Skip to main content

Full text of "Urkundenbuch des Klosters Pforte"

See other formats


Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 


Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 


public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 





We also ask that you: 


+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual 
personal, non-commercial purposes. 





and we request that you use these files for 


+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 






About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 
a[nttp: //books . google. con/] 














Google 


Über dieses Buch 


Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im 
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde. 

Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch, 
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann 
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles 
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist. 

Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei — eine Erin- 
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat. 


Nutzungsrichtlinien 


Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse 
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese 
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch 
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen. 

Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien: 


+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese 
Dateien nur für persónliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden. 


+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgend welcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen 
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen 
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen 
unter Umständen helfen. 





+ Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über 
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht. 


+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein, 
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA 
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist 
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig 
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der 
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben. 





Über Google Buchsuche 


Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google 
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen. 
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter|'http: / /books . google. conjdurchsuchen. 

















Cn. «975 /.22 — 














"m 





Gesehiehtsquellen 


der 


PROVINZ SACHSEN 


und 


angrenzender Gebiete. 


Herausgegeben 


von der 


Historischen Commission der Provinz Sachsen. 


DREIUNDDREISSIGSTER BAND. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Erster Halbband. 
1182 —1300, 


Von 


Paul Boehme. 


HALLE, 
Druck und Verlag von Otto Hendel. 
1898. 


Urkundenbueh 


des 


Klosters Pforte. - 


Erster Halbband. 


(1182 bis 1800.) 


Herausgegeben 


von der 


Historischen Commission der Provinz Sachsen. 


Bearbeitet 


von 


PAUL BOEHME. 


HALLE, 
Druck und Verlag von Otto Hendel. 


1898. 


REN, v 


HARVARD COITEGE LIBRARY 
DEC 6. _ 1905 


HOHENZOLLERN COLLECTION 
CIET OF A. C. COOLISZGE 





Der 


Landesschule Pforte 


zu 


ihrem 350 jährigen Stiftungsfeste 


gewidmet. 


.. 


e 





Vorwort. 


Von der historischen Commission der Provinz Sachsen schon vor 
längerer Zeit mit der Bearbeitung eines. Urkundenbuches des Klosters 
Pforte beauftragt, habe ich in der bevorstehenden 350jährigen Stiftungs- 
feier der Landesschule Pforte die erwünschte Veranlassung gefunden 
wenigstens die erste Abtheilung des Werkes, der die andere in kürzester 
Frist folgen soll, als eine bescheidene Festgabe zu Ehren der Jubilarin 
erscheinen zu lassen. Denn dass ihr dieses Buch gehöre, darauf hat 
sie so berechtigte Ansprüche, als nur denkbar sind. Dieselben Räume, 
fern dem Getriebe der Welt, welche 400 Jahre lang den thätigen 
Brüdern von Cistercium eine stille Behausung gewährt haben, be- 
herbergen seit der Reformation ihre Schulgemeinde, die bei aller Ver- 
schiedenheit der Anschauungen und Formen des Lebens mit ihren Vor- 
gängern doch das Ora et labora als Richtschnur gemein hat. Was der 
Mönche wirthschaftlicher Sinn erworben und sorgsam gehütet hat, das 
bietet, wenngleich erheblich vermindert, der Stiftung des Herzogs 
Moritz bis auf den heutigen Tag die Mittel zu ihrer Erhaltung, und 
die Dokumente, welche jene hinterlassen haben, besitzen deshalb für 
diese zwar kaum noch juristische, wohl aber hohe geschichtliche Be- 
deutung. Der Landesschule Eigenthum sind ferner die beiden umfang- 
reichen und äusserst werthvollen handschriftlichen Sammlungen, welche 
mich in den Stand gesetzt haben ein reichhaltiges, für mehr als die 
beiden ersten Jahrhunderte des Klosters annähernd vollständiges 
Urkundenbuch herzustellen. Und endlich darf ich es wohl aussprechen, 
dass mein persönliches Verhältniss zu der Anstalt, der ich theils als 
Schüler theils als Lehrer bisher mehr als dreissig Jahre angehört habe, 
es mir zur Pflicht macht ihr meine Arbeit als ein Zeichen der Dank- 
barkeit und Anhänglichkeit darzubringen. 

Ich trete damit in die Fusstapfen von G. A. B. Wolff, der bei Ge- 
legenheit und aus Veranlassung der dritten Säkularfeier „der guten 
Mutter Pforta“ seine Chronik des Klosters Pforta nach urkund- 
lichen Nachrichten (Th. 1. Leipzig 1843) widmete. Wolff bestimmte 





Vorwort. 


privilegiis subsequenter descriptis in margine sunt apposite et per quas 
etiam ipsa vera sigillata et bullata privilegia designantur. Tu ergo, quis- 
quis es, qui de quolibet predio certificari desideras, respice primo 
tytulum sive de Porta sive cuiuslibet grangie, in qua situm est pre- 
dium, quod scire volueris, et percurre capitella eidem tytulo pre- 
missa, et cum in quolibet eorum, que queris, inveneris, notato 
diligenter litteram alfabeticam eidem capitulo in capite premissam, 
et privilegium continens predium, quod volueris, invenies in se- 
quentibus eadem littera designatum. Quod si ultra progredi volueris, 
etiam verum et sigillatum privilegium sub eodem tytulo et eadem 
littera invenies denotatum. Habentur etiam predia sparsim in pluri- 
bus et diversis locis sita, que sub tytulo Extra similiter cum litteris 
alfabeticis designantur. Ubi autem capitellum videris duplici littera 
designatum, videlicet cum atramento et rubrica, scias rubricatam 
litteram ad indulgentias ordinis pertinere. Primus ergo tytulus in- 
scribitur de Porta, in quo continetur primo descriptio exordii mo- 
nasterii Portensis, deinde reliqua inferius cum litteris alfabeticis 
adnotata. 
Auf dies Vorwort folgen dann 
Vorsetzblatt®: Inhaltsverzeichniss zu tit. de Porta, 
Bl. 1*—8*: tit. de Porta, enthaltend Exordium und 27 Urkk. von 
1137 —1278, 
Bl. 9* —11*: tit. de Hechendorp, enthaltend 8 Urkk. von 1144—1272, 
Bl. 12*— 14*: tit. de Lepitz, enthaltend 12 Urkk. von 1157—1270, 
Bl.15*—18*: tit. de Odesforde (Osforde), enthaltend 16 Urkk. von 
1157—1271, 
Bl. 19*—22*: tit. de Borsendorf, enthaltend 20 Urkk. von 1181—1272, 
Bl. 23°’ u. 25*: tit. de Mertindorf, enthaltend 6 Urkk. von 1178—1272, 
Bl. 25*— 29^ u.31*: tit. de Gernstete, enthaltend 29 Urkk. von 1183—1277, 
PA. 81*—32^: tit. de Wenzendorf, enthaltend 7 Urkk. von 1172—1213, 
Bl.32»—32*: tit. de Kokelowe, enthaltend 2 Urkk. von 1199 u. 1204, 
Bl.33*—34*: tit de Flemingen, enthaltend 7 Urkk. von 1204— 1212, 
Bl.35*—40*: tit de Ver, enthaltend 31 Urkk. von 1208 — 1278, 
Bl.41*^: tit. de Erfordia, enthaltend 4 Urkk. von 1212— 1219, 
Bl.42*^: tit de Waldiche, enthaltend 6 Urkk. von 1960— 12/74 und 
die letzte ohne Jahr, 
Bl. 44* —4b*: tit. de Lutental, enthaltend 5 Urkk. von 1950— 1218, 
Bl. 45*—46*: tit. de Obertrebere, enthaltend 4 Urkk. von 1269—1278, 
Bl. 46* — 4*: üt. de Cigenruche (Cygenruke), enthaltend 5 Urkk. von 
1258— 1211, 


Vorwort. X1 


Bl. 47**: tit. de Brantbach, enthaltend 6 Urkk. von 1254—12'9, 

Bl. 48*—49*: tit. Extra, enthaltend 12 Urkk. von 1242—1211, 

Bl.50*^: tit. de theloneo, enthaltend 6 Urkk. von 1215- 1273. 

Ueberall geht das Inhaltsverzeichniss dem betreffenden Titel voraus, 
nur das für Mertendorf, das, wie die nicht vóllig verwischten Signatur- 
buchstaben verrathen, auf Bl. 22° gestanden hat, ist ausradiert und 
hat einer später nachgetragenen Urkunde Platz machen müssen. 
Auch im übrigen ist die im Vorwort bezeichnete Anordnung sorg- 
fältig durchgeführt worden; finden sich vereinzelte, aber unerhebliche 
Abweichungen von der chronologischen Reihenfolge, so liegt der Grund 
meist klar zu Tage und besteht hauptsächlich darin, dass die betreffenden 
Urkunden nicht datiert sind. In anderen Füllen wird der Platz einer 
nicht datierten Urkunde zwischen zwei datierten ein Anhaltspunkt 
für eine wenigstens annühernde Zeitbestimmung sein, und dies gilt 
namentlich dann, wenn die Abfassungszeit der Urkunde der von D 
nicht fern liegt, so dass man bei dem Schreiber des letzteren Bekannt- 
schaft mit den Verhältnissen annehmen darf. Bemerkt sei weiter, dass 
bei den Titeln Porta, Gernstete und Ver, für deren Urkunden das 
Alphabet zur Signatur nicht ausreichte, zur Fortsetzung arabische 
Ziffern angewandt sind. Die Zahl der Zeilen auf feinen Linien, deren 
Entfernung mit dem Zirkel genau abgemessen ist, beträgt 50, auf 
einzelnen Seiten 49: andere, vertikale Linien begrenzen die Kolumnen. 
Die Schrift ist eine sehr deutliche, saubere und gleichmässige, auch in 
simmtlichen 213 Urkunden die gleiche. Zwar sind die drei letzten 
Gernstedter Urkunden (Bl. 29* u. 31) und die letzte Erfurter (Bl. 41*) 
im Inhaltsverzeichnisse wie im Wortlaute mit blüsserer Tinte geschrieben, 
ebenso der Rest dieses Theiles von Bl. 46 an, wo mitten in einer 
Ziegenrücker Urkunde der Wechsel eintritt, aber die Hand ist auch 
hier zweifellos dieselbe wie überall vorher. 
Die Abfassungszeit und den Verfasser von D bestimmt Corssen 

im wesentlichen gewiss richtig. Da keine Urkunde der ersten Hand 
über das Jahr 1279. Mai 31 hinausreicht, wohl aber eine Urkunde des 
Landgrafen Albrecht über Vehra vom Jahre 1280 (Bl. 40) von anderer, 
wenngleich der ersten sehr ähnlicher Hand nachgetragen ist, wie sie 
denn auch in dem Inhaltsverzeichniss fehlt, so ist es als sicher zu be- 
trachten, dass 1280 dieser Theil von D abgeschlossen gewesen und, da 
wohl die Annahme statthaft ist, dass das Klosterarchiv dem Abte 
unterstellt war, der damalige Abt Dietrich II. als Verfasser anzusehen 
ist. Nur hätte meines Erachtens Corssen auf der andern Seite die 
Grenze enger ziehen kónnen. Es kommt gar nicht darauf an zu er- 


XII Vorwort. 


mitteln, wann Abt Dietrich sein Amt angetreten hat, und hiernach den 
Anfangstermin zu bestimmen, sondern massgebend ist, — und darauf 
hat schon Lepsius a.a.O. S. 94. aufmerksam gemacht, — dass bereits 
am Ende des Titels de Porta (Bl. 8*), also in dem am frühesten ge- 
schriebenen Abschnitte, sich eine Urkunde von 1278. Dez. 22 befindet, 
die in Schrift und Tinte mit den vorangehenden vóllig übereinstimmt, 
also weder von einer späteren noch auch von der ersten Hand nach- 
getragen ist. Deshalb ist D ebenso sicher frühestens 1278, vermuthlich 
aber erst 1279 begonnen, als spätestens 1280 abgeschlossen. 

Es fehlt, wie bereits bemerkt worden ist, in diesem Theile Bl. 24, 
das übrigeus nur durch falsches Heften an diese Stelle gekommen sein 
kann, da es eine auf Bl. 23 und 25 befindliche Mertendorfer Urkunde 
auseinanderreisst, und mag vielleicht eben deshalb herausgeschnitten 
sein. Was darauf gestanden hat, lässt sich nicht vermuthen. Die leerge- 
bliebenen Räume der übrigen Blätter und Bl. 30 sind vielfach und von ver- 
schiedenen Händen bis in's 15. Jahrhundert herab zu späteren Urkunden- 
abschriften benutzt; auch enthält Bl. 9* ein Verzeichniss von Pförtner 
Lehensgütern aus dem 14. mit Fortseizung aus dem 15. Jahrhundert 
und Bl. 30*, Kol.2 ein Zinsregister des Pfortenhofes in Erfurt aus dem 
14. Jahrhundert. 

Der zweite Theil von D, Bl. 51—59, enthält auf 9 Blättern zu je 
2 Kolumnen und 50 Zeilen 51 Urkunden, die ausser einer von 1242 
dem Zeitraume 1286—1308 angehören und am Ende desselben auch 
geschrieben sein werden. Die Anordnung nach Titeln ist zwar bei- 
behalten, doch ohne die strenge Ordnung des ersten Theiles und ohne 
vorausgeschickte Inhaltsverzeichnisse. Die Schrift ist wenig gefällig, 
aber deutlich und regelmässig. Einige weitere Urkunden haben zwei 
andere Hände hinzugefügt. 

Der dritte Theil, Bl.60—65 zu je 2 Kolumnen und 47 Zeilen, 
umfassend 26 Urkunden, eine von 1275, die übrigen von 1296—1313, 
ist von einer etwa gleichzeitigen Hand sehr regelmässig und gut ge- 
schrieben. Die Gruppierung nach Titeln findet nur in beschränkter 
Weise noch statt. Von andern Händen rühren einige jüngere Urkunden 
am Schluss (Bl.65® und 66) her. 

Den vierten Theil bilden Bl. 67—137, von denen jedoch BI.79 
— 84 herausgerissen sind ebenso wie die am Ende sich anschliessenden 
Bl. 138—145. Auf der Seite befinden sich in 2 Kolumnen 47—37 Zeilen. 
Der Inhalt besteht nach meiner Zählung aus 284 Urkunden, die zum 
grössten Theile dem Ende des 13. und namentlich dem 14. Jahrhundert 
angehören; doch ist auch die frühere Zeit mehrfach vertreten, besonders 


Vorwort. XIII 


durch die Indulgenzen, während andrerseits die jüngsten Urkunden 
bis 1432, vermuthlich der Zeit des Schreibers, hinabreichen. Die Ein- 
reihung unter Titel, meist auch mit vorausgeschickten Inhaltsangaben, 
ist wieder aufgenommen, auf chronologische Reihenfolge aber völlig 
verzichtet. Die Hand ist im Vergleich mit den früheren Partien un- 
schön; dazu hat der Schreiber viele Kompendien gebraucht und die 
Urkunden nicht selten durch Auslassungen, namentlich von Zeugen, 
verkürzt wiedergegeben. 

Der fünfte Theil, Bl. 146—165, auf Blättern verschiedenen Formates 
von mehreren Händen und fast durchweg kursiv geschrieben, enthält 
22 planlos zusammengelesene Stücke, meist aus dem 16. Jahrhundert 
bis 1532 herab. Eine besondere Gruppe bilden darunter 6 auf den 
Ankauf des Rittergutes Góssnitz bezügliche, von dem letzten Abt des 
Klosters Peter Zcedrich verfasste Kopien. 

In sehr willkommener Weise dient zur Ergänzung und Kontrole 
von D das andere hiesige Kopial-, sogen. Transsumptbuch (T), vom 
Jahre 1536. Authentische Auskunft über Veranlassung, Zweck und 
Art seiner Anfertigung geben zwei offizielle Aktenstücke, eine Urkunde 
des Kardinals Albrecht, ausgestellt Halle, Moritzburg, 1536. Juli 15 
und eine andere des Notars Johannes Neuhoever oder, wie er sich 
anderwürts meist schreibt, Neuhoefer (Neuhoeffer) vom gleichen Tage. 
Jene, auf Pergament geschrieben und mit angehüngtem grossen Siege 
versehen, befand sich nach Lepsius a.a. 0.99 ehemals mitten im Buche 
mit eingebunden; jetzt ist sie vorgeheftet. während das Siegel besonders 
aufbewahrt wird. Das Notariatsinstrument dagegen bildet den Schluss 
des Buches auf Bl.311". Hiernach ist der Sachverhalt in aller Kürze 
folgender: Auf Rath und Ermahnung des Herzogs Georg von Sachsen 
deponierte Abt Peter die Pfórtner Urkunden, um diese und damit das 
Kloster selbst gegen die von den Ketzern drohenden Gefahren zu 
schützen, auf der herzoglichen Burg in Leipzig (Pleissenburg). Ausserdem 
(.preterea") aber bat er den Kardinal Albrecht alle Diplume und Briefe 
des Klosters revidieren, vergleichen, prüfen und umschreiben zu lassen. 
Mit diesem Geschäft betraute Albrecht seine Räthe Heinrich Eberhausen, 
Kaspar Barth und Johannes Neuhoever, seinen Sekretär und Notar, 
von denen letzterer durch verschiedene Schreiber die Arbeit ausführen 
liess, die genommenen Abschriften auf ihre Uebereinstimmung mit 
dem Original prüfte und die gesammte aus 311 Blättern bestehende 
Handschrift (presentem codicem seu librum ad trecenta et undecim 
folia") beglaubigte, welcher zum Schluss der Kardinal die gleiche 
Gültigkeit und Beweiskraft mit den Originalen beilegte. Der Kodex, 


XIV Vorwort. | 


in Gross-Folio, in Wirklichkeit nicht von 311, sondern, da die Zahl 86 
durch Versehen zweimal gebraucht ist, von 312 starken Papierblättern, 
dem man noch auf zwei weiteren Blättern „Ein kurtze historia vonn 
dem annfange des Closters unnd der Schulenn zur Pforta etc. Durch 
Ernestum Brottuff zur Pforta Verwalternn, Anno domini 1552. des 
16 Marcii zusamen gebracht und alhier zuschreiben befohlenn“ ange- 
hüngt hat, ist, wenn auch in der neuerén Zeit umgebunden, unver- 
sehrt erhalten und bietet mit Einschluss ' derer, welche kreuzweise 
durchgestrichen und von Neuhoefer nicht beglaubigt sind, 485 ver- 
schiedene Urkunden, von denen 13 sich doppelt finden, meist nach 
den betreffenden Ortschaften zu Gruppen vereinigt. Einige wenige 
derselben haben — und das gilt auch von D — keine direkte Be- 
ziehung auf Pforte, sondern sind zugleich mit gemachten Erwerbungen 
von den früheren Besitzern auf das Kloster übergegangen. Dass die 
Abschriften im ganzen getreu sind, kann keinem Zweifel unterliegen, 
doch ist der Grad der Genauigkeit wie auch ihr Aeusseres je nach den 
Schreibern sehr verschieden. Die Haupthand, von der Bl. 1—167 und 
Bl. 198—260 stammen, ist sehr gleichmässig und gut leserlich, wogegen 
eine andere im letzten Theile des Buches sehr flüchtig und unschón 
schreibt, auch von Abkürzungen einen sehr weitgehenden und will- 
kürlichen Gebrauch macht. Von Neuhoefers Thätigkeit zeugen zahl- 
reiche, zum Theil von seiner Hand vorgenommene Korrekturen, noch 
mehr aber die unmittelbar unter den einzelnen Urkunden hinzugefügten 
Beglaubigungen, die nur bei zwei Urkunden — abgesehen von den 
durchgestrichenen — offenbar in Folge eines Versehens fehlen. Die 
Formeln, welcher er sich dabei bedient, lauten: ,Iohannes Neuhoefer 
notarius copiam hane cum originali auscultavi. In fidem me manu 
propria ss.“ oder: „Concordat cum suo originali, quod ego Iohannes Neu- 
hoefer notarius attestor" oder: ,Idem tenor est in originalibus litteris, id 
quod ego Iohannes Neuhoefer notarius attestor“ oder: , Eiusdem sunt 
tenoris originales littere" ete. und ähnlich. Bei der Vergleichung hat er 
nicht Urschrift und Abschrift gleichzeitig vor Augen gehabt, sondern die 
eine, wahrscheinlich die Urschrift, sich vorlesen lassen, doch hat er auch 
letztere in Augenschein genommen und namentlich auf das Siegel hin 
geprüft. Zu wiederholten Malen nimmt er auf dieses Bezug, Bl. 101: 
Sigillum originalibus literis appensum, rupta charta delapsum, sed apud 
literas servatum, mihi ostensum et per me visum est, concordat autem" 
etc.. Bl. 120*: „In literis originalibus defuit sigillum, sed solum vide- 
batur membranula, de qua sigillum apparebat prolapsum vel abreptum. 
concordat autem" etc., Bl. 161*: „Sigillum in originalibus est fractum 


Vorwort. XV 


per medium pendentibus frustis in superiori et inferiori partibus in 
chartula" ete., Bl. 170: „Littere originales carent sigillo^ etc. In 
einzelnen Füllen, wo das Original nicht lesbar war, haben die Schreiber 
die Abschrift aus einem alten Kopialbuche, jedenfalls also D, genommen, 
doch bemerkt dies der Notar ausdrücklich, Bl.75: „Litere originales 
suprascripte sunt mihi notario infrascripto per dominum abbatem mona- 
sterii in Porta exhibite, sed quia per mures erant corrose, legi et au- 
seultari non poterant. Retulit tamen sua reverenda paternitas copiam 
prescriptam esse sumptam ex veteri copiali privilegiorum, quod in 
cenobio habent" und Bl.82*: „Littere originales suprascripte pariter 
vetustate sunt mutilate, ita quod omnia verba in eisdem legi nequi- 
verant. Retulit reverendus dominus abbas copiam hanc esse sumptam 
et scriptam ex copiali, quod in monasterio habent." 

Von den beiden besprochenen Handschriften enthält, sofern ich 
richtig gezühlt habe, D im ganzen 605 und T 485 Urkunden, die hier 
oder dort mehrmals geschriebenen nur einmal gerechnet, aber auch 
die wenigen nicht auf Pforte bezüglichen eingeschlossen; beiden gemein- 
schaftlich sind 404, während auf D allein 201 und auf T allein 81 
kommen, die Gesammtzahl also 686 beträgt. Ich bin nun Rechen- 
schaft schuldig, nach welchem Prinzip ich die D und T gemeinschaft- 
lichen Urkunden behandelt habe. Von vorn herein lag ja die An- 
nahme sehr nahe, dass die Abschriften in T, weil vidimiert, an Treue 
und Genauigkeit vor den ohne die gleiche Bürgschaft angefertigten 
Abschriften in D den Vorzug verdienen, eine Ansicht, der Corssen 
$.109 huldigt Auch ich habe dieselbe anfünglich getheilt und deshalb 
soweit als móglich T dem Texte des UB. zu Grunde legen zu müssen 
geglaubt. Andrerseits freilich konnte mir nicht entgehen, dass die 
Namen, wenigstens so weit es sich um Ortschaften handelt, die dem 
Sehreiber bekannt sind, in T meist in der Form des J6. Jahrhunderts 
erscheinen. Ich beschloss also, um den verlorenen Vorlagen móglichst 
nahe zu kommen, den Text in der angedeuteten Weise aus T und D 
zu kombinieren. Nun war es ja aber móglich an einer grósseren 
Anzahl von erhaltenen Originalen durch sorgfältige Vergleichung die 
Probe zu machen, und dabei habe ich mich allerdings je lünger je 
mehr überzeugt, dass, wenn T überhaupt den Vorzug verdient. derselbe 
doch nicht erheblich ist. Oft stimmte T, nicht selten aber auch D 
mehr mit dem Originale überein. Es sind eben die Kopien in T trotz 
ihrer Vidimierung nicht mit so peinlicher Genauigkeit angefertigt, als 
man es heute verlangen würde, während andrerseits die älteren 
Sehreiber von D recht sorgfültig gearbeitet haben. Und wenn T auch 


XVI Vorwort. 


wirklich eine Kleinigkeit besser sein sollte, so habe ich doch in 
Anbetracht des Misslichen, das unverkennbar jenes gemischte System 
hat, mein Verfahren rückgüngig gemacht und für alle Urkunden, welche 
von den drei ersten Händen in D herrühren (Bl. 1-- 65), dessen Lesarten, 
so weit ich sie nicht aus zwingenden Gründen für falsch halten musste, 
in den Text gesetzt, mochte auch im einzelnen Falle vielleicht T mehr 
Wahrscheinlichkeit für sich haben. Stets aber sind alle Abweichungen 
der einen oder andern Handschrift, die nicht bloss orthographischer 
Art sind oder spütere, in der Urschrift sicherlich nicht gebrauchte 
Namensformen bieten, unter dem Texte notiert. . Anders liegt die 
Sache für die jüngeren Theile, namentlich also den vierten Abschnitt 
von D (Bl.67—137). Hier sind die Urkunden so flüchtig geschrieben 
und auch so vielfach verkürzt, dass für die Feststellung des Textes 
nur T massgebend sein kann und ich selbst darauf verzichten muss 
die Auslassungen von D in jedem einzelnen Falle unter dem Texte 
anzumerken. Damit es aber nirgends einem Zweifel unterliegen kann, 
nach welcher Kopie die Urkunde gedruckt ist, bemerke ich, dass ich 
dieselbe immer unter den Handschriften zuerst nenne. 

Bilden also D und T, wie gezeigt ist, nicht allein sehr ergiebige, 
sondern im ganzen auch ziemlich rein fliessende Quellen, so war es 
doch selbstverständlich unabweisbare Pflicht überall, wo es noch móg- 
lich war, auf die Originale zurückzugehen. Aus den bereits gemachten 
Mittheilungen lernt man den Urkundenbestand im Kloster an zwei 
verschiedenen Zeitpunkten kennen. Im ersten Theile von D sind 213 
Stück enthalten, und mehr Besitzurkunden wird man 1278 — 1280 
also auch nicht gehabt haben, sofern nicht etwa die eine oder andere 
verlegt gewesen oder übersehen worden ist. Vorhanden waren ausser- 
dem noch die hauptsächlich bei Gelegenheit des Kirchenbaues (1251— 12068) 
ertheilten Indulgenzen und vielleicht noch einiges andere, was durch 
die Bestimmung von D von der Aufnahme in dasselbe ausgeschlossen 
blieb. Einem ähnlichen praktischen Zwecke diente auch T, und es 
mag deshalb auch bei dessen Abfassung manches, was man sonst noch 
besass, unberücksichtigt geblieben sein; von Besitzurkunden aber gab 
es nach Ausweis von T im Jahre 1536 noch 485. Die Zahl bleibt be- 
sonders deshalb so erheblich hinter der vorher berechneten Gesammt- 
zahl zurück, weil Pforte bei Verkäufen die auf die verüusserten Gegen- 
stände bezüglichen Urkunden den neuen Besitzern mit ausgeliefert hatte. 

Welche Schicksale nun die in Leipzig 1536 deponierten Urkunden 
gehabt haben, lüsst sich nicht sagen; der bei weitem grósste Theil 
scheint unwiederbringlich verloren zu sein, und die noch vorhandenen 


Vorwort. Xv 


sind zerstreut. Von solchen Urkunden, die man in D oder T liest, 
habe ich, wenn ich richtig zähle, 114 Originale gefunden, von welchen 
der bei weitem grösste Theil im Haupt-Staats-Archiv zu Dresden und 
ein kleinerer in der hiesigen Bibliothek liegt, während mir den Rest 
die Archive zu Weimar, das Archiv des Domkapitels in Naumburg und 
die beiden Leipziger Bibliotheken geliefert haben. Mit wenigen Aus- 
nahmen, zu denen besonders die Naumburger gehören, tragen diese Ori- 
ginale den Stempel ihrer Herkunft aus Pforte, nämlich auf der Rückseite 
die gleichen Inhaltsangaben und die gleichen Signaturbuchstaben, mit 
denen die Kopien in D gekennzeichnet sind, geschrieben bei der Abfassung 
von D 1278—1280, wo also auch das Klosterarchiv in Ordnung gebracht 
worden ist. Vgl. Vorwort von D: „littere alfabetice in capite sunt pre- 
misse — per quas etiam ipsa vera sigillata et bullata privilegia desi- 
gnantur^ und „Quod si ultra progredi volueris, etiam verum et sigilla- 
tum privilegium sub eodem tytulo et eadem littera invenies denotatum.“ 
Ist nun von einem solchen noch vorhandenen Original die Kopie ge- 
nommen, so habe ich deren etwaige Abweichungen als werthlos nicht 
notiert; wohl aber ist dies geschehen, wenn sich ergab, dass ein anderes 
als das vorhandene Original als Vorlage gedient hatte. 

Betreffen die gemachten Bemerkungen nur solches Material, was 
bereits mehr oder weniger bekannt war, so bleibt mir noch übrig in 
der Kürze zu berichten, wie weit mein Bemühen ungedruckte Urkunden 
ausfindig zu machen von Erfolg begleitet gewesen ist. Nach Lage der 
Sache war für die ältere Zeit bis 1280 ein irgendwie nennenswerther 
Zuwachs nicht zu erwarten, und diese Annahme ist auch durchaus 
bestätigt worden, so dass man in dieser ersten Abtheilung des Buches 
nur ganz vereinzelten bisher ungedruckten Stücken begegnen wird. 
Bedeutend reichlicher war der Gewinn für die folgenden Jahrhunderte, 
und es fällt dadurch manch neues Licht auf die Geschichte des Klosters, 
doch bilden auch hier die noch nicht veröffentlichten Urkunden gegen- 
über den andern eine kleine Minderheit. Alles in allem schätze ich 
den Gewinn vorläufig auf etwa 70 Nummern, die hauptsächlich den 
Archiven in Weimar, Naumburg und Magdeburg entnommen sind; 
kleine Beiträge sind mir auch aus dem Staatsarchiv in Marburg, dem 
Archiv der Klosterschule Rossleben, dem Pfarrarchiv des Dorfes Beut- 
nitz bei Jena und den fürstlichen Archiven zu Rudolstadt und Sonders- 
hausen zugegangen oder in Aussicht gestellt. 

Was die Behandlung des Textes im allgemeinen anbetrifft, so 
habe ich denselben streng nach den Originalen oder, wenn solche nicht 
vorhanden waren, nach den besten Kopien gegeben und nur in einer 


XVII Vorwort. 


Beziehung mir eine Abweichung gestattet, welche vielleicht nicht 
Biligung finden, aber bei der geringen Bedeutung, die sie besitzt, 
hoffentlich auch nicht zu streng verurtheilt werden wird. Es war mir 
nämlich gegen das Gefühl Wortverbindungen wie iamdictus und ühn- 
liche, die ich fand, stehen zu lassen, zumal ich in dem Gebrauch nicht 
selten die Gleichmüssigkeit vermisste, und so bin ich denn, um kon- 
sequent zu sein, dazu gelangt überhaupt alle dem alten Latein wider- 
sprechenden Wortverbindungen aufzulósen, wenn ich mir auch sagen 
musste, dass manche wie nichilominus u. dgl. zu stehenden Eigenthüm- 
lichkeiten des Mittelalters geworden sind. Der Schaden, den ich damit 
angerichtet habe, wird ja wohl nicht gross sein. Etwas anderes war 
es, wenn durch Assimilation zwei Worte zu einem verschmolzen waren 
wie imperpetuum; das habe ich, so oft ich es ausgeschrieben fand, 
stehen lassen, da ich mich nicht für berechtigt bielt auch Veränderungen 
an Buchstaben vorzunehmen. | | 

Was die Litteratur anbetrifft, so bin ich bemüht gewesen die 
Urkundendrucke zusammenzubringen und zu verzeichnen, und ich 
hoffe, es werden mir nicht viele entgangen sein. Dagegen kann ich 
einer Ángabe von Auszügen oder wohl gar blossen Erwühnungen der 
Urkunden, wenigstens wenn sie erst wieder andern bereits angeführten 
Druckwerken entnommen sind und ihrerseits zur Erklürung nichts bei- 
tragen, irgend welchen erheblichen Werth nicht beilegen und habe 
deshalb unter Beschrünkung auf die mir zur Hand befindlichen Werke 
darauf verzichtet in dieser Beziehung eine auch nur annähernde Voll- 
stándigkeit zu erreichen. 

Dass das Buch zur Zeit ohne Register erscheint, hat seinen Grund 
darin, dass es seinem Umfange nach nur als ein Halbband angesehen 
werden kann, und dass getrennte Register einerseits viel grósseren 
Raum beanspruchen, andrerseits aber weit weniger übersichtlich sind 
als ein einheitliches. Niemand kann stürker als ich den Mangel em- 
pfinden, durch welchen die Brauchbarkeit des Urkundenbuches vor 
der Hand noch in hohem Grade beeintrüchtigt wird, und um denselben 
Zu beseitigen, werde ich es mir angelegen sein lassen so bald als móg- 
lich den zweiten Halbband mit dem Register fertig zu stellen. 

Und nun noch eine Bemerkung: Es ist ein Urkundenbuch des 
Klosters Pforte, das zu bearbeiten ich beauftragt bin. Deshalb habe 
ich es zunächst nicht als meine Aufgabe ansehen können die Er- 
wühnungen von Aebten, andern Klosterpersonen und dem Orte, sofern 
dieselben in fremden Angelegenheiten vorkommen, aufzunehmen. Doch 
will es mir nicht in den Sinn, dass auf diese Weise in einem Pfórtner 


Vorwort. XIX 


Urkundenbuche z. B. zwei Aebte, Warmund und Giselbert (vgl. Cod. 
dipl. Sax. reg. I, II, 385. 387. 412), nicht einmal erwähnt werden oder 
der Anwesenheit des Königs Albrecht I. in Pforte 1307 (vgl. Gersdorf 
in Berichte d. K. Sächs. Gesellsch. d. Wiss. Philol.-Hist. Cl. XXIV, 102) 
nicht gedacht wird, und ich beabsichtige deshalb, die Zustimmung der 
historischen Commission vorausgesetzt, dasselbe durch einen ent- 
sprechenden Anhang zu ergänzen. 

Zum Schlusse erfülle ich die angenehme Pflicht allen denen, welche 
meine Arbeit in der einen oder andern Weise gefördert haben, in 
erster Linie also den Vorständen und Beamten der genannten Archive 
und Bibliotheken, dafür den verbindlichsten Dank auszusprechen. Ganz 
besonders aber gilt derselbe Herrn Regierungs- und Archivrath 
Dr. O. Posse in Dresden und Herrn Archivar Dr. P. Mitzschke in 
Weimar, die in weitestem Umfange ihre Unterstützung durch Rath 
und That mir gütig geliehen haben. 


Pforte, den 1. Mai 1893. 
P. Boehme. 


Uebersicht von Druckschriften, | 
welche mit abgekürzter Bezeichnung ófter citiert sind. 


Bertuch, J., Chronicon Portense ed. J. M. Schamelius. Lipsiae 1739. (Bertuch- 
Schamel) Vgl. Pertuch. 


Bertuchii Teutsches Chronicon. Herausgeg. von J. M. Schamelius. 
Leipzig 1734 ist nicht berücksichtigt, da es keine Urkunden und auch 
die Auszüge weniger vollständig als die lateinische Chronik bietet. 


Böhme, J. E., Beweis, dass die beyden Rittergüter Herrngosserstedt und Burg- 
holtzhausen jederzeit von verschiedenen Marschallschen Geschlechtslinien 
besessen worden u. 8. w. (0. 0. u. J.) Beylagen. (Böhme, Herrngosser- 
stedt.) 


Böhme, J. E., Todtheilung und ihre Folgen in Thüringen. Leipzig 1765. 
(Bóhme, Todtheilung.) 


Boehme, P., Nachrichten über die Bibliothek der Königl. Landesschule Pforta. 
II. Progr. von Pferta. Naumburg 1883. (Boehme, Nachrichten.) 


Böhmer, J. F., Regesta chronologico-diplomatica regum atque imperatorum ete. 
Frankfurt 1831. (Bóhmer.) 


Böhmer, J. F., Regesta imperii inde ab anno 1198 ete. Stuttgart 1849. 
(Bóhmer, Reg. imp.) 

Böhmer, J. F., Die Regesten des Kaiserreichs 1198—1272. Neu herausgeg. 
von J. Ficker. Innsbruck 1879ff. (Böhmer-Ficker.) 


Böhmer, J. F., Regesta archiepiscoporum Maguntinensium. Bearb. u. herausgeg. 
von C. Will. Innsbruck 1877. 86. (Bóhmer-Will.) 


Braun, Chr. H., Historisch diplomatische Nachricht von den Grafen von Oster- 
feld. Nauuburg 1796. (Braun. 


Corssen, W., Alterthümer und Kunstdenkmale des Cisterzienserklosters u.s. w. 
Pforte. Halle 1868. (Corssen.) 


Grotefend, H., Zeitrechnung des deutschen Mittelalters und der Neuzeit. Bd.1. 
Hannover 1891. (Grotefend.) 


Huillard-Bréholles, J. L. A., Historia diplomatica Friderici secundi. Parisiis 
1852 - 61. (Huillard-Bréholles.) 


Jaffé, Ph., Regesta pontificum Romanorum ab condita ecclesia ad annum 1198. 
Berolini 1851. — Ed. sec. cur. Loewenfeld, Kaltenbrunner, Ewald. 


Leipzig 1881ff. (Jaffé 1, bezw. 2.) 


Uebersicht von Druckschriften. XXI 


Lepsius, C. P., Geschichte der Bischöfe des Hochstifts Naumburg. Th. 1. 
" (Nicht mehr erschienen. Naumburg 1846. (Lepsius, Hochstift 
Naumburg.) 


Lepsius, C. P., Die Ruinen der Rudelsburg und des Schlosses Saaleck in Mit- 
theilungen aus dem Gebiet historisch-antiquarischer Forschungen. 
Herausgeg. von dem Thür. Sächs. Verein u.s. w. Heft 4. Naumburg 1824. 
(Lepsius, Ruinen der Rudelsburg.) 


Lepsius, K. P., Kleine Schriften. Herausgeg. von A. Schulz (San Marte). 
Magdeburg 1864.55. (Lepsius, Kl. Schr.) 


Menckenius, Jo. B., Scriptores rerum Germanicarum. Lipsiae 1728—30. (Mencke.) 


v. Mülverstedt, G. A., Regesta archiepiscopatus Magdeburgensis. Magdeburg 
1876—86. (v. Mülverstedt.) 


Neue Mittheilungen aus dem Gebiete historisch -antiquarischer Forschungen. 
Im Namen des Thür. Sáchs. Vereins herausgeg. u.s. w. Halle 1884 bis 
jetzt. (Neue Mittheil.) 


Pertuch, J., Chronicon Portense duobus libris distinctum. Lipsiae 1612. 
(Pertuch.) Vgl. Bertuch. 


Posse, O., Die Lehre von den Privaturkunden. Leipzig 1887. (Posse.) 


Potthast, A., Regesta pontificum Romanorum inde ab a. post Christum natum 
1198 ad a. 1254. Berolini 1874, 75. (Potthast.) 


Rein, W., Thuringia sacra. Urkundenbuch, Geschichte und Beschreibung der 
thüringischen Klöster. Weimar 1868.65. (Rein, Thur. sacr.) 


v. Reitzenstein, C. Chl, Regesten der Grafen von Orlamünde. Bayreuth 1871. 
(v. Reitzenstein.) 


v. Schönberg, B., Geschichte des Geschlechtes von Schönberg Meissnischen 
Stammes. Bd. 2. Leipzig 1878. (v. Schönberg.) 


Schöttgen, Chr., Inventarium diplomaticum historiae Saxoniae superioris. Halle 
1747. (Schóttgen.) 


"Schóttgen, Chr., Analecta quaedam monasterii Portensis.  Dresdae 1748. 
(Sehóttgen, Analecta.) 


Schöttgen, Chr., Opuscula minora historiae Saxoniae superioris capita illu- 
strantia. Leipzig 1767. (Schöttgen, Opusc. min.) 


Schóttgen, Chr. und Kreysig, G. Chr., Diplomatische und curieuse Nachlese 
der Historie von  Ober-Sachsen.  Dressden und Leipzig 1730— 33. 
(Schöttgen u. Kreysig, Nachlese.) 


Stumpi-Brentano, K. F., Die Kaiserurkunden des X., XI. und XII. Jahr- 
hunderts. Innsbruck 1865—83. (Stumpf.) 


(Schultes, Directorium diplomaticum. Altenburg, bezw. Rudolstadt 1821—26, 
(Schultes.) 


XXI1l Uebersicht von Druckschritten. 


Thuringia sacra sive historia monasteriorum, quae olim in Thuringia florue- 
runt. (Ed. Otto.) Francofurti 1737. (Thur. sacer.) 
Da das Werk &. 825 —920 ausschliesslich Pertuchs Chronicon Portense 
nach Schamels Ausgabe wiedergiebt, ist es, abgesehen von den 
Drucken einiger älterer Urkunden, bei den litterarischen Nach- 
weisungen unberücksichtigt geblieben. 


Wolff, G. A. B., Chronik des Klosters Pforta nach urkundlichen Nachrichten. 
Leipzig 1843. 46. (Wolff) 





*1132. | 1. 


Gefälschte Urkunde des Bischofs Udo I. von Naumburg für das 
Kloster Pforte. 
Drucke: Lange, Chron. Oitiz.in Pistorius, Rer. Germ. script. ed. Struve I, 1157. 
Henriquez, Menol. Cist. 434 (nach Schultes). Bertuch-Schamel I, 216. 
Corssen 92. Deutsch: Wolff I, 60. Vgl. Schöttgen 33. Schultes I, 289. 


