,  'Aaiarvpyoc : 
Col.  iv,  10.  >    r       r*. 

ARKA  /vet.  norr.  6rk,  angl.  sax.  orc,  Wl.  snp. 
germ.  arrftc,  vel.  fr.  erle,  angl.,  dan.,  batav.  ark, 
rec  sup.  gerra.  arclie,  1«.  arca;  Gf.  I,  407 ;  Rchlli. 
712),  fem.,  arca,  xteurof  :  Lue.  xvn,  87;  yWvoxq- 
uo-j  :  Joan.  III,  6 J  XIII,  29. 

ARKIPPUS,  nom.  propr  m  sc  ,  "Apvnnro.- :  Col. 
iv,  17. 

ARMS  (vet-  norv.  armr,  angl.  sai.  earm,  vcl.  fr. 
erm,  vei.  sax.,  vet..  sup.  germ.,  helvel.  elc.  ar.w, 
lat.  armus;  Cr.  III,  403;  Gf.  I,  425;  Rchlh.  713). 
masc  (plur.  arnieh),  brachium,  f3pa^t4>v  :  Luc.  i, 
51;  Joiui.  xn,  58;  Ur.'.'x\i>  :  Luc  ll,  28;  unde  aua 
armhu  niman.  hayxaiiitalcu  :  Mc  II,  36. 

ARMS  (vet.  norv.  armr,  vet.  sax.,  angl.  sax. 
earm,  vcl.  sup.  germ.  aram,  vet.  fr.  rrm,  helvet. 
etc  arm;  Gr.  II,  556;  Gf.  I,  420,  Rchih.  713),  adj., 
su|ierl.  armosia,  miscr,  eXtctvo;'  :  Cor.  I,  xv,  19. 

Arman,  conj.  II,  c  accusat.,  misereri,  ilah  :  Mlh, 
ix,  27;  Mc  i,  47,  48;  Luc  xvn,  13;  ivin,  38,  5J; 
Rom.  ii,  15,  16,  18;  m,  8;  Tim.  I,  i,  13,  16. 

ca-arman,  id.,  Mc  v,  19;  Ro  n.  u,  15;  xi,  30, 
31,  32;  Cor.  I,  vn,  25;  Cor.  II,  iv,  1 ;  Phlpp.  u,  27. 

arma-iiairtei,  vid.  suh  Hairto. 

ARM.v-tiAiRTipA,  vid.  suh  llairlo. 

armaii.  fem.,  1)  misericordia,  ftioc  :  Rom.  u, 
23;  xi,  51  ;  Gal.  vi,  t6;  Tim.  I,    i,  2;  Tim,  II,  i, 

2,  16;   2)  eleemosyna,  cVcdkotOv»  :  Mc.  vi,  1,2,5. 
*  ARN('.IS  (coll.  angl.  sax.  «ornei!,  vet.  sup.  germ. 

ernml,  angl.  earnest,  rec  sttp.  germ.  ernsl;  Gf.  I, 
429),  adjecl.,  cerius,  cautus. 

amnioa,  adv.,  eerto,  catile,  ao-<f«AtIf  :  Mc   xiv,  44. 

AltJAIS  (voi.  norv.  eria,  angl.  sax.  erian,  vet.  sup. 
gerin.  aran,  erran,  v.-l.  fr.  era,  angl.  rarc  gr.  «pouv, 
l.tl.  araie;  Gr.  II,  ,r6;  III,  415;  Gf.  I,  402;  Rchlh. 
710).  ci  nj.  II,  arare.  dpoTftov  :  Luc  xvu,  7. 

ARTARKSAIRKSUS,  nom.  propr.  masc,  'ApCof 

aacOi  :  N  ll.  V,   14. 

ARV.IO  (vcl  snp  gtrm  'iwuu  ,  Gf.  I,  429).  adc, 
giaiis,  3«p:«v,  1)  fruslra  .  Joan,  xv,  25;  Thess.  il, 
i.i,  8;  2)  gra  is  :  Cor.  II,  xi,  7. 


186" 


ARFAKSAl),  notii.  propr.  masc,    ! 
iil,  5(;. 

AIUVAZNA  (\ei.  norv.  <ir,  ingl.  sax.  arewa,  an.il. 
.iirtxe;  Gr.  II),  Ui),  len  ,  I.  Iuril,  pilt,-  ;  Eph. 
M,    |fi. 

AhOM  \T\  (voc.  j;r.),  uU.-j.u--a.  :  Me.  xvi,  1. 

ASANS  (i  oll.  angl.  s:ix.  ar,  vel.  stip.  g.rm.  aran, 
»ol.  fr.  «iMi.  irn  \  n\|.  .33;  f.r.  1,179;  Rchlh.  6u7, 
008;  Scbm.  I,  108),  fem  ,  I)  asias.  0/po;  ■.  Mc.  xin, 
SH;  2)  nn'ssi<,  0tptaaic  :  Mlli.  k,  37,  5K;  Mc 
M;  Lue.  x,  2. 

ASAF,  iioiu.  propr.  masc, 

ASGAO,  iioiii.  propr.  masc 

1-ASDIGUS,  vid.  Azdiggs. 

AS1.K,  ii  •m.  propr.  masc. 


GLOSSArUUU  GOTIMCJE  LINCL';E. 

«0*  :  l.nc 


1261 


>v. 


'ATyoi :  E<dr.  n,  41. 
.,  Ao"/«3  :  Esdr.  II,  12. 


'\arip  :  Luc   II,  36. 

ASI.V,  iioiii.  propr.  fein.,  '\aix  .  Co  .  I,  xvi,  19; 
Qor.  II,  i,  8;  Tlm.  II,  i,  15. 

ASILUS  (vel.  norv.  asni,  angl.  sax.  asal,  vel. 
sa\.,  \vl  suj».  germ.  es  l,  angl.  ass,  d.in.  ajen,  cesel, 
Siliif,  ojiia,  rec.  snp.  germ.  eset,  lat.  OSMIM,'  Cf.  I, 
48(i),  coinu  un  ,  asinus,  .'vaaia* :  Luc  su,  30;  Joan. 
xii,  14;  ovo,-  :  Joan.  xn,  15. 

asii.u  doi;ms,  vid.  Silli  Qtiimut. 

ASM<>]>,  nom.  propr.  masc,  'At>w9  :  Esdr.  u,  21. 

AS.NIvS  (coll.  asant,  vcl.  norv.  ajrwst,  angl.  sax. 
rsne...,  vcl.  sup.  germ.  nsni,  vot.  fr.  «tta;  DltA. 
."01;  Cf.  47S;  llclilh.  716;  Sclmiid.  Schwab.  W6r- 
IClb.  9il),  lliaSC,  nicrrenarins,  ouo-9wt0,-  :  Mc.  I,  20; 
Jo.n>.  x.  12,  I",  ;  ttur8toc  :  Luc  xv,  17,  19. 

ASSAlJM,  iioiii.  propr.  masc,  'Atouu  :  Esdr. 
ii,  19. 

ASSAKJIIS  (voc.  I.U.),  masc,  aaaiptav  :  Mlh. 
X,  29. 

ASTAbS,  fcin.  (?),  verilas,  ccrlitudo,  «o-y«A:t« : 
Luc  i,  4. 

ASTS  (iW.  norv.  /aslr,  vei.  sup.  germ.  ast,  coll. 
gr.  "uCo;  ;  Gr.  III,  411 ;  Gl.  I,  478),  m.isc.  (plur.  astos), 
laniiis,  xXiSof  :  Mc  iv,  52;  xiu,  28;  Kom.  u,  16, 
17.  18,  19,  21;  oTotS«,-  :  Mc.  Xi,  8;  /3tt'ov  :  Joan. 
xii,  13. 

AT  fvel.  norv.,  vet.  sax.,  dan.  at,  angl.  sax.  cet, 
vel.  sup.  germ.  azs,  vct.  fr.  rt,  suer.  St,  dan.  ad, 
cll  lal.  ati;  Cr.  III,  235;  Gf.  I,  52.;  Allli.  Prapos. 
93 ;  Kcliili.  717),  prxposilio  accusalivum  et  dalivmn 
regeni,  pi  imario  signidcans  apud  (jrpof).  eiproximinfn 
0./  iliquid  indieans. 

•  1.  Preepositia  A.  Cum  accusalivo  ad  tempue  solum 
nindo  rcfriitur,  valena  ad  et  respomtens  Grxcorum 
daiivo  :  Mc.  Ill,  2;  Luc.  II,  41;  Gal.  vi,9;  vel  genil. 
absolulo  :  Mili.  xxvn,  1  a/  maurgin  vaurpanana. 

II.  Cum  (lalivo  :  1)  ad  locum  referlur  :  a)  apud, 
irais  c.  dal.  el  aec,  ito.pu.  c.  arc  el  i-h  c.  acciis. 
pusi  verba  quictis,  ui  sitan  Mili.  i\,  9;  Mc  u,  4; 
ligan  Lnc.  iii,  9;  siandan  Luc  v,  2;  Jojii.  xviii,  tij; 
yasiandun  Cor.  I,  vn,  24;  Gal.  II,  5;  su/jan  Cor.  I, 
xvi,  i;,  7,  19;  talibvot  taujan  Joan.  xiv,  23;  bairh~ 
WMiiPblpp.  1, 25  ;  huldun  Mc.  v,  11;  ujmilait  C'.r.  II, 

I,  12;  guinutan  Uc.  II,  2;  analiaiins  rismi  Cor.  II,  v, 
8;  ueura  ii.w.n  M  .  ii,  l ;  Luc.  xn,  37;  sic  merito 
eiiam  Ill,29  loco  af  legenduni  est  at ;  insuper  esl 
fiarminant  Mc.  i,  55  el  gabundans  Mc.  xi,  4  ;  vimui 
Ifc.  vi,  5  ix,  t'J;  xiv,  49;  IfUf.  IX,  41;  Joali.  xiv, 
25;  Coi.  I.  xii,  15,  |o;  ivi,  10;  C»r.  II.  u,  8;  Epil. 
vi,  9;  Col.  iii.  25,  Tliuss.  I,  III,  4;  Tbess.  II,  lll,  10 
i.i  in  plui  Ibus  casibus,  iibi  parlieipiura  praccedentis 
verbi,  prxsertim  mendi  Buppleiidum  esl,  sic  Uc. 
iv.  1 ;  xiv,  54 ;  J.  an.  ivii,  5;  Cor.  II,  ix,  2;  !ll,Sl  , 
I  lioss.  II,  II,  1,  8;  iiisii|icr  posl  adjecliva,  ulAuu/ij 
i  itmi  1'lilpp.  iv,  (j ;  mahteigi  el  uitmalinigs  vitan  Luc. 
xviii,  27;  gnraihlt  vuau  Tbess.  II,  i,  C;  liabuijit 
r/.-un  Mr  iii,  9;  iiem  anstai  giil,ilian  al  gupu  Luc. 
ii,  52 ;  deuiqua  posi  bileipan  Tira,  II,  iv,  15;  g„ha- 
i  in  I  ii  Irin.  15,  el  in  loculioiie  gaslauun  at  li*  I  or. 

II,  ii,  I  ;  lit  ad,  npif  c.  accus.  lantnm  posl  biiggan 
Mc  ix, SO;  m,  7;  iv,  I;  Luc.  iv,  lO.etoiman  Mtb 
vii.  13;  Mc  i,  ti);  ii,  5,  ni,  S;  VII,  51;  ix,  I  I; 
1,50,11,  15;    Luc.  i,  43;  vn,  4,7,   20 ,  vui,  55, 


s», 

88 : 

II. 

Cl 

14, 
i.  i 
al), 


20;  Joan.  vi,  41,65;  i,  41;  III,  12;  nv,  «,  18, 
xvi,  7;  xi,  45;Cor.  I,  ivi,  B,  II,  12;  Cor. 
i,  15,  1U;  ii,  I,  12,  14;  llll,  I;  Cal.  iv,  20; 
.  iv,  10;  Tlicss.  I,  ii,  18;  lii,  (>;  Tim.  I,  m, 
Tini.  II,  iv,  9;  Neh.  v,  17;  >keir.  VIII,  c;  hinc  Mc. 
15  al  andbahtjani  qiiuan  (5taxovi)0r,va<  >jMtv);  c) 
i  cx,  Ttupi  C.  genil.  el  uitb  (et  hic  eliain  fuiida- 
menialiicr  latct  priuinria  signilicatio  apnd)  posi  vcrl.a 
aaiaiuiaN  Joan.  vm,  58;Aanijan  Joan.  vm,36;  iv,  15; 
Tini.  II,  |  15;  ii,  2;  gnhausjnn  Jnan.  vi,  i^;  Skeir. 
IV,  d ;  jij„in  Mc.  iv,  45  ;%iMfiTiin.  II,  1,18;  niman 
Mc.  xn,  2  ;  Jo:in.  x,  18,  Tliess   I,  II,  13  ;  Neh.  v,  15; 

?uniman  Epll.  vi,  8  ;  Tiin.  II,  III,  14  ;  andfiiman  Cor. 
,  xi,  25;  Thess.  I,  iv,  1;  Th«ss.  II,  lll,  6;  dl  a,  ab, 
in  passivis  senlentiis  :  SKeir.  VI,  d  at  gawairbam  fra- 
kuiman  ni  iknl  I;  ul  VI  h  warjatoh  vaurdeat  mannuin 
mulit  Ut  anpnrleikcin  inmnidjan;  Thcss.  I,  iv,  9 
al  gupa  uslaisips  (Oto'iouf.tcC );  Tim.  I,  vi,  5  nl 
baimei  gatamip  isl  sunja  («rrio-rtpujtivoi  thi  u\nriiuC); 
sic  Luc.  i,  7.  po  ai  bn  (sc.  gibanona).  2)  In  scucii 
lcmporali,  sub,  ir.i  c.  gen. :  Luc  III,  2;  alias  el  com- 
muniis  flraicoruiii  goniiivo  absoul.  respondeiis;  M:b. 
v:ii  16 ;  ii,  7;  xxvn,  I ;  Mc.  iv,  0,  35;  vin,  i  ;  u,  1 1 ; 
xiv,  43;  xv,  42;  ivi,  2;  Luc,  n,  2;  ui,  15,  21;  iv,  2, 
C,  48;  vii,  21;  u,  3i  h.  I„  43;  m,  II ;  ix,  1,  45; 
Kom.  vn,  2,  3,  9;Cor.  II,  i,  1 1 ;  u,  12;  v,  20;  i,  15; 
Epli.  ii,  20  ;  Thrss.  I,  m,  6 ;  Skeir.  II,  d  ;  III.  a;  VII. 
b;  VIII,  a,  c,  d.  3)  In  sensu  meiaplmrico,  juxla,  prau- 
ler,  levitcr  inclin  uis  ad  cau-.aiivam  signilicaliouem  , 
lanium.  Skeir.  III,  c;  V,  a,  c;  VII,  b. 

II.  In  compotitione  :  1)  cuin  verbis  :  alaugjan, 
atbairan,  atbuirlitjin,  utgnggan,  atgiban,  aldriutan, 
aihuban,  athahan,  allianan,  aihafjcn,  alpinsan,  al- 
ktmnan,  alligan,  allagjan,  atneivjim,  atniman,  atrin- 
uan,  atsaiwan,  alsatjan,  attnarpjnn,  atstandan,  at- 
tleigan,  allekan,  altiuhnn,  atrairpan,  atvalrjan,  al- 
vandjan,  aivisan,  atvopjan,  atfarjan ;  bicomposita  : 
atgaraihljan ;  innalbairan,  innatgaggan,  innai.iuhuii 
(  usatba  ran) ;  duatgaggan,  duatrinnan,  dualmivan  ; 
'D  cuin  subdlantivis  :  aapni,  atgaggs,  atvitaint; 
5)  c n in  adjcclivis  :  unalgahts. 

ATAbNI,  vid.  subAJ^n. 

ATER  (Meir  Esdr.  u,  16),  nom.  propr.,  'Arip  : 
Esdr.  ii,  16,  41. 

ATISKS  (vel.  sup.  genn.  aise,  rec  sup.  germ. 
esch  [saliim].  gall.  MH  champ  ensemcnce) ;  Gr.  II.  25, 
373;  III,  416;  Gf.  I,  229),  masc.  (♦),  salum,  t« 
o-j:opijtta:  Mc  II,  23;  Luc  VI,  1. 

ATJAN,  vid.  sub  Jinii. 

ATTA  (vei.  sup.  gerni.  atto;  vet.  fr.  atha,  atta, 
etlha;  gr.  «Tra,  lat.  atnvut;  Gf.  I,  115;  Rchth  615  ; 
Scbui.  I,  126),  masc,  paier,  rraTijp  :  M.h.  v,  16,  45; 
vi,  1,  4;  vi,  8,  9,  15.  2t>;  i,  29;  Mc  v,  40; 
Vll,  10,  II;  ix,  21,  24;  x,  7.  19,  29,  50;  xi,  10;  iv, 
21;  Luc  i,  17,  32.  55,  59,  62,  67,  72,  73;  n,  48, 
49  ;  iii,  8;  vi,  25,  2«;  vui,  51;  ix,  26,  42.  59 ;  xiv, 
86;  iv,  12,  17,  18,  20,  21,22,27.  28,  29;  xviu,20; 
Joan.  v,  45;  VI,  51.  42,  49;  vn,  22;  viu,  19,  38.  41. 
42,  44;  i,  15,  29.  30:  Kom.  u,  5;  n,  28:  iv,  6.  8; 
Cor.  1,  x,  1;  w,  21;  Cor.  II,  i,  2,  5,  vi,  18;  n,  31  ; 
Gal.  i,  4;  iv,  2;  Eph.  i,  2,  17;  iii,  14;  iv,  6;  v,  20; 
Philipp.  n,  8,  22;Col.  I,  12;  m,  17;Thess.  I,  u,  11; 
iii.  II;  Thcss.  II,  i,  1;  Tim.  I,  v,  I;  Tit  i,  4;  Skeir. 
IV,  ,1,  V,  a;  VI,  b,  c;  VII,  d. 

'  AVI  (vel.  norv.  (i.angi.sax.  eovu,eoved,eoves're, 
vei.  sup.  gcr.n.  aui,  tmt,  rwul,  aogi.  ewe,  bslav, 
ooi,  gr.  <"t.-,  lal,  ovis;  Cr.  II,  368:  III,  527,453,  475; 
Gl.  I,  505;  Scliui.  I,  I),  fcm.,  ovis. 

i\\i()i,  neuir.,  pccus,  roiuvq  :  Juan.  i,  16;  Cor.  I, 
ix,  7. 

tviSTR,  ncuir.,  ovile,  «C  ij  :  Joan.  x,  16. 

AVILH  D  I  av.hup  Cor.  I,  xv,  57;  vct.  sax.  a/.i', 
olat  [qnoil  Schmoller  GlOSS  I l«-l .  (;•>,  ad  tutan  refcil 
ai  per  Er/aw,  reraissin,  explicat]),  neutr-,  mtis, 

Cor.  I,  IV,  57;  Cor.   II,  II,    II;  vm.  Iii;  |\, 
15i  .:./  »(«■:»•    Cor.  II,  iv,  15,  u,  li;  Kpb.  v,  I, 


1255 


AVO 


AITA 


IgGti 


1'li'pp.  iv,  6;  Col.  iv,  2;  Thess.  1,  ui,  9;  Tim.  I,  n, 
1 ;  iv,  5,  4. 

avilicdon,  conj.  II,  gralias  agcre,  EJ^aoio-Tciv:  Mc 
vni,  6;  Lnc.  xvii,  16;  xvi  i,  II;  Joan.  vi,  II,  23; 
XI,  41;  Roiii.  vii,  25;  Cor.  !,  I,  11,  30;  x.  50,  xi, 
24;Cor.  II,  i,ll;  Epli.  i.  16;  v,  20;  Col.  l,  12;  II', 
i7;Thess.  l.ii.  13;  v.  17;  Tiiesi.  II,  i,  3;  -kcir.  Vli 
I»;  fcipiv  •Z"* :  Tiin.  I.  ■  •  '-•  T'm-  "•  i»3;  So^a^s  v  : 
Lhc.  xviu,  43,  p.ulic.  at'i7iut/onc/j ,  tvx&pvms  :  Col. 
ni,  15. 

AVO  (lat.  avus,  avia),  fem.,  avia,  fiinpa  :  Tim. 
II,  i.  5, 

AF  (ct  postfix»  u  intcrrogalivo  abn  Joan.  xvm, 
31;  vct.  norv.,  vei.  sax.,  succ,  dan.,  batav.  a(, 
vet.  Sup.  germ.  ub,  aba,  vct.  fr.  af.  ef,  of.  angl. 
(•ax.,  angl.  of,  rec.  sop.  gcrin.  ab,  pr  iro,  lat.  ab; 
Uoppo3.Gr.  11,50,  253;  Gf.  I.  72;  Altli.  l'iap.  215; 
Kclilli.  05C  ),  prieposilio  tlaliviiin  regcns,  piinnro 
f>if,nifical  ab  (cbco),  opponiliirqin,'  ail  ana,  ai,  lniil  ilis- 
cessioncm  ei  separaiionens  iluoruni  olijectoruui.  qu* 
v.rina  prius  forenl,  tum  directioneiu  ub  vcl  de  iodi- 
cans. 

I.  PriBposilio  :  1)  in  sensu  /ocafi  :  a  ex.  scro, 
cx*.  a)  post  imransitiva  :  qiman  Mili  xvu,  57;  H<*. 
iii,  22;  xv,  21;  Cor.  II,  i,  10;  xi,  9;  usgaijguu  Mc. 
xvi,  8;  Ltic.  iv,  41 ;  vi,  19;  vm,  -J9,  33,35,  38,  40; 
Tblpp.  iv,  13;  atgaggan  Mtli.  vii,  1;  Mc.  ix.  9;  Luc, 
u,  37;  xvii,  7;  afcaggan  Luc.  v,  2;  afleipan  Mc.  i, 
42;  Luc.  v,  13;  galeipan  Mc.  vn,  31  ;  Lnc.  x,  50; 
urinnan  Luc.  IV,  33;  anaslodjan  Skcir.  IV,  b;  alneigun 
Mtb.  xxvn,  42;  Mc.  xv,  30,  52;  Thcss.  I,  iv,  16; 
driutan  Luc.  xvi,  21 ;  aflinnan  Luc.  ix,  5*);  afsiandan 
Cor.  II,  xii.  8;  Tim.  II,  li;  19;  jasii/fan  Col.  n,  20; 
posl  andhuieins  Tliess.  II,  i,  7;  newa  vas  bepanijin  af 
[airgunja  Luc.  xix,  29  ubi  uf  idcm  valet  ac  al.  Ver 
elipsim  illuslraiidi  suut  easns,  ut  Cor.  II,  in,  18  a/ 
rulpau  in  vulpu;  Mc.  vn,  4  afmapta  (sc.  qimaudaiis) 
i.i  mutjand;  Liic.  vi ,  17  hunsa  ntikla  inanuy.niis  af 
afammn  iudaias  (>c.  aiiiinndcins) ;  sic  cliam  Gal.  iv, 
24  aiiin  triggva  af  (argunja  seinai  ( sc.  «itmnna) ,  sic 
Cor.  II,  iii,  18  vutput  a[  ahntin;  aluer  Cor.  II,  xi,  3 
00  ifrai  anflo  p'iurja  vairpaina  frapja  izvara  a[  am- 
futpein  jah  sviknein  (sc.  ufleipandona);  sic  ciiain  af 
aule  nomiua  urbium  grxce  desincnlia  :  manna  ga- 
bigs  uf  aremnpaius  Mi.li.  xxvn,  57  ;  Mc.  xv,  45;  la- 
zarus  afbepautas  Joan.  xi,  1 ;  lij  posl  irausiiiva  mntan 
Luc  vi,  29;  xix,  24;  Joan.  svi,  22;  C>  I.  m,  21;  et 
.snbaudila  bac  voce  illosirandus  e.-l  Luc.  v,  30  pumma 

Sairnjin  ni  gatimid  pata  af  pamma  niujin ;  afniman 
lili.  ix,  15,  10;  Mc.  ii,  20,  21;  vn,  55;  Luc.  v,  55; 
viii,  18;  xvi,  3;  xix,  20;  usnintan  Luc.  vm,  12; 
guniman  Col.  l,  7  ;  coll.  Mc.  xill,  28;  lisan  Mlli.  vn, 
10;  galisan  Mc.  XIII,  27;  leiuan  Mtli.  v,  42;  af- 
tandjan  Rom.  xi,  26;  Gal.  i,  6;  Tim.  II,  i,  15;  iv,  4; 
ufcagjan  Col.  I,  23;  afhrisjan  l.nc.  ix,  5;  afvatjun 
Mc.  xvi,  3;  afskuidan  Luc.  ix,  33;  Kom.  vui,  55, 
59;  gaskaidan  Tliess.  II,  m,  6;  Imc  peninel  Knm. 
ix,  3  usbida  unap  ima  visan  af  xrislau  (sc.  skaidans); 
posl  gadransjan  Luc.  i,  52;  rairpau  Mib.  v,  29,  30; 
afvairpan  E|>h.  IV,  31  ;  uirairpnu  Mc.  xvi,  9;  us- 
liuuttjaii  J (i.i ii.  xii,  52;  gaainanan  Tliess.  I,  u,  17; 
galtaban  sik  Tbess.  I,  iv,  5;  v,  52;  lausjan  Mlb.  vi, 
13;  Luc.  vi,  50;  gatausjan  Mc.  v,  4;  Kom.  vn,2; 
Tbess.  II,  III,  3;  vslausjan  Tlicss.  II,  ni,  2;  and- 
bindanRom.  vli,  6;  hrainjan  Gir.  II,  vn,  1;  gahail- 
jan  Luc.  vii,  21 ;  guhaitnan  Mc.  v,  29;  addc  posi  ad- 
jeclita  laus  GaL  v,  4;  Aa//«  Mc.  v,  54;  c)  a,  e'x,  in 
formulis  af  laihsron  et  af  hleidamein  post  jilan  :  Me. 
x,  57,  40;  xii,  50;  xiv,  62;  Luc.  xx,42;  tlandan 
Luc.  l,  II ;  sic  Mc.  xv,  27  mip  imma  ushramtdedun 
tvans  vaidedjans  ainaua  nf  taihsvon  jah  atnana  af 
Itleidumein  U  Mlli.  xxv,  41  pai  af  hleidumein  ferai; 
2)  in  sensu  lemporuli  a,  ex,  airi  :  Mc.  x,  6;  Cnr.  II, 
viii,  10;  3)  in  sensu  mclaphorico  :  a)  ab,  ir.,  an-6,  in 
f>rmula  af  sis  sitbin  pnsl  qipan  Jnan.  xvin  ,  31, 
rudjan  Juan.  xiv,  10;  ivi,  13;  pagkjan  Cor.  II,  iii,  5  ; 
V  '\ianjan  Joan.  vni,  28;   qiman  Joan.  vn,  28; 


akr.m  bairun  J  an.  w,  4;  saituta  la  jnn  Jo.in.  x,  18; 
l>)  poslpassiva,  a,  ab,  Oro  C  ge  i.,«t->  :  Llic.  viil,  14  ; 
lloiii.  xii,  21  ;  sic  Gal.  u,  6  af  paim  pngkjandam 
ii  an  ica  (construclio  in  grseco  lexiu  interjccla  pro- 
•josilione  inlerriimpitiir,  cum  pcrpcre  ilclmisset  vs.  7 
per  passivum)el  i,  1  pavlus  ap  lublaulus  ni  af  munnam 
(<eilicet  apostolus  fact  s) ;  c)  cnni  pariiiiva  s  gnili- 
calione  a,  de,  a-o  :  Mc.  vil,  28  hundos  maljand  af 
diaultsnom  barne;  Mlh.  v,  18  slriks  ni  ustdpip  af  ri- 
loda;  Tim.  I.  i,  6  af  paimei  stimui  (m  tivsj);  d)  quan- 
doqiie  cl  ulii  in  abis  locis  ali.c  pncpnsitionea  cjus 
seJem  lenent,  ideni  valet  ac  in  con<pectut  ab,  u-.it : 
Luc.  xviii,  51  tas  taurd  gafulgin  af  an  (alias  fama). 
II.  In  enmposilione  :  1)  cum  vcrbis  :  ofagjan, 
afaikan,  afairzjan,  afgagyan,  afgiban,  afdailjan,  af- 
daubnan,  afdobnan,  afdattpjnn,  afdanjan,  ofdtimbnan, 
atdrausjan,  afjomjun,  afqipan,  afhaban,  tifltaman, 
afhttgjan,  a[hrainjan,  ajhriijnu,  afnolon,  afpaursjan, 
alptinhan,  afpti  .han,  afhlapan,  ufleipan,  ajlifnan, 
aflelan,  ajlagjan,  aflinnan,  afmailan,  afmarzjtin,  af- 
nimau,  afsaljan,  afskaidan,  afskiubun,  afslahan,  nf- 
slnupjan,  afdaupnan,  afslaupjan,  afsinndan,  afsvair- 
batt,  ufsvaijgvjan,  oftaurnan,  afltuhun,  afvairpan,  af- 
ratvjan,  afvandjan,  affithan,  afuapjan,  afwapnnit;  2) 
ciiiii  siibslanlivis  :  afgudei ,  afgriindipn,  afdrngkja, 
afdomeins,  afelja,  aftel,  aftageint,  ajmarzeius,  afsu- 
teins,  afsiass;  5)  cum  adjcclivis  :  afgmis,  afhuims, 
afmainds, 

AFAR  (coll.  vet.  norv.  afar...;  vel.  snpv  Rcrnn. 
a'a r, ;  Gr.  111,259;  Gf.  I,  177),  uraposiiio  accnsa- 
livum  tii  J.itivum  regens,  signilicat  iu  g^neie  poti. 

I.  Pratpositio  :  A.  ciun  accusalivo  Liiiluni  in 
seusti  temporali,  pott,  tuvci  C.  accus.  :  M-th.  xxvii. 
55.02,  05;  xxvi,  2;  Mc.  vni,  31 ;  ix,  2;  xm,  24; 
Luc.  i,  24;  n,  46;  ix,28;  xv,  13;  xix,  14;  Ccr.  I. 
xi,  25;  Skeir.  II,  a;  S>a  :  Mc.  II,  1  ;  prxcipue  in  for- 
iiKilisai/urft-ilii.poslpauliiluin,  paiiloposlu-T-cuut/sov  : 
Mlli.  xxvi,  73;  Mc.  xiv,  70;  afar  ni  filu  (?)  Skeir,  IV, 
a;  afar  pala ,  post  h:rc,  pnslca,  ■/-!«  ta-Jra  :  Mlll. 
vin,  5;  Mc.  xvi,  12;  Luc.  v,  27  ;  x,  I  ;  x  m,  4;  Joan. 
vi,  1  ;  vil,  1 ;  xi,  7,  1 1 ;  Cor.  I,  xv,  5;  7raoexTof  : 
Cor.  II,  xi.  28;  bipe  afar  pala,  iv  tw  r.aOerlij;  :  Luc. 
vin,  1;  afar  palet,  u.czi  to  c.  inlin.  :  Mc.  i,  14; 
Skeir.  VII,  b. 

B.  cura  daiivo  :  I)  in  sens  i  locali  :  posl.  tncura, 
posl  gaggan  Luc.  ix,  25;  xiv,  27 ;  lasijttn  Mlli.  x, 
28;  Mc.  viii,  31;  galeipan  Mc.  i,  20;  Jo.in.  xn,  19, 
liirjnii  Mc  i,  17;  intandjan  Ltic.  xix,  14;  impriinis 
pro  azo/iotjflitv  gaggan  afar  :  Mtli.  IX,  9,  19;  Mc.  n, 
14,  15;  v,24;  xiv,  15;  Ltic.  v,  28;Joan.  xi,  31  cl 
ta  sljan  afur  :  Mtli.  vm,  1,  22;  ix,  !',  27  ;  xxvii,  55; 
Mc.  i,  1»;  iii,  7;  vi,  1  ;  xiv,  51,  51;  Luc.  v,  II,  27  ; 
i\,  II  ;  2)  iu  sensu  lemporati,  posl,  6jri(r&>  :  Mili.  ui. 
II ;  Mc.  i,  7;  u.ixa.  c.  acc.  :  Joan.  xm,  20;  5)  iu 
sensu  metapliorico  :  a)  pnst,  iitl  c.  acc.  post  gatjgan 
Luc.  xv,  4  el  afargaggan  1'hlpp.  Ill,  14,  ad  aliquitl 
iln.crcM >liiin ,  oblinendum ;  coll.  Mc.  x,  21  hunjan  nfar 
faihau ;  b)  secundum,  xaTa  c,  acc.  :  Cor.  I,  xv,  3,  4  ; 
xrislus  gasvalt  afar  bokont;  ci;  :  Tim.  II,  11,  20  gafa- 
hanai  liuhanda  afar  unhulpins  tiljiit ;  etti  c.  dal.  : 
Lnc.  v,  5  afar  taurda  peinamnia  vairpam  nulja  ;  t, 
59  haihaitun  ina  afar  itanitn  allins;  nci;  c.  acc.  :  Cor. 
II,  v,  lijganiiuai  tvarjizuh  snesona  teiktt  afar  paimci 
galavi  la. 

II.  L'l  adverbium  vcl  tubstanlivum  (<Jr. 11,43) 
occurril  Lnc.  l,  5  «*  afar  fur  i%  ifnu.if.ioL.;;  advcrbia- 
liter  habcnda  esse  videiur  eiiam  apod  Skeir.  III,  c. 
'  Sa  afar  dagt,  -h  c^n;  Luc.  vu,  1 1  el  dngs  afur  sabbale, 
uia  <tk>S>J«toi»  Mc.  xvi,  2  bene  in  ajurdags  et  afar- 
sabbaie  cunlrahuntur. 

III.  In  compositione  :  1)  cum  verbis  :  afargaggan, 
nfurlaisijun;  2)  ciiin  substanlivis  :  afurdags,  afat- 
subbalus, 

AFTA  (vet.  norv.  aftan,  vet.  sax.  aftar,  eft,  angl. 
sax.a'/',  angl.,vei.  sup.germ.  nfler,  vcl.  ir.e[ta,e(ter, 
baiav.   acluer,  coU.  Afar ,  gr.   au5if ;  Gr.   Ill,i>28; 


t%H7 


clossai.iijm  cotiiic/C  i.inci/E. 


1   M  M 


llcdih.  oos),  nlfwUnfli.  p.ti,  tvn\  \»>  «fia,  .|.h.<i 
eiaeium  csi,  i«  iiricr»,  i  Plilpi>.  m,  II. 

inm,  rclrofg  al.par  derricre),  omoOiv :  Mc.  v,  27. 

iftaro,  iil.,  Mih.  ix,  30;  Luc.  vin,  41,  iwicrai  : 
Lue.  »n,  58. 

MTUi  I)  ilerum,  n«).cv  :  llih.  v,  33;  llfl,  72; 
iivti,  50;  Me.  li,  t.  15;  ni,  1  ;  iv,  I  ,  »,  21  ;  »n.  5t  ; 
vin,  1,13,  25;  x,  I,  10.24,  32;  xi.  «7;  xu.  4,  5; 
xi»,  61.  69.  70;  x»,  4.  12.  13,57;  Joan.  »i,  15;  x, 
7.  17.  18;  xi,  7;  v.n.  13,  21 ;  ix,  15,  17.  Stt.  27;  x. 
7.  17,  18.  10.  31.  3».  40;  II,  7.  8.  58;  x»»,  28; 
"iii,  7,  37,  53,  40;  xix,  4.  0;  xn,  W,  28,  39;  xm. 
12;  xiv,  3;  xvi,  16,  t7,  22;  Ro.n  tl,  23;  xv,  10, 
ll,l«;Cor.  I,  vii,  II;  xii,  21;  G.r.  II.  i,  16;  ll.  1; 
iii,  1 ;  v,  12;  x,  7;  81,  16;  xn,  19,  21 ;  xni,  2;  Cat. 
H.  1,  18;  i».  9,19;  ».  I ;  Ph  pp.  i,  M;n,U;  rt,  4; 
Skeir.  I,  c,  d  ;  JivTipov  :  Joan.  Ili,  4 ;  2)  reiro,  ct,-  t« 


urirat  :  Lnr.  II,  62.  Cum  verlits  g^ibolnan,  haiimn, 
ginutjan,  gailauduii.  aiinniiljnn,  qavnml yin ,  uffiilljiiH 
responcli  l  c:r:eeci«.«   civri,  «rco,  irri  u.  cmposiiis. 

aituua  (coll.  I(lnmi),  ul  imus,  icxuTif  :  Mc. 
i,  31. 

ArTimiTs.  iil.,  Me.  ix,  55;  Liic.  xi»,  9.  10;  Cor.  I, 
X»,  20  ;  ofmmitt  Imban,  in  eiiremis  e<se,  cnreinnia 
b;.lnre,  layirt:  i*/icv  :  Mc.  v,  23. 

AXAJA .  vij.  Akuja. 

AVVA  (  vel.  norv.  d ,  »<*(.  sax.  aha,  angt.  sax.  t«, 
»cl.  sup.  gerni.  aha,  tnva ,  on>t,  »et.  fr.  «,  rcc.  snp. 
germ....  ach.  aue,  cf.  ovn  apud  Ji.rnu.l.  p.  83  ei 
gr.  «Zaapul  IIcm.Ii;  llopp  82  ;  Gr.  III,  381  ;  Of.  I, 
18  ,  1 10,  5  4;  Sclnn.  t,  1  srj. ;  Rchili.  585  ).  fero. , 
aqti.ie,  fluvius,  rrorateit;  :  Mih.  VII,  2>,  27;  Mc.  l, 
5 ;  Luc.  vi ,  48 ;  J.>an.  vn,  38  ;  Cor.  II ,  it ,  26. 


B 


lt\,  vil.  snl>  Eul. 

Il.VIJW,  nom.  propr.,  BaCcc  :  Codr.  n ,  II. 

ItACGCIS,  nom.  propr. ,  Bayoot :  Csdr.  II,  14. 

BAUMS  (  vel.  norv.  badmr,  vel.  sax.  bom,  buom, 
nngl.  sai.  beam ,  vei.  sup.  germ.  bouin,  vet.  fr.  bam , 
suec.  bom,  d.in.  bomm,  baiav.  boom,  rec.  sup  germ. 
tVmm;  Cr.  II,  48'.;  III.  368;  Gf.  III,  115;  llchili. 
018  ),  rcasc. ,  arbor,  Sr»5pov  :  Mih.  vn.  17,  18;  Mc. 
v.n  ,  24  ;  xi ,  8 ;  Luc  m ,  9 ;  vi .  43,  44. 

Ai.t  v\  -hovjs,  olea,  eXccca  :  Luc.  xix .  37;  t.7- 
beit  a'ecvba  iu>$,  agresiis  olea ,  oleasier  ,  «yp«i).atoc  "• 
jtotn.  xi,  17;  godt  alevabagmt,boia  olea,  vmjXWkuo;  : 
Rom.  n,24. 

BAWA-tueus  ( Gr.  1 ,  63,  [3.  edii.] ),  propric  os- 
sea  .irbor,  id  est ,  cornus  l.ic  pro  tnoro,  o-vxacuvo,- : 
Luc  xvti ,  6. 

ri.iKA  -  r.Acns  ,  palina  (scd  proprie  picea  arbor,  vid. 
ad  l':ika),  epotvt;  :  Joau.  iii,  13. 

SSUKKA-BAGVIS,  flCUS,   ffuxrj  !    MC.  II,    13,  20,  21  ; 

xili ,  28;  rjxoi/Lopia  :  Luc.  xn,  4. 

BADI  i  vct.  norv. ,  vet.  s.tx. ,  angl.  sax. ,  vet.  fr. , 
angl., dan.  tW.vei.  sup. genn.  beiti,  suec.  badd,  baiav. 
bedde,  rec.  sup.  germ.  betl;  Gr.  II.  484;  III.  433; 
Gf.  III,  49  ;  RclKh.  tj-l  )  neulr. ,  grabatuiu,  xouCOa- 
to,- :  Mc.  n  ,  4 ,  9, 1 1 ,  12 ;  vi ,  55 ;  xAiviStov  .  Luc.  v, 
19,  24. 

•BAHT  (?),unde. 

and-bauts  (vet.  uorv.  ambill ,  ve(.  lax.  ambaht , 
angl.  sai.  ambihi ,  vet.  sup.  germ.  ampaht ,  vet.  fr. 
oml-eht ,  d.in.  ambede;  l..«i:iv.  ambucht ,  rec.  sup. 
germ.  ambt;  Gr.  II,  211 ;  DIU.  304.  758;  Gf.  III, 
15  ;  Hcluli.  959  ;  cc.ll.  ambacti  apud  C*s.  Bell.  Gall. 
6. 15 ,  cujus  :illiuii:iieiii  cum  gennano  andbahl»  Zeuss 
[Die  Deulsclien  p.  242]  negat  sine  suflicicnti  raiione), 
inasc.  (  plur.  andbahieis  ) ,  minister,  vimiptTijc  :  Mth. 
v,  25;  Mc.  xiv,  51,  65;  Luc.  1.8;  iv,  20;  Joan. 
vn,  32,45.  46;iviii,  3,  12,  18,  i2,3C;  xix,  6; 
Sc«xovof  :  Mc,  ix,  35;  x,  43;  Joan  III,  26;  liom. 
xiii,  4;  15,  8;Cor.  II.  ni,(i;  vi, 4;  U,  15.23;  Gal.  II, 
17;  Gph.  iii,7;  vi,21;  Col.  i,  7,  25,  25;  Thess.  I, 
iii,2;  Tiin.l,  iv,6;  XicTouoyoc  :  Rom.  im,6;  PMpp. 
li ,  25. 

amha-baiits  ,  Tim.  1 ,  ii,  6  h.  I. 

and-bauti,  iifuir.  (  vid.  ad  Luc.  i,23),  nii- 
t.istcrium,  cTcaxovca  :  Mc.  I,  45  h.  I.;  Luc.  i,  33; 
R..m.  ii,  15;  Cor.  I,  ivi,  15;  Cor.  II.  lll,  7,  8.  9; 
iv,  I  ;  v,  18;  vi,  3;  vin,4,  ix,  1,  13;  n,  8;  Epb. 
i».  12;  Col.tv,  17;Tim.  I,i,  42;  Tim.  Il.iv.5,  II; 
):crouoyi«  ;  Luc.  I,  23;  Cor.  II,  u,  12;  Pbiop.  II,  30. 

ANU-BAIITJAM,  COtlj.  II  ,    f   )  Ulillisll  3TC,   OCXXOVScv  ! 

MUi.  vni,  15;  xxv,  4»;  xxvu.  55.  Mc.  i,  13,  31 ; 
i,  45;  xv,  4i ;  Luc.  iv,  39;  viii,  :>;  xvn,  8;  Joail. 
Mi,  2,  t6;  Tmi.  I,  lll,  10,  13;  Tini.  II,  l,  t8; 
1'liilcin.  15;  2  )  suMicile  iiiiui-trjre  ,  Scaxovicv  :  Cor. 
II,  III,  5;  vm,  ti»,  ->0  ;  irra-.xicv  :  liui.  I,  V,  10; 
eull.v».  10. 


BAI ,  nettlr.  ba  (  vct.  nnrv.  badir,  nntf.  sax.  ba  , 
augl.  bath,  suec.  bdde,  btjge.  dan  bandr,  begqe,  vei. 
el  rec.  sup.  germ.  beidr,  batav.  begde;  Dopp  84;  Cf. 
III,  83 ),  ambo,  «uyoTccoc  :  Lttc.  i,  6,  7;  v,  7; 
VI,  39;  vii.  42;  Eph.  ii,  14,  16. 

BAiops,  ii!..  Mlh.  ix,  17;  Luc.  v,  38;  F.pb.  n,  18; 
Skeir.  II,  d;  III,  a. 

BAIAILZAIUUL,  inJecl.,  Btil^-TouA :  Mlb.  \,  25; 
Mc.  iu,2j. 

BAIDJAN,  vid.  suh  Deidan. 

IIAIblL,  noni.  propr.  mac. ,  BacWi  :  E  dr.  n  ,  28. 

BAIbLAKM.Iuom.  pronr. ,  Bs9a«iu  :  Esdr.  u,  21. 

RAIpSMDAN,  vid.  Beptaeidan. 

B.VlLlAM,  noiti.  propr.  masc. ,  Bi)a«a  :  Cor.  II, 
vi,  15. 

*  BAIN  (  vet  norv. ,  vei.  ct  rec  germ.  a^in,  vcl. 
sai.,vet.  fr. ,  succ.  ben ,  angl.  sax.  ban,  angl. 
bone,  dan.  been;  Gr.  II,  450,  485;  Gf.  III,  127; 
Rcluli.  625),  neulr.  os,  ns-is. 

baima-bagms,  vid.  sub  Bagms. 

BAINCIAMCIN  ( bahiamein  Phlpp.  m,  5  b.  !.), 
nom.  propr.  masc.,  Bsvcaucv  :  Pl.lpp.  m,  5. 

BAIRAN  ( vet.  norv.  bera,  vei.  sai.  i«ran ,  gitV- 
ran,  angl.  sai.  becan,  bwro'\,  vet.  sup.  gcrm.  beran, 
vet.  fr.  bera,  angl.  bear,  succ.  tdra,  dan.  frcrrc',  rec. 
sup.  germ.  buhrc ,  biirde,  §'bahren,  gr.  vioscv,  lal. 
ferre;  Bopp  80.  84;  Gr.  II.  51 ;  Gf.  III.  1  js  ;  Iti-bih. 
6i5),  conj.  I,  bar,  berun,  bai.rant;  I.  ferre,  fiptn  : 
Mc.  i,  52;  ii,  5;  iv,  8;  \n,  32;vin,  32;  ix,  19;  Luc. 
v,  18;  Joan.  xu,  21;  xv,  2,  4,  8,  16;  ivni,29, 
iroocyicjcv  :  Mlh.  v,  2 "> ;  Mc.  x,  13  ct  caissiv  itpi; —  : 
Luc.  xviii,  15  ;  r:oci«'oi!v  :  Mc.  v.,  55;  vocicv  :  Juan. 
xix,  5;  Rom.  xin,  4;  Cor.  I,  xv,  49;  cf.  Col.  i,  10; 
S«-rT«'Cccv :  Mc.  xiv,  15 ;  Luc.  vii,  14  ;  %,  4 ;  nv,  27  ; 
J..nn.  xii,  6 ;  R.iii.  ii,  18 ;  Gal.  v,  10;  vi,  2,  5, 17  ; 
OAraii  bairan,  vid.  sub  .(Aru.t. 

t  n  baihaxds,  p  rtic  ,  ic. >n  fercn»,  urj  «iccj*  :  Jo.in. 

XV,  2;  u.-:  rc.cuv  :  Luc.  III,  9. 

at-ba  rvn,  afferrc,  olleire,  trM,-i>ioi,v  :  M  h.  v, 
U;  viii,  4,  16;  u.  32;  Mc.  i,  4t;  x,  13;  Lue.  v, 
U;  ftouv:  M..  vi,  28;  iu,  15.  16;  T.m.  II.  I»,  13. 

i.sNAT-BWH.iN,  iuferre,  ti;fiptn  :  L'.c.  v,  18.  \'.K 

|isAr- haii:  vn  ,  a,l  aliipieiu  afferre,  noo.-wi/niv : 
M  h.  II,  2  b.  I.] 

r.\-DAiH\N  .  compirare.  naearWiAicv  •  Mc.  i»,  50. 

[lAiuii-BvitiAM,  iransferie,  Siiefiptiv  :  Mc.  xi,  16. 

l's-baihan,  t)  i.uferre,  hflft» l  Tim.  I,  m.  7  ;  2) 
nroferre,  rpoyepnt :  Lue.  vi,  45;  3)  proruu.pere, 
«iro<ocvio-6«c  :  Mc.  xi,  11;  Skcir.  VII  a;  ii  fcrrc, 
poMaie,  |S«iT«(ini  :  Mth.  »i  i.  17. 

it-baiua.\,  cileire,  iaMHc!((M  l  Luc.  vu,  12. 

rnA-BAiiiAN,  leue,  |kMTtCtn> *  Jojii.  l*t,  12. 

cv-baih,  iietiir.,  Iribuiuiii,  To'f»-.,- :  Hoiu.  in,  7, 
AoycA  :  Cor.  I.  xvi,  I,  2 

i  \nAiH,  uiaae.  (plur.  tjaacwrAt),  comcssjlio,  xc> 
(io.- ;  Iloin.  xiii,  13;  Ca!.  r,St, 


1269 


BMRMJJA 


BAU.VLS 


1*70 


u»iib::i,  fem.,  sarcina,  tf.pxi.fi :  Gal.  vi,  5  li.  I. 

iiAtBpr.i,  id.,  Gal.  vi,  5. 

II.  parere,  xixruv  :  Luc.  i,  57;  II,  6;  Jo.m.xvi, 
21  ;  yswav  :Gal.  iv,  24;  barna  bairan,  vid.  sub  Biirn. 

u\-i;airand'  l,  parlicip.  fem.,  iioii  paiicus,  oO  xU- 
t.uo-a  :  Gal.  iv,  27. 

un-bairans,  parlicip.  pass.,iu;cniius  :Ske'r.  V,  c. 

ci-iiAiRv.N.  parerc,  xlr.nn  :  Luc.  i,  51;  u,  7, 
II ;  -/jw«»  :  Luc.  i,  1  >,  3»,  57  ;  Joan.  m,  5,  4,  5  ; 
vm,  41  ;'ix.  2,  19,  40,  32.  31;  xvi,  21  ;  xviu,  37; 
lto«.  is,  II ;  Gal.  iv,  23,  29 ;  Tim.  U,  II,  23. 

baur,  masc.  (pur.  banrcis),  natus,  'jtrmxi;  :  Mlli. 
xi,  II ;  Luc.  mi,  28. 

aina-bair,  u.iigenilus  :  Skeir.  V,  d. 

iKiiiAiiuK,  prim  genitus,  jtooitotoxoj :  Luc.  n , 
7;Coi.  i,  15,  18. 

cabaurds,  fein.,  1)  nativitas,  '/ivvmo-t;  :Luc.  i,  14; 
yiiiti  Juan.  iv,l  ;Skeir.  II,  b;  m«<  gabaurpais,  dics 
lia  ivnats,  t«  ynicrta :  Hc.  vi,  21  ;  burne  gabaurps, 
p 'Crorum  gcneratin,  TtxvoTovia :  Tiin.  1,  II,  15;  2) 
generaiio,  ■y*»of  :  Mc.  vn,  26;  •vtviet  :  Me.  vui,  38  ;5) 
p.ilria,  tturpit  ■  Mc.  vi,  4;  Luc.  iv,  23,  2i;  4)  natus 
(cx  natu),  ^Oo-t;  :  Uoni.  xi,  21. 

GABAtmbi-vAUBD,  vid.  sub  VaurJ. 

UAlllAl  1A,  i.om  pmpr.  fem.,  ^«m  :  Calend. 
gotli. 

BAIRGAN  (vet.  norv.  byrgia,  vel.  sax.,  vct.  sup. 
perm.  bergan ,  angl.  s::x.  beorgan,  ree.  sup.  germ. 
tVrjen;  Gr.  11,39;  480;  Gf.  III,  10!)),  conj.  \,barg, 
baurgun,  baurgans,  praservare,  lucri,  xtiptiv  :  Jo.in. 
xvn,  15;  yu>.aTT£iv  :  Joan.  XII,  25. 

CA-UAIRCAN,   lcl.,  CUV7HJ9£tv  !  M  I  ll .    IX,  17. 

'burgs  (vet.  norv.  eiurg,  angl.  sjx.  btorh,  vel. 
sax.,  vel.  sup.  gcrm.,  suee.,  dau.,  rec.  sup.  geim. 
bery,  vel.  fr.  bnch,  birg;  Gr.  II,  480;  III,  595;  Gf. 
III,  184,  Hcli  h.  025),  nions. 

bairgauei,  fciii.,  rcg>o  montina,  ooeiv»  :  Luc.  i, 
39,  65. 

baurgs  (vel.  norv.  borg,  vel.  sax.  burg,  angl. 
ux.  /uii/i,  vei.  sup.  germ.,  rer.  sup.  genn.  4ui</, 
vel.  fr.  burch,  angl.  borough,  suec,  dan.  eorjr,  «r. 
TrOpyot ,  mared.  |5u>/o;;  Gr.  III,  418;  Gf.  III,  179; 
Itciith.  675),  fem.  auotn.  I)  civitas,  koXic- :  Mth.  v, 
55;  viii.  55,  5i;  ix,  I,  55;  x,  23;  xi,  1 ;  ixvii,  53; 
Mc.  i,  53,  45;  v,  14;  vi,  ll,  56;  xi,  19;xiv,  13; 
l.uc.  i,  26.  59  ;  n,  3,  4,  II,  39  ;  iv,  29,  31,  43;  v, 
12;  VI,  17;  vii,  12,  37;vm,  1,4,27,  54,59;  ix,  5, 
10;  x,  1,8,  11,12;  xiv,  21;  ivm,  2,  5;  xix,  17, 
19,  41  ;  R.nn.  xvi.  23;  Cor.  II,  xi,  26,  32;  Tit.  i, 
5;  2)  mbs,  f3i»«:Neh.  vn,  2. 

baurcja,    iuasc,   civis,   tioXitdv  :  Luc.   xv,   15, 

X  X,  11. 

ca-baurcja,  concivis,  o-uftjroiiTW  :  Eph.  n,  19. 

BAURCS-VADDJUS,  Vid.  Sllll    VadttjllS. 

ri-baurgfins,  fein.,  couse|>tus,  (tt  ■(. tfxCoi.j  Num. 
xix,  5)  :  Skeir.  III,  c. 

BAIBHTS  fvel.  norv.  6iar/r,  vet.  sax.  f>er/t/,  angl. 
sax.  beorhl,  oijrht,  vet.  sup.  gcr.n.  berht,  btruht, 
angl.  btight ,  mcl.  sup.  germ.  brehl ,  rcc.  sup. 
eerin. . . .  bert,  coll.  yracht ;  Bnpp  127 ;  Gr.  II,  556  ; 
Gf.JII,  209),  adject.,  clarus,  in.in  feslos,  evidens, 
o«Xo;:Cor.  I,  xv,  27;  Skeir.  V,  c;  bairhts  vairpan, 
in.ii  ilcslum  lieri,  ?av!,ootJo-Qat:Joan.  :x.  3  ;  Col.  m,4. 

daiiuitaba  ,  i'dverb.,  1)  clare,  T«>«u-/«f  :  Mc.  vm , 
2  ;  Skeir  III,  d;  VI,  c;  gablaupjan  luirhtabu,  pa'am 
abrogare,  9/>tafto£usiv  :  Col.  II,  15;  2)  siilendide, 
Xvtuwooj;  :  Luc.  xvi,  19. 

uairuiei,  fctn.,  1)  aperlum,  ta  yavtaov  :  Mib.  vi, 
4,  6;  2)  manifcsuiio,  yav£poio-t,- :  Cor.  II,  iv,  2. 

CA-UAiiiHTCi,  appari'io,  iittf/v.tx  :  Tnn.  II,  i,  10. 

baikiitjan  (iucorrecte  bairhjan),  conj,  II,  maiiife- 
Stare,  yavspouv  :  Joau.  vu ,  4  li.  I. 

AT-DAIRHTJAN,   id  . ,  Tit.    I,  3. 

cauairiitjan,  1)  id.,  yavef-ouv  :  Mc.  iv,  22;  Joan. 
xvu,  C ;  Cor.  II,  n,  1 1 ;  vn ,  12 ;  C«l.  iv,  4  ;  Tim.  I , 
111,16;  ift-;avi*6tv  :  Jil3'l.  XIV,  21 ,  22 ;  ivSiizvuo-Oat  : 
ttoni   ix  ,  17;  * /Jtecpouv:  Gal.  iv,  19  h   I, ;  2)  ncuir  , 


lmcie,  tViyi.tvttv  :  Luc.  i,  79 ;  3)  cognosci,  se  niam- 
feslare,  9av£ooCo-0at  :  Cor.  II.  XI,  6. 

BAITHS  (vel.  norv.  bei  kr,  bitr,  vcl.  s  p.  gprm  , 
vet.  sax.  billar,  angl.  sax.  biler,  angl.,  suec,  dan., 
b  tav.,  rec.  sup.  gcrm.  bitier;  Gr.  II,  1 4  ;  f,f.  III,  88), 
adjcct.,  amarus,  acerbns;  baiirs  vii  m,  acerbum  esse, 

T:txpaiv!o"6at  :  Col.  III,  19. 

iivirii  ,b\,  adverb.,  amaie,  ■Kir.f.Ct;  :  Mlh.  xxvi,  75. 

iaitiiei,  fem.,  aiii.ir.tudo,  mr.ckt  :  Eph.  iv,  51; 
Skeir.  VIII,  c. 

B.\LGS(vct.  norv.  belgr,  angl.  sax.  bwlg,  vei.  fr. 
balgn,  vi  t.  et  rcc.  snp.  germ.,  b:iiav.  balg,  angl.  bellg, 
suec,  dan.  birly,  lat.  follis;  Cr.  II  ,  53,  485;  III, 
408;  Gf.  III,  106;  Itclllli.  017).  masc  (plur.  balgeis), 
u:er,  luiri^l,  iaxo;  :  Mlh.  ix,  17;  Ui.  n,  22;  Luc.  v, 
37,  58. 

mati  baics,  pera,  n>ip«  :  Mc.  vi,  S;  Luc.  ix,  3; 
X,  4. 

*  BALJjS  (vci.  norv.  ba'ldr,  vel.  sax.,  ang'.  sav., 
vet.  snp.  germ.  bald,  angl.  botd,  rec.  snp.  germ..  . 
bald,...butd;  Gr.  11,556,  630;  G  .  III,  108;  Jon.and. 
p.  109  Liud.  Alarico  erat  post  Amalos  sceunda  no 
bihias  B.iliharumquc  ex  generc  origo  miiliu,  «ni 
iliiiluui  db  n  uduna  m  v  i  rtu  l  i-  Uult  h  a,  i.  c.  au- 
dax  nomen  mlcr  suos  acceperat),  audax,  confideii- 
liSsimus. 

balJiaba,  adv.,  aud.xter,  jrapo^o-i»  :  Joan.  -vii,  13; 
Cul.  ii,  15. 

kAi|ir.i,  fem.,  fidncia,  audacia,  7rapfV,o-iz  :  Cor.  II, 
iii.  12;  Kpb.  iii,  12;  vi,  19;  Tim.  ,  u,  13;  Skeir! 
VIII,  b,  c. 

b£iASA-KAi.l>Li,  impctuositas,  vchcmeniia  :  Skcir. 
V,  b. 

isiAi  [>ri,  conteniio,  Siaitu.pixTptCr, :  Tini.  I,  u,  5. 

BAi.bjAN.  conj.  II,  audere  :  SUcir.  II,  a. 

BALSACGA,  vid.  ad  Mc  ix,  42. 

BALSAN  (voc.gr.),  neutr.,  baUamum,  /tupo»  :  Mc 
Xiv,  4,5;  Luc  vii,  37,  S8,  46;  Joan.  xi,  2;  vii,  3,5. 

*  BALVS  (vel.  norv.  fco/,  vcl.  s..x.  bulii...,  :mgl. 
sax.  balew,  bealw...,  vet.  fr.  balu...,  balc...,  bal..., 
vet.  sup.  germ.  balo,  angl,  bale;  Gr.  II,  449;  Gf.  III, 
92;  Bclitb.  G17),  adject. ,  nialus,  pravus. 

balvaveski,  vid.  stib  Vijan. 

dalvjan,  conj  II,  c.  dat.,  male  afficere,  fimmitet* : 
Mtb.  vui,  6,  29;  Mc.  v,  7;  Luc.  vm,  28. 

Balvf.ins,  fetn.,  crucialus,  /rwowvof  :  Luc.  xvi,  25; 
r.iXturit :  Mlh.  xvv,  46. 

BANAUI,  nom.  propr.  masc,  fiaveu- :  Esdr.  n,  10. 

BANDI,  vid.  sub  Bindan. 

BANBVA,  vid.  sub  Dmdan. 

BANJA  (vet.  norv.  6en,  bani,  an;l.  sax.,  vel.  snp. 
gcrin.  bana,  angl.  tanc ,  suec  bani,  dan.  bane...- 
Cc.  II,  485;  BKA.  (!29;  Cf.  III,  12S),  fe.n.,  v.ilni.s, 
plaga,  Tr)w/>i  :  Luc.  x,  50  ;  eAxoj  :  Luc.  xvi,  21  ;  banjo 
futts,  vulueiibus  plenus,  qlxujuva;  :  Luc  xvi,  20. 

BANSTS  (vet.  norv.  ba$,  suec.  bus,  dan.  baas,  rec. 
sup.  gerni.  bunse;Gr.  III,  417),  niasc.  (plur.  bnn- 
s  eit),  horreiim,  ano'».™  :  Mlh.  vi, 26;  Luc  iii,  17. 

BAJObS.  vid.  sub  Bai. 

BAU.VN  (vet.  norv.  bua,  vei.  sup.  gcno.,  ang:. 
sax.  buan,  vet.  fr.  buwa,  suec  bun,  bygga,  dan.  bo<\ 
bygge,  rec  sup.  gertn.  bauen;  Bepp  65.  125;  Gt. 
III,  16;  B.  lnli.  677),  ennj.  II  (sed  propier  Uom.  vn, 
18;  Tim.  I,  vi,  16;  Tim,  I1,  .,  14  baliet  Gr.  I,  loi 
(3.  Cilil.  I  battim  ,  baibuu),  I '  li:ilnt:.ic,  ot«tv  :  l'.om. 
vii,  17,  18,  20;  vni,  9;  Cnr.  I,  vn,  12;  svotMtv  :  Cor. 
II,  vi,  16;  Col.  iii,  16;  Tim.  II,  i,  5,  14;  xetTM»<v  : 
Eph.  in,  17  ;  Col.  i,  19  ;  2) frn n«i<.,  inl.abitare,  mxsiv: 
Tiiu.  I,  vi,  ,6;  los  bauan,  vitani  agcre,  fiiov  tumut : 
Tim.  I,  ii,  2. 
OA-bauan,  nidnari,  xaT«o-x>ivouv  :  Mc  tv,  32. 

tAUAiNs,  fem.  habilatio,  otxqni^tov  :  Cor.  li,  v,  2; 
xoToixjvTiifiov  :  Eph.  u,  22;  xtxxoir.not;  :  Mc  v,  5; 
7to).iT£vfit«  :  Phlpp.  ni,  20. 

liAl 'AiNAlltlJAl.S  (voc  hebr. ),  ■Soavtfyie  :  Mc 
ll,  17. 

BAUAl'S,  nom.  propr  m  isc,  Coo?  :  Luc  m,  CS, 


«^71 


CLOSSAUIUM  COTIHCjE  LINCU^. 


»•272 


UAUCJAN  (eull.  vel.  norv.  fttakt,  succ  [atja, 
dan.  [eie,  ree.  iu,i.  genn.  fegtn),CO\\\   II,  verrer-. 

ivtt\K)ia,  ivenere,  c«f.oJv  :  Lue.  xv,  8. 

HVUIITS,  vitl.  sub  Btt.jjan. 

HAUbS,  adjccl.,  I)  surdus,  x-..j.oc:Mlli.  II,  5,  Mf. 
vii,  52;  ix,  25;Luc.  »11,  22:  2)  niiilus  :  U|li,  i\, 
32;  5)  lii  bes,  insipidus;  baups  vaii pnn,  licbcscore. 
iiMipidun  lieri,  ptup  aivsoflat :  Luc.  xiv,  34. 

MIAULJAN  (vel.  sup.  germ.  paula,  jwilla;  Cr. 
III,  90),  llare,  liiDnre. 

1'F-bvvljam  ,   inllnre,  tu^ouv  :  Tim.  II,  11,  ». 

HAIR,  quod  feriur,  vid.  sub  Bairu  I. 

UAUR.  naius.  vid.  suli  Bairan  II. 

*  BAUR  (a  Crinim,  Wien.  Jahrb.  LXXIV,  183  ad 
g.ibuur  [vid.  sub  Htiiran],  relatum). 

Ca-iiuiuada,  adverb.,  libenler,  r,5:u»  :  Mc  vi,20; 
xii,  37  ;  xiv,  65  ;  Cor.  II,  III,  9,  15;  libenlcr,  xctTot 
(xouo-tav  :  Philem.  14  h.  I. 

ca-baurjoI  us ,  masc,  volupias,  V,5ov>i  :  Luc.  vm, 
11. 

1! VI  IREI,  vid.  suli  Bairan  I. 

II  U  Iti.S,  vid.  snb  Bairgan. 

*  BAURD  (vel.  norv.,  vet.  sax.,  sngl.  sax.,  vet. 
fr.,  suee.,  dan.,  rec,  sup.  germ,  bonl,  vcl.  sup.  germ. 
lorl,  angl.  board;  Cf.  III,  213;  Ikblli.  0G2),  n.  utr., 
assis,  taiiula. 

i'iitu -baurh,  scabellum,  ivomSim  !  Mih.  v,  35; 
Mc.  xn,  30;  Ltic.  xx,  45. 

BAUIIbKl,  vid.  sub  Bairan\. 

BARABBA  (Barabbat  Mc.  xv,  7),  nom.  pmpr. 
niasc,  Bafif.'a§«;  :  Mlb.  xxvn,  40;  Mc.  xv,  7,  II,  15; 
Joan.  xviii,  40. 

Lt.VUVh.LI.VS,  nora.  prop.  masc,  Mp«%uxi  :  Ncli. 
vi,  18. 

ItARBAHUS  (voc.  gr.),  piptopc; :  Col.  111,  II. 

UAHbAULAUMAlUS(/Var/),./tim<iiM*Liic  vi.  14  ), 
ii'iin.  propr.  linsc,  Bar,6o/\ouaicf  :  Mc  lll,  18;  L11C. 
VI,  11. 

*  UARIS  (angl.  sax.  bere,  angl.  barleij;  cull.  Cf. 
111,206),  hoideum. 

rarizgins,  adject.,  hordeaceus,  xplScttt  Joan,  vi, 
9,  13. 

UAHMS  (vet.  norv.  tarmr,  vel.  sup.  germ.,  vcl. 
sax..  vet,  lr.,dan.,  suec  barm,  aiiyjl.  s.i\.  bearm  ; 
Cf.  III,  154;  Ucblh,  619,  coll.  Bairrn),  masc  (plur. 
barnuib),  slnu",  xo>jrof  :  Luc  m,  38;  xvi,  22,  23; 
Joan.  xin,  45;  o-tjjOo;  :  Joan.  xm,  25. 

UARN  (vel.  i.orv.,  vel.  sax.  bam,  angl.  s.ix.  beam, 
vet.  fr.  bern,  coll.  Bairnn;  Gr.  III,  525;  Hcblli. 
626),  neulr.,  lilius,  Tixvov  .  Mih.  XI,  l'J  ;  Mc  vn,  27 ; 
x,  29,  50;  xii,  19;  Luc  1,7,17;  111,  8;  vn,  55; 
xiv,  26;  xvin,  29;  xix,  44;  xx,  Sl;  Joan.  *lll,  59; 
Honi.  ix.  7,8;  Cor.  I,  vn,  14;  Cor.  II,  xn,  14;  Cal. 
iv, -25,  27,  88, 31 ;  Eph.  11,  5;  v,  1,8;  rMilpp.n,22; 
Col.  111,  20,  21 ;  Thess.  I,  11, 11;  T  m.  I,  1,  2;  111, 
4,  12 ;  v,  4 ;  Tim.  II,  l,  2  ;  11,  1 ;  Tit.  1,4,6;  jratjiov : 
Mc.  v,  59,40,  41  ;«,  24,  56,  57  ;  x .  15,  14,  15; 
Lt;c.  1,  59,  60 ;  II,  17,  27,  40 ;  vn,  52 ;  ix,  47,  48  ; 
XVIII,  16,  17;  (zpvfo;  :  Luc  l,  41,  44;  11,  12,  16  ; 
xviii,  15;  in  plui.  barna,  progenies,  oripua  :  Mc.  xn, 
19;  barne  baina,  liberorum  liben,  iV.yova  :  Tim.  I,  v, 
4 ;  fcarna  biiran,  libcros  proci eare,  tszvoyovitv  :  Tim. 
I,  v,  14;  tV.rna  (o.ijun,  lilios  nuirire,  TixvoTf.oy{t"v  : 
Tim.  I,  v,  10. 

barmlo,  neulr.,  Dliolus,  initio  nrationis  posllum, 
tixvov  :  M1I1.  ix,  2;  Mc  11,  5;  x,  21;  Luc  xv,  51  ; 
T1111.  I.  1,  18;  Tsxviov  :  Joan.  xin,  35;  Cal.  iv,  r.i , 
«aiotov  :  Luc  1,  70. 

uarmsks  ,  adject.,  parvulns,  vqirto;  :  GjI.  iv,  5  ; 
fatrwtKi  bmwi,  pucrum  esse,  vwrwfiw  :  Cur.  I,  xiv, 
20. 

baiimski  .  neulr.,  iiif.iulia,  u<  barnitkja,  ab  inf.ni- 
11.1,  f.  a.i: ,'/..  :  Mc.  ix,  21 ;  «wo  (3;  iy  ..<,  :  T1111.  II, 
111,  15. 

M6HIUU,  fem..  puerilita',  tu  roi.  v,ri?u  .  Cor. 
1,  mii,  II. 


tft-BARXAiis,  atljecl. ,  tlnc  puens  ,  «tr/voc  :  I  uc. 
xx,  28,29,30. 

BAUNAHAS,  110111.  piopr.  niasc  ,  Ua/HicKa,  !  Cor. 
1,  ix,  0;  Cal.  11.  I,  15;  f.ol.  iv,  10. 

BAHUSNJAN  (fiill.  /''i/r.i  ct  vi.l.  ad  Tim.  I,  v,  4), 
conj.  II,  pic  colere,  iu<riCn"v  :  Tim.  I,  v,  4. 

BARTKIMAIUS,  nom.  propr.  inasc,  BaoTiiiatof  : 
Mth.  x,  46. 

*  BASI  (vcl.  iinrv.  ber,  vct.  sax.  beri,  angl.  snx. 
btria,  vel.  snp.  gerin.  6eri,  suec,  d.in.  bwr,  baluv. 
besje,  rec.  sup.  gcrm.  beere;  Cr.  II,  185;  III,  375  ; 
Cf.  III,  205),  neutr.,  b.icca. 

vi  ivt  iivsi,  uva,  oray-An  :  Mlh.  VII,  16;  luc  VI,  41. 
BASSUS,   noin.    propr.   masc  Uao-o-o0  :  Esdr.  n, 

*  BATAN  (vet.  norv.  betr,  bali,  bdl,  tSta,  vel.  sax. 
bal,  bet,  besl,  botian,  ang1.  sax.  belera,  bol,  belan, 
vei.  sup.  gerii).  fcin,  betiro,  bczn,  bozan,  vct.  fr  bala, 
btitia,  angl.  betler,  boot,  suec  ballre,  bata,  dan.  beJre , 
baade,  baiav.  beler,  rec  sup.  gerin.  batt,  betser,  leie, 
busse;  Gr.  II,  43;  III,  605;  UUA,  649;  Cf.  III,  219; 
Hclitli.  621),  conj.  I,  bol,  boluu,  batant,  bonum, 
utileesse. 

iiats,  adj.,  boiiii-,  utilis,  tanium  compar.  baina, 
mclior,  ^/jno-TOTffiof  :  Lue.  v,  39  ;  ziiinuv  :  (!or. 
I,  vii,  !i ;  rhlpp.  1  25;  baiiza  visnn,  iiie  111-.  e>se,  5ta- 
fifctv  :  Mth.  x,  51 ;  cvKifiiv  :  Mih.  xv,  29;  Joan. 
xvi,  7  ;  xvm,  14 ;  Cor.  II,'  vm,  10 ;  xu,  1 ;  cl  supcrl. 
balisln,  optiinus,  zjoaTto-To;  :  Luc.  1,  5. 

*  bvijam,  emenilare,  rclicere. 

CA  bat.nam  ,  conj.  III,  juvari,  tatodiioOui  :  Mc  vn, 
11. 

botan  (boijnn),  conj.  II,  pnidesse  ,  &>jn)itv  :  Mc. 
•  v,  26;  viii,  56;  Joan.  vi,  63;  XII,  19. 

C.v-botam,  reficere;  aftra gabotan,  iterum  reflcere, 
airoxafliffTav  :  Mc.  IX,  12. 

boi  •.,  feni.,  utiliias  ,  oft).o;  :  Cor.  I  ,  xv,  32;  bola 
tis  laujan,  utilitalem  sibi  l.icere,  uyz'itii6ut  :  C>r.  I, 
XIII,  5  ;  i'is:m  du  botai ,  utilitati  esse  ,  ufiltiv  :  Cal. 
v,2. 

BATVIN3,  no:n.  propr.  masc,  Calcnd.  goth. 

!>l  [i.VNIA  (bipnnia  Mc  xi  ,  1),  nom.  propr.,  Bu- 
6e>via  :  Mc  viu,  22;  xi,  I,  11  ,  12;  Luc  xix  ,  29  ; 
Joau.  xi,  I,  18;  xii,  1. 

BLpLVIIAIM  (beplnihnim  Joan.  vn  ,  42),  norn. 
propr.  iudecl.,  Svhhiu  :  Lue.  11,  4,  15  ;  Joan.  vi  ,  42. 

BEpSAEIDAN  {b.tipsuidun  Luc.  x,  15;  baidttiidan 
Luc  ix,  10),  nom.  propr,,  B»9o-at5«  :  Mth.  xi,  2i  ; 
Luc  ix,  10  ;  x,  15  ;  Joan.  xn,  21. 

BE[>SFACEI ,  noni.  propr.  fem.,  C.,9o-rt./.,  :  Me. 
xi,  I ;  Luc  xix,  29. 

BEIDAN  (vet.  sax.,  angl.  sax.  bidan  ,  vet.  sup. 
gerin.  biian,  vel.  fr.  bidia,  angl.  abide,  suec  bida, 
dan.  b:e,  coll.  vel.  norv.  bid;  Cr.  II,  14;  Cf.  III,  62, 
Hchth.  655),  conj.  I,  buid,  bidun,  bidunt,  e.\S|iect:<re, 
c.  gen.,  wooj5o>.av  :  Mth.  xi,  5;  Luc  I,  2!  ;  viii,  40; 
rpo,-5sX'0-tiat  :  Mc.  xv,  45;  Luc  1,  10;  11,  25;  air-x» 
liyjodai :  Cal.  v,  5  ;  Skeir,  V,  a. 

CA-BKinAN,  sustinere,  uirouivttv  :  Cor.  I.  xiii,  7. 

US-BCIDXN,  I)  exspeciare,  iMtytototi  :  Cor.  I,  XVI, 
1 1  ;  «Tri/.Sixso-flat :  l'ldpp.  III,  20  ;  jrpo.-Si/ioOai :  Luc. 
11,  58;  2)  paiientem  esse,  loiigaiiimein,  uaxpofluuiVv : 
Luc  xvui,  7  ;  (;'pitv  :  Hoin.  ix,  -.2. 

US-HEIS.NS  ,  lem.,  I)  exspMUtlO ,  irtoxapaSoxta  : 
Plilpp.  1,  20;  2)  luiigaiiiiiutas ,  uxxpofluuta  :  hph.  iv, 
2;  Col.  1,  II  ;  Tiiu.  II,  III,  10;  iv,  2. 

us-111  iSNti  ,  fein.,  longioim.tas,  uaxooflupta  :  Cil. 
v,  22;Col.  11,  12;Tnn.  I,  I,  l& 

us-ui  ISNKIG*,  adjecl.,  long  .lliuis;  utbeitnegs  lisan, 
uaMofluuitv :  Cnr.  I,  xill,  J ,  Thess.  I,  v,  I  L 

baiiijan,  conj.   II,  rogere,  UQiessiUtem  uiipouere, 

avayxx*;.v  :  C.il.  II,  3,   11. 

ca-baiiuan.  id.,  Coir.  II,  XII,  II. 

Itlll.VN  (vei.  noiv.  diiu  ,  vel.  s.i\.,  angl.  s:i\. 
biittu,  val.  sup.  cerm.  aiaau,  vei.  fr.  bita,  aiigl,  bite, 
s,uec.  bita,  dau.  b  d« ,  batav,  Hjltta,  ue.  iup.  teiui. 


I*7j 


BERISEIS 


Dl 


1271 


beisscn ;  Gr.  II,  li;  Cf.  III,  228;  Rclitli.  6i8),  conj. 

I,  baii,  biiun  ,  bilant ,  mordere,  Sxxvm  :  Gil.  v,  l"i. 
A>t  B  itav,  I)  increpare,  iniiiaii,  imntMhi  :  Mc.  I, 

2'»;  iii,  12;  viii,  52,  55;  Luc.  xviii,  15,' 39  ;  Skcir. 
V,  b;  £7rtTt/<iaT£'/ :  Tiin.  I,  v,  | ;  i)  in  pagsivo,   an- 
xiun  esse,  basrere,    anropEurOa-  '.  Cor.  II,  iv,  8. 
aniia-beit,   neuir.,  vitupeiium,  imritiia  :  Cor.  II, 

II,  6. 

bfist  (angl.  sax.  beott.  byst,  rei.  stip.  germ.  6i«l, 
balav.,  rec.  sup.  germ.  bietl,  atigl.  beetlings;  gr.  jic- 
rua;  Bupp  10-Z;  Gr.  II,  208;  Gf  III,  210),  ncuir.,  1) 
buccella  ;  2)  ferinentuni,  $0itu  :  Mc.  vm,  15;  Gor.  I, 
v,  6,  7.  8  ;  Gal,  v,  8. 

tM-uEisTij,  fein.,  asymum,  «tuuov  j  Cor.  I,  v,  8. 

ga-beistjan  ,  conj.  II,  fermcnturc,  SujtoOv  :  Cor.  I, 
v,  6. 

iiN-BEiSTjo{)s,nonfiTinenlalus,  «Cujioi  .  Cor.  1,1,7« 

bl-.KUSfc.ls  (  biruseis  Luc.  n  ,  41 ;  coll.  Uairan  )  , 
ninsc,  plur.  berut'<os,  parcules,  yvnis  :  Luc.  n,  27, 
41  ;  Joan.  ix,  23. " 

BEItOp,  noin.  propr.,  L'qou9  :  Esdr.  n,  25. 

Bl  (vei.  sax.,  vel.  fr.,  angl.  sax.,  bi,  be,  vet.  sup. 
gerin.  />i,angl.  be...,  by,  bjtav.  be,  bi,  ree.  sup. 
gTin.  bei;  Bopp  8i  ;  Gr.  II,  110,  854;  Gf.  III,  5; 
AP.  100;  llclilli.  030),  Praeposilio  accusalivuiu  et 
dalivutn  regens,  primario  significal  apud,  non  autem 
sicut  at  ad  quemd.un  locum  restricta  ,  sed  paulo 
amplius  circume.xtensa  ,  unde  circuni  valeat  el  pro 
grxco  rifi  usurpetur.  Frequenlissime  vicina  signi- 
Hcatione  gaudcns,  sivc  grajco  Trepi  cum  geniliv», 
pixsertim  post  verba  declarandi,  sive  xa.ru  ctim  ac- 
cusativo  in  omuilius  ejus  muneribtis  respoi.dct. 

1.  Pr  wpotitio  :  A.  cum  accusalivo  I)  in  loeali 
sensu  :  a)  circum,  irts«  c.  arcus.,  post  sitan  Mc.  ni, 
52,31;  et  etiam  sine  verbo  Mtli.  viu,  18;  Mc.  12.  14; 
sic  pai  bi  ina  Mc.  111,  8;  lv,  10;  cl  eliam  probabili- 
!cr  joan.  XI,  19;  qnqeiniin  al  paiin  bi  marpan  legeu- 
duin  esi  loco  texins  intellectu  iinpossibitis  gaqemun 
bi  marpan  ;  insnper  Mc.  t,  o  vas  iohanncs  gavasipt 
gairdabi  hup,  ct  v,  4  eisarnn  bi  (otuus  gubuguna,  pio 
gixco  irtSai;  b)  in,  nrt  c.  aceus.,  in  locuiionilius  siau- 
lun  bi  kinnu  Mlll.  v,  39;  Luc.  vi,  29 ;  y.uru  c.  3CCUS., 
bi  viq  gotjun  Luc.  x,  4;  <)  in,  t'c;  Rom.  IX,  31  bi 
vitup  guratlileint  gntnau;  2)  in  1et11por.1l:  sensii  : 
aj  circa,  7rspic.  accus.,  M1I1.  xxvn,  46' ;  1»)  per,  intra, 
tv  :  Mc.  xv,  i9 ;  t5ti  c.  genil.  :  Mc.  xiv,  58;  Gal.  n, 
t  ;  avapitrov  Neli.  v,  18 ;  c)  in,  xaTa  c.  accus.  :  Tim. 

II,  iv,  I  ;  d)  inler,  iiri  c.  gi-nit.  gaminpi  mnrvtre  piie 
/ti  twefcrin  pnpnn  jalt  latvin  bilaif  gabranmduiie  l.al. 
gutli.  (sie  bi  iu  vci.  sup.  germanico ,  vid.  GralT  Alt- 
liocbll.  Prapos.  102  sq.);  5)  nnmeris  arljuncia  dislri- 
butiva  est,  secumium,  «<Ta  e.  accus.  :  Gor.  I,  xiv,  27 
bi  tvant;  4)  in  si-nsii  inetaplioiico  :  a)  ad,  retative  ad, 
dc,  rtpi  solemniter  c.  accus.,  posl  verba  aa)  gene- 
rabs  sigiiilicalionis,  ut  1  ujan  Luc.  11,  27  (ei  lavule- 
deina  bi  ina,  ittoi  c.  genii.) ;  vairpan  Mc.  v,  10,  33 
(iu  grux-o  ttiaiu  dainus  usorpainr  vcl  hri  c.  dat.); 
et  bb)  parlicularis  signilicalionis,  ul  uaqaps  vairpan 
(uaulragxri,  dainiium  paii) Tim.  I,  1,  19,;  tiuktm  vi,  4, 
mriii  usiiiitun  Tini.  II ,  11  ,  18;  ushiusuns  111,  8  ;  post 
risnri  eum  sigmlicaiioue  1  rajgnanli  Plilpp.  11 ,  25  iea 
bi  nnk  isl  (t«  Trtpi  ip1.)  ;  n,  28 ;  I  pb.  vi.  22;  Col.  iv, 
7  (ra  ajtt'  itii)  eliaui  po  bi  ina  Skeir.  VI,  a  ;  et  post 
subst  ititiva':  Me.  iv,  19  pai  (11  pa  a  anpar  lustjus  (at 
7r;^t  t«  lomi  E7tt9juiai) ;  Pblpp.  11,  30  rjnidu  bi  mem 
andbaltti  (varipnuta  rn;  npa;  iui  ).£iToup-/i*t:) ;  b)  se- 
cunduiii,  iu  uiutli.in,  z«ra  c.  accus.,  posi :  patasamo 
frapjan  Ituni,  iv,  5,  sanigan  Gor.  II,  vil ,  9;  binc 
ehaui  so  bi  yup  saur./a  Ci>r.  II, .Vil,  10;  utgiban 
.skeir.  V,  d;  posl  laisrins  liin.  I,  1,  II  ;  vi,  3;  sunja 
Tit.  1,  1  ;  garchsns  Skeir.  III,  a  ,  IV,  a  ;  hrainei  ^kcir, 

III,  b;   frl    iridrrilllil.    I odlllll    lolllilllS  ,  Illorii   lllllll.l- 

110,  (zaTa  avSpu.Tov)  Cnr.  I  ,  ix,  8;  xv,  32  ;  bi  reih  , 
(xara  tov  i fyji-fza.)  Epli.  II,  2  ;  c)  sectindtliu  ,  xara  C. 
accus.  post  ufhuusjan  Col.  111,  20,  *2;  eoll.  Cor.  II, 
1,  ii  gukunnitidedup  uns  bi  sumuta  (airo  u.ipvjs)  ;  d) 
de,  circa ,  Tr.-joi  c.  gcnit.  post  vcrba  di-c|arandi  et 


seiitiendi  :  qipan  Mtb.  XI,  7  ;  Me.  1 ,  50;  vnt ,  30  ; 
Juan.  vii,  59;  ix  ,  17;  x,  41 ;  xi ,  13;  xni ,  22,  24  , 
xviii,  5i  ;  coll.  Cor.  II,  vi  1,  2". ;  rodjan  Luc.  II,  I", 
35,  38;  vn,  2i;  Joan.  vii,  15;  v  11,  20;  ix,  21  ;  xr, 
41 ,  xii,  18  ;  vaitamerjan  Luc.  iv,  45;  gnlethaii  I.tic 
vii,  18  ;  Joan,  xvi,  25  ;  Mtb.  vin,  55  ;  gakanjan  Luc. 
11,  17  ;  bandrjan  Cor.  I,  xvi,  12;  galuit^an  Luc.  I,  4; 
pranletjan  Mc.  vu,  6;  gaprufstjan  Jean.  XI,  19;  reil- 
vodjan  Jnan.  v,  30,  57  ;  vn,  7  ;  vin  13,  1 V,  18  ;  x, 
45  ;  xv,  2G  ;  xviii,  25  ;  fraihnan  Mc.  vn,  17  ;  x,  10; 
Liic.  ix,  45;  Joan.  xvin,  19;  tokjan  Jo.in.  xvi,  19  ; 
ufkunnn  Joau.  vn,  17;  gukunnan  Me.  xn,  26  ;  haut- 
jnn  Mc.  v,  27  ;  vu,  25;  Luc.  vii,  ."  ;  ix,  9;  Phlpp.  1, 
17;  niiljan  et  gametjan  Mlli.  XI,  10;  I  uc.  vn,  27; 
xvin,  51 ;  Joati.  v,  i!i ;  Cor.  II,  ix .  1  ;  Tliess.  I ,  iv, 
9;  v,  1  ;  ETri  c.  aecus.  :  Mc.  ix  ,  12  ,  15;  nntifriitt/rm 
Luc.  iv,  10;  garaidjan  Cor.  I,  xvi,  1  ;  ytiuijan  Tim. 
I,  1,  7;  gatuubjttn  Joan  ix,  18;  iimieis  rison  Cor.  II, 
1,  8  ;  Tliess.  I,  iv,  13;  pagkjan  L:c.  111,  15;  et  post 
subslantiva  vunrd  Luc.  f,  15  ;  vn,  17  ;  Intahlt  Luc. 

I.  1  ,  tokeint  Jnan.  111,  25;  Skeir.  III,  b  ;  iiiifo  Joan. 
xv,  22 ;  veitvodeins  Sk  ir.  VI.  e  ;  anabusns  Cor.  I,  vn, 
25 ;  miisnqiss  Joan.  vn,  45  (3ti  C.  arcus.)  ;  gnminpi 
T1111.  II,  1,  5;  liue  ptTliiicnt  ctiam  Lnc.  ix,  11  ro- 
didu  ilu  ini  po  bi  [.iudangarilja  gups  {[ra\  ittpi  tijj 
|5arj(),£i'/f  tou  Qsou) ;  Col.  iv,  8  ei  kunnjm  wa  bi  iivis 
x*l  (ri.  vzai  iuwv) ;  Skeir.  IV,  a  unkunnandi  po  bi  ua:- 
jand ;  e)  pro,  7rjpt  vel  uTrep  C.  Een.,  post  aljan  habuH 
Col.  iv,  13 ;  aviiiud  utgittlan  Tlicss.  I,  1 1,  9  ;  prxci- 
pne  po*l  bidjan  Mib.  v,  44;  Lnc.  iv,  38  ;  Jo.m.  xvi, 
20;  xvii,  9,  20;  R-rn.  x.  1 ;  Cor.  II.  1,  II  ;  Cul.  iv. 
3 ;  Tbcss.  I,  111,  2  ,  v,  25 ;  Tbess,  II  ,  1 ,  II ;  111,  I  ; 
Skeir.  V,  tl,  el  uttlaudjan  in  bidom  Col.  iv,  12  ;  () 
de,  propter ,  in  eausafi  siguifi.aiione,  (ouimuniler 
irtpi  e.  genit.,  cliam  ini  e.  dat..  P"St  sitduleikjan  Luc. 

II,  18;  tv,  22,  52;  ix,  45;  taurgun  M1I1.  VI,  28  ;  1111- 
verjan  Mc.  x,  41 ;  biroajan  Jiian.  vi  ,  41 ;  vn  ,  52; 
gasakan  Luc.  111,  19;  Joan.  vin,  4ti ;  xvi,  8,  9,  10, 
II;  gavargjan  Kntn.  vin  ,  5;  putnn  Tiiu.  II,  II,  10 
(tiia  c.  acctis.);  wopan  Cor.  II,  x,  8;  bidjan  Cor.  II, 
xn,  8  (Jirsp  c.  genit.) ;  grelan  Luc.  xix,  41  ;  Itoin. 
i\,  27  (JTrep  c.  genit.);  Ltic.  xix,  11  lcgitnr  bi  p.itei 
n  wa  vas  pro  Stu  to  iy/uf  Eivat  ;  bue  pcriinel  elam 
/i/'on  t>i  lilaib  (JTri  c.  dal.)  Lue.  iv,  4;  ti)  cotitra,  iu 
I  ostili  sensu,  zaTa  C.  geini.,  posl  /tri*rjn  irn  Mtli.  v, 
23;  veiivodjnn  t.or.  I  ,  xv,  15  (bi  gnp  cnnn  loco  bi 
gupa  legeiiilum  esl) ;  runrj  wumh  Mtb.  xvviu,  1 ;  ga- 
runi  galaujan  Mc.  111,  6;  vrohs  Tiin.  I.  v,  l'l. 

B.  Ciim  dtitiio:  1)  in  se.isu  localivt)  iu,  ad,  Trpev, 
posl  gastuyqjan  Luc.  iv,  1 1  el  bis  iggan  Lue.  VI,  48; 
b)  apud,  in  sol:i  lucniionc  uitdgreipnn  vcl  fairgreipan 
bihandau  Mc.  v,  41  ;  IX,  27  (xpaTttv  Tik  X",00»") ;  c) 
de,  ante,  xar/  C  accns.,  bo  bi  andvairpja  Mir.  II,  x, 
7,alias  leguui  i-i  andvairpja  ;  2)in  temporali sensu :  a) 
sccundum,  xecra  c.  accus.,  Rom.  ix,  9;  b)  post,  prje- 
cipue  in  coinpositioue  bipe  et  biprh,  vid.  snb  pula; 
5)  in  sensu  metaphoiico  :  a)  in,  tv,  ti;,  iizi,  iro,  xaTa 
C.  accus.,  post  vaurkjan  Mc.  xiv,  0;  gnluujan  Joan. 
VI,  2;  gubairlijan  Koin.  ix,  17;  ataugjun  tpll.  11,  7; 
gakannjan  Koin.  ix  ,  23;  rVimnaii  Lue.  1,  18;  ufkun- 
nun  Mib.  vii,  10,  20  ;  Joan.  xm,  55;  gattiitjan  tik 
Skcir.  V,  a;  galaubjan  (aliquitl  stire  el  111  boc 
credeie)  Joan.  in,  50;  l>)  in,  ev,  5ti  c.  genit.,  eliain 
snnplex  accus.,  post  sraran  Mlli.  v,  5i,  35,  30; 
bisvuran  Mc.  v,  7  ;  bidjan  Cor.  II,  x,  I ;  c)  tle, 
propier,  in  causali  sensu,  ex.  gr.  ni  taihl  amtsi  an 
bi  yahugttai  [Stct  c.  accus.)  t'.or.  I,  x,  27;  gaplalts- 
nan  bi  innagaliiai  (ixi  c.  dat.)  Luc.  1,  29  ;  fci  filusmi 
antthute  110  ufwhanan  (ilat.)  Cor.  II,  xil,  7  ;  eiiam 
lioin.  ix,  12  inalis  bi  sis  (iraoa  c.  dat.)  Iioc  addlici  po- 
l-sl;  1I1  cuiii,  atra.  c.  genit.,  posl  armahaiilei  Luc.  1, 
5S,  72,  et  post  usbeidan  Ruin.  ix,  22;  e)  per.oti  c.  ge- 
iiil.,  iusandjan  bi  siponjnm  Mtb.  xi,  2;  liiman  bi  nltm 
Skcir.  V,  c;  coll.  Gn.lT  Allh.  frap.  101;  Alth. 
Spruchsch.  III,  10;  I)  frequenlissiiiie  aufem  si-ciinduin, 
iu  moiiiim,  mti  c.  accus.,  pra-seitim  in  fuiniulis  '1 
siinj.ii,  >id.  sub  Sunja;  bibiuhtja  Luci,  9;  11,  27,  42, 


I«.S 


CLOSSAMIM  COTillC.L  l.l\CL'.€. 


1116 


i>,  10,  6/  naupui  Philem.   17;  Skeir.  VI,  a;  ti  leiki 

I.  iiii,  viii.  t,  4.  5;  i\,  3.  5;  Cor.  I,  »,  is,  C>r.  II,  i, 
«7;  v,  1(1;  x,  4,  xi,  18;  Cal.  iv,  43.  40;  ti  riiuJa  Luc. 
ii,  14,  39;  Joau.  xviii,  31;  xix,  7;  Pb'pp.  iu,  5;  ti 
uara/einiii  liiim.  ix,  II  ;  ti,48;  6i  iniu/ilui  Cor.  I, 
xulwr.;  Skcir.  V,  lt;  ti  ni<i/ilui  Cor.  II,  vui,  5;  Eph. 
iii,  40,  Col.  i,  II;  Tiro.  II,  i,  8;  bi  MiirMM  C«r.  II, 
xi,  15;  Eph.  i,  |J>;  iv,  16;  Cl.  i,  -.9;  Phtpp.  m.  *i ; 
Tim.  II.  i,  9;  iv.  14;  bi  mitap  C  >r  II,  x.  13;  Eph. 
iv.  7;  ti  tiljtn  Gil.  i.  *;  Kph.  i,  9,  II;  Skeir.  V,  c; 
»j  mkaiMM  Cal  m,  40;  iv,  48;  Ti  n.  II,  i,  1;  ti  le.kiti- 
n  'I  Epli  i,  5;  Tini.  II,  1,0;  ti  anabutnui  Tim.  I,  l, 
I  ;  Til.  l,  3;  ti  gateUsnai  Skeir.  III,  (I;  VIII,  c;  ti  and- 
hnUinai   Cal.   li,  4;  Kpli.  ni,  3;  ti  anafilkam  Tliess. 

II.  lii,  6,  eujus  loco  Uc.  vii,  5  ti  pammei  anu\ulhun 
ndesi;  tiisiunai  Joan.  v;i,  44;  ti  iianiin  Joao.  x,  3;  ti 
(nmma  secundum  lioc,  eo  modo  Luc  vi,  43;  xvn, 
50,  et  insuper  in  in>:lits  loci»,  qux  plerumqoe  in  ino- 
iIiiiii  formularutu  vcoiunt :  lllli.  ix,  49  ;  Luc.  i,  38; 
n,  49;  Roin.  x,  4;  xi,  4i.  48;  xiv,  15  ;  Cor.  I,  vn,  fc; 
Cor.  II,  iv,  13,  17;  x,  15;  xi,  41;  xm,  iO;  Epb.  i,  7; 
n.  4;  iii,  7,  II,  10;  iv,  44  ;  Pblpp.  l,  40;  ii.  3;  m, 
6,  14;  Col.  n,  44;  m,  iO;  Tl.e.s.  II,  i,  14;  Tihi.I,  i, 
1« ;  v,  41 ;  Tnn.  II,  n,  8 ;  Tit.  i,  i  ;  euaro  relativc  ad 
l" -i  ■Mni.iiii :  bi  pamma  innumin  mann  Roui.  vn,  44  ;  ti 
fiuitjin  Cor.  II,  XI,  17;  W  gufia  Epli.  iv,  44. 

II.  Iu  COaaposiliOae  I)  coui  verbis  :  biubrjan,  tiaH- 
btn,  biauknan,  biarbiiidjan,  bibindan,  bigairdan,  bigi- 
ti:n,b'.ijruban,b\du  i.jan,b  qiman,  bilitahjun.bipagkjan, 
bipratjjan,  btpralian,  bikukjnn,  btlaigon,  bilmkun,  bi- 
I  ipmi,  bilaibjun,  bimuitan,  b.mamiitjan,  binahan,  bi- 
niintin,  biniuhsjaii,  biruubon,  birinnan,  birodjan,  ti- 
«niiii  .iii,  bitaulj  tii. liti;ilnun,biiilan,  buaijan,  bitkaban, 
Itiskeinnn,  bisiicitan,  bitnimn,  bispeioun,  bitlttndan, 
tiilitjqmi,  b  svuirlan,  bitvaran,  biliuiian,  bivabjan,  tt- 
riiulan,  bivanrljan,  biviu  n,  bijaihon,  bimairdan;  bicom 
p  >si  a  :  fiturbigmjgan,  fuiibipragjan,  (mibitnivan;  4) 
ciiro  participiiS  :  unbitai>lip>,  unbiniailans ;  5)  cum 
siibstaiitivis  :  bibaitrgems  ,  biliait,  bilt.vtju,  bitttaifs, 
bimail,  bireikti,  biiunains,  birodeins,  bisauleins,  bi- 
ttugggs,  bifailto,  bifaih  ;  uubimait;  4}  cuin  aitjcclivis  : 
btreilts. 

Bib:-:  cl  BipEU  ,  vid.  sub  pata. 
Ulxltl  (augl.  sax.  ter.i,  augt.  bear,  stiec.  ftidrn , 
b.iuv.  t<fr,  ree.  sup.  gcrni.  bar ,  gr.  f»i,  lat.  (era, 
best  a),  ucuir.,  bestia,  &apioi  :  Tii.  i,  14. 

BIDJAN  (tidox  Itoto.  ix,  3;  Cor.  I,  vn,  5)  (vei. 
norv.  bidia,  vel.  sax.  biddian,  angl.  sax.  oidrfan,  vet. 
Mip.  geim.  bitjan ,  vel.  fr.  bidda,  bidia,  suec.  bedja, 
ilan.  bede,  rcc.  sup.  germ  tiKrn,  lal.  petere;  Cr  II, 
45  ;  DH.  19;  Cf.  III,  51 ;  llcbtb.  654),  conj  I :  bab 
(bad  Ltic  v,  11;  vui,  41;  xv,  48),  bedun,bidans  ;  f) 
«raro,  cum  accu^aivo  personje  et  gcniiivo  rei,  sed 
^tiaai  cuin  duplici  accusativo,  vcl  cuiu  accusaiivo  rei, 
I  aniculis  fram,  faurel  ti  (qua!  vid.)  pro,  el  du  (quod 
\  iil.lail,  |>ersou»L'prjj|iosiiis,«iT-:iv:Mlll.  v,  44;  vi,  8.9; 
xxvn,58;Mc.  vi, 44, 43,  44,  45;  x,  35,38;  xi.  4i;  xv, 
ti.S.iojUc.  vi,  30;  Joan.xi,  42;  xiv,  15, 14;xv,7,l(i; 
xv,  45,41,  46;  Cor.  I,  1,44;  Eph.ni,  13,  40;  nupx- 
yaui*  :  Mib.  viii,  5,  31,  31;  Mc.  I,  40;  v,  10.  li,  17, 
18,  45;  vi,  50;  vn,  52;  vin,  42;  Luc.  v,  8;  vu,  4;  vm, 
51,  34,  41;  xv,  28;  Hom.  xn,  i;Cor.  I,  xvi,  14.  15; 
C«r.  II,  ii,  8;  v,40;  vi,  1;  vui.  6;  ix,  5;  1,1,  14;  vui, 
LS;  Kph.  iv,  I;  Plilpp.  iv,  4;  Ibess.  I,  n,  11;  m,  4; 
jv,  1, 10;  v.  14;  Thcss.  II,  m,  14;  Tim.  I,  i,  5;  n,  1; 
Plsileiu.  10;  ijrix«Xii<rO«i  :  Rom.  x,  14,  14;  oiio-flai  : 
Mih.  ix,  58;  Luc.  v,  14;  vni,48,  58;  ix,  51«,  40;  x, 
4,  Cor.  II,  v,  40;  vni,  4;  x.  4;  Cal.  iv,  12;  Tbes».  I, 
iii,  10;  i/x-Tiv  :  Mc.  I,  40  (?);  Ui,  46;  Luc.  iv,  58; 
vn.  3,  3u;  vilt,  37,  xiv,  18,  19,  34;  Joan.  III,  ll; 
mv,  16;  xvi,  40;  wii.  0,  15,  40;  Plilpp.  iv,  3;  Thess. 
i,  v,  14;  Thcss.  II,  n,  I;  ir.ifwTiv  :  M  .  x,  17;  ttrvy 
XJint»  :  Rxin.  vni,  31;  iux,ir®a<  :  ^>>r.  II,  XIII,  7,  9; 
jtfo,-oi/.«ie»i  :  Mib.  v,  41;  vi,  5,  6,  7,  9;  llc.  1,  3>; 
H,14,XS;  xiii,  18;  Lur.  m,  A  ;  v,  16;  VI,  14,  i8; 
ix.  18,  28,  29;  xvui,  1,  10,  II;  Cur.  I.vn,  5;  XI,  4, 
i>;  Col.  i,  9;  iv,  13;  I  hc.s   I,  v,  17,  4". ;  Tbi*ss.  II,  i, 


II  ;  iii,  I ;  Tini.  I.  r,  8;  Skeir.  V,  d;  4)  mendiraie, 
cnairiiv  :  LllC.  XM,   3. 

tib  ihi.jai,  nrarc,  t~ ytor«t  :  Roin.  ix,  3. 

bii.a,  f«o>.,  1)  i|  101I  |H:tilur,rngatio,  «*Tqiu<:  Pblpp. 
iv,  ti;  4)  preces,  inuili.i.;  :  Cor.  II,  vm,  17,  tivat;  : 
Luc.  i,  13;  ti,  57;v,.~>3;ix,45;  Roin.  x.  1;  Cor.  il,i, 
|l;ix,  14;  Kph.fl,  18,  Pblpp.  i,  19;  Tim.  I,  u,  1;  v, 
5;  Tim.  II,  l,  3;  jrposiux<i  :  Mc.  ix,  49;  Luc.  vi,  14; 
Rom.  xii,  14;  Kph.  i,  ttl;  Phlpp.  iv,  6;  tnl.  iv.  4, 
14;  Phileio.  44  ;  ivrtugif  :  Tiin.  I,  iv,  5;  tidai  aaa- 
haitin,  viil.  snb  Uaiian;  gardt  bido  vel  r«ui  tida, 
dowui  piecum,  olxoc  jrposiuxw  :  Mc.  XI,  f7;l.uc. 
xix,  46. 

BinAGVA,  masc.,  mendicus,  i  «rfo.-a. tuv  :  Joan. 
IX.  8. 

RIMDAN  (vct.  norv.,  vct.  fr.,  succ.  binda,  vet. 
sax.,  angl.  i>ax.  tmdan,  vct.  sup.  gcrui.  bintan,  dan. 
biudt,  rcc.  sup.  g-nu.  bittiUn;  llopp  81  ;  Cr.  II,  35; 
Cf.  III,  154;  llchlh,  640).  conj.  I,  b..nd,  bundun, 
bunians;  ligare,  vinciri,  Znu..ii  :  Lue.  vir,  49. 

amo-bixoam,  I)  solvere,  exsolvere,  Um  :  Mlh.  m, 
II ;  Mc.  i,  7;  xi,  4,  4;  Luc.  m,  16;  xix,  30,  31,  3..; 
Joao.  xi,  44;  xaraivvitv  :  Rom.  vit,  0;  4)  expicare, 
so  vere  (parabolam),  iirxAuta  :  Mc.  iv,  54. 

A!»P-B11M)MAM  ,       COIij       III  ,      SOlVI  ,     A'jca^«i     i     M>'. 

vii ,  35. 

bi-ui\»a\,  circuailigaro,  mailiai  :  Joan.  xi,  44. 

ca-bimum,  ligare,  a;»v :  Mili.  xwii,  4;  M> .  111,47; 
v,  3,4;  vi,  17;  xi,  1,4;  xv,l,  7;  Loe.  xix,30;  Joaa. 
xi,  44;  xvm,  14.  41;  Rom.  vu,  4;  Cor.  1,  wi,  47;  Co'. 
iv,  5;  Tnii.  II,  ii,  9. 

ca-bimja,   feui.,  vinctitiim,  s-.vdca-fccK  :  Col.  u,  19. 

CA-Bisin,  lew.,  id.,  Col.  ii,  14. 

bajioi,  fem..  viiiculuin,  catena,  Seo-tco';  :  Mc.  vn, 
35;  Luc.  v  ii,  23;  Pblpp.  1, 14,  16;  Col.  tv,  19  ;  Tim. 
II,  ii,  9;  Plulem.  13. 

EI-ABNA-I1ANOI,  id.,  aAUCTIf  :  LuC.  VIII,  i'~. 

n.vcdi-ban  i,  id.,  Mc  v,  5,  4;  T  ni.  II,  i,  10. 

iotu-uanpi  ,  conipes,  iriS>i  :  Ltic  viu,  49. 

banpjv,  inasc,  caplivus,  vnictus,  Sio-^to;  :  Mtb. 
xivn,  15,  10;  Mc.  xv,  (j;  Eph.  iii,  I;  iv,  i;  Tiiu.  II, 
1,8. 

ca-bi;m.i,   fem.,  vincnluin.  o-uvSso-^o,-  :  E|>h.  iv,  3. 

baniiva  (coll.  vet.  t.oiv.  iViidii,  vel.  'ii(>.  gerin. 
band  ;  ap.  Paut.  diacou.  I.istor.  Louijtdard.  I,  40, 
vcxiltum,  quod  b.m.tuiii  appeltant;  binc  rcc.  sup. 
g.-riii.  banncr,  panier),  fem.,  siguuiu,  anuz.ov  :  Cor. 
1,  xiv.  24. 

bandvo,  fem.,  id.,  Tbess.  II,  m,  17;  o-uo-o-ni/ov :  Mc. 
xiv,  4i. 

banuvjan  (tnne;an.'  Luc.  xx,  37),  conj.  II,  1)  iti— 
i>u.re,  wcutn  i  Juan.  xiu,  44;  urra.rutni  :  Luc.  v,  7; 
Scxv.u.iv  :  Liic.  i.  44;  4)  indiC.ire,  sigoilcca:e,  o-vuai- 
viiv  :  Joan.  x  i,  55;  xviii,  54;  Sk.-ir.  V,  b,  c;  iauvuiiv  : 
L  :c.  ix,  37;  Cor.  I,  x,  48;  ~>„\  0v  :  Cor.  I,  xvi,  14 
(t.nc.  xx,  57);  hi\oi  iroucv  :  Mib.  xxvi,  75. 

g.v-bvnuv.an,  in  iuerc,  cwiuciv  '.  Luc.  i,  62;  Skeir. 
VI,  c. 

UUANDS  (Gr.  III,  147;  IV.  7 '4),  vid.  ad  Pbi- 
lem.  42. 

Itll  (i.VN  (vet.  norv.  b.tjgiti,  angl.  sax.  buga»,  v.-l 
sup.  gerui.  biutjan,  vel.  f>.  t.  ia,  aogl.  toit',  suec.  bo- 
ja,  dJii.  boe,  bukke ,  baiav.  bmtj, n,  r.e.  sup.  genu. 
b.ugeu;  lt»pp  115;  €r.  11,45;  Cf.  111,36;  Itchlh. 
644 1,  ioiij.  I,  tiiui/,  bugun,  butjaut;  llcel  re,  MutirTitv: 
Epb.  ni,  14;  tlecu,  MJyKtm  :  Kom.  xiv,  II. 

Ca-biucan  ,  curvare;  eisarna  ti  (otunt  gabugana, 
COinpeile-,  nsuai  :  Mc.  v,  4. 

'  IttUD.VN  (vet.  norv.  tiuJ.i,  v.l.  sax.  tiodan,  sngl. 
sax.  beodan  ,  vei.  sup.  genu.  tiuiun,  angl.  btd  ,  suec. 
bjuda,  daii.  byie,  ba  av.  bitden,  rcc.  tttp.  gciiu.  t.e- 
|W  ,  Cr.  II,  4l ;  1>M.  41,  Cl.  III,  68),  eonj.  I,  baup 
[baud  Lue.  v,  14;  vill,  49.  5  >,  56;  Joau.  xiv,  31), 
jiuitun,  />ii,/uni,  nlf.  n  e. 

an.v-bii'ovn  ,  disponer.',  Imperare,  inuxao-icv:  Ue. 
i ,  47  ;  iv,  45;  l-uc  iv,  5(i  ;  vm,  51 ;  XI»,  44 ;  neos- 
txvaii* ;  lllll.  vii,  1;  Mc.  i,  41;  L>ie.  v,   11;  «u»- 


«277 


BltDS 


BRICGAN 


1278 


r^ffcstv  :  Mili.  mmi  ,  M;  Otu-ratjoin  :  Mtb.  u,  !  ; 
l.uc.  vi  i,SS;  xtn.  9,  IO;&»t.  I,  vii,  17;  frapnyAXt»: 
Mc.  viii,  G;  Lu<-.  viii,  89;  Cor.  I,  vn ,  10;  Tliess.  I, 
i»,  11  ,  Tliess.  II,  iii.  4.  6,  10,  13 ;  Tini.  I,  iv,  II; 
v,  7;  vi,  15;  e-rttkktotx'  :  Mc  1.3;  II,  <i;  Lnc.  it, 
10 ;  Juaii.  xiv,  31  ;  »v,  1  i,  17 ;  N.  I».  v,  14;  m,  3; 
S.auTiiAiirtai  :  Mc.  v,  43  ;  vn,  30;  ix,  9;  Skeir. 
III  ,  l>. 

i'.vi<«-rirsK ,  imeriliiire,  proliiliere,  intr&aeta  : 
l.uc  viii,  25;  KKp*r/Ms&  :  Mc  vi,  8;  Lu<-.  v, 
II;  vii,  56;  ix,  21;  Tiin.  I,  I,  3;  fomp*»:  Uc. 
vin,  5  c 

*\a-ei.sns  {cmnbiitnt  Mc.  xii,  2S).  fein.,  mandatum, 
prav.eplnm,  ««««711  :  Cnr.  I,  »n,  25;  Tiui.  1,1,  1; 
Tit.  1,  3;  rxovffUlx  :  Tliess.  I,  iv,  9;  Tim.  t,  1,  5, 
18,  M  :  Mib.  v,  l9;Mc.  vii.  N,  9:  x,  5,  19;  xi , 
28,  29,  30,  54  ;  Lue.  1,  6;  xv,  29;  xvni,  20;  Jo»». 
x,  18;  xn,  49;  xiii.  34;  xiv,  15.21  ;  xv,  10,  42;  Bom. 
vn, 8, 9, 40,  II,  12.  13;  «11,  9;  Cor.l.vn,  19;  F.pb. 
11.  15;  C«l.  iv,  40;  Tim.  I,  vi.  44;  Tit.  1,  14;  Skeir. 

I,  c;  V,  a  ;  eVrt>:)u«  •  Mc  vn,  7  ;  1  ol.  11,  22 ;  iraoaiSo- 
trtf  :  Mc  vii,  15;  Cor.  1,  xi,  2. 

llllibS  (vet.  nnrv.  biarir,  vei.  sax.  b  od ,  angl.  sax. 
beo,l,  vet.  sup.  germ  biut;  C.r.  III,  452;  DM.  24;  Gf. 
Iil,  76),  mnsc,  mensa.  r^airi^K  :  Mo.  vn,  28;  Lnc. 
xvi,  21;  C  r.  I,  x,  21  ;  Nel..  v.  17. 

DICIITS  (coll.  Gr.  I!,  25),  aiJject.,  xssnelus;  binbis 
VMfllt,  liwOivsi  :  Mlh.  xxmi.  15;  Mr.  x,  1. 

situTi,  neutr.,  nios,  cBoc  ■  Luc.  1,  9;  u,  (27)  12; 
to  e  9<ouivov  :  Luc.  II,  27  ;  to  sioi9o,-  :  Luc.  IV,  46; 
tnmflzut  :  Joan.  xvni,  39;  Sk<ir.  II,  b. 

ISIKEIKS  (birck,),  vid.  sub  liilun. 

HIK.USEIS,  i.  q.  Demseis. 

BLANDAN  (vet.  norv.  blanda,  vel.  sax.  biandan, 
angl.  sax.  blar.d,  vet.  Snp.  germ.  Ilunlan,  angl.  Wend, 
snec  btnmta,  din.  btmdt ,  rer.  sup.  germ.  btendtir.g; 
Gr.  II,  59,  487 ;  Gf.  III, -25  i),  conj.  II,  !)  tiiigi-re, 
mrbare  ;  2)  ooaimiseere,  <rjvKvxfu7«vvai :  Cor.  I,  v, 
9,  II; Tbess.il,  111,  44. 

DLAUliJAN  (angl.  blot.  bUsl,  suer.  biolla,  rian. 
bloilcr,  rec.  sup.  geriu.  btossen,  coll.  vei.  sup.  germ. 
fr/odan  :Gr.  111,351),  conj.  II,  extenuare,  debiliiare, 
delere,  BzupoGv  :  Mc.  TH,  13. 

U-BUHbjAH ,  id. ;  gabtaupjan  bairhluba.  Op«zu- 
tijuv  :  Col.  11,  15. 

l>LEI[iS  (vei.  norv.  btidr,  angl.  sax.  bti$e,  vet.  sup. 
germ.  blidi,  angl.  Wiifc,  fc^js,  mec.  blid,  dan.  fc/id. 
fc/so' ;  Gf.  III,  249),  adjttt.,  bonus,  milis,  misericors, 
otXTioftani  :  l.uc.  VI,  36 ;  fOAfxBo;  :  Til.  I,  8. 

iii.cibti  ,  fem.,  lioiiilas,  misericuriba.  ocxripuo;  : 
Rmn.  xii,  1 ;  Cor.  I!,  1,  3;  Cul.  I»,  12;  imfimim  : 
Gal.  v,  22. 

r..\-BLEibEi   (gablcipeir.t?),  id.,  oixTtpuoV   :  Plilpp. 

II,  I. 

nLEipnN,  conj.  tt,  miseriiordem  essc,  ourtpuova 
icnt  :  Luf..  vi,  56. 

G*-BLEibj.\»i.  id.,  c.  accus.,  oUreifiiv  :  R  iin,  iv, 
15:  o-Tr)a7zw?s<7v«t :  Mc.  ix,  22. 

*  HLESAN  (vet,  norv  blasa,  vet.  sup.  germ.  bia- 
tan,  angl.  sax.  fciVc  a«,  angl.  Olow,  succ.  blutti,  ilan. 
blase,  rcc.  sup.  germ.  b:ascn,  lat  /fnrtr;  Gf.  III,  256), 
conj.  I,  baU<lo$,  bletant,  fl.ire. 

UF-BLF.sxs.  iuflare,  ^utrto^v  :  Cor.  I.  Xlil,  4;  Cul. 
ii,  18;  vfhietaits  visan,  yj^toCtrOKt  :  Cor.  I,  iv,  6. 

BL1GGVAN  (vet.  sup  genn.  biniaan,  suec.  plnqij, 
li.ii.-.v.  t/diiic<-ii,  rec.  sup.  germ.  Uatten  ;  ;;r.  r:Xv/n,  la'. 
p'aga,  jligere,  (lagellum;  DRA.  705;  Gf.  Ilt,  257), 
conj.  I,  blauqv,  btuggvm,  biuggvans;  perciitcre,  r.«- 
ttaAnxta  :  Mc.  v,  5;  uacif.ouv  :  Me.  x,  34  ;  dio-tv  : 
Lnc  xx.  4i ;  Cor.  I,  ix,  26;  a:.'ani  bliggeands,  aipe.int 
btigqiands,  panicid.i,  mairicida.  «rarastXwqc,  p.T,xfm- 
Xvbj;  :   Tim.  I,  1,  9. 

Ls  HLicr.vA.s,  itl.,  ua7T<voCv  :  Lnc.  xvm,  53;  Joan. 
xit,  1;  hipu-j  :  Mc,  x  1,  3;  Lue.  \x.  10:  sp'.ycJUouy  : 
Mc.  xv.  15;  usbligjvan  vandum,  Oagellare,  6aS!li£icj  : 
Cor.  II,  xt,  25. 

OLINDS  (vc'.  noiv.  blindr,  vct,  sax.,  angl.  sa.\., 


vei.  fr.,  sngl.,  dan.,  Iiatav  ,  fucc,  rec.  sup.  germ. 
btind,  vet.  sup.  aetm.  blim ;  Gr.  II,  19;  Gf.  III.  255 
Rclnli.  Co4),  D<'j-,  csrcus,  tvmMs  i  Mili.  ix,  27,28; 
xi,  5;Mc.  viii,  i2,  23;  1.  46,  49,51;  l.iie.  iv,  18; 
vi,  59;  vii.  24,  22;  xiv,  13,  21  ;  xviu,  55  :  Ji*n.  ix. 

I,  2.  6,  13,  17,  18,  19,  20,  24,  25,  32,  3»,  4»,  41 ; 
x.  21 ;  u,  57. 

cx-blin:  ji*,  cnnj.  II,  eTcare,  obextare,  ruf&-.v*: 
J.'an.  \u,  40;  Cor.  II,  iv,  4. 

CA-BLiin.Mi^,  C'<nj.  lil,  0'cxciii,  rrtoioCafioti  ;  Cor. 

II,  11.-,  Itb.  I. 

IJLUb  (■.-.•;!.  norv.  4/oiT,  vei.  sat.,  ang!.  san.,  vel. 
fr.,  siiec,  dan.  blod,  vct.  snp.  germ.  Woi,  anjl. 
bloorl,  baiav.  btoed,  rec  sup.  gcnn.  btut ;  Gr.  III,  39a ; 
Gf.  !ll,  252;  Rchtb.  651),  nenlr.,  sanguis,  a<u« : 
Mih.  xxvii,  4,  Ij,  8;  Mc.t.SS,  29;  Luc  vni,  »3,  44; 
Joan.  vi,  53,  f.4,  55,  56;  G<r.  I.  x.  46;  xi.  45,  27; 
xv.  50;  fcph.  1,  7;  11,  13;  vi,  12;  Col.  1,  40. 

Bliitu-B.iN.tA.il,  \ id.  «uli  Hinnan. 

■UipxN.  vid.  UloMH. 

DLOMA  (vei.  norv.  btmi,  vei.  sax.  6/omo,  angl. 
sav.  btotma,  vci.  sup.  gcriu.  btomo,  augl.  btoom, 
siice.,  dan.  blomsler,  rec  Biip.  perm.  blttme,  coll.  gr. 
a:.r,;,  lnt.  fot;  Gr.  III,  375;  Gf.  III,  241),  masc, 
fins.  zoivw:  M1I1.  vi,  28. 

BLOTAN  (ilep  m  C<.r.  II,  v  11,  4  b.  L;  Tim.  I, 
H,  !0)  (vei.  norv.  blota,  vei.  sup.  germ.  blozon,  angl. 
sax.  blntan,  Mifc.  bio' ;  DM.  2j;  Gf.  III,  259).  ronj. 
II.  offcne,  .'idonire  (  acriliciis);  XorrpnicO  :  Luc  u, 
37;  airsT'J,i  :  Mc.  vn,  7;  <jiw/)  blotan,  (infin.  sub- 
siantivum)  latria  (propr.  adorare  Deum),  S-o^ifi-ntx  : 
Tnn.  I,  n,  10. 

blot..n\ssl*s  ,  ma=c,  latri»,  atloralin,  itnpua  : 
R0111.  xii,  I ;  bpmxtix  :  Coi.  II,  18;  cttWu»  :  Tliess. 
II,  11,  4. 

lis  blotbirs  feui..  nr3lio ,  prcce»,  Trfcpii^.atnc  : 
Cor.  II,  vi  1,  4  b.  I. 

gi  p  blostiieis,  roasc  ,  pius  ,  Dei  cultor,  6t<w;Co;  : 
jo  n.  ix,  51. 

b.NALAN  (Gf.  IV,  1 125),  cnnj.  II  (?),  velierc,  ifoi- 
XEiv  '  Liie.  vi,  I, 

liUGJAN  (vet.  sav.  bugt/ean,  angl.  sax,  bijegan, 
angl.  btty ;  Gr.  II,  23;1>KA.  600,),  conj.  annm., 
bauhia,  baulttt;  i)  emerc,  '>/o<:«?£tv  :  Mc.  II,  15; 
Luc  ix,  1". ;  xiv,  48;  xvn,  2s  ;'xiv,  ^5;  Joan.  vi,  5; 
xin,  29  ;  eust<r/.e:v  :  Luc  ix,  12;  2)  vciide  e,  nuuiv  : 
Mtli.  t,  29. 

L>-fcLT.jAN,  emere,  l|«]ropet^c«i  :  Gal.  iv.  5;  Col. 
iv,  5 ;  ayopitstv  :  M  b.  XXVII,  7 ;  Mc.  xv,  .16;  xvi,  I  ; 
Luc  xiv,  19;  Cor.  I,  vn,  23. 

fra-bucjam,  ciim  accus.  vcl  dal.,  vendere,  Tro>X£?v : 
M<:.  x,  21 ;  xi,  15;  Luc  xvn,  23  ;  xvm,  -.2  ;  xix,  45  ; 
Cnr.  I,  x,  25;  TttTcpio-ziiv  :  Mc  xiv,  5;  Joan.  xn,  6; 
llom.  xii,  44. 

a.noa  baoiits,  fem.,  redemptio,  avTi).\«Tpov  :  Tim. 
l.ii.Sh.  1. 

falr  baohts,  redempUo  ,  KnolCxpoatt  :  Epb.  1, 
7,14;  Col.  1,  44. 

RUMiNAN,  vid.  snb  B.ndon. 

BtJSNS.  v  d.  sub  Biud.m. 

lir.AIDS  (>'et.  norv.  breidr,  vet.  sax.,  ves.  fr.  brtd, 
angl.  sax.  brad,  vet.  sup.  gcriu.  breii,  angl.  bread , 
sin-c  ,  dan.  bred.  batav.  bried,  rec  sup.  germ.  breii ; 
Gr.  II,  15;  Gf.  III,  291;  tklnb.  G65),  adjecl.,  laius, 
jr>.arJc;  :  Mlli.  VII,  15. 

bbaidei,  fem.,  latiliiclo,  ^).iro,-  :  Eph.  111,  48. 

OS-bcaidja.n,  conj.  II,  exleudere,  nnmatetv:  Rom. 
x,  21. 

liliAKJA   vM.  Eub  Brikan. 

KRANNJA.N,  vid.  snb  JJiiiiuaii. 

IIHAW  (vel.  inirv.  brn.  brun,  vt>t.  ?ax.  braha,  angl. 
sax.  tr<i'u,  vel.  sup.  gcrin.  braiva,  vet.  fr.  brc,  angl. 
6roiu,  rec  sui>.  gcrm.  braue,  cr.  '.^pOC  D«pp  80; 
Gr.  III.  402;  Gf.  III,  5'.5;  Rcta  li.  C05;  Schm.  I, 
212),  neutr.  supereiliuin  ;  bruw  augins,  iclus  oculi, 
c'1^0  tfStxlfteu  :  Cor.  I,  xv,  52. 
'     DKIGGA.N  (bringan  Luc   XV,  22)  (.ingl.  S3I.,  Vet. 


?*79 


clussauium  r.OTinc.c  lingu/E. 


I2SO 


iiip.  germ.  briugau,  \et.  tai.  brwiian,  vet.  fr. 
inanga,  brenga,  angl.  bring,  suec.  oiiiigii,  il:in.  briiine, 
1 1 1 1  :t  v .  brenyen,  rue,  sii|i.  gi-rm.  bringen  ;  Gf.  III. 
102;  Rchlb.  (iOI),  ennj.  lOOn.,  pneU  /'rn'ilu;  1) 
dureie,  addurcre.  anVrrc.  Srttu  :  Mc.  II,  7 ;  Luc.  iv, 
»9,  4'l ;  xix.  27;  J.Kin.  i,  10;  Tun.  II,  iv,  II;  «v«- 
7:1»  :  Lue  11,  22.  Skeir.  II,  a;  rvwrvfiv  :  Lue.  111, 
17;  pm  i|iio  fli.im  ocrurril  wiiinna  briijgnn  Luc.  XV, 
15;  «.Tc/jtiv  :  M1I1.  vii,  IT>,  II;  yictiv  :  Mc  vi,  47; 
ix,  17,  iU;  Luc.  xv,  23;  itciptpiivi  :  Mtli.  vi,  15;  Tini. 
I,  vi,  7;  ir.?:p'.tv  Liic.  iv, 22;«r?o*to!tv  :  Mc.  iv,  1; 
l.nc.  xvi,  2;;  <  or.  I,  xvi,  5;  Miti^tn  :  Luc.  VII, 57; 
curiyiiv  :  Jnaii.  xvi.  13;  2)  (sc.  :Kip)  dnceie  (oavcm), 
iittniym  :  Luc.  v,  4 ;  3)  reddere,  pri  scrl  ni  ad  cou- 
v<  rlenda  verba  gnca  iu  —  0«,  ul  briggan  frijana, 
HivOcpvZ-i  :  Joan.  vin,  32,  3C  ;  Rnm.  vui,  -2;  Gal.  v, 
1 ;  brujnan  vairfia  a,  i>>«vovv  :  Cor.  II,  III,  6;  «;ioCv  : 
Tlnss.  II,  1,  1 1 ;  -«raitoCv  :  Tlicss.  II,  1,  5;  brigqan 
hanbif)  1«  dim,  xrya/aiouv  :  Mc.  III,  4  ;  brigjun  ga- 
nitiinuna,  o-uyxotvwvjtv  :  l'l«lpp.  iv,  II;  briggan  111 
aljana,  Rmulari,  in  xmulalionem  ducere,  rra,c«t>i- 
)ouv  :  Koin.  x,  19;  11,  II,  14;  brggan  in  pvairhein, 
in  irani  ducere,  irasci,  nnpo-ytUrJ  :  Unm.  x.  10; 
brigqan  in  <ir(vi!i/.n  1  epentur  Cor.  II,  xi,  -  >,  non  in- 
lcliigibile,  pro  tWoio-Oat,  vid.  ad  h.  I. 

UltlKAN  (vel.  norv.,  suec.  brakn,  vcl.  sax.,  angl. 
sax.  brecan,  vel.  sup.  genn.  brechan,  vei.  fr.  brtka, 
augt.  brtak,  dan.  brnkke,  batav.  bieken,  rec.  sup. 
g.-rni.  breclien ,  gr.  pq£«t,  lat.  frango,  freqi ;  Uoiip 
80;  Gr.  II,  26;  III,  io2;  Gf.  III,  2(i2 ;  Rcliib.  Gtt7), 
cniij.  I,  (iriik,  breknn,  brukans ;  1)  1'iang'Te,  x)«j  : 
Cnr.  I,  i,  16;  2)  destruere,  annibilare,  exinanire, 
77o^tt"v  :  Gal.  1, 23  ;  3)  pugiare,  MSiab  :  Tnn.  II,  11,  5. 

GA-criran,  frangere.  x),«v  :  Mc.  viii,  0,  19;  Cnr. 
I.  11,  24;  x«r«x)av  ;  Lnc.  11,  16;  rj-jvroigstv  :  Mc.  v, 
4;  Lnc,  IX,  59;  tir/vvW  :  Luc.  n,  42.' 

ifbbikan,  ntin  ex  unlire,  rcjicere  :  «'httn,  cuni 
d;it.:Mc.  vi,  2i;  Luc.  1,  45;  Tliess.  I,  iv,  8;  partic, 
vfbrikands,  con  umelosus   iGutrvK  !  Tim.  I,  I,  15. 

cnuf  biiikinds  parlicip.,  oflendiculocareus,  airp-f- 
fi-rj;  :  Cor.  1,  1,  32. 

brakja  (coll.  vet.  sup.  germ.  widarprulil  [repu- 
gnaiii  a|),  1)  reluciantia,  oppositio;  2)  lucta,  *«).»  : 
Eph.  vi,  12. 

<;a-ubcka,  fem.,  pugna,  fraclio,  xa«o-««  :  Mtb.  vm, 
8;  > ix,  20;  Luc  n,  17;  Jo:m.  vi,  13. 

ls-brlknvn ,  conj.  III,  effringi,  frangi,  Ixx).«a0ai  : 
Itoin.  11,  17,  19,  20. 

KRINGAN,  i.  q.  Briggan. 

BRINNAN  (vct.  norv.,suec.  bremta,  vct.  sai.  biin- 
rwn,  brennian,  angl.  sai.  byman ,  vet.  sup.  germ. 
brinnan,  vel.  fr.  barna,  berna,  angl.  bnrn,  dan. 
br/rnde,  rec.  snp.  gcrm.  brennen;  Cr.  II,  3i;  G(.  III, 
£03;  Itcb  ll.  619),  couj.  I,  brann,  brunuun,  biun- 
uans;  urere,  xatio-0«i  :  Joan.  v,  35. 

uf-br  nnan  ,  1)  exardcre  (neutr.) ;  2)  cxarescere, 
x«u,u«TttE!j6«j  :  Mc.  iv,  C. 

iirinno  ,  fem.,  fcbris,  rvjpito;  .  Mc.  l,  31;  Luc. 
iv,  58,  59;  lijan  i«  brinnon,  felire  laburarc,  febiici- 
lare,  x«T«ztt"o-0«t  irvoioo-ovTa  :  Mc.  I,  30. 

ca  brannjan  ,  riinj.  II,  eiurere  (transit.),  xaitiv  : 
Cor.  I,  xiu,  3;  Skeir.  III,  c;  Calcud.  golb. 

iN-IIRANNJAN,   id.,   Joall.   IV,  6    li.   I. 

*  iiiil'\sts,  fem.,  incensio,  tlagraotia; 

ALL-BRiNSTS,  liolm aiistuin,  6/.oxaJTupa  :  Mc.  m, 
53. 

IIIU'[iS  (vct.  norv.  brudr,  vcl.  sax.  iinri,  angl. 
sax.  bryd,  vel.  sup.  germ.  brul,  vel.  fr.  breid,  an;l. 
bride,  succ,  dan.  (>ruii,  lialav.  bruid,  rec.  sup.  gcrui. 
fiinui;  Cr.  III,  32-2;  Gf.  III,  293;  Uch;h.  067),  leui., 
1)  sponsa;  2)  ninus;  v.:I?r  :  Mtli.  I,  '•'•. 

BHI  ]•  I  »|'N,  vid.  sub  /  ii/. v 

IIKLKA,  vid.  sub  lhil.an. 

IIRI  KS  (vet.  norv.,  succ,  vct  fr.  pruiVn,  vel.  sax 
eiAiigl.  m.trimm,  >ct.  tup. gerai.troAan,  daa  bruy. 


lnl.iv.  bruiken,  rec.  »up.  ftrm  Iraueh;  0<-p|i  80, 
84;  Gf.  III,  27:1;  Uclnli.  672),  lil|ecl.,  utilis,  iimi- 
iihmIos,  <liy:l,ij.',c  :  Tini.  I,  iv,  8;  tZ/pn^ro;  :  Tim.  II, 
ll,  21;  iv,  II;  IMiilem.  ll.linAs  intan,  i\f<.'^  ,t  : 
Cor.  I,  x,  35;  Skeir.  IV,  b. 

IN-uuihS,  ioutilis  ,  iiicniiiuiodiis  ,  icy oilbf  :  Luc. 
xvn,  10;  unbrukt  lairfian,  «/prtoCaOat  :  l^alni. 
i.iii,  5. 

brikjan,  cnnj.  anom.,  pr.Tt.  brithia,  nii,  yjfaixti 
Cor.  I,  vn,  21  ;  Cor.  II,  I,  17;  III,  12;  Tun.l,  i,8, 
1,85;  Skiiir.  III,  b;  V,  a,  b;  «wo^o/io-Oai  :  Col.  II, 
22;  utTt'xstv  :  Cor.  I,  I,  17,  50  b.  I. 

UUUN.NA  (vct.  norv.  brttnnr,  vel.  sup.  (;crm., 
vel.  BII.  brwino,  angl.  sax.  burnc,  vel.  fr.  burna, 
suec:  brun,  dan.  brond,  batav.  rorn,  rec.  snp.  cerin. 
fcorn,  truimen;  Gr.  III,  387;  Gf.  III,  310;  Ucblli. 
070),  masc,  puteus,  fons,  im/)i:Mc.  v,  29. 

HKUNJil  (vet.  norv.  brynia,  angl.  sai.  byrn,  vrl. 
sai.  brunjo,  vel.  snp.  genn.  brunja,  suer.  orynii, 
dan.  brynie  ;Gr.  11,34,  451,  487 ;  III,  4'.6;  Gr.  III. 
512),  fein,  lorica,  Oiipxl:  Epb.  vi,  It ;  Tbcss.  I,  v,  8. 

BUUNSTS,  vid.  sub  Brinnan. 

URUSTS  (vet.  norv.  ftrusli,  hiosi,  vei.  sax.  ■  t 
ingl.  sax.  breost,  vei.  snp.  germ.,  vct.  fr.,  rcc.  sup. 
giim.  brust,  angl.  breast,  succ  fcrdjf,  dan.  6n/«», 
bat.iv.  borst;  «r.  II,  450;  III,  406;  Cf.  III.  275; 
ReJilb.  0^2),  lem.  anom.  piur.  lant.  I)  pecius,  or>i- 
Oo,- :  Luc.  xviii,  13;  2)  cor,  visrera  (melapb.j, 
o-n)«7xv«  :  Cor.  II,  vii,  15;  Col.  m,  12;  Pbib-m. 
12,  20. 

UltUbAR  (vcl-  norv.  brodir,  vct.  sax.  brotlmr, 
angl.  >ax.  broSor,  vet.  sup.  gemi.  brodar,  vel.  fr., 
angl.  brotlier,  succ,  dan.  broSer,  balav.  broeder,  rce. 
sup.  germ.  bruder,  coll.  i;r.  eoiiToia,  lai.  fraler; 
Uopp  80,  81;  Gr.  III,  521;  Gr.  III,  300;  Rchtli. 
671 1,  masc.  auoni.,  fraicr,  o.oii^i;  ;  Mth.  v,  22,  23, 
24;  vi,  5;  xxv,  40;  Mc  l,  16;  m,  17,  51,  52,  33, 
:>i,  55;  v,  57;  vi,  17;  i,  29,  30;  m,  19;  l.ue.  i  i, 
1,  19;  vl,  14,41,  42;  xiv,  12.  20;  \v,  27.  52; 
xvii,  5;  xvin,  19  ;  xx.  28,  29;  Joan.  n,  8;  vn,  3, 
5,  10;  xi,  2,  19;  Roro.  vn,  1 ;  n,  3;  x,  1 ;  n,  25  ; 
III,  1 ;  xiv,  10,  15,  15;  Cor.  I,  iv,  6  ;  v,  II;  »|i, 
12;  ix,  5;  iv,  0;  Cor.  II,  l,  8;  II,  12;  vm,  1.  22; 
tx,  5;  Gal.  i,  2;  iv,  12:  vi.  18;  Epb.  vi,  10,  22 ; 
1'blpp.  i.  14;  H.25;  m,  1,  13;  Col.  iv.  7;  Ibess.  I, 
ii,  14,  17;  111,2,  7;  iv,  10;  v,  27;  Thess.  II,  i,  3; 
Tim.  I,  iv,  6  ;  v,  1 ;  vi,  2;  Noli.  vn,  2. 

cAlhjcv-iiR'|[)ar  ,  falsu»  frater,  iltvS«oi>.,o;  :  Cor. 
ll.ii.  26;  Gal.  n,  4. 

i:i.ii[iii\iiA.Ni ,  inasc.  plur.,  frairc»,  «oiijoi :  llc. 
xii,  20. 

BROJir.A  LLBO  et    HUii|>l'.l    libo,  suh  Liubtin. 

BVSSUS  (voc.  gr. ) ,  byssus  ,  ^Suojo,-  :  Luc. 
iv,  19. 

ROKA  (vet.  nnrv.,  vet.  fr.,  succ.  bok,  vel.  s  i., 
angl.  sax.  boc,  vet.  sup.  g  'rnt.  beh.  angl.  book.  dan. 
bog,  hatav.  bcek,  ipc.  sup.  gerin.  bttch ;  Gl.  III,  52; 
Uclnh.  657),  fem.,  I)  in  slnguUri : •)  liitcia,  70«^«^  : 
Itoin.  vti,  6;  Cor.  II,  111,  6;  Gal.  vi,  1 1  ;  b)  docu- 
menliim,  geiiptura,  docum.  aret. ;  2)  in  plurali  bokos 
a)  hihlia,  scripiuraF  (Veiciis  Tesianieiiti),  sacra 
scriplur.T,  70 «y«i :  Mc.  II»,  49;   Uuiii.  iv,  4;  Cor. 

I,  iv,  5,  4;  Tiin.  11,111,  16;  b)  libor,  ■/c«tiu«u  : 
Luc  xvi,  C,  7  ;  Tim.  II,  III,  15  ;  fiiOoc  :  Uc.  IU,  -20  ; 
l.nc  III,  4;  xx,  42;  Phlpp.  iv,  3;  5tSi.i'.v  :  Luc.  iv, 
17,20;  Tim.  II,  iv,  13;  mmm  buku,  rciilatio.  m.I. 
sub  Satigvs;  bokot  afsuteinais,  libellus  rcpulii.  it- 
C*iuv  f>7TooT«o-''j'j  :  Mc.  xix,  4;  bok.s  afilMMta,  ut-c- 
ctktiov  :  Mili.  v,  31;  c)  epistola,  hrtrwii :  *or,  I, 
xvi,  3;  Cor.  II.  111.    I;  vn.S;  x,  9,  10.  U:The>». 

II,  111,  14;  d)  itieotis,  litterae,  fpioAUMmiim» 
vii.  15. 

vidja-bokos  ,  plur.,  ibirograpbia,  ^itfifffm  i 
Coi.  11,  14. 

BOKVHII,    masc  ,    SCiiba,    7  ;?|i;.«  iv,-     Mlll.    W| 


!28l 


CA 


98  ;  viii,  10;  n,  3;  Mc.  II,  16;  m,  21,  2-2;  vn,  I, 
5;  »m,  51;  n,  II,  1(i;  x,  55;  n,  I».  27;  m,  28, 
3-2,  3'i  xiv,  43,63;  xv,  I;  Luc.  v,  21,30;  vi,  7; 


caccan 


I28B 


ix.  2-2;  xv,  2;  xix,   47;  xx,  1,   19,30,  46;  Coi.  I, 
i,  20. 

UOTA.N,  \id.  Slib  BfltaB. 


G 


G.\  (vct.  sax.  gi...,  ge...,  .ittgl.  sm.  ge...,  vet.  fr. 
ie...,  </•....  gi...,  vcl.  sup.  germ.  ga..„  kn...,  elc. ; 
Gr.  II,  733  sqq.,  83i  sq.i. ;  III,  255;  Gf.  IV,  1«, 
1018;  Rcliib.  858),  particulu  insep.irabilis,  qnaecnm 
snlislaiilivis,  ailjcclivis  cl  advcrbiis,  sed  priecipoc 
rmn  verliis  compnnilur,  ubi  parlim  ad  modifican- 
d.un  verl.i  furntim  (solemniter  passivi  formam  vel 
etiam  aclivi,  nbi  passivc  usurpitlur,  ul  infinilivus, 
necuon  et  formaui  parlieipii,  ubi  pro  futuro  adliibe- 
lur,  fttrmam  deniqne  prxtcriti  et  pariicipii  passivi), 
inservit,  p  irtiin  sirictius  signiflcationem  determinat, 
quo  in  ca-u  plerumque  gr.ecis  prarposilionibus  cn, 
r.ati,  Sti,  aliqaando  eliam  hcti,  ev,  btto,  iiri.  etc, 
respondet  et  modo  sensum  coujunctiin  ageudi  wl 
exisiendi,  modo  perJendi,  vel  acqirremli  (germ. 
icr-,  er-)  implicat,  ninilo  lamlem  sigiiifie-itum  verbi 
majiirem  in  lucem  prodit.  Jam  veio  ei  plurimis  vcr- 
bis  cuin  ija  compositis  simplicia  nnn  jam  reperiun- 
lur,  ei  a  iis  vero  simpliciu  nunc  adliucoccurrunt;  in 
liis  ultimis  frequcntcr  accidil ,  quod  composiiuin 
eamdem  ac  simplei  sigiiificaiionem  babeat,  ila  ut, 
ctiam  de  simplicibus  verltis  nnn  jaui  occurreiitibus 
idcm  conjici  possit  :  alia  v>rbis  grxcis  cun  prapo- 
siiiuiiiliiis  cnmposiiis  appriine  rcspondent.  1 1  Coin- 
posiliones  Imjus  partit ■ui.e  cum  verbi-,  a)  quoruin 
simplicia  noii  jam  nccurrunl  :  gaaggvjan,  gabatnan, 
gubeistjan,  gablindjnn,  gablindnan,  gagtigan,  gadu- 
b.m,  gadaubjan,  gadaurian,  gadiupjun,  gadiabtn,  ga- 
qiujatt,  gaqiunan,  gahailnan,  gahaftnan,  galiaidjan, 
gaporban,  gaparbjau,  gtpairsan,  gapaurtnan,  qaplui- 
han,  gafilahsnan,  gapvastjan,  gaibnjan,  gukarun, 
gasvikunpjan,  gakroton,  gaunledjan,  gaieikon,  ga- 
matnjan,  gamaurgjun,  gamoUm,  gamnljun,  ganagljan, 
ganohjan,  ganohnuii,  ganailjan,  ganavtttron,  ganip- 
naii,  ganitan,  qapuidon,  garapan,  garaihljan,  gatop- 
/»i,  gatibjon,  g  tkaidnan,  gatkapjan,  giskeirjan,  ga- 
steipjan,  gutmipon,  gasuljan,  gasuqon,  gastayqjun, 
qasiopan  (an),  gastaurknan,  galarhjan,  gaUihan,  ga- 
tevjan,  galiman,  galamjan,  gavaknan,  gavargjuu,  ga- 
tigan,  gavadjon,  gaveison,  gavundon,  gavri>gan,  ga- 
fuhrjan,  gafripon,  gafrisalttjan;  b)  quorum  siinplicia 
eqmdem  non  jam  reperiuntur,  sed  cum  aliis  praepo- 
si  iiii.ibiu  componunlur  :  gaainan  (an),  gabrannjan, 
gadrobian,  gadrausjan,  galiamon,  gapivun,  galeipan, 
gatukan,  yaiknan,  ganalian,  gananpjan,  garalan, 
gnsn^itan,  gastaldan,  yasvogjan,  galairan,  gnlaurnan, 
gutiloii,  gavidan ,  gafaihon;  c)  quoruni  simplicia 
adliuc  occurrunl  :  gaaittan  ,  gaaivitkon  ,  gaaukan  , 
fliiamiiin,  gabaidjan,  gabairan,  gabaiigun,  gabwrlu- 
jun,  g  ibandijan,  gabauan,  gabolun.  gabeidan,  gabin- 
dan,  gabiugan ,  qablaupjan,  gableipjun,  gabrikan,  ya- 
g  gjan,  yadailjan,  gadaupjun,  gadaupnun,  gadra- 
gan,  gadrigl.an,  qadraykjan,  gadriusan,  gadomjan, 
gaqipnn,  gajiman,  gahaban,  gahailjan,  gahailan,  ga- 
hauujun,  galmusjan,  gahilpan,  gahnaivjan,  gahuljan, 
gahruinjan,  gahorinon,  gapahan,  gapeihun,  gapiup- 
jan,  gnpliuhan,  gapreihan,  gupulan,  gaprufstjan, 
giii.triiijon,  gakiutan,  qukattsjan,  gukninan,  gakann- 
jan,  galapon,  galuisjan,  gaiaistjan,  galaubjan,  gulal- 
yin,  guleikinon,  galeikan,  gal.rjan,  gulagjan,  ga- 
laiujnjan,  gatiuhtjau,  gutausjuii,  gulii.gan,  gatisan, 
gamagan,  gamanvjan.  gumauiljua.  gamarzjan,  gantat- 
lan,  yametjan,  yamikiljan,  gamilan,  gumunan,  ga 
nainnjtn,  ganitnan,  guniutun,  gonasjan,  gajiukun, 
garahnjan,  yaragiuon,  gnraidjan,  gnrinnan,  qasaiuan, 
gaiukan,  gu*okjan,  gasulbon,  gasnljan,  gasandiun, 
gasigqnu,  gatigljan,  yasiian  ,  yasatjan,  gaskapian, 
gtUKaidan,  gaskaman,  gasltuan,  gaslepan,  gasnivau, 
gasuiumjan,  gusunjoit,  gimpuii,  gaspeivan.  gaspitlon, 
gttitaudan,   gasteigan,  gaslojan,  gnsliijqan,  gaivcran, 


gasviltun,  ga  vinpjan,  ga-vinpnnn,  guluiknjan,  gala't- 
jnn,  gniandjun,  yataujan,  gtilinirjan,  gatiithan,  y.t- 
tulyjan,  gnlrauan,  gavairpan,  guvuldan,  gavaljan,  qn- 
vnurkjun,  gavnsjan,  gaveihtin,  gavenjan,  gnvtigjan,  qa- 
vandjan,  gavinnan,  gavisan,  gufullaveitjan,  gavr.kan, 
gafahan,  gttfutlun.  ga/ilhan,  gnfulljan,  gafullnan,  ga- 
fraihnan,  gafraujinon,  gaweilan,  gawotjan;  d)  bicom- 
posita  :  gtigahajijau,  gnyaleikon,  gaganiamjan,  gatjit- 
lilon,  gagavairpjuu,  gaga-aii  pnan  ,  atgaraihljtn;  du- 
gasaumn,  dugavindan;  pairhgaleikon  ;  ingateikon,inn- 
galeipan;  niipguqiiijiin ,  inipgndaiipnan,  mipgana- 
vittron,  mipgatalian,  mipgatvillan,  mipqaliiurjun, 
mipgaliuhan,  mipg  ivisan;  usgastiiwim ;  viprugamol- 
jan,  fu  iriiyahtiituii ,  fnuragahiigjan  ,  fnnragalnknn  , 
fuurtigumanvjan,  [auraqameljaii,  fuuraqaredan,  funra- 
gatandjan,  fauragutaijan,  fnuragateihuii ;  e)  iriiom- 
positimi  :  mipinugaleipan;  i)  cum  parlicipiis  :  gti- 
hnaivips,  gakusans,  gatetkaijis;  tifqaf.opant ;  mipqn- 
Ulkonds  ;  unguhabands ,  ungalaubjandt,  ungasaiwant, 
ttnqastop  mt,  unqatevidt,  ungavagipt,  ungafairinoinls, 
ungafairmops;  3)  cum  subslaiiliv.s,  qtinrum  slirps 
modo  cum  gn  cmnpo  it:t,  modo  sine  illa  partcula 
occurrit  :  gaaggvei,  gaarbjn,  gabaur,  qubuun,  ga- 
baurpt,  gabairhtei,  gabaurqjc,  gubaurjopus,  gabmda, 
gabindi,  gabundi,  gnbleipei,  gabruka,  gagudti,  ga- 
greftn,  gadaila,  gadav.ka,  gudeds,  gadik,  gudraulttt, 
gaqiss,  gaqnmpt,  yalilaiba,  gahobaius,  gahail,  gahuu- 
teint,  gahugdt,  gahraineint,  gapagki,  guplaihtt,  91- 
pratk,  gaprajtteint,  gaku.ilt,  gakundt,  gakunpt,  ga- 
laisl.i,  gataubeins,  gateika,  guleiki,  galigri,  galiuq, 
gal  iigaapaustaulus,  galiugabropar,  galiugapruufetui, 
galiugaxristut,  gamainei,  gamaindups,  gama.nps,  gu- 
mainja,  gamuitano,  ganian,  gamarte  111,  gnmarko,  ga- 
meieint,  gamilons,  gaminpi,  gamunds,  ganaiiha,  ga- 
nipjis,  ganists,  gajuk,  gajuka,  yajuk  \  garaxna,  ga 
razno,  yaraideint,  guraihtei,  garaihtipa,  garaihiein*, 
garehsns,  gariudi,  ganudio,  garum,  garunjo,  gitruni, 
gasahts,  gasateins,  gasinpa,  gaskadveini ,  gaskuiileini, 
gaskalki,  guskufts,  yaskoh,  galaura,  galaurp*,  gat  m- 
reins,  gatmirjo,  gavairpi,  gavaleim,  gabuurpivaurd, 
gavaurdi,  gauaurki,  gavaurslva,  guvuteins,  gavits,  ga- 
vandiins,  gavargeins,  gafah,  gafaurds,  gafilh,  gnfiap- 
jei,  gnfrcideim,  gafripons,  gafr  jons,  gaweilains ;  un- 
gatailue'-,  ungaliobaint,  ungalaubeint ;  mipgaqumpi, 
mi pgasin pa ;  i)  cum  ailjectivis  :  gaguds,  qadofs,  ga- 
qits.  gultaits,  gapiurbs,  galaubeint,  galaubt,  galeikt, 
guliugs,  galubs,  gamaidt,  gatnains,  ganolit,  garaids, 
gartiihts,  yariuds,  yaikoht,  galilt,  gava  rpeigs,  gavtt- 
lis,  gavuurls,  gavilcis,  ya<:amms,  gavimeigs,  gafaurs, 
gufuigins,  gawairbs;  ungalaubs,  ungalass,  unguwairbs ; 
5)  cuin  advcrliiis  :  gaagqco,  yabuurjuba,  gugitdaba, 
g  ihalijo,  guleiko,  garaihtaba,  garedaba,  galemibu, 
gatitaba,  gafehaba ;  ungalassaba. 

GABAA,  nnm.  propr.,  ra?-/«  :  E^dr.  11,  25. 

GADAlU,  nom.  propr.  masc,  Va.iip  :  Esdr.  11, 
20. 

GAIIF.I,  viil.  subCiban. 

GABKIGS,  vid.  sub  Giban, 

GAbltlt.L,  nom.  propr. ,  TuGgitJ,  :  I.uc.  I,  19, 
20. 

GAGGAN  (vet.  norv.  ganga ,  vel.  sax.,  angl.  sax., 
vel.  sup.  gcrm.  g  ngun  ,  vel.  fr.  gungn  ,  angl.  y>. 
Siiec.  ga  ,  linii.gaa,  rec.  sup.  gorin.  gehen  ;  l!ii|ip 
l'2-2,  12';Gr.  ll,  60;  Gf.  IV,  65.  Kclilli.  7SS), 
cmij.  aiioin.  pnel.  vldja  (ijaqgiJa  Luc.  xu,  1"2), 
pariic  11r.it .  ijaggans  (\lc.  vn,  50;  gaggipt  Mtli.  111, 
II  cx  Skeir.);  II  ire,  amliulare,  vcinre,  spysiQai, 
M1I1.  111.  II:  Mc.  1.  45;  .1,  13;  I,  14;  xt,  15,  -27, 
Luc  111,  16;  vi,  17,  viii,  4'J ;  l\,  25;  x,  1  ;  \iv,  17, 
-26.  2-,  31  ,    sviii,  16;   Jo:ni.  III,  'X;  vi,  5,  17,  35, 


1288 


C1.0BSAIU1  m  (.orinc.r.  UNGl/E. 


1281 


37,  4S,  47 ;  vu,  57 ;  n.  29,  38;  mi,  H;  tm,  !l, 
15;  «viu.  3,  ItJ;  tltipzntxi  :  Mili.  n,  6",  Mc.  VI  , 
19;  viii,  28;  l.iic.  vm,  ti ;  ix,  4  ;  x,  8;  Josn.  ivw, 
U;  unipxnQui  :  Mili.  m  i,  19;  Lnc,  v,  14  ;  ix,  57, 
t.0  ;  i"ip/ioOtitt  :  Mc.  ll|,  (i  ;  TtvptvtaQai  :  Mlli.  VIII,  9  ; 
u,  15;  II,  4;  xxv,  il  ;  ixvu,  0(i ;  Mc.  xvi,  10  ;  Lnc. 
i,  0,  3'i ;  n,3;  iv,  30  ;  v,  -.4;  vu,  G.  8.  11,  22,  50; 
flil,  14,  48  ;  ix,  13,  31,  5»,  5'.,  5(i.  57  ;  xiv,  19, 
31  ;  xv,  4,  15,  18,  IVII,  II,  14,  19;  xix,  13,  28, 
30;  Joan.  VII,  35;  x,  4  (\i,  II);  xiv,  2,  3,  12,  28; 
xvi,  7,  2S  ;  Cor.  I,  x,  27;  iltmpvbtahu, :  Mc.  vi, 
5ii ;  irupuirortJtaOut  :  Mc.  ix  ,  30  ;  oturtop'.\ttaQ-j.i  '• 
Liic.  vi.  |;  oraiVlfc  :  6uh  v,  25  ;  IMilpp.  III,  l>! 
npor.oitxtt»  :  Tim.  II,  II,  l(i ;  avnCaivEtv  :  Mc.  x,  5i ; 
xxrafotvitv  :  Liic.  n,  51 ;  jbitu  :  llc  l,  38  ;  xiv,  42; 
Joan.  xi,  7  ;  ii,  II  |h.  I.),  15, 10  ;  ii*',  51 ;  ur«,etv  : 
Mlli.  v,  2i,  41;  vni,  4,  13,  32;  IX,  6  j  MVH,  65; 
Ue,  1,44;  n,  1);  v,  19,  54;  mi,  29;uu.  55;  \,  21, 
52;  xi,  2;  nv,45;  xvi,  7;  Luc.  8,  42;  i,  S;  nv, 
50 ,  Joan.  m,  21  ;  vn,  3,  33 ;  vm,  21 ;  ix,  7  ;  ll,  N, 
31.  44;  xii  55  liu. ;  iiii,  53,  56;  xiv,  4,  5  ;  xvi,  5, 
40;  xviii,  8;  2)  ambuLire,  vadcre,  rifltit«Tcni  :  M.h. 
ix,  5 ;  \i,  5  :  uc.  H,  9 j  v,  42  ;  vu,  5  ;  vm,  24 ;  Liic. 
v,  25;  vn,  22  ;  x\,  40  ;  Joan  vi,  tU,  0d ;  VII,  1  ; 
vin,  12;  xi,9,  10;  111,85;  Rom.  vitt,  I,  4;xm, 
13  ;  xiv,  15  ;  i  or.  I,  vn.  (7;  Cnr.  II,  iv,  2;  v,  7 ; 
i,  2,  3;  xii,  18;  Cal.  v,  1G  ;  Epli.  n,  2,  10;  iv,  1. 
47 ;  v.  2,  8 ;  Plilpp.  m,  17,  18  ;  Col.  l,  10  ;  III,  7  ; 
Tliess.  I,  ii,  12;  iv,  I,  12. —  Uailtlaba  qaggan,  vi<l. 
snli  Hailili.  Caggan  aj,ir,  vid.  sub  A'ar  el  Afar- 
gtwgitn. 

anv-caccan,  vtnre,  advenire,  inipytoQvt:  F.pli. 
«,  7. 

at-gacca.n,  irc,  veuire.  to-yjaQut  :  Mth.  v.  24; 
ix,  15;  xxv,  39;  Mc.n.lS,  20 ;  iu,  20  ;  v,  27  ;  n, 
15,  27;  in,  18;  xiv,  66;  xvi,  1,2;  L'.c.  v,  7;  xvii, 
3;  Joan.  VI,  17  ;  mi,  50,  50;  xvi,  2S;  iiripyjoOott  : 
Luc.  1,  55;  npotspyiaOut :  Mih.  II,  14;  xxvi,  73; 
xxvn,  58;  Mc  xiv"  45 ;  Luc  vm,  44;  ix,  12; 
Joan.  XII,  21  ;  Tim.  I,  vi,  3;  ii;ip^aQtn:  Mc  VI,  25; 
ii,  15;  xvi,  5;  Luc  i,  9;  vn'.  56,  4i  ;  xvii,  7; 
i'ipyjoOut  :  Joan.  xix,  4;  TtupuyiyvzoQoit  :  LlJC.  VIII, 
1S>  ;  -ntipixitaiut  :  Li.c.  nv,  10  ;  i-rnopsviaQut  :  Luc 
IH,  7  ;  tvjToo-Eo-Oat  :  Tim.  II,  III,  4  ;  xaTafiaiv£:v  : 
Mc.  i,  10;  Luc.  m,  22;  vm,  2>;ix,  54;  ivm,  44; 
Joan.  vi,  16.  Uatap  auiaagan.  vid.  miI>  Dalap.  Al- 
gaggan  du — vid.  sub  Dualgaggan.  Atgagyan  inn, 
vitl.  sub  innalgaggan.  Alqaggan  nao,  appropilirpiAre, 
tyyijstv  :  Luc.  xv,  25.  Alyaggan  ut,  eggtedi,  tljpyj- 
o')y.t  :  Joan.  xviii,  23  ;  xix,'4. 

DOAT-CAGGAR,    adire,    VCniie,    7rpo;EO-/Eo-0at  :  Mlll. 

vni,  5,  25;  ix,  20;  xxvi,  69;  Mc.  i,  3l ;  x,  2;  xn, 
28;  Luc.  vii,  14  ;  vni,  24;  ix,  42;  xx,  27  ;  algaggan 
du  —  Luc.  vin,  44. 

i.vnat-CacGan,  inire,  ingredi ,  el;ipxttrQa>.  :  Mlh. 
Vlll,  S;  xxvil,  53;  Mc.  \]  59;  Luc.vn,  45;  xiv, 
25  ;  xvu,  12  ;  Joan.  x,  I ;  Cor,  I,  nv,  24;  spSaivstv  : 
Mth.  viii,  25;  alqaggun  Un,  etVs>YEo-6at  :  Mlh.  IX, 
25  ;  Uc  vi,  22  ;  Cor.  I,  nv.  23. 

af-cacgan,  al.ire,  seccdere,  r  cedere,  aroSaivetv  : 
Luc.  v,  2 ;  a^itjTstcrOai  :  Luc.  II ,  37  ;  tlrro/wortv  : 
Jojn.  vi,  15;  irooEuio-6«t  : 


lu 


;  avajjMfitv  : 


LiiC.  ii 

Mtli.  ii,  7. 

AiAR-c.vr.r.AN,  p.ibi  ire 
Mlli.  mii,  2>  ;  i-n.xy.oloM'. 


seqni,  persequi,  axn)ou6it~v : 
tv  :  Tiin.  !,  v,  24;  oViixstv  : 
1'h'pp.  iii,  12,  11.  Gaggan-nfar,  vid.  s»i>  Afar;  mi[i 
—  ef>rgagg,n,  tTuv«itoSov8iw  :  Mc.  v,  37. 

PiDRiti-CACOAN,  pr;p  ire,  aulecedcr.',  cum  accus., 
rpouyt  v  :  Mc.  \,  32  ,  xvl,  7. 

ca-caccan  ,  1)  veoiie,  ir.t-opvjiaOat  :  Lnc.  vm,  4  ; 
8)  cuuvenirc ,  eongregari,  ffuvay«v$M :  Mc.  vi,  30  ; 
Jnan.  kviii,  2  ;  cliain  gagaggan  vk,  ruviaviatat  i 
Mc  iii,  20  ;  5)  adveoire,  Oerl,  a-ro'«i'.ttv  :  Plitpp.  i, 
19  ;  yltyvtattu  :  Mc.  xi,  25.  Sumaji  gagaygan,  cingre- 
gari,  avtiftaQm  :  Cor.  I,  v,  4. 

piinii-cACCAN,  4)  erirc,  trans.ii  •. .'  trSni  :  Luc 
n,  15,  35;  ix,  6;  xvn,  II ;  xix,  4;  Coi.  I,  x,  1  ;  xvi, 


'. ;  Ttvr  i,./jijO/t  :  Luc.  ivm,  "7,  itttfianof.iO  iO'i  ; 
Mc.  ii  .>  25;  iTjtf.ytiv  .  Jnan.  ix,  1,  2)  ciriuiiiiie, 
T.:pup/_taQut  :  TlO.  I,  v,   15. 

iHJt-GAGGAH  ,  inirc,  ingredi ,  liqipytnQvt  :  Mlli.  vn  , 
43;  vin.  8;  l.uc.  vn,  6;  vui,  51;  x,  5,  10;  xv,  28, 
IVII,  12,  J'ian.  x,  2,  9j  si;r:',pt\itaQ(/t  :  5Ic.  VII,  15, 
l.S;  xi,  2;  Luc.  vill,  16;  xix,  50;  tfttahuti  :  Mc.  v, 
I S.  lntigaqijan  framis :  in.rc  ullra,  procedcrc  ,  irf,o- 
Caivttv:  Mc.  I,  19. 

ii  b-cvGGAN  (pr.t  I.  loco  mtpiddia,  eliam  mididilja 
Luc.  vii,  11),  coire,  cnniilari,  o-j/jtjfopiueo^at  :  Luc. 
vii,  41  ;  liv,  25;    eruvivt<S^iv:tv  :  Mc.  xv,  41. 

us-GACctN,  cxirc,  eggredi,  piodire,  tpytoOvi  : 
Joan.  vi,  15;  E'5io^£78at  :  MUi.  v,  i*  ;  viu,  32,  34; 
ix,  2G,  31  ;  xi,  7  ;  xxvi,  71,  75;  xxmi  53;  Mc.  i, 
26,  *8,  29,  50,  45;  n,  12;  m,  2'  ;  v,  2,  8,  30;  vi, 
10,  12,  24,  54;  vii,  29,  7,0;  vm.27;  ix,  25,  26,  20, 
50;  ii,  11  ;  xiv,  16;  xvi,  8;  Luc.  i,  22;  iv,  35,  56, 
41,  12;  v,  8,  27;  m.  12,  19  ;  vu,  17,24,  25,  26; 
viii,  2,  27,  21».  53,  55,  38,  46;  II,  4,  5,  6.  43;  x. 
10;  xiv,  21,  25;  xv.  28;  xvil,  29;  Joan.  viu,  59; 
x,  39  ;  xi,  51 ;  xvi,  28 ;  xviii,  1 ;  xix,  5 ;  Cor.  I,  v, 
10;  Cor.  II,  vi,  47;  1'blpp,  iv,  45;  ixttnptvto-Oui.  : 
Mc.  II,  5;  vi.  11;  vn,  21,  23;  x,  4",  46;  II,  49; 
L,'ic.  iv.  57;  Epli.  iv,  29;  Col.  III,  8;  uuipytaOut 
(al.  «reo^EffOat)  :  Joan.  VI,  3  ;  avotSaivstv  :  Mc.  l,  10; 
I,  55;  iv,  8  h.  i.;Luc.  n,  42;  n,28;  xvm,  10. 
51  ;  xi\,  28;  Gal.  II,  1,2;  TrpofavaCaivjtv  :  l.uc.  \iv, 
10;  lit  usgogqan  vel  titgaggan  ul,  i\ip-/jnQut  :  Mili. 
ix.  52;  Mc.  i,  25 ;  xi,  2i);'  Luc.  xv,  28;  Joan.  xviu, 
4,16. 

ut-gaggas  ,  cxire,  eRgmli,  i\ip-/jaOut :  Jo  n.  i, 
9;  iv.-KopfjtaOut :  Mc.  vit,  15. 

ufar  cvccan,  Iransgrcdi,  prajierire,  ■napip^taOyt : 
Lue.  xv,  29  ;  uTrepeaivstv  :  Tliess.  I,  iv,  6  ;  Slcir.  I, 
c  (ter). 

vibRA-cvccAN,  obviam-ire,  cum  accus.,  OrravT*v: 
Joan.  ii,  £0. 

fair-caggan  ,  praiire  ,  notpxTropsJiaQctt  :  Mc.  II, 
20;  xv,  2.1  h.l. ;  Sturrif siitaOott  [tj:  Lnc  inn,  5G. 

F  UR.V-GACGA.N  ,  1)  prxire,  npoirops-isaQui  :  Luc.  I, 
76;  irp-.a-jttv;  Mc.  II,  9;  Luc.  xviii,  59;  *2)  pia:i«- 
dere,  ira.puKOLfjtaOui :  Mc.  xv,  29  b.  I. ;  5)  prxesse, 
ncoiaraaQut  :  Tilll.  I,  III,  4,  5,  12. 

faura-gacci  ,  neiiir.,  villicatio ,  oixe.iiou.iu.  :  Luc. 
ivi,  2,  3,  4;  E|h.:,  10;  m,  2,  9. 

facra-caccja  (faurigayja  Luc.  ivi,  1),  ma<c., 
aecnnontus,  oiyovoao,- :  Luc.  vui,  3;  m,  1,  2,  3,  8; 
Kom.  xvi,  23;  Tit.  1,7. 

faira  cacca,  masc,  id.,C:il.  |v,  2. 

caccs,  inasc.  ( ?  gaqg,  nenlr. ) ,  forum,  platt  a, 
7t)aT£ta  :  Mc.  VI,  56;  a^o<Sof  :  Mc.  II,  4. 

AT-CACGS,    acceSSUS,    r.po;uyoi/ri  :  Epli.  II,  18;  III, 

lNNA-c.vnTS,  fein.,  iutroilus,  inccsssus,  Luc.  i.  29 
b.  1. 

FRAM--CAHTS,  proceSSUS,    rrp OXOTTV)  :  Tlllpp.  I,  25. 

CXAT-GAHTS  ,  atljrct.  ,  iiiai cessibilis  ,  unpo;txo;  : 
Tini.  I,  vi,  16. 

GADOiRENllS.  nom.  propr.  masc,  raSaonvo,-  : 
Mc.  v,  1 ;  Luc  vni,  26,  37. 

GADILIGGS  (vei.  snp.  gerin.  gaialing,  angl.  sar. 
givd,  ling ,  vel.  sax.  ggado,  gaduliHg;  Cr.  II,  M  ; 
Gf.  IV,  145),  niasc.  ,  ciuisoUriiius,  ivi'|t0f  :  C.ol. 
iv,    10. 

GA7„\L'FVLAKIAUN  (voc.  6r.  )  ,  yaCor"*"'*»  ; 
loan.  vni.  20. 

C  \/.Hs  (vcl.  norv.  airdi ,  vel.  sai.  g  rda  ,  angl. 
sax.  gcrd,  vet.  Mip.  germ.  yari ,  vei.  IV.  wr,'e  . 
ingl,  gard ,  rec.  Sup.  gerin.  gerlt;  Gr.  III,  412;  t.l'. 
IV,  255;  Hchlll.  845),  masc,  siiinulus,  xino.v: 
Cor,  I,  xv,  53,  56. 

C.MITS,  vitl.  .viih  Cnggau. 

GAIAINNA  (voc.  BT.f,  ,.;..,  :  Mlh.  v,  2->,  29.  v, 

88:  Me  ia,  B.«. 

t;\lDV,  tioiiir.,  Indlgenila.  ujr«,oi;.t^  :  t'>>r.  II, 
ix,  12;  Phlpp.il,   50,  Cul,  i,  U, 


1285 


CVHJVN 


CF.IRVN 


1286 


GAILJAN(ail  radiccm  geil  relat  m,  vid.  Gf.  IV, 
182),  coni.  II,  d. loclarc,  Ia.-li0c.ire.  «jotmvztv  :  Cor. 
II,  U,  2. 

G.VlNNES.VRAIJi,  noin.  propr.,  riw»o-apir  :  Lnc. 
v,  I 

CAIUS,  nom.  p:opr.  masc,  ri  o,- :  Roin.  xvi,  23; 
Cor.  I.  i,  14. 

GAIKGAISAINUS,  non».  propr.  masc,  rc/r/isrivoc : 
Mlli   vni.  28. 

•CAlKl)\N  (vct.  norv.  girda,  qiord,  vcl.  I».  gur- 
diaa ,  angl.  sax.  gyrdan ,  vel.  sup.  germ.  knriil, 
vet.  fr.  gerrfeJ ,  a  gl.  airdic  ,  succ.  jornc/ ,  dau. 
g/orde,  gi;rdel ,  b  iliv.  gordel,  rec.  «up.  gerni.  oiir- 
lel,  Gr.  II,  58,  III,  4M:  Gf.  IV, 248  sqq.;  Rciitli. 
774),  couj.  I,  au></,  gaurdun,  gaurdant,  cingere. 

bi-gaii.dan,  accingere,  m^iCaMmwxi  :  Luc.  xvn,  8. 

ur-CAlitDAN,  id..  r.pli.  vi,  14. 

Cairov,  fein.,  ciugulum,  £uvq  :  Mlh.  i,  (i;  vi,  8. 

GAIKNEI,  vid.  sub  Geir.m. 

GAIKNJ  VN,  vid.  Snb  Geiron. 

CAIKU  (Castill.  Gloss.  Cnr.  h.  v. ;  Gr.  III.  4 »2  ), 
nculr.,  stimulus  (gall.  une  d  uipline),  ar.b').o$  :  Cor.  II, 
xil,  7  h.  I. 

CMIUINI.  vid.  si  b  Geiran. 

CAI-J  \N.  vid.  sub  Ceisan. 

GAITEI  (vel.  norv.  geii,  angl.  sax.  gat,  ve(.  sup. 
gerni.  k:iz,  augl.  g  at,  d.n.  geed,  balav.  gegl,  rec. 
sup.  gerin.  geltt;  coll.  lal.  hoedut;  Gr.  III,  527,  558; 
Cf.  IV,  286),  fe.ii.,  capra.  iptyoc  :  Luc,  xv,  89. 

caitsa,  fcin.,  capra,  licedu-,  yt/xaeof :  Ncli.  v,  13 
li.  I. 

GALATIA,  nom.  propr.,  i  alaxia  :  Cor.  I,  xvi.  i  ; 
Cal.  i,2;  Tiiii.ll.iv-.  l-i. 

Calatiis,  masc,raXa-n)c  :  Cnr.  I,  xvi,  1  h.  I. 

calatus,  id.  Gai.  niscr.pt.  ei  iii,  I. 

GALCA  (vel.  mirv.  galgi ,  vet.  sup.  gcrm.,  vet. 
sax.  gelgo,  angl.  sax.,  vcl.  fr.  gttlga,  angl.  gallows, 
suec,  dan.,  bilav.  galt,e,  rcc.  snp.  gcrm.  g-lgen; 
Cf.  IV,  185;  llclnb.  772),  rnasc,  crux,  o-raufof  : 
Mih.  x,  38;  xxvn,  42;  Mc.  viu,  51;  x,  2i;  xv,  21, 
30,32;  Luc.  ix,  85;  viv,  27;  Cor.  I,  i,  17,18;  Gal. 
v,  11;  vi,  12,  14;  Eph.u,  Ib;  Phlpp.  m,  18;  Col.  i, 
20;  ii,  14. 

GVLEILAIV,  nom.  propr.,  r«XiXai*  :  Mih.  xxvn, 
55;  Mc.  i,9,  14,  28,39;  m,  7;  vi,  21;  ix,  30;  xv, 
41;  Lucn,  59;  m,  1;  iv,  14,31,  44;  v,  17;  vui, 
20;  xvu,  11;  Joan.  vii,  1,4I.| 

caleilaius,  masc,  raj.uu.it,;  :  Mth.  xtvl,  0:' ,  Mc. 
vn,  31;  Joan.  vi,  1. 

CANSJAN  (Castil.  ad  Cal.  vi,  17;  vei.  sup.  gcrm. 
mmten;  Gf.  IV,  222),  conj.  I',  prjcbcre,  nctpizcn  : 
Cal.  vi,  17. 

CAU  (h.  e.  ga-u),  parlicula  composila  ex  ga,  et 
inlerrogativo  u,  quod  inter  hoc  et  vocabulum  coniposi- 
iii m  iiiicimiuitur,  vid.  sub  u  ei  ad  Mth.  ix,  28. 

GAULGAlpA,  nom.  propr.,  raVyoOa  :  Mc.  xv,  22. 

CAliMAUKKA,  noni.  propr.,  ropoopa  :  Koui,  ix,29. 

gaumaurus,  masc,  ripopfc;  :  Mc.  m,  II. 

CAUMJaN  (vel.  norv.  guunir,  vel.  sax.  gomian, 
angl.  sax.  gymun,  angl.  gautn;  Gr.  II,  47;  Gf.  IV, 
201,  '05),  conj.  II,  videre,  pcrcipcre,  oeav  :  Mth.  ix, 
II;  Mc.  w,  12;  Luc.  v,  8;  xvn,  14, 15,  Joan.  ix,  1 ; 
j9).iir£tv  :  Lnc  vi,  41,  42;  StaSXiiritv  :  Luc.  VI,  42; 
OtaaQia  :  Joan.  VI,  5 ;  0»uf  :tv  :  Mc.  XVI,  4  ;  xctravoctv  : 
Ltic.  VI,  41;  wcofJxEtv  :  Tim.  I,  iv,  13;  Skeir.  VII, 
d;  in  patsivo,  videri,  yaivtaOut  :  Mth.  vi,  5. 

GAUNON  (angl.  sax.  yeoug ;  coll.  gr.  yoav), 
conj.  II,  plangere,  lugere,  wivStiv  :  Luc.  vi,  25;  bpn- 
vitv  :  Ltic.  vii,  52  ;  Joaii.  xvi,  2<i. 

GAUNoi>A,  fem.,  planctus,  luclus,  CSuofto;  :  Cor.  II, 
vii,  7. 

CAUJA,  vid.  sub  Cnri. 

CAUKS  (vet.  sax,  gornon,  vci.  sup.  gcrm  gor ; 
coll.  gr.  70070,-;  Gr.  II,  57;  C(.  IV,  257),  adjccl  , 
trislis,  nioeiens,  o-xu9p'o7ro,- :  Mlh.vi,  |t; ;  Xukoujmm;  : 
Mc.  x,  22;  truXXuiraufuvo;  :  Mc  111,  5;  7r=p:Xurro;  : 
Uv.  vi,  2i> ,  Luc.  xviii,  25,  21. 


GAumfu,  fcin.,  inccror,  luciu?,  trisiitia,  \-jr.r. ; 
Joau.  x<  1,  0. 

Cauri  1,  fem.,  id.,  Phlpp.  11,  27. 

GAMiJAN.conj.  II,  lugere,  conlristari,  Xvirffr  :  Rom. 
xiv,  t5;  lor.  II,  u,2,5;  vii,8, 9;  Kph.  iv,50. 

CARDS  (  vei.  norv.  gardr,  vel.  sax.  guid,  an^l. 
sax.  geard,  vel.  sup.  gcrm.  g  rl,  vel.  fr.  g:rda,  angl. 
tinrrf,  succ.  garder,  ganla,  gard,  dau.  gnard;  foll. 
I.airdnn  ;  coll.  VCl.  snp.  gerin.  karlo,  anj.  gartleu, 
rcc.  sup.  germ.  garten,  lal.  horltt;  Gr.  II,  59;  l.l, 
426;  Gl.  IV,  249;  Kcluh.  773),  m.isc  (plur.  gardeis,, 
dumus,  familia,  genus,  aTuot  :  Mtli.  ix,  6,  7  ;  xi,  8  ; 
Mc.  11,  1,  II,  2t>;  111,  »1;  v,  19,  38;  vn,  17,  50; 
vin,  5,  2«;  ix.  28;  Ltic.  1,  25,  27,  53,  40,  5ti,  09. 
n,4;  v,  24,  25;  VI,  4;  vn,  10;  rni,  59,  41;  ix,  01 ; 
x.  5;  xiv,  23;  xv,  C;  xvi,  4;  xvni,  14;  xix,  5,  7,  9, 
46;  Joan.  xi,  20;  Tim.  1, 111,  4, 12,  15;  v,  4;Tim.  II, 

I.  6;  Tit.  1,  II;  oma  :  Ml'i.  vm,  6,14,  ix,  10,23; 
Mc  1,  29 ;  11,  15 ;  111,  25,  27 ;  vi,  4.  10  ;  vn.  24 ;  .x. 
53;  x,  10,  29,  30;  Luc  iv,  58;  v,  29  ;  vn,  0,  36,  4 ! ; 
vui,  27,  51  ;  ix,  4;  x,  5,  7;  xvtn,  29  ;  J.  au.  viu,  5;; 
xi,  51 ;  xn,  3;  xtv,  2  ;  Cor.  I,  xi,  22;  xvi,  15  ;  Co -. 

II,  v,  I ;  Tun.  I,  111,  4,  5.  12, 15;  v,  4,  13;  fiin.  II, 
ii,20;  111,6;  aOXij  :  Mc.  xiv,  54;  xv,  10;  faurgard, 
£t;  r.  ■  oy.-j).tov  :  Mc.  XIV,  0ot ;  garda  valdandt,  vid.  stib 
Yalttan. 

aurti-c\r:is,  Iiorlns,  xn^o;  :  Joan.  xvn;,  1,  26. 

Miu  un-gards  *Gr.  III,  593;  ()M.  458),  i.rhis  icira- 
rii.n,  otxo-jftivn  :  Luc.  11,  I;  iv,  5;  Kom.  x,  18;  Skeir. 
IV,  b. 

vii.na  cariis,  viuetum,  vinea,  «}ixs'U>i  :  Mc.  xn,  I, 
8,9;  Ltic.  xx,  9,  10,  15,  15,  16. 

In  cardis,  atljeci.,  iuquiliuuf,  0  xkt'  otxov  :  Cor.  I, 
xvi,  19;  Col.  iv,  15. 

In-carma,  inasc,  id.,  otxstof  :  Eph.  II,  19;  Tiin. 

I,  v,  8. 

[•lunAN-ctnDi,  fein.,  1),  rcgalc  palalinm,  rcgiuur, 
fSas-iXiiov  :  Luc.  vil.  25 :  2),  regntim,  /3«o-iXi<a  :  Mlli. 
v,  19,  20;  vi,  13;  vn,  21  ;  vm,  1 1,  12;  ix.  55;  xi,  1 1, 
12;  Mc  i,14,  15;  111,  2i;  iv,  11  ;  vt.  23 ;  x,  14,  15, 
23,  24,  25;  XI,  10;  xn,  34 ;  xv,  45;  Lue.  iv,  43;  vi, 
20;  vii,  28;  vm,  1 ;  ix,  2,  11,27,  60,  62;  x,9;  xi>, 
15;  xvi,  10;  xmi,  20,  21;  xvin,  1(i,  \;,  U,  25.  -.9; 

II,  11,  12, 15;  Jo.n.  111,  5,  5  ;  xvm,  50;  Ko  11.  xiv, 
17;  Cal.  v,  21;  Epb.v.S;  Col.  1,  lo;iv,  «l ;  Ti.ess. 
1, 11,  12;  lliess.  11,1,5;  Skeir.  II,  a;  lll,  e. 

garda,  masc,  aula,  aOXo  :  J.inn.  x.  1. 

niJj-carda-vaddjus,  vid  sub  V \dttju*. 

GASTS  ( vcl.  norv.  gesir,  augl.  sax.  gett,  angl. 
guett,  Itoti,  st,cc.  gdst,  dan.  gja:si,  vct.  sav.,  balav., 
rec  sup.  gcrm.  gas!.,  Ul.liosiis;  DK.\.  591»;  Cf.  IV, 
268),tnasc.  (plur.  gasieis),  peregrmtis,  hospcs,  5«voc  : 
M1I1.  ixv,  58,  43;  xxvn,  7;  Epli.  11,  12,  i'J  ;  gaslint 
andiiimari,  percjjriniun  su^cipere,  hospitalitatem  exei- 
cere,  ^voSo/iiv  :  Tim.  I,  v,  10. 

casti-cods,  vid.  sub  Godt. 

CATVO  (vet.  norv.,  succ.  ga'a,  vet.  sax.,  vet.  fr. 
gat,  augl.  sax.  geat,  vei.  sup.  gerin.  gmi,  augl.  y.ur, 
dan.  gade,  balav.  gatte,  rec.  sup.  germ.  g.itse;  tlopp 
122;  Gr.  II,  25;  lll,  396;  Gf.  IV,  105;  Kchili.  847 
v.  Iet;  coll.  Gaggan),  fem.,  plalea,  itiattitx  :  Lti  •. 
xiv,  21. 

CAVI  (vet.  sup.  germ.  kouwi,  vel.  sax.  ga,  vci.  fr. 
go,  rec.  sup.  g«rm.  gau;  Gr.  III,  395;  UUA,  490; 
Gf.  IV,  274 ;  Rcbili.  771),  m-uir.,  tcrra,  regin,  j;wf«  : 
M1I1.  vin,  28;  Luc.  viii,  26;  xv,  14,  15;  vtpi-/.<»po;  ■ 
Mc.  vi,  55;  gavi  bisiiande,  id.,  Luc.  iv,  li. 

gauja,  masc,  luricola  ;  filnr.  g  tujans,  i.  q.  ytvi, 
Tcipiyoipo; :  LuC  III,  5 ;  nliOos  fn;  ntf,i/_;'.:f.u-j  :  L.ic. 
v  11,  3/. 

*  Gt.lCAN  (yeiggan  Cor.  I,  ix,  20  sq<|.)  (vcl.  noiv. 
yat/n,  siicc.  gtgua,  gina,  ga.jn,  dau.  gaime,  coll.  rcc. 
sup.  germ.  g«uner),  couj.  'I,  prodessc,  uliliiMcui 
aff  rre. 

GA  :.r.lG\s,  lncrai,  xjpSaivciv  :  Mc.  VUI,  56;  L':C- 
ix,  25;  Cor.  I,  ix,  19,20,  21,22. 

♦CLIRAN  (vel.  noiv.  ijiarn,  giavnmi,  giriui,  vet, 


Mi,  jjrr.ui,  3'fi.iuii,  9(1  sai.  groriiiun,  vci.  sup. 
genn.  yiri,  i/,run,  va.  ir.  l-rio,  .,1111/1,  irmc,  a.  gl. 
hmth,  »u.  e,  psroo,  i/j.iiiio,  fcruii.-n,  dan.  aj«ni#,  aj  r- 
ri,/,  icc.  sui.'  germ.  i/i  r,  SOrR,  b.gehren;  Gr.  II,  17; 
Cl.  IV,  4-5;  llrhili  81/),  Conj.  I,  guir,  gairun,  yai- 
i.ii.j.  potero,  sJbeure. 

*  cr.inn,  fcm.,  avidiias. 

faiiii -ci.  110.  lcin.,  amor  liabendi,  avidilas,  rupi- 
ilikis,  ir)t.vj:ia  :  Lol.  111,  5  li.  I. ;  ytXa/yup.a  :  Tmi. 

I.  VI    10. 

niiit-r.  UMHUXN,  conj.  II,  rupidiim,  avidum  csst>, 
inOuJi.v  :  Huiii.  xul,  9. 

cv  kini,  iieiilr.,  passio,  traOo,-  :  Tliess.  I,  iv,  5. 

•c  hins,  adjctl.,  cupidus,  avulus. 

s  isai  cwiins,  amor  sui  ipsius,  ytXauToc  :  Tim.  II, 

111.  ili.  I. 
FAimi-cuiiNs,  pecunix  c.:pidus,  ^Ckay^pi-  :   I1111. 

11  "•-■  ,      ..  .       .. 

■  -11.  -1  1.  feni:,  desiderimn ,  ciri-oOua-ii  :  Lor.  II, 

v.i,  7,11;  Ttf o9u,^«  :  l  or.  II.  VIII,  1  •  ;  xix,  2. 

FMiiii  g.vihvei,'  lurpe  lucrui»,  aia/oov  ripSi-  :  Tit. 

'  cvibnjvm  ,  conj.  II,  mpere,  cum  gcn.  vel  infiii., 
tittirstii»  :  Cor.  II,  v,  2;  1*.  U;  Phlpp.  II ,  20 ; 
'fiicss.  I.  111,  6;  Tim.  II,  I,  4;  «irtftWi»  :  Luc.  xv, 
|i,;  xvi.it  ;  xwi,  22;  R«n.  vu,  7;  Gal.  v,  17;  Tim. 
I  111,  1 ;  if.iy.cOui  :  Tim.  1,  III,  1  ;  »1,  10;  l&srJ  i 
Liic.  viu,20;  xftim  «*x«»  :  Mc-  Xl>5;  L.UC.  m,  31. 

•  CtlSA.N(augl.o«lor,o«*l,o«lrH,  Gr.  II,  4t>;  iV, 
2'.;  (.1.  IV,  26  ),  conj.  I,  onn,  oitun,  gtsfliu. 

rs-r.FissAN,  coi>j.  III,  ubsiupescere ,  mir.ui,  «V 
irartai  :  Hc.  n,  12;  v.  42;  Luc  n,  4,  ;  mii.  5(i, 
tor.  II,  v,  13;  c«tiiiTTJ(-3c.i :  Me.  x,  26 ;  izflauCtio-vV. : 
||i .  1»,  15;  xvi.  5. 

us-CAiwvN,  obsiupescere  facere,  auien^em  reddere, 
i\a-:u-i*i  :  Mc.  lil,4l. 

■{■  CLPANTA  ,  piger.  lardus  ,  indolens  .  Jornand. 
p.  y8.  Lmdenbr.  t  lintio  de  Sc.niziae  insulae  greinio 
Collii  egressi  sinit  cum  Bericli  suo  rege,  tribus  laa- 
liiin  nsvibus  vecii  ajl  citerioris  Uccaui  ripam,  qua- 
rnui  triuin  una  navis,  ul  assolel,  lardius  vecia,  110- 
mcn  geuti  (sc.  Cepidis)  lerlur  dedis-e,  naiu  lingua 
eoriiin  pigra  gepuula  dicilur.  1 

t.lUAN  (  vet.  n»rv.  gefa  ,  giof ,  gioft ,  vttl.  sax. 
gefuii,  angl.  >ax.  yi(un,  vel.  sup.  germ.  geban,  vet. 
Ir.  ie"i'fl,  augl.  give,  suec.  iji(va,  yift,  dau.  gtve,  gave, 
li.ilav.  geven,  rec.  sup.  genn.  gebeu,  gnbe,  —  gift; 
Ur.  II,  24;  Gf.  IV,  luS;  liclith.  847),  coiij.  I,  gnf, 
gebun,  yibans;  daic,  otoovxt  :  Mlli.  V,  31,  42;  vi,  ||  ; 
ix,  8;  xxv,  42;  Uc.  Il, 26;  iv.  7,  8,45;  v,  43;  vi, 
2,  12,  23,  45;  wn,  57  ;  x,  41,40,  45;  xn,9, 14;  UH, 
42,  44;  xiv,  5,  II  ;  xv,23;  Lue.  1,  54,  71,  73,  77;  II, 
41;  iv,  t>;  vi,  4, 30,  38;  vn,  44;  wii.IS.  55;  ix,  «5, 
ili;  xv,  12,  10,  44;  xw,  12;  xwi,  18;  xviii,  45; 
xi\,  24,  2li;  x\,  2,  10,  16,22;  Joan.  vi,  47,51,32, 
53,  51,57.51,  52;  vn.  19;  11,  24;  x,  2« ;  xi,  22; 
xiii,  29.  54;  xiv,  16,27;  xv,  16;  xvn,  2,  24,  44; 
xviii,  11,  22;  xix,  9;  Uom.  xn,  3,  19;  xv,  5;  Cor. 
I.  vii.  25;  xv,  57 ;  Cor.  II,  l,  22 ;  v,  5,  12, 18  ;  vi,  3; 
vin,  I,  10.  10;  ix,  9;  Gal.  1,  4;  II,  9;  Kph.  1,  17; 
.1,  4,  7,  16;  iv,  11,  27,  49;  w,  19;  Col.  1,  25; 
I  liess.  I,  iv,  8 ;  Thess.  II,  l,  8  ;  111,  9,  16  ;  Tuu.  1, 11, 
G,  iv,  il;  Tim.  II,  1.  7,  9,  1«,  18;  11,  6,45;  e;ri$t3o- 
:  Jom.  Xin,  26;  anoStSovat  :  Mlli.  xxvn,  5S ; 
I.  r  xx,  25  ;  fxiraoiSovat  :  Lur.  111, 1 1.  Fruma  giban, 
pniis   d.ire,   pnulcre,  ir^oiiSoviU  :  XI,  3S5. 

ci  ands,  partic.  ul  SUOSI.,  douator,  torot  :  Cor.  II, 
ix,  7. 

vr  cii-AN,  d.iri»,  dcdore,  Jtoo-.ai :  Mlli.  xxvn,  10; 
Mc.  iv,  10;  vl,  -8  ;  VIII,  G;  w,  28;  xiv,  41 ;  Luc.  vn, 
15,  vni,  10;  IV,  I,  44,  x,  19;  xv,  49;  xu,  13,  15; 
J.au.  v.  22,  56;  w,  65;  VII,  44;  XIII,  15;  xvn,  2, 
1  ,  7,  8,  9,  II,  14,  21  xw  1,  9;  xix  ,  II  ;  Cor,  II. 
vill  5;  x.  8;  XII,  7,  Gsl,  II,  9;  iv,  15,  Kpb.  1,12; 
111,  8;  iv,  7,  8;Tlic>-.  I,  iv,  1;  Ihess.  II,  11,  10;  hr* 
i  i|«iai  ;  Luf.  iv,  7  ;  irapaStSovxi  :  M1I1.  v  ,  2,i ;  x\w , 
S;  sivil,  18;  Mc.  1,  14;  iv,  49;  II,  31  ;  >,  33;  xv, 


CI.OSSAUIDM  COTIIIC.E  LIXCUA.  **88 

10,  M  ;  l.m.  iv,  6;  ix,  44;  x,  22;  xviii,  32;  x_x,  20; 
Joon.  xviii,  50 ;  xix,  II ;  Cor.  I,  v,  5;  xm,  5:  xv, 

5  ;  Cnr    II  ,iv,  1 1  ;  Cal.  11,  20  ;  Kpli.  IV,  19;  v,  2,  25 
(llics».  I.  iv,  2);  Skeir.  VI,  a. 

ai-ciiian  ,   Becedere;  ngiban  .(./.,  se  ami.vcre  , 
reccdcie,  xrjittio-^Ki  :  1'lnlcm.  15. 


Utll.  v,  26,  33;  VI,  4,  18;  Mc.  XII,  17  ;  Lur.  iv,  20  , 
vii,  42  ;  xvi,  2;  xx,  2'i;  U11111.  XII,  17;  xiv,  12;iim. 

I,  v,  4 ;  T'in.  II,  iv,  8;  Puileui.  19  (sic  euim  Cotlius 
ciiiii  codil.  Inc  probal.iliier  anoS.Jo-u  pro  airoTi»'j  10- 
gil) ;  Sk  ir.  V,  d;  7rfio-Tavai :  linai.  xu,  1,;  Cor.  II, 
xi,  2  !i.  I.  ;  Tim.  II,  11,  15. 

mv-i.iBAN ,  I)  darc,  lonccdere,  Iribuera,  xapi-'*~ 
6ai :  l.uc.  vii,  21 ;  1'hlpp.  1,  29;  Pliilom.  22  ;  'vptia- 
6ai  :  Mc.  xv,  45;  StSovat  :  Mc.  x,  57  ;  JiHMk  x,  29  ; 
Cor.  II.  xin,  10;  T.aptjuAuu. :  Luc.  VII,  4  :  Skcir.  III, 
c;  V,  c;  VII,  b;  2)  reiniilcrc,  poreero,  z«pi'ioOai : 
Luc.  vii,  42;  Cor.  II,  II,  7,  10;  xu,  13;  Lpli.  iv,52, 
Col.  11,  13;  111,  15. 

ciba  ,  fciu.,  donnm,  dos,  ooo-t,-  •  ITilpp.  iv,  15; 
oiua  :  E(»li.  iv,  8;  Phlpp.  iv,  17;  Sipov  :  Mlli.  v,  21; 
viu,  4  ;  Bpli.  11,  8;  S^ea  :  Cor.  II,  ix,  15;  Epli.  111 , 
7  :  iv,  7 ;  x»f«rFa  :  Kyin-  xl>  29.  Cor.  I,  vu,  7 ;  Cor. 

II,  1,  II. 

fha-ci.ts  (fragibu  Luc.  1,  27),  fem.,  douum,  con- 
ccssio,  dcspousio,  Skcir.  III,  c;  nt  fiagiftitn  (scil. 
i'uuiii/ci ),  in  dcspoi.sionibus ,  despousaia,  uiuvr.o- 
rtufuwg  :  Luc.  1,  27 ;  11,  5. 

caou,  fcm.,  diviiix,  kaouto,-  :  Mc.  iv,  19;  Luc.vni, 
l4;U.iii.  ix,  2  ;  xi,  12,  15,  33;  Cor.  II,  vm.  2  ; 
Lpli.  1,  7,  18;  11,  7;  m,  8,  16;  Col.  1,  27;  si  aul.m 
Itoiu.  xi,  15  pro  xaTaX>«yn  ponitur,  meiiduiii  csi  tan- 
tuiii,  et  cipiid.'iii  librarii  negligentix  aitrilmenduin. 

caeics  (g  beigt  Luc.  vi,  44;  xiv,  12;  xvi,  1,  21, 
22;  xviii,  23  ;  Eph.  11,  4),  adj  ct. ,  dives,  irWo-10,-  : 
Mtb.  xxwi,  57  ;  Mc.  x,  25  ;  Luc.  vi,  24  ;  xtv,  i2;  xvi, 
1,  19,  21,24,  xviii,  23,  25;  xix,  2;  Cor.  II,  vui.  9  ; 
L|'h.  11,  4;  rck-v-irt  :  Itoni.  x,  12;  gabujt  i-u/r/ioii, 
diviiem  lieri,  rXouT:iv  :  Cor.  I,  iv,  8 ;  Cor.  II,  vm,  9 ; 
Tim.  I,  vi,  9. 

CAi.icAiiA,   adv.,  locii|.lele,  s)ovio-tu;  :  t'ol.  111,  16. 

cauicja.n,  couj.  II,  locupleiare,  idtarriQra  :  Lor.  I', 
VI,  10. 

camcnan,  conj.  III,  divitem  esse,  kaoutiiv  :  Luc.  1, 
53;  rlovTi^£o-8w  :  Cor.  II,  ix,  II. 

ClbLA  (vet  norv.  gafl,  vel.  sup.  germ.  ji*i7,  med. 
sui  .  germ.  gebet,  angl.  gable,  dau.  gav',  fcojaw.  g  u/, 
rec.  sup.  gerin.  giebel,  gipfel ;  Gr.  III ,  599  ;  C1.  IV, 
128),  inasc. ,  pinna ,  piuaculum  ,  suiniuum  lcciuni, 
TrTtpuytov  :  LuC.  IV  ,  9. 

•  GILl)AN(vel.  norv.  gilda,  giul.l,  gialda,  vei.  sax., 
an^l.  six.  gyldan,  vel.  sup.  germ.  prlsOH,  vcl.  ir. 
iWdu,  ijelita,  angl.  yield,  Stiec.  atulri,  gild,  pil/o,  dan. 
gioeld ,  gjttlde,  rcc.  sup.  geiul.  gelien  ,  yetd ,  Gr.  II, 
33;  DM.  24;  Cf.  IV.  185;  Kclnh.  b42),  couj.  I,  gatJ, 
guldun,  guldum ,  valere. 

1's-giloa.n  ,  relribucre ,  arro5iSo'vac  :  TuOBS.  1.  v, 
15;  Tiin.  II,  iv,  14;  avTaKoStSovat  :  Luc.  xiv,  12,  II; 
Thcss.  I.in,  9;Thcss.  II.  1,  6. 

iiu-cili'AN,  id.,  «TtoStSovai  :  Luc.  xix,  8;  ivTaao- 
StSovat  :  Itoui.  xi,  55,  xil  ,  19. 

Gii.D,  neutr.,  ccnsus,  tributuiii ,  1,010,-  :  Luc  v\. 
22. 

xai ;aba-ciio ,  census  Cxsarii,  ^vo-a,-  :  Mc.  xn, 
14. 

r.iLSin  (vcl.  sup.  gerni.  geisi.ir  ;  C.f.  IV  194;  l>lv\. 
558;  liinr  uon  audicnd.is  esl  WaelMor,  .|"i,  Clos*, 
v.  CiMc  p.  .'  87,  iiildmneleiHS  pro  gilt  ruinWeiiu  I  gcn- 
1I11111  propouil),  iicutr.,  liiliuluin,  CC11.-.US  yopo,-  :  Ivoin. 
xiii,  6. 

CILSIHA-Mt  I  FI.NS,    vill.   Sllb   WW. 

GILpA  (vcl.  hi.i  v  uWi/.i,  ai.gl.  sax.  gyl  t,  tllgl. 
gld,  Miec.  i/u/Jfl,  ilail.  (J/JaV,  Nll,  rOC  >op  |  I '" 
geldin,  Ci.lll,  416)  ,  Itin.,  fali ,  Joita.o,  :  sH  1», 
4-1. 

GILSTR,  xiJ.  subCiWon. 


1289 


GINNAN 


GTM  V 


ia% 


•GINNAN  (vet.  mp.  gtirm.  w-  et  bigiunan,  vei. 
sn.  bigimtau,  augl.  sa\.  begiiman,  vcl.  IV.  biienna, 
;u:gl.  tVgm,  siiec.  beqynna,  dan.  brqyiute,  icc.  s;t[>. 
ge.tn.  tVgiii'.e» ;  Gr.  II,  31;  Gf.  IV,  208;  Kclnli. 
058),  conj.  I,  i/uiiw,  g-nnun.  gunnans;  -clioare. 

du-ginnan,  mclioare,  inci|ierr,  Spjrtoftu :  Mib.  Xi, 
7,  20 ;  xxvi,  74;  Mc.  i,  45  ;  II,  25;  iv,  1  ;  v,  20 ;  *i, 
2,  7,  o."-;  iiii,  11,  31,  52;  x,  28,  52,  41,  47;  », 
15,  xn,  i  ;  xiv,  05,  09,  71,  72;  xv,  8,  18;  l.iic.  m, 
H  ;  iv,  21 ;  v,  21  ;  vn,  13.  21,  38,  49  ;  i«,  12  ;  xiv, 
lr,  29 ;  xv,  14,  24;  xix,  57,  45 ;  xx,  9  ;  Gor  ll,  lil, 
1;  rpoiwp/jalJtti  :  Cor.  II,  xin,  III;  tai/sipsiv  :  l.i  C. 
i,  1  jeiimii  ad  circuitiseribeiiduni  fuuiruin  usurpainr  : 
Luc.  vi,  25 ;  1'hlpp.  i,  18. 

GlUTAN  (vcl.  noiv.  giola,  vet.  sax.  giolnn,  angl. 
sax. geoinn,  vcl.  sup.  gerin.  </i..i  ut,  vct.  d.giala,  augl. 
<yufA,  suec.  qjnla,  «l:in.  </g<ft\  tee.  Mip.  gcitn.  i/ics- 
frti,  lal.  </n((fi,  gr.  /i.i,yi\ti'.i ;  Gr.  II,  IV:  Gf.lv, 
281;  Kclith.  770),  uiiij.  I,  911111,  gutun,  gulnns;  fun- 
dcre,  Soi)Eiv  :  Mtli.  ix,  17;  Mc.  II,  22;  Luc.  v, 
57,  3S. 

UFaR-CIUTvR  ,    Stiperf.illdcrc,    Or-o-r/Oviiv  :    Luc. 

vi,  58. 

us-gutnan,  C'»iij.  III,  cfflnerc,  elfuiiili,  ir.-jzioOttt  : 
Mih.  ix,  17;  Mc.  1,22;  Lnc.  v.  57. 

'GISTKA  (Vel.  norv.  ijdr ,  nngl.  sax.  ghtran , 
gyrtluu  d«g,  ingl.  yeserdmj,  ve1.  sup.  gerril.  ue- 
flnr,  rcc.  suu.  gc  111.  geslern  ;  roll.  ilicc.  i  «uV,  i,£V- 
d«j,  (I.111.  1  nna.  ;  gr.  yjli:,  lai.  A  ri,  litsternus;  Bopp 
81  ;  Gf.  IV, 275),  adv.,  l.en. 

6Istba-i  agis,  viil.  sub  '  071. 

•GITaN  (vc.  uo.v.  gtlii,  vcl.  fr.  gala,  angl. 
s.i\.  ueian,  \ct.  s:i\.  biq  lan,  vet.  sup.  gerin.  geinn, 
»n/l.  jct,  rec.  sup.  gerni.  guiurn  ;  Gr.  II,  25  ;GI.  IV, 
270;  Kclilli.  775),  conj.  1,  gm,  tjelun,  gitms;  rcci- 
p  re,  oiiiiuer.',  allingeie. 

bi-gitan,  uveiiire,  cupiiriaty  :  Hlb.  vn,  14  ;  viti, 
10;  x,  59;  Mc.  I,  57;  vil,  50;  xi,  2,  4,  15;  xiv,  55; 
Lnc.  1,  50;  11,  12,  45,  40;  iv,  17;  v,  19  ;  vi,  7;  VII, 
9,  10;  viii,  55;  ix,  5«;  xv,  i,  5,  G,  S,  9,  24,  52; 
xvii,  18;  xviii,  8;  xix,  .8;  J  an.  vi,  25;  vii,  51,  35; 
IX,  55;  1,  9;  xi,  17;  xn,  14;  xiv,  30;  xviu,  58; 
xix,  4,  50,  52;  Kotn.  vn,  10,  18,  21 ;  1,20;  Cor.l, 
IV,  2;  xv,  15  {bi—yilnn);  Gor.  II,  n,  12;  v,  5;  ix,  4; 
xi,  12;  xii,  20;  G.il.  11,  17;  Pl.lpp.  11,  7;  111,  9; 
Tim.  II,  1,  17,  18;  Skeir.  VII,  c;  avrutj7x.1v :  Liic. 
li,  1b. 

'GLVGGVtS  (vet.  norv.  glogqr,  vet.  sax.  gtau, 
angl.  sax.  gteae,  vcl.  Eitp.  geriu.  gtaw,  rec.  sup. 
gerin.  glau;  Gf.  IV,  294),  adjecl.,  ciicnmspecius, 
prndetis,  alluiiins. 

claggvuua  {qtnggvaba  Luc.  xv  ,  8),  ailv.,  pru- 
ilenler,  ««piSojf  :  Luc.  1,  5 ;  accurate,  diligcntcr, 
irtticlii;  :  Luc.  xv,  8. 

clacgvo,  a.lv.  ptudenler,  uyptiun  :  Tliess.  I,  v,  2 
(sic  piolialiiliier ,  111  sensui  convenienliiis ,  loco 
gnaggro  a  Gaslill.  Iccii  et  cdiii,  legeiidmn  est). 

GLITMUNJAN  (vet.  norv.  g/i<a,  vet.  sax.  glilan, 
angl.  sax.  gl.tian,  glitnian,  vel.  sup.  gemi.  glizan, 
vet.  fr.  gtitu,  angl.  y'Uter,  d.ui.  glindie,  gtis ',  gli  It, 
nc.  sup.  genn.  yleitten,  yiniera ;  Gr.  II,  175;  III, 
591  ;Cf.  IV,  289;  Rclilh.  77b),  conj.  II,  splendere, 
<7Tagfiv  :  Mc.  ix,  5. 

GUp  (vel.  norv.,  suec,  dan.aud,  vet.  sup  germ. 
gol,  vet.  sax.,  angl.  sax.,  v<  t.  fr.,  angl.,  balav.  god, 
rec.  sup.  germ.  gotl;  Gr.  111,548;  Gf.  IV,  llo; 
Kcluh.  77j),  plnr.  g  d,t  {tjuf>aG*\.  iv,  8;  coll.  Gr.  I, 
005),  Deus,  idolutn,  S-o,-  :  .mli.  v,  8,  34;  vm,  29; 
xxvn,  40  ;  Mc.  11,  7;  tv,  II,  20,  30;  \n,  8,  9,  12; 
x,  b,  9,  14,23,  24,  25,  27;  xi,  22;  xn,  14,  17,  20, 
27,  50,  54;  xin,  19;  xv,  34,  59,  43;  l.itc.  1,  0,  8, 
16,  19,  20,  50,  52,  57,  37.  47,  bl,  6s,  78;  11,  15, 
20,  28,  40,  52;  111,  2,  6,  8,  58;  iv,  3,  4,  8,  9,  12,  34, 
41,  43;  v,  I,  21,  25,  2ii;  \i.  4,  12;  vn,  10.  28,  2  1. 
50;  vtii,  1,  10,  II,  21  2S,  59;  ix,  2,  11,20,  27,  45, 
60,  02;  x,  9,  II,  27;  xiv,  15;  xv,  10;  xvi,  13,  15, 
16;  xvn,  15,  18.  20,  21;  xviii,  2,  43;  xx,  21,  25,  37, 
rVrrni..  XVIII. 


38:  Joan.  vi,  27,  29,  55;  vn,  17;  vm,  47,  54;  1*, 
5,  10.  24,  29,  51,  35,  35;  v,  54,  55;  11,  4,  22,  27, 
40;  xn,  45;  xiii,  51,  52;  xiv,  1 ;  xvi.  2,  5D;  xvn,  5; 
xix,  7;  R"in.  vi,  23;  vii,  4;  vill,  5,  7,  9,  54;  ix,  5, 
6;  x.  1;  xi,  21,  22,  2">.  21,  55;  xn,  1,2.  5,  17,  19; 
xiii,  1,2,  4,  6;  xtv,  3,  H,  12,  17,  18,20;  xv,  5,  0. 
7,  8,  9,  13;  Gor.  I,  1,  14,  20  21,  25;  lv,  5,  9;  v, 
13;  (ii,  7,  17,  19;  ix,  21  ;  x,  29,  31,52;  xi,  5,22; 
xii,  18;  xiii,  25;  xv,  9,  10,  15,  24,23,  2<,  50.  57; 
O.r.  Il,l,  1,2,5,9,  12,  19;  II,  15,17;  III,  4;  iv,  2, 
4,*0,  7,  15;  v,  I,  5,  ll,  18,  19,  20,  21 ;  vi,  1,  4,  7, 
10;  vii,  1,  0,  •»,  10,  II,  12;  viil,  1,  5,  1«,  21  ;  ix, 
7,  8.  11,  12.  13,  14,  15;  x,  5,  13;  \i,  2,  7,  II,  51; 
xii,  2,  3;  xni,  4,  7,  II,  13;  GjI.  I,  1,  3,  4,20,  24; 
n,6,  19,  21  ;  iv,  4,  6,7,8,  9,  14;  \i.  7,  16;Eph.  I, 
2.  5,  II,  17;  11,  4,  8,  10,  16,  19,  22;  111,  2,  7,  '.', 

10,  19;  iv,  6.  15,  18,  50,  32;  v,  1,  2,  5,6,20;  vi, 
13,  17,25;  P.lpp.  1,  II,  28;  11,  6,27;  111,  9,  14,15, 
ISi;  iv,  0,  7,9;  t.ol.  1,  tO,  23;  n,  12,  19;  111,  I,  17, 
22;  lhcss.  I,  11.  18,  12,  15;  111,  2,  II;  iv,  1,  5,  7, 
14;  v,  9,  25;  Thcss.  II,  1,  1,  2,  4,  5,  6,  8,  11,  12; 

11,  4,  10;  111,  . .;  Tim.  I,  1,  1,2,  4,  II,  17;  n,  3,  5, 
10;  111,  5,  15;  iv,  3,  '.,  5,  10;  v,  4,  5,  21;  vi,  II, 
15;Tim.  II,  1,  1,2,  6,  7,  8;  11,  2,9,  15,19,  25;  111, 
4;  Tit.  1,  1,4,  7,  10;  N.-li.  v,  45;l's.  liii,  2 ;  Skeir. 
I,  a,  c;  III,  h;  V,  d;  Vlll,  r. 

Caliig.v  Gi'p,  falsiis  (lens,  iilolum,  £(S-.j).i»  :  Cor. 
I,  «III,  10-  x,  19,  20;  E|ih.  v,  5;  gal  nijagude  skal- 
ixiiiafs«s,idolola'ria,  tiiaHafottptut :  Gal.  v,  20;  Epli. 
v,  5;  Gol.  111,  5. 

cld-hus,  vid.  suh  Ilus. 

guda-laus,  vid.  sub  Liusntt. 

cciii-i.un,  iiii.n  prnpr.,  vnl.  miIi  Lubs. 

CUJIA-SKAI'N:I,  vid.    suli  Sk  uns. 

GUHA-FALIIHTS,  Vlll.    Slili  tatirlitt 

cuni-Ks,  adjcct.,  diviims,  Skcir.  I,  b,  c;  gu- 
diska  ahniaieins,  inspiratio  diviua  ,  divina  insufilatin, 
lnnc  boki  gudnkaiiot  alimateinait,  scriptnia  divini- 
tiis  iiispr.it:),  a  Deo  ira.lita  rt  dictaia,  ytMfi  Qti- 
irv-uu  0;  :  Tini.  II,  111,  10. 

af-giis,  ailjccl.,  iinpius,  alhe.:s,  ua-Si;  :  Tiia. 
I,  1,  9,  li  I. ;  Skcir.  IV,  d. 

ga-guds,  pius,  vcrecumlu  ,  twTxhwut»  :  Mc.  xv,  43. 

1. v-i.il. \m\,  i-dvcrO.,  pie,  twti:&e  :  Tiin.  II,  111, 
12. 

af-gudei,  fe:n.,  impietas,  iaiSua  :  Rom.  xi,  26; 
Tiin.  II,  11,  10. 

ca-guiei,  pieias,  ticiStut'-  Tiin.  I.  11,  2;  111,  1C; 
iv,  7,  8  ;  vi,  5,  5,  0,  II  ;  lim.  II,  111,  5  ;  Tn.  1,  1 ; 
Skeir.  I,c. 

cudja,  vel.  norv.  yodi;  ciill.  vct  sup.  gerin.  co- 
liny;  DKA.  751  ;  Dii.58;  G'.  IV,  153),  ma  c,  sa- 
cerdus,  ispius  :  Mih.  vin,  4;  Mc.  1,  44;  Luc.  1,  5; 
v,  14  ;  vi.  4  ;  xvii,  14;  E^dr.  11,  56 ;  «fx,ef-">  :  M1I1. 
xxvn,  I,  5,  6,  12;  Mc.  11,  10;  xiv,  10  ;  Luc.  ix,  22; 
xx,  1 ;  Joan.  xvi.i,  15,  10;  pro  il/>/_i«f.-u;  piuiiiur 
etiainaii/iumis(s.iiirf/n,  nm's!sijudji,reiinsts  yudja,  vnl. 
sn'i.  Aultuma,  iluis,  tleiks. 

ufar-gudia,  suinmus  sacerdos,  Up/_t'^'Ji-  Uc-  ". 
33. 

GUtuivoN,  conj.  II,  saicrdolio  fungi,  'ttpa-:-.\jtit  : 
Luc.  1,  8. 

cudjinassus,  masc. ,  sacerdoliuin,  munus  saccr- 
doiii,  'upuxiia.  :  Luc.  i,  9;  JVicTou^yia  :  Gor.  II,  ix, 

GU'L{)  (vcl.  norv.  gull,  tjultiun,  vet.  sax.  gold,  gul- 
din,  angl.  s:x.  gold,  gylHn,  vet.  fr.  yold,  gelden, 
vet.  sup.  gcnn.  gnld,  guidin,  suec.,  dan.  yuld,  gyl- 
den  sngl.,  rcc,  sup.  germ.  gotd.  yotden;  tir.  II,  55, 
456;  lli,  455;  Gf.  IV,  194;  tichlli.  774,  780),  nculi., 
aunnn,  -/o-jio:  :  T111..  I,  11,  9. 

figgk.v  guld,  annulus ,  annulus  aurcus,  .Wt.t.  : 
Lnc.  xv,  22. 

gi  tpi:iNs,  adj.,  aurcu-,  /piazm  :  Tun.  II,  11,  20. 

IiU.HA  (vel.  nnrv.  gunii,  vcl.  sai.  yomo,  qnniu, — 
giuiin,  angl.  saxaumu,  vel.  sup.  genn.  ijomo,  vel.  fr. 
goma,  angl.  yom,  suec,  dan.  — yom,  rcc.  sop.  gcrm. 


mt 


GLOSSARIUM  GOTHIC.E  LINGU/E. 


1*2'.« 


—  gam;  coll.  lal.  Iiomo ;  f.r.  II,  47,  45«  ;  l»UY.  HX; 
Gf.  IV,    l<>8;  It.liih.  78H,   nircsc,  vir,  itripi   Luc. 

ii».  2,  N.-li.  v.  17. 
cumakunds  ,  flJ.  si.li  Kuni. 
r.i  meins,  adjcct.,  niasculus  ,    vir.lis,   ipjLvn  :    Mc. 

X,  6. 

CUND   (vpt.    sii|>.    e,erm.    quni,   angl.  sax.  gund ; 
Gr   II,  457;  Gl.   IV,  219),  pus,  sani.s,  laoes,  ?«■*- 

ypatva  :  Tim.  II,  II,   I '    h.  I. 

♦  GUT  (angl.   sax    g^afas,  vcl.    snp.    ger.n.   guii, 
gitdi;  Gl.  IV,  I7j),  Golhi 

GUT-bituA,  % iil.  sul»  piuda. 

GLTNAN,  v;d.  fuli  Giufrm. 


inryniaii,  AhUi-j  :  Mili.  Ilfi,  "3;  Mc.  v,  38,  59; 
xiv,  72;  xvi,  10;  Luc.  vi,  81,  15;  vu,  13,  32,  38; 
vi  i ,  ,r>2 ;  xix  ,  41  ;  Jo.i.i.  II,  31,  33;  ifi,  20;  Itom. 
xii ,  IS;  Phlpp.  iii ,  18  ;  x(oa5«(v  :  Rom.  ix,  27. 

r.nr.TS,  masc,  tticlits ,  plauctus,  xtauOpo;  :  Mih. 
VIII,  12. 

*  GUKKTS  (coll.  greipan  ;  vel.  sup.  germ.  grift ; 
Gr.  IV,  51»). 

GA  chf.its  (uon  aulciD  gagreiftt),  fem.,  inandatuin, 
dogma  Hoypa :  Luc.  II,  1 ;  in  gagreftai  visan.  in  promplu 
cs»e,  prisio  csse,  Tpoxiiadat  :  Cor.  II,  viu,  14  h.  I. 

GRIDS(f6l.  norv.  aruc/u,  vcl.  fr.,  angl.  sax.,  vet. 
sup.  germ.  grad,  mc.i.  sup.  germ.  grede  vel  critmali. 


i.i;  \|i  iN  (vrl.  ni.rv.  grafa,  vol.  sax.  bigrapau,  gritmati,  Gr.  Gr.  I,  5'J  [3  edil.] );  lai.  gradi  rec. 
angl.  sai.  nrof.m,  vc.l.  Ir.  urecci,  vcl.  sup.  gcrm.  snp.  germ.  graltchen ;  Gl.  IV, 311;  Kchlli.781),  fem., 
uiaban,  angl.  grnve,  suec  grdfva,  gruf,  dan.    oraiic,      gra.lus,  sedes,  jSatt/jcoc  :  Tim.  I,  ill,  13 


rcc  sup.  gcrm.  g.abeu;  gr.  ypu.<fitv;  Gr.  11,11; 
Gf.  IV,  301 ;  Uclilli.  78i),  cunj.  I,  grof,  grobun,  gra- 
bans ;  fodere,  trxajrTicv  :  Luc  vi,  48  ;  xvi,  3. 

m-ciUBAN ,  1)  circumlodcie;  friyraoaii  grabai,  cir- 
ciinidarc,  itzptGat.Xnv  xap**a  '•  I-1"-'-  *,x>  *  • 

us-craban,  ellodcic,  ooutteiv  :  Mc.  xii,  1  ;  i)  ex- 
lirpaie,  ifypvTtctv  :  Mc.  II,  4  ;  Gal.  iv.  15. 

tr-ciiAhAN,  cffodere,  Scoovmcv  :  Mlli.  vi,  19,  20. 

craba,  fem.,  lossa,  z*pa~  :  Luc.  x  x,  45. 

GROBA,  fcm.,  (ovea,  yultit  :  Mth.  vm,20,  Luc 
lx,  5S. 

GUAMJAN  (vel.norv.grc?mian,  gramr.grimmr,  vel. 
Siix.  gram,  vct.  fr.  gnm,  augl.  sax.  gnmman,  gra- 
mian,  rel.  s..p.  germ.  gram,  gramjau,  giim,  su>C. 
araM,  giamji,  rcc  sup.  germ.  gram,  g  dmlteli,  grim- 
•nig  ,Gr.  Il,  55;  Gr.  IV,  520  ;  Ucl.th.  7*7),  sollici- 
tare,  yrainjan  du  fjvaiihein,  tnu*opji**ai  :  Col.  ill, 
21  h.  I. 

in  cramjan,  i(L,  irapot-Cvccv  :  Cor.  I,  xin,  5. 

crausts,  masc,  lealuca,  tupyo;  :  Luc  VI,  41, 
42. 

CRAS  (  vet.  norv.,  vct.  sax.  gras  ,  angl.  sax. 
grtet,  fcert,\cl-  sup.  g.rm.  grat,  vei.  fr.  gert,  gres, 
an^l.  «ra«s,  •uw.  grds,  d.in.  ,  n-c  sup.  gerin.  g  as ; 
U.  gramen;  Gr.  II,  44;  III.  571;  Gf.  IV,  553;  Kcluli. 
77  i),   neulr.,  Iicrba,  leguiiieu,  x°f'~(,c  '■  ^c-  "»  ^"> 

^x«v°»  Mc  lv> 3i ;  R°,,K  XIV»  *• 

GUEDUS  (vct.  norv.  gradnyr,  vel.  sax.  gradag, 
angl.  sax.  gra?dig,  vel.  sup.  gcrm.  grtitag,  angl. 
grted,  suec,  gradig,  dva.gr uadig  ;Gl.  IV, 511 1,  masc, 
laiues,  \tp\h;  :  Cor.  II,  II,  27. 

ciit  inc.s,  adje.  I.,  famclicus  ;  gredags  visan,  el  gre- 
dagt  tairpan,  7t£ivijv  :  Mlli.  xxv,  42;  Mc  il,  25;  II, 
12;  Luc  i,  53  ;  iv,  2;  vi,  3,  21,  25  ;  C>r.  I,  xi,  21 ; 
Tlilpp.  iv,  12. 

GREbOti ,  cnj.  II,  esurirc,  tteivijv  ;  uiipcrs.  gretlop 
mik  (mtw):  Rom.  m,  20. 

CUKIPAN,(vct.norv.,  vet.  fr.,succ.gripa,vei.sai., 
angl.  sax.  giipan,  vct.  sup.  gerin.  grifan,  angl.  gripe, 
ilan.  gnbe,  rec.  sup.  germ.  greiien;  Itopp  8S,  127; 
Gr.ll,  l5;Gf.  IV,  51*  ;  Rchtli.  787),conj.  I.oroip,  gn- 
T»iH,  gripans ;  prchcndcre,  aiiprelien.teie,  xpaxtiv  : 
Mc  Xiv,  *4,  49,  51  ;   o-u>Xauoaviiv  :   Mc.  xiv,  18. 

IND-GHEIPAN,   ld.,    Xpxxuv  :   Mc  I,  31  ;    IX,  27;  III, 

12;  xiv,  iti ;  l«ji.6«vs(v  :  Mc  xn  8;  o-<A>au.6«vs(v  : 
Joan.  ifin,  12;  itTii«af;«v£o-ea(  :  Tim.  I,  vi,  12; 
irflxptittt  :  Mc.  xv,  21. 

iair  cnEir.vN,  id. ,  xp*T£(v :  Mc  v,  41;  Luc  vni, 
5t;    £7«}au.6«ii:o-0«c  :  Mc  VIII,  25  ;  Luc  ix,  47. 

GRETAM  (grcilnn  Mc  xiv,  72;  Luc.  vn,  38;  Joan. 
xi,  51,  03;  vei.  norv.  graM,  vet.  sax.  griotan,  lHgL 
sax.  greelait,  succ  yrala,  dan.grcriie;  coll.  icc.  sii,i. 
gcrin.  grmseii;  Gf.  IV,  32<),  conj.  I.gaigrol,  gretans; 


*  GUINDangl.  sax.  griiician,  angl.  grind,  vet.  rup. 
germ.  grinl,   rec  stip.  ge.m.  grand ;  Gl.  IV,  35'.'), 

parvus,  iiiiimliis. 
chinpa  »-r*1>jis,  vid.  soli  Ftapjan. 

*  GUUDS  (angl.  grudge),  adject.,  segnis,  piger. 
us-cruds,  id.,  vairpan  utgrudja    (seinper  in  hoc 

nexu),  fxxaxiiv  :  Luc.  xvm,  I  ;  Cnr.  II  ,  iv  , 
1,  16;  Gal.  vi,  9;  Eph.  III,  13:  Thess.  II,  lll, 
15. 

*  GRUNDLS  (vet.  norv.  grunnr,  vel.  sop.  germ. 
grunt,  vei.  sax.,  angl.  sax.,  vet.  fr.,  suec,  dan., 
rcc.  snp.  gcrui.  grund,  angl.  ground;  Gr,  II,  456 ; 
III,  594;  DUA.  492),  masc,  fniidamenium. 

grundu-vaddius,  viJ.  sub   Yaddjus. 

AF-CRUNDibA,  leni.,  abyssus,  S£voo-os  :  Luc.  vm, 
i\ ;  Uom.  x,  7. 

GROBA ,  vid.  sub  Graban. 

GODS  (in  neutr.  etiam  gop),  vet  norv.  godr, 
vel.  sax.,  vet.  fr.,  angl.  sax.  god,  vet.  sup.  germ. 
got,  angt.  good,  suec,  dan.  god,  batav.  yoed,  rec. 
sup.  germ.  gut;  coll.  gr.  ay«6i;  ;  Gr.  II,  43 ,  lil,  602 ; 
Gf.  IV,  154;  Rchth.  777),  a.ljccl.,  bonus,  piilcher, 
«yaSoc  :  Mtli.  v,  45 ;  fll,  17 ;  Luc.  viii,  8  ;  xii,  17  ; 
Rom.  vn,  19 ;  xn,  2,  9  ;  mi,  3,  4  ,  Cnr.  II,  ix,  8  ; 

Kpli.  ii,  10  ;  iv,  29;  Thess.  1 6  ;  The-s.  II,  n, 

16,  17  ;  Tim.  1,1,5,  19;  n,  10;  v,  10;  Tim.  II,  u, 
21  ;  iii,  17;  Tii.  I,  16;  xaK,- :  Mih.  v,  16;  vn,  19; 
Mc  iv,  8,  20;  vii,  27;  u,  5,  42,  43,  45,  47,  5o; 
xiv,  6;  Lnc.  in  ,  9;  vi,  38,  43;  viu,  15;  ix,  33;  xiv, 
54;  Juan.  x,  II,  14,  52,  55;  Rom.  vu,  16,  18,  21 ; 
n,2i;  xii.  17;Cor.  I,  v,  6;vu,  8.  26;  t  or.  II, 
vin,  21;  xiii,  7;  Thess.  I,  v,  21  ;  Col.  i,  10;  Gal. 
iv,  18;  vi,  6,  9;  Tim.  I,  l,  8,  1S;  n,3;  m,  1,  7, 
13;  iv,  4,  6  (ad)  v,  4,  10,  25;  vi,  12,  13;Tim.  II, 
i,  14;  n,  5;  iv,  7;  ^pwroc  :  Luc.  H,  35;  Cor.  I, 
xv,  55;  gods  alevabagms,  vld.  sub  Bagmt;  yodsvitja, 
vid.  sub  Yiljan. 

Gasti-cods,  hospitalis,  «iiAoi;«vo,-  :  Tim.  1,  m,  2; 
Til.  l,  8. 

godei,  fem.,  boiiurn ,  virtus ,  «ct»  :  Thlpp. 
iv,  8. 

casti  -  gopei  ,  hospilalilas  ,  f  cXol;«vc«  :  Rom.  xn , 
13. 

c..'i>a  hi  ni.s  ,   vid.  suh  Auni. 

GOLJAN  (coll.  gnitiuH  ;  coll.  vet.  sup.  geriu. 
»  guol;  Gr.  II,  9;  Gf.  IV,  183),  cmj.  II,  saluure, 
«criT«<icTOai  :  Mlh.  v,  47  ;  Luc.  i,  40;  x,  4;  Rcnn.  xvi, 
22,  25;Cor.  I,  xvi,  19,  20  ;  Cor.  II,  xiil,  12;  Tliess. 
I.v,  2«;Col.  iv,  10, 12,14,  ISjfhilem.  23;x«t>«'»: 
Mc.  xv,  18. 

coiiins,  fem.,  salutalio,  acrrrao-ctw  :  Luc.  i ,  29, 
41,  4i;  Cor.  I,  xvi,  21;  Col.  iv,  18;  Thcss.  II, 
iii,  17. 


IHBAN  (vcl.  sai.  thati,  angl.  s.ix.  gcdafan,  gethea-  ..v-i>Ai:AN,l)scaccommodarc,  adaptari  —  (c  «rcn.  I, 

vod,  vct.  siip.  gcrm.  i/iin,  duulih;  Gr.  II,  42;  Gf.  V,       Skcir.  III  ,'c  ;  l)  accidero(gall.  te  patttr),  «iu'i:«n  : 
87),  conj.  I,  dob,  cuiivcniie.  Mc.  x,  52. 


1203 


DAGS 


n.\l'l»S 


IS94 


oa-dors  [gaitof*  Tit.  n,  1).  ariject.,  decens,  deco- 
ns,  Tzr.inuv  :  Kph.  v,  5;  Tim.  1,  II,  10;  T.i.  n  ,  1  ; 
Skcir.  I,  c(l>is);  II,  c. 

DAGS  (vet.  norv.  ctaqr,  angl.  sax.  dirr;,  vct.  el  rec. 
snp,  germ.  tag,  vet.  fr.  di,  rf^i,  darA,  angl.  day,  vel. 
ssx..  sueo.,  rtan.  dan  ;  Gr.  II,  44,  451 ;  III,  351,  488; 
Gf.  V,  353;  Rrhih.  685),  masc,  die«,  »uipa :  Mth.vn, 
22;  ix,  15;  xi,24;  xxvn,  65,  61;  Mc.  i.  9,  13,  n,  1 
2d;  iv,  27;  v,  5;  vi,  H,  21  ;  vm,  1,2;  u,  2,  31; 
x,  34:  xi,  12;  xill,  17,  19,20,  24;  xiv,  12,  49;  xv, 
29 ;  Lnc.  i,  5,  7,  18,  20,  23,  24,  25,  59,  59,  75,  80 ; 
ii,  1 ,  6,  21 ,  22,  36,  57,  43,  44,  46  ;  iv,  2, 1 6,  25,  42 ; 
v,  17,  35 ;  vi,  12, 13,  25 ;  vm,  22;  ix,  12,  22,  25,  28, 
56,  57,  51  ;  x,  12,  14;  xv,  13;  xvi,  19;  xvn,  4,  22, 
24,  26,  27,  28,  29,  30,  5« ;  xvm,  7,  55;  xu,  42,  43, 
47  ;  \x,  1 ;  Joan.  vi,  40,  54 ;  vu,  37  ;  vm,  56 ;  ix,  4 ; 
xi,  6,  9,  17,  24;  xn,  7,  12,  48;  xiv,  20;  ivi,  23; 
lloin.  viii,  36;  x,  21;  xm,  12,  15:  xiv,  5;  Or.  I, 
iv,  5;  v,  5;  xv,  4,  31 ;  Cor.  II,  i,  14;  m,  14, 15;  iv, 
16;  vi,  2;  Ga[.  iv,  10;  Epli.  iv,  30;  vi,  13;  Col.  u, 
10;Tliess.  I,  iii,10;  v,  2,  5,  8;  Tl.ess.  II,  i,  10  ;  m, 
8;  Tim.  1,  v,  5;  Tim.  II,  i,  5,  12,  18;  m,  1 ;  iv,  8; 
Neh.  v,  18;  x. tpo?  :  Tim.  I,  iv,  1;  naht  jali  dag, 
nnctn  rt  nque,  inlegra  (civilis)  riies,  m/firtiJ-tpov  :  Cnr. 
II,  xi,  25.  llimntu  duya  el  hina  dag,  vid.  sub  llii; 
Sabbato  dagt,  vid.  snb  Sabbalnt. 

afar-dm.s  (sic  enim  proh.ibililer  legcnrtum  esl  loc  i 
afnr  dngs  ,  qiiemadninilinn  afarrabbntns ,  \  osterus 
dies),  dies  scquens,  r,  ii,n;  :  Lnc.  vii,  II. 

cistiia-dagis  ,  heri;  Mih.  vi,  30  nsnrpatur  pro  ma- 
ne  («  ptov),  vide  lainen  ad  bunc  lncnnt. 

* . . .  .  nor.s,  arijecl. ,  —  diiaiiiis. 

aiitau-dogs,  ocliduanus,  octo  d  cbus  natus,  oxrut- 
juepof  :  Phlpp.  iii,  5. 

fidur-dogs,  qiiatridtianiis,  qui  quatuor  csl  dierinn, 
tct«/ot«?os  :  Joan.  xt,  39. 

DADDJAN  (suec.  diu,  vrt.  snp.  germ.  taan,  tutta, 
ttnjtin,  gr.  eui,  Tt9r)vrr,  Gf.  V,  284,  581,  463),  cmj. 
|i,  lactare,  orvAafetv  :  Mc.  xm,  17. 

DAIGS,  viil.  snb  Deigan. 

DAIK\PAULIS,  nom.  propr.,  AExairoAtf  :  Mc.  v, 
20;  vn,  31. 

DULS  (vcl.  norv.  deila,  vet.  sax.  drl,  delinn, 
angl.  sax.  da'l,  ila-lan,  v.  t.  sup.  |  rm.  lail,  teil,  tait- 
jan,  vel.  fr.,  S'iec.  det,  dela,  dan.  tteet,dele,  anxl.  deal. 
halav.  deylen,  rcc.  sup.  germ.  theit,  llieilcn;  Gr.  II, 
4i.  490;  (,r.  V,  402;  Rclilb.  6Vi),  fem.,  pars,  portio, 
l*ico;:  Luc.  xv,  12;  vvin,  12;  Cor.  I,  xtll,  10,  12;  Col. 
n,  16;  ptpi; :  Cor.  II,  vi,  15;  Col   i.  12. 

daii.a,  fein.,  II  parlicipatio,  usto/»  :  Cor.  J[,  vi, 
14;  i)  inina,  fiv«  :  Lnc.  xix,  15,  24,  2"'>. 

daiuan,  conj.  II,  parlii.',  rtividere,  parlicipare, 
Statpsfv  :  Cor.  I,  xii,  II;  usraSiSmat :  Rom.  xn,  8 ; 
Kpb.  iv,  28. 

af-dmljan,  dividere;  afdaitjan  laihundon  dail, 
rtecmiain  partem  exigere.  dccimare,  «TroSexaroOv  : 
Luc.  xvni.  12. 

ca-daii.jan,  dividerc,  pariiri,  distribuere,  pnpiUiv  : 
Mc  ni,  24,  25,  26;  Rom.  xn,  3;  C»r.  I,  vn,17  ; 
otSovat  :  Luc.  XIX,  8 ;  Staatoovat :  LilC.  XVIII,  22  ;  joau. 
VI,  II. 

nis-nAii  jan,  dividere,  pariiri,  fnUZf.v  :  Cor.  I,  i, 
13  ;  SiMficpiJeiv  :  Mc.  xv,  24 ;  Stuipeiv  :  Luc.  xv,  12. 

fra-haiuan,  dislrihtiere,  SiS'ivut.  :  Joan.  III,  5. 

ga-daii.a,  uia-c,  parlicipalor,  socius,  xotvuvo;  : 
Luc.  v,  10  ;  Cor.  I,  x,  20;  Cor.  II,  i,  7  ;  o-uyxotvwvor  : 
Cor.  I,  ix,  25;  o-uuuEroxo,-  :  Eplt.  III,  6;  v,  7;  «vt<- 
~).xp.Savoiii.vo;  :  Tiin.  I,  \|,  2. 

DAIMO.NAREIS  Ivoc.  gr.),  masc,  dsemoniacns, 
dsmone  obsessns,  3aiuovi$ou.ivof  :  Mib.  vm,  10,  2S, 
53;  ix,  52;  SatuovtoOrif  :  Luc.  vm,  56. 

DAL  (vet.  norv.  dulr,  dula,  vei.  snp.  gerni.  la', 
angl  dtile,  dell,  vel.  sax.,  Siiec,  d.in..  bal.iv.  dul, 
lec  sii|i.  gcrni.  thal,  lette;  Gr.  II,  41 ;  III,  595;  Gf. 
V.  396),  nrntr.  vel  rfo/s  inasc,  vallis,  fatices,  fnvca, 
fapa-,%  :  Luc  ni,   5;  ^dOvvof     Luc  vi,  39;  dal  uf 


mew,  vas  snb  Inrcnlaii  posiltim,  uTroAiivtov  :  Mc  XII, 
I  viil.  ad  b.  I. 

io-BAi.jo,  fem.,  descensus,  x«T«?afftc|:Liic  xix,  57. 

D.vi..\b,  »dv.,  infra,  deorsum,  desuper,  humi,  x«tw: 
Liic.  tv,  9;  yajxai :  Jo:in.  ix,  6;  xvm,  0;  dr.lnf)  atq-ia- 
gan,  rtosceiidere,  xaraSanietv :  Mib.  vm,  1,  7,  25,  27; 
Mc.  ix,  9;  Luc  vi.  17;  xxripyco-flai  :  Lnc.  ix,  57; 
atstciyan  daiafi,  dcscendcre.  xaraSatvitv  :  Luc.  xvn, 
51;  xix,  5;  Tbess.  I,  tv,  16;  dalap  utliuhan,  ri.-dti- 
cere,  xxra-ystv  :  Hom.  i,  6;  u'id  dataf),  usque  ricnr- 
siim,  £«,-  x«tw  :  Mlb.  xxvii,  51;  Mc  xv,  38. 

dalaIu,  adverb..  infra.  x«tu  :  Mc.  xiv,  66. 

HAMpRO,  ad<crb.,  infra,  deorsutn,  xaru  :  J-ian. 
vni,  25. 

DALMATIA,  nom.  propr.  fem.,  A«>uaria  :  Tim.  II, 
iv,  10. 

D\MASKO,  nom.  jropr.  fem.,  aa^tao-xof  :  Cnr.  II, 
xi,  23. 

D.\MAsns,arij.,rtamasctts,5af*ao-x»vof  :C«r.  II,  xi,32. 

*  DAMMJ\M  (vct.  norv.  danimr,  angl.  sax.  dem- 
man,  vci.  fr.  demmu,  vct.  sup.  genn.  lemman,  ang1. 
dam,  siicc  dam  ddmnia,  dan.  dwmme,  rcc.  sup. 
grriu.  da.mn,  diimmen;  Gf.  V,  423;  Rclith.  684), 
conj.  II,  reprimerc. 

facr-dammjan  ,  reprimere,  co'iibcre,  prnblbce, 

ypino-ziv  :  Cor.  II,  XI,  10. 

DAUBS  (vet.  nnrv.  daufr,  vfk.  sax.  dof,  vel.  fr. 
duf,  vel.  sup.  germ..  rec.  sup.  germ.  taub,  angl.  sax., 
angl.  deaf,  suec.  dof,  rian.  dnv;  coll.  gr.  tvykoz  , 
Gf.  V,  351 ;  Rclnli.  679),  arijeci.,  insensatus,  siupi- 
dus,  mizcvpuipUvoc  :  Mc  vm,  17. 

i.iai'i:i  i,  lcm.,  iiiduraiin,  stupiditas,  7rtiowc-tf :  Rom. 
xt,  25. 

DiORiba,   fcm..  id.,  Mc  iii,  5;  F.pli.  iv,  I,;. 

Gt-DAUBJAR.  conj.  II,  indural  o,  nupoiv  :  Joan. 
xil,  40;  xvi,  6,  vid.  ad  b.  I. 

AF-DAPRNAN,  Conj-  III,  indiirari,  jtmooCoSk'.  :  Cor. 
II,  111,14. 

Ar-DouNAN,  obmulesccre,  siuoOrfat :  Luc  iv,  55. 

*  DAUD. 

us-dauds ,  conip.    utdaudoza ,   ililigcus,  solicitus, 
rr-.ovSaTo;  :  Cor.  II,  vill.  17,22. 
us-daido,  adveib.,  tnrouoatwt :  Luc.  «11,4;  Tini. 

I,  iv,  16;  Tuii.  II,  i,  17. 

i  s-DAtni.i,  lem.,  smulatio,  solliciludo,  <T7rov3>i  : 
Roin.  xii,  8.  II;  Cor.  II,  vn,  II,  12;  vm,  7,  8,  16; 
studium,  paiienlia,  ■nporrr.apxipn^K  :  Kpb.  vi,  18. 

us-daudjan,  conj.ll,  a-mulari.stiid  re,  o^jrovflaCnv: 
Cal.  II,  lO.Epb.  iv,  3;Tiin.  Il.n,  45;  ^tXoTtuiiooVc 
Cor.  II,  v,  9;  Skeir.  III,  b;  «-/o>vt?to9«t  :  Joan. 
xviii,  36;  Col.  i,29;  iv,  12. 

DAUHTAR  (vet.  norv.  dottir ,  vet,  sax.  dohtar, 
angl.  sax.  dohlor,  vet.  sup.  germ.  tohtar,  vet.  fr. 
dochter,  anpl.  dauyhter,  suec  dotter,  dan.  dulter,  rec. 
sup.  germ.  loehter;  gr.  6viyaT»p ;  B.pp80;  Gr.  III. 
322;Gf.V,380;Rcbth.638),  fcm.  anom.,  liln,  60-/«- 
T>jp  :  Mth.  ix,  18,  22 ;  x  ,  35;  Mc  v,  34,  55;  vi,  22, 
vii,  26,  50;  Ltic  1,  5;  11,  56;  vm,  42,  48,  49;  Joan. 
xti,  15;  Cor.  II,  vi,  18;Neh.  vi,  18;  Ovyirpiov  :  Mc 
v,  23;  vii,  25. 

DAUHTS  (forsan  ad  dngan  referenilum,  coll.  Gr. 

II,  25  ;  Gf.  V,  571),  fem.,  coiiviviuni,  5o^>i  :  Luc.  v. 
29;  xiv,  13. 

DAUpS  (vel.  norv.  daudr,  vrl  sav. dod,  angl.  s»x., 
angl.  dead,  vet.  sup.  germ.,  rec  snp.  germ.  lod. 
vet.  fr.  dad,  suec  dbd,  doda,  dan.  ded;  Gr.  II,  451, 
490;  III,  354;  Gf.  V,  359;  Rchtb.  ()Ij7),  .-nlject., 
mnrtuus,  vexpof  :  Mtb.  xiu,  22;  xt,  5;  xxvn,  64; 
Mc.  vi,  14,  10;  ix,  9,  10;  xn,  26,  27  ;  Luc.  iv,  7, 
C0,  xv,  24,  32;  xx,  55,  57,  58;  Joan.  v,  21;  xi, 
59  ;  xn,  1,  9;  Rom.  vn,  4;  x,  7,  9  ;  xi,  15  ;  nv,  9; 
Cor.  I,  xv,  12,  13,  16,20,21,  29,  35;Cor.  II.  1,  9,  10; 
Gal.  1,  1;  Epb.  1,  20;  11,  1,  5;Phlpp.  1,  20 ;  111,  li; 
Cnl.  1,  18;  11,  12,  13;  Tl.ess.l,  iv,  16;  Tim.  II. 11, 7; 
iv,  1  ;  Skei  ■.  V,  b;  TsSvqxuftTeOvavai :  Tim.  I,  v,  0. 
Joan.  xt,  44;   xil.l;  d..      svisan,   inorluuni  esse. 

DAtbiAN,  (onj.  II,  occidere,   vt/.povv  :  Col.  111,  5, 


m. 


i.VKItJJ  GOTMC/E  LINGC/E. 


12!lC 


•  i  6\l  )'■  w,  lil  ■•  .  .  i  Hlll.  xxvil,  1  ;  Uc.  viv, 
' '..  Roin   «ii,  i.i.m.  II,  vi,  9;  pa&s.,  occidi,  roorl, 

-   v     Mc.  VII,  10. 

<;\  i'«i|>;»\  ,  iil,,  0«v«t'>0j  :   ftonv  vni,  56. 

iv|m\,  COIlJ.  III,  imiri  ,  ij/»„i  u«  .  Ki.in. 
II,  25. 

c»-i  ai  [ivan  ,  iil  ,  Mtli.  VIII,  32  ;  M<\  v,  59;  xu,  |0, 
21;  w,  ii;  Luc  viii,  10;  x\.  28,  39,  J-2;  Joiii.  vi, 
50,  :<s  ;  «11,81,  84,  8S,  58,  ">5  ;  w,  21,  26,  37  ;  w, 
55;  Iiiiiii  \u.  (5,  IU;  Cor.  I,  xv,  ii  ;  C.il.  III,  5;  tj/iu- 
t.v   Uc   '',  18 

uij  i.v -nti  1)\an,  ColDfflOri,  7Vi*nQ%tioxM  :  Tim. 
11,11,  II. 

DAUpEI  s,  fi-in.,  iniirs,  viz,o'oTi,-  :  Ci>r.  II,  IV,  10; 
Oivirro;  :  Cor.  II,  \i,25. 

i.vibis,  masc,  mors,  Odhwroc  !  Mtli.  vxvi,  66; 
Mc.  vn,  10;  iv,  I;  x,  33;  xir,  61;  Luc.  i,  TO:n, 
86;  i\,  87;  Joan.  vm,  5l,  52;xi,  4,  18;  xn,33; 
xviii,  58;  |;„m  vi,  '25;  vii,  5,  10.  13,24;  nu,  2, 
0.  5.8  ;  Cor,  I,  XI,  86;  iv,  -.1,  26,  5i,  N5,  50;  Cor. 
II,  l,  0.10;  ii  10;  iv,  11,42;  vu.10;  Phlpp.  i,  21; 
11,2«,  30;  iii,  10;  Col.  i,  22 ;  Tim.  II,  1, 10;  Skeir. 
I.a. 

iiviiJnjnLis  ,  ailjod.,  morti  addictus,  iniOujtxMt : 
Coc  I,  iv,  y. 

'  D.iCK  ('.');  (Iioc  vocabulum  nmi  intelligentes 
quidani  loco  gu  lutikaifi  sequenlis,  gudauratis  lc- 
Ktfiidum  propo.uerunl ,  iJ  esl,  <|ui  ad  eanulem  pur- 
lani  laoiulantitr,  sed  liaec  itlea  ahquid  reeeutius 
ii  mne  sapit?) 

<: »  i-Aiu.v,  masc. ,  inquilinus  ;  plur.  gadauka.is, 
in  ;ii  lini,  doinus,  olxo,-  :  t.or.  1,1,  10. 

HAU.NS  (vet.  no. v.  rfi/i<n,  suec. ,  dan.,  rec.  sup. 
Rcrni.  dunti,  vet.  sup.  germ.  daum;  Gf.  V,  .10), 
fem.,  funiiis,  oilnr,  otruij  :  .1.  au.  xu ,  3;  Cor.  II, 
ii,  II,  13,  10;  Eph.  v,  2;  oayino-t.  :  Cor.  I,  xn,17. 

DALJAIN,  vid.  sub  Di  an. 

DAUPJAM.  vid.  sul>  Diupan. 

DAUU  (  vet.  norv.  dgr,\el.  sax.  dor ,  angl.  ssx. 
rfuru,  dgr,  vet.  fr.  dore ,  vct.  snp.  germ.  tor,  iuri , 
angl.  dour,  siicc.  dor,  <lan.  dm,  rcc.  sup.  geim.  litur, 
liW;  gr.  0<if,a,  lat.  fures;  liopp  80;  Gr.  III,  130; 
Gf.  V,  445;  Kclub.  C9I),  neutr. ,  porta,  postis, 
janua,  fiu^a  :  Mc.  l ,  5"  ;  u  ,  2 ;  xi ,  i ;  xv,  4G;  xvi, 
•>;  Joan.  i,|,  2,  7,  9;  nJU  :  Mtli.  vn,  15,  14; 
Cuc.  vii,  12;  jtvliv  :  Mtb.  xxvi,  71  ;  Luc.  XVI,  20. 

iaiko,  l<ni. ,  plur.  lanl.  daurons ,  id. ,  8voa  : 
Mtb.  xxvu,  00;  Mc.  xvi,  5;  Joau.  xxviu,  l(j;  jrviat; 
Neb.  vu,  5. 

AtCA-HACRO ,  ncutr.  (  n  si  av.gad mrun  legcndum 
sii),  fenesira,  flvoi? :  Cor.  II,  xi,  53. 

•  m  c.  ii.rr.i .  neutr. ,  spatium  ijuod  <sl  antc  por- 
lain,  pl.ilra,  TrXavita  ;  Luc.  x,  10. 

DAUItlbAIUS ,  iioiu.  propr.  masc,  Dorolieu?, 
Calend.  goth. 

*  DACHSAN  (  vot.  sax.  daurran  ,  vel.  sup.  «crm. 
gutur  ,  gaiu.nl ,  angl.  sa\.  dear,  au%\.  dure ,  di.rtt , 
il.iii.  dor,  icc.  snp.  fienn.  tliursttg;  gr.  Gapfitv , 
OaAtrstv;  Gr.  II, 50;  (•(■  V,  411),  couj.  inora.  dun, 
dunrsutt,  danrstii,  amlere. 

GA-;>AURSAN,  audcre ,  xoAuf/v  :  Mc.  xn,  51;  Luc. 
x\,  40;  Cor.  I,  vi,  I;  Cor.'li,  x,12;  xi,  21  ;  l»lil|)p. 
i ,  t  i  ,  Bauifiiui  :  Cor.  II,  x,  2;  j7ai5f!j!!7i«S-:<j8«t :  Dpli. 
vi,  80. 

IMVKID  (  dari.t  Tim.  II,  II,  8),  nom.  (iropr. 
niasC. ,  iautt  :  Mlb.  i\,  2T;  Mc.  n  ,  2."> ;  x,  47;  xi, 
10;  III,  ■"•■• .  'li;  l.iic.  i ,  il  ;  ii  ,  1  ,  II;  III,  51  ; 
vi,  3;  \x,  ii ,  4-;  Imii.  vii ,  42;  Titn.  II,  n,  8. 

■  DEDS  (vet.  norv.,  vei.  s:i\.  <.'n</,  au|d.  .sa\. 
itivii,  vel.  sup.  germ.  ini,  .<'t.  IV.  dedt,  an«l.  dt-ed, 
re<:  lup,  g.rtn.  ihu;  Gr.  II,  234,  4M  ,  490;  III, 
B22;  l)lt.\.  i.25;  Gf.  V,  884,  5iC;  Uchlb,  CO), 
fcm. ,  iciiiin. 

c»  ni  t>>  ,  :i<-  io,  opu»  ,  sujiii'<;  gadeds  ,  adoplio  , 
uMivia  :  i  ,|'li.  i ,  .'>. 

hissa-ii  ..  i.  n  niii  ii|ius  ,  sielns,  |  eiT.iiinn  , 
ir/j     !«<ti       liiu.  1,  ii  ,  14;  r«f.ii!tr«'«  :   Mtli.   \i , 


II,  15;  Mc  11,25,  .<; ;  Rom.  il,  II,  12;  Cor  |l, 
v,  *»;Gal  n,  1;  Lpli.  u,  I  ;  Col.  n  ,  13 ;  Skeir. 
III  .  !i,  c. 

v\u.\-iu;i.s,  bonuu  opns.  t'.if.y.iriu  :  Tim.  I,  vi,  2. 

v.u  DBDJA,  ningc. ,  inali-lactor,  XntJtiif  :  Mlb.  xxvn, 
44;  He.  II,  17;  xiv,  IX;  xv,  27;  Luc.  x  ,  30  ; 
Jom.  x  ,  I,  8;  xi  iii  ,  40;  Cor.  II ,  xi ,  26. 

DEIGAN  ((ligtin  liom.  ix  ,  20;  vel.  norv.  deig  , 
vcl.  »up.  germ.  (<•  g  ,  suec.  d>g.  ,  dan.  deig.  Iialav. 
d.cg  ,  rec.  sii|i.  germ.  leig  ,  ijctliegen  ;  (ir."  II  ,  4/  ; 

III ,  401  ;  Gf.  V,  377) ,  conj.  I  ,  </ui<7,  digun  ,  digans, 
laroie,  formnre  ,  t).-/i<7i<v  :  Itom.  ix  ,  20  ;  Tiin.  I, 
ii,  15;  pari.  pass.  digans,  terrcnus,  iarr.ianwt  : 
Tim.  II  ,  ii  ,  20. 

daic.s,  uiase.  ,  massa  ,  <.0oa^ta  :  Rom.  ix  ,  21  ;  xi, 
16;  Gor.  I ,  v,  6,7;  Gal.  v,  9, 
caoik  ,  neuir. ,  Qsmentum,  ji)xT<ta  :  Rom.  ii,  -0. 

*  DKI.NA  (  ?  </eiiio  ;  Gr.  III ,  3^0 )  ,  fem. 
vigi-dbina  (viga-deino! )  ,  iribila  ,  rpiCoio;  :  Mtb. 

vii,  10. 

'  DL'IS  (  DM.  66) ,  :idje:  l.  ,  sapiens  ,  prudcns. 

FiLti-iiEisr.i ,  fem.  asiutia,  iravoup-yta  :  Cor.  II,  xi, 
3;Eph.  4, 14. 

DEMAS  ,  nom.  propr. ,  Imu&s  '■  Tiio.  II,  iv,  10. 

DIAIIULUS  (  diuOaitlus  JolU.  vi  ,  70  ;  vm  ,  44  ; 
voc.  gr.  ) ,  masc.  ,  diabolus  ,  ot«?o).o<;  :  Luc.  iv,  2, 
3,  5,  6,  13;  vin  ,  12  ;  Joan.  vi ,  70 ;  vm  ,  44  ;  Epb. 
vi,  11  vid.  ad  b.  I.;  Skeir,  I,  b,  c. 

DiAtiui.A  ,  fem. ,  diabula,  ij  S>aSoXo<;  :  Tini.  I,  III,  II. 

DIAKAUiNUS  (voc.gr.),  nu.SC.,  diacouus,  Staxovo;  : 
Tim.  1,  ni,8,  12. 

DUKtn  (diakou)  ,  masc.  ,  diacouus  ,  docutn.  arct. 
et  neap. 

'  DIGltS  (  vel.  norv.  digr,  digurd.  [>gkr,  vet.  sax. 
tMeet,  anyl.  sax.  S,k,  vcl.  fr.  thikke,  vei.  sup.  genu. 
dtk,  angl.  thick,  tight,  succ.  tjok  ,  dan  tgk,  rec.  sup. 
genn.  dick,  dichi;  Gf.  V,  III;  ttcluh.  K72),  adjcCl., 
Orrniis,  crassus,  abundaus. 

dicrei,  fem.,  aliiiudaolia,  aSpor»;  :  Cot.  II,  vi  i,  20. 

DIDIMUS  ,  nom.  propr.  masc.  ,  AtSutto;  :  Ju.ui. 
xi ,  16. 

DIK,  vid.  suli  Deijau. 

*  DIUPAN  (  vet  norv.  diupr  ,  vot.  sax.  diop  , 
dop:an,  angl.  sax.  diup  ,  dyppun  ,  vet.  ;.up,  g<rni. 
tiuf ,  lattfjun  ,  vet.  fr.  depa  ,  au^l.  dip  ,  deep  ,  suec. 
djup ,  dan.  dyb ,  rcc.  sup.  gcim.  tief,  tnufeu  ;  Gr.  II, 
48;  Gf.  V,  585,  587  ;  Reblh.  6S4),  conj.  I,  daup  , 
ditpun  ,  dnpans  ,  proluiidum  esse, 

DUTS  ,  ad.ect.  ,  prodnidus,  &t6u,- :  Mc.  iv,  5 ;  Cor. 
II,  viit.  8, 

niiTipA ,  fem. ,  profunda ,  ;S«9o,- :  Luc.  v,  4;  Rom. 
vin,  39;  XI,  35;  Svi^o;  :  Cnr.  II,  XI ,  23. 

DIOFEI,  lein  ,  id.,  6«0of  :  Epb.  iil,  18. 

GA-ott  1'ia.n,  conj.  II,  fodere,  excavaie,  ^aOuv-tv : 
Luc   6,  48. 

uAiijv.x,  conjj,  II,  1),  baptzare,  fluiniUt» : 
Mtli.  iii,  li  ;  Mc.  1,4,  ">,  8,9;  vi,  II;  x  ,  38  ,  50; 
Luc.  m,  7, 18, 16,  81 ;  vii,  30;  Joan.  m,  25,  2  ; 
v.  10;  Cor.  I,  i.  15,  IV,  15,  10,  17;  s,  i;  xn.  13; 
\\,  89;  Gal.  m,  -n  ;  Skelr.  III,  i;  IV,  i>;  2)  bapti. 
z  ri,  fetjrTiJsijflai  :  Mc.  \n,  4. 

D.»tiM»M)s,  partic.  el  bubstant.  ( M<\  viu,2S), 
baplislus,  (9«jnt<TT.;<;  :  Mtli  n,  11,12;  Mc.  vi,8i, 
25  ,  vri,  2  I ;  Liic.  \n  ,  2<i,  28, ;  5. 

1 1 -i>ai  i'j\. ,  subiuergero ,  ijtCtiimi*  :  Joan.  xm  , 
•2'i ,  bapl  i.ir.  .  fSaitTt^stv  :  Luc.  III,  '-'  ;  vii,  i  >. 

luuPfcixs ,  feiu. ,  C.i;  i  sma ,  «K.tT^.t  Mt'.  1,4; 
v  ,  38,  5:1 ;  \i,  50  ;  Luc  III ,  5  ,  v»,  89;  \\,  4  ; 
Epb.  iv,  5;  Col.  n,  12;  ib«nrtT«c,-  :  Uth.  \it,  I,  S  , 
Skcir.  II,  0.  c;  III ,  a,  i>,  e,  d.  ' 

I)  l  S  (  vel.  norv  ,  dan.  ilgr,  vil.  iax,  Otr,  a  gl. 
sa\.  ihvr,   vi'i.  sn|>.  germ.  n»r ,  v,'t,  fr.  Jwi ,  suec. 

djur,  aii;l.  detr.  Iiat  v.   diei,   rec.  SUp.  gorm.  i'ii<rr  ; 
gr.  0,,p;  Gr.   111,   550;  Gf.  V,  4i7  ;    Itchlh.  t> 
niMitr ',  hesiia,  Cuin    Uc.  i,  l">  vid,  »d  b.  1.,  Ct»r. 
I.  iv.38 
IUS  (gr.  Ji     ,  lai,  Hi   ,  Cr.  Ii .  T9S,  831 ,  Gf.  V- 


«97 


DIVAN 


pu 


\m 


090 ) ,  parlicula  inscparabllis,  quse  I  )  partim  s'g  i- 
Gcalionein  magis  corroborat ,  verboniin  pra-cipue 
scparandi,  panicipaiuli ,  ut :  disdailjau  ,  dishmupun, 
dishnaupnan  ,  disskaidan  ,  disskreitan  ,  disikrituau  , 
dmlahjtin  ,  d  sluheins  ,  distairan  ,  distuurmin  ,  rti»ii.'- 
van  ,  disvinpjan  ,  disviss  ,  ubi  dis  plerumqiie  lerbis 
gr.rcis  cum  <Sik-  composiiis  respondel,  ui  Si.txuspiCjtv, 

Sttztpeiv  ,  Stapprjyvuvat,  uV/ffxopra^etv ,  etc,  lici'1  lliodo 
simplicia  gr.ei  i'i  iim ,  eoiiipositoruin  signiticalioncni 
habcani.inodocomposita  prosimp  icihus  usitrpetiliir; 
2)  parlim  verbis  ideam  coinpreheiidendi  adjicit,  ul  : 
disdriutan  (eTTiTrrrretv) ,  dis^iggan  ( E/rtSJstv  )  ,  iiis'ia- 
ban  (vjviy_etv  ,  r^ot-i^etv) ,  dnluiljan  (  :<a/.ujrreiv )  , 
dissiinn  (  }«fig«vetv,  £xia  )  >  ditnimun  (xuTsyjtv  ). 

DIVAN  (vel.  norv.  deyfa,  vet.  sax.dojan,  vel.  sup. 
gcrm.  towjan ,  suec.  doia ;  Gf.  V,  339;  coll. 
Daups) ,  cunj.  I ,  dau,  divun  ,  dtvans ,  iuiiguiduin  , 
debilnamin,  morluum  esse  ;  parlic.  divans ,  niorla- 
lis,  flvuTof :  Cor.  I ,  xv,  53;  Cor.  II,  v,  iv;  ^apti;  : 
Cor.  I,  xv,  54. 

cn-divans,  immorialis  ,  incorruptus  ,  ay&upTo; 
vel  «Okvito,-  :  Tiin.  I ,  i ,  17  vid.  b.  1. 

UN-DivANEl,  fem.  ,  inunortaiitas,  K0K»ao-t«  :  Cor. 

I,  xv,  53,  54;  lim.  I,  vi,  10. 

af-iaujan  (  Gr.  1 ,  479  [  3.  eJit.  1  secundum  lcc- 
lionem  eo-xvWvot ,  quam  Coibuni  habuisse  dillicile 
credas  ,  innnerito  ut  certarn  iiabel  signilicalioiiom 
scoriandi  ,  torquendi )  ,  conj.  II  ,  laligare  ,  cxXOsiv  : 
Mtb.  ix,  36.  (Sic  eiiam  Gal.  vi,  9  af  dauidai  loco  af- 
muindai  [  vid.  h.  I.  J  legenduiu  est. 

DU  (vct.  sax.  ,  vet.  fr.  lo  ,  te  ,  ti ,  angl.  sax.  io, 
vct.  sup.  germ.  zi ,  zuo  .  angl.  lo ,  batav.  toe ,  ie , 
rec.  snp.  germ.  zu  ;  Cr.  III,  -254  ;  Gf.  V,  572;  Al  b. 
Prap.  241  sqq.  ;  Itclilii.  1087),  Piseposiiio,  uuajcum 
d.uvo,  raro  auicin,  ium  accusativo  conslruitur, ncc 
iiongrec0  7rf6f(ciiin  accus.)el  e!.t,  lalinoati,  mrespon- 
del  ei  prajupue  motuni  ad,  direciioneni  in  sigmlicat. 

I.  Cum  dativo  1)  loeali  :  a  )  post  verba  veniendi, 
eundi  ,  ad  ,  iu  ,  7rp6?  ,  e«»  ,  raro  ini ;  sic  posl  gatjijan 
Mc.  i ,  38,  45  ;  ti,  11,  13;  v,  19  ;  x,  14,  32;  xi,  15, 
27  ;  Luc.  vi,  47;  ix,  55  ;  xtv,20  ;  xv,  18;  xvm,  16; 
Joan.  iii,  20;  vi,  5,  55,  37,  45  ;  vn,  55,  57;  xi,  15, 
29,  3-2,  38;  xiv,  12,  -.8;  xvi,  5,  10,  10,  28;  xvn, 

II,  15;  Tiin.  II,  n  ,  10;  aigaggan  Mlb.  xxv,  59; 
xxvii,  28;  Mc.  v,  15;  vi,  25";  xn,  18;  xiv,  45;  xvi, 
2;  Luc.  mii,  19;  li,  12;  xvm,  5, 14;  Jcan.  vi,  17; 
vn,  50;  xii,  21  ;  xvm,  29;  gagaggan  Mc.  VI,  3a  ; 
Luc.  viii,  4;  ttsgtiggan  Mc.  1,5;  gaqiman  el  gat)iman 
s<k  Mlli.  xxvii,  02;  Mc  v,  21;  vil,  1 ;  x,  1;  yukipan 
Mc.  iu,  13;  VII,  5J;  xiv,  10;  Luc.  i,  25;  Joan.  vi, 
08;  vii,  45;  xi,  46;  xiv,  23;  Cor.H,  viii,I7;  ix,  5; 
Tim.  II,  iv,  10;  galeipaiiinn  Mc.  xv  ,  45;  Luc.  i, 
28;  gnleipan  ut  Joan.  xviii,  38;  afleipan  Mc.  III,  7; 
riunan  Cor.  I,  tx,  26;  garinnau  Lpli.  tv,  13;  urrin- 
nan  Mc.  xiv,  48  ;  coll.  oliam  fuirrinnan  du  paurftai 
pro  graeco  av>jx£tv  :  Eph.  v,  4  ;  gasnivan  Phlpp.  ui , 
16;  faurbisnivan  Tini.  I,  v,  24;  gapeihan  Tim.  II, 
lii,  9;  vahsjan  F.pli  11,21;  Col.  ll,  19;  yavandjan 
tik  Luc.  i,  5ii;  vn,  10,  44;  vm,  59;  x ,  0;  usvand- 
jan  (sik)  Tim.  I,  i,  6;  galisan  sik  Mc.  iv,  1 ;  athuban 
tik  Mc.  x,  55  ;  post  sub-laniiva  :  vigs  'l  lie^s.  I ,  in  , 
11;  atgaggs  Kph.  II,  18  ;  qums  Piilpp.  1,20;  gakumps 
Thess.  II,  ii,  1;  eiiam  posl  driusan  Mc.  m ,  11  ;  v, 
33  ;  Luc.  viu  ,  28,  4;  et  prxcipue  in  formulis 
drusan  du  knivam  Luc  v,  8  et  du  foium  Mc.  v, 
22;  vii ,  25  ;  Juau.  xi,  32  ;  et  posl  bistiggqau  Kow. 
ix,  52;  b)  post  transitiva  ,  quae  sensum  feren- 
di ,  afferendi ,  ducendi ,  atir  hendi  etc,  liabent; 
post :  gavnndjan  Luc.  I,  !0,  17;  Cor.  Ii,  m,  16; 
Gal,  iv,  9;  Tim.  II,  iv,  4;  Skeir.  !,  c;  partici- 
pium  hujus  verbli  est  eliam  Cor.  II,  vn,  15  postiirusta 
is  ufarassnu  du  izvis  sind  subaudiendum  ;  briygan  hic. 
ix,  17;  bttiran  Mth.  v,  23;  Mc.  i,  52;  vn,  52;  vm, 
22;  ix,  18;  Luc.  xvin,  15;  aibairan  Mth.  vin,  16; 
ix,  2;  Mc.  x,  13;  Uuhan  Lnc-  xvin,  40;Tun.  II,  iu, 
6;  fekeir.  IV,  b;  hoc  verbo  etiani  subaudito  Skeir. 
1,  c  so  du  gupa  (sc.  tiuliand,  i)  gareihtei  illusiianduiu 


est;  gatiuhan  Mc.  xtv,  53;  Joan.  i\,  13;  xvm,  15. 
Iliuc  xaTKxpauv  apud  lltli.  xxvn,  5  \<  m  cqiiidein  ad 
verbum  rcspoudet,  sed  in  narratione  coiiveni-ntcr 
per  ijanulun  du  slauai  converlilur ;  e  conlrario  Cor. 
II,  x,  12  a-jyxpi-jstv  iavrov  rivt  rei  te  per  gadomjan  s;k 
du  ainamma  reddiiur ;  aipinsan  Joan.  xn,  52 ;  utwair- 
pan  Ltic.  xvi,  20;  nlvatvjan  Mc.  xv,  40;  lapon  G.il. 
v,  15  ;  Col.  i,  12;  Ttless.  1,  H,  12  ;  iv,  7  (bic  eiiim 
dn  loco  »/i  legendmn  cst) ;  Tim.  I,  vt,  12;  vopjan 
Luc.  xiv,  15;  franiman  Joan.  xiv,  5;  insandjan  Mih. 
xxvii,  19;  Mc.  iii,  51  ;  vtn,  26;  XII,  2,  4,  0,  1">; 
Luc.  i,  27;  iv,  20;  vn.  3,  6.  19,  20;  xx,  10;  Joan. 
xi,  3;  xm,  7;  xviii.  24;  Cor,  II,  xn,  17;  Ejdi.  vi, 
22  ;  l'bl|>p.  ii,  25;  Col.  lv,  8:  Neb.  vi,  17;  [ruletan 
Mc.  vill,  3;  c.tlaijan  Luc.  xix,  23  ;  c)  verba  directio- 
nein  ad  signillcantia  nuslram  particulam  babeut  in 
sensu  posl,  ad,  in,  solemniter  graeco  irpb;,  eni  rc- 
spondcntem  :  utbraidjan  handuns  du  managein  (rr/>6?) 
Rom.  x,  21,  du  paim  faura  sik  ufpanjan  (  rot?  e\j- 
rr/JoafiEvertcZTjtvio-fat)  Plilup.  III,  14  ;  du  dtuzani  vcihan 
(Qrii,iofu>.yjtv)  Cor.  1,  xv,  52,  el  eliam  post  gagavairp- 
jan  (xara/XaTTio-f/at  rtvtl  Cor.  I,  vli,  II;  ussaiivan  du 
liimina  (el;)  \lc.  VII,  34;  augona  ushafjan  tlu  litinina 
(et?)  Luc.  xviu,  15;  Joau.  xvn,  1;  alsuiwun  du  sis 
(insyetv  ekutw)  Tim.  1,  lv,  10  ;  posl  fairvcitjan  (it\) 
Luc.  iv,  20;  Cor.  II,  iii,7;  iuipriinis  posl  insaiwan 
(Etf)  Mlh.  vi,  20  ;  Mc.  x,  21,  27  ;  xiv,  67  ;  Luc.  I,  48  ; 
ix,  16,58;  xx,  17;Joan.  xm,  22;  prxtcrea  post 
biugan  kniva  (irpoi;)  Kph.  ui,  14;  post  bidjan  (rroi,-) 
Miii.  vi,  6 ;  Cor.  11,  xin,  7 ;  Sk  ir.  V,  d.  ct  post  sub- 
stantiva  bida  Kom.  x,  1 ;  post  hropjan  Luc.  xvm,  7  ; 
post  verbapugnandi,  sokjau  (npo;)  Mc.  lx,  10;  Skeir. 
IV,  a,  andrinnan  Mc.  ix,  54;  pra-serliiu  post  verba 
loquendi  etdicendi,  gipan,  rodjan,  ubi  Grjecus  dai- 
viiiii  siiiiplicner  nsurpat  :  Mth.  vui,  7,  9,  10,  19,  20, 

21,  22,  26,  52  ;  ix,  2,  6,  9,  II,  12.  15,  18,  24,  28, 
57;  xi,  3,  4  ;  xxv,  40;  xxm,  71,  75;  xxvn,  11,  15, 
64;  Mc.  ;,  37,  38,  40,  41;  n.  o,  8,  10,  14,  10,  17, 

18,  24,  25;  m,  5,  i,  5,  23,  52;  iv,  13.  21,  24,  53, 
55,  38,  59,  40,  41 ;  v,  9,  19,  31,  54,  50,  59,  4!  ;  vi, 

10,  18,  22,  24;  vn,  6,  9,  18  27,  28,  29,  55;  viu,  1, 
17,  19,  21,  27,  29,  54;  ix,  1,  5,  12,  25,  25.  29,  31, 
55,  50;  x.  5,  II,  14,  18,  20,21,  20,  28,  57,  58,  59, 
4-2,  49,  51,  52;  xi,  1.  5,  6,  14,  17.  21,  22,  23,  28, 
2D,  35;  xii,  7,  12,  14,  15,  16,  17.'  24,  32,  34,  50, 
58;  xiv,  12,  13,  48,  61,  05,  70;  xv,  2,  12,  li;  xvi, 
5,  0,  7;  Luc.  i,  13,  18,  19,  22,  28.  30,  5i,  55,  55, 
61 ;  ii,  10,  15,  17,  18,  20,  54,  48,  49,  50 ;  ui.  7,  12, 
15,  I  i;  iv,  3,  6,  9,  21,  25,  56,  45;  v.  4,  5,  10,  20, 

22,  24,  27,  50,  31,  55,  54,  50;  vi,  2,  5,  8.  9,  10, 

11,  20,  42;  vn,  6,  8,  9,  15,  14,  22,  24,  40,  43,  41, 
48,  58;  vin,  2l,  22,  25,  48,  49;  ix,  5,  II,  12,  15. 

14,  20,  25,  55,  44,  48,  59,  55,  57,  1.8,  59,  60,  62; 
x,  2,  9,  18.  22,  26,  28,  29  ;  xiv,  '0,  15,  21,  22,  25  ; 
xv,  3,  6,  12,  18,  22,  27,  29.  51  ;  xvi,  1.  2,  6,  7, 
14;  xvn,  5,  7,  8,  14.  19,  22,  57  ;  xvni.  9,  19,  22, 
29,  51,  42;  xix,  5,  8,  9,  13,  17,  1:»,  22,  24,  25,  51, 
52,  55,  59,  40,  46;  xx,  t,  3,  9,  10,  25,  25,  5i,  II, 
42,  45;  Joan.  vi,  5,  12,  28,  29,  50,  54,  55,  'i5,  55, 
61,  67;  vn,  5,  9,  21,  26,  35,  45,  50,  52;  vm,  12, 

15,  14,  19,21,  25,  23.  28,  51,  59,  42,  48,  52,  57; 
IX,  7,  10,  12.  17,  24,  29,  50,  5i,  35,  40;  x,  0,  7, 
21;  xi,  7,  8,  11,  li,  21,  «4,52,  54,  59,  44,  46;  xn, 

19,  22,  29,  55;  xm,  12,  27,  53,  57  ;  xiv,  2,  2  •,  26  , 
xv,  5,  20,  22  ;  xvi,  7;  ivm,  11,  17,  21,  25,  50,  51 ; 
ix,  9,  10;  r.om.  i.x.  15,  17,  20;  x,  2i  ;  Cor.  I,  xn, 
21  ;  Cal.  u,  14;  Thess.  I,  u,  16.  Ilinc  post  locu  io- 
nes  munp  usiuknan  Cor.  II,  vi,  11  et  vaurd  varp 
Joan.  x,  55;  in  Cor.  II,  i,  t8  vanrd  unsar  p.tla  d« 
isris  ol  vii;  14  wofluli  unsara  so  du  lcilan  (in  posle- 
riori  loco  pro  Ini  c.  gcn.,  sic  ante  Titum)  iierbum  di- 
cendi  siipplendum  csl.  Eo  c-liam  modo  eltiptice  adost 
Lplies.  iiibcripl.  aipisiaule  du  aifaisium  et  subscript. 
du  aifaisium  ustauh,  et  patitcr  in  omn.bus  epistola- 
ruui  lit-  et  subseriplionious,  qux  nobisscrvalx  sunt; 
2)  in  sensu  leinporati,  a)  in  generc  teinpus,  quo 
ciiciter  aliquid,  accidit,  signilicai,  ut  Cor.  1,   xv, 


I2<N 


ci.ossahum  ootiiic,*:  lincu.e. 