Vto divina favente clementia Nuemburgensis episcopus eic. cum 
omni sagacitate et industria aeternae vitae gloriam quaerere. Quia per 
viam cambii recepimus Smolnam! tertiamque fere partem pagi, qui 
Plisne nuncupatur, et fratribus Portensibus duntaxat duas grangias, 
Lochwitz? et Cusnam?, eum appendiciis decimisque ipsarum, eum sylva 
pro eis contulimus. Quorum omnimodam utilitatem custos ecclesiae 
recipiens, ut coram principali altari die noctuque lumen indeficiens 
perseveret, procuret; et in capellis duabus, videlicet beati Michaelis 
archangeli et sancti Andreae apostoli, nocturnalia lumina subministret, 
ec. infirmis etiam fratribus, in quantum necessitas expetit, provideat, 
elc. Posteros quoque scire volumus, bibliothecam in tribus voluminibus 
divisam, ex oblatione fidelium nos scribi fecisse: expositionem beati 
Hieronymi presbyteri in Esaiam et Danielem prophetas in uno volu- 
mine; item eiusdem explanationes in XII prophetas, Josephum ex inte- 
gro in uno volumine, tres libros passionum sanctorum, missale unum: 
quos pro nostri memoria oblivioni non tradendos et singulis et omnibus 
ardentius commendamus. Haec, quae praesenti pagina exarata sunt, 
per omnia retro futura tempora, rata manere optamus, et per charitatem 
Spiritus sancti, ne infringi debeant, expostulamus. Quicunque autem 
invidiae livore attactus, quae a dominis et fratribus nostris approbata 
sunt et banno nostro et scripto firmata, infirmare et memoriam nostram 
delere praesumpserit, in memoria aeterna iustorum non sit, sed memoria 
eius cum sonitu pereat, et de libro viventium deleatur, et cum iustis 
non scribatur. Amen. Huius facti nosti et scripti testes sunt hi: 
Gebehardus prior: presbyteri Erckenbertus, Irmfridus peregrinus, Ber- 
tholdus, Gisilherus, Arnoldus, Wikardus, Rudolfus, Baldramus, Fridericus, 
Ekkehorus, Ericus, Wernherus, Gundecarus, Albertus: diaconi Henricus, 
Hertwicus, Joannes, Albertus: subdiaconi Bernus, Hermannus, Heyden- 
ricus, Symeon, Jacobus, Wernherus, Henricus, Hermannus, Reinhardus: 
acoluthi Adelbertus, Hartleybus, Rudolphus. Acfum anno domini quo 
supra, indictione tertia eic. 

| Stadt Schmölln an der Sprotta 8. Altenburg. 2 Wüstung dicht unterhalb 
Kösen auf dem rechten Saalufer. — 9 Kósen. — * Die Verweisung bezieht sich auf 
die vorungehende Erzählung Lange: Anno domini MCXXXII fundatum est 
monasterium Portense etc. 


Anm. Dass die sum ersten Male 1517 von dem Bosauer Münch 
Paul Lange in seinem Chronicon. Oitisense veröffentlichte Urkunde 
auf einer groben Fälschung beruht, geht aus dem Vergleich mit 

Geschiehtsq. d. Pr. B. Bd. XXX. 1 


2 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


den echten Urkunden so deutlich hervor und ist von Corssen 91 ff., 
dem ich allerdings nicht in. jedem einzelnen Punkte beipflichten 
kann, so eingehend nachgewiesen worden, dass es keines weiteren 
Wortes bedarf. 


1138. Januar 13. Rom. | 9. 


Papst Innocenz Il. bestätigt die Stiftung des Klosters Pforte, ins- 
besondere die Vertauschung der früheren Besileungen zu Schmölln 
gegen die jetzigen: die Wirthschaftshöfe Lochwite und Kösen, 5 Hufen 
in Rostewite, eine Mühle nebst Mühlgraben, ein Stück Wald und die 
Fischerei nebst andern Gerechtigkeiten auf der Saale innerhalb des 
K lostergebiets. 

' Hdschr.: Or. Perg. mit Bleibulle (auf einer Seite, durch ein. Kreuz ge 
trennt, die Köpfe der Apostel Paulus und Petrus mit Überschrift SPA 
SPE, auf der andern INNO | CENTIVS | PP. IL) an rothen und 
gelben seidenen Fäden. Dresden H.St. A. Nr.48. — D 1" (tit. Porta). T 5. 

Drucke: Pertuch I, 18. Bertuch-Schamel I, 14. Thur. sacr. 826. Cocquelines, 
Bullarum collectio II, 233 (nach Jaffé). Corssen 61. Deutsch: Wolff I, 57. 
Vgl. Schöttgen 35. Schultes I, 327. Jaffé 1 Nr. 5615, 2 Nr. 7868. 


|| Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio Adel- 
berto Portuensi (Sic) abbati eiusque successoribus regulariter sub- 
stituendis in perpetuum. || Pie postulatio voluntatis effectu debet pro- 
sequente compleri, quatenus et devotionis sinceritas laudabiliter enite- 
seat et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Proinde, dilecte 
in domino fili Adelberte abbas, tuis rationabilibus postulationibus gratum 
prebemus assensum et ut in Portuensi cenobio, cui deo auctore pre- 
esse dinosceris, monastieus ordo, qui secundum beati Benedicti regulam 
et normam Cisterciensium fratrum inibi noscitur institutus, perpetuis 
futuris temporibus inviolabiliter conservetur, presenti scripto sancimus. 
Confirmamus etiam concambium a venerabili fratre nostro Vdone 
Niuemburgensi episcopo tecum et cum fratribus tuis rationabiliter 
factum, videlicet Portuensem locum cum suis omnibus appendiciis pro 
Zmolensi (sic) loco, in quo prius eratis domino servientes, ab eodem 
episcopo concambii titulo vobis collatum, ita tamen, ut idem Zmolensis 
locus cum suis omnibus appendiciis iuris ditioni et usui prefati cedat 
episcopi. Statuimus insuper, ut, quascumque possessiones, quecumque 
bona idem monasterium in presentiarum iuste et rationabiliter possidet 
aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, 
oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adi- 
pisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata consistant. In quibus 
ista propriis duximus nominibus annotanda: grangiam in Lohhewice, 
grangiam in Cusne cum omnibus earum appendiciis et decimationibus, 
quinque mansos in Rostewice,! molendinum eum aque decursu. Porti- 
onem quoque silve a prefato fratre nostro episcopo vestro cenobio 
collatam et propriis terminis designatam vobis nichilo minus roboramus. 
Usum piscationis seu aliarum consuetudinum in fluvio Sale iuxta 


Nr. 2. 1188. 8 


possessionem vestri cenobii fluentis a predicto fratre nostro episcopo 
vobis donatum absque alicuius contradictione vos habere decernimus. 
Ut autem quietius omnipotenti domino servire possitis, presenti scripto 
duximus inhibendum, ut nullus clericus, nullus laicus infra terminos 
vestros venationibus audeat vacare aut nugis consimilibus operam dare. 
Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prenominatum ceno- 
bium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas 
retinere, minuere aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra 
conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione con- 
cessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva nimirum diocesani epi- 
scopi debita reverentia. Si qua igitur in posterum ecclesiastica secula- 
risve persona hane nostre eonstitutionis paginam sciens contra eam 
temere venire temptaverit, secundo terciove comımonita, nisi reatum 
suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui digni- 
tate careat reamque se divino iuditio existere de perpetrata iniquitate 
cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini nostri 
Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni 
subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax 
domini nostri Jhesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis 
percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant, 
Amen. Amen. Amen. 

(0. P.) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus ss. (M.) 
Janks für den Beschauer: 

JT Ego Petrus cardinalis presbiter tituli sanete Susanne ss. 

T Ego Gerardus presbiter cardinalis tituli sanete erucis in Hieru- 


salem ss. 
Rechts: 

+ Ego Gregorius diaconus cardinalis sanctorum Sergii et Bachi ss. 

+ Ego Gvido diaconus eardinalis sancti Adriani ss. 

+ Ego Grisogonus diaconus cardinalis sancte Marie in porticu ss. 
Data Rome per manum Aimerici sancte Romane ecclesie diaconi 
eardinalis et cancellarii, idibus Januarii, indietione I*, incarnationis 
dominieg anno M* C? XXX* VII*? pontificatus domni Innocentii pape II 
anno VIII®. 


Der Orbis pontificalis hat swischen den beiden Kreisen die Um- 
schrift: + adiuua nos deus salutaris noster, 2% Felde, durch das 


Kreuz getheill : aca sca 
PETRUS | PAULUS 
INNO CENTIUS 

pp ‚II, 


Monogramm: BENE VALETE. 


1 Wüstung in der Mitte zwischen Kösen und Naumburg auf dem linken Saulufer. 
* Florentiner Zeitrechnung. 


1* 





4 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1140. [Januar-Februar. !] 9. 


Bischof Udo l. von Naumburg bestätigt nach geschichtlicher Dar- 
stellung der Stiftung des Klosters Schmólln dessen Verlegung nach 
Pforte, erkennt die Verpflichtung des Naumburger Bistums zu weiterer 
Entschädigung des Klosters an, gewährleistet seine Freiheit und zählt 
seine Besitzungen auf wie in Nr. 2, jedoch ohne 5 Hufen in Rostewitz. 

Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19 «. 106, 
A. 1). Si. auf dem Rücken. Dresden H. St. A. Nr.51. — D 1? (tit. 
Porta). T6®. 

Drucke: Pertuch I, 23. Bertuch-Schamel I, 17. Leuckfeld, Antiq. Walck. 1,54. 
Eccard, Hist. geneal. princ, Sax. sup. 325. Lünig, Spiel. eccl. II, 147. 
Thur.sacr.827. Corssen63. Deutsch : Wolff I, 37. Vgl. Lange, Chron, Num- 
burg. bei Mencke II, 23.2 Schöttgen 37. Schultes I1, 13. Urkunden v. Wal- 
kenried I, 9. Cod. dipl. Sax. reg. I, 11, 99. 

| In nomine sanete et individue trinitatis. Vto || divina favente 

clementia Nuemburgensis episcopus. Cum omni sagacitate et industria 
eterne vite gloriam querere et divine nobis gratie largitatem 
conciliare omnimodis* oporteat, nulla nobis ad hec obtinenda 
compendiosior seu directior patet via. quam si officii nostri debitum 
exequentes religionem in nostra diocesi dilatare et religiosorum  utili- 
tatibus et commodis in posterum prospicere pastorali sollicitudine 
studeamus, ut, quod per nos non possumus, eorum apud deum meritis 
et precibus obtineamus. Ea propter universis Christi fidelibus tam 
presentibus quam futuris manifestum esse volumus, quod illustris vir 
comes Bruno, consanguineus noster, cum voluntate et consensu heredum 
suorum in loco, qui dicitur Zmólne, cenobium fundans et religiosas 
inibi personas collocans de hereditate sua, quam amplam valde possi- : 
debat, adeo locum illum ditavit et dotavit, ut terciam ferme partem 
pagi, qui Plisne nuneupatur, eidem cenobio donatione legitima sollem- 
pniter delegaret. Verum cum processu temporis religio inibi claudicaret 
et ipse iam in extremis ageret, convocatis nobis, quod per se implere 
non potuit, nobis consanguinitatis intuitu implendum commisit, ut 
videlicet a predieto loco personis inutilibus et a claustrali disciplina 
exhorbitantibus remotis Cysterciensis ordinis monachos, qui iam tunc 
per universas provincias religiose conversationis et bone opinionis odore 
florere ceperant, in eodem cenobio collocaremus. Nos vero tantam 
tanti viri devotionem cum admiratione intuentes prompta, ut decuit, 
alacritate peticionem eius et desiderium effectui mancipare decrevimus, 
et cum post obitum eius a Walkenriet Cysterciensis ordinis cenobio 
post multum, quem pro hac causa sustinuimus, laborem monachorum 
conventum et abbatem impetrantes in loco Zmólnensi eos collocassemus 
ipsique per annos aliquot ibidem habitassent, visum est eis, quod locus 
idem propter barbarorum vicinitatem, pravorum persecutionem ipsius- 
que loci difficultatem eorum conversationi non congrueret, precipue quod 
propter gentis barbariem paucis vel nullis ad conversionem venientibus 
successionem ibi religio non haberet. Proinde nos de consilio et 





Nr. 8. 1140. 5 


voluntate gloriosi regis Cunradi® et principum simulque fratrum 
nostrorum Nuenburgensium  eanonicorum  Portensem locum cum 
omnibus appendiciis suis, cultis et incultis, viis et inviis, pratis et 
paschuis, eis contulimus eo tenore, ut Zmolnensis locus cum suis 
appendiciis iuri nostro suecessorumque nostrorum cedat pro eodem 
Portensi loco, quem sic nominandum ex domini Innocentii pape privi- 
legio eisdem fratribus dato accepimus, cuius auctoritate idem concambium 
confirmatur. Et quia longe ampliores et copiosiores sunt possessiones 
predicti Zmólnensis loci quam hee, quas in concambii contractu 
Portensi ecclesie contulimus, iusticia exigente decrevimus, ut et nos 
et omnes nostri successores modis congruis et oportuno tempore de 
possessionibus ecclesiq et bonis episcopatus nostri sine cuiusquam 
contradictione seu prohibitione, quod minus factum est, Portensi ecclesie 
supplere semper in posterum studeamus. Sane quia predictum Zmól- 
nense cenobium in libera proprietate a libero construetum homine 
omnimoda libertate vigebat, eandem in omnibus libertatem sepe dicto 
Portensi cenobio indulsimus precaventes, ne quis principum vel 
successorum nostrorum iuris quippiam in eis vel eorum possessionibus 
in posterum sibi vendicaret eisque gravamen quodcumque inferret, cum 
etiam totus ordo Cysterciensis auctoritate et privilegiis apostolicorum 
speciali gaudeat libertate. Possessiones vero monasterii Portensis hee 
sunt: grangia Lochwiz, grangia Cusene cum omnibus appendiciis deci- 
misque ipsarum, adiacens silva propriis terminis designata, longitudine 
videlicet a torrente ultra Cokolov* usque ad antiquum aggerem Alden- 
burgensium 5 porro latitudine ab ipso cenobio usque ad terminos 
Hollandensium $, molendinum cum aque decursu? et alveo ipsius, usus 
piscationum seu aliarum consuetudinum in fluvio Sala, sed et terminus 
meridianam respiciens plagam a prefato alveo ultra supercilium montis 
oppositi se extendit et usque ad semitam, que Hollandensium dicitur, 
pervenit.® Si qua igitur bona per successores nostros seu per quos- 
libet fideles iuste oblata predicte ecclesie et collata fuerint, vel que 
ipsi fratres iusto tytulo et bona fide conquisierint, officii nostri au- 
ctoritate nos eis confirmamus districte per ecclesiastice censure severi- 
tatem et divini iudicii animadversionem prohibentes, ne qua in posterum 
ecclesiastica secularisve persona sepe dictos fratres per violentiam vel 
quamlibet iniuriam audeat impetere vel huic nostre constitutioni quo- 
libet .malignitatis genere contraire. Ut igitur hee rata et in perpetuum 
inconvulsa permaneant, presentem exinde paginam conscribi fecimus, 
quam. sigillo nostro signatam ydoneorum testium — subscriptione 
communivimus, quorum nomina hec sunt: Reinhardus episcopus 
Merseburgensis, Volemarus abbas Merseburgensis, Bertoldus prepositus 
Nuenburgensis, Theodericus decanus, Heinricus scolasticus et ceteri 
canonici Nuenburgenses, Vto prepositus Cicensis, Bermarus decanus, 
Hartmannus, Heinricus, Sifridus et ceteri canonici Cicenses, Gerungus 
abbas Bózauiensis, Reinoldus abbas Nuenburgensis, Lupoldus prepositus 
Lusnicensis, Burchardus prepositus Nuenburgensis, layci Cunradus 


6 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


marchio, Otto marchio filius eius, Heinricus comes frater provincialis, 
Lüf de Kamburg, Reinhardus de Bobeluz, Hermannus advocatus de Salek, 
ministeriales Martinus, Heinricus, Gumpertus et alii quam plures tam clerici 
quam layci. Datum anno dominice incarnationis M9C9XL», indictione tercia. 

* omimod 

1 Wegen der im Februar erfolgten Bestätigung Konrads. 2 Das , privilegium 
parvum", welches Lange hier giebt, ist nur ein, noch dazu recht dürftiger Auszug 
dieser Urkunde. 3 Der Ausdruck ist nicht wörtlich genau zu nehmen, da der Tausch 
schon vor Konrads Königswahl von Innocenz II. (vgl. Nr. 2) bestätigt ist. Vgl. Bernhardt, 
Konrad III. 134, A. 12. 4 Jetzt Pförtner Schulgut Kukulau s. Kósen. 5 Dorf 
Altenburg (Almerich) ö. Pforte. In Nr.16 wird Altenburg noch bestimmter destructa 
et nunquam reedificanda urbs genannt. Wunn die Burg, bezw. Ortschaft zerstört 
ist, lässt sich nicht nachweisen. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 115 ff. Corssen 14 ff. 
6 Holländische oder flamländische” Kolonisten waren von Bischof Udo I. (vgl. Urk. 
Wichmanns v. J. 1152 in Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 163: cuidam populo de terra, que 
Hollanth nominatur, a predecessore meo Vdone in eundem episcopatum coadunato) 
in dem südlich und oberhalb Pforte liegenden Dorfe Tribun, das etwa seit 1200 
nach ihnen Flemmingen genannt ist, angesiedelt. 7 Jetzt sogenannte Kleine Saale, 
ein Mühlgraben, der bei Kósen aus der Saale abgeleitet, durch Pforte und an Alten- 
burg vorbeiführt und unterhalb dieses Dorfes wieder in den Fluss mündet, 
wahrscheinlich 1103 von dem Georgenkloster in Naumburg angelegt. Vogl. Corssen 18 f. 
Der Name Purva Sala findet sich meines Wissens zuerst 1978 und 1299 in zwei 
Urkunden im Liber privil. f. 85. 86 des Domarchivs zu Naumburg. 8 Die Angabe 
sed et terminus etc., die bei sonstiger Übereinstimmung in Nr.8 fehlt, kann nur 
als störende Wiederholung der vorangegangenen Bestimmung der Breite (Nord-Süd) 
angesehen werden. 

Anm. Da der erste Zeuge Reinhard erst 1143 Bischof von Merseburg 
geworden ist, kann die Urkunde nicht bereits 1140 geschrieben sein, und 
man wird bei ihrer auffallenden Übereinstimmung mit Nr. 8, nicht 
allein in umfangreichen Partien des Textes, sondern auch in der gansen 
langen Zeugenreihe, sunächst geneigt sein ihre Abfassung in’s J. 1145 
zu selgen. Vermuthlich jedoch haben wir für beide Urkunden auf's 
Jahr 1147 hinabzugehen. Zwar ist die Angabe von Posse, ein 
anderer der Zeugen, Propst Udo von Zeite, werde in dieser Würde 
erst 1147 gefunden, nicht ganz zutreffend (vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I, 
II, Nr.187 v. J. 1145), und das Moment, dass sem Vorgänger 
Thimo noch 1146. April 15 (ebenda Nr. 192) als Propst erscheine, 
enikrüftel er selbst in der Anmerkung zu letzterer Urkunde, da- 
gegen scheint Propst Burchard, der zweifellos dem Moritzkloster 
in Naumburg angehört, noch nicht in das Jahr 1145 su passen, 
auf keinen Fall wenigstens in den Anfang desselben, da noch um 
die Mitte des Jahres (a.a. O. Nr. 181 und 185) Conradus prepo- 
situs Nuenburgensis, besw. sancti Mauricii Zeuge ist. Dazu kommt 
die zwar nicht völlige, immerhin aber sehr auffällige Übereinstimmung 
der Zeugen in Udos Urkunde von 1140 mit denen in zwei anderen 
von 1147. Mai 13 (a.a. O. Nr. 204 und 205), auf die Posse mit 
vollem Rechte hinweist, um es wahrscheinlich zu machen, dass auch 
jene — und damit zugleich Nr. 8 — in dieser Zeit geschrieben, 





Nr. 8. 1140. 7 


also nachträglich ausgestelli, aber auf die Zeit der Handlung 
zurückdatiert ist. Einen Grund su Posses Annahme, dass Konrads 
Diplom bei Abfassung unserer Urkunde als: Vorlage gedient habe, 

vermag ich nicht eu erkennen; denn einmal beruht seine Angabe 
über Gleichheit oder Ähnlichkeit der Zeugenformeln (Konrad: huic 
etiam nostre donationi testes idoneos adhibuimus, Udo: paginam 
conscribi fecimus, quam -- ydoneorum testium subscriptione 
communivimus) auf Versehen, andrerseits befand sich sicherlich 
in den Händen des Abtes etwas Geschriebenes über den Tausch- 
vertrag, woraus sowohl in die königliche wie in die bischöfliche 
Urkunde die Bestimmung über weitere Entschädigung des Klosters 
aufgenommen worden ist. 
Als Anhang geben wir das Exordium monast. Portensts, welches 

mit Benutzung der vorhergehenden Urkunde verfasst worden. ist. 


Exordium monasterii Portensis 
abgefasst wahrscheinlich von Abt Dietrich LI. 1278—80. Vgl. Vorwort, 
Häschr.: D 1. | 
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 95. Lepsius, Kl. Schr. II, 121. 
Corssen 71. Vgl. 29ff. Deutsch: Wolff I, 33. Benutzt von Pertuch I, 8 
und Bertuch-Schamel I, 6. 


Universitati fidelium constare volumus, quod comes quidam Bruno 
nomine, de illustri prosapia originem trahens, cum amplas haberet 
possessiones et multa predia, set soboles superstes non esset ei aliqua, 
cum consensu pie uxoris sue, que Willa vocabatur, aliorumque here- 
dum suorum cenobium quoddam in loco, qui dieitur Zmolne, pro anime 
sue remedio fundans de hereditate sua, quam inibi possidebat, in tantum 
illad ditavit et dotavit, ut terciam ferme partem pagi, qui^ Plisne nuncupatur, 
eidem cenobio libera donatione conferret, congregacionem sanctimonialium 
ad serviendum deo in eo collocans.! Set procedente tempore cum rebus 
minus prospere succedentibus iam ad defectum conventus ille tendere 
inciperet, communicato fidelium consilio nigros monachos, qui seeundum 
regulam beati Benedicti ibidem deo deservirent, constituit. Quibus 
itidem exemplo precedentium nescio quo infortunio paulatim defi- 
cientibus, cum tam in spiritualibus quam in temporalibus nullum pro- 
speritatis successum * haberent, ad tantam raritatem personarum redactus 
est eorum conventus, ut II^ dumtaxat monachis et abbate super- 
stitibus iam locus destitui videretur.  Considerans itaque prefatus 
comes effectum nullum votis suis respondere, set magis in contrarium 
cedere, ne tamen penitus fraudaretur desiderio, quod de cetu fidelium 
conceperat congregando, cum iam in extremis positus gravi laboraret 
infirmitate, dominus Udo Nuenburgensis episcopus, consanguineus suus, 
voeatus ab eo per nuncium affuit, cui inter dulcia, que mutuo habe- 
bant, colloquia attentius et fideliter commisit, ut ad cultum divini 
servicii ampliandum Cystereiensis ordinis monachos, quorum religiosa con- 
versatio ium undique terrarum bone opinionis odore flagrabat?4, in Zmolnensi 


8 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


ecclesia remotis monachis, qui adhue superfuerant, collocaret. Cum 
magna devotione hanc curam sibi iniungens, ut, quod impediente in- 
firmitate per se implere non valeret, hoc intuitu propinquitatis ipse 
implendum susciperet, habens interim sub protectionis sue munimine 
prenominatum Zmolnensem locum cum omnibus possessionibus suis, 
quarum summam mille mansos et centum fuisse nullus fidelium dubi- 
tare permittitur, annuit pontifex voluntati comitis et universa, que sibi 
iniuncta fuerant, se facturum* spopondit. Evolutis siquidem aliquod 
dierum spaciis, prefato comite debitum carnis exsolvente, episcopus 
omni dilatione sopita ad Zmolnensem profectus locum amotis monachis 
omnem ornatum tulit de ecclesia, videlicet libros, calices, preparamenta, 
privilegia nec non reliquias, et cum summa veneratione apud ecclesiam 
suam Zycensení (sic) hec omnia collocavit recondenda. Ea siquidem 
tempestate accidit, ut translatio beati Gothehardi? in Hyldinshem cele- 
brata longe lateque divulgaretur. Cuius rumoris novitate excitatus 
episcopus ad predictum locum Hyldenshemensem veneracionis causa 
cum vicedomno Hartmanno est profectus et in ipso itinere apud 
Walkenridense cenobium* honestissime susceptus, cum de religione 
eorum plurimum delectaretur, videns oportunitatem advenisse, ut 
effectui manciparet, quod pio comiti in extremo posito" promiserat, 
accessit confidenter ad patrem monasterii Heinricum, cum magna 
devocione supplicans, ut ad transplantandum in dyocesi sua nove con- 
gregationis examen aliquos de fratrum suorum collegio secum desti- 
naret!. Exauditus itaque pro sua reverentia episcopus, cum peracto 
itinere Nuenburg rediret, convocatis fratribus suis canonicis super hoc 
verbo consultos eos habuit. Quibus unanimiter consentientibus denuo 
reversus Walkenrede impetratum monachorum conventum secum deduxit 
et in Zmoinensi ecclesia collocavit. Factum est autem, cum per aliquod * 
annos ibi degerent, non tamen sine gravi perturbatione barbarorum et 
vieinarum gentium, ecce Slavus quidam prepotens et dives quendam 
cognatum suum nobilem, qui defunctus fuerat, in Zmolnensi ecclesia 
invitis fratribus sepulture tradidit. Quod cum abbati domum rever- 
tenti fuisset insinuatum, pro eo, quod anathematis vinculo innodatus 
esse ferebatur, eiectum de mausoleo foras asportari iussit. Super quo 
facto plurimum indignatus Slavus acceptam corporis glebam concitus 
retulit intempeste noctis silentio per fenestram initiens ecclesie nimi- 
umque debachatus abbatem, qui forte tunc latuerat, sollicite perquirit, 
ut ipsum tamquam auctorem effossi cadaveris crudeli animadversione 
puniret, seu vita privaturus sive mutilato aliquo menbro seminecem 
relicturus. Quid plura? Recedente tyranno nil percunctati! abbas et 
fratres episcopum adeunt querelam suam apud eum deposituri", sicut 
sepius facere consueverant, utpote in medio nationis prave et perverse 
constituti. Quorum peticio hec erat, ut remeandi ad propriam domum 
Walkenredensem eis relaxaret facultatem. Quod quidem invitus facere 
acquievit, ne in obprobrium et subsannationem cuncto verteretur populo 
pro eo, quod ab inportuna hostium" infestatione tueri suos non posset. 


/ 





Nr. 4. 1140. 9 


Unde attentius eos admonere curavit, ut locum aliquem iuri suo 
adtinentem sollicite perquirerent, ubi barbarie gentis declinata in quieta 
consisterent possessione. Placuit verbum hoc abbati et fratribus 
acceptisque ab episcopo ductoribus loca quedam episcopatus circueuntes 
contemplabantur, set reprobatis singulis sive propter sterilitatem terre 
sive propter evidentem aliquam causam, tandem ocupantes locum, ubi 
nune Portensis sita est ecelesia, circiter L mansos culte terre conti- 
nentem approbabant. Cuius loci situm ut intellexit episcopus, quod 
conplaceret fratribus, commutatione quadam per concambium facta 
eundem locum et nemus, quod adiacebat, cum omnibus appendiciis suis 
plenaria libertate ipsis fratribus conferebat superaddens etiam curtes 
quasdam et hospitale beate Marie Magdalene in Nuenburg, its sane, ut 
pro iam dietis bonis Zmolnensis locus cum omnibus attinentiis suis tam sibi 
quam successoribus suis perpetuo iure cederet. "Verum quia maioris precii 
et numeri erant possessiones Zmolnensis loci quam Portensis, iusticia exigente 
capitulo? consentiente decretum hoc statuit, ut tam ipse quam successores 
sui de bonis ecclesie sine cuiusquam contradictione in reconpensationem 
Portensi ecclesie supplere semper in posterum curarent, donec bonis Zmol- 
nensibus viderentur equalia recepisse. 
^ n in Rasur "iin Rasur ° suceesum mit übergeschriebenem c — * Viel- 
leicht fragrabat Corssen ° "facturum"me — Íí cycensen Fi in Rasur "om 
Rasur  ! "destinaret'secum * aliq ! percunctanti mit unvollstándig radiertem n 
” posituri met übergeschriebenem de " infeetinatione infestatione. ° ex consentiente. 
1 Den Bericht von der ursprünglichen Gründung eines Nonnenklosters $n 
Schmölln sucht Corssen als nicht geschichtlich nachzuweisen. 3 1132. Mai 4. Trans- 
latio Godehardi in Mon, Germ. hist. Ss, XLI, 642. 
Anm. Die der Urkunde Udos v. J. 1140 entnommenen Ausdrücke 
sind durch Petit- Druck. kenntlich gemacht. 


1140. [Februar.!] Bei Worms. 4. 


König Konrad III. nimmt das Kloster Pforte unter Bestätigung 
des mit Bischof Udo von Naumburg abgeschlossenen Tauschvertrages 
in seinen Schutz und schenkt ihm den Wald Nuenhegen zwischen den 
Büchen Laz [Lossa] und Crumpach. 

Häschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19 und Cod. 
dipl. Sax. reg. I, LI, 96, A. zu Nr. 133). Si. Dresden H. St. A. Nr. 50. — 
D 2 (tt. Porta). T 1*. 

Drucke: Pertuch I, 21. Bertuch-Schamel I, 15. Thur. sacr 827. Corssen 66. 
Deutsch: Wolff I, 62. Vgl. Schóttgen 37. Schultes LI, 16. Böhmer Nr. 2201. 
t. Reitzenstein 41a. Cod. dipl Anhalt. II, 202. Bóhmer- Will I, XXVI, 
Nr. 22. Stumpf Nr. 3407. Bernhardi, Konrad III. 134. Cod. dipl. Sax. 
reg. I, II, 96. 

C. || In nomine sancte et individue trinitatis. Cünradus divina 
favente clementia Romanorum rex secundus: | Ad regalem pertinet 
providentiam fidelium Christi maximeque spiritalium utilitatibus divine 
remunerationis intuitu prospicere et tam personas quam possessiones 


« 


10 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


eorum regalibus statutis contra inproborum violentias in posterum 
communire. Universis proinde Christi fidelibus tam presentibus quam 
futuris notum esse volumus, quod nos Portense cenobium cum omni- 
bus possessionibus suis sub nostre defensionis scutum suscipientes 
concambium illud, quod a venerabili Vtone Nuenburgensi episcopo de 
loco Zmólnensi atque Portensi consilio et voluntate nostra? factum est, 
ratum esse decernimus, ita nimirum, ut tam ipse quam omnes succes- 
sores sui fratribus de Porta, qui pro magnis modica in concambio suscepe- 
runt, de possessionibus episcopatus, quod minus factum est, singuli, sicut 
statutum est, sine cuiusquam contradictione studeant supplere, quousque 
bonis Zmólnensibus videantur equalia recepisse. Preterea pro remedio 
anime nostre nec non et parentum nostrorum ecclesie de Porta et fratribus 
deo inibi famulantibus silvam quandam Nuenhegen? nuncupatam a 
rivulo Laz dicto usque ad alium rivulum Crumpach* usque ad supe- 
riorem stratam determinate concessimus et in proprietatem donavimus 
cum omni videlicet utilitate, que vel presentialiter vel in futuro ibidem 
provenire potest Hec siquidem ob interventum Alberti venerabilis 
abbatis fecimus, qui tunc temporis eandem rexit ecclesiam.» Ut autem 
hec nostre constitutionis et donationis precepta firma et inconvulsa 
permaneant, hanc cartam inde scribi et sigilli nostri inpressione iussi- 
mus insigniri manuque propria, ut infra apparet, corroboravimus. Si 
quis autem, quod absit, hec nostra precepta violare presumpserit, quin- 
quaginta libras auri purissimi conponat, quarum partem dimidiam 
camere nostre, reliquam vero predicte ecclesie persolvat. Huic etiam 
nostre donationi testes idoneos adhibuimus, quorum nomina hec sunt: 
Albertus Moguntinus archiepiscopus, Albero Treuerensis archiepiscopus 
apostolice sedis legatus, Albero Leodicensis episcopus, Stephanus 
Metensis episcopus, Bernhardus Patherbrunnensis episcopus, Sigefridus 
Spirensis episcopus, Vido N uenburgensis episcopus. Bucco Wormaciensis 
episcopus, Vdo Osnabruggensis episcopus, Fridericus dux Sueuorum et 
Alsacie, Albertus dux Saxonie, Hermannus marchio, Willehelmus pala- 
tinus comes, Lüdewicus provincialis comes Thuringie et alii quam plures. 

| * Signum domini Cunradi Romanorum regis secundi. | (M.) 

|| Ego Arnoldus eancellarius vice Adelberti || 

|| Moguntini archicancellarii recognovi. || (Si.) 

Anno dominice incarnationis MCXL, indictione III, regnante Cün- 
rado Romanorum rege II, anno vero regni eius II. Data apud Wor- 
maciam. In Christo feliciter. Amen. 


* D, obgleich zweifellos von dem vorhandenen Or. abgeschrieben, lässt auf die 
Zeugen die Datierung folgen mit den Worten: Acta sunt hec anno — anno V® 
(vero oder quinto?) regni eius Data etc und dann erst die Worte: Signum 
— recognovi. 

| Wegen Anwesenheit des Königs in Worms, | Vgl. Stumpf Nr.3405. ? Vgl. 
Nr. 3, A. 3. 3 Zur näheren Bestimmung dieses Waldes vgl. Nr. 5 und nament- 
lich Nr. 14. 4 Nicht nachzuweisen. 5 Der Ausdruck klingt allerdings wie in 
Nr. 6 qui primus Portensem rexit ecclesiam und 4^ Nr. 8 quem primus abbas 





Nr. 5. 1142. 11 


Adelbertus — redemit so, als ob Adelbert oder Albert nicht mehr Abt gewesen sei, 
doch kommt derselbe noch lange Zeit in zahlreichen Urkunden vor, und der 1153 
ordinierte Dietrich wird in Wichmanns Urkunde v. J. 1153 uusdrücklich Portensis 
abbas secundus genannt. 

Anm. Zu der von Posse Cod. dipl. a.a. O. gemachten Bemerkung, 
dass Eingangs- und Subskriptionsgeile, Monogramm und Datie- 
rung mit hellerer Tinte geschrieben sind als der übrige Text und 
in der Jahreszahl mit dunklerer Tinte XL nachgetragen ıst, muss 
hinzugefügt werden, dass letzteres auch von dem dritien, mehr 
schräg stehenden Striche in der Indiktionssahl gilt. Auch das 
Zeichen über (Signum) dni hebt sich durch dunklere Tinte ab. 
Posse nimmt an, dass ein Blankett dem Kloster gegeben und in 
leteterem der Text geschrieben, Data aber im Sinne von Actum 
gebraucht sei. 


1142. März 18. Rom, Lateran. b. 


Erneute Bestáligungsurkunde des Papstes Innocenz Il. für Pforte, 
in der die Besitzungen des Klosters wie in Nr.2, jedoch ohne 5 Hufen 
in Hostewila, und dazu der Wald Nuegehege, die Höfe Wicouge und 
Wisgeraba mit Mühle und Wald, ein Hof und sieben andere Häuser 
in Naumburg aufgesählt werden, auch ein mit dem Georgenkloster in 
Naumburg abgeschlossener Tausch bestätigt wird. 

Häschr.: Or. Perg. mit Bleibulle (wie in Nr. 2) an rothen seidenen Fäden. 
Pforte, Bibliothek B.1. — D 2° (tit. Porta). 

Drucke: Bertuch-Schamel I, 213. Schöttgen u. Kreysig, Nachlese III, 446. 
Corssen 68. Deutsch: Wolff I, 65. Vgl. Schóttgen 37. Schultes II, 19. 
Jaffe 1 Nr.5845, 2 Nr. 8214, Boehme, Nachrichten 35. 


‚| Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis Alberto 
abbati monasterii sancte Marie de Porta eiusque fratribus tam pre- 
sentibus quam futuris regulariter substituendis in perpetuum. ! Aposto- 
lici moderaminis clementie convenit religiosos diligere et eorum loca 
pla protectione munire. Dignum namque et honestati conveniens esse 
cognoscitur, ut, qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas et a 
pravorum hominum nequitia tueamur et apostolice sedis patrocinio 
foveamus. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postula- 
tionibus clementer annuimus et prefatum monasterium, in quo divino 
mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipi- 
mus et presentis scripti privilegio communimus, inprimis siquidem 
statuentes, ut ordo monasticus secundum beati Benedicti regulam et 
institutionem fratrum Cistersiensium perpetuis ibi temporibus invio- 
labiliter conservetur. Preterea quascumque possessiones, quecumque 
hona idem monasterium in presentiarum iuste et canonice possidet aut in 
futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione 
fidelium seu aliis iustis modis deo propitio poterit adipisci, firma vobis 
vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis 
duximus exprimenda vocabulis: locum videlicet ipsum cum adiacenti 


12 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


silva, sicut a fratre nostro Ötone Nuemburgensi episcopo certis terminis 
vobis est designata, grangiam in Lotwize cum suis appendiciis, grangiam 
in Cusne cum appendiciis suis, piscationem in fluvio Sale infra terminos 
vestros, in Vinne nemus, quod dicitur Nuegehege,! cum suis adia- 
centibus silvis, a monte videlicet, qui Hisbere dicitur, usque ad habi- 
tationem fratrum, sicut a karissimo filio nostro Cónrado illustri Roma- 
norum rege vobis concessum est et scripto suo firmatum, grangiam 
Wicouge, grangiam in Wisgeraba? cum molendino et adiacenti nemore, 
in Nuemburgensi civitate curiam et VII!e® alias domos cum ipso fundo 
et ceteris suis appendiciis. Comcambium vero, quod inter vos et 
Rainaldum abbatem sancti Georgii Nuemburc de terra vestra, que 
eidem abbatie adiacet, et alia grangia per prefatum episcopum vestro 
assensu rationabiliter factum est, ratum et inconvulsum manere cen- 
semus.3 Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut sumpti- 
bus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium nullus omnino 
clericus vel laicus decimas a vobis exigere presumat. Decernimus 
ergo, ut nulli episcopo nec alicui omnino hominum liceat contra ordinis 
vestri institata novi aliquid vobis inducere aut loca vestra temere 
perturbare sive possessiones vestras auferre, retinere, minuere seu 
quibuslibet molestiis fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, 
pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omni- 
modis profutura. Siqua igiturin futurum ecclesiastica secularisve persona 
hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire 
temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua 
emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se 
divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacra- 
tissimo corpore ac sanguine dei et domini, redemptoris nostri Jhesu 
Christi, aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. 
Cunctis autem eidem loco iusta servantibus sit pax domini nostri Jhesu 
Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud distri- 
ctum iudicem premia eterne pacis inveniant Amen. Amen. Amen. 


( O. P.) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus ss. /M.) 
T Ego Albericus Hostiensis episcopus ss. 
T Ego Stephanus Prenestinus episcopus ss. 
Links für den Beschawer: 
T Ego Guido sancte Romane ecclesie indignus sacerdos ss. 
durch zwei leere Zeilen getrennt: 
]1 Ego Rainerius presbiter cardinalis tituli sancte Prisce ss. 
T Ego Stantius presbiter cardinalis tituli sancte Sauing ss. 
T Ego Goizo presbiter cardinalis tituli sancte Cecilie ss. 
JT Ego Thomas presbiter cardinalis tituli Uestine ss. 
t Ego Hvbaldus presbiter cardinalis tituli sancte Praxedis ss. 
Rechts: 


T Ego Gregorius diaconus cardinalis sanctorum Sergii et Bachi ss. 
T Ego Otto diaconus cardinalis sancti Georgii ad velum aureum ss. 


Nr, 6. 1144. 18 


durch drei leere Zeilen getrennt: 

+ Ego Octouianus diaconus cardinalis saneti Nicolai in carcere ss. 

1 Ego Guido sancte Romane ecclesie diaconus cardinalis ss. 

Data Laterani per manum Gerardi sancte Romane ecclesie pre- 
sbiteri cardinalis et bibliothecarii XV kalendas Aprilis, indictione V, 
incarnationis dominice anno M°C°XL°I°,* pontificatus vero domini 
Innocentii II pape anno XIII*. 

Orbis pontificalis und Monogramm wie in Nr. 2. 
_ 1 Zur näheren Bestimmung dieses Waldes vgl. ausser Nr. 4 namentlich Nr. 14. 
2 Über Wicouge und Wisgeraba vgl. Nr. 7, 4.3. 3 Der Schreiber von D bemerkt zu 
den Worten in Vinne — censemus am Rande: Nota ista omnia esse commutata. 
4 Florentiner Zeitrechnung. 


1144. [März 13— September.'] Bamberg. 6. 
König Konrad III. eignet dem Kloster Pforte das Dorf Hechendorf 
zu, welches dasselbe tauschweise für 11 Hufen in Droitzen und 4 Hufen 
in Gestewitz von dem königlichen Ministerialen Hugo von  Priessnite 
erworben hat. 

Häschr.: D 9* (tit. Hechendorp). T 294^. Transsumpt des Propstes Volrad 
vom Moritzkloster zu Naumburg v. J. 1347. März 12. Perg. Sp. beschädigt. 
Dresden H. St. A. Nr: 57. (V) 

Drucke: Böhme, Todtheilung 39. Deutsch: Wolff I, 98. Vgl. Pertuch I, 93. 
Bertuch-Schamel I, 59. Schultes II, 52. Böhmer Nr. 2228. v. Reitzen- 
stein 43a. Cod. dipl. Anhalt. I, 224. v. Mülverstedt I, Nr.1185. Stumpf 
Nr. 3469. Bernhardi, Konrad III. 375. Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 117. 


C*. In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus divina 
favente clementia Romanorum rex secundus. 5i pauperum Christi 
necessitatibus pie conpatimur, si illorum utilitatibus efficaciter consu- 
limus, antecessorum exempla sequendo tenemus et id nobis ad eterne 
vite beatitudinem promerendam non diffidimus, hoc qui adtendentes 
pro remedio anime nostre nec non etiam parentum nostrorum ecclesie 
de Porta et fratribus inibi deo^ famulantibus tradidimus consilio prin- 
cipum sub tytulo concambii villam quandam Hechendorp*? nuncupatam, 
in pago Thuringie? sitam, ab Hvgone de Brisenize*? ministeriali nostro 
regali prius beneficio possessam, quatenus ea utantur in integra et 
perpetua proprietate cum omnibus attinentiis suis, videlicet agris, pratis 
et nemore contermino,! cultis et incultis, viis et inviis emnique utilitate, 
que ibidem presentialiter et in posterum provenire potest. Concedimus 
etiam perpetualiter in alimentum gregibus eorum iuges usus pascue 
in adiacenti monte Vinne et pascuali palude inferius contigua. Jam 
vero notandum, quod inter fratres et regnum talis constitucio publice 
laudata est, ut Hugo pro hac villa habeat in beneficium sub imperiali 
decreto imperpetuum inconvulso XV mansos, qui antea fratribus erant 
propri, XI in Druice^ et IIII in Gostize5, quorum unus ei hereditario 
iure cedat pro alio, quem in vico prefixo proprium tenuerat. Set et 


14 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


hoc sciendum, quia hane conmutationem tam Hugo quam fratres peticione 
sua a nobis obtinuerunt, quoniam ille quidem fratrum predia sibimet 
ipsi iudicavit utiliora, utpote plus in censu persolventia et habitacioni 
sue viciniora. Hec siquidem inconmutabiliter implevimus rogante 
venerabili Vtone Nuenburgensi episcopo, consanguineo nostro, et inter- 
veniente domino Adelberto, qui primus Portensem rexit ecclesiam. 9 
Ut autem hoc nostre donationis preceptum firmum et inconcussum 
permaneat, hane cartam inde scribi et sigilli nostri inpressione insigniri 
iussimus manuque propria, ut infra apparet, corroboravimus. Si quis 
autem, quod absit, hoc nostrum preceptum violare presumpserit, L libras 
auri purissimi conponat, quarum partem dimidiam camere nostre, 
reliquam vero predicte ecclesie persolvat. Huic etiam nostre donationi 
testes ydoneos adhibuimus, quorum nomina hec sunt: Fridericus 
Magdeburgensis archiepiscopus, Vto Nuenburgensis episcopus, Regin- 
hardus Marseburgensis episcopus, Embrico Wirzeburgensis^ episcopus, 
Otto! Frisingensis episcopus, Bucco Wormacensis episcopus, Sigefridus 
Spirensis episcopus, Engelbertus* Babenbergensis episcopus, Fridericus 
dux Sweuorum et Alsatie!, marchio Cunradus, marchio Adelbertus, 
Tietpoldus? marchio, Sizo comes, Ernist comes, Lambertus comes, 
Bernhardus ministerialis regni, Cunradus. 

Signum domni Cunradi Romanorum regis secundi. Ego Arnoldus 
cancellarius vice Heinrici Moguntini archiepiscopi et archicancellarii 
recognovi*. Acta sunt hec? anno dominice incarnationis M^ C^ XLIIII*, 
indictione VI*?, regnante Cunrado Romanorum rege secundo, anno vero 
regni eius VII*. Data in Babenberg. In Christo feliciter. Amen. 

^ Fehlt in TV —— " deo inibi TV * heindorff T heinedorf V  ? dhu- 
ringie T duringie V — * brisnize T'V, verbessert aus bresnize T — ! cum termino D 
€ Mageburgensis TV " Wijzeburgensis D ! Hotto TV X Egilbertus TV 
: ! Verbessert aus assatie D assacie V — ? Lietpoldus V " Monogramm T  ? Si- 
gnum — recognovi in verlängerter Schrift T — ? Acta sunt hec fehlt TV. D kann 
hierin nicht als zuverlässig gelten, da es auch in Nr. 4 dieselben Worte, abweichend 
vom Original, hinzugefügt hat. 

1 Nicht vor März 13 wegen des Regierungsjahres (VII) und nicht nach Sep- 
tember, da seit Oktober 1144 Konrads Urkunden Indiktion VII(statt VIII) angeben. 
2 Hechendorf bei Wiehe, Kreis Eckartsberga. — 9 Priessnitz s, Naumburg. + Droitzen 
80, Naumburg. 5 Entweder Gr. Gestewitz, näher an Droitzen, oder Kl. Gestewitz in der 
Nähe von Priessnitz. 9 Zum Ausdruck vgl. Nr.4,A.5. — ? Statt VII. 


1144. [September— Dezember.’ Naumburg.?] 1. 
Bischof Udo I. von Naumburg bestätigt die Vertauschung des von 
ihm dem Kloster Pforte übertragenen Maria- Magdalenen- Hospitals in 
Naumburg an das dortige Georgenkloster. 
Hdschr.: Transsumpt des Propstes Ludwig des Moritzklosters zu Naumburg 
v. J. 1310. Sept. 13. Perg. Sp.abgefullen. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. 
S. 664, Nr. 3. 
Ungedruckt. 
In nomine sancte et individue trinitatis. Uto dei gracia Nuen- 








Nr. 7. 1144. 15 


burgensis episcopus universitati fidelium benediecionem a domino et 
misericordiam a deo salutari suo. Si cirea dispensacionem pontificalem 
vigilantes desideramus inveniri*, decet clemenciam nostram, sicut pro 
pietate per largitatem, ita pro utilitate per circumspeccionem redimiri, 
ut, si manus alleniatur misericorditer effusa, disposicio non arguatur 
socorditer elusa, dum seeundum quamlibet munificenciam usus opti- 
nuerit equipollenciam. Hoc ego perpendens, cum in hospitali ad beatam 
Mariam Magdalenam pertinente, quod in hae Nuenburgensi civitate 
edificiis ac possessionibus instruxeram, viderem pauperes negligi et 
eos, quibus res committebantur, sustentaculis egenorum incorrigibiliter 
abuti, aliarum quoque cottidie, quibus magis urgebar, curarum pondera 
sustinerem ideoque transgressioni huic pellende minus intendere vale- 
rem, inito consilio ecclesie nostre et spiritualium personarum nee non 
aliorum sapiencium dilectricis Christi prenominate ecclesiam et atti- 
nencias eius tradidi manu mea in plenam proprietatem super altare 
Portensis ecclesie, que cum uteumque sub indigencia, fulciatur*, nullius 
in ea mendici, nullius hospitis colleccio negatur. Ministeria namque, que 
per liberalitatem nostram preparata fuerant, profecto per libertatem nostram 
disponi debuerant, ut elemosina nostra et a subrepcione liberaretur et ad 
meliores usus transferretur, Placuit subinde abbati Portensi, domino 
Adelberto, cambire cum abbate sancti Georgi, domino Reinoldo, ut 
oratorium beate Marie Magdalene et attinencie eius essent ecclesie 
sancti Georgii et quedam possessiones de saneto Georgio pertinerent 
ad fratres Portensis cenobii. Attinencias autem beati Georgii in hoc 
concambio factas hoc modo distinguimus: capellam supra memorate 
dilectricis dei cum ipso fundo, curias censuales duodecim, curam ani- 
marum cum sepultura ab ipsa capella ex utroque latere platee usque 
ad finem eius contra occidentem, superius vero ad meridiem ex utra- 
que parte illius platee usque in finem, abinde ex una parte ad dexteram 
per girum usque ad prescriptum terminum, preterea molendinum in 
Wisseraben? cum adiacentibus agris et nemore, quod dicitur minor 
owa, pratum et duos mansos in Wichawe?. Huic ergo cambicioni 
consensimus utroque abbate petente iuxta consilium et voluntatem 
maiorum ecclesie nostre, decani scilicet, prepositi et scolastici, ac domi 
quidem* ante altare sancti Georgii sub testibus, Rome vero coram papa 
domno Innocencio nominis huius secundo aliisque ecclesiasticis pote- 
statibus. Ipse vero apostolicus confirmacionis cartam sub nomine suo 
de eodem concambio dedit, et tam prior ei quam altera translacio 
usuum placuit et capelle, de quibus agitur. Hic eciam congruit memi- 
nisse, quia predicti pape auctoritate et cyrographo sub .anathematis 
vinculo Portensi ecclesie stabilitum est, quod ei dacione ae tradicione 
nostra delegatum fuit. Ceterum quicumque presens manuscriptum 
vel eius tenorem ultra prevaricari presumpserit et quodam modo se 
ei obponere, abactum se contremiscat divina separacione adque (sic) 
nostra excommunicacione ab unitate catholice ecclesie, a salutifera 
percepcione corporis ae sanguinis Cristi et ab introitu celestis regni. 


16 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Quicumque vero confirmacionis huius integritati per benivolenciam 
faverit, proficiat ei pietas ipsa in remissionem omnium peccatorum et 
fructum iustificacionis ad capessendum inestimabile premium intermine 
ereacionis. Amen. Huius rei testes sunt Bertoldus prepositus, Ditericus 
decanus, Heinricus scolasticus, Trutwinus canonicus, Albero canonicus, 
Gerboto canonicus, Fridericus capellanus, Meinherus advocatus, Vdalricus 
Mutich, Isinhardus ministerialis, Martinus de Crozzine, Albertus de 
Grobiz maiori, Bernhardus de Grobiz minori et alii quam plures. Data 
anno dominice incarnacionis M? C" XL?III*, indiecione VIII. 


* invenire ® In den Worten que—fulciatur, die sich nicht ungeswungen er- 
klären lassen, scheint ein Fehler zu stecken; am meisten verdächtig ist sub indigencia. 
* quidem eam Das sinnlose eam dürfte durch Dittographie entstanden und zu 
streichen sein. Wahrscheinlich verderbt aus de Mutizce. Vgl. Urk. des Bischofs 
Wichmann v. J. 1152 bei Lepsius, Hochstift Naumburg 252. 


1 Wegen indicc. VIII. 2 Wegen der in der Urkunde vorkommenden Worte 
in hac Nuenburgensi civitate. 3 Die beiden Ortschaften Wisseraben und Wichawe 
oder Wisgeraba und Wicouge, wie sie in Nr.5 genannt sind, denkt sich Corssen 69, 
A.1 auf der Finne, während Wolff I, 96 f. nicht recht. weiss, ob er sie ebenda oder 
in der Gegend von Bibra suchen soll, Wisgeraba aber Schultes II, 20, A.377 in 
Wischerode 3. Bibra und Lepsius, Hochstift Naumburg I, 158, A. 197 und Kl. 
Schr. I, 63, A. in der jetzt wüsten Mark Wischerode im Kreise Weissenfels (nach 
Neue Mittheil. I, I, 64, Nr. 616 bei Teuchern) erkennen wollen. Nichts von allem 
dürfte richtig sein, und namentlich erscheint sprachlich die Identifizierung von Wis- 
geraba und Wischerode unzulässig. Weichau heisst jetzt noch ei» Thal (Bach), 
welches ılas Weichbild von Naumburg östlich begrenzte (vgl. Lepsius, Hochstift Naum- 
burg 1, 325), auch eim Gehöft daselbst an der Strasse wach Zeitz, und dort 
wird sicher der Hof Wicouge oder Wichawe gelegen haben. Wisgeraba, das 
vermuthlich nicht weit davon entfernt gewesen ist, kommt in der Form Wiske- 
rabin in zwei von Lepsius, Kl. Schr. I, 63f. erwähnten Urkunden vor, ohne 
dass sich daraus für die Lage sichere Anhaltspunkte ergeben; nach einer derselben 
erhält das Moritzkloster in Naumburg 1 Hufe in Wiskerabin zusammen mit 6 
Hufen zu Kathewitz im Burgwart Schönburg. Könnte man hieraus auf Nähe der 
Lage schliessen, so würde Wiskerabin etwa in der Schellsitzer Aue unterhalb Naum- 
burg und damit zugleich nicht weit von Wichawe gelegen haben. Auch hat der zu 
Wisseraben gehörige Wald in der obigen Urkunde den Namen „kleine Aue.“ Aue 
heisst das Saalthal von Almerich oberhalb bis Schönburg unterhalb Naumburg, und 
dazu wird wahrscheinlich auch die kleine Aue gehören, obgleich ich zur Zeit nicht 
festzustellen vermag, welcher Theil desselben hier verstanden ist. In Nr. 206 v. J. 1268 
findet sich neben Thesnilzer Bauern ein Fridericus cognomento Wischerauen, der 
wahrscheinlich von demselben Orte seinen Beinamen hat. 








1145. 8. 

Erneute Bestätigungsurkunde des Bischofs Udo I. von Naumburg, 

m welcher ausser den m Nr. 8 genannten Besitzungen ein Acker am 

Fuss des Saalberges und 4 Hufen in Thesnile, welche Pforte gegen 

eın vom Bischof Udo ihm übertragenes Hospital in Naumburg vom dor- 
tigen Greorgenkloster eingetauscht hat, aufgeführt werden. 

Hdschr.: Or. Perg. von einer dem Schreiber von Nr. 3 nahe verwandten 








Nr. 8. 1145. 17 


Portenser Hand (vgl. Posse 19). Si. auf dem Rücken. Dresden H. St. A. 
Nr. 58. — D 2" (tit. Porta). T8. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 106. Vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I, I1, 130. 


C. In nomine sancte et individue trinitatis. Vdo divina favente 
clementia Nuenburgensis episcopus universis Christi fidelibus tam pre- 
sentibus quam futuris. Quia disponente deo cure pastoralis offitio deputati 
sumus, ipsius offitii exigit ratio et pietatis devotio cohortatur, ut in 
ecclesia nobis commissa religionis formam et religiosorum vitam pro- 
pagantes foveamus, foventes tueamur, quatinus perpetue remunerationis 
ipsorum mereamur esse participes. Ea propter, ut primum Cyster- 
ejensium monachorum nobis innotuit institutio, bone opinionis eorum 
attacti et attracti odore novam de germine et genimine ipsorum con- 
gregationem in nostram dyocesim transplantare deo inspirante deli- 
berantes post multum, quem pro hae eausa sustinuimus, laborem Walken- 
riedense cenobium adivimus et a venerabili Henrico ipsius monasterii 
abbate desideratum nobis fratrum conventum petentes et propicia divi- 
nitate inpetrantes in loco Zmülnensi eos collocavimus. Verum quoniam 
vix aut nunquam contraria possunt sociari, contigit pravorum persecutione, 
barbarorum vicinitate quietem eorum perturbari. Unde frequenter inpulsi 
querulis ipsorum admonitionibus Portensem locum cum omnibus appen- 
ditiis suis, cultis et incultis, viis et inviis, pratis et pascuis els contulimus eo 
tenore, ut Zmülnensis locus cum suis appenditiis iuri nostro successorumque 
nostrorum cedat pro eodem Portensi loco, quem pro libertate Zmülnensis 
loci seeundum prerogativam Ovsterciensis* ordinis privilegiis summorum 
pontifieum eidem «ordini indultam plenaria libertate donavimus, reser- 
vato tamen nobis eo iure, quo Cystercienses suis tenentur diocesanis. 
Et quia longe ampliores et copiosiores sunt possessiones predieti Zmülnensis 
loci quam hee, quas in concambii contractu Portensi ecelesie contulimus, 
iustieia exigente et capitulo nostro consentiente decrevimus, ut et nos et 
omnes suecessores nostri modis congruis et oportuno tempore de possessionibus 
eeclesie ct bonis episcopatus hostri sine cuiusquam contradictione seu pro- 
hibitione, quod minus factuimn est, Portensi ecclesie supplere semper in poste- 
rum studeamus. Possessiones vero monasterii Portensis hee sunt: grangia 
Lochwize, grangia Kusenze eum omnibus appendiciis decimisque ipsarum, ad- 
iacens silva propriis termiuis designata, longitudine videlicet a torrente ultra 
Kokolowe usque ad antiquum aggerem Aldenburgensium, porro latitudine ab 
ipso cenobio usque ad terminos Hollandensium, molendinum cum aque decursu 
atque glveo ipsius, usus piscationum seu aliarum consuetudinum in fluvio Sala. 
Preterea tradidimus eis agrum unum in ripa fluminis iuxta radicem 
montis, qui dicitur Saleberch,! quem primus? abbas Adelbertus a duo- 
bus, quorum nomina sunt Rodest et Roduan, redemit permissione 
Henrici de Aldenburg, cuius hoc beneficium fuit, contradentes eis cum 
eodem agro liberam facultatem in predicto monte terram fodiendi, 
lapides eruendi ad omnes usus ecclesie sue necessarios. Contulimus 
etiam eis hospitale? in Nuenburg, pro quo receperunt a fratribus de 
sancto Georgio in Nuenburg IIH?" mansos in Tesniz* quod concambium 


Geschiehtsg. d. Pr. S. Bd, XXX 9 


18 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


ab Innocentio papa cum ceteris bonis Portensis ecelesie confirmatur. 
Si qua igitur bona per successores nostros aeu per quoslibet fideles iuste oblata 
predicte ecclesie et collata fuerint, vel que ipsi fratres iusto tytulo et bona 
fide conquisierint, officii nostri auctoritate nos eis eonfirmamus districte per 
ecclesiastice censure severitatem et divini iudicii animadversionem prohibentes, 
ne qua in posterum ecclesiastica secularisve persona sepe dictos fratres per 
violentiam vel quamlibet iniuriam audeat impetere vel huie nostre constitutioni 
quolibet malignitatis genere contraire. Ut igitur hee rata et in perpetuum 
inconvulsa permaneant, presentem exinde paginam conscribi fecimus, «quain 
sigillo nostro signatam idoneorum testium subseriptione communivimus, quorum 
nomina hec sunt: Reinhardus episeopus Merseburgensis, Volemarus abbas 
Merseburgensis, Bertoldus prepositus Nuenburgensis, "'lheodericus decanus, 
Henricus scolasticus et ceteri canoniei Nuenburgenses, Vdo prepositus Cicensis, 
Bermarus decanus, Hartmannus, Henricus, Sifridus et ceteri canonici Cicenses, 
Gerungus abbas Bózauiensis, Reinoldus abbas Nuenburgensis, Lupoldus pre- 
positus Lusnicensis, Burchardus prepositus Nuenburg[ensis], laici Cunradus 
marchio, Otto marchio filius eius, Henricus comes frater provincialis, Lüf de 
Kamburg, Reinhardus de Bobeluz, Hermannus advocatus de Salek, ministe- 
riales Martinus, Henricus, Gumpertus et alii quam plures taın clerici quam 
laici. Datum anno dominice incarnationis M^ C? XL? V*, indictione octava. 
? gis en. Rasur, ordinis übergeschrieben. 
I Auf dem linken Ufer der Saale unterhalb Kósen, endet gegenüber Pforte. 
2 Zum Ausdruck vgl. Nr. 4, A. 5. 3 Maria- Magdalenen- Hospital. Vgl. Nr. 7. 
+ Wüstung unterhalb des óstl. Emdes der Saalberge, wo noch jetzt ler Weinbergs- 
name ‚die Teschwitz'* sich findet. 
Anm. Über die muthmassliche Abfassungsseit der Urkunde vgl. 
Anm. zu Nr.3. Die sehr weitgehende wörtliche Übereinstimmung 
beider Urkunden ist durch Petit-Druck kenntlich gemacht. 


1147. Mai 16. Neuburg’? 9. 


König Konrad III. eignet dem Kloster Pforte das Dorf Lo (Lock) 
zu, welches Lambert Graf „de Monte‘ als Reichslehen besessen, aber 
gegen 11 Hufen im Helfia, Zaglitz, Nemsdorf und Stonze an Pforte 
vertauscht hat. 

Hdschr.: D 10 (tit. Hechendorp). T. 233". 


Drucke: Stumpf, Acta imper. 138. Deutsch: Wolff I, 102. Vgl. Pertz, 

Archiv XI, 466. Stumpf Nr. 3549. Bernhardi, Konrad III. 596, A. 13. 

C. In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus ordinante 
divinitatis clementia Romanorum rex omnibus, qui sub eultu unius veri 
dei habitant in terra. Pax vobis in veritate et iusticia firmetur. Si 
servorum dei indigentiam conpassionis hortatu respicimus, respectam 
beneficentie proventu sublevamus, sublevatam regalibus preceptis com- 
munimus, credimus et predecessorum nostrorum exempla per imita- 
tionem nostram servari et anime nostre salutem regnique prosperitatem 





Nr. 9. 1147. 19 


per placacionem divinam conciliari. Ergo quia propositi est, ut his 
quem ad modum et aliis iusticie fructibus vita nostra thronique splen- 
dor semper obsequatur, nota sit omni regno presens confirmatio, que 
pro utilitate Portensis ecclesie promulgatur. Monachis namque in ea 
deo famulantibus pro anima nostra et pro animabus parentum nostro- 
rum tradidimus consilio principum sub tytulo concambii villam quan- 
dam Lo*? nuncupatam, in pago Thuringie sitam, a Lamberto comite 
de Monte! beneficio regali prius possessam, quatenus eam habeant 
integra et perpetua proprietate cum omnibus attinentiis, videlicet agris, 
pratis, paludibus, cultis et incultis, viis et inviis omnique utilitate, que 
ibidem presentialiter inest vel in omni postmodum tempore provenire 
potest. Iam vero notandum, quod inter fratres et regnum talis consti- 
tucio publice facta est, ut Lambertus pro villa superius nominata 
possideat iure prestationis sub imperiali deereto in perpetuum incon- 
vulso XI mansos, qui antea fratribus erant proprii, quatuorin Helfethe,b 
tres in Zouleze, tres in Nemelibesdorp, unum in Stonze. Sed et hoc 
seiendum, quia hanc commutationem tam Lambertus quam fratres peti- 
cionibus a nobis obtinuerunt et quod Lambertus fratrum predia sibi 
et regno iudicavit utiliora, utpote habitation] sue vieiniora et in census 
prepollentia, XXV1 solidos singulis annis plus persolventia. Ideo etiam 
eambieionem istam tradicione regia firmavimus, quia hoc humanitati 
nostre suggessit etiam venerabilis Vto Nuenburgensis episcopus, con- 
sanguineus noster, et domnus Adelbertus, primus abbas Portensis 
eeclesie. Ut autem hoc nostre constitutionis preceptum firmum et in- 
eoneussum permancat, hane cartam inde seribi et sigilli nostri inpres- 
sone insigniri jussimus manuque propria, ut infra apparet, corrobora- 
vimus. ^i quis autem, «quod absit, hoc nostrum preceptum in aliquo 
violare presumpserit, L libras auri purissimi conponat, quarum partem 
dimidiam camiere nostre, reliquam vero predicte ecclesie persolvat. 
Igitur villam, que dicitur Loch, Portensis ecclesia possideat et Lam- 
bertus comes XI mansos supra designatos detineat. Huius nostre 
diffinicionis testes sunt, quorum nomina subscripta sunt: Eberhardus 
Babinbergensis* episcopus, Heinricus filius regis, Fridericus dux Alsatie, 
Heinricus comes palatinus? de Reno, Fridericus palatinus comes de 
Sumerscenburch, Lambertus de Monte, Lodewicus de Lare, Fridericus 
de Bichelingen, Albero* de Marsburch, Hoigerus de Mannesfelt/ 
Megenherus de Nuenburch*; ministeriales regni, qui sequntur: Cun- 
radus Berenhoiueth, Hvldebrandus, Gerwigus, Tieprandus, Fridericus. 
Data Nuenburch^ xvil? kalendas Junii, indictione X*, anno ab in- 
carnatione domini M*^C^ XL* VII^, regnante Cunrado Romanorum rege 
secundo, anno regni eius decimo: Ego Arnoldus cancellarius vice 
Heinrici archiepiscopi et archicancellarii recognovi. 

2 lo daneben Rasur D, dieselbe Form auch in der Überschrift und in dem 
diesem Abschnitt vorangehenden Urkundenverzeichniss Loch T — ^ Helstethe 7 


* "Bauenburgensis 7“ palatinus comes 7  " Abero D  Mansuelt T 
* Nuerburch Z7 ^ Nurenberch T ! Monogramm T 


27 


90 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1 Über den Ausstellungsort und die damit zusammenhängende Frage nach der 
Echtheit der Urkunde wie über Lamberius comes de Monte siehe dem Exkurs. 
2 Nahe bei Hechendorf, den Ort liess das Kloster eingehen, und sein Areal schlug 
es zu erstgenanntem Wirthschaftshofe. 


nn 


1153. Januar 6. Naumburg. 10. 


Bischof Wichmann von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte 
sowohl die gegenwärtigen Besitzungen, von denen er selbst 2 Hufen 
in Hessler, 1 holländische Hufe in Flemmingen und 1 Hof mit 
2 Hufen in Naumburg geschenkt hat, wie auch alle zukünftigen Er- 
werbungen. 


Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Si. Dres- 
den H. St. A. Nr.61. -- D3 (tit. Porta). T 3". 

Drucke: Pertuch I, 27. Bertuch-Schamel I, 20. Thur. sacr. 828. Deutsch: 
Wolff I, 111. Vgl. Schöttgen 43. Schulies 11, 9. Krühme, Mans- 
felder UB. 392. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Wichmannus pietate dei 
dispensante Nuenburgensis episcopus universis nune et per omne 
tempus katholice fidei tenentibus professionem divine pacis et gratie 
multiplicationem. Licet unus sit fons divine caritatis, quo spiritus 
unus potat omnes ecclesiasticg consortes unitatis, tamen illud pectus 
nobili gustu superatur, quod speciali quorundam dilectione Christum 
et patriarcham Jacob imitatur. Proinde quia Portensis conventus 
dilectioni nostre Joseph vel Hiohannes est, inter cetera dilectionis 
probamenta possessionibus eius hec providimus munimenta, Quicquid 
enim eiusdem collegii fratribus a pio predecessore nostro Utone, sedis 
huius episcopo, traditum est predii ratione, totum hoc presenti con- 
prehendimus conscriptione, ut, quod in diversis manuscriptis continetur. 
aptius in uno et cautius conservetur. Igitur monachis in loco, qui 
voeatur Porta, sancte dei genitrici famulantibus tradidit episcopus Uto 
grangiam in Lochewize, grangiam in Kusene cum omni ipsarum atti- 
nentia atque decimatione, molendinum cum rivi deductione, usum 
piscationis vel commodum cuiuslibet alius operationis in illo tractu 
fluvii Sale, qui preterfluit agros congregationis, portionem silve de- 
terminatam longitudine a eapite torrentis ultra Kokolowe usque ad 
fossas Aldenburgensium, latitudine vero ab ipso cenobio usque ad 
aggeres, qui sunt secus novalia Hollandensium, quasdam domos in 
Nuenburch cum fundo et aliis appendiciis earum, quibus felicis memorie 
frater noster Adelbertus abbas conquisivit grangiam in Hechendorph, 
VIII mansos, quos Methfridus dimisit in Langeudorph.! villam Keme- 
rihe? et fluvii transitum, que dimisit domnus Gunterus, aliquando 
canonicus noster, post? autem Spirensis episcopus, mansum in Droize, 
quem dimisit magister Heynricus, duos mansos in Tixene4, de quibus 
cambitionem fecit frater Ade|l|bertus abbas cum Heynrico, statuente 





Nr. 10—11. 1158. 21 


prefixo predecessore nostro, qui hec omnia per bannum Portensibus 
firmavit sub libera et iusta traditione sine cuiusquam contradictione. 
Ego autem, prout tempus permisit adhuc novi introitus mei, que sunt 
subnotata, pro remedio anime mee addidi, scilicet duos mansos in 
Heselere?, unum Hollandensem mansum in Tribune, porro in Nuen- 
bureh cum curia duos mansos. Hec et quecumque alia bona traditione 
ponfifieum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium aut 
labore sollertiaque fratrum sive aliis iustis modis Portensis ecclesia in 
presenti seu in futuro possederit, censemus ei rata et illabata perse- 
verare, ut nemo presumat ea auferre, tenere, minuere vel sine con- 
«nsu monachorum commutare aut de eis aliqua dispositione quic- 
quam dispensare. Si qua igitur secularis potestas spiritualisve persona 
scienter molita fuerit hec statuta nostra convellere, si ter commonita a 
malecepto non destiterit, non ambigat se divina ac sacerdotali sententia 
in vita et in morte sua ab omni Christianitatis consortio sequestratam 
et ignibus inferni cum impiis deputatam, nisi per dignam satisfactionem 
resipuerit. Omnibus autem ecclesie Portensi iura sua conservantibus 
eonferatur divinitus indulgentia, pax ac iustificatio et cum iustis eterne 
glorie remuneratio. Ut autem evidentius roboretur presens constitutio, 
indita est huic pagine sigilli nostri inpressio et hec idoneorum testium 
per nomina subscriptio: Bertolfus prepositus maioris ecclesie, Theode- 
reus decanus, Walterus custos, Gerlachus scolasticus, Drutoinus et 
ceteri canonici, Reinoldus abbas de sancto Georgio, Gerungus Bozau- 
siensis abbas, Ebroinus abbas de Burgele, Heynricus abbas Walken- 
redensis, Volquinus abbas de Sidechenbeche, Heynricus de Bigouwe, 
Nenterus de Gozeke abbates, Bruno prepositus de sancto Mauricio: 
sequuntur laici: Martinus de Crahzene, Heynricus de Hoikenwalt, 
Bernardus et Adelbertus de Grobeze, Heynricus de Aldenburch. 
(Si.) 

Data Nuenburch per manum Hartmanni vicedomini anno incarna- 
tionis dominice M^ C^ LIII®, indictione vero I*, anno autem ordinationis 
domni Wichmanni Nuenburgensis episcopi III, porro primo die ordi- 
nationis domni Theoderici Portensis abbatis secundi, id est VII] idus 
Januarii. T 

! Dorf s. Weissenfels. 2 Dorf Cämmeritz an der Wethau in sw. Ecke des 
Kreises Zeitz? 3 Seit 1146. 4 Theisen nnw. Zeitz. 5 Kloster Häseler 
oder Burghessler nö. Eckartsberga. 


[1153—1160.] 11. 
Erzbischof A[rnold] von Maine bestätigt die Schenkung, welche 
Wolfram und dessen Frau Lucia, jedes mit einer Hufe Land zu 
Wickerstedt und Rudersdorf dem Kloster Pforte und dem heiligen 
Georg[enkloster zu Naumburg?] gemacht haben. 
Hdechr.: T 121°. D 108°. 


22 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Drucke: Stumpf, Acta Maguntina 75. Deutsch: Wolff I, 132. 


In nomine sancte et individue trinitatis® Afrmoldus| dei gracia 
Moguntinensis ecclesie archiepiscopus omnibus Christi fidelibus perpe- 
tuam in domino salutem. Dignum et honestati conveniens esse dino- 
scitur, ut, qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas et ab in- 
iusticia defendamus et secundum iusticiam paci earum et utilitati pro- 
spiciamus. Noverit ergo Christi fidelium tam presens etas quam 
successura posteritas, qualiter deo devotus homo quidam nomine Wolf- 
fearmus cum coniuge sua Lucia singuli singulos deo et sancte Marie 
sanctoque Georgio mansos in Wickersteth! et Rudirsdorff? obtulerunt 
pia et humili suplicacione impetrantes plenariam fraternitatem deo ibi- 
dem serviencium simul et officia fraternitati debita. Hanc donacionem 
sub testibus racionabiliter celebratam ratam et inconvulsam manere 
censemus decernentes, ut nulli hominum liceat ipsam possessionem 
aufferre, retinere, minuere seu quibuslibet molestiis fatigare. Si qua 
igitur in posterum ecclesiastica sive secularis persona contra huius 
decreti paginam scienter venire presumpserit, si non resipuerit reatum 
suum digna penitencia corrigere negligens, sciat se episcopalis banni 
nostri vinculo ligatam et tali catena ad examen superni iudicis per- 
trahendam. 


*^ amen D 
1 Dorf Wickerstedt nnö. Apolda. 3 Dorf Rudersdorf só. Buttstedt. 


1154. März 8. Naumburg, Dom. 12. 


Bischof Wichmann von Naumburg bestätigt die Stiftung des Zeitzer 
Domherrn Hartmann, der auf einem dem Kloster Pforte gehörenden 
Hügel zw Nutsen desselben einen Weinberg angelegt hat, übergzebt 
dem Kloster eine holländische Hufe in Flemmingen, um von deren 
Ertrag die Kosten der Bebauung des Weinbergs und der Unter- 
haltung des Winzers zu bestreiten, und trifft Bestimmung über Ver- 
wendung des Weins. 


Häschr.: Or. Perg. Si. beschädigt. Naumburg D. A. Nr.41. — Von einer 
zweiten. Urschrift D3® (tit, Porta). T 11. 

Druck: Deutsch: Wolff I, 116. Vgl. Pertuch I, 95. Bertuch-Schumel I, 60. 
Böhme, Todtheilung 42. Schultes II, 102. Krühne, Mansfelder UB. 392. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Wichmannus gratia dei 
Nuenburgensis episcopus. Fratri Theoderico abbati Portensis cenobii 
et kathedralibus eiusdem successoribus imperpetuum.  Rationabilis 
peticio digna est consensus efficacis obsequio. Ut ergo tuam et fra- 
trum tuorum peticionem compleamus, presentibus et futuris pandimus 
huius cyrographi tenorem, qui confirmat cuiusdam beneficii vobis con- 
lati dispositionem. Igitur dilectus frater et conprespiter noster Hart- 
mannus, Cizensis ecclesie canonicus, singulari fidelitate sua etiam 





Nr. 12. 1154. 28 


fratribus Portensibus ab illius inicio cenobii devotus, habito consilio 
et consensu. domni Vtonis episcopi, pii predecessoris mei, Bertolphi* 
Nuenburgensis prepositi, Theoderici decani, magistri Heinrici et aliorum 
kathedralis ecelesie canonicorum, Heinrici quoque Walkeinredensis 
abbatis, Adelberti Portensis abbatis et Volquini abbatis de Sidechen- 
heche in eolle quodam Portensis fundi vineam fecit usibus fratrum. 
Cuius pietatis ut cooperator essem, satisfaciens peticioni fratris Har- 
manib tradidi ecclesie Portensi in villa Tribune dieta Hollandensem 
mansum cum omni utilitate sua, ut ex eo vinea colatur et vinitor 
sustentetur, quem abbas locaverit vel mutaverit. Hoc etiam rogatu 
abbatis Theoderici et fratris Harmanni* et abbatum supra dictorum 
voluntate constituo, ut vinum, quod per illum mansum propagatur, 
infirmis fratribus et infirmis pauperibus ad bibendum reponatur et 
nulius prelati aut obedientiarii prava calliditate eis inminuatur et ut, 
si quid post annum, quando novum vinum potabile est, priusve super- 
fuerit, fratribus communiter offeratur. Verumtamen decima urna*, 
quando fertilitas vini permittit, sequestretur, ut precium sit, unde 
lagenarum et instrumentorum copia paretur. Hec autem causa est 
huius constitutionis, ne contra regulam sancti Benedicti negligantur 
infirmi, quod ibi fieri solet, ubi prelati monasteriorum de communibus 
bonis privatas delicias rapiunt et fratres suos in penuria relinquunt. 
Jubemus depositi istius exemplar in secretario Nuenburgensis ecclesie 
perpetuo servari, ne ab aliquo possit violari et, si quando lectum 
fuerit, recollocari. : Igitur quicumque statutum presens infringere tem- 
ptaverit, sive Portensis abbas sive alia persona, excommunicatione divina 
et episcopali ligari se noverit Eidem excommunieationi notum sit 
subici auctoritate patris et filii et iudicio spiritus sancti, potestate 
domni apostolici et omnium episcoporum et eo iure, quod cum ipsis 
habeo, omnem abbatem Portensem, qui vel ad abbatiam male acces- 
serit vel terras et bona cenobii per prestationes et beneficia et alia 
mala ingenia disperserit aut usibus fraternis imminuerit vel discordiam 
inter fratres seminaverit, et eos fratres, quos in his viciis fautores et 
consentientes habuerit, sed et eos, qui honestas doctasve personas pro 
sui mala libertate in cenobio Portensi esse noluerint. Quia vero evidens et 
manifestata actio solet veritatis esse confirmatio, suhdita est et sigilli 
nostri inpressio et testium per nomina descriptio: Gerungus Missinensis 
episcopus, Emehardus4! episcopus, Bertolfus* prepositus maioris ecclesie, 
Theodericus decanus, Walterus eustos, Drütwinus et alii fratres, comes 
Sizzo, comes Heinrieus de Büche, Reinnardus de Bobluz, Lüph de 
Kaynburch‘,e Heinricus de Hoikenwalt, Heinricus de Aldenburch 
et alii plures. 
(88) 


Data Nuenburch in sanctuario sancti Petri VIIJ idus Martii, anno 
ab incarnatione domini MCLIIII, indictione II, anno vero ordina- 
tionis domni Wichmanni Nuenburgensis episcopi quarto. 

* bertoldi D — " Hartmanni DT * urüa durch Hadteren aus urna 


24 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


d Emeharhardus Emerhardus T'  * bertoldus D Bertolfus korrigiert aus Ber- 
toldus T f kamburg D * Zweite Hälfte der Zeile leer. 

l Vermuthlich der von Helmold Chron, Slav. I, 69 (Monum. Germ. Ss. X XI, 63) 
erwähnte Bischof Emmehard von Mecklenburg, der auch uls solcher in. einer Urk. 
Friedrichs I., Merseburg, 1152. Moi 18 (Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 160) als Zeuge vor- 
kommt. Es scheint, dass er seine Diöcese aufgegeben hat, weshalb dieselbe nicht 
genannt ist. 


1157. August 3. Halle. 13. 


Kaiser Friedrich I. nimmt das Kloster Pforte gegen die Angriffe 
Sigebodos von Scharzfeld n Schutz und bestätigt ihm besonders das 
von dem Grafen Heinrich von Buch geschenkte Dorf Odesforde, ge- 
stattet ihm auch mit Beichsministerialen Tauschvertrüge £w schliessen, 
wenn der Vortheil dabei auf Seiten des Reiches sei. 


Hdschr.: D 15 (tst. Odesforde). 
Drucke: Böhmer, Acta imper. 92. Deutsch: Wolff 1, 120. Vgl. Pertuch 1,96. 
Bertuch-Schamel I, 61. Schultes II, 133. v. Heitzenstein 51b. — Cod. 


dipl. Anhalt. I, 318. v. Mülverstedt I, Nr. 1340. Stumpf Nr. 3777. Cod. 
dipl. Sax. reg. I, II, 187. 


In nomine sancte et individue trinitatis Fridericus divina favente 
clementia Romanorum imperator et semper augustus. Notum facimus 
omnibus modernis et posteris, quod Heinricus comes de Buch quan- 
dam patrimonii sui villam nomine Odesforde! collecta manu et pari 
consensu legittime coniugis sue pro anima sua et omnium antecessorum 
suorum et specialiter pro anima filii sui defuncti, quem in Porta 
rogavit et optinuit sepeliri, deo et omnibus sanctis eius et Portensi 
ecclesie in presentia Bertoldi Nuenburgensis episcopi, cleri et populi 
in ius proprietatis legittime donavit. Pro qua donatione Sigebodo de 
Scartuelde, cuius filie Heinricus nupserat, cepit ecclesie Portensi nimis 
inportunus existere, miris et inauditis iniuriis persequi et vexare et 
per quendam suum ad hoc ydoneum quedam bona eius, que eidem 
ecclesie de libera regni stipe beate memorie antecessor in regno et 
patruus noster rex Cunradus contulerat, insolita temeritate invadere, 
fratribus expulsis quasi sua possidere in proposito habens talibus in- 
iuris Portensem ecclesiam in tantum fatigare, ut non auderent fratres 
bona, que Heinricus comes iuste tradiderat, possidere. Cumque Theo- 
dericus venerabilis abbas Portensis cenobii mala, que sustinuit, nostris 
auribus flebiliter intulisset, invasionem et causam invasionis exposuis- 
set, cepimus primo dubitare, quod aliqua tam punienda presumptio 
nostro eonsurrexisset in regno. Tandem, postquam probatum est pre- 
dictam ecclesiam iniuste vexari, cepit eam nostra serenitas et conpassio 
tueri et defensare. Igitur iudiciario ordine ex precepto nostro sunt 
fratribus et bona sua reddita et iniuria pacifice sopita et bona, que 
Heinricus comes dederat, consensu prius adversantium et fratrum 








Nr. 18—14. 1157. 25 


suorum in conspectu nostro et principum iterata donatione per comitem 
Heinricum et coniugem eius ecclesie Portensi in ius proprietatis con- 
sabilita. Quam donationem manu nostra suscepimus eamque scripto 
nostro et sigillo confirmavimus, ut in perpetuum regie sit potestatis 
omnia bona sua Portensi ecclesie defensare, hec tamen specialius, quo- 
rum donationem regia manus suscepit, conservare. Huic confirmationi 
condicio talis inseritur, ut, si quando comes Heinricus de predictis 
bonis abbatiam Portensis ecclesie subditam* pluribus bonis additis 
facere potuerit, hec bona libere recipiat, ita tamen, ut ecclesie Portensi 
omnem expensam suam pro his bonis ex integro prius restituat. Hoc 
tamen ei soli permittitur et nulli affinium suorum reservatur. Huius 
rei et confirmationis testes affuerunt Wigmannus Magdeburgensis 
arehiepiscopus, Hertwicus Bremensis archiepiscopus, Hermannus Ver- 
densis episcopus, Eberhardus Babinbergensis episcopus, Johannes Mers- 
burgensis episcopus, Heinricus dux Saxonie et Bawarie, Adelbertus 
marchio, Otto palatinus de Widelinesbach, Theodericus marchio, Hein- 
ricus et Dedo fratres eius, Cono de Wippere, comes Sitzo, Burchardus 
de Querenuorde et filius eius, Marcwardus de Etelgeresburch, Hogerus 
de Mansuelt, Warnherus advocatus de Haluerstat et alii innumerabiles 
ad expeditionem Polonicam se in unum conglomerantes in Halle III? 
nonas Augusti. Horum quoque testimonio supra nominate ecclesie 
lege in perpetuum valitura concessimus, ut liceat ei cum uno quoque 
ministerialium regni de bonis regni concambium facere, ita tamen, ut 
melior sit regni reconpensatio. — Signum domni Friderici Romanorum 
Imperatoris invictissimi. Ego  Reinaldus cancellarius vice Arnoldi 
Moguntini archiepiscopi et archicancellarii recognovi. Datum in Halle 
II nonas Augusti anno dominice incarnacionis M? C?L? VII^, indicti- 
one V*, regnante domno Friderico Romanorum imperatore gloriosis- 
simo, anno regni eius sexto, imperii vero tercio. 


? porten eccle sbditam Wolff und Böhmer lesen Portensi (Dativ), wobei der 
Satz keinen Sinn giebt; subditam scheint in der Bedeutung „unterwürfig, willfährig“ 
(facere) gebraucht zu sein. 

I Wüstung bei Wendelstein « d. Unstr., Kr. Querfurt. Val. Gróssler, Ztschr. 
d. Harzrereins XI, 181, der aber mit irrthümlicher Beziehung auf Wolff unrichtig 
annimmt, die Schenkung habe bereits um 1140 stattgefunden; sie erfolgte „in pre- 
sentia Bertoldi Nuenburgensis episcopi', also nicht vor 1154. 


— 


1157. August 3. Halle. 14. 


Kaiser Friedrich I. bestätigt dem Kloster Pforte die demselben von 
Sigebodo von Schurefeld und seinem Lehnsmann Gottfried von  Teut- 
leben streitig gemachte Besitzung Nuenhegen (vgl. Nr. 4 und 5) und 
einige andere Besitzungen, besonders das durch Tausch erworbene 
ehemalige Reichsdorf Volkerode und 6 Hufen in Löpite. 