!",(K) 


Zrl  ,U  maurgina  (u"pim)  qasviltain;  l.uc.  xvn,  8  du 
naht  matjan  (Sf-ir  •  !,)  ,  ti)  eominun  li-r  iilcm  »»llU 
alque   iii.  pcr,  lif,  irpoc,  iiri'   c.  acciis.    lulerrottnll 

!liUlililiu?  bic  Lni'.  iv,  25  r/a/ukilOilu  'iln.liis  d«  Ji'1'11» 
'iim.  Jo*n.  »l,  27  i  uiin  Uu  libuinai  aivcinon  ;  Sjt  iu 
nrinulis  ./'i  iiicn  Joan,  xn,  34;  nv,  16 ;  xv,  16;  Cor. 
II,  IX,  9  ;  du  aivam  llmii.  xi,  30;  Cnr.  II.  \l,  51  ;  C.il. 
i.  5,  du  wsluil  lOlll  v,  35;  Pbilrm.  15;  du  lettilui 
weilui  Cnr.  II,  vn,  8  ;  Skeir.  VI,  a  ;  tlu  ■MM  Luc.viii, 
13  ;  du  leitilamma  mela  Skeir.  IV,  b  ;  Ju  uiela  uvilnt 
Thess.  I,  ii,  17.  — 3)  In  scnsu  Milaoikorfefl  OMrptlur 
ubique  verbum  ilireciionem  quaindam  ad,  in,  fumla- 
lueutaliUf  rignlncal;  sic  ergn  ■)  ubi  scoous,  Inis, 
iliU  riiunnlii),  consi-cnliu  expriinilur,  quo  in  CMU  du, 
gra^co  i;'f,  f,t-o>  Ot  «»ri  c,  accus.,  laiino  iu,  ail  respon- 
ilei  :  Mili.  viii,  l;  xxvii,  7;  Mc.  i,  4,  44;  vi,  11  ; 
x-iv,  8,9;  I.ui.  II,  32,  34;  iu,  3;  v,  14;  ix,  5;  xiv, 
31  h.  I.,  85;  xvni,  1;  Jnan.  ix,  39;  xi,  4;  xm,  29; 
xvii.  23;  xviu,  37;  Rnm.  vn,  10;  ix,  22.  25;  x,  I, 
4.  10;  xiv.  1;  xv,  4,  7;  Cor.  I,  v,  S;  x,  31 .  xi,  24, 
25;xu,  13;  xiv,  26;  xv,  3-1;  xvi,  i5;Cnr.  II.  I,  20; 
ii.  16;  I»,  6, 15;».  5;vn,  5,  9,  10;  vm,  2,  14,19; 
II,  4  ;  x,  4,  8,  15;  XI,  8;  xni,  10;  Cal.  i,  6;  11,8; 
Eph.  i,  5,  ti,  10,  11;  n,  10,  22;  III,  19;  iv,  12,  13, 
«4.  16,  29;  v,  2;  vi,  18,  Plilpp.  i,  17,  19,  25;  Col. 
i.  29 ;  ii,  22,  25 ;  m,  10,  21 ;  Thi-ss.  I,  m,  5 ;  v,  9  ; 
Thess.  II.  i,  II;  Tnn.  I,  I,  16;  iv,  5,  7,  8;  Tim.  II. 
n,  14,  20,  31,  25;  m,  13,  15,  16,  17;  iv,  11  (iv,  3 
pro  gr.  xari);  Nch.  v.  16;  fckeir.  I,  d;  II,  (1;  VIII, 
b,  d  ;  huc  eiiam  anniiincraiidtim  esl  pala  wa  «sl  dt< 
sva  managaim  (eis)  Joau.  W.  9  quod  aliunde  seniel 
oocurrit.  Huc  eiiani  perlinent  dupe  (duppe),  aJ 
id  (pr.it-rea),  <iWe,  ad  qimd,  vid.  sut  putaei  Wat; 
h)  in  delerminalionibus  prtvdicalivit,  ubi  ad  sJgmficat, 
el  pnrtini  gnfcco  th  rcspotidei,  partim,  niore  germa- 
uicaruiu  lingnaruni,  cnsuin  ailribuli  expiimit;  sic 
pusl  vitm  Itc.  x,  8;  Cor.  1,  xiv,  22;  Col.  IV,  11. 
Hinc  Co  hns  cliam  vertil  uftltiv  pT  du  botai  rinn 
Gal.  v,  2  et  «riiSlvri;  ctti  per  du  usvaurpai  tti  Tnn. 
I,  iv,  4;  post  va'rpan  Mc.  xit,  10;  Luc.  m,  5;  xx, 
17;  Joan.  XVI,  20;  Cnr.  II,  vi,  18,  mmamdu  qenai 
NhIi.  vi,  18;  ngan  du  qenai  Mc.  XII,  25;  Luc.  xx, 
33;  liaban  du  gamana  Pliili-ni.  17;  hinc  xephciv  per 
du  gavaurkja  haban  reddimr  Phlpp.  m.  8;  post  fuu- 
jan  Jo.in.  vi,  15;  x,  35;  Roin.  n,  21  ;  Gal.  v,  15; 
gntuujan  Mc.  XI,  17  ;  Luc.  xtx,  46;  Eph.  u,  14;  ya- 
sknpjaii  rph.  n,  15;  gayaleikon  Car.  II,  xi,  15;  tn- 
maidiun  Plilpp.  iii,  21 ;  du  ludjai  qafrisahtnan  (^p- 
oovaQai)  CjI.  iv,  19  h.  I. ;  rahnjan  Koin.  ix,  8;  ii.tuni 
Tht-ss.  II,  iii,  9;  algiban  Joau.  xiu,  15;  layjan  (du 
plata  (ait-n)  Mih.  IS,  18. — Sed  fundamentalis  idea 
iniilto  magis  innnlescii  in  sequenlibus  c  sibus,  qui  ad 

I,  c  fure  refcruiitur  :  c)  ad,  npbs,  posl  vroltjan  Joan. 
v,  45  et  ftavrohjan  Luc.  xvi,  1  ;  paykjuu  du  sts  misso 
Mc.  xi,  51  ;  itein  Cor.  II,  5,  1  anafiUtis  boko  du  isvis 
paurbum  (ubi  tnmen  epUtola  ad  vos  [scilicet  scripM 
est]  inlelligi  possi't ,  coll.  supra  1,  c  ad  finem); 
Cnr.  II,  iv,  2  uslniAnjun  si/i  silban  du  allaim  mipvts- 
seim ;  sic  ui/ai/intiiis  Luc.  i,80;  d)  rclulive  a  I,  hti 
r.  dat.  el  accus.,  ctV :  Mc.  x,  11  Itorinop  du  pixai 
(quod  eliam  secundum  f)  vel  g)  explicari  potest); 
jnan.  xii,  16  pala  vasdu  pamma  gamelip ;  itein  Cor. 

II,  ix,  1  andbalui  ruhtoda  du  vetltaim;  x,  16  iu  (ra- 
mapjaint  arbaidint  du  manvjaim  wopan ;  XI,  6  ga- 
buirhlida  in  alluim  ,!u  iltjil ;  c)  in  respectu  :id,  com- 
parative  ad,  |.r.c,  irf. 6;  c.  accns.,  in  lociuionibus  quggan 
gafehtiba  du  /nn.ii  Jjuiei  uht  sind  Tlicss.  I,  iv.  12,  gag- 
gan  tn  handiujeiit  du  puim  uta  Cnl.  iv,  5,  raihtaba 
gaqqan  du  suujat  Cal.  II,  14;  f)  in,  e  ;,  in  qujnlinn 
.ittio  in  olijeciom  prspotillonia  dirigitnr,  putl  fra- 
vauikian  Luc.  xvn,  4 ;  Cur.  I,  viii,  12;  ftnnds  RuOI. 
¥111,  i;  (riupvu  habtiii  Cor.  II,  ll,  4;  cnll.  VII,  15; 
gamaindups  t  or.  II,  it,  15;  gi  supci,  in,  im  i  ,l.il 
etaccua.,  iic,  no;>i  posi  verba aireciuuiu  .i  Biiailuim, 
iit  titfeiiian  Mc.  VIII,  2;  Lur.  vil,  13 ;  stegnjun  Luc.  i, 
47 ;  venjan  Jnau.  v,  45;  Runi.  xv,  12;  Cnr.  II,  i,  10, 
Tmi,  I,  IV,  10;  v,  5 ;  Iraiiau  Mlb    xxvn,  13;Cor.  II, 


i,  9  ct  irautiint  Cnr.  II,  111,  1,  »11,  4;  qalauhjaii  Mc 
ix,  12  ;  Joan.  vi,  55,  40,  47  ;  vn,  58,  39  ;  ix,  3,;.,  36; 
x,  4-2;  ii,  25,  21»;  xii,  3 i,  42.  41,  46;  xiv,  1;  xvi, 
9,  xvii,  20;  Knm.  ix,  55;  x,  10,  II;  Plilp».  |,J9, 
—  ')  Minus  r i-i-i»-.  vel  sallem  pio  suo  solemni  usu  ini- 
nus  cxplic:ihili»  ponitur  du  Mc.  vri,  ll  in  sokjundant 
dn  imma  laikn  (-rrypa  c.  genit). 

II.  Cmn   iia-miiiivn  :  laiiiini )do  Cnl.  iv,   10  du 

P  iini  nemiip  nnabusnini  (■nii.i  C.  genit.)  ct  vs.  13  fta- 
b.nji  manng  aljttn  du  pam  (uirio  c.  uenil.)  ;  uhi  cum 
bi  romniulatiii-.  —  *  Qunad  Incum  Joan.  xvi,  32  dis- 
tahjadn  warjianh  du  t  ina  (ii.  i,-  -zi  iSta.)  m  toeusaii- 
vus  explicari  neqiiit,  quia  neque  in  evangclio  du  cuin 
accuaaiira  occurrit,  neque  in  gcnere  cum  bou  casu 
ad  signiucat.  lu  annotalione  atl  b.  I.  seini  ut  geniti- 
vus  speclavimus  ct  per  cllipsim  illuslravimus,  qiiod 
forsin  in  jciuu.-iiina  vel,  conjicientc  Zahn,  io  seinaim 
commutaiiduin  est. 

III.  In/initivo  ailjcciiim,  immediate  :mte  solemnitir 
prsentiuitiir,  in  epiatnlis  lamcn  t-t  Sk-ireins  ab  eu 
per  predicalum.  ohjectuni,  vcl  alias  per  voruliu'iini 
inliniiivi  dctenniiialivum  separatur,   ut  Cor.  I.  vu, 
25  iii.    trigqt   vitan,  IX,   (i    du  ni  vaurkjan,    R   ni 
vii,   5  rfu   iikrnn  bairan,   Thess.   II,    i,  S;    Koin. 
xi,    11    du   in    aljana    briggan,    Phlpp.    iv ,    10; 
Tness.    II,    n,   2   du  ni    sprauto    vagjun ,   Cor. 
I,    vii,   10  i/n    galiugagudam     gatalip   ntal- 
jan ,  bkeir.  II .  c,  d.   In  lioc  nexu  modo  ut  sobje- 
ciiini  modo  ut  objecium,  in  utroque  artitulum  ailmii- 
tens,  usurp;uur:Mc.  xu,  55  pa  ta  du  frijon  gupjah 
pata  du  (rijon  newundjan  ste  tik  tilban  managho 
tsl  allaim  pam  allbrunslim;  x,  40  pala  du  sitan 
af  laihtvon  tneinai  aisl  mdu  du  yiban;  1)  ul  snbjec- 
lum,   pro  gra?c.  to  c.  inliuil.:  Cor.    I,  xi,  6  agl.  i>i 
qinon  du  kapillon  aippau  skaban;  Cor.  II,  ix,  1  ufjv 
mit  iti  du  ntelja*  izvtt;  Phlpp.  i,  24  du  visan  itt  leika 
paurflito  (isl)  in  itvara;  vel   pro  simplni  infuiilivo  : 
Mc.  ii.  |9  wapar  atetizo  itt  du  qipan,  x,  40  nitt  mein 
du  qipan  ;  Tbess.  I,  m,  4  anavairp  vas  uni  du  vinnan 
aqlipot  (alias  vero  Tiin.  I,  I,  16  anavairpai  vesun  du 
galaubjun  tmmn) ;  Skeir.  II,  c  yadob  vas  dtt  gurelttn 
daitpeinai*   andnman;  2)  ut  objecUim,  ubi  scihcel 
quo  lendit  aciin,  delermiuationem,  consecutioueiu, 
el  p  a.-serlim   fiiiem   indicat;   tunc  a   substantivis, 
vcrbis,  formulis  necnon  etinieg  is  senteniiis  nendet, 
poiiiiurime  a)  pro  graeco  infinitivo  :  Tim.  I,  i,   16 
anavairpai  vetun  du  gatunbjr.n  ;  Kom.  xi,  26  urrimtip 
us  s  on  sa  luutjandt  du  afvandjan  afgudein  ;  Luc,  tv, 
18  gasalboda  ntik  du  vailamerjan  unledaim.  ntsnndida 
mik  du  yanasjun;  Joan.  xn,  4  skaflida  tik  du  yalevjan 
ina;  Luc.  ix,  16  yuf  Itlabuns  siponjam  du  faurUtgjan 
managein;  Joan.  vi,  51  lilaifgafim  dumatjan;  Saleit 
giban  du  muljun ;  Col.   i,  25  ruuin   giban  ist  mis  du 
usfulljan  vaurd ;  Cor.   II,   xi,  3  garadjoda  itvis  ai- 
nammu  vaira  mauja  tnkna  du  utyiban  xristau  ;  Cor.  I, 
vii,  25  qaarmaips  (rtim  [raujin  du  triyivs  MSM ;  Luc. 
xix,   48  murniflii  hahaida  da   huvsjan  tniniu;  Col.  i, 
22  yafripudai  pairh  daupu  du  atsaijan  izvis  i\-  liant; 
Col.  lv,  3  uslnkai  unsis  haurd  vaurdit  du  rodjan  rttna  ; 
Plilpp.  iv,  10  gupaihttp  du  fuur  mik  frapjan.  —  b)  Pro 
to0  c.  iiilinitivo,  pleiuuique  delernuualionem  sguili- 
cans ;   sic  posl  :  urrinnan  Mc.   iv,  3;   Luc.   vm,  S". 
ushafjan   sik  Mth.   U,    1 ;    unalriinpflH   Luc.  v,    1  ; 
2dde,   inore  grxco  construcliim,   iiridcuii/ii   su.»«ltl 
giiiulqjiin  (du  tjiiuga»)  Luc.   ix,  51 ;  anabiuii  ni  Luc. 
iv,  16;  liuiiiiii;nii  Joau.   xin,  24;  posl  uj|m/.'ho,/u  nt,l 
l.iic.  i,  57;  usjulhiod.dun  dugot  Lnc.  li,  6,  41  ,  ftfanls 
iiriuiin  Lnc.  i,9;  fnuiui^t  NutM|Cor.  II.  tiu,   11; 
valtlufm  liabait  Mc.  III,  15;  Cor.  I,  ix,  6;  MSWM  't-i 
btin  LUC.  viu,  8;   n.ijnctttiu  htiban  Cor.  II.    I,  6;  ii  / 
iHiiniiiiiii  Luc.  i,  77,  79;  huc  pertinet  eiiain  LttC  »1, 
7,  ubi  *mxY/*pim  per  l.i  tiu  uio/ija;i  (lacull.ileiu.  OOCS 
sionem  ad  aecusaniluui)  reddttur;  m  naiis  adliuc 
linale  babeuduin  aai  1'tilpp.  m,  10,  oun  du  fteMwa 
inii  respoudeai  ni  In  e/arasMM kmmpji*  kwM  in  »>• 

7,  cni    iddet  Skfir,  IV,  .1  :   ho  nu  ianiteM   rtSW   "• 

iii  /iij  /'iju  itti  t-i  j'i.iH/i'..  Mlkilsia  gukuHitiden 


I.V  1 


DLL.U 


fUil!  GASi 


1502 


galuihjan  hiifst  tabuUUaUt.  —  C)  pro  ;:,-  to  C.  iilfi- 
liilivo  :  Mlh.  \xvi,  2  .•><■, u-  nifl  >  utg  bada  ilu  us- 
hrumjan;  Thess.  II,  ui,  9  ei  iuu  tHbfau  du  frisak:ai 
qcbetina  du  galeikon  ttrisis;  Thess.  I,  iii,  5  MMadida 
rfrr  u/ian»un  aaiaufrfii ;  Luc.  iv,  2'l  brahtcdun  ina 
und  auhmiito  pis  (uirg,.n)ii  du  afdruuajan ;  Kom.  vn, 
5  riiiNons  raur/ii<duii  in  lipuni  du  ukrai  bairun  ; 
TbesS.  t,  IM,  13  gaiwhnan  galauj  ,t  friapiai  rfu  iu/<j- 
l'a«  hairlona  ;  Lnc.  v,  17  nia/iit  [raujins  vai  da  huil- 
jan;  Itom.  xv,  8  iesus  andbahls  varp  biinattis  du  gu- 
lulgjitn  gahaila ;  II,  II  iur/i  uanisls  j,iudom  du  iri 
aljawi  briggan;  Tliess.  I,  n,  10  aani.-un  tfu  usfutljan 
(rutaurhlins ;  Cor.  I,  vin.  10  mibvistei  is  timrjada  ,/u 
gui  ugagudam  gatatip  ntaljan ;  Thess.  I,  IV,  9  at  <vu/>u 
uiamdat  sijup  rfu  fr.jon;  Uom.  xu,  2  i  in.tJjaib 
annniujibai  frapjis  du  gakiusun  ,  Ti  e*s.  II,  II,  -  bid- 
iam  iii  is  in  tjunns  (raujins  rfu  ni  sprauto  >  ujuh  , 
Tliess.  I,  II,  12  bidjan  juh  gaplaihau  jah  teilVOOjun  du 
gaggun  Uvil  vairpabu;  Mc.  xiv,  55  jtikirfi rfu»  iei/iu- 
di/iu  rfu  afdaapjan  iuu  ;  Cor.  I,  II,  22  gurdms  hubuip 
du  m.iljan  jult  diigkan;  Thess.  II,  l,  5  taikns  gara  h- 
taisMS  s  auos  du  Bairbatu  biiggan  izris;  Kom.  XII,  3 
frapjan  rfu  vada  frapjan;  Cur.  II,  vll,  3  l/l  hairlam 
unsaiaim  sijuh  rfu  qotvtltan  jah  samana  liban ;  Skeir. 
I,  il  skulda  iiu  galeikon  seinai  (roJcin  viuus  afna  ga- 
laboH;  liux  cliani  addurendi  siint  easu-,  ubi  Guilius 
iiiliiiiiiviiiu  loio  gr.eci  subslanlivi  usurpat  :  Luc  v, 
*  athuliid  nalja  rfn  (iskon  [tii  Sr/ftai);  xiv,  28  rahmip 
habuiu  du  us.iu/irm  (eif  mraprMju») ;  ThesS.  I,  xiv,  17 
frarilvanda  Ju  yamotjon  (eL;  uxavTr;otv)  ;Jncorreclum 
estau.eni  Mlb.  xxvn, 7  rfu  ustitltau  t,flf  Ta^nv),  quod  rfu 
us/i/nam  lesendum  essei,  vii).  aJ  li.  I.  —  d)  Pio  irfoc 
to  c  i ii  f  i  ii  i  i  i  v  o  :  Mill.  v,  28  jaiuwi  uiimfi  du  lutlon 
iiot ;  XI,  1  armaion  laujan  u  unJvairpja  manne  rfu 
Mtmaa  im;  Mc.  xiii,  22  sjiband  laikmns  rfu  afainjan. 
—  e)  Pro  iiu  iic.  infiu.:  Cor.  I,  XI,  21  fatirsnivaK 
rfn  ntatjan.  —  I)  Pio  tlvcxni  c.  iufin.:  Cor.  II,  vn, 
12  m.lida  rfti  gaba  rhtjun  usiuudein.  —  g)  Pro  na  : 
Mc.  lll,  14  garaurhta  nalif  du  li.-an  (iva  tLo-t)  mif, 
tis;  Jo.m.  xvii,  4  naurjli'  o/uw/'f  Btil  rfu  caurkjan  (ha 
tronio-w).  —  u)  Pro  giaECo  parlicipio  :  Mc.  x,  46 
ei  Luc.  xvui,  55  bliuda  sat  faur  vig  du  aihtrun  {trpoe- 
tuzin) ;  foi^an  Gotlius  etiain  Luc.  xix,  48  ^trfi[-m 
ur.o  /ojv  (hahaida  du  hautjan)  lcgit. 

IV.  ll  <-'di  <Mii LiH  ;  laoluin  :<pud  Luc.  vui,  44 
atgaggandei  du  ;  f  robabilissime  tamen  etiarj  Mc.  x,  13 
butr„ndum  du  le^enduin  esl,  vid.  ad  li.  I. 

V.  \n  composilioue  :  \)  dupe  {du\peclduppe), 
vid.  sub  pala ;  duu-e,  vid.  sub  VV'as;2)  sed  uon 
insi  cum  verbis  reipsa  componitur  :  duginnan,  du- 
rinnan,  dutlodjan,  duvakan ;  bicoiuuosua  :  duatgag- 
gnn,  dualrinnan.  duatsnivun;  dugasaiwan ,  dugavin- 
duu;  (uuradutlodjan. 

*  DlibO  (vet.  norv.  du(a,  vet.  sax.  duba,  angl. 
sax.  dmva.  vet.  sup.  germ.  luba,  suec.  dufva,  dau. 
<rf»<f,  angl.  dove,  rec.  sup.  gerni.  /auA«;  Gr.  II,  412; 
III,  541 ;  Gf.  V,  550),  lem.,  columba. 

hraivx-dcbo ,  corvus ,  cornix  (vid.  sub  Uraiv); 
turiur,   Tisvi/uv  :  Luc.  il,  24. 

Dl:G.\.>  (vei.  norv.  et  IV.  dugi,  vet.  sax.  et  au^l. 
sax .  duaan,  vit.  snp.  gerin.  lugan,  suec.  dugu,  dan.  due, 
rec.  snp.  germ.  taujen ,  Gr.  II,  23 ;  GL  V,  3u9 ;  Rclitli. 
695),  conj.  anom.  :  daug,  dugun  ,  duhta,  prodesse, 
Fjus-ictiv  :  Cor.  I,  x,25;  ^f  rio-iiiov  tlvai ;  Tiin.  11,11,14. 

DliLt.S,  masc,  debituiii,  Vfittt :  Luc.  vu,  41,  ubi 
dutgit  skula,  debuor,  ^r.iwj.£t.,£n;,-. 

oclgx  HiiTjx,  vid.  sub  aaitan. 

DUL|>S  (vet.  siip.  germ.  tutd,  med.  sup.  geriu. 
duil;  Gr.  III,  521  ;  Gf.  V,  -121;  Sclim.  I,  300  sqq.), 
lem.  (  cliani  m.i>c.  Mlli.  xxvn,  15,  et  feiu.  aiiuiu. 
ioan.  vn,  14,  iliiliv.  duiP),  feslum,  ioorri  :  Mlli.  xvvu, 
4'  ;  Mc.  xv,  6 ;  Luc.  II,  41.  42;  joan.  vi,  ;  \  vn,  2, 
8,  10,  H.  11,  57;  xn,  12,  20;  xm,  29;Col.  >i,  16. 

duldjan  ,  conj.  II,  fcstum  celebrare,  i'.0Ta?£iv  : 
Cor.  I,  v,  8. 

DliMBS  (vel.  norv.  dumbi,  ang!.  sax.  ilnmb,  vei. 
fr.  rf:ii«6<',  rfiuiiir,  vet.  s<p.  (jcrin.  luiuft,  angl.,  s  iec. 


rfniii/',  Jan.  i/mih,  rcc.  snp.  „euii.  .iuinn;  Gr.  II.  59; 
Gf.  \,  4S5;  Uclilb.  695),  adjecl.  iimliis,  xt„ro,-  : 
Mlh.  ix,  ."5;  Luc.  i,  22. 

vF-btiicNA.N  ,  conj.  III,  obmulescerc,  tcsf^jwAta  : 
Mc.  iv,  39. 

*0HABAN  (coll.  dreifron),  conj.  I,  drof,  drobttu, 
drubans,  c;rdere. 

c4-di«aba!(,  exciderc,  )aTou£tv  :  Mc.  xv,  40. 

DRAGAN  (vel.  iiurv.  dtaga,  \c!.  sax.,  aiiiil.  sax. 
dragan,  vel.  sup.  geim.  trag.au,  angl.  draj,  drato, 
d .ni.  draij<?,  siier.  ttraga,  rec.  sup.  germ.  truqen;  lat. 
trahert;  Gr.  II,  11  ;  Gf.  V,  4!l2),  eu  j.  I,  drog,  Jro- 
gun,  draqnus,  lalere;  sij  diagan,  acervare  sibi, 
iri7j(or  £tv  :  Tini.  II.  iv,   3. 

Ga.-maGan,  id.,  Tim.  II,  iv,  3  vid.  h.  I. 

DliAi.i.lx.  vid.  stib  Origkan. 

UftAlltiAN,  vid.  sub  Oreiban. 

DKAKMx  (vuc.  gr.),  unasc,  drachnia,  o/saxf") : 
Luc.  iv,  8,  9. 

DKALilSNA  (rfruusiiu  Skeir.  VII,  d;  Cr.  III,  iC2), 
fiin.,  Mlica,  biiCcella,  yi/tov  :  Mc  vn,  28;  Luc.  \vi, 
21  ;  nUuruM  :  Joan.  vi,  12;  Siteir.  VI,  d. 

DtUtlHTS,  vid.  sub  Oriugan. 

DRAUSJAN,  vid.  sub  Onusan. 

DltLIUAN  (vet.  norv.  drepa.  dri[a,  ict.  S.ix.  drib.ui, 
angl.sax.  dn(an,  vet.  sup.  genu.  Irifran,  angl.,  dan. 
dnii;,  6iif c.  rfn/ia,  balav.  Jiyven.  icc.  sup.  geim. 
tieiben;  Gr.  II,  13;  Gf.  V,  48l),  cuiij.  I,  ttraib,  dn- 
bun,  dribans,  pellere;  tis  gaqumpim  dretbun.  pellec 
e  COnClllS,  <«to<r'jvay-J70v  rot£tv  :  Joail.  XVI,  2. 

1'6-orlibam,  expcllere,  i/tSaAAto  :  Mih.  u,  25,  33, 
31;  Mc.  vi,  13;  ix,  18,2«,  38.  Luc  vin,  51;  n,  40, 
4~>,  43;  ijrooTixActv  :  Mc.  v,  10. 

DiiAiBjAr»,  conj.  II,  cotupellere,  nrger/,  il-.uviiv  : 
Luo.  viii,  29;  o-ruAAjtv  :  Mc.  v,  35,  Luc.  vm,  49, 
drtubjan  iux,  axM'.a6ai  :  Luc.  vn,  6. 

DtilGKAN  (dnggkaii  Mc.  x,  53,  39,  Luc.  x,  7  el 
solemnilcr  apud  Joan.;  Jrtggan  Luc.  v,  39  ;  Eph.  v, 
18;  vet.  iiurv.  drecka,  vet.  sax.  drincan,  drencian, 
angl.  sax.  drincan,  drencan,  vel.  fr.  drinka,  drenka, 
vcl.  sup.  gerin.  tiinknn,  trinkjan,  angl.  drink,  suec. 
dcicka,  dan.  drikke.  rec.  sup.  gernt.  trinken,  tranken  ; 
Gr.  II,  30;  III,  465;  GI.  Y,  553;  Rcluh.  692  sq.), 
conj.  I,  dragk,  drugkun,  drugkans;  bibere,  irtvrr»  : 
Mth,  vi,  25,  51 ;  n.  18.  19;  Mc.  i,  38,  39;  xv,  23; 
Luc  i,  15,  v,  30,  33,  39;  vn,  53,  34;  x,  7;  xvn,  8, 
27,  28;  Joan.  vi,  55,  54,  56;  «-n,  57,  xvni,  II  ;  Cor. 
I,  ix,  4;  x,  4,21,51;  n,  22,25,  26,27.  28,  29; 
xv,  32;  iialo  drigkan,  uSoojroT.tv  :  Tini.  1,  v,  25; 
parlicip.  pass.  drugkans,  bihilum ;  rfruoiVaiu  tisan, 
Bi60c(v:Cor.  I,  xi,  21  ;  drugkans  tairpan,  utSuo-xtrfai : 
Tbess.  I,  v,  7. 

aka-dhicka>,  intbriari ;  anadrigkan  tik,  inebriari, 
ufOucncoGai  :  Lph.  v,  18. 

cji.-BP.CKAN,  bibcr<',  fftvtiv  :  Luc.  xvii,  8. 

DRACk  (dragqk  Joan.  vi,  55),  ueutr.,  poiu-,  irdo-t;  : 
Joan.  vi,  55 ;  Roni.  xiv,  17 ;  Gol.  11,  xri ;  rroua  :  Cor. 
I,  x,4- 

drackjam  (rfrauijjijaii  Mlh.xxvn,  48),  conj.  II,  pmu- 
rccrcare;  rronjE»  :  Mth.  xxv,  42;  ixvu,  48;  Mc.  iv, 
30;  Hoin.  xii,  20;  Cor.  1,  xu,  13. 

ga-dragkjan,  id  ,  Mlh.  x,  42;  Mc.  ix ,  41. 

DRtGKANti,  (em.,  ebrietas,  uidn  :  Rom.  xm,  15; 
Gal.  v,  2  viJ.  ad  h.  I. 

At-DRLGKJA,  uiasc.  ebrius,  ebriosus,  ui9uo-of  :  Cor. 
I,  v,  II  ;  otvOTroTiif  :  Mlh.  xi,  19  vid,  ad  b.  I. 

VKiN-DRiCKi.x,  vini  potilor,  otvoiromf  :  Luc.  vn,  34. 

DKIUGAN  (vet.  uorv.  drott.  vet.  sax.  druht,  atigl. 
sax.  driht,  dreogan,  druhlnian,  vel.  fr.  dracht,  dieclu, 
rcc.  su;>.  genn.  irust ;  bvzant.  Spcuyyo,-,  5oouy-/a1oio;  ; 
Cr.  II,  i52;  III,  473;  Gf.  V.  5l7  ;  Kcluli.  091.  Du- 
c.uig.  Gluss.  med.  el  inlim.  lai.  voc.  Orutiqtts),  conj. 
I,  drauh,  drugui>.,dr:iguns ,  inllitjre,  o-ToaTcuttv  :  Tiiii. 
I,  i,  18. 

uA-ui;UUT5,  miles,  o-TfxrioiTr,,-  :  Mlh.  viu,  9;  Mc. 
xv,  10;  Luc.  vii,  S;  Joau.  xix  ,  2  ;  Tiin.  II,  n,  3. 

d:iaiuti>uN,  ioiij    II.  siipeudia  lac.re,   iiiilitare. 


r«03 


CI.OSSAKIUM  COI  illC.li  LliNCl.E. 


1504 


roMfwafa  :  Cor.  I.  •*.  7;  Cor.  II,  x,  '  ;  Tlm.  n  , 

11,4;  iii  piumiui  tiiaulilino,  is,  qucin  MTViO,  o  arpx- 
toIovuv  :  Tiu,  II,  11,  4. 

i>rauiti.n\Ssus ,  uiasc,  inililia,  arpa-ztM  :  dr.  II, 
»,4. 

Dii\i'imviTi)|),  vid.  sub  Vil«n. 

DltllSAN(vcl.  sax.rfriosun,  angl.  s:u.  dreostm;  Cr. 

II,  "21  ;  Gl.  V,  5-45),  conj.  I,  draut,  aYusun,  drusai.s, 
«adere,  TriirTstv :  Mc  ix,  2i>;  LuC.  V,  12;  vt,  50 ;  Vlil, 
41 ,  x,  18;  xvi, '20;  xv.i,  16;  11, 18;  Joan.  »1,  93; 
K"IH.  xiv.  4,  Cof.  I,  mv  ,  -•">;  exirtTmv  :  Mc.  xin, 
35;  i/rin.Mjii  unu  —  ,  eVcriirreiv  :  Hc,  111,  10;  Luc  iv, 
20;  driusiin  i.'u  — ,  TrpofiriTrTEtv  :  Mc.  111,  II;  v,  5); 
«II,  >25;  l.uc  v,  8;  »111,18. 

at-1  biusan,  pracMera,  cadere,  ltooiKmxstv :  Luc. 

v»n,  17  ;  ejrtrunTStv  :  Ncll.  VI,  16;  sfirriTrav  :  T1111.  I, 

III,  0,  7  ;  vi,  0;  Skcir.  I,  a;  II,  b. 

CA-WUUSAN,  C:illere,  TrinTStv  :  Mill.  vii,  88.  27 ;  X, 
i9;  Mc.  iv,  4,  8,  7,  S;  v,  "22 ;  Lu. .  vi,  59,  M;  «111 , 
6;  vn,  8,  14;  xvi,  17 ;  Joan.  xil,  24;  xv:n,  6;  Kom. 
XI,  II,  22;  iirirrirtTstv  :  Kuni.  xv,  5;  extinrsiv  :  Cor. 

I,  »11,  8 ;  projici,  p«XX:o-6ai :  M1I1.  v,  '2'J  ,  3'J. 
pis  uiuusan,  incidere,  Ertirtjrretv  :  Lnc.  I,  152. 
Us-Diui:sAN ,  ejiceie  ,  rcjiccrc,  e/TtiirTetv  :  Koin.  u, 

6;C..I.  v.  4. 

niiiuso,  lein.,  prxci.iiliuin,  rph^a;  :  M1I1.  viu,  32; 
Mc.  v,  13;  Lnc.  viii,  33. 

nncs,   niasc,   c;isus,  irruo-tf  :  Mtli.  v.i,  27;Luc. 

II,  31. 

us-drusts,  fein.,  aspredo,  rudi^ ,  aspcra  v.a,  to«- 
%;iA  :  Lue.  111,  8. 

ak-uiuusjan,  COlij.  II,  ejiccrc,  r.xxxr.pntxviUtJ :  Luc. 
iv,  29. 

CA-WHUSJAN,  id.,  r.zzatallta  :  Cor.  II,  IV, 9;  xara- 
Cifiatstv  :  L11C.  x,  15;  xaOatpeiv  Luc.  I,  52. 

HitUGkJA  el  DRUGK.VNKl ,  vid.  sub  Drgkan. 

DKUNJUS  (balav.  dreunen,  rcc  snp.  germ.  droh- 
uen;  D.M.  125,  6  I5),iiiasc,  clamor,  vo\,  sonus,  jfliy 
•yof  :  Koin.  x,  18. 

DKUS,  vid.  sub  Driitsan. 

DKUSTS,  vid.  sub  Zlrtusan. 

DROISJ.VN  (vcl  sav.  drobi,  drobian,  druban,  Migl. 
sax.  drvf,  vei.  siiji.  germ.  Uobi,  trobjan,  rec  sup. 
cerm.  iruben;  l,f.  V,  489),  conj.  II,  iuibare,  cunmr- 
bire,  perlutbare,  Tapaaatii  :  Cal.  1,  7;  v.  10;  dva- 
wtktoOv  :  Gal.  v,  12;  parl.  drubjunds  mip...,  lumul- 
tuailS  CUUI,  cujiujiaim,;  :  Mc  XV,  7. 


iikiiiinan  ,  eoij.   I  I,  terrcrc,  OpotiaQat  :  Tliess.  II, 

II,  I  li.  I. 

CA-  rohnan  ,  ld.,   rap/aaeaOai  :  I.UC.  I,  12;  Joan. 

III,  27. 

in-uhobnan,  id.,  Jo.m.  XIII,  il  J  XIV,  1,  27. 

DinuiiiA,  masc,  sedilio ,  axarao-Tao-ia  :  Cor.  II, 
III,  20. 

DVAI.S  (vel.  nor». dvntinn.itvclia,  vci.  s:u.  Airfn»- 
tim,  angl.  sa\.  dvetian,  dvolitn,  vel.  snp.  ge-rni.  tice- 
litit.  ret.  Ir.  dwila,  dau.  rfra/c,  liai.iv.  deaeten,  luee, 
rfii/,  angl.  i/m/',  rec.  Bup.  gcim.  it>//;  Gr.  II,  29;  Gl. 
V  548;  K  lub.  697),  adjecl.,  faluus,  u.upo;  :  Mlh.  v, 
22;  vil,  26;  Cor  I,  I»,  10;  Tim.  II,  II,  16.  h.  L;  II, 
23  ;  ilvuluiia  ijataujan,  insanire,  uw(saive<v  :  Cor.  I, 
.,  J0. 

nvAi  ibv ,  frm.,  insania,  slullilia,  ikdo  a  :  Cor.  I,  i, 
18,  "21 ,  23  ;  to  wwpov  :  Ciir.  I,  I,  2'i. 

DVALA-VAiiiDKi,  vid.  sub  l'aurd. 

dvaluhh,  coni.  II,  insanire,  ixaiv-oOa»  :  Joan.  i, 
20;  Cor.  I,  uv,  '25, 

DOKNAN,  vid.  sub  Oau6». 

DOBS,  vid.  sub  Ouban. 

DOGS,  vid.  sub  aVoi;. 

DOMS  (»cl  norv.  domr,  dama,  vei.  sax.  dom,  de- 
mcu,  domi  n,  avgl.  sax.  dom,  deman,  vcl.  sup.  genn. 
toin,  lumjan,  vel.  Ir.  dom,  dema,  domia,  angl.  doom, 
deem,  suec.  doma,  dan.  rfsnime,  rcr.  snp.  genn. 
...dammen ;  lat.  rfmnuar* ;  Gr.  II,  41,  432;  DK/Y.  749, 
768;  Kcluh.  684,  090;  Gr.  V,  334  sqq.),  masc,  sen- 
tentia,  jiidiuuni ,  Sk>ir.  II,  b  ;  VI,  c. 

DOMjAii,  conj.  II,  judicare,  dscernere,  eiaminare, 
xjoiveiv  :  Cor.  I,  x,  15;  Cor.  II,  v,  15;  oWfiveiv  :  Cor. 
I,  II,  29;  iyxpivm  :  Cor.  II.  x,  12;  rrjeiaOai  ;  i  Upp. 
iii,  8;  utvaurhlana  domjan  el  garaihtana  dtmjan,  vid. 
suli  liaihis  el  Vaurkjan. 

af-domjan,  1)  dijudicare,  judicare,  x/siv;tv  :  Joan. 
ivi,  11 ;  x«TaStxa?stv  :  Luc.  vi,  57  ;  2)  Ucteslaii,  x«- 
TaOefiaTt^stv  :  Mlll.  XXM,  74. 

bi-dohjan,  judicare,  xsivetv  :  Col.  n ,  16. 

ca-doujan,  de  aliquo  judicare,  compar.ire,  dijudi- 
carc,  o-u-/xf.tvstv  :  Cor.  II,  x,  12;  xaraxoivstv  :  Mc  xiv, 
64;  garaiiuuna  et  us  aurlttaim  gadomjan,  vid.  sub 
Kaihls  et  VaurAjuit. 

af-domeins,  fem,  con  leninatio,  Skeir.  \lil.  b. 

fauk-dimei.ns,  praejudiiium,  Trooxptfta  :  Tim.  I, 
v,  21. 

DOFS,  vid.  sub  Daban. 


EI(coll.vet.norv.«r;Gr.llI,  14,  IC5),part  cnlarcla- 
liva  (|aa  M  sullixaa)  d  inonstialiv  i  ei  parlicula  rela- 
livx  liiinl,  MMqui,  y.iiici  t|iiod,  />ft'i  i|Uod,  patlei  quo, 
pai  ei i  iilu,  paproei  qua,  nii/i/iuiiWduin.sfitei  queinad- 
iiiodnin,  sunsci  sialim  ac,  III  pnei  qua  propler ,  faur- 
pizei  anlcquani,  patainei  lan  uin,  vid.  snb  puta,  pan, 
tva,  snns,  elc. ;  b)  |iroiioiuiiiibus  peisoualibus  eiiam 
iiiinectiliii',  ul  grxco  relalivo  ,  ad  pronoiiicn  pcrso- 
nale  |.i  a'i ■fdfns  rclaln  rcspiiudcal  :  Cor.  II,  x,  1  tk 
silba  utivtus  bidja  iivis  ikei  (df)  nnu  amlatitji  liauns 
i»i;  Cor.  I,  iv,  9;  Kom.  xiv,  4  pu  was  is  puei  sto- 
jis  frumapjana  tkalk  (o  xaraxptvwv,  (e  conlra  Kom.ix, 
20  />u  iins  k>  ei  undvaurdjais,  ri  pro  puei  pooilur); 
Mc.  l,  11  pu  ii  sunus  meins  sa  liuba  in  puzet  [h  >L) 
vaita  g.tleikaxda ;  Luc  III,  22;  Mc.  i,  II  marg.  pu  u 
sitnus  nifins  sa  ln<ba  pukei  (quem)  vitda;  Luc  IVI, 
15  iuj  sijup  jitiei  garailituns  domeip  utis  titbant 
(pt  uuaciobVTK);  Cor.  II,  viii,  10;  Kpli.  n,  15,  17; 
Tbess.  I,  n,  15;  Cal.  m,  1  icas  tivis  itfltutjnltt  nvi- 
tei  (otf)  xrislitt  fauragumeli />«  fns;  sed  lial.  v,  4  tau- 
tai  sijup  ttf  xristaui  uiei  [alriYlf)  qarutUans  gipip 
tlcis,  et  Tiiu.  I,  i,  15  aii/iu./u  fraujm  unle  ga'aitbjan- 
dau  mik  galtugitta  iket  j.ntra  im  .  vajamerjands  :  pro- 
iioinen  personale  praucdcns  deflcil ;  —  21  OliaiH  ib- 
solutc  adliibclur,  u.i  I.uihmi  ,  ul  cmii  pr.ccf ilf nlf  dc- 
iiunstiaiivo  coiijiiiictuiu  rulullvum  cllonnci     Lu< .  i, 


20  unrf  pana  dag  ei  {ay.pt  i;  iuip*;)  vairpai  pat»  , 
xvn,  50  puma  daga  ei  (h  ipiatt);  l^ol.  i,  9  fram  pum- 
ma  dagn  ei  (iy'  i;  -naipai);  iVeli.  v,  14 ;  Tnu.  II,  lll, 
8  pamma  huiduu  ei  (ov  rpoVov). 

II.  Partii  ula  inlerrogativa  si,  an,  ti,  in  iudireeiis 
i  iterrogaiionibus  :  Mc.  xi,  15;  xv,  44;  Rom.  II,  14; 
Cor.  I,  i,  Iti;  vii,  16;  Plilpp.  III,  12. 

III  Conjuuciio  cum  indicativo  el  conjunctivo  cons- 
trncla,  ul,  oti,  et  ^i  ni  quin  "iva  u>j,cliaiii  Cnm  inlini- 
livo  in  explicalivis  seiilciinis  el  n>  cis,  quae  scopnin 
liiicmque  iiidic.ini :  I)  post  demonslraiivas  elm  eiro- 
gativas  senleiilias  :  Jo.hi.wii,  3  soh  ist  i>  nirfino  (i- 
ba  ns,  ei  kunneina  puk ;  Mlli.  »111,  7  m/tiA«l>i  ta  el 
vinJot  ufhawjand  imma;  Mc.  i,  27;  vi,  2;  l.uc  i, 
45;  viii, 25;  Joau.ix,   17,  36;   xiv,  22;  d;  Mc.  ix, 

21  ;  eiiam  Kom.  ix,20vid.  supral, l,b;  buc  i>ciliucl 
enani  Joan.  vm,  22  in^n  usaiiniii  sis  silbin  ei 
gip  p;  — 2)  posl  \erba  duemli,  itectnranili  cl  »i>/it«- 
ttiiii,  ul  qip.n  Mc.  iii,  9;  viu,  7  ;  u,  18;  x\i,  7  ;  I  iu  . 
iv,  3;  Joan.  UU.SS;  iviu,9,  37  ;  Cal.  v,  16,  Kpli.  iv, 
17 ;  gtiqipan  tit  Joan.  II,  22  ,  uuJ/t  :l|Ji  I  u  .  w,  « 
yameljtin  Mc.  II,  12;  III,  19;  l.uc.  11,14]  II,  18; 
liugan  Skcir.  VIII,  c  ;  avitiutton  Cor.  1,1,  II;  sfui  I 
Luc.  I,  73;  iiisitirun  1'liess.  I,  v,  27,  fi./;u>i  Mc  v, 
10,  I8;85j  vi, 56;  »n,18;  32  ;mh,22;  nu,  18,  Luc. 
vii, 56 ;yui,  11,31,31,58;  i\,  IOjJixu  \\u,  l8.ll; 


1305 


QAINO.N 


QAL 


1500 


Cnr.l  xvi  12,1G;Cor.II,i,ll;viii,(.;i\,5;x,2;xn, 
8;  xm,  7;  Epli.  I,  17;  Cul.  i,  9;  iv,  5,  12  ;  Tkess.  I. 
iu,  10;  iv,  1;  Thess.  II,  i,  11;  m,  1,  12;  Sker,  V,  d  ; 
et  ain  onus  in  grajeo  lexlu:  Mili.  vm,  31;  i>,  58  ;  Luc. 
vii,  3;  i,  2;  ei  insuper  post  anabiudan  Mc.  v, 
43;  vn,  30;  ix,  9;  Joan.  xiii,  54;  xv;  17;  Tlnss.  Il, 
ni,6,  10;  Meli.  v,  14;  ei  anabusus  Joan.  x»,  12, 
bandvjan  Luc.  v,  7;  fuurbiuilan  Mc.  vl,  8;  vill,  30; 
Lue.  v,  14;  vni,  5G ;  ix,  21;  Tim.  I,  i,  5  ;  andbeilan 
Mc.  iii,  12;  Luc.  xviu,  39  ;  woljan  Mc.  x,  48;  inron* 
jan  Mc.  xv,  11;  merjan  Mc.  vi,  12;  veilvodjan  EpTl. 
lv,  17;  Tim.  1,  v,  21;  viitvod  anahaiiun  Cor.  II,  i, 
25;  (ravrchjan  Luc.  xvi,  1  («;  c.  particip.);  nasvi- 
kmtpjan  Skeir.  II,  ;i;  ataugjan  Skeir,  III,  a;  aigiban 
Cor.  I,  xv,  3;  viljan  M  li.  xxmi  17;  Mc.  vi,  25;  k,  30; 
x,  55,  51;  xiv,  12;  xv,  12;  Lnc.  vi,  51;  ix,  51;  xviii, 
41;  Joait.  vi,  40;  xvn,  24;  xviu,  5'.);  Koi.i.  k III,  5; 
Cor.  I,  xvi,  12;Tlicss.  I,  iv,5,  4;  sokjun  Cor.  I,  iv,  2; 
Cal.  ii,  17;  gustauan  at  sis  Cor.  II,  II,  I;  munan  Joau. 
xn,  \Q;runaniman  Mth.  xxvu,  1;  liinc  etiam  posi  leian 
Mili.  xxvn,4'j;  Mc.  xi,  16;  xv,  5(i;  fragiban  Mc.  x,57; 
taujan  Jo  n.  xi,  57;  Col.  iv,  16;  cl  posi  puurban 
Joan.  xvi,  50;  Tliess.  I,  v,  1 ;  inugan  Mc.  x,  58; 
vairpt  visan  Mili.  m,  11;  vni,  8;  Lnc.  »n,  6;  xv,  19, 
21  ;  C'ir.  I,  xv,  9; —  3)  post  verlia  semiindi  el  oj.c- 
tuum :  hausjan  li<;.  vi,  55;Joan.  xii,  18;  xiv,  28  ; 
saittun  (  lamuiii  iii  mipropii.i  gignificalione  videndi, 
I  ro  cnr.niili)  Mtii.  vm,  4 ;  ik,  30;Mc.  1,44;  vm, 
15;Cor.  i,  xvi,  10;  Col.  iv,  17;  kunnan  Joan.  xv, 
18;  Cor.  II,  xm,  Ovid.  adli.  I.;  u[k'mnan  Joan.  xvu, 
7  ;  vitan  Joan.  ix,  25;  xi,  22;  xvi,  50;  coll.  Cor.  (I, 
v,  1;  huijun  Mib.  v,  17;  pagkjan  Cor.  Il,  x,  7; 
pugkjan  Mib.  VI,  7;  Luc.  xix,  il  ;  Cor.  II,  \n,  19  ; 
galuubjun  Mc.  XI,  23;  fruawi  Luc.  xviu,  9  ;  gatrauan 
lhe>s.  II,  m,  4;  reujan  Cor.  II,  i,  10,  13;  xm,  6; 
fnginon  Luc.  x,  20;  Joan.  xi.  15;  xiv,  28;  faheds 
1'lilpp.  ii,  2  ;  sifan  Joan.  vm,  56  ;  silduleikjun  Mc.  xv, 
44  (in  gra>co  textu  e<) ;  Gal.  i,  6;  —  4)  po>l  iuipcr- 
sonalia  et  nonnullas  forinulas,  ut :  ganuli  Mtb.  x, 
25;  gaeikaip  Tticss.  I,  m,  1  ;  gop  isl  Mc.  u,  42  ; 
balno  ist  llili.  v,  29,  30;  Joan.  xvi,  7;  Uitil  Joan. 
xvi,  17  v,^,) ;  i«  minniilin  ifl  Cor.  I,  iv,  3,  gadob  ist 
SLeir.  I,  c ;  varp  Luc.  vi,  12  ;  vm,  1  (vid.  ad  b.  I. ); 
biuhti  ist  Joan.  xvni,  5  > ;  aeeila  gam  Jnan.  xn,  25; 
xvi,  2,  52;  Imc  pertinenl  eiiam  elliptici  casus :  GaJ.  i, 
20  ni  iu  andvairpja  yups  eim  liuga;  Cor.  II,  i,  18 
Uiggs  gnp  ei  pata  vaurd  unsar  ttiujajuh  ne ;  —  5) 
post  seiilenlias,  ijuai  liuein  v,  I  scnpum  indicaut :  a) 
Ux  :  Mlli.  u,  C ;  xxvu,  42 ;  Mc.  i,  58 ;  n,  10 ;  m,  2, 
10,  14;  iv,  12,  21,22;  v,  12,25;  vn,  9  ;  vill,  6;ix, 
22;  x,13,  17;  xi, 25, 28;  xn,  2,  13,  15;xiv,  10,  12, 
49;  xv,  15,  20,  21,  32;  xu,  1;  Luc.  i,  4;  iv,  II;  v, 
24;  vi,  7,54,  57;  vm,  10,  12,  16;  ix.  12,  45;  iiv, 
10,  25;  xv,  29;  xvi,  4  (ei  pau),  9;  xviu,  15;  xix,  4, 
15;  vi,  10,  14,  20;  Joan.  v,  25,  56;  vi.  5.  15,  28, 
29,  50,  50;  <n,  5,  25,  32  ;  viu,  59;  l\.  2,  3,  59;  x. 
10,  17.  31,  38;  xi,  4.  II,  16,  19,31,  42;  xu,  9  20, 
25,  56,58,  4n.  42,  46,47;  uii,  15, 18.  i9,  29;xiv, 
3,  13,  16,  2  1.51;  xv,  2.  8,  II,  13.16,25;  xvi,  1,  4, 
24;  xvn,  1,  2,  II,  12,  15,  19,  21,  22,  23,  24,  26  ; 
xvin,  9,  28,  52,  5li,  .i7  ;  xix,  4;  ftoin.  vn,  4,  15; 
vni,  4;  ix,  11,  25;  XI,  ll,  19,  25,  51,  32;  xiv,  15; 


xv,  4,  6;  Cor.  1,  i,  15,  17;  ir,  6,  8;  v,  5,  7;  vii,  5; 
vni,  15;  ix,  19,  20.  21,  22,  25,  24,  25;  x,  55;  xin, 
5;  xv,  28;  xvi,  2,  6,  11,  16;  Cor.  II,  i,  4,  9,  15,  17; 
n,  5,4,  5,  9,  11;  iv,  7,11,  15;  v,  4,  10,  12,  15  21; 
vi,  3;  vn,  9;  vui,  7,  9 ,  13,  14;  ix,  3,  4,  8;  x,  9; 
xi,  7,  12,  1G;  xn,  7,9;  xm,  7,  10;Gal.  n  ,  4,  5, 
10,  16,  19;  iv,  5,  17;  v,  17,  vi,  12,  15;  Eph.  n,  7, 
9  10,  15;  ni,  10,  1G,  18,  19;  iv,  10,  II,  28,29; 
v,  26,  27;  vi,  11,  13,  19,  21  ;  1'lilpp.  i,  2G,  27;  n, 
2,  27,  28,  39;  m,  8,  16;  Col.  i,  18,  28;  m,  21  ;  iv, 
4,  8;  lliess.  I,  n,  16;  m  ,  5;  iv,  12,  15;  v,  4,  10; 
Tlnss.  II,  m,  8,14:  lim.  I,  i,  "•,  10,  18,  20;  n,  2, 
in,  7.  15;  iv,  15;  v,  7,  29  ;  vi,  1  ;  Tim.  II  i,  4  ;  n, 
4,  10;  iii,  17;Pliilem.  13,  15  19,  Skcir.  I,  a,  d  ;  II, 
d;  IV.  d  ;  V,  a;  b)  omu;  ;  Mlb.  v,  '16,  45;  vi,  2,  4, 
15,  16,  18  ;  vill,  17;  Mc.  m,  6;  v,  25  ;  Luc.  n.  55 
(oriuf  5v)  ;  mi,  5;  Ilom.  ix,  17 ;  Cnr.  II,  vm,  II,  14; 
Gal.  i,  4  ;  Tliess.  II,  i,  12;  c)  pro  graxo  inlinilhn  : 
Lue.  ii,5;  Fph.  1,4;  iv,  22  ;  C  I.    1,10;   iv,  6  ; 

d)  to  c.  iiifinilivo  :    lloin.  xiv,  13;  Tbess.   |,  iv,  6; 

e)  ToJ  c.  inlinitivo  :  Lue.  n,  27  ;  iv,  42 ,  R  m.  vn,  5; 
I)  tis  toC  iiifiuii.  :  Roin.  vil,  4;  Cor.  I1,  iv,  4;  Epll. 
i,  12,  18;  vi,  II  ;  Tbess.  I,  m,  2;  g)  jipf  to  c.  in- 
limt.  :  I  iui.  II,  iu,  8  ;  —  6)  in  conjuncii<  ne  cuin  aliis 
particulis.  ul  :  dupeei,  projild  quod,  vid.  suli  pula; 
svefiauh  ei ;  vid.  siil>/m«;  e.i  waiva,  si  forle,  Vul.  sub 
Wuiva;  ei  wan  ni ,  ipun  forle,  vid.  sub  Wan  ;  ^keir. 
VIII,  c  est  in  pamma  ei  vel,  ui  Mas  mauuus  legit,  in 
pammei,  uuia,  i|iiouiaiu. 

saei  ,  tid.  sub  paia. 
iatei  ,  viiL  sub  pata. 
)Kei  ,  \id.  sub  pata. 
iaiei,  vid.  sub  pata. 
uiu.i,  vid.  sub  pata. 
■a|  ko:.i ,  viil.  iuIi  j-aiu. 
i  ackJjiz  i ,  vid.  sub  Faur. 

JlATAl.MII,   Vid.   SUb  illMS. 

mbjUNEi ,  vid.  siib  [>an. 

svaici  ,  viii.  sub  Sva. 

sumsei.  viil.  sub  Suns. 

EIAIKEIKU,  vid.  UiitElRO 

EIK\UISIO,  iioiii.   propi 
iii,  II. 

hlK\M,  nom.  prop.  niasc 

EISAEIAS,  vid.  Esaeias. 

r.lSAIt.N  (vel.  norv.  jum 
angl.  sax.  ii«m,  itern,  vcl. 

vet.  Ir.  itern,  angl.  iron,  surc.  ;'<irn  dan.  jmrn,  rcc. 
sup.  germ.  «isen  ,  etsern;  lai.  sct;  Gr.  II,  46,  152  ; 
Cf.  I,  488;  Uclilli.  855),  nenlr.,  feirum  ;  eisarna  bi 
fi>luns  yabugana  et  pe  aua  futum  eisarna,  couipedes, 
j:i5«« :  Mc.  v,  4. 

MSAiiNA-BVNi  i ,  vid.  snb  Bndan. 

eisaknei.ns,  adject.,  ferreus,  Mc.  v,  3,  4. 

ESAEI.aS  («aias  :  Mth.  vm,  17 ;  Mc.  l,  2;  vil,  6  ; 
Roiii.  ix,  27;  m«cias :  Luc.  iv,  17) ,  noin.  propr. 
niasc,  Tlo-«'a»  :  Mtb.  vm,  17  ;  Mc.  i,  2 ;  vti,  6 ;  Luc. 
ni,  4;  iv,  17  ;  Joan.  xn,  58,  39;  Ruiu.  ix,  27  ;  xv, 
12. 

ESAV,  nom.  propr.  masc,  'Uo-aG  :  Rom.  ix,  13. 

tSTA,  vid.  sub  lia. 


fcin.,   T/ovtov  :  Tiil).  II , 
Tioiu  :  Esdr.  n,  32. 


isnru ,  vet. 
sup.  gerin. 


sjx.  tsnm  , 
isan,    isam, 


QAINON  (vel.  norv.  ijteina,  veina  ,  augl.  sax  eva- 
nian ,  vanian  ,  vel.  snp.  gerui.  iiwtnon,  augl.  whine, 
suec.  iivina,  batav.  kwynen,  rec.  sup.  gerut.  tjueulen, 
ueinen;  lal.  queri ;  Gr.  II,  15  ;  Gf.  I,  8;?8) ,  conj.  II, 
Hcre,  plangere,  t-.Viiv.  Mlli.  ix,  15  ;  Mc  xvi,  10; 
Cor.  I!,  xi,  21  ;  y.o-nrtut  :  Mili.  xn,  17. 

*  Q.\lllNUS  (vei.  norv.  qvorn,  angl.  s.ix.  ewfrn  , 
vcl.  sax.,  vcl.  Ir.,  angl.  imern,  vei. sup.  gi-rni.  quirn, 
sinc.  </  nrn,  da:i.  guxrn  ,  Gf.  IV,  680  ;  Rcbth.  882), 
li.Msc  ,  lapis  molaris,  mo'a. 

ASiLU-QAiR.vus ,  propric  mula  asinariq,  id  est,  qine 


ab  asino  movetur,  in  genere  mola,  f*uAo,-  ovr/o,- :  Mc. 
u,  42. 

QAIRRUS  (vet.  norv.  Injrr,  dan.  qver,  rcc.  sup. 
gerui.  kirr ;  coll.  lal.  cicur),  adjccl.  iiiansuetus,  iiii- 
tis,  qnietus,  -!'.-nio;  :  Tim.  II,  n,  21. 

qaikkei,  Ii-iii.,  mansuetuilo,  irpctoniif  :  Cor.  II,  x, 
1  ,  Gal.  v,  25  ;  vi,  1  ;  Epb.  iv,  2  ,'  Col.  III,  12  ;  Tim. 
I,  vi,  ii:  Tiiii.  11,11  25. 

*QAL  (  vei.  norv.  gvdlld  ,  angl.  sax.  cvyld ,  angl. 
ijucll,  ^ucc.  qudl;  Gr.  II,  29),  neulr.,  sicuralio. 

ANA-QAL,  rciprcs,  to  r,o-j-/_i.t,ii'j  :  Tbcss.  I,   iv,  11 


1307 


Q\RTl'S  ,   nom.  propr.   niase.,   xouaprof 

XVI,  23. 

ijfcNS  ('/«im  Luc.  I,  5;  ii,  B  ;  vet.  norv.  fcmff,  i/nm, 
«7»en;  UMjl.MS.  tWM,  vel.sax.  tjuena,  vcl.  sup.  i;«*nn. 
.  /i  urni,  i)imiu.  angl.  queen,  quenn,  HH,  Hna,  i;i)iiiua, 
J.ni.  dunt",  qvinde ;  gr.  yuvii ;  Cr.  II,  5ti;  III,  342;  Cf. 
IV,  677),  fein.,  leiiiina,  mnlier,  ea  prxripue  qu  r  e»l 
luairiiuomo  juticla,  wag  :  Mtli.  v,  31,  32 ;  II VII,  19; 
Mc.  vi.  17.  18  ;  x  .  2.  II.  10;  III,  19,  20.  22,  "25  ; 
Luo.  i,  5, 15,  1«.  i»;  u,5;  Ul,  19;  viu,  3;  xiv.  20, 


f.LOSSXRU  M  COTIIICE  LINCt.E. 
lUm 


1308 


»,  b;  V.  b,  .1;  VI,  a.  c,  d  ;  VIII,  b  c,  d  ;  «vt«- 
l./iv  :  Lut\  II,  27  ;  yuttat  :  Mih.  viii,  8  ;  iivii,  11; 
Luo.  vii,  41,  41  ;  Juan.  II,  T.8  ;  Cor.  I,  I,  15.  1!»  ; 
xv,  50;  Cr.  II,  i,  10 ;  a«>i,\.  :  Cor.  II,  II,  43;  2)  ile 
alt  ido  lni|i:i.  meinor.ire,  nominare,  Ur/ia  :  Me.  \iv, 
71  ;  iii,  37  ;  xv,  12  ;  Luc.  xvm,  19  ,  Joan.  «I,  71  , 
vi  i,  27,  54  ;  xv,  15  ;  1'hlpp.  ui,  18  ;  tixth  ei  foriv  : 
Jo.io  x,  35  ;  iv,  15  ;  x«Jki» :  Luc.  u,  21 ;  Skeir.  il 
b;  IV,  d;  binc  garaihtana  tik  qipan,  vid.  sub 
Itaihlt;   ubil  q>(ian,  c.  dal.,  maledicere,  anotoyto  : 


46;  xvi,  18;  xvn,  52;  xvni,  29;xx.  28,  49,  30,  32;       Mc.  vu,  10;  taitaqipan,  laudarc,  benedieere,  xaXwc 

33';  Roin.  vn,  2  ;  Cor.  I,  vn,  10.  II.  12,  13.  11,      timU  :  Luc.  vi ,  20. 

27,  48;  Epn.  v,  22,  25,  28  ;  Uul.  111,  19  ;  Tim.  I,  U1,  ana-qiLam,  blasphemare,  maledicere,  f&aaynuiiv  : 


2,  12;  v,  9;  Tu.  1,  6;  Nch.  *|,  18;  «jtfit  nimau,  niu- 
liereni  ducere,  -/«tu Iv  :  Cor.  I,  vn,  28. 

'qrmai,  conj.  II,  conjugiuui  inire. 

in  qkkiJis,  pari.  prxi.,  inuuplus  ,  uyafio;  :  Cor.  I, 

I,  vn.  8. 

qino,  fem.,  i.  q.  qens,  communiicr  in  genere  suni- 
ptim,  yjvi  :  Mlh.  v,  28;  11,  II  ;  xxvn,  55;  Mc.  v, 
25,  53  ;  vn,  25,  26  ;  1,  12 ;  xv,  40  ;  Lnc.  1.  28,  42  ; 
iv,  20;  vil,  28,  37,  39,  41,  50;  viii,  2,  45.  47  ;  iv,  8; 
Joan.  ivi,  21 ;  Cor.  I,  vii,  16;  ix,  5;  xi,  5,  5,  6; 
Gal.  iv.  4;  Col.  111,  18;Tin>.  I,  11,  9,  10,  11,  12,  14; 
111.  2,  11. 

qinei»,  adjcci.,  femina,  mnliebris,  6n)u>  :  Mc.  I, 
6  ;  iicuir.  qinein,  mul.er,  lemiiia  ,  yuvatxapiov  :  Tuu. 

II,  111.  6. 

QINA  hUNUS,  vid.  sub   kum. 

CjlpAN  (vel.  norv.  qvda,  vei.  sax.  queihan.  angl. 
sax'.  cvaSan,  vei.  snp.  gernt.  quedan,  vel.  fr.  quclha, 
suec.  qtu.la,  d.in.  qvwde,  ingt.  quolh,  quoie;  coll. 
baiav.  kouien,  rcc.  s.up.  gerin.  kosen;  lai.  innt(if ,  gr. 
amUfni;  Bopp  117  ;  Gr.  II,  2  • ;  Gl.  IV.  656;  Rchlli. 
882),  conj.  i,  9«/).  qepun,  qihuns ;  1)  loqui,  dtcere, 
nVii.  et  £<>£«  :  Mib.  v,  21,  42 ;  vn  ,  22  ;  vin  ,  4,  8, 
10,  13,  19 ;  ix.  3.  4.  22  ;  x  ,  27 ;  11,  3,  4 ;  ixv.  40, 
41 ;  xxvii,  4,  6,  9,  63,  64  ;  Mc.  1.  17,  42;  11,  8,  9  ; 

III,  9.  32;  iv,  39,  40;  v.  7.  33,  34;  vi,  16.  22.  24; 
vn,  6,  10,  11.  27, 29,  36  ;  vm  ,  26  ;  ix,  12,  17,  18, 
21,  23,  29,  56,  39  ;  1,  3,  4.  14, 18,  20,  21,  36.  37, 
38,  39 ;  11,  3,  23,  31 ;  111,  32.  36;  IIU,  21 ;  nv,  14, 
62;  iv.  12;  ivi,  7;  Lue.  1,  61 ;  11,  49;  111,  12  ;  iv, 
5;  v,  11;  vn.  7,  40,  42;  vm,56;  11.  20,  5»;  nv, 
10,17,  18,  19,  20;  xv,  11,  17,  18;  ivii.  5,  6.  7,  21, 
25;  ivin.  26  ;  nx,  15,  31  ;  ix,  2,  3.  5,  6,  25,  39  ; 
Joao.  vi.  25  ;  vui,  55  ;  1,  6  54;  11,  13.  28  ;  111.  29; 
nv,  2,  29 ;  «viii,  8,  22.  34  ;  Rniu.  vn.  7  ;  U,  12,  14, 
19,30;  1,  6;  11,  19;  Cor.  I.  1,  15;  1,  28;  11, 
22,24;  vii.  15.  21  ;  xiv,  23;  iv.  27,35;  Cor.  II, 
iv,  6 ;  xii ,  6,  9  ;  Gal.  11,  14  ;  l'lil|.p.  iv,  4,  II  ;  CoJ. 
iv,  17  ;  Tu.  1.  12  ;  Neh.  v,  13;  vn,  3  ;  Atysiv  :  Mlh. 
v,  18,20,22;  vi.  25,  29,  31;  vn,  2l;  viu.  2,  4, 
II;  ix.  21.  27.30;  1,  27  ;  11,  9;  nv  ,  44 ,  45  ; 
iivn,  11,65;  Mc.  1,7,24.25.  57.  38,  40.  41  ;  11,  5, 

10,  18;  111,  5.  4,5,  11,21,22,23.28,30.33,34; 
iv,  2,  9, 11,  21,  24,  26,  30,  3 .,  38,  41  ;  v,  8,  9,  19, 
23,  28,  50.31,  35,  56,  39.  41  ;  vi.2,  4,  10,  14,  15, 
18,25;  vii,  9.  II.  14.  18.  20.  28,  34.57  ;  viu,  I, 
12,15,  16,  17,  19.  26,27;  11,  1.5,11,  13,  19,24, 
25,31,  35,  58,  41;  1,  II,  15,  18,  23,  24,  26,  27, 
28,  52,  35,  42.  47  ;  n,  9.  23,  31 ;  111.  18,  36,  57  ; 
nv,  ti,  57,  58,  0S,  69,  70,  71 ;  iv,  28,  29,  51,  54; 
Luc.  1,  67  ;  11,  15  ;  v.  21  ;  vn.  59,  47  ;  vm.  24  ; 
ix,  18,  20,  27,  31,  53,  31 ;  x,  5  ;  nv,  12,  21 ;  xv,  9, 
10  ;  xvi,  6  ;  xvu.  4,  10;  xvm,  1,  2,  5,  19,  34;  m, 

7,  36,  41;  ix,  37,  41  ;  Joan.  vi,  5:  vui,  54;  u, 
17,41  ;  IIU,  13,  22;  ivi,  7,  26,29;  ivui,  57; 
Roin.  vii,  7;  i\,  1,  15.  17,45;  x.  6,  8,  1!,  16,  18. 
21  ;  XI,  1.  13;  xtl,  5,  19  ;  xiv.  II  ;  xv,  8  ;  Ci.r.  |, 
vn,  0,  8.  12  ,  1«,  8  ;  x.  15,  29  ;  11,  25  ;  xiv,  21  ; 
xv,  12,51;  Ci.r.  II,  VI,  9,  13.  17,  VII,  5;  «III,  8;  ix, 
3,  4  ;  11,  16  ;  Gtl.  iv,  1,  41.  30  ;  v,  2,  10;  Kph.  |v, 

8,  17  ;  1'lilpp.  iv.  ||  ;    Thcss.   t,  iv,   15;  5  ,  TlMJM. 

11.  11,  4  ;  Tim.  I,  11.  7  ;  iv.  I  ;  v,  18  ;  Tim.  II,  II,  7. 
18  ;  l'hilcm.  21  ;  Skcir.  I,  l>;  II,  a,  b,  c;  III,  :i ;  IV. 


Cor.  I,  1,  50. 

.iM.-yi|un,  I)  valedicere,  renuniiare ,  c.  <lat., 
uKOTXTtTiaOou  :  Lnc.  11,  61;  4)  colloqin ,  c.  dai., 
cruvTuyya»  iv  :  Luc.  VIII,  19. 

AF-oTpAN,  n-nuntiare,  abnuere,  c.  dat.,  ajrurao-- 
aia')vi  :  Luc.  xiv,  33. 

c\-Qip\N,  cipostularc;  qaqipan  sis,  dicere  :ipud 
se,  o-uvrtS-crOat  :  Joan.  Ix,  22. 

mi()-qi|)an,  inlcrloqui,  dispuiare,  Skcir.  V,  a. 

us-qiJjan,  evolvere,  divagari,  titasMtii^Eiv  :  Hc.  1, 
45. 

fauk  qidan,  excusare,  naoatzualxt  :  Lnc.  nv,  18, 
19  ;  tfm»  :  Gal.  11,  21 ;  v,  21,  vitl.  :.d  h.  I. 

FAtRA-Qibt.v,  prxdicere,  irpo.«Titv  :  Rom.  ix,  29; 
Cor.  II,  vii.  3  ;  xiii,  2  ;  G.il.  v,  21  ;  Tbcss.  I,  iv,  6  ; 
npoi.iy£iv  :  Gal.  v,  21  ll.  I.  ;  Thess.  I,  III,  4  ;  irpoyn- 
Tsuctv  :  Mih.  xi,  43. 

fra-qiuan,  1)  promittere,  d.-vo»erc,  d.-icstari, 
xxrapaaQut  :  Mib.  IIV,  41;  Mc.  II,  21  ;  Luc,  VI,  4'; 
p  .1 1.  pra:l.  \iaqipant,  malcdiclus  ,  CTW.atuparaf  : 
Joan.  vii,  49 ;  Skeir.  VIII,  d;  2)  dedecurare,  inho- 
liorare,  afltTEfv  :  Luc  vii,  30vid.  ad  h.  I. 

un  Q'  bis  ailj.,  incifabilis,  apivxo;  :  Cor.  II,  111,  4. 

qi|)lo,  nemr.,  verbuui,  sermo,   ^keir.  V,  J. 

*  qiss,  fem.,  sermo,  oraiio,  verbum. 

ana-qiss  ,  blaspbemia,  6>ao-?«u.««  :  Col.  1 1,  8  ; 
Tiiu.  I ,  vi,  4. 

ca-qiss,  couvetiientia,  to  a-uu^wvov  :  Cor.  I,  vu.  5. 

pnbi-Qiss,  eulogiuin,  laus,  lu/o^ta  :  Cor.  I,  1,  16. 

uusa-qiss,  dissensio,  a-^io-fta  :  Joan.  vii,  45  ;  ix, 
16  ;i,  19. 

us-qiss,  crimen,  arcusalio,  jtanjvofia  :  Tit.  1,  6. 

sama-qi-s,  rongruenli:i,  convenientia,  «ruftfuwo-t;  : 
Cor.  II,  vi,  15;  o-uy»«T«fl£o-tc  :  Cur.  II,  vi,  16. 

vaila  qiss  ,  laus  ,  eulogiuui ,  suAvyia  :  Cor.  II, 
ti,  5. 

ca-qiss,  3'lj.  .■!.,  conveniens,  Skeir.  I.  c  ;  gaqist 
visun,  consenianeum,  conseoiieutein  esse,  ovti«^«v«t . 
Rom.  vii,  16. 

OJplJS  (»et.  norv.  t^ridr,  angl.  sai.  critf,  vei.  sup. 
germ.  quiii  ,  suec.  qvider,  qvtd  ;  coll.  rec.  sup. 
genu.  kaucln;  Gr.  III,  4t6 ;  Gf.  IV,  650),  maso.,1) 
veuler,  xotXta  :  Luc.  1,41,  44;  2)  ulcrus,  ujitvp  : 
Luc,  11,  25  ;  3)  slomachus,  o-rouxx0>  :  ^"a    '.  "i  "• 

Qibu-BAFTS,  v  d.  sub  llaban. 

LAUS-Qibas,  ad)eci.,  jejunus  (stoinacbo  vacuo), 
vVio-Ttc  :  Mc.  viti,  3. 

dauS'0<[)rei  ,  lein. ,  jejunium,  vqorr<i>  :  Cor.  II.  vi, 
5  ;  11.  27. 

QiMAN  (vet.  norv.  koma,  vel.  sai.,  angl.  sax 
OMMM,  vet.  sup.  germ.  i/mcit  i.i,  vci.  fr.  ittma,  angl. 
t-omc,  suec.  Aiiniiiirt,  dan.  kommc,  latav.  auw^ii,  rcc. 
sup.  g^rtn.  komm  n  ;  Gr  II,  '»0  ;  Gf.  IV,  055;  Rohlh. 
880),  coiij.  I,  qtiui,  qemun,  qumans  ,  veuire,  advc- 
nire,  cum  d.itivu  el  in,  ama,  al,  hiniiur,  <oyit9«i  : 
M1I1.  v,  17  ;  vi,  10;  \u.  15,  25.  2;  ;  vut.  9,  II.  28. 
29;  11.  1  ;  1,43.31,55  ;  xi,  3,  14  ;  HVII,  19.  64, 
Mc.  I,  7.29,  38.  40  ;  11.  4.  17  ;  111.  8,  Sl  .  iv.  \.  I>. 
21  ;  v,  I,  II,  22.25,  33,  35;  VI,  1 .  29  ;  vn,  1.31  ; 
viii.  5.  10.  22,58;  ix,  I,  II,  12,  15,  14.  35;  x,  I, 
15,  16,  50  ;  m,I>,  10.  15;  xu.9,  II  ;  xni,  26,  v.v. 
I  ..  64;  xv,  21.  56  ;  Luc.  1,  43.  59;  II,  »6,  2;.  U. 
•  I  III.  3  .  iv.  54,  19  ,  v,  7,  55  ;  vi.  17  .  vn  3,  7. 
s,  1  .   20  .  VIII,  12.  17,  55,  II  ,   i«,  26,  a6    \iv,  10. 


r,o9 


H.U5AN 


HABAN 


ISlft 


20.  21  ;  xv,  6,  7,  20,  25,  30;  xvu,  20,  22,  27  ;  xviii, 
5,  8,  30;  xix,  5,  10,  13,  18,  21,  38;  xx,  16:  Joan. 
III,  31  ;  u,  14  25,  24,  44,  63  ;  vii,  28,  51,  34,  41, 
42;  viii.  14,  20,  42,  ix,  4,  7,  59;  x,  7,  10,  12,  41; 
ii,  »7,  20,27;  xn,  0,  12,  13,46;  nv,  3,  6;  xv, 
22;  xvin,  4,37;  Ront.  vn.  9;ix,9;  Cor.  1,  iv,  5;  xi, 
26;  »n,  10;  xvi,  2,  3,  10,  II,  12;  Cor.  H,  i.  15, 
25  ;  ii,  1.  3,  12  ;  vn,  5  :  ix,  4  ;  xi,  4,  9  ;  xu,  1,  14, 
20,  21  ;  xni,  1,  2  ;  Gal.  i,  21  ;  II,  11,  12  ;  IV,  4  , 
E|il».  H,  17  ;  v,  6  ;  Plilpp.  i,  27  ;  H,  21 ;  Col.  m,  6  ; 
iv,  10;  Thc>s.  I,  ii,  18  ;  in,  C  ;  v,  2;  T.in.  I,  i,  13; 
II.  4;  in,  14;  iv,  13;  Tiin.  H,  III,  7  ;  iv,  9,  15; 
Neli.  v,  17  ;  Skeir.  I ,  a,  c  ;  IV,  r,  d  ;  VIII,  c  ;  eY- 
ipyeaOat  :  Mlli.  v,  20;  Me.  x,  15;  LllC.  (vm,  51) 
IX,  54;  xvm,  17  ;  xaT«C«iv-:tv  :  Mc.  III,  22  ;  Joan.  VI, 
51  ;  nxsu  :  M  li.  vm,  1 1  ;  Mc.  vm,  3 ;  Luc.  xv.  27  ; 
xix,  43  :  Joan.  VI,  37  ;  vm,  42  ;  yipiaOut  :  Mc.  I, 
11  ;  iv,  17  ;  ix,  53  ;  Joan.  vi,  19,  25  ,  Tiui.  II,  l,  17; 
nupuyiyvsvOui  :  Luc.  VII,  4,  20;  xiv,  21  :  xix,  16; 
Joni.  iii,  23  ;  Cor.  I,  xvi,  3  ;  in  i>ra -l<  nto,  adesse, 
irapnvat  :  J.an.  xi,  28  ;  Gal.  iv,  20 ;  in  M>  qnuan,  in 
se  ingredi  (  gall.  ren  rer  eit  soi-meme),  tp/jaOut  es 
£«vtov  :  Luc.  xv,  17. 

ana-qiman,  supervenire ,  c.  accus. ,  ifia-zaaOut : 
Liic.  li,  9. 

bi-uiman,    supervenire,  ivic-zuaOut  :  Th:'ss.  I,  v,  5. 

GL-OIUAN  ,  veniie,  convei>ire  ,  'ipyjaOut  :  Jnaii. 
XI,  19  ll.  I.;  xaT«vriv  :  Plilpp.  ill,  II  ;  auvipyzar;u.t  : 
Luc.  v,  17  ;  Joan.  xvm,  20;  Cur.  I,  xiv,  23  ;  truv- 
tevai(')  :  Luc.  vm,  4  ;  awu-^aOut  :  Mlli.  xxvil,  17, 
62;  Mc.  II,  2  ;  gaqiman  sik,  awu/iaOat  :  Mc.  v,  21  ; 
vn,  1  ;  auuiropixiicOui  :  M '.  x,  1  ;  iuipers. ,  coiive- 
lul,  deCet,  avnvu  :  Col.  III,  18. 

Mip-QiHAN ,  convenire,  auvttSipxiaOut  :  Joan.  vi, 
22  ;  qiman  mip,  id.,  Joan.  xi,  55. 

us-qiuan  ,  iut'  rticere,  OfCiderc,  r.«Ta<T^aTTctv  :  Luc. 
xix,  27  ;  «7roxT;tvji»  :  Mc.  vm,  31 ;  Luc.  ix,  22  ;  xx, 
15;  Itoni.  vn,  II;  Cur.  II,  III,  6  ;  coinmuniier  c. 
dal.  :  Mlli.  x,  28  ;  Mr.  vi,  19  ;  vm,  51  ;  ix,  51  ;  x, 
31;  xii,  7,  8;  Luc.  xviii,  53  ;  Juan.  vn,  23;  vin, 
22,  57  ;  xii,  10;  xvi,  2  ;  xviu,  31  ;  Tiiess.  I,  n,  15; 
airoV/uvect  :  Mc.  III,  6  ;  elijlll  C.  accns.,  a7ro/.T£tvt  v  : 
Mc.  xn ,  5  ;  coll.  Jnan.  VH,  1,  19,  20  ;  vm,  40. 

fauiu  qimam  ,  praxe  leie,  praevcuire,  r.poipyjaOut : 
Lne.  i,  17. 

fba-qivian  ,  1)  perdere,  «lesiruere,  c.  dat.,  uvuli- 
t/yttv  :  Luc.  ix,  5*  ;  G.d.  v,  15  ;  2)  iinpendcra,  np<,;- 
uvuXtav.av  :  Luc.  vm,  45  ;  Sarravav  :  Mc.  v,  26;  Cor. 
II,  xu,  15  ;  ISeli.  v,  18. 

quiis,  masc,  advcuius  nupovaia  :  Cor.  I,  xv,  25  ; 


xvi,  17;  Cor.  II,  vn,  6,  7;  x,  10  ;  Pblpp.  l,  26 ; 
Tiiess.  I,  n,  19;  m,  15;  iv,  15;  Tli.ss.  II,  II,  1 ; 
trrtpaveia  :  Tim.  I,  VI,  14  ;  Tim.  II,  lv,  1,  8. 

c.v-QuMps,  fem.,  I )  convcnius,  cnngicgatio,  sm- 
auvayuyii  :  Tliess.  II,  II,  2  ;  2)  c.onciliuin,  ouvio/>tov: 
Mlli.  v,  22;  5)  schola,  syuagoga ,  avvw/ujn:  Mtli. 
>i,  2,  5;  ix,  33;  Luc.  iv,  15  ;  Joan.  xvi,  2  ;  xvin, 
20. 

QINO,  vid.  sub  yens. 

QIUS  (vel.  norv.  qvilir,  vet.  sax.  quic,  aiigl.  sax. 
qnic,  vct.  sup.  genn.  quek,  vel.  fr.  quik,  angl.,  suec., 
Iiatav.  kwick,  rcc.  sup.  gerni.  qu  ck.  ..;  lal.  uivus; 
Bopp  128  ;  Gr.  II,  52  ;  Gf.  IV,  6"2;  KcliHi.  885), 
adjeci.,  vivus,  Jwv  :  Mc.  xn,  27  ;  Luc.  xx,  38;  Bom. 
xil,  1  ;  xiv,  9  ,  Col.  n,  20  ;  Tim.  II,  iv,  1. 

ana-qiujan,  eonj.  II,  resascitare ,  revlvifliare, 
reexciiare,  x.ato,n<jpiiv  :  Tun,  II,  i,  6 

ga-qujan,  vivilicare ,  ?coo7routv  :  Cnr.  II,  m,  6; 
Tim.  I,  vi,  15  ;  Skeir,  V,  b. 

jii|h:a  qiujan,  conv.vilicaie ,  itv£/«io;io<;Iv  :  Eph.  n  , 
5  ;  Col.  ii,  15. 

Gv-qiunan,  cnnj.  III,  resnsciiari,  vivilieari,  £<uo- 
Trottio-O^t :  Cor.  I,  xv,  22  ;  uvu<%hv  :  Luc.  xv,  21,  52 ; 
Kom.  vii,  9. 

0;SS   vid.  sub  Qipan. 

QISTJAN  (vri.  sup.  germ.  quiaijan,  angl.  sax. 
crysan,  balav.  ijuiilcn ;  coll.  angl.  quench;  Gr.  II, 
44  ;  III,  411  ;  Gf.  IV,  680),  couj.  II,  perdere,  c.  dat., 
unM.-iivut  :  Luc.  IX,  56. 

us-qistjan,  id.,  c.  dal.,  «7ro>luvat  :  Mc.  ix,  22  ; 
xi,  18  ;  Luc.  xx,  16;  c. ,  accuv,  Mc.  xn,  9  ;  Luc. 
xix,  47  ;  «TcoxrEtvsiv  :  Mc.  m,  4  ;  i\,  51  ;  Luc.  vi,  9. 

FHA-QISTJAN ,  id.,  c.  dat.  (tantiiiiiiiioilo  !  uc.  xvii, 
27  c  accus.),  aTro'*A0vat  :  Mtli.  x,  39,  42;  Mc.  i,  2i; 
vi!i,  35  ;  Iv,  41  ;  Luc.  iv,  54  ;  ix,  24,  25  :  xvn,  29, 
35  ;  J0311.  x.  10 ;  xn,  25  ;  xvm,  9,  14  ;  Kom.  xiv, 
15  ;  Cor.  1,  1,  19  ;  Cor.  II,  iv,  9  ;  «7to/.T£iv£tv  .  Mtb. 
x,  28. 

fba-qistnan,  C0"j.  Ili,  per.li,  uniVruaQvi  :  Mlll.  V, 
29  ;  vin,  25  ;  ix,  17  ;  Mc.  iv,  38  :  Luc.  v,  57  ;  vm, 
21  ;  xv,  17  ;  Joan.  vi,  12;  x,  28;  xvn,  ',2  ,  Cur.  1, 
viii.  U  ;  xv,  18:  Cor.  II,  11,  15. 

qisti.ins  .  fein.,  coiruplo.  'Ci.iOpo;  .  Cor.  I,  v,  5. 

fba-qisti  i.ns  ,  vierditio,  «TrwXtia:  Me.  mv,  4  b.  I. 

0UMS  ei  (JUMpS.  vid.  sub  Qiman. 

•  QKaMMS  (suec.  kram,  dan.  klum),  adjcct.,  I111- 
niidus. 

qrammi{)a,  ii-ni  .  bumidilas,  liuiiiur,  ir-.y.uf :  Luc. 
viu,  (>. 


ZAIBAIDAIUS  .    nom.   propr.  rnasc.,   7t"i5a'to;  :  xix,  2,  5. 

Mtli.  xxvn,  56;  Mc.  1,  19,  20,  iu,  17;  x,  35;  Luc  v,  ZAUKACBABIL,   nein.   propr.  masc,  ZopoGaetA  : 

10  Luc.111, 27. 

ZAKABIAS(s<ij:tiri(isLiic.iii,2),noiii.  pmpr.  masc,  ZAXXAIUS,  110111.  propr.  iiusc,   'luvyov:  Esdr. 

ZaYuptui  :  Luc  1,  5,  15,  21,  40,  59 ;  111,  2.  11,  9. 

ZAKKAlCS,  noin.  propr.  niasc,  Za/./stoj  :   Luc.  Ztii 


'ziiLOTES  (voc.  gr.),  Znivxh;    L«c.  vi,  13. 


H 


....II,  viii,  sub  ...uh. 

HAUAN  (vei.  norv. hafa,  vet.sax.Ae(»6ian,3ngl.sax. 
httbban,  vel.  btli.,  vei.  si:p.  genn.  haben,  vet.  fr. 
h  tV6a,balav.  hebben,  angl./iuue,suec./i«f'ia,dan.  Iiave, 
la».fca6.re;Gr.  ll,9.'i|.;Cf.lV,71l;UclUli.801),ci:iij. 
li,  1)  liaueie,  pos>idere,  l^uv :  Mih.  v,  23,  46;  vi, 
1 ;  vn,  29  ;  vill,  20  ;  ix.  36  ;  xxvii,  16,  65;  Mc  1,  22  ; 
11.  19;  111,  1,  3,  10,  15  22,26,29;  iv,  3,  6,9,  17, 
21  25.  40;  v,  3,  15,  25  ;  vi,  18;  vn  ,  16.  25;  vm, 
1,7,  i4,  16,  17,  18;  ix,  17.  43,  43,  47,50;  x,  21, 
•22;  xi,  13,  22,  25;  xiv,  7,  8;  Luc.  111,  11.  17;  iv, 
55,  40;  v,24;  vi,  8;  vn,  8,  33,  12;  vm,  6,  8,  13, 
18,  27;  ix,  3,  58;  xiv,  14,  18,  19,  28,  55;  xv,  8; 
1*11,6;  xvin,  22,21,  xu,  17,  20,  2i,  25,  26;  xx, 


24; 
48, 

29, 

15 

2; 

25 

26 

12 

IX, 

12 
111, 
I, 

7 


Joan.  v,  36,  38;  vi.  9,  53,  68  ;  vn,  20;  vm,  12, 

49-  ix,  41 ;  x.  18,  20.  21 :  xu,  6,  8,  55,  ',8  ;  xni, 

55;  xiv,  21  ,   xv,   13,  22;  xvi,  21,55;  xvn.  5, 

xvin,  10:  xix,  M  ;  Kom.  vm,  9;  ix,  10.  21  ;  x, 

11,  i ,  xiu,  3  ;  xv,  4 ;  Cor.  I,  iv,  7 ;  vi,  1 ;  vn,  7, 

viii,  10;  ix,   i,  x!,  22;   xn,  12;  xm,  2;  xiv, 

xv    51,  3i  ;  Cor.  H,  1.  9,  15;  u,  5,  4.  12  ;  m,  1, 

IV,  1,7.  15  ;v,  1,  12;  \u,  1,5,  12;  vui,  II,  12, 

i;  x,  6,  15;  Gal.  vi,  4;  Epll.  1,  7;  11.  12.  18;  »1; 

iv,  28 ;  v,  5,  27 ;  i>bipp.  1,  25,  30  ;  11,  2,  27,  29  ; 

i  9   17  :Cul,  t,  11;  11,  25;  iii,  I5;tv,  15;  iliess. 

iii, 6;  iv,'l3,Thcss.ll,  n,  9;T..u.  I,  .,19;  m,  4, 

9;  iv,  8;  v.  4,  20;  VI,  2;Tiw.  II,  1,  15;  11,  19,  n\ 

Tit.  1,  6;  1'lniem.  17 ;  xuxtyj  v  :  Luc.  x;v,  9.  Tor- 


1311 


CLOSSARIliU  COTIIIC/E  LLNCU/E. 


1511 


iunlas  :  gavairpi  Imban,  fiitmndein  habaii,  ttfnrntsn 
hnban,  dn  gavaurkja  tiabait,  elc,  vid.  snb  Yairjii, 
Fruma.  Vfar,  Vaurkjan,  elc  ;  2)  ju  Itaban.  jam  li.i- 
bere,  airiyjtv  !  Mlli.  vi,  5;  Llic.  VI,  24;  3)  rrrtiim 
irmpusli.ibere  sive  eiUtenlia,  sive  vetustaiis,  fyuv: 
Joan,  viii,  57;  II,  17;  4)  se  liabcre,  esse  :  ubil  el 
ubilaba  ha'un,  m*6f  iy.tr»  !  M;b,  vm,  10;  Mr.  i,  32, 
31;  ii,  17;  vi,  55;  Mnlt  vuirt  habnn,  fiiD.ov  tl;  to 
yiipov  spxfjQui :  Mc.  v,  3(i ;  ajtumist  haban,  io/ux  f 
«X!'v:  Mc.  v,  22;  »mnt'u6ii  liiiban,  <v  izoiu-u  tystv: 
Cor.  II,  x,  0  ;  5)  liaben-,  1'ilrre,  y.;axiiv  :  Mtll.  l«,  "25; 
Mc.  vti,  5,  4,  8;  ix,  10;  C"l.  II,  19;  liino  »a  fairwu 
hubantli,  po-sessor,  prmceps  bnjtis  iuuiidi,  xoop',xpa- 
*«/> :  Epli.  vl,  12  ;  anfaliana  habnn,  ra|>mruiii  tinere, 
liaberc,  iuypeiv.  Tiin.  II,  II,  20 ;  kaiaip  visan,  pnc- 
stn  esselgall.  se  ffnir  prif),  irpotxxpupih  :  Mc.  ni,  9; 
fairra  ifc  htibnn,  anr/^uv  :  Slc  Mi,  0;  tiljaleikos  s  k 
hubiin,  alilcr  s>.'  liabere,  kaau{  i/civ  :  Tilll.  I,  v,  25; 
ti)  liabrrc.  tuilare,  t^siv  :  Me.  XI,  32;  7)  pnsse,  i"y_:iv  : 
M  .  xiv,  8;  Lnc.  xtv,  14;  Eph.  tv,  28  ;  8)  vellc,  «  e- 
brre,  uiȣiv  :  Mc.  x,  52  ;  Joan.  vi,  C,  71;  binc  atl 
circmiiscr  licniiiim  lulurum  eliam  usorpalur  :  Jtian. 
Xll,  20  uistiii  habaip  (tatat);  Cur.  II,  XI,  12  laujan 
huba  (noi/io-j) ;  Thrss.  II,  III,  4  laujan  habaih  (rrooi- 
o-5tc);  Ske  r.  I,  o,  b  ustuuhuna  hnbnida  vairpait  ija- 
rehtnt  (  perlirii  niluin  er.1l  cons  liulil ) ;  II,  C  peilian 
tiubaai  i  (prtifecliirus  csset). 

UN-HARANDS.   partic,    liiin    lialnns,   u;]  t^uv  :  I.IIC. 

iii,  11  ;ux,  20;Cnr.  I,  xi,  22. 

Atv-iutiAM,  dctintTe  ;  purl.  pra-t.  anahabaipi,  de- 
trntus,  nbsesstis,  ouvs^oaivor  :  Luc.  iv,  38;  iylov- 
ftitof  :  Luc.  vi,  18. 

AT-iiAi'At,  dflincre  ;  aihaban  $ik  ,  propinquare, 
Ttpo;itop <  endut  :  Mc.  10,  03. 

af-iuban  ,  delinere  ;  ajhaban  sik,  ai  cedrre,  ani- 
Ze<r9«i  :  The-s.  I,  v,  22. 

i.a-iuiun,  1)  habere,  leiicrc,  rctinere,  t/uv.  Mc. 
x,  23;  xatiyjt-j  :  I.mc  iv,  42;  viii,  15;  Hum.  vn,  C; 
Tbess.  I,  >,~21 ;  Pliilem.  15;  2)  eapere,  xpuxuv  :  41c. 
lii,  21  ;  vi,  17  ;  J-keir.  VII,  a;  5)  gahuban  sik.  sc  con- 
tinerc,  ey/.puxi^eoOat  :  Cor.  I,  vn,  9 ;  a.^ixea'!ai  : 
Tliess.  I,  iv,  3. 

unCa-iivbvniiS,  parlic,  non  tcncns;  utujahubands 
tik,  iiiroiilinen-,  ixftveif  :  Tnu.  II.  iti,  5. 

dis-iuuan  ,  conliiiere,  occuuaro,  rapere,  a\>viyttv  : 
Luc.  viu,  57  ;  Cor.  II,  v,  14 ;  1'hlpp.  l,  25  ;  rspis^ftv  : 
Lhc.  v,  9. 

ur  iiabvn,  tcnerc,  clevare,  xTf.tr»  :  Luc.  iv,  II. 

uakts,  adjcci.,  juiicus;  liutjont  hufts,  niatrimuoio 
junrtus,  ytyttfaix&s  '■  Cor.  I,  vtt,  10. 

Ain  A-u.viTs,  beatiis;tnis/fli  a.dahafts,  gratiaplcnus, 
xfj^aptTiyfitvoj  :  LuC  I,  28. 

oI/u-iufta,  pr.rgnaus ,  iv  yuij;f>i  ey^ovau  :  Mc. 
xi  i,  'l7  ;  Tliess.  I,  v,  3. 

uaktjan  (ct.  sax.  hi-fti  tii,  \'i'l .  sup.  gcrni.  hnftjan), 
loiij.  II,  hjjaru,  adlisrere,  mUwvOw:  Itom. xii,  B; 
irta;tyi(»:  Tnn.  1,  nt,  8;  rpoiy.arixepeiv:  Uoin.  XII, 
12;  »ik  haftjan,  id.,  Col.  iv,2. 

gviiatjan,  id.;  gahaft  ii.ii  tik,  adlixrcre,  xoX- 
).«o8^t :  Lnc.  xv,  15. 

t.  vt.A-ii.v- u  >> ,  cobxrcre,  o-jotSt6ii'tiv:  Epb.  iv,  IG 
b.  I. 

GA  IIAFTNAN,  COnj.  III,  '.ulll.lTi  |C ,  XO/U«j0ai  :  LuC 
X,    II. 

•  GAtiorAN,  se  continorc. 

t;*-:io  ains  (cin.,  cotitinentia  ,  hxpixu*  :  Gal.  v, 
23. 

i MCA-iiou Ai.Ns ,  inconUaenUa ,  axpaoix  :  Cor.  I , 
vii,  5. 

IIA/.J  \N  (angl.  sax.  Iterian,  vcl.  sup.  gerin.  heren, 
vct.  sax.  hiitiu;  coll.  angi.  hiiy,  dan.  hudtr ;  Cf.  IV, 
0t)8),  conj.  II,  laudare,  «ivefv  :  Luc.  U,  13,  20;  xix, 
57;  lliini.  xv,  II  ;  fSeli.  v,  15;  £t«ivsiu  :  Luc.  m, 
8,  Uaiu.  xv.ll;  Cor.  I,  xl,  2,  22. 

UA/.r.tss,  fein.,  1)  laus,  nlvot  !  Luc  xvni,  43; 
tnatv  i  '   Koiii.  xtii,  3;  (Jor.  I,   tv,  5;  Cor.   II,  vtll, 


l8;Eph.  I,  0,  12,    li:   Phlpp.  tv,  8;  2)  bymi.us 
lamlis.  jluvae  :  Epb.  v,  l'J  ;  Cnl    III,  10. 

II.MI\N(vct.  norv.  hnnga,  vol  sax.  Iiangon,  angl. 
?a\.  hon,  hungian,  vcl.  fr.  AUO,  Itnngia,  hingiu,  \ct. 
snp.  grrin.  hahan,  hcngun.  Oligl.  hmuj ,  illli,  kvtngt, 
suei'.  hdnga,  batav.,  irc.  sup.  gcrm  .  AOJI/JC»;  l»lt\. 
082;  Cl.  IV,  701;  Itcblli.  82)),  conj.  I,  huihah,  h„i 
hnhun,  hahans,  lollcic;  ui  dubio  rMinquerU,  kfaitv  : 

Joan.  x,  24. 

at-iiviun,  peudere,  dependcrc,  yaiav:  Luc.  v,  4; 
Cor.  li,  ii,  55. 

iis-iuiuN.  snspenderc ;  ushahan  sik,  &iro7pe9w  : 
Mtli.  xxvn,  S. 

iiviuN,  Ci  nj.  II,  suspciuli,  liatpipxaQut  :  Luc  mx, 

4o. 

faiimivh  (f iurahah  Mc.  xv,  38),  npulr.,  vclum, 
x«Tarrt'rR<Tft«  :  Mili.  xxvu,  51  ,  Mc  xv.  38. 

CA-iuiuo,  atlv.,  coiiliiirnler ,  xafis;^?  :  Luc  i,  5. 

HAIBRAIUS,  noin.  projir.  niasc,  'LSpoti  ;  :  Cor.  II, 
xi,  12;  1'lilpp.  in,5,  II. 

IIAIHDS  (vct.  sax.  hed,  ingl.  sa\.  hnd,  \el.  snp. 
Crrin.  hail,  h,iti,  vrt.  IV.  .  .  kede,  h  id ;  Cr.  II,  4'J7, 
042;  Cf.  IV.  803;  Rchlli.  802),  inasc  ,  inoilus.  ratl», 
Toirrof  :  Phlpp.  I,  13;  Tlicss,  II,  II,  5;  Tim.  II, 
lii,  8. 

IIAIHS  (coll.  lal.  ctrcus),  adjrct.,  iuscus,  uovo'i.6a)- 
ftoj- :  Mc  ii,  47. 

IIAIJil  (vet.  norv.  heidi.  angl.  sax.  luviS,  vet.  sop. 
germ.  Iiaida,  vet.  fr.  heidena.  lngl.  heaih.  suer.  hed, 
dan.  he.de,  liatav.  heyde,  rcc.  sup.  grrin.  haide ,  Cr. 
111,595;  DltA,  4!!9  ;  Cf.  IV, 809;  Ucluli.  815),  fcm.. 
ager,  ir/po;  :  Mlli.  \i,  28,  50;  Luc  xv,  15:  \vn, 
7,  51. 

llllplviSKS.  adject.,  sylvestris,  «yp  o;  :  Mr.  I,  0. 

Haijimi  (vcl.  norv.  hcidinn.  vrt.  .-ax.  Iiethiit,  angl. 
sax,  ha-Snt,  vrt.  s»p.  germ.  heidan,  vel.  (r.  lieiluiit ; 
Cf.  IV,  810;  Rclilli.  812),  fem.,  clbiiic,  'tXknvic  : 
Mc  vn,  20. 

HAILEIAS,  vid.  Hel.as. 

HAILEISAIIJS,  nom.  propr.  masc. ,  'E»to-o-«toj  : 
Luc  iv,  27. 

HAILS  (vet.  norv.  heill.  angl.  sax.  hal,  %ct.  snp. 
gcrin.  /i«i/,  angl.  hail,  heat,  vct.  sax.,  vr.t.  (r.,  suec. 
Iiel,  dan.  heet,  batav.,  vet.  sup.  geun.  heil;  Qf.  IV, 
801;  Rrlith.  805) ,  adject.,  sanus,  sanatus,  uyti<  : 
Ue.  v,  54;  Joan  vn,  23 ;  uyt«;va>v  :  Luc.  v,  51  ;  fii, 
10;  xv,  27;  Tim.  I.  i,  10;  vl.  5;Tim.  II,  i,  15;  iv. 
3 ;  Tit  l,  9  ;  II,  1  ;  tox^v  :  Mlli.  IX,  12;  haits  risan, 
vytaiv-tv:  Til.  1,  13;  huiti  vairptin,  auZialzt  :  Juan. 
xi,  12;  in alloculione  incipicnte,  ave ! xa'f  * :  Mc.  xv,  18: 
Juan.  xix,  5. 

CA-iuii.s,  inieger,  o>ox>>;/>of  :  Tbess.  I,  v,  23 

UN-hails,  spgrolus  .Tger.otopwo-T-.;  :  Cor.  I,  xi,  50; 
«o-0;»wv  :  Luc  ix, 2;  xa  £>;  f%«w  :  Luc.  v,  31. 

UN-haili,  nculr.,  inorbus,  aaiaxia  :  Mlb.  IX,  55; 
(inftiii'i  haban,  xaxw;  eyttv  :  Mlb.  n,  12. 

HAiLJAN,  cnnj.  II,  sauarc,  DiJtBitiuliv  :  Mt'i.  ix,  ■•;> ; 
Mr.  iti,  2,  15;  Luc  iv,  23;  t«o-0«t  :  l.uc.  v,  17  ;  Auil- 
jan  sik,  passiv.,  t'«5iivat  :  l.ur.  vi,  18. 

CA-iuiLj.vN,  id.,  fejMurtfkiv:  Mtb.viii.  7,  10;  Mc  i. 
34;  iii,  10;  vi,  5,  13;  Lnc  iv,  40;  vi,  18;  vn,2l;  ix, 
i;  i£«6*l  !  Luc.  ix.  2,  II,  42. 

cv-n.\ii.NA.N  ,  conj.  III,  sanari,  Utitem  :  Mtb.  vtn,  8, 
13  ;  Mc  v,  29;  Luc  vu,  7  ;  vui,  47. 

IIAI.MS  (vel.  norv.  heinm,  vet.  sai.  hem,  angl.  sax. 
hani,  vet.  sup.  grnn.  Iteme,  haim,  vel.  fr.  ktm,  him, 
anjjl.  home,  suec  l,em,  dan.  kiem,  nc.  sup.  nrm. 
heim;  eoll.  mun ;  Cr.  II,  490;  III,  150.  595 .  Cf.  IV, 
946  ,  licliili.  794),  f.io.,  plur.  haimos,  VICUS,  pagus. 
x<c*n  :  Mlh.  ix,  Vi,  Mc  \i,  '>0  ;  xi,  2,  I  IW.  >.  1 1  . 
viii,  I,  II,  0;  \ii,  54,56;  x\n,  12;  iii,  Stt;  lou.  n, 
1 ;  «700; ;  Mc  v,  1 1 ;  Roimoi  i"/i  kouret,  xujdoit- 
Mc.  i,  58. 

lumoliLi,  nriilr. ,  ager,  campUS,  irtpit  ■  He.  \. 
29,  30. 

anv  nviMs,  adjc  i  ,  domestlcui,  .  ■. :  «  i  Car.  11, 
v,  9  ;  tiiiti/itnms  viwn,  MlJAlft  1  C  t.  II,  v,  B 


1315 


HAIP.AISlS 


IIW.S 


151'. 


af  haisis,  pcrenrinus,  sxSis  c">v  :  !-or.  II,  v,  C,  9. 

IIVIKA-ISIS  [viir.  j>r.),  lierosN,  Ktoso-is  :  Gnl.V,  SED. 

IIAIItPA  (vet.  norv.  Iiio  d,  angll  six.  fc.oid,  vel. 
sa\.,  vcl.  mp.  gcriu.  herta,  angl.  Arrrf,  sueo.  h  ord, 
riau.  h:otd,  li  tav.  li  uIp,  rec.  sn t>  (tfrm.  heerde ; 
.•"II.  lat  <-)/iors;  Gr.  II.  02;  III.  175;  Gr.  IV,  10/8), 
frm.,  tnrba,  iroiuyq  :  Lnc.  II,  8;  ay£)./j  :  Mtli.  vill,  50; 
Mc.  v,  II,  15 ;  Luc.  vni,  32. 

Dairokis,  m.isc.,  pasbir,  tratuqv  :  Mili.  iv.  3(1 ,  l.iic. 
n,  8,  13,  is,  20;  Joan.  x,  2,' H,  12,  11,  10  ,  Epli. 
iv,  II. 

HVlltjlvV   (vrt.  su  •.  pe  in.  herdar,  suc,'    harpar 

iliunicri),  angl.  va\.  Iiajrftun  (l  siieuli) ;  Gr.  III,  io~  ; 
»f.  IV,  1050),  iniiii'.,  i  !ur.  lanl..  viscera,  iiilima, 
cor,  a-nlU-fX''"-  ■  Gor.  II,  vi,  12;  Piiilcoi.  12  viil. 
ad  h.  I. 

IIAII.US  (vel.  norv.  Iiiiir,  angl.  sax.  hcor.  vel.  sax. 
heru  ;  Gr.  I,  45 ;  II,  460;  III,  «0  ;  Sclini.  //,/.  alost. 
p.  55i,  inasc,  gladius,  fjM/xipx  :  Mili.  x,  34  ;  Mc. 
xiv,  43;  Joau  ,wi  i,  10,  II;  Kofll.  un,  55;  xui,  4; 
poa-,aitt  :  LilC.  II.  55. 

It.VlltTU  (v.  I.  norv.  hiarVi.  vcl.  sax.  /ierla,  angl. 
six.  heorle,  vel.  sup.  geriu.  herza,  Vct.  fr.  Aerle,  /tirie, 
aii(jl.  fceart,  suec.  hiarta,  hjerta,  dan.  hjerte,  balav. 
/iar/,  rcc.  snp.  kitiii.  /le  z  ;  gr.  itaoSia,  lat.  cor,  cot- 
d  s;  liopi)23,  81;  Gr.  111,599;  Gf!  IV,  1013;  licblli. 
817),  iienlr.,  cor,  xxoJta  :  Vth.  v,  28;  \i,2t;  ix,  4; 
Mc.  ii,6,  8;  iii,  5;  iv,  15;  vn.fi,  19,  21  ;  vm,  17; 
XI,  23;  xn,  30,  33;  Luc.  i,  17,  51,  CC ;  II,  19,  55, 
51  ;  iii.  15;  iv,  18;  v,  22;  vi,  45;  vm,  12,  15;  u, 
47;  \,  27;  xvi,  15;  Jo.in.  xn,  40  ;  xiv.  1,  27  ;  avi, 
6,23;  Rm.  i\,  2;  x.  I.C,  8,9,  10;  Cor.  I,  iv,  5; 
xiv,  25;  Cor.  II,  r,  22;  ii,  4;  m,  2,  5,  15;  iv,6;  v, 
\i;  vi,  II  ;  vil,  3;  vm,  16;  ix,  7;  G.il.  iv,  C;  Epli. 
i,18;  iii,17;  iv,  18;  v,  19  ;  vi,  22 ;  Phlpp.  iv,  7  ; 
Ci.l.  ii.  2 1  b.  I. ;  Tliess.  I,  n,  17  ;  m,  13  ;  Thess.  II, 
ii,  17  ;  ui,  5  ;  Tiin.  I,  i,  5 ;  Tim.  II,  n,  22  ;  Skeir. 
VJ,  .1. 

arma-iiairts,  adject. ,  misericors ,  £"<;7r),a-/xvo»  : 
E|>li.  iv,  52. 

iiauii-iiairts  ,  siiperhus,  aOOaSw,-  :  Til.  i,  7;  utteoij- 
yvM;  :  Tim.  II,  III,  '.'. 

URMNJA-IIAIRTS,  IIIUInlus  COrde,  xaGapOj  T7)  y.apoia  : 

Mlh.  v,  8.  ' 

ARUA-oairtbi,  feni.,  misericonlia,  slsoj :  Lnc.  i,  50. 
51,58;  Itoin.  xv/i;  E|h.  u,  4 ;  Col.  ui,12;  Tiin.  II, 
1,18. 

HAcn  hairtei,  Supcrbia,  insprxfenUt  :  tlc-  vn,  2!. 

n.vnuu-iHiiuv.i ,  di.rilii  cordis,  f»-)^ozao3ia  :  Mc. 
x,5. 

ARMA-BAtRTlbA ,  lcni.,  comtniseralio,  ilt.i  :  Mlli. 
ix,  15;  Liic.  l,  72;  £/Er;no<Tuvi7  :  Mlh.  vi,  4. 

II.VII.ODIAS.  i.  i\.  llerudias,  vid.  suh  llendes. 

HAlS,  uculr.,  lanipas,  ).«u7Ta{  :  J  ail.  IVIH,  3. 

♦  IIAIS1S  (ad  Uuitan  eslne  refcrendimi .'  Wcll- 
lliaiui,  Coth.  Adjecl.  p.  12),  adjctt. 

us-iiaists,  egenus,  pauper,  icnp  Mi  :  Cor.  II, 
xi,  8. 

IIAIT.VN  ( vei.  norv.  heita,  vei.  sax.  hetan,  angl. 
sax.  hatan,  vet  sup.  germ.  haizan,  vet.  fr.,  suec.  heta, 
dati.  hede,  haiav.  heeten,  rcc.  sup.  germ.  hdtten;  Gr. 
II,  4<J8;  Gf.  IV,  1077;  Itclilh.  812),  conj.  I,  haihat, 
huihivtun,  hailant;  1)  vocare,  oo.niuare,  xaAsfv  :  Mili. 
v,  1!) ;  1,25 ;  xxvn,  8 ;  Mc.  xi,  17 ;  Luc.  l,  13,31, 52,  35 
30,  59,  CO.  61,62,  70;  n,4  21.25;  vi,  15  46  •  viu' 
2;  xv,  19,  21;  xu,  20;  xix.  2,29;  x\,  44;  Kom.li' 
7.  25,  26;  (or.  I,  xv,  9;  Xsyew  :  Mth.  ix,9;  xxvn,' 
17;  Mc.  xv.  7  ;  .loan.  lx,  II  ;  x\iu,  10;  Cnl.  iv,  1 1 ; 
i:i  passivo  vocai,  iiominari,  eliain  )£-/-o-63ii  :  Joan. 
XI,  16;  yci7!AaTifi!v  :  lioin.  vn,  5;  ovo/a  eo-ti  tivi.  : 
I.iic.  i.  2b;  eliaiu  haitant  im  iiai)itii:Joan.  xvm,  10° 
h'iitans  naniiii, cnm  n  mine, avotucTi :  Luc.  XVI, 20  ;  2  ) 
(l-iinare,  vocaie,  z«auv  :  Mc.  i,  1»  ;  Luc.  vu,  39  • 
xiv,  10,  12,  13,  16,  17,  24;  Jo  n.  x.  5 ;  Cor.  I,  vu, 
22;  -jtuvriv  :  Mc.  in,  5l;Lnc.  x:v.  12 ;  Jo m.  xi,  28; 
atini  liwlun,  v  ce  versa  v»care,  i-.-ivAih  :  l.nc.  xiv, 
12;  fritirfl  linilans  vocalus,  xr7.A-cju.iv0;  :  Luc.  xiv,  2t; 


5)  imperare,  maiulare,  /EAe-Jcv  :  Mib.  vm,  18;  xw', 
61;  Lue.  xvmi,  40;  iiVstv  :  Mc.  v,  i">;  x,  19;  Lnc. 
xix  ,  15;  saoiTav  :  Luc.  v,  5;  iJiatrttiAAEtrOat  :  M,'. 
v,  43. 

AN\-iiA!TAN,  advorare,  c.  d.il.  f  t  accns.,  cj-r(xa)£:o- 
Om  :  Cor.  II.  1.25;  Skiir.  VIII,  I»;  b>dai  anahailaii, 
id.,  Iloni.  x,  15;  Tun.  II,  II,  22;  coorrccv  :  Thess.  I. 

IV,    I. 

Attn-nAiTAN,  I)  coiifiieri.  ipLnkvfsa  :  M1I1.  vn,  25; 
x.  32;  Jnan.  ix,  22;  111.  42;  ttom.  x.  9,  10;  Tim.  I, 
vi,  i2  ;  Tii.  1.  1i> ;  iiotirAoyelaOM  :  Me.  1,  5  ;  Itom. 
xiv,  II ;  \v,  9;  Skcir.  V,  a  ;  2)  gr.ithis  ajjeie,  eJjouo- 
\vjilrsrla.i  :  LilC.  X,  21  ;  av9ouo)oyctcj0a[   :   LllC.  II,  58. 

at-haitan  iidvocnre,  xa).£'Tv  :  Luc.  xix.  15;  ir  oo- 
x»)-ro6a(  :  Mlb,  x,  1 ;  Mc.  111,  15,  23 ;  VI,  7  ;  vn,  1  i ; 
vni,  1,  34 ;  x,  42;  xv,  41;  Ltic.  vn,  19;  xv, '.  6;  xvi, 
5;  xvtii,  1C. 

CA-iiaitan,  1)  rnnvic.ire,  o--jyxa).£rv  :  Mc.  w,  lli  , 
Lnc.  ix,  1  ;  xv,  9;  2)  quasrere,  i-*vy/iX>,io-Ov.i  :  Mc, 
xiv,  lljTim   I,  11,  1J;Tit.  1,  2;    Sk^ir.  III,  c. ;  V  l> 

fauraga-iiaitan,  pracjaiare,  nPoy.u.Ta.'rii'u.iiii  :  Cor. 
II,  ix,  5. 

liS-iuiTAN  ,  provocarc,  npoy.al.uv  :  Gal.  v,  26. 

faiii-iiaitan  ,  conliteri  ;  jiai/k  (airliuilan,  gial:am 
proinllore,  x"-f'y  ^VJ-1'1  '•  Cuc.  ivn,  9. 

anoa-uait  ,  iiemr  ,  confessio,  uaoAoyta  :  Cor.  II,  ix, 
13;Tim.  I,vi,  12,13. 

bi-iiait,  piigna,  ipSda  :  Cor.  II,  \n,  ^0. 

Gv-HAlT.prmnissio,  £7ra-v-/c>ta  :  Itom.  ix,4, S,  9;  xv, 
8 ;  Cor.  II.  1, 20 ;  vn,  1 ;  Gal.  111.  29 ;  iv,  23,  28  ;  Epli. 

I,  13;  11,  12;  iii,C;Tim.  I,  iv,  8  ;  Tim.  11,1,  I. 
n\in  ,fem.,  niandatum,  zsAeucrua :  Tliess.  I,  iv,  16  ; 

imrvyri  :  Cor.  I,  vn,  6, 

bi-ii  vitja  ,  masc.,  jactilor,  a)a?tov  :  Tini.  II,  111, 2 ; 
Tii.  1,  7  vid.  ail  h.  I. 

DUi.r.A-llAiTJA,  credilor,  Sav£to-ni,-  :  I  uc.  vn,  41. 

IIAIFSTS,  I-iii.,  pusna,  toi(  :  Itom.  xui,  15;  G:.|. 
v,  20;  Phlpp.  1,  15;  Tiio.  I,  vi,  4;  ipSiia  :  Phlpp.  1, 
16;  ii,  5;  Skvir.  IV,  d  ;  ayjv  :  Plilpp.  I,  30;  Tun.  I, 
vi,  12;  Tim.  II,  iv,  7  ;  ^(O-jpio-Lto,-  (?)  :  Cor.  II,  xn,  20. 

BAIFTSJAN ,  COnj.  II .  pujMiare,  a7wvir£o-5at  :  Cor.  I , 
ix,  25;  Tim.  I,  vi,  12;  Tim.  II,  iv,  7;  uOluv  :  Tim. 
11,11,5. 

IIAKUL  (vcl.  norv.  hdkult,  hekla,  angl.  sax.  hareta, 
vet  sup.  germ.  hachul,  xci.  fr.  hekil;  Gf.  IV,  797, 
llclith.  815),  neutr.,  pallium,  mat/.ovijj  :  Tini.  II, 
iv,  13. 

II.VLBS  (vel.  norv.  halfr,  vcl.sax.  /io/t5a,  nn^t-  m. 
healf,  vei.  Ir.,  angl.,  succ.  /11//,  <t:in.  ha!v,  vct.  ei  rcc. 
sop.  germ.  tlalb  ;  Bopp  432;  Gf.  IV,  882;  Rnhtii. 
792),  ailjec,  dimidius,  >i,'itt<ru;  :  Mc.  vi,  23;  Lnc. 
xix,  8. 

uai.ua  ,  fem.,  dimidia  pars,  fiipo;  :  Cor.  II,  111,  10; 

II,  5  in  f  nnulj  in  pizai  halbai  (h  tout&j  i£i  fiipsi),  111 
liac  parle. 

II  \LD.VN  ( vet.  norv.  haltda,  vel.  sax.,  angl.  s.ii. 
henldun,  V<  t.  sup.  genn.  Iiallun,  angl.  hold ,  da;i. 
hclde,  suei:.  halda,  lialln,  balav,  houden,  rec.  snp. 
girm.  halten;  coll.  gr.  a).o;(v ,  Gf.  IV,  896),  conj.  I, 
haihald,  haihaldun,  halduns;  pasccre,  'iiav.-.i-j  :  llih 
viii,  50,  53;  Mr.  v,  1 1, 11;  Luc.  vni.  32,  54;  iv,  15, 
7T0matv£tv  :  Lur.  xvn,  7  ;  Cnr.  I,  ix,  7. 

IIALDIS,  vid.  sub  Hitlian. 

UALbEI,  vd.suh  //i//,an. 

HALISAIV  (coll.  Gr.  Ilt,  218.  59;1,),  vid.  snb  Airs. 

IIALKS.adjeel.,  paopcr,  indigens,  mis  r,  izroiyi;  : 
Cor.  I,xv,  10;  G-l.  IV,  9. 

II.VLLL'S  (vel.  sup.  germ.  hall),  masc,  rupis,  pe- 
tra,  7T£TOa  :  lto.it.  ix,  35. 

UALJA  (vet.  norv.  halr,  he.l,  vcl.  sax.  /if//;'a,  »ngl. 
sax.  helt,  vrt.  snp.  germ.  hella,  vet.  fr.  I.ille,  helle, 
angl.  hetl,  dan.  helvcde,  sncc.  helfrete.  haiav.  lulle, 
rec.  sup.  gcrin.  Iwlle;  Gr.  II,  20;  III.  351,  458;  DM. 
195,461,486;  Gf.  IV,8G0;  llchlh.  814),  fem.,  inlc- 
rus,  uSv;  :  Mth.  xi,23;  Luc.  x,  13;  xvi,  23  ;  Cor.  I, 
xv,  55. 

HALS  (vcl.  tiorv.,  ang'.  sav.,  vct.  pup.  grnn.,  vct. 


«5i: 


c.i.(»SAimiM  i.ornic .>•:  i.ingv.k. 


1310 


|BI.,«IC. ,hat>;  Gr.  III,  M,  1  >S,  i%  ,  Gf.  IV.927), 
IiiUm-.,  rolluih,  rer»i\ ,  zr.u./_n'io>  ;  l.ue.  xv,20. 

UU  BGSB,  vid.  siili    I  /  ;ii. 

sia-iiais  (coll.ve1.  imrv.  hah  jv:r  forlis  | ) ,  liligin- 
sus.  aXtimf  i  Tnn.  I,  nt,  5;  Til.  I,  7. 

raM-HBU  {(rrijh  U  Cor.  II,  iii,  17  li.  I.  ;  G.ll.  II,  4 
li.  I.  ;  vcl.  norv.  (linU,  Bilgl.  s.u.  frtolt,  vcl.  Mip. 
gerni.  fnhnls,  siipc.  frdt ■;  (>r  II,  830;  DttA.  2-i-i). 
Iniino  liber;  libertas,  IXtv9ffiw  Co;.  II,  ui,  17  ;  CjI. 
ii.  4;  v,  1,  13;  EpU.  Ul,  14. 

II M.  I  S  |vi-i.  niirv./iu//fr,  Bngl.  sax.  /ic.i/i,  vet.  sup. 
fertn.  huli,  vet.  sax.,  vet.  fr..  angl.,  Buec.,  'laii.  fto/i; 
coH.htt.e/MtfiM,gr.y«iUci  Gi.  IV,92i;  Rcblh.7  '4), 
adjeci.,clandus, yuMc  I  Mlh.  xi,  S;  Mc.  11,45;  Luc. 
»n,S9;  nv,i3, 21. 

*  IIAM  (vei.  norv.  /Vimr,  vet.  sax.  ...  hamo,  angl. 
sa\.  ham.i ,  vi-l.  fr.  /itiuiii ,  /iaiiia  ,  vel.  sup.  germ. 
haniu  ,  lumidi ,  dan.  /mni  ,  vei.  sup.  ge.rm.  hemde; 
Cr.  II,  55;  III,  417,  4%;  Cf.  IV,  032,  '.138;  Hchtli. 
823),  ncitir.  vel  hatns  mafcC,  pellii,  cuiis,  operi- 
nii  n  iiiii  (rorpnns). 

ana-iiamon ,  coiij.   II,  niilucre,  cVivSuio-Oai  :  Cor. 

II,  v.  4. 

ami-iiauon,  exuere .  tiirsxSuciv  :  Col.  n,  15. 

Ai-iiAU.iN.  exuere,  e«u:o-6«t  :  Cor.  II,  v.  4. 

ca-hamon,  induere,  verlere,  e'v5ut-o-'>«>  :  Rom.  sir, 
14;  Cor.  I,  xv,  53;  Gil.  iii,  27  ;  Eph.  iv,  24  ;  vi, 
II  ;  Gol.  iii,  10,12;  I  hess.  I,  v.  8. 

DFiB-UaKAH,   induerc,  cVsvSuco-fla'  :  Cor.  IJ,  v,  2. 

IIA>.A  (vet.  norv.  hani,  angl.  sax.  haua  ,  vel.  /r. 
Aoim  ,  vel.  sax.,  vet  sup.  gerni.  huno  ,  angl.  hen  , 
suec.  ,  dan.  hune  ,  baiav.  haeu  ,  rcc.  sup.  gcrin. 
halm:  Gr.  II,  42:  111,327;  Cf.  IV,  058;  Rchtb. 
823),  masc,  gallus,  «Xcxt»>/> :  Mih.  xxvi,  74,  75;  Mc. 
xiv,  68,  72;  Joan.  xin,  58;  imii,  27. 

IIANDUS  (vet.  norv.  hond,  vei.  sup.  germ.  hant, 
vet.  sa\.,  angl.  mh...  vel.  Ir.,  angl.,  hatav.,  rec.sup. 
gertn. /lanti,  suec. hhnd,  dan.  haand ;  Cr.  II,  55,  45N; 

III,  405;  Cf.  I V,  965 ;  Rchlh.  823) ,  fem.,  m  nus,  Zn/>: 
M  h.  v,50,  vni,  5, 15;  ix.  18.  25;  Mc.  1.51,41  ;m,  I, 
3,  5  ;  v,  23,  41  ;  vt,  2,  6;  »11,  2,  5,  5,  52;  vin,  23, 
25;  iv,  27,  31.  45;  \,  16:  xiv,  41,  40;  Luc.  i ,  6o, 
71,  :%  ;  ui,  17  ;  iv,  II,  40;  v,  15,  vi ,  1,  0,  8,  10; 
vui,  54:  ix.  44,  02;  xv,  22;  xx,  19;  Joan.  \n  ,  50  ; 
x,  28,  20.  50 ;  xi.  ii;  Itom.  »,21;  Gor.  I,  xu,  15, 
£1;  xvi.  21.  Ccr.  II,  XI,  33;  G.d.  vi ,  II  ;  E|n.  iv, 
28;  Col.  iv,  19;  Thess.  I,  iv,  II  ;  Thcss.  II,  III,  17  ; 
Tun.  I,  II,  8;  iv,  14;  v,  22;  Tini.  II ,  i ,  (i. 

hvndu-vairhts,  vid.  siih  Yattrkjnn. 

ukuanuu-vaurhis,  \id.  sob  Vaurkjm, 

l.ics-iiangus,  adjecl. ,  vacims  ,  vacuis  maoihus, 
xsvij  :  Mc.  xii,  3. 

iunmgs  ( vet.  nnrv.  hdndugr  ) ,  adject.,  cnmp. 
hun  iiinoza  ,  dexler,  pentus,  sapiens ,  o-oio;  :  Cur.  I, 
i ,  20,  25. 

livMiicn,  fcin.,  circuinspeciio ,  sapiriuia  ,  pru- 
denli-,  aafia  :  .Mlii.  xi.  19;  Mc.  vi,  2,  Loc.  n,  *0; 
vi,  55  ,  Uoin.  xi,  55 ;  Gor.  I,  1, 40  21 ,  22,  24  ;  Cor. 
II,  l,  12;  Eph.  i,  8,  17;  lll,  10,  Col.  1,9,  2S;  II, 
25.  iii,  16;  iv,  5. 

IIANSA  (vei.  et  ree.  snp.  germ.  iiansa  ,  angl. 
Iiun*  ;  Gr.  III.  475;  Gf  IV,  978),  ein.  ,  lurb.i,  mul- 
litildo,  irXqto;  :  Luc.  vi,  17;  artdpct  :  Mc.  xv,  10; 
Jii.ni.  vvni  t  5. 

IIA.NFS  (vet.  sup.  germ.  hutnf ;  coll.  vei.  s.ix. 
huf,  Cf.  IV,  955,  Schim  II.  //.•/.  GImi.  p.  49),  a.lje.-i. . 
dcbilis,  i|ui  ninuum  un  cam  habet,  xuXXo'(  :  Mc.  ix,  i5. 

IIAt  Hl|>  (ln.ubid  Lue.  vn,  46;  Joail.  ms,  2.  v.i. 
uorv.  hofud  ,  vcl.  sax.  ItoPid  ,  hv.id,  Blliil,  sax.  hea- 
(o'l .  vel.  sup.  germ.  hnnbit  ,  hmtbii  ,  vel.  fr.  Iiarid , 
augl.  hcad  ,  suec.  huftucl ,  daii.  tiocedc  ,  rec  sup. 
i/'  ini.  haupl  ;  gr,  rupati, ,  lal.  caput  ;  HoppMl,  Cr. 
111,5  8,  401,  .HM.Gf.  IV.  755;  ltehlh.798),  i»  ulr. , 
capul,  HMiXrj  ;  Mih.  v,  36;  vi ,  17  ;  \iu,  20,  \  ,  50; 
Me.  vi.  24.  27,  28;  xv.  19,20;  Luc,  VII,  58,  46; 
ii,  bs  ;  Joan.  xu  ,  2 ;  lUnn.  xn .  20  ;  Cor.  I  ,  xi ,  3, 
*,5.  12.21  ,  tpl:  i.  11;  ii,  15 ;  v,  13;  Col  ',18; 


n,  \\)  ;  haiibtl>  afnnulan  ,  vid.  suh  Mnilnn  ,  haithifi 
liaihsttiit,  lapis  angularis,  xt5>aX>i  y^-.u,  :  Mc.  xn  , 
10;   lii''.  xx,  17. 

II.UiMS  (vet.  norv.  Aii  ,  vct  sjx.  Imh  ,  angl.  sax. 
henh  ,  vet.  sup.  gerni.  hoh,  vel.  Ir.  hnch,  hag ,  angl. 
Itigh  ,  suec.  /i"i/ ,  dan.  hej  ,  halav.  Aooa.  rec.  sup. 
germ.  hvch  ;  Gr.  II .  .'0;  Gc  IV,  772;  ttch/i.  789), 
adjcci.,  COinpar.  hauhiza,  supcrl.  hauhiila  ;  allus 
vnpi.Xof  ,  nuperl.  "f^urrtt!  :  Mc.  v,  7;  ix.  2;  Luc.  i, 
5i,  ih,  76,  iv    5;  VI,  35;  vm ,  28;  xvi,  15. 

HAiiiAiiA,  adverb. ,  alle  ;  hatthnba  htigjan  ,  0^n- 
\afpvun  :  Itnm.  II,  20. 

HAUiiis,  :ulv.  comp.  allius,  «vwrc/iov  :  Luc.  Iiv,  10. 

HAUii-iiAiiirs,  vul.  sub  Hairlo. 

iui  ii  iiaihtei,  vid.  snb  llairto. 

iiAinijiA,  fcm. ,  1)  aititudo.  suinmuin,  tyor  :  L»c. 
i,  78;  K.ph.  iv,  8;  t«  OvpnX«  :  llom.  m,  16:2) 
elatio,  CJiupa  :  Rom.  vm ,  89;  Gor.  II,  l,  5;  3) 
honor,  glmia,  5oSa  :  Luc.  xiv,  10:  Joao.  vn,  18. 

n  ii  ■lii,  fem. ,  allitudo,  u\|>o;  :  Fpli,  m,  18. 

iiAuuisTi,  neoir. ,  altuiu,  to  u|io-tov  :  Mc.  II,  10; 
Luc.  ii ,  14;  xix,  58. 

iiaiiiian,  conj.  II,  1)  extollerc.  Afvuw:  l.uc,  xiv, 
11 ;  xvill,  14;  Joan.  xn.  32  ;  2 )  magnificare ,  gturi- 
Qcare,  iaudibus  extollere,  Solatiu-»  :  Mth.  v.  16;  vi, 
2  ;  Lu  .  xvn,  15:  Joan.  »11,  39;  vin  .  5i;  II,  4;  xti, 
28;  xiii,  31,  32;  xiv,  43;  i»,  8  ;  xvi,  14;  ivu,  I, 
4,  5,  10  ;  llom.  xv,  6,  9. 

ws  haciuax,  exioUcre,  vvfouv  :  Mtli.  xi,  23;  Lnc. 
i ,  !>2  ;  t  ,  15;  ii»,  II  ;  iviu,  14  j  Joan.  viu,  2< ; 
xn  .  52.  54 ;  Cor.  II,  n,  7  ;  cvSo^iJttv  .  Thess.  II  , 
i,  10. 

us-HAonMAN,  conj.  III.  extolli,  rv3o;«tco8ett  ;  Thess. 
II ,  i,  12  (  foitassc  eiiani  vs.  10 ). 

ukar-hauhjan  ,  supvrhire  ;  part.  prxt.  snperhus, 
Tu-,w8sif  :  Tim.  1,  tu ,  6. 

HALHKi.NS,  fem.  ,1)  allatio;  2)  gloria ,  honor.  So^ct  : 
Joan.  vm,  50,  54;  ii  ,  24;  xi,  4;  xu,  45;  lausa 
huuhmit,  vana  gloria,  xivoooiw  :  fblpp  n,  5. 

HAUIb,  vid.  ad  Tim.  I,  n,  II. 

HAlKNS  (angl.  sax.  hyuan  ,  kenttn  ,  vet.  fr.  hena, 
vet.  sax.  honda  ,  vel.  sup.  germ.  hvnjan,  suee.  hli», 
haliv.  hoon  ,  ree.  snp.  germ.  hohn  ;  Gf.  IV,  6J1  ; 
Rchth.   807),    ailj.-cl.  ,   humilis,   Tetrc.vij-   :    Cor 

II.  x,   1. 

bAUNjkN,   conj.  II,  humiliare,  twkwoui  !  Cor.  II , 
li,  7;  Pblpp.  iv,  12. 
ca-hau.njan,  id.,  Cor.  II.  iii  ,  21  ;  Plilpp.  u ,  8. 
nvUMiNs.   fem.  ,  buinihias  ,  TKiruvwonc   ■   r'hl,'i> 

III,  21;  raTrei.voypoo-uvn  :  Eph.  IV,  2;Col.  II,  18,  z5 ; 
in,  12;  littuneini  galmgdais  ,  id.,  Phlpp.  II,  5. 

HAlKIIS  (vet.  norv.  hurd ,  ai  gl.  sax.  hyrdel,  vel. 
sup.  genn.  *ar< ;  Cr.  II,  62;  III.  430;  Gf.  IV,  1030), 
fem, ,  poria  ,  Ouca  :  Mib.  vi,  6 ;  Cor.  I ,  xvi ,  9 ;  Cor. 
II,  ii.  1 1 ,  Col.  i'v,  5  ;  Neh.  vn,  1. 

llAURI  (coll.  vet.  sup.  germ.  hyr,  angl.  sax.  heorS, 
rec.  sup.  ge  m.  heerd  ) ,  neuti. ,  carlio  ,  Ztica',  : 
Rniii.  mi,  -i\);  plur.  haurja ,  pnnia:,  inBpaxta  :  Joau. 
xvin,  18. 

HALHN  (vet.  norv.,  vet.  sop.  germ. .  nngl.  sai. , 
vet.  S.U.,  vtl.  Ir.  ,  snec.  ,  dan.  ,  rec.  sup.  geno. 
hvrii  ;  (ir.  yzpac,  l.iL  cornn  ;  Cr.  II,  H J  III,  iu;<, 
461,  198,  Gl.  IV,  1035.  Uihlli.  8261.  neulr  ,  1) 
cornu,  y.ipa;  :  l.ue.  i ,  69  ;  2,  bovi>  cornu  ,  xc.ttTtov  : 
l.iie   xv,  l(i. 

|n  i-iivir.N  ,  liiba  .  Imc  ina,  aa^tiyl  :  Cir.  I,  xv, 
52.  Thcss.  I,  iv,  Id. 

UAUii.NJAN,  oonj.  II,  luha  cancre,  oavr.i^-iv  :  Mth. 
v  ,  2  ;  i\.  83. 

|n.i  iiai  unia.n  ,  id.  ,  Cor.  I  ,  xv,  52. 

lUUBJUt,  inasi'.,  bue.  inans,  lalncyxrii  !  Mlh.  n, 
23  viil.  h.  I. 

II.VI  SJA.N  (/iim.vj.iii  Mc.  IV,  55,  l.ne.  v,  18;  Jovo. 
vi,  80;  lon.  II  ,  ii,  ti;  vet.  uorv.  /,,  tit ..  ,  \cl  v.ix. 
hi.il;m ,  Bltgl,  six.  /ii/run,  \el.  snp.  v:einl./li»rrO'i,  vrt. 
fr.    heta,    'una,    Vllgl,    A.ni,    nmcv  .    Iwta,   ilio.   Sarc, 

o.viav.  hiioien,  rcc  sup.  germ.  h<rw;M   un./i».  . 


1317 


llARDUS 


IIEIV 


1318 


Gf.  IV,  4001;  Rcluli.  808),  conj.  II,  audire,  i/ovciv: 
a)  ahsnliite  vel  cnin  seqnenle  patei ,  ei ,  infiniiivo 
ei  etiam  parlicipio  :  Mtli.  v,2l,  27,33;  xivn,  13; 
Mc.  ni,  21 ;  iv,  5,  9,  12,  23,  33 ;  n,  2,  55 ;  vn .  16; 
12,  29 ;  xvi ,  1 1 ;  Luc.  i ,  58 ;  v,  15 ;  vi ,  27,  49  ;  vui, 
8, 12, 15,  18;  ivm,6;  Joan.  vi,  60;«.  27,  35;  xi,  6, 
20,29;  ui.  18,54;  xiv,  28;  Rom.  x,  18  ;  Gal.  i,  23; 
Eph.  iv,  29;  Phlpp.  n,  26;  Col.i,  9,  Thess.  Il,'ni,ll; 
Tim.  ll,ii,14;  Neh.  vi,  16;  h)  cnm  sctusaiivo:Mih. 
vn,  24,  26;  Mc.  iv,  16.  18,  20 ;  xiv,  64 ;  Luc.  i,  41 ; 
i«,23,28;  v,  I;  vi,  47;ix,  9;  x,24;xv,  1;  xvi,2; 
Joan.  vn.  32;  vni,  26,  38,  40,  43,  47  j  ix,  40;  xiv,  24; 
xv,  15;  xvi,  13;  xvin,  20;  Cor.  II,  in,  4;  Eph.  iu, 
2;  iv,  21;  Phlpp.  i,50;  Col.  i,23;  Tim.  II,  i,  13; 
H,  2;  c  )  cum  dativo.  obcdire  :  Mc.  vi,  II,  20;  vn, 
14;  ix.  7;  xn,  37;  Luc.  u,  46;  vi,  17;  ix,  35;  x, 
16;  xix,  48;  Joan.  tx,  31,  x,  3,  8,  20,  27;  xn, 
47;  Rom.  x,  14  ;  Tim.  I,  iv,  16;  Skeir.  III.  b;  VI. 
a;  d)cum  genilivo,  locudalivi  et  accusativi  laiiinm 
modo  Luc,  ii,  47;  Joan.  vi,  60;  vn,  40;  x,  16; 
xvni,  3/";  xix,  13:  e),  de,  circa  {itepi  c.  gen. )  ali- 
qnem  aliquid  :  aa)  [ram  c.  d.it.  :  Mc.  m,  21;  1  uc. 
xvi,  2  ;  bb)  />i  c.  accua.  :  Luc.  ■■,  9;  I)  »,  apud  (rcara 
c.  gen.  et  dat. )  alii|uem  aliquid ;  aa  )  jram  c.  dai.  : 
Joan.  vu,  51 ;  vui,  58 ,  40  ;  Skeir.  II,  b;  bb )  at  c. 
dat.  :  Joan.  xv,  15;  Tiin.  II,  i,  15;  n,  2. 

ano-hausjan  ,  audire,  obedire,  c.  dal. ,  ixouem  : 
Mc.  vi,  20;  Joan.  ix,  31 ;  XI,  41,  42;  cVaxouctv  :  Cor. 
II,  vi,  2  ;  eifaxouerv  :  Mih.  vi .  7  ;  Luc.  i,  13  ;  Cor. 
I,  xiv,  21 ;  ujraxouetv  :  Luc.  xvn,  6. 

ca-iiausjan  ,  audire  ,  axouuv  :  a)  absolule  vel  rum 
sequenie  parlicipio  :  Mlb.  vm,  10;  ix,  12;  xxvu,  47; 
Mc.  ii,  17;  iii  8;  iv,9.  15,  23,  24;  vi.  14,  16,  29; 
vn,  16;  viii,  18;  x,  41.  47;  n,  15,  18;  xil,  28; 
xiV;  11,58;  xv,  55;  Luc.  H,  18;  vii,  2.1;  vm,  8, 10, 
14,  50;  xiv,  35;  xvin,  26,  36;  xi,  16,  45;  Joan.  vi, 
60;  ix,  32;  xt,  4;  xii,  12,  29  ;  Cor.  II.  xn.  6;  b) 
etiam  praguanter ,  per  opposilioncni  ad  stirdum 
esse  :  Mlh.  xi ,  S;  Mc.  vii,  57  ;  c)  cum  accusativo  : 
Mlh.  x,27;  xi;  2,4  (15);  xxvi.65;  Mc.  v,  56; 
Luc.  vii,  9,  22;  vm,  15,21;  u,  7;  x,24;  nv,  15; 
xv,  25;  xvi,  14;  xviii,  22,  23;  xn,  It  ;  Joan.  m, 
32;  v,  57;  xu,  8;  Eph.  i,  13,  15;  1'lilpp  iv,  9 ; 
Skeir.  VI,  d  ;  buc  eliam  pertinel  Luc.  n,  20  in 
altaize  [lizeei  gihausidedun  jah  gasewun  ,  quod  est 
allractio  nain  cuin  geintivo,  sicut  siwplcx  httusjan  , 
galtuiisj  m  i.on  occui  rit ;  d  )  de  ( -ntpi  c.  gcnit. )  ali- 
qiio  aliquid  :  Mc.  v,  27;  vu,  25;  Luc.  vii,  3  ;  Phlpp. 
i,  27  (Gothtisenim  liic  legil  «xovtcj  mpi  ipt&t)  :  e) 
a,  apiiil.  cx  (napa  C.  gen. )  aliquo  aliquid  :  Joau  VI, 
45  ;  Skeir.  IV,  d. 

I)F-IIAU$JAN,  obeilire  ,  u/raxouctv  :  Mlll  Vlll,  27; 
Mc  i ,  27  ;  iv,  41 ;  Luc.  vm  ,  25;  Rmii.  x  ,  16;  Col. 
iii,  20,  22;  Tliess.  II,  i,  8;  m.li;  Skoir.  I,  c; 
u7T0Tai3-£o9«t  :  Lic.  ii,  51 ;  x,  17,  20;  Hom.  vm, 
7;  x,  3;  xm ,  1,5;  Cor.  I,  xvi,  1(i ;  Eph.  v,  21  , 
22  ,  21  ;  Col.  lil,  18;  jmfi.afiat  :  Gal.  ii|.  1  ;  v,  7; 
avTcxco9at  :  Mili.  vi,  24;  pari.  ufhautjundt ,  obe- 
diens,  Onjjzoof  :  Cor.  II,  n,  9;  Phlpp,  u,  8;  o  cv 
ujroray^  :  Tim.  I ,  iu ,  4. 

UAuseiNS,  feui.,  1)  audilus,  ebuq:  Tim.  II,  iv,  3,  4; 
2)  au.iiins,  prxdicatio,  fotwg :  Joan.  xn,  38;  Roin. 
x,  16;Thess.  1,  »,  13. 

ca-hauseins,  audilus,  ccxoii:  Rom.  x,  17  ,  Gal.  ui. 
2,5. 

it-iiauseins,  obelicnlia,  un-azoij:  Cor.  II,  vu,  15; 
x,  5,  6;  Pliitcm.  21;  «iroTayij :  Cor.  II,  t\,  13 ;  Tiin. 
I,  ii,  11. 

ufar-hauseins,   inobedienlia,  Tzapawi  :  Cor.  II 
x,6. 

HARDUS  (vet.  m.rv.  hardr,  angl.  sax.  heurd,  vet. 
sup.  germ.  hari,  vot.  ir.  herd,  vet.  sax.,  angl.,  balav. 
hurd,  suec.  /inrd,  d:in.  haard,  rec.  sup.  germ.  hart: 
Gr.  II,  6-2,  Gf.  IV,  101!»;  Ikluli.  810),  a.ljecl.,  com- 
par.  hardita;  ilurus,  c/).»po,- :  Joan.  vi,  6J;  aitrnipi; : 
Luc.  xix,  21;  Skojr.  VI,  c. 
UAftDUUA  {hardibt  Cjr.  II,  xni,   19  vid.  a  I  li.  I.), 


advcrb.,  dure,  Sttvu;:  Mth.  xnr,  6;  arroTOftwf  :  Cor. 

II,  xiii,  10. 

iiamiii ■  n.iiiiTi  i,  vid.  sub  Hairio. 

ga-iiahdjan,  conjs  11,  indurare,  arX»p>jvtn  :  Rnm. 
n,  18. 

IIAIUIS  (vel.  norv.  hir,  angl.  sax.  here,  vot.  sup. 
germ.,  vel.  sax.  heri,  vei.  Tr.  Aiii,  her,  halav.,  rec. 
sup.  genn.  heer ;  Gr.  II,  459;  III.  472,498;  1>IU. 
292;  GL  IV,  985;  Kclnli.  815),  niasc.,  exerciius, 
(urhii,  uiultiludo,  atponia:  Luc.  11,  15;  Irrtin:  LllC. 
vui,50. 

HATAN(Aaijnn  Mlh.v,44  ;Luc.  vi,27  vid.ad  h.  I.; 
vel.  norv.  haia,  vet.  sax.  halan,  angl.  nx.ha.ian,  vet. 
sup.  germ.  hazen,  hazzon,  vel.  Ir.  hatia,  angl.  Iiate, 
suer.  hata,  dan.  hade,  baiav.  haelen,  rec.  sup.  geiui. 
hader,  hassen ;  Col  .  lal.  odi;  Gf.  IV,  1069;  Rcbth. 
797),  conj.  II,  odi>-se,  pneeiv.  Mth.  v,  44;  Luc.  1,71 ; 
vi,  27  h.  I.;  Rom.  vn,  15;  part.  hatandt,  bosli», 
ininiiciis,  ix^poi:  Luc  vi,  27. 

uatis,  neulr.,  ira  ,  opyij  :  Luc.  m,  7;  Eph.  u  5 
b.  I.;  v,  6;  Col.lil,  6,  8;  Tle-s.  1,11, 18;  v,  9  ;  fcv- 
(jtdf :  Gal.  v,  20  ;  Epli.  iv,  31 ;  Skeir.  VIII,  b. 

HATIZON,  COnj.  II,  iiasci,  y_'Xyv  .  Ji'311.  VII,  23. 

HAVT  (vel  norv.  hu,  hey,  vet.  >ai.  houue,  augl. sax. 
heg,  vet,  sup.  germ.  haui,  vet.  Ir.  lia,  hai, angl.  naw, 
Kiicc.  fc»,daii.A::,liaUiv./ioi/,  rec.  sup.  germ.  /«;«  ;  <ir. 

III,  415  ;  Gf.  IV,  708;  Rclnh.  789),  neutr.,  I.erba,  x6p- 
TOf :  Mth.  vi,  50;  Joan.  vi,  10;  Skeir.  VII,  b. 

HAFJAN  (vel  uorv.  he[ia,  \ct.  sax.  hebbian,  angl. 
sai.  heblan,  vel.  sup.  gcrm.  ha[an,  hefan,  vel.  Ir. 
heva,  angl.  heave,  suec.  hafva,  dan.  hitte,  l.atav.  h,[- 
fen,  Itcven,  rec.  sup.  gerin.  heben;  Gr. II,  8;  G;.  IV, 
814;  Rchib.  815),  conj.l,  anom.  hof,  hoftt»,  hafaus, 
tollere,  exlollere,  a"pw.  Mcvil,  5. 

A.nd-hafja^,  respoiidere,«7roxftvc(r0«i:  Mib.  vm,8; 
xl,  4  ,  25 ;  xxv.  10,  45 ;  xxvi,  66 ;  xxvn.  12,14;  Mc 
111,35;  vii,  6.28;  viii,  4.  28,29;  ii,  5,  17,  19,38; 
x,  3,  5,  20,  24,29;  xi,  22,  29,  50,  33;  xn.  17,  *i, 
28,  29,  34,  35;  xiv.  48,  60,  61 ;  xv,  2,  4,  5,  12  ; 
Lue.  i,  19,  60;  m,  II,  16;  iv,  4,  8,  12;  v,  5,  22, 
31 ;  vi,  5  ;  vn,  22,  40,  43;  n,  19,  20;  x,l8;  xv, 
29;  xvu,  17,  20,  57  ;  xix,  40;  xx,  7,  24,  59;  Joan. 
vi,  7,  26,  29,  45,  68,  70;  vn,  16,  20,  21,  46.  47. 
52;  viii.  14,  19,  55,  54,  39,  48,49,54:  ix,  5,11, 
20,  25,  27,  30,  54,  36  ;  x,  25,  32,  53,  54  ;  xi,  9 ;  xn, 
50,  54  ;  XIII,  26,  36,  58  ;  xi",  25;  xvi,  51  ;  xvm,  5, 
8,  20,  22,  23,  50,  54,  55,  56,  57  ;  xix,  7,  12  ;  Col. 
iv,  6;  Skeir.  VIII,  a,  b,  d;  uitoAaufi«vitv  :  Luc. 
x,  30. 

at-hafjan,  detollere,  x«0at,.'-:iv  :  Mc.  xv,3G. 

us-HAFJAN.  cfferre,  extollcrt"-,  atpea  :  Mr.  n,  12; 
Luc.  v,  24,  25;  is,  17  ;  xvii,  li;  Joau.  xi,  41  ;  c-«i- 
pciv:  Luc.  vi,  20;  xvi,25  ;  xvm,  13;  Jo.m.  vi,5;  xill, 
18;  xvn,  1  ;  Cur.  II,  x,  5;  Tun.  I,  n,  8;  ns  afjitn 
sik,  a"pzaha::  Mc.  XI,  25;  (/CTaCatveiv:  Mili.  XI,  l; 
j'(i6aTcu£tv  :  Col.  n,  18.        • 

tFAR-iiAf  jan,  cxt  illcre  ;  ufurhafjan  iik,  iirspaipw 
C>.t :  Tdess.  II,  II,  4. 

UFAn-iiAFNAN,  conj.  III,  cxiolli,  superbire,  virtpai- 
ptalai:  Cor.  II,  xil,  7. 

anda-hafts,  fem.,  1)  responsiun  Skcir.  VIII,  b  ;  2) 
judicium,  senlenlia,  axmptu.a:  Cor.  II,  i,  !l ;  5)  apu- 
logia,  KTroXo-zia  :  Cor.  I,  ix,  3. 

HAFTS,    I.  vid.  suh  Habun ;  II.   vid.   sub  Hafjtiii. 

HEpJO  (nigl.  hut,  suec.  hyiltla.  rec  sup.  gcim. 
huite;  Gr.  III,  428),  fem  ,  cubicul  m,  Ttc.utftov:  Mili. 
vi.  6. 

HKITO  (vet  norv.  heitr,  vet  sax.  het,  angl.  -ax. 
hnt,  hmiu,  vet.  sup.  gerin.  heiz,  xei.  fr.  het,  angl. 
heut,  hot,  succ.  heila,  dan.  hede,  rec  snp.  gc  m. 
heia,  hizze ;  Gr.  II,  45;  Gf.  IV,  1074;  K  luh.  812), 
leui.,  febris  ;  in  heitom,  rrvpstraw.  Mih.  vni,  14. 
*  IIHIV  (vcl.  sax.  hiuua  (uxur),  hiuuiski  (fainilia), 
angl.  sax.  hiwa,  angl, /live;  r-ull.  vei.  sup.  gcrm. 
hiwjan ;  Gf.  IV,  1063,  Sclim.  II,  132,  259),  neulr.l 
iliioius,  fjmilia. 

in.ivA-Fr.AUJA,  vid.  sub  Frtmja. 


1319 


CLOSSARIUU  COTIi:C.E  LlfSGL/E. 


1T.20 


IIKI.r.l,  ii.mii    propr.  mas\,  'ilhi:  \.n\  III,  93  • 
IIKI.I.I  (v  c.  hcb..),  " llit :  Mili.  nvil,  48. 
HH.i\->  (N«fii  Miii.  uvii,  19;  lUleiai  Lue.  ix. 
19,  5i,  ttailtiat  Luc.  i,  17),  iiom.  pntpr.  uumm., 

h  •..,  :  Mlli.  \i,  I  i  ,  mil,  17.  »••,  \\<\  vill,  28;  u, 
4,  S,  18;  xv,  :,li;  LllC.  I,  17;  iv,  2:>,  26;  II,  19, 
33,  51. 

IIER  (vet.  nnrv.,  vei.  mx  ,  angl.  snx.,  itan.  ker, 
angl.  kctc,  rcc.  sup.  g<TtU.  her ,  hicr),  vid.  suli 
Ult, 

IIKR,  nniu.  propr.  inasc.,  "iio:  L'iC    III,  28. 

IIGROOKS  {tttnd  i  Uc.  »i,  iS»,  21  ;  L:ir.  iv,  7), 
n .nii.  |irn|ir.  iiiinc,  'Uaii&n;'.  Uc.  »1,  II,  18,20, 
21,  22;\iu.  I'.;  Lue.  i,  5;  m,  I,  19;  vm,  3;u,  7; 
Skoir.  lll,  a. 

ii,  iuii.us  {Uairodim  .Mc.  vi,  17),  nom.  propr. 
f.iii..  'Upu&oc  :  Mc.  m,  17,  19,22  ;  Luc.  iii,  i9. 

BEtouivNiM,  masc,  'Up'o$wj'i; :  Mc.  111,0;  iii,  13. 

lllliltK  (angl.  Itither,  ilan.  /i  </),  vi.le  snb  llis. 

1IIL|>AN  (v.  I.  niirv.  Imllu, h.t  tr,  hclldr,  iBgl.  s.ix. 
htahl,  hvld,  lnjld,  vl'I.  sup.  germ.  hnld,  littll,  liold. 
fCl.  fr.  ...  ft,i/</,  hcldc ,  Ituldc ,  hold,  succ.  hclie, 
huU ,  dui.  keller ,  hittd,  hatav.  Itultte  ,  rec.  sii|i. 
Derm.  <Wi/,  hold;  f.r.  I|i,  590;  Gl.  IV.  8T2,  909, 
913;  Rchlh.  790,  «04.  823),  co.ij.  I,  knifi,  hulpun, 
hulpant,  sc  uiclinare  ;  beuignuni  esse,  favere. 

iuluis  (vci.  sax.  hald),  aJvcrl).  cumpar.,  liben- 
ler,  potius,  Ske.r.  IV, d. 

vilja-ii.vi  bei ,    fcm.  ,     b?ncvnlentia,    benign.tns, 

«■co?M7roX>)iia:  Kp!i.  VI,  9;  Co>,  III,  23;  nt,<.;/Xi<jt;  : 
Jiui.  I,  v,2l. 

ini.bs,  a.ljeci.,  benignns.  propiiiua,  gra'iosu«; 
hu  \)i  vifttii.  iXoaOgvai  :  Luc   xvm,  13. 

U.v-HULpO  (l».M.  164.  531,  555;  Gf.  IV,  9l5;  ju- 
dice  Gri.nui.  DM  p.  55i,  gi.tuc. .-  gen'es  sibi  potis- 
siiuutn  utfoemiiias  eflingebatu  ibemnnes;  < i n . ' t  adeu 
veruin  e-t,  ut  apud  aniiquissimos  Gulbus  ci  ipsu 
icmpnre,  qon  prima  N.  T.  ver>io  suscepla  est,  pravi 
spinlus  iSaifxovia,  ocuww;]  femmiui  generis  essetit, 
ne:|ue  nisi  serius.  influe.  tibos  probabitiier  Crxr-n- 
ruui  Konianoromqiic  myihi-,  raaseulini  generis  fud'- 
rmi  escogitaii.  Quae  senteuiia  >x  >o  c<>ui|>r<  batur, 
quod  in  teuu,  qurm  ex  gr.uiiiu.ticis  argumeniis  i  i 
p.olegg.  piiorem  confeciuin  fuisse  oslendiinus,  non 
uisi  fonna  fciiiiniiia  occurrai,  dum  in  lexm  Luce  rc- 
ccutioris  suscepliouis  prot.ato,  fprma  inasctilin:. 
siinul  ct  feiiiinina  reperiiur;  liinc  inKpislolis  [p.iste- 
tuis  ounversisj  et  Ir.igmcntis  Kvangelii  Matili  i  i  ex 
codiee  Amhros.  exseriplis  [non  equidem  ad  recen- 
sitmeincnilicio  argent.,  se.l  ad  posteriorein  reccnsic- 
nem  p(:iiineiiiibiis|,i(H/i(i//»a  pru  persona  diabolilSuc- 
f. olo;  et  ff«tavyc|  usiirpiiiir.  II iii:'  se.pniur,  quod  UK- 
Itntjio  Mili.  u,  ojcuiii  Griminio,  UU.  53,  iioii  iu  k  i- 
/iii//)K eoininoiari possii ;  qnoa.l v.r.. consiructionein, 
.|u.e  in  graliaui  liujos  mulalionis  mil.taret,  ci  adh.  1. 
satisfecimiis),  fem.,  malignus,  impurus,  pravus  s  i- 
rilus,  Saiftoww:  Mili.  vn,  22;u,  5".,  54;  ji,  18;  Mc. 
i.  51;  39  ;  iii,  15,  22;  vi,  13;  vn,  26,  29,  30;  u, 
5'S;  xvi,  9;  Lue.  iv,  35,  41  ;  vtl,  33;  viu,2,  27,  30, 
5...  58;  II  I,  19;  x,  17  ;  J.ian.  vu,  20  ;  vm,  24,  i», 
49,  .'.0,  51,  52,  x,2i,  22  ;  Tim.  I,  iv,  1  ;  SaiauvlUc. 
v,  12;  uiihulbons  habun.  obse-suui  esse,  oBirioii^tr- 
0m:  Uc.  i,  5:2  ;  Jo.in.  x,21. 

on-BULpA,  ma-c,  1)  id..  Sxipoww:  Lue.  tv,  35; 
viii,  53;  ii,  42  ;  Stdfun:  Luc.  viu,  29;  2)  iliabnliis, 
otttfaXor:  Uih  nv,  41;  Epb.  iv,27;  vi,  ll;    imi. 

I.  III,  6,  7  ;  vi,  9  ;  Tilll.   II,  II,  26;  .vaTava,-  :  Lor.  I, 

V,    .'). 

IIII.MS  (vel.  no.-v.  Ii.al.tr,  angl.  sax.,  vel.  sax., 
\.t.  IV.,  ui.  s  u,  gc.in. ,  angl..  bit.iv.,  rec.  sup. 
B  iin.  Ii.tm,  sn.  •!  ■.,  dail.  Iij.\m  ;  lir.  II,  2.1,  4'J9;  III, 
415;  C(.  IV,  8.'.;  Itiblll.  80'i),  in.isc.  vcl  hilm 
ii.iitr.,  g.ilc.i,  irf o«xty«\«ut :  l.pli.  VI,  17;  ThCSS.  I, 
v,  8. 

Illl  l'\N  (v.M.  n  mv.  Itittloi,  te  .  sn v .,  angl.  sax. 
hetpim,  \,i.  iv.  heifu,  vet.  ^':|>.  gorin.  ktlfan,  angl 
/i..i/, -,,ii  . .  Iij.ljit,  duii,  hjtlpt,  Ii.iIjv.   ktlptn,  rec. 


tun.  g.r.n.  kelfn;  Gr.  II,  52  ,  (if  IV.  918;  Helilh. 
805),  conj.  I,  //n//>,  hitti.nn,  liiitiinns,  c.  gci.ii.,  auV 
j.iv.ne,  (3ofl'.t(v  :  Hc.  ix,  22,  24 ;  io>.)uu.ZmiaOo,t :  Luc. 
v,  7;  ffjvuirou&yjfv :  Cor.  II,  i,  II. 

CA-iiii.pan,  a.ljnvare,  /5o»8«(v  :  Cnr,  II,  vi,  2. 

IIIMINS  (vei.  norv.  himin,  vel.  sax.,  vel.  sup. 
geim.  hinut,  voi.  fr.  ni'iui/.  suec.,  dan.,  rec.  sup. 
germ.  hinnnel ;  vel.  sax.  hrban,  anRl.  sax.  heofnn, 
augl.  hciiven;  C.r.  II,  55,  402;  III,  593;  D.M.  5!)8; 
Gf,  IV,  958;  Kehih.  814),  masc.,  cnslum,  oOpavo,- : 
Mlli.v.Ki,  18.  19,  15,  IS;  vi,  1,9,  10,  20,  26  ;  Tl!l, 
II,  20;  II,  II,  12,  25  ;  Mr.  i.  10;  IV,  32  ;  vn,  34, 
viu,  II  ;  x,  21  ;  xi,  25,  30,  5t  ;  111,28;  llll,  21, 
27;  uv,62;  Luc.  n.  15.  m,  21, 22;  iv, 25;  vi,2U, 
23;  «III,  5;  u,  16,51,  58;  x.  15,  18,-20,  21;  iv, 
7.  18,  2i  ;  xvi,  17;  x»ii.  2-4,  29:  iviu,  13,22;  xn, 
38;  xx,  4;  Juan.  vi,  31,  32,  55,  58;  xn,  28  ;  xvu,  I; 
Kdiii.  x,6;C.ir.  I,  xv,  47;  Cor.  II,  v,  I,  2;  xn.2; 
Eph.  i,  10,20;  iii.  15;  iv,  10;  vi,  9;  1'bipp.  ui,20. 
C..I.  i,  16,20,25;  iv,  1;  Thess.  I,  iv,  16;  Tliess. 
II,  i,  7;  Skeir.  IV,  d;  VI,  c;  su  ufur  liimiaam,  qui 
supra  ccelum,  calestis,  o  oJ^cvio;  :  Mlb.  ti,  26,  32. 

IIIIIIV.I.KUM.S,  vid.  -II I .  Kuni. 

*  IILND  (angl.  sax.  hindan,  angl.  btkind,  vet.  s.ip. 
gcrm.  hntliiT,  rec.  stip.  germ.  hinten ;  Cr.  III,  177, 
629  ;  Gf.  IV,  702),  relro,  posl. 

BljlDARA,  adverb.,c. gemt.,  ullra,7ric«-;  :  Mc.  iu,  8. 

BUD&B  ( vel.  snp.  germ.  hiwar;  Gf.  |\,  7l-2; 
Altltd.  Prapot.  153  sq.),  prvpositiu  cum  il.iiiv.»  ct 
accusalivu  cnnstructa  ,  fund.imcnial  icr  Biguiucal 
pos',  frequcnter  cliam  trans. 

I.  Cum  accusauvu  in  qn  istione  qno?  post,  o-io--.. : 
Slc.  viu,  55;  trans,  n'c  to  vifmv  :  Mtb.  VIII,  18;  Mc.  v, 
21 .  vill,  15;  Luc.  vin,22;  aird  :  Mib.  vnt,  34;Mc.  v, 
17. 

II.  Cum  daiivo  1)  locali,  po-t.  ir.tns,  iu  qitxslioue 
ubi?  jripov  :  Joan.  ili,  26;  vi ,  22,  25  (Mc.  i,  1?)  el 
pnsl  qiman  in  quxsiione  quu?  n'y to  irioorv  :  Mtli.  vm, 
i8 ;  Mc.  v,  1 ;  Sia  roy  ripav :  Mc.  x,  1 ;  2)  in  ligura- 
livo  scnsu  :  Luc.  ix,  l3nist  kmdar  uns  matio  /imf  hlai- 
ftaiii  (oOz  Etriv  «iufv  nhiot  r,  xhrrs  apTit)  el  Uoui.  xiv, 
5  slojiji  dug  limdar  daga  {ypivn  ifiipm  izapa  -hiipuy). 

III.  In  .  i.iiipo-iliuii  ims  :  I)  cum  rer/iS  :  hinduiLi- 
//■■■«:  2)  ciim  sttbttaniris  :  hindurreitei ;  o)  cuui  ad- 
jecliris  :  hmdarvcis ,  unhindtirveis. 

lir-uiMisTS  (vet.  sup.  g*rm.  Iiinlarof),  supcrl.  po- 
stremtis,  uliimus ,  e;wts/5oj  :  Mlb.  vinf  12. 

'  IIINbAN  (angl.  sax.  huntian,  augl.  Iiunt,  ila:t. hcnt.-; 
Gr.  II,  o5),  (onj.  I,  h.njj.  huupun,  hunpans,  capcre. 

us  iii\[h.n,  capere,  a^'ia).w7i'.'t  v  :  Kph.  iv,  8  \id. 
ad  b.  i. 

i  m  ii.NJun.  id.,  al/_u.'x>.!,'-iX=tv  :  Kom.vti,  23;Cur. 

II,  x,  5;  pail  pi;vi.  (raliuup.ins,  caplivus,  uj^juam- 
to;  :  Luc.  iv,  18;  frahunpawtna  l  uhan,  a.ldnceie  cap- 
lnm,  a('xaaXi)T(Cs!v  :   J  ini.  11,  III,  6. 

UlpFRA-l  DNbAN-,  pait.  pr*l.,  concaplivus,  »uv«!V_- 
fiaAwTof  :  Col.  iv,  10;  Philem.  '25. 

iit  n|js,  fcm.  ('),  c.ipiivilas,  «u'^(t/Vjo-i-x  :  Kp!i.  tv   S. 
IIIUIMIA  (ftiumd  Luc.  vi,  17;  viu,  4  ;  Gr.  II.  5u ; 

III,  472),  inasc,  lurba,  niullitiido,  ox>o;  :  Mib.  »111, 
18;  l.iic.  v,  la;  vi,  17;  vni,  4;  xiv,  aS;  eljAaj  : 
Luc  i.  10. 

IIILKAN  fangl.  sax.  hco/tnn,  vci.  sa\.  /i  cvan,  vet. 
sup.  germ.  hiufan;  Gr.  II,  18;  Gf.  I>,  857),  cnnj  I, 
limif,  hlifuil,  liufii.t,  ploiarc,  6;:«v!(v  :  Mlli.  l|,  17  ; 
l.ii.'.   vii,  52  vi. I.  Ii.  |. 

•  llis  fxel.  oiii  v.  /n/i,  Mlf,  lt,r,  v,  t   s;ix  ,  angl.  v..\ 
hc,  vcl.  Ir.  ki,   liil,  angl.  he,  kit,   liini,  hcic.  ...,/i  •>, 
stiec,  aaii.  k  1 1,  ktd,  ttcr,  ree.  stip.  gvrm.  '..  u.'.  Awr, 
.■i.'. ;  lai.  kif,  huc;  Gr.  1,791;  CT.  IV,  o'»5,  lUblh. 
813),  piouiuu.  deunnisUai.,  htc,  illc 

uiiv,  nei  lii.in,  Imc,  uud  t  ii  i>,  uaque  ad  id  ir.ii- 
p.iri»,  !is.|  c  ail  huuc  .li  iu  Skuir.  IV,  b;  e»./  Ima  , 
....  rov  vv  M  .  xiii,  |'J;  :'w,-  ujti  :  Mlb.  n,  12; 
Juall,  xu,  -.>'.  .  i  oi.  I,  xv,  ti. 

mi-iu.,  dallvif"  .. )  'i  as  iil.  ,  lniiinta  rfj.j  i .  a,l  liunc 
ilini,  bidlO,  .-<..,    /     Miii.  »l,  11.50,  Uw.  t»,  U, 


13«! 


lliVl 


IlNEIVAN 


tzn 


iv.  '21 ;  v,  26;  xt\,  5,  9;  li)  n.tiir. ,  f  «m  A;».ma  nu , 
«!.  Itot:  tlie,  ccno  toO  vuv  ;  L"C.  I,  48;  V,  ltl;  fram 
himma,  Uk  upri  :  Joan.  m:i,  19;  liv,  7. 

MNA,  iiccilaAlivus,  u«d  'linn  dag,  usqtifi  ad  liunc 
dieui,  liodie,  us/pt  t«;  anutpov  :  Milt.  II,  -3  ;  a^otTij» 
anjtpot :  <  or.  II,  III,  14  ;  eoij  t«c  ffvjfcrpov  :  Mili.  xxvn, 
8;  fwf  ciuipov  :  Cor.  II,  III,  15. 

HihiiE  (Aidrci  Luc.  II,  4l),  advcrb.,  Iiuc,  <Zo;  :  Mc. 
xi,  5;  Luc.  ii,  41 ;  xiv,  21. 

n i iii ,  imperalivu*  adveihialis  (Bopp  123)  huc! 
accede!  Stupo  :  Mc.  x.  21  ;  Luc.  xvni,  22;  i"p%ov  : 
Jnan.  xi,  34;  hiri  ul,  Jtuoo  itjw  '■  Joau.  XI,  43. 

iurjats,  dttalis,  acccdite,  liuc  ainlio!  Seut=-  :  Mc.  i, 
»7. 

nmjit»,  pluralis,  acccdilc,  venite!  oV.rs  :  Mc. 
iii.  7. 

Htn,  adverlt.,  liic,  Ituc,  <L3i  :  Mili.  vm,  2J;  Mc.  vi, 
5;  iv,  1,  5;  xin,  21 ;  xvi,  6;  Luc.  |v,  23;  vn,  8;  li, 
12,  27,  53  ;  ivn,  21,  23 ;  xix,  27  ;  Jo.m.  vi,  9,  25  ;  II, 
21,  52,Col.  iv,  9. 

hlVI(angl.  sax.  Aiv, augl.  hew,  huc),  neutr.,  colnr, 
fi.nii",  species,  uipfoiai;  :  Tntt.  II,  111,  5. 

IILA.IUAN  (vei.  norv.  htwu,  A/afr.vel.  sax.  hlatian, 
angl.  sai.  h'ihan,  vel.  sup.  gerul.  hlahhan,  vai.  fr. 
hlaka,  angl.  luugh,  suec.  le,  datt.  t,e,  balav.  lacken, 
rec.  sup.  geim.  tachen;  C.r.  II,  12  ;  Gf.  IV,  1H2; 
llcltllt.  818),  cmij.  I,  giinill.  htoh,  htohun,  htahans, 
ridere,  ytWin  :  Luc.  vi,  25. 

m-uLAHjAN,  deridere,  irridere,  re.tuyUu*  :  Mllt.  n, 
24;Mc.  v,  40;  Luc.  vm,  53. 

if-iilohjan,  cnnj.  II,  l;i'iiiifne,  in  passivo,  gau- 
dcre,  l.etififari,  ridere,  ytX«*  :  Luc.  vi,  21 . 

'IILAbAN  (vet.  norv.,  vet.  Ir.  hlada,  vet.  s*i., 
angl.  sax.,  vet.  sup.  germ.  hladan,  angl.  load,  suec. 
laddu,  dan.  tade,  rec.  sup.  gerni.  luden;  Gr.  II,  10; 
Cf.  IV,  1113;  Kclillt.  818),  cot.j.  I,  hlop.hlopun, 
hlapuns;  onerare. 

ai  iii  a[i.vn,  oneraie,  o-o>peuiiv  :  T  m.  II,  m,  0. 
IILAIUA,  vid.  sul>  Utaifs. 

IILAl.NS  (vet.  sax.  hlinon,  rec  sup.  gerin.  lehne, 
kimen;  coll.  gr.  x"/ivji»;  Gf.  IV,  10.4),  ttia  c,  collis, 
powjc  :  Luc.  m,  5. 

HLAIV  (vet.  sax.  hlea,  hleo,  angl.  sax.  Atiri',  vcl. 
sup.  geim.  hleo;  lat.  etieut;  Gr.  11,462;  Gf.  IV, 
1093;  Schm.  Ilel.  Gloss.  p.  57),  neuir,  tuiliultis,  se- 
pulcrum,  (Lv-oiitixn  :  Mlli.  iivh,  (.0  ;  Mc  vi,  20;  xv, 
40 ;  xvi,  2,  5,  5,  8  ;  Joan.  n,  17,  31 ;  ui,  17  ;  rifoc  : 
Mlli.  xxvii,  61,64,  66 

iilaivasna,  fein  ,  iu  plnrali  lanlum  hlaivasnos,  ti- 
ntiili,  seiiulcra  sepitlcr  lillll ;  pvnu.ua  :  Mlli.  vm,  28; 
nvii,  52,  55;  p.«uaTa  :  Luc.  viii,  27. 

HLAIFS  {htaibs  Luc  iv,  3 ;  vet.  norv.  hleifr  ct 
leip,  vel.  sup.  gerin.  hlaib,  angl.  sax.  hlaf,  attgl. 
tauf,  rcc.  sup.  gerin.  luib;  Gr.  111,402;  Gf,  IV,  1111), 
tnasc,  1)  patt  s  (lain  in  genere  qiiain  in  parliciilan), 
cilms,  upzo;  :  Mtlt.  vi,  II  ;  Mc.  n,  20;  m,  20 ;  vi,  8; 
vn,  2,  5;  vti, 27;  vin,  4, 5,6, 14;  Luc.  iv,  3,4; 
vi,  4;ui,  33;  u,  5,  15,  16;  xiv,  15;  xv,  17;  Joan. 
vi,  5.  7,  9,  11,  15,  25,26,51,32,35,34.55,  41, 
48,50,  51,58;  xiii.  18,26;  Cor.  I,  i  1«,  17;  n, 
25,  26,  27,  28;  Cor.  II.  lv,  10;  Thess.  II,  m,  8,  12; 
Mch.  v,  |4,  15,  18;  Skeir.  VII,  b.  c ;  2)  buccella, 
n.ica,  iwfitov  :  Joan.  xiii,  26,  27,  30. 

i.a-hlaiiia,  masc ,  socius,  condiscipulus,  o\m- 
u*6»:>i,-  :  Joan.  n,  16;  truoT/iaTKuT»;  .  Pltlpp.  II,  25; 
coiitfs,  .) ciiiii.  neap. 

Ibi  hlaifs,  inasc,  id.,  Calcttd.  gotli.  (?)] 

llLAMM  (vel.  norv.  klemma,  vel.  sup.  germ.  klem- 
men,  vel.  sax.  cemmian,  snec  klamma,  dan.,  rec. 
stip.  geini.  klemme;  Gr.  II,  55;  Gf.  IV,  557),  tieiilr. 
vel  A/ammo,  fem.,  laqiteus,  ra-,i;  :  Titu.  I,  111,  7; 
vi,  9. 

•HLACPAN  (vet.  norv.  hlaupa,  vei.  sup.  germ. 
hlaufan,  loupen,  vet.  sax.  htopan,  augl.  sax.  hieapen, 
angl.  teap,  vet.  fr.  hlapa,  lapa,  suec.  tipa,  datt.  tnbe, 
Itaiav.  toopen,  rec.  snp.  ferm.  laufen;  Gf.  IV,  1110; 

PiTBOL.    X.VJII. 


Itchtli.  818),  conj.  I,  htaihlaup,  'lilaihtaupun,  hlau- 
pmts,  cin  rere. 
iis  ni.AiTAN.  exilire,  «va^nSav  :  Mc.  x,  50. 
IIL.vLTS  (vel.  norv.  hluir,  ve  .  snp.  germ.  hlox, 
angl,  sax..  vel.  sai.,  vel.  fr.  hlvt,  angl.  tut,  sncc. 
ti.ll,  tlnit.,  batav.  fol,  rec.  sttp.  gerin.  loos;  Gt.  IV, 
1 124;  ISclilli.  820),  masc,  sors,  xlnpo;  :  Me.  xv,  24; 
Ci.l.  i,  12;  hlauls  gatatips  visan,  rlnpo\iar)ia  :  Lpli.  i. 
II  ;  hlauts  imma  urrann,  ei  in  soilein  olttijjii,  sors  ei 
exiil,  t'7ax'  '•  Lur. i,  9. 

HLAS  (vet.  nurv.  /i/a?n  [jucuiidissimus];  co'l.  an<»l. 
sax.  ulird,  angl.  gl  d,  gtee,  suec,  dan.  glad,  rec.  su|.. 
gerin.  lexien;  coll.  Illuhjan),  atlje.  i.,  coinpar.  hla- 
soin;  Lfltis,  bilatis,  ilaci;  :  Cor.  II,  ix,  7;  aAujtoc  : 
1'lllpp.  ii,  28. 

iilam .i,   leui.,    I.ftitia,    li  larilas,   D.Koirr,;  ■  Rom 
iii,  8. 

HLtpHA,  vid.  Hleipra. 

IILMUJAN  (vet.  ttorv.  hlifa,  vel.  snp  gertn.  fifran  • 
Gr.  II,  59  sq  ;  Cf.  IV,  1109;  Schw  575),  parcere; 
sublcvare,  avtiAauf«vto-6«(  :  Luc  I,  54. 

IILElDUMA  (aiigl.  left,  rec  sup.germ.  link;  coll.  gr. 
>»tof,  lal.  /a-tius;  Gr,  III,  629),  adject.,  Ix.vus,  uptart- 
pi(  :  Mlh.  vi,  5;  Cnr.  II,  vi,  7 ;  hleidumei  feru,  lalus 
l.cvum,  laeva,  t«  eOwvuu.k  :  Mth.  xxv,  41 :  eliaut  smc 
/.raMci,  37,40;  xv,  27. 

HLEIpIU  (hlepra  Joan.  vn,  2;  coll.  dan.  Lethra; 
vet.  fr.  htid,  hlidia,  [tegere] ;  Gl.  IV,  10  4;  Hclilli. 
819), fein., lemorium,  casa,  o-njvij :  Luc.  u,  53;  ivi, 
9 ;  ffxr.vof  :  Cor.  II,  v,  1,  4. 

tiLEpRA-STAKtiNs,  vid.  sub  Stiknn. 
itab  HLEihwAN,  conj.  II,  supeia-dilicore,   iVto-xu- 
voiiv  :  Cor.  II,  iii,  9. 

lll.UA  (vet.  norv.  htif,  hlie,  angl.  sai.  kUo  vel. 
sax.  hlea;  Gl.  IV,  1091 ;  Sclim.  He(;  Gtost.  p.  57), 
masc,  icnlorium,  casa,  axuvrj :  Mo.  u,  5. 

Ill.llb  (vet.  norv.  hliop,  vel.  sax.  hlust,  angl.  sai. 
hlys',  vel.  sup.  germ.  guhloti ;  coll.  Hliutuu;  Gl.  IV 
1  H.i),  neulr.,  nti.litus,  attenlio,  tianqinll  i.is,  iJTu^ia  : 
Tim.  I,  u,  11  (Iikc  i.osir.t  ronji  ciuia  ad  li.  I.  pm 
liitr.xpa  male  a  Ci.st.llion.io  excogitato,  sine  dtibin 
correcta  esi,  cuin  iiaoiniiino  scliabeatapud  Vaitiuspa 
I  :  hliops  bip  ek  attar  he.lgar  kindur). 

lll.ll  M  \  ■  v.  i.  norv.  hliomi,  himp,  anpl.  sax.  hlgtl 
vet.  sai. hlutt;  coll.gr. xiutiv;  Bopp  124 ;GI.  IV,  1006)! 
inasc,  audilus,  axo»j :  Mc.  vn,  55;  Luc  vn,  1  •  Cor.  |, 
iii,  10. 

HLIFAN  (gr.  haijtteiv,  lat.  ctepere,  rec  sup.  gerin. 
...klepper;  Bopp  127  ;  l)KA.  656J,  conj.  II,  furari.xxiTt- 
ni»  :  Mlh.  vi,  19;  Mc  i,  19;  Luc.  ivi  i,  20;  Kom. 
liii.O;  Kph.  iv,  28. 
HLirTi'»,  ntasc,  fur,  IjIio,  yli-nrvi  :  Joan.  x.  I. 
HLUTKS  (veii  sax.  hlullar,  angl.  sax.  hlwer,  vel. 
sup.  RCrni.  hlutar,  dan.  tulter,  rec.  6tip.  germ.  lau  er; 
Gl.  IV,  1 105),  atlject.,  purus.inuudus,  ic/io;  :  Cor.  II, 
VII,    11, 

iilutrci,  fcm.,  sincerilas,  tGntowita  :  Cor.  II,  i, 
12.  ... 

HLUTRipt,  fcm.,  id.,  Cor.  II,  n,  17. 

Hl.iilUVY  vitl.  sub  Hlahj.tt. 

HNASQUS  (angl.  sax.  hne>,c,  angl.  neth,  nice), 
adjeci.,  mollis,  delicatus,  (iaX«xof :  Mtb.  xt,  8;  Luc. 
vil,  25. 

IINMVS,  vid.  sub  Hneivan. 

HNAUPNAN,  vid.  sub  Hnvipan. 

HNKIVAN  (vel.  norv.  hniga,  hnegia,  vel.  sup. 
germ.  Imigan,  nig.it,  vet.  sai.,  augl.  sai.  hnigan, 
vel.  fr.  hntga,  ilan  ueje,  balav.,  rec  sup.  gerin. 
iirtg.n ;  Gr.  II,  17  ;  Cf.  I V,  1 127  ;  Kclilh.  820),  conj.  I, 
Imaiv,  hnivun,  hitivans,  ii.cllnaie;  imuiergi,  xiivtiv  . 
Luc  ix,  12. 

ANA  HNEIVAN,    SC    iliflci  UTe,    XURTttv  !   Mtll.   111,  II  , 

Uc.  1,  7. 

iinaivs,  adject.,  hutliilis,  raic/ivo;  :  Rom.  m,  16. 

h\aivjin  ,  conj.  II,  I)  incltnare ;  2)  liuiniliare , 
TaircivoCv  :  Luc.  xiv,  II ;  xviii,  14;  part.  praet.  hnai- 
vipt,  huuiilis,  twicivo;  :  Cor.  II,  vn,  6. 

42 


13« 


CLOSSARIUM  GOTIIIC.-K  UNCU.E. 


15-21 


ANAUNAlVJlN,    reClltllliflT,    -Aivtrv  :   Mjtl     VIII.  20. 

KA-UIAIVJ4N ,  bumiliara,  rtnrfnaun  !  Lnc  111,  5; 
»iv,  II  ;  xviii.  14;  pirlic.  pnst  gahnaivipt,  liunnlis, 
TUftlivo,-  !  Lue.  I,  .V». 

uv-iinaivjan,  subj  cere,  snbmillore,  uTror«o-aiiv  ! 
tnr.  I,  *v,  20,  47,  28;  Eph.  i,  B;  Phlpp.  in,  tl. 

BUiraw*,  fem.,  humlliL-is,  nanhmmc-  Lue.  i,  48. 

ui-iinaiveins,  siibmissio,     ..■'■.  u  :  Gal.  u,  5. 

"  IIM:  I  AN  (allgl.    llip,    SIICC.    Iltujia,  111//1/1,    halav. 

kn.-iiiaifli,  roc.  sup.  gerin.  kneipfn;  Cr.  II,  18),  cmij. 

I,  hwp,  hnupun,  liniipans,  rumpere. 
i.is-uNitiAN,  disnimpera, 3i«i!pr>-i  v: l.ur.  vtn.39. 

lllS-UNAUlNAN,  C  Hlj.    III,    lllM  lllll|H,    i ,<JT!T<UI    .   LUI'.. 

v,  0. 

llNUTO  (hnul>o,  vid.  ad  Cor.  II,  XII,  7;  qno  I  ci 
blnvica  liogui  muuntw  esi  Goihus,  vid.  C»si.  Clott. 
Cnr.  Ii.  v.),  fem.,  fl.igetlutn,  virga,  tjxo>oi  :  Cor.  II, 
iii.  7. 

HUGDS,  vi<l.  sub  //«</«. 

IIUCCUIAN  (/iiigr/an  Gor.  1,  iv,  II;  vet.  norv. 
Iniiiijr,  huuijin,  vet.  sax.  hungar,  hmgrian,  hingrian, 
vrl.  fr.  kvngtr,  liunyera,  vel.  sup.  germ.  hungir, 
hungereu,  angl.  sax.,  angl.,  succ,  dan.,  rec.  stip. 
gcrm.  fcniijer;  Gr.  II,  60;  GL  IV.  9  2:  Rehtb.  831), 
itnij.  II,  csurire,  triorii*  :  Cor.  I,  iv,  II;  impersonate 
kuggteip  m  A  (nitvai)  :  Juan.  vt,  55. 

Hl  unu-,  utasc.,  fnues,  ).//io.-  :  Luc.  iv,  25;  xv,  14, 
17 ;  Rum.  viii,  35. 

HUGS  (vet.  uurv.  kugr,  hyigia,  vel.  sax.  Iingi, 
hugainn,  angl.  sax.  hoga,  hogian,  vct.  fr.  /r^.; .  vet. 
mi|i.  Beriu.  kugu,  hiuji,  stiee.  hugher,  log,  il.tn.  /iu; 
e,.ll.  lai.  coyiti.ie;  Gr.  II,  402 ;  Gl.  IV,7.>2;  Helillt. 
8C3),  inasc,  meiis,  iuieliigenUa,  vour  :  Eph.  iv,  17. 

UCG4AN,  co.  j.  ll.o.OKiiarc,  pnlare,  crcdeie,  vo/wJetv: 
Mtii.  *,  l7;»Luc.  n,  44;  Tim.  I,  vi,  5;  Soxriv  :  Juan. 
m,  13;  Motwv.Gal.  v,  10;  Phlpp.  u,  2,  iii,  15; 
Skeir.  VII,  a  ;  h.tgjan  liauliuba,  su|ierbuui  esse,  u^- 
a)ow»ovei\i  •  Koni.  il,  20;  vaila  hugjai,  licnc  vello, 
'.jvjiiv  :  Mlh.  v,  '25. 

ANU  HtJGJAN,  Vld.  SilU   Plll.ip.  III,    15. 

ai'-h!'gjan,  obcaecare,  puar.ecntY  :  G.d.  m.  I. 
ga-uucjan  ,   pmaie.   cogiure,   ^yiicrtoi  :  Tiui.  I , 
i,  \i. 
f.u>raca-hucjan,   praedestinare,  iroocmoito-Sou  :  Cor. 

II,  ix,  7. 

ifai;  hugja.n,  superbire,  uTripai/>«-.0«t  :  C.or.  II, 
xii,  7. 

GA-iiicvs,  fcm.,  sensus,  eogilatio,  mens,  Stavot»  : 
Mc.  xil,  50 ;  Luc.  t  51 ;  x,  27  ;  Kpli.  :v,  18 ;  dd.  i, 
21  ;  vouj  :  Uoiii.  VII,  15;  o-uvyoDo-tf  :  Cor.  I,  VIII,  12; 
x,  27 ;  Tim.  I,  III,  9;  Tim.  I  ,  t,  3. 

IIUCS  (ailgi.  sax.  haga,  suec.  !  ayh,  hage,  dan.- 
kavt,  icc.  suji.  genn.  gehege),  ueutr.,  uger,  bouuni 
agrariuui :  docuin.  arel. 

HL"£D  (vel  i.niv.  hudd,  augl.  sax.  honl,  hordan, 
vel.  sap.  gerin.  Iiort,  ynhurij  .n,  angl.  hoard;  Gr.  II, 
163,  500;  III,  452;  D.l.  543;  Gf.  IV,  1050),  neuir., 
Hiet.urus,  Onaaufof  :  Mlb.  vi,  19.  20,  2t;  Mc.  x, 
~i  ;  Luc.  vi,  45;  xviii,  22;  Cor.  11,  tv,  7. 

uuzdian,  conj.  II,  ihesauriiare,  'h.o-xvii-iu  :  Mtb. 
vi,  19,  20:  Cor.  II,  xn,   U,«et  ad  dr.  I,  xvi,  2. 

i!l  lll.vN.  Cor.  I,  xvi,  2  prakutdJM,  vid.  ad  li.  I. 

ilttlliCS,  vid.  sub  llungrjitn. 

!IUl(iS.  vid.  SUb  llitfjun. 

IIILJAN  'vei.  nurv.  hylh,  angl.  sax.  helan,  hrot- 
sler,  vel.  sup  gcrm.  huJjan,  angl.  Iiele,  suee.  holja, 
dau.  Iiylle,  iue.  6Up.gertn.  Iiiillen,  helen;  lat.  ceiure; 
Gr.  II,  i9;  Gf.  IV,  813),  couj.  II,  velaie,  7r£/»>:«Xuit- 
«iv  :  Me   xtv,  05;  zaTaxaAJrrTt  v  :  Cur.  I,  xt,  6. 

aid-huuan,  ieve!are,detegore,  prrox«iu/rT«iv:  M.b. 
v,  S'.-;   i.uc.  II,  53;  x,  81,  li;  ivil,  50;  Juau.  xn, 

.  I  |ili.  in,  5;  l'iil|ip.  in,  15  b.  I.;  ibess.  II,  U,  3; 
«vaxaXuRTf rv  : Cor-  li,  iu,  18;  iwWviyntiw :  Mc.  II, 
-.  .  pnrltC.   pr.et.  andhulibs,   «x«T«ii«).uiTT<(f  :  Cor.  I, 

i  ^A.vu-utiLibs ,  parlic.  pra't..   nou  revel.ttus,  t*i 
.  .'./i»urT-ifu..o.- :  Cur.  II,  tii,  14. 


CA-iitiUAN,  velare,  cehire,  ahscnndere,  xa).uirTriv  • 
M  li.  vui,  2i;  x,  JG  ;  Cur.  II,  iv,  3;  lanaKcXuffTtn  : 
C"i'.  I,  II,  fi;  iraanaituirTitv  :  l.uc.  ix,  45;  gahuti- 
J/iniim  huuhda,  eum  capiie  velalo,  xar«  xsyaA.jf 
i/oiv  :  (^or.  I,  xi,  4. 

il»  liiiUA.i,  .'U  i  .".'I.ti',  0|>erirc,  xaAuirriiv  :  Ltic. 
vin,  10. 

anu-iiiji.f.inv  manifeslaUn,  revelaiio,  arroxvXu.fi,-  : 
I.iic.  n,  52;  Cnr.  I,  xiv,  2li;  C«r.  II,  XII,  I,  7  ;  Gal. 
n.  2  ;  Kpb.  i,  17 ;  iu,  3 ;  Tltess.  II,  l,  7. 

HLi.isin,  neulr.,  veiilin,  veiameiiiuin,  xu).u/au«  : 
Cor.  II,  iii,  15,  1 1. 

'  III  l.S  (vet.  norv.  h  ti ,  angl.  sax.  hot,  hale,  hol- 
jan,  vel.  sup.  genn.  hol,  hoti,  holjan,  holon,  .ingl. 
holtow,  vet.  fr.,  snec.  hot.  dan.  huut,  rec.  nup.  geim. 
hohl ,  gr.  xoiXor,  lat.  leetum,  eoslare;  Gr.  H,  2'J  ;  Gl. 
IV,  846;  Ucbth.  Bii),  adject.,  cavus. 

is-hulon,  conj.  II,  excidere ,  Aarotut»  :  Mtb. 
ixvn,  60. 

bui.ukdi,  fem.,  scpulcruin,  o-irnAatov  :  Joan.  xi,  5s. 

...HUN  (eoll.  hl.  —  cunijue;  Gr.  111,52).  snl- 
fixuin  ad  desigit.indatu  indelitiitani  ideam  ,  iiu  l  Ij- 
liue  per  teriiiiuaiioiicin  cuni)ue  redditur,  ei  — 

AiNS-nuN,  vid.  sub  Ains. 

bis-iiu.v,  vid.  sub  [uiia. 

iianna-iiun,  vid.  suli  Man. 

wan-hun,  vid.  sub  IVa». 

WAS-tiUN,  vid.  sub  Was. 

weilh-uum,  vid.  sub  Weila. 

'  IIUND  (^et.  lmrv.  hundrap,  angl.  s.ix.  hund,  vet. 
sax.,  vei  b  hundered,  \ct.  sup.  germ.  huui,  a.  gl. 
hundred,  su  <:.  hunilra,  dan.  hundrede,  rec.  sup. 
germ.  iwnderi;  gr.  cxcerov,  lat.  tMOUN ;  Bopp  456; 
Gr.  I,  763;  Gl.  IV,  i»75;  Kehih.  J-36),  neu:r.,  iu 
plurali  (aiiluut  huuda  et  equidetu  ic  tolts  cuiupostliu' 
nilms  : 

he.UA  uunda,  vij.  sub  breis. 

HWx-bo.mwa,  vid.  suli  Niun. 

tvahcxda,  vid  sub  Tfllt. 

FniFiiLNiM,  vid.  sub  Fimf. 

iu'.\ua-fa|)s,  vid.  Mib  tujit. 

111'NDS  (vel.  iioiv.  Itundr,  vel.  sup.'  gerni.  Iiunl, 
vet.  sax.,  angl,  sax.,  vel.  fr.  hund,  augl.  hound, 
suec.,  dan.,  itc  mi;i.  germ.  hund,  batav.  homl ;  gr. 
xOojv,  lat.  ea-iis;  Itopp  81 ;  Gr.  III,  526;  Gl.  IV,  H76  ; 
Kclttb  i."0i,  masc,  canis,  x-i«n:Liic.  xvi,  i\; 
Pblpp.  III,  2;  «uvojnov  :  Mc.  vn,  27,  28. 

HUNbS,  v,d.  sub  Hinpnn. 

IIUNJAN,  conj.  II,  cupere,  conari,  Mc.  x,2i.  vid. 
ad  b.  1. 

KUNSL  (vel.  norv.,  luec.  /iu>/,  ansl.  sai.  hutel ; 
DM.  25),  iie.utr.,  1)  ublatio,  0wi«  :  Mllt.  tx,  13;  Mc. 
II,  49 ;  Luc.  ii,  24 ;  Cur.  I,  x,  18;  Skair.  I,  i ;  «100.-- 
fooa  :  tpb.  v,  t ;  2)  culL.S,  lalria,  )«To:t«  .  Joau. 
\\'t,  2. 

ULNSLA-STAbs,   vill.    Sllb  Slnfj'. 

un-uunslags,  ailjict.,  1)  iK/ii  libans;  2)  rreeonci- 
lialiilis,  i?urtovJos-  :  Tiin.  II,  ui,  3. 

!icN-ij.iN.  eonj.  11,  ollerie,  mintilii  TlWI   II,  iv,  6. 

IILPS  (ollgl.  sax.  Iujpe,  vet.  sup.  gerin.  Iiuf,  angl. 
hip,  »uec.  Iioft,  dan.  /io,le,  batav.  heupe,  rec.  snp. 
germ.  iiujle;  Gr.  II.  49  ;  til,  105;  Gf.  IV,  852),  UMSC. 
(plur.  hupeis),  cuxa,  ootpu;  :  Mc.  l,  (i ;  Lpb.  vi,  14. 

"UUS  (vet.  norv.,vet.  sup  germ.,  suee.,  »et.  »ax., 
Mg|a  III.,  vel.  IV.  hut,  augl.  house,  Ujii.  hius,  ba- 
UV.  /iui/.<,  rec.  sup.  gorui.  haus;  Gr.  II,  500;  III, 
426;  DM.  39;  Gr.  IV,  1050;  Uclilli.  831),  neuir., 
domus. 

li  i>  uis,  domus  Dci ,  teut|>luin  ,  iioov  :  Joan. 
IVIII,  20. 

IIKAINS  (vel.  norv.  hieinn,  vel.  sax.  /ireni,  \et. 
fr.  rene,  vel.  sup.  genn.  hremi,  suec.  ici,  dan.  reen, 
li.ilav.  reyn,  ree.  som  leriU.  ttii:;  coll.  angl.  riM,e; 
Gr.  II,  12;  Gf.  IV.  Il58;  Hchlb.  Wi).  ad/ecl.,  pu- 
iits,  niuiidus,  kb6«jo'i; :  Nih.  ixvii,  59;  Joan.  mii 
11 ,  iv,  3  ;  lim  I,  i,  5;  iii,  9  ;  l.m.  II.  I,  "• .  u  it. 
Til.    i,    li,  xuu(j.io,-  s  Tiui.    I,  i",  '.'.  bWr.   IH,  c; 


1323 


PACKJAN 


hrains  vairjian,  v.aflvpityaQai  :  Mlh.  »111,  3;  XI,  5; 
Mc  i,  4f,  42;  Lue.  v,  13;  xvn,  15  vid.  a.l  h.  I. 

un  hiuins,  1)  iinpnnis,  inimuiidus,  «v.a6umo(  : 
Mc  1,23,25,  20,  27;  m,  H,  50;  v,  2,  8,  13;rvi,7; 
vii,  25;  ix,  25;  Luc.  iv.  53,  36;  vi,  18  ;  vm,  29  ; 
ix,  59,  42;  Cor.  I,  VII,  14;  Cor.  II.  vi.  17  ;  Epli.  v, 
5 ;  r.oivif  :  Itom.  xiv,  14  vid.  ad  li.  I. ;  2)  iucxper- 
lus,  idiuia,  t&aiTuf  :  Cor.  II,  XI,  6. 

uiui.Nti,  fera.,  pnriias,  Skeir.  III,  b. 

i  s  uhainei,  inundiiies,  ix«6upaiu :  Col.  m,  5. 

UN-uiuiNibA,  fwn.,  id.,  Cor.  II ,  xn,  21 ;  Gal.  v, 
19;  Eph.  iv,  19;v.o;Th«s.  I,  iv,  7. 

iuuiNJAN,  couj.  11,  punficaie,  xcrfJttftgeM  :  Cor.  II, 
»11,  1. 

ak-uhainjan,  id.,  Skeir.  I,  a. 

Gi-BRAiMAN ,  id.,  Mih.  viu,  2  ;  Me.  i,  40 ;  vu,  19  ; 
Luc.  iy,27;  v,  12;  mi,  22;  xvn,  14, 17;  Joan.  xv, 
2;  Eph.  v,  26;  StuxuOapi&iv  :  Luc.  Ill,  17;  ixxuBui- 
puv  :  Tim-  II,  ii,  21. 

ti-uiuiNJAN,  id.,  iv.vtfiu.ipuv  :  Cor.  I,  V,  7. 

hiuiniiys,  fein.,  puiiiicalio,  nSttftrpis  '•  Luc.  n, 
22  ;  Skeir.  III,  b,  d. 

ca-hkai.neins,  id..  Mc.  i,  44;  Luc.  v,  14. 

KIUINJA-IIAIIITS,  Vid.  8UU  Haulu. 

'HRAIV  (vei.  sax.  hreu,  an»l.  sax.  hreav,  \el. 
nnrv.  hrat,  vei.  sup.  gerui.  Itreo;  Qr.  II,  4|2;  III, 
398;  DM.  659  sq. ;  Gf.  IV,  1131),  cadaver. 

HHA.ivA-DUbo,  vid.  sub  Dubo. 

HRAMJAN  (vet.  norv.  ram,  vel.  sup.  genu.  ramen, 
ramjan,  dan.  rumme,  rec.  sup.  gcrm.  rahmcn ;  Gf. 
11,504),  conj.  !l,  ciuciligere,  s-TKu^ouv:Joan.  xix,  6. 

us-hkasijan,  id.,  Mili.  xxvi,  2;  Mc.  xv,  13,  14, 
15,  m,  25,  27  ;  xvi,  C;  Joan.  xik,  6,  10;  Cor.  I,  i. 
13,  25;  Cor.  II,  xm,  4;  Gal.  Ili,  1 ;  v,  24;  vi,  14. 

» ibus-iiRAMjAN,  loncrucifiiserc,  o-uo-Tauoovv  :  Mlli. 
xxvii,  44;  Mc.  xv,  32;  Gnl.  II,  20. 

*  IIKISJAN  (vet.  sax.  hri  ian,  angl.  snx.  hreosan, 
siiec.  rifla,  coll.  rcc.  siip.  germ.  riuteln;  Gr.  II,  4?; 
Gf.  IV,  1179),  c  nj.  Il.quassare. 

af  iiiusjan,  quatisare  ,  iremefacere,  anortvao-Miv  : 
Luc.  IX,  5;  unojiuatrL(r6at  :  LuC.X,  11. 

U-  MKI  JAN,  id.,  EZTlvKTUEtV  :  Mc  VI.  II. 

HRUGGA  (coll.  vet.  uorv.  hryggr,  vet.  sup.  germ. 
ruota;  Gf.  II,  491),  fem.,  virga,  'pufAo;  :  Mc.  VI,  8. 

HltUK  (vet.  nnrv.  kria,  krunka,  angl.  sax.  hroc, 
vel.  sup.  gerin.  hruoh,  rec.  sup.  genu.  krdlien;  gr. 
xpuiuv,  lat.  crocire;  Cf.  IV,  t"9),  ueutr.  (?),  canlus 
(gulii);  faur  hanint  hruk,  antequam  gallus  cauial, 
r.piv  uXixxopa  yoivnaux  :  Mlli.  XXVI,  75. 

iirukjan,  conj.  II,  cantare  (de  gallo),  jtuvef»  :  Mlb. 
Xivi,  74;  Mc.  xiv,  72;  Joan.  xui,  38;  xvin,  i7. 


pAilAN  1326 

UUllsKAN  (suec  graimska,  dau.  gran  ske .  ccill. 
rec  sup.  germ.  forschen'.'),  conj.  II. 

ammiiii  skan,  exaiiiinarr,  muxpivuv  :  Coi.  I,  x,2'i. 

*  HltOb  (vct.  norv.  hrodr,  angl.  sax.  hrotSer,  vet. 
sup.  gerin.  hrttotli,  suec,  dan.  rus;  coll.  iu.gl.  roul; 
Gf.  IV,  I1-S5),  ncutr.  ('),  canlus,  hyiniiiis.  I.ius. 

iiRobEics,  adjccl.  ,  vitlor,  gloriosus,  Qpwxf,t\>o>v  : 
Cor.  II,  ii,  14. 

IIROPJAN  (vct.  norv.  hropa,  ve>.  sax.  hropan, 
angl.  sax.  hreopan,  vet.  fr.  hropa,  vet.  sup.  Rcrm. 
hruofan,  snec.  ropu,  daii.  ranbe,  latav.  roepen,  rec. 
sup.  gerin.  rufeit;  Gf.  IV,  1132;  Kclllli.  829),  ronj. 
II,  clainare,  xp/inv  :  Mih.  viu,  29:  ix,  27;  xxvn, 
50;  Mc.  i,  26;  iii,  11;  v.  5,  7;  x,  47;  xi,9;  xv,  13, 
14,39;  Lic.  iv,  41;  ix,  39;  xvni,39;  xix,  40;  J.ian. 
vn,  28,  57;  xix,  12;  G:-l.  iv,  6;  xpuu/utiv  :  Jo:ui. 
xi,  45;  xviii,  40;  xix,  6;  (3o«v  :  Gal.  iv,  27. 

UF-uropjan,  exclaniare,  xpuXuv  :  Mc.  ix,  24;  uvct- 
xputuv  :  Mc.  l,  23;  Luc.  iv,  55;  vill,  28;  av«6oav  : 
Mlh.  xxvn,  46;  yuvtZv  :  Luc.  xvi,  21. 

iihopj,  feiu.  (i),  clauior,  x/wjyi)  :  Epli.  iv,  51. 

UHOPEi.feiil.,  id.,  hph.  iv,  31  vid.  ad.  h.  I. 

HUOT  (angl.  sax.,  \el.  fr.  hrof,  vcl  s.n.  hroil, 
vet.  sup.  genu.rosl,  angl.  roof,  batav.  r«//";gr.  o'/.o'fO.-; 
Gf.  II  552;  Rchlh.  829),  neutr.,  leciuii/,  o-tc?»  :  ttth. 
viii,8;'Mc.  ii,  4;  Luc.  vu,  6;  3w(a«:MiIi.  i,27;  Lm . 
v,  19;  xvii,  51. 

IIYMAINAIUS,  nom.  propr.  masc,  •ru.iwwt  : 
Tim.  I,  i,  19. 

HYSSOPO  (voc  gr.),  Tem.,  bysoppus  ['traaim 
secundum  Num.  lix,  6),  Skeir.  II),  c. 

HOBAN,  vid.  sub  Haban. 

KOIIA  (coll,  lal.  occa;Gr.  III,  414,  410;  DUA. 
535  *),  masc,  aratruin,  aj.oTpov  :  Lnc.  ix,  62. 

HOLON  (angl.  sax.  itoltihie,  angl.  Itollow,  vei.  snp. 
genn.  huoljan,  hol.aa;  Gr.  II,  41 ;  Cf.  IV,  849),  conj. 
II,  fraudare,  Jiao-eistv  :  Luc  III,  14. 

af-holon  ,  defraudare,  o-uzoy«vTitv  :  Luc.  xix,  8. 

HORS  (vel.  uorv.  hor,  hora,  angl.  sax.  Itoring, 
\el.  sup.  germ.,  vet.  l'r.  Itor,  angl.  whore,  succ  horu, 
dau.  hore,  bativ.  koere,  rec  sup.  germ.  /iure;gr. 
xipn;  Gr.  II,  42;  Gf.  IV,  1010;  Rthtli.  826),  nusc, 
aduller,  moecbus,  ftotxof  :  Luc  xvm,  11  ;  jro/ovof  : 
Cor.  I,  v,  9,  10;  Eph."v,  5;  Tim.  I,  i,  10. 

horinon  ,  conj.  II,  nirjechari,  adulterium  facero, 
u.oi-/!<iuv  :  Mih.  v,  27;  Luc  xvi,  18;  xvip,  £0;  jxoi- 
/_ao-G«t  :  Mili.  v,  52;  Mc  i,  11,  12;  parlic  prars. 
f.inin.,  horinondei ,  a  luliera,  iucecha,  u.oixu.'i.i{  :  Mc. 
VIII,  58;  Roin.  \u,  3. 

ca-uoriniin,  id.,  izoixiuitv  :  Mih.  v,  18. 

iinuisASsui,  masc,  adultcrium,  foruicalio,  u.ot- 
X«ia  :  Gat.  v,  19;  iropveia  :  Mc  vu.  21 ;  Joan.  wiu, 
41 ;  Cur.  II,  »1,  21 ;  Epb.  v,  5;  C»l.  ui,  5. 


D 


b.VGKJ  AN  (paqgkjan  Mc.  VIII,  17  ;  Skeir,  VII,  a  ; 
pankjan  Lui'.  xiv,  31;  vel.  uorv.  penkia,  vel.  sav. 
tlienkian,  tlianc,  augl.  sax.  pencan,  vei.  snp.  gerin. 
dankjau,  denkian,  vet.  Ir.  lltanka,  ailgl.  tlink,  succ 
tdnka,  dan.  lainke,  b.iuv.,  rec.  sup.  germ.  denken; 
Gr.  H,  60;  G/.  V,  150;  Ucbtb,  1067),  conj.  auom., 
palita,  puliledun,  pahts,  cugilarc,  raii.cinaii,  Xoyt- 
Ziriui  :  Cer.  II,  iii,  5;  x,  7,  II  (Mc.  n,  31);  Sixlo- 
yiilioBui :  Mc  ll,  6;  vin,  16,  17;  XI,  31 ;  Lui .  III,  15; 
v,  21 ;  ix,  14;  etiaiu  pagkjan  ai°<  Luc  i,  29;  oVuo- 
yiiiabai  :  Luc.  IX,  5;  o-vj(it6aXXt.v  :  Luc.  II,  19;  |Sou- 
/Euto-6«t  :  Luc.  xiv,  31 ;  Cur.  II,  i,  17  ;  ino/>ito-6v»i  : 
Joan.  xin,  22;  Siunopiiv  :  Luc.  ix,  7. 

AN^-pACKjA.N  s:k,  1)  recordari,  cugiiaie,  c  genil , 
Skeir.  VII,  a.  pr.;  eiiam  sine  sk,  Ski^r.  VII,  a  sec, 
2)  cngnoscere,  ^tyvuo-xini  :  Luc    xvi,  4. 

uipAGsjAN,   ratiocinari,  cogHare,  Sixoyi-iTOm  : 

Luc  v,  22. 

A.soA-JjinTs ,  adjcct.,  ralionabilis,  hyuA;  :  Rom. 


xii,  1 ;  Skeir.  II,  d  ;  txitypuv  :  Tii.  i,  8;  vxiy«).to;  : 
Tiiu.l,  iu,2,  11  vid.adb.  I.;andapalttsvisan,  vrjipsiv  : 
Tim.  II,  iv,  5. 

GA-pAGKi  ,  neutr.,  parciinouia ;  ns  gafiagkja,  par- 
cus,  letJopvar  :  Cor.   II,  ix,  6. 

[jacks  (pankn  Luc  xvn,  9  ;  vel.  norv.  pokkr,  vel. 
sax.  tliauc,  angl.  sax.  panc,  vet.  sup.  geriu.  dann, 
vel.  Ir.  llionk),  masc,  graliaruin  aclio,  x*f"s  '■  Luc 
xvn,  9. 

bADDAItS,  ihiiii.  propr.  masc,  6aSuatoc :  Mc.  ill, 
18. 

bADEI,  vid,  sub  pala. 

pAIIAN  (vet.  norv.  pegia,  pugga,  paqna,  vel.  sup. 
gerin.  tiugen,  vet.  sax.  thaqion,  thagon,  succ  titja, 
il.ui.  lie;  lat.  tacere;  Gr.  V,  98),  i-onj.  II,  laceie, 
o-ttureav  :  Mc.  lii,  4;  xiv,  il;  Luc.  i,  20 ;  xvm,  39 , 
otyav  :  Luc  ix,  56  ;  <?tuo~  -nti  :  Mc.  l,  25. 

CA  bxilAN  ,  ld.,  a-iouTav  ;  Mc  x,  48;  o-tyav  :  Luc. 
xx,  20. 


1*27 


CLOSSAKIUM  COTIIICif;  LINCtiE. 


1328 


blHAIXi,  icin.,  liluillium,   (iorvxia  :  Tim«  l>  Hi  1'^ 

»ij.    :<.l  ll.    |. 

[iMITS,  viil.  snh  bogkjan, 

|>.\IIO    (.lll(;l      r:l\     /..').  V6l.   »Up.   gei  III     </.<'"i.     riv. 

sup.  germ.  uwn;  Cr    III,  580;  Gl.  V,  104 ;  Scbm. 

I,  i.">'i).  fem.,  luiiiin,  r»Xo,-  :  Rom.  ix  21. 
pAhKOII.  vi.l.  snii  f.ata. 

[.AI.WFEILIIS ,  iiom.  propr.  mftSC,  &ioyd.o;  : 
Liic.  i,  3. 

pAIRII  (vci.  sax.  thurh,  Ingl.  sax.  /nir/i,  vel.  sup. 
gcrm.  durh,  vet.  fr.  ihrurh,  aiujL  ihroiitfh,  rec.  sup. 
germ.  (,'iirr/i ;  Cr.  II,  63;  111,161;  IV,  793;  GL  V, 
221;  .t/i/i.  /Vap.  202;  Rchtb.  1078),  prxposilio 
ciim  accusalivo  eonsirucia,  idem  vatot  atque  latlnum 
per,  necnon  grxco  Sia  cum  geniiivo  res|ton.lct,  ct, 
qticmadmodum  istud,me<lluin  pcrquod,  vei  personam 
perquam  lit  aliquid,  indiral  :  tcmpus  vcro  non  nlsi 
rarissime  iixc  pailiculi  determiiiat. 

I  Prxposilio  :  I)  in  sr-nsu  locali  sempcr  pro 
grcco  oi«  c.  gcnii.  posita,  post  gaqgnn  Mc.  ix",  .*>0  ; 
I.iic.  vi,  i;  bairhgaggan  Mc.  II,  23;  Ltic.  ivii,  4!  ; 
tnngagqan  M>h.  vii,  13;  Joan.  x,  1,2,  9;  gateipan 
Mc.  I,  25;  Cor.  II,  l,  16;  nsliihnn  Mili.  vm,  28; 
lo.in.  viii,  39;  pairhleiban  Luc.  iv,  5(1;  ivni,  25; 
bairhbairan  Me.  n,  10  ;  iicm  Cor.  II,  xi,33  pairhuu- 
gadauro  in  snorjon  athahans  vas;  liuc  eiiam  pertinei 
Cor.  II,  v,  V  /in.r/i  galaubein  gaggam  nih  halrh  siun ; 
Cor.  1,  xin,  12  snircuwi  nu  /lair/i  skuggvan  U  frisuhtai ; 
l.nc.  i,  7!)  rodida  ('/»/))  /iaii7i  niu»/>  prwifete.  Nec- 
non  ei  idduceiidi  stnu  Inci  Joan.  xiv,  6  i/iimsa  ti>ys. 
ninshun  ni  gimip at allin  niba  pa\  hmik;  2)  mediura  : 
:')  in  respeeln  r.ali  :  Mc.  VI,  2maAleil  pairh  hamhms 
i.  vairl.and;  Skcir.  VI,  c  ntlins  bi  i>tu  varp  veiivodeius 
tuman  pairlipraiifcie  vaurda,  sumunuh  />u»  pairhttibna 
iis  himina,  snmanuh  han  pairh  laiknint;  Tnn.  II,  i,  G 
aiists  gupsist  inpuspairh  anatagdn handive meinaizo  ; 
Skcir.  V I,  b  aitms  pairh  meiua  raitrstva  r,  itvudei  ;Gal.  II, 
21  pairh  vitop  garaihtei ;  liom.  VII,  5  vinnons  pairh 
vitop;  x,  17;  ilcni  formnlx  a)>aiisiflu(us  paiih  vitjan 
tjnps  Cor.  ||,  i,  1  ;  Epb.  I,  1  ;  Tiin.  II,  I,  1  ;  C  ».  II, 
vin,  5;  Jo.m.  xvii.  20  gulaubjands  pairh  lauraaize 
du  mis;  Cor.  I,  xvi,  5  panh  bokot  pans  sandja;  Cor. 

II.  x,  9  piahsjan  6air/i  bvkos;  \,  i  J ;  TIicjS.  li,  ui, 
14;  Epli.  vi,  18  paiih  aihlronint  jah  bidot  aihtron; 
iii,  l>  gadnilans  gnhaitis  pairh  aivaggetjon;  Cor.  II,  n, 
12  ufarastjan  pairh  managa  aviliudn ;  i,  1  gafnafstjan 
puirh  gaplaiht;  Tim.  II,  m,  15  utfraivjun  du  guuistai 
pairU  galaubein;  Skeir.  I,  c  pnirh  hugn  gamoljav ; 
V.  d;  Koiii.  vii,  7,  8,  li ;  xn,  I,  3;  xv,  i;  Cor.  I, 
1,21  ;  Cor.  II,  iv,  15;  ti,  7  ;  ix,13;  Epli.  i,  7 ;  n.  8, 
iC.  iii,  12,  17;  Phlpp.  I,  19;  iu,  9;  Col.  1,20,22; 
Tim.  I,  II,  10,  15;  Tim.  II,  ll,  2;  post  adjeciiva  : 
Cai.  v,  G  gi.lnubiins  paiih  friapra  vaursiveiga ;  coll. 
iloil).  xiv,  I  i  mi  vaihl  garamm  pairh  tili  tilbo  (in  se) ; 
satpe  (>r .  Rciini  pngt  passiva  :  Joan.  xi,  i  ei  hauh- 
jaitlau  paiih  pala;  Tini.  I,  lv,  I »  uhi(s  gibnna  varp 
pairh  praufetjant;  Tini.  II,  i,  10  anttt  gaivikunpida 
fmirli  gaboirhtein  iesuis ;  Tim.  I,  IV,  5  gaveihada 
pairh  vaurd  gitpt ;  llom.  vr,  S  ;  Eph.  III,  10  ;  iv,  16 , 
1'inlciii.  22 ;  ni.i  eliam  pro  uico  c.  genit.  ponilur  : 
Cor.  I,  10,  19  frijri  meiatt  ttojuia  /).iir/i  v.ngataub- 
jitmtins  pitlttit ;  pnsl  inlr.insiiiva  :  Epb.  m.  1G  ga- 
ivinpnan  pairh  ahman ;  Cor.  I,  jv,  2  pairh  aiiag- 
iirljun  ganisip  ;  Cot.  II,  l'J  ttik  pairh  gavistim  ali  ga- 
1'inttoi  uukuaiido;  SkL-ir.  II,  h  gabaurp  anpara  p.iiih 
fivahl  uspnlan ;  Col.  n,  12  mipuirisup  pairhgalau- 
ben,  Cal.  n,  19  fntrlt  vitop  vitoda  gatvalt;  Rom. 
vii,  i  fiairh  unabitsn  utgam;  Sbeir.  III.  a  garthintbi 
ina  niivaundja  vai  pairh  licrodes  birunniu ;  Roffl.  vm, 
3  tiuks  vas  paiih  leik  ;  C.tl.  n,  10  iMii/n/i  unraililt 
munnti  fianlt  gataubeiii ;  1'hiiii.  vil,  13  utkuit/ii  varb 
frtivaiiihti  pairh  paiti  fnupeigo  ;  b)  bl  respeclu  DQrSO- 
liull  :  T.o.ii.  M,  50  />inr/i  gup  tilta  (sc.  tlnd)  .  Ci.r.  I, 
xv,  21  fnirh  inuniian  daubui  iah  puirh  inaniinn 
ustitss;  Cor.  II,    1,20    fmuh    lua   imi.v ;  Gal.    i,1, 

apauiteu/ui  m  af  mmnain  aiA  fmirh  ntannan  uk  pai  h 


i.'»n  xi  islu  ,  i\ ,  7  siimi»  iah  arbja  gupt  pnirh  xristu ; 
61  ilem  stepius  in  furmulis  bairh  xntiu  :  Kom.  vn, 
»'i;  viii,  37  ;  Cr.  I,  \v,  .'>7  ;  Cor.  II,  l,  5;  m,  4; 
iv,  i;v,  18;  Cal.  ii,  i  .  .  K|.h.  i,  3 ;  Col.  111,17; 
lli.^s.  I,  iv,  2;  iv,  14;  v,  9;  insuper  :  Cnr.  II, 
II,  11  kmtpi  iitihnii liljanits  poirh  uns  ;  v.  20  gup  ga- 
/llaikip  pairli  uns;  i\,  II  nin  alfitt  vtiuiktufi  fiairli  um 
aivxaristinii  gupa  ;  III,  17  •/><!.•  puiih  wuna  bifaihotla 
imit  i  E|.li.  II,  18  pairlt  ina  hahoni  algagg  dn  otlin; 
Col.  i,  20 />»ir/i  Ina  gafribon;  Tim.  II,  i,  II  />aia 
godo  annplli  fastai  pairh  ahmtin  veihann.  Sxpc  eiiam 
pnst  passiva  :  Col.  i,  10  olla  fiuirh  inn  gatkapnna 
sind  ;  Mlh.  vm,  17  patn  tjtmulnln  pairh  esuiun;  ilcm 
l.u. .  xvni.  3|  ii  lubaildicndo  gumelida  inscriptio 
M.irci  el  Lucae  :  aivaggeljn  pnirh  mnrku,  fmirlt  tukan 
illnslranda  esl;  M'b.  xxvn,  2  ttsfullnoda  pala  gihann 
puirh  tniraimion ;  Cor.  II,  i,  19  srillui  ih  iivii  pairh 
uas  vaitumerjada;  i,  11  giba  pairh  managans  aviliudo- 
dau;  .-)  nec  iion  et  mo.lmn  ct  lati.iuem,  qua  lil  ali- 
quid,  exillbel:  Cor.  II,  n,  1  gnmelida  iivit  pairh  ma- 
naga  tugra;  1'l.il.  i,  20  mtkiljada  xrisint  in  leika  mti- 
numma  jappe  fiairh  liban  jappe  pairh  daupu.SW. 
cxplicandus  esl  locus  Cor.  II.  v,  7,  vid.  supra  1); 
Lttc.  vm.  i  qap  paiih  gajukon;  Cal.  iv,  13  pairh 
siukein  leikis  aivaggetdu  izvis;  Cor.  II,  iii  ,  11  pala 
galaurnando  paiih  vulpn  (sc.  Mi),  id  csl  vulpag. 
biic  ciiam  adduci  poiest  circtiniscriplio  Col.  n,  22  : 
pata  !»(  du  riurein  p.iirh  patei  is  brukjaidau  pro  ano- 
Xpien;  3)  causalcin  sensum,  iia  ut  gr.  o«i  c.  accus. 
respondeat,  pairh  proprie  non  habei,  hoc  per  w  c. 
gcnit.  expresso;  in  qtiibusdam  tamcn  casibus  inler- 
pres  Grxci  V.  Sligiii  bxrcrc,  nccnon  de  cnnstruc* 
tionc  parum  curaie  vidciur.  sic  Lur.  i,  78  aflet  fra- 
taurhte  pairk  infeinandein  armahairtein  gips  unsarit 
(S«i  nrXk-jyiKi.  ?>sou?)  ;  Eph.  v,  6  pcirh  fala  qimip 
hnlis  gufis    (>5i«  THura  so^srai  ri  hpyii  tou  OsoO).  Ileill 

C>  I.  ni,  6  pairh  pnei  '/'"*»/>  hatis  gups  (5C  a) ;  Ske.r. 
\!l,  a  /)<iir/i  pnei  usbar  qipanat,  id  esi,  i),  duin 
ci.i.i  ai.'i  loquens;  nonnisi  rarissine  tempus  pariioula 
hairh  delerminatur  ;  co  forsan  modo  explicari  putest 
Fblpp.  i,  20  ri  wufiiili  izvarn  biauknai  puirh  meinuna 
qum  aflra  du  izvis  ;  coll.  eliam  I,  20  ;  alias  C.illnis 
prxposiiionem  verbo  anneeiil  ct  principale  vocabu- 
inni  in  aeeusalivo  ponit,  nt  Luc.  v,  3  atla  nahl  pairh- 
arbaidjaiutans  (3<«  oW  t>i;  vjzrof  xoniutiomit)  vaihl 
ni  nemum  ;  coll.  vi,  12  nalit  paithvakandt ,  Siavuxrj- 
seumv.  Alias  nta  c.  gciui.  iii  icinpoi  jlilnis  detcrniiii  i- 
iionibus  pci  afar  (Mc.  II,  1  )  vel  bi  (Cal.  II,  I)  con- 
vcrlitor. 

II.  In  eonijwsitione  aulem  non  nisi  raro  nccurril, 
ubi  grxcooia...,qiiaiut.).jue  eli.nn  jrspa...,  xira,  etc. 
r.8 (loin !et :  pairhurbaidjan,pairhbairan,  pairhguggan , 
pairhldpun,  pairhsaiwan  ,  pairhtukan  ,  pairhvitan; 
puirhgaleikon. 

pAiRiiU  Qin^l.  sax.  pgrel,  vet.  sup.  germ.  dur- 
hil ;  Gf.  V,  221 ;  coll.  pairh),  iieulr.,  forjiu.n,  xj.u- 
ptxkta  :  Mc.  x,-2.'i;  Luc.  xvin,  2">. 

*  p.MRSAN  (vet.  norv.  htrra,  Pyrtia,  angl.  sax. 
pyrtiun,  vei.  sax.  thorrvn,  tliHrtiian,  vel.  sii|>.  grrm. 
darrjan,  dorrjan,  durtljan,  angl.lAirsl,  ilan.  ler.ioru, 
suec.  tbrr,  lorstn,  rec.  sop.  germ.  dwir,  darren,  dur. 
ttcn  ;  lat.  tcrreo ,  gr.  ■tipcsalku ;  Ih.pp  tOO;  Gr. 
II,  39  ;  Cf.  V,  199),  conj.  I,  fiart.paursun,  paursunt, 
siccare,  arcfacere. 

ca-Dair-an  ,  inaiccsecre  ;  panicip.  prxl.  gapaur- 
tani,  aritlilS,   ifq^BfUUVK  :  Mc.  III,  I.  3. 

pAI  nsvs,  a.ljeci.,  andus,  %r,pi;  :  Luc.  vi,  6;  «•'»• 
psfifijvo;  :  Mc.  xi,  20. 

ua-|>auhS!UN,  conj  III, evtrcte,  cxsiccari.  arctieri, 
ZvpxwaOxi  :  Mc.  IV,  t> ;  v,  29,  XI,   21  ;  Luc.  vui,  |i , 

Joan,  xv,  G. 

pAURSJAN,  conj.  II,  siiirc,  ti^fv,  ImpertOMah 
tanlum  paurseip  mik  (Jnjiw)  :  loan.  fl,  58  !  >n.  J'j 
Uom.  xii,  20  ;  personale  csi  /.iimui/>>  mtnt  t'or.  I, 
IV,  II. 

tr-tutuuitH,  ni.,  afpaurtip*  liaan,  $tT** .  Mib. 
\\\ ,  42, 


13C9 


J>.\I8SALAUNE1KA 


[>AN 


1230 


IIAURSTEI,  tettl  ,  sitis,  3i-iof  :  Cor.  II,  XI,  27. 
iAISS  \LACNKiKA.,nniTi  pmpr.  fem.,  &iaatt)&war. 
Jblpp.  iv,  10;Tim.  II,  iv,  10. 

pAi^SAHCNEiKAiis,  masc,  ecaraXovuscu? :  Tlicss. 
II,  lnscr.;  I,  i ;  Subscript. 

[iAN  (vet.  sax.  fftan,  angl.  sar.  port,  ponne,  vcl. 
snp.  germ.  i/annc,  vet.  fr.  lAa,  angl.  then,  rec.  sup. 
germ.  rfann  ;  Int.  (unc ,  Gr.  III,  165,280  ;  Cf.  V,  41; 
Hclnh.  1067),  conjiinciio,  qu.-c  ut  demoostraiiva 
ECmper  pr  inuui  SeiitentiiC  vocabulum  (non  nisi  au- 
lein  r:iro  plura,  ut  Luc-  xvm,  40  bipe  newa  tnt  pan 
immn;  xx,  16  yahnusjandam  qepun  pan  )  sequiltir. 
Prxpnsitionem  inter  et  «omen  reclum  lanluniir.odo 
interjicitiir,  ubi  lioc  noincn  —  uh  enclilicum  babet: 
Mtli.  xi,  21  frnmiih  pun  paim ;  Mc.  xvi,  12;  LuC.  I, 
24;  vii,2I,i,1,7;  xviu, i;  coll.Me.xiv,  44;xvi,8;Cor. 

1,  xiv,  23 ;  xv,  15 ;  Gal.  11,  2  ;  Epli.  iv,  23  ;  c  con- 
Irario  Mlli.  xi,  7  ;  ni  paim  p.in  xxvt,  73  afar  teitil 
pan;  xxvii,  1,  15,  45;  Mc.  iv,  6,  53;  vm,  1  ;  Luc. 
m,l,l5;  vi,  48  ;  vii,  24;  xix,  11 ;  XX ,  45 ;  eliam 
inter  articuluiu  et  siilist.intivutii  mittitlir  :  Luc.  n,  2 
toh  pan  yilstrameleins;  37  ;  Juan.  vni,  33;  xviii,15; 
Roih.  xii,  4;Cor.  I,  lll,  12;  Skeir.  VIII,  a;  necnon 
et  inlcrnegalionemel  vocabuliim  ncgaium,  lilnc  Joan. 
XVIII,  30  nip-pan  naulihanuh ;  l.uc.  xx,  40  nip-Jmn 
pana  eips;  e  coiilrario  Luc.  VII,  42  ;ii  tiabandam  pan; 
liinc  legiliinn  esl  annoi  >lin,  quam  fccimus  ail  Mib. 
ix,  2.  l:i  i elaiiva  auicui  liaec  particula  senlentiam  in- 
clioai. 

I.  Demonstraliea  :iuin,  iunc,  tot;  :  Mili.  vu,  23; 
ix,  l5;Mc.  n,  20;  xin,21,  26,  27;  Luc  v,  35;  vi. 
42;  Joan.  vu,  55;  xill,  57;  C"r.  I,  iv,  5;  iiii,  12 
(ubiifi  anle  allcrUm /<an  repeli  do'x'1,  vi  l.  al  h  I.), 
xvi,  2;  Cor.  II.  xii,  10;  Gai.  iv.  8,  20;  vi,  4;  Epii. 
II,  12;  tSoJ  :  Mlli.  xx  n,  51.  Ileiu  oiaiii  lu  cuise- 
ipicnie,  pr.i  cipu-  pnsl  seiiieutiain  p.irtii  ipialem :  Luc. 
ii  42  «I  venjandein  nllui  managein  —  /inillwl  pan 
iohannes;  xvl,  23;  coll.  n,  42;  Joau.  *1II,  31,  i-bi 
nuilu  voi-abolo  grx-co  icspondet. 

II.  Ilelativa  :  l)eiiui,  qiiaiuliu,  otkv:  Mlb.  vi,  2 

5.  6;  ix,  15;  Mc.  il,  20;  m,  11;  iv,  15.  |(>,  31,32; 
viii,  38;  xi,  25;  xu,  23,25;  xm,  28,  2'l;xiv,  7; 
Liic.  v,  55;  VI,  22,26;  vm,  13;  xiv,  10, 12,  15;  \\., 
9;  xvil,  10;  Joan.  vi|.  51  ;  vm,  28,  4i;u,5;  x,  4 ; 
xv,  26  ;  xvi,  15,  21  ;  Itoin.  xi,  27 ;  Cor.  I,  xiv,  26  ; 
\v,  2i,  54;  xvi,  5;  Cor.  II,  x,  6;  xn,  10;  Xlll,  0, 
Col.  IV,  16  ;  Tlicss.  I,  v,  3;  Tlicss.  II,  l,  10,  2)  cum, 
quando,  otc  :  Mth.  vn,28;  ix,  25  ;  Mc.i,  32;  n,25; 
vi,  21 ;  vii, 17;  vm,  10,  20;  xiv,  12;  xv,  41 ;  L.uc.  iv, 
25;  vi,  3  (ojtotj?);  xv,  30;  ivn,  22;  Joan.  vi,  24; 
ix,  1i;  xii,  17,  41  ;  mi,  51  ;  ivh,  12;  llont.  vn,  5; 
xiii,  1 1  ;  Cor.  I,  iiii.  1 1 ;  Gal.  n,  11 ;  iv,  3 ;  1'lilpp. 
iv,  15 ;  Col.  iii,  7;  Tliess.  J,  lll,  4 ;  Thess.  II,  III,  10  ; 
T.m.  II,  iv,  3 ;  ad  resolvenduin  grxcum  genit.  absol.: 
Mib.  xwn,  57  pan  seipu  varp,  pro  o^i«;  •/zmuiiins. 

III.  Conjitnclivn  :  1 )  anlem,  vcro,  &i  :  Mtb.  III,  11; 
v,  51,  57;  vi,  7,  20;  viil,  1,  5;  i,  16,  18,21,  50, 
u.  8.  28,  56;  xi,7,  12;  xxv,  38,  39;isvi,  67,  71, 
73:  xxvn,  1,7,  15,  16.19,45,55,61,  62;  Mc.  i,  6, 
28,52;  n,  5,  6;  m,  32;  tv,  5,  6,55;  v,  6,  11,  i3; 
vi,  4,  15,16;  vti,  20,  26;  vui.  1,  8,0,  28,  20;  ix, 
9.  25,  38  ;  x,  14,  52 ;  xi,  4,  8;  xu,  5 ;  xjv,  44 ;  xv,  7, 
25,  30,  39,  40;  xvi,  8,  9,  12;  Luc.  l.  6,  8,  II, 
13,22,  24,34,58,  59,56,  62,  64;  n,  I,  2,  4,  6,  17, 
47;jn,  1,7,  11,12,14,15,  18,21;  iv,  21,  24,  3\ 
30,  42;  v,  3,4,  8,  15,  22;  v;,  9,  30,  59,  48;vn,  !, 

2,  9,  12,  10,  20,  21,  24,  56,  50,  42,  45,  48  ;  vm,  ►  , 

8.  9, 19,  22,  24,  25,  27, 18,  30,  52,  35,  31.  35,  36, 
58,  40,  42,  45,  47,  51,52;  ix,  1,  6,  7,  8,  12,  14,  16 
19,  20,  25,27,  28,  32,  5i,  37,  41,  42,  43,  14,  46,  49, 
51,  54,55,  57,  50,  60,  01,  62;  x,  1,  2,  7,  17,  18, 
30;  nv,  12,  13,  25;  xv,  1,  3,  II,  14,  17,  20,  22, 
25;  xvi,  1,  5,  11,  22  ;  xvn.  6,  7,  17,  20,  22;  xvm,  4, 

6,  9,  15,  19,  22,  24,  26,  28.  51,  35,  36.  40  ,  xix,  8, 

9,  11, 15,  16.  52,  53,  36.  57;  xx  ,  5,  15,  14,  10,  -25, 
25,  27,  31-  50,  40,  41,  45;  Joan.  (  ubi  pan  siniper 
fuc  —  uh  prx  ne  iiabct)  vi,  (5),  4,  6,  10,  II,  25,  71; 


vii,  1,  !l  (32),  59,  44  ;  vm,  33;  ix,  1  i  (20),  5!,  37; 
.v,  22  ,  xi,  I,  2,  5.  13,  18.  50.  57,  38,  16  ;  m,  6,  1  ;, 
16,  20,  53;  xm.  23,  25,  28,  30;  ivn,  5;  ivin,  2,  5, 

10,  14,  15,40;  Rom.  fubi,  queinndmniluin  semper 
ln  ci  istoiis,  ct  in  Skeiicins,  —  uh  ame  liun  ponitur, 
pr.fiei  Cor.  I!,  vni,  22;  Skeir.  II,  b;  VI,  d,  nisi  bic 
iupaprop  panm  sumaih-[mn  legend.t  siui)  iii,4;C»r. 
I.  iv,  7;  vn,  6;  ix,  23;  x,20;  xi.  2,3,21;  xn,  H, 
12;  xiv,  23;  xv,  6,  15;  xvi,  8;  Cor.  II,  u,  16;  vi, 
15,  16;  viii,  22;  ix,  6 ;  xn,  10;  Gal.  i,  22;  u,2;  r, 
9;  Epb.  iv.  9, 11.23,  26;  Thess.  I,  v,  U;  Tim.  II, 
u,20:  Pbilem.22;Skcir.  II,  b.  d;  lll,  a,  b,  c;  V,a; 
VI,  c.  d  ;  VII,  a  ;  VIII,  a,  b,  c ;  2)  et,  *«i  :  Lw/.  n,  37: 
Cor.  I,  xv,  28  (  Mc.  x,  28) ;  5)  sed  eliam,  Si  xeti  ■ 
Mc  xv,  40;  Luc.  lil,  12;  4)  igitur,  ouv  :  Mlli.  xxvn, 
17;  LllC.  («I,  18;  vi,  9;  i,  2)  xix,  12;  (Joan.  nbi 
Irxqueniissimc  occurrit,  ncque  taincn  in  boc  scnsu 
nrdinario —  uh  pracccdit)  vi(  3,  1 1),  43;  vn,  16,  25, 
28,  30,  32.  40,  45,  47;  vm,  19,  22.  28,  48  ;  ix  , 
12,  15,  16,  18  (20),  24;  xi,  3,  li,  17.25,  31,  41, 
47;  xn.  4,  7;  li.  17,  28,29,55;  xm,  12  ,  24,  27  ; 
xix,  1  ;  Rom.vn,  3;  Cor.  II,  1,17;  5)  enini,  ya/>  ( >em- 
per  cum  prxcedente  —  n/< )  :  Mib.  vi,  32;  Joan.  v, 
22;  vi  (40),  04;  xu,  47;  Cor.  II,  iv ,  15;  Gai.  vi, 
1") ;  Tliess.  1,  iv,  15  ;  Tiut.  1,  n,  5  ;  6 )  ronsequenler, 
ocx  :  Cor.  !,  v,  10  (  xv,  14  )  ;  pro  pannu  ,  quotl 
vid.  stib  Nu;  7 )  quidem,  ,uiv  :  Joan.  n,  6  (Luc.  iii, 
18  1;  communiter  cnm  adversaiivo  th,  pan.  appan 
(Sc)  :  Cor.  I,  xi.  21 :  Gal.  iv,  25  (Cor.  I,  iv.  10),  uhi 
solemuiter  vocabulo  rcstricto  pracponitur;  8  )  iie  usti : 
Mc.  xv,  40  ,  Luc.  iii,  12  ;  9  )  cnn>  aliis  particulis  con- 
ncxa  :  :i)  l>nn  auk,  Si  :  Joan.  xu,  10;  ■/«/)  :  Lnc.  vti, 
8;  b)  nuk  pan,  enimvero,  Slirir.  VI,  d  ;  c)  ui/i  jnn 
(ni[>pun),  ouSg,  ov  3i,  «riij  :  Mlli.  IX,  17;  Luc.  vi,  43, 
44;  n,  5;  Joan.  vn,  15 ;  viii,  42  ;  Cor.  I,  v,  8 ;  xn, 
21  ;  Tii.i.  I,  i,  4;  Skeir.  VII,  c  ;  oO  yip  :  Mib.  ix,  15; 
Joan.  xn,  47  ;  xvi,  15;  Cor.  1,1,  17;  d  )  pnn  jali,  o> 
r.a.i  :  Luc.  iv,  41 ;  v,  10,  36;  xvin,  1  ;  xix,  19;  Tim. 
I,  v,24  ;  5=  :  Luc.  xvui,  5;  xui  :  Mlb.  lx,  17  ;  Tlioss. 
I,  v,25;  Tiin,  I,  v,  25;  e)yn/i  [)an ,  rM-rap  :  Luc.  i, 
66  ;  <;or.  I,.xn,  14  ;  Cor.  II,  li,  10  (cujus  H>co  Luc.  vn, 
8  jah  pan  nuk) ;  x«i  —  oi  :  Mc.  iv,  36;  l.uc.  n,  55; 
Joan.  vi,  51 ;  viii,  17;  iv,  27;  lini.  I,  m,  10;Tiin. 

11,  iu,  12  ;  o£  xui  :  Luc.  vi,  6;  Cor.  II,  vi,  I ;  Tim  II, 
il,  5;  z«i  —  ouv  :  Joan.  xvi,  22;  xaiirsp  :  l'lilpp. 
iii,  4;'5s:  Luc.  xvu,  5;  Jom.xi,  42;  mv,  :'1  ;  xvni, 
lR;Cor.  I,  i'i,  4;  Cor.  II,  vm,  18  (xn,  1 ) ;  yif.  : 
Cor.  II,  \n,  1  ;  r.ui  :  Mfi.  III,  i>;  Luc.  vn,  8;  xvil, 
3;  loan.  vii,  53;  xiv,  3,  7;  ouv  :  Mc.  ni,  31,  I) 
piinuh  haa,  vid.  suli  pantih  ;  g)  ip  pnn  ,  vid. 
sub  \p. 

una-mais,  vid.  sub  Mais. 

)ana-ski|js,  vid.  sub  Scipu. 

)an-nii,  vid.  sub  iVu. 

)ancii  (  ante  p  eiiam  panup  — ),  1  )  luin,  tot»  : 
Mi  i.  VIII,  26  ;  ix,  6;  xiv,  25,  29,  57;  n,  20,  xxv, 
41,  44,  45;  Ki vi,  3,  67,  74;  xxvii,  3.  9,  13,  58; 
Luc.  xiv,  10,  21;  Joan.  vn,  10,  viu,  28  ;  in,  16; 
xvi,  25  (.;«  gr.);  Cor.  I,  xv,  5i;  Col.  iii,  4;  Tlicss. 
I,  v,  3;  2)  aiilem  ,  8s:  Mtli.  ix,  23,  52;  Mc.  iv,  29; 
Luc.  vili,  54;  ix,  12,  15  ;x,  28;  xv,  28;  Joan.  vi, 
12  ;  xvin,  28  ;  Cur.  I,  xv,  28,  54 ;  5)  el,  r.-A  :  Mc.  \, 
13;Cor.  1,  iiv,  25;  vid.  ad  Mili.  iv,  2;  4)  igilur, 
ouv  :  Mc.  111,  6;  Juait.  vi,  13,  31,  52,  60,  68;  vn, 
5,  II,  32,  43;  vm,  15,  21,  51,  41,  52,  57,59;  u.  8, 
!'!,  23,26,  28;  i,  7,  19,  24;  xi,  12,  10,21,35,  58, 
45;  \ii,  1'!;  xui,  22,  56;  xvm,  24-,  38;  xix,  13_;  5) 
sic,  5^«  :  Cor.  I,  iv,  18;  vid.  ad  Runi.  vn,  5.  - 
pniiih  pan  (panup-pan),  tots  ouv  :  Joan.  xi,  li: 
vix,  i  ;  tlrc  ,usv  :  Joan.  xi,  6;  tot;  xai  :  &'i  ■  I,  xv, 
28;  Sb  :  Lue.  i,  23  (y.ai  cjtoi  :  Cor.  I,  xiv,  25). 
—  pamlt  pan  stepuuh  ,  a\n,>t  [xivrot  :  Joaii,  XII,  1?.. 
|i.v\uf.  (pandei  Luc.  1,54;  ivi,  5;  Rom.  xi,  l'i. 
21  ;  Gal.  >l,  10;  Pbtpp.  i,  18),  l)si,  ti:  Mlli.  vi, 
30;  Joan.  v,  47;  xm,  17;  Cnr.  I,  xv,1-;  G..1  ni, 
29  ;  Plllpp.  i,  18  (TTA-flv)  ;  d  '5e  :  Joau.  vill,  46  ;  ('■  m. 
xi,    16  ,  (J.il.    iv,  7;  ci  ,.  -;     Roili.  xi,   il  ;  2)  qi:i.i, 


Gl.OSSARIUM  GOTIIICE  LINGU/E. 


ISU 

n.iod,  ixt  !  liic  II,  30  ;  xvi,  S  ,  J..an.  v,  38;  II.  16  ; 
Cor.   I,  xv.  20;  Pl.lpp.  I,  I8.  •«!  ;  Unc   '•  M;  5) 
ilnm  doi.e.-.iu.  vel<i.  :Joan.  »1,58,  :6;l".al.  «1,10. 
pAR-tl,  vi.l.  a.l  L.ic.  v,  24;  MUi.  xxv,  40. 
Kt  !■'»*.   igiiur,  ouv  :  Joan.  tt,  »l;Skeir.    II,  n; 
IV,  l ;  V,'  (I ;  VI,  a ;  &rtl  ;  Cw.  I,  II,  27. 
■ib-lufl,  inler.liitn,  nnnc  :  Skeir.  II,  \  b,  C. 
jii>  Liasu  (mippane    Luc.    II,   43),    ruin,    dum, 
ivira:  Cor.  II.    iii,  15,  Iflj   ordinario  usurpatur  in 
.  ircuinscrihcnd  s  a)  panicipialibiis  conslructiombu. : 
M.li.  ix ,   18  mippnnei  u  rodidn  paia  (tmtu   ootou 
i«X»CvTOf)   Lnc.  iv,  40;  b)  infinil.vo  cum  .v  :  Mtli. 
xxv  i,  12  mippanei  vrohips  vat  ( <v  t$  xcmyoptwQut 
«Otov);  Mc.  iv,  4 ;  Luc.  i,  8;  n,  C,  27,  43;  v,  1,  12; 
viii,  5,  40.  42;   ix.  18,  29,53,  30;  xvn,  II,  14; 
ji  vi  n,  55. 

puun-bAX,  adhuc,  e"ri  :  Luc.  1, 15  ;  vm,  49;  ix,  42  ; 
wiuhnp-pan,  iw  5e  wci  :  L-.c.  xiv,  26.  Ni  —  nauh- 
han,  iioiiduni,  o"nw  :  Joan.  vi,  17. 

KAUu-lnNuii.adhuc.  «"«:  Mc.  v.  55;  xn,6;  nv, 
43;  Luc.  xiv.  52  ;  xv,  20;  hx/mi»  :  Ncli.  v,  15.  Ni 
—naithpanuh,  nauhp>inuh—ni,  noiid.im,  ovnu:  J»an. 
iii,  24  ;  xn,  59;  II,  30;  vn.  30,  39;  vm.  20;  Rom. 
II.  |1  ;  ouSerrw  :  Joan.  vn,  39  sq. 

»u  pAN,  jam.  ?M :  Mc.  iv,  57  ;  n,  II ;  xm,  28  ; 
xv,  42,  44;  Luc.  vn,  6;  ix,  12,  xix,  57  ;  Joan.  vi, 
17  ;  vii,  14  ;  u,  22  ;  II,  17,  59.  Jupan—ui,  non  am- 
plius,  tjLnxin  ■  Mc.  I,  45  ;  n,  2. 
|>AMiJAN.  i.  q.  pagkjan. 
|iANKS,  i.q.  payki. 
bANJAN,  vid.  sub  pinan. 

pAU(/>au/i  Mc.  x,  15;xin,  20;  Joan.  xi,  o2 ; 
Cor.  II.  xm,  5  ;  coll.  vet.  norv.  po,  ■ngl.  sax.  peah 
vel.  sup.  germ.  doh,  vei.  fr.  dach,  thach,  angl. 
ihougii,  suec.  dock,  dan.  dog,  rcc.  snp.  i?erm.  doch; 
Gr.  III,  274;  Gf.  V,  68:  Rclitli.  1067),  1)  ergo,  igi- 
iur,foi'snn,  solemnilor  in  inieiTogaii»is,  negativts,  vel 
Mibordiiiaiis  s.nlen.iis  ;  uoa.  :  tor.  I,  xv,  14  jabax 
tristus  ni  urrals,  svare  pau  jas-so  mereins  unsara  ;  av  : 
l.uc.  ix,  46;  galnip  mttons  tn  im  pata,  warjis  pau  ize 
moists  vesi ;  Cor.  I,  »11,  5  u.ri  airoo-Tepe.Tt  uvara  misto, 
niba  pau  ui  gaqissai;  xai  :  Cor.  I,  xv,  29,  50  jabai 
nltis  daupant  ni  urreisand ,  duwe  pau  daupjand  {aur 
im.  duwe  pau  veis  bireikjai  sijum;  xav :  Cor.  II, 
xi,  16  ibai  was  mik  muni  unfropana.  aippau  vaita 
hau  sve  unfrodana  nimaip;  Mc.  vi,  56  6edun  ina  ei 
/>au  skana  vastjos  is  aiini/oAcina.  Sic  ciiam  ubi  Gric- 
c.is   niillam    pariiculam    respondenlcin   usurpavit  ■ 


I,a 

h 

c.is   niiliam    ,. .—  r — .---     -    -  -  -r 

1'hlpp.  ill ,  13  broprjus  ;fc  mtk  stlban  nt  pau  man 
witalian;  i,'  22  ua  pan  valjau,  ni  fcanu ;  Luc.  xvi, 
4  andpahta  mik  wa  taujuu,  ei  pau,  bibe  afsatjatdau 
i«  (aurr.gnyqja  ,  andnimaiHO  mik ;  2)  in  conse- 
(iiiente  liypoiliclicaruin  senientiariiin,  ubi  respondet 
e.xco  5v  :  Mc.  xiii  ,  20  ni  frauja  gamaurgidedt 
ians  daqans,  ni  pauh  ganesi  ainhun  leike;  Luc.  vn, 
59;  x,  15;  xvii,  6;  Joan.  vn,  46;  vm,  19,  42;  u, 
41  •  ii,  21,  32;  iviii,  30;  ttom.  ix,  29;  Cor.  I,  xi, 
r.l;  coil.  Mli.  v,  20;  Mc.  x,  15;  xi,26;  Skeir.  I,  c; 
1)  in  po-teriori  niembro  sentenliae  dupliciier  interro- 
gailtiS,  vel,  an,  "  :  Mlb.  ix,  o  waparisi  raihtii  aietizo 
</i/><in,  afletanda  pus  ftavaurhleis,  puti  qipan  urrets; 
Min.  xxvii,  .7;  Mc  n,  9;  Luc.  vi,  9  ;  Joan  ix,2; 
xvili,  54;  Rom.  vm,  55;  Cor.  I,  x,  22;  II,  11.  Ali- 
iinandu  etiam  interrojsativum  —  uh  vel  —  u  sequilur : 
Mlli  xi  Z  puis  sa  qimanda  pananpuiiiu'!  beidahna; 
Mc.'xi,'50;  III,  14;  Luc.  vn,  19;  xx,  4,  22;  Joan. 
vii.  17  ;  Rom.  ix,  21  ;  Cor.  I,  ix,  6  ;  (.or.  II,  xui,  5; 
Gal  iii  :'•  5;  4)  posi  coinparalivos,  (i-iam.iQ :  Mih.  v, 
20;' II,  2*;  M c  vi,  11 ;  ix.  43,  45,  47;  x,  25;  viv. 


1551 

l.  ii,  22,  24;  Luc.  vi,  55;  x,  H,  U,  20;  ivi.i. 
8  Gal.  VI,  15;  fievroe  :  Jnan.  «II,  1> ;  xil.  42;  t) 
eqniltom,  sattem,  vel  alias  voeabulum,  a.l loond  per- 
linot,  einphalicnm  re.liHl,  ith  :  Mc.  ix,  n\  x.  29; 
Rom.  vii,  19;  Gal.  v,  B;  Fhlpp.m,  1,  4;  <-ol.  n, 
13;  coll.  Cor.  II,  xu.  12,  hinc  5)  pro  eiiclnica  a)- 
7«  in  jabaisvebauh,  ifyl  :  Cor.  II,  V  3;  r.ph  lil,  2: 
IV  21  •  Col.  i,  23  ;  h)  —  jr.p  in  svepauhjabnt,  t-ntf  ; 
Rom.  'vhi,  9;  vid.  ad  Tl.ess.  II,  I,  6  ;  elian  pro  c)- 
tc  in  nepauh  jabai,  sovti  (iivx»i)  i  <-0,':_'l,n x»  8' 
Ahhan  svtpauh,  ailamcn,  tta*»  ■  Lnc.  xix,  27  ,  I  DIPp. 
lii  16;  iv,  14;  utv  ouv  (.tvou>7i)  ;  Pblpp.  m,  8;  tp 
tvepauh,  7rlflv:Luc.  xvm,  8;  unf<-  tvepauh,  quia 
scilieei.  <i.-  o"«  :  Cor.  II,  v,  19 ;  wepnk  *t,  (itiai.ms 

licet,  eisi,  ti  mI  :  Cor.  II,  III,  15;  svfpauh  nt,  t|i 

qnin  si,  od^  o'ov  oti  :  Rom.  II,  0. 
bVUIUABAI,  vi.l.  sub  Jofcni. 
{.AUIIBAN  (vet.  norv.,  vei.  sax.  purfan,  anpl.  sax. 
penrfan,  vel.  su;>.   gcrm.    durfan,   darben,    btdarb\ 
vet.  fr.  l/iur;a,  dan.  rior,   batav.  d.iuen,  rec.   Mlp. 
perm.  ((.«-)  durfen ,  daiben;    Gf.   V,  205;    Rclilb. 

1081).  coni.  annin.  ^arf,  pauibun,  panrfta,  opns  ha- 

bere,  wiuw  «>icv  :  Mth.  vi,  8;  ix,  12;  mi,  05; 

Mc.  ii.  17,  25;  xiv.  65;  L.ic.  v,  51  ;  xv   7;  Joau. 

x.ii.29;  xvi,30;Cor.l.  x.1,21;  F.ph.  iv,  28  ;  Tl.ess. 

I,  iv,  C,   12;  v,   1  ;   ivayioiv  e/.itv  :    Luc.   xiv,    18; 

yprtfeiv:  Mlh.  VI,  52. 
GA-bAiiRM.  aiiject.,  mdeslus,  coi.tineus,  ty*f*- 

Tiic  :  Til.  l,  8. 
bAiiiiFTS, adjecl.,comp.r.  paurflka;  \) ..ecessarius, 

«vavnuoc  :  Cor.  I,  «I,  22;  1'lilpp.  I,  24;  2)  ul.l.s, 

iWahh.  :  Tim.  II,  m,  W. 

NAuni-bADHFTS  ,    rgens  ,  nccessarins,  avayxaiof  : 

C->r.  II,  ix,  5;  Skeir.  II,  c.  , 

pAunKTS.  fen...  <>p..s,  nccessitis,  xpE'f  :  KM!<P-  "• 

25;  SKCir.  VII,  b ;  avoVvx»  :  Cor.  I,  v.i.  26 ;  n.is  /.«i.rfi 

tj(  cum  gemt.,  xeii'm  {X'->  '•  L"c*  xlx'  54  '  '"T''  9'h 
taujantis,  ulililaiemsibi  facere,  prode>se,  iTiAiwO«e: 
Luc.  lx,  25;  du  paurltai  fairrinnan ,  convemre  , 
woixeiv  :  Eph.  v,  4. 

pARBS.adjcc.  1)  neccssanus,  uvayr.uoc  :  Phipp. 
II,  25  ( forsan  bic  paurb  lcgcndum  es.  1 ) ;  2)  cgenns, 
Xptiuv  e"xwv  :  Luc.  IX.  II. 

pARCA,  masc,  mendicus,  irrwxo. '•  Mc.  i,  xl ;  J  an. 
xii,  5,6.  .    ,       .  . 

AiA-pARBA.indigens,  inops;ala/iariaeair^a»,i,<rTe- 

peio-eat:  Lnc.iv,  14.  „        ..         ,    ... 

Parba,  fem.,  inopia,  Cerrepnua  :  l-or.  II,  «ID,  i«, 
XI.  9;  vorifwf  :  Phlpp-  iv.  U;  pa>bot.  /jufa-i.  ni.li- 
g.Te,  inopia  laborare,  oor.piro-9at :  I  blpp.  iv,  12. 

CA-bARUAti,  conj.  II,  amoveri,  uirixto9<u  :  Tim.  I, 

CA-bAnnjAN  ,  conj.  II,  abslinere ;  gaparbjan  sik  c. 
genii.  cyxpaT6ueo-8at :  Cor.  I,  ix,  25. 

|>AURNUS(vel.  norv.,  vet.  sax.,  angl.  sai.,  v  t. 
fr.  porn,  vet.  lup.  genn.,  rec.  sup.  genn.  dorn. 
angl  inorn,  da».  lom,  suec  torne,  baiav.  Joomk. 
deurne;  Gr.  III.  370;  Gf.  V,  226;  Rcbtb.  1_0,6). 
ii.a-c,  snina ,  a>r«v8n  :  Mtb.  vii,  16;  Mc.  iv.  /,  I»; 
Luc.  vi,  44;  vni,  7,  14;  Joan.xix,2. 

pAURMEiNS.  adjcci.,  spineus,  ixavOivo,- :  MC  xv, 
47  ;  Joan.  19,  5. 

t.AUKl'(vet.  norv.,  angl.  sax.   porp,  vel.  sax. 
vei.  Ir.  thorp,  vel.  el  rer.  sup.  genn.  dorf;  l.r.  iu, 
4l8;Gf.V,2a4,  Rclnh.  1076).  iieulr.,taiupus,  agc, 
uypi;  :  Neh.  v.  16. 


5;  Luc.   v, 


"bAURSUS,  vid.  Sub  pairsan. 
>M]|«S_" 


x,  12,  14;  ivi.  17;  xvui,  14,  15, 
Roui.  iin,H  ;C>r.  I,  vn,  9:  n,8i;  xv,  6;G:.l.iv. 
i7;  Eph.  111,  *);  Tim.  1,1,  4,Tun.   II,   III,  4;  ale 

,  li.no  posl  iCrai  :  LUC.  »v,  7;  ii-ep  :  Joan.    «II,   t^; 
T.up"  i  !  Rom.  ill,  3  ni  mah  ;..i/>;«.i  pau  skttli  \<ap- 
;(in,  firj  uJrtpvpovitv  re>p   o  <3e<  '-'.ovitv. 
'    il-lui  ,  Vld.  a.l  I.U..  xiv.  ,">2. 

s\t -Inuu   («id.Mj  M  h.  vil.  |o),  I  I  tJinoil,   nW  1 


JRSTEI,  vi.l.  sub  pairsan. 

)AI\,  «W.  suh  patn. 

v\RA.  noiii.  propr.  inasc. ,  8apa  :  Luc  iu,  >*• 

lARBS,  vid   sub  pnurbun. 

jARHIS  (vkI.  ad  Mth.  ix,  16),  adjccl.,  impciu*. 
n.iv.is,  «yva^oc  :  Mlh.  IX,  16. 

l.ATA  neul.,  lo  masc,  so  fem  (vcl.  norv.  Aot, 
mIm,  v'cl.  sax.  /h.k.  Bl.gl.  MI.  /"'."  ""•  ;'''• 
h.i/i./,  vct.sup.  gcrm.  ifdl,  angi    «n»,  Mt»  .  >'»u- 


1353 


I»\T.V 


|A1A 


1334 


<lei,  rce.  sun,  genn.  das;  gr.  to  ;  Bopp  80,  85;  Cr. 

I,  790,  Gf.  V,2;  Itclilh.  1UG!>). 

I.  Vronvmm  demvnstrntivum  :  \)  tubstantive  :  a)  is, 
ille,  «Oto,-:  Mth.v,8,32;  vi,  8,2«;  VII,  13,  11.  21; 
ni:,  17;  ix,  22;  x,39;  xi,  12, 14;xxv,  4i;xxvl,  7», 
73;  xsvii, 6, 7 ; llc. i,  19, 51; n,  8, 21; iv,  5,50; v,  12, 
21;  vi,  3,  17  ; viii,  7,33;  it,7,  16  (iihiinurpalum  pro 
a-JTOuf  incorrectiimest ;  qiirc  nienda  ex  en  orta  est.  qtiod 
iiiiei|ire&sinediacriiicanot:iauTouf  legerit.coll.riroleg. 
cll.  484,sq.),25,28,43;  x,  II,  14,  «6  ;  xn ,  G,  17,21. 
22,  23;  mii,  28;  xiv,  5,  13, 15,  44.  IJ'J.70;  xv,24,29 ; 
Liic.  i.  Stt;  ii,  6;  iii,  15;  iv,  6;  xxvi,  53,  38,  41  ; 
vi,  47;  vii,  13,  42;  vui,  5,  7,  32,  52;  ix,  24.  55, 
43;  x,  21;  xiv,  18,  19;  xv,  4;  «vii,  51,  53;  xvi:i,  5, 
16;  xix,  9.  23,  31,  55,  54,  41 ;  xx,  30,53, Joan.  v, 
30;  vi,  7,  50,  60;  ix,  9,  15,  17.  27;  x,5,  12,  17, 
18,  20,27,28,29,  32;  xn,  7,  11;  xm.  17;  xiv,  10, 
2  ;  xvi ,  4 ;  xvn,  10 ,  21  ;  xvm,  11,  25,  38 ;  ltoin. 
xii,  11 ;  viii,  9  (vid.  auri"t.  ad  li.  I.);  ix,  26;  x,  5; 
x:ii,5;  Cur.  !,  vn,  12,  13;  ix,  7;Cal.  iv,  24;  Epl.. 
n,  10,  14;  iv,  10;  v,  25,  26;  vi,  18;  Phlpp.  lv,  3  ; 
Col.  ii,  14,  »5;  m,  7,  19;  lliess.  I,  iv,  10,  Tim.  I, 
i,  18;  iv,  16;  Tim.  II,  i,  15  (ubi  gr.  onin.  uvlcguut, 
quapropter  pro  pnei  forsau  Jiiieei  legendum  est, 
ilem  Phlpp.  m.19);  n,  10;  Ph.lem.  17  ,  Neli.vn,  2; 
S-keir.  III.  c.  VI,  b.  d ;  b)  lnc,  ille,  outoc  :  Mth.  v, 
57;  vn,  12;  viii,  9,  27;  u,  3,  18,  28;  xi,  10;  xxv, 
46 ;  xxvi,  71 ;  xxvii,  47,  54 ;  Mc.  I  27 ;  li.  7.  8  *>w, 
55;  iv,  18,  20,  41;  v,  52,  45;  vi,  2,  5,  16,  vn,  2; 
viii,  4;  n,  7,  21;  x,  7,  20;  xi,  5,  28,  29,  33;  xn, 
7,  11,50,  31;  ini.29;  nv,  8,9,  60,1)9;  xvi,  12, 
l.ue.  i,18,  19,  20,  31,56,43;  n,  12,  34;  ui,  20; 
iv,  22.48;  v,  6,21,27;  vi,  5,25;  vn,  4,8,  9,  18, 

27,  39,  49;  vm,  I,  8,  II,  15,  14.  13,  21,  25,  42  ; 
1«,  9,  21,  34,  55,  48  ;  x,  1,  11,20/21,28;  xiv,15, 
21    xv,  2,  2i>;  xvi,  1,  2,  14;  xvn,  i",  50;  iviu,  4, 

II,  14,  21,22,  23,34,  36;  xix,  11,14,  19,28,40; 
xx,  2,  8,  12, 15, 14,  28,  50  ;  Jo.m.  i,  29  ;  m,  26,  32  ; 
vi,  I,  5,  9,  14,  42,  46  50,  52,  58,  59,  «1,  66,  71 ; 
vii,  1,4,  15,  25,  26,  27,  51,  52,  40,  41 ;  vm,  26, 

28,  30;  ,x,  2,  3,  6,  8,  9,  i9,  20,  22,  23,  29,  50,  31, 
55,  40;  x,25,  41;  n,  4,  7,  11,26,  28,  57,  45;xn, 
16,  21,  3'j,  41 ;  xiii,  17,21,  24,35;  xiv,  12,  13,25; 
xv,  8,  II,  12,  13, 17.21 ;  x»i,  I,  3,  4,  6,  17,  18, 19, 
25,  50,  35;  xvn,  1,  II,  13,  20,  25;  xvtii,  1,  8,  17, 
21,  22,  50,  54,  37,38;  xix,  12;  llom.  vn.  15,  16, 
20;  vin,  37;  ix,  6;n,  24,27,  31 ;  xn,  20;  xn,  II; 
\iv,  13,  18,  Cor.  I,  lv,  4;  v,  3;  vn,  20,  24,  26 ;  ix, 
5,  8 ;  xi,  22,  24 ,  25;  xn,  H;  xv.  50;  xvi,  5.  17  ; 
Cr.  II,  n,  16;  v,  2,  15;  vm,  10,  20;  n,  5;  i,  7,  11; 
xil,  14;  xni,  1.  10;  Gal.  n,  18;  v,  17,21;  vi,  12  ; 
K|h.  n,8;  iii,  U;  iv,  17;  v,  5;  vi,  8 ;  Pblpp.  i,  18, 
19,  22.25.  28;  li.  5;  m,  15 ;  iv,  8,  9;  Cot.  m,  20; 
iv,  4,  11 ;  Tbess.  I,  ii  ,  3;  iv,  3;  v,  18;  Tbess.  II, 
iii,  10,  l4;Tim.  I,  iii.lO,  14;  iv,  6,  II,  15;  v,  4, 
7,21  ;  vi,  2,  II;  Tira.  II,  l,  12;  ii,2;ni,  1,  5,6, 
8  ;  Pliilem.  l8;Skeir.  I,  a,  b ;  II,  d  ;  III,  a  ;  IV,  c,  d  ; 
V.a.d, VII, a,d;  VIII, d;c)bic,illc.6«ivoc:Mc,vii,15, 
20;  xii,  4;  Luc.  xix,  I ;  Joan.  vi,  57  ;  u,  12,28,37; 
x,  16;  xil,  48;  xui,  26 ;  xiv,  21,26;  xv,  27;  xvn, 
24;  Utnii.  xiv,  14;  d)  iu  pr.ccedenli  signiiicalionc, 
ubi  graece  nou  expriinilur;  Mc.  i,  42;  vn,  56;  i.  9; 
xi,  23;  l.uc.  l,  4;  iv,  6;  vn,  45;  Juan.  xvui,  15; 
xix,  5;  Gal.  v,  10.  '  Joan.  xvi,  9  pata  ut  sensus  de- 
Miociivuin  expiiiigeiidiiin  est,  vid.  ad  li.  I.  Ideni , 
lelat.vo  tait,  vel  ize  iminediale  sequenle,  vid.  snb 
j.aici  B)  l)et  lie;  i)  liic  ipse,  «Oroc  ouroc ;  in  for- 
inula  du  pamma,  i!g  «uto  touto  :  Cor.  II,  v,  5;  Kph. 
vi,  18  (et  eiiam  probabililcr  in  corruplo  loco  Btuii. 
It,  17  du  pamma  urraisida  pro  in  pite  jah  raisitla 
|uhi  nullum  vocabu'uiu  corrccliim  esi]  legemlum); 
f)  t.ilis,  o  toiouto;  :  Mc.  I,  14  vid.  ad  li.  I.;  Ii)  pro 
iclali\o  «V  poiiilnr  Luc.  ix,  51  vairoslvai  miprodi- 
dedum  immn,  piiei  vesun  motes  jah  helias,  pai  ga- 
tnin<anans  tn  vnlpau  qepun  urruns  ii.  Pblpp.  III,  19 
hise  gub  vamba  ist;  Tim.  II,  l,  15  nfvandidu  sik  af 
iiiij  ulim  paki  iind  m  asitii,  pitei  itt  fugailus  jah  air- 


mogaina*.  Foinait  iu  his  ilu.ibus  poslcrioi ibus  locis 
iifiiilnni  cst  librarii  pro  piztci,  et  in  priori  loco  ex 
dcfeclii  notie  diacrilicx(ct)  erravit  intcrpres  ,  eoll. 
pmlegg.  coll.  484  sq.;  i)  formulae  afar  pata,  in  ph 
el'-.,  vul.  snb  Afar  et  In  I.  C.  — 2)  Adjective:  j) 
ideni,  au-oc  i:  Luc.  n,  58;  vn,  21;  x.  7,  2t  ;  *x, 
1  );  Joan.  v,  56;  b)  hic  ijise,  o.  —  «ur-i;  •'  Joati. 
xtv,  II  ;  c)  bic,  ojto;  o  vel  o  ouroc  :  Mlli.  v,  1!)  ;  vi, 
52;  vii,  28;  ix,  26;  «,23;  42;  xi,  16;  xxv,  40,  45; 
Mc.  I,s7;iv,  15;  vti,  6,  23,  29;  vm,  12,  ix,  29:  x. 
5,  50;  xi,  25;  m,  10,  16:  xiv.  9,  71 ;  xv,  39;  I.uc. 
i,  24,  29,  59,  61,  05,  6G;  it,  15,  17,  19.  25,  52,  iv, 
23,  36;  vil,  17,  31,  44;  vui,  9;  13;  ix,  28,  44,  45, 
48;  x,  5;  x  v,  30;  xv,  3;xvn,  6,25,34;  xvni  ,  5  , 
9.  11,  30,  54;  xix,  9,  15,  41;  xx,  2,  9,  17,  19,  34; 
Joan.  ih,  29;  vi,  54,  51,  58,  60;  vn,  8,  56,  40,  vm, 
20,  25;  ix,  16,  21.  39;  x,  6,  16,  18.  19,21;  xi,  4; 
xii,  5,  18.  27,  50,  51 ;  xvm,  17,  29,  36;  xn,  8,  13; 
Uom.  ix,  9;  xi,  25;  xn,  2;  xui,  9;  Cor.  i,  i,  20;  v, 
11;  xi, 25,  26,27;  xiv,  21  ;  xv,  19,55,  54;  Cur.  11, 
i.  15;  iii,  10;  iv,  1.  1,  7;  r,  4;  vu,  1,11;  vill,  6,7; 
•  x,  3,  4,  12,  13;  xi,  10,  17;  Xll,  13;  Cil  vi  ,  46; 
Eph.  i,  21;  n,  2;  m.  8;  vi.  12;  Col.  i,  27;  iv,  16; 
Thess.  I.iii,  3;  iv,  18;  v.  27;  Tim.  I,  i,18;  Tii.  i, 
13;  Nch.  v,  13;  vi,  16;  Skeir.  VIII,  a,  c,  d.  * Qnan- 
d'.i|iic  etiam,  pr.reunie  Gr.-eco,  posiponilur  :  Mc.  vill, 
12  kunja  pamma;  Luc.  III,  8  tla/nam  paim;  iv,  21  ; 
vi,  12;  xx,  10;  Joan.  vn,  8;  U»m.  \n,  23;  Cor.  I, 
xiv,  21 ;  C.ir.  II,  u,  6;  vn,  11  ;  Eph.  III,  8;  vi,  12; 
Tuii.  II,  ii,  19  et  Cur.  II,  i,  12  woftuli  unsara  ?o  ( uhi 
in  i..lcrprelalione  noslra  hoc  iu  hivc  inulaiiduiii  cst); 
cliaiu  Luc.  lt,  7  in  slada  pamma  buc  pcrlinel,  tibi 
Golhus  articuluin  (ev  tw  x«Ta).u^»Ti )  ut  demonsirs- 
livuin  (ev  tm  xavaiufiaTt  toutw)  liabuit;  rl)  ille,  ir.ti- 
vo.-  o  vel.  i — cxuvoc  :  Mlh.xxvn,  19;  Luc.  (xiv, 
21);  xx,  «S;  Joan.  xvin,  13. 

II.  Arliculus,  bic,  bxc,  hoc,  grscco  o,  «,  to  rcspon- 
det,  non  autcin  ibi  usurpalur,  uiiique  Graicus  eutii 
adliibut,  sed,  babiia  ralioue  deinouslralivae  uaturae, 
taiitutiimodo:  l)ad  deleriiiiiianda  objecta,  e.i  scilicel, 
qua:  supra  jam  fueiuut  nieiuorala  vct  subaudila  :  oti 
neiupe  ubi  ob,cctutn,  cui  prxponilnr  ariiculns  jnu 
supia  noniiiiaiuni  est :  Mib.  v,  25;  vi,  25,  vin, 
8,  15,  15,  24,  53;  ix.  2,  6,  15,  16,  22,23,  24  ,  25. 
28;  xxvu,  5,  5,  II,  14,  15,  44,  41,  58,  5U .  u0. 
61,  64,  66;  Mc  i,20,  2  >.  51,31,  42;  u,  4,  5,  9,  I» 
20.  12,  28;  m,  5,  5,  9,  27;  iv,  7,  10,  13,  15,  lii, 
17,  19,  20,  27,  i8.  33,  36,  39;  v,  4,  8,  H,  12,  15 
11.16,  33,35,  38.  40,  41,  42;  vi,  20,  27;  mi,  17, 
26,50;  viii,  2.   6,  23,  2.;  u.  7,  9,  17,  20,  21,  10. 

14,  24,  4y,   51;  ll,  5,  7,  16,  20;  xu,  2,  8,  9,   10, 

22,  32;  xm,  20;  xiv,  4,  5.  7,  52,  01  ;  w,  i0,  50, 
32,  45,46;  xvi,  2,  3,4,  S,  8;  Luc.  i,  13, 18, 19,  21, 

27,  28,  54,  35,  58.  U,  59,  80 ;  n,  10,  13,  15.  16, 
17,  20,  40;  iv,  2,  6, 17,  20,  28,  33,  38,  59 ;  v,  2,  5, 
II,  13,20,  21,  30,  35,  37  ;  vi,  5,  42,  48,  19;  vii, 
■i.  12,  15,  36,  58,  44,  50;  vm.  7,  It,  12.    13,  li, 

23,  29,  32,  55,  35,  47,  49;  ix,  34,  35,  3C.  58;  xiv, 
21.22,23;  xv,  21,22;  xvi,  3,  8;xvn,  22;xviu,  H, 

15,  16;  xix,  15,  24.  55,  37,  47;  xx,  10,  14,  15.  16, 

28,  52;Joan.  vi,  II,  14,  21,  22,  20,  33,  51 ;  vn,  10. 
II,  17,  19,  45,  ii;  vni,  32;  ix,  6.  10;  xiv,  il,  50; 
i.  3,  4,  7,  8,  12,  13,  15,  58;  xi,  3,  58,  3?,  41 ;  xn, 
6;  xiii,  27,  30;  xiv,  0,  8,  9,  26;  xvm,  11,  15,  16; 
Uoin.  vii,  2,  5;  xi,  17,  18;  Cor.  1,1,25;  vn,  12.  13, 
19;  ix,  7;  xi(i7),  28;  xn,  15,  16;  Cor.  II,  in,  10; 
v,  4,  8;  ix,  4;  x,  10;  Gal.  iv,  21,50;  v,  13:  \i.  8; 
Thess.  I,  v,  4;  Neh.  v,  16;  vi,15;  vu,  1  ;  Skci>.  V, 
c;  VII,  b,  c,  VIII,  d;  |3)  ubi  objeclum,  ad  quod  rcfer- 
tur  aniculus  supenon  synonymo  re-pondei,  vei  hu- 
jus  synonytni  ut  generis  species  est,  vel  ul_tt)lius 
pars,  ttc;  Mtli.  vm,  16  pans  ahmunt  et  51  po 
skohsla  (  supia  daimonarjoi  ) ;  Mib.  ix,  33  sa  aumba 
(supra  adest  biudn) ;  xxvn,  0  [>ans  skallans  (supra 
tilubr);  Mc.  i,  10  us  pamma  vatin  (scilicet  Jordano); 
v,  29  jjammastaha  (sciliccl  runa  Mupis);  vi,  22  pisai 
maujui  (iupra  dauhtar) ;  25  pamma  piudana  ( SClllCil 


13S3 


CLOSSAKtUM  COTIIiCiE  LINGl   l  . 


ir.s6 


Cerodcs);  ii,  4»  pit  lumii  (supn  17  |uv>);  II,  4  /m 
baura  (kupra  Mi) ;  nv,  li  bumnut  heirnfraujin 
(«upra  /Wei  )hoc  0*1,  i>i|/iuiiii  3  irrt]  tnngnggif));  Luc. 
iv,  3'.;  v,  19;  vii,  20,  41  ;  VIII,  4y,  ."5^  30;  iv,  44; 
x,  10;  xx.  10,  Jaan.  vi,  10,  m,  8,  xtv,4;  ivi,  41 ; 
wui,  4,  li;  Cor,  II,  v.  ii  ( iu  |nxvc lenii  ,i,-  corpore 
i  *  ii  iiivi  i|iHHlio  luerat;  y)  ulii eqniileio  suh-ianii- 
vniit  tpsum  iii. n  jam  iiiiiiiiiMlinii  fuil,  -cd  lanLniii 
v.ic.iliuluui  cjiisilem  radi  is,  vcl  ejusilein  sinniric.i- 
timns  aiqnc  radix  ejus  :  Mlli.  livn,  51  /u>  reiren  (vs. 
fil  mi  />»  r>'ir,ii</<i);  Mc.  >i|,  7  /»i/«  ur/>i  snpra  aibinum  - 
]n),  vi',  56;  l.nc.  x\,  14;  Joan.  ix,  G,  lll,  5;  Cor. 
I,  i,  .1  ;  »n,  III; Cor.  II,  xi,  17;  Mc.  vi,  «6  /»'i«  aij>e 
(>s.  45n>or);  Lue.  VI,  l;  so  iisi>a/(,iiis  (  sii|.r.i  m> 
Jiiiuj);  Joan.  xiv,  4,  5  /iunu  oig  (-upra  9aag*n);  vii, 
40  /me  tiiiu.'  (/.•  (  supra  patuh  gnfi)  cl  sic  s:cpe  fiaiu 
murd  Mc.  i,  45  ,  viii,  32;  ix,  10.  34;  x,  48;  I  uc  v, 
15;  — t>)  «j'i-«-  per  seque»lia  ueienninaiilur,  ei  ei|iii- 
ileui  :  «)  per  relativam  sentcnliaiu  auncxain  :  Mc.  n, 
4  />.i.M  badi  iixi(  fmmniet  /u>/  ;  \,  59  />ann  tfiiVi  pnnei 
ik  aVtaajta;  XII,  33  ix  />iz>n  hmimsm  />>.■>  iist/a  tdand ; 
xin,  4>> ;  mv,  74;  xvi,  0,  Lue.  il,  17,  43,  50;  iv,  4'J; 
v, 'J;  VII,  30;  viii,  58;  Joan.  v,  56;  vi,  23,  63;  ix  , 
41;  x,  40;  xi.  30;  xn,  38;  xiv,  10,  14,  44;  xv,  3, 
40,  4t,  xvii,  5.  8;  xviii,  9,  Ui.iii  iv, 46;  Cor.  II,  I, 
4 ;  Lpli.  III,  5,  4,  5  (*o  raua  —  palei  pro  toei) ;  iv,  1; 
Cul.  iv,  17 ;  enam  Luc.  i,  4  />>;■■  bi  pnei  gataiuf)*  k 
xaurde  ;  liinc  eiiaui  Mlli.  ix,  15  und  /ia/a  weilos  pei 
pro  £>•'  ouov ;  (3)  in  f>.rmula  triggv  palavaurd  Tim.  I, 
i,  15;  iii,  1,  i,  !) ;  Tiui.  II,  n,  II,  i|i  o  seulentis  ron- 
spicu.e  iiiduciiiiliir,  nuu  uisi  |»r  sc|iicnna  de- 
leroiinaiB,  licul  etiun  Skcir.  V,  il  paia  qipta  h.ihes ; 
Simililer,  Me.  xut ,  48  />o  gajukon  ( ulu  compa- 
ratio  scquilur) ;  —  c)  qua:  per  aJdiliim  sciii.ii- 
u.c  ipsi  slricli  is  delcrniiuanlur,  ul :  a  )  per  ailjectivr, 
ci  niiineralia  ;  Mtli.  v,46  jiana  ininuinau.  kmtu  ;  VII, 
17;  xxv. i,  46,  55,  61,  64  ;  viii,  51 ;  II,  37;  XI,  47; 
xiv,  43,  54,  55,60,  61,63.  66;  xv,  1,  5.  10,  II,  31; 
i.:ic.  iii,  7;  iv,  30,  43;  v,  37;  vu,  10;  vm,  15;  ix, 
46;  xv,  9,  10;  xv,  13  ;  xviu,  11  ;  xn,  30,  47;  Joan. 
\i.  44,  51;  vii,  44;  x.  5;  x  .  41,  47  ;  xil,  10;  x'lil, 
111,10,44,  46;  xix,  5,  6;  Iloro.  vu,4i;  xi,  41; 
Cnr.  I,  v,  7;  vn,  4ci  ;  ix,  5;  XI,  2'i;  xv,  47;  dr.  II, 
|ii.  II ;  iv.  16;  Cal.  n,  4,  15;  iv,  9;  Kpli.  i  ,  4;  m,  5; 
iv,  44,  44,  50;  vi,  15;  Phlpp.  m,  4;  Col.  lil,  9; 
iv.  l5;Thess.  I,  v,  47;  Tim.  I,  i,  »0.,  II;  iv,  18; 
vi,  14;  Tiui.  11,1,  14;  u,  16,  23;  iv,  8  ;  Til.II,  I  ; 
Sk>ir.  II,  1»,  c.  d;  III,  b;  IV,  c;  VI.  6;  Me.  vm,  6 
pans  sibitm  hlaibans;  xu,  40;  l.nc.  ix,  1,  16,  54; 
iionassueiaeautemsunlcon  truciiones  Joan.  xvm,  16 
sa  siponeis  anpar  et  Luc.  v,  7  ba  poskpa;  itcm 
«'ibltantivum  cx  pra-ce  lenl  bus  suppleuduiu  est  : 
Mlli.  v .  5'i  po  artpara  suppl.  kinnu  ;  Mc.  II,  41  sa  niuja 
.-uppl.  (a  a;  xii,  40;  Luc.  v,  56,  39;  vi,6,  10;  xv, 
4,  14  ;  xix,  16  ;  xx,  l'J ;  Joan  x,  4,  14  ;  Cor.  I,  xv, 
48  ;  Cor.  II,  iv,  16;  Mc.  xn,44  paisxbuu  sc. bropra- 
/ii»s;43  ;  Liic  xv,  «;  xvu,  17;  xx,  31,  33;  >3)  per 
purticipii  :  Mc.  xi,  10  so  qiinandei  piudimaardi;  xv,  7 
tfl  builana  bnrubbas;  Luc.  I,  I  pos  gafullaveisidons 
i  ii/ili»»;  in,  7  ;  vn,  9;  Joan.  vi,  14;  Kom.  vn,  17  ; 
i,5;  l.or.  II,  XI.  5;  iiii,  3;  Gal.  n,  4;  Eph.  n,  11  ; 

II,  8;  Tim.  I,  iv,  18;  v,  41;  Skeir.  I.  c;  II,  a;  VII, 
I  ;  cti.un  Mc.  v,  3  po  malit  usgaijgandein;  31  />o  ma- 

uagein  prciliaudtin  ;  ciun  substaiuivo  supplendo  Luc. 

xv,  l paninm  (ralusunin  (sc.  lamba) ;  Kom.  xili.l ;  Tiin. 