Häschr.: D 12 (tit. Lepitz). 


26 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Drucke: Böhmer, Acta imper. 94. Deutsch: Wolff I, 122. Vgl. v. Reitzen- 
stein 50b. Cod. dipl. Anhalt I, 317. v. Mülverstedt I, Nr. 1341. Stumpf 
Nr. 3778. Cod. dspl. Sax. reg. I, IL, 187. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina favente 
clementia Romanorum imperator et semper augustus. Anno imperii 
nostri quinto,! ordinationis autem nostre tercio! factum est, ut Siboto 
de Scartuelde et homo* eius Gothefridus de Dudeleiuen fratrum de 
Porta possessionem, que dicitur Nuenhegen, invaderent asserentes, quod 
illi fratres beneficium ipsorum clamdestina coemptione suis finibus 
addidissent. Cum autem Theodericus, venerabilis abbas Portensis 
ecelesie, privilegium suum nobis presentasset, inventum est regem 
Cunradum, antecessorem et patruum nostrum, eandem possessionem 
de libera et absoluta regni stipe prefate ecclesie pro anima sua usque 
ad terminos in privilegio nominatos contulisse. Missis itaque ministe- 
rialibus nostris Walthero de Wimare, Friderico et Gerwico de Cufese, 
Heidenrieo de Salza, Hartnido de Alrestete cum potestate predictum 
fundum iuxta tenorem privilegii iussimus ambiri, et declaratum est, quod 
fratres terminos auos in nulla parte transivissent. Confirmamus igitur 
ecelesie Portensi imperiali auctoritate seriptoque presenti possessionem 
suam cum evidentissima circumscriptione, videlicet a saxis terminali- 
bus ad orientem usque ad altam stratam in occidente, a septentrione 
vero usque ad rivulum Laz dictum et usque ad viam, que de eodem 
rivulo ad altam stratam ascendit, in meridie autem ultra eundem rivu- 
lum usque ad montem et per Crumbach sursum usque ad altam 
stratam.” Preterea prescriptum abbatem villam regni Uolkoldesroth 3 
dietam cum aquis, pascuis et silvis usque ad ferarum semitam et usque 
ad lapicidium in monte Hartnido et Cunrado ministerialibus nostris, 
quorum eadem villa beneficium extitit, petentibus bonis eeclesie sue 
permutare permisimus. Recepit ergo Hartnidus pro sua parte duos 
mansos in Alrestete* XXIII solidos reddentes, mansum et dimidium 
in Bachere,9 qui novem solidos solvunt, Cunradus autem pro sua 
portione duos mansos in Nueseze % qui XXVIII solidos solvuut, et 
unum in Dopstide? X solidos reddentem. Hartnidus quoque pro duo- 
bus mansis, quos ipse habuit in Wige, duos in Alrstete recepit, ita ut 
pars, que regno reconpensata est, per omnia precelleret. Sed et marchio 
Albertus cum sua pia matre Eilica regi Cunrado in villa, que dicitur 
Lepize III mansos resignavit et ecclesie Portensi tradi consensit atque 
rogavit. Similiter et marchio Cunradus II mansos in eadem villa sitos 
eidem ecclesie uno manso in Waldendorp® X solidos pendente com- 
mutari a nobis inpetravit. Ut igitur hec omnia rata et inconvulsa 
permaneant, cartam istam scribi et sigillo nostro muniri precepimus 
hoe legaliter constituentes, ut, quecumque secularis persona aliquid 
horum pervadere presumpserit, TI, libras auri purissimi, dimidias" 
camere nostre et dimidias ecclesie Portensi sine miseratione persolvat. 
Huius rei et confirmationis testes affuerunt Wigmannus Magdeburgensis 
archiepiscopus,  Hertwicus Bremensis archiepiscopus, Hermannus 





Nr. 14—15. 1157—1162. 27 


Verdensis episcopus, Euerhardus Bauenbergensis episcopus, Johannes 
Marsburgensis episcopus, Heinricus dux Saxonie et Bauuarie, Albertus 
marchio, Otto palatinus de Widelinesbach, Theoderieus marchio, Hein- 
ricus et Dedo frater* eius, Cono de Wipera et alii innumerabiles. — 
Signum domni Friderici Romanorum imperatoris invictissimi. Ego 
Reinaldus cancellarius vice Arnoldi Moguntini archiepiscopi et archi- 
eancellarii recognovi. Datum in Halle III* nonas Augusti anno domi- 
nice incarnationis M°C°LVII®, regnante domno Friderico Romanorum 
imperatore gloriosissimo, anno regni eius VI?, imperii vero tercio, in- 
dictione V*. 


* ho dahinter Rasur, vermuthlich war homo geschrieben " dimidiam * Viel- 
leicht verschrieben für fratres. Vgl. die Zeugenreihe in Nr. 13. 


1 Wie die offenbar irrigen Angaben zu erklären und zw berichtigen sind, lässt 
sich nicht ermitteln. 2 Zur Lage der Besitzung Nuenhegen vgl. Nr. 4und 5 und 
ausserdem Nr. 25, wo es heisst, die Lossa (Lazses) fliesse an dem Hofe des Klosters 
vorüber. Von den andern genannten Ürtlichkeiten lässt sich völlig sicher keine 
nachweisen; zweifellos hat die ,,hohe Strasse“ an der Westgrenze des Waldes die 
Richtung Süd-Nord verfolgt und vermuthlich von Rastenberg über dus heutige 
Lossa nuch Wiehe geführt. Über den Grumbach, welcher den westlichen Theil der 
Südgrenze bildet, wird mir von suchkundiger Seite freundlichst mitgetheilt, dass der- 
selbe noch 1486 urkundlich vorkommt, heute zwar unbekannt ist, aber vielleicht in 
einem Bache vermuthet werden darf, welcher, durch die Vereinigung von zwei kleinen 
das Dorf Rothenberga durchfliessenden Büchen gelnldet, nach SO. der Lossa zufliesst. 
Den Hisberg (in Nr.5) glaubt Schultes II, 16, A. 373 in dem Hirschberg oder 
Birschbach wiederzufinden, doch würde derselbe dann erheblich jenseits der hohen 
Strasse, wie ich sie angenommen habe, liegen, und ausserdem erweckt die lautliche 
Verschiedenheit Bedenken, Besser würde in letzterer Hinsicht der Eisbach, ein auf 
der Höhe gelegener Wald passen, aber man wird auch von diesem wohl absehen 
müssen, einmal weil er nördlich von der Lossa liegt, zweitens und besonders, weil 
man die habitatio fratrum an dem entgegengesetzten Ende sich dunn im SW., also 
etwa am Grumbach, zu denken hätte, während sie nach Nr. 95 an der Lossa und 
zwar wahrscheinlich in der Gegend von Billroda sich befunden hat. Das sieht 
ausser Frage, dass Nuerhegen der Hauptsache nach in dem von der Lossa bei 
Billroda gebildeten Winkel zu suchen ist; zweifelhaft ist nur die Ausdehnung nach 
W., namentlich nach SW. und NW. 3 Schwerlich das durch sein Kloster be- 
kannte Volkerode ö. Mühlhausen 1. Th., nicht nachzuweisen. * Allerstädt sö. Wiehe. 
5 Bachra wsw. Wiehe. | 9 Wegen der Verbindung mit Dopstide wahrscheinlicher 
Nausiss nw. Weisensee als Nausitz zwischen Artern und Wiehe.  Ob.- oder Nd.- 
Topfsteit nw. Weisensee. 8 Löpitz und Wallendorf ö. Merseburg. 


— lm nn 


1162. November 27. Konstanz. 15. 


Kaiser Friedrich I. bestätigt einen Güteruustausch zwischen Mark- 
graf Otto von Meissen und dem Kloster Pforte, durch den letsteres 
für 2 Hufen in Zcorluppe einen Wald bei Hechendorf erhält. 

Hdschr.: D 10 (tit. Hechendorp). 7'294. 
Drucke: Hoffmann, Nachr v. Wiehe in Summl. ausgesuchter Stücke II, 317. 


28 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Böhme, Todtheilung 45. Stumpf, Acta imper. 196. Cod, dipl. Saz. 
reg. I, 11, 217. Deutsch: Wolff I, 134. Vgl. Schultes 11, 159. Boóhmer 
Nr. 2471. v. Heitzenstein 54a. Stumpf Nr. 3972. 


C. In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina 
favente clementia Romanorum imperator augustus. Sicut pium est 
imperialem munificentiam Christi pauperibus ad presentis vite sub- 
sidium aliqua bona conferre, ita cautum est propter mundi maliciam 
privilegiorum testimoniis etiam collata confirmare simul et stabilire. 
Proinde notum facimus universis Christi fidelibus tam huius temporis 
quam futuri, quod nos peticione fidelis nostri Ottonis marchionis Mis- 
nensis silvulam unam, quam ipse a nobis feodali iure tenuerat, ecclesie 
Portensi cambire concessimus et ipsi fratres mansos duos in Zcorluppe! 
sitos et decem solidos reddentes imperio restituerunt, quos idem marchio 
pro reconpensacione silve de manu nostra suscepit. Eadem vero sil- 
vula sita est iuxta Hechendorp ad occidentem in monte, incipiens à 
silva fratrum et ascendens iuxta semitam usque ad eumulos et iuxta 
cumulos sursum et in cireuitu vallium usque ad predium comitis 
MNizonis ad occidentem et septentrionem, ad orientem vero usque ad 
campum Hechendorp. Quam silvam imperiali auctoritate confirmamus 
atque stabilimus eidem ecclesie cum omni iure et pertinentiis, videlicet 
pascuis, aucupiis et venacionibus, exitibus et reditibus, viis et inviis, 
eultis et incultis et omni utilitate, que inde provenire potest. Utigitur 
res isfa rata sit et inconvulsa permaneat, hane cartam fecimus con- 
scribi et sigilli nostri inpressione muniri, hoc imperiali statuentes 
auctoritate et inmobiliter teneri volentes, ut, si qua persona, quod 
absit, hanc caucionem evellere sive cassare temptaverit, decem libras 
auri purissimi persolvat, dimidietatem camere nostre et dimidietatem 
predieto cenobio. Huius autem rei testes sunt Hermannus Constan- 
tiensis episcopus, Cunradus Augustensis episcopus, Hermannus Fardensis 
episeopus, Heinrieus dux Bawarie et Saxonie, dux Welfo, Hugo pala- 
tnus comes de Tuingen, comes Vlricus de Lenheburch® et alii plures. 
Signum domni Friderici Romanorum imperatoris invictissimi*. Ego 
Cristanus cancellarius vice Cunradi Moguntini electi et archicancellarii 
recognovi. Acta sunt hec dominice incarnacionis anno? M°C°LXII®, 
indictione XI*, regnante domno Friderico Romanorum imperatore 
gloriosissimo, anno regni eius X*,? imperii vero VlIl*. Datum Con- 
stantie V'? kalendas Decembris. 

a Fehlt in T " In der Urschrift vermuthlich Lenzeburch Beide Abschreiber 
haben z als h gelesen.  * Signum — invictissimi in verlängerter Schrift und Mono- 
gramm T  ? anno dominice incarnationis 7' 

I Vielleicht identisch mit villa Scorlup in Burewart Zcolin in Urkunde Hein- 


richs IV. v. J. 1097 (Ludewig, Rel. ms. II, 179). Dorf Schorgula ö. Schkölen? 
2 Statt XI. 





Nr. 16. 1168. 29 


1168. 16. 


Udo Il. Bischof von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte seine 
Besitzungen, darunter ausser früher genannten den von Bischof Wich- 
mann empfangenen Wirthschaftshof Steinbach. 

Häschr.: D 3° (tit. Porta). 
Drucke: Pertuch I, 30. Bertuch-Schamel I, 22. Thur. sacr. 929. Ave- 
mann, Burggr. v. Ksrchberg. Anh. S. 190. Deutsch: Wolff I, 135. Vgl. 


Schöttgen 47. Schultes II, 201. v. Mülverstedt I, Nr. 1480. Cod. dipl. 
Sax. reg. I, II, 247. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Vdo! dei gracia Nuen- 
burgensis ecclesie episcopus tam presentibus quam futuris bravium 
eterne felicitatis. Quoniam ex commisso nobis episcopalis officii debito 
nostrum est eeclesiis nostre dyocesis non tam preesse quam prodesse, 
opere precium duximus, ut Portensem ecclesiam a predecessoribus 
nostris institutam cum omnibus suis attinentiis nos quoque privilegii 
seripto et episcopali banno muniamus, ut sic in posterum omnem ei 
iniuste invasionis aditum precaveamus, quatenus sic nostra et successorum 
nostrorum defensione undique muniatur, ut a divino servicio et inte- 
riori quiete, qui semper vacare* debet, nullis exterioribus infestationibus 
inpediatur. Hec igitur sunt, que huie scripto annotamus: Portensis 
locus, quem ab Innocentio papa sic nominandum accepimus, cum 
omnibus suis attinentiis, agris, silvia, piseationibus et omuibus utilitati- 
bus, grangia® Cusne et omnes attinentie decimeque eius, molendinum 
eun aque decursu, silva his terminis designata, longitudine videlicet 
ab aque decursu ultra Kokelowe usque ad vallum destructe et nun- 
quam reedificande urbis, que dicebatur Aldenburch. latitudine a cenobio 
usque ad agros et novalia Hollandium, grangia Hechendorf cum suis 
omnibus utilitatibus, grangia in Uinna cum certis terminis suis, grangia 
in Odisfort cum vinea, silva, pratis, pascuis, piscacionibus et omni- 
bus utilitatibus, grangia in Lepize cum omnibus suis utilitatibus, grangia 
Steinbach ! eum suis terminis, scilicet a fluente aque Gazele? usque 
Steibach ! (szc/ et Drukkene parde» et Diefenclinge? usque ad terminos 
-silve, que dieitur Hart, quam Portensi ecclesie. contulit? dominus 
Wichmannus, tunc Nuenburgensis episcopus, nune Magdeburgensis® 
archiepiscopus, sub presentia et testimonio multorum testium et Cunradi 
marchionis et banno confirmavit. Sciendum vero et in posterun 
memorie commendandum, «quod Portensem? locum eum grangia Cusene 
et suis utilitatibus eiusdem loci fundator, pie memorie Vto episeopus, 
dedit in concambium Zmolnensis ecelesie et omnium attinentium 
auetoritate Innocentii, papa hoc instituente et banno confirmante, ut 
Portensis ecclesia per nos et suecessores nostros bona quandoque 
recipiat dimissis in Zmolne bonis equalia, que in mense nostre con- 
cambii iure data sunt stipendia. Firmamus auctoritate dei et nostra 
eoncambium, quod cum Reinoldo abbate sancti Georgii Adelbertus 
bone memorie Portensis ecclesie primus abbas fecit de hospitali cum 


80 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


edificiis eius et possessionibus, quod ei in Nuenburg episcopus Vto 
contradidit, ut ex aliqua parte equalis bonorum receptio fieret Portensis 
ecclesie, que ex consilio Romane curie et ex precepto Innocencii pape 
ei debetur pro bonis Zmolne. Ut autem quietius fratres? deo servire 
possint, cum apostolica et nostra firmamus auctoritate, ut nullus omnino 
clericus aut laycus infra terminos eorum venacionibus audeat vacare 
aut nugis consimilibus operam dare. Decernimus ergo ex precepto 
et privilegio Innocentii pape, qui Portensem loeum primo confirmavit, 
et omnium successorum eius et nostra confirmatione, ut nulli hominum 
liceat Portense cenobium temere perturbare aut possessiones eius 
auferre vel ablatas retinere, minuere aut aliquibus vexationibus fati- 
gare, et ut de laboribus fratrum, quos propriis manibus aut sumptibus 
colunt, sive de nutrimentis suorum animalium nullus omnino clericus 
aut laycus decimas exigere presumat nee aliqua ecclesiastica secularisve 
persona contra ordinis sui instituta novi aliquid eis audeat inducere 
aut loca eorum sive possessiones presumptuose invadere. Si quis igitur 
hane apostolice auctoritatis et nostre confirmationis paginam sciens 
Portensem ecclesiam infestaverit aut iniuriaveritt, secundo terciove 
commonitus ecclesiastice excommunicacioni et divine ultioni apostolica 
auctoritate et nostra, nisi resipuerit et digne satisfecerit, in perpetuum 
subiaceat. Datum anno incarnacionis domini MCLXVII venerabili 
Adeloldo abbati in Porta. Et hi testes: Rabodo prepositus beati Petri, 
Ernestus prepositus sancti Mauricii, Gerbodo decanus, Trutwinus, Cun- 
radus, Hartmannus, Manegoldus et ceteri Nuenburgensis ecclesie cano- 
nici, Atzo Bvzauiensis abbas, Hartmannus de Lobotheburch et Otto 
frater eius, Theodericus castellanus de Kyrchbereh, Hartmannus de 


Salekke, Reinhardus de Bobluz et Fridericus filius eius et alii quam plures. 


4 portensen  " fratribus f "con- 


^ uacari " graugiam ° magburgensis 
similibus"nugis 5 iniurauerit 

1 Dorf und Bach s. Bibra. 2 Hassel s. und 80. Steinbach, bei Häseler. 3 Nicht 
nachzuweisen. + Daran erinnert die Wüstung Harterode ó. Steinbach, 5 Die 
Schenkung von Steinbach — denn quam bezieht sich auf grangia, nicht silve — 
kann erst 1153 oder 1154 erfolgt sein, da Wichmann sie in Nr. 10 noch nicht 
erwähnt. 


— 1... - 


1172. Mal 5. 1. 


Udo 1I. Bischof von Naumburg überlässt nach Bestätigung früherer 
Erwerbungen dem Kloster Pforte 11], Hufe in Thesnitz und 3 Acker 
auf dem Saalberge, die es von zwei bischöflichen Lehnsleuten theils 
eingetauscht hat, theils kauft. 

Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Si. auf dem Rücken. 
Dresden H. St. A Nr.73. — D 31° (tit. Wenzendorf). TT 16^. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 138. Vgl. Pertuch I, 98. Bertuch-Schamel 1, 62. 


Schöttgen 48, der jedoch unter dem Datum irrthümlich Nr. 29 giebt. 
t. Schönberg 143. 


j In nomine domini. Amen. || Udo dei gratia Nuenburgensis epi- 





Nr. 17. 1172. $1 


scopus. Pravorum hominum nimium callida exigitinsolentia, ut religio- 
sorum vita numquam ad plenum possit conmuniri episcopalis auctori- 
tatis. providentia. Ea propter utile duximus significandum omnibus 
Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, quod nos ratum habe- 
mus concambium illud, quod fratres Portenses fecerunt cum fratribus 
de sancto Georgio in Nuenburg pro hospitali, quod eis tradidit prede- 
cessor noster pie memorie Vdo episcopus, pro quo receperunt a fratri- 
bus de sancto Georgio IIII® mansos in 'Thesnitz! cum conmunione 
montis adiacentis, qui dicitur Salberg. Processu vero temporis pre- 
dieti. fratres Portenses ipsos III? mansos in alios ecclesie sue usus 
conmutaverunt, retenta tamen conmuniong ipsius montis, quam etiam 
ab eodem predecessore nostro Vdone episcopo cum agro uno in pede 
eiusdem montis sito accepisse! et multis tenuisse noscuntur annis. 
Similiter predicti fratres de sancto Georgio cum abbate suo Rudegero 
fratribus Portensibus in Nuenburg coram nobis et multis aliis ydoneis 
personis ad reparandam clausuram Sale* conmunionem plenariam iam 
dicti montis, quam ipsi multis habuerant annis, cum quibusdam pos- 
sessionibus suis in Kokelowe consensu unanimi tradiderunt. Nos quo- 
que eisdem Portensibus fratribus cupientes artius inviscerari contuli- 
mus eis in Thesnit mansum unum et dimidium solventes XI1*'* soli- 
dos, quibus Hermannus de Bramberg et Bertoldus de Aldenburg a 
nobis inbeneficiati erant, quique ipsa bona Ziza in manus nostras 
eoram multis testibus resignaverunt et nos predictis fratribus Portensi- 
bus tradidimus ipsique Portenses. prefatis duobus Her. et Ber. bona 
Xv'*» solidos persolventia restituerunt, que itidem a nobis in bene- 
ficio receperunt. Prefatus etiam Bertoldus resignavit predicto Her- 
manno domino suo et Hermaunus nobis tres agros sitos in monte 
Salberg, quos etiam eisdem fratribus Portensibus contulimus, primo 
quidem Ziza super sanctorum reliquias, quas illo detulerant, et post- 
modum in Porta super altare beate Marie virginis, cum supra dictis 
manso et dimidio fideliter offerentes, venerabili fratre Adeloldo Portensi 
abbate proinde largiente, nobis quidem carratam vini, Hermanno mar- 
cam, Bertoldo autem X marcas argenti. Ut autem hec omnia rata et 
ineonvulsa perpetuo permaneant, presentem paginam inde conscriptam 
sigilli nostri inpressione et testium subscriptione firmavimus dei et 
nostra auctoritate districte sub anathemate prohibentes, ne quis hane 
nostram donationem ac confirmationem infringere aut el ausu temerario 
contraire presumat. Testes sunt Rudegerus saneti Georgi in Nuen- 
burg, Azzo Puzouiensis abbates, Ratbodo prepositus, Gerbodo decanus, 
Trutwinus, Hartmannus, Manegoldus canonici, Diethardus sacerdos 
saneti Georgii, Hermannus de Bramberg, Fridericus de Bobeluz, Fride- 
ricus et Hermannus fratres de Saleke, Heinricus et Bertoldus fratres 
de Aldenburg ministeriales, Rudolfus de Bunowe, Hugo et Bodo fratres 
de Ruthleifisberg, Heinricus de Heukenwalt, Bernardus et Adelbertus 
de Grobiz et alii multi. || Imperante Friderico imperatore Romanorum 


39 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


glorioso, Heinrico autem filio eius regnante. || Acta sunt hec anno in- 
carnationis dominice M*CeLXX II*, III? nonas Maii, indictione quinta. 
^ "sale"clausuram. 
1 Vgl. Nr. 8. 


1174. 18. 


Wolfram Kanonikus zu Ichtershausen bezeugt, dass das Kloster 
Pforte Brüderschaft mit dem Kloster Ichtershausen geschlossen und 
dasselbe mit Reliquien des h. Godehard beschenkt habe. 


Hdschr.: Transsumpt in dem von Propst Wolfram von Ichtershausen 
zusummengestellten Reliquienverzeichhiss v. J. 1190. Mai 23. Perg. Si. 
Gotha, Haus- und Staatsarchiv. Q. Q. I”, Nr. 12. Gütigst mitgetheilt 
von H. Dr. Georges ia Gotha. 

Druck: Hesse, Beiträge z. deutsch. Gesch. d. MA II, Anh. S. 46, Vgl. Rein, 
Thur. sacr. I, 63. 


Ego Wolframus solo nomine sacerdos et Üchtrichishusensis ecclesie 
qualiseumque canonicus notum fieri volo tam presentibus quam futuris, 
qualiter venerabiles viri dominus Adeloldvs abbas, Withelib prior et 
Heinricus cantor Portensis cenobii, quod situm est in provincia Sorabie 
et in episcopatu Nuenburgensi super flumen Salam, ecclesiam nostram 
adierint et fraternitatis communionem inibi honorifice ac devote. sus- 
ceperint. Unde eandem congregationem nostram semper totius cari- 
tatis ac devotionis prerogativa percoluerunt eique ad eiusdem dile- 
ctionis indicium sanctorum reliquias transmissuros promiserunt. Ego 
itaque statuto tempore illo missus, preciosissimum ecclesie thesaurum 
aperientes, pluribus quoque sanctorum patrociniis parvitati mee traditis. 
admodum letificatum remiserunt. Preterea memoratus prior Withelib 
sacrosanctas patroni mei reliquias, videlicet de costa beati Godehardi 
Hildenesheimensis episcopi, super aurum et lapidem preciosum deside- 
rabiles tum multa precum mearum instantia tum speciali devictus 
amicicia tenuitati mee ex eodem thesauro prolatas donavit. Eas itaque 
summa veneratione et gratiarum actione tamquam maximum munus 
suscipiens in hae pagina deo teste involvi sperans me in resurrectione 
iustorum cum eodem sancto pontifice partem habiturum. Facta sunt 
heec anno dominice incarnationis millesimo CLXX ? IIII**, indictione VIP, 
regnante serenissimo Romanorum imperatore Friderico, anno regni eius 
XX^III*, imperii vero XX, Vtone Nuenburgensi episcopo. 


—  — —————M — 


1177. Juli 10. Venedig, Rialto. 19. 


Papst Alexander Ill. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schutz 
und bestätigt dessen Besitzungen (ausser früher genannten solche in 
Porstendorf, Leisslau und Kathewitz), Rechte und Freiheiten. 


Hdachr.: Or. Ferg. mit Dleibulle (auf einer Seite, dwrch ein Kreuz getrennt, 





Nr. 18—19. 1174—1177. 83 


die Köpfe der Apostel Paulus und Petrus mit Überschrift SPA SPE, 
auf der andern ALEX | ANDER | . PP. III.) an rothen und gelben 
seilenen Fäden. Pforte, Bibliothek B. 2. — D5 (tst. Porta). 

Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nachlese ILI, 450. Bertuch-Schanel I, 215. 
Deutsch: Wolff I, 145. Vgl. Schöttgen 49. Schultes II, 351. Jaffe 1 


Nr. 8504, 2 Nr. 13881. Bóhmer- Will II, XXX, Nr. 85. Boehme, Nach- 
richten II, 36. 


; Alexander episeopus servus servorum dei. dilectis filiis Adelaldo* 
abbati monasterii sancte Marie de Porta eiusque fratribus tam pre- 
sentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. || 

Religiosam vitam eligentibus apostolieum convenit adesse pre- 
sidium, ne forte cuiuslibet temeritatis incursus aut eos a proposito 
revocet aut robur, quod absit. sacre religionis infringat. Ea propter, 
dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus clementer annuimus 
et prefatum monasterium beate dei genitricis semperque virginis Marie, 
ind quo divino estis obsequio mancipati, ad exemplar predecessoris 
nostri sancte recordationis Innocentii pape sub beati Petri et nostra 
protectione suscipimus et presentis seripti privilegio communimus in 
primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui seeundum deum 
et beati Benedicti regulam et institutionem Cisterciensium fratrum in 
eodem monasterio institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem tempori- 
bus inviolabiliter observetur. Preterea quaseumque possessiones, que- 
cumque bona idem monasterium in presentiarum iuste et canonice 
possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel 
principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino 
poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata per- 
maneant, in quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum 
videlicet ipsum cum adiacenti silva, sieut a Ötone quondam Nuem- 
bergensi episcopo certis terminis vobis est designata, grangiam in Cusne 
cum appendiciis suis, piscationem in fluvio Sale infra terminos vestros, 
grangiam in Hechendorph cum appendiciis suis, grangiam in Vinne 
cum appendiciis suis, grangiam in Hodesvorde* cum appendiciis suis, 
grangiam in Stenbach eum appendiciis suis, grangiam in Lepiz cum 
appendiciis suis, grangiam in Borsendorph! cum appendiciis suis, pos- 
sessiones, quas habetis in Lisenlo,? possessiones, quas habetis in Cotuiz? 
possessiones, quas habetis in Stenbach,* terras, quas bone memorie 
Reinaldus et“ sancti Georgii abbates vobis recepto coneambio rationa- 
biliter contulerunt. Liceat quoque vobis clericos vel laieos e seculo 
fugientes liberos et absolutos ad conversionem recipere et in vestro 
monasterio absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper, 
ut nulli fratrum vestrorum post factam in loco vestro professionem 
fas sit de eodem loco absque licentia abbatis sui discedere. Disce- 
dentem vero sine communium litterarum vestrarum cautione nullus 
audeat retinere. Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut 
sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium nullus 


omnino & vobis decimas presumat exigere. Paci quoque et tranquillitati 
Gerchichtay. d. Pr. 5. Bd. XXX. 9 


84 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


vestre paterna sollicitudine providere volentes auctoritate apostolica 
prohibemus, ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum 
nullus violentiam vel rapinam sive furtum committere aut ignem 
apponere seu hominem capere vel interficere audeat. Decernimus ergo, 
ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere pertur- 
bare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu 
quibuslibet vexationibus fatigare, set omnia integra et illibata serventur 
eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus 
omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate. Si qua igitur 
in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis 
paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove 
commonita, nisi reatum suum digna satisfactione correxerit, potestatis 
honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de 
perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine* 
dei et domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in 
extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco 
sua iura servantibus sit pax domini nostri Jhesu Christi, quatinus et 
hic fruetum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem pre- 
mia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen. 
(O. P.) Ego Alexander catholice ecclesie episcopus ss. ( M.) 
In der Mitte: 
1 Ego Hvbaldus Hostiensis episcopus ss. 
1 Ego Walterius Albanensis episcopus ss. 
T Ego Chénradus Moguntinus archiepiscopus et Sabinensis ss. 
T Ego Guillelmus Portuensis et sancte Rufine episcopus ss. 
t Ego Manfredus Prenestinus episcopus ss. 
Links für den Beschauer: 
+ Ego Ildebrandus basilice XII apostolorum presbiter cardi- 
nalis ss. 
+ Ego Johannes presbiter cardinalis tituli sancte Anastasie ss. 
JT Ego Boso presbiter cardinalis sancte Pudentiane tituli Pastoris ss. 
1 Ego Theodinus presbiter cardinalis sancti Vitalis tituli Vestine ss. 
T Ego Petrvs presbiter cardinalis tituli sancte Svsanne ss. 
Rechts : 
+ Ego Jacinctus diaconus cardinalis sancte Marie in Cosmydyn ss. 
+ Ego Arditio diaconus cardinalis sancti Theodori ss. 
T Ego Cinthyusí diaconus cardinalis sancti Adriani ss. 
+ Ego Hvgo diaconus cardinalis saneti Eustachii iuxta templum 
Agripe ss. 
T Ego Hvgo diaconus cardinalis sancti Angeli ss. 
1 Ego Laborans diaconus cardinalis sancte Marie in porticu ss. 
+ Ego Rainerius diaconus cardinalis sancti Georgii ad velum 
aureum Ss. 
Data Venetie in Riuo alto per manum Gratiani sancte Homane 
ecelesie subdiaconi et notarii VI? idus Julii, indietione X*, incarnationis 





Nr. 20. 1178. | 35 


dominice anno M°C° LXX° VII°, pontificatus vero domni ALEXANDRI 
pape III anno XVIII *. 
Der Orbis pontificalis hat zwischen den beiden Kreisen die Um- 
schrift: + vias tuas domine demonstra michi, ?» Felde, durch das 





Kreuz getheilt: ca vn 
PETRUS | PAULUS 
ALEXA NDER 
pp III. ' 


Monogramm: BENE VALETE. 


» ADELÁDO . " marie in|in quo — " hodesvord* 4 et in Rasur mit 

dunklerer Tinte — " sangui| guine f Cinthy 
1 Porstendorf ni. Jena. 2 Leisslau nó, Cambug. 3 Wüstung Kathewitz 
zwischen Naumburg und Weissenfels im Burgwart Schónburg, nach Lepsius (Newe 
Misttheil, I, 1,35) wahrscheinlich am Kaitzbache, wo noch ein Feldstück den Namen 
„die Kaitzkirche‘‘ führt. * Die Erwähnung von Besitzungen in Steinbach neben 
dem Wirthschaftshofe Steinbach beruht verinuthlich auf Irrthum in der päpstlichen 

ranzlei. 
Anm. Die Rückseite der Urkunde enthält folgende Notigen von 
fast gleichzeitiger: Hand: | 

Innocentius papa.. A sanctis patribus est statutum et a nobis in 
generalibus conciliis innovatum, ut religiosi viri de laboribus, 
quos propriis manibus aut sumptibus excolunt, sive de nutri- 
mentis suorum animalium decimas solvere non cogantur. Pascalis 
secundus. De propriis laboribus monachi et canonici minime 
decimas solvere cogantur. Decimas a populo sacerdotibus ae 
levitis esse reddendas (Hdschr.: reddabdas/ divine legis sanxit 
auctoritas. Ceterum a monachis sive clericis communiter viven- 
tibus nulla ratio sinit, ut milites aut episcopi aut persone quelibet 
decimas de laboribus seu nutrimentis propriis suis extorquere 


debeant. 
Alexander pape. ut de omnibus bonis claustri decimas dare non 
debeant. 

1178. Juni 9. Naumburg. | 30. 


Landgraf Ludwig IIl. von Thüringen bestätigt dem Kloster. Pforte 
die Erwerbung von 18 Hufen in Mertendorf, die es verschiedenen. Be- 
sitzern abgekauft kat. 

Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19) durch Feuchtigkeit 
beschädigt. Sp. abgefallen. Fforte, Bibliothek B.3. -— D23 (tit. 
Mertindorf). T 288. | 

Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 11. Cod. dipl. Sav, reg. 1, II, 296. Deutsch: 
Mi I, 151. Vgl. Pertuch I, 49. Bertuch-Schamel I, 33. Bchultes II, 254. 

c. Schönberg 144. Boehme, Nachrichten II, 36. 
3* 


86 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


| In nomine domini. Amen. ; Lodewicus dei gratia lantgravius 
Thuringie omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Justicie dictat ratio, 
ut religiosos quosque et temporalia eorum subsidia contra inproborum 
violentias nostro premunire auxilio ac defensare presidio studeamus. 
Unde notum esse volumus cunctis tam presentis etatis quam future 
posteritatis hominibus, quod venerabilis abbas Adeloldus de Porta et 
fratres eiusdem cenobii emerunt XVIII? mansos sitos in villa et pago 
. Mertindorf! cum areis, agris, pascuis, vinetis, salicetis et LX* iugeribus 
virgultorum seu frutectorum vel eo amplius nec non etiam aquis aqua- 
rumque decursibus cum molendino in fluvio Wetha a Thymone* qui- 
dem et eius heredibus pro LX*II'"* marcis et a duobus fratribus 
Vlrico et Friderico et eorum heredibus similiter pro LX*II** marcis 
et a Gerhardo et eius heredibus pro LXXX^IIII^' marcis argenti, qui 
prefata pecunia eisdem* integraliter persoluta predictos mansos cum 
omnibus supra dictis et omnibus eorum attinentiis contradiderunt 
abbati et fratribus cenobii memorati iure proprietario perpetuo possi- 
dendos, renuntiantes coram nobis omni iuri, dominio et utilitati, que 
ipsis in eisdem hactenus conpetebant, hoc solo excepto, quod Vlricus 
prefatus in solo molendino retinuit sibi et heredibus suis quandam 
annuam portionem. Ne igitur predictum cenobium per cuiusquam 
maliciam super tam rationabiliter pertractatis aliqualiter in posterum 
molestetur, ad petitionem utriusque partis presentem paginam inde 
conseriptam sigilli nostri adpensione et ydoneorum testium subscriptione 
iussimus conmuniri. Testes sunt Fridericus et Hermannus fratres 
nostri, comes Heinricus de Büch, Godeboldus burchgravius de Novo 
eastro, Cunemundus de Varila. Rudolfus pincerna, Guntherus dapifer, 
Heinrieus marschaleus, Hermannus camerarius, Hermannus et Fride- 
ricus fratres de Saleke et alii multi. Acta sunt in civitate Nuenburg 
anno incarnationis dominice M°C'°LXXVIII®, indictione XI*, V* idus 
Junii, imperante domino Friderico imperatore gloriosissimo et Utone 
secundo Nuenburg existente epyscopo. 

? Tiymone — " "eisdem"pecunia 
1 Mertendorf sö Naumburg, a. d. Wethau. 


1179. 21. 
Ulrich Bischof von Halberstadt schenkt den vom Grafen Heinrich 
von Buch aufgelassenen Zehnten von einem Weinberg u. s. w. in Odes- 
forde der dortigen Kirche. 

Häschr.: D 15 (tst. Odesforde). 

Drucke: Schmidt, UB. des Hochstifts Halberstadt I, 256. Deutsch: 
Wolff I, 159. Vgl. Cod. dipl. Anhalt. I, 424. 

In nomine sancte et individue trinitatis. Vlricus dei gratia epi- 
scopus in Haluerstat. Universis Christi fidelibus tam presentibus quam 
futuris notum esse volumus, quod Heinricus comes de Buch in beneficio 


Nr. 21—22. 1179. 87 


habens a nobis et ab ecclesia nostra decimam vinee, que est in Osforde, 
tofaliter eam cum novali adiacente et si quid in posterum de silva 
vicina ad idem predium pertinente* in agros redactum fuerit, in manus 
nostras resignavit. . Nos vero eum consensu et beneplacito fratrum 
nostrorum  Haluerstadensium maioris ecclesie canonicorum pro remedio 
anime nostre et predecessorum nostrorum rogatu ipsius comitis eandem 
decimam eeclesie in Osforde in honore sancti Andree apostoli dedicate 
in perpetuum contulimus, ut divinum inibi officium celebrius frequen- 
tetur. Ut ergo hec nostre donationis oblatio rata et in perpetuum in- 
convulsa permaneat, presenti pagine exinde conscripte sigillum nostrum 
inprimi fecimus, ydoneorum testium subscriptione eam roborantes, 
quorum nomina hec sunt: Romarus* maioris ecclesie prepositus, Cun- 
radus decanus et ceteri canonici, Enwicus dyaconus sancte Marie cano- 
nicus, Geuehardus dyaconus Geronrodensis canonicus, Ludegerus 
sacerdos. de Westerhusen, Adelbertus sacerdos de Waledale, Lutolfus 
advocatus, Otto de Dobin. Cunradus de Witin, Cunradus capellarius, 
Cesarius prefectus, Theodericus dapifer, Sigehardus pincerna et alii 
quam plures. Acta sunt hec anno ab incarnacione domini M* C^T, XX? 
YIHI*, indictione XII*. 
* "ptinente pt "pdium — ^ Romanus 


1179. [September-Dezember. !| 22. 


Eberhard Bischof von Merseburg gestattel dem Kloster Pforte auf 
seinem Hofe Lópils eine Mühle mit einem Rade zu bauen. 


Hdschr.: D 12 (tit. Lepizo). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 156. 


E[verhardus| dei gratia Mersburgensis ecclesie episcopus omnibus 
Christi fidelibus. Quoniam sepe hominum facta et dicta ex fragilitate* 
humane condicionis in oblivionem venire contingit, ne a memoria 
quandoque decidat, utiliter scripture commendatur, quicquid future 
posteritati observandum statuitur. Notum igitur sit omnibus" tam 
presentibus quam futuris, quod abbas omnisque conventus de Porta 
magnam indigentiam molendi in curia sua, que dicitur Lepize, susti- 
nentes ad construendum ibidem molendinum nostrum pecierunt assen- 
sum atque auxilium. Homines autem ecclesie nostre vicina huic loco 
habentes bona, agros sive virgulta, pascua, vias et vada et maxime 
vero. vieina habentes molendina, abbas videlicet sancti Petri in Mers- 
burg Reinboto et duo fratres ministeriales nostri, Heidenricus videlicet 
et Heinrieus, metuentes hoc molendinum absque dampno sui fieri non 
posse, diu eos ab hoc opere inhibuerunt. Nos vero, quia Portensem 
ecclesiam semper dileximus et item dampna ecclesie nostre dissimulare 
non debuimus, ex consensu utriusque partis hanc discordiam ita termi- 
navimus, ut memoratus abbas de Porta non nisi unius rote molendinum 
faceret, ut sic et defectum curtis sue subpleret et vicinis molendinis 


38 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


intollerabile dampnum non inferret. Hoc tamen excepimus, ut quando- 
que plures ibidem rotas possit facere, si ad hunc effectum gratiam 
nostram et eorum, qui sibi se opposuerunt, clementem consensum ali- 
quando potuerit obtinere. Et quia viam quandam, que omnibus vicinis 
communis et necessaria erat, propter idem opus destrui oportebat, 
statutum est, ut pro ea idem abbas pontem ad transeundum in equis 
et plaustris idoneum semper innovaret, et si aliquorum bona ex con- 
clusione aquarum adhuc infra ripas absque effluvio fluentium lederentur, 
ipse abbas secundum consilium episcopi, qui tune temporis Merseburg 
presideret, dampnum emendaret. Hoc condicionis tenore et viam 
nostram destruere et clausuram aque sue in bonis ecclesie nostre eos 
facere permisimus. Hec autem ut rata habeantur, tam nostro quam 
Portensis ecclesie sigillo hanc cartam signavimus. Testes vero horum 
subscripti sunt Reinboto abbas de Aldenburch, Heinricus prepositus 
Mersburgensis, Cristanus decanus, Wipertus magister, Petrus sacerdos, 
Reinboldus, Vlricus et ceteri eiusdem eeclesie canonici, prepositus 
quoque Friderieus de Seburch, preterea laycorum multitudo: Vlricus 
de Horeburch, Carolus de Zuegome, Hericus ministerialis, Meinfridus, 
Arnoldus de Nuenburch, Heinricus et Heidenricus, Wernher us de Othe- 
murich villa, marscalcus Magdeburgensis episcopi* et alii multi. Acta 
sunt hec anno domini M? C°LXX° VIIII°, indictione XIII*. 
* fragilitatae — * "sit omnibus "igitur ° Verschrieben für archiepiscopi . 
'1 Wegen ind. XIII. | 2 


[1180.1] /—— 33. 
Landgraf Ludwig Ill. von Thüringen bekundet einen zwischen. dem 


Kloster Pforte und Kunemund von Vargulu wegen eines Mühlen- 
wehrs [in Kósen?] abgeschlossenen Vertrag. 


Hdschr.: Or. Perg von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an leinenen 
Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 80. Photograph. Abbildung bei Posse 
Taf. XXXVII. Vyl.73, A. 3. 99, A. 1. 105, A.4. 114, A. 1. — D. 105 
(tit. Wenczendorft). 7 12". 


Drucke: Cod, dipl. Sax. reg. I, II, 308. Deutsch: Wolff I, 153. V. gl. 
Pertuch I, 49. 99. Bertuch-Schamel I, 33. 63. 

| I[n| nomine sanete et individue trinitatis, Ego Lodewicus tertius 

dei gratia provintialis Thurin.|gie cunctis Christi fidelibus vere et con- 
tinug pacis concordiam. Ad hoc terrena nos potestate a dei omni- 
potentia preditos esse confidimus, ut per defensionem et confirmationem 
bonorum pauperum Christi saluti nostre et antecessorum nostrorum 
consulentes celestis potestatis mereamur esse consortes. Unde nos 
venerabilium fratrum Portensium pacis securitati diligenti cautela pro- 
videntes notum esse volumus omnibus fidelibus modernis ct posteris, 
quod dominus Adeloldus venerabilis abbas in Porta et. ceteri dilecti 
fratres convenerunt cum Cünemundo de Uargala pretio VI. marcarum 





Nr. 28 —24. 1180. 89 


preter alia donaria pro firmanda clausura molendini sui a littore, quod 
est in parte ipsorum, usque ad oppositum litus, quod est agris ipsius 
conterminum, coniugis et ceterorum heredum suorum consensu. Talis 
autem pactionis facta est conventio inter ipsum et prefatos fratres, ut, 
si fluvius inundatione aliqua sive hiemali vel glatiali asperitate termi- 
num alvei supergrediens aliquod dampnum super elausuram agris eius 
inferret, restitutionis huius dampni debitores non existerent. Si vero 
fluvius alveum non excedens agris ipsius aliquam lesuram intulerit 
super clausuram tantum modo, prout iudicaverint amici: utriusque 
partis, dampnum conpetenter restituetur a fratribus. De inferiori autem 
parte nulla unquam exigenda est restauratio. : Ut autem hec constitutio 
rata et inconvulsa in perpetuum permaneat, nostre potestatis auctoritate 
inviolabiliter confirmamus et sigilli nostri inpressione signamus et 
idoneorum* testium subscriptione, qui isti pactioni interfuere, munimus. 
Sunt autem testes hii: : dominus Diethmarus abbas de Walkenrede, 
comes Heinrieus de Boch, Friderieus de Bobuluz, Arnoldus de Novo 
castro, Ratwardus de Thuringeberc* et alii quam plures. 

? jdoniorum  " thurtgeb 

1 Auf dem umgeschlagenen untern Rande steht von etwa, gleichzeitiger Hand: 
acta sunt hec anno domini MCLXXX. 2 Aufschriften auf der Rückseite des 
Originals: Istud scriptum lantgravii de clausura in cusine (im Wesentlichen mit 


den Ueberschriften in D und T übereinstimmend) und: De retentaculo aque in 
wenzendorf. 


1180. Oktober 9. Altenburg. 2A. 


Kaiser Friedrich I. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schule, 
erneuert die Verpflichtung des Naumburger Bistums dem Kloster 
für die in Schmölln aufgegebenen Besitzungen vollen Ersate zu leisten 
und bestätigt den Ankauf einer Mühle in Püchau. 

Häschr.: D 4 (tit. Porta). 

Drucke: Pertuch I, 35. Bertuch-Schamel I, 25. Mencke III, 1025. 
Schwarz, Memor. com. Leisn. 193. Thur. sacr. 830. Deutsch: Wolff I, 161. 
Vgl. Schüttgen 50. Schultes II, 267. Böhmer Nr. 2638. Cod. dipl. 
Anhalt. I, 438. v. Mülverstedt I, Nr. 1615. Stumpf Nr. 4307. Cod. dipl. 
Saz. reg. I, II, 306. 

C. In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus! divina 
favente clementia Romanorum imperator et semper augustus. Imperi- 
alis apicem potestatis idcirco divinitus nobis collatum agnoscimus, ut 
fideles Christi precipueque spiritales tam in personis quam in posses- 
sonibus suis ita nostris studeamus presidiis et auxiliis in temporalibus - 
et terrenis fovere, ampliare et tueri*, quatinus in spiritalibus et eternis 
apud divinam largitatem eorum mereamur meritis et precibus adiuvari. 
Quorum quia nos orationibus assidue muniri desideramus, universis 
imperii nostri fidelibus tam presentibus quam futuris manifestum esse 
volumus, quod nos Portensem locum, quem ob religionem amplius 


40 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


inibi vigentem specialiter diligimus, sub specialem imperialis muni- 
minis? defensionem cum omnibus rebus et possessionibus suis perpetim 
suscipimus, nulli prorsus hominum nostre dicioni subiectorum con- 
cedere volentes, ut quicquam iuris vel exactionis in eodem loco et 
omnibus ad eum pertinentibus sibi usurpare vel aliquam rebus aut 
personis iniuriam presumant irrogare. Preterea, sicut a predecessore 
nostro illustris memorie* Cunrado rege patruo nostro et venerabili 
Vtone Nuenburgensi episcopo de concambio Zmolnensi statutum est, 
ita et nos imperiali@ auctoritate statuimus, ut ab omnibus Nuenburgensis 
ecclesie episcopis sine cuiusquam contradictione congruum Portensibus 
fiat subplementum, donec equalia bonis recepisse comprobentur. Per- 
missione quoque et voluntate nostra idem fratres de Porta coemerunt a 
Theoderico de Liznic villico nostro molendinum unum in Pichov,! 
ita ut iure Francorum perpetuo illud possidentes sex tantum solidos 
eidem villico et successoribus eius annuatim exinde persolverent. 
Quam emptionem nos eis stabiliter confirmamus. Ut autem hec nostra 
statuta rata sint et inconvulsa permaneant, hane seriem fecimus con- 
scribi et bulle nostre impressione insigniri, hoc imperiali auctoritate 
statuentes et immobiliter teneri volentes, ut, si quis, quod absit, hane 
eaucionem® convellere aut cassare temptaverit, decem libras auri 
purissimi persolvat, dimidietatem camere nostre, dimidietatem vero 
predicte ecclesie. Testes sunt Wichmannus Magdeburgensis archi- 
episcopus, Sifridus Bremensis archiepiscopus, Vdo 11" Nuenburgensis 
episcopus, Baldramus eleetus Brandeburgensis, Azzo abbas Puzauiensis, 
Rodegerus abbas sancti Georgii, Theodericus summus prepositus de 
Nuemburg, Bertoldus capellanus et canonicus Nuenburgensis, Theode- 
rieus prepositus Misnensis, Bernhardus dux! Saxonie, Otto marchio 
Misnensis, Theodericus marchio de Landesberg. Dedo comes de Grvze. 
Fridericus comes de Brenet, Heinricus comes de Svarzeburch h^, Hein- 
ricus comes de Buch, Hartmannus de Lobdeburch, Cunradus de 
Bochensberch, Albertus de Hildensburch, Albertus de Grunenbach. 
Friderieus de Bobluz, Sigefridus de Hagen, Hugo de Warte, Timo 
de Coldizc, Reinherus de Wrmestete, Hartnidus de Alrestete et filius 
eius Hartnidus, Heinricus de Wirechusen, Heremfridus de Alrestete, 
Macelinus et Wichnandus de Buch et alii quam plures — Signum 
domini Friderici Romanorum imperatoris invictissimi. Ego Gothe- 
fridus imperialis aule cancellarius vice Cristani Moguntini archiepiscopi 
et Germanie archicancellarii recognovi. Donationis huius confirmatio 
facta est anno incarnationis domini MCLXXX, indictione XIIII, regnante 
domno Friderico Romanorum imperatore gloriosissimo, anno regni eius 
XXIX, imperii vero XXVII.? Data Aldenburch septimo idus Octobris. 
b 


* tuerc munimis ° me"°rie " imperali ° "eaucionem"hane  ! duxonie 
mit ausgewischten onie * bremen — " sva'zcbu'ch 

l Schwerlich Pegau, für welches die obige Namensform ungewöhnlich ist, sondern 
das näher un Leisniy gelegene. Püchau w. Wurzen. So. auch. erklärt in Ztsch. f. 
thür. Gesch. N. F. I, 208. 2 Statt. XXVI. 





Nr. 25. 1180. 41 


1180. Oktober 9. 25. 


Kaiser Friedrich I. bestätigt dem Kloster Pforte nach Einigung 
mit den Lehnsinhabern und deren Resignation die früher gemachte 
Schenkung eines Wäldchens auf der Finne und einer Wiese bei 
Töpiie. 

Hdschr.: Or. Perg. ron der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20). Sp. un 
rothseidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr.79.— D 12" (tit. Lepizc). 

Drucke: v. Bünuu, Leben Friedrichs I. 431. Bertuch- Schamel I, 219. 
Cod. dépl. Anhalt. I, 439 (theilweise). Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 306. 
Deutsch: Wolff I, 164. Vgl. Schóttgen 50. Schultes II, 269. Böhmer 
Nr. 2629, Stumpf Nr. 4308. 


C. | In nomine sancte et individue trinitatis*. Fridericus divina 
favente clementia Romanorum imperator et semper augustus. || Quo- 
niam fidelium Christi et precipue spiritualium orationibus semper 
muniri desideramus, idcirco personas eorum et possessiones nostris et 
statutis et auxiliis tueri et ampliare" sedula devotione studemus. Ea 
propter notificamus universis Christi fidelibus tam presentibus quam 
futuris, quoniam*, cum essemus in provintia Thuringia Tullede pro- 
fecturi cum expeditione adversus Alexandriam, tradidimus sancte 
Marie in Porta intuitu divine remunerationis partem silvule site in 
pago Uinne tali tenore, ut absolverent eam abbas et fratres a Rembo- 
done comite de Bichelingen et a fratre suo Friderico, qui eam a nobis 
feodali iure tennerant, sed et ab aliis, qui eadem parte silvule ab ipsis 
inbeneficiati fuerant. Et factum est ita. Silvula ergo protenditur a 
eumulis iuxta Bilreden deorsum circa rivum Lazses, qui preterfluit 
euriam ipsorum fratrum, et ita protenditur usque ad nemus nostrum 
pertinens Ymmeleiben.! Deinde protenditur sursum contra descensum 
torrentis, qui est iuxta nostrum* nemus, usque ad viam, que tendit 
ante communitatem ville Ymmeleiben, per acervos. qui declinant ad 
eumulos in primis dictos. taque imperiali auctoritate. confirmamus 
traditionem a nobis iam pridem factam et eidem ecclesie sancte Marie 
perpetuo possidendam eandem silvulam cum omni utilitate, que nune 
inest et in posterum ibidem provenire potest. Ut autem hec nostra 
traditio rata sit et inconvulsa permaneat, hane seriem fecimus con- 
wribi et bulle nostre inpressione insigniri, hoc imperiali auctoritate 
statuentes et inmobiliter teneri volentes, ut, si quis, quod absit, hane 
cautionem convellere seu cassare temptaverit, X libras auri purissimi 
persolvat, dimidietatem camere nostre, dimidietatem vero predicte 
eeclesie. "Testes sunt Wiemanus Magtheburgensis archiepiscopus, Sige- 
fridu sBremensis archiepiscopus, Vdo Nuenburgensis episcopus, Baldram- 
mus electus Brandenburgensis, Azzo abbas Bozaugiensis, Hothegerus 
abbas saneti Georrii, Theoderieus summus prepositus de Nuenburc, 
Bertholdus capellanus et canonicus Nuenburgensis. Theodericus pre- 
positus. Misinensis, Bernardus dux Saxonie, Otto marchio Misinensis, 
Theodericus marchio de Landesbere, Dedo eomes de Gréze, Fridericus 


42 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


comes de Brene*, Heinricus comes de Suarzbure, Heinricus comes de 
Büoche, Harthemannus de Lobedeburc, Conradus de Bochesbere, 
Albertus de Hiltenburc, Albertus de Grunenbach, Fridericus de Bobelóz, 
Sigifridus de Hagen, Hugo de Wärthe, Thimo de Choldiz, Reinerus de. 
Wurmestet, Hartnidusf de Alresstet et filius eius Hartnidus, Heinricus 
de Wírchusen, Hirinfridus de Alresstet, Macilinus et Wienandus de 
Bfche. Contulimus etiam eidem ecclesie circa idem tempus in Merse- 
bure pratum quoddam iuxta Lepiz prefate ecclesie curiam, quod ex 
malore parte circumdatur aquis illis, que nuncupanturt Mórluppe, usque 
ad fossam, que separat adiacens pratum versus meridiem, quod resi- 
gnaverat Fridericus de Grüna Theoderico comiti de Werbene, quod et 
nobis resignavit rogans, ut eidem ecclesie conferremus, quod ut feci- 
mus, etiam donationem recepit presentibus Wiemanno archiepiscopo, 
Ottone marchione et fratre suo Dedone, Heinrico comite de Suarzburc, 
Heinrico comite de BVche, Friderico de Bobluz, Reinhero de Wurme- 
stet et ceteris conpluribus. Amen.^ 

Signum domini Friderici Romanorum inperatoris invictissimi. (4M.) 

Ego Godefridus imperialis aule cancellarius vice Cristani Mogun- 
tini archiepiscopi et Germanie archicancellarii recognovi. Donationis 
huius confirmatio facta est anno dominice incarnationis MCLXXX, in- 
dictione XIIII*, regnante domno Friderico Romanorum imperatore 
gloriosissimo, anno regni eius XX@° VIII, imperii vero XXVII? Data 
Altenbure VII idus Octobris. 


* trinitatatis mit ausgestrichener vorletzier Silbe — " amplicare mit radiertem c 
* qm vielleicht verschrieben für qd? — * "nostrum"iuxta ° breme — Í har'nidus 
€ datur aquis illis que nuncup ist durch Reagentien unleserlich geworden. " Der 
letzte Satz Contulimus — Amen befindet sich neben M auf der (für den Beschauer) 
rechten Hälfte der Urkunde. 


1 Nach gewöhnlicher Annahme Memleben, wogegen Schultes II, 270, 4.922 an 
das Dorf Hemleben s. Schloss Heldrungen denkt; beide Orte, namentlich aber der 
letztere, liegen dem auf den Hügeln bei Billroda beginnenden Walde, dessen Aus- 
dehnung nach dem Ausdrucke „silvula“ nicht gross gewesen sein kann, ziemlich 
fern. 2 Statt XXVI. 


Anm. Ficker, Beiträge I, 131. 245. II, 92. 351 und Posse, Cod. 
dipl. Sax. reg. a. a. O. weisen darauf hin, dass die Schenkung «des 
Waldes bereits im Februar 1174 geschehen, aber erst mehr als 
sechs Jahre später beurkunde worden und die Zeugen als zur 
Beurkundung gehörend anzusehen seien. Letzteres trifft nicht ohnc 
Weiteres zu. Vielmehr hat man eine sweimalige Handlung, eine 
erste, bedingungsweise Schenkung i. J. 1174 und eine endgiltige 
Bestätigung (nach Erfüllung der Bedingung) i. J. 1180 anzu- 
nehmen, und es ist kein Grund, weshalb man nicht auf leisiere, 
der übrigens die Beurkundung bald gefolgt sem mag, die Zeugen 
beziehen soll. Aehnlich mag es sich mit der Wiese in Lópilg ver- 
halten haben. Friedrich von Gruna hatte wohl schon 1174 





Nr. 26. 1181. . 48 


resigniert; Dietrich von Werben scheint es erst nachher gethan zu 
haben, und die Annahme der Schenkung ist 1180 erfolgt; wenig- 
stens sind alle sieben Zeugen, die bei lelaterer anwesend waren, 
auch Augen der Urkunde. 


— 


1181. November 10. Altenburg. — 8. 


Kaiser Friedrich I. bestätigt nach dem Urtheile des Königsgerichts 
dem Kloster Pforte die von den Brüdern Heinrich und Werner von 
Stechow geschenkte Besitzung in Porstendorf' gegenüber dem Einspruch 
ihres jüngern Bruders Gerhard: Vgl. Nr. 29. . 


Hdschr.: D 19 (tit, Borsendorf). T' 198. 

Drucke: Unschuld. Nachrichten. Jhg. 1717. 905. Mencke I, 770 (nach dem 
jetzt verlorenen. Original in der Unir. Bibl, zu Leipzig). Bertuch- 
Schamel I, 221. Ztschr. f. thür. Gesch. N. F. I, 236. Cod. dipl. Sax. 
reg. I, 1], 310. Deutsch: Wolff I, 168. Vgl. Schöttgen 51. Schultes II, 270. 
Böhmer Nr. 2636. Stumpf Nr. 4325. 

Die Litteratur über diese in rechtsgeschichtlicher Beziehung wichtige und 
viel besprochene Urkunde siehe bei K. Schulz, Das Urtheil des Königs- 
: gerichts unter Friedrich Barbarossa über die Porstendorfer Besitzung 
des Klosters Pforte in Zischr. f. thür. Gesch. N. F. I, 153—235 (auch 
separat erschienen) und 430—438. 


C. In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina 
favente clementia Romanorum imperator et semper augustus. Superna 
maiestas ideirco nos ad terrenum regnum constituit, ut per piam ipsius 
administracionem eternam consequi mereamur* retributionem. (Qua 
propter cum omnibus fidelibus munificentie simus debitores, precipue 
tamen viris spiritualibus promptiores nos esse condecet. Unde notum 
esse volumus tam modernis quam posteris, quod Heinricus et Wernerus 
de Stechowe^ germani fratres, profitentes se iuri Franconum cum pro- 
genitoribus suis addictos, possessionem suam in Borsendorph cum 
omnibus attinentiis suis sancte. Marie in Porta pro remedio animarum 
suarum et antecessorum. suorum coram marchione Ottone et provin- 
ciali Lodewico, in quorum ditione possessio ipsa sita est, iure et iudicio 
Franconum publice contradiderunt. Deinde post aliquod tempus abbas 
predieti cenobii cum fratribus suis nobis exposuit reclamationem 
Gerardi tercii fratris iunioris predictorum Heinrici et Werneri dicentis 
se Grecum et non Franconem. Quem iam dudum cum portione predii 
sui justa divisione a se removerant, ut approbaverunt coram nobis 
testimoniis cognatorum suorum Godeschalci de Scudiz et Friderici de 
Owenbureh, qui facte divisioni interfuerant. Ceterum nos abbatis 
querimonie et molestie compacientes, cum sederemus ad iudicandum 
inter principes in Aldenburch, hane reclamationem. iure Franconum 
prorsus irritam iudieavimus et iudiciali sententia omne molimen con- 
tradietionis precidimus. : Facta etiam inquisicione,. utrum de: huius 


44 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


possessionis oblatione coram nobis ibidem iterata quolibet iure census 
aliquis eis persolvendus esset, nos iusto iudicio omne debitum requi- 
rendi census de rebus domino* traditis abiudicavimus. Itaque impe- 
riali auctoritate confirmamus donationem a predictis fratribus legitime 
factam, vel etiam si amplius de prediis suis eidem ecclesie eodem iure 
voluerint conferre. Ut autem hec et rata inconvulsaque permaneant. 
seriem hanc bulle nostre inpressione insigniri fecimus statuentes, ut. si 
quis, quod absit, hanc cautionem violaverit, I, libras auri purissimi 
persolvat, dimidietatem camere nostre, dimidietatem vero iam dicte 
ecclesie. Huius confirmationis testes sunt Otto marchio Misnensis et 
fratres eius marchio Theodericus et Dedo comes, Hartmannus et Otto 
itemque Hartmannus de Lobedeburch, Meinherus burcgravius de Wir- 
bene“, Godeschaleus de Scudiz, Fridericus de Owenburch, Adelbertus 
de Turz®, Conradus Kisenlencf, Reinbodo et Godescaleus de Lobende- . 
bure®, Gerardus de Brunneshowe^ et alii quam plures Donationem 
Otto marchio Misnensis suscepit. 

Signum domni! Friderici Romanorum imperatoris invictissimi.* 

Acta sunt hee in Aldenburch anno dominice incarnationis MCLXXXI, 
indictione XV, IIII idus Novembris, regnante domno! Friderico Roma- 
norum imperatore gloriosissimo, anno regni eius XXX, imperii vero 
xxvımi Ego Godefridus imperialis aule cancellarius vice Cristani 
Moguntini archiepiscopi et Germanie archicancellarii recognovi. (Text 
nach Mencke.) 


^ mereamur consequi DD — " stecchowe DZ’  " deo DT " werbene D 
* tuiz D Turtz T f kiselinc D — 5 lobedeberch D Lobenberc 7  " brunee- 
howe D  ! domini DT * (M) T Signum — invictissimi folgt in DT auf den 
nächsten Satz. ^! domino DT 


1 Statt XXVII. 


[Um 1182.) %. 


Bischof Udo Il. von Naumburg übergiebt dem Kloster Pforte ein 
Weidicht, schenkt ihm Besusungen in Kathewite und bestätigt die 
Eintauschung von Besitzungen in Katsenrode wie auch einen Vertrag 
mit dem Domkapitel zu Naumburg betr. Erhaltung eines Mühlen- 
wehrs u. dgl. 


Hdschr.: D 4 (tit. Porta). T 10. 


Drucke: Pertuch I, 33 (vgl. I, 98). Bertuch-Schumel I, 23 (vgl. I, 62). 
Thur. sacr. 830. Deutsch: Wolff I, 177. Vgl. Schóttgen 48 (unter fulschem 
Jahre 1172). Schultes II, 250. v. Schónberg 145. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Vdo dei gracia Nuen- 
hurgensis episeopus II***.. Quoniam pro offieii nostri qualitate servorum 
dei iustis utilitatibus temporalia subsidia conferendo studere debemus 
et auctoritatis nostre provida cautela contra" seculi maliciam collata 








v 
Nr. 27. 1182. 45 


premunire possumus, ideo notificamus cunctis tam modernis quam 
posteris, quod dilectis fratribus nostris in Porta salictum quoddam, 
quod inter Salam et clausuram molendini? ipsorum situm est. resi- 
gnatum nobis ab his, qui hoc beneficii iure possederant, pro remedio 
anime nostre in perpetuum contulimus. Insuper etiam eis possessiones 
in Cotewiz nobis ab his, qui eis inbeneficiati fuerant, similiter resi- 
gnatas perpetuo iure donavimus. Preterea etiam concamıbium posses- 
sionum in Cacenrode*3, que nobis nichilo minus resignate sunt, quod 
a predictis fratribus de predio ipsorum, quod habuerunt in villa, que 
dicitur Eigene4*, racionabiliter factum esse cognoscitur, cum molendini 
loco inferius iuxta Salam et cum adiacente salicto ipsis stabiliter con- 
firmamus. Insuper conventionem, que pro bono pacis inter predictos 
fratres et canonicos nostros facta est, firmiter roboramus, videlicet ut* 
salictum, quod circa ipsorum clausuram et canonicorum aut nunc aut 
in posterum succrescere potest, ad reparandam clausuram ipsorum a 
superiori loco usque ad transfixum palum ipsorum fratrum proprium 
existat, et ut habeant ipsi fratres liberam potestatem lapides frangendi 
et terram fodiendi ad reparandas clausuras et alia necessaria faciendi 
in adiacenti monte, qui canonicis attinet, liberum etiam transitum per 
viam, quam ipsi habuerint, et ius fontem, qui de eodem monte emanat, 
in usus suos, quo voluerint, transducendi et clausuram* ipsorum, quan- 
tumeunque fracta fuerit, ad litus^ applicandi, ab omni alia sponsione 
et eontradictione absoluti. Ut autem hec in perpetuum inconvulsa 
permaneant, sigilli nostri inpressione signamus statuentes, ut iam sepe 
dicti fratres dimidietatem clausure reparare debeant, que iam mediata 
est, reliquam partem ipsi canonici, sive brevior sive prolixior efficiatur, 
firmare teneantur. Huius rei testes sunt l'heodericus prepositus maioris 
ecclesie, Hartmannus decanus, Wolquinus custos, Cunradus scolasticus, 
Bertoldus canonicus, Otto de Wasungen et canonicus et ceteri canonici, 
Rudegerus abbas sancti Georgii in Nuenburg*, Guntfridus prepositus 
sancti Mauricii in Nuenburg, layci Hermannus de Bramberg, Fridericus 
de Bobluz, Fridericus de Salekke et frater eius Hermannus, Heinricus 
de Aldenburg et frater eius Bertoldus, ministeriales Rudolfus de 
Bunowe, Hugo de Rutleibisberg et frater eius Bodo de Sconenberg et 
ali quam plures tam layci quam clerici. 

a Die Zahl, auch über Vdo, fehlt in T " Nach T quat' D ° Catzenrode T 
! Eygene 7. * ut omne 7 f insuper (statt ius) T — * clausura dahinter ein 

— m? — awsradiet T N" littus in Rasur T — ! absoluti durch Rasur 
aus absolutum T * Neunburgensis 7' 

1 1174. Mai 20 erscheint noch als Dekan Gerboto, Hartmanns Vorgänger, 
und als Propst des Moritzklosters Ernst, Gumfiieds Vorgänger (vgl. Hein, Thur. 
sacer. II, 118), andrerscits 1184 als Abt des Georgenklosters bereits Rüdigers Nach- 
folger Konrad (vgl. Cod. dipl, Sax. reg. I, II, 343). Deshalb muss die Urkunde den 
Jahren 1174—1184 angehóren. Direkt genannt werden in den hier angegebenen 
Würden der Dompropst Dietrich erst seit 1180, der Kustos Volquin aber und der 
Propst zw S. Moritz Gunfried erst seit 1182. Sämmtliche geistliche Zeugen und 
dazu auch mehrere ron den weltlichen finden sich 1182. Mai 24 (Cod. dipl. Sax. 


46 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


reg. I, II, 322), und deshalb dürfte auch unsere Urkunde am besten in dies Jahr 
gesetzt werden. — ? Am Rande in T ist bemerkt: intellige die Lochmohle; nach 
dem früheren Dorfe Lochwitz genamnt, lug sie unterhalb Kósen auf dem rechten 
Saalufer. 3 Wüstung só. Kösen, seitwärts Kukulau. 4 Nicht nachzuweisen. 


— ——— - -——— 


1182. April 5. Arnstadt. —— 28. 


' Abt Siegfried von Hersfeld verkauft dem Kloster Pforte zwei Hufen, 
welche die Kirche zu Memleben zwischen dessen Aeckern in Osforde 
besessen hat, für 27 Mark, ebenso eine Ilufe in Wiehe: für 11 Mark. 


Hdschr.: D 15" (tit. Odisforde). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 182. Vgl. Burkhardt, UB.d. Stadt Arnstadt 3. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Sifridus dei gracia Hers- 
ueldensis* ecclesie abbas. Cum ad pacem et concordiam servorum 
dei earitatis studio fideliter intendimus, studii nostri retribucionem a 
domino deo fiducialiter speramus. Inde est, quod presenti Scripto ad 
posteros deducimus duos mansos, quos ecclesia nostra Mimeleibensix 
inter agros Portensium in Osforde habuit, domno Adeloldo abbati de 
Porta suoque monasterio XXVII marcis nos vendidisse, quas in augmen- 
tum® predii in Parvo Mimeleibim! ad consilium domini Swigkeri 
Mimeleibensis tunc prepositi contulimus. Solam quoque lapicidinam 
in fine agrorum ipsorum vérsus orientem, flumini Unstrut contiguam, 
ipsis annuentibus ecclesie Mimeleibensi cum eis commune, quociens 
necesse fuerit, in perpetuum obtinuimus. Vendidimus etiam eis unum 
mansum in Wiha XI marcis, quas in coemptione predii in Huphusen*? 
expendi utile duximus. Ut autem tradicionem inmutabiliter utra dein- 
ceps teneat ecclesia, hane cartam sub testibus sigilli nostri auctoritate 
signari iussimus. Actum in Arnestete anno dominice incarnacionis 
M°C°’LXXX°II®, nonas Aprilis, regnante gloriosissimo Romanorum 
imperatore Friderico huius nominis primo. Testes Cunradus portarius. 
Widelo et Hermannus capellani, comes Heinricus de Buch Mime- 
leibensis eeclesie advocatus, comes Eruuinus*; comes Heinricus de 
Swarcburch?, comes Guntherus de Keuerenberch, ministeriales Lude- 
wicus burgravius, Otto pincerna, Widelo de Grizeim, Heinricus de 
Legesuelt, Albertus de Stuternhein, Albertus de Rudoluesleiben, 
Methurit de Merkesleiben, Tuto de Beringen, Beringerus seultetus de 
Arnestete et filius eius Gothefridus et alii quam plures. 


* halüstadeii hereueldeü P augmérum ° eruuuin! “ swarcbucrh 


| Wüstung auf dem linken Ufer der Unstrut. 2 Qbhausen (nó. Querfurt. 








Nr. 28—80. 1182—1200. 47 


1182. Dezember 4. Merseburg. 29. 


Gerhard von .Stechow leistet, der Schenkung seiner Brüder bei- 
trelend, Verzicht auf seinen Antheil an Porstendorf ew Gunsten des 
Klosters Pforte. 


Hdschr.: T 198° in Anschluss an Nr.26. Fehlt in D. 


Drucke: Mencke I, 771 (,In aversa parte diplomatis — Nr.26 — anti- 
qua et Coaeva manu scriptum erat: “) Zischr. f. thür. Gesch. N. F. I, 238. 
Cod, dipl. Sax. reg. I, II, 325. Deutsch: Wolff I, 174. Vgl. v. Schön- 
berg 144. Stumpf Nr. 4350. 


De Borsindorf. 


Sciendum, quod post annum et amplius huius dati cirographi!, 
videlicet II nonas Decembris predictus Gerhardus Valco venit Merse- 
hure*^ coram imperatore Friderico et consensit predicte donationi fra- 
trum suorum in Borsindorf et, quicquid habuit iuris inibi, dimisit pre- 
sentibus Ottone marchione de Misne fratribusque suis marebione Theo- 
lerieo et comite Tettone, Friderico de Uwniburc*, Swidgero et Brunone 
de Imnetz, Friderico et Petro de Hagin, Bertoldo de Shoninbere, Cün- 
ralo Ratsac® et compluribus aliis. 

Insuper idem Gerhardus venit ad Portam sancte Marie et con- 
sensu fratrum. suorum terciam partem possessionis in Borsindorf super 
summum altare obtulit, plaustratam vini, quam? fratres sui condixerant 
dari ei* singulis annis, prorsus dimisit, vineam, que dicitur nova, 
Vagrorum, unde vinum sibi dabatur, ex. parte sua tantum contulit, 
decimam inde ecclesie in Borsindorf dari, que sui iuris erat, inter- 
dixit, quam fratres sui, dum eam colerent, pro se dari promiserant. 


(Text nach Mencke,) 


*^ Merserb'r T " vwinburc T € Nach T Ratsa.. M * Nach T plaustrum 
tam vini quod M  * eis T 'quia T 5 Nach TM setzt für interdizit, dus 
wahrscheinlich unleserlich geworden war, ein Auslassungszeichen, 


l NY. 26. 


[1183 —1196. 1200.] 30. 


Erzbischof Konrad von Mainz ordnet die Zehntverhältnisse der 
Pförtner Besitzungen in Porstendorf. Vgl. Nr. 26 und 29. 


. Hdschr.: D 20 (tit. Borsendorf). T 204. 


Drucke: Stumpf, Acta Magunt. 131. Deutsch: Wolff I, 202. Vgl. Böhmer- 
Wil 1I, XXX, Nr. 334 (239 u. 241). 


In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus dei gratia 
Moguntine sedis archiepiscopus et Sabinensis episcopus. Quoniam* 
moderaminis nostri officio religiosorum utilitatibus consulere et aucto- 
ritate dei.et nostra omnem iniusticie® propulsare tenemur iniuriam, 


48 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


notificandum duximus, quod venerabiles fratres in Porta iuxta decretum 
cyrographi, quod contulit ipsis Innocentius papa, et secundum decretum 
Eugenii, quod toti ordini Cystertiensi tradidit, sed et secundum privi- 
legii decretum, quod Portensibus specialiter in Ueneciis in presentia 
nostra et concilii ab Alexandro papa collatum est, ab omni iure deci- 
marum de animalibus, que per conversos suos nutriunt, omnimodis 
sunt absoluti. Unde nos quoque apostolicis decretis innitentes similiter 
decernimus et auctoritate dei et nostra prohibemus, ne quis de cetero 
infra archiepiscopatus nostri ambitum et precipue in Borsendorp ali- 
quam decimam ab ipsis de nutrimentis animalium suorum ullatenus 
presumat exigere. Porro quia ecclesia in Borsendorp decima Ill 
mansorum vel aliquanto minus dotata* fuerat, inviolabiliter statuimus, 
ne de aliis mansis, quos vel postmodum conquisierunt vel adhuc con- 
quisituri sunt. decimas exsolvere cogantur preter antiquum ius, quod 
ex consuetudine per provinciam solvitur, quia prorsus a iusticia alienum 
esse dinoscitur, si de his rebus decime ab eis exigantur. que nec‘ a 
secularibus prius exacte fuerunt.  Notificamus nichilo minus, quod 
Heinricus et Wernherus fratres decimam de una vinea propria ipsorum 
eidem ecclesie in Borsendorf iure dotali dederunt. Sed et de alia qua- 
dam vinea fratris ipsorum Gerardi, quam ah eo iure censuali, sicut 
ipsimet attestantur, quam «diu sub cultura eorum esset, habuerunt, 
preter conscientiam et consensum ipsius sponte obtulerunt. Unde quia 
idem Gerardus eandem vineam propriam et sibi singulariter delegatam 
ab omni decima absolutam et liberam, sicut ipse in presentia nostra 
in Geuegestein contestatus est, prefatis fratribus in Porta cum omni 
utilitate contulit, decernimus atque districte inhibemus, ne quisquam 
deinceps aliqua exactione decime eiusdem vinee prememoratos fratres 
ullatenus gravare presumat. Si qua vero spiritualis secularisve persona 
decretum predictorum apostolicorum et nostrum scienter violaverit et 
rapinam omnium possessionum in Borsendorf ipsorum monachorum 
seu alienationem aliquam molita fuerit tercioque commonita emendare 
contempserit, excommunicacioni dei et supra dictorum apostolicorum 
et nostre atque divine ulcionis examini* subiacere se sciat. 

a Quoniam pro 7 ^" iniusticie dwurchgestrichen, inimicie übergeschrieben 1 
© dodata D ! nunc D nee T  * examine 


 - - — - --- — o — ln 


1183. September 5. 91. 


Erzbischof Siegfried von Bremen bestätigt den Verkauf von Be- 
sitzungen des Klosters (roseck in (xernstedt für 130 Mark an das 
Kloster Pforte. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand auf dem ron Siegfried besiegelten 
Blunkett geschrieben. (Vgl. Posse 9. 19. 83, A. 1. 94, A.2. 164, A. 3) 
Zwei Sp.abgefallen. Leipzig, Univ. Bibl. Photograph. Nachbildung bei Posse 








Nr. 81. 1188, " 49 


Taf. IV wu. V? und der auf der Rückseite befindlichen Akte Taf. XIX. 
Vgl.83, A.1. -- D 36 (tit. Gernstete) ohne Akte. T 219® mit durch- 
gestrichenen Akten. 

Drucke: Unschuld. Nachrichten. Jhg. 1718, 169. Mencke I, 771. Schamel, 
Beschreibung ron Gosegk 74. Thur, sacr. 621 Bertuch- Schamel I, 218. 
Lappenberg, Hamburg. UB. I, 232. Cod. dipl. Anhalt. I, 460. (od. 
dipl. Sax. reg. I, II, 331. Deutsch: Wolff I, 184. Vgl. Pertuch I, 99. 
Bertuch-Schamel I, 63. Schultes II, 295. v. Reitzenstein 62°. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Sifridus divina favente 
clementia Bremensis archiepiscopus. Notum esse volumus cunctis 
fidelibus presentibus et futuris, quod dominus Ermenoldus venerabilis 
abbas in Goceke, que abbatia tutele et ditioni eeclesie nostre iure 
fundationis subiecta est, cum voluntate nostra et unanimi consensu 
eunventus sui indigentig necessitate conpulsus possessiones in Guerne- 
stede! eidem ecclesie attinentes pro restitutione rerum ecclesie sue, 
que negligentia et dilapidatione antecessoris sui dampnose distracte 
fuerant, pro € fere et XXX* marcis mediante illustri Ottone marchione 
Misnense Portensi vendidit eeclesie. Persolvunt autem eedem posses- 
siones singulis annis circa VIII talenta. Sane omne ius advocatig super 
ipsas frater noster carnalis comes Teodericus de Wirbene in manus 
nostras resignavit, quod et nos mediante iterum predicto marchione 
Ottone Portensi €celesiq in perpetuum contulimus. Ut igitur huius 
venditionis constitutio rata in perpetuum habeatur, nos hoc ipsum 
sigilli nostri et prenominati abbatis inpressione roboramus auctoritate 
nostra sub vinculo anathematis distrietissime prohibentes, ne qua in 
posterum spiritalis secularisve persona huie nostre constitutioni ali- 
quatenus obviare aut contradicere presumat. Porro ut huius nostre 
eautionis traditio firmior in posterum permaneat, idoneorum testium 
subscriptione communita est. Sunt autem hii: Bernardus dux Saxonie, 
Adelbertus filius marchionis Ottonis, marchio Teodericus, comes Teo- 
dericus de Wirbene, comes Sifridus de Orlamunde, Egegolphvs et frater 
suus Conradus de Witin, Fridericus de Owenburch, Swidegerus de 
Longo ponte, Adelbertus de Könegesdal, Ernestus de Zelezen et 
filius eius Ernestus, Conradus de Batin. Acta sunt hec anno ab 
incarnatione domini M^ C^LXXX?IIL*, nonas Septembris, indietione 1?. 
Theodericus decanus Bremensis recognovit. 

Completa sunt hec in Zelezen? situm trans Bosowe.* 

Auf der Rückseite der Urkunde: 

Notandum, quod possessiones iste de Guernestede persolventes 
aliquantum plus quam VIII talenta, empte de Goceke, et duo mansi, 
quos contulit nobis Heinricus de Guernestede, penes nos sepultus, con. 
firmate sunt in placito, quod fuit in Geuensteden?, coram comite Hein- 
rco de Böch per Teodericum comitem et advocatum prefate ecclesie 
et per Ermenoldum abbatem presentibus et iudicantibus legalibus 
iudicibus Theoderico de Gocerstede, Adelberto de Mellere, Heindenrico 
et fratre suo Heindenrijelu de Weta, sculteto Radolfo* assidente, 

Geschichten. d. Pr. S. Bd. XXX. 4 


50 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


precone Teoderico astante, XVI kalendas Octobris. "Testes sunt abbas 
de Holdesleue ° Sifridus et Thietmarus monachi de Goceke, 
Karlo et Heinrieus frater suus de Wirbene, Cónemundus de Vargala, 
Hertnidus*.de Allerstede, Lutegerus de Bachere, Herdegen de Gozcer- 
stede, Wulfinus de Gostenez et quam plures alii. 

Sciendum, quod Ratwardus miles confirmabat se suscepisse in 
benefitium duos mansos a Diethardo abbate. Quod tamen non con- 
stabat. Sed ei ipsos duos et alios duos in expöne (?) pro V solidis 
minus quam "V talentis cum satis nos gravaret, tandem taliter con- 
venimus, ut his renuntiaret pro III*' marcis, e quibus unam accepit 
in possessionibus, III vero ei dedimus. Horum testes sunt Hermannus 
presbiter de Gernestede, Sibrecht de Aldenburg®, Trachbodo de 
Tietinarestorph. Sindram de Bobuluz, Tiemo de Mertendorph, Truchtelef, 
Fridericus, qui serviunt abbati. 

^ Completa — bosowe auf dem nach vorn umgebogenen untern Rande von alter 
Hand, aber schwerlich vom Schreiber der Urkunde ^ radolfo verbessert aus 
radolfus, auch a steht in Rasur © Leerer Raum für einen Namen 4 Oder 
hertindus? ° aldenb . 

1 Gernstedt 6. Eckartsberga. 2 Wüstung Selze ö. Zeitz. 8 Gebstedt sw. 
Eckartsberga. 

Anm. Die beiden Akte sind von zwei verschiedenen, der Urkunde 
fast gleichzeitigen Händen geschrieben. 


1184. 32. 
Eberhard Bischaf von Merseburg bekundet die Beilegung eines 
Streites zwischen dem Kloster Pforte und dem bischöflichen Ministe- 
rialen Heidenreich betr. die Mühle des Klosters in Lópitz. Vgl. Nr. 22. 
Hdechr.: D 13 (tit. Lepizc). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 189. Vgl. v. Mülverstedt I, Nr. 1678. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Everhardus dei gratia 
Mersburgensis episcopus. Moderaminis nostri officio convenit religio- 
sorum utilitatibus consulere et paci eorum providentes contra temeri- 
tatis incursum auctoritate nostra communire. Notum igitur esse 
volumus omnibus fidelibus modernis et posteris, quod dilecti fratres 
in Porta molendinum quoddam iuxta predium ipsorum in Lepizc 
permissione nostra construxerant. Verum ministerialis noster Heiden- 
ricus querimoniam aliquociens movit se non parvum dampnum de 
adiacenti clausura molendini pertulisse in salicto et molendino suo. 
Ea propter prenominati fratres eidem VII mareas in reconpensatione 
dampni ipsius in presentia nostra persolverunt, tam suam quam omnium 
heredum suorum vel eorum, qui molendinum ipsius de manu nostra 
vel successorum nostrorum beneficiali iure possessuri sunt, queri- 
moniam sopientes ea pactione, ut ipse aliquas possessiones in memoriale 
restitucionis huius ecclesie nostre conquireret et ipsi fratres tantum 
aque caperent, quantum uni rote sufficeret. ÜUt autem hee nostra 








Nr. $82—33. 1184— 1186. 51 


constitutio in perpetuum inconvulsa permaneat, nostri sigilli inpressione 
signavimus. Testes huius rei sunt Cristianus prepositus, Petrus, Bodo, 
Vlrieus, Heinricus, Bertoldus, Cunradus subdyaconus, Cunradus dya- 
conus, Heinricus, Windoldus, Volquinus* canonicus, Dudo prepositus 
Hallensis de sancto Mauricio, Fridericus prepositus de Seburch, magister 
Cunradus et Cunradus de Helpede canonici in Nuenburg, Arnoldus et 
Guntherus sacerdotes, Bruno de Iminez, Heinrieus de Grifinhagen, 
Vlrieus de Horeburch, Albertus de Scapowe, Karolus de Szegene, 
Heinrieus de Dolzek, Hartmannus de Horeburch. Acta sunt hec anno 
ab incarnatione domini M* C^ LXXX° HII*, indictione II*. 


* roti sufficet — " volq'nus 


1186. Dezember 3. Erfurt. 33. 


Ludwig III. Landgraf von Thüringen überlässt dem Kloster. Pforte 
Besitgungen des Stiftes Sulsa in Punkewite für zweihundert Mark. 
Vgl. Nr. 34. | 


Hdachr.: D. 23 (tit. Mertindorf). T 289. 