I,  v,  0  ;  y)  pcr  adverbia,  guu;  in  liac  coiiblriiclione  ut 

:i  Jjccliva  valeut :  Mc.  i,  58  paim  bisunjune  haimom  ;Luc. 

iv,  57  ;  iv,  14  ;  Luc.  vn,  il  ti  ofar  augt;  Cnr.l,  iv,  II 

ii ...  ,(.'>/>(  ;Cor.  II, viii,  |A;  Cal.lv.  45;Tim.  II, IV, 
io ;  Gal,iv,46  so  iupii  iaiinutem  ;  Piilpp.  m,  1 1;  Tun. 
I,  iv,  8  lilminais  puos  nu  ;  o)  pcr  pi'X'poS'liouales 
nentenliai :  Mc.  u,  19  /x,i  />i  /;ui«  anpur  lusijut;  v,  4 
pn  aua  [olum  eisarna;  Luc.  vi,  17  /;ii«  (aur  mar/in 
lijre  ;  Koiii.  x,  6  so  ut  gutaubeinui  gara^iliiei;  \\,  41  ; 
t.oi .  II,  vn,  lit ;  vi|i,  7  ,  iv,  4  ;  xu,  II  ;  Col.  II,  14  ; 
iv,  14,  15  ;  Tim.  I,  iv,  |4  ;  v,  16  ;  vi,  5  ;  Skeir.  I,  d  ; 

III,  l>    IV,  a  ;  Skeir.  III,  a  so  ijanhsnt  bi  ixn ,  i)  pef 


iciniivos  tniiBlanlivornm :  Mib.  vm,  14  />»i  »»n/»i 
piu  .'.('i(;ar./;'ot ;  3t  ;  xvvn,  7,  58,  Mc.  1.44;  vi,  41  ; 
viii,  15 ;  xv,  Q,  46.  54,  45;  Lnc.  iv,  44.  54  ;  vui.  44. 
44  ;  n,  45,  47  ;  ivi,  8  ;  ivttl,  41 ;  xn.  47  ;  Joan.  vi, 
4;  ix.  II  ;  xvm,  VI;  Kum.  VI.  43;  it,8;  x.  1  ;  Cnr. 
II,  i.  18,  44;  Epb.  iii.O;  iv.3  ;  Phlpp.  i-i  18;:Vli 
vi,  17  ;  raiior  esl  cmixlruciio  :  Cor.  I,  i,  16  bamt 
UaifailOtU  gadnukuiii;  Cor.  II.  vin.8  piiox  unpamnc 
k.m /,(»(/.  >»■  ,  Skc  r.  II.  J  ond  pana  piie  laitl;  rnin  u) 
CnnjUBCtl  Mc.  IIV,  14  bamma  (ruinitlin  duga  anjme ; 
Eph.  in.lO  tunian  gfalpe  handugei  ijufit ,  ne  noii  .1 
K>'n  i  viis.iriiciilinii  ajinillil :  Luc.  vii,5l/x  n<  mtiuspit 
k-injin ;  vni,  51  ;  xx,  13  ;  Joan.  xu,  31  ;  xvi,  II  ;  lllli, 
46  .  Cor.  I,  i.  41  ;  f.or.  II,  ix,  4  ;  xi,  17  ;  Epb.  II,  2; 
Kph.  lll,  19  jio  mil.ion  /ns  kunpjit  (riaprn;  £)  rum 
proiioiiiinilius  ponessivia  :  ta  btumagut  meins  Mih. 
vni,  8,  Mo.  iii,  55,  54  ;  Luc.  vn,  7  ;  nv,  45  ;  xv,  24  ; 
xix,  45;  Joan.  i,  49;  vi  55  ;  vn,  16  i.-»  meina  lui 
tems) ;  vni,  14,  54  ;  xu.  4b  ;  «|v,  44  ;  Koiu.  ix.  45  ; 
xvi,  41  ;  Tim.  II,  i,  12  ;  Skcir.  IV,  a  ;  Mlb  »,  44  /io 
giba  peina;  VI, 4 ;  ix,  6, 14 ;  Mc.  II,  9,  11,18  (pai  p,i- 
i> xi  tiponjos;  ilein  l.uc.  v.  53);  Mc.  iu,  5;  v,  54; 
vii,  5;  l.uc  ii.  48;  v,  14,  44;  vi,  10;  iv.  41  ;  xv. 
50;  xix,  40,  59  (44);  Joan.  vui,  15;  xvn  6;  xvin, 
55;  Mth.  vi,  14  puim  ikulam  untaraim ;  Joan.  xix, 
7  ;  C«r.  I,  xv,  14  ;  Cor,  II,  i,  18  ;]  n,  f> ;  iv,  16  ;  Coi. 

I,  7  ;  Mlh.  v,  47  /xms  frijundt  iziarans;  ix.  1 1  ;  Mc. 
VII,  9,  15;  xiii,  18;  Luc.  v,  4;  vi,  35  ;  \,  II  ;  Joan. 
viii.  4  ;  ix,  19  ;  xvi,  40,  42  ;  Cnr.  I,  xv,  17  ;  Cor.  II, 
vii,  r>!/x>  utani  ufliausein) ;  iv,  15.  Mili.  n,  1  paim 
tiponjnm  seinnim ;  Mc.  i,  18;  III,  9  ;  vni,  33;  mii,47  ; 
L.tc.  i,  70 ;  vii,  I  ;  x.  4  ;  xv,  15 ;  xvm,  7  ;  Jo.ui.  xi, 
Iti ;  Kplt.  1,6;  et  etiam  r>)  cum  i»  pis,  ize,  pro  possess. 
prunomiue  usurpato  :  its,  Mih.  viu,  5  pnia  piuisjill ; 
15  su  f)iumugus  it;  i.x,  II  paim  sipOHJam  is;  x,45; 
xi,  40;  xxvi,  65;  xxvn,  61;  Mc  i.  44;  v,  49;  vi. 
48;  vn,  4;  viu,  45;  ix.  41;  x.  15;  xi,  14;  viv,  14; 
xvi,  64;Luc.  i,  60;  11,41  ;  iv,  25;  vi,  |u;  vn,  5;  Joan. 
iit,  54;  vi,  8,60,  61  ;  vn,  5,  10;  IX,  18,  20,  44;  xi, 
14;  xii,  4;  XIII,  23;  xvi,  4,  29;  Cor.  I.  xv,  40;  Cor. 

II,  viii,  9  {pamma  i»  uuledjn);  ix.  15;  Lpb.  m,  5  ; 
Col.  I,  46;  iv,  15;  Tbess.  I.  in,  13;Thess.  II.  i.  10; 
Luc.  xix,  53  pai  frattjaiit  fris ;  Josn.  xvni.  25;  Mtb.  n, 
4  fws  nvtonins  ij« ;  Mc.  i,  43  ;  Joa».  XI,  19  ;  Uom.  n, 
II  (jitzai  ne  uiiit  idedm),  50  (fiiiatize  ungnluubeina  |  ; 
Cor.  II,  viii .  2;  G.il.  II,  13;  6)  pr.cle  ci  cum  )aiu\; 
Mlb.  viit,  48  /xiiki  vig  jainanu ;  ix,  44  ;  M-.  in,  94, 45  . 
vi,  11  ;  XHI,  19,  4. ;  Luc.  ix,  5;  i,  12;  xvui,  5;  Cor. 
II,  vii,  8  ;  r.irior  vcro  est  couslruciio  ja  uai  f>ai  raur- 
ti-jans  Mc  xii,  7;  Luc.  xiv,  24;  Cor.  I,  x,  48;  ,) 
S.i  pe  ctim  nllt :  Mlll.  v,  15  ulluim  paim  in  fan.ma  riii- 
hu;  viii,  54  «//<i  so  haiida;  54;  xxvi,  1;  Mc.  i, 
33;  i  1,48;  IV,  1  ;  15,  31  ;  v,  14,43,  vt,  55;  vn,  14; 
xu,  35.  57  ;  xiv,  55  ;  xv,  1  ;  Luc.  n.  18,  17  ;  vn,  I  ; 
ix,  4,  13;  xiv,  49  ;  xv,  51  ;  xvn,  10;  xv:il,  51 ;  xx, 
6;  llum.  ix,  6  ;  x,  4  14  ;  Cor.  I,  xvi,  16;  Cor.  II,  i, 
1 ;  vii,  1l;K.ph.  i.  10.  15;  iu,  8.  18  ;  vi,  18;  Tfcess. 
I.  iii,  15  ;  Thcss.  II,  i,  10  ;  Tim.  I,  II,  1 ;  Nch.  v,  13, 
16,  18;  Mc.  vin,  5t.  /xiiiu  (airwu  allann;  Luc.  iv,  6; 
ix,  45  ;  Cor.  I,  xn,  12  ;  Cor.  I,  x;u,  14 ;  Gal.  I, f ;  aj 
de  tn  sitba,  ti  tumii,  ta  tvaltikt,  wartuh  tu  c  particip., 
vid.  suli.  Silba,  Sama,  Sruteiksel  Wanth.  —  d)  qno- 
i  niii  Jcicrminalio  ei  conlnlu  pcndei  :  Mlh.  v,  15  iu 
/>.i  miKi  i.iixx  (ttbi  lui  a  cenditur)  8.  4  pni  nnint 
(<|ui  iu  navi  eraul);  xivii,  7  />uim  oatiim  (scilicet  qni 
hic  moriunlnr);  Mc.  III,  44  fiaim  unkulpom  (scdicel 
ipins  ejicil) ;  vi,  14  />ot  ntaliieit  (quas  lcc  I).  Luc.  vn, 
6  pamma  garda  (m  quain  vull  iugreJi).  vni,  44,  4. 
fiana  maritaiv  (super  quod  iiuiic  navi^alaul) ;  Joan. 
xii,  3  sn  gardt  (ubi  eraut)  ilem  ana  fuimmii  tiadu  Lnc. 
xi\,  5;Joan.  vi  10;  Skcir.  VII,  b;Joui  vi\,4  /»ii 
gtiiruuliteis  (qni  euin  vtncicbam) ;  XVIII,  M  /iu'.*.i.' 
ke  (ncttipc  qtti  illi  lo.pn  li.iniin )  ,  —  e)  C)UmIciii  cm  ^e 
deinouslraliMini  valoris,  ubi  pi.rcipuc  coiif.il>.  Itinlo 
loqucns  olijccluin  dc  quc  COgital,  parlieul  n  itts  de 
lerminat,  ul  Mth.  xvu.74;  M  v,  35,  59;  Lur  vni, 
44,  49,  tx,  37  ,  Joan.  xlll.M;  xviu,  17;  el  sic  Ji.  t< 


1357 


[i\TA 


pVTA 


m% 


xi>i  polcsl  oii.ii:>  arliculo  Joan.  vi,  63  [>ata  leik  per 
opposiiioncm  ad  alima  explieari,  cl  sic  s-.opius  in  epi- 
ilolis  :  G.il.  v,  8  80  gnkundt  (Itoc,  lale  leslimo- 
nitim);  Tiiess.  II,  in,  47  to  qoleins;  Tim.  I,  vi,  I  i//o 
auabusn  ;  de  cpio  in  alia  episiola  jam  mentio  facla  e>t„ 
ul  Rom.  xvi, 22;  C.or.  I,  v,  9  (ubi  interpretein,  sieut 
piiires  antiquos  rpislolam  adCnriniliios  unicam  cre- 
iliiiisso    palel);  Cor.    II,  vn,  8;   Thess.   II,.  111,14; 

—  f)  artirulus  ctiam  usurpaiur  cum  pluribtis  vnca- 
Imlis  personas  vel  res  dcsignantibus,  qu.c  in  Scri- 
piura  sacra  ut  nota  passim  eihibeniur,  vel  in  pras- 
gnanti  scnsu  construiinlur  ;  sic  a)  \>ai  bokarjos  Mlh 
v,  20;  K,  3;  Mc.  i,22  ;  n,  6,  16;  vn,  1,5;  iv,  II, 
lli;  xi,  I»;  zn,  28.33;  xv,  51  ;  Luc.  v,2l  ;  vi, 
7  ;  xx,  19,  39  ;  pai  fnreitaieii  Mc.  vn,  5  ;  III,  13;  Luc. 
xvi,  14;  Juan.  vn,  52,  47  ;  vm,  15;  ix,  15,  46,  40  ; 
xi,  47  ;  xil,  19  ;  pni  gudjans  rt  uftirguJjunt  Mlll. 
ixvh,  6,  12  ,  Mc  vin,  ol  ;  x,  ."3;  xiv,  10;  Luc.  xx, 
4;  Joaii.  VII,  3-2,43;  XI,  47  ;  xvui,  5;  pai  auhitmittant 
yndant,  vid.  snpra  snli  c) ,  [iai  reiks  Jnan.  VII,  26,  48 ; 
xii,  42  ;  pai  tgnojogafaden  Mc.  v,  22;  pai  faurama- 
bleit  Nch.  v,  17;'  /ifli  sivonjos  (siinl  Jesit  discipub) 
Mili.  ix,  II  ;  xxvii,  Ci;  Joan.  VI,  8,  60,  64  ;  vn,  5; 
xi,  8;  xii,  4;  xiii,  22;  xvi,  17,21;  ilenno  managci 
e^t  inrb.i  iugcns,  de  qui  supr.i  ;  Mtli.  ix,  25,  56;  II, 
7;  ixvil,  15;  Me.  lll,  9;  iv,36;  vm,  3i  ;  n,  52;  xn, 
12;  xv,  44,  15;  Luc.  ix,  II,  12.  4lt,  18,  19,  39; 
xx,  I;  Jotn.  vii,  12.  20,  31,32,40,  43,49;  xn.  17, 
51;  Nel».  v.  15,  18;  Skeir.  VII,  «• ;  sic  eliam  so /i/tis- 
Mfl  Skcir.  VII,  I),  c;  sa  suntts  ntuns  apu  1  Matlh.ciim 
solemiiiler  occurril  :  ix,  6  ,  x,  25  ;  n,  19  ;  xxvi,  2  ; 
apud  M  ncuiii  lanluunnoilo  nv,  62  ct  .-ipud  Liicaut 
SOlmnmodo  v,  24  i<t  vi,  5  (  alias  npud  iilritiiii|tie 
iinc  arlicuio) ;  Joan.  vi,  55;  vin,  28;  xn,  34;  s  c  ta 
suiuw  fralutlais  Jnau.  xvu,  12  el  fiai  tiinjus  pis  aivis 
l.iic.  xvi,  8;  xx,  31;  sed  suntis  gups  sine  articulo. 
Vice  veisa  Gollms  inirrpres  ail  myl -•Ingiani  gnilis 
Ml:e  respexisse  vidctur,  euill  Cor.  I,  x,  49,  20  />o  oa- 
liugagutta  el  Tim.  I,  lil,  16  paim  agyiiumi  veriil,  qui- 
lius  iii  locis  aiiictiliiiii  iiidlo  modo  usurpavit ;  p)  [>os 
anabuinmt  Mc.  x,  19  et  Luc.  xvm ,  20  suul  mosaic.TC 
prece»  ;  pai  praufeteis  U<:  vi,  15  propbet.e  lli-br.ro- 
rum  ;  >o  buurgi  est  Jtnisa  eni  Mc.  xi,  19  ;  xiv,  15 ; 
Lue.  iv,  29  ;  vn,  57  ;  xix,  41  ,  so  alhi  id  esi  leiiipltim 
Jerusalem  Mc.  xv,  29  ;  Luc  11,  27  ;  to  dulps,  lcsium 
pascba  Joan.  iii,20  ;  sousstasi,  resurreilio  murlUOruin 
Luc.  xx,  33;  sa  lunus,  Dei  lilius  Joan.  vi,  40;  pata 
vaurd  esl  Luc.  i,2  ei  llom.  x,  10  Evangelium,  sicut 
eliuii  so  auuggeljo  Mc.  viu,  55  adbibelur ;  sic  lan- 
dcm  Cor.  I,  i,  21  so  vuilninereini,  predi<  atio  Clnisti  ; 
ICpli.  iii,  19  paia  kuupi,  coguiiio  lidei ;  Tbcss.  II.  i, 
II  so  lapout,  vucatio  ad  saluicui ;  y)  sa  fnirwut,  hic 
iiiiiii  !|K,  laiil  pro  ojto;  o  r.iatio;  qii.iin  pro  o  xoo-(*o;  : 
Mc.  Vlll,  56;  Joan.  vill,  20;  ix,  5,36;  x,30;  II,  9, 
27;  xn,  25,  31,46;  xv,  19;  xvi,  II,  28,35;  xvn,  5, 
II,  12,  11,16.  18,57  ;  C»r  1,1  (26), 21;  v,  10  ;  Cor. 
II,  i,  12;  vii,  10;  Cal.  iv,  5,  Col.  II,  20  ;  Tun.  I,  i, 
15 ;  vi,  7  ;  so  manastbs  Lne.  ix,  25  ;  Joan.  l,  2>> ;  vi, 
14,  33,  51;  vii,  4,  7  ;  xn,  19,  31;  xiv,  17,  19,22,27, 
50,51;  xv,  18,  19;  xvi.  8  ;  ivn,  9,  14,  18,  21,23. 
25 ;  Cor.  I.  iv,  9 ;  Skc.r.  I.  a  ;  lunc  eliam  Luc.  iv,  5 
sa  iniitjuugaids ;  insuper  :  sa  libuins,  vita  hoiiiiuis.Mc. 
iv,  19;  Loc.  vin,  14;  pizos  aUiuit,  boc  lempiis,  pra>- 
sens  tempus,  Tim.  II,  n.  4  ;  pata  peihs  Koiii.  im,  II  ; 
pala  mel  Col.  iv,  5  ;  1  liess.  I,  v,  1 ;  —  g)  praeierca  in 
pioverb.is  el  senieutiis  geueralibiis  :  Mc.  xn,  10, 
«,'oins  pamniei  usvaurpun  ptii  timrjaus  ,  tuli  vai  p  ttti 
Itttubida  vuihtlini ;  Luc.  v,  9  ju  «u  <i</.ii  al  vuurtint 
bitgme  ligip;  Tml.  I,  v,  18  vairps  ta  vaitrttva  miz- 
ilom  U;  itnin.  xiii  ,  5i  pai  reiks  ni  siud  agis  godnmma 
vaurslva.  gupi  andbalils  ni  svure  banu  huiru  bairip  ; 

—  b)  cuiii  expressionilius  metapnoricis  :  1'iilpp.  m, 
2  pans  htinduns  (iiidignos  homines) ;  Cur.  il,  v,  1  pizot 
Meipios  (lisec  leireua  vila); — 2)  aliipiundo  eiiam 
Domina  propria  et  g  en  lil  ia  arliculuin  reci- 
piunt  (coll,  ad  Mc.  xv,  15)  :  Mc.  xv,  15  pana  barab- 
bun,  xv,  52  4ii  xtislus;  Luc.  iv,  58  pis  seimunis ;  vi, 


11  pammaiisua;  Joan.  v,  50 pammaiohanne;  vi,  71 
pmniin  lun  ;  Luc.  iii,  1  \>is  ga.eilnias;  //s  iluruint, 
jah  tiakauneitidaus-landii;  Mc.  III,  6  paini  herotliu- 
num;  Luc.  vm,  57  pize  gaddarene;  Joan.  v,  25  pne 
lairusaulynieile;  fll,  I  pui  iuttaieis;  33;  vm.  48,52, 
57  ;  x,  51 ,  53 ;  n,  56,  45.  —  3  )  articulus  alis'neia 
iu  concrela  coininmat  :  a)  adjectiva  in  suustantiva  : 
a)  personalia  :  Mlh.  v,  8  pm  hrainjahtiiitans ;  v,  21 
pai  airizans;  vi,  2  pui  liuttmt ,  v,  46;  vui,  22  paut 
daupans;  x,  25;  XI,  41  ;   xxv,  46;  XWH,  4.  49;  Mr. 

III,  22;  v,  7,45,  46;  vi,  21;  vn,  3.  5;  ix,  42;  1,42; 
xin,  17;  xiv,  53,  61  ;  xv.  1  ;  l.nc.  i,  36,  49;  v,  3!  , 
vi,  21,  32,  35,  55;  vn,  28;  vm.  10;  ix,  8.  II,  19, 
60;  x,  9;  nv,  18;  xvi,  10,  21,  22;  xvn,  18;  iviii, 
9;  xi,  1  ;  Jo.in.  ix,  17  ;  x,  5;  XI,  37,  59,  44;  xn,  6; 
xill,  29  ;  Rom.  i\.  12;  Cor  I,  l,  19  ;  v,  5  (sa  svateiks), 
13;  vii.  10,  12;  vm,  9.  11  ;  ix,  21,  22;  x,  17,  53; 
»v,  6,  9;  xvi,  5;  Cr.  II.  vin ,  4;  ix,  2,  12;  xi,  19  - 
«i.il,  n,  10 ;  iv,  27 ;  Kpll.  i.  t  ;  n.  5,  19  ;  m,  X.  40 
20;  vi,  12,  16;  1'blpp.  i,  28;  Col.  n,  17;  m,  28; 
Tliess.  I,  iv.  15;  v,  6,  1 1;  Tiin.  I,v,  20,  vi,  li;  Skei- 
V,  b;  VI,  d;  /5)  realia  :  Mili.  v,  37  paa  munugito; 
ibid.  pila  ubilo;  VI,  13;  v,  39  pata  unsetjo;  Lti".  III, 
5  fiula  iruiqo;  vvi,  H,  12,  15;  iviu,  27;  Jo.in.  ivi, 
15;  xvii,  15;  xvm,  23;  Kom.  vn,  1  "> ;  vni,  5;  n, 
22,  25;  Cor.  I,  xiv,  25;  Cor.  II,  n,  7;  m,  10;  iv,  2, 
17;  v,  4,  10,  17;  xiu,  7;  Gal.  n,  7;  iv.  15;  v,  21  ; 
'lln".s.  Il.in,  5;  Tim.  I,iv,7;  Me.  iv,  l!l  patann- 
har ;  Cor.  I,  i,  16;  Cor.  II,  \ni ,  II;  Epb.  vi,  10; 
1'iilpp.  in,  1;  iv,  8;  Tlicss.  II,  in,  1 ;  Lnc.  xv.  51 
palamein;  Luc.  xvi.  12  pata  tivnr;  Plilpp.  II,  i  po 
seina;  Joan.  xv,2l  paia  allata ;  i,or.  I,  XII,  19  po 
alta;  xv,  27,  28;  Epli.  iv,  15;  Col.  lli,  8;  Gal.  v,  -it 
pala  sialeik  ;  Skcir.  I,  c  pala  gadob  (') ;  —  b)  par- 
ticipia  in  su  •stantiva  :  a.)  participium  pra>sen(.  ux) 
i:t  Snbstanlivuni  personale  :  Mlb.  ill,  II  sa  gagganda 
(iia  legenduni  ost  loco  sa  gaggida);  v,  40  pammu  til- 
jttnJn ;  42  pammu  bidjandin ;  41  pnns  vrikandans 
—  paiin  hatjandam  —  pans  uspriiilandans;  \y.  13, 
14,  21;  vill,  M,  16,  33;  tx ,  12;  x,  28,  40,42;  xi, 
5.  II,  12;  xxvi,  68,75;  xxvn,  5.54;  Mc.  i,  52;  n, 
17,  26;  iii,  34;  iv,  5,  14,  IX,  24;  v,  14.  32;  vi,  14, 
22,  21,  26.  55;  un.  9,  28;  ix,  I,  25,  57,  42;  x,  13, 
25;  ii,5,  9,  15;  nv,  42,  41.  47,69.70;  xv,7,29, 
55;  xvi,  10:  l.uc.  i,  45,  50,  65,  66,  71,  79;  11,  38, 
47 ;  iii,  1 1 ,  1 4  ;  vi,  4,  27,  28,  29,  32,  33,  49 ;  vu,  14, 
19,  20,  25,  28,  32.  33,  49;  vm.  12,  16,  34,  3'j;  ix, 
19,  27,  4»;  x,  16;  xiv,  10,  12,  29,  31  ;  iviii,  21, 
26,  2>l;  mx,  24,  S0,  38,  45;  Joan.  III,  31  (sa  qimands 
ex  Skeireins.  legendiim  cst  su  qimanda);  vi,  1|,  \\ 
55,  57,  38,  40,  45,  64;  vu  ,  16,  18,  55,  59;  viu,  31 
43,  47;  ix.  4,  8,  59,  4«;x,  2;  m,  2,  15,  20.  41,48; 
xiii.  16,  20.  2;;  xv.  21  ;  xvi,  5;  ivn,  20;  ivm,  2. 
21  ;  Mi.  41;  Rom.  vn,  4;  vm,  4,  5,  57;  ix.  II,  21», 
35;  x,  R,  11,  15,  20;  n,  26;  xu,  8,  14;  xm.  2,  4; 
xiv,  3,  14 ,  xv,  5,  12  ;  xvi,  22  ;  Cor.  I ,  l,  18,  21 ;  v. 
3;  vn,  15;  n,  3,24;  x,  18,  27;  >iv,  22;  xv,  18,28, 
29;  Cor.  II,  i,  21  ;  ll,  15;  iv,  3,  4,  14;  v,  12,  15; 
vii,  12;  ix,  10;  x,  12,  17;  xi,  4,  12;  xu,  21;  xm, 
2;  Cal.  i  6;  u.  6;  iv,  27;  v,  8,  10,  12,  15,  21;  vi,  6; 
Eph.  1,22,23;  vi,  12:  IMilpp.  m,  17;  iv,  13;  Thess. 
I,  ii,  10;  iii,  5;  iv,  12,  13,  15;  v,  12;  I  hess.  II,  i. 
6;  u,  1;  Tim.  I,  i,  12,  18;  u,  0;  m.  13;  Tim.  II,  ll, 
14,  22,  25;  Til.  i,  9;  Neli.  v.  17;  Skeir.  I,  c,  d;  III, 
c;  V,  a,  b;  VI,  b,  c;  (3,3)  icale  :  Mc.  vi,  55  pala  ut- 
giigyando;  vu,  18  pala  innyaggando ;  20;  Luc.  viii, 
14;  Cor.  II,  m,  H,  13;  Tim.  I,  v,25;  p)  parlicip. 
prxtrriti  :  a/):n  substantivum  personale  :  Mih.  ixvii, 
9  pit  vairpodms;  Mc.  iv,  10,  18,  20;  xm,  20,  25; 
xv,  32;  Luc.  iv,  18;  vi,  18;  vu,  10;  nv,  14,  17; 
xix,  10,  52  ;  Cor.  I,  i,  21;  vii,  8;  II,  5;  Cor.  II,  ll, 
2;  vn,  12;  Gal.   n,  29;  vi,  6;  Hilpp.  lii,  2;  Skeir. 

IV,  b,  c;  V,  a;  VIII,  d;  (3-3)  rcale  :  Mlh.  vm,  17  /.<i/n 
gamelido ;  xivu,  9  pata  qipiino;  xxvn,  54  po  vanr- 
panona;  Mc.  v,  14;  iv,  28,  Luc.  i,  45;  H,  18;  vm, 
31,  35,56;  ix,  7;  x,  8;  xvii.JO;  xvni,  51,  54, 
Jojii.  x,  35;  lll,  6;  xiu,  18;  ivn,  12;  Koiu.  II,  47, 


rz9 


GLOSSARIUM  GOIHICjE  LINCU.-E. 


1310 


C..>r.  II,  iv.  15,  «8;  G.il.  iv,  50;  Col.  i.  10;  Sk.ir.  IV, 
C;  —  i)  nnnumlli  rn.iiniuiat  in  tnhttaHiivi,  sic  piW" 
ripuc  a.lhilieur  iu  lorniula  hni  tvnlif  (il.iixlcrin.)  Mf. 
iv,  10;  vi.  7;  ii,  55;  x.  52 ;  ll,  II;  xiv,  10,  4V, 
l.nc.  vni,  1 ;  n,  t,  12;  xviii,  51  ;  Joau.  w,  57,  7i  ; 
fiaim  ttinlibim  (untleiim,  oxi  •opln  Ju  a  l-kari.  It>  Cor. 
I,  xv,  5;/»u  t.ultun  (il-cein,  eveeptis  Jacoho  el  Joan- 
iii-)  Mc  x,  «I  ;  /'■"  iibnulthund  (soplii.ig.'iiia)  l.iic.  x, 
17;  praHeroa  patts  tv  ut  K.pli.  II,  t&;  pun*  /wni  II, 
1(i;  />oini  Mc.  x,  8;  Pl.lpp.  i,  23;  ht  btt  Kph.  n, 
ti,  —  ,1 )  advcrbia  commulal  in  snbsiainiva  -ive. 
pciSOnalij  sivc  realia  :  Mc.  iv,  tl  puini  ula;  Plopp. 
Ili,  14  Jiaim  a[ta;  Joan.  flli,  45;  Cor.  I,  v,  12;  d>l. 
iv,  5,  Tiin.  I,  iii,  7;  iiem  Cor.  II,  v,  16  [>oia  nu; 
Cor.  II,  i,  17  ei  20  />nf«  jn  jn  —  pata  *.'  ne;  —  c) 
iicni  in  prxpnsilioiialilnis  «enienliis  :  Mili.  v,  I  i  puim 
itt  pammaratna;  xxv,  41  pnima\  hletdumetn  ferai;Me. 
i.  7  M  afiirtnit;  51;  n,  25;  in,  8 ;  iv,  10,  15;  v,  40; 
Liic.v,9,5li;vin,  12,15. 15,  45;  u,  1T(/>o  bi  piitditn- 
gardja  gupt),  52;  x,  7;  ivii.il;  vi\,  42 ;  Kum.  \Mi, 
1  ;  i\,  C;Cir.  L  ix,2i);  \m,  l(l;Cor.  II,  i,  4;  x,  7; 
xi,  28;  Gal.H.S,  12;  iv,  8,  23;  fcph.  i,  10;  Co'.  i, 
20  ;  Til.  I,  10;  Skeir.  IV,  a;  VI,  a;  —  I)  ellipiieo, 
ulii  u)  genitivus  sntiNi  inivi  post  pluralem  ariiculi  po- 
nitur :  Mc.  vm,  33  po  gups  — po  manue;  xu,  17  po 
knisaris  —  f>v  gupt;  Luc  IX,  2a  ;  Luc.  n,  49  />o  ui- 
l  ii«;  Cor.  II,  xi.  30  fiaim  siukeint  meinaixos;  1'lilpp. 
ii,  4  bo  anparuite ;  Cor.  I,  xv,  23  hai  xrislntit;  c»ll. 
fiat  piudo  Mth.  v,  46;  vi,  7 ;  p)  ubi  ideaj  m  filii,  sn- 
roria  c:c,  supplendx  snnl  :  Mth.  iitii,  56  xo  iuko- 
bis;  Mc.  I,  19  pana  taibaidnidus;U,  14;  Pl,  18;  vin, 
27;  xvi,  I ;  Liic.  vi,  15;  —  g)aniculus  toii  senicmije 
I  r.cpnnitiir  :  Mc.  II,  10  pata  us  daupaim  usslandan ; 
25  pulu  jabui  magit  gatiubjan  :  X.  40  fiala  du  ntun 
rf  taihsvon  meinai ;  xu .  55  pata  du  (rij'in  iua  us  al- 
linnnia  hairtin;  Luc.  i,  62  pnta  waiva  viidedi  lnuian 
inn;  ix,  46  paln  warjis  pau  tK  maisls  tesi;  Hnni. 
xiii,  9  pala  m  liorinos  —  palc  frtjos  newuntijan  pei- 
uitiia  .-iv  puk  silban;  Gal.  v,  14;  —  4)  articuttis  in 
appositionc  adhibeiur  :  M>h.  livn,  5  itiiiii  uiiola1- 
jandt  ;  Mc.  vi,  5  sa  limrja  sa  tnmt  marjins;  Mc.  xiv, 
67  te.ujt  sa  nazorenu*;  xv,  40  mtttja  to  m.tgdaleite ; 
47  ;  xvi,  i,  9;  Luc.  i,  9;  n,  15;  iv,  27;  vi,  15,  24; 
ix,  7;  xviu,2i;  J<>  n.  vi,  4,42;  ix,  0;  xn,  I,  4;  xiv, 
22;  xv:n,  5,  17;  Rom.  n,  15;  xvi,  23;  Cor.  I, 
xvi,  12;Gal.  11,5;  vi,  I ;  hph.  iu.  8;  iv,  22;  vi,  21 ; 
«.ol.  iv,  7,9,  10;  Tiin.  II.  iv,  8;  Pliilem.  25;  Skcir. 
III,  !>;  eliaui  dulpt  iudaie  so  hlepratlukeinn  Joan.  vii, 
2;  rinnon  po  luiulron  XVIII,  I  ;  5)  ariiculus  ad  snb- 
sianiivuro  striciius  deteriiiiiiaiidiim  postpoailw  :  a) 
cinii  adjeclivia  :  Mlh.  v,  2$  tittgo  />.i«  pata  laihsvo; 
v;,  ii  Ittiiif  unsarana  pana  sinleinan  ;  viii,  12  m  riqit 
pata  liindumislo  :  Mc.  l,  11  sunus  meins  sa  liuba ;  26, 
n7;n,  22;  iv,  20;  v,  7,  15:  vm,  37;  ix,  7,25,  45; 
x,  50;  ii,  2;  xiv.  47;  xv,  4«;  Lnc.  i,  70;  II,  7;  ni, 
22;  vi,  6;  vn,  47;  vm,  20;  i\.  55.  42;  xv,  22,  25; 
xx,  15;  Joan.  vi,  13,52;  vil.37,  39;  x,  11,  14;  nv, 
26;  xv,  1 ;  Koro.  IX,  3;  Cor.  I,  IH,  12;  Cor.  II,  i,  fl; 
XI,  51;  Epb.  i,  13;  III,  9;Col  iv.  l4;Tim.  I,  iv,  8; 
Tim.  II,  iv,  7;  b)  cuui  p:irtici)>io  :  Mil>.  vu.  13  el 
14  rias  sa  brigganda;  \i,  23  wuhltit  pus  xaur p nmnt ; 
Mc.  III,  22;  iv,  15;  vi,  2;  xiv,  58;  xvi,  6;  Luc.  i, 
9;  ii,  «5,21;  vui,  21 ;  x,  11 ;  nv,  24;  xv,  6,  25, 
27;  xvi,  2 i  ;  XVIH,  50;  ix,  20.  46;  Jnaii.  vi,  14,  27, 
41  ;  ix,  18;  XI,  27,  51,  42,  45;  \v.  2f>;  xviu,  2,  5; 
ltom.  vii,  23;  ix,  50  ;  Cor.  I,  vu,  14  ;  vui.  10;  n, 
24;  iv,  54;  Cor.  11,1,  1,8,  9;  u,  14;  m,  7 ;  v.  18; 
vni,  1 ,  19,  20  ;  i.  2  ;  Gal.  i,  7  ;  n,  9,  20  ;  iv  27  ; 
Eph.  i,  )1,  19;  n,2,  7;  IU,7, 9,  20;  iv,  18;  Co|.  ni, 
10;  Thess.  I,  II,  II;  iv ,  17;  iim.  I,  i,  4  ;  vi,  15; 
Tiin.  II,  1,9;  lil,  15;  Skcir.  VIII,  li;  Mlli.  Ilvtl,  53 
/»>i  vaidediiint  Jini  mifiusliiami  luns  ;  Mc.  III,  3  /xi  n- 
ttiti  n.anii  ji uiitiiui  /i  battilin ;  xv,  28,  3'.',  Luc.  iv,  22; 
vi,  8;  ix,  32;  xv. ii.  7  ;  Jo.io.  n,  27  ;  Rph,  i,  1 ;  iv, 
25;  Tliesi.  I,  iv,  |8,  I"  ;  i)  Mth.  v,  45  mimi  UvCTU 
fns  i>i  Aimiiiam;  18;  u,  l,  (>,  14.  18,  2T>,  26;  vu, 
21  ;  Mc  iv,  51  ;  vi,  II ;  II,  >S,  20;  m,  15;  lill,  2.">; 


l.cc  vi,  42,  Joau.  in,  21  ;  lloin  \n,  '■> ,  vni,  39;  i», 
30;  Cor.  II,  v,  2;  vn,  14;  ix,  3;  n,  5;  Gal.  i,  22, 
l'lilpp.  iii,  9;  Col.  i,  25;  Tlicss.  I,  iv,  16  (nh  apud 
Cnectm  delicit  ariienlM);  Tim.  I,  i,  1 1 ;  m.  15 ;  Tim. 
Il.i,  l;n,l;  iii,  15;NHi.  v.17;  vi.  16;  Skeir  IV,  a; 
Cor.  I,  xvi,  1  gabaur  fiala  fiuim  te  ham ;  Cor.  II,  l, 
18  paltt  vuurd  uncai  pa'a  riu  hvn  ;  tl)  Jo.in.  vi,  I  nm- 
rcin  f>o  galcilaic;  vn,  25  tilop  pala MOtttit ;  Tiin.  I, 
VI ,  5  liatlaim  vuurdam  pmm  friiujtni  untnris ;  —  6) 
ariiciilus  pra-d.clo  aljccliim  Mc  vi,  3  niu  puiu  Ul 
tii  limrja;  Xll,  7  tn  ist  ta  arbinitmja;  Lnc  IX,  14; 
Joan.  vi,  4S  ;  vn,  40 ;  x.  9;  n,  15;  xiv.  6;  xv,  5; 
xvii,  5;  wiii.  40;Cor.  I,  XI,  25. 

>vr»i\,  vi,|.  suli  Miii. 

ixt-aivci.  vid.  stil)  Ains. 

>at  isi,  lioc  esl,  toOto  cc-riv  :  Mc.  vn,  2;  Joan. 
vi,  29 ;  ll.iiii.  vii,  18  ;  ii,  8,  9 ;  l,  C,  8 ;  Cor.  I,  ix.  5 ; 
Pliil.-iu.  12. 

Ii is,  geuil.,  vid.supra. 
iis-liiM,  advcih.,  prajscriim,  plcrumquc.  u«/i»Ta: 
Giil.  vi,  10;  Tim.  I,  iv,  10;  v,  8 ;  lini.  II,  iv,  15; 
Til.  l ,  10. 

bis-v» ah,  vid.  sub  Was. 

pis-w.vnLii,  vid.  sob  Wat. 

pis  WAiipgi,  vid.  siih  Wnt. 

FAiupis,  vi  i.  sub  fraur. 

|ie,  vcins  Jativa  vel  insirumentalis  forma  (\el.  SHP. 
fterm.  thiu;  llopp  189 ;Gr.  I,  790;  III,  i75si||. ;  IV, 
707;  Gf.  V,28),  1)cp,  lanlo  magis  antc  coinpnralivuiii, 
Skcir.  IV,  <l;2)  liuic,  prssertiin  in  cniiiiciione  a j 
ciiiii  bi :  bipe  (bipeh  ante  />mi  :  Joau.  xm,  12;  Luc. 
iv,  42;  v,  4;  vu,  12  [non  aiilem  xv,  11;  xix,  57]); 
v)  (lcinonsiiaiivum.  demde,  uextOM  '■  Luc.  iv.  2 ;  vm, 

I  ;  Joan.  xiii,  36;  usxa  taorti  :  Luc.  xvn,  8  ;  totj  : 
ilili.  v,  24;  ii,  1v;>3)  relaiivum,  postipiam,  cuin, 
ijiuiido,  Stl  :  Mlh.  £i,  I  ;  nvi,  1  ;  Mc.  iv,  10;  n,  1, 
19;  xv,  20;  Luc.  n,  21.  22,  42;  vi,  15;  Joui.  iu, 
16,  xin,  12;  it\,  6,8;  Ga".  n,  12.  14;  iv,  4;  o*r«v  : 
M  h.  vi,  16;  Mc.  iv,  29;  IX,  9;  Luc.  n.  26;  xiv. 
10;  xvi,  4;  Joan  >u,  27  ;  xm,  19;  xiv,  29;  xvi,  4, 
21 ;  Car.  I,  xiii,  10,  1l;  xv,  27,28;  ivi,  2,  5,  12; 
wc  :  Lue.  i,  25;  u,  15,59;  v,  4;  vu,  12;  xix,  ' .  28; 
Jo.ni.  vi,  12;  vii,  10;  ix  5v  :  Ph!pp.  U,  25;  ;-:i : 
Luc.  vii,  1 ;  ad  circumscrihcndum  genitivum  ab.o- 
lutiiin  :  Mih.  ix,  10,  54,  55;  Mc.  I,  42;  iv,  17  ;  vi, 
2;  xv,  33;  Luc.  iv,  42;  xiv,  29;  iv,  14,  ivin, 
40;  xii,  57;  Joau.  xm,  50;  necnoa  ci  gr;cciim  r» 
tu  c  iulinii.  :Mc  II,  15;  Luc.  m,  21;  xix,  15;  -2) 
cinii  tlu  :  :i)  dupe  (Mc  i,  38;  iv,  21;  xn,  24;  Luc.  i, 
15,  2),  35;  ii,  4;  iv,  43;  nv,  20;  Joan.  vi,  65;  vi:i, 
47 ;  Ci.r.  I,  xv,  9;  Cor.  II,  in.  15;  Tliess.  I,  n  ,  15  ; 
Tiui.  I,  i,  16;  Philcui.  15;  euam  dupei  l.iic  vc,  7;, 
Solemnitcr  dup-fie  (per  assimilalioncm  pro  duhpe  , 
ul  eiiaiu  Joan.  u,  25;  i,  17  ;  xvi,  15;  xn,  1 1  adc*t : 
ad  hoc,  ideo,  propter  hoc,  it,-  touto  :  Mc.  i,  38  ;  Lue. 
iv,  45;  Cor.  II,  n,  9;  Tiiu.  I,  i.v,  I0 ;  6\o  :  Mtu.  nvn, 
8;  Luc  vii,  7;  Itoui.  iui,  5;  Cor.  II,  i,  20;  Bph.  u, 

I I  ;  Stinrip  :  Cor.  I,  viil,  15;  Sta  toCto  vcl  Sta  xaixa  : 
Mlh.  vi,  25;  Mc  vi,  14  ;  n,  24;  in,  21 ;  Luc.  xiv, 
20;  Joan.  vi,  65;  vu,  22;  vm,  47;  IX,  25;  i,  17; 
xti,  18,  27,  59;  iv,  19;  ivi,  15;  xix,  II ;  Rom.  xv, 
9 ;  Cor.  i,  n,  30;  Cor.  II,  iv,  1 ;  iin,  10;  Eph.  i,  15; 
v,  17;  vi,  13;  Col.  i,:>;  ibess.  I,  u.  15;  iu,  5;  Tim.  I, 
l,  16;  rhilcm.  15;  Skeir.  II,  d;  ct>  avxo  touto  :  Col. 
iv,  8;  b)  dupe  ei,  propter,  guia  ,  3<oti  :  Luc.  i, 
13;  Cor.  I.  iv,  9  ;  «Jn  :  Luc.  I,  'i5;  M'  tlv  :  LilC.  I, 
20;  npo,-  o  :  Kpl>.  in  ,  4;  Iv«  :  Mc.  iv,  21 ;  Eph.  vi, 
22  ;  utl  circiimscrilicndiim  gr.ccoin  n;>..;  t«  c.  inliiiu. : 
Cor.  II,  iii,  13;  vcl  Sta  to  c.  inlinii    :  Luc,  n,  4. 

jA|)|it  —  JA|>|>e,  sive,  —  sivc,  i*ti  —  rn  :  Cor.  I, 
x,  51  ;  xii,  15;  xiu.  .>> ,  xif,  27  ;  iv,  II;  t.or.  II,  i, 
6;  v,  U  ,  10,  15;  vin  .  23;  xn,  2,  "  ,  rpl..  »1,  8; 
Ph.  1,18.20,27;  Col.  i,  16.  20;Tl>css.  |,v,  10;Skcir. 
IV,  c;  snuplci  oiruiTil  laiilniiimodo  Cor.  I,  \i»,  -7. 

paioo,  neulr.,  tnh  iiu-c,  so/i  fcin.  (eolL  —  oa),  II 
propric  al  luc,  *  ti  *'Jtv  :  l.uc.  »»  u,  ll> .  \n,  2  c.  Ii. 
Joail.  II?,  8,  .»i  ojto,-    Luc.  II,  38  ,  I)  nui,  o,-  :  l  u> '. 


1341  \.\T\ 

rt,  57  ;  xvi,  20  ;  xv.i,  12  ;  Co -.  I,  xv,  1  ;  Philem.  12, 
tnll.  Mili.  isiii,  67  phuh  namovat;  5)  liic,  illc,  «•>- 
ric  :Mlli.  iu,  11 ;  v,  19  el  Mc.  m,  ll  (ubi  in  grieco 
l.-xlu  dresl);  Mc.  vi,  16;  Lnc.  III,  16;  Joan.  v,  57  ; 
III,  40;  xviii  ,  I'!  el  26  (>n  grsec.  deesl);  Skeir.  VI, 
u;  o-jvof  :  Mili.  xivn,  58;  Mc.  xu,  10;  Luc.  II,  57; 
ix,  i6;  xx,  17;  Joan.  v,  58;  vi,  6,  40;  vu.  9,  51)  ; 
viii,  40;  1,3;  xii,  6,  10,  53;  xin,  38;  ivii,  5;  Cnr. 
I.  vn,  6;  ix,  25;  Cor.  II,  i,  17;  iv,  15;  ix,  6;  xni,  !); 
Gal.  vi,  7  ;  Phlpp.  11,25;  in,  7;  Tlie;-s.  I.  iv.  15; 
TiiH.  1,  ii,  5;  iv,  16;  vi,  8  ;  Skeir.  I,c;  II,  b;  III,  a, 
d;V,  a;  Vl.d;  VIII,  c;emvof  :Mc.  t.vi,  10;Joan. 
x,  1 ;  4)  h  c,  ouTOf  o  :  Lnc.  n,  2  ;  Skeir.  VIII,  9,  b; 
i  txrivof  : Joan.  ivin,  15;  6  :  Joau.  nil,  53;  Kom.  III, 
4;Cor.  II,  iii,  19;  Eph.  iv,  9;  Skeir.  V,  d  fin.;  o  Si: 
Mih.  xivii,  44;  Thess,  II,  m,  12. 

Patfi,  neutr.  pronoininis  rclalivi,  taei 
rmisc,  loei,  sei  fem.;  1)  sigi  ifiiat  a)  qin,  quip,  qim.l, 
;i'i  pr.rccdens  vel  seqtiens  vncaliulum  relatum  ,  o,- : 
Mili.  viii,  4;  x.  26;  n,  20;  xxvii,  9,  15,  50,57,60; 
Mc.  i,2,  7;  ii,  4,24,20;  III,  17,  19;  iv,  16,  22,  31; 
v,  41 ;  vn,  4,  II,  15,  15,  25,  54;  II,  38,  39;  x,  29, 
5»,  59;  »1,  2.  21;  xn,  10;  im,  19,20  ;  xiv,  71;  iv, 
16,  22,  54.  40,  42,  43,  40;  ivi.  9  ;  Lnc  i ,  «5,  26, 
27,  61,73,  78;  n,  II,  25,  51;  m,  19;  iv,  29;  v.  5, 
9.  10,  17,  18,  25,  29;  vi,  2,  3,  4,  15,  14,  16.  IS, 
48,  49;  vn,  2,  27,  49  ;  vin,  2,  45,  14,  17,  27,  55, 
58,  41;  ix,  9,  27,51,45,  50  h.  I.;  x,  50;  xiv,  33;  xv, 
9,  16;  xvi,  1  ;  ivn,  7  ;  xvm,  50  ;  xix,  15,  20,  5tl, 
37;  xx,  17;  Joan.  v,  36;  vi,  2,  9,  13,  14,  21,  27, 
57.  42,  51,  65.  64;  vn,  3,  56;  vnl,  40,  .r;4;  iv,  7. 
19,  24  ;  x,  12,  16,  25,  35;  xi,  2 ;  m,  1 ,  9,  58.  48  ; 
xiii,  25,  26;  xiv,  10,  12,  17.  24,  20;  xv.  3,  15,  20, 

24,  26;  xvi,  18;  ivn,  5,  4,  5,6,  8.  11.  24,  20; 
xvm,  1,  9, 11,  15,  16,  52;  Rnm.  vn,  6;  vm,  54;  ix, 
4.  5,  23,  24 ;  x,  8 ;  xiv,  15 ;  Cor.  I,  iv,  5 ;  vn,  20  ; 
vin,  11  ;x.  16,  17  h.  I.;  iv,  1,  2,6,  15,31;  ivi,  19; 
Cur.  II,  i,  4,  6,  10,  15 ;  n,  4 ;  iv,  4.  6;  VII,  7;  viu, 
18,  22;  IX.  2;  x,  2.  8,  13;  xi,  4,  15;  m,  4,  15,  2'.; 
Xin,  5 ;  Gal.  i,  5,  7,  25;  n,  2,  5,  10  ;  iv,  9,  19 ;  v, 
"A;  vi,  14;  Eph.  i,  6,  7,8,9,  II,  15,  20;  u,  2.  5, 
4,  10,  21,22;  ui,  5,  7,  II,  12,  15;  iv,  1.  16,  50; 
v.  5,  18;  vi,  16,  17.20,22;  Phlpp.  u,  5,  6;  lil,  8, 
18, 19,  21 ;  iv,  5.  10,  11 ;  Col.  i,  7,  15,  14,  15,  18, 

25,  24,  25,  27.  28,  29;  u,  12,  14,  17.  18.  19,  22; 
m.  6,  7,  15;  iv,  3,  8,  9,  10.  17  ;  Ti.ess.  I,  II,  15; 
iii,  9  ;  v,  24 ;  Tliess.  II,  i,  4.  5,  II  ;  m,  3.  6.  17  ; 
Tiin.l,  1,6,  11,15,19;  n,  4,  7;  m,  16;  iv.  3,  6,  10, 
11  ;  vi,  4,  10,  12,  15.  16;  Tun.  II,  i,  5,  6,  II,  15; 
n,9,  17;  iv,  15,  1S;Til.  i,  2,  3,  11;  1'hileni.  15; 
Ncli.  vi,  14  (17);Skcir.  IV,  d;  VII,  a,  I»,  c,  il ;  VIII, 
e  ;  '■(  «v  :  Mc.  iv,22;  x,  30  joo-ttea  :  Mc.  xv,  6;  oortf: 
Mlh.  vii,  24,  26,  27.  55.  62:  Mc.  iv,  20;  m,  18;  xv, 
7  ;  Luc.  i,  20  ;  n,  4,  10;  vn,  57,  59;  vm,  3,  26,  43: 
li,  50;  xv,  7  ;  Joan.  vm,  53;  Rom.  n,  4;  Cor.  I,  vn, 
15;  Cor.  II,  II,  11;  Gal.  n,  4;  iv,  24,  26:  v,  19; 
F.ph.  i,  25;  in,  13;  iv,  19;  Phlpp.  1.88;  Col.  II,  23; 
iii,  5,  14;  iv,  II ;  Thcss.  II,  i,  9;  Tim.  I,  i,  4.  lli, 
15;  vi,  9;  Tim.  II,  1,5;  n,  2,  18;  Tit.  l,  11;  o*o-o« : 
l.iic.  xviii  ,  12,  22;  Joan.  x,  41 ;  ivi,  15;  IVH,  7  ; 
Itom.  lx,  7  h.  I.;  ofoc :  Phlpp.  l,  50;  aliquando 
ciiam,  ubi  grae  e  demonstr.iivum  (  ojto,- )  iisttrpn- 
lur:Mih.  ixvii,  46;Cor.  II,  m,  8;  Eph.  m.  I  h.  I.; 
v,  6  (outoj  yup ) ;  Tii.  i,  5;  pro  o  cum  participio : 
Mth.  vi,  4,6.  18;  II,  14;  xxm  .  17;  Mc.  xv,  41; 
Lnc.  i,  56;  vn,  59;  vni,  2;  x,  13,  23;  xv,  I?..  30  ; 
xvin.  9;  xix,  27,  29;  xx,  27;  Joan.  i,  89;  v,  57,  45; 
vi,  22,  55,  44,  50.  58,  6i;  vn.  28,  49,  50;  vin,  16, 
18,  54;  xi,  2,  16,  55;  xn,  12.  17,  29,  49;  xiv,  21  ; 
xviii,  4,  14;  llom.  vh,  20;  ix,  5;  xn,  3;  Cnr.  I,  x, 
25,  27;  xii,  22;  xv,  23  h.  I.;  Cor.  II,  i,  4,  19;  u,  2; 
iv,  6;  v,  5;  G.d.  n,  9;  Eph.  II,  14;  in  ,  2:  v,  4;  vi, 
24;  Phlp-i.  iii,  19;  iv,  7;  Col,  i,  8,  12,25,  25,  26, 
29;  ii,  12;  i>,  II  ;  Tln-ss.  I,  n,  12,  15;  iv,  5,  8,  13; 
v,  10;  Thess.  II.  n.  16;  Tim.  I,  v,  9;  vi,  2,  5.  16; 
lim.  II,  i,  9,  14;  m,  6,  12;  iv  1,8;  Psalm.  i.iii,  2, 
toll.  Tiin.  II,  ii,  26  fiam  pammei  gafaiuuun  uulianda. 


f.iTA 


m*. 


'£uyc»fiE*oi  vr."  auroO  :  quandoque  eiiam  participinm 
uv  siipplendiim  esl :  Mih,  x,  32;  Lnc.  v,  7:  Rom.  vn, 
10;  Cnr.  II,  vm,  23;  C»l.  iv,  7,  9,  Tim.  I,  l,  11  :  v, 
3.  5;  Tim.  II.  I,  15;  n,'10;  Tii.  i,  1;  Ne.li.  v.  13, 
coll.  Cor.  II,  vii,  12;  ix,  1  ;  el  sdc  gnlhictim  is»  rtiam 
prrlcrmiltilur  ;  Fph.  iv,  0;  —  1)  is  qui ,  rclnlive  :.d 
nbjecunii  dctermiiiatnin,  non  expressnin,oj  :  Mlh.  xi, 
10;  Mc.  i,44;  m.  15;  iv,  21,  25;  ix,  9,  10,  '.0;  xi. 
25  ,  xiv,  8;  Luc.  vi.  54,  46  ,  vn,  22,  27.  47  ;  vm,  18; 
x,  82,  24;  xvii,  10.  27,  29;  xiv,  21,  22.  2i;  Joan. 
iii,  26,  32;  v,  21;  vn  ,  25;  «m,  38;  x,  29,  56,  xi, 
5,  45.  4'j  ;  xiii,  24,  27  ;  xvn,  12;  ivm,  9,  2!  ;  llnm. 
vii,  15,  16,  19,  20;  i,  14;  Cnr.  I,  iv,  6;  vn.  21;  x, 
15,  3(1;  xv,  5,  10;  Cor.  II,  n,  5;n,  17;  Gal.  n,  18; 
Phlpp.  i.  16  h.  I. ;  iii.  16;  iv,  9  ;  Cnl:  m,  25:  Tlirss. 
II.  in,  4;Tim.  I,  ii.  10;Tim.  II,  n.  2,  7;  Tit.  i,  II; 
ii.  1 ;  ioTtr  :  Joan.  viu,  25  ;   G  »1.  iv,  24  ;   pro  grateo 


-) 


p  rtieipio  :  Uc.  v,  16,  18,    5;  x,  52;  Lnc.  l, 
iii,  15;  vi,  5 ;  ix,  17 ;  xvu,  9,  xx.  2,  55;  Jnan.  vi,  4(1, 
15;  Vlil,  18,  26,  29.  50;ix,  8,  37;   x,  12;  Hll,   18; 
xiv,  50;  Cor.  I,  iv,  4;  x.  53;  Gal.  i,  23;  n.  8;  i:i,  5; 
Eph.  iv,  10;  The>s.  I,  v,  2i;Tiin.  I,  v,  15;  Tim.  II. 
ii,  4;  in,  6;  eliam  ubi  partuipium  '.■»  siipplendmn 
esi :  Col.  ir,  I,  2.  Hue  p.riinel  cliam  Liir.  v,  14  «/- 
bair  patei  aiiabuvd  musft ,  ■nfjtfivsyM  -/«9wf  T.i-,i;i- 
tuU  Uucfi; ;  — •  c)  qiiiciiiique ,  in  sententiis  genera- 
libus  ;  if    £v,  if  eov  :  Mlh.   v,  19,  21,   22;  x,  42  ; 
Mc.  iii.  55;  v  ii,  55,  38;  u,  57,  41 ;  x,   15,  35.  44  ; 
l.uc.  iii,  11;  viii,  18;  ix,  4,  24,  26;  x.  5,  8,  10.  22; 
xvn,  55;  xvm,  17;  Rom.  u,  15;  C-r.  I.  ivi,  5;  ("or. 
II,  xi.  21 ;  Ga!.  vi.  7;  tJTTif  :  Mc.  vin ,  54;  Luc.  mv, 
27 ;  Phlpp.  iii,  7  ;  oe-Ttf  i.v  :  Cor.  I,  xvi,  2  (cnjns  li>.:n 
ailliilielur  paieiiva  J  'an.  xiv,  15);  6V  :  Xiih.  vi,  X;  v, 
27,  38  ;  xi.  4  ;  Mc.   !x,  40;  i,  9;   Luc.  ix,  50;  xiv, 
15 ;  xvii,  51  ;  xi,  1.- ;  J0.111.  xiu,  29  ;  Rom.  ix,  18  ; 
xin.  7;Cor.  I,  i,  20;  Cor.  II,  i,  17  ;  ll,   10;  x,  18; 
II,  12;  fcjf,  ii.v  Ttf  :  Joui.  lil,  5,  5;  vv,  6;  Epii   iv, 
29;  c.oll.  Jonn.  vi,  50  h.  f.;  rff,  in  indireclis  inlcrrn- 
gaiionihus  :  Jran.  vi ,  6  ;  Epli.  v,  10;  pro  gr.  parti- 
cipiil  :  Mlh.  i,  57,  59;  xi.  8,  15;  Mc.  IV,  9  ;  vn,  10; 
Luc.  vin,  8;  i,  16;  xiv,  10,  1 1,  55 ;  xvni,  14;  Jo:in. 
vi.  47,  51.  50,  57;  vn,  18.  58:  vni,   12 ;  x,  1;  ll, 
25;  \n,  25,  53,  44,  45,  48;  xin,  20;  xiv,  9.  21,  2i; 
xv,  5,25;  Kom.  xui,  X;  xiv,  2,  18;  Cor.  I,  vn,  2i  ; 
ii,  29;  Cor.  II,  ix,  6;  x.  18;  Gal.  vi,  8;  Eph.  iv. 
28 ;  v,  28  ;  Thess.  I ,  iv ,  8  ;  v,  7  ;  Tim.  I ,   vi,  2,  9  ; 
elianinbi  participium  &ivsiipplemiumesi:Luc.xvi,  10; 
ivn,  51;  Rom.  xiv,  19;  Cor.  II,  vm,  15;  Gal.  v.  2t; 

—  2)  oecurrit  insuper  in  peculiarihus  eons-lruciioiii- 
bns  el  locutionibus  a)  ciuii  ariiculn  (  denmustrativn  ) 
iimnediale  prawd.-nte,  oijtoc  of  :  Luc.  v,  21  ;  Joan. 
xvi,  17  ;  ovrof  oo-Ttf  :  Phlpp.  iv,  5;  of  :  l.uc.  i,  4  ; 
Joan.  XVll,  9  (Coll.  Lnc.  vn,  45)  ;  ocrif  :  Josn.  Illi, 
20  :  pro  gr.  participio  :  Mc.  v,  15;  Luc.  u,  33;  vinr 
4;  Kum.  n,  it;  C.al.  iv,  8  ;  Cnl.  m,  10;  Thess.  }, 
iv,  14;  Tiro.  II,  u,  19;  Skeir.  I,  a;  cliam  ubi  in 
gr.fcn  leitu  iv  suppiendum  est :  Mth.  x,  33;  Luc.  ix, 
61  ;  Joan.  ix,  13;  Rom.  vm,  5;  Plilpp.  ni,  0,  9,  14  ; 
Col.  in9-2,  5;  iv,  13;  Tliess.  I,  iv,  12;  Tim.  II,  i,  5; 

—  b)  aliquando  per  atsrnciinncm  in  eoJcm  casn  pn- 
iiitur,  niio  pra?cedens  demonstrativum  :  Luc.  n,  20 
tiaijamla>ii»}np  in  aiaiie  pizeei  (loco  piie  poei)  ga- 
hausid^aun  ;  sic  eliam  Mc.  xv,  12;  Lne.  nt,  13;  ix. 
56;  ivii,  27,  i9;  Jnau.  vi,  29  ;  vu ,  51;  xi,  6  ;  Cor. 
I,  iv,  6  ;  xi,  25;  (or.  II,  v,  10;  m,  17;  nu,  10  ; 
Gal.  v,  1  ;  Col.  ni.  2;  iv,  16;  Tnn.  1,  v,  5;  Tim.  II, 
iii,  11 ;  Phiteni.  21  ;  ctiam  ubi  ad  demunstrativum 
non  equidem  pronomcn  relalivum,  sed  laniummodo 
particula  relativa  cnmeodem  sensu  ex  sequentibus 
refertur,  nt  pammei  loco  pamma  ei,  «. :  Me.  vn,  18; 
xvi,  4;  Lu' .  l,  22;  xv,  6;  xvu,  15;  Jnau  vi,  5; 
Plilpp.  li,  21  h.  I. ;  Tiin.  II,  l,  12;  }  izei  l«CO  bit  ti , 
ort  :  Mc.  !v,  38,  coll.  Luc.  mi,  4  vairpt  ht  pummci 
(lcco  ci  pamma)  fraijibh  paia:  —  c)  in  conneiione 
cuin  praeposilioiiihus  plei  umque  a.i  circumscribcndam 
gr.cc  inliiiitivam  vei  pai ticipia'ein  conslrnciioncni  . 
in  pitti ,  ii  to  r.  inliii.  :  Mc.  iv,  5;   Luc.  vui,  6; 


1343 


GLOSSAMU.M  COTIIICiE  I.INCU£. 


134* 


'20;  7v«  :  Jiuii.  vi,  7,  llll,  55;  IVI.  33;  cimi  nega- 
lioiie  ^iai  rJ,  Tv*  prj :  Joan.  vi,  li;2)  rnhviva  paii|. 
cuht,  quod,  cillll,  ot(  :  l.i  'ii  vii,  35;  in  loeuiiuiuj 
patu  weilot  J>ei,  ipiaudiu,  !?'  oi-ov  :  Mlli.  ix,  15;  ") 
(/».-,  Cor.  I,  xvi,  (i  h.  i.)  iiln  demonntraiivo  wm,  ua- 
nth,  wtutuh  adjungiiur,  c>,  qiiemadtiiodum  alia  rela- 
tiv.i,  Bigiiincatioueiu  generaliter  relativam  (nnicuu- 

quir  o,-  «v)  Iriliuit,  mc  jiisicah  pet,  [nlawah  J>ei,  10- 
wazuh  [iei,  pitwaduh  hei,  viil.  sub  IVui. 

[ivoei,  ailv  il.iiim,  1)   liinc,  ulii,  orcou  f  l  oiroo  i«v  : 


xviii,  5;  5(9  •  Honi.  IV,  7,  Cor.  II,  iv,  I".;  III,  13 J 

Lpli.  iii,  l"i;  iv,  8,  25;  Thess.  I,  lli,  I  ;  !ii:i  :  llilpp. 

II,  20 ;  5»'  >iv  «tmv  :  l.nc.  VIII,   17  ;   oj  /Jipa  \  Luc. 

VII,  17  ;   oj  tvi/iv  :  Llie.  IV,  18;   icif&)  ;  Lue.   III, 

41;  Skci  .  I.  .1;  II.  Ii;  III,  li;  IV,  c;  VI,  a,  c;  VIII, 

li;  i'i  putti,  3(«  to  c.  inf.  :  l.iic.  xiv,  II ;  aftir  patei, 

H<7«  to  •".  iuf.  :  Mc.  I,  14;  Skeir.  VII,  li;   itittl  Jiatei, 

i    /.:*■  oJ  :  Itooi.  xi,  25;  Cor.  I,  IV,  -■..< ;  fojf  ■  Neli. 

Vli,  5;   m  Jiammei  ,  ex  tou  C.  inf.  :  Cor.  II,  VIII.  lt  ; 

ttu  [lammet ,  npi>{  to  C.  inf.  :  LUC.  IVIIt,  1  ,   i'i  /tfllii- 

mei,  iv  tu  c  inf.  :  Luc.  ix,  34,  51  ;  Gal,  iv,  IX;  tm      Mc.  vi,  53;  Iiv,  11;  Joan.  VI,  02;  VIII,  21 ;  IIU,  35, 

c  inf.  :  Oor.  II,  u,  12;  oti  ;  Luc.  x,  20  ;  e'v  £  :  Itoin.      31» ;  \iv,  4 ;  ou  :  Luc.  x,  1  ;  8  )  posl  hiiwatluh,  elc, 

viii,  3;  i,'  ,.'•    l'hlpp.  iii,  12;  ana  pamntei,  pro griec       ['•''■'),  vld.  suli  llm. 

geuit.  absol. :  Juan.  vi,  23.  Cerio  autem  lalamu  rst        biraon  (/n/no  apnd  Joan.  ci  Luc.  iv,  9.  20;  Gal, 

IMlei  /anr  ina  vnUMH  |iru  t6  uitso   auTou   iraT^.iv  :       I,  21  ;  li,  I  ;  Skeir.  VI,  d),  advcrbiiiin,  I)  lnci,  unilc, 
'hlpp.  l,  2>)  h.  |.  — (l)  iluc  etiaiii  addiieenda  auni     ivreyO^v.  Luc.  iv,  9, 29;  Joan.  vu,  3;  xiv,  31  ;  xvm, 

liiCUtlOliea    frmn    jiainmti,  ex   qun,  u.f'  $;  :  Luc.  VII,       36  ;  cxtcoVv  ;  Luc.  I\,  4;  2)  lemporis,  tlehitir,  dcm- 

ile,  «-6  toti  :  Luc.  ivi,  16;  ilr«  :  Mc.  iv,  17,  28  , 
vill,  2   ;  Liic.  vin,  12;  Tini.  I,  n,  13;  inc  tx  :  Cor. 

I.  xv,  ti ;  Gal.  i,2l;  ii,  1:  St  ii .  VI,  d ;  x«t  vcl  Si  : 
Liic.  iv,  '.<;  lourov  :  Tim.  II,  iv,  8  li.  I. ;  />a/>n»/i  ban 
vel  Jtuhrop-hua  (pa[>,o  /11111  Thess.  I,  iv,  17;  'Imi. 

leiLai,  iptntut  :  Col.  1,  1*1  ;  ftutti  vintta,  Tu.ittxlri-icccu      II,  iv,  8),  deinde,  sit«  :  Cor.  I,  xv,  21 ;  innra  :  Up. 

vii,  !i;  Luc  xvi,  7;  Jnau.  \i,  7;  Cor.  I,  x>,  7,  25; 
Tliess.  I,  iv,  17;  ouv  :  Joan.  111,  25  ;  x»iu,  7;  x«i  : 
Lor.  II,  viii,  5 ;  x«i  rrUiiv  :  Cor.  I,  VII,  5;  Xomtot  :  Tim. 

II,  iv,  8. 
a{)iioei,  iinili',  cx  quo,  s;  ov  :  1'lilpp.  in,  20. 
AH,  i   i,  h.a  :  Mtli.  vi,  20  ;  l.uc.  iv,  4. 

|>ahi'h,  advcrbiuiu  d  conjunctio,  1)  ibi,  i/ii :  M  li. 
vi,  21  ;  Hc.  xvi,  7;  Jo.in.  lll,  20;  xtv,  3;  2)  DQnc, 
jamvero,  autera,  81  :  Mc.  x,  2i,  21 ;  xiv,  01 ;  ivi, 
o;  Liic.  111,  12;  iv,  43;  v,  7t<  ;  vi,  8,  10;  vu,  *i; 
viii,  31,  46,  12;  ix,  42;  x,  26;  \iv,  tti;  xv.  27,  2  , 
51  ;  xvi,  6  ;  Joan  vi,  211 ;  xmii  (5),  15,  IX ;  ovv  : 
Joan.  vi,  5,  10,  14,  10,  21,  2.1,  S8.  &5,  (C  ;  VII,  li, 
35 ;  viii,  25  ;  xi,  36  ;  XII,  2 ;  1111,  37  ,  xiv,  :>,  0,  22  ; 
xvi,  17,  2»;  xviii.  5,  6,  II,  12,  16,  17,  18,  25,  27, 
29,  51,  57  ;  xix,  5,  6,  10;  xcci  :  Joan.  ni,  23;  vn, 
45;  ix,  2;  3  )  ccce,  («Jou  :  M1I1.  tx,  18  ;  ad  i"5ov)  : 
Mli.  IX,  3  ;  Lnc.  11,  25  ;  jiaruli  soi,  cl  ecce,  xai  c-jo»  : 
Luc  vn,  12,37;  Itaruh  buH,  niinc,  janiveru,  $e  :  LtlC. 
viii,  25. 

pAin  1,  advcrbium,  nbi,  oitou  :  M1I1.  vi,  19,  20,  21 ; 
Me.  11,  4,  .'1,  15;  v,  itl  ;  ix,  41;  xiv,  14  ;  xvi,  6  ; 
Luc.  xvn,  37  ;  Joan.  vi,  23;  vn,  34,  42;  x,  '.0;  x», 
31,32;  ill,  1.26;  xiv,  3.  xvn,  24;  xvui,  1,  20  ; 
Col.  111,  II;  o'j :  Liic.  iv,  16, 17;  Joan.  II,  41 ;  Roffl. 
ix,  26;  Cor.  II,  111,  17;  Col.  111,  1. 
iE,  vid.  suli  [itila. 

II,    Vlll.    Sull   />il/i>. 

iKIGAI.NS,  vid.  ad  Tim.  I,  11.  12. 

jEIII.VIN  (vel.  sav.  tliih.n,  angl.  sai.  hton,  fet. 
Bnp.  gcrni.  ttihan  ,  vet.  't-  titji»,  rec.  sup.  germ.  ge- 
deilteit;  C,r.  II,  18;  C,i.  V,  ln.'>;  l.eluli.  1085),  <onj. 

I,  paih,  haihui,  Jitiiliaus,  prolici  re,  nposonTnv  :  Lue. 

II.  52;  Tini.  II,  111,  '.',  15;  Skeir.  IV,  i>,  colt.  II,  v  ; 
[>aiet  jieiha,  i|H"il  prolicio,  profecllli  meiis,  »  rpoy.onn 
i«ou,  Tim.  I,  iv,  15;  ojjC,,^yCfrOM  :  Col.  11,  19. 

Ga-bsUI.vN,  lii-,  «vaOaiXctv  :  l'lil|ip.  iv,  10;   Skeir. 
IV,  l>. 
cr»n-[>F.iu\N  ,  prugredi,  proflcere,  Skeir.  III,  d. 
pEIHS  (DM.  Ir>7),  niuir.,  tcnipus,  j^me l  Tliess. 

I,  V,  1  ;  y.v.  pa;  :  Itoiil.  XIII,   ll, 

lEIM.VUpAIUS ,  vid.  s<ib  Tcimauhiius. 
>EINA,  vid.  suli  Jiu. 

5EINS,    Vid.  llllll. 

ll.IWt»  iDVI.  121),  feui.  lonilru ,  /Soovt»;  :  Mc.  111. 
17;  Joan.  111,  29. 

lEVJS,  vid.  snb  /)ii'  :>!. 

ilZE,  vIJ.  sub  /miij. 

ilZEI,  vul.  sub  /i.idi. 

:  [diW.N  (vel,  iiihv.  jienia,  vei.  sax.  theitiait,  Ulgl, 
sax   fitnian,  vol.  "-iip-  germ.  i/iiuju»i,  r«.'c.  >u|i   gerea. 


4">;  mi.i  [itiuimei  vel  in  jitmmei,  ouanlum,  iy  o>  : 
Cor.  II,  v,  1 ;  flilpp.  111,  12  ;  [laith  [>oei,  ideo  :  Skcir. 
VII,  a,  —  e)  ad  circiiiiiseriliciidiiiu  BUbelanlivuill  : 
Jiuei  untifiitliun,  tr«/>«ooo-i;  :  Mc.  VII,  5,  8;  ftnlei  rja- 
itugam  naljada,  iJ8c*Xo'9«tov  :  Cur.  I,  x,  19;  Jtatei  ga- 


u'u  :  Lol.  1,  24  ;  baui  }>eiltais  />it,  0-0 'j  n  npwjntj  : 
1 1111.  I,  IV,  15  ;  Jtauh  patei  is  InwjotdaK,  t>i  Unoyj.n- 
erii  :  Ctil    11,  22;  pata  uitauhtin  is/,  to  vfXitm  :  t^or. 

I,  \iii,  10 ;  Jiatei  tjo[>  sijai,  to  xaAov  :  Tbess.  I,  v,  21. 

VVAII  [>VTtl  Cl  WAZUa  SAtl.    Vld.   Mlb  II  II'. 

!>vt  avvaii  pArti,  vid.  sub  IVas. 
iisw  vii  pMTEI,  vid.  sub  H  (u. 
ivtki,  conjunclio  :  a)  quod,  i|'na,   5ri  :  Mlli.  v, 

20,  21,  2i,  23,  27,  28,  31,32,  33,  38,  45;  vi,  5, 
16,  2),5r;  vn,  25;  11 1,  II  ;i\,6,  18,28;  x,  31;  xi, 

4,  24;  xxvi.  2,  72  ;  xwn,  3,  18,  45,  47,  6">:  Me.  1, 
15,57,  i.l;  11,  1,  8,  10,  12,  16;  III,  11,21,22,28; 
v,  25,  28,  29,  55  ;  vi,  4,  14,  I  ,  1«,  25 ;  vn.  6,  20  ; 
viii,  24,  51;  tx,  1,11.  15,2-,  26,  51;  1,33,42.47; 
xi.  5,  17,  24,  52;  111,  6,  7,  12,  14,  19,  26.  28,  8!», 
32,34,55;  xm,  28,2);  xtv,  14,  58,69,71,72;  xv, 

10,  3»;  xvi,  11  ;  Luc.  1,  25,  29,  45,  61  ;tn,  10,  23, 
49;  111,  8;  iv,  4,  10,  i2,  21,  24.  25,  5C,  41,  45;  v, 
24  26,  36;  vi,  5;  vn,  4.  16,22,57.  39;  vm,  20, 
47,  49,  53;  ix.  7,  8,  1^,22;  x,  II,  12,24;  xiv,  24, 
50;  xv,  2,  7,  27  ;  ivil,  10,  51  ;  xvni,  8,  29,  37  ;  xix, 
7,  9,  22,  26,  31,  40,  42,  43,  40;  xx,  5,  19,  21,  37; 
J  411.  v,  56,  45;  vi.  vi,  15,  22,  2  4,  26,  56,  42,  61. 
6'.,  69;  vii,  7,12,  26,  42,  52;  wn,  17,2  4.27,28, 
53.  34,  57,  45.  48,  5i,  54 ;  ix,  8,  9,  17,  18,  19,  20, 
24,  29,  30,  51,  52,  55,  41 ,  x,  7,  55,  56,  58,  41  ;  xt. 
6.  13,  20,  24,  27,  51,  40,  H  ■  xn,  9.  12,  16,  19, 
51  ;  1111,  l'J,  21,  29;  xiv,  10.  II,  19,  20,  5  ;  xv,  5; 
xvi,  4,  9,  10,  11,  15,  17,  19,23,  27,  50;   xvn,  8, 

21,  25,  25;  xvin,  2,  6,  8,  14;  xix,  4,  10;  Itom.  vu, 
1,14,16,18;  viii.  56,  58;  ix,  2,  1  '.,  50  ;  v,  2,  5, 
9;  Xlil,  II  ;  xiv,  II,  11;  Cor.  I,  1,  15;  v,  li ;  iv,  24; 
x.  1,  19;  xi,  5,  25;  \n,  15;  viv,  21.  25,25;  xv,  4, 

5,  \1,  15,2/,  58;  xvi,  12,  15;Cor.  II,  1,  7,  12;  11  5; 
111,  5;  iv,  II;  v,  1,  6,  15;  vi,  1G;  VII,  3,  8;  nii.i,  9; 
x,  II  ;  »1,  2t,  51  ;  XII,  4,  15;  llll,  2,  5,  6;  Gal.  1, 
25;  11,  7,  14,  26;  iv,  6,  15,  15,  22;  v,  2,  5,  10,  H  ; 
l'|ili.  11,  II  ;  iv,  0;  v,5;  vi,  9  ;  fM.lpp.  1,  17,  |M,  25, 

■27 ;  11,  22 ;  iv,  15 ;  C»l.  111,  21 ;  iv,  I  ;  Tbess.  I,  111, 
3,  4,  li;  iv,  14,15;  v,  2  ;  Tim.  I,  1,  8,  9,  15;  iv,  l; 

II,  7;  Tim.  II,  1,  5,  15;  11,  25  ;  111,  I.  «5;  Sken.  I, 
H  ;  II.  c;  III,  c;  V,  a;  VI,  c;  VII,  d  ;  VIII,  d ;  b)  an, 
6i,  ((  111  sentenliis  interrogaiivia  :  Cor.  I,  vn,  10;  c) 
ciiin  iicgitioiie  :  «i  [iutei,  imii  (|uod,  ou^  ot»  :  Joan. 
VI,  tl>,  vii,  22,  Cor.  II,  i,24;  111,  5;  Phlpp.  111,  H; 
iv,  II,  i;;  Thess.   II,  m,  9;  Skeir.  IV,  b  (Cor.  I, 

11,  '.'1 ;  n  l/a  [iuiei  ,  uisi  i(uod  ,  ti  /x>i  ot(  :  Cor.  II, 
III.  15. 

|it  1,  i|uoil,  lanlummodo  cun  negaliono,  ni  heei 
vcl  /0/1  [ie,i,  1111,1  i|iiod,  ou^  iv«  :  Joan.  vi,  38;  Cor. 
II,  11,  4  ;  av*  oti  :  Joan.  111,  6. 


|m  I,  I    conjiinctio,  i|iioit,  oti,  pransertiiii  posl  verba      dehnen,  tlunn.  f,r.  :jiv:iv,  lal.  iiiiiinv,  Bopplll .  • . r .  II, 
K< llilii  111I1  el  diccndi  :  Ml'i.  w,  26,  Join.  xin,  35,  3S  ;       5i>,(>!  V,  t  13),  "»']■  I,  /'•< '* .  /l*NHH,  ptmutl,  evlfinli. 

xvi,  20,26,  K'iin.  x,  9;  Cor.  I,  iv,  9;  xi,  2  ,  tv,         u  [h^j.v^,  conj.  il ,  producero,  eiKndere, 


rcts 


(ilNSAN 


•ittv  :  Cor.  II,  x,  14  ;  sik  ufpanjan  dn  —  sc  c ilcmlerc 
ad,  etrsy.TuvEoflai  tcw  :  Plilpp.  III,  14. 

•  plNSAN  (vei.  vax.  tliiinan,  vel.  siiji.  cerm.  din- 
*on,  rec.ssup.B6rm.  (ge)dunseu  ;  coll.  hinan ;  Gr. 
II,  56,  7-2,  Gf.  V,  196),  conj.  I,  pans,  finnsun,  tra- 
bere. 

4T-biNsAN  ,  attrahere,  fixucm  :  Joan.  vi ,  41; 
iii,  32. 

blUBS  ivel.  noiv.  piofr,  [tnuf,  vr-l.  sax.  thmf,  angl. 
6ai.  /ieo/,  vet.  sup.  genn.  </in/\  vet.  Ir.  ikiaf,  angl. 
i/n>/,  snec.  /!//■.  dan.  Iiju,  li:ii:iv.  </i>f,  rcr.  sup.  BPrui. 
diefr  ;Gr.  11,49.  DIIA.655;  Gf.  V,97,  Itchih.  1071), 
inasc,  fur,  lairo,  xXiirrw  :  Mtli.  vi,  19,  211  ;  Jcin. 
x,  8, 10;  xn,  6;  Tliess.  I,  v,  2,  * ;  lyaT&s  :  Luc. 
xix,  46. 

(jiubi  ,  neutr.  ,  spelunra  laironwn  ,  x).omi  :  Mc. 
vii,  22. 

piuuo,  adverb.,  secrclo,  abscondito,  )afya  :  Joan. 
xi,  28;  tv  x/5uirTw  :  Jo:m.  xviu,  20. 

[>:UDA  (vel.  tiorv.  piod,  vel.  sax.  Ihiod,  ang'.  t-ax. 
peod ,  v  I.  Mip.  germ.  diol ,  vcl.  fr.  thiade;  Gr.  III, 
472;  IV,  58o;  I,  12  [5.  cdit.| ;  DUA.  229 ;  Gf.  V, 
1^4;  Rclilll.  1071),  fein  ,  gens,  flvof.  in  plurali  sa>pe 
gemiles,  paganos,  sigiilicaus  :  Mlli.  vi,  32 ;  Mc.  x,  42; 
xi,  17;  l.uc.  ii,  52:  vn,  5;  xviu,  32;  Jo-n  xvn  ,55; 
Itoiu.  ix,  24,  311;  x,  H;  xi,  II,  1%  15,  25;  xv,  9, 
10,  II;  Cor.  I,  i,  25;  x,  2.1;  Gor.  II,  xi,  20;  Gal.  n, 
2,  8,  9,  12,  14;  Kpli.  II,  II;  III,  1.  6,  8;  iv,  17;  Col. 
i,  27;  Thcss.  I,  II,  16;  iv,  5 ;  Tim.  I,  n,  7;  m,  16; 
Tim.  II,  i,  11  ;  Neh.  v,  17;  vi,  16.  i  wsoj  :  Mili.  v, 
46;  vi,  7 ;  'Eaatjv  :  Joan.  vn,  35;  xn,  50;  Gor.  I,  l, 
24;  xii.  13. 

r.UT-bn  ua,  pnpulus  fiei,  C.alcnil.  goth. 
biUDis&o,  ailveib. ,  gemiliier,  inorc  genlium,  cOvt- 
rhc  :  Gat.  n.  14. 

Diuhans  (vet.  sax.  thiodan,  angl.  sm.  peoden  ;  Gr. 
III,  320  :  DUA.  i29),  mnsc.,  rcx,  (iavih-js  :  Mih.  v, 
55;  xi,  8;  xxv,  40;  xxvn.1l;  Mc.  w,  14,  22,  25, 
80;  xv,  2,  9,  12,  18,  26;  Loc.  i,  5;  x,  24;  xiv,  51  ; 
xix,  58 ;  Joan.  vi,  15;  xii,  15, 15;  iviii,  55,  57,  59; 
xix,  2,  12;  i  or.  II,  xi,  32;  Tim.  I,  I,  17;  n,  2;  vi, 
45;  Ncli.  v,  li;  Clend.  golh. 

Iw  dan-c  vii.i,  vidc  sub  Gurds. 
■  II  danos,  ciiuj,  II,  regnare,  j5aTt).E-JEtv:Luc.  i,  33; 
xix,  14,  27;  Cor.  I,  iv,  8;  xv,  23;  Tiiu.  I,  vi,  15. 

nib  (uudanun,  conregiiare,  ouu€*o-tAEueiv  :  Gor.  I, 
iv,  8;  Tiin.  II,  n,  12. 

PIUdinassos,  iua-c.,rpgiium,j5«o-rma  :  Mili.  vi,  10; 
Mc.  ix,  I;  Luc.  l,  35;  iv,  5;  vin,  IU;  Gor.  I,  xv,  24, 
59;  Tim.  II,  iv,  1;  n/tuLovia  :  l.nc.  III,  I. 

plUp  (Gr.  III,  602),  neuir.,  b»iiuui,  iyuflov  :  Lne. 
1,53;  vi,  45;  lloiu.  vn,  18;  ix,  II;  x,  15;  xu,2t; 
xiv.  16;  Cor.  II,  v.  10;  Gal.  m,  10;  Kph.  iv, 28;  vi. 
8;  Tbess.  I,  v,  15;  1'liilem.  14;  piup  ttiujan,  to 
«yaOov  jroufv :  Uoiil.  xin,  5;  ayaOojrotttv  :  Mc.  ill,  4; 
Luc.  vi,  9,  55,  55. 

]>iifi-spii.i.oN,  vide  sub  Spill. 

UH-piup,  inalum,  xaxov  ;  Rom.  ix,  II;  XII,  21; 
Cor.  II,  v,  10;  Tiin.  II,  iv,  14;  unpiup  taujun, 
xaxoirotfiv  :  Mc.  III,  4  ;  LilC  VI,  9. 

piupElG»,  adjecl.,  I)  bonus,  aya%;  .  Mili.  VII,  18 
pr.;Me.  x,  17,  18;  Luc.  vi,  45;  xvin,  18,  19:  Uom. 
vn,  12,  15;  tuikis  :  Mlli.  vn,  18  sec;  2)  benediclus, 
ruAoyviTo,-  :  Mc.  xiv,  61;  Lnc.  i,  68;  Cor.  II,  xi,  51. 

piupjAN,  c»nj.  II,  ciun  dal.  (Luc,  n,28)  el  accus., 
benedicere,  tu)o-yav :  Mc.  x,  16;xi,  9.  10;  Luc,  I,  28, 
29,  42,  61;  n,  28,  3i ;  vi,28;  six,  38;  Joan.  in,  13; 
Umiii.  ix,  5;  xii,  14;  Cor.  II,  i,  3;  panic.  pratl. 
piuPilit,  iOXo^d-o,-  :  Eph.  I,  3. 

ct-piupjAN,  id.,  Mc.  vin,  7;  Luc.  ix,  16,  Epb. 
i,  5;  M\.ir.  VII,  b. 

UN-piupjAN,  inuledicere,  xaTaoao-lat :  Uoni.  xn,  li. 

plupEINS,  lein.,  I)  bnnitis,  a-ya6Wuv»  :Thess.  II, 
I,  11;  2j  benediclio,  tvAoyia  :  Cor.  II,  ix,  6;  Epti. 
i ,  •>• 

Inupl-Qiss,  vid.  sub  Qipan. 
>IUS,  viil.  sub   pivun. 


pU  1316 

[ilS,  »iil.    iib  putu. 

'  (jIVAN  (vct.  norv.  fnjr,  piona,  vei.  sax.  Ihiu, 
tliionon,  angl.  sax./Voi',  peorian,  vel.  snp.  gerin.  t/>u, 
dionon  ,  vet.  fr.  lliiauer  ,  Ihiunia;  Gr.  11,  5  6; 
III,  537;  DRA.  502  sq.  ;  Gf.  V,  87;  Sclnn.  I,  5S8; 
Uelitli.  1071),  ciuij.  I  pau,  pevmi,  pvam,  ininistrare, 
servire. 

ana-Livan,  conj.  H,  niiuisierio  fungi,  Sw^ayaytiv : 
Cor    I.  jx,  27. 

CA-(>ivan,  id.,  8ou).o0v  :  Cor.l.vil,  1S;  y.aTaSovXoiv : 
Gor.  II,  xi, 20;  Gal.  II,  4;  irfpiiriittfv  :  Tim.  I,  vi,  10; 
iiiuiiniiiii  gapioands,  viros  nubige.ns,  u.-o;.ur.oomi,;  : 
Tim.  I,  i,  iii. 

bivADV,  nculr.,  senilus,  Sovktia  :  Gal.  iv,  24 

pius,  niasc.  (plur.  pitot),  servug,  f.uniibis,  aUititi: 
Luc.  xvi,  13;  Ncli.  v,  16. 

tuu-MACUs,  vid.  sub  Haqus. 
uvi,  fem.,  famula,  watdto-x»  :  Mlh,  ixvi,  69;  Mc. 
xiv,  66,  1.9 ;  Joan.  xvm,  17;  Gal.  iv,  22,  25,  30,  31 , 
oouXv) :  Luc.  i,  58,  48. 

(o.vK,  neutr.,  famulus,  JouXoc  :  Col.  m,  22;  iv,  1. 

(il.Adl  S  (coll.  lat.  /iui'f./4l  adji-ci.,  niolli»,  lener, 
iiceiof :»-.  13.  28. 

bLAIISJAN  (coll  pliuhan),  conj.  Il.terrcre,  ix^o- 
6ttv  :  Cor.  II,  x,  9;  -oll.  ad  Neh.  vi,  14. 

GA-bi.AiiSNAN,  conj.  III,  turbari,  uiirari,  otaTafar- 
TEo-6«t :  Luc.  i,  29. 

'bLAlliAN  (coll.  vet.  sax.  giflehan,  vel.  sup.  gcru  . 
flehjnn;  gr.  eaV£iv;  DU.  20;  Gf.  III,  755;  Sclim.  Ilrl. 
Gleu.  p.  56),  ci.nj.  I,  p.,iptaih,  plaihaus,  amplecii. 

CA-bLAiiiAN,  1)  amplecli,  Eva-/*aAt!;Eo-9fri'.  Mc.  x.  16; 
2)  ciinsiilarc,  7tapoz«).£fv  :  Cor.  II,  u,  7;  v,  2l);  vn, 
6;  Tim.I,  v,  I;  vi,  2;  Tini.  II,  iv,  2;Til.  i,  9;  Tta- 
pcfj.-/Jil-7Qat : Tbess.  I,  n,  II;  jrfovottv  :  Tiin.  I,  v,  8. 

CA  bl.AIHis,  feill.,  solalio,  rousolalio,  TraoazXntrtf  : 
Liic.  vi,  24;  Gor.  II,  i,  3,  i,  6,  7;  vn.  4,  7;  TlVss. 

II,  n,  l6;  Tiin.  I,  iv,13;  ir«p^uOtov  :  1'liipp.  II,  1. 
bLAUIIS,  vid.  S"b  /)/iM/m«. 

jLKIIISL,  v  d.  ad  Cor.  II,  xli,  10. 

pLlUUAN  (vc.  iinrv.  flyu,  vet.  sax.  fliohan,  angl. 
sax.  fleon,  vet.  sup.  geriu.  fliitliau,  vel.  Ir.  flia,  angl. 
fly,  /lie,  snec.  fly,  ilan.  flye,  b:ilav.  \lien,  rec.  siip. 
genn.  fliehen;  Uopp  15;  Gr.  11,24;  Gf.  III,  761; 
Ilclllh.  746),  ciinj  I,  JiIouIl,  plauhun,  jilnuhans,  fn- 
gere,  ^iO/itv  :  Mih.  x,  25;  l.uc.  m,  7;  Joan.  x,  5; 
Tim.  1,  M.  II;  Tim.  II.  n,  22. 

AF-jlLltllAN,  id.,  Jnaii.  x,  13. 

GA-pLICBAN,  id.,  Mlh.  viii,  55;  Mc.  v,  14;  xiv,  £0, 
52;  xvi,  8  ;  Luc.  viii,  34. 

UNpA-[)LiniAN,  elfngere,  Uyrjytn  :  Cor.  II,  M,  T5; 
Tlies^.  I,  v,  3. 

Inuu-,  inasc,  fnga,  tfjyi.llc.  llil,  18. 

pli  (vcl.  norv.  pu,  pinu,  vel.  >ax.,  vct.  fr.  thu, 
tlnn,  aogl.  sax.  pu,  pin,  vet.  sup.  germ.  du,  diu, 
angl.  luou,  ihine,  suec.,  tlan.  da,  din  ;  gr.  o-u,  rJ,  o-tor, 
lat.  tu  intts;  Uoiip  80,  83,  482;  Gr.  I.  780;  Gf.  V,78; 
Itcluli.  1072,1079),  pronomen  pcrsonale,  lu,o-v:Mlli. 
vs,  6,  I7;xi,  5,  23;  xxvi,  73;  xxvii,  4,11;  Mc.  I,  «f, 
24;  iii.  11  ;  viii,  29;  xiv,  61,  67,  6S;  xv,  2;  Luc.  l. 
28,  42,  76;  m,  22;  iv,  7,  41;  vit,  19,  20;  ix,  20, 
60;  x,  15;  xv,  51;  xvi,  7;  xvn,  8;  xix,  13,  42;  Joan. 

III,  26;  vi,  50,  69;  vn,  5,  52;  vm,  15,  25,  53,  48, 
52,  &3;  ix,  17,  28,  54,  55;  x,  24,  55;  xi,  27,  42; 
xii,  54;  xiii,  58;  xiv,  9;  xvi,  30,  xvn,  5,  8,  21,  25, 
95;  xviii.  17,  25.53,  34,  57;xix,  9;  Itoui.  ix,  20; 
xi,  17,  18,  20.22,  24;  nv,  10;  Gal.  n,  14;  vi,  1; 
Tim.   I,   iv,  15;  VI,  II;  Tun.  II,  i,  18;  II,  1,  3;  m, 

10,  14;  iv,  5.  15;  Til.  n,  1;  IMiilero.  12;  loc»  aru- 
culi  gra:ci  vocaiivo  conjuiigiiur  :  Mlli.  vl,  9  ;  Mc.  9, 
25;cnll.  Luc.  iv,  23. 

I.ut.i,  lu  i|i'i  :  Ui.iii.  xiv,  4. 
jkina,  penit.,  lui  :  Mih.  vi,  13;  Cor.  I,  xu,2l;Cor. 

11,  vi,  2;  Pbilem.  20. 

pts,  dai.,  lilii  :  Mtli.  v,  26,29.  50,  40,  42;  vi,  2, 
4,6,  18,23;  vm,  15,29;  ix,  2,  5;  »i,  10,  21,24; 
xxv,  59,  44;  xxvii,  19;  Me.  i,  2,  2i;  II,  5,  9,  II; 
v.  7,   19,  41;  vi,  1S,  22,  25;  ix,  5,  17,  25,   13,  45, 


r,n 


GI.OSSARHW  GOllllC.L  LINGUiB. 


H4R 


17;  l.il.  51;  «i,  |4,  25,28;  l.iic.  i,  5,  15,  11,  10, 
s,  59,  55;  iv,  6,  54;  »,  10,  2i>,  23.  21;  »i,  10;  «n, 
I.  14.10,17,  10,  17,  18;  viii.  18,  ;>9;ix,3;>;  1,11; 
mv,  lii,  12,  14;  xv,  10;  xvi,  2, 6;  ivn.  4;ivih,  II, 
22,  41;  III,  43,  44;  xx,  2;  Jttan.  Iil,  3,  5.  2<j ;  VI, 
50;  ii,  10.  17.  16,  .">7;  ii,  22,  40,  41;  xn,  15;  ilii, 
58;  xvu,  5,  7,  S,  ll,  15, «;  win,  30,  34,  \ix,  II; 
Itnni.  II,  7,  17;  x.  8;  It.tl;  IIII,  4;  xv.  9;  C..r.  II, 
vi,  1;  Tim.  I,  I,  18;  iii,  14;  iv,  14.  1C;  Tim.  II.  I, 
5,  6;  u.  7;  iii,  14;  iv,  H;Tii.  I,  5;  Pliilem.  II,  16, 
18,  19,  21. 
Iiiiiei,  tu  cui  :  Mc.  i,  II;  l.uc.  III,  22. 
[>uk,  accus.,  te  :  Mth.  v.  23.  25,  29,  50,  59,  41, 
42;  vi  5;  vni.  4, 10; ii,  2,  H;nv,  38,  50,44; 
xxvi,  73;  xwii,  13;  Mc.  1,14,  37,  44;  in,  32;  i-, 
38  ;  v.  7.  10,  51,  84  ;  ix,  43.  15.  47;  x,  28,  35,  40, 
*>2;  xi,  25;  in,  14.51 ;  xiv,  60;  xv,  4,  50;  Luc.  I,  35; 
ii  18  iv,  9,  III.  11,  23.  51;  v,  8, 11;  vi,  19, 50;  vu, 
G,50;v:|l,10,l«,  39,  45,  48;  ix,  38,  57,  f>l  ;  x,  27; 
xiv,  12.  18,  19;  xvn,  U.  9,  19;  xvm,  28,  K ;  m.il, 
22,  43,  41 ;  Joau.  vu,  4,  20  ;  vill,  45,  53;  x,  55;  xi,  8. 
2S;  xin,  57;  xiv,  22;  xvi,  50;  xvn,  I,  3,  4,  25  ;  xvm, 

16,  53;  III,  10;  lloin.  viu,  56;  ix,  17;  xi,  18,21; 
xill,  9;  xiv,  2l;  C.n.  I,  iv,  7;  vm,  9;  Cor.  II,  III,  9; 
Cal.  v,  14  ;  vi,  1  ;  Phlpj».  iv,  5;  liio,  I.  I,  5;  iv,  7, 
16;  v.  25;  vi.  I » ;  Tim.  II.  I,  3,  4,  6,  8;n,  1,15; 
iii.  14,  15;  Pl.iem.  13,  19,  23. 

tiViHl,  lu  qtiem  :  Mc.  i,  II  vid.  ad.  h.  I. 
>i:iNs,  iiioiioiii.  possess.,  luus,  o  <rou  :  Mlh.  v,  2*, 
2  ■,  15,  29,  50,  55.  56,  59,  40,  45;  vi,  5,  4.  6,  9,  10, 

17,  18,  14,  25;  ix,  2.  6.  14,  18.  22;  xi,  10;  xxvi, 
73;  Mc.  i,  1 ;  II,  5,  '),  II.  14;  lli,  5,  52  ;  v,  19,  54, 
35;  vi,  18;  »n,  5.  10,  29;  ix,  18,  38.  43,  45,  47; 
x,  19.  37.  52 ;  xn,  50,  51 ,  56  :  xiv,  70;  Luc.  i,  15,  56, 
58,  44,  41,  61 ;  ii,  29.  50,  52.  35,  48;  jv,  7,  8,  11, 
14,  23;  v,  5,14,40,24;  vi,  10,  41,  42;  vu,  27,44, 
4s,  50;  viii,  20,  59,  48,  49;  ix,  40.  41.  49;  x,  17, 
21.27;  xiv,  12;  xv,  18,  19,21,  27,29,  50.  52;  XVI, 
2;  xvn,  3.  1» ;  xviu,  20,  42 ;  xtx.  5,  16,  18,  20,  22, 
50,42,  43,  44;  ii, 45;  J»an.  vii,  5;  «m,  15,  19; 

ii,  25;  xii,  15,  2S;  38;  xvu,  1.  6,  11,  12,  14, 

17,26;  Roin.  x,  6,  8,9;  xn,  20;  im,9;  nv,  10,15; 
xv.  9;Cor.  I,  xv.  55,  56;  G  «l.  v,  14;Tim.  I.iv,  12; 
v,  25;  Tim.  II,  i,  4,  5;  iv,  5;  Plnlem.  1  i,  21 ;  o-of : 
Mili.  vn,  22  ;  Mc.  2,  18;  Luc.  v,  53;  vi,  50 ;  xv,  51  ; 
Jo.in.  xvu,  6,  9,  10  ;  xviii.  35  ;  Cor.  I,  viu,  1 ';  eiiam 
peins  ist  pro  o-oi  tVrw  :  Mc.  v,  9;  Luc.  vill,  30;  pro 
graecn  articu  o:Cor.  I,  vu,  16. 

j.UCKJAN  (puqgkjan  Mc.  x,  42  ;  Joau.  ivi.  2;  vet. 
niii  v.  peuliia,  vel.  s;il.  thunciun,  angl,  S.il.  pincan, 
vct.  stip.  gerin,  dutihjt.n,  vct.  Ir.  Unnka,  angl.  Utink, 
rec.  sup.  grrm.  dmkm;eM.  pa/jkjau ;  Gr.  II,  Co; 
Gl.  V,  172;  Rclnli.  1074),  ee»j.  anuiu.,  puhta,  pulile- 
duu,  pulits,  1)  putare,  co^itare,  Smho»:Mc,  x,  42; 
Liic.  viit,  18  ;  Joan.  xvi,  2  ;  Cor.  I,  III,  22  ;  Gal.  n, 
li;  vi,  5;  Phlpp.  Iii,  4;  2)  videri,  3o«£v  :  Cor.  II,  x, 
9;Gal.  n.  9 ;  Skeir.  l,c;IV,c;  VI.  a  (l>);  ?«ivsa6v. : 
Cor.  II,  xiii,  7;  iinpt-rsonale  pugkeip  nns,  Sor.it  vcl 
2ox«i  jtot  :  .viili.  vi,  7;  xxvi,  6a ;  Luc.  xn,  11;  Cor. 
I,  hubscr.;  Cor,  II,  x.i,  19  ;  Gal.  n,  2;  *aiv.-T«i  uoi : 
Uc.  iiv,  64. 

ii  vi  n  |uiiis,  adjeel.,  superLus,  trrvfufumc  :  Tiiu. 
I,  vi,  6. 

mikii.  briiis,  id.j  OriiTj^avr.f  :  Luc.  1,  51. 

[luirus,  uiasc,  I)  OUllliu,  C»l.  11,  23  ;  Ij  lomcicn- 
lia,  t/uvsi3>,o-<;  :  Cor.  I,  x,  28,29,  ileiu  forsau  bkeir. 
VI,  b. 

(iUIITS,  vid.  .-ul>  jiugkjan. 

bULAN(^n//ai«Tim.  II,  m,  41  vid.  ad  b.  I.;  vet. 

ii.  rv.  l-iilii,  vcl.  sai.  Ihuton,  ungl.  s.ix.  polinn,  vcl. 
sii|i.  germ.  dalen,  tloljtin,  vel.  Fr,  thietda,  tlioliun, 
d  ill.  tuate,  suce.  lula,  rOC.  snp.  gorm.,  Iialav.  dttlden  ; 
gr.  TAA.AN.  lal.  tolerare;  Cf.  V,  155;  llcblll.  1076), 
ii.nj.  II.  lolerare,  f.rre,  v;Aymtz'ia'  :  Mc.  ix,  1'i  ;  I  tic. 
>i  41;  Gnl.  iii,  15 ;  ot./cv  Cnr.  I,  xui,  7;  [m  bos 
pulan,  vid.    ui>  Parbi. 


CA-[>iL.v\,  pali,  nlaytiv  Mc.  v,  26;  LuC,  xvn. 
25;  jrrofisv.iv  :  Tiiii.  II,  II,  10,  12. 

ts-jiiLAN,  pali.  avlysiQat  :  Gor.  II,  xi,  I,  4,  19, 
20;  Eph.  iv.  2;  Tbcss.  I.  v,  li,  Thcss.  II,  i,  4;  Tim. 
II.  iv,  3;  hty;cO-xt  :  G»l.  v,  1  ;  unofii  nv  :  liom.  III, 
12;  urovfosiv  :  Tim.  II,  lll,  II  ;  a-riy.rj  :  iht'»s.  I, 
iii,  I,  5:  ck^ir.  VIII,  b,  d;  i/nfimir/i  unpatu  uspula>t, 
iieruui  liani  i  Skoir.  II,  b;  pari.  pias.  tupulunds, 
paiicns,  ivtvi/.axof  :  Tim.  II,  H,  21. 

pi  lains,  lciu.,  1)  paiicnlia,  Omfionj  :  l.uc.  vin, 
15;  Roin.  xv.  4,  5;  Cor.  II,  III,  12;  Tun.  I,  vi.1l; 
Tim.  II,  iii,  10;  2)  i.assi»,  jrrifl.,;u«  :  Cor.  II,  i,  5,  6, 
7;  Pl.lpp.  ui,  10;  Skrir.  II.  a. 

us-bui.Ai.Ns,  paiiemia,  uxo«ovq  :  Col.  i,  II,  Thess. 
II,  iii,  5. 

bUSU.NDI  (vel.  noiv.  putund,  v.-t  sax.  Ihusundig, 
angl.  sax.  pusviid,  vci.  sop.  gcriu.  dusuni,  vei.  Ir. 
thuseud,  ailgl.  tltoinand,  succ.  luiend,  dan.  lusind, 
haiav.  tuytend.  rec  sui>.  gcrm.  lauseud;  Gr.  I,  764; 
Gf.  V,  250;  Itiliih.  10SI),  nuiii.rale,  foni.  (Iicri 
Esdr.  ii,  15  eiiam  pusundja  ul  neiitruiii  nsurpeUir, 
vid.  ad  h.  I.),  iuillc,  yOioi  :  Mc.  v.  13;  vui,  0,  19; 
Luc.  ix,  14;  xiv,  31  ;Joan.  VI.  10;  Ksdr.  II,  14,  15, 
31,  35,  37.58,  39;  Skeir.  VII,  b;  fimf  pusuudjos, 
trivTazio^iJtoi  :  Luc.  IX,  14. 

huscNui  fa[)>,  viil.  sub  Fapt. 

'  |>UT  (vel.  DOTV.  piola,  angl.  sax.  peotan,  vei. 
sup.  gcrm.  duz,  deozan,  ailgl.  toat,  snec.  liula,  halav. 
loetlwm,  rcc.  sup.  g.  rm.  (n/r« ;  Gr.  II,  20;  Gf.  V, 
235). 

f)ur-ii\iiiN,  vid.  suh  Haitrn. 

pRAGJAM  (coll.  angl.  sax.  Prttg:  gr.  -piyttv; 
B»pp  124),  conj.  Il.carrere,  tfi/eiv  :  Mlh.  xxvi:,48; 
Uc.  x\,  36;  I  iic.  xv,  20;  Thcss.  II,  iii,  1. 

bi-[.>uacjan,  prxcurrere,  praecedere,  trpoTei/etv  : 
Liic.  xix,  4. 

IjaMIINS,  vi.l.  suh  hreilian. 

[>R\MSTLI  (Gr.  III,  -.07),  lem.,  locusta,  «xpif  : 
Me.  i,  6. 

*  pr.AS  (vei.  1.0'v.  pras,  vei.  sup.  germ.  drati, 
druson;  Gr.  II,  479;  Gr  V,  252,  256),  a.iject.,  prx- 
cipiia  us,  aitticipa  us. 

.RvSA-BALbE',  Vld.  S»b   BalpS. 

iRASK,  vid.  suh  frisian. 

)RAFSTJAN  (  vel.  uorv.  fraitl,  vet.  sax.  thrisii, 
vet.  sup.  geriu.  irost,  angl,  trust.  siiec.  tmsta.  dau. 
fresir,  rec.  siip.  germ.  lrdslcn;Gr.  II,  43;  Gf.  V, 
474),  conj.  II,  1)  consnlarc,  TtapafiuO-iirflat  :  J.ian. 
xi,  31  .  Tiicss.  I,  V,  11;  prafstjan  tik,  consolaii,  8  c- 
o-ctv  :  Mih.  ix,  2;  Mc.  \,  49;  Luc.  vui,  48;  Joan. 
xvi,  33;  2)  cxliorlari,  consoiare,  7t-«f«x^X!i"v  :  Luc.  iii, 
18;  Tliess.  I,  iv,  18;  v,  11  ;  *  5)  timere,  sioCiuJeiv  : 
Neh.  vi,  14  Biiie  dubio  falsiim  cst,  vid.  ad  h.  I. 

ANA  [>uaksuan,  rccrearc,  reficere,  «va\).ux«tv  :  Tini. 
II,  I,  16;  ftvawaustv  :  Philcm.  20. 

cv-|)havstj.vn,  1)  consolare,  Tr«paiiu6tiiTfl«t  :  Joao. 
II,  19;  2)  recreare.relicere,  «v»Tr«utoi  :  Cor.  I,  xvi, 
18;  5)  horlari,  it«oax«Ativ  :  Cor.  II,  i,  4,  6;  vu,  li, 
7.  15;  Epb.  VI,  22,  Col.  iv,  »;  Tbe.-s.  I.  ui,  7; 
Thess.  II,  ii,  17. 

biiAisiEiNS,  fein.,  consolaiio,  n«^«z).no-t;  :  Rom. 
xv,  5. 

GA'bt\AFSTEINS,ld.,  Rom.  xv,4;Cor.  ll,i.  5;  mi,  13; 
Pblpc.  II,  I ;  rttpvftfim  :  Col.  iv,  II ;  s:c  cnain  Luc. 
iv,  l'i  inteUigOutluin  cst,  saltem  tsyttnt  nou  ie.-- 
pnadel. 

|.l ■  I ■IIIAN  (vet.  iioiv.  Prengia,  Pryntjiu,  vci.  sax. 
lArm  ,.)»,  angl.  lai,  prmgan,  vel.  sup.  g^rm.  «/riio/aM, 
t/i(iiiy»u,  ailgl,  lltring,  thtvng,  suec.  d.ii.y.i,  daii. 
trttnge,  rec,  mii>.  gcriu,  diunyen;  Gr.  II,  1*.;  Gf.  V, 
261),  coi.j.  I.  fraih,  praihun,  piatltany.  auyuamre, 
piemcic,  6)  ;  nv  M  b.  «II,  14,  Mc.  iii,  9 ;  G..i.  II,  i, 
(i ,  i>,  8 ;  »u*8XiC<tv  :  Mc,  v,  S4,  51 ;  ant»' AiCltv  ;  Luo, 
viii,  45;  oTJvo/tu/>itv  :  Cor.  II,  vi,  12;  vuhitm 
Luc.  vin,   12. 

gv-|  m -iiiam,  i.l.,  BaICiiv  :  Tbeu,  II,  i,  6,  7. 

'  [m.vhvs,  UUISC.,  luib.v,  i..ullitudu 


1319 


IAEIRI  S 


III.U 


1350 


FAIIlU-fjRAIIINS  (Gr.  II,  155),  divilii',  papp.ana;  : 
l.iic.  xvi,  9,  II,  15. 

[ihuhsl,  neulr.,  anguslia,  o-TEvox<w<oia  :  Cor.  II, 
12,  10. 

fiREIS  (vcl.  norv.  prir,  vet.  sax.  thria,  angl.  sax. 
l>ry,  preo,  vci.  sup.  germ.  dri,  vei.  fr.  thre,  angl. 
three,  succ,  dan.  /re,  baiav.  dry,  rec.  siip.  germ. 
drei;  Dopp  80,  82;  Gr.  I,  761  ;  Gl.  V,  259;  Kcluli. 
1076),  iieulruin  prija,  mmierale.  tres,  tuSc  '■  Mih. 
xivu,  63;  Mc.  viu,  2,  31 ;  ix,  5;  Luc.  i,  56;  II,  46, 
iv,  25;  u,  33;Cor.  I,  xiv,  27;  Cor.  II,  xiii;  1 ;  Tini. 

«.  *.  »9-  .... 

|irkis-ticju%  plur.  (gen.  prijeiigioe,  acc.  printtt- 

tjuns),  trigenia,  tptaxQVT*  :  Mtli.  IXVll,  3 ;  Luc.  III,  23. 

[jrua  iniNiJA ,  plur.  ueutr.,  trecenla,  xptaxbotot  : 
Mc.  II»,  5. 

piuiUA.  adject.,  leriius,  xfrixoe  '.  Mtli-  xivii,  64; 
Mc.  ix,  31;  xn,  21;  xv,  25;  Luc.  ix,  23;  ivm, 
33 ;  ix,  12,  31 ;  Cor.  I,  xv,  4 ;  Cor.  II,  iu,  2. 

|)kidjo,  adverb.,  lerlio.  xpixw  :  Cor.  II,  xu,  14; 

XIII,  1. 

bRIDJA.  vid.  sub  preis. 

*  f>RIUTAN  (vet.  uoiv.  priota,  angl.  sax.  preaijan, 
vel.  sup.  gcrm.  driuzan,  rec.  sup.  geriu.  verdriessen; 
Gr.  II,  20;  Cf.  V,  247),  conj.  1,  p  aul,  prutun,  pru- 
tuns,  gravaie. 

US-JbuiirrAN,  1)  asperuill  esse,  xortov  r.apixtn)  '•  Mc. 
xiv,  6 ;  l.uc.  xvin,  5 ,  2)  affligere,  cTtn/xu^eiv :  Mc. 
v,  4». 

Iji.uts  rn.L,  vid.  sub  fiil. 
jltlSlv  AN  (vel.  norv.  preshia,  angl.  s:i\.  perscan 
(piescun),  vci.  sup.  germ.  ttrewan,  angl.  thrcsli,  suec. 
trdska,  dau.  twrske,  rec.  sup.  gcrin.  d  esclien  ;Gr.  II, 
40;  Gf.  V,  261),  coiij.  I,  prask.  pruskun,  pruskans, 
trilurare,  «jWv  :  Cnr.  I,  ix,  9;  Tim.  I,  v,  18, 

c.A-biusK,  iit-uir. ,  area,  aJ.-»j  :  Luc  m,  17. 

bRUTS,  vid.  sub  priulan. 

fjRofjJAN  (vet.  iioiv.  pvotir,  iprott,  dan.  idral, 
suec.  idroii),  conj.  II,  exercere,  ■yu(*v«?£tv  :  Titn.  I, 
iv,  7, 


i  s-J)RiiJ>jan,  initiare,  uuriv  :  fliipp.  iv,  12. 
i's-prii()eins,  fcm.,  exurciiaiio,  yv/xvas-ca  :  T  m.  1, 
iv,  8. 

fiYAHAN  (vel.  norv.pvo,  vel.  sax.  thvnhan,  angl. 
s:ix.  pveun,  preal,  vet.  sup.  germ.  ihwuhim,  suec. 
l.dtla  ,  dau.  tvante,  bav.  iwayen  ;  Gf.  V,  267;  Sclmi. 
IV,  503),  conj.  I,  f>voh,  pvohun,  pvahuns,  lavare, 
vi7rretv  :  Mtli.  VI,  17;  Joan.  xm,  14;  Tim.  I,  v,  10; 
lavari,  vinT£<r9at  :  Joan.  IX,  7. 

ai-|)vaiian,  ablavare,  vimitt  :  Joan.  xiii,  14;  ab- 
laviri,  vijTTstrOat  :  Joati.  ix.  7,  11,  15. 

iii  -Jivaiian,  abluere,  vtirxstrSat  :  Juan.  IX,   I  I. 

us-fmiiAH,   bivare,  vimnv  :  Joan.   xiii,    12,   14; 

«7r07r).uvEiv  :  LuC.  V,  2. 

un-|jvaiians,  part.  prasl.,  non  lavaius,  «vnTTOf  : 
Mc.  vi,  2. 

fjv.vui.,  neulr.,  lavacrum,  aovtoov  :  Epb.  v,  26; 
Skeir.  II.  1>. 

pYAlRIIS  (vel.  n»rv.  pier,  angl.  sax.  pveoili, 
dan.  tveer;  Gr.  II,  59;  eoll.  Gf.  V,  273;  Rclllli. 
1081),  adject.,  iracundua,  ipyiloe  :  Til.  i,  7;  o/j-yt- 
o-9«i?  :  Luc.  xiv,  21 ;  pvairhs  vitan,  opyibatiui  :  hp!i. 
iv,  26. 

fiVAiRiip.i,  fem.,  l)ira,  oo-yrj  :  Rom.  ix,  22;  m, 
19;  XIII,  4,  5;  Epli.  iv,  31;  Tiin.  I,  II,  8;  irupir.- 
•viTtt6f  :  Eph.  iv,  26;  Suuoj  :  Gol.  III,  8,  21;  Ski-ir. 
VIII,  c;  qramjan  du  prairliein,  vid.  sub  Gramjtt.i;  2) 
rixa,  s/»tf  :  Cor.  II,  xn,  20. 

*  pVAST,  tulus,  flimtis. 

fjvASTiPA ,  fcm  ,  securitas ,  to  «o-?«),if  :  1'lilpp. 
iii.  1. 

c.a  fjvASUAN,  etinj.  II,  conflrmare,  eorroborari., 
fiiCciMxiv  :  Cor.  II,  !,  21 ;  xpKtaumv  :  (>>r.  I,  xvi,  13; 
xapTtpi&n  :  Gal.  VI,  1  :  OefiEjWjv  :  Col.  I,  23. 

f>\M>AMA  (voc.graec.),  masc,  Ihytniama,  sacriflcium, 

6uui«aa  :  LtiC.  1,  X,  11. 

fjO.MAS,  nom.  propr..  &up.i.;  :  Mc.  m,  18;  Loc. 
vt,  15;  Joau.  XI,  16;  xiv,  5. 


IAEIRUS(/ueiru«Mc  v,22),  nom.  propr.  masc, 
lanpof  :  Mc  v,  22;  Luc  viii,  41. 

IAIRA1MIAS,  nom.  propr.  masc,  •Itpepias  :  Mlll. 
xxvii,  9. 

lAIRAUPAULIS  (Jairupula,  vid.  b.  v.),  noin. 
prvpr.  leitt.,  'kearroXt;  (tjuuin  furuiam  Gulltus  ex 
proxinta  Hieropoli  in  Vindolicia  probalitcr  mutuatus 
est)  :  Col.  tv,  13. 

IAIREIKO  (lairika  Mc  x,  46;  eiairtiko  Eadr.  n, 
34),  nom.  prnpr.  fem.,  'iiptx^  '■  Mc.  x,  46;  Luc.  x, 
30;  xviii,  35;  xix,  1  ;  Esdr.  u,  34. 

lAlRLSALEM,  noni.  propr.,  ieoouo-«'X<Ju  :  Mc.  XI, 
i  ;  xv,  41  ;  Luc.  II,  22,  41,  43;  ix,  31,  Sl ;  x,  36  ; 
Neli.  vii,  2,  5;  I.uc  v,  17. 

lAiftusAm.VMA  (lairdusauft/iiia  J ■  :i n .  III,  12),  nom. 
propr.  fem.,  ,lcf05o).u«a  :  Mili.  v,  35 ;  Mc.  III,  22;  x, 
32,33;  il,  ll,27;Lucit,  38,  42 ;  v,  17;  nx,  28; 
loan.  x,  22;  iu,  12. 

lAiRAUsAULtMKts,  plur.  latit.,  iil.,  Mc.  iii,  8;  vn, 
1  ;  Joan.  Il,  18  (h.  I.);  ■Upoo-olvp.ixat  :  Mc  l,  5. 

lAinusii  lvui  in.s  ,  masc,  'U^oo-o/V-jutTiif  :  Joan. 
vn,  25. 

IAISSAIS,  nom.  propr.  masc,  'Itovw  :  Lur.  m, 
32;  Uom.  xv,  12. 

IAKOR,  non).  propr.  masc, 'laxi?  :  Mlh.  viii,  II ; 
xxvn,  56;  Mc.  v.  37  ;  vi,  3;  xu,  26;  Luc  i,  33;  m, 
34 ;  xx,  37  ,  Roin.  iv,  13;  xi,  26. 

LAKiinus  (lakubos  Luc.  tx,  54),  nom.  propr.  masc, 
'lazwSof  :  Mc.  i,  19,29;  lli,  17,  18;  v,  37 ;  u,  2;  x, 
5">,  41;  Luc  v,  10  ;  vi,  16  ;  u,  54;  Cor.  I,  xv,  7; 
Gal.  ii,  9. 


IAURDANUS  f  Jaurdunus  Joan.  m,  26),  nom. 
propr.  masc, 'IooSavoj  :  Mc.  III,  8;  x,  1 ;  Luc.  lll,  3: 
lv,  1  ;  Joan.  iu,26  ;x,  40. 

lAir.DANEs,  masc,  'loplams  •  Mc.  «,  5,  9. 

IARED,  noin.   propr.  masc,  '\apt'S  :  Ltir.  m,  37. 

IAUE1M,  nom.  propr.  inasc,  Xaoiti  :  Esdr.  ii. 
59. 

IASSO.N,  iioio.  propr.  masc,  'lutroiii  :  Roin.  xvi, 
21. 

ICAI  (iba  Luc.  xvu,  9;  Cor.  i,  ix,  8;  Gal.  vi,  1 
vid.  ad  h.  I.;  vet.  norv.  if,  vet.  s;ix.  ef,  atigl.  sax. 
317,  vel.sup.  germ.  ipu,  augl.  if,  suee.  jdf,  rec.  sup. 
germ.  ob;  Gr.  II,  50;  Gf.  I,  75),  1)  particula  iuicr- 
roganlis,  an?  num?  nonne?  in  interrogatione  iro- 
nica,  vel  ubi  responsum  negaiivum  specfcitur,  vd 
etiam  ubi  iti  interrogaiione  judiciutn  includitur,  «>i  : 
Mtli.  ix,  15;  Mc.  11,  19;  Luc.  xvn,  9;  Joan.  111  4- 
vi,  67;  vii,  41,  51,  52;  vm,  53;  ix,  27,  40;  x,  21 J 
xvin,  17;  Rotn.  ix,  14,  20;  XI,  1  ;  Cor.  I,  1,  13;  i«. 
8;x,22;  Cor.  II,  111,  1 ;  xi,  7,16;  xn,  17,18,^: 
Mtli.  vii,  1G;  Mciv,21 ;  Luc.vi,  39;  2)  iiclone,  «>j: 
post  ogan  Cor.  11,  XII,  21 ;  eiiaiu  p.nnu;  :  Gal.  iv, 
11 ;  el  cuni  subauttito  ogands  Mc  11,  21  (ti  hk  «,j ) ; 
Cor.  II,  xn,  6 ;  bivandjan  Cor.  II,  vm,  20 ;  pugkjan 
Gal.  n,2;  atsaiwan  Gal.  vi,  1;  saiwan  Gsl.  v,  l5, 
Thess.  I,  v,  15;  ilem  Gal.  v,  13  patainei  ibai  puna 
freihals  duleva  leikis  Uujaip  ;  tirin-w,- :  Cur.  1,  u,  27; 
Cor.  II,  tx,  4 ;  tva  «/i :  Luc  xvitt,  5. 

TaAi-AUFTO  (ttai  ufio Mth.xxvu,  64),  1)  fonnuh  in- 
leirogaillis,  llUin  forte?  ^>)7rori  :  J0.111.  vii,  26  ;  n 
pr-.t :  Cor.  II,  xiu,  5;  2)  ne  lorle,  //iju  «(a  :  uosi 
wiilOK  Cjr.  II,  i,  17;   uijttots  :  Luc  xiv,  li-   5)  ue 


cvst 


r.LossAMUM  coniic*:  LINCU.-E. 


1358 


(hrte,  a.TTof :  Cnr.  II,  ll,  7,  llicss.  I,  111,  5,posl  "f)"'< 
Cor.  II,  ii,  ">;  iii,  20;  luhwi  :  M  1i.  iivii,  64;  iva 
U4  ;  Tim  I,  III,  0;  cva  (i«iro«  :  L«C.  x  v,  8!)  ;  (  ei  5i 
,uj  :  !  Vlc  ii.  82 ,  tiifli  onflo  iii,  vid.sub  I6«ri  ni,  »'"*»  ". 
vid.  :>.t  Ja.ui,  «n,  51,  ""'i  iii ,  iHierrogaits,  uonno? 
^w  .  Kum  x,  1«,  10;  Cor.  I  tx,  *,  5;  «,  ti; 
uccuon  el  ii"i  Bufto  ni,  nc  !•  r  e  uan,  fiJtfcttt  vni  : 
Itom.  II,  81.  '!"»  '< »'.  »'•  fbrte  seincl,  f/iinoT»  i  Mili. 
\,  85;  j/aiaiitei  ibai,  vitl.  lub  /lim. 

IUNS  (tei.   v.  j  /'<i,  vet.  sax.  ?/iio,  angl.  snx. 

ricn,  vct.  li.  ni",  vel.  >up.  yeim.  eban,  rogl.  rwi, 
suec.  jeinn,  d  •"•  JtMi,  rec.  »up.  itenn:  riVn;  Gr.  II, 
50;  IV.  572;  G  .  I,  95 ;  Itchih.  856),  ailjeci.,  I)  (<n 
(nr.iia  foiti)  s.iinplcx.  7t:5mo,-  :  LnC.  vi,  17  ;  2)  (in  de- 
Uili  luniia)  ■qualis,  suitilis (Ta-.f )  :  Skeir.  1,  ■;  ¥,<4; 
ij/ii  fl(/ii|.'um,  ~i.nl  .ngelus,  io-icyyiAor  ;  Luc.  x\,  oli. 
6AHUHMJI,  conj.  II,  ttkeqasre;  airpai  i/aion/a», 
nd.eqii.ire  solo,  (urbcin)  cuusterueie,  Ssmf&Snt :  Lue. 
ni,  44. 

ibnassu-,  masc,  similitudo,  ta-oTTo;  :  Cor.  II,  vm, 
15,  l*;Col.  iv,  1. 
iBNA-iEiks,  vide  sub  Leiks. 
iKH-HAOm,  vid.  snb  Sixauni. 
IIHKS  (perliuel  ad  radicem  IUAN.  \¥;  Gr.  II, 
59;  COll.  .4/iir),  adject.,  relinrsus,  cictoi  ojrtTw  •  Luc. 
xvii,  51  ;  Joan.  vi,  06;  xvm,  6. 

IGGQIS  (iu</i«  Hc.  i,  17;  x,  56;  nv,  15;  inoit 
Lne.  xix,  51  ),  accusaliviis  el  dilivus  dualis  prouoin. 
per-on.  te.niid  r  persou.e  (vcl.  norv.  yckr,  el  yckar, 
vet.  sax.  infcer  el  ink,  an^l.  sax.  inc  el  incer,  ve\ 
•rnp.  '^crm.  iiic/i.  ei  inchar;  Bopp  483:,  vos  imbo,  1) 
ilnivns,  wiuT*  :  Mlli.  ix,  29 ;  Mc  x,  56 ;  ll,  2,  5;  xiv, 
13  ,  2)  accus.,  jui,-  :  Mr.  i,  17  ;  Luc.  xix,  51, 
i.CjARA,  geu.  ilnal.,  vesiri  amboruin,  uuuv  !  Cor. 

i.  xii.  *i. 

i:.GQAi\  (vct.  norv.  ycknt,  vel.  sax.  iuk,  aogl.  sax. 
incer,  vel.  sup.  germ.  inehuTt),  pronoin.  possess., 
vesler  aiuliorum,  l  vfiuv  :  Mlli.  ix,  i9. 

II»...,  (vet.  imrv.  id...,  angl.  sax.  ...e</,  vel.  sup. 
gerni.il.. .,  ttt...;  Gr.  11,757;  Gf,  I,  118).  parlicti  i 
inseparabilis,  si^nilic.it  re...  ,  nlro...,  nec  occur- 
i  t  nisi  in  tlduljo  et  iotetl,  cum  idveiljan,  ex  boc  dc- 
rivalo. 

IDDJ.V  (K»pp  125),  pr.ctcriium  verbi  Uag.an,  viJ. 
b.  v. 

lliliMVIA,    uom.    propr.    fem.,   'loovuac'«  :   Mc. 

III,   8. 

il)H  (  vet  mrv.  itlia  ...  idraz ;  tull.  rec.  snp. 
germ.  nuVr,- Cr.  III,  107  ;  Sclivr.  v.  ..Ucr ),  ii.l.- 
lniin  ('). 

inuF.Miv,  fcm.,  pu-niteulia, /xiTavota  :  Mc.  1,4  ;  Lu<\ 
iii.  3.  8;  v.  32;  xt,  7  ;  Cor.  II,  vil,  9,  10;  Tini.  il, 
11,-3;  Sk.-ir.  III,  c;  vta  idreiya ,  sine  pipnitenlta, 
poeiiileiilia  tiiin  coulrilus,  aiwnuisiam; :  R  un.  xi, 
20. 

ioRKir.oH.  cohj.  II,  i-i  1,4: ,•;,«<«  ui(Luc.  ivu,S; 
Hlb.  XI,  20  |vid.  tamcoail  h.  L|;  Cir.  II,  vn,  8  pr  ), 
se  [MBnitere,  fieravo-iv  (Mtb.  II,  20)  ;  Mc.  i,  15;  vi, 
1i;  LilC.  xv,  7.  10;  xvii,  3.  1;  Cor.  II,  III,  21;  ur- 
tauSAtoOw  :  Mili.  xxvn,  5;  C»r.  II,  vn,  8. 

ca-iuukicov,  id.,  j/.T«voii"v  :  Lnc.  x,  15,  ct  etiam 
correctius  Mth.  n,  21  loco  simpiicis  legcndum  e»t. 

ILSL)S(in  codicibus  solemniicr  a»piteinatiiin  ts,  n.ij 
»'i(i  icribiiur,  nisi  eum  de  alia  persona,  icChrisii 
egkur,  oi  Col.  tv,  11 ;  Esdr.  II,  36,  kl ),  noin.  propr, 
ansc. ,  'Uo-oO,-  :  Mtli.  vm,  29,  5i;  iv,  10;  xxvi,  75- 
ixvn,  17,  5i.  58;  Mc.  I,  I,  21;  v,  9.  7,  15;  x,  17, 
50;  Ul,  17.  20,  35;  xiv,  (*>;  Luc.  IU.21  ;  iv.  51;  tiii, 
B8  .  xvin.  58  ,  Inaa,  n,  II  ,  tn,  3,  7,  12 ;  Rom.  vi, 
85;  xv,  ti  ,  t  or.  I,  v,  4  ;  n,  I ;  xv,  57;  Cor.  II,  |,  |, 
S;  xi.  4,  51  ;  Gal.  n,  16;  vi,  18 ;  Eph.  i,  1,2; 
Plllpp.  Hl,  X.  8 ;  C..I.  lil,  17  ;  iv,  1 1  ;  Tiiesi.  I,  II,  18, 
10;  iii.  II,  15,  iv,  l,  2,  1,8; Thest.il,  Ul.li;  Tiin. 
I,  i,  8;  I..Ji.  .:,  36,  40 


IZB,  IZ.VI  vid.   s.ili  /j. 

I/.KI  (Im  Mlli.  v,  52;  Mc.  >x,  I  1  LUC.  VIII,  13, 
15;  Cnr.  I,  iv,  27;  Gal.  i,  1 ;  Epb.  iv,  15;  Tim,  I, 
i,  16,  eoll,  '»),  pron.  relai,  'iidc.cl  .  rjui,  •';  :  Luc. 
vni,  15  ;  Juau.  viii,  49;  xv,  "26;  Cnr.  II,  t,  10;  lll, 
6;  Epb.  i,  14;  iv,  l5;ic.  n.niicip  :  Jo.m.  tii.i; 
t.or.  I,  xv,  57 ;  Cnr.  II,  ¥111,16;  Gal.  i,  I,  4;  Eph.  i, 
5;  i  iiiii  demonslrativo  unniediate  pr.ii  odenli  , 
id  uet,  ouTo<;  i  c  parlieip  :  Josn.  n,  57;  h  c.  parli- 
Cip.  :  Cor.  I,  xv,  27;  Cor  II, v,  II;  Gal.  vi,  15; 
cnll.  Epb.  ii,  17  ;  oo-r>r  :  Mtli.  vn,  15;  Mc.  II,  I  ; 
Luc.  viii,  15;  <5f  j«v  :  Mtb.  v,  52. 

1/. V.VU  V  (  vel.  norv.  ijilltr,  yilltar,  vcl.  sax.  m, 
iuiocr,  vel.  sai.  tonih,  eo.er,  vel.  Ir.  iu,  iitivc,  vei, 
sup.  g'rm.  iwih,  iu,  iwar,  an^l.  ;/onr,  ■■■ee.,  ilau. 
ed,r,  rec.  sup.  iterui.  euch ,  tutf,  U  >pp  184;  Gr.  I, 
780  sqii.;  Gf.  I.  575  ,  Rcbib.  1080),  gcuiL  plur.  pro- 
iinininis  personalis  sccund.e  persuna ,  ventri,  uua>v  : 
Mlli.  vi,  27  ;  Mc.  x.  44;  Luc.  xiv,  28.  55;  xv ,  4 ; 
xvii,  7  ;  Joan.  vi,  64,70;  VII,  19;  vm,  46;  xi,  15;  xi , 
50;  xiu,  21  ;  Rom.  n,  28  ;  Cor.  I,  i,  15,  14,  iv,  6; 
vi,  1  ;  vii,  5;  ii,  24;nv,  26;  xvi,  2 ;  Cor.  II,  i,  85; 
ii,  5,  10  ;  iv,  15;  vu,  15;  vin,  9;  ix,  14;  tipb.  i,  16, 
iii,  1 ;  Phlpp.  i,  24  ;  u,  26 ;  Tbess.  I,  II,  II;  m,  9  ; 
iv,  4;  The>s.  II,  l,  3;  iii,  8. 

iins,  dat.,  vobis,  iuh  :  Mtb.  v,  18  ;  xi.  22,  28, 
32,  54,  59,  44  ;  vi.  2,  5.  14,  16,  19,  20,  25.  29 ;  vn, 
12,  15;  vim,  10,  H  ;  x,  23.  26.  27,  28,  42  ;  Ii, '.», 
II,  17,  21,25,  24;  ixv.  40,  45;  xxvi,  65;  llvli, 
17;  Mc.  iii.  28;  iv   11,24;  vi,  11;  vm,  12,  15;  ix, 

1 ,  lc,  19,  53,  41 ,  50  ;  I,  5,  5,  15.  20,  43 ;  xi,  5 
24,  25,26,29,55;  iiu,  21,  23 ;  nv,  7,  9.  15,49, 
64;  xv,  9;  xvi,  6.  7;  Luc.  ii.IO,  11.  I»;  m.  7,8,  I3; 
iv,24.25;vt,  2i,25,  27,28,31,32,55,54,38,47  ;  vn.  9, 
26,  28,  52;  vin,  10;n,  41,48;  i,  0,8,  11.  12,  14, 
16,  19,20,  24;  xiv,  24;xv,  7,  10;  ivi,  9,  II,  12  ; 
ivn,  6, 10,  21,  23,54;  iviii,  8,14.  17,  29;  xix,  26. 
40  ;  ii,  8;  Joan.  v,  37;  vi.  20,  26,  27,52.56  45, 
47.53,65.  65;  vn,  19,  22,  33;  viii,  24. 15,  54,37, 
40,  51,55,  58;  ii,  27  ;  l,  I.  7,  25,  26,  52;  III,  8, 
24,  35;  xin,  12, 14,  15,  16,  10,  20,21,  33,  34;  xiv, 

2,  5,  9.  10.  12,  16,  17,  18,  20,  25,  26,  27,  28.  20, 
50;  xv, 3,  4,  7,  II,  14,  15.  16,  17,  18,  20,  21,26; 
xvi,  1,  4,  5.  6,  7.  12,  15,  14,  15,  19,  20,  25,  25,  26, 
33;  xviti,  8,  59;  xix,  4;  Rom.  viu,  9,  10;  n,  13, 
23;  ill,  5,  16,  18;  xv,  5;  Cor.  I,  iv,  3,  8;  v,  4.9, 
11,  15;  ix.  2;  x,  27;  xi,2,  22.  23,  50;  nv,  25;  xv, 
1,2,5.  12,51,51;  xvi,  5,  6,7,10.  12.23,84;  Cor. 
II.  1.2,  II.  12,  13.  15,  16.  18, 10,21;  ii,  1,3.  4;  iii, 
1  .  iv,  12.  14;  v,  12,  15;  vi.  11,  18;  vii,  2,4,  7,  II, 
12, 15,  11,  15,  16  ;  viii,  I,  6,  7,  8,  10,  13,  16.  17, 
21,  ix;  1,  2.3,  5,  14;  x.  1,  15;  n.  6.  7.  8,9;  xu, 

11,  12,14,17,  19,  -i0.21;  im,  1.3.4,  5,13;  Gal. 
1,3,  20;  it,5;  lll,  1,8.  5;  iv,  11,15,1",  10,  17.  18, 
10,  20;  v,  2,  10,  15,  14,  15,  81;  vi,  II;  Epb.  i,  2, 
17;  ii,  8.  17,  iii,l6;  iv.  31,32;  v,  3,10,21  ;  vi,'.., 

12,  21,  22;  Piilpp.  I,  25,  26,  28,  20;  II,  5,  25,  01, 
I,  15,   18;  tv,  9;  Col.  t,  27;  m.  9,  13,  10:  w,  7,  8, 

9,  10,  12,  16,  I9;1bcss.  I,  u,  10,  13,  17.  18;  m.  i. 
6.7,  11;  iv,  2,  6,  8,9,  11.  15;  v.  1,  12.  13,  15, «8; 
Thes"..  II,  1.2,4.7,  10,  12;  ui,  1,  4,6,  8,  10,  II, 
16,  18;  1'liilein.  28. 

uvizei,  vosqul  :  Gal.  m,  1 

icviS,  acius.,  vos,  Ci/i.-  :  Ml1i.  lii,    II  ;  v,  44  ,  ifi ; 

«i,  80;  vti,  83;  i,  40;  Me.  i, 8;  vt,  !t;  nt,  1;  n, 

10,  40,  41  ;  xi,20,  XVI.  7;  l.uc.  |u,  lli,  vi,  0,22.  ^6. 
27,  28,  32;  ix,  5,  41,  50;  x,  5,  8,0,  10,  tl  ;  xu,0, 
15;  xvi,  14;  xx,  3;  Joan.  v,  45;  vi,  61,  70  ;  vn,  7  ; 
viii,  26,  52,  56;  xu,35;  xiu.  18,  31;  xiv.  3.  18.  86; 
xv,  0.  12,  15,  16,  17.18.  19,20;  xvi,  2,  13,  22  2t., 
47,  33;  Rom.  x,  19;  II,  25;  xu,  1  ,  2,  10,  14.  19; 
xv,  7,15;  xvi,  22,  23;  Cor.  I,  v,  9;  vn.  28.  i.  I . 
20.  27;  xi,  2,  5,22,  xvi.  7,  15,  10,20.  Cr.  II.  i, 
6.  8.  16;  ii.  2,  5,7,8;  11,1,  17;  vn.  8,  11.12.  «111, 
22,  23;ix.  4.  S,  x.  I.  9,  13,  14,  16,  II,  2,  II,  20, 
xn,  13,  14,  15,  16,  »7,  is,  |9,  ->u,  x.ii,  :>,  «2,  Cal. 


I3S5  Ib 

i.  C,  7;  ll,  I,  5;  iv,  9,  11,  12, 16,  17;  v,  1,7,  8,10, 
12.  15,  vi,  12,  15;  Eph.  ii.  1;  lll.S,  13;  iv,  1,  2;v, 
■;.  IS;  vi,  10,  II;  Plilpp.  i,27;  II,  28;  lli,  17;Col. 

1.  7,  9,  12,  15,  21,  22,24,  25;  u,  13,  1«.  13;  iii,  9, 
12,  15,  1«;  iv,  2,  8,  10,  12,  13,  14;  Tliess.  I,  n,  11  , 
12;  m.2,  5,  li,  9,  12;  iv,  1,  3,9,  10.  13;  v,  1,  4, 
11,12.  14.  18.  22.  23,  27 ;  Thess.  II,  i,  3,  5, 1 1 ;  n, 
1,2.  5;  iii,  3,6,  li. 

izvar.  pron.  pnss.,  vesler,  iuuSiv:  Mtli.  v,  16,20, 
57,  44.  45,  47,  48  ;  vi,  »,  8,  14,  15,  21,  23,  26,  32; 
ix,  4,  tl  ;  x.  2't.  51)  ;  Mc.  II,  8  ;  vi,  11  ;  vn,  9,  15  ; 
viii,  17  ;  x,  5,  45  ;  xi,  23,26;  \m,  18  ;  Lue.  m, 
14  ;  iv,  21  ;  v,  4,  22  ;  vi,  22,  25,  24,  35.  56,  38  ; 
viii,  25  ;  m,  K,  41  ;  x,  6,  II.  20  ;  xvi,  15  ;  Jo-.m. 
vi.  49,  58;  viu,  21,24,  58,41,4  ,44,  56;  ix,  19, 
41  ;  x,  54  ;  xiv,  1,  27  ;  xv,  II,  16  ;  xvi,  H,  20,  22, 
24:  xvin,  5!  ;  Rom.  xn.  I,  2;  xvi,  2i;  Cor.  1,  v, 
6;  vii,  5,  14,  xv,  17,  58;  xvi,  5,   14,17,    18;  C«r. 

11.  i,  14,  24;  ir.  9;  iv.  5;  v,  11  ;  vi,  12;  vn,  7;  vm, 
14,  24;  ix,  2,5,  M,  15,  x,  6,  8,  15;  xi,  3,    8;    in, 

14,  15,  19;  xiit.  9;  Gal.   iv,  6,  13;   vi,  18;  Eph.  i. 

15,  18  :  n,  1 ;  iii.  13.  f  7  ;  iv.  4,  23,  26.  29 ;  v,  19  ; 
vi,  14,  22;  Plil|.p.  i.  19,  25,  26;  h,  25,  30;  iv,  5,  6, 
7;  Col.I,  8;  ii.13;iii,  3,  4,5,  8,  15,  16.  19,21  ;  iv, 
6,  8;  Thess.  I,  ll.  17  ;  iu,  2,  5,  6,  7.  10,  13  ;  .v,  5, 
II;  v,  12,  23;Thess.  II,  i,  3,  4;  ;i,  17;  iii,  5;  Phi- 
leni.  22;  o  dpittpot '•  L'ic.  vi,  20;  xvi,  12;  Joan.  ?n, 
6;  vin,  17;  xv,  20;  Roro.  II,  31  ;  Cor.  I,  xv,  51  ; 
Cor.  II,  I,  6;  vni,  8  ;  Gal.  vi,  13;  o  x«0'  Ofw  :  Eph. 
t,  15;  eVvtwv:  Eph.  v,  23;  tSiof.  Col.  m,  18  f¥); 
Thess.  1,  n,  14;  uiiir  miito,  a  ler  alteriu»,  ailniw  : 
G.l.  vi,  2. 

Ib  (Gr.  III,  275,757,  ubi  rnm  panicula  insrpara- 
hiii  id...  eainparatnr),  conjunriio,  a  Ironte  sentenlix 
seinper  posita  (cicepin,  eum  signilical  si  Luc.  vn, 
59  sa  \p,  x,  13  wiit'  ip)  I),  scd,  sive  conjunctivum, 
sive  adver-aiivum,  5; :  Mth.  m,  1 1  ;  v,  19,  21,  22,  29, 
52,  53,  57,  59;  vi,  5,  6,  15,  17,  20,  25,  27;  vu,  15, 
17;  vin,  12.  20,  22.24,27,  31,  32,  35;  ix,  12,  14, 
15,22.  51.34.  37;  x.  28,  55;  xi,  2.  11;  xxv.  46; 
xxvi,  66,69,  70;  xxvil,  4,  6;  xi,  47,49,50,  54,  57, 
16;  M<\  i,8,  14,  :0,  41,  45;  in,  4;  iv,  10,  11,  54; 
v,  55.  54,  56,  40;  «1,3,19,21,  28;  vn,  6,  7,  II, 
'27,  28;  viii,  6,  20.  28,  35,  55;  ix,  12,  19,  21,  23, 
27,  32,  34,58,  50;  x,  5,  4,  6,  15,  18.  21,  22,  24, 
26.  56,  57.  58,  3»,  40,  42,  45,  48,  50.  51,  52;  xi,  6, 
17.  26,  29;  lll,  5.  6,  14.  15,  16,  29;  xin,  25;  xiv, 
6,  7,  II,  46,  47,  52,55,61,62,  65,  68.  70,71;  xv, 

2.  4,  5,  6,  9.  11.  12,  15,  14,  15,  16.  23.  51,  57,  44, 
47;  Luc.  1,29.  80;  u,  19,  40;ni,  16.  17,  19;  iv,  1, 
5»,  40;  v,  2,  5,  16,  35;  vi.  2,  8,  11.  40.  41,  49;  vu, 
4,  6.  14,  28.  50,  41.  44.  45,  46,    47 ;   vin.  10,   12, 

15,  14,  15,  21.24.  57,48,  50,56;  ix,  9,  11,13,  ln, 
25,  32,  45,  47,  58,  59.  60,  61 ;  i,  2,  10,  16,  20,  27, 
29;  xiv,  54;  xv,  17,  28,  30;  xvi.  7,  13,  15,  17,  20; 
xvn,  17,  29,  37  ;  ivm,  7,  14,  16,  21,  2  ,  27,  29, 
39,  41  ;  xix.  14,  26,  54,  42,  46;  xx,  5,  6,  »,  10,  11, 

12.  17,  13,  25,  35;  Joun.  m,  30;  »,  55;  vi,  10,  15, 

16,  58(vk1.  mlh.  l.),6l;  vn,6,  7,  8,10,14.  »8.25, 
27,29,  51,  37;  vin,  1  i,  15,  25,   40,4),    55;   ix,  9 

11,  12,  1/i,  17,  21,  28,  29,  38,  41  ;  x,   2,  5,  6,    10, 

12,  13,  58,  41 ;  xl,  4,  15,  20,  21,  2  l,  52,  41  ;  XII,  2, 
5,8,23,24,  44;  xni,  20,  56;xiv,  8,  11,  17,  19,22, 
24;  xv,  5.  15,  22,24;  xvi,  4,  5,  10,  11,  15,  19,20, 
21,22  ;  xvii,  15,  25;  xvm,  7,  16,  18,  22,  25,  51', 
56,  59,  40;  xn,  9,  12  ;  Rom.  vi,  25;  vn,  6,  8,  9,  10, 
15,  16,  17.  18,  23;  vm,  5,  6,  7,  9.  10;  u,  13,  18, 
22,27.  51;  x,  6,  10,  14,  15,17,  20,  21  ;  xi,  17,  18, 
20,  22,  3t>;  xii,  20;  xiii,  I,  2,4,12;  xiv,  1,  2,  5, 
10,15;  xv,  5,  9;  Cor.  1,  1.12,18,23,24,  iv,  4, 10; 
v.  15;  vii,  7,9,  10,  11,  12.14,  15,25,28;  ix,  24, 
va;x,27.  28;  n,  5,  5,  6,  31;  xn,  12,  18,20;  xm, 
fc,  3.  8, 12  ;  xiv,  22,  24;  xv,  8,  II,  13,  17,  20,  27, 
51,  56,  57  ;  xvi,  1,6,  11,  12  ;  subscripl. ;  Cor.  II,  i, 
12;  id.  6;  iv,  5,  18;  v,  II,  16;  vi,  10;  vn.  10;  vm, 
15;  x,  10,  13;  xi,  i2,2i;xn,  5,  6;  n  i,  9;  Gal.  II, 

Patroi.     XVIII. 


Ip  r,S4 

2,  12,  20;  iv,  i,  9.  16.25,  25,  -iO  .  v,  15,  17,  22,  21 ; 
vi.  4,  8,  ti;  Eph.  ii,  1,  13;  iv,  7,  13.  20,  28;  v.  5; 
Phlpp.  i,  16,  2-2,  28,  ii,  25;  ili,  I.  I  l,  !8;Col.  i,  22, 
26;  ii,  17;  i.i,  8,  Thess.  I,  v,  8;  lliess.  II,  iu,  14; 
Tim.  I,  1. 14;  II,  12,  14,  15;  ill,  5;iv,8:  v,  4.  6,  II, 
20;  vi,  4,  U;  Tiin.  II,  i.  10;  n,  16,  22,  25,  24;  m, 
5,  10,  12,  14;  iv,  5;  Ncli.  v.  15;  Skeir.  1,  d;  II,  c; 
III.  o.  d;  IV,  b,  c,  (I;  \,  a;  VI,  a,  l>,  c,  .1;  VII,  a; 
MH,  h,  d  ;  2)  ei,  vai,  plcrunique  adversaiivum  (viil. 
nlMtli,  vi.  24  el  ad  Mc.  xv,  31),  excepiis  Luca:  lo- 
eis:  Mili.  VI,  24;  Mc,  u,  18;  x,  42;  xv,  15;  Lut.  i, 
63;  ii,  9  (cndil.  xxciSov);  xvin,38;  Jo.n.ix,  25;  xvn. 
11  ;  Cor.  1.  i,  22;  5)  ntlnc,  igilur,  sir,  ouv  (nuiinisi 
apnd  Joannein,  unde  annotaiio  ad  Cor.  I,  xv,  11 
corrigfnda  esl) :  Joan.  xi,  20,  32;  xn,  3,  16:  xvi, 
19;  xvni.  5,  4.  10,  19,  28;  4)  iiam,  yip  :  Mc.  v,i, 
3  ;  J.-air.  vi, G ;  \ii,  8;  xu.6;  Kom.  viii,  7  (Cor.l,  vn, 
7>  ;  Cal  vi,  5  .  Plilpp.  m,  8  :  5)  si,  ti :  Luc.  vn.  59 ; 
x,  13;  xi\,  42  ,  Joan.  v.n,  19,  59;  ix,  41 ;  XI,  21, 
52 ;  xiv,  7 ;  iv,  24  ;  xvm,  36  (Cor  I,  xn,  19) ;  Skeir. 
V,  b  ;  semcl  pro  6) — t;  :  Joan.  vi,  18;  el  7) 
—  •/«  :  Ltic.  vviii,  5  ;  8)  cum  aliis  p;irliculis  con- 
nexiiiu  :  a)  ip  pan,  sed,  aolein,  as  :  Mlli.  xsvn,  46  ; 
Luc.  v,2l,  if)  —  pan,  vocibulis  tp.lerjeetis  :  Luc. 
vn,  5.i ;  ix,  20;  xvii,  15;  Joan.  vm,  59;  b>  ip  nu, 
nune,  iguiir,  ovv  :  Mtb.  v,  19. 

IK  (vet.  n.>rv.  ek,  vet.  sax.,  angl.  sax.  ic,  vel.  fi., 
b.itav.  ik.  v.'t.  sup.  germ.  ih,  angl.  /,  suec. .  jiuj, 
dan.jet/,  r.r.  sup.  germ.  ich  ;  lat.  ego,  gr.  lyi;  Bopp 
481  ;Gr.  I.  780;  Gf.  I,  117;  Itchih.  848),  pronomcii 
persiNiale  prim*  persona: ,  cgo,  lyi> :  Mtb.  ui,  1 1  ;  v, 
17,  2s,  32,  34,  59,  44;  vm,  7,  9;  x,  52,  35;  xi,  10; 
Mc.  i,  2,  7,  8;  vi,  19;  ix,25;  x,  38,  "9;  xi,  29,55; 
iii,  26,  36;  xiv,  58,  62;  Luc.  i,  18,  19;  n,  48;  ui. 
16;  iv,  45;  vi,  42;  vu,  8,  27  ;  vm,  46;  ix,  9;  x,  5; 
xv,  17;  xvi,  9;  xix,  5,  13,22;  xx,  3,  S,  43;  Joan. 
in,  30;  v,  3li,  45;  vi,  20,  55,  40,  41,  44;  Joan.  vi, 
48,  51,  54,  50,  57,  65,  70  ;  vn,  7,  8,  17,29,  54;  vm, 
12,  14,  15,  16,  18,  21,  22,  23,  24,  26,  28,  29,  3<. 
42,45,  59,  50,  54,  55,  58,  u.  4.  9,  11,  25,  39;  x, 
7,  9,  10, 11.  14,  15,  17,  25,  27,  28,  30,  54,  58;  m. 
25,  27,  42;  xii, -26,  32,  46,  47,49;  xiii,  15,18,  l», 
20.  26,  55,  54,  56;  xiv.5,  4,  6,  10, 11,  12,  14,  16. 
19,20,  21,  27,28,  31;  xv,  1,  4,  5,  9,  10,  12,  1*. 
15,  16,  19,  20,  26;  xvi,  4,  7,  16,17,27,53;  xvu,  K. 
9,  11,  12.  14,  16,  18,  19,  21,  23,  24,25,26;  xviu. 
5,  6,  8,  20,  21,   26.  35,  37,  58;  xix,  6;    Itom.  vn, 

9,  10,  14,  17,20,24,25;  ix,  5;  x,19;xi,  1,13,19; 
xn,  19;  xiv,  II;   xvi,  22;  Cor.  I,  l,  12,  16;   vn,  8, 

10,  12,  28;  ix,  6,  26;  x.  30,  33;  xi,  1,25;  xv,  9, 
10,  1 1 ;  xvi,  6,  10;  Cor.  II.  i,  25  ;  n,  2,  10;  vi,  17  ; 
x,  1;  xi,  16,  18,  21,22,25.29;  xn.ll,  15,  15.16, 
20;  Gai,  n,  19,  20;  iv,  12,  18;  v,2,  10,  11 ;  vi,  14, 
17;  Eph.  i,  15;  m,  1,  7  ;  iv,  1  ;  vi,  21 ;  Phlpp.  n, 
28 ;  iii,  4;  xu,  15;  iv,  11;  Thess.  I.  III,  5 ;  Tim.  t, 
i,  15;  n,  7;  Tim.  II,  i,  II;  iv,  16;  Tit.  i,  5,  Pln- 
lem.  15,  19,  20;NeU.  v,  li,  16. 

ikki,  cgoqui  :  Cor.  I,  xv,  9;  Cor.  II,  i,  1 ;  Tim.  I, 
1 ,  1  0 .  , 

I.M  (vet. norv.  ew.angl.s.ix.  eom,  angl.  am.gr.  tiy-i ; 
vet.  sax  friim ,  bium,  vei.  snp.  gemi.  bim,  rec.  sup. 
gei  m.  bin ,  lai.  &um ;  G!.  I,  851  sqo,.),  verbum  subsitin- 
tivuin,  silin.  vid.  sub  Vinun. 

IM,  ISIMA,  vid.  sub  h. 

IN  (vet.  norv.  i,  vel.  «tip.  geriu  in,  vet.  fr.  eu,  in, 
rec.  sup.  gerni.  in.  lat.  i«,  gr.  ev;  Gr.  III,  253;  Gf. 
I,  287;  AUh.  Piapos.  10  sqtj.  ;  Rchth.  705,  849), 
pracpesitio  p,uae  notuni  iit  aliq.iid,  vei  quioiein  in 
aliquo  proprie  siguilicitt,  grrecisjnie  piriiculis  i  ,-  ct 
jv  respoudet,  cum  ;iccusalivo  val  dalivo  coustrucla. 
proui  inotum  vel  qmetem  indicat.  Pra:ler  hanc  fuo- 
dameiitalem  SigniGcationcm,  directionem  ad  ainj.uia 
mutumque  et  quieiem  super  (in)  objeciuni  expri- 
mil.  PraJlerea  h^c  pr.eposilio  (Goilns  propria  tn 
boc  respectu)  gei.iiivum  regit,  quo  causaieut  sigiiiu- 
caiionem,  prnpier,  acquirit. 
■i     1.  Prcepoiif.o:  A.  cuin    accusat.  I )  in  respcctu  I"- 


I.V.S 


Cl.ossAliltlil  t.OTHIC,E  LINGUiG. 


!5S8 


nli,  in.siipor.  atl,  vereus,  ik,  prir-seriinajpoatverua 

motus  :  qaleijnin  :  Mili.  vin,  "I  galeipaii  i/i  /<■>  /«i/rdu 
hciii.',  35  (  nain  lecundum  grucuui  leituin  bi  fc.i"';/ 
;ul  </«/.  ipandant  referendum  esl) ;  i\,  7  galaip  ln  !/<»</ 
ttfiiiun  i , ■  \\v,  i(>  in  /xi/iviu  uii'c'i.io.1 — ui  ttbttin  ai- 
itiiicni;  Mc.  1,31  qatipun  iin  ka[tirnaum  :  45 ;  Jl,  1, 
»6;  ni,  I,  27 ;  iv,  1;  v,  13,  13,58;  vii,  i7,  1!),  31; 
viii.  10,  i".;  ix,25,2S,  15,  47:  \,  33;  u,  tl;  l.uc. 
I,  Itl  ;  II,  15  (iii  liimin,  geji.);  iv,  51,  58;  v,  3,  25 ;  vi, 
0;  Mi.  1;  viii, 23,  51,  53,  55,  57;  ix,  12;  4l>  (</a- 
lai/i  irii/oit«  in  iiii,  h);  52;x,50;  svn,  27;  iviii,  35; 
xu.  7,  45.  Juan.  in,  4;  vu,  8,  10  (in  </u'/>);  x,  10; 
xm,  37;  ivm,  1,  55;  iii,  9;  Gor.  II,  i,  10;  u,  15; 
Skcir.  II,  e;iMgaMtMM  Mili.  vn,3l ;  Luc.  iviii,  34 ; 
J.ian.  III,    !»;  mipinngaleipnn    Jii:iii,  XVIII,   15;  «/ici- 

fi/iiiLue.  IV,  15;«cii/</a>i  Mlli.  VI,  6;  IX,  6;  XXV,  -41 ; 
lc.  vi,  I0,56;ii,  2';  xiv.  13;  Liic.  i,59:  v,  34;  vn, 
II;  viii.  41,  i\.  1.51.  50;  i,  8;  xvn,  ll,\i\,50; 
loan.  vn,  5,  55;  \i,  7;  xviii,  28;  inngaggan  Mc.  v, 
18  ;  vii,  15  ;  xviii,  11,4;  Luc.  iv,  10;  vi,  4;  x,  5; 
xvii,  !•.',  algaggan  Mc.  nt,  20  ;  XI,  15;  XVI,  5;  Luc. 
i,  9  ;  vn,  36,  41;  vi»,  23;  Joan.  x,  1 ;  xvi,  28;  inuat- 
gaggaa  Mili.  vill,  5,  25;  xxv  i,  53;  mipguggan  Mc. 
xv,  41  ;  a[gaggan  Joan.  vi,  15;  usgaggan  Mlb.  XXVI, 
71  ;  Mc.  vih,  27  ;  x,  17  (i/i  iii<7),  35;  LUC.  VI,  12  (m 
favrgvm) ;  vn,  21 ;  IX,  28;  xiv,  21  (in  gaivousjah  stai- 
00*);  xvni,  10,  31 ;  xi\,  2S;  Gal.  n.  1  ;  faurbigaggan 
Mc.xvi,7;  oaf«iaARJoan.vi,34;  vu,!4;  Rom.  x,7; 
ussteigan  Mc.  III,  15;  Joau.vi,  17  ;  Uoni.  x,  u;  Eph. 
iv,  8  ;  alsteitian  MUi.  i\,  1 ;  riitnnn  L»c.  VIII,  33  ;  rwi 
gavuurkjan  lilib.  vm,  52;  urrinnaii  Luc.  11,4;  frarin- 
uaii  Luc.  \.  50  (iu  vuidedjans,  >\>i<jTac?  7vt-/it<u>TTCiv) ; 
vraion  Luc.  II,  4l ;  /niuii  Luc.  x,  7';  alfarjun  Luc.  vn, 
26 ;  sliupan  Tim.  II,  iii,  0;  [itiithaii  Mlli.  x,  25; 
valijun  Mc.  IV,  5  7 ;  guvandjan  st/.  Luc.  ll,  30,  45;  IV, 
li  ;  ussatjan  tik  Luc.  ivil,  6;  amlstandan  Gal.  n,  11 
(i/i  andvaii  pi  iminn  tindslop,  xo.tk  tzpouuko-j)  ;  gudriu- 
um  MUi.  v,  29,  50;  Mc.  iv,  7,  8;  Luc.  vi,  59;  viii, 
14;  Jo.hi.  xii,  24;  prxlYrea  posl  tktiuan  Luc. 
Kvii,  24  (  tuuhmom  in  pala  uf  lumina  skeinip  ) ; 
Juic  eiiara  pertir.ct  formula  tiissiiri/iifln  in  ica 
Mlh.  iivn,  51  ;  Mc,  iv,  58  ;  post  qiman  ponitur  i/i 
c.  accus.  lanlummodo  Joan.  vi,  14,  22;  xi,  27;  *) 
visands  M  vttop  Cor.  I,  ix,  22  pro  ivvo^.o»-,  i/i  viioda 
esse  deberet;  b)  po-l  plurima  trunsiiiva,  sa:pe  in 
sensu  iiiel.ij.lior.ee,  sic  post  :  insundjan  Mc.  v,  12; 
Lue.  i,  9t»;  iv,  30;  x,  1 ;  Joan.  x,  56;  xvu,  18  ;  Gal. 
IV,  0;  Tim.  II,  IV,  12,  ussaudj  .11  Mlli.  ix,  58  (vaur- 
sltjans  in  aian;  c  II.  ail  Luc.  x,2);  (ruvitvmi  i.or.  II, 
xii,  4,  yu  aitnj  iii  Luc.  i,  7!);  liulian  Joir.  ivili,  "28; 
galiulian  Luc.  IV,  0  ;  vsliuliun  Mc.  I,  12  ;  briggan  Luc. 
II,  22;  Cor.  I,  XVI,  3  ;  (isan  Mili.  vi,  20;  vairpan  Mc. 
I,  10  (sv),  xi,  23;  nfiwirpaii  Mlll.  xxvu,  5  (tv) ;  Me. 
ix,  22;  /ratiflirpait  Mc.  ix,  42  ;  usvairpan  Mili.  vm, 
12  ;  ussatjan  Luc.  x.  2  ;  Iagjan  Mlb.  xxvu,  0  ;  Mc. 
■vii,  55  ;  Luc.  ix,  44  (in  ausona  po  vaurda)  ,  Joan. 
iviii,  II  (liairu  in  fodr)  ;  gulagjan  Mili.  v,  25  (i>i 
karkara)  ;  VI,  50  ;  Luc.  iu,  !i  (tu  fon);  Joan.  xv,  0  ; 
attajjaii  Mtn.  vil,  19;  giutan  Mlli.  ix,  17  ;  Mc.  il,  22; 
Luc.  v,  57,  38  ;  n.ian  Me.  iv,  18  ;  inlrustjjan  Kom. 
XI,  17,31  (,'v) ,  .s/icUM//  Mc.  VIII, 35;  slahan  Luc.  xviu, 
15  (t//  brnsis) ;  Cor.  II,  xi,  20  (i>i  aiiddvttnit) ;  niiiinn 
Mc.  vi,  8  (i/i  i/(/,  in  via );  Luc.  ix,  3  ;  Joan.  vi,  21 ; 
gitniman  Luc.  II,  21  («);  antlniman  Luc.  ivi,  4,  9  ; 
C..I.  i,  15;  //if<<i/i  Liic.  »1,  5S  ;  xv,  22  (liggragiilp  i/t 
tttindu) ;  Cor.  II,  l,  22  el  vin,  10  (sv) ;  atgiban  Mc.  II, 
51  ;  l.uc.  ix,  44  ;  gatevjan  Mc.  xiv,  11  (iu  handunt 
(ravaurlilaiie)  \  iloill  usfutljun  Luc.  vn,  I  (<i//u  />o 
1'iiura'a  i/t  hliumuns  uumiigtins)  ,  tjuhaitijiin  Mlli.  x, 
27  (in  uuto);  merjnn  Gul,  i,  2".  {titvatjijeljon  i/i  alla 
qushtift);  galciltuii  Luc.  vui,  34  (itt  baurg  juh  t/i 
veihsa);  qfpm  Mtli.  IX,  21  (iq  .s,/i,  t\);  Mib.  x,  28 
/riii//*//'uu  >iiii>u/ui  jVtfl  /.  i/ui  i .  gatai/iuan  (eliani  ilati- 
vus,  pneeunle  grirco  .:v  poni  poteit);  Joan.ix,  7  ei  ll 

tjagg  pvnhaii  in  tvumsl  lltoamii  |  polesl  i|uitlein  in  a.l  i/i.i/./ 

referri,  licai  lamen  eiplicare  poie» .  vada  ibluere  iu 
boc  uatalorio).  —  3]  Sub  renpectu  lemporb,  iutlic.it 


a)  iliir.ilioiieni,  usipicail,  ;nl,  cc'c,  el  usurpaliir  |n  loi- 
millil  :  i/t  ttldini  aldc  vcl  uive  Luc.  i,  5(1;  l--i -li .  Ilt, 
31  ;  lnn.  !.  i  17;  in  njukdup  Luc,  I,  33;  Joan.  vi, 
51,  58  ;  i/i  nici/i.i  Iflli.  vi,  13;  li)  in,  ail,  cic  :  Joan. 
xn,  7  i/i  c/./i/  gafithit  meinis  gafhttaida  />.ti<i ;  Tiio.  II, 
l,  12  pula  mii /!:.'(  ://,'/'/!  jaslan  i>i  jaintvia  dag;  C)  iu, 
ail,  h  :  \li  .  xiii,  21  i/t  fainant  dttgans  tnuil  >i</  uib  ; 
l.in.  ii,  I  i«r/>  ii<  dugnnt  jainant  urrann  gtiqrejlt  ; 
Epli.  vi,  is  /;ui'7i  i:'.i.;.  bidot  aihire<id  ns  in  a/d!  me/«; 
lniic  eliain  Joan.  il,  '.<  jabai  was  gaggip  ii  </«//  (  cv 
rjizif  cx  )  ui  ijasiiggi)ip  ;  sie  |Tp»l  Seinp.i   apud  Mareuiii 

per  in  nt&wain  cunvsrtiiur :  n,  20;  xv,  I;  xvi,  D. — 
5/  Sub  respectu  mptuphorico,  :i)  in,  .t,-,  post  plurs  e 
v<:rbis  Mipra  1 )  laiidaiis  :  gaggan  Me.  v,  34  in  gaeairpi; 
Luc.  VII,  50;  garninaii  Kpli.  iv,  15  in  uiaamnndijia  ; 
aldriusan  Tiui.  I,  lll,  0  tu  s»i/ki;  7ti  idvtit;  Skeir.  II, 
b  i.'i  tveifl  ;  giman  Gor.  II,  u,  12  i.i  aivaggeliou  ;  iii, 
i  i'i  siunins  jali  andhv.leinins  ;  gavandjun  Luc.  t,  17 
in  (rodein  ;  liuhan  Cor.  II,  x,  5  iit  ufhuusein  ;  tuljan 
Tliess.  I,  v,  9  in  hatit ;  tafion  Luc.  v,  32  i/i  Uraiga  ; 
altapon  Epli.  iv,  4  i/t  nina  t>i*«  (iv);  sagggjan  liui. 
I.  vi,  0  in  (ravardein;  atgiban  Cor.  II,  iv,  II  ix  duu- 
pn;  fairveiljan  Gor.  II.iii,  13  iu  andi;  b)  propler,  ob, 
pro,  ad,  ttf,  k)  pust  nonnulla  vcrba  cl  loculioues  : 
l.ue.  xv,  18  el  21  [ravuurkjun  tu  hiinin  ;  Kom.  xil, 
10  juita  tamo  in  iivis  misso  fiapiandunt;  Lpli.  iv, 
15  vahsjaima  iu  i/ta  //<>  <>//«  ;  Cor.  II,  vill,  0  lilliu/.ai 
trt  t«i'5  ja/i  />o  ans( ;  l,  5  ufitrassus  tsl  pulaine  .Tristis 
i>!  utts  (ubi  in  inlcrpretaiioue  uos  loeo  nobis  legcutliim 
est) ;  ix.  timuhteigs  ist  gup  atlu  ansl  ufurcssjan  iit  itvis 
(ubi  in  interprctJlione  eiiain  ros  in  locumtiotis  subsii- 
tuendum  esi) ;  Lph. i,  8 ausl  nfarassau  ganohida i/t  uns ; 
iii,  2  ansts  gibana  t-t  m  s  in  iivis;  10  gasvinpnan  i>i 
i.':<i!i»t<»i  iitaxiiu»;  Itoin.  x,  19  in  pvairhetn  briggan  m 
(ctri  c.  accus.)  piuda  unfrapjandein  (prxeedcns  inuh 
pmdom  melius  essct  iit  /<i  piudot) ;  Tbess.  I,  iv,  10 
laujip  pala  in  atlans  brnpruns;  Gal.  IV,  II  narear- 
baidjun  inwana  ;  ellipl  ce  pouilur  Cor.  II,  xm,  5  el  4 
siukeip  iniivit—libum  in  izeis  (ubi  in  inierpreialionn 
bit  vos  luc.i  vobit  I'  geuduin  esi) ; :; )  sxpe  post  su'  - 
siamiva,  Imprimis  friapvaCor.  II,  vin,7  (cv) ;  Epli.  i, 
15;  liiess.  I,  m,  12;  Tliess.  II,  i,  3;tro/>r«/!/fco  ltom. 
xii,  1(1;  qi ba  C»r.  II,  i,  II;  andbahli  viii,4;  ragin 
Col.  i,  1»;  r.'/jci  Tbess.  I,  v,  18;  iruuaint  Cor.  II, 
viii,  2i;  andahati  ix,  15;  oaiaursfva  Cor.  II,  vm, 
23;  iimrent  Kom.  xiv,  19;  vaurstveig  Gal.  ll,  8 ;  y) 
posl  noi.nul  a  atljeciva  .  Luc.  IX,  02  g  titlt  in  piudan- 
gtirdja  gupt;  MUi.  v,  22  skula  vairpip  iu  gaiuinnan 
.  ubi  ad  lib  luiu  galugj  n  sive  t'</trp«n  suppleti  potest); 
Hi.di.  x,  li  [rauju  yubigs  t><  ultans;  b)  ad  sigiulicau- 
dtim  exilum,  id,  iu,  cc. :  llom.  XIU,  4  [raveiiandt  in 
pvairhein;  l4  ni  taujnip  iit  httluni;  Gor.  I,  xv,  54 
u[stujjiii[is  varp  daupus  in  sigis ;  Epli.  iv,  19  sik  at- 
gebun  aglaitein  in  ratirstvcin  unlnaimpos;  Gor.  I,  xv, 
2  rtvi  Xoytk.  noii  iuti  lliijenter  per  iu  ico  saupo  couver- 
litur;  c)  d  pro,  |mst  veiba  vendendi :  Me.  nv,  5 
maht  vesi  pala  batsun  fiahug.an  in  mtinagiio  (ciroivtu) 
pau  prijultunda  sktittt;  Joan.  ili,  5  duwe  />uiu  baltan 
iii  [iiibauhl  vas  ti:  .1.  (itl  esl  pnjahunda) skaile  ;  '  d) 
in  puk,  ivixk  aou,  Itom.  viii,  5b  semcl  eo  modo  con 
truiiur,  alius  eiiiui  ut  lioc  sensu  gaudens,  gtni:ivum 
ruxil,  vi.le  sub  C. 

II.  Cuindaiivol)  locili,  loco  personarum  el  re- 
iiiin  determinato,  ■>)  in.  h,  a)  posi  vurba  qoie  ii,  ut 
visan  Mlb.  v,  25  is  in  riga  ;  i,  32  M  Aiiwi/tuM  tsl  ;  II, 
8  I»  gutdim  ptudune  sind  ;  txv,  43;  Mc  i,  15,  25;  n, 
1  ;  iv,  I,  50;  v,  5;  vi,  4;  li,  1;  xiv,  60;  xv,  41;  Luc. 
ii,7,25.  49;  iv,33;  v,  7,  12  ;  vu,  25.28  ;  tx,  12,  01 
(,«,-);  xvii,  31  (ivvic),  51;  XV.H,  3  i",  Joan.  vil,  18; 
vin.  44;  xj,  0.  10,  30,  31;  \n,  55;  to.  2,  i0,  11. 
17,20;  xv,  4,  7,  II;  \v»,  21,  20;  llom.  vu,  5,35. 
i,  S;C>r.  I,  xn,  86;  iv,  10,  28;  Cor.  II,  i,  I;  v,  4, 
0  ;  vn,  5;  II,  10,  33;  iiii,  5;  Gli.  iv,25;  Bpk  I.  I  . 
iv,  18, 2t;  v,  |8;  VI,  9;  O.l.  II.  30;  Hl,  iSj  i»,  l3 
lliess.  I,  ||,  U;Tuii.  11,1,5,  18; II,  2S;isLeir.  IV,  r. 
Coll.  Joa.i.  \i,  17  /ii/hiii  |Un)I  daq.iiit  habands  f< 
hi  .ini .  Cor.   Il,i,   13  Nsiucd.ui   iit   ^iiuimu  [ttnwau, 


1357 


!N 


IN 


15.-.S 


hinc  Skeir.  1,  c  pn\  i«  qnfia  lismelai;  ligan  Mth.  vl:i, 
0  /ii/i/i  in  garda;  I.uc  n,  16:  silan  M/li.  vi.  10  si- 
laiidam  in  ijiiruimui;  l.uc.  VII,  3i;  x,  15  (in  sal.kniu  ja/l 
atgon  sitands  gaidreigon,  idcirco  Mili.  xi,  21  ctiam 
sitandeint  subaudiri  polesl) ;  gnsiian  Mc.  iv,  1  ;  ana- 
kumbian  Mlh.  vm,  II;  i\.  10;  Mc.  II,  15;  Luc.  vu, 
57  :  Joan.  xui,  25;  Cor.  I,  vm,  10 ;  uandan  Mili.  vi, 
5;  Luc.  vi,8(n'f);  gaslandan  l.uc.  n,  43;ta»««  Rom. 
vn,  17,  18,  20;  Eph.  III,  17;Col.  lll,  16 ;  Tim.  II,  I, 
5,  14;  bauain  haban  Mc.  v,  5;  bauains  tsl  Hilpp.  III, 
20  ;  vitan  (mnnere)  L«c.  x,  7;  xix,  5;  Jnan.  vi,  50; 
vn,  1) ;  viii,  55;  xiv,  10;  xv,  4,  5;  Cor.  I,  xvi,  8  ; 
Cor.  II,  iii,  I  i ;  Phlpp.  i,  24;  gavitan  Luc.  VIII,  27  ; 
(tiljtm  Tini.  I,  i,  3;  gamalan  Joan.  vin,  57;  Cor.  II, 
vii,  2;  iiban  Gal.  II,  20;  il)  sscpe  h;r.c  supra  lauilata 
verba,  imprimis  visan ejusiiue  ulenimqili!  parlicipium 
supplenda  sunl,  sic  Mlli.  v,  15  allaim  paim  in  pnm- 
tnarazna;  10  atla  izvar  ta  in  himinam  (sc.  visanda); 
45,48;  vi,  1,6,  9;xviu,  23;  vii  ,  21  ;  xi,  11;  xxv, 
39;  Mc.  xi,  10,25;  xii  ,  25;  Liic.  i,  15;  n ,  11, 
14;  vi,  23,  41,  42;  VII,  28,  37;  vm,  15;  x,  9;  xix, 
38;  Joan.  x.  '8;  xvn,  23;  Cor.  I,  xv,  10  (\u;),  23; 
Cor.  II,  xi,  50,  23  (sc.  siiands,  ubi  in  inicrpretaiioue 
coilii  pro  laqueo  legcniluin  csl);  Eph.  II,  12;  III,  21  ; 
iv,  6;  Pli  pp.  in,  o;Cnl.  i,  10;  Tliess.  I,  iv,  16;  pa- 
riier  loia  Mc.  iv,  28  ftanrntn  ahsa;  Joan.  xv,  2  tains 
i«  mis ;  Cor.  II.  xn,  2  ma'ina  \n  xrislau;  Fph.  III,  16 
all  (adreinii  tn  himina;  (i)  post  verbn,  quae  quiilem 
motum  indicanl,  sed  ubi  motus  intra  rertos  iimitcs 
restringitiir :  Jnan.  vn,  I  wurbodain  gatedaia.  «i  auk 
tttda  iniudaia  gaggan;  Mc.  xi,  47  eljoan,  x,  25  war- 
bun  in  alh;  Luc.  ix,  57  g  iggan  in  viga  ;  Luc.  i,  41  el 
44  lailaik  barn  iu  qifiau  vel  i«  vamtiai ;  Cor.  1,  iv,  24 
in  S]iaurd  rinnan  ;  Mc.  III,  5  urreis  in  midumai  (tif);  y) 
regularilcr  posl  qiman,  in,  ad,  e'r  :  Mlh.  Vlil,  14  qi- 
tnands  in  gnrda  ;  28;  k,  1,  25,  28;  Mc.  l,  14,  29  ;  v, 
1;  vi,  1; vill,  22;  ix,53 ;  x,  1,  15,  46;  xiv,  54;  Luc. 
ii,  27,  51;  iv,  16;  viu,  5i;  ix,  54;xv,6,  17;  xvni,  17; 
Joan.  vi,  24  ;  ix,  3  i ;  xi,  30;  xil,  1,  12,  27,  46;  xviu, 
57:  Coi.  II,  i,  23;  II,  12;  vn.  5;  Gal.  n,  11 ;  rim.  I, 
i,  15;  Tiin.  II,  i,  17;  ilem  posl  vairpan  Luc.  i,  44  et 
gabaurans  vairpan  in  (airwau  Joau.  xvi,  21  ;  5)  post 
Iransitiva  lagjan  Cor.  II.  xv,  19;  galagjan  Mlli.  xxvn, 
60;  Mc.  vi.  29;  xv,  4'j;  Luc.i,  btf  ;  n,  7, 12;  xix,  20; 
Jo.in.  iii,  24;  Roin.  ix,  33;  Skcir.  III,  »;  gasatjan 
Luc.  v,  19;  Cor.  I,  xn,  18;  atvairpan  Mlh.  xvvu,  5 
(ev);  gavairpan  Lur.  iv.  55;  saian  Mc.  iv,  15;  briggan 
Luc.  in,  17;  xvi,  22;  Tim.  I,  vi,  7;  Skeir.  II,»;  Uu- 
Itan  Luc.  iv,  1;  naup/an  Ltic.  xvi,  16;  etiam  Luc. 
viii,  7  gudraut  i«  midumai  paurnivi' (iv  pio-a)  ;  e)  iti 
pluriims  ciisibu»,  ubi  aliquem  aliquiu  agere,'  vel  ali- 
quid  acc.dere,  sigiiificatur,  «».)  in:  Mih.  v,  \9mikits 
hailada  in  piudaugtirdjai  himine  ;  vi,  2  sve  liutans  lau- 
jand  iu  gaqumpim;  10  vau  fiai  vilja  pe  ns  svc  in  lii- 
niiua  ;  20  huz  Ijuip  liuzd  in  himina  ;  vm,  21  vegt  v:irp 
i«  marein  ;  vin,  52  gadtiupnodedun  in  vamam;  53  ga- 
taihun  i«  baurg  (eir,  ut  d-itivus  secunduni  Mc,  v.  14, 
etiam  accusativus  essopotest,  vitl.  Luc.  viii,  54 ) ; 
IX,  51  usmerjan  iu  allai  airpai;  53  luisjnn  in  gaqum- 
pim;  x,  28  fiaqislnan  in  yuiainnan  (rli.irn  polesl  ac- 
cus  itivus  csse) ;  xi,  2  hausjan  in  karkarai;  20  in 
baurgim  vaurpun  mahtcis;  21;  Mc.  i,  3,4,  5,  9  (sif); 
xix,  20,  59;  iv,  17  (vaurlins  haban  in  tis)  ;  v,  15,  14, 
20,  21  (usleipan  i«  skipa,  in  naviculo);  vi,  2,  4,  14 
(mahleis  vauikjand  in  imma);  xvn,  28;  vill,  11,  26; 
ix,  53,  50;  x,  10,  21,  52  (tais'jan  in  viga);  xi,  15  ; 
xn,  55 ;  xiii,  26  qiman  xn  milhmam,  in  gmlihus) ;  xiv 
49;  Luc.  i,  21,  22,  51,  65,  69;  u,  5  (melidai  vesu>. 
in  seinai  banrg,  a  gra'CO  tettu  deflevum,  ubi  ab  i-napt-j- 
ovto  depcmlet);  vm,  46,  51;  III,  2,  17  (habumls  vin- 
piskauron  in  Irandan);  20;  iv,  15,21  (usfutlnodedun 
po  mela  i/i  ansam  izvaraim) ;  25,  21;  iv,  20,  28,  4'; ; 
v,  29;  viu,  32;  x,  15,  20;  xiv,  15;  xv,  7;  xvi,  25 
lin;  wiii,  22;  xix,  50,  44,  45,  47;  xx,  I  ;  Joan.  vi, 
49,  55  (habaip  libain  in  isvis);  vi,  59;  vn,  28  ;  viii, 
20,  26(eic);x,22;\n,  25;xm,  31,  32;  xiv,  13  ;  xvi, 
53,  xvii,  13  ;  vviii,  20,  26;  P.oin.  vii,  5,  23;  vill,  3, 1, 


ix,  26;  xii,  4;  Cor.  I,  vn,  17.  x,  2:  .vv,  32,  Cor.  1!, 
l,  8;  n,  14;  lli,  2.  5,  7 ;  iv,  4,  6,  7,  12;  v,  1,  11, 
vi,  12;  vii,  8;  x,  15;  xi,  10,  52;  xni,  5;  Gal.  m,  1. 
5;  iv,  18;  Eph.  I,  20;  n,  2,  16;  m,  9,  iO;  v,  5  , 
Phlpp.  ni,  9;  iv,  16;  Col.  i.  24,  29;  ui,  3;  iv,  1  ; 
Tliess  I,  ii,  13;  III,  1 ;  iv,  17;  Thess.  II,  i,  4;  ni, 
16;  Tim.  I,  n,8;  m,  16;Tim.  II,  i,  18;  III,  11;  Tit. 
i,  5;  Skeir.  VII,  d;  huc  pncserlim  periin'!nt  casus, 
quales  Mc.  i ,  2  gamclip  isl  in  esaiin ;  Luc  m,  4  ga- 
melip  istin  boko  m  vutirde  esnciins ;  Lur.  II,  ITigamelip 
istiu  viloda;  x,26  ;  Joan.  vm,17  ;  x,54;  xv,23;  Cor.l, 
ix, 9;  xiv, 21  ;  Liic.ii,2i  gipanisl  invitoda;  xx,42rfateid 
qipip  in  bukmn  psalmo ;  liom.ix,  25  gu^  in  osein  qi- 
pip ;  insnper  LilC.  xvi,  3  qnp  insis;  xvin,  4  :  Juan.  vi, 
61  vilands  in  sis;  m,  38  imauhtifis  in  si»  ;  Itoui.  XI, 
25;  l'hlpp.  II,  5;  Eph.  v,  19  etCoI.  lll,  16  siqqvan 
i«  /i  lirtam  ;  Roin.  x,  6  nipun  in  liairtam  teiuaim;  Mth. 
v,  28  hormoii  in  hairtin  ;  ix,  4;  Mc.  XI,  23;  Luc.  II, 
19  ;  lll,  15  ;  v,  22;  Kom.  x,  9;  Cnr.  II,  x,  12  i«  sis 
sill-am  sik  silbans  milan ;  j3|3)  in  :  Mc.  v,  50  icsui  u[- 
kanpa  in  <ij  po  ut  sis  mnlu  usgaggandein ;  Joan.  xiv, 
50  ia  mis  nt  biriilip  taiht;  xvm,  58;  xix,  4,  6;  Cor. 
I,  iv,  6;  Cor.  II,  vm,  zl;  Pblpp.  i,  30;  iv,  9;  Tim. 
I.  i,  16;  Skeir.  VII,  c;  coll.  Cor.  II,  II,  8  lu'gjan  in 
ininm  friapva;  —  h)  inler,  in  ,  apml,  f»  :  Mth.  vul, 
10  «i  in  israela  ivelauda  galaubein  bignl;  ix,  3  bokar- 
jos  qepun  t«  sis  (in  se);  ix,  33  ni  aii>  sva  utkunp  vas 
in  uraeta  ;  xi,  11  niurraisin  baurim  qinono  maza 
whtmiie ;  21  mahleis  pos  vaurpanons  i«  iiuii ;  XXVII, 
^54  t«  i'«  vas  marja;  Mc.  v,  27  atqaqgandei  in  tnana 
gein  aftana  attaiiok  ;  vi,  4  umvers  ist  in  gunipjnm  ; 
viu,  58  saei  skamaip  sik  vaurde  meinaize  in  gubanr- 
pai  pizai  horinondein ;  IX,  56  gusalida  barn  iu  midjuim 
im  ;  x,  43;  xiv,  60  (eij);  xv,  4'J;  Lnc.  i,  1,  25,  2S, 
42,  61;  ii.  14,54,58,44,46;  m,  8;  iv,  25,  27;  vn, 
9,  16,28,  41;  ix.  48;  x,  13;  xvi,  15;  Joan.  v,  38; 
vn,  12,  45;  xii,  35:  xv,  24;  xvu,  26;  Roui.  xu,  3  ; 
xv,  5  ;  Cor.  I,  xi,  50 ;  xv,  3,  Iz;  Cor.  II,  i,  19 ;  n, 
15;  vi,  16;  x,  1;  xi,  26  lin.;  sii,  12;  Gal.  n,  2  ;  v, 
14;  Eph.  1,3,  18,20;  II,  5,6,10;  m,  8,  10;  v,  3 ; 
vi,  12;  Phlpp.  iv,  II,  12;  Col.  i,  27;  m,  7;  Tbcss. 
1,  v,  12.  13;  Thess.  ll.i,  10;  ui.  11;  Tiiu.  I,  iu,  16  ; 
Skeir.  Vlil,  h ;  c)  viciuiam  indicat,  apud,  ad,  sed  in 
sol.i  formula  i«  tainsvai  el  iu  laihtvon  (iosi  sitan  Mc. 
xvi,  5;  Col.  lil,  1;  risan  Koin.  vm,  34;  satjan  Eph. 
I,  20. —  2)sub  respeciu  temporali  :  a)in,ad,  iv  :  Mth. 
vn,  22  munagai  qipand  mis  in  jainanuna  daja ;  vm, 
16  gahailnoda  piumagus  in  jainai  weilai ;  XI,  22  in 
daga  slauos  ;  24,  23  in  ^'ainamina  meta  ;  Mc.  i,  9  in 
jainaim  dagam;  11,  20;  III,  4  (tn  sabbatim  piup  tau- 
jan,  dat.);  vi ,  55;  vi,  11 ;  vm,  1  ;  XII,  23  (in  usstas- 
sai);  xin,  17;  xv,  7  (tn  auhjodau  mawpr  galavi- 
dedun);  Luc.  i,  5  (tn  dagam  herottis);  25,  26  (tn 
menop  taihttin) ,  56  (inkilpo  in  atdomin  seinamma), 
J,9  (in  daga  ahludin);  m,  \'(injera  jimftalaihundin)  ; 
iv,  2,  5  (in  sltka  melis),  16  (tn  daqa  sabbalo);  iv,  25, 
31;  v,  17,55;  vi,  1,2,6,7,  12,23;  vn.11,21;  vui, 
15  (i«  mela  fraislubnjos),  22;  ix,  34  (in  pammei  jainat 
qemun),  56,  37;  x,  12,  14,  21;  xiv,  14;  xvm,  30; 
xix,  42;  xx,  1,  10,  19,  53  ;  Joan.  vi,  40  (in  spe- 
dislin  daga,  dai.),  44;  vn,  II  (sokidedun  ina  i«  pizat 
dutpai),  S2,  23,  37,  50  (in  nnht,  wxxit);  xi,  10,  24  ; 
xii,  20,  48;  x,v,  20  ;  xvi,  23,  26;  xvm,  59  ( i« 
pasja) ;  Rom.  xin,  13;  Cor.  I;  v,  5;  xv,  lil  (in  pizai 
libainai),  52  (ii  brawa  augins) ;  Coi'.  II,  I,  14;  vi,  2; 
Eph.  i,  21  (i'i  pamma  aiva)  ;  n,  7,  12  ;  vi,  19  (in 
ustuka  munpis  memis  ) ;  Thess.  I ,  n  ,  19  ( Sn 
xrulaus  qutna);  ui,  13;  v,2;  Tlicss.  II,  1,7  ( i« 
andhuieinai  xristuus),  10;  Tim  I,  iv,  1  ;  vi,  15  (da\); 
Tim.  II,  i,  18 ;  lll,  1 ;  Neh.  vi,  17 ;  Skeir.  II ,  a  ( in 
mela  pitlamais) ;  VI,  c  (ia  missaleikaim  melam) ;  VIII, 
c;  b)  in,  super.  ad,  «'c  :  Luc.  i,  20  vaurda  metna 
usfulljanda  t«  mela  scinammn;  Joan.  XII,  23  i«  libatnai 
aiveinuii  bairgip  snivalat ;  Epli.  IV,  30  ahmin  veiham- 
ma  gasiglidai  i-ijup  in  '- /a  uslauseinais  ;  Thess.  I,  IV, 
15  pai  bitaibidans  in  qumu  sraujim.  —  Sub  respoctll 
meiaphorico  frequentissimc,  necnon  et  iu  variis  rc- 


I 


ni.OSSAMl)M  COTIIIC/E  LIM.t   1 


1.J60 


Ihus,  tpil  l"lcr  i«  iii  i'  •  Inm  babent 

ikilei  que  prnmiseuo  speoiaiilur,  sic  a)  in,  »d,  iv  poit 
uiiiiii.i  vorba  01  iu  omnihus  casibns,  ipioi  inpri  1) 
iiu.i.n inius,<  t  ubi  vi :nl  «i  herani  iu  i|iin,  v,  i  tbslracla 
,  relaiive  ad  qum  ,  vel  iu  quoet  »i>ml  nucm 
aliqnid mitur,  ■r*cMif ,  *,c  liabet;  sie  post  riun  MiIi. 
vi,  4  tijai  to  ermahairiipain  (ulhmja;  Luc  xu,23 
i//  bafatin  ;  Joan.  iv,  tu  m  friafttoi;  Cor.  I,  tn,  2i>; 
xv,  17;    Cor.  II     llll,  3;    |  ph.  v.  I» ;    Phlpp.  iii,  |'J  ; 

Thess.  I.  v,  4  |i"  riotsa) ;  Tim.  I,  i,  4;  n,  2;  iv.  15; 
risnn  (inanorf)  Joan.  w,  9  m  fritptai;  Tim.  II,  m, 
1 1  visnis  in  /loimi  (lnio  esl  in  /iiim  fioeil  qataisides  ; 
liairhvitan  Itoin,  xi,  22  in  icifju ;  Cof.  i,  25  in  tjatan- 
oein  i  ;  Tini.  I,  IV,  Hi  iu  /iin/ii  ;  tliindan  <!or.  I,  xv,  1 
ii  aivaggelja;  ivi,  ISinga/auieinaj;  gasfandan  loan. 
viii,  51  in  tautda  inein  nuna;  U  intMnjai;  Cor.  I, 
vii,  24;  Tbess.  I.  m,  8;  Tim.  I.  n,  15;  siion  Mc 
x,  ,",s  in  vulpau  ;  Luc.  i,  79;  lumilan  Epli  n,  3  in 
fravatrr  Aiim ;  nagaan  Luc.  i,  0  In  aiuousnini  iah  aa- 
raihteim  frauinu;  Joan.  vin,  12  in  riq  u ;  xn.  55; 
Cor.  II.  iv.  i  iii  rarein  ;  Epli.  II,  2  i»  frmnuihtim  ; 
v,  2  i.i  friapvui  ;  qiman  Liio.  VIII,  17  111  svekunpiiot- 
ina ;  Tiio.  II ,  iii,  7  in  ufkmipia  fuuiot  ;  aaqiinan 
Plilpp.  iii,  1 1 ;  iii  ii)  Tim.  I,  ii.  ii  1«  pusudarfai  im/i 
(ubi  in  inlerpr<  liiiione  pro  faii  lcgeodum  est  /ueiu 

i.il)  01  LUjC.  i,  1 1  vnr/i  imnia  ill  <  tinai  agqilus  ;  brigqan 
Mlh.  vi,  15  iii  (raiilnt'nj(ii  ;  VII,  13  i«  frahisui  ;  14  in 
tibainai ;  Joan.  xv,  15  iii  sunjai  ;  Itmn.  x,  I!)  in  aj- 
jtma;  gatatjan  Tuu.  I,  i,  12  in  tindbalilia ;  saian  Gal. 
Vl,  8  in  /tfilia  —  i'i  nniwiii  ;  el  pnst  afii  Mili.  vi,  lj 
'uiiibth  /jin  in  bairhlein  ;  x,  27  [*atei  qipa  in  riqita. 
q  •paih  in  linliada  ;  Mc.  iv,  2  tjn/i  duim  in  lateinni; 
xii.  58  ;  Luc.  I,  ili  (ramaldroiei  in  dagam  seinaim  ; 
xvi,  10  irujgvs  visan  itt  ieilttaiuma  —  in  wujnntjtiiinna  ; 
11,  12;  xi\,  17  ;  Joao.  vu,  4  i/t  ann/auanciit  wa  tau- 
jni;  viii,  21  in  (ravattrluai  ijadaupnan  ;  2i;  Kom. 
♦ll,  0  in  tioda  gahtibajps  ;  x,  5  tn  viloda  iibun  ;  xi, 
55  galulgjuu  lifc  m  iingulflubeinai  ;  xin,  D  anabusns  iu 
patnma  i/airda  usjulljada;  £or.  I,  1,21  in  liandn- 
tjein  gapt  ni  hunnaida  sp  faiwu.  gup  ;  xin,  12  s«t- 
vam  pairh  skuquinin  izi  friialiliii  ;  xv,  58  ufarfulljaii 
t/t  rattrslii;  (raujins  ;  C'  r.  II,  vin,  7  tit  allumma  ma- 
'taqtiiin  ;  ix,  4,  8 ;  s,  14;  xi,  9|  (vltlleclens  a  grceco 
toxtii,  vid.  ad  li.  I.) ;  xtu,  4  ;  Gal.  m,  1 ;  Eph.  i,  4, 
16;  u.  11  ;  in,  4,  18;  vi,  15;  Phlpp.  n,  22;  iv,  5  ; 
Coi.  i,  10.  21  ;  ii,  16;  m,  15:  iv,  12;  The  s.  I,  m, 
2;  iv,  15;  Tim.  I,i,2;  v,  10,  Tiin.  II,  i>,  1,  9  ;  Skeir. 
II,  o.  liue  pcrtineiit  etiain  ellip  i  i  tasus  Mtli.  VI,  6 
el  18  aitvi  /'( ins  sa  iii  fullisnja  ;  Lue.  I,  77  ku"pi  nasei- 
nats  vi  a/leia  fruvanrliK ;  Cor.  I,  xi,  25  sa  slilds  so 
ntuja  Iriggvo  ts(  in  manamma  btopa;  Epli.  i,  19  nuAi- 
let  maihiais  h  iu  uns ;  h)  a<l  exlnbendiiiu  raliooeii) 
qua,  vel  uiodum  quo  aliquis  agii,  vicJeiur,  est,  vel 
aliquid  accidit,  et  in  qu»  qius  esi  vel  aliqnid  operaiur, 
.'II,  apud,  iiiiii,  lv  :  Mtl).  vi,  29  nih  faulaumon  u  ui- 
tamma  vutpau  temamina  gavasida  sik  sve  ains  piie ; 
vu,  15  qimand  al  iztis  in  fasljont  tambe;  Luc.  xx,  46; 
Mc.  i,  25  ct  v,  2  mtinna  tn  unnfoinjamnu  uhmin;  i, 
30  in  brinnon  tiuan;  yi,  i5  m  gajukom  qipan;  xii, 
1 ;  iv,  2,  II,  30;  Luc.  viu.  Itt;  Jmn.  xvi,  25;  Mc.  v, 
25  tn  nti//i  blopis  vitan  ;  Luc.  vm,  43;  Mc.  vui,  5S 
qniian  i/t  vulpau;  !  nc.  ix,  20,  51  hai  aatmwaumu  i/t 
vutpau;  Tim.  I,  ui,  10  andnninatu ui  eulpau  ;  Mc.  ix, 
I  qmian  in  mnViat,  \u,  5G  qijiau  in  ahniui  retliammu; 
l.uc.  i,  17 ;  ii,  2" ;  iv,  1,14,  Luc.  i,  75  tkaUtinm  yu- 
pu  iu  sutijui  jah  gaiLithlem ;  78  «n  aruu'iairl«t'il  gmei 
'•"ii ;  llom.  vil,  li  sbuikinon  t,;  wujipai  alunins ;  xiv, 
18  i;t  I>g  mtkatkinop  tritiau  ;  Loc.  n.  £9  (ralaUm  in 
/fcit'/ij/  /)in  ;  vni,  48  gagg  nt  aauan  pja  ;  Cor.  L  xvi,  1 1 ; 
l.uc  iv.  l!)  (ratetan  in  ijaliiajsieni  (ubi  in  iuierprcu- 
tioue  consolu  iuiu  locn  runjo/aliotiein  scribeudum  eel) ; 
vi,  ^2  jiuiiinakiin  i/  liidai ;  v|il,  15  nAntti  ttijinn  in 
pulainai ;  Uoin.  vm,  3  au//  winana  IINU  ii/inj:iii  in 
,/altjkja  leikix;  Ti7  ii  /laiin  uHutm  (scilicel  iu  lns  an- 
Itiistii  I  jiiiAtjni;  liniii,  i\,22  utbeidan  in  iHuiuuiitit  ati- 
utimodtin ,  28  oamaur^an  iu  aarain/afH .  mi,  8  <!ailjitH 

lll  oJltVtrt  ::,  i-i.  .  ;  Coi.  I,  I.  17  f.i..'iiiii' tmh  in  stilt/ifi/i 


oaHrtlit;  v,  8  dtiipjuui  n/  |n  ftrisla  fitiriijtitnma;  siv, 
21  iii  anparaini  runlum  jah  vairilom  anpuraim  rudji ; 
xn,  11  iJ/iitit  iit  friapvai  vairpai;  Cor.  II,  i.  12;  n, 
1 ;  vi,  J  ;  vil,  1  ;  (lll,  -  ;  i\,  I);  \,  5,  xi,  D,  35;  III, 
II,  12  ,  Cal.  vi,  1.0;  Eph.  l,  8;  n,  i ;  ni,  S  (gumtljan 
hi  l.iiilainuia),  12;  iv.  2.  15.  10.  1(1;  v,  21,  20  ;  vi, 
18,  10, 10;  1'lilpp.  i,  27;  n,  3,  Col.  i,  (i.  9,  12,  22, 
24,  28;  ii.  II,  23;  lll,  4,  M,  17,  22;  iv,  2;  Thess. 
I,  II,  17;  ni,  13;  iv,  4,  5,  fli;  v.  15;  Tliess.  II.  i.  4. 
Tiiu.  I,  i,  5,  15;  ii,  2,  7,  il  ;  m,  !l;  iv,  2;  v,  2,  5 
lin.;  Tin).  II,  i,  5;  n.  25;  iv,  2.  Ilnc.  Pliim  :i  Itlu- 
eeiiili  siiiit  cusiik,  ubi  in  ''t  ejns  reetum  uieam  adver 
bialem  vel  prajdicativam  exbibel :  Luc.  i,  \i  luilaik 
pttlu  barn  iu  tvitjnipai  ;  Cor.  II,  vu.  11  tn  sunjai 
rodjon;  n,  17  ei  21  rodjan in  unfrodein;  1'pli.  vi,2l 
frijoil  in  uuriureiii  ;  <'ol  I,  20  useaitrkjan  tn  nuftlai; 
Luc.  iv,  32  in  taldufnja  viian;  Cor.  II,  vin,  12  in 
qntjreflai  vitan;  I  hl,  ,,.  II,  (i  in  ijupatkaunein  vitandt; 

I  iio  I,  li,  12  ftstin  t/i  pnliainai  ;  cum  Mihandilo  riun 
Luc.  i,  27  w  fratjibiim;  Cor.  II,  III,  II  in  rutpau  (uln 
in  interpreliitionc  manens  loco  ex:tiens  scrilieiidiiiu 
est);  eoll.  Cnl.  iv,  0  vaurd  iivur  in  anstui  talia  gasu- 
qop  stjai;  Cor.  II,  III,  8  rairpan  in  vulpuu  ;  Phlep. 
li,  7  in  tjateikji)  manue  vaurpuns;  Col.  ni.  21  vairpan 
in  untuslan  ;  c)  pniiitur  ciiam  insirumentali  modo,  iu, 
ciiiii,  per,  iv :  a)  uOi  tle  n  ac>tur :  Mih.  m,  1 1  danp- 
jnn  t/t  iiliiiiin  ;  Lue.  III,  IX) ;  Mth.  vi,  7  in  fituvaurdein 
aiidhtuisjun;  Me.  i,  8  ttaujijnn  m  raliii  —  in  tilimin; 
tv,  21  in  miiup  unlan  ;  ix,  2!)  paia  kuni  in  cat/tlni  ni 
)it<i//  tisijaqqau  uibu  in  bidui  jnlt  faslubnja;  Lm'-  IX, 
13;  M>'.  xi,  28  et  2!l  i/t  wamma  valdufnje  pata  tan- 

jis  ;  Liic.  x\,  2,  8;  i,  51  qalavida  svinpein  In  arma  ; 
vii,  25  i/i  hnusqjaim  vattjmn  tjuvasips;  Joan.  xvu, 
17  ffi/inu  in  sunjai;  19;  Rmt).  x,  9  andhailan  in 
nt;i///ia, ;  Cor.  I,  ivi.  20  qoleip  iivis  in  frijonai  vei- 
hai;  Tliess.  I,  v,  26,  Cor.  II,  vn,  6.  7  ;  Kph.  I, 
3,  0;  n,  3,  7,  15;  iv,  5,  14;  v,  18.  i9;  vi,  13, 
20;  Coi.  i,  II;  Tlioss.  II,  i,  8,  H;  n,  10;  iv.  18; 
Tun.  I,n,  9;  iii,  13  (vid.  adb.  I.):  iv,  12;  Skeir.  I, 
c;  ;3)  ulii  de  persona  agilur  :  Mlii.  ix,  54  e|  Uc.  III, 
22  in  fa:ramuhlja  uuhulpono  unluttpont  usdreibip  ; 
Cor.  1,  vii,  II  inhiula  t.l  qens  so  ungalaubjwidei  iu 
abin;  xv,  22  t/t  nda.na  utlui  qudaupnand  —  iit  xristau 
attai  gajiunand ;  E|ili.  i,  li  gup  ansleigs  oat  uns  m  sit- 
nau  seinamma;  x,  it;  II,  13;  III,  12;  Phlpp.  i,  2  i ; 
IV,  15;  Col.  ii,  15;  Tim.  I,  II,  1  ;  d)  huc  periiiienl 
ctiaui  pliinuix'  ioi  uiui :-  c  Grxco  mutuaix  et  in  epi- 
sinlis  pleruuique  occurreiiles,  ut  i/t  fraujin  Uoin.  nv, 
17;  xvi,  22;  Cor.l,  vn,  22;xu.  1.3;  xv,  58;xvi,  19, 
Cor.  II,  u,  12;  tial.  v,  10;  Eph.  l,  4;  n,  21  ;  m,  20, 
iv,  1,  17;  v,  8;  vi,  2,1;  Fhlpp.  i,  14;  n,  29;  IU,  I; 
iv,  I,  4,  10;  Col.  i,  11,  11),  18;  iii,  18,  20;  iv.  7, 
!7;Thcss  I,  v,  12,  16;  v.27;Thess.  II,  ui,  4;Tim. 
i,  m,  10 ;  itt  xristau  ietu  RoiU.  vi,  23 ;  vin,  %,  59  ;  XII, 
5;  Cor.  I,  xv,  18,  22,  31  ;  xvi,  24;  Cor.  II.  t,  19, 
iOj  II,  14;  iii,  14;  v,  17,  l;i;  II,  3;  xn,  2,  19;  Cal. 
I,  22;  n,  4;  lll,  28;  v.O;  Epu.  I,  1,3,  6,7,  10,  12, 
15,  20;  n,  li,  10,  13,21;  iu.fi,  ll:i\.2l,  32;  Phlpp. 
I,  20;  II,  1  ;  iii.  5  ;  iv,  7;  Cof.  I,  28;  llicss.  I,  n,  1  I ; 
iv,  I,  10;  v,  18;  Tliess.  II,  iii,  12;  Tm).  II,  II,  I  |  m 
n/iinm  Kpli.  ii,  18,  22;  in,  5;  VI,  18;  Col.  i.  8,  el 
praierlhu  t'i  tumin  Miti.  x.  41,  42;  Mc.  ix ,  58,  39, 
41;  xi,  »;Luc.  ix,  5',  x,  17;  >ix,  58,  Joan.  I,  W; 
xii,  15,  mv,  13,  26;  xv,  10;  xvi,  93,  2t;x*n,  II; 
Cor.  I,  l,  15,  |S;  v,  4;  Eoli,  v,  20;  Col.  III,  17. 
1'hess,  II,  ui,  0;  in  tndvairnja,  vid.  AndvutrM  suh 
I ,/  ■ /i» ,  in  iiMi/ain,  in  otulis,  iu  euuspeciu,  Me.  xu, 

II  ;  Cul.  iii,  22;  itt  uiioil  Luc.  i,  8;  in  IflNM  Cor.  I. 
IV, 25;  iit  /liit.i  hatbai,  iu  uoc  dimidio,  Cor.  II,  IU,  10. 
ix,  5;in  paim  tvateikaim,  iu  talibui  eircuuvstuillu), 
(•or.  I,  Mt,  15;  in  /innii/ii,  in  lioc,  in  eo.  Joan.  i\, 
50;  xv,  8,  C.oi.  |,  IV,  l;  \i,  22;  Cur.  II,  viu,  10, 
Skeir.  Ylli,  i  ;  iii  /'inii  i.i.  pro|il,  i'.  idoo,  It.no.  \in, 
5;  Cor.  II,  n.  12  Gil.  iv,  18;  Pblpp.  m.  12;  pio- 
pler,  Luc.  t,  'i8\iil  ad  b.  I. ;  in  altamma  Cor.  li,  u, 
0(iif) ,  iv.  8; vi,  i ,  vii,  B,  II;  n,  8,  II;  II,  0,  Kpa. 
v.  "i  ,  vi,  n  |  hbipp.  i\,  ti,  Col.  i,  10;  Titt.  l.  i» 


v,t\ 


1N 


IUDAIA 


136? 


1 1 ;  iu  atlaim  C»l.  I,  18;  iu,  H ;  Tnn.  II,  iv,  5 ,  i« 
manaquim  Cor.  II,  viii,  22  ;  in  vaihlai  ui,  in  qiioqtiam, 
Ur.  II,  vi,  5;  vii,  !l ;  Pblpp.  i.  20,  25 ;  Skcir.  VII, 
r;e)  in  cum  dativo  ciiam  usurpalur,  ubi  respeciiis 

aliqnis,  seu  relalio  signilicalur,  quo  in  casu  alins  or- 
iliuario  aeciisalivns  vel  alia  praeposilio  occurril,  in 
lensu  ail,  in,  snper.  cv,  elc.  sic  post  galanbjan  Mc.  I, 
IS;  Gal.  n,  16  («V);  galaitbeins  Tini.  I,  III,  15;  ga- 
traaan   Kwn.  xiv,  14;Cor.   K,  n,  3  (iiri  C.  at:eus); 
vii,  10;  x,  1  <e<V);  Gal.  v,  10;  1'lilpp.  n,  24;  ill,  5; 
Irauttin  haban  Plilpp.  III,  &  ;   (tiuinanpjan  Cor.  II,  XI, 
21;  qaleikan  Me.  1,11;   vaiia  gatdkun  Lue.  111,22; 
lenjan  Cor.l,  xv.  19;  sic  eiiam  Cor.  I,  x,  2  i/i  (ei?) 
»i04C  duupida;  vesun  ;  Gal.  lll,  27  iit  (ti<,)  xristau  dau- 
pidai  ies«/>;Cnr.  I,  i,  ioin(ilf)namin  pavlaui  daup- 
'au;  coll.  C«r.  I,  iv,  <i  /io  pairligateikonda  in  (tic)mit 
jnli  apiiBlion;  L:ic.  \vi,  8  /ictt  sutl/oj  ph  aitil  frodo- 
lans  smium  liuliudis   iii  (et'c)  kmyj  stimamnie  siV/ ; 
Epli.  i,  5  fnuragurairop  uns  dn  sunive  gadedai  jiairli 
i.'»u  in  (ctc)  ininia ;  Col.  I,  20  /iflir/i  iijrt  tiafripon  alla 
i«  (c('c)  imma;  in  clinm   aliijiiando  f)  pruleetum,  el 
exilum  exprimit :  Hom.  XHI,  4  gup»  andbuhis  ist  (sti 
licet  poteuliam)  pus  tn  («ccj  gedamma;  Cor.  I.  iv,  3 
titis  in  (etV^  niinnislin  ist ;  VII,  15  it!  (sv)  gnvairpja  la- 
fioda  hiis  ijufi;  Col.  III,  15  (uhi  in  gr.tco  lexiu  fir  ad- 
est,  ei  iu  Itiierpreiaiiniic  qua  loeo  que  legondum  est) ; 
Cor.  II,  is,  11  gubignan  in  (tis)ntlai  ainfutjirir. ;  Eph. 
l,  57  y.Oiii  Uiu  uliman  handugeins  i«   ufkunpjn  sei- 
uamma;  Col.  I,  10  wainitjtm   ( rjuoil  libraiius  prte" 
lermisissc  videtur)  i»  (ec;)  ufkunpja  gups  (aliier  hie 
locus  aii  i>)  pertinet);  tim.  II,  w,  10  talzeint  in  ga- 
raihtein;  g)  deuique  in  qtiihtisdam  locis  causaie  esi, 
utCor.  II,  ix,  13  mikiljan  gnpvi  ainfalbein  (^upra 
ann);  Cil.  i,24  :»  in/s  mikilidetlun  nwp;Ci»r.  II,  viu, 
2t)  ifcni  hiin  itns  [aitiiiodedi  in  diqreiu;  is,  11  guirnjan- 
daus  izvara  in  («ii  c.  accus.)  Hfarastau  anstais  tiups; 
Phlpp.  i,  17  iii  (iz)  friapvui  (supra  m  e.  genil.);  Eph. 
Ill,  15  Hi  vairpaip  usgrudjans  in  atjlont  isicinaim  faur 
izvis;  iicm   pust  gamarzjau  Mth.  xi,  0;  Mc.  vi,  5; 
Luo.  vn,  23;  afttaupipi  visvu  Cal.  iv,  20;  afagjan 
Thess.  I,  iit,  5;  wopan  Cor.  1  ,  i,    15,  \~i;  XI,  12; 
xn,  5,  9  ;  Gal.  vt,  13 ;  Plilpp.  III,  3  ;  Tliess.  II,  l,  4  ; 
woftutja  Ituban  Gal.    XI,  4,  coll.  Plilpp.  I,  26;   faq  - 
non  Luc.  i,  14;  x,  20;  Plilpp.  t.  18;  nignjan  Joan. 
v,  35. 

C.  Cuui  geuitivo  suJnilicat  pro,  prop'er,  ob,  el 
prarcipue  usurpatur  I)  pro  gracco  5c«  c.  accus.  :  Mtli. 
xxvii,  18  iii  ueifiis  atgebun  ina ;  Mc.  tit,  9  skip  habaip 
risan  in  nianageins ;  iv,  17  qimip  vrakja  in  pis  vaur- 
dis;  vi,  17  lierodes  gabami  ioliunncn  in  liairodiadins ; 
26;  xv,  10;  Luc.  V,  19;  Joa».  vi,57;  vu,  13;  x,  19, 
52;  u,  42  ;  xil,  !),  11,  50;  vv,  3,  21;  Roui.  xt,  28; 
xiii,  5;  Cor.  I.  iv,  6,  10;  vn,  S,  26;  vni,  1 1  ;  ix,  25; 
x,  25,  iS ;  xv,  51 ;  Cor.  II,  ll,  10 ;  iu,  7 ;  IV,  5,  II, 
15;  vi!,  12;  vm,  II;  Cal.  u,  4  ;  Lpli.  n,  4 ;  iv,  18; 
Phlpp.  l,  15,  24  ;  n,  50 ;  lli,  7,  8  ;  Col.  iv,  5;  Tt;c-;s. 

I,  v,  13;  Tim.  I.v,  25;Tim.  il,  i.  6,  12;  lit.  i,  13; 
iinprimis  posl  faijinon  Jnan.  \\,  ib;sildaleikjnn  Mc. 
vi,  (i;  gauripi  vcirpun  Mc.  vi,  20  ;  lloui.  xtv,  15;  2) 
th«  C  genit.  Cor.  II,  vill,  8  qipa  in  [lizos  enparaize 
usduuiteins;  Gal.  v,  15  in  friapvos  alimins  skatkiitop 
izvit;  Thess.  I,  lil,  7  gaprafnidai  sijum  wi  i»orni»oi 
gutanbeinttis ;  5)  prolicc  c.  dal. :  posl  gonri  Mc.  ut,  5  ; 
ganipnattds  Mc.  x,  22;  afstaupnan  Mc.  x,  21;  si/d«- 
teikiun  Mc.  ii,  18;  Luc.  v,  II ;  fatjinon  Cor.  I,  xvt, 
17;  Cor.  li,  vu,  4;  Luc.  xv,  7,  10;  avJliud  Cor.  i! , 
ix,  1  j;  Iwzjttn  guji  L;ic,  m,  20;  4)  oio  Wip  c.  itcnil., 
posl  avitiudon  Cor.  I,  x,  50;  Epll.  i,  16;  liaulijan  gup 
Itom.  xv,  tf;  woiiait  1  liess.  It,  t,  1;  ri  alihi  eliam,  ul 
Joan.  vt,  S!  teik  mtin  yib-t  in  [tizos  munasedais  iibui- 
nais;  xi,  4  so  ^iuhei  ist  in  hautieinais  gups;  Ct>r.  1.  i, 
15;  m,2'i,  Cor.  II,  l.  6  ;  xn,  19:  Epii.  m.  1;  Tltess. 

II,  i,  5;  —  5)  r.zp.  <".  genil.  :  J  an.  x,  35  iit  godis 
tmnrslt is  ni  Koinjum  buk;  prxserlitu  post  liazjun  qup 
Luc.  xt\,  57;  avittudon  Thes.s.  I,  tll,  9;  Tliess.  II,  i, 
5 ;  iii(ciiian  Miit.  ix,  56  ;  6)  hzxi-j  :  Mth.  x,  59  fra- 
qiiteip  iaivalui  .seinui  in  tveina :  Mc.  viii,  35;  x,  2'J  ; 


Luc.  vi,  22;  tx,  24;  xvu,  55;  xvill,  29;  Rotll.  xiv. 
20;  Cor.  II,  iit,  10;  7)  yb.pt.i  c.  gcnii.  :  Tit  i,  II 
luisjan  putei  ni  skitld  ist  in  failiugairneins;  Skeir.  i!, 
a  ;  IV,  (I;  VIII,  li;  8)  adde  formulas  :  i'i  />is,  iileo, 
tojtou  xaptv  :  Eph.  III,  14;  Skeir.  IV,  d;  inun  pii 
(inup—pis  Rom.  nn,  6),  itaque,  oi«  tojto  :  lionr. 
xiit,  0;  Cor.  II,  vti,  13 ;  Ihess.  1 ,  lll,  7;  lim.  II,  il, 
10;  cvczsv  ToJTou  :  Mc.  x.  7;  3t6  :  l^or.  II,  u.  8  :  iv, 
16;  v,  9  (S..o  x«);  vi,  17;Thess.  I,  v,  II;  Skeir.  I, 
a,  d  :  II,  a,  h;  III,  d  :  IV,  a,  1>;  VI,  c,  d  ;  inuh  his 
•ik,  Toc/aeouv  ;  Thess.  I,  tv,  8  :  in  pizei  (iu  pize  Epli. 
iit,  13;  sed  i«  piie  Rom.  ix,  17  incorrecinm  est)  pro- 
pier  quod,  qma,  8io  :  lioin.  x<',  7;  Cor.  II,  tv,  15; 
iii,  10  (iibi  in  inlerpreiaiione  legetiduin  est  in  qua 
pro  proptcr  quod);  Eph.  lil,  13;  tv,  8,  25;  Tltess.  i, 
lli,  I  ;  oj  yur.n  :  Luc.  vn,  27  ;  o>3  i-jtr.-.-i  :  Luc.  iv,  8; 
Sc"  >>'.  atViav  :  Lnc.  vm,  47;  oaff  tiiv  :  Luc.  xix,  H  : 
iii.  to  c.  Snfln. :  Mc.  iv,  15;  Lttc.  vin,  6;  ivm,  5. 
cTwti  :  Plilpp.  ii.  26;  Skeir.  I,  d,  III,  b  ;  IV,  e;  VI.  9, 
e  ;  iu  pizozei  vihtais  (vel  fahinot),  propierea,  Jt'  r-j 
auicv  :  Tim.  II,  i,  6,  12;  Tit.  i,  15  ;  3t->  toOto  Epli. 
in,  1 ;  Til.  i,  5;  in  iws,  iur?  otat-i :  Cor.  II,  xi,  11  ; 
tii  pize  ei,  til,  pro|iter  quod ,  cvce :  Til.  I,  3;  Neb. 
v,  18. 

II.  In  comptisilinne  1)  cum  verhis :  inaqjan,  inat- 
janon.  inbrannjan,  indrobwiit,  intiuliljan,  Uimaidjan, 
inrauiitjnn,  tnsniuii,  insailjan,  insaiwan,  insakan,  in- 
tandjan,  insvinpjan.  intandjan,  xnlundnan,  intrusgjan, 
im'agjan,invidan,  invandjan,  inviscin,  imeitan ;  bi- 
composiia  :  ingaleiknn  ;  anainsakan ;  mibinsandjan  ;  2;- 
riiin  snhslantivi^  :  inahci,  ingardja,  inkilpo,  inniai- 
deins.iniiiujipa,  insaUts,  invindipa;  5)  cuni  adjeCti- 
vis  :  inali»,  iitgards,  inkum,  inviitds. 
ivrn  ,  wi  cuiri  enelitico  u/i,  vid.  suh  uh. 
iujcn  ois  (inup-pis),  vid.  iu  I.  C.  8). 
iis.i ,  adverb.,  inius,  ti;....:  Mth.  ix,  25;  Mc.  v, 
40;  vi,  22;  xv,  43;  L.ue.  I,  28;  iv,  16;  .ioan.  x,  1  ; 
xvni,  16 ;  sotcinnifer,  et  ubi  verbum  non  sequiiur, 
cnui  eocompnnitur,  vid.  mngaggan,  innuairean ;  inn- 
atbarcn,  innatgaggan,  innaltiuhan;  inngaleipan;  inu- 
ufsliupan ;  mi pinnaaleipan. 

itl.vi,  adverb.,  liitus,  c"<jw  :  Cor.  I,  v,  12 ;  cum  ver- 
his  conjunclum  gwco  c'»....  respondel.  sie  iiiiia  gug~ 
oon  ( iu.-cotrraTEtv)  Cor.  II,  VI,  16;  ■  >na  ganietjan 
(iyypifsu)  Cor.  II,  ji,  3;  inmi  utvaurkjan  (ijspytirsOut) 
Col.  i,  29;  iteni  in!!flfcuiio's;  scd  in  innnaants,  pro  inn 
ponitur,  sicul  ei  anda  pre  and. 

innana  ,  advcrb.,  I)  abintus,  intus,  Ecrufisu :  Cor. 
II,  vti,  5  ;  2)  inlus,  c.  genil.,  co-w  :  Mc.  xv,  16  vid. 
ad  h  I. 

iNNAptii\  adverb.,  1)  ab  intiis,  co-oiOev  •  Mc.  ;.  21, 
23;  2)ir.lus,  io-'-fl-:v  :  Mlh.  vn,  1">. 

iNNtax,  adjeci.  comparat.,  inierior,  h  ta<j  :  V\'-m. 
vn,  22  (lihi  innumiulOCO  innu'! i».'  legeiuliim  est    •.  ii!. 
ad  Col.  i.  29) ;  Eph.  m,  16  ;  o  W't»  :  Cor.  II,  iv,  16. 
INA,  vide  suh  h. 
INQIS,  vid.  igqis. 

INiLO,  lem.,  tausa,  praciextum,  Too^art;  :  Joan. 
xv,  22  ;  1'bipp.  i,  18;  «fopuv  :  Gor.  II,  xi,  12. 

INUIl  (inu  in  locis  epistolarum  au  Romanos  et  ad 
Coriuthios  nec  non  elCor,  II,  x,  15  ;  Tiin.  I,  \,  21 ; 
Philem.  14;  Skeir.  I,  b;  vel.  norv.  ,in,  vet.  sax.  ano, 
vel.  Ir.  oni,  chc',  vet.  sup.  gerui.  ar.o,  anu,  rec  sup. 
germ.  ohne;  Gf.  I,  283  ;  Rcbtb.  964),  prarposilio  euiii 
aeeusativo  ronstrueta,  sine,  /to.oi,- :  Me.  iv,  5» ;  Lu-. 
vi,  49  ;  Joan.  x*.,  5  ;  Roai.  vn'.  8,  9  ;  x,  14  ;  »i,  L-9  , 
Cor.  I.  iv,  8-  Cor.  II.  xi,  28  ;  Eph.  n,  12 ;  Tim.  I.  si. 
8;  v,2l;Phi!eiii.  14  :  Skeir.  I,  b;  VII, b;  Svsu  :  Mth.x, 
59  ;  exto?  :  Cor.  I,  >.v,  27  ;  Cor.  II,  xu,  2;  irot/jsxroj  : 
Mth.  v,  52;  nec  non  ad  ciKumscriharidum  apriva- 
tivum  ;  Cor.  II.  x,  15  i.u  milttp,  aut-rpos  '.  Coll.  :^'l 
Rom.  x,  19. 
INS,  vid.  subJs. 

IUDA1A  .  nom.  propr.,  deel.  gr.w..  'iouS«i«  :  Mc. 
i,  b;  in,  7;  x,  I;  Luc.  i,  5 ;  n,  4;  m,  !;  V,  17;  «i,  17. 


1363 


vii,  17;  Jiiiii.  vii,  I,  3,  ii,  7,  Cur.  r, 
li;  vi,  lS;Skeu.  IV,  b. 

11'iiau-lanii,  viil.  suli  Lnnd. 

hUH»(  Juduius  Joan.  vi  ,  45;  Cor,  I  ,  ix,  2(1  ; 
\n.  13;  Gal,  iii,  28i,  itom.  propr.  masc,  'louoVr&r  : 
Mlh.  lim,  II;  Mc  vii,  13;  xv,  2,  Lnc.  vn,  5;  Ji.an. 
iii,  iS;  vi,  4,  11,  61;  vn,  1,  2,  8,  31,  48;  ix,  22; 
t,  19;  m,  45;  XII,  II;  xmii.  35,  36;  It  in.  ix,  21; 
i:ur.  I,  ix,  20;  III,  13;  Cor.  II,  II,  24;  G.il.  ni,  28  ; 
lliess.  I,  ii,  14;  Neh.  v,  17;  vi,  17. 

iumivisKs  ,  adioci. ,  jiidaicus,  tovrjtxwtc  :  Tit.  i, 
11;  Skxir.  III.  I.. 

iiDMvisko,  udverh.  jinlaice,  iouoatxwf  :  Gal.  n,14. 

ii  kvimskon  .  COnj,  II,  inore  jud.iico  vivere,  ju- 
(laiine,  iouii«t.'i(v :  Ual.  n,  14. 

ILDAS  (Judut  Joan.  iii,  4;  lodas  Lnc.  m,2(i), 
iioin.|iropr.  niasf.,'iou5asei'iou5«:  Mih.  xxvu,3;  Mc. 
ii,  19;  vi,  3;  xiv,  10;  Lnc.  I,  oi ;  in,  26,  30,  33;  vi. 
16;  Joao.  vi,  71;  in,  4;  mi,  26,  20;  xiv,22;  iviii,2. 

IDMJO  (Gr.  II,  47;  III,  472),  fem,,  lurba,  niulii- 
ludo,   o/_)of  :  Mili.  »111,  1. 

1111*  (vci.  norv.  vpp,  voi.  sa \  ,  .-in<;l  sax.,  ang'.,  suox. 
up,  vei.  fr.  op,  vcl.  sup.  Rcrni.  uf,  dau  ,  l>a  av.  op,  icc. 
sup.  gerin.  o»,  ol>.  n,  auf;  gr.  uireo,  lal.  supcr;  Cr. 
II,  49;  Gf.  I,  16'J),  adverb.,  hikum,  supra,  «vm  : 
Joan.  »i,  41;  verl  is  conjuinlum  respoudct  gr.ce. 
«va...,  sic  iusdiiti.m  inp,  <iva?)i>retv  :  Luc.  xix,  5;  lup 
usiiitli.iii,  Mntn  :  lioui,  x,  7. 

iur-A,  1)  supia,  avw  :  Gal.  :v,  26;  Col.  m,  1,2; 
2)  sursum,  avU  :  Plilpp.  ni,  1 1;  Skeir.  II,  ». 

iurANA,  de  novo,  de  suisuin,  JvwOev  :  Gal.  iv,  9. 

iupApno.de  su|  ra,  avwfltv  :  Mtli.  xxrn,  51 ;  Mc.  xv, 
38;  Jo.iu.  iii,  3,  31 ;  xi.,    II;   «vu  :  Joan.vm.x5 
Skeir.  II,  a;  IV,  c. 

ICS,  adjcci.,  compar.u.  iitm?,  facilis,  utilis ;  iiuua 
risan,  meliorem  essc,  uwfipnv  :  Gd.  iv,  I. 

ItSTA,  fein.,  qnies,  iv;o<f  :  Cor.  II,  v.ii,  13  fTlie«s. 
II,  i,  7). 

Il  SE,  nom.  propr.  indecl.,  W<  :  Mc.  vi,  3. 

IS  (vet.  sup.  germ.  ir,  rec.  sup.  germ.  er;  lat.  is  ; 
Cr.  I,  785),  fem.,  si,  ncmr.  iin,  proiimiicn  personalo 
3  pers.,  is,  ea,  id,  or.linario  «uto,- ;  cx.  gr.  masculi  - 
num  :  sing.  nom.  i«  :  Mlli.  vm,  2i ;  Mc.  i,  8,  45-  n 
15,25;  iii,  8,  13;  iv,  27,  58;  v,  4;  vi,  55;  vii,  36  r 
viii,  29;  Luc.  1,8;  n,  2s;  iv,  15,  30;  v,  1,  12,  16' 
17;  vi,  8,  20,  35;  vn,  5;  vm,  1,  22,  57,  42,  54-  ix' 
18,  29,  51;  s,  1;  iv.  14;  ivi,  21;  ivn,  11;  iviu! 
->5,  39;  xii,  37;  Joan.  m,  15;  vn,  10;  Cor.  I   xv 
25,  28;  Cor.  II,  x,  7;  Epli.  v,  23;  Col.  i,  17,  18- 
Tun.  I,  iii,  7;genii.  it:  Mili.  m,  11;  v,  35;vn,28-' 
viii,  3,   13,  23,  25;  u,   10,  11,  19,  20,  21;  i,  25' 
35,  36;  xi,  2(1;  xxv,  41;  xxvi,  65;  xiv.i,  19,  55' 
ol.elc;  dat.  imuu  :  Mth.  v,  23,  39,  40  41  •  viu   1   3' 
*,  5,  7.  15,  16,  19,  20,  21,  22,  23,  27,  28  ;'ix'  2* 
Q,  19.  27,  28,  52;  x,  52;  xi,  2,  11  ;  ixvn,  II,  lV 
1 1,  19,  42,  41,  54,  55,  64,  elc;  accus.  iiia :  M1I1.  vi 
8;  vii,   21;  viii,  2.  5,  7,  25,  31.  54;  ix,  18,  24  ' 
II;  1.  33;  ixvi,  71;  ivvn,  1  ,  2,  5,  11,  18,  43^ 
48,   (9,  clc  ;  plur.  noin.  eis  :  M1I1.  n,  32;  Luc,  vi, 
11;  11,  36;  xiv,   12;  xviii,  34;  Joau.  xvu,  8,  19-' 
Rom.  xi,  31;  Cor.  II,    vi,    16;   x,  12;  Gal.  11,  9- 
genii.  ixe:  Mih.  vi,  14,15;  vu,   16,  20  •  vin   J4ix' 
*,  4.  29,  35,  36;  x,  29;  xi.  1.  c|c. ;  dal.  trn :  Mlli! 
vi.  1,  7;  vii,  12,  23;  vm,  4,  20,  32;   ix,  12,    15 
18,24,  28,   50;   xi,   4;  xxv,  i0,  45;  xxvu,  17,  48,' 
6j,  cir.  ;  a.ciis.  iiu:  M1I1.  vi,  26;  vn,    16,    20,   29; 
11,  30;  x,  20;xxmi,  10,  ctc. ;  femininum  ,  sing! 
nom.  si  :  l.uc.  vn,  12  ;  genit.  izoi  :  M1I1.  v,  2i  :  viii 
15;  ix,  25;  x,  35;  Mc.  1.  31 ;  v,  29;  vn,  26;  x!v    0" 
Luc.  1,  5,  41,  58;  vn,  47;   viu.   44,   54,  55,  56    x' 
10,  Joan    xi.  1,  5;  xvi,  21;  Cor.  I,  x,  26,  28;   Cal' 
IV,  50;  Tnn.  II,  111,  5;  dal.   i;m;  Mlli.  v,  28,  31    x 
39;  Mc.  v,  51.  41,  43;  m,  25,  26;  vn.  27.29;vm' 
36;  I,  15;  xiv.  6,    \vi.    II;  Luc.   1,  28,  29,50    55, 
36,38,  45,  B6,  58,  61 ;  n,  6;vn,  12,  |5j  Vlll,  !8,  >.,.' 


CLOSSUtlUM  GOTIIIC/E  LINCU/E 
6 ;   Ncli.  v. 


1361 


ix,  21 ;  x  9  ;  xvi,  16;  xvn,  3">,  xvir,  I";  xix,  i.'>: 
Joan.  xi.  23,  31,  53.  40;  III,  25;  Itoin.  ix,  12;  x, 
5;  Cor.  I,  vn,  15;  Epli.  vi,  20;  Cnl.  iv,  2;  accus. 
ija  :  Mih.  VUI,  15;  ll,  18,  Mc.  1,  30;  v,S3;  Luc  iv, 
39;  Joan.  xi,  51,  53;  III,  7;  i>lur.  genil.  tto :  Joa». 
xi,  19;  dal  iin  :  Mc.  xvi,  6;  Eph.  iv,  18  ;  Tim.  I,  v, 
16;  aecu-.  ijot :  Mc.  xvi,  8;  Jnau.  xi,  19;  iu  utrnm, 
BinK.noin,  m:  Mc.  iv,  57;  genit. u ; MiIi.vii,  ,27;Mc. 
iv,  52;  Joau.  viu,  44;  Col.  n,  22;  Tim.  I,  1,  8,  dai. 
imoifl:  Luc.  1,  66;  xiv,  35;  accu«.  iin  :  M1I1.  v,  2'i; 
xxvii.59,  60;  Mc.  iv,16;  vi,  28,  29;  ix.  36;  xi,  17; 
xv,  46;Luc.  vi, 48;  vni,  16;  Joan.  \v,2;  Itnin.  VII, 90, 
Epb.  v,  29;Col.  II,  11;  iv,  17;  p'ur.  nom.  i;n;  Luc. 
11,  50;  dal.  im  :  Mc.  x,  13,  16;  l.iic.  1,  7;  11.  42,49, 
50,  51;  v,2.  liinomiiialivoetiainproo,r;,To:  Mtli.  vm, 
52;  ix,  ,'l;  xxvi,  66;  xxui,  4,  66 ;  Mc.  111,  4 ;  v,  51 ; 
vi, 24,  28;  vil,  6,28;  vin,  5,  20,  28,  33;  ix,  12, 19,2!, 
58,54;  x,5,  4,  22,26.56,  37,59,48,  50;  xi,  6;xn, 
5,14,  16;  xiv,  11.46,52,61,  64,  68,  70.71;  xv.*, 
15,  14,25;  Liic  1,20;  iv,  40,  45;  v,  35,  54  ;  vi,  1(1; 
vii,  4,  40,  45;  vill,  21,  24,  56;  tx,  15,  19,  21,  45. 
59;  x,  l^7,  29,  xv,27,  29;  xvi.  7;  xvn,  37;  xvui,  21, 
23,  27,  29,  II;  xix,  51  ;  xx,  5,  11,  12,  17,25;  .loan. 
ix,  15,  17.  58;  xvm,  7;  ourof  :  Luc.  mi,  44,  45,  46; 
IVnii.  vin,  9  vid.  ad  li.  I. ;  tzefvoc  :  Mc.  xvi,  11;  Luc 
xix,  4;  Joao.  vii,  29;  »lli,  42;  ix.  9;  xiv,  12;  xvi, 
8;  xvni,17.  25;  Cor.  I,  ix.  25;Cor.  II.  vin,  9 ;  Tim. 
II,  11,  12;  in  gcnitivn  -eliam  pro  kutov  (  alias  seins): 
Mc.  vii,  26;  viii.  3;  Thcss.  II,  1 ,  10  (cxterum  iu  his 
locis  plures  codices  uianiiscripi.  «'.tou  leguii').  Ali- 
•pjandoctiaiiinoininativiisuisiilijcctumsciitcntixusur- 
patur,  tlbiGrsecus  pionoiucn  pi:ctcrmisit:  Mtli.  xi,23 
e  ivrseiua  (i"ustvav);  Uc.  (vn,  36)  xv,4i;Luc.  1,  65; 
vii, 50;  xiv,'l4;  xvin,38;  Joan.vi,  21;  ix,8,  12,18; 
11.  15;  xiv,  17;  xvni,  28,  31,  40 ;  Cor.  I,  xvi,  12. 

ISAK,  nom.  propr.  niasc,  'lo-i-ax  :  Mlli.  viu,  II  ; 
Mc.  xii,  26;  Liic.  111,  34;  xx,  57;  Rom.  ix,  7,  10  ; 
C.il.  iv,  28. 

ISKARIOTES  {Itkarinieit  Mc.  m,  10;  I'cnrjotrs 
Joan.  xiv,  22);  nom.  propr.,  'lazatviwTU,-  :  Mc.  111, 
19;  xiv,  10;  Luc  vi,  16 ;  Joan.  vi,  71;  xu,  4 ;  xm , 
26;  xiv,  22. 

ISRAEL,  nom.  propr.  masc.  TtrpaijA :  M1I1.  vui, 
10;  ix,  53;  x,  23;  xxvii,  19,  42;  Mc  xn,  29;  Luc. 
11,  25,  32;  iv,  25;  Joan.  xn,  15;  Rom.  u.  27,  51; 
xi,  26;  Cor.  II,  111,  7,  13,  Gal.  vi,  16;  Phlpp.  111,  5. 

isiUEt  EiTES  (Israetiles  Rom.  11,  4),  nom.  proi»  . 
"IvpmMrac  :  Roin.  ix,  4;  xt,  1;  Cor.  II,  xi,  22. 

1TAN  (vel.  norv.,  vet.  fr.  eta,  vel.  sax.,  angl.  s-  x. 
eian,  vet.  sup.  gcrm.  ezan,  angl.  eat,  suec.  a  u.  dau. 
.('</.',  rec.  sup.  genn.  essen,  iitien;  gr.  c3<tv,  lat.  edere; 
Cr.  II,  25;  Gf.  I.  524;  Rchlh.  717).  ©mj.  l,«. «««, 
uans,  coinedere,  co-9tetv:  Luc.  iv,  16";  xvi,  21;  xvn, 
27,  28. 

iha-itan  (prast.  frat,  frelmi),  dcvorare,  xfcTiiOatv  : 
Cor.  II,  XI,  20;  xaTayay:»  :  Mc.  IV,  4;  Luc  VIII,  5  ; 
xv,  30  vid.  ad  h.  I. 

fra-atja*,  conj.  II,  enulrire,  cibum  distribucrc, 
vlwiiittn  :  Cor.  I,  xin,  3. 

af-i.tja,  inasc,  esor,  tfoyof  :  Mth.  11,  19;  Luc 
vii,  34. 

iiz-eta,  inasc.,  vel  Un  eio,  tienlr.,  prxscpe,  prx- 
sepium,  cvctTv»  :  Lnc.  II,  7,  12,  16. 

ITURAIA,  iioui.propr.,dccl.grxc.,'lToupai<x:  Lnc. 
111,  I. 

IKITIMA  (Cr.  II.  50),  adjeci.,  scquens,  ■mtetHJ 
ifliiuiin  dngn,  pioxiino  die,  H  iVau  <ov  :  Mtli.  \xvu, 
62;  Mc  xi,  12,  Joan.  VI,  22;  xit,  12. 

lOANAN,  iniio.  propr.,  'Iwwtv  :  Neh.  vi,  18. 

IOI) AS,  i.  q.  /  u.is. 

10HANNA  ,  110111.  propr.  fcm.,  Isj«wa  :  l.uc   vm,  5. 

IOIIANNA  ,  nom.  piopr   masc,  iioavvav  cl  'l»»  >. 
I.uc  iil,  27,  30. 


izus 


K.VBaU.AIUA 


IOUANNES  (Inkannit  Me.  vi,  11),  nom.  propr. 
Iiiasc.,  Imbms  '•  Mlh.  ix,  14;  xt,  2.  4,  7,  II,  12, 
13;  Mc.  i,  9,  14,  19,2»;  m,  17;  v,  37;  vi.  16,  17; 
viii,  28;  ii,8;  x,  35,  41;  xi,  30;  Luc.  ui,  2,  13;  v, 
10,  33;  vi,  16;  vn,  18,  !!»,  20,  22,24,28.  29;  vm, 
3,  25;  «,  9;  x,  41;  xx,  4;  Joan.  III,  81,  25;  Skeii . 
III,  b. 


KEIAN  |j(i6 

lOllhi.M  ,  iiom.  propr.  m:isc,  'iwp:iy.  :  l.uc.  m,  2!). 

IOKA  ,  uoin.  propr.  masc,  'Iwoa  :  Esdr.  n,  18. 

IOSF.S,  iioiii.  propr.  iimsc,  "IwVa  :  Mlh.  xxvii,  50* 
Me.  xv,  40,  47,  l.iic.  iu,2>. 

IOSKF,  iiom  propr.  niasc.,  i<Ha»iy :  Mih.  xxvii,  57; 
Mc.  xv,  43,  45;  Lnc.  n.  16,  23,  24,  30,  33;  Joni. 
vi,  42;  Skeir.  II,  a. 


KAIIALLARJA,  nom  propr.,  docum.  arel. 

KAF.INAN  ,  noin.  propr.  masc,  Katvav  :  Luc.  iti, 
36,  37, 

KAIDMEIEL,  nom.  propr.  niasc ,  kmu.«)  :  Esdr. 
ii.  40. 

KAIORON,  n  >m.  propr..  Kiopuv  :  Joau.  xvm,  I. 

KAISAK  rroe.  lai.),  niasc,  Caesar,  Kai»ap  :  Mc. 
xii,  1 4,  10,  17  ;  Luc  n,  1 ;  ui,  1  ;  ix,  23,  24,  25 ; 
Joan.  xn,  12. 

KAISAIIA-GII.D,  viil.  sull  (litdafi. 

KAIS.AUIA,  noin.  propr.,  imxaapiet  :  Mc.  vm, 
27. 

KALiiO  (vel.  norv.  kalfr,  vel.  sax.  calf,  angl.  s:ix. 
cealf,  vct.  sup.  germ.  kalb,  aiigl.  culf,  suec,  balav. 
kaif,  dan.  katv,  rec.  sup.  genn.  katb;  Cr.  II,  58; Cf. 
IV,  391),  IVm.,  calva  ('aiisii;  SCCUlidutU  Nuiii.  ux, 
2)  :  Skcir.  III,  c. 

KALDS  (vel.  norv.  kuldr ,  vcl.  sax.  culd,  nngl  sax. 
ceald,  vci.  fr.  kald,  vel.  sup.  germ.  kali,  angl.  cold, 
suec  koll,  dan.  koltt,  batav.  kottd,  rec.  sup.  gerni, 
kalt ;Gr.  II,  9;  Gf.  IV,  581  ;  Uchlh.  850),  adj.,  fri- 
gidus,  ^xpos  '■  Mlh.  x,  42;  neulr.  to  Ingidum  ,  fii- 
gus,  \\>x"!  '■  Joan.  xviii,  18. 

KALKJO  (kalki?),  fem.,  adullera,  nopvn  :  Luc 
xv,  50. 

kukinasus,  raasc,  adulteriiim,  iropvsia  :  Mih.  v, 
32;  Mc  vii,  21;  Cal.  v,  19  ;  Thess.  I,  iv,  3. 

KANANEITES  ,  IIOlll.  propr.,  Kavavirjif  :  Mc.  111, 
18. 

KAN.NJAN,  vid.  sub   Kunnan. 

KAJAFA,  nom.  propr.  niasc,  Ka.ay»;  :  Luc  m, 
2;  Joat:.  xvm,  13,  14,  2^,28. 

KAULAUSSVUS  (vcl  Kaulaussaius) ,  noin.  propr. , 
KoAooaacOf  :  Coloss.  subscr.  (vid.  atii  Tliess.  II,  iu- 
scnpl.). 

KAUPATJAN  (coll.  angl.  cuff,  succ  kuffa,  dan. 
kjep ;  gr.  xonrcrv  ) ,  conj.  anoni.  pra-t.  kaupusia, 
culaph  z.ire,  xoXtnitcn  :  Mih.  xxvi,  {■!  ;  Mc  xiv,  65  ; 
Cor.  I,  iv,    11  ;  Cur.  II,  xi,  7. 

KAUPON  (vel.  uorv.  kaupa,  vel.  sax.  capon,  ca- 
pan,  angl.  sax.  ceapian,  vct.  fr.  kapia,  vel.  sup.  germ. 
kuufon,  angl.  cheapen,  succ.  kjopa,  dan.  kjobe,  ba- 
lav.  koopen,  rec  sup.  gertit.  kuufen  ;  coll.  gr.  xa- 
rriiXof,  lai.  caupo;  Gf.  IV,  572;  Uchtli.  859),  conj.  II, 
i  e^uliari,  7rp«yftaTcO£o-9ac  :  Luc  x:x,  13. 

K  \UU  i/.KI.N  ,  iioiii.  propr.  ,  yopa?iv  (Mlh.  XI, 
2l);Luc.  x,  15. 

KVUKUAS  (voc.  Iicbr.),  /opfiiv  :  Mc.  vn,  ||. 

KAUUBAN.VUN  (voc.  heur.),  xopSavav  :  Mlh.  xxvri, 
6. 

KAURINpO,  nom.  propr.  fein.,  Kopivflof  :  Roin. 
suhscr.,  Cor.  II,  i,  1,  23. 

KAURwbius  (Kaurinp  iius  Cor.  II,  inscr.  a  sub- 
scr.),  nom.  propr.masc,  KopeAof  '■  Cor.  I,  subscr.; 
Cor.  II,  in>cr.;  vi,  11  ;  subscr. 

KAURN  (vet.  norv.,  vet.  fr.,  vet.  sup.  germ., 
suec,  dan.,  rec.  su|i.  germ.  korn,  vei.  sax.  cumi, 
augl.  sax.,  angl.  corn,  batav.  fcoorn;Gr.  II,  61;  III, 
375;  Gf.  IV,  494;  Rchtb.  877),  neutr.,  frunienluni, 
otrof  :  Mc.  iv,  28;  Luc  m,  17  ;  ivi,  7. 

kaurno,  neuir.,  granum,  granuluin,  xoxxo,- :  Mc  iv, 
31 ;  Ltic  xvn,  6;  Joan.  xn,  24. 

KAURS  (Gr.  II,  57),  ailj^cU,  gravis,  f3«puf  ;  Cor. 
II,  x,  10- 


KAuaipA,  fem.,  iiiiiis,  (Seipof  :  Gal.  VI,  2. 
kauuan,  conj.  II,  giav.ue,  onerare,  paptiv  :  Luc 
ix,  32;  Cor.  II,  i,  8;  v,  4  ;  Tim.  I,  v,  lt> ;  /HapOvnv  : 
rSeh.  v,  15;  ^apjv  Etvxt  :  Neh.  v,  18;  xaTa^apciv  : 
Lor.  II,  xii,  16;  cVifapccv  :  Tl.OSS.il,  lll,  8;  xaravap- 
xav  :  Cor.  II,  xi.  8;  xn,  15,  14. 

A\A-KAUHJAN,  M.,  ejri6«pccv  :  Cor.  II,  n,  5. 

mi|)-kaurjan,  cooner.ire;  mi[)-kaurtf)sdaupauis, 
COOiierari  inorle  ejus,  oufifioc^oOpevof  fiovaTw  aOro-J  : 
Pillpp.  iii,  10. 

kaureins,  rem.,  onus,  |3apof  :  Cor.  II,  iv,  17. 

ln-k aUheims,  iioii-molestia  ;  m  attaim  uitkaureinom 
c'v  7ravri  afiapwf  :  Cor.  II,  xi  ,  9  vid.  ad  h.  I. 

KVUSJAN,  vi.l.  sub  iiinsan. 

KAPILLON  (lal.capi7/Mj).cot)i.  II,  totidere,  y.iiLnv  : 
Cor.  II,  xi,  6.  r 

K.VRA  (vel.  su|j.  germ.  cliara,  angl.  sax.  raru, 
angl.  rare;  lat.  rura;  Gr.  II,  57;  Gf.  IV,  461  .  fetn., 
cur:i  ;  kar-ist  (i.  e.  kara  ist),  sollicilat,  cura-tenet, 
<  iiiii  accusativo  persona:  et  genilivo  rei,  fisici  :  Joan. 
x,  13  ;  xil,  6  ;  siinpl.  kura  Mc  iv,  38  ;  xn,  14  ;  wak» 
ra  uitsis,  ii  np-f  r.fiaf  :  Mlh.  xxvn.  4. 

un-kahja,  adjecl.,  incnrius,  negligens,  Mc.  iv,  15 
h.  I ;  unkurja  tiuan,  Kfitlecv  ;  Tini.  I,  iv,  1 1. 

kahon,  conj.  II,  sollicilari,  p.i~Ui  :  Cor.  I,  vn,  21 

CA-KAItAM,  COllj.    II,    CUl'3rC,  £  T!J.£AEtV.at    :  Tim.  I, 

iii  ,  5. 

KvRUAplAREIVI ,  noni.  propr.  indecl.,  Kapia- 
Sunpifj  :  I  sur.  u,  25. 

K\UKARA(l:it.  cara?r),fem.,  carcer, 3co-pturopiov : 
M  h.  xi,  2;  yvUni  :  Mih.  v,  25  ;  xxv,  59,  44;Luc. 
lii,  20  ;  Joan.  iii,  24  ;  Cor.  II,  vi,  5;  xi,  25. 

KARPUS,  nom.  propr.  niasc. ,  Kaojr&f  :  Tim.  II, 
IV,  13. 

K.VS  (vet.  norv.  ker,  vel.  stip.  germ.  cltar,  dau. 
Aar;  Gr.  II,  52;  III ,  456;  Gf.  IV,  463),  neuir.,  v:is, 
o-xcOof  :  Mc.  iii,  27;  xi,  16;  Luc.  vui,  16;  xvn,  51 
Uoin.  ix,  21 ;  Cor.  II,  iv,  7;  Thess.  I,  iv,  4;  Tim. 
II,  n,  20,  21;  xcpaptov:  Mc  xiv,  13;  £«T0f  :  Luc. 
xvt,  6. 

kasja,  masc,  figiilus,  xcoapcOf  :  Mtb.  xxvn,  7; 
Ron>.  ix,  21. 

KATILS  (vel.  norv.  fcaii,  ketill,  vet.  sup.  germ. 
ketil,  angl.  sax.  cytel,  vel.  fr.  ketct,  angl.  keitle, 
suec  kette',  dan.  kjedel,  batav.  keiel,  rec  sup.  gerni. 
kessel;  gr.  xotOad,  lat.  calillus;  Gr.  111,457;  Gf. 
IV,  537  ;  Rchlli.  867),  masc,  l«bes  ,  x«Xxiov  :  Mc. 
vii,  4. 

KAVTSJO  (voc.  lal.),  fem.,  cautio,  docum.  ncap. 

KAFAIRI,  noin.  propr.  indecl.,  Xayipa  :  Esdr.  II, 
25  vid.  ad  b.  I. 

K.AFAKNAUM,  nom.  propr.  indecl.,  KarrcpvaoOft  : 
Mlh.  vin,  5 ;  xi,  23  ;  Mc  i,  21 ;  ix,  55  ;  Luc.  iv,  51  ; 
vu,  I  ;  Joan.vi,  17,24. 

'KEI AN  (angl. sax.  cennan,  vet.  sax.,  vct. sup.  gerni. 
Aiiian,  rec  sup.  germ.  keimen;  Bopp  115  si|.;Gr.  I, 
854;  IV  ,  26;  Gf.  IV,  450),  conj.  I,  kai,  kijun,  kijans, 
germinarc. 

us-keian,  prodire,  crcscere,  germinarc,  yuivat  . 
Ltic.  vni,  (i. 

keinan  ,  conj.  III  ,  gerniinare,  ^Wrdnstv  :  Mc. 
iv,  27. 


1Vi7 


I  s-lvEINlN  ,  id.,  pVftVCI  !  Lue.  \l  I,  S;  'x-ru.',v,t 

xiu .  48. 

■ibus-KBIMiR  ,    lluiul  ena^ei,    luufUij»»   :    Luo. 

VIII,  7. 

KKLIKN  (vel.itorv.  onffcn;  i.r.  II,  100),  neuir.,  1) 
lums,  diuiiu-,  r.jr,-/',;  :  Mc  xn  ,  1  ;  Luc.  Xlv  ,  28; 
2)  rirnaculura  ,  nvuysuov  :  Mc.  xiv,  15. 

M  PaSi  nom.  prupr.  masc.,  i>.,.,;.-  :  Cor.l,  i,  18; 

IX,  S     \'  .  5. 

KII.KIKI  V  ,  noin.  propr,  fero.,  KtXixia  i  Gal. 
,    il, 

hil  bEI(coll,  augl.  s.ix.  ctu,  angl.  efliiif),  fein., 
uieru»,  yaorip    Luc.  I,  31. 

is  kii  po,  lcin.,  gravis,  prirgnaos,  in  nlero  hahens, 
,.  i ■■//.•jo,-  ■•  Luc.  II,  5;  rvviiArourc  :  Luc.  i,  36;  tn- 
kitho  vuirbun,  concipere,  trvOkMtfiffiiiiH  :  Luc.  i,  24, 

kl.NDI.Nb  (coll.  Mgl.  -ax.  eine,  »et.  ^ax.  fctmno; 
upud  llurguiidinns  rcx  vocabatur  liendinos ,  vid. 
Aramian.  Ilarcetl.  28,  5;  Mone,  Cesch.  des  mri. 
HeidenHmme,  V,  165;  DRA.  1*9,  151,  758),  masc., 
pnemeuie,  «■/.■■.■«  :  Mili.  xxvii  ,2,  II,  14,  15  ;  Luc. 
\x,  20  ;  viiui.  I.indins  ,   •iyti/ov- Jctv  :  Luc.  u,  2. 

KlNNUS(vel.  norv.  fciiw,  angl.  sax.  qm,  vet.sai  , 
vei.  tup.  gerin.  kinni,  vei.  Ir.  fci/t.  angl.  r/iin.  d.ui. 
fcmd,  battv.  fctn,  rec.  sup.  gtnii.  kinn:  gr.  ytvcuw, 
lat.  «f/ia;  Gr.  III.  40';  Gf.  IV.  450;  Itclith.  869), 
fem.,  gena,  o-w/c.v :  Mili.  v,  59;  Luc.  vi,  29. 

KINTUS  ,  niasc,  obclus,  xoSpavrrj;  :  Mlii.  v,  26. 

KILSAN  (vei.  norv.  kiosa,  Aiora,  vel.  sax.  fcioian, 
eeron,  coston,  angl.  sai.  t-emun,  cottian,  »ei.  fr. 
I.:cisa,  vc.i.  sup,  gerui.  ckuri.  kiusan,  angl.  cfiooir, 
>u  r.  A  su.dan.  kaare,  baiav.  kuten,  rec.  siip.  perm. 
fcia  cn,  kuren,  kosten  ;  gr.  yiuso-Gac,  lal.  <iicst,ire;  Gr. 
II,  22  ;  GL  IV,  507  ;  llcluh.  808),  eonj.  I,  /';aus,  fca- 
tmi,  i.usans,  probaie,  Soxttiaijtiv  :  Cor.  II,  viii,  8; 
Gal.  vi,  4. 

oa-uiisvn  ,  id  .  Ivnni.  xti,  2  ;  Cor.  I,  XI,  28;  XVI, 
3  ;  l-pii.  v,  10;  Tiui.  I, m,  10;  parl.  prxl.  gnbuant, 
probaius,  SoKtcco,-  :  Itom.  xiv,  18;  Cor.  li,  x,  18; 
xiu,  7. 

uNt;A-kt>ANS  .  rejecius  ,  repiubaius,  aooxiptac :  C»r. 
1 1,  xiii,  5,  0,  7 ;  TiL  I,  10    vid.  ad  h.  I. 

us-kidsah  ,  l)  probare,  judicare,  ooxtua^scv ;  Tbess. 

I,  v,  j>!  ;  3!)  reprobare,  c.  dat.,  «rroooxtaaitcv  :  Mc. 
viii,  31  ,  Luc.  ix,  22  ;  xvn,  25  ;  xx,17;  sttnst»  : 
Cor.  I,  1,  19;  3)  ejicere  ,  sxSaAAstv  :  Luc.  iv,  »y  ; 
part.  prxt.  uskutans,  reprobalus,  atioxttto;  :  Cor.  I, 
ix,  J7;Tim.  II,  111.8;  Tu.  I.  10. 

KOST08,  uiasc,  prubalic,  Soxtfttj  ;  Cor.  II,  11,  9; 
viii,  2;  xii,  3. 

GA-KUSTS,  lem.,  id.,  Cor.  II,  ix,  13. 

KAUsjam  ,  coiij.  II,  1)  pmbare,  experiii,  C.  accus., 
ttnutut^civ  :  Luc  xiv,  19  ;  Cor.  II,  »11,  5  ;  2)gustarc. 
c  45.11.  el  dal.,  ysuscSac  :  Mc.  IX,  1  ;  LuC.  ix  ,  27  ; 
xiv,  2i;  Joan.  vni,  52;Col.  11,11, 

ea-K ausjan  ,  probare ,  experiri,  ooxcctaSetv ;  Cor . 

II,  viii,  22. 

'KLAHSfret.  norv.  klekia,  fc/afcinn.siiec.  utkldcka, 
ilan.  ittklwkke*,  aiijecl.,  nalus,  geincus. 

hiu-klahs ,  recens  natus,  parvulu^,  infans,  nt- 
rtco;  :  Luc  x,  21  ;Cor.  I,  xm,  II  ;  Gal.  iv,  1  ;  Lpli. 
iv,  14. 

ml-klxiiei,  feni. ,   pusillanimitas    ;  Skeir.  VII,  a. 

KLLUAINrUS  (A/ccioiaititus   Pnlpp.  iv, '3    h.    I.), 

lllllll.  piopr.  lliaSC,  hJ\r,y.r,;  :  Phlpp.  IV,  5. 

IvLISMO,  fcui.,  ciiiibaluin,  liiitiniiabuluni,  x  u$x- 
/o/  :  Cor   I,  XIII,  1 . 

Ki!:ui4!i,   conj.   II,    tinnire,   aWa(icv :  Cor,    I, 

XIII.  I. 

KMU  (vet.iiorv.A««.  vel.ssx.cnio.angl,  t»\.cneov, 
\ei.  tt  fcni,  vei.  sup  g«;mi  fcniu,  angl.  fciMf,  succ, 
tian.  fciiev,  batav.,reo.  sop.  gnrro.  kuie ,  gr.  yivu,  lat. 
gnu;  Bopp81;Gr.  III,  405;GI.  IV,  575;  Kcblb. 
875),neulr.,geiiu,v«w :  Mc  w,  19;  Luc,  v,  8,  Itom. 
xiv,  11  ,  Epb,  iii,  U, 

k.vlvian,  Cnnj.  II,  geiiullccieie,  •MvuwiTtui :  Mc. 
x,  17,  Auiram  knussjan,  ul.,  Mc  i,  40. 


GLOSSABIUM  GOTIIIC.E  LINGU/C, 
Hc. 


I56S 


KNOIIA  (iS'iioc/«.'angl.  sax.  cnco,  vcl.  sax.  cnosles, 
vet.  snp.gcnn  fcnof ;  t.l.  IV,  572  ),  lcin.  genu«,  proft* 
lics,  yjva{  :  1'ltlpp.   Ul ,   ... 

KLi;lfUs  (vuc.  lat,),  matc.,   leclum,   enbilns, 

y/t-t/  :  Luc.    X,  1  i. 

KIKJA.N  (vbi.  norv.  '•«*»,  vet.sun.  gcrm.  fcnsan.ii, 
vel.  mix.  .  »s,  ruiltait,  angl.  sax.  cyssau,  \el.  Ir.  k"s, 
sngl.  kiss  ,  siicc.  kijMu  ,  dan,  /;«»»c,  baiav.  kui- 
scn,  rcc  sup.  gorm.  fcusisu;  Gf.  tV,  523.  Itcbih. 
878),  ConJ.  II,  tisculari  c  tl.it.,  ycXicv  :  Mc  xiv,  44; 
RccTtXftAiiv  :  Mc  xiv,  4>,  Lu  .  vn,  58;  xv,  20;  tjiu.ijyct 
Souvotc  :  Luc.  vit,  45. 

:n  -i.  .'ioai  .  nsculis  lilaudii  i,'.->cul:iri,  xctrofnAEtv  L<  C. 
vu  ,  45. 

♦KliMBJAN  igr.  xjrrTitv,  lal.  ru>n6ere),  cmij.  II, 
accumboro,  jaccre. 

i.sa-kumojan,  recnmliere,  JvoxicoOat  :  Mlli.  tx,  |l!; 
Luc  vti,  37  ;  Joan.  »l,  11;  xn,  S;  xin,  85,  28;  xara- 
xfto-Sai  :Mc.  ii,  15;  Luc  v,  «9;(or,  I,  vm,  I0;trt/v. 
«vaxscCac  :  Luc.  xtv,  15;  «vaxAiviaClcct  :  M  h.  VIII,  1 1  ; 
Luc  vn,  3ti;  «vairirftstv  :  Mc  VIII,  0  ;  Lur.  xtv,  10  ; 
XVII,  7;  Joan.  vi,  10;  M  t,  12;  irtritrTStv  :  Joan.  xin, 
25;  gavaiirkjun  unnlHmbjaii ,  reciniiberc  f.iceie,  c. 
du.,  yaraxXtvstv  :  Luc,  tx,  11;  galiinjun  anakumbjan, 
ld.,  c.  aCCUs.,  avaxAcvitv  :  LilC.  IX.  15. 

hi|uma  kumbiah,  aeeumbere  cum,  e-uvavaxiro-Oac : 
Mih.  i\.  10;  Mc.  ii,  15;vi,'?S,  2o;Luc  vn,  49; 
xiv,  10. 

KUMKI,  vid.  sub  Taleijm. 

KUNA-YEDA,  vid.  sub  Ktmm. 

KUNDS,  I)  vul.  s.itt    liuni;t)  vi.l.   snb  Kvnncm 

KUNl  (vei.  norv.  /;i/n,  vcl.  sax.  runui,  augl.  stix. 
iijh.  vel.  fr.  ken,  fctM,  vcl.  sup.  gcrm.  kunni.  an  I 
kut,  Idnd,  suec.  kon,  d.in.  fcjen,  batav.  fcwuM ;  gr 
ysvs;,  lai.  genmt,  qtns  ;  coll.  kunntin;  DUA.  4lis 
Gi.  IV,  138  ;  Uclilh.  862),  nculr..  genus,  progeuies. 
■fi\r>;  :  tior.  II,  XI,  26;  ysvsi  :  Mlb.  XI,  10;  Mc.  vni, 
12,  ix,  lu;Luc  1,  48;  vit,  51 ;  xi,  41 ,  43;  xvi,  8; 
xvti,  25  ;  yi-rirjfj.u.  :  Luc  iil.  7  ;  truyyiveca  :  Luc  i,  61  ; 
^•j"a>j  :  Luc  ii,  50  ;  Pblpp.  ni,  5  ;  ifnjusssn  :  Luc  i,  8. 

ai j v-mns  [aijakons  Epli.  u,  19) ,  a.lject.,  alieni- 
gtlia,  i).  oyrvr.f  ;  Luc  XVII,  18;  r:«/>otxof  :  Eph.  II, 
19  ;  alieous,  conlia  naluram,  trapa  tj,uc-tv  :  itnm. 
xi  .  2». 

i.s-kiNs,  |inpiilaris,  trufifuArrtic  :  Tlicss.  I.  II,  li. 

saUa  Kl.NS,  Ciignalu.,  o-uyysvcif  :  Koui.  IX,  3. 

*  elnus  (vet.  sax.  ...cswd),  adjuct.,  cujusdam  gc- 
neris,  modi. 

Attt|iA-kL\os,  terrestris,  sx  Tiif  y»i5 :  bkeir.  IV,  c 
(Joau.  iii,  51). 

cl viA-hiNDS,  m.is t uli uuni  genus,  njas,  /po-qv :  Luc  II, 
23;  Gal.m,  28. 

GOOA-KURus,  ntibile  genus,  suysvri;  :  Luc  xtx,  12. 

lURA  KUIWS,  fcmiiiinum  genus,  leuiina,  oqXu,-  :  Gal. 
in,  88. 

HIUIN  v-kUNDS  ,      ClBlcStis  ,     0'jpxvi'j-  :   LuC     11,     15; 

«jToucavco,-  ;  Cur.  I.  xv,  49  ;  Eph.  i,  3 ;  n,  6;  m,  10; 
vi,  i-2;Skeir.  II,  b;  IV,  c,d. 

UFABUIKINA-KUKDS,  id.,  s-cvpavto;  :  Gor.  I,  XV,  4S. 

Ikma-kinos  ,  tloiiiesticus ,  ot'xta<o;  :  Mlb.  x. 
25.  30. 

b.1  NNAN  (vel.  uorv.  fcw,  kunna,  kanna,  vct.  sax. 
cutinau,  angl.  sax.  cnacan,  cuuin.n,  vei.  Ir.  kanna, 
vel.  5iip.  germ.  kunnau ,  angl.  know,  can,  k  u,  suec. 
kdnna,kunna,  dan.  kjende,  fcuttM,  balav.  kcmun 
rec.  sup.  geiin.  fceaaen,  kouneit  ;  gr.  yvuvat.  vet.  lal. 
onoirtT.  |Cx>  il.  ap.  Dioined.  1,  378|;  Hopp  81,  123; 
Gr.  II,  31;  Gf.  IV,  408;  Ivcluli.  858), rmij.  anoni. 
pra;s.  kmn,  kaiuiHa,  prset,  kun^a,  pari  fcua&s, 
scire,  nosce,  COgnOsCere,  /iyviio<icv  :  Mth.  vn,  25, 
Mc.  tv,  11,  15;  xiti,  28,  2tf.  Lux,  1,  18.  51.  vui, 
10;  x,22;  m,  15;  Joau.  vi,  15,  »2,  vn,  18;  »W 
13,  55;  i,  14,  15.  2T,  vn,  t. ,  uv,  7,  17;  xv,  18, 
ti ;  xvii,  5,  18,  85  ;  ftow.  vu,  I ;  Cor.  1. 1.  21 ;  IUI, 

19;  Gor.  II,  11,  4 2:  »,  Iti.  21,  vut,  9;   tpb   3, 

10;v,6;  vi.  22,  1'hlpp.  lll.  10;  Col.  iv.  8;  T1111.  II. 
1,  18;  11,  19;    111,  I  ;  imyryv*t«xtu  :  Cur.  M,   1,111.  8; 


4369 


LACGS 


LAI.ON 


1570 


riufvai  :  Mili.  xxvi,  72;  xxvn,  65;  Mc.  1,21,31; 
*i,  20;  x,  19;  xu,  2'»;  xiv,  71;  Lnc.  iv,  34;  ivm, 
20;  Joan.  vi,  42.  vn,  I5;xxvil,  28,  29;  viii,  19, 
55 ;  ix,  29;  x,  4 ;  xtv,  5;  xvi,  50;  Rom.  vn,  "  ;  Cor. 
I,  vii,  |(J;  Cor.  II,  v,  16;   XIII,  0;  Ca'.  IV,  8;  Th>'S«. 

I.  v,  12;  Thcss.  II.  i,  8;  ni,  7  ;  Tnn.  II,  m,  15; 
irtiTTauiM  :  Mc.  xiv,  68;  vyojpi&ni  :  Plllpp.  I,  22; 
Skeir.  I,  I.;  III,  a;  V,  a  ,  il ;  VII,  a. 

un-kunxanus,  parl.,  ignarus,  ir/vuirt  :  Rom.  x,  5; 
Skcir.  II,  I),  c;  IV,  n;  VI,  li. 

ana-kunxan,  conj.  II,  recilare,  legere,  uvuyiyvu- 
7/s.v  :  C»r.  II,  i,  13;  m,  2. 

at-kunnan,  cognoscerc,  experiri,  7r«piy;c(v  :  Col. 
iv,  1. 

ca-k«jnna\,  I)  cognoscere,  ytyviiavu-j  :  Lue,  vm, 
17  ;  xix,  15  ;  Gal.  iv ,  U  ;  iirtytyyuorxicv  :  Luc  i ,  4  , 
r-'nr.  II,  |,  14;  2)  observare,  consider;irc,  xar«u»v- 
JavEiv  :  Mili.  vi,  28  ;  5)  recitare,  legere,  avx.jt.yvit- 
mtni  :  Me.  xil,  26;  4)  se  suhmillcrc,  sul>.  rd  nari  , 
[txeiv  :  Cal.  ii,  5  ;  eiiain  giiKuntian  tik,  vn-or«ao-io0a( : 
f^ir,  1,  xv,  28;  5)  agnoscere ,  pari.  gakunnandt, 
liosren-,   r.uzi.  o-u7yvwfi»v  :  Cor.  I,  VII,  6. 

uf-kinnan,  cohj.  II  (pr-r-t!  iiin/ui),  I )  nOSSC  , 
siire,  ytyvitoxH*  .  Me.  v,  29;  Luc.  vn,  59;  vm,  46; 
xix  ,  U  ;  Joao.  vi,  69;  vii,  17  ,  26,  51  ;  viii,  28,  52, 
52;  x,  58  ;  xin,  55  ;  xiv,  9,  '20,  51  ;  xvi,  5;  xvu,  7, 
25  ;  Roin.  vii,  7  ;  n,  5i;  Cor.  II .  n,  9 ;  v,  16  ;  Neh. 
VI,  16  ;  2)  COgllOSCere,  experiri,  intytyvita/.tiv  :  Mlll. 
»11,  16,  20;  Mc.  II,  8;  v,  50;  vi,54;  Lnc.  v.  22;  v  i, 
57;  Cor.  I,  xiii,  12;  xvi,  18;  Cor.  II,  i,  15;  vi,  9; 
Tun.  I,  iv,  5. 

fiia-kunnan,  conj.  an^m.,  contemnere,  eSouScvoov  : 
Mc.  ix,  12;  ilovliivtiv  :  Luc.  xviil,  9;  U»ih.  xiv,  3, 
10;  Cor.  1,  xvi,  11;  Cor.  II.  x,  10;  Gal.  iv,  14; 
Tliess.  I,  v,  2.t;  xu-ufpovuv  :  Mlli.  vi,  24;  Luc.  w, 
!3;Cor. I, xi, 22;Tim.i.  iv,  12;  vi,2;«6etjiv  :  Joan. 
xii,  48;  Skeir.  I,  d;  VI,  d. 

KUNps,  pari.  ut  aojeci.,  nolns,  .vvmo-to;  :  Lui.  n, 
'•4  ;  Joau.  xviii,  15;  kun[n  vitan,  ^vwptlcoOat  :  K.pli. 
IU.5;  Pi.lpp.  iv,  6;  yvuo€»vai:Plilpp.  iv,5. 

UN-KCNJis,  ignoiu?,  iyvooiifiivos  :  Cor.  II,  vi,  9  ; 
Gal.  i,  22. 

us-kun|>s,  coguilus;  utkunp-  risan,  fuvnvat.  :  Mth. 

IX,  35;  c.«vcpo>!/r)vo.t  :  Cor.  II,  IV,  10;  ycyvJoxcoOa^  : 
Lnc.  vi,  44;  ev  nuppriaiu  ctvat  :  Joan.  vn,  4;  utkunpt 
tairpan,  atetmat  :  Roin.vn,  13. 

svi-uuNps  (ivekunps  Luc.  viu,  47),  tioius,  ni.uiife- 
sliis,  tjjuvtpa;  :Mc.  vi,  14;  Luc  vm,  17;  Cor.  I,  xiv, 
25;  Cor.  II,  m,  5;Ga!.  v,  19;Tim.  I,  iv,  15;  iM« 
vr);  :  Rom.  x,  20;  Ttpoanl.os  :  Tim.  I,  v,  2i,  25;  tV 
Snh;  :  Tim.ll,  iu,9;  tvihunpt  vairban,  ?uvtp<,>Qr)vai: 
Mc  iv,  22;  Cor.  II,  iv,  II;  Col.in,  4  ;  tvikunpt  vi- 
snn,  rttfxv.piiaOui  :  Cor.  II,  v,  11. 

UNgvi-KUNps,  comp. unsvikunjioza,  iguoius,  uhlilus: 
Skeir.  VI,  a. 

svi-kunoaiia,  adverb.,manifcsle,  paiam,  irappqo-ia: 
Mc.  viii,  32;  Joan.xi,  14;  pnzi>; :  Tim.  I,iv,  1  ;Skei'r. 