Drucke: Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 360. Deutsch: Wolff I, 190. Vgl. Fer- 
tuch I, 50. Beriuch- Schamel I, 33. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Ludewicus tercius divina 
annuente clementia lantgravius Thuringie. Cum  Portensis ecclesie 
fratribus speciali affectu et devocione hactenus astricti fuerimus, iustis 
ipsorum peticionibus annuere et utilitatibus providere dignum putavimus. 
Cunctis igitur notificandum duximus tam modernis quam posteris, quod 
nos quasdam proprietates nostras in Puncwicz! stipendiis canonicorum 
in Sulze attinentes cum ipsorum assensu atque rogatu ab eisdem 
eanonicis pro melioribus possessionibus plene a nobis absolutas vene- 
rabili abbati de Porta Adelloldo et fratribus suis partim peticionis eorum 
intuitu, partim pro remedio anime nostre cum consensu omnium 
heredum nostrorum cum omnibus attinentiis et utilitatibus, viis et 
inviis, cultis et incultis, pratis et silvis, aquis et pascuis pro precio CC* 
marcarum contulimus, hac sane interposita pactione, ut eosdem fratres 
ab omni iure advocatie liberos et absolutos faciamus*. Ut autem hec 
firma et inconvulsa in posterum perseverent, honestarum personarum 
testimonio et sigilli nostri inpressione firmavimus. Testes autem hii 
sunt: Heidenricus prepositus de Sulze, canonici Geuehardus archi- 
presbiter, Gothescalcus, Theodericus, Bertoldus et ceteri fratres, Eke- 
hardus seriptor, Bruno sacerdos de Ekarsberg, Hermannus palatinus, 
comes Fridericus, comes Edelgerus, comes Heinricus de Buch, comes 
Heinrieus de Helderungen, Heinricus de Alderstede, Luph de Rosla, 
Cunemundus de Ekarsberg et filii eius, Bertoldus de "Tlhuteleiben,* 
Hermannus et Fridericus fratres de Saleke, Christianus de Ekarsberg 


4* 





53 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


et ali quam plures. Data Erfordie anno ab incarnatione domini 
M9? C? LXXX ? V1^, indictione IIII*, III? nonas Decembris. 

a Nach T faciatis D — " Bertoldus Scuteleue T 

| Punkewitz sö, Naumburg. 


1186. Dezember 5. 91. 


Heidenreich Propst von Sulza bekundet, dass Landgraf Ludwig II. 
von Thüringen Besitzungen seines Stiftes in Punkewitg für andere 
werthvollere Besitzungen dem Kloster Pforte gegen eine Zahlung von 
200 Mark überlassen habe. Vgl. Nr. 33. 


Häschr.: D 23 (tit, Mertindorf). T 109". 
Drucke: Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 359. Deutsch: Wolff I, 194. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Heidenricus divina favente 
clementia prepositus in Sulze. Cum Portensis eeclesie fratribus speciali 
affectu et devocione hactenus ascripti fuerimus, iustis ipsorum peticio- 
nibus annuere et utilitatibus providere dignum putavimus. Cunctis? 
igitur notificandum duximus tam modernis quam posteris, quod 
Ludeuuieus tertius beate memorie lantgravius Thuringie quasdam 
proprietates eeclesie nostre in Punkwiez stipendiis canonicorum 
nostrorum attinentes cum unanimi assensu atque rogatu omnium 
nostrum pro melioribus et carioribus nobis possessionibus, pro tribus 
scilicet mansis et dimidio in Sulze et silva in monte versus Reilstede! 
et octo mansis in Sulzbeche? et molendino in Ilmina, plene a nobis 
absolutas venerabili abbati de Porta Adeloldo et fratribus suis cum 
omnibus attinentiis et utilitatibus, viis et inviis, cultis et incultis, pratis 
et silvis, aquis et pascuis pro precio CC* marcarum contulit. Ut autem 
hec firma et inconvulsa in posterum perseverent, honestarum personarum 
testimonio et sigilli nostri inpressione firmavimus. Testes autem hii 
sunt: canonici Theodericus, Geuehardus, Godescalcus phisieus, Bertoldus 
eustos, Wernherus, Theodericus, milites Hermannus et frater suus 
Heinricus de Sulze, Bertoldus de Sulze. Acta’ anno domini M’CCLXXX°VI®, 
indictione IIII*, nonas Decembris. 

* Cuntis D. " Actum T 

I Vermuthlich Wüstung bei Sulza. 2 Sulzbach sw. Apolda. 

Anm. Da Landgraf Ludwig III. durch die Worte beate memorie 
als gestorben begeichnet wird, kann die Urkunde nicht vor 1190 
ausgestellt sein und die Datierung sich nur auf die frühere Hand- 
lung beziehen (vgl. Posse, Cod. dipl. Sax. reg. a. a. O.). Darauf 
weist auch Acta hin im Gegensalz zu Data (Nr. 33). 


—— 


Nr. 84—35. 1186—1190. 58 


11861190. 1] 35. 


Bischof Bertold II. von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte die 
während seines Bistums erworbenen Besitzungen in Porstendorf, 
Mertendorf, Punkewitz, Gernstedi, Laucha und Altenburg. 


Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19), um- 
vollendet. Auf das letzte Wort folgt ein Semikolon und eine halbe 
und drei ganze unbeschriebene Linien. Siegeleinschnitte sind vorhanden. 
Pforte, Bibliothek B.4. — D 22 (tit. Borsendorf). T 199. 

Druck: Deutsch: Wolff I, 198. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 36. 


C. | In nomine sancte et individue trinitatis. || Bertoldus!!" divina 
favente clementia Nuenburgensis episcopus omnibus ecclesie filiis tam 
presentibus quam futuris bravium eterne felicitatis. Quoniam ex 
commisso nobis episcopalis officii debito nostrum est ecclesiis nostre 
diocesis non tam preesse quam prodesse, opere precium duximus, [ut] 
Portensem ecclesiam a predecessoribus nostris institutam cum omnibus 
suis attinentiis nos quoque privilegii nostri scripto et episcopali* banno 
muniamus, ut sic in posterum omnem ei iniuste invasionis aditum 
precaveamus, quatinus sic nostra et successorum defensione undique 
muniatur, ut a divino servitio et interiori quiete, qui^ semper vacare 
debet, nullis exterioribus infestationibus impediatur. Verum quia in 
his bonis, que ante episcopatum nostrum acquisierunt, multis sunt 
apostolicorum et predecessorum nostrorum privilegiis communiti, super- 
est, ut etiam his, que nostris? temporibus eis donata vel iuste sunt 
aequisita, nostra auctoritate confirmemus, que propriis nominibus hic 
annotanda decrevimus. Sunt autem hec: grangia in Borsendorp cum 
molendino, cuius clausuram V® marcis ab Henrico de Glizberc  opti- 
nuerunt, bona in Mertindorph, que emerunt a duobus fratribus Vlrico 
et Friderico et eorum heredibus LX*1I*"s marcis et a Thymone et 
eius heredibus similiter LX*II**** marcis et a Gerhardo et eius heredi- 
bus LXXX*IIII* marcis, bona in Puncwiz, que emerunt a Lüdewico 
lantgravio CC'* marcis. Preterea et nos predecessorum nostrorum 
pam cirea predictos Portenses fratres emulantes devocionem contuli- 
mus pro tempore eisdem filiis nostris dilectis Portensibus pro remedio 
anime nostre mansum unum in Gerinstede, quem cambivimus a sancti- 
monialibus in Northuse cum permissione imperatoris Friderici pro 
manso et dimidio in Salza, predium etiam in Lüchovve?, quo Albertus 
de Riguz a nobis inbeneficiatus erat quodque ipsi a nobis X**? marcis 
relemerunt, quosdam etiam agros iuxta molendinum ipsorum, quos 
redemerunt a Bertoldo Albo in Aldenbure XVI**» marcis, curiam 
Wernheri, quam tribus marcis similiter ab ipso redemerunt, et agros 
eidem curie adiacentes, pro quibus dederunt Henrico de Aldenburc 
marcam et tres fertones, lapicidinam quoque in monte Aldenbure, 
quam redemerunt a Siberto de Aldenburc* VIIl® marcis et ab Henrico 
IIl mareis et pro via, que ducit ad lapicidinam, eidem Heinrico 
dimidiam marcam. Hec et quecumque alia bona tradicione pontificum, 


54 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


largitione regum vel principum, oblatione fidelium aut labore. sollertia- 
que fratrum sive aliis iustis modis Portensis ecclesia in presenti seu 
in futuro possedit, censemus ei rata et illibata perseverare, ut nemo 
presumat ea auferre, tenere, minuere vel sine consensu monachorum 
commutare aut de eis aliqua dispositione dispensare. Ut autem: fratres 
Portenses quietius deo servire possint, decernimus et hoc ex auctori- 
tate Innocentii pape, qui Portensem locum confirmavit primum, et 
omnium successorum eius et nostra confirmatione, ut nullus omnino 
clericus aut laicus infra terminos eorum venationibus audeat vacare 
aut nugis consimilibus operam dare. Si quis igitur hanc apostolice 
auctoritatis et nostre confirmationis paginam sciens Portensem ecclesiam 
infestaverit vel iniuriaverit, secundo terciove commonita(Ssic)? ecclesiastice* 
excommunicationi et divine ultioni apostolica auctoritate et nostra, ni 
resipuerit et digne satisfecerit, in perpetuum subiaceat. 

^ episcopalis — " qua Vgl Nr.16. ° sldà  * Dem Schreiber schwebie 
jedenfalls Si qua igitur persona vor. * eccliastice 

1 1186 wird Bertold II. Bischof; Besitzungen, die Pforte seit 1190 erworben 
hat, werden in der Urkunde noch nicht erwähnt. . Der Ausdruck ist nicht genau, 
da unter den im folgenden aufgezählten Besitzungen sich auch solche befinden, welche 
Pforte schon vor Bertolds Bistum gehabt hat; z. B. waren die Besitzungen in 
Mertendorf nach Nr.30 schon 1178 gekauft. 3 Laucha a.d. Unstrut. 


1190 [gegen Ende']. T Ä 36. 


Landgraf Hermann von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte den 
Besits von 7 Hufen in Gernstedt, die es von dem Voigte Hermann 
von Saaleck und von Manegold von Roda, zum grössten Theil durch 
. Kauf, erworben hat. 


Haäschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. 
fehlt. Pforte, Bibliothek B. 5. — D 36 (tit. Gernstete). T 220. 

Drucke: Schóttgen, Analecta 5 und Opusc. minora 258. Lepsius, Ruinen 
der Rudelsburg 73. Cod. dipl, Sax. reg. I, II, 388. Deutsch: Wolff I, 196. 
Vgl. Schultes II, 343. Boehme, Nachrichten II, 36. 

C. || In nomine* sancte et individue trinitatis. || Hermannus dei 
gratia lantgravius Thuringie et palatinus Saxonie. Iusticie dictat ratio, 
ut religiosos quosque et temporalia eorum subsidia contra improborum 
violentias nostro premunire ac defensare studeamus presidio. Unde 
notum esse volumus cunctis fidelibus tam presentibus quam futuris, 
quod fratres Portensis cenobii emerunt in Gerinstede quinque mansos 
pro LXXX* marcis ab Hermanno advocato de Salecke et eis 
heredibus, ab Manegoldo etiam de Rode et eius heredibus ac- 
quisierunt ibidem unum mansum pro XII*"" marcis, alterum vero 
mansum ibidem eis pro remedio anime sue et uxoris eius et filiorum 
legittime contradidit, que omnia in provinciali placito et coram nobis 
iudiciali sententia sunt confirmata. Ut autem hec omnia rata et in 
perpetuum inconvulsa permaneant, presentem paginam sigilli nostri 
inpressione et ydoneorum testium subscriptione roboramus, quorum 





Nr. 86—37. 1190 —1191. 99 


nomina sunt hec: comes Fridericus frater noster, Henricus comes de 
Büch, Albertus de Mellere, Cunradus scultetus de Mannestede, Cüne- 
mundus de Ekkehardesberc cum filis suis Cünemundo seniore et 
marscalco Henrico, Wolfinus de Gosteliz, Godefridus de Tutelebe, Ecke- 
hardus notarius, Albertus capellanus, Gozwinus et Godefridus frater 
eius de Wange, Albertus de Müchele, Ekkehardus de Domo, Hermannus 
de Tundorf, Guntherus dapifer. Datum anno domini M°C°Xc°, in- 
dictione octava. 


*^ Inomine " Datum-octaua von anderer Hand als die Urkunde. Vgl. 
Posse 110, A. 1. 


I Da Landgraf Ludwig III. am 16. Oktober 1190 auf der See zwischen Akkon 
und Cypern starb (bestattet am 24. Dezember in Heinhardsbrunn) und Wolffs An- 
nıhme, Hermann habe bereits bei Lebzeiten seines Bruders als dessen Stellvertreter 
sich Landgraf genannt, willkürlich ist, gehört die Urkunde an das Ende des Jahres. 
Auffallend ist übrigens die Uebereinstimmung im Eingange und in den letzten acht 
Zeugen mit Nr.40 v. J. 1194, so dass man trotz des folgenden Datum etc. versucht 
sein kann die Abfassung der Urkunde in dies Jahr zu setzen. Vielleicht hängt es 
damit auch zusammen, dass das Datum von anderer Hand hinzugefügt ist. 


1191. 94. 


Bischof Eberhard von Merseburg bekundet die Beilegung eines 
Streites zwischen dem Peterskloster zu Merseburg- Altenburg und dem 
Kloster Pforte betr. den Zehnten in Lópite. 


Hdschr.: D 13 (tit. Lepizc). 
Druck: Deutsch: Wolff 1, 206. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Euerhardus Mersburgensis 
episcopus. Caritatis pariter et iusticie racione commonemur et officii 
nostri debito constringimur religiosorum virorum controversias, quantum 
possumus, mediante iusticia sopire et auctoritate nostra pacem ipsorum 
stabili firmitate roborare. Notum igitur esse volumus cunctis fidelibus 
presentibus et posteris, quod controversia, que inter fratres nostros in 
Aldenburch! et fratres Portenses vertebatur super decima in Lepize, 
per transactionem in presentia nostra ex consensu utriusque partis 
amicabiliter decisa est atque conposita, hac tamen pactione interveniente, 
ut predicti fratres in Porta ecclesie in Waldendorf annuatim persolvant 
XX sexagenas de IIll generibus frumenti, tritici videlicet, siliginis, avene 
et ordei. Ut autem hec rata et perpetuo iure inconvulsa permaneant 
presentem huius cautionis paginam conscribi fecimus et eam cum 
vdoneorum testium subscriptione sigilli nostri inpressione signaculo 
roboravimus. Testes autem isti sunt: Bertoldus prepositus Mers- 
burgensis, Tietmarus decanus, Volquinus scolasticus, Heinricus cano- 
nicus frater prepositi, Heinricus de Hagene canonicus, Theodericus 
canonicus, Petrus eanonicus, Cunradus canonicus, Bodo canonicus, 
Windoldus canonicus, Hertwicus canonicus, Hermannus canonicus, 


56 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Reinhardus prepositus de sancto Mauricio, Heinricus abbas in Alden- 
burg cum tribus fratribus suis Wernhero priore, Friderico et Wideloldo, 
Guntherus sacerdos de sancto Thoma, Gregorius sacerdos de Lo, 
Arnoldus sacerdos, Hermannus sacerdos de Waldendorf, Gelfradus 
castellanus de Novo castro, Rudolfus de Bathin, Hozwinus de Brandez, 
Heinricus de Mersburch. Acta autem sunt hec anno ab incarnatione 
domini M? C? nonagesimo primo, indictione IX*. 


I Vorstadt von Merseburg. 


1192. 98. 


Konrad Propst des Marienstifis in Erfurt beseugt dem Kloster 
Pforte zum Schulze gewisser erkaufter Güter in Gernstedt gegen das 
Kloster Neuwerk in Halle die Erledigung dieser Rechtssache auf 
einer früheren Synode. 


Hdschr.: D 26® (tit. Gernstete). T 220°. 


Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 74. Deutsch: Wolff I, 208. 
Vgl. v. Mülverstedt II, Nr. 7. 


Universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, ad quos 
littere iste pervenerint, Cunradus divino nutu prepositus ad sanctam 
Mariam in Erfordia perpetuam in domino salutem. Manifestum esse 
universitati vestre volumus, quod fratres de Porta super quibusdam 
bonis suis in Gernstete, que legittima coemptione nullo reclamante 
conparaverant, a fratribus de Novo opere in Hallo frequenter in ius 
vocati tandem peremptorie in synodum, cui Gerwicus prepositus sancti 
Seueri et Luderus decanus vices Moguntini archiepiscopi agentes pre- 
sidebant, citati sunt. Quo cum venissent, Gerwico preposito in exequiis 
comitis Eruiwini* occupato, sed Ludero decano nichilo minus capitulo 
presidente fratres de Porta eum, a quo predicta bona coemerant, 
Hermannum scilicet advocatum de Saleke, secum adduxerunt, quique 
in audientia tocius capituli eadem bona sua fuisse et a se bona fide 
et iusto tytulo dudum possessa fratribus de Porta vendidisse! con- 
probavit. Quod audiens procurator et legatus fratrum de Hallo, Ludol- 
fus scilicet quondam prepositus, tunc autem manens in Stube,? diver- 
ticula querens contra racionem inducias peciit, quas cum non accepis- 
set, sicut nec debuit, absolute ad dominum papam appellavit. Que 
appellatio cum per biennium et eo amplius inanis et vacua nullo eam 
prosequente sine effectu stetisset, predicti Portenses fratres in synodum, 
cui nos presidebamus, venerunt et rem, qualiter gesta sit, recapitu- 
lantes litteras testimoniales pecierunt. Nos vero rei penitus ignari, 
quippe qui preposituram illo nondum tempore* acceperamus, rei ordi- 
nem a decano Ludero perquirentes eoque a memoria sibi elapsam 
dicente ab assessoribus, qui predicte synodo interfuerant, omnem geste 
rei seriem audivimus. Unde super hoe iuris tenorem perquirentes 








Nr. 88—89. 1192—1198. 57 


sententia syhodi fratribus de Porta testimoniales dedimus litteras eis 
in futurum precaventes, ne super eisdem bonis a fratribus de Hallo 
in nostra synodo vel successorum nostrorum de cetero inquietentur. 
Huius rei testes sunt Theodericus Transaquam, magister Gerlacus, 
Reibodo* sacerdos sancti Georgu, Ludewicus canonicus Nuenburgensis, 
Hermannus clericus de Aldenburg, Hermannus advocatus de Saleke 
et ali quam plures eiusdem civitatis tam clerici quam layci. Acta 
sunt anno domini M°’C°XC°1°, indictione X*. 


? Erwini T " nondum vor illo ausgesirichen und hinter tempore über- 
geschrieben TU " Reinbodo T 
I Vgl. Nr. 36. 3 Dorf Stöben nnw. Camburg? 


1193. Oktober 13. 39. 


Ersbischof Konrad I. von Mainz. überträgt dem Kloster Pforte das 
bei der Georgenkirche in Erfurt gelegene Hospital und 2 Hufen in 
Ramsla mit Ausnahme von 10 Aeckern, die er der Georgenkirche 
zuweist. 


Hdschr.: T 244. D 128" (tit. Erffordia). 


Drucke: Stumpf, Acta Magunt. 120. Beyer, UB. d. St. Erfurt I, 25. 
Deutsch: Wolff I, 212. Val. Pertuch I, 100. Bertuch-Schamel I, 63. 
Böhmer-Will IL XXX, 289. 


Conradus divina favente clementia Moguntinus archiepiscopus. 
Pietatis ratione et officii nostri debito commonemur religiosorum utili- 
tatibus consulere et cautela, qua possumus, in futurum prospicere. 
Notificandum itaque duximus cunctis fidelibus modernis et posteris, 
quod nos hospitale quoddam iuxta ecclesiam sancti Georgii situm cum 
consensu et rogatu confratrum ad idem hospitale pertinentium Portensi 
ecclesie cum duobus mansis in Ramesla! sitis et ceteris attinentiis 
eius pro remedio anime nostre contulimus exceptis decem agris, quos 
eeclesie sancti Georgii assignavimus. Sane hec eo tenore et conditione 
peraeta sunt, ut confratres ad prefatum hospitale pertinentes fraterni- 
tatis et orationis communionem tam vivi quam defuncti in perpetuum 
in Portensi ecclesia obtineant. Ut autem hec nostra constitucio rata 
et inconvulsa in perpetuum permaneat, presentem cautionem sigilli 
nostri inpressione* signavimus^ et idoneorum testium subscriptione 
communivimus dei auctoritate et nostra distrietissime sub anathemate 
prohibentes, ne qua in posterum spiritalis secularisve persona hanc 
nostram constitucionem convellere aut mutare ullatenus presumat. 
Testes autem hii sunt: fratres sancti Johannis Baptiste, Adelbertus 
monetarius, Adelbertus filius Peregrini, Adelbertus Albus, Maroldus, 
Beringerus, Bernherus, Conradus Ranis, Theodericus de Ruden, Wal- 
therus, Ebernandus, Burchardus, Heinricus Weinick, Heinricus Supan, 





58 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Fruto, Hugo, Theodericus Poltermus, Theodericus de Rode, Berthous 
in Lapidea via, Albertus Dives, Christianus. Acta autem sunt hec 
anno ab incarnatione domini millesimo centesimo nonagesimo III*, 
indictione XI, tertio idus Octobris. 


^ jinpensione D * signaui D Alles folgende fehlt daselbst ausser Jahr 
und Tag. 


1 Dorf Ramsla n. Ettersberg. 


1194. 40. 


Urkunde des Landgrafen Hermann von Thüringen über die Be- 
sitzungen, die das Kloster Pforte in Gernstedt von dem Kloster 
Goseck, Heinrich von (Grernstedt, Hermann Voigt von Saaleck und 
Manegold von Roda erworben hat. 


Hdschr.: D 26° (tit. Gernstete). T 221. 

Drucke: Lepsius, Rwinen der Rudelsburg 75 (theilweise). Cod. dipl. An- 
halt. I, 504 (theilweise). Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 404. Deutsch: 
Wolff I, 215. Vgl. Pertuch I, 52. Bertuch-Schamel I, 35. 


*In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus dei gracia 
lantgravius Thuringie et palatinus Saxonie. Iusticie dictat racio, ut 
religiosos quosque et temporalia eorum subsidia contra improborum 
violentias nostro premunire ac defensare studeamus presidio. Unde 
notum esse volumus cunctis fidelibus tam presentibus quam futuris, 
quod Ermenoldus venerabilis abbas in Gozk, que abbatia tutele et 
dicioni ecclesie Bremensis iure fundationis subiecta est, cum voluntate 
Sifridid Bremensis ecclesie archiepiscopi et unanimi consensu conventus 
prediete ecclesie de Gozk indigentie necessitate compulsus possessiones 
in Gernstete* eidem abbatie attinentes pro restitucione rerum ecclesie 
sue, que negglientia et dilapidatione antecessoris sui dampnose dis- 
tracte fuerant, pro Cet XXX* marcis mediante illustri Ottone marchione 
Misnensi Portensi vendidit ecclesie. Persolvunt autem eedem posses- 
siones singulis annis VIII talenta. Sane omne ius advocatie super ipsa 
bona comes Theodericus de Werbene, carnalis frater eiusdem Bremensis 
archiepiscopi, in manus ipsius archiepiscopi resignavit, quod et idem 
archiepiscopus mediante iterum predicto marchione Ottone Portensi 
eeclesie imperpetuum contradidit. Quem etiam vendicionis contractum 
idem Bremensis archiepiscopus sigili sui inpressione et ydoneorum 
testium subscriptione bannique sui auctoritate confirmavit! Quedam 
etiam bona idem Portenses fratres in eadem villa acquisierunt ab 
Heinrico de Gernstete*? et eius heredibus et ab Hermanno advo- 
cato de Saleke? et eius heredibus et ab Manegoldo de Rode? et eius 
heredibus, que omnia in provinciali placito et coram nobis iudiciali 
sententia sunt confirmata. Ut autem hec omnia rata et imperpetuum 
inconvulsa permaneant, presentem paginam sigilli nostri inpressione 
et ydongorum testium subscriptione roboramus, quorum nomina sunt 


Nr. 40— 41. 1194. 59 


hec: Meinherus de Werbene, Gotheboldus burgravius, Hermannus de 
Thuchere, Gozwinus et Gothefridus frater eius de Wange, Ekehardus 
notharius, Albertus capellanus, Albertus de Muchele, Ekehardus de 
Domo, Hermannus de Tundorf, Guntherus dapifer. Datum anno domini 
M*C* XC?IIII*, indictione XII®. — 

* Chrismon T — " eiusdem hinzugefügt T —* Gerinstede T 

I Nr. 31, ? Nr. 31, Dorsualbemerkung. 3 Nr.36. 


1194. 41. 


Landgraf Hermann von Thüringen bekundet, dass sein Ministerial 
Kunemund von Vargula dem Kloster Pforte eine Insel mit Weidicht 
und eine Grube unterhalb des Saalberges sum Eigenthum gegeben 
habe. 

Hdechr.: D 31° (tit, Wenzendorf). T 13. 
Drucke: Cod, dipl. Sax. reg. I, II, 406. Deutsch: Wolff I, 217. Vgl. 
Pertuch I, 50. Bertuch-Schamel I, 34. v. Mülverstedt II, Nr. 98. 

In nomine domini. Amen. Hermannus dei gratia Thuringie lant- 
gravius et Saxonie comes palatinus. Notum facimus tam presentibus 
quam futuris, quod Cunemundus de Varila ministerialis noster aucto- 
ritate gloriosi Romanorum imperatoris Heinrici et ex beneplacito nostro 
etiam et permissione contulit insulam unam saliceti et foveam eidem 
insule adiacentem, sitas sub monte, qui dicitur Salberg, citra Salam, 
consentientibus fratribus suis, immo simul contradentibus pro remedio 
animarum suarum, monasterio Portensi cum omni dominio et utilitate 
iure proprietario perpetuo possidendas. Ut autem hec eorum donatio 
stabilis et inconvulsa in posterum perseveret, cartam hanc inde con- 
scriptam ad peticionem eorumdem sigilli nostri appensione iussimus 
communiri, testibus etiam ydoneis subnotatis, quorum hec sunt nomina: 
dominus Albertus Magdeburgensis archiepiscopus, Ekehardus pre- 
positus Goslarie prothonotarius noster, comes Burchardus de Shartuelt, 
comes Gozmarus de Kyrchberg, Manegoldus de Thannenrode, Gunthe- 
rus dapifer, Heinricus marscalcus*, Rudo[l]fus pincerna, Christianus 
Gyrbuch®. Acta* anno domini M? C? XC^?IIII*, indictione XII*. 

* marsclaleus — ^ Girbach TU * Actum T 


Anm. Der erste Zeuge, Ersbischof Albert von Magdeburg, trägt diese 
Würde erst seit 1205. v. Mülverstedt a.a. O. hat deshalb Ludolph 
statt Albert eingesetzt, was jedoch bei der handschriftlichen Ueber- 
lieferung unsulässig ist. Zweifellos hat man hier einen Fall, wo 
der Handlung (acta a.d. MCXCIII) erst geraume Zeit später die 
Beurkundung gefolgt ist und die Zeugen sich auf lettere besichen. 
Auch Ekkehard scheint als Protonotar des Landgrafen noch nicht 
sum Jahr 1194 zu passen; in Nr. 40 v.J.1194 heisst er notarius, 
dagegen in Nr. 54 u. 56 v. J. 1200 u. 1203 prepositus Goslarie et 
prothonotarius noster. 


60 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1194. April 6. 42. 


Bischof Bertold II. von Naumburg schenkt dem Kloster Pforte ver- 
schiedene Besitzungen in Altenburg und Thesnitg nach Resignation 
der damit Belehnten. 


Häschr.: D 5" (tit. Porta). 
Druck: Deutsch: Wolff 1, 219. 


In nomine sancte et individue trinitatis. — Bertoldus episcopus 
Nuenburgensis secundus divina favente clementia. Officii nostri debito 
exigente et pietate suadente commonemur temporalibus religiosorum 
subsidiis propensius insistere et caute in futurum prospicere. Unde 
notum esse volumus tam modernis quam posteris, quod nos novem 
agros in Aldenburg et curiam unam in Thesniz Portensi ecclesie pro 
remedio anime nostre contradidimus, Bertoldo Albo eosdem agros et 
curiam resignante Cunrado Keselinc, illo autem Hermanno de Thu- 
cheren, Hermanno vero nobis resignante. Insuper etiam tres alios 
agros, quos Wolquinus custos nobis resignavit, eidem ecclesie con- 
tulimus. Sane notandum, quod de prememoratis agris VII transeunt 
usque ad antiquam Salam. Curiam etiam in Aldenburg cum adiacente 
monte et salicto et pascuis memorate ecclesie donavimus, que prius 
Wernherus Bertoldo Copperbein et ille nobis resignavit. Preterea 
lapicidinam quandam, scilicet* fossam lapidum, memorate ecclesie tra- 
didimus, que extenditur superius" longitudinem versus superiorem 
silvulam novem virgis et ex altera parte XV virgis, in latum vero XII. 
Dedimus etiam iuxta eandem fossam eidem ecclesie aliud spacium, 
quod ex utraque parte in longum VII virgis extenditur et tribus et 
dimidia in latum. — Verum etiam agros quosdam, qui pertingunt a 
semita superiori et vallo urbis Aldenburg usque ad colliculum inferiorem 
et inde usque ad inferiorem alveolum Sale, prenominate ecclesie resignavi- 
mus, quibus tamen prius resignantes abrenunciaverunt Hermannus de 
Branberch, Heinricus et Bertoldus fratres de Aldenburg, qui se eosdem 
agros iniuste detinuisse confessi sunt. Ut autem hec nostra donatio rata in 
perpetuum permaneat, presentem paginam sigilli nostri inpressione 
signavimus et testium subscriptione munivimus dei et nostra auctoritate 
districte prohibentes sub anathemate, ne’ aliquis hane nostram con- 
stitutionem mutare aut infringere presumat. Testes autem hii sunt: 
Volquinus eustos de Nuenburg, Cunradus scolasticus, Cunradus de 
Helpede, Hermannus de Thucheren, Rudolfus de Bunowe, Gerhardus 
pincerna, Cunradus de Burnescowe et Gunpertus frater eius, Hugo de 
Hoinkenwalde, Heinricus et Bertoldus fratres de Aldenburg. Acta 
autem sunt hec anno ab incarnatione domini M? C? XC? 1III?, indictione 
XII*, Vil? idus Aprilis. 

3.8. Vielleicht in sive (8.) zu verändern? — " in scheint ausgefallen zu sein. 


p—— ÓÀ— M m mu — 


Nr. 42—43. 1194—1195, 61 


1195. Oktober 27. Gelnhausen. 43. 


Kaiser Heinrich VI. übertrágt dem Kloster Pforte das Dorf Wensen- 
dorf gegen Ueberlassung bestimmter Einkünfte an die Mark Meissen 
und die Kirche in Quedlinburg, denen je eine Hälfte des Dorfes ge- 
hört hat. Vgl. Nr. 44. 45. 

Häschr.: Or. Perg. „vielleicht Portenser Hand“ (Posse 3, A.1.20). Sp. an 
roth-weissem Seidenband, verletzt (vgl. Cod, dipl. Sax. reg. I, LI, 409, A). 
Dresden H. St. A. Nr. 106. — D.31" (tit. Wenzendorf). T 14". 

Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 43. Böhmer, Acta imper. 186. Cod, 
dipl. Sax. reg. I, II, 409. Deutsch: Wolff I, 223. Vgl. Schultes II, 369. 
Böhmer Nr. 2860. Toeche, Heinrich VI. 678. Stumpf Nr. 4969. 
Böhmer - Will II, XXX, Nr. 322. 

C. || In nomine sancte et individue trinitatis. Heinricus dei gratia 
Romanorum imperator semper augustus et rex Sicilie. | Cum omnium 
fidelium utilitatibus iure teneamur consulere, maxime tamen religio- 
surum iustis postulationibus nos benigno assensu convenit acquiescere 
et auctoritate nostra in futurum prospicere. Ad universorum itaque 
imperii fidelium tam presentis etatis quam successure posteritatis 
volumus pervenire noticiam, quod nos adtendentes relligionem fratrum 
sanete Marie Portensis ecelesie pro remedio anime nostre contulimus 
ipsi ecelesie villam quandam, que dieitur Wincendorph !, cum omnibus 
pertinentiis suis pro commutatione aliarum possessionum, quarun hec 
sunt nomina: in villa Lindinbere? dederunt fratres Portenses annuatim 
tres libras, in Mellere3 duas libras, in Niwenstede* libram unam, in 
Sehen5 XXX solidos, in Vargala® libram unam, in Budinstetin? libram 
unam, in Hassinhusin? VII solidos. Hec omnia contulerunt marchie 
Misnensi, quia pars commutate ville illi pertinebat. Verum quo- 
niam eadem villa Wincendorph dimidia pertinebat ad ecclesiam 
Quitlingeburgerisem, predicti fratres dederunt in recompeusatione eidem 
eeclesie annuatim duodecim* libras in Hundisbol?. Ut autem hec 
nostra donatio rata et inconvulsa permaneat, presentem inde paginam 
conseribi et nostre maiestatis sigillo iussimus communiri. Huius rei 
testes sunt Conradus Moguntinus archiepiscopus, Hermannus Monaste- 
riensis episcopus, Hermannus lantgravius Thuringie, Poppo comes de 
Werthem, comes de Liningen, Robertus de Durna, Marquardus dapifer, 
Heinricus marscalcus de Kalindin et alii quam plures. 

| Signum domini Heinrici sexti Romanorum imperatoris invictissimi 
et regis Sicilie. |: (M) 

Ego Conradus imperialis aule cancellarius vice domini Conradi 
Moguntini archiepiscopi tocius Germanie archicancellarii recognovi. 
Aeta!? sunt hec. anno domini M^ C9 LXXXXe*? V», indictionis XIIH*," re- 
gnante domino Heinrico sexto Romanorum imperatore et rege Sicilie, 
anno regni eius XXVI*, imperii vero quinto et regni Sicilie primo. 
Datum Gailinhusin VI? kalendas Novembris. 

* Juodci die drei letzten Buchstaben in Rasur  " Korrigiert aus XIII® Vgl. Nr. 44. 


62 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1 Wüstung Wenzendorf auf dem Saalberge schräg gegenüber Pforte. 9 Vorwerk 
Lindenberg n. Eckartsberga. 9 Nieder- oder Ober- Móllern n., bezw. nw. Kösen. * Neu- 
stedt sw. Eckartsberga. 5 Seena w. Eckartsberga. 9 Vargula ö. Langensalza. 7 Buit- 
stedt. 9 Hassenhausen w. Kösen. ?9 Nicht nachzuweisen, doch muss der Ort auf 
der Finne gelegen haben, da es tn den beiden folgenden Urkunden dafür geradezu heisst: 
„pro restitutione (commutatione) meliorum possessionum, que Vinne dicuntur.“ 
10 Nach Nr. 45 hat die Handlung in Gegenwart des Landgrafen und vieler anderer 
Fürsten in Mainz statigefunden. Die Anwesenheit des Kaisers daselbst ıst für 
Oktober 18. und 20. bezeugt (vgl. Toeche Nr. 379. 380. Stumpf Nr. 4965. 4966), 
doch passt dazu nicht regni annus XXVI statt XXVII; ein Besuch des Kaisers 
in Mainz zwischen Juli 8. und 16. ergiebt sich mit ziemlicher Sicherheit daraus, 
dass Juli 8. Heinrich VI. ın Frankfurt (Toeche Nr. 364. Stumpf Nr. 4953) und 
Juli 16. in Worms (Toeche Nr. 365. 366. Stumpf Nr. 4954. 4955) gewesen ist; 
dumit stimmt wohl das Regierungsjahr, aber nicht indict, XIIII statt XIII. Es 
ist offene Frage, wo der Irrthum liegt und bei welchem Aufenthalt des Kaisers in 
Mainz die Handlung geschehen ist; die Gegenwart vieler Fürsten dürfte vielleicht 


eher für den späteren, der Versammlung in Gelnhausen kurz vorausgegangenen Termin 
im Oktober sprechen. 


1195. November 10. 44. 


Agnes Aebtissin von Quedlinburg bekundet, dass sie dem Kloster 
Pforte die Hälfte des Dorfes Wenzendorf in Vertauschung gegen ein- 
träglichere Besitzungen, Finne genannt, überlassen hat. Vgl. Nr. 43. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an roth-weissem 
Leinenband (vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 409, A.). Dresden H, St. A. 
Nr. 107. — D 32 (tit. Wenzendorf). T 13". 


Drucke: Schóttgen, Analecta? und Opusc. minora 260. Deutsch : Wolff I, 224. 
Vgl. Schultes II, 371. Cod. dipl. Sax. reg. I, IT, 410. 


C. || In nomine sanete et individue trinitatis. Agnes dei gratia 
abbatissa Quitdelinburgensis. || Ratio pietatis ammonet et iustitia suadet 
iustas religiosorum petitiones admittere*, presertim eas, que sine ali- 
euius detrimento possunt impendi. Undeuniversitati fidelium modernorum 
et futurorum constare volumus, quod nos petitionibus fratrum de Porta 
annuentes partem cuiusdam ville, que Wincendorp dicitur, eisdem 
fratribus pro remedio anime nostre per concambium commutavimus 
pro restitutione meliorum possessionum, que Uinne dicuntur, que 
predictis possessionibus in Wincendorp tribus talentis annuatim utiliores 
existunt. Ut autem huius concambii constitutio rata et in perpetuum 
inconvulsa perseveret, presentem paginam sigilli nostri impressione 
roboravimus et idoneorum subscriptione confirmavimus testium. Sunt 
autem hii testes: Adelhelmus, Rodegerus de Lewenbere, Cono de 
Hohem®, Hermannus de Marseleue, Fridericus Orden, Hugemarus et 
frater suus Johannes de Quitdelingebure, Heinricus marscalcus lant- 
gravi. Acta autem sunt hee anno ab incarnatione domini millesimo 





Nr. 44. 45. 1195. 68 


centesimo nonagesimo quinto, indictione* quarta* decima, quarto idus 
Novenbris. 


? admitere — " h aus f korrigiert (nach Posse) ° ıdi“tione (nach Posse) 
i quarta korrigiert aus dem ursprünglichen tertia Vgl. Nr. 43. 


1195. Eekartsberga. 45. 


Hermann Landgraf von Thüringen bestätigt den wegen Wenzen- 
dorf zwischen Kaiser Heinrich VI. und dem Kloster Pforte ab- 
geschlossenen Tausch hinsichtlich der Hälfte des Dorfes, an der er 
selbst ein Lehnsrecht gehabt hat. Vgl. Nr. 43. 


Häschr. : Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an rothen seidenen 
Fäden, verletzt. Dresden H. St. A. Nr. 108. — D 32 (tit. Wenzen- 
dorf). T 14. | 


Drucke: Mürcker, Burggrafthum Meissen 403. Cod. dipl. Sax. reg. I, IT, 411. 
Deutsch: Wolff 1,225. Vgl. Pertuch 1, 51. Bertuch-Schamel I, 34. 


C. In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus dei gratia 
lantgravius Thuringie et palatinus Saxonie. Apud dominum domi- 
nantium eterne nos remunerationis premium consecuturos speramus, 
si pio benivolentie affectu religiosorum utilitatibus consulimus et eorum 
securitati cautela, qua possumus, in posterum prospieimus. Fidelium 
itaque universitati tam presentis etatis quam future posteritatis mani- 
festum esse volumus, quod gloriosissimus Romanorum imperator Hen- 
rieus, qui eo tempore marchiam liberam in sua potestate habebat, nobis 
presentibus et multis aliis principibus in Moguntia! villam quandam 
Wincendorph dictam, que partim ad marchiam, partim ad abbatiam 
Quidelingeburch attinebat, iudiciali sententia ecclesie Portensi sub 
titulo concambii contulit precedente consensu Burchardi de Scartfelt 
et omnium, qui eandem villam in beneficio possederant. Sane ut 
huius concambii contractus indissolubiliori stabilitatis firmitate con- 
staret imposterum, nos dimidietatem predicte ville, que nos iure bene- 
fieii contingebat, eidem ecclesie pro commutatione meliorum posses- 
sionum, que Vinne dicuntur, pro remedio anime nostre contulimus 
eum voluntate et consensu comitis Meinheri de Wirbene, qui hanc a 
nobis iure feodali susceperat, sed et voluntate et petitione Cfnemundi 
de Vargala et reliquorum fratrum eius, qui eandem ville dimidietatem 
ab predicto comite iure beneficii possederant. Verum ut hec con- 
cambii constitutio inviolabilis et inconvulsa in perpetuum permaneat, 
presentem paginam sigilli nostri inpressione' signavimus et idoneorum 
testium subscriptione confirmavimus, quorum nomina hec sunt: Wide- 
kindus abbas in Valle sancti Georgii, Leo cantor ibidem, Eckehardus 
scriptor, Vlricus magister Teutonici hospitalis, Bruno sacerdos, comes 
Guntherus et duo filii eius Guntherus et Heinricus, Heinricus de 


64 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Helderungin, Vdelscaleus de Uizenburc, Heinricus marscalcus et tres 
fratres eius, Herdeginus, Hermannus de Tundorph. Acta sunt hec 
anno ab incarnatione domini M^C*?XC?V», indictione XIII*. Data 
|| Eckehardesberch. || 


I Vgl. Nr. 43, A. 10, 


1196. 46. 


Ludolf Propst von Kaltenborn entscheidet einen Streit zwischen dem 
Kloster Pforte und Heinrich von Crumpo über den Zehnten eines 
Weinberges in Osforde auf Grund einer Schenkung des Bischofs 
Ulrich von Halberstadt (Nr. 21?) zu Gunsten des Klosters. 