II,  a;  VIII,  b. 

GASvi-KUNpMN,  conj.  II,   manifesiare,  «p«vco»0v  : 


Col.  i,2(i;  Tiin.  II,  i,  10;  •im-pbv  ttoiuv  :  Mc  iii, 
li;  avwtzavan  :  Cor.  II,  x,  18;  SU'ir.  II,  a;  VI,  c; 
passiv.,  manifeslari  ,  videri  ,  iv/vuhtaQut  :  Lnc. 
xtx,  II. 

i;a-kunds,  fem.,  persuasio,  rtuaaovr]  :  Gal.  v,  8 
viit.  ad  U.  I. 

cv-KUNps,  fcm.,  manifeslalio;  uf  tinknnpai,  ex  ina- 
nifeslalioiie ,  «pj^ovevo;  :  Luc  III,  23  h.  I. 

RUNpi,  neutr.,  cngniiio,  scieiitia,  y/i>ai;  :  Lne.  i. 
77;Cor.  I,  vm,  10;  xm,  2,8;  Cor.  II,  n,  14;  iv,  6; 
vi,  6;viu,  7;  x,  5;  xi,  C;  Eph.  m,  19;  Plilpp.  m, 
8;  irriyvuat;  :  Rom.  x,  2;  Col.  i,  9;  Skiir.  I,  d  ;  IV, 
h;  VI.  h. 

un-kumI>i,  ignoramia,  itft:  aia.  :  Cor.  I,  xv,  34. 

ur-Kuipi,  cogniiio,  SCienlia,  iitlywai;  :  Eph.  i, 
17;  iv,  13;  Col.  i,  10;  m,  1  i;Tim.  1,11,  4;  Tim.  II, 
li,  25;  ni,  7;  Til.  i,  I. 

ANA-KUNNAINS,     feill.  ,    reC:l»lio  ,    lediO,  «v«yyoio-(r  : 

Cor.  II,  iii,  14. 

KANNJAN,  COIlj.  II,  HOIUIII  faCOr»,  KOlliraie,    yvo>[,i- 

Ckv  :  Joan.  xvii,  26;  Cor.  I,  \v,  1  ;  Cor.  II,  vin,  1  ; 
I  pli.  i,  9;  Skeir.  IV.  h. 

ca-kannjan,  1 )  id.,  yvupt^c tv :  Lue.  n,  15;  Jnan.  xv, 
15;  xvii,  26;  Rom.  ix,  23;  Kph.  111,  3  10;vi,19, 
21  ;  Col.  l,  27  ;  iv,  7,  9  ;  iikeir.  IV,  tl ;  Sutyvmpl^uv  : 
l.ue.  II,  17;  mzuyytkui  :  Cor.  I,  XI,  2o ;  S>Ao0v  : 
Col.   i ,   8;   2)  couiineiidare,  a\uii—.a.-,bM  :  Cor.  II , 

XII,    11. 

us-kannj.vn,  1)  iiotmii  fa  ere,  nolificae,  ywpi^ctv: 
Rum.  ix,  22;  2)  commendare,  a\maritvut  :  Cor.  II, 
v.  12. 

IvCNbS,  v  id.  sob  Iiunitan. 

K(!SA.  noiii.  prppr.  masc.,  X'.yt;«  :  Luc.  vm,  5. 

IvUSTAMTEINUS,  iioiii.  proir.  uiasc,  Calend. 
gitli. 

KCSTUS,  viil.  suii  Kiutan. 

Kft!cKS.  iiinii.  prnpr.  mase.,  plur.  hekos,  Gi.v- 
cus,  'hXt.nv  :  Roni.  x,  12;  Cyr.  I,  i,  22;  Cai.  n,  5, 
III,  28;  llol.  iii,  11. 

KRESKUS,  n  m.  propr.  mase.,  Koijozn;  :  Tiin. 
li,  iv,  10. 

KRETA,  iioiii.  propr.  fcin.,  KpJTo  :  Tu.  i,  5. 

KitiTiiS.  ii"in.  pro|ir.  plur..  Kaazt;  :  Til.  I,  12. 

KIUUSTAN  (coll.  angl.  cra,h ;Gr.  II,  22),  couj. 
I,  krausi ,  krutlun  ,  kiuttuns,  simiere,  rpi?£iv:Me. 
ix  ,  18. 

kiiusts,  fein.,  sliidor,  ppvtusic  :  Mth.  vm,  12. 

KKISPUS,  lioin.  propr.  masc,  kplairo;  :  Cor.  I,  l, 
14;  Tiin.  II,  iv,  10. 

'  KRUTON  (vet.  sup.  germ.  elirazon,  angl.  crusA, 
suec.  krossa  ;  gr.  vpoxuv  :  Gr.  II,  43),  cmij.  II,  cou- 
ciilere,  coiiiniimier  •. 

ca-khoton,  id.,  ouvO).«v  :  Lue.  xx,  18. 

KVUEINAILS,  uoiri.  propr.  inasc,  Kupuv«(o,-  :  Mc. 
xv,  21 ;  l.iic.  ii,  2. 

KU.NS,    i.  q.  Auiis,  vid.  sub  A'u»i. 

KOSA.M  ,  noiii.  propr.  masc. ,  Kuorafi  :  Lue. 
ni,  28. 


I.U.IjS  (  vei.  norv.  langr,  a  igl.  sa\.,  vet.  sax.. 
\ei.  sup. gcriii.,d.ii).,  vei.  fr.,  bnlnv.,  rec.  siip.germ. 
fimu,  aug!.  tor.y.  suec  lantj  ;  lat.  longus;  Gf.  11,22.')), 
itdjeci.,  loiign»,  de  le.ini  ore  solo  usurpalum,  luela 
Itiiiga,  a  lougo  lempore  (jannliii),  c/.  vpov..v  ixavoiv  : 
Lue.  vin,  27;  laggai weifai,  ioilguui  lClllpus,  ini  X[*>~ 
•jov  :  Liic.  xviii,  4  ;  #i)i  luyga  sve,  i.nn  diu  iiiiniii  , 
tf  iacv  :  Itoin.  XI,  15;  sufl  t«tjgu  iueila  sve,  laill  diu 
ipiaiti,  oo-ov  jr_f,o'vov  :  Mc.  si,  IJ;  wan  lagg  niel,  tjuain 
ili'i,  koto,-  Xi°^v0>"  '•  Mc.  ix,  21. 

UAGUA-Mooii,  vid.  sub  Modt. 

LAut.F.i,  /ein.,  longituilo,  jijvo,-  :  Epli.  m,  18. 

LAGEINS,  vid.  sub  Liijiii. 

LAUJAN,  vid.  sub  Lnjaii. 


LAZARUS  (l.azzinus  Luc  xvi,  23),  noui.  propr. 
niasc,  Ai^upo;  :  Luc  xvi,  20,  25;  Joan.  xi,  5,  43, 
Xii,  1,  9,  10,  17. 

LAjtON  (vei.  uorv.  l.nia,  vet.  sup.gerui.  iadon,  vet. 
Six.  talhian,  ladoian,  augl.  sax.  luSiaii,  vet.  fr.  :'(.'- 
ihia,  tadia,  iaia.  rec.  sup.  gerni.  tudiu;  Bopp20; 
Gi'.  II,  161;  Uclillt.  835),  conj.  II,  vocare,  advocare, 
/u/.uv  :  Mtb.  IX,  15;  Mc.  ll,  17;  Luc.  v,  32;  Itoni, 
ix,  II,  24;  Cor.  I,  vn,  15.  20;  x,  27;  Gal.  i,  6;  V, 
8,  13;  Eph.  iv,  1  ;  Col.  l,  12;  lli,  15;  Tliess.  I,  II, 
12;  iv,  7;  v,24;  Tiui.  I,  vi,  12;  Tiui.  II,  i,  9. 

ATLApON,  ld.,   E|lll.  IV,  4. 

CA-LApON,  id.,  xaAecv  :  Cor.  I,  l .  24;  vn,  17  ;  ivm, 

21;  o-uyKaXsiv  :    Luc.  xv,  6;  auyayte»  :  Mlb.  x\v,  58, 


1571 


CI.OSSARIUM  COTIIIC.E  LINGU.-E. 


ir>72 


43.  Slicir.    I,   d;   parlie.   pral.    tjilujn) [it,    Atjx!,>: 
>ur.  I,  |,  2». 

lAbnNi,  fem..  I )  rocaiiu  ,  cleeiio,  rkitttf  '■  Rom. 
■l,  29 ;  Cor.  I,  vu,  20;  l.pli.  i.  18;  iv,  1,  4  :  phlpp. 
lil,  li;Thc-.s.  II,  i,  II;  Tim.  II,  i,  9;  2)  si.lns.  7.0  ■ 
P  ■  ;  ■■;  :  Luc.  11,  25;  redempliu,  Wuvfuvtf  :  Luc. 
li,  58. 

1  \)jV-l  F.IKO,   Vill.   Snli  LofJCC. 

I.AIAN  (vel.  norv.  Iii,  vcl.  6av:.,  vel.  snp.  germ. 
Inltun.  angl.sax.  (#M;GMI,  1*7  |  IV,  087  rejicit  Grim- 
iiiiosiiifiiiiliviim  /umii,  eiijnsiii  Itiriiin  sutiililxivc  lenn. 
sive  telian  ;  sed  ;i<l  lailoun  codcm  iiiihIo  iuliiiilivc 
taiim  icfenur,  al  IUO  «ainii  el  iniitjii  ad  tuitoun  el  vui- 
iniin;  tliwd  si  lehan  propier  vcl.  sax.  el  vei.  BUp. 
li-i  111.  le.ltan,  oliiiliinlitllslialicrciur,  >|in»l  neriiin  111  i- 
iiiine  neCetsarhlHl  essc  vitlclur,  dicemlum  esscl 
apinl  Joan.  11,  28 /itit-ciiiii  ineiiiliim  BM  |»ro  tuilohun; 
j.tin  vero  11011  siippoiienilasuut  memla  binc  necessili- 
le],  conj.  I,  taito,luitoun,  luians,  ileridcre,c.dal.,)iot- 
Sopuv  :  Joan.  ix,  2S. 

I.AIHA,  vid.  stilt  l.eiban. 

l.AIGAION  (voe.  grac),  )i7tuv  :  Mc.v,  9.  15. 

'  LAIGON  (vel.  sup  geun.  Itkon,  vet.  m,  lccon, 
li  con,  mgl,  sax.  liccian,  angl.  lick,  bauv.  likl.en, 
ice.  sup.  geriii.  leiken  gr.  hi/st,  lal  l.mjcic;  Bopp 
81;  Gf.  II,  103),  conj.  II,  liugcre. 

r.i-L.\ir.o>v)  lainberc,  tfotiAiiyiiv  :  Luc.  xvi,  21. 

LAIKAN  (vct.  norv.  leifia.  augl.  sax.  lutati,  vet. 
sup  genn.  leih,  angl.  laij.  suec.  lacka,  ilan.  /e/e, 
rec.  snp.  gcnn.  liicken;  Gr.  II,  17;  Cf.  II,  152), 
conj.  I,  laitaik,  luiluiknn,  /a/kaiij.cxsuliare,  o-xifTav: 
Lue.  1.  41,  44;  vi,  23. 

Bk-UUUH,  saliarc,  «(xTtaiJtej  :  Mc.  x.  31;  xv,  20, 
31;  Luc.  xiv,  29;  ivm,  32;  ftuxnpi^ta  :  Gal. 
VI,  7. 

laiks,  niasc,  plur.  laikos,  ludus,  yopo; :  Luc 
xv,  25. 

LAIKTJO  (voc.  lat.),  Icclio,  secti  •  legcnda  :  Cor. 

I,  xv,  58;Cor.  II.  m,  •*; »,  M;  viii.  1;  ix,  l:xi.29; 
GaL  v,  2,  2.»;  fph.  v,  l,5;Phl|'p.  i,2l,iu.  1;  iv,  1; 
Tlicss.  i,  111,  l;Tim.  1,  vi,  1;  Pliilcin.  12  ;  :u)  margi- 
iil-iii  scriplum,  vid.  Prulcgg.  col.  481,  not.  *;  Castill. 
ail  C«ir.  ll.ni,  » 

LAISJA.N,  vil.  sult  Leisan. 

LAISTS  (  vel.  norv.  leijstr,  lijtlr,  angl.  sax.  last, 
lacslan,  vcl.  sax.  lestian,  vct.  snp.  germ.  teittjan, 
b.iiav.  Itjslen,  rcc.  snp.  gcnn.  leisten;  Gr.  II,  40; 
III,  595;  Gf.  11,251),  ni.tsc,  plur.  laitleis,  vesiigiuin, 
t/.vo,-  :  Cor.  II,  xii,  18;  Skcir.  II.  d;  V,  a. 

calaIsTa,  masc,  comcs,  socms ;  ijnlais.a  visun, 
scipii,   CTor/tiv  :  Gal.  vi,  1U;    iratja/oAovOtfv  :  Tnn. 

II,  111,  10;  yalaitla  vaiiJHin,  id. ,  WRwitMSioi  :  Me. 
1,  30. 

laistjan,  couj.  II,  I )  seipui,  c.  accus.,  a*oA<.u0iiv  : 
Mih.  vin,  l'J;Mc.  viii,  3i;ix,38;  1,31,28,52;  xv, 
41;  Luc.  ix,  23.  57,  5i» ;  xviu,  22,  28,  45;  Jjoan.  vi, 

1  ;  viii,  12;  x,  4,  5,  27;  xn,2li;  vin,  50.  37;  xvui, 
15;  laistjan  afar  —  Mlh.  vin,  1 ,  22  ;  ix,  '.);  x,  38  ; 
xxvn,  55;Mc.  1,  18;  111.  7;  vi,  I ;  vin,  51 ;  xiv,  fii ; 
Luc.  v,  11,  27  ;  ix,  II  ;  luhtj.m  imfi  —  Litc.  ix,  48; 

2  )  nenequi,  c.  accus.,  Smmm  :  Luc  ivii,  25 ;  Rom. 
ix,  50,  31 ;  xiv,  19  ;  Tliess.  I,  v,  15  ;  T1111.  I,  vi,  1 1 ; 
Tnu.  II.  11,  -ii. 

vfmi  laistjan,  sequi,  c.  d:ii.,  oxoAOuQtn  :  M1I1.  vin, 
10;  Me.  x,  M;  Luc.  vn.ll;  irayaraeJ.ouSlu  :  Luc  1,  5; 
t-ttzo^ovOitv  :  T1111.  I,  v,  10. 

ca-la!STIaN,  iil.,  e.  accus.,  7r«o«zoAov9ttv  :  Tiiii.  I, 
iv,  0;Tim.  II,  II,  19  ffU.  ad  b.  I.;  «Uata  :  llou.. 
x.i.  15. 

uNiii-Lvi-.Tibs,  part.  pr*l.,  iiivesiiy  'bilis,  ivi;t^vt- 
ttiT'n  :  liinn    xi,  55. 

1  niaiii  uiSTi^a,  td.,  Eph.lll,  8. 

LAIVNKIS.  oiim.  prop.  ma c,  Aiuif  :  Mc.  11,  II; 
l.iic.  111,  21,  21»;  v,  »:,*«. 

LAivvt.Tis,  1111111  pnppr.  inasc.,  levila,  A-utT>i»  : 
i:..lr.  11,  10;  Neh.  vn,  I, 

l  WlAlh,  iioiii.  pi-iipr.  masc,  \*:>t/_  :  Luc  111,  30. 


I.AMII  (vct.  n>  rv.,  angl,  III.,  vet.  UI.,  ao-l., 
siicc.  lamb,  vel.  snp.  germ.  /11111/1,  ilui..  halav.  Ium, 
rce.  aiip.  genn.  lamni,  Gr.  III,  328 ;  Cf.  II,  213), 
nenlr.,  nvis,  «ooCotov  :  Mlh.  vn,  13  ;  ix,  36;  l.ue. 
xv,  4,  ti;  Juan.  x,  1,3.  4.  7.  8,  1 1.  12,  15, 15, 16, 
20,27;  llom.  viii,  30;  Ncli.  v,  18;  uar,*  :  Luc. 
x,  5. 

LANI>  (ni.  inirv.,  angl.  sax.,  anjjl.,  suec  ,  dau., 
Iiuav.,  rec.  sup.  gerin.  tund,  vel.  sax.,  v.  t.  fr.  ftind, 
ttiiul  vei.  sup.  genn.  lant;  Gr.  III,  395;  Gf.  II,  2,2; 
Iteliil,.  9011),  netilr.,  lerra,  regio,  x^-f*  •'  Mc.  1  5;v, 
1,  10;  Luc.  11.  8  ;  111,  1  ;  xv,  13  ;  xix,  12;  itcnfii  : 
Mc.  vi,  I  ,  x/iuce  :  Cor.  II,  XI,  10;  agcr,  aypoi  :  Luc. 
xiv,  18. 

ii.daia  land,  noin.  propr.,  'louJaia  x'0/''1  :  Me 
1 ,  5. 

LaUIiJAN,  vid.  snli  Liuban. 

LAUGNJAN.  vid.  suh  Liugan. 

LAUDEIKAIA,  nom.  pr»pr.  fem.,  Aao3txxia  :  Col. 
iv,  13,  15.  16. 

*  LAUDS  (Bopp  19;  Gr.  II,  46),  adjeci.,  magiius, 
nmltiis  ? 

sam  v-LAiiits,  xquaii-,  siiuilis,  laoi  :  L«C  vi,  31. 

SVA-IAI.0S,  t.lilus,  lalit,  too-outo;  :  Mlh.  vili,  10; 
J0.111.  xiv,  9;  Skeir.  IV,  b  ,  tvalauds  tv,  .  i|iian!us, 
quaiis,  oo-o,-  :  Gal.  iv,  1. 

xvk-i.aids,  quis,  iroo-os  :  Cor.  II,  vn,  11. 

lai.dja,  fein.,  Ilgura,  specics  (popjr.)  :  Gal.  iv,  19 
vid.  ad  h.  I. 

LAI  IIATJAIV,  vid.  sub  Liulian. 

LXUIIMUM,  vid.  suh  Liuhan. 
'  LAI  |iS,  vid.  suh  Liudan. 
LAUIDJA  ,   noni.    propr.   fcm. ,  Aotr  :    Tmi.    II, 
1,  5. 

I.Al  N  (vel.  iiorv.  laun,  angl.  sax.  lean,  vet.  sax  , 
vcl.  sup.  gcrm.  lon,  vet.  fr.  lan,  succ.  lon,  dan.  I»n, 
balav.  loon,  rec.  sup.  genn.  lohn;  Gr.  II,  48;  Gf.  II. 
219  ;  Rclilli.  884  ),  nciilr.,  merces,  ^io-Wf  :  Mtli.  vi, 
1 ;  yypti  :  Luc.  vi,  32,  53,  54 ;  o-^uvtov  :  Kom. 
vi,  25. 

sicis-iacn,  prxmium,  ppaGuov  :  Cor.  I,  ix,24; 
Plilpp.  111,  14. 

1  acna-varcs,  vid.  suh  Vargs, 

anra-lai  ni,  ueu:r.,  prelimii,  <tvriji«T9ia  :  Cnr.  II, 
vi,  15;  «vTairiooo-tt;  :  Col.  111,  24 ;  <i>wt6ii  :  Tiru.  I, 
v,  4. 

I.AI  R,  vitl.  siih/.  «1««. 

LAUSJAN,  vid.  suh  Liman. 

LAUKS  (vci.  norv.  /«»/,  vei.  snp.  germ.  laub,  vci. 
s:ix.  loS,  vel.  fr.  laf,  angl.  sax .,  augl.  leaf,  suec.  lof, 
d  111.  /;/,  hatav.  loof,  tec  sup.  germ.  laub;  coll.  gr. 
ou»ov,  lat.  folun;  G>.  M,  49;  III,  411  ;  Cr.  II.  U5 ; 
Itcluli.  883  ),  masc,  plur.  laubos,  foliuiu,  tvJUov  : 
Mc.  xi,  10;  xili,  28. 

LASIVS  (nigl.  s:ix.  leas;  Gr.  III,  611),  adjeel., 
supirl.  .'.i.M'i'tiWi,  iiilirmus,  uaOtvn;  :  Cor.  I,  xn,  i2; 
Cor.  II,  x,  10. 

I.ATS  (vcl.  norv.  I.rr,  lcitii,  vct.  snp  germ.  /ax, 
■ngl,  sax.  ftiri,  vel.  sa\.  lat,  teUitm,  ve'.  fr.  let,  letta, 
aucl.  lale,  suec  lut.  tlan.  lad,  Oalav.  tait,  rec.  sup. 
aerra.  Itai j  lat.  iestM .  DUA.  508 ;  Gf.  II,  297  ;  Kt  I11I1. 
h!ii,  890),  adject.,  piger,  oxvn  6,-  :  Koiu.  xn,  II; 
upy  c  :  iit.  1,   12,  ctiam  Luc  xtx,  22    vid.  j,l  h.  I. 

i.ATEi,  fem.,  nv  lesua,  o-omoo-*  .  Phlpp.  111,  1. 

latjan.  toiij.  II,  impedirc  ,  reiardarc,  xp0^'"  i 
Luci.ii. 

ana-latian,  iil„  t-^oitritv  :  Thess.  I,  11,  18;  «n«- 
latt\,s  vuiilnin,  uyxuipsiaOui  :  Plllpp.  IV,  10. 

i.a-i.a tjan,  i>l.,  i/jKTiiv  :  Gal.  v,  7. 

•  I.-EDS,  adjeci. 

i:\-i.Eiis.  pauper,  jttu/ov  :  Mih.  11,  5;  Me.  xiv, 
5,  7;  Luc.  iv,  18;  vi.  20;  vn,22;  xiv,  13.  2l;xvi, 
2i'»,  'li  .  vviii,22;  viv,  S,  Jtiau.  xn,  8  ,  viu.  29  ,  Cor. 
II,  v|,  lli  |  l.il.  11,  10,      ....  .  toi.  II,  ix. 9. 

is  11 11  iiculr.,  paupeii  c,  -i.^"»  :  Cor.  II,  vin, 
1.  9. 


1573 


I.F.IBAN 


I  KiKS 


»;>7i 


gaun-i.f.dun  ,  c"nj.  II,  paupcreni  pacere;  gawited- 
yiu  sik,  itrax%<itv»  :  Coi.  II.  Vlll,  9. 

*  I.EIIIAV  (vri.  ni.rv.  leifa,  angl.  su.  lyfn,  lnf, 
vci.  sax.  tetfian,  t  bnn,  vcl.  fr.  leva,  lavia,  t  ova,  vet. 
Biip.  gerin.  liban,  l  ibn,  angl.  icare,  SUec.  lemna,  il.iu. 
/iTnr,  rec.  sup.  giTin.  bUiben ;  gr.  Asijrsoi,  lat.  linque- 
r«;Gr.  II,  15;  Gf.  II,  47,  48;  Rehili.  8%),  conj.  I, 
/«i/,  iibu»,  libiius.  stipersiilein  esse. 

laiua,  fciii.,  relii|iii;c,  xuraXf.-tpLU  :  Rom.  ix  ,  27  ; 
itt  f.ia  atMuu  :  Mc.  VIII,  8. 

m-laiujan,  conj.  II,  relinqticre,  ire/iiAsimiy  :  Tliess. 

I,  iv,  Isf. 

RI-LAIFS,  vid.  liihUiifs. 

af-lifnan,  c  nj.  III,  relinqni,  remancre,  ntptlti- 
■ataOui  :  TlieSS.  I,  iv,  17  ;  rctaarafisoi  :  I.  C  ix,  17  ; 
Juan.  vi,  12   15;  Skeir.  VII,  c;  pivsiv  :  Jn.iu.  xu,  21. 

I.EIIITS  (vc.t.  nnrv.  leltr,  angl.  s:>x.  /co/if,  vel. 
sup.  germ.  liliti,  vei.  fr.  /:i/i/,  angl.  fio7i(,  succ.  tdtt, 
llan.  7el,  b  lav.  ligi,  r<  c.  siip.  gcim.  leicht;  cnlt.  lal. 
/ruis;  Gf.  II,  160;  Itclith.  898),ni.isc,  levitas,  f.icili- 
t.iS,  i\aypiu  :  C'ir.  II,  i,  47. 

■  LI'.I|)AN  (vct.  norv.  lij)a,  vcl.  snp.  gcrm  /  dan, 
leid,  angl.  sax.  l.fan,  lad,  vel.  sax,  lilliun,  snec.  /irfa, 
liaiav.  /  ibVh.  rcc.  snp,  geroi.  geMle;  cnll.  gr.  eXSsoi : 
Cr.  II,  13;  Cl.  II,  108),  conj.  I,  liAp,  tipun,  lipans, 
irc. 

af  i.ElpAN,  I)  ab  rc,  reecdcre  unipyjaOvt  :  Mc.  i, 
42;  Ltic.  v,  13;  una  yjiptlv  :  Mlli.  >n,  23;  Lue.  xx, 
20  vid.  ail  li.  I.  ;  «VM/M/jsfv  :  Mlli.  ix,  24;  x\v  I,  5; 
Mc.  III,  7;  -intoxoipsiv  :  Luc.  V,  40;  noptiitaOui  :  l.nc. 
iv,  42  ;  eexooviutv :  Luc.  xv,  13 ;  xx,  9 ;  afleipan  aljufi, 
unoSoutiv  ■.  Mc.  xii,  1 ;  2)  relinquere,  i»uv«<  :  Luc. 
v,  14. 

bi-l.f.iJ>an,  linqiiere,  relinqnere,  ilcscrcrc,  c.  dat. 
(l.uc.  xv  i;Joan  xtv,  27;  xvi,  '■  2 ;  Tim.  II,  iv,  15 
c.arcu?.),  itfiiiw  '■  Luc.  xvn,  54,  35;  Joan.  vni,  29  ; 
x,  12;  xiv,  27;  vvi,  28,  32;  xaraAeiirsiv  :  Mc.  x,  7; 
xii,  19,20,  21,  22;  xiv,  f.2;  Lue.  v,  28;  xv,  4;  xx, 
31;  Tliess.  I.  Ili,  1;  i/r.u-;  Atintn  :  Mlh.  xxvu,  40; 
Mc.  xv,  54  ;  Roin.  ix,  29 ;  Cor.  II,  iv,  9;  Tun.  II,  iv, 
10,  16;  unohineiv  :  Tim.  II,  iv,  13. 

CA-Li  i|>as  ire,  spx~oOui  :  Juan.  vn.  45#;  xiv,  23; 
icnipxfiOui  :  Mlli.  «III,  18,  21,  31,  32,  53;  ix,  7; 
xxv,  46;  xxvn,  5,  60;  Mc.  i,  20,  36 ;  ni,  13  ;  v,  17, 
20,  2i,  38;  vi,  28;  vn,  24,  30;  ix,43;x,22;  xi,4; 
xn,  12;  xiv,  10,  12;  Luc.  i,  23,58;  n,  15;  v,  25; 
vu,  24;  viu  31,  57,  59;  ix,  12,  59;  xn,  12;  xvn, 
23;  xix,  32;  Joai.  v,  I,  2>,  66,  68;  u  ,  7.  11 ;  x, 
40;  xi,  28,  47;  xil,  19,  36;  xvi,  7  ;  jvm,  6;  ticip- 
yjaOai  :  Mc.  l.  21,  45;  II,  1,  20;  ill,  1,  27;  v,  12, 
15;  vil,  17,  24;  u,  25,  43,  45,  47;  x,  25,  24,  25; 
xi,  II ;  l.iic.  l,  40;  iv.  38;  vi,  (i ;  vn,  1 ;  vni.  30,32, 
33;  ix,  40,  52;  xvn.  27  ;  xnn,  25;  xix,  7,  45;  Joan. 
n  ,  4;  xiii,  27;  xvin,  1,  33;  xix,  9;  SiipyjaSut :  Luc. 
viii,  22;  Cor.  II,  i,  16;  i\ipxtoQut  :  Mc.n,  13;  vn, 
51  ;  xiv,  68  ;  L'ic.  iv,  42 ;  xiv,  18;  Roin.  x,  18;  Cor. 

II,  r,  13;  vni,  17;  kikte^o-Oki  :  Luc.  iv,  51 ;  npoip- 
yjaOut  :  Cor.  II,  IX,  5;  itsSotvcni  :  Mc.  iv,  1  ;  VIII,  10, 
13;  Luc.  v,  3;  vm,  22,  37  ;  ava5«iv£(v  :  Joan.  vn,  8, 
10;  x«Ta'ai/£(v  :  Luc.  x,  50;  iinuyttv  :  Luc.  xvn,  li; 
Joau.  vi,  07  ;  w  i,  14,  21  ;  xiv,  28  ;  uvuyiaOui  :  Luc. 
viu,  22;  nops-iitaOat  :  Cor.  I,  xvi,  4;  lini.  I,  i,  5  ; 
Tiin.  II,  iv,  10;  u;napt\tiaOui  :  Mc.  I,  21  ;  «ll,  19  ; 
galeipau  inn,  ticspyjaOat  :  Mc.  xv,  13;  Luc.  I,  28; 
iv,  10;  Ei-n-ifE  W.'ai.  :  Mc.  v,  40;  galeipmi  «/,  i^ip- 
XtaQu;  :  Jo.ui.  xin,  30,  51 ;  xvui,  38 

iNNGA-LEIpAN  ,  illgrcili ,  t\qipx~-aOuL  :  Mlli.  v:i,  13, 
21 ;  Lmc.  vi,  4;  xviii,  24;  xix,'  l ;  Joan.  ui,  3;  Roin. 
xi,  25;  cii.iin  guleijian  inn,  vid.  supia. 

MlblNNGA-l.tlbAN,  coiugrcib,  a\j-Jzi;ipyjaOui  :  Joan. 
xviii,  15. 

IUNUin-LGlbAN ,  pralerirc,  pcrirc,  -jpipyjaQy.i  : 
l.uc.  xvi,  17;  xvii,  7. 

{hiiui  lei[)AN,  Iransire,  ^ikpyjaOui:  Luc.  xvin,25; 
xix,  1 ;  xutipyjafluL :  Luc.  iv,  50;  itapayEii) :  Mtu.  i\, 
9:  pairhleipands,  part.  pr;cs.,  iu  tr.uisitu,  iv  ituciSip  : 
Cor.  I,  iii,  7. 


ii"i.i..|]A\',  I)  egijreili,  rccedc  e,  i\ipyzaOa.i  :  Mtl-. 
viii.  28  ;  ur.ipyj.atui  :  Mc.  viii,  13;  Wdpxtadat  :  Mc. 
IV,  35;  Joaii.  viii,  5.!;  Lor.  I,  xvi,  5;  Stajtepm  :  Mt\ 
v,  21  ;  ftETaSaivstv  :  Mlb.  vin,  54;  Jo.in.  vn,  5;  iAri- 
[tiiv  :  Cor.  II,  v,  8  ;  2)  pi  :cterirc,  perire,  Kuoinyiahn  : 
Mtli.  v,18;  Cor.  II.  v,  17. 

iir.in-i.F.i|)AN,  transire,  oiar-piv  :  Mth.  iv,  4. 

LKI|)L1S  (vei.  norv.  tid,  angl.  gax.,  vel.  sax.  /iiV, 
liili,  vei.  fr.  litli,  vei.  sup.  gcrni.  lHu;  1>R.\.  191  ; 
Cf.  II,  192  ;  Rclilh,  900),  niasc. ,  sicera,  o-iz.-o«  :  Lnc. 
I,  15. 

LLIK  (vct.  nnrv.,  vcl.  fr.  tik,  vcl.  sax.,angi.  sax. 
tic,  vei.  fciip.  gerin.  lih,  b:ii:iv.  lijk,  suec.  lekanen, 
ilan.  teqem.  rec.  sii;i  gerin.  leiehe ;  l!opp!6;Gr.  III, 
397;  Gf.  II,  105;  Rclith.  901),  nciilr.,  4)  corpus, 
erfiiia  :  Mill.  v,  29,  50  ;  vi,  22,  23,  25;  x.  28;  Mc.  v, 
29;  xiv,  8;  Rom.  vti,  4,  24;  xn,  1,  4;Cor.  I,  ix,  27, 
x,  16,  17;  xi,  21,27;  x:i,  12;  xm,  5;  Cor.  II,  IV, 
40;  v,  0,  8,  10;  x,  10;  xn,  2,  3  ;  Gal.  vi,  17;  Epli. 
1,23;  ii.  16;  iv,  4,  12;  v,  28;  Plilpp.  l,  20;  !«,  7; 
Ci.l.  i,  1S,  22.  24;  n,  17;  m,  15;  Thess.  I,  v,  25; 
Skeir.  I,  b,  il ;  II,  a,  d;  III,  b;  IV,  c  ;  leikis  sinn,  cor- 
pnrali^  species,  auiuutimv  tlSo;  :  Luc,  m,  22  ;  2)  cm- 
pus  iiioi  tuiiui.  cadaver,  trutta :  Mlh.  xxvn,  52,  58,  59; 
Mc.  xv,  13,  45;  Loc.  xvu|  57;  irrSiua:  Me.  vi,  29; 
3)  c:irn.  auoi  :  M-c.  x,  8;  xm,  20  ;  Luc.  m,  6  :  Joan. 
vi,  51,  52,  55,  03;  vm,  15;  xvu,  2;  Roin.  vn,  5, 
18,  25;  viii,  1,  3,4,  5,  6,  7,  8,  9,  10;  ix,  5;  si, 
14;  xiii,  li;Cor.  I.  v,  5 ;  vn,  28;  x,  18;  xv,  50; 
Gor.  II.  i,  17  ;  iv,  II ;  v,  16;  m,  1,  5;  x,  2.  3,  10; 
xii,  7;Gal.  n,  40;  m,  3;  iv,  12.23;  v,  13,  16;  Epll. 
ii,  3,  11,  15;  vi,  12;  Phb  p.  i,  22,  24;  m,  5;  Gol.  i, 
21;  ii,  41,  18;  Tim.  I,  m,  16. 

Ga-leika,  iii  isc,  uuicorporalis,  o-uo-<T6iuof  :  Epli. 
iii,  6. 

LE1SEINS,  ailjecl.,  COrpnralis,  larnalis  traii.urir.ai  : 
Tmi  I,  IV,  8;  aupr.iy.it;  :  Kom  VII,  14  ;  Cor.  II,  i,  12; 
x,  4;  o-aoxivo,-  :  Cor.  II,  m,  3;  Skcir.  II,  b. 

Ll-IK.VN  (vct.  n<irv.  lika,  ang'.  sax.  lieian,  vel. 
sax.  licon,  vci.  fr.  likia,  vet.  sm|>.  go.rm.  liclieu,  angl. 
like,  balav.  Iijkcu;  coll.  Leiks;  Gr.  II.  16;  Gf.  II, 
120  ;  Rcluli.  901),  cimj-.  II,  placere,  itpitrxta  :  Jo:m. 
xviil,29;  Cur.  I,  x.  53. 

ca  LKikA.N,  id.,  Mc.  vi,  22;  Rom.  viu,  8  ;  Cul.  i, 
10;  llicss.  I,  ii,  15;  iv,  1  ;  Tun.  II,  II,  4;  tuiWni  : 
Cor.  I,  i,  1i  ;  Cor.  II,  xu,  10;  Col.  l.  19;  Tlicss.  I, 
in,  I ;  Soxfiv  :  Luc.  i,  3,  vuilu  galeikan,\>c.m:  placere, 
tvv.p-atoii  Etvai  :  Iloiii.  xu,  1  ;  xjv,  18;  Cor.  II,  v,  9; 
Epb.   v.  10;  sc  valile  obleclare  (in),  z'iiionuui  :  Mc. 

I,  11;  sOSoxrfv  :  Lnc.  m,22;  lailuijuleikuips,  placiius, 
tiiip-aro;  :  Col.  ni,  20. 

c\-lgikm|i,  neiiir.  part.  pass.,  bene  plariiiiui,  tiiu- 
ptarov  :  Koiii.  XII,  2;  sCSozix  :  LtlC.  X,  2l. 

FAGHAGA-LEIKAX  ,    pr:cponere  ,    itporiOhui    :    Kpli. 

LE.KAi.NS ,  fem. ,  heneplacilum,  dilcclio,   sOuozi«  : 

Epli.  I,  o,  9  h.  I.  ;  TlliSS.  II,   I,  il  ;   r.ooOzat;  :  lun. 

II,  I,  '■>. 

LEIKEIS  (LekeisMe.  u,  17;  v,25;  Luc.  vm,  43; 
vel.  norv.  laknari,  ttckna,  angl.  sax.  /a«re,  vct.  fr. 
letia,  vei  sup.  gcnil.  lnlilii,  angi.  leech,  suec.  liikare, 
d.ui.  lage;  DM.  608;  Gf.  II,  4ul ;  Rclnb.  880), 
niasc,  iiieilicus.  ia-po;  :  Mc.  n,  17;  v,  25;  Luc.  iv, 
23;  v,  51  ;  vui,  i3;  Col.  iv,    14. 

leikinon  [Lekiuou  Liic.  x,  9),  ronj.  II,  sanarc, 
Otpu-Kiiii  v  :  Luc.  v,  15  ;  vi,  7  ;  i\,  0  ;  x,  9. 

Ga-leikinon,  iil.,  Liic.  vin,  2,  43. 

leikinassls,  iuasc,  saiialin,  vepxiztiu  :  I.uc.  ix,  1 1. 

"  LEIKS  (vct.  noiv.  likr,  angi.  sax.  tic,  tician,  vci. 
sax.  lic,  ticon,  vel.  IV.  lik,  likiu,  vel.  sup.  gerui.  lik, 
augl.  like,  suec.  lik,  din.  lig,  balav.  lijk,  rcc.  sup. 
gcrm.  ijleich  ;  coll.  Leikan;  llopp  17;  Gf.  II,  105; 
Rchlh.  901).  adjecl.,  siinilis,  conloniiis. 

"  ALIA-LGIKS,  dlVCI^US. 

ai.ja-l'ii;os,  adveib.,  comp.,  aliler,  eTtouf :  Phlpp. 

iii,  15;  uJ.\o>;  :  Tim.  I,  v,  23;  aljaleikos  laisjan,  ali- 
tcr  doccie.  £'Ti/)o<iii5«o-xa).E:v  :  Tiul.  I,  vi,  3. 


1375 


GLOSSARIUM  COTUIC.E  LINGU/E. 


1576 


AMt-tttKo,  ftdvarb.,  limiliter,  Skcir.  V  I,  a. 

an|>ah  i  niuo,  lliterj  ufil>unelko  luinjun,  aliter  do- 
ccrc,  «Ti/so3iJa7w<Xiiv  :  Tim.  I,  l,  3. 

U<UIH|  idjcri.,  liinilil  ,  ouotoc  :  Mc.  XII,  31; 
Lnc.  vi,  47,  48,  J«l;  vu,  7.1,  52;  Gal.  v,  31;  Sken. 
I,  a  ;  V,  d;  «rapiuoio,- :  Mc.  VII,  8,  15;  qnleiki  viim, 
asaintilare,  ouoiijitv :  Mc,  xiv,  70;  galeiki  vairpan, 
SuoioOadui ;  llom.  ii,  -2;). 

GA-LKIK.O,  ndveili.,  snnililcr,  "o-a  :  Ptilpp.  II,  tili.  I. 

i  .xa-leiks,  tiljec,  sniulis,  Skcir.  V,  .1. 

la|>a-lciko,  idverb.,  libenier, ^Scern  :  Cor.  H,  kh, 
15  vitl.  mI  Ii.  1. 

i.hoa-leiks,  adject.,  jurundus,7T£orf('r,;  :  1'hlpp. 
iv,  8. 

missa-lciks,  varius,  diversus,  rmxliaf.  Mc.  i,34; 
Lne,  iv,  40;Tim.  II, m,  6; Skeir.  II,  d|;  V,  b;VI,  c. 

SAMA-LLIKS,    Silllilis,    culiwil  f IIS      (OOf  :  Mc.    XIV, 

6<».  69. 

saua  ikiko,  advcrb.,  similiici-,  oitoiw;  :  Mc.  iv, 
I  (i ;  xv,  51 ;  Luc.  m,  II  ;  v,  )0,  33 ;  vi ,  51  ;  xvn, 
28,  51  ;  Joan.  VI,  II ;  Cor.  1,  vn,  22;  oV.-acJTOJf  :  Mc. 
xii,  21,  22;  Luc.  xx,  51 ,  Cor.  I,  xi,  -..'i  vid.  ad  li.  I.; 
Tim.  I,  ii,  y  ;  iii,  H  ;  v,  45 ,  z«t«  t«Gt«  :  Luc.  vi,  26. 

miiia  lhks.  idjecl.,  imriis,  mirabiJis,  (/«vuaffToc : 
M..  xn,  n  ;  Jnan.  i\,  36;  Cnr.  II,  xi,  14. 

sva  i.i  ihs,  latis,  T«oOr<)v  :  Mlli.  tx,  S;  Mc.  iv,  55 ; 
vi,  2 ;  vn,  8  ;  ix,  57;  xill,  19  ;  Lnc  ix,  0 ;  xvni,  lii; 
Jo:in.  ix.  16;  Cor.  I,  v,  5,11 ;  VII,  15,  2<;  xv,  48;  XVI, 
16,  18,  Cor.  II.  II,  C,  7;  III,  4,  12;  x,  II  ;  XI,  13; 
xn,  3,  5  ;  Cal.  v,  21,  23  ;  vi,  I ;  Eph.  v,  27  ;  Phlp(>. 
n,  29  Tlirss.  II,  lll,  12;  Skeir.  I,  h;  V,  c ;  -UtxoC- 
ro; :  <"or.  II,  l,  10 ;  Svate.ki  ive,  qualis,  otoc :  Cor.  I, 
xii,  2(1. 

VAiitA-LEixo,  idverb.,  virilis;  vmraleiko  laujan , 
virilitcr  agere,  focere,  «.SfiSsofict :  Cor.  I,  xvi,  15. 

«1-LEIK9  (Weltiks  Luc.  i,2i)),  ailjecl.,  qnalis , 
iroio,-  :  Mc.  iv,  30;  Joan.  xn  ,  53;  xvm,  52;  Trora- 
jrof  :  Mlh.  viii,  27;  Luc.  i,  29;  vti,  59;  mg/uwr :  GaL 
vi,  11;  Ti,-:  Gil.  iv,  15;  Lph.  i,  18;  ih  ,  9;etoe: 
^■r.  I,  xv,  48;Cuc  II,  x,  lt;T.in.  II,  ni.il; 
orroioj  :  Gsl.  II,  6. 

ANfivK-LtiKEi,  ftiii.,  divcrsilas,  Skeir.  V,  c;  VI,  b. 

CA-leiki  ,  neutr.,  similitudo,  ou-oiuua  :  Itoni.  VIII, 
3;  riilpp.  n.7. 

man-leika  (Uannlcika  C.or.  I,  xv,  '■')  viii  fiil.  b. 
L),  masc,  effigies,  nVw :  Mc.  xu,  l(i;  l.uc  xx,  21; 
Cor.  I,  \v,  49. 

silda-leis,  ncutr.,  admiratio,  sliipor,  6«,u6o;  :Luc. 
v,  9. 

smu-Li  iujan,  conj.  II,  I)  lnirari,  flauuafev  :  Mih. 
VIII,  rO,  27;  ix,  8,  53;  xxvu.  14;  Jlo.  v,  20;  v.,  C; 
xii,  17;  xv,  5,  44;  Luc.  i,  21,  03;  II,  IX,  53;  iv,  '22; 
viii,  25;  ix,  43;  xx,  20 ;  Joan.  vn,  15,  21 ;  Gal.  i, 
H ;  Oap&ts0«u:Mc.  i,  27  b.  I. :  x,  52;  fenrAtTTivOu  : 
Mc.  vi,  i  ;  vn,  57;  xi,  18;  Lue.  II,  48;  iv.  52;  Skeir. 
Vlll,  I»;  2)  mirari ,  c.  accus. ,  6«uu«?siv  :  Lnc.  VII,  !>. 

ca-leikon,  conj.  II,  I;  nsimilara,  ouotoCv  :  Mih. 
xxvn,  4;  Mc.  iv,  5i) ;  Lut,  vn,  31 ;  2)  limiliier  age- 
re,  faccn',  imitari,  iuoiw;  rrotsiv  :  Skeir.  I.  d:  V,  a 
(Joan.  v,  19),  b;  iuoioOofiat  :Mlh.  vi,  8;  utueicfiat : 
Thcss.  II ,  iii  ,  7,  II ;  biuc  nnleikonds  ,  psrt.  praes., 
imilator,  utunT/,;  :  (^or.  1,  xi,  1 ;  Epb.  v,  1;  Thess. 
I,  ii,  14;  5)  ijaUA.on  lik ,  sc.  conforuiare,  a\oyj,ju- 
ri^taOvt  :  Uinn.  XII,  2. 

GAGA-LBIKOil  SIK  ,  se  conforniire ,  filTctaxwuu"!- 
CtaOut  :  Oir.  II,  XI,  15,  14,  15. 

bllHUCX-LEIKON ,  IraiMlerri  ,  permulari ,  yixaay.- 
««Tijnv  :  t.or.  I,  iv,  0. 
im.a-i.i:ikon  ,  irangformari ,  umuttMoSv  !  Cor,  II, 

iii,  18. 
uibci-i.F.iKON  ,  coimiiari ,    part.    mipguleikonut , 

cuuutuv,r<„-  :  1'lllpp.  III,   17. 

AUA-LEIinbs,  p.irt.  pr.ct.,  aliter  figinalus,  «XAijyo- 
f.oiuivo;  :  Gal,  IV,  21  ml.  ad  h.  I. 

Llili\  (vet.  norv.,  vet.  mp.  gorm.,  ingl.  iax.,  vel. 
siv.,  ilan.  lin,  vet.  Ii  tuiiini,  llLjl,  linl,  linu-n,  llioe, 
tuni ,  bat.iv.  Iijii,  icc.  snp.  gi.im.  Ititti  gi.  livov,  llt, 


fmiim  ;  Gf.  II,  218  :  Rclilb.  902) ,  uciitr.,  linuin,  civ- 
lam  :  Mc.  xiv,  51  ,  52;  xv,  4fi. 

LKI8AN  (vel,  nnrv.  lacrn  ,  lesari,  angl.  sax.  tar- 
raii,  leoriiian  .  vcl.  *:ix.  le  ian,  vel.  fr.  Wre,  terna  , 
vel,  su)i.  gcrm.  ttran,  lirnen,  angl.  leofH,  lore,  siicc. 
larn,  dan.  twre,  rec.  snp.  gerill,  leliren,  leruen,  COll. 
Itttn  ;  Gr.  II,  4(i;  Gf.  II,  254;  Rrlllb.  S95) ,  coiij.  I, 
tais  ,  liiun,  lisunt,  scirc  ,  disceic;  pi.cl.  iuti,  scio , 
novi ,  o:Ja  :  Pblpp,  iv,  12. 

i.i  uja  i.ki  bi  ,  fein.,  venelicimn  ,  twBuayii»  :  Gal. 
v,  20. 

lai»jxm.  conl.  II,  docere,  !i."  c/kv  Ml'i.  v,  19; 
vn,  29;  ix,  55;  xi.  I  ;  Mc.  i,  21,  22;  n,  15;  iv,  1, 
2;  vi.  2.  C;  vn,  7:  viii  ,  31  ;  u  ,  51  ;  x,  1  ;  u.  17; 
xii,  14,  55;  xiv,  4'»;  Luc.  iv,  15  ,  51  ;  v,  3,  17  ;  vi. 
0;  xix,  47  ;  xx,  1,  21  ;  Joan.  vi,  59  ;  vn,  14.  S»,  5's 
viii,  20  ,  28;  ix  ,  54;  xiv,  20;  xvm,  20;  Col.  i,  2*  ; 
iii,  !C;  Tiin.  i,  ii,  12;  iv,  H;  vi,  2;  Tim.  II,  n,  2; 
Skcir.  III.  d  ;  IV,  a  ;  V,  d ;  mroxir» :  GaL  Vii,  0; 
luKJau  tik,  seipiHm  ilncerc,  di.scere,  ^«vOavtiv  :  Tim. 

II ,  iii,  7  ;  anbarttika  tel  oljaltikos  lnisiaii,  ajilor  dn- 
Ccio,  ffiaeSioaenaAitv  :  Tiin.  I,  i,  5;  vi ,  5;  laitipi, 
p»rl.  pial.,  doetllS,  otoai-To.r  :  Juaii.  vl,  45. 

c.a-i.aisjan,  l)  docere;  S(S«er;:itv  :  Tim.  I.  n,  12;  2} 
insliliiera,  y«To^eiv:  Lue.  i,  i ;  gataiijan  sik,  discere, 
umOawtv  :  !'hlpp.  iv,  9,  li  ;  'Fiin.  !,  il,  11  ;  v,  4, 15, 
Tim.  II.  iii.  7.  14;  Skcir.  V,  n. 

us-lai-jan,  lioccre, SiSanatv  :  Eph.  iv,  21 ,  at  gnjKi 
uslaisips,  8so5tSa«« :  Thess,  I,  iv,  9. 

onds-lajsi|'s,  pari.  pra-t.,  indoctoa  ,  non  cd.;cta>-, 

jtn  usyuOi/.iic  :  Joail.  VII,   15, 

LAI6EIG8,  atlj'  Cl.,  aplus.  :id  doCCIllllim  ,  <7(3xsrtxot  ' 

Tiin.  I,  ii),  2;  Tim.  II,  n,  24. 

laisei.ns  ,  fein.,  docliina  ,  (»to«-/>i  :  Mtli.  VII,  2S, 
Mc.  i,22,27;  ,v.  2;  xi,  18;  xu  ,"58 ;  Luc.  iv,  ".2; 
Joan.  vii,  1C,  17;  XVlli,  19;  Cor.  I,  xiv,  20,  Tim. 
I!,  iv,  2;  Th.  i,  9,  StoaexeAM  :  Mc.  vn,  7  ;  Rmn.  xv, 
4;  Cii.  ii  .  22;  Tim.  I,  i,  II!;  tv,  1,  0,  15,  10;  v, 
17;  vi,  1,5,  Tim.  li,  m,  10,  16;  iv,  5;Skcir.  I,  c; 
IV,  h;  VIII,  b. 

laisarkis,  masc,  inagister,  JJm»)».-  :  Uih.  vm, 
19:  i\,  II;  x,  24,  25;  Ue.iv,  58;  v,  53:  ix,  l7,r,S. 
x,  17,20,  35;  xii,  14, 19,  32;  xiv,  l i ;  Lue.  n,  46 ; 
in,  12;  vi,  40;  vu,  40;  vm,  49;  ix,  58;  x,  25;  xvm, 
18;  xix,  59;  xx,  *i,  28,  59;  Jo.in.  ii,  28;  xm,  15, 
1  i ;  Eph.  iv,  1  i  ;  'J'im.  I,  u,  7 ;  Tini.  II,  i,  1 1 ;  iv,  5; 
Skcir.  I,d;  II,  b;  VII,  a. 

HTonA-LAiSAitKis  legisperitns.  vouoS(5KOxa>o;  :  Lue. 
v,  17  ;  Tiiii.  1,1,  7. 

lists  (vel.  noiv.,  angl.  sax..  vet.  sup.  gcrni.,  vct. 
IV.,  snec,  dan.,  balav.,  rec.  snp.  germ.  lii\  vct.  sax. 
tiU,  Iwi;  Cr.ll,  26  ;  Cf.  II ,  2Si2;  Kchih.  9:5),  foui., 
dolns ,  ptQtAsitt  :  Epll,  vi,  II. 

LisTeiGt,  :ttlject.,  astutua,  r«vo0f/o;  :  Cor.  il,  xii. 
16;  Eph.  iv,  li  vid.  ad  b.  !. 

LEITAN,  i.  q.  Letan. 

LEITILS  (vct.  norv.  litiit ,  angl,  sai.  lyiel,  vel. 
Sax.  lnttil,  vel.  snp.  guiut.  tuiil,  vet.  fr.  titik,  Kitttk, 
augl.  tittte,  suec.  tiin,  dan.  tkten,  balav.  tuieu;  Gr. 

III,  till;  Gf.  II,  317;  ltciiih.  907),  ifjcci  , eoup. 
iiiin/iiin ,  luperl.  mwmmii,  vid.  lub  Ifixi;  parvus, 
cmins ,  mitior ,  fuxMf  :  Mih.  xxv,  !'•;  Mc  i\.  4S; 
xiv,  70;  Liic.  xvi,  10;  xix,  5,  17;  Jn.in.  »11,  35;  xu, 
55 ;  xiii,  55,  xiv,  19;  xvi,  14»;  tior.  I.  \,  0;  \vr.  II. 
XI,  1,  10;  Gal.  v,  9,  Skeir.  IV,  b;  VI,  a;  iW^-ta;  ■ 
Lue.  xm,  10;  n\,  17  .  ttli-tot  :  Mc  i.  19;  Luc.  v,  5; 
vil,  17;  Cnr.  II,  mii,  15;  Epb.  m,  5;  TUd,  I.  v, 
^flayuc  :  Joan.  vi,  7 ;  .'ci/ii  i/o/oii  ■  '..  niodica>h*dci 
o>i>oirteTor :  Mih.  vi,  50,  vm,  2o. 

LKIYJ.VN,  i.  i|.  Levjt.n,  vid.  Biih  Lw, 

LEI WAN  (vel.  norv.  Hu  /«i«ia,  vel    ■.>■...  wi.  • 

pertn.  Itkan,  angl.  ^jx.  riaaii ,  t .,  uii,  vet.  ir.  . 

liu,  iiitl.  (.iii(,  icni,  suec,  /.iim,  d»n,  hMM,  ree.  rap. 

K«rin,  w«h,  ItihtH;  Gr.  II,  17,  ('.'.  II.  12.:,  Rchlli, 

892,  897),  COnj.  I,    liinc.  l.rau  -.  iiiU4U.ui, 

3«vii(iiv  :  Mili.  v,  42  ;  l.uc  vi.  Sl,  55. 
LEKEIS,  i.  i|.  Lokti^. 


f577 


LLTAN 


IINNAN 


1378 


I.LTAN  {Leitait  Mt.li.  i\,  o;  Mc.  w.  9;  LiiC.  II,  29; 
v,  20;  xvi,  1«;  vci.  norv.  /«l»  ,  :uij-l.  s;>x.  /tr/an, 
xet.  sax.  /«/a»,  vcl.  fr.  to.'« ,  vet.  sup.  gcnn.  tnzan, 
angl. /e',  suec.  /«.'«  ,  dan.  /arf«,  b-.iliiv.  iMfen ,  rec. 
Bup.  verin.  tasten;  Gf.  i!,  299;  Itclitb.  895),  conj. 
I, /ai/oi,  taiiotun,  iettms,  liiiquere,  dcsereie,  «f Uvai : 
Mlb.  vin.  22;  xkvit,  49  ;  Mc.  v,  19;  vn,  27  ,  x,  U  , 
xi,  0,  i(i;  xiv,  G,  50;  xv,  50,  37;  Luc.  vi,  12;  ix, 
liO;  xvir,  tO  ;  xix,  44;  Joan.  xi,  44;  xu,  7  ;  xiv,  18; 
xviii,  8;  eav  :  Lur.  iv,  34,41. 

af  letan,  1)  reliiiQtiere,  i.ytiwi  :  Mlli.  v,  24;  vin, 
15 ;  Mc.  i,  18,  20,  5t  ;  vu,  8;  x,  28,  29;  xu,  12  ; 
xiv,  50;  Liic.  ivr  59;  xvm,  28,  %'J ;  2)  pcrdere  ,  de- 
serere,  uirolvsu  :  Mtli.  v,  3!,  32;  Mc.  x,  4,  II,  12; 
Luc.  xvi,  18;  «jptjvKi :  Mlh.  xxvu,  50;  Mc.  iv,  5ti ; 
Cor.  I ,  vii ,  12,  13;  3)  relmqnere,  iadiai :  Mili.  v, 
40  ;  4)  sinere,  periniltere,  aonfvat  :  Mth.  vi,  12,  14, 
15;  ix,  2,  5,  <S;  Mc.  II,  v,  7,  10;  iii,  28;  iv.  12;  xi, 
25,  26;  Luc.  v,  20,  21,  23,  24;  vn,  47,  48,  *9, 

us-lf.tan,  excludere,  IxxAtisa  :  Gal.  iv,  17. 

riu-LEtAN,  1)  relinqiiere,  .leserere,  axoAustv  : 
Mth.  xxvii  ,  15;  Mc.  vni ,  3,  9 ;  XV,  6,9,11,15; 
Luc.  ii,  29;  vi,  37;  viii,  58;  ix,  12;  Joau.  xviu,  39; 
XIX,  10;  eav  :  Mc.  I,  21;  airoerTiTuEt»  :  Luc.  iv,  19; 
«fihcu. ;  C.Oi"-  I .  »'■>  *  I  ;  Skeir.  IV,  b  ;  2)  remiltere, 
«»iivat :  Eplt.  vi,  9;  5)  pennittere  ,  aj.ti-.iai  :  Mc.  i, 
■  i  ;  v,  57 ;  vn,  12  ;  Ltic.  viii  ,  51  ;  ETrtrpiiretv  :  Cor. 
I,  xvi,  7;  4)  sinere,  iytiwt :  Luc.  vu,4?;  xvn,  3,  4; 
5)  deiuillere,  >«'/.« w :  M«.  li,  4  h.  t. 

amvletna.n,  solvi ,  «v  ).£tv :  1'ltlpp.  ',  23. 

af-let,  noistr.,  reuiUsiu,  aeeo-«  :  Luc.  i,  77;  Skeir. 
III,  c. 

fra-li.t  ,  remtssbi,  "tftatt  :  Mc.  m,  29 ;  Luc.  ui , 
3;  iv,  19;  Epb  i,  7;  Col.  i,  14. 

fra-lets,  adjcci.,  inaiminissus,  u.i:ai-jO»«ic  :  Cor. 

I,  vii,  22. 

LEV  (angl.  sax.  twva,  vel.  sup.  germ.  iawjan;  C.f. 

II,  294),  ueulr,,  occasio  .  «yopu-i  :  Uoui.  vu  8,  11 ; 
Cor.  II,  v,  12;  Gal.  v,  13. 

levjan  (Leivja»  Joan.  vi ,  64i ,  cojij.  II ,  tr&dere, 
wapa5i^ov«! :  M.c,  xiv,  42,  44;  Joan.  xvui,  5. 

ga  levj.vn,  1)  ir.idere  ,  Trapsxeiv  :  Lue.  vi,  2i9;  2.) 
Iradere,  7!-apaSio6vai :  Mili.  xxvn,  3,  i;  Mc.  m,  19  ; 
Xiv,  {rl,  II,  41 ;  Joan.  vi,  64;  xu.  4;  xtn,  21 ;  xvin, 
2;  Cor.  I,  xi,  23;  liinc  galeujantlt ,  part.  pi.es.,  ira- 
dHor,  izpoSoTris  :  Luc.  VI,  16. 

fra-levjan,  tradcre ;  parl.  praes. ,  (raifiviands , 
rrodilor,  npoSozrjt  :  Tim.  II,  lll,  4. 

LIISAN  (vet.  norv.  lif,  tifa,  angl.  sax.  lif,  ti/ian, 
vct.  sax.  ttblt,  tibbiun,  vc!,.  Ir.  /:'/',  ttvba,  liva,  rec 
sup.  gerra.  teban  ,  angl.  iive ,  suec.  lefva  ,  dau.  leve, 
lialav.  leven,  rec.  sup.  geriu.  icbe»;  Cr.  II,  !5;  Gf. 
II,  40;  Itchlli.  898) ,  conj.  II ,  vivere,  t>j.  ;  fvlili.  ix, 
18;  xxvn,  G3;  Mc.  v,  25;  xvi ,  11;  Luc.  u,  56;  iv, 
4;  x,  28;  xv,  15;  xx.  58;  Joan.  vi,  51,  57,  6:s ;  vn, 
58;  xl,  25,  20;  xiv.  19;  Itoiii.  vn,  t,  2,  5,  9;  ix,  26; 
x,5;  xiv,  11;  Cor.  II.  i,  8;  m,  3;  iv,  II;  v,  15;  vi,9, 
16;  ilii,  4;  Gai.  n,  14,  19,20;  v.  25;  Phl.ip.  ,,21, 
22;  Col,  ili,  7  ;  Thess.  I,  lif,  8;  iv,  15,  17  ;  v,  10; 
Tim.  I,  in,  15;  iv,  10;  v,  6;  Tim.  II ,  iii  ,  12;  lib,aa 
taujun,  vivificare,  ^uoiroteiv  :  Joan.  vi,  63;  liban  ga- 
taujan,  id.;  Joan.  v,  21;  samona  tiban,  unaiiiimler 
vivt:re,  o-u?)jv  :  Cor.  II,  vu,  5. 

Mib-LiB.\N,  convivere,  uu^riv  :  Tim.  II,  n,  II. 

Liu»ns,  fein.,  vi(a,  Zw  :  Mlb.  vil,  14;  xxv,  46; 
Mc.  ix,  13,  4S  ;  x,  17,  i0;  l.uc.  x,  25;  xvm,  18,  30; 
Joan.  vi,  27,  55,  55,  10,  47,  48,  51,  53,  54,  65,  68; 
Vlll,  12;  x,  10,  28;  x(,  25;  xn,  25;xiv,  6;  xvii,  2, 
5;  Roin.  vi,  23;  vn,  10;  viil,  2,  6;  xi,  15;  Cor.  1, 
xv,  1»;  Cor.  II,  n,  16;  lv,  !!,  12  ;  v,  4;  Gal.  vi,  8; 
Kph.  iv,  18;  1'iilpp.  i,  20;  iv,  3;  Col.  lll,  3;  Tnn. 
I,  i,  16  ;  iv,  8;  vi,  12  ;  Tim.  II,  l,  I,  10;  Til.  i,  2; 
Uot  :  Mc.  iv,  19;  Luc.  vin,  U. 

LIGACi  (vet.  norv.  tiguiu,  legtjiu,  vet.  sax.  ligan, 
leginn,  latjtun,  angl.  sax.  lirtjtui,  lergtm,  vel.  fr.  litja, 
trga,  vct.  sup.  gcrin.  titjau,  legjan,  tuigl.  !g,  laa, 
snec.  ligga,  lagga,  da».  liyge,  hcggr,  baiav.  liggeu, 


leggen,  rcc.  sup.  genn.  (iegen,  t.gen;  iiT.ViytaOtxt, 
lat.  legrre,  tectu* ;  Gr.  II,  27;  Gf.  II',  81:  Rrlllll.  £88, 
900>,  conj.  I.  tug,  legnn,  ligam,  jacere,  x;t(jO«i :  Luc. 
ii,  16,  31;  iii,  9;  Cor.  II,  lil,  15;  /'/razetoOat :  Mc.l, 
50;  ii,  4;  Luc.  v,  25:  iv«-/ito-6a!  :  Mc.  v,  40;  Skcir. 
III,  d;  PeSwrStu  :  Mlh.  vm,  6,  14;  ix,  2;  Mc.  vll,  50; 
xexotuB<T6a« :  Mtli.  xxvn,  52. 

at-lican  ,  arijacerc,  rr«oay.=r<r6at  :  Rnm.  vii,  18.  _ 

nr-LiCAN,  subjacere,  deficere,  szlunrSat:  Mc.  viii,5, 
e'xl:t7rto9at  :  Lnc.  xvi,  9. 

liors,  masc,  I)  lectus,  cubile,  xac'v»j  :  Mili.  II,  2. 
6;  Mc.  iv,  21;  vn,  30;  Lnc.  v,  18;  vm,  16;  xvn,  54; 
2)  cnncubitiis,  zoit»  :  R  nn.  »iu,  13. 

Ci  i.ii.iii,  fem.,  coucuhiliis  ,  xoirn  :  Itoin.  ix,  10. 

i.agjan.  eonj  II,  j.icere,  ponerc,  TtfievKi  :  Mo.  vi, 
56 ;x,  10;  xv,  19;  Luc.  ix,  44;  in,  21;  J'>:in.  x,  II; 
xi,  34;  xiii,  37;  xv,  13;  Cor.  I,  xvi,  2;  Cor.  II, 
iii,  15;  v.  li>,  e7ttTt8ev</t :  Mc.  vn,  32;  Tnn.  I,  v,  22  ; 
eirtSaX/ietv  :  Mlli.  ix,  16;  l.uc.  v,  56;  fSaXXftv  Mlh.  x, 
34;  \xvii,  6;  Mc.  vn,  33;  Joan.  xvni,  U;  la.jan  ana 
-r-,  snperponere,  7rtp'.Tt9cvat  :  Mih.  xxvn,  48;  i-Ktt:- 
fiivai. :  Mc.  v,  23. 

ana-lacjan  ,  impnneie,  superpnnere,  emTtOsvat  : 
Luc.  iv,  40;  x,  50. 

at-lacjan,  I)  jacnre,  pooere,  |5«»e!v  :  Mih.  vn, 
19;  2)  })Onere.  imponerc,  e'ir«TtO«vat :  Mth.  l\,  18; 
Mc.  viu,  23;  jrs^mGivai :  Mc.  xv,  17:3)  'leponera 
(pecuniam),  ooOvat  :  Lnc.  xix.  23.  Mag}aa  fiiur, 
preponere.  «asaTtSivat  :  Mc.  vin,  6. 

Ar-LACJAN,  dcponcre,  rtOrvat  :  Join.  x,  18;  a-ort- 
(5tvat  :  Epli,  iv,  22,  25;  Col.  III,  8  ;  zarapyetv  :  Cor. 
I,  XIII,  11. 

cati.acjin,  I)  ponere  ,  Tt9e»«!  :  Mih.  xxvu,  00; 
Mc,  vit2a;  xii,  36;  xv,  «7;  xvi,  6;  Luc.  i,  60;  v,  1!>; 
xix,  2f;  xx,  45;  Rnill.  ix,  53;  Cor.  I,  xv,  25;  ittpm- 
biyat  :  Mc,  xv,  36;  r.-iTot-ztfiitat  :  Mc.  iv,  46;  xAtvitv  : 
Luc.  ix,  58;  avaxAtnetv:  Lhc.  ii.  7;  passiv.  jacere, 
pnni,  x-laSxi  :  Luc.  H,  12;  ajroxeitrSat  :  Lnc.  XIX,  211; 


rim.  II,  iv,  8;   »r;ptzeiT6at 


i;  2)    jacrre. 


p«Xle«v  :  MtU.  v,  2  >;  VI,  30;  Luc.  hi,  9;  Joau.  5,  21; 
\v,  0;  3)  ponerc,  iinruxnere,  trtrtOivat  :  Mc.  vi,  5; 
Vlll,  25;  Joan.  ix,  15;  xix.  2;  tm>taAAetv  :  Me.  xi,  7. 

i's-i.agja\.  pont-re.  (jntTi9.vat  •'  Ltjc.  xv,  5;  ■«•- 
pnnerc  (inanum  in  aliqiicni),  iirt€aXJ.e  v  :  Me.  xiv,46; 
Luc.  ix,  62;  xx,  19;  Jnan.  vn,  5U,  44. 

iifa,ii-lagja^,  imponere;  pasii ,  imponi,  iitctu»- 
bere,  e'jttxJt"«Oat :  Joan.  li,  38. 

faur-lagjan,  proponere,  7rap«Tt0ivat :  Luc.  i\,  16; 
x,  8;  Cor.  I,  x,  27. 

LAGEins  (vei.  norv.  lag,  tbg,  angl.  sax.  trag,  ve'. 
sa_i.  taq.  lugu.  vel.  fr.  /otjo;  Itchlh.  88ii»ii.),  im.iosi- 
lin,  infctrn  :  Tiin.  H,  i,  6  vid.  ail.  It.  I. 

ANA-laceins,  iJTippsiSio,,  ijti^i(rei  :  Tim.  I,  iv,  14; 
Tmi.  II,  i,  6. 

af-lagkins,  remissio,  £*..oi;  :  Me.  i,  4. 

•j- bi-lagf.ins,  lex,  Jornand.  p.  93  ed.  Lindbr. 
t  Uiceneus  phy^icam  tradens  naiuraliter  propriis  le- 
giiius  vivere  (Golhos)  fecit ,  qnas  nsque  nunc  con- 
scriptas  bilugines  (Lta  enim  loco  conupti  bellaginei 
lc^eudiim)  nuiicupant. »  Vid.gramin.  col.  8^8. 

FAUR  LAGEINS ,     pfOpOSilio,    XpoviSt;  :  Mc.    ii,    26; 

Luc.  vi,  4. 

» LIGLNON,  Cor.  11,  n,  M  vid.adh.  I. 

LI{)GS  tvct.  norv.  ft/ir.  angl.  sax. /hi,  vct.  sax. 
liih,  vel.  fr.  /ti/t,  lelh,  vel.  sup  eecio.  tid,  suec. 
W  dan.,  batav.  lid,  rec.  sup.  genn.  ghed  ;  coll. 
LeijSan;  Gr.  II,  15;  III,  5«J8;  Gf.  II,  188;  Rclilh.  005), 
masc.  meinbruui,  uAo;  :  Mth.  v,  29;  Roin.  vn.  5, 
25;  xn.  4;  Cor.  I,  xu,  12,  14,  18.  19;  20,  22;  Eph. 
iv,  25;  Col.  iii,  5. 

t'S-Lib.v,  masc,  paralyti''iis,  irapaAuTt/,6,- :  Mth.  vm, 
6;  ix.  2,  h;  Mc.  n,  3,  4,  5.  9, 10;  Luc.  v,  20,  24; 
irapaAt>uftevof  :  Luc.  v,  18  (21). 

LIMA  /vpc.  hebr.),  Xma  :  Mib.  xxvu,  46;  Mc. 
iv.  51. 

♦  LLNNAN  (vel.  norv.  linna,  angl.  sax.  «iinnitA 


1370 


ILOSSAKIUM  COTHIC/E  LINGU.E. 


r.so 


vi>i.  sup.  germ.  I(iiim'i ;  r.r.  n,  218),  conj.  i,  ini«, 
(unnun,  fttnfiani,  rcdcre. 

\>'u>n\.n,  cossjro,  discedere,  .    :  Luc.tx, 

•:•  vid.  sil  b.  I . 

*  Lllll!  \M  (  »ct.  IU»H  .  iiitfr,  iii^;!.  s;m  .  fdof,  (ll/Silll, 

vei.  s;\v.  liof,  ffe/,  eitoouiii,  vfi.  fr.  Uaf,  (irf,  vol.  :.up. 
nerm.  Iitio,  angl.  Ke(,  love,  suec  (fu/i.a  hat:\v.  (if/-, 
ree  sup.  «eriii.  dVo;  Cr.  II,  49;  Ci.  II,  51,  Kcluh. 
897),  cnaj.  I,  Ittuf,  lubun,  luluais;  dilectlllll  csso. 

liuiv  Itljocl.,  dilectus.  iyiiiTTjTo,-  :  He.  i,  II;  ix, 7; 
XII,  tj ;  L'ic.  iii,  42;  i\,  53;  xx,  15;  Kuill.  II,  28;  xu, 
19;  Cor.  I,  w.  38;  Cor.  II,  m,  l;  in,  19;  Cpu.  v,  t; 
vi,  »1;  Phlpp.  iv,  |;  Col.  I,  7;  iv,  7,  !l,  1»;  Tim.  I, 
VI,  2.  riui.  II,  l,  2;  1'liilcm.  10;  ij^airn^cvoi;  :  lluui. 
iv,  45;  Eph.  i,  li. 

t.v-i.iims,  iiini  dileclus,  ojx  ^yonroam?  :  Itom. 
iv,  33. 

i.iuiu-1  iiks.  viii.  snli  I.eiks. 

lalbjw  (?el.  norv.  leiifu,  ingl.  sa\.  fjffan,  vct.  fr. 
/iH'a,  vet.  snp.  gerni.  laubjan,  angt.  lenut',  oelutw, 
din.  loo,  /eiv,  liat  iv.  gelonven  ,  rrr.  Hlii.  gi:rm. 
giattoe»,  erlnuien;  Gf.  II,  00,  rcliih.  885,  897),  eonj. 
II,  crederc,  irtsTrotty  :  Kom.  n,  35  viil.  ad  li.  I, 

<;\-t  viljan,  l)id.,c.  dat.  :MiI>.xxvii,42;  Mc.  xt.ol; 
Liic.  i,  20;  xvi,  II;  xx,  S;  Joan.  v,  58,  46,47;  yi,  49, 
50;  vii,  5,  51,48;  vm;  31,  45,  40;  x,  57,  3X;  su, 
57;  xiv,  12:  Kom.  x,  14,  16;  Gal.  III,  6;  Epli.  i,  13; 
Phlpp.  i,  21»;  Tini  I,  i,  10;  Tim.  II,  i,  12;  Skeir.  VI, 
a;  VIII,  e,  d;  cnui  du  K».  ix,  42;  Juan.  vi,  55,  40, 
47;  vil,  58,  50;  ix,  55,  56;  x,  42  ;  II,  2'i ;  xis,  56; 
xviii,  20;  Kom.x,  10,11;  ciniiiii  Hc.1,15;  Gal.  n,  Ib; 
cuiii  arcusativo  Me.  xi,  25;Cor.  I,  xni,  7;  pass.  Koni. 
x,  9;Tiui.  I,  m,  10;  absol.  Mtli,  viii,  I3;ix,2$;  Mc. 
iv,  gi;  v,  50;  ix,  25;  XI,  24;  xm,  21;  xv,  52;  Liic.  i, 
45;  vill,  12,  15,  50;  Joan.  vi,  50,  64,  69;  ix,  18,  58  ; 
x,  25,  58;  xi,  13;  xvi,  30:  Rom.  x,  4,  9,  14;  xui, 
II;  xiv,  2;  (or.  I.  i,2l;  x<v,  22;  xv,  2,  II;  Cor.  II, 
iv,  13;  Epli.  i,  19;  Tbess.  I,  n,  15;  iv,  14;  Thess.  II,  i, 
40;  Sk'ir.  V,  d:  trigtjvabu  galaubjan,  crederc  fnrli- 
ler,  perSUISUHl  Laiiere .  TreTreic-Oot  :  Ltic.  xx,  6;  ui 
galastbjan,  lioil  rredere,  airttTTetv  :  Mc.  X»i,  11;  Tiin. 
II.  ii,  13;  untiOiiv  :  Koiii.  xi,  50,  51;  2)  eredere, 
jnc-reujtv  :  Luc.  xvi,  II, 

ga-i.aubjanos,  piri.  priES.,  eradens,  Qdetis,  Trto-To,-: 
Cor.  II,  vi,  1:.;  Tiin.  I,  i,  12;  iv,  3,  10,  12,  vi,  2; 
ieiiit  galaubjands,  modicse  fidci,  oAeyoVto-rof  :  Hih. 
vi,  50;  vim,  Jii. 

OKGA-LAUBIANDS  ,  inCreduluS,  hlfidclis  ,  ajrtOTOC  : 
Hc.  ix,  l'J;  Litr.  ix,  4i;Cor.  I,  vil,  1",  13,  14,  15; 
x.  27,  29;  xiv,  22,  23,  24;  Cor.  II,  iv,  4;  vi,  14.  15; 
Tim.  I,  v,  8;  Tii.  i,  15;  aTr^v  :  Kom.  x,  21  , 
air£,Cn,-  :  Til.  i.  10;  Skeir.  V,l>;  VI,  c 

us-lauwan,  couccdere,   permitterc,  irt-.cirstv: 
Hlb.  viii,  21,  51;  Mc.  v,  13;  x,  4;  Luc.  vih    :  >. 
ix;  Bi-Tim.  I,  ii,  12;  Skcir.  Vlll,  a;  mXsusw :  Mth. 
xxvn,  58. 

GA-hudeins,  adject.,  lide.lis,  jrio-Tor  :  Th.  i,  6. 

ca-laiii  i:ins,  frin.,  Bdes,  irio-nc  :  Mtli.  vm,  10,  m, 
2,  22,  29,  Mc.  ii.  5;  iv.  4";  v,  31;  x,  52;  xi,  22;  Luc. 
v,  .0;  vu,  9,50;viu,25,48;sTii,5,ti,  19;  xvm,  8,42; 
Rom.  ix,  30,  52;  \,  0,  8,  17;  xi,  20;  xn,  3;  xiv,  I; 
Cor.  I,  xiii,  2,  xv,  14,  17;  wi,  13;  Cor.  II,  i  2.; 
iv,  15;  v.  7  viii.7:  x,  15;  mi,  5;  Gal.  i,  S3;  u,  16, 
20;  iii,  2;  v.  5,  6,24;  vi,  10;  Epb.  1. 15;  u,  8;  in,  12, 
17;  iv.fi.  15,2»;  vi,  10,  23;  Phlpp.  i,  45,  47 ; 
iii,  9;  Uol.  i,  23,  Tlicss.  I,  m,  2,  5.  0,  10;  v,  g; 
Thets.  II,  i,  3.  i,  11 ;  iii.  2  ;Tim.  I. ;,  .'.  '.  i4,  19; 
ii,  7,  15;  m,  9,13;  iv.  I,  6,  12;  v,  8;  vi,  10.  II.  12; 
Tim.  11.1,5,  15,  ii,  18,24;  in,  10,  15;  iv,  7;  lit.  i, 
1,4;  Skeir.  I!,  a,  e. 

UNGA  LAUBSIHS  ,     InCredulitai ,    iirio-Tia  :  Mc.  VI,  0; 

ix,44;Kom.  u,  20,  85;   Tim.l,  1,  13;  dmn 

Itnin,  xi.  :.o,  :.j,  Bph.  it,  2,  v,  6;  Col.  iu,  0,  Skcir. 
VIII,  i.. 

CA-Ltuus,  idjsci.,  preliosui,  noAUTtAii;  :  Thn,  I,  n, 
0  vi J    jd  li.    I.;  ijaltmb    Kas,    tt;  riinhi  OKlOot  !  Iluui 


iv,  2!  ,  viiir/is  galuabs,  ini^n  nn  pr.  tiiiiu,  rijtj  :  l^ir. 
I,  vi'.  23. 

i  vc.i  i  AiiiK,  sinc  prelio ;  uugatmHui,  ile iettiiiw» 
orxruof  :  Kiiiii.  n,  11 . 

ni  i  i:a  i.m  hs,    protin-ll*,  noAurtuo;  :  Join.   III,  5. 

ca-lubs,  adiect. ,  preUnsus,  ireAvriA^r  s  Tlm,  I, 

li,  9. 

GUBI-LUBS,  iiiiiii.  piopr.,  Tlieodorus,  docuni.  aiei. 

i..''.jiuA  i.cbo  (Bropru-labo  Tliess.  I.  iv,9),  usm., 
cbariiai  rraicrna,  auaiiM» :  Koin.  xn,  10;Tltcss. 
I,  iv,  9. 

*  i.idan,  conj.  II,  spcrare. 

I.UBAIMS,  leiil.,  spes,  £>,-i;  :  floill.  XV,  13. 

LIUGANfGr.  II,  23;  IV, 601;  DRA,  418;  eoll.  vet. 
fr.   louia,  Rchlb.  90'J),    conj.   II,  uxoieui  ducere. 


yv.fjLStv 


Mili. 


Mc.    x,    II,    12;   xit,   45; 


LtiC.  viv,  20,  xvi,  18;  vvn,  i7;  xx,  5'»,  55;  Cor.  1, 
vn,  9;  Tim.  I,v,  II;  pass.,  nubcre(de  muliere),  ya- 
u.tiiOv.1  :  Hc.  x,  12;  Cor.  I,  vii,  S,  48;  va^tio-ziO-Sct : 
Hr.  xii,  25;  btr/xpiZtaieu  ;  Luc.  xvn,  27;  iz/aui- 
cr/.:ir8a(  :  LllC  XX,  j4,  33. 

Ca-liucvn,  id.,  •ftnfuh  :  \[e.  vi,  17. 

UN-LllGAIDS,  pan.  pass.,  ilUillOUS,  ayafiO;  :  Cor. 
I,   VII,   I  1. 

licga,  lem.,  matrimouium,  Tbyctu.ziv:  Tim.  I,  iv, 
3;  liugotn  linfis ,  nialriinoiiio  jiincius,  ytyuuLr,Y.i>;  : 
Cor.  I,  vn,  10. 

LIUGAM  (vel.  norv.  liugn,  angl.  s.ix.  tcogan,  vct. 
sax.  tiogan,  logniau,  vet.  Ir.  liat/a ,  xt:i.  sup.  gerin. 
tiujuii,  angl.  lie,  succ.  Ijuga,  dan.  iicc,  hatav.  fie- 
gen,  iec.  sup.  germ.  lugen;  Gr.  II,  23;  Gf.  II,  149; 
Ruhlh.  898),  conj.  I.  lauh,  lugun,  tugamt,  meuiiri, 
yeu&o-flai :  Kom.  IX,  I;  Cor.  11,1,31;  Gul.  i,  40; 
Col.  iii,  9;  Tim.  I,  ii,  7;  Skeir.  VIII,  c. 

un-uuga.niis,  part.  prscs.,  iton  meoitens,  veridicus, 

aij/fuoij,-  :  Til.  I,  2. 

GA-liugs,  ailj.  '•:.,  irciiiiisus  ;  galinii  luujun,  menJo- 

siiiii  facere,  3o"/ouv  :  Cor.  II,  iv,  2. 

GA-LiLG,  neiilr.,  idolum,  eiSwAov  :  Cor.  I,  x,  19,28; 
Cor.  II,  vi,  16;  gatiuge  ttttps,  faiuini,  ttSwAttov  :  Cnr. 
I,  viii,  10;  giiluijuin  «Aa/A:i/iuti(is,idololalria,si3&>AoAa- 
rfms  :  Cor.  I,  v,  10,  li. 

ga-i.iiga-apaustaui.i:%  vid.fub  .4fNHUlaillMS. 

GA-LIUCA-OBOpAIt,  \id.  stib  (j  ofiur. 

ga-lii  G.v  ikai  ki  lis,  vid.  miIi  1'riiufetus. 

GA-LILC  .-Xlil^llS,  ViO.  Sllll  Jfl'i*(lf.s. 

licgn,  i.niii.  (?i, mendacium,  ^euSof  :  Joan.  vin; 
44;  Eph.  iv,  s5  ;  Sl.eir.  I,  e. 

LK  i  .a-VaOBO-,  vid.  siil.  Vaurds. 

LIOGNJA,  oiasc,  iii.  ndax,  ''rtvaxr,(  ;  Juan.  vui,  .4, 
55;  T.in.  I,  i,  10;  Tit.  i,  12. 

laignjan,  eonj.  II,  nieniiii.  a^vsto-t/at  :  Mtli.  xxvi, 
70;  Uc.  xiv,  70;  Luc,  viu,  45. 

ga-lak.mjan,  1)  abscoiidera,  rrsptxpufitiv  :  Lue.  i, 
21;  2)  ab  e-.|i(li,A«ni6«hittv  :  Mc.  vn,44;  Luc,  viu,  47. 

anv  i  ui.ns,  llljeel  ,  abscundilus,  r.pvrtto;  :  Mc.  iv, 
22;  Lnc.  vm,  17;  Cor  i,  iv,  5;  xiv,  25;  Cor.  II. 
iv,  2. 

A.NA-LAUl.NIBA,    idveill.,  ill  jijSCondil",  ev  zaVWTtu   : 

Joau.  vii,  10. 
ANv-LAUGNEi,  feni..  ibscoudiluin ,  ufuwfi»  :  Joaa. 

vii,  4. 

!.iri»\N  (vet.  dan.  /iiiC.-K,  vei  sax.  twilan ;  f.r.  II, 
21  ;  Gf,  II,  198),  conj.  I,  Itub,  tudun  ,  ludtius,  nui- 
L-iinni  lieri,  crascere,  ttaauviaeM  :  Hc.  i»,  27. 

*  LAIipi  (vel.  iiurv.  Iijd,  liod,  angl.  sax.  t,od,  vel. 
sax.  littd,  vet.  snp.  geini.  finl,  vet.  fr.  liottf,  liinte, 
angl.  leod,  ree.sup  genn.  itutt;  Cr.  III,  i;2;  DRA. 
505;  Gf.  II,  193    Kchih.  302),  mssc,  bomn. 

jui.cv  i  kl  jis,  j  iv-'nis,  vtttvitmoj  :  Mc.  XIV,  31  ;  \vi. 
5;  Lue.  vn,  1 1 

•  l.ll  II  VN  (vel.  noiv.  (yta,  ttos.  lioota.  ingl,  *:u. 
'  ./.•.',  Iiiltliiii,  Uoinu,  vel  lai.  tifhl,  li.tino,  totina.  vel. 
fr.  Iiitlti,  v«  l.  snp.  gerttl.  lioll,  aiul    lioht,  siicht.  Ijhi, 

i,  il.io   (wi,  ree.  sup.  ierm.  tohe,  Ikht,  ltut*tim; 
Dupp  149;  iii.  II,  10,  III,  3 'I ;  1>M.  121 .  i.i.  lt, 


1381 


LII'!.ON 


LUKAS 


IS8'1 


140;  Uclnh.  897),  c«nj.  I,  tault ,  tauhun ,  tuubms, 
lucero. 

i.iuiia|i  (Litthad  Luc.  vm,  ltf;Juan.  n,  10,  12, 
46),  iienir.,  Iuz,  lamen,  ?'."..-  :  Hib.  v,  iu  ;  11,  23;  x, 

27,  Mc.  xiv,  51;  Luc.  n,  o2;  vni,  16;  xvi,  8;  Joan.v, 
55;  viu,  1-2;  iv,  5;  II,  9,  10;  sll,  35,  30,  16;  Itoiu. 
iiii,  I*;  Cor.  II,  iv,  6,  6,14;  «i,  II;  Eph.  v,  8; 
Col.  l,  12;  Tlicss.  I,  v,  5;  Tiiu.  I,  vi,  16;  yiffo;  : 
Mc.  xiii,  24. 

LU  iiauki,  fem.,  Iux  ,  clariia*,  iitiiminalio,  yurt- 
o-iao;  :  Cor.  II,  iv,  4,  (>. 

i  .1  haukiss,  adjerl  ,  liiciilns.  «jmtsivg?  :  Mlh.  vi,  22. 

l.miiTJAM  (Liuljan  Mlh.  v,  15),  Ciinj.  II,  luerre,  Xsiu- 
«£tv  :  Mili.  v,  15,  16;  Cor.  II,  iv,  (>;  icu^itZir/  :  Cor. 
II.  iv,  4;  yotivetv  :  Juan.  v,  55. 

CA-UBBTMH,  1)  illuiniiiare ,  mwxiXu»  :  (.'or.  I.  iv, 
5;  Tim.  II,  i,  10;  2)  evidenicm  reoliiere,  illusirnrc, 
»«v£/)oCv  :  Cor.  I,  iv,  5. 

ivi.iiH  ijam  ,  illuminarc,  ftrzi{sn  :  Eph.  i,  18; 
lii,  9. 

lauiiatjan,  conj.  II,  fulgere,  i.aTcu.mtii  :  Luc. 
ivn,  24. 

lauiivumi  (Lawhmonx  Lnc.  ivii,  54;  Thess.  II,  i, 
8),  1'ein..  fuljiur,  aaTpanr)  :  Luc.  I,  18;  xvn,  24  ; 
<fii,i  :  Tln  ss.  |l,  i,  8  viil.  ad  h.  I. 

LIUbON  (vel.  norv.  liop,  angl.  sax.  leoiS ,  vel. 
sii|>.  germ.  iiod,  atigl.  laij,  siicc.  Ijttda,  ttjda,  dan. 
lyjf,  b:ilav.,  rec.  sup.  genn.  lied  ;  GC  II,  1:18),  couj. 
Il,cauere,  -^aXutv  :  Uoui.  xv,  9. 

LitJiAnris  ,  inasc. ,  <antur,  o  eJSuv  :  EsJr.  II,  41; 
Neh.  vii,  1. 

"  LIUSAN  (vet.  norv.  /ioiit,  laut,  vri.  sax.  tosiau, 
tiosan,  los,  lari,  angl.  sax.  leosan,  losian,  leas,  vet. 
fr.  lesa,  liusa,  lns,  vct.  sup.  germ.  tiusan,  augl.  letie, 
loosi,  su  c.  I oi loru,  losu,  cI.hi,  los,  rec.  sup.  germ. 
verlieren ,  itrlust,  /os ;  gr.  XOstv  :  Gr.  II,  22;  Gf. 
II,  202;  Kchth  884,  8  5,  89«),  conj.  I,  luus,  tusun, 
lusuns,  pei  dere.  . 

ira-i.iusam,  iil.,  «>ro)X0v«i  :  Luc.  xv,  4,  6,  8,  9, 
24,  32;  xix,  10;  Joan.  vi,  27. 

fra-lusnan,  conj.  III,  perdi ,  tlei  ei<ti ,  perire  , 
«irolXuo-flat  :  Cor.  I,  i,  18;  Eor.  II,  li,  15  li.  I.;  iv,  3. 

rRA  lusts.  feni.,  pcrnicies,  arwX:t«  :  Mili.vn,  13; 
Joan.  xvii,  12;  Ituin.  i\,  22;  l*ulpp.  i,  28;  lli,  19, 
Thess.  II,  ii,  3;  Tim.  I,  vi,  9 ;  oXtW  :  Theis.  I,  v, 
3;Thess.  II,  1,9. 

laus,  ailjcct.,  vacnus,  inauis,  xtvor  :  Luc.  i,  55; 
ii,  t0;Cor.  I,  xv,  14,  5S;  Eph.  v,  b;  Plilpp.  u,5; 
laus  vairpan,  vacuuiii,  inaueni  lieri,  /tv.Wlut  :  Cor. 

II,  IX,  5  ;  tuus  visun,  vacuil sso,  xuTup-nOijvui :  Cal.  v, 

4;  vilodis  uus,  legiin  non  habens,  ««oftoj  :  Cor.  I, 
ix,  21. 

AKttANA-LAUS,  illfluCIUOSUS,  u/.uprc;  :  Mc  IV,  19. 

andi-laus,  infiiiilus,  uTtipuvro;  :  Tim.  I,  i,  4. 
cuda-laus  iinpius,  atlieus,  udio;  :  Eph.  ll,  12. 
vitoda  laus  ,   sine  lcge,  avotto,-  :  Cor.  I,  iv,   21  ; 
Tim.  I,  i,  9. 


i.Aii-Qipus,  vnl.  sub  Qibus. 
Laus-uaadja,  vd.  sub  lluinlus. 


lausa-valiius,  vul.  sub  Vaurd. 

lausjan.  cunj  II,  1)  sohere,  separare, /Okv:  C  .r. 
I,  iii,  15;  «eiei  luusjan  (fijrti  Wo-tv);  2)  aimihi- 
lare.  inaneiu  reihlere,  x-vovv  :  Cor.  I,  i,  17;  3)  l.be- 
rare,  fvuv  :  Mlb.  vi,  15;  xxvn,  43;  Rom.  vn,  21; 
xi,  2(i;  4)  exigeie,  ro«TT£tv  :  Luc.m,  13;  «ratTEfv  : 
Luc.  vi,  50. 

CA-Lausjav,  1)  solvore,  Staanuv  :  Mc.  v,  4  ;  2)  libe- 
rare,  xarapystv  :  Itnm.  vu,  2;  XOeiv  :  Cor.  I,  vu,  27; 
5)  liberare,  eruere,  fusoi  :  Luc.  i,  71;  Cor.  II,  i,  10; 
Col.  i,  15;  Tim.  II,  in,  11;  Skeir.  I,  h,  c;  4)  ser- 
v;ire,  puXarrsn  :  Tbess.  II,  111,3;  •'.)  ■  xigere,  izpu-tTuv  : 
Lue.  xix,  25. 

ds-lavsjak,  1)  cvaeuare,  xsvoOv  :  Pblpp.  n,  7;  2) 
liberare,  pwsm  :  Thess.  II,  m,  2;  IjoupstaHut  :  Gal.  i, 
4;  S)  evcllere;  uslausjan  us  vtmrtim,  £V,;t;oOv  :  Luc. 
xvii,  U. 


ns-r  Aisr.i.ss,  feni..  redemplio ,  tiir/siur/cj  :  l.ue.  :, 
C8;  aroX-./Tf.iov;  :  Epli.  iv,  5.1. 

'  LIIJTAN  fangl.  sav.  tulifi,  lutan,  vet.  sup.  ger-in. 
lnzfn .  C.f.  H,  522),  conj.  j,  laut,  luluu,  lutaits,  hlan- 
diri,  decipcre. 

liuts,  iulj  cl., simulator,  yiv;:  Tim.  I'.,  m,  13. 

LNI.IUTS,  SillH  ilnlo,  SillCerUS,  j.mzi/.^tro(  :  Itoill. 

xii,  9;  Tim.  II,  1,5. 

iiiTA,  iuasi'.,  bypociila,  aibil.ilor,  OroxctTijf  :  Mlb. 
vi,  2,  5,  tt; ;  Mc.  vii,  G ;  Luc.  vi,  42. 

liltu,  feui.,  aslucia,dolus,  liypocrisis,  i-noYptii; : 
Mr.  xii,  15;  Tim.  I,  iv,  2;  rugsia  :  -Epb.  iv  ,  14  vnl. 
ad.  h.  I.;  SoXor  :  Mc.  vn,  22;  tts  liutein  laibijan  sik, 
dolo  se  osiendere,  vTtonpivzalut  iauTov  :  Luc.  xx,  ^0. 

LUTON,  conj.  II.  detipere. 

lutonds,  |«rlic.  ul  snbst.,  deceplor,  ypEvararij,-  : 
Til.  i,  10. 

us-luton,  decipere,  htotrv  :  Eph.  V,  6  vi.l.  ad  h. 
l.;Tini.  I,  ii,  14;  ilurtariv  :  Itom-  vn,  11  ;  Cor.  II, 
ii,3;  Thess.  II,  n,  5;  f/>£v«jr«Tav  :  Gal.  vi,  3; 
Skeir.  4,  b,  d. 

LISAN  (vci.  norv.,  vel.  fr.  tesa,  ang!.  sax.,  vel. 
sax.,  vcl.  sup.  gcru).  lesan,  halav. ,  rec.  sup.  gerni. 
Issen;  gr.  Xs/siv,  lal.  legere;  Cr.  II,  2(i ;  Gf.  II,  2)0  , 
Itchih.  803),  conj.  I,  las ,  lesun,  tisant,  colligere, 
<ruX>i7«tv  :  Mlli.  »li,  16  ;  Luc.  vi,  44  ;  cruvaysev  :  Mlh. 
vi,  2ti. 

ca-lisan,  colligere,  congreRare.  ewu'/siv  :  Mc.  lv, 
1  ;  Luc.  xvn,  57;  Joan.  vi,  12,  15;  xi ,  47;  xv,  b; 
Neh.  v,  1C;  iirtcvii&ytiv  :  »Ic.  xn,  27. 

LISIS.  vid.  sub  Leisan. 

LITA  (ci.ll.  Liutan;G(.  II,  517),  fem.,  bypocrisis, 
Orox^to-t;  :  Gal.  II,  13. 

mp-LiTJAN,  conj.  II,  simulaie  cum  ,  ouwroxflivs- 
o0«t  :  Gal.  ii,  15. 

LITEINS  (gr.  Xt-ij),fem.,  peiiiio,  ivri^,;  :  Tiui.  I, 
i',  t- 

...LIF  (vel.  uorv.  ...levu,  augl.  sav.  ...lufon,  »et. 
sax.  ...liui,  vet.'  fr.  ...  tif,  ...lef,  vet.  sup.  germ. 
...ti[,  augl.  ...teven,  suec.  ...tofva,  dau.  ...leve,  rec. 
sup.tjenn.  ....'/■;  Uopplb;Gl.  II,  20-),deccin,...deciii). 

a'N-lif,  vid.  sub  Aius. 

tva-lif,  vid.  sub  Tvai. 

LIFNAN,  vid.  sob  Leiban. 

'  LliBJA  (angl.  sax.  Iib,  vei.  sup.  germ.  iwppi, 
suec  tvf;  Gl.  II,  77),  fem.  (?),  veumiiui. 

lubia-leisei,  vitl.  Sllil  Leimii. 

LlitiS,  vid.  sub Liuban. 

LUDJA  (c.l  .  Liudan;  Gr.  III,  40! ;  Gf.  I:',  201). 
fcm.,  vullus,  Ttc.6aur.ov  :  Mtli.  VI.  57;  coll.   ad  Gal. 

IV,  19. 

'  LUKAN  (vet.  norv.  tuka.  liuka,  angl.  snx.,  vei. 
fax.  lucan,  vei.  fr.  lukan  ,  vei.  sup.  germ.  lnlihau, 
aogl.   iock,  suec.   lycka  ,  dau.  tukke,  baiav.  Iuijkeit 
Gr.H,  22;  I,  R5  (3  edil.);  Gf.  II,  159;  Ucliili.  915), 
conj.-l,  lauk,  litkun,  luk/ins,  claudert'. 

ualukan,  1)  claodere  ,  xXsiecv  :  Mlh.  vi ,  6;  x«t«- 
zXeuiv  :  Luc.  in,  20;  «oft.x),i?£o-9«i  :  Mlh.  xivu,  oh  , 
2)  concluderc,  truyxXsisiv  :  l.uc.  v,  <i;  I!  ui.  xi,  32. 
mjiiah,  I)  aperire,  recludere,  avoivEiv  :  Jo;m. 
IX,  14,  17,  21,  26,  30.  52;  x,  3,  2l  ;  xi,  57;  Cor. 
11,  ii_,  12;  Col.  iv,  5;  Nuh.  vn,  3;  Suaotyctv  :  Lnc, 
n,  23;  «varTOtfo-£tv  :  Luc.  iv,  17;  2)  educcre  (gla- 
diuin),  orao-3at:  Alc.  xiv,  47;  i^.zEtv  :  Jo.in.  XVIII,  10, 

caluk\:an,  conj.  III,  claiiili,  xXc-tso-Oat  :  Luc.  iv,25, 

us-luknan,  recludi  ,  aperin,  uvoiytaOut  :  Mth.  ix. 
50;  xxmi,  52;  Luc.  i,  64;  m,  21 ;  Joan.  ix,  10;  Cur. 
I,  xvi,  9;  Cor.  II,  vi,  II;  Stavoi^e^Octt  :  Mc  Vll. 
34,  55. 

us-LUii,  neuir.  (?).  apcr  ma,  uvoiw  :  Eph.  vi,  19 

us-Ll-E.vs,  iitljetl.,  reclusus,  ay<X,ou.ivo;  :  Mc.  i.  If 
h.  I. 

LUKAUN  (lat.  lucerna;  Bopp  129),  ncnir.,  hiccr. 
na,  XO/vo,-  .  Mib.  vi,  22  ;  Mc.  i\,  21 ;  Luc.  uu,  16 
xv,  8 ;  Joau.  v,  55. 

i.UKARVA  ^TiJiA,  vlil.  sub  Stafjs. 

LUhAS   {.LoIms,  iiil.    1'iolrg;.'.  col.    HQi  »ol.  a) 


1585 


CLOSSAHHIM  GOTIIICiE  l.l.NCI M. 


1384 


iiiiiii.  p  npr.  masc. ,  v.u*£,-  :  Luc.  inscripl  ;  Col.  iv, 
11;  Tim    II,  iv,  II. 

LUKIUS iii.   nropr.   masc. ,  ,Wjm<hs  ■    Itom. 

xvi,  41. 

LUSTUS  (vei.  norv.  lyu,  losti,  vei.  sui>.  gcrm., 
nngl.  sax.,  vct.  sax.,  dan.  (yal.vel.  ir ,  angl  ,  snoc., 
lioav.,  rer.  Kiip.  genu.  lu$t;  Lr.  11.22;  GC  II,  885; 
Kclilli.  915).  niasc,  rupidiias,  fa(0ua.ia  i  Mc.  iv,  19, 

luail,  vni,  41;  lldin.  vil,  7,  S ;  xin,  14;  C.-il.  v, 
1«;  Bph.  n.  5 ;  iv,  22;Pldpp.  i,  13;Col.  ui .  .'>; 
Thws.   I.  ii,  17;  iv,  5;  Tiuv  I,  »1,  9;  Tim.   II,  II. 

22;  iii,  (! .  m  ttuinm,  l.uens,  lilieniiT,  *ax&  iiuuam  : 
1'liilcm.  11. 

o-i.rsriis.  I.nli  in  ;  iu  Hnlustan  itiir/Vm,  in  a?jjri- 
itnline  lieri,  iOuuita  :  Cnl.  ui ,  51. 

n  ITVSAll  -,  aJj  :i '!.,  ili-siilcrahts,  jirnr«9qT0{  *•  1'hJpp. 
•».  I. 

lustor  ,  eniij.  11.  desiderare,  tVitWiiv  :  ilili. 
v,  28. 


US-kUBTON,  deci|iera,  iiravrSv :  Kpii.  v,  C  li,  I. 

LUTllN,  vid.  snli  l.iutan. 

Ll  r"\  US  (»ol.  noiv.  lopt,  angl,  sai.  tijf;,  vei.  rap, 
gern»,  vet.  sa\.  BilfiC. ,  tlan.,  rec.  sup.  gerni  luft, 
liaiiv.  tucln .  Gr.  III,  580;  Gr.  II,  20si,  maic,  ur, 
ftHia  :  Cnr,  I.  i\,  2t>;  Kph.  n,  2;  Thess.  I,  iv,  17. 

LVODO.Y1  \LIS,  nom.  propr.  masc,  Ao5«Jio  :  Esdr. 

II,  33. 

LYSANIUS  ,  iioiii.    prnpr.   masc. .  Avoravior  :  Luc. 

III,  I. 

LYSTKA,  nnin,  prflpr.,  Aj»Tp«  :  Tim.  II,  in,  II. 
I.UD,  iioni.  propr.    roase. ,    a  •:,..•     Luc.   XVII,  28, 
29,  58. 

LOS,  feni.,  maiisio  (?) ;  to$  bnuan  .  fiiov  3t«-.  tv  : 
Tnii.  I,  ii.  9  vul.  ud.  h.  I. 

LOFA  (Cr.  III.  4(H  ;  Cf.  II.  205),  masc,  niauns 
flaccida  (gail.  iimin  morle};  slahs  tofin  .  culaphtis, 
pinxiau»  :  Joan.  xviii,  2-2 ;  xix,  5  ;  lofnm  slahau,  cola- 
phisare, /faingini  :  Mih.  xxvi,  07;  Mc.  xiv,  66. 


BI 


MAC.AN  (vei.  norv.  mega,  mattr,  angl.  sax.  i»a- 
MH,  vel.  sax.  nimj,  mnlit,  vel.  ir.  nii,  mei,  machl, 
merht ,  \el.  sup.  geiiu.  mayan,  maht,  ongi.  ma« . 
might,  sinc.  iikt,  diu.  maue,  hatav.  meuijcn,  ree. 
sup.  gorm.  mdgnt;  Gr.  II,  27  ;  Gf.  II,  004  ;  Rehih. 
927),  cnnj.  aiioin.,  may .  malitu,  nalila,  pos^e,  Suvk- 
otui  :  Mih.  v.  5»  ;  vi,  24,  27;  vu,  18  ;  viu,  2;  ix. 
15,  48;  x,  28;  Mc.  i,  40,  45  ;  n,  i,  7,  19,  m,  20; 
iv,  32,  35;  v.  3,  4  ;  vi.  5,  19  ;  «I,  15,  24  ;  vui,  i  ; 
ix,  22,  23,  2S,  59 ;  x,  26,  58,  50 ;  xiv,  7  ;  Luc.  i,  20, 
22;  v,  12,  21,  34  ;  »l,  59,  42;  viil,  19  ;  ix,  40,  50; 
xiv,  20,  20  27,  35;  ivi,  2,  13;  xvill,  26;  xix,  5; 
ix,  36  ;  Jnan.  m,  5  ;  vi,  44,  52.  00,  65  ;  vn,  7,  34  ; 
viii,  21,  43;  ix,  33;  n,37  ;  xn,  39;  llll,  •  3,  56,  57; 
xiv,  5,  17;  iv,  4,  5;  »«i,  12;  Rom.  vut,  8;  Cor.  I, 
mi,  21 ;  Cor.  II,  i,  4:  III,  7;  XIII,  8;  Kph.  III,  1;  fl, 
II,  13,  16;  Plilpp.  iii,  21 ;  Thess.  I,  iii,  0;  Tim.  I, 
»1,  7;  Tnn.  !!,  II,  13;  Skeir.  I,  a;  V,  c;  ig-vvsiv  : 
Mili.  vni,  i8;  Mc.  ix,  18;  Lnc.  vi,  48;  vm,  45;  xiv, 
29.  30;  xvi,  3;  xx,26;  Phlpp.  iv.  13;  t%urgjh*t  : 
Eptt.  iii,  18;  £t3iv«t  :  Tim.  I,  in,  5;  muu  eairpan, 
lieri  poiest,  possibile  csi .  SjvstTov  (sc.  ioTt) :  Iloin. 
iii,  18 

CvM.ir.nN,  pos-e  ,  Ig/\j;iv  :  Gal.  v,  6. 

lunrs  ,  adjrci. ,  possibdis  ;  nmhts  visan  ,  pnssiliile 
rs^e,  ■)uvito'}at  (i  iiin  Inl.  act.  pro  jjrxr.  pass  )  :  Mc. 
uv,  5  ;  Joau.  m,  l ;  x,  35;  Tiin.  I,  v,  25  ;  layyny  : 
LllC,   VIII,  41  ;  Skeir.  VI,  I». 

haiits,  'ein.,  I)  potrntia,  \ is,  ficnltas,  Svvttuis  : 
Mih.  vi,  13;  Mc.  »,  50;\i.  14;  ix,  I ;  xu  24;  xui, 
25,  26;  xiv.  62;  Lnc.  i,  17,55;  i»,  l-i,  56;  v,  17  ; 
vi,  19;  viii,  40;  ix,  I;  x,  19;  Bom.  vin,  58;  9,  17; 
Cor.l,  i,  18,  2l;v.  4;  xv,2i,  56;  Cor.  II.  i,  8;  iv, 
7:  vi.  7;  vin,  5:  xn,  9;  xm,  4;  Eph.  l,  19,  21  ;  ni, 
7,  Iti,  29;  Plllpp.  lii,  10  ;  Col.  i,  11,  29;  Thess.  II, 
i.  7,  11 ;  Tiiii.  II.  i,  7,  8  ;  iii,  5;  urjtyt  '■  Mc.  III,  50, 
55  ;  l.nc.  x,  27  ;  Thess.  II,  l.  9  ;  xoivof  :  Eph.  i.  19  ; 
vi,  10;  Cnl.  l,  ll;Skoir.  I,  b,  c;  IV.  e;  V,  b;  VI. 
b;  VII,  a,  c;  VIII,  a;  -2.)  virlns,  Suv«f/t;  :  Mlh.  vn, 
22;  \i,  20;  Mc.  «i,  2,5;  i\,39;  Luc.  ix,50;  x,  13; 
xi\.  57 ;  l.nr    II.  III,  12  ;  Gal.  m,  5 

Avi-imus,  I)  pnlentia  :  Sknr.  I,  b  ;  2)  injuriu,  vU, 
Ofipti  :  Cor.  II,  xil,  10. 

uN-MAHTf,  iiuheeillilas, iuipolenlia,  uiQivuu:  Mth. 
vill,  17:  Cor.  II,  Xll,  5;  Gal.  iv,  13  vid.  ad  h.  I. 

H4BTRIGS  i  ailjeil. .  I)  polens  ,  forlis,  3uv«to;  : 
l.ne.  i,  »'i;  X!\,  31,  32;  Itmn.  i\.  22;  xi,  23;  xiv, 
4;Cnr.  II,  ix,  S;  mi,  IU;  Tnn.  II,  i,  12;Til.  i,  9; 
.IjvioTii;  :  Lur.  i,  52;  Tiin.  I,  vi,  15  ;  Svvaucvo,-  : 
Kpb.  iii,  20  ;  Tim.  II,  iii,  7.  15 ;  iiiahteiys  visan ,  for- 
leui  cssc.,  posse,  SjvctTtiv  :  Cor.  II,  xill,  3;  SOvaoflat  : 
llniD.  viii.  T>i>',  2i  pnsiibilii,  Juvktbc  :  Mc.  u,  23;  \, 
27,  xin,  22;  l.uc.  xvill,  21.  Cor.  II,  1,4;  G«l. 
iv,  15, 


lis-liAiiTKir.s,  I)  imt>oiens,  Jcl)  lis,  iT8:v<i,-  :  Cor.  I, 
iv,  10;  ix,  22;C:il.  |v,  9 ;  io-Oevwv  :  llom.  xiv.  1,2; 
Cor.  i,  vin,  9  ;  2)  impossibiKs,  «SOvaro;  :  Mc.  x  ,  27  ; 
l.nc.  xvui.  27;  l'vimi.  viii,  3;  unmalileigs  tuan,  im- 
pos-ihile  csse,  aSu*<tTttv  :  Luc.  i,  57. 

ana-»uiitjan,  c«»nj.  II,  vi ,  vinlcnti.i  agrrc  ,  vini 
in'crre,  ^iaCetv  ;  Mlh.  XI,  12;  inoanpiij  :  Mc.  x, 
19;  ouxo5.ovt5i"v  :  Liic.m,  14  vid.  ad  li.  I. ;  vtpi.Uvj ; 
Luc.  xvtil,  52;  6ri3p:«?£iv  :  Luc.  vi ,  28  ;  iit/.rv  : 
Cor.  II,  vii,  12. 

MAGDALAN,  nom.  prtpr.,  MayJaW  :  Me.  vni.  10. 

MAGDALENE,  nom.  propr.,  Mayoair.v.j  :  Mlh. 
xxvii,  56 ,  Mc.  \vi.  1,  9. 

MAGUS  (vcl.  iiirv.  mogr,  nuuda^  angl.  s:ix.  nuro. 
mago,  moegS,  vel.sax.  magtt,  magnili,  vel.  Ir.  megiih, 
maged,  vei.  sup.  germ.  nta.od,  angl,  muid,  rec.  snp. 
gerni.  mngd ;  Gr.  II,  27  ;  III,  520;  6f.  II,  62cl ;  Rchtb. 
917),  masc,  puer,  irxl<  :  Luc.  u,  45;  ix,  42;  xv, 
26  ;  tsxvov  :  l.uc.  II,  48. 

£»ti-UAGUs,  pner,  servus,  rratV  :  Mili.  vin,  6;  Luc. 
I,  51.  0';  vii,  7. 

magula,  nMfic.,   pucrulus,  TratSaptov  :  Jean.  vi,  9. 

•juoxbs,  fein  ,  virgo,  jrap6rvoc  :  Luc.  i,  27. 

HAGApii,  fein.,  virgiiuias.  itacSivia  :  Lue.  n,  58. 

MALI.NAiN  ,  noin.  propr.  uiasc.  ,  M».>:  .  :  Luc. 
ni.31. 

MAIIAp,  nom.  propr.  masc.,  Maa5 :  Luc.ni,  26. 

*  MAIIS  (coll.  Gf.  II,  632).  adjeci.,  conveiiHi^, 
aptus? 

uabei.  fem.,  piudeniia,  circuilispetiio,  <sor>por-jtm  : 
Tini.  I,  ii,  9  vid.  ad  ii    I. 

MAHTS,  vid.  Slib  i1lii.;.n: 

MApA  (vel.  nnrv.  madkr ,  angl.  s:ix.  ina$u,  \el. 
sup.  germ.  ma<li>,  anjtl.  inn^ol,  sner.  im.tk,  iljn. 
mudike,  batav.,  rec.  sup.  gern-.  »ade;  Gr.  III,  3  :>  ; 
Gf.  II,  65S),  uiasc.  (?),  verinis,  nnVXaS :  Mc.  sx,  4i. 
46,  4.S. 

HApjkVIUS,  vid.  Matfmnt, 

MA|)L  (ansjl.  sax.  mtrMnii,  meiel,  vel.  sax.  »ia/.'u., 
mtililiuii,  vcl.  Stip.  gerin.  m.idal,  rec.  sup.  genu. 
HmMm  ;  Cr.  I,  1.0  [3.  edii.i  ;  BKA.  7i(i),  neutr.  I 
iOrUID,  ayopu  :  Mc.  »11,  4. 

mauljan,  conj.  II,  loipn,  ).a'iiv  :  Joan.  xiv.  50. 

ua|>l>sins,  fein.,  lot|uel.i ,  nrno,  ln\*k  :  Jo  " 
vili,  43, 

fauiiv  mvpleis,  masc,  priticps,  a;x'"v  !  Mth.  i\, 
54  ;  Luc.  viii,  41  ;  Nell,  v,  1 1 ;  vn,  -1 ;  Skeir.  II,  i .  ... 
ao/n;   cl    ao/i  —  :  fau>uniai>leis  /mii./us,  i9vxo/n.- 
Ci>r.  II,  XI,   3i ;    faurjutapUu  iiioiurje,  «o/tri).. 
Lnc.  xiv, 2,  fauraimplei$  iyoyogeij.ip/io-jva-v»»  •,  ! 
Lut.  VIII,  4'i. 

iMiw  »a|>li,  neulr  .  principilus ,  «v.uovu  Neli 
v.  1i,  18. 


1385  MAyUSAL 

MAJjUS.YL,  iioin.  propr.  masc. ,  tHaSweilM  :  Ltic. 
Iil,  37. 

*  MAIDS  (vcl.  norv.  meida,  mida,  vcl.  sax.  ge- 
med,  vel.  sup.  germ.  r/am  it,  rec.  sup.  germ.  mei- 
den;  Gr.  II,  15;  Cf.  11,701),  aJjeci. 

c..v  maihs,  impnlens ,  inliriuus,  «Bpauff luivo;  :  Luc. 
iv,  19  ;  faworupos  '•  Lnc.  xiv,  15,  21. 

maiujav,  ciuij.  II,  corrumpere,  xnirnViuttv  :  Cor  II, 
li,  17. 

iN-H&iDJiR,  imratlare,  iransmiitare,  (t-T««oiiyovv  : 
Hc.  i<  ,  8;  iMT«ffy»TJ«itTi&ra  :  1'olpp.  in,  21 ;  «>.).«:- 
rav  :  Cor.  I,  xv,  51,  52 ;  Cal.  iv,  iO;  Ske.r.  III,  b; 
VI,  li. 

in-maideins,  fem.,  I)  permutalio ;  2)  miitaiiti : 
Skeir.  V,  c;  5)  preiium  redemplionis,  «vT«)./.«yy.K  : 
Mc.  vin,  37. 

MAIZA,  vid.  sub  Mais. 

MAIIISTCS  (vel.  norv.  mosk,  angl.  sax.  niro.r, 
vet.iup.germ.,  Iialav.,  rcc.  sup.  gerro.  mhl;  Gf. 
II,  882),  misc,  stenus,  mnpix  :  Lac.  xiv,  55. 

MAlj)MS  (vel.  norv.  i/  eidm,  angl.  >ax.  maSm, 
voi.  snx.  medom;  Gr.  II,  10,  508;  III,  325,  452;  Gf. 
II,  707),  masc,  dnntim,  S&pov  :  Mc  VII,  11. 

MAIL  (vel.  liorv.  metw,  augl.  sax.  maal,  vet.SUp. 
geriit.  meil,  angl.  mole,  moil,  suec.  infi/,  rec.  sup. 
gorm.  maul;  lat.  macu'a;Gr.  I,  I7tl  [5.  eilit.J  ;  Gf. 
II,  720),  ueutr.  (?) ,  maiula,  labes,  fUTtf :  Epli. 
v,  27. 

MAILAIAN,  nom.  propr.  inasc. ,  M=A;«  :  Luc 
iii,  51. 

MAILKF.IN  (Muilkeis  Luc.  m,  24),  noin.  propr. 
masc,  Mc^xt :  Liic.  iii,  24,  28. 

MAIMUKaNA  (voc.  grtcc),  masc. ,  psjtSpz-Jct  : 
Tiin.  II,  iv.  13. 

"  MAI.NDS,  adject.  — 

af-maobs,  defaligalus,  sY/.uoi/svo?  :  Gal.  vi,  9  (sic 
legii  CasiiilioniEiis ;  si  anicm  propius  in  oculos  l»a- 
liuissci.qnorimaiwts  minime  golhicum  sil,  et  couferre 
voluissei  vel  pnitiissei  vet.  sax.  mendian  el  vet.  sup. 
gerin.  mi;iidjfln(laelari),iiuni|  ainsanecoiii|ioMiuiii  <//'- 
ui«mi/«adiiiisissei,quotlnonsigiiilii  asseilaeiari.quippc 
ciiiii  af  non  sil  prxposilio  negaliva,  neque  in  genere, 
neqiie  li  c  in  parliculari,  ubi  a  i,t  iterum  regiiur.  Jam 
verosiliinc  significatioucui  haberet ,  non  deceret, 
citin  s/Auouivof  signilicel  faiigaitis,  lassalus  (in  servi- 
initi,  ii.  Hinc  ergo  p.nei,  quod  Casl.llioiiadlectiofalsa 
sit;  faXue»  verttiur  Mtli.  ix,  5b'  afduujau,  ideoqile  llic 
teno  afdauitlai  scribeiidum ;  ni  et  ui  in  palimpses- 
tibus  lacriliiue  coi  fundunlur,  iiecnon  et  du  el  ma, 
coll.  ari  Rom.  vi,  23). 

*  MAINS  (vel.  norv.  meitt...,  minne,  angl.  sax.uuiif, 
nitrne,  geiuxue,  vel.  sax.  men,  vei.  lr.  mein,  mene, 
vel.  sup.  genn.  gantein,  angl.  nican,  siiec.  gcmen, 
rcc.sup.  gerin.t/<oiein,  mctii... ;  HUA.  023,9(14;  Gf.  II, 

782;  Urluli.  918),   atlject.,  comi is. 

ga-uain-,  1)  coiiimunis,  xotvoc  :  Til.  i,  4;  Sk'-ir.  I, 
a;  2)  parliceps,  truyxoivuvo;  :  Uom.  XI,  17;  tjantui- 
nuna  brigijun,  vid.  sub  Briggan;  5)  profauus,  xotvoc  : 
Mc.  vn,  2;  Kom.  xtv,  14. 

ga-»iai.\ja,  tnasc,  parliceps;  gamaiuja  visun,  xoi- 
voiveiv  :  Tun.  I,  v,  22. 

ga-uaivja.n,  conj.  II,  cnirimiiiieiii  riddere ;  binc  I) 
coiuparliri ,  wemwcn  :  Kom.  xn,  13.;  Gal.  vi,  0; 
1'iilpp.  iv,  15;  2)  part.cipare,  xotvwvov  elveu  :  Cor.  I, 
x,  18;  ouyzotvuvitv  :  Kpll.  v,  11  ;  3)  |iollucre,  piol.i- 
uiiin  rediiere,  x.tvoOv  :  Mc.  vn,  15, 18,  21). 
cagv-bainjan,  polluere,  xotvouv  :  Mc.  vn,  23. 
ga-mainli,  f  in.,  cninmuiiio,  pai  iicipali  ,xotvwvi«  : 
Cnr.  II,  viu,  4;  Gal.  n.  9. 

c\-maini)cJjs,  fem.,  iil.,  Cnr.  I,  x,  16 ;  C  r.  11,  vi, 
14;  ix,  i3;  1'blpp.  n,  I ;  m,  10. 
i.A-MAiNp-,  1'eni.,  ec.clesia,  e/xXijoia  :  Neli.  v,  13 
MAIS  \\mniiuh  Sktir.  VIII,  b;  vel.  norv.  meiii, 
Smgl.  s.ix.  mare,  vet.  sax.  mer,  me*. ,  vet.  IV.  mar, 
mer,  mst,  vet.  sup.  geriu.  mer,  angl.  more,  Miec. 
ntrf ,  dau.  meer ,  rec.  s  ip.  germ.  mehr ;  gr.  p-i.- 
twv,  I  t.  iim-jis;   Gr.  III,  OOS;  Gf.    II,  852;  lUiilli. 

Catbol.  XVIII. 


MALAN 


17,8l> 


915  sq.),  adverb..  inasis,  poiins,  «aW.ov  :  Mtli.  vi,  -i! 
b.  I.,  50;  x,2',,  28;  Mc.  v,  26;  'iv,  42,  48  ;  \v,  li; 
Luc.  v,  15;  vii,  20,  42;  xvin,  59;  Jo  n.  xil,  43;  xi\, 
8;  Koui.  xi,  12,  24;  \iv.  13;  Cor.  I,  \n,  21  ;  xu, 
22;  snbsci..  ;  C  r.  ll,  ll,  7;  iu,  8;  v,  8;  vn,  7;  sn, 
9 ;  lial.  iv,  9,  i7  ;  Epli.  iv,  28 ;  \ ,  4  ;  1'l.lpp.  i,  25  ; 
iii,4;  ilnss.  I,  iv,  1,  10;Tim.  I,  i,  4;  vi,  2, 
Titu.  II,  iii,  4;  Skeir.  I,  c;  V,  c;  VII,  il ;  VIII,  b; 
tto).)oi  fj.ii\'jv  :  Mtli.  vi,  30  ;  Trletov  :  Mili.  VI,  25 ;  Liif.. 
vn,  42;  itipiaaonpov  :  Luc.  vn ,  26;  mpto~a£>i  : 
Mc.  xv,  14,  Plilpp.  l,  14;  utteo  :  Cor.  II,  xi,  25; 
liinc  mais  frapjan,  ■bnepfpoveFv  :  Rom.  xii  ,  3; 
m.its  ji.imiwi  ( niagis  boc),  u-dtW.iv  ■mpio--.OTipo-j  : 
Mc  vn,  30. 

pANA-MAis,  adluic,  magis  (in  neprtinis  vel  inlnrro- 
galivis  senteniiis),  ?ti  el  ni  j>a>ia<nais,  noudum,  oux- 
6Tt,  fi/jziTt :  Mc.  v,  35;  xiv,  65  ;  xv,  5;  Luc  xvi,  2 
vid.  ad  li.  I.  ;  Koni.  xiv,  15;  Gal.  v,  II ;  t'.u  aoitou  : 
Gal.  vi,  17  ;  pleonaslice  eliani  ju  jianumais,  Luc. 
xvi,  2 ;  Tliess.I,  ni,  1 ;  coll.  ad  l.tic.  xv,  19. 

uaiza,  atlject.  coinpaiai.,  major,  ftti^uv  :  Mtli.  xi, 

11  ;  Mc  xii,  51  ;  Luc  vn,2S;  Joan.  vni,  53;  x,29; 
xiii,  16;  xiv,  12,  28;  xv,  15,20;  xix,  II,  Rom.ix, 

12  ;  Skei- .  III,  a  ;  mai2i>,  nculr.  nl  idverb  ,  plus,  tna- 
gis,  k~mI*  :  Luc.  ix,  15;  .xip  k/.  T.ip tooou  :  Lpli.  ni, 
2;i;Ske>r.  VII,  c. 

mai-ts,  adject.  superl.,  maximus,  fici^aiv  :  Mc.  iv, 
52;  ix,  34;  Luc.  ix,  46 ;  ui  subsiaiii.,  inaximus, 
ft;yto-Ti;  :  Mc  vi ,  21;  maists  qndja  ,  suinmus  sa- 
cerduS,  xy/iepsv;  :  Jttnn.  xvtn,  21,  26;  \i\,  6. 

uaist,  adverb. ,  niaxtuie,  pleniuique,  to  ^Asto-TOv: 
(  or.  I,  xiv,  27. 

MAISACI.LAM,  noiii.  prnpr.  masc,  Me<touA«u  : 
Neh.vi,  18. 

MAITAN  (vel.  sup.  germ.  nietmii,  ve:.  fr.  meie, 
rec.  sup.  germ.  metzger,  melzeln,  messer ;  hl,  me- 
tere;  Gl.il.  911 ;  Kclilb.  927),  conj.  I,  muiniait,  mai- 
tans,  abscidere,xo7rr£tv  :  Mc.  \t,  8. 

ai-mai tan,  absecare.absci  lcrc,  anor.onTicj :  Mc  iv, 
43,  43;  Jnan.  xvui,  10;  ir./6r.-zeiv  :  Mtb.  v,  50;  Ituu- 
vifi  afinuitan,  decollare,  «.iroy.eyxkitiu  :  Mc  vi,  1(3, 
27;Luc.  iv,  9. 

bi-maitan,  circuinciileri',  repneu.-jeej  :  Luc  |,  59  ; 
n,2l  ;  Jomi.  vn,  22;Cor.  I,  vn,  18;  Gal.  n,  5;  v,  2, 
3;  vi,  12,  15. 

tMii-M.viTANS,  tiarlic.  pass.,  incircumcisiis,  htpa- 
Cuo-Tta  :  Lpb.  n,  11. 

us-maitan  ,  Cvciilere,  exxotttsij  :  Mlli.  vn,  19; 
Lnc  iii,  9;  Itom.  II,  22  ;  Cor.  II,  XI,  12;  v-o/hn-aj: 
Gal.  v,  12. 

bi-mait,  neutr.,  circumcisio,  nipnow  '•  Juan.  ui, 
22,  25;Cor.  I,  vu,  19;  Gal.  n,  7,  8;  v,  6,  11;  vi, 
15;  Epli.  ii,  11  ;fblpp.  iu,3,5;Col.  ii.1l;  m,  II  ; 
iv,  ll;Tit.  l,  10. 

unci  iiAiT,  praipuiium,  u/.po"vo-ziu  :  Col.  n,  15. 

Gv-M.virANO,    leitl.,    COHCisio,     xotTaTOutj  :   Plllpp. 
iii ,  2. 
MAKEIBIS,  nom.  propr.,  M».y56i{  :  Esdr.  n,  30. 

MAKIDONJA  (Makaidonja  Cor.  II,  n  ,  15;  vn,  5 
vid.  ;nl  li.l. ;  Makidona  Cor.  Il.vin,  1  ;  \i,9;  slibsci. ; 
1'blpp.  iv,  15;  Thes,.  I,  iv,  10;  Tiui.  I,  i,  5;  Muke- 
doua  Tim.  I,  l,  3  vid.  ad  b.  I.),  nom.  propr.  fem., 
Mazeoovta  :  Cor.  I,  \\i,  5;  Cor.ll,  l,  10;  li,  13;  v  i, 
5;  vin,  1;  xi,  9;  subscr.  (vid.  ad  li.  I.);  1'lilpp.  iv 
15;T'iicss.  I,  iv,  10;  Tim.  1. 1,  3. 

MAKinoNEis,  iioiii.  propr.  inasc  plnr.,  MaxeSovjf  : 
Coi.  II,  u,  2,  4. 

MAKMAS,  noin.  prnpr.,  Maxf*»"  :  Eslr.  n,  27. 

MALAN  (vei.  nnrv.  nta/n,  melja,mijlja,  miol,  angl. 
sax.  mijlen  ,  melev  ,  vel.  sax.  mttluii  ,  vei.  fr.  mole, 
vei.  sup.  gerni.  mitltin,  meio,  mntjan,  angl.  unlt,  meul. 
succ.  mula,  d:so.  male,  lul.iv.  niul,'»,  rec.  sup.  stiii. 
vtalilen;  lai.  tncla,  molere,  gr.  pJlij;  Gr  II  /,  oA, 
1.1,505;  Gi.  II,  711;  l.cluli.  9"  2),  .onj.  I,  mol,  mo- 
tun,  iitulitiis,  inolere,  c/ltfltiv  :  I.uc   xvn,  5',. 

HAio,  feiu.,  linc.i,  trij:  (')  :  M  li.  vi,  19,  f.9. 

V4 


1387 


CLOSSUUIJM  COniiC.fi  U.NUU/E. 


15«« 


m.uv.vn,  conj  '.  .  comeiere,  vuvtmCuv  :  Luc. 
iv  ,  18. 

■ALKILAIEL,  IIOIll  pr.ipr  i)  i9C,  Mu>.:a..,\  l.ue. 
Iii,  37. 

MALKOS  ,  iioiu.  prupr.  masc.,  uJxi;  :  Juau. 
xviii,   |0. 

MALMV  (wt  liiirv.  auifmr,  angl.  sax.  mealm,  vci. 
sax.  mWin,  rec.  sup.  gerin.  iii<tfu>e.ii ,-  coll.  Mnluu  ; 
Cr.  111,3711),  ittasc,  nrcna,  •<•(  ug  :  MlU.  vn,  21» ;  Kom. 
ix  ,  «7. 

UALSKS  rniR'-  *■»■  mifKn,  vei.  sax.  ran/sr), 
ailjcri.,  infaiuaine. 

UNTIU-UAL8K8 ,  prolemiS,  ireoirtTVj;:  Tini.  II, 
III  ,  4. 

*  MALTJAN  (vi-i.  iimv.  mefto,  angl.  sax.  metim, 
nngl.mefi,  rec.8ap.prW.  sclun.l:,  n;  0r.  11,52),  coiij. 
II,  liqaeTacere,  diswlvere, 

GV-MALTElNS  ,     Iflll.  ,      -Il  -.ollllio  ,    ava>.\io-i»  :  Tim. 

M,  iv,  6  vid.  .ul  li.  1. 

MvLVJAN,  vid.  sub  Malan. 

MALO,  vid.  siib  Malan. 

MAMttRES,  nom.  propr.  masc,  Kap<>Mc  :  Tiin. 
II,  UI.8. 

*  MAMINJAN  (coll.  rec.  sup.  gi-rm.  nniiNiiieii,  ;;r. 
puiua),  conj.  II,  dr-ridere,  ilelndere. 

bi  xia\iiman,  iiludere,  sxuvrni  piCtct  :  Luc.  xvi ,  14 
vit!.  ad  h.  I. 

...VMMO  (  eoll.  Casi.  ad  C.l.  i,  22),  fom.,cato, 
™  \  :  Kol.  i,  22\id.  ad  h.  I. 

MVMMONA  (\oc.  hebr.l,  masc,  mamniona,  futfi- 
uuvx  :  Mi.li.  vl,  24;  Luc.  xvi,  13  vld.  ad  b.  I. 

MAN,  v.d.  suli  Hman. 

*  M.\N  (vet.  norv.  nuui,  warfr,  vel.  fr.  mmi,  mon, 
vei.  sup.  germ.,  a:tgi.  sax.,  angl.,  vet.  sax.,  halav., 
Bliec.  iniin,  dan.  tnand.  rec  sup.  gcrtn.  munn;  lai. 
mas;  Cr.  II,  507;  111,  318;  DltA.  418;  Gl.  II,  752; 
Itchlh.  032),  honio,  vir. 

ga-uan,  neulr.,  I)  socius,  comcs.  uiro/o; :  l.uc 
v,  7;  xoivwvo?  :  Cor,  II ,  viu,  25 ;  Philent.  17;  2) 
bOcieias.  .  omniti  iio,  xotvuvuc :  Cor.  II,  xiu,  15. 

UAX-I.IJIKA,  vid.  sub  Ltikt. 

uvmaili  ,  ncuir.,  (Iiumana)  species ,  a/_uu«.  : 
Phlpp  u,  viii. 

buna-sebs,  vid.  sub  SeJs. 

MANAJixi  uhim,  vid.  sub    Muurpr. 

ln-maxa-iiicgvs,  vid.  snb    liiggvs. 

uanna,  niasc  anoffl.,  hunio,  c/vOpMTto;  :  Mih.  v, 
1G,  19;  >i,  2,  14,  15;  vil,  12;  vw,20;  ix.O,  .\  9; 
x,  35 ;  xi.  8 ;  Me.  t,  17;  11,  23;  tn,  2,  3, 5;  IV,  26;  v, 
2,8; Vil, 7, 8,  II,  lo,  (S,  20,  21,  23,  2t;  vu.24;ix, 
«J,  12,51;  x,7,9;  xi,  2,  50,  52;xn,  1,  14;  xm,  26; 
xiv,  1",  71;  Luc  i,  25;  n,  14,  15,  2">,  52;  iv,  4, 
53;  v,  10,  12,  18,20,24;  vi,  5,0,  8,  22,  20,  51, 
45,  4S,  49;  vn,  8,  25,  31,  3t;  vtn,  20,  55,  3"i,  49  ; 
11,25,58,44,50;  x,  50;  viv,  10,  21.  50;  xv,  4,  11; 
xvi,  1,  15,  19;  xvn,  22,  20;  xvm,  2,  4,  8,  10,  II, 
27:  xix.7,  I2,2I,:0;  xx,4,  9;  Joan.  vi,10,1«;vii, 
2-,  23,  40,  51  ;  vni,  40;  x,  55  ;  ivi,  21;xvni,  7,2*, 
51  ;  lt'111.  vii,  1,  22.  24;  tx,  2J;  x,  5;  xn,  17.  ii; 
xi\,  18;  Cor.  1,1,25;  iv,9;vn,  7,25,20;  ix,8;xi, 
2S;  xv,  10,  21,32,  47;  Cor.  II,  m,  2;  iv,  2,  10;  v, 
11  ;  viii,  2t,  xil,  2,  4;  Gal.  i.  1  ;  II,  0,  10;  v,3;  vi, 
1;  Epll.  II,  15;  iii,  5,  10;  iv,  8,  11,22;  Pldpp.  II, 
7,  8;  iv,  5;  Col.  i.  28;  u,  22;  m,  9,  2>;  Thess.  I. 
II,  15,  15;  iv,  8;  Thcs-,.  II,  iii,  2;  Tun.  I,  II,  I,  4, 
5;  IV  10;  v,  2t;Tinl.ll,  u,  2;  III,  8;  Til.  |,  11, 
ujt.c  :  Mli>.  vii,20;  Mc  x,  2;  l.ucv,8,  18;  xi\-,2»; 
XVII,  12  (Tim.  I,  l,  0,  10)  ;  ^keir.  1.  b  ;  II,  a,  b,  .1  ; 
I  \ ,  c,  d  ;  VI ,  b ;  ni  maHii  i,  ivf  munna  m,  uemo,  oOoVr, 
uqtiiif,  ur,  Ti.-  :  Mlh.  vi,  24;  vili.  4,  2S;  IX,  50;  Uc. 
11,21,23;  III,  27;  v,  5,  4,  45;  vn,30;  xi.  II;  Luc 
#,  II;  vi, i,  16,  fO;  i\,  21,  50,  02;  xv.  10;  Joun.  vi, 
41;  \ii,  t.  27;  ix.  4;  xv,  13,  Rpb.  v,  0,  29;Col.  II, 
t'j;  liii-  I,  IV,  l2;Tim.  II,  iv,  10;  iielcrum  vid. 
Siil>  .Vi ,  IfaRHOM  gijiivnnds,  viJ.  suli/iiu>;  lf.noi.iin 
iiiii«r/iijnii/»,  \i .1.  sub  V(i"rfir;  .Uaimim  s.itnjaidt, 
■  >j  j,ul)  SaMjan. 


UANNA-ULN,ullus,ctiiiincgaii'iiic  lUManuAm.nenio, 
nullus,  u>i5.t;,  oj*ct,-,  ui,  Ttf :  Mc.  i,  41;  vill,  20;  l\, 
'J.  3 .».  »n,  II;  »\i,  8;  Luc.  III,  1 1 ;  x,  4;  Tim.  I,  \, 
22;  vid.  sub  P/i. 

ala-uans  (|i|(\.  407),  p!ur.  lant.,  liuinaiiiUs  : 
Skeir,  (IV,  b)  VIII,  b. 

uwm.ks,  :nljei.,  Iimnanus,  cWpwirivor  :  Cor.  I, 
iv,  3;  Ti>v  uvOpitttuv  :  Joan.  xu,  43;  Skcir.  VI,  b. 

KUMHSKODU8,  m.i^c,  buinaiiii.is :  Skeir.  VI,  b. 

UANAGS  (\ct.  uurv.  mangi,  nngl.  sax.  maniij,  vct. 
six.  maneg,  vci.  fr.  mene,  inunich,  vct.  sup.  germ. 
manag,  tngl,  mana,  sucC.  maiuje,  dan.  mnmj;  baiav. 
i)ii'hi/(.  rec.  siip.  penn.  mnnniu,  mrnge;  Gr.  III,  10; 
Gf.  II,  758;  Kcliiii.  019,  03*),  adjcci.,  onip.ir.il. 
maiiuijin,  superl.  uiamigM'',  mullus,  iroXuc,  itaiiviv, 
ir)j|t<rroc  :  Mih.  vn.  13,  22;  vui,  1,  11,  18,  30;  ix, 
37  ;  xi,  20  ;  xxvn,  52,  55;  Mc.  i,  31 ;  n,  2,  15 ;  in, 
10;  iv,  2,  5,  33;  v,  9,  20;  vi,  2,  13,  20;  vn,  4  ; 
II,  12,  20;  x,  22,  51,  45;  xn,  53;  xin,  2G  ;  xiv, 
50;  »v,  41;  Luc  i,  1,  14,  16;  n,  5t,  55,  3G ;  III. 
18  ;  iv,  25,  27,  41 ;  v,  15;  vi,  23,  35 ;  vu,  21,  43, 
47;  viii,  3,4.  20,50;  ix,  22;  x,  2,  21;  xiv,  16,2.'.; 
xv,  2,  13;  vvi,  10;  xvii,  25;  Joan.  vi,  10,  50,  fcO ; 
vii,  51,  40;  vin,  20;  x,20,  51,  il,  42  ;  \i,  li»,  45; 
xii.  11,  24,  42;  xiv,  2;  xv,  2.  15;  Rmn.  u,  i2;  xn, 
4,  5  ;  Cor.  I,  ix,  10  ;  x,  17,  55  ;  xi,  50;  xu,  12,  1  <, 
20;  xv,  6;xvi,  0;  Cor.  II,  i,  II  ;  ii,  4,0;  in,  12; 
iv,  15;  vi,  4,  10;  vii,  i;  vui,  2,  4  ;  ix,  2  ;  G  t!.  iv, 
li ;  l  ; •  1 1 .  ii,  4;  Phlpp.  m,  1S;  Col.  iv,  15;  Thess.  I, 
II,  17;Tim.  I,  lll,  13;  vi,  9,  10;  Tim.  II,  n,  2;  iv, 
li  ;  Ski/ir.  VII,  b;  h.uvi;  :  Luc.  vm,52;  coniparali- 
vus  UKMaguui,  cliam  mpiTtri;  :  Mlli.  v,  57,  47  ;  Joan. 
x,  10;  ■nicnatmpo;  :  Cor.  I,  iv,  10;  Cor.  II,  11,7;. 
x,  8;  xi,  25  ;  soa  manags,  lam  mulius,  too-outo;  : 
Joan.  vi,  0;  Skcir.  VII,  b  ;  sva  manags  sve,  laa  mnl- 
lus  quam,  d^o;  :  Mc.  m,  10;  vi,  11,  50;  Luc  iv, 
•10;  ix,  5;  Gal.  iu,  27;  vi,  12,  16;  Pldpp.  iu,  15; 
Tim.  I,  vi,  1  ;  tva  ma.:agi  tvaste,  id.,  Mc  m,  2S  ; 
Luc  i",  i0;  u'uica  manaij»,  qiiani  multiis,  oo-ot  :Cor. 
II.  i,  20;  wan  mauays,  id.,  7tgo-o,-  :  Mc  vui,  5,  10, 
20;  inanuijiio  (c.  Iiabuu),  plus  liabere,  Triiova^stv  : 
Cor.  II,  mii,  15  ;  inun.iaiso  vuirpan,  plus  leTi,  rreiJia- 
c-cuftv  :  Mlh.  v,  20;  m  manujizj  pau,  \  lns  qmiui, 
ina-ju  :  Uc.   xiv,  5;  cnll.    Co  .  I,  xv,  6. 

uanacei  ,  fcm.,  lurba,  muliiiudo,  >rAr(Soj :  Mc  ni, 
7,  8;  Liic  n,  13;  v,  0;  xis,  37  ;  N.  b.  v,  18  ;  tJ/}.o;  : 
Mlb.  vn,  2*1 ;  ix,  8,  23,  25,  35,  50;  xi,  7  ;  xxvl\  15: 
Mcii,  4,  15;  ni,  9,20,  32;  iv,  1,30;  v,  21,  21,  27, 
50,  51;  vii,  14,  17;  vm  ,  1,  2,  0,  S4;ix,  li,  15,  17, 
85 ;x,  1,  40;  xi,  18;  xu,  12,  57;  \iv,  45;  xv,  8, 
II,  15;Luc  iii,  7,  10;  iv,  12 ;v,  1,3,  6,  19,  2\>, 
vi,  19;  vii  0,  tl,  12,  24;  viii,  10,  40,  42,  45;  i\, 
II,  12,  10,  18,  57,  58;  xvui,  30,  45;  xix,  3,  59; 
Joan.  vi,  1,  22,21;  vn,  12,  15,  2u,  5i,  32,  40,  42; 
xii,  9,  12,  17, 29;)*«:  Mih.xxvn,  1,  6t ;  Mc.  vu, 
0;  Luc  i,  10,  li,  21,  08,77;  u,  10,  3l,52:n. 
15,  18,21 ;  vi,  17;  \n.  1,  16, 29; Vili,  47;  xvm,  t5; 
xn,  47,  18;  \x,  1,  6,  9,  19,  20,  45;  Joan.  xvin, 
14;  Kum.  u,  25,  20;  x,  21;  xi,  t;  x>.  10,  11; 
Cor.  I,  xiv.  21 ;  Cor.  II,  vi,  10  ;  Neh.  v,  15. 

m  i,\.\(.i:i  |>>,  Iqiii.,  abuudaiilia,  supeifluilas,  ntfia- 
aeia  :  Cor.  II,  VIII  ,  2. 

iia.x.',c.j\x  ,  coi.j.  II,  augcre,  r.WvJitv  :  Cor.  II,  ix, 
10;  nXsova^Etv  :  TbttaS.  I,   Itl,  1-- 

uanagx.w,  iuiij.  1,1,  supeillutim  csse,  abund.iiitcui 
csse,  «itamvm  :  Cor.  II,  iv,  15;  vai,  7;  fcpii-  m. 
10  vnl.  ad  b.  I. ;  ir>iovu;;iv  :   1'ltcss.  II,  l,  3. 

i  s-\ia\a(.\\x  ,  il.,  kio  aitJtu  :  Gor.  11,  viii,  2. 

MANNA.  vid.  sub  ilai.. 

M  \NNA  (voc.  bcbr.),  iudccl-i  itc.x  :  J  «R,  vi,  M, 
49,  58. 
M\NVU<i(C.r  11,728),  adjecL,  paraiut , iv%tjn{  : 

Mc.  xiv,  15;  Luc  \iv,  l ; ;  Joan,  vu,  0  ;  l.or.  II,  i\, 
5;  x,  10;  III,  1 1. 

ua.xubv  ,  adverb.,  p.iraic,  h  itoum  :  Cor.  II, 
x.  6. 


1389 


MAIDJAN 


MWI 


4390 


i«  jiwvu ,  adject.,  non  |ira.'|>araius,  u.-v.p~cxi-  - 
orof  :  Cor.  II,  i«,  4. 

MAMVJiN  ,  ronj.  II,  pirare  ,  hotpu&v»  :  Mili.  XXV, 
-41 ;  Uc.  i,  3;  x,  40  ;  xiv,  12,  15;  !.uc.  I,  17,  iti  ;  II, 
31;  iii,  1;  ix,  5-2;  xvn.  8,  Jnan.  x.v,  2;  Tiiu  II. 
n,  -21  ;  Philem.  2. ;  -axttp-iKea :  Mc.  i.  19. 

GA-manvjan  ,  pararo,  -«ttto-t-oeZtt-  :  Mlh.  II,  10; 
Mc.  1,2;  Luc.  vn,  27;  irapaffxeuatsiii  :  Cor.  II,  ix, 
2,  3;  x«T£f7a?£<r9ai  :  Cor.  II  ,  v,  5;  xy.T<cl-T(£-n  : 
Luc.  vi,  40  ;  liotn.  ix,  22  ;  i\vp~iZii"  :  Tim.  II,  lll, 
17  (Skcir.  VII,  c);  in  passivo,  parari,  lieri,  yiyvf-Out : 
Nfli.  v,  18. 

FAURAGA-  uaNVJan  ,    pryparare,    -zpovu-u.p-tX.ifj    : 
Cor.  II,  ix,  5;   TTcoiTotuK^iv  :  ltom,  ix,  23;  Lpli.  II, 
10. 
faura-manvjan  ,  'nl.,  Skeir.  IV,  b. 
iianvi,  ncnir.,  ipiojprnpp.iralur,  paralum,  5~r. <*■><,- 
Liic.  xiv,  28  vd.  ad  li.  I. 

HAKViDA,  fem.,  pra'piraiio,  £Totpt«o-ta  :  Epli  vi, 
15. 

MAUDJAN  (Gr.  II,  49),  conj.  II,  aduionerc  ,  me- 
niorare  ;  Sk.'ir.  VI,  a. 

ga-mai:~_jan.   id.,    .-Toufuwjo-xEtv  :  Joan.  xiv,    26; 
Tiin.  II,  II,  11  ;   avKixiiiviior.uv  :  Tiiu.  II,  1,  C  ;  Skc  r. 
VII,  d. 
UAUriF.iNS,  fem.,  adinonilio  :  Skeir.  VI,  a. 
G.v-l_AUi  EINS.id.,  unouvnoif  :  Tim.  II,  I,  5. 
MAUItGINS  (vet.    norv.  morgun  ,  vei.  sax.,   vet. 
sup.  germ.  morrjan  ,  vel.  fr.  morn,  angi.  sax.,  dan., 
balav.,  rcc.  sup.  germ.  morgen,  suec.  u.-orgon,  augl. 
morning  ;  Gf.  II  ,  852 ;    Rcluli.  935),  inasc,  mane, 
Trpui  :  Mc  xi,  20;  xv,  1 ;  xvi,  9  ;  npuia  :  Mlli.  xxvn, 
1;   Joao.  xvni,  28 ;  dt<   maurgina  ,   mane  ,    ovptov  : 
Cnr.  I,  \v  .  52. 
♦MaUIIGJAN.  coiij.  II.  brcviare. 
gamait.gjan,  abbrcviarc,  *o'/.o-o.v  :  Mc.  xm,  20; 
ewnrluwcv  :  Itom.  ix,  28. 

MAUItpfl  (vei.  norv.,  vet.  sup.  genn.,  vel.  fr. 
mord  ,  vei.sax.  morlk,  angl.  sax,  moro",  angl.  mur- 
iher,  dan.,  suec.  mord,  balav.  moord.  rec.  snp. 
£Cnn.  moid  ;  lat.  inors  ,  gr.  uipof  ;  Gf.  II,  853  ; 
ltchlh.936),  n  'uir.,  hoinicidiuin,  -ovoc  :  Mc.  vii,  21  ; 
xv,  7;  Gal.  v,  21 ;  Tuu.  I,  vi,  4-vid.  ad  h.  1. 

MAUrtpiwAN,  cmij.  II,  interftcerc  -m-isa  :  Mtb.  v, 
21  ;  Luc  xvui ,  20;  mannaiu  maif  prjuwlt ,  inierf.c- 
lor,    ujopcfii/o-  :  Tiui.  I,  i,  9. 

mana-maukprja  (Gr.  II,  503),  niasc,  honiiciri-.t, 
ca6f.uT:oxx<r>o-  :  Joan.  yijj,  44. 

MAURNAN  (vel.  norv.  monia,  angl.  sax.  murnan. 
vel.  sax.  iHurniaii,  vet.  sup.  germ.  inorncn,  angl. 
mourii,  rcfi.  sup,  gerw.  iimrrcn  ;  gr.  firpiaviv ,  lat. 
«Keror;  Gf-  II,  oGO),  coiij  II,  curare,  fiolhcihmi 
ei.se,  <upipvOj  :  Mlh.  vi,  25,  27  31  ;  Plilj/n.  iv,  6. 
^M.IKAJX  Ab*  (voc.  hcbr.),  tf-pa*  a9«:('or.  I,  xvi, 

MARKI  (vet.  norv.  mar,  .ingl.  sax.  mcre,  vet.  sax. 
meri,  vet.  sup.  germ.  mari,  bat.iv.,  rcc.  sup.  germ. 
mecr;  lat.  mare;C.r.  III,  581  ;  Gf.  II,  819),  fem., 
inare,  6<x>.<t-<-~.  :  Mlb.  vni.  18,  24,  20,  27,  28,  52  ; 
Mc.  i,  1C;  iii,  7;  iv,  I,  S9,  41  ;  v,  I,  13,  21 ;  vn, 
31;  lv,  42;  n,  23;  Lue.  xvu,  C;  Jo.in.  vi,  1.  10, 
17,  18,  19,  22,  25;  IVun.  ix,  27;  Cor.  I,  x.  1.  2; 
Cor.  II,  il,  25.  2G;  faur  marein,  ad  lilora,  vt/puho-  : 
Luc.  vi,  17;  /lii.i/iur  ma.ei;) ,iiLra  iuaris,vid.sub//i«dai'. 

UAIII-SAIVS,  vid.  &ub   Suii'j. 

MAItZJAN  (augl.  six.  myrran,  mea  rian,  vei.  sax. 
iii  riiun,  vet.  fr.  meriu,  vel.  sup.  germ.  mnrrjan, 
aiigl.  mar,  n-c.  sup.  gcrin.  tchmerten  (?) ;  Gf.  II, 
829;  Itcbili.  923),  conj.  11,  tle:ii.cre,  sraudalizare, 
OTtasJ«Ai?£tv  :  Mlb.  v,  29,  50;  Mc.  ix,  45,45,  47. 

AF-HARZUN,   iii. ,  Joui .  X  V  i,  1;  Cor.  II,  XI,  29. 

GA-M.utzJAN,  itl. ,  Mlb.  xi,  C;  Mc.  iv,  17;  vi,  3;  ix, 
42;  Luc.  vii,  23;  Jo.in.  vi.  Gl ;  Gor.  I,  vm,  15. 

UARZEIN?,   fem.,  scJiidaluui,    crxxvSaXov   :    Gal.  v, 

AF-MARiEiNs,  rallacitas,  si>llk'itati<i ,  airaTn  :  Mc. 
iv.  19;  Kpb.  iv,  22. 


CA-MvH/UlNS.  SC:iln!:!lU!!l,  r««v3aAO»  :  1,0  II.  i\,  55; 
xiv,  15  ;  Cor.  I,  i.  -5. 

niApjA-w.vRZEiNs  ,  sollii  iiaiio  ;  sis  frnpjomarteir.t 
lisa»,  ek-jtov  yorvaTriTav  :  Gal.  VI,  j. 

MAItb.V  ,  noui.  propr.  lein.,  Uao9a  :  Joan.  xi,  1 ,  5; 
xix,  21.  50;  xu,  2. 

MARIA,  nom.  propr.  frm.,  Mscoia  :  Luc.  i,  41  ;  r, 
5,  1C,  19,  54  ;  eliam  hlariam  :  Luc.  I,  2"  ,  50,  V:  ; 
el  Marja  :  Mlh.  xxvn,  56,  C!  ;  Mc.  vi,  5;  iv,  47  ; 
xvi  ,1,9;  Joan.  n,  1,  1,  19,  28,  39,  45. 

MAC.KA  (vel.  i:orv.  maik,  merki,  angl.  sax.  meorc, 
vei.  fr.  merke,  vet.  sax.  marca,  vcl.  snp.  giMiu. 
mai7;a,  bitav.  ri.erfc,  angl.,  suec,  dan.,  rec.  s»|>. 
teun.  murk;  lal.  margu;  Dlt.V.  49i>;  Gf.  II,  S46, 
Itchlh.  925),  fem.,  Quis,  limes,  5pii-  :  Mlli.  vin,34  ; 
Mc.  v,  17  ;  vii,  31  ;  x,  1  ;  usOopiov  :  Mc.  VII,  2i. 

ca-uarro,  leni.,  confinis  ,  o-voT»t;r,oOo-a  :  Gal.  iv, 
25. 

MIRKAILLIUS,  noin.  propr.  masc,  Marcellus  : 
Skeir.  IV, d. 

MARKUS,  noin.  propr.  masc,  Mooxoc  :  Mcinscr.; 
Col.  iv,  10;  Tim.  II,  IV,  II. 

MARKREITUS  (voc.   graec;  vet.    sax.  m  regrira, 
mere~rioia;   Gr.  I,  45  |3.  edil.j),  masc,  niargaiila, 
ftap-Yapirrir  ',  Tim.  I,  II,   9. 
MARJA  ,  vid.  sub  Maria. 

MARVTIl  (Mariyr  [?];  voc  grxc),  masc,  marty- 
riuin  :  Calend.  goih. 
MAT,  vid.  sub  Milan. 

MATpAlUS  (HapEaius  Mth.  ix,  9;  Luc.  vi,  15), 
noni.  propi .  masc,  MaTfiato;  :  Mtb.  II,  9  ;  Mc  m, 
18;l.uc  vi,  15. 

MATb\T,  notn.  propr.  masc,  MatfliT  :  Luc.  tu, 
24. 

MATS  (vel.  norv.  nw<r,  angl.  sax.  mete.  vet.  sax. 
mat,  meti,  vet.  fr.  mete,  vet.  sop.  gerin.  mat,  angl. 
meat,  suec.  tnal,  dan.  maa',  rcc.  sup.  germ.  inast;  gr. 
(iaoow,  uu<%",  hw/ugo-  ,  maceil.  ««TTva,  lat.  mw.lea; 
Gr.  11,10,  508;  III,  4C0;  Gf.  II,  a04  ;  llchtli.  927], 
masc  (pliir.  nititeis),  cibus,  fipZ-i- :  Joan.  vi,  27. 
55;  Rom.  xtv,  17;  Cor.  II,  ix,  10;  Col.  u.  ifi, 
i^pwptK  :  Mc  m,19;Lur.  in,  II ;  ix,  43;  Rom. 
xiv,  15,  20;  Cor.  \.  viii,  13;  x,  3;  Tim.  I,  iv,  3; 
fctyecv  :  Luc.  VIII,  55;  m.Ueis,  i-i-tTi-uo-  :  l.«c.  ix  , 
12;  ribI  giban,  dare  cibum,  $>>>ui$-n  :  l'.om.  su,20. 
naiua-mats  .  coena,  Jttr.vov  :  Me.  vi,  21;  Lnc. 
xiv,  12,  16,  17,  24;  Joan.  xn,  2;  Cor.  I,  xi,  25; 
Sk.ir.  VII.  b. 

uniiacrm-Mats,  |  ran.lium  ,  apto-Tov  :  Luc  xiv,  12. 
wvti-balgs,  vid.  snb  lialgs. 
«aijan  .  Ciiui.  11,  c  ineden1,  <,uytlv  :  Mtli.  vi,  25 
31,  xxv,  42;  Mc.ii,2G;  ni,20;v,  43;vm,  1,2,9;m 
14;  xiv,  12,  14;  Luc.  iv,  2;  vl,  4;  vu,  5«  ;  ix.  13, 
17;  xiv,  15;  xv.  23;  xvn,  8;  J..au.  vi,  5,25,2';. 
51,  40.  5G,  52,  55,58;  xvui,2X;  Itoni.  xiv,  2  ;  Cor. 

I,  ix,  4;  x,  3;  xi,  21,24;  xv,  52  ;  Tbcss.  II,  1 1,  8; 
fvch.  v,14;  Eo-0i-tv  :  Mlb.  ix,  II;  Mc  1,6;  u,  16; 
vn,  2,3,  5,  28;  Lucv,  "0,  35;  vi,l  ;  vn,55.  51; 
x  .  7  ,  8;  xv,  10;  Roin.  xiv,  2,  3;  Cor.  I,  ix  ,  7  ;  x, 
18.  25,  27,  28,  5» ;  xi,  22,  20,  27,  28,  29;  Tbess. 

II.  iii,  10,  12;  vpoVyjtv  :  Joan.  vi,  54,  5C ,  57,  5S; 
Xiu,  18;  £tgf.uiTzEtv  :  Joan.  vi,  15;  Skeir.  VII,  b  ;  </« 
n«/ii  ninijan,  cffinare,  Sitnvetv  :  Luc.  xvii,  8  vid.  a-l 
b.  I. 

ca-matjan  ,  comederc,  <fj.yiiv  :  Mc  vin,  8  ;  Luc. 
xvn,  8. 

Mib  matjan,  edcre  cuni,  ouv:o-9i!tv  :  Luc.  xv,  2; 
C.or.  I,  v.  II. 

MATTAjiAN  ,  ooio.  propr.  llia.c  ,  MaT8aT,  M«t- 
--ha.  :  l.uc    iii,  _'•,  31. 

MATTAplLS,  iiom.  prnpr. masc. (gen.  Matapiam 
cl  Nattapivit),  MaTTafluxs  :  Luc.  1:1,  25,  26. 

MAVI  (vet.  noi v.  meij,  angl.  sax.  meovle ,  succ. 
iiio,  dan.  m»,  l.alav.  nifi-  ;  coll.  Magus ;  Gr.  11« , 
i>ii,  55b),  fem.  (gen.  maujos),  puella,  /cpanov  :  Mlh. 
ix,  24,  25  ;  Mc  v,  42 ;  vi,  22.  28  ;  r:~<-  :  Luc.  vtl', 
31 ,   54 ;  ra.^ivo,- :  C  r.  I,  vn,  2  i ;  Cor.  II,  xi ,  2. 


i39i                                  'lo-w.iv.i  GOTiiiCiC  :.i.v.«'.r.  rp/> 

■ ■  .>  _•>,  (••iii.,  pn.l                -    Mcv.il.  21;  xvi,  1  i,    4   25;  kviii,  57;  Rom.  vn,  4, 18,  23- 

\i  .'•.'.•■                                   I     :i»   ' ,i.  Mi  n,  t,    ■, ".,  17,  25,  20;  1,91;  11,13,  14;  ivi,  9!* 

«■  n    m  ii,  vet.    (Y.  merft,  \   I.  ||||I.  gcrni.  M    /,  Mgl.  33;  (nr.  I,  Vlil,    13     i\      I.  21  :  v.  20     vi,  I,  2."  -24  • 

i       ii,  mi  *.    »u'/,  il.in.  »i(i(;^,  iee.  snp.  (.M iiki-  vni,  3;  x\,  58;  vm,  2  i  ;  Cor.  II,  ii,  12;  \i,  I,  9   2s 

...n.-t.r    II,  97;  III,  591;   DHA.  469  ;  Gf.  II,  «9«;  59;  xu,  5,  •;  Gal.  i»,  14, 1»,  20;vi,  17;  Epli   i.lO; 

Id  lnli,  'U7),  muc,  gener,  ,./■■«- :  Neh.  \i,  IS.  m,  4.  15,  II.  vi,  10,  19.  Pblpn.  i,  U,  16,  90;  n,  2, 

Mi  IV\  (vel.  norv.  inton,  vel.  sup.  germ.,  vet.  fn,  95;  in,  1,8,  17 ,  iv,  1,3,  I  •;  Cul.  i,  21;  iv,  10;  Tiui, 

\i  i.  iax.,   angl,  -;i\.   min,  uigl.  my,  ii.in»,  bucc,  II,  i,  5,  6,  19,  lo  ;  n    I,  8,  ui,   10;  iv,  Iti;  Pbilem. 

itm.  niin,  rec.  sup.  genn.  meiu;  lai,  m*i,  gr    u  ■■  ;  20;Neli.  v,  14, 10,  17,  18 ;  vi,  l'J;vii,2;  i  ia»( : 

Ii<i|.p482;  Gr.  I,  780  sq. ;  d.  U,  592 ;  ItcliUi.  »29),  Mc.  vm,  58 ;  Luc.  n,  26 ;  iv,  51 ;  Jomv  m,  •_»:i .  v, 

genit.  pronomiuii  |icis.  ./. ,  mei,  luoO :  Mili.  v,  57,  47;  vi,  5H;  vu,  6,  8, 16;  viii,  .6,  51,  57,45,  51, 66; 

58,  59  ;  ixv,  43;  Mc.  viii,  5.1,  58;  \.  9  ' ;  Luc.  iv.  x,  11,  20,  27;  xn,  20;  \iv,  15,  2i,  27  ;  xv,  9,  n] 
2. ,  21) ;  wii,  5". ;  Jo.-in.  vi,  r>7  ;  iii,  30;  liin  II,  i,  8.  12;  xvi,  14, 1.;  xvn,  10,  15,  24 ;  xvni,  50 ;  Rnui.  x, 

m~,  _ai.,  iiiilu  :  Mili.  in,  II ;  vii,  21,  22,  :.*> ;  un,  I ;  Cor,  I,  i,  15;  v,  4;  ix,  9,  S;  \i.  95;  ivi,  18,  21 : 

21,99;  ii,  !»:  \,  52,  58;  n,  C;  ixv,  10,  ll,  12,  45;  <:or.  il,  i,  -23;  n.3;  vin,  23.  G.l.  vi,  II  ;  l>blop.  i 

xxvii,  4, 10,  46;  Mc.  i,  7,  17;  n,  14;  v, 7,  30,  51 ;  26:  ui,  9;  Col.  iv.  18;  Tliess.   II,  m,   17;  Tim.  II, 

\i,  _'•  ;  vii  ,  6,    II,  14;    \m  .  ,*>i  ;  iv ,   19,  S9,    42;  lv,  (i ;  1'lnleio.    12,19;   uoi  :  Mc.    v,<J;   Jo:.n.  xni, 

l,  14;  xi,  29,  30;   m,  15 ;  nv,  (>;  w.  51 ;  Luc.  i,  55;  i  noo;  ut :  1'lilpp.  n,   30;  pro  grxco  irCeulo  : 

5,  95,  58.  43,  1<J,  iii,  IG;  iv,  18,  23;  v,  8, 27 ;  vi,  Jo»n,  xiv,  51 ;  Cor.  II,  xu,  7. 

•17  ;  vii,  8,  23,    li.  15;  viii,  2*.,   45,  4(i;  ix,  25,  58,  Mr.hl  (\ei.  norv.  mdJUr,  vel.  sax.  maki,  ingl.  sax. 

59,  (il ;  X,  16,  29,  2);  x  v,  26,  27;  \v,  0,  ".  19,  18,  mece ;  gr.  uuywpu  :  Gr.  III,  440),  neiilr.,  gltdius, 
29,  51 ;  XVI,  5;  XVII,  8  ;  XVIII,  5,  15.  Ili ;  xix,  21,2";  /-«/_•/ roc  :  Kpli".  VI,  17. 

\v,  5,  21;  Joln.  v,   5(i,  46;  VI,  55,  37,  41.  45,   17,  M-.L  (vcl.   norv.  mil,  mnie,  nngl.  sax.  mivl,  mal, 

56,  (.,'.,  vii,   17,  93,28,  57,  58;  viii,  93,29,  57,42,  vel.tr.  nui.mnl,  melia,  vcl.  sup.  gcrm.  mal,  snee.m.i', 

45,    4b;ix,   II.    15,  30;    x.  18,  29.  37,  58;  vi,  95,  dan.  maal,   rer.  sop.  (zerm.  mial.  mnleit ;  Cr.  I,  I  ;o 

20,41,  42;   xii,  20,  58,  41,  46,  48,  49 ;  im,    18;  13  edil.];  11,51;  OltA.  746;  Gf.  II,  7li;  ll.hib. 

xiv,  I,  3,  10,  II,  12.  20,  28.  30,  31  ;  xv,  2,4,  .">.  0,  918),  miur..  t)  icmpiis,  Move. :  Mc.  u,2l:  I  ue.  i, 

7,  27  ;  IVI,  9,  52,  55;  ivu,  4.  6.  7,  8,  9,  II.  19,  -I»,  57  ;  iv,  5;  vin,  27,  29;  Joan.  vu.  55;  xin,  55;  vv, 
21,  22,  23,  21  ;  xviii,  9,  II,  35  ;  nx,  10;  Kom.  vii,  9;  G..I.  iv,  1,   4;   Tun.  II,    i,  9;  Tii,  i,  2;  y.„tpf,(  : 

8,  10,  15,  17,  IS.  20,-1  ;  ix,  I,  2,  19;  xi,  27;  xn,  Mlli.  vni,  29;  II.  25;  Mc.  i.  15;  x,  50;  XI,  15,  xu, 
5,  19;  »iv,  II  ;  Cor.  I  IV,  5,  4,  6;  x,  23,  33;  xm,  2  ;  Luc.  i,  20;  iv,  13;  viu,  13;  xvi,  7 ;  xvni.  3(',  xix, 
3;  xiv,  21;  w.8,  10,  52;  ivi,  4,  9,  II  ;  Cor.  II,  i,  44; xx,  10;  Jo.in.  vu,  6,  8;  Itom.  ix,  9;C..r.  I,  iv, 
17;  ii,  1  2,  12;  \i,  18;  vn,  i,  7  ;  u,  1,  4  ;  \i,  10:  5;  Cor.  II,  vi,  2;  vin.  11;  Gal.  iv,  10;  vi.  9;  Epli. 
xii  0.  7.  8,  L»,  10,  14;  xiil,  5;  Gal.  1,2,  94;  il,  I,  l,  10:  n,  12;vi,  I8:CoI.iv,  5;Tbess.  I,  v.l;  u,  17; 
5,   o,  7,  8,  9,  90;  I»,  12,   15,  21  ;  vi,  14,  17:  Epb.  Tim.  I.  u,  (i;  vi ,  15;  Tim.  II,  iv,  5,  6;  Skeir.  II,  h; 

III,  -2,  5,  7,  8  ;  vi,  19  ;  PUIpp.  i,   I'',  21,  22,  26,  50;      IV,  b,  VI,  c;  Mll,  a;  fipa:  li illl,  1 1 ;  us  pam- 

11,22;  iii,  1 ;  iv,  5,  9, 15, 16;  Col.  i,  25,  29 ;  iv,  10;  «'«  meUi,  e\  boe  lempore,  t«  «vtou :  Joan.  vi,  G6. 

Tiin.  I,  i,  tl,    IG;  T.ni.  11, 1,   13,  15,  18;   ll,  2;  m,  Me!   gabnu,  [mis  ,    vid.    snb   finira.1.    2)    Sciiniura, 

II;  iv    •    !l,  10,   II,  14,  tC  ;  lii.  1.3;  Miileru.  11,  y/o«r >i  :  Mc.  XII,    24;   Lnc.   iv,  21;  y/o«f«-«  :  Joan. 

15,  10,  18.  19,  22,  23;  Nch.  v,  14,  t5,  18.  v,  47. 

mik,  aicus.,  me:  Vih.  vui,  2;  x,  53,  3(1.  57.40;  ublmn,  conj.   II,  I)  scrib  re.  ycuyiiv  :  Mo.  x,  i; 

xxv.  42,  45;  xivi,  7"> ;  Mc.  i,  40  :  vi,  22,  25  ;  vn,  f>,  Lu ■•.  I,  3,  03;  xvi,  7  ;   lloni.  x,  5;  xvi,  22  ;  su!>s.  r  ; 

7:  xiii,  27,  2",  55,  34;   i\,7;v,   18,21,   50,   .7,  Cnr.  I.  v,  11  ;  subscr. ;  Cor.  II,  i,  13  ;  vn,  12.  ix.  i  ; 

48;  xii,  15;  viv,  7,   42,  4S,  49,  72;  Luc.  i,  48  ;  n,  XIII,  2,  10;  suliscr.  ;  Gal.i,  20;  l'l.l;  p.  ili.  1  ;  Thess. 

4»;  iv,  7,  18,  43;  v,  12;   VI,  4(i ;  VII,   7  ;  i\.  18.  20,  I,  tv,  9;  v,  1  ;  Tliess.  II.  iu,  17;  Tim.  I.  m,  I  »;  ivx- 

25.  48,  59;  x,   1(i;  xiv,    18,  19;  \v,  19;  wi,  5,  4,  ruluo-9«i  :  Luc.   i,    1  ;  2)   uescriUre  ,   iutt/pmfun  i 

xvii,  ! ;  xvmi,  5,  19,  22,  39  ;  xix,  27  ;  xx,  -5;  Joan.  Luc.n,  5. 

>,  56.  57,  4l> ;  vi,  26,  50,  3S,  40,  14,  57;  vn,  7,  16,  a>a-uf.ljan,  ilescribere,  imnffmfU/t :  Luc.  n,  5. 

tj   28,  99    55,  5>.  50;  vui,  12,  14,  16,  18,  19,  21,  c.a-mei  jan,  seribcre.  yfitfa  :  Mib.  xi,   10;  Mc.  I, 

26,28,  29    40,  42.  46.  49,  51;  ix,  4;  x,  9,  ti,  15,  2;  vn,(i;  i\,  12,    13;  x,'5;  xi,  17;  xn,  19;  Lnc.  n. 

1 T.  _>;;,  27,52;  n, 42;  xn,  8,  26,  27,  44,  45,  49;  23;  m,  4;  iv.  4,  8,10,  17;  vil,  27;  x,  20,  2(i;  wi, 

xni,    I".    18,  2o.  21,  53,   50,  38:  xiv.  6,  7,  9,  I  '.,  0;  xix,  46;  x\,  48;  Jo.m.   v,   40;  vi,  51.   45;  vm, 

15   19   21    :5,  94,  28;  \v,  5,  9,  10,  18,  20,21,  25,  17;  x,  54;  xil,   14;   xv,  25:  Rwn.  vm,  50;  i\,  15, 

24,   23,   20;  ivi,  5,  5,  10,  14,  16,    17,  19,  25,  27,  52;  x,  15;  n.  26;  in,  19;  irv,  II ;  xv,  9  ;  Car.  I.  i, 

52;  xvu   5.8,18,  19,93,24,85,26;   xvm,  8,  21,  19;  iv,  6;v,  f;  u,  9;xiv,2l;xv,  51;  Cr.  II,  n,  3. 

.,3,54;  XII,   II;  Rom.   VII,    II.  23.  21  ;  vin,  2;  ix,  4,  9;  vm.  15;  i\.  9;  Gal.  iv,  22.26;  \i.  1 1 :  1'bilei»..  19. 

20;  x.  20;  xiv,  20  :  Cor,   I,  i.  17  ;  i v ,  4;  v.  12;  vn,  21  ;  wptr/pimst»  :  Rom.  xv,  4;  coll.  ad  l.uc.  w.  2i; 

7;  iv,  $;  i?i,  6,  7;  Cor.  II,  i,  16,  19;  n,  2,  5;  vn,  ./y/Mj-iM ; Lar.  II,  m.  2;«iroyo^iiv:  Luc.  n,  I;  p»rt. 

7.  8  ;  m.    l,  5.7,  9,  10.   52;  iu,  5,  7,11,  20.  21  ;  praiU  l>a<u  gamelido  { pat*  </«»i''./>    Kom.  v.    I_l  |, 

Gal.  ii,  18    20;  iv,  li;  Kph.  vi,  21;  Pblpp,  n,  23,  scripluw,  scriptura,  r                        l.oc.  ivm,  51  ; 

27;  iii,   12,   14;  iv,   10,    II,   12,  15;  Col.  i\,  7;  xx,   17;  Cer.  II,  iv,  13;   n  uOiii  :  M.ii.  vin.  17; 

Tim.  I,  i,  12  ;  Tim.  II,  I,  12,  10,17;  m,  II;  1'bi-  7.«;'.:  Mc.  111,  10;  iv,  28;  Joan.  x,  55;  li.i,  l^. 

lem.  17;  Neb.  vi,  14,19.  x«n,  12;  Rom.  ix,  17,  G»l   iv.50.  Iim  |-umi 

iikins,  pronoin.  possess, ,  mcus,  '   luoO  :  M1I1.  vn,  iuscriberc,  iyypwftvi :  Cor.  II.  tu,  3. 

21,   24,  26 ;  vin,  6,  8,  9   21;    ix,  IS;  x,  52,   53;  fai  mc.v-\  li  jw  ,  prxscribsre,  nuntian.  - 

ii,  10;  xx  ,  i";  ixx  1,  46;  Mc.  1,  II;  m,  53,  54,  ym  :  Rnm.  iv,  4;  Bnh.  m,  '>■ 

55;  .,  25  •  iv.  7,17,2'.,  3  ,  59    II;  1,20,40;  up-heuan,  snkscrihcre  s  dneum.  neip.  « irnl. 

xi,  17;  111,' 6,  5<>;  \i\   8,  14 ;   \  ,31;  Lnc.  1,  is,  m  \h  mhi\>,  insenbcre,               ■  :  Me.x».  26 

20,  25,  43;   11.  iti,  47  ;  11,  50,  10;  11,  29;iv,7;  mihvmmjw  1  i.im  nl.ie,  -  _. ,  c,.;.v  :  t.al.  m  l. 

\i,  47  •  \n   (i  7, 8,  27,  41,  45,  16  ;  vm,  21 ,  i\,  .",.*>,  gi  HHtins,  fein.,  srriplura,  -,.      i  ■  Jo.m.  vn.  &8, 

58,  iH,  50,  '•!',  61  ;  x.  22  ;  viv.  23,  24,  20,  27,  53  ;  12.  Imi.  I.  v,  18                   Cor  II,  III,  7. 

xv,  6,  18, 24,  29 ;  ivi,  5,  5;   ivm,  5,  21;  >ix.  8,  silctbahibulxi,  it.-iri|>uo,  Xr.  ,,  >->i    I ■•  ( 

'.'">',  27,  li>;  vx.  13,42;  J ..."    vi,  39,  51,  51,  55,  ufh-«lrins,  iuKrinlio                  ■«'.  >n.  "' 

i;vm,  1  ,  19.28   58,  >''.  '.t'.  ">2,  54;  1,  15,  ihh-uhi.  ncutr.,  i.l. :  Me  Kv,s6;Lne  w,  91 

16,  17,  |H  25,28,29,  50  i  .  >7;  m,  91  59  m,  itu  mci.  m.rv.  milir,  rcc.  snp  |_mui  '.'..'. 
7  21  17  18  xin,  57;  nv,  2,  7.  1  ..  II,  !0  21,  <ir.  Iil,  Y,K>,  in.ic,  dicu.uii,  uiodiu  ,  pilm  m> 
,3,26,23;  iv,  1,7,8,  l".  14,  15,  tO,  20,  21,  2'.,  i\,  21. 


1393 


MENA 


MENA  (vrit.  norv.  wani,  munndr,  vct.  sax.,  vel. 
snp.  germ.  rnano,  manod,  a»gl.  sax.  inonn,  moitao", 
vci.  fr.  momt,  monalh,  angl.  hiou»,  monlh,  succ. 
mone,  miiitad,  d.ill.  nmane,  mtntnM,  balav.  >h  taii,  rec. 
Siip.  gcrtn.  nwnU,  moiiui ;  gr.  f«iv,  n/,«i,  lal.tneits'*  ; 
U»pp  172*;  Gr.  III,  550;  G*.  11,794;  Itchih.  935), 
inasp. .  luna,  aiWvii :  Mc.  xm,  24. 

HENops,  mase.  auom.,mensis,  ««,< :  Luc.  i,  24,  2(i, 
36,  :C:iv,  23;  Gal.  iv,  10;  Neli.  vi,  1-. 

Mf.KILA,  nom.  pro,  r.  masc,  docum.  ne.ipol. 

MEItJAiN  (vet.  norv.  mirra,  angl.  sax.  ttiaiift,  vci. 
gax.  mari  ,  marian ,  vel.  fr.  iitfie,  vcl.  SUp.  gcrm. 
mari,  murjiin,  baiav.  tiicior,  rcc.  snp.  germ.  mahrc ; 
t.i.  II,  821  ;  Rcblb.  922),  conj.  II,  I)  prasdicare,  n- 
iiuiiiiare.  xnpvaaie»  :  Mili.  ix,  55;  x,  27;  xi,  I ;  Mc 

I,  4,  7,  li,  38,  45;  III,  li;  v,  20;  vi,  12;  vn.  36; 
xiv,  9;  Luc.  ni,  3;  iv,  19,  44;  vm,  39;  ix,  2;  Ivuin. 
\,  8,  14,  l".;Coi.  I,  i,23;  iv,  27;  xv,  II.   12;  Cor. 

II,  i,  19  h.  I.  :  tv.  5;  xi,  4;Cal.  n,  2;  v.  II;  Pblpp. 
i,  15;  Col.  i,  23;  Tim.  I,  III,  10,  Tim.  II,  iv.  2;  Skeir. 

III,  c;  xzTay/iWeiv  ;  Plll|ip.  i,  16,  18;  vi.aiu.hiv : Luc. 
i,  65;  2)  prsedic.ire  ev.ing.-liuui,  evangelizare,  evuy- 
ydi^saOui :  Cor.  1,  xv,  1  ,  Gal.  i,  23;  aivaggeljon  mer- 
jan,  id.,  Cor.  II, X,  10;  xi,  7. 

m  kjanus,  parlic.  pr.is.  ul  subsl.,  prxco,  mipw?  '. 
Tiin.  I,  ii.  7;  Tim.  II,  i,  1 1. 

cs-u  iuan,  praidcarc,  aniuiniiire  ,  5:«?r,ui!:<.  v  : 
Mih.ix,  31. 

vaii.a-mehj.vn ,  I)  evangclizflrc,  vjuyyih'Cn.v  :  Mth. 
xi,  5;  l.i.c.  l,  19;  iv,  18,  43;  vn,  22  ;  ix.  6;  xvi,  1(i, 
xx,  1;  Cc.r.  I,  i,  17;  xv,  2;  Epb.  n,  17,  III,  8;  2)  an- 
nunti.it  e,  w.fvo-o-nv  ;  Cor   II,  i,  19. 

vaja  mf.ujan,  blasphen.are  ,  j:)aorr.t/.;t~v  :  Mlli.  IX, 
3;  Mc.  iii,  28,  29;  xv,  29;  Joan.  x  .  50 ;  Rom.  xiv, 
16;  Tim.  I,  i,  20;  vi,  I  ;  tajamerjands  part.  pra?s., 
Iil.ispliciiiaus,  p/«<7^r,oLo;  :  Tiin.  I,  i,  10;  Tim.  II, 
lii,  2. 

us-ueiinan,  conj.  III,  uuDliaii,  citarrari,  ^iipyj- 
«rtsu  :  Lnc.  v,  15. 

vaila-ueks,  adject  ,  laudabilis,  t".<pr,uv;  :  Pftlpp. 
iv,  8. 

mebeins,  fem.,  prsedicalio,  nnpvyua  :  Cur.  I,  xv,  li; 
Tii.  i,  3;  Skcir.  IV,  b. 

vAii.A-MniF.iN-,  1)iJ.,  Cor.  I,  i,  21 ;  2)  bencdictio, 
VJftifiia  :  Cor.  II,  vi,  8. 

\  aja-meheins,  blaspbeinia,  malediciio,  pXuayr.iuu  : 
Mih.  xxvi,  65;  Mc.  vii,  22;  xiv,  01;  l:ph.  iv,  31  ; 
Suatjni/ua  :  Cur.  II,  VI,  8. 

vaj.v-Hi iiei,  lcui.,  blasphemia,  <5J\ae-fvji*ta :  Joan. 
x,  33. 

HEr.ibA,  feni.,  faina,  yii^r,  :  Mih.  IX,  26;  Lue.  iv, 
11;  «v.oii  :  Mc.  i,  28;  hyjz;  :  Luc.  lv,  57. 

MLS  (augl.  sax.  mijse,  vel.  siip.  germ.  mias,  angl. 
mt'.vs,-  lal.  nwua;  Gr.  III,  453;  Gf.  II,  874),  nenir., 
iiiensa,  labula,  t..iu\  :  Mo.  VI,  25,  28;  -puntia  :  Mc. 
xi,  15.  Uttl  it[  mesa,  vid.  sub  l>ul. 

MET,  vil.  sub  llitan. 

MIDJA  (vcl.  norv.  mipr,  medul,  angl.  sax.  midd, 
vcl.  s;ix.  midili,  vet.fr.  midde,  vei.  siip.germ.  milti, 
ingl.  mid,  middle,  sute.  rniit,  dan.  midie,  midie,  ba- 
lav.  mid.til,  rec.  sup.  genn.  mitle;  gr.  ixivo;  ,  l.it. 
medins;  Gf.  II,  687;  Kcblb.  928),  adjeel.,  medius, 
uirv;  :  Mc.  ix,5j;  xiv,  00;  Luc.  II,  46;  iv,  50,  35; 
v,  I   ;  vi,  8;  xvn,  II  ;  Ju.iii.  vn,  14;  viii,  59. 

uidja-svkipains,  vid-  snb  Sveipan. 

«iluJCN.i.  vi.i.i,  vid.  5Uh  (jiirdf. 

uillha  (vel  Miduim  Cr.  III,  C3i)),  fem.,  incdium, 
ui-rvv  :  Mc.  iu,3;  Luc.  vin,  7;  x,  5;  Cor.  II,  vi,  17; 

C»l.  ii,  14;  Sdeir.  III,  d. 

*  uiiu  mon,  conj.  II,  medialoreni  csse. 

umouoNus,  pari.  prxs.  ut  subst.,  mediator, psci- 
rn;  :  lini.  I,  II,  3. 

.MIZHU  (..ngl.  sa\.  mecrd,  vct.  sax.  mcda,  gr.  nt- 
iVv;),  fem.,  ii.erc.es,  uujQii;  :  Mih.  v .  ili;  vi,  2,  ">,  16  ; 
x,  41,  42;  Mc.  IX,  4i;  Luc.  vi,  23,  5J;  x,  7;  Tim. 
I,  i,  18. 

Ml[>  (uiid.,.Luc.  vu,  ll.v.i.  ::oiv.  meJ,  vel.  sax., 


V.  |>  1394 

angl.  sax.  »i.'(/,  !■(.  .'>.  u.uli,  mit ,  nni.  sncc..  dan. 
nel,  balav.  met,  vcl.  .;l  rec.  --Hi>  ••nii.  Hiil;  _r.  i\- 
T«;Cr.  II,  659,  \Uh.  Prapes.  110;  Itcbtli.  930), 
priposilio  ciiiii  dativo  iom-iiii  la,  iiuiiijiiani  fere  lo~ 
cilciu,  nun.pi.ni  vcru  lcinpora'cin  re-pcctmii  indi- 
rat;  grnco  ■j.;r/.  et  juv  respondens,  coimexionem  et 
cominunionem  signiOcat.  Mcipie  uisi  rarissimc  ml 
insirumenialem  relatiouem  usurpaiur,  hac.  relalioiiu 
per  merum  dalivuin  exprcssa. 

I.  Pra'positio  :  I)  localis,  medio,  in  niedio  :  Mc. 
vii,  5|  anui  ai  marein  </'i/  ifuie  niip  tvcihiiaim  mar- 
koni  daikawiutaios;  i)  sociciaiem,  commiinionciii, 
coiijuiictioiicm  iu.l.Ciit,  iinii,  mcdio,  a,  uJ,  o-Ov  et 
a£r«,  a)  proprie  :  a)  cuin  vcrbis  niolus,  ui  nitaii  :  Mib. 
i\.  15  miji  j»i  ist  brupfaps;  \xw.  li '  jm  vnsi  im/i 
ktna  ;  71 ;  Mc  i,  15  wis  mip  diuztim  ;  il,  19,  2(>;  m, 
14;  iv,  56;  v,  18;  vm,  2;  \iv,  67;  xvi,  10;  Luc.  v, 
5i ;  vi,  3,  4  ;  viii,  38  ;  xv,  51  ;  Joan.  lll,  20  ;  VII,  55; 
IX,  40;  XI,  31;  xn,  17  ;  xiii,  3">;  xiv,  9  ,  w,  27  ;  xvi, 
I;  xvu,  12,24 ;xvin,  18  ;  Cal.  u,4;  IMitpp.  u,  25  ;Tim. 
II.  iv,  1 1;  ciiain  supplendiim  csi  wisuu,  utMlh.  xxvn, 
.'4  hundufupt  jah paimipiinma(sc.visandaits);  Mc.  i, 
30  sihioii  jith  pni  it  ip  annia;  u,  25;  v,  40;  i\'.  8;  l.uc. 
v,  8,  vn,  12;  viii,  i,4*i;  ix,  52;  Joan.  xviu,  2(i ;  Gal.  i, 
2:  in-uper  cuin  situii  Mc.  xiv,  '  »;  gatitan  Joan.  vi,  3; 
shtmlan  Joan.  xvm,  ri;  aoslandan  Luc  i,  56; aitlandan 
Lnc.  xx,  I ;  anakumbjttn  Mtli.  vin,  1 1;  Luc.  v,  2'.!; 
Joan.  xii,  2;  liban  Luc  n,  56;  bauan  C-t.  I,  vn,  12, 
13;  jS)  cum  verbis  tnolus,  ut  ijiman  et  eoinposii.  :  Mc. 
i,  29;  viii,  3S;  xiv,  43,  02;  Joan.  xi,  55;  Cor.  II,  ix, 
4;  vairpan  Luc.  II,  13;  gttggan  et  r_unipo>.  :  Mih.  v, 
41;  Mc.  x,  46;  xi,  1 1;  Luc.  ll,  51 ;  vi,  17;  vn,  f ;  x:v, 
51  fsv);  Joan.  vi,  66;  xvm,  1,  2;  Gal.  n,  1;  galeihan 
Mc.  v,  2i;  viii,  10:  Cor.  I.xvi,  4;  mipinngaleipan 
Joan.  xviii,  15;  ufleipan  Mc.  lli,  7  ;  lahtjan  Luc.  ix, 
40;  Thess.  I,  v,  13  ;  i/i  viga  visan  Mth.  v,  25;  tjurin- 
nun  Mc.  xiv,  53;  l)  meianhorice  et  equidem  «)  in 
sensu  suppedilandi,  providendi  (cuin)  :  Mc.  xiv,  13 
et  48  qiman  mip  huiruin  jah  trivum;  Joan.  xvill  ,  3 
iddja  mip  skeimam  jah  haitumijah  vepnam  :  l^.nr.  i,  v, 
4  gaslauan  mip  maliiai  (raujins,  VII,  18  mip  (iy)/ou- 
ra/illja  galapops  larp  uias;f3)significar.s  si;.Iiun,  sen- 
siiin,  aciionem  concomiianiem,  elc.:  Mc.  ni,  3  ussai- 
wand»  int  mip  moda;  iv,  16  mip  faludai  niman;  Luc. 
viii,  15;  1'blpp.  II,  29;Cnl.  i,  11;  Luc.  x,  17  mip  fn- 
hedaiqipan;  Mc.  ix,  2i  miji  lagram  qipan;  Luc.  ix, 
59  ahinu  tahjip  ina  mip  wnp  n;  Mc  \,  50  iinduinian 
mip  vrakom;  Luc.  xvii,  '-0  ni  qimip  biuda>iga>di 
gups  mip  atvilaiu  i ;  Cor.  II,  vu ,  15  mip  agisu  jah 
rciron  undniman  ,  Epb.  iv,2  mip  usbeisnai  uspulan; 
1'blpp.  iv,  6;  Tbess.il  m,  l2;Tim.  I,  i,  li;  u,  lf>; 
iv,  5,  4;  vi,  6;  Tiin.  II,  u,  10;  Skeir.  Vill,  b;  y)  ad 
dcsignandum  iuodum  ei  rationem  :  Mc.  i,  27  ci  Luc 
IV,  50  mip  (z«t«  c.  a.  cus.  el  iv)  valdufnja  uualiudini; 
Mc  XIII,  26  ijiman  mip  mahtui  managui;  Luc.  xvn, 
\5mipstibnai  mikilai  hauhjan ;  Cor.  II,  vin,  innp 
managai  usbinteinui  bidjan;  SL-ir.  I,  h  »ii/>  sunj,  i 
qipan;  VIII,  c  mip  bailicin  rodjail  —  mip  balpein  in- 
sakun;  5)  insirumenlalis  :  Mib.  xxvi,  72  nup  aipn 
sv  ran;  Cor.  II,  viii,  19  gatevips  mip  un  tui;  Tiin.  I, 
n,9  nii/>  gariudjun  jtih  muluin  fetjun  stk ,  5)  ailjiivans, 
adsistens,  iustruens,  adhorlans,  eic.  apud  aliquem 
esse  pia-sciliin  cum  visan  ,  .|uo.l  v.ilniui  cliaui  sup- 
plendum  esl  :  Luc  i,  28  fruuja  mip  pus  sc  isl; 
ilics-.  Il.iii,  10;  Joan.  vm,  29  su.i  sunriida  uiik,  mip 
m;s  ijl;  wi,  52  utta  nnp  niis  ist;  1'lilpp.  iv,  9  au/j 
gavnirpeit  sijai  mip  izvit ;  Ji.au.  xiv,  16  parakielus  tst 
niipiais;  Luc.  l,  06  handus  (ruujins  ru  mip  imma  ; 
liiim.  xxi,  24  antts  {raiijins  nrip  ahmiii  itvaramma  ; 
Cor.  I,  xvi, 23  ansts  fruujihs  mip  izvis;  24;  Cw.  II, 
xiii,  l5;C:il.M,  18;  Epli.  vi,  23,  24,  C.l.  IV,  19; 
Tbess.  I,  v,  28  ;  Tbcss.  II,  in,  18;  visan  ^icju"'.t, 
Joau.  viv,  17  (paraklet:ia  visili  mip  izvis)  ;  vnirpun 
Coi'.  II,  xui,  II  (.jiipi  gmuirpiis  wrirpip  mip  imis) ; 
•1)  sigmticai  socieialem,  cominunitaleiii,  cum,  a)  cum 
trausiiivis,  i|uu  in  usu  referiur  «)  ad  subjectum  . 
Mlb.  tv,  II  ^u  faisareis  ut  .   mip  iiic-iurjuni  ivtttjifi 


1393 


Ci  OSS.MUI  M  COTUICA  LINGCjE. 


1390 


Me.  ii,  1"  ;  xiv,  lljl.uc.  v,  50;  vu,  3G ;  Jnan,  tin, 

18;  Gal,  n,  i-;  Mc.  iv,  10  frehuu  inn  fmi  bi  lna  ntip 
:  ttnn  Hulibiiit;  xv,  7  jni    mip  Immtl  tfi  nbj <tn  lani ;  IV, 
3|  gniijmi  bitnikaudam  ina  mip  baim  bukarjnm  ;  Lnc. 
\v,  30  /Yei  /ici/i  irti  mih  kaikjom;  Cor.  I,  xv,  10 
isniihita   ninls    qups   mi(i   mis;    xvi,    11)  <ioteip  \%vii 
l<rikn  mip  ingnrdj«n  |«mai  aikkltsjon  ;  Gal.  iv  ,  50; 
Kph.  iv,  |8;  ihlpp.  iv,  5;  Tim.  II,  ii,  22;Sk.ir.  II. 
.i ;  fj)  ad  ol  jcciuiu  :  Me.  i.  20  afletandatll  alti  n  srt- 
umtti  niifi  tisnjam;  vm,  31  athtiilands  \>o  manaijein 
mip  sipoujnin  teinaiin  ;  xv,  27    miji  ie:,ua  itslnnmiilt- 
dun  ivn  is  iiiidedjuiis ;  l  ne.  v,  10  gasalidedun  bifl  »ii/< 
badja  faira  iestta;  xix,  23  ei  mip  vttkra  galauiidedia* 
'i'itn;Cor.  |,  xvi.  1l;Cor.  II.  I,  31;  iv^  1 i;  VIII,  22; 
Ral.  v,  -21;  Col.  ii,  13;  m.  1);  iv.  9;  Tlicss.  I,  m, 
)3;  iv,  li;  coll.  M  .  xv,  23  ««''ini  iiiima  driykun  vein 
i.ii/i  smijiii,t •  Cor.  II,   i.l   tmvlut  uikkles jon  piiai  ii- 
luml.in  in  kuurinpon  mijinllaim  patm  veihum;  Thess. 
II,  i,  7  uuildun  izvis  gapraihitnn<in  iusiUt   mip  tnr  ; 
•>)  cilin  passivis  el  mcd  is  :  Mc.  lx  ,  4  niaugips  varp 
im  hdias  mipmote;  xiv,  7    MM  bur.ibbas  mip   fmim 
drobjnndam  gnbnndans;  xv,  28  mifi  unsibjam  ralmips 
«us;  Luc.  II,  5  urrann  iosff  in  b.ptultaitn  nnnmeljtm 
(ut  insrriberelur)  mip  ntnriiii ;  Rom.   x,   20  bigitans 
varp  mip  (!v)  paim  mik   >ti   gns<  kjmtdam ;  Cor.   II, 
viil,  VJgntevtps  [rani  aikklesjon  wip  gasinpam  uns 
(TuvixSijuof  fyiwv);  Epli    IV,  5i   a//a  bmtrei  afvnirptti 
dau  afiztis  miji  allai  untetein;  Col.  III,  5,  4;  Tliess. 
!,  iv,  17;  c)  ciiin  inlransitivis  :  ioan.  xi,   16  ci  gas- 
<■  Itaim.i  mip  imttfi ;  Cor.  II,  vi,  1 1  ico  dnilo  gnraihlen 
ntip  (x«i)  ungarmhiiin  uippnu  wo  gamnindujie  liulta- 
tla  mip  (npo;  c.  acctis.)  rtqi:a  ;  XIII,   t  et    I  liess.  I, 
v,   10  l.ban  mip  i  iima ;  G;i.  IV,  23  skalkiitop  mip  sei- 
naiin  barnam;  itcm  cum  fnqinon  Luc.  xv,  0,  9;  Rom. 
xii,  I5;ti/iui  Itoni.  xv,  10;  biiisim  Luo.  xv,  29 ;  </r, - 
l  n  Itoui.  xii.  13;  5)  cuin,  npml,  |>ost  Itnbtin  Me.  vin, 
1  V  f/i/a-7  ni  habaidedun  mip  sis);  xiv,  7  (sinleino  unie- 
tititis  hnbaip  mip  uvis);  Joan.  x.l    8,  nimnii  Gal.  11  ,  1 
(tjanimunds    mip    s:s   teitu)  ;    britjgan  TilD.  II,  IV,  11 
(mir&u  iWjg  mi^  /»us) ;   0)  directinnem  imlicans, 
)insi  verba  dieenui,  pngnandi,   cogilandi,  etc. ,  de, 
cum,  contra  :  milon  Me.   ix,   33  (wa  mip  iivis  misso 
iniodediip)  ;  pagkjnit   llc.  vill,  10;  Luc.  XX.  -i ,   11  ; 
mA'  andriiiiian  bkeir.  III.  a,  rodjun  Joan.  ix,  37;l'"i»li. 
iv,  25;  birodjatt  Joan.  vi,  45;  mapljan  Joan.  Xiv,  30; 
lilaihtm  Me.   xv,   51;   so/tjaii   Mc.  i,  27:  ix,  II,  lli; 
loan.  vi,  32;  xvi,  19;  sofccins  varpJoan.  m,  23;  ^keir. 
III,  b;  ourinii  tjttuiujun  Mc.  III,  10;  xv,  1;  s(nu«  m(/i  n 
Mlli.  v,  40;  miisnotu  i"ii/>  Joao.  ix,  10;  x,  19;  ga 
ntiipi  liahtni  Rnm.  XII,  1S;  frinpva  habttn  Joau.  xm, 
55  (sv);  gnvairpeigs  visun  Mc.  ix,  50;  sc/s  DUanEuli. 
■v,  52(«'f). 

II.  h.  coinposilione:  1)  ciiin  verliis:  miparbnidiun, 
iuipgaggan  (  mididdjedun  Luc.  VII,  11),  miPiipan, 
uttjiijiman,  mifipiudanon ,  mipkaurjan,  iniplitja:t, 
mipmatjiin,  mipniman,  mifirodjan,  miji&okjttn,  mip- 
■  tnttjan,  mipsatjan,  mipsKalkinon,  mipstandau,  mtp- 
ntan,  mibfaginon;  bicomposila  :  niipanttkumbian; 
iitipguqiiijnii,  mipijudaujiifin,  mipganuvisiron,  mi/i- 
tjttsuijun,  mipgasviltan,  mipgalimrjan,  mijigatiuhan, 
utipgavisan;  mip,tslirtimjau,  miftuskeiitan,  mi/iunv.'- 
snn  ,  mipurraisjan ;  mipinsandjan;  Lriconipo.siluni : 
tntpinii  iulcijiiin ;  2)  cuin  participiis:  miMrahunpa».t; 
mipgateikondi ;  5)  cuiu  siibstaulivis  :  mipvissei,  mip- 
ijmd  'vaddjui ;  mipgaqnmjn,  tmpjasinpa, 
>u\)  Iiav,  vid.  soti  pan. 

Hlp.  pAKEI,  Viil.  snli  fian. 

MlK,  \iil.  Bub  ''■  ll«. 

MiKILS  ivcl.  norv.  mikill,  augl.  sax.  tmjeel,  v  l. 
s:n.  mihil,  VOl.  sup.  ncnii.  militt,  Scot.  mnkle,  ;io^i. 
mitili,  lUOC.  mqtkiii,  dail.  iiii'.y/'ii ;  ^c.  [li/a;,  Ittl.  mn 

.iui.s;  Uopp  81 ;  (^r.  lll,  00 ■;';  t.l.  II,  0»),  adjecl., 
inagniu,  mct«c:  MiIi.  v,  1:i,  33;  vu,  27;  «111,31; 
xxvn,  10,  bO,  60;  Mc  i,  38;  iv,  33,  37,  59;  v.  7, 
43;  x,  43,  45;  xiv,  18;  xv,  54,  37;  xvi,  l ;  Lm-.  i, 
i.i,  3'..  I !,  n,  0,  10;  iv.  83,  3s,  v,  39;  vi,  49;  v  i, 
Iti;  'iii,  -JS,37 ;  ix,  18;  xiv,  10  ;  xvn,   IS  ,  xix,  37  ; 


Jn&il,  vi,  18;  vii,  57;  x',  45;  llom.  ix,  Sj  Cor.  I, 
«VI,  9;  Cor.  II,  xi,  15;  Tim.  I.  lll,  10;  vi,  0  ;  Tiu  . 
II,  ii,  80 ; Skeir.  Vfl.a,  h;  khMi  :  lllli.  \n.82;l  n  . 
v,  29  ;  vi,  17;  Joao  VII,  I-,  ufaruvitin  mikill,  alillil- 
danter  mngnus,  oire/)S«AA«>v  :  Epli.  iii,  19  ;  u/ur  m  k  I, 
id.,  irr:fi>iav :  Cor.  II,  xi,  5. 

um iL-buu rs,  vid.  nib  pugkjnn. 

mikilaua,  adv.,  magnop  re,  uryiXuf :  Plilpp,  iv,  1H. 

MihiLnLps,  fcm.,  magnitudo  :  Skdr.  iV.  b,  c. 

mikilki,  fcm.,  emineotia,  {uyiSa;  :  Eph.  i,  19; 
fjtyxXnoTrii;  ■  Ltic.  ix,  43;  fiiyaxsc.v  :  l.ue.  i.  4'J  ; 
Skcir.  IV,  d;  mikilein  algibun  (?.'),  9«oM«ij0nv«i : 
llicss.  II,  i,  10  vi.l.ad  h.  I. 

UIKIUAH,  conj,  II,  m.igniflcare,  ciiebr:i!C,  uiyaW- 
vsiv  :  Lue.  I,  40;  Phlpp.  i.  -20;  r)o"it«iv  :  Mth.  ix,  8  ; 
Mc.  ii,  12;  Loe.  nt  30;  iv,  13;  v,  -J5,  -2,i,  vu,  |K; 
Itom.  xi,  13  ;  Cor.  II,  ix,  13:  Gal.  i,  34;  Thess.  II, 
iii,  1. 

cv-mikii i\y,  id.,  utystkivm  :  Luc.  i,  58. 

uikilnah,  conj.  III,  gloriari,  fiiya^uvflivaj :  Cor.  II, 
x,  13. 

*  MILDS  (*el.  norv.  milldr,  vci  s.ix.  mildi,  vei.  fr. 
nilde,  vel.  sup.  germ.  milli,  aogl.  sax.,  angl.,  siiec.., 
dan.,  baiav.,  rec.  snp.  gcrm.  mild;  coll.  gr.  u«)«- 
*.k,  lat.  iiio//is;  Gf.  II,  705;  Rclnli.  939),  adjoct., 
liolcis. 

un-mii.ds,  immansiieiiis ,  Stjxopyo;  :  Tim.  II,  ni,  3. 

fki,\])va-m:liis,  pius,  »ji().oaTop7r)(;  :  Kom.  xn.  10. 

HiLDibx,  fem.,  dulcedo,  miscricordii,  avMnyy«  : 
ii.lpp.  ii,  1. 

MHII.MA  (coll.  succ.  moln,  dan.  mulin,  gr.  ope- 
/ah?),  mase.,  iiimbus,  tiiibcs,  ve^EAij  :  Me.  ix,  7;  Xlli, 
20 ;  xiv,  02;  Loc.  ix,  54 ;  Cor.  1,  x,  1,  2;  T.  ess.  I, 
iv,  17. 

MILIJ)  (angl.  sax.  milisc,  gr.  ttftt,  lal.  inel ;  Gr.  III, 
403),  ueutr el,  ii£Xi :  Mc.  i,  0. 

MILllUN  (voc.  lat.),  conj.  II,  militare,  siipmia 
facere,  o-Tp«Teu;oO«t  :  Luc.  III,  14. 

MILlixS  (vet.  norv.  miotk,  angl.  sax.  meolc,  men- 
tuc,  vet.  fr.  melok,  vel.  sup.  gcini.  mituli,  angl.  milk, 
rhcc.  nyo  k,  dan.,  Iiatav.  mcik,  rec.siip.  germ.  milth; 
Gc.  III,  403;  Gf.  II,  721  ;  Uclilli.  918),  fem.  aiiom., 
laC,  yat.tx  ■  Cor.  I,  IX,  7. 

MlMii  (coll.  Casi.  ;d  Cor.  I,  vm,  15),  neutr.,  caro, 
xse«c  :  t^or.  I,  vm,  13. 

*  MI.NAN  (vel.  norv.  imniM,  miina,  myiut,  angl.  sax. 
muntiii,  manian,  munan,  ihuiki,  vet.  Ir.  incnu,  nionia, 
vei.  s.ix.  monoii,  meman,  mtuum.  vet.  sup.  gonn. 
meinian,  muudjan,  angl.  nuan,  mind,  succ.  meuu, 
dan.  mouM,  minde,  batav.  meeaen,  rec.  sup.  genn. 
ueiiieti,  iiiiilitteii;  gr.  pipvvtt,  lal.  memini,  mens;  llopp 
130;  Gr.  II,  50;  Gf.  li.  785,  815;  Itcluh.  918,9511, 
coi  j.  I,  iuau,  muniiH,  iiiuik.iis,  cogitarC,  pula'e. 

c.a-hi\|ii.  neiiti'.,  niemoria,  ai:,.i  :  Tliess.  I,  ui,  0 ; 
Tim.  il,  i,  5;Calend.  goth. 

AXA-MiMis,  leni.,   Slispicio,  liirovoea  :  Tim.  I,  vi,   4. 

hiinan,  conj.  anom.,  man,  munda,  mumls,  eogitare, 
puiare,  credere,  oox-rv  :  Luc.  ivu,  9;  Joan.  xin,2'i; 
(^or.  I,  iv,  9;  Cor.  II,  XI,  10;  ijyittjSai :  Cor.  II,  ix, 
5;  Phlpp.  ii,  3,  35;  voutjs,v :  L.iic.  tii,  35;  Oor.  I. 
vn,  20;  Xo^itioOiu  :  Roin.  xiv,  14;  Cor.  II,  ».  3;  (i, 
5;  xii,  0;  IMilpp.  lll,  13;  o"s39«t :  1'blpp.  I,  lt> :  Skeir. 
II,  b. 

Cv-mi:\an,  ronj.  anoni.,  iiieniinisse,  cgil.ire, 
tuuvqnioOai  :  Mtli.  v.  23  ;  xxvi,  75;  xxvn,  05,  I  u<-. 
i.  .i,  ~i;  Joan.  xii,  10;  Cor.  1.  XI,  -;  Tnii.  II.  i,  I, 
HVKUittvwMiOni :  Mc.  XI,  21  ;  xiv.  7'2;  Qor.  II,  v  I, 
15;  uiuviioOM :  Tiin.  II.  i,  1;  uvo.uov.u.iv :  Mc  vm, 
|8  ,  LllC.  xvii,  32  ;  Juau,  xv,  20;  xvi,  4.  21  ,  (ial.  i  . 
10;  Kph.  11,  II  jCol.  <v,  19  .  Tnn.  II,  u,  8;  xo: 
Cor.  I,  XV,  2. 

Mi.s.vN,  coni.   II,  cogilare,  vcllo ,  fo 
joaii.  xii.  I0;»keir.  III,  e ;  mAXio» :  Liw.  x,  i .  vix, 
t ;  Joan,  vi,  15;  xiv,  33, 

muss,  mesc.  (plur,  i  nntii),  I)  eogltailo,  » 

C  ,,-.     ||_     ||,     ||,     J)      |,r,.  .'.IMllllO,      VolitlO,      n.OiJlC; 

II  ii.c  i\,  ii  ,  1';  li  in,  II;  rim.  II,  iii,  10 


1597 


JIINS 


MOTJAN 


139H 


Cop.  II,  viii  ,11;  /3<wM  :  Eph.  i,  II ;  5)  cnra  ,  irpi- 
v.sa  :  llom.  Xlli,  11. 

c\  iiunds,  lem.,  1)  memniia,  coj;ilalio,  «jt;jioo-uvov: 
Mc.  XIV,    9;  a.watJia:i  :  Cor.  I,  XI,  2'|,    23 ;    jxvsiet  : 

Kpli.  i,  16;  2)  conscienlia ,  cruysioWt;  i  Tiin.  I,  I,  5 
vnl.  ad  li.  I. 

cf-munnan,  <onj.  Il.cogitare,  nieinin-.sse :  1'hlpp.  n, 
23  vid.  ail  h.  I. 

UFAR-MUNXON,  COnj.  II,  I)  ohlivisci,  intAay0ctV2tr0«l  . 

Mc.  viii,  14;  1'lilpp.  iii,  14;  2)oblivisci,  r«p«€'.u- 
kvKjQui  :  Pblpp.  ii,  30. 

MINS  (Jfin*  Cor.  II,  \n,  15;  coll.  vel.  norv.  miniii, 
angl.  sax.  minsiat,  ve'.  s.ix.,  vet  fr.  wiij,  vcl.  snp. 
gcrm.  miii,  minniro,  angl.  mince,  snec,  dan.  mindre, 
liaiav.,  re<\  snp.  gerin.  m  n  !er;  gr.  usiwv,  lat.  minus; 
Gr.  III,  611 ;  Gf.  II,  7H8  ;  Rcluh.  929).  adverb.,  mi- 
IUIS,  r,TTov  :  Cor.  II,  XII,  15;  t\arzoj  ;  Tiin.  I,  v,  9; 
i/iins  liaban,  miir.is  habcre,  indi.ere,  vcttsmN:  Cor. 
II.  XII,  II. 

minniza,  adjccl.  comparai.,  miuor, pwtemtpoi  :  Mlli. 
xi,  II ;  vic.  xv,  40 ;  Lhc.  vn,  28;  Skeir.  III,  <i ;  min- 
niio  gataujnn,  indigere,  ucrr:p:iv:  Cor.  T,  xi,  5. 

minmsts,  :idjcct.  supeil.,  iiiiiiimus,  sa«xio-tos :  Mili. 
v,  19;  Cor.  I,  iv,3;  icr/aTO,-:  Mlh.  v,  £6  ivid.  ad  li. 
I  );  fuitpos:  M;h.  x,  42;  inxpoTJf oc :  Mc.  iv,  31 ;  Luc. 
ix,  48. 

minzxan,  coij.  (II,  miiiuere,  £Xsxrrov<j0M  :  Joan. 
iii,  50. 

MIS,  vid.  suli  Meina. 

*  MISS  (vel.  norv.,  angl.  sax.,  vet.  fr.,  angl.,  dan., 
batav.  mis,  vel.  sop:  geifii.  nn«,  niMsi,  suec,  rec. 
snp.  germ.  iniss;  Gr.  11,470;  Gf.  II,  862;  Rchlh. 
950),  advcrh.,  male,  prave. 

uis^vuf.  s,  vid.  sub  Deds. 

missa-qiss,  vid.  sub  Qipan. 

uiss.v-LKiks,  vid.  sub  Leikt. 

IIISSA  T..UIAM1S,  vid.  sub  Taujall. 

Ml  SO  (Gr.  II,  47»),  advcrb.,  inviccm,  cttl»).«v  : 
lioin.  xiii,  8;  Gal.  v,  26;  soleiuniier  cum  pronom. 
pers.,  «a/oauv  :  Mc.  i,  27;  <v,  41 ;  vm,  16;  ix,  10, 
33,34,50;  x,26;  xi,  31  ;  xn,  6;\v,3i  ;  xvi,  3;  Lnc. 
ll.  15 ;  iv.  36 ;  vi,  1 1 ;  vii,  32 ;  vm,  25  ;  xx,  5,  14  ; 
J.ian.  vi.  43,  52  ;  vn,  55 ;  xn,  19 ;  xm,  14,  22, 5i,  35 ; 
xv,  12.  17;  xvi,  17,  19;  lloni.  xn,  10.  10;xiv,  13, 
19;  xv,  5,  7;  Cor.  I,  vil,  5;  xvi,  20;  Cor.  II,  xui, 
12;  Gal.  v,  13,  15,  17;  Epli.  iv,  2.52;  v,  21;  Col. 
iii,  9,  13;  Tliess.  I,  m.  12 ;  iv,  9,  18 ;  v,  1 1 ;  l  ness. 
II,  i.  5;  ^lttir.  III,  a;  eavTouc  •,  Hic.  i,  27;  ix,  10;  x, 
2<i ;  xi,  31  ;  xvi,  5;  Joan.  vn,  35;  cuin  pronoin.  pos- 
s.ss.,  aAAiiAoiv  :  Gai.  vi,  2. 

MITAN  (vet.  norv.  me:a,  mal,  angl.  sax.,  vet.  sax. 
inet.m,  vei.  fr.  meta,  vet.  sup.  gerin.  mezan,  angl. 
nielt,  suec.  nuila,  b.itav.  nielen,  icc.  snp.  gerni.  wes- 
teu,  iiiiiss;  gr.  y.cTpov,  lal. mcliii,  meditari;  Cr.  11,25; 
Gf.  II,  8iU  ;  lUTilii.  926),  conj.  I,  mal,  metun  (meiiun 
Cor.  II,  l,  12vid  ad  h.  I.),mtiaiis,  mensur.ire,  meliri, 
(AST;>£iv  :  Me.  iv,  24;  Luc.  vi,  58;  Cor.  II,  x,  12; 
«vTtusT/vsfv  :  Luc   vi,  58. 

gv-mitan,  iil.,  ftiptguv  (?  fUTpstv)  :  Cor.  II,  x,  13. 

CS-siitav,  1)  converti,  civao-Tf  i-.iaQui  :  Cor.  II,  i,  12  ; 
Eph.  ii,  5;  Tiui.  I,  iii,  15;  2)  conversari,  tto/.c 
rsuso-Oai  :  !'lil|»p.  i,  "27  ;  u»»iss  usiiiilau,  dividi,  aaro- 
/eiv  :  Tiin.  II,  ii,  18. 

us-ukt,  neutr.,  1)  conversio,  av«o-Tooj.ri  :  Epli.  iv, 
22;  Tim.  I,  iv.  12;  Skeir.  1,  d  ;  2)  conversnlio,  tciai- 
tii.ce  :  Epb.  ii.  12;5|  ralio  vitie.ccyiiyij  :  Tiin.  II,  ni,  10. 

MiTAps(JJiiad,  Liic.  vi,  58),  lein.  anoin.,  1)  uien- 
suia,  ptiTcov  :  Me.  iv,  24;  Luc.  m,  58;  Itom.  xn.  5  ; 
Cor.  II,  x,  15  ;  Eph.  iv,  7,  15,  16  ;  2)  modius,  nopoi  : 
Luc.  xvi,  7. 

mkadio,  fem.,  mensura,  ftivpm:  Luc.  vi,  58. 

mitom,  conj.  II,  pulare.  cugitnre,  EvQuu£«rOai : 
M  h.  ix,  4;  Pm)svie6<a  :  Cnr.  Il,  i,  17;  V/iiJsffOat  : 
tior.  I,  xni^  5,  II ;  1'hlpn.  iv,  8;  8«tAoyi?so-8ai  :  Mc. 
n,  8;  ix,  53;  vpavuv  :  Kjiu.  v.n,  5  ;  7^irr»iv  :  PMpp. 
U,  I 

u.viv-MiiON,  oblivisci  facerc,  S!>eir.  111,  c. 


mitons,  fem.,  cog^aiio,  iMtcisn  :  Mih.  ix,  \  ; 
'iv/iifi',;  :  Cor.  II,  x,  5  ;  Sioloywuoj  :  Me.  vn,  21  • 
Liic.  ii,  53;  v,  22  ;  vi,  8  ;  ix,  4b\  47  ;  Rom.  xiv,  I 

c\  miio.vs,  id.,  oiiv;tz  :  Kpb.  n,  3. 

¥  AILKS  (vc(.  nov.  miukr,  anil.  inecJt,  suec.  md 
adjei  i,  intis. 

BUKA-KODII,  vd.  Slib  JJWs. 

*  M(JL(vci.  norv.  m«'i,  v<-«.  sup.  serni.,  vet.  Ir. 
niuiii,  rce.  sii;i.  gen».  iiianl ;  Cr.  III,  4..0;  Gl.  li, 
720;  Itclllll,  938),  neutr.,  os,  oris. 

FAtu-uuj.iN,  tonj.  II,  os  alligaie,  fi/Muv:  Cor. 
I,  lx,  9. 

MULDA  (vel.  norv.  mo  d,  nn:;l.  sax.  moUr,  vel. 
fr.  molde,  vei.  sup.  germ.  moha,  angl.  mould,  uioitl- 
d.r,  snec.  mnH,  d.m.  mnld,  balav.  mul,  <oll.  Ualan; 
Gr.  II,  54;  111,379;  Gf.  11,713;  Rcblli.  932),  fen.., 
jiulvis,  jrouj  :  Mc.  vi,  11  ;  zovworo,-  :  Li:C.  IX,  5. 

Mii.iEiNs,  ndject.,  puivcreus,  arenosns,  yo /i,- : 
Cor.  I,  xv,  47,  48. 

MUNAN,  vid.  snb  jfinan. 

MUNDON  (vci.  sup.  germ.  munon,  angl.  sax. 
mumlian;  t.f  II,  8!  i,  817),  conj.  II,  obrervarc,  con- 
bidera  ^,  tnc.m.v  :  1'blpp.  iii,  17. 

MUNunei,  lcin.,  scopus,  o-/07<6f  :  Phlpp.  iu.  \i. 

MUNbS  (vet.  norv.  mttnnr,  angl.  sax.  miio",  ve(. 
sup.  gerni.,  vet.  fr.,  vcl.  sax.  wiimd,  angl.  noulli, 
SUfC.  niu/i,  dan.,  rec.  su;i.  geriti.  wund,  bat;iv 
moiid  ;  Gr.  III,  400  ;  Gl.  II,  81 1  ;  fUhlli.  958\,  masc, 
os,  oris,  oT;f/a  :  Lue.  i,  04,70;  iv,  22;  vi,45;xix 
22;  Uom.  x,  8,9,  10;xv,  6;  Cor.  H,  vi,  ll;xni,  \\ 
Eph.  iv,  29;  vi,  19;  Col.  m,  8;  tnunp  fanrmpjan, 
os  alligare,  ytuouv  :  Tim,  I,  v,  18. 

mi  >[i,  iieuir.,  id.,  C'H.  II,  vi,  II. 

AINA-MU.NDIpA,   feill.  ,   1'onSCIISUS,    SVOTUf  :   Elill.    IV 

3,  15. 

•  MODS  (vcl.  n»rv.  tnodr,  augl.  sax.,  vet.  s:ix.,  vet. 
fr.  morf,  vet.  sup.  gerio.  tnot,  nngl,  nwod,  suec,  d  n. 
niorf,  batav.  tnoed,  rec.  sup.  genn.  muili;  Cf.  II, 
079;  Rcbih.  9">1),  ma-c,  1)  animiis  ;  2)  iia,  Ouaw  : 
Luc.  iv,  28,  opjo  :  Mc.  iii,  5. 

hodags,  .idjecl.,  iralus,  o  ytijdiuvo;  :  Mib.  v,  22  • 
Lue.  xv,  2 i. 

lagua-mod.t,  fem. ,  Innganimiias ,  uaxpoOutiia  : 
Uiiiii.  ix,  22  ;  Cor.  II,  vi,  6. 

mika  modei,  mansuetudo,  iiruiittt» :  Cor.  II,  x,  1. 

MOSES  (.tfoseiCor.  II,  iii,  15  b.  I.),  nom.  propr. 
ni.is -.,  Mcoo-ii;  :  Mc.  vn,  10;  ix,  4,  5;  x,  3,  4;  xn, 
19,  26 ;  Luc.  u,  22 ;  lx,  33 ;  Joan.  v,  45,  43  ;  vi  32  ■ 
vi,  22,  23;  ix,  28;  Rom.  ix,  15;  x,  5;  Cur.  1,  ix, 
9;  x,  2;  Cor.  II,  ni,  7,  13;  Tim.  II,  m,  8. 

MOIA  (vei.  snp.  gerin.  mula,  rec.  snp.  gcrm. 
tnauth;  Gf.  II,  700),  fem.,  leloiiimn,  tcawviov  :  Mth. 
ix,  9 ;  Mc  ii,  1 4 ;  tsaoj  :  Rom.  xm,  7. 

HOTA-STAbs,  vid.  sub  Siajis. 

motareis,  masc,  piiblicaniis,  T£Awv;f  :  Mlh.  v,  47; 
ix,  10,  II;  Mc  ii,  15,16;  Lue.  m,  12;  v,  27,  29, 
30;  vil,  29,  51;  xv,  1 ;  xviu.  10,  II,  13;  xix,  2. 

*  MiTTaN  (angl.  s;i\.,  vet.  fr.  nioi,  vel.  sax.  mo- 
mii,  vet.  sup.  gciut.  ntKOMii,  nngl.  mutl,  suec.  mattc, 
bativ.  moeten,  rcc.  sup.  germ.  musicn;  Gr.  II,  10; 
Gf.  II,  905;  Rclltil.  937),  conj.  anoiii.,  prailcr.  mosta, 
posse. 

gv-botan,  locum  invcnire,  ^uacty :  Mc  II,  2; 
Joiii.  viii,  37:  Cor.  II,  vu,  2. 

'MOIJAN  (vet.  norv.  moata,  angl.  sax.  ineian, 
VRl.  sax.  moliuti,  vet.  fr.  mela,  angl.  nieel,  suee. 
eiuoi,  iiidlu,  dau.  ii/io:i,  mude,  k«iav.  ontmc  ten  ;  coll. 
Uotan;  Uciilh.  920),  conj.  II,  occurrere. 

G.\-!IOi'Ja"I,  id.,  uiravTav  :  Mlll.  firt,  2S;  Lnc.  VIII, 
27;  Joau.  xi,  30;  airavrav  :  Mc.  v,  2;  xiv,  15;  Lue. 
xiv,  5l  ;  xi ii,  12;  Tliess.  I,  iv,  17;  truvcrvrav  :  Lnc 
IX,  57;  c  jvttvM  ■  Luc.  ix,  .'8;  ellam  gaaaan  gamol- 
f.i». 

vibnAGA  MOW.i.'i,  id.  .  urinnnn  vipraijamotjon,  l^- 
i  ■  /.ttrOsti  ti,-  O-a.T.Jtv  (- .navTJiticv),  Jean.  XII,  15. 


139* 


GLOSSARIUal  GOTIII  .E  UM.l.E. 


1 400 


N.XBAY,  iiii».  pro;ir.  iiia>c,  ttktw  :  tNdr.  H,  2». 

n  \GGAI,  i  oin.  |impp.  masc,  Nsryysi  :  Luc  ui,  85. 

*  NAGLS  (vel,  norv.  nagli,  aiigl.  sax.  nceqtl,  vcl. 
m.,  vei,  Bup.  germ.  nagat,  vol.  Ir.  mtl,  nil,  snzl. 
u«il,  daii.  u*f/«,  suec,  batav.,  poc  sup.  gerin.  naoa/ ; 
i : i .  iii.  iTD.  (.t.  ll,  l01tf;Rebth,948),  nmsc, clavus. 

i.  \-yvci  JVN,  cooj.  ll,alli^i're,rpo>-i>).0'jv:  Col.  II,  11. 

NADRS  (vet.  norv.,  vri.  Mi.nodra,  angl,  aai. 
naddr»,  vei.  Bup.  germ.  nairo,  aiigt.,  baiav,  adder, 
rec.  Mip.  germ.  naiitr;  Gr.  III,  5b4;  Gf.  II,  1051), 
in. im,  (?)  vipera,  fj>jt8v«  :  kuc.  '"•  '■ 

NAKN,  niilll.  propr.,  Nciv  :  Luc.  Vll,  II. 

NAQApS  (vei.  norv.  nackinn,  angl.  sax.  naeed, 
vei.  Ir!  a.ixad,  vel.  sup.  germ.  uar/iu»,  BDgl.  neked, 
Miee.  uafcn,  dau.  iioue»,  lialav.  nneckt,  ree.  snp. 
gerro.  natkt;  lai.  nurfn»;  Gf.  II,  1015;  Rcluh.  942), 
ndjcct.,  nudiis,  yvjjLvit  ■  Mlh.  xxv,  58,  43;  Mc.  xiv, 
51,  51;  Gor.  II,  v,  3  ;  n«ga/>s  lisaa,  -;vfivr,Tiut«v  : 
Gor.  I,  iv,  II  ;  naqaps  iuii/><in,  naufragari,  vaviaysiv : 
Tiin.  I,  i,  19. 

N&QADEI,  fein.,  nudilas,  •yvuvor»,-  :  lloin.  Vlll,  o5  ; 
Cor.  II,  xi,  27. 

NA/.ARAlp,  nom.  propr.  indeel.,  Na?a/W  :  BlC  I, 
9 ;  Luc.  i,  -26  ;  »,  59,  51 ;  iv,  1G. 

RAaoBiios,  inasc,  naxarxnus,  vu%*>pair>c  :  Mth. 
xxvi,  "I  ;  Mc.  x,  47  ;  xvi,   b;  Luc.  iviii,  57  ;  Joan. 

XVIII,  l>. 

KAS0RENC8,  maSC,  id. ,  va?r.>pivo<;  :  Mc.  1,2»;  XIV, 
07  ;  Luc  iv,  31. 

*  NAHAN  (vel.  m>rv.  nog,  noyr,  noraia,  vet.  sax. 
lyi/iou,  angl.  sax  genog,  vei.  sii|>.  genn.  ganafi,  ya- 
nogjan,  vel.  IV.  noch,  nogia,  angl.  enough,  suec. 
noja,  dan.  wje,  nok,  lialav.  gemeg,  rec  snp.  gorin. 
genug,  genugen;  Gr.  II,  44;  Uf.  II,  1005;  Rcluh. 
95i),  conj.  anom.,  nah,  nauhui,  nauhts,  sutis  habere, 
suflicre. 

bi-nxiian,  1)  concessum  csse,  i^iivtxi :  Cur.  I,  x, 
23  ;  2)  opoiiere,  Seiv  :  Cor.  II,  xn,  1 ;  *mau/;i  ist, 
licei,  concessum  esi,  t"|tG-Ti :  Cor.  I,  i,  23 

ga-naban,  cum  accnsativo  vel  daiivo,  sulfirere, 
ipxiDi :  Joan.  xiv,  8 ;  Cor.  II,  xii,  9:  «pziT&v  (gtm) : 
Mtli.  x,  25  ;  caoviv  (tlvai)  :  Cnr.  (I,  [I,  0- 

ca  NAVllA,  masc,  sufticienlia,  auraoiuia  :  Cor.  II, 
ix,  8;  Tim.  I,  vi,  «;Skeir.  VII,  1). 

ca-nous,  adjcct.,  sulliciens,  ixavj,- :  Mc  x,  4G  ; 
Luc  vii,  II,  12;  xx,  9;  Cor.  i,  xi,  30;  7to>0,-  :  Joan. 
xvi,  12;  gunohs  vi  an,  Sufficere,  epxsiv  :  Jouii.  vi,  7. 
ca-nohjan,  conj.  II,  saiisfacere  :  tkeir.  VII,  b  ; 
ufarauau  ganohan,  Tz%f>i<jat\niv  ■  Eph.  i,  8;  ganohifis, 
part.  pass.,  satisfactus,  sulb.ieiis,  aO-apx>k :  1'hipp. 
iv,  11;  ganohil>$  risan,  salislieri,  conienlum  esse, 
ipni<T'Jui  :  Luc  III,  14  u.  I.;  Tim.  I,  vi,  8. 

Ga-nounan,  conj.  III,  suiicere;  ganohnaii gataujan, 
cedundare  facere,  Trifto-o-Euttv  :  Thcss.  I,  iii,  12. 

NAHASSUN,  noiii.  propr.  uiasc,  Naaaawv  :  l.uc 
1 1,  32. 

NAill S  (vei.  norv.  nod.  augl.  -ax.  nihl,  vel.  sax., 
vet.  sup.  gerin.  ualil,  angl.  n.y/il,  succ.  nnil,  dau. 
ual,  vcl.  fi.,  balav.,  rcc.  >up.  gciui.  nachl;  gr.  vJJ, 
lal.  nox;  liopplO;Gr.  11,55;  III,  351 ;  Gf.  II,  101!»; 
Uchlli.  ttiO).  len.  anoiii.,  nox,  r%  Mc.  iv,  27  ;  v, 
5;  Luc.  H,  8,  57;  v,  S;  vi,  li;  xvii,  34;  xvm,  7; 
loan.  v,..0;  ix,  i\  ii,  16;  xiu,  50;  Rom.  xm,  1-2  , 
Cor.  I,  \i,  "25;  ili.ss.  I,  III,  10;  v,  2,  5.  0;  Thl-ss. 
II,  in,  8;  Tiiii.  I.  v,  5;  Tnu.  II,  l,  .",;  sku  r.  VIII,  c; 
miiit  ju/i  ikij,  nociu  diuipjc,  w/Qri[upi>t  :  Cor,   H. 

anoa  rauti,  neutr.,  vesperus,  Hi-j. :  Uth.  ^m,  lb  ; 
||c.  1,5-2;  xi.  II;  <M  :  Uc  Sl,  l!»'. 
HAII1A  UATS,  \i'I.mi|>  Mals. 

N.vliAN,  noiu. pmpr,  masc,  s«'.>uv  :  Luc.  m,  51, 

NAlilAN ,  iioni.  propr.  inasc  ,  s;:»./.i :  Luc.  iv, 

tl  Vid.  ad  li.  I. 


'  NVITJAN  (angl.  six.  uouini),  COnJ.   II,    ioipro- 
lirarp,  viliare. 
GA*naitjan,  id.,  i-iuO>:  Mc.  xn.  1. 
NAITBIRS,  icin.,  Iilasphcmia, maledictio,  (3X«tr<fqi<(«: 
He.  n    7;  lll,  -2ff;  Luc  v.  21. 

NAITOFAbKIS,  noiii.  prupr.  masc,  N-rTu*a ; 
F.s.lr.  n,  -22. 

NAKOH,  uom    propr.  iinsc,  Huyi>f>  :  Luc  III,  31. 
NAM,  vid.  sub  iViman, 

NAMO  (vct.  norv.  nafn,  angl.  six.  nama,  vel.  sax  , 
VCl.  sup  gcrin.  namo,  vcl.  fr.  uuimi,  nema,  nmiiu, 
angl.  nunic,  snee.  namii,  llan.  nncn,  halav.  irtani,  rec. 
snp.  germ,  nomt;gr.  Sjhum,  lai.  nomen  ;  l.l.  II,  108(1 ; 
Itchlb,  954),  iie.iir.  (plur.  iinmnu),  nomen,  bvouk: 
Ulll.  vi,  9;  vii,  22;  x,  41.42;  xxvn,  57;  MC  111,'lG, 
17  ;  v,  9,  2-2  ;  vi,  14  ;  i\,  57,  58,  59,  40  ;  xi,  9,  ln  ; 
l.iic  i,  5,  13,  27,  31,  49.  5!»,  61,  65;  n,  21,  23;  v, 
87;  VI.  M;  vin,  30,  41;  ii,  48.  49,  50;  x,  17,  2>; 
xvi,  20;  iis, 2,  38  ;  Joan.  x,  5,  -25;  xn.  15,  2s;  xiv, 
15,  14  ;  xv,  21 ;  xvn,  0  ;  xviii,  10;  Hiim.  ix,  7;-., 
15;  xv,  9  ;  Cor.  |,  i,'13,  15;  v,  5  ;  Epll.  1,21 ;  v,  20; 
Plilpp.  iv,  5;  Tlicss.  II,  i,  12;  m,  6 ,  1  un.  I,  vi,  I; 
Tim.  II,  n,  19;  Skcir.  V,  b,  c. 

raunjan,  conj.  II,  vocare,  nominare,  ivo.uajtiv : 
Luc  vi,  15,  14;  Cor.  I,  v,  1 1 ;  Kph.  I,  21;  m,  15  , 
v,  5;  Tim.  II,  ii,  19;  xoAitv :  Luc.  ix,  10  ;  At7,-iv  : 
F.pli.  ii,  II. 
ca-namnjan,  id.,  Skcir.  II,  d. 
•  NANpJAN  (vel.  sax.  naihian,  angl.  sai.  neSmi, 
vel.  BU|».  germ.  nendjan;  Gf.  II,  I  92;  Sebmell. 
Closs.  het.  81),  conj.  li,  au  lere. 

ana-nan[>jan,  auderc,  andaciter  agere,  ro^uav:  Mc. 
xv,  43;  Cor.  II,  xi,  21;  dmoTO>u,av  :  Hoin.  x,  20; 
S'.,eir.  IV,  .1. 

GA-NANpJAN,  ccssarc,  jra0:<r9«(  :  Luc  v,  4  (nueis 
locuiii  correcluinessc  dillicile  CRtlas,  cnui  ania  i[>jun 
aliam  siguihcali  ncni  atque  anananpjan  vix  habeia 
possil,  noii  cam  sallem,  quain  grxc  TraiMaStu  pr.c 
*e  fert). 

NACRAIMBAIR,  Nofi  nihcr,  Calcnd.  goih. 
NALDL...  vid.  sub  Nanpi. 
NAUCL,  nom.  propr.  masc,  Nw: :  Luc   m,  36; 
IVII,  20,  27. 

NAUII  (vel.  sai.,  vct.  sup.  gcrm.  noh,  rec  sup. 
ge  iii.,  vet.  fr.  iiorA;  coll.  Nahan;G<.  II,  !•  >5;  Hclnh. 
953),  adverh.,  adliuc,  fti :  M  h.  xxvn,63;  l.uc.  nv, 
22;  xvni,  22;  Joan.  vn.  33;  vii,  35;  iui,  33;  xiv, 
19  ;  xvi,  1-2,  10 ;  Koin.  ix,  19 ;  Cr.  I.  xv,  17  ,  Sk.  ir. 
II,  a.  b;  IV,  a;  VII,  d  ;  Vlil,  a  ;  ni  iium/i  vel  nauh  — 
ui,  nondum.oumi  :  Mc.  iv,  iO;  vin,  17,21 ;  n,  2; 
Jo.ui.  vn,  6 ,  8;  viii,  57. 

KACH-LaN  (naiihnl>  jtan),  v  d    snb  /kih. 
n\uu  [uniu,  viil.  sub /ioii. 
NAFHA,  vid.  sub  Nflntw. 
NAUIITS,  vul.  -ub  .Vonan. 
NAUl>S(vet.  norv.  naud,  v.l.  sai.  nod,  angl.  sax. 
ni-oJ.  vet.  Mip.  germ.  nol,  vel.  fr.  ned,  augl.  n<Y</, 
succ  uoJ,  dan.  n»il,  baluv.  nood,  rec  sup.  nrui. 
koI/i;  Gr.   II,  50;  Cl.  II,  1032;   Hcliib.  915).  feiu.. 
nocessitaB,  av«7xi)  :  Cor.  II,  vi,  4 ;  ix,  7  ;  XII,  10  ; 
Tbass.  I,  iii,  7  ;  1'hilem.  11 ;  Skeir.  I,  b,  c  ;  VI,  a. 
NAiui-BANDi,  viil.  sub  Riiittan. 
nu'i>i  |uiRiT3,  vul.  Mib  jiaurban. 
RXVhjAN,  eonj.  II,  cngcre,    ivayxitiiv  :    l.UC.    Xiv, 
2">;  Gal.  VI,  12;    Skeir.  I,  b;  ^iaSiiv  :  Luc.  XVI,    b 
vi.l.  ad  h.  I. 

AN\-N.\t;|>jAN,  id.,  ieffupi  :'v  :  Ml!i.  v.   11. 

N\UM,  noin.  propr.  inasc  ,  Nm'V  ;  Luc.  m.  2">. 

NAUS  (vel.  noiv.  ini'),  nnsc.  (plur.  HtMSt),  <le- 
lllllCIIIS  lllnrlllllS,  vixoo."  :  Luc  vn,  15,22  u,(k'  , 
Titvuu&c  '■    Lu-.  vii,  i2. 

vavi-,  adjccl.,  iiiorttins,  *l*pic  :  Koiu    vu,  l>, 

'  wvoi n,  neulr.,  stpuii  ruut. 


1101 


NAKliLS 


M 


1401 


I.A-NUISTIIOV,    C0I1;.   II,  SCpCllje,   Sstrritv       Cor.    I, 

XV,    |, 

mi|  CA-.NAvisinoN  ,  consepilre,  avti&mia  :  Col. 
..,  12. 

NAKDUS  (vor.  gra'C.),  masc  nardtis,  vxpoo;  : 
Jn-i  i.  xii,  3. 

'  N.\S?  in  Vein-nat,  viil.  sub  Vein. 

NASJAN,  vid.  snli  Aisan. 

NATI  (vel.  norv.,  angl.  sax.,  vet.  (r.  net,  vel.  sax. 
neli,  vel.  su|i.  g.  rin.  n«i,  Siiec.  »«',  il.in  .  baiav.  nef, 
rec.  sup.  germ.  netz;  Gr.  III,  460;  Gf.  II,  1110; 
Rehih.  941»),  neuir.,  reic,  Si/.ruw  :  Mc.  i,  18,  1:J; 
Luc.  v,  2,  4,  5,  6;  icuyi6>uorrp(w  ;  Mc.  i,  10. 

NATJAN  (vel.  sup.  gerin  miz,  ii«j/uu,  vei.  sax., 
ba.av.  nai,  rec.  sup.  ger.n.  ii/iu  ,  nttten;  gr.  vori.-, 
vsti?=«v  ;  Gf.  11,1111),  conj.  II,  rigarc,  ^pi/tiv  : 
Luc.  vii.  58. 

GA-NATJAN,   ill.,   LUC  VII,  -il. 

NAVIS,  viil.  sub  Naui. 

NE  (vel.  norv.  n.i,  angl.  sav.,  vct.  Ir.  na,  vet. 
sav.  nrii.  angl.  no ;  coll.  Ni;  Gr.  111,765;  Kcinb. 
940),  ailvcrb.,  I)  nou,  oO,  o0;r_t  :  Mlb.  v,  37,  Luc.  i, 
60;  Joan.  v.i,  12;  xviu,  25;  (or.  II,  i,  17,  18.  19; 
2)  noune,  nn!  Joan.  ivm,  40;  3)  i.  q.  Nei. 

nf.i  (ne  Sk'ir.  I  ,  c,  coll.  Lbbc  Beiir.  nir  Textbe- 
ridtligniKj  u.  ErU.d.Skeireim  p.  19),adveib.,  nomic? 
oO/t :  Cor.  II,  in,  X;  >kcir.  I,  c. 

NE[iLA  (vet.  norv.  lldl,  vel.  sax.  nadla,  angi  sax. 
nardl,  vel.  sup.  gcrni.  nadal  ,  vel.  fr.  nedle  ,  nidte, 
angl.  necdU,  suec.  nn7,  d  ui.  rural,  baiav.  naald,  rec. 
sup.  gcrm.  nodd;  Gf.  II,  998;  llchth.  946),  fe.n., 
ao.s,  cVri»  :  Mc.  x,  25;  Lnc.  xv.n,  25. 

NEIb  (vcl.  iiorv.  nid,  ve(.  S.ix.  nilh,  angl.  sax. 
»u'd\  vet.  (r.  nitli,  i<id,  vct.  sup.  gerni.,  snec.  dan. 
nid,  baiav.  nijd,  rec.  sup.  geriu.  neid ;  Gr.  II,  16; 
Gf.  II,  1031 ;  licl.tb.  953),  ncuir.,  inviilia,  <?%v>t  : 
Mib.  xxvii,  18;  Mr.  xv,  10;  G:.l.  v,  21;  Plilpp.  i, 
15;  T ini.  I,  vi,  1;  i'i  niha  rifon,  iu  iuvidia  esse, 
ilividcrc,  c^ov:fv  :  G:il.  v,  20. 

a>ua-nkij>s,  ailjccl.,  advcrsarius,  rouirarius,  svav- 
rioj  :  Thess.  I,  n,  13  ;  u7rsv5tvTio,-  :  Col.  II,  11 ;  pata 
■HrfiiHri/jtf,  boc  conirariuin,  ToOvavriov    Cor.  II,  n,7. 

NEMS,  viJ.  sub  Siinun. 

NEIU.N,  iiiiiii.  propr.  masc,  Napi  :  l.nc.  lll,  27. 

NEVV  ivel.  Iiorv.  «irr,  naunye,  vct.  sax.  na/i,  angl. 
s:ix.  neah,  vel.  snp.  genn.  nult,  iiahjan,  vel.  fr.  nri, 
ni,  aiigl.  nitjli.  nenr,  suec.  t.a  <i,  dan.  uorr,  balav.  nu, 
rec  snp.  gcnu.  ihilie ;  Gr.  II,  .'»3  ;  Gf.  II,  9U9 ;  Kchlb. 
930),  aJverb  ,  propj;  at<ja<j,jan  neio,  accedere,  ap- 
propinquare ,  cuin  accusaiivo,  iyyiUt-j  :  Luc  w,  23. 

newa,  adveib.,  prupe,  i^yJt  :  Mc.  xiu ,  28,  29; 
Juan.  vi,  4,  vu,  2;  Epli.  n,  13,  17;  eum  dalivn, 
Eyyj,-  :  Luc.  \.x,  II  ;  Joan.  m,  19,  25;  m,  18;  Knni. 
x,  8;  l'blpp.  iv,  5;  Skcir.  III,  a;  naox  :  Luc.  v,  I  ; 
7r«o«rrXi)!riov  :  1'blpp  n,  20;  newa  viaan,  propc  eSM\ 
cuin  daiivo,  ljy'i£evt  :  Mc.  xi,  1  ;  Luc.  »11,  !2  ;  xvm, 
35,  40;  xix,  29,  11  ,  cli  uii  cum  «(  L.ic.  xix,  37; 
iieicn  qiman,  appropiiiqiiare,  n-posvyyi£ect  :  Mc.  u,  4. 

newis,  adverb.comparal,propius,e-/yjTspov  :  Kom. 

XIII,  11. 

NEttJAN.conj.  II,  appropinquarc  ;  neivjnn  tik,  proxi- 
mum  lieri,  iyyirXcn  :  Luc.  xv,  I, 

at  newjan,  appropimpiare,  eyyi$et*  :  Mc.  xiv,  12; 
Luc.  x,  9;  llom.  xiii,  12;  Pbipp.  n,  30;  ainewjan 
sik,  id.,  Mc.  i,  15;  Luc.  x,  II. 

NEWindja,  masc.  ,  pioxiinus,  o  irAoo-tov  :  Mib.  v, 
45  ;  Mc  xii,  31 ;  Luc  x,  27.  29  ;  Rom.  xui,  9,  10; 
Gal.  v,  14;  Eph.  iv,  25;  tTspoj  :  Rom.  xm,  8. 

NI  (vot.  nnrv.  ne.  nei,  aogl.  sax.  ne,  nn,  vct.  s:>x. 
ne,  ni,  vel.  IV.  ne,  ni.  na,  vet.  sup.  genu.  ni,  angl. 
no,  nol,  suec,  dan.  nei,  rec.  sup.  gi.rin.  nein,  nicfti ; 
gr.  vi)...,  lai.  iie;coll.  :Vt;;Gf.  II,  969 ;  Rclitb. 945), 
I)  simplcx  ne£.tionis  particula,  non,  sivc  positive 
(ou),  sivc  hvpotheiice  (juj)  usurpata;  a)  qnod  ;\<i  ejns 
conslructioncin  speclat,  rc^ulariler  vucabulo,  (p.od 
regit,  immediateprarponitur,  bincaa)  ubi  senicniia  i.e- 
gativj  c?t,  verbo; «)  ':uiu  vcrbo  siinplici  a/.J  prohibilivc. 


cuin  inipcr.iliv»,  vel  conjunctivo,  u.n  :  M.b.  v,  |"«i 
kuifjiiij);  42  ni  usvandjais;  vi,  2  m  haurnjais;  5  ni 
viii ;  0  ni  galeikop;  13,  10,  19,  25,  51 ;  vn,  19;  x, 
20,  2S.  51;  Mi.  v,  7,  3C;  vi,  9;  ix,  39;  s,  9,  14, 
19  ;  xni.  21  ;  xvi,  6;  Luc.  I,  13.  30;  n,  10;  v,  to'; 
vi,  29,  30,  57;  vll,  G;  vm,  28.  49.  59.  52;  ix,  50; 
x,  7,  20  ;  xni,  31 ;  iviii,  10,  20  ;  Joan.  vi,  20,  43; 
xn,  15;  mv,  1,  27:  Rom.  x,  C;  xi,  18,  20;  xn,  2 
11,  21  ;  »ni,  11;  xiv,  5.  10;  Cir.  I,  v,  9;  vn,  13, 
18,  21,  25,  27;  x,  2s  ;  xv,  55,  31;  xvi,  11  ;  ,:..r.  II, 
vi,  14,  17;  G:il.  v,  1,20;  vi,  7,9;  Eplt.  iv,  5(1;  v, 
7,11;  Col.  n,  21;  in.  8,  9;  m,  19,  21 ;  Tlas.  I, 
v,  6,  19,20;  Ibess.  II,  l!l,  14;  Tim.  I.  iv,  11;  v,  1, 
19  ;  Neh.  vii,  5;  ou  Cuin  liiluro  :  Mdi.  v,  21  ni 
maurprjais  (ou  ^ovtuo-it;) ;  27,  33  ;  vi,  5;  l.tie.  iv,  12; 
Koiii.  vii,  7;  Cor.  I.  ix,  9;  a  siio  verbo  bis  l.iiiiuin 
vncibi.lis  separaiur ,  in  quibus  j  icet  empbasis,  ui 
Itom.  xiv,  15  ni  nuuu  mala  peinamma  jaiiianinia  (ra- 
aittjais;  20  ni  nitnn  m  malis  yutuir  vaurslv  OU,')s;  S  :) 
neKaiive,  ou,  u.-o,  ou^'  :  Mlb.  v,  17  ni  qum  gatairan; 
54  qtjia  iinis  ni  svaran  allis;  5b  m  ui«o(  aiu  fuu/  we  < 
qataujan ;  59;  vi,  I,  6,  15,  18,  21;  ill,  25,  26;  vill, 
20,28;  ix.  12,  14,  56;  x,  28,  29,  31.38;  xi  ,  0, 
II,  17;  xxv.  42,  43,  41,  45;  xvvi,  70,  72;  xwii. 
14;  Uc  i,5l;  ii,  4.  17,  18,  19;  lll,  25,20;  iv,  5. 
6,  12,  i3.  17.  25,  27,  31;  v,  19,  37,  39;  vi,  5,  19, 
20;  vn,  3,  4,  5,  12,  19,  21  ;  VIII,  I,  2,  14  10,  17, 
18;  iv,  3,  18,  28,  30,  52,  58,  39,  41,  44,  40;  x,  15, 
30,  58,  45;  xi,  16,  25,26,31,  35;  m,  14  (ni  fcnrn, 
quod  utinipersonale  valeti,  18,  19,20,  22;  xin.  18; 
xiv,  71  ;xv.  23,  2i.  31;  xiv,  49,  55  50  ;  xvi,  8,  1 1  ; 
Luc  i,  7,  20,  22,  35,  54;  u,  7,  20,  37,  45,  45,  50; 
iv,  41.  42;  v.  10,  19,  32.  34,  50;  vi,  41,  42.  10, 
48,49;  vu, 23,50, 32,  42,44, 45.46;  vm.  6,  10,  12, 
15,  14,  17  (nist  anataugn),  18,  19,  2".  31,  17,  51, 
52;  u,  5,  33.  40,  43,  45,  49,  50,  53,  5«,  58  ;  x,  10, 
21;  xiv,  14,20,  20,  27,  29,  50,  33  ;  xv,  28;  xvi,  2 
3,  II,  13;  ivii,  9,  20,  22;  xvin,  2,  4,  II,  13;  mx, 
3,  14,  21,  22,  23,  27,  44,  48 ;  xx,  5,  7,  21,  2li,  27 
31  ;  Joait.  iii,  3,  5;  v.  38  ,  47;  vi,  17,  11,  50,  57, 
50,  55,  04,  66  ;  vn,  23,  28,  3i,  55,  30.  45,  49  52- 
vin,  14,  15,  21,  22,  23,  2i,  27,  29,  35,  57,  4o',  45, 
45,  16,  i7.  49,  50,  55;  ix,  12,  16,  18,  21,  25,  27, 
29,  50,  51,52,  33;  x,  1  {saei  inn  m  atmigqij)  hat  n 
dm.r),  0  8.  10.  12.  13,  16,  21,  25.20,  33,  37;  xi, 

9.  15,  Si;  xii.  16.  55,  37,  59.  40,  42,  41,  10.  »7, 
48,  49;  xiii.  55,  3  >,  37  ;  xiv,  5,  9,  10,  II,  17,  18, 
21;  xv.  4,  15.  19,21,22.  24;  x»i,  1,4,  7,9,  lb,  17, 
18,  19,  26.  32;  ivu,  14,  15,  1l>,  .5;  ivm,  9,  !/, 
25,  28;  xu,  6,  9,  10,  11,  12;  Kum.  v:i,  5,  7  ei  13 
(ni  sij<ii,  pro  u7)  yc-joizo,  alias  nis-sijui,  vid.  sub 
JVi/i),  15,  16.  18,  .0;  viu,  7,  8;  ix,  0,  50,  51 ;  x,5, 

11,  12,  14,  18,  20;  xi,  21,  25  ,  5lJ,  31  :  xin,  5.  9, 
10;  xiv,  5,  13;  Cor.  1,  I,  13,  16,  17,  21  ;  iv,  5,  0, 
7.  11;  vii,  5,  9,  II,  25,  28;  vm,  13;  ix,  4,  5,  (i,  7, 
20,21  ;  x,  1,  20,  21,  35;  xi,  6,  29;  mi,  15,  10,  21  ; 
xiu,  2,  4,5;  xv,  10,  14,15,  16,  17,  29,  52,  51 ;  ivi, 
7.  13,22;  Cor.  II,  i,  8,  9,  17.  19,  23;  n,  1,  5,  II, 

12,  17;  in,  7,  15;  iv,  1,4,  18;  v,  1,  19,  21;  vi,  9, 
12;  vn,  8,  9;  vill.  12;  ix,4,9,  l^;x,  14;  xi,  4,  10, 
11,11  (uis(  sidaleik.  ou  Oauuao-T&v),  29,  51  ;  xn.  2,  5, 
5.  6,  7,  13.  14,  16,  20,  21  ;  xill,  2,  5,  6.  8,  10 ;  l,:u. 
i,  10,  21;  iii,  1;  iv,  8,  14;  v,  7,  IS;  vi,  12;  Eph. 
n,  9,  12  ;  v,  4  itlu  jjaui  ftaini  (airiiiinand,oJX  av/,z-v), 
5,27;  1'lilpp.' i.  22;  Cil.  i,  9,  25;  n,  19  ;  m,  21 , 
Thess.  I,  ll,  15;  iv.  5,  (.,  9,  13;  v,  I,  1,  'J;  'llies-. 
II,  i,  8;  iii,  9,  10,  l4;Tim.  I,  i,  7;  u,  7,  12;  m,  5, 
7;  v,  8,  10,  18,  22;  VI,  5;  Tnn.  II,  i,  7,  lb;  n,  5, 
15,  21:  in,  9;  iv,  3;  Philcni.  19;   Neh.  v,  14,  15, 

10,  18;  Skeir.  II,  ;i,  b;  V,  a ;  VII,  I. ;  VIII,  a,  b,  .1; 
ou  ui,,  plerumqiie  cuui  conjuuclivo  aor.  :  Mili.  v, 
18'ni  ns/t'i/)i//  (ou  u.-j  rzapiifm)  ,  20,  -0:  x,  25,  42, 
Mc.  ix,  I;  mii,  19;  Lue.  i.  13;  »i,  57;  ix,  S7;  x, 
19;  ivhi,  17,  ;0;  Joan.  vi,  55;  vill,  12,  51,  52  ;  x, 
.'.,  2<;  m,  26;  xiu,  58;  Cor.  I,  vm,  15;  G..I.  i.,  5  1, 
v,  10;  Tliess.  I,  iv,  15;  »,  3  (vid.  ad  b.  I.);  coll. 
infra  n i  /»«»; .'','  vcibali  auinn  idcapcr  vcibuui  .ium- 


hoj 


CLO^SMULV.  COTII.C.E  I.INOC.E. 


1104 


i  oriuni  [tmrpm  Cl  vitiit)  ci  nomen  cxpressa,  m-p.i- 
iio  m)  iiin  nomen  parlieTpiumeat,  enle  boc  ponilur: 

l.nc.  svil,  18  iii  6i;/il  rim  vaurpun  (0O4  EOpiOr.cav)  ; 
Cor.  II,  »ll,  11  iii  gaaivilkopt  varp  (»0  xxtivj/_  JvOr,»); 
Juiii.  K II,  14  t-i  n»  si/uiig  iijrin  ni  usraiirnun.il  ruur- 
ptiua  iiv>  uii  uTtoavjy-jyot  ycvotvTtu) ;  xn,  5  ni  /ifl- 
"  in.'i  i'ii»  loOx  irf^aft») ;  xviu,  30  ui  gnievipt  i'cijau 
(ui,  rtuf-xi  .'!■:,] ;  U.iiii.  ix,  II  ni  gurauiiiuai  nsu/i  (oOx 
£7ivyii'.i,o-av)  ;  Mlli.  xxvu,  0  iii  s'.u/il  isl  (oOx  e"|£o-ti); 
M  .  11,44,4(5;  vi,  18;  Loe.  vi,4,  l,  I5;six,ll  ;Joan. 
xvisi. 31,!  iii'.  II,  xn,  i;Til.  i,  I  I ;  Skeir.  VI,  d; nimahls 
v.mii  (oOx  J«ry  vii»,  o44w»«o4«i)Luc.*in,4o;Joen«s,55; 
Tini.  I,  »,88 ;  Kpli.  iii,  5  .n  kunp  rus  (oO.-.  fymPttrfttl  : 
nlii  amiu  nomett  udjeciivuin  e»i ,  inte  vairjjan  »i  I 
iis«n  :  LuC,  xvm,  l  «i  vuirhan  ttnjruiljans  (uij  txxa- 
xtiv) ;  C<r.  II,  iv,  l6;Gal.  vi,  9;  Kp  ■.  m, 45 ;  llicss. 
II,  iii,  13;  Gal.  ii,  10  ni  vairp  p  garaihts  (oil  SixaioO- 
vac)  ;  v,  0  iii  vttirfjuip  airzjai  (pi  itlavaa-O;)  ;  C  r.  II, 
ix,  5  ei  iro;'  u/i  iinsflrfl  iii  iaur/n  iuusu  (tva  //«  xo  x«0- 
Zvuia.  o/ifiv  xrwtOu)  ;  t  ol.  III,  19  »••  sijatp  bainai  (aii 
Ktxpatvt  <r9t) ;  Tim".  I,  iv,  41  ni  sijuis  mikirja  (ua 
«uj).£i)  ;  Cor.  II,  ni,  lOni  rns  tulpig  (o0  3:3  Eao-rai); 
escipius  lanlum  :  Tiin.  I,  u,  14  m  tarb  u»/u  opt  (oO* 
rjjraniOi)) ;  Jom.  vi,  7  ni  oauonoi  sind  (ojx  «pxourrtv) ; 
C.or.  II,  xii,  I  ni  buiizu  ixl  (oueruitfipii);   Cor.  II,  n, 

I I  iii  iijum  unvilanJans  muuius  t»  (oux  aO-ou  ra  vorj/ta- 
t«  «-/voouufv) ,  Jnan.  viii,  il  ui  sijuui  gabauranai 
(ou  yiytvvriuioV);  bli:  cl  iiisupcr  liegiitioud  vorabulum 
propc  poii.lur,  cujos  ideam  nc/al  vcl  inodilieal,  ct 
cinii  cn  senteutiam,  vel  geniciitix  meinbram  advc.- 
s.n .vnui  clf  rmit:  a)  Joan.  xiv,  44  iudas  ni  sa  ukt- 
rioies  (~<.l  ii!m>  J.icoi)i) ;  Koni.  u,  45 ei  40  so  ui  >m- 
tta.jet  meina;  Cal.  tv,  47  so  «i  (itandei;  Kom.  v.u,  4 
paim  ui  /n  teik  gaggandam;  Luc.  xv,  13  afur  ni  im- 
uagans;  Skoir.  VI,  a  a/ar  ni  /i/u;  Joan,  xiu ,  tl  /u' 
«//i;p;  18;  Itiiin.  ix,  6;  Cor.  I,  x,i5;  Koin.  xu,  3  ni 
iiifl.s;  Tim.  I,  v,  'J  m  mius;  Cor.  II,  i,  13  iu  uljn;  Jlc. 
x,  43  ni  sia  ;  Cor.  II,  vm,  15;  Kpli.  iv,  iO ;  Joan.  VI, 
i>S;  Cor.  II,  iii.  I  i ;  vnl ,  5  ;  Kom.  IX,  !0  ni  pulain  ; 
Coi .  II,  vin,  10;  Kum.  xii,  4  ni  [jatu  samo  ;  xm,  4  ni 
tvare;  Cor.  II.  vi.  I  ;  1'lilpp.  i,  10  ni  stinnuba;  Tliess. 
II,  ii,  2  ni  sijrauto;  Mc.  xn.  31  hi  fuinru  ts;  Cor.  I, 
v,  0  ni  ooilii  (ut)  wojluti;  liom.  XU,  11  »i  /al«i ;  xm, 
13  gareUaba  gagguima  ni  gubaaram  jak  drttgkaneim, 
ni  ligruinjtth  aglaitjam;  Cor.  I,  i,  17  ;  C  ir.  II,  vn,  5; 
viii,  la  ;  s,  -1,0,  15,  16:  Cal.  v,  8;  Plilpp.  iu,  1  , 
«nl.ii,  85;TUess.ll,  i,  8;  Tuo.  I,  m,  5,  ii;Til.  I, 
i>,  eiiam  vncalmluin  r  ctum  suppleri  poicst,  ui  Cor. 
II,  »ni,  i .'  iii  se.  anrfonem;  1>)  iu  sentenliis  advrrsa- 
livis  aa)  14110.4  alliruiaiur  1  rius,  quoil  idversaiur  [kis- 
lcrius  1  oinliir  ■  )  cum  simplici  ui  :  Mc.  II,  -1"!  sabba  0 
in  maits  virp  guskapans,  ni  maitna  in  tubbuio  dag  s; 
x,  -i;  ;  xiv,  7,  ll.ii:i.  xiv,  1  ;  Cor.  I,  vn,  0,  12;  lx, 
2J(J ;  Cor.  II,  v,  5,  7  ;  ix,  7  ;  Col.  111,  2,  45  ( jiriEca 
/-/i  oux) ;  TIicjS.  I,  11,  47  ;  iv,  5 ;  Tim.  I,  II,  !);  Tit.  1, 
i  i  ,  ;.)  cuiii  juli  ui  .  Mlli.  v  ,  50  et  fruiiitln  .i  i/iu*  /1- 
pive  fjciuiiiz ■•  jah  uialtata  Uik  pem gadriusai  tn  gtiiain- 
irii;  1'.  13  Uiniu/uu'r(i/)ii  tiljaiijau  ni  Ittinsl ;  vn,  4'l; 
Mc.  1.  .'2;  II  m.  vii,  0;  Ci.r.  II,  v,  14;  ix,  5;  x,  8; 
xih,  10;  Gal.  II,  11,  15,  10;  VI,  4;  1'lilpp.  in,  5; 
Tlios».  ||,  111,  6;  7  )  cnm  ukci  ni  :  lioio.  x,  4  eljail 
gitpt  kabtuid  akci  111  bi  kunbja;  Cor.  II,  iv,  8,  9 ;  xi, 
0  ;  -j)  1  iini  ip  ui  :  Mc.  xiv,  7  linieiao  unledans  liabuip 
inip  itrit,tp  111  k  ni  sini.iiio  Itubuip;  Joan.  xu,  8; 
bb)  tnv.iiiiiii  |.i in-.,  1'Ositivu'U  ut  advcrsans  postcrius 

III  liilur  r-iiio  1//. :  Mtli.  \n,  41  ni  waiuli  saei  gtpip 
iins  (rauja  franjainiigateipip  iu  />iu  laiigardjii  kimtne, 
nk  ta  laujandt  tiljan  aliint  meinis ;  Me.  ix.  57  m  mk 
u  (.'«iiiii/i  uk  fiatiu  laiidjandon  mik\  l.uc.  iv,  l;  Juan. 
«  ,26,  -',  -:i,  '•-.  vit.  10,  '-'.':  xii,  9,  50;  xv,  lli  ; 
xm,  9,S0;  Itmii.  111,  15.  i7  19,  4.1,  ix,  s,  53;  su, 
'.  •.  19;  xiv,  i", :  ior.  I,  vn,  10;  x, £i;  xiv,  !si;  xi 
l.i,  Cor.  II,  1.  12:  111,  5,  (>;  iv,  5;  v,  |5;  Vll,  14; 
»1  1.  >S  ;  x,  i,  is,  t.  ,:.  iv.  17;  Epll.  11  S,  'J  ;  Plilpp, 
II,  i  (ni  :  inih  nusoiulatis  e.k  jah   /w  «n- 

,     r  '.  ,     |,     |,|     I)  ;    Cul.   1:1,  42  ;    TllOSI.   I, 

11,  l.',i»,',  Um.   1,11,    12,    I1.11.  II,  1,  0,  l'liiieiu. 


10;  Skcir.  V,  il;  excipiai  :  Joan.  \,  53  :  in  godn 
f  urtlvii  r.i  $ttttttjam  pnk  tk  11  mjnmereins ;  Sl«,  |tl 
/))  vuttrda,  poei  ik  rodja  izvit,  af  nttt  titbin  ni  roiljn  uk 
■III  W,  10./1 1/1  ;  lioin.  vill,  9  fus  111  »i,k/'  r/i  /d/tn  n/. 
i/i  n/imi/i;  C.or.  I,  ix,  4;  Cor.  II,  XI,  17,  40;  (.  I  11, 
1<i;  iv,  31 ;  Ttie  s.  II,  111,  15,  ulu  verlmm  ngatn- 
nem  ad  sc  illnsil.  Scd  non  valct  reguli  lu  cmIbiii, 
ulii  uegalionem  iuier  el  vocabulum  rectuni  alii|aa  in- 
terjiciiur  0  pariictilis,  qnx  communiicr  scenndara 
scdcm  in   Benienliu  nbtiuent,  »\.  gr.  pan  :  l'or.  I, 

III,  41  nip-p:t:i  nMfl  (ov  SOvarat  5i);  attk  :  Me.  IX,  0 
ni  a.:k  vitsa ;  xt,  15  111  avk  v  .-■  met ;  Xli,  II;  Lnc.  vi, 
45;  viii.  17;  Joaii.  »H,  I;  Kun.  x,  14;  XI, 25;  Gor. 
II,  xiii,  8;  Tbess.  I,  iv,  7;  Tli.-ss.  II,  111,  4;  Rom. 
ix,  0  ni  auk  aitai  ;  Cph.  v,  40  ni  aukniaiinu  ;  Sk>  ir. 
V,  c  ni  auk  f  aiainei  (quauivis  auk  ciiam  1  ost  vci  I111111 
quandoque  retroceJat,  ul  Luc.  svi,  2  ni  mauiauA;; 
Cor.  I,  xvi,  7  ,'.i  i'n'/a,'(  auiV  ;  Joan.  VII,  4  ui  miintia 
nn/i);  cull.  Auk.  M11I10  iiiinus  valc:  regula,  ui  i  adesi 
>.i  jmu  (ni  pault)  si»e  sit  pro  oO  /xii,  111  M  li.  v,  40 
ni  /iflu  gimifi;  Mc.  x,  I5;sive  prOouSi,  nt  Mlli.  vi, 
15;  Mc.  xi,  46;  vcl  pro  oO,  ul  Phlpp.  111,  13;  vel  pro 
oOx  «v,  ut  Me.  xiii,  4  I;  Joan.  ix  ,  41 ;  xi,  41,  ..4; 
xviii,  30  (ni  /inu  teit  atgcbeittta  /ms,  iu  i(iio  loeo  pro- 
nom.  pers.a  Crxco  1100  e.xpressiiin  negaiiouom  incr 
et  verbum  ponitur,  licct  ctiain  ivis  111  DMrnferfiim 
Cor.  II,  xi,  4  occurrat ;  tuintt  semper  uegatiani  et 
impcrativo  inierjititur,  vid.  ad  Tim.  II,  I,  8,  Deni- 
oiie  aliquid  expiicalivam  inter  DCgatiouem  ct  verbura 
mitlilur,  ul  Cor.  II,  x,  14  niauk,  trosM  ui  f  irriu- 
tittndins  und  Utrit  ufarastau,  ufpanjam  un-,;  Joan. 
Xiv,  27  ;  Cor.  I,  xvi,  4;  Cal.  v,  17.  libi  ailest  txccp- 
tio,  ut  Kom.  xiv,  ii  ni  mala  pebiuniina  (raqistjttis; 
Cor.  I,  iv,  4,  6,  saltcm  empbalice  profereu.luni  est 
vocabuium,  quod  ucganoncm  a  verbo  separat.  Ciiui 
compi  sitis  vero  verbuin  inter  ct  particulam  composi- 
tionis  inlcrest  negatio,  ut  Jikiii.  \i,  44  mip  ni  gam, 
coll,  x,  1  inu  ui  atgaggiP;  li)  ad  libnum  cousirui  po- 
test  negatio  aa)  cum  inJcHmiis.  Cum  iudetlniia  ue- 
gaCva  (tiitltus,  itento,  nnnqiiam,  nusguum)  nonnisi  eir- 
cnmloculionibus  esprinm  Gothus,  ct  negatioue  po- 
silivis  adjuncla  efformet,  negaiio  a'j  eis  removen  et 
ad  veitium  idmoveri  polest  :  a)  ni  vailu  :  M<:.  \l,  8 
ci  vailtl  ni  nemeitia  (iva  (uqSZv  a"c.wnv);  ix,  49  111  vaih- 
lai  ui  ntug  usgaggaa  (sv  oOSmi  Susarai  iU\Q-iv) ;  LtlC. 

IV,  2  jitlt  ni  multila  vailtl  (rtv.i  o0x  sya^tv  o08iv,  eo  I. 
in(ra) ;  lo  111.  VI,  14  bei  vaihlai  ni  frtig  stuai  (iv:<  uij  rt 
«Tro).r,T«:) ;  03  ;  vii,  40  ;  xn  ,  1<J  ;  xvi,  45;  xviu,'  40; 
Cor.  II,  \n,  9  etc. ;  c  conin  :  M  b.  x,  40  ni  va.lit 
auk  i\t  tjttliulip  (o0<5iv  yuo  ior!  zixalv^u.vov);  Me.  v, 
26  jah  ni  vuhtai  biitdii;  xt,  13  ni  vmlit  PNjal;  xv,  \ 
niu  anJltafjis  ni  vailu?  Luc.  ix,  3  ni  vailil  nnnaip  ii 
tig;  x>in,  51;  Joan.  Tlll,  48,  34;  xvi,  41;  Ixoin. 
VIII,  I  ;  ix,  1  ;  xiv,  14;  Cor.  1,  vn,  19  { pata  bintntt 
iii  Mrilli  i>();  x,  43,  "S7  ;  0.111.  4,  5;  Cor.  II,  »1,  10; 
vii,  5;  x.i,  5;  XII,  1 1;  xm,  7  ;  Cal.  11,  0;  iv,  1  (ni  11/iil 
tuilil);  14;  v,  10;  xi,  3,  I  i  (tu  ni  vaihta:) ;  Plilpp.  1, 
S0  1 1  --8  111  ui  rui/i/ai ;  ll,  5  ;  iv,  0  ;  Thess.  II,  Itl,  11; 
Tim.  I,  v.  45;  iv,  4;  T1111.  II,  11,  14  (rfu  ni  iai'Kui); 
I11.1,  15;  1'liilein.  1  i ;  Skcir.  VII,  c  (»' <  1  iai/i<  i)  ; 
^/  111  niunita  :  M1I1.  ix,  50  ei  nid/ina  ni  ri(i  (jKaotic 
yr/vtiTxiTsi) ;  Mc  vii,  5C  ii  uiiiiiii  ui  gepeina  (t«aa«u»)(v< 
sT.tuo-i)  ;  4»;  Lne.  ix,  21,  36  ;'nA  inann  ni  ijiiaihun; 
Joan.  xv,  13  maizim  bizai  /nu/irni  manna  uih^b.ip  ; 
e  COillra  :  Mlli.  xi,  41  ni  mui.uu  uina  ItMHM  fiaujunt 
tkatkinou;  Lue.  vm,  16  m  lumiM  lukurn  tai.ttjauds 
d-skuljip  ila;  i\,  04;  Joan.  vi,  II;  vu,  4,  47  ;  tx,  I; 
I. p!i.  v,  0  (i.i  iii.iiiuu  izvis  >islttio),'l'J  (ni  iuk  iii.iunu); 
(  n'.  ii,  lii  ;  Tiiu.  I,  iv,  12;  Tlni  II,  iv.  1G ;  Y)  ui 
uiiis/iini  :  Mc.SI,  4  uii.i  ji.im  nci  niiult  tittskiui  iM.irKic: 
ii/  sn(  ('r'  m  ■  t^i>'  i  ''/>•;.,-.  I  li  i,l  ue.  v,  59 
jah  uiiisliun  it.iijjintdane  (airm  m  »uu»  vili  jugg 
t.ji.ii  irtuv                        •  '  .  I .   I  '/.'i:  u  lc 

l.nuilllllt  ittit  l:t    >  lls^.l/'/'    i  |  .  ,  XSf 

.  J.i. i:i.  vin,  :W  j.iti  i;:",ii..,t  ',i  /ii  /,i .  i'iii  ,  xiii, 4 j 

,'i,i,i/|  inii»'(,'i.(   ill    i  ■;....(  ,     \l\.  I)  .1  n.  /i.  ii!   Nl    /  '      \>, 

4i ,  xm,    ■ ,  xwi,  12  ,  wiu,  M  .  t'oi.  I,  t .  l  ;  ,  t,  b. 


1  i05 


M 


Nl 


140C 


iv,  29;  e  onntrariA  :  Luc.  i\,50  m  nins/i«n  isl  waiine  ; 
xtv,  21  »i  niiisltnii  mannr.  jainaiza  kanteip  nahtnmn- 
tis;  xvni,  19  ni  aitisltun  piupeigs  niba  ains  yup;i'J; 
\tx,  0  fliifl  I  amniti  ni  ainshun  c.iv  matitte  ;ut;  Jiian. 
ri,  52;  vi,  65;  vn,  19,  50,  41;  \,  41 ;  xvt,  22;  \i\, 
4;  Rom.  xm,  8  ;  Cor.  I,  x,  24 ;  Cor.  II,  v,  -I <»  -  vi,  5  ; 
vn,  2;  xi,  8;  Gal.  vi,  17;  Phlpp.  iv,  15;  Tlirss.  I, 
iii,  5;  iv,  12;  Tim.  !!-,  11,  4 ;  Skeir.  VIII,  c,  d  ;  3  I 
»i  mannahun  :  Mc.  vm,  50  ei  mannhun  ri  qcpc  ilfl  ; 
iv,  9  ei  mannliun  ni  spillodedeina;  e  conirarin  :  Mc. 
viii,  20  ni  mannhun  qifmis;  ix,  39;  Jnan.  vm,  55; 
Tim.  1,  v,  £2 ;  e )  wi  washun  :  Jnan.  x,  28  ni  fravil- 
vih  washnn  ;  e  coolrario  :  Mili.  tx ,  1G  ni  waihun  latp 
/i/),Me.  x,  18  »ii  washtm  />  u/wiijs;  Luc.  s,  22; 
.  oan.  x,  18  ;  Col.  II,  18 ;  'f  lioss.  II,  n,  5 ;  i  )  ni  leiwi 
el  i/i  watilmn  :  Lnc.  iv,  II  rt  iosn  ni  gatlagqjait  (tuj- 
jtot;  Tt-f.  cv.otJ.t3s)  ;  Jnan.  vi,  55  iti  baurtexp  wanhun 
(ou  ;j.n  i)vbi,on  7vw7totb)  ;  e  rontri :  Mlli.  vil,  25  ni  tecn  • 
/rnn ' kunpn  ;Lur.  xv,  29;  Jo.ui.  vn,  46;  u  )  ni  fl.u  : 
Mc.  ii,  12  aiv  sva  ni  gascwum  (oOSijrore  o"T(,if  tiSofuv) ; 
e  co  ira  :  Mlh.  tx,  55  ni  a';v  sva  uskunpvat;  Luc.  xv, 
29;  Joan.  x,  29;  T  m.  II.  in,  7  eir.;  bb)  res  cadem 
se  lialiei  cnm  ni  piinaiei[>s,  tii  panamais,  ni  ju,  ni 
juptat  (oOzeti)  ei  »«  nauh  (ounu) ;  hinc  a)  Mc.  ix,  25 
panaseipl  ui  gateipais  t.i  itta  (ftuz::Ti  t'ti'i.0ni  et'c  kOtov)  ; 
x,  8  svasve  banaseips  tu  sind  twi;  m,  54  Jianaseips 
ainshun  ni  ttadaurtla  ina  (rai'man;  Liic.  xv,  19,  21  ; 
Jnan.  xiv,  30;  K.nh.  iv,  17,  14,  28;  Vc  XV,  5  pana- 
mait  iii  tindhof ,  Tliess.  I,  11  ,  1  ni  uspulandans  Jiana 
ntais  ;  Roni.  xiv,  t5  jn  ni  hi  fiiapvui  <\<igtj  s ;  l£ph,  II, 
19  ju  i:t  sjuji  gafeit ;  Thrss.  I,  ui,  5  ju  iii  iupii/cn./s  ; 
Mr.  i,  45  ei  jupnn  ni  tnuluu  gtileipan;  scd  eiiam  Mc. 
i\,  8  ni  panaseips  ainohnn  qatewuni  Joan.  xiv,  19  ; 
xm,  10.  21,  25;   xvii,  11;  Cal.  u,20;  iv,  7;Skeir. 

I,  li;  III,  h ;  jS)  Jnan.  vli ,  50  nauhpanuh  ni  uliddia 
toeitn  is  (ouir&i  rijjMSsi  n  iipu  kutou)  ;  59  ;  VIII,  57 
ftmfiigum  jere  nuiilt  ni  habttts;  Rom.  ix,  11  ;  e  con- 
li  a :  Mc.  iv,  40  wniva  ni  tiauh  hubaiji  qaiaubem  ;  Vlll , 
17,  21;  Joan.  ut,  21;  vn,  6,  8,  39;  Phlpp.  ns.  15 
vitl.  ad  li.  I. ;  Skeir.  III,  a;  c)  in  formolis  :  ni  palei, 
liOll  qnod,  o\>x  '"ri  '■  J,,a".  VI,  ir>;  vn,  22  ;  Cor.  !,  x  , 
2:i;  C»r.  II,  i,  24;  Phlpp.  lii,  12;  iv,  11,17;  Tliess. 