Hdschr.: D 15° (tit, Odisforde). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 229. Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 302. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Ludolfus dei gratia Calde- 
burnensis ecclesie minister universis Christi fidelibus, quibus presentium 
series innotuerit, tam presentibus quam posteris in perpetuum. Quo- 
niam dei ecclesie indignis iniuriarum molestiis plerumque graviter 
adteruntur, idcirco quelibet eis adtinentia necessarie diligentie* con- 
scribuntur, ut, dum fraudulenter calumpniam humana machinatur 
astucia, rem certissime" proloquantur annixa veritate litterarum testi- 
monia. Proinde notum esse cupimus tam presentibus quam futuris, 
quod quidam Heinrieus de Crumpo pro decima vinee in Osforde coram 
nobis querimoniam deposuit, quod fratres Portenses eam possiderent, 
quam ipse a Cunone milite in Sutterhusen! iure beneficii liberrime 
suscepisset. In cause autem articulo dum iustam Vdelrici episcopi 
donationem fratrum Portensium privilegiorum de Porta monstrabat 
auctoritas, pars adversa appellationis diffugio litem protraxit et finem 
debitum proclamatione prepedivit. Inter hee dominus Gartolfus vene- 
rabilis Haluerstadensis ecclesie episcopus veniens ad nos, cum pars 
altera non comparuit, sui predecessoris racionabile datum ex privilegii 
adtestatione approbavit et, quidquid inde nostra ecclesia duce iusticia 
deffiniret /sic/, firmum et ratum in posterum esse decrevit. Nos ergo 
rei terminande diligentius intendentes ipsam decimam vinee a Portensi 
ecclesia iuste possessam testa (sic/ ecclesia nostra cognovimus et 
eandem inconeusse eidem Portensi ecclesie mansuram banni nostri 
munimine confirmamus, quicquid inibi plantatum est in presenti aut 
in futuro fuerit plantandum. Sunt autem hii testes: Hermannus abbas 
de Hilsenebureh*, qui et de Wimedeburch,? Wilhelmus prepositus de 
Horinbere*, Reinherus prepositus de Rusteleiben, canonici maioris 
ecclesie Ludolfus de Hessenheim*, Burchardus de Slatheimf, Cunradus 
canonicus sancte Marie, Cunradus capellanus episcopi, ministeriales 
Magdeburgensis ecclesie Erinfridus dapifer, Wernherus marscalcus, 
Heinrieus camerarius, Hermannus de Crumpo, Hermannus de Eluer- 
stete, Engelbertus prior de Caldenburn®, Lutherus cellerarius, Cun- 





Nr, 46—48, 1196—1197. 65 


radus, Florentius sacerdotes, Reinherus custos, Guntherus archipresbiter 
de Halstete, Balderamus archipresbiter. Acta autem sunt hec anno 
ab incarnatione domini M^C? LXXXX^ VI*, indictione quarta decima. 

* Verschrieben für diligenter oder fehlt ein Wort? — " certessime ° hilseneb 
? horinbc — * hessenh — 'slath — 5 caldenb 

1 Sotierhuusen 080. Sungerhausen. 3 Vgl. Jacobs, UB. des Klosters Ilsen- 
burg I], 537, A. 1. 


-— 


1196. Oktober 17. Rom, Lateran. 41. 


Papst Coelestin IIl. bestätigt dem Kloster Pforte die dem Kloster 
Goseck mit Zustimmung des Erzbischofs Siegfried von Bremen abge- 
kauften Besitzungen in Gernstedt. 


Hdschr.: D 26 (tit. Gernstete). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 331. 


Celestinus episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis abbati et 
fratribus Portensis monasterii salutem et apostolicam benedictionem. 
Iustis petentium desideriis dignum est nos facilem prebere consensum 
et vota, que a racionis tramite non discordant, effectu prosequente 
complere. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postula- 
tionibus grato concurrentes assensu possessiones in Gernstete, quas ab 
abbate et fratribus monasterii in Gozk de consensu et voluntate vene- 
rabilis fratris nostri Sifridi Bremensis archiepiscopi, cuius tutele ac 
dicioni monasterium ipsum in Gozk éonstat esse subiectum, sieut in 
eiusdem archiepiscopi scripto auctentico exinde facto plenius continetur, 
emistis, sicut iuste et pacifice possidetis*, vobis et per vos monasterio 
vestro auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio 
communimus. Ad maiorem vero firmitatem scriptum illud de verbo 
ad verbum huic presenti pagine iussimus inserendum, quod sic se 
habet : 

Es folgt die Urkunde Nr. 31. 

Nulli ergo omnino hominüm liceat hane paginam nostre confirma- 
tionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc 
attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum 
Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Late- 
rani XVI? kalendas Novembris, pontificatus nostri anno sexto. 

* possedistis possidetis 


1197. 48. 
Ludolf Erzbischof von Magdeburg, Heinbodo Abt in Berge und 
Ludolf Propst von Kaltenborn bekunden als vom Papst Coelestin LI. 
eingesetzte Schiedsrichter die Beilegung eines Streites zwischen. dem 
‘Kloster Pforte und dem Abt Widerold von Goseck betr. die Be- 
Gesehehltag. d. Pr. 8. Bd. XXX. 5 





66 Urkundenbuch des Kiosters Pforte. 


siteungen in (Gernstedt, welche Pforte von Abt Ermenold von Goseck 
gekauft hat. 

Haäschr.: Or. Perg. mit Einschnitten für drei Siegel. Pforte, Bibliothek B. 6. 
Dasselbe erscheint unfertig; am Schlusse fehlt der Punkt. Auch ist 
der Ort Gernstedt ebenso wenig wie in Nr. 49 genannt. Kopie hiervon 
T 296°. — Von einem andern, bessern Original sind genommen 
D 26" (tit, Gernstete). T 222 (T 2). 

Drucke: Schóttgen, Analecta 8 und Opusc. minora 361. Cod, dipl. Anhalt, I, 534. 
Deutsch: Wolff I, 232. Vgl. Schultes II, 390. Holsten, UB. des 
Klosters Berge 32. v. Mülverstedt II, Nv. 79. Boehme, Nachrichten II, 36. 


ji *Ludolfus divina favente clementia sancte Magdeburgensis ecclesiq 
archiepiscopus, Reimbodo abbas in^ Monte, Ludolphus prepositus 
Caldenburnensis. || 
Iustum et conveniens reputamus, ut, quod nobis et ecclesia teste 

rationabiliter fuerit ordinatum, robur accipiat firmitatis et auctoritatem 
debeat omnimodam optinere. Proinde tam presentibus quam genera- 
tioni omni, que ventura est, intimamus, quod fratres de Porta XVI 
mansos* CXXX marcis emerant ab Ermenoldo abbate de Gozk, qui 
sine consensu conventus sui eos dicitur vendidisse, sed Sifridi Bre- 
mensis archiepiscopi et fratris eius Teoderici comitis, qui erant pro- 
curatores ipsorum, coniventia et privilegio accedente, dyocesani@ vero 
episcopi, videlicet Halberstadensis, autentico incaute neglecto. Unde 
successor Ermenoldi Wideroldus abbas eosdem Portenses super iniusto 
contractu inpetens nos a sede apostolica iudices inpetravit. Post 
longam vero alterutro disputationem hoc equabili consilio eadem fuit 
inter eos discordia conplanata, ut Portenses fratribus de Gozk mansum 
unum talentum solventem* adiunctis X marcis in perpetuos usus dona- 
rent vel pro universo simpliciter XXX* marcas et sic Portenses in 
reliqum bona memorata quiete et sine questione qualibet optinerent. 
Hane ergo eorum conventionem, quam partis utriusque consensus 
voluntarius conprobavit, firmissimam perpetuo decernimus et ratam* 
haberi ae, ne quis in posterum retractare vel in questionem revocare 
presumat, auctoritate dei omnipotentis [et b^jeatorum apostolorum 
Petri et Pauli ac domini Celestini pape III, cuius in hoc negocio functi 
sumus auctoritate, districte et sub interminatione excommunicationis 
mandamus. Huius rei testes sunt Helembertus Hauelbergensis epi- 
scopus, Rukkerus maior prepositus Magdeburg, Heinricus decanus, 
Albertus camerarius, Heinricus prepositus Angarensis, magister Hugo 
eanonieus Hildensemensis, magister Johannes Goslariensis, magister 
Bernardus canonieus sancti Nicholai Magdeburgensis, Viggerus cano- 
nicus sancte Marie Magdeburg et Bernardus in Gratia dei et alii 
quam plures. Actum est hoc anno dominice incarnationis M? C^ XC* VIIe, 
indictione XY*, concurrente II*, epacta nulla. 

* In nomine sancte et individue trinitatis D und mit Chrismon T2  " de DT2 
* mansos in gernstete DT2 . dyocesiani ° predium talentum soluens DT? 
' firmiasimum — 5 ratum N" Loch im Original. 


——— —————— ————— 


Nr. 49. 1197. | et 


1197. .. 49. 


Abt Widerold von Goseck bekundet die Beilegung seines Streites 
mit dem Kloster Pforte betr. Besitzungen [in Gernstedti] durch die 
vom Papst bestellten Schiedsrichter. Vgl. Nr. 48. 


Häschr.: D 27 (tt. Gernstete). T 297. 


Druck: Deutsch: Wolff I, 235. Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 396. Ane- 
müller, UB. d. Kl. Paulinzelle 57. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Wideroldus divina 
favente clementia abbas in Gozk universis in Christo fidelibus. Signi- 
ficandum utile duximus tam presentibus quam generationi omni, que 
ventura est, quod fratres de Porta XVI mansos CXXX * marcis emerant 
à predecessore nostro Ermenoldo abbate, qui dyocesani episcopi, 
Ha[l|berstadensis scilicet, auctentico incaute neglecto sine consensu 
conventus sui eos dicitur vendidisse. Verum nos super iniusto con- 
tractu eosdem Portenses inpetentes a sede apostolica iudices archi- 
episcopum Magdeburgensem, abbatem de Monte, prepositum Calden- 
burnensem* inpetravimus, qui post longam alterutro disputationem 
equabili consilio discordiam inter nos hoc modo conplanabant, ut 
Portenses fratribus in Gozk predium talentum solvens adiunctis X 
marcis in perpetuos^ usus donarent vel pro universo simpliciter XXX* 
marcas et sic Portenses in reliquum bona memorata quiete et sine 
questione qualibet optinerent. Hane ergo conventionem, quam partis 
utriusque consensus voluntarius conprobavit, sieut predicti iudices 
auctoritate apostolica sub excommunicacione firmaverunt, ita nos quo- 
que cum unanimi consensu fratrum nostrorum firmissimam perpetuo 
decernimus et ratam haberi. Set ne quis in posterum hec retractare 
vel in questionem revocare presumat, sigili nostri inpressione robo- 
ramus et ydoneis testibus confirmamus, inprimis siquidem seniorum 
conventus nostri, quorum consilio et assensu hec acta sunt, nomina 
subnectentes, sacerdotum scilicet: Dithmarus* prior, Vto, Heidenricus, 
Sifridus, Mengotus, Hartmudus, Theodericus, Heidenricus, Bertoldus, 
Heidenricus, dyaconorum: Walterus, Poppo, subdyaconorum: Frideri- 
eus, Heinricus, Heinricus, Theodericus, Gernodus; deinde etiam aliarum 
sublimium personarum * nomina connectentes, scilicet: Euerhardus Mers- 
burgensis episcopus, Bertoldus maioris ecclesie prepositus ibidem et 
Heinrieus frater ipsius, Amilius abbas deSithegenbeche*, Albero abbas 
de Cella Pauline, Cunradus de Wirechusen castellanus de Gebichen- 
steinf et alii quam plures. Acta sunt hec anno domini M? C? XC» VII®, 
indictione XV *. | 

^ caldenburgensensem D  imperpetuos D ° Dichardus T Ein Mönch 
Thietmarus de Gozeke ist Zeuge in Nr. 31, Dorsualbemerkung. | personarum 
sublimium 7' ° sidechenbeche 7  ! gibechinsten 7 


97 


68 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1198. April 27. Rom, St. Peter. 90. 


Papst Innocene lll. bestätigt den Vergleich, den die von ihm be- 
stellten Schiedsrichter in dem Streit zwischen den Klöstern Pforte und 
Goseck betr. Besitzungen in Gernstedi su Stande gebracht haben. 
Vgl. Nr. 48. 


Hdschr.: D 27 (tit. Gernstete). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 237. Vgl. Potthast I, Nr. 109. 


Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis abbati 
et conventui Portensibus salutem et apostolicam benedictionem. Ea, que 
auctoritate apostolica amicabili sunt compositione sopita, firma debent 
et illibata consistere et, ne in recidive contentionis scrupulum rela- 
bantur, apostolico sunt munimine roboranda. Sane vobis significanti- 
bus ad audientiam nostram pervenit, quod, cum inter vos ex una 
parte et dilectos filios abbatem et conventum de Gozk super XVI 
mansis in Gernstete controversia verteretur, per venerabilem fratrem 
nostrum Magdeburgensem archiepiscopum et dilectos filios abbatem de 
Monte et prepositum de Caldenburnen, a sede apostolica iudices dele- 
gatos, tandem amicabilis composicio intervenit, quam a sede apostolica 
confirmari humiliter postulastis. Nos igitur vestris iustis postulationi- 
bus annuentes composicionem ipsam, sieut provide ac racionabiliter 
facta est et ab utraque parte recepta, auctoritate apostolica confirmamus 
et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino homi- 
num liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu 
temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, in- 
dignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum 
se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrum v^ kalen- 
das Maii, pontificatus nostri anno primo. 


1198. April 28. Rom, St. Peter. 5l. 


Papst Innocenz III. bestätigt dem Kloster Pforte dieselben Be- 
siteungen wie Bischof Bertold II. von Naumburg in Nr. 35. 
Hdschv.: D 29 (tit. Gernstete). 
Ungedruckt. 
Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis abbati 
et conventui de Porta salutem et apostolicam benedictionem. Cum a 
nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam vigor equitatis quam 
ordo exigit racionis, ut id per sollicitudinem offieii nostri ad debitum 
perdueatur effectum. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis 
postulationibus grato concurrentes assensu grangiam in Borsendorf 
cum molendino, bona in Mertindorf, bona in Puncwize, mansum unum 
in Gernstete, predium in Luchowe, quosdam etiam agros iuxta molen- 
dinum vestrum, curiam Werneri et agros eiusdem curie adiacentes, 
lapicidinam in monte Aldenburch et alia omnia, que in predictis locis 


Nr. 50—52. 1198—1199. | 69 


emptionis tytulo vel modo alio racionabiliter acquisistis, sicut in 
auctentico venerabilis fratris nostri B[ertoldi] Nuenburgensis episcopi 
perspeximus plenius contineri et ea iuste ac pacifice possidetis, vobis 
et per vos eeclesie vestre auctoritate apostolica confirmamus et pre- 
sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum 
liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu teme- 
rario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indi- 
gnationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum 
elus se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrvm IIII® 
kalendas Maii, pontificatus nostri anno primo. 


—— — 90 ee 


1199. Juni 14. Naumburg. 52. 


Bischof Bertold IL von Naumburg bekundet, dass er 41, Hufen 
in Leisslau vom Kloster Pforte durch Tausch für 2 Hufen in Gern- 
stedt erhalten habe. 


Häschr.: D 27 (tt, Gernstete). T 222. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 238. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Bertoldus huius nominis 
seecundus divina favente clementia Nuenburgensis episcopus.  Provi- 
dendum nobis solerter esse cognoscimus, ut ea, que de possessionibus 
ecclesiarum nostre dyocesis per mutuam distractionem vel concambium 
sub auctoritate nostra racionabiliter acta et ordinata fuerint, tali firmen- 
tur robore, ne aliqua forte posterorum temeritate retractentur vel in- 
fringantur. Universitati igitur fidelium tam presentium quam futuro- 
rum constare volumus, quod nos III?" mansis et dimidio in Lizelo*! 
L* solidos Aldenburgensis monete annuatim persolventibus a Portensi 
eeclesia universo eiusdem loci consentiente conventu sub tvtulo con- 
cambii receptis duos mansos in Gernstete^ XX solidos annuatim sol- 
ventes, quos bone memorie Theodericus quondam ecclesie nostre 
decanus stipendiis canonicorum nostrorum attribuerat, cum unanimi 
consensu et voluntate capituli nostri eidem Portensi ecclesie sub pre- 
dicto tytulo imperpetuum libere* possidendos contradidimus. Districta 
sane excommunicationis severitate prohibemus, ne aliqua in posterum, 
quod absit, ecclesiastica secularisve persona super eisdem bonis utram- 
libet ecclesiam inpetere vel hec, que nos rata fore censemus, retractare 
aut quolibet modo infringere presumat. Si autem presumpserit, ecclesia 
illa. eui primitus eadem bona, que inpetuntur, attinebant, pro altera 
respondeat et satisfaciat. Ut igitur huius concambii contractus stabili 
et rata firmitate inviolabilis perpetuo et inconvulsus@ permaneat, pre- 
sentem paginam exinde conscriptam duorum sigillorum, nostri videlicet 
et eeclesie nostre, inpressione signavimus et ydoneorum testium asti- 
pulatione communivimus, quorum nomina hec sunt: Hermannus* pre- 
positus maioris ecclesie Nuenburgí Cunradus scolasticus, Volquinus 


70 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


eustos, Gerlacus de Helderungen, Hugo de Warthe, Ludewicus de 
Saleke, magister Huwiciot, Hugo cellerarius, Gothefridus abbas de 
sancto Georgio, abbas de Burgelino, Hugo prepositus de sancto 
Mauricio, Cunradus prepositus de sancto Stephano de Ciza, Gerhardus 
prepositus de Aldenburg, Albero prepositus de Luseniz, Meinherus 
burgravius Misnensis, Heinricus burgravius de Burnstete, Heidenricus 
de Wetha, Hermannus de Saleke et frater eius Fridericus, Cunradus 
Kisline et alii quam plures. Acta sunt autem hec anno ab incarna- 
tione domini M*C9?XC?IX*, indictione 1III*? epaota! XXII*', XVIII 
kalendas Julii. Data Nuenburg in synodo solempni. 

* Lizenlo T * Gerinstede 7T ^ libere fehlt T * et inconvulsus fehlt T 
* Hartmannus 7 Der Propst heisst Hartmann in Nr. 57 (D, fehlt in T) und 
Nr. 58 (DT), dagegen Hermann in Nr. 59 (DT) Í Nuenburgensis 7 5 Vuuitio T 
^ Vor abbas leerer Raum T — ! epecta D 


! Leisslau nó. Camburg. 2 Statt ind. II. 


1199. Dezember 27. Magdeburg. | 99. 


Bischof Thimo von Bamberg bekundet, dass er auf Bitie des 
Grafen Siegfried von Orlamünde dem Kloster Pforte 3 Hufen in 
Kukulau übergeben und der Graf dafür seinem Bistum eine Hufe 
in Scuhg und eine halbe in Rethwitz gugeeignel habe. 


. Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an weissen 
leinenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr.123. Namen der Zeugen und 
Datierung heller und von anderer Portenser Hand geschrieben. Vogl. 
Posse 87, A. 1. — D 32" (tt. Kokelowe). T 191". 

Druck: Deutsch: Wolff I, 239. Vgl. Pertuch I, 101. Bertuch-Schamel I, 64. 
v. Reitzenstein 67a. v. Mülverstedt II, Nr. 20. 


C. || In nomine sancte et individue trinitatis. Tlihiemo divino 
nutu Babenbergensis episcopus cunctis dei fidelibus supernis aggregari 
civibus. Quia dispensationi nostre domus dei credita est, auctoritate 
eanonicali possumus et volumus menbris Christi prodesse subsidio 
temporali, ut et nos consortium capiamus in refrigerio perpetuali. Qua 
propter dilectis fratribus, Portensis cenobii monachis nunc sub vene- 
rabili abbate Winnemaro degentibus, tres mansos in Kokolowe XXX 
solidos annuatim solventes ad peticionem comitis Sifridi de Orlamunde 
resignante eos nobis Hartmanno, filio Hartmanni de Lóbdeburg, qui 
eos in beneficio habebat, cum omni utilitate contradidimus, pro quorum 
reconpensatione idem comes Sifridus de hereditate sua mansum unum 
in Seuhz talentum solventem et dimidium in Rethwiz* X**9 solidos 
nichilo minus solventem cum consensu heredum suorum episcopatui 
nostro in proprietatem perpetuam contulit, quos predictus Hartmannus 
pro supra dictis tribus mansis rursus a nobis in beneficium suscepit. 
Si qua igitur secularis potestas spiritalisve persona hoc concambium 





Nr. 53—354. 1199— 1200. 71 


molita fuerit convellere et in premissis bonis aliquam fratribus de 
Porta violentiam inferre, auctoritate divina et episcopali excommuni- 
catam se perhorreseat, donec digna satisfactione resipiscat. Ut autem 
hoc factum evidentius roboretur, indita est huic pagine sigilli nostri 
inpressio et testium ydoneorum per nomina subscriptio: Heinricus 
prepositas de Bibera, Ekkebertus prepositus in Thurinstat, Heidenricus 
prepositus de Sulce, Eberwinus prepositus in Colbecke, Godefridus, 
Heinrieus, Crafto Babenbergensis ecclesie canonici, laici Sifridus 
comes de Orlamunde, Cünradus et Hartmannus de Lóbdeburg, Cun- 
radus de Wolfesberg, Otto de Lutenbach, Fridericus de Mistelbach, 
Vlrieus de Öthelohisdorf, Albertus et Anno frater eius de Müchele, 
item Waltherus et Albertus frater eius de Muchele, Godescalcus et filii 
eius Heinricus et Godescaleus de Cale, Albertus de Echilberg, Cun- 
radus Puster, Fridericus de Muchele et alii quam plures tam spiri- 
tales quam seculares. Acta sunt hec in Magdeburg anno ab in- 
carnatione domini millesimo centesimo nonagesimo nono, sexto kalen- 
das Ianuarii, indictione tercia. 


* Oder rechwiz 


1200. [September -Dezember.!] 54. 


Landgraf Hermann von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte 
seine vor mehr als 40 Jahren von Heinrich Graf von Buch erworbenen 
Besitzungen in Osford, nachdem Heinrichs Sohn, Graf Hugold von 
Buch, im Landgerichte von Pforte 40 Mark empfangen und allen 
Ansprüchen entsagt hat. 

Hdschr.: D 15° (tit. Odisforde). 
Druck: Deutsch: Wolff L, 242. 

In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus divina favente 
clementia Thuringie lantgravius et Saxonie comes palatinus. Oportunum 
satis et necessarium agnoscimus, ut nos, qui deo auctore terrene pote- 
xtatis apicem tenemus, ecclesias dei et iustas earum possessiones sub 
nostra sitas dicione non solum benigne protectionis scuto ad presens 
tueamur, sed etiam in futurum contra emergentes causarum et grava- 
minum articulos circumspecte provisionis cautionem opponamus. Ea 
propter universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris mani- 
festum esse volumus, quod, cum Heinricus comes de Buch sine liberis 
adhuc existens patrimonium suum in Osfurde accedente unanimi 
eonsensu coniugis, fratrum et reliquorum heredum suorum partim pro 
remedio anime sue et parentum suorum, partim pro acceptione pecunie 
in presentia et per manum felicis memorie avunculi nostri, gloriosi 
imperatoris Friderici, Portensi ecclesie collecta manu in perpetuos et 
liberos proprietatis usus cum imperialis privilegii? auctoritate contra- 
didisset eademque ecclesia idem patrimonium, sicut in eodem privi- 
legio ipso perspeximus, per XL* et eo amplius annos quieto iure 
possedisset, tandem Hugoldus comes de Buch post obitum patris pre- 


72 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


missam ecclesiam super dicta possessione vehementer cepit inpetere et 
ius sibi in ea contra iustitiam vendicare. Quamvis igitur continuatione 
temporis lege prefiniti longa prescriptio et tocius iuris censura pre- 
nominatum patrimonium Portensi domui legittime defenderet, propter 
pacis tamen et quietis sue optinendam tranquillitatem fratres de Porta 
ex consilio nostro et prudentum virorum predicto comiti Hugoldo Lx* 
marcas argenti persolverunt, et ipse coram nobis in iudiciali placito, 
quod in Saxonia prope nemus castri nostri habuimus?, assidentibus 
Gozwino de Wangen sculteto simul et scabino, Geuehardo etiam et 
Gerardo fratre eius de Querenvorde, Alberto de Osterhusen, Dithmaro 
de Horenberch, Gartolfo de Geizele nichilo minus seabinis, acclamante 
Eilwardo precone de Vphusen omne, quod sibi quamvis iniuste usur- 
paverat, ius penitus abdicavit et deinceps nullam predictis fratribus in 
eadem possessione molestiam se illaturum publice sub distrieta cautionis 
censura confirmavit. Preter has autem LX* marcas dederant ipsi 
fratres pro possessione illa primo CX marcas et postmodum Sibotoni, 
germano comitis Hugoldi, XXIIII marcas et insuper multa sepe in equis 
et in aliis mobilibus. Ipsi etiam comiti Heinrico per aliquod (sic) 
annos usque in finem vite sue largam expensam honeste subministra- 
verunt, et sic in summam redactis hiis, que pro eodem patrimonio ab 
eis data sunt, CC marcas excedunt. Ut igitur predicta possessio Por- 
tensi* ecclesie in perpetuum salva et illibata permaneat, presentem 
paginam exinde conscriptam sigilli nostri inpressione signavimus et 
ydoneorum testium subscriptione communivimus, quorum hee sunt 
nomina: Ekkehardus prepositus Goslarie et prothonotarius noster, 
Fridericus comes de Bichelingen, Heinricus burgravius de Novo castro, 
Heinricus de Vokstete, Vdenscaleus de Uicemburch, Lutolfus de Berl- 
stete, Albertus de Wippere, Otto de Crebizuelt, Tammo de Werbene, 
Heinricus marscalcus noster, Guntherus dapifer noster, Gozwinus de 
Sangerhusen, Gothefridus de Tuteleiben, Albertus et Walterus de 
Muchele, Otto» de Scerenbeche. Acta sunt autem hec anno ab in- 
carnatione domini M°CC°, indictione quarta. 

& porteü Genetiv oder Dativ? ? Orto 

l Wegen ind. quarta. 2 Vgl. Nr. 13. 3 Nebe spricht in Ztschr. d. Harz- 
vereins XIX, 100, A. 4 die sehr wahrscheinliche Vermuthung aus, dass das Land- 
gericht bei dem Haine neben der Neuenburg, auf dem sogenannten Hainberge (süd- 
lich von der Neuenburg), gehegt und die Urkunde auf der Neuenburg verfasst ist. 


1202. 55. 


Winemar Abt, Konrad Prior und der Konvent su Pforte bekunden, 
dass Gerlach von Heldrungen, Domherr zu Naumburg, durch Schen- 
kung einer Hufe in Eberstedt und eines Fuders Wein in Merten- 
dorf in dem Kloster sich ein Seelgeräth gestiftet habe. 

Häschr.: Or. Perg. Sp. des Abtes von Walkenried ist abgerissen, Sp. des 
Abtes von Pforte an weissen leinenen Fäden ziemlich gut erhalten. 
Naumburg D. A. Nr. 48, 

Ungedruckt, 











: Nr. 55. 1202. 73 


| In nomine sancte et individue trinitatis. | Winemarus divino 
nutu abbas in Porta, Cunradus prior et reliquus conventus universis 
posteris suis* Portensis ecclesie fratribus tam prelatis quam subditis 
regulariter substituendis in perpetuum in eterna beatitudine pariter 
sibi coadunari. Quia generatio preterit et generatio advenit et futura 
tempora oblivione cetera operiunt. ut cognoscat generatio altera suc- 
cessorum et fratrum nostrorum ea, que in presentiarum statuimus et 
eis observanda in posterum transmittimus, scriptis hec eadem neces- 
sarum duximus exprimere et inviolabiliter tenenda firmiori memorie 
commendare. Manifestum itaque esse volumus fratribus nostris tam 
presentibus quam futuris, quod reverendus vir Gerlacus de Haldrungen, 
Nuenburgensis ecclesie canonicus, amicos sibi facere volens de mam- 
mona iniquitatis, qui eum recipiant in eterna tabernacula, pro remedio 
anime sue contulit eeclesie nostre mansum unum in Eberstede! annu- 
atim talentum argenti vel tres Erfordienses mensuras frumenti solven- 
tem et insuper carratam vini pecunia sua coemptam in Mertindorf 
nobis nichilo minus contradidit eo condicionis tenore, ut de censu eius- 
dem mansi simul et* vino sollempnis conventui refectio et servicium 
certo tempore anni exhibeatur, id est in festo sancti Arnulfi ipso 
Gerlaco superstite et post obitum eius in anniversario ipsius, ut scilicet 
ipso die et panis candidior et pulmenta meliora piscesque, si in hyeme, 
caseus, butirum et ova, si in estate dies occurrerit, fratrum refectioni 
apponantur, ut, dum corporalis eis consolatio tribuitur, spiritualis ab eis 
elus anime, qui hanc tribuit, per orationum suffragia inpendatur. Pre- 
dieti vero censum mansi, sive in loco, quem diximus, eum iugiter 
ecclesia nostra possideat sive in alium forte locum in futurum per 
concambium transponat, prior, quicumque tunc fuerit, simul cum vino 
debet accipere et de utrisque servicium, quod diximus, sine cuiusquam 
contradictione vel aliqua diminutione fideliter et plenarie conventui 
exhibere. Ut hec ergo nostra constitutio rata et in perpetuum incon- 
vulsa permaneat, presentem exinde paginam conscriptam venerabilis 
patris nostri Heidenrici? abbatis de Walkenrede simul et nostri in- 
pressione sigilli communivimus et testes ydoneos adhibuimus, quorum 
hec sunt nomina: Widikindus? abbas in Walkenriet, Alexander sub- 
prior in Porta, Amilius cellerarius, Erbo cantor, Cristianus portarius, 
Diethardus custos, Florentius, Waltherus, Hermannus monachi et alii 
quam plures boni testimonii viri. Acta sunt hec anno ab incarnatione 
domini M^ CC°]I°, indictione quarta*4. 

* posteris suis zweimal, dass zweite Mal ausgestrichen —— " pariter überge- 

* etin Rasur — ! constituit it ausgestrichen, tio übergeschrieben 
* Der. Schluss (vom ersten Zeugen an) ist zwar von gleicher Hand, aber mit 
dunklerer Tinte geschrieben. 

1 Eberstedt sw. Sulza. ? Heidenreich war zur Zeit nicht mehr Abt von 
Wulkenried, sondern wohl bereits von Morimund. | Vgl. Urkunden von Walken- 
red I, XXVf. 66. Der (zweite?) Nachfolger bedient sich noch seines Siegels. 
® Dieser Abt ist sonst unbekannt und im UB. v. W. nicht erwähnt. Er kann nur 
nach Bertold als zweiter Nachfolger Heidenreichs eingereiht werden, + Statt ind. quinta, 


Lej 


74 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1203. 90. 


Landgraf Hermann von Thüringen eignet dem Kloster Pforte eine 
Hufe in Eberstedt zu, die sein Ministerial Egelolf von Bendeleben 
demselben für 15 Mark verkauft hat. 

Häschr.: T 177. D 100° (tit. Ebirstete) ist weniger sorgfältig und lässt 
namentlich einen grossen Theil der Zeugen weg. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 246. 


In nomine sancte et individue trinitatis*. Hermannus divina 
favente clemencia Thuringie lantgravius et Saxonie comes palatinus. 
Ad hec nobis a divina largitate terrene potestatis apicem collatum 
cognoscimus, ut ecclesias Christi et ipsarum bona fide et iusto titulo 
acquisitas possessiones et possessas proprietates contra violentas impro- 
borum infestaciones scuto iusticie defensemus. Inde est, quod nos 
universitati fidelium tam presentis etatis quam future posteritatis 
manifestum esse volumus, quod Portensis ecclesie fratres data pecunia 
quindecim marearum mansum unum in Eberstede annuatim vel talen- 
tum vel tres frumenti mensuras Erfordienses solventem ab Egelolfo 
de Bendeleiben ministeriali nostro et^" uxore eius heredibusque suis 
consencientibus coemerunt. Quem* mansum uxor eiusdem Egelolfi, 
quia iuri eius attinebat, cum heredibus suis in manus nostras consi- 
gnavit eo condicionis tenore, ut idem maritus suus aliam ei posses- 
sionem tantumdem solventem in recompensacione contraderet, quod et 
fecit in villa, que Hunegyn nuncupatur*. Nos vero eundem mansum 
ab omni iure advocatorum, villicorum vel alia publica exactione liberum 
cum omni utilitate et attinenciis suis, viis et inviis, cultis et incultis 
Portensi ecclesie collecta manu heredum in liberam et perpetuam pro- 
prietatem contradidimus. Et ne aliqua* in posterum a quocumque 
violencia vel iniuria predicte ecclesie in eadem possessione irrogetur, 
districte per iuris severitatem prohibemus. Ut ergo hec nostra donacio 
rata et in perpetuum inconvulsa permaneat, presentem exinde paginam 
conscribi et sigilli nostri impressione! insigniri idoneorumque testium 
subscripeione fecimus communiri. Quorum nomina sunt hec: Herman- 
nus abbas de Gerroth, Ekkehardus prepositus Goslarie et€ protonotarius 
noster, Gerlacus de Heldrungyn canonicus Nuenburgensis, Hugo de 
Schidingin .canonieus Nuenburgensis, Reinhardus canonicus Nuen- 
burgensis frater eiusdem  Egelolfi, Manegoldus de Tannenrode et 
Erkembertus filius eius, Gormarus^ de Kirchberg, Widego de Kyrch- 
berg, Otto de Crebezenuelt ministerialis noster, Eckehardus de Novo 
castro, Rudolfus et Heinricus fratres eiusdem Egelolfi ministeriales 
nostri, Heinricus marscaleus noster, Guntherus de Slatheim dapifer 
noster, Cunemundus de Scherinburck! ministerialis noster et alii quam 
plures. Acta sunt hec anno ab incarnacione domini 1208, indictione sexta. 


* amen D. etfehit D * Quam T 1 quod — nuncupatur fehlt D  * aliq DT 
' jnpensione D Set fehlt D N" Gozmarus D ' scherinberg I 











Nr. 56—57. 1208, 75 


1203. Altenburg. - Ä | 57. 


Bischof Bertold IL von Naumburg bekundet, dass er die Besiteungen 
des Klosters Pforte in Kathewitg übernommen und demselben dafür 
die Besitzungen seines Stifts in Scobkowe überlassen habe. 


Häschr.: D 5^ (tit. Porta). 


Druck: Deutsch: Wolff I, 247. Vgl. Cod. dipl. Anhalt. I, 551. v. Mülver- 
stedt 1I, Nr. 194, 


In nomine sancte et individue trinitatis. Bertoldus divina favente | 
clementia huius nominis secundus Nuenburgensis episcopus. Equitatis 
ammonet racio et pastoralis exigit cure sollicitudo, ut securitati et paci 
ecclesiarum nostre* dyocesis non solum ad presens, sed etiam in 
posterum prospiciamus et tam ipsas quam ipsarum iusto tytulo et 
bona fide acquisitas possessiones et possessas proprietates contra emer- 
gentes questionum nodos et insolentes inproborum infestationes eccle- 
siastici muniminis et canonice auctoritatis tuicione corroboremus. Uni- 
versitati proinde fidelium tam presentis etatis quam future posteritatis 
manifestum esse volumus, quod nos Portensis ecclesie bona in Kothe- 
wiz cum adiacenti silva annuatim XII choros frumenti Nuenburgensis 
mensure maioris persolventia sub tytulo concambii perpetuam in pro- 
prietatem ecclesie nostre suscepimus, pro quibus eidem Portensi ecclesie 
bona nostra in Scobkowe! tria talenta et solidos XV annuatim solventia 
sub predicto tytulo contradidimus. resignante eadem bona Erkenboldo 
de Grizlawe in manus marchionis Theoderici et marchione in manus 
nostras nobisque prenominate Portensi ecclesie in liberam possessionem 
et perpetuam proprietatem ea cum consensu canonicorum nostrorum 
eontradentibus. Per severam sane districtionis ecclesiastice censuram 
et futuram districti iudicis animadversionem prohibemus, ne qua in 
presenti vel in posterum ecclesiastica secularisve persona huius con- 
cambii contractum immutare, convellere vel quolibet modo infirmare 
audeat vel Portensi ecclesie in eisdem bonis in Scobkowe gravamen 
vel dampnum aliquod inferre presumat. Ut huius ergo concambii 
constitucio in perpetuum rata et inconvulsa perseveret, presentem pagi- 
nam sigilli nostri inpressione signatam exinde conscribi fecimus et 
ydoneorum testium, qui huie actioni interfuerunt, subscriptione com- 
munivimus, quorum nomina hec sunt: Lvdolfus Magdeburgensis archi- 
episcopus, Wolferus Patauiensis episcopus, Theodericus Marsburgensis 
electus, Hertwicus Eistatensis episcopus, Hartmannus prepositus Nuen- 
burgensis, Cunradus decanus, Cunradus scolasticus, Volquinus custos, 
Gerlacus canonicus, magister Huwizio, Bernardus dux Saxonie, Ger- 
hardus? de Querenforde prefectus Magdeburgensis, Meinherus de 
Werbene prefectus Misnensis, Theodericus prefectus de Kirchberch®, 
Albertus de Droize, Heindenricus de Zanchenberch, Hugo de Hoiken- 
walt, Rudolfus et Guntherus fratres de Bvnowe, Reinhardus de Mincwiz, 
Reinhardus de Strele ministeriales ecclesie nostre et alii. quam plures 





16 Urkundenbuch des Klosters Tforte. 


tam layci quam clerici. Acta autem sunt hec anno ab incarnatione 
domini M*OC*III*, indictione VI“, in Aldenburg castro imperatoris. 

? nostrarum — P kirhberch 

1 Scobkowe wüstes Dorf s. Pforte, !|, St. 80. (nach Wolff I, 247 sw.) Flemmingen. 
Vgl. Lepsius, Hochstift Naumburg I, 268, A. 7. 3 Vielleicht verschrieben für 
Geuehardus, da nur dieser als Burggraf von Mugdeburg bekannt ist. Oder sollte 
Gerhard neben seinem Bruder das Amt verwaltet haben? Ueber Gerhard ron 
Querfurt s. Holstein in Geschichtsblätter f. Magdeburg VI, 47, A. 10. 


1204. a8. 
Bischof Bertold II. von Naumburg bekundet, dass er mi Zustim- 
mung seines Domkapitels das Dorf Tribun | Flemmingen] dem Kloster 


Pforte in Tausch gegen dessen Besitzungen in Steinbach, Stockheim 
und Dummernich übergeben habe. 


Hdschr.: D 33 (tit. Flemingen). 7' 282^. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 253. Vgl. v. Reitzenstein 68a. 


In nomiue sancte et individue trinitatis. Bertoldus secundus 
divina miseratione et clementia Nuenburgensis episcopus. Commisse 
nobis sollicitudinis racio et eiusdem racionis reddende sollicitudo ex- 
postulat, quatinus servorum dei utilitatibus et temporalium stipendiorum 
subsidiis providentia vigilantiori et cura propensiori inserviamus, ut, 
dum eorum paci et contemplative quieti accurate intendimus, nos quo- 
que ipsorum laboris et contemplacionis apud dominum participes in- 
veniamur. Fidelium itaque universitati constare desideramus, quod nos 
cum consensu canonicorum nostrorum dilectis fratribus nostris in Porta 
villam, que dicitur Tribun, sub tytulo et restitucione concambii contra- 
didimus cum omnibus attinentiis suis XII talenta reddituum annuatim 
persolventem, marchione Theoderico eandem villam nobis resignante, 
quam iure feodi a nobis tenuerat et eodem iure Bertoldo de Bobeluz 
contulerat, a quo item Albertus miles iure beneficii eam possederat. 
Hie sane notandum, quod pretaxati fratres de Porta eidem Alberto. 
eui restitucio eiusdem concambii assignata est, condignam pecuniam 
compromiserunt, ut omnem querimonie scrupulum et offendiculum, 
quod in presenti* aut in posterum posset emergere, eadem mediante 
pecunia consopiret, ut videlicet dominum suum prenominatum Bertol- 
dum ad benivolum eiusdem concambii consensum induceret et milites, 
qui parte eiusdem ville ab eo inbeneficiati fuerant, amicabili transactione 
amoveret, colonis ibidem remanentibus, quos ipsi monachi, si voluerint, 
a possessionibus illis, quas hereditario iure Francorum possident, com- 
petenti restitucione debent excludere. Termini autem prefate ville 
designati sunt ab adiacenti silva monachorum usque ad viam®, que 
dicitur Buchstraze, et item a confinio agrorum de Scobkowe usque ad 
agros claustri de sancto Mauricio. Porro in restitucione et commutatione 
buius concambii iam dieti fratres ecclesie nostre restituerunt possessiones 


Nr. 58--59. 1204. 77 


in Steinbach, possessiones in Stoccheim,! possessiones in Dummernich? 
eum omnibus pertinentiis suis, quas ipsi fratres quieto iure et libertate 
possederunt, que omnes absque adiacenti silva XV talenta censuali 
iure annuatim exsolvunt. Ut igitur huius concambii contractus stabilis 
imperpetuum et inconvulsus perseveret, presentis cautionis paginam 
sigilli nostri inpressione et vdoneorum testium subscripcione roboravi- 
mus distrietissime sub interminatione anathematis prohibentes, ne ali- 
qua spiritualis secularisve persona huius nostre constitucionis confir- 
mationem immutare aut rescindere aliquatenus presumat. Sunt autem 
testes hii: Sifridus abbas de Pigauia, Albertus abbas de Puzou, Cun- 
radus prepositus saneti Stephani* de Ciza, Hugo prepositus de sancto 
Mauricio in Nuenburg, Hartmannus prepositus maioris ecclesie ibidem, 
Cunradus decanus, Volquinus custos, Cunradus scolasticus, Hugo de 
Warte, Ludewieus de Saleke, Otto prepositus de Wirzeburg et canoni- 
eus Nuenburgensis, Gerlacus de Helderungen, Hugo de Scidinge, Otto 
de Lobdeburg, Siboto cellerarius, Otto cognatus magistri Cunradi omnes 
canonici in Nuenburg, layci Theodericus burgravius de Kyrchberg, 
Gerhardus burgravius de Liznich, Albertus de Droize, Erkemboldus de 
Grizlau, Reinhardus de Bobluz, Heidenricus de Weta, Hermannus 
advocatus de Saleke, Heinricus de Aldenburg, Heinrieus de Gernstete, 
Fridericus de Polenz, Heinricus de Camburg, Heinricus marscalcus et 
frater eius Cunradus camerarius, Guntherus de Bunowe et frater eius 
Rudolfus, Heinricus de Slatebach, Irimfridus de Sculscov, Bertoldus 
Albus? de Aldenburg. Acta sunt autem hec anno ab incarnatione 
domini M^ CC ? TIII*, indictione VI*3. 

* in presens 7. "ad uiam "usque D  * sancti Stephani fehlt T ? So T 
abbas D Vgl. Nr.60. 

I Vielleicht Dorf Stockheim sw. Grimma? 2 Nicht nachzuweisen, 3 Statt 
ind. VII. 