II,  Hl,  9 ;  Skeir.  IV,  b ;  ni  j>e  i,  oj/  oti  .  Joan.  xu,  U; 
ovyhu.  :  Cor.  Il,  II,  4;  ni  kiii«.  ovi^  oti  :  f',i,r.  )i,  v|l, 
9;  ni  ei  (ubi  Ci.ihus  ou  ta/iliini  usurpavil)  Cor. 
II,  v,  12;  scil  Cttr.  I,  vn,  17  vid.  :id  I).  i.  (le- 
ctio  ci  justili(.ari  ct  inielligi  pmesi.  si  posl  ni  snp- 
ple.nr  kunnt  el  seiitentia  ut  inlerrogaiiva  Itabe- 
ui r ;  ti:nc  veio  g;x'co  et  ft>5  non  jain  respondebil) ; 
i/i  /iiirfliiiri,  vel  ni  pulain,  non  solum  oO  iiiivov,  cmn 
SPQUenti  ak  jah,  vd.  palainei  sub  Ains;  ilisuper 
ctiam  Gal.  II,  14;  1'lilpp.  i,  29 ;  T.m.  I,  v,  15;  Skeir. 
I,  d ;  ei  ni,  quin,  ut  non,  quod  non,  Im  f*!),  vid.  sub 
R> ;  jah  iii  (jaii-m),  vid.  sub  Juh  et  mijii».  d)  l)e  ni 
in  jirn«rcasivi>  sio-u,  vid.  .--ub  iVi/i.  •?)  Kiia;  uega- 
lionis  in  eadein  seulenlia  i,on  se  iiiviceni  aiiniillaiit, 
sed  ci  nir.i  conoburant :  Mc.  ni,  20  ni  mahiedun  nih 
hlaif  matjau;  Luc.  XVIII,  15  moiareis  ni  odda  nilt  au- 
ijona  seitta  uthafjan;  Joan.  vm,  42  mlt  pan  fram  tnis 
silbin  iii  qam  ;  xvi,  21  ni  panaseipt  ni  qatnan  aqlont; 
C.nr.  II,  v,  10  ni  panuteifit  ni  kunuum  ina;  Me.  vn, 
12  ni  fraletip  ina  ui  va;lit  taujan  ;  Luc.  r,  50 ;  xx,  4o ; 
loan.  v,  22;  ix,  55;  xv,  5;  x>i,  2i;  Gal,  vi,  14; 
Altli.  xxni,  14  iii  andhof  iinina  vpia  ni  uinhun  iam- 
tle;  Mc.  xv,  i  iiin  andhafjis  ui  vaiht?  (ciijus  loco  Luc. 
*!v,  00  tantuni  nin  aadhafjis  va.ht  pnuilur)  lia  ple- 
r;iini|oe  pracemile  (ir.irn,  sed  Goilius,  sapii-sime  in- 
viin,  Grsecii  miita  ncgalionc  ntiliir,  ex.  gr.  leik  ui  bo- 
te  p  vaiht  Joan.  vi,  05;  vid.  gramraatieam. — 2) 
l'm  gnero  «  pitvativiiui  :  Rom.  VII,  i  iii  vitttn, 
iepoel»;  Mc.  xvi,  11;  Kom  xi,  5(1,  51;  Tim.  II,  u, 
lu  iii  gtllaubjan,  inur-cslv  Cl  «irEiisiv  ;  Tim.  I,  lli,  3 
ni  sttkjis,  v.iujy^o.; ;  ni  faihufrikt,  iufi)Jt,ayiipos ;  •"•)  ne- 
i(ue,  ii-  c,  ouJs,  [iJiSi  :  Mtl).  vui,  10  ni  in  israela  sva- 
luiittn  qalaubein  bigut ;  xxv,  45;  xvvn,  I  i;  Wc.  v,  5  ni 
naudibandjom  eisarne.inuim  tnanna  malua  ina  tiab  n- 
iiaiti  viii,  20';  xn,  21 ;  xiv,  59;  Luc.  vn,  7,  '.);  \.\, 


8;  Jnan.  vn,  5;  Rom.  xi,  21 ;  Cor.  I,  v,  II  (in.;  mv, 
21;  Gal.  ii,  5;  Thess.  II,  iii,  10;  roli.  iSih,  ctijns 
ioco  ni  piiu  Me.   vi,  20;  i)  i<isi,  ei  uh  ■  Mc.  Xlll,  20, 

iilii  alias  nili  (qiind  viil.  5)   ades! ;  :'.)  non,  i ic  in- 

terrogans,  oO,  oO/i :  Mr.  vn,  18  ui  frapjip  pummei 
alt  pala  nmpro  inngnggundo  \n  mnnnan  tti  maq  tmi 
gamainjan? Cor.  1, 1,20;  v,  (i,  vi,  1;  i\!  !,  ouSi>:Lur. 
VI,  5;  coll.  ISiu;  (>)  ijtiiti,  quod  non,  taiiluui  'modo 
t  keir.  III,  l)  so  bt  tjup  hrainei  anabndana  uaj,  ni  pana- 
seij>s  judaiviskom  ufan  nnrrinin  brukiin  ItsUaiidjuina. 
mba  {li.inii  Mih.  v,  20;  Mc.  tv,  !2;  v,  57;  Luc.  vi, 
i;  ix,  45;  Jo:>i).  vi,  44,  40,  53,  05;  vil,  "5,  51;  viii. 
22;  x,  ii>;  xu,  24;  llom.  U,  15;  i;<ir.  II,  u,  -2;  xm, 
51). !.;  vet.  sax.  ne6a;  Gr.  I,  32),  pariiculo,  I)  si  iimi, 

nisi,  £!  ou,  p.i  ;i,<;,  i'JV  u.r>  '.  Mlll    V,  20  ;  Mc.  III,  27  ,  VII, 

3,  i ;  Jnaii.  iii,  3,  5;  vi,  41,  53.  05;  vn,  51 ;  x,  57, 
58;  xii,  24;  xn,  2;  xv,  4  6;  Rom.  x,  15;  xi,  23; 
Cor.  i,  xv,  2;  Tim.  II,  n,  5.  14».  |.;2)  ne,  posi  ne- 
gatioi.cin  el  iillerrrg.Uioiiein,  st  oui  :  Mc.  n,  7,  20; 
v,  57;  vi,  i,  5,  8;  vin.  II;  ix,  9,  29;  xi,  13;  l.nc. 
vi,  i;  ix,  j5,  xvn,  18;  xvai,  19;  Joan.  vi,  40;  x, 
10;  xiv,  0,  xvn,  12;  R  m.  \i,  15;  xi  ,  14;  Cor. 
II,  ii,2;  xn,5;  GaJ.  vi,  14;  Tim.  I,  v,  19;  fc^d 
i>.<, :  Cor.  I,  i,  14;  5)  in  inierrogatione,  nc  foriel  yo  : 
Joan.  vii,  55;  fwTt :  Joan.  viu,  22.  fiibai  pau,  io 
fuilr,  Et  iujti  kv  :  Cur.  i,  VII,  5 ;  nibui  uujto,  id.,  Cor. 
!J,  xni,  5  vid.  b.  L;  nibai  paiei,  prxier  quod,  ei  pui 
ot(  :  Cor.  II,  xii,  15 ;  Epli.  iv,  9;  s:  un  e.  infin.  Rom. 
xni,  8;  nibui  liau  patei,  nisi  forto,  ei  urirt :  Luc.  i\. 
15;  mbai  wan,  nc  quando,  pro  ,v;,r:oT£  :  Me.  iv,  12 
(licet  grxco  vocabulo  non  respondeat;  in  interpreia- 
lione  i;itiiia  loco  ne  forte  legendum  esi  nisi  forie). 

niii  (vet.  norv.,  angl.  sax.  nc,  <-ei.  sax.  nec,  vct. 
Ii.,  rec.  sii[).  germ.  aoch,  vet.  sup.  germ.  no/i;  !ai. 
nec;  Gf.  II,  980),  coujunctiva  particula  negationis  ex 
cnclitico  —  uh  formaia,  scmper  a  lionte  seiiteiiii.i: 
ponitur  (cxceptis  Rom.  vin,  7;  Gal.  n,  5;  Tim.  il, 
i,  12)  et  h  saipc  cuui  p  vel  s  setiucnlis  vocabuli 
nssiinilat  [nip-  Lue.  \\,  40;  Joan,  xi,  50;  Rom.  i\, 
7;Cor.  I,  i,  17;  v,  8;  xn,2l;  Gai.  \i,  15  h.  I. ;  Tim. 
l,i,  4;  r.is-  Lur.  xx,  10;  Rom.  n,  15;  xi,  1,  11; 
G*l.  li,  17),  l)etnon,  ner,  neque,  o-LSs,  unS. ;  llc.  n. 
2;  tii,  20;  xi,  55;  xti,  10;  Lnc.  xx,  30;  Joan.  v,  22; 
xv,  i;  Rom.  vin,  7;  Cur.  I,  xn,  15;  xv,  13,  10;  G;d. 
n,  3,  5  li.  1.;  iv,  27  ii.  1.;  vi,  15  ;  Tbess.  II,  iu,  10 
h;  ).,  Skeir.  I,  b;  IV,  d;  VII,  a,  c;  oO  «,:  Mth.  1,34; 
Luc.  x.v,  40  [nibpan  panaseips,  ovxht  Si);  Joau.  vit 
3S;  vu,  15  {nih  pan  ainshun,  aiidsit);  XI,  50  (nip- 
pannauhpt.nuh,  0uir»  Si);  xi,  47;  xvi,  15;  Rom. 
\il,  7;  Cor.  I,  i,  17;  iv,  5  (nilt  va.ltt,  o03sv);  xil,  21 
(nip-pan,  oO  os);  tor.  II,  i,  19  (cod.  A  fert  iril;  xn, 
3;  Tim.  I,  in,5,  6;  Tnn,  II,  i,  12;  liinc  ruriniila  y.h 
ysvotroin  goiliiconis-siyai  (pro  uili  vcl  ni  sijfl«)Luc.  xx, 
l0;!tuni.iv,  I5;xi,l,ll ;  Gal.  n,  17;  seirtamenitiitiu 
oceurril  ni  iijai,  vid.  ad  Rorn.  vn.  7;  2)  non  geuiel,  »e- 
que,  ou3s:Mtb.vi,29;Mc.iii,20;  Lue.  xvin,  !5;Cor. 

I,  iv,  3;  Eph.  v,  5;3)ne,  nisi,  d  ptv):Joan,ix,33;  xv, 
22;  sviu,  50;  xix,  11;  Rom.  vil,  7;  ix,  29,  coll.  nil 
Mr.  xm,  20.  4)  Ubi  ncgalio  in  pluribus  seiiientiis 
vel  senteittiae  membris  pergit,  sive"adjuiictivc  (o:'ts 
—  outs,  it-m:  —  p->JT£),  sive  disjunctive  (oO  — oOSr,  uv 
— .LtwSs).  Gothti!:  usurpal  a)  ortlinario  ni  —  iii7i:Mtli. 
v!,  20  parei  piubos  ni  ufgraband  nih  silatul ;  25  ni 
maurnatp  taiualai  tzvarai  nik  leika  ttvaramma ;  vn, 
18  nimag  bagms  piupeigs  akrana  ubila  galaujan  uili 
bagmt  nbils  ahana  piupeiga  galnujau,  x,  24  ui.vl  (itoc 
csi  ui  i:.i)  mj  oneis  ufar  tttisarja  nih  tkalks  ufar  fiuujin  ; 
Mc.  viu,  17;  vn,  24;  Luc.  vi,  43,  44;  vin,  17;  xvn, 
20,  21,  25;Joan.  vi,  24;  vm,  19;  xni  1(1;  xiv,  17. 
27;  svi,  5;  KiiHl.  u,  6,  7:  Chb.  I.  v,  V,  ;  xv,  tO ,  (  .  r. 

II,  iv,  2;  Gal.  i,  i  ;  ni,  28;  Thcss.  i,  iv,  l>;  Tlu  ss. 
II.  iii,  8  ti.  I. ;  Tiin.  !,  i,  5,  i  ;  vi,  10  ;  Ttm.  II,  i,  8  ; 
Skeir.  I,  a;  VII,  a  ;  etiaiti  Mtli.  vi,  20  ni — nih  —  ni/i; 
Lu.'.  x,  4,  Coi.  ti,  21  h.  !,;  Mth.  v,  54  —  30  ni  — 
nik—nih-  nili — nih;  Luc.  xiv,  !2;  \>)  rtiam  ni  — 
ni  :  Mc.  vi,  I !  srfl  managai  >ve  ni  andnimuina  izvis,  ni 
ha»>sjaina  hih,  vttj,  20;  xn,  25;  xiv,  08;  Luc.  ill, 


1107 


GLOSS.UtllM  COTIIIC.-li  LINCU.E. 


UOS 


1. ;  tt,  55;  Rom.  Il,  10;  Ci.r.  II,  iv.  2  li.  I.;  vii, 
19;  Gal.  iv,  |l,  Bnh.  iv,  2t>,  27;  TtiMi.  I,  v,  5; 
Tlicss.  II,  ni,  8;  qniii  >-l  am  Col.  n,  11  iti —  ni  —  ni," 
T  ii.  i,  7  ni  —  ni  —  w —  ni  — iii  —  iii ;  c)  etiam  nih — 
nh  .  M  l>.  vi,  20  /inivi  ni'i  ma/o  ni/i  nidvu  (mardtih; 
2X  (li,18) ;  llc  iv,  22;  Lne.  m,  33;  Joan.  v,  57  ; 
IX.  5;  Cal.  v,  0;  Tin.  I.  i,  7  ;  cl  insuper  nih  —  ni/i  — 
nih  Mc.  vi,  8  (The  -s.  II,  n.  2) ;  Tnn.  1,  i,  7  h.  I.; 
iiift — ni/i  — ni/i  —  ni/i —  ii  /i  /jhh  Lnc.  i\.  3  ;  d)  pr  >- 
iniscui  casus  nl  nih — ni  Lue.  xiv,  33;  Gul.  VI,  15, 
coll.  Tiiu.  I,  iii,  5,  rariores  BUiil;  alii,  ul  ni'i  — 
«i  —  nih  Tim.  I,  iii,  8;  ni  —  ni  —  ni  —  nih  lloin.  mi, 
!• ;  ni  —  ni  —  ni  —  ni —  ni — riiA  —  niA  Cor.  I,  llll,  5, 
0,  ni  —  ni'i  —  ni  —  ni  —  ni/i  — ni/i  —  ni/i  —  ni/i  —  niA 
Itoni.  vin,  38,  50,  srincl  laiiUuii  occiiirunl.  5)  A'i/i 
Jimi,  lid.  sub  /mii  III,  9,  c. 

mi  (coU.  ...  n)  vncaliiiliini  interrogaiivum.  nontie? 
an7  o j  :  Mlli.  vi,  20  niu  jus  ntais  rulbriimis  sijuj) 
baimJ  vn,  22;  xivn,  13;  Mc  iv,  21,  38;  vi,  3;  n, 
17;  lll,  21,  20;  xiv,  00;  iv,  J ;  I.nc  11,  49;  iv,  22; 
ix,  55;  xv,  4;  Joan.  il,  12,  70;  vn,  19,  25;  vni, 
48;  ix,  8;  x,  34;  n,  57,  40;  xiv,  10;  xvm,  20; 
xix,  U);  Cor.  I,  u,  24;  xiv,  2". ;  Coi .  II.  iil,  18; 
xni,  5;  Gal.  li,  11 ;  oeyf :  Mih.  i,  40;  vi,  25;  x,  29; 
Luc.  xiv,  28,  31;  xv,  8;  xvn,  8,  17;  Jnau.  vn,  42; 
ii,  9;  Cnr.  I,  v,  12;  vm,  10;  I,  10,  18;  Tlios.  I, 
n,  19;  o-J  urj  :  Joan.  x>  ui,  II ;  I.nc  ivm,  7;  ph  :  Jo:in. 
xvin  ,  15;  in  posieiiori  incmbio  duplicis  inierroga- 
tionis,  /mh  >iiu,  aiiiion,  neine?  f>  o-J :  Mc.  m,  14; 
Liic.  n,U;Rom.  ix, lljCnr.  II, xiu, 5; comrnislnni 
ruin  ni  (quod  vid.  ;>) :  Cor.  I,  ix,  1  niu  (ojx)  imapa  s- 
ttiulus?  ni  (o-jz)  iin  fr.is?  niu  (oJ^ij.Wjnjriisloii  frau- 
jan  saw?  niu  (oO)  ro  r  li>  meinaiu  jus  siju[>? — Niit 
eitt,  nnnne?  ouSnrara  :  Mc.  II,  25  ;  niu  ic.i/i,  num,  uri 
iro«  :  Tini.  II,  ii,  25;  iiii»  aufio ,  ne  firie,  unr.oxz  ! 
Lnc   v,  15;  i  iu  m  Cor.  I,  l,  21  lalstim  esi. 

M-T,  viil.  snb  Yitan. 

M0\A,  fem.  (?),  aertigo,  t?pfio-ic : Mih.  II,  19,  20. 

NHI,  vid.  sul.  Xi. 

N>b,  i.  q.  iViA. 

Nlp.V.N  (ci.ll.  vel.  nnrv.  nait,  angl.  sax.  nti;  Cf.  II, 
1021),  cnnj.  I,  nap,  nepun,  ui[)tins,  udjuvare,  okIW 
€«v->jO«t  :  liilpp.  II,  5. 

NI|.JIS  (vel.  norv.  niuV,  ncfi,  nift,  angl.  sax.  itefa, 
n:fi,  ve(.  fr.  n,-i(i,  nifl,  rel.  sup.  sjerin.  ntfo,  nift,  augl. 
upliew,  nece,  balav.  neef,  rcc.  snp.  gcrm.  neffe, 
mctfc;  lal.  nep  s,  neplis;  Gr.  III,  521 ;  Gf.  II,  1052  ; 
RiTith.  919),  masc, consiibrinus,  cognalus.  ovyyswir: 
Luc.  xiv,  12;  Joau.  xvin,  20;  Itoin.  XVI,  11. 

cv-Mpjis,  id.,  Mc  vi,  4;  Luc  i,  58;  n,  44;  xiv, 
12. 

Nipjo.  fein.,  germana,  ovyyswfc  :  Luc.  i,  36. 

NIKAUDEMI  S  (.Y«Vniid«/iiu  Skeir.  II,  b.  Mkau- 
daimus  Skeir.  V  III,  c),  nnni.  propr.  masc,  KtxaSavor: 
Joan.  vii,  50;  Skeir.  II,  b;  Vlll.  c. 

NlMANivet.  norv.  netmi,  vei.sa\.,augl.  sai.niman, 
iei.sup.gcmi.KmKm,  let.  fr.  nima,  nrnia,  angl.  niui, 
l.atav.  iifiiiin, rec.  sup.germ,  H«AmM;Gr. II, 30;  Cf. 
II,  1051 ;  Rch  !i.  !'.'>->.  cnnj.  I,  nnni, neniwn,  nHNtam,  1 ) 
lollcie  capcrc,  ).a-./f  owiv  :  Mih.  i,40;  x,38;iivii,  18, 
59;  Mc.  vii,  27;  vin,  0;  ix,3lj;  III,  1,  I9.S0.1I  22; 
II,15;LUCI,C3  lx,5,  10,23.58;  vx,  2S.  29,  50,51  ; 
Ju.iii.  vi,  II ;  x,  17,  18;  iii, 5,  12;  im,  II;  m,  I  i, 
15;  xviil,  3,  31  ;  xix,  1,  <i;  Rom.  vn  S,  1 1  ;  \m,  2 ; 
Cor.  I,  iv,  7;  i\,  21,  25;  II,  -25;  C.l.  n.  6  li.  I.; 
l'lil|>p.  ii,  7;  Col  iv,  10;  Neii,  vi.  18;  Skclr.  VII, 
li;  «v«).«v'>>v;tv  :  I-' | ■  1 1 .  II,  13;  j£/s-.0«(  :  l.iic.  KIl, 
8,  7;  l'.|  h.  vi,  17;  «'•..>•.:  Mc  vi.  8;  vui,  54;  i,Sl ; 
xv,  81, 14;  l.ni'.  vi,  »9,  50;  ivii,  51  ,  \i\,  II,  14; 
Joon.  x,  t8;  »ii,  11;  1)  r-aporc,  apptclicnilerc,  Ua 
. •■  Mc.  ii,  lii;  Jiian.  iu,  51;  vi,  11 ;  im,  10 ; 
xvii,  X;  3(£iq-0cu  :  Cor.  II,  n,  16;  5)  elevare,  exnil- 
lcre,  etterre,  -.,  v  Mlh.  i\.  '>;  Mc.  u,  9,  II ,  J>>an. 
viii,  59;  (3st8-T(i?«v :  Jnnit.  x,  5l;4fj  rveipcre,  imu.- 
C«w(v:Mib.  «,  II;  ixvn,ti;Mc  xi,  11;  xu,  I ;  Joan, 

VI,  7;  mi.  15,  39  :  \n.   I.  ,  \>i.  2.  ;   I  »i.    II,    VI,  4, 
8,  ti;  Cul.  iii,  1;   -ji  <•  '*■■/•*■..  v  .  rituU.  I,  H,   13, 


«jro).«fiC/vnv  :  C.ol.  lii.  21 ,  Ji/£j';«i :  Tnr.  II,  vi,  I, 
5)  capeiv,  '/.uuCs.-jwj  I  l.tic.    v,    5;  f.or.   1!.  \||,  11.;  (>) 

lormuliB  :  in/m  vel  garuni  niman,  con>iliniu  capere, 
coi  siliiini  Inire,  o-u/*6ou)iiov  )afifi«viiv  :  Mib,  iiiii, 
l,  7 ;  url  i  ninian,  t)  »  c  dit  tieniti  u  inan,  itnii  armuii 
/i  iimn,  vnl.  snli  .1i/>i,  Qen$,    lniu. 

\\>i  riiian,  I) accipcre,  rcclpore,  Js/so-Ovc  Mih.  x, 
40,41  ;MCII,  II  ,  n,  57;  \,  15;  l.uc  II,  2K;  vin,  15, 
i\,  5,  II.  18.  S5;  x,  8  ;  xvi,  1,  9:  iiiu,  17;  xix,  15; 
Ji.an.  xii,  18;  Cm  ll.vu,  15;  viii.  (7;  ii,4;  Cal.  iv,  1 1; 
C>»l.  iv,  10  ;  Tli  s<.  I,  ii,  I";  ir«fia>!i/so9«(  :  Mc.  iv, 
10;  Tmi.  I,  v,  19  ;  irfiOf8(Z«<i6«i  ;  Luc  II,  2;  Phlpp. 
ii,  29;  KftoSt^to-Ow  :  LUC  VIII,  10  ;  >jjro5i/eo-0«( .  l.iir. 
xi\,  li  :  (tfSsYioSat :  Cor.  II,  il,  17  ;  /«fx^avsiv  :  Joan. 
1111,10,  50  ;  Cor  I,  II,  7  ;  Tim.  I,  iv,  i;  rr«c«).«^jS«- 
vstv  :  Mc.  IV,  30;  vii,  1;  x,  32;  l.nt.  ix,  10;  Col.  II, 
17  ;  Tlics-.  I,  iv,  1  ;  7rpof>irn>$av£c.  :  "om.  xiv,  1,5; 
xv,  7  ;  1'bilcm.  12  ;  «va)«ufi«v«(v  :  Lph.  vi,  10;  Thii. 
I,  iii,  lG;Tim.  II,  n,  II  (Seh.  i,  17);  Skeir.  I,  d  ;  II, 
d  ;  gaslilU  aiulniiiian,  ^tvooo^civ  :  Tim.  I,  v,  II)  ;  2) 
capcie,  acciperc,  )«fifi«v£iv  :  Mc.  x,  50  ;  Phlpp.  Ill, 
12;  mcMJkKftCovm  :  Cor.  I,  XI,  23  ;  xv,  1 ;  Tbess.  II, 
III,  6;  «TT^aiifJavsiv  :  l.iic  vl,  51  ;  xv,  21  ;  wni,  50; 
Cal.  tv,  5  ;  fi(ra).«uC«v£iv  :  Tiin.  II,  II,  0  ;  uit«).',vi»- : 
Tim.  I,  iv,  5;  uirixtt')  '•  Pbilcin.  15  ;  ustiystv  :  Cor. 

I,  x,  50  ;  ****,■<!. «t  :  Col.  III,  15  ;  Skeir.  V,  c  ;  VII, 
c:  iJt.ctuii.  iita;iol.  elarciin.;  3)in  pra?lerit.,recepisse, 
hi:ic  haberc,  «.itiy.cj  :  Mih.  vi,  2,  16. 

at-.n  ma\.  aecipcre,ailn!lerc,  «:-'»-rT«v«i :  Co'.  i,  15. 

af-«im»n,  aufcn'0,  amovcre,  «yutptrj  :  Luc  I,  13; 
xvi,  5  ,  lioin.  xi,  27  ;  irttwoucKfy :  (.  r.  II,  m.  l<J;«7r«i- 
mii  :  Mib.  i\,  15;  Mc  ii.  10  ;  Luc  v,  35;  «'/;(>/  : 
Mlh.  ix,  10;  Mc.  ii.  21;  iv,  25;  l.uc  viu,  18  ;  nx,20; 
Joan.  i,  29;  II,  59;  «rro)««C«vsiv  :  Mc.  III,  55. 

bi-simvn.  c.ipcre,  furari,  r.  iTzrttv  :  Ml  >.  xxwi,  01. 

ca-n:man,  I )  assnniere,  7rae»A«a6avsiv  :  Mc.  v,  40  ; 

II,  2;  Luc.  l\,  2S ;  IVIH.  51  ;  qaniinaii  mij>,  a\iu-j.' 
f^kuiSietia  :  Gal.  II,  1  ;  2)  accipere,  rty.CsaOxt. :  Cor. 
II,  v)  10  ;  Kph.  vi,  8  ;  x).j)(>ovo,K£iv  :  Cor.  I,_\v,  53  o-v)- 
k/'m(n  (in  nlero)  :  Ltic  I,  31  ;  n,  21  ;  5)  aieipcre, 
discere,  7:ao«).auSav£iv :  Phlpp.  II,  9;  (moAhsbi:  MHi. 
ix,  15;  HCXHI,  28  ;  Joan.  vt,  45;  Cor.  I,  ll,  0;  Epb. 
iv,  20;  Col.  i,  7;  Tim.  II,  m,  11. 

dk-niman,  conliiicre.  wtrixs"  :  Cor.  II,  II,  10. 

uip-MM.vN,  1)  aci  ipcre  cuin  ;  i)  recipcre,  oix!c'J««: 
Mth.  xi,  U. 

iis-mman,  1)  aufcrre,  a*f£(v  :  Mc  II,  15;  II,  29; 
viti,  8;  Jii.in.  xv,  2;  xvn,  15;  Cul.  n,  14;  s:«if£  v  : 
Cor.  I,  v,  15;  xaSaipsiv  :  Mc.  xv,  40;  2)  capcrc,  )«u- 
&miv  :  Mb.  xxvii,  9;  Luc.  II,  4;  Cor.  II,  n,  H); 
5)  accipcre,  assunierc.  n«ca)««'«v£t> :  Luc.  xvu,  31, 
53;  4)  assumere,  XafriSncn  .  Mth.  vui,  17. 

iba-niua.n.  c.ipere,  accipeie,  ).ai^Kv;iv  :  Luc.  nv, 
12 ;  irafia)«f(6i>M(>i  :  Joan.  xtv,  3. 

vnhv-nfvis,  adject.,  aeceptus,  Ssxror  :  Luc.  iv,  19. 
21;  Cor.  II,  «1,1;  itniSixro;  :  Tnn.  I,  11,5;  I,  •  ;  fuiit 
andttnenis,  sOt.oocSs/.toc  :  <:or.  I1.  vi.  2;  v  n,  12. 

AM>i-NiMS,  iieiilr.,acceplinn, '>.}(,-:  1'blpP-  II,  15. 

ANIiV-M  MEII.S,  atljCCl.,  CUrUIIS,    COUSeriaHS,   i.T£/_0- 

u:voj  :  Til.  i.  9. 

vMiv-Nnirs,  fcm.,  assumptio ,  «val»4>(>; :  Luc  ix, 
51  ;  t  .,../.^."  :  Ro.U.XI,  13;  «^oOo^^  :  lnn.  1,1,  15; 
iv,  9. 

aiiiii  ni  tu.v,  masc,  h.civs.  tkafnifut  '•  Mc  xn,  7  ; 
I  ii,    ii,  1 , ;  li.il.  tv,  l. 

MU,  vi,i.  siii,  \i. 

*  MIUIISJ  \N  (vc:.  n  r\.  njosan,  vet.  s.ix.  ntama, 
i  inton  ,  anpi.  >.  \    i'.,i-i  :>t,  vci.  s,i|>    nerui.  tli  • 
Cr.  11,12;  Gf.  II,  1101).  ct.nf.  II,  H1  »rer«,  inquireN 

i.i-nii  iisj  v>,  iuspiteie,  -x-.  !t;j--.  v :  Gal,  h,  .. 

MUIUBINS,  iiin.,  iuspeclto,  imvxmni  :  Luc.  \i\.  ■  l. 

,\IIJN  (vct.  itoiv.  irii.  angl.  s»x.  iii.i»H.  iel.  lup. 

pciiu.iiiliil,  Vil.-:>\  ,  v.l.  I'r  ••     »11,    "  gl.uil  •  ,SUO< 

il.in,  ni,  lialav.  uen  n,  rec  sup.      rit  r.  IVim, 

M   Movem;  Gt   1, 7«J;   •■!    II,  I01U  j  «cbih 
miincnile,  uuvetu,  [       xv,  4,  7    iiiii  17- 


1409 


NILJIS 


NOTA 


1410 


NIBMM,  iiuni.  Ord.,  IIOiiu-,  vtxms  :  Jllll.  IXVII,  45  ', 

llc.  w,  33,  5  1. 

moktehunh,  nonaginti,  EvysviixovTx  :  Luc,  xv,  4, 
7;  Rsdr.  ii,  I<>. 

mi  N-in  kiia,  roningcnia,  hvzaomaat  :  Esdr.  II,  36. 

Ml  JIS  (vei.  norv.  njrr,  tei.  sn \ .  it/imi,  angl.  sax. 
iriice.vci.  snp.  gei  in.  ni««  i,  vei.  fr.  we,  angl  'i ■"'',  suec, 
il  n  »i/.  Ii:i  av.  nieiMi,  rrr.sop.  geriii.  nt*n;gr.viOf.lai. 
Hoaus;  Bnpp  71  ,  O.  III.  GIS;  iif.  II,  U0'i;  Kchlh. 
'  51),  :ulji'i  l.,  I)  iiovus,  iwvo;  :  Mlli.  IX,  17;  XIVII, 
C0;  Ui*.  i,  17 :  11.21,  22;l.ur.  v.  30,  58;  Joan.  Xlll, 
54:  Cnr.  I,  ii,  25  :  Cor.  II.  iii,  0;  v,  17  ;  Kph.  n,  15 ; 
iv,  2i ;  iyvuf>;  :  Hc  il,  21  ;  ninja  talids,  iccenler 
i-oiivcrsn»,  neopbyia,  inoyvzo;  :  Tim.  I,  m,  0  ;  2)  ju- 
vcnis.viof  :Mlh.  ix,  17;  Mc.  n,22;  Lur.v,  3";  Lor. 
I,  v,  7  ;  C»L  III,  10. 

\vv  Niuivll,  Conj.  II,  rennvaie,  etyaxetcvotni  :  Cor.  II, 
iv,  10;  Col.  iii,  10;  »<»«riiv:Epb..  iv,2">. 

KIDJlb*,  fem.,  novitas,  zuuoTti;  :  Rom,  vil,  6. 

vxA-MUJipi,  renovaiio,  svanttvcua-c;  :  Roiu,  III,  2 
v  (I.  u  I  h.  I. 

i.v  NiuifiA,  I)  iuiiovntin;  2}  resiauralio,  ivxatvta  : 
Joan.  x,  22. 

mi    ki.ms,  viil.  snli  Klalis. 

MllTAN  (>ct.  norv.  nioio,  vet.  sax.,angl.  sax.  riiulnn, 
vel.  sup.  germ.  nioion,  vcl.  fr.  tiiito,  vela,  netli, 
snecuiufn,  ilan.  nt/nV.  b.itav.  onnefen, ree.8iip.genn, 
nHzen,  genktsen;  Gr.  II,  10;  Gf.  II,  1118;  Rclnli 
1118,  951),  Cnnj.  I,  niinl,  nulun.  nuians,  1)  nanCisci, 
TvyyrivEtv  :  Luc  xx,35;  2)  friii,6vtvao6Kt  :  Pliileio.  20. 

Uv-MlTAN.capere,  <jvA}a«6a.<£tv :  Luc.  v,9;ayp:u£tv: 
Mc  xii,  15. 

nuta,  masc,  caplor,  oUuvc  :  Mc.  i,  17  ;  (joiyo&v  ; 
Luc.  v,  10. 

*  nutis,  adjVct. ,  milis. 

UN-MTIS,  illllllllS,  iv6vT,TOr     :  T  01.   I,   11,9. 

*  NIPJAN  (augl.  sax.  niiian.  toll.  dan.  nei.pr  [rum 
molcsiia]  et  vet.  norv.  n<ppi . . . ),  ci.nj.  II,  lurl.ur  ■, 
perturbare. 

cvnipnan, conj.  III,  nioererr,  irruyyaCiiy  :Mc.  x,22. 

*  MSAN  (vet.  sup.  germ.aatMM»,  vet  sai.  ginesan, 
veriuii,  IBgl.  sa\.  geuesan,  balav.  genezrn,  rcc.  sup. 
germ.  ijenesen ;  Gr.  II,  26;  Gl.  II,  10!>8),  conj.  I,  na\ 
nestin,  nisans,  sanari  igerm....  nfi.  >i). 

ga-nisan,  1)  sanaii,  o-wr£o-6»t  :  Mth.  ix,  21,  22; 
Mc.  v,  23,  28  ;  vi,  50;  Luc.  vin.  50;  2l  servari,  sal- 
viiiii  lieri,  at»&a6at :  Mc.  x,26;  im,  20;  LllC.  »111, 
12;  xviu,  20;  Jnan.  x,9;  Knm.  i\,  27,  x,9,  13;  n, 
20;  Coi.  I,  l,  18;  v,  5;  x,  55;  iv,  2;  Cor.  II  n,  15; 
Thess.  I,  n,  lti;  Tim.  I,  ii,  4,  15 

ga-m  ts,  fi-ni.,  salu-,  liber.ilio,  o-tjT»uia  :  Roni.  x, 
10;  xi,  1l;Cnr.  II.  vii,  10:  Kph.  i,  15; I  hlpp.  i.  19, 
28;  Thess.  I,  v,  !);  Tun.  II,  n,  10;  m,  15;  Skor. 
I.  b;  nif. troiijotf  :  I  ph.  i.  14  vid.  ad  li.  I. 

HASJvk,  coiij.  II,  salvaiv,  erwcTen  :  Mlh.  VHI,  55  ; 
\xvii,  4!J  ;  Hc  lii,  4  ;  \v,  50 ;  Lnc.  ix,  24,  60;  \i\, 
10:  Joan.  xii.  27  ;  Tiin.  1,  i,  15;  Tim.  II,  i,  9.  Nas- 
jitnds,  parlic  ui  suOst.,  lilieralor,  salvalor,  jurai :  Luc. 
1,47;  ii,  II;  Epli.  v,  23;  ]>hlpp.  m,  20  ;  Tini.  I,  i, 
1  ;  II,  3:  iv,  10:  Tim.  II,  i,  IH;  Tn.  l,  3,  4  ;  Skeir. 
I.  a,  c;  II,  a,  i  :  IV,  a  ;  V,  d. 

CA-NaSJAN,  I)  lilitrnre,  salvare,  r:m'.m  :  M'h  IX, 
22;  Mc.  vni,  55;  x,  52;  xv,  51  ;  Lur.  vi,  9  ;  vn,  50; 
vm,  48,50;  ix, 24;  xvn.  i9,55;  Jo.ui.  xn,47;  Kom. 
xi,  14;  tor.  I.  I,  21;  vii.Ki;  i\,22;  Epb.  n,  5  ;  Tim. 
I,  iv,  10;  2)  sanare,  tatrVa;  :  l.uc.  iv,  18;  vi,  1"; 
Jiiiin.  xil,  il»  ;  o-^rstv  :  M.:.  v.  51;  Luc.  xvin,  42; 
oiaTtJttiv  :  Lnr.  vn,  5;  ^uayovriv  :  Lnc.  xvu.  35. 

kasi  ins  (iVniseiiit  Tlie.->s.  I.  v,  8',  fem..  salus,  tr%.- 
rojsca  :  Lnc.  i,  0!>,  71,  77  ;  n,  50  ;  xix,  !l  ;  Rom.  x, 
1  .  xiii,  II  ;  Cor.  II,  i,  t>;  vi,  2;  Thess.  I,  v,  S ;  o-«- 
ractov  :  Luc.  lii,  0;  Cph.  vi,  17. 

MST,  viJ.  su'.i  Vijoi». 

MJ  (vct.  norv.,  angl.  sax.,  vel.  sav.,  vcl.  sup. 
i;rnii  ,  vel.  fr.,  suoc,  dan.  nu,  angl.  nmv,  rec.  sup. 


prrm.  i,un;  fr.vu,  vOv,  lai.  mnti-;  f.i.ll,  ;i7ii;  Rrlilli.. 
956),  !)  a.iverbium,  uunc,  -.0»  ;  Ml!i.  xxvi,  6*i;  ixvn, 
42.  ■',';  Mc.  x,  30;  \v,  5';  l.uc  u,  21 .  m,  21,  2  .; 
\i\,  '.2  ;  Ji.an.  viii.  1'.  52;  u,  21,  41;  XI,  8.  22; 
ill,  -11,  3t  ;  xiii,  51,  "0;  xiv,  29;  w,  22.  24;  xvi,  5, 
22,  20,  50;  xvn,  ...  7,  15;  ivill,  50;  Itoin.  Ii,  30, 
51 ;  xiii,  II  ;  C-ir,  I,  vn.  14:  m,  20  ;  ivi,  12  ,  Cor. 
II,  vi.  -i;  vn,  9;  xin,  2;  Gal.  1,  25;  n,  20;  III,  5; 
iv,  :»,  25,  20;  Eph.  n,  2;  m,  5,  10:  v,  8;  Plilpn. 
i,  20,  30;  iii,  18  ;  Col.  i.  21;  Tuii.  II,  i,  10  ;  vwi  : 
Rom.  vn,  17;  Cor.  I,  xu,  18;  xv,  2);Col.  i,  21,20; 
iii.  8;  Plnlem.  11;  ao-,  :  Mlh.  IX,  18  ;  Jiian.  ix, 
19  ih.  I.),  25  ;  IIII,  55,  37  ,  ivi,  12.  "I  ;  Cor.  I, 
xilt.  12  ;  xvi,  7 ;  Gal.  iv,  20;  Thess.  I,  111,  0;  in  hae 
signilicalinne  eliani  nt  nom  n  u-urpatur  Luc.  i,  4fi 
hiinrna  im;  v,  li)  ;  Steir.  IV,  b;  btinima  nn  Cor.  II, 
v,  16  ;  Cor.  I,  iv,  11  bo  im  weila;  Cor.  II,  vm,  14 
i<:  pamma  mc  mela;  Tiin.  I,  tv,  8  jiiio-.  nn  libr.inais  ; 
Tim.  II,  iv,  10  l>o  nu  ald  ;  2)  particnla  Irangiliva  rt 
cniiseculiva  (iiuir,  dum  in  pracedenti  si^nificationo 
qiiaiuliliet  senieuiix  sedem  obtinere  poiest,  niiiic 
coiiiinuniter  posi  priniuin  vorabuluui  ponitur,  lirelel 
ulterius  adesse  qucal,  ul  Rom.  ix,  19  qijiis  misni; 
Cor.  II,  v,  20  [aur  xristu  nn;  vu,  4  bo  liakandtiits  nit 
qahaila  ,  xil.  9  filti  gabaurjaba  tiu;  Cal.  iv,  15  lei- 
/f'i*.ii  vas  'iii  audagei  ;  Plilpp.  11,  15  S'u  manngit  nu 
tre;  Skeir.  III,  d  in  qaratlisnai  ntt;  ei  cliani  Luc.  \x, 
33  iii  /ii:oi  unias  at  ntt ;  ubi  nulem  nrg.lio  SCnlen- 
i  am  inchn.ii,  par  irnla  vucalinln  uegaki  semper  p>  si 
pnnitur,  ei.  gr.  :  Mih.  vi,  8  ni  galeitop  im  ;  51  ; 
Eph.  v,  7  ;  Roin.  xiv,  13  ni  panamais  nu  ;  Col.  u,  Ifi 
ni  manna  nv;  vid.  ad  Tun.  II,  i,  8|,  nunc  vero,  sir, 
iftitiir,  ovv  :  Mth.  v,  19.  l23,  48  ;  vi.  2,  8,  9,  22,  25, 
51  ;  vii,  24;  x,  52  ;  ixvn,  U  ;  Me.  x.  9  :  xv,  12; 
l.uc.  iii,  8.  9;  iv,  7;  vn,  51,  12;  vilt,  18;  x,2; 
liv,  55;  ivi,  11 ;  xx,  1S,  29,  53;  Joan.  m,  29;  \i, 
42,  45,  62;  viii,  24,  56;  xllt,  14,  32  ;  ivm,  8,  5>  ; 
flom.vii,  7.13,25.  is.  14,  iy,  50;  x.  14;  xi,  1.  19, 
22;  \n,  1  ;  liu,  7,  10,  12;  xiv,15;  Cnr.  I,  vu,  S6;  x, 
19,  31;  xiv,  26;  xvi,  18;  C<.r.  II.iii  12;  v,  fi,  11,  20; 
vii,  I,  10 ;  ix  ,  5;  xn,  9;  G.d.  ni,  5;  iv,  15 ;  v,  1 ; 
Fph.iv,  1,17;  v,  1,7;  vi.  10,  14;  Pblpp.11,1,  25. 
28,  29;  iii,  15;  Col.  li,  Ifi;  in,  I,  S;  lim.  1,  n,  1, 
h;  1 1,  2  ;  v,  14;  Tim.  II,  n,  1,3;  Skeir.  I,  a,  d; 
lll,d;IV,a,d;V,b,c;VI,»;Toivvv  Lucxx,25;  ica: 
Itom.  vii,  21 ;  3t  :  Joan.  v,  47 ,  Rotn.  vn,  20;  Cor.  I. 
xv,  12;  Cor  II,  tv,  13;Gal.  v,  17;  yao  :  Gal.  v, 
17  (?\,  coll.  Cor.  I,  vii .  16;  j«v  yip  :  Cor.  II,  II, 
4.  Ajifinn  nu,  «•:«  :  Rom.  \n,  12  ;  tocvvv  :  Cor.  1,11, 
26;  roll.t/f  —  nuSknr.  I,  d.  iV«  »nt  el  Sui  nu,  vid. 
snli  Sai;  Seaei  nu,  vid.  sub  Siaei. 

Ntn  (coll.  —  uA;  nnk  -  Cor.  I,  vu,  16),  nam  igilur, 
in  inlerrogalrine,  <.vv  :  Mc  xn,  9  wa  nuli  taujux 
frattja  ?  Joan.  xvui,  57  an  nuh  |ov/ovv)  pmdans  ii 
/)ii  .'  yif  :  Cur.  I,  vn,  10  u.u  nvfc-KaNttl? 

Pvnnu,  ergo,  sir,  uca :  Rcm.  x,  17;Cor.  II,  v,  15; 
«I,  3  (apud  (irxruiu  dci-si);  Gal.  111,29;  v.  II, 
iiem  ubi  inierrogatur  Mc.  iv,  41;  Gal.  n  ,  17  (»/>■/}; 
Spxyt  :  Mili.  vii,  30  ;  Zhj-z  :  Cor.  I,  v,  8;  yuo  :  Mc. 
xiv,  0;  punnu  nu  ,  uf,u  o'jv  :  Rom.  ix,  16;  xiv,  12, 
19;  Gal.  iv,  31  (legit  eniui  Gotlius  uoa  ovv  pro  tLpa); 
ii.  10;  Tliess.  I,  v,0;  uca.  viv  :  Rom.  vm,  1 ;  o'a-T£  : 
f.or.  I,  iv,  5;  /octrov  ovv  :  Ihess.  I,  tv,  1  ;  [iitnuii  nu 
j:i,  Spu  oZj  :  Rom.  i\,  18;  /icvoOvy;  :  Roiu.  IX,  20; 
/iniiiiu  fian.  uf,u  ovv  :  Koni.  v  i,  5. 

nunu,  ergo,  igitcr,  iiaqne,  in  prnhibilivis  srnirn. 
tus  (ubi  iiegaiioiiriu  inier  <  i  iiiiperaiivum  puiiitnrl, 
o"/v  :  Mih.  x,  26,  51;  Koin.  xiv ,  15,  20;  Tun.  II.  I, 
.S.  ywm  nu  Plilpp.  iv,  4  d  flieile  drlTend.  icliir :  apu  I 
(,111'iniii  iil.cs  particula. 

MIMJA,  MJMIS,  vi.l.  suh  Mman. 

Nl   l'A.  vid.  suh  .Vnit.  II. 

NTMFA,  noiii.  propr.  masc,  N-  «-,'■  '•  ^'u'.  IV>  *»• 

MMIJAN.vnl.  siil.  Va/ni». 

MiTAiGr.  111,784),  niaSC.,puppa,*r|«uAiiia:  Mc.iv,58. 


1411 


GLOSS.VHIUM  GOWC  E  LINGU  E. 


U1- 


J.\  (vct.  nerVt,  vet.  sup.  j»erm.,  incc,  <J;.n  ,  rec. 

Rtlp,  geriD.  in,  v.l.  IBX.  itt,  anc,!.  >ax.  i«    i/tu    vitfl.fr. 

i«,irngl.y«a,  ua;Gr.  III,  764  jGI.  1,567;  lScbih.858), 
idverh.,  nlique,   vei  :  Mili.    v,  57;  Cur.  II,   i,   17, 

18,    l'.l.    .11 

iii,  tdverh.,  cerlo,  profeeio,  *«>.  ;  Mih   i»,  28 ;  xi, 

9 ,  Mc  vii.  28;  Lnc.  vn.  20;  x,  21 ;  Jo.m.  xi , 
1'h'pp.  iv,  5:  Phllem.  20;   Jjimnu  nu  jai,  5i  -.  «viv  : 
Koni.  ix,  18  ,  unovvyi  •■  Roin.  i\,  20  ,  Tlm.  I,  vi,  ll 
pro  2  adhiberi  videiur,  pro  quo  eiiani  Rnrn.  ix,20 
M;uii  pntcsl. 

LUiAI  [iaba  Jonu.  xi,  23;  rnll.  Ibai ;  Gr.  III, 
883;  coll.  I.  52,  d;  Cf.  1,75;  Uchlli.  839L  conjiinc- 
lio,  IJ  •  I,  Ihi  :  Mih.  v,  23,  49  ,  30 ,  40  ,  47  ;  vi, 
H,  15  22,  23;  vni,  2,  51; ix,  21;  x,  25;  xi,  14; 
xxvii,  43;  Mc.  1,40;  111,24,  23,26;  iv,25,20; 
v.  -S,  »n,  II  ,  l(i;  viii,  3,  12,  5li  :  ix,  22,  53  ,  55  , 
45,  15,  17,50;  x,  12;  si,  3.25,  26, 51 ;  xn,  19; 
xiii,2I.  22;  l.uc.  iv,  3,  7,  !);  v,  12;  vi,32,53, 
51 ;  ix,  25;  x,  8;  «V,  20,  32,  51 ;  xv  ,  8  ;  xvi,  1 1  , 
12;  xvii,  3,  4,  0;  xv ni,  4  ;  xix,  8  ,  5i ,  40;  x\,  5, 
6,28;  Joan.  v,  46;  «,  51.  02;  vi!,4,  17,25,  57; 
viu,  1  i  ,  10  ,  24  ,  31 ,  30  ,  42,  51  ,  52  ,  51.  55  ;  ix, 
22,  51;  i,9,  24,55,58;  xi,  9.  «0,  12,  40;  xn, 
21.  26,  52,  47;  xm.  14,  17,  52,  35;  xiv,  3.  II,  li, 
15,  23,  28  ;  xv,  7,  10,  li,  18,  19,  20  ;  xvi,  7  ;  zviu, 

8,  23;  x,n.  12;  Rom.  vn,  2,  3, 10,  20;  viu,  9,  10; 
ix.  22,  27;  x,22;  xi,  15,  16,  17,18,22,  2i;xn,  18, 
20;  vai.4,  9;  xiv,  15;  Cor.  I,  iv,  7;  v,  II  ;  vn,  8, 

9,  li,  12,  15,  28;  vni,  9,  15;  ix.  2;  x,  27.  28,  3i>; 
xi,  6,  51  ;  xn,  15.  17  ;  xm  .  2,  5;  xiv ,  25,  24;  xv, 
15,  14,  10,  17;  19,  29,  32;  xvi,  4,  7,  10,  42;  Cor. 
II,  n,  2,  5,  10;  lli,  7,  9,  II  ;  iv,  5  ;  v,  1,  17;  vn, 
14,  8,  12;  ix,  4;  x,  7;  xi.  4,  20,  30;  xn,  6,  11  ; 
xiii,  2,  4;  Gal.  II,  4,  17,  18.  21;  m ,  4;  iv,  15;  v, 
2,  II,  15,  18,  25;  vi,  3 ;  Epb.  m,  2;  1'hlpp.  i,  22; 
li,  I ;  Col.  ii,  20;  ni ,  I,  13;  lv.  10;  Tlicss.  I,  m,  8; 
iv,  14;  Thess.  II,  m,  10,14;  Tim.  1,1, 8;u,  15; 
iii,  1,5,  14;  v,  4,  8;  vi,  3;  Tim.  II,  n,5,  11,  12, 
13,  21  ;  Skeir.  I,  l>;  IV,  c;  2)  si,  post  ni  viian  ,  ci  : 
Joao.  ix,  25;  3)  si  eliani,  ei  si,  ei  x«i  :  Cor.  II,  vn, 
S,  12;  xi,  0,  15;  cujus  iocn cliain  jah  jnbai  Cor.  II, 
vn,  8  ;  xii,  11  vel  jtiiiui  juh  Luc.  xvin,  4  ocnirril;  4) 
jubui  — aijjbau,  sive  —  sive,  i  —  ri :  Mih.  vi,  24. 
Jabui  tvcpaun  el   stejiauh  jabui,  vid.  sub  Svejiuuh. 

pADU-JABtl  l '  Jiuuhji.ba  Jo  n  xi, 25),  cl  si,  si  aulcin, 
ti  *'/<  :  Cor.  1,  vn,  21  ;  Cor.  II,  iv,  10;  xav  :  Juan. 
»i,25;  Skeir.lV.c. 

JAEIRUS,  i.  q.  iaetrus. 

J\ll  (vei.  sax.  jae ,  vei.  snp.  germ.  juh; Gr. II!, 
270;  Gf.  I,  '88;  n  asMiuiiuto  !it  :  )<ti>  -  :  Cor.  I,  x, 
21 .  Cnr.  II,  vii,  5  b.  I.j  ix,  i  b.  I.;  GaLiii,29  j  jaS-: 
Jnau  u,  4,  32 ;  Itoin.  xiv,  14;  Cor.  1,  xi,  30;  Cor. 
II,  ui,  7  h.  I.j  v,  5  h.  I.,  18  li.  I. ;  vin,  25  li.  [.; 
Eph.  iv, 24  b.  LjTim.  II,  iv,  10  h.  !.;  Sk.  ir.  ii.  b. 
IV,  c,  (I :  jad  -  :  Cor.  II,  n,  10  h.  i.j  jnp  -  :  Cor.  I,  i, 
16;  iv,  5;  xi,26.  28;  xu,  14;  \v,  4,  ^,  18jCor.ll, 
i,  10  0.  L,  20  li.  L;  ii  3li.  I.;  vi,  I  h.I.jvn,  15li.  I.; 
vm,  2  h.  I.;  xui,  1  b.  I.j  Eph.  i.  10li.  I.;  Col.  i,  10 
b.  L;  Tim.  II,  iii.  5  h.  L:  Til.  i.  9;  Philem.  19; 
jat- ;  Cor.  II,  i,  8  0.  i  ;  Epb.  iii,  18  b.  L;  jom-: 
1'lilpp.  iii,  17  h.  1.  ;  j.in  ■  :  M  !i.  xxv  ,  42  ,  45,  4i; 
Cor.  I,  1,20;  nv,2l;  xv,  l7,34;Gor.ll,  1,  18 h.  I  . 
19  b.  I.JIII,  15  h.  I.j  v,  12  h.  I.J  llli,  3  b.  !.;  ix,  5 
h.  I.j  xii,  14  h.  L,  21  h.  I. ;  xm,  n>  b.  I. ;  Gal.  iv, 
I8;.l'hlpp.  iii.  5  h.  L;  Tim.  II.  ui,  7  b.  L:  Skeir,  I. 
Ii,  iiir  -  :  Cor.  II,  VIII,  10  ll.  I.;  ;'.is  —  :  Mlli.  xxm, 
B,  71  h.  l.;Cor.  I,  v,  8;  xi,2;xv,  10,  14;  d,r.  II, 

VIII,  iSll.  I.J  Gal.  II,   17;  Phlpp.  iv,  2  h.   I.J   lnn.  I, 

ii,  2  h.  I  ;  in,  10;  Sknir.  I,  a;  nulla  lameii  ex  lns 
assiinilalionibus  iu  codica  argenlco  occurrii  coll, 
prulejjg  col.  i77  >q.), conjunclio,  l)ei. xai, tumiin- 
gula  vocubula  cunnectens,  ul  Ulb.  v,  18  himim  juh 
uirpu;  luiu   teuleulias  lpil>,  Ul  Mlh.  v,  I'  Mei  gu- 


lairip  aina  aituhtsne  fi>io  tninnis  niio  jah  Ini-.jai  sva 
mani  ,  ad  rnujungenuiis  phra  ei  cliain  Inseivit,  ui 
Mlli.  vi,  2.8711/1  ln  vatljoi  >t>n  siinriiiiiji?  vu,  _2  s  |,  ina- 
tiiiyui  ji /m-.ti  ,»i<  in  fainatuma  (tuiiu  :  fruujn ,  niii  /ici- 
namma  namin  praufetidtduntf  juh  pan  audhaita  \m 
l  >:>>>  iii  wanliitit  /tn/i/Vi  ui'is;  ete. ,  exemplis  in  1111:1- 
qunipio  fere  linea  lexlui  gacri  01 .  iirreniihut  ;  2) 
ciiam,  rui  :  Mtb.  v,  59,  40,46;  vi,  10,  vn,  12  ;  «11, 
'27  ;  x.  5(1  [ii-urn ythtitiitahavibiiiii allit iiut ajianti  rinlf), 
52;  xxv,  40,  6!',  71  ;  xxvii,  44,  57;  Hc.  II.  23,  28; 
111,  I»;  IV, 25;  vu,  18;  vm,  7,58;  xi,  25,  29;  xn, 
4,5,0,  22;  xili,  22 ;  xiv,  9,  07  ;  xv,  51 ;  Luc.  1,  S ; 
11,  4;  111 ,  2i;  iv,  23,  43;  v,  56;  vi,  5, 13, 14, 16, 
29,  31,  50;  vii,26;  «II,  1,  23;  ix,54,  0l;xiv,  12; 
xvi.  10,  21,  22:  xvii,  10,  28;  xvni,  4 ;  xu,  9,  19, 
42;  xx,  5,  11,12,51,37;  J.mu.  v.  21  ;  vi,  11,57, 
07  ;  vii,  5,  10,  47,  52;  vm,  14,  19,  41;  it.  15,27, 
40;  xi,  10,  22,  37;  xii,  9,  10,  42;xm,  14,  31;  xiv, 
7.  12;  xv,  20.23;  xv  1,  19,  21;  xvni,5,  17,  SSJ 
Hoiu.  vii,  4;  vm,  54;  ix,  10,  21;  xi,  22,23,51; 
xi  i,5,  6;  xiv,  10;  xv,  7;  Cor.  I,  iv,  6,8;  v,  12;  x, 
28;  xi,  25;  xv.  1,  17,48;  xvi,  0,  16,  19;  Cor.  II,  1, 
5,  S,  ti,  15,  14;  11,  10;  111,  6;  iv,  6,  II,  13,  14;  v, 
5,  5,llj  vi  ,  13;  vn,  7;  vm,  0,7,  II,  14,  19,  21  ; 
ix,  (i,  12;  x, 7,  II,  13,  14  ;xi,  1,  12,  10,18,  21,22; 
xii,  II  ;  Gal.  n,  1 ;  tv,  3;  vu,  12  ;  m  ,  1,8;  Bpb.  1, 
13,  15,  21;  11,  5;  IV,  9;  v,29;  Plllpp.  1,  18,  20;  11, 
5;  111,  4,  15,  18,  20;  l»,3,  10;  Coi.  n,  12;  Ihess. 
I,v,  II;  Thess.  II.  1,  5;  ^keir.  I,  b,  d;  II,  a,  djlil, 
b,  c  ;  IV.  b;  VII,  a,c;  o-jtm  x«i  :  Gor.  II,  1,  7  ;  z«i 
o-jrw  :  Tliess.  I,  iv,  17.  I11  loci-;  supra  laudatil  iuelu- 
duntur  eiiam  fonuula1.,  ul :  smtsve  jah  (sicm  etiam)  el 
correlationes  svatve  —  s»u  ja/i  (out&i  x-<i),  ni  puiamei 
—  akjah  (iM.tk  xai).  Hnc  referendi  sunl  easus,  uhija/i 
5)  iii  consequenli  ponitur:  Luc.  v,  17  j  h  varfi  in 
ainamnia  dane  jah  ts  vat  laisjands;  vin,  22;  binc 
eliam  Lue.  11,  15  juh  varp  bi[>e  yalifiitn  (airra  i,n  fmi 

:du  sis  ntisso;  v,  12, 
pirMerJJth.  vm, 
ii  jah  qimandt  iriWM  ijardu  pailrautjah  qusaw ;  Me. 
xj\,  6lij'aA  iiisaniiin  pmirwin  rauAtnaj  dalapa  jah 
atlddja  uiua  fiiujo  ;  Joan.  vt,  45  matuli  nu  ta  guliuus- 
jand*  n:  attin  j  a  h  ijtinain  (lieet  iuvito  (Iraeco);  bkeir. 
lV,  b  (rat.jtns  laiuiat  smitlodjmdei  u(  iudaia  jah 
nnd  atlana  miajuiiy.nd  ./«./uii/i ;  in  !oco  Mirci  dalnjia 
ad  aitddja  relerri  polesl  el  pcr  eliaiu  juh  expliiari. 
Coll.  eliaui  Hlb.  vi,  24  jabai  fijaif)  uinuna,  ju/i  un- 
jjurana  (rijup;  i)  ieJ,  autem,  ii :  Mtli.  vi,  30;  Mc. 
xv,  33;  Luc.  v,  1 ;  vi,  1,  12;  vn,  6;  xix,  22  ;  Joau. 
xi,  35  ;  Loiii.  xi,  17;  5)  nain,  eiiiui,  ^up  :  T1111.  II,  111, 
2;  6)  jah  — jali,  a)  tum  —  tum,  el  —  ei,  xxi  — 
xici  —  :  Mlli.  x,  28;  Luc.  x,  30;  Joan.  vu,  28;  xu, 
28;  xv,  21;  Rum.  xiv,  9;  Cor.  II,  v,  5;Plilpp.  1,  Ij, 
Tim.  I.  iv,  16;  Tit.  1,9;  Philem.  10;  Skeir.  Ill,  b; 
jak  —  jah  — jah  :  Me.  v,  35  ;  Cur.  I,  x,  32  ;  0)  sive 
—  sive,  ti  —  si  :  Tnn.  I,  v,  10. 

JAiNS  (angl.  sax.  gcun.i ,  vel.  ol  rcc.  sup.  fCiin. 
jiNCr,  vel.  Ir.  itfii',  iMif.  angl.  yvn,  yonder ;  %r. 
ziivof ;  Gf  I  ,  598;  Itehlli.  845),  prouoiiien  ileuions- 
trativum,  quisque,  ixiita; .  IMi.  mi,  2  > .  27  ;  vm,  15, 
28,  ix,  22,  26,  51  ;  XI,  25;  xxvii,  8,  05;  Mc.  1.  0; 
11,  20  ;  111,  24,  25;  iv,  ll,  55;  vi,  II ;  viu,  1 ,  xu,  5, 
7  ;  xiii,  17,  19,  24;Lur.  n,  1  .  iv,  I;  v,  35  ,  w,  23, 
48:  ix,  5, 34,36;  x,  12;  iiv,  24;  xv,  14,  15;  xvu, 
9,  31  ;  xvili,  3,  li  ,  xix,  27  ;  xx,  I,  1 1,  33;  Joau.  111, 
30;  v,  35,38,  46,  47;  vi,  29;  vti,  II,  45;  v.u,  14; 
ix,  11,  25,  :o,  x  ,  (i,  35,  XI,  15,  29;  »iu,  25.  27, 
5l>;  xvi,  13,  14,23,  20;  xvill,  /;  Ko.u.  »1,  -3;  xn  , 
15;  Cor.  I,  x,  28;  xv,  II ;  Cor.  II,  vu,  8:  vui,  li; 
x,  IS  ;  I  ph.  11,  |2;  Tmi.  II,  1,  12,  18;  11, 
9;  iv,  8  ;  INcli.  u,  17,  bkeir. 
\lll,  n,  il. 
1  1  ui-  jxi\  v  .    adveib.,   n!lr,i, 

Cor.  11,  »,  16, 


-..v......     ^v..  .    ...     .w   j....    v»,   r     ~.r~    ^-"j 

nggiljus,  iah  Jiat  hairdjos  qepundu 
55  ;  ix,  51  ;  xvn,  11;  5ieli.  VI,  10  ; 


1.» 


V,    ...    CJ  VI,    a,  b. 


ivn 


ti 


L'D!LS 


W.i 


jainar,  liic.  ibi,  ir.ii  :  Mlh.  v,  23  ;  vui,  12;  xxvi . 
71,- xxvii,  47,  55;Mc.  i,  35.38;  n,  6;m,  1 ;  v,  11  ; 
Vl,  5;  II,  5;  nil,  21;  xiv,  |5;LllC  n,  6;  vi,  0;  vm, 

32;  x.  0;  xv,  15;  xvu,  2«,  23;  Joan.  iu,  25;  m,  5, 
88,24;  x,  40,42;xi,  15,  3l;xn,  2,  9 ;  xvm,  2. 
jainb  ,  liio,  liinc,  ia«:  Joan,  xi,  8. 
jami.uk ,  id.,  Luc.  xvn,  37. 
jainIiiu),  inde,  ixstSsv  :  Mlb.  v,  86;  ix,  9,  17  ;  xi, 
I;  Mc.  i,19;  vi,  1,  10, 11;  vn,  24;  ix,  30;  x,  1,46. 
jAi.sii-VAiitps.  vid.  sub  Vairps. 
JAIRUPULA,   nom.  propr.  fem.  ,  Ilieropolis:  Ca- 
lend.  goth. 
JAMNA,  nom.  propr.  marc.,  'lavva  :  Luc.  m,  24. 
JANNES  (Jannii),   nom.   propr.   inasc. ,  'lawiic : 
Tim.  II,  iii,  8. 

JAl) ,  narticula  iuierrngaiitis.si,  an.  ei :  Luc.  vi, 
7.;  Ilinc  «tfi  jau  (  i.  fj.  ibai),  forsm,  uii  :  Joan.  vn, 
48;  *  Rnnt.  vn,  i5  jau  nu  pro  upv.  ouv  (sane  nunc) 
incnrrcciuin  esi,  vid.  ad  li.  I. 
JAURDANUS ,  vid.  laurdanus. 
JKU  (vet.  norv.  6r,  vet.  sax.  iar,  ger,  angi.  sax. 
i\ear,  vci.  fr. ier,  vei.  sun.  germ.jw,  suec.aY,  dan.  aar, 
batav.  jacr,  rec.  sup.  germ.  jakr ;  Gf.  1.  608;  Rchth. 
841),  ncutr.,1)  aiiiins,  ero;  :  Mc.  v,  25,  42;  Luc.  II, 
35,37,41;  III,  1,  23;  iv,  2i;  vm,  43;  xv,  2J ;  Cor. 
II,  xn,  2;  Tiin.  I,  v,  9;  Meh.  v,  14;  .^keir.  VIII,  d  ; 
Evtauto,- :  Lnc.  iv,  19;  a[  (airnin  jera,  a  |.ra'cedeule 
anno,  K77o  iri;.us-t :  Cor.  II,  viii.  10  ;  ix,2;  2)  leir.pus, 
xatco?  :  Tim.Ti,  iii,  1 ;  Xfovoc  :  ^uc.  xx>  9- 

JlL'KA  (vci.  norv.  jog"n),  fcm.,pugni,  rixa,  dispu- 
tatio,  tpfiu-x  :  Gal.  v,  20  ;  (Wo,- :  Cor.  II,  xn,  20. 

vauiida-jicxa  ,  logomacliia  ,  ),oyopta;£ia  :  Tini.  1 , 
vi,  4. 

jiukvn,  conj.  II,  I)  pugnare,  w>zT£u;tv  :  Cor.  I,  ix, 
23 ;  2)  vincerc,  Owepvtz«v  :  Rom.  viii,  57. 

GA-JILEan,  vincre,  vtxav  :  Jnan.  xvi,  53  ;  Hom. 
Xli,  21;  xaTa6/>a6:0etv  :  Col.  II,  18. 

JIULLIS  (vet.  norv.  jo/.uiig!.  sax.  geo!,  suec.dan. 
jul),  niasc,  Jiilius  mensis,  Calend.  gntli.,  et  equidcm 
fruma  jinleis,  <|ui,  ciiui  »d  naubaimbair  accedit,  ut  no- 
vcnibcr  design.itur,  re  pondi-ns  tw  irrra  grola  Anglo- 
saxouuin  ,  ita  nl  ipsuruin  eefiera  geo'a,  dec  ■mber,  go- 
lliice  sa  ufar  jiule,s  probabililer  vocelur.  Coll.  Ma- 
re*b.  ad  Jiinii  Ausg.  des  LHjilcs  519  sqq. ,  Hune, 
€esch.  aes  Nord.-Heidenthumt  II,  IC6  sn.,  cull.  DM. 
p.  XXI. 

Jii  (vel.  sa>:.  itt,  angl.  sax.  geo,  vel.  sup.  perni.  ju, 
rec.  sup.  germ.  je;  Gr.  III,  250;  Gf.  I,  577).,  adverb., 
iiunc,  jain,  non  :  Mtli.  v.  28 ;  Mc  viu,  2  ;  Luc.  ui,  9j 
vn,  6;  xiv,  17;  Joan.  ix,  27;  xi,  59;  xv,  5;  Koin. 
xiii,  1 1 ;  Cor.  I,  iv,  S  ;  v,  3  ;  Plilpp.  iu,  12 :  iv,  10  ; 
Tiin.  II,  ii,  iS;  lv,  ti ;  Skeir.  I,  a,  c ;  Jl.  a  ,  III,  a  ; 
V,  il;  VI,  d;  y,,i:  Mc  u,  15;  Luc  xv,  19,  21  ;  Gal. 
v,  21;  ju  haban,  jam  babeie,  vid.  siih  lluban.  *  8o  : 
Luc.  ii,  15  viil.  ad  li.  I.  Jti  ni,  uou  jam,  vid.  sub  Ni; 


cujus  bco  p'cona>tiee  ;'«  ni  panamais  Lnc.  svi,  S  ; 
Tbess   I,  lii,  1;  Tim.  I,  v,  23  occurrit. 

ju  p\N  ,  vid.  sub  pan. 

JIGGS  (vel.  norv.  unyr,  vet.  s:iv..  ve(.  fr.  i. n ■  •  , 
angi.  sax.  ge.nj,  vei.  et  rec.  snp.  gcrm.  juiig,  anyi. 
young,  youtli,  suec,  dau.  untt,  balav.  fono;  lal.  jit- 
uior;  Gr.  III,  GIS  ;  Gf.  i,  GiM;  Rclilh.  855),  a.lj  ci., 
con.par.  juhtza  (Gr  I,  t-8  13.  eJit.  |),  juvcnis,  n  ce  •  >,, 
vioj  :  Mlh.  ix,  17;Mc  11,  22;  Luc.  v,59;  xv,  1., 
13  ;  Tiin.  I,  v,  1,  2,  II,  14;  vsuTS/Mxif  :  Titn.  II,  u, 
22 ;  vsoo-o-o,- :  Luc.  II,  24. 

JUCGA-Lvtps  ,  vid.  sub  Liudttn. 

junda,  feni.,  juventus,  veotijj  :  Mc.  x,  2  ;  I.uc. 
xvin,  21;  Tim.  1,  iv,  12. 

JUDAS,  viJ.  Iudas. 

JUDAIUS ,  vid.  ludaius. 

JLK  ( vet.  norv.  ck,  angl,  sax.  geoc,  vot.  snp. 
gnrm.  joh,  angl.  'voits,  suec.  aka,  ilan.  a^g.  rcc.  ^••\>. 
perm.  joch ;  ial.  jujum ; Gr.  II.  883;  lil,  io  '< ;  Gf  I, 
591),  ncui,,  jugum,  feCvo,-:  Ltic   xiv,  19. 

GA-JUX,  id.,  Luc.  II,  24. 

jukuzi,  lem.,  juL'uui,  tvyj;  :  Gal.  v,  1  ;  Tini.  S, 
vi,  I. 

GA-jcka,  masc,  secius,  eTi^o^wv : Cor.  !t,  vi,  i4. 

ca-juko  ,  ncutr.,  i .).,  c-utu-/of  :  1'hlpp.  IV,  3. 

ga-jcko  ,  fem.,  similiiudo,  paraboia.  ittx.pu.6M  '■ 
Mc.  iii,  23;  iv:  2,  11,  13.  30.  53,  54;  vu,  17;  xn, 

I,  12;  xin,  28;  Luc.  iv,  23  :  v.  3G  vi,  59  ;  vni,  t, 
9,  10,  i);  xv,  5;  xvm,  I,  9:  xix,  li;  XX,  !),  i'J  , 
?r«//oitu«  :  Joan.  x,  C;  xvi,  25. 

JUNDA,  vid.  sub  Jaggs. 

JUS  (vet.  norv.  er,  nngl.  sax.  ge,  vel,  ;iij>.  gcrm.  ir, 
dan.jer.hal.lv.  gy,  rcc.  sup.  £e."iii.  ihr  ;  iat.  ros  ;  :3i>|)j> 
484;  <Jr.  1,7^0;  Gf.i,  57l),pron.  pers.  2  pors.  plui  , 
genii,  izuoia,  dat.  :icc.  isvi^  (vid.  s^ii  izvura),  vos, 
Ofter»-:  Mib.  v,  '.8;  vi,  8,9,26;  vii,  12,  *5;  ix,  i; 
x,  3i;  xxv,  41;  Mc.  vii,  il,  18;  viil,  29:  x.  17,  26; 
12,  27  ;  xin  2%  2S  ;  Luc.  n  ,  20,  21,  25,  31;  iv, 
ii,  4i  ;  x,  24;  xvi,  15;  xvn,  6,  10;  sis,  4G;  J < = ; . r t 
v,  55,  58,  15;  vi,  C7 ;  vii,  8,  2.S,  34,  47;  xiii,  14, 
15,21,22,53,31,58,41,44,  47.  40.  54;  ix,  1!), 
27,50;  x,  26,  5i;  xm,  13, 14,  f 5,  33  54;  xiv,  3, 
1  i,  19,  20,  28;  xv,  5,  4,  5,  14,  16,  -27  ;  xvi,  20,22, 
27;  xmii,  51;  \n,  0;  Roin.  vn,  i;  vill,  D;  iv,  -ili; 
XI,  30  ;  Cor.  I,  iv,  1  :;  v,  12  ;  ix,  1.  2;  x,  i:>;  xvi  , 
i,  6,  1(i;  Cor.  II,  i  14;  m,  2;  vi.  12,  13,  10,  18; 
vin,  0,  19;  ix,  4;  xt,  7;  xn,  II,  xiu,  7,  0;  Gal.  iii, 
28,  2.;  iv,  6,  12,  2!,  v.  4,  13;  v?.  i  ;  Eph.  i.  15. 
18;  n,  11,  15.22;  tv.  2',  22;  v,  23 ;  vi, !)'.  21 
i'hl|.,i.  iv,  15;  Col.  III,  4,  7,  8.  13,18,  2  =  ;  iv,  |,  H 
Thess.  I,  u,  14,  19,  23  ;  .n   B-;  iv,  9  ;  v,  4,  5;  Thcss. 

II,  I,  12  ;  in,  ;3. 

jci::i ,  \os  t|ui :  Lnc.  xvi,    15;  Cor.  II,  vsn,  10: 
Gal.  v,4  ;  KpU.  it,  13,  17  ;  Tbess.  i.  u,  13. 
JUSTUS,  nom.  p:o[)r.  Hiasc.,'ioO?TTr),- :  Col.iv,  I!. 
JUTA  (voc.  graec),  iv.asc,  i&Ta. :  Mtb.  v,  18. 


..  .U  ( .  . .  uh,  viJ.  infra;  Gr.  III,  75".)  ,  cncl.t  ca 
pariicula  ad  direclc  vel  indirecle  iulerrog .ndiiiii  ii.- 
scrviens:  Mc.  iii,  4s/(u/rfit  iu  ($5ESTt)?x,2(ii);  xll,  11; 
Lnc.  xx,  22;  Mtb.  xxvu,  43  qiihtiu  (•/)  ;  Me.  x,  :8 
vtagultu;  vv,  Svileidu;  5ij  qimaiu  (et) ;  Luc.  ix,  64 
vil.nu;  xiv,  28  habaiu  (d)  ;  31  sia.u  (u)  ;  Jo.io.  xm, 
12  uifudit ;  xvm,  39  viietdu  ;  Cor.  II,  n,9  sijaidtt  (;t); 
xui,  5;  Joan.  ix,  2  snu  ;  19  ;  svm,  -.2  sian  ;  piaji.o- 
sit.oni  eliam  ei  substantivo  inteijii  iiur  :  Joan.  xvm, 
Zinbtt pus;  (.:.!.  ni.SuzutMittrifiifim;  5;  necnoii parii- 
cul.u  compositionis  et  verbo  :  Mtli.  !x,  -28  g:t\i!i.ubjtils  ; 
Joan.  n,35;  Luc.  XVUl,  8  tiuyiftii  (J./>a);  niMipi-r  Mc. 
vin,  23  (|flii  ica  sewi ;  coli.  Ilom.  vn,  I  lou  vilub  iiil.i 
ni-vi/rt»  pro ayvoeiv  et  u  pro  r>  pouilur).  L'bi  dnpliciler 
mleriogatiir,  inalleru  meiribro  u  adhibelur,  vid.  sub 
Jmu  3),  qoo  in  casu  >:  quaiuloipit!  tub  forma  uh  os- 
curru ,  vitl.  sub  . . .  ult. 


M-r.  vid.  sub  tVi. 

UDIZVA  (vet.  norv.  ups,  an^\.  sas.  efese.  vot.  sup. 
germ.  oiiasa,  ansi.  emes,  succ.  o/.su — ,  bav.  obsen  ; 
Gr.  il!,427;  DRA.  549,  Gf.  I  101;  Scluneller  I,  16), 
fcm.,  poriieus,  o-roa  :  Joat:.  \,  25. 

UDILS  (ubels  Tim.  II,  m,  .5-  angl. sax.  yfel,  vci. 
sax.,  vet.  sup.  pcrni.  ubil,  rcc.  snp.  germ.  ii&J,  vct. 
fr.  ecel,  angl.  evil!,  ill,  vcl.  liorv.  illr,  suec.  iIIj.  ilan. 
itde;  Gr.  III,  604;  Gf.  I,  92;  Rchili.  722),  adjeil., 
malus,  pravus.  inntilis,  nrovapof:  iilh.  v,  ,'t,  43;  vi, 
13;  vii,  17,  18;  ix,  4;  Mc  ni,23;Lue.  ui.lO;  vi,  .2, 
45;  vii,  21;  vill,  2:  Joan.  vil,  7;  Rom.  «n  9;  Cor. 
i,  v,  13;  Gal.  i...i;  Eph.  vi.  13;  Col.  i,  81;  Tlie-s.  I, 
v,  -22;  Tliess.  II,  m,  2,  5;  Tlm.  L  vi.  4;Tim.  II,  m, 
13,  xaxae:  Mc.  vii,  2i;  Koin.vu,  19,  2l;xn,  17  :  xi,:, 
5,4,  10;  Cor.  I,  mii.o;  xv,  53;  Ci.r.  II,  \  h,  7;  Pblpp. 
iii,  2;  Cui.  lii,  5,  Thess.  I,  v,  l5;Tiin. I,*vi,  10;  Tit. 


III! 


CI.OSSAUIl  \l  COTIIIC/E  LINf.U.-E. 


Itn; 


i,  1t ;  yiiWu   Tim.ll,  iu,  I"  h,  I.;  7.      .,    Mlli, vu, 

17.    18;  Luc.  vi,   i..,   Kpb.  w,  29.  fikil  qip»n,  ubil 

huban,ubil  vaurdjan,  vid,  aui>  Qifiun,  Haban,  Vaurd. 

iuii  11»,  nlverb,,  uiale,  prave,  nu&t  '•  Mc.  11, 17; 

Jouii,  (VIII,  23. 

1  1 11  ,-vallBD*,  <iil.  Illb  Vunni. 
Ullllll,  viJ,  sub  (  /. 

Ii.lv  (vei.  imiv.  o./.r,  vcl.  sax.  H/ifc,  ingl.  sn. 
mic,  v.-i  mip,  Rcrm.  unch:  Uopp  200;  Cr.  I,  7K0 
sqq.;  Gf.  1,550),  uccos.  piiiiioiiiinis  pursou.  I.  per». 
.I11.1I.,  iiiis  ■mlin,  iuAt    Epli   vi,  22. 

iii.kis  (uggfcil  M1I1.  ix,  -27;  Me.  «,  55;  Joan.  xvu, 
21),  1)  ilal.,  iioltis  imbobus,  qpiv  :  Me.  x,  ■  •■>.  37; 
Joau.  xvii,  21;  Cor.  I,  iv,  U ;  '.£)  accus.,  nos  ainlio, 
iftif  :  M1I1.  ix,  27  ;  l.ne.  VII,  40. 
l'ZU  11  UZCII.  vid.  sub  Us. 
. ..Ull  (cull.  lal.  ee,  -que;  Gr.  III,  25),  parlicu'a 
eudilica.quai  poiissimumad  verlules  lonnas,  necnon 
Bil  |  riiininiiiia  ([taiuh,  vid.  suli  [mta,  wttzult,  00171- 
sn/i,  vul.  suli  w/s,  immult  lv.nu.  xi,  56,  reii-ti/i,  ;u:- 
uh  Cor.  I,  iv,  40),  pronomiualia  adjecliva,  ut  iums 
(  Mib.  xxvi  ,  (17;  Me.  vm,  28  ;  XII,  5  ;  Luc.  ix, 
8;  Joan.  vn,  44;  xi,  46  ;  llom.  11,  21 ;  Cor.  I,  11, 
21 ;  xv,  G ;  r.pli.  iv  ,  1 1  ;  Tiui.  II,  11  ,  20  et  vid.  suii 
I,  1,  8),  anjiur  (Mlli.  VIII,  21  ;  xi,  3;  Uc  iv,  5),  «// 
(Cor.  I,  iv,  26)  ,  uiunuy  (  Luc.  11,  18),  ad  pra>posi- 
linnes  (vid.  iufra)  ,  idverbia  (auusua  Gal.  iv,  9; 
Mieir.  VIII,  b,  nmumuk  Skeir.  VI,  c;  hmiiiua  lllb. 
«sv,  58,59;  tamateikoh  Luc.  v,  10;  uauhuh  Lic. 
xiv,  26;  caiemui  vid.  sub  1,  cet3),  r.»ro  sd  nn- 
inina  {puktuk  Cnr.  I,  1,  2!);  pvairkaik  Epb.  iv,  20; 
hlippauiuk  Liic.  111,  I)  ulGgilur,  iia  ut,  ubi  vocabu- 
luin  coitsonaulice  (iuilur,  consonanieuiiin  aliam  per- 
niulari  jub.al,  uempe  ( in  b,  p  io  d,  s  in  t  (ubuh  loco 
11/-11/1  ,  Mliiii/u/i  loco  vituip-uh,  uazith  loco  was-tth,  fi- 
lippuuz-uh  loco  jitippaut-uh  etc);  uUi  aiitem  vocalice 
teiiiiiiuiur,  si  vocalis  praeedens  a  est,  elidilur  (««- 
mi./i  loco  tuma-uh,  iddjuk  loco  irtdju-uh,  bauddduh 
l.ico  bantlvidtt-uh,  qipuH  loco  qipa-uh  eic),  cxcepiis 
nioiiosyllabis  sni/i,  s«/i  ct  WOA  loco  sva-uh,  sa-ult  et 
11«  u/i  (occnri  ii  Uinen  wauh  ul  pronomen  inlerrogati- 
miiii  C'ir.  I,  iv,  7) ;  ubi  aliac  tuiit  vocales  ct  dipli- 
tlringi.To  u  parliciiKB  insius  eliditur  (btpeh  loco 
bipe-uh,  nih  locn  »i  uh,  auh  locodu  u/i,  tainaieikoh 
\»a>  stimnt.iko-itli  |-ed  wouh  nt  pronomeii  iuicrrogi- 
livniiiCor.  II,  vi,  15,  10|,  tumainloco  sumai  uh,  vil- 
jaith  l"CO  viljatt  uh  ete.)  ;  ubi  sequilurfc,  /1  particiila: 
(lei)iienler  buic  assimiltlur,  ul  Mlh.  v,  37;  vi,7;  xxvi, 
(J7;  Mc.  1,6;  iv,  5;  v,  15;  vn,  20,20;  vill.9;  x,52; 
xv,  40;  Luc  111.  18;  viii,  52;  ix,  8;  x,  1 ;  xiv,  12, 
26;  iv,  I,  II,  25;  xvi,  I  ;  ivni,  1,3,  4;  ,Joan.  11, 
46  ;  xii,  6,  10,  16,20,  35;  ei  in  epislolis  soleuiliiter 
in  Cinl.A.ex.-r.  :Uoui.  ix,  21  ;  tor.l.iv,  7,  10;  vn, 
7  ;  ix,  25  elc.  Aliae  assimilaiinnes  rar.e  sunl.  dut-tet- 
lita  C01.  II,  vii,  8;  uis-siyai,  vid.  sub  A'i;  nuL-kaitt , 
vi.l.  aub  1V11  ;  iibi  aiiieui  ut  conjiiuciio  adbtbetur, 
priino  soiiieniie  vocabulo  pnslponitur  pr.rpos  l  o- 
ucuiiiue  separat  non  >olum  ab  ejus  regimiue  (  Mtb. 
Vlll,  5  iifaruh  fittn  {ntltt;  Mr.  xvi,  12;  LuC.  i,24;x, 
I  ;  xnii,  1 ;  Joan.  xix,  12  framuh  /jimi;»";  Mlb.  11, 
li;  Jii.ni.  vii,  17;  Mib.  xi,  25 iiruA  jaiiiomma  iiwla; 
Mc.  x,  7  ;  l.uc  vn,  21  ;  x,  7.  21  ;Uom.  xin,  6  ;  Cor. 
II,  11,  S,  iv,  16,  v,  !•  ;  vi,  |7;  VII,  13.  I  bess.  I,  IV, 
.s  v,  11  ;  liui  I,  iv,  t>;  liui  II,  11, 10 ; Skeir.  I, a, 
d.  II.  a,  b;  III,  <l;  IV,  :i  li;  VI,  C,  d  ;  Lue.  VI,  tii 
utuh  uilts  iif.n/n/l  i«;  Me.  \i,  50;  Lue.  xx,4;  Joa;i. 
vi, 61;  Skeir.  V,  a  anduli  puna  mis;),  sed  eiiam  a 
verbu  (l.ur.  xvii,  7  i/iin/i/iHiii.vi ;  F.pb.  iv ,  25; 
Juaii.  vii,  52  !Hii/isuiiiliiii'ilnH  ;  Me.  nv,  *i  aluA  /»n 
i/n/  viil.adb  l.;  Cnr.  I,  IIV,  23;  Mc  xvi.X  iti~itli  /i.m 
iii.Jiun.  xvi,  2S  nmliiddju;  xm,  I  ,  Gul.  II,  2; 
Gnr.  I,  IV,  l.">  tnp-jiiiii  tjiitiit  ui) ;  quod  etiain  accidii, 
iiln  .ili.i  ennjiiiii  iiu  pr.ccedil,  i|un  ill  CiisU  uliud  vo- 
.'.iiiiiiiini  luduciliirli  pli.  i>p,.s  i.-'ia  7'  /iiih/»/h/ih(  i'i- 
aaf  aitui  maunam ;  Luc,  kvui,  5s  ih  1«  ubulivopida; 
|oan.  11,  41  ipUtus  itititlt  1  tnu  >na), 
I) Conjiinclio, sicul  ei  i.t     |ur,  tisnrp  lui  mul> 


sohi,  niiido  CllUI  aliis  parliinlis  COnjuncta  ;  .1)  sol.i  3) 
indiiiariii  slgllilic.lt,  el,  ««)  x»i  :  Mc.  11,  II;  xiv,  15; 
I..H .  11,  58;  xvii,  16;  xiv,  2;  Joan,  vn,  32;  xvn,  t 
v.ii,   ....  fjfi)  biiic  ad  iiipiii.iiiiliiiii  Billubeinr,  ulii 
Graicui  iiulla  eopula  usus  e»l  ■  Mtli,  iivii,  65;  m . . 

xvi,  7;  C.or.  I,  xvi,  13;  Tmi.  I,  iv,  15;  ■/■/)  eliam  a 
Ironle  seilleuti.e  puiiiliir,  llt  pi.i'ri'ileiili  cam  alli^'  l: 
Mlli.  xi,  25;  Luc  x,  21  ,  Joaii,  vi,  66;  ix.  17;  xvi, 
28;  xix,  12;  Itom.  xi,  50;  ic  pniissiinunj  in  roriuoU 
ihuA  /im,  vid.  siih  /11  ;  tii)  ponilur,  ubi  pai  in  ipii 
.i;iti  rcsoluta  -11111 :  Mc  v.4l;  L11C.IVII,  7;  Joan.  VI, 
5, 17, 25;  viii,  12;  ix,  35;  xui.  25  ;x viil.  3, 22, 11)  pleo- 
nasticc  ad  vcrlium  linitiim,  ubi  puticipium  pr.eiedii  : 
Mc.  viii,  1 ;  Ltie.  xv,  20;  Jo.ni.  xi.  31  ;  *?)  loco  rela- 
livi ,  xid.  paluhi)  sub  pata  ,  /9)  liunn,  erco,  ouv: 
Joan.  wi,  18;  }j:  M1I1.  xxvn,  i,  ,  Joan.  1,20;  Epb. 
iv,  32;  Tbess,  II,  111,  12;  prxtipue  in  correl.itivis 
senleiitiis  post  suins,  ni  '■  Joan.  11,0;  Cor.  I,  xn,  10; 
uiv  :  Jii.m.  vii,  12;  eii.im  ubi  in  ^i.eco  lexiu  parti- 
cula  remnndeus  non  reperitur :  Joan,  vu,  41 ,  11,  9, 
16;  x,  21 ;  ,)  in  1111.1  vel  iu  aiiilioliiis  duplicis  iuler- 
rngiliiiiiis  ineiiilniv:  Mlli.  xi,  5;  Mc.  11,  3 '•;  Lue.  xx, 
4;  Joan.  vii,  17  (iroTSeov),  cu  us  loio  ali  s  simplici- 
ter...  11  occurril,  vid.  /hiu3);  5ieli.no,  r.ai:  Luc  xiv, 
26;  Cor.  II,  v,  :'  viil.  ad  h.  I. ;  b)  cuni  aliis  eonjuii- 
ctioiiibiisiioiideliiiitainliabenssign  liia:ioi.em,seiiieel 
a)  anic  pan:  Mtli.  v,  51,  37;  vi,  7,  29,  32,  vui,  5, 
21,30;  ii,  12;  xxv,  3s\  59;  iivi,  67;  xxvn,  lo,  .... 
61 ;  Me.  1,  6;  11,  6;  iv,  5;  v,  II,  15  ;  vn,  20,  2.; 
viii,  9,  28;  x,  52;  xn,  5;  nv,  44;  iv,  7,  -.5,  40; 
xvi,  X,  12  ;  Liic  1,  6,  24;  11,  2;  111,  I,  18;  iv,  42;  v, 
4.  10,  56;  vi,  7,  39;  vn,  12,  21,  48:  vm,32;  11,  S, 
27;  x,  1,2,  7;  xiv,  12,  26;  xv,  I,  II.  25;xvi,  1  , 
xxiii,  I,  5,  4;  Joan.  vi,  4.  10, 11,  04,  71 ;  vn,  2,  25, 
41;  viii,  28,  55;  is,  14,  31  ;  11,  1,  2,  5,  13,  18,  58, 
46;  xii,  0,  10,  IS,  20,  33;  xiii,  12,  23,  21,  30;  xvm. 
2,  5,  11,  15;  Kom.  u,  21  ;  xn,  4;Cor.  I,  iv,  7,  10; 
vii,  7;  ix,  25;  x,  29;  xi,  2,  3,  21  ;  XII,  H  ;  xiv,  23; 
xv,  6,  15;  xvi,  8;  Cor.  II,  vi,  15,  16;  111,  19;  Cal. 
1,22;  11,  2;  iv,  9;  Eph.  iv,9,  II,  23,  20;  Tliess.  I, 
v,  1»,  25;  Tim.  II,  11,  20;Tit.  1,  ';  Pbilem.  22; 
Skeir.  III,  b,  c;  VI,  c;  VIII,  :\,  b,  c  ;  g)  posl  i/> : 
Mc.  i,  3S,  59;  xiv,  02  ;  Luc.  vi,  8;  vn,  6;  Xvlll.il, 
29,  5S;  xx,  25;  Joan.  u,  17,  38;  XI,  41;  xiv,  8; 
xvi,  19;  xviil,  31  ;  v)  posl  /aA  :  Epb.  iv,  8;  S)  anie 
«hA'.-  Mtb.  ix,  21;  Itmn.  1111,  6;  Cor.  I,  w,  2t>;  1) 
anie  iillis:  i.uc.  vi,  45;  ?)  post  jaftoi ;  d>r.  II,  vn,  8 
viil.  :id  li.  I. ;  c)  m  similibtis  lormulis  ei  aliis  parii- 
culiscomposilis,  e\.  gr. :  dttlijie  (i/u/»/>t),  [mruh,  pa- 
//lu/i,  vid.  sub  jiaia;  pauh,  .m./hik/i,  vid.  SUbjbou; 
[•aiiult,  nttithfuinuh,  vid.  sub  fian ;  ni/i,  vid.  sub  Ai  ; 
i/u/i,  vid.  suli  .\h;  Svah,  vid.  sub  Sva. 

2|  Particiila  deinonsiraiivj.queniadinoduw  lai.-r.', 
demnnsiraiivis  atUxa  Suk,  soh,  putiih,  paruh,  vid. 
^nli  /?a/n. 

3)  Particuli  iiidefiiiila.nl  lai.  -/uecum  pronomini- 
bus  inlcrrogativis  v.l  pronom  nalibui  udverbiis  111 
genere  afUrmantibua  ifiinis  :  waiuh,  wmjizuh,  wujta- 
iult,  hiswuruk,  jbiiioadah,  xid.sub  llm. 

III  l(vel.  1101  v.  olla.angl.  sai.  uhle.  vei.  sa«.  u»'»'a, 
vel.  sup.  gcrm.  uoAia;Gf.  I.  13S  ;Senmid  s),  te  npus 
uiai  iiiiiinii,  leiupus  opporliiuum. 

1  ,1 1 1 ICS,  adject.,  oliosus ;  u/i/dii/s  IUM,  a^uMiU  v  : 
C  r.  I,  vii,  5. 

ni  ri  11  ,  1 /ilii  ,.'l,  adveib.,  Opporluue,  l\M>til«K 
Tini.  II,  iv.  2. 

us  iiiieg  ,  idverb.,  innpportuue,  -«-.1  ^.  :  lnn. 
II,   IV,  2. 

uiiiii.s,  idjeci.,  oiiosiis ;  ukriugt  risan,  oiiari,  ni 
xgtiAliv  :  C.ir.  I,  xvi,  12. 

inivo,  icm.,  iiialuiiiinui  tempui,  <*vvvi/ov  M.'. 
I,  55 

UIIIEDUN,  1.  i|.  o/iWduu,  Mi-.xi,32,vil.  sub  A./an. 

ULUAvNDUS (vel,  norv.  u  futldi,  xei.  mx.  aJwuM, 
nngl,  nx.  olftud,  vel,  sup.  gerin.  «Iptult  ,  Ci.  I, 
841),  niisc,  vleplus,  rainelus,  >a.a,;Mi.  i,  u, 
x,  2  1 ;  I  11. .  xvin,  25 


1117 


UN 


LNSAIiA 


u:r> 


IJN  —  (vel.  sax.,  angl.  sax.,  vet.  Mip.  germ.  «n  — , 
vel.  fr.  ii)i  — .  eu  — ,  vel.  norv.,  snec.  o  — ,  dui. 
u  — ;  Cr.  II,  175;  Gf.  I,  502),  pailii  u'a  iii-eparalnli*  , 
i|ii.e  |irivativmn  et  negativnm  sensum  baliet  ;  l)rum 
verbis  romposila  laitliininiodu  in  unpiupjan  ,  unsve- 
ran,  uiiverjnii,  guuntedjaa,  sa-pius  2)  ciim  paiticipii-: 
tinagtnids,  unbairandl,  Unbairiindei,  itiiliatiinds,  nn- 
l.unttantls,  unliuqands,  nnrodjands,  iinsaiwattds,  un- 
tvetbands,  unvitan.ls,  iinvnnnitds,  unfrapjands,  ttntiup- 
nands;  unbaurans  ,  unbei  tjops,  undtvuiii ,  unqeiiips, 
un [ivaltan*,  uidiunfis,  unliugaipt,  unsallans,  u-ilian- 
dnvaurltls  ;  liicoinposila :  ungalaubjands,  ungalitibantls, 
uugafaiiinondt,  ungtil.tisniis,  ungasaiwtms,  ungnflo- 
pinis,  ungaiivids ,  tingtiragipt ,  ungafairinops  ;  unun- 
dliulijis  ,  unandsnkaits  ;  nnbilaislips  ,  unbiniuilaiis  ; 
unutitii  ipt,  unussiiillojis;  unfairlnistips;  ttnufbrikaiitls; 
cl  5)  cutii  ailjrctivis  :  unaivisks ,  ntibarnalis  ,  un- 
biukt,  miqept,  tinlttils,  uiiiiunslags,  unllTuillt,  uiikms 
(unkunpt),  unstikunps,  unlcds,  ttnliiibs,  uitliitis,  uu- 
liltiinaliks,  umnanins,  unnuiis,  unniaiimiggvs,  un- 
riurt,  unscls,  unsibit,  unlals,  utibvers,  unlrtggrs,  tut- 
valis,  unvaurslra,  unianims,  unteis,  ttnvis,  ttnviis, 
unfngrs,  unfaiiini,  unfuurs,  unfrops ,  ttnttc  Is  ;  bi- 
Ctinpugita:  unandsoks;  unalgaliU;  tingalanbs,  uu- 
galuss,  utigr.wairbs  ;  unl.indurreii  ;  vnfatirveis  ;  4  ) 
ciiiii  adverbiis  :  tin:  Itieigo,  untuhlaba,  unvairpaba, 
unveniggo,  unfairinoduba .  tintinaiiunibu  .  uiujalttssaUu ; 
5)  ciiiii  subslanlivis  :  unagei,  unbeisci,  unilivunei, 
unhaili,  unhulpa ,  nnltulpo,  tinltrainei ,  tinliraiiiifm, 
unkatii  eitts ,  unkunpi,  uiiletli,  untustits,  Ultmalttt,  tin- 
rturci,  uuselei,  unsibju,  unsiili,  unsverei,  uiisveiains, 
unsveripii,  unvamtnet,  unvereins,  unriti,  uufreideint, 
mifrodti  ;  hicoinposiia  :  itngaiubttins,  untjultiubtins, 
ungaraililei ;  unbimait. 

lliW>(vel.  norv.  unsi,  unx,  vel.sax.  imli,  angl.  sax. 
o-T,  vel.  fr.  und,  onl,  vet.  sup.  gcnn.  unt  ;  Gf.  I, 
305;  Attlt.  Pidp.  ^CS;  Hch  b.  900),  I.  pra-posiiio  : 
guiii  accusativo,  t)  ail  deienninaniliini  locmu,  us- 
qne  ail,  ad,  tu;,  post  f>airligagtjan  Luc.  II,  15; 
qimatt  iv,  42  ;  biiggan  iv,  29;  usliuuhjun  ct  ga- 
dr.tusjan  Luc.  \il,  !•>  (Mtli.  xi,  23)  ;  frav.lvun  Cor. 
II,  xii,  2  ;  fuirriiintin  t  or.  II,  \,  14  (dg  ).  13  («x/st); 
Mc.  xill,  57  gatisip  gavaliduns  srinniis  af  fi-vor  vin- 
daiu,  frani  antljant  tiirpos  tind  ttndi  tttmitus  ;  e  conlra- 
rio  Skeir.  IV,  0  taiseins  (raiijins  auastodjttndei  ttf  iti- 
daia  juh  und  atlana  niidjuaijaid  gtipailt  legeiiduui  esl 
and  (coll  Uiiiii.  iv,  17)  ;  Mc.  VI,  25  gibt  pits  und 
halba  ftiudungardja  niema.  Iiine  formula  uud  tltilap, 
n-ipic  deorsnui,  e<»j  x«tw  :  Mili.  xx\u,  51  ;  Mc.  xv, 
58;2)ad  deteruiiiianduin  icmpus,  usipie  ad,  dmu, 
donec,  fwf  et  S-xpt  :  Cor.  I,  xvi,  8  viia  in  aifuiton  und 
fiainlekuslen ;  Mlh.  xi,  13  praufeicis  jali  vituf)  und 
i ■•linnite  (LuC  xvi,  lt>  und  iohunnen)  [iiuni ..  [iun  ; 
Liic.  iv,  I5unrf  tnel  ;  Cor.  II,  I,  13  und  andi;  Tliess. 
I,  ll,  10  ,  Liic.  ivill,  5  (eiV)  ;  Liic.  l,  55  und  uiv;  I  iiu. 
I,  vi,  14  tind  (u.i%pi)  qiiin  fraujins  ;  Gal.  iv,  2  und 
gatehm  ntiint  ;  puljip.  n,  8  und  (pi/_pt)  dtiufiu  ;  'M) ; 
'Iiiii.  II,  ii,  9  und  (^ixZ-O  bandjos  ;  Llc.  i,  80  untl 
ditij  uslail.iuiiiais  ;  Mln.  xxmi  ,  Ui  n»</  jiridjmi  dag  ; 
Mlli.  xxui,  8  und  Itinu  dag;  Cnr.  II,  III,  li,  15;  Lnc. 
x-  II,  27  und  panei  dag  ;  i,  20  und  ptniii  dag  et ;  Mtll. 
xxvii.  15  und  tretiu  tiiitttdon  ;  Mc.  xv,  55  ;  Cor.  If 
lv,  II  und  po  wetla  ;  Skeir.  IV,  [>  und  liila  nu;  Mlli. 
xi,  12und/iiin;  Mc.xiu,  19 ;  Joan.  xvi,  2i ;  kltli.  u, 
15  und  paia  tveitos  pei,  usipie  doin,  laiinlui,  iy  ouov  ; 
und  palti ,  ipiamdiu,  dum,  jvu  :  Mc.  H,  19;  dmiec, 
twf  :  Mlh.  v,  18;  Neb.  vn,  5;  twf  otbu  :  Mlli.  v, 
25;  axpt;  ou  :  Hom.  XI,  25;  Cor.  I,  xv,  25;  imd  ua, 
quain  oiu  t  i'.>(  irozi  :  Mc.  ix,  19;  Luc.  ix,4l  ;  Joan. 
x,  H;  5)  cmn  /iiu  el  vmlit  ad  coiiiparaiiduiu  ;  und 
tUu,  iuulio  inag  s.  iraU^  :  Luc.  x VIII, 39;  Cor  II,  m, 
9;  1'lilpp.  i,  i.j;  timi  wdn  ftiu,  iiuantiiinY  7roo-u  :  Mlli. 
x,  23;  xi  und  vtiilit,  ad  uiliil,  tlitn  :  Gal.  iv,  1. 

B.  Ciiiii  dativo,  pro,  coutra,  inri  :  Mlli.  v,  58  uttgo 
und  augin  jalt  lnnjiu  und  liinpnu;  Itotu.  XII,  17  tibil 
uitd  ubtlamnia  uitjiban;  el  ila  verisiniililer  'lliess.  I, 
v,  15  ulit  uud  ubiluiinita   usgildai  luco  ana  legcnduiu 

Wtroi..  XVlll. 


CSI;  tit  :  Mlli.  xxvn,  10  atgebun  prinstiguns  l'lttbr:;- 
nuize  ttiid  akia  knsjins. 

II.  Iu  coiiipiisitioue,  itlii  eiinm  it\  unfia...  |ieriiu:ta- 
lur,  taiitiiiiiinodo  ciiiii  verbis  :  uudgrelpati,  inidredan 
undriniian,  uiipapliulltin. 

LNUAK  (vel.  norv.  ttntiir,  angl.  sax.  under,  vcl. 
sax.  iittilttr,  vet.  IV.  mider,  onder,  vet.  sup.  gerni. 
unltir,  aogl..  guer.,  il.ui.  uader,  rec.  sup.  nerui.  un- 
/cr.GI.  I,  ^80;  Mlli.  PruP.  171;  Itclitb.  llOI),  pne- 
posiiio  •  ii iii  ai  cusalivo  coiiKlriu  la,  sub.  ini  (aceus.): 
Mc.  |v,  21  uf  ntetan  taljan  aippau  undur  ligr. 

undvro,  adverb.  c.  daiiv.,  suliler,  uirewmt:  M  . 
vi,  II  n.uldu  po  utidaro  folum  tzvaiaim;  VII,  28  liun- 
dos  undaro  biuda. 

umiauaists,  Mipcilai.,  ioferiiis,  xttxinteae :  Rpb. 
iv  ,  9. 

UMi.iiii.Eij.t  (') ,  adjecl.,  iuferior,  lAstyiorrarteor  : 
F.pli.  in,8  vid.  ad  b.  I. 

*  LNIiAUltNS  (vet.  norv.  undaurn,  vet.  >ax.  mi- 
dorn,  augl.  sax.  undern,  vel.  sup.  germ.  untarn,  bav. 
iinterit;  Gr.  II,  357  ;  Gf.  I,  385;  Sclini.  I,  87),  masc  , 
pliu.  iiudauineis,  inedius  dies,  liora  duodccima  (ga'l. 
tuidi). 

UNIl*tir.M-HATS,  viil.  silb  J/ii/«. 

IJNJiA,  vul.  suli  Vitd. 

lIiNKJA  (voc.  lat.),  inasc,  uncia,  docinn.  ar  I. 

IJNSAItA  (vet.  »i< >i  v.  oi«,  vet.  sax.,  angl.  sax.,  vet. 
fr.  iis,  vol.  sup.  gcrin.  ttni,  angl.  us,  ottr,  suee.  o»s, 
dau.  «5,  halav.,  rec  sup.  gcrm.  mj,  ttnier ;  lai.  nas; 
Gr.  I,  780;  Gf.  I,  588;  Itcl.lb.  4 1 17;,  gcuiliv.  plur. 
prmioininis  per-on:ilis  pnmae  perannai,  nostruui, 
«i.uiiy  :  Mr.  ix,  22;  Roni.  xiv,  12;  Epb.  iv,  7. 

hnsis,  I)  dativ.,  nolii*,   >i;«v  :  Mc.  x,  i;  xiv,  15; 
xvi.  3;  Luc.  i,  2,  (>9,  75;  li,  15;  iv,  3i;  vu,  5,  10 
ix.  53,  49;  x,  11,  17;  xx,  2,  22  ;  Joan.  vi,  31,  52 
xiv,  8,  9,  22;  xu,  17;  xvin,*2;  Hom.  ix,  29;  C»r, 

1,  xv,  57  ;  Cur.  II,  iv,  7,  17;  v,  5;  vn,  9;  \,  8,  15- 
Epli.  l,  9,  5,  20  h.  I.  ;  Col.  iv,  5 ;  Tlicsb.  I,  m,  (i ; 
Tiiess.  II,  iii,  7,  9;  Tiin.  II,  i,  7,  9  ;  Neb.  v,  17  ;  vi 
10  ;  2)'  accusativus,  n  h.iuas  '•  Mib.  viu,  25;  Mc.  ix. 
22,  38;  Luc.  i,  71;  xvn,  15 ;  xx,  6;  Joao.  i\,  54 
Cor.  II,  i,  21  ;  iv,  U;  v,  18;  vii,  1  ;  x,  12;  Gal.  ii| 
i;  Epb.  i,  i;  Fiilpp.  m,  17;  Tliess.  1,  m,  6;  Tbcss 

II,  118,  1. 

i  ns,  id.,  1)  arcnsalivus  :  Mlh.  VI,  13;  Rom.  vm, 
37,  39;  ii,  24;  xm.  11;  xiv,  13;Coi.  II,  i,  4,  5  8 

10,  II,  14,  19,20.  22  ;  n.  14;  m,  1,  6;  iv,  2,  5: 
v,  5,  11,12,  14,  20;  vi,  4;  vn,  0;  vm,  4,  7,  20;  x. 

2,  12,  14;  xu,  |'J;  Gal.  I,  4,  23;  v,  1;  Epli.  i,  5, 
8;  ii,  4,  5,  7;  v,  2;  Tbess.  I,  li,  18;  iv,  7  ;  v,  9,  10, 
25;  Tliess.  II,  i,(;  iu ,  9 ;  Tim.  II,  i,  9;  u,  i-2; 
Skcir.  I,  a;  III,  d;  V,  d;  2)  dat  vus :  Mtli.  vi,  II, 
12;Mc.  i,24;  l.uc   n,  48  ;  svii.S;  xx,  14,28;Cr. 

11.  I,  8,9;  iii,  3.5;  iv,  12;  v,  12,  18,  19;  vi,  12; 
vn.  7;  vni,  5,  Li,20;  Epb.  l,  (i,  19;  iii,  20;  iv,  6; 
Col.i,  8;  n,  13,  14;  Tbesg.  I,  n,  15;  iii,  1,  i.  (J; 
iv,  1  ;  Tbess.  II,  1,  7;  m,  (I;  Tiiu.  II,  i,  14;  Skc  r. 

I,  d. 

ij.vsar,  priin.  po-sej».,  nosler,  i   p«  :  Mlb.  vi,  ft, 

II,  12;  vin,  17,  M«.  I,  5;  xi.  10;  xn,  7.  II,  29; 
Luc.  i,  65,  71,  72,  73,  7i,  75.  78/79;  vi,  5;  x,  11; 
Joaii.  vi,  31;  vii.  5|  ;  viil,  59,  55,  54;  ix,  -0;  x, 
21;  xi,  II ;  xii.  38;  xix,  i  ;  Itoui.  vi,  ".3;  vu,  5,  i5; 
viu,  39;  ix,  10  ;  x,  lt>;  xm,  II,  14;  xiv,  16;  xv,  4, 
ti;  xvi.  24;  Cm.  I,  v,  4,  7;  x,  I;  xv,  5,  14,  31,  57; 
Cor.  II,  i,  2.  5.  4,  5,  0,  8,  12,  ti,  18,  22  ;  iii,  2,  5; 
iv,  3,0,  9.  10,  II,  10,  17;  v,  1,2;  vi  5,  II;  vi  ,3. 
4,  5,  12,  13,  14  ;  viu,  9.  19,  2-2,  i3,  '24  ;  ix,  5  ;  x,  i, 
8,  15;  xiii,  15;  Gal.  i,  3,  4;  n,  4;  iv,  i6,  vi.  14, 
18;  Epli.  i,  2,  3,  14,17;  n,  5,  14;  m,  ll,14;v, 
20;  M,  24;  Plilpp.  iu,  20,  21;  Col.  i,  7;Tlnss.  I,  n, 
19,  20,  in,  2,  5,  6,  7,  9,  11,  15;  v,  9,  23,  28; 
Tbess.  II,  i.  1,2,  7,  8,  10,  H,12;n,  1,  15,  10;  III, 

0,  11,  18  ;  liiu.  I,  i,  I,  2;  ii,*5;  v,  •■{;  vi,  5,  14  ; 
inn.  II,  i,  2,  8,  10;  Til.  l,  3,  4;  Neb.  vi,  10   Skcir. 

1,  a;  i  r.pixt  poc :  Koiu.  xv,  4;  Tini.  II,  IV,  15;  pio 
grjeco  aiueulii.G.il.  vi,  17. 


(419 
IINTF. 


CI.OSSAR1IIU  COTMC.F.   :.IN«.l)yE. 


1410 


(\Cl.  MOTV.  *as,  vel  Siv.  ttrrfi,  \el  sil|>. 
jcrui  uitt ;  oill.  Vnd  ;  Cf  I,  JU5),  pitrticul.l,  seiupcr 
a  lioiile  s.  uleiili;c  p»sita  |c\<cpli-.  ioriiiuliN.  iil  ni 
witc,  ou/  oxi  :  Cor.  II,  vn.  9).  I)  p.rlicula  tetnp..- 
rals,  ;i|  uS'pieilum,  it.>c,  ira;  erv  :  Mth.  v,  18,  26, 
x.25.  Mc.  vi,  II);  u,  I,  12,  30;  siv,  51;  Lnc  ix, 
27;  xv,  4;  xvu,  8;  xix,  15  ;  x\,  43;Cor.  I,  iv,  5  ; 
ot.u  (Lue.  xv,  8):Joan.  ix,  18; 
,  58;  «Xr"f  ou  '■  Cor.  '»  xi.  36; 
:  Kpli.  iv,  15;  b)  donee,  eu;  ■ 
:  Mih.  ix,  15;  Luc.  v,  3r  (1  £vr.i); 
MHi.  vi.  14.  14;  vn,  35;  », 


Tnii.  I,  iv,  13;  ivx 
!u;  •>'•  :  JnUi  Xlll 
Cal.  iv,  l'J  ;  MXei 
Juan.  ix, 4;  jy  ooov 

i  ausalis,  a)  n.uii,  yai 


10,  -24  ;  xxv,  42  ;  Mc.  I,  22,  58;  iv,  23;  v,  8,  28; 
vi,  30; VII,  27;  vill,  3S,  ix,  51,  10;  x,  14;  xiu,  23; 
l.nc.  ii,  10;  vl, 23;  vn,  5,  0;  vm,  18,  2'J,  .".2;  ix,  41. 
4S,  50,  55;  xvni.  10;  Juan.  vn,  3';  viu,  42 (x, 2  ); 
xvi.  7.  14,  Kom.  vn.  7.  8,  II,  lf>.  18,  I!),  21  ;  vm, 
3  5  5,  7;  ix.  19;  xui.  I,  4,  G,  8,  ll;Coi.  I,  i,  18; 
IX,  2;  xi,  b.  4  ;  xv.  22,  52;  xvi,  10;  C.r.  II.  i,  8, 
12.  13,  I!»,  24;  11,3,  11,  17;  iu.  6.  I»;  iv,  17,  18; 
v,  2,  7,  10,  >5,  ti,  21;  vi,  14,  10;  vu.  8;  vui,  :>, 
10;  ix,  2.  7;x,  4,12,  14,  18;  xi,2,  1»,  43,  14,  I  ; 
xii,6,9,  ii>,  II,  14,  80;  Cal.  n,  8,  12,  18,  i'.i,  21 ; 
IU.28;  iv,  12,  50 ;v,  0,  li,  17;  vi,  9,  14,  17;  Kph. 
ii,  8;  Phlpp.  i,  19;  ui,  18  ;  iv,  II ;  C'.l.  iu,  5,  20, 
2i;Tliess.  I,  iv,  9,  14;  v.  4,5,  0;Tim.  II,  1,7,  12; 
ii,  10;  iii,  9;  iv,  10,  11;  *«i  yip  :  C»r.  II,  m,  10; 
h)  qiiia,  quod,  ori :  Mtli.  v,  8,  34,  55,  3  >,  15 ;  vi,  3, 
15;  VII,  15;  ix,  30;  Mc.  I,  3'.;  ui,  50;  IV,  *>.  41; 
v  9;  VI,  17;  vn,  19;  vui,  2,  16,  17,  3»;  ix,  II,  58, 
41 ;  xi.  18;  Luc.  I,  57,  48,  4'J,  .r,8,  6J  ,  iv,  b,  32,  41, 
44;  v,  8;  VI,  19,20,  21,  21,  85,5"»;  VII,  47;  ,m, 
51,57,  M;  ix,  12,  19,  55;  x,  15,21  ;  xiv,  11,  li, 
17;  xv,  9,  2.,  27,  52;  xvi,  8,  15;  xvn,  9,  10;  xviu, 

11,  14;  xix,  5,  -1,  17,  31;  Joan.  VI,  2,  58.  41 :  vu, 

I,  7,  8,  85,  29,  30,  39;  viu,  14,  1G.  20,  29,  37,  45, 
4i,  47;  ix,  22;  x,  4,  5,  15,  17  (20),  30;  xi,  9,  10, 
15,  4!  ;  xil,  0,  !'..  18,  39,  19  ;  xiv,  1:',  I7.2S;  xv, 
15,  19,21.25,  27;  xvi,  5,  4,0,10,  21.27,  53;  xvh, 
8,  9,  14,  84;  xvill,  18;  xi\,7;  Rom.ui.  21  ;  i\,  17, 
28,52;  xi,  33,  5G  ;  Cm.  I,  i,  25;  iv,  9;  x,  17  ;  xv. 
15;  '.vi,  7,  17;  Cor.  II,  i,  5,  8. 14,  u.  I  ,  ui,  14; 
iv,  0;  v,  19;  vu,  8,  9,  10,  15,  14,  l  »,  vui,  ...  17; 
ix. 2,  12 ;  x,  10 ;  xt,  7,  10,  II;  Gal.  II,  II;  iv,  id, 
27;  vi,  8;  Euh.  II,  18;  m,5;  iv,  25,  v,  23,  vi,  12; 
Phlpp.  I,  20;  II,  30;  iv.  10,  10;  Col.  i.  10,  ia ; 
Thes>.  I,  ii,  1",  14;  ni.  8:  IV,  1G;  v,9;  Tliess.  II,  i. 
3;  iii,  8;  Tim    I,  l,  12,  15;  iv,  4.  10  ;  vi,  2;  lim. 

II,  l,  10;  iii,  G;Neli.  VII,  3;  fati:  Mili.  xwu,  G;  Uc. 
xv,  42;  4'  aii.  xiii,  39;  '  or.  I,  v,  10;  C»r.  II,  XI, 
18,  xiii,  5;  miSa :  Cor.  i,  1,  21,  33;xv,3l  ;Piilpp. 
ii,  20  (Iiinc  ume  rtulits  pto  'eiruSnitep  :  Luc.  i,  I); 
Stort :  Luc.  ii,  7;  lloin.  VIII,  7;  Tliess.  I,  iv,  0;  u, 
18;  y«6ori :  Luo.  l,  7  ;xix,  9;  oVi  to  c.  inlin.  :  >\|. . 
iv,  G;  vi,  5;  tev  c.  inliii. :  Plilpi>.  iu,3l;  Skeir.  III, 
b;  V,d;  VI,  h,d. 

UK,  \i,l.  >,il»  (  s. 

US(ci,  *  cum  scquenii  r  assiuiil.it»,  ur  Cor.  II, 
iv,  G;  cl  vid.  inlra  II ;  addito  cpenllieico  u  ci  uli,  u:u 
|Gal.  iii,  2,  5]  et  uztth  [lic.  xi,  50;  l.nc.  vi,  45; 
\x,  4,  J<>aii.  \i.  00]  ;  vet.  nnrv.,\el.  s.ix.,  angl.  sa\., 
vct.  Ir.  iit,  vet.  sup.  gerin.  ui,  suec.  ui,  tian.  nd, 
angl.  oul,  l>  lav.  ik7,  ree.  sup.  c,erin.  autt;  gr.  t";,  l.it. 
ei;G(.  I,  393;  ,1/i/f.  Pidpos.  02;  Rclllll.  Ill7),  prn- 
pric  uexignat,  quo  dinciiininatur  a  (rum  et  af,  cx,  el 
i-liam,  quo  uuupie  convciiii,  ah. 

I.  Pi.cpus  (io  cuiii  dativii  eonsiructa,  1)  luralia 
c  habuiialis,  cx,  ab,  c«,  «trd:  a)  posi  verba  moiua: 
(imnti  Mc.  i,  II  ( a/ifcna  u»  Atmitiu  ) ;  vn,  I  (>.»  iairu- 
lan/uiiiim)  i\,  7  0/s  miCmiini);  J  uu.  vi,  83;  vu,  i!, 
•(.>,  xi.,  18;  SrM.  v,  17  (ms /Nudom) ;  Skcir,  l\.  e; 
riqimaii  l.uc.  v,  17;  niirfiau  Luc.  lli,  33;  i\,  53; 
i  -u  ihji  i  Mlll.  XXVII,  'i\;  Mc.  i,  10  liu  nriul,  21.  | wj 
l/j  fiiiuunu  .iuiiii),  80;  V,    2,  8,   5|  ;  \(.  51  ,    VII,   •-.'. 

81  (mitoneh  ubiloi  us  lniinin  mmne)  39;  .\  .'>,\i, 
19  ,  l.ii  iv,  31  (vautdatu  muitbali),  35;  vm,8  ,  i\, 
5,  xvn  29  ,  Jo.ni.  vin,  5",   \,  i.i  (hs  haudum   ian); 


Cor.  II,   VI,  17  (w«  irirfnmai  u  ) ;  Kph.  iv,  i9;  Col. 

III,   8;    Utaagimn   MC    Vll,     15  (fiutn  ut^migundo   m 

mawtl  ;  yngaggan  l.ne.  vui,  I,  atqagpM  l.uc.  ix,  51; 

ijiIii jmn  Mc.  vu ,  i7  im  onrd  u.\  fiiiai  miiHagtin  );  n» 
leifmn  Cor.  II,  v,  8  (us  pamma  tril.u)  ;  rimmn  Mih. 
viu,  2'( ;  Joan  vn,  88;  arWiinon  Lnr.  n,  A;  llnm. 
xi,  20;  liiuc   Luc.  i,  78  arrNMS  us  huuhtpai  ;  faraa 

Lnc  x,  7  ;  l.iii'-  Cor.  II,  xi,  2  >  nfarbou  u»  »Ai/«i 
gataiijun  ;  ulsie'u;an  Joan.  VI,  .5,  5\,  41,  5i);  ilriii- 
iiui  Luc.  x,  18;  «  ((riiijdii  Gal.  v,  4(  >  amlor),'  ».,- 
tiandan  Mc  %>,  33;  Lisf.  iv,  58;  priRseilim  n  skta- 
pnxin  M>  .  ix,  9,  10.  xu,  2'.;  i.inc  assfass  us  dmi- 
[uiiiu  Lne.  xx,  55;  1'l.lpp.  m.  II  ;  Iteill  tihuius  n* 
duufiiiiin  llnin.  xi,  15;  nrreisan  «>  itunpaim  Mili. 
wvii,  Gi;  Mc.  vi,  14,  lO;  L>ic.  ix,  7;  Rimu.  VII.  4; 
Ci.r.  !,  xv.  12,  30;  t«  s/epn  It.iii.  xi  i,  II  ;  huc  relerri 
pOSbUllt  Uftknvjiiil  liul.  II  li.  20  (m  iinlitiljii  s  iraij- 
ijun)  ;  skein.m  C>>>\  II,  iv,  G  (luiltaj)  ur-iir/ijn) ;  lanliat- 
jm  Luc.  wil,  -i  (iaUOWOBJ  u.\  Jiaittmi  nf  liiminu)  ; 
lalij, ii  C»l.  II,  19  (su  imubula  tetk);  I.)  posi  irau-il:- 
va :  in.iaiidjan  Skeir.  VI,  c  (nunus  fiam  a  tin  i  findijt 
vas  us  liinuna) ;  vopjun  Joau.  \  ll.  .7  ('tXtoru  m  (i/»fii  ■ ; 
i.rriiit.uti  I  iic.  Iii,  8  (it.v  slainain  ftormij ;  prSBSfl  i  m  i  » 
diiujiuiin  lioio.  x,  9  Cal.  i,  I  ;  Epb.  l,  20;  Col.  II, 
12;  itein  Col  i,  18  ellipiicfl  lliciiur  (rumnbaui  (tc. 
fiiie  nrn.isiduiie)  us  iluiipaiin;  u  liulian  Itoin.  X,  7 
(Ut  daujiuim);  u,iair;«;i  Mc.  vu,  20  (unhulpon  t>> 
limlitr)  ;  Luc.  Vi,  42  (a»M  us  ougtn) ;  Joau.  xu,  42; 
rfrexMnJuau.  wi,  2;  it.vdrciditu  Mc.  v,  10;  uitttuxtu 
Luc.  'V,  29;  afsuijan  Luc.  svi,  4  (tts  fuurugmjgjit)  ; 
yuvaljan  Luc.  vt,  13  ( >u  im  Ivalib)  ;  Juan.  xv, 
1:1  (iu  (airwau);  lufou  Koni.  ix,  24  (u.s  iudaium  —  u* 
pittdom);  ustailiiijaii  Skeir.  VIII,  d  (uiu*  rtike  u\- 
laiknips  us  Jiaim  fraqipanam  vat);  tnusjan  Itoiu.  vn, 
21  (ii5  ftiimmi  trika);  g.atausjan  Luc.  I,  74  (us  liandun 
fiiaude);  Cor.  II,  i,  10  (■>«  daupum)';  Ciil.  i,  15 («l 
laidujnja  riqizm) ;  TlUI.  il,  iii,  II  (ut  atiatm  trukoni); 
Skeu .  I,  h  (us  tliabiiuluus  unainahiai);  unlausjan  Lu< . 
xvit,  0  (vstattiii  f>  k  us  tmnrrim) ;  Gal.  i,  4  (us  pamnui 
andvairpm  n.T.i  n(>i(iii);  nasjaii  Joan.  xu,  27  (as 
pizai  weilai);  lnuc  naseins  ut  fijandam  Luc.  l,  71  , 
niman  Joan.  xvi,  1  i  (us  itietfiairiina);  usniman  Jo:n>. 
xvii,  15  (ut  /xtntifiu  (uiiwuu);  Cur.  I,  xv,  13  (ms  i-- 
vi.\  tilbam);  t  ol.  II,  I  i  (ut>  not/uiiitii);  u»'(>tiir>iii  i.uc. 
vi,  45  (us  pinpeitjiimina  liuztlu  liuirlins);  fravilvuu 
Joaii.  x,  28  ct  2)  (xs  liandtiu) ;  titan  i.tic.  vi  41 
(smakkms  u»  ^nkihbw;  paii  cr  vel  elli|>::ce  iluil.n  u» 
ai:talnndjai  tiudtiitila  vcinubasja ;  ul  etiam  Mc.  XI,  II 
m  Jmnaseijis  u»  put  |>9aqNMj  m.iiifta  akian  niutjiu  i; 
snetpan  Gal.  vi,  8  (in  scnsu  u.euplinrico,  nictcre,  «» 
Jiiiinma  iciku  nureiii) ;  mailan  M  -  XI,  8  (attaat  us 
Ihujiiuiiii)  ;  Itoui.  xi,  24  ui  vislai  utntaitun 
Jieis  titeia''(iginis  incorrci  liitn  esl 
utslui  usnfiiliins  cilfijin  alevubajma.  gadrnbin  Mc. 
xv,  4G  (hlaiv  tis  stuina);  g.ban  Joan.  vi,  31  el  >2 
(htaif  us  himiiia) ;  Tiin.  II,  u,  7  ijibtp  pus  lra„}n 
jtup*  us  utluim  (  t»  aatjtv  ,  prohahililcr  lo  » 
«»  legciiiliiin  ia;  i  un  cu.m,  ior.  II,  iu,  H  und  filu 
inivs  ufuittt  audbiilili  i/niu'/tliin\  ns  vutpuu,  uhi  etiam 
Graicoa  habei  h  H  ■  i.  aigitan  Juan,  x\u,  0  (tauHaasuM 
us  (airwau) ;  audkutjun  Luc.  il,  55  (ifi><i»ii»J  its  »>u- 
nitjuiiii  lianttimi.  Iiur  pertu.et  elia  »  rodjan  Jn.in. 
v.u,  44  (us  leinuim);  xn.  +9  (ussis  »i/fc>ii);  M.ci  . 
IV  c  (»5  utt  Jmi)  ct  ijuliiiusjun  l.or.  II,  xii,l¥,  (./>im>ii< 
titf)  ti a  tt>  »ii»,  ulu  i»  iutei pretatioiie  luco  ud  ic 
geudumeal  a);  c)  origiuom,  ortuut,  exiiuio.siiri>eiit 
cx  ipi.i  pioilii  ahqiitl,  sic  Skeir.  II,  b  to  te.kciua 
ns  tnuibai  g  b.iui  j>s;  l.uc  x,  II  stubju  fitiHa  uaiiufi- 
niiiid  iii  iiiims  u»  />  Wi  duuii/  uciirui  afhritjmu  iSMi  . 
Ji.lll.  VI,  l".y<t  i«/.»»  iis  /iin/  lila.bain ,  MC  pi  .11  i|>uc 
|IU8I  >i»iii  ;  Jii.ui.  vii,  52  ([>u  ui  auteitata  ul,  l.iic. 
xx,  i,  5,  I»;  K  >io  l\,  5  iii»  />.iitiici  xn»iui  1  .);  M1I1. 
\,.">7  (/11/u  managiio  />.tini  m  fmmma  ubitintst); 
.1. >..n.  vin,  II  («»  ,(iiit'.iii'uu),  17  (us  ^ii/iu.i;  Cor.  II, 
III,  5;  v,  IX;  Pblpp.  111,  9j    Kom,  XI,  3ti  >vu»  fiait.nO. 

,l.»i  >.  vii,  33  (n.  ouaml;  Kph,  u,  s  (u»  iaets);  6al.  » . 

8  («s  [iiuniua  /if/tcju/iii),  1  .111  e>imi  J0.111.  x,  V! /<><ii» 


(«tiiai/uas  /iis  ri/- 
pio     m    />  IIHIIIU 


Ii'2l 


I.S 


LT 


U22 


vaurttva  ataugida  us  nMin  memamm<t  ;  lnic  | orlinet 
[ormuln  ut  pamma  fairisnu  visnn  Joan.  vi;i,25;  w, 
19;  wii,  11,  1(5 ;  xviii,  5(i  el  ms  /i/ini  atrj>  i  lisun 
Skcir.  IV,  c;  iiisupcr  pusi  vairpan  :  Gal.  iv,  4  (tiisan- 

i(i(/n  '/'</)  SIMK  si'iiian<l  rnurjianana  u<  qinou)  ;Tilll.  I, 

vi,    4  («s  soktiim  uli  vutiriliijivkom   rairjmnd    neijia 

iah  maurpra);  coll.  Gal.  iv,  '22    abrahnm  tvant  aihta 

tiininis,   ainana  n<  piitjni  jnh  ainana   us   fnjui,   et 

Joan.  vii,  22  xrisiui  «s  /ruipa  duveiilis  qimip.  Iu  pe- 

culiari   sigllificaliolie  occurrit  Jnan.  m,  5  gubarnda 

vt  vaim  jnh  aAwJn.IlillC  eliam  hax  verba    supplrinla 

siml,    iii  Joan.  xi,  1  lazarns  af  iejianins  us  Itaimai 

marjint ;  Lnc.    viu.  27  tunts  us  luttrg;  Mc  hi,  7,  8 

/itu  inatiugeiits   us  qnleilnian,   us  iudaia,  clc.;  Skcir. 

VI,  c  <  ifrna  us  himina;   Mc.  vni,  II  ;   (  or.  II.  v,  2  ; 

Cor.  I,  xv,  47  uimimi  us  airpai  —  u«  'liinin  i ;  Gal.  iv, 

21  sa  (sitntts)  ns  piujnt ;    Esilr.  II,  30  timjus  us  qnrda 

iesttis;  Luc.  i,  27  ;  Estlr.  n.  40  tuiijus   kuidiiuielii  ns 

sunjum  oditciini;  INilpp.  lll,  5  us  knodai  ur.elt.  he- 

braiut  us  liebraium;    Luc.  i,S  zakarias  us   nfur  abi- 

jins  ;  ii,  3ti  nunu,  dauluar  fanuelit   ut  kunjn   aseris ; 

Itnill,  ix,   i  Jiui  ut  iaael;  Cor.  II,  iii,    iunafiUit  un 

izvit;  iv,  7  mahls   us  iuisis;\,   I  ;   viti,  7;  IX,   2; 

xi,  26.  Ilnr    adiiii' eiiilmii  cst  etiam  Cor.  II.  u,  10 

itaiins   us  libatnui  (i|ni  e  vita  ex<  ritit)  ;   d)  in  sensu 

pariiiivo,  prxcedeulibus  casilms  parlnn  retleiiuiibiis, 

ex  aliipio  csse,  ad  aliiiuid  perlincie,  ulii  Sirpe  Cw- 

cns  soln  genilivn  tililur  :  Joan.   vni,  23  jus  us  paim 

dutupro  sijul>,  ip  ili  us  paim  iupapro  iin  ;  Or.  I,  XII, 

t2  li/iju.  ntl.i  m  leika  [lainma  uitiamma    ritonditiit; 

«5,  t(i;  Gal.  ii,  15*  Eph.  iv,  1«;  Gol.  I»,  9,11,  12; 

Tiiii.  II,  iii,6;  Mili.  xxvu,  18  nins  us  im  ;  Mc.  tx,  17  ; 

Joan.  xvi,  !>  mnJiun  us  izvis;    xvil,  12;  Ltic.  ix,  38 

maiina  w,    Jtizai  tiinnagein  ;  Luc.  xix,  511  tuimii  farci- 

tate  us  Jnzat  mnnugein,  Joan.  xn,  42;  xvi,  t7  qejiuii 

(smnui)    us   Jtuim   liponjam;  e)  uln  alupiid  ali  alnpiu 

vcl   ex    alnpii  esse  vel  evenire  ilicilur  :  Mc.  XI,  2(1 

smakkabnijmi   patusus   us   vaurtim;    pnrserlini    posl 

laitjun  l.iic.  v,  5  (ns  pamma  skipa)  cl  mcljun  ISoiu. 

suliser.  (iVm  iitiiiuiiim  metip  ist  us  kaurinbon) ;  Cor.  I, 

sub-cr  ;  C<ir.  II,  subscr.;  hinc  Col.  iv,    16  poei  isl  us 

tuudeikaion  ;  et  nnlapliorice  Cor.   II,  II,  4  us  managai 

iiiilun  jah  aggvipai  liaii  tins  gumelida  izvis ;  2)  ail  ile- 

lermi  audtlui  lcmpos,  ex,  ab  —  ad,  ir.  :  Juan.  VI,  06 

iis  Jiunnmi  nielu  ;  (  4  hj  (rumistja ;  .'keir.  I,  c  ns  ann- 

ttmleinai ;  .'o:ui.  IX,  1    us  ijabaurpai;    Mc.   ix,  21  Hl 

biirtitskjii  (7ra(5t'J0ev);  Tint.  II,  in.  15  (kr.a  fjfiiyiv;); 

Mc.  x,  20  ii«  jutidui;  Luc.  xviii,  21;  5)  suli  rcspeclu 

mcre  meiaplioric»,  a)  lonicm,  origiuem,  causam, 

fiiuilameiiiumalicujus  rci  indical,  ex,ab,£x:  Rom  i\, 

50   garaihlet  «s  giilaubeinai ;    x,  6;  x,  5  aaraili'ei  us 

vitoda;   1'blpp.  m,   9;    Rom.  x,  17  garaihtei  us  ga- 

Itanseinai;  Gal.   m,   2  um  ii/iKrslttani  vitodis  aliman 

ttemuj)  J>au  ttztt  gulninseinai  galaabeinail ;  III,  5;Cor. 

II,  xiii,    4   usliruiiiijjs    vat  ns  stukein   akei  libaib  us 

ttiulitni    quj)s  ;     Kniii.    t<  ,    52  garaihls   vairpan   ns 

vnursmam  —  «s  galanbeinui;  Gal.  u,  16  ;Rum.  n,  11 

laiiiledeina  tvu  j  iitpis  ai/i/iau  tinpiujjit,  ei  bt  gava- 

I  iuni  muns  UHps  vtsui  ni  us  vaurstvam  ak  ui  pamma 

laboudin ;  Gal.  v,  fi;  Epli.  n,  9;  Pblpp.  i,  16;  Skeir. 

Vil.  c;  Cor.  II,  i\,  7  warjizuh  tvaste  (auragahugida 

ni  its  Irigoti  tiijijiau  us  nanpai.  Huc  pertinenl  etiain 

nonuulli    casiis  :  Cnr,  II,    vtll,  15  (pala   vuirpai)  us 

ibnatsan,  ex  »'i|u  li  ale,  propter  a;i|iialilatcin  :*Luc. 

xi\,22  iis  muiijia  fieiiiamma  *leja  puk;  vi,  44  bagmt 

US  svestitnma  uhnina  uskittips  isl ;  necnoii  Epll.  III,  15 

us  [uimmci  all  fairreinn   tn    liimina  jah  ana  airjiai 

ituintijada  ,  Slipillaus  ns  gnqiitai    Cor.  I,  vu,  5;b) 

iiimlaliicr  pnniliir,  ul  Joan,  vm,41  us  horinnssau  gn- 

biur.ins;  Mc.  XII,  50  frijus  ftavjan  us  pltamma  liair- 

ttn,  jali  ns  itlliii  sa  viilai  jah  us  ullai  gahugdai  jnh  us 

nllm  ii  ahiai ;  Luc.  xx,  27  ;  binc  eliam  Col.  III,  25  tts 

sitivtilai  vaurkjan  ;  Tiui.  !,  i,  5  friapva  us  hrainjamma 

Imiriin;  Tnn.  II,  II,  22  annhuitan  fraujan  us  hrninjnmina 

Ituirliii  ;Cor.  11,11, 1  utliltiltipai — tll gujia  rodjan  (coll. 

ca  ibtis  supra  lamla  i-.  I)  b)  ruin    rodjati);   ix,  6  ri 

gtpttijlija  yiian  ;    viu,   11    itsiiitliun  us  pummei   (cx 


qiio)  Itnbttip;  c)  !ni  iiiimii  s  adverbiaes  cffnrmai : 
Cor.  I.  Xlli,  10  el  12  n."  dailai  (ix  iiipov;) ;  Pllilein. 
14  tis  Iusiiiiii  (xaTx  Exovtriov);  Itom.  i\,  :1  ui  gnbntir- 

(ttit  (x«t«  (cucriv) ;  Epl».  n,  5  b.  I.  nt  stiteinai  (yuT,<); 
,uc.  xx,  20  sa  us  tiuten  (syxxQsto;);  il)  iiisiiiin.cn- 
lalis  :  Mlb.  xxv",  7  utbugjmn  nl,t  tts  Jmim  skaliam  ; 
LiiC.  viii,  5  autlbalilidetliin  iui  «s  atginam  scinaim  ; 
Luc.  xvi,  9  taujnn  s-s  [rijomls  tts  (uihupruilttia  invm- 
dipos;c)  ad  desipnaiiilaiii  niaicriaiu,  cx  ipii  ijiiid 
rnnficilur:  Jnan.  ix,  6  gavnutk  an  fani  us  sptusl.  Idra; 
xix,  2  nspimt"»  rippjn  ut  paurnnin  ;  Roill.  ix,  21  taii- 
jan  us  dniqn;  I)  pn.M  pissiva  :  Mc.  VII,  II  n«  mit 
gabalnis;  Cm.  II.  n,  2  gnurnla  u  ■  inis;  vu,  Qgusleip- 
jnindau  tis  iztis;  1'blpp.  i,  25  dishabaips  ut  puim 
tvaini ;  Joan.  III,  25  tarft  sokentt  ut  liponjam  ;  Itoni. 
xil,  \H  jutiai  muq  vuirpun  ut  izvit.  IIiiic  loruliotlcS 
qux  passivum  babent  sensuni,  iil  galiqrja  liabitn  Rom. 
ix,  10  (bnc  cst  dormire,  ubi  ui  iiilcrprelalinne  locu 
concubitn  tegcmliiiu  est  coinnbiltim)  ;  lialtan  liniein  ; 
xni,  5,  (hoc  cst  rciiiuncraiiir). 

II.  In  composilione  :  1)  ciini  vcrbis  :  u.agjan, 
vsngljan,  ntaiv)nn,  titanan,  usaljian,  ttsbairan,  ut- 
bntigjnn,  usbeiilan,  usbidj  n,  uMiggvaii.  usbiigjntt, 
usbraidjnn,  usbruknan  ,  usgnggan,\  usgeisiinn  ,  ns- 
gaisjan,  usgban,  usgildnn,  usgiilnan,  usginbnn,  us- 
daudjan,  usdreiban,  usiltiiisnn,  usqij)tia,  usqittiati,  ur- 
i.istjnn,  usltahan,  ushailan,  vshanhjnu,  ushujjan,  ns- 
hinpan,  usldnvpnn,  usliulmi,  utliralnjun,  ushrnm  an, 
n\htisjnn,,  tispu'an,  uspiiulan,  u-propjnu,  uspvu- 
Itan,  uskrinnn,  nskititan,  Ufkinnja: ,  uttuiibjan,  us- 
tiipan,  Uftelan,  uslaginn,  utluusjan,  usluton,  utlukan, 
utluknait,  vtluslon,  usmt.tan,  usmanagnaii,  uimerjun, 
utmernan,  usmilan,  usniman,  ttnmwun,  ussaknn ,  »v 
tokjan,  vttaljin,  vtsandian,  ussigqvan,  uttitan,  ns- 
saijan,  usskavjan,  ussptli  n,  ussliqgan,  usstandiin , 
ussteigan,  ustutknjan  ,  usltuhan  ,  u>vaqjan  ,  vivnir 
III7U,  usviiliinn,  i  svalijun,  usviudan,  usvundjan,  n- 
Jillnin,  usfulljan,  utfullnnn,  usfraisun  ttstrapvjan  , 
anle  r  sonat  ur  in  urredan.  tirretsan.  urraitjan , 
urrinnan,  urrannjan,  urruainan;  liicoinpoMla  :  (us- 
albairan);  usgasutwan,  mi pushramjan ,  mipitskeinan, 
mipr.rre  san,  mipurraisjan  ;  2)  ciim  parlcipiis :  irs- 
rahsani;  unuslattips,  unutspillops;  5)  cilin  sulislnu- 
tivis  :  usbalpei,  uibeisns,  vsbei-nei .  utblolciat,  ut- 
daudei ,  usdrustt,  mqist,  vtfutatiii,  usela,  vspro- 
Jeint,  usii];a,  uslauteint,  us/i  k,  ttsmel,  ttmett,  ur 
sauneint,  uitnte.nt,  Uf.stats,  ussiturei,  ustt.ikiieitui 
ustauhts,  uslauhei,  usvtilnh,  usvaurpa,  usvalteins,  m 
vaultlt,  itsvandi,  u  vissi,  utfarpo,  titjilh,  nsfiltitei,  ut- 
fulteim,  usjodeins;  urrists,  urru.ni;  4)  Citlli  adjectivij 
usbeitneigs,  usgritds,  ustlauds,  ushaislt,  uskunps,  u.i 
lukns,  tissknv»,  usvaurltls,  vsreilts,  usven-.,  usviss,  m 
fuirius,  usfitms;  o)  cum  adverbiis  :  nsdaudo,  utsiudo, 
utsliuribu. 

liT,  ailverb.,  fnras,  e.:M  :  Joan.  xi,  43;  xix,  4 
aitlnbeiiir  etiam  prnsx...  in  coinposiiione,  uibairaii, 
ulqaggan  ;  orilinario  poslposiimu  :  alqnqgun  m 
(iiipXt,'®al)  ■lisn.  xviii,  29;  gnleijiau  u(  \m,  SO; 
Xvil l,  58;  pouilnr  plerumipf  pnsl  vrb.i ,  qu  e  cuui 
ns  C(iiii|Hiiiiintiir:  usguggau nl  Mlb.  ix,*2;Luc.xv,28; 
Joan.  xviii,  4,  16;  vel  etiain  bic  pru  i%v>  cmo  ns- 
gnijgan  ttt  (SHpxtsaQtu  i'",u)  Mlb.xxvi,  75;  Jnan.  \ix, 
b;  usdrcibati  ut  Luc.  VIII,  51;  tisraiipan  ut  Lue.  xiv, 
55;  Jnau.  vi,  37;  ix,  54.55;  XII,  5t ;  xv,  6;ciiin 
sequeiiti  prsposilione  ns,  ex,  fora-,  iiu:  Mc.  xi,  V.i 
widdja  n/  ns  pizai  baurg;  xn,  18;  Luc.  iv,  29;  x\. 
15;  iz  :  Mc.  i,  25. 

uta,  adverb.,  forls,  e?»  :  Slih.  xxvi,  69 ;  Mc.  i, 
45;  iii,  51,  52;  iv,  1! ;  xi,  4;  l.nc.  i,  10;  vm,  20  ; 
Jnan.  xviii,  tli.;  Cor.  I,  v,  12,  15;  Col.  iv,  5;  Tliess. 

I,  iv,  12;  s'"w6jv  :  Tnn.  I,  Ul,  7. 

liT4NA,  ailverl».,  foris,  I)  c.  genit.,  t^f.>  :  Mc.  vm, 
25  ttslaiih  pnmi  bl  ndtm  utana  veihsis  ;  ^kcir.  III,  c  ; 
izuOiv  :  Cor.  II,  Vll,  5  utunu  vaihjtms;  Jo:ni  i\,  22 
itlnna  stinagogais  vairpan  (  iuuvc<y&iyo»  yiy>ia0o.i\ ; 
2i  sa  ulana  uiitur  niunna,  b  i^t»  «jutwv  'o.:'Iijwv.i>;  :  Cor. 

II,  iv,  10. 


\  \r> 


closswulm  t.oniu  .1;  lincu/E. 


1121 


i  i  v[<ai<t ,  advcrb  ,  ilc  loias,  ftuBn  :  Mc.  vn,  15, 
18. 

I  l  iubuli,  vid.  suli  ii/i;  gr.  'jtu,  lal.  »u(> ;  Gr.  IV. 
78tt|,  pi.ipi.siln>  euill  accusalivo  cltlalno  tispeeiiuii 
iufi  rmrii.ii  s  in  lieaua. 

I.  Prttpoiiiio.  A.  ciiin  accusaiivo  i  nib,  •>-r'i  e. 
aceus.:  ti  hciiis:  a)  post  vc  lia  inoiui  iniitjnr/nnn 

Mili.  vni.  8;  Luc.  vii,   (i  ;    altlrnisr.i    Skrir,    I.  :t  (hic 

ciiiin  «rnna  |.  c  ■  «i«nni  lcgendum  esi);  l>)  p'»l  irausi- 
ii. a  iutjan  Me.  iv,  -I;  gatatjnn  l.uc.  «iii,  !U  (urro?.*- 
t  o);  galtujjan  Cnr.  I,  xv,  23;  ufhnttivja  i  <'i>r.  I,  xv, 
2li;  tpli.  i,  43;  Cor.  I,  \v,  27  ei  28  . 'st  ufhnaiejtw  u( 
tUBUUM,  urriTao-o-n/  rrvf;  2)  mcl.iplior  ce  :  lloill.  VII, 
14  fiubugian  uf  frtivunrhi. 

H.  ciini  ilalivo  :  1)  lncalis,  siili,  urroc.  ai  cus. :  Mc. 
xii,  1  dul  u(  niesu  (urro/.iivt  v)  ;  e  iain  potl  ijaOauaii 
Mc  iv,  52  ct  wmii  Cnr.  I,  i,  1 ;  Tim.  I .  vi,  i ;  cum 

siiliamlilo    xismidf  l.ii''.  XVII,  24  jiiila  uf  hiniina;  Col. 

i,23;  i)  leuipnralU,  ail  lcinpus,  Buli,  vel  ablal.  alisnl., 
ini  c  iteuil.  :  Mc.  u,  2  >  ufubjapara  gutljin;.Lnc.  iv, 
27  uf  lia  tenuiii  pranfeiau;  Tim.  I,  vi,  15  u[  puuntiuu 
pciitau;  sic  eiiam  l.uc.  m.  25  ufgakuufini;  vid.  ad 
li  l  ;  r>)  mctaphorice  po  t  wsm  Cal.  iv  ,  2  ufragin- 
jiuu  "21  n ;  viludu;  v,  13;  cimi  suliaudiln  nmm(/< 
i.oi  .  I.  i\,  '.'(i  /dii  ufvidota;  Cal.  iv,  5;  («o)  u/"  ixiini 
i/c«a  (jrrav5poi  vuvrj);  vaurpant  Cal.  iv,  •!  uf  vitoda; 
.,.!.  ;/»  Lui*.  «II,  8  u/1  taldufnja;  liuban  Lnc.  VII,  8 
u/  m«  ,ud:u:.htnis;  Mc  vm,  !>  u(  v^ldufnja;  skulktnon 
Cai,  iv,  1  K/'  siabint  />is  [aincaus. 

II.  I.i  ctmipositioue  :  t)  cuin  verliis  :  vfbmiijan, 
ufhlcs.tn,  ufbnkan,  ufLriitnan,  ufgairdan,  ufgruban, 
ufdauujttn,  ufltiban,  ufiiausjan,  ufhlohjmi,  ufhuaivjan, 
ufltruptau,  ufpanjan,  ufkttuiiun,  ufiigan,  nfnietjun, 
lifnililtuan,  ufrtlkjun,  ufiag  jun,  ufsliupan,  ttftneipnu, 
ufsiraujun,  uf-ioujuii,  unopjan;  bictunposituin  :  ian- 
ufslupan;  i)  cuiu  par  icipiis :  unufbrikands;  5)  cuiu 
bubslaliliviti  ;  ufliiinseias,  u(linancins,ulkunpi,ufsia  - 
leins. 

UFAIt  (vei.  iio'  v.  ;//ir,  vei.  sax.  oftir,  angl.  sax. 
"/  /',  vi'l.  mii>.  gcnii.  aba,  ttbttr,  rel.  Ir.  over ,  ovir, 
ur,  tucc.  ofver,  angl.,  dan.,  Ij.ilav.  oiirr,  rec.  sup. 
"'•rm.  iitir;  ^'-.  vr.ic,,  lai.  »uo«j;  coll.  W/";  liopp  80, 
N~.;<;r.  IV,  780;  01.  1,78;  .4/1«.  VrmpOS.  15G;  Itclilli. 
1108),  prxposiiio  i  um  aicusadvo  ii  dativn  cnnstni- 
cla,  i|iia:  rcs|)ecliiiii  siipcri»rilatis  desipiUU  eo.lcin- 
i|UC  modo  ad  uf  refurtur  atipic  yr.rcuiii  urrsp  ad 
urri. 

I.  Prttpasitio:  A.  cum  accusativo  :  I)  lncalis,  sn- 
per,  a)  ittper  aliquid  (staru  M>pe;j  :  Luc.  iv,  5'j 
'jtslandaas  ufar  {tmtni)  ijn;  Epli.  iv,  10  ussteujan 
ufiir  (uicKvatj  iilluus  hiininans;  Li)  snper,  liaos.rtapom  : 
loan.  vi,  1  if.su»  nalaifi  ufttr  maian;  17;  x,  10;  avlll, 
I  ;  2)  mc  :i|.liorke,  a)  snper,  Epli.  i,  fl  ina  o/v»/" 
liaubiji  n/ar  (uirca)  u//.i  aikkksjon;  Tln-ss.  II,  n,  4 
ulitrliiijjiiKils  s,k  ufur  [i-i  r.  accu-.i  n//;  bi  s.iiper,in- 
Siiper,  pii.gieilien^  it  prxccdenlibus  ailiiciens,  erti 
c.  il.n.:  t.pli.  vi,  II!  m/Vii'  «//  tiiulninunil»  ikitdtt  galtm- 
lcnh.is,  Col.  iii,  li  ii/'(ii  alln  gahansop izni»  frmbva; 
c)  Sii|cr,  pra.*,  cuui  signilii  alione  couiparalifa,  uirip 
c.  atcus.:  Mili.  x,  37  sxfi  (rijopaltau  m/i/xiu  uifiein 
ufar  ntik;  Lnc  vi,  10  ;  Lor.  II ,  xu  ,  15 ;  1'inlein.  lo  ; 
Noll.  vii,  2;  Skeir.  VII,  b;  t:or.  II,  l,  S  «/nr  luehl; 
vin,  5;  Skeir.  VI,  b  nllim  veiivodai  ull  ufar  inn.lv 
Hianniskuttaut  iohuunei  unnndsok  wnlredau  maq  kun- 
/>i;  ufar  atl  l.pn.  ni,  20;  u/ar  patei  Luc.  III,  li;Cor. 


I,  iv,  0;  <  or.  II,  iii,  (i;  vfnr  mikil  ci  u/»r  /i/n,  uireo- 
>.iav  :  C.i.i    II,  \i,  K;  lll,  II. 

II.  Cuui  ilalivo  :  t)  locali-,  Rliper.  »)  snper  aliipiid, 
miisiiiii,  iu  sola  fiininila  nta  izvur  su  ufur  liimiuam 
(«  oupivioj)  \Hli.  vi,  14,  c2<>.  52,  <<>ll.  In;  b)  SHper, 
in  (se  cxicnilere),  itri  c.  BCCHS  :  Mltl.  \xvil,  4,'i  rai/i 
rigis  ufnr  allti  nirpai;   i)  motaphnrice  ,  inper,  i», 

urfio  C.  accns.:  Mlll.  X,  i\  nisl  «i/ioxci»  ufur  luisnrt ■•; 
«Vt  c.  genil.:  Hoin.  ix,  5  saei  isl  uf.tr  aUitim  guh;  Kpl>. 
iv,  ti;  t'rrt  c.  arcus.  post  biudanon  Luc  i,  3.i;  \i\, 
I  i,  -i7;  iri-i'.t  post  vnldufni  liuban  Loc.  xu,  17  el 
vaUiiifnitjiban  Luc.  ix,  I. 

II.  lo  cflmpnsitinnn  :  I)  cum  verbis  :  nfarguggan  , 
ufargiutan  ,  ufarhnmiin  ,  ufarhnfjun  ,  ufnrhieihrjuv, 
Hfarhugjan,  itfar[)eilian,  ufarleipan,  tifarlagjtn,  ufar 
meijan,  ttfarmiton,  ufarmunnon,  ufarskadujan,  ufar- 
sleignn,  tifarsvarnn ,  ufurlrusnjaii ,  nfarvtihsjnn  ,  ufar- 
visnit,  iifurfiilljan;  2)  COIII  substanlivis  :  ufargittlja, 
tifnrliauscins ,  (ttfitrmniidei)  ,  ufttrmeleins ,  ujarmeli, 
ufarranneins,  ufarsknfts.  vfarsuara,  ufarftitlei;  3)  cum 
atljeclivis  :  ufarhiminukunds,  itfarfutU. 

HKAitii,  aliverb.  superiie  I  .loan.  XI  ,  38  (trr' 
auTii);  Skeir.  IV,  l>;  in,  suner,  desuper,  c.  ge- 
nil.i  poM!  trudttn  l.uc   x,  !!•   (:rr«v',>)  ;   qasatjttn    Eph. 

I,  21  (j-;..iv.i);  c.  dal.,  posl  v  san  Lor.  xix,  I9(eirp- 
va>);  Joan.  m,  51  luTrseavs»);  vitan  vabtvont  Lnr.  u,  8 

(irric.  aCCUS.). 

ufarassvs,  inasr.,  abundantia,  8unerltnilas,trisiTi 

aU  :  tair.ll.l,  l5;rr;oto-  i'ju»'  Cor.  II,  VIII,  15,  11; 
urrapgolrj  :  Cor.    II,    III,    10;    IV,  7,   17;  t.  urrcOJxcv  : 

Piilpp.  iii.  8;  \>r.ijM~/r>  Tim.  I,  n,2;  ciitn  se>|tietiii 
geuitivo  substantivi  adbibelur  pro  participio  itsjp- 
SaXXwv ,  sic Cnr.  II,  ix,  li  ufarestut  anslaii  (ursp- 

f.u-il-j-iau.  yitoi;);  Kpli.  I,  19  ufrtrnMUS  niiki/ciu» 
(uwspfiaWov  fiiysSoj-)  ;  II,  7  ufarassus  tjabe'tts  (urrsf- 
tSa>X-ov  ttIovto;);  dativus  ufarassau  adverliialiler  usnr- 
palur,  iii  Bliundantia,  aliiindaiiier ,  rcdundaiilcr, 
valde,  irceto-vsTipu;  :  t^or.  II,  l,  \±;  n,  4;  vn,  15; 
XI,  43;  TdeSS.  I,  II,  17  ;  urrjorr-piffo-w,-  :  Mc.  vil,  37  ; 
•jTcip-r.-rt-ptaaoj  :  Tliess.  I,  111,  10;  v,  13;  urrspfia'.- 
Xsvtu;  :  Cnr.  II.  XI,  25;  x«9'  urrsp^oiriv  :  Kotn.  vil, 
15;  Cnr.  II,  i,  8;  eliaiu  «fpurrit  pro  urrsp  in  rmiipo- 
silione.  sie  iifaittssint  nfpanjan  prOurrsps/Tsswtv  :  Cur. 

II,  x,  II;  ufurassnit  haban,  abiiiidaiilcr  liabere,  ab  n- 
darc,  C.  gen.,  rrepi50-sustv  :  Luc.  xv,  17;  1'lilpp.  iv, 
12;  iifiirassni  ganohjun,  id.,  Epb.  I,  8;  ufnrassut  !»', 
id.,  Cor.  II,  i,  5. 

ifaiussjan,  c.inj.  II,  1)  abundare  facere,  aiujtere, 
rr.pto-reuetv  :  Cor.  II,  iv,  15;  ix,  8;  2)  augere,  rrspio-- 
ceustv  :  Cor.  II,   1\  ,    12;   urrsorrXeova^etv    :    Tiin.    I, 

i,  14. 

UFITAIIARI,  nnm.  propr.,  docuui.  neapol.  (vid. 
M.ismii.  in  hor  p.  22  si|). 

HKJO  (coll.  I far).  adveib  ,  abundaiiter,  rrsao-Tov  : 
Cnr.   II,  l\,  I. 

UFTA  (vet.  norv.  opt ,  vel.  sax. ,  angl.  «a\. ,  rec. 
sup.  gerin.  oft,  vel.  snp.  germ.  ufto,  angl,  t-fi,  often, 
suec.  oftn,  dan.  ofte;  l.f.  I,  181),  idverb.,  S»pe,  rtoX- 
Mtr.ic  :  Mc.  v.  4;  it,22;  Joan.  xvm,  2;  Cor.  II,  vi>i, 
22;  11,23,26,  27;  1'hlpp.  m,  18;  Tim.  II,  i,  tli; 
ruzvi  :  Mc.  vii,  3;  Lnc.  v,  35;  sa  ufta,  fr.-iiiieoiei . 
ileialiini,  i  rruxvof  :  Tim.  I,  v,  23;  sva  uftn  tve,  taoi 
sa:pe  kiiuiii,    oo»</t;  :  Coi.  I,  II,  25,  2l>. 

UFTO,  ativcib.,  forsan,  foriasse,  lameoMtli.  xwn. 
04  probabiliier  ei  Luc.  xi,  13  ccrto  aufto  legonduui 
>  st,  vnl.  :nl  li.  I. 


1'AIIH  [vel.  sup.  gerin,  pheit,  VCI.  s:n.  /ierf«;  <ir. 
Jli,  447;  Gf,  III,  327  ;  Scliui.  I,  325),  lem.,  loiiica, 
/itmv  :  Mc.  v,  »0;  Hc,  vi ,  ;»,  Lue.  iii,  1 1 ;  vi,  -0  : 

c.A-i'«iiio\,  conj.  II,  induere,  ivSunv  l  Kpb.  VI,  I  i. 
1'Al.vrLKUSl'L  (\i'c.  ;:r  ) ,   Kfttmwrn :  Cor    I, 
ni,  8 , 


1'AITHUS,  nooi.  propr,  mase.,  DcVftec  :  Mth.  VIII, 
li;  wvi,  (iO,  75,  7r>  ;  \|c.  iii  ,  Iti  ;  v,  57;  VUI, 
53;  l.iic.  vi,  11;  Joan.  vi,  8;  xni,  SA;  xviu,  12, 
lli;  liul.    II,  7. 

iMNTIl  S  [Puntius  l.iic.  iii,  1;  l'au»:.us  Tim.   I. 
vi,  15    \ul.   ad   ll.  II.  oooi.   propr.  oi.isc  ,   n  .      . 
Mlli.  xhii,  2,  LttC.  iii,  I ,    Tioi.  I,  \i,  ii 


ii:s 


RABBAtJNRI 


PACRPCRA  ( /W/itiura  Luc.  xvi.  19;  vne.  gr.), 
r«*«i>. ,  purpuia,  TZ'.p-rvp«  :  Me.  xv,  17,  20;  l.uc  xvi, 
19. 

paorpobi  n,  conj.  II,  purpurare;  panrpurohs,  pari. 
pass.,  purpurala,  jropyupouf  :  Jiian.  xix,  2,  rf. 

PAPA  (voc.  gr.),  inasc,  pipa,   Caleud    g»ih.  ei 

(lorillll.   neap. 

PAHAKLfcTDS  (V'C.  gr  ),  masc.  ,  jrapaxXuTOf  : 
IiMn.  xiv,  1C,  26;  xv,  26;  xvi,  7. 

PARASK  \IVE  (voc.  gr.),  mcBKncraj  :  Mili.  xvvu, 
62;  Mc.  -v,  42. 

PASKA  (a|iiid  Joan.  Pntsn;  voc.  Iielir.),  fcni.  in- 
ilccl.,  pasclia,  Tu.rs/a.  :  Mlh.  xxvj,  2;  Mc  xiv,  12; 
Joan.  vi,  4;  kviii,  28,  39;  Cor.  t,  v.  7. 

PAVLUS,  nom.  propr.  inasc,  nau).oj  :  Cor  I,  i, 
12,  15;  xvi,  21;  Cor.  II,  i,  1;  Gal.  i,  I;  Epli.  i,  I; 
Lnl.  i>,  18;  Tliess.  I,  n,  18;  Thess.  II,  i.  1;  m,  17; 
Tim.  1,1,1;  Tini.  Il.i,  l;Tii.  i,  I;  Pl.il.  in.  19. 

*  PfclK  (Gr.  III,  377  pcikn  vcl  peiko ,  <  um  prxco 
potMJj  cognaium,  ui  palmulam  significans  Iradit,  I, 
68  |3  cd.i.J  auicm  peika...  ut  ex  peinika...  ilecufla- 
tuiu  liabel,  ila  ut  gr:i'Co  focvtxt...  resiioiulcal  ;  sed 
punetum  mclius  It-iigi-se  videtur  I,  .r5,  cinn  voca- 
iiiiliiin  nnslriim  lalino  picen  et  gi;eco  TrsJz»  coufereiis 
pc>k  tbagms  per  pinum  explical  ;  caucniui  propne 
Ctiill  vci.  sax.,  vel.  fr.  pifc,  augl.  sax.  pic  ,  vei.  Slip. 
Rcrm.  pih,  rec.  sup.  germ.  pech.  laL  pix,  gr.  nio-ov.; 
vci.  norv.  bik,  suec.  *fr/c,  il.ni.  tVWi,  coinparaiiduni 
CS1  ci  pieea  arlvir  verleiidum),  ueuir..  pii. 

PKIXA-BAGUS,  vid.  Siili  liugms. 

PElLATUS,  noiii.  propr.  masc,  Uilaros  ;  Mili. 
ivvn,  2,  15.  58,  6-2;  Mc.  xv,  1  ;  Luc  iu,  1  ;  Jciau. 
*uil,29;  Tini.  I.  vi,  15. 

PISTIKLTNS  (voc.  gr.),  adject.,  pislicus.Tttotcxoc: 
loan.  xii,  5. 

PLAPJA  (DRA.  804,  ulii  franc  pte  ium  compara- 
lur),  fem.,  plaiea ,  rrXaTtta  :  Mlli.  >i,  5  vid.  ail 
li.  I. 

PLATS  (vci.  sup.  gcrm.  plez;G(.  III,  363),masc, 
lauiuiii.,  «iriQimix  :  Mtli.  ix,  16;  Mc.  n,  21;  Luc. 
v,  3  i. 

li.lNSJAN,  conj.  II,  saliarc,  Indeic,  op^cto-Oat  : 
lltli.  xi,  17 ;  Mc  vi,  22;  LliC  vu,  32. 

PliCGS  (vei.  iuirv.  puugr ,  angl.  sax.  p"ii<7 ,  vet. 
sup.  genn.  phung.  angl.  bung,  succ,  dan.  pungcGr. 
III,  419;  Gf.  III,  341),  ntasc.  (?),  sacculuin,  (jM.uv- 
tiov:  l.uc.  x,  4. 


ItAf.JAN  |«li 

PCND  (vcl.  nnrv.,  angl.  sav.,  vel  fr.  pund,  >el. 
sup.  germ.  plnihi ,  angl.  pound ,  icc  sup.  gprm. 
pfund;  lal.  pnuilo;  Gl.  111,312;  Itclilli.  182),  iieutr., 
libra,  ).iTp-.< ;  Joan.  ill,  3. 

PLNTIUS,  i.  q.  Pauntius. 

*  PRAGGAN  (vel.  sup.  germ.  prangnn,  liaiav. 
pnvigen  ;  coll.  lal.  premere ;  Gf.  III.  827),  conj.  I, 
puipnigij  (?),  praggnns,  preinere. 

ana-prac.cvn,  vex-ire,  tiki?te» :  Cor.  II,  vn,  5. 

PRAIZKVTAIKEIS  (voc.  gr.).  masc,  presbylcr., 

7zoirr"jztpo;  :  Tim.  I,  iv,  14  vid.  atl  li.  1. 

PRAIZBYTAIBGI  (Praizbyterei,  Tiui.  I,  v,  I9l,  fem,, 
prc-liyter.ilus  ,  jro2.x6u«poi :  Tmi.  I,  v,  19;  Til. 
i,  5. 

PRAITORIA  (Prailauria  Jc.an  xvm,  53;  xix,  9; 
vnc.  lai.  ) ,  fcm.,  itpaiTtif tov  :  Joan.  ivm,  28,35; 
xix,  9. 

PUAiTORiAiiN,  ncuir.  dccl.  gr. ,  id.,  Mc.  xv,  16; 
Joan.  xviii,  28. 

PRAUKETUS  (Prn«fe»e.t  Mili.  v,  11  ;  Mc.  vi,  15; 

xi,  32;  voc.gr.),  masc.  propht-ta,  nfofims'-  Mcli.  v, 
17;  vu,  12.  15;  viip,  17;  x,  41  ;  XI.  9,  15;  xxvn,  9; 
Mc  i,  2;  vi,  ;,  15;  vm,  28;  xi,  52:  Illl,  22;  l.uc.  III, 
4,  iv,  17,  21.  27;  vi,  23,  20;  vil,  16.26,28,  59;  xvi, 
l(i ;  xvni,  51  ;  xx,  6  ;  .lnan.  xn,  38;  Epli.  ll,  2» ;  iu, 
5;  Ttiess.  I,  u,  13;  Tit.  i,  12;  Neli.  \i,  11;  bkcir  IV, 
c;  VI,  c. 

LIUGNA-PBAUFETUS,  pseudnl)' 'OpllCla,  ■li-Aorpo.iAn; 

Mtli.  v,  15. 

ctLiucv-pnAUFFTus,  id.,  M'-.  sni,  23;  Luc.  m,  26. 

wtvuFF.TEis,  fem.,  prophelissa ,  r^o ynnc  :  Luc, 
n,  56. 

pbalieth,  masc.  prophelia  ,  irpoip>ir:ta  :  Cor.  I, 
xin,  2;  xiv,  22.  Thess.  1,  v,20;  Tim.  I,  t,  18; 
iv,  H. 

piia'.  ff.ti,  neuir,  id.,  Cor.  I,  xiii,  8. 

piiaufetjan,  conj.  II,  proplielizare,  jrpowjTEum  : 
Mtli.  vn.  22;  xvvi,  d8;  Mc.  vn,  6;  xiv,  65;  Liic  i,  67; 
Cor.  I,  xi,  4  ;  xiu,  9. 

PRISKA,  iiom.  propr.  fem.,  noio-zi  X«  :  Cor.  1, 
xvi,  19. 

PSALMA  (voc.  gr.),  fem..  psalmu-,  ^aluig:  Luc. 
xx.  42. 

psalvjo,  fcm.,  ul.,Cor.  I,  xiv,  26;  EpY  iv,  8  li.  I.; 
v,  19;  Col.  Hi,  16. 


R 


'  P.ABIIAL'NEI  (voc.  hebr.),  iinleil.,  p«g^euvi :  Mr. 
x.  51. 

RABItEI  (voc  hcl.r.).  incl..  pxfAi:  Mc  IX,  5;  xi, 
21.  xiv,  45;  Joan.  vi,  25,  u,  2. 

ISAGAV,  iioiii.  pmpr.  masC,  TayitO  :    Luc.  Ul,  55. 

RAGIN  (vel.  n  >rv.  rryin,  vet-  sax.  regan—;  Gr.  II, 

HDM.  17;  Gl.  II,  585),  neulr.,  cogilalin.cniisiliam, 
vv.',uii:  Cor.  I,  vii,  25  ;  Cur.  II,  vui,  10;  Pliilcm.  14; 
0  yfia  :  Col.  II,   14;  oi>r  vouicx  :  Col.  I,  25. 

ihcinon  ,  conj.  II,  icgere,  iffSfumvtt»  '■  Lnc.  ll,  2; 
lii,  I. 

r.A-iuGiNON,  ronsiliiiin  tlare,  cunsulere,  auuf.ov- 
Uiita  :  Joail.  xviii,  14. 

ntcixi  i-,  ma-c,  1)  coiisiliaritts,  iruuSouXof  :  Itoin. 
xi,  51;  2)deiuiiii,  pou/j-.iT>i; :  Uc.xv,  45  ;  Skeir.VIII, 
d;  5)  lutor,  tTrirpOTo?  :  Gal.  iv,  2. 

FlDltR-HAGl.i:  is,  lelrarchia,    rirpv.yiv.  (TiTpap^wv) : 

Luc  iii,  I  v  .1    .t-i  li.  I. 

K.\/1I)A  (vel.  norv.  rausi ,  angl.  sax.  reord,  rcor- 
d  an,  rec  >up.  gcrm.  rarm,  rarljnn,  suec  nisl,  dan. 
r"»l;  C.r.  I,  I  |3.  edi  .];  Gf.  II.  534).  fcin.,  v.ix,  lin- 
gu>,  sermo,  )a).ta:  Mlli.  xxvi,  73;  ^lc.  xiv,  70;  •jtwo-- 
ea  :  Roiii.  mv,  1 1  ;  Cor.  I,  xn ,  10;  xiii,  8;  xiv,  21, 
'22,25,  2«.  27. 

IIAZN  (vel.  iu.rv.  iiiniir,  angl.  s.ix.  ntsn;  Gr.  III, 
426),  ueulr.,  domus,  v./ia  :  M.l:.  v,  15;  vu,  21,  25, 


2fi;  Liic.  vi,  18,  49;  vn,  37;  xv,  8,  25;  xvn,  51;  oixoc: 
Mc  xi,  17. 

G\  razna,  masc. ,  vicinus,  '/EtTtuv  :  Luc.  xiv,  12; 
w,  0;  Jo.ui.  ix,  8. 

Ga-ii*7.no,  f.-m.,  viiin.i,   ystTt.iv  :  Luc  xv,  9. 

RA1IN.IAN  (vel.  norv.  rok,  r&kna,  vci.  s.ip.  gerin. 
redinnon,  vel.  'r.  rekemn,  angl.  sax.  reccan,  an^l. 
reckvn,  suec  reckna,  d.ui.  regnc,  lialav.  rekeuen,  rec. 
sup.  gerin.  reclimn  ;  Gf.  II,  581  ;  Rclilli.  991),  cmij. 
ll,  li  compnlare,  ^rcfiZuv:  Luc  xiv,  28;  2)  imiiicra- 
re,  )oyi?ttv  :  Mc.  xv,  28;  Roni.  vni,  56;  u,  8;  3)  rc- 
pntare,  rijtiriv.'  :  Phlpp.  n,  l> ;  ui,  7;  Tbess.  II,  m. 
I.".;  Tiin.  I.  vi,  1;  ^keir.  VIII,  6;  rnir[)ar.u  rahijau, 
di^iium  x.-liinare,  iftouv :  Lue.  vii,  7;  4)  inijnilarc, 
e/Ao/Et-j :  Philem.  I  :;  /oyi^jo-Oat:  Cor.  II,  v,  I";  Tim. 
II,  iv,  16. 

Ca-rariman,  appretiare.  rtftSv  :  Mlh.  xxvn,  9. 

fxura-rah.xijan  ,  prajlerre ,  7Tpou-/!t"o'0al  :  Roni. 
xn,  io. 

HAI1T0N   (cnll.  liiknn),  eimj.  II,  perlincre,  Cor. 

II,   lv,    I. 

♦  RApJAN  (vei.  norv.  rdda,  vel.  sax.  rc///ic7,  re- 
Ihion,  angl.  sax.  rwd,  red,  vcl.  fr.  rcda,  radin,  vel. 
siip.  genn.  redju,  rmljn;  i.il.  rulio,  coll.  liodian;  Gr.  II, 
M;  Cf.  II,  lil;  RclHll.  986).  collj.  I,  rop,  ropun,  ici- 
pans,  loqui,  narrarc. 


MV 


CLOSSAMlitt  GOTIIICA  LINCU.-K 


lliS 


U>.-ha|>jam,  iiumi'1  :tr<',  itfAfUtt'  Mtli.  I,  50 

m|>jn,  I  in. ,  I)  iioiiicrus,  iftSutji  :  Joao.  vi,  IU. 
Hiiiii.  II  27;  2)  ralio,  Aoyo,-  :  l.oc  xvi,  2;  Itom.  xiv, 
II  I'lil|i|i.  iv,  15. 

lt.\|>S  (vel.  norv.  rutlutt ,  angl.  sax.  rt«/,  IH>'C. 
r.do,  dan.  r»./«,  uigl.  rwJy;  gr.  ,o'ccS/o,-;  Gf,  II,  4JG), 
inljeci.  ,  cmiip.tr.  ra/>i«4,  facilis,  iuxoico,  :  l.nc 
ibVin,  25. 

ItAIUAlKKA,  iioiii.  |>ro|ir.  fem.,  'tV.ixxsc  :  Roro. 
U,  10. 

*  ItAIDS  (angl.  sax.  artvdnn,  gerwaiun;  coll  frt, 
iiorv.  r.irfa,  vi-i.  iap.  gerro,  iciM;  Gr.  II,  14;  Gl.  II, 
I7U),  arfject.,  delenuinaius. 

ga-kaios,  couslilulus,  ileliuiiu s,  '^«Tirayutvo,- :  Luc. 
iii,  13;  Skeir.  I,  C. 

raiiuan,  eonj.  II,  conMiitierc,  Habilire,  Sheir.  III, 
c;  ruihlaba  ruidjan,  opSBTOtuiv  :  Tim    II,  II,  15. 

cv-kuiuvn,  iil.,  5i«t«ttjiv  :  Cor.  I,  ivi,  1 ;  Tii.  i, 
5;  rtpozi'Mrj'Jui  :  Rph.  i,  9  li.  I. 

GA-KAii>t:i\s,  l'cm  ,  orrfiiiatio,  ins  imlio.  Sturuyn  : 
Itoiu.  xiii.  2;  woiuv:  Cnr.  II,  i,  15,  15;  Gal.  vi.  ttf; 
l'Ul|i|>,  iii,  10;  ooypg  :  Eph.  ii,  I  j;  vitotlis  garuideins, 
1'gislatio,  •jourjOifn-x:  lloiu.  ii,4, 

ItAIIITS  (vct.  imrv.  reJir,  anjtl.  sax.riAt,  vct.  «..ix., 
*ei.  sup.  gerin.re/i/,  vel.  Ir.  tinclit,  angl.  rtffA',  snec. 
reM,  ilan.  rel,  rcc.  au|i,  genu.  recht;  lal.  rectmt,'  IiRa, 
718;  Gf.  II,  599;  Rclnb.  994i,arfjeci.,  nctiis, ttfuc : 
Mr.  i,  3;  LiK-.  iii,  4,  5;  Skeir.  VIII,  ii ;  2)  jusius,  3i- 
ouqg  :  Tim.  II,  iv,  8. 

raihtada,  advrh. ,  1)  tecie.  jusle,  nrrfinate, 
o:/cu6jf  :  Tliess.  I,  n.  10,-of.6<u,-:  Luc.  vn.  45;  x,  28 ; 
xx,  21 ;  raihtttbti  raidjau,  rccn-  c»HSliluer<',  liivulerc, 
i>pr>oxouth  :  Tim.  II,  ii,  15;  2)  juste,  ree/e,  f.icile, 
e-.&itac:  Mc.  vil.  35;  ttiihtaba  ttaggau,  icCle  aiiiliul.irc, 
OjctfoiroSeiv     Gal.  II,  14. 

i.a-  ii  viiiis,  atljeel.,  cnmpar.  garailtlaza,  jusius,  3,- 
/cctof :  Mlh.  v,  45;  x,  41 ;  ixv,  46;  xxvn,  19;  Mc.  vi, 
20;  Llic.  i,  6,  17;  n,  25  ;  v,  52  ;  xv.  7;  xvin,  9;  xx, 
*i0;  Joan.  vtt,  24;  xvn.  25;  Rom.  vu,  12  ;  xi,  22; 
1'ltlpp.  iv,  8;  Col.  iv,  1  ;  Thess.1l,  i.  5.  6;  Tim.  I,  i, 
9;  Tim.  II,  iv,  8;  Til.  i,  8;  garuihts  vairpan,  Smxiov- 
a'Juf.  Gal.  II,  1C;  garaililaiia  doiniull  vel  gadomjan, 
liulicare  jiistum,  3«at&0v  :  Luc.  vn,  29;  ivt,  15; 
Gal.  ii,  17;  Hblpp.  in,  12  ;  Tim.  I,  m,  16;  garuihta- 
ua  galeihan,  juslilicarc,  Sixatouv:  Luc.  xvill,  1 1;  ga- 
ruihtaua  qipan,  itl;  Gitl,  v,  4. 

ga-raiiitaba  ,  adverb.,  1)  jusle,  recie,  Stxuu»;  : 
Cor.  I,  xv,  34;  2)  xtitie,  cuin  aqiiil.le  :  Skcir.  III. 
b;  M,  .1. 

ua-raihtei,  f-tn . ,  juslilia,  3i/«(oouv«  :  Mtli.  v.  20; 
Lnc.  |,75;  Itom.  ix,  28,  50,  31  ;  i,  3.  4,  5,  (i;  xiv, 
17;  Cor.  II.  m.  9;  v,  21  ;  vi,  7,  14;  xi,  15;  Gal.  n, 
21;  v,  5  ;  Epli.  iv,  2i;  v,  9  ;  vi,  14;  Piilpp.  m,  6,9; 
Tim.  I,  vi,  II  ;  Tiui.  II,  ii,  22:  III,  10  ;  iv,  8;  Sktir. 

I,  a.  b,  c,  tl;  IV,  r;  Stxairipix  :  Ltic.  I,  6  ;  Kom.  vni,  4. 
UNGA-B AIUTEt ,  inpislilia,  avou.ca  :  Cor.  II,  VI,  14. 
i..i-iiAiiiri|H,  lcill.,  juslili.i,  Stxaiocruvq  :  Joail.  XVI, 

8;  Itoni.  x  ,  lu 

ca-raihtjan,  conj.  II,  1)  ri'ctilic.ip\  rcciuni  farere, 
xareufiuvetv  :  Luc.  l ,  79  ;  Tliess.  I,  III,  1 1  ;  Tliess.  II, 
iii,  5;  2)  jtistilic.nv,  3ix«to0v  :  Cor.  I,  iv,  4. 

aii.a  KAiiiu  v.v  .  corrigere  ,  aiti3too0o0v  :  Tit.  1,  5. 

ua-raihtkins,   lein.,  jusiitia,  eroeiulatio,  iironip- 

bwm;  :  Tllll.  II,  III,   16. 

itAnms,  coiijuiict.,<eiiipcr|>osipiisiia(cxre|itoltuni. 
x,  18),  1),  euim.  Vao  i  lllh.  ix.  g  ;  II,  18  ,  Mc.  vi,  17  ; 
vu,  8,25;  viii,  5  ;  Ltic.  1, 18;  vi,  ti  ;  m.55;  xiv.  28  ; 
xvii,  2i;  xvm,  14;  Cor.  I.  xn,  12;G;il.  II.  15;  *  Mc. 
xii, 37,  utii  pro  o0v  poiuliir,  b-elin  lalsaest  iieciulelliKi 
poiesl,  vul.  ad  It.  I. ;  2)  sc.  Iicei,  Skcir.  II,  a,  tl,  pr. 
•■t  liu.  ;  V,  c.;  3  )  libctitcr,  lAivtuvyi  :  Itom.  x,  18 ;  i  ) 
i>r<>  n-v  naurpata  nppuntlnr  s<'i|ueiiii  i/>,  /tnn ,  a(>j>an 
(tjj)  :  Mc.  iv,  4;  itiioi.  hii,  |li ;  x,  I  ,  \iv,  2,  :>;  Cor. 

II.  viti,  17  ;  l,  1.  10 ;  Gal.  iv,  21 ,  26 ;  Tness.  I,  u,  18; 
Tim.  II,  i,  10;  Skeii.  II,  ti ;  III,  .1;  V, ,.  (lcttn  ciiicu- 
.l.ilo  i/i  jnitfl  iitbijt  aiuaiui  raihtn  clc.  vitl.  Liilie  lici- 
trSjft  p;ni.  58) ;  5)  pro  cni  lilit  o    -  n.p  iu  unltt  rtiiAiu, 


^  =  t3iirre/>  :  Luc.  I,  I  ,  i.e  rillhli»,  vmrip  :  Cor.  II,  VIII, 

7;  rori.-isso  cii.iiu  GotblH  Lnr,  xvni,  14  i')Ttip  luco  i5 
yip  legil,  tpiotl  pcr  />//«  raihtit  rctltii  it,  nae  nnn  p<>- 
uiii  Cor.  |,  xii,  12  gnaeuni  K«9dbnii  pertva  raihtn 
vcrtern,  yip  cum  plnr.  c.nl.l.  pi.vicrinisso. 

*  ItAIP  (  vel.  norv.  rcip,  rtp,  augl.  sax.,  vet.  fr. 
mp,  vci.  sax.  rep,  vct.  s.ip  (;ciro.  re  (,  Biigl.  rope, 
suec.  rep,  dao.  reeb,  b:nav.  reep,  rec.  snp.  i;erro. 
rnf;  Or.  III,  450;  llltA.  425,  510;  Gl.  II,  496; 
Itoliih.  1015  voc.  Silrap),  neutr.  ('').  eorriglum. 

sKACHA-iiAii' ,  eonigiuill  calcciineiiioruiii ,  t'/i«,- ; 
Mib.  iii,  II ;  Mc.  i,  7;  Luc.  III,  16. 

RWSJAN,  vi. I.  sitb  /i«'/i,/«. 

II AliA  (voc  bebr.),  intlecl.,  pawk  :  Mlb.  v,  22 

ItAklAN,  vi.l.  si.b  Itikau. 

ItA.MA.  iioiii.  propr.  indecl.,  •v«ua  :  Ksdr.  ll",  26. 

KAN^JAN,  vul.  suli  Hitmaii. 

'  ItAlJKO.N  (vei.  i.orv.  teufu,  vei.  m,  robon,  angl. 
sax.  rea/ian,  vel.  fr.  rutia,  rava,  vel.  sup  gcriu.  ruu- 
bon,  sitft:.  rofea,  tlau.  rove,  rec.  sup.  gertn.  raitbea; 
lal.  rupere,  gr.  ipirutltn;  Gr.  II,  19  ,  |)UA.  635;  Gf. 
II,  557  ;  Itclilb.  985,  <lt,4),  c.uij.  II,  rapere. 

hi-i!aiiu'in,  abripere,  o-uAav  :  Cor.  II,  xi,  8;  i/.ouBtv : 
Luc.  x,  50 

II  AlillS  (vet.  iioi  v  inudr,  riodr,  vcl.  sax.  rorf,  nii.l. 
s.ix.  read,  reait,  vet.  fr.  rad ,  vel.  sup.  genn.  rot, 
augl.  red,  siicc,  tlan.  lerf,  rec.  sup.  gerui.  ro'h  ;  Gi . 
II.  21  ;  Gf.  II,  481  ;  itchlil  983),  adjecl.,  ruber  (xon/i- 
voj  Niint.  xu,  6)  :  Skeir.  III,  c. 

ItALIITJAN  (coll.  suec.  ryi/i,  dan.  rievui,  conj. 
II,  frcmere. 

w  KvinijAN,  infreiiicrc ,  iiA<5<.i/A*o0at :  Joaa.  II, 
55,  38. 

ItALTJ  \N  (vel.  norv.  •in(a,  augl.  sax.  ripan,  hrio- 
pan,  vel.  sup.  gerin.  raufjaii,  i.ngl.  reap,  suec.  repu, 
batav.  reupen,  rec.  sup.  germ.  raufen,  rupfen ;  GC. 
II,  49  i),  ct.tij.  II,  evellere,  riXXccv :  Mc.  u,  23;  Luc. 
vi,  1. 

U.MIS  (vet.  norv.  regr,  vel.  sup.  germ.  ror,  suec., 
dan.  r«r,  rec.  «up.  guna.  rohr;  Gr.  II,  50 :  Gl.  II, 
545;  Itcluli.  992  voc.  Rer),  neutr.,  calaious,  xa>«u»k-: 
Mtb.  xi,  7;  xxvii,  48  ;  Mc  xv,  19,  36  ;  Luc.  vn,  21. 

UASTA  (  vel.  uorv.  ras',  rost,  vei.  sax.,  vei.  sup. 
germ.  rasta,  aogl.  sax  ,  aogl.  icaI.vcI  l'r.  r.sla,  suec, 
rec.  sup.  garm.  rmsl;  Gf.  II.  551;  ftcluii.  992), 
lem.,  1 1  iei|,iif,  ;  2l  qoaiiloiu  ptttesl  boinu  sine  ipucio 
iicr  fac'  re,  inilliare,  cii>iov  :  Mlh.  v,  41. 

RATJaN,  coiij.  II,  pouere,  j.iccrc,  lliess.  ',  ill,  3 
vitl.  a<l  h.  I. 

'  ItEDAN  (vet.  norv.  repa,  vet.  sax.  rarfau),  couj. 
I,  rairop,  ruiropun,  redant,  pruvidere,  proctirare. 

ua-redan,  curare,  wftmtia^t»  :  Cw.  II,  vm,  21. 

fauiiaga-rei.an,  ilccenierc,  prxiiesiiuarc ,  npoopi- 
ct"/  :  Kph.  i,  5,  II. 

UM>-itKin>,  turarc,  i.rovidere,  pnrservare,  Skeir. 
VI,  b. 

iiH-HEi>AN,  deliuire,  ioyp.axiZeaQau  :  Col.  n.  20. 

GA-iiioada,  a.ivcrb.,  In.ncsle,  tuaxnujjvotf  :  lloni. 
xiii,  15. 

*  ItKIISNS  (  coll.  vet.  sup.  germ.  rohn,  rtuih  ;  Gl. 
11,377),  fcm. 

ca-RKiisns,  slatiiliini,  coiisliiulom  letupus.  tleier- 
iniii.itio,  irooOio-jiia  :  Gal.  iv,2;  Skcir.  I,  b,  c;  II,  e, 
d;lll.a,  il;  iV.a.d,  VIII.  c 

ItKIKS  (  v<'t.  imrv.  nkr,  vel.  sax.  riki ,  Mgl.  sa\. 
rie,  vel.  Ir.  rik,  nke,  vet.  sup.  geno.  licui,  icc.  siiii. 
gcroi.  reieh;  lal.  rex,  gr.  ip%uv;  Gr.  II,  tfi ;  Gf  II, 
3S7  ;  Itt  lilb.  994),  inasc.  ai mii.,  poifns,  piio.cps, 
priraul,  £t  /dv:  Mtb.  ix,  IH,  23;  l.nr.  xvi  l  ,  IS; 
J  «ii.  vn,  26,  48;  xii,  31,  42;  Itom.  xiu,  3;  Epk. 
ii,  i,  Skeir.  VIII,  c,  d. 

nupA  r.Kiis,  iioiii.  prtipr.  linsc,  Calcii.l.  goth., 
vid.  sob  hrijioa. 

hkik-,  adjecl.,  rci,  piiocfps,  iVtiioi    Neh.  vt   17. 

iu  imm  a  ,   sopeiL,  Miprcrous,    pniKcp-,   i- .     . 
Mc.  ni,  22;  rriAi.w.i  gn  i/.i,  suinmus  s.tccrdos ,  ■B/H" 
i.-.-j,  :  Jojii.  xmii,  22. 


1 129 


liMR.VN 


UILIiS 


1130 


kmki,  ncnlr.,  piiiicipalii* ,  b.pyh  :  Luc.  xx,'.20; 
K.un.  vin,  38;  Cor.  I,  xv,  24;  fcpb.  i,  21  ;  m,  10; 
vi,  12;Col.  i,  i6;  II,  15. 

rf.iki.ioh,  cimj.  II,  iiuuiiiiiir.*,  regere,  iinncrare, 
ipyttv :  M-,  x,  42;  Joai..  xiv,  50;  lioiii.  xv,  12. 

iiEllt  AN  (siiec.  rdra,  tlan.  ren\  lialav.  rotren,  rec. 
siip.  genn.  ruhien;  c.ill.  Urlilli.  992  vnc.  Iler),  c.uij. 
II.  palpitare,  Iremeie,  Tpiusiv  :  Mc.  v,  53;  Luc.  vjii, 
47;  ffiuirScc:  Mih.  xxwi,  51. 

ri.iko,  fem.,  1)  ireuior,  paJjiiialio,  t/.ouo;  :  Mc.  xvi, 
8;  Cor.  II,  vii,  15;  2  )  moius  terra:,  aeiou.ii  .  Mlli. 
xxvu,  51. 

'  RElSAN(vei.  norv.  risa,  reha,  anyl.  sax.  i»m's«h, 
im/in,  vel.  sax.,  vel  sup.  geriu.  titan ,  vet.  Ir.  nsa, 
smgl.  ri*e,  raise,  suec.  reia  ,  dan.  reise,  iiaiav:  riisen, 
r  c.  sup.  geriu.  reisen,  riese;  Gr.  II,  lC;  Cf.  II,  550, 
Kcbib.994),  conj.  I,  raii:,  iisuh,  risans,  surj-ec. 

un  r:.isan,  surgere,  excilan,  iyeipioQut  :  lllli.  mi, 
15,2«;  ix,5,  6,  7,  19.  25;x  ,  5,  li;  xwn,  52,  05, 
61;  Mc.  II,!*;  III,  3;  iv,  27;  v,  41;  w.  14,  10;  x,  49; 
xli,  26;  xin.  22;  xiv,  42;  xvi,  6;  Luc.  v,  25,  21; 
»1.8;  VII,  14,  16,  22;  vjii,  21,  54;  i«,  7.  22;  xx, 
37;  Jn.ui.  vu,  52;  xi,  29;  xjv,  31;  Kom.  vu,  4;  Xlli, 
II ;  Cor.  I,  XV.  4,  12,  15,  14,  16,  i7,  20,  29,  55; 
Cor,  II,  v,  15;Tim.  II,  II,  7;  Sityeipea9at  :  Mc.  iv, 
59 ;  «vt<rr«vat :  Mc.  v,  42;  Luc.  «I,  81 

mpUR-iu  isan,  consurgere,  o-oveytiptoOzt  :  Col.  II, 
12;  iii.  1. 

t 'ii  uists,  feni.,  surreclio,  tyepott  '■  Mili.  xxvn,  53. 

kajsjan,  conj.  II,  excilare,  ileyeipea  :  Roul.  i«,  17. 

un-iiAisjAN  (  us-mitjan  Luc.  viii,  24  ),  ex|iergcfa- 
ivre,  I)  excilare,  iyipetv  :  Mc.  i,  31  ;  ix,  27;  Luc.  i, 
69;  2)  cx|ie.gela.'eie,  exenare  (a  sown.>),  iydptt*  : 
Mlli.  Vlll,  25;  oteytipztv:  Me.  iv,  38;  I.UC.  VIII,  24; 
3  )  sus.  iiare  (  a  morie  ),  iyeipea  :  Joan.  v,  21  ;  xn, 

I,  9;  Itom.  x,  9;  Cor.  I,  xv,  15;  Cor.  II,  1,9;  iv, 
11;  Ual.  i,  1;  Epli.  I,  20;Col.  ii,  12;  av«<TT>a<T«t  : 
joau.  vi,  40,  44,  51;  4  )  SUScilare,  iytipuv  :  Luc.  III, 
8;  rMili.p.  I,  16;  s;avaarijj«(  :  Luc.  XX,  28  ;  5)  susci- 
lare,  Sayeipeiv :  Joan.  vi,  18. 

uipuit-KAisjA.M ,  conres.isciiare,  aweyeiptt»  :   Kpli. 

II.  6. 

liESA,  n»iu.  propr.  masc,  'p>io-«  :  Luc.  ui,27. 

*  ItlUC  VS  (angl.  sax.,  v  i.  sax.  tiuc;  euil.  rec.  sup. 
grrni.  i' <■('..') ,  adjecl.,  nion-trnsus  (?|. 

GtNttiUHMCCVs,  immatisueuis ,  uvr.u-poc  :  Tim.  II, 
■U,  5. 

KIUN  (vet.  norv.  regn,  angl.  sax.  reijn,  vet.  sax., 
vel.  sup.  germ.  reyau,  vet  Ir.  rein,  atlgl.  rain,  snec, 
<lau.  regn,  balav  .  rer.  sup.  Kerm.  reyen;  l.il.  rignre, 
cr.  (.{.ix^;  Gr.  11,53;  lll,388;Cf.  II,  441;  Kclilli. 
9j0),  neulr.,  pluvia,  j3ooy_»  :  MUi.  vn,  25,  27. 

rignian,  conj.  II,  pluere  faccic,  [ipeyetv  :  Mtii.  v, 
45;  Luc.  xvii,  29. 

KIQIS  (  riuii  Mlli.  vi,  23;  coll.  vel.  norv.  reykr, 
rauk,  rnukr,  vel.  sax.  roc,  vel.  fr.  rek;  Rclilli.  990), 
lirulr.,  oliscuril.is,  leiiebra",  u<  rof  :  Mlli.  VI,  25; 
v:n,  12;  xxvii,  45;  Luc.  i,  79;  Itom.  xm,  12;  Cor. 
I,  IV,  5;  Cor.  II,  iv,  6;  vi,  14;  Kpb.  v,  8,  11;  vi, 
12;  Cl.  i,  13;  I  bess.  I,  v,  4,  5;<jzoti«  :Mib.  x,27; 
J.iai..  vi,  17;  vill,  12;  xti .  55. 

toyui  ins,  ailjecl.,  tenebrosns,  o-xorsnoc  :  Mlh.  vi, 
13;  ea-AOTtouivot  :  Epll.  IV.  18. 

mqizjah,  iohj.  II,  lenebricare,  obscuraii,  «rxorits- 

cOai  :  Mi .  XIII,  24. 

ItliiAN  (vei.  norv.  rakna.rekja,  iiikkia,  angl.  sax. 
ruiioii,  luecan,  vei.  sup.  gerni.  rcehjan,  reichjan,  vei. 
Ir.  reka,  angl.  reach,  suec  rdcti,  dan.  nekke,  batai. 
r«fkiri,  reyken.  rec  Sup.  genn.  recken,  reicken;  lai. 
...rigere,  (jr.  opiyuv,  Cr.  II,  20;  Ul.  II,  5(i5,  580, 
lUluli.  990),  lonj.  I,  rafc,  rekun,  rikana ,  euiuulare, 
acriimnlarr,  otupsJetv.  Kom.  xn,  20. 

'  bakjaN,  ronj.  II,  lellilcie. 

iif-hakjan,  exleuiJcie,  ixT£iv;tv  :  Mlli.  vni,  5;  Mr. 
i.4l;  iii,  5;  Luc.  v,15;  vi ,  10;  intoiza.v  :  Cor.  I, 
»i,  18. 

iii  Btx.s  (6i/eiA»Cor.  I,  xv,30;  Cr.  11,27,  718), 


ailjeci.,  jicriclitaus ;  bkekt  vitan  vel  eairpm,  »8.  i«. 
v:u£(v  :  Cor.  I,  xv,  50;  Lnc.  vm,  23. 

Bi-nEKti,  fcni. ,   penculum ,    xivSuvoc  :  Cor.    II 
xi,  26. 

ItlMIS.  neulr.  (?),  (iuies,  no-u/> :  Tliess.  II,  iii,I2. 

KINNAN  (  vet.  uorv.  rmna,  reima,  angl.  s<x.  reu- 
nan,  yritan,  vel.  sax.  rinnan,  vet.  fr.  renna,  vcl.  Sup. 
Herm.  linnan,  rennjan,  angl.  run,  succ.  rennu,  rinnu, 
ilan.  rende,  rinde,  batav.  reimcn ,  rec.  sup.  germ. 
reimen,  rinu.n;  lal.  ruere,  gr.  fuv,  C.r.  II,  54;  Gf.  II, 
515;  Krlilli.  992),  c.nij.  I,  rai,n,  runnun,  runnans,  1) 
i  urrere,  T/>jy£iv  :  Mc.  v,  fi;  Roni.  ix,  16;  Cor.  I.  ix, 
21,  20;  Gal.  n,  2;  v,  7;  ipuJa  :  Luc  vm,  53;  i;|0- 
yjabut:  Mili.  viii,  28;  «aniofi  rinniiH,  concurrere, 
£ino-uvTp£>_£«v  :  Mc.  i\,  25;  2)  lueie,  [tiv  :  Joan! 
vii,  58. 

iiLo|iA-niNN\NHEi.  p:irt.  feni.,  fluxus  ^anguinis,  at'- 
fioofooiott  :  Mlb.  ix,  20. 

and-binnan,  1)  incuirere;  2)  |  ugnare,  Staksyea6M  : 
Mc.  ix,  5t;  Skeir.  III,  a.  ' 

at-binnan,  acrurrere,  tp%:ofat  :  Lnc   xvi,2l. 

iiuat-binnan,  iil.,rpofT|t>£/£(v  :  Me.  x,  17. 

bibinnan,  1  )  circumcurrere,  mpnpiyjtv  :  Mc.  vi, 
55;  2  )  ciiciiimri",  c  rcumdare,  xuxXoOv  :  Juan.  x,  24. 

ca-binn.vn,  I)  concnrrere, coiiveiiire&truveoyttiT6cc>; 
Liic.  v,  15;  eliam  «iirinna.i  mij>  —  Mr.  xiv,  o5 ,  ei 
samafj  ijaiinnun  Cor.  I,  xiv,  i0 ;  [iKi]<niv&yevO«t : 
M_i.  i,  .5;  umevKv  :  Joan.  xn,  H  ;  ?.ut«vt&v  :  hpb.  iv, 
13;  2)  cii.rere,  eoncurrere,  par  rursuni  peieie,  k«t«- 
XauSavstv  :  (;<ir.  I,  ix,  21. 

du-hinnan,  occunvrc,  itpot-rpixert  :  Mc.  ix,  15; 
[■tep9s-]epjrte1lcu  :  Mlb.  vm,  2. 

unii-binnan,  coulingere,  s7rt6«)Astv  :  Luc  xv,  12. 

ub-binnan,  llexire,  rgreili,  t%ipx,t<r?tu  :  Mc'iv,5: 
Vill,  II  ;  xiv,  48;  Lnc  iv,  35;  viu,  o;  Jom.  vm,  42- 
xi,  44;  xii,  15;  xvi,  27,  50:  xvu.  8;  ewrooeuei9>i  : 
Joan.  xv,  20;  t~pXtoOai  :  Luc.  vn,  33,  5i;  Uvu-wi- 
veiv  :  Luc.  II,  4;  XII,  20 ;  rjzuv :  R.un.  xi,  26  ;  21 
onri,  de  sole,  «v.t^siv  :  Mc.  iv,  (> ;  xvi,  2;  Nei..  vn 
5;  de  .«eniine,  t^ocvtxtcUeiv :  Mc.  iv.  5 ;  Uvutoivtvi  \ 
Mc.  iv,  8,  32;  3)  exire,  iUp/joiJtii  :  Lnc  n,  I ;  tx, 
14;  4)  exire  (de  sorte),  contingere,  )«-/y«vjtv  :  Luc' 
I,  9. 

fair-kinnan,  perlingere,  i-rmiicooi :  Cor.  II,  x,  13, 
1 »;  du  paurfiai  fairrinnan,  convenire,  peiiinere,'«vr,- 
x£tv  :  Epli.  v,  4. 

facr-bi.vnan,  praeredere,  Skeir.  III,  b. 

fka-binna.%,  mcidere,  irzpmiKTttv :  Luc.  x,  50. 

kinno  (Cr.  Ili,  586),  leiu.  torrcns,  yeiuupio; :  Juan. 
xviii.  1. 

i.uns,  uiasc,  cursus,  fluxus,  puo-tf  :  Me.  v,  25- 
Luc.  vni,  43,  44;  opip-ot :  Tiin.  II,  iv,  7;  no.tyu- 
vauikjan  sis ,  cuirere,  praecipitare ,  6eu«v  :  Mtli. 
viii,  52. 

i.a-ki.ns,  fem.,  plur.  gaiunscis,  foFum,  via,  iuuij : 
Mili.  vi,  2;  «yo£«  :  Liic.  vu,  32. 

uk-bi:ns,  exilus,  «*Joi5of;  :  Luc  iv,  31. 

i.b-bi.ns,  masc,  plur.  uriunsfie,  1)  oriens,  «v«to>4  : 
Mlb.  vili,  II;  Luc  l,  78;  2)  exiius,  u.eSpiiv  :  Mc. 
vii,  19.  r 

ga-riwjo,  fem.,  inundatio ,  7rX»7.uup«  :  Luc. 
vi ,  48. 

'  hannjan,  couj.  II,  cnrrcre  facere. 

i'r-ba.\njan,  oiiri  lacere,  «vaT«'>£tv  :  Mlb.  v,  45. 

VFAR-RANNF.iNS, feiii.,aspersio(t.'avTt<Tu6<;:Niiiii.  xi> 
9)  :  Sktir.  III,  b. 

*  KILDS,  a.ljeci.,  verecundus. 

g\-Biuos,  id.,  o-suvof  :  Pblpp.  iv,  8;  T:m.  I,  iu,  2 
8,  II. 

GA-RiutH  ,  neuir.,  easliias ,  o-£uvot>ij  :  Tim.  I, 

II  ,   2. 

ga-rii'I)'o,  fem.,  id,  aioVii  :  T.m.  I,  m,  9. 

KICKS  (coll.  anjtl.  sax.   hreo\an,  hruren),  adject., 
rorniinpibiliS,    irpoitutpof  :  Cor.    II,    iv,  18;  'jvijto;  : 
Cor.  II,  iv,  1 1 ;  ^«otoi-  :  (^or.  I,  ix.  25 ,  \v.  53;  jiflst- 
oou£vo,- :  Eph.  iv,  22;  mut  vairjtan,  corruuipi,  -.h. 
peoOut  :  Cor.  II,  XI,  3. 


U'l 


CLOSSAIllliM  COTHIC  I.  LINCU.E 


1.52 


iis-riub  ,  incorruptu*,  «/«ot,,  :  Cor.  I,   n,  '25  ; 

w,  :>•!. 

iui  ki  i,  fmi.,  i  orruullo,  <?0ooa  :  Cur.  I,  xv,  50;  Gal. 
vi,  8;  C..I.  ii,  22. 

i  \  itniiM,  imi urruplin,  u/w-nu  :  C>r.  I,  xv,  50, 
53,  Kph.  vi,  21;  Tim.  II,  I,  lo'. 

RIDBMN,  cunj.  II,  curruinpere,  ^9t>ottv  :  Cor.  I. 
v,  53. 

•  IIUGKS,  adjcei. 

rit-r.ui.io,  reprol.a'HS  (T),  Kph.  li,  ">  ll.  I. 

IIUMA.  noiii.  propr.  feiu.,  Tufn  : Tini.  II,  i,  17. 

rumomf.is,  iioiii.  prupr.  maM'.  plor.,  Tup  oi  :  lluiu. 
si.bscr. 

RUMS  (  ret.  norv.,  ret.ni.,  niig'.  sax.,  vei.  fr., 
suec,  dan.  rum,  vei.  sop.gerui.  mmi,  augl.  room, 
batav.  num  rec.  sup.  genn.  roam;GI.  11,508; 
Kilitli.  998),  inasc,  locus,  Toirof  :  Liu'.  II,  7. 

kiim*,  tdject.i  laltis,  spaiiosus,  eupu/fooo,-  :  Mtli. 
vii.  13. 

CR-KUMN.W   (w-wiiwnon  Cer.    II,    VI,    II    h.    I.  ), 

couj  III,  dilatari,  xhKwtaAmt  :  Cor.  I ,  vi,  II,  13. 

RUNA  (vci.  iiurv.,  vet.sax.,  vet.  Rup.germ.,  suec 
ruim,  ai.gl.  -ax.  run,  dan,  rune,  rec.  t>up.  germ.  r«n 
nrn ;  l>M.  583;  01.  II,  52  >),  fem.,  1)  n.ysienuin,  ftu<r- 
Tiioiov  :  Mc.  iv,  11  ;  Lnc.  vin,  10 ;  K»iu.  xi,  95;Gur. 
I,  viii,  2;  xv,5l,Kpli.i.  9;  iii,  3,  4, 9;  vi,  l9;Cu|.i, 
16;  tv,  5;  liin.  I,  iii,  9,  16;  2)  consilium,  ovuSou- 
/tov:  Mth.  uvit,  I  ;  3)  cunsiliuin,  SouXrj  :  Luc.  vn, 
30;Cor.  I,  tv,  5. 

oa-ru.m,  ueiiir.,  consilitim,  truii^ouAiov  :  Mth.  xxvn, 
1  h.  I.,  7;  Mc.  1.1.6;  xv,  I. 

*  runan,  conj.  II,  cousulcre. 


ni-Ru\AiN>,   fi-in  .    consiliuin,   prnposittim,  Skeir. 
III.  ;.. 

IIUNS,  vi.l.  sul>  /ti.inan. 

ItUFUS,  noin.  |.n>|>r.  uiasc,  •frvyt  :  Mc.  xv,  41. 

itOUjA.N  (ve(.  norv.  rddi,  angl.  sax.  rscilun,  vei. 
fr.  rrdit,  angl.  read,  rcc.  s.ip.  gerin.  reden;  Cr.  II, 
10:  Rchlli.  9<s6).  ronj.  II,  toqui,  dnere,  aoWv :  Mth. 
i\,  18,  5.;  Mc.  I,  31;  ll,  2.  7  ;  iv,  33,54;  v,  35.  3G ; 
vti.  35,37;  ix.  6;  xiv,  9, 15;  Luc.  i,  19,52,  45,70; 
n,17,18.20.33,38,50;iv,4l;v,4  2i;vi,45;vn,  15; 
viu.19;  ix,ll;Joa.i.vi,o3;  v,25,2G;vn,  13,17, 18, 
M, 4o;viu,  12, 20.25. 2G, 18, 40, 44.45;tx,2l,2«*,?7  ; 
x,  6;  xii,  29.  36.  41,  48;  xtv.  10,25;  xv,  3,  II, 
22;  xvi,  I,  13,25,29;  ivm,  20,  21,  22;  xix,  10; 
lloin.  VII,  1;  Cor.  I,  mii.  II  ;  xtv,  21.  25.27;  xv, 
3i;Cor.  II,  n,  17;  iv.  13;  vu,  14;  xi.  17 ;  xu,  4, 
19;  xiii,  3;  Eph.  iv,  25;  v,  19;  M,2'i;  Plilp<>  l, 
14;  Col.  iv,  3,  4;Thess.  I,  II,  lt>,  liiu.  I.  v,  15; 
Tit.  II,  I;  Skeir.  IV,  c;  VIII,  c,  d  ;  liystv  :  Li.c.  iv, 
21;  vii,24;  xx,  21 ;  Tim.  I,  i.7;Neh.  vi,  I9;i£niv: 
l.ue.  vn,  39;  ciin  du  vel  nii/>,  <ruA).<x)tiv :  U<*>  ix, 
4;  Loc.  iv,  36;  Siukuniv  :  Luc.  VI,  II. 

un-roujands,  partic.,  oiiii  loipiens,  Mintus,  dluio;  : 
Mc.  ix,  17,25;  xo>yo<;  :  Me    vn,  37. 

bi-roijan,  murmiirare,  cuin  geinlivo,  accusativo  vcl 
/i.  yoyyu^Ei»  :  Liic.  v,30;  Joau.  vi.  41,  45.  61;  vu, 
52 ;  <5(v/oy7uJeiv  ;  Lin-.  xv.  2;  xix,  7. 

Hip-RODJAN,  COlluqui,  truMaitiv  :  LUC.  IX.  33. 

B -iiodf.ins,  1'ein.,  niiiriiiur,  iiiurintiralio  ,  707701- 
aui{  :  Juan.  vn,  12;  x«T«/.a>t'/. :  Cor.  II,  xn,  20;  G.il. 
v,20  vi.l.  atlll.  I. 

ROIISISS,  fem..  aula,  u-M  :  Mtl>.  xxvi.69;  Me. 
x  v,  G6;  Joan.  ivm,  15. 


s 


SA  (vct.  norv.  $a,  suec,  dan.  «0111 ;  Gf.  VI,  2), 
niascoliinini  articuli,  v  d.  sou  jjaia. 

SAiiproM-n/i,  vid.  s.il./.ii/u. 

*aei.  pro 1.  relat.,  vitl.  sub  ]>a!a. 

SAUAILLIUS,  nuni.  propr.  iiiasc,  Skcir.  IV,  d ; 
V.I.. 

S\CAK[>ANI  (voc.  hehr.  ).  c«e«x<$W  :  Mlh. 
Kivii,  46. 

SAUAN  (angl.tai.,  vel. ailp.  germ.  sal«n;gr.  o-a- 
Cavov;  Cf.  VI,  67),  neuir.,  Iuileuiii,  crtvSuv  :  Mlli. 
xxvii,  59. 

SAItAOp,  notn.  pro|.r.,  Xaj3aai9  :  Rom.  ix,  29. 

SAIIBA  I  US  (voc  llelu. ),  niRSC.,  sal.b.tuni,  au°- 
Coitov  :  Mc.  11,  24;  111,  4  ;  ivi,  1 ;  Luc  iv,  51  ;  ivill, 
12;  Joan.  u,  16;  Cor.  I,  xvi,2;  Col.  II,  16. 

AFAK-SAiiiuTt  s,  uiespi.slsal.haluiu,  Mc  xvi,2,  cnll. 
v.  Jinleii. 

sABBAio,  in.<sc  indecl.,  sahhatum,  o-a^aTov  :  M<'. 
II,  27,  28  ;  vi,  2  ;  xv,  42;  ivi,  9  ;  Luc  iv,  10;  vi,  1 ; 
J11.111.  vn,  22,  23,  ii,  14.  Sabtmlo  dng$,  id.,  Mc.  1, 
21;  11.  25,  M;  111,  2;  Luc.  vi,  2,  5,  6,7.9. 

SAULiUkAIUS,  1111111  propr.  inasc, sadduca:us,£aS- 
Ssuxotbf  :  Mc.  xti,  18;  Luc  xx,  27. 

SAIITS,  vi. I.  si.li  Sakan. 

*  SA|)A,iN  (val.  norv.  $ailtlur,  angl.  snx.  tadian, 
vel.  sax.  $»d,  vel.  sup.  gcriu.  Ml,  suijttn,  nitlon,  hi- 
tav.  ntiil,  rec  sup.  geriu.  Mfl ;  M-  lalnr;  Cr.  II,  45; 
Gf.  VI,  153),  ronj.  I,  st>/>,  n./.n.  1,  <i> /><»if,  salurxri. 

saJ>s  (Sud$  Liic.  iv,  16),  adject.,  saturalus,  iaiTt- 
7T  >i5:.;;.i,  :  Luc.  vt,  l5;  x!x&oc<r^tivo;  :  <  tir.  I,  iv,  8; 
<»/>«  luir/uin,  saiiiraliiin.  satialinii  i'-st*,  ynciu^fj- 
(13.1  :  Mc.  \n,  27:  viii,  8  ;  l.uc.  vi,  21;  i\,  t7,  Juan. 
vi,  26;  1'lilpp.  iv,  12  ,  iuni1itir).a»Oi/t  :  Joan.  »1,  12; 
,mi/>  tlnn,  saliari,  ^o^ra^toOat  :  LtiC  XVI,  21;  -ytjui- 
CtivT»,v  xoi/k/v  :  Luc.  w,  11.. 

8u|>,  nciiir.  (?),  aaluratio,  plenitudo,  irXno-uovri : 
Col.  11.  23. 

GA-st>|uAv,  c.  nj.  II,  saturare,  xopTa?*"  '•  Mc  viii, 
4  ;  iiAmiiirXtivat  :  L.ic  1,  55. 
S.ll  1.  ..II.  Suiuan  ,  Cr.  III,  247  ;  I,  95,  I  [5  edil.l). 


adterb.,  ecce,  ioou :  Mih.  viu,  2,  24,  29,  32,51;  iv, 
10,20,  x,28,  53;  11,  8,  lO;Mc.  1,  2;  iv,  3;  x.  28, 
33;  xni,  21,  23;  nv,  4l,42;iv,  4,  35;  Luc  i.3l. 
30,58.  4i,  18;  11, 10.  54.  48;  v,  12,  18;  vi,  25;  v». 
12,25,27.  54,57;  viu,  41 ;  ix,  30,  38.  59;  x,  3,  19. 
25;  xv,  29;  xvn,  21,2'.;  xvm,  28,31;  xu,  2,  8, 
20  ;  Joan.  xn,  15 ;  xvt,  51 ;  Ruui.  11,  3) ;  Cur.  I,  iv, 
51;  Cor.  II,  v,  17;  vi.  2,  9;  Gal.  1.  20;J3t:  Mth. 
xwi,  65;  Mc.  11,  24  ;  111,  34;  xi,  21 ;  xv,  4;  ivi,  6  ; 
Joan.  i,29;  111,  2«;  vn,26;  11,  3,56;  in,  19;  ivi, 
29;  iviii.21  ;  xix,  4;  Rom.  xt,  22;  Gal.  v,  2;r<5tTs: 
Mc.i,2r.h.l.;xvi,6;  Gal.  vi,  U;vuv:Tiess.  I,m.t>;«ii 
iim,  tf«  ouv:  Kph.  11,  19;  Cull,  Itoin.  vu,  -.5h.  I. ;  ttr 
t&>  :  Cor.  II,  xii,  16  vid.  ad  h.  I. ;  nu  $ai,  vuvi  .  Itoi... 
vn,  6  vid.ad  h.  I.  Cor.  I,v.  II  ;Gur.ll,  vm,  11,22; 
Kph.  i.',  13;  vuv  :  Gal.  iv,  9;  $ai  jau,  ne,  ur,  :  Joau. 
vii,  48. 

SAIAN  (Saijan  Mc  l>',  14;  vel.  norv.  $a,  vel.  sax. 
i  .inn,  at.gl.  BRI.  jincaii,  vrt.  sup.  genn.  suan,  tauvn, 
tei.  li.  im,  ..uj:l.  soiv,  sne.  .  ta,  dau.  saac,  batav.  i.i<'- 
■fH,  rec.  sup  |tcrm.  sdtrii ;  lal.  $ero,  temen ;  Cl,  VI, 
51;  Rclitli.  1001),  <ot>i.  I,  sjuti,  fuitoiiii,  tn  .i'.», 
seiuiiiare,  o-jrttottv  :  Mili.  vi,  26;  Mc.  iv,  3.  4.  14, 
15;  LtiC.  >ili,  ft;  x.x,  21  ,  Cur.  II,  u,  6,  10,  Gal.  vi, 
7,  8. 

INSAIA1,   id.,   NC.   IV,   15. 

SAIIIS  (vel.  norv.,  vel.  Ir.  »e.r,  vei  sup.  genn.,  vei. 
ia«.  fehs,  augl.  >ai.,  ai.gl.  »ix,  suec,  dau.  tex,  l>a- 
IRV.  te$,  rec  snp.  gerni.  sech$;  al.  te.r,  gr.  t"  ;  Gr. 
I,  762;  Cf.  VI,  152.  Rcl.lli.  1009),  umnerale,  in.lt.  I., 
sev,  n  :  Mc.  i\,  2  ;  l.uc.  iv,  25. 

saiii-ticjus  ,  iuasc  plur. ,  srxaginla,  t  ;axovTa  : 
Tini.  I.  v,  9. 

sv  ii-ta,  ailject.,  sexlus,  »xto,  I  Mtli  \wn,  45;  Mc. 
xv,  55;  Liic.  i,  2.,  3G. 

SMKAINEIAS,  i.oin.  propr.  masc,  ii/ivi«,-  :  Neli. 
vi.  18. 

*  SAIL  (  vet.  norv.  »ii/,  vrl.  sax.  »•?/,  ^ngl  BM< 
sacl,  \ ot .  sup.  gcriu.  tui/,  «<i/,  vcl.  It .  »<f(,  »i/,  l.atav. 


145 


SAILLAUM 


SAKAN 


n:i 


t.vf,  ree  sup.  germ  sci'/;  Gr.  II,  44;  Cf.  VI,  187; 
Kclitll.  1004),  Im.is. 

in-saii.j\n,  coiij.  II,  iila.pie.ire,  x«Xdv  :  Mc.  u,  4 
viil.  hiI  h.  I. 

S  MI.I.\UM,  iiuin.  propr.  masc.,  SfAAoiip  :  Esdr. 
II,  42. 

SAIMAIEIN,  nom.  propr.  ni:isc.,S£^isi  :  Lnr.  m,26. 

SAINNAA,  nom.  propr. masc,  x-:»ad:  Esdr.  n,  55. 

SAINJAN  (angl.  sax.  saene,  vcl.  snp.  gerni.  teino, 
vel.  sax.  Mtlffi,  senian,  suec  *e;i,  dan.  srtvi ;  lat.  se- 
gnis;  coll.  rec  snp.  germ.  sehnen),  conj.  II,  tarilare, 
fy.a$-jvitv  :  Tnn.  I,  iii,  15. 

SAIR  (  vel.  norv.  saar,  angl.  sax.  sar,  vet.  sax., 
vci.  Ir.,  vel.  snp.  gcrm.  ser,  angl.  sore,  suec.  sur, 
ilan.  sujr ,  batav.  ieer,  rec  sup.  germ.  ...sWiiym  ; 
Itclitli.  10.17  ),  neutr.,  dolnr,   aflLclio,  liStv  :  Tliess. 

I,  V,  5;  oCuvq  :  Tiill.  I,  VI,  10. 

SAIKUK,  iioiii.  propr.  mas.-.,  i'sp<,u;£:Liie.  mi  5;;. 

SAIVALA  (vol.  norv.  «a/,  angl.  sax.  «oi;/,  vel.  sax. 
*.■»/«,  vct.  sup.  germ.fe/i7,  »cl.  fr.  sele ,  siele,  angl. 
.•««/,  suec.  s;d/,  dan.  t/el,  lialav.  siel.  rec.  sup.  geriu. 
teele;  Gr.  lil,  390;  !>.«.  477;  Gl.  VI.  18.".-,  KcltE.li. 
1004).  IV111.,  nniuia,  ^uyjj  :  M  li.  vi,  25_;  x,  28,59; 
Mc.  111,  4 ;  viii,  3">,  50,  57;  x,  15;  xn,  50,  53;  Luc. 
I,  iO;  il,  55;  VI,  9;  ix,  24,  56;  x,  27;  xiv,2'i;  xvn, 
55;  Ju.m.  x,  II.  15,  17,  21;  lil ,  25,  27:  mii,  57; 
xv,  13;  Roui.  xiii,  1 ;  Cor.  II,  1,  25;  xn,  15;  1'lilpp. 

I,  27  ;  1  ,  30;  Col.  lll,  25;  Tliess.  I,  v,  25;  Skeir.  II, 
d;  IV.  Ii. 

Saua-saivals,  r.djccl.,  unaiiimis,  Tipty-jyo;  :  1'hlpp. 

II,  2. 

SAIVS  (vet.  norv.  tner,  angl.  sax.  $ae,  vel.  sax., 
vet.  sup.  germ.  sco,  vel.  fr.  se ,  angl.  sea,  suee.  tjo, 
(lin.  so.  Iiatav.  tee.  rec.  snp.  gerill.  see;  Cr.  III,  582; 
C>(.  VI,  5'i;  Rclitli.  1001),  masc. ,  mare,  ^tuvrj  :  Lnc 
v,  1,2;    ilociiinenl.  neap. 

iiar-saivs,  id.,  Liic.  viii,  22,  23,  53. 

SAIWAN  (vci.  norv.  «ia,  angl  sax.  seon,  vet.  sax., 
vet.  sup.  geim.  sehan,  vet.  fr.  sia,  angl.  see ,  sue. . 
te,  dan.  see,  bal nv.  ven,  tec.  su:i.    gerin.  sehen ;  C r. 

II,  28;Gf.  VI,  110  ;Uclilh.  1010),  ci.nj.  l.suw,  sewu; 
taiwaius,  I  )  vxicre,  opdv  :  Mlli.  vin ,  4;  ix,  50  ;  xxv, 
38;  xxvn,  4i;  Mc.  v,  li,  14,28,  52;  viu,  15;  ix,  Z»; 
xv,  50;  Luc.  11,  15,  20,  0;  VII,  25,  20 ;  vni  ,55;  «, 
24;  xiv,  1 » ;  xi\,  57;  xx,  57  ;  Joan.  vil,  52;  vm,  57; 
xi,  54,  40;  xii,  9,  41 ;  xviii,  2(>;  xix,  0;  Cor.  I,  ix, 
1;  xvi,  7;  Cur.  II,  vn,  II  ;  Col.  11,  18;  Tliess.  I,  v, 
15;  Tiiu.  I,  vi,  16;  Skeir.  VI,  d  ;  fcXiiztiv  :  Mlh.  v, 
28;  Mc.  iv,  12,24;  v,  51 ;  Xll,  14;  xm,  25  ;  LilC  Vlil, 

III.  10,  1s;  ix,  6i;  x,  23.  21;  Joan.  ix,  7,  15,  19, 
21,23,39;  xiii,  22;  xiv,  7;  xvi,  22;  Cor.  I,  x,  18; 
x.11.  12;  \vi,  10  ;  tor.  II,  x,  7  ;  Cal.v,  15;  Plllpp. 
Ill,  2;  l.ol.  iv,  17;  9iao-9«t  :  Mlli.  vi,  1  ;  xi,  7;  Luc. 
vii,  2t;  J..an.  xi,  45;  9.-'.>petv  :  SI1I1.  xxvi,  55;  M. . 
xv,  40,  47:  Joan.  vi,  40;  vll,  5;  ix,  8;  xn,  19,  45; 
x  v,  17,  19;  xvi,  10.  16;  xvii,  2»;  2)  a.lspiceie  opdv  : 
Liic  xiv,  18,  5  )  vnleie  ,  CavurO  (  fituea  / ,  p/.imtv 
uno  —  :  Mc.  XII ,  58. 

un-saiwanus,  pan.  pr;cs.,  ivm  videns,  u\r,  pkinuj  : 
J.i.iM.  ix.  59. 

anii-.saiwan,  adspieere,  observare,  o-c.jrtiv  :  Cal. 
vi,  1  h.  I. ;  >«j/.g«v£iv  :  Liic.  xx,  21. 

at-saiwan,  1)  cur..re,  irpofi/tt»  :  Mlh.  vi,  1 ;  c.  ge- 
nii.  Tiin.  I,  1,  4;  iv,  I ;  Tit.  1, 1 1 :  c  accus.  ovoiteiv : 
Gal.  vi,  1 ;  afsaiteaii  du,  tinyt»  :  Tiin.  I,  iv,  10;  21 
caverc  (  fanra  ) ;  irpo;iyttv  :  Mlli.  VII,  15,  LiiC.  xx, 
U>,  eii.mi  msaiwan  sis  [  sik?  )  cinn  geiulivo,  iXimtv 
«rro  —  :  Mc.  viii,  15. 

1:1  saiwan,  I)  circuinspicere,  obsurvare,  trtptSii- 
TH-.Out :  Mc  111,  54  ;  x,  25  ;  xi,  11 ;  2)  animadverleie, 
j!'/T«voetv  :  Luc.  xx,  23;  3)  curaie,  irpovo;io-9«(  :  Rom. 
xii,  17. 

GA-SAIWAs.  videre,  ads|.iceie,  opdv  :  M1I1.  v,  8,  10; 
viii,  14,  18,54;  ix,  t,  8,9,25,30;  xxvi,  71;  xvvn, 
3,  54;  Mc  1,  10,  10,19;  11.  5,  12.14,  Iti;  v,  1(1;  vn, 
2;  viii,  2*. 53;  ix,  1,8,9,14,  15,20,25;  xi,I5,  2,'. 


xii,  15,  54;  Jin,  26,  29:  xiv,  02,  «7,  09;  xv  32,  59, 
xvi,  5,7;  Loc.  1,  12,  22,  i9;  11,  17,20,48;  111,  «; 
v.  2.  12,  20,  26;  vn,  15,  22,  59;  vm,  20,  28,  34  36, 
47,  53  (vid.  ad  li.  I.) ;  ix,  9,  27,  3»,  52,  50,  47,  49, 
54;  xv,  20;  xvi,  23;  xvn,  22;  xvm,  15,24,  45;xi\, 
3,  4,  5,  7,  41;  xx,  13. 14;  Joan.  111,  3,  32;  v,  57  vi, 
2.14,24,  50;  viii,  38,50;  ix,37;  xi,  51,  32,55; 
xn,  21;  xiv,  9,  21;  xvi,  10;  Rnm.  vn,  23;  Cor.  L 
viii,  10;  xv,  0;  Gii.  11,  7;  1'lilup.  1,  27,  50;  11  28- 
iv,  9 ;  Thess.  1, 11,  17  ;  111, 6,10;  Tim.  II,  i,  4 ;  Skcir! 
I,  a;  II,  c;  IV,  d;  uyopvv  :  Plilpp.  11,  25;  Skijrtt»  • 
Mlli.  xi,  4;  Mc  viii,  18,  25.  24;  Luc  vii,44-vin, 
10  ;  x,  21 ;  Joan.  iv,  4|  ;  xi,  9;  Rom.  vn,  23 ;  Cor.  II, 
iv,  18;  vn,  8;  xii,  6;  iuaiirtiv  :  Mc  vin,25;  elao-0(„  • 
Mc  xvi ,  II;  Liic.  v,  27 ;  Qsupiiv  :  Mc.  111, 1 1  ;  v  |5* 
-8;  Liic.  x,  18;  xiv,  20;  Joan.  vi,  19,62;  viii,' 51  | 
x,  12 ;  tt5jv«(  :  Luc  vui,  53 ;  Mc  xn,  15,  28 ;  in  pas- 
si»o  videri,  y«v>ivai  :  Mtli.  vi.  16,  18;  pari.  pra:t.  ga- 
taiwant,  vi.-us,  visibilis,  oparor  :  Col.  1,  10. 

iWA-SAiwANs,  pari.  pral.,  invisibilis,  uipaxoc  Col. 
I.  15.  10  ;  Tiin.  1, 1,  17  ;  poj  (3Xt7ro/itvo;  :  Cor.  II,  iv', 
'it ,  18. 

DDG.1-SAIVA.V,  videre,  adspicere,  6o«v  :  Mc.  x  14 
vid.  ad  b.  I. 

usca-saiwan,  videre,  cognoscire,  ipi.v  :  Gal.  11,  14. 

pAimiSAiwAN,  peispicee,  xetTonTa&aScu  :  Lor.  II, 
111,  18. 

in-saiwan,  1)  inspice:e  (du).  t>6kijrt(v :  3f.Ii.  vi 
26;  Mc.  x,  21,  27;  xiv,  67 ;  Luc.  xx,  17;  tnttlheia  :' 
Luc.  1,  48;  ix,  38;  2)  ii.sp.ccre,  uw.0.i-uv  :  Mc.  xvi, 
4;  Luc  ix,  16  ,  iup  iniaiwuii.  id.,  Lur.  xix,  5;  5)  cir- 
cuiiispiccre,  ripigXiti£o-9«  :  Mc.  i\,  8,  4)  inspiccre, 
tfopav  :  Liic  1,  25. 

us-saiwan,  1)  adspicerc,  ovsljiirttv  :  Mc.  vn,  34; 
vhi,  24;  2)  adspici,  «va6/.«n-stv  :  M1I1.  xi,  5;  Mc.  vm, 
25;  x,  51,  52;  Luc  vn,  22;  xmii,  II,  42,  43;  Joan. 
ix,  11,15,  18  ;  3)  tirciimspcere,  Tz:p:6hin;a0ui  :  Mc. 
I»)  5;  Luc.  vi,  10. 

SAKAN  (vet.  norv.  t«»Va,  sokja,  vel.  six.  sr.ea,  ta- 
cun,  sokian,  angl.  sax.  sacan,  tecan,  vei.  sax.  tek-i 
vel.  sup.  genn.  tacliu-i ,  soclijan,  angi.  su/.e,  se.k 
suec  ...saka,  toka,  dan.  soge,  lialav.  zoeken  rct! 
sup.  geun.  sache,  suchen;  Gr.  ||,  1|,  205;  |)R  \'  Sj5- 
Cl.  VI,  71 ;  Rcl.lli.  1092  sq.),  conj.  I,  tok, tokun,  tu- 
kttns,  1  Johjiirgare,  iirtTtuiv  :  Mc.  x,  13;  Luc.  xix, 
59;  2)  pugnare,  ilisputarc,  ttu/eo-Oat  :  Joan.  vi.  52- 
Tim.  II,  ii,24.  * 

and-sakan,  co::lradicere,  uvxtliyttv  :  Luc  11,  51. 

inani.-sakans,  pait.  pr;cl.,  iinpiigiiabilis,  inv.nci- 
Lilis,  Ske  r.  \|,  c. 

ca-sakan,  1)  minari,  imrepare,  c.  dai.,  EjriTcaav  : 
M1I1.  viii,  2u;  Mc.  iv,  59;  Loc  iv,  50,  41  ;  vin,'  i»4; 
ix,  55;  xvn,  5;  2)  niiceic,  ladere,  c. accus., iii-vrtu : 
Lic.  111,  19;  J.ian.  viii,  40;  xvi,  8;  Cnr.  I  xi»  24- 
Tim.  I,  v,  20;Tnn.  II,  iv,  2;T.t  1,  9, 15;  bkeir.  iv! 
d,  V,  b;  VII,  »;  «Vio-To.at^  v  :  Til.  1,  11. 

in-sakan,  ost.-mictc.  indicare,  suppcdiiari*,  uire- 
TtOtaSat  :  Tim.  I,  n,  6;  Skeir.  IV,  c,  d;  V.  a- 
VIII,  c.  >      >      > 

anain-sakan,  adtltrc,  jrporavKrtftsOa; ;  Gal.    n,G. 

ts-sAKA.\,  susuillcre,  elev.itc,  i,«e«>J.£c9«c  (  iva- 
T*9to-6«t|  :  Gal.  11,  2. 

sakiis,  inasc,  pugnaior;  ni  takjis,  up.uyot :  Tim. 

I,  111,  5. 

sakjii,  fem.,  putna,  ytUyn  :  Tim.  II,  11,  r5. 

ga  sauts,  fcin.,  vitupcralio,  ehyyoc  :  Tim.  H.  m 
16;  Skeir.  VIII,  b,  d. 

in-sahts,  bisloria ,  narralio,  Sir,yi,ait  :  Luc  1,  |; 
Cor.  I,  subscr. ;  6kcir.  V,  b,  c;  VI,  a,  0. 

fri-sahts,  1)  imago,  eh.iiv  :  Cor.  I,  xv,  49;  Cor.  II, 
III.  \6;  IV,  4;  Col.  1,  15;  111,  10;  2»  cxciuplar,  Turrof  : 
1'lilpp.  111,  17 ;  Tlicss.  II,  111,  9;  Tiiii.  I,  iv,  12;  litro. 
rOirwTt;  :  Tim.  I,  1,  16;  Tim.  II,  1,  13;  viroSu/ua  : 
Joi.n.  xiii,  15;  5)  xnigma,  xhtyiiu:  Cor.  I,  xm,  12, 

c\i  iii-sAiiUAN,  conj.  Il,  iiiscuiperc,  iv.u^ouv  :  Cor. 

II,  111,  7. 


1453 


clossahium  cotiiic,*:  i.incu.*:. 


I.ii. 


UAinivvMitixN,  coiij.llt,  eonf-.riuari;  du  laudjii  i/u 
fiisahlnun,   i.I  specioui  ciiiif.irin.il i,  C.il.  iv,    19  li.  I. 

ik-saii  r  aiia,  adverb. ,  iiupoguale,  auaAoyouuiMif  . 
Tiiii.  I,  iii,  16  \nl.   iil  h.  I. 

i  w>     i..n    jil|. -ri  .    iinpiigii  iliilis;  Skeir.    V(,   c 

tokNs,  fcin  ,  qiiiri  io.  Cqhhw  ;  ''"»•  '.  '.  » ;  V|.  '. 
Tim.  II,  n,  23. 

suijxn,  cunj.  II,  t  )  f|ii.»:ri"n',  il.  siderare ,  pelerv, 
f  nriiv  :  Mi .  1.37;  m,  52;  vhi.  II;  \i,  18.  14;  III, 
t2;nv,  11,  55;  xvi,  6;  l.ue.  n,  *5,  *S,  4!l ;  iv,  42; 
v,  18.  vi.  19  ;  u,  )l;  xv,  8;  I VII,  55;  III,  5;  I,  47  ; 
xx,  1!» ;  J«Mn.  vi,  24.  26;  vn,  1,  4.  II,  18.  «9,  88, 
30.  31;  vni,  11,57,  5(1;  x,  39;  II,  8;  mi.  33;  IVI, 
19;  s v iii,  4;  lli,  |2;  Itoin.  x,  3;  C  r.  I,  1,  22,  VII, 
27;  i,24,  53;Cor.  II.  xn.  14;  iil, 5;  Gal.  u,  17; 
Col.  iii,  t  ;  Tmi.  II,  l,  17;  Ncli.  v,  18;  «vaCqTiiv  : 
Luc  n,  44;  tm&mni :  Mlb.  vi,  32;  Luc.  iv ,  42; 
ir.Cnreiv  :  Ps.  Lin.  2;  ttiViiv  :  Mc.  n,  21,  Lnc.  1,65; 
2)  coiuendere cum  {mi[i  vol  du),  svC>tii«  :  Mc.  i,  27; 
ix,  ti),  14  16;  fwKtv  :  Joan.  «vi,  19 ;  Skcir.  IV,  a; 
riiam  lamunu  sukjmi ,  Mc  xii,  28. 

cv-sokjan,  quairere,  trjTiiv  :  lium.  x,  20;  tjri?!?- 
T£t"v  :  l'lilp|i.  iv,  17. 

mi|i  sokjan,  roi.lcinlerecimi,  ouCrixii/ :  Mc.  vin,  II. 

Us-MKJAN,  i)  exquirerr,  ipjuvav  :  Joan.  v  i,  52; 
2  )  dijudicar.',  ava-.-.oivc»  :  Oir.  I,  iv,  3;  ix,5;  nv, 
24;  Sittypi-usij  :  Lor.  I,  iv,  7. 

Soki.iNs,  ieui.,  qiMctlia,  dispuiaiiu,  Cwrr.irif  :  Joau. 
Nl   2'.;  Skeir.  ill.  b. 

Sokaheis,  inasc,  iuquisilor,  exquLilor,  tuC«t/j- 
w  :  Cr.  I,  i,  2l>. 

SAKKUS  (vci.  nurv.  seckr,  augl.  sax.  tare,  vci. 
>n|i.  itcrin.  tak ;  gr.  o-axxoc,  l.u.  <arru«  ;  Gr.  III,  430; 
Gf  VI,  70),  DM8G.,  saeeus,  ercbaa;  :  Mtii.  xi,  21;  Luc. 
x,  13. 

SAI.AfjlFX,  iioiu.  hinp-.  iuasc,  1u/>j.Qch\  :  Luc. 
ni,  27. 

SALAM.  noiu.  propr.  m.isc,  S«ld  :  Lue.  iu.35. 

SALHON  (angl.  s»x.  sealfiun,  \ct.  sax.  talPon.  vct. 
snp.  gi-r  ii.  sallf,  salbon,  vt*l.  fr.  talva,  angl.  salvc, 
SUeC  sulfra,  riau.  sa/'«,  rec.  sup.  germ.  salbea  ;  gr. 
ftitpsni ;  Gf.  VI,  1  91  ;  Kcblli.  IOoO),  conj.  II,  ungere, 
•uWwoj  ;  Mtli.  vi,  17;  Luc.  vu,  46;  Joan.  n,  2; 
ujpi$tn  :  Mc.  xiv,  8 ;  /ciitv  :  Cor.  II,  i,  21. 

G*  salbom,  iil.,  uhi^tiv  :  Mc.  vi,  15;  xvi,  1;  Luc. 
«ii,  38,  46;  Joan.  in,  3,  xpe™  :  Lnc.  iv,  18. 

sai.boxs,  fcio.,  unguciiiiiiii,  uipm  :  Joan.  iii, 3. 

SALDKA  (a  *  tititan,  sa'd  ?  coll.  Sild),  fciu.,  jocus, 
Ecnrrilitas,  t'jTp«itu.Uii :  L'pli.  v,  4. 

SALMON,  iio iii.  ptopr.  ntasr.,  ;«*;*i.v:Luc. 111,32. 

SALJAN  (vet.  uorv.  selia,  angl.  sax.,  vet.  sax.  tel- 
li'in,  vel.  sup.  geriu.  tnljun,  ve.t.  Ir.  s<-//ii ;  Gr.  II, 
51;  DUA,  5d.';,  895:  Gf.  VI,  171;  Itclilh.  HiO.".),  conj. 
U,  ufferre,  iiiiinul  ire,  6J:cv  :  lic.  xiv,  12;  Cor.  I,  x, 
20;  ijjtu-j  :  Luc.  i,  9;  jiulsi  utitivuuni  suljaiid  (i|uod 
iilulis  ollertui).  si9mXo9utov  :  Cor.  I,  x,  1!);  hniitla 
taJjan,  oblat  oiieui  olferre,  )«Tfti>v naoifiast» l  Joan. 
x\i,  2. 

ga-sauan  ,  oflerre,  Q'nu  :  Cor.  I,  Vlli,  10;  Skeir. 
\.  ji;  gutiiigum  gumitj),  itlulil  saerilicatuiu,  eijuACOn- 
t.v  :  Cor.  I,  x,  28. 

SALJAN  (vei.  norv.  in/r.  an^l.  sn.,  suec,  d m. 
iul,  vet.  tr.  tele,  vei.  sax.  tmi,  telda,  iWio"«,  vei. 
snp.  gcnn.  »ii/.  «;i/i(/«  ,  (.r.  II,  54;  III,  127;  (;f.  VI, 
I7li;  coll.ltchlli.  1151  v.  tt'iiiif.s,/e),eonj.  II,  iii.iiki ■-, 
fiivtiv  :  Mc.  vi,  x;  Li.c  I(,4;  Jom.  x.  40;  xi,  0; 
r(i'.«(ij*siv  :  Cor.  I,  xvi,  6;  irrtfisvjrv  :  C'  r.  I,  xvi,  7  ; 
noasuittti  :  Tiiu.  I,  i,  5;  xbtkavick  :  Luc.  ix,  12; 
ZiviZiaQat  :  dr.  I,  xvi,  19, 

CS-SALJAN.  iil.,  («T«AUIIV  :   Luc.  XIX,  7. 

svi.i|ivos ,  leni.  piur.,  uiansio,  tiwq  :  Jnan.  nv, 
2,23;  nrrnAuiAa  :  Mc.    xiv,    li;  -uix  :   l'iii  cm.  22. 

S\LT  (vcl  uorv.,  vel.  sax.,  vet.  Ir.,  succ,  ilau., 
aagl.  tnlt,  angl  Mi.Mifl,  rvc.  rivei.Mip.geriu.  .««/s, 
lialav.  toul;  lal.  sul ,  gr.  «;,-;  Cr.    III.  3X1  ;  (,'f.  VI  , 

218;  llcliili.  1003),  ueuir.,  ml,  £ks  -  Uc.  tt,  19.  >0, 

«i-.  :  Luc  xiv,  3S  ,  Col.  iv,  0. 


SAI.IW,  ciuij.  I,  snisull  ,  tuisullim.  sallimt,  saliic, 
o>j.:h*  .  M.  .  ix .  4  '. 

Dfl  saltxxs,  par.ic.  pr;ci.,    insinidUI,  «valof  :  Mc. 

ix,  50. 
SALOME,  noin    prupr.  fein. ,  z«Aiupi)  :  Mc.  iv,  '.0: 

XV|,   |. 

S.WIA  (vel.  iioiv.  jumr,  taman,  vc.  s;ii.  .uiwiu, 
tumuii,  vet.  Mip.  geriu.  «'itnaii,  vet.  fr.  tamin,  temin, 
aiigl.sai.,:nigl.  «im  >■,  suee.  samma,  ilau.  tumiiw,  rec. 
snp  gCnH.tnml,  tntaminen  ;  lai.iiinu/,  gr.  a^tu  ;Ci.ll, 
55;  III,  4;  «;f.  VI  ,  26  ;  Relilli.  100..),  1)  pruuoiu.. 
oriliuario  cmn  articulo  cousiructiim,  nlein,  liic  sc- 
licil,  i«0ro";  :  Mili.  v,  46  ;  nvu,  44;  Mc  x,  10; 
l.uc  n,  8;  vl,  35,  58;  Itom.  IX,  21  ;  III,  4,  1«;  xv, 
5;  Cor.  |,i,  3;  II,  5;  xii,  II ;  Cor.  II,  i,  6 ;  m.  14, 
18;  iv,  15;  vi,  13;  vm,  16;  in,  18;  liph.  vi,  !), 
1'lilpp.  i,  50;  u,  2;  ui,  I;  iv,  2  ;  lliess.  I.  n,  1 1 ; 
Skeir.  V,  h,  c  d  ;  VII,  <l  ;sine  articti  o,  qiiiilam,  iiiius, 
tl;  :  Mc  x,  8  ;  Luc.  xvii,  34;  Bph.  n,  1 1;  o  :  Lpli. 
vi,  9 ii.  I. ; o  ■kutoV  :  Bum.  x,  l2;Cor.  II.  im.il; 
1'lilpp.  in,  16;  Skeir  VI,  a  (.♦;;  2)  in  compositioue  : 
MntOfiv,  luiniiiViiNi  ,  snmntiiudt ,  s  .inuleikt ,  suinuiui- 
vals,  itiiH  fiajijn  ;  siuualtiho. 

Saiiana,  ailvirb.,  shiiiiI,  (ongrepitim  (qu.ol.  ulii'), 
«a«  ;  Col.  iv,  5;  'I  lics-.  I,  v,  10  ;  liin.  I,  v  ,  13  ;  I*-. 
Llli,  5;  eiri  to  erJTo  :  Luc.  xvn,  55;  Cur.  I,  \iv,  25; 
Cal.  pnU. :  samanu  arbuidjan,  briggun  saiiiaHii,samanii 
liban,  tamana  tokjm,  vid.  sub  Arbaipt,  Unggaii, 
Libun,  Sukan. 

sxma{),  adverb.,  siinul  (i|iia:st.  miile?),  iiri  t'.  «vro: 
Cor.  I,  VII,  5;  tamap  g.igaggan,  viil.  sub  (jagguu, 
samap  rinnan,  vul.  suii  liinnun. 

SAMAUlA,   iioiii.    propr.  lein.,    la.u«pi*   :    Luc 

XV|I,  It. 

SAUAiteiTES,  ni  isc,  ZxuaptinK  :  Luc  II,  52;  ivu, 
16  ;  Joau.  \lll,  48. 

>AMJ  \N  (vel.  norv.  temja,  vcl.  sai.  «omi,  augl. 
sax.  teman;  Gi'.  II,  55),  conj.  II,  placere,  upiaxta  : 
Col.  in,  22;  ttimjnn  tit,  sunoo;uir£tv  :  Gal.  vi,  12. 

S  \MVI  \\,  vnl.  sub  Sinpun. 

SAUUAUMA,  iioin.  propr.,  Xi&oua  :  Kom.  ix,  29. 

sauoacmlis,  masc,  £6-Wof  :  Mtli.  xi,  25,  24;  Mi. 
vi,  II;  Luc.  x,  12;  xvii,  29. 

SAtJIITS,  viil.  snb  Siukan. 

SAllb  \,  feui.,  raiio,  fundaraciitiim,  /oyo,-  :  Cor.  I. 
xv,  2. 

S.U'|>S  (Sauds  Rom.  m,  I  ;  vet  norv.  taudr,  roll. 
:i  gl.  sax.  seotVuu,  vei.  sup.  geini.  tiudan,  suec. 
fjudn,  dau.  ii/dc,  b-ilav.  zieien,  recsup. gcrni.  tiedeH; 
i.t.  II,  21  ;  (i.M.  23),  masc. ,  oldaiio,  tvj«  :  lUnu. 
III,  t ;  l'.pli.  v,  2 ;  iAoxauTuu* :  Mc  iii,  55  ;  Skcir.  I,  a. 

S.UI  L  (vel.  noiv.,  SIUC,  dail.,  lat.  icl,  gr.AvK  I 
Cr.  tli,  349,  351),  ncutr.,  sol,  v  inf  :  llc.  i,  52; 
xiu.  24 

SAUl.ALMON  ,  noui-  propr.  inasc.  So)o/»iv  :  Mtli. 
vi,  29;  Jiim.  x  23. 

*  SAliLJA.N  (\it.  noiv.  idla,  ai  gl.  sax.  tytinn, 
vel.  sax.  nilniH,  suiliitniiii,  vel-  riip.  genn.  >u/un, 
vvl.  fr.  sulcnge,  angl.  iui',  suec  iuAm,  d»  >.  iWay, 
rec,  Sup.  gerni.  suhlen,  sudeln;  G(.  U,  186;  Kcbtb. 
I0..5),  conj.  II,  inaculire. 

hi-sau:  Jvn,  iJ.,   i'..  .;•.  :  I  n.  l,  13. 

BI-SAtl.NA.N,  eooj.  III,  iiiacuialuin  esse,  ii«;vi<jO«:  : 
Jo.in.  xvin,  28. 

iii-s.x4.ii.kins,  leui.,  inaeula,  uqWuo;  :  Cor.  II, 
\u,  I. 

S.U  LS'\ii.  noiv.  *«/u,  augl.  sn.  «u/ .  vil.  sax. 
sul,  vei.  aup.  germ.  sut,  «n/i,  vei.  h.  ttle,  batv. 
~utl,  ree.  sup.  gcnn.  .'UiiV,-  f.l.  VI ,  Ist) ,  Iteluh. 
1001),  culumiia,  rvu>«c  :  6*1.  n,  9;  liui.  I,  iu,  15. 

S.\U.\  (vel.  xax.  .;i«.i'ii«/i  ,  vel.  fr  «  iiu,  -oii.-,  rcc. 
siin.  gerill.  suhne;  toll  Sunju  ;  l>HA.  022 ;  Uilob. 
1006,  10.0),  iieolr.  (.'),  letleniplio,  A\Jt*«v      Mc.  I, 

»;.  v„i  b.  i. 

*■  iis-sm  \j\n    eouj.  M,  ie.oneili.ire 

i's->\i  \i  inn,  fein.,  rcioiieilialio,  Skrir.  I,  .i. 

SAtli,  iioiii.  piopi.  iius    ,i.«oo,- :Luc.ii,  2,  iv,  27. 


11. "7 


SAUUGA 


SlbiS 


U58 


.s.\tn»,  fem  ,  i-jpiv.  :  Gal.  i,  21. 

SAUOlKirviUklt&A,  lem.,  Suoofoivurtrot  :  Mc.  Vll,  20. 

SALHGA  (vet.  no'V.,  angi.sax.,  suec,  lian.  lorrj, 
vt-t.  sax.  torga,  sorqon,  angl.  torrow,  li.lav.  2-iri/, 
vcl.  sup.  gerui.  s»fgi?),  leni.,  cura,  Sl.liicitalio,  ui/jt 
,'ivst  :  Mc.  i»,  19;  Luc.  nii,  11;  Cor.  li,  II,  28  ;W»  : 
J.an.  kvi,  20;  Hoiu.  ix  .  2;  Cnr.  II,  II,  1,  5;  vn,  10. 

sauiicav  ,  conj.  II ,  sollieiiari  ,  utptfam  :  Mth.  vi, 
28 ;  XuKtiorvW ■  Join.  xvi,  21);  Cor.  II,  VI,  10;  vu, 
9.11;  Tucss.  I,  iv,  15. 

SAllA!l'TA,  Doni.  propr.,  Saoeffxa  :  Luc.  iv,  2G. 

SAKUA,  noin  propr.  fem.,  ietpptt :  Roin.  II, 9. 

SAHVA  (angi.  sax.  tenrn,  vet.  Stip.  g.Tin.  taro  ; 
Gr.  ill,  146),  nei.li .   plur.,  anua,  on  » <  :  Roui.  im, 

12;  KavOTrAia      Eph.  VI,  II,   15. 

SATANA   (satuiui*  Mc.   Ill ,    25  ;    iv,    15),    uom. 
prop.  111.1SC,  o-arava?  :  Ue.i   13;  iii.  23,  26;vm, 
55;  Lue.  x,  18;  loaa.  xui.  27  ;  Cor.  II,  n,  1 1 ;  xl, 
14  ;  xii.  7 ;  Tbess.  I,  II,  18;  Tiin.  I,  i,  20. 
SATEINS,  vid.  suli  Siltui. 
SVTJAM,  vid.  sub  Siian. 
SKjt,  iiom.  propr.  mase.,  &j8  :  Luc.  lll,  58. 
•SEbSetSEDS  (S*i/>s    Luc.  ix,    15;  Joau    nv, 
17,  1'.);  vi*l.  iiitv.,  vel.  sux.  saif,  angl.  sax.  Jird.aiij;!. 
seed,  rcc.  sip.  gcrni.  cr.ai;  lal.  saiu.t ;  Bopp  81» ;    Gr. 
II  ,  255  ;  flJJ.  157),  lein.,  saliim. 

w*N*-stb  ,  inultiiuilo,  plehs,  /ao>  ■  Luc.  n,  15  ; 
iiiuiiiJiis,  zoouoj-  :  Mc.  xiv.  9;  Luc.  ts,  25;  Jn.in.  i, 
29;vi,  14,  35.51  ;  vii,  4  ,  7;  vui.12  m,  19,  51, 
47;  xiv,  17,  22,  27,  50,  31;  xv,  J8,19;xvi.  8. 
2(1;  xvii,  9,  15,  14,18,  2!,  23,  25;  ivm,  20;  Cor. 
I,  iv,  9;Cur.  II,  v,  19;  E.ill.ll,  l2,Sk.-ii.  !,  a. 
SEI,  fcui.  proiioinmis  relalivi,  viil.  sub  p.ia. 
SEIUONA,  iioiii.  propr  ,  ivliM  :  Mtb.  xt,  21 ;  Mc. 
ni,  8;  Luc.  iv.  26. 

snno.vEi-,  o.asc.  plur.,  Sidonius,  Mtb.  xi,  22;  Me. 
vii,  24,51. 

Si-.lJjlJ    (vel.  norv.  iid,  aogl.  sax.  sio.   vet.   su. 
sitli,  vcl.   sup.  genn  tid;  Gr.  III,  89,  258,  59 !;  Gf. 
VI,  155),  adve.b.,  sero,  o|ia  :  Mili.  xxvn,  57  ;  Joau. 
vi,  16. 
'  sei{/S,  cnnip.,  serius. 

pANA-sEibs,  amplius,  seutper  cum  negaiione  ni 
coustruclutn  (vid.  b.  v.),non  amplius,  owc n,  umtixi  : 
Mc.  ix  ,  8,  25  ;  x,  8;  xi  ,  14;  xn,  51 ;  Luc  ix,  3  >, 
40;Jan.  VI,  06;  xiv,  19.  50 ;  xv  ,  15;  xvi,  10,  21, 
25;  xvii,  11;  Cor.  II,  i,  25;  v,  15;  Gil.  iv,  7; 
Kub.  iv,  14,  17,  28;  Col.  n.  20;  Skeir.  I,  I),  III,  b; 
pieonastice  etiam  ju  panaseips  »t  Luc.  xv,  19,  21  el 
im  ni  pmateipt  G.il.  n,  2  I. 

SEIMON,  noin.    |iropr.  inasc. ,  iiuw  :  He.  i,  15, 

2"l,  50,36;  iii,  16,18  ;  vi,  3;  iv,  21  ,  Lu: .  iv,  38  ; 

vi,  14,  15  ;  \n,  43,  44  ;  Joan   »1,68,  71  ;  xii,4  ;  mi, 

50  ;  xvui,  10. 

seiuonos,  id.,  Mc.   i,  16;  Luc  v,  4:  Joan.  vt ,  8. 

SEINA,  iioih.  propr.  fem.,  Stva  :  Gal.  iv,  24,  23. 

SElNA  (vel.  norv.,  angl.  sax     vei.  sax.,  vei.  Sup. 

£  iiii.,  vel.  fr.,  suei'.,  dau.  «'«,  batav.  zi/n,  rec.stip. 

gcnn.  «eiit ;  lat   sui,  tuus;Gl.  VI,  6;  Uclnb.  1018), 

itenii.  i  ronoiiiinis  persouaiis  5  pers.,   sm.  luo,-  : 

J  >an.    xv,   52   vid.    b.    I.;   sema  misto ,  oAAqluv  : 

Luc.   vu,  32 ;  seiiui  guirnt,  «AAttur^  :  Tiui.  II ,  m, 

2  b.  I. 

^is,  dal.,  sibi  :  Mih.  v,  42 ;  vui,  32  ;  i\ ,  5  ;  ixvi, 
75;  Mc.  i,  27;  n,  6,  8,  19,26;  im  ,  14;  iv,  17,  41  ; 
v,  4,30,  57,  40;  vi,  20,  vm,  li,  16  ;  tv,  8,  11),  54; 
x,  2ii;  xii,  6,  7  ;  iv,  51  ;  xvi.  8;  Luc.  II,  15,  20; 
iii,  7;  vi,  4,  11;  vu,  9,  59,  49;  vm,  25,57;  ix,  12, 
25,47,52;  xv,  17;  xvi,  5;  xviii,  4,7,  9,  11,  40; 
iu,  12,27;  xx.K,  14;  J.an.  \i  19,  52.  61 ;  vn,  18, 
55;  viii,  22,  51 ;  tv,  22;  xi,  38 ;  III,  19;  1111,22, 
52  ;  xv,  4;  xvi,  15,  17:  xvii  ,  15;  aix,  S;  Kom.  xu:, 
i,  Cor.  I,  xi,  29;  xvi,  2;  Cor.  li,  v,  15,  19;  x,  7, 
12;  Gal.  v,  17;  vi.  4,  12;  Lpb.  II,  15,  16  ;  v,  27; 
1'blpp  n,  5;  iii,  21;  Col.  II,  15;  Tir.v.  II,  iv,5; 
I ii .  i.  14;  Skei-.  Ili.  i,  IV,  a. 
»in,.acius  ,se    Miii.  vi,  29  ;  vin,  1S;  tx,2l,  22;xi, 


1 , 20 ;  xxvii, 5, 53  ;  S.c.  1, 15 ;  m,  20, 24, 25, 26, 54 ;  iv, 

I,  12;  v,  5,21.  50;  vii,1,  li  ■  vm.  55,  54,58;  ix,2; 
x,  1,  55;  in,  35;  xiv,  ;wi,  67;  xv,  51 ;  Luc.  i,  21,56, 
n,59,  43,  45;  i\,  1;  vi,    18.  52;vu,  9,  10,  44;  wu, 

57.  40;  ix,  8,  10,  25,  26,  55;  x,  H,  17,  23;  «v,  1!, 
12.  25,  31  ;  xv,  1,15;  xvn, 5,  4,  15.  37  ;  xvi.i,  14; 
vix,  12,  15;  xx,  20;  Joau.  vn.  4,  18;  vin,  59;  n, 
21  ;xi.  55 ;  iii,  4,  56,  48:  xiu,  16;iviu,  18,25;  iii, 
7,  12;  Hom.  x,  12,  11,  23;  xiv,  i  i ;  Cor.  I,  vu,  15; 
ix,  25;  ii,  6.  28;  xv,  7,  8,  28;  xvi,  15;  Cor.  II,  v; 
«5;  «II,  5.  9;  x,  7,12,  18;  n,  15,  14,15;  Gal.  i,  i; 

II,  12,20:  Eph.  iv,  10;  v,  2.  25,  2S;  Wilpp.  i,  16;  n, 
6,7,8;  Cnl.    II,  15,   18;   Tbe^s.    II,   II,  4;  m,  IV; 
Tim.  I,  ii,6,  9, 11;  v,  15,  23;  vi,  10;  Tiin.  II,  l,  1   , 
16;   ii,  4,  13,  21  ;  iii,    2,3,   7;   |v,  4 ;  Pbilem.   15 
Skeir.  I,  a;  II,  a;  III,  a;  IV,  e;  V,  a;  VII,  a. 

sei.ns,  prononi.  p  issess.  ,  sttns,  proo  a'.rov,  ujrn,-, 
a.r&v  :  Ulh.  v,  22,  28,  32,  45;  vi,  2,  5,  7,  16,  "27, 
2»  ;  vn,  24,  26" ;  vm,  22;  n,  37,  38  ;  x,  21,  58,  59, 
42;  ii,  1,  2,  19;  xxvi,  1;  xxvu  ,  60;  Mc.  i,  5,  0, 
18,  20;  ii,  6  ;  m,  7.  9;  iv.  2,  3,  34;  v,  26 ;  vi,  1. 
4,21,  24;  vn,  30,  55;  vin,  6, 10,  12.  27,  53,  31,  55, 
36.37,58;  ix,  18,  31,  41  ;  x,  7,  11,12,  25,  50;  h, 
1.7,  8.  25;  III,  19.  3S;  XIII,  16.  24  27  ;  >:iv,  1  j, 
65.  xv,  29;  Luc.  i.  7,  15,  18,  23,  56,  48,  51,  54,  56, 

58.  6ti,  68,  70,  72 ;  n,  7,  8,  19,  28.  59,  51 ,  ir,  15. 
i: ;  iv,  10,  21  ;  v.  «5,  25.  29;  vi,  13,  20,  45;  v.i, 
I.  16,  19.  35,  58,  41;  viii,  5,  41,  43;  ix.  14.  25, 
21,  26.43,  51,  60,  tii;%.  I,  2,  7;  xtv,  21,  27,35; 
xx,  5,  13,15,20,  22;  ivi,  1,  4,  5.  8,  18,  25;  xmi. 
5".;  xviti,  13.  14;  xix,  13.  2'J,  35,  36;  ll,45;Joau. 
iii,  4;  vi,  5,  52,  22;  i,  II  ;  n,  2,  16,  28;  in,  3, 
25;  i  ||,  18  ;  xv,  22;  vvnt,  2;  Uoin.  w:i,  5  ;  Cur.  I, 
x.  24  ;  ii,  4,  5  (6);  lili.  5 ;  Cor.  II,  n,  14 ;  il,  3  ; 
Gil.  jv,  4,  6,25;  v,  21;  w,  4,  8;  Epb.  i.  5,  6,  11, 
20,  n,  7,  15;nt,  16  ;  iv,  16.25,  v,2-,2'J;  1'lilpp. 
ii,  4,  30;Col.  i,  15;  II,  18;  Tliess.  I,  n  ,  12;  iv,  4. 
6  (Tim.  II,  iii,  4);  Tit.  i,  5;  Sk.:ir.  I.  d  ;  II,  <• ;  III, 
a;  IV,  a  ;  VII,  c;  Vlll,  b;  mvtoO  :  Mc.  5,  17;  vi, 
17  ;  vii,  12 ;  vn\  25 ;  l,  «6 ;  l-iic.  i,  8,  20 ,  69,  80 ; 
in  ,  17,  lv,  16;  w,  18.  4  1;  vn,  12  ;  nv.  2i  ;  xvn, 
24;  xviii  ,  7;  vx,  28;  Joan.  xiu,  Ib  ;  xv,  :0;  Tor. 
I,  ivi,  19;  Bpb.  iv,  17,   18;  Pl.lpp.  iu,  2   ;  Tbess. 

I,  iu,  13;  totor  :  Mtli.  u,  1;  Luc.  n,  5;  Joan.  vn, 
18;  viii ,  4t  ;   Unm.  x,  3;  xiv,  4  ;  Cor.   i,  vu,  II  ; 

II,  21 ;  xv,  25;  Eph.  v,  22,  24;  Tiui.  I.  III.  4,  5.  12; 
vi,  1  ;  Tiin.  II,  l,  9;  iv,  5;  progrtco  arlicnlo  :  Mih. 
viii,  20;  Mc.  i,  41,  vit.  10,  II;  Luc.  vn,  41;  x.  21, 
25;  Cor.  II,  vin,  4;  Col.  n,  14;  Tbcss.  II,  i,  II. 

SEITEINS,  i.  q.  Sintein*. 

SKLS  (vei.  nnrv.  saH,  vel.  sup.  genn.  tnlic,  angl. 
sax.  tel,  vel.  sa\.  tetictl,  dau.  salbj,  rec.  sup.  g.-rin. 
telig;  lal.  su!us;  cnll.  suec.  dau.  *sel;  Gr.  II,  54; 
III, '692;  Gf.  VI,  179;  Rclith.  1005),  atijeci.,  bomis, 
uyxOoi  :  Liic.  viu,  15;  xpvor&s  '■  Epl:.  iv,  52;  *./s 
t'i»aw,  xp«7T£vfc75at  :  C.ir.  I,  xiii,  4. 

unsels,  m:ilu-,  improbu-,  irwvpbs  '■  Mtb.  v,  39  ; 
vi,  25;  Mc.  vii,  22;  Luc.  vi,  55;  xix,  22;  Jo  n. 
xvii,  15;   Eph.  vi.  16;  uftlccyiSo;  :  Ti.n.  II,  llt.  5. 

selei,  feu!.,  boiiuiii.  yjjT.a-zox-K :  R.uii.  xi, 22;  Cor. 
II.  vi,  6;  Gal.  v,  22;  Ep"h.  II,  7  ;  Col.  ui,    12;  aya 
dovrJ-rn  :  Eph.  v,  9. 

1)N-seli:i,  iinpiobil.is,  malilii,  rovvjf  ta :  Mi'.  vu  , 
82;  Luc.  xx  ,  23;  Cor.  I,  v.  8 ;  Epb.  vi,  12;  w-j.  : 
Epli.  iv,  51  ;  Col.  lii,  8;  aoizta  :  I  iui.  II,  vi,  l!«; 
Skeir.  I,  .1;  VIII, a.  b,  d. 

SEM,  iioii).  prop.  masc,  ii,u.  :  Luc.  m,  5'i. 

SENEIGS,  vid.sul.  Sins. 

SEIS,  vid.  sub    Silau. 

*SI...  iu  sittm ,  tijuin,  sind,  sijau,  ctc,  vid.  s. 
1'isnn. 

Sl  (angi.  slie,  lrc.  sup.  gorm.  ai'),  lem.  singul. 
pronnniiiiis  persoualis  5  per^.,  ea,  vi.l.  /s. 

SlDAKbAiNEI  (voc.  bebr.)  ,  eraSaxOavi  :  Mc.  \v, 
34. 

♦SIBIS  (vel.  norv.  iifi,  angl.  sav.  mb.  wi.  sav. 
sii>i:ia  ,  vcl.  fr  ,  vei.  sup.  genu.  sibin,  rec.  siiji.  geriu. 


i  ;:;> 


CLOSSARIUM  COTIIiCC  I.INCL'^;. 


iac 


iipp;  coll.    Sifnn;   l>"\.  407;  f.f.   VI.  65;    Itcluli. 
1011),  adjerl.,  uigciiiiiis.  siunius,  c.eiuiiniis. 

un  sinis ,  miipius,  iinpius;  «voyo,-  :  Mc.  »v,  ^8; 
«!•',-  !  Tim.  I,  i,  '.'. 

-iiiia,  lem.,  cogualm,  »mmv  siA/.i,  ii.li.pl m,  Ct</i.oiu: 
Gal.  iv,  5. 

unsibja,  inii|nii:is,  iwii  :  M-li  \n,  2">  viil  ail 
li.  I. 

mWHWIIA,  ailo|ilio:  viohiai*  :  Itinil.  IX,  4. 

i.t-siujnn,  conj.  r.ncciinil.iri  ,  Siu/MrreaOui  :\llh. 
v.  ii. 

SIHLN  (vcl.  norv.  tio,  ii  gl,  >ax.  jcti/uii.  vel.  six., 
vim.  sii|i.  gcnn.  libun  ,  vci.  fr.  twm,  mra,  angl, 
nr.ii.  sncf.  siu .  il:in.  iy«,  baiav.  serrn  ,  rec  8iip. 
piTin.  snben  ;  l.ii.  si/i/em  ,  nr.  ;-rti  ;  lir.  I,  702;  Cf. 
V!,  (.8  ;  llclnh.  10)5),  iiuineiale,  imlctl  .  seplein  , 
enri  :  Mc.  viu,  5,  0,  20;  III,  20;  xvi,  !) ;  Luc.  II, 
5G;  vm,  2;  xvu  ,  4;  xx,  9,  55. 

mi;i  m  i  iii  mi  ,  MuUiaginia  ,  iCSomixovTa  :  Luc  x, 
1,17. 

MCCQAN  (Siiiqun  Luc.  iv,  40;  v,  7  ;  vel.  norv. 
1////1.  >ngl.8»I.  sigan,  sincaii,  vel.  sax.  siqnn.  siucan, 
scttkinn,  vcl.  snp.  gcriu.  sigan,  stmliaii  ,  vcl.  fr.  i/flfl, 
angl.  s»//A" ,  siiec.  sjunka,  t&nka,  ilan.  sgnke,  scenke, 
li.ilav,  zniken.  reC.  snp.  (jerin.  tinkcn,  siiikeii  ;  Cr.  II, 
5li  ;  Gf.  *l,  150;  Kcliih.  10121,  conj.  I,  sn<igq,  sug- 
gijU«./.U!jtjqans,  n.civi,  suhiuerj.-i,  [SiiOiJio-Oa',  l.uc.  v, 
7  ;  3v*ft*  :  Luc  iv,  40. 

Ca-siccqan,  itl.,  3u-.£(v  :  Mc.  l.  52;  zurapivEuOat  : 
Cor.  II,  ii,  7. 

e-i3jvs?v  :  Rph.  iv,  20. 
ucciiieus,   occiiluus  sol ,  Jucm  : 


DlS  SII.I.OVN.   ill. 

*accqs,   masc, 
Mili.  viu.  II. 

SAGt.QJAN.     COIlj. 

vi,  9. 

CF-SACQJAN  ,   absorbere,    «crairivftv 


II,  dcn.crgcrc,  /3u0t'$£tv  :  Tini.  I, 
Cor.  I,   xv. 


RIGGVAN  (vct.  norv.  syngia,  siunga,  vci.  siip. 
germ.,  vet.  sa\.,  >ngl.  sax.  singan,  vct.  fr.  sionga, 
angl.  sing,  suec.  sjuuga,  ilan.  synge,  haiav.  fnaen, 
ivc.  snp.  geriu.  «iritjcn  ;  Gr.  II,  50;  Itchth.  1016), 
rnnj.  I.  snqge,  suggtun,  snggvans,  I)  cajiUrc  ,  «Ssiv: 
liph.  v,  19  ;  Col.  iii  ,  16;  2)  rccitnc,  avaytyvuo-xitv  : 
I  uc  iv,  10;  Cor.  II,  iu,  15;  Eph.  m,  4. 

cs->  icgvan,  rccitarc,  legere,  avayi-yv&Krxctv  :  Mc  n, 
25;  l.iic.  vi.  5  ;  x,  86;  Cal.  iv,  21  h.  I.-  Col.  iv.  lb; 
'I I  ess.  I,  v,  27. 

saggvs  ,  lliaSC.  (ulnr.  SfltjgiitHs'),  Caulus,  ouu.y<dvia  ! 
Luc.  xv,  i5;  &&i  :  Eth.  v,  19  ;  Col.  III,  16;  2)  re- 
<  il.llio,  letiio;  sugnvs  6ni'.,  ,  avayv^ai;  :  Tiin.  I,  IV, 
13. 

SICIS(vet.  norv.  siqr,  vet  Sax.  sityi,  vcl.  sup.  gerni. 
»  3«,  angl.  sax.  sii/or,  vel.  Ir.  «/',  suec.  segcr,  dan. 
*>>r,  balav.  zeqe,  rcc.  sup.  germ.  sieg;  Cf.  \l,  151  ; 
l.t-hlh.  1010),  nculr.,  \iet.'lia,  vixac  :  Cor.  I,  XV, 
.M.  55,  57. 

sici- uon,  vitl.   suli  Laun. 

SICI.JA.N  (  vei.  nuiv.  »e  ,;<•/,  angl.  m,  sig-t,  vel. 
sii|>.  perin.  siijiljan.  vcl.  ir.  sigclia,  BUgl.  scal,  Suee. 
iiis.ij.7,  ilan.  inditgt,  bai.iv.  segcl,  rec  Mip.  grnn, 
»i  i/W  .  lai.  tioiirwn;  Cf.  VI,  141;  Kclllli.  1015;, 
toi  j.  I|,  sgillare,  c-fpa/iU-iQui  :  Cor.  II,  i,  22. 

CA  SICUAN,  nl.,  GfpuyiCnv  :  Joan.  vi,  -.7  ;  l.pli.  I, 
15;  iv,  50. 

i  Ai  ii-hcljan  ,  gignare,  aooayt5etv  :  Mlh.  xxvii, 
00. 

mcljo,  nciiir.,  siijilluin,  aypuyi;  :  Cor.  I,  ix,  2  ; 
Ti.n.  Il.ii,  19. 

SIMLS  (vi-i.  iidiv.  sidr,  nugl.  sax.,  vel.  m.  sidu, 
vcl  siip.  gerni. */(*, Tel.  Ir.  side,  micc  sed,  ilao.  nt- 
Imi  iv.  tetlen,  rc.  .    Ilip.   gcno.  sil  e  ;  Cr.  II,  40  ; 


inisc.  inos,   usiis,   coii- 
II.  iti,  10  vitl. 


i/. 

t.l.  VI,  15   ;  Itclnli.  1012), 
siiciinlo  ,  i,'m:  :   Clll.    I,  XV,  55  ;    I  nn 
ii  h  I.;  Sk  ir.  III,  b. 
miiiis  ,  ninj.  II.  incililari,  iaiaitsv  sTiul.  I,  IV,  li.. 
i'S|||n|i.v   (icl.  i.iiiv.  si  i/,  angl.  sa».  •1/1.:,  (.i 
|l,  i.0,  D.M.  11,1)0),  UUMii  ilouiiiius;  opiltl  Augusl 


l-.';»ii».  178  licelilircrc  nou  Mllum  ll:u  liaris  liiRiia  su:i, 
scil  nij  iii  ttniii.iiiis  filiura  arimn,  ipiml  iniirprclanir, 
Di.ini.  e  miscr.T.'.  I.OCO  aimen  nonniilli,  ul  versio- 
nein  Aiigusiini  el  gnihicnm  verbum  roiirordareiAce- 
rcin,  nrin.ii,  llll  u  mnn  ('iifiiiilivuni  pro  iui|.erjlivo), 
legVN  voliiin  ;  quid.irn  haur  ii.i  iiilaiii  vandal  cam 
poiuis,  ipiaiu  goibieam  rreilonl.  Cxicrmn  esplica- 
lioiics  el  VTias  occiilcnlaliuin  leclioncs  quairc  apud 
Ziiliu  ,  Kintti!.  |i.   S  i  sq. 

SIK  ,  vid.  siib  Seina. 

SIKI.S  (voc.  hcbt.),  iuasc,  siclus,  otoo«x/Aov: 
Nch.  v,  15. 

'  SIL\N  (lal.  silere),  conj.  II,  laccre. 

ava-siiam,  scilare  (de  venlo),  >:oira?i(v  :  lte.iv 
5D 

SILHA  (vct.  norv.  sialf,  vel.  sop.  gerni.  selb,  vcl. 
sax.  self,  angl.  sax.  sylf,  vel.  fr.  self,  setva,  angl. 
iel[,  suec.  sjetf,  tian.  »;»/r> ,  haiav.  xelf.  rcc.  Sup. 
geini.  sWt>cr  ;  Cr.  III,  5;  Cf.  VI,  195;  Uchlh.  1001 
stj.l,  i>ronniiicn.  a)  ipae,  auri,-  :  Mth.  xxvn,  57;  Mc. 
xn.  50,  57  ;  w,  45;  l.tic  i,  17,  23  ;  II,  55;  lll,  25  ; 
iv,  11  ;  v,  1,57;  vi,  5.  42;  vu,  )2  ;  xvn,  15;  xx,  42; 
Jnau.  vi,  0;  ix,  21,  25;  xn,  24;  xvi,  27  ;  Itoin.  vn, 
25;  n,  5;Cor.  I,  ix,  20,  27  ;  xv,  28;  suliscr.;  Cor. 
II.  i,  4,9;  x,  1  ;  xi,  14;  xn,  15;  Cal  II,  17  ;  v,  14; 
Eph.  ii,  20;  iv,  11  ,  v,  27;  Plil,,|..  n,  2i;  Thess.  I, 
lii,  5,  11;  iv,  0,  10;  v,  1,  2i;  Thess.  11,1,4;  n  , 
16  ;  iii  ,  7,  10;  Skcir.  \.  a  ;  V,  d  ;  auToiAaroi- :  Mc.  iv, 
2S;  l^  iovTttu  :  Col.  iii,  15  ;  sed  cominuuiicr  usorpatur 
ad  fnnnanda  rcflcxifaiitaurov,  o-t«uTou,f'ajTov  ;  innc 
vcro  ailjiciinr  pronomeu  personaie,  et  inibu  aa)  01  - 
ilitiiirio  ineodem  casu poouniur  :  Mih.  mi,  k\  ix.5; 
Mc.  i,  41  ;  iii,  20;  v,  50;  vin,  54  ;  lll,  51  ;  xv,  50, 
51  ;  Luc.  iv,  25  ;  v,  li ;  vu,  7;  vni,  4i> ;  ix,  25,  25, 
x, 27;  xiv,  H;  xvi,  la;  xvm,  4,  14 ;  Joan.  vi,  53, 
01  ;  vii,  4;  xvn,  18.  28;  viii,  15,  li,  18,  22,  28, 
42.  55,  54;  x,18;  xi,  55,58;  »11,49;  x  v,5,  10,21, 
22  ;  xv.  4;  xvi  ,  15;  xvn,  5,  19;  xviii,  54;  xix,  7, 
12;  lloin.  xi,25;  xn,  10,  18,  19;  im,  9;  viv,  14, 
Cor.  1,  iv,  5,  4  ;  v,  13;  vn,  7  ;  xi,  28,  29,  51  ;  ivi, 
2;Cor.  11,1,  9;  iil ,  1,  5;  iv.  2,5;  v,  12,  15;  VUi, 
5;  x,7,  12,  18;  xi,7.  9;  xii,  5;  nii,  5:  Cal.  i,  4; 
ii,  18,  iO;  v,  14;  vi,  i,  5,  4;  Epli.  II,  15,10;  iv  , 
19;  v,2,  25.S8;  Phlpp.  u  7,8;ni,  15  ;  Col.  m.  10; 
Tliess.  II,  iit,  9  ;  Tim.  I,  n,  <i ;  iv,  10;  vi,  10  ;  Tiin. 
II.  ii,  15,  15;  IVilrni.  i9;  iiltameii  eiiaui  l»b)  in  di- 
versis  casibus  :  Luc.  (u,  55;  xiv,  20)  xvm,  9;  Hoin. 
Xlil  ,  2;  Cal.  vi,  4;  Eph-  v,  27,  28;  is  si.ba,  is  ipse, 
a-JTo,-  :  Luc  v,  1 ;  vn,  12 ;  Cor.  I,  xv,  28  ;  pa  a  sit'o, 
hoc  ipsum,  auT-i  touto  :  linui.  xiu,  0  ;  Cor.  II,  vu, 
1 1  ;  Ciil.  n,  10  ;  tovto  auTo :  Cor.  II,  II,  5  ;  touto  :  Cor. 
II,  II,  I  ll.  I.;  Seiiis  sitbins  ,  stlt  ipsillS,  oiauTou:  I.UC. 
\iv,  2ii;  Cal  vi,  4;  ctiatii  tlcst  pronoiueii  pcisonalo 
Cor.  I,  x.  29. 

sn.BA-Mi.JkNu-,  vid.  sub  Vilja, 

silba-vii.eis  ,  vid.  sub  Vttja. 

SILBA-SIIIM.IS  ,  Vld.  sufa  Siuns. 

SILIIANUS  ,  iioiii.  propr.  inasc,  :i),ouavo>- :  C<  r.  II, 
i,  '9;  Thess.  II,  I,  1. 

*SII.b(vel.  iiurv.  siulfian,  Mgl.  sax.  seldan,  vel. 
sup.  genn.  »r//a'i ,  vcl.  IV.  *el<len.  iuMw,mMai, 
;iii/;I.  idttvm  ,  siiec.  sellan ,  ilan.  sjetden ,  rcc.  sup. 
germ.  sc//,/i  ,  Cf.  VI,  210;  Kchlh.  1.01)  ,  rarus,  in- 
solens. 

•iLi.v-LKlhS  ,  vid.  sub  Leiks. 

SII.LIJK  (vei.  iii. rv.  nilfr,  au^!.  sax.  s,«ifer,  vet. 
lai  silubar,  vci.  sup.  ger.n.  u7aar,  vei,  lr.  seloecr, 
litver,  augl.  iMi'«r,  suec  ii(/Wr,  ilaii.  i«fr,  l..ii.iv.  ul- 
v.r,  rec.  bii|>.  germ.  uVe«r;  G.VI  i»4  Keuiu.  1006), 
ncii  i.  argonlum,  uo-.-jcio-j  :  Miii.  xxvu  ,  °>.  I.uc.  iu, 
15,  85;  Nch.  v,  IS. 

-n  i  Ititl  in>  |»i/«/>r/iis  lllll.  IXVJI,  S),  :nl|i't'l.,  M|»U> 
leua,  icyv.i,;;  :  Tiui.  tl,  ii  ,  2>,  iii mr  lilnarWu  ui 
siil.slan.ivi.iii.iicciilcu   iiiiiiiiiiu-  .    MiI.avmi, 

sil.OWI,  nnm.  pu.t.r.  ma*<  .  .  n  T. 

bUJLG   [angl   »as.  kji.u.  vel.  >n>.  Mw>.'e,  i  i 


1411 


SINATS 


SITAN 


Hii 


Kiip.  gcrui.  simbltti,  nimbia;  lal.  scmel ;  Gf.  VI,  26), 
iidviTii.,  semel,  iiiiqiiam,  ttot;  :  Itoin.  vn,  9;  Gal.  i, 
23;  ii,  6;  Epli.  n,2,  II,  13;  Col.  i,  21  ;  ui,  7. 

SINAPS  (angl.  s;ix.  tenepe,  succ  tenap,  tlan  «en- 
nrp,  rec.  sup.  germ.  scn^;  gc  oxvairi),  masc,  sina- 
p"is,  o-iwTTi  :  Mc.  IV,  31  ;  Luc.  xvn,  0. 

'SlNltO.  vd.  suli  Si)i[)nn. 

*SlNbAN  (vci.  imrv.  sinn ,  vei.  sax.  tith,  si:kon  , 
ijisitli  ,  angl.  sax.  sid" ,  siSian  ,  vel.  siip,  genn.  siiul , 
vet.  fr.  sil/t,  sid,  dan.  sinrte  ,  fir.  II.  51;  Uchtll.  1018), 
conj.  I,  tanp,  sunpnn,  suit[>nns,  ire,  ilerfacere. 

sm{i,  n-ntr.  (?>,  I)  itns;  2)  vice  ;  ainamma  sinpn, 
nns  \iee,  semrl,  «rr«;:Oor.  II,  XI, 2  ;  1'lilpp.  iv,  16; 
Tliess.  I,  ii,  IX;  unpnranttna  sinjia  ,  alleia  vice ,  ix 
SiuTepou  :  Mc  mv,  7-2;  Joan.  9,  24;  to  osurspov  : 
Cor.  II,  xin,  2;  Ititiitn tiwpam ,  iluplici  vice.  Iiis,  Si;  : 
Mc.  xiv,  72;  Luc.  xviii,  12;  Pnlpp.  iv,  16;  Thess.  |, 
li,  18;  Jjrim  sitlpunt  ,  tr  p'ici  vice.  ler,  xpit  '■  Mih. 
xxvi.  75;  Mc.  xiv.72;  Jnaii.  «111.38;  I  or.  II,  XI, 23; 
xu,  8;  jimf  simpam,  quinluplici  vice ,  quiu^uies, 
itmaxt»  :  Cor.  II,  »1,24;  sibun  svtpam ,  seplies  , 
iirxar.K  :  Lll\  XVII,  4. 

i;a-sin|ia  otc.A-siNpjA.musc.socius  peregrinaliiiii'S, 
o-uvEz(5n«o,-  :  Cor.  II,  vm,  19  ;  plur.,  comes,  socictas, 
«ruvooia  :  Lnc.  ii,  41. 

Mipc.v  sinjia,  consocius,  auvez8»i^.o,- :  Cor.  I',  vin  , 
19  li.  I. 

"siMio,  ndverb. 

us-simio,  praserlim,  imprimis ,  «a).to-T«  :  liii'ein. 
16. 

sanpj.vn  (vct.  nnrv.  senda,  augl.  sax.  sendnn,  vci. 
sax.  sendim,  vel  Sup.  geriu.  tautan  ,  vet.  (r.  sendn, 
angl.  sentl,  stiec.  tiindn,  ilan.  sende,  lec.  sup.  gcriu. 
tenden;  Itdilh.  1007),  cnuj.  II,  iuilicie,  TtepTtiLv  :  Luc. 
XX,  11,  t2,  15;  Joan.  v,  37  ;  VI,  38,40,  14;  vn,  l:i, 
18,  28,  55;  vm,  16;  ix,  4;  xn,  44,  49;  xni,  Hl,  20; 
xiv, 24,  2«;  xv,  21 ;  xvi,  5,  7; C»r.  I,  xvi,  5;  Phlpp. 
n,  25.  25;  Neh.  vi,  17;  cmoTziXttrj  :  Mlh.  x,40;  Mc. 
IX.  57 ;  Ltic.  ix,  48 ;  x,  16 ;  Juan.  v,  50. 

ca-samuan,  deduccre,  vpwiji.-riiv  :  Cer.  I,  svi,  6; 
Cor.  II.  i,  16. 

falr.ica-sinpjan,  pravmiilere,  Tziurtn  :  Cor.  II, 
ix,  3. 

in-sanpjaN,  1)  mittere,  Trearreiv  :  Mlli.  XI,  2;  Mi-.  v, 
12;  l.uc.  iv,  2(1;  vn  .  6,  10,  19;  xv,  15;  Jo.m.  xui; 
20;  xv,  26;  Itoin.  vill,  3;  Epli.  vi.  22;  Plilpp.  n,28; 
iv,  16;  Col.  iv,  8;The-s.  I,  m,  2,  5;  Skeir.  VI,  c; 
arroariUin  :  Mili.  xi,  10;  xxvu,  19,  Mc.  1,2;  iii  , 
11,  31  ;  iv,  29;  vi,  7.  17,27;  vm,  26;  xi,  1,  5;  xu, 
5,  4,  5,  6,  13; xiu,  -.7;  xiv,  13;  Luc.  i  ,  19,  2«;  tv, 
18,  45,  vii,  3,27;  IX,  2,  52  ;  X,  1 ,  3;  xiv,  17,  52  ; 
xix,  14,  29,  32;  xx,  10,  20;  Joan.  v,  58  ;  vi,  "29,  !>7; 
VII,  29,  32;  vin,  42;  x,56;  xi,  42;  xn  ,  5;  xvn,  3, 
S.  18,2l,24;ltoni.x,  15;Cur.  I,  l,  17;  Ci.r'.  II.  xn, 
17  ;  Tim.  M,  iv,  12;  Neh.  vi,  19;  %*m<rri\\sn :  Luc. 
xx,  10;  Gjil.  iv,  4,  6;  2)  miuere,  [«vajrfearretv  :  lMn- 
lcin.  II;  5)  dediicere,  nponiij.nnv  :  Cor.  I,  xvi,  11. 

MibiN-sANOJAN  (insunitjan  mip),  comiiiillcre,  o-ufi- 
ri;j.ntn:  Cor.  II,  vut,  22;  o-uvaTroo-TsW.tiv  :  xu,  18. 

Mib-SANPJAN,  ld.,  o-ufirreu-Trstv  :  tur.  II,  vm,  18. 

So-sanpjan,  ejicere ,  deiiiittcre ,  e'xSa».etv  :  Mlh.  ix, 
58;Mc.  i.  43- 

SINS(vet.  sup.  germ.  sene-skalk,  suec.  sen ,  dan. 
seen  ;  lal.  senex  ;  Gr.  III.  617  ;  OKA.  267,  302  ;  coll. 
linislHi  Annnia  i.  Hurc.  28,  3;  Mone  Gesc  i.  ites  nori. 
Heidentlt.  II,  165),  adject.,  bCilfX.;  Biiperl.  «iiusm  , 
senex.,  jtpiaSiixipoi  .  Mili.  xxvu,  I,  3  ;  Mc.  vn,  5,  5; 
vm,  51;  xi,  27;  xiv,  43,  53,  xv,  1  ,  Luc.  vn,  3:  ix, 
22,  xx,  I. 

siniics  [seiieigs  Tim.  I,  v,  1,  2),  adjcct.,  senex  , 
roeo-fiuTB;  :  LliC.  1,18;  7roe»5uT£oo;  :  Tim  ,  I  ,  v, 
1,1. 

SINTEINS  (seiteins  Cor.  II,  xi,  28;  Gr.  I,  68  |3' 
eibl.J;  II,  216,  coll.  vel.  sup.  germ.  sin  ;  i;f.  VI,  25), 
adjert. ,  quolidianus ,  o  z«9  litxeootv  :  Cor.  II,  xi,  2S  ; 
lirtoutrwj  :  Mih.  VI,  II;  Skeir.  Il'l,  b. 

siNTtixo,  .idverh.,  somper,  imdiquc,  rravroTi  ;  Mc. 


xiv,  7;  Liic.  xv,  51;  win,  i:Jonn.  vii,  C;  vin,  29;  xi, 
42;  xii.  8;  xun,  20;  Cor.  I,  xv,  58;  Cnr.  II,  u,  H; 
iv,  10  ;  v,  6;  ix,  8;  l.al.  iv,  IS;  Eph.  V,  21);  vi,  1N, 
IMilpp.  i,  20;  iv,  4;  Cnl.  iv,  6.  l2;Thess.  i,  n,  16; 
iii,6;  v,  15,  lC;Tbess.  II,  i,  3,  11;  Tim.  II.  ui.  7; 
3ni  Tfavro,-  :  Mc.  v,  5;  The-s.  II,  iii  ,  16;  aei  :  Mc. 
xv,  8;  Cor.  II,  iv,  II;  vi,  1  (;  Til.  i,  12. 

SIUKAN  (vet.  norv, srttfcr,  toll,  vil.sax.  sior,sttl<t, 
angl.  sax.  seoc  ,  vel.  sup.  genn.  siuh  ,  sittltjau,  suht , 
vel.  fr.  tiek,  sechle,  ailgl.  sirk,  Sliec.  sjttk,  dan.  si/7, 
baiav.  ziek,  rcc.  sup.  genn.  siccli,  seuche,  sttclil ;  Ial. 
saucius;  Cr.  II,  51;  UM.  670;  Cf.  VI,  157;  llcblb. 
1  02,  1610),  conj.  I,  ititit,  snAtiii  mkaiis,  a'grolare 
ao-0ev«v  :  Cnr.  II,  xi,  29;  xii,  10;  XIII.  3,  4,  9 ; 
Phlpp.  II,  26;  xaxu;  e*xetv  :  LuC.  VII,  2;voo-£tv:  Tmi. 

I,  vi,  4. 

siuks  ,  adjecl. ,  a:groltis  ,  «o-Ojviif  :  Mtli.  xxv,  59  • 
Lnc.  x,  9;  t:or.  I,  viu,  10;  xi,  30;  Tliess.  I,  v,  14. 
aaOivwv  :  Mc.  vi,  56;  Lnc,  iv.  40;  vii,  10;  Joan.  vi  , 
2;  xi,  1.  2,  3;  C«ir.  I,  VII',  12;  fippwffros  :  Mc.  vi,  5, 
15;  tiukt  visan.  isBivtiv  :  Joan,  XI,  5,  6;  Uom.  vin, 
5;(.or.  II,  xi,  11;  1'li'pp.  II,  27. 

SltiKEi,  lcm.,  iuorbus,  «o-9ivEt<  :  Joan.  xi,  4  ;  Cor. 

II,  xi,  50;  xn,  9,  10;  xm.  4;  f.al.  iv,  15. 

SACHTS,  fem.,  id.,  ao-deve  a.  :  Mlll.  VI  I,  17;  Luc.  v, 
15;  viii,  2;  Tun.  I,  v,  25;  votoj-  :  Mlh.  ix.  35;  Mr. 
i,5l;  iii,  15;  Luc.  iv,  40;  vi,  18;  vn,  21  ;  ix,  1. 

SlliNS  (ve'.  norv.  sion,  syn,  angl.  sax.^icn .■■,  vcl. 
sax.  «iu«,  vet.  sup.  genii.eiuiii,  vei.  fr.  siitnc,  snec, 
dan.  stjn;  coll.  Saiwati;  Gr.  II,  28;Gf.  VI,  127; 
Kehlli.  lOlls),  fem.,  1)  visus,  atlspeclns ,  ova6)i^t;  : 
l.nc.  iv,  19;  to  ptLir.uv  :  Luc.  vu,  21  ;  2)  visus,  tlSo,-: 
Cnr.  II,  v,  7;  5i  passive,  visio,  oTTTKtrta  :  Luc.  i,  22; 
Cor.  II,  xii,  1;  i't  tiunai  vuirpan  ,  vitleri,  opao-tlai  : 
Liic.  l,  U;4)  visu<,  species,  t-So;  :  Lnc.  m,  22;  it, 
1S9;  Joau.  v,  57;  Skeir.  VI,  d ;  W«  :  J«an.  VII,  24. 

ana-siins,  aiiject.,  M.-iliilis,  ^keir.  II.  «I. 

tNAKA-sni.MBA,  adverb..  nivisihiiis,  Skcir,  VIII,  a. 

silpa-sicncis,  nta&c.,  lestis ,  «uToirm;  :  Luc.  i,  2. 

SIIIJAN  (an.l.  sax.  lifiait,  vet.  sup.  germ.  siwian, 
vel.  fr.  t<a,  angl.  tfw,  suec.  ta,  llilll.  sye ;  lal.  sucre  ; 
f.l.  VI,  61,  Hchih.  1010),  coti].  II,  stierc,  eirt.o>'iir«  v: 
Mc  n,2l. 

S  PONEIS  ,  ovasc,  discipuliis,  p«BnTii,- :  Mih.vm, 
18,  21,23,  ix.  10.  11,  14  ,  19  ,  37,  x,  24,  25, 
42;  xi.  1,  2;  xx*ii,  61;  Mc.  n,  15,  18;  m,  7;  iv,  31; 
vi,  1,  29;  vii,  2;  v,  17;  ix,  1  i.  28,  51;  x,  10,  25, 
21,  xi.  1,  1..;  xiv,  12,  15,  li;  xvi.  7  ;  Luc  v,  50  . 
55;  vi,  1,  15,  17,  2".  40;  v.i,  II,  18.  19;  vm,  9; 
ix,  11,  40,43,  54;  xiv,  26,  27,  53;  xvi,  I,  \vu,22; 
xvin,  15;  xix,  29,  37,  59;  xx,  45,  Joan.  ui,  25;  vi, 
5,  17;  vii,  5;  vui,  51,  i\,  27,  2s ;  xi,  7,  8;  xvm,  15; 
Skeir.  IV,  a;  V,  d;  VII.  d. 

sikinjan  ,  conj.  II,  discipnlum  essc,  uaOnTtuetv  : 
Mlli.  xxvn,  57. 

SIS,  vitl.  suli  Seinti. 

SITAN  (vet-  imrv.  siitin  ,  sctia,  angl.  ^a.v.  siltan  , 
sett,  vct.  sax.  sillian,  setttan,  vel.  siip.  gcrin.  liixan  , 
vel.  fr.  silta,  sctta, aogl.  jit,  IW, suec.  si/lu,sti(/o,daii. 
sidde,  setie,  halav.  i  Iten,  rec  siip.  geriu.  silun,  set- 
zen;  lal.  sedere,  srdare,  gr.  s^cofiat,  VCnv ,  Ci.  II,  2.<  ; 

III,  433;  Kchlli.  1008,  UH9),  couj.  I,  sat,  setttit,  si- 
inns,  sedere,  y.oHi(ju<  :  Mlh.  ix,  9,  XI,  16;  xxvi,  69; 
xxvn,  19,  61 ,  Mc  li,  6,  14  ;  ni  ,  52,  54;  v,  15,  x  , 
46;  xii,  56;  mv,  62;  xvi,  .". ;  Luc.  i,  79 ;  v,  17,  27  ; 
vn,  32  ;  vill,  35  ;  x,  15  ;  xviil,  55  ;  xx  ,  42;  Joan.  i  , 
8;  xn,  15;  Coi.  m,  1  ;  tniyr.u.9nc6nu  :  Mc.  xiv,  51  ; 
Y.aBiZzedu.1  :  Luc.  u,  46;  Jti.ui.  XI,  20;  *aOi?etv  :  Mc. 
ix,  55;  x,  57,  40.  xi,  2  ;  Lnc  xi\  .  50;  Tliess.  Ii  , 

»,  *■ 

anu-sitan  ,  1)  repiuiere,  avavatvitv  :  Cor.  I,  x,  -/  ; 
Skeir.  VIII,  6;  2)  moruii,  Xauoaveiv  :  Gal.  u,  6. 

bi-sitan,  i  ahiiaie-ciiciiin,  rreotor/;  v  :  Lue.  i,  b.i ; 
bi-sitands,  pari.  prais.  ut  subst.,  bahiiaus  circuio,  vi- 
ciims,  Trepiotxoc  •  Luc  i,  5S;  jrifi^wpo;  •  Mc.  l,  28  ; 
Luc  iv,  i4  ,  vii,  17. 

GA.-SITAN,  scdcie  ,  /KOv.crOzi  :  Mc.   iv,  I ;  Joan.  VI  , 


I44X 


8  ;  .1 


Uc.  xi.  7; 

: i ■  i .  Ml,    t  l. 


CLOSSWtlLM  nOTHir.i:  LINCUjC 

l.iie.  iv.  >li;  v,3;  xiv,  2»,  51 

i'.. 


Uil 


XVI. 

ihn-m>  >\  ,  oaprie,  raprre.  apprelioixlere.  ■i//>'u 
wiv  :  I  m  .  v.  ".'(>;   vii.    18;  t/stv  :  Hc  m,  X. 

l>.     'i>\,  llirgeitt,  jrvairatitt ■(<      l.tic.  vil 

srtts,  ina-e  ,  li  ftede  ,  c  llietlia,  *Mip*  :  Mo.  II, 
15;  faaW  :  Glll.  I,  16;  2)  tiitlus,  rar«o->ti.v'.>t7tiT  :  Mtli. 
vi;i,  80;  l.no.  i\.  58. 

a\ih  tiv.  iiliert,,  alioiniiialiilis.iletosialiilisexsc- 
cralnlis.  SoY/.wroc  :  Til.  i,  1<>. 

oua<kt,  neiiir.,  fiSDv/ua  :  l.ni'.  xvi,  15. 

satjan.  ei>nj.  II,  p  oeie.  TtOhui  :  Mc  iv,  21;  llom. 
xiv,  15;  Tlioss.  I,  v,  9;  iimcMvai  :  Mc.  iv,  21  ,  l.nc. 
vni,  Iti;  iil.niiare  ,  (iUti 'ini  :  Luo.  ivn,  28;  Ciir.  I. 
ix,  7;  saiifis  lisan,  j  ecro,  riinOut  :  Tlioss.  (,  in,  3 
li.  I.;  Tiiii.  I,  l,  9;  niuja  tatij>t,  r.'Conler  planlalus  , 
MOpliyla,  v-:o(j>uTOf  :  Tmi.  I,  III,  6. 

am>-svtj\>  (T),  resisicre,  Skeir.  V,  c. 

at-svtjan,  api  onere,  7r«o>o-T«v«i  :  Lur.  II,  22;  Col, 
i,  99,  38. 

»i-svtjvn,  amovere,  usfltc-ravat :  LllC.  xvt,4;  mn- 
liercin  rcpndisirc,  airoliii»  :  Mib  v,  32 ;  Mo.  x,  2. 

HI-SvTivN  ,  OUSiderO,  ciiT.Tiind.iro,  jr.'ptTtOrv«t  :  Mc. 
XII,    I. 

r.A-sATjAN.  I)  poncre,  TtOi'v«t  :  Luc  vi,  48;  vm , 
16;  xiv.  29;  ( or.  I, xii,  18;  Tin.  I,  i,  12:  n.  7; 
Tim.  II  ,  i,  II  ;  iTTiTtfiivKt  :  l.tic."  viu,  16;  yaOtiv>t  : 
l.iif.  v.  19-;  xtAXtt»'.  Epll.  i,  20;  ioravat  :  Mc.  IX,  56; 
l.nc.  IV,  9;  ix,  47;  Neli.  vn.  1 ;  gatutips  visan ,  poiii, 
niaOut  :  riil|>p.  i,  17;  aftia  gataljait.  iiermn  ponere, 
K)vo*a9t(7Ta-.'«t  :  Mc.  vni.25;  2)  imponere,  nrdioare, 

xaOtorwvat  :  Til.  1,5;  Skeir.  I,  d  ;  TaTtrrtv  :  LoC.  vn , 
8;  r.om.  xiii,  I ;  Cor.  I,  xvi,  15,  roll.  Eph.i,  11;  3) 
i::>mon  impoiierc,  sVtTtGivat :  Mc.  III,  16,  17. 

llifHSA-SATJAN,  componere,  a-jyr.aOiUtv  :  Epll.  II,  6. 

f\i'RAC\-SATJAN  («osti/jiiH  fauru).  proponore,  vua- 
itrmai :  Rom.  mv,  10;  Cor.  II ,  i»,  14. 

mp-sATJAM  ,  concollocare,  ju9i<mivEoi  :  Cor.  I, 
xiii,  2. 

bs-satjan,  1)  imponcre,  trrtCtCcirttv  :  Luc.  m,  53: 
2|  plaulare,  ^vTzIfv  :  Mc.  xn,  1  ;  l.uc.  xvn,  6;  xx,  9; 
;;c/vto-Ttvtvat  :  Mr.  vii.  10;  vuwortivai  :  Col,  i,  17;  5) 
compimerc,  Skoir.  II,  d;  i)eji.  eio,  ir.:,ir'0:,-j :  Lno. 
I,  2  v«l.  ail  Ii.  I. 

SATiiNS,  fein. ,  phiiciiio,  crea;io,  origo.  Kpli.  u, 
3  li.  I. 

AF-SATriNS,  reputliuni.apnvlasia,  «tto7t«oiov  :  Mc. 
x.  4. 

ca-^atf.ins,  conslilulio,  ordinalio,  xaraCoLj :  F.|ili. 

1.4. 

iK-sa.t61.ns,  oriRO,  prinripiiiiii,  F.ph.  n,  5  li.  I.  (?). 

SIKAiN  langl.  sax.  tiftan  :  coll.  Sibis),  conj.  II .  I;c- 
tari ,  gautlere  ,  uyaXJtuCeaOut  :  lo.tn.  rill,  56  ;  iOtppfri- 
vetrtoi  :  !tom.  xv,  10;  Gal.  iv,  27. 

SION,  nnm.  propr.  imlccl. ,  £w» :  Joan  xii,  15; 
toin.  ix.  33;  n,  26. 

sK^DAN  (vci.  norv.  sltafn,  angl.  sax.  ttafm,  vet. 
Ktip.  germ.  skapan,  angl.  shaee,  snec.  si.o/vn  ,  dan. 
tkatt,  reo.  sit|>.  gerin.  schaben;  l,r.  II,  9;  Gf.  VI,  4:15), 
eonj.  I,  shof,  skobun,  sl.abans,  Innilere,  xstcstv  :  Cor. 
I,  II,  6 

ui-skaian,  iil.,  fujttn  :  Cor.  1,  XI,  5. 

SKAPliS  (vel.  s:>\.  irndo,  anpl.  sax.  scead,scadn, 
vci.  snp.  •-;  nn.  tkaio,  >ngl.  *kadt,  liaiav.  tchaHuto , 
roc.  stip.  germ.  stkatitn,  vet.  noiv.  tkttggi,  diioc. 
tkugge,  dan.  tkgqgt;  gr.  oxti,  o-xdTot;;  Cf.  VI,  12">), 
iiitm  .,iimbra,ozt«:  Mc.  iv,  52;  Lue.  I,  79;Col. II,  17. 

i  nn-sr.AovjvN,  conj.  II.  oBumbrarc,  superobuoi* 
linre,  eTrttrxttiJiiv  :  Mo.  ix.  7;  Luc.  i,  3.'»;  ix.  54. 

OA-sivbVKiNs ,    fein.  ,   Ouumbralio,   opor.iiicut.nn, 

r,,   r-iut'/  .  Tllll.   I,  VI,  8 

SKApJAN  (voi.noiv.  skada.ikedia,  vc.s.tx.  tcalho, 
angl.  sav.  fMgVm,  vel  Bllp.  gerni.  skadon  ,  vel  lr. 
ikatka,  skatlua,  lllgl.  ikalh,  siioo.  sknla,   tl  .n.   •■I.ade, 

liTiav  ,  ree  lup.  gerni.  ir/iridrn;  Gr.  II  II;  (.f.  \l, 
421  ;  Itchtli.  I0'2li,  <<>nj.  I,  .sAu/i    .sA.i/ni  i  ,  ,\/.ii/i,iiis  , 

laniore,  ■luutv :  Col.  iii  2... 


ca-ska(iian  ,  itl  ,  Lno.  x,  19;  Cnr.  II,  vii  ,  t;  Gal, 

iv,  12;  1'liilom.  1S;  iSUnmni  .  I.no.  iv,  55. 

skaIh-.,  nenir. ,  iujuMiiia,  da  ri  <  cnluin ,  iiitkt ; 
Cor.  ll,  iii,  15. 

rii))OU,  .Ttljecl.,  noxiiis.  ui:/.i>»  :  Col.  iu.  25; 
(&*(■>;  i;  :  Tim    I.  vi,  9. 

SKAIDAN  ('.1111/1.  sax.  tccadan ,  vel.  sax.  sceilian, 
vel.  sup.  gerin.  skcidan  ,  voi.  fr.  tkefia,  sueo.  s.eda, 
tlau.  sLede,  balav.,  rer.  snp.  germ.  tckeiden  lal. 
i<i  ihre,  n.ir/i,  gr.  artSiv ,  ayitur,  Cf.  VI,  42S  ; 
l'.i  lnli.  Iii  i  l  coi  j.  I,  kkaisk-iid,  ikniskaidnii,ikiiiilans, 
diviilere,  sei.arare.  dislrabere,  i?t/ai,'itv  :  Mili  x,  35»; 
/(upt.it-j  :  Mc.  1,'J;  sknidan  tik ,  >cjiinKere  *c,  />.>rA- 
C,ta'j  t  :  Cor.  I,  vn,  10;  eii.im  Hne  tik  :  Cor.  1,'v'ii, 
10,  15, 

ai-skai!>.<n,  id.,  «^opitjetv  :  l.uc.  vi ,  22;  fi.il.  n, 
12;  ytof.i:et>:  llom.  viii,  55,  39;  afskaidan  sik ,  se- 
jini)iOie  se,  atfOfjitiaOy.t  :  Cor.  II,  vl,  17;  Jta^-.ftt;- 
oOat  :  l.nc.  ix,  53, 

Ca-skaiiiav,  soparare,  a-:i\haOai :  Tliess.  II,  III,  6. 

fcis-sK.viDAN,  teparare,  Skoir.  VIII,  a. 

CA-SKAIPN  VN  ,  Cllllj.  III ,  s<]  ngi,  -/ttt.i'iafiat :  Cor. 
I.  vii,  <|. 

ca-siaiiiKi,  fem.  1)  divisio ;  2)  ililinc  io,  t>t«<rroAij : 
Roin.  x,  12. 

Sli  \L.  vitl.  sub  Skutan. 

SKALKS  (vcl.  nnr».  tkalkr,  vel.  sai.  »c<i/r,  aiml. 
s.tt.  sceale ,  vel.  sup.  gcrni.,  vel.fr.,  snec,  il.m. 
ikalk ,  balav.,  rec.  sup.  germ.  tchalk;  IkRA.  502; 
llcblli.  1020),  masc..  servus ,  SoOXoj  :  Mth.  vni,  9; 
x.  24,  25;  Mc.  x,  44;  xn,  2;  xiv.  47;  Lnc.  u,  *y ; 
vn,  2.3,8,  10;  xiv,  17,21,22,25;  xv,  22;  xvu,  7. 
9.  10:  xix.  15,  15.  17,20;  xi .  10;  J»an.  im,  16; 
xv,  15,20;  ivin,  10,18,20;  Cor.  I,  vn,  2\  22.  25; 
xn ,  15 ;  Cor.  II ,  iv,  5 ;  Gal.  iv.  1,7;  IMilpp.  n  ,  7  ; 
Col.  iii,  II ;  iv,  12  ;  Tim.  I .  vi ,  1 :  Tim.  II ,  u  ,  24  ; 
Tit.  i.l;  Plii'em.  16;  rrt/toaetov  :  NeU.  v,  15 ;  otze- 
TTif  :  Honi.  xiv,  4. 

GA.-SKALK) ,  noulr.,  conservus,  o-vvSovW  :  ("ol.  i, 
7;  iv,  7. 

skai.kinon,  conj.  II,  servire.  iWu&racn:  Mtli.  vi, 
24;  l.uc.  xv,  29;  xvi,  15;  Joan.  vni ,  33;  Itoa.  vu, 
6,  25;  iv,  12;  xn  ,  II  ;  xiv,  18;  G.tl.  iv,  X,  !l  25; 
v.  15;  T  m.  I,  vi,  2;  limcin  augam  sku  kmonds,  ?n 
<jtj>Oa'/.j.oSnXtw.  :  Cnl.  III,  22;  iltSojh.  a^iat :  Gal.  iv  5; 
j\arf.fJetv  :  Luc.  i,  71;  Plilpp.  ni .  3;  liin.  II,  i,  5; 
iraoiritaBTiissii  :  li.nn.  Xlll,  6;  gr.lingant  ikalkiHonts  , 
etiW/oAaTprit;,  viil.  sub  Liugnn. 

Nip-sK.vi  KiiNi>^,ct>mmiiiisirarc,coiiscrvire, oou).c  im 
o-\iv —    1'lilpp.  ii,  22. 

skaikinasms,  masc.  minisloriuiii,  seivilium.  oou- 
leia  :  Gal.  V,  1  ;  Jaroeta  :  lloill.  IX,  4;  qtliugngurie 
skalkitiussits,  idolidal  ia,  iVS*JoJ\«T|Kia  :  •"■al.  v,  '.0 , 
i.pb.  v,  5 ;  Col.  iii    5. 

SKALJA  (voi.  noiv.  skat .  tktt,  aagt,  sa>.  tttnht, 

Ingl.  sliell ,  SIICC.,  (lan.  skal,  IkiI.iv  sckaal ,  tchulie , 
rec.  siip.  gonii.  scliale;  Gr.  11,51),  lem.,  legHla, 
Ktotxuot;  :  l.iic.  v,  19. 

SKAMAN  (vol.  norv.  tkant,  skainmaii,  skdmai,  vet, 
sax.  scamiun,  aogl.  >ax.  ircamiun,  vei.  fr.  skoiue,  \t". 
Bup.  gonii.  scliameii,  angl.  shame ,  suec,  tlao  sl.it»-, 
liiln  srhaanicH ,  rec.  Sti(>.  genu.  schuiueu  ;  Gr.  II, 
5(1.  Itcbib.  1(>5>).  coiij.  II,  critbescoie;  jA.imhih  ttk  , 
6e  piitloro.  at'o^Jv£7t5ai  :  I.UC,  xvi,  3;  enato^uviiOai  : 
Mo.  iii.SS;  l.u  .  ii,  26;  Tim.  II,  1,8,  12,  16;  >'{*■ 
iropsttrflni  :  (  iii.  II,  i,  8  li.  I. 

i;a  skvman  v|K,  iil.,  ivrpiriii9at  :  Tlioss.  II,  III,  I  i. 

SK\M'  siigl.   s.ti.    sceonde ,    \d.   Mtp.    gerin 

.'.'... 'iit  ■,  vc.  .i.  ikondt,  r.  c.  sii(>.  gorin.  stliantte;  k'- 
oxav.JjtV.v  •  col.  Siauttnt ;  Gr.  II,  II;  ll.lnli.  105  i, 

lilii.,  lurpitudo,  attr^  ^v.i  :  Pblpp.  III,  19. 

SKAUUA  (Gr  III,  l'>«>  • 

«  tl  l>V    II  VII',    vi.l.  Slll>  /i'llll>. 

SKAUNS  (ingl.  stv.  Mi«Hf,  vo1.  sax.  MWM,  vol 
sup.  gorut.  ikiini ,  vot  fr.  »k  ttt,  skmie .  ntcc  tki  . 
•i.iu.  »/./.ii,  i>.iiiv    .:<  'iut.it ,  ic>    4ii(>  gertu.  mM  . 


i;i>i 


SKAURIMO 


SKULAN 


ius 


Rchih.  1026),  adecl.,  1)  bene  formuius,  2)  pulclicr, 
woa.o;  :  Rom.  x,  t5. 

iuma-skai  >s  ,  e  iif.irio.ilus  ,  o-upuosyo;  :  Phlpj). 
lii,  il. 

i,i-|'A-sk.\i  ni  i,  fem.,  lijnr.i  Dei,  uopy.i  6tou  :  Phipp. 
ll,  6. 

SKVURPJO  (voc.  gr.-cc),  frm.,  scorpio,  axipnioc: 
Lu  .x,  19. 

SK\URO,  viil.  siib  S!(wrim. 

SKAUTS  (vet.  norv.  *kau> ,  angl.  sax.  scent,  vel. 
sup.  germ.  skotsa,  vet.  fr.  tkal,  angl.  iheet ,  su.c. 
tkdle,  dau.  ikod ,  halav.  sehoot,  rec  sup.  germ. 
..ridis,  Gr.  II,  -2(i;  IH  ,  4li0,  448;  Itchlli.  1)21). 
masc.  ('),  limliria,  veslis,  zftnjriotv  .  Jlth.  ix,  2ti; 
Mc.  vi,  56;  Lnc.  vm,  44. 

*  SKvlMAN  (vei.  imrv  ,  suec  ikapi,  vel.  sax. 
teupau  ,  ungl.  sax.  scuppnn,  vet.  silp.  g.-rm.  ikifm  . 
vel.  Ir.  ikepps,  angl.  shape,  ilan.  *k*iffe,  li.nav  scl\'.p- 
peit ,  rec.  sup.  germ.  sch.iffen;  Gr.  II,  9;  Gf.  VI, 
442;  Ucl.ili  1026),  conj.  I,  jfcop,  skopun,  tkupans  , 
oeare. 

Cl*«tNU,  id  ,  xti^-iv  :  Mc  li,27;  XIII,  I!);  Eph. 
ii,  10,  15;  iii,9;  iv,  24;  Col.  i,  10;  lli,  10;  Tim.  I, 
iv.  3. 

c\  skafts,  fcm.,  l)cre:ilin,  creaiura,  xtio-i,-  :  Mc. 
x,  6;  xiu,  19;  Rom.  viu,  39;  Cur.  II,  v,  I  i ;  Gal.  vi, 
15;  Gol.  i,  15,  23;  xx-mtoU  :  Joan.  xvn ,  24;  2) 
erealura,  xrio>«a  :  Tiin.  I,  iv,  4. 

uhh  skafis,  principiuiii,  initium,  i.nup-/n  '■  Rom. 
xi,  16. 

skaftja.n  conj.  II,  creare ;  skaftjan  s:k,  sc parare,  fu- 
iuniiii  esse,  tsQJita  :  Joau.  xn,  4. 

SKARIOIES,  vid.  hlarioies. 

*  SKARJAN,  Tim.  H,ii,26  b.l. 

SKATTS  (vcl.  norv.  skalfr,  vet.  s>x.  «tfa«,  angl. 
sax.  sieui,  vei.  sup.  germ.  ifcut,  vet.  fr.  tket,  suec. 
tia/f,  <lan.  sA.il,  baiav.  sc-/.a( ,  roc  sup.  genn.  scliuti; 
D  I.  543;  Rchth.  1028),  n.asc. ,  iiumums  argenieus, 
if.y<iioj  :  Mih.  xxvu,  0;  Lnc.  ix,  5;  xix,  16;  Sn-ji- 
p<<n:  Mc.  xii.  15;  xiv,  5;  Luc.  »11,  41;  xx,  2.  ; 
Jd.iii.  vi,  7 ;  xii ,  5;  luiua,  p.vi. :  Luc.  xix,  10,  Is, 
20,  24. 

skattja,  masc,  niiiiiiiiularius,  wtXkaSuTTic :  Me. 
XI,  15;  allagjun  ulultr  du  tkaUjam  (ini  ■cpkns^a.v)  : 
Luc.  xix,  25. 

*  SKAVJAN  (vel.  norv.  skodn,  angl.  s:n.  sceuwinu, 
vet.  sax.  kvvmi  ,  vet.  fr.  skawia  ,  v.  I.  ?up.  genu. 
scauuon ,  suec.  skuda ,  dao.  cfcue,  bal.iv.  schowciii, 
rcc.  snp.  genii.  scltaueu ;  Rcblh.  1021),  conj.  II, 
speciarc 

gs-skavjas,  pass.  vel  usskavjan  iis,  resipisci,  avava- 
tytiv  :  Tim.  il,  II,  20;  ixvrtfU*  :  Cor.  I,  xv,  34. 

t  s-seavs,  adjecL,  pruilens,  circunispecius ;  ustkutt> 
vha>:.^ta  ■  iliess.  I,  v,  8  b.  I. 

is-shAvs,  viil.  a<i  Tlics».  1,  V,  8. 

SKaFTS,  vid.  sub  Skapjmi. 

SKEIMA  (vel.  norv.  skima,  angl.  sax  sciman ,  Vjt, 
sax.seinto,  vel.  Slip.  g.rin.  skinicn ,  rec.  stip.  gcim. 
str/ii.iinier ;  Gr.  II,  45;  lli.  391),  masc.  (').  Iuiiien,  lux, 
(jia.ri  :  Joan.  XVIII,  5. 

SKEINAN  (vel.  noiv.,  vcl.  fr.  skina,  vel.  sav., 
anijl-  sax.  iriiuin,  vei.  sup.  gerin.  il  mw.  angl.  tlune, 
suec.  *krti,  skyna ,  dan.  tktiiiu  ,  baiav,  scliyueu,  rec. 
Snp.  germ.  scheinen;  Gr.  II,  12;  Itchlii.  iO  1|, 
couj.  I,  s/.oiii ,  skinun  ,  sfci.tons,  videri,  S)>leuUere, 
XiajTciv  :  Liic.  xvii,  24  ;  Cor.  II,  IV,  0  ;  eiao-T^ijrrsiv  : 
Luc.  ix,  2>. 

FI-SKEKUS,  circum  fulgcre,  ir«o«Aaf«rsw  :  Luc.  II,  9. 

SKKIRS  (  vtt.  norv.  «Airr,  sl.ira,  vet.  sax.  scenan, 
angl.  s;n.  scir,  vct  fr.  sfcirta  ,  au^l  skeer,  suoc.  sta.', 
.Iin.  skjtvr,  rec.  sup.  genu.  scliier;  Gr.  II,  43;  luhili. 
1052;,  a.ljcct.,  clauis,  evidens,  Skiir.  IV,  u;  V,  a. 

GA-siBiuaii,  exulicare,  inierprctari ,  E/jtxqvsustv  : 
J.i.m.  ix,  7;  (xsO^ttqvsueiv  :  Mc.  v,  i!  ;  xv,  22,  34  ; 
sVn .  II,  c. 

skeir!  in-  (S/irre'iis  Cor.  I,  xiv,  26).  iVm.,  interprc- 
lali.i,  ipy-v  is-  '■  Cor,  I,  xii,  10,  \.v,  26. 


SkEVIA.N  (angl.  sltift?),  conj.  II,  ilet  facerc.oln 

rroitiv  :  Mc.  II,  2ii. 

bKlLDLS  (vet.  norv.  skiiildr,  :.ngl.  sax.  scyld ,  vei. 
sax.  scifu',  vel.  sup.  gerin.  skill,  vel.  fr.  sketU ,  au^l. 
shieU,  suc  •.  skda,  dan.  skjotit,  liatav.,  rec.  Mip.  gerin. 
*.ni7d;  Gr.  III.  445;  Rchllf.  1022),  masc,  scuiuin, 
Qvpsoc  :  fcpli.  vi,  1!i. 

SKiLLIGGS  (vet.  norv.  skiiliagr,  vet.  sax.,  aiul. 
sax.  scillintj,  angl.  sliiHinii,  vrl.  fr.,  surc  ,  llan.  |4|7- 
fmij,  hat.iv.  iclietling ,  rec-  sup.  gcrili.  scl.iltiug ; 
Rciilli.  1031),  masc,  deuarius,  ilncuin.  ueap. 

SKIUA  (v.'l.  norv.  tkitia,  angl.  sax.  icul  n,  surc. 
skilja.  dan.  */.///«;  (ir  II,  ".4),  inasc,  iain.l'ex;  /va/ri 
01  skiljum  (tv  uaxiU.,.)  jrabugjada  :  Cor.  I,  X,  25. 

*SKIUU\N  (rel.  uoiv.  skuja.  angl.  sax.  scufnii , 
vct.  fr.  «Aiuun,  vet.  sup.  germ.  skiitbun,  angl.  s/iotv, 
succ  sk«//.i,dan.  skuffe,  batav.  icAniwn,  rec.  siip. 
germ.  icliiebcn;  Gr.  Il .  18;  Gf.  VI,  4l)'J  ;  Kclllll. 
1055),  Conj.  I,  si.iin/,  tkibnu,  tknbans,  DlittCre. 

AF-SKittj.vN.  ain.i.erc,  i.  (Jat.,arri)0£:oOat :  Rom.  xi, 
I;  Tiin.  I,  i,  lii. 

*  SKIURAN  ivcl.  norv.  skiarr, skur,  angl.  six.,  vel. 
s  ix.  tciir,  v.'l.  siip.  germ.  skiura,  skur,  vel.  fr.  sHtir, 
scbur,  angl.  scuur,  thower,  succ.  skura,  skur,  iian. 
«Auie,  balav.  scliurcn,  icheure,  rcc.  sup.  germ.  ir.hener. 
tchauer;  Gr.  II,  4S;  III.  3S8,  417;  Rclllb.  1034), 
conj.  I,  skiur,  skurun,  tkuruns,  velieiuei.ler  coii!!i)n- 
veri. 

vi.vbi-SKAUiio  ,  fcm. ,  venlil.tliriiin  ,  htuov  :  Luc. 
iii,  17. 

skiira,  fem.,  Iremiius;  ifcara  vindis,  lurbo,  XaiXaf  : 
Mc.  iv,  57;  Luc  «lii,  23. 

SKIP  (vet.  norv.,vel.  fr.  skip,  angl.  sax.,  vet.  six., 
wp,  vel.  sup.  genn.  liif,  ang-.  iliip,  succ.  ikepp,  tlan. 
ikib,  baliiv.  schip,  rec.  sup.  gerni.  scliiff;  gr.  a*uyn; 
Gr.  Ill ,  435;  Gf.  VI ,  455  ;  Rchth.  1051 ) .  neulr.,  ua- 
vis,  Tt/oiov  :  M  h.  viii,  23,  24 ;  Mc.  1,19,20:  iv,  1,50, 
37;  v,2,  18,21  ;  vi,  5i;  Luc  v,  2,  3,7, 11 ;  .m,37; 
Joan.  vi ,  17,  19,  21 ,  21 ;  -,r"/ot«piov  :  Mc.  m.  9 ;  Joaiu 
vi,  22,  25;  usfarpon  yuiaujan  us  skipa ,  itaulrogiuiu 
pati,  muecyt»  :  Cor.  II,  xi,  25. 

SKUGGVA  (coll.  Skavjau;  coll.  vel.  sup.  germ. 
sn.car;  Cf.  VI,  405,  420),iuasc,  spcculutn,  tirowTjoov  : 
Cor   I.  xiil,  12. 

SKULAN  (vet.  norv.  skula,  angl.  sax.  tcalon,  \c> . 
sax.  fculan,  vei.  snp.  germ.  skolaa,  v.t.  fr.  ikila, 
skeltle,  skuld,  augl.  inaW,  suoc  skota,  itm.  ikulle,  ba- 
t;iv.  iitlten,  rec  .-up.  gcriu.  ivtlen,  schitld;  Gr.  II,  2S; 
Gi\  VI.  40| ;  Rchih.  1042,  1050),  ioiii.  anom.,  pras. 
tkat,  tkitlun,  pra;t.  kulilit,  pait.  skutdi,  I)  debere,  de- 
biturein  es-e  ,  oft&ctv  :  Luc.  vn,  il  ;  »vi,  5,  7;  2) 
oportere,  o^ti/ttv  :  Luc  xvii,  10;  Joai:.  xm,  14; 
llx,  7;  Cor.  I,  v,  10;  xv,  2;  i.ur.  II,  xn,  11;  Eph.  v, 
28  ;  Tliess.  II ,  i ,  3  ;  Jtiv  :  Mc.  \  ili ,  31  ;  ix ,  1 1 ;  Luc. 
ii,  49  ;  iv,  43  ;  ix,  22;  xvii  ,  25  ;  xviii,  1 ;  xtx  ,  5; 
Joan.  iii,  30;  n  ,  4,  x,  10;  Rom.  xii,  3;  Cor.  I,  xv, 
25;  Cor.  II,  n,  5;  Eph.  vt,  20  ;  Col.  iv,  4,0;  Tim.  I, 
iH,  2,  7;  Tnn.  II,  11,6,24;  Tit.  l,  II ;  Skeir.  i.d;  V, 
c;  o)  fuiUiu.i'j  esse  (aii  designandum  fuluruni),  Lue. 
i  60;  fiElittv  :  Mih.  xi,  11;  Luc.  i\,3l ;  Joan.vu,  55, 
30,  39;  xii,  33;  Tim.  II,  iv,  I;  iyj-c*  :  Luo.  »11,  40 ; 
Joan.  vui,  26;  \vi,  12. 

skixds,  parl.,  ilehitus  ;  skulds  visan,  1)  dehiiunt 
esse  ,  oporier.-,  in  sensu  passivo  (hoc  cst,  verbo  s.- 
i|iieuie  passivam  sigiulicaiiiincin  liauenle),  8eiv  :  Lu'-. 
xv,  32:  Joan.  xit,  54 ;  Cor.  II,  v,  10;  xi,  30;  Thes». 
11,111,7;  Tim.  I.iu,  15;  v,  15;  Ti!.  I,  II  (Ucvni, 
31) ;  oipsativ  :  C.r.  II,  xu,  II ;  2)  permissum  esse.  Ii- 
:erc,  i|stvai :  Mth.  xxvit,  0;  Mc.  n,  24  ;  in.4;  vi,  1S; 
x,  2;  xil,  i4,  Luc.  vi.  2,  i;  xx,  22;  Joan.  xvm,  51 ; 
Gor.  II,  xii,  4;  Skeir.  \  I ,  il ;  3 )  fuluruin  esse  (ad 
dcsignaiiduni  luiurum  pass. ) ,  •xiihni  :  Luc.  ix  ,  44; 
xix,  II. 

skijldo,  neuir.,  dciiiluin,  ;.fnlri  •  Rom.  xm,  7. 

skcla,  uiasc,  riebilor,  if-OJTVs  '■  Mib.  vi,  12;  Gal. 
v.ni;  tvo/ci,- :  Mdi.  v.  22;  xxvi,6*>;  Mc.  m,  ^9:  xi>', 
01;  Cor.  i,  xi,  7i;  skala  nisan,  debere,  tkbiioicii» 


IT/ 


C!.OSS.\nil.M  COTIIlCVF.  LHICU/E. 


U.s 


tiS(!,-C.  acciis.,  iaf&IW  !  Kmil.  Xili,  8,  Pllilom.  IS  ; 
MSfoyi  )»>  :  1'liilcin.  10  ;  llfil  Cof.  I,  xv,  fi"i ;  />«'<•/ 
tkuluns  jijdiind  (rii  ns  ilnbilorai  suiiiu»).t«  6£iiAauaTa 

o.-ru,  :    Mlu.  VI,  12  ;  i/ii/./it  Uii/ii,  dcbilur,  /o:v)o;(/ 
Tiif  :  Luc.  vii,  41, 

FAIiiU-sklii  v,  dellilOr,  /o-u-iAiri.;  :  LUf.  XVI,  5. 

•SKUI  I>ltS  («o'l.  Cr   II,  .,>l).  maw.  (V) 

sr\i-su.i.i.n.s,  spuuiin,  TTTu7ua  :  J.un.  IX,  0. 

SKI  II  \.  viil.  suli  Skinran. 

SKUTTS  (  vel.  Mi|i.  (.v.iiii.  tknfi,  rec.  sii|>.  germ. 
s, /u.;./,  Cr.  ili.  403  ;  Di»  V.  483;  Cf.  N I,  tol),  imute. 
\el  »Aa/i  neiilr. ,  enpilli,  fti/s;  '■  Lui\  vn,  5X,  41; 
Ji.au.  xi,  .;  xn,  3. 

*  :-Klll  ITAN  (nngl.  snx.  icieadiaii,  vel.  s.lx.  scri- 
lan,  vel.  fr.  skrcda ,  nngl.  ihrid,  suec  skrdta,  dni. 
iHrirrfer,  rei'.  sup.  gcrin.  >chrot'ii ;  Kcblll.  l()5>), 
COi  j.  I,  »"•  •!'',  skriiun,  tkriliint,  se.ndere,  li  ideie. 

ius  sKiu.lTAN,  iil.,  Sra/jpiiyvuvai  :  Mr.  XIV,  G5. 

IIIS-SkltlT\AN  ,    COIlj.    III,    SCIIldi,   o/J&gQui    :    Mlll. 

xxmi.  Sl. 

SKV|ii.'S,  noin.  propr.  uiiisc,  SxOfl»;  :  Cnl.  III,  II. 

SKOilS  (vet.  norv.  tkor,  nugl.  sax.  sceo,  vcl.  sax. 
jco/i,  vel.  sup.  gpriu.  srno/i,  angl.  sAue,  vel.  IV.,  suec, 
ilau.  s/,o,  baiav.  sclwe,  m;  stip.  gcrni.  schuh;  Cr.  III, 
450:  Cf.  VI,  41«;  Kcbtii.  103-2),  inasc.  vel  kol> 
neiiir.,  ralceanieimim.  iitofap <  :  Mlh.  iii,  H  ;  Mc.  i, 
7  ;  Luc.  iii,  10. 

r.A-ski.ii.  niHiir  (?),  cafceamentum,  vtrooqfta  s  Luc. 
x,4;  xv.  22. 

CA-SK0H8,  ailjcrl.,  C.l'craill-,  CnoStSiu.ho;  :  .Mc.  H, 
9;  Kpll.vi,  15. 

ShUllSL  (angl.  sn *.  scucca,  vei.  sup.  gerw.  sciakaa, 
succ  sfci/,  dan.  »ftj/e,  rec.  stip.  germ.  tcheuen,  sclieu- 
*al ;  DM.  1271 ,  501  ;  Gf.  VI,  M7  )  ,  neutr.  ,  spiritus 
lUnluS,  (Ixmoii,  Saijioiv  :  Mlli.  vin,  51;  Satuovio»  : 
l.ur.  vm,  27  h.  l.;Cor.  I,  x,  20.  21. 

SLAIIAN  (vet.  i.orv.  sUi,  angl.  sax.  l/«ou,vel.  sax., 
vet.  sup.  genn.  salian,  vel.  IV.  s/«,  uiigl.  slny,  suec. 
j/.i,(l.iii.  s/iiur.  batav.  s/nen,  rcc.  tun.  jeuu.  schiayen  ; 
f.r.  II,  1-2;  DUA.  025;  Rihlh.  1055),  conj.  I,  tioli, 
tlohun,  »/aAa>it,  verhernre,  Tv-T;r,> :  Me.  xv,  l!i ;  l.uc. 
xvin,  13;  Cnr.  I,  mii,  12;  nakrt  :  Mtli.  xxvi,  0»  ;  Me. 
xiv,  47  ;  J.ian.  xvin,  10  ;  Sif-ttv  :  Jo.in.  xvm,  2  >;  Cor. 
II,  xi,  20  ;  lafant  slahan,  vnl.  sub  Li'/u. 

Ar-SLAiiAM,  1)  perrulere ,  r.Tvleie,  ayaioiiv  :  Mc. 
xiv,  47;  2)  occidere,  tnroxriwuv  :  Me.  xn  ,  5  ;  Luc. 
xx.  14;  Lp  ..  ii,  Iti. 

subs,  inasc.  (piur.  ifaaei»),  I )  plag.i,  iclus,  vulnu<, 
irtayii  :  l"or.  II,  vi ,  5;  xi,  83;  stuitt  lofin,vu\.  sub 
Lofa  ;  2)  plaga,  morliils,  ftdrari;  :  Mc.  v,  21),  54,  Luc. 
vn,  21. 

SLA-IIAt.S,  vid.  sul»  llal.i. 

SLAUUTS,  lein.,  e.i  des,  c"r«y/i  :  Koin.  VIII,  5(i. 

SLAIHIS  (vet.  iii. rv.  slettitr,  vei.  IV.  sliucht,  angl. 
tlight,  suec.  sldt,  dait.  ;•''•',  batav.  slidit,  sltclit,  rec. 
sup.  genn.  tchleclit ,  tchlichi ;  Kcluli.  1057),  adjeci., 
plauus,  >£«of  :  Lu;-.  III,  5. 

M.M  •  n  l  s,  vid.  suli  Slahan. 

SLAUbJAN,  vid.  sub  Sliupan. 

SLALCJAN,  vid.  sul»  Slii.pan. 

SLAVAN  (angl.  sax.  tarian),  conj.  II,  quietiiin 
esse,  nliiiitiie>rere,  triwirtni  :  Me.  ix,31;  l.uc.  XIX,  40; 
tlavands,  pul.,  quielu^,  nptjnot  :  Tilh.  1,  11,3. 

ANA-MAVAS,  i|ilietuin  c  se,  Tt«;?7';u.  :  Lue.  viii,  24. 

GA-SLATAN,  lucerc,  tTitdiriv  :  Me.  iv,  ."!). 

SLtlpA  (vei.  snx  s/il/ii,  Seli.n.  (.loss.  Ilel.  91)), 
fem  ,  damnum,  pn-na,  tnuiu  :  IMilpp.  m,  7,  8. 

SLEibn  (piu..  Sleidjai),  adjert.,  ilaiiiunsus,  perirti- 
losus,  >,.»viis,  ^aAlicot  :  Mlh.  VIII,  2S  ;   Tiin.  II,  m,  1. 

SLRibu,  feiu.,  periculum,  xivSuvo;  :  Itnm.,  vm,  55. 

ci-sni|)in,  eonj.  II,  Ixderc,  ...ur^v  :  Uc.  vui, 
T.lj     l.ur.  ix,  2"» ;  tor.  II,  vii,  !);  Hhlpp.  III,  8. 

>i.i  i\n  (vei.  iax.,  angl.  tsi.sfaoWn,  v.t.  Ir  tlepa, 
pii^I.  tleep,  l.alnv.  ilatptK,  rec  snp.  gerill.  s./i/ii/rn; 
ii.;i.  vei.  n  irv.  mfn,  iu  ■•  iof*ra, dun.  wm,  vei.  sax. 
1'ieHiiiu;  l.il.  topirt,  tvnnnilliii,  gr.  Sirvo;;  Unpp  N4  , 
Kcliln.  I03T),  roiij.  I,  s.isl.-p  [taiilcp  Jo.in.  ii,  II, 


Siiisleip  Lue.  VIII,  25),  s«/s/.'/inn  (tnulepun  l.or.  I,  xv, 
(>),  ilepant,  iloriliiro,  naStuStni  :  M  li.  viii,  21;  iv,  .', , 
Me.  iv,  i7,  SS;  ».  SU;   flicss.  I,  v,  0, 7, 10;  xw.oiun- 

o-Voi  :  Jian.  XI,  |2 

A.\A-si.i.i'A\.  nhdnrinire,  i-f\iKto\,-j  :  l.uc.  vm,  23; 
z!/oijrjT'Ja(  :  Tli  ss.  I,  iv.  15;  \iv,  1   . 

i,.\-si.t;rA\,  nl.,  «oiitsiaOai :  Jouu.  xi,  II  ;  Cor.  I,  XI, 
50;  xv,  (i,  18,211 

si.irs,  masc,  so.iiiius  ,  Orrvo;  :  Ln  •.  ix,  "2,  lliuii. 
xiii,  I  i  ;  uatfiu!*7i»  tou  ■,..>,  j  :  Jn.iii.  vi.  15. 

*  SLINDAN  (vei.  snp.  gcrm.  slintan,  liatav.  slmleii, 
rec.  sup.  germ.  tclilingen,  tehlund ,  l.r.  II,  35),  cnij.  I, 
tlnnd,  tlundun,  sluniiii.u,  sorlirre. 

riiA-SLiNDAN,  alisiiihere,  tTsmmtviiv  :  C.«r.  II,  v,  4. 

*  SLlLpAN  (nngl.  sux.  tliiluu ,  augl.  tliile,  lec 
snp.  germ.  schleudein),  couj.  I,  s/mi/i ,  slujiun  ,  s/h- 
/iuiii,  liilnicuni  i  sse. 

AF-SL.vl  |)j\m,  conj.  II,  lerrcre,  nntiiiii  inrulire  ;  in 
pussivn,  leneri,  s;u7rop-io-?«<  :  (A>r.  II.  iv,  8;  terlcrre- 
II,  aiixium  Use,  inoptioQeu  :  l.:i  .  IV, 20. 

AF-SLAib.tAN,  ronj.  III,  evierrc  i ,  stuiidieri ,  Quu- 
CtioQcu  :  Mc  1,27;  x,  24;  ml.  ul  snl>  1. ,  Quuto;  : 
Llle.  iv,  5t>. 

SLHII'AN  (vel.  i.oiv.  tltppa,  ang'.  sax.  sliyan,  vet. 
six.  slopinn,  vei.  Mip.  genn.  sliufan,  augl.  slip,  succ. 
tlippa,  duii.  stippe,  rec.  SU|>.  genn.  schlupfen;  C.r.  II, 
18),  conj.  I,  s/uuji,  s  upun,  slupimi,  ir  cpcie,  sv^Cv:tv  : 
Tim.  II,  iii,  6. 

uf-sliijv.vn,  crepcre ,  xntooriWnj  ekutov  :  Gal.  II, 
12;  pirl.  prn  s.  u[-*liupands,  r.aptifrjixToi  :  Cal.  II,  4. 

i.iiwr-sLiurjui,  irrepeie,  7r«,66i;:o/i';8it  .  Gul.  u,  ». 

af-slvitjan,  conj.  II,  exuere;  uftlaupjan  si.,  m 
media  sign.licalioiie,  «n-i/o.t^^ai :  Cnl.  m,  9. 

SMAIIijili  (vet.  norv.  nmdr,  nugl.  sax.  smere, 
tmyriun,  vei.  Six.  tnier,  vel.  sup.  genu.  smero,  Vi  l. 
fr.  snnre,  angl.  smrur,  suec,  d.m.  tnttlr,  Ualav. 
inteer,  rec.  sup.  germ.  tclimer,  schmieren;  Cr.  II, 
57;  III,  4u3 ;  Uclnli.  103fc),  n.utr.,  pinguis,  ne^TiQ,-; 
Koiii.  xi,  17. 

S.MAKKV  (Gr.  III,  57G),  inasc,  ficus,  erOxov :  Mlli. 
vi  ,  16;  Mc.  xt,   15;  Luc.  vi.  44. 

SU&KKJv-BAGaS,  vid.  snb  Uagmt. 

SUALS  (>el.  norv.  sncr,  aiigl.  sax.  tmael,  vei. 
sax.,  vet.  siip.  gerin.,  suec,  ilau.,  batav.  sma',  angi. 
».11(1.7,  rec.  siip.  genii.  tclimal ;  Gr.  111,011),  ailject., 
parvus,  silperl.  sntiilisls,  paiYulus,  iiiiiiiinus,  Attv» 
avof  :  Cor.  I,  xv,  ;i. 

SMAKNA  (coll.  Suiairpr;  Cr.  II,  57),  feio.,  ipiis- 
qmli.i,  crrJGxXo-»  :  Plilpp.    III,  8 

*Sj1LII'AN  (vel.  norv.  tnula,  augl.  snx.  tflUMil, 
vet.  su|>.  gerin.  tmcizaii,  vet.  IV.  siuiio,  angl.  imecih, 
SHMtl,  tmtttch  ,  suec  sifela,  dan.  tnutlt,  bul.T.  smet- 
ten,  rec.  aup.  gwm.  tckmeiutn ;  Cr.  II,  14;  R<h:b. 
1058),  coiuj.  I,  tmaii,  smiluu,  sniitans,  liltge.e, 

ti-sMGirAN,  iiiui.gere,  ivt-gaua  :  Joau.  IX,  11. 

CA-sui:ita.n,  id.,  Joau.  it,  o. 

*SMIp\  (vei.  iinrv.  siattfr,  »cl.  sup.  gerin.  tinH, 
ailgl.  sav.  tiiiidr.vei,  (i.smelh,  nn±\. snutli,  ila  •.,  suec. 
tined,  bntav.  snnd,  rcc.  sup,  gcmi.  nium.d ;  Cr.  II, 
46;  Kchlh.  IttSa),  n.usc,  (uber. 

AlZA-SMlbA,  lena  liis  l.iber,  ^at)./» 0,-  :  Tlin.  I  ,  IV,  14. 

GA-sH  ^o.x,  CUUJ  II,  |'i;c|..nuie,  xaTtoyaJijO-i  :  t-'i. 
II,  vil.  10. 

SMYIIN  igr.  cuJpfcv),  neiilr.,  niyrilia;  mi/>  »m;/i 
iia,  iau.ujttauivo;  :  nC.  vv,  25. 

SNAIjA  (ur.  Iil,  4i6),  iussC,  vestis,  palliuiu, 
Ttov  :  Hill.  ix,  10,  l.iic  v,  36. 

SN.VIVS  (vei.  nurv.  tHior,  vei.  sax.,  vei.  sup.  t'"'  •'! 
jiii'0,  angl.  s.iv.  tuaw,  nngl.   snotc,    su.c.    tno,    d.ill. 
sne,  lialav.  sncitw,  .i-c  kUp.  gcrut,  stAnrr,'    K' 
lal.  ni.i.  niiis  ;  tir.  II,  43;  III,  Oj8),  iiiu.m'.,  iiix, 

Ue.  i\.  5 
s.\  \1 ,  viil  sul>  Suh  iii. 

*  SN&KNAN  (vet.  sup.  genn.  smr/in,  lnl.v. 
tnerpfii,  rec   lup.gciin,  >> 'luai  iuu).  (  nnj   II,  «il.iKie 

«I  'SMSBNAN,  lil  .'-',,    .     ,     Clll.  II,  21. 
S.NKI|i.\N  (vei.  imrv.  mcul.i,  vLt,   -a\.,  anjl    UI 


1*49 


SMlMJx.N 


ii.-io"i»i,  vcl.  snp.  gcrm.  snidan,  v.-l.  fr.  snilha,  tn'a, 
MH*C.  smtla,  dan.  xilt  fe,  hataV.  tmjden,  rec.  sup. 
l>erin.  srlintuUn ;  C.r.  II.  IS;  Rchih.  I05'l)i  <''"')•  '. 
anaip,  tnipun,  tnipans,  1)  canlere;  2)  meiere,  Oepi- 
Cetv  :  Hlh.  vi,  26;  Ltic.  xix,  21 ;  Cor.  II,  ix,  6;  Ga'. 
ti.7,8,9. 

ui'-snfi[i»>,  iiiimnlarc,  di^sccnre,  5Jetv  :  Lnc.  xv, 
25,  27.  5H;  Jom.  x,  1«;  Cor.  I,  v,  7. 

SNIUMJAN  (roll.  Snivan),  ronj.  II,  feslinare,  orrtO- 
r=(v  :  l.iic.  II,  16;  xix,  5,  0;  cno-Aaitiv  :  Tliess.  1,11, 
17;  Tmi.  II,  iv,  II. 

G.i-sxiuman,  Conteiidero,    ^&ivtiv  i  Cor.  II,  x,  14. 

snii  hcm>0,  advib  ,  dil  ;;•  nlrr,  ucri  ojrovSof  :  Mc. 
vi,  25;  Luc.  i,  39;compar.  sniutunndos,  diligeniius, 

r/rrovSatoTiewf  :  1'lllpp.  II,  28. 

SNIVAN  (vel.  imrv.  iiiiin,  vel.  sax.  sniumo,  anpl. 
sax.  snude,  sneome),  cntij.  I,  .wiau,  imt>un  (snivnn 
M<\  vi,  55),  sniitnti*.  I)  ire,  adirc,  uTrtryetv  :  Joan.  xv, 
10;Cor.  I,  ix,  25;  2)  coireudeic,  tficona  :  Tliess.  I, 
ii,  16. 

iiixt-snivan,  api.licare,  TrdofQ^yiiEirSat  :  Mc.  vi,  55. 

faiirbi-srivah  (bisnivan  fiiur) ,  j.raeii e  ,  anleiie, 
pirccnliTO,  prsevenire,  rpiifia  :  Tim.  I,  v,  21 ;  tj8«- 
v-iv  :  Tliess.  I,  iv,    15. 

ga-snivan,  pra:venire  (in  inlerpreiatioue  perveuire 
iu  pttrn  rtiie  imiUtnduni),?4avttv:  Rom.ix,  31;  Piilpp. 
ir,  IU. 

fair  sn!vxn,  pracire,  pr.Tvenire,  rroo/a;/S«vtiv  :  M  . 
xiv,  8 ;  C  ir.  1,  u,  21 ;  fanra  faursnitun,  iil.,  rrt.o«y«tv: 
Tint.  I,  i,  18. 

SNITRS  (vei.  norv.  snolr,  angl.  s;ix.  snoier;  Gr. 
II,  i!l),  .idjict.,  prudens,  sa,  iens,  rrojof  :  Luc.  x,  21; 
Gor.  I,  i,.iJ». 

snutrei,  fem.,  prntleiiti.i.  sapieniia,  aofiu.  :  Cor.  I, 
l,  17,   I!». 

SNOIUO  (vcl.  noi  v.  tnarn,  vel.  sup.  gcrni.  iiiuor, 
snamlia,  M|;l.  tnaie ,  succ.  tnort,  d.ui.  sn..r,  rec.  Sup. 
germ.  fTRMirc;  Gr.  II,  42),  lem  ,  I)  funirnliis,  lora- 
nifiiltiin  ;  2)  l.iqnciis,  aapyavn  :  Cnr.  II.  XI,  55. 

SUIJNS,  masc,  sioinai  lius,  ijto  «yof  ;  Tiin.  I,  v, 
25  li.  I. 

♦SCQON  (roll.  Sipon), conj.  II,  rnndire. 

C\-SI\ion,  nl.,  ctOTuet*  :  Col.  IV,  ii. 

^UpJAN  (Supjon;  angl.  iool/ie),  tonj.  II,  delcctare, 
blandiri,  *v>j9tiv  :  Tnn.  II,  iv,  5  li.  I. 

SILJA  (vei.  s- p.  germ.  tola,  ai.R'.  solc,  sncc. 
aof.i.  dan.  saale,  iee.  sup.  gcrni.  :vltle;  l.il.  solea  ; 
<".r.  III.  405;  Gf.  VI,  185),  fcm.,  saii.latiuni,  <r«vS«- 
Xto» :  Mc.  vi,  9. 

ca-suuan,  conj.  I!,  fiiiiilaiuciiiuiii  ja  erc,  f  mlare, 
StfUAtovv  :  Mili.  Vli,  25;  Litc.  vi,  48;  EpU   l.i,  1    . 

r>l  MS  (vei.  ii"rv.  mnr,angl.  sax.,  vct.  sup.  germ., 
vet.  s;n.,  vci.  fr..m»i,ai>gl.  toute,  siiev. tomlujn,  dan. 
tomme;  Gr.  II,  55;  III,  4;  Gl.  VI.  44  ;  Rchlh.  1'  55), 
ailjecl.,  I)  a'ii|uis,  quidam,  Ttf  :  Mlli.  ix,  3  ;  xxvn, 
•17;  Mc.  n,  6;  v,  25;  vn,  2;  vill,  5;  ix,  1,  58;  XI,  5,  8  ; 
xii,  15;  x.v,  43,  47.  51,  57,  65;  xv,  21,55;  Luc.  u, 
9  :  vii,  1,  5U,  41  ;  vm,  27,  46,  49;  ix,  7,  19,  27,  i'J, 
L7;  x,  25;  xiv,  15,  16;  xv,  8,  II  ;  ivi,  1,  19,  20; 
xvu,  12;  xvni,  2,  9,  18,  55;  Jnan.  vi,  64;  vk,  12, 
25,44;  ix,  16,  4U;  xi.  1,  57;  xn,  2i;  lloni.  xi,  14, 
17;  Cnr.  I,  ix,  22;  xv,  6,  12,  51,  55;  subscr.;  Cor. 
II,  iii,  I;  i,  2;Gal.  i,  7;  n,  12;  Tl.css.  II,  lll,  11; 
'4'nii.  I,  I,  3,  6,  19;  iv,  1  ;  v,  24;  vi,  li);  Tim.  II,  II, 
18,  2t);Til.  l,  12;  Skeir.  III.  a ;  ctr :  Mc.  xtv,  45; 
l.iic.  (ix,  8)  xv,  15,  26;  IX,  1;  bi  suniata,  de  quo- 
tlaio,  arco  f/ijsou; :  Rom.  xi,  25  li.  I.;  Cor.  II,  i,  14  ; 
ii,5;  2)  in  seolemiis  d  sirilm  iv  s  (sa-pe  cmn  rurl  - 
HCO  uli,  qii.  d  vid.)  a)  vennn  iliini  :  aiiint  —  tiiinsiili, 
Mter  —  arler,  iuiv  —  6  8i,  jjxi» — ',-  5i :  Mc.  xit, 
s>;  Rom.  ix,  21  (nv,  5);  Cor.  I,  vn,  7;  xi,  21;  Cor. 
i),  ii,  16;  fhlpp.  i,  Ifih.  l.;Tim.  II,  u,20;Skeir.VI, 
tl ;  sumj  —  jkuiiiiA  —  sumjii/i  —  jhikshA,  i  u='v  — o  Si 
—  6  ot  —  o  r.i  :  Kpli.  iv,  1 1  ;  aW.oj  —  a/.Ao;  :  Joan. 
II,  9  (Cor.  I,  in,  lu);  Tt;  —  baaoj  :  Joan.  ix,  16  ; 
Skcir.  Vl.d;  ti;  —  t!t  :  Phlpp.  i,  15;  Luc.  ix.  7, 
.S;  I»)  cnin  alin ilislrilmlivo  vocalmto  anpar  — s.-mw, 
1'iTROL.    XVIII. 


SUNDS  »450 

SVaoj  —  Saaoc  :  Mc  viu,  2';  f.uc.  ix,  I!);  fumsvh— 
anpar,  o  itiv  —  5X>oj  :  Joan.  vn,  I-;  mini  —  anpat 

—  snm,   o  uh—a.llo  ot  —  «Wo  :  Mc.  n  ,  i,  5,  7  ;  smn 

—  anfiar  —  shih  —  anpar,  o  t/iv  —  sTtfov — irtoov — 
£T£pov  :  Liic.  viu,  5,  C,  7;  umnngai  -   tuniaih,  ■noXiul 

—  «Wot  :  Joan.  I,  20,  21  ;  -oV/oi  —  Ttvrf  :  Joan.  «, 
46  ;  managai  —  sumih  —  tttuiaih,  jroAAoi  —  «».ot — 
«AAot :  Joan.  vn,  40,  41;  >a  (rum  slu—anpar  —  sums, 
o  rrpwTOf  —  tTtfOf  —  i-rlpoe  :  LlH".  XIV,  20;  i  TrotiTOf 

— 3tw«eof  —  tTtcof  :  Luc.  xiz,  16,  18,  20  ;  c)  et  vo- 
cabnln  distriliuiivo  in  priori  scnleiitia*  membro  deli- 
ceole:— ,aX>ot  :  Joao.  \n,  29 ;  —  ,  o:  oi  :  Mlli.  xxvi, 
6/;  — ,  or  rroMot  :  (k)r.  II,  II,  17;  vcl  in  posleiiori  : 
Of  y.irt,  — ,  Rom.  IV,  2. 

kdbiah,  adverb.,  quoiulam,  olim,  ttote'  :  II  m.  xi, 

50  :  Gal.  i,  23;  Epli.  II,  5;  v,  8;  suuitm  —  suntaii  (m- 
mtiiiuA),  modo  —  niodo,  iuiii  —  Uim,  Iy.  [jUo-.u;  — 
tU  uioov;  :  Cnr,  I,  vill,  9;  suman  —  tnman  —  tmnan; 
Ski-ir.  VI,  c. 

SLINIiRO  (vet.  norv.  sundra,  ani;I.  sax.  syndrian. 
vei.  sai.  su-uinr,  vei.  sup.  gernt.  tnnlor,  vct.  fr., 
angl.  snntiiT,  siicc.  sondra,  dan  tender,  sondre,  ba- 
lav.  ionder,  rcc.  sup.  gerin.  sonder,  sondern;  Gf.  VI, 
48;  liclilh.  1056),  adverb.,  senrsim,  pcculiariler, 
>t«T«uova,- :  Mc.  iv,  10;  Luc.  IX,  18;  *«r  towtv  :  Mc.  iv, 
54  ;  vil.  33;  ix,  2,  i8;  Luc  K,  10;  x,  23;  Gal.  n,  2; 
ioi«  :  Cor.  I,  xii,  II. 

*  SlliNIS  (vct.  norv.  tannr.  angl.sai.ioft,  rel.sai. 
«olA,  vel.  fr.  «ohc,  vtt.  sup.  gerni  sunnis,  sona. angl  , 
teolh,  snec.  su»n,  dan.  siiHti.  rcc.  snp.  gerui  tnhne. 
vtrtohnen;  Cf.  VI.  211;  Rclith.  lUil);  coll.  1006).  ad- 
jecl.,  verus. 

suma,  adverb.,  vere,  «j\»eaif  :  Luc.  ix,  27;  Joan. 
xvn,  3  vid.  .t  I  h.  I. 

stMABA,  adverb. ,  id.,  Tbess.  I.  u,  15. 

suiua,  f.'in..  veriias,  «Xn^tta  :  Mc  v,  53;  xn,  1  i, 
32;  Luc.  iv,  25;  xx,  2l ;  Joan.  viii,  52;  x,  41;  xiv,  li, 
17;  xv,  26;  ivi.  7,  13;  xvu,  17;  xvm,  37,  58;  floin. 
ii,  1;  iv,  8;  Cor.  I,  v,  8;  xiii,  0;  Cor.  II,  iv,  5;  vi, 
7;  vii,  14;  II,  10;  lll,  6;  xm,  8;  Cal.  II,  5,  14;  m,  1  • 
v,  7;  l-pb.  i,  13;  iv,  21,24,  25;  v,  9;  vi,  1  i;  pl.lpp. 
I,  18;Col.  i,  C;  Tiin.  I,  n,  4,  7;  iu,  15;  iv,  5;  vi,  5; 
Tim.  II,  n,  15, 18,  25;  m,  7,  8;  iv,  i;  Sk^r.  I,  b,  ti; 
VIII,  c  ;  Sktfiie :  Jnan.  \m,  14,  17;  x,  41;  otnoVqf  : 
Luc.  i,  75;  simja  gnieihan,  venlalein  dicere,  veridi- 
ciini  esse,  iAn/ttvu»  :  Gal.  iv  *6;  sunja  tanjan,  id., 
Epb.  iv,  15;  bi  tunjai,  in  vcii.^ie,  vere,  uh.&Ci;  ;  Mtb. 
xxvi.  73:  ix*n,  54;  Mc.  xiv,  70;  xv,  39;  Join.  vi, 
14,  55;  vii,  26,  40;  vni,  31;  xvu,  8;  «Ar,9:-f  :  lini.  I, 
vi,  7;  ovTwf  :  Mc.xi,  32;  Cor.  I,  nv,  25;  Tini.  I,  v,  5, 
5,  1«. 

MMAi-rnibAS,  vid.  sub  frijicn. 

si^jeins,  adjecl.,  verus,  i'i.rfins :  Mcxn,  li;  J.ian. 
vii,  18;  viii.  15, 16,  26;  Cor.  II,  n,  8;  Plilpit.  iv.  8  ; 
Tit.  I,  15;  Neli.  vn,  2;  «Xo^tviif  :  Luc  ivi,  II;  Joan. 
vi,  52 ;  vii,  28;  iv,  1  ;  Ski-ir.  M,  b ;  iyaOof  :  Joan. 
vii,   12. 

st  jijon,  conj.  II,  tlefendere;  suujon  tik,  se  defen- 
dere,  juslificare,  B7ToAoytfo-9ai  :  Cor.  II,  XII,  19. 

ca— ijinjon,  justiliiaie,  St/atoOv  :  Luc.  vn,  55. 

SLNJjvns,  lein.,  jllSlificatiU,  uiroXoyia. :  Cor.  II,  vn, 
II;  Pblpp.  i,  17;Tim.  II,  iv,  1S. 

SUNNA  (vci.  norv.,  vei.  sup.  gerin.  tunita,  v.t. 
sai.  nmnn,  sunno,  angl.  sax.  tuniie,  vet.  fr.  smine, 
jouiiu.angl.  suii,  baiav.  S"ii,  rec.  sup.  germ.  sonne , 
Cr.  III,  549;  Gf.  VI,  240;  Rcblli.  1056),  masc  ,  sol, 
jjXtof  :  Mc.  iv,  6;  xvi.  i. 

simho,  fcin..  iu.,  Mib.  v,  45;  Luc.  iv,  40;  Epb.  iv, 
26;  Neb.  vn.  5. 

SUNUS(vel.  noiv.  sonr  angl.s.ix.,  yet.  sax..  vct. 
snp.  germ.,vei.  fr.si.uu,  angl.,  suec.  ton,  i!an.  son 
hata v.ioo»,  lec.  sup.geriu.  tohn;  Gr.  111,520.  Gi".  VI, .'9 
Kchtb.  1056),  masc,  lilins,  vt'6f  :  Mlli.v,  i5;vill,12 
20,2'l;ix.  15;  i,  57;  ixvil,  9;  Mc.i,  I,  II;  II.  19,  3&- 
iii,1 1,17;  vi,  3;  vm,  51;  ix,  7,  !),  12,  17,  51;  x,  53. 
35,46;  xil,  6,  55,  37;  xni,  Zt-  siv,  41,  6l,62;Luc. i, 


UM 


GLossAiumi  cutiiic.i.  i.ingu/f.. 


1 153 


|S,  10,  S|,  5«,  55,  56, 57;  tt  7;  m,  2,  22.  25,   aU, 

ta,  20.27,28.2'».  so.si.si,  35, 5»,  55.  ■">(>,  57, 

7.S.  iv,  5,  9,  22,  11;  v,  10,  24;  w.  5,  88,  55;  \u,  12, 
54;  vni,  28;  ix,  20,88,  28,  55,  58;  v,  (.;  XV,  II,  15. 
81;  xvi,  S;x\n,  82,  84;xvitl.  8,  51,  5v,  5»;  \iv.  9, 
10;  x\.  »3,  54,  58.  41.  44;  J.kiii.  v.  -22.  15;  ti,  27, 
53,  82;  viu.  2S;  u,  50;  x,  56;  vi,  4,  27;  vn,  25,  54; 
vill,  51,  Itnn.  viii,  5;  iv,  H,  2(>,  27;  lior.  I,  xv,  2.S; 
C.:  li.  iii,  7,  I.".,  vi  lS.C.il.  ii.  2.1;  i»,  4;  VI, 33,  50; 
Kpfc  i,  0;  ii.  2;  iii,  5;  IV,  15;  v,  6;  Col  i.  15;  i.i,  l> ; 
Tkesa.  I,  v, 5;E«lr.  n,  '.»,  10, 11,  12,  15,  14,  I5.lt>, 
17,  18,  19.  20,  21,  22,  85,  84,  25,  2ti,  27,  28,  2:>, 
50,51.  34,55,5»,  55,50,  57,  58,  5|>,  40.41,  12; 
,\eti.  vi,  1S,  Ske.r.  III.  c;  IV,  d;  V,  a,  c;  VI,  b;  «»<«<- 
tf  aadtdt,  lid,  ^iil)  /Ws ;  stinini,'  si/'j.i,  viil.  mli  .*>i.''.s. 
Sl  ,\S  (anal.  S:ix.  MM,  angl.  «0<m,  rec.  sup.  gi-rm. 

seaon  ;  Cr.  III,  sy,  50(1),  ndvoh..  I)  brevi,  mo.o, 
■uOiuc  :  Mth.  viu,  5;  xxvi,  74;  xxvii    4S ;  Mc.  i,  10 

(18),  18,  80,  31,  29,50,51,  42.  43;  n.  2.  8,  12;  iv, 
5,  15,  U>.  i7,2!l;  v.  2,  15,  42;  VI,  27;  Lnc.  v,  15, 
3'J;  vi,  ■V'.l  ;  v  iu,53;  xvn,  7  ;  Jiian.  XIII,  5");  xviii, 
27  ;  ri)Av{  :  Mc  t,  1:',  28  ;  Jo:\n.  XIII,  52;  iiJauTxV  : 
1'lilpp.  ii,  25;  -upa  /  pi-j-a  Luc.  I,  t>4,  VIII,  44,  47, 
55:  xviii,  45;  xix,  II:  enro  ftt&c  :  Lnc.  xiv,  18;  h 
arij«j  :  Cor.  I.  xv,  5i ;  £?«*«; :  Cor.  I,  xv,  6;  2)  si- 
miil,  '/.iia  :  Tliess    I,  IV,  17. 

BBM-E1,  coiijimct.,  siutul  aiipie,  cuin,  u;  :  Luc.  l, 
44;  xix,  4l;Joan.  xi,  20.  29,  32,  53. 

iii  sumaixe.  ailverli.,  i>rope,  tyy&c :  Mc.  i,  38  h.  I.; 
*u*a.4>  :  Mc.  iii,  34;  vi,  0;  l.uc.  i«,  12;  Ncli.  v,  17  ; 
vi,  !U;  />;ila  bisuitjane  laud,  circni  jaceilS  locus,  tts- 
pi/«Do;  :  Lnc.  iv,  37. 

SlJPON  (v<-t.  snp.  germ.  tnfo.i ;  lat.  s«pere;  edl. 
Suqon;  Gf.  VI,  172),  conj.  II,  co.idcrc,  aoTuEtv  :  Hc. 
ix,  50. 
Cv-scros,  ij.,  Luc.  xiv,  54. 
SUSANNA  ,   iiom.   pro[ir.  fein. ,  Xouo-aw»  :  Lnc. 
«iii,  5. 

SUTIS  (vei.  norv.  ststr,  angl.  sax.,  vel.  fr.  twet, 
vcl.  s:ix.  suoti,  vct.  sup.  gcrui.  sosi,  angl.  steeet, 
sncc.  soi,  ilan.  s  d,  li.ui.v.  ii).  /.  rcc.  snp.  gcrin  su  s  ; 
gr.  tfuc  ;  Gf.  VI,  711;  Kclilli.  1.61*.  ailjtsct.,  .omp. 
suiim.  I)  dulcis  ;  2)  niiiis,  paiiens,  mmxnt :  Hib.xi, 
'ii;  Me.  vi,  II;  l.uc.  x,  12,  14;  liiu/io,-  .  Tmi.  I,  II, 
2,  EiritixTij  :  T.lil.  i,  III,  3. 

OR-fcOTl,  neuir. ,  inequies,  lurba,  iaamamaial 
Cor.  II,  vi,  5. 

SPAI... ,  vid.  sub  Spiivan. 

SPA.KULxTUR  (voc.  lal.),  nviise.,  spccnlalor, 
ffnc'0'-it-z~r<*('  '■  Mc.  vi,  27. 

SPAURUa  (6'firuu</s  Cor.  I,  ix,  ^4;  vet  sup.  gem. 
$purl ,  spor  vet.  norv.  tpor,  ang'.  sax.  sp«>\  i;nj'il  , 
vci.  sax.    tvuri...,   ipuriian.    rec.  sup.  ftcno.  s^ur  ; 

Gr.  il,  57  ;  III,  596;  Gf.  VI,  557),  fem.  ,i i.,  sta- 

dinni.  o-raStov  :  JoXii.  vi,  1!»;  XI,  18;  Cor.  I,  IX,  2 1. 
SPUlVA  (vel.  norv.  j^oit,  vcl.  sup.  gcim.  ipsro, 
ailgl,  s;ix.  speuivu,  speara,  »ngl.  spnrrow,  suec.  sporv, 
rlan.  s|>nnv,  ree.  sup.  germ.  tperling;  gr.  -^rip  :  Gr. 
III,  5  >2;  Gf.  VI,  300),  masc,  pssser,  axpwOi^M  :  Mtb. 
x.39.51. 

Sl'El»S  (st.rids  Mtli.  xxvn,  04  ;  jiiiVs  Tini.  I,  iv,  1; 
vet.  sup.  (,.iiii.  spdl.  sncc.  */'""'.  >laii.  spwd,  l.:iuv. 
spc.de,  rec.Mip.  gerin.spai;  G(.  VI,  ..2  .).  atljcct. ,  tardus; 
«oinp.  ipodisfli  ultiiiins,  ii.ivis-iniii- ,  tV/«Tfc,-  :  Mlli. 
xxvi.  d»;  su  icrl.  spetlists  (apetiiuni-ils  Mc.  xu,  22), 
i,l.  Mc.  xn,  0,  8»;  Jiian.  vi,  40.  41;  vu,  37;  \i,2i; 
xni  48  ;  Cur.  I,  iv,  9 ;  xv,  8,  52 ;  Tiiu.  II,  m,  1 ;  Cots- 
p o; :   Luc.  xx,  52;  Tim.  I,  iv,  1, 

STRIVAN  (Spevan  Mc.  vn,  55;  vet.  norv.  spi/o, 
sngl.  -:iv.  j;iiiflii,  vcl.-ax.  ipiuHan,  \.l.  fr.  spitt,  rec. 
sop.  germ.  ipiuion,  angl,  iptw,  suce.  ipy,  dsn.  trae, 
balax  ipum#/i .  r.-c.  iup.  gertn.  tpiien;  \*l.  spueri, 
gr.  itvVrrnv  :  Gf.  VI,  561;  Itchlli.  I0VI),  cunj.l,  iMif, 
j.»i  ii.:.  ipiroiu,  1 1  tpucre,  tttu.iv  :  Mc  vii,  "... ;  vm, 
-jr. ,  4)  inspuere,  iumxita  :  Mtb.  xv\i,  8? ;  llc.  v,  .'.i; 
xiv,  85. 

AMi-.-ctn.w.cvpucrc,  i'iiccrv,<xnrviiv:  G  I.  IV,  I  i. 


hl  IPI  lv  \N  ,  iii'-:  UPie,  ,;<rT'Jiiv  :  Ml".  VV,  19;  I.OC. 
vviii,  52. 

i.a-mkivan,  spucc,  rruiw:  Jiiin.  iv,  6. 

M'\i--i>ii.iik-,  vnl.  snli  Skitlttrs. 

Sl'll  H.\  (v.i.  norv.  siiitilt.t  ;  coll.  S,  Hl),  f.m.,  la- 
bula  ,  abacus,  mvi  xiSio»  :  Lnc.  i,  65;  n'/\  :  Cor.  K  , 
iii,  5. 

bPILL  (vcl.  ic. i  \  s/.c/!.  spiiln.  Sngl.  sax.  sp //. 
vet.  hsx.,  v.i.  s..|..  gciiu,  s/'i/,  migl.  spcll ;  roFl.  ie»'. 
siip.  gcriil.  sjiillt  n,  spwl ;  til.  VI,  5..5i,  nciiii.,  ili- 
eiuio,  falmla,  f*hO,; :  Tiiu.  I  i,  4;  iv,  7  ;  'lim.  II,  iv, 
4;  Tii.  i,  14. 

sru.i.v,  masc.,  pradlcalOT  :  Skcir.  I,  d. 

!■!'  i.lon,  c  .nj.  II,  pra-ilicare,  iMiuiiaie,  nairarc,  ili- 
cer.:,  8u)ysfa0m  :  Mc.  v,  16,  iv,.  *.l ;  Uyipen  :  N'li,  v  , 
19;  t\iayyi\tteo9at  :   Liic.  11,  I0;ltoill.  x,  15. 

c\  si  ii.i.iin  ,  pr:i  dicarc,  Sutjytsluv  :  Luc.  tx,  60. 

^mb-spn  i."n,  cvangclixare,  sua-/-/i)..l-«<v  :  l.uc.  m, 
18;  vin,  4  vnl.  ail  li.  I. 

us  si-n  liin  ,  Sulliintiare,  xnpvaa-v  :  Luc.  vill,  79  ; 
StnytiaOat  :  Lnc.  l\,  1(1.  • 

iincs-scii.i  ••(>-.  i  art.  prct.,  inelfab.lis,  av£x3<ny»)T0,-: 
Cor.  II,  iv,  15;  *  av*;£ oevvrjTO?  :  Ivoiu.  II,  35. 

SPI.YNAN  ivci.  nnrv.  spnijt,  augl.  sax.,  ve  .  sop. 
geim.  ipinium,  migl.  *pin.  -uec  spimui,  ilao.  spiiKic, 
baiav.,  rec.  sup.  ge.iu.  spimien  ;  Gr.  II.  5l ;  Gl.  VI, 
545),  COIij.  I.  spttnn,  spmiiiuit,  spuiiiiatit,  ncic,  vr,- 
6c<v  :   Mili.  vi,  28. 

SPUAIDS,  v.d.  Sp.mrtls. 

SPRAUTO  (Gr.11,21),  adverb.,  cito.suliiio.Toxu: 
Mlli.  v,  2a  ;  M».  ix,  5it ;  Jo.iii.  xi,  2a ,  tax^  '■  '•'",'- 
xiv,  2i;  xv,  22;  xvi,  i' ;  Joan.  vi,  51;  Gal.  i.  t> ; 
Phlpp.  n,  24;  'Ihess.  II,  ii,  3;  T.m  I,  v,  22;  Tun. 
II,  iv,  9  ;  Tajaov  '■  Joan.  xui,  27  ;  Tim.  I,  ni.  I  • ;  <» 

Taxfl  :   '•'"'•  1V|"'  S. 

SPYrtKIDA  (vuc.  gr. ),  uiasc. ,  copliiuus,  onueic  : 
Mc.  vni,  8,20. 

STABS  (v.'i.  norv.  ttafr,  angl.  sax.  skef,  vel.  su|>. 
gciui.  siap,  vel.  Ir.  stef,  augl.  shi/f,  vcl.  sax.,  su.:c, 
balav.  slaf,  dau.  stav,  rec.  stip.  germ.  slab;  Gr.  I', 
51 ;  Itclitli.  10  ib),  iuasc,  eleiiiciiium,  otoi/jio»  :  G  'I. 
iv,  3,  h;GiI.  n.  2J. 

STAGGAN,  vi.l.  miIi  Sliijgnn. 

STAbS  (Siatls  Luc.  xiv,  i2;  vei.  uorv.  tuifir.  augl. 
sax.  stede,  vcl.  sup.  germ.  slul,  vet.  fr.  sled,  ai.gl. 
steutl,  vel.  >ax.,  succ,  baiav.  siad,  dan.  sicii,  rvc. 
Bup.  gerui.  slatl ;  lal.  stalio ;  ci.ll.  SlaudttH;  Gi.  II, 
51;  Uclitli.  Iu45),  inasc.  ((«Inr.  s/utiVis),  1)  locus, 
SLilin,  -inr'.(  :  Mc.  1,55.4.;  xv,22;  xvi,  G;  L«c. 
iv,  17.  57,42;  vi,17;  ix,  10,  12;  »,  I;  xiv.9,  10, 
xix,  5;  Joau.  x,  40;  xi,  6  5  >;  xiv,  2;  xviu,  2;  Uo  .'. 
ix,  2  ,  Cor.  II.  ii,  14;  Tlie-s.  II,  lii,  10;  Tiui.  I,  II, 
8 ;  2)  locus,  Toiroc  :  Luc.  n,  7  ;  xiv,  22 ;  ilt:J>  yilxi», 
dare  locum,  cwmv  oiSivai  :  K..m.  xu,  19;  Kpii.  i\, 
27;  r.)  diversorium,  xara>u^«  :  Luc.  n,  7;  i)  ripa, 
litlus,  711  :  Mc.  iv,  |;  Luc.  v,  5  ;  jamis  sladis,  ad  ul- 
terioicm  lipain,  c<;  n  ~tp^v  s  Mc  iv,  .'5. 

hi  ,\sla  st.\[)-,  iiiunu-,  oblatiii,  Ovori««rTte«v  •  Mili. 
v,  25  ;  Luc.  l,  II;  C.u .  I,  \,  IS. 

HoTA-STxbs,  lcloiiiunj,  tMnuh  :  Luc.  v,  2T. 

i.i  i.akm,-sia[h,  niasc,  caudeljbruiu,  Ju^vta  :  M.li. 
v,  15;  Mc.  iv,  21;  Luc.  vin,  16. 

a.mja-stajuis,  in.isc,  adverisnus,  ivriStxof  :  l.uc 
xvin.  3  ;  sWsMisunwc  :  Gor.  I,  xvi,  <l ;  Phlpp.  l,  28. 

STAIGA,  vid.  sub  Sttiga». 

STAlNS  (vel.  norv.  sleinr,  angl.  sax.  sian,  angl. 
slone,  vel.SU.,  vct.  fr..  su.-c.  si.u,  .ian.,  baljv. 
sieen,  vet.  sup.  gerin.,  rec.  sup.  gcriu.  s«iu  ;  Gr. 
Ill,  578;  Kcluh.  Ill47).  masc,  pKr.i,  l:\pis.  u'»v  : 
Mtb.  xxvii,  tiO;  Mc  v,  5;  III,  10;  xv.  41;  vvi,  5.  4, 
Luc.  iii  S,  iv,  .,  II;  viv.  10,  11  .  vx.  1i.  18;  loi». 
viii,. '.'.»,  x,5i;  xi,  5S.  59,  11;  t ; .  ltv .  iv.  ;>',  55; 
C.or.  II,  iii,  7,i-  Mtb.  vii,  21,  25,  wvii.  51, 
00  ,  M('<  v\ ,  1(1 ;  I  iic  VI,  18  ;  Vlil,  li,  15  ;  l.nn  ,  t.  iiii 
ni  ■  ■ . ■ : > ■  n  iiropriuui  u.iir,n.um  pr"  Petro  Sieir, 
VII,  a;  tlN/Nflw  roirjMM,  lapidare,    i.  «'..)•>.     tlt 


1453 


STAIIiNO 


STALim  »,N 


145« 


kii,  4  ;  ttmuam  ufvahpa»,  iil.,  Xi9«fsn  :  Joan.  xi,  8  ; 
xaTaltWs/v  :   Lnc    xx,  l>. 

vaiiista  s  i  aims,  hipis  aiignlaris,  ■/ontaZoc  (;c.  »i0o,-). 
Epli.  ii,  20. 

--taimaiis, -■diccl.  ,  pelrostis  ,  mzpi>nr,<  :  Mc.  iv, 
5,  16. 

staikfi>s,  :d;ccl.,  laptilcii»,  XiOtvo;  :  Cnr.  II,  III,  5. 

staikmn.  Cnnj  ||,  lapidnc,  X</«J:ttv  :  Jnau.  x,  52, 
33;  (lir.  II.  xi,  '25. 

STA'.UNO  (  vcl.  notv.  slirrna.  angl,  sax.  tteorra , 
Vfl.  Sai.  .•tcrio,  vet.  sti|>.  ficriti.  *  hiio,  tci.  !•*•  llCTa, 
angl.cfar,  soee.  tljerna,  dait.  > tjerue,  batav.  sirr,  rec. 
Ml|l.  genn.  «icrii  ,'pr.  kotiu),  l.it.  »-r/t<i;  Gr.  III,  392  ; 
lichiii.  10-18),  fem.,  aslrmn,  «criip  :  Mc  \i  i,  25. 

STAIHO  (Rr.  cfTf<po,-.  lat,  sicrt/is),  frm.,  sirrilis, 
cnipu  :  LlM   i.  7,30  ;  Gal.  iv,  27. 

STAIFANUS.  m>m.  prop.  masc.,  £Tea«vrie  :  Cor. 
I,  i.  I  • ;  xvi,  15. 

STAKS  ,  viij.  suli  Stika:i. 

*  STAI.DAN  (vl.  sn|i.  e,erm.  gastnldit.  amjl.  sax. 
gnUuld),  c-iiij.  |,  s'aislahl ,  sfniernfdun,  stalittms ,  n 
|iro|>rium  lialicrc,  pn  sidrrc. 

and-stalha.n,  ilnuare,  cmn  tl.iiiv.iret  ci  arciicative 
persnnx,  int^opiiyil-j :  Cor.  II,  ix ,  10;  Gal.  m,  5; 
frajot^stv  :  Tilll.  I,  l,  4. 

GA-8TALDAN,  lncrari,  Itirntm  facrre,  xrp&tnct»  : 
Cor.  I,  n,  -;o  li.  I.  ;  xTisftat  :  Luc.  itpj,  12 ;  Thes*. 

I,  IV,   1  ;  Nch.  V,  10     //etv  :  Cor.  I,  tll,  28. 
UtD-6TAln,  neiilr. ,  auxiliinn,  sjrtYociryia :  Epb.  iv, 

10;  Phlpp.  i,  19. 

aclaiica  sialds,  adject.,  turpc  lncrmn  scrlanjs, 
cupiiliis,  «/.V/f  o/*e5af  :  Tim.  I,  m,  8 ;  Tit,  t,  7. 

STA.MMS  (ici.  norv.  slainr,  vci.  sup.  gcrra.  »'a- 
malon.  tel.  sax.  stainm,  an(>l.  sax.  «lamrr,  angl. 
tlnmmer,  succ.  stamma,  dau.  Krini ,  l>atav.  stnmeUn, 
rcc.  sup.  ^erm.suminr/n;Gr.  II,  JOi,  adjecl.,  mutus, 
[xoytX^.of  :   Hc.  vn,  52. 

STANDAN  (  vt.  norv.  tlafda,  stsipia,  angl.  «a»,, 
vel.  snp.  germ.  staudan,  vei.  sax.  ziandan,  siait,  vel. 
fr.  stonla,  stan,  angl.  jiaarf,  sticc.  sla,  dan.  */n«r, 
liai:iv.  .»C  /c»,  rcc.  sup.  gcrm.  sfe/tn ;  sr.  OTgiicu,  lat. 
«rore.Gr.  II.  II;  llciuh.  I95t),cuuj.  I.aiiom.,  Ko/>, 
ttobun,  stnj>aus\i),  l)slare,toT  arwt,  onj/ec/,  toravat : 
IMtfi.  vi,  5  ;  xxvi,  75;  xxvu,  II,  47  ;  Mc.  m.  51;  ii, 
«;  xi,  5,  25  ;  Liir.  i,  II;  v,  1,  2  ;  vi,  8;  vu,  58;  vm, 
20;  ix.  27;  xmii,  13;  Joan.  vi,  22;  vu,  57;  xu,  29; 
xvni,  5,  10,  18,  25;  Itum.  xiv,  4;  Cor.  I,  xv,  1;  xvi. 
13;  Gal.  v,  I;  Eph.  vi,  1 1.  15.  11;  Piilpp.  i,  27  ; 
iv,  I;  Col.  iii,  12;  Thess.  I,  ni.  8;  Titn.  If,  n,  19; 
oroQvwtt:  Liic.  xvih,  II;  xix,  8;  Eytorsvtu  :  Tim.  II, 
iv,  2;  ■K/.pfjxivto. :  Lwc.  i.  19;  Joan.  xvm,  22;  2) 
SlibsiSterC,  oraSiivat:  Mc.  ili,  24,  25. 

AND-8TASDAN,  adversari ,  avOtrjTivat  :  Mlh.  v,  39; 
Kom.  iv,  19;  im,  2;  Gal.  u,  II  ;  Epli.  vi,  15;  Tim. 

II,  ii?,  8;  iv,  15;  «vt'z£tVrc<:G:iJ.  v,  17;  Tlicss.  II, 
II,  4;  lim.  |,  i,  10;  Tiin.  II,  u,  25  vid.  ad  h.  I.;  U-ni- 
liytt*  :  Joan.  xu,  12;  P.oin.  x,  21;  Tit.  i,  9. 

AT-STANDAN,  adsUtre,  r:asti7Ta->at :  Mc.  xiv,  47,  70  ; 
IV,  35,  59;  £y(OTav«t  ;  L.uc.  II,  58;  iv,  59;  xx,  I. 

AF-STANUA.N,    1)  tiiSCcdere,  «f.tGTavat  :  LllC   IV,    15  ; 

Cor.  II,  xii,  S;  Tim.  il,  11,  19;  bnuruv  :  Cor.  ||,  iv, 
2;  2)  decidere,  a^icrTacfew  :  Luc.  vui,  15;  Tilil.  I, 
iv,  I. 

ui-standan,  circum  sare,  mpuis-iaut  :  Joan.  xi, 
42,  cirfiinnlare,  niptx\jx),ov->  :  Liic.  xi\  ,  45. 

ca-standan,  I)  remaii'ie,  slarc,  (oravat  :  Mc.  x, 
*9;  Luc.  VI.  8,  17;  vn.  li;viu,  44;xvn,  li;  Itoiu. 
xi,  20;  o-raOiivai  :  Mc.  iii,  20;  Luc.  xuii,  40;  2)  reina- 
nere,  siarc,  tVnoiKt :  Joan.  vm,  44;  Cor.  II,  i,  24; 
a-znr.m  :  Thess.  I,  n  ,  8;  ttivrtv  :  Luc.  i,  5t>;  JoaM.viu, 
M;  l>.  I,  vn,  24;  Tim.  i,  u,  15;  8t«uivtty:  Gal.  n, 
5;  uirafuveai :  Lilc.  n,  ^3;  5)  prr-islrrc,  irraOijvat  : 
Cor.  II.  xni,  1;  4)  rolillierc,  arrozaSioTaofiat  :  Luc. 
vi,  10;  aftiu  <;aslQ>i<tmi,  id..  Jlc.  ni,  5. 

i.vs.  indan,  I)  insi.icrc,  e.toravat  :  Tim.  II,  iv,  2 
li.  I. ,  2)  inslarc,  Iveorivat  :'Thess.  II,  n,  2  h.  I. 


u)|i  stam»  n,  s'are  cnni,  ronsi->:c  c,  r.  d.u.,  s-w- 
tTTavct  :  I.HC  ix,  52. 

us-stanoan  (iisinnrfan  Luc.  Vlll,  55;  x,  25),  I)  stir- 
JIPIC,  av(oravai  :  Mtll.  IX,  9;  Mc.  I,  35;  lll,  20;  Vll 
21;  ix,  27;  x,  1;  xiv,  57,00;  Luc.  i.  39;  iv.  10  '  *<)* 
58,  39;  >.  25,  28;  v  u.  55,  ix.  8,  19;  x,  25;  xv,  18 
20;  wii,  I  ;  Jcan.  XI,  51;  Idnii.  xv,  12;  2;  sui(r,cie, 
enre,  ccep^f oOai :  Mc.  vi,  I ;  xt,  >2;  5)  resurgce, 
«vto;«va(  :  Mc.  viu,  31;  ix,  9,  10;  x,  34;  xn,  23,  25; 
xvi,  ;•;  Luc.  ix,  8,  19;  xvui,  33;  Joan.  xi,  23;  Tlicss! 
I    iv.  U,  IG;  i-/!tpta6ou  :  Cor.  I,  xv,  52. 

tvisstani.an,  Hicetlere,  tcparare,  c.  tlai  ,  an-.Tao- 
atrjHat  :  (!nr.  II.  ||,  13. 

F»i  iia  sTtMnN,  I)  a  Isislcrc,  atlslare,  ■aaftarinut : 
Hr.  xiv,  0'J;  Liic.  xn,  2l;i)  precsse.praisule  n  cssc. 
TrtoioTBoOai     Ittnn.  XII,  8. 

AiGA-.-ToptNt,  |i«ii.  |.ra;i.,  eertimi  Incuni  non  ha- 
Im-iis,  e  suu  loco  iuulus ,  arorror  :  Tlie.vs  II,  iu  2 
h.  I. 

iiNCt-STo|iA»s  iitstihilis;  Hngattofiain  vitnn,  aarj- 
Titv  :  Cor,  I,  iv,  II. 

GA-sTobANAH.ci.nj.  Il(r),  (^r-Jslerr, stare,  urra-iat: 
K.-iit.  vi v.  4  \iil.  ad  li.  I. 

ai-stass  (Dt(A  453),  fem  ,  I)  disrcs-us ,  separa- 
lio;  2)  repinhiiHi;  aftiaisait  bok-s,  libulltis  reputlii, 
airocTaorta»  •  Mlli.  V,  ol. 

US-SiASS  («  liiss  l.ilt:.  XIV,  '4),resuriecii.i,  av«OTa- 
oiv  :  Me..  iil,  18,  t5,  Luo,  II,  34;  >iv,  14,  xx,  2  .  55, 
55, 5li;  Jwau.  n,  24,  2»;  Oir.  I,  xv,  12,  15,21, 
1'hlpp.  iii,  10;  I III..  II,  ii,  18,  iiamrcmtt  :  1'uliili. 
itt,  II. 

ivit-STi6S,  tli  sensio,  scdiilo,  ityca-ruo-ia  :  G:iL 
v,  20. 

i».i.B -tasse.s,  inas«.,|irx>siil,  Trfotorautvo,- :  Thess. 
I.  v,  «2. 

ana-stodja.n,  conj.  II ,  iiichoare,  incipere,  hap- 
yialu.  :  G.il.  iii,  3;  Mc.  insrr. ;  Luc.  inscr. ;  Ei  h. 
uiscr.;  The^s.  2.  iuicr. :  Tii.  iuscr. ;  Skuir.  II,  a; 
IV.  b. 

wj-stodjan,  id.,  u'i.yj.a~'ut :  Luc.  xiv,  50 ;  Cnr.  2, 
insc».,  fanru  dutlodjfut,  anlca  incipere,  irportii.pyt- 
c'>ut !  Oir.  II,  viu,  6. 

Ana-stohhns,  fcin.,  iniiwin,  up/n  :  Mc.  I,  I;  i, 
0;  xiu,  l;i,  loiiii.  vin,  25  vid.  ad  h.  I.;  1'ltlpp.  tv.  15; 
G.l.  j,  18,  Skeir.  I,  b,  e;  «rrap/ij  :  C«ir.  I,  xv,  20,23; 
xvi,  15;  (rai)t  anastoJeinai ,  ., I»  iniiio,  aviaOiy  :  Luc.  i. 
5,  fram  uiianodemji  uiiis,  ah  iuilio  UlUiliii ,  i«r"  a.U>- 
voc  :  Lue.  i,  70. 

aftdaana-stodfi.ns,  alierum  iniiium  :  Skeir.  I,  d. 

STAUA  (HltA.  74S),  fiti.,  t)  jn.ltcinm,  xoiott : 
Mih-  v,  21,  11,22,24;««  vi,  ll;  Luc.  x,  14;  Joan. 
v,  22;  vu,2i;  viii.  .6;  xu,  51 ;  xvi,  K;  Th,s<.  II,  i, 
5;  Tim.  I,  v,  24;  Sk-ir.  I,  a;  V,  e;  xpiuu  :  Joan.  ix, 
3,;  llom.  xi,  55;  t>)r.  I,  xi,  29;  Tim.  I,  m,  0;  du 
i'iiui  nutiuliuii,  m  jus  adducere,  xtxTnxsivitv :  Mlh. 
xxvu,  5;  viljandt  imp  pus  stuu.i,  OtM.v  oot  xpi.toflot  : 
Mili.  v,  40;  2)  lis.  jndicuim,  irpi-/yiu  :  Oir.  I,  vi,  I. 

staua,  inasc.  ,  jiitl-  x  ,  r.ptirit  :  Mlh.  v,  25;  Lnc 
xviii,  2,  0;  Tim.  II,  r,  8. 

ANiiA-siAiA,  adversitrius,  avriSizof  :  M.h.  v,  25. 

STAlU-STi  LS,  Vlil.  Sub  SloU. 

stojan,  ronj.  II,  prcl.  ttatdda ,  jtnl'care,  xptv.-tv  : 
Luc.  vi,  37;  vn,  45;  xix,  22;  Jnaai.  v,22;  vn,  24,51; 
vni,  15,  4C.  26.  50;  xii,  47,  48;xui,  31;  Mmn.  xiv, 
5,  4,  :">,  40,  15;  Cor.  I,  iv,  5;  v,  5,  12,  13;  vi,  I ;  x, 
29;  Steir.  V,  b;  <Butxptvttv  :  Cor.  I,  xi,  31. 

ga-stojan,  id  ,  xptvttv  :  Cor.  I,  v,  3;  Gnr.  II,  li,  I; 
*  gastojmis,  parl.,  aToiror  :  Tliess.  II,  ui,  2  vid.  ad 
It.  I. 

♦STACIUxJAN  (vel.  oorv.  Koika,  ttorknn,  anpl. 
sax.  «iViirr,  succ.  siurk  dau.  luzri.angl.  tiark,  tlatek, 
ree.  sup.  gcno.  tlark;  Gr.  II,  6  ).  eonj.  II,  desircare 
(iransit.). 

ca-staurknan,  ronj.  IM,  aresccrc  (inlransit.),  arc- 
fieii,  ijijpaivtoSct  :  Mc.  i   ,  18. 

*  STAliKKAN  (ioll  rcr.  snp.  senn.  ilan,  tiiir- 
ri.i/i;  Gr.  II,  01),  conj.  II    frcineie,  uninciir.iic. 


U35 


clossai.ium  i.otiiicl  i.ingi  e. 


145« 


ami  sr  vi  hn  i>.  iil,,  •    Mc   xiv  ,  5». 

STAI  l'AN  (vei.  norv. ' nr.jiii,  vul  <:iv.  tiefim,  vct. 

mp,  Kcrm,  ifusau,  v<i    IV.  ifcta,  ilui.  ifooV,  lninv. 

Kuoiwi,  iii'-  »np.  gerill.  «to.isrii;  t.i.  1,811,  licblli, 

940), conj.  I,  iifiulmti,  iiatitutia,  pulsnrc. verhoroie, 

rOwtiw  :  Mlli.  v,  30;  /.'«rriffiv  :  Luc.  vi,  29, 

STASS,  vul.  Illb  Siniittiin. 

SITIP.VN  (vet.  norv.,  vet.   fr.  eiijn ,  nngl.  iax., 

vi-l.  sa\.  sligan,  vol.  BHp.  germ.  tligi ,  sleiijau ,  sncn. 
stioii  ilnn.  sfi./e,  haiav.  ttijgtH,  ree.  snp.  germ.  «I«i- 
,/.•»  ,  gr.  eriix«v;Gr.  II,  17.  lll,  5%;  Reblb.  IMa), 

i  niij.  I,  Ifoftf,  slii/nii,  sligani,  asecndeie,  «vaSaivetv  : 
Joail.  vii,  I V;  \,  I. 

i i->n;ii.w .  descendcre ,  Jtefaivttv  :  Mih.  ix,  l  ; 
MTK&trnn  :  Mili-  xxvu,  18;  Mc.  xv,  50,  32;  Luc. 
»x,G;  Joan.  vi,  33,38,  41,  42,  50,  58;  Epb.  iv,  9, 
lii;  oUteigan  dataft,  vid.  suh  Datap. 

ga-stbigan,  scaudere,  desceuderc,  sitGuivun :  Joan. 
vi.  24;  x«:«>7«ivetv  :  Roin    x,  7. 

os-strtgan,  nBcendcro,  «ur/6«iveiv  :  Mc.  m,  13; 
Lue.  v,  19;  \t\,  4;  Joan.  vi ,  (i2;  vn,  14;  Roni.  x, 
(i;  Kph.  iv,  8,  9.  1(1;  *  Bcandere,  gie6«cwtv  :  J  iaii,  vi, 
17  (nLii  Coihus  cum  endd.  wnftmtsn  sine  dubio  lc- 
v;.i). 

(I  VIISTEIGVN,  ascenaere,  «va^aivstv  :  Mc.  IV,  7. 

st.vica,  fcm.,  scinila,  6<3o>  :  Mc.  i,  3;  Luc.  III,  4; 
fvfin  :  Lue.  \iv,  21. 

STIItNA  (vci.  norv.  siefna,  angl.  sax.  tfe/en,  llemn, 
vel.  sax.  itenmo,  vet.  fi.  slemme,  angl.  tieven,  suec 
sinnmu.  tl.n.,  hatav.  ifemnre,  rcc.  sup.germ  tlimme; 
l»HA.  845;  Itelnh.  1047).  fem.,  vnx,  y'.>vij:Mih.  xxvn, 
4G,  50;  Mc  l,  ">,  II,  26;  v,  7;  ix,  7;  xv,  54,  37; 
I  iic.  i.  4i,  44;  m,  4,  22;  vm,  28;  ix,  35.  50;  xvn, 
45,  15  xix.  37;  Joan.  v,  57;  x,  5,  4,  5,  1G,  27; 
xi,  45;  xii,  2 >,  50;  xviii,  37;  Cal.  iv,  20  ;  Tbess.  I, 
iv,  16;  Skeir.  VI.  c. 

*  SIIGG.xN  (coll.  Stiliiin),  COiij.  I,  stagtj,  stuijgnn, 
UuggaHt,  puugerc. 

i  s-stiggan,  cxpungcre  (eruere),  i-atctiv  :  Mili.  v, 
29  viil.  :..l  Ii.  I. 

BTICQAN  («ligooan  Jo.in.  »,  9,  10;  Rom.  ix,  32; 
angl  sax.  stifiijiiii;  Gr.  II,  3fi),  conj.  I,  si.ujq,  ttvggun, 
llugqaus,  cnniiniuere  (liellmni,  avuSaktev»  :  Luc 
xiv,  51. 

ri-si  i.qvn,  prOCiilcre,  irruerc,  ffOOC7:t>iTttv  :  Mlh, 
vii.  25,  27  ;  ■tvpo;prrjvjva:  :  LnC.  VI,  48,  49;  rjoojxb- 
tteiv  :  Itoiu.  i\,  r.-'. 

Gv-stigqan,  oficiideie,  ireorKaVrTN  :  Joan.  xi ,  9, 

10. 

GA-stacQjan, cnn j.  II.  iii..  Lnc.  iv,  II. 

M-Stocqs  (i-itiuggqt  Itom.  ix,  32,  53;Cor.  II,  vi.5), 
fein.  (?),  olf -nsio,  rtfofxoutta  :  Kom.  ix,  32,  53;xiv, 
13;  npofxoma    Cnr.  II,  vi,  5  viil.  ad  li.  I. 

*  SHKAN  (vcl.  norv.scAn.  vfil.  sax.  itit  lt,  angl. 
sax.  siiciun,  vei.  sup,  gerin.  sieliluvi,  vet.  IV.  steka, 
angl  stitli,  siiec.  stii/.ii,  ilan.  aliWe ,  rcc.  siip.  germ. 
iltehen,  stecktlt;  gr.  o-T;?stv  ;  coll.  Stiggnn .  Slitjqa  i ; 
Gr,  11.27;  Rcbtli.  1047), eonj.  I,  ttak,  sttkuii,  stu- 
l.uns,  lig.  re. 

snhs,  niast.,  punciuin,  momentum,  vrtyetti  :  Luc. 
iv,  5. 

STAKf,  fcni.  (?),  sligma,  crriy.a  :  Giil.   vi,   17. 

*  st.vkjan,  conj,  II,  pung.  re,  li^eie. 

ni.i JinvsTih. i.Ns,  (em.,  Bcenopegia,  owqvaimyiB : 
Joan.  vii,  j. 

Sl  IKLS  (ad  Slikant  coll.  vet.  norv.  s<  I,  II ;  Gr  II, 
27;  III,  581),  innsc. ,  calii ,  poenlas  ,  irori|o'ov  :  Mth. 
x,  4i;  ^lc.  vn,  1,  i\,  41;  \,  58;  Juan.  xvin,  11;  Uur. 
I,  x,  16,  17,21;  II,  25,  ifl,  47,  28. 

Sill.AN  (vil.  iiniv.,  vcl.fr.  sti/a,  lligl.  sax.,  vci. 
(i.iv.  nrtm,  angl.  sleal,  snec.  s'jdla,  ilan.  sij.eie,  li:i- 
lav.  j.Vi.  ii,  ii'.  BUp.  vicrm.  Itthltn,  Gr,  II,  2'i;UK\ 

035;  Itcb  li.  1017),  ioiij.  I,  si.tl,  s  .7.HI,  iiHiana,  fu- 
rari,  kXii  t  >v  :  ^nh.  vi,  -•';  Ji>u>.  \,  10, 

siii  11  (augl  sax.  stn",  vei  Bax,  nfir,  vri.  biip. 
gorm.  mor,  angl.  itnr,  rcc  lup.  geini.-iiivr;  cnll. 

Ul.  iJltrii',  gr.    TetujMf,     vil.  i.uiv.  Hui \  |UOC.    Ijnr, 


dan.  tijr.;  Gr,  II,  '8,  III,  5iB,  350),  m.se. ,  talvus, 
t.iiirin  juvcnis,  fj.i.aip;  :  l.uc.  xv  ,  23,  27,  3';  Neli. 
v,  I  I. 

*  STHJRS  (vet.  norv.  sti/rn,  lligl,  sax.  strnrt,  tly~ 
iim,  vi  i.  s.i\.  itorinil,  >cl.  sup.  g.rin.  tiimti,  vei.fr. 
ttioru,  angl,  ifrar,  uicc,  ifura,  dan.  »tuie,  biiav. 
ifieren,  rec.  su|>.  gerin.  tiruern;  Gr.  II,  4s  ;  Itcliib. 
I0">0),  adjict., deieruiinaiini,  statutus. 

us-iTiuoiDA,  advcrb  ,  cfiieiiati',  ■j.o-u-.tat  \  Luc.  xv, 
15. 

US  snuitl,  fcin. ,  liicilia,  luxuria,  «o-MTta  :  Eph. 
v,  18;  Tit.  I,  0. 

stiiiijan.  conj.  II.  I)  lonsiiinere,  iVtwv/i  :  Rom. 
x,3;  2)  afliiinaii',  SiaCisacoGoOeti  :  Tim.  I,  i,  7. 

STIVITI,  iienlr.,  pntieniin,  OiToaovii  \  Cor.  II,  l,  (i; 
vi.  I;  Tlievs.  II,  i,  I. 

STUIIJLS  (vct.  sup.  perm.  Ituppi,  suoc.  ifo/>,dau. 
st^v.  Iiaiav.  sltif,  ivc.  su|i.  germ.  sliin»,-  Cr.  II,  19; 
III,  579).  ma  c  ,  |>u  vis,  rovtopxii  :  Luc.  x,  II. 

STUGQS  ,  viil.  suh  Slitjqan. 

STKAUJAN  (vet.  norv.  stra,  angl.  siieovian,  vcl. 
snx.itreit<itin,vei. Ir. itrettio^aiigl.sax.  itrntc, 'inc.  sti«, 
ilan.  slrne,  li.iiav.  tlrooijtn  ,  rec.  ^up  gerin.  slreuen; 
lal.  slermre,  pr.  o~rf.6>wv>v«i  ;  COll,  sirnvn  :i\t\n\  Jm-- 
uand.  ile  reb.  Utt.  p.  133  Lindenbr.  [1'ostqn.im  la- 
mentij  csi  dcfletiiB  Aiiila,  iirooain  mi|>oi  tuinnluiu 
cjns,  qunm  apncllant  ipsi  ,  ingenli  C"Ult>ssalinue 
roncelenranll,  strabaayanl  srhidiastoin  ad  Siai.  Tlttb. 
12,  (J4  [Kxuviis  hosiium  evsTuebaiurregibus  uioriuis 
pvra  ,  (|..em  riimn  sunulturx  hudie  quuque  l.arb:ui 
servare  ilicuntur ,  quem  tirabat  iiicnni  lingna  sua|; 
Rcliih.  1053),  conj.  Il.sternere,  a^iamvuvat :  Mc.  xi, 
8;  xiv,  15, 

of-straujan,  siiperslerncre,  uiroaTB>aiw'vai  :  Lne. 
xix,  3G. 

STRIKS  (  vcl.  nnrv.,  vet  fr.  tliik,  v«i.  snp.  germ. 
strih,  angl.  sax.  siricu,  vcl.  sa\.  ttrie,  angl.  stnike, 
suce.  slreh,  dan.  tlrtq,  balav.  si.eke,  rec.  sup.  gertu. 
slricli,  Ur.  II,  17,  53;  Itcnili.  10.4),  iuasc,  lima, 
zep«iot  :  Mth.  v,  18. 

STODJAN,  \i<J.  snbSfaMdan. 

STO))ANS,  vid.  suh  Standan. 

STOLS  (vet.  norv.  sivll,  angl.  sai.,  vet.  sax.,  vet. 
fr.  stoi,  vei.  siip.  germ.  stuol,  augl.  st  oi,  siice.,  dan, 
t'oi,  haiav.  sfeef,  rec.  sup.  gcrm.  stulil;  eoll.  pr. 
cTn/rj,  otuK-  ;  Gr.  II,  II  ;  111,  433;  Rchlh.  1051). 
masc,  grailns,  iionus,  Opi,vo;  :  Mlli.  v,  54;  Luc.  l, 
52    52 . 

staua-stoi.s,  tribnnal,  pvpu  :  Mlli.  xwii,  19;  Itom. 
xiv,  10;  Cor.  II,  v,  10. 

STOMA  (cidl.  ru'.  sup.  germ.  itam..«),  masc, 
coi  Krmalio,  \i-.oc-:yi;  \  cor.  II,  i\,  i ;  xi,  17. 

STOJAN  ,  vi.l.  sub  Staua. 

SVA  (vei.  uorv.  sin  tvo,  so,  angl.  sax.  im,  vei. 
sax.,  ve.t.  sup.  girm.,  angL,  ree.  silp.  germ.  eo,  rel. 
I'r.  sii,  st>.  sii>c.  sil,  tbo.  siiit,  l>aiav.  ;.<  ;  t:r.  '..; ,  lal. 
tte;R.pp  190;  Gf.  VI,  41;  Rcblb.  998);  adverb., 
ila,  sie,  OUT4I  :  Mth  v,  10,  19  ;  Vi,  9,  30;  vn,  12,  17; 
i\  ,  53;  Uc  II,  7,s,  |2  ;  iv.  2G,  40;  ui,  KS  .  \,  45; 
xiv,  '>9;  xv,  59;  Luc.  i,  25,  29;  n,  48;  ix,  IS;  x, 
2i  ;  xv,  7,  10;  xvn.  10.  24,  2i>,  Ju.ui.  v.2l  ;  viu.  59; 
vin,  15,  25;  xiv,  3t;  \\.  I,  5;  xviil,  22  ;  Ruiu.  i\, 
SO;  \.  i> .  xi,  3u,  51 ,  xii,  5 ;  C»r.  I,  v,  3  ;  vjt,  7,17, 
2l>;  IX,  21.  2t>;  \i,  28.  viv.  21;  xv,  II  ;  Cor,  II,  i, 
5  ;  vii,  1  i ;  viii,  II,  x,  7  ;  Gal.  (i,  0)  lll .  S  :  IV,  3 ; 
vi,  I;  Lpli.  iv,  20;  1'lilpp.  III,  17;  iv,  I  ;  Col.  in, 
13;  Theis,  ),  IV,  IV;  v,  2;  Tlicss.  II.  iu,  1i  ;Tui>.  I, 
iii,  10;  'lini  II,  iu,8;  Skeir.  I,  d;  V  c,  VI,  e;  »il, 
b;  w,-«uT'»r  :  Tim.  I,  in,  8;  xd  !  Jom.  »11,  l.'>;  \>, 

9;  xvu,   18;  IM  JOA,  sie  ei.ini ,  otm  xai  :  Cur.  I,  xn, 

12;  xii,  i  ;Cor.  II,  i,  5;  vn,  14;  viu,  II  ;x,  7; . 

/pli.  v,  2S;  smi  siiiui.d  i/,n  ,  BiCU  .  i    .-  :  t.>  r    I, 

II,   -  ■ 

ivah  (cull.  .ii'0.  ordiuario  rnrrelatlvuin  ul  sn 
•nl  M.i-..', sle eliam,     •  Coi    I,  xv,  22;Cor. 

II,  viii.  G  ,   r.ph.  v  ,  21 ;  i,  •. -..     l.u e.  viv  .  53  , 
J.iuii.  x\,  9;  xvn.  s  .  ,  iia,    o  v»  «>.  !  Mc 


i.,->7 


SVA 


SVl  US 


!458 


xjn,  20;  Luc  xvn,  26;   Gal.  iv,  :'3,sv.,h  utfc,  sie 
nou  ,  o-'.'t«;  o'.5e  :  Joan.  xv,  4. 

sv\i-  (coll.  ..»),  in  iuterrogatione,  siccine?  outm  : 
Joaii.  xviii,  33. 

svai  l  (eiiam  iliviMin  sta-ei,  Cor.  II,  Vlll,  15  viil.  :i<l 
li.  I.j,  cniijtiuclio,  i)  mciiI,  u;  :  Liir.  III,  25  ;  2)  iia  nt, 
wote  :  Mc.l,  27;  C»r.  II.  m.  7;  vn,  2;  VI  i,5;Cal. 
II,  15;  Thess.  II,  i,  4;  n,  4;  Skeir.  III,  'I  i  ««  to  : 
Cor.  II,  viii,  5);  Tv«  :  Cor.  II.  vin,  15;  G.d.  II.  :  ;  3) 
iia  ul,  unde,  «?;  :  Mc.  II,  '28  ;  Hnni.  vil,  6;  xiii,  2; 
Cor.  I,  xiv,  22;Cor.  II.  n,  7;  iv,  12;  v,  10,  17;  Ca1. 
iv,  7  ;  pleonastice  .u'a>i  nu,  iil..  Itom.  vti  ,  4;  t.or.  I, 
xiv,  22;  xv,  5S,Cor.  II,  iv.  12;  1'lilpp.  iv,  1  ;Tl.ess. 
I,  iv,  18. 

sva-laids,  vitl.  sub  Lauds. 

SVA-leiks,  tid.  sub  Leiks. 

sve  (Itopp  189,  Cr.  111,45;  IV,  707),  rorrelaii- 
vinn  ail  svn,  I)  qiicniadmodum,  sicut,  o>,-  :  Mili.  vi, 
10,  12,  29;  vii,  29;  x,  25;  Mc.  I,  2,  22;  iv,  27,  3», 
56  ;  vi,  15  ;  vii.  (i;  vin  ,  21 :  ix,  5;  x,  1,  15  ;  xn,  25, 
51;  liv,  48,  72;  l.uc.  vi,  22.  30,  40;  ix,5i;  x,  5, 
IS,  -27  ;  xiv,  22;  xv,  19;  ivii,  (i,  28;  iviii,  17;  w, 
37;  Jiian.  vn,  10;  Kmn.  vui,  5o;  ix,  29;  xm,  !',  15; 
Cor.  I,  iv,  7;  v,  3;  vii,  25;  ix.  29,  22;  xiii  ,  II  ;  Cnr. 
II  ii,  17  ,  in,  1  ;  v,  20;  vi,  4  S,  9,  '.5;  vn,  15;  vi  i, 
7;x.  2,  0  vi  15,16,  17;  Gal.  iv,  12,  14;  v,  14, 
21  ;  Mj.li.  v,  1,  8,  28  ;  vi,  20;  Plilpp.  i  ,  2(1;  n,  7, 
22;  Col.  II.  20;  lli,  12,  18;  Tlicss.  I,  ii.  II;  v,  2, 
i.  0;  Tuii.  I,  v,  1  ;  Tim.  II,  11,  3.  S,  17  ;  SUir.  II,  <; 
VI,  il  ;  VII,  a,  li;  cij  xai  :  Cor.  I,  ill,  7,  S;  u,  5;  u; 
5v  :  Cor.  il,  \.  9  ;  u;  st'  (Mlh.  u  ,  56;  Mc.  i ,  10)  : 
Mtli.  iv,  2G;  I  nc.  iii,22;  xxGtii;  .  Joau.  xin,5i,  iv,  i; 
Epli.  ii  .  3;  Thcss.  II,  ni,  I  ;  r.wfitij;  rui  :  'Ihess.  I,  iv, 
•  5;  rafHnsp  :  C>r.  I,  III.  12;  xai  :  Tim.  I,  IV,  7  (ulii 
r.oilms  comnaralivc  reddit  quod  grxcus  conjunctivo 
exhibcl);  sir  m  hlis.  Cirjixzp  :  Cor.  II,  vui,  7  ;  2)  cir- 
<iler,  £,;  :  Mc.  v,  13;  v,n,9;  Luc.  vm,  42;  Joail. 
m,  1.)  ;  oket  :  l.uc.  i.  E6;  in,23;  ix,  14,  28;  3)  ila, 
<  niii,  £x  :  Luc.  i,  41 ;  iv  ,  25;  Joan.  vi,  16;  xi,  6; 
xviii,  6;  iv/o.  :  Ncli.  vi,  l(i ;  xvil,  1  ;  progra-co  ge- 
uiii<o  absolnio-  Luc.  vui,23  tvt  fatiiedm  (kasovt<»v 
>urfi*);  >)  iit,  qu.imloi|uc  cum  iiili  i i < v ■  • ,  <'.,a-,i  :  Lnc. 
v,  6,  7;  ix,  52;  '  5)  Gal.  iv,  10  adesl  ip  tiu  *ee  prn 
ue-ri  ,  qu>>d  prorsus  est  incxplicahile.  S™  tagga  tre, 
lam  Innguinquani,  svaleiks  sve,  sva  manaijs  sve,  sca 
i'fiasve,svu  /ilusvc,  viil.  sub  Laggs,  Leiks  flaruys, 
L  f(a,  Fitu. 

SVASVE,  1)  SICUl,  (,Z-.r„;  *>,-  :  Jil.lll.  VII,   10;  C«r.  II, 

ix,  5;  u,- :  Mth.  vi,  li  ;  vii, 29;  vm.  15 ;  xxvii.Co; 
Mc.  i,  22;  iv,  2'i ;  Lne.  in  ,  4 ;  Knm.  ix,  25,  27  ;  xn, 
5;  Cor.  I,  vn,  17  ;  ivi,  10  ;  Cor.  11,11,  17;  lli,  5;  vil, 
1»;i,l4;  xi,  5  (25  vul.-d  L.  I.);illl,2;  Eph.  Ii,  5,  lll. 
5;v,  22;  Thes*.  II.  m,  l5;Tim.  Il,  m,  9 ;  Skeir. 
III,  c;  uaizep  :  Hlh.v,  48;  vi,  2,  5,  7,  10;  tuc.  xvn, 
21;  xviii,  1 1 ;  Joan.  v,  21;  Kom.  xi,50  (xn,  4);  Cor. 
I,  iv,  9;  xv,  22;  xvi,  I ;  Cor.  II,  i,  7  ;  lx,  5,  Gal.iv, 
29;  Eph.  v,  24;  Tliess.  I,  v,  3;  uo-jrefei  :  Cor.  I, 
xv,  8;  xaflwf  :  Mc.  iv,  53;  iv,  15;  xi,  6;  xv,  8;  xu, 
7;  Luc.  i,  2,  55,  70;  n,  20,  25;  vi,  10,  51  ;  ivn.26; 
xviii,  1 1  ;  xix,  52 ;  Jnm.  v,  23  ;  vi ,  31 ,  57,  58 ;  vn, 


5S;  viii,  28  ;  x,  15,  26;  xn,  14  ;  xui  ,  15.  55;  liv, 
27,51  ;  iv,  9,  10.12;  xvu,2,  11.11,  10,  18,21,22, 
23;  llom.  VIII,  56:  u,  12,  29,  52;  x,  13  ;  xt,  20;xv, 
7.  9;Cor.  I,  v.  7  ;  n.  2  ;  xn.  II ,  18;  xv,  i!l ;  Cor. 
II.  i.  5;  iv,  1  ;  vill,  5.  0,  !5 ;  t\,5,  7,  !i;  x,  7;  xi, 
12;  Cal.  ii,  7;  m,  0;  Eph.  i,  4;  iv,  4,  17,  21  ;  v,2; 
1'lilpp.  iii,  17;  C  I.  i,  7;  m,  13;  Thess.  I,  il,  13,  14, 
iii,  4;  iv,  1,0,  II  {srasve  juti),  v,  11 ;  Tlicss.  II,  i, 
5;  Tiin.  I,  l,  5;  yxiftr^;  xai  :  Cur.  I,  x,  53;  xi,  1;  Cor. 
II,  i,  14;  xaOa  :  Mih.  ixvh,  10;  r.uOanzp  :  Rom.  xu, 
i;Cor.  II,  i,  14;  m,  13,  18;  vui,  II;  The-s.  I,  n, 
II ;  iii,  0, 12  ;  iv,  5;  Luc.  n.  24  j>visr<!  </i/><M  ~nt,  xa- 
T<i  Toetanftcvov;  2)  postquam,xa6o  eav  :  Cor.  II,  viii, 
12;  Z)  cireiicr,  versus,  ■!>;  :  Joa».  vi,  19;  xi.  1S  , 
tu;ei  :  Jnan.  vi,  10,  1)  ita  ul.  rliatn  cuiii  ililiiillivn, 
tiiTi:  Mlh.  viii,  21,  28;  nvii,  14;  Mc.  !,  45;  n,  2, 


12;  lii,  10,  20;  iv,  1,  52.  57,  i\,  :C  ;  x,  8;  xv,  5  ; 
C«r.  I.  vni.  2  :  Cor.  II,  i.  S 

SVACtiVJAN,  viil.  stih  Sviggian. 

SVAIIIUA  (vei.  norv.  tvara,  angl.  s.ix.  jmjor,  srr - 
ger,  vel.  *ax.  ::">ri,  vol.  snp.  gcrm.  snelior,  succ. 
tvir.  <lan.  tvogir,  haiav.  stvager,  rec.  snp  genn. 
tthwager,  schwieger;  lal.  snrer,  tr  i/.vpi;  ;  Ltopp  81  ;• 
Gr.  II,  55;  1!,  555),  inasC. .  B»ccr,  Trt-jOcprj;  :  Joair. 
xvin,  15. 

svAiiii.o,  Fem.,  ^ocrus ,  -Ki-jhipo.  :  Mili.  vilt,  14  ;  \, 
53  ,  Mc.  i,  30 :  Luc.  iv,  58. 

'SVAllUiAN  (vcl.  m>rv.  .ifi/n.  vcl.  sax.  suerbim; 
lat.  s>h,re;  Gr.  II,  58),  COnj.  I,  Itarf,  IWiurOlin, 
ttaurbuiis,  delcre. 

af-s'  Aiiii-Ax,  ohliterare,  li;aAei<pnv  :  Col.  II,  14. 

tii-svAii.BAN ,  id.,  exuaoiretv  :  Lnc.  vu,38,  44;  Joan. 
XI,  2;  mi,  5. 

SVALLKINS,  vid.  subSei"nlf. 

SVAM.MS  (tvuws  Mc.  xv,  30;  vet.  norv.  Ji-ainpr, 
angl.  >a\.  iimm,  vei.  siip.  g-rm  sivnm.  suec,  dao. 
tvamp  .  halav.  suamme,  rec.  -np.  gcritl.  tchwamm; 
iiill.  Svinimmi;  Gr.  II,  33;  III,  572),  n-a-c,  spon- 
gia,  (jTroyyoj  ;  Mth.  xxvr,  48  ;  Me.  xv,  30. 

SVAKAN  (vi-t.  no.v.  trora,  sieria,  angl.  >ax.  sve- 
rian,  vel.  sax.  tverian,  vel.  sup.  germ.  twerjan,  vel. 
fr.  stoeni,  angl  twear,  suer.  tvarja,  dan.  tvarge,  ha- 
lav.  iweeren.  rec.  sup.  jrcrm.  srliwaren ;  Cr.  11,9; 
DKA.  892  ;  R<  lnh.  1058  ).  conj.  I.  tvoi .  tvorun,  tva- 
rans.  jurarc,  oa/Cieiv,  ■.■j.nvtti  :  M<h.  v,  34,  36;  xxvi, 
7  i ;  Mc.  vi,  2"> ;  viv,  71  ;  Luc.  i.  75. 

bi-svaiian,  adiiiraic,  otxi<eiv  :  Me.  v,7;  Thess. I,v, 
27. 

itab-svaran,  pejcraie,  iiteopr.-ir  :  Mlli.  v,  33. 

urAR-svARA  (ufar-jixiu?),  inasc,  pcrjurus,  iniop- 
v.'j;  :  Tilll.  I,  1,  10. 

^VAHE  (sunrei  C»r.  II,  vi ,  1 ;  roll.  rcc  sup. germ. 
scliwer),  adveili. ,  fruslra,  gralis,  l)sineralinne,  zlr.i  : 
Mtli.  v,  22  ;  ii-oin.  xi:i  ,  i ;  Cor.  I,  xv,  2;  Gal.  lli,  4; 
iv,  II  ;  Col.  ii,  18;  Skeir.  IV,  b;  ■:)  in  vaiuini  ,  pi- 
tt,v  :  Mc  vii,  7;  ixutuio;  :  <"»r.  I,  xv  ,  17  ;  c'<;  xev,v  : 
()"r.  II,  vi,  1  ;  Gal.  ii,  2;  Thess.  I,  iii  ,  5;  *;vo,-  : 
Cor.  1,  xv,  14  (iiln  adverbiuni  ut  ailjeclivum  usurpa- 
lur)  ;  Soifleov  :  Gal.  n,  21. 

SVAKTS  (vel.  norv.  svartr,  an-l.  sax.  fveart,  vcl. 
sax.  suorl,  vet.  (r.  swart,  angl.,  sueC.  imtav.  svurt, 
d  n.  i.ori,  rec.  sup.  germ.  t< hwarz;  itchlli.  I(i57), 
adjecl.,  niger,  ixsAaf  :  Mlh.  v,56. 

svAnri2L,  neulr.,  nigredo,  ueXav  :  Cor.  II,  in,  T. 

sv  irtizla  ,  fem.,  iil.,  Cor.  II,  ui,  5  h.  I. 

SVE,  vil.  sub  Sva. 

SVEGNJAN  («viflnjouJoan.  v,  55;Col.iii,  15;  <oll. 
angl.  sa\.  svegiau,  vel.  sax.  suogau),  conj.  II,  gau- 
dere,  cxsultare,  a^a/lia^eiv  :  L>  c  i,  47  ;  x,  21 ;  Juau. 
V,  55  ;  (3oa'"eu:tv  :  Col.  III,  15. 

svECNlpA  (svignipa  Luc  i,  44),  feill.,  ginidililll,  l.e- 
lilia,  eisullatio,  ic/ujliarsi;     l.uc  i,   11,    1. 

SVEIIAN  («et.  noi v.  tvefiti),  conj.  I,  srnif,  »ri- 
iiuu,  stiftans,  rel  nquere,  cessare,  Sioitineiv  :  Luc.  vn, 
45. 

UN-svE  bani  s .  pari.pr.TS..  incessans,  inqnietus,  oO 
7raviiii£vof  :  Eph.  I,  10  ;  u.oiu.j\-.i-m:'j;  :  Thess.  I,  II,  3  ; 
v,  17;  Tim.  II,  i,  5. 

SVMN  (vet.  norv.,  angl.  sax.,suec  »riu,  vei.  snp. 
germ.  sun,  tuiin,  vci.  sax.  suin.  vel.  fr.  siriii,  aiiul. 
sirinc  dan.  srini,  balav.  zwijn,  iec.  sup.  gern- . 
scltwein  ;  lat.  sus,  gr.  uj  :  Gr.  Ili.  329  ;  ('.(.  VI,  05; 
Itchlli.  1002),  neuir.,  ptircus  /.'■<>'•"  :  *'ln-  *"■•  s"  •' 
Mcv,  II,  12,  15,  1i,  ',0.  Luc  viii, 52,  33;  xv,  15,  10- 

»  SYEIPAN  (vel.  nurv.  svi<ia,  topt,  angl.  sa\.  siii- 
pnii.  angl.  sim'p.  rec  sup.  germ.  semvepperu ;  Gr, 
II,  13;  UM.  ^72),  conj.  II,  iiiundare. 

siii'J v-svnp.vixs,  fein.,  iiiundalio,  iwTgtiuWptfc :  Luc. 
xn,  27. 

SVEHAN  (ansl.  sax.  sijivun),  ronj.  I,  snmvoc,  ste- 
r  iw,  insidiari,  hi/_ta  :  Mc  n,  19  vid.  ad.  h.  I. 

SVUIIS  (angl.  sax.  sottr,  rcc  sup.  geiin.  s<-/iu>er), 


IIS3 


GLOSSAIUUM  GUTIIICiC  l.lM.i  i: 


l  u.o 


:>ilj''Cl  ,  nonnr.ilus,  itUfllti :  l.uc.  vu,  2,  Phlpp.  11,19. 

un-svers,  iithonor  iliis,  «r-.uo;  :  Mr.  vi,  4;  Cor.  I, 
iv.  10. 

svtiu|u.  fein.,  Iionnr,  tijuq  i  (M.  II,  23;  Thess.  I, 
iv,  I;  Tun.  I,  i,  17  ;  vi,  I  ;  Tun.  11,11,  21 ;  Skeir.  V. 

».«\  J- 

uv-ivkhiIjx,  tledecus,  IgnnMlnil,  «rtuia  :  Cur.  II, 
11,11. 

all-sveidi,  fem.,  rccliuiilu,  simplicilas,  inWr/f;  : 
Hnm.  xii,  8. 

unsveiui,  infanii»,  attuia  :  Cor.  II,  vi,  f. 

svliun,  coirj.  II,  I)  honorare,  Tiudv  :  Vle.  »11,  0, 
|<>;  x.lll;  Liic.  xviii.M;  JoM.v.ZS;  vm,  49  ;  xn. 
23,  20;  Tim.  I,  v,  5;  ,ry.t<r0«t  :  Tliess.  I,  v,  13;  8) 
ghirificira,  Jo:a?t<v  -.  Josn.  xu,  43. 

i;a-sviii»n,  glorilicarc,  «Wjaijtc/ :  Joiu.  xn,  10; 
xni,  51. 

iin-svf.iun,  iniionorare,  annatnv  :  Luc.  xx,  II; 
Joni.  «III,  49. 

s.khains,  1't'iii. ,  hnnor,  tiuij  :  Tim.  II,  u,20. 

i:n  svmvi.N-,  ri  decus,    mf:iiin  i,    anuia  :  Tiiu.    II, 

n,  '20. 

SVES  (:mgl.  mx.  »fiT»,  vei.  sax.,vet  »'i().  giTin. 
•uu*.  vel.  fr.  twct ;  Gr.  II,  52 ;  IIHA.  491 ;  He  lnh.  tOGu), 
iu-utr.,  proprielax,  lacullas,  outriV.Luc.  xv.  13;  ;3io,-  : 
Luc.  xii,  »2,  30. 

sves,  adject.,  |iroprin9,  peninens,  !3<o,-  :  M.\  xv, 
20;Luc.  vi,  14;  Jnin.  x,  3,  12;  xv,  l'J;  Koni.  xi,  24; 
Gor.  I,  vu,  7;  ix,  7,Cnr.  II,  v,  10  fviil.ail  h.  I.);  fial. 
vi  5,9;  Eph.  iv,  28 ;  Tln-ss.  I,  n,  15;  iv,  |i;Tiin. 
I,  ii,  C;  iv,  2;  v,  4,8;  V(,  15;  Til.  i,  3,  12;  Skcir. 
I,  c;  V,  b:o.Mio.-  :G»I.  vi,  10. 

*  SYI,  uncposit.  iiisepnrab, 

SVI-KCnJjS.  vi<l.  Slll)  /l«)'iMfl. 

SVIBLS  (sngl.  sax.  svefel.  vet.  sup>.  cerm.  tueful, 
fuec.  tvafrel,  d.in.  tvovel.  rec.  sup.  ce.rnt.  tchwefel; 
Cr.  III,  581),  iiiasc.,  sulf  .r,  Otfov  :  Luc.  xvii.  2:1. 

*  SVTGGVAN  (vel.  norv.  tvigna,  angl.  sax.  juoi- 
nnn,  »et.  sax.  tuingan,  vet.  fr.  ttninga,  angl.  swiiuj, 
suec.  seingn,  dan.  ivinqe,  rcc.  siiji.  gerni.  tchwinyeit ; 
Gr.  II,  37;  Kclith.  i0(i2).  eonj.  I.  teagge,  svuggvun, 
tcuiigvans,  nuiarc,  flucluari. 

*  svaggvjan,  conj.  II,  vibraro. 
af-sv.CCVJan,  1)  vibrare;  2)  iircorluin,  flucluaiUeni 

reddere,  in  passivo,  hcsiiare,  «5«jropi<:<Tt9«t  :  Cor.  ll, 
I,  8  h.  I. 

SVICLON  (vct.  norv.  jt>i<j7  angl.  sax.  tie</,  vet. 
sup.  germ.  suekala;  Gr.  III,  468),  eonj.  II,  tibici- 
nare.  ao).£iv  :  Mlh.  xi,  17;  Luc.  vu,  52. 

SVIGNJAN,  i.  i|.  Svegnjan. 

svigua,  iiusc,  tiliiccn,  auA»T<ic :  Mih.  u,25. 

SVIK\S(vel.  ii.irv.  sijkn ;  coll.  vei.  US.  4uigli, 
Schm.  C/oss.  Hel,  105),  adji-ci.,  iiinoeens,  imwxius, 
«Woi  :  Mth.  xxvn,  4;  or/vo;  :  Cor.  II,  xi,  2;  Tim.  I, 
v,  25.  oo-to;  :  Tini.  I,  n,  8. 

S»iknad\,  ailverb.,  sinccre.  «yvw;  :  Phlpp.  i,  16. 

svikni.i,  fcin..  puritas,  ensliUt»,  ipiu  :  Cal.v,  t\: 
Tiin.  I,  v.  2;  ait;.oT)i.-  :  Cor.  II,  XI,  3. 

svikNiJi.v,  fem  ,  i<l.,  tc/vom;  :  Cor.  II,  vi,6;  jryviia: 
Tim.  I,  iv,  12. 

'  sviknjan,  conj.  II,  pMrificare. 

svncM -i\s,  feui.,  |uirilic:ilio,  x«9«o«riio,- 1  Joan.  III, 
85;  Skeir.  III.  b;IV,  a. 

SVIKUNbS.  vi.l.  Mib  Kunnnn. 

*  SVILLAN  (v«l.  nnrv.  trella,  angl.  sax.  *»fi'<i/i, 
vc.  sax.  tneltnn,  vei.  fr.  swella,  ancl.  meett,  siicc. 
«tu//a, <l:in.  svulme,  rec.  snp.  gerui.  tckwetlen  ;  Hchth. 
ln.iS),  ciinj.  I,  svall.  tvnllun,  svultant,  tuntcscere. 

'  SVALIJAN,  COIlj.  II,  ItllliefaClTC. 

UF-SVALLKINS,   fcill.,    Illll.llio,    SUperbia,  yujir.i;u    ! 

Cor.  II,  lll,  20. 


SVII.TAN  (vki.  nnrv.  t.iwlln,  sulir    ni"'.  snv.    il/ 
fau,  v.i  »av.  mtlian,  .hiii.  'i'f/ ,  Cr.  II,  5J),  cunj,  I, 
nm/l  ,    tiittllun  ,   srullium  ,  nio  i,  inoOvrjffxriv    :   l.UC. 
vm,  12. 

CV-SV'LT»x,  iil.,  urolv ,iYttj  ■  Mth.  ix.  21;  Mc,  v, 
58  ;  II,  <ilt ;  III,  2  I,  22  ,  l.ic.  vin.  .V2,  f»5,  wi,  22  , 
xx,  30.  51,  56;  Jo.in.  vi.  4!»:  Il,  I»,  16,  32;  xii.  21  ; 
xv  n,  32;  vix.  7;  Hom.  vii,  1,  5;  iiv,  15  ;Cor.  I,  w, 
3,  31,  32.  51  ,li:r.  II, v,  |5;  vi,  9;  G.ll.  II,  1i».  81  ; 
1'hlpp.  i,2l  ;  Col.  n.  20;  Th.ss.  I,  iv,  14;  v,  |J; 
Ovqo-xnv  :  M  '.  »T,  ii ;  ts/iuca»  :  Ulh,  i\,  '.X;  Mi\  tx, 
41,  |S;  x-.iu*o-'J</c  .  Cor.  I ,  xv  ,  M. 

miJji.a-sviltan,  coiiliuoii,  auv«iro/J-/))0'zr<v  :  Co~.  II, 
VII,  3. 

svm.TA  vvirJia,  viJ.  8uh  Vnlrfm. 

'  'VIMMA.N  (vol.  norv.  eii.imu,  m/idi/u,  ingl.  s:ix. 
iHiUntan,  vcl.suo.  perm.  suimuimi .  Mgl.  svim.  tramji, 
sin'c.  (iiiiiiM,  wnu,  iImi.  irintnM,  tronnm,  rcc.  sup. 
gcrin.  ichuiUnnien,  tcliwoinmeii,  sumpf ;  Cr.  II,  53), 
Conj.  I,  idd»),  ii')i)/i')i)/i),  friiiiimiini,  n:u:ire. 

svuu>t  (tnniifs!  Jntin.  u,  11),  ncnlr.,  nnmtoriuiu, 
y.oAuixf^oa  :  Jn.lll.  li,  7,  11. 

SVINJiS  (»ct.  norv.  iviunr,  mgl.  sax.  sviX,  vel.  s:ix. 
tuilli,  linl;iv.  iviitlig,  rcc.  sup.  gerill.  yescliu-ind;  Ci . 
)l,  tiO),  adj  ct.,  cninpir.  tvinfiofi,  furiis,  robunMlS, 
saniis,  /<r/uoof  :  Mlh.  III,  1 1 ;  Mc.  i,  7  ;  ni,  27  ;  Luc. 
iii.  16;  Cnr.  I.  tv,  10;  x,  22;  Cor.  II,  x,  10;<o-xu- 
vv  :  M' .  II,  17;  SuvaTo,- :  I'.it.  II,  xii',9. 

s»t\jiF.t,  fcm.,  poteulia,  i<rx".* :  Eph.  t,  19;  ri,  10; 
■/furo;':  Luc.  i,  51. 

sviNpjAN.  eonj.  II,  proltihcre,  xoartui  :  Neh.  v,  16. 

ca-svinIuan,  cnrroi)'  raie,  Juvbjaouv  :  Cnl.  i.  1 1. 

iN-svi.\[)j.v.N,  .<!  ,  ««Tixcouv:  Lpli.  iit,  16  h.  I.;iv- 
«Iuvbuouv  :  Eph.  vi,  10;  Phlpp.  it,  15;  Tim.  I,  I,  12; 
Tiui.  II,  ii,  !. 

svinJjnan,  conj.  III,  poteus  lieri,  corroborari,  xc«- 
xuio\i<T'lat  :  l.uc.  i,  80;  II,  40. 

i:a-svin[>\an,  M.i  Eph.    II,  16. 

SVtSTAU  (vet.  iHnv.  sytlrr,  angl.  six.  sriut.r, 
vct.  sax.,  vl.  sup.  genn.  (iie«;ar,  vcl.  l'r.  intlrr, 
twtsler,  nngl.  iiuer,  su  c.  »i/*tc/-,  ilan.  «Mlrr,  hainv. 
tuslcr,  rcc.  siiji.  gcrin.  >.chweslet  ;  I.n.  soror;  Cr.  II, 
52;  lll,  322;  RcJiib.  1 '61),  fe  n.  tilliuu.,  soror,  «Stl- 
yn  :  M<\  III,  3?,  53;  vi,  5;  x.  50;  Luc.  \tv,  26  ;  J.ian. 
xi,  I,  3.  5,  28.59;  Cur.l,  vil.tS;  tx,5;Tmi.  I,  v,  2. 

SVULTA,  vid.  sub  SvWan. 

SVUMSL,  vid.  snb  Sviininan. 

SYMAION,  noin.  propr.  u.asc,  £u<ut.>v  :  Luc.  u, 
25.  54;  ni,  50. 

SYNAGOGE  (voc.  gr.),  fem  ,  synagiv;a,  o-uvx-/-<7>i  : 
Mc.  I,  21,23,  29,  39;  vi,2;  l.uc.  iv,  16,20.28,  55, 
»1;  vi.  6;  »ii,  5;  vin,  41,  49;  Joan.  W,  59 ;  it,  22; 
xn.  42. 

stsagoga  r»J>s,  vid.  sub  Fafjt. 

SYNTYKr-:,  noin.  propr.  I*n..  ruvTu/.q  :  Pblpp. 
iv  ,  2. 

SYKIA,  nom.  propr.  fem.,  tvpic  ."  Lue.  11,  2. 

'  SVOGJAN  (augi.  sax.  «<«/),  jicct Ua n,:iit*-,l.  sitfli, 
(.■•■.''.  suec.  snckii,  rixn.  sukk'\  v.»t  suii.  genil.  sncfion, 
ree.  Mip.  genil.  teuften  ;  Gf.  VI,  173),  couj.  II,  su- 
spirare. 

GASvogjvn,  id.,  <rTiv«;«v  :  Mc.  vu,  43. 

UF-SVOGJAN,   id.,  «X«eTlvy<5tv   :  Mc     VIII,    •'i. 

SVOCATJvN,  i<l.,  «Tiv<»{t:<v;  CoC  U,  V,  2,  4. 

St),  vid,  -ub   />ila. 

SOJ»,  viil.  stili  Safian. 

SOKIAN,  vid.  snti  Saknn. 

SOSEIP-VTilUS,  noin.  pro(>c.  Jiia*c. ,  Sojjiiraraoi  : 

i;.nii.  ivi,  21. 


TACL  (vnl.  norv.  tagt,  angi.  six.  ttcgcl,  1*1.  IOp.  TACI\  (vcl.  f  .,  vct.  n.»i  v.  i<;r,  v«|.  sup.  ;rni   n- 

tnm.  Mita/,  Rngl.  iii/,  suce.  lagtl;  Cr,  II,  5i;  III.  kor,  ingl.  inx.,augl.  War,  succ.  nli .  iIm,  nmrr.  ivc. 

4iK    I)HA.  2H3),  nuutr.,  c.ip  lliis,  Ooi;  .  Mth.  v,  36.  lup.  guno.   i/i'ir^;^.     li        .   IhtppBI;    Gr.  H,  M; 

x.  30.  Mc.  i  li.  GI.  V,  651;  llchtb,  1005),   Butr  .  Urryir»,  .i-"*™  ct 


t4!>l 


TdlJA.N 


TI.IMAI  [iAIIS 


14fi2 


>-taiijan,  Dililacerare,  oW/.ooirefeev  :  Luc.  l,  51 ; 
ititstv  :  Jnan.    x,  44;  xvi, 32;  2)  dispcr^ere, 


i.r«lV,v  :  Mc.  ix,  -!1 ;  L'ic.  vii,  58,  41;  Cor.  II,  n,  i , 
Tim.  II,  i,  i. 

taciuan  ,  cniij.  II ,  lacrymari ,  oa/.pvn-j  :  Juan. 
xi  ,  55. 

TAllJAN  (angl.  sai.  lcolihiaii,  vel.  Ir.  fin,  vel. 
snp.  gcnn.  W<  ;  r-nll.  vet.  nnrv.  ni/ftj,  angl,  luAe, 
auee.  luga,  dan.  («fjc;  Gf.  V,  58".;  Iteliib.  1082), 
c»nj.  II,  I)  laeeraie,  inrapiwTnv  :  M'-.  i,  £6;  iv,  20, 
26;l.uc.  ix,  39;  (jvtnNu.«TTin  :  Luc.  ix,  42;  2) 
dispeigcre,  ttilluittlcrt',  o-xo»iri£eev  :  Cor.  II,  ix, 9. 

I.IS-TAl 

ar.npnii 

oto<7zcfjt«?£tv  :  Luc.  xv,  13;  ivi,  I. 

uis-taiieins,  feiu.,  dispersio,  Su-.cnopu  :  Joan. 
vii  ,  55. 

TAIIIIJN  (vcl.  iioiv.  liu,  val.  sax.  (e/i  n,  ang*.  »ax. 
ii/w,  vci.  sup.  gerni.  zelt  n,  vct.  fr.  (ian,  (ie«,  angl. 
len,  siiee.iio,  ilan.  i,  batav.  nen,  rec.  sup.  gerui. 
t  /m;  lal,  ifereni,  g-.  tVtaw;  Bupp8l,  81 ;  Gr.  I,  702; 
II,  17;  Cf.  V,  027;  Itcbtb.  108".),  nunieralc,  ilecem, 
Six«  :  Mc.  I,  41 ;  Lur,  xiv,  51  ;  xv,  8;  xvn,  ti',  17  ; 
xi\.  13, 10,  17,  24,  25;  Cor.  I,  xv,  t. 

fidvor-i  xiir.  n,  (piatiiorileciin  ,  SixuTieoapu.  :  Cur. 
II,  xii,  2;  Gai.  n,  I. 

nur  taiuun,  quinderiin,  SexanivT»  :  Joan.  xi,  18. 

taiiiunha,  ordiualc,  decimus :  Luc.  siui,  12. 

IIMFTA-TAIIIUNHA,  dccimils   ipiinlUS,    jrevTixaiSexa- 

to,- :  Lue.  in,  I. 

TAIIIUN-TAIHIIND  (tuiliuntrhund   Lue.  XV,  4),  lllimc- 

r.ilc  iiidecl.,  cenluin,  isuavt  :  Lue.  xv,  4;  xvi,  C,  7 

TAUIUNTAIUUND-I  .u[.s,   viilc  Sub  FaljlUll. 

TAIIISVS  (gr.  5i*ti;,  Int.  </fl/er;  coll.  Teihun; 
Cr.  III,  <i-  '),  .inj.ii.  (m  dcl.ili  lantuiii  forma  occur- 
i  ns),  ilexicr,  Siito;  :  Kli.lt.  v,  20,  30,  39;  Mc.  xiv, 
17;  Liic.  vi,  6;Juan.  xvin,  1»;  Cur.  II,  %i,  7;  leui., 
tuihsvo;  m  sul.st.,  dcxtera,  5c|tce :  Mdi.  vi,  5;  Mc. 
x,  57,  40;  xn,  50;  xv,  27  ;  l.uc.  i.  II ;  xx,  42;  itoui. 
vui,  54;  Cal.ii,  9:  Kpli.  i,20. 

taiusva,  fciu.,  dextcra,  5z',i«.;  Mc.  xvi,  5;  Col. 
iii,  I. 

TAIKNS  (vct.  uorv.  taku,  angl.  s.x.  lacen,  vct. 
sax.  Ucun,  vcl.  sup.  gerill.  xeihhun,  vcl.  fr.  leken, 
aui;l.  foien,  suec.  lecken,  dan.  legn,  batav.  leeken, 
rcc.  sup.  gerin.  t.ichen;  I  I.  sitjnuin;  co  I.  Teilian; 
Itopp  128;  Gl.  V,  591  ;  lt<  litli.  100(1),  fem.,  si^iiiim, 
pruiligiuin,  witetov:  Mc.  viii,  II,  12;  xm,  22  ;  Luc. 
ii,  12,  34  ;  Jnan.  vi,  2,  14,  20,  5(1  ;  vu,  51  ;  u,  10  ; 
x,  41  ;  xii,  18,  37;  Gor.  1,1,  22;  Cor.  II,  xu,  12; 
iwtuy/iu  :  Tliess.  ll,  i,  5;  Skcir.  VI,  c. 

taikn'A\,  e.uj.  II,  osleodcrc,  Seixvuvae  :  Mc.  xiv, 
15;  Tiiii.  I,  n,  15;  bLeir.  V,  a;  u.i  liunin  tik laikn- 
un,  sc  siiniilare,    uKoxceveerOac  eauTov  :  Luc.  x.v,  20. 

CA-TAIKNJAN,  Oslcinlere,  OnoSjixvuvae  :  Luc.  III,  7. 

us-taiknjan  ,  1)  designare  :  Skeir.  VIII,  d;  2) 
oslendcre,  proponere,  cxpouere,  EvStixvuoflae :  lutiu. 
IX,  22  ;  Cor.  Il,  VIII,  2» ;  Tim.  II,  IV,  14;  o-uvecrrav  : 
Cor.  II,  iv,  2  ;  vi,  ■»;  vn.  II;  Gal.  II,  18;  inoSti- 
xviivae  :  Coc.  I,  iv,  9;  Skcir.  I,  b  ;  VII,  e  ;  5)  ilcsi- 
guarc,  «vaSeexvW  :  l.uc.  x,  t  ;  Skeir.  II,  a;  V,  d; 
hropeigaiia  utluiknjan,  xiclorciu  rtd  lere  ,  eflicere, 
vicioriam  laigiri,  dptujttsvtn :  Gur,  II,  n,  14. 

LS  TAIKNF.ins,  feill.,  osteusio,  u\iMtt\i;  :  Llic.  i, 
30;  fvSe«5«;  :  Cor.  II,  \iii,  4  ;  1'lilpp.  i,  .8  ;  Skeir. 
V,  e. 

TAINS  (vct.  norv.  feinH,  augl.  sax.  lan,  vcl.  sup. 
germ.  iciit,  vet.  fr.  len,  b..t;iv.  leene,  rec.  Mip.  germ. 
anin;  Cr,  II,  45,  III,  547,  411,  460;  t;f.  V,  o*<3; 
liciuii.  li.iiii),  iiiasr.,  ramus,  /}»,u«  :  Joau.  xv,  2. 

veina-tains,  paliiie-,  xXqeia  :  J.au,  xv,  4,  5,  0. 

tainju,  leui.,  c  ipliiiius,  wbftw  :  Mc.  viii,  19;  Luc. 
ix,  17  ;  Jiian.  vi,  13;  Skeir.  \ll,  c. 

"  TAIIIAN  (vel.  snp.  gerni.  zeran,  vcl.  sax.  («tinM, 
angl.  sax.  leran,  augl.  (t*r,  snce.  iriiu,  dan.  leere, 
rcc.  sup.  gerill.  zchrer,  gr.  Ttie.eev,  lal.  lereic  ;  Gr. 
11,51;  Gf.  V,  091),  conj.  I,  (u,  iciun,  (auinm,  dis- 
solvcrc,  abrugare. 


GA-TVIRAN,  id.,  ).ueiv  :  Mtli.  v,  I!);  Jiian.  vii,  J3; 
\.  53;  Kpb.  n,  14;  xaraWeev  :  Mlb.  v,  17,  lle.  xiv, 
!>:■;  \v,  29;lt0in.  xiv,  2:i ;  Cor.  I!,  v,  1;  Gal,  n,  18; 
y.-J)aviih  :  (ior.  II,  x,  5;  r.uxupyzcv  :  Cor.  I,  XIII,  8; 
xv,  2i;  Cnr.  II,  iii,  14;  Gal.  v,  11;  Epli.  li,  15;  Tim. 
II,  i,  10. 

iiis-tairan,  1)  scindere,  disrumpere,  fnaaztv :  Mc 
11,22:  Lnc.  v,  57;  2)  corrumpere,  SoXoOv :  Ga'.  v,  9. 

ga-taiiiia,  inasc.,  fissura ,  o-yio-««  :  Mtli.  i\,  10; 
Mc.  ii,  21. 

ca  TACn|is,  feni.,  cvcrsio,  r.aOcuptaii  :  Cor  II,  x,  i, 
8;  xiu,  10. 

AF  TAIJBNAN,  coiij.  III,  scindi,  ruinir,  cr^i^eiv  :  l.uc. 

v,  5G. 

ga-taciinwn,  dentrui,  xuTi/.pyeiaOs.t :  Cor.  I,  xni,  8, 
10;  Cor.ll,  ili,  7,  II,  13. 

dIs-taurnan,  ilisnniipi,  pi)yvuerOai :  Mili.  ix,  t/. 

TAITKAItKES  (voc.gr.),  lcliarclius,  TiTpapxr,;  : 
Liic.  iii,  19;  ix,  7. 

TALEI|iA  KUHEI  (voc.  Iiclir.)  xaltHi  koui/i  :  Mc 
v,  41. 

TALZ.JAN,  vi.l.  i-uli  Ti/«n. 

TALS,  vul.  snb  7'i/an. 

TAUJAN,  vid.  biili  Timan. 

TANDJAN,  viil.sub  Tindan. 

*  TA.M  (L)M.  0i9),  nci.lr.,  s  giuiin 
iacra-tam,  prodigium,  Teoac  :  Mc.  xm,  22  ;  Joan. 

VI,  20;  Cor.  II.  xn,  12. 
TAUHTS.  vid,  subTiu/ian. 
TALJAN,  vid.sub7ii.on. 
TALiiA,  vid.  >ub  Tuirun. 
♦TAUIIJAN,  conj.  II,  defaniiire. 

CA-TAKIIJAN,  lil  Str/uaTtlin  :  Col.  II,  15;  or,piie. 
ouo-Sae  :  Tbesi.  II,  iii,  1 1 ;  Sk.  ir.  IV,  d;  p.ulic.  pass. 
aaarhidt,  repi<:bensus,  xaTcyvutruivec :  Cai.  n,  II, 
en-ttnguo;  :  Mlb.  xxyn,  10:  smJijXoff  :  Tiin.ll,  m,  9  li.  I. 

TAHMJAN  (a  Tuixan?),  conj.  II,  e.ruiiipeie, 
friaaecj  :  Cal.  iv,  27. 

*  TAIINJAN  (vci.  sup.  gcrm.  tarujan,  angl.  sax. 
ilearn,  vel.  sax.  derniau,  durno,  vcl.  fr.  dern,  mcd. 
s*ip.  germ.  tarnen,  rec.  sup.  germ.  tariiliuppe;  Gf.  V, 
457;  Itclitb.  081),  (onj.  II,  i.ccultarc. 

ga-taknjan,  iil.,  a/ //oinii i  ga/ami/i  ii(  sunja,  ux- 
taTzpnpiwtT.,!  uXrfiimc  :  Tim.  I,  VI,  5. 

"  TASS  (gr.  TKaueev?),  adjecl.,  dcicrmiiiatus,  or- 
dinaius. 

unga-tass,  inordinnlus,  utuhto;  :  Tlic^s.  I,  v,  14. 

unga-tassa  ia  ,  adverb.,  id.,  araxrwc :  Tbess.  II, 
iii,  6,  II. 

*  TEHUND  (  coll.  Taihun  ),  numcrale  ,  dcccm  , 
— decim. 

sibun-iciiuno,  viil.  suli  SiiuM. 
autau-teuund,  vid.  sub  Mitau. 
niun-tkiiun»,  vid.  suli  A'iun. 

TAlllllN-TAUIUN.i,  Vlil.  SUO.   TtSllllill. 

TEIISAIKILS,  iioii. .  propr.  masc.,  TtCipio;  :  Luc. 
iii,  I. 

*TEIIIAN  (angl.  sax.  icctan,  vel.  sax.  lihan, 
vet.  fr.  Hyia,  vet.  sup.  gcrm.  zilmn,  angl.  leitch, 
rec.  snp.  genn.  teihn,  zeigen;  lat.  dicere,  dtcare, 
gr.  ose/vuvai;  cll.  Tuikm ;  Cr.  II,  17;  IHIA.855; 
Gf.  V,585;Rcbtb.  1085).  conj.  I,  luih,  liuhun,luihans, 
CO  i.ii  ciiiuiare,  | TJCil.care. 

Ga-teihan,  prxHlicare,  annuiitiare,  evangcliznre, 
u^ uy/UHiv  :  Mili.  VIII,  33;  xi,  4;  Mc.  v;  ,  T.O; 
xvi,  tij;  Lic.  vii,  18.  22;  viii,  20;  xxviv,  50, 
47;  ix,  3i.;xi.,  21;  xviu,  57;  Cor.  I.  xiv,  vr,; 
avceyveAAetv  :  Mc.  v,  1 1,  19;  J  an.  xti,  LJ,  25  ;  Cor. 
II,  vii,  7;  Sf/yyulitv  :  lloin.  IX,  17;  y.aTayycOiiv  : 
Col.  I,  28  ;  xpi)[j.uTiCzLV  •  Luc.  n,  20;  tuuyyzltCeoQai : 
Tbcss.  1,  iii,  6  ;ijaraihlanti  quleihait,  viil.  sub  Haihti  , 
tunja  gate.han,  vitl.  miO  Sunja. 

r AUUACA-TtuiAN ,  pr.cdicere,  it^tntiiv  :  Mc.  xm, 
25;  (ui.  II,  x. ii,  2. 

TEIKAiN,  i.(|.  1'ctoin. 

TEIMAillS,  ik.iii.  propr.  niasc.,  Te//xeo;  :  Mc.x,46. 

TEIMAl)liAUS(^einww/;fliMiTiui.  I,  iuscr.;  I,  2), 


i ;..-, 


CLOSSMMUM  GOTIIICiC  I.M.IU:. 


li'.i 


imui.  [Ilflhr,  1111  "■..  ViuA-yi;  :  CoT.  (,  ivi,  M);Cor. 
II  i.  1.  19;  Th.-s-.  I,  iii.i,  (i;  Tliess.  II,  i,  I;  Tini.  I, 
1 1  1 1  :  I,  ii    |S;  Tim.  H.  i,  1. 

I II  IT,S,  nom.  pr  >;i-.  iii  i»".,  Tiroj !  C«r.  II,  li,  13; 
vii,  0,  13,  li;  mii,  i-,  25;  Gal.  II,  I.  5;  Tim.  II,  iv, 
t;i.  Tli.  I,  l 

i  KK.VN  (Mifaw  Cnl.  ii,  ll;  gr.  TATO,  TtT«-/iv,  lat. 
i.i./.nj,  uouj.  I,  lOJufc)  lailoAllll,  lekans,  langere, 
«KrnOai  :  11«.  v,  50,  31;  LUO.  VII,  3';  »111,  45,  4'J; 
Col,  ii,  21. 

\i  tikan,  iil.,  Mlli.  vir.  3,  15;  ix,  2(1,  21,  29 ; 
Mc  iii.  10;  v,  27,2S;vi,  51;  vii,  33;  vm ,  22;  x, 
13;  l.ne.  v,  15;  vi,  19;  vu,  1  i;  vui  44,  17;  xvui,  15; 
C-r.  II,  vi,  17. 

TI.MS   viil.  sul)  Tiiiian. 

TKKTIUS,  noiu.  propr.  m.f-c,  Ti/mof : Ront. 
\m.  .. : 

l  EVA,  vi,l.  sub  rivan. 

TiUAIKIADUS,  nom.  propr.  mssc. ,  Ti°tpta;  : 
Jii.ui.  vi,  I,  23. 

*  TIGUS  (vet.  norv.  —  liu, — ligi,  angl.  sax. — teu, 
tuj,  vol,  sax.  — iif,  —  vel.  fr.  —  licft,  — tech, 
vei.  sup.  germ.  —  iic,  —  •»«</,  angl.  —  uj.  rec.  rap. 
genu.  —  *;;;  coll.  Tailmn;  Cr.  1,705;  II,  17;  DKA. 
210;  Gf.  V,  624;  Kclilli.  1083),  numeralc  ma>c, 
ilccera  — decini. 

•rv.u-i!CJUs,  viil.  sub  Tvai. 

[lllEU-TIGJUS,  Vid.    SUb  pliis. 

rii.voii-TiGJUs,  vid.  suii  Fidvor. 
mir-TiGJUs,  vid.  sub  Fimf. 
SAI0I-TIGIOS,  vid.  sub  Saihs. 

*  TILAN  (vet.  norv.  iit,  tut,  laln,  letia,  angl.sax. 
ul,  tiian,  lale,  tellan,  vet.  fr.  lil,  vel.  sup.  gcrui.zi/, 
zal,  zda,  augl.  t  II,  tals,  lili,  suec.  til,  lala,  dan. 
til,  (a/c.rec  sup.  germ.  xi  ll,  lalii;  Gr.  II,  54;  II!, 
0ii2;  Gf.  V,  050;  ttclilli.  1085),  conj.  I,  lal,  lelun, 
tutuns,  convenire,  acconunodan. 

tils,  adject.,  aptus,  opportuniii ;  lil  du  trohjan  , 
qund  ail  accusandoin  inservil,  ratio  iiicriiiiiiiaudi, 
xawjopia  :  Luc  vi,  7. 

ga-tils,  id.,  tvxatpoi  :  Mc.  vi,  21 ;  euOeTO,-  :  Luc 
ix,  62. 

ca-tilaba  ,  adverb. ,  opporlnne,   vWoXpta; :  Mc- 

XIV,  11.   . 

UN-TILA-IIALSKS,  vid.  Sllll  Mlllslit. 

Atio-TILON,  couj.  II,  servire,  auiiliari,  avTe'x:o-9at  : 
Luc.  xvi,  15;  Skeir.  VII,  a. 
ca-tilon,  assequi,  Tu7;r_avsiv  :  Thn.  II,  II,  10. 
CACA-TILON,  coinpuiicre,    auvaouakoyiiv  :  Kpll.   II, 

21;  tv,  t6. 

»  tal»,  adjcct.  aptus,  doctus. 

UN-tals,  1)  stultus,  indocius,  ineptus,  a-ra.oeuToc- : 
Tiiii.  II,  II,  23;  t)  inordinilus,   «v^ttotkxto,   :  Thii. 

I,  i,  9;  3)  incredulus,  ar.u%;  :  Luc  i,  17. 
talzjan,  conj.  II,  adaplare,  inslruere,   edocere, 

iratSeuetv  :  Cnr.  II,  vi,  9;  Tnn.  II,  li,  25;  vouOeTiiv  : 
Col.  i,  28;  iii,  16;  The>s.  I,  v,  11;  Thess.  II, 
iii,  15. 

talzjands,  parlic  iilsubsl.,  magisler,  e'rrir/TaTiK  : 
l.x.  T,5;\m,2i,  45;  ix,  33,49;  xvu,  13. 

Catalzjan,  ilocere,  TtatSiuetv  :  Tiin.  I,  i,  20. 

T.vLZF.iNs,iem.,iluclniia,  dUciplina.nvetSeix:  Tim.  II, 
iii,  16. 

*  TI.MAN  (vcl.  norv.  lamr,  MmiVi,  vel.  sup.  g,  rm. 
umra,  tam,  aemjan,  vet.  sax.  imian,  Tel  (r.  liwa, 
i.iin,  uma,  ingl.  s.ix.  ium,  lamian,  ingl.  tume,  inee. 
mih,  tumja,  dan.  tam,  latmnn,  unlnv.  lum,  lemmcii, 
ric.  sup.  germ,  lirawi,  zahm;  gr.  Sauiv,  Inl.  do- 
mare;  Gr.  II,  30;  (.1.  V,  001;  Rclilh.  1064,  1O00, 
iUtJit,  COnj.  I,  tan,  leniuii,  llimatt*,  conveuire. 

ga-timan,  id.,  ffu^-wviiv  :  Lue.  v,  56. 

ga-tamjan,  ioiij.  ll,  doinare.Ja.ttav  ;  M  .  v,  4. 

si  TtiiiBA  ,  advcrb.  ,  deccus  ,  conv,  nicns  .  Skcir. 

II,  -I. 

'IIMRJAN  {limbrjan  Lue.  xiv,2S,  50;  vel.  norv. 
u«i6iu,  angl.  nt.  liminiiiii,  »el.    '\.  limarian,  lim- 

(noii,  vcl.sup.  gcrin.  «imfta/uii,   vcl.  Ir.  limdiu,  <n'i- 


mira,  ingl.  ilmber,  stioe,  Ibubra,  J.m.  Umrt,  kaiav. 
timmereu,  ree.   s'ip.   germ,   i/iNvrra;  (.1.  V,  009, 

llclllll.  KISI))  (imj.  II,  i  ,lili,:ir,.  oixoJoaliV  :  1.110.  VI, 
4«,  49;  xiv,  2-t,  ?i(l  ,  ivh,  28;  Cor.  I.  \ni,  10;  x, 
85;  Giil.  n,  IS;  TboM.  I,  v,  II. 

ANA-TDiujAN,  sii|icr;cdilic.ire,  fcotxoSoutiv  :  Epli. 
ii,  20. 

GA-TiunjAV,  a  ililicaro,  oi/ooomlv  :  Mtli.  vn,  24,  26; 
Mi'.  »n,l;  mv,  58;  xv,29;  Lur.  iv,  29 ;  vr,  5;  Neli. 
VII,  1. 

MipCA  timiijan  ,  co.Tililicarc  ,  o-uvoizoSoue  v  :  l'.pl». 
ii,  22. 

riHRJA  ,  niasc  ,  fnlicr,  tcd  licans ,  oi'/oi5o(Aoiv  :  Mc 
xii,  10;  Ltic.  xx,  17  ;  tixTwi  :  M.-.  vi,  5. 

TIHREim  ,  feiii.,  RiliHcium  ,  apd  (icalio  ,  otxojouq  : 
Knni.  xiv,  |D;  Cur.  I,  xiv,  20;  Cor.  II,  x.  8;  Epli. 
iv,  12,  16,  29  ;  Tini.  I,  i,  1. 

ca-tiviheins,  id .,  Cor.  II,  x  i,  19  ;  XIII,  10. 

f.A-TiMiuo,  lcm.,  id..  Cor.  II,  v,  i ;  Kpli.  II,  21. 

*  TINOAiS  (  vcl.  norv.  landra  angl.  sax.  lemtnn, 
vcl.  snp.  germ.  zmiK j«n,  angl.  lind.  scec.  landa.  ilan. 
Iirniie,  rec.  sup.  germ.  liimten;  Cr.  II,  59;  Cl'.  V, 
680),  conj.  I,  land,  tnitilun,  tunlans,  nroic. 

tandjan  ,  conj.  ll,  acccndcre,  aTTTctv  :  Luc.  vm, 
16;  xv,  8. 

6A-TANKJAN,  cauleii.ire,  xauTr,ptii;etv :  liui.  I,  iv,  2. 

iN-T\NDJ.\N,accendere,  inccndcre,  xarazaieiv  :  Luc. 
III,  17. 

tinlinan,  conj.  III,  accendi,  7rupouo-3at :  Cor.  II, 
II,  29. 

IN-TUNDNAN,  id.,  Cor.  I,   VII,  9. 

TllllAN  (  vei.  norv.  toga ,  angl.  sax,   IM»,  vct. 

sa\.  /io//aii,  vci.  I'r.  lia,  ioo,a,  vei.  snp.  germ.  zin- 

lian,  angl    la«,  r.  c.  siip.  germ.  z  clien  ;  lal.  ducere ; 

Cr.  II,  24;  G.  V,  60u;  It.lub.  1082,  1090»,  conj.  I, 

lauh,  tuuhun,  liuliaim,  Iraliero,  dncftre,  ayetv  :   l.uc. 

iv,  I;  xviii,  4l);  Joan.  xviu,  28;   Cor.  II,  x,  5;  Cal. 

v,  18;  Tliess.  I,  iv,  14;  Tnn.  II.  III,  6;  ajraystv  :  Mc. 

xiv,  44 ;  oSnyefv  :  Luc.  vi,  59;  Ske;r.  IV,  b  ;  frnh-  »• 

panana  tiulian,  vid.  sub  llinpnn  ;  nafakakana  tiultau, 

vid.  snb  Falian. 
at-tiuhan  ,  nttralierc,  idtlucre,  npo;iy-tv.  I  uc 

ix,  41;  stfayitv  :  Lnc  xiv,  21  ;  Inan.  xvui,  16  ;  fiytev. : 

Mc.  II,  2 ;  xv,  22  ;  Luc  xtx,  50,  3'> ;  Joan.  vn,  45  ; 

xix,  4;  Skeir.  VIII,  li;  dalap  uttiuhan,  \id.  sub  /)„/. 
innat-thiian,  iiulucerc,  stVayrtv  :  Liic  ii,  27. 
ak-tiuiian,  retluccre.  ejravaye.»  :   LilC.  v,  3;  rrpo,-- 

>au§av£o-8at  :   Mc  viii,  32. 

bi-tiuiian,  1)  Circuindnccre,  7tscia-;etv  :  Cor.  I,  i\, 

5  ;  2)  circuinire,  quxrere,  c.  accus.,  7rept«yetv  :  Mib. 

«,  35 ;  Mc.  vi,  6. 
GA-tiuiian  ,  dticere,  abducere ,  oyftv  :  Luc.  iv,  9  ; 

Joan.  ix,  15;  «Trayetv  :  Mlh-  xwn,  2;  M  .  xiv,  53  ; 
xv,  10  ;  Joan.  xvin  ,  15;  x.T«7.-tv :  Luc  v,  11;  d.< 
jlauai  ijuiiuhiiu,  vid.  sub  Stnui. 

HibcA-TiviiAN  ,  simul  abiipere,  vjvanuynv  :   Cal. 
ii,  13. 

i's-tic:ian,  1)  ednccre,  expell,  re,  4,0711»  :  Mc.  vi  i, 
23;  xv,  20;  Joan.  \.  3;  exea»stv  :  Mc.  1.  12,  Jum, 
x,  4;  «va7itv  :  Luc.  iv,  5;  avayspetv  :  Mc  IX,  2;  tuu 
Uiliithan  ,  siirsiiin  eiliicere,  ava-zstv  :  RiHH.  x,  7;  2) 
absolvere  ,  lermiiiare,  linire,  rsAttv  :  Mlli.  v,  23  ; 
xxvi,  1;  l.iic.  11,  39;  XVHI,  51;  Cur.  II,  III,  9;  Cal. 
v,  0,  10;  Tiin.  II,  iv,  7  ;  Neh.  \i,  i.'i ;  tiaj«ou»  :  l.nc. 
11,  13  ;  Jnan.  xvn,  4,  23  ;  j<tsAsiv  :  l.oc.  xiv,  29,  5li; 
o-uvts).s;v  :  Mlli.  vu,  28;  LllC  IV,  2,  13;  Kom.  i\.  2.N; 
JTrtTeXjtv  :  Cor.  II,  vu,  1;  viii,  6,  II;  Gll.  Mt,  3;  «- 
To^Tt^jtv  :  Luc  vi,  40  li.  I. ;  Cor.  II.  XIII,  II;  Tlic>. 
1,111,  10;  rra/:to-Tav«i  :  Kpll.  V,  27;  xancy  fjoQut  : 
Cor.  II,  vii,  10;  tiu  itsliuh  11,  Kpn;  imtfxttutu  :  l.uc. 
xiv,  28  ;  liinc  parl.  pass.  unanhans,  c  uisiiiiiinaius, 
perleclus,  tAiioc  :  Umo.  Ill,  2;  C"r.  I,  llll,  IU 
Tto;  :  Tim.  II,  III,  17  ;  Skcir.  I,  1;  '<)  ncuir.iliier  . 
alisolvere.  in  lolii  niuscrlptioniliui  cB'»loliruui  il 
Kniii.Cor.  I  et  II.  Gal.,  Kph.,  Col.,  Thtttt.  II ;  * ) 
inulvere,  tiX^iv  :  Itnm.  1111,6. 

ui-iauiiis,  lcm.,  coiibiiiiiiiiatni,|'ci  cclio.  tlAZM 


I 


TIVAN 


TRvUAN 


1-10(1 


Col.  lll,  II;  Tzuivai;  Lnc.  I,  i", ;  tAos  :  Ito.n .  \, 
4;  xwraprio-t;  :  Cnr.  I1,  Mii,  9. 

USTAtllll  i,  f' ■iii.,  i«l.,  y.y-up-i<jp'i   :  Epli.  IV    12. 

*  TIVAM  (vei.  norv.  litunkr,  vet.  sup.  g-riu.  :a- 
iMrt/i,  gixnwa,  angl.  sa\.  ia"i(iii ,  anRl.  fne,  haiav. 
ronwcu;  Gf.  V,  713;  Schm.  IV,  209)  eonj.  1,  f««, 
lepiin,  livHJid,  pirniiiii  esse. 

taujan,  co  j.  II,  1)  faccrc,  iroieiv:  Mtli.  v,  46;  vm. 


9;  ix,  28;  Uc 


21;    III,  8; 


vii,  8,  15  ;  x. 


17;  »,  5,5,28,  55;  m,  9;  Lnc.  iii,  »11.  II    12,  14 
iv,  23;  v,  C;  VI,  2,  tC,  49  ;   vn    8;  x,  23,  28  ;  IM, 
5,  <i;  xvm,  18;  xx,  2,  15  ;  .lonn.  vi.  li,  28,  59  ;  vn, 
4.  51;  viii,  28,  58,  40;  i\,  55;  im,  15,  17.  2";  \v, 
15,  1  i,  31;  xv,  5,  14, 15;  xvi.  3  ;  It.nii.  vi,  15,  10  , 
20;  xn,  20;  Cor.  I,  ix,23;  x,  31;  ivi,  I;  Cor.  11, 
vm,  10,  II;  m    12;  iiii,  7  ;  Gal.  n,  10;  v,  17;  vi,  9; 
Eph.  iii,  20;  vi,  X;  ud.  m.  15,  17,  23;Tbess.  I,  v, 
II;  Thess.  II,  m,  i ;  Tim   I,  iv,  16;  v,  21;  Phleni. 
1 1 ;  vpuvzsiv  :  Itoin.  vn,  15,  19;ix,  II;  xm,  4;  Gal. 
v.2l;  Eph.  vi,  21;  Plilpp.  iv,  9;  Thess.  I,  iv,  II; «- 
asiouv:  Jnan.  v,  50;  eii.ini  in  plurimis  formnlis,  ulii 
Graecus  -notziv  qnoqnc  usuipal,   ut:   vitjan  laujan 
Joau.  vi,  58  ;  VB,  17  ;  ix,  5!;  Epll.  II,  3;  lustitns  ttni- 
jnn  Joan.  vui,  41;   (Tuvaailil  taujtin  Gor.  II,  xi,  7; 
vaurstu  taujttn  Joan.  v,  50;  vu,  5;  vm,  59,  II;  x, 
57,58  ;  xiv,  10,  12;    loAn  tnnjaii  Ju  n.  vi,  3.1;  vil, 
5!;  ix,  IC;   anabitsn  ttnijan  Mlli.  v,  19;   po  anabtt- 
dtnona  laujnn  Lnc.  ivii,  10;  vitop  tuiijan  Juaii.  vn, 
19  ;  Gal.  v,  3;  vanrd  taujan  Mih.  vn,  2i,  2  I;  Luc 
vl,  17;  viii,  21;  arinaliainipa  taujtin   LllC.  I,  72;   <ja- 
raililein  tntijnu  llum.  x,  5;  sunja  laujan  Eph.  iv,  15  ; 
ijin'  irpi  tiiiijau,  vid.  snb    Vairpan;  usali^t  taujan 
Kpli.  iv,  lli ;  okran  tnuj.tn  Lnc.  vi,  13  ;  vill,  .S  ;  slaua 
tnujaii  Skeir.  V,  r;  garuni  tuujaii    Me.  xv,  1;  bidot 
itiujan  Luc.  v,  33;  lnn.  I,  n.  I;  aimuion  laujan  Mtli. 
vi,  I,  2,  5;  et  stioauditis  similibus  vuc.ilnilis  Cor,  I, 
xvi,  iwttrjixun  izvaru  f  am  iit  titbiti  tt.ujei  (nOirw)  ; 
tittliti's  laujan  (DzvOzc-i.v  SiSovki  7)  Gal.  v,  13;  u  i/o 
iinijiin,  beiiefacor* ,   vj  rtotziv  :  Mc.  xiv  ,  7;  •/«).«; 
kouu  :  Mili.  v,  41 ;   Luc  VI,  27  ;  y.ul.or.otziv  :   TllCSS. 
II,  iii,  15  ;  hardubit  taujan,  dure  lacere,  agcre,  «rro- 
rci/.wc  y_pf,n')ut  :  (air.   11,1111,10;  vairttkiki  imtjnn, 
v.d.  sub  Leiks ;  piup  taujau  ,  vid.  suli  piup;  galiug 
tanjan,  viil.   suii  Ciugau;  prater   accusalivuui  rei, 
qu.u  agitur,  vel  adverbiuin,  quoinodoies  agitur,  ad- 
e-t  rtiain  dilivus  hujus,  cui  tes  agitur,  vcl  <inn  qun 
lil  nliquiil,   elc,  hinc  :    Mlli.  vil,  12  (sva  jtili  tattjuip 
lii);  xxv,  40,  45;  Mc.  v  i,  12;  x,  55,  50,  51;  xv,  ,>, 
12;  l.uc.  vi,  II,  23,  2C,  5';  ivin,  41;  \x,  15 ;  Jnau. 
xv,  21;  eiiaiu  bi  (c.  ariu<.)  Li  c.  II,  27  ;  vip  n  Kptl. 
vi,  9:  in  (c.   accus.)  Thcss  I,  iv,  i0;  2)  laoie.  a) 
cuui  iliiplr  i  accilsativo  :  wana  puk  s  tbun  laujit  ?  (ri-a 
tszv.tirov  rxoui;'!  )  Joan.  xv.  8;  xix,  12;    Lnc  xvi,  9 
(iiln  accusarvus  objecti  subaiidiendus  es  );  Hom.  ix, 
zS;eiiim  praHlicatum  cmn  du  exliibetiir  i  tnujh  puk 
tilban  du  gu/ia  liyoisff  cek-jtov  Geov)  Joan.  x,  55;   vi, 
15;  lliini.  ix,  21  ;  Gal.  v,  13:   vel  li)  <  uui  seqiienli 
aciusaiivo  c.  inlinit.  :  laujip  po  liorinon,  facii  eam 
muccliaii  (iroiu  «Or/iv  uot^u^Ov.t)  Mlli.  v,  32  ;  ileni  liban 
lnujan,  vid.  sub  Liban  :  c)  cuni  seqtieuli  ei :  taujaip 
ei  (i'v«)  ja«  in  lau iekaion  ailiklesjon  utsiggvaidan  Col. 
iv,  1U. 

cv-tavj.vn,  1)  l.icere,  jrotifv:  Mc.  u,25;  v,  19;  vi, 
20,  50;  ix,  15;  xiv,  8,  9;  xv,  11 ;  Luc.  vi,  5;  ix,  10, 
15,  45;  xvn,  9,  10;  \ix,  4« ;  Joan.  xi,  45,  4G  ; 
s viu,  55;  Tiin.  I,  l,  15;  Skeir.  Vll.c;  ■nauxreiv: 
Cur.  11,  v,  10 ;  xn,  21  ;  zKT£fya?i3-6«! :  Cor.  i,  v,  3; 
Cor.  II,  vn,  11;  xn,  12;  in  plurimis  luculionibus, 
iibi  grasco  nt.niv  lespomlrl,  iii  :  sttlipfa  uataujan  Joaii. 
xiv,  -23 ;  laurslr  gataiijun  Juan.  vu,  21  ;  xv,  21 ;  malil 
gataujan  Mlli.  vr,  22;  Mc.  vi,  5;  laifcn  iiaiaujan  Juan. 
vi,  2,  14;  x,  41;  xn,  18,  57;  miiN  gataujan  Epb.  lll, 
1 1 ;  mikilein  ijatuuj  tu  Luc  l,  i'.l ;  winpein  gataujan 
Lnr.  i,  51;  garuni  galaujan  Me.  iii,  ti;  inaurpr  ga- 
ttmjtin  Mc  xv,  7;  akrami  g^ilaujau  Mili.  vn,  17  ;  si- 
iiupi  galaujip  astans  mikilans  Mc.  iv,  5i  ;  /nmi/l  sis 
tjaiaitjan,  vid  siib  paurban ;  vawsltcig  gataujan,  vid. 


Sub  Vttiirxlv;  iniiinito  tjuluujan ,  vid.  snli  Mins;  vuiLi 
gataujan  Mc.  vn,  57;  Plilpp.  iv,  li;  [ro'uba  gaiau- 
ja  i ,  tfpivitit»;  Tzo:tiv  :  LilC  XVI,  8;  i|tlCiliailiHO(lllin 
P  >si  liiujan  (vid.  supra),  ila  eliain  dalivus  liic  adlii- 
lieiur  Mc.  v,  I9(u;nji  (ilu  pu^  [rauja  guiarida),  20; 
ix,  13;  Luc  i,  25,  49  ;  n,  48;  vn  ,3>';J  >:,n  l\,2b; 
xu,  10;  XIII,  12,  lj;  la  kn  galtinjan  bi  siukaiuiHu 
Jnan,  vi,  2  ;  2)  laorv,  jrautv,  a)  ciiiii  iluplici  aci  ns. 
Mtli.  v,  50;  Mc.  x,  C  (ubi  accnalivns  objecti  stib- 
auil  enliis  e^i) ;  Jnaii.  vn  ,  23;  xu,  7;  Kiuii.  n  ,  20 
(  Sii  svn  I  ci  sva'ei!i  ado  l) ;  liinc  dvuliina  gataujau, 
Ml.  sub  Uralt;  vanana  gilaujan,  vi>l.  sub  Vani ; 
ii.  < •iii.ii  priudicatum  Ciliu  i/ureddlur:  Lnc.  Xl\,  40 
{tjuni  meinana  gwavidedup  du  filcgrja  pinbe);  Epb. 
ii,  li;  vel  cuiii  tve  cimiiuscnliiiur  :  Luc  xv,  19 
{galnrei  mik  sve  aiuann  amje);  b)  cini!  seqiicnli 
accnsalivo  c  inliinl. :  Mc.  i,  17;  vn,  57;  viu, 
2'i;  L'ic  v,  31;  ix,  15;  Skeir.  VII,  c;  sic  ga- 
iiolintiii  gutaujan,  vid.  snb  Nalian;valisjan  galaujan , 
vid.  slib  Yaltxjan;  aniikua bjan  gataujan,  viil.  suu 
Ktimbjan ;  liban  gtta  :jan,  vid.  sub  Liban ;  c)  cuili  se- 
qiieiin  ei :  J  an.  xi,  3". 

m.ss.v-t.uijaxds,  parlic,  maleflcus,  mnK.f.iciens, 
Tapufiirn;  '■  Gal.  II,  I  ^. 

TAUi,  neiilr.,  gen.  Inyl,  opns,  faclll  n,  "o>ov:  Joan. 
vin,  41  ;  7zf>£Zt;  :  Roiu.  Xll,  1  ;  Cul.  i  i,  9;  npiyaa  : 
Cur.  II,  VII,  11  ;  7ro-uu«  :  F.pli.  II,  10;  ivipystu,:  Epb. 
I  I,  7. 

iiiii.-tojis,  ndject.,  inaleficu*,  zazoiro  6;  :  Joan. 
xviii.  5);  mxoipyo;:  Tun.  II,  n.  9. 

fui.i.a  tuji^,  icrleilii',  tO.sio,-  :'MiIi.  v,  48. 
TGVA,  tem.,  ord  ',  serics,  rayp-x  :  Coc.  I,  iv,  25. 
tevi,  neulr.,  coliors  :  Cor.  I,  xv,  G  h.  I. 
ca-tevjam,  conj.  II,  ordiuare,  (onsii  uere,  ^uooro- 
vsiv  :  Cor.  II,  vni,  19. 

unca-teviJis  ,  iion  onliiialiis  ;  ttngntevips  vhan  , 
&.Tv.y.rziv  :  Tlies^.  II,  III,  8. 

TUGGL  (vcl.  ll<  rv.  lungl  ,  angl.  sax.  tttngel,  vi!l. 
sa\.  tungat,  \ei.  nin.  germ.  zmiga  ,  suoc.  titnarl  ;  Or. 
II,  61 ;  III  ,  5.2;  DM.  3!;9 ;  Gl'.  V,  0:5),  neulr.  (?)  , 
aslniiii  :  l.al.  iv,  5  li.  I. 

TLGCO  (  vel.  norv.  hm;a,  augl.  >ax.  tuntje ,  vci. 
Si\.   Iiinja,  vel.    IV.    lumje ,  lamje  ,   v<  l.   snp.  jjtiii. 
iiinkt,  angl.  luinjue  ,  snec  iung:,  dau.  litiigc  ,  lialav. 
tonge,  iec.  sup.  gerin.  zung  ;  lal.  lingua;     <>|>p  I6!>; 
Gr.  II,  01;  III,  4C0;Gf.  V,  0^1;  Rclilli.  I0:il),  feui., 
liiigua,  yAcTia-o-a  :  Mc.  VII,  53,  35;  Lnc  l,  01. 
i  U£,  viil.  siib  7't'ai. 
TUKEIKUS,  i.  q.  Tykeikus. 
TLLGUS  (angl.  sax.  tutgo,  angl.  lalt;  Gr.  II,  ."•') 
adject.  ,  stabilis ,  iSpuio;  :  Cor.  I ,   xv,  58;  orcoio;  : 
Tun.  II.  ii.  19. 

TOLGJAK,  cooj.  II,  slabilire,  lirniare,  xu/sovv  :  Cur. 
II,  H,  8;  ar-nai&u  :  1'lievS.  I,  III,  13. 

CA-TCI.CJAN,  id.,  arnpi(ztv  :  Lue.  ix,  Sl  ;  Tliess.  I, 
iii,2;  Tess.  II,  n,  17;  iii,  5;  ^zSatovv  :  Rmn.  xv,8; 
gututtijan  sik  ,  conlirmare  ,  zTi>fj.ivztv  :  Itom.  II,  23; 
ijntulgidi ,  partic.  pass. ,  linnatits  ,  conflriiiatus  , 
iSpaio;  :  Col.  i,  25;  iiiZuio;  :  ^ur.  II,  i,  0;  i/y.zra- 
txzXr.ro;  :  Cor.  II,  v.i,  10. 

tuigiJia,  fein.,c'nnlirinalin,  o^ujBwjta:Gor.  II,  1,4; 
<zo-y«)£ia  :  Tiiess.  I .  v,  5  ;  zSutu-xa  :  I  iiu.  I,  lll,  15. 
TU.NDNAN,  vid.  sul>  Tinrfon. 
TUNpUS  (vel.  norv.  tonn,  an^l.  sai.  (oo",  vel.  siip. 
germ.  zand,  zan,  vci.  Ir.  lond,  lolh,  angl.  lootlt,  vc  . 
sax.,  Sliec",  dan.,  baia-.  lund,  rcc.  sup.  genn.  znlm; 
lal.  dens,  gr.  iSaJ; ;  I'<>.  p  80 ;  Gr.  II  ,  00;  III,  400, 
Gf.  V,  085;  Rchtli.  1092),  uiasc,  dens,  oSovif  :  Mib. 
V,  5S;  viii,  12; Mc.  II.  l8. 

TrUKAU>ElTlDUS,  nom.  propr.  masc,  Tptxx^' 
n;i;  :  Llic  III,  1. 

TKAUAOA,  noin.  piopr.  fein.,  Tptuas  ■  Cor.  II,  II, 
12;  Tmi.  II,  iv,  15. 

TTtALAN  (vit.  norv.  trua,  angl.  sax.  ticovittn  , 
vet  sax.  frnoii  ,  vei.  Ir.  (riutVH,  trotiwa,  rec  sup. 
gnrin.  lii«'",  iriu  ,  angl.  frili!  ,  frnsf  ,  surc.  fro  ,  ilan. 
iiur,   balav.  iroiiifj,  icc.  sup.  gonu.  JroiiCfl  ,  ueu; 


II-.. 


ci.oss.w;:mi  connc  t  lingili;. 


\u;n 


|!..|.|ifi.;  C>.  V,  Mii;  Itcluli,  liiQM.  conj.ll,  flluni, 
r.-uli.l  re  ,  r.i,  atQtvi  ■.. ,  iiiiii  dn  val  1.1  :  Mili.  \>vn  , 
45;  l.-ii'.  xvin,  'J ;  Cor,  II,  i,  9;  Phlpp.  ui,  4;  RtJtii- 
aOat  .  Tiiii.  II,  i,  ... 

t:\-TH\i  AN  ,  II  ul.,  C.  il.H.  vel  in  ,  7rsjror0iv.<(  :  Cur. 
II,  n.  3;  «,  7;  Gal.  v,  10;  Phlpp.  l,  II;  ll,  21;  III, 
3;  Tliess.  II.  iii,  i:  Phi!ein.  21;  ntntMvt :  Itom, 
vin.  38;  xiv,  !4;  Tim.  II  I,  12;  Sspuru  :  O.r.  II,  v, 
li,  8;  »11,16;  x,  i;  2)  erftdere,  ffieriulH  :  Gal.  li,  7; 
iini.  I,  i,  II;  Tll.  i,  3;  Trto-To)v  :  Tim.  II,  III,  11. 

IIIAIIHNS,   leUI.,  lillllCi.l,  Ttcnoilrirn;  :  C»r.   II,  i,  15; 

iii.  i  ;  \ni ,  M;  v,  2;  Kiili.  i«i,  13;  Plilpp.  m,  4  ; 
nnpfoaim  :  Cor.  II,  vu,  i;  Plilpp,  i,  20. 

TRiBSTi,  iieuir. ,  testaraentuni,  foc.liis,  Si%%itn  : 
Eph.  ii.  IS. 

TIUCGVS  (tnll.  TrauoH?),  edjeei.,  Bdcln,««rNC  : 
Lnc.  xvi,  10,  II,  14;  xix.  17;  Lnr.  I,  iv,  1;  VII, 
25;  Ctir.  II,  i,  18;  Eph.  i,  I;  vi.  81;  Plilpp.  i.  20; 
Ctil.  i,  7;  iv,  7,  0;  Toess.  11,111,  3;  Tim.  I  .  i  .  15 ; 
iii,  I,  II;  IV,  9;  iini,  II,  ii.  2,  II,  13;  Tii.  i,  9. 

i'n-tru:gv6,  inliJeiis,  uiii/.oc  :  Ltie.  xvi,  10. 

nii,i;vt:i»,  ad.erli. .  lideliier,  coiii  liitiic.ia  ;  trigg- 
vaba  vittm,  ir;,TotO.Jf  ctSivat  :  Plilpp.  I  ,  25;  tnggeabti 
galaubj  iii,  TiiTtii',Out  :  L  c.  xx.  0. 

TniGGVA,  l-iii.,  fusdils,  (c-l:imeiiUim,  StaOny.n  :  Luc. 
I.  72;  ItiMH.  ix,  4;  II,  27;  Cor.  I,  xi  ,  45;  Cor.  II, 
iii,  0,  14;  Cal.  iv,24. 

TKICO  (vel.  imrv.  tregi,  trc.gr,  vel.  snp.  genn. 
iini/i ,  vei.  s»x.  tregan  ,  vei.  stiec.  tragn  ,  rec.  sup. 
gerin.  trin),  Gr.  II,  53;  Gf.  V,  502),  feni.,  Iueius  , 
IJjrij  :  Cor.  II,  ix,  7. 

*  TUIMPAN  (vei.  norv.  trantpa,  trappa,  augl.  ttip, 
trtmpte,  Siiec.  trippti,  dan.  trampe,  bilav.  Irumpen, 
rec.  sttp.  gcrin.  (rnm/>.(ii,  Irippcln;  coll.  gr«  roiu  , 
l;ii.  ircHicrt,';  Gr.  II  ,  33) ,  coiij.  I,  Iramp,  IruMtJM  , 
tiumpam,  irc,  rucrc. 

ama-trimpan  ,  iirncre,  cnm,  rimcre  ,  Jm«ur6«i  : 
Liic.  v,  1. 

TKIl!  (vct.  iinrv.,  vet.fr.  tre,  angl.  s:»x.  Ireor,  vei. 
sai.  Iico,  anpl.  lre«.  snec.  fr«,  dao.  /iic,  li:u:iv.  tere  ; 
gr.  fyo,-;  Gr.  III.  508:  Kcliili.  1095),  ueuir.,  genii. 
trivis,  ligtiutn,  :nh  r,  |-j).ov  :  Mc.  xn,  43,  4S. 

viisa  tbiu,  vioea,  ■Ip.-it.o;  :  Jomi.  xv,  1,  4;  plur. 
vincluin,  ■janXt»  :  Cor.  I,  Ix,  7. 

TniveiNs  ,  a-ljcct.,  ligueus,  £»),(>«;  :  Tim.  II,  n, 
50. 

*  TRISGAN  (Gr.  I,  43  [5.  e.lii.l),  conj.  I ,  tratg  , 
trtwgun,  Irusrjtiiis,  Srrcro. 

i.i  TRISGAN,  i  screrc,  cyxfyrAc£it>j  :  Itoin.  xi,  24. 

*  tmjsgjak,  cunj,  II,  srrere. 

in  tuuscjan,  in-ercrc,  vpa&tpiitr*  :  Itom.  u,  17, 
19,  23. 

i  lOJDAN  (vel.  not  v.  troda,  trutiku,  UDgl.  sax.,  vct. 
sax.  tredun  ,  vct.  Ir.  Ircrfa  ,  vel.  sup.  gcrm.  irctnii  , 
ailgl.  ir.-u  /,  stnc.  Ituda,  tlau.  ua  d<< ,  bjUv.  trtden  , 


rcc.  sup.  gcrm.  tieleii ;  lal.  tritdeit- ;  (ir.  !l,  :!,'i ;  Gi. 
V,  520;  Ifi-nlh.  1U!I5),  COUJ.  II  ('),   Ctlcaro,  r«ticv  : 
L-ic.  x  ,  19;  vinileiniaie,  xpuyxv  :  Luc.  vi,  it. 
GA-THi>noN,coiij  II,  cil.are,  x«toht«t!(v  :  l.uc.  vm, 

:,  vi, i.  ii.  i. 

'  IIIUSNJAN  (Ctill.  vcl.  norv.  lro.ui«  '!),  Cnuj,  II. 

DrAR-TitusNiAtt ,  niipersalire :  Skeir.  III,  c. 

TV.\l(vt;i.  norv.  tvu ,  ang'.  sax.  li-n,  vci.six.  tittt, 
lnii.vel.  Ir.  iwtt,  vci.  stip.  geim.  i-ici,  angl.  twu,  suec. 
iuii,  dan.  lo,  hatav.  tteet,  nc.  sun,  geriu.  tuti;  hl. 
t/.i...  gr.  8u*i ;  Gr.  1,7.1;  GI.  V,  715;  Itcluh.  1005), 
niiiiieralc.leiii  ,  Iro»,  neulr.,  lt>o,  genil.  tvaddje,  iluo, 
3um  :  Mili.  vi,  24;  xxvii,  M;  Mc.  v,  13;  vi,  II;  l.itc. 
vii,  19,  41;  ix.  1\  10.  Z).  32;  x,  1;  iv,  II;  xvi,i3; 
xvti,  51;  xvmi.  10;  xtx.  29;  J.i.iu.  vtti,  17,  Cor.  I, 
xiv,  27;  Cor.  II,  xin,  1;  Gal.  iv,  i'2,  2-i ;  Epll.  II,  15; 
Phlpp.  1,23;  iiin.  I,  v,  19;  Skeir.  II,  il ;  III,  il; 
V,  c. 

ivr.  BKAl,  «lisirihiit.,«ve(  <iuo  :  Lue.  ix,  5;  ioll.  M--. 
Vll  ,  31   mij)  ive  hnaim  inarkom  ,  a.a.  jxio-on  tm»  Ifjiw. 

tvai.ii  {ivaltb  Luc.  ||,  it;  vm,  1;  vel.  n->rv.,  suec. 
tolf,  lllgl.  s.x.  tvelf,  vel.  sax.  twelif,  vel.  Mip.  gcrui. 
zwelif, angl.  ttcelve,  tlan.  (o/u,  halav.  tivanlf,  ri-c.  sup. 
gerui.  in.riiy,  Gr.  I,  7(i3;  Gl.  V,  720;  Kcliili.  1097). 
(Iuotleeim,  OwStxa  :  Mlh.  x,  I;  xi,  1;  Uc.  iu ,  I  -  ;  iv, 
10 ;  v,  42;  VI,  7;  vui ,  19;  ix.  5>;  xiv.  10,  13;  Lnc 
ii,  12 ;  viii  ,  1 ,  42 ,  43 ;  ix  ,  1 ,  12,  17;  Joan.  vi,  07, 
71. 

IVAI-TiGJUS,  plur.  iuase.  ,  viijiiili  ,  ('xoart  :  (.11: . 
XIV,  51. 

tva-iium-a  ,  plur.  neiilr.,  lloceuti,  SuuctWta  :  Joau. 
vi,  7. 

* tvis.  aiiterh.,  laiiluiiunodo  iu  ivit-s.undau  ,  vd. 

Stiudni'. 

'iu/.  (v.l.  unrv.  tjr,  vct.  sup.  gcrin.  ~ur ;  Gf.  V, 
<;!>X)  ,  itdvcrh.,  lauluniuuodo iu  (ua-vrrjwi,  *ul.  suli 
Veriin. 

TVKIFLS  (vcl.  norv.  luifli,  tttiflian,  vci.  fr.  twi/il , 
vet.  Sn|i.  Kcriu.  uvifttl,  rec.  SU|i.  germ.  uveifrt;  Cnll. 
Tt'i/i;Cl  V,  724;  liclith.  109..),  iiihsc.,  (liihium  : 
Skeir.  II,  c. 

tviiiuan,  eouj.  II,  iliihitiui  iiii.v.  ic,  tliiliuau' : 
Skcir.  VI.  b. 

ivi.iklkiiNS,  fctti..  (Iiibium,  atu/.ctct;  :  Itoiu.  xiv,  I; 
Jta).r/to-f»o,-  :  Titn.  I,  11,  K. 

TYKLlKUS(7'jAtfcu«  04.  iv,  7;  Tmkettu  l'.|.h.  «, 
41),  110111.  |.ropr.  inasc,  lu^t-o;  :  Kpli.  «1,21;  C ■•!. 
iv,  7  viil   a.l  h.  I.;  liiu.  II,  IV,  12. 

TVItA  ,  110111.  propr.  fcin.,  TJfoj  :  M  ".  Ul,  S.l.iic. 
x,  14. 

tvkus,  iioiii.  propr.  iuasc  ,  Tjius  :  Mih.  M,  21  , 
22;  Me.  vu,  2»,  31. 

iiiliCl.vs  .  110111.  prnpr.  nia.-c.,  Tu6'i-x;  '  Neli.  vi , 
17. 

TOJIS,  vid.  suh  Tivun. 


VAGGAKI  (angl.  sax.  eangere;  eoll.  vei.norv.  taii- 
gi,  vel.  sax.,  vd.  sup.  gcrin.  waago,  rcc.  sop.  perm. 
tvange  ;  Gr.  II! ,  401  ;  Gl.  I,  b94),  liciitr.,  (Civicale  , 

7rr.OfJ»ilaXo-tov  :  Mc.  IV,  5S> 

VAfjGS(vel.iinrv.  vungr,  vcl.  sax.  im»u,  ingl.  sax. 
l-tini/,  angl.  waug  ,  tl:n.  vuiige  ;  Gr.  III  ,  3I>.'. ;  1)M. 
475;  Gf.  I,  XII »),  iuasc.  (T),  p.iradtsus,  irapiSiiffo,-  : 
Cor   (I,  xti,  4. 

VAGJAN,  vi.l.  snli  Vigau. 

'  V  Alili.US  (atigl.  s.ix.  t'ui/,  sticc.  riigg,  dnti.  rwg ; 
(ii .  III,  429),  i-ni.,  iuuius.  ' 

1  vt  iii.->-VAiiojt  s,  niuenia,  t£:x',.'  :  Cnr.  II,  xi,  33; 
Mcli    >,  10;  vi.  15;  vil,  1. 

Mi|.t.\it  .\-v.\uti.ius,  iuciliais  niiiiiis,  (jtir.orot^ov  : 
L|ilt.  11,44. 

(i.ijMii-vMuijtis,  fiindaiiioiiuiin,  Qtn&ut*  :  Loc,  *i, 
4H,  PJ;  x  v,  29;  lillll,  n,  20;  BiuiXwi  :  Tirn.  II,  11, 
IU. 


VAtil.vid.  sub  VUm. 

'  V.MIS  (vei.  uorv.  tv/Ar,  vel.  sax.  «-«*,  anjil  sa». 
r.i.' ,  angl.  tv.uk,  1I.111.  Mf ,  suec.  tek,  halav.  rc.it, 
rec.  sop.  gcrnt.  iv  nli,  1  oil.  tcliwueh)  .  adjecl.,  dcln- 
lis,  iuulgcllS. 

in-vuis,   11  io|.tcliciisil)i  is  ,  Jfu/iiTTo,-  :  l.uc.  1,  t> 

VAIISJAM  (vei.  uorv.  i.iru,  vel.sax.  uali^in,  *im\: 
sax.  Moxau,  vct.  snp    gerui.  waawa,  xei.  f  .  raJM, 

angl.  icii.V,  s-ei  11 .  .1 ■>,  1I111.  ww,  liaiav.  nvHafa ,  1  (••  . 
sii|i.  eorm.  tt ,.ic/i.v  ■  - ;  U.i|>p  110;  Gr.  II,  12.  1,1.  I, 
(.82;  Itciuli.  10-S),  conj.  I,  uaai,  aetoMi.aaiiaa», cn  - 
sccie  ,  au;-<.;tv  :  M  li.  VI,  2S ;  Loc  1.  {»0 ;  II,  4'; 
Jw.tii.  111,  50;  C-r.  II,  x,  15;  Kph.  11,  21;  t>,  15, 
Col.  11,  19  ;  i'u/i./i.'n  1/11  iiiijtin,  cicbccic  l.i-  -  ic,  iniil-i- 
plnaic,  u);uviiv  :  Cor.  II,  i\,  10. 

is  vaiujvn.  adolcccie  ;  aimaiaNS  t  t*Ut  .  a  liilliuo 
csse,  «Aixiav  5"/:tv  :  Joau.  n,  21. 


Iin9 


VAHTVd 


i:rAr.v»n-j.v,v,  •■iipercrescere,  >:■ ./ j  -.;•- :  Tltcss. 
II.  i,  5. 

us-vahsts,  fem.,  angnientiim,  a-^iwi;  :  Kph.  iv, 
15. 

vu;sti:s,  m:isc,  1)  augmenllim,  k"$<io-<j  '•  Col.  n, 
{');  2)  Staiura,  ^Atxto. :  Mtn.  vi,  27;  Lue.  ir,  52;  xix, 
."•;  F.jiii.  iv,  13. 

VAIITVU,  vid.  sub  VoAuh. 

V\!  (vei.  sax.  *■«,  angl.  sa\.  vea,  vet.  snp.  germ. 
tre,  vct  fr.  unc/i,  angl.  »w,  snee.  ue,  dan.  t>ti',  liatav. 
w?e,  rec.  snp.  gcmi.  w  /ic;  lat.  hb  ,  gr.  o««i;  Gr.  lii, 
292,  007  ;  Gf.  I.  032;  Rclilh.  !  12!),  iiiterjecl.,  w  c  , 
o0«i  :  Mtli.  xj,  21  ;  Mc.  xiu,  17  ;  Luc.  vi.  24,  26; 
x,15. 

vai-dedja,  vid.  suh  DeJs. 

vai-faikwjan,  vid.  sub  Fairwui. 

VAIA-lir.RJAN,  Vil).  Sub  ileiJDH. 

\AIAN  (vei.  snp.  girin.  waiun,  vel.  fr.  tuiiia, tlan. 
txee,  rcc.  sup.  germ.  wchen;  gr.  Jajn;  Gf.  I,  021; 
Kclnh.  1122),  conj.  I,  uaivo,  iiair-omt,  mwiis,  flare, 
itw»  :  Mth.  vil,  2.ri,  27;  J»nn.  vi,  18. 

VAIBJAN,  vid.  snb  Vriban. 

VAIIIIO,  vid.  sub  Veilmn. 

VAIIISTV  (Gr.  III,  I2S),  masc.  ongillus,  yuuia  : 
Mth.  vi,  5,  Mc.  iti,  10;  Luc.  xx,  17. 

VAIIISTA-STAISS,  Vld.  ■  uO  SilUttS. 

V  AIIITS  (vet.  oorv.  vati,  migl.  sax.  m'/<i,  rn/i!.  vat. 
sav..  vei.  sup.  gerin.  wihl,  augl.  wight,  ought.  rec. 
sup.  gcrm.  wieht,  n-iclti,  iclttwus;  lillA.  ii'1  ;  D\l. 
246;  Gf.  I,  750).  fem.  (eliam  iu  noin.  vaiht  neulr. 
Mili.  >:,  20 :  xivti,  i'J;  Tt.  i,  15;  in  jdtir.  ut  nmnn. 
Skcir.  Il,d),  res,  negotiuiu,  jrpayjia :  Lue.  i,  I ;  sISoj  : 
Tiess.  I,  v,  22;  Skeir.  |i,  d;  VII,  b,  c;  in  [•iztuei 
raihtait  ,  idcircn  ,  toutovi  x*f'v  •  't1'1-  '"•  *  ■  ^''-  '• 
5;  3Y  yjv  airiav  :  Tim.  II,  f,  6;  solemniler  cum  nega- 
lione  ni  vaihl  vel  iai/i(  ni,  nequicuuam,  nihil,  oj3:'v, 
uu3/v  :  M  h.  x,  26;  xxvn,  12,  19;  Mc  i,  45;  v,  20; 
vi,  8;  vn,  12,  15;  ix,  29;  U,  43;  xiv,  60,  01  ;  xv.. 
4;  Luc.  ni,  15;  iv,  2,  55;  ix,  5,  56;  x,  19;  xvm,  51; 
xx,  .10;  Joaii.  vt,  65;  viu,28,  54;  xtv,  50;  xvi.25; 
xviii,  20;  Kom.  vih,  I;  xtit,  8;  xiv,  14;  Cor.  I,  iv, 
*;  vii.  19;  x,  20,25,27;  xm,  2,  5;  Ci.r.  II,  vi,  5,  10; 
vn,  5,  9;  xi,  5;  xu,  II;  xin,  7;  G.l.  it,  6;  iv,  1,  12; 
v.  10;  vi,  5,  11;  Ejili.  tu,  1  ;  Pblpp.  i.  20.  28;  u,  5; 
iv.  0;  Thess.  II,  m,  1 1 ;  Tim.  I,  :v.  4;  v,  21 ,  VI,  4,  7; 
Tit.  i,  15;  Pbiieiii.  14;  jvujti:  Joau.  vi,  12;  Gal.  v, 
6;  vi,  15;  oj  :  Rom.  ix,  I;  Cor.  II,  xu,  5. 

VA'L.A  (vel.  norv.,  angl.  sax.  vel,  vet.  sax.  wula, 
wct,  vet.  snp.  gerui.  welu,  wolu,  vct.  Ir.  wcl,  angl.  well, 
suec.  val,  <lan.  vet,  batav.  wel,  rer.  snp.  gerin.  wolil; 
Gr.  1,1,  605;  Gf.  I,  85i ;  Rclitli.1152),  adverb.,  Iieue, 
y.aVac  :  Mc.  I,  II;  vn,  6,  9,  57;  xn,  28,  52;  L;ic.  vi, 
26,  27;  xv,  25;  xvi,  19;  xx,  59;  Joan.  viu,  48;  xiti, 
15;  xvm,  23;  Hom.  II,  20;  Cor.  II,  XI,  4;  Gal.  iv, 
47 ;  v,  7  ;  Tim.  I,  iu,  4,  12,  15 ;  tZ  :  Lur.  xix,  17  ; 
Skcir.  VI,  »;  jSAttov  :  Tim.  II,  i,  58  b.  !.;  ttk-jtu;  : 
C'ir.  I,  i\,  22  b.  I. ;  nai/a  //an,  xav  :  Cor.  II,  xi  16 
vid.  ad  h.  I.;  vuila  qipan,  viii.  sub Qifjait;  vailanug- 
jaii,  vid.  sub  llugs ;  vaitu  gateikaifys,  vid.  suii  Le  - 
kan;  vaila  aaduneins,  vid.  sub  Niman;  vaila  laujnn, 
vid.  sub  Tivan;  vnila  di.iih,  vid.  sub  Visan;  vaita 
jrapjun,  vit!.  stib  Frapjan, 

VaII.a-herjan,  vid.  sub  ilerjan. 

VAiLA-aiss,  vid.  snb  Qif>an. 

v.viLA-vuNs,  vid.  suli  Vixan. 

VAINAIIS  (ve'.  sup.  germ.  wenag;  Gf.  I,  8S9),  ad- 
ject.,  infelix,  miscr,  TaAaiiroir.of  :  Uom.vii,  24  vid. 
ad  b.  I. 

VAINKI,  advefb.,  nlinam,  o^saov  :  Cor.  I,  iv,  8; 
Gor.  II,  xi,  1 ;  Gal.  v,  12. 

VAIPS,  vid.  snb  VVipnn. 

VAIK  (vet.  norv.,  augl.  sax.  ver,  vet.  sax.  wer,  vei. 
^up.  germ.  wir,  wer,  vct.  fr.  wer;  lal.  »ir;  Gr.  II,  56; 
111,519:  DRA.4l8;Gf.  I,  954  ;  Kchlh.  1136),  m.i-c  , 
vii.  av>io  :  Mili.  vii,  24;  Mc.  *i,  20;  Luc.  \n,  20; 
vm,  27,'  58,  II  ;  iv,  30,  '2;  Joau.  vi.  10;  15  in.  VII, 
5;  Cor.  I,  xin    II  ;  Cor.  II,  xi,  2  ;  Eph.  iv,   13;  v, 


VAUt(iAN  1 470 

23, 2S,  28;  Gol.  m,  18,  19;  Tim.  I,  n,  S,  12;  Kmlr. 

n,  25,  2(i,  27,  "28;  Ncb.  vn,  2;  i</  vnirugens,  Zm*- 
o/.o,-  ■vuvn  :  l!om.  VII,  2. 

VAiiiA-i.F.iso,  vitl.  sub  Leih*. 

VAIRDUS  (v;:i.  sii',1,  gcrm.  wih,  ve!.  fr.  werda, 
S'iec.  viird,  <Jji>-  vtvrd,  rcc. aup.  gerin;  winh;  Gf.  I, 
952;  Rcblli.  1157),  masc,  bt'S|)t's,  h-m<;  :  Roui. 
xvi,  ->.",. 

VAIRbAN  (vet.  norv.  verda,  angl.  sax.  \>e  itVd», 
vct.  sa>.  werihsn,  vet.  sup.  germ.  werdan,  vc*.  IV. 
wenha,  Suec.  vardn,  dan.  vorde,  batav.,  rec.  sup. 
gerin.  wertlen;  ce!l.  gr.  e&Ss»;  Gr.  11,39  ;  Gf.  I.  982; 
Rchlh.  1 !  45),  conj.  1,  varji,  vnur[>un,  vaurbans,  licri, 
■yi/tzaOai,  satafJai  :  I)  ulspeci  ile  vc.rbuin  (iifri.nasci, 
pcrfici,  exhiberi,  vidori,  evcnirc,  ac<:ideri')  :  Mlb.  v, 
li,  VI,  10  (vilja);  vm,  Vi{grettjah  krusd  iiinbive)  , 

10  (unda-anlili);  XI,  20 (mn/us) ,  24,  25:  xxvi,  2  (natka); 
xxvii.  1    (maurqint),   45  (rioij),  57  (seipu);  Mc.  iv, 

I I,  55;  v,  14,  35;  vi,  2  (sa6fcato);  ix.  7  (miiltmn),  21; 
xl,  19,  25,  21  ;  xn  ,  11  (fram  (raujin  varp  m),  25 
(qens  hnm  );  jr.ni,  18  {[ilanlis),  \9'(aglo).  29;  xiv, 
4;  xv,  55  iwitu  sai'<stO),  42;  Luc.  I,  14  \falwds),  2'), 
53  [andeis),  41  (siibna  i.i  ausnm) .  45  (nslauhls),  65 
(ngis  nna  atlaim) ;  u,  10,  !5  (mij)  imma  maiiwjei  ftur- 
;is),  15,  4-}  (Ivalib  viutruns);  m,  2  (vnitr'i  nipt  olio- 
Aannen),  22  (siibna  us  himina),  25,  25  (hulirn»  and 
allu  airpa);  iv,  42  (dags);  vi,  15,  48  (qnrunjo);  vm, 
34;  ix,  7;  xv,  7,  10,44,  17,24,  51  (if/i  imo  ligia 
saniin) ;  Jaan.  vi,  t\  (^Aip  ana  airpai);  vu,  45  (mus- 
i  .;  m  i'i  managein);  vm,  58;  x,  19,  22  (iiiiiinji/in) ; 
x,  55  (vaitrd  qupsdu  im);  xn  ,  29  (peiwe),  50,  xiv. 
22;  xv,  7;  Rom.  vn,  5,  4;  ix,  9  (»unus  wai) ;  xi,  II 
(ganisls),  25  (daubei  tntnwt) ;  xv,  22  (vaitris);  Gor.  I, 
iv,  5;  xv,  54;  xv;,2  tnabaw);  Gir.  II,  xi,  15;  x:i  , 

11  ;  Gal.  iv,  4  (us  ainon);  Tim.  I,  vi,  4  (us  iiaarrfii- 
jiukom  ttei/jn);  Ttm.  II,  u,  18  («sstass);  Skcir.  II,  a; 

III,  c  (sokeius) ;  VI,  c:  VII,  c  (vartiiHUstts) ;  imperso- 
nale,  solemniier  in  formula  uni/;,  fartttin  esl,  quml 
accusativus  c.  infinit.  vei  jult  seqnitur,  vel  t:iiam  cm 
senlentia  subnrdinala  sine  copula  appendet  :  Mtb. 
vii,  28 ;  ix,  10,  29  (bi  gataubeinui  iqg<jarai);  Mc.  !,  9  ; 
II,  15;  IV,  4;  v,  16  (tootlia  vnrfi  bi  ina> ;  Luc.  i.  8,  25, 

41,  59;  II,  1,6,  15,  46; 
.  vi,  1,  6,  12;  vti,  11  ; 
xtv,  22  (var[>  sve  anabaust);  xvtt,  11,  ^6,  28,  50; 
Joau.  xiii,  19;  xiv,  29;  Rom.  tx,  26-  Tbess.  I,  u>, 
4;  Neb.  vn,  $  ;  bu'-  cliani  perUnenl  Cor.  I! ,  vil,  7 
SiaL'i  mis  mais  faginon  varp  et  Luc.  vm,  5,  modil 
lectio  textus  sit  legitima ;  2)  ut  verbum  prasdicali- 
vuill  :  a)  cum  subsiairivo  in  prxdicaium  :  Mth.  V,22, 
45;  Me.  i.  17;  Ltic.  iv,  5;  vi,  55;  J o.in.  ix.  27;  x, 
10;  x«i,  5tj;  Rmn.  vii,  15;  xv,  8;  G'»r.  I,  iv,  9;  vn, 
23;  ix,  25;  xi,  27;  xtn,  11  ;  xv.  20;  Cor.  11,  VI,  16; 
Eiih.  lii,  7;  v,  7;  Phlpp.  111 ,  17,  19;  Col.  i,25,  25; 
Tim.  1 ,  iv,  6  ;  Tim.  II,  11 .  21 ;  Skeir.  I ,  d ;  III,  c ; 
iumi  iu  circuinscribemlis  gr.  verbis,  cx.  gr. :  arbja  vnir- 
pan,  ■vuii [ian  usgrudja,  alajjarba  vairpan,  uttnljm 
vairban,  galaista  vairpan,  usvena  vairpan,  usfiliita 
vairpan,  eic;  li)  cum  adjectiro  :  Mtb.  v,  2!  ;  vi,  10; 
ix,  16;  xi,  22;  .VL.  11,  21;  iv,  19,  22,  52;  vi,  14,  21, 
26;  x.  31,  45,  4i;  xiu,  28;  Luc  i,  15,  52;  11.  2;  vi, 
55,  49;  iv,  48;  xiv.  14;  xvi,  11,  12;  Joap.  Vlll,  55; 
ix,  5);  Rom.  xi,  17  (iin.);  xn,  16;  Cor.  i,  vii,  21  ; 
xiv,  25;  xv,  10;  Eph.  n',  32;  v,  17;  Tini.  !!,  111,  2; 
siv-ir.  !,  c;  et  s.vpe  111  circuinscribendis  verbis,  «1 
airzis  vairpan,  bairlits  vairpan,  baups  vairpan,  ttn- 
bruks  vairpan,  gabigs  vairpan,  gredags  vairpan,  iiaits 
vairpat ,  hrains  fttirpan,  svikunps  vairban ,  qoleiks 
vairban,  laus  vairpan,  munagizo  vairpan,  uwduqi 
vairpan,  nnqnhs  vairpan,  garaihts  vm  ben,  riurs  rair- 
pan,sapsvairpan,fnurhts  vairpan,  fulls  vairpan,elc; 
cuiii  pronomiue  possess.  :  Mc.  xu,  7;  Luc.  iv,  7;  d) 
eum  parlicipiu  :  Mc.  ix,  5,50;  xm,  25;  I.uc.  vi, 
16,  5r>  (vni,  5);  xiv,  12;  nvii,  55;  Joau.  vi,  45;  Gal. 
iv,  16;  v,  26;  E|>b.  v,  1  ;  Tlilpp.  11,  8  ;  Cul.  111,  13; 
Tbess.  I,n,  1  i ;  Tim  !!,  m,  2;  iu  circuniscriiiendis 
verbis,  ex.  gr.  :  drwjkans  vairpan,  vid.  tuli  Viiylum, 


'     .      '        '    '     1        •         ■  \  ■     u  ■  "<<•   »    ■  1   1 

?>X  (bi  vaurda  beinami.a),  41" 
m,2t;  iv,  5(f;  v,   1,  12,    17; 


1171 


CLO^SARIIjM  COTIIIC/E  LINCU/E. 


w 


unaluiijis  tairpan,  vi.l.  siib  l.an  ;e)eum  advcrolo: 
M. .  iv,  Ki;  liir.  II,  I,  10;  Eph.  n,  13;  I)  rmii  i  r;r- 
n»-liinne  ,  bjiprimis  tra  •  Ur.  mi,  10;  I  uc.  iu,  r>,  r.  r. 
I.  i,  80;  C.r.  II,  v>,  18;  m  :  1'lilpp.  |i,  7;  iicm  in 
i  in  iiiiim  ribendls  rerbll  gra-cia  :  m  mlmtan  vairban, 
\i«l.  miIi  IauHu;  in  siunni  tahrban,  vtd,  snli  Siuus; 
t;i  iinii  rclaiivis  («•«)  vel  !iiterrogaiivl<  (wn)  r.ircom- 
M-riiiiiniiilnis :  Uc.  ix,  20;  Luc.  i,  00;  vi,  40;  C>l. 
iv,  12.  3) ni  verbum  suxiliarium : a) in  pneseuli  m 
imiiro,  ix  gr.  :  Jnan.  xvi,  30 wurgandmt  tatrpip 
OutnAvrtm) ;  Phlpp.  i,  20  gaaiviikipt  vairjia  {uic 
Wt.vou  >);  Skcir.  I,  a  iislaithaitti  liabuidti  vairfun ; 
li|  in  pra>leri(ii  st.lemniier  iirn  ao.i-io  pawivi  :  Mil>. 
vill,  3,  24;  i\,  2\  53;  xwu,  3,  8;  Mc.  i,  U,  22;  n. 


27;   vi,  3;  Vll,  2,';  iv,  4.  1':; 


x\i,  11  ;  Luc.  vi,  18; 


»o.  35;  vni,  5,  20;  i>,  ¥2,  .«;  xv,2i;  Xv|,  1  ;  ivil, 
I  I,  17,  18;  Joan.  ix.  2.  5,  t!),  40,  34;  III,  38;  x.n. 
IX,  31  ;  xvi,  21;  ivu,  ii,  Itoiu.  vu,  4,  0,  10,  13;  x, 
*';  U,  17,  24.  xv,  4;  tor.  I,  i,  13;  vu,  18;  xv,  54; 
«>♦.  II,  iv,  I;  vii,  11;  iu,4,  1-2;  Eph.  i,  13;  m,  8; 
l'iilpi>.  iii,  12;  Col.  I,  16,  20;  in,  4;  Thess.  II,  II,  3; 
Ti.o.  I,  i,  10;  ii,  13,  II;  ir,  l(i;  iv,  14;  vi,  1«;  Tii. 
i,  13;  Nch.  vi,  15:   vn.   I;  Sk.  ir.  VIII,  b;  |>ro  per- 


l'i'i  lo  :  M. 
1^1.11,  20 


iil,  28;  Joau.  xvi,    11;   Cor.   I1 


vii,  13; 
II. 


fra  v.\ii!|un,  corrump  re,  xaTa*0cio£o-0at  :  Tim 
iii,  8.  ' 

ca-vaib[>i  (vcl.  sup.  germ.  giwuri;  f.C  1,  993), 
ocuir.,  pax,  irai.quillil.-is,  eipr.vr,  :  Mth.  x,  34;  Mc. 
v,  54;  Luc.  i,  79;  n,  II, '21;  \n,  K0;  Vll',  (8;  x,  .r>, 
6;  xiv,  32;  iii,  58,  42;  Joan.  xiv,  27;  ivi,  55;  Itoio. 
nii,  6;  i,  15;  xiv,  17, 19;  Cor.  I,  m,  10;  svi,  II ; 
•or.  II,  i,2;  xin,  II  ;  Cal.  l,  5;  v.  22;  vi,  lli;  Epb. 
I.  2;  ii,  14,  |S,  17;  |v,  3;  vi,  15,  22;  Phlpp.  iv.  7.  9; 
lol.  ni,  15;  Tiess.  I,  v,  3,23;  Tli.-ss.  II,  i,  2;  m, 
'":  Tnn.  I,  ,,2;  Tim.  Il,i,  2;  n,22;Til.  I,  4;  ga- 
vturjr.  habun,  p:ieeiti  halier.-,  ecpuvtus.v  :  Rom.  XII, 
10;  Ihess.  4,  v,  13  ;  gavairjii  luujau,  pacciu  servarc, 
upti.tnrnih  :  Col.  i,  20;  gavuhlii  taujailtU  visan,  tian- 
i»;uiiv:Cor,li,  xm   II. 

ca-vair[)i:ics,  adjeel.,  paciflcus,  guvairbeigs  mtm, 
icomt-JUM  :  M  .  ix,  50. 

c.\CA-VAin|.jAN,  c  i  j.  II,  iecooriliare,««Ta'/.UTT=iv : 
Cor.  I,  vii,  ii. 

caca-vaii4>.na.\,  couj.  III,  recimciliari,  xutoOIxttz- 
eOn:  Cnr.  II,  v,  20. 

*  VAIHpS  (vei.  sax.  ward,  angl.  sax.  vennt,  vei. 
snp.  germ.  teaii,  mrt,  vel.  fr.  iivirrf,  angl.  «i'.rd«, 
l.aav.  waarls,  nc.  sup  g.-rm.  w&rtt;  lal.  venere,  irr- 
*N*;Gr.  II,  39;  Cf.  I.   -..98;  Rchlb.    1155),    atliecl., 

Vl-ISIIS.  J 

ana-vairJh,  fnliiriis,  ipyiutvot  '■  Mc.  i,  30  ;  Jo:io. 
*vii  15;  pcAAtuv  :  L-.c.  m.  1;  Knin,  vin,  58;  Cpb.  I, 
«i  Cul.  11,  17;Tim.  I,  |,  16;  iv,  8;  Skeir.  II,  c;  V. 
a;  nnavair/iht  mil,  pAiu  :  Tl.e-s.  I,  111,  4. 

and  vsiltbs,  pr.i  seus,  ^uouy  :  Cnr.  I,  v,  3;  Cnr.  II, 
x,2,  ||;  xri,  2,  10;  tvnrruc  :  Ivnnt.  vin,  58;  Cor.  I, 
vii,  2  i;  Cal.  i,  4  vi.l.  ,ul  h.  I.;  o  TtopixiTixu  :  C.r.  II, 
|v,   17;  nrt'lvair [>s  vistni,  tra,osiv«i  :  Gal.  iv.  1*<. 

A.\n-\Aiit[ji.s,  ailv.-iii  ,  Miversu  ,G. dai., chravovti  : 
M  li.  ti vn,  01. 

jai.\u-vaik])s,  sdverb.,  ilii,  iW:  Jo.' .  \\  u,  5. 

VlpllA    VAH.[lS,  adjeCt.,  Iipp    SllOS.    O     X«T:;vyVTl  ".    Mc. 

xi,  t;  l.uc.  \i\,  50  ;  *vrtnspav  :  Lm*.  vui,  20;  fmla 
vijiratairpo,  lOulra,  adversus,  -&0vav-t..v  :  Gsl.  u,7. 

ri<\M-vAin()  s,  sdverb.,  longe,  p...r.>,  nllra,  [ram~ 
vairptivuan,  porro  iiiaucre,  u&Hi*  '■   luo.  II,  in,  I  ». 

ivu.TA-vAiit|uA,  adjeci.,  «d  iiiririemiiirliusnri,  jsni- 
jani  iiioriioros,  iai)/6)v  Tlftlvvcv  :  L»c.  vn,  2  vi.l. 
ad  b.  I. 

AMt-vAinbi,  iieuir.,  I)  pras-cnlia,  m  Incuiioidbus, 
m  ii/i.fi/ui/i/ii,  in  eonsueriu,  corain,  tinf.v^i*  ■.  Hih. 
v,  10,21  ;  vi,  |;  x,  52,  5">;  Uc.  i\.  t;  Lue.  \,  "'I  ; 
J..A.I.  xu,  57 ;  Thess.  I,  ...  19;  Nell,  VI,  I";  ;»«tio«  : 
l.iic.  I,  0.  15,  17,  19,  7'>;  iv,  7,  v,  IS,  .'...  \i  i.  IT  , 
xv,  10,  IX,  21,  iii,  15;  l.ii.o  \ii,  i -;  C.ii.  II,  i\..~  , 
vii,  \i;  Viu,  91 ;  Cil   i,    :u,  liio    I,    n,  .",v,l,20, 


ii,  ii,  i  *;  in,  Mi(!  xctTiva  Tii;  lipil.  I,  i;  «v  nj-occumi 
i  i'r.  II,  ii,  III;  iv,  (i;  v.  12;  li;  Kbiswrtn:  Cor.  II,  mii 
21;  kbto  KBoimttn  :  LllC,  II,  "I;  flj  ivavTiac  :  M.-.x\ 


.." 


Mc 


ii. 


,29. 
is; 
10; 


r.ph.  iv,  i 


21;  vi,  12,  |3;  Tim.ll,  n,  II,  i>',  \;tttTtvimm  :for. 
II,  ii,  17;  xii.  19  (?  Ketriva  rtl;  Eph.  i,  I;  c\  n(.a;,:,n:,: 

iii, 

v, 

:v«vTt  :  Liic.  i,  8;  ivavrfov  :  l.oc.  \\,  2ii;  i/i  ma- 

nogammaandvairpja, coiam  plui  imis,  h  ttoaawv  npo;- 

(tir.  II,  i,ll;  ftntra  nndi'air/i/a,cnrsni,Jvavrtov: 

12;  ir.o  T:po-,'.tTTO'J  ',  Neh.  v,   l.r>;  rpo  npofrl.nov: 

Liic.  vii,  27;  \,  i;2J  raciesiraoVoiirov     Mili.  vi.  16; 
yv.  Ill,  1  i;  xiv,  05;  l.iic.  i    70;  v,  12;  vn,  27;  ix, 
31,  St\,  x.  I;  x\,2l;  Cor.  I,  iiu,  12;  Cor.  II,  III, 
v,  12;  i,  7;   Cal.  II,  0,    II;  Thcss.  I,  II,  17;  ui, 
lln-ss.  II,  i,  9;  5)  persona  :Sk.-ir.  V,  a,  c. 

VAIRbS  (vei.  norv.  rrirf,  angl,  sax.  veoiS,  tel. 
sa\.  werth,  v.:i  sop.  r.  rm.  wcrd,  vei.fr.  irw'A, anej, 

worih,  BlieC.  lidirf.  tlao.  liTirf,  li.ilav.  Wecrd,  i.-c.  sup. 

g.-rii..  werth,  wnrde;  Cr.  II,  39;  GL  I,  1011;  Rrblh. 
1145),  roasc,  pretium,  dncunieot.  n.ap. ;  vair[n 
g  lanbs,  pretiiiin  magnuni,  Tta>i  :  Cor.  I,  v  i,  23. 

vaihJis,  adjcet.,  dignus,  tnrvoc  :  Mili.  iu,  II;  vm, 
8;  Mc.  i,  7;  Lnc.  m.  16;  vn.  <!;  Cor.  I.  iv,  9;  Cor. 
II.  n,  10;  in,  5;Tiio.  II,  n.S;  ST-ioc- :  Mili.  I,  37,38; 
Luc.  iii,  8;  vii.  4;  x,  7;  xv,  19,  21  ;  Cor.  I,  xvi,  4; 
Ihess.  II,  i,  3;  Tim.  I,  i,  I5;iv,  9;  v.  18;  vi,  I;  tairht 
risun,  (tigiiiliu  e>se,  r.aru%t'.tOr]-ja.,  :  l.uc.  v\,  55;  Uflir- 

pona  briggan,  digimni  rcddnre,  i/avoOv  :  Cor.  II,  in, 
0;  ^toJv:  lliess.  II,  |,  ||;  x«Ta'.oJv  :  Th.ss.  II,  I, 
5;  vnirpana  ralinjan.  vid.  suli  liahnjan. 

VAinpsss  ,    advcrb. .  0'gne,   a?t<u?  : 
Plilpp   i,  27;  Col.  i,  10;  Thess.  I,  ll,  12. 

UH-VSIRpABA,  ill.ligiie,  <iva?t'.>f  :  Cor.  I,  XI,  27,  29. 

vair|hiia,  fein.,  ilignilas,  ixccvoTVi;  :  Cor.  II,  ui,  5  , 
Skeir.  V,  .1;  VII,  a. 

AND-VAinpi,   nei.lr.,    pretiuiu,   vtuq :  Mth.   ixvii, 

0.  9. 

\.\m[.o\,  conj.  II,  teslimare, Ttucn  :  Mih.  *ivu,9. 

VAIItlLO  (vct.  nnrv.  viir,  ao  I.  sax.  rciYr,  vei.  fr. 
»ere;Gr.  11,56;  III. 4X0;  Itcfalb.  1 138),  lem.,  labium, 
/srlof  :  Mc.  VII, 6;  Cor.  I,  xiv,  2i. 

VAlliPAN  (vel.nnrv.  rerr/a.  v.-l.  s:n.  iivi-ptm,  aogl. 
s.x.  veorpnn,  vet.  sup.  gt-rm.  tcerfau.  ve(.  fr.  um-po, 
haiav.  uerpn,  rec.  sup.  gcrni.  werfen;  gr.  f'i/r:siv  : 
T.r.  II,  37;  Cf.  I,  1026;  Itchlli.  1142),  coi.j.  I,  i.r/-, 
raurpiin,  vnurpant,  1)  j.ceie,  iuT/tc. ■:  Mlh.  V,  29; 
Mc.  i,  16;  iv.  20;  vu,  27;  xi.  23;  iv,  21;  Luc.  iv.  9; 
Joao.  viii.  59;  Sk  ir,  lll,  r;  yulxv  :  Luc.  v,  5;  2)  la- 
piiies  ja.ere,  lapidara,  XtOuUvj  :  J..;.n.  i,  31;  ituinam 
rairpan,  At9i>6oAt(v  :  Mc.  xn,  4. 

AT-VAiRrAN.  jicerc.  fiaklitv  :  Mc  ix,  22.47;  ^'dt- 
t:iv  :  Mth.  xxmi.  5;  p;.r(.  pi;rl.  aivuurpant,  projec- 
lus,  j .iccns,  jSsT/.r.utvo,- :  Lue.  xvi,  2o. 

ai-vairian,  aljicert-,  «TroJaWitv  :  Mc.  x,  50;  (i*miv: 
Kpll,  iv,  51;  stainainafv  irnan.  lapitl.irc,  xaraA^aictv: 
Luc.  xx,  (i;  ItOaCtiv  :  Jo;i'i.  XI,  8. 

GA-vairpan,  jaicre,  fcu>Js:v  :  Mc.  ix,  1*;  tTurTtoi  : 
Luc.  iv,  35:  p.,aa-'.v  :   Hc.  ix,  18. 

iNN-VAIRPAM,  injiccrc,  j3«>X»iv  :  Joao.  xn,  (!. 

rs-\ 'airi-an,  I)  eji;eic,  e\|>.-lle.e,  ExCtcAAiM  :  Mib. 
Vill,  12,  10;  Uc.  v,  40;  xi.  1f..  xn.  S;  l.o. .  x.x.  !;., 
ix.  12,  15;  l>>a:;.  vi,  57;  i\,  31,  55;  xn,  51,  Gal.iv, 
30;  (Sallsiv:  Lue  xiv,  5!>;  .loao.  xv,  0,  Hi  »t/i//igt>  /.  m 
usiunrpniis,  ex  syi.agogis  .'ic.re,  «rir»cruvayc«j/*s  : 
Joao.  xil.  12  ;  2)  rcj.tcic,  bOoAAnv  :  LuC,  VI,  22  ; 
ecfrocT««(tia(iiv  :  Mc  xn,  10;  5)  eiuellere  (iiiioiiiii.S  s 
-spir.los),  ixOaAAitv:  Ulh.  vii,  22,  \ni.  10,  51;  M. . 
i,  54,  59;  .1.,  15,  22,    25,   VII,  2(i;   IM,  9,  -|   abire, 

>  tv  :  M '.  ,x,   iT,  I  ii.'.   m,   12;   5)   »l)iK 
TtOivat  :  lt' iii.    xni,    12,  (i)  conjiceie,  trtiiurTttv  : 
l.in  .  \i\.  35. 

rtu  vairfam,   li  :.i);icie,  ^Unv  :  Mc.  ut,  42;  i) 

d  isperg.-re,     •r:iv:M.li.  IX,  5(i. 

i '-  vai  iirv.  I.'  ..  I)  rej.-ciio,  ino?cA,j  :  Kom.xi,  IS, 
9)  nbjeclio,  iiits«<im  :  Cur.  l,  xv.  ^;  MCAavtN  :  risu. 

1.  IV.  I. 

\  \lltS  ,\,  I.  norv  r .ii,  .1^1  -.11.  ciyu,  vcl.  .-..».. 
\rl.  sii|'  ;,.'  iii  t.  ii .-,  \'(.  •'•  'i.''',  ...i^l.  in""'. 
j,k' .  ',  i.  .  (I .... .i.in.  ,  ie.     -'V .  [:cno.    ui/».'>i,    Otc 


K73 


VAITF.I 


VAcru> 


U74 


III,  •,*";  Gf.  1, 1040;  IWilh.  723), advcrb.  rotnparal., 

ptyis  yzipov  :  Mc.  v,  2G. 

vaiic-iza,  ailji-el.  cnnipar.it.,  pcjor,  yjipuv  •  ''"''• 
i\.  10;  xxvn,  «4;  Tiin.  I,  v,  8;  TiOI.  II,  lll,  15. 

VAITEI,  vitl.  ku'>  Veilnn. 

VAKAN (vcl.  norv.  vnk-i,  vekia,  angl.  sax.  vacia», 
vetcan,  vrt.sax.  naron,  vct.  snp.  geim.  wache.t,wck- 
jnn,  vct  fr.  waka,  angl.  hyi/.p,  siicc  i>afccn,  rakka, 
il.ni.  vaagt,  vakke,  balnv.  waken,  wdckcn,  rrc.  sup. 
ge.-in.  wnchcn,  wetken;  Gr.  II,  11;  Gf.  I,  <>"-;  ttrhih. 
1122), eoij.  I.  rnfc,  tokun,  vukans,  vigil-rc,  ypv/ooetv: 
Cnr.  I,  xvi,  13;  Cul.  iv,  2;  Tliess.  I,  v,  0,  10;  txyawr- 
»siv:  Epli.  vi,  18. 

mj-vakan,  iil.,  uyp-jTvtiv  ;  Epli.  VI,  18  li.  I. 

[)AIIUI->AKAN,  porvij;  larc.  iiyca.Ji-.iv  \  I.IIC  I,  8; 
im»l  pairhvakan,  noce  n  pervigiiurc,  tiiavuxTc-pe-Jeiv  : 
L«c.  vi,  12. 

*  vakjan,  cocj.  II,  -ritare. 

is-vakmn,  exciiare  ,  cxpergefarere,  £|um>i(ttv  : 
Juan.  xi.  11 

c.a-vaknan,  conj.  III,  evigilare,  Sucypnryopziv  :  l.uc. 
iv,  52. 

"■aIitvo,  fivn. ,  vigilii,  5,u)»xii  :  Lnc.  II,  8. 

vokains,  icin.,  vigiiia ,  yj)'jy.-ri  :  Cor.  II ,  vi,  5; 
itypvmjia  :  Cnr.  II,  xi,  27. 

VALDAN  (vci.  imrv.  roWrf.angl. sax.  veutilan,  vet. 
sax.  waldan,  vel.  sup.  gcrni.  10 ,//<ni,  vcl  fr.  wald, 
wnttla,  sncc.  vald,  dan  t>o/(/,  l>alav.  ir  /'/'"',  rcc.  sup. 
eerin.  wallcn,  gewalt;  lat.  vulere;  Gr.  II,  5S;  Gf.  I, 
805;  Ivcliili.  1122),  roij.  II  (?),  1)  gnbcmarc,  t/art/n 
ruldan,  (lnniiiiii  rcgerc,  dirigere,  o/zooWTroTefv  :  Tim. 

I,  v,  14,  pnrrfa  valdandt,  pariic.  m  subsl.,  palerfanii- 
lias,  oeconomus,  oir.oSio-xorr,;  :  M  li  x,  85;  Ltic.  xiv, 
2!;2i  impcrare,  kpytia<>ui  :  Luc.  ni,  11  vid.  ad  li.l. 
ct  prolepg.  coil.   iXo 

all-valiunus,  parl  c.  ni  sulist.,  oninipotcns,  r.txv- 
Taxparup  :  Cor.  II,  vi,  18. 

GA-VALDAN,  dominari,  i:'jT:~.o\friuCi  v  :  Mc.  X.  42. 

valouini,  nentr..  pnlemii,  iloiniuaiin,  iuiperium, 
i|ouoia  :  Mth.  vii,  29;  vin,  9;  tx,  6,  8;  Mc.  i,  22,27; 

I I.  15;  n,  7;  xi,  28,  2'».  55;  Lnc.  iv,  0  52,  30;  v, 
21;  vii.  8;  ix,  1;  x,  19:  xiv,  17;  xx.  2,  20;  Joan.  r, 
IS;  xvii,  2;  xix,  10,  U;Koui.  ix,  21;  xin,  1,2,5; 
Cor.  I,  ix,  4;  xv.  2i;  C«r.  II,  x,  8:  Xlli,  10;  Kph.  i, 
21;  n,  2;  m,  10;  VI,  12;  Col.  l,  15,  16;  n,  15;  The.-s. 
II,  iii,  V;  Skeir.  I,  b,  c;  V,  c;  VII.  a. 

VAI.JAN  (vct.  norv.  re/i«,  vet. sup.  srrm.  wetjan, 
suec.  vfilja,  dan.  vwtqt,  batav.ied/en,  r.c.  sup.  Reini. 
tealilen; cull.  Vitjan;  Gf.  I,  835),  conj.  II,  1)  opiare, 
a;-.£!v :  1'blpn.  i,  i'->;  2)  p»ae  eire,  nnleponere,  euSoxeev: 
Cor.  II,  v,  8. 

ga-vauan,  eligerc,  iyXiyiTlvx :  Mc.  xui,  2(1;  l.uc. 
vi,  l3;Joan.  vi,  70,  xm,  18;  xv,  16;  Epli.  i,4;Til. 

I,  1;  Neh.  v,  18;  xuruHynv  :  Tim.  !,  v,  9,  parl.  pr:i;l. 
gavalid»,  e'ectns,  ixhxraq :  Mc.  xm,  20,  22,  27;  Liic. 
xviii,  7;  Tim.  I,  v,  21;  Tim.  II,  u,  10. 

GA-VALBINS,  feai.,  eectio,  en/oyij  :  ttom.  !X,  II; 
xi,  28. 

valis,  adjert.,  1)  eleeius,  yvnaios  :  Ph!pp  iv,  5; 
Tiin.  I,  i,  2;  Tii.  i,  l;2)  dileutns,  iyuTatfA-jot;  :  Col. 
lii.  12;  Tiin.  I  ,  n.  1  vid    li.  I. 

CA-VALIS,  c  lccliis,  i-At/T*;  :  Col,  m,   12. 

"  VAI.UGJAM  (vct.  sup.  gcrm.  tialagun;  coll.Fa/o- 
jiiii;  Gf.  1,800),  cnnj.  II,  volvere. 

iis-valit.ja\,  circumferre,  irectyeceiv  :  Rpb.  iv,  I  t. 

VALUS  (angl.  s:i:«.  rn/o>/.  iing1.  nalt",  coll.  I.tt. 
va:ium),  masc,  baciilus, pa?Soc  :  Luc.  ix.  5. 

VALTJAN  (vct.  uorv.  vetta,\et.  sup.  genn.  waUan, 
angl.  sax.  vealii-ni,  dan.  vtelle,  rcc.  sup.  cerin.  uril- 
icii,  wulilen;  Gf.  I,  791),  conj.  II,  ruere,  ejri^aWeiv  : 
Mc.  iv,  57. 

us-valtjan  ,  evertcre,  convc  lcre,  subvcrtere  , 
xaT«oreiirtv  :  Mc.  xi,  1  ■;  marpiitsa  :  Tiii).  II,  H,I8; 
Tit.  i,  il. 

iis-valteins,  fcm.,  subvcrsio,  xaTrtoTfOffl  :  Tim.H, 

II,  14;  fr,yj.x  :  Luc.  VI,  49. 

VALVJAN  (angl.  sr.x.   veatvian,  vet.    snp.  gcrm. 


ii'« llait,  an^l  wnllmo,  balav.  wa  lcn,tvelten,  rcc.  snp. 
eeini.  Walten,  wctle;  lat.  valvete;  Gl.  I,   789),  conj. 

11,  volvere. 

at-v.m.vjam,  nbviilvere,  irpof xu>tv?ttv :  Mc.  xv,  40. 

AF-VALVJAN,     llcVolVrlC,    «ffOZVl)'.vS£lv     :     Mc.     XV, 

3,4. 

i  auk-valvjin,  prxcludere,  7rpoi;xv<>tv8siv  :  Mtb. 
xxvn,  60. 

valvison  (Ii.tc  lectio  cod  cis  arg.  nostrx  eonjertii- 
ra*  vitenoita  (a  vnlvnan)  in  texlu  adnplalsc,  pr  ■  fcren- 
tla  est;  i|ni|ipe  c.ni  tenninatio  -ison ,  -iton  nnu  iu 
gotbico  i  iituin  sermnne,  in  hatiion  adliuc  rcipsa  oc- 
cuiral,  ct  cuni  ngison,  riq  znn,  siyiton  adesse  poluc- 
rit,  scdeliam  in  vet.  sup.  gerniaiiico  frpipieniissinit: 
usurpal.i  sil,  co!|.  Gr.  II,  271),  (Onj.  II,  volvi,  x-Ait- 
tfcn  :  Mc.  IX,  20.  vid.  Ii.  I. 

VAMItA  (vct.  ncrv.  rom/i,  angl.  sax.  raiiio,  vct. 
sax..  vel.  S"p.  gcrm.  wantba,  vct.  fr.  numim?,  angl. 
tvmnb,  Slicc.  vamb,  dan.  vom,  rcc  snp.  gerni.  ttaninie, 
wnnit;  coll.  lat.  ven'.er,  Rr.TC  ojj.fa.li;;  Cr.  III.  405; 
t.f.  I.  8.'>5;  Rchth.  1121),  fcm.,  venier,  iiicrus, 
xot/tot  :  Mc.  vii,  19  ;  Lnc.  i.  15,  44;  n.  21  ;  Joan.  III, 
4;  vn.  58;  1'lilpp.  ui,  W;yuarr,p  :  Til.  I,  12. 

VAMM^,  vid.  sub  Fimman. 

VANUJAN,  vid.  snli  Vtnrfcn. 

VANDUS  (vei.  norv.  rdndr,  angl.  tcoiid,  dan. 
Vt-and),  ina^c.  vii»a;  vanditm  usbliggvan  ,  virgis  c;c- 
d  rc,  pMiSt.v  :  Cor.  II,  xi  25. 

VANS  (vel.  imrv.  van,  vanr,  angl.  sax.  wma,  vei. 
sax.,  vct.  snp.  gcrin.  wan,  vd.  fr.  wania,  angl.  icanl, 

Wttne,  siiec,  dan.  vntt...,  rer.  snp.   genn.    wahn ; 

lai.  iniins;  V.r.  II,  r.5;  Gl.  I,  8M;  Rcbih.  1158), 
:  djeci.,  deficiens,  delcclu«,  )eirr'.>v  :  Til.  i,  5;  win 
visnn,  c.  geil.,  a)deliceie,  >etir£rv  :  Luc  xvm,22;utrrs- 
p;iv  :  Mc.  x,  21  ;  li)  intligere,  r.xrOoQ-xi  :  Cor.  II,  xn, 
15;  vanuna  gatuuian,  irntuin  icddcre,  oOerefv  :  Tnn. 
I,  v,  \i ;  fidvoitiyits  ainammtt  vanai,  qnadraginta  nno 

niinns,  Tfjcr.-nux./vru  ■Ko-pu  /uutv  :  Cor.  II,  XI,  24. 

vakihassos,  inasc  ,   iiuligenlii  ,  OoTEpr/jta  :  Cor.  I, 
xvi,  17;  Thes<.  I.  ill,  10;  Skeir.  VII,  c. 
vanapi,  cnnj.  II,  iiclieere. 

vanains,  fcin.,  defectus,  r/Trupa :  R'>m.  xt,  12. 

VAllltO  (vcl.  norv.,  snec,  ilan.  ord,  angl.  sax 
rO'</,  vel.  sup.  gvrin.  wort,  vel.  sax.  uord,  vcl.  fr. 
tcora",  nerd,  wird,  angl.  wortt,  liatav.  woord,  rccsiip. 
genn.  wor(;coll.  lat.  irrdiim ;  Gr.  II,  59;  Gf.  I,  1020; 
ttcblh.  1159),  iieuii.,  verbura,  t.oy0-  ;  Mih.  v,  57  ; 
mi,  21,  26,  28;  vlll,  16;  xxvi,  1;  Mc.  i,  45;  II,  2; 
iv,  14.  15,  10,  17,  18,  19,  20,  53;  v,  56  ;  vn,  15,  29; 
viii.  52,  58;  x,  22;  xn,  15;  l.nc  i,  2,  4,  20;  m,  i; 
iv,  22,  52,56;  v,  1,  15;  vi,  47;  vil,  7,  17;  vm,  11, 

12,  21 ;  ix,  26,  28.  44;  xvin,  34;  xx,  3,  20;  Joan.  v, 
58;  vi,  60  ;  vn,  55,  40;  viii,  31,  57;  x,  19,  55  ;  xn, 
J8;  xiv,  23;  xv,  3,  20;  xvn,  6,  17;  xix,  8;  Rom.  ix, 
6,  9,  28;  x,  17;  xm,  9;  Cor.  I,  i,  17,  18;  xv,  54; 
Cor.  II,  i,  18;  u,  17;  iv,  2;  v,  19  ;  vi,  7;  vm,  7;  x, 
10,  II:  xi,6,Gal.  v,  1  i;  vi,  6;  Kph.  i,  15;  iv,  29  ; 
v,  6;  vi,  19;  Pblpp.  i,  14;  Col.  i,  25;  II,  23;  III,  10, 
17;  iv,  5;  Thcss.  I,  n,  15;  iv.  15;  Thcss.  11,11,  17, 
lll,  I,  14;  liin.  I.  i,  15;  m,  I  ;  iv,  5,  6,  9,  12;  v, 
17;  vi,  5 ;  Tiiu.  II,  l.  15;  n,  9,  11,  17;  iv,  2,  15; 
Sker.l,  d;  V,  b;  VI,  l>,  c;  fi.p::i  :  Mlli.  xxvn,  14, 
Mc.  i>,  52;  xiv,  72;  Luc.  i,  o7,  58,65;  it,  15,  17, 
19,  29,  50,  '  1  ;  m,  2  ;  iv,  4 ;  v,  5  ;  vu,  1 ;  ix,  45, 
xvin,  54;  xx,  2(j;  Jo.in.  v,  47;  \i,  (3,  08;  vui,  20, 
47;  x,  21  ;  xii,  47,  18;  xiv,  10;  vv,  7,25;  xvu,  8; 
ttoui.  x,  8,  18;Cor.  II,  xil,  4;  xtit,  1;  Eph.  v,  26; 
vi,  17;  Tiiu.  I,  l,  15;  v,  17.  I  uurdam  vcihan,  vid. 
snb  Veigan. 

A90A-VA0RD,  responsuin,  unoxpuns  :  Luc  xx,  26. 

gabal'b{)i-vair:>,  gencalogia  ,  ^evEa^oyt»  :  Tim.  I, 
i,  4. 

VAtiRHA  iitKA,  vid.  sub  Jiuka. 

LAOsa-vaurds,  ailjcct  ,  v.. iiiioqiiiis,  paratoXdyo;  : 
T.t.  i,  1". 

iiugna  -  VAuntiS,  nicndax  ,  >lEuSo).o'yoc  :  Tim..  1, 
iv,  2. 


K75 


fil.OSSAUIlM  t.OHIIC.I.  LhNGUtt?. 


i'nu  -vaiiii  s ,  nialeiliciuin  ,  blasphemia  .  «oiSeeeg : 
Ci.r.  I,  v.  «I. 

tniia  vaordi,  i.riiii.,  rctpnnsuin,  t -r-t;  :  Luc. 

ii,  17 ,  Joan.  m\,  D. 

i.a-vai 'iii'i,  verbuu ,  rinijiiiiiin,  lOnvcrsiiiio,  ouiaik  : 
Cor.  I,  xi',  53, 

i  aioa-vahiiiii,  vcrbum  imnile,  uvoowvbt  Tiin.  II, 
ii,  16. 

ii. I  AiM-VAiiM  i'l,  fcni  ,  tlirpe,  iwleten-i  vcrbnm, 
KiiY6otoyi«  :  &•••  III,  8. 

nv  \i  A-VACiu.ri,  siulliim  vcrlinin,  UMpaiimia  :  Eph. 
».  4. 

i.ausavai  Hin  i,  veiliiun  IiiiiMc,  uxTui-j/js/io.  :  Tim. 
I,  i,  (i. 

iii.u-vai  iii  ei,  iiniliil"(|niu  n  ,  volvlo/ix  :  Mib. 
vi,  7. 

va!jii"aiis,  sd^ew.,  wibiim  .i'l  vt-rhnm,  litieralis  : 
Sfceir.  lv,  c 

v\i  iii.iAN,  conj.  II.  Irqiii.  tliceie;  ubil  vuuriljun, 
:ii.  lediccre,  MinMyttv  :  Mc  i\,  39. 

Avn-v\iiii,j.\\,  i ■■••  |n>iiil.ri ,  coutrad  cecc,  «vrecro- 
*pi.toQu.i  :  Itoiu.  IX,  2>l. 

iii.i-Y.\i  ii' j,\n,  plura  verba  hVere,  2v4ttoao-/jcv  : 
Mlli.  vi.  7. 

IRA-VAUUIUAN,  viil.  itil  Cor.  I,   XV,  53, 

Y.VCKKJAN  (vei.  iiinv.  terka,  vel.  sax.  were.  tver- 
ron,  angt.  s;n.  veorc,  tyrcaii,  vei.  siiji.  geiiu.  rrirkian, 
vel.  |r.  irerJt,  werka,  augl.  tcorfc,  suec.  vrrka,  dan. 
:'m\e,  latav.  wereken,  re.c.  sui>.  perm.  uirken;  (*r. 
eoyov  [alias  rum  Digantinale  proiaium] ;  Gf.  I,  £67  ; 
llchth.  1141),  eonj.  anom.,  vaurhta,  taurliltdun , 
viurhtt,  facere,  operari,  neuiv  :  Hc.  I,  5;  m,  55;  vi, 
21  ,  !.ue.  III,  4,  S;  xiv,  12,  13;  Joan.  vi,  10;  \,  25; 
K.VII.  i;  xvm,  18;  Kom.  VII,  ii*;  Cor.  I,  xi,  2',.  25; 
xv  2'J;  Ejili.  i,  16;  ll,  15;  Tini.  II,  iv,  5;  Skeir.  VI, 
■  ;  leyagetrfat :  Mlli.  vn,  23;  Mc.  xiv,  0;  Jo.m.  vi,  27, 
28,  ;>0;  Kom.  xm.  10;  Cor.  i  ix,  G;  xvi,  10;  Gal. 
vi,  10;  Enh.  iv,  28:  Col.  m.  23;  'Ihess.  !,  iv,  11  ; 
Tlicss.  II,  n>.  8,  10,  li,  12;  x(t-tcy-r.;i(jO».i :  Knm.  cu, 
15,  17,  '20;  Cor.  II,  iv,  I";  ix,  II ;  vnoyti-j  :  Mc.  vi, 
1 1 ;  liiim.  vii,  5;  Cnr  I,  xil,  1 1  ;  Cor.  II,  iv,  12;  G»l. 
ii,  Z,  S  ii.  I.;  iii,  5,  -.0;  Eph.  i,  11;  Tliess.  I, 
II ,  15. 

GA-VAXRriJA.V,  i  !.,  (roestv  :  Mc.    I!1,  li:    IX,  5j    I.IIC. 

1,68;  iii,  19:  v,  29;  i\.  53.  50;  xiv,  10;  >.u,  18; 
Joan.  ix,  (i,  1 1.  1  i  ;  XII,  2;  Skeir.  i,  a,  I»;  nf.o-epy«- 
£-a0m:lMC.  xik,  ti<;  r.cntoyu^taOtu  :  Rom.  v:i,  8,'  io, 
|8;  ivtpyen  :  Epb.  I,  2'J;  StKnpor/parsita9at  :  LllC. 
xix,  15;  ruii  gavimrkjan  tis ,  vid.  sub  Rinnan;  </ivi- 
kumbjan  gavaurkjan,  vid.  sul>  Kumbjun. 

GS-fAUMMN,  opera  i,  xara  oyKgeo-Soi  :  Epli.  vi,  13; 

iimu  usvaurljan,  s\ispytia9«t  :  Uol.  l,  2S. 

rAin-VAURKJAN  ,  nuerari ,  TtcijtsctsrTOctt  :  Tim.  1 , 

II:.   I  >. 

n'.A-vAii(ir.jAN,  prave  ajiere,  niaHe  Facere, 
iepatpxi-MB  :  Mlh.  xxvil.  4;  Liie.  xv.  18,  "1\ 


peccare, 

;   xvii,  5, 

xv,  34: 


4;  Jnan.  ix,  2,  3;  Cor.  I,  vn,  '28;  vui,  TJ 

Ki.ii.  iv,  ri.i ;  faura  (rnvaurkjan,  aiiiea  peccare,  jt^om- 

uMfrtxitect  '  Cor.  il    XH,  21  ;  xiu,  2. 

bA-VAUHKI,  lieulr.,  I)  opiis.  oceralio,  itwyfMtda  ! 

'( iiii.  li.  ii,  i  2)  lucruHi,  xieSer  :  Pulpp.  I,  21  ;  in,  7; 
iroptauic  :  Tim,  I,  vi,  (ijdii  gavnurkja  Uuban,  lucrari, 
KtpSavutv  :  1'hlpp.  III,  8. 

paiiii  ca-vaiwik  ,  (jti.fs  ii-.,   -.  .../iTftof  :  Tim.  I,  vi,  5. 

nuiiiii-vAUHurs,  ndieci.,  manuiactus,  x6<foiroti)Toc : 
Me.  iiv,  Ii8;  Kpb.  u,  II. 

imiam  u-vaoruis,  noii  iiiiiiuifaciMs,  pmpsratus, 

a/jtf,0K0ir,-of  :  Mr.  \iv,  5S. 

i:a- VAiiiiHT-,  jusius,  Sixttter :  Mtb.  ix,  13;  M  .  n, 
17;  i.ur.  s.v.  |.J ;  RDpiinrAiona  dunjim,  jusliticare, 
S'xv/i'-.:.v  :  Luc  \,  29;  tuvaur/iloiia  gadomjtm,  id.  : 
Mlli.  ii,  18. 

h.a vAinnrs,  peccBtiur,  kjmmksivwv  :  Tim,  I.  v,  2,4; 
KuatvroiAec  :  Mih.  ix,  10,  II,  15;  m    19;  Mc.  u,  15, 
lii,  17,  viii, 58;  xiv,  41 ;  Lnc.  v,  8. 1 
"  ., ... ,  vn(  54,  3  ,  50;  vt    i.  !    7,  10    iviu,  t."> , 


I  170 
vii,  13,  Cal. 

b.  I.),  fein,, 


xm,7;  Joan.  ix,  16,24, '25,  "■;  ;  Uom 
II,  15,  17;  Tiui.  I,|  'I.  13. 

i  -   v  vinirrs  tin-vanrls  Cor.    II,  IX.  9 

juglilia  .  iuouovuvq  :  Cor.  II  w,  9,  10. 

'  IIA    1'AUIIIITS,    peCCaltlltt,    r"/«0:(«  :  Mlll.    IX,    2,  5, 

6;  Mc.  I,  4.  5;  n,  5,  7;  Luc.  |,  77;  III,  5;  v,  20,  21, 
23,  »4,  < u,  17.  48,  49 ;  Joan  i,29;  m.i.  21.  5  i;  i\, 
54,  ti.xv,  »2,  24;  xvi.  H,  9;  xix,  11;  Riun.  vi, 
23  ,  vii,  B,  7,  8,  'J,  It,  15,  li.  17.  *i).  23,  43;  «i  i, 
2,  5;  ||,  27  ;  C.ir.  I,  xv,  5,  17,  50;  ( or.  II.  v,  21  ; 

II,  7;<;.il.  |,  4;  ||,  17;  Epjj.  n,  1,  5;  TbeW.  II,  », 
5;  lii».  I.  v,  22,  21;Tim.  II,  ii!,  0;  L.u.upxouu.  :  \\r. 

III,  28;  iv,  12  ;  th,p«7ttww«  :  Epli.  I,  7  ;  u,  5;  Skoir. 
I,a;lll,c.  r 

vai-.hstv,  iicmr.,  npns,  fnCIUIIt,  ijiyov  : Mlh.  V,  10; 
xi,  2;  Mr^  xiv,  6;  J'ian.  v,  56;  vi, 'zs,  2:1;  vn.  5,  7, 


21  ;  vii 
xv,  34 
Cor.  I, 

II,  IV 

iv.  12;  v,  II ;  Phlpp. 

10,  '21  ;  iii,  17;  Tlie  s.  I,  v, 
17;  Tiin.  I,  n,  10;  lll,  I  ;  v, 
21;  iii,  17;  iv.5,  14;Neh.  v 

b;   ivif.y;ia.  :  E(jll.  i,  19;  IV, 


3<);  ix    5;  x,  25,  51.  57;   xiv     10,   II,  12; 

ivn,  I:  R.in.  ix.  11.3   ;  xui.  3,  12,  xiv,  20; 

ix,  l;xv,  5*.  xvi,  10;  C.or.  II,  ix.  8;  I,  II; 

Gal.  ii,  10;  iii,  2;  v,  19;  vi,  5:  Epli.  n,  10; 

II,  50;  lll,  21;  I  ol.  I, 

l5;Theaa.  II,  i,  1 1 ;  n, 

10,25;  Tiin.  II,  i,  9;  n. 


2->  ■ 
'l. 


VAI'I1STVA 
,    18. 


10;  vi,  H;  Skrir.  VI, 
10;  C..I.  i.  29;  n,  12. 
niasc. ,  o|h  rarius ,  ipyum;  :  Tim.   I , 


Al.1  a-vacrstva,  (i:nnO|'cTaiis  ,  TrcTtXu-.OfJopofiivo;  : 
Coi.  ir,  12. 

ga-vaurstva.  cnoperans,  awtpyo;  :  Cor.  II,  i,  2i; 
VIII,  23;  1'lili.p.  n,  25;  iv,  3;Col.  iv,  II  ;  avvepy:»  : 
i-m.  I,  xvi,  lii;  Cor.  II,  VI,  1. 

UN-vAiiRST\o,  lem.,  piger,  iners,  uoyo  :  Thn.  I, 
v,  15. 

virlus,  i  fficaeia  ,  ip-ruaix  :  Eph. 


!em. 


VAIRSTVEI, 
IV,     10. 

vaurstveigs,  adject.,  effic.ix.  ivtvfh;  :  C«r.  I,  xvi, 
9  ;  cwfyoufiEvof  :  Cor.  II,  i ,  (> ;  Cal.  v,  0;  t-ititrsti t t,j 
galafjan,  efGcacem  rt-ddere,  ne/v/ctv  :  Cal.  n,  8. 

vAiiisrviA,  masc,  operarius,  ipyutr,;  :  Mlli.  ix, 
57,  TS;  Lur.  x,  2,  7 ;  Cor.  II,  xi,  15;  1'lilpp.  r.i,2; 
Tim.  II,  ii.  15;  yiotpyic  :  Mt\  xii,  t,  2,  7, !);  Luc.  x\, 
9;  Joatt.  xv,  l ;  anpos  vaurstrjn,  agricoh),  y--'p't-i  '• 
Tim.  II,  ii,  (J. 

VAUKMS  (  vet.  norv.  oruii,  ai'gl.  sax.  rurm,  vei. 
sax.,  vci.  snp.  gerin.  Kmmi,  angl.,  naiav,  icorw, 
succ.,  ilan.  orui,  r«c.  sup.  ritiii.  wurm ;  lai.  varan*; 
Cr.  II,  0!  ;  III,  SOi;  Cr.  I,  I0i5  ),  niiisc.,  se  pcns, 
VerfilHL,  if  i  :  Liic.  x.  19;  C.nr.  il,  xi,  3. 

VAUKSTV,  vid.sub  Vaurkjan. 

VAUUTS  (  atigi.  sax.  vyrt,  vel.  sax.  uttii,  vci. 
Si'p.  gerni.  icurxn,  baiav.  iroriW,  rae.  sup.  geriM. 
uiurtel;  C.r.  II,  02;  III,  371 ;  C.r.  1, 10521,  tem.  (gen. 
vaurltait,  nom.  |>!ur.  touriei* ),  r.i  lix,  U'.u  :  Mc.  iv, 
6,  17  ;  xi,  20;  l.ue.  m,  9;  vni,  15;  ivii,  ti ;  U.om.  xi, 
l'i,  17,  18;  xv,  12;  Tim.  I,  vi,  10;  uslaitsjun  Hl  r.tnr- 
lim,  vul.  suli  Liutan, 

GA-vaukts,  ailjcct.,  rnlir.iiiis,  t^ftfuitivov  :  E|i'i. 
iii,  ls  (  nlii  lneu  natmurhltu  reciius  gav«urMi  legen- 
duiii  esl,  vid.  ;i'l  li.  I.). 

*  V  \P\GS  (vet.  i)"rv.  narar,  angl,  sax.  verg,  wrgiam, 
voi.  mi|>.  germ  ttarn,  tiergjan.  v.-l.  fr.  wergi.i ;  l.r. 
II,  62;  Cf.  I,  !)i0;  U  lnli.UlO),  uiauc.,  min.i.  u.-. 
ma-elactor. 

i  vi  \v.-\sii..s,  ingral   S,  u^paro;  :  Tiin.  II,  lil.  2. 

ga-\.\ivvi.\n,  coiij.  II,  datunare,  vjsrgtxjNvta  :  Mc. 
x,  33;  Uoni.  viii.  5. 

ca-vauci.ins,  fem.,  danuiaiio,  Mtvavjiutu  .  Cor.  II, 
vu,  3. 

\Aiu.i|.\,  fem.,  iJ.,  ufium  \  Umii.  Iill,  2;  tial.  v, 
10 ;    >      i         .      Itom,  VIII,   I ;  .  :   ('v>t.  II, 

lii,  :•. 

'  \  ItRDS  (  v i •  i .  noi \ .  iniii,  angl.   - >> 
i.i, :.. '.  v.i.  s.ix   iiur.i,  teardtm,  vei.  so|>  gerM.  n«i- 
i... ,  k   •■    i .  iiv.  -uji.  cerin.  '■•'■  I 

:».'.;,  !)58),  iiia.-w.,  custns. 


U77 


VAIiMS 


Vl.li  AN 


1478 


i.vti.A-vAr.;s  (Gr.  IV,  583),  pnrl.Tor,  j  •niltii ,  Oupar 
fof  :  Joan.  I,  5;  irvJta/so;  :  Ks.ir.  II,  42;  Ncli.  vn,  I. 
DAUKA-vaBIU  ,    lom. ,  janiuix  ,   foptopii    :   .loan. 
svin,  11'. 

iiaiira-vahimi,  fem.,  i»L,  Joan.  xvn',  17. 
VAMUA,  masc,  cusios,   plur.  vurdjans,  CllSlodeS, 
xoyrrfci^a  :  Mlll.  xxvtl.  65. 

ki»a-varhm»i.  conj.  II,  1  )  eorr  iinpere,  fitipici  : 
Cnr.  i,  xv,  33  h.  i. ,  Staij.fjeioetv ;  Cor.  II,  iv,  10;  «11, 
2  ;  Tim.  I,  vi,  5;  aj.«vir£(v  :  Mth.  vi,  I J,  20 ;  i  )  per- 
liiul.irc.  «yavittstv  :  M.li.  vi,  lli. 

rnA-TARUEiNS ,  lcm. ,  inlcnliiS,  ZhOpoi:  Tmi.  I, 
n.  9. 

•  VAP.MS  (vel.  norv.  vmmr,  angl.  sax.  veurm,  vel. 
sax  warm,  warmiun,  vel.  fr.,  angl.  loarm,  vel.  sup. 
genn.  icarum,  warmjuit,  succ,  dan.  varm,  balav. 
nerm,  rcc.  sup.  g<  nn.  uiirm;  coll.  gr.  Otppii;  Gr.  II, 
01 ;  Cf.  I,  970;  llclilb.  II*  ),  adjecl.,  cainius. 

vakmjan,  conj.  II,  cMefaecre ,  GaAiretv  :  Eph.  v, 
29;  rarmjan  sik,  fo/jf/aiveoOac :  Mc  »iv,  31,  07;  Joau. 
xvin,  18. 

VARS(vet.  norv.  rara,  reria,  ang'.  sax.  »..r,  ver, 
verian,  vel.  sax.  irar,  w.rian,  vel.  »ii|i.  gerin.  uura, 
warjan,  vcl.  fr.  warc,  aria,  wer*,  angl.  i.uit/,  lutav. 
weren,  roc  sup.  geim.  wahren,  Wchren;  Gr.  II,  50; 
HRA.  550  ;Gf.  1,  MlU,  921 ;  ll.lilh.  1155),  adjo.l., 
iobrius;  ctirs  risan,  vrjyetv  :  Tlioss.  I,  v,  0. 

VAREi,  lem.,  ::slulu,  d 'flli  ,  iravoupyta  :  Cor.  II, 
iv,  2. 

vaiuan,  i  onj.  II,  artcre  c.  dat.  vol  acc,  xtMsw  : 
Mc.  ix,  3\39;  x,14;  Luc  vi,  29,  ix,  4'J.  50,  xv.ii, 
10  ;  Thess.  I,  u,  10;  Tnn.  I,  iv,  3. 

VASJAN  (vel.  sax.  w..di,  «adian,  vei.  sup.  genil. 
werjan,  suoc.  ra»t.  dan.  tv»/,  ice.  sup.  germ.  wettc, 
lai.  venis.  gr.  iaSie [alias  cum  II  gauitiiatcprolaluiiij; 
Gr.  II,  20;  III,  4»b;  DRA.  5  5;  Gf.  1,928;  Rcblb. 
1129  ),  ronj.  II,  vestire,  ui<Juere,  i^tswuvat  :  Utli. 
vi.  30;  ncptiui.luw  :  Mlli.  xxv,  38,  45;  liawU  visan, 
yjptiv  :  Mili.  xi,  8;  iniiui,  Ktp&ujlzaOju. :  tttH.  vi,  31; 
rvStiiffOtu  :  Mlli.  vt,  i5;  Mc.  \i,  'J. 
anhvasjav,  exuere,  ixSJstv  :  Mc.  xv,  20. 
ca-\asjan,  I  )  induere,  veslire,  iipri:vm)>iu :  Mtli. 
II,  8;  Lnc.  vii,  25;  jreciCaAABiv  :  .M,U  VI,  lO;  Ju.ui. 
XIX,  S  ;  tfxart-stv  :  Mc.  v,  lo;  Ltic.  viii ,  35;  ev80eiv  : 
Mc.  I,  C;  xv,  17,  2il;  Luc  xv,  22  ;  Gur.  I,  xv,5i; 
Cor.  II,  v,  3;  e\<5uai<rxe<T6ai :  l.uc  vill, 87 ;  «vl,  l'J;  2) 
indui,  «vouecOai  :  l»»uu.  xm,  12. 

ca-vaseijss,  leiu.,  vesiis,  vcatiiueniuni,  liJM-m^i : 
Luc  ix.  29. 

vasii,  fem.,  veslis,  i>«v«ov  :  Mih.  v,  40;  ix,  20,  21; 
xi,  8;  Mc  v,  27,  30;  vi,50;  ix,  3,  x,  50;  xi,  i,  8; 
xili,  10;  xv,  20,  24;  Luc  vi,  2:J ;  vn,  25;  vm,  27, 
4»;  xix,  35,  3ii;  Joiu.  xill,  12;  xu,2,  5;  anhn  :  Mc. 
xvi,  5;  Luc.  xv,  22;  xi-.o»  :  Mo.  x.v,  05,  i'vt)jf/a  : 
Mili.  vii,  15;  plur.  vajljos,  vesbnienium,  ivoufuc :  Mlli. 
vi,  25,  28;  tf*aTtaft6,- :  Luc.  vn,  25  ;  Tim.  I,  II,  9. 

VA.TO  (vet.   nurv.,   suec.  uain,    itugl.    s:ix.  viv- 
ler,  vot.  sax.  walar,  vet.   fr.  wdtr,  ioc.  sup.  geiiu. 
wc.zar,  migl.,  bitav.  waier,  rcc  su|i.  germ.  icus .■*■.■ ; 
gr.  iSup,    lat.  udur;  liopp  80,  Gr.  II,  51  ;  III,  5.SI  ; 
Gf  I,  1127;  Hchlli.  1145),  nculr.  (plur.  rnluu),  ai|ua, 
Critu/)  :  MiIl.  viii,  32;  x,42;  Mc.  I,  8;  ix,  2-',  4u;  xiv, 
15;Liic.  in,  10;  vn,  4i;  viu,  21,25;  Joan.  iil,  5; 
\n.  5S;  Epli.  v,20;  Skeir.  II,   d;  III  c;  vat»  driy- 
ItiiH,  viil.  suu  Uriykun. 
VLGS,  vi  I.  Mib  1'iaan. 
VliDA,  vi«J.  sub  Vidan. 
VKIIS,  t.  ■(.  Yeilu. 

*  VKIUAN  (  vet.  norv.  eefa,  angl.  sax.  veb,  vefan, 
vel.  sax.  wehbi,  \el.  sup.  germ.  wifan,  weban,  vti.  fr. 
IMtS,  angl.  teenve,  web,  suec.  tv/'t'a,  rec.  .-up.  gcrm. 
vcben,  weife ;  Gr.  II,  13;  Gl.  I,  644;  UelilSi.  1157), 
coMJ.  I.  vaif,  vibun,  vibans,  vert  rc. 

•  v^ihja^,  c  .nj.  !i,  volvere. 

bi-vairjaii,  rircuimlarc,  auiicire,  irE-.t'a).'.stv  :  M'1. 
xiv,  51     xvt,  5;  jTEotxuxAo-v :  Lnc.  xix,  43, 

Vhi-jAN  {veinuH    lim.  II,   i>,    li;  \el.  noiv.  vega, 


viil,  :iiigl.  s.mx.  vig,  r.</rt«,  vel.  S:iX  ,  v.  I.  slip.  gcrm, 
wiij,  v-qan,  vel.  fr.  nilt,  niijund,  :i  .gl.  uie,  l;SI»v 
«if<;;GI.  I,  711 J;  I!<  litli.  1140),  COilj.  I  >a  li,  riijun, 
vig-.ns,  pneliari,  pugiiaie:  du  dimiim  venj  »,<  um  1«-- 
snis  pug.iare,  0  piojvyjlv  :  i'.»r.  I,  x>,  52;  tmtrihm 
veilmn,  ru.n  VciiHS  pimuaro  ,  htyoiMKjftci :  I  iiu.  II, 
ii,  li. 

a.nd  vkican,  ir.i;  ugnaro,  hostcm  csse,  uiiih:  \\  .111. 
ix,  15  h.  I. 

VAiiiju,  fenl.,  purjMa,  ui/jn  :  ••<>r.  II,  VII,  ■>- 
AXb-VAiiiiAN,  ciinj.  Il,ini|iiigii'iie,  ccr.arc,  kvtittij«- 
Ti'J:o-0a<  :  Riilil.  vii,  23  vid.  aii  li.  I. 
.  vicans,  inasc,  hclluiu,  ir&hj>.<ii  :  Lilf.  xiv,  31    v.d. 
»d  li.  I. 

VEIHS  (vel.  noi  v.  viijin,  angl.  sax.  ii«,  vei.  sat., 
vet.  sup.  gerin.  wilt,  vot.  ir.  wia,  wiga,  -ncc.  o/i/.i, 
dni.  vie,  rec  sup.  gerni.  ne.lten;  Gr.  ll,  18:  III,  428; 
GL  I,  721;  Kcliih.  1140),  adject..  sanclus,  H.-/i<n  : 
Mlh.  i.i,  41;  xxvii,  52,  53;  Mc.  1,8,  2i;>.n,  2i;  v, 
S0;  hii.  38,  XII,  30;  Luc.  l,  3,  15,  53,  41,  4;,  07, 
70,  72;  ii,  23,  25,  20;  iii,  10,  22;  iv,  I,  5i;  ix,  MO; 
Joaii.  vil,  3'J;  xiv,  iO  ;  xvn,  11  ;  Rom.  tli,  12;  ix,  1; 
xi,  10;  xu,  I  ;xiv,  17;  Cor.  I,  vu,  li;  xm,  l,  15,  2i>; 
<:<ir.  .1,  i,  I;  vi,  0;  vm,  4;  ix,  1,  12;  mii,  12,  13; 
Ej.h.  l.  I,  1,  13,  15,18;  m,  19,  21:  m  ,  5,  8,  !S  iv, 
ll,50;v,  3,-7;  vi,  18;  Col.  i,  12,22;  nt,  12; 
Tlie-s.  I,  iii,  15;  iv,  8;  v,  20;  Tlic-s.  II,  i,  lU;Tim. 
I,  v,  10;  liiu.  II,  i,  9;  teptk  :  l:l,  15;  «-/vor  :  Phlpp. 
iv,  8  vnl  a.i  li.  I.;  ayi«triAEvo<;  :  Jnan.  xvn,  10;  outo;  : 
Tu.  i,  8;  Skeir.  II,  h;  IV,  c;  VI,  !•  VIII,  a. 
veihaba,  adverb.,  sanite,  «yiut; : Thess. I,  n,  10. 
us-vei«s,  iii.p.us,  pervoisus,  fiitrii.o; :  Tiui.  I,  i,  9; 
iv,  7;  liiu.  II,  n,  10. 

veiha,  inasc,  .atcrdos;  miAtvmistt  vriAa,  vid.  sub 
Aultuma. 

viriiiAN,  conj.  II,  SalV  lilicare,  ot/ta^stv  :  Joaii.  XVII, 
17,  19;  Cor.  I,  vn,  14. 

GA-vEtiiAN,  id.,  Joan.  x,  30;  Cor.  I,  vn,  14;  Kph. 
v,  2ti;Tlios-.  I,  v,  25;  Titn.  I,iv,5;  Tiiu.  II.  n,  21; 
eu/oys  v  :  Cor.  I,  x,  10. 

VRiiiiU.v,  tonj.  III,  sancllllcari ,  Uym&o-lta  :  Mlh. 
vi,  9. 

«E:uibA,  feni.,  sanctitas,  aytwcruvv) :  Cor.  li,  vn,  I; 
Tiic,s.  I,  iii,45  ;  aytatrfxo;  :  '1  Iikss.  I,  iv,  3,  4,  7  ;  Tim. 
I,  li,  lo;  oo^toTij!;  :  Eph.  iv,  24. 

VI  UIS  (  vehs  Me.  vin,  20,  27;  angl.  sax.  tk,  vcl. 
sax.  wtc ,  vtt.  fr.  wik,  vot.  sup.  geriu.  wich,  batav. 
icijfc;  l.n.  vicus,  gr.  oLtot;  [alias  eum  Digamm.ite  proia- 
luiii);  Cr.  III,  4 18  ;  Cf.  i,  72 i  ;  Uclilh.  i  1 19),  nculr., 
vicus,  iia^us.  xueuj  :  Mc.  vi,  (i,  50;  vill,  25,  20,27; 
Joait.  v.i,  42;  xi,  5'J;  ie/pii  :  LllC.  Ylil,  3i;  i.\,  12. 
VEI.N  (vel.sar., an.-l.  S3\.,  veL  sup.  gt'.in.,  >uec. 
»i«,  vei.  I'r.,  vei.  sax.  uin,  dan.  riin,  augl.  wiite,  lia- 
lav.  «vi,  roc.  sup.  germ.  Kvin;  ^r.  otvos  |  aliascuiu 
D.gaiHii.iiic  prolaiimi  |,  lal.  uiimi»;  Gr.  II,  48i_;  III. 
400;  Cl.  I,  880:  Rchtll.  1151),  iioutr.  vinuin,  otvo;  : 
Mtii.  ix,  17;  Mc.  II,  22;  xv,  25;  Lnc  i,  13;  v,  57, 
.33;  vii,  55  ;  Lph.  v,  18;  Tim.  I,  m,  8,  5,  23;  Nch. 
v,  15. 

VKI.vA-BA-il,  vin.  sul»  Bnsi. 
VElNA-GAIioS,  vid.  suli  Gurtk. 
vei.va-tajns ,  vid.  soi»  /aifls. 
veina-tbiu  .  vitl.  suii  Tr  H. 
vtiN-  RUCKM,  viJ.  snb  D  igkait. 
veimnas  (circa  h»C  v  iai>iiiui:i  erravll  elisn)  Gtim- 
miiis  II,  415,  —  nas  cum  genn.  Au..e,  ii:»re,  comno- 
nciis  :  legeiidiini  est  lorsan  ueiNuis,  qurniadmnduui 
sknuuls  cllorinatuiu),   inasc,   viiiolenlus,  jrtiooivo<;  : 
Tini.  I,iii,  3;  Tit.  i,  7. 

VEIPAN  (  coll.  vei.  nor>.  vippu,  vet.  sii(>.  gerni. 
iri/fa,  ree.  Mip.  genn.  «trp- .  wipfei:  Gr.  III,  i  I  , 
DRA.  195,  94!  ;  Cl.  I,  78»),  nnij.  I,  vaig.  vipnn,  u- 
pans,  coruuarc,  crT=if.y.vo'Jv  :  Tim   II,  n,  ■>■ 

vaip*,  inasc.,  corona,  ir-i'j</.voi  :  Jvan,  vix,  5;  Cor. 
I,  !v,  25;  1'liiiip.  iv,  1  ;  liicss.  I,  n,  19;  T»'i.  U, 
tv,  8. 


1179 


GI.OSSARIUU  GOTIISC/G  LI.NCU  I 


K«0 


i  m  u-v\iri\> ,  .nj.  I1,  ligaro;  nimiji  fmirvaipjnn, 
iis  albgaro,  ur^.u/  :  i ini   I,  v.  is. 

vhj\  (vippn  Junii.   \iv.  2),  rom.,  cormia,  « 
Mr.  \v,  17 ;  Joan.  \i\.  2. 

VEIS  ('iii.  imiv.  v&r,  angl.  sa\-  ve,  *  u  s>x.,  tei. 
IV.  wi,  vt-t.  snp.  germ.  atfr,  angl.  we,  suac.,  dan.  vi, 
liaiav.iv>j,  rec.  sup.  gerin.  ''''•'  ',r-  l>'-8J;  C».  I. 
631;  Rciilb.  8 18),  pronomen  personale  priraa  poi- 
s  m.c.  |>lnr.,  niis,  ifnts  :  Mili.  vi,  12;  i\.  li;  Mc. 
ix,  28;  xiv,  58,  63;  Lue.  m,  14;  ix,  13,  i">;  xun  , 
H;  Jnan.  vi,  i-2,  69;   m,  55;  vui,  41,  48;  i\.  21, 

24,  2«,  29,  40;  xi,  10;  XII,  54;  wni,  50;  xi\,  7; 
fiur.  I,  i,  23;  iv,  8,  10;  i\,  25;  xn,  I".;  xv,  50; 
C.n.  II,  i,  X,  0;  iii,  18;  iv.  II,  15;  v,  10,  l(i,  II; 
i\,4;  x,  7,  15;  \i,  i,  12,  21  ;  llli,  »',7,  9 ;  Gal.  n  , 
D,  15,16;  iv,  3,  28;  v,  8;  Kph.  i,  *,  IS;  •".  ■">; 
1'hlpp.  i,i,  5;  Col.  i,  9,28;Thess.  I,  u,  13,  14  17; 
ill,«,  12;  iv,  12,17,  v,  8;  Thess.  11,1,4;  Skc  r. 
V,c. 

*  VEIS  (vei.  norv.,  angl.  sax.,  suec.  lii,  vet.  sm>. 
gerui.,  ici»i,  wison,  wisjan,  v.t.  sax.  wi»,  wisinii,  tv;- 
■oii,  vet.  fr.  wis,  mta,  angl.  wiw,  ilan.  «•/«,  haia*. 
u-ijte,  rec.  sup.  gertn.  weue,  weisen,  weitel;  <oil. 
IViinn;  Gr.  II,  46;  Gf.  I,  1007;  llehtu.  1152),  ad- 
jcci.,  sapieos,  prudcus. 

mKOAH-vBis,  dolusus,  asiutus,  Soito*  :  Gor.  II,  \i , 
15, 

l  NillxiMIt-VKIS,  duclus,  iv;7Tr/pcT0,-  :  Unr.  II,  VI,  0: 
Tiiu.  I,  i.  5. 

un-veis,  indoelus,  insipicns,  (St&Vni,-  •  Cur.  I ,  xiv, 

25,  21;  Kiiivii  visuii,  hisipienlein  usso,  iepiotiti  :  Uor. 
H,  i,  8;   llicss.  I,  iv,  15. 

u.m-ai  it-vtis ,  noii  cogitalus,  improvisus  :  Skci''. 
III,  t.. 

hi.la-vi  is,  perfeCIC,  ri'>no;  :  Cor.  I,  xiv,  2.». 

in.Mi.vn  veisei,  feni.,  dolus,  Solof :  Cur.  II  ,  xu, 
16. 

*  vdiso.n,  conj.  II,  adspcere. 

ga-veison,  IJadspicere.coiMderare,  i-nivxiirtinOui: 
Mlli.  x\v,  43;  Luc.  i,  68.  7S;  vn,  16;  2)  roccnsere, 
uMiuircrc,  e7rio-/iTTT£o-0«( :  Neh.  vii,  1. 

'  vti-jAM,  coiij.  ll,ostcodere,  L.dicare. 

FULi.A-VbisjiN,  attestari,  peisuaJere,  itdijuv:  Gor. 

II,  v,   II. 

c.avulla-vlisjan,  oslendere ,  aonunliare ',  r.lnpo- 
pipsiv  :  Luc.  l,  1. 

'  VGIIAN  (vet.  norv.  wl«,  vilna,  vel.  sax.  wii, 
VfUan,  ailgl.  sax.  vilnn,  vilntuti,  vct.  Ir.  icilii.  lcelo, 
augl.  !i'il,  wi:ness,  siiec.  vefa,  viine,  dan.  vtile.  v  iue, 
hatav.  ivehn,  rcc.  sup.  genu.  uins.n,  wn;  i/r.  ifclv, 
tiieMu  [atias  ciiiii  Uigainiiime  proialuittj,  lai.  videre; 
llnpii  128;  Gr.  11,14;  DRA.  8^8;  (.1.  I,  108'; 
l.ihili.  1153).  conj.  I ,  i«i(,  uilmi,  viiu  i.  liilcre. 

ifi  veitan,  adorare,  venerare,  bnuomre,  xrps.-xu- 
v>iv  :  Mtli.  vni,  i  ;  i\,  18;  Mc.  v.  G;  xv,  It);  l.uc.  iv. 
7,  8;  Joan.  xn,  20;0or.  I,  viv,  -25;  i<rira?«c04(  :  Mc. 
ix,  lt». 

ni\-vLitvN,  vimliciire,  ixoot((v  :  Luc.  xviu,  5,  5; 
l'.<>r  II,  x,  li ;  frave  tands ,  |  ari.  ul  subsl.,  vnuli  ans, 
vittdex,  sxStxo; :  Roin.  xin,  i ;  Tb  »s.  I,  iv,  t>. 

io-vEiT,  neiitr. ,  igiioiuiiiia  ,  inr.miia  ,  d.Mecus, 
•.»:")'.;:  Luc.  1,25;   iv»(0«rufl»  :  Tiiu.  I    111,7. 

riu-VEit,  vindicia,  uJliii,  tx3(«09(;  :  lloui.  xn,  1,1; 
G-.r.  II,  vii,  II;  Tbes.  II,  1,8. 

in-vi.inw,  conj.  II,  exprobr-To,  ov;i5i^e<v  :  Miii. 
xi.  20;  ixvii,  44,  Mc.  xv,  L2;  Luc.  vi,  22;  Uoiu. 
xv,  5;  Tim.  I.  iv,  10. 

i-.\ir-\ eitj v>i,  1  )    iniendore,  ^dspicere,  iwvifKv  : 

I,  c  iv,  20;  lior.  II,  lll,  7,  1">;  2)   cousiderare,  c. 

gen.,  mniv  :  <-or.  II,    iv  ,  18 ;  5}  mis^  scc.iari  , 

i  '(.y«;so-9a( :  Tbc-s    ll,in,ll;  p.ni.    pra>s.    («'- 

Vtlljandt,  TT(f>ie/5yoc  :   lnn.  I,  v,  15. 

i  \iu  vtiTi.,  nciiir.,  s,ieciacu  nio  ,  Ibcaiiu  u  ,  rnx- 
rjtov  :  Gor.  I,  iv,  0. 

vi  ir-voDs,  vnl.  miIi  I  o  fi. 

vitan,  conj  II,  insficcrc,  cnsidcraro ,  servare, 
iiiim'1  v:i  i',  r,k.(v ;  Mtii   ii  xvii,  14 ;  Joau.  u,  18 ;  ««■ 


a«TAM& !  Mi'.  iii,  2;  Luc,  n,  7,  Gnl.  i  .  I  ;  ouv.n- 
•:  v  •  Mc.  vi,20;  fcrfsdigtefoi  i  Mlb.  xxvu,  64, 1 5; 
T  i)«TTHv  :  l.iic.  n.  8;  liiu,  II, iv,  15;  y.ojf-fv.  Gor. 
li.xi.  5-2  ;  opav  :  Mili.  w.n,  i, 

at-vit\ins,  lcin.,  vigilanlia,  rapu-znprxri;  :  Luc. 
XVII,  21. 

vitan,  conj.  aiinm. ,  |ir:cs.  vnil,  pra'l.  vistit ,  1), 
scire,  tiScvsi :  Mtb.  vi,  8,  5^;  ix,  *,6;  \xvi,  2; 
XXVII,  IS;  Mc.  n,  10;  IV,  15,27;  v,  55;  i\,  6;  x,  3S, 
12;  xi,  33;  xu,  II ;  xiv,  L8;  Luc.  II,  49;  iv,  41;  v, 
24;  VI,  •■•.;  ix,  55,  •">■*>;  \i\,  22;  xx,  7,  21;  Joan.  vi, 
6,  61,  64;  vii,  47,28;  vm,  15,  57;  ix,  1-2,20,  2'. 
2  ,  -.0,  50,  51;  xi.  22,  25,  2i.  .12;  xil,  53;  \iv.K; 
xv,  14;  xm.  '.«,  30;  xviii,  2,  l,  21;  xix,  10;  Uoni. 
VII,  1,  14;  xili,  II;  xiv,  14;  Gor.  I,  i.  16  ;  v,  ti ;  ix  , 
21;  xi,  3;  xm,  2,  12;  XV, 58;  xvi,  15;  Gnr.  II  i,  7; 
iv,  li;  v,  1,  6,  II;  ix,  2;  XI,  II,  51;  xn,  2.  3,  Gal. 
ii,  16;  iv,  13;  r>b.  i,  18;  v,  5;  VI,  *J,  21;  l>bl,.p  i, 
17,  19,  25;  iv,  15;  Gol.  iii.  24;  iv,  1;  Tli.ss.  I,  u, 
II;  111,5,  i;  iv,  |;  Tim.  I,  i, 8,  9;  III,  13;  Tuu.  II, 
I,  12,  15;  lli  ,11;  Plnlem.  21  ;  yryvio-Kliv  :  Mlb.  VI, 
3;  ix,  30;  Me.  vu,  24;  IX,  3  <;  xv,  10;  Luc.  n,  45; 
x,  11;  xvin,  31;  xix,  42;  .loin.  xili,  12,  17,28; 
xvi,  li);  xix,  i;  I  o  .     I,  XIII,  12;  ;>(-7T'/i(ia(  :    1'iiu. 

I,  vi,  i;  o-uv(iva(  :  Mc.  >m.  17;  hi  riiun,  neseire, 
«yvo»:v  :  Uoiii.  vii,  I;  2)  ilis  cio,  tiv.Jiu.-nvi  :  Gal. 
iii,2. 

Uib-viTA,N,  conscicniiam  lialiere,  o-u/iioiv»(  :  Gnr. 
I.  iv,  4. 

cn-vitandr,  partic. ,  iosciens  ,  ayvoiiv  :  Tiin.  I,  i, 
13;  uniMHiidi  vimii,  ayvotiv  :  Cor,   il,  II,  II. 

vaitei,  adverb.,  forie,  fnrsan,  ru^ov  :  ("or.  I,xm, 
6 ;  u/jt(  :  Joan.  xviu,  35. 

'  vits,  adjecl.,  sciens,  intcllig  iis. 

l'N-ViTs,  uisciii-,  ins.imis  .  aauviTo;  :  M '.  vn,  18; 
Sftnn  :  Gor.  II,  xi,  19;  XII,  6,  1 1 ;  iraoaj.cov<iv  :  Cor. 
Il.xi,  2">;  unvils  visan,  a-/voj!v  :  t.or.  I,  x,  I. 

fclla-vit.s,  peilccius,  t:->=(oj  :  I  li'pi>.  in,  l6;Col. 
1,28;  iv,  1-2. 

us-vm,  nouir.,  I)  ignoranl;a,  ayvoi«  :  Epb.  iv,  IS; 
2)  stultiua,  i<.607-j.^  .  Mc.  vn,  22;  avoia  :  Tim.  II  , 
iii,  U. 

viTur.Ni,  iicnir.,  seientia,  cognilio,  yvw^t; :  Ru.n. 
XI,  55 ;  lior.  I,  vill,  II. 

«iTop(batav.iv«i;  DRA.  858;Gf. !,  1 1  I2),nctiir..l  \, 
iii.iinlaiiiiii.  vouo;  :  Mtli.  v,  17,  18;  vn,  12:  xi,  15  ; 
Loc.  n,2S,  -5,  2i,  -27,  59;  x,  26;  \>i,  16,  17;  Joau. 
vii,  19,  25,40,51;  viii,  17;  x,  M;  xn,54;  -v.^.'»; 
xvni,  51;  xix,  7;  Knm.  vn,  1,  5,  6,7.  8,  14,  16,  22, 
2">.  -J.3;  vill,  2,  5,  i,  6,  9,  31.  ">2;  x,  I ,  h :  iltl,  8, 
10;  Gor.  I,  ix,  S,  <i,  20;  xiv,  21;  w.  .Vi;  Gal.  H,  16, 
!l.  21;  in,  2;  iv,  4,21;  v,  5,  14,  18,  25;  vi,  2,  15; 
I  pli.  n,  15,  flilpp.  in,  5,  6.  9;  Tim.  I,  1,8,  9, 
Slvir.  I,  ti;  lil,  b,  d;  t'if;>iii5  yaruiileins ,  vidc  sub 
it.iid,. 

I UUBTI-VITOp,  niililia,  o-ToaTiia  :  Tim.  I,  l,  18. 

vituoa-LAISxiieis,  viil.  suli  Leisan. 

VITOBA-LAUS,  v  il.  sob    L  HMH. 

VITOIIA-FASTE  s.  vid.  snb  FeiMn. 

viioiici;  i,  aJve'b.,  Icgiiil  r,  vofiiiuf  :  Tim.  I  ,  I, 
8;  iuii.  II,  it.  5, 

mi[>-vissei,  lcm.,  conseientia,  vuviiSnvi;  i  Kom.  ix, 
I  ;  xiii,  5;  «.'ii.  I,  vni,  10;  \.  25;  Cor.  II,  i,  12,  i\, 
2;  v,  II;  fim.  |,i,  5,   19;  tv,  2,  l.t.  i,  |N. 

VENS(vct.  norv.  von,  aogl.  sax.  ven ,  vct,   sax. 
iiiiu,  tvaman,  vel.  snp.  gerra.WMn,  vel.  Ir.  iic./, 
angl.  ivem,  suec.  rdnl«,  dau.  ivh;;'.  Iiauv.  HHnm,  r 
sop.  genn.tveJui;  Cr.  II,  >7;  Hclitli  I 

feiu.,  S|i6Ctali0,    spes,   l'*tri<;  :  Uom.  XH,    l"2,    \.     i 
Gor.  II,  i,  ti ;  iii,  12;  \    15;  fial.  v,  5  ;  E|»li    I,  18 
ii,   12;  iv,   l;  Phlpu    i,  20  ;  Col.  I,  t5,  5t7;  'IVss.   I, 
II,  10;  iv,    15    v,   8;  I    c.s-.  II,   II,  16;    ITlll.  1,1,    I, 
lil.   I,  2. 

vknian,  cunj.  II.  sp  i  "c,  speriare,  i     ••  :  Luc, 

vi,  54;  J v,  l>;   Koin.    xv,  12;  Cor.  I,  Xiu,  7: 

xv,  19;  \\i,  :    Cor   I  ,  i.  10,  13;  v,  II;  vii,  5; »    . 


\m 


\EPNA 


VlKO 


1482 


6;  Phlpp.  n,2~;  Tim.  I,  m,  14  ;  iv,  t0;v,5;l'li:- 
lein.  22;  rrporoxav  :   Luc.  il'.  15  ;  vn,  19,  20._ 

cv-vi:m\n,  ptilaiv,  u7roA"/u6avctv  :  Lnc.  vn,  45. 

PAORA-VENJAN,  anlc  sperare,  7rfosArrt£stv  :  Kph. :,  12. 

us-vi  na,  adjeci',  speraiis,  tpecuns,  «rjXiriCwv : 
Liic.  VI,  55;  utvenntairpan,  speraie,  SpecUre,  unsl- 
iri&o  :  Kpll.  iv,  l'J. 

un-xkniggo,  advcrb.,  i  <ih  speiiale,  suhiio  v  tvvt- 
3iiif  :  I  hess.  I,  v,  3. 

VKPNA  (vel.  norv.  topn,  angl.  sat.  va-pen.  vel. 
sax.  tcitpnn,  vet.  sup.  gcrni.  uafan,  vel.  IV.  tvepin, 
nv/ien,  angl  weapon,  suec.  vupen,  dan.  laafcrn,  hauv. 
waepeiien,  rcc.  sup.  germ.  uuppen,  uaffen;  «r.  orrXa  ; 
Cr.  III.  440;  f.f.  1 ,  785;  Ikhlli.  1155),  neuir.,  plur. 
tant., arina,  oir).a  :  Joau.  xvm,  5 ;  Cur.  II ,  vi,  7;  x,  4. 

VICULKA,  iioiii.  prnpr.  IUMC,  Caknd.  golh. 

"  VKKJAN  langl.  sax.  t.iiun,  ticiod  ,  vel.  fr.  weia, 
ftngl.  Wtar,  tveiny,  rf.  Biip.  i;e  ni.  ualiTen ;  (',[.  I, 
U58;  Kchth.  U3o),  couj.  II,  1'ene.  sullene,  ilmare. 

UN-VBBJAK,  iiuligtvin  ,  iiiviluin  e-se  ,  «-/avaxTiiv  : 
M.  .  x,  I  i.  41. 

tu/.-vfrjan  (Gf.  V,  0'JM  ') ,  dijuilic are ,  h.-rsitare  , 

umrtpiviiOui  :   Mc.    >.|,  2.i. 

un-vf.kcins,  fcm.  ,  indignaliu,  ayovaxT/iaif  :  Cur. 
II,  vii,  II. 

VLSEI,  vi<l.  suh  V'i«aii. 

"  VIG.\N(vel.  iimiv.  veya,  vuga,  vel.  sax.  woyian, 
nngl.  sax.  vagian,  vcl.  sup.  geriu.  tefgan ,  vel.  I'r. 
heaa ,  augl.  U'aji,  suee.i>agga,  dan.  berwge,  rec.  sup. 
gerui.  iViecgeri,  Gr.  II ,  27  ;  lli,  585;  Gf.  I,  055; 
Itchll).  1151),   emij.  I,  ung,  «fuii/i,  t>i  ,ant,  agilare. 

CA-VIC.VN,  id.,  o-aAeu.tv  :  Lnc.  U,  38. 

xacjan,  couj.  II ,  id.,  Mlh.  XI,  7  ;  Luc.  vu,  24  ; 
Tlioss.  II,  ii,2. 

af-vacjan  ,  amovere,  seduceic  ,  u.«Taxiv«iv  :  Col. 

I ,  23. 

•  a-vacjam,  1)  ai.ii.ire,  oeOtueiv  :  Mc.  xiii,  25; 
Lnc.  vi,  4«;  Skeir.  III,  b;  2)  concilare,  IptUZm  : 
Cur.  II,  ix,  2. 

UNCA-VAGibs,  parl.  prxt.,  iuimoius,  du.sTaxiv/jTo,- : 
Cur.  I,  xv,  58. 

in-vacjan,  conlurliare,  commuvere,  «vaosutv:  Mc. 
vx,  II  ;  Tupuzxcn  :  Joail.  II,  55. 

us-vagian,  exaguare,  commovrre,  if.ilityiv:  Cor. 

II,  l.x,  2  h.  I.;  xAvSuvigitv :  Lph.  IV,  14. 
vr.cs(vel.  sax.  wag,  vet.   Ir.  weg,  wei;  Itclith.  1 151), 

inasc. ,  coiuiiiolio,  o-eh7m.6j  '  Mlli.  vui,  24  ;  x~au3mv  : 
l.iic.  vni,  24;  plur.  vegot  (dal.  vegim),  fluclus , 
/uu.«Ta  :  Mlh.  viii,  24  ;  Mc.  lv,  57. 

VIGANS,  vid.  sub  Veilian. 

VlGS(vei.  Dorv.  vegr, nngl.sax.  reg,  vet.sax.,  vel. 
sup.  gerui.icfg,  vel.  fr.  wei,  ui,  :uigl.  watj,  suec.  iirg, 
ilau,  vei ,  hatav.  weg;  lat.  via;  Gr  ,  II ,  27;  lll ,  595; 
Gl.l,  0b7;  Rchth.  11511,  masc,  via,  iSdj  :  Mlli.  v, 
25;  vii,  13, 14;  mi  ,  28;  xi,  10;  Mc.  i.  2,5;  iv,4, 
15;  vi,  8;  vin,3,  27;  tx,  55;  x,  17,32,40,  52;  xt, 
8;  xn,  14  ;  Luc.  i,  76,  79;  ll,  44  ;  m,  4,5;  vu,  27; 
viii,  5,  li  ;  ix ,  3,  57;  xiv,  25  ;  xvtn,  55;  xix  ,  56 ; 
xx,  21 ;  Jnau.  xiv,  4 ,  5,  6;  Rum,  xi,  53  ;  Thcss.  1 , 
iii,  II;  Skeir.  11,  a. 

fkam-vicis  ,  adverb. ,  semper,  rravTOTe:  Joan.  vi , 
31;  Thess.  1 ,  lv,  17. 

vica-iikisa,  vid.  sttb  Deinn. 

"VII)AN(vel.  norv.fr/},  vidja,  angl.  sax.  ved, 
teddiun,  vel.  sup.  germ.  welan,  vet.  fr.  wilhlhe,  wed- 
lia,  anrl.  wed,  siicc.  tad,  dan.  vedde,  rec.  sup,  germ. 
wiede,  widmen,  wetlen  ;  Gr.  II,  20  ;  DRA.  204,  6 '1, 
018;  Gl.  I,  738;  Itchtli.  1129,  1156),  conj.  I,  vap, 
tvilun,  vidunt,  jimgere. 

GA  VIUAN,  colijungere,  ctuIJiutv  ^vat :  Mc.  x,  9. 

in-vidan,  1)  abncgare.  ar.apv .ia'iat:  Mlh.  XVI,  75  h. 
L;  Mc.  vin,  34;  xiv,  72  ;  upttiaOui .  Tiui,  I,  v,  8  ; 
Tiin.  II,  lii,  5;  Til.  i,  10  ;  2)  abrogare,  «ti£T-iv:  Mc 
vii.  9. 

ca-viss,  fem.,  coujunctio,  «^ri :  Lph.  iv,  16;  Col. 
n,  19. 

uis-tiss,  dijunclio,  ivaX-jtfi,- :  Tim.  il,  iv,  6. 

Patrol.  XVIJJ. 


nsviss.  adjeci.,  espedilus,  solulus,  vanui,  vacuus; 
utviu  utmiian,  viJ.  sub  Miiun. 

ls-vissi,  nculr.,  vanil.is,  fiaTaeomf  :  Eph-  IV,  l7. 

VAin,  ne>  tr. ,  pignwi .  «ppu&in  :  Cor.  II,  l ,  22  ;  v , 
5;  Kpli.  i,  1  i;  Skeir.  VI.  il. 

VAlUABnhos,  vid.  sub  liokn. 

Ca-v\hjon,  ioiij.  II,  dcspondere,  a'.u.oCeiv:Cor.  II, 
xi,  2. 

K.UNA-VEDA  (vel  sup. gerin,  cliuhwiili),  fein.,  vincu- 
Iiiiii,  r.tlena,  A\>ai;  :  Eph.  vi,  20. 

VIUUVO  (Dirforo  Luc.  vn  .  12;  angl.  sax.  trurfWe, 
vei.  sax.  «'ii/nica,  vcl.  fr.  tvidwe,  aiig'.  undor,  balav. 
weduwe,  rec.  snp.  germ.  »i  twe  ;  G*f.  I,  779;  Kclilh. 
1147),  fein.,  vidua,  yj.pa:  Luc.  n,  37;  iv,  25,  26, 
v.i,  12;  xmii,  3,5;  Lor.  I,  vn.  8;  Tim.  I,  v,  3,  4,5, 
'.',  11,16. 

viuuvAiKNS,ailjeci.,orphanus,olefavo;:  J  >an.  xiv,18. 

V1ZUN  (coll.  Visan),  conj.  II,  vivere;  tu  ateijam 
eiiou,  vid.  snli  Azet*. 

aniia  vi£N,  neutr,,  obsniiiuiii,  9>iii.viov  :  Cor.  II,  xi, 
8;  nece-sitas,  xpiiu:  Itom.  xn,  13;  Phlpp.  iv,  16. 

vaila-vizns,  fem.,  olisoiiiimi,  su.teiilaineiiliiin: 
^keir.  VII   b. 

GA-VIZNEies,  adjecl. ,  la;ius;  gatizneigs  vitan,  owr.- 
Sio6ac  :  Itom.  vn,  21. 

VlpltA  (aogl.  sax.  nder,  vet.  sup.  germ.  widar, 
vm.  sax.  wiihar,  vet.  fr.  wnli,  rec.  sup.  i?criii.  wi. 
der;  Gr.  III,  2l>0;  Gf.  I,  635;  Altli.  Prap.  11)2 ; 
Rchlh.  1154), I.  1'rjpo-iliii  arciisalivuui  regens,  ad- 
versandi  signilicationein  prac  se  lereus  ,  I)  localis, 
v.ilet  anle,  in  conspecm,  coram,  -rpii  (c,  accus.) : 
Cor.  I,  xiii,  12,  andvatrpi  vipra  a  dvairbi;  Mc.  iv,  1 
iiiaiiogri  vipia  niarein  ana  ttapa  vas;  15  pai  vipra 
viy;  Luc.  viii,  12;  i,  logupaip  ivor  vipia  abralu- 
ma;  Cor,  II,  v,  12  ri^ra  atnana  wopan;  vu,  12  ga- 
baiihijan  utdaudein  vipraizvis  (ubi  in  iiiicrprctalione 
iinsira  loro  erga  vos  iegeiiduni  est  cctoin  voi  is) ;  xn  , 
19  sunjon  sik  vipra  tzvis  (uu.iv) ;  sic  Mth.  vni,  54 
tisiddjavipraiesu,  verlittir:  i»il  ol.viam  Jesn  (c^aOiv 
cic  ouvavT);o-i.v  tw  Inoou);  2)  in  melapliorico  sensu 
usurpatur:  a)  iii  b"nani  paricin,  pro,  ob,  npi;  (c. 
acc.):  Tliess.  1,  v,  Mutbehneigt  vtsan  vipra  allant  ; 
'I  iin.  II,  ii,  21  gairrus  rijan  eipra  allans ;  Gal.  vi,  1U 
vuurkjan  p<up  vipra  uUans;  Eph.  vi,  9  piup  taujaij) 
vipra  ins  ;  Thess.  I,  v,  5  piup  laistjaip  vipra  allant ; 
h)  iii  malain  paiteni,  contra,  adversus,  rrpoc  (c.acc.): 
Col.  iii,  19  bailrs  visan  vipra  aiunna;  Cor.  I,  vi,  1  ui- 
piaanharana  slauu  habau;  C»l.  III,  13  haban  fairina ; 
Kpb.  vi,  II  standan;  Luc.  xiv,  31  ttigqan  vipra  un- 
parana  (auu.ffa/.A£<v  ctcpm)  ;  Eph.  VI,  12  brakja  vtpra 
(rrpo?)  blop ;  Mc  x,  5  vtpra  harduhairtein  tjnmeljan 
auabiisn ;  y.ur.a  (c.  g>nit.) :  i>i/>u  iciij  isl ;  Luc.  iv,  ,  0; 
Cor.  II,  x,  5  hthafjan  s.k;  xni,  8  magan  ua;  Hc.  xi, 
25  ica  halan;  Mlh.  x,  55  sknidun  maniiun  vipra  altun; 
Gal.  v,  17  leik  gairneip  vipm  aliman;  xxiil  vipra  po 
svaieika  nist  vitop;  cni  (c.  accus.) :  Me.  III,  24,  25 
piudangardi  vipra  sik  gadaitjadu;  ti;:  Cor.  I,  VIII,  12 
Iruvuurkjanvipra  bropruns;  napa  (c.  accus.)  :  Skeir. 
I,  c  pain  isl  vipra  pata  gadob  ;  hinc  eliam  andhafjan 
vipia,  drnegare,  obstare,  ita  ul  lllerius  seriuo  impu- 
guetiir,  vcl  saltem  ui  falsus  declaretiir,  -;:o,-  (c. 
acc.):Luc.  iv,4  andhof  iesus  vipru  tns;\i,  5;  Skeir. 
\  III,  b;  Mtb.  xxvii,  14  andhof  vtpra  m  amhitn  i.iur- 
de;  hinc  Cor.  I,  ix,  5  meina  anduhafts  vipva  pans  niik 
ttstokjandans  pal-itt. 

II.  I ii  coinpositiuiie  tantiim  uccurrii  in  vipragatjyan, 
Vipragumoljan  Ct  vipruvairp». 

VlpRUS  (veL  uorv.  «ec/r,  vet.  sax.  wiihar,  angl. 
sax.  veSer,  vet.  sup.  germ,  wtdar,  angl.  wether,  rec 
sup.  germ.  nidder ;  Gr.  1.1,  520  ;  Gf.  I,  779),  uiasc. , 
aguus,  U.U.WC  '■  Joan.  i,  29. 

VlpO.N  (coll.aiigl.icadrfe,  rec.  sup.  germ.  wcdeln), 
conj.  II,  iuovcr>-,  xtvctv:  Mc.  xv,  29. 

MKl)  (vet.  nnrv.  vika,  angl.  sax.  vifa,  veor,  vet. 
sai.  wita,  vet.  sup.  gerin.  ttecha,  vet.fr.  tcicc,  angl., 
balav.  week,  suec.  tierAa.dan.  ng,>,  rec.  snp.  gurm. 
uoche;  Cf.    I,    701;  Itchlh.  1149),  f;iu.,  lieliduiuai, 

kl 


1485 


f.LOSSAKIUM  OOTIIIO/E  LINf.UyE. 


I*R4 


'•iii-.  i,  x  (Gothns  vertil  nr.  Jv  riJrtSSic  t6f  lf»i(«i/»te 

nuTaO  per  i  hebdomade  ejus  claulii  id  est,  cum  clas- 

uresbytorOTUin,   iil  ij u .111)  pcrliiifb.il ,  niiiusterio 

i . . 1 1 - •  iliaiur,  coll.deYVeite  nd  Luo.  >,  ;V,  liinc  inlut  r- 

|,i  iiii i  iiicn  in  iii,'  legendum  esi  bi  upiimana  vnl 

,'j  BtJsiiMfc?,  et  Cr.  11 ,  IC  ii/iu  ;i  nostn  radiee  disiiu- 


glltilllUlll    Csl). 

vil  bEIS  (vet.  nurv.  vilir,  augl.  sax.,  suee.,  dan, 
vitd,   vct.  snp.  gerni.    nildi,  vel.    IV.    wilde,  halav., 

ref.   sup.  gcrm.  wild ;  Gr.  II,  58;  Of.  1,  803;  llelilli.  invimos,    udicct.  ,    I)    pcrvcrso»,   Ji:<jt'.«uu«»o,-  : 

1149),  ailj-ct.,  sylvesiris.fiysu»; :  Mc.i.tih.  I.;vi//im      Lnc.  l\,  41  ;  2)   iiijnsliis,  aoVxii;  :  Mlli.  v,'  45;  Luc. 
u/ifii/iai/nm,  sylveslri!iOli'a,«7pi!'l«iof  :Koin  »1,17,21.       xvi.  II;  xvin,  II;  Cor.  I,  vi,  1 


sur».  perin.  winden,  utnden;  C,r.  II,  35;  Cf.  I,  746, 
769;   K«  lllll.   1151),  OOIlj.   I,  Brtlld,    VUlldun,  l  UNt/finJ, 

volvcre. 

bi-vihoax,  1)  eirenmvorvere,  amicire,  mpMDlm  : 
Hc.  xiv,  51;  xvi,  5;  iVTuXirTetv  :  Mil».  asvu,  f>9; 
EvitXiiv  :  Mc.  xv,  40;  2)  obvolvcrc  <7n«c.7«vouv  :  Luc. 
II,  7,  12. 

iiic.t-viNnti,  linpiicare,  Ifntiiua  :  lim.  II,  n,  4. 

iis-vindan,  plicare,  itMmiv :  Mc.  xv,  17  ;  Joau.  xix,  2. 


in-vini  ip.v,  leiii.,  iniqinliis,  injUStllM ,  oVitxia  :  Luc. 
xvi,  8,  II ;  xviii,  6 ;  Joan.  vu,  18  ;  llum.  i\,  i  i ;  0«  r. 
I,  xin,  C. 

vandjan,  fonj.  II,  volvcrc.  verte re,  erTf./v*cv  :  Mth. 
v,  3!l ;  tandjaii  sik,  arpifiaOctt  :  Lt»C.  VH,  9. 

at-vas  jan,  conveiierc;  atvandjmn  tik  aftra,  revc r- 


VILJAN  (vot.  imrv.  vilia.  angl.  sa\.  vi//u,  vilnian, 
vcl.  sup.  gerin.  wellun,  n-l.  B.1I.  willian,  vel.  IV. 
wetla,  witta,  angl.  wllt,  suec.  vilja,  d:m.  vttte,  rec. 
sup.  germ.  wMe,  wutlen;  gr.  Souj.fcrO«i.  lat.  ttlle  ; 
Gr.  II,  28;  Of.  I,  815;  Kcinh.  ttSU),  eonj.  aoniu. , 
praBS.  (conj.)  vitjuu,  pract.  vilda,  veilc,  9j/ttv:  M<li. 

v,  10,  42;  viii,  2,  3;  ix,  13;  xi,  14;  xxvn,  15,  17,      tcre,  «rravipxco-Oat  :  Lnc.  xix,  15. 
43;  Mc.   i.    '»0;  l|i,  14;  vi,  111,22,  25,  20;  v  i,  21  ;  ar-VMMAH,  ciuivertere,  reveriere,  «Troorptyi'»''  : 

viii,  54; iz,  50,  E5 ;  x, 55,  56,  45, 44, 51 ;  xiv,  7;  Rmn.ii,36;  Tim.  II,  1,15;  iv,  4;  Tn.  i.li;  inmpi- 
xv,  9;  Luc.  i,  62;  iv,  6;  v,  12,39;  vi,  31 ;  i\,23,  mn<:Tim.  ll,iii,5;fm«Ti0evat:Oal.  i,6;Skcir.  II,  a. 
21  ;  xiv,  28 ;  xv,  28;  xvin,  4,  13,  41  ;  xix,  14,  27  ;  bi-vani>jan,  eflugere,  o-TslWOca  :  Oor.  II,  vm,  20; 

xx.  48;  Joan.  v,  21,  35;  fi,  II,  21,  6';  vn,  1,  17,  Tr«p«iTit<r9«t  :  Tim.  I,  iv,7;  v,  II;  Tim.  II,  h,  23; 
41;  viii,  44;  ix  ,  i7  ;  xn  ,21  ;  xv,  7 ;    Knm.  ix,  22  ;      ■nipiiaxa.aQut  :  Tim.  II,  n,  1«. 


Or.  II,  xi,  12;  iii,  20;<'al.  i,7;Col.  i,  27 ;  H,  18; 
Tiie-s.  I,  ii,  18;Thcss.  II,  iu.  10;  Tiin.  I,  i,  7;n,  4; 
bavita'iui  ■■  Mc.  xv,  if>;  Luc.  x,  22  ;  Joan.  xviu,  59; 
Or.  I,  xii,  ll;Cor.  II,  1,15;  Tim.  1,11,8;  v,  li; 
tuSoxtr*:  Mc.  i,  II  b.  1. ;  t0o3«:o-e«t:  Cor.  I,  xvi,  2  ; 


ca-vandjan,  1)  verlere ,  reverierc,  imarpiyw  : 
Luc.  vin,  55 ;  2)  referre,  «woo-Tpiif stv :  Mili.  xxvn,  3;  3) 
re^erlere  ,  cirnjTpeyerv  :  Ijic.  i,  16,  17  ;  Skeir.  I,  c  ; 
*  xspoaiwiv  :  Cor.  I,  ix,  21  h.  I.;  gatnndjam  ait  |*i* 
Luc.  ii,  26),  a)  reveni,  o-Tp£V«(ie«t  :  Luc.  vn,  41; 


tilba  Bi//i»it/*,ipsevolens,au9«tpiTo,- :Cor.  Il.viii,  17.  xiv,  25;  Eitto-TpsytirOat  :  Mlli.  iv,  22 ;  Mc.  v,  50  ;  vin, 

vii.ja,  inase.,  1)  vohtnlas,  9ti>ii*«:  Mili.  vi,  10;  vn,  :  5;  Luc.  xvn,  3i ;  £XTp»7r:o-0«t  :  Tnu.  II,  IV,  4;  eiiam 

21 ;  x.  29;  Mc.  m,  55;  Joan.  VI,  "8,  40;  vll,  17  ;  i\,  sine  sik,  arpiftavM  :  l.uc.  ix,  55;  x,  21,23;  '  o-vivip- 

31  •  iioin.  iii,  2 ;  Cor.  I,  xvi ,  12 ;  Cor.  II,  I,  1 ;  vill,  ytaOai :  Cor.  I,  vn,  5  vid.  ad  h.  I. ;  b)  eonvei  lere  se, 

5;  Cal.  i,  4;  I  pl».  »,  1,  5,  11;  h,3;  v,  17;  Col.  i,  y ;  uirorrii/f scv :  Lue.  i,56;  n  ,  20,  59,  43,  45;  iv,  1, 

lv.  12;  Tliess.  I,  iv ,  3;  v,  18:  Skeir.  I,  c;  V,  b,  c;  11;  vn,  10;  vu«,  57 ;  i\,  10;  x,  17 ;  xvn ,  15;  eliant 

fieAiXqtuc:  Koni.  ix,  19;  jrpaBiatc-  Epl».  i,1l;  irpoflu-  sine  tik,  Iaic.  x>h  ,   18;  «v«>tiuTrT£tv  :  Luc.  x,  6;  c) 

fti«:  Cor.  II,  viii ,  12;  fiijoudam  viljan  seimtna  ii^n'*  reverli,  £irto-rpr«).etv  :  Mc.  iv,  12;  Luc.  xvii  ,  4;  Gal. 

Juiii  gu]>,  «fi/jiScvoi  p/Wov  ri  <j,t)o9eot:  Tim.  II,  lll,  4  ;  iv,  9;  eliam  sme  sik,  Cor.  II,  ui,  16;  irttaTpii-ioOK 

2)  lieneplanlim»,    t0«5oxt«:  Kou».  x,   1;  Eph.  1,9  ;  Joan.  xu,  «iO ;  Skeir.  III,  c. 
yudi  vilja,  id. ;  Luc.  II,  II ;  Phlpp.  i,  15 
viLJA-iiALp»:i,  videsnb  BUpm. 


CA-viLEis,  adjeci.,  1)  volens;  gavileh  visan,  trvvju- 
lovitv  :  Cor.  I,  vn,  12,  15;  2)  unauimis,  ofto9upt«5ov  : 
Itom.  xv,  6. 

MUiA-viLEis.bencvolens,  «u9«iptToj:Cor,  ll.viu,  3. 

ANA-VIUBI,  lem.,  modeslia,  to  tirtttxif.  1'lilpp.  iv, 
5  vid.  ad  h.  I.;  eRttWTOC:  lim.  I,  ui,  4  vul.  ad  h.  I. 

MLJAKIp,  iioiii.  propr.  uiasc. ,  docum.  ueap. 


lN-vANDJA»,  perveiiere,  corrumperc,  fttrao-Tptijistv  : 
Cal.  i,  7. 

is  vamuan  .  averli,  anoTTpi<j>i<rfat  :  Mll».  v,  42; 
ixT,  eir£tr9at  :  Tim.  I,  l,  6;  fxx>tvctv  :  IV  liii,  3. 

ca-va>deins,  feoi.,  reversio  :  Skeir.  I,  d. 

us-vandi,  fem. ,  mcditaiio,  touversiilio,  ittOoJcia  : 
Kph.  iv,  14   vid.  :nJ  h.  I. 

VINDS  (vct.  norv.  vindr ,  vel.  fr  ,  vel.  sai.  wiml, 
vet.  sup.  gerin.  wint,  augl.  sax. .  suec. ,  dau.  Mmf, 


VILVAN  (coll.  Vu//t;  Gf.  1,  848;  ,conj.  1,  vaiv ,  angl.,  hatav.,  rec.  sup.  gerni.  icind;  lai.  ventne;  Gr. 

Dicfvwi,  1'M/pa»*,  rapere,  «p7ta?£tv:  Ju.ui.  vi,  15;  ou»p-  III,  390;  (»f.  I,  623;  Kehih.  1151),  masc.,  veuius, 

T«?£tv  ■  Me.  5  27  ;  parl.  pra;s.  vilvmds,  npax,   lur  «vjftoc  :  Mih.  vu,  25,  27;  viii,  26,  27;  xi,  7;  Me.  u, 

u tir«5:Mili.  vn,15.  37,39,  41;xm,  27;  Luc.  vii,  21;  vm,  25,  21,  25; 

'  D.s-viiVAN,rapere,arripere.Siap7r«?siv:Mc.  m,  27.  Joan.  vi,  18. 

lUA-vn.vAN,  1)  rapcre,  «prr«i;itv   Mih.  xi,  12;  Joan.  *  VINbJAN  (angl.    six.  vindwt»,  angi.  •VMitiw; 

x,  12,  28;  Cor.  II,  SH,  2,  4;  The  s.  1   iv,  17;  2)  ar-  coll.  lal.  vamius),  cooj.  II,  quassare. 

ripere,  tmaprTtctitv:  Luc.  vm  29.  dis-vindjan,  comiuassare,  Atxttiv  :  Luc.  xx,  18. 

vilvs,  ;idj'ecl.,  rapax,  upnu^:  Lue.  xv»n,  II;  Cor.  vin|ii-si.aijho,  vid.  snb  Skiuran. 

I,  v,  19,  II.  VINNAN  (vel.  norv.  Biima,  angl.  sax.  vinimu,  vel. 

v'ulva,  lem.  ,  latiociniuin,  stpirorv ttof :  Phlpp.  i»,  6.  sax.,vel.  snp.  gcrm.  winnan,  vei.  IV.  winnu;  Cr.  II, 

*  VIMMAN  (vcl.  norv.  ioiiii",  vaima,  vcl.  sax.  wam,  34  ;  C(.  I,  875;  Kchth.  1151),  conj.  I.  i.i/m,  punhh", 

angl.  sax.  vont ,  verjiniion ,  vel.  sup.    gcnii.   wamm  ,  vunnans ,  pali,  mxu^jtv  :  Mc.  vin.  31;  II.  12;  Luc. 

u  tmiiiirtrt,  vcl.  Ir.  uitim,  suec.  vdmjas,  «J.ni.  va-mmes ;  ix,  22 ;  Cor.  II ,  i ,  l> ;  Plilpp.  l.  29  ;  t^ol.  I,  21 ;  Tkoal 


Cl  1 ,   851 ,  Rclilh.  1024),  conj.  I  ,  vamm,  vuiuinaij, 
vuhiiiiuiii,  niiicul.ire,  unpurum  reddere. 

vamm,  iieulr.  (>),  macula,  irrrtXoi;:  Eph.  v,  27. 

gavajius,  adjcci. ,   impurus,  lurpis,  coinmuns, 
xo>.vo,-:  Itom.  xiv.  M. 

i  a-VAHi  ,  iiomaculaliis,  iimnxius  ,  «fcw^io;  :  Kpli. 
I,  4;  V,  -7  ;  Col    i,  22;  «<j7rcAo.-:  liin.  I,  vi,  14. 

u  .•VAiiUKl.fem  ,  siucel'iias,ciAixptvct«:  Cor.  I,  v,  8. 

ana-vammjvn,  conj.  II,  vilupcrare,  fituptav:  Cor.  II,      Gal.  v,  24  ;  rrctOo,-  :  Col.  III,  5 
■I   5.  vinna,  leui.,  id  ,  rnxOo,-  :  Col.  lil,  5  h.  I. 

'*  VINHAN  (vcl.  noiv.  vinda,  angl.  sjx.  vinilnii,  in-  vunns,  fcm.,  iil.,  rraOrjtta  :  Ti  ».  II,  III,  II. 

viilif  ,  vel.  s:ix.  windim  ,  wendian  ,  vel.    sup.    gerin.  VTNJA  (vel.  siip.  gero».  iinijan;  Or.  II,  ;•$  :  I»K  \. 

i.niiiin,  fnwii,   »8  •   !''•  iii'"'«.  Bngl.  «'  »</,  snec.  MN        T,2I  ;  Gf.  I,  8-2),  lem.,  piltCUUM   vuum  :  Jo»n.  \.  U 
du    'utmta,  dan.  viude  ,  veude ,  hnlav.  winden ,  rec.  MMI<liS(vei.   norv.   refr,   \cl.   s.»\.,   vei    >  «i\ 


I,  ii,  ll;  Thess.  II,  i,6;  Tun.  I  .1,  II;  vfv**a6x,  : 
Luc.  H.  48;  riiinuuii  arbaidai ,  cv  xotcu  x«t  :.u^(ii.i  * 
iin'.s  II,  iii,  8;  viuaii  vinitan,  pcisevu  loneio  pjn. 
tSnuxftrOai  :  Onl.  vi,  12;  agtiftot  vinnan ,  jllliciiiiiieiu 
pati,  OXcCtofla»  :  ThesS.  I,  in,  4;  aglunt  i.iman,  ul., 
Tiu».  I,  v,  10. 

ca-vinnan,  pali,  i  o^:n  :  Gal.  ui,  4. 

vinno,  fcu».,  p.issio,  dolor,  iraOuita  :  Koiu.  vn .  :"> , 


I4US 


VIPJA 


VISAN 


i  i8t. 


perin.  wintnr,  vel.  fr.  ifimVr,  angl.  sax. ,  snt*o.,  ilan. 
tinler,  angl.,  haiav.,  rcc.  siip.  gerin.  leifl/er;  Cf.  I, 
630;  Rcluli.  1152),  inase.,  1)  byems,  ■guw&n:  Hc. 
ti<i,  18;  Joan.  x,  22;  4)  annus  (in  suppulalioiiibus 
Irinnoruin), sto;  :  Mili.  ix,  20;  Ijic.  n,  42;  vm  ,  42  ; 
1'inrru  risan,  vid.  snb  Vn«. 

VIPJA,  viJ.  snl>  PctjMN. 

VIS  (Gr.  II,  20),  ncuir  ,  irawpiilliias  maris,  yu- 
Xrjvn  :  Mlli.  vni,  20;  Mc.  tv,  50;  Lnc.  »111,  24. 

*  VIS  (vel.  snx..  vel.  fr.  uitt,  coll.  Veitan;  Cf.  I, 
1I0G),  adjecl.,  cerlns. 

l!N-vis,  inrerlus,  wSnlo;  :  Cnr.  1,  ix,26. 

VISAM  (vil.  norv.  vera,  angl.  sax.  icjhm,  vel.  sav., 
vel.  ^up.  geim.  westrn,  vcl.  fr.  trrs«,  angl.  toas,  siiec. 
raru,  dan.  iwre,  liaiav.,  rcc.  sup.  gerin.  wesen ;  C*>ll. 
lal.  es.sc;  C.r.  II,  20;  Cl.  I,  1053;  Rfhlll.  1145),  couj. 
ainiin.,  prais  im,  i»,  itt,  lijum ,  sijnp.  sind,  pra-i. 
tns.plur.  veMiii(coulraliiiiiriii  3prrs.prTs.  sing. ruiti 
negalione  ni  iu  nitl :  Mili.  x  ,  24,  57  ;  Mc.  vi,  4  ;  ix. 
40;  x,  40;  XII,  27,  31,  52;  xvi.O;  Lur.  t.  37;  vi,  40; 
vn,  28;  ix,  13,  50;  xiv,  52;  xx,  38;  Joan.  vi.  21; 
vn,  10,  18;  viu,  13,  4t;  ix,  16;  x.  12;  xi,  4,  10; 
XIII,  10;  xiv,  24;  xv,  20;  XVIII,  50;  Itoni.  xm,  t  ; 
xiv,  17,  Cor.  I,  vii,  IS;  xit,  14.  15,  10;  xv,  12.  15, 
53;  Cor.  II,  i,  18;  xi,  14,  15;  Cal.  i,  7;  in.  28;  v, 
2,23;  Eph.  vi,  9,  12;  G  I.  m,  II,  25;  Tim.  1,1.  0; 
Tiui.  II ,  ii,  1)  [lameii  Itoiu.  vni ,  9  ni  i»'  el  l.ur.  vi, 
43;  vm,  17  iii  iiuk  isl};  ciiui  jiata  in  fiat '-i*t,  viil.  suli 
jiaia .  ctlill  kara  in  Kor-Ul,  vid.  sub  AukiI.  I)  essc,  ul 
speciale  veiunni,  a)  esse,  exislere,  iTvat :  Mili.  vi,30 
jtni ,  hovi  haipjos  himma  dugu  viiando;  Mc.  vin,  I  «I 
/i/n  managai  manage.n  ritamlein,  xn ,  18;Luc.  xx,  27, 
29;  Jnan.  viii,  58,  xi,!>;  xvn,  5;  lioin,  x,  I2;xu>, 

1  ;  yiyvsoQai  :  L\ir,  i,  5;  mt[>tijtu  :  Joan.  vu,  0;  li) 
Signilicarc,  vocare,  tJvcci  :  M>  .  vi  ,  2  gumuinjnini  lian- 
ilum,  pal-itt  unfvaltanaim  maijau  ;  xi,  51;  lloiu.  vu, 
18;  ix,  10;  x,  6,  7 ;  c)  vaiAl  ci.an;  valere,  Tiitr^unv: 
l.al.  vi,  15;  il)  lieri,  ymsaQau  :  in  lociilione,  ni  aijai 
(uit-sijai)  :  Lne.  xx,  10;  itom.  vn,  7,  13;  ix,  15;  xi, 
t,  II  ;  Cal.  ii,  17;  vi,  14;  e)  iu  locali  (licel  sa-pe 
melaphorii  o  seiisn),  u)  i  iiiu  ailverltiis,  lier  :  Mc.  vi,  5 
(>iiu  siitd  svistrjus  h  her  at  untli?) ;  \vi ,  0;  Jnan.  vi, 
9;  xi,  21  ;  Cul.  iv,  0;  juinur  :  Mili.  xxvu  ,  ,".5  {vesti- 
nuh  pan  jainiiT  qiitons  tnanaoes),  01  ;  Mr.  III ,  2;  v, 
U  ;  l.nr.  ii,  0;  \i ,  G ,  viu  ,  32;  x,  0  ,  Joau.  vi,  22, 
24;  \i,  13;  xu,  9;  puruh  :  Mili.  VI,  21  (pnrei  uitk 
is/  huul  ixvar,  purttli  is/  jah  liuirtu  tzrar);  Joan.  xu  . 
26;  xiv,  5;  Cor.  II,  iii  ,  17;  papro  :  Joati.  xviil,  30 
(piudanriardi  meina  mst  pupro);  parei  :  Mc.  lt ,  4 
landhultdeditn  hrut ,  purei  vas  lou^),  Mtli.  vi,  21; 
J  an.  vn,  34,  30,  42;  xi,  32,  41 ;  \n,  1,  26;  xiv,  3; 
xvti,  24;  xmii,1;  Col.  ill,  1,  il  ;  padei :  Joau.  \i, 

02  (gasuiioip  sunu  titinit  ustUtgan,  jiadei  vas  faurpii); 
Mc.  vi,  55;  wur :  Mc.  xiv,  14  (icar  tind  satipvot, 
purei  pusku  maljau);  Luc.  viii  ,  25;  Joau.  vu  ,  II  ; 
viii,  19;  ix,  12;  Cor.  I,  xv,  55;  wapro  :  Joan.  vn, 
27  (ni  maiina  vuit,  wajito  tst),  2S;  ix.  29,  30  ;  xiv,  9  ; 
ifiia  :  Mc.  xiii,  28  (kuuiiuj)  fialei  newa  Ul  tnuns),  29; 
Luc.  xix,  11;  Joau.  vi ,  4 ;  vn,  2  ,  xi ,  18  ;  lioui.  x 
8;  Phlpp.  iv,  5,  \iil.  caHeruui  sub  Arir;  iieicis  :  Itoin. 
xiii,  II  (iwtvit  isl  naseius  uusura  puu  patt  gulanbide- 
tlum)  ;  fuirra  :  Mlli.  vui,  3l  (vnsu/i  pnn  fuiria  tm 
liuirda  sveine);  Mc.  xu  ,  54;  Ltic.  xiv,  52;  Eph.  II, 
15,  viil.  c.i-ieiuin  suii  Fnirra;  fuuru  :  Pblpp.  in ,  14 
(du  paim ,  boei  faura  sin^,  niik  ufpaitjands);  iupa  : 
Col.  in,  I  (poeiiupa  sintl,  sokeifi),  2;  uia  :  Tliess.  I, 
iv,  12  igiigaath  gafeltubu  du  [xiim  puiei  ula  sind); 
Mc.  i,  45;  mapro  :  Mc.  vil,  1»  ("i  vailtts  isl  ulupro 
mans  iuugagiiaiida  ia  inu);  ufno  :  Skeir.  IV,  li  (ni 
fialei  tifuru  visandun  srjire  kuunidedi);  uljur  vistttt , 
vid.  suti  A'i-,  i.)  i  iiin  pi:eposili"iiil'iis ,  uu.)  ctlili  iu  ." 
Mih.  v,  25  {iiud  paleih  i«l  tnju  mtbiitmu);  vi,  4;  x, 
32,  35;  xi,  8;  xxvn,  .0;  Mc.  I,  25;  n,  I;  v,  5,2.; 
w.  41  ;  Luc.  i.  01  ;  u,  8,  25,  44,  49;  iv.  25,  27.  52, 
55;  v,  7,  12,  \u,  25  (\iKu[.yjr*);  vui,  45  ;  ix,  12,  01 ; 
xvi,  25  (•JTup;  -:iv);  xvn,  21 ;  xviii  ,  2,  5;  Joan.  vii  , 
i'2,  1S;  viit ,   i«;  ix,  5,  30;  XI,  6,  10,  50;  xil,  35; 


xiv,  2,  10,  17;  xvn,  II,  26;  Boin.  vit,5,  23;  vin,  8, 
9,  54;  xii,  3;  Cor.  I,  iv,  5;  xv,  25;  xv  P;  Coi .  II, 
i.  I  ;  v,  i;  vii,  5;  XI,  10,  25  iniihljuh  dag  in  diupipui 
vas  mareins,  vu^Oriuscoy  iv  ■:•'.>  ^u6w  ir»^otrj>o) ;  XIII,  5; 
Gal.  iv,  25;  Kph  i .  1 :  n.  il ;  iv.  18,  21  ;  v,  9,  18; 
Plilnp.  III,  ti;  IV,  3;  Col.  iv,  13  :  Tliess.  I.  il .  14  ;  v, 
4;  liui.  I,  I,  4;  II,  2.  12;  iv,  15;  Tim.  II.  I.  5,«, 
15;  ii,  (0,  20;  i»  fragiflin  ritan,  viil.  sul)  Ciban;  iu 
guireftai  viian.  vid.  snb  Greflt ;  p[i)  nuu  ana  :  Mc.  ), 
45  (anu  aupjaim  tliuhm  tns);  iv,  I  ;  x,  52:  Luc.  i, 
80;  ii,  25,  40;  xv,  25;  xvn  ,  51  ;  Joau.  VI,  10;  vu, 
3  >;  Col.  iii,  2,  5;  77)  <um  ut  ;  Mc.  ix,  19  («n</  wa  «1 
uiis  tijau),  xiv,  49;  Luc.  ir,  41  ;  loan.  xvn,  7  ;  Cor. 
II,  1,  17;  11,  8  iit<tpcivai);  Kpli.  vi,  9;  Col.  111.  25; 
I  lie<s.  I.  111,  4;  Tliess.  II,  m,  10;  «53)  ram  ufar  :  Mlli. 
x,  21  (ttiit  tiponet  ufar  IwtttTJ);  Luc.  VI,  40;  Cor. 
II,  11,  5;  iifur  fi.'n  vitan,  vnl.  snli  tilu;  te)  ruin  nfuru  : 
l.iic.  xix.  19  (pu  li/ais  [yiyov]  n,riir(i  fiutf  biiurtjitn)  ; 
Jo  11.  111,  31 ;  £f)  Ciini  nf :  Cor.  I,  x,  I  (attunt  unstir.n 
atlai  nf  mithinn  rnsmi);  Cal.  iv,2,  21  ;  v,  18;  Tim. 
I,  vi,  1  ;  m)  rinn  (a«ra  :  \\c.  v,  21  (rel  C«nra  muiein) ; 
Col.  1,  17;  Nrli.  v,  15;  W)  rii.n  faur  :  Mc.  ix  ,  40 
(saei  uisl  vtpra  iivit ,  fuur  tiit  iit) ;  Llie.  ix  ,  50;  ul 
ciuu  vihra,  vid.  pnccctleiil.  111  luciiiii  cl  Cal.  v,  25; 
Skeir,  I,  r;  »)  cuiu  mip  :  Mtli.  ix.  15  (und  pant 
weitos,  pei  mip  i»n  tsl  bruPfttpt);  \xvi ,  09,  71  ;  Mc. 

I,  13;  11,  19,26;  lil,  14;  i\.  30,  xiv,  07;  l.uc.  1,  00; 
v.  31 ;  vi,  5,  4;  vni ,  3S;  xv,  31 ;  J  '»11.  111,  26;  vn, 
55;  viii,  29;  ix,  40;  xi,  31  ;  xit,  1?  ;  xiii,  53;  xiv,  9; 
xv,  27;  xvi,  4.  32;  xvll,  li.  2l;  1'lilpp.  1,  23;  iv,9; 
1*iiii.  II,  iv,  11  ;  X))  ciiin  /i«;u  :  Jnail.  vl,  46  (saei  ist 
ftiim  uii.n,  s«  suir  o/(«n) ;  vn,  17.  22,  v-9  ;  ix,  16,  53; 
ir-i  Cllill  m;  Mr.  xi,  3:1  Idtiitpeinsioliannis  tan/i  liiminu 
viit  pau  utiihmann.mi;  l.iu'.  11, 4;  x\,4;  Joan.  vn,  52; 
viii,  ^3.  41,  <i7;  w,  19;  xvn.  14,  16;  xvm,  36;  lir. 

II,  111,  5;  Cal.  v,  8,  l>li|pp.  m,  9;Col.  iv.  9,  11,  17; 
Ske  r.  IV,  c;  vv)cinn  ufur:  M1I1.  \\vii,li2(tp««ni»i<Jau<i, 
saei  i?l  afar  paruskaiveni) ;  I)  niaiiere,  uevuv  ;  Joan.  xu, 
34;  \iv,  0.  10;  xv,  4,  7,  lO,  II,  16;  Cor.  I,  vn. 
8,  20;  xv,  6;  g)  cnin  d«livo,  liabere,  tlvat  :  Luc.  I,  7 
(  tti  vnt  iin  barue,  1100  lialtrliant  liluis  [  ills  liln  n"u 
naiil]) ,  36, 11,  7;  vi,  5i,  55,54;  viu,  42  ;  ix,  38; 
xiv,  10;  Joau.  xii,  51;  xviii,  59;  K0111.  ix,  2;  iui, 
II ;  Cor.  I,  xv,  12,  15;  E,ili.  vi,  9,  12;  Tliess.  II. 
lit,  2;  2)  essc,  ul  verlium  stibsiainiviun  ad  copulau- 
diioi  p  xdicatuw  cum  subjecio,  Eiyai.(<piaudo<|oeetiaiii 
oln  Craectts  illud  pndermisit ) ,  a )  ante  substauli- 
viiiu  \i-l  .iiiji-cuviiiii  iit  praJdicauiui  :  Mib.  111,  II  (x« 
a(ur  niit  ijugiiiila  svmpoui  mis  ist);  v,  34  (slols  i>l 
</»/»),  55.  48;  vi,  22,  25;  \n,  12,  15,  14.  15,  27  . 
vin,  8,  9,  27;  ix,  5,  3d;  x,  57.58;  XI,  5,  6,  11,  14 
16;  xxvi,  00,  68;  xxvn,  0,  II,  4.',  45,  54,  64;  Mc. 
1,7,  12,  10,  24.  27;  11,  9,15,  28;  111, II,  17  ;  xxi\. 
:3,55;  tv,  17,18.20,51,49,  41,  v,  9,  13.1'.,  H : 
vi,  5,  4,  II,  15,  10  ;  vn,  4,  15,  ->ti.  27;  vm,  9,  27, 
29  ;  ix,  5.  6,  10,  5i,  55,  42,  45.  45,  47;  x,  8,  2i, 
25.  45,  44,  47;  xi,  15,  32;  xil,  7,  II,  14,  26,  27, 
28,  29,  51,  32,  55,  35.  37;  xitl.  19,  22;  xiv,  56, 
59,  61,  64;  xv,  2,  16,  25,  59,  12;  xvi,  4;  Luc.  1,  0, 
7,  18,  !9,  29,  57,  63;  11,  5,  11,25,  50;m,l5,  10. 
22;  iv,  3,  9,  12,  22,  3*.  41;  v,  8.  10,  18,  21.  25, 
59;  vi.  5,  6,  22,  55,  T6,  45,  47,  iS,  VI,  vn,  2,  4. 
0.  8,  19,  20,  25,28,  51,  52.37.  5  .  19;  viu,  9,  11, 
12.  14,  15,  17,  21,  25  26,  30.  41;  ix.  9.  13,  14, 
18,  20,  27,  50.  55,  55.  46.  50,  62;  x,22,  29;  xiv. 
17,  22,  26,  27.  52,  55,  55;  xv,  19,21,  21,  20,  52; 
xm.  1.  8,  10,  17,  19,  i0;  xvn,  10;  xvni,  9,  25,  27, 
51,  56;  xix.  1,  2,  5,  9,  21,  42,  46;  xx,  6,  14,  17, 
50,  58,  ii,  44;  Juan.  1,  2»;  ut,  4;  v,  35;  vi,  9,  14, 
29  55,  40,  42,  48,  50,  51,  55.  ;:8,  60,  b5,  6i,  69, 
70,  71  ;  vii,  G,  7,  12,  18.  26,  28.  50.  40,  41,  5  i; 
viii,  12,  15,  14,  16,  17,  2>,  26,  31,  55,  31,  36,  57. 
59,  42,  44,  45,  4S,  53,  51,  55  ;  ix.  4,  5.  8.  9,  15, 
14,  17,  18,  19.  21.  25,  28.  31.  .0,  41;  \,  1.  2,  7, 
S.  9,  II,  12,  15,  14.  22.  24,  .  .  50,  33,  54,  36,  II, 
xi  I  25,27,  58,  59;  xti,  2,  6,  34;  xin,  10,30, 
55;  xiv,  0,  28;  xv,  I,  5,  5,  12,  i\),  wi,    1?,   18, 


1.-7 


CLOSSARIUM  COTIIIC.F.  LINCU.i:. 


U88 


MU ivn, 5,  ||,  17, 19,  21.  SJ;  iviii,  15,  1",  1f., 
1«.  18,  50,33,  88,  37.  58,  40;  xix,  1£;  Ruui.  VII, 
3.  8.  14;  iv,  5,  4,  5,  0,  7,  !),  '20;  x,  8  ;  l|,  15,  47, 
85,  25,  55;  iii,  2,  5;  xm,  5,  4,  0,  IU;  xiv,  4,  II, 
17.  18;  COT.  I,  l,  18;  iv,  I,  8;  v,  7;  vn,  8,  9,  14, 
V.ti,  25;  vi. i,  1U;  x,  10,  17,  19,  80,  22;  II,  5,5, 
8,  14,  15;  xn,  1«,  14, 15, 1«,  19, 82;  xni.  2,  II; 
IV,  9.  |9,  '28,  68:  xvi,  4;  Cor.  II,  I,  7.  12,  14,  21;  n, 
15:    111,2,5,5,    17;  iv,   4,  18;  vi,  II.;  vn,  II  ;  viii, 


!», 


25;  ix,  l,  5,  8;  x,  I,  10,  II;  n,  14, 


15,  19,  22,  23;  xn,  6,  10,  II;  im,  9;  Cnl.i  7, '22; 
ii.  5,  (i,  !l ;  iii,  5,  »8,  29 ;  iv,  I,  5,  <i,  7,  8,  15,  18, 
■24,  20,   28,   51  ;  v,  5,  10,  10,  K;  vi,   5;  Eph.  i,  4, 


11.18,25;  n,  1,3,4,5,8,1«,  14.  I!),  20;  ni,  6,K, 

v,  y.ii.  i 

27;  vi,  17;    11,1 


18  ;  iv,  9/  14,  15,  IS,  25,  29;  v,  3,  5,  8, 10,  17,  25 
lllpp.  i,  21,  22,  25,  28  ;   n,  «j,  28;  III, 


VI, 

5.  II.  7,  8,  15,  19;  iv,  8,  ll;Col.  i,  7.  15,  18,  24, 
27;  ii.  13,  li,  17;  iil,  5  1 1 ;  iv,  II;  Tliess.  I,  II,  15, 
19,  20;  iv,  5;  v,  5,  18.  21;  Tbess.  II,  i,  5.  (4;  n», 
17;  Tiui.  I.  i,  5,  7,8.  15;  u,  5, 10;  m,  12,  I»,  lli; 
iv,  8,  10,  15;  v,  5,  4,  5,  8.  21,  25;  »i,  2.  (i,  10; 
Tim,  II,  i,  12;  ii,  2.  2»;  iv,  II;  Tii.  i,  9,  10,  15, 
16;  n,  1;  Philem.  12;  Neli.  v,  14;  vi,  18;  vn.  2; 
Skeir.  I.  a,  ||,  C;  IV,  b,  c,  il;  V,  l>,  il;  VI,  h;  VII, 
l>,  d  ;  VIII.  il;  yiyv.tjOat  :  Luc.  l,  2;  xix,  17;  llnill. 
m.  54;  Cor.  I  ,  xiv,  20 ;  Plilpp.  m,  (i;  Col.  iv,  II  ; 
Tim.  I,  iv,  12;  v,  9;  <mu<.xtr*  :  l.iie.  IX,  48;  xvi, 
1i;  Cor.  I,  vii,  26;  in,  22;Cor.  II,  viii,  i7;  xn, 
16;  Gal.  n,  14;  |»hipp.  n,  (j;  IH,  20;  l.iic  etiaui  per- 
lineul  locntioncs  «a  Ut  sa  manna,  «i*  o  uvOpuna;  : 
Joan.  xix  ,  '■>;  iudaieit  visandant,  f\>iu  ibuoouoi  •  Gal. 
i',  I5;iiu>upcr  (uiiragagtjja  aisan,  kartt  v.san,  galaisla 
•isati.  (raj)jamarteim  visun,  k/ommsm  vitan,  tkula  ri- 
tnu,  ija  iugareitvo.ls  visun;  uirzis  v.sun  ;  antleigs  visan, 
bnitrs  vitan,  Imrnitks  visan,  balha  visttn  ,  usbeisncigs 
visan,  biitlili  visan,  brt.hs  visttn,  grcilags  visan,  duujis 
visan,  huils  eisan,  afliuims  iisan,un,ihaim>,visau,  hulj>s 
vitan,  andapahis  vitau ,  jnairln  vsan,  uitttS)  visan, 
tttikarja  visan,  nljakiiiis  visun,  uskuujis  visttn ,  svikunjis 
rtsan,  gnlc.ks  vitan,  litus  visan,  mnliteigs  visan,  ufl- 
mahleigs  nsan,  ganiuinjavitan.  gaiwhs  Visan,  biuaulits 
1'i-ii'i,  iihleigs  visun,  uhliugt  visaii,  garaidt  vitan,  bi- 
reks  tisan,  >.eis  visan,  tiuks  vitan,  uttkavs  vitan,  vairjis 
vt.an,  nndvairjtt  visnn,  annvnirps  vitan,  gavair Jieigs 
visan.  vons  eituit,-vais  visan,  gaiileit  eisan,  uuveit  vi- 
saii,  unviis  risan,  rutjtags  vitan,  ruljirim  visan,  vuds 
visan,  gaji.lgins  visun,  fuls  visau,  e:c;  It)  cuni  pro- 
noiuine  |>o>sc  s.  :  Mih.  vi,  15;  Mc.  x,  10;  Loc.  vi, 
20;  xv,  51  ;  Jonn.  vn,  16;  xiv,2t;xvi,  15;  xvn,  0, 
9.  10;  c)  cniii  piiiicipio,  «)  ciiin  parlicipio  piaes.  : 
Mlll.  vii,  29  (ras  uuk  tuisjunds  tni  sve  taUufai  ha- 
binils);  r.lc.  i,59;  n.  18;  iv.  58,  v,  40 ;  ix,  4;  x,  22- 
x:v,  54; xv,  40,  4S;Luc.l,  10,  20,21,22;  n,  55,51: 
iv.  2(»,5I.  44;  v,  1, 16, 17,  29;  vi,  12;  vm,  4(1;  ix, 
18.  53:  xv,  1;  xix,  17,  47  ;  Joan.  x,  10  ;  xm.  23; 
ivili,  IS,  25;  C  i.  I,  x,  19;  xi,  2;  xv,  19;  Cor.  II, 
'.  9;  ii,  9.  II;  v,  1»;  ix,  12;  IIII,  11  ;  Gal.  i,  25; 
iv,  5;  1'lllpp.  ii,  20;  Col.  I,  21  ;  ll.  25;  Thess.  I,  IV, 
0;  Tim.  I,  i,  15;  i,i,2;  Til.  i,  6;  Skeir.  II,  b ;  III,  b, 
.1;  yiyj  eOut  :  Uc  i,  4;  Cor.  I,  x.  52;  xu,  10;  Col.  i, 
18  ;  p)  iiiin  pmicipio  prxs.,  a«)  in  passivo  seusii, 
llv.i  :  Ml!..  x,  26 "Jili  viiht  auk  xsi  guhitlifi,  oOSiv  yie 
iuxt  xcxalvujtivnj),  50;  Me.  i,  6;  IV,  7,  22,  26,  04, 
4(i;  Ltic.  ii.  20;  iv,  10,  17,58,  vin,  2;  i\,  52,  i.",; 
Ji.an,  m,  2i ;  vi,  51,  45,  05;  x,  54;  m,  II,  10,  ivi, 
24;  xvii,  25  ;  x,x,  II  ;  Itom.  xiii,  1  ;  Gor.  I,  v,  II; 
i,  28;  xii' .  10,  C  r.  II,  iv,  5  ;  x,  18;  iui,5, 6;  G»l. 
ii,  II;  IC|.!i  n,  :>,  B;Gul,  m,  20;  Ibesg.  I,  m,9; 
1'im.  I,  in,  10;  v,  7  ,  Tim.  II,  iii,  17  ;  Til.  i,  7 ;  Neli. 
v,  18  ;  f/£)  in  aelivo  senSU  Uc  i,  55  (iu  baurgt  ulln 
gniiinn.tnu  vtts  m  d.iura).  Luc.  v,  17  {jiniei  ve^uu  ga- 
tiunianiii  tit  allaiunin  Itainio),  liuc  perliiieul  luCUliOneS 
drngkaut  nsan,  liabuijn  risun,  Jtuursijii  visan,tupaui- 
ti/it  risait,  Jinmfit  nsan,  kun fn  titiin  ,  mahts  visan, 
iliuk'$  9.1*1111/11  iiiiui,  ikttl.lt  WSHU,  i.ttgitle.i Jis  titun, 
wm  u,'i.i,itii  ri*  •"  cic;  ubl  vc  lniiii  sjmI  iurre  auxilix 
liuiu ,    vnl.    "iib  5),  Oj    |.i-.v<.lii-:ilo    pcr  iadvc.biuui 


eiprenb :  Uth.  vi,  25  (nf«  uhala  mait  Ut  fodihtalt); 
Cor.  I.  xv,  17  (irnrt  to  gnluubeini  ittan  itt);  Tliess, 

I,  n,  10 {unieii  veihaba  neit  Jtaim  galnvbjandam  ><e- 
*um,  ryrvijfcijuiv);  Lnc.  i,  31;  Mc.  iv,  3'i  (andnemtn 
ina.srr  nus,  m  sUjiti);  Cnr.  II,  ll,  17;  Tioi.  II,  m,  9 
(unvitiiie  sriktinji  ruii/ii/i  ntltiim,  svasve  jah  ianuuu 
vus,  iyhiTty);  Tlless.  I,  II,  15  ;  Me.  iv,  2(i  (iin  i.si  Jdu- 
tltniijitt.lt  guJiK);  x,  15  ;  Cor.  I,  VII,  20;  c)  ciim  pra-p — 
lilionoiii  prsraicoio,  •■ )  com  bi :  llnni.  vm,  5  (J>ni  bi 
leiknri\andaiit);  Kph.  vi,  21,22;  1'hlpp.  II,  -J3.28- 
Gol.  iv,  7,  8  ;  Tiiu.  I.  i,  II;  Ti(.  i,  1  ;  1'hilem.  14;  •$) 
eiiiu  </n  :  Jonu.  xi,  1  (iu  sittkei  nisidu  daubau);  Rooi. 
vii,  10;  ('or.  I,  xiv,  22  (rmdot  dubnnitruiiiiiil);  Cor. 

II,  vii,  15;  Cpli.  i,  12;  Go|.  Ii,  22  ;  i/,i  batui  ruaii, 
viil.  "ub  lititan;  coll.  Luc.  v,17  mahls  fraujini  vus  du 
hailjan  ins;  y)  cuni  inu  :  Rom.  xi,  29  (i»«  tdreiga 
timl  auk  tjibos  jalt  lujiont  gufjs);  Kph.  11,  12  ;  f)  pr;c- 
ilieaio  per  senientinin  (eompleiain  vel  elliplieani)  cx- 
pressn,  ij'ne  si'nieuti.1  sivca)  in  orslione  recta  poui- 
lur  :  Mlb.  v,  57  (tijaift-ban  vaurd  isvar;  jaja,  nene); 
ix,  15  Ujaittmifi  tva  tijui,  armahairlipa  vljau  tah  m 
itunti);  xxvii,  40;  Cor.  II.  i,  18; /3)  i»ive per relaiivnm 
i  iiin  praccedenti  ropulaiur  ei  equiocm  ««)  pcr  prouo- 
men  relativuin  :  Mlh.  Il,  10  (in  islatk,  bi  Jmnei  ga- 
tnelijitsi);  Me.  iv,  10,  22;  vn,  15;  ix,  1,  59;  Luc.  vn, 
27;  xvi,  15;  wiu,  29  ;  xx,2;  Joau.  v,  45;  vi,  05, 
04;  vu,  25;  viu,  18,  50,  51;  ix  ,  8;  x,  6;  xi,  2  ; 
xiii,  24,20;  xiv,  21;  iun,  14,  2b;  Cor.  I,  xv,  10; 
Cor.  II,  li,  2;  xti,  15;  Eph.  iv,  10 ;  Tiui.  II,  iu, 
0;  Nch.  vi,  17;  p;j)  per  panicttlaiii  relslivsm, 
ut  Jmtfi  :  Mc.  II,  10  (tea  iil,  fiitei  mib  motirjam  jali 
(iuvaurhlaim  maljiji  ialt  dTiggkibi)  ;  ci  :  Mc.  ix,  21 
(iriin  tagg  melUt,  ei  pnla  varji  inuna);  Coe.  I,  xvi, 
12;  barei  :  Mc.  iv,  15  (  Jtai  vijna  vig  tind  ,  Jmrei 
suittd.i  bata  vaurd) ;  sve  :  Mc.  xu ,  25  (aiwri  sie  utjgil- 
jus  jiai  «I  hiiuinait) ;  tvasve  :  Mih.  vi,5(  ni  sijaib 
setisve  jiui  liutans);  Lnc.  xvin,  II  ;  Itum.  u,  27 ;  g  ) 
ciun  genitivo  ad  praedicatum  reiato  cxpriinitiirn) 
:iil  q  :ein  perlinet  ;  Mc.  x,  14  (  Jiizeht  jiiitdatigttrdi 
gnjis);  (II,  lci  (wi»  isi  ta  manUtkti);  tx,  41;  Lue.  v, 
5;  ix,  f,5;  ivm,  16;  Joan,  x,  12,  21;  Roin.  vm,  9; 
i\,  4;  Cor.  I,  i,  12;  x,  20;  Gnr.  II,  II,  3;  iv,  7;  x,  7; 
GaJ.  v,2i;  Tiiii.  II,  n,l:>;p)  ad  i|uid  pertinet  :  Mlh. 
xxvi,  75  (bi  sunjai  jah  J>u  blteis);  Mc.  xiv,  09,  70; 
Joan.  x.  10,  20;  xn,  20;  xv,  I9;xvm,  17,  25;  Cor. 

I,  xn,  15,  10;  Tmi.  I,  i,  19;  Tilll.  II.  l.  i'.;ii,  17; 
■/)  proprietas  qnaedam  :  Jnan.  ivill,  37  [wamh  saei 
Ul  sunjos) ;  Itoin.  vm  .  5  (/,"  fioei  leikis  sind  milon); 
xiv,  19  (poei  gaeairpjit  sind,  laisljaima  jah  Jioei  lim- 
remnts  liitd  in  nnstnKso);  Ouc  nildueend.i-  sunt  etaui 
loniiiones  uldagis  visan;  Ti.ess.  I,  v,  8;  risutjere 
irttitbc  Mc.  v,  42;  h)  prsEjdicalum  siinuleiidiim  esi : 
Mc.  xiv,  4i  '3,i  isl.  h<C  esl  hoc),  62  {ik  vn,  t%  •  siiim 
boc);  Joan.  vi,  20;  vin,  24,  28,  ix,  9,50,  57;  \iu, 
19,  25;  ivni,  5,6,8,  !7,25;Cor.  I,  xiv,  20;  3)  nl  n> 
verbmn  auxitiari  iin  ad  circumscribendum  passivuiu 
a)  in  pra-semi  et  prastcriio  prn  aorisl. :  Mtli.  v,  21  (gi- 
pan  iii,  ioiiiOn).  27,  51,  33.  58,  43;  viu,  3;  II,  33  ; 
Mc.  i,  9;  in,  21  ;  xv,  15,  28;  Lue.  i,  15,   19,  20;  n, 

II,  17,  20,  21  ;  iv,  17,  28,  i.  ;  VII,  12;  x,  20,  22  ; 
xvn, 9  ;  Joan.  vn,  39  ;  ix,  52;  III,  ;>,  16;  xm,3l,32; 
xv,  8;  xvi,  21 ;  iviii,  36;  Roin.  ix,  II,  12;  xn,  5; 
Cor.  I,  i,  13  iin.;  v,  7;  vu,  20,  21,  22,  25,  21;  x,  2; 
xu,  15;  xv,  4,  5,8  ;  subscr.;  Gor.  II,  i,  8;  iv,  10; 
v ii,  7,  ;i ;  xi,  if.,  53  ;  II|,  7  ;  llll,  4;  subser.;  Gal.  U, 
3.  17;  ni,  I.  47;  v,  13;  Eph.  i,  II  ;  in.  2,  3,  5,  10  ; 
iv,  1.4,  7,  21.  50;  Pnlpp.  i.  29;  ui,8;  Col.  i.  25, 
2  .,  2(i ,  ui,  II, ;  Tbejis.  I,  lll,  1.7;  Tliess.  II,  i,  10  ; 
Tiui.  I,  i,  1 1.  13 ;  ii,  7 ;  vi,  12  ;  Tim.  II,  i,  9,  1 1 ;  ui, 
1i;  lit.  i,  3;  Neb.v,  17.  IS..->L.-.r.  I,  b;  III,  b;  IV. 
d;  VI,  c;  Mi,  i- ;  b)  In  prawenll  pi o  |>orleeio  :  Mth. 

\i,  S;  Ue.  i,  2  (  gamtHb  isl,  ■/i/pxxrai);  iv,  11  ;  V, 
1;  ,ii.  0,  u.  12.  15,  42  ;  x.  O,  II,  17  ,  xv,  4  Co- 
llnis  coioi  TiOnxut  legil) ;  xvi,  4,  l.ne.  II,  t3,  24  ;  ui, 
4;  iv,  4,  6,  8.  10,  12;  vm,  10;  ».  26.  xix.46;  Jo»". 
vi,  (15  ;  vii,  8.  47;  VIII,  17,  41  ;  xvn.  lO.xviu.  57, 
lioiu.  >ii,  t,  viii,  50,  iv,  13,  35  ;  x,  15,  »i  i6.  IU, 


IS89 


VISS 


VKIKAN 


H90 


19;  xin,  I  ;  xiv,  II  ,  xv,  9;  Cor.  I,  i,  13,  10;  IV,  *, 
li;  vn,  11,  15  27;  xiv,  21;  xv,  27;  Cor.  II,  vii, 
4,13;  viii,  15;  ix,  2,  5,  9;  Gal.  n  ,  7  ;  iv,  22.  23, 
27;  v,  II  ;  vi,  14;  Plilpp.  i,  17 ;  sn,  12;  iv,  12  ;  t.nl.  i, 
16,17;  i  i,  3;  iv,  3,6;  Tliess.  I,  m,  3;Tiin.  I,  i,  9; 
vi,  5;  Tmii.  II,  ii  9;  tv,  8;Tit,  i  15;  c)  in  prietcrilo 
pro  pliistpiamperfeclo  :  Mih.  vn,  25  (ausn/i/>  »a«, 
teflcwWuTo);  Luc.  iv,  29;  vi,  48;  viu,  2;  xvi,  20 ;  Jnan. 
ix,  22;  xi,  38,  44;il)  in  praienln  pro  iniperleelo: 
Mc.  l,  5  (dnupidui  retun,  e'Sa7TTi^ovroj ;  Lue.  i.  05;  III, 
25;  iv,  I;  «1,12;  vm,  27,29;  »vi,  19;  xvn,27;  Joan. 
iii,  23;  vi,  18;  xvm,  '0  ;  Koiii.  vn,  6;  xi,  25;  roll. 
Mtli.  xxvu,  12;Luc.  u,3,  ")3;  hinc  el.iaiu  e)  in  pr;escnli 
pro  prtn-ciiti  :  Cor.l,  xvi,  13  igiijivntlidai  tijaip,  rpu- 
-.u.iwtjQi  ),  Cnr.  II,  i,  i  ;  xlll,  II;  Giill.  tv,20;  vi,  13; 
bph.  ii,22;  coll.  Tini.  I,  vi,  8. 

at-visan.  ades-e,  sTKpiarccvai  :  Mc.  iv,  29;  e^tora- 
v«r  :  Tim.  II,  IV,  6;  T.upuniiOat  :  ltmn.  vii,  21. 

in-vi-an,  iinntiiieiv,  ScccyiysccrSai :  Mc.  xvi,  1. 

Ml))-vi$A.N.ailesse,  <ruuirapaytyv£aOat:Tiiu.  II ,  IV,  10. 

u:ar-vi»an,  superesse,  I)  prxesso,  superare,  uttjp- 
i/jtv:  Phlpp.  iv,  7;  rrjpto-o-eujiv  :  Cor.  II,  III,  9;  2) 
prteslare,  vnipeyjiv  :  II.  iii.  xiil,  1. 

iauba-wsan,  praeslo  esse  :  Coi .  II,  vm,  II ;  f  keir. 
VIII,  b. 

vists,  fcm.,  esseiilia,  iiatura,  auart?:  Hnni.  xi,  24; 
Gal.  iv,  8;  Epli.  II,  3;  SUir.  II,  c,  d. 

visan,  conj.  I,  vas,  vcsun  (titans),  inanere,  morari, 
piev-iv.  Lnc  x,  7;  xix,  5;  Jiiaii.  v,  38;  vi,  27,  SG; 
vn,  9;  vin,  35;  xu,  16;  xiv,  17,  25;  xv,  4,  5,  6,  9, 
10;  It,  iii.  ix,  11  ;  C"r.  I,  vn,  11  ;  xv,  0;  Cor.  II,  III, 
II,  14;  ix,  9;  Tim.  II,  II,  13;  m,  14;  Trpojpevstv  : 
Mc.  vill,  2;  otaueveiv  :  Lnc.  i,  12;  eTr/uevetv  :  Cor.  I, 
xvi,  8;  Pliipp.  l,  24;  iv&vpib) : Cor.  II,  v,  6;  tintru 
lisait,  liybernaie.  7rapaxttua?scv  :  i  or.  I,  xvi,  6 ;  vnila 
vitan,  he  ie  esSC,  valerc,  tvooaiviaOu.i :  Luc.xv, 25(24), 
32;  xvi.  19. 

bi-visan,  valere,  sxifpaaiaOat :  Lnc.  xv,  29. 

GA-visan,  manere,  p.ivttv  :  Lnc.  vill,  27. 

MlpGA-viSAN,  o-uvKnayeoO/t  :  Itoin.  XII,  16. 

pAimi-viSAN,  iii.ii  ere,  uivetu  :  Joan.  ix,  41  ;  Eiriuivr.iv: 
Itoin.  xi,  22;  Col.  i,  35;  Tim.  I,  iv,  16;  Stctftevetv  : 
Gal.  u,5h.  I.;  rtapaueveiv :  Plilpp.  i,  25;  rtpoju/v-tv: 
Tioi.  I,  v,  5. 

VISS,  vid.  suli  Vitltm. 

VISSLI.  vid.  sub  Veitan. 

MT  (vel.  norv.  vid,  vet.  sax.  ntif,  angl.  sax.  tiif ; 
cnll.  Veis),  iniiii.  dii.il.  prononiinis  personaiis  I  peis., 
nos  ainbo,  «ftft; : Joan.  xvn,  II,  22. 

VITAN,  vid.  sub  Veilan. 

VITS,  viil.  siib  Veiian. 

VITO|>,  vid.  sub  Veitun. 

VLAITON,  vid.  sub  Vteitan. 

'VLMTAN  (vel.  norv.  lita,  angl.  sax.  vlitan,  vlite, 
vcl.  sax.  wliti,  vel.  fr.  wliie;  Gr.  II,  14;  III,  401  ; 
Gl.  I.  1130;  11,522;  Rclitll.  1157),  conj.  I,  vlail, 
vliiun,  rlitiiiis,  adspnere. 

ANDA-VLF.I7..NS  (Vei.   Mip.    gcmi.    aillluZ',    ailgl.  SSI. 

andvlite,  rer.  sup.  gerui.  anililz),  masc,  vultus,  facies, 
jrp6f-j7rov  :  Mc.  xxvi,  67  ;  Luc.  xvn,  16;  Cor.  I,  «>, 
25;Coi.  II,  iii,  13;  xi,  2'. 

vlaiton,  conj.  II,  circnmspiceie,  ■nzpttli-zio-foi : 
Mc.  v.  52. 

vlits,  masc,  1)  viilliis.facies.irp&anrov  :  Mc.  xiv, 
05;  Cor.  II,  ni,  7;  Cal.  i,  22;  tyiq  :  Joau.  si,  44;  2) 
adspeclus,  vi»f!s,  lornia,  uopf-n  :  Phlpp.  u,  7. 

vilijAN.Conj.  ll,c.iStigai'e',OnwTiy?£iv:Cni'.  I,IX,2". 

YMAINAIUS,  uom.  propr.  iuasc.  'luivatof  :  Tim. 
II,  ii,  17. 

VULAN  (vet.  snp.  gcrm.,  vel.  sax.  wallan,  angl. 
sax.  veallan,  vel.  fr.  ivulla,  rec.  snp.  geim.  watlen; 
lat.  bnllire;  Gf.  I,  797;  Kclllh.  1024),  conj.  I,  vanl, 
vultin,  vitlans  (?), fervere,  £etv  :  Koui.  xu,  II;  vouiiv 
«ijrnv  :  Tim.  II,  n,  17  vid.  Ii.  I. 

VULpUS(ang!.  sax.  vuldoi  ;  coll.  Valdttn ; Gr.  II.  5S  ; 
Gi.  I.  «18,  899),  in.isc,  glort.i,  lionor,  «%*  :  Mtli. 
xi,  13,  29;  M;\  vm,  58;  x,  57;  xiil,  26;  Luc  II,  9, 


14,  32;  iv,  0;  ix,  20,  31,52:  xvn,  18;  xii,  58; 
Jo:m.  xi,  40;  xn,  41;  xvn,  5,  22,  24;  Uom.  ix,  4, 
23;  xi,  36;  xv,  7;  Cor.  I,  x,  51 ;  Cor.  II,  i,  20;  iii. 
7,  8,  9,  10,  II,  18;  iv,  6,  15;  vi,  7;  vm,  19,  25; 
Gal.  i,  5;  Epli.  i,  6,  7,  12.  14,  17,  18;  m,  13,  16, 
21  ;  Plilpp.  iii.  19,  21  ;  Col.  i ,  II,  27  ;  III,  4  ;  Thess. 
I,  ii,  12,  2i;  Tbess.  II,  i,  9;  Tiio.  I,  i,  II,  17;  m, 
10;  Tim.  II,  ii,  20;  Skeir.  IV,  b. 

vuLpAcs,  adjeci.,  1)  unbilis,  bonoralus,  tvSoijoc;: 
l.ue.  vn,  25;  Cor.  I,  iv,  10;  Cor.  II,  iii  ,  7  vid.  ad 
b.  h.;  liph.  v,  27;  SeSolao-uivo;  :  Cor.  II,  III,  10; 
vnlfings  vitan,  oeSo^airOat  :  Cor.  II,  ll,  10 ;  2)  niirus, 
itapaSo*<j;  :  Lnc.  V,   2fi. 

\t)L|.iis,  fcni.,  prelinm ;  ni  va  lu  vulbrais  ial,  iml- 
lius  c-t  pretii,  nioineiiti,  ojScv  Stuoipu  :Gal.  n,  0  h.  I. 

vui.ptis.  arlject.,  compar.  vhIJwiw,  po'ior,  prelio- 
sus;  vulpriza  vistm,  pntiorem  esse,  otajepetv  :  Mtb. 
vi,  26  vid.  b.  I. 

vulJiris,  ailverb.  compar.,  potius,  prctiosius; 
vitthritvisan,  Siu-?ip;rj :  Gal.  II,  6. 

>ULLA  (vei.  iinrv.  utl,  angl.  ,<ax.  vntl,  vei.  snp. 
gcrm.  tivlla,  vct.  Ir.  wolle,  angl.  uool,  suec.  itll, 
dan.  uld,  rec  snp.  gcrin.  uiOftV;  Gr.  III,  410;  Gf  I, 
794;  Hcbih.  1158),  fciu.,  lana  [tpm  secoiiduiu  Nuni. 
xix,  5):Skeir.  Ilt,  c. 

VULLABCIS,  lliasC,  flllln,  yoayivs  :  Mc  IX,  3. 

VULVA,  vid.  siib  Vilvan. 

•  VULFS  (vct.  norv.  ulfr,  vcl.  sai.  wul[,  augl.  sax, 
ii«/f",  vel.  sup.  gerin.,vct.  fr.,  angl.,  baiav.,  rec.  sup. 
geiin.  wol[,  succ,  dan.  ul[;  lal.  vutpes,  [lnpus],  gr. 
KAtiimS;  Cf  1,818;  ilchth.  1158),  masc,  liipus, 
Xuxo?  :  Mth.  vn,  15;  Luc.  x,  3;  Joan.  x,  12. 

'VUNAN  (coll.  angl.  sax.  vyn,  vcl.  sax.  ichu..., 
Wutmia,  vii.  sup.  genn.  i  UHtia,  rec.  sup.  gerin. 
womie;  Gr.  II,  55  ;  Gf.  I,  882),  conj.  II.  lalari.  ^ 

un-vdnanbs,  paitic.  prxs.,  mx-stus,  affliciiiSjaSriao. 

voi/:  Plilpp.  II,  -J6. 

VUNI»...,  vid.  sub  Vinrfa». 

\  UNDS  (vet.  norv.  und,  vei.  sax.  u>un(/,  angl.  sax. 
PHllrf,  vel.  sttp.  gciui.  wniila,  vel.  Ir.  wnndr,  unde,  angl. 
wouud,  rec.  sup.  genn.  wvnd ;  Gf.  I,  896;  Krhlli. 
1162),  adjecl  ,  saiicins,  viilncralus;  hnnbi[>  vundun 
briggan,  decollare,  «ya")atoOv  :  Mc.  xn,  4. 

'vundon,  conj.  II,  vuliii  r.ne. 

ca-vindo.x  (ya-vondon),  id.,  Tpauftaxi'tiv  :  LuC.  XX, 

vunnOFNI,  fem.,  plaga,  p.u<j:Jc,  :  Mc.  III,  10. 

VUNNS,  vid.  snb  Vw/un. 

VHAKJS  (angl.  sax.  i>r«ir,  ang'.  wrij,  scii.  imnA; 
coll.snect'ri(itii,daii.t>rirftj,adject.,o-xo).l6f:  Luc.  m,5. 

VltAK,  vid.  sub  Vrikun. 

VHATON  (vel.  norv.  rula;  Gr.  II,  51),  roilj.  II, 
ire,  iler  lacere,  iropeuio-6ai :  Luc.  u,  41;  Cor.  I,  xvi, 
0;  Stoosuetv  :  Luc.  vm,  1. 

vbatoipUs,  masc,  iter,  i5otjrooia:  Cur.  II,  v,  26. 

VKtKEI,  vid.  sub  Vrikan. 

'VKIGGAN  (angl.  sax.  vrimjan,  angl.  loiiiifl),  conj. 
I,  vragq,  vrtujgun,  vruggnns,  torquere. 

vmcGo,  feni.,  Icndiculuin,  iraytr :  Tiui.  II,  n.  26. 

VHIpUS  (angl.  s.ix.  rtu'6",  i.uic.  vrad,  ilan.  vraml; 
Gr.  Ili,  475),  kiii.,  pccus,  armciiluiu,  aycA»  :  Lue. 

VIII,  o.^. 

VKIKAN  (vci.  uorv.  recka,  angl.  sax.  viecnii,  vi. 
sax.  wruk,  wrrkan,  vel.  fr.  wreka,  vel.  sup.  gerin. 
wrelt,  rehhnn,  angi.  wreuk,  wrong,  rce.  sup.  gerin. 
i«<./i«i;cnll.  Vronjan;  Gr.  11,27;  GLI,  1130,  1151; 
H<  lilli.  1 160),  conj.  I,  vruk,  vrekitn,  vrikans,  persei|il>, 
Sttdxsn) :  Mib.  v,  41  vid.  b.  1.;  Joan.  xv,  20;  Koin. 
xit,  14;  Cor.  i,  x»,  9;  Cor.  II,  iv,  9;  Gal.  i,  23;  iv, 
29;  v,  II. 

ga-vbjkan,  1)  vindieare,  iy.Stxeiv :  Rom.  xn,  19; 
2)  ulcisci,  ezStxDo-tv  Trotetv  :  Luc  xvm,  7,  8. 

FRA-vitiKAN,  perseijui,  e'xt5t'l.zetv  :  Thess.  I,  il,  15. 

vraks,  masc,  persecittor,  SiancT»;  :  Tim.  I.  l,  15. 

vbaka,  feiu.,  persecutio,  Suuvtto;  :  Mc.  x,  30,  Gal. 
vi,  12  b.  I.;  Tiin.  II," IU,  II,  12. 

vnASJA,  iem.,   id.,  Mc.  iv,   17;   Koin.  viii,  35, 


r.si 


GLOSSAIMUM  f.OTIIId/F,  I.INCU.F.. 


1192 


llicss.  II,  i,  i.Tim.  II,  iii,  II  ;  rrakja  linnan,  per^e- 
ciiiiiiiirin  pail,  >)!&»■: o(*'i : Gnl,  vi,  \-l, 

VRIIJIN,  ennj.  II ,  |ii-i  ii-,;iii  ,  .;,,.,<■»  :  1'hlpp.  iii,  0. 

VRIKCI,  ftjfll.,  piTs.-iuliii,  Siaryuof  :  Cor.  II,  xii,  10. 

'VRISQAN,  cnnj.  II  i?),  iiucliiieaie. 

CA-VRMQIH,  id.,  Til.ii/ociiv  :  Luc.  VIII,  II- 

VRIT8(vet.  n.-rv.  riia,  angl.  sax.  MTIM,  vrt.  sax. 
icrilAN,  vel.  siip.  gerui.  riian,  reij,  augl.  ivritt,  rec. 
■np  geiin.  r*i«MH,'  Cr.  II,  14;  Gf  I,  IfSO ;  II.  557), 
m:isr.  pnnrlwn,  rciii,  tmaidm  :  l.uc,  ivi,  |7. 

VRUGGO,  viil.  sitIi  Viiggnn. 

YHOIIJAN  (vel.  iimiv.  in, im,  rngr,  vel.  RRX,  «■!'.)- 
gian,  ingl,  sai.  tregan,  vroht,  VCt.  fr.  irrtitiian.  ruo- 
aia,  rueka,  vcl.  sup.  gerni.  rogian,  haiav.  wok,  rcc. 
snp.  gerin.  urnge ,  rugen;  cnll.    Vrikan;  l)UA.  H55; 

Gf.  l.  liJd;  ii,  45i;lfckih.llCI),  enuj.  II, amunn, 
x«-n;<>f,i  j:  Mih.  xxvii.  12;  Mc.  III,  2;  .\v,  3;  l.uc. 
vi,  7  ;  JnRll.  v,  45. 

FRA-VROUJJUI,    ililfainare.    tmG£ti*t»  :  LttB.    XVI,  1. 

vhiiiis,  reni.,RecusRliu,xBrvyoaca:  Joan.  xvm,  49; 
Tim.  I,  v,  19. 

VODS  (vcl.  norv.  odr,  »n%\.  sax.  tod,  veJan, 
vci.  sup.  gcrm.  tvuni,  angl.  tcood,  liaiav.  woed,  rer. 
Mip.  gerin.  inif/i;Cr.  II,  10;  Gf.  I,  766),  ailjeci., 
insanus,  il.i  initiiiacus,  rJai/iovttooiEvo,-  :  Me.  v,  15,  16; 
lurft  imnn,  Sat/iovi^o-Sac :  Mc.   v,   18. 

*VO0S  (cnH.  angl.  sai.imffmifn;  vcl  veilvodt  efior- 
iiiatur  rx  rpioihtii  verlio  'ceinjan,  quod  indicsrc, 
ostenderc,siguilicatet  ail veilan  pertim-rel?  Gr  11,10; 
DIIA.  857),  iuasc,  anoin.,  plur.  vod». 

veit-vod.,  marlyr,  uaprup  :  Mlh.  xxvi,  65;  Mc. 
xtv,  65;Gor.  II,  i,  25;  xm,  1;  lim.  I,  v,  i9;  vi,  14. 

GALWGAvtiT  vims,  falsns  leslis.  ^!'jt3ouafTup  :  Cor. 
I,  xv,  15;  galiugaveilvods  vinm,  ^iuSouaoTvotuv  :  Mc. 
x,  19;  Liic.  xmi,  20. 

VEit-vodjan,  cnnj.  II,  lesliri,  paujrurtft  :  Lnc.  iv, 
22 ;  Joan.  m,  26,  52 ;  v,  56,  57 ;  vn,  7  ;  vm  ,  15 ;  x, 
2.. ;  xii,  17 ;  xiii,  21 ;  xv.  26,  27 ;  xvm,  25 ;  lioin.  x, 
2;  Cor.  I,  xv,  15;  Cor.  II,  vin,  5;  Gal.  iv,  15;  Col. 
IV,  13;  Tliess.  I,  n,  12;  T.m.  I,  vi,  15;  Skeir.  IV,  c; 
VI,  b;  raxHJupTJpiiv  :  Mlli.  xx\u,  15;    Mc.  xiv,  G0 ; 


.xv,  4;  p.vpx<jptat)ui  :  C.ll.  V,  3 ;  Eph.  IV,  17  ;  Stau^p- 
TvpioOai  :  Thess.  I  iv,  (i;  Tnn.  I,  v,  21  ;  Tiui.  II.  n, 
14;  iv,  |;  gnliug  veitvmljun,  falso  te.slaii.  <\nv&9uap- 
Tufitiv  :  Mc.  xiv,  86,  57. 

hi|>vbit-vowi.n,  ituiari-euiB,  ovuvuprvpuv  :  Itt.ni. 

IX,   I. 

■■  Mi.':ini|i»  (leiivodiiln Jnan,  m,  32),  fciii.,   toti- 

nioiimiii,  ujprvpiov  :  Mlli.  IXVIl,  13  ;  Mc  I,  41  ;  VI, 
II .  I.oc.  v,  14;  ix,  S  ;  Tini.  II,  i,  X;  umprupia  :  Mc. 
xiv,  55,  56,  50;  Joan.  iii,32;  v,  3(i ;  vill,  15,  17; 
Tim.  I,  tii.  7  ;  veilroilijia  kaban,  lc-.tific.irc,  uuprv- 
piiaQui  :  Tiin.  I,  v,  1i). 

vtrr-vonuNS,  lcin.,  iil.,Skcir.  VI,  c. 

vtrr-vonti,  fem  ,  iil.,  jmmtOiiiw  :  Cor.  11,1,  12; 
Tliess.  II,  i,  i0 ;  Tin>.  I,  II,  6  ;  uupxvpiu  :  Til.  i,  13; 
Skeir.  VI,  h. 

vKlr-voiii,  iitnli..    itl.,  Tini.  II,  u,  2  \itl.  ail  li.    I. 

VO[)S(vei.  sax.  wulAi;  Gr.  III,  7St>).  ailjecl..  Im- 
ims,  «cccplabilis  ;  daunn  topi,  liomis  oiior,  iut.>Si«  : 
Cor.  II,  ti,  15;  Louii  eOwSiot,- :  Lph.  v,  2. 

VOK,  vid.  sub.  Vakan. 

VOKHS  (angl.  sai.  lortir,  vcl.  sup.  gcrm.  wuochnr, 
vel.  Ir.  wnker,  snec.  oiker,  ilan.  aager,  rcc  Blll». 
germ.  uucaer;  Gr.  II,  II  ;  Gf.  I,  680;  IMilli.  1137), 
masc,  Iiiitiiiii,  Toro,-  :  Lnc.  xu,  2">. 

VOiNOON,  TUl.  Viini/oi. 

VOPJAN  (angl.  sax.  rop,  rc/in»,  vcl.  sax.  no/ian, 
vel.  sup.  gcrm.  wuofan,  vcl.  Ir.  icrpun,  an;l.  wlioop, 
weep;  coll.  lat.  tocnr*;  Gf.  I.  780;  Hi  lnli.  1155), 
conj.  II,  1)  tlamare,  o.o>v£rv  :  Mih.  xxvn,  47  ;  Mc.  x, 
4'J  ;  xiv,  (18,  72;  xv,  53;  Luc.  vni,  54;  xix,  15;  Juau 
XI,  28  ;  xii.  17  ;  xiu,  13 ;  ivjil,  55 ;  j3oav  :  Mc.  i,  5 . 
xv,  54 ;  Ltic.  in,  4  ;  xvm,  7 ;  2)  arcJainare,  advocarc, 
jr/jo,-*wv.-iv  :  (Mtli.  xi,  16)  l.uc  vii,  52. 

4T-V0MAN,  a.lvoc;irc,  ^uvciv  :  Mc.  ix,  3,">;  x,  40; 
Lue.  xvi,  2;  Joan.  ix  ,  18,  24;  7r^o$-yo>vitv  :  Luc. 
vi,  15. 

UF-voi>JJ>N  (ubuh-vopida  Luc  xviu.  58),  cxcninaic, 
ivav'.ivii'v  :  Luc  l,  42  ;  yuviiv  :  Luc.  xni,  8;  xvi,  2; 
ava '  oijiv  :  Luc.  ix,  58 ;  poav  :  Luc  iviii,  58. 


KAGINON,  vid.  «ub  Faihan. 

FACItS,  viil.  suli  Faihan. 

FAOAll  (vct.  norv.  (ndii.  angl.  sax,  fader,  vel. 
sup.  genn.  lalar,  vel.  fr.  ffder,  fader,  feider,  angl. 
Inthei,  vel.  s.n..suec.,dan.  fader,  baiav.  iWer,  rec. 
*up.  gcrni.  valer;  gr.  iruxop,  lal.  paler ;  HoppSO,  85; 
Gr.ll,  45;  III.  520;GL  Ill,  37  i;  Ucblli.  729),  masc. 
aiioni.,  pater,  itump  :  Cal.  iv,  6. 

faixiEin,  masc.  plur.  indctl.,  parentcs,  yovci';  :  Luc. 
vni,  56  ;  xvin,  29 ;  Joan.  ix,  2.  3,  18,  20.  22. 

FAbiiEtN,  neuir.,  I)  lalorniias,  nurptu  :  Kpb.  III, 
15;  2)  plur.,  parentes, yovjfc  :  Cor.  II,  XII,  li;  Cnl. 
iii,  20 ;  Tim.  II,  ni,  2 ;  irjMww  :  Tim.  I,  v,  4  ;  Tiui. 
11.1,5. 

RARRKMS.  fein.,  geuus,  progcnics  ,  rrurpta,  :  Llic. 
II,  4. 

1'AIIAN  (vel.  norv.  fd,  :>ngl.  sax.  fon,  vei.  sax., 
vel.  sop.  gerni,  fnhan,  vel.  IV.  fn,  angl.  fang,  suec. 
fuHi/a,  fd,  dan.  far.ge,  fnae,  I  suv.  rangen.  rec.  sup. 
gcn.i.  fahen,  fange.n  ;  (,r.  II,  28 ;  Gl.  III,  586 ;  llcl.lli. 
725),  coiij.  I,  iaifali,  fiiifahun,  \at„. ns,  caperc,  maCnv: 
Jo.o.  xii,  44:  vni,  40. 

C\  f.\h.xn,  id.,  na^ftv  :  Joan.  vn  ,  30,  52;  i, 
59;  Cor.  II,  ii,  32;  *«T/}afiff*'vitv  :  Me.  IX,  18  ;  Jonn. 
xii,  35;  Itom.  ii,  30;  Kpli.  m,  18;  Thlpp.  Ili,  12; 
Thcss.  I,  v,  4;  e'Tri>a/iC«vs.T<iai  :  Luc.  II.  20,  2t>  ; 
rp*>upCav«iv  :  Gd.  vi,  1;  gafa<,anavn  liuhan,  CRpla- 
"'.  K'-<1fi'  '■  TllB.  H,  II,  26;  tjafalmiiniia  haban,  id., 
Tioi    ll,ii,26.  h.  I. 

C»-r»n,  nciitr.  ('),  caplnra,  vypx  :  LttC.  v,  9. 

FAlll.bS    vltl     ub  Fnihan. 

I   \lll  \N.  viii.  Mib  iaihan. 


FAfjA  (coll.  vel.  sup.  germ.  fndam,  a.gl.  sax.  fa;- 
Sem,  vel.  fr.  feihm,  angl.  fnlhom,  rec  sup.  gcnii. 
/iit/e.i ;  Gf.  111,374.  450;  llchih.  736),  fc.n.,  senes, 
t?puyuic  :  Mc.  Iil,  1  ;  Luc.  XIV,  23;  Epb.  n,  14. 

*  FAjiS  (fadtLnc.  vii,  0;  coll.  Ilisl.  UI.  fadnn  ; 
liopp  83;  Gr.  I,  XLII  (I.  cdil.);  III,  319;  D.M.  089; 
DltA.  751  ;Gf.  111,574;  c.ll.  Aschhach,  Cctf*.  drr 
VI  <i(i;o//it!ii  p.  264),  niasc.  (plur.  fadeis),  domiuus, 
pr:csnl. 

biiiJ)fa|)S  ,  sponsus,  yjuwit  :  Mr.  n .  19,  20; 
Lne.  v,  54,  35;  vvuy&v  :  Mili.  u,  15;  He.  II,  19; 
Luc  v.  34. 

uuni.a-faIm,  cen  nri'>,  J-aTovT«o^o,- :  Mib.  viii,  5, 
15;  Luc  vii,  2,  6  ;  wvtouoiwv  :  M'  ■   xv,  59,  44,  45. 

|)iisinui-fa|is,iIiii,  chiliaicnn.>,  ^t).i»o/o,-  :  Mc.  vi, 
21  ;  Joan.  ivni,  12. 

svnagoca-faN.  arrhisy  .ag»gus ,  ao>  nv»lyv/f  : 
Mc.  v.  22,  35.  3«.  38. 

KAIAN,  vid.  suh  Fdun. 

»FAIII\N  (vcl.  norv.  (eigenn,  fagna,  angl.  sai. 
fca.ftrqnian,  vcl,  sai.  fagan,  /iii//mmi,  vcl.  sup.  gerin. 
gafehan,  gafag,  lagon,  aiiKl.  f,iu,  silcc.  fduna;  Gr.  II, 
48,  44;  Cf.lll,  417).  conj.  I,  fali,  feh.tn,  /•ii/.hhj.  »c- 
toininoilari,  coi.vemre. 

Iil-FAIUON.  ci.nj.  II,  ilci  ipcic.  rr)iovjxtit"v  :  Cor.  II, 
vn.  2;  in,  17.  IS.Tbess.  I.  iv,  l>. 

ca-iaiiimn,  ul.,  Cor.  II,  ii,  II  h.  I. 

uifaihons,  fcm. ,  ileccptio  ,  tt\io»«,ta  i  Cor.  II, 
ii ,  5. 

ih-faiii,  iiciilr.,  id.,  Cor,  II,  xii,  "0  1.    !. 

•  faiij.\n(HM  14;  Gf  III,  ifOi.conj  II,  >ti  •|>->  fi 
accoiiiinodirc. 


\w 


FAIIIU 


FANI 


1494 


FUI  i  a-  .'IUan,  I)  salisfacere ,  (xavov  iro(E(V  !  Mc. 
\v,  15;  Skeir.  VII,  d;  2)  servire,  j.ot/.jusiv  :  Luc. 
iv.  8. 

iaiii.Jis  el  faiieos  (faheids  Luc.  ;il,  10;  vm,  15), 
fein.,  laiilia,  yat.i  :  Mc.  IV,  16;  Luc.  i,  ti,  II,  10; 
tiii.13;  x,  17;  x»,  7,10;  Jo:ui  m,29;  xv,  II  ;xvi, 
21.  23,  21;  xvii,  13;  Rum.iir,  17;  xv,  l3;Cor.  II, 
•i.  5;  vii,  4,  13;  vm,2;Cal.  v,  -22;  I'hl|>p.  i,  25;  ll, 
2,2'J;  iv,  1;  Col.i.  II;  Tliess.  I,  B,  19,20;  ni,  9; 
Tiiii.  II,  i,  4. 

fvcinon,  c«nj.  II,  l;etari,  c.  dal..  eliatn  cum  ftam, 
ana  vel  in,  x«i.M«v  :  Mc  »iv,  II ;  Luc.  1,14;  vi,  25; 
s.  20;  iv,  5,  52;  xu,  <>,  57;  Joau.  viu.  56;  xi,  15  ; 
xiv,  28;  xvi.  20,  22;  liom.  xn,  12,  15;  Cop.  I.  xui, 
0;  wi,  17;  Cor.  II,  n,  3;  vi.  10;  vn,  7, !),  15,  10; 
«II,»,  II ;  Plilpp.  i  18;  II,  28;  m,  1  ;  iv.  4,  10 ;C  I. 
l,  24;  Tlu-ss.  I,  m,  9;  v,  16  ;  (agino,  imperal.,  ave, 
X«(/>i  :  Luc.  l,  28. 

ji'iji-K.ii,i.>().>(vel  (agitton  ntip),  laiari  cuin,  truy^at- 
ptiv  :  Lnc.  i,  58;  xv,  6,  9;  Cor.  I,  xiii,  6. 

facrs  (vet.  norv.  fagr,  angl.  f  ax.  f*qr,  vcl.  sup. 
gerni.  (ugar,  angt.  [air,  suec.  fager ,  aan.  f»vr;  Gf. 
III,  420),  a.ljeci.,  propiius,  ulili»,  bonus,  sCOetoi;  : 
Luc.  xiv,  35. 

un-fagrs  ,  Imiiitis,  ixiciaro»  :  Luc.  vi,  55. 

cx-faiihjan,  conj.  II,  pra-parare ,  xaTao-x=.u«!;stv  : 
Luc.  i,  17. 

"  ca-feiis  (vel.  sax.  feh),  adjcrl.,  convei.iens,  »c- 
commoilaius. 

CA-FbHVUA,  aJverb.,  id-,  suo-vduoviik;  :  Tlicss.  I, 
iv,  12. 

FAIHl)  (faiko  Mc  x,  53  ;  vel.  norv.  (e,  vei.  sup. 
genii.  lilin,  angl.  sax.  feoli,  vei  sax.  fehu,  fe,  vet.  Ir. 
fui,  angl.  \ee,  suec.  /d,  dan.  far,  rec.  sup.  gerin.  xielt ; 
gr.  ttou  ,  IjI.  pccui,  peeutiia  ;  coll.  Faihau  ;  Uopp  81 , 
83;  Gr.  II,  28;  Gf.  III,  425,  428),  neuir.,  faculiaic», 
/f>riu.aT«  :  Mc  x,  25,  24;  Luc.  iviii,  24;  xti)u.«t«  '. 
lic  x,  22;  «oyuoto»  :  Mc.  xiv,  II. 

filu-faihus,  adject.,  mullivarius ,  no).uiroi«/o,-  : 
Lpli.  lil,  10  li.  I. 

FAIllU-GAIRNr.l,  vid.  snl)  Ceiran. 

faihu-geiRO,  Vhl.  sub  Ceiran. 

t  aiihj-ju.aihns,  vid.  sub  preihan. 

FAinu-SKULA,  viil.  suli  Skulan. 

faiuu-cavaurii,  vid.sub  Vaurkjan. 

faiiiu-friss,  vid.  sub  Frikt. 

FAIHON.  vid.  sub  Faihan. 

'  FAIU  (vei.  Borv.,  angl.  sax.  f  r-,  vct.  sax,  far  , 
vel.  sup.  genn.  (ar- ,  fir- ,  suec.  fbr-,  dan.  for- ,  ba- 
lav.,  rec.  sup.  germ.  ver-;  Gf.  III,  004,  005),  praj- 
positi»  iiisepnabilis,  quae  geruianico  ver- ,  ent-  re- 
spuudeL,  ci  iit  setjuent.bu-.  tinliiin  vocabtilis  occur- 
ril :  1)  cniii  verbis  :  fairainan,  (airgreipan,  fairkaitan, 
fairrinnan,  fairvaurkjan,  (aimettjan ;  2)  cuill  parlici- 
pio  :  un(iiirlai$tipt;  3)  cum  Slltislaillivu  :  (air- 
veitl. 

"FAIKAN  (ve'.  norv.  [ur,  firin,  angl.  sax.  firen, 
vet.  sai.,  vet.  sup.  gerui.  firina,  /ijru,  ve'.  Ir.  firne, 
ferne,  rec.  sop.  genn.  gejalirde;  Cr.  II,  50;  DltA. 
624;  Gf.  III.  575,  r>79;  S.iuii.  I,  550;  llclnb.  745), 
cojtj.  I,  (ar,  feruii,  fauratu.  accus.re. 

'fairins  ,  mtjeci.,  ru'i>abilis,  iincens. 

un-faihin-  ,  inculpaius,  v.ja^to;  :  Tbess.  I,  iii, 
13;  v,  25,   iniytdxm:  :  Cul.  i,  22. 

US-FAIRINS,  i>l.,   'Ju.ty.TT-t,;   i    1'lllpp.  III,  6. 

fairina  ,  fein.,  1)  accusatio.  uo,u?ii  :  Col.  111,  15; 
S)  criuii  n,  atTia  :  Mc.  xv,  20 ;  Jn.ni.  xvm,  58;  xi\, 
6  ;  j)  causa,  >oyo;  :  Mlb.  v,  52;  «iT«a  :  lim.  II,  i, 
i2,T.l.i,  15. 

rAiai.ioN  (Fairrinou  G.il.  v,  15),  conj.  II,  vimpe- 
raie,  u.wfiao-0«e :  &.r.  II,  rni,  20;  G;d.  v,  15;  fairi- 
nondi,  |.arl.  praes.,  caliiiiiiiiaiis^caluiuuialur.Siago^oc: 
11».  II,  iii,  5. 

unca-fairi.nonds,  parl.  prais.,  ir.leger,  «vc-/za»to;  : 
Ti.  i,  0;    «vc?riXr,jrro,-  :  Tini.  I,  111,2. 

unca-faihi.m>[)s  pa.-t.  pr«i.,  id.,  thtyKkavtc  :  Tiiu. 


I,  iii,  10 ;  Tit.   i,  7  ;  Bvsrr(>iwrTos  .  Tim.   I,  v,  T  ;  v>, 
li. 
un-fairinodara,  advcrb.,  inlegre,  «jiiunTwf  Tbcss. 

I,  li,  10. 
febja,  masc,  insidiator,  iyxinOiTi;  :  L»c.  xx^  20 
ca-faur»s,  fein.,  concilinui,  syuedria,  o-uvijfiov  : 

Mc.  xiv,  55  ;  iv,  1. 

FAl»GlJlNI.'vet.  norv.  fiorgijn,  ang!.  sax.  firgen ; 

Gr.  H,  175;  f).M.  liG),  neiitr., inous,  o>o.-  :  Mtli.vtn, 

1  ;  Mc.  III.  15  ;  v,  5, 11  ;  ix,  2;  XI,  I,  25;  Luc.  m,  •>. 
19,  29,  37  ;  iv,  5,  29  ;  vi.  12;  vui,  52  ;  tx,  28,  5"  ; 
Jo:m.  vi.  3, 15 ;  Cur.  I,  xin,2;G.il.  iv,  21. 

FAIHZNA  (vet.s;n.,  vei.  snp.  germ.  feritta,  angl. 
sa\.  fienna,  balav.  tenun,  rec.  sup.  gcrm.  (eme ; gr. 
irri/wa  ;  tir.  III,  40  i  ;  Gf.  III,  699),  leni.,  c;.lca.eus, 
rcxifvu  :  Joan.  xin,  18. 

FAIKINA  ,  vid.  sub  Fairnn. 

FAIKiMS(vel.norv.  forn,  angl.  sax.  fym,  vel.  sax. 
fern,  furn,  vei.  sup.  germ.  firid,  succ.  forn,  rcc.  sup. 
germ.  fint ;  Gr.  II,  62;Gf.  III.  002),  adjecl..  veius, 
anliquus,  TraiaKJ;  :  Mib.  n .  10,  17;  Mc.  II,  21,  22; 
Luc.  v,  36.37.  39;  Cr.  I,  v,  7  ;  Cor.  II,  m,  14; 
Epb.  iv,  22;  Col.  m,  9;  fairujo  jer,  aimus  elapsns, 
jrifuo-t  :  <:or.  II,  vni,  10;  ix,  2. 

FAin.MpA,  fem.,  vetuslas,  rraXaioTnr  :  Rnm.  vu,  0, 

FAIKKA  (vci.  norv.  firr,  fiarri,  an^l.  sax.  feor, 
vct.  sax.,  vci.  sup.  germ.  fer,  vei.  Ir.  fir,  fer,  (ent, 
angl.  \nr,  succ.  (jcnan,  dan.  fi«rn,  rcc.  sup.  genn. 
(crn;  Gf.  Ll,  650;  Kcliib.  71j),  adverb.,  porro , 
vipfu  :  Liic.  xiv,  52;  tutxpav  :  L..c.  iv,  15;  Epli.  II, 
15,  17;  binc  faiira  visan,  abesse,  fuupdv  xni/iu  : 
Luc.  xv  ,  20  ;  c.  ilal.,  ex,  ali,  «iro  :  ftlili.  vu,  23 .  \xv, 
41;  l.ii-.  i,  38;  r,  15,  37 ;  iv,  13,  42;  v.  5,  8 ;  vm, 
57;  Cor.  I,  vn,  10;  /x«x,  «v  arri  :  Mtti.  viu,  .0;  Mc. 
xii,  34 ;  Luc.  vn,  6 ;  ttoooo)  «iro  :  Mc.  »11,  0. 

fa  iiRApuo,  advcrb.,  longiuquo,  u.«x/»o';ev  :  Mc.  v 
6;  viii,  5;  x.,  13;  Luc.  xvni,  13  ;  «bri  fuutphflti  : Mtli. 
xxvu,  55;  Mc.  xiv,  54;  xv,  40  ;  Luc  xvi,  23;  no/i- 
fuOa  :  Luc.  xvii,  12. 

FAIKWIJS  (vei.  norv.  fior,  ang1.  sax.  [eorli,  vct. 
sup.  g -i-ui.  ftrki  Gr.  Ili,  593  ,  DM.  457 ;  Gl.  III,  682), 
-  icisc.,  inundus ,  utnTOJas  :  Mc.  vi  i,  a6  ;  Joau.  vin,  23, 
20;  ix.  5;  x,  36,  n,  27;  xu,  25,  31,40;  xv,  19;  xu, 
11.28,  33;  xvii,  5,  6,11,  12,  14,  15,  16,  21;  xvi.i. 
36,  37;  Kom.  XI,  12,  15;  Cor.  I,  I,  20;  v,  10;  Cor. 
II,  i,  12  ;  vn,  10;  Gal.   iv  ,  5;  vi,  14;  Epb.  l,  4;  n. 

2  li.L,  Col.  ii,  20;  Tim.  I,  l,  15;  ut,  16;  vi,  7 ;  ta 
(airwu  kabands,  priuceps  muiidi,  xoo//.o//>xto>^  :  Lpb. 
vi,  12. 

vAi-FAiswjAN  (vet.  sup.  germ.  weveij.n;  Gf.  I, 
788),  conj.  II,  llere,  laineutari ,  «Uo).aC«(v  :  Mc.  v, 
38. 

FALAIG,  noin.  propr.  niasc,  *«).£z  :  Luc.  m,  5  i. 

FALpA.N  (vet.  norv.  (atda,  ...(atdt,  angl.  sa\. 
feuUiin,  ...feald,  vcl.  sax.,  vei.  fr.  ...fnld,  vct.  suii. 
gerui.  faldun,  angl.  fold,  stiec.  /.;//,  ilan.  [olde,  rcu. 
sup.  geiui./n/lcii,  ...fultig;gr.n)i  £v, ...  nl.oi;,  lal.  ;>/i- 
cate,...plex;  Gf.  III,  513),  conj  I,  fuifalp,  faifatpu-i, 
falpant,  piraic,  Colli,jeie,  irTuo-ffctv  :  Lllc.  iv,  2lJ. 

...FALIiS,  adjeci plex. 

ain-i  Ai.jis,  simplex,  clarus,  «7rXoC;  :  Mtli.  vi,  22. 

a:n-fai.J»aba  ,  ailverb.,  sinipliciicr,  Ske.r.  III,  c. 

MANA(,-FKL|>3,  llllllt  pleX  ,  7ro).A«.i;«(Ii'.>v  ;  LllC.  X  VIII, 
50;  jroXurrowtXo;  :  l'.pl).  III,  10. 

Taiiiuntaiiiunu-fal[)S,  ceillu,  ltf\.  exaTOv-arr/^o-itav  : 
Mc.  x,  50;  Luc  vm,  8. 

fidur-fal|is  ,  quadruplex,  reT/iairioOf  :  Luc.  xix,  S. 

ai.n-falJjki  ,  fein.,  smipl.cilas,  bo  iuii,  «>t).ot.;;  : 
Cor.  II,  viii,  2;  ix,  II,  13;  xi,  3;  Col.  m,  22. 

FALLASUK,  noai.  (.n.pr.  masc.  *ao-o-oup  :  Esdr. 
li,  5*. 

FAN.l  (vei.  norv.,  angl.  sax.,  succ  fana,  vet. 
sax.,  vel.  sup.  germ.  fono,  dan.  [ane,  rec.  SU|>. 
geriu.  fahtte;  lat.  tMtnuut;  Gr.  III.  417  ;  Gf.  III,  520), 
niasc,  pamius,  poxoj  :  Mili,  ix,  10,  oouou^.ov  :  Lu< . 
xix, 20. 

FANI  (vct.   uorv.  fcn,  ainjl.  sax.  fmn,  vet.  BUp, 


U')5 


CLOSSMUUM  COTIIIC*  I.INGU.E. 


I40li 


leritt.  fenita,  angl.  (en,  finiits,  bal.»v  HM  ;  Gf.  111, 
liil).  netlli.,  lnliiin,  nr,')-,-  :  Joan.  IX,  (>.  II,  14. 
I  VNI  l-.l.,  iiciin.  prop.  mur.,  OttveutiA  :  LttC.  li,  30. 
FAUHO  (vet.  sup.  germ.  /o/ia,  angl.  six  ,  angl. 
/ti.e,  vcl.  sax.  (ohs,  balav.  VOtt,  rec.  sup.  geiin.  (uiln; 
(1 I,  III,  151),  leiu.,  xulpes,  iiinn;  :  Mili.  vm,  -0 ; 
l.nc    H  ,  58. 

r  \t  l(  elFVUB.V  (vcl.  norv.  fyri,  for,  angl.  sai. 
ftrt,  /»r,  vei.  sax.  f«r,  /or,  fora,  furi,  vel.  fr.  /ura,  /o- 
re,(oii,  lor,  \el.  snp.  germ.  /orii,  /h»-i,  aegl.  tV/'i>  e, 
tuee,  /oi ',  iUii.  /'"',  rec.  sup  gemi.  /ur,  wr;  gr.  ttoo, 
lal.Br»,  prer;Gr.  II.  720 ;  (;r.  ill.  012;  Aliii.  IVa- 
pos.  130  si]i|.,  I>clillt.7i8,  7.M),  piifposiliones,  ipi;i- 
iiiiii  prior  respeclum  loc.ileui ,  coram  ,  anic  ,  lempo- 
ralem  ,  anie,  el  ninralctii,  pro,  posterior  vero  loca- 
lctu  iinitiin  ct  iiitiralein  deeigiiai. 

I.  Faur  :  A.    1'r.cposilio  accnsativum   rcgens,  si- 
gniliral  a)  lnealiler,  ad,   pr.i-  (ita   ul  olijeciuui  aliud 
ittlecedal  ),  itapu  <•.  accus.:  Mc.  i,  16  marfrimdj  (uur 
iii  ii.  i  i  ;  item  pusl  gateipan  Mc.  n,  13  ;  gadriusan  iv, 
4;  Lac.  viii,  5;  tiian  Mc.   x,   4C;  Luc.   xvm,  35; 
Imic  »n   jaur  murein   pro  Tca.pJd.io;  Luc.  VI,  17;  etiaut 
Me.  vui  ,  &  altagttiedun  (aur   [>o  manngein,  7rc^t9ijxav 
t-:.  •'>_>«  ;  seinel  adest  Mc.  xiv,  68  ga'aip  faur  gard. 
i.i))^:v  si,-  t.  7rcoau).t!iv  ;  b)  leuipo. al.lor,   npi  :  faur 
met  Mtli.  viu,  29;  Cor.  I.  iv,  5;  Skier.  VIII,  a;  faur 
mela  aiveina  Tuii.  II,  I,  9  ;  Tit.  l,  2;  faur  jtra  fidvur- 
(ailitin  Cor.  II,    xli,  2;    /aur  gaskaft    fairwaus   Joan. 
Xvn.  24  ;  /ntir  ((ii>a(t'iii    fuirwuui  Kpli.   I,  4;  /'nur  ha- 
nins  liruk  Mili.  xxvi, 75;  /our  /mi.i  Skeir.  III,  a;  blnc 
Tbess.  I,  iv,  15  ni  Ditnifrtm  faur  [>ur,t   anaslepundans 
\  o\l  ;t)j  yOarruytv   TOuf   xoiu.flOeVra,- ) ;  c)    llielapborice 
pOsl  verba  oiniiis  generis  el  locutioues,  (]Oas  faclum, 
passiiiiieni,  oraiionem.etc,  pro  aliquo  fieri  indicant, 
livn  .i.l  dcsignandum   linem,  \ei  raiitnieni,  vel  snl». ti- 
liilioneiu,  pro,  urrtp  c.  gc.nil.  :  Mc.  IX,  40  (saei  nitt 
ripra  i:rtj,  (aar  iu'it'it();x,  iSlgiban  taivata  faurma- 
nagatti  saun);  Lnc.  ix,  50;  .l.un.    x,  11,  15;  Xlll,  37, 
58  ;  xv,  13;  win,  11 ;  llum.  viii,  15;  tx,  3  ;  xiv,  15; 
Cor.  I,  iv,  0 ;  v,  7 ;  xv,  3,  i9 ;  Cor.  II,  i,  6,  11 ;  v,  15, 
80,  21;  fll,7,  8,  12;  vm,  16,24;  ix,  U;  III,  5,  10, 
15;  xiii,  8;  Gal.  i,  4;  II,  20;  lipb.  m,  10;  v,  2,  25; 
vi,  20 ;  1'ltlpp.  i,  29 ;  iv.  10  ;  Gol.  i,  7,  9.  21 ;  Tliess. 
I,  v,  10;  Tuu.  1,  ii,  6;  tMiilem.  13;  Skeir.  I,  a;  II,  a; 
VIII,  c,  d. 

B.  Advcrbiuin  :  Mc.  viii,  6  atlagjan  fuur  (mtputSi- 
»at>;  Luc.  xix,  4  biprayjun  (aur  (TZLOTpixicj). 

C.  Iu  coniposilione  :  »)  cuiit  vcrbis  :  faurbiudan  , 
faurgagijan,  (tiurdammjnn  ,  (anrqipan,  faurlagjan, 
(uurmuijan,  [aurrinnan,  (aui rsigliun ,faurttiivan,  faur- 
valrjan,  faarvaipjan ;  bicoiiipusil.i  :  faurbigaggan  , 
(iiurbipingjan,  (aurbisnivan ;  b)  cum  subsianlivis  : 
fuurbuuliii  ,  [uttrliali  ,  fanrlageins  ,  faurslasteit ;  c) 
ciiui  atljectivo  :  vufaureeis. 

II.  / '11111  ii  :  A.  Pneposilio  daiivum  regens,  sigmli  jt 
a)  locabler,  coram,  tuKpoo-Qiv  :  Mili.  VI,  2  (ni  Itaurn- 
j  is  fuura  \,ut) :  XI,  10  (aggilut  uamanveif)  vig  /uiiiuiin 
/tmr.i  /ms);  xxvi,  70;  xxvn,  II;  Mc.  I,  2;  Luc.  v, 
19;  mx.  27;  Joan.  x,  4;  Cor.  II,  v,  10;  Gal.  n,  14  ; 
Tues-.  I,  iii,  D,  13;  Neb.  v,  15;  bmntm  :  Luc.  xiv , 
10  ;  xaT£»w»rtov  :  Col.  I,  22  ;  npo  K?'>;i>nov  :  Mill.  XI, 
10;  Mc.  i,  2;  Luc.  t\,  52;  i|U;e  romiula  etiain  pet- 

fimru  undvairfyja  cxprin.iijr  Lue.  I,  76;  \n,  27,  \,  I; 
•lcli.  v,  15;  i|U«d  ctiant  pro  tvavriov  :  Me.  n,  12  po- 
iiilin  ;  iusuper  adbibetur  [nu  a,  pn>xwTa  C.  .iccus.  . 
Gal.  llt.  I  ;  napu  c.  aecus.  ;  Me.  v,  21  ;  Luc.  VII, 58; 
viii,  i,  37  ;  xvii,  16  ;  jr«pa  c.  dat.:  Luc.  ix,  47  ;  liine 
Lne.  II, 22  nt tatjan  (aura  (ranj.u  (irapio-rav««  riueor.ii?); 
Kimii.  xiv,  10  yasatjiin  /nuia  tiunattoLi  [n^ciatioiui  xti 
SiiuaTl);  coll.  Cnr.  I,  xv,  28  gnkunnun  »ik  /aiiru  ui- 
ii.im.ua  (utrOTio-o-xo-^ai  Ttvt);  Tiin.  I,  u  ,  12  (raujinon 
/niiitj  tiiirii  (aJOt.TCiv  ivocoj),  t|tiod  loco  :  coiain.  iu 
COlitpOCtu  hotttiliisi  (vt>l.  ad  b.  I  )  iliuiii  verli  pi.lesl  : 
nip.r,  naet'  Huaill  bnaw,  ut  sallemCol.  1,17  i»  tt( 
/tinrti(ir«>o')n//aim  expln  andus  e-l ,  b)  inclapliorice, anlC, 
l>rr.  pir*t  verba  ailuiinisliaiidi  ,  higiendi ,  abscon- 
dendi.  i'tx.-ctvam!i,i  iHiniliiiui.i^iJ  I  Mtli.  vn,  I5(a(- 


iuiwji  (>  urn  liuqnaprtiii(e!um);  Mr.  III,  38;  \iv,  52; 
l.uc.  tii,  7;  ix,  45  ;  x,2l;  xix,42;  xx,  46;  Jnan.  \..i; 
xii,  B8;tV:  Joan.  xvn,  i...  i>U,  prooter,  pi:r,  Cn.,  ■. 

I.iii  .  xix,  5  iii  iiinli'..!  i.Mi  on<iiiii>an  fa>ra  niunuyetn; 
Siac.  areus. :  Juan.  in,  42  faura  (ar«iittium nl niuffcai 
'i.ii ■iiii  ;  [i r  i ,  |  rasiianiism  inditani,  tiil.  .-upr.i  a) 
lin. 

B.  Atlverliiitm  :  1)  atue,  ipmpcoOiv  :  Plilpp.  III,  14; 
2)  prius,  Ttpotipo-j  :  Tim.  I,  i,  13;  Sknir.  I,  c ;  .">)  pro 
rrpo  in  coitiposilKiite,  ui  :  faura  duiiodjnn,  npoiwp^i- 
trOat :  Cor.  II,  viii,  0  .  fuura fravaurkjan,  npoaivtatvravttv  : 
xii,  21;  4)  ad  siguificandum  perfi  cium,  ul  fn-.ra  Itiit- 
tans ,  xtxXnuivos-  i  Luc.  xtv,21,  eliam  retltuidatner, 
iil  iim.  I,  i,  18  fnura  faurtuivnn. 

C.  In  composilione  :  a)cum  verl  is  :  fauragaggati, 
fanraqifian,  (anraqiiiian  ,  fauramanvjan,  fauraineijtiti, 
(nurartilinjan,  [aurasiandan,  fuuravenjan,  fauruvitan ; 
bieomposila  :  fnurngahailan,  faurugaltwjaii,  fanragu- 
lcikan,  fuuratjamanvjan,  (aurayameljan,  )aurayasantt- 
jan,  faurngasQljan ,  fauragaleihan  (faurudutltxtjnn)  ; 
b)  t  iiiii  subslantivis  :  [aurnquggi,  [auraguggja,  fauru- 
yagga,  (auradtiuri,  faiirahah,  (auramapieit,  (uuratnu 
pli ,  fauratani,  faurafilli. 

F.\un|:is  (coil.  Gr.  ll,750et  Gf.  111,620),  adrerit., 
piinniin,  nowTov  :  Mlli.  v,  24;  Mc.  iii,  27;  tli,  27  ; 
ix,  II,  12;Liic.  vi,  42;  ix,  69,61;  xiv,  51  ;  xvn, 
25 ;  K.pb.  iv,  9;  Tliess.  I,  iv,  16;  Tim.  I,  v,  4;  Tiu». 
II,  i,  5;  izponpov  :  Joan.  vi,  C2;  vu,  Si  ;  ix,  8;  Cor. 

II,  i.  15;  Skeir.  I ,  d  ;  V,  b;  iroTi  :  Joan.  ix.  7. 
PAUitpiZEt  (fnurpize  Me.  xiv,  72,  Lttc.  u,  26),  pritist, 

jritv,  Kfa  -n  :  Mc.  xiv,  72;  Luc.  tt,  20;  Juau.  viii, 
.f.s.  xiv,  29;  --.'■>  tou  e.  iufltt.  :  Mlli.  vi,  8;  Luc.  II, 
21 ;  Joan.  Xltl,  19  ;  xv:l,  5 ;  Gal.  n,  12. 

FAUBDS,  vid.  suli  Foiion. 

FADKIITSfangl.  sax.,  vet.  sax.,  vet.  sup.  germ. 
forht,  vel.  fr.  fmchia,  angl.  ftar,  frighi,  suec.  frukum, 
dan.  frygt,  liatav.  vorcltt,  rcc.  sup.  gerin.  furcut ;  Gi. 

III,  685;  Bcblli.  76'.»),  a.ijcct.,  timidu^,  5ti'*o,-  :  \!c. 
iv,  40;  (tturhts  vairpan ,  limidum  fieri,  yofitijfiai  : 
Mc.  x,  52. 

tjfiiv-FicnHrs ,  qui  tinict  Denni,  <0«<?iif  :  Luc. 
ii,  25. 

FAuniiTci ,  fem.,  litncr,  metus,  ottAa  :  Tim.  H,  ., 
7 ;  Exo-Tjto-if  :  Mc.  y,  42. 

fauriitjan,  conj.  II,  limere,  yo6<to-0at :  Mc.  v,  36  ; 
Luc.  viii,  50;  lx.  54;  SttXtav:  loan.  xiv,  27;  Stuov 
stvat  :  Mlli.  vill,  20;  faurhljnn  tik,  id.,  <x6a,ii6sio-0at  : 
Mc.  xvi,  6, 

*  FAIJBS  (vet.  sax.  31/011' ),  adjecl.,  disposiins,  or- 
nalus. 

CA-F4URS,  id.,  xoo-ftio(-  :  Tint.  1,  111,  2;  v»).a)to;  : 
Tim.  I,  111,  II. 

in-iaurs,  garrulus,  yAiiapof  :  Tim.  I,  v,  13. 

FALRTUNATUS,  nom.  propr.  masc,  ♦ou/>tovv«- 
to;  :  Cor.  I,  xvi,  17. 

FABAIS,  110111.  propr.  masc,  tctcic  :  Lnc.  111,  5". 

FARAN  (  vct.  norv.  farn,  far,  augl.  sax.  [n  «n,  (e- 
ran.  vel.  sax.,  vcl.  sop.  genu.  faran,  vei.  fr.  fnru, 
lligl.,  dan.  fare,  stiec  fa  a,  bai.iv.  aaaaa,  rec.  m\>. 
rerm.  fahren;  Gr.  II,  V;  Cf.  III.  548;  Belitli.  727  ), 
Conj.  I,  for,  (orun,  fnians,  ire,  irni-ne,  itt-aSaivitv  : 
Lttc.  x,  7. 

riaiiH,  conj.  II,  navigire,  ilucero,  icXaia  :  Lue. 
vni,  23;  tAttOvitv  :  Joau.  vi,  19. 

AT-FARJA.v,  navigaie,    xaTairAttv  !  L11C  vtll,  20. 

us-  ARpo,  feiu. ,  uanfra^  11111,  u./.n /ion  yalanjim 
ut  sktfti,  iiai>riagium   pali,   vauor/ttv  :  Cl»r.  II,  XI,  tS. 

FAIt  VtlN,  iniiii.  propr.  tnase.,  *upaa> :  Bnni.  tx,  IT. 

I'\lvl  IS.VU  S  (  (aiisaiut  L.ic.  xvi,  11  ',110111  propr. 
niasc,  IMiaii-xus  ,  ■iaptaui;;  :  Mlli.  v,  2tl;  ix  ,  11, 
31  ;  Mc  111,  0;  vin,  l!>;  x,  2;  xfl,  13;  Lue.  v,  2i, 
3J,  53;  vi,  2,  7;  vu,  30,  36,  37,  59;  xv,  2;  xvt.  U; 
xvii,  20;  xvin,  10,  Joan.  vn,  32,  45,  47,  48;  iv  , 
13;  xi,  46;  xii,  42;  xviu,  3;  1'lilpp.  111,  5,  Sken  . 
VIII,  c  d. 

FAShJA  (  voc.  l.il. ) ,  nrnit  ,  f.iscia,  xjtfiut  Jojii. 
xi.  41 


U97 


FASTA» 


ITI.M 


119* 


FaSTAN  (»ci.  norv.  (astr,  ftsta.  angr.  sav.  faw!, 
vei.  sax.  fe>tian,  (anl.  vei.  sup.  germ.  [usijan,  wU 
fr.  f>«(,  feiligin,  augt. ,  suei-.,  dau  fas',  rce.  sup. 
acrin.  fe$t,  [ntsen;  Gi.  III,  719 ;  Kclilh.  735),  conj. 
II,  «■ervarc,  nh>ervare,  m/seiv  :  Mc.  vu,  9;  Joiiii.  vni, 
51,  55;  xn,  7  uv,  15,  «1,23,  24;  xv,  10,  20;  ivii, 
6,41,12;  Cnr.  II,  il,  9;  Eph.  iv,  3;  Tim.  I,  v,  23  ; 
vl,  I 4 ;  ^vUttsiv  :  Gal.  vi  ,  13;  Tiin.  I.  v,  2| ;  Tim. 
H,  I,  12,  14;  ipovpjiv  :  Phlpp.  iv,  7;  Skeir.  I,  b. 

t.v  fasta.v,   id.,    ttj/ssiv  :  jnan.   ivii,    ti ;   I  bcss.  I, 
v,  ~io;  Tim.  I,  v,  23;  vi,  14;  Tnn.  H,  iv,  7;  ctvvth 
cv.-j  :  Lnc.   ii,    10;  v.   58;   5<aT»p£tv  :  Luc.  II,   51; 
yjiamoHui :    Mc.  i,20;Lur.  xvm,  21;  3ia-ru).ar- 
rtt»  :  Liic.  iv,  10;  xaTi^eiv  :  Cor.  I,  II,  2. 

vitoda-i  a-teis  ,  niasc,  legis  ob>ervator,  legis  pc- 
riln-,  votuxo;  ;  Luc.  vii,  50  ;  x,  25. 

fa*tubiua  ,  fein.,  observutio  ,  rripaai;  :  Cor.  I, 
vii.  19. 
vastdbni,  neuir.,  id.,  Col.  II,  25. 
FASTAN(vel.  uorv.  (asta,  angl.  sax.  fccstan,  vei. 
snp.  genn.  fastan,  vtl.  fr.  fesa,  feslia,  angl.  /as(, 
vei.  sax.,  suec.  fas<a,  <lan.  /<j.s(<e,  baiav.  msIiwi,  rCC. 
sup.  gerra.  (aslcn ;  Gl.  III,  725;  Kchlh.  7C5  ),  conj. 
II,  jejuuare,  mraiiin  :  MUi.  vi ,  10,  17,  18  ;  n,  14, 
15;  Mc.  11,  18,  10;  Luc.  v,  33,  54,  35;  ivm,  42; 
Cor.  I,  vii,  5. 

fastubm,  neinr. ,  jejuniiiin,  vuo-mx  :  Mc.  u,  29; 
Luc.  ii,  57;  ii  ,  43. 

FAVS  (vei.  norv.  (a,  angl.  >ax.  (eaea,  vel.  sax. 
(nh,  vel.  sup.  gerin.  foh,  vel.  IV.  fe,  angl.  [eu\  su.-i  . 
fu,  dan.  faa;\»l.  paucus;  Gr.  Ill,  6|6;  Gr.  111.450, 
Ki  liili.  720),  adject.,  coutparal.  faeiza,  parom,  pau- 
rus,  o).iyo;  :  Mlli.  «II,  14;  IX,  57  ;  Mc.  vi,  5;  vill,  7  ; 
Luc.  I,  2;  Tiin.  I,  iv,  8;  favizo  (  sc.  habun  ),  eWto- 
nct  :  Cor.  II,  vin,  15. 
FEIIS,  vid.  s  li  Faihan. 

*  FfclAN  (  vel.  norv.  fia,  angl.  sai.  fian,  [ah,  ve'. 
sax.  fion,  fiond ,  vel.  sup.  germ.  fien,  vel.  fr.  fitiml, 
(innd,  aitgl.  fiend,  foe,  sliec.,  dau.  fi.nde,  rec.  sup. 
genu.  [eind.  fee,  fehde;  Kopp  123;  Gf.  III,  5S0;  Gr. 
iV,  20;  llihb.  738),  conj.  l,/>;i,  fijun,  fijant,  l.osti- 
I  iii  esse,  aggrcdi  (?). 

i.N-i  tlMAN,  eunj.  III,  uiisereri,  ojr).v//.vi'::o-'at  :  Mlli. 
li,  36 ;  Mc.  l,  44  ;  viii,  2 ;  Luc.  »n,  i.>;  xv,  20;  i<i- 
[einnnuci  armaliairlet,  visiet  a  iuiseru  onlne,  ortXa/^va 
i/.iov?  :  Luc.  i,  73. 

iaian  ,  coiij.  II ,  «ituperare  ,  itififpcafei  :  (lom. 
ix,  19. 

PUIH  (fian  Jiian.  ill,  25|  ,  cnnj.  II,  odissc,  y.ia'-j  : 
Mlh.  v,  43;  vi,  24;  Luc.  vi,  22,  27;  xiv,  2(i;  ivi, 
15;  iii,  14;  Jnan.  vn,  7;  iii,  25;  iv,  18  ;  xxm,2i ; 
ivn,  14  ;  Rmii.  IX,  13;  Epli.  v,  2'J  ;  a7roo-ruy£iv:  Ituin. 
iii,  0;  fijands,  part.  pra:a.tudieiis,  lioslis,  osor,  ixf>p<i; : 
Ruin.\i,28. 

fuamus  (  fiandt  Mlh.  v,  43  ;  Neli.  vt,  10  ),  pailic. 
nl  subst.,  osoi,  bnstis,  ix^po;  '■  ^1'1'1-  v<  *3,  4» ;  Mc. 
iii,  36;  Luc.  i,  71 ;  vi.  55;  x,  19 ;  iii,  27,  43;  xi, 
43;  Hom.  iii  ,  iO;  Cor.  I,  iv,  25,  20;  Gal.  iv.  16  ; 
1'lilpp.  tii,  18;  Col.  t,  21  ;  Tlicss.  II,  m,  15;  Neh. 
VI,  10;  i/6<ia  :  Rom.  VIII,  7. 

fijaJ)va  (fiapva  t.al.  v,20),  fem.,iniluicitia,?>O0a: 
Gal.  v,  2);  Epli.  u,  15,  16. 

FER.V  ( vcl.  sup.  gerin.  fera;  6f.  III,  573 ),  fein., 
locus,  limcs,  fdpos  :  Mc.  viii,  10;  Epli.  iv,  16;  xki- 
fia  :  G>l.  i,  21  ;  hleidumei  feru,  siiiislrnni  lalus,  xi 
c&imifm  :  Mth.  ixv  ,  41. 
FKKJA,  vid.  sub  Fatran. 

FKfJAN  (coll.  vel.  uorv.  fe'tr,  ang!.  sai.  fatt, 
ftviliait,  angl.  fat .  w.  suo.  gerui.  fetl ;  coll.  Fittin), 
conj.  II,  oniarc,  sufuslu  :  Tun.  I,  n,  9. 

feteins  {tiafetems,  iim.  I,  n,  9),  lcin.,  vesliineii- 
tuin.  oriiaincutuni,  raTaiTo/.ri  :  Tim.  I,  II,  9. 

FICGHS  (vel.iioi-v./i/i</i-,  vel.  sax.,vel.  sup.  germ. 
finaar,  vct.  ir.,angl.  sax.,  angl.,suec.,dan.,rec  sup. 
(-■erni.  fiivter,  baiav  imger;  Gr.  11,60;  III,  40»;  Gf. 
III,  527;  Rcluli.  711),  ruasc,  digitus,  i5«xtu>.o,-  :  Mc. 
'vil,  33. 


nnciu-r.i  i.J>,  vid.  suh  linlp. 
FlUVOIi  (vct.  imrv.  fionr,  augl.sas.  ftorer,  ftj$er, 
vet.  s.ix.  fiiear,  »cl.  >up.  g  rm.  fior,  Vi-l.  fr.  ftuwer, 
fimver,  fior,  angl./oJir,  suer.  fijra.  dan.  fire,  baiav., 
rec.  sup.  genii.  oier;  lat.  ijuntuor.  ■■r.  r.ivvpis  ;  tlr. 
I,  702;  Gl.  III,  670;  Hilnh.  744  ),  nuneiale,  ii.ua- 
luor,  liaouct;  :  Me.  11,5;  viil,  9,  2i;  xni,  27;  Luc. 
n,  57  ;  Joi...  II,  17. 

Fiiivon-Tiijrjs,  plur.,  quadragiula,    T:o-o-apaxovr«  : 
Mc.  i,  13,   Luc.  iv,  2;  Cor.  II,  xi,24;  hko.i  VII ,  d. 
iidvor-taihun,  vid.  sub  Taihuu. 
fidur-di><;s,  vid.  sub  Dans. 
fidir-r  ct.xEis,  vid.  sub  llagin. 
FiDUR-i  alJis,  viil.  sub  Falpan. 
FlLliTU»,   iiom.   piopr.  uiasc,  4iJjot6;  :  Tim.  II, 
n,  17. 

FILHAN  (vet.  norv.  fe/<T,vet.  sax.,  vci.  sup.  gerin. , 
felhan,  angl.  feul,  rec.  >up.  g.rm.  ...fihlen;  eiill.  Ul. 
se-pelire,  gr.  fviwdEiv  ;  Gr.  II,  55;  Gf.  III,  ••.03), 
conj.  I,  f-lii,  fuUtnti,  fnlhatit,  lj  celare,  aliscnudere, 
T.p<inx<tv  :  Tim.  I,  v,  25  ;  2)  sepelire,  tJairriiv  :  Mtli. 
vni,  22. 

ana-filhan  ,  I)  relinqticre ,  iradeie,  napaStSawi  : 
Mlh.  iivu,  2  ;  Mc.  vn  ,  13 ;  Luc.  l,  2  :  Joan.  iviii  , 
55;  Cor.  I,  xi.  2,  j3;  iv,  21;  Tiin.  I,  i,  20;  Skeir. 
IV,  d;  Tup'M9ioBat  :  Tim.  I,  i,  18;  Tim.  II,  ll,  2; 
ixSiSoo-flat  :  Mc.  Ill,  1  ;  Luc.  n,  9  ;  )ialei  anafutlvin, 
quod  irailitnm  esl,  tra.litio,  7Taoa5<«r<r  :  Mc.  vn,  5, 
6  ;  2)  coiiniicinlare,  e-jviaTavai :  Cor.  II,  III,  4  ;  V,  12 
ii.  L;  x,  12;  SUir.  III,  a. 

af-iiliia.n,  aiiscondere,  a.w.p<nrztei  :  Luc  l,  21, 
Ca-iiliian,  I)  celare,  abscoudere,  xou^tsiv  :  Joan. 
viii,  59;  in,  50  ;  2)  sepelire,  ba-nxiti)  :'  Mth.  viii,  21  ; 
Luc.  xvi,  22. 

ns-FiLtun  ,  f  ffodere  ,  sepclire  ,  tJiTrrsiv  :  Luc.  i\  , 
59,  60;  Skeir.  II,  a. 

ana-filii,  neulr.,  4)  Iraditio,  napaSoot;  :  Mc.  VII, 
3;  Thess.  II,  nt,  6;  na/aaOiiz»  :  Tim.  II,  i,  12,  14 ;2) 
i-iiiniiieiuh in>,-nii'i/i//iis  bohos.  coiiimendalionislitienu 
outTTaTtx^i  i7rie7To).ai  :  Cor.  II,  III,  1. 

GA-HLII,  S  pclitio,  ivrai/iao/itk  :  Jonn.  III,  7. 
rs-iiLii,  id.,  ivT«<fia<r<xof  :  Mc.  nv,  8;  Tayii :  Mlh. 
iivii,  7  viil.  :nl   h.  I. 

kilk.ri  (fitegri  Luc.  nx,  46),  neulr,  caveina,  cmi- 
Xatov  :  Mc  ii,  17;  Luc  xn,  46. 

hjlcipis,  ailject.,  ahscoiiililus  ,  xpuitTtk  :  Mtli.  I , 
26;  Me.  iv,  22;  Luc  «III,  47. 

cv-fui.gi.ns,  id.,  xExpufiaivo; :  Luc.  iviii,  34;  ano- 
ze/pufxfiivo,-  :  Epli.  Ill,  9  ;  Col.  l,  W ;  ytifulgms  iimr, 
xjxou<f.9at  :  Luc  III,  42;  Col.   m,  5. 

ana-fuliia.no  ,  neittr. ,  li  j ditiu,  napuSooi;  :  Mc 
vn,  6. 

fuihsm,  neutr. ,  absconditum,  secretum,  xpurrrov  : 
Mth.  vi,  4,  6,  18;Skeir.  IV.  d. 

FILIPPA,  noui.  propr.  fein.,  *iAmjroi  :  Cor.  I. 
subscr. ;  Cor.  II,  subscr. 

filippisius.  noni.  propr.  inasc.ttAtjrTrno-tof  :  Phlpp. 
iv,  45. 

FILIPPUS.  noni.  propr.  inasc. .  *tA«riTo<; :  Mc.  m, 
18;  vi,  17;  vm,27;  Luc  iil,  I ;  vi,  l4;Joau.  vi, 
5,7;  m.21,22;  nv,  8,  9;  Skir.  Vll.a;  Calend. 
goth. 

*  FILL  (vcl.  norv.  fetl,  (etldr,  v.  I.  sup.  gcrm,  fel, 
angl.sax. ,  angl  ,  \el.  sup.  germ.  f<7/.  tiatav.  i>Wi;  lal. 
petlis;  Gr.  II,  57;  H',408;  Gl.  Ili,  469),  ueulr., 
peOi*,  cutis. 

Jiruts-fill,  lcpia,  Aiirpa  :  Mlh.  «lii,  3;  Mc.  l,  42  ; 
Liic  v,  12,  13;  (irtttifili  iinbands,  lcpram  babeiiS, 
le.irosus,  \i-npo;  :  Mih.  vill,  i;  Mc.  I,  40. 

hiiuvs  fili.s,  ad  cct.,  Icprosus,  Itnpi;  :  Mlh.  n,  5, 
Luc.  iv, 27;  ni.  22;  imi,  12. 

FAUR,v-f  H.Ll,  nc.iiir.,  pr;i'putiilin,  uxp^Gveria  :  Cor. 
I,  vll,  18,  1'J;  Gal.  li,  7;  v,  6;  vi,  43  ;  Col.   m.  II. 

fillf.ins,  adiccl.,  polliceus,  Stpiii.Ttvo;  :  Mc.  I,  6. 

♦  FILM  (coll.  angl.  sax.  fitm,  vet.  fr.  filmeue), 
pellis. 

vs-films,  adjcct.,  sempcr  in  dcbiii  forma  occunens, 


<  »'..•< 


ci.ossawuu  gotiiic.i:  lin.;u/E, 


150« 


mfilma,  [irnpreh.nrrldii<capillii,  perterritut,  itupe- 

f  otui;  lufilwHM  rairjmn  ,  Cipavero,  s 'upetidi  ,  ru.jr- 
T«ff«Jt     Mc  i,  :!2  ;  po&foOct :  l.uc  ix,  l">. 

ui-fii.mi  i,  leni.,  imvr,  pavor,  imrrotrw  :  Mc.  xvi, 
8;  l.iic.  v.  20. 

KII.U  (vet.  norv.  /io.',  nugi.  Ml,  f. 7o,  vet.  s:>i.,  vet. 
gnp.  gerin.  /Wn,  vel.  fr.  fcl,  h.ilav.  rr. /,  rec.  sup. 
nrm.  vie! ;  gr.  *»««■;  Gr.ill.C1S;  Gf.  III,  471; 
Ki-luli.  731),  adverh.,  1)  nl  attjecl..  |ilus,  magis, 
phiriiinis.  n-olvj  ■■  Mili.  ii,  U;  Mc  iii.  7,  8,  12;  v, 

10,  21,  45,  34,41;  n,  i4,  Luc.  v,  0;  vn,  II,  47; 

11,  57;  Jonn.  xu,  !»,  14;  xiv.  5»,Cor.  I,  xvi,  12,  19; 
Cor.  II.  viii,  l."> ;  Tim.  I,  in,  8;  2)  iuiiiis,  Xt«v  :  Mili. 
Vill,  18;  xivh,  14;  Mc.  xvi,  2;  Tim.  II,  iv,  15; 
c-fifya  :  Lur.  xviii,  '.5 ;  trrt  irAtiov  :  Tim.  II,  n,  lli; 
5)  niiilio  (ciiiii  cniuparat.),  rro).)™  :  Mc.  I,  41;  Cor.  I, 
xii,  22  ;  Skeiv.  VII,  d  ;  4)  in  loriniilis  filu  gnbaurjaba, 
»i3idT«  :  Cor.  II,  xii,  9;  filu  wunayt,  nimslttAve  '■  Mc 
Vill,  1  ;  u/",ir  fitu.  iinpriliiis,  .■niplim  :  Cof.  II,  XII, 
II  ;  ulnr  fiiu  visnn,  htt|  erahuiidarc,  mptaaciictj :  Cor. 

II,  i,  5;  umt  filu.  malli>(cniii  coiuparat.),iroM«:  Luc. 
xviii,  ."'.i ;  C.nr.  II,  iii,  9  ;  Phlpp.  i,  25 ;  tva  fiiu ,  lau- 
lnni,  ToerotVro  :  Lnc.  xv,  l'J  ;  Joait.  \n,  57  ;  Cai.  m, 
4  ;  st'u  filtt  sve,  quaiiiiim,  <*o-uf  :  Mc.  ix,  15;  x,  21  ; 
Luc.  vili.  34;  ix,  10;  J»an.  vl,  11  ;  xvi,  13;  Knn:. 
xv,  i;  Skeir.  VII,  c ;  »tw  filu,  qiiauium?  7roe-oj  : 
Mili.  vi,  23;  \xvn,  13;  Mc.  xv,  4;  LllC.  xv,  17;  ivi, 
5;  do-of  :  Me.  m,  8;  v,  19,  2J;  vn,  36;  Lue.  iv,  23; 
«III.  S.I;  cimi  coutparnlivo,  boo-<j>  :  Rom.  xi.  24; 
¥  icii»  fitit  iutiis,  oao;  :  Tim.  II,  i,  18  vid.  ad  li.  I.; 
hihI  icdii  filu,  ipuiilo  (ciiiii  cumparal.) ,  noo-u  :  Mlli. 
i,  23. 

iii.als,  udvcrli..  iniilt»  (ciun  cotnparat ),  wolii  : 
C«r.  II,  viii,  22 ;  jiioio-o-oTtpwf :  Cor.  II,  vn,  13;  Skcir. 

III,  d;  V,  c;  VII,  c. 
iii.ii-nci-Ei,  vid.snb  Deis. 
fii.u-g\i.al'bs,  vnl.  sub  Liuban. 
«ilii-valiiof.i,  vid.  suh  Vaurd. 

f  ILl-FAIHl  S,  Vl(l.  Sllll  FlllllU. 

rn.i:SN*,  fetn.,  iniilliuido,  lurba,  trAitfoc  :  Neh.  v, 
18;  bke.r.  VII,  li  (Joau,  vi,  10  li.  I.),  c  ,  vm{.Go).i  : 
Cor.  II,  iii,  7;  <lu  filutnai,  tjri  rrAiiov  :  Tnn.  li, 
iii,  8. 

FIM,  i.  q.  Fiiiif. 

FIMK  (fifOtr.  I,  iv,  6;  /im  Luc.  i'vi,  f> ;  vet.  norv. 
fimm,  angl.  sax.,  vel.sax.,  vci.  Ir.  fif,  vel.  sup.  perui. 
fiuf,  augl.  five,  suec,  dan.  feiii,  hatav.  vtjf,  nc.  sii|>. 
gerin.  (un(;  gr.  niu.xt.  lal.  ijuinqnc;  iiofvp  80,  85; 
Cr.  1,702;  Cf.  III,  541;  Kclilli.  7391.  iiiiincrale, 
«liiinqiie,  ttsvtc  :  Mc.  VIII,  19;  Lt'C.  t,  24;  IX,  13,  1 1. 
16;  xiv.  19;  xix,  18,  1:1;  Juan.  vi,  10;Cor.  II.  xi, 
24  ;  Skcir.  VII,  b. 

nMK-TiGJLs  {fimiiqjus  l.iic.  ivi,  f>),  masr.  plor., 
quinquaginu  ,  r.-vTijvcvT«  :  Luc.  vn,  41 ;  u,  14 ;  ivi, 
6;  J.ian.  vii,  57. 

FiMF-tiUNKA,  vid.  sub  Uund. 

riMF-T»iniiN,  vid.  stil>  TaihuH. 

FINpAN  (vei.  imrv.,  suec.  finna,  augl.  sai.,  vel. 
«ax.,  vet.  su|>.  germ.  findan,  vel.  Ir.  finda,  anitl. 
find,  dau.  finde,  lialav.  vinden,  rrc.  sup.  grrm.  /iu- 
d.n;  gr.  rrwv&<v!o-$<«  :  Cr.  II,  55  ;  Cf.  III,  529;  Kchlli. 
740),  conj.  I,  fun\>,  /iin/nui,  \unpan\,  scire,  Mpuo- 
sccre,  yr/vjo-xi/v  :  Mc.  v,  43;  iv,  45  ;  l.uc.  n,  11 ; 
Juan.  xii,  9;  limn.  x,  19, 

KIJAN,  vid.  snli  Fcinn. 

KI>KS  (vei.  uoi  v.  /i»kr,  angl.  sai..  vcl.  «n.,  v>-i. 
snp.  gerui.  /ii.'.  angl.  fiJi.  vel.  fr.,  stiec,  ilan.  ,»>.,/., 
da.av.  i'tir'i,  rer.  sii|>.  germ.  fiuh ,  lat.  fmcif,  etlll, 
gr.  ix'^( i  Cr.  II',  3<>3;  Gf.  III,  7.8;  Kclitli.  743), 
iuasc,  piscis,  i/00,-  :  LuC.  v,  f>,  9  ;  IV,  15,  IC  ;  Sk  ir. 
VII.  b,  c  ;  iv;dySiov  :  Mc.  \iu,  7  ;  o^/xov  :  Joan.  vi, 
9.  12. 

iiskjx  ,  masc,  pist-aior.  iittit  ■  Mc  i,  16;  Lnc 
v.2. 

iision,  i-onj.  r,  piseorl;  du  fltkon,  ad  nlsCMiduui, 
.  i(  lypwi  •  Liic  v,  I. 

FJTTA N  (<  "II  vci.  norv  fiinu .  Ut  /Viariel  futcit. 


Gr. 
fittu 


II, 


718),  rouj.  I  (.'),  fal,  fau:\, 
lial.  iv,  19,  27. 


Cr.  111.571, 
aignere,  uoinitv  \ 

KIK,  i.  i|.  Fimf. 

*  PLAIHT  vN  (vei.  sup.  germ.  flelitan,  rec  sup. 
gi-riii.  (hekttH ;  gr.  r/.(>riiv,  Ini.  pltcter»;  C(.  III, 
7C),  conj.  I,  flalil,  (liwhtiiu,  fltiulilaii».  (orqiierc 

HAHTA  vel  fi.aIITo,  lciu.,  torques,  nksyau  :  liiu. 
I,  li,  9. 

FLAUTAN  (coll.  aogl.  ttx.  fiilmt,  angl.  flne,  floui), 
Colij.  1  (?),  [uiflaul,  laiflautiiii  ,  flaitiam  ,  oslenlare, 
7reprrt(Sju«ffO«i  :  Cnr.  I,  Xlil,  4;  pailic.  prxs.  /fnu- 
landi,  ainriins,    xcvifio^o,-  :  Cal.  v,  20. 

KLKKAN  (c.ill.  gr.  ttiithrfhtu,  lat.  jiiingerc ;  Cr. 
III,  755,  758),  couj.  I,  faiflok,  fuifiolum,  fickmt, 
pJangera,  rmx--An  :  Luc.  vm,  52. 

KLOUliS  (veL  nurv.  fliot,  angl.  sax.  flead,  vct.  fr. 
flnd,  flel.  vci.  sal.,  succ,  ilan.  //.•./,  vcl.  sup.  gcrui. 
flul,  angl.  flnud,  lialav.  r/oc./,  rec  siqi.  gi  rm.  Ilulh; 
lat.  fluere,  fluctut ;  Ct  \  11.255;  lll,  5.5;  Cl.  III,  7i0; 
Kclnli.  74G),  lcm.,  rivus,  (luvius,  iroT«,uo<; :  Lttc. 
vi,  49. 

FtCLS  (vci.  norv.  fugl,  augl.  sai.,  vei.  fr.  (uget. 
vct.  sax.  fugal,  vel.  Slip.  gi-riu.  fogal,  angl.  (owt, 
suec.  (oget,  ,Ijii.  />i.|/,  liai.iv  ,  rcc.  Sup.  genn.  voge  ; 
coll.  lat.  tio/.rr;  Cr.lll,  5b0;  Gf.  III,  451;  Kclilli 
7U9 )  ,  uiasc,  voiatile,  avis,  irmtvM  :  Mlli.  vi,  20; 
viii,  20;  Mc.  iv,  i,  32;  Ltic  vm,  5;  ix.  58. 

KllLA  (  vct.  iiorv.  (o'i,  :ngl.  sax.  [ole,  vei.  *up. 
germ.  jfo/o,  vel.  fc  joiiii,  angl.  foai,  sil  c  ,  dan.  fole, 
lialav.  veulen,  rec.  sup.  gcm.  ful  en;  gr.  iroiXoc  lat. 
putlus;  Cr.  III,  325;  Cf.  III,  17(i^  Kciilli.  7i:i), 
masc,  pullus,  iru).o;  :  Mc  xl,  2,  4,  5,7;  Ltic.  nx, 
50,  53.  55;  Joau.  m,  15. 

FULGLNS,  vid.  sub  Ftlhan. 

FULHSNl,  vid.  suli  Fitttw. 

FULLS(vei.  norv.  futtr,  vei.  sai.fn/,  vel.  fr.  (ul,fol, 
augl.  sax.,  angl.,suec.  (utl,  dao.  jutd,  vei.  siip. gcnu. 
(ot,  baiav.  vot,  rec.  inp.  genn.  t'o// ;  gr.  rcXior.  I.il. 
plenus;  Bopp  80,  K3;  Gr.  ll.Si ;  Gf.  III,  477;  Kcluii. 
7(i9),  adj.-ii.,  I)  pleuus,  itX/io»,- :  Mc.  vm  19;  Luc. 
iv,  1  ;  v,  12  ;  Skeir.  VII,  c  ;  spyreidaus  (utltti  gabrttko, 
a7njf<Scjv  7v)i)jso>i/.ara  ziacftaTtJV  :  Mc  VIII,  20;  I«IH/<I 
(tilu,  vnl.  snb  llitnja;  futis  vairlnin,  picuuiu  esse, 
tvtu7t'Aat7rJnt  :  l.iic.  iv.  28;  v,  2t> ;  vt,  11  ;  r).ur.o0o-Ciai_  : 
Joaii.  iii,  3  ;  2)  peifecius.  TtXtto,- :  Epli.  iv,  kS;  5) 
uuiversalis,  calliolicus  :  Caleud.  gotli. 

oraa-FUi.LH,  sup.  rpletms ,  vtttitnrttitts  '•  Luc 
vi,  5^. 

iriuo,  onj.  II,  replere ,  iinplcre,  Tr(/t7rX«v«t : 
Mtb.    ixvii,  4i;   kIv^ovh  :  K.,m.  iv,  13;  Tne-s    II, 

Gt-ll'i.l  JA\ ,  id.  ,  rriitTrXavat  :  l.uc  I,  13;  V,  .  : 
7itii?t<v  :  Mc  xv,  36  ;  Joau.  vi,  13. 

Ds-iui.iJAN,  l)  cxplcrc,  implere,  TfAupoOv:  Luc  m, 
5;  Cor.  II,  vu,  4  ;  2)  replcie,  vA«^au>t  :  Jlli.  v,  17; 
Luc.  i,  20;  J.mii.  vit,  8;  ivu,  12,  13;  Kmu.  Vllt,  4  ; 
xiii,  8;  Gal.  v,  14;  Col.  i,  16;  iv,  17 ;  jbMnrJaaaaitv  ■ 
Cal.  vi,  2;  7TA»eo5;o<vttv  :  Tiui.  II,  iv,  t;iwf 
>«to-Jv  :  Kuiii.  XIII,  9;  eliaui  aflra  uifulljun,  t<l., 
Epb.  i.  10;  5)  perlit-ere,  rrluooOv  :  Joan.  iv,  II; 
ivi,  21;  Cor.  II,  i,  6;  Piilpp.  n,  2;  ov«»r)i«tx>0»  : 
Tliess.  I,  II,  10;  4)  implere,  ttadjoouv  :  Luc.  1125; 
vit,  1  ;  ix,  31;  Kpli.  i,  25;  TtAtiv  :  Mlh.  xi,  I;  t(- 
Ittouv  :  Neh.  vi,  10  ;  5)  snpplerc «vairXiioovv  :  Cor,  I, 
ivi,  17;  1'blpp.  ii,  50;  Cul.  I,  24;  KfoiovairAiofoi.v  : 
Cor.  II,  ix,  12;  xi,  9. 

l'tAii-n'i  uan,  1.  superiinpl  re,  vtrtjsiripKrslutiv  : 
Cof.  II,  vii,  4;  2)  MipeiahiinJ.,re,  rtpttrtrtuttv  :  Coi. 
I.  iv,  88. 

flii.nan  (fntntm  Liic  ii,  21),  couj.  III,  in  pleri, 
TrAtipouoSat  :  Luc.  il .  10  ;  l.ph.  nt ,  19  ;  v  ,  18  ,  lail. 
I,  l». 

cailli.xaN,  id.  ,  7wunAao-<i«<  :  l.uc  l,  41,  (>T  ; 
o-jfiTr/upuutrtJai  :  l.oc  vni,  25;  -/juijiofltn  :  Mc  iv,  ;>7 

CS-llHLNAN.  iil.,  nm.oitaOxt  ;>lih.  Vlll,  17;  ixmi, 
9;  Mc.  i,  18;  mv,  l'l;  x\,  21» ,  I.iic  iv,  21  ,  Jimo 
i.i,  29,  xti,  5S,  iv,  25,  11111,8,33;  luu.  II,  i,  4 . 


ism 


FIJLS 


FHAM 


{S02 


ff.uurXn/)Ouo-fl«i  •  Luc.  i\,  i>!  ;  7rl.tMr>.a»8«i :  Llic.  i,  23, 
57';  ii,  0,21 .   22;  •/•;.«?io9'«  :  Lnc.  xiv,  23. 

us-fullf.ins,  fem.,  pleniiudo,  ob^ervalio,  ir/noujxa  : 
Roni.  «II,  I0;G»1.  iv,  4;  Eph.  >,  1(1. 

dfar-fuliei, fem.,  superabtindaniia,  Tsoio-o-svtta  : 

LllC.  VI,  4N. 

rnLLiJi,  neuir.  (?),  plenilnnium ,  Col.  u,  ln  vid. 
wl  Ii.  l. 

hi.iki|)s,  fcm.,  abundantia,  pleninnln;  fulleipt 
kimrnit,  uliundaniia  frnmenti,  rtknpn;  oiros-:  Mc. 
iv ,  28. 

follo,  fem.,  plcniiudn,  observalin,  cnnsummaiin, 
trXiiowwa  :  Mib.  ix,  IC  ;  Mc.  ii,  21 ;  ttnm.  xi,  12,  25  ; 
Cur.  I,  x,  2(1,  28;  Eph.  i,  27»;  m,  19;  Col,  l,  19. 

Flii.LA-TOJi<,  vid.  sub  Taujan. 

FULLA-VITS,  vid.  sub  Veitnn. 

FUI.LA-YEIJAN,  vi(l.  Sul)  Veis. 

fulla-iaiijan,  vid.  siib  Fuliian. 

fclla-fraDIAN,  vid.  sub  Frapjm. 

FULS(vet.  norv.  futl,  angl.  sax.,  vci.  sii|i.  genn., 
vcl.  fr.,  snrc.  fut,  angl.  foul,  rec  sup.  perin.  fant ; 
gr.  y«i/>o,- ;  Gf.  III,  4'.l4;  riclilh.  77(1),  adject.,  cor- 
rupms;  futs  visan,  foetcre,  oijEtv  :  Joau.  xi,  39. 

FUNISKS,  \id.sub  Fon. 

FRA  (vel.  sax.,  snec,  dan.,  ve.t.  sup.  gcrni.  fru, 
angl.  sax.  /r<r>.  rcc.  sur>.  germ.  eer... ;  coll.  Fair  ; 
Uopp  82;  Gr.  III,  751 ;  Gf.  III,  001),  pra>pusili<i  in- 
scpartbilis,  qux  rec.  sup.  gcrmanico  twresi  nnriei ; 
occurrit  in  vomposiiionc  1)  cuin  vcrhis:  frabtig- 
jan,  fraaiban,  [ragildan,  (radniljan,  fraqipan,  (rttqi- 
man,  fragistjun,  fragislnnn,  (rahinpan,  frttilan,  fraat- 
ian,  frakunnun,  (ralelan,  fraliutan,  fratusntm,  fraut- 
tnan,  frarinwn,  fraslindan,  fravairpnn,  fravairpnn, 
fruvaurkjau,  frurilvini,  (riivnan,  frare  tan,  fraerwan, 
(ravrohjan;  bicomposilo  :  wipfrahinpan;  2)  cmn 
substaiiiivis  :  fragifts,  fragisiems,  fralet,  fralusls,  fra- 
vaurhls,  fravardeins ,  fraveil  ;  5)  cuin  adjectivts  : 
fruleis,  frocnur/ils. 

FKAGAN,  vid.  sub  Cor   II,  xm,  5 

FliApJAN  (\el.  norv.  fitida,  fiodi ,  angl.  sax.,  vcl. 
sax.,  vtl.  fr.  frod,  vet.  sun.  germ.  froi,  balav. vroed; 
gr.  ?p«;.:o-Ci«i;  Gr.  II,  10;  Gf.  III,  819;  IV,  695; 
llchlii.  707),  eonj.  I,  (rop,fropun,  (ropaus,  i)  .titare, 
ypo  etv  :  Mc.  vui,  -"3;  Ituin.  xu,  5,  lo;  xv,  5;  Cor. 
I.  iv,  6;  xin,  II  ;Cor.  II,  xin,  II ;  Phtpp.  it,  5  ;  m, 
19;  iv,  2,  10;  Gol.  m,  2;  Skeir.  VIII.  c;  mais  frap- 
jan,  uiagis  sap.-re,  vire,  ypovetv  :  Itoui.  xn,  5 ;  vaila 
frapjan,  bcne  sapere,  o-ufpoviiv  :  Itom.  xu,  5 ;  2) 
inlelligere,  eru>t£v«t  :  Mc.  iv,  12;  vn,  14;  viii,  21  ; 
Liic.  ii,  50;  viii,  10;  xvm,  54;  Cor.  II,  x,  12;  Eph. 
v,  17;  Ps.  liii,  2;  Skcir.  II.  h;  yiyiitucrxttv  :  Mc.  viil, 
17  ;  xii,  12;  Luc.  xx.  19;  Juan.  vm.  27:  x,  6;  Itom. 
\II,  IS;  tiriytyvwtrzjtv  :  Ltic.  I,  22 ;  voeiv  :  i\ic.  vn, 
18;  viii,  17;  Jo.'ii.  xu,  40;  Epli.  lll,  i,  20;  Tim.  I, 
I,  7;  Tim.  II,  II,  7;  alaOvMttrOau.  :  Liie.  i\,  45;  ni 
frapjan,  non  inlelliuere,  ignorare,  «yvoctv  :  Me.  ix, 
52;  Luc.  ix,  i.'i :  5)  iinelligeiiieui  esse.  o<...f.ov£tv  : 
Mc.  v,  15;  Luc.  viii,  55. 

uN-FRApjANuy,  part  praes.,  n>>n  inteliigens,  impru- 
deus,  «ouv-to»  :  Itom.  x,  19. 

FULLA-FRApJAN,  priidenleui  es-c,  o-usooveiv  :  Cor. 
II.»,  15. 

FRApi,  neutr.,seiisus,  inlclligetili-i,  vou.ua  :  Cor.  II, 
iti,  14;  iv,  4;  x,  5;  xi,  5;  vo0;  :  Itom.  xi,  54  ;  xu, 
2;  Epii.  iv,  25;  Col.  n,  18;  oOveot?  :  Mc  XII,  35; 
Tiin.  II.  II,  7;  ,b(,wia  :  ltoni.  vm,  O,  7  ;  peqv  :  Cor. 
I,  xiv,  20. 

«RiMi>A-iK\pJis,  adject.,  pusillanimis,  oAtyoj-vxoj  : 
Tbess.  I,  v,  14. 

SAMA-FKApJiS,  inianiiiiis,  to  fv  («0t6)  ooovmv  :  1'lilpp. 
H.2. 

ga  Fu\]'jri,  fem.,  sapienlia,  modcstia,  o-u-.soTuvn  : 
Tiio.  I,  ii,  15. 

us-FRipvjAN  (ut(rnlrjan),  cnnj.  II,  sapienier  agere, 
c'iy't.Ui'1  :  Tim.  Il,  i  i,  15  vid.  ad  h.  I. 

fiio[)s.  adjecl.,  c  .inparal.  (rodosn  ,  priiilen<i,  fpi- 
vfto;  :  Mih.  vii,  21.;  Luc.  xvi,  8;  llum.  xi,  25;  G^r. 


I,  iv,  !0;  Cor.  II,  xi,  1!");  ffwvsToV  :  L«C.  .«,  w2i ;  Cor. 

I,  i,  19;  Toyo?  :  Tim.  1,  i,  17,  aixfpun  :  Tmi.  I, 
iii,  2. 

froiiada,  adverb.,  prudcnlia,  ?pavi/Ai»$  :  Luc.  xvi, 
3 ;  vou-.eywf  :  Mc.  xu,  5. 

UN-niops,  iiiipriidenler,  slulle,  «yoow  :  C.  r.  li, 
Xi,  l!i;  fc'.|>li.  v,  17;  «voritof  :  Gal.  i  i,  1,5. 

frodei,  fem.,  prtideniia,  inl<  lligeiitia , ; pi-twis  : 
Llic.  i,  17;  Epb.  i,  8;  oJvE-rtc  :  Luc.  li,  47;  Ci  r.  i, 
i,  19;  Eph.  iii,  1;  GjI.  i,  9  (ni,  10);  ti»!s  :  Lue.  u, 
52  ;  Skeir.  I,  d. 

dh-fboof.1,  Biuliiiia,  i  i  prudeuCa  ,  «^oo-uvvj  :  Cor. 

II,  XI,  1,  17,  21 ;  «vota  :  Luc.  VI,  II. 
FliAlll.NAN  (vct.  norv.  fregna,  angl.  sax.  (retjnan. 

vet.  sax.  (ragon,  vet.  sup.  gemi.  (ratjen,  vet.  fr.  fiv- 
giit,  siicc.  (raqa.  li.uav.  vruuen,  ree.  sup.  gerin.  fra- 
gcn;Gr.  11,28;  Gf.  III,  811;  Rcblli.  759),  eonj. 
anoiii.,  frnli,  freltun,  fruihans,  inlerrngare,  lirejsurav  : 
Mih.  xxvii.ll;  Mc.  v,  9;  vu,  5,  17;'vin,  5,23,27; 
ix,  11,  16,  21.28,32,  33;  x,  2,  10;  XI,  29;  xii,  18, 
28,  34  ;  xiv,  lil  ;  xv,  2,  4,  45 ;  Luc.  u,  4G ;  iu,  1(1, 
14;  vi,  9;  vm,  9,  30;  ix,  18;  xvn,  20;  xvul,  18,  40; 
xx,  21,  27,  40;  Joan.  xvin,  7,  19,  2|  ;  e^mtkv  :  Mc. 
iv,  10  ,  Llic.  ix,  45 ;  xix,  51  ;  xx,  5;  Joati.  ix,  2,  15. 
l;i,  21,  25;  xvi,  5,  19,  23,  50;  7TuvO«ve<r9«i  :  Guc. 
xv,  ■iii  ;  xviii,  30 ,  Joan.  XIII,  24. 

CA-FiiAiiiNAN,  1)  inlerrogare,  Vepo)T«>  :  Itnm.  x, 
20;  2)  scixiiaii,  audire,  a/ouetv  :  Me.  II,  I. 

FltAISAN  (vei.  norv.  fieisia,  angl.  snx.  (rusian, 
vci.  sup.  gcrni.  fresc,  vcl.  sax.  (resa,  freson,  vei.  Ir. 
frasn,  [res,  snee.  frestn,  dan.  /ris/e;  gr.  ntipv.  eiv  ; 
Gf.  III,  8r.O;  Ucliib.  758),  conj.I,  faifrati,  •"ni/r.iwuu, 
(raisans,  leulare,  imp&Ztc»  :  Mc.  i,  13;  vm,  II ;  x,2; 
xn,  15;  Lue.  iv,  2;  xx,  25;  Joan.  vi,  G;  Cor.  I, 
vii,  5;  Gor.  II,  xiii.  5;  Gal.  vi,  1;  Tbess.  I,  iu,  5; 
Lr.nniuUiv  :  Luc.  iv,  12;  x,  25. 

us-fiuisan,  id.,  irztpvXeiv  :  Thess,  I,  III,  5. 

ira  stiibni  tfraistobiii  Guc  iv,  13),  'ein.,  leniaii», 
itiipwjiio;  :  tllb.  vi,  13;  Luc.  iv,  13;  vin,  13:  Gal. 
iv,  14;  Tim.  I,  vi,  9. 

FftAIV  (vci.  norv.  frio,  (riof,  suec.  fro,  dan.  fro, 
Gr.  III,  415;  Gf.  III,  8i9),  neulr  ,  seinen,  crwipuia  : 
Mc.  iv,  3,  31;  xii,  H);  Luc.  i,  55;  vm,  5,  1S;'xx, 
2S;  Joan.  VII,  42;  vm,  33,  57;  Rlim.  IX.  7,  29;Cor. 
II;  ix,  II!;  xi,  22;  Gal.  m,  29 ;  Tun.  II,  n,  7;  anopa:  : 
Mc.  iv,  2«,  27. 

FltAM  (vei.  norv.  (ra,  angl.  sax.  frniil,  /Vorii.  vci. 
sax.,  v  l.  snp.  gcuu.  fiam,  angl.  from,  suec.  fram. 
(rtm,  dan.  jrein.  fra ;  gr.  T.upi. ;  Gr.  !l,    55;    Gf.    III, 

(.58;  Abh.  Prap.2tl),  praipositio  daiivuin  regens, 
usiirpalur  ad  significamlum  loealiter,  a,al>  (per  op- 
posiiiouein  ad  ad),  et  lcnporaliter,  e,  ex,  inetaplio- 
tice  autem  exituin,  orluiu,  radicein,  etc,  alicujus  ah 
atiqun  indical. 

I.  Prxposiiio  ciim  daiivo  (loens  enirn  Luc.  vni,  49, 
ubi  genit/viis  adhiberi  videiur,  elliptice  sumenduiti 
e.st,  vid.  infra),  1)  localiler,  ab,  «rro  :  a)  Mc.  xm,  27 
fram  undjam  uirpos  und  audi  himiuis;  Joan.  XII,  21 
ftlippus  sa  frum  bepsaeida;  piaisertmi  b)  posi  verha 
iDnlus,  ut  (jimtm  Slth.  viii,  11  ;  Me.  l,  S;  v,  35;  xiv 
45  (irapctc.  pcn.),  Gal.  n,  42;  Thess.  I,  iii,  6;!aist- 
jan  Mili.  XXVIi,  55;  guvandjan  sik  Luc.  |v,  1  ;  r.o.pa. 
c.  gin.  :  urriniifln  Jnan.  viii,  42  (:x);  xv,  26  (arro); 
xvi,  27,  30(«rroi:  xvn,  8  ;  usgaggan  Joan.  XVI,  28; 
hiic  pertiiiel  ciiam  ellipnca  loeuiio  Lne.  vm ,  4U 
gaggip  sums  matme  frain  fiis  (a  ramapleit  tynago 
geis;  eiiam  c)  oost  irausiliva,  ui  iamiuljan  Joan.  xv, 
26;  liuhnn  Jo:>ri.  xyiii.  28  («n-o) ;  2)  lemporaliter, 
ab,  ex,  «rci  :  Mlh.  ix,  22  frum  l>hai  weilai;  Co\.  i,  9 
(rimt  pwmna  dugo;  Neh.  v,  t-i;  MUl.  xi,  12  jrum  (>ni  a 
dagnm;  Neh.  v,  14  (ram  jera  M.\  G.r.  II,  ix,  2  (ram 
(airnin  jera  ;  Joan.  w ,  52  (r  m  aiva;  Eph.  ni ,  9 
/Vhdi  uivam;  Gol.  1,26;  Joait.  xix,  ':■'.  (ram  i  ;;i 
fiamma;  LliC.  vn,  45  fram  pammei;  Joan.  \.it,  19 
fram  liimnia  [ire'  ciprt);  xiv,  7  ;  tor.  !?,  v,  !;i  1  :.u 
fiamma  i:u;  Luc.  1,  43  [ram  Itimnta  nu  ;  if,  10;  Juaii. 
xv,  27  fram  (ruma ,  xvi,  4  (lx);  Joan.  \iii,  44  frnai 


1503 


Cl.OSSAItlUM  COTIIICF.  I  INCU.-F. 


IMi. 


f\ ■uminj i ;  l.iic.  i,  2  (raiu  trnmitt  n ;  Mr.  xin,  19  /Vtnu 
iinuitudeinai ;  l.nc.  i,  5  (ave/'tv,  i|ni  loriis  siih 
li.  I.  .iil  nuUedihu  ailuViulu-.  e»i);  8keir.  I,   I»; 

Lnc.  I.  70 /Viiiii  anaitiodeiiitii  uivii;  l.ur.  II,  36  |  m 
majupein  ;  3)  ln  iuela|iliorii  o  sciimi,  :i)  ulii  siilislui- 

livuin  viiu  luhjeeiivam  babet;  aa)  :ii>,  «iro  :  i> • 

xm,  I  uisl  vatluftti  (iljn  fiam  gupu;  en  iilnm  moiln 
Tim.  II,  I, 5  i/n/iu  uWjuae  /rain  fadieinant  illustian 

lllllll   1'SI  ;    Ju.lll.   VIII,    42    /ln//l    3M    />l///)ll    (I    Mi|itO,    .1 

proprio  impulsii)  qinttin ;  ilcm  Joau.  VII,  17  M  I.S 
i rodjan  fram  lii  sitbin;  Cor.  II,  vi,  5  afltaims  risan 
(ram  gupa;  Gal.  ni,  2  pif/aN  mlan;  Tini.  I,  lll,  7 
veitvodpa  liaban;  Cor.  I,  iv,  .">  huiein»  vuirpip  ;  ileni 
in  i  iiniiia  m<l<  Urii  /afl  gatairbi  fram  gvpaVot.  II, 
i.l;  Gal.  i,  3;  Kpli.  i,  2;  vi,  83 ;  Ttaew.  II,  i,  2; 
lim  II,  i,  2;  Tii.  i,  i ;  posl  passiva  :  Mih.  ll,  I:» 
(utvaitrlita  gadoinida  var  p  Imndiitjei  fram  barnifu  s.  i- 
nnw);  Mc.  viii,  31 ;  Lnc.  vu,  55;  ix,  22  ;  xvn,  23  ; 
Cor.  II,  vii,  |3;  coll.  Pblpp.  i,  28  lin. ;  lili)  solcmm- 
ler  iu  iiliiiu  .  chsu  |iro  gr:i>eo  Ojto  :  Mili.  vi,  2  ;  VIII, 
*i;  xi,  7;  Mc.  1,  5,  1»,  13;  n,  3;  xvi,  II  ;  Lnc.  i, 
26;  ii,  18,  21.  26;  iii,  7,  III;  iv,  2,  13;  v,  13;  vi, 
18;  vn,  21.  30;  viii,  29,  43;  ix,  7;  x,  22;  xvi,  22  ; 
xvii.  2i>;  Itom.  xm,  l  sec;  Cor.  I,  iv,  5;  vn.  25; 
mv  21;  Cor.  II,  i,  4;  II,  II  ;  ili,  2,  ;  v,  4,  8,  19, 
80;  xii,  II;  CiiI.iv,  0;  Kph.  II  II;  Phpp  l,  2S;  lil, 
12;  Col.  u,  18;  Skuir.  I,  li;  IV,  d;  VI,  c;  passive 
riinii  Mili.  xwn,  9  jmtei  qarahmdedun  fram  nmum 
isrnelis  ciplicaoilum  est  ;  Cor.  II,  ll,6  andabeil  ptiln 
fram  mnnayiiam  (-c.  suhjectiis) ;  passivum  eliain  s.i- 
pit  Cor.  II,  i,  10  gasandjan  iik  (ilediici);  xi,  24  slaliins 
iiiman  (veruerjr.)  ;  Mc.  v,  2!i  gaputim;  Thes^.  I,  II, 
14  vinnan;  cr)  sx  :  Joau.  vn,  17  laiseins  itf  fram 
gupa;  22  bimuii  i*i  fram  muse ;  Cor.  I,  vn,  7  gi!>a 
liabun ;  Juan.  VI,  05  algiban  visan  ;  ikl)  irapi  e.  frcn.  : 
posl  iisan  Juai..  VI,  40;  vn,  29;  ix,  10,  33;  cujns 
|iir|ici|iiii  ii  vcl  alujuiil  sinnle  Itom.  xi,  27  sc  fram 
mis  iriggva  suppleudum  est;  vatrpan  Mc  xii,  11; 
l.iic.  n,  I  urniiiii  yiujiefls  frum  \aisara ;  pra.lerea 
pust  hausnn  Juan.  vn,  51  ;  VIII,  40;  Skeir.  II,  l>; 
undniman  Luc.  vi,  34;  passive  Neh.  vi,  10  vurfi  us/ic/- 
Hp  jiala  vuurslv  ;  Luc.  i,  45  vairpip  uslaultts  fiam 
(ruujin;  ee)  -napac.  tlal.  (ubi  «I  i  roprie  usiirpan  ile- 
herei)  :  Mili.  vi,  1  h.un  haban;  Mc.  \ ,  27  unmalueig 
visan;  Luc.  i,  30  bi  itun  aust;  Joan.  vill,  38  kausjan; 
Itiiiu.  ix,  14  ineintlipa  frain  ijupa;  Cor.  I,  x\i,2/r<n>i 
tis  titbin  lanjni  (maie  iulcrpreUlus  esi  Cuilius,  cum 
Graecua  haheat :  quis  |iie  apu.l  se,  iu  dorao  sua,  colli- 
pa  ):  IT)  £7ri  c.  genit.  :  Cor.  I,  vi,  1  stojan  fram  xn- 
vinduim  (uhi  Cullius  xj>twa-9ai  ut  passivmn  babuil, 
judicaii  a,  ilnin  bigni&cal  in  judieium  vocare  auud 
— );  b)  uhi  gubsiaabviim  vim  objreivam  haliei, 
super,  ah.  pro;  aa)  jr-rpi  C  yeu.  :  Luc.  lv,  57  usiddja 
meripa;  Ltic.  xvi,  2  liausjnn;  etiain  Mc.  m,2l  eo 
iiioilo  explirandura  esi,  vid.  ail  h.  I.;  Uom.  nv,  12 
rapjun  usgibun;  Luc.  II,  21  hunsl  gibtn;  Mc.  I,  41 
albuir.n  (sc.  Iiuntl);  Luc.  v,  14  ;  lili)  inzip  c.  genil.  : 
Cor.  II,  vii,  14  ivnpiin  ;  ix,  2;  v,  12  tvojtuli;  ix,  3  ; 
Joau.  xvn,  l9<iite«'Aan;  Kom.  xv,  8  andbuhls  vair- 
pan;  Luc.  vi,  28  butjan;  l'.ph.  VI,  18,  19  bida;  Epli. 
v,  2ll  aviliuilon;  Tiui.  I,  II,  1,2  lavjAN  aviliuda;  cc) 
«rrb  :  Cor.  II,  II,  5  (nginun ;  dil)  ir.i  C  dal. :  Thcss.  I, 
IH,7  gapra\slip.  visan. 

II.  Advcrliiuiii,  ante,  roraui,  ei/7rooi8iv  :  Luc.  aix, 
28  iiidja  frum ;  Coll.  Fiamit. 

III.  Iu  composilione  iu  Biibsianlivo  lantum  (ram- 
guhti,  iu  ailjeclivo  fiumildrs  el  io  advc'hii.s  /r«/ii- 
mii/im  el  (rnuutigit  occiniil;  coll.  Fra. 

nUUS,  ailvcrli.  c  ni|i:»r.,  pra»,  iiro...,  Or.rco  irpi 
in  conipii-.iiioiie  lespnildel  :  Mc.  i,  19  finguytjan  /rn- 
mit,  irp-.Caivtiv  ;  RlllU.  VIM,  12  /Vdiilil  galeipan,  r.p;- 
RoitTtrv. 

rtuaapEis  (vet.  nnrv.  fNmmm,  angl.  »x.  f.mmd, 

\rcmd,  vel.  sa».  (rcm.thi .  vel.  Ulp.  ;;erin.  framadi , 
vel.  fr.  •riiiinrt'.  fienicd,  succ.  (iainn:ande.  iUii.  (rem- 
iii.if,  hal.iV.  vremd ,  rOC,  sii(>.  terra.  frrmd;  l)KA. 
59  i;  Cl.  III,  012;  lUlllh.  75t.),  a.ljccl  ,  alieims,  alie- 


nlgciii,  iXXoratoc  :  l.ur.  xvi,  !.'■  Jonn.  xx,  5;  Itutu. 
xiv,   4;   Tim.   I,   v,  22;  itmn'i',',rpt,.,:,iilti;  \  Bph.   n. 

rntUApjA»,  eonj,  II,  alienare,  «iMtMnjteioCv : Col. 
i,  II,  r 

_J"TlAUJ »  (in  coilicihiis  ci iniicr  cpilmuale  (a 

\tnt  cic,  icriptum,  nisi  n ice  de  Den  nec  de  Cliristo 

iisnnialur,  ul  Mlh.  vi,  2i;  «xvil,  03;  Lnc.  xvi  |5 
xix, 55;  Juail.  xm,  10;  xv,  13;  vcl.  norv.  fru  Bnal' 
sax.  frea,  ve  .  Sax.  /o,  froftu,  fro  0  VCl.  miii.  gvrHi' 
fm,  recinp.  gerin.  frnu;  Gr.  III,  320;  [ni.  |jj  r,,-, 
Gf.  III,  80.).  lliaic,  iliiiiiiinis,  xviptif  :  Mih.  v  3',' 
VI,  21;  vi,  21,  22;  vin,  2,21;  ix,38;  1,24-  Ixvu' 
??!*•?•  Ji5J  "«_*8i  v-  •?;  vii,  28;  xi   3.  D:  xii,  a\ 


vi.  25;  xi,  2;  xii>,  16;  xv,  15;  Runi.  vi  2">  •  vm 
39;  ix.  28;  x,  12,  13;  xi,  55;  xii.ll;  xi:i,  |*|Cor! 
I,  iv,  4;  v,  4;  v|l,9S;  IX,  1  ;  x,  26;  xiv.2l;  Cor  II 
I,  2,  3;  III,  1S;  iv,  li;  v,  (i,  II  ;  VI,  17;  viii,  5  «l' 
19;  xi,  17;  xn,  2.  8;  xni,  lu,  15,  Cal.  v,  10-  Ei.lV 
I.  2;  iv,  1;  v|,  9,  21;  Pblpp.  ..  II;  .,,  21;  u.,  8, 
20;Col.  i,  10;  III,  1(j;  Thess.  I,  n,  15.  |U;  in  8- 
Thtss.  II,  i,  I  ;  Tiin.  I,  vi,  15;  Tim.  II.  |,  'jy.  '-w' 
24;  Ske.ir.  I.  h.  c;ll,  h,  c;  IV.  h.  d  ;  VII,  a;  V III.  k 
d;  oio-TroT-/,,-  :  Tim.  I,  vi,  1,  2;  Tim.  II,  n,  21;  Oto,-  : 
Neh.  vii.  2. 

iiEivA-rnAi'j.v,   patcr    f.nnilias,  oixv3;o-rroTnf  :  Mc 

XIV,    II. 

FBAUJINON.    COIlj.    II  .    lloilliliari  ,    xuetsOfv  :  Itoni. 

vii.  1  ;  xiv,  9;  Cor.  ||,  i,  ti;  Tlra.  l',  vi,  15;  Neb. 
v,  15,  «OSevTsiv  :  Tiin.  I,  n,  12;  (intiijinonds  (ruuja, 
ilominator,  doininus,  oso-x&V/.f  :  Luc  n,  29;  waiw 
fraujimnids,  sicnl  domiiKins,  x«-'  iirtra-y«y  :  Cor.  II 
viii,  8. 

ca-ii:aiijinon,  domiuari,  xamnrujsnueoi :  Mc.  x,  i.'. 

fiiauji.nvssus  iu.isc,  domiualiu,  xvp.or»,-  :  Kuh   i 
21;  C..I.  i.  IIJ.  r 

FK  \STS  (coll.  rec.  sup.  gern.  frau;  Sclnn.  I.  (iii), 
masc,  plur.  frasleis,  puer,  rixvov  :  Cor.  II.  vi,  13. 

FiiASTi-sioj»,  viil.  suh  Sibit. 

Flt ATVJAN,  «i.le  siih  Fiapjan. 

FltEIOJAN  (coll.  Fripon),  conj.  II.  parccre,  yti- 
Seo-GVi :  Koin.  x.,  21;  Cor.  I,  vu,  28  ;  Cor.  II,  I,  23  ; 
xii,  6  ;  xi.i,  2. 

g\-frriukins,  f.  m.,  conscrvatio,  rrtpiiroino-tj  :  Eph. 

I,  II;  Thess.  I,  v,  9. 

iiv-FHK.WKiNS,  iioii  temperalat,  «^tiSia  :  Col.  u,  23. 

FltlTS  (vei.  nurv.,  vci.  snp.  germ.,  vci.  IV.  fri , 
angl.  sax.  (reo,  freols,  angl.  free,  sncc,  ilan.  fti, 
haiav.  iri/.  rcc  >up.  germ.  frei;  Gf.  III,  786;  lleliih. 
7o'i,i,  idjects,  liher,  iLufofo;  :  Joan.  viii,  3i,  53,  36; 
Kum.  vu,  3;  Uii,  2;  Gor.  I.  \u,  21 ;  ix,  I ;  xn,  13; 
Cil.  in,  28;  iv,  2:,  25.  26,  3u,  51;  Bph,  »1,8; 
Col.  lli,  II;  briggnn  frijaua,  vul.  suh  Hrujtjan. 

fiiF.i-UALS  (freij-huls),  vid.  suh  lluls. 

rnuii,  lem.,  liherUs,  ckviipia  :  Cor  I,  x,  29. 

FltiST,  vid.  sub  Itan. 

FKI,  ifDxa  syllaba  in  solo  fiisnhis  cl  imle  in  den- 
vatn  gnfriMiliijan  occiin.  ns. 

FRIAbVA;  vid.  Siii»  Frijon. 

*  FltlJiON  (vel.  Iiorv.  Indi,  fiidu,  augl  sax.  (rii, 
vei.  sax.  frtthou,  [liiiiu,  vel.  sup.  gerra.  /uJn,  xct. 
fr.  [letliiii,  jritltm.  suec,  il.in./i  ./,  Italav,  arede,  icc. 
su|i.  gerni.  (ritda;  Gf.   ill,  78S,  Itciiih.   «Stt),  eouj. 

II,  conciliare. 

c.A-FHijio.N ,  rcronciliarc,  xut«X>«tthv  .  Cor.  II,  \, 
18,  19;  «7r'ix*roil)«T:tiv  :  K|»h.  ii.  16  ;  i  ol  i,  20,  II, 

■  .i  raiKnaa,  ino.,  lejeunci i<ii»,  *»Tit/A«  q  .  tior. 
II.  v.  18.  19. 

:iij*i  ihi|i\s,  iinin.  pn.pr.,  doriiin.  ii.ji>. 

ual>niti»  ,  iunii.  propr.,  vkl,  suh  Najii, 


1505 


WA 


WAIRRAN 


1506 


FRIKS  (vcl.  norv.  frefc,  angl.  sax.  frcec,  vei.  snp. 
germ.  fren,  angl.  fr«?a/i,  l»;ilov.  i>r<?Wi,  rec.  sup.  gcrm. 
(rech  ;  (II.  III.  795),  adj.-ct.,  avidns. 

faihu-friks,  avidus,  citpidiis,  avarus,  mdapyupo; : 
Lnc.  xv!,  14;  7r>Eovi/.TTij  :  d>r.  I,  v,  10,  II ;  Eph.  v, 
5 ,  *  S&or/oc  :  Tmi.  I,  III,  8  ;  iii  (aihufriks,  uyilup'/vr.oc  : 
Tim.  I,  iii,  5. 

FAiiii;-i  itikf. i  ,  fcin.,  avarilia,  jr).iovs?ta  :  Mc.  vn, 
22;  K|ih.  iv.  19;  v,  5. 

FRIJEI.  vid.  sul)  Freis. 

FRIJON  [frion  Joan.  ii,  56;  xiv,  21;  Tim.  11,111, 
2;  vd.  norv.  freia,  angl.  sax.  freond,  vel.  snx.  friund, 
vcl.  siip.  germ.  friitnt ,  vel.  fr.  friond,  angl.  fiiend  , 
diin.  frcende,  liaiav.  vriend,  rer.  siip.  gcrni.  (reund, 
freien;  Ropp  82,  125;  Gf.  111,785;  Kclith.  706). 
ronj.  II,  1)  ainare,  diligere,  fiisiv  :  Mlli.  vi,  5;  i, 
57;  Joan.  xi,  3,  5l> ;  m,  25;Cnr.  I,  ivi, 22;  ujutzuv. 
M.h.  v,  43,  44,  46;  vi,  24;  Mc.  m,  50,  51,55;  Luc. 
vi,  27,  52,  55;  vn,  5,  42,  »7;  x,  27;  xvi,  15;  Joan. 
viii,  42;  x,  17;  xi,  5;  xu,  45;  im,  25,  34;  xiv,  15, 
25,  24,  28.  51  ;  iv,  9,  17,  19  ;  xvi,  27;  xvn,  23, 
2l;Hoin.  vni,  57;  ii,  13;  xiu  ,  8;  Cor.  II,  u,  7; 
II,  II;  iii,  l5;Gal.  n,  20;  iv,  14;  Knk.  II,  4;  v,  2, 
25,  28;  vi,  21;  Cnl.  m,  19  ;  Tliess.  I,  iv,  9  ;  Thess. 
II,  II,  16;  Tim.  II,  iv,  8,  IO;Skeir.  V,  a;  vk  frijondi, 
seipsuin  amans,  yOuvzo;  :  Tim.  II,  !M  ,  2;  (rijonds 
viljan  seimtna,  ninans  vnluntalem  snain ,  fArfiovo;  : 
Tim.  II,  ni,  4  ;  frijondx  gup,  f tkoQioc  :  Tim.  II,  III,  4 ; 
2)  osculari,  u,u7!'j.v  :  M.-.  x,  21. 

rnuoMis,  p;irlir.  iilsubst.,  aniicns,  <pilo;  :  Mlli.v, 
47;  ii,  19;  Lnc.  m, 6,  54;  xiv,  10.  12;  xv,  6,  29; 
ivi,  9;  Joan.  xi,  II  ;  xv,  15,  14,  15;  xix,  12. 

iiidoniija,  f.-iii.,  amica,  filn  -.  Lnc.  xv,  9. 

FlilJo.ss,  fein.,  oscnluin,  filnita  :  Cor.  I,  IVI,  20; 
Cor.  II,  xin,  12. 

CA-rRuoms.  iil..  Tliess.  I,  v,  26. 

fiuja[ma  (friapva),  fein.,  dilcclio,  u-/uim  :  Joan. 
xiii.  55;  xv,  9,  10;  xvu,  20;  Hoiu.  vin,  35,  39;  xn, 
9;  iui,  10;  xiv,  15;Cor.  I,  im,  2,  5,  4,  8;  ivi.  14, 
24;Cor.  II,  n,  4,  8;  v,  14;  vi,  6;  viii,  7,  8,2»;  im, 
II,  15;  Gal.  v,  6,  13,  22;  Epli.  i,  4,  15;  II,  4;  m, 
18,  19;  iv,  2,  15,1  i ;  v,  2 ;  vi,  23;  1'lilpp.  i,  17;  u, 
1,2;  tol.  i,  8.  15;  lll,  14;  Tlicss.  I,  m,  6,  12;  v, 
8;  'llicss.  II,  i,  3;  m,  5;  Tim.  I,  I,  5,  14;  il,  15;  iv, 
12;  vi,  ll;Tiin.  II,  i,  7,  15;  U,  22;  m,  10;  Skeir. 
V,  d. 

FniApVA-uiLiis,  vid.  sub  Milds. 

FRllS  (vw.  nnrv.  fryt,  friosa  ,  angl.  sax.  frytnn, 
vel.  snx.  jroai,  vel.  snp.  gerni.  (riusun,  vel.  fr.  (rost, 
(ursi,  aiij>l,  freeti,  snec.  fryza,  tlan.  (rg>e,  lialav. 
trieien,  rcc.  snp.  gcrm.  frieren,  ftosi ;  Cr.  II,  22; 
Gf.  II  ,  Sis;  Kclilh.  768),  neuir.,  frigus,  ^O/oj  : 
Cor.  II,  xi,  27. 

FUUMS  (vei.  norv.,  angl.  sax..  rec.  sup.  gerni. 
(riini,  vei.  sax.  fruma,  vei.  fr.  forma,  cnll.  angl.  ftrst, 
stiec.  (ors I,  dan.  (i'rsi,  rcc.  sup.  germ.  fiitrsi;  gr. 
jroM-of,  lat.  primus;  Gr.  II,  55;  Gf.  III,  6i5;  Rchtli. 
7o1),  inasc,  iniiinui,  priiicipinin,  up%r)  :  Joan.  xv, 
27;  xvi,  4. 


FMUM,  ailj.-cl.,  priinus,  rpuroi  :  Mlh.  xxvil,  64  , 
Mc.  x,  31;  xvi,  9;  Joan.  xv,  18;  Cor.  I,  xv,  47; 
snbscr. ;  Thess.  II,  subscr.;  Tim.  I,  inscr.jll,  13; 
Calend.  goili. ;  irp&npoe  :  €al.  iv,  13;  Kpli.  iv,  22; 
anfjar  frnmn,  Si^Ttpotzpwro;  :  Ltic.  vi,  1  ;  (rnma  sab- 
bato,  piiina  sabhall, icpoaa?6axen  :  Mc.  xv,  42;  (ruma 
giban.  vid.  sub  C.ibun. 

frumists,  supcilai.,  primns,  TrfMTof  :  Mc.  vi,  21  ; 
IX,  35;  x,  44;  iil,  20,  28,  50;  xiv.  12;  l.iic.  11,  2; 
Xiv,  17;  iv,  22 ;  I vi,  5;  xn.  16,  47;  xx,  29;  Tiin. 
I,  i,  15,  16 ;  Tiin.  II.  iv,  16;  fruinht,  iculr.  ul  ad- 
verb.,  priino,  Troojrov  vel  to  rrpwTov  :  Mlh.  vni,  21  ; 
Mc.  iv,  28;  xvi',  9;  Lnc.  i,  5;  xiv,28;  Joan.  x,  40  ; 
xii,  16;  xvui,  15;  Hom.  x,  10;  Cor.  II,  vui,  5;  Tim. 
I,  li,  1 ;  iii,  10;  Tim.  II,  ",  6;  Skclr.  II,  b. 

fruuisto,  neuir.,  iniiiuiu,  principium,  upyji  :  Lnc. 
i,  2. 

friihisti,  neu'r.,id.,  Jom.vi,6l;  viii,  44;  ii  fr«- 
mistjim,  iniprimis,  ev  tzo iirot;  :  Cor.  I,  iv,  3. 

fkuuahf.i,  fein.,  primatilS  ;  (rumadein  huban,  rzpuy 
Tiunv  :  Col.  i,  1S, 

iruma-iiai  R,  vid.  siib  littiran. 

FRODEI,  vid.  sub  Frapjau. 

FROpS,  vid.  sub  Frapjan. 

FYGAILUS,  nom.  propr.  inasc,  *iy:loc  :  Tim.  II, 
.,  15. 
FYNIKISKA,  vid.  Smr. 

FUDJAN  (vcl.  norv.  fodia,  angl.  sax.  fedan,  foda, 
vet.  sax.  fodian,  vcl.  sup.  gerui.  foljan,  vei.  sax. 
feda,  foda,  aiigl.  fecd,  food,  siiec.  fbila,  dan.  [»de, 
balav.  votden,  rec.  sup.  genn.  (utlern;  Gr.  II,  45; 
Gl.  III,  574;  Relllll.  729),  conj.  Il,  imlriie,  edurare, 
Tpiyeiv  :  Mlli.  vi,  26;  Luc.  iv,  16;  irxpifiiv  :  Kpb.  v, 
2  I ;  Skcir.  VII,  d  ;  bania  fodj  .n ,  (ilios  educare ,  tex- 
voTfo^sfv  :  Tim.  I,  v,  10. 

io.ii.ns,  fein.,  cihns,  alimcnlum,  rpoyn  :  Mlli.  vi, 
25;  Lnc.  vii,  25  vid.  ad  li.  I. 

us-F'ideiks,  id.,  Siurpo-f-n  :  i  ini.  I,  vi,  8. 

FODH  (d.in.  (vder,  balav.  voeder-ug,  icc.sup.  gcni1. 
(iitleral),  nculr.,  vagina,  Onxn  :  Joan.  IVIH,  11. 

F.»N  (vei.  norv.  funi;  coll.  r.c.  sup.  germ.  funke; 
gr.  fCic  ;  Rot.p  124  ;  Gr.  III,  552;  Gf.  III,  527).  nciiir. 
auoni.,  gen.  [unins,  ignis,  rrOc  :  Mih.  v,22;  vn,  19: 
x\v,  41  ;  Mc  ix.  22,  45,  44,  45,  46,  47,  48,  49; 
Liic.  iii,  9,  16,  17;  i.v,  54;  xvn,  29;  Joan.  xv,  6; 
Itoin.  xi,  20;  Thcss.  II,  i,  8. 

fumsks,  adjccl.,  igneus,  ignilus,  niTmpwij.ivo;  : 
Epb.  vi,  16. 

FOTUS  (vct.  norv.  fotr,  vcl.  sax.,  angl.  sax.,  vel. 
fr.  [ot,  vcl.  sup.  germ.  \oi,  angl.  foot,  suec.  fot,  dan. 
fod,  batav.  voet,  rec.  snp.  genn.  fuss;  gr.  rrovr,  lal. 
pes;  Dopp  80,  83;  Gr.  II,  43;  III,  405;  Gf.  III,  73:;; 
Hclilli.  755).  inasc.  pes,  ttoO;  :  Mih.  v,  55;  Mc.  v» 
22;  vi,  II;  vn,  25;  ix,  45;  iii,  36 ;  Luc.  i,  79;  iv. 
II  ;  vii,  38,  44,  45;  vm,  55,  41  ;  ll,  5;  i,  II  ;  iv, 
22;  ivn,  6;  xx,  43;  Joan.  xi,  2,  32;  im,  12,  14, 
15;  Roni.  x,  15;Cor.  I,  xu,  15, 21;  xv,  25,26;  Epli. 
i,22;  vi,  15;  Tini.  I,  v,  10. 


XRISTUS   (srtslotuTim.  I,  i.  16),  nnm.  propr.  n,  10;  n,  *;iv,  5,  6;xti,  10;  Gal.n,  4;  Epli.  1,1; 

masc,  Xpmnc:  Mih.  xi,  2;  ixvi,  68;  Mc.  vm ,  29;  v,  24;  1'nlpp.  l,  19,  26;  ll,  50;  iii,  8  ;  Col.  i,  7;  ni, 

xiv,  61;  Luc  ii,  II,  26;  iv,  41;  Joan.  vi,  69;  iu,  1 ;  Tliess.  I,  n,  14;  m,  2;  v,  18;  Tim.  1,1, 16. 

i;6,  41,  42;  Roin.  x,  4,  17;  xn,  5;  IIII,  14;  xlv,  10,  c.m  iit.a-viiistus,  i^endoclirisiuj,  yiJOo/fna-TO.-:  Mc. 

18;  iv,  6;  Cor.  I,  u,  1;  iv,  57;  Cor.  II, i,  1,2,  5;  xm,  22. 


w 


WA.  vid.  sub  Wat. 
WAd,  vid.  sub  Was. 


WA|)AR,  vid  sub   Was. 
WApJAN,  conj.  II,  spnu 
£0. 


spninare,  ifpi!;tvt:  Mc.  n,  18, 


wa|)0,  fem.,  spuma,  uypoc:  Lnc.  ix,  59. 

WAIKIIAN  (vel.  norv.  Iiverfa,  angl.  sa x .  kveorfan, 
lieyift,  vel.  sup.  gerni.  hweiban,  vet.  sai.  Iinarat,  vel, 
1. . 'hweiva  ,  an„l.  irnrp,  rcc.  sup.  gerin.  wirbel;  coll. 
gr.fiitwiv,  lat.  «ortex;  Gr.  II,   3«;  Gf.  IV,  1229, 


IB07 

Rclilll,  856)i  couj   I,  waib,wttHib  n,  wuuibuus,  ambn- 
l.-iie,  m/umnth:  Tbess.  II,  111,6,  U. 
bi-w aiiiuax,  torqucre,  coiupriniore,  cruvi^tiv:  l.uc 

VIII,  45. 

o.v-w  ui.us  adjecl.,  jtmgibittt :  6keir.  VI,  d. 
dm:\  wairbs,  ihmi jungibilis ,  non  nbediens,  inwti* 

Tu*;'.;.   'Ilt     I,   0,  10;  famNC  Tllll     II.   II',  2. 

\\l  ILA-W  MHHS  .    lllOIIICIIIailCIIS  ,    TT    0{xa'/50f  :  Mc.   IV, 

17;Cur.  II,  iv,  17. 

WMMM  ,  conj.  II  ,  ire,  amhiilare ,  n-ifitfrarrifti  :  Mr. 
m  .  27;  Joan.  VII,  1  ;  \  ,  35;  iraccyin:  Mlb.  II,  27  ; 
Mc.  i,  16:  ii.  14;  Jii:iu.  «iii.  89. 

u  aikm-.i  (cnll.  nugl,  iax.  ln <rae»,  nugl.  fcniin  , 
Siicc.  Iijernu  ,  d:ui.  hjerne  ,  tcc.  stip.  gc.rm.  /lirn  ;  gr. 
.  u-  r.j ,  l.ii.  rrannPNl ,  fem.,  c  >lvariuin,  //..aviov  :  Mi°. 
xv.  23. 

WAITElS  (\cl.  noiv.  Iiveiii,  angl,  s.x.  Inurie,  vei. 
rax.  /itirii,  vel.  mi|>.  gerin.  Awiuat,  angl.  wluui,  micc 
ftiile,  dau.  h>'idf,  balav.  nn//,  rcc,  sun.  germ.  »•«»- 
sra;  Cr.  III,  570|  Cl.  IV,  1244),  masc,  vel  nwM, 
iiciilr.,  (riiiciim,  ci-o;  :  Joan.  XII,  94. 

WAIVA  (angl.  sax.  A»»,  angl.  Aoic,  suec.  hurv, 
<lan.  Jivor,  rCC.  Sup,  gt-rin.  irie;ci>ll.  IVns),  udtcrb. 
inierrog.,  quoinodo,  in  dircclis  el  iliilirCCl>8  inlcrro- 
galoniuus,  rra>c:3)lh.  vi.SS,  ."0;Mc.  n.20;in,  23; 
iv.  13.  40;  v,  tG,  viii,  21;  IX.  13;  x  23,  xi,  18;xn, 
35;  \iv,  II  ;  Luc.  i,  5i;  v,  19;  vi  42;  vm  ,  IK,  "0, 
•i7,  x.  20;  xviii.  84;  xx,  41,  44;  Joau.  ni,  4;  v,  47; 
vi,  42,  52;  VII,  tS  ;  vm,  55 ;  ix,  II),  |S,  16,  19  ;  xxl, 
20;  xi,  50 ;  xii,  31 ;  xiv,  5,  9  ;  Koiu.  x,  I  i,  15  ;  Cnr. 
I,  xv,  12.  55;  Cor.  II.  m  8;  Kal.  iv,  9;  n,  14;  Cul. 
iv,  (i ;  Tbcss.  I ,  ii  ,  10;  IV,  I;  'lhcss.  II,  iii  ,  7  ;  Tim. 
I.  iii,  5,1'  ;Skeir.  V,  b;  «if:  Mc.  iu,  26;Luc.  vi,  4; 
xili,  17  ;  Hom.  XI  ,  33;  Tliess.  1  ,  ll  .  10;  ti  :  LuC  I , 
l  Z;  Si  /lii/ii/un  uuiva  tnu  viiiiilbeiciiiii  ,  tSiJToyv  «Ot  v 
tiiiiV/y.stv  :  Luc  v,  18;  ichiiii  itmnagt ,  quanluttt  , 
sflfoj-:  i.ui.  i!,  i,  20  ;  «  wuivu,  aii,  foric,  tiVwf :  llom. 
xi.  14;  .v«  r«vTo>f  :  Cnr.  I,  ix,  22. 

WAN  [aiigl.  sax.  htamw,  vci.  sax.  Ahom,  angl. 
tihen,  ree.  sii|).  genn.  tvcnn;  cnll.  lVa<),  adverb  ,  I) 
in  iuterrogaiiune,  quando,  trori:  Mili.  x\v,  5>,  59, 
44;  Luc.  xvil,  20;  Joan.  m.  25;  2)  cuni,  qti:u>do  , 
trort :  1'lilpp.  iv,  lo;  5)anle  adjecliva,  qoid,  ri:  uvin 
ugijvui,  Tt  trrevoj :  Mtli.  VII,  1  i  ;  tcun  laggs,  vid.  stib 
Laugi ;  uun  jitu.  vid.  suti  Filu  ;  4)  nitle  cnniparalivos, 
qnaiiio,  r-CTw:  H.-in.  xi,  IS ;  5)  post  alias  ililcrro- 
gaiionis  parnculas,  quando,  lone;  ibuntuii,  neqiian- 
tlo.  p^roTt::  Mlb.  v,  2>;  ntbai  wan,  msi  forlc,  (//iroTe: 
Mc.  iv  ,  12 ;  ei  wan  ni  ,  uequando,  ttqirori :  Luc.  iv , 
II. 

WAN-HPH,  iinquam,  sempcr  cnni  ncgaiimic,  ni  ican- 
liun,  in. n  unquam,  nuuquam,  auSiitor; :  Mih.  vn,  23  ; 
l.iic.  xv.  29 ;  o0  rruiroTt :  .!oan.  v,  57  ;  VI, 53;  oJ-rcoTe: 
Lpb    v,  29. 

WAIMAN.  conj.  II,  cxstingiiere,  suffocare. 

Ar-VVAfJAN.  id.,  ouurrviy.iv:  Mc.  IV,  7,  IH;  «rroTrvi 

y;tv:  Luc.  viii,  7;  flrCwvuvau:  Epb.  VI ,  iti:  Tbess.  I, 
v,  19. 

Ar-WAVNAN,  COIij.  III,     6Uiri>C;ll'i,  TTVCYto-Gat  :  Mc.  V  , 

13;  orufurviyiarBu:  LllC.  Vlll.  14;  irf orr^iyto-flat :  I.uc. 
VIII,  53  ;  ath-j-jcGat :  Mc.  IX,  44,  4(i,  48. 

i.<-\v.vi'iNANiis,  parl.,  incx>liiigiiibilis,  viCcaro;:  Uc, 
ix,  45,  45;  l.iit.  iii,  17. 

WAH   vi,i.  suli  Wat. 

WAHIlON,  vid.  Mib  rVairfrmi. 

WAHJIS.  viil.  sul>  Wus. 

W  \S(vct  imrv./iKcr,  angl.  sax.  Ava.vei.sop.germ. 

hwer  ,  vel.  sax.  Iiwe  ,  vel.  fr.  hwa ,  angl.  who  ,  suec. 
Iiu,  dan.  hiu ,  rcc.  sup.  gcrui.  rucr,  iia»;  gr.  o,-,  lal. 
quit;  Cf  IV,  1182;  Rchlh.  833),  fciu.  ico,  ncnlr. 
ii ii,  pnnioiiicii ,  !)  inierrugalivuin ,  quia,  quid.  a)ui 
ilircctis  Inlerrogalionibus ,  ti,-.  Mib.  vi,  27,  28,  31, 
4(i,  47  ;  viii.  86,  2'J;  xi,  7.  8,  9,  Iti  ;  xxvi,  (i;i,  18  , 
x\\ii,  4,  17;  Mc.  I,  24  47;  u,  7,  lli,  21;  m,  3"\;  t\ 
30.  41;  \,  7,9,  SO,  51,  ">5,  59;  VI, S,  24;  Vlll,  ti, 
17,  27,  89,  3(1,  37  ;  i\,  10,  !(i,  55,  50  ;  x.  3,  17,  18  , 
20,  36,   51  ;    \i,   ;\2S;  xn,  9,  ).'>,  10     I  v,  63,  01  , 


CI.OSSAHIUM  ROTIIIC/K  l.lMil.i:.  jr.OH 

IV,  18,  II;  xvi,  5;  l.itc.  |,  18.  21;  u,  48,49;  iu.  7, 
«>.  12.  1 1;  iv.  34,  ->(!;  v,  21,  22;  VI,  2  ,  32,  4|,  40  • 
vii,  24,  2...  20.  51,49;  vin.  28.  30,  45;  u,9.  I8;20 
25;  x.  25,20,  29;  xiv,  28.  31.  34;  xv,  4;  xvi,  3 
II,  12;  xv,(>  7  ;  xviii,  18.  19,  20,  41  ;  xx.  13, 15.  17* 
23,  24;  Jnan.  VI,  \  28.  50,  00.  08;  vil,  19,  20;  viil! 
25,  40,  53;  ix,  2,  17,  20,  27.  50;  x.Sll;  xn.27,  51 
3S;  xin, 25;  xiv,  22;  xvi,  17,  18;  xvni.  4,  7,  21,8«, 
35.  38;  Honi.vn,  7.24;  VIII,  35;  ix,  14,  19,  20,  50; 
*.  0,  7.  K,  10 ;  xi,  15,  54,  55;  xiv,  4,  10;  Cor.  I,  iv , 
7;  v,  12,  vii.  10;  ix,  7;  x,  19;  ii,22;  xiv.-.O;  xv, 
29,  52;  Cor.  II,  n,  2,  10;  vi,  14;  xv.  16;  xi.  11.29; 
xii    l">;  Cal.  iii,  I,  iv,  30;  v,  7;  Kph.  iv,  9;  Phlpp. 

1.  18;  Col.  ii,  80  ;  Thess.  I ,  n  ,  19  ;  III,  9;  ri(  u(.u  : 
l.oc.  |,  00;  vni,  25;  «oio.- :  Mc.  xi.  28;  Lnc.  vi,  32, 
53  ,  5  i ;  \x  ,  2 ;  ic</  /ihm  ,  Tt :  1'blpp.  i ,  22 ;  wtil  tra  , 
qiiain  loUgUm,  ipi.nnilni  ,  it,,;  rrott :  Mc.  II,  19;  i.uc. 
IX  ,  11;  Jii.iii.  x  ,  21;  b)  iu  iinliicclis  iiilcrr-.ijiniiiiii- 
biis,  ri; :  Mih.  ix,  15;  xxvi,  70;  Mc.  II,  25;  iv,  24  ; 
v,  li;  viii,  1,2,  85;  |v,  6;  x,  18;  xiv,  00,  08;  xv, 
24;  l.nc.  iv.54;  VI,  9,11,  47  ;  vii,  39 ;  vm,  9;  u, 
55(55);  x,  22;  xv,  2o;  xvi,  4;  xvn,  8,  xvni.O,  50; 
xi\,5,  15,  In;  x\,2;Joaii.  vi,  04;  vil,  30,51;  ix, 
21  ;  x.  0;  xiii,  12, 24; XV,  15;  xvi,18;  xvui,2l;Uom. 
xii,  2;  Cur.  I.  xv.  2  (') ;  El»U.  i.  18.  19;  m,  1S;  v, 
17;  vi,  21,  23;  1'blpp.  i,  i2;Thess.  I.  iv,2;  Tun.  I, 
1,7;  Tiin.  II,  111,14;  rrofo;:  Mc.  w,  29.  53;  I  nc.  xx, 

2,  8;  0:0;  :  LuC.  i\,  35;  ',;  :  LuC.  IX,  33  (ubi  Goihux 
ciim  co.ld.  ti  iioii  legil);  Tiin.  II,  l,  12,;  iiem  in  lo- 
cniione  wu  bi  mik  (iavis  cic)  i  t,  qnid  de  me  (vobis, 

"  IC)  esl,  t«  rrtfi  iui  (Oyivi:  1'blpp.  M,  23  (28);  Col. 
iv,  8;  Epb.  vi,  22;  t«  /aT'  iui:  Epli.  vi,  21  ;  /wiiei 
wti,  o  Tt  «v:  Jo:m.  xiv,  13;  ad  circiiin.scribeiiiliiin 
grccain  inliniiivi  conslruclionem  :  Lnc.  i,  21  «:Wa- 
lakitletliiu  UM  iali  edi  inu,  k0.-juu^.v  ivxC>  /oo  tjtt» 
ttJT'>v  ;  2)  iiidclinitniii,  aliquis,  quislibel ,  t|iii  lam  , 
scmpt  r  in  aflirmaiivo  scnsn  ,  eiiaui  ut.-i  seutrmia  ue- 
gal,  tfe:  Mc.  vin,  4;  l.iic.  vil,  40;  Rom.  i\.  II; xiv, 
14;  Cor.  I,  vi.  1  ;  vn,  18;  x.  19.31;  xiv,27;  xvi,  7; 
Cor.  II,  ii,  10;  iii,  5;  xi,  I,  10,  21;  xii.  6;  Cal.  n, 
B;  t|>li.  v,  27;  in  negaliva  scnienlia  :  Mc.  iv.  22  ; 
Ji-an.  vii.  4;  Itom.  ix,  II ;  Cor.  II,  xn,  6 ;  xi  i.  8; 
Col.  ii,  .5;  Tbess.  II,  iu,  8;  Tim.  I,\i,7;  impriinis 
ii,  suboiduialis  seolenliis  ,  post  j>alei :  Mlh.  v,  23; 
Jo.hi.  vi,  46;  ix,  52;  Cor.  I.  x,  19;  ci ;  Me.  ix,  50; 
xi,  13;  Juan.  xiii,  2!i;  xv,  13;  xvi,  50 ;  Cor,  I,  iv,  2; 
rini:  Cnr.  I,  i,  15;  Kpb.  II,  9  (Tbe.-s.  I,  iv,  G);  wa~ 
hro  :  Mc  vin,  4;  tboi :  Cor.  II,  vill,  20;  xi,  lii ;  xn, 

0,  17.  IS.Tbos  I,  v,  15;  ;«Aai;Mtb.  V,  39(«rrtf), 
41  ;  Mc.  iv,  35(i*ti>);  vii,  lb;  ix,  55;  xi,  3,  25;  xn, 
19;  xiii,  21  ;  Lnc.  ix,  25;  xiv,  26;  xix,  8,  51;  xv, 
28;  Jta.i.  vi,  51;  vi|,  17,  57;  viu,  51,  52;  ix.  22, 
51,  x,  9;  xi.  9,  10;  xu,  20,  47;  xi\.  14.25;  (t«m, 
vin,  9;  xiii,  9;Cor.  I.  v,  II;  VII,  12;  vin,  I0;x,27. 
28;  xiv.  21;  xvi,  22;  Cir.  II.  n ,  5.  10;  v,  17;vn, 
!4;  x,  7,  8;  xi,  20;  Cal.  vi,  1,3;  1'blpp.  n  ,  1  ;  iii, 

4,  15;  iv,  8;Col.  m,  13;  Tbes-.  II,  m,  10.  1»;  lim. 

1.  >,  *,  10;  iii.  1,  5;  \,  I,  8;  vi,  5;  Tnn.  I,  i,  10; 
Tiin.  II  ,  ii,  5,21;  Tit.  i,  ti;  PhiletU.  18;  uo  ueilj  , 
quuddaiu  tempUS,  rroo,-  zatfov:  Cor.  I ,  vn,  5_;  ^ibovo* 
tiv«:  Cor.  I,  xvi,  7. 

we  ,  dalivus  (prnprie  inslrumenlalis);  liopp  189  ; 
Cr.  1,  798;  IV,  707) ,  adveilcalilcr.  Inilv,  t-v:  **>t. 
II,  xi.  21  vid.  a.l  b.  I. 

«t-uius,  vid.  sub  Lauils. 

wi-ikiks  (ici/cits),  vitl.  sub  Leiks. 

m-we,  aoverb.,  qnarc,  Jt«xi:  Mib.  i\,  11,14;  tto, 
ii,  18;  vii,  5;  i\, 28;  xi.  31;  Liic.  v,  50,  35  (ix.431; 
xix,  -17>,  31 ;  xx,  5;  Joan.  VII,  15;  rill,  43,  40  ,  xn  , 

5 ,  xiii,  37  ,  Kom.  ix,  52  ;  ti(  rt  ;  Mc  xv,  34 .  naig  n; 
Joan.  \'ii,  38 ;  ivn  ti  ;  ttlb.  xxvu,  10  ;  Cor.  I,  x.  -'.|  , 
<>ti:  Mc.  IX,  -8  ;  t.  :  Mc.  II,  8  ,  iv,  40,  II,  T. .  XIV,  l>. 
l.nc.  xvi,  S,  xi\,  35  ;  Joan.  xvni,  23  ;  Cor.  I,  x.  >.'. 
xv.  20,  30;  C.l.  v,  II. 

WAS-HU.V,  llllua,  scmpci  cnin  iicgrlionc, ni  ihmAhn, 
iiiiIIiis,  iiemo,  oOJit,-,  unJit.  Mlli  iv,  K-.vlc  x,  18. 
89;  i  iii   x,  22,  Joau   \.  18, 18;  C.ol.  n.  18   fJ-i-.,- : 


1509 


0 


OSEA 


ISJIO 


luao,  x.  28,  Cor.  I,  xvi,  II,  '  Thess.  II,  n,  3  falsa 
esi  Castiltion:ci  Icctin. 

«  »ii  ii.  proiinut.,  fem.  wo!t,  neulr.  wah,  1)  qnis- 
i|ins,  ntiniis,  jrae  et  rrd;  i :  M< .  ix,  19  ;  Liic.  n,  23  ; 
vi,  30,  47  ;  xvi,  16;  C«r.  I,  xi,  5  ;  xv,  30  ;  Cal.  v,  3  ; 
Eph.  iv,  14  ;  if; :  Neli.  v,  18 ;  jera  wummeh,  xar'  ero;  : 
l.iir..  II,  41;  daya  wummeh.  *  8'  ipiocn  Mc.  xiv,  49; 
Lue.  xti,  13;  xix,  47;  Cor.  I,  xv,  5i;  dny  wimoh, 
iil.,  Luc.  ix,  23;  orilni  iiio  i  iini  seqnciili  rclativt 
{waiult  saei),  oitmis  qiii,  «piicunqiie,  rr«,-  ooti;:  Mth. 
vu,  24;  rrcc;  o;ctv:  lioin.  x.  15;  o;  av:  Mth.  v,5l,  32; 
XI,  0;Cor.  I,  xi,  27;rr«;  o:  Mlh.  v,  28;  vn,  2l,2ii; 
l.iic.  xiv,  II;  xvi,  18;  xx,  18;  Jran.  vi,  40;  viil,  34; 
xi,  20;  xii,  40;  xviu,  37;Cor.  I,  ix,  25;  Tim.  II,  u, 
19;  cii.mi  cum  participio Luc.  vi,  47  wazuli  sa  yai 
yundi  (irif  o  ip/ofiivo;) ;  Jo:m.  vi,  45;  Itoiu.  x,  ll  ; 
vcl  «-11111  adjectivu  lin-i)  p.irtii  ipii  grxci  :  Mih.  v,  22 
waznh  modayt  (rra;  o  apyitoxivo;) ;  2)  ailjiiiiclis  im- 
meralibus  eilorinatitiir  disn-iliuiiva,  Jcaiis  wamult , 
OuoSuo  :   Mc.  VI,  7  ;  ava  5uo:  Luc.  x,  I. 

sA-wA/ni,  «iiniiis;  savainh  taei,  omiiis  i|iii,  i|ni- 
CHnque,  rra;  ojti,-  :  Mlli.  x,  32;  tt«;  o  :  Lnc.  xvni, 
11;  oc-Tt;  «v  :  Gal.  v,  10;  o;  s«v  :  Mc.  ix,  37,  12;  x. 
II,  43;  Luc.  vn,  23;  ix,  48;  cmii  sequcuti  iiei,  »1., 
va;  o  :  Jnan.  xvi,  2;  xix,  12 ;  patawah  pei,  quiuiin- 
«juc,  6  ;''/»  :  Juan.  xv,  7. 

|iis  wa/i  u,  i«l.,  jmnuiuh  saei ,  otrrt;  «v  :  Mlli.  x, 
35;  Col.  ni,  17,  25;  o;  «v  :  Mc.  iv,  25;  vn,  II;  Cal . 
v,  17;  070;  :  Phlpp.  IV,  8;  liiswuzuh  ci,  o;  «v  :  Mc. 
xi,  23;  liisKaxull  pei.Zartc  «v  :  Joan.  xv,  10;  o;  i«v: 
Mc.  vi,  22,  25  ;  xi,  25;  l.uc.  iv,  0;  Joan.  xv,  7;  ooo; 
«»  :  Mc.  xi,  24 ;  Jnaii.  xi,  22  ;  xri,  25. 

weii,  advcrb.,  soliiin,  laniuiiiiuo  In,  uovsv  :  Gal. 
vi,  12;  weli  palainei,  i«l.,  I'lil|)|i.  i,  27. 

waJhii.  pio.uiiiieu  iulerrug.,  uuis,  uler  («1«;  diiu- 
lniM,  ti;  :  Mtli.  ix,  5;  Mc.  II,  0;  Luc.  v, -.3;  vu, 
ii;  Skcir.   III,  a. 

u«p<iirii.  umimm.,  uter  («le  dnnbiis),  Skeir.  V.  il 
fulu  vci  uuparammek  vol  ciiaui  wapurumme  loco  w.- 
paiumma  lcgeuduiil  esi). 

Aivvv.vb.viau,  iil.,  Skeir.  lil,  ;i. 

waujis,  proiioiiicu  interrog. ,  qtits  (de  pluribus), 
r«,-  :  M<  .  ix,  54;  xu,  25 ;  Luc.  i\,  40  ;  XX,  33;  Joau. 
vi  01;  1,32;  xui,  22;  jroio;  :  Mc  xn,  28;  Joan.  x, 
52;  o;  :  Jnan.  xi.i,  18. 

WAiiiuin,  prouoiii.,  «iuis«|ue,  txotrro;  :  Mtb.  xxvn, 
14 ;  Luc.  ii,  5;  vi,  44;  ix,  14  ;  Joan.  vi,  7;  xu,  32; 
llom.  xii,  3;  xiv,  12;  Cor.  I ,  iv,  5;  vn,  7,  17,  20; 
X,  21;  xil,  II;  xiv,  26;  xv,  25;  xvi,  2;  Cor.  II,  v, 
10;  ix,  7;  Gal.  vi.  4,  5;  Eph.  iv,  10,  25;  1'blpp.  n, 
4;  iliess.  I,  iv,  4;  Skrir.  IV,  h;  VI,  li ;  rra»  :  Luc. 
vi,  40;  xiv,  53;  xiv,  25,  20;  waijhuh  wa,  ri;,  Tt  : 
Mc.  xv,  24  vid.  >d  b.  I. ;  aml  Uutp  warjanoh  (lour/o/i), 
iii  siugulis  leslis,  sejrci  tooTW  :  Mib.  xxvu,  15;  Mc. 
xv,  G. 

ain-warjizuii,  uniisquisqoe,  tt;  cxatrroc  :  l.iie.  iv, 
40  ;  xvi,  5;  Cni .  I,  xn,  18  ;  Eph.  iv,  7  ,  Col.  iv,  0  ; 
Thess.  I,  u,  II;  Ihes».  II,  i,  5;  izao-ro;  :  Cor.  I,  vn, 
17;  ti;  :  lioui.  xu,  5;  Skeu.  VII,  c  (ubi  ainwurjam- 
mehUseo  aimearjamuta  legeuduui  est);  uinwarjizuh 
uupnr  anpiirunu,  it;  tov  £v«  :  'I  hcss.  I,  v,  II. 

vva|i  (icfld  Jnan.  xiii,  50),  advcrh.,  i|iio,  rroO:  Joau. 
viii,  |4;  xn,  55;  xm,  50;  xiv,  5;  xvi,  5. 

bis-WAiitli;  pisiuduh  padei,  i|iin,  owou  av  :  Mlli. 
yiu,  111;  Mc.  vi,  50;  Lnc.  ix,  57;  puwaduh  pe\  (/>.), 
id.,  Mc.  vi,  10;  oucav  :  Cor.  I,  xvi,  0. 

wxdre,  a.lverb.,  quo,  kou  :  Joan.  vn,  35. 

wxbuo,  adverb.,  unde,  wMiv:  Mc.  vi,  2;  vni,  4  ; 


xil,  37;  Luc.  i,  45  ;  xx,  7;  j.iail.  vi,  5;  VII,  27.  2H; 
vin,  14;  ix.  20.  50;  xix,  9:  ni  habmdam  wajiro  us- 
gebeinn,  cuiu  ikiii  babereiit,  Uaiie  S«ilvi  possent,  ,;* 
i/o'vTwv  a-JT«iv  «rroSo vvat  :    LllC.  VII,  42. 

W.\R,  aijverb.,  ubi.  ttoV  :  Mlli.  vni,  21;  Mc.  xiv, 
12,  14;  Luc.  viii,  25;  ix,  5s;  xvn,  17,  57 ;  Jnau. 
vn,  II;  viii,  19;  ix,  12;  xi,  34;  Cor.  I,  i,  20;  xu, 
17,  19;  xv,  55. 

fns-vvARiiii ;  pitxaruh  pei,  ubi,  orrou  «v  :  Mc.  IX, 
18;  xiv,  ii. 

'  WASS(vet.  nnrv.  ni<nir,  hrass,  vet.  snp.  germ. 
hwassi,  aii£l.  sax.  hval,  sute.  hvast ;  Cr.  II,  4»;  Gl'. 
IV,  1239).  adject.,  velnineiis. 

wassaba,  advcrb.,  i-eveie,  veheinenici-,  «rroToai»; : 
Til.  i,  13. 

wassei.  feui.,  severit.is,  veliementia,  itoui.  xi,  22. 

WE  et  WEII,  vid.  sub  Was. 

WEIHTS,  adjeci.,  levis,  i).«?po;:  Cor.  I\  iv.  17. 

WEILA  (vel.  norv. ,  suec.  hvila,  'angl.  sax.  hvil, 
vei.  sax.  huilu,  vet.  sup.  gerra.  hwila,  v  t.  fr.  hwile, 
angl.  while,  «lan.  hvile,  batav.  u>ij/,  rec.  wip.  germ. 
««/«,-  DM.  457  ;  Gf.  IV,  1224;  ilchlb.  8^0),  fem., 
t«'iii|iiis,  occasio,  bnra,  &pa  :  Mili.  vi  i,  13;  ix,  22; 
xx vii, 45,  40;  Mc.  xv,  25,  53,  34;  Luc.  i,  10  ;  ll,  38 ; 
vn,  21;  x,  21;  xiv,  17;  xviu,  3;  xx,  19;  Joan. 
vn,  50;  viii,  20;  xi,  9  ;  xu,  25,  27  ;  xvi,  2.  4,  21; 
C<>r.  I,  iv,  11;  xv,  50;  Cor.  II,  vu,  8;  Tlie.s.  i,  ll, 
17;  Pliileui.  15;  Skeir.  VI,  a;  ^poi»;  ■  Liic.  xvm,  4; 
Joan.  vn,  53;  lloin.  vu,  1;  Lur.  I,  xvi,  7;  xauit : 
t^or.  I,  vn,  5;  iiint  jmtix  ueitos  [tei,  pcr  lioc  lemuiis 
qund,  qiiauidiii,  iy  aaot  :  Mlli.  iv,  15. 

WEIUM,  C0i<j.  II,  cessare.  Tt'j.\tii()a.i  :  Coi.  l,  S. 

ana-wkila.v,  quiescerc,  avxwaustv  :  Cor.  II,  vn,  13. 

ca-wf.ilan,  cessare,  7ra0;ir8>« :  Cor.  1,  xiu,  8;  aa- 
weitan  jiJk,  liiorari,  iiravarraJ£ir8at  :  Luc.  x,  (>. 

ca-vvf.ilains  ,  lein.,  re<|uies,  Iranquilliias,  «vicrc;  : 
Cor.  II,  ii,  13;  vu,  5. 

•jn-vveils,  adject. ,  iuquieius,  contiiiiiiis,  '.<T«xXturro; : 
lioin.  ix,  2. 

weilo-iiux,  advcrb.,  ad  tempiis,  Trpot  io«v  :  Cai. 
ti,  5. 

weila-wairiis,  vi«l.  sub  WaMiom, 

WlilTS  (vet.  norv.  hviir,  anj;l.  sax.  hiit,  vet.  sax. 
Iihit,  vet.  snp.  gi.nn.  Iiwiz,  vei.  fr.  hwit,  angl.  while, 
SUeC.  hv.t,  daii.  Iwiid,  liaiav.  wit,  rec.  sup.  genu. 
weitt ;Gf.  IV,  1242;  Rchtb.  850),  adject.,  albus. 
Atuxo;  :  Mtb.  v,  30;  Mc.  ix,  5  ;  xvi,  5;  Luc.  ix,  -9 
(xx,  40). 

Wl...  ,  vi«l.  snli  Was. 

WiLFTKI  (Gr.  II.  58, 133),  fem.,  pharelrum,  o-a- 
/ao;  :  Luc.  vli.  14. 

WO  el  WOll,  vid.  snli  Wns. 

WOPAN,  cmij.  I,  (itiiicop,  uiaitoopun,  uopmis,  gl  - 
liari,  zau^aoOat  :  Koin.  XI,  18;  Cor.  I,  iv,  7;  ini. 
3  h.  L;  C.«r  II.  v,  12;  vu,  14;  ix,2;  x,  8,  15,  10. 
17;  xi,  12,10,  18,  19,30;  xii,  1.  5,  9,  1 1;  Gal.  vi,  15, 
14  ;  L|ili.  ii,  0  ;  l^lilpp.  m,  5  ;  Thess.  II.  i,  4. 

woftuu,  fcin. ,  giorii,  xau^quu  :  Cor.  I,  v,  G, 
Cor.il,  i,  14;  v,  12;  ix,  5;  Gal.  vi,  4;  Plilpp.  l, 
20;  xa.u£>)o-t;  :  i;or.  I,  xv,  31;  Coi.  II,  i.  I  : ;  vu,  4, 
14  ;  vili,  24  ;  ix,  4  ;  xi,  10,  17  ;  I  bess.  I,  n,  19. 

VVOTA  (Cr.  II,  43),  iein.,  c.iiiiiiiiiatio,  Uiadi  : 
Lpli.  vi,  9 ;  Skeir.  II,  a. 

wii.jan,  conj.  II,  ibjurgare,  incrcpnc,  niiaari, 
irrsTtaav  :  Mc.  x,  48;  Luc.  iv,  55. 

ca-wotjan,  id.,  Mc.  ix,  2>;l,uc.  ix,  il,  12;  Tun. 
II,  iv,  2  ;  iafyiu.ao-Oat :  Mc.  i,  43 ;  Skcii .  I,  c. 

WOFTULl,  vid.  sub  Wopan. 


O,  iutcrject.,  I)  o,  S  :  Mc.  ix,  19;  Cal.  iu,  1;  2) 
va:,  ouoct  :   Mc.  xv,  2:1. 
Ulttr.ll>,  iioiii.  propr.  masc,  "H§«i5  :  Luc.  iu,  52. 
OtiAN,  «id.   suli  Aiiiiii. 
OHIL  A,n  •iii.  piopr  inasc.,'n5out«; :  Esdr.  2.40. 


OIITEICO,  i.  q.  1'hteiijo,  vid.  snli  l  ht. 
O.SANNA  (voc.  I  elir.),  c.J7c.w«  :  Mc.  xi,  'J  ;  Joa». 
xii,  13. 
OSKA,  noiii.  propr.  ina-c, 'ilo-iji :  limn.  i\,  25. 


I5lt 


CLOSSAKIUM  f.ii/i:t:o-(:onii(.iJM. 


1512 


B. 


GLOSSARIUM   GRyECO-GOTHICUM. 


'Ktupn;,   iii  unkaureiniun. 

■SfiiMVOC.  al^i  unili|>.i. 

oV/aOov,  |>iu|>. 

ayuOoirotetv,  |>iil[)  lAlljait. 

iyjii;,  gmU,  |>u|>eij;s,  se Is  ;  Siin- 

jeins. 
iryvOi,<altri,  biubeillS,  sclci,  hlcibci. 
ir/xX> ibUn  ,    svajujan;   ay«XXe'/.^s  - 

bOm,  sifan. 
«•/O ).i«t!,-,  8vrgn>ba. 
«yxuof,  nnqenijis.  uuliuguihs. 
«yavaxTtev,  untf  rj.iu. 
ayava/Tntfef ,  uuvcreins. 
u/ur.i» ,  frijnn  ;  liyairnusvGf ,    I  tths, 

valis;  o)x  riyairnfiivof ,  uiiliulis. 
ayarrn,  fiiaj)   u. 
«yarrjTO,-,  liuliS. 
iyyttprutn,  anunaubj  m  .    umlgrci- 

pan. 
«■/ysXof,  aggillts;    airus. 
</•/(!/.   briggtn,   liuliaii ,  a<(iuhau , 

gatiuhaii ;  gajgan. 
etysXn,  hairda ,  vribu-. 
o/ta^Eiv,  veilian,  gavcihan,  UyiuU- 

aOut.  iciliii.ui  ;  tr/tua  y.i-jo; ,  Veihs. 
ic/taaui;,  Veihiba. 
aytof.  vcilis. 
«ytwf.  veiliahfl. 
ie/utriw*  veiliiba. 
«yxa/n,  arins. 
l-pj-r.c,  [tarilis,  niuji-. 
ir/vsta,  svikuei,  sviknifii. 
uyvoiev,  ni  vilan,  ni  fra|ijan.  unve  s 

visan,  unvils   visan ,    niiviianils 

visan ;  ayvouv  ,   unvilunils ,    un- 

kunnamls ;  uyvoouftsvvf ,  unknil|>*. 
«yvota,  linvili. 
tt/vo;,  bluttt,  svikns,  veihs. 
«yvoTr/f,  svikni[>3. 
icyvuf,  svikuuba. 
ayvoio-ia,  imkiiii[>i. 
•tyopa,  guruns.  mnbl 
6y.fi^uv,  bngjan,  nshupjan. 
i/pa,  gafali;  ttf  aypav,  ilu  liskon. 
«ypau/siv,  [i  nrlivakan. 
«ypiJsev,  g.iniiitan. 
itypiDuf.f,  vilfieis  alcvabagins. 
«yptof,  liaibivisHs,  vil[)ei«. 
iyp&c,  akrs,    liai|>i ;   liuiins,    liai- 

'nii  [ili  .  [>iii'|>.  laml,  ve  tis. 

ayourrvstv,  vakan,   (lii'ikau. 

«7,outtv  «,  vi  kains. 

aywyrj,  usinet. 

ei/oiv,  hnfilS. 

«/wveSso-fiae.   iistl.iuiljiii ,  li.iif-ljan. 

«jttv,  siggvan. 

aSs/.fri,  svislar. 

dotXyor,    liro|>ar;  «os)y'.i,  bp'bra- 

ll.UIS. 

«ijijAof,  unvis. 
tubiuovoiv ,  unvimamts. 
»3..f.  Ii.ilja. 

«0i«Xit7rT0f ,  unsvcihamls,  unweiU. 
MUttV,  an  unaliljan ,  skabjin,   ga  • 
ska[>j.in;  «Stxiiv,  hka|nils. 

«otxiT,  kkahu;  uusclei.  Invindiba, 
ftutxo.-,  iiivniiiv,  aniriggvt. 


iimufux,  ungakiisan.,  u«kusaiis. 

ittpitiK,  ili;rei. 

etoSiv«rrtiv,  iiiiin.ihicigs  visan. 

iJuvdtof,  nmn.ihteigs. 

'■5uv,  liu|iarcis. 

«=i,  sintcino. 

«iTof,  ara. 

'"*vui,v,  iinlieisiei. 

a'u-jo,-.  azvmus,  unueisijoj)-. 

ar/p,  luftus 

u'J*vxaiu,  i.mlivanei. 

uu-iu-o;.  iimlivans. 

uOz'.;,  gmlalaiiS. 

«OiTitv,  ufhruan  ,   faiin|i[)an  ,  fra- 

qifkan,  invidan;  iiskiusan,  v.m  ma 

g  iiaiijan. 
t/O/.stv,  hrikan,  haifsljan. 
«Ouustv.  m  unliislan  vairban. 
crSoteff,  svikus. 
uliiii ,  garimJjn. 
a\utt,  li!u[i. 

atuoopooCo-a,  lilofiarinn  Mdei. 
aivsiv,  h.i/j.in. 
amyfut .  frisahts. 
Mvoi*,  hazeins. 
«"pstv,    niniMI.  afiiinan,  usniinan, 

liufjan,  iishafjau,  ufliahan;  lialian. 
up-it,  vuijan. 
«"fsiif,  luirai-is. 
i-i-.'ij;iq'Ju>,  fr;i|)jan. 
Kto-^ooxipJrif,  aglaitgastahls. 
uii/palv/ici.,  aglailivanrilei. 
uiayj,i;,  agls. 
ato-^uv».  aiviski,  skainla. 
eeeo-yuvstv,  gaaiviskuu  ;  at'o-^uvso-0t<e, 

sk.iman  sik. 
atTstv,    hitljan,  sokjui;    a'TseT0«!, 

uihtrou. 
«"tr.ua,  hiil'«. 
«itea,  fairina;  5e' rjv  atrtav,  tn  hizei, 

in  biznzei  vaihtnis. 
«tyvtStwf,  unvenigyo. 
a:y_-uu>urjix,  hllli|is. 

at^'.'t)i.iT:0stv,  ushiiihan. 
atfMtiWiC*'*,    fialiiiip.iu,    Irahnn- 

|>unaua  liiihan. 
at'/fty)'jT«,  fraliiiii]ians. 
«iwv ,   aivs,  ajukilu|>s  ,  'ilh* ;  «it' 

«toivo;.  fraui  aiia^tntleina.  leivis. 
aioivtof,  aivcins. 

itr./Oupaiu,  unhrainei,  unhruinih.i. 
«xaO«^T"f,  unhraiiis. 
uvix,u'-:ili .t,  analali{js  \airj  un. 
u.wp'o;,  iiiinlitcigo. 
axavO/  ,  [inirmis. 
tlxuvOevo;,  (laiirneiiis. 
wmpimc,  akranalaus. 
«vaT««t/\urTOf ,  amlluilijis. 
«x/TacTat/tu,  drtilin.i,  UllSUtl, 
axoi/,  I seins,  galiaiisriii-, hliunia; 

men[)u. 
a«j'"o  Oetv  .    laisljan.    alV.rl.u^ljan, 

■nnfafgan,  gaggan  ifar, 

eexoutiv,  liau^jm,  g aliaiisjan  ,  and- 

h.iusjaii,  galraihnun. 
atpuiiwL,  uugahobains. 
i  -,  miff,  ungahahands  sik. 


uxptOr.f,  i>aa'i^vn,  glaggvuha. 

irtpi;,  [)iams(ei. 

irpof.vatiu  ,    lanralilli ,     uuhiuiait, 

"  tliibimaiiauti. 
axoov,  an<leis. 
axpof .  UuIiuiipsIS. 
«xuooOv,  l>laii|)j.iii. 
«)u?ao-Tpof ,  alahilstiann. 
a/utyov,  li  haiij.i. 

c\\ai.a*tf»,  klismj.in;  v;iifair wjnn. 
u/uio;,  unrodjamls 

«Xaf,  salt. 

ihiytn,  salbnn,  gasulbon. 
kXsxtojo.  hana. 

"/../>;/«'.  sunja. 

«X/,0e  v,  inalan. 

aXr,Otueev,  sunja  galrilian. 

a/r,9ijf,  siinjeins;  «*.,0;f ,  snnja,  bi 

siinj  >i. 
«)r;0tvo.-,  Bltnjeln-. 
'ArtOi,;,  sunja,  snnjalia,  bi  Slinj.ii. 
«Aisuf,  niita,  liskja. 
ah'uv,  salian. 
«X)a,  ak,  ak>'i,  ahb.in,  aibban,  alja. 

aXXays,  aibhau. 

«X/i.TTstv,  tiiinaiiijan. 

aX>.«^iOsv,  alja[)ro. 

aXX/iyopsev;    aXX/,yopo  jasvo; ,      »lja- 

leikpM. 

aXXrjXov,  an[)  ir  aiif>:iris,  ill'Sso. 

«XXoysvrjf,  aljakuns. 

aXXof,  an[)ar,  alis,  sums. 

aXX.oTpeof,  (ramabeis. 

aX).a>f,  aljaleikus. 

«Xoav,  b'iskan. 

«)f,"  sali. 

«Xurrof,  blas. 

«Xutrer.  eUarnabantli ,  naudiliandi, 

kunaveda. 
ih\i-.,%.  fauh1». 
uXtu,-,  ga[)'3xk. 
tefis.  saiiiiina.  suns. 
ajzapTavrtv  ,   Iravauikjau  ;   nfuuiTOr. 

v»v,  ftataurlits. 
«tziorr.ua ,  fravaui  hls. 
auaprta.  IravaiirhtS 
auapTwXof,  fravaurhts. 
otuyjjor,  iii  s  ikjis. 
ee;t  Xstv,  linkarja    visan. 
oiiiurfTof,  uiivuhs,  imlairiiis,  ui- 

f  •irins. 
uusurriuf,  uiifaiiinoilalia. 
ausTaxivrjro;,  UUgavagibs, 
aaSTauiXrjTO,- ,    ilill    idieiga  ,    gMlll 

gils. 
uutTpof ,  iiiii  milah. 
(t(e«;,  mnlma. 
ajvtvof,  vi[>rus. 
«uotC/,  i.iul.ilaimi. 
KftirsXof,  veinalrin. 
icj.r.'Mjv,  vennijAid-,  veinalni. 
UJvttvtljXiitrTpov,  nali 
«uef,evvvv.ti,  )U>]nl.  gavasjaii. 
«ujpoiSo;,  gaggs. 
ipitpiuf  i,  bai,  li»j'b»,  vva[ariili 

»iiiw.i|' inili. 
uuutof,  uiivjmiul. 


1615 

pv,  aij.p.iu.  f>»n.  we. 

ava;    Kva     tziaov    tuv    ooio>v  ,     nnj) 

bvi-»hnaiin    ir.arkora;    ava    tSiio, 

ivans  wanzuh. 
Kv»e«ivEtv ,  gaggan ,  usgaggan .  B»- 

leihan ,  urrinnan,  steigau,   us- 

steigan,  ufarsteigan. 
«vaCjXXeaflae ,  ussakan. 
avarJXeiretv,  ussaiwan,  insaiwan  iup, 

insaiwan, 
«vafiXe^ef,  siuns. 
uvutoiv,  ufhropjan,  ufvopjan. 
«vayatov,  fiei.  avouyatov. 
ava-yysXXEtv,  gateih  m. 
avuy.tv  ,    briggan  ,    iup   uslinlian  , 

ustiuhin;  uvuyio-But,  galciban. 
avorytyvwaxstv ,  anakiiiiiian ,  gaknn- 

••■'«II.  siggvan,  US3  ggvan. 
uvcrivb£etv  ,    baidjan  ,     gahairij.in  , 

naupjan. 
«vayxatof,   baurfts,    naudijiaui  fts , 

barbs. 

avayxn ,    baurflS ,    nailbs  ;    «vayxnjv 

f/siv,  painban. 
«va7»o>o-tf ,     anakunn.iins;    saggvs 

bnko. 
«vaasixvu-.ai,  uslaik' jan. 
avaSet^t.",  ustaikneins 
ccvacjqv,  gaqinnan. 
KJatrjrsfv,  Sokj;iu. 
ccva^MTruoeiv,  ;uia  iiiij.in. 
«vaflaXXstv,  g.<[iriiian. 
avaflefta,  anajinma. 
«v«9e«aTi£iev,  afaikan. 
«vaxaflicjEiv,  ussi  an. 
avaxatvovv,  ananiiijan. 
avaxatvoiatc,  ananiiijipa. 
«vaya/uirtttv,  aiiilhiiljan  ;  vriavaxa- 

XuirTOUEvof ,  inianilliulij». 
RvaxaujTTEtv,  gavamljan  sik. 
avaxetaflat,  anakiiiiihjan ,  ligan. 
«vaxt^aXatouv ,  usliilljau. 
avaxXtvjtv,    galaujan  anakumbjan, 

galagjan  ;     aw.xXtvsaflat  ,     ana- 

kunibjan. 
«vaxoirTEtv,  tiil.  eyxorrTStv. 
«vaxjoet^Etv,  ufhrnpjan. 
ivaxphtu,  ussukjan,  andsiian,  and- 

hruskan. 
«va"Aau.6avetv,  niman ,  anduiman. 
u.Jo'hr\,i;,  andanunii.s. 
avaXtcrxstv,  fraqiman. 
avaXoc,  unsaltans. 
ovaXuetv,  andletnan. 
«vaXuatf,  gamalleins,  disviss. 
avautuvrjoxetv,    gamaudjan ;  uvucct- 

ftviio-xco-fla/,  gamiman. 
aviuv>jaif ,  gamunds. 
avaveovv,  an.iniujan. 
avavriyetv,  USSkavjan. 
ava^twf,  unvairbaba. 
«va7r«u'etv,  anawcilan ;    anabrafst- 

jan,  g:ij>rafsijan. 
«vaTteftrreiv,  iusandjan. 
ttvarrrj-Sav,  ushlaupan. 
OMa.-Kr.pa;,  gamaids. 
avarrirrTEtv,  an.lkumbj.1n. 
«vaTrXrjfouv,  usfulljan. 
avartruo-o-Etv,  uslukan. 
itvacreUtv,  ihvagjan. 

«vaorajtf,  USSlaSS. 
avao-Tarouv,  dmbjan. 
«vaareva^Eiv,  ufsvogjan. 
avao-TjOeyeo-flai,  USmilan. 
«vaaTooyyj ,  usmet. 

'  lloc    vocahulo  Anadodeins   ci   L 

r*TRai..  xvui. 


AN     —     AilOBAHrON 

avaratro-eafiai ,  melj'an. 
«vaTi/Xstv,  iirrinnan,  urranujau. 
c\ju-:iO%o-0<t.i ,  llssakan. 
avaro).>i,  urruiis. 
avaTtjerrscv,  usvaltj'.in. 
avufaivco-Oat,  gasvikunbjan  (sik). 
«v.oecEtv,  usliiihan. 
av«ywvetv,  ulvonjan. 
avayedfiiv,  afleihan. 
avar-uy_etv,  anaprafsijan. 
av3joaTrooto-T>i;,iiiaiiiiaiiSgapivands. 
avSf,tJsoflat ,  vairaleikn  laiijan. 
oVitSfo^ovo,-,  mannans  maurprjautls. 
«vEyx)»To,-,    iiiil.iirins,     uiigafairi- 

nons,  iingafairinnnils. 
«vsxr5t>iyTjTOf.  UHUSS|iilllibs. 
avixTOf,  sulis. 
avsuof,  vinds. 

avsljspsvvrjTOf,  *  unussvllob-i. 
av.^txaxof,  lispnlaiids. 
av£i;ijf_viaaTof,  unbilaislips,  unTair- 

laislijis. 
averraiaxuvTOf ,  unaivisks. 
«verriXnirTOf,  uiigafaiiiimnds,  ungi- 

fairinnbs. 
«ve>x-:aflat,  osgaggan. 
«veotf,  iusila,  gav.eilains. 
«veu,  innh. 
KveuptTzetv.  bigilan. 
avsy_ea 9at,  pulan,  usjbtilan. 
ive^iof,  gadil  g;s. 
ivrjxetv  ,   (lu    paiirftai    fairriunan  ; 

avnjxst,  gai.iinip. 

awiuefo;,  i lanariggvs. 

avr,p,  inann.i,  vair,  giinia  ;  aha. 

«v6tarxvat,  andstandan. 

av5oft .XoyeiaOat,  audliaitan, 

«v9paxi-x,  hauija. 

uvQpa.:,  hauri. 

avOpi.Ttvof,  mannisks. 

av^wrroxTOvof,  inan.niiaiirjuji. 

«votjo.rtof,  iuaiina. 

«vt:v*t,  fralelan. 

avtrtTOf,  un[jv.ih,ins. 

«vtaTavae ,   urraisjan ;    inlrant.    US- 

standan,  urrcisan. 
«voriTOf ,  unfrobs. 
avota,  unfiodei,  unviti. 
avotyetv ,   uslukan  ;   avotyeaflai ,    us- 

luknan. 
«.voiijif ,  usluk. 

«voftia,  ungaraihiei,  unsihja. 
avopof ,  vitodalaus,    vitodis    laus, 

unsibis. 
avov/jTOf ,  unnutis. 
avoatof,  unairkns. 

anaXkayjuc,  inmaidr.ins. 
avTav«TtX>joouv,  usliillj.ui. 
avT«7ro?toovat,  usgil.ian ,  fragildan. 
«vTaTr6So7tf,  and.iiauni. 
avTarroxptvsaSat,  andvaurdjan. 
avTE^eoflat,    andlilon  ,   ulhausjan  ; 

ctvTE^ouevof,  andanemeigs. 
avri,    und;  av9'   uv,    dube    ei,    in 

bizei. 
avTiotart9£a9at,  :iiulsl.in'lan. 
avTtotxof,  andastaua,  audaslajijis. 
avTtxaXstv,  allra  haitan. 
avTtzstaflat,  aii.lsl.unlau  ;  avTizsiixE- 

vof ,  andasiapjis. 
avTtXaftt?avsa9at ,      hleihjan ;     ovTt- 

XattSavousvof,  gadaila. 
avTtXeyetv,  audsakan,  andslandan ; 

qipan. 
kvti.»utoov,  andabauhts. 

uc.  i.  5  addeiiduni  csl. 


1514 

cc;ri;iiTp'.rj,  milari. 
ivTtiteaOta,  andahuni. 
KvrtTrsfav,  vibr.ivairns. 
avTtaToaTsusoflat ,  andvaihjan. 
avuTrozptTOf,  unliuts,  unhiiidarveis. 
«vuiroVaxTOf,  unlals,  uugawairbs. 
avo,  iup,  iupa,  iupapro. 

avuyatov,  ketikn. 

avwflev,    iupana  ,    iupapro  ,    fiam 

anastodeinai  ■ ;  S-juOcv  ytyv.-adat, 

iupapro  gahairan,  gab>ur{>  au- 

bara  us[>ulan. 
KVMTstiov,  hauhis. 
kvvtj,  aqizi. 
«i/of,  v.iirbs. 
a;touv,  briggan  vairbana;  ralinjaii 

vaitb.iiia, 
a:t'jf,  vair|)aha. 
«opaTOf,  ungasaiwans. 
arroVyEtv,  briggan,  liuh.in,  g.itiuhan. 
aKayyD.htv,  gateihan. 
«Trayea^at,  ushahan  sik. 
«TratosuTOf,  unials. 
uKa!p-.i-j,  afniman. 

«rratTitv,  lau>j.1n. 

«rraW.oTtjtouv,   frainajijan ;  ccicnDf 

rptcoiiivo;,  frainanci-. 
aTraXof,  blaqns. 
«Travrav,  gauiolj.ln. 
«rrKVTuatf ;   Etf  arravTrjaiv  Tivof ,  dli 

ganniljan  ainamma. 
«Tra^,  ainaiiiiii.i  sinba. 
«rrap^axEuaaTOf ,  UlimanvilS. 

urcap-jcteQut,  alaikan,  afaikan  kun- 

ii;ni,  iuvidan. 
«TrapTtauof  ;   nph;  «Tra/)Ttauov  ,    du 

ustiuliau. 
chtupxr,,  anastodeins,  uf.ir-kafts. 
a>raf,  alakjo,  alls.  . 
aTr«Tav,  uslulon,  *  usluston. 
«tt«tjj,  afinarz  'ins. 
ccKciQ-tu,  Ulig  ilaubeins. 
aneiOtiv,    m    gal.iulijau ;    aTreefltTiv, 

ung.ilaulijanils. 
arrec9>jf,  ungalauhjands,  unlals,  un- 

gawairbs. 
etTtn/yi,  wota. 
arritTrerv,  alsi.iinl.in. 
«TTExuVjjEaOat,  beiilan,  usbeidan. 
aTrexo-Jeaflat,  aiidhaiiion,  aMauiii.iii 

sis. 
aTTEX.EuSE^of,  fralcls. 
arsXTrt^etv,  usvena  vairban;  «rre).- 

Trt^ojv,  usiena. 

«TTSvavTt,  andv.iii  Jiis. 
unipavro;,  andilaus. 
«rr/tjyeerflat,  gaggan,  usgaggan,  ga- 

leijiau,  usleijian. 
aVe-^etv.ju  haban  ,  andniman  (in 

praier.) ;  feirra  sik  haban  ;  «tts- 

JCsaOat ,    .ifhabaii    sik  ,   gahahan 

sik;  gaharhan. 
«TrtaTEtv,  ni  galauhjan. 
arrtaTta,  ungalaubeins. 
awtaTOf,  ungalaubjan  Is. 
arrXoTijf,    ailsveroi,  sviknei,  ain  • 

falbei. 
arrXouf,  ainfalbs. 
iirXwf,  ainfalbaba. 
arro,  af,  fiam,  us ;  fairra  ;  ana,  at, 
bi,  laura,^  hindar;  iiro  toti,  ba- 
)>ro;  u-f  q;,  frain  Jiaminei. 
cckoFju-.vzu,  gagaggan. 
«TroSaXXstv,  afvairpaii. 
aTro*X>jTi,v,  usvaurps. 


48 


ISIS 

"  ■,,,.  usvanrna. 
.'m,-    <Y  u,  ineljju,  ananioljan,  ga> 

nielja», 
i.-r,;oafn,  gilslrameloins. 
t.roScixvuvxi,  uttaiknjan, 
/i-rcSf  xotovv  ,    ald.iilj  111    (ailiundon 

dail. 
«tW:xto»  ,  antlanenis. 
arro3iy.terQ«(,  antlniman. 
«iroJniarV,  aflciban   alj.ib.  aflcihun. 
«iro3M«rai,  giban,  usgiban,  usgil- 

tlan ,  fragiuian. 
«no?'xiu«^iv,   uskiusan,    usvair- 

|i:in. 
..-.■.noyji,  aiitluntimlS. 

«noO,,-/n,  bansis, 

ur.:1iiC-a,  [ufilian. 

«TroOvri^xiiv,  daubnan,  gaduuhnan, 
svillm,  gasviltan. 

arroxa'icrTavat  tl  arroxaOitTTav ,  af- 
ira  gasaijau,  aflra  gabolan;  ano- 
xaOitTToaOat,  aflra  gaslandan. 

«T!0/a>u7rT£'v,  amlliuljan. 

rr7rox'/)uiiic,  anilhuioiua. 
'< :  o.-apaoo/ta,  uslieisns. 
«7-0 .•araV/aTTftv,  tJafriJiOll» 

«;rox:io-Oai,  galaubs  \isaii. 
a-o/.:-f«/i?:tv.  h.Tilnb  almaitan. 
«T-./.o-tT6tv,  afma.ian,  usmaitan 
cTToxptua.  andalialls. 
«rro»(jtv>30«t.  andhaijan,  usbai:an. 
«n-oxptotf,  andav.uird,  andavaurdi. 
«roxouTTTsi/,  aflitban;   rinoxf  xpvu- 

uevoc,  galulgin*. 
rrrorr=:v£tv  .    usqtvian,    usqisijau  , 

fraqistjan,  afslaban. 

«rrow/ivSftv     vel      airoxuXiftv ,     af- 

valvjau, 
K7ro).a;*5av£iv ,   t^iman  .    andniman  , 

alniman. 
«7ro>=  TTctv,  liileipin. 
U-.okk-j-.m,  usqiinan,  usqistjan,  fra- 

qisljin  ,    Iraltusati;    «rrirAutjOat , 

fraqistnau,  rralusnan. 

t>-o).oyeiuO«t,  SUIIJOII. 

«770)0-/1«,  SUnjonS,  audahafl*. 
u.-'.'k ■  stv,  aflelan,  fralelan,  afsaijun. 
KireXureeie-tc i    faurbaulits,    uslau- 
«ciiis. 

u  -,j 'tvcro:'oO«t.  afluisjan. 
«7to7t'a«v«v  ,  afairzjau. 

«TTorrAuvstv,  us|)V:iliau. 
«jrcTvr/Etv,  alwa|i|;in. 
arraestoOat,    andbilans   visan ,    af- 
sUuji  [>.  visau  ;  pagkjan. 

K7roBoavi.'nv ,  gaainanaii. 


CLOSSARIIM  GRiKCO-GOTHKTM. 

«77or«TTiixOai,   audi|i|i'i>i ,    afqijiai' 

Ivisstandaii. 
«rrOTtOivai,  :ill.i(!Jun.  IISV:iir|):ill. 
«rtoTtv'.'<To-5tv,  afliri-jaii. 
ana-'.'i.;r'+i,  aiian:iii[ij:in. 
arroTout/,  WBiWj. 

acirareuiuf,  liartlulia,  wussaba. 

«7roTferrstv,  aivandj.ln. 

«TrofipEiv,  luig  ::m. 

«rroj/fiJiotf ;   ti»    uitoypriatt ,    hairll 

(uiei  is  brukjaidau. 

«Tro-^pnejOai,  briikjau. 
«noyaptiv,  aflei|)an,  allinnau. 

arrpostTO,-,  llualgalns. 
a7rpo»:'Orro4-,  tlliiifluikaiids. 

«nTttv,  tamljau;  BTrwo-Oai,  lekan  , 

utlekan. 
artcoflsioOa/,  .lfskuli:ili. 
aTriiAita,  fraqisleius,  fralustG. 
arruv,  aljar  visamls,  alja|>rit. 
ctpa,  bunnu,  —  n. 
apx  ,     i|  pan  ,    ai|i|i'ti.    pau  ,    nu, 

paniiu;  »p«  ouv,  [lannu  nujii, 

sai  nu,  '  jau  nu. 
txpays,  baunu. 

itpyo;,  lals;  upyri,  unvaurstvo. 
Upyjcioi,  si  ulir.  silubrein;  skatts, 

taihu. 
«pyvpour,  silubreins. 
aeetrxtui,  [wlci  galeikaib. 
apio-xuj,  leikan,  g:tleikan,  samjau. 
«psTii.  gudei. 
Rfixjv,  lanib. 
aptOustv,  garapjan. 
«ptOuof ,  rabju. 
«pto-TEpoj,  hle  duma. 
«pto-Tov,  undauniiinats. 
«pxetv,  ganaliau,  saimlis  visan ;  «p- 

■-■  tV.i. : ,  ganolii[:>s  visan. 
KpxSTCrV  (io-ri  ,  uanali. 
«puolstv,  gavadjon. 
apvettxOoi ,  aluikan  ,  laugnjan,  invi- 

dan. 
«porpt«v,  arjan. 

«pOTpOV,    lllllll. 

UpiTaytios,  vulva. 

Ucr.-J.Ccn,  vilvan,  fiavilvan. 
rxpjraS,  v  Ivands,  vilvs. 
«pta^wv,  vatli. 
apciwi  rel   acanv,   giiineiiis,  gunia- 

kuuds. 
«pprjTo?,  unqejiis. 
cio  woTor,  unliails,  siuks. 
«ati,  nu,  liita. 
Kprtor,  iisiaulians. 
up-o;,  lilaifs. 
aprjsiv.  gasuqon,  snpon,  gasupnn. 


KirotTTao-t«,  alslass    . 

airo/jTao-tov,    afsaleins;    afsla«sais    ap/ayyXo^,  arkaggilus. 

hoitOS;  |3i6>tov  aTTOOTaatou,  bnkos     ap/aoi,  a:iiia,  alpcis. 

afsattinais.  upyuv.  reikiuon. 

irroiTfXi-tv  ,    santljaii ,    insaudjaii,     «p-^.o-Oat,    dug  nuan 

fr.ilel.in  ;  usilreilian. 
itirotTTtpioii,  anamabtjan;  ajrj/TTepin- 

uE/o,    T»j,-    alrfieiu;      :U    |iiliunti 

gaiarnida  ist  suuja. 

t'-rorrTo)T),  a|iau.ilaillei. 
t/7Too--o)or,  apmsiaulus. 
fTw:,!-!.:!»,  afvaiitlj.in,  g  v  unljan  ; 

BnotTTpryecrOat,  usvautlj.ui 
ut  itTTuyiiv,  lijan 
arttwvvaytayef ,   us  synagogeln  us- 

v.iiirpins.    Ur.oivjuy^/o;    yryvj- 

oOat,  nt.ina  ^yn:ig'ig:iis  vau|).ni, 

atTOcruVtOyuyOV  Trotftv,  IIS  ;;:|c|iiiii- 

pim  ilielliuii. 


dustodjaii; 
Kp-v_ousvof,  *  uf  g:ikuii[iai. 
«p/ii,  reiki;  anasludtiiis,  liumisio, 

frumisii. 
«pytspsu,-,  auliuinists  gudja  ,  gud- 
i  iiioauliuiiusis,  auliiiiiusis  veilia, 
niaistsgutlji, reikislS  nmlja.ular- 
guilj  i ,  kuiIji. 
opy ttrvvorwyttf ,  f:uiraiii:i[»leis  s\n- 
'  agu-ei-,  syu  giiga':i[>s. 
«   /_it:)<;iv(,,-,  laui:ini:i[)lt'i<  inolirj'-. 
veyeiv,   I ■iuram.i[ilois,   reiks,   rei- 
'  ki>i:i. 

iriuii  il.i. 
iin-  ipnands. 


«oiufiaTet, 
£a  iTTOf, 


1516 

Urf.l.uu,  ;l'gUtlei. 

aetSv;,  ofgudl,  unsiliis. 
«o-iX-(:ij,  aglailei,  aglaili. 
UoOijitu,  uuinahls,  siukt:i ,  sauhls. 
«oOe-.ttv,  siukin,  siuks  visan;  ifrOt- 
vuv,  uiiniahteigs,  unhails,  siuks. 
«a-Oevrjf,  iiiiinalileigs,  siuks,  Usivs. 
ao-xo,-,  b.i'gs. 

uanut;.aOui,  gnljan,  iiivcilau. 
umturjui.;.  gtileillS. 
u<T7rt)j,-,  uiivaninis. 

«T7TO'.<?0,-  ,    UllllllllDl.lgS 

«trtj«ptov,  assarjus. 
«o-TaTEiv,  iinga  iu[.i.nis  visan. 

un-cni,  slaiiliti. 

j.itopyo;,  unmilds. 

Uoto y_:i-j ,  .il.iniijis    vis.an  ,    usviss 

usmiian. 
aorTpttmi,  laiilimuni. 
otitpUTHiiv,  l.iulialjan. 
ao-uvETOf,  unviis,  unfra|  jands. 
Ua;u'iuu,  aslaps,  tulgi[ia. 
aafuj\i;  (to),  [iv.isIi[i.i. 
arT'f.a)i"fo-0«i,  galukan,  vilan. 
Ktr.KAt.if ,  ■rniba, 
Ua/riuovii-j ,  aiviskon. 

aTtuTia,  USSlilliii. 

«a-.iroif,  u^siiurilia. 
«Ta/.retv,  iingitevibs  visan. 
«TaxTOf,  ungatass. 
errenreif,  ungatassaba. 
«TECTof ,  unbarnalis. 
«TEvirttv,  lairvciljan. 
KTtuaJttv,  unsv<ran. 
aTtuta,  unsveriba ,  iiusverci,  un- 
sverains;  (i«  eVrtftiani,  ungalaubs. 
ktiuo,-,  unsvers. 
aTtuoiiv  fi/  ctT/uuv,  ganaitjan. 

«TOUOf  °,   £V  «TOUM,   suns. 

«tottos-,  afgasli'bans,  *  ga>tojaiis. 

«u7«ittv,  liulnjan. 

uiMiiri; ,  bauhhairts. 

au6aipeT0,- ,   silba   viljands,    silba- 

viieis. 
«uO:vTEtv,  fraiij'inon. 
«•j)eiv,  sviglon. 

«uXo,  avisu  ;  garda,  garus,  rohsns. 
«vXMTTjf,  STiglja. 
au^ovitv,  vjlisjin;  ttanst.  vahsjan 

gataujan. 
«'.qrjo-tf ,  usvalisls,  vahsliis 
a"ptoj,  du  niaiirgina,  *  gi^lr.ulagis. 
u-iia-vpo;,  li.iiilus. 
au-ap/.Eia,  g.iliaillia. 
«•JT«pXT)f,  g:ilH'liij)S. 
auTOuarof ,  sillia. 
«jT07TTrir.  silbasiuneis. 
auTo; ,  is ,  sa ,  sah ,  silo.i ;  o  »0"',-, 

sa  sama ,   sama;   sti  to   aniri, 

sainaua,  saniif). 

auTOU,    lid.    5-UTOU. 

a<i/at'ftv,  afninian.  alslahan. 
a.avt,':-/,  Irivardjan. 
ao,e5p'.  v,  urrun^. 
«,it,ta,  unfreideins. 
«<[.:o-t,-.   allrt,   fralel;  •  aflagciii^ , 
•  i;:i['ialsieiiis. 

Uyn,   gUVJSS, 
«^Oap-,ta.  iinriuri-i 
■yOaeTef,  uudivans  unrurs. 
;rivtt,    I  l.in,    liaoian,    .luVlaii, 
allt'i|i.in,  bilci|un 
i ila. 

,   |)i  l.iilniliik^. 


*  Sic  Caslllllonaeui  ad   locum  Tliess.  II,  n,  ">  lecln  difflcilliuiutn  edulii. 


1317 

ti-.cra,«',    afstand  n :    ciyafKSota, 

al-tali.lan. 

5»o6oj,  unagailds. 

ijv  :..if,  unagein. 

ajooav,  gasaiwau. 

k;  •. pt?=o-S«t,  afskaidan  sik. 

Kfoouii,  imlo,  lev. 

utf.iCv-j,  wabjan. 

r/.rjpo;,  wjbo. 

KfAOvTuvig,  linvili,  nnfrodei. 
«sptuv,  mivits,  unfrnbs. 
«yurrvouv,  :uia lepau. 
ayupiaro;,  launavargs,  unfagrs. 
K£SipOTroi»rof,  uiiliaudiivaiirtils. 
uyjcior,  unbruks. 
uyjztoxiaGut.  milirnks  v:iir|ian. 

«XPl<  «nd;  «Zl°'f   °"  <   '""^  l>-,'c'< 

Ullle. 
v.yjipov,  aliana. 
«fcuSof ,  uiil  iig.inds. 
6a9i£eo:0«t,  siggtj  >n. 
(ijOfxo;,  griils 
fJafloj,  diupiba,  diupei. 
Szuuvsiv,  gad  u|ijan. 
pVuj,  diups. 
(3«tov,  a-ls. 
SuA)«vTtov,  pugg«. 
S«lXeiv,  vaiipn,  ..ivairpm,  gavair- 

pan,  iituvairpan,  usvairpan,  fra- 

vairpan;    laj-jaii,  allngjan,   ga- 

tagjnu;   gititan  ;   (3«AAso-6«t,   ga- 

driusan. 
£«rrtii;'£tv  ,    daupjan  ,     i.fdaupjan  ; 

pWn£so-9a(,  daupjaii,    (:n  aitiv. 

et  pass.). 
^«kti.itu«,  daupeins. 
f3«7iTio-<x(J;,  ilaupeins. 
fiKTcrtcrr/i,-,  daiipjands. 

(lUpilv  .    k.lUlj  'II. 

fiu-.ii;,  kaiinp.i,  kaureins. 

Sspuvstv,  kaurjan. 

f3«pu;,  kaurs;  Sapuvccvw,  k  mrjan. 

6«o-«ji'tiv,  halvjau. 

fioa-Kx.;,  Iialveins. 

fW(>-:('«,  biudangardi,  biitdinassu  . 

S«0-iXitOV,    jllMil.illg     llll. 

|5«<rt>:J£tv,  piutlanun. 

^oaiXsuf,  biudans. 

Samoriveiv,  afhiigjan. 

parsTuiztv,  lia  ran  ,  iishairan ,  fra- 

bairan,  niican. 
|9«tOb,  kas. 

f3«TioAoy=iv,  liluvailrdjan. 
fj5i\vyj.u,  audaset. 
SfcXuxToc,  andasets. 
(Ssfiatof,  galnlgids. 
(SeSatouv,  gapvasljan,  galulgjan. 
§i',n\o;,  ti-vcihs. 
piio;,  arwazna. 
SsXtiov,  vaila. 
pn .[■/.,  slaitaslnls. 
fita£eo-0at,  aiiamaliljan,  iiaupjan. 
Stao-rrfc,  an  maliij  uids. 
(ii.Zi.iQ-j,  iiokos. 
(iitko;,  hokos. 
(.!.'■  r.Uiy.iVJ,  maljan. 
fiio; ,  libains,  alps  ;    aigin  ,  sves  ; 

/itov  Stayetv,  los  bauau. 
flt/sa,  baurgs. 
(jl-xiUoo;,  skapuls. 
SXanretv,  gciskabjan. 
f))^jT«v£tv,  keinan. 
ffiao-fnittEtv,  vajamerjau,  anaqipan. 
pWotquia,  vajanierein-,  vajanierei, 

anaqiss,  uaiieins. 
P«o-:;,i,l,.o,-,  vajamerjands. 
.. '.'CTritv,  saivvan,  gasaiwan;    autn- 


/W2TAXAI     —     AESV.EIN 


«to.  atsaitvan  sis  ; 

siins;    «ri    3'A;ttoiv, 
uri  ^isiroftHvof ,  un- 


1:111  ,   -A:rr=tv 
TO    fo\'iT.Ztv , 

uusaiwands; 
gasaiwan-'. 
f3o»v,  liroiijan,  vopjan,  ufvopjan. 

f3or,6ttv,  hilp.m,  galiilpau. 
SoSuvo;,  dal. 
Soaxstv.  bald  n. 
(SouAso-vat,  viljail. 

SouAcuEo-^ai,  p.igkjan,  inunaii,  mi- 

toii. 
(SouXsuTik.  ragineis. 

SouArj,  llltliiS,  runa. 
(SouAuua,  vilja. 
fjouvoj,  lilains. 
f3ouc,  aulisa,  aiihsus. 
f3p«?£tov,  sigislaun. 
Spaficuev,  svegujan. 

(SpaSuvsiv,  sainjan. 

fiprryim,  arms. 

f3oa^uf,  lcilils. 

(ipitfo;,  barn  ;  «,ro  fipiw>; ,  US  bar- 

niskja. 
fipiyjvj  ligiijin,  natjan. 
fjpovrij,  p-iwn. 
(3oo/»j,  rign. 
flpuvfioc,  krttsls. 
(3puuec,  mals. 
fipr~,,a-r;,  maU ;  niilva. 
(i-j'iiilivj,  sagsiijan. 
(S09o?.  diupi(>a. 
Suoo-oc.  Iiyssus. 
yeryypMvs .  gund 
y«^ofu>«/tov,  g.izaiifylikiaiin. 
y«/«,  inilnks. 
-ju\r,i>n,  vis. 
yuu<jpic,  iucgs. 

yRueiv,  liugan,  galiugan ,  <|en  ni- 
man;  to  y«uttv,  liuga;  y.yrxan- 

xr~i; ,    lillgoin    lialts;     y«ftiic6«t , 

lingan. 
■juixirjjna-Hou,  liugan. 
y«p,  unte,  raihlis,  auk  ,  allis,  |>au, 

abban,  i|i,  nti,  nuh,  pmnti,  jah. 
yuo~'ip  ,  kilpci;   ev  yao-rpt  tyouau, 

iljiulialla. 
yi,  iji,  abban,  svebatih. 
yctToiv,  gaiazna,  garazno. 
y£A«v,  hlalijan,  ufliluhjan. 
yiixVC,tcJ ;   -/cfAiistv  Tijv  xot).t«v,   sad 

ilar, ;  yzfj.i&aQut,  gafilllliail ,   «S- 

lnllnan. 
yvjiu,  kiini;  albs,  gabaurps. 
-/£v£«Aoyi«,  gabauipivaiird. 
yiviata,  inel  gabaurba  s. 
ytvjTri,  gabatirbs. 
yfWKv,  bairan,  gabairan. 
yhi-jyua,  kuni ;  akran. 
yijiinat;,  gabiurbs. 
yfjumi;,  batir. 
yiv-.f,  kuiii,  knoda,  gabaurbs 
yipruv,  albeis. 
ytujo-flat,  kausjan. 
■/siipyo»,  airjws   vaursivj.i  ,  vaur- 

Slvja,  au  ija. 
y>i ,  aiiba;   slaps ;  o  ix  Trj;   yfx , 
airpalunds. 

yripu;,  al.loino 

yiyvEo-0«t,  vaupin,  visan,  g:iman- 
vip^  visan;  gagaggan,  qiman. 

ytyv&io-zEtv,  kiinnaii,  gakunnan,  uf- 
kuiman  ,  viian.  linbn.  liabjan, 
aiii'l>:igkj  >n  sik;  yt^-Jo-zicS^t , 
iiskunps  visan,  ktmps  viau. 

ylrlaa-x,  luggo  ;  Iflzila. 

yj\roca'jy.oy.oj,  aika. 

7  u.z  c.  vuUaieis. 


1518 

yjrjTtoj.  aiiknipa. 

yvijo-to,-,  vjIis. 

y/oiurj,  ragiu. 

yivpiCuv ,   kiinnan,  kannjan.   ^a- 

kaiiiijan,  tiskannjan ;  ywupi^eo^at, 

kun[is  visan. 
yjt~.,oi;,  kuu(>:,  vilubni. 
yvoio-To,-,  kunbs. 
yoyyjCztv,  liirinljan. 
yoyyuo-uoV,  liirutleins. 
yon;,  liuts. 

yotii;,  hcrtisjos,  fadrein,  fadicina. 

yovu,  knill.. 

yovuir:r£tv,  kiluSSJJll,  knivaill  kllUSS- 

jan. 
yp-tyixu ,    boka  ,   mel  ,   gainelfins  ; 

•/pit/u«T«,  bokoS. 
ypyy.uuTti;.  bokarcis. 
ypayttv,  incljan,  gamcljan. 
ypayij.  niel,  gaiiiclcins,   pala  ga- 

melido;  ypafai,  hukos. 
yp«w5,i,-,  ll-aljiaiis. 
ypnyopsiv.  vakan. 
yuuva^f»,  projjjau. 
yutjtv«o-i«,  liSpl'npi'iliS. 
yuuvrjTSiJetv,  na!|a|>s  vis  in. 
yujxvof,  nat|a|>s. 
yjuvoTrjf,  naqadei. 
yuv«tz«ptov,  i|iiicin. 
yuvij,  qens,  <|iuo. 
yoivia,  vaili  la. 
ywviato;,  vaihstasliins. 
5«tuovi$£a'«t  ,    lllilmlbo  S    hahiin  , 
vods  vi-an  ;  SaiftoviCouevo; ,  dai- 
luonareis  ,  vuds  ;    dcauovio-dsl; , 
daimuuareis. 
Satptovtov,  nnliulpo,  skohsl. 
&uij.o>j,  unhulpo,  imiIiiiI|i  i,  skohsl. 
5«zv£tv,  beiian. 
3«zpu,  tagr. 
oVzpustv,  lagrjan. 
3«ztu).(o,-,  liggragulp. 
ouv.tv).o;,  flgglS'. 
ou.-x-xn;,  kalbo. 
S«u«v  tl  Sauctcjsw,  gautiijan. 
SavctfEtv,  leiwan. 
<5«vsto-Tijf,  dulgahailja. 
oarravav,  fraqiiliau. 
SaTTtivj;,  Itianvi. 

3s,  pan,  a|>pm,  i|),  pniuh,  bartih, 
|>aruh  ban,  akei,  pabroh,  i[>  pan, 
mi.  aipbau  ,  auk,  svcbauh,  jah, 
-ilh;  Si/at,  ban. 
tiioffi,-,  ailurons,  bida. 
S£t/uaTt?stv,  gatarhjan. 
Ssi/vuvat,  augjan,  ataugjan,  laikn- 

jau. 
5et)i«,  faurhtci. 
3st).t«v,  faurhtjaiv 
SetAcf,  faurlus;  SstAovetvat,  faurhl- 

jan. 
otl,  binah,  skulds  ist. 
oeiv,  gahindan. 
3;tvoj;,  harduba. 
Sesjmeiv,  du  nahl  inaljan. 
3sirrvov,  nahtatiiats. 
SciaOat,  bidjan. 

Sir.x,  laillllll. 

Ssy«TT£vT=,  limfiaihun. 

Sexerreao-otpa,  fidviirlaihun. 

Sszro;,  aiidaiieiiis. 

SlvSpov,  hagms. 

Stita,  laihsvo,  taihsva. 

3c?(6,-,  laihsvs. 

Ssostv,  bii   ;van,usbliggvan,slalian. 

SsOUKTtVOf,  lilleiu- 
See-uetv,  biiidan. 


Itftfl 

«fiiiiov,  hnmljn. 
ittfiit,  bandl. 
gi»fiuTii(>MV,  kaikitra. 
i  rjtdmf,  franja,  fiaujinonds. 
SiuMi  hiri. 

,  liiijij),  liirjats. 
i5»uTieov,  alira. 
3  uTiptfapureCi  anjrnr  liiimn. 

'•;,  :in{>  r. 
u  /-.  6  i,  nlman,  mdnimnn,  miji- 

niiiiaii, 
•"•i,  *  Jll. 
Sfio;,  bairlils;  8»i).«v  rrotiTv,  bandv- 

jati. 

.,  handvjan,  g.ik.innjan. 
orvafgtov,  skalis. 
«iia,  bairh,  ana  ,  and  ,  afar,  l>i,  in, 

falirs  ;  Std  to,  ilu[>e  ci ,  in  |i  z-i, 

bi  balei,  un'e,  3td  touto,  ilu|ic. 
in,  rravrolijan, 

S'a!-i^a.ioiiisOa.t,  Sliurjaii. 

ota&iirctv,  gaumjan. 

3i«^o)'.s-,  diabulus,   diabula,    im- 

biilba ;  fairinonds. 
Stayys&etv,  gaspillon,  galcihan 
JnJynv;  |Siov  Stiyetv,  lo»  bauan. 
iW,t'/v£?0at,  invisan. 
Sttrvvufnfeiv,  gakaniijan. 
tStsyo-^Jfeiv,  birodjan. 
Staypmoptiv,  g.ivaknan. 
StaSiSovat,  ga.lailjan. 
S:u':x,/r,,  trausli,  IriggvD. 
Sttuottv,  dailjan,  disdailjan. 
fii«/o'«pij$iv,  galtrainjan. 
Siaxoveiv,  aiidbiiiijan. 
Suatfrjt,  aiulbaliii. 
dtaxovo,-,  andbahts,  diakaunus. 
Stazoo-ta,  Ivalnt   ila. 
oiaxpivsiv,  tlonijan  ,  stoj>n.  ussok- 

jni;  StaxpivetrOai.  tuzverjan. 
Stairpto-tr,  iteilleiiis. 
uuuJBtlecv,  merjan,  rudjan. 
SiaJtryetrSai,  anilriiinan. 
5ta)st7t-£tv,  iveiban. 

Sta).),aTT£o-0«i,  gasibjon. 

Sta^o^t^siOat,  pagkjan,  bi[>3gkjai>, 

iiiiion. 
StaV/to-tta,-,  miions;  iveiBeins. 
Oiaftap-ru  cse-5ai,  veilvndjan. 
Stufiij-rj,  vlsan  ,   bairiivisan  ,  ga- 

standan, 
8t«ftept£etv,  disdailjnn. 
«'«ve-.e.v,  bandvjan. 
Siovota,  gahtlgds,  ganiilons. 
5t«voc, etv,    llslllkan  ;     Slg-.OcycerSat , 

iislt.knau. 
otavu-/.T;,o£0£tv,  nabi  bairhvakan 
Siaitucurf.iCv,  usbaljiei. 
Siairepcev,  ufarleiban,  uslciban. 
Siajiopeiv,  |>agkjan. 
Jt«7rop3-Jro-.at,  gaggan,  faurgaggan. 
Stuitpttyitari  itcrfiai,  g  ivauikjaii. 

3<apr«j-:iv,  vilv.ill,  tlisvilail. 
3tapp'>jvvuvai    tt     Siw  yi.aaiiv ,   dis- 

slireitan,  dishniupan. 
oiacrciciv,  liolon, 
Statrxoprricjccv,  tlislalijan. 
«rav,  galnusjan. 

Stao-jror/d,  distallcins. 
Stao-rcTi/UerOai,  anabiud.ui,  hailan. 
ot«crroi\ii,  gasknidei. 

01  tarpltftU',  Sl'.cr[  UflftCrr.; ,  invi    tls. 

d  «crifitv,  gauasjan. 
Sturttyn,  garaidcuis. 

■,  g  iblahan  in. 


;     vulj>ri/a 
i,    vulprais 


CLOSSARIUM  GRittCO-COTfflCUSI. 

S-rrvr  :u,  garaidjau,  mahiudan; 

iiarirayftivoff,  garaltb. 
5i«t>j'=  v,  gafasl&n. 
(itari,  duwe. 

otarpoeii,  iisfmlciii-. 
Sia.yii.civ  ,    |).iir!ibair;in 

visan,    vulpris   visan 

visan,  bati/.i  visan,  iusiza  vi-an. 
Stttfvfiicjciy,  nsmerj  m,  ustjij>an. 
oiaySripicv,  frnvnnij.iii. 
SiayuXoTTHV,  gafasian. 
Staywp i^eoOat ,  afskaidaii  sik. 
SirJaxTtxdf,  laiseigs. 
SiSaxTo',-,  laisibs. 
SiSaerxaXioi,  laiseins, 
(it'i«rjv.«lo;,  laisarcis. 
<5t<5ao-x-:iv,   laisjan,    galaisjan,   us- 

laisjan. 
5tSax>j,  laiscins.' 
(5;5o'«t .  giban  ,  algiban,  fragiban, 

fradailjan;  atlagjau;  '  laujan. 

SiSpayuov,  Sikls. 

Sicy.if.ctv  ,  urraisjan  ;  Su^itpeerSai, 
urreisnn. 

SiicyjaOut,  bairh,  agtian,  bairhlei- 
pan,  galcijian ,  us'cipan;  us- 
mernan. 

Sto^ito-Oat,  S|iillon,  ii  spil'on. 

Str.-/nrt;,  insalus. 

SaraiH,  gnraibls,  itsvairbts. 

otztioTuvT),  garailiiei,  garaiuliba, 
iisviiurbis. 

SizaioOv,  gasimjon,  garalitjan,  ga- 
raihlana  q  [>an  ,  garaiblana  ga- 
tcilian  ,  garaihtana  domjan  ,  ga- 
raibtana  gadnmian,  usvaurbiana 
domjan,  usvaurlitana  gadomjan; 
SixatouoOat,  garailils  vairbiin. 

Stv.aitofj-u,  garaililei. 

Sizaioij,  raihiali.i,  garailnalia. 

Si/n,  Iravcit '. 

SizTuov,  nali. 

Si)oy  ;.  *  failiufriks. 

■5io,  diil>^  ei,  iu  biiei,  inuh  bis. 

StoSeuitv,  vraton. 

StcTTtp,  dujie. 

St-,/3UTT:tv,  ufgraban. 

r5to-t,  tlu{)e  ei,  iu  pizei,  unte. 

Stf  ,  iviiiiu  sii  paiu. 

Si^a^eiv,  skaidan. 

StyorruatK,  Ivissl.iss. 

St^tjv,  bnursjan,  [iaursi[is  visan, 
af[>  iursiba  visan. 

Si>|or,  |>aiirsiei. 

Stw7.:t6,-,  vraka,  vrakja,  vrrkci. 

3  (izetv,  af;>rgaggan  ,   !a;sijan,    ga- 

lai-ijan  ,   vrikan  ,  vr.kjan;  8mi- 

YtaOat,  vraka  (viakja)  viiinan. 
ScJzT);,-,  vraks. 

S;.y[ta,  gagrefis,  r.igin,  garaideins. 
SovfiaTtJieroai,  urrednn, 
S'iz-:tv,  hngjaii,  bugkjan,  mnnnn, 

galeikan. 
SoxiuaCiiv,  kiu^iii ,  gakiusan  ,  us- 

kitism,  kausjan,  gakausjan. 
Soxuii),  kiistus.  gakusl-. 
36xi «of,  gakusans, 

J-jzo,-,  ii  IS. 

36)(o,-,  hindarvcis. 

S6)o;,  lliltei,  liiiidarvciit  i. 

SoloCv,  galiug  (sujau  ;  disiairaii. 

3iu«.  giba. 

Soja,  viil[>iis,  li.iiilnjii,  bsuhelns. 

SorjaCnv,  liaulijau  imkiljan,  svcr  ui, 

gitsvcian  ;  avilblltoil  ;  i  t3 


I9W 

vullngs     visan ;     3i3o!;aTjte'.<of , 

vulpags. 
ooo-t,,  vilin. 
SoTwr.  gibands. 
Sijvluyuytiv,  ana|)ivan. 
Sou)-ta,  j)i'adv.  skalkinassus. 
Sou^iuitv,  skalkinon;  SouXiukv  ajt, 

inibskalkinon. 

So'Ar„  [)ivi. 

oou)o,-,  pevis,  skalks. 

3ou)ouv  ,      gnbivan  ;     Se3ou).wcrOa> , 

skalkiiuui. 
So-yit,  daullls. 
Spa^uri,  drnkina. 
Spir.av.v.  gilpa. 
3p6fio;,  ittiiS. 
Suvauif,  inahls. 
SuvauoCv,  gasvinbjin. 
S.'v«oOat,    iiiagan,    inalits    visan, 

niaiiteigs  visan;  Suviuevor,  uiali- 

lcigs. 
Suvao-T>i,-,  maliteigt. 
SuvaTeiv,  mahteigs  visan. 
Suvzto-,  nialileigs. 
Suvnv  ei  Sueiv,  siggqan,  gasiggqan. 
S\iaxor\o(,  aglus. 
Suo-zoX^f,  agluba. 
Suo.uij,  sag'jf|<. 
Suo-j-nuta,  Viijunercins. 
(5JU,  tvai;  av«  Suo,  iveihnai. 
oo)Sex«,  ivaiif. 
Siiftu,  brot. 
or.if.-a ,  gilia. 
Soioeiv,  arvjo,  svarc. 
Scjptic':  t,  iragiban. 
So">,oov,  giiia,  ailir,  maipms. 
eav,  j  tbai,  ip;  eav  f«j,  nibni ,  alja  ; 

e'avTir,  saei. 
eav,  letan,  fralctan. 
i«v  T=,  sve[>aub  jabai. 
eauTov,  sik  silbnn;  eauvouf,  misso  ; 

e'auTou,  seiu*. 
e'6Softa;,  viko. 
eoSoftrjxovTa,  sibuntehund. 
iy/tZttv,  newjan  sik,  alncwjaii  (sik), 

newa  visan,  aigagKiin  new. 
cyypitfctv,  g.tnicljan,  iiina  gauie'jnn. 
e-vyu;,  newa,  bisunjane. 

cyyjrspov,  ncwis. 

eyetcetv,  urraisjan;  iyuptaOcu,  ur» 

rt-isjti ,  usstandan. 
ty-paa,  unis's. 
cyx-jOcro;,  fcrja,  sa  u s  butcin. 
iyxuhta,  illliiujijin. 
e'yx«T«),£irctv,  litlei[>an. 
iyxtvrpi^iiv,  inlrisgan ,  inlrusgjan. 
iyxoiTTitv,  analaijan,  galatjan. 
eyxpa-eta,  gallnbains. 
iyxpurc-Jialut ,   galiitban   sik,  ga- 

barbjan  sik. 
iyx-.aTii;,  gapaurbs. 
iyxpivt:v,  doinjan. 
ryxuoc,  inkiljjo. 

;■,'.!,    lk. 

t'3.«rirs.v,  airpai  gaibnjan. 
iSi.uio;,  ItilgiK.  galulgiJ)S. 

i ,  iul"ij)a. 
sd'fiv    et    iOt*iu,     itwOivai,    biuhls 
visan  ;    itoOo;     (fl   to  etOtaujvov, 
liiulili. 
iv,  ru/.  0:'»;iv. 
iO'jx:.y_c,;,  lauriinaplcis  J»udO. 
i     ixo,-,  jiiiltla. 
iOvxw;,  pilltlisko. 
t,  |'itula. 


'    •   l  i   illion.eus  Tuess.  II ,  i,  0  att  l->cum  lecm  difflcillimuiu  (iucorrecte  pens)  «ilidiL 


1521 

i>/.f,  biuliii. 

si,  jabai ,  ib,  bande,  ei,  jan ,  —  n  ; 

tt-ei,  jab-jah ;  ci  xai.  svebauh  oi, 

bauhjahai;  ti  Se,  Jiande ;  ii  -/ac., 

pmilc;  -::'  tuj,   alja ,  niba ,  nili ; 

£('  Se  p-rr/e,  aibbiu;  ei  u-nrt.  nibai 

bau  batei;  stfoin  «v,  nibai  Jrati , 

c"  Tit ,  saei. 
t~ye,  ajjjjan  jabai,  jabai  svefjauh. 
sJStMt,  viian,  kunian,  magan,  ga- 

saiwan,  lei-an. 
tlSo;.  siuns,  vaibis. 
sioWtiov,  galiugc  sinfi- . 
tiSuKOuTov,  batei  itahugam  saljada, 

gahugam  gasalip. 
stSuloXaT/wta,  galiugagtidc   skalki- 

nassus. 
tiS'oM«-f,n( ,  galingam  skalkinonds 
■tSulov,  galiugagufj,  galiug. 
ttflto-fiivov.  tid.  eBiiv. 
e"xe(v,  gakunuait. 
t('x>j,  svare. 
ttxoo-t,  tvaitigjus. 
t('x«v,  manleika,  fiisahts. 
filtx^ivt(«  ,  blulrei,  hlutriba  ,  un- 

vammei. 
t(vs(,  visan ;  sb-scrflat,  vairban. 
cl/sxcv,  vid,  htxa. 
tiVftv,  qiban,  rodjan,  haiian. 
tmip,  svebaub  jabai. 
t'/)r,vruf(v,  gavairfii  haban,  gavairbi 

lanjandsvisan,  gavairpeigs  visan. 
cipnvD,  gavairbi. 
tipnvonoiuj .  gavairpi  latijan. 
{(',-,  in,  bi.  du,  ana,  and,  afar,  mijj, 

und ,  vibra;  ti;  to,  ei;  e-',-  touto, 

dube. 
:';,  atns,  sums,  anpar;  sama;  wa- 

mh,  ainwarjizuh;  e'v,  ain ,  pa- 

lain;  i«o  atas,  suns. 
e2;xv£iv,  attiahin,  innaitiuhan. 
ttVaxovciv,  andbausjan. 
Ei.-Si^so-flai,  aiulniman. 
ti;epzeo-Oca ,    gaggan  ,  Inngaggan  , 

algaggan,  innalgaggan,  galeipan, 

inngaleiban,g:ilei[)aninii,({iiiian. 
tisjnositaOat,  gagg.n,  inngaggan, 

galeiban,  galeiban  iun. 
thfepea,  innalbairan,  briggan. 
t'Ta,  p.iproh. 
f"T£-£?T£,  jabbe-jabbe. 
tiuflf vat,  tid    sBstv. 
ix,  us  ,  af ,  fram  ,  *  in  ;  ix  tou,  us 

bammei ;  i\  ou,  paproei. 
fxao-TOf,  waiji/.uh,  amwaijizuh. 
exktov,  laihuutailiund. 
f'x«TovT«Tc)atriuv ,      uihuntail.tinu- 

falbs. 
ixuTtyjTupxo;  el  ixuT0VTUp/r,; ,  hun- 

dafabs. 

ix?aW.£(j,  usvairpan  ,  u-d  eiban  , 
uskiusan  ,  ussandjan  ,  ussatjan, 
ustiuhan. 

iv.yvj.XttrOut  et  ixyaaicrxecrflai  , 
liugan. 

tVvova,  barne  bama. 
Ezdi^Eaflai,  usbeidan. 
txSn>.o;,  svikun])s,  galarhids. 
ixSntieiv  ,    uslci])an ;   exouauv ,   af- 
I    haims. 

ixScSocrflat,  anafilhan. 
fxJ(xEfv,  iraveitan,  gavrikan. 
t xtixwTt; ,  fraveil ;  txSix^o-tv  irotscV. 

gavrikan. 
fxSixo,-,  fraveitands. 
ixStuxstv,  fravnkaii. 


r.ooi     —     ESIATTOS 

r/i.':.',  audvasjan;  hiraubon  ;  *'.  - 

S-JecQut,  nlhamon. 
Ejst,  jaiuar,  jaind,  jaindre,  jaind- 

V3ir]is,  [larub. 
exsiSsv,  jainpro,  ])af>roh. 
izstVoc.  jains,  sa,  sah,  is. 

CX*r)T£'"v,  sokj  in. 

cxflafi6EtcrO«t,  usgeisnan,  faurhijan 

sik. 
e  xu.Oairitj.  gahrainjan,  ushrainjan 
ixxaxscv,  vaiiban  usgrudja. 
ixxi.cnrOai,  u-bruknan. 
iyxl.ei-fj,  uslctan. 

ixx')ricia,  sikklesjo,  gamainbs. 

•xz)iv£tv,  usvandjan, 

cxzoftiJ.-tv,  utbairan. 

fxxoOTf»,  tismaitan,  afmiitan. 

exxpefiacOxi,  hahan. 

bXeysaQttt,  gavaljan. 

ixjeimtjOat.,  ttfligan. 

ifx/£xto>,  gavabds,  givalis. 

sxioTij,  gavaleins. 

fxWrtv,  afdaujan;  BxXuttrStu^uiligan. 

ixtiaetjetv,  bisvairban. 

ixuuxTTipiKeiv,  biinamifjan. 

£xvriy£tv,  usskavjan. 

Exoucfiof;  xaT«  ixoJo-tov,  gabourjiba, 

us  lustum 
Exrcetpacjftv,  fraisan. 
ixirETawOvat,  usbraidjan. 
ixjrijTTEtv,  usdriusan,  driusan  ,  ga- 

driusan. 

ExjrXoTTEo-flat,  biabrjnn ,  usgeisnan, 

sildaleikjan. 
ezrvifv,  tisanan. 

ExrripEUEo-flai,  usgaggan ,  utgaggan, 

atgggan,  urtinnan. 
ExrrOitv,  andspeivan. 
izpi^ovv,  uslausjan  us  vaiirtiin. 
sxo-Tao-tf,  faurbtei,  usfilmei. 
ixTetvctv,  ufbanjan,  ufrakj.m. 
izrc).£t"v,  ustiub.in. 
ixTiytttrtrei-j,  u-hrisjan. 
izroV,  inuh. 
fXTo.-,  saibs'a. 
exrpeiretjOai ,   usvandjan,    gavand- 

jan  sik. 
ixTpiieiv,  fodjan. 
txrproua,  usvaurpa. 
ixjepeiv.  nsbairan,  briggan  ;  spillun. 
cxfcuTEfii,  unba|)liuhau. 
txfn^Eiv,  blahsian. 
txyoZo;,  usigibs. 
fxtnJEtv,  uskeiuaii. 
ey/ii-Oat.,  usgutnan. 
i)aia,   alevabagms;    opo;   2Xcctuv, 

fairguni  alevi. 
e)«(ov,  alevi. 
elaTTOv,  mins. 
i)aTTov£(v,  favizo  baban. 
i/«TToOo-5at.  miiiznan. 
i)auv£(v,  draibjan;  farjan. 
ilayoia,  leihlS. 
i'i.atf,p';,  weibts. 

iX/Xto-rof,  minnists,  smalists,  leilils. 
i)a^to-T6TE/3or,  undarleija. 
UeyyjLv,  gasakan. 
iV/xo,-,  gasalns. 
i).££:v,  anuan,  gaarman. 
i).££iv6{,  arms. 

iler, doo-uvij,  armaio,  3nnahairliJ)a. 
e"£o,-,  armaio,  armahairt  ba,  ar- 

mahairtei. 
i>£u6£c.ta,  freihals,  fiijei. 
EAEuSepoc  freis. 
eh-jQepoiv,  frijaua  biiggan. 


1522 
aljilii- 


D/.uv   et  t)xv;tv,  uslukan; 

sni. 
D.xo;,  hanja. 

eXxquv;  ihaiasms,  banjo  fulls. 
£A>r,v,  krekg,  [liuda. 

i)'j\r,v  ;,  hai()'ii>. 

iXr\o'/e?/,  rabnjtii. 

i/rrtjjc/,  venjan. 

i^rri;,  vens,  lubains. 

iaauToii,  ik  silba. 

ijf.aiveu,  innatgair^an ,   hingaggan, 

galeiban,  aisteigan,  gasteigan, 

*  ussteigan. 
iu.'«TtT£tv,  uldaupjan. 
ijitSaTEustv,  ushaljan  sik. 
iu.tj.eT.eiv,  insaiwan,  gasaiwan. 
i/jttpiti.atjOai,  inagjan ,  iiirauhljan, 

andstaurran,  gawoljan. 
ifto;,  nieins. 
iacv,  tneina;  o  ifiou,  meins. 

ifirroiteiv,  bilalkan. 

i^TrEp^rraTsrv,  iniia  gaggan. 
ep.rctu.v:\mai ,  gasojjjan;   tinripfffa- 

tjOat,     sa])S    vairjjan  ;    euTttTihr- 

cuivn;,  sab«. 

ip.niT.Tetv,  atdriusan. 
eurxlixevj,  dugivindan. 
iptTrporOev,  faura ,    fram ,  Tn  and- 

vairbja. 
iaTTTuEiv,  speivan,  bi^peivai 
iufuvi;,  svikunjis. 
iftyavicjsrv ,     gsbairbijan  ;      iuyavi- 

tetjOut,  sik  ataugjan. 
iv,  iii,  bi,  ana,  and,  mijj;  iv  tZ>  c, 

iitfin. :  in  bauimei  (c.vcrb.  finit.); 

fv  u,  und  batei. 
ev,  Vlit.  et;. 

i-Jw/x.-Attitj-Oa.i ,  ana  armins  niman, 

gajjlaihan. 
tT.avT',  in  andvaii  j  ja. 
fvKvTtov,  in  andvaii ''ja,  fanra  anJ- 

vairbja;  Touvavrcov,  Jjata  vi{)ra- 

vairpu. 
h  vrios,  andaneips;  i?  ivavriar,  in 

andvnirjija. 
vjupyeoOat,  anastodjan. 
ivaTof,  niunda. 
evSer/pa,  taikus. 
EvfctxwereW,  ilaugjan,  gabaiibijan, 

usiaiknjan. 
tMei:tf,  ustaikneins. 
EvS^za,  ainlif. 
IvSr.peiv,  snabaims   visan ,  visau; 

E*vSiiftuv,  anahaitns. 
i/6oi;«f£(v ,    usliaubjan;    ivSoc-afE- 

o-Qut,  ushaulinan. 
EvSot^of,  vulbags. 
ivou'5io-x£c0«i,  gavasjan. 
ivSustv,    gavasjau,    gapaidon ;   tV 

Suso-flat,  gabamon,  vasids  visan, 

«avasjan  (sik). 
ivouaa,  vasti,  vasljos. 
iv3uvauouv,  insvinpjan. 
ivouvstv,  iliupan. 
iv:i).£tv,  bivindan. 
evexu  et    iivzxu ,  in;    c.  infitl,  ,  du 

c.  in/in. ;  ou  evsxsv,  in  J)izei. 
ivipytv/,  taui,  vaurslv. 
ivepyeiv.    vaurkjan,     gavaurkjan , 

vaurslveig  galaujan;  eveayuaOae, 

usvaurkjan ;  eve_pyouf«vos;,  vaurst» 

veigs. 
ivepyn;,  vaurstveigs. 
£v-:'/£(v,sveran;  ivi^icrflai,  usj)ii!an. 
ivOuastcrflai,  niilon. 
ivfluuijo-t,-,  mitons. 
ivtavTo,-,  abn,  atajjiii,  jer. 


- 


r.LOssAiiiini  nn.-Eco-r.oTincuM. 


tvtatuvai ;     iviorvut,      nislUnilaii  ; 
iv,att.'c,  undvaii|ii,  ivu.iiiiofldi, 
.  MPOU.  ^ 
rvv«To,',  vid.  tvaroc. 
■vvca,  niun. 
tWaiauui,  niunliunda. 

iwiyifvovTa ,  liiuntellllllJ. 
iweutiv,  gabaudvjan. 
fntfioi,  in  vitoda  (visands). 
mnw,  uliivo. 
cvoiKiiv,  baaan. 

fvopxoc  ,  ufaips. 

(■otijc,  uiiiaiuundipa. 

i*vo/o»-,  skula. 

ivru '■;..»,  anabusns. 

(vrafiao-uo,-,  galillt,  uslllll. 

inT:V*«oOai,  anabiudan. 

■Vrc-JOrv,  bapro. 

nrtrujif,  bida,  lilcins. 

rvTmo,-,  reiks,  svers. 

■vreAti,  anahusm. 

ivrif,  in. 

r»rpiit(aOai,  aisian ,  gaaisian  ,  ga- 

skaman  sik- 
ctTfiftn ;  ivTfryofirvof,  alands. 
ivTpoinj,  aiviski. 

ivruyjjavjrv,  hidjan. 
«vru/.is-o-ity,  liivinilan. 
EvrurroOv,  gafrisahtjan. 
iviiTTtov,  in  aiidvalrpja,  faura. 
«5,  rid.  ix. 
•"?.  saihs. 

i;ay£tv,  nsliulinan. 
i  uTocaittv,  usbugjan. 
i'u:pu-j,  ussiiggan;  iluipitaQa'., 
^  nslausjan. 
■laiptiv,  iisniman. 
i-'a"j>v>]?,  anaks 

i?a>.tirEtv,  kbvairban. 

i;«vao-Tao-(f,  usstuss.l 
iiavaTiA/ttv,  urrinnan. 
i;avto-T«v«(,  ussatjan,  urr.iisjan. 
i^arroTctv,  uslulnn. 

i;a,T(va,  anaks. 

(«•nnpwton ,  skaman  sik  ,  aMau- 

bips  visan,  afsvaggvips  visan. 
(|a7roc-T£)Jir(v,  in^andjan. 
ilup vicjta ,  gamnnvjan. 
i&ozpaiTTH-j,  skeiuan. 

t;avTijc,  suns. 

ilty-iptiv,  raisjan. 

■Stfwu;  jjgtem,  binaublisl,  binab, 

skuM  ist. 
(?sp/t76at,  usgaggan,  u*gagt:an  ut, 

ulgasrgan,  uiusgaggan,  usleiban, 

g-ilri|ian  ut,  g.ilt'i|i:in,  iirriunaii, 

rinnau,  iisslandan. 
i;<,z-,vra,  saihsligjus. 
«?>>,-;  ri  «;>;«■,  afardags. 
i^uTT«vat ,    usgaisjan;    t;ioT«oO«i  , 

usgcisnan. 
ilnxy-n,  magan. 
titZor,  urnius. 
i  o,uo).»;-toO«(,  r.mlhaitan. 
«Suovttsiv,  usgralian. 
('•jviocvoOv  ei  iivjhcjth,  frakunnan. 
i-o-.mU    valdiilm. 
irutrv(£(tv,  USiakjan. 
(V'.i,  ul,  iii.i,  ulanu. 
c;u9ev,  tila,  iilana,  iilu|>rn. 
i/..TCpoc,  liindiiinists. 
■OpTBtjjtv,  ilnljijan. 
ioArrii  dulp>. 
i-jyyt>!a,  gabail. 
in«'/yfi>ioOa(,  gahaitan. 


iranu-j,  liazjin. 
■Vrccvof,  haieint. 

iccjiiptn,  iisliaij.ir. ;  iizuiptoQu.  *  in 

n  haidai  hrigisan. 
(rruto'/uvioOz(,  skaiii.ui  sik. 
irratrtiv,  liiilj.ui. 
irraxolowOiiv,  afargaggan,  afarlaisl- 

jan. 
(Vaxouctv,  andliausjan. 

hrwntyti»,  br  ggan,  afttuban. 

iiravarraueoOai,  guwcilun  sik. 
iccavip/iaOai,  alvaniljan  sik  afira. 
iiravopOuot;,  guraihleins. 
btirni ,  ular,   ttfaro,  in  managizn 
bau. 

ittupv.tiv,  audlialiljan. 

■nauotov,  iliiima  dags. 

tVfi.  pande,  bibe,  unle;  aibpau. 

irruori,  unie. 

itcitSrfictp,  iniie  raihlis. 

nrtir*,  pibfoh. 

«Vs/T(ivso6a(,  sik  ufjianjnn. 

«V«vousofl«(,  analiunion,  ufarhamon. 

tVip^toOai,  anagaggan,   aicag.-an. 

iictpurcuv ,  bitljau  ,  Iraihuan  ,  gs- 
Hain.in. 

iicixtt-j,  atsaiwan  dn. 

iirnotatftv,  tisbriuian,  anamahljan. 

iri  e.  tjen.  :  ana  (dal.),  bi  (aec), 
»1,  afir  (tf..-i.),  nf  (dat.);  e.  dai. , 
ana,  bi  (acc.),  du.  in  (901.),  ufar 
(oec),  ufaro,  fram;  c.  aec. ,  ana, 
hi ,  du  ,  ainl,  af.ir  (dal.),  ufar, 
ufaro,  vipra  ;  i^'  u.  in  bammei, 
ana  pammei ;  i.'  ooov,  und  paia 
w-ilos  pei,  sva  iag^a  sve,  unte. 

<ir(C«».((v,  lagjan ,  galagjan,  tts- 
latrjan,  valtjan;  undrinnan. 

tn',i«iv  kaurjan,  anakaurjan. 

(iriCi6v?£(v,  ussatjan. 

■rtiC)i«ir£(v,  insaiwan. 

iiri?l»ua,  plais. 

iircCovXri,  liiriinuins. 

iniyno;,  airjjeins. 

iirtyyvanTatftv,  kunnan,  gakunnan, 
tifkuunan,  ft-apj  m. 

ijrtyvoioic,  kunpi,  nlkunpi. 

htefp&jtn,  ularmeljan. 

iicqpuifti,  ufannelfins,  ufarntcli. 

(irniciitvuiiai,  alaugjnn. 

iirtotSivit.  giban.  argiban. 

iirtctiooOouv,  algaraihtjan. 

tV.oufv,  dissiggrgan. 

rmtixsta,  mtikamodei  '. 

iicttcM;,  sulis;  TO£iri£t«'c,anaviljei. 

iiritiiTcfv,  sokjan.  gasukjan. 

iiT(0«v«T(oc,  daiipnblis. 

iit  'liott,  lagenis,  anal  igeios. 

tittOutucv,  luson,  gainijuii ,  fji- 
liiigfironjati. 

sirtO.ttia,  IiinIih, 

irtza^iioOat,  lidjan,  anahiilan,  bi- 
dai  anahailau. 

irt/«r«oaT'.c.  frai|ibans. 

(7rixtio-0«( ,  uf:irlagi{«  visan;  ana- 
Irimpin. 

irtXatiC«vioO«t ,  undgreipan  .  laii  - 
grcipan,  gafalian. 

irri^avOavav,  nfariliil  >■» ;  int>avO«- 
vsoOui,  ulaiiiiuniioii. 

srt>ci/r'v,  liilaignn. 
,v,  ainlhiiiduii. 
itfjikiiaOn,  gak.1r.1n. 
■irittili;,  glaggvoba. 


1^4* 

iirnt=»((v.  visan,  jiairlivisan,  saljatt, 

gaiulKJan  >il>. 
iiriofrstv,  ufarsvaran 
iiriooxof,  ufanvun, 

in(Ovo(oc,  sinlfins. 

trrtiriirTiiv,  diiusui  ana,  attlriitsait, 

Rnliiiivan,  ilisdrinsan. 
«Trtir).r>o-i(v,  andbeit.iii. 
(VtT:oO:(v,  gairnjan. 
frrtrroOqertr,  gairnci. 
iiriiroODTOc,  liisln-anis. 
iirdroiiiutoOai,  gugaggan. 
iirtp'o'«rrTC(v ,  silljun. 
irrtppirTJiv,  lisvairpan. 
cVio->i(toc,  galarlnps. 
cVtotTioiuic,  inaieis. 
iirio-/eVT(oOa(,  gaveisnn. 
cV(ox>?vouv,  ufarhlci|)rjaii. 
(Vtoxtotjttv,  ufarskailvjan. 
irrtoxorri),  niulisfins ;  aipiskaupei. 
iirioxoirc;,  aipiskanpus. 
tirtoirctv,  ufrakjan. 
eirioraoOat,  ktinnan,  vilan. 
iirtOTariir,  lalzjands. 
iirtiroVri,  aipistaule.  bokns. 
iirtoTottirtr»,  gasakan. 
iiuoTot' ftn ,    gavaiidjun ;    iictorpi- 

(ftoOat,  gavandjan  s  k. 
iirioT;,o»ri,  gavandeius. 
iirtOTJvyeiv,  galisan. 
iiriovvaywyn,  gaqumbs. 
iirio  rtrpi/tci,  sainap - rinnaii. 
iiriouoTaotc,  arbuips. 
iriooipiuetv,  sis  dragun ,  sis  gadra- 

gau. 
iiriTayri  ,   atiabusns;  xxt'  hrtravKJy, 

svasve  fraujinonils. 
(Vit.oo£(v,  anabiudan,  faurhitidsn. 
(ViTslciv.  ustiiihan. 
irrtTtftivat ,    lagjan  ,  galagjan  ,   an.i- 

lugjan,  uilagian,  uslagjuo;   sat- 

jan,  gasaljan. 
ir;tT(ft«v,   amlheilan,  sakan,  gasa- 

kan,    faurbiudan,   wotjun,   ga- 

vvolian. 
iirmuia,  and.il  eil. 
iiriTptirsiv,  uslauhjan,  fraletan. 
tiriTcoiroc,  ragineis. 
(V(^«tvitv,  gabairlujun. 
eVi^avda,  g  ihairhlei,  qums. 
irtiyjtpeiv,  dugnilian. 
tVt^oov/i  v,  andstuldan;  iictyjitpn- 

yshOut,  auknan. 
i^i^opir/ta,  andsialil. 
eVt^otstv,  hisineilan,  gasineilan. 
sVotxooo^stv,  anatiinrjan. 
sVoucxvioc.  biminakunds,  ufarbi- 

niinakunds. 

£irT«,  Slllllll. 

siTTaxif,  sibun  sinbam. 
ipyu^nOat,  vanrkjan. 
tpyuatx,  vanrstvei. 
'py*oi,  vaursiva,  vaurstvja. 
ipyov,  vaurslv,  taui. 
ipiOtOtv,  guvagjun,  usvagjaa 
ipfjvuv.  ussnkjan. 

ipnuia,  aiilnila. 
ipntioi,  unjis;  uu|>id.i. 
ipt',tijt,  bainiS ,  jiuku,  lnli.nl. 
tpiov,  vull.i. 
mt,  pvaithc  . 
*/'<y«,',  gailei. 

.  'u,  skfireiiK. 
i  Tu.,vtuitv,  t^.isktirj.in 
i'px_taOat,  qiinan,  g.it|iiiun,  " 


1  ll.f  ciiiiii  signillcal  imitMra,  BOD  atitcin,  ul  diximiis,  -   1  rw 


IS2S 

aigaggan,  usgaggan,  gak-ibui 

durinnan.  iilriiinaii,  urrinnaii 

ep_v_ou,  hiri;  ip-/_6p.ivo;,  anav.iii  |is, 
ipuruv,  frailinan ;    bidjan,    bidai 

anabiiitan. 
iiOiuv,  itaii,  niaijan. 
iaonrpov,  skuggva. 
itT/^roi,  aftuma,  aftumisis,  spcds, 

spedists  ,    niinnists ;    eV/_« rov , 

iiaulipanuh. 
fo-_(aT«f  ;  eo-x«T4)f  «X"v,  afiuinist 

liaban. 
«o-m,  hina,  innana  ;  o  eo-oi,  iiiniiina. 
tijr.iOev.  innana,  innapro;  6  eW?ev, 

inmiiiia. 
»'repo^i5«o"/.«>efv,  aljaleikos  laisjan, 

anparleiko  laisjan.  • 
ir-poKvyiiv ;  txtpoi_vyii>v,  gajuka. 
irtpo;,    aupar,    alis;    suins;     nc 

WUIIllja. 

izipus,  aljaleikos. 
m,  n.iuli,  nauhban,  naubbanuli , 
panamais. 

iroiu»Xtiv,  manvjan. 
irotptuaiu,  manvijia. 
iroijj.oc,  manvus  ;  iv  stctV.i ,   ui.in- 

vuba. 
eTotfX'jf ,  manvuba ;  holu/ut  e*_/tiv, 

iuanvus  visan. 
eVif,  ji:r,   vinlrus;  xkt' eroc,  jera 

w.iiiinieli. 
tu,  vaila. 
tJr/yy:/i*eiv,  aivaggeljan,  vailamer- 

jui;  iw.y/uititrOut. ,  aivaggeljon 

iuerjan  ,  merjan  ,   biupspillou  , 

S|  ill.ui,  galeiliaa. 
ti/.//  hr>v,  aivaggeli,  aivaggeljo. 
i\>u/yi>\tarh;,  aivaggeista. 
e-Weo-Toj,  vaila  galeikaibs,   galei- 

kiiipb,  iuapeorov  etvat,  vaila    ga- 
leikan. 

tuyev/jf,  godakunds. 

luSoxttv,  galeikan,  vaila  galcikau, 
valjan,  vilj.in,  gavileis  visan. 

euSexoE,  leikains ,   galeikaip,  vilja  , 
gods  vilja. 

e\>8oxifj.ttvl  vaila  galeikau. 

cotpyiaiu,  vailaileds. 

ejOerof,  galils,  fagrs. 

su9«'oif,  suns,  sunsaiv;  railitaba. 

euOuf  {adjfd.),  railits. 

e-jfluf  \adrerb.),  smis. 

txixnpsiv,  uhtiugs  visan. 

urutpo;,  galil-. 

luxenpuf,  iilueigo,  galilaba. 

eu/orrof,  raps. 

luxorroif,  azclaba. 

euXaSrjf,  giidafaurlils. 

euJ.oyeiv,  piupjan ,    ga|jiu|ijan ,    gj. 
veitiau. 

tu).oj»)Tor,  )>in_pips. 

eu/o'/'«,  [inijnqiss,  vaitaqiss,  biu- 

[leius. 
cuvoetv,  vaila  liugjau. 
tv.Souo-Oat,  viljan. 
euirttOr.f,  gawairbs. 
tittpoi3ty.ro;,  andanems. 
t'jTzpo;onrtiv,  samjan  sis. 
euptartciv,  bigilan ;  bugjan. 
rupu^oipef,  rums. 
I  iffsBiuc,  gagudei. 
euo-eStiv,  barusnjan. 
luo-efieuf,  gagudaba. 
tuo-?r>ay_£vof,  armaliairls. 
fio-jtriuovoif ,  garedaba,  gafehaba- 


EPQTAN     —     QITATriON 

suo-_v;ij[t6)v,  gaguds. 
iUTfaire/tta,  saldia. 

lufqftta,  vailamernins. 

tuyu/xof,  vailamcrs. 
euypoiveev ,    gailjan ;    i-jfpuiviaOy.t , 
sifan,  vaila  visan,  uivisan. 

ev_y_«petTTetv ,  avililldon. 
iv/uptariu,  aiviaristia,  aviliild. 

i\>y_uptaro;,  aviliudonds. 
eu-^eo-Sat,  bidj  111,  usbidjan 
tu/prjTTOf,  bruks. 
tuoiStx,  dauns  vo[>i. 
tuoivujxof ;  (tk)  euwvujta,  Illeiduni2i, 
hleidumci  fera. 

CtfUTZU^,  SIIIIS. 

i'fvuepiu,  alar,  kuni. 

eyizveio-Oai ',  fairrinnaii. 

eyto-T«v«t ;     it/iaruaOut  ,     Slandail , 

atstandan,iostandan;  anaqiman, 

£).£(rT«vai,  alvisan. 
ifopi.v,  itisaiwan. 
i/jtv,  aigan,  lnhan,  gababan,  ga- 

stakian,    dissitan;   skulan;    y.,. 

iy_o>v,  unbabands. 
i/Opu,  lijapva. 
e.f_6p«  (atlject.)  ,  fijands. 
iyfiph;,  lijands,  batands. 
tj/tSva,  nadrs. 
I«f,    und  ;   und  fialei,   unle;    tu; 

otou,  und  [aalei,  unie;  e»»f  jroTt, 

uud  wa. 

tetv,  Vlllail. 
c>>/of,  juk,  gajuk. 
6j/of,  aljan. 
tii)r,0v,  alj.inon. 
r.rj//ia,  slei[)a. 
S.r.jxtoCv,  gasleipjan. 

Cr,j,  li|t  in  ;   _(.,,  qiuS. 

^r.rtiv,  sokjan. 

Kmrim;,  sokns,  sokeiuS. 

tvyo;.  jukuzi. 

^u^n,  beist. 

Sufiouv,  gabeistjan. 

tojryptiv,  gifalianana   haban,  gafa- 

lianana  tiuhan;  i_uypo>v,  nuta. 
^oiii,  libains. 
t,o>vr>,  gairda. 
{.uoyovecv,  ganasjan. 
?MOrrotj!v,  gaqiujan,  liban   lanjan, 

lilian  gataujan  ;  ?wortotero-'/at,  ga- 

qiuiiao. 
H,  aippau,  p.iu;  ii' — o.  jabai  — ai|)- 

|iaii,  andiziih  —  ai|ipau. 
■>,ytia'jut,  ilomjan,   galiugjan,  mn- 

nan,  rahnjau,  sveran. 
qyifunuiiKv,  raginon,  visan  kimlins. 
■hyiytoviu ,  [jiudinassus,  fauramapli. 
■hysjioiv,  kindins. 
ijSeuf,  azelaba,  gabaurjaba. 
rjdij,  ju,  ju[ian. 

r,Starn  ,  la|taleiko,  (ilu  gabaurjaba. 
liSovri,  gabaurjojius. 
«flor,  sidus. 

»'xetv,  qiman,  urrinnan. 
riitzia,  vabstus;    rj/txiav  e"xeiv,    US- 

vahsans  visan. 

vkioc,  siiiina,  siiiino,  saml. 

»i)xoi|z£vof,  vid.  eX/.ouv. 

r>tJ.il;,  veis,  vil. 

■hjiipu ,    dags ;    ruV  -huipuv ,   daga 

wammi-h ,    dag  wanoli ;   o   x«6' 

wiipuv,  sinteins. 
huinpo;,  unsar. 
rjttto-uf,  lialbs 
huriv,  uusara ;  o  oftwsi,  imsar. 


1  Eo  ciiim  niodo  v.  Fairrinnan  loco  uftmiaOw.  scribcndum  est. 


1526 

rivtntt,  mi]i[ljlliei,  sve. 

■iiinp,  bau. 

riirto:,  qairrus. 

fiottjo;,  slavands. 

r,avyui_etv,  to,  auaqal. 

havyiv.,  hliup,  [liiliaius,  riinis. 

rio-u_/tof,  SIIllS. 

hrruaOui,  van  visai!. 

rjTn.ua,  vauains. 

«ttov,  niins. 

rixof,  meri[ia. 

dui.uaau,  marci. 

0«).7r£tv,  varmjan. 

QuuZiiaQut,  sildaleikjan,  afslau[)nan, 

OuptCo;,  sildaleik,  afslaupnan. 

6-/vaTof,  d mjius,  daupeiiis. 

&av«iouv,  afilaujijan  ,  gadaiipjan. 

Britticv,  fillian,  galili.ian  ,  usfillian, 

ganavistron. 
Qupptiv   oet    Oxpauv  ,    gadaursan  , 

liaiian,  [irafstjaii  sik. 
fiauoniretv,   sildaleikjan  ;  Oau/jiao-Orj- 

vai,  *  mikilein  algiban. 
flau^tao-TO,-,  sildalciks. 
9eao-f>at,  saiwan,  gasaiwan,  gaum- 

jui. 
Oiurpov,  fairvcill. 
Ociov,  svibls. 
Seleiv,  viljan,  gairnjan. 
bi\nuu,  vilja. 
(/ejttAiov,  grnndiiv.iildjiis. 
Oiuino;,  gruiidiivadiljus. 
uVjieXnuv,  gasuljan. 
0to5iS«zTo?,  at  gu|>a  uslaisips. 
Oeorrvc-uo-TOf,    gudiskaizos    alniialt:, 

nais. 
6>6;,  gn[i,  liauja. 
OzoaiSitrx,  gnji  blolail. 
Oeoac-.ri;,  gil[ililo>lreiS. 
OipuTttiu,  leikin;  ssus. 
Otpurtivuv,  hailj.n,  gabailjan,  !ei- 

kinon,  galeikmon. 
Otpit_nv,  snei[>an. 
OtptTptij;,  a>aus. 
Otpijuiv.aOo.t,  varmjan  sik. 
Oipo;,  asans. 
Oto>piiv,  saiwan,  gasaiwan,  gaum> 

jan. 
•  fiijxrj,  fodr. 
Ojij\u^uv,  daddjan. 
Oii>jj;,  qine  us,  qinakuuds. 
Oiipto-xu/ziv,  du  diuzam  vcigan. 
Onpioj,  dius,  liiari. 
6r,cr«uoit_£tv,  lui/iljan. 
Or.auvpij;,  flU7.il. 
Oty/uvttv,  atsnarpjan. 
9>iCetv,  [jreilian,   gapreili.in,   ana. 

praggan ;  0).i?eo-6«e ,  aglipos  vin- 

iian,  aglous  vinnan. 
OXi/itf,  aglo,  aggvipa. 
Ov.,o-xeiv,  gasvilian  ;  TeOvrjxdtf ,  naus. 
{'vijTOf,  divans;  riurs. 
OopvCniaOui,  aiibjon. 
Oop-jr°,o;,  auhjodus. 
Ojsauetv  ;  TeOrjKuo-jiSvOf,  gamaids. 
Oprr/tiv,  gauuon,  hiufaii. 

Opnar.tiu  ,  blotinaSSUS. 

Opiup\fjt<jtiv ,  gablau[)jan  bairlitaha, 

brobcigana    ustaiknjan;    Opiuui- 

Stuuv,  hrobeigs. 
O/oii,  tagl ;  ptur.  rpi/j; ,  sknfls. 
OpotiaOut,  drobiian. 
Opovo;,  Slols,  sills. 
Ovyurrip,  dauhtnr, 
Ouyuxpujv,  daiihlar. 


IW7 


CLUSSAI.ICM  Glt/EOO  CUTIIICUDI. 


•J<3ir»,  saljan,  iifsiici[>an. 

Omi  !«;<«  ,    [lyilliilllla. 

Ovuu/v,  laljan. 

Ouu'.,-.  Iiatis,  bvalrbei,  innd-,  jiuka. 
u      '.  itaur,  daurous,  daurds. 
.  skiLlus. 

tvptr,  augadauro. 

I  tpmfi^ ,  |nMte.)  daitrai.irds,  (fem.) 

dauravarda,  ilaurj.arJo. 
'■■ia,  buiul,  taubs. 
fhiamrvipim,  liuiistastal*. 

li'.*-,  I  lUIIJO. 

tottOat,  liailjan,  gahailjan,  «anas- 
ian  ;  iabuvat ,  hailjau  sik  ,  ga- 
bailnao, 

hrraof,  Ih  kcw. 

tJilV,    Vttf'.    OjOKV. 

Smc,  sves,  seins,  iivar,  elt  ,  xat' 

iStav  . ;  .01/,  sumlru. 
ttturKi  uuveis,  unhrains. 
iJou,  sai,  baruh,  ban. 
uvariu,  gudjiuassus. 
itpartuiiv,  gndjiuon. 
iepsj»,  guilja. 
1.717»,  allis,  gudlius. 
Upis,  veilis  '. 
ix«vo,-,  mauag*,  gmohs ;   \ a«i  fi> ; 

txdvav    livci,    gauahjii ;     txavov 

routv,     frllafalij.in ;    ix    xpivoiv 

ixavijv,  melj  lagga. 

ixavorr),-,  ViiiijiHla. 
ixa.oGv,  briggan  v.1,1  [>:ui:i. 
ixuuf,  qraiiiinij,iii. 
J)ap6c,  tilas. 
IXorfmii;,  lilasci. 
DaTxeaOut,  luil[ts  visau. 
uutCi  skaudaraip. 
itxari^eiv  gavasjan. 
luartov,  vasli,  snaga. 
iu«tio-u6>,  gavaseitM,  vasijos. 
tva,  ei,  jiei-,  diipcei,  111  Jiize  ei, 
svaei,  du;  o-j^tva,  111  [>eci;  iva 
f/>i,  ibiii,  ibai  auflo;  Zv«  firJTrore, 
ihai  aufui;  Tv«  ri,  duwe. 
('•-jSatgctv,  iudaivisknn. 
!ttiyytOmg,  ibua  aggilum. 
Too,-,  ibus,  ibnaleiks,    samaleiks, 
Siiiinlaudsjro-a^udcfrt.Jjgaleiko. 
wottk,  ibnassus. 

io-ravxt,   slaildin,  gistandau  ,  ga- 
sinji.imn,     siiurjau  ;     tarao-Oai, 
sl.iu.lan. 
ia /Jjivt ,  uiiig  in  ,  gamagan ,  inalits 
visan,   visau;   ioxvw,   svinbs, 
liails. 
ioxupo;,  alirs,  Svinlis. 
(T/.Ji,  malits,  sviupei. 
170),-,  aufto. 
1'xOuSiov,  lisks. 
t/.flu;,  lisks. 
'/yrj;,  laisls. 
xaO«.  svasve. 
xaOatpeiv,  atliafjan  ,  usniiiiau  ,  ga- 

lairan,  gidrausjaii. 
xuOuipttns,  galaiirps. 
xaOanep,  SV6 ,  svasve. 

r.oSupi^tn,  hrainjan,  giliranijui , 

allirainjan;  xotiapiSsoOat ,  hr.iins 
vairbau. 
■/JJurtT;j.i;,  hraineiiis,  gahnineins, 
svikneins. 

xuOapo'f,  lnailis;  xuOuphc;  t;'i  xapota, 
liiiiinjaliaiils. 

»«0  .>'pa,  sitls. 
.  jO.{,,,  ,  galialijo 


»a9iui5:iv,  slepan. 
xaOiivat,  |ia  aljau. 
x«Oi££tv,    gisaljiiu,    silan,  gasil.111 , 
x«0  ^to-Oai,  sitau  ;  xoSijirSai,  sitan, 

anaiian. 

y.uOinzuvai,  gasa  jan. 
xa06  iuv,  svasve. 
xaSoXta&r,  lulls. 

xaOoTt,  uiiie. 

xu8ii>{-,  sve,  svasve.  palei. 

x«i.  jaii.  -uli :  abban ,  auk,  [>an, 

[iiinili,  paruli,  |ia|iri>li,    i[>,  ju; 

inip;sva,   svali,  sve;  xat  yup , 

unie. 
xatstv  ,    gabrannjan ,    inbrannjan  ; 

xauaOuc,  brinnau. 
xotvoc,  uiujis. 
x«ivoti)j,  niujipa. 
xatirjp,  pan. 
xair-;6V,    mel ,   pcihs;   jer,    ilags ; 

weila ;  jr^ri,-  xuipw,  wu  weilo. 
r.-iiaup,  kaisar. 
xaxia,  unselei. 

xaxoXoy£(v,iibilqi|)an,ubil  vourdjin 
x«xo7t«0ei"v,  arbaidjan, 

xaxoitoisfv,  uoljiiub  lanjiin. 

vazoiroior,  ublllnj's. 

xaxo,-,  ubils ;  zuzov,  un[)iub. 

r.u/ovpyos,  ubillojis. 

xar.uj; ,  ulliliba  ;  xuxr';  it/£(v,  llliil 
lialian  ,  ubilaba  liaban .  unliaili 
liaban,  siukan  ;  xaxuj  i/_otv,  un- 
bails, 

xaiuftoc,  raus. 

r.aXiiv,  lia  tan  ,  alliaiian  ;  lapon  , 
gala[)Oii,  atla|ion  ;  i|i[>an,  nanin- 
jan  ;  xsxinfitvoff,  faura  liaitans. 

xaWtiXaio,-,  gods  alevab.iguis. 

xa"'07roi£(v,  vaila  taujan. 

x«"J.o<;,  gods,  j)iu[)eigs. 

xa^uuptu,  bulislr. 

xa^Oirreiv,  galiuljan,  disliuljan. 

x«).i>f,  vaila;  xaXwf  nVeiv .  vaila 
gijvui ;  xalic;  rroKtv,  vaila  taujao. 

ri.Uirj\o;,  *  ulbandus. 

xBuirrttv,  biugan. 

X7v.  paubjabai,  vaila. 

xuveJv,  garaideins ;  *  arliaips. 

x«7rn>£j£tv,  niaidj  111. 

xapSia,  hairto. 

xupnfj;,  akian. 

xupnoyopuv,  akran  liairan. 

xaoTeoiO-iv,  gapvasijan. 

xupyo;,  gramsts. 

x«r«,  r.  genit.,  ana  (ncr.),  and , 
vipra  ;  c.  acc,  bi,  and,  afar(rfnf), 
faura  ,  mip  ,  us  ;  xura  Taura, 
Minialeiko;  xar' fto,-,  jeia  waiu- 
ineli ;  xaO'  -naipav  ,  dagj  W.un- 
meli,  daj?  wanuli  ;  xaT«  iopx-nv, 
iimi  dui[)  warjonob, 

xar«e«iv£tv  ,  gsggan  ,  algaggan  , 
ih  ap  aigaggan,  atsieigau  dalab, 
auieiga.il,  gasteigau,  galeipan, 
i|im  111. 

r.uTuSai.kiv,  gadransjan. 

nma^aptni,  kauijan. 

xura^ao-if,  idd.iljo. 

xara^iCa^-tv  ,    gadrausjaii  ,     dalap 

gileipin. 
xara>1o).>i,  gii-.Jlt'ins,  gaskafUi. 
xaraCfiaGiuiiv,  gajiukan. 
xarayyflJlw,  gakaiinjii),    galeilian, 

merjan. 


1528 

xaruy-iv,  di.l.ij)  alliiiliao,  glliuliua. 
/«r>y:)/v,   lililalijan. 
xaruyt/vwTxiiv,    xartyjwo-tevof  ,  ga- 

larhibs. 
xaraSixafitv,  afilonijan. 
xar«3iMx  1»,  galiiisla  vair[):iii. 
xaTa'5ou)o'.v,  gnpivan. 

/«rwOiiuaTt^e.v,  tfdomjan. 

Mmniryuvtiv,  ga  •ivisk>ui. 

x  Tux«).'JrcT£tv,  liuljan,  gahnijiin. 

xxT«x«tetv.  nil  iinljin. 

x«rax£ioOat,  lig.ui ,  aiiakumlijin. 

>,«t«z)kv,  gabrikan. 

xaToxXitttv,  galiikan. 

/.«tax)iv£iv,  gavauikjan  aiiakuiuL- 

zaT«x)'jo-u6f,  niiiljiisvcipains. 
xaTaxoirntv,  liliggvan. 
x«Tax,3i;uvt?£tv,  afdrausjan. 
x«r«xf.tv£tv ,    gadiiinjaii,  gavargjan, 

du  Slauai  galiiilian. 
xaraxpiTt,-,  giv.irgeins,  vargi|ia. 
x«Ta/.vf)triJ£tv,  giifraujiuon. 
xxTaXa)ia.  liirodi'inS. 
xara)au>Savetv,  gafalian,  gariiiinn. 
xarAiyitv,  gavalj  III. 
■/U-UI.-.IU.UU.  laiba. 
x«T«)£tV6tv,  lultiji.in. 
xara)iO«^etv,  st.nii.uii  afvairpan. 
xuTuD.uyt),  galrijvons,  *  gabct. 
x«Ta))arT£tv ,     g:igavaii[)j.iu  ,     ga- 

fiijion;    x«Ta))aTTE(xOai  ,     gaga- 

vairjinait. 
xuraAuerv,  gat.iiran  ;  saljan  ,   ussal- 

jan. 
xar«)uua,  salipvos,  siajis. 
x«ra;tavO«v£tv,  gilkiinnail. 
xuTuuupxvpsiv,  veitvudjan. 

r.uTuuivu;,  slindro. 
x«T«va9£u«Tt?£iv ,    tid.    XKTaOluarl- 

S£tv. 

YJXTuvap/uv,  kaurjan. 
;:aT«v£u£tv,  b.lud Vjitll. 
xaravoetv,  gaumjaii,  Iiisaiwan. 
xaruvrav,  gai|iiiian,  gnrinuaii. 
xuTa;toCv,   liriggan   vanjiaua ;  xor- 

a;io)Onvat,  vairjbs  visa». 
zaTanarEtv,  giilrudon. 
xuT«)T£Tao-ua,  l.iurliah,  faurahali. 
xRmruttv,  ufsagqjan,   frasiindan , 

xaTarrivio-Oat,  gasiggqan. 
xaraTrXiiv.  atfarjan. 
x«T«p«o-0«t,  lraqi[ian,  vrikan,  un- 

[iiii[)jan. 
xaTupyttJ ,   andbindan  ,   galairan  , 

g.ilaiisjan,     aflagjan ;    ttttmprfii- 

aOat ,  galaurnan;  MtttyytWwt, 

laos  visau. 
xarapTiLetv, 

tlSllllllJII 


niailVj.in,   gaiiiiHvjau, 


xaTaprto-if,  ustaidilt. 
/uTapTKJfia; ,  ustaubei. 
xaTwjxijuZ-.i/ ,  g.iioaiivj  111 ,  ga^jln- 

jin. 
xarao-xnvoi-v,  gabauan. 
xarao-x^voo-if,  sills. 
xar«o-xo7reiv,  lillllulisjao. 
xur«7To)ii,  fetvifis. 
xuTaaTpe^siv,  usvaltjaii. 
/uruoTpoy,),  usvalleiie.. 
xurao-faTTSiv,  usi|:iiiao. 
zartTtOivai,  galagjan. 
xktutiu,),  gaiuailiiiio. 
y.aTu-fuytiv,  IraiUH. 
r.ua/^OstpiaOxt,  fiav-ir^in. 


'  V.  Vtlkt  ante  Tiui.  II,  m  ,  IS  itpo;  pouendum  es! 


1529 

xmtvviWv.  kukjan,  bikukjan. 

x«TKf|0-).u"v,  Irakiiiiua  ■. 

xxtjv«vti,    vibravairbs  ,   *  in  and- 

Vaii])ja. 
xaT-vuirtov,  in  andvairbja,  faura. 
xaT£?ouo-t«i>v.  gavaldan. 
xempya&o-ecet,   vaiirkjan,  gavaurk- 

jan,  usvaurkjan,  gauianvjan,  ga- 

.-.in '{ ■■  ii,  usliuhan. 
x«Tif7«fffl««,   dal;i[)  algaggan,   ga- 

lcipail,  [)airlile<{Jan. 
zzT£cr''iifv,  frailau. 
xar;u9uv  iv,  garaililjan. 
z«r:/er/,    liaban,    gababa",    disni- 

iii.iii,  gal.vian  ;  g  iiiiunaii. 
zaTiiyofs  v,  \TO'  jan. 
txxrffopm ,    UsqiSS,    vroliS  ,    lil   du 

\  roiij;iii. 
*«t>;/:-iv,  laisjan,  galaisjan. 
xcctoixscv,  bauan. 
xaTotx/io-c,-,  bauiins. 
taTO(zr,rijf.iw,  bauains. 
y«T07rrp;£ saSai ,  hairhsniwan. 
z«tm,  dalaf),  dalabi,  d.dabro. 
zarwTecof,  undaraisis. 
x«uu.«Tif;eo-Oai,  ufbrinnan. 
xaur«p!ac>v,  gatandjan. 
fuuiio,  kavlsjo. 
Xau^ao-Oai,  wopan. 
xutuxntia,  WOftllli. 
xa-i/iio-/?,  wofluli. 
xttp-cv,  kapilloo,  skaliao. 
xeioOai,  ligan,  galigibs  vi»an,  sa- 

libs  visan,  gasaltps  vi-an. 
xeXtvetv,  hailan,  uslaubjan. 
xe'Xcucrtta,  liaili. 
zevoSoHta,  lausa  liaiilieins. 
x£vioo?o,-,  flaulands. 
xuo;,  laus,  laushandus ;  svare;  ti; 

xevov,  svare. 
x.-vovv,  lausjan,  uslausjan;  xtvou- 

oOat ,  laus  vairban. 
xevofuwa,  lausavaurdi. 
x.vroupiuv,  hundafabs. 

XiVT/OV.    g  IZlJS. 

xcasuct,  viils,  slriks. 

xipaueuf,  kasja. 

xepacuov,  kas. 

KSpotto',  skalja. 

xipaf,  bauru. 

xepartov,  liaiirn. 

xE^ovivttv,  gageigan,  du  gavauikja 

haban,  gastnldan,  *  gavandjan. 
xipoo,-,    gavaurki;    aiay_j>ov  xEpoof, 

failiugairnei. 
x:y//\tttoOv,  briggan  haubi{)  vumlan. 
xeyaXrj,  haiilii[i ;  xaTa  xifol:,f  i~xwvt 

gatiulidaiinna  ti.iubida. 
xijuoOv,  vid.  eutcouv. 
xqversf,  kiisaragild. 
xf.no;,  aunigards. 
x-ievyetct,  iiiL-reiiis,  vailattiereins. 

xi,pj\,  lllfFJands. 

xi)ouo-o-£tv,  inerjau,    usS|iillou,  vai- 

laiiierja-i. 
xtSwToj,  arfca. 
xtvSuveu£!v,   bireks  visan ,    brreks 

vairban. 
ntvSuvof,  bireikei,  slcihei. 
xtvEiv,  vibon. 
xXaoof,  asls. 
xXaietv,  gretan. 
xXav,  gabrikau. 
xXao-jaa,  g.ibruka,  drauhsna. 
/XauOf/Of,  grets. 
xii:£iv,  gilukan;  xXeuo-Sae,  galuk- 

11311. 


KATA*lAEiN     -—     AET&OS 

x/iirnev,  bliian,  stilan,  biiiiiuan- 
xXeVmf,  jiiubs,  hliftus. 
rX?iutt,  taius,  veitialains. 
xXnpovOftecv.  arbi  ii:iiian,  arbja  vair- 
[1111,  ganitnan. 

xXyjoovo-iia,  arlu. 

xXnpovot/  ;,  atbja,  arbinunija. 

xXfipo;,  lilauls. 

xXnpouo-Oai,  blauls  gasatibs  visan. 

rjfio-t;,  la[)0ns. 

xadto,-,  galapops 

xXi'avo,-,  aiilins. 

xXif/a,  land,  fera. 

xXi/etv,  hneivan  ;  anahnaivjan  ,  ga- 

lagjan. 
x)i'vn,  ligrs. 
xXcvtoW,  liaili. 
xXco-tx,  kubiiu«. 
x)o7Tvi.  piubi. 
x>0ouv,  vegs. 
x)u<)'Uvtc;=tv,  usvagjan. 
xvr.Ouv,  subjm. 
xoopavTnf,  kinlus. 
xoiita,  qibus,  vamba. 
xotuao-Oai  ,     gaslepau  ,    gasviltan  ; 

xexoiu.iio9at,   ligan,  slepan,  ana- 

slepan. 
zoifino-tf ;  xoiu«o-if  tou  u-rvou,  sleps. 
xotvoc  gaiuaitis  ;   gavamms,   un- 

liiams. 
xotvouv,  gainainjan  ,  gagamainjan. 
xotvwvetv,  ganiainjan,  gamainja  vi- 

san. 
xotvuvia,    ganiainei,    gaoiaindubs, 

gaman. 
xotvojvof,  gidaila  ,   gmian;  xotvoivov 

etvac,  gamainjan. 
xotTU,  ligrs,  galigri. 
xoxxcvor,  raud<. 
xoxxo,-,  kaurii». 
xo/ao-t;,  balvcins. 
xo)a9i?etv,  kaupaljan. 
xo)Xicr&at,   bafijan,  gahafljan   sik, 

gahafinan. 
xoUvSccmric;,  skailja. 
xo).oCouv,  gamaurgjan. 
xo/\7rof,  banns. 
xo).uu.Cii6pa,  svumsl. 
xosugciv,  biiggan;  xoai?£o6at,  »nd- 

iiiman,  gannnaii. 
xowopTO*,  mulda,  slubjus. 
zo7r«tetv,  anasilan. 
xo7T(«v,  arbaiiljan,   [lairliarbaidjan. 
xotto,- ,  arbaibs ;  xoJrov  nupiyjc/,  us- 

brtulan. 
roTtpta,  inaihslus. 
xo7TT£tv,  niaitan ;  xo77Teo-0at,  aainun, 

(bkaii. 
xooao-tov,  mavi,  niavilo. 
xopevvuvai ;  xezopeo-ftevof ,  sa[)S. 
xopoj,  uiiia|is. 
xoerttEtv,  feljan. 
xoo-fttof,  hrains,  gafattrs. 
xoofjtoxpaTt.jp,  sa  fairwu  babands. 
xoo-ftof,  niaiiase[)S,  fairwus;  aiv. 
xou-To)-5ia,  vardjans  (ii/ur.). 
zojtvo,-,  lainjo. 
xpaggarof,  baifl. 

zpa?£tv  hrnpjan,  ufltropjan,  gtctan. 
xpcviov,  wairnci. 
xpaa>j-3ov,  skaulS. 

xpaT  louv,  gabvastjan,  insvinbjaii ; 

y.paTatorJO-')ai,  SVIIl[)lian,  g.iSVIIih- 
nan. 
xpa-tlv,  grci|i3it,  Uildgreipan,  lair- 
'  greipan;  liaban,gahjbaii ;  svin|i- 
jau. 


1330 

,;pir!aTo;,  baiista. 

zoaTOf,  inabts,  svinjiei. 

xpauyacje»,  lirOjij  111 

xpauy/j,  bropi. 

r.piotc,  iniiii/. 

xpeicro-ojv,  batiz.t. 

xpuavof ,  driu-o. 

xpiOtvof,  barizitiiis. 

xpiiia,  slaua,  vargiba 

xpi-jnv,  doinjan  ,  aliiiuiijnn,  siojin, 

gastojan  ;  xptvojtai  001 ,   mi[i  bus 

siaui  (liaba). 
xpivov,  bloina. 
zoio-if,  staua. 
zprrrif,  Siaui. 
xpuTtTeiv,  lilhm,  galillian;  xixpili.- 

Oat.  gafulgillSvisan ;  zExpuftfievo;, 

galulgins. 
x  uittov,   fttlhsni  ,   analaugnei ;    s« 

xpuTfToi,  biubj  1,  analaiigniba. 
xpv-rro*,  lulgins,  aiialnigns. 
xrao-8cct,  gastaldan. 
xtiiux;  xT/r-tara,  f.iihu. 
xrireiv,  giskapjan 
zTio-if,  gaskafts. 
xrio-fta,  gaskafts. 
xu€eia,  liutei. 
xuxioOv,  liiiiinian. 
xJxXof ;  xux)«,  bisunjane. 
xu)i£o-8at,  valvison. 
xu))6f,  hanfs. 
xxjfit. ;  zuft«Ta,  vcgos. 
xuft?a)ov,  klismo. 
xuvaptov,  hunits. 
xujTTEtv,  anahneivan. 
xupceu£tv,  fraujiuon. 
xuptof,  Irauja. 
xxjpiorv;,  fraujinassus. 
zupouv,  lulgjan. 
xuuv,  hunds. 
xw)uetv,  varjan. 
xoipug,  haiins,  veihs. 
xfcjf/oVoXif ;  xo)ftoitij)itf,  haimoE  jali 

baurgs. 
xijf/of,  gabaur. 

zojvo,-,  baubs,  ilumb^ ,  uurodjands. 
layyavnv;  Xay^avo),  blauls  niis  ur- 

linnib. 
XaSpa,  piubjo. 
^auaiji,  skura  vindis. 
)v)etv,  i|iban,  inabljan,  rodjan 
>a)ti,  mapleins,  ra/da. 
XaftSavetv,  niinan,  andiiiman;  und- 

grcipan  ;   dissitan  ;    andsaiwan, 

anilsitan. 
)aa7Taf,  hais. 
)au7reiv,  liubtjan,  skeinan. 
XaiJTrpi,-,  bairhtaba. 
)av6av£iv,  galailgnjail. 

)«o,-,  uianagci,  inanasebs. 
X-cTotcetv,  gidraban,  usbulon. 
)«Tpec«,  bloiioassus,  bunsl.  skii- 

kinassus. 
XaTpsueiv,  bloian,  skalkinon,  fulla- 

fahjan. 
Xi^avov,  gras. 
Xeyeev.   qtpati,  hailan ,    naiiiiijan, 

rodjan. 
Xtytiiv,  liaijiii,  laigaion. 
leciio,  liikljo. 
X  for,  slailus. 

).'i-£iv,  van  visan ;  XitTTwv.  vans. 
XsiToup-jta,   andbabti ;  gudjina9sus. 
AEtroupyo',  andbahts. 
)i-pa,  brutslill. 

Xeirpof,  [iruislill  Itabaitds,  [>rulsGIU. 
Xeuxof,  weits. 


ISSI 

Xovo'f ,  rifi    unoXiivtov. 

l»KTTii,-,  valdedja,  bjuba. 

x.,^i,-,  andaucm. 

Wv,    lllll. 

XtOticjfiv,  slainjan,  stiinam  alvair- 
pan,  (siainam)  afvairpao ,  (aial- 
ii  iiii  i  vairpati. 

liOivof ,  lUlnans, 

ItAoCbbiV,  siatnain  vairpan. 

XiOof,  Maina. 

Xixfi-/v,  disvmpjan. 

iipvij,  saivs,  marisaivs. 

Xtuof ,  gredus,  huhrus. 

Xtrpu,  puml. 

Xoyia,  gabaur. 

UyiUaOon,  bagkjan,  raunan,  miton, 
rahojan. 

Xoytxof ,  andapahls. 
Xoy.auif,  mitinis. 
).oyiua/ji-»,  vaurdam  veihan. 

Xoyofiax."».  vatirdajiuka. 

Xoyof ,    vaui  d ;   rapjt>,   sauba  ;  fai- 

lina. 
Xo'5e,f;£tv,  laian. 
XciSo/io»,  ubilvaurds. 
Xotnof.  anpar;  Xotrruv,  paproh,  pa- 

|  ruli  ban,   pantiu;    mv  Xotrrou, 

pan  miais. 
Xout/)6v,  bvahl. 
Xustv,   andbindan ,  galaiisjan  ,  ga- 

tairan;  XuEaOai,  audbuiidnaii. 
Xujic,  Lausjan. 

Xuxof,  vulfs. 

Xuitdv,  gaurian ;  Itmicrihu ,  saui- 
gau ;  XjTMufiEvos,  gaurs. 


Vuw»,  gam  i{»a,  gaurei,  saurga,  irigo. 

Xuroov,  sauii, 

XuTpojfjtf,  uslauscins;  lapons. 

Xu^vta,  lukarnastapa. 

Xu/vof,  Uilvarn. 

ftr/8r?TEu£tv,  siponjan. 

lt*0nro{,  siponeis. 

iu«iv£a'Jat,  dvalmon. 

ur/.xf  ii^fv,  audagjan. 

fiaxifiof,  audags. 

f/ax«otfru'Jf,  nudagei. 

i/.afXXov,  skiljaus  (p/ur.). 

fiuxr.av  Cl  uaxfuv  arro,  (airr.i. 

ftvr.piOzj  e(  a7ro  fiaxooOtv,  lairi';i[>ro. 

|(bxso9v(iii»i  usbeidan,  usbeisueigs 

visan. 
(/«■- voOuuiV.,  laggamodei ,  usbtisus, 

usbeisnei. 
ficclacxta,  unhaili. 
ftaftfflV,  hnastius. 
ftaha-a,  1'isliun,  ussindo. 
t/iXXov ,  inais. 
ftUjj.ii  7.,  avo. 

f/Rfi;/.uvdf ,  faihupraihns,  mammona. 
f/avOavetv,  laisjan  sik,  galaisjan  -ik; 

ganiman,  usniotan,  iranimao,  vi- 

ian ,  ftrj  p£ftaO»ixoif ,  uiiuslaisibs, 
ft.avva,  inanna. 

ftapyupirni,  inarki eilus. 

f/a/>Tu/>,  veitvods;  marvir. 
fiapx\ipciv ,    vcilvodjan ;     ftaoTupii- 

aOat,  vi'ilviMli|>a  baban. 
ftap-zupiaOui,  veitvodjan. 
ftup-rjpwv  <?f  fiap-zvpia,  veilvodi|>a, 

vciivodeins,  vtiivodei,  veitvodi. 

ftaaxiyoxjv,  bliggvan,  iishliggv.m. 
fiafTTt^,  slalis,  voodufnj, 
uaratuX.yit/,  laiisavaurdci. 
(f.ar-t',)oyo;,  iBUUV&urdS, 

ftt/.rafif,  ivare. 

ffMrTKIOTO.f,  usvissi. 
(/.«■<,/,  svarc. 


r.i.ossAr.iiiM  gk  r.co  GOTIIICUU. 

u'//atou,  hairui,  oicki. 
■>  ■  /  oOui .  sakau. 
f/a^o,  vaibj'>,  sakjo. 

fl(,   I  l'i.    .;..  . 

fi£7«''.fov,  to,  mikilei. 

fifyaXnoTof,  Oiikilci. 

/utyaXuvitv,    iiukilj.iii,   gainikiljan ; 

(ifyaXuvioOat,  iinkilii.ui. 
fiiyaXuf,  mikilaba. 
ftiyaf,  inikils. 
fiiy.Oof,  mikilei. 
fii/iaraf,  m.ii»ls. 
fiiytarof ,  maisls: 
fi£0;pfi>>viu£iv,  gaskeirjan. 
f*iO/>,  drugkauci. 

filOiaTOvat   tft.    f> lOtaruvnv  ,    Olipsat- 

j  ni ;  atnimaii,  afsitjan. 
tiiOooita,  listt,  usvandi. 
fifOo/jtov,  iuarka. 
fiiOustv,  drugkans  vis.in. 
fiiOiiaxsaOut ,    drngkans    vaiibm, 

anadrigkan  sik. 
fieOuaof,  afdrugkja. 
fisifuv,  mai/.a,  maislS. 
fiiXav,  svarli/.l,  svartiz'a. 
fiiXaf,  svarts. 
fi.Xei,  kanst,  kara,  karon. 

ttrX-rav,  siJon. 

ciiXt,  milib. 

fiiUetv,  skulan,  skubls  visan  ,  aoa- 
v.iirp  ain.iiiiiiia  visan,  inuuau , 
baban;  fiAXuv,  anavai'bs. 

f/iXof,  lipus. 

fttu-Gpav*,  niaiinbrana. 

fi:'(iy;a''ai,  laian. 

fiiv,  svebinh,  raihtis, 


bau . 
ip,  i  a 


ub; 

f/.sv  —  oe,  a|>[>an  —  il>,  raihlis  - 

a[>|>in,  allis  —  ijj. 
ftivetv.  visanifHttdof/ucsfnsit),  gavi- 

san.  jiaii  b\  isan.g  isiamla.i.  fraiu- 

vaujjis  visan,  .'aljan;  aflifuan. 
fttvouvyt,  svibauh,  pannu  nu  jai , 

raifatis. 
fiivTot,  apban,  svejianb. 
H-.pttnv,  gadailjan,  disdailjan;  ga- 

miiaii. 
f/  ftfiva,  saurga. 
fttptjjvav,  inauroan,  saurgan. 
ftipi;,  daiU. 
fiifiof,  dails,  halba;  fera ;  «rro  t/£- 

f.ou,-,  bi  sumala  ;  ex  pUpove ,  sii 

inan. 
fiioiTiif,  iiiidumonds. 
ftsaov ,     iiiiiluni.i  ;    ava    ftitrov     tiuv 

o/t-jv,  iniji  tveilinaim  maikoiii. 

fiioof.  niitlja. 

uiaorotvov,  mi[igard  ivadiljus. 

ftixa  c.  ijenil.,  m  p,  bi  (ditt.);  c.  ac- 

OU  ,    afar;   fiira   rauTa,    bipe ; 

fis ra  to  r.  t>i/. ,  afar  batti, 
fitTa'1aivsfv,  faran,  Uileipan ,  us- 

lialjau  gtk. 
ftiraStt^ova»,  gibau,  dailjan. 
fi£raxtv£iv,  alva;'jan. 
,u£ra)a,u£av£tv,  andniiiuii. 
fifraX>)\fuf,  andnimaii. 
uerafifXiaOat,  idrcigon. 
fiiTauootfouv,    ing.ilcikon,    inmaid- 

jan. 
uiTuvonv,  idreigon ,  sik   idrcigon, 

gi  ulreigoii. 
u-:r  'vota,  itlreiga. 
fieraar/iiyitv,  uivaniljan. 
piTOffyftftCTi^iiv,  |>aiibgaleikon,  in- 

Uiaidiau;  fimitr^afMTiCMtni,  gi- 

galciknn  sik. 
(.  .T/.ri0..v/i     ali.llltljlll. 


;.;/.'■/    lairaifaan  ,  Lrukjan  ,  and 

iiiiiian. 
fitTox»i,  daila. 
fitro^of,  gaman. 
ftsTptiv,  inilan. 
u  i, .,/,  niitaps,  mitadjo. 
.".,■!.,  und,  imic 
tiii,  oi ;  in'er.og.  ,  ibai,  sai  jau;  uo 

ou,  ibai  ni. 
f/»f>i,  nili,  ni|>  [iau. 
ft>>Sfif,  ni  ainslmn,  ui  manna,  ui 

niaiinalitin,  ni  w.tshiio;  ;/r,tL'v.  ni 

vailn,  ni  ainhiiii  vva. 
fiqSiiroTi,  ni  aiv  wanliiiu. 
fumrt,  jubao  ni,  ni  |>ananiais,  m 

panaseips. 
fi>jxof,  laggei. 
finxuvioOai,  liudan. 
uiiv,  nionop-. 
ftqvuny,  batiilvjati. 
Ufi-n-or:,  ci  vvau  lii,  llibai    vv.iil  ;  niil 

aiiltn,  ibai  aulio,  ibai  wnn. 
jt-hr.w; ,    ibai,    ibai    aulin;    u-n ...- 

oOSi,  ibai  aufto  ni. 
firJTt  —  ,'tiiTf ,  uih  —  nib,  ni  —  uth, 

iuli  —  ni,  ui  —  ni 
fiiJTDo,  aipci;  qipns. 
firirt ,   ibai ,  niba;   i/>jti  «oa  ,   il>ai 

aufto;it  pJTi,    iub.ii  [>au  patci, 

vaitei. 
fuiTeaXuqf ,  ai[>ein  bliggvamls. 
ututvrcv  ,  bisauljai:;    tii^iveaOai ,  bi- 

saulnan. 
fwtpit,  leitils,  miuiiisis ;  fuxpbtipGS, 

niiniiiza,  minnists. 
ftiXtov,  rasta. 
fituetaOai,  galcikon. 
fituijnif,  galeikomls. 
utuviiaxEaOat,  gamunan. 
f/.taEtv,  batan.  andvc  gan,  fljan. 
uiaCtof,  asueis. 
utaOof,  laun.  mizdo. 
fitoOWo,-,  asneis. 
ftva,  daila,  skatts. 
ftvfta,  gamiupi,  gatnunds. 
fivrjfia,  aurahi ,  bi.i  va^na. 
(tvDfietov,  hlaiv,  hlaivasna. 
ftwoftoviuftv,  gamunan. 
ii.vii-w  ruvov,  gamunds. 

uv>iaT£u£iv ;  fiefivnanuuEvri ,  ill  fra- 
gifliin  (visandei). 

fioyiXaXof,  starnois. 
fio/tf,  balisaiv. 
uoaiof,  incla. ' 

fioi  ,  Vtd.  i;.toi. 

fi'.t/'.'Xtf,  horinondei. 
fici/«a0ai,  horillOll. 
uot/ji.1.,  Iiorinassus. 
u/f/-.'/£iv,  litirinon,  gaboiinnn. 
ftoiy(i(,  bors. 
fioX/ausf,  bisaulcios. 
ftoftm,  iairina. 

fiOvrj.  S.llipvus. 

uovoyivu;,  ainaha. 

uovov.  jialain,  [i.ilainei,  vtcb  pat- 
ainei,  web;  ftovov  u»,  {uiainei 
ibai. 

ftovof,  ains. 

fi.vouv ;  ui:i'.vju£vof ,  ainakll. 

fiovoyOuXuof ,  baibs. 

u  ,.,,',  laudja,  vlils ;  uojttni  fi*C>, 
gu|i.iskaiini'i. 

fiooffj...  ^aliairbljjn. 

fiof>ffi'oaif .  bivi. 

uoa^:f,  sliur. 

uvj,  vid.  tjiou. 


1333 

fj&yjloc,    SglO;    SV  xorru    7CU    p-OyJitA, 

nrb.iidai  vinnands. 
puciv,  ushnbjan. 
t/."/;oj,  spill. 
uuxTxpi?etv,  biiaikan. 
uu>o;  6vtx6f,  asiluqairnus. 
uupi?eev,  salbon. 
u-jpov,  balssn.  s.albons. 
uuo-t>;ciov,  run3. 

u'.>«acr6a!,  anavamnijan,  fairinon. 
u/upeeivjev ,  dvalana  galaujan  ;  uw- 

p*iveo-9ae,  baubs  vairjian. 
\L'.,pa,  dvaliba. 
uoiooXoyi»,  dvalavaurtlei. 
uur.ov,  dvaliba. 
uoipo,-,  dvals. 
ku,  ja,  jai, 
w.6,-,  allis. 
vipoof,  nardus. 
vtfiMncw,    usfarbon     gaiaujau    us 

skipa,  n:iqabs  vai  jiin. 
KKMtneXi  juggalaubs. 
vsxpo;,  dau{)s. 
vexpouv,  daujijan. 
vi/ptuo-tf,  dau{>eins. 
veo;.  niujis,  juggs. 
veoo-o-6;,  juggs. 
vsoto?,  juuda. 

veoyurof,  llillj.l  Sa'if>S. 

«ucrv,  bandvjan. 

vtfO.ri,  millima. 

vcotTspMOf ,  juggs. 

Mjfe»,  spinuaii. 

vojTtafEtv,  barnisks  visan. 

vijjTto;,  barnisks,  niuktahs;  t«  toO 

vnTrtou,  barniskei. 
vrjo-^fita,  lausqj>rei,  fastubni. 
vnoTSuttv,  faslan. 
v.iori;,  lausqibrs. 
vuyci/.to;   andubahts,  pafanrs. 
v.,v-:tv,   andabahls  visan,  usskavs 

visan,  vars  visan. 
vtxoiv,  gajiukan. 
vtxo;,  sigis. 
virm-iv,  bvahm,  afbvahan,  ushva- 

han;  vtrT^o-^at,  pvahan,  afpva- 

lian,  bibvahan. 
voefv,  frabjan. 
voaua,  mnns,  frabi. 
vou»i.  vinja ;  vou>iv  exeiv,  *  vulan. 
vap't>a,  alijan,  hugjan,  munan. 
lotcexcV,  viiodafasteis. 
voaiu»:»,  vitodeigo. 
vou-/5t5ao-xa).oi,  vitodslaisareis. 
v.,ctoC;cfta,  vtiodis  garaideins. 
viuor,  viwb. 
voT-;v,  siukan. 

voto;,  saubls. 

vou8iTStv ,  lalzjan. 

vouve^oj;,  frodaba. 

vo0>,  ana,  lings,  gahugds,  frabi. 

nor.  mbtr,  naubaimbair,  fruma  jiu- 

ieis. 
vuutp>),  brups. 
vjnycf ,  brupfabs. 
■vjuyiiv,  brupfaps. 
vuv,  nu,  sai,  nu  sai. 
vuvi,  nu,  uu  sai. 
vul,  nalus. 

vuy_9>juEpfjv,  noht  jab  d..g. 
ifjta,  salijivos. 
grvt&aOccc,  saljan. 
Ecvo5ox«i"'J,  gaslins  andiiiiiiaii. 
ih<,;,  gasis;  vairdus. 
EsTiuf,  aurkcis. 
^iioecivecrOai,  gabaursnan,  gasuuik- 


MOX0OS     —     OV 

nriii;   itjnpauuivof ,   gipaursans , 
baursn*. 
?d,oo;,  paursus. 
tjUArvof,  iriveins. 
rjuJ\ov,  irin. 
ijupav,  b  skalian. 

o,  sa  ;  is,  sama  ;  6  c  parfirip.  •  Izei ; 
o  ttsv  —  o  Si,  suins  —  SttOizuta. 
cVySoijnrvTe,  alilautehund. 
07S00;,  aliiuda. 
ooi)7£tv,  briggan,  tinhan. 

oSotTropia,  vraiodus. 

636;,  staiga,  vigs ;  6S6v  iroteiv,  skev- 
jan. 

6Souf.  tunbus. 

65uv</.-r0ae,  vinnan. 

63'jv)i,  aglo,  sair. 

oSupuo;,  gauno|ia. 

oiTejv,  fnls  visan. 

otoa,  vid.  eioivat. 

oecaOett,  miinait. 

otxetv,  bauan. 

oiitGeof,  ing.irilia  :  sves. 

otwrr;;,  skalks,  JjlUS. 

otvnTYJptov,  bau.'ins. 

oixta,  ganls,  razn. 

oextetxo;,  illiiakllllds. 

oixo5eo-7TO«tv,  garda  valdan. 

otzoSeo-TToTi);,  gaida  v»ldands,  hei- 
vafrauja. 

ot'/.o5oueiv,  liiurjan,  gatimrjan;  oi- 
xoSoetuv,  tiinrja. 

otxoSouri,  timreins ,  galimreins,  ga- 
limrjo. 

otzovouia,  fauragaggi,  ragin. 

oixovotjtof,  faurgaggja,  lauragigga.  _ 

otzof,  gards,    razn ;   gadaukans;  6 
x«t'  cIxoj,  iii^snii*. 

oizouuij/;,  iniiljiiiigards. 

oixTcipov,  gablefbjan. 

otxTcpuoV,  lilt-ijiei,  galileipci. 

o'xTtptt»)V,  b!e'J)s;   oixri/iucva  etvct, 

bfeibjan. 

o'-joTr6T>;f,  a  drugkja,  veindrugji. 

otvoc  vfiu. 

olof ,  svaleiks  sve ,  wileiks  ,  saei , 

was;  oux  °-ov  °T't  svepauh  ni. 
oxvKfiv,  latei. 
''xj);p6;,  Iats. 
6/.Tcii/i£t>o.-,  abtaudogs. 
oxtu,  autau. 
o>£6pof,  qisieins,  fralisls,  fravaur- 

deins. 
oAiyirrto-vo;,  leiiii  galaubjands. 
oi.iyac,  Kilils,  favs;  6)170^,  leitil. 
ciiyi^v/r,:,  grindafrapjis. 

i/oxarJTOj/tit,  allliruilSls. 
oioyj.noo;,  gabails,  saujis. 
61o;,  alls. 

6).oT£^oif,  allandjo. 

6).o>;,  allis. 

ifii\iit,  gavaurdi. 

ouvuvai  et  ouvuetv,  svaran. 

6ixo0ute«S6v,  gavileis. 

ouoteiSeiv,  galciks  visan. 

ouoto;,  galeiks. 

ouoeoOv,  galeikon;  6potouo-9ae,  ga- 

leiks  vaiiban,  galeikon. 
ouoiojatce,  galeik;. 
6uoio)f ,  samateiko ;   ouoiw;  jtoiecv  , 

galeikon. 
ouolo-yjtv,  andbaitan;   oetolovsuets- 

■joc,  unandsakans,  unandsoks. 

ouoloyia,  audaliail. 

: uoAo youuEvw; ,  iinsa h la ba . 

6uwf  uivTot,  banuli  Jian  svi'Jj  iuIi. 

oyxjccov,  asilus. 


15^i 

6v£ioi'£<v,  IJveiljan, 

6v£i5tTii')'c,  idvcit. 

ovetSof,  idveit. 

ovivao-^xt,  niulan. 

Svoua,  namo  ;  ovouaTt ,  liailans  na- 

min  ;  ovouct  serrtv  aurw,  Ir.niada; 

To"voua,  J)izuh  nanio  (vas)_. 
ovouaferj.  namnjaii.  gaaaimijan. 
ovo;,  as:lus. 
6vt6>;,  hi  sunjai. 
6;o;,  akeii. 

oTrto-Oev,  aftana,  aftaro. 
oiriTO) ,  afar,  aflaro ,   hindar ;  t« 

07rio-o>,  po  afia  ;  si;  Ti  o/ricroi,  al  • 

tra,  ilmks. 
orrla,  sarva,  vepna. 
6>roto;,  wileiks. 
6>t6t£,  ()an. 
orrou,  badei.  Jiarei;  ojtou  eiv,  Jin!- 

ei,   piswadub   hadei ,  piswadr.ll 

pei,  biswaruh  jjei. 

ojTTao-ia.  sillliS. 
ortojf ,  ei. 

opri ,  saiwan,  g.isaiwan,  dugasai- 
wan,  nsgasaiwan*  gatimjiu,  vi- 
tan;  opacrflat,  sik  atiucjan,  at- 
aug:{)S  vairban,  alaugij)s  visan  , 
in  siunai  vairban. 
opaTOf,  gasaiwans. 

opyii,  baiis,  bvaiibei,  mods. 

6p7itso-6«t,  bvairhs  visan;  6o/ic:6u£- 
vof,  mndags  ;  op^tcrSfV,  pvairhs. 

opyO.oc,  pv.iirbs. 

ooeyEo-Sat.gairnjan. 

6p£tv>i,  bairgahei. 

ooQorroosiv,  railitaba  gaggan. 

opOoToieetv  raihlaba  raidjan. 

6o6o"i;,  raihtaba. 

opeov,  marka. 

6'pxiietv,  iiisvaran. 

opzoc,  aibs. 

6pu«v,  rinnan,  run  gavauikjan  sis, 

6'r.o;,  fairgimi. 

cpJTTEtv,  r.sgraban. 

optpcniK,  vitlnvairns. 

6pv_eto-6at,  plinsjan. 

Aff  et  6;  6-v,  saei ,  izei,  was,  vraznli 
fflci,  sawazuh  saei ,  biswazull 
saei.  J)  swazuli  ei,  piswazuh  pe  ; 
6;  uev  —  6;  Se,  sums  —  sumsuh. 

60-K/tf,  sva  ufta  sve. 

60-to;,  veihs,  svikns. 

6o-i6to;,  veitiiba,  s.tnja. 

60-ioj;,  veibaba. 

6o-u6,  dauns. 

60-0;,  saei.  biswazuh  saei,  sa  laggs 
sve  ;  svalauds  sve  ;  sva  maiiaas 
sve,  sva  manags  svusve,  waiva 
manags  ;  sva  lilu  svo,  wan  lilu, 
'  wan  (ilu  mais;  onoc  v.v,  biswaz- 
nh  bei ;  ep'  ojov  ,  sva  lagga  svc, 
und  Jiala  vveilos  bei- 

cjTrep,  saci, 

otti;,  saei  ,  izei;  60-Tt;  <"v  ,  sawnz- 
iib  saei,  piswa/.uh  saei,  biswaz- 
iili  pei ;  6,Tt  5v,  batei  wa. 

oiTpaxtvo;,  airbeins,  digans. 

oo-tfprfsi;,  dauns. 

6it!)i-j;,  bups. 

othv,  pin,  bi  bc. 

6t£,  paii,  bi  pe. 

-i.  L-i,  bande,  bammei, batei.Jiei, 

unic;  cj/;  oti,  ni  J).it>:i,  nibeei. 

>j,    barei;  oZ  lcev,  piswaduh  pei. 

•i,  ni,  ni   vailit ;  ne.'  niu  ?  ouuij, 

ni,  ni  bau;  oj  7»'p,  nih  Jian  ,  xuJ 

1 J,  ni,  nili. 


1531 

ou/,  o. 

C    ■Jl,    »31. 

0Ur5c,    Hlll,   lllll    |i  u|. 

ouSs.;,  iii   ih  sl.ini  (  nj  nianna  ,   m 

lll.lllnahuil.    Ili     WJsllllll  ;    oJSlv  , 

ni  vaihi,  »|  lue  ainnhun  m  ;  <>;- 

rttvi,  ni  ui. il  vailii. 
ovtrmvt,  iii  :iiv,  i  i  wunliiin. 
oi3;rw,  riil.  i,"-~'o. 
oOx.ti.  ni  |i:in:iiii:iis,  ni  pauaseips  , 

ju  banaaeibs  ni,  aanipanuseips. 

'  -J.  ;    V,    311    llllll. 

ouv,  :.ji|>:in  ,  pan  ,  [i.i.uili  ,  eipan  , 

pap.uli   |>an  ,  iiu  ,  ip   nu,  uuli , 

niiiiu  ,  —  uli;  •  au. 
vncia  :  ui.kja. 
o.troj    et    oufJerroj  ,   n     ii:iiili|.,in,  n 

n:itili|janul),  ui  nauli. 
oupavtof ,  sa  ufir  lniiiinaui  ;    liimi- 

n.ikuii.ls. 
oCpcvof,  himius. 

OUf,   .ili'. i. 

oOo-ix,  aigin,  sves. 

ovrt  —  ourt,  nili  —  nili ;  ui  —  nili, 

nifa  —  uj,  ni  —  ni. 
OVTOf  .  sa  ,    sah  ,  is ;  ouro;  o .  sa  , 

c  pv.rc  s:>  izei;  ourof,  ourof,  sa 

■■ilua;  ix  tovtou,  us  painina  niela. 
o°toj  ,  sva  ,  svah  ,  sva  jali  ;  svau  ? 

pvro»  uef.  svah,  sva  jah,  svah 

jah ,  ourwf  uc  ,  svasve. 
o"z,:,  ni;  ne!  nei  fniu? 
Bfxt}  (v  ,   skulan  ,    skulds    visan  , 

skula   visan. 
ofuUrtc,  sknla. 
afcuui,  skuldo. 
oyiiiijfia;  ra  oyeAnitaTa  ij/xolv,  patei 

skuL.ns  Mjiiui. 
6$>£>ov,  vanei. 
oytXof,  bnla. 
ocJ3a>a.o3ou>sta ;  tv    6rfla>u.o5ov>£i«  , 

in  atlgam  skalkinoiid-i 

''flu/.-JLO;,    ailgO. 

oyij,  vanrms. 

oypuf,  aubniisio. 

W""v  ;  ojrtau/ijyof ,  anahahaips. 

ox>oj,  hiuhuia,  iumjo,  nianagei. 

ovuowfut,  tulgipa. 

owopeov,  lisks. 

o«*,  andunahti. 

owa,  andanalili,  seipu. 

owtf,  sinns,  vlits. 

o^tivioy,  andavizn,  aiina,  laun. 

nayic.  Iilaiiun,  vruggo. 

vmefut,    vinno,    vunns,  [.ulains  , 

TraO»ua  ftov,  palei  vilill.i. 

traflof ,  vinno,  viiiua  ,  gairuni. 
rr«(5a'o  ov,  magula,  skalks. 
rra  Ssia,  lalzeins. 
rratoWcv,  olzjan,  gaialzjan. 
ireucttdOtv,  us  barniskja, 
rratSiov,  barn,  barnilo. 
rratrSierx»,   pivi. 
irottri,  sj  ihan. 

mnc,  uiavi ;  magus,  biuuiagus. 
rrcuat,  airis. 
iraXettoVi  faiinis. 
rra>4ioTi)f,  lairnipa. 
muVg,  brakja. 
rtccAtv,  afira. 
iriirr^J.uf,  lilu  niauags. 
irovoir>ta,  sarva  (u/ui.). 
ravouoyitt,  liludeisei,  varci. 
iravouoyof,  lisleigs. 
ffavragbSr*,  alla|iro. 
ncmayau,  aod  all. 
irovrooVv,  all»|.ro. 


GLOBSAMUti  GRtSCO-GOTOiCOU. 

»ravroxp«r<,,p,  alhal.l.iuds. 
rravTOTt,  Mliltino,   franivigis. 

mnrruc ,  aufio ,  vaila ;  ,y«  tr4vrt«f  , 

<i  wuivu. 
rr«p«,  f.  (itwi.  ,     ;,t  ,    fraill,  •  llu  J 

c.  dnr,  lii  (</„,.),  |aur,  ■  Iram  ; 

c.  acc,    fnii,    faura,  ncwa,  vi- 

[>ra  ;  mta*e,  |,.iu. 

n«oaCa»;(v,  g.-.hairan. 
jrap«C«T(f,  lnissi.lrds. 
rraoaCar.,,-,  inissalaujands. 
Trap«Co>xi,  gajuko. 
rr«fc.Gou>;ujT(/«(,  ufarniuiinon. 
r.apay/Uiu,  anahusns. 

mtMTTOM»,   anabiudan,  faiiih.u- 
il.ii. . 

mtf*7n»,   |iairhgDggan  ,   pairhlei- 

bau,  vtarh.in. 
Raoaytyvta-oiu,  algaggan,  qinian. 
nupa.tirtm,;,  vaggs. 
nupuoiyeo-Oat,  aiidnillian. 
Trap«5(3ova(,    algil.an,    levj.n,    ga- 

WVJan,  :ui  .lilliaii. 
iraoetiiocjo;,  vuljiags. 
ir«6«.Joo-t;,  anabusns,  anafilh,  ana- 

fulhano,  pa;ei  aiiafiiihun. 
7r,o«?>;>ouy  ,   inaljanon  ,  fn  aljan 

briggan. 
r.apad/ixr,,  analilli. 
7rao«(T£tor8a(,  laurq.han,  bivandjan. 
Trap«xo>£tv,    bitljau;    gablaihan  , 

brafsijan,  gapralsijan. 

Tr«f.axa>UTrT£ty.  galiuljail. 
7T«faxeto-0at,  atligun,  alvisan. 
Tr«£.«z>no-i; ,  hida  ,  iisbioi eins  ;  gi- 

j  laihts,  brafsieins  ;  lajions. 
7Taoax>ijTo;,  parakletus. 
Tracaxori ,  idarhauseins. 
ira/;axo>ou9£tv,  galaisijan,   galaisia 

visan.  af.irlaistjan. 
7rar,a>au"av£rv,  niinail,  and:iil!K.n  , 

gannian,  nsniman,  franiinan. 
7rao«>(o;,  faur  niarein. 
7r«p«/.uety  ;   7r«jOa>s>vt/£vo;,  nsltjja. 
mcjsaXuTtxof,  INib». 
7raoa«c'vetv,  saljan,  |>airbvi-aii. 
rra.oauuOjio-Oat  .    (jablaibail,  jjraf>t- 

jan,  gapratslj m. 
TaoatzuSiov,  ga|.laihls. 
7raoar;>>icrtov,  llcwa. 
itzpar.aps-jztj  «, ,    gaggan  ,     pairh- 
gaggan  ,     faurgaggan  ,     faura- 
B-'_ggan. 
Tra/a-Toj^ta,  niissadcds.fravaurhls. 
7raoaax-u«Jetv,  ganiauviau. 
7rar>ao-x2urj   paraskaive. 
iraoaTDOtrv,  vitan. 
Ttjcurtiprxn,;  alvitaius. 
TTupaTiOivat  ,    faurlagjan  ,  all.igjan 

faur;  irapaTt'8sr/0at,  analiihan. 
KupuvTixu,  andvairps. 
nap avfovsiv ;  irupaf fovuv,  unvilS. 
Ttapa^-tfiaUfj,  villliu  visan. 
va  u/cfiuu,  sunsaiv,  suns. 
napiivxi  ,    ainlvaii  |i>.   visan,  qiman 
(ia  pratcrit.),  visan,  fauravisan; 

rraotjy,  andvairbs. 
miotifetytirittt,  ufstinpan. 
rraotifaxTOf,  ufsliQpanda. 

r  Apitnp/jtjfjui,  iiiuufsliupan. 
naptxTo;,  inuh,  afar  pula. 
rra()s/z(?o>rj,  bibuurgeins. 

iTupioyitjOM,  bairiigaggan  .  uiar- 
gaggan,  binaarleipan,  usleiban. 

7<api^itv  ,  antlstaldan  ,  galavjan  , 
gausjan,  atkuniun  ,  xi.-tv  ra»- 


455li 
i/j.M  ,    Uvpi  iulan  ,     rra,',£y  ioOat , 

iragiban. 

it  pr,ytr,ia,  [irafsleins. 
iraofltvta,  iiiag:i)ii'i. 
r.apOs-jo;,  magaps,  mavi. 
muiterravtu,    aisatjan,    fauragasai- 

jan  ,    alslaiiiian  ,   fauraslandan, 

USliuhan,  USgiban  ;  iraoto-ravat  . 

slindan,  alvisan. 
raoooo;  ;  h  napoSn,  pairhleipands. 
lrapotxos,  aljaklins. 
vupotuiu,  gaju',o. 
7raootvof,   V.inn.lS. 
nupo/10'Of,  galeiks. 
7r«po;uv£tv,  ingrailijan. 
Ttopr,pyit,zn,   brigpa,,  ,,,  pvairliein  , 

giauijan  dn  pvairbein, 

rrarooytcruo;,  pvail  llci. 

rtapovaia,  nuillS. 

nu/ifrio-ia,    balpei  ,   IrauainS  ;  rrari- 


pno-ia,  bal()aba  ;  andaugjo.  and- 
angiba,  svikunpaha  ;  ev  wapon- 
o-ia  etvat,  usknnps  visan. 

Trapymo-taJscfOai,  gadaursan. 

rra;,  alls,  ainsbun,  wasub,  warjiz- 
uh ;  jrrivTEf ,  «liani  allai  alakjo  ; 
Tra;  o  ,  wazuh  ,  wazuh  saci  ,  sa 
wazuh  saei ;  nu;  o"o-ri; ,  wazuh 
saei,  sa  wazuh  saei  ;  «retf  t,;  «v, 
wazuh  saei;  Jti  TravTo;,  sinleiuo. 

naoxa,  paska. 

rrao-^tv,  gapul.in.vinnan,  garinnan. 

raTtiv,  trudan. 

rta:rtp,  atta,  l.xlar. 

Trarfa><ur);,  atlan  bliggvands. 

Trarpti,  fadrein,  fadreius. 

Trarpi;,  gabaurps;  land. 

irau£o-6at,  auasiavan,  weilan,  ga- 
weilan, '  ganaupjan  ;  oujrauoas- 
vo;,  un^veibands. 

TriSr),  eisarn  bi  fotuns  gabng.n  , 
fotubandi, 

rr^Stvof ,  ibns. 

rr£tO£ty,  fullavcisjan  ;  TreTroiOivat  , 
liaiian  ,  galrauan  ;  mtrotto;  ii- 
Siyxt,  iriggvaba  vitan;  mt6W9a', 
ulliausjan  ;  rrerrsiTflat  ,  tr  ggv.ba 
galaubjan,  irauan,  galrauan. 

TT£tv>]y,  gred.m,  gredags  vi-an , 
gredags  vairpin,  hiifgrjan. 

rretpiijstv,  fraisau  ,  usfraisan. 

rretpar/uof,  fraistubni. 

rretffuov/j.  gakunds. 

rrijtrrstv,  sar.djaii ,  iiisaudj  .0  ;  fau- 
ragasandjan. 

tt£v»;,  unleds. 

TrsvOsiy,  gaunon,  qainon. 

TrevOepa,  Svaihro. 

TXevOepo';,  svailira. 

mvrauf,  limf  sii.pam. 

trfvraxti-^ntot,  liu.l  pusuildjos. 

7r:VT«xoo-ta,  limfhunda. 

rriyre,  fiinf. 

rr.vTiXatotxaro;,  lillili.lUlllUlldj. 

TrevTiixovra,  limlligjiis. 

rrtvr>;xoo-T>),  painUkusll). 

7Teiroi'j>;ct,-,  uauains. 

itip,  svebaub,  railnis. 

rripav,  hliidana  ,  hiudar  ,  ufar  ;   ei; 

ro  nipa-j,  hindar,  jainis  siadii. 
w*j ..;.  ands. 
moi  c  gm.,  I.i  (.icc),  .lu.in  (orn.i, 

liain,  e.  «..-.,  bi  (.if  ). 
m/Maytcv,  bit.uh.iu. 
rrtpiaipeiv,  afuiinau. 
m/nCouXtiv,  vasjan,   gavasjan;  lii- 

vjibjui ,   faivindau;    irioiSttUiin 


1537  DEPIBAEnESeAI 

yupax* ,  bgraban  grahai  ;  -r-pt- 

CaXXraOat,  (sik)  vasjail. 
nspttlineaOxt,  bisaiwan ,  insaiwan, 

vlaiton. 
mp  tSeiv,  bibindan. 
nepnpyu^eaOut,  fairreiljan. 
nepiepyo;,  fairveiijaiids. 
mpUpxeo-Qut,  bairhgaggan. 
Ktpiiyjtv,  dbnaban. 
Tzeptt^wnrjvat,  bij-airdan,  ufgairdan. 
itipttata.w.1 ,  bi.iandan  ;    itiotvsta.- 

aOat,  bivandjan. 

mptxaXWxen,  liuljan. 
Tcepiy.efajaia,  llillllS. 
nepxtiaOat,  galasjau  (in  past.). 
neptxpvnTttv,  galaugnjaii. 
neptxvy.Xovv ,  bisinndan  ,  bivaibjan. 
tTEptXajtjretv,  biskeinan. 
itep tXcirrEiv  ,    biluibjan  ;   rrtptXn-rE— 

aOa.t,  aflifnan. 
irepiXujrof,  gaurs. 
jrEptotxEtv,  bisitan. 
rrepiotxof,  bisitands. 
neptizneiv,  gaggan,  waiih.ui,  war- 

bon. 
n-pmeipttv,  gabivan. 
7rep«ijrr£tv,  frariunail. 
nsptrroteio-Out,  lairvaurkjan. 
nepmoinat;,  ganisls,  galieideins. 
neptaaeiu,  lliaiijgdtihs,  ufarasstis. 
icepuraeuen  ,    gaaukau  ,   ufarassau 
ganohjaii  ,  gannhnaii  gataujan, 
ufarassjan  ,  ufjrfullj.in  ;    biauk- 
nan,  allifuan,  inanagi/u  vairban, 
nianagnau,  usinanaguan  ,   ufar- 
assau  habau  ,   ufarassu    visan  , 
ular  (ilu  visan,  ufarvisan. 
nepiaatvpa,  laiba,  ufarassus,  ufr- 

fiillci.  . 
ntptaaiv,  iifjn,  nianagizo  ;  ujrlp,  ex 
mptaaoti,  maizo;  neptaaozepov  , 
niais,  managizo ;  ptaXXov   itepta- 
aoxeoov,  mais  hamina. 
neptaaoxipa;  ,  inais  ,   blaus,  ul.ir- 

assau. 
neptaaCj;,  niais. 
mpta-ipu,  ahaks. 
neptTejjivsiv,  bimaitan. 
ntptrAivat ,  lagjan  ana  ,  atlagjan  , 

gaiagjan,  bi>aijan. 
jr-piTOfHJ,  biluait. 
mptTpiy_ttv,  birinnan. 
neptfipeiv,  bairan,  usvaln(jan. 
Tepi%v>poc;,  n,  gavi,  gavi  bisitande  , 
gaujans,  iusiiands,  hata  bisuu- 
jane  land. 
ntpnepe-JeaOut   ll.nitaii. 
nepvat;  anonspvai,  af  fairnin  jera. 

JTeTElVCV,    fUglS. 

nizpa,  ballus,  SlainS. 

r.iTpuiovs,  Mainaus. 
nnyn,  bruuna. 
irqXtxor,  wifiks. 
jrrjXof,  baho,  fani. 
niipa,  matibalgs. 
nny^ti;,  aleina. 
ntu^etv,  falian,  gafalian. 
Tris^stv;  m- tta/jivo;,  ularfulls. 
mxpaiveaOut,  bailrs  visan. 
jrtxpia,  bailrei. 
•nxpwf,  baitraba. 

nfini.ccjut,  fulljan,    gafulljaii;  jxiu.- 
n>uaOut,  fulis  vairbau,  gafulluau, 

usfullnan. 

rrtvaxiStov,  Spilda. 

nivu%,  mes. 

irimv,  drigkau,  gadngkan. 


riPOBAIXElN 

moTT,;,  smairhr. 
ntnpaaxetv  ,  frabugjan. 
ninretv,  driusan,  gadriusan. 
7rto-T£uetv,  laubjan,  galaubjan,  ga- 

Irauan. 
7rtt7Ttx6f,  pistike.ns. 
Ttio-Ttf,  galaubeius. 
ntaxo;,   triggvs,    galaubjands,  ga- 

laubeins. 
iKffTovv,  galrauan. 
jrXavav,  Jirzjan  ;    7rXav«a6at,  airzis 

visan.  airzis  vaiiban  ;  TrXavoj/te- 

voj,  airzis. 
7r>avn,  airziba,  airzei. 
jrXovof,  airzjands. 
jrXa:,  spilda. 
jrXaau.a,  g.ldik. 

7r>«o-o-«tv,  deigan. 

7r).«Tefa,  gatvo,  fauradauri,  plapja 

TrXarof,  braidei. 

7r)xtT0veo-6at,  urrumnan. 

jriotTuf,  braids. 

n/\iyu.a.  tlalita. 

7r);tv,  farjan. 

rrXetorof,  maists,   managisis,  ma- 

nags. 
7r)stwv,  managiza ;  ttXeiov  ,   maizo  , 

ii  ai<;  eVt  rrXstbv,  lilu,du  lilusuai. 
nlixitJ.  usvindan. 
TrXsovajEtv  ,  inanagizo  baban,  ma- 

nagj.in,  managnau. 
7t).£ov£XT£tv,  gaaiginon  ,  bifaibon, 

gafaihon. 
7r)£ov£XT>)f,  faihulriks. 
7r).£ov£?ia,   bilaihons ,    lifaili,    fai- 

bugeiro,  failiufrikei 
ttXd-joj,  banja,  slalis. 
n/\fiOo;,  bansa,    iiiuhma,  managei, 

filusna. 
7r).)i6uv£tv,  managjan. 
jrXiixTuf,  slahals. 
n/Xnpptypa,  garunjo. 
7rXijv,  ajiban,  alja,  bande,  svrbaub, 

abban  sve|>auh,  ib  sve(>auh. 
nl-np »f ,  fulls ;  7rXijpj)f  irtTOf ,  fullcibs 

kaumis. 
irXnaouv,    fulljan  ,   tisfulljan  ;  jrXn- 

povaOut,  fullnau,  usfulluan,  lulls 

vairban. 

jrXrjcoctXjjvov,  fullip. 

nt\r,pofoptiv  ,  nsfulljan  ,  gafulla- 
veisjun  ;  veni.ripotfopnp.ivo;  ,  al- 
lavaurstva. 

nlr)paiiu,    usfulleins  ,    fullo  ;   7rXrj- 
poip.u  xluapcuTuv  ,  fulls  fjalirtiko. 
ni.riaiov  ;  6  7r).rjtrtov,  nevviuidja.* 
7r)r;i7uov(i,  soh. 

7rXr,iT£70ai,  usfilma  vaiiban. 
jrX'jiaotov,  skip. 
jrXotov,  skip. 

irXovo-tof,  gabgs. 

ir)ouot&)f,  gabigaba. 

jr).ouT£t"v,  gabignan,  gabigs  v.iir[>an; 

jrXouTtiv,  gabigS. 
7tXouTt?£tv,  gabigjan  ;  nio-jTiteaOut, 

gabignan. 
jrXouTOf,  galiei. 
jrv=tv,  vaiau. 
TtvEUfta,  alnna. 
jrvEuuartxof,  ahmein^. 
Trvyio-Sat,  afwapnau. 
7ro^£v,  wabro. 
TtotEtv,  laujaii ,   gataujan  ,   vauik- 

jan  ,    gavaurkjan  ■     utij    Troitiv  , 

unbairauils. 
noiriua,  taui. 

jrotxiXo,-,  tnissaleiks. 


1538 

natp.cj.isuv,  baldan. 

jrotvriv,  hairdeis. 
jretixv-g,  hairda,  avebi, 
jrotof,  wileiks,  was. 

nOeuo;,  vigailS. 
jroXif,  bautgs. 
nohreia,  usniet. 

7ro)tT£u:!70at,  usmilan. 
7ioXtTeu//a,  banains. 
7roXtT>if,  banrgja. 
7roXXaxtf,  ufla. 
jroXX«7rXacrtuv,  managfalbs. 
jroXuXo-/!^,  libivaurtlei. 
no'i.\inoixt'/.o; ,   nian  iglaljis  ,    filnlci- 

lius. 

7ro).uf  ,  lilu  ,  inanags,  ganohs,  nii- 

kils  ,  '  alls  ;  rroXu,  filaus;  jioXXu, 

imd  filu. 
jroXvTeXrif,  galaubs,  galubs. 
jroXuTt-tof,  liliigalauhs. 
nouu,  dragk. 
jrovjjptot,  iuiselei. 
jrovnpof.  unsels,  nbils. 
nopeunOai,  gaggan,    algaggm,  af- 

gaggan,  afleihan  ,  galei|iau,  vra- 

ton. 
-rropOeiv,  brikan. 

noptapti;,  gavaurki,  faibngavaurki 
-opvetcx,  horinassus,  kalkin.issus. 
jropvjj,  kalkjo. 
jropvof,  hors. 

jroppw,  fairra ;  jroprta  «!to,  fairra. 
jrop'p'w6ev,  fairra|»rn. 
nopfjpa,  paurpura. 
7ropt(.upouf,  paurpurobs. 
noatf,  dragk. 
Ttoao;,  wclauds ,  wan   laggs  ,   wan 

manags  ,  wan   filu  ;  jroor-p,  und 

wan  iilu  ,  wan  filu,  wan. 
jroraftof,  awa,  flodus. 
7roTa7rof,  wileiks. 
7to'ts,  wan ;  ha;  noxt.   nnd  wa. 
7tot£,  wan,  simle,  suman,  Caurhis  ; 

oJ  —  jtote,  ni  wanhun. 
jroTEp»v.   —  ull. 
jrOTJJptov,  Stikls. 
jrOTtterv,  dragkjan. 
jrou,  vvab,  wadrci  ;  war. 
trouf,  folus. 

npxyiia,  laui;  vaihts  ;  staua. 
n pa-tpuTtia,  gavaurki. 
jrpayuaT£U£a6at,  kaupi  n. 
jrpatTtapiov,    piailoria,  pi ailoriauu. 
npaii;,  laui. 
npr/.ozn;,  qairrei,  mnkainodei. 

7rp«TT£tv  ,   laujan  ,  g.ilaujaii  ;  laus- 

jan,  galaii^jan 
npinotv,  gadubs. 
npeaSua,  airus. 
7rp£o-§£'Jerv,  airinnn 
npia-.-Jzepo;  ,  albiza  ,    binegs  ,    si 

nista  ,    praisbylaneis  ;   7rp.o-'.J- 

Tepot ,  praisbytairei. 
npeawTr,;,  sineigs. 
jrpiv  «I  Trplv  ij,  faurhizei,  faur. 
jrpo,  faur  ,  fauia  ;  jrpo  tou  c.  inf.  , 

faurhzei. 
npouyetv,  faiiiagagg.in  .  faurbigag- 

gan  ,    laui 'bisiuvau,  fuua  faur- 

suivan. 

npoatpeiaOut,  faniahulijan. 
npoa.[j.up-uvetv  ,  faura  fravauikjan. 

7rtJoauXtov  ;     £t'f       jr.oauXtov ,     iaitf 

'&"*  .  .        . 

jrpoSatvEtv,  innga^gan  Iramis  ;  jrpj- 

S-Cnzwf  iv  Taif   rjttpatf  ,    Iraill- 

aldrs  dage,  •  ro  da',-.iin. 


1339 

irpoAVrlV,  lamb. 
ytvoi,  ladrein. 

*&» -,.:•,£(>,  faunmeljan ,  f.ura- 
Knui<'l]an    gumcljan. 

7T£.',<i  tf,   »  vi  kllll  |  -s. 

■rooocoovai,  giban. 
irpo&Vrof  ,  galevjands,  fralev].inda. 
irooiiitdv ,    ljuiai|i|Mii  ,    fauraga* 
ii-ili.ui. 

■  ,  iv,  fauravenjan. 

npoij'<py-:a'ut,    dugiini.ui,  diislod- 

jlll.' 
wfoi^^ioOat ,  fauraqiman  ,  galei- 

bail. 

vaeirofft^fiy,  rauramanvjan  ,  i'ju- 

ragJtu.imjan. 
■rpoirysccrfac,  faurarahnj  in. 
iipMiv:; ,  laurlagniug  ;    leikaina  , 

iniiiis  ,  vilja. 
irpoO.a  iia .  gnrebsiR. 
irpoOuccta,  gairnei ,  uiuiis ,  vilja. 
iruotofua-Oai ,  (aurastaodan  ,   fau- 

Wgaggan  ;    rpoiaruuzvo;  ,    f:>ur- 

stasseis. 
•noo/uhiM,  ushailan. 
npQxuT!xyt:"i\\:rj,  fauragahaii an. 
trjooz«ra(OTi?sfv,  raiirag.imaiivj.in. 
npvmimat,  in  gagreftai  visun. 
»,«*'■':  i   framgahts;    >i  Trpox-.Trrj 

faou,  jiaiei  briha. 

troo/.o7TT£<v,  gaggan. 

iro6x0>fto:,  laindnineins. 

rr poiauKuv:  v,  latirsnivan,  gal.ihan. 

irpo)syccv,  fatiraijiban. 

iroovoecv  ,  gaplaihau ;  Trpovo:t<r9ac  , 
garedan,  aisaiwan. 

irpovoca,  iuuiis. 

npoopi^-iv,  fauragaredan. 

itpor::u.r.-vj,  gasandjan,  insandjan. 

nyi07r£T>i,-.  untilanialsks. 

npoitopi-jivQw,  fauragaggan. 

trpcic  c.  aftiis.,  du,  al,  vibra,  afar  , 
bi  (ciVtf.);  irpc/  ti,  duwe;  Trpd,- 
to  c.  iuf.,  ei,  dube,  du  b.immei. 

rrpooufjti/To-j,  fruina  sabbato. 

irpoceiyfcv,  alliuhan. 

npofoyiu^,  atgaggs. 

IT;  OfaiT.tV    ,      ailltrOli;         7rpOC«tTWV  , 

bidugva. 
roofavafiaivjtv,  nsgAggan. 
irpr,;utiu.  itrxsiv,  frai|iman 

r.po:uvu.rr/.ripo\/v,  Uifulljan. 
r.  po;u-ju;i0ia0ui,  unaiusakan. 
irpoiSiy^i^Oui  ,   beidau  ,  usbeidun, 

andnunan. 
TrfocSozav,  beitlan,  venjsn. 
TtpoiVfjitHj,  newa  (|iiuan. 
irpofipyacJcaSat,  gavuurkjan. 
Trpo;ip£i<rQui,    algaggan,  duaigag- 

g  ui,  durinnan,  * 

nf.o;ijyjo-Oy.i,  aibtrnn,  bidjan. 
irpocsu^ij,  .lihiron-.  biii.i 
ir-oci/Etv,  gaumjan  .  bafljan  ,  ai- 

saiw.iii. 
irpofnXouv,  ganagljan. 
TToofxaieo;,  riurs,  nreilawairbs, 
~po;*.j</:it,  ailiaiian. 
irpofxapTtpiiv  .    hulljun  ;      habaih 

vi  -ati ,  skalkmon. 
irpufxapTtprjcrcf,  usdaudci. 
rtpofxttpiXatov,  raggari. 
:.(,o  <  ttrif,  viljahalpei, 
>r/)o'txoucca,  bislugqs. 
irpofxotrii,  bislugqs. 
n^ofxirrTicv,  bisligqan,  gastigqaii  , 

gastugtijan. 


GLOSSAniUM  Clt^CO-GOTIIICUM 

at- 


ir.w 


rrpofxuXtvdlcv    Vtl   rroocxuJtiitv 

valvjail  ,  l.niivaivjaii. 
irposxuvicv,  inv eilan. 
iroof^uu^avicv  ,    nndniman  ;  rrpof 

•™  aviofci,  .lltiuliJii. 
lrpn;>.r,-l<;,    Ulld.llllimlg. 

rr^ofuivicv,    saljan,    visai 

vi-.au. 
irpofopcu?ia8ai,  dnatsnivan, 
irpofOfScXtev,  skula  visan, 
noofirurTltv,  diiusaii  du,  atdriusan, 

bUtigqan. 
iroofiro^Oou  cOut,  albaban  sik. 
Trpo;pnyvjjut,    hisligqail. 

iroofTormcv,  aiiabiiidan, 
iraofttOtvat,  auaaiikan ,  biaukan. 
rpo;rpi/ttv,  diiriuiian,  duatrinnan. 

-rpo;<jiipav  ,  bairan  ,  atbairan  ;  >«- 

rpsiuv  irpofcMpttv,  bunsl  salj.in. 
npK  -thir,  1  ulialeiks. 

npocyapu.  bunsl. 

irpo;yo}v-:iv,  vopjail.  atvopjan. 
ir po;rano)r)'f iu,  Vlljahalbci. 
vrpo;  vnrov  ,    vliis  .    andaugi  , 

vairbi ,  andavleians;  lu.ija 

nrooctJTcou  ,    faura  ,    faura  *aud- 

vaii|>ja. 
irpottpov,  faura,  faur[>is. 
irioTioof,  fruma. 
r.poTiOeedcu ,    fauragalcikan  ,    ga- 

raidjan. 

irpo-rpi-^nv,  bjiralijai: 
irpo<to.7<<;,  tiiilo. 
Trpoyiptiv,  usbaiian. 
Tr.of/jTsta,  prauleu,  praufetja. 
Tr^o'fi;TEU£fv ,     fauraqifian ;     pratt- 

fetjan. 
iroofr-Ti;,  pranfetus. 
r.-poyp.rt;,  praufeteis. 

Trpvuyu,  nola. 
7ryatji,  air,  maurgins. 
Ttpuia,  maurgins. 
irsoiTEUKv,  Iriiinadein  liaban. 
Trtwrov    el     to    rra&TOV,    frumisl  , 

faurbis. 
Trpojtoi,  fiuina,  frumisls  ;    ev  rrocj- 

rocf  in  fritinisljain. 
r.ptotomr.o;,  fruiuabjlir. 
n-r:fv«,  latilna. 
irrspuycov,  gilila. 
irrvtcv,  spcivan,  gaspeivau. 
jrrjov,  vinbiskauro. 
jttussiv,  afagjan. 
•^Tuo-^ta,  spaiskuldrs. 
Trrujo-ttv,  falhan. 
TrTwust,  leik. 
7rTO>o-if .  dlUS. 

mo>£ii/i,  unledei. 
7rTw^;u£(v.  gaunledjan  sik. 
irmyof,  unleils,  barba,  halks. 
Truxvof,  sa  ufla ;  mmu,  ufti. 
mixrsuicv,  jiiikau. 
ttu^j),  daur;  trOXac,  djuro. 
rruXwv,  daur. 
iruXoisoc,  dauravards, 
iruvSscviuOai,  l'i  iibnan. 

T.jp,    f    II. 

i         .,  kelikn. 

irusicrtruv,  iu  licitoin,  iu  briunou. 

irusirofi  liiiniio. 

rrupoOffSac,  lundnan,  inlundnan; 

rrcTru pu/usvo;,    lnnisks. 

Kt.iVn^  bugjau,  li abugjan. 

Inl.i 
«u//r,T£,  aiv,  aiv  wanliuii;    i.j    rnu- 

,ioc.  iii  wanhnn 
nuseOv  ,    t  id  tul  | 


gablindnan;  afdanbnau;  »■«**• 

suciivor,  daubs. 
Tt-JiM^t,-,  daubei,  daubi|>a. 
jrw,-,  waiva. 
puCQ,  rabbci. 

eaS3i{fi»,  usbliggvan  vanduin. 
b.iiib-    patiiof,  luugga,  valus. 
puito;,  fana. 

puvrtaitic,  iifarranneius. 
pairirjicv,  lolain  slaban,  slaulan. 
purri<s<ia,  slallS  lolin. 
(,'«;!{,  Ilcbla. 

p'i"v,  tiinian. 
p>iycc«,  usvalteins. 

fn/vjvut    et   pijoo-stv ,    gabrikau  , 
dislairan  ,  hirmian  ,  gavairinn; 

f,r,yv\taOui,  distjurnaii,  ilislinanp- 

iian. 
poOiv,  jiata  gamclidu. 
/.' •)«•<,  vaurd. 
pnrjmtv,  vid,  pnyvuvac. 
pnrfif,  svikunpaba. 
pi$u,  vaurts. 
and-    e'cfoCv;  iop'cCuusvof ,  gavanrts. 
pd     piTni;  pcirij  o^0a\uo0  ,  hruw  augius. 
pijrricv,  gavairpan,  atvairpan,  fra- 

vairpan. 
pou^atci,  hairus. 
puciv,  lausjan,  gaiau^jau ,  usiaus- 

jan. 
pjuri,  (.'uruus,  slaiga. 
pOocf ,  liins. 
puTtf.  mail. 
euZSaToc,  sabbatus,  sabbato,  sab- 

bato  dags. 
oatvccv,  afagjan. 
craxxoc,  sakkus. 
o«)sunv,  gavigan,  vagjau,   gavag- 

jan. 
o-aXrriy;,  [iiithaurn. 
oa)7rtL£cv,    liaiu  nj.in,  (nilli.iiiriijan. 
cukitrfxrn;    vel  craitrrt»Tijf ,  liatirnja. 
o-«v3«).tov,  sulja. 
auirpa;,  ubils. 
/jupyuvr,,  Slinrjo. 
trapxcxaf,  leikeins. 
aupy.tvo;,  leikeini1. 
ajp\,  leik,  inamtiio. 
oapouv,  itsbausjan. 
t.-.' r«v ;..-,  uiiltulba,  salati). 
■rSswuvsci ,    alwapjan  ;  aSiwuo^ac , 

alwapnan. 
osavTOv,  |iuk  sillian. 
cs'j«o-ua,  blotinas^n 
o-£>?so-0«c,  btotan. 
otilcv,  niiaii. 
ana<j.o; ,  rciro  ,  vegs. 
G-=Aovr;,  meua. 
rscivof,  gariuds. 
o-iuvoTof,  gariudi,  anaviljei. 
o-i;u«tv£tv,  baudvjan. 
traccicov,  liainh.i,  laikns. 
oijuitoOerut,  galarlijan. 
trouipov,  limiuu  fjagl. 
Trjc,  nialo. 
aiayuv,  kiuuus. 

ai/uv,  baiiau,  gapabau. 
ciHpu,  leipus. 

o-tvarrt,  s.liaps. 

,  leio.  saban. 
triTturif,  ali[>s. 
oiTo.-,  kaiirn,  waileis. 
crcunav,  [dIijii,   gabahan,  slavnn  , 

i\.i:i 

■     i  ;nv,  mai  ijau,  gamanj  in  , 

•  i  au, 
,   uiaraaini ,  gamari  n.^. 


1511 

cv/trtsiv,  graban. 

oz£jrao;/a,  gaskadvcins. 
oxiuof,  kas. 

S/r,vn,   lll''l[ll.l,   lll  j.l. 

c  rivojrriyia,  hlebraslakcins. 
niiVi  hleipra. 
o-xi"',  skadus. 
oxi/htuv,  laikan. 
cx)nr,ozap5ta,  hardubairlei. 
ozJ.npof,  hardus. 
cxirjpuvEiv,  naliardjan. 
ozo)to,-,  vraiqs. 
a/.oA:'p,  ga  ru,  iinnln. 
oon-icOat,   miloii,   mundon ,    at- 
saiwan,  andsaiwan,  fairvriijau. 

oxotto,-,    IMUIldlCI. 

<7.-o;,jti'.-!v,  i.ilijan,  dislahj  m. 

awpicio;,  skaurpj». 

nmmd  rii|izeius. 

czoria,  riqis. 

ozoTiiTeo-Ozt;  riqi/.jan  ;  socoTtCf/Evof, 

riqixeins. 
o-oror,  riqis. 
n-j-.ji>.o-i,  sinarna. 

cxuOpcojrof,  ganrs. 
oxuM-tv  ,     drailijan  ;     oxu)isoOat  , 
draibjan  sik. 

a»w)i,;  ,  lliapa. 

o;/upva,  sniyrn. 

ouu/.tjEtv;        iajtvp ious'vof  ,       mip 

siiiyrna. 
iotidus ,  skilliggs. 
oo-.cj» ,  willlri. 
o6f,  peius. 

ao-joapiov,  aurali,  fana. 
c-y.i-j,  frodei  ,  snuirci  ,  liandugci. 
c-o-rt?£'v,  usfrapvjan. 
ooyof,  fn  ps,  suulrs,  liaudugs. 
ojrapr/TTEtv,  Ulhjatl. 

orcapyetvoOv,  hivindan. 

ojraoOat,  uslukan. 
enrarctXcai,  vizun  in  azeljam. 
crrsx.u/ctTwp  ,  spjikulalur. 
cjretpcc,  bansa. 
oTrsipsjv,  saiau,  insaian. 

cjrevostv,  lltllisljan. 

c7tio;/a,  fraiv  ;  bama. 

oirsOottv,  suiuinjan. 

orrn/atov,  liuiuudi,  liligri. 

ontA  c,  vaiiiiu. 

or.O.sey/vicJscCcu,  gablcipjan  ,   lufci- 

uan. 
<nr'aVXv'JV  >     ojO.ay/va  ,    lian[na  , 

brusts  ;  nnlilijia  ;  vniayx*a  ®*~ 

co{,  infciiiaudei  arinali.  irtei. 
crroyyof,  svannns, 
crjTooJif,  azgo. 

orroptftof ;  ra  orro'ptv.«,  itisks. 
cjropo,-,  fraiv. 

c  : .  .-.j':u-i.  stiiumjan,  usdaudjan. 
ojro-jSatof,  usdauds. 
orrouoatwf  ,  usdaudo  ;    oiTovoaioT£- 

ptuf,  siiiumundos. 

cjrouorj  ,  Usilaiuloi  ;    ftSTa  criouo/jf  , 

sniuiuuiido. 
cirupif,  sjiyioija. 
■mxjtov,  spaurds. 
cTact,-,  auhjodus. 
erraupof,  galga. 

crauooCv,  hramjan,  ushramjan. 
cTa.u/ij,  vcinabasi. 
cru/jf,  alis. 
a.iyi-.-i,  bulan,  uspulau. 

cr.j,;.  brOt. 

o?..:  .-.  siairo. 

i    -    -o-Oist,  bivandjan;  ga->kai<]au. 

ct.  itstv,  gasvrgjan,  svogaijin, 


SkABTMN 


iiNESnlEIN 


orsvof,  aggvtiS. 

ctsvo/m/--  v,  gaaggvjan,  preiban. 

oTsvo/rjipia  ,  nggvipa,  preihsl. 

orrspsof,  tulgti*. 

oTifavo?,  vains,  vipja. 

orsyavouv,  vcipan. 

axrfiot.  brusls  J  banns. 

otijxeiv,  vid.  ccrrcivccc. 

oTopi^iv,  lulgjan,  galulgjan. 

oriyua,  staks. 

OTtyui),  sliks. 

o-i'£iiv,  glinnunjan. 

oToa,  ubizva. 

cToioif,  asis. 

oToi^-fv,  gaggan,  galaisla  visan. 

OT0'/:t.V,    SlabS. 

cro).fl,  vasii. 

o-tocck,  inuiips,  muiip. 

OTOUK/Of,  <i»|>ii<,  SIHJII"!. 

OT/Jcrreca  ,  di  auhliiiassus ,  draubli- 
vilop. 

oTpaT-u£tv,  driugan  ;  oTpaTSusoflat , 

dr.iiilKiiion,  militon. 
crpaTta,  harjlS. 
CTpaTtwTrif,  gadrauhls. 
oTparo).oy-Jv,  sa  |  lamuici  tlrauhlinO. 
CTpe-stv  ,     vandjau  ,      atpitf-avat  , 

vandjansik,  gavandjau  sik,  ga- 

vandjan. 
oTpouOtov,  sparva. 

CTpoivvuvai,  slraiij.iu. 

OTuyvafctv,  ganipiian 

erruXof  ,  sauls. 

cu  ,  bu  ;  o  oou,  peins. 

cuyyivsta ,  kuni. 

ouyytvrif  ,  samakuns  ,   nijijis  ,  ga 

m|ijis ,  nipjo. 
cuyyvw^rj  ;     xara   ouyyvoj-triv  ;    gl- 

kiiiinaiids. 

ouy-t/Oi?stv  ,    nii Jjya>D' jau  ;  c.yxaO- 

rjoOut,  siian. 
cuyzax',7T«0etv,  uii|iarli3idjan. 
cuyxa)  iv,  galiailan,  galajmn. 

cuyxt/TaOictf,  saina<|iss. 

ouyxXststv,  galukall. 
cuyz)r,povo-tof,  gaarbja. 
cuyzotvojvsiv ,  gainaiujan  ,    briggan 

gaiiiiiiuana. 
ouyxotvojvof,  gamains,  gadaila. 
ou>/pij-iv,  gadonijan. 
truy-^oipstv,  niijifagiiioi). 
ouvuyvuvat,  gavidan. 

ouvov,  iitjpiiban,  samana  liban. 

cu^/jTstv,  mipsokj.m  ,  sokjan  nup  , 

sainana  sokjn,  sokajan  du. 
cu?nT-)T/jf ,  sukareis. 

ou^uyof,  gajuko. 

ou^ojorrotstv,  inijigaqiiijan. 

ouza/ttvof  ,  ba  iiaija;-iu;. 

ouxri,  smakkabagius. 

ouzo-topix,  siiiakkabaj^nis. 

avm-j,  siuakka. 

cuxo-j-avTsiv  ,  anamaliijan,  afliolon. 

cu)uv,  biraubun. 

ou»a)stv,  mipiodjan,  rodjau  tnip. 

cuXXa-ioavsm,  greipaii,  undgreipan, 
ganinnan ;  ganiulan  .  inkilpo 
vairpan  ;  fttne  o-uvstXr-t-utet , 
Inkilpo  ;  ajWu-j&u-iiah-M,  iujian; 
hilpan. 

ouBfystv,  lisan. 

ouXXoyt^scOat,  jiagkjan  sis. 

a-jTiv,.zi-jOcv. ;  cu'J\j-ou-isvof ,  gaurs. 

a-jfiviuvj  tv,  gadaban. 

-7-t  ,  ,:-j.  stigqan  ;  pagkjan  sis. 

c  j-i6ao-),su=i'j    uiipjiiiidanon. 

cjfj-.ita.lTstu,  gagabalijan,  pciiian. 


1549 

o  jaCouXjuciv,    garaginon. 
cujtSoiHiov ,  rmia,  garuni. 
ojf/Sou)o,- ,  ragiueis. 
ouuf/aOrjTrjf ,  gablaiba. 
cuuttopTupstv,  iiiibveiivodjan. 
ouu;t£Tox"f ,  gadaila. 

OU«Utf//)T/if,  III.  jl^.lli  ■ikdlnls. 

outtuoctpof,  ibnaskauus. 
ouuuop^ouv,  iiiibkainjan. 
out/TrapaytyvscOat ,  inijivisan. 
cui/rzfa)ajoav£iv,  ganilliail  unp. 

Ouurrapausv-tv  ,  i.  ij.    .rrapa^UcVitv. 

out/7rf',t/7T£iv  ,  mipsandjiin  ,  niipiii- 
sandjan. 

cuf/7:)npouoOat ,    ga'iilliiau,    u>fn!I- 

llan. 
oufiTTviytiv  ,    prcilian  ,    afwapjan  ; 

ouurr.iyicOat ,  al  vvapnan. 

cuujToXir/!^-,  gabaurgia. 
ouujTopsusTOai ,     nupgaggan  ,    ga- 

qiiuan  sik. 
cur/iyavat,  gaqiss  visan. 
cufi^i'p7tv,  baliza  visan  ,  liruks  vi 

san,  dugan. 
o/wy-JEcOiti,  niibiiskeiiian: 

cuf/yu).£Tr,f.  illkllllS. 

cuutprovciv,  gaiiinaii. 
cuft»ojvr.ct,-,  samamss. 
cuft?''<jvt«,  saggvs. 
oui/^ojvov,  gaqiss. 
cuuyoiv.jf ,  gaiemiba. 
ouft-JJu-^of ,  sainasaivals. 
ouv,  nnp. 

ouvccvtiv,  briggan,    lisau,   {.'nlisau  ; 
r^alapnn;  cuvt/.yeoOt/.<,  H'a   "ggan  , 

satnap  gagnggan  ,  gainiuau  ,  ga- 

qiman  sik. 
cuvaywyyj,  gaqunijjs,  SVnagogC. 
c-jvaO)siv  ,   niijjarbaiiijaii  .    hamail.l 

arbaidjan. 

c-jvaj-^fta/ojTOf ,  mipfrahunpans. 
ouvaxo)ou6£tv,  ;ifargaggan  niip. 
cuvava€aiv£tv,  mipgaggan. 

cuvcvax:ioOat ,      llii['auakumljan  , 

anakumbjan. 

cuvavautyvucO>t  ,  Ijlaildan. 

cruvetvretv,  gamotjan. 

ouvavTijctf  ;   s;£p-r_scOat    sif    ouvav- 

mciv  t.vi,  usgaggan  vijn  a  ainana, 

v  praganiotjau  ainaiiiiua. 
cuvarray:tv,    iuijigaliuliaii  ;  cuvarrei- 

ysoflat,  mipgavisan. 
cruvecTrsSvqo-xstv  ,     llii|jgad3Upiiau  , 

uiipgasvilian. 
ouvaitoTTsWstv,  mipinsandjan. 

ouiapf/o/oysiv,  gag.ililon. 

cuvapjra?£'.v,  [lavilvaii. 

cuvoscuof  ,  gabiuda  ,  gabiudi  ,   gi- 

bundi. 
ouvoWo;,  gaskalki. 
ouvsyEipsiv  ,  nu[j  irraisjan  ;  eruvsysi- 

pscOai,  liii|iui  icisan. 
cjvsovtov,  gaqumps,  gafauids 

cuvsiS  vai,  inibviian. 

ouvsiSnoif  ,    uiipvissei,    galiugds , 

puliius,  gamunds. 
cuvsivat,  gamotjan  (?). 
cruvEifsp-^EoScct ,    inijmmgakipaii  , 

inipipman. 
ouvtzoijuo,- ,   gasinpa  ,    gasinpja  , 

mipgasinpa. 
ouvEpystv  ;  cuv-pyoiv  ,  gavaurstva. 
cuvepyif,  gavaurslva. 
cruvEp/EoSect,  gagaggan  .  gaijinian  , 

garinnan  mib  ,  samap  g  niiuiaii, 

gavandjan  (sik). 
o-jv-oOisiv,  niipniatjan. 


I&tt 


GLOSS.VMUM  GIUXO  GOiHICUM. 


rivini.',  fra|>i,  fr»[iei. 
cumto;,  lro|>s. 
ovMwSoMiwi  givileis  visan. 
ruviyttv,  anaiiahan  ;  J.shaban;  bi- 

W.llllxll. 

ouviioiffOui,  gavtineigt  visan. 

n  jv,,':lj,    Illllllli. 

duv^aTTTiiv.  inijiganavisiron. 

avvQXtcv,  gakroion. 

cjuvOXiCttv,  [ueihan. 

cruvirval,    ga<|iui:iti;  fr:i|»j;m.  vilan. 

CUVl.TUVOl  fl  cuviotuv,  nujislan- 
iI.iii  ,  ussaijau  ;  tis  aiknj.ui,  us- 
kannjan  ,  gasvikunbjan ;  analil- 
lian ;  ffwvMTwSMi  gakannjan. 

truvotlut,  gaSlll|>.l  (lil  plltT.) 

vwMwoVfU»,  ini[)galinirj.in. 
cuvi/ii,  iggvrtpa. 
ouvtuttciv,  anabiudan. 
eruvTiXtu,  usliuhan. 
cruvT;'f*vtiv,  gainaurgjan, 
ouvTDpetv,  gafaslan ;  viian. 
cuvriO.aOat,  gaq.ban  sis. 
oxivtoi-  iiv,  gabrikan,  malvjan. 
cuvruyxaviiv,  aiidqtbaii. 
ouvurro/pivi j9a«,  iinjililj.in. 
ouvurrou/5-/£iv,  lnliian. 
o-uorrojSaTTitv,  lalijin. 
cuo-cuuov,  bandvo. 
cuaauuof ,  galeika. 
auaT/.ffiaoTnc,  drobjamls  nii|>. 

cuorsTixof ;    a.aT«Ti/at    irreaTO/ae , 

.inalillns  bokos. 
r.u-Tau;ouv,  mibusbratnjan. 
cuoToi^tev;  auaTot^ouaa,  gainarko. 
auaTpuTiwmf,  gablaiba. 
cuaxiruaTessoOae,  galeikon  s  k. 
ooa-v/, ,  slauhls. 
<- .    >       abraba,  lilu. 
cffcrvi^in,  gasigljan,  raurasigljan  ; 

ct^c ayiStaOac,  sigljao. 
<Tfpi'/ii ,  sigljo. 
tr/i:,,«a,  nianauli. 
r^ijfiv,  aflaurnan  ;  axiftcoVt,  dis- 

skriinau  ;  o;r_e!;6u£voc,  uskikns. 
««Vfn,  gataura;  miss.iqiss. 
c/oXii;-ev,  uhleigs  visan. 
truSetv,  nasjali,  ganasjan;  aiolciOui, 

gauisan,  bails  visan. 
cuua,  leik. 
cuj  j'x~'  •■;:  ,     leikeins  ;      auuarrxov 

ecuo,-,  leikis  sitin. 
crusruiiv,  'allilajian. 
n ■■•-.  ,,.j.  ganasjands. 
cuTnoia,  ganisis,  naseins. 
cruTiiotov,  naseins. 
cujj ■',v.-iv ,    v.iila    frafvjau  ,    fulla- 

liabjan,  fra|)jan. 
ouypovtauo;,  in.iln  i. 
fftu»fvo7uv>i ,   gafrabjci ,  ¥  raahei  (/. 

inalici). 
viffm,  fro[)S,  andapahts. 
Tayua,  tev:i. 
Tu).atrru/5of,  v.iinahs. 
TdftUtOV,  llrbjo. 

Tec?tf,  *  viko. 

Tocwstvof,  hnuns  ,  bnaivs,  hnaivibs, 

galmaivibs. 
Ttwtitvouv  ,   liaunan  ,    galiaunj:iti  , 

bnaivjan,  galinnivjan. 
T(t7T-ievo-fooauv>) ,   haunrins    galitig- 

dais,  liaiiuciu  . 
rarttivwaic,  baiuieins,  Iiiiiiv cins. 
rapaTTtiv  ,  tlrobjan  ,  invuglan  ;  Ta- 

faiirtcrv-at,  gadrolu.au, uidinln  in, 


TarTsiv,  gasatjan. 
rayji,  uslilb. 

TUfOl,    lil.lU. 

Tav_«,  atilto. 

Tv/i^,',  sprauto. 

t«xo,"  ;  l'  Tajrtt,  spr.nilo. 

rajr;u,  stnaiitt),'  Ttt/cov,  S|irauin. 

ti,  i[).  svejiauh. 

th/o,-  .  baurgsvaddj  R. 

rtxviov,  barnilo. 

Ttxvoyoviiv,  barna  hairan. 

Ttxvoyovia,  barne  t;abanrbs. 

Trxvvv,   ii.iui,   li.iriniii  ,    magus  , 

Irasts. 
TixvoT/.oyscv,  barna  foiljan. 
tixtciiv,  linnja. 
nXitv,  usiiuban,  usfulljan. 
tAudc  ,    ftillaiauliaiis  ,    fiillalujis  , 

fulls ;  fullavits,  fullaveis. 
T:-).ti..n;,-,  iislauhls. 
ti  ttoCv,  usfulljan  ,  iisimlian  ,  lau- 

jan. 
tiliteutric,  usiauhts. 
Tiiitrfopttv,  gavrisqan. 
TtXturav  ,   j^asvdian ,   gadaiijinan  , 
afdaujijaii    (  iu  puss. )  ;     f/iXXwv 
tsXeutkv,  svullavairbja. 
tcXo-,   andeis  ;     lulaulilj  ;    mota. 
TtXuv>i;  ,  molareis. 
rtXuveov  ,  niota  ,  nuitaslabs. 
Tipat.  fauralani. 
T-arrt-pumvru,  lidvorligjus. 
rirrcapa,  liilvor. 
TtTacTut,r,  lidnrdogs. 
TcTf,a7tXouc,  lidurl.il[)S. 
■ztTf.upxni.  lailrarkes. 
T-Tfjup, .  uv,  liJurragiueis 
rnXauyu,-.  Ii.ui  lilaba. 
TflXtxouTOf,  svaleiks. 
Tvoiev,  bairgan  ;  faslan  ,  gafaslan  ; 

vitau. 
Tipntj:-,  faslubni,  faslubiija. 
T«m;  Sixjji  tiecv,  fraveit  (??)  usgi- 

ban  '. 
TtSiwci,  saijan  ,    gasaijau  ;  lagjan  , 

galagjan,  allagjan;  ta>  jan. 
TtxTEev,  bairan,  g.iliairau,;    01)    tcx- 

rouoa  ,  unbairande:. 
TtXXtev,  nupjan. 

Ttuav,  sverau;  vairbon;  garabnjan. 
Teu/j,  sverijia,  svtrains;  and<air[)i, 
vairbs  galaubs;   ic'c  Rftqv ,  ga- 
laubs. 
tic,  (i/wis)  was,  vvarjis,  (uIit)  wa- 
Ji.ir;  w.leiks,  sa:  i ;  rtc  «/-,«,  was; 
ri,  vva  bau  ;   du  we. 
rif ,  Suins,  was  ;  oii-rir  ,    ni    was- 
bun  ;  u.a  rt,-,  ui   inannabuii  ;  on 
ti  ,  ni  va.bt ;  ri,  wan. 
to,  bala. 

-'.!■/  i',-jj,  inuli  bis  uu. 
toivjv,  nu,  :i[)J>an  nu. 
TOtouTo;,  svaleiks. 
toxo,-,  vokrs. 

ToXftav,  gad.iursan,  ananai  |>jan. 
T-irro,-  ,  slabs,  runis. 
toaoOro.- ,    svalalids,    s\a  iuan  igS  , 

sva  liiti. 
tots,  ban,   [>antib,    [i.iuuli   ban,   bi 
J)C  ;  TOTt   auv    Ct    rdrt    X.H  ,  |i.:n- 
tib  |ian. 
Touvuvrtov,  l"d.  tvavriov. 
Touvofi*,  liief,  ovofts. 
TcaTTi{«,  rnea,  lnuila;  skaltjans. 

ToauuaTi^Etv,  t  'Milnliii. 


1841 

T/oaxnXo.-,  Iials,  lialsagga. 

Tfjajrufj  Toav_';t"«,  tisilrii  Ls. 
TfjEeV,  breis. 
tccuicv,  n-iran. 
Toicjittv,  fodjan. 
Tpexttv,  bragjan,  rinnan. 
Tfseccxovra,  breisligjus. 
Toeaxoai'/,  prijaliiiuda. 
t;,i"  ■,)..-,  vigadeina. 
rpiUr»,  kriiDlau. 
rpi-,  briin  sinpair- 
T/oirov,  [iriiljn. 
TfsiTOf,  piitlja. 
rpiy--,  vid.  Opi%. 
Tjoo/tof,  reirn. 
Tjoorrof,  haidus. 
Tfioyii,  foileina. 
Tjouyiv,  irudan. 
Touyuv,  braivailubo. 
Tf/uuaXei,  [i:iiiki>. 
Tpoiyetv,  matjan. 
Tuyx«V''tv.  nititan,  gatilun. 
Turrof,  frisalus. 
tuitteiv,  slaiian,  staulau. 
TUfXof,  blinds. 
tu^Xouv,  gablindjan. 
Tut.ouv  ,  ufbaiiljan ;  TujuOri,-,  ular- 
baubibs;TiTuaiuu£vof,  haub|)ubts. 

tu^ov,  vaitei. 

yrjpiUij,  anamabljau 

uipi; ,  aiianialits. 

uCceaTri,- ,  ufbriknnds. 

\iyicivtiv ,  hails  visan;  uytaivuv, 
bails. 

uyt>if,  hails. 

uaporroTiiv,  vato  drigkan. 

uowf),  vato. 

vcoOWea,  sunive  gadeds,  snnive 
sibja ;  frasiisibja. 

viof,  sunus. 

uu:t"f,  jns;  6  ufeuv,  uvar  (piur.), 
ig^qar  (dual.) ;  t«  vftuv  ,  izvaros 
aihiins. 

uu£tej5o,- ,  izvar. 

uuvof ,  bazeins. 

vrr«y£:v,  «aggan,  galeiban ,  garin- 
iijn,  snivan. 

uTT«xo>i,  ufbauseins. 

utrtnouin,  ulbausjan,  andbausjan. 

urruvdfiOf,  lif  vaira. 

urrco/Tav,  gamntjan,  gaggan  gamol- 

j.iu .  v  i[u'.it;ainol  an,  v  |)ragaggau. 
uTrccvTrvacf ,  i.  q.  cuvtcvDjaef. 
urravu,  nfir. 
urr'/f>xttv,    vis>n;    t«   wx-i/sxovet , 

aigin,  aibls. 
urrivavTior,  andaneibi. 
virio,   f.  qenil.  ,  bi  (tur.),  do,  in 

(jf^n.).  f.iur,  fram  ;  mais ;  e.  acc  , 

ular. 
vjrsf.«;,osa0«i,  ufarhafjan  sik,  ufar 

bugjan. 
urrEoavw,  ufaro. 
urrsoau;co/:iv,  ufarvahsjan. 
uictaCoivtiv,  ufargagr»n. 

•CtiUitv;    untcS/.»uv,    ularas- 

sati  niikila. 

uTr£j5'a>X.vt  „,'.  ulara-sau. 
Orrsf.eoXij,  ul.ir.issus,  liklMVi. 
URIfixttV*;  lit  to  urrtfixiiv,/ ,  .ifar- 

J.llll.l. 
uTrtfitxTTtoeaoou,  ubraSttU. 
OrrsfixTiivtv,  lll  irass.ui  ulJianjaP. 
uT.ifi-r/uvtiv,  ufaigiulan. 


•  ViJ.a.l  TlM  I    II...  y. 


1645 

vKffigfc»,    ufarvisaii;    O-rEpiv-uv , 
auhurua;  ri  umpeyov.  ufarassus. 
Orrtpaf  xviif ,  inikilpuhis. 
Orrfpijepovia,  liauliliairlo1. 
urr-piiejiavo;,  haiilihairls. 
Orrso)tav,  ufar  inikil,  ufar  lilu. 
Ortfpvtxiv,  jiukan. 
Ojrtpov_!.,  ufaras.Mis. 
OTrfpTrrcecrcrfOiiv,  ufai  fulljan. 
OTrEprr.pttTauf,  lifar.issaii. 
OfftpTrifoveiJJiev,  ufarns-jnn. 
Or-;p jipovEev,  nuis  fiapjail. 
urrrjxoo;,  ufhausjjtid». 
•Jr^^iTi;,-,  andbahts. 

Crrvof,  sleps. 

Orro,  c .  <jt»n. ,  frain  ;  r.   acc . ,    un- 

dar,  uf. 
uiroyoiynv,  nfmeljan. 
OrroeW/ua,  frisalil*. 
uro{:i»uv«(i,  a'au:-'jau,  gaiaiknjan. 
vTroSt iv ;  0tto<5eoeuevo; ,  guskulis. 
Oiroovj /•tc76ai,  aiiillliiii.Hl. 
UTrboTjua,  skolis,  ga  k  ll. 
U7roy«Tu,  uudaro,  ul. 
u7roxpivfcr6«c  soursv,  us  liuleiti  laikn- 

j.ni  sik. 
urrbxpeerif,  liulei,  lila. 
u7ToxfiTr!r,  liula. 

C7roXau?«v«/v,  andliafpn ;  gavenjan. 
Oiro)iivtiv,  il.il  uf  nie^a. 
urou£v:iv ,  gabeiilau  ,  ga[iu'an  ,  us- 

hiilan,  gastandan. 
iVrtoutuviicrxiiv,  gamaudj  111,  ufiiiun- 

nan. 
urrouvr.Ti;,  maudcins,  gamaudeins. 
vrrouovi;,  pula  ns,  Usfjulains,  nliviti. 
O-rovoia,  animinds. 
urrorrboV/v,  folubaur  I. 
UTrberreercf,  SlOina. 
UTfotrrsvUfi*  ;      urrotjTiivStv      EOUTSV, 

jfsliupan. 

urroo-Tjoiyftv,  gavamlj.in ,  gavandjan 

sik. 
OrroerrpuwOvae,  ufslr:ujjn. 
urrota/^,  ulhauseins ,  iiflinnivcins ; 

o  :'v  uTroTayri,  ufh.iusjan.Js. 
OrroTarTftv,  Ullliiaivjau  ;    OrroT-tTTI- 

er8at,  ufliausjj  i;  gakunnan  s.k. 
0rroTt6.'vae ;  uTroTt6io-9«t,  insakan. 
urroTu-ucTcf,  flis.illls. 
uirotgepfca,  uspulnn. 
imxfiipia,  aigaggan,  afloifian. 

•J7rojria?£lv,  US.igljjn,  vlizjan. 

uererurrof,  hyssopo. 

utrrepctv,  innis  lub;in,  minnizo  g.i- 
taujan,  van  visan;  0errspEeer8ae, 
aljjurlu  vairpau,  parbos  ptilau; 
uo-T£(5/j6sif,  usbaisls. 

uerripr,ua,gaidv,  pirba,  vanii  assus. 

uo-Tsc«o-if,  p.irba. 

utm/M»,  bi  pe. 

Ctrrt/iOf,  siiedists. 

u^r,iof,  luulis;  t&u-Jntlo,  hauhipa. 

uitaXofpavftv,  hauliaba  liugjan. 

Cifio-rof ;  to  uijntrrov,  liaulusli. 

ui^of,  li.iuliiju,  bauhei. 

0-f.oCv.  luiilijan,  usbaubj:in. 

Sywua,  haiihiba. 

V«V£fv,  inaljaii,  gamatian;  ro  epa- 
7=tv,  mals. 

CW/Of,   iIoijj. 

f  ttkorjn;,  liakul. 

tvaivitv,  linliljnii  ;  cpatvscT^at ,  £.1- 
saiwan  (iii  pasi.),  alaugjan  (sikl, 
gaiinijan  (in  poss.),  uskunps  vair- 
pan,  iiskunp»  visau,  pugkjan. 

t-iw,  ((ipJII. 

tvaveioof,  svikunn-;  jwev-fbv  iroiTtv, 
Patboi.    XVIIl'. 


TDEPEXEIN      —      XPIIMA 

gasvikunjijan  ;  to  oavsoov,  ba;i  li- 
ici. 

ftivfcouv  ,  galiuhjnn;  hairhljai , 
f-ab.iirhljan,  albairliljau  ,  ga  \i- 
kiinfijan  ;  mtyzcoutrSai ,  ataugjail 
(sik),  gabiirliljin  (sik),  lunlrs 
vairjnn,  svikunfis  vairpan,  svi- 
kunps  vii.in,  uskunps  kisan. 

^avt^wf,  andaugjo. 

ftrvt/ioitrif,  baiihie1. 

tp«vo»  vet  &av7J,  skeima. 

yapoy-,  dal. 

yxpj.ax.iz,  lubjalcisei. 

oxrrvi),  Dieta. 

fr/yo;,  linhap. 

ffiSstrSai,  freidjan. 

fmSoufvuf,  us  gapagkja. 

a>c)6vuf,  i.  tj.  e.«i/\o'vuf. 

fietiv,  hriggan,  bairan,   a'bairan; 

usbeidan:  uri  ejiipwv,  iiiibaiiainls. 
farjtu  ,    Jiliiibau  ,   albliulian  ,    ga 

pliuhui. 
«riiui,  meripa. 
tji6avstv,  snivnn  ,   gasnivan  ,    faur- 

bisnivan,  gasuiuiiijan. 
tf-5apro;,  divans,  riurs. 
y6£ip!iv,  riurjan,  fr.ivatdjan  ;  tj.Ojt- 

pttrSat,   riurs  vaiifuii;  tj.6stpouf- 

vo;,  riurs. 
960*174$;,  drunjus. 
*^6ov£tv,  in  ntij)  1  visan. 
-*8ovof,  neif). 
y8opa,  riurei. 
yi)a-/a6o;,  bleiflS. 
«st>«d£>*pi«,  brnfiralubo. 
fiXapy-jf,ia,  fjilnigeiro. 
»tl«pyupof  i  faihugairns,  faihufr.ks. 
cOaurof ,  scinagairns,  sik  Irijouds. 
"pt).£iv,  fiijon. 
tj>i)u,  frijondja. 

ft>i)Sovof,  frijonds  vi'jan  seina  >a. 
yO-nuK,  frijuns ,  galnjons;  ~»/\qua 

otjv.a'.  kukjin. 
9>t>o9fof,  frijonds  gnf). 
tjit)o;r/ta,  gasligiilei. 
yt)o';£vof ,  gastigods. 
y  )of,  frijonds. 
fi).btrropyo,*,  fria{)v«inilils. 
«licTiuiio-iat,  biarbaidjan,  usdaod- 

jan. 
ftpunh ,   faurmuljan ,     munp    faur- 

vaipjan  ;   Btfioutr^tu,   pahan,  al- 

dolman,  aldiniibnan. 
?'"i£,  lauliinoni. 
t»)u«pof,  unlaius. 
tj>o!£ta6«(,  ogan,  lauihijan,  fju<lils 

vairpm,  usflln  a  vairban. 
tjootpiatv,  ogjan  ;  prafsfjan  f?i. 
tj>o?o;,  agis. 
-potvi;,  peikabagms. 
•ovsum,  mautprjjii. 
tjovo;,  maurpr. 
9>op£tv,  bairjii. 
t-opof,  gabaur,  giltl,  gilslr. 
fopriov,  baurei,  baurpci. 
tjip«-/<)*Aouv,  'isblij.'gv.in. 
ypa-zuof,  fapa. 
tj>paTruv,  fiaudamnijan. 
tj>p£vaTr«Tctv  ,    uslillnn ;     B>0gvaircrrtiv 

iaurov,  sis  lr:if)j:iniaizi:iiis  visau. 
-jpsvarraTi:; ,  lulunds. 
ypov,  frapi. 
fcovEtv,  hugjan,  mitnn,  lraf)jan;ro 

iv  ypevMV,  sainalr.  fi|is. 
->pbvi-u«,  fiafii. 
ypo/i-Ti;,  fnnlLi. 
ypoviuo;,  rrojjic,  innlis. 
cyo-//iu'.';,  frod.ilia. 


I5M 

■>•(.    :-.'a,  viian,  fastan. 

cjTuyj),  plaulis. 

yuto-e-ci,  ii-kcian,  nskcinan. 

fuXttxi,  vainvo,  vokaius  ;  karkara. 

-/ j/aTT.tv  ,  bairgan  ,  f.istan ,  gafas- 

tan,  vilan;  galausj.m;  fuXirti- 

cr6«c,  gafaslm. 
(-•/":-,,  kniii. 
cj>u))ov,  laufs. 
yxipafjLtt,  daigs. 
if/uo-touv,   nfblesan  ;  cj>uo*(ouo-6-tt ,  uf- 

blesans  visan. 
cfuerc;,  gabanrfis,  lists;   enOcrri ,  ns 

saleiuai  (?  usateinai) ;  rotpa  yu- 

crtv,  oljakuns. 
yuoico-rt; ,  ufsvallcins. 
ouTsOctv,  s.iijan,  n>»aljan. 
cjiOtsuo-c;,  tis-ateins. 
tj>cu)£b;,  groba. 
toaivsiv,  vopjan,  alvopjan,  ulvopjan, 

usbropjan;  baitiu  ;  hrukjan. 
cjcovrj,  stihna. 

CJIUf ,  lilllljf). 

cj>coT£tvbf,  liuh.ideins. 

cjwTtt^civ,  galiiihljaii,  iuliuliljan. 

ej>'uTiTfib;,  liuliadci. 

-r-ajpstv,   faginnn  ;   gulpttf    2«<>f. 

f.iginn,  hails. 
/u/iv,  Iralclau,  alhahan,  insailjau, 

vairpan. 
Xa\eitit,  slcifjis. 
Xa^zsO;,  .iiza>mif)a. 
-(«*xiov,  kalils. 
Xai.ro;,  aiz. 
y/jjtti,  ilalnf). 
X«p«,  fahi  bs. 
X«p«;.  graba. 
Zapi&aQxi,  fragiban. 
X«pev,  iu  (gen.);  ou  v_«p;v,  111  h  ze  ; 

tojtou  /_«pcv.  in  |iis. 
X«ptf,  aiisi^;  aviliud,  fugks,  liun  ; 

voptv  s"/E(v,  aviiudn»,  fiigk  fair- 

iiailan. 
%aptiTjiu,  ansls;  gibi 
/•«piToOv,  anslcigs  visan;  xi^«otr'o- 

uivo;,  anstai  audabafts. 
■(■•iiof,  vairiln. 
Xtipapfo;,  rilllin. 
Xsiubiv,  vintius. 
X-ip,  handus. 
X'tpirjpmftn,  vadjjhokos. 
XiiporroiTjTo;,  handiivaurliis. 
XscpcTovsiv,  gnlevjin. 
/fipcov,    vairsiza  ,    ubils ;    v-ftcov, 

vairs. 
XTJpa.  viduvo. 
xOiapxo;,  f)iisnndif.if)s. 
XiAcoe,  busuiiili. 
-t*e;tapcf,  gaitsa. 
X'tcov,  paida,  vasii. 
Xecov,  snaivs. 

Xoixbf ,  airpeins,  iuuldeins. 
Xotpo;,  svein. 
XOAav,  haiizon. 
Xopbf,  laiks. 
XopT-eiTc-ev,    gasi  [ijjn  ;    -(opTaiJie-vVe, 

sad  ilan,  sa|is  vairpan. 
xbpror,  ?ras,  havi. 
yyj;,  inulila. 
Xpcia  ,   paurlts,  andavizn  ;    x,01"'' 

s"-t.ff/,  panrban,   paurlls    \isjh; 

gairnjan  ;  xf  £'KV  £"x'JV>  .parlis. 
Xpico;,  dnlgs. 
XPfuffe)irTif ,    dulgis    skula,    l.ii- 

hnskiila. 
Xpr,''f,  pnirban. 
ypijfta  ;  -/piiuara,  fjiilll, 

V) 


IS47 

yayrHw,  y.tlcihnn .  haiian  (  ih 
'  pats.). 

XpnaQai,  bnikjm. 
YjiOq»iJ.o>- ;  ^snTtuov  itvsi,  dtlgUn. 
XpnaTfJwiat,  sels  visan. 
Xor.oTo;,  gods,  scls;  jconTTOTi-.o;  > 

bali/.a. 
Xfno-TOTii,-,  selci. 
X.oitiv,  nlbofli  gasalbon. 
/./'>i,'iiv,  laljau. 
X/">»o,-,  mcl,   |iei.ts,  Vteils,   jer  ; 

M  x/>ov»v,  laggai  weilai. 
yp\j&a\j(,  gtildetliS. 
X/>vo-o;,  gnlp- 
X<-^o\-,  lialls. 
/'"£«,  land,  g.tvi. 
X",oe:v,  gainoian. 
Xu^^irv,  skaiilau,  aT^k.ud  sn;  x°/>>' 

ttTflai,  algibausik,  skaidan   sik, 

skaidau,  skaiOnan,  gaskaidnan. 
jtm-iov  (fundiis,  pradiam),  liugS. 
Xt»ci';,  iniili. 
jJ.«Xj\siv,  liujion. 
^«>uo,-,  psjtlina,  psalmo. 


INDF.X  Al PIUIIfiTICI IS 

invj.&tXyOt',  ri  iliiiK«liri«]i«' . 
'^(u(tarroTTo<\o< ,  ga  li  ug.ia  pauStMltttl. 
tf.iu3fa6.ti,  liugan. 
yt ■j$oX'i-/i;,  liufnavaurdt, 

^ij.joua-ri.0,  galiu^avmvnds. 
•.vjuoW/iJTujjiiv,  galiug  vcilvuxljan, 

gidiugaveilvods  vis.m. 
^iudorrfo^ii-TtK  ,    liuc,tia|.raiiiclus  , 

galiugapraulclus. 

tfeujo;,  liugn. 

j.cuaT»;,  liiignja. 

tWi^siv,  raliujan. 

yiiru/sio-iuof,  llail-ts. 

yixiov,  dratihsna. 

<j/jX'j,  saivala. 

yu^o;,   kald,  1'riuS. 

^ux.fi,-,  kalds. 

iuvifiu,  inat  gibao,  IVaaij  iu. 

i/.ufitov,  hlails. 

iuX«'v.  1)11.111.111. 

oj,  jai  ;  O. 

oiSi,  hidre,  her. 
<uo.),  sag^vs. 
tuSiv,  sair. 


fS-ll 

iinwnru.  liini. 
«««,,  sinsa. 
u/jr,  niel,  wcila;  jroi,-   ipom,  wei- 

liiliun. 
upain;,  skauns. 
oj,-,  svc.svasvi1;  vroiva;  pande,  hi|>e, 

BUnsei,  c.i.iam  ad  ciicuinsciilten- 

(luin  genil.  absnl.  grxcuin;  u;  r. 

puriie.,  ei ;  «1;  Hv  ,  sve  ;   bi  pe  ; 

u;  oti,  unlc  svrhauli. 
u.-auTu;,   ssmaleiko  ,   sva  sauis- 

lciku,  sva. 
e.'i;«i,  svasve,  sve. 
o -tts/j,  sve  raihlis,  svasve. 
u;ntpii,  svasvc. 
uo-re,  bannu,  pinnu  mi,  n|i|uu  nti, 

eipan  ;  svaei  ,  s>  aei    uu ;  sve  , 

sva-sve,  *  ip  nu  sve. 
utiov,  auso. 
uftitiv  ,  liutan  ,   du    boiai  visan  ; 

orfi)<.iaO-ji  ,    palutnan  ,    Ixiu  sis 

taujin,   |.'iiu(i  sis  galanjsti. 
oifihfio;,  bruks,  pauiits. 


ADDENDA  IN   GRAMMATICA. 


Col.  900  lin.  ultim.  posi  :  sporia  adde  :  lukar- 
nuslu/.u  candelabruiii,  ttaua  judt-x,  ttoma  paiiuus, 
ivaillia  siicor, 

Col.  967  lin.  24  post  :  lusctis  addc  :  hailt  sanns, 

Col.  908  li'i.  7  post  :  hordeaceus  adde  :  aumemj 
•humaniis, 

Id.     Id.  lin.  II  post  :  ttiitint  ea  adde  :   tinleins 

Col.  100 s  lin.  40  posl  :  bajrhis)  adde  :  tat.rfi  (a 
sa:lr»), 

Col.  1029  Hn.  55  posl  :  aWiukv  adde  :  Uetpuitt». 

C«l.  1059  l>n.  21  i  ost  :  Gal.  u,  4  adde  :  vilvands  ; 
iprttu,  Mlh.  »tl,  15;  horinandei :  jj.otxa.Xi;  Mc.  iii,  3S; 
unugands  :  HToGo;  Cor.  I,  wi,  10;  tilba 

(ol.  10:  9, 1  ii  50  post  :  siunt  adde  :  Luc.  vu,  21 

Col.  1 1 17  1  n.  51  post :  virgo)  adde;  Luc.  i,  6 
r«un  aaraihl.:  b  a  (gr.  icu^iripoi,  scilicel  Zacharias  et 
r.li?a(Klli) ;  7  vi.s  aiUisabai[>  ttairo  jah  ta  framaldra 
i/uy(i  ifina -ze  i.su/i ,  Mc.  x,  8  tijaina  [>oba  (oc  ouo, 
iieinpe  vir  cl  virgo) 

Col.  1125  lin.  8  pnst  :  unaallabands  adde  :  ayauot 
itnliiigaijis  et  unqenips  (inuuuis);  k?uu.o,-  unbeisljojit ; 
(7v«)o;  un<a/'aiM ; 

Id.  e-id.  lin.  9  posl  :jands  adde  :  io-5:o-To,-  un- 
wapnands,  i^Oupzo;  undnans,  «vsitto,-  unl>viihuns, 
iion  nalus  ii'il'.iuiu.is 


Col.  1131  lin.  45  post  :  in  Deum  adde  :  Luc.  vi, 
12  bida  gubs  oratio  Dei,  ad  Deum 

Col.  1152  adde  nolam  subscquentem  : 

Ex  veteri  sup.  germaruco  wmofan,  icuofjan  pWare, 
plangere,  lamentari,  elc.  Gf.  1,  780  su}q.  concludi-ii> 
duin  e-t,  quod  ea  sit  gothici  rop;un  getiuiua  sijtnifi- 
catio.  Ex  lioc  eodem  Luc%  loco  et  illum  Matth.ri  u, 
10  (ragmentaiiiim  resiituere  et  nostram  ipsorum  au- 
notalionem  castigare  licet  :  in  codicc  adest  anjia* 
ruufi....  et  Utfilas  anpar  anparit  scripsit,  geniiivuui 
post  vopjan,  ul  Lue.  vn,  32.  Sed  boc  aupar  an/xiii 
redexivi  seina  mitso  vices  gcrit.  vid.  §  200,  2.  Jaiu 
vero  refleiivum  in  isto  Maithxi  loco,  ubi  codices 
ixaicot;  vel  izipoi;  legunl,  ex  paralh-lo  Lucx  liico 
muiuatuui  esl,  habcnt  saltem  versiones  laiinx  (\erc. 
Ver.  Colb.)  ad  invicem. 

Col.  1210  liu.  12  post :  /.,-i»s  tve  adde  :  in  h  mina, 
jah  aua  airjjal;  Mc.  I,  22  vas  laitjands  tnt  tve  val- 
dufni  habands  jah  ni  svasve 

Col.  12-.8  lin.  46  posl  unzlin  adde  :  — jah  bigelnn 
pala  barn  Yiganda  («i^tvov,  jacenteni)  in  uzelin 

Col.  ead.  lin.  5t>  post :  k/vwittu)  adde  :  iui  laujiji. 
— gataijiinpo  ulh  analaugniba  (ev  xovjttu) 

tnl.  ead.  lin.  ultim.  po>l  (*u;  £v)  adde  :  usleipip 
himins  jah  airpa,  jola  aint  aippau  ams  slrikt  ui 
nsleipip  af  vitoda,  uule  (i*u;  5v) 


INDFX  ALPHABETICUS 

IN   GHAMMATICAM. 


A,  g  22. 

Ah,  vid.Ex. 

Abn,  §82,  niiiioi.  2. 

Ahlir.  vi.il.iini-  sigll*,  £  17.  •"'). 

AlisiinauU;i ,   .  ->i,  5);  l  Il7; 
§  138. 
Accusalivus,  s  2l!>. 

—  duplex,  S  -i-20;  id.  4) 

—  sbsoluius,  I  421, 

—  a.l  deUTiiiinaiiditn  t iin ;>us  , 

—  in  i|u!esiiniio  qnam  loiigiiiii? 


§  550,  2)  «). 

—  i  iiin   iiilinilivo  ,   §  2J-3. 
Accusativx  scnienii.r,  J  208. 
Activum,  §  170. 

Acutio,  j  52,  2). 
Ad  (circitcr) :  bi  cmn  lccns., 
239.  3)  d). 

—  du  cmn  dat.,  5  240,  51  b). 

—  al  cum  dul.,  «;  140,  SJ  t>). 

—  vid.  ciiain  Miiiinii  .nl. 

—  (••nml)   :   iifii  iiiiii  ri  cilfl  . 
846,  SJ  t>)  liu. 

Ailjuctivuin,  5  07  ;  §  l"il 

—  pro  psrlirlpto,  jj  190,  3) 


Adverbia,  §  J3,i. 

—  cum  arliinlo,  J  193,  IV,  2). 

—  ut  pradieaiiuH,  $  20t»,  .">). 

—  uialirilinliiiii,  ij -2 1 V, aiHiol.  4). 

—  ut  iiiud.ili. ,  §  242. 

lj         —  jj.il    dcieiiiiiiiaiiiluiii    lucwn  , 
§21»,  «1,245,  l);M8,  •-). 

—  ud  dctci  iiiiii.uiiliiiii  tcmpu>,  S 
247,  1). 

Adverbjalit  furuiaii",  ,  li... 
§  Ad\cr.saliva- scnliiiu.r,  t;  ->;.[). 

A.Ivi-miis  :   fi/.ru    cnin    jhu>    , 
S  -.'ili.^)  Mlni. 
App-n,  §  -00. 


1349 

—  post  srnlenlias  conr.csshas, 
&  281. 

—  pro  x-.i,  §  258,  annnt.  4. 

—  pro  K/Xi,  §  26!',  nnnol.  7. 

—  pro  jijv,  §  260,  annnt.  5. 

—  in  consccuiione,  §2li2,  2. 
A(  cum  dalivo  loco    genitivi,  § 

854,  annoi.  5. 

Afar  eum  dativosequen!e,§244# 
2)  c)  fin. 

Afar  pwei  lempus  detcrmiaans, 
J«fe,5). 

Afholon  cum  gcnilivo,  254,  4). 

Ai,  §  2S. 

Aippan,  5  261,  1». 

—  in  disjunctivis  intcrrogalioni- 
lius.  §261,  2). 

Appan  in  conditionalitms  seti- 
tcnUis,  5  280. 

—  ellipticc  suppresstuo,  §  280, 
aiiiint.  3,  (-•)• 

Aiyan,  $  154,  I. 
Aiunlia,  §  lUI,  annoi. 
Aiuhun  indelilliliun,  §  205,  II. 
Airs,  §  66,  annot.  4. 
Ak,  §  260,  5). 
Akei  §  260,  5». 

—  post  concessivas  sententias, 
§281. 

Aiji,  pro  aXka,  §  260,  annnt.  7. 

Allit,  §  262. 

Alls  indefiiiitum,  §  203,  V. 

Amplifuaiio  cipresstotiis,  §284. 

An  panicuU  interroganiis ,  § 
214,  \)c). 

Ana  ciun  dalivo,  dc,  propler,  § 
250,  3)  b). 

—  —  —  ad,  in,  §  214, 
t)a). 

—  ad  !  'ternniiaiidiim  lcinpits, 
§  247,  2)  0  aa). 

—  —  mensu- 

rsm,  §  250.  2)  »). 

Anubiudan  cuni  infiuitivo  acl.,  § 
4.7,  anoni.  4). 

Anahailaii  ciun  dalivo  et  acc., 
§  .2«,2). 

\iiacnlulhon,  §  285. 

And  cuin  acc.  ad,  §  245,  2)  d). 

—  —  secu*.,  §  142,  7>)u). 

—  ad  deierm  nainluin  lempus, 
§247.2)  e)  an). 

Andpay ikjun  cutu  genii.,  §  23S, 
5). 

Andhaitan  cuto  dativo  et  accus., 

§  a*»,  2). 

4h.iuhA,  §  264. 

.Wumiu,,  cum  geuit.,  §  256. 

\ndrairpis  cinii  daliv.,  adversos, 
§  244,  2)  0. 

Aiihnr  aupaiis  reciprocuin,  § 
200,  2). 

Auoinalix  conjugatinnis,  §  434. 

—  declinalionis,  §  115. 

—  decliiiaiioiiis  vocaliea?.  §  85. 
Ame  :  faura  cuin  d.u.,  §  2 14,  2) 

*). 

—  faur  cum  accus.,  §  217,  2)  c) 
e  ■■). 

Aoristus,  §  181.4) 
Apud:  nt  cumdaL,  prope,  juxta, 
|i4S,2)»). 

—        *i   cum  dat.  ,    §  242, 

2,1  »)• 

Apocope,  §  32.  6). 
Appelalivum,  §  191. 
Ai.posilio,  §  193,111;  8217. 


IN  GRAMMATICAM  GOTIUCAM. 

Aitiiuliis,  §  11).'». 

—  cum  adjrctivo.  §  I0;i,  II,  2). 

—  cum  |>ossesivo,  §  101,  ())• 

—  ritm  pirediratn,  §  2111),  1). 
Assiinilit.o,  §  55. 
Asyudeioii,  §  258,  annnl.  6. 
.1/iiiin  ac<*US.  adili  lci  iiiiiiandum 

tcnipns,  §247,  2)  <). 

—  cnni  dat.,  apilil,  §  244,2)  b). 

—  —    a,  ev,  §  2l.'),aunot.l. 

—  —    ad  §  246,  5)  *). 

—  rum  dat.  absol.,  §  247,  an- 
nne.  3. 

A'yiban,  cum  inf.  acl.,  §  177, 
aimoi.  5. 

Attuiwan,  cum  geail.,  §  257,  3). 
Allractio,  §  266. 
Atiribulum,  §  174;  §  215. 
Atlribmivus  respoctus,  §  21". 
Aiiriliuiiva:  s.nlciilix,  §264. 
Au,  §  29. 

Auflo  post  iba'\  §  273,  2). 
Anlita,  §  90,  annol. 
Auk,  §262,  annol.  1. 

—  pio  xtd,  §  258,  aunot.  4. 

B 

B,  46. 

Uui.  b.jnps,  §  108.  111,?)«); 

Uei  lan,  Cinn  gen.,  §  237,  2) 

/■/,  iuiii  aiT.  ad  circumsciibeii- 
(l.i  dislribuliva,  §  1118,  IV. 

eausa  ,   erga  ,  propter,   § 

239,  5)  d). 

—  ad  dcterminandum  leinpus, 
§  247.  2)  e)  aa). 

—  circiim  (|..rale),  §  246,  3)  c). 

—  d.-,  super,  §  246.  5)  c). 

—  inir.i,  in,  §  247,  2)  c)  bb). 

—  cinii  dai.,  s.  cuiuluiu,  ui  mo- 
dum,  §241,  2)  d). 

—  cum  dat.,  ad,§  143,  annot. 
4  ;  §  216,  annoi.  2. 

—  ciiin  dai.,prope,apud,  §  244, 
i)b). 

—  cu.n  dat. ,  sul),  §  247,  2)  c) 
bb). 

Bidjnn,  §  120,  annnt.  4. 

—  cuin  gen.,  §  237,  2). 

Dipe  addeleriumaiidiim  tempas, 
§282,  2). 

Bileipun  ,  cum  dat.  et  acc. ,  § 
229.  2). 

Bimumwjan,  §  12S,  annol.  4. 

His  iiii./iii.cuiii  ge.i.,  §  238,5). 

Jirinyan,  §  154,  5). 

Brukjan,  §  428,  annot.  4. 

Buyjun,  §  l£8,aunot.  4. 

C 

Cardinalia,  §  104;  §  198,  II. 

Casus,  §  61. 

C  usalis,  259. 

Cansales  senienlirr,  §  262. 

Circi>er  :  bi  cum  accus.,  §  217, 
2)  c)  nd). 

Circum  :  bi  cum  acctis. ,  §  246, 
5)e). 

Colleciiva,  §  209,  3). 

Comparalio,  §  151. 

Cnmparaliva)  seuleiiliie,  §  2T9. 

Coinpositio,  §  166. 

Cuncessiva?:  senieni  i.-e,  §281. 

Coucessivus(|>erinissiviis),§  18">, 

')*)•  ■•     „ 

Concordintia  ,    vi ,.   Congrucn- 

luin. 


1550 

Cond.tionales  srnientii»,  §280. 
Congruenlia  pr.rilicati,  :$2'>'J,  2). 

—  aitribini,  §215,  I,  4). 
Cnnjnsaia  verba,  §  -87. 

Conjugalio,  §  115. 
Coitjutiriiones,  §  155,5. 

Coiijniiciivus,  §  18 >. 

—  profuiuro,'§  182,  1)  /'). 

—  pro  imperativn,  §  186. 

—  in  rel.ilivis»  nlciiiiii,  §  2  >+, 
annol.  4. 

—  in   indirectis   interrogaiioni- 
l.us,  §  275. 

Conseeulio  ipmporiun,  §  269. 
Couseculivx  sententix,  §  262  ;  § 
275. 
Cnnsonanies,  §  33. 
Coiisonannca  dcclin  >iio,  §  8S. 

—  adjetlivnrum,  §  196,  II. 
Constnictio  malerialis  vocabulo- 

riun,  §288. 

Contra  :  vipra  i  i.iu  accus.,  S  2il, 
2)fl. 

—  andvuirpit  cum  dai.,  §  241 , 
2)f). 

Coniraclio,  §  52,  9). 
Coonliuataj  senlcniiiC,  §  257. 
Copula,  §  210. 
Copulaliva?  sentrnlia!,  §  258 
Correlaliva,  §  112;  §  264,  2)  f\. 
Cum  :  mip  cum  il.it.,  §  240,  4) 
</);§24l,2)o);§214,2)o). 


/'.  §  49. 
Dativus,  §  223. 

—  post  comparalivum,   {   250, 

—  post  vairpan  el  visnn.  §  225. 

—  Ineo  genilivi,  §227,  aiiuot.; 
250,  annot. 

—  ut  cansalis,  §  23'*,  2). 

—  ot  inslroin.-iiialis  §  240. 

—  IH  mndilis,  §241. 

—  ad  deierminandum  temptis,  <j 
247,  2)  b). 

—  ad  determinandum  pretium, 
§  250,  3)  a). 

—  ad  drtcrm  inamlam  mensnram, 
§230,  i)a)  aa). 

Dativi  absoluii,  §  247,  2)  *)«). 
Dalivus  commodi,  §  230,  1). 
Daursan,  §  154,   I)  4. 
Debitis  ronjugalio.  §  427. 
Debilitatio,  §  52,  4)  u). 
Derlinatio,  §  59. 
Demonslrativa,  §  108;  §202. 
Delrar.iio  vid.  Aeiiliotietn. 
Dfacritica  signa,  §  17. 
Disjuiicliva  senlentia,  §261. 
Distribiiliva,  §  105,  c. 
Du  cuminf.,§  189,  5)  e);  §  209, 
4);  §234, 2). 

—  ab  inf.  separaiuin,  §  254,  »n- 
noi.  1 

—  curo  dativo  in  prxdicatnm,  § 
209.5);  §21l,l)lin.;  §220,  au 
nnt.  1. 

—  cum  dativo,  in,  §  246,  5)  b). 

—  —      — eonlra,  !j2i6,  5)6). 
_  ad,  §3i6,  ainioi.  2. 

—  ad  deteriniiiauduiiilctnpus,  § 
249,  2) ,,). 

Duais,  §  187,  II. 
f) /./..;  ei.  §  277. 
Dmjua,  §134,  i)  10. 


I.18J 

buqinnan  pro  rnlnri),  5  IW,  -')■ 

i 'iii.i  fwh  iMnpnrala)  :  i>i  euu 
dal.,§247,  2)r)fe). 

I' 

{>,  5  12,  atl  h.inr  litteram  ,  $  '>(». 
'.i/iin,  pro  z«i,  §  258,  uiinol.  4. 
xgkian,  §  128,  annot.  4. 
luirh,    iii  iii   accus. ,  causale,   § 
•7.1 .  minnl. 

—  per  iuslrtimentale,  §  240,  4) 
■). 

—  perlocale,  §  210,3)  d). 
bamma  cinn  comparalivu,  $197, 

•)• 

pommei  pro  palei,  §  27',l,  2)  an- 
iioi.  1. 

—  pro  f>ommei  ei,  §  278.  3)  fin. 
han  pro  zai,  §  258,  annol.  4. 

—  in  advetsaiivis  scnenliis  ,  § 
259. 

—  1 1  tleierniiiiaiidiini    lempus, 
§  282.  I). 

—  ii\  coioequenti,  §  282,  annot. 
4. 

pande  in  causalilius  senienliis,  § 
278,  3). 

—  in    liypotlieticis  sei.iemiis  , 
§280. 

—  ad  delcrminanduii)  tempus, 
§  282,  7). 

paunu,  §202,2). 
panuli,  §  259,  2). 

—  in   conseeuiivis  scntentiis  , 
202,2). 

—  pro  ni,  §  258,  annm.  4. 

—  :nl  delcriniiiaiiduii)   lempus  , 
§  282,  anuot.  I. 

—  in  conseiiuenli ,   §  £82,  an- 
iiol.  4. 

/)nr('scum  eenit.,  §  237. 
paruh,  §  239.  2). 

—  proxai,  §258,  annoi.  I. 
/'iiit'i  in  accusalivis    scuicniiis, 

§270. 

—  pro  ei,  §  276,  annot.  2. 

—  in   causalibus   senteniiis,    § 
278. 

pau  post  compnrativos,    §  197  , 
4);§  179,8). 

—  in    disjunclivis  senlenliis  ,  § 
261,  2). 

—  post  ei,  §  2"6,  annnt.  6. 

—  incondiiiotialibusscnlentiis.  § 
280. 

pauhjubailn  concessivis  sculcn- 
tiis,  §281. 

paurban,  §  134,  1)3. 

—  cum  geiiil.,  §  237. 
paurfis  ul  ciiiii  genil..  §  257. 
pe  cui»  rnmparalivo,  §  197,5). 
ptei,  §  277. 

/i.-i    iu   accusativis  sen:eniiis,  § 

2;o." 

—  pro  ei,  §  276,  annnt.  4. 

—  iu   causalibus  scnteiiliis,    § 
278. 

piupjan   cum  dal.  et  accus.,  § 
229.  1). 

pizei  pro  pulri,  §  270,  annol.  1. 
putjhjun,  §  128,  annol.  4. 

E 

F..  §  25. 

I nVrliv.»-  s.iiieiui.e,  §  27  i. 

Klflcnrit,  §274, 

tt,  §  30. 


INDEX  4LPIIABETICU8 

—  irlaiiva  panicu!a,  §  203,   V, 
5)ft);  §26«.  2)  »). 

—  in   :n cii-alivis    senlentiis,  § 
270,  1)  2). 

—  ad  ilesienandiiin  effeduin,  6 
171.  S 

—  ail  designandain  con?ccutio- 
neni,  §  275. 

—  ad    designandum    flnem ,    § 
276. 

—  ad  drsignandum    scopum  ,  § 
277. 

—  in  causa.ibus    scnlculiis  ,  § 
27*. 

lipan,  §  262.  2). 
F.lisiK,  §'56.  4). 

Ellipses  iu  simplici   scnteutia,  § 
255. 

—  iu    coninosita   seuteniia  ,-  § 
283. 

Epenlhesis,  §  57,  2). 
Kpesegesis,  §  272. 
Ei  :  pami  vo,  §  255. 

—  fl/"cum  dai.,  §  248,2). 

—  ai  rum  dat.,  §  245,  annot.  I. 

—  fram  cnm  dal  ,  §  248,  2). 

—  m  cum  dal.,  §  218.  2). 
Explicaiivac  fentenlix,  §  272. 


F,  §  12,  hanl. ;  §  47. 

Fadrein,  §  93,  3. 

Faginon  cuni  dal.,  §  23<>,  2). 

Fairaihan  ciim  geuit.,  §  236. 

Fairra  cuindat.,  Innge,  a,  §245, 
2)  «). 

Fuirveiljan  cum  gcnit. ,  §  238, 
3). 

Fniircum  genii.,  prope,  secus, 
§2i6,  3), 

—  —    ante,  §  247,  2)  c)  ee). 
Fatira  cuin   d.il.,    proplcr,  pr*, 

§  239,  3)  e). 
• aiitc(locale),§244.2)  e). 

—  adverb.  ad  circumscriben- 
dum  perferl.,  §  181,  2)  b)  bb). 

Faurpizei  ad  delerminaudum 
lcmpes,  §282,  4). 

Filaus  ciiiii  comparativo,  §  197, 

5)-_ 

Ftlu  eum  comparaiivo,§197,  5). 

—  ad  eirriimscribeniliim  >uper- 
lativum,  §  197,  anuut   5. 

Finales  sentemiae,  §  276. 
Fon,  §  95,  2). 
Foris  :  ulana,  §  244,  2)  a). 
Fortis  c  iifljunlia,  §  117. 
Fraihntn,  §  \i  ,  annol.  3. 

—  cuingcnil.,  §  258,  2). 
Fraiian  ciim  genil.,  §  256. 
Fram  cum  dativ.,de,  pro,  §239, 

31  0- 

—  —    al>,  §215,  2)  bt). 

—  —    ex,  §218, 2). 
FramaPtis  iisan   cum  gcnit.,  § 

25V.ii. 

Fraqisijan  cum  dat.  ct  accus., 
§  229,1). 

Freidjan  rnm  geuii..  §  138,  l). 

Prcil  vtsan   cuin  gemt.,  §  231, 

!)• 

Fullnfahjun  cuni  dat.  ct  accus., 
§  229,  2). 

/  ii/inii  riiin  geaii.,  §  257. 

Fitltiiun  ruiu  gCRll.,  §  257. 

Fults  cuin  gtlUl  ,  §  257. 


1552 

Kiindainenlalis  forma,  §  62. 
Fiitiiriini,  §  182. 
Fiiinium  eiacium,  §185. 

G 

C,  §  40. 

Ga  —  in  i-iiiiipiis  tis  p-o  fiituro, 
§  182.  aiino'.  4. 

Gafnhan  i  uiii  genit.,  §  256, 

Gaqqan,  §  154,  4). 

(iiihailjuH  cuin  genii.,  §234.4). 

Gahrainjan  ciim  genil.,  §  234, 
4». 

Gairnjan  cnm  genii.,  §  238,  1'. 

Gamaudjan  eiiin  ueinl.,  §  25  -, 
5). 

Gamunan  rnm  genii.,  §  238,  B). 

Gasakan  cum  dat.  el  accus.,  § 
229,2). 

Gasopjan  cum  ge.lit.,  §  237 

Gareiton  cum  nciul.,  §  238,  3.. 

(leniinaiio,  §  55. 

Geniiivus,  §  255. 

—  post  anii  iiliun,  §  193,  IV,  3). 

—  ut  partilivns.  §  255. 

—  posl  cardiuales  nuineros,  § 
198,  II,  4)4). 

—  postuaj,  §  204,  annot.  I ;  § 
205,  annot.  I. 

—  posl  ainshun.  §  205.  ||,  2). 

pnSl  JUHM,  5  20  ',    III. 

—  posl  uazuh,  ivurjizuh,  §  205, 
anonl.  9. 

—  postai/»,§2:>5,  V,  2)  »). 

—  pnsi  supe  l.il.inn,  §  216,  II, 
1)  b)  bb). 

—  pnst  substanliva,  §  216,  II, 
V,b)cc). 

—  in  attributo,  §  21(!,  II,  1)  «). 

—  olijeciivus,  §  216,  II.  2). 

—  in  respenu  possessivo.  §234. 

—  ut  raucalis,  §  259,  I). 

—  ul  localis,  §  246,  1). 

—  ut  teniporaiis,  §  247,  I,  2) 
a). 

Geniis,  §  59:  §  191,  I. 

—  pr.edicali,  §   209,  I). 

—  verbi,  §  il3;  §  176. 
Ciulii,   nomen,  eic.,  §  1. 
Cradus  comparationis,  §  102. 
Greipan  cum  genit.,  §  250. 
Gup,  §  69,  annoi.  2. 
Gutturales,  §  4J  s<|q. 


«.§41. 

//afrunad  nrcumse nbendum  prr- 
fettun,  §  I8l.2)tln. 

—  —    futurum,  §  182,  i) 

—  —     cum  genilivn,  |  256. 
Ilaitjan  sik  cum   genn.,  §    251, 

■*)• 

llatian  cum  iuf.  act.,  §  177,  an- 
no'.  4,  r). 

Iluijan,  §  129.  annot. 

Ilai.tjan,  §  128,  annot.  3. 

—  cum  genit.,  §  238,  3). 

Iltlpati  c senil.,  §  2'iS,  1). 

//iiiiiimii,cumgcni(.,ab  uliniori 

parie,  §  215.2)  c). 

Ihntlur  cum  d..l.,   (rjiis,  ;j  211, 
I)  ,/). 

—  .iiin  accus  ,  post,  §  246,  3) 

llit  deioonstraiiviiin.  §  202,  III. 
llypuikeliCS  siiitci:li.r,  §  -.m'. 


IS53 


I 


/.  8  12,  ad  li.  I. ;  8  23. 
Ibui,   |i;iriiruia    iiiteringativa,  § 
214,  2)c). 

—  iii  disj.tnctivis  interrogalioni- 
bus,  §  261,  2). 

—  post  ogan,  §  275,  2). 

— r  pro  Iva  ;xri,  §  27(i,  aiinnt.  S. 
Idveitjan  cuin  dal.   elaccus.,  § 
229,  1). 

IJM2G0. 

—  in  livui.tlif tins  scnienliis.  8 
280.  8 

—  posl  concessivas  senieutias, 
$281. 

—  pro  x«i,  §  258,  annot.  4. 
Imperalivus,  §  18'«. 
Iniperfcctnm,  8  181. 
liii|iersonalii,  8  1*7,8). 

—  ciiiii  accns.,  8219,  3). 

—  in  attractione.  826  i,annnl.3. 
In  lncale  :  m  cuiii  <lat.,  8  211, 

2)")- 

—  —    cum  accns  ,  §  2(6, 5)o); 
§  24?,  2)  b). 

—  lemporale  :  dtt  cum   dat.,  § 
249,  2) a). 

—  sigiiificans  conlra,  adversus, 
propier  :  du  cum  dai.,  §246,  •">)  b). 

—  —  i'iAr«  cuin  aecus.,  §  216, 
5)  b)  fin. 

und  cumd.il.,  §   950,  2) 

b)  fin. 

—  —  tve,  §250,  annnt.  I. 

In  ciim  genit.,  propter,   erga,  § 
239,  3)  o). 

—  cum  dat.,   ut  insiriimeinale, 
§  240,  4)  b). 

utmodale,  6  2«.  1)  6). 

—  —  ut  locale,  §214.  2)  a). 

—  —  ui  leniporale,  §  247,  2) 

c)  oo). 

—  cinn  accus.,   inler,   in,   ad,  § 
24'i,  3)  a). 

—  —  deierminans   lempus,    § 
2(7.  2)r)ao);  §2(8,  2)  b). 

preuum,  §  250,  3)  b). 

ln  pammei,  dutn,  §282,  ainnil.7. 
/n   pizc,    propler  quoil,   §  277, 
I><  >  I .     . 

Indefiniia,  §  IM;§2  5. 

Iudiraliviis,  §  184. 

—  in    indireclis,  iiilerrogalioni- 
Ns,  §275.  1). 

—  in  oralione  nbliqua,  §  270. 
litunilivus,  §    188. 

—  passivi,  §177  passim ;  §  189, 

2). 

—  pro  sulistaniivo,  §  195. 

—  in  snbjeelum,  §'208,  4). 
■ —  ul  objeeium,  §  252. 

—  ui  supimim,  §  254,  I,  I). 

—  ul  geriiudium,  §  25i,  II. 

—  po^tspdti,  §  2"i5,  2!c). 

—  cum  accusativo,  vid.  Aeeusa- 
livuni. 

/nuoiiacum  g.mil.,  inlus,  §246, 
5)  a)  lin. 
Iiistrumentalis,  §  240. 
Iutcr  :  !n  iiiii  dat.,  §  244,  2)  a). 

—  w/cumdai.,  §  244,  2)  e). 

—  undaro  cuiu  ilat..  §  244)  2) «). 
Iiilerjeciiiines,  §  135,  4. 
Inlerpunclioiii^  signa,  §  17,  2). 
Iuleirogalio,  §  214. 

—  per  indicaiivum,  §  184, 1)6). 


IN  GRAMMATICAM  C0TE1ICAM. 

Inierrogniiva,  §  1(10;  §  2'4 
lnterprci.il  tvx  senieniia;,  8  272. 
Intranstlivum  pro  passivo,  §  177, 

ln'ra,  inlus  :  innana  cum  genil., 
§  246,  5)  «)  lin. 

— •  bi  cum  accus.,  §  247,  2)  c) 
bb). 

Inuh  cnm  aceus.,  sine,  §  213,  3) 
b);  §24!,  2)0). 

Iterativ*,  §  105,  e;  §  198,  VI. 

/«.  §  51. 

lie.  lelaiivum,  §  203,  3)  b)  aa) ; 
§264,  2)6), 


J,  §  12. in  b.l.;  §54. 
Ja,  §  21'..  5). 

Jnbai  in  disjunclivis  semenliis, 
§286.8). 

—  iu  bypntlielicis  s<iiteiiiii-,  § 
2S0. 

—  in  cmcessivis  scnteutiis,  § 
281. 

Jappe — jnppe,  §  280,  aiin.it.  4. 
Jah  inler   duos  iinperaiiv.is,   § 
186,  annot.  6. 

—  iu  copulaiivis  senienti!s,  § 
25S,  I). 

—  Ioroparticipii,§258,annol.  5. 

—  pm  Hi,  §259,aiinot   5. 
Jak—jah,  i  258.  1). 

Jali  ni,  §  258,  2)  el  ibid.  aniiol. 
II. 

Jai,  §  214,  5). 

Jains  dcmonslrativuin,  §  202, 
IV. 

Ju  pro  *«.',  eiiam,  §  258,  annot. 
i  fiu. 

K 

A'.  §  42. 

Kar-isl  riim  genU.,  §  238,  3). 
Kaupatjan,  §  128,  aiunil.  4. 
Kausjan  eum  ge.nil.,  §  236. 
kunnan,  §  154^  1)  2. 


L,  §  36. 

I.alnales,  §  46. 

-laus,  8  215,  3)  o)  bb). 

Luus  visan  ciiin  geilit.,  §  234,4). 

Leciionis  si^na,  8  "• 

Leikinon  ruin    genil.,  §  254,4). 

Linguales,  8  49. 

Liquidtc,  8  36. 

Liugan,  8  178,  annot.  2. 

Localis,  8  244. 

I.oci  delerininalio ,  ibid. 

Lukan,  8  122,  aunol. 

Luswn  runi  genil.,  §  238,  I). 

1YI 

Jl/,  8  57. 

ilagan,  8  154,  1),  I, 

iluliti  visan,  §  265,  annot.  5. 

—  cum  iuf.  acl.,  §   177,  aiinol. 
4,  d). 

ilais  pro  comparalivo,  §  197,2). 

—  cum  comparativo,    197,  au- 
not.  1. 

ilanna,  §  95,  I). 

—  in  indciiuituiii ,    §   203,   an- 
nol.  4. 


1354 

ilannahtin  indefinillim,  §  205,  II. 
Mensura  determinaiin,  §  250. 
Medium,  §  1",5;  §  178. 
fiiv  —  Se.  5  260,  annnl.  3. 
ilenops,  §  86,  aniint. 
Meiathesis,  §  .'  6,  '>). 
ilip  inm  dal. ,  ciilll   iistrumen- 
lale,  §2(0.  4)  «/. 

—  —   minlale,  $241,  5)  a. 
lorale,  §  214,  2)  b). 

—  —    inter,  §  214,  2)«). 
ilippanei     al     dclerminaiulum 

ten s,  §  282,  6). 

JVifM,  §  200. 

Modalis,  §  241. 

Mu.lales  s.-nleiili:e.  §  279. 

M.mIiis,  §  115;  §  181. 

itfoinn,  §  I5i,  1)  11. 

Muiiis  ail  :  per   dativum,  §  215. 

—  per  bi  i  iiiii  .1  ii.,  §  253,  aiim  I. 
1 ,  §  24C,  aunol.  2. 

—  per  dn  cum  dat.,  8  2(6,  an- 
nol.  2. 

— per  ono  ciim  ilal.,  8  244.  2)  a). 

—  per  iii  eiini  acc.,  §  246,  3)  a) 
ei  ibiil.  aiiiini.  1.' 

Mnlus  ali  ( ex  )  :  ws  ruin  dal.,  § 
239,3)  r);8  2(5.  2)  u)  <c). 

—  iitaiia  ,  uiapro  cuui   gen. ,   8 
2 '.5  2). 

Mntiis  in,  Incalilcr  :<iimcumdal., 
§  241.  2)  o). 

—  incnm  aec.,  §  516,  5)  «). 

—  and  cnm   arc  §  245,  2)  d). 

—  tunp  .i.iliter  :  du   cum  dal., 
§  249,  2)  o). 

Muta;,  §  tOsqq. 

N 

IV,  §  38. 

JVmiio,  §  90,  annnt. 
JVoi./ion',  §  154,  1)7. 
tte,  §  214,  5). 

—  particula  iuterroganlis,  §  214, 
2). 

Negatio,  §  215. 

—  repetiia.8215,  4). 
Neiitrmn  iu  subjcelo  ad  inasr.  rt 

fem.  relaliim,  §  208,  3). 

—  iu  prxdicaio,  §  209,  4)  h). 
iVew  cum  acc,  prope,  aJ,  8  246, 

5)/'), 

iVeiro  cum  dat.,  apud,   §  2  4, 
2)6). 

m,  §2i3. 

—  cum  indefinilis ,  §  205,  II. 

—  in  advrrsativis  seiileuliis,   § 
260,  annol.  6. 

JVi  —  m/i,  §2.-;8.  2). 
JVi  palainci-akjah.  §  2' 8,  1). 
Nibai ,   parlicula  iulei  rog.nilis , 
214.  2)  e)  lin. 

—  iu  hypotheiicis   senteniiis,  § 
280. 

iViA  in  copulalivis  scnti  ntiis,  § 
258,  2). 

—  in  bypotbeticis  senteniiis,  § 
280. 

Nih—nih,  §  258,  2). 
Kiu  ,    particula    inierrogantis , 
§  21  i,  2)  *). 

Niutan  cnm  genit..  §  2.i0. 
Noinen  proprium,  )j  94;   §  194. 

—  peregrinum ,  §  94. 
Noiitinalis    lormalio,  §  Li2  sqq. 
Non.inale  oljeciuiu,  §219. 


13jj 


INDF.X  Al.PII.MlETICUS  IN  r.ftAMMATICAM  COTHICAU. 


I  iST. 


Ni'iiiiiiaiivusiiisubjectnm,§207. 

—  repetinis.  §  210,  aniioi.  2. 
Nu,  §  202,  2)! 

Numeiale,  §  104;  §  198. 

—  cuui  ailiculo,  §  195.  IV,  I). 
Nunterus,  t.0;  §  »15;  §  187,11; 

§  199. 
_  pra-dicati,  §  20!).  2). 
Nunu,  §  202,  uiuiol.  5. 

O 

0,  §  12  ad  h.  I.;  §  26. 

—  ul  inierjectiu  atl  vocaiivnm, 
k  214,  2). 

Oli   :    [uura  cum  tlat.,   §  S59  , 
5)  »). 

Obj.ctum.  §  171;  §218. 
Ohjecliv.c  sentcnli;e,  §  267. 
Oqtta,  §  134,  1)  12. 
Oplalivus.  §  185,  I)  o). 
Oralio  obliqua,  271. 
Orailonis  parie*.  $  r>8. 
O.dinalis,  §  105;  §  1V»S,  III. 


P,  §  48. 

Paragoge,  §  7,  i). 
Parm  i|iiutr.  §  105. 

—  aclivnm,  §  100,  1). 

—  p.issi vinti.  §  190,  2). 

—  pro  snbslaniivo,  §  103,  2). 

—  ctim  .-iriicnlo,  §  l'JG,  11,  2) 
t)  cc)  et  dd). 

—  nl  aitribulnn»,  §215,annot.7. 

—  I.ico  inflnilivi,  §  252,  annct. 
2 ;  §  SSS,  annot.  2. 

Pariitivus,  vid.  Genilivnm. 
Passivum,  5  132;  §  177. 

—  pro  itiedi",  §  178,  2)  c). 

—  in  stibordinalis  senlentiis, 
260,  2). 

Per  :  m  cum  dat..  §  230.  3)  c). 

—  pairh  cum  accus.,  §  240,  4  ) 
«);§  216,3)  d). 

Peregrina  vncaluila  ,  §  04. 

IVrlecium.  §  180.  4);'§  181,  2). 

Pennissivum,  §  185,  l)a). 

Persona»,  §  113;  §  187. 

Pcrsoualia  pronomina,  §  106;  § 
100. 

PleoiKismus,  §  281. 

Pluralia  laiiium,  §  102,  1). 

Pluraliscuin  pliirilius  substanli- 
vis  in  singulari  numero  constru- 
C  is,  §  200,  4) ;  §  217,  2). 

—  vid.  eiiam  Numernm. 
Plusqtiamperfectuin  ,  §   181,3). 
Possessiva,  §  107;  §201. 
Post  (ad)  :  per  dalivum,  §  243 

—  fri  cum  <lat.,  §  241 ,  2)  d). 

—  u/or  ciun  dai.,  §  411,  2)  c), 
§  247,  2)  r)  ce)  lin. 

—  Itindar  cum  aecus.,  §  246,  3) 

()■ 

—  Ifi  enm  acciis.,  §  2tf',  5)  a). 

—  afai  cum  acflis.,  §  217, 2)  r) 
ec)  lin. 

1'rj;  :  fanra  cuin  dat.,  §  250,5) 

')• 
Pr.Tdtcaia  verha,  §211. 
Prsilicaium,  §  174 ;  8  -00. 

—  loco  iuodalis,  §  -212,  annoi. 
l    <•>. 

Pr.rpo.i  iones,  §  155,  2);  §  231. 

—  repei  lr,  §  2il,  tmnol.  2. 
ulveibules,  §  :S1|  .iiiiini.  1. 


Prtrscns,  §  180 

—  pro  peifcrlo,  §  180,  I), 

—  pro  riiluro,  §  182,  1). 

—  in  suhordinaii*  senienliis  , 
§  260,  4. 

IY;esens  liisioricnin  ,  §  180,  3). 
Pmbtritnffl,  §  181  sirq. 

— pro  pr:eseule,  §  181),  annol.  J, 

—  ut  peile» tuni  in  snhordinali» 
srnleiiliis,  §  268,  i). 

Pro,  dat.  cnmmndi.  §  250. 

—  i«  cum  genit.,  §   250,  5)  n). 
euin  accus.,  §  250,  3)  b). 

—  fram  cnm   dal..'§  230,  3)  (). 

—  i/5  cum  dat.,8  250.  i)  «). 

—  und  cum  dai.,  §  250,  2)  *) 
lin. 

Prnduelin,  §32,  1). 
Prooomcn,  §  106;  §  100. 
Proiiominalis   formatio ,  §   152. 
Propc ,  §  246,  3)  a). 
Proportioiialia,  §  108,  V. 
Propria  vocabiila,  §  94  ;§  101. 
Propicr  :  in  cum  genit.,  §  230, 
3)  a). 

—  faura  cum  dat.,  §  239,  34  e). 

Q 

0.  §  44. 

Qimiiii  eiim  in  vel  ana  cum  dal., 
§  246*,  annot.  1. 

R 

«.  §  39. 
Radices,  §  136. 

hnihlh,  §  262. 

Reciprociun,  §  200. 

Rediiplieaiin,'§  ',21. 

Reflexivum  (pronomen) ,  §  109, 
4). 

IteuVxivuin  pro  intransilivo,  § 
176,  4). 

—  pro  pastivo,  §  177,  5), 

—  pro  medio,  §  178,    )  a). 
Ilekt,  §  66,  nnnot.  5. 
Iti'laliv;e  seul''iui:e,  §  264. 
Uelaiivum,  §  109;  §  203 ;  §  261. 

;lluplio,  §  32,  5). 

S 

S,  §  I2adh.  I.;  §5*. 
.S'u  «liiiioii-irativiini.  §  202. 
Sadltan  ruin  tjiiiil..  §  257. 
.Snei'  rclalivtiin.  §  203;  §  264. 
Suli  dcnioiistrativuin ,  §  202.  II. 

—  ut  relativuui,  §  202,  II,  1)  *); 
§  26l,2)<i). 

Siiiiin.  §  108.  anuol.  2,  b). 

Seriplura,  §  10. 

Seopus,  §  *77. 

S.'1-iiiidmii  :  ln  cnin  djl  ,  §  241, 
!)</). 

Seeus  :  and  cum  accus.,  §  1 12, 
5)  u)  (in. 

Seu  ivieales,  §  54  sipj. 

Sentcnlii,  §  171. 

Sihilaules,  §  52. 

Sili  e verhn.  §176,4);  §177, 

5i;  §  178,  \>)a)  bbj. 

SiHm,  §  200,  II. 

—  eiim  possessivo,  §  21)2,  4). 
.Sitdtitcikjnn  cuin   ueuil.,  §  239, 

')■ 

Sine  j  inuh  ruill  accos.,  §  223,  3) 
M.  5  211,  2)  b). 

Singularig,  vid,  Nuuieruoi. 


Sk  euui  verho,  §  17»,  2)  n)  an). 
SLamaa  sik  cum  genil.,  §  239, 

Shutii  fisan  cum  RCnil.,  {   234, 


.S'*M/nn,§  151,  1)  R. 

—  pro  fiilurn,  t  182.  2). 
Sliulds  vitan,    §  2i-G,  Minnt.  3. 
euin  infin.acl.,  §177,aunol. 

4,  <0- 

Slandan.  §  125,  nnncl.  I. 

Slirps,  §  110. 

Suli  :  6i  cundlt.,  §  217,  2)  c) 
ec). 

—  iu  cum  ace.,  §  246,  3)  a). 

—  uf  ruin  acc,  §246,  3)  r. 

—  undar  cum  arc,  §  2ifj,  3)e). 
Siihjectiini,  §  171;  §  206. 
SuhoitliiiatB  senleiiti;e,  §  263. 
Siibsiaiiiivuin,  §  5'i ;  §  191. 

—  pro  inflniiivo,  §  103,  I). 

—  pro  parlieiplo,  §  195,  2). 
nt  altribiilum,  §  215.  annol.  6. 
Supjon  et  Supan,   j   12  s,   au- 

nnl.  3. 

Sums  indelinilmn.  §  205,  III. 
■Snmri  Irmpnrale,  §282,  2). 

Sopcr,  in  :  ana  cum  dal.,  §  259, 
5)*). 

—  bi  cmn  arcus.,  §  230,  3)  rf). 

—  fram  ctim  da'„  §  -;39,  3)  f). 

—  ufar  cum  dat  ,  §  241,  2)  e). 

—  —  cum  accus.,  §  M-i,  3) 
e). 

Supcrlativiim,  8  102.  2);  §  151, 
4);  §197.  II. 
Supinum  pcr  iiiliuiium,  §  254, 

s'ra<'i  cotisecu  ionein  significans, 
§  «Tft.  2). 

Svalauds  demonstraiivum,  §202, 
IV,  1). 

Sii/tiijdemoiistraiiviim,  §  22, 
IV,  2). 

Svatve  —sva,  §279,  I). 

Svc,  circiler.  §  250,  annnt.  I. 

—  til  relalivum,  §  264,  2)  e). 

—  consccuiionem  dcsiguans,  § 
275,  2). 

—  in  comparaiivis  seniemiis , 
S  279.  I.  I). 

—  lempnrale,  8  282.  2). 
Svejmnh  in  adversativis  scnlen- 

tiis,  §  260,  4). 

—  cmu  jabai,  §  289,  annoi.  6. 

—  in  coucessivis  senicuiiis , 
§281. 

Svcfiauh  ei,  §  281. 
Syncope,  §  32.  7). 
SyutJiis,  §  174. 


T,  §51. 

7'uui.  §  70.  annm.  1. 
Temporalis.  $241. 
Teiupi'i-:il.'s  sentciiiia*,  §  282. 
Tempus,  §  113;  §179. 
TbfMia.  §  62. 

TraiU  :  hindar  iiiin  dai  ,  §  244, 
2)d). 

—  —    cum  acc,  §216.  3)  f). 

—  hindana  cum  geull.,  §  245, 

I  i.u.s ii i vuin  pr»  icllenvo,  §  176, 
4) ;  il.ul    ainiol. 

—  pTO  |'j  iiui,  5    177,  T>)  ,  ibid 
aiiiiol.  2. 


1557 

—  pro  medio.  §  178,  2)  b). 
Traiisilus  cousoiiauiiuui,  §  bti. 

U 

V,  §12adb.  |.;8«. 

•m  in  iuierrogalionilius  $  214, 
i,p):§261,2). 

t/f  rum  dal. ,  sub  (ubi  ?) ,  §  24», 
2)  <•)  lin. 

—  cuin  accus.,  sub  (quoT)  , 
§  2 IC,  5)  «). 

t/par,  cuui  dat.,  super,  m.  §  244, 
5)0. 

Vfartkadvjan  curo  dat.  ei  accus., 
§  22«,  1). 

-un,  parlicola  copulativa,  §  258, 
1);  ibnl.  annot  6. 

—  ad  circimiscribendum  parlici- 
pium,  §  258,  nnnot  5. 

—  ante  pan,  §  259,  annot.  1. 

—  pro  $i,  §  259,  annol.  5. 

—  deinonstraiiva  parlicula.tj  202, 
II. 

f'n  ,  §  213,  3)  a)  aa). 

Vnd  cum  acc,  ad,  5  248,  2)  c). 

—  ciiiii  dal.,  pro,  §  230,  2)  b). 
Vnd  palei,  quamdiu  ,  §  282,  au- 

m.i.  8. 

Vndar  cum  acc,  sub,  §  240,  3) 
«)  Bn. 

Vndaro  eum  dal.,  sub,  §  214,  2) 
e)  liu. 

Vnkarjc  viuin,  cum  gen  l. ,  §  2.r.8, 
5). 

Unle,  §  202,  I). 

—  in  accusaiivis  senientiis ,  § 
«0,  I).  .. 

—  in  causalil.us  senteiitus,  § 
278. 

— temporale,  §  282,   5)  et  7). 
Vs  cum  iliii.  pro  parlilivo,  §2lG, 
anuoi.  6;  §  255,  annol. 

—  ciim  visan,  §  231,  annot.  5. 

—  iiisiiiiinent:>ie,*§  240,  4)  c). 

—  tno.ble,  8  241,2)  e). 

—  loca  e ,  ab ,  ex  ,  §  245,  2)  a) 
rO- 


OKDO  RBRUy  QH.E  IN  RRAMVAT.  GOTII.  CONTINENTUR 


153« 


—  causale,  ex,  per,  §  239,  3)  c).        VUjan,  §  134,  2). 

—  temporale,  et,  §  "24S,  2).  —  cum  rnfin.  »«.,  §  177,  jnnot. 
Vsdreiban  cum  dat.  el  accus.,  §    4,  e\. 


«29.  I). 

Vikutan  cum  dat.  et  accus.,  § 
229.  2). 

Vsqiman  cum  dat.  el  accus.,  § 
229,  4). 

Vtrairpan  e.um  dat.  et  accus.,  § 
229,  I). 


Viafn-o  cum  genit.,  ex,  §245,  2)    verbinn,  §  211 


visan  (esse),  §  134,  5). 

—  ail   cireiimscribcn.luin   pr.vt. 
pass.,  §  181,  2)  b)  aa)  ei  4)  b)  bb). 

—  cunidai.,  §  225. 

—  cuin  genil.,  §  234,  1). 

—  vid.  eii:im  Copulam. 
Visan  (  maneie  ) ,  pr.xdicaiivnm 


a)  cc)  lin. 

Viana,  cum  genil.,  ei,  §  245,  2) 

a)  cc)  fiil. 

V 


III. 

1 

IV. 


5), 


V,  5  I2adh.  1.;  §35. 

VailiU  indefinilnm,  §  2115,  II. 

Vairpan  ad  eircumscril>endiun 
pr.«.  pass.,  §  182,  2)  b)  bb);  el  4) 
b)  aa). 

—  pro  fuluro,  §  182,  annot.  8, 
W. 

—  .iini  dal.,  §  225. 

—  cum  acc.  (lemporalc),  §  253, 
5). 

—  prjedicalivum  verburn,  5  211. 

—  impersonale,  §  253,  5). 

—  —  cum  se.|uenii  ei    IV 
ciim  inrlic.  velcopulaiiva  senientia, 
§275,1). 

Vairpt  iimr.  cuui  genit.,  §254, 
3). 
Valor  mimericnslitierariim.^li. 
Vant  visan  euni  genit.,  §  237. 
Varlalio  sermonis,  §  286. 
Varjan  1  uin  dul .  et  accus.,  §  229, 

Vaio,  §  90,  annot, 

Vtgt,  §  G6,  annot.  4. 

Vci/»odi,  §  iit>,  annol.  5. 

Verbale  objeclum,  §252. 

Verbali*  form:ilio,  §  155. 

Verbum,  §  176. 

Vipra cuin  accus.,  contra,  advcr- 
SUS  §  244.  2)  /). 

tibviam,  advcrsus,  §  246, 

3)  b)  fin. 


Vitan,  §  154.  1    8. 
Vocalivus,  §212,  I). 
V.icales,  §  20. 
Yocalic:i  declinalio.  §  61. 
—  adjectivi,  §  1**6,  I. 
Vopjan  cum  genil.,  §239,  1. 

W 


IV,  §  12  ad  b.  I. :  §  15. 
Wupur  iuterrogaiiviim ,  §  204, 


Waparuh    imlcfiniUiin  ,   §  203, 

Wa>!  inlerrogaiivuo!,  §  204,  IV, 

Wmjis  inlerrosati vnm,  §  2  1 !.  II. 
Warjixuh   indettiiituin  ,  §  205 , 

•  distribuiiva  eflbrmans,  §  i&8, 
IV. 

Wnt  interrogativum,  §  204, 1. 

M'<ii,/i«'i  indefinitum,  §  205,  II. 

VVasn/i  indcfinitnm,  §  205.  IV. 

—  distributiva  eOuriuaiis,  19S, 
IV. 

Welaud»  iiilcirogativuni ,  §  201, 
IV,  2). 
WifciJki  inlerrogalivum,  §  204,  IV, 

*)■ 

X 


J,§43. 

V 

F,  §  27. 

z 

Z,  §  53. 

ORDO   RERUM; 

QU^  IN   GRAMMATICA.   CONTINENTUR. 


Iktrcdoctio.  De  lrrrgna  gothica  §  f  seqq. ;  dialettis  8  4  ; 
■liemgena  e  us  p?rte  §  5;  lilleralura  §  6;  pnpulisquibus 
vernacula  fuil  §  7  ;  proprletatibus  !■  S ;  grjinnialica  §  b. 

I  CAP     D«  SCBIVTCHv  KT    PHOLiTIONC. 

A.  De  scripura.  i)e  lilterisg  10;  adinTinli.me  scrrptn- 
th  i;  1 1  ;  fiKUra  ct  habilu  §  12;  episematibus  !;  12:  vi  i.u- 
nnTira  §  14;  ordiup^  15;  nominibus§  16;  s.nnis  leclionis 
§  17  ;  Ki.lhiiis  vocabulrs  ad  scripluram  ndaiis  5  18. 

B.  De  iirolaiione  t)  10. — I  Pe  ivcalibut  §  20;  twevibns 
et  lonsis§2l  ;  a§22;i§SS:  u§24;«§25;  o§36;  9I1V; 
ai  %  28 ;  oi»  §  !• ;  ei  ^  S0 ;  i« §ol ;  productione,  eorreplione, 
alisouaniia  ,  debilitalione  ,  frsetioiie  ,  apoi-opc  ,  synco- 
pe,  biatn,  coniractiooe  ><  2i.  —  II  De  coiisomm«t>us^53; 
t  Srmi-vocalibiis  :  j  ^  51 : »  §  35: 1  Uqiiidis  :  l  §  36 ;  m 
i  37 ;  11  S  3S;  r  §  r,9;  3  Muiis  a)  gutturalibiis  :  a  §  »0;  h 
§4l;k§42;x§43;4§44;to§  i":  b)labialibus  :6§  16; 
f§47;p§  4S :  ci  lingoafitms  :  d  $ii>;  j>  §  30;  l  «  M;  4Si- 
bibhdlius  :  s  S  ^>2;  *  'i^  D*'  coiifccm«iiliiinri  coiinexione 
§  ."U ;  geiiiinalione  §  3">;  Irauaiu  §  5'3;  paragoge,  epen- 
ibesi.  metaihesi,  elision.  §  57. 

II  T.\P.  Df.  voi.au.  LoBoy  HI.ES10HB.  Oc  pariiiius  oralin- 
nis  §  58 

A.  Ve  declinaiioiu.  — I  De.  subsataiin  :  ^i^nerc  §  '>0; 
nmnero  §  60 ;  casilms  §  61 ;  !hi..maie  15  02 ;  declinalinne  p:ir- 
lila  iu  rora(iciii>i  it  conwwiilictini  § 85. — A.  De  rocatiea 
Uctlinatione^  61*./  1)  ipiandoradirii,vocalis«sl<i§(iG  s</f. 


2j  quando  i  §  75  «oa.  5)  quando  u  5  ^B  sqq   <)  quan  !o 
r§83  »<7.;   de  auomulis  deiliuaiionis  vocalica:  §  85*<f7. 

II.  Ife  consomntica  clpclin»i:onfc  §  88:  »')  de  inasi-ulino 
§  89 ;  I.)  nmtro  §  '30 ;  c)  !enMiino§91  sq.;  anorc.alis  §  H5.  llu 
(iealiBaliijnp nonnuum propriorum et  .eregi i.iorum 59l«07- 
—II  Di  ud/ci/iio5|97.— A  DedeclMiaiione  »ocabca  §*«sw. 
— B.  De  cunsouanuca  declinalinne  $  101.  De  gradibus 
comparationis  §  102.  De  pariicipiis.— 111  De  numeralibut  : 
»)  Cirdinalilius  §  104;  b)  oniinalibu$;  c|  distributivs ;  d| 
iiiullip  icaiivis;  c)  ilerilivis  §  105.— IV  7).'  pronomiiiilms  : 
a)  personalibns  §  106,  <.)•  p'o  St^siris;  ci  demoistrati  is 
§  10S ;  .1)  r.lalivc  §  109 ;  e)  inlerrogativis  §  110  sq. ;  iude- 
finltis  §  111 ;  g)  correlaiivis  §  112. 

11.  Df  coiijiigatione  %  113.  lle  IrHois  coninpatTonis  cijssi 
bus  ><  llt  sq.  exbiliiior  paradigma  generale  5  116.—  I  De 
aclivo.  Dc  primsciimigali.ini';  •  )  absonunie  5  177  s,;.;.; 
bi  nduplicante  §  124  s.iq.  Do  secuada  conjugaiiqne  $  127 
sqq.  De  leriii  coiij»sa  iouc  §  151.  •-  II  Dejwssico  S  132. 
— 111  De  m^dio  $  153.  De  anomalb  5  !3t. 

C.  De  infieiibilibus  §  153. 

III  CAV.  I>E  VOCtnUMIRlM  FOIlMiT10>E. 

De  radicibus  §  136 sq.  De  traosformatione §  138.  De  ver- 
bis  lortibus  deperdilis  §  T.9.  De  stirpe  §  1 40  sq. 
A.  De  noimnniH  formalio/ie.— 1  De  substaallvo  §  112. !) 


1559 


OIIDO  UF.UUU  1N  II Of.  TOMO  C.ONTKNT  AllliM. 


1- 


derlnliOM  sme  Ibnntlloal* elf mcnlo 1 1 13;  I)rierivatioun 
cuiu  lurtnatiouii  eloiiiuiiio  1 1  i  i  »i ;.— il  De  » IjocUvo  5 1  ifl 
ki,  !>.•  cutuparilioue  ,  131. 
U.  De  jwwtm/nnMi  /vrmoiNNU  I 153. 

(  .  Dc  rerboimu  /irmutiniie.  ■-  I  Ita  piiin.i  coqjngaiirma 
«  133.  II  Du  fc'cu  nia  coMJugilkHM  §  154  »<n  —  III  D<j 
terlia  eou|tigaltOM  !j  100  1 1. 

I).  I».-  uilrcrt/iorum  nVOMVMM^  IHS.  —  I  "■■  3  Iverlius 
modi  1;  103,  -  II  De  advcibt  »  lo,  i  §  101.  —  III  l>o  advci- 
Liii  leniporu  §  163. 

E.  !>••  lormutnue  per  r<»ii|io  itionem  §  l(i<'>.  —  I  De  no- 
ailnuni  euniiMcilioini ;  l)  suiis  aulivorumli  10' ;  "-'i  adieeti- 
voniin  I  Ifie;  ^ )  wniermiani §  lb'.).  —  II  l>e  uroaoniinuni 

romp-  silniiie  l|  170      -  III  1)0   pjrlnuliiuni  i  uiiiposilioue 

|  171  s|.  l)o  luuiUUu  vocibulueuui  (annMionii  sj  173. 
I\  CAP    Dt  voiauu-oiil  i  cacuaaKMB,  sivo simtaii. 
A.  Iii-  uartitttJ  oiationis  rcliUire  uti  ijnttftriM  SJMCMlis. 

—  I  l)e  rcrbo;  I)  du  genaru  :  1"  Jclivo  S,  170,  2"  pjssim 
5,  177  ;  ">  nu.li.i  H)  178  2)  De.  lempure  j  171) .  I"  priBsente 
|  180;  2°  pr.eterilo  §  iKl  ;  .'•  Iiiiiuo  !j  182;  4"  lutiiro  ex.v- 
ClO  4  183.  3)  l'e  ni. "I"  1 '  illlicJllvn  s  IHi ;  *>  coiijmiolivo 
i  isi,  3  Uuuerativo )  180  »i  Dc  peraons  ei  nttuiToS,  187. 
5)  Do  iiiliuiiivo  el  parllciliio  j  188:  I  inlinitiv.i  JJ8.I ; 
1'  partlciplo  n  190.  —  II  De  noniine  l)  sutblintivo  :  A  da 
iioiuine  j(i|iill.iivo;  I"  ilegenere  :;  l'.)l  ;  2°nuin  ro  §  l!2; 
coiiiiiiui.ilii.nr  subslaulivi  iuiii  n  liiiiiivo  el  pariicipu.  §  l'.i>. 
U.  i)e  iioniiue  proprio  ^  194.  |)e  ir.ioiloB,  JOj.  2)  l)o  adje- 
cliv»;  I.  rina  vu  alica  el  GOMjOnauUci  §  HO.  L)c  co'iipaia- 
livo,  superlaiivo  sj  197.  .v)  .le  uuwerjli  §  ID8  l)De  prim»- 
biiiio  :  A  personali  *,  199;  reciproeo  §  2no,  H  poso-sivo 
§  101;  C  demonstraUvo  $  2i>2 ,  I)  de  rclalivo  §  203 ;  E  m- 
lcno„aiivu  s  201 ,  l  iinJeDoilo  j  -u.i. 

II.  /V  sfNhm  ifj  liinuittf. 

I.  De  subjecto,  iillriluilo,  copult  §  20€  :  1"  de  stibjeclo 
$  207  s>\  ;  2'  aUribUIO  Sj  20  i;  .V  copula  §  210.  De  verbil 
aiiiliuuvis  Jiil.  De  vuciiivu  {  -12.  De  nogalioiie  §  213. 
Do  mlerrogjtione  §  21 1. 


II.  Do  allr  ou/iio  respeclu  :  I"  de  nniiine  ni  n 
S  2I>;  2"  dc  geuilno  ul  allributo  §  210;  3"  ile  ipp 
§  217. 

III.  De  objcctiro renpeetu  §  218  :  I  >,  De  uoniimli  • 
rto;  A  jiciis  ilivo  §  .'!'.)  «q.  .  Il  dilivo  I)  223  Bt|<|.  De  \ 

i'.iiu  ii.iii.n  ci  ircumUvo  •)  2;i).  De  iiitivo  comini  <i 

Ipp.  ('.  Do  gOOilivo  S)  21.')  :  |ins«i'vs'\ii  !>  2"i;  j  n  lilivo 
spn.  I)  De  ciiisili  li  2V>   )  Do inslmaienlill  ?  2i:l;  h 
.l.i' i  $  211,  213    De  sdverllio  t)  212.  <>  D    ilioicallnne 
1    iil  qiuesdone  nlu  '  §  )t  > ;  2"  m  qu  i  slunie    u  ile  r  !j 
5*  lu  qinetiinue  qout  §  2i0.  II  Do  indii-anoiio  leiiqiiir 
iil  quj'  lioue  qttiodn  .'  ilalivi   attsoDil I  §  217;  2"  m  ., 
slioiie    f\   quo?  !j  218;  ,V   in  quarsliniie  qiMiniliuV  |   . 
J  lle  in.lnMlione  niensune  1 130.  Scholi.i  in  prxpotilioii 
<5  2M.  2)  de  veihall  olijeelo     inlinilivn  !;  2'.'.  De   iniiivi- 

tivo  c.iin  inOnittvo  ~j  Ri.  D  •  inllnitivo  eoni  <lu  ui  100010  ol 
geruinlio  spe.  UIO  5  2"il   Dc  ellipsibus  oujecil  !i  153. 

{'..  l)e  mnMMVm  roinplexis  S  2f>0.  I  De  cooralnalia  sen- 
lenlus  S  2S~  :  I )  <1e  ropulaiiva  lentenUa  §  238;  2)'Je  jilver- 
lllivi  seutenti  1  i  139,  200;  7,)  de  disjiincllvi  nenlcntia  (>'l 
disjuncliiu  iiiterrogatloae)  §  201 ;  4  j  de  causali  el  c  OM  - 
cutiva  SttuienUl  !j  202 

II.  l>e  sulMiidinnlis  semenliis  Sj  205  :  I)  dc  attrlbuliva  <i 
reUnvj  seiileiili.i  §  201,  20"i;  de  ittncliona  !j  2l»S;  2)  do 

objecUva  sententia§267.— A.  Objectlvisenlenila  Inwrieiu 
seusu  scn  aeeusatlva  (diUva,  gcuiliva)  ptsubjeciiva  sen- 

leiuia  !j  »08;  ile  loiiseciinone  lcmporum  !;  20  1.  I"  l)e  nmhl 

quoU  po>t  dicera,  eic,  §  270,  271;  iie  epevegeiira  (cvi  li- 

c.ilivj)  senieuti.i  *!  272;  dc  i.idirectii  inlorrngJllone  s  27". 
2'  De  clleciivj  lententia  !;  271;  ronsecuUvl  !j  27.'<  3*  Dh 
lin.ili  sentenlia  indicaiile  scilicet  finem  i  270:  srapwil 
§2,7.  —  11.  De  causali  senlentia  <j  27s.  —  C  De  1110  li.li 
scnieniia  :  I"  comparativi  §  27;);  "*■  hyiwlhelicl  S  SS|); 
3''  ,ui|iC;si.j  S  -Sl-  —  D-  De  temiiorali  scntenlia  Jj  282; 
dc  ollyps  l><:s  in  nnnplesis  seulGnliis  !;  283. 

D.  Aiipeittlix.  De  pleon.ismo§28i.  De  anakdulko § W3. 
De  niuUilione  tu  m.  do  diceiiji  §  280.  De  eomuKlt  011« 
verboruut  §  287.  De  coustruclioitc  vocabuloruui  §  288 


ORDO  RERUM 

QU^:  1N  HOC  TOMO  CONTINENTDR. 


S.  HARTliSUS   TUUOSENSIS. 


Froleqomeiiu. 
Confessio  TriuiuUs. 


9 

11 


TICHOXIUS  AFSR. 

Proleqomena .  13 

LlliEft  Di:  StlTKM  BEGULIS.  15 

RecoLA  Ntnu. — De  Domino  el  corpnrc  ejns.  Ibiil. 

IIbgcl.  II.  — De  Doniini  corpore  l.tparltto.  19 

Rkcol.  III.  —  Dc  pr issis  el  lcge.  !2 

Kkgul  IV.  —  De  specie  el  genere.  33 

Rbsvl.  V.  —  D>-  lcinporibus.  <6 

Rceui..  VI.  —  De  recapilulatione.  S3 

KaeOL.  VII.  —  Do  diabulo  ct  corpnre  ejtts.  35 

HILARIUS  DlACUXCS. 

Prolcqomena.  C>i 

COMMKM 'AltlUS  iniluoderimeinslolisO.Pluh.   10id. 

yi  I.SI1U.M;s   UTKIcSyCE   rKVIAHKNTl  (hic  me- 

nioraUe,   requirends    «iirein  inier  spurta  S.  Augns.ini, 

Uperuoi  birjus  S.  1'alr»  loro.  III,  parl.  11).  07 


SOVATCS    CATHOLICCS. 

SfiRTENTIA  de  liuiuiliiaie  et  obcdieuiia. 

ASONTMUS. 

EvhfUlio  id  monacho». 
EsbOrUlk)  ad  »poosjin  Christl. 


1  !'i./. 


71 
77 


S.AMItaOSII  OfERUM  COHJflXUSSTVU. 

Sermoues  tre»  01  codice  Sassoriiuo,  prxcedoutc  pra  - 
Dliunc.  8'J 

AUREUUS    SYIIUACIIUS. 
Frtkgomtna.  III 


EPISTOLARLM  LIBRI  DECEM.  118 

Libki  pnmus.  llul 

l.iDEn  II.  177 

Ltaca  III.  l'"J 

1.IBKR  IV.  121 

LiBtn  V.  243 

1.IBEH  V  I.  *5 

Liiieb  VII.  2^5 

LiberMII.  813 

LioebIX.  327 

Libeh  X.  337 

UAXIVUS    GRAMUATICUS. 

Nmiiii  Cavci.  l^S 
EPISTOLA  jd  Augiisiinum  (hic  tinlom   memorali.  re- 

q\Mi  ciiuj  jui.-iu  Haliuli^.  Inui.  XXXIII,  COl.  81).  40" 

AJ.4  \<l~RTlirVS. 

PANKGTRICUS  Julini  AngimU,  seu  GrMt>.ram  artM 

pro  coiisulalu,   scqueuie,   iu   appeudiiis  \1ce111.  YnaJit- 
Uani.  4*) 

rURLlUS   YIITOR. 
Monilmn  in  urbit  R.wir  drjfripdincin.  A35 

DKSCltlPTIO  L'HBIShClM#.  437 

ULYILAS. 

Proleqomena.  <I6I 

Silili-UK.f.    SARCTiB    VK.RSIONIS  1N   LINGl<AM 

GOTHICAM  Irigiucnljqux'  vnpersunt.  iV, 

APPENDIX, 

GRAMMATICA  COI  HIC..«    I.INGU-E  (.11  qium  emivi- 
lenilus  index  cl  urilo  rcrtiin  speculi  1  qti*   supmuS  re, 

rlesl,  m 

CLOSSAIlll  H  COTIIICiE  LI.SGl  *.  1131 


FIMS  TOM!  OC.TAVI  PECIMI. 


p.tiiviis.      i.v  i>|iis  1  r   .1  'i.m 


co  cc 

rH  i-t 

rH 
O 


THE  INSTITUTE  OF  MEDIAEVAL  STUOIES 

10  ELMSIEV 
TORONTO  6,   CANADA. 

Z  0  (  8   ,