1204. März 28. 59. 


Bischof Berlold 11. von Naumburg bestätigt verschiedene von seinem 
Vorgänger Udo LI. genehmigte Verträge des Klosters Pforte theils mit 
dem Georgenkloster theils mit dem Moritgkloster in Naumburg beir. 
Erwerbungen in Kukulau, Instandhaltung des Mühlgrabens [kleine 
Saale], Nutzung auf dem Saalberge, Erwerbung eines Hofes vor dem 
Moritzthore und eines Weidichts durch das Kloster Pforte. 


Haschr.: D 33 (tit. Kokelowe), T 81. 


Druck: Deutsch: Wolff I, 250. Vgl. Pertuch I, 98 und Bertuch-Schamel 
I, 62, wo der Inhalt der Urkunde angegeben ist mit der Bemerkung: 
Acta sunt haec sub Udone secundo anno 1172. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Bertoldus huius nominis 
secundus divina favente gratia sancte Nuenburgensis ecclesie episcopus. 
Notum esse volumus tam presentibus quam futuris, quod venerabilis 





78 Urkundenbuch de: Klosters Pforte. 


abbas Rudegerus sancti Georgii et fratres sui possessiones, quas habue- 
runt in Kokelowe, cum omni utilitate sua abbati Adeloldo Portensis 
cenobii et fratribus eius contulerunt tali condicione, ut Portenses 
fratribus sancti Georgii ad duos cannales aquam provideant in molen- 
dino! in pede montis sito et fratribus sancti Mauricii ad unam rotam, 
quoniam? ipsi fratribus sancti Georgii terciam partem possessionum 
restituerunt. Statutum est etiam, ut Portenses alveum rivi purgent 
usque in locum, ubi nune sita est porta pomerii eorum, qui LX* III“ 
cubitis a molendino protenditur usque ad prefatum terminum, abhinc 
fratres saneti Mauricii usque ad pontem Aldenburgensium superiorem, 
inde fratres sancti Georgii usque ad suum. Porro quia nimia estatis 
vel ygemis intemperies penuriam aque solet efficere, subita inundatio 
vel glaciei inportunitas clausuram potest abrumpere, statutum est, ut 
Portenses, quantocius pro facultate sua possint, reparare festinent. 
Sciendum autem, quod abbas Rudegerus sancti Georgii liberam in 
monte eis, qui dicitur Salberg, tribuit facultatem ad reparandam clausu- 
ram molendini Si quid forte querimoniarum exortum fuerit vel inter 
ipsa claustra de purgando alveo vel a vicinis pro inundatione aque, 
pro sua parte quodlibet claustrum respondeat et emendet. Ratam etiam 
habemus emptionem, quam fecerunt Portenses fratres cum fratribus de 
sancto Mauricio sub preposito Gumfrido pro area quadam, que. est 
ante portam sancti Mauricii, et concambium salicti, quod est iuxta 
clausuram aque, quod acceperunt pro quadam area in Tuswiz. Quia 
igitur hec omnia in presentia predecessoris nostri pie memorie Utonis 
secundi et aliorum multorum racionabiliter terminata sunt, nos quoque 
approbamus et, ut in perpetuum rata permaneant et inconvulsa, sigilli 
nostri inpressione signavimus sub excommunicatione prohibentes, ne 
quis in preiudicium fratrum Portensium huic pagine obviare presumat. 
Datum anno domini M? CC^IHI*, indictione VII*, V? kalendas Aprilis. 
Testes sunt Hermannus prepositus Nuenburgensis, Cunradus decanus, 
Cunradus scolasticus, Volquinus custos, Gerlacus canonicus, magister 
Hvwicio, Meinherus prefectus Misnensis, Theodericus prefectus de 
Kyrchberg, Albertus de Droick*, Hugo de Hevkenwalde, Rudolfus et 
Guntherus de Bunowe fratres et alii plures. 


^ quoniam T d = quam D > Droisigk T 
I Handbemerkung in T: intellige molendinum in Aldenburg. 


1209. | 60. 
Bischof Bertold II. von Naumburg bekundet nochmals (vgl. Nr. 58) 
die Übergabe des Dorfes Tribun an das Kloster Pforte in Tausch 
gegen dessen Besitzungen in Steinbach, Stockheim und Dumernich. 

Hdschr.: Zwei Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). 1) Sp. heruus- 
geschnitten. Pforte, Bibliothek B.7 (P). 2) Sp. an mehrfarbigen seidenen 
Fäden gut erhalten. Dresden H. St. A. Nr. 146 (Dr). — D33° (tst. 

4 Flemingen). T 102, 








Nr. 60. 1205. 29 


Drucke: Lepsius, Hochstift Naumourg I, 266 (nach D). Borchgrave, Histoire 
des colonies Belges (Bruxelles 1865) 340 (nach Lepsius). Deutsch: Wolff I, 
258. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 36. 


C. ‚, In nomine sancte et individue trinitatis. || Bertoldus!* divina 
favente clementia Nuwenburgensis episcopus. Manifesta ratione simul et 
auctoritate cunctis liquet, quod et nos et omnes, quos pastorali regimine 
constituit dominus super familiam suam, non solum in spiritalibus, 
verum etiam in temporalibus servorum dei sub nostra cura degentium 
utilitatibus et commodis debeamus prospicere et in omnibus causis 
et negociis eorum autentica patrum et antecessorum nostrorum instituta, 
quibus contraire impium est, inviolabiliter custodire. Unde nos ex 
privilegiis a predecessoribus nostris Portensi ecclesie collatis intellexi- 
mus, quod ecclesia nostra velut" hereditario ad nos iure transmisit, 
ut tam nos quam omnes huius sedis successores de consensu capituli 
nostri? concambium illud, quod ab antiquo inter nostram et Portensem 
ecclesiam super bonis in Zmólne factum est, congruo supplemento 
eidem Portensi ecclesie de possessionibus episcopatus modis, quibus 
possumus, reconpensemus. (Cuius rei ut nos aliquam exequeremur 
portionem, villam, que dicitur Tribün, que per manus plurium laicorum 
feodali iure a nostra fuit ecclesia elongata et de qua fratres Portenses 
quam plura? susünuerunt gravamina, cum consensu fratrum nostrorum 
Nuwenburgensium canonicorum* prenominate Portensi ecclesie sub 
titulo et restitutione concambii cum omnibus attinentiis suis contradi- 
dimus, Alberto milite de Tribün eandem villam in manus Bertolli de 
Bobeluz et Bertoldo in manus marchionis Theoderici et marchione in 
manus nostras cum omni iure, quod in ea habuerant, resignantibus 
nobisque et ante et post reditum nostrum a curia Romana super 
altare beate Marie in Porta in perpetuam proprietatem liberam eam et 
absolutam offerentibus, Cunrado decano et Volquinof custode Nuwen- 
burgensis ecclesie presentibus et annuentibus, quos dominus papa 
coadiutores nobis et cooperatores in amministratione et procuratione 
episcopatus suis litteris delegavit. Termini autem prefate ville designati 
sunt ab adiacenti silva Portensium usque ad viam, que dicitur Buch- 
straze, et item a confinio agrorum de Scobkowe usque ad agros claustri 
de sancto Mauricio. Notandum sane, quod pretaxati fratres de Porta, 
ut de manibus laicorum, qui, ut diximus, eandem villam in beneficio 
a nobis habebant, absolute illam redimerent, pecuniam circa estima- 
tionem septingentarum marcarum hine inde dederunt et insuper 
ducentas carratas vini, colonis tamen inibi remanentibus, quos ipsi 
fratres, si voluerint, a possessionibus illis, quas hereditario iure Fran- 
eorum possident, conpetenti restitutione sine coactione possunt ex- 
eludere. In reconpensatione vero huius concambii iam dicti fratres 
ecclesie nostre restituerunt possessiones in Steinbäch, possessiones in 
Stöcheim,® possessiones in Dümernich^ cum attinentiis suis, quas ipsi 
quieto iure et iusto titulo diu possederant quasque item predictus 
marchio Misnensis a nobis, Albertus a marchione iure beneficii sus- 





80 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


ceperunt. Ut igitur huius concambii contractus stabilis in perpetuum 
et inconvulsus permaneat, presentem paginam exinde conscriptam 
sigilli nostri inpressione et idoneorum testium subscriptione roboravimus 
severe sub interminatione anathematis et censura ecclesiastice distri- 
ctionis prohibentes, ne aliqua in posterum ecclesiastica secularisve 
persona huius nostre constitutionis confirmationem convellere presumat 
aliquatenus aut inmutare. Testes autem hii sunt: Sifridus abbas de 
Pigaugia, Albertus abbas de Puzöv ! Otto prepositus maioris ecclesie 
in Nuwenburg, Hugo prepositus de sancto Mauricio in Nuwenburg. 
Cunradus decanus, Volquinus custos, Lódewicus de Salecke, Gerlacus 
de Heldrungen, Hüwizio scolasticus et ceteri canonici Nuwenburgenses 
Arnoldus prepositus maioris ecclesie in Cice,® Waltherus decanus, 
Alexander scolasticus et ceteri canonici Cicenses, laici Theodericus 
buregravius de Kyrchberg, Gerhardus buregravius de Liznic, Albertus 
de Drofze,? Erkenboldus de Gritzlaá*, Reinhardus de Bobeluz, Heiden- 
ricus de Weta, Hermannus advocatus de Salecke, Heinricus de Alden- 
burg, Heinricus de Gerinstede, Fridericus de Polenz, Henricus de 
Kamburg, Guntherus de Béínov? et frater eius Rudolfus, Henricus 
marscalcus et frater eius Cunradus camerarius, Henricus de Slatebách, 
Irimfridus de Culscóv, Bertoldus Albus de Aldenburg et alii quam 
plures tam clerici quam laici. Acta sunt autem hec anno ab incarna- 
tione domini millesimo ducentesimo quinto, indictione octava. (Text 
nach P.) 

Varianten in Dr (ausser unerheblichen | orthographischen Ab- 
weichungen): 


^ Bertoldus secundus ^ uelud * de — nostri fehlt “ plura sepius ° cum 
— canonicorum fehlt T volewino — * stochheim N" dumernich ' püzowe 
* nuenburg ! nuenburgenses  " cize  " droizch ° grizlawe — ? bfinowe 


—— — 


1205. [1206?] April 29. Rom, St. Peter. 61. 


Papst Innocenz IL. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schuts 
und bestätigt dessen Besitzungen, Rechte und Freiheiten. 


Häschr.: Or. Perg. Bleibulle ist abgerissen. Dresden H.St. A. Nr. 139. — 
D 4" (tit. Porta). 


Druck: Deutsch: Wolff I, 262. Vgl Pertuch I, 101. Bertuch-Schamel I, 64. 
Potthast I, Nr. 2764. 


| Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis Winmaro 
abbati de Porta eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regu- 
larem vitam professis in perpetuum. || Religiosam vitam eligentibus 
apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cuiuslibet temeritatis 
incursus aut eos a proposito revocet aut robur, quod absit, sacre religi- 
onis infringat. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postu- 
lationibus clementer annuimus et monasterium sancte dei genitricis et 





Nr. 61. 1205. 81 


virginis Marie de Porta, in quo divino mancipati estis obsequio, sub 
beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privi- 
legio communimus, in primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, 
qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque institutionem 
Cistereiensium fratrum in eodem monasterio institutus esse dinoscitur, 
perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quas- 
cumque possessiones, quecumque bona idem monasterium.in presentia- 
rum iuste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, 
largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis 
modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque succes- 
soribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus ex- 
primeuda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm 
est, eum omnibus pertinentiis suis, terris, vineis, pratis, silvis, aquis, 
usuagiis, piscationibus, pascuis, pasturis et molendinis ad usus mona- 
sterii tantum, grangias de Cusene, de Wincendorp, de Cocolou, de 
Scopecou, de Borsendorp, de Gernestede, de Cranewicz!, de Hechen- 
dorp, de Odesforde, de Lepicz, de Mirtendorp, de Tribun et pascua de 
Cazenrode cum omnibus pertinentis suis. Sane laborum vestrorum, 
quos propris manibus aut sumptibus colitis, tam de terris cultis quam 
inculüs sive de ortis et virgultis et piscationibus vestris vel de nutri- 
mentis animalium vestrorum nullus a vobis decimas exigere vel ex- 
torquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos liberos et 
absolutos e seculo fugientes ad conversionem recipere et eos absque 
contradictione aliqua detinere. Prohibemus insuper, ut nulli fratrum 
vestrorum post factam in monasterio vestro professionem fas sit abs- 
que abbatis sui licentia de eodem loco diseedere, discedentem vero 
absque communi litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. 
Quod si quis forte retinere presumpserit, licitum vobis sit in ipsos 
monachos vel conversos regularem sententiam promulgare. Illud 
districtius inhibentes, ne terras seu quodlibet beneficium ecclesie vestre 
collatum liceat alicui personaliter dari* sive aliu modo alienari* absque 
consensu totius capituli vel maioris aut sanioris partis ipsius. Si que 
vero donationes aut alienationes aliter, quam dictum est, facte fuerint, 
eas irritas esse censemus. Ad hec etiam prohibemus, ne aliquis 
monachus sive conversus sub professione vestre domus astrictus sine 
consensu et licentia abbatis et maioris partis capituli vestri pro aliquo 
fideiubeat vel ab aliquo pecuniam mutuo accipiat ultra pretium capituli 
vestri providentia constitutum nisi propter manifestam domus vestre 
utilitatem; quod si facere presumpserit, non teneatur conventus pro 
hiis aliquatenus respondere. Licitum preterea sit vobis in causis pro- 
pris, sive civilem sive criminalem contineant questionem, fratrum 
vestrorum testimoniis uti, ne pro defectu testium ius vestrum in aliquo 
valeat deperire. Insuper auctoritate apostolica inhibemus, ne ullus 
episcopus vel alia quecumque persona ad sinodos vel conventus forenses 
vos ire vel iudicio seculari de propria, substantia vel possessionibus 
vestris subiacere compellat nec ad domos vestras causa ordines cele- 
Gieschichteg.d. P1. S. Bd. XXX. 6 


82 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


hrandi, causas tractandi vel conventus aliquos publicos convocandi 
venire presumat nec regularem vestri abbatis electionem impediat aut 
de instituendo vel removendo eo, qui pro tempore fuerit, contra statuta 
Cistereiensis^ ordinis se aliquatenus intromittat. Si vero episcopus, in 
cuius parrochia domus vestra fundata est, cum humilitate ac devotione, 
qua convenit, requisitus substitutum abbatem benedicere et alia, que 
ad officium episcopale pertinent, vobis conferre renuerit, licitum sit 
eidem abbati, si tamen sacerdos fuerit, proprios novitios benedicere et 
alia, que ad officium suum pertinent, exercere et vobis omnia ab alio 
episcopo percipere, que a vestro fuerint indebite denegata. Illud adi- 
cientes, ut in recipiendis professionibus, que a benedictis vel bene- 
dicendis abbatibus exhibentur, ea sint episcopi forma et expressione 
contenti, que ab origine ordinis noscitur instituta, ut scilicet abbates 
ipsi salvo ordine suo profiteri debeant et contra statuta ordinis sui 
nullam professionem facere compellantur. Pro consecrationibus vero 
altarium vel ecclesiarum sive pro oleo sancto vel quolibet alio eccle- 
siastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio 
modo quiequam audeat extorquere, sed hec omnia gratis vobis epi- 
scopus diocesanus impendat; alioquin liceat vobis, quemcumque malue- 
ritis, catholicum adire antistitem gratiam et communionem apostolice 
sedis habentem, qui nostra fretus auetoritate vobis, quod postulatur, 
impendat. Quod si sedes diocesani episcopi forte vacaverit, interim 
omnia ecclesiastica sacramenta a vicinis episcopis accipere libere et 
absque contradictione possitis, sic tamen, ut ex hoc in posterum pro- 
priis episcopis nullum preiudicium generetur. Quia vero interdum 
propriorum episcoporum copiam non habetis, si quem episcopum 
Romane sedis, ut diximus, communionem habentem et de quo plenam 
notitiam habeatis, per vos transire contigerit, ab eo benedictiones vaso- 
rum et vestium, consecrationes altarium, ordinationes monachorum 
auctoritate apostolice sedis recipere valeatis. Porro si episcopi vel alii 
ecclesiarum rectores in monasterium vestrum vel personas inibi con- 
stitutas suspensionis, excommunicationis vel interdicti sententiam pro- 
mulgaverint sive etiam in mercennarios vestros pro eo, quod decimas 
non solvitis, sive aliqua occasione eorum, que ab apostolica benignitate 
vobis indulta sunt, seu benefactores vestros pro eo, quod aliqua vobis 
heneficia vel obsequia ex caritate prestiterint vel ad laborandum all- 
iuverint in illis diebus, in quibus vos laboratis et alii feriantur, eandem 
sententiam protulerint, ipsam tamquam contra sedis apostolice indulta 
prolatam duximus irritandam nec littere ille firmitatem habeant, quas 
tacito nomine Cisterciensis ordinis et contra tenorem apostolicorum 
privilegiorum constiterit impetrari. Paci quoque et tranquillitati vestre 
paterna in posterum sollicitudine providere volentes auctoritate aposto- 
liea prohibemus, ut infra clausuram locorum vel grangiarum vestrarum 
nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, 
hominem temere capere vel interficere seu violentiam audeat exercere. 
Preterea omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris; 





Nr. 61. 1205. 83 


Romanis pontificibus, ordini vestro concessas nec non et libertates et 
exemptiones secularium exactionum & regibus et principibus vel aliis 
fidelibus rationabiliter vobis indultas auctoritate apostolica confirmamus 
et presentis seripti privilegio communimus. Decernimus ergo, ut nulli 
amnino hominum lieeat prefatum monasterium temere perturbare aut 
eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet 
rexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro 
quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis 
profutura salva sedis apostolice auetoritate. Si qua igitur in futurum 
eeclesiastica secularisve persona hane nostre constitutionis paginam 
siens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commo- 
uita nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis hono- 
risque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpe- 
trata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine dei.et 
domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo 
examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua 
iura servantibus sit pax domini nostri Jhesu Christi, quatinus et hic 
fruetum bone actionis percipiant et apud distrietum iudicem premia 
eterne pacis inveniant. Amen. Amen. 


(0. P.) Ego Innocentius catholice ecclesie episeopus ss. (M.) . . 
In der Mitte: 
T Ego Petrus Portuensis et sancte Rufine episcopus ss. 


t Ego Iohannes Sabinensis episcopus ss. 
T Ego Nicholaus Tusculanus episcopus ss. 
Links für den Beschauer: 

T Ego Petrus tituli sanete Cecilie presbiter cardinalis ss. 

4 Ego Guido presbiter cardinalis sanete Marie trans Tiberim tituli 
Calixti ss. 

1 Ego Iohannes tituli sancti Stephani in Celio monte presbiter 
cardinalis ss. 

+ Ego C[inthius| tituli sancti Laurentii in Lucina presbiter cardi- 


nalis ss. 
T Ego Gregorius sancti Georgii ad velum aureum diaconus cardi- 
nalis ss. 


t Ego Hugo sancti Eustachii diaconus cardinalis ss. 

T Ego Guido saneti Nicholai in carcere Tulliano diaconus cardi- 

nalis ss. 

T Ego Gvala sancte Marie in porticu diaconus cardinalis ss. 
Datum Rome apud sanctum Petrum per manum lohannis sancte 
Marie in Cosmedin diaconi cardinalis, sancte Romane ecclesie cancel- 
larii, III kalendas Maii, indictione VIII * incarnationis dominice anno 
Mo QCo v o, pontificatus vero domni Innocentii pape lll anno nono.? . 


- Der Orbis pontificalis hut swischen den beiden Kreisen die Um- 
e* 


84 Urkundenbuch der Klosters Pforte. 


schrift: + fac mecum domine signum in bonum, im Felde, durch 
das Kreuz getheilt: 


sc8 8ca 
PETRVS | PAVLVS 
INNO | CENTIVS 

‚PP. III. 


Monogramm: BENE VALETE. 


a Durch Radieren aus dare und alienare verbessert " Cistreciensis ^ MeCC?VI? D 
(obwohl von dem Dresdner Original abgeschrieben) 


1 Dass Uranewig — auch Crenewitz geschrieben — unweit Gernstedi zu suchen 
ist, folgert Wolff 1, 268 mit vollem Rechte aus dem Umstande, dass die Urkunde 
des Bischofs Otto von Würzbury über eine Schenkung in Cramewitz v. J. 1217 
(Nr. 83) in D unter dem Titel Gernstete steht. Vermuthlich lag der Ort im süd- 
lichen Theile der jetzigen Taugwitzer Flur. Nach gütiger Mittheilung des Herrn 
"Superintendenten Naumann in Eckartsberga besass die Pfarre Hassenhausen in 
auswärtiger Flur 1575 ,,1 Stück ackers uuf dem leusehügel nicht weit von Rehe- 
hausen zwischen Tuugwitz und Crentzgütern gelegen‘‘; auch zeigt die Taugwitzer 
Fur nach Rehehausen und der Gernstedter Flur zu unter anderen folgende Pian- 
Stücke: Grenzgelängen, Grenzberge, Obergrenze, Untergrenze und — offenbar 
verstümmelt — Brenzengut. Ich kann mich nur der Vermuthung des genannien 
Herrn anschliessen, dass in diesen Namen Reminiscenzen an Oranewitz enthalten 
sind. Auch das Pförtner Erbbuch führt unter dem Titel Dagkwietz Bl. 61 ff. wieder- 
holt Kremitzer gut auf. * Das Pontifikatsjahr (IX statt VIII) stimmt nicht 
mit dem Jahre 1205 und ind. VIII. Die gleiche Urkunde ist für Walkenried 
(Urkunden des Stiftes W. I, S. 47) und für Heilsbronn (Hocker, Hatlsbronnischer 
Antiquitäten-Schatz. Supplem. 82) ausgestellt, für ersteres VI. id. Nov., ind. VIII, 
incarn. dom. a. MCCV, pontif. a. VIII, wobei das Pontifikatsjahr zu dem Jahre 
der christl. Zeitrechnung passt, für Heilsbronn dagegen einen Tag nach der Pförtner 
Urkunde und mit dieser gleich datiert (ind. VIII, MCCV, pont. a, nono). Vermutlich 
sind die Urkunden für Pforte und Heilsbronn 1206 ausgestellt, aber nach einer Vorlage, 
vielleicht eben der Walkenrieder, mit dem Jahre 1205, aus der dieses Jahr in sie 
übergegangen ist, während das Pontifikatsjahr der Wirklichkeit entsprechend. ge- 
ändert wurde, 


1207. Nach April 22.! 62. 


Bischof Engelhard , von Naumburg bestätigt die Uebergabe des 
Dorfes Tribun an das Kloster Pforte gegen Abtretung von dessen 
Besitaungen in Stembach, Stockheim und Dumermich. ( Vgl. Nr. 58.60.) 
Auch übergiebt er dem Kloster das Dorf Scobkowe in Tausch gegen 
Besiteungen in Kathewitz.? 

Hdschr.: D 34 (tit. Flemingen). 7 283." 
Auszug: Wolff I, 268. Vgl. v. Reitzenstein 70a. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Engelhardus divina 
misericordia Nuenburgensis episcopus. Commisse nobis sol[ljicitudinis 
ratio et eiusdem rationis reddende sollicitudo expostulat. quatinus 





Nr. 62, 1207. . Ab 


vrvorum dei utilitatibus et temporalium stipendiorum subsidiis pro- 
videntia vigilantiori et cura propensiori inserviamus, ut, dum eorum 
paei et contemplative quieti accurate intendimus. nos quoque ipsorum 
laboris et contemplacionis apud dominum  partieipes invenianıur. 
Fidelium itaque universitati constare desideramus, quod nos ante- 
cessoris nostri rationabile faetum approbantes pari devotione villam, 
que dicitar Tribun, fratribus de Porta sub tytulo et sufficienti restitu- 
cione concambii eum canonicorum nostrorum consensu contradidimus* 
eum. omnibus attinentiis suis, presertim cum nos ex eiusdem ecclesie 
antiquis privilegiis intellexerimus tam nos quam omnes successores 
nostros debitores existere. ut nos concambium illud, quod ab antiquo 
inter nostram et Portensem ecclesiam super bonis in Zmolne factum 
est, congruo supplemento eidem Portensi ecclesie de possessionibus 
episcopatus. cun se facultatis oportunitas obtulerit, reconpensare 
debeamus. Persulvebat autem eadem villa annua pensione XII talenta, 
que tamen per manus plurium lavcorum feodali iure a nostra ecclesia 
penitus fuit elongata. — Notandum sane, quod pretaxati fratres de 
Porta pro absolucionis redemptione circa estimationem DCC marcarum 
diversis laycis, qui ipsam in feodo habebant. dando distribuerunt, 
insuper CC carratas vini Alberto militi, qui eandem villam iure bene- 
firi possederat, persolverunt, ut omuem querimonie scrupulum et 
offendiculum, quod in presenti aut in posterum posset emergere, con- 
sopiret, ut videlicet dominum suum Bertoldum de Bobluz ad benevolum 
eiusdem consensum concambii induceret et milites, qui parte eiusdem 
ville ab eo inbeneficiati fuerant, amieabili transactione amoveret, 
eolonis ibidem remanentibus, quos ipsi monachi, si voluerint, a posses- 
sionibus illis, quas hereditario iure Hollendensium possident, competenti 
restitucione debent amovere. Termini autem prefate ville designati 
sunt ab adiacenti silva monachorum usque ad viam, que dicitur Buch- 
straze, et item a confinio agrorum de Scobkov usque ad agros claustri 
de sancto Mauricio. Porro in restitucione et commutatione huius con- 
cambii iam dicti fratres ecclesie nostre restituerunt possessiones in 
Steinbach. possessiones in "tocheim, possessiones in Dumernich cum 
omnibus pertinentiis suis. quas ipsi fratres quieto iure et libertate 
possederunt. que omnes absque adiacenti silva XV talenta censuali 
lure annuatim exsolvunt. Preterea villam quandam, que dicitur Scobkou, 
II talenta et dimidium annuatim persolventem eisdem fratribus sub 
nomine concambii contulimus, pro qna ipsi fratres predium quoddam 
in Cotewize XII mensuras frumenti et XII solidos annuo proventu 
persolvens ecclesie nostre in reconpensatione restituerunt. Ut igitur 
huius concambii contractus stabilis in perpetuum et inconvulsus perse- 
veret, presentis caucionis paginam sigilli nostri inpressione et ydoneorum 
testium subscriptione roboravimus sub interminatione anathematis pro- 
hibentes, ne aliqua spiritalis secularisve persona huius nostre con- 
stitueionis confirmationem immutare aut rescindere aliquatenus presumat. 
Sunt autem testes hii: Otto prepositus maioris ecclesie in Nuenburg, 





86 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Sifridus abbas Pigaugensis, Hugo prepositus de sancto Mauricio, 
Cunradus decanus, Volquinus custos, Ludewicus de Saleke, Gerlacus, 
magister Huwicio cum ceteris Nuenburgensis ecclesie canonicis, 
Heinricus abbas de sancto Georgio, Albertus abbas de Puzaugia, 
Iohannes prepositus de sancto Stephano, Albertus abbas de Burgelino, 
Arnoldus prepositus maioris ecclesie in Cize, Waltherus decanus, 
Alexander scolasticus et ceteri canonici Zicenses, Theodericus marchio 
Misnensis, Cunradus marchio de Lusiz, Theodericus burgravius de 
Kyrchberg, Albertus de Droize, Erkemboldus de Grizlau, Heidenricus 
de Weta, Rudolfus de Bunowe, Volquinus marscalous et alii quam 
plures. Acta autem sunt hec anno ab incarnatione .domini M*CC^VIFP, 
indictione X.* 
* contulimus 7 


11207. April 22 ist Engelhard zum Bischofe geweiht. Vogl. v. Mülverstedt II, 
Nr. 286. 2 Auch dies scheint nur Bestätigung eines früheren Tausches zu sein. 
Vgl. Nr. 57. a 


1208. 63. 
Bischof Konrad von Halberstadt schlichtet einen Streit zwischen 
dem Kloster Pforte und Heinrich von Sotierhausen über Weinbergs- 
und andere Zehnte in Osforde. 
" Häschr.: D 16 (tit, Odeaforde). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 274. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus divina pro- 
videntia sancte Halberstadensis ecclesie episcopus in perpetuum. Qui- 
cumque contractus in nostra presentia racionabiliter contrahuntur, ne 
procedente tempore per malignorum calumpnias convellantur, iustum 
est et maxime consentaneum racioni, ut nostro firmitatis robore ro- 
borentur. Ea propter noverint universi, quod, cum inter dilectos 
nostros abbatem et monasterium de Porta ex una parte, ex altera vero 
Heinricum de Suttenhen! super decima tam vinearum quam etiam 
aliorum proventuum allodii in Osforde, quam a nobis idem Heinricus 
iure feodali tenere dicebat se constanter, multo fuisset tempore lis 
suborta, nos tandem, ut nostri intererat, hanc inter eos discordiam 
complanare volentes partes nostras ad bonum pacis interponere cura- 
vimus studiose. Perspecto tandem privilegio? domni et predecessoris 
nostri felicis recordationis Vlrici episcopi, quo ipsi monachi plurimum 
innitebantur, sufficienter nobis constitit ex eodem prefatum domnum 
nostrum de consensu maioris capituli decimam eis antique vinee 
contulisse, cui etiam donationi* prebentes assensum ratam habuimus et 
decrevimus esse standum, prefatum Heinricum ad hoc monitis nostris 
inducentes, quod ipse predicte decime, antique vinee videlicet, renun- 
ciavit omnimodis coram nobis. Unde taliter inter eos de consensu 
mutuo medium fecimus statuentes, ut predicti monachi decimam vinee 





Nr. 62—64. 1208. 87 


memorate, sicut ex donatione domini nostri iusto tytulo possederunt, 
deinceps quiete percipiant et ea libere perfruantur, Heinrico decimam 
nove vinee in agris cultis plantate^ et omnium proventuum allodii in 
Osforde annis singulis persolventes. Totidem etiam pullos, quod areas 
ipsa villa prius habebat, annua pensione persolvent, ipsius decima- 
torem, qui iuratus predictam decimam colligat, in pacientia tollerantes 
ef in curia sibi locum ad reponendam decimam assignantes, et sic 
amnis controversia, que inter eos habita fuit, mediantibus nobis con- 
corditer est sopita. Sane hoc etiam addendum esse decrevimus, ut 
«eundum privilegia ab apostolicis pluribus ordini eorum indulta, quas- 
cumque in novalibus suis vingas inibi plantaverint, absque alicuius 
contradictione eis permaneant illibate. Huius rei testes sunt maioris 
ecclesie nostre, canonici Wernherus prepositus, Burchardus decanus, 
Fridericus vicedomnus, Almarus* saneti Pauli prepositus, Meinhardus 
archidvaconus; Heinricus de Cunradisburg, Fridericus de Eilwardis- 
dorp abbates, Lvtolfus Caldenburnensis prepositus, eiusdem loci prior, 
de Nangerhusen prior, Aluericus de Stigeliz, Nycolaus sacerdos de 
Velthem, Cunradus de Vroburch, Reinoldus sanete Marie canonicus, 
Heinricus. sacerdos, Wilhelmus capellani nostri; layci vero Gozwinus 
de Sangerhusen, Gothefridus de Sutterhen, Vlricus Cnuvel, Heiden- 
ricus de Ormunde, Geuehardus de Dieringe, Hermannus Verkiln, 
Arnoldus de Querenuorde et alii quam plures. Acta sunt hec dominice 
incarnacionis anno MUUC°VIl®, indictione XI*, anno ordinationis nostre 
VII. Ne ergo super hac ordinatione nostra aliquod? in posterum 
ambiguum habeatur, duo privilegia inde conseripta sigilli nostri in- 
pressione fecimus insigniri, nnum fratribus de Porta, aliud Heinrico 
pe dieto ad rei evidentiam erogantes districteque sub interminatione 
anathematis inhibentes, ne quis hinc inde contra prescriptam ordina- 
tionem quacumque presumptione venire presumat. Datum per manum 
Theoderici notarii. 


® Anscheinend aus donationem korrigiert — " plantare ° Almanrus — ^ alij 
I In der Urk. d. Bisch. Friedrich von Halberstadt v. J. 1216. Okt. 18 heisst er 


Heinricus de Suthirshusen, und nach Nr. 46 hutte Heinrich von Crumpo den 
Zehnten ron Cuno miles in Sutterhusen zu Lehen gehabt, — ? Vgl. Nr. 21. 


1208. | | 64. 


Landgraf Hermann von Thüringen bekundet, dass der Naumburger 
Domherr Gerlach von Heldrungen nebst Bruder und zwei Neffen dem 
Kloster Pforte etwas mehr als 10 Ilufen in Vehra übergeben habe, 
und ertheilt der Schenkung seine Bestätigung. 


Hdschr.: D 35 (tit, Ver). T 302, 


Drucke: Corssen 336. Deutsch: Wolff I, 269. Vgl. Pertuch I, 101. Bertuch- 
Schamel I, 65. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus dei gratia 


88 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


lantgravius Thuringie et comes palatinus Saxonie. Collate nobis a 
domino potestatis beneficio et pietatis ratione constringimur religioso- 
rum temporalibus subsidiis promovendis accuratius intendere et eorum 
subsidiorum debite confirmationi propensiori studio curam inpendere. 
Hinc est, quod nos dilectorum nobis fratrum in Porta utilitati simul 
et cautele sollicite providentes fidelium universitati constare volumus, 
quod Gerlacus de Heldrungen Nuenburgensis ecclesie canonicus et 
germanus frater suus Heinricus de Heldrungen cum duobus filiis suis 
Hartmanno et Theoderico paulo amplius quam X. mansos in Ver! ipsis 
iure hereditatis et proprietatis attinentes ecclesie Portensi cum omnibus 
attinentiis suis, pascuis, pratis, cultis et incultis, viis et inviis, piscationibus, 
salictis, cum unanimi heredum suorum consensu pro remedio animarum 
suarum devote contulerunt. Porro prefati iam viri, scilicet Gerlacus 
cum predictis fratruelibus suis, in presentia nostra in Ekehardisberc 
constituti presentibus pluribus nobilibus, scilicet comitibus, viris liberis 
et ministerialibus nostris, easdem possessiones iterata donatione super 
reliquias iam dicte Portensi ecclesie sine alicuius contradictione pari 
devotione obtulerunt, quas nos potestatis et auctoritatis nostre legittima 
confirmatione cum debita solempnitate per sententiam eidem ecclesie 
corroboravimus. Igitur ne huius donationis et nostre confirmationis 
constitucio aliqua in posterum humane machinacionis malicia aut tergi- 
versationis astucia convelli possit, mutari aut imminui, presentis pagine 
huius rei tenorem continentis cautionem ob perpetue firmitatis indicium 
sigilli nostri inpressione et ydoneorum testium subscriptione commu- 
nivimus, quorum nomina sunt hec: Ekehardus prepositus, Heinricus 
notarius, Lambertus comes de Tunna, Hugoldus comes de Buch, Mane- 
goldus de Rode, Theodericus camerarius de Appolde, Fridericus de 
Muchele, Dithmarus de Willerstete et Hertwicus frater suus, Otto de 
Crebizvelt. Herdegenus de Gozirstete et alii quam plures. Acta sunt 
hec anno ab incarnatione domini M* CC? VII. ) 


I Vehra sw. Weissensee. 


1208. [September-Dezember.] | 63. 


Albert Erzbischof von Magdeburg, Albert Domdechant und Johannes 
Propst des Klosters U. L. Frauen daselbst, vom Papst verordnete 
Richter, entscheiden einen Streit zwischen dem Kloster Pforte einer- 
seits und dem Priester Hermann von Wallendorf und Abt Konrad zu 
Merseburg andrerseits betr. das Zehntrecht über die Besitzungen des 
Klosters Pforte in Löpitz. 


Hdschr.: D 13 (tit. Lepizc). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 271. Vgl. v. Mülverstedt II, Nr. 321. 


Albertus dei gratia archiepiscopus et Albertus decanus et Iohannes 
prepositus sancte Marie Magdeburgensis, iudices a summo pontifice 





Nr. 65 - 66. 1208— 1209. 89 


delegati, omnibus Christi fidelibus, ad quos presens pagina pervenerit, 
salutem in salutis auctore. Volvitur tempus et est hominis vita brevis, 
propter quod ea, que racionabiliter nunc aguntur. subito recederent 
tempore recedente, nisi testimonium scripturarum ea transferret ad 
noticiam futurorum. Ka propter notum esse volumus tam presentibus 
quam futuris, quod visis privilegiis et instrumentis, aliis rationibus 
etiam et allegationibus diligenter auditis, que abbas Portensis et fratres 
sui pro sua parte et Hermannus sacerdos de Waldendorf et Cunradus 
abbas Mersburgensis, qui ipsius ecclesie est. patronus, pro sua exhibere 
vel proponere curaverunt super causa decimarum bonorum Portensium 
in Lepizc, quas dictus abbas et sacerdos ad suam ecclesiam in Walden- 
dorf cum iure decimationis tum racione cuiusdam transactionis, que 
pro decimis ipsis olim facta dicebatur, attinore dicebant, de consensu 
partium in nostris manibus utrimque fide prestita, quod super his 
omnibus nostro starent arbitrio, taliter fuimus arbitrati: videlicet absol- 
vimus abbatem Portensem et suam ecclesiam ab inpeticione decimarum 
dictorum bonorum, que a dicto H. sacerdote petebantur vel iure decima- 
tionis vel iure, sicut ipse asserebat, transactionis. et salvo iure et 
tenore privilegiorum, que apostolica sedes indulsit eisdem, misericordia 
moti super paupertate loci et laboribus et expensis prefati sacerdotis 
arbitrando duximus, quod Portenses darent tres marcas argenti dieto 
sacerdoti et decem marcas ad conparandos aliquos reditus ecclesie 
supra dicte in Waldendorp. Cum igitur de consensu partium a nobis 
hoe arbitrium sit prolatum, auctoritate, qua fungimur, sub anathematis 
interminatione districtius inhibemus, ne quis contra hoe nostrum arbi- 
trium aliquid ausu temerario audeat attemptare, statuentes, quod, qui 
contra hoc facere presumpserit ullo modo, sine recuperatione cadat a 
causa. Testes huius rei sunt Walterus maior prepositus, Sifridus pre- 
positus sancti Sebastiani, Wernherus de Sconewalde, magister Gernan- 
dus canonici maioris ecclesie Magdeburgensis, Bernhardus prepositus 
et Bernhardus prior in Gratia dei et magister Wizcio scolasticus Nuen- 
burgensis et alii quam plures. Acta sunt hec anno ab incarnatione 
domini M*CC* VII», indictione XII*. Ego Cunradus abbas Mers- 
burgensis ad hanc paginam meum sigilum appono in testimonium, 
ut seiatur de voluntate nostra istud arbitrium factum esse. 


[1209 —1228.! 12201] 66. 

Bischof Bruno II. von Meissen ertheilt zum Verkauf einer Hufe 

in Hummelstedt seitens seines Bruders Konrad von Porstendorf' an 
das Kloster Pforte seine Zustimmung. 


Hdschr.: D 20 (tit. Borsendorf). T 205. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 325. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Bruno II“ dei gratia 


90 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Misnensis episcopus. Quoniam facta hominum aliquando aut ignorantia 
posterorum confundit aut pravorum ingeniositas pervertit, universis 
Christi fidelibus intimamus. quod Cunradus de Borsendorf, carnalis 
frater noster, unum mansum de predio suo in Ummelstede in usus ecclesie 
Portensis vendidit cum omni utilitate ot proventu in pascuis, pratis et areis, 
molendini loco, salicto, monte locandis vincis apto et arbustis eidem 
monti adiacentibus, sexaginta marcas argenti recipiens sub hac forma: 
XX" marce* anno primo solventur, reliqua^ vero pecunie pars hoc 
remanet ordine* persolvenda, ita quod singulis annis X marce ei, si 
vixerit, aut si obierit, hiis, quibus ipse vivens destinaverit presentandas, 
in certo termino presententur. Cum igitur noster iuste super eo con- 
sensus requirendus existat, ob reverentiam eiusdem loci nostrum 
assensum gratanter eidem contractui adhibentes factum idem presentis 
pagine et sigilli nostri munimine roboramus. Testes huius rei sunt 
Winemarus abbas, Gotscaleus camerarius, Theodericus subportarius, 
Wernherus grangiarius, Ekkehardus de Kyrchberg, Bruno de Lobeniz! 
Ortolfus de Burnewiz, Sifridus de Hartmannisdorf, Ortuinus Niue- 
lungus, Albertus, Stephanus, Theodericus ! Cunradus, Reinboto milites 
et alii. 


^ marcás D marcas T "aliqua D * ordine remanet T Lubenytz T 
* Nuieburgus 7 f Lidicus T 
I Wegen Bischof Bruno von Meissen. Es scheint, dass die Hufe, welche 
Pforte von Konrad von Porstendorf in Hummelstedt kauft, identisch ist mit der 
Hufe, welche das Kloster nach der Urk. des Papstes Honorius III. v. J. 1290. 
Nor. 9 von demselben in Porstendorf erworben hat. Dass nämlich Hummelstedt 
ın dem Wirthschaftsbezirk von Porstendorf gelegen hat, erhellt auch daraus, dass 
die Urk. über diese Erwerbung in D unter dem Titel Borsendorf steht. — Unter 
dieser Annahme ist die Urkunde nicht später als 1220, wahrscheinlich aber in dies 
Juhr zu setzen. 


[1209.!] März 2. Rom, Lateran. 6. 


Papst Innocenz [III]! ernennt den Abt von Pforte zum Visi- 
lator des Katharinenklosters in. Eisenach. 


Hdschr.: Kopie, Papier. Dresden H. St. A. Kop. Buch Nr. 8962. 
Drucke: Pertuch I, 287. Bertuch-Schamel I, 187. Vgl. Wolff II, 560. 


Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio abbati 
Portensi salutem et apostolicam benedictionem. Dilecte in Christo 
filie abbatissa et moniales sanctae Katherine in odorem ungentorum 
tuorum currentes nobis humiliter supplicarunt, ut earum curam in 
spiritualibus tibi personaliter committere dignaremur. De tua itaque 
honestate ac religione plenam in domino fiduciam obtinentes et 
sperantes per te illas spiritualiter profecturas, discretioni tue per 
apostolica scripta mandamus, quatenus earum sollicite curam gerens 
yemel in anno eis officium salutifere visitationis impendas professionique 





Nr. 61--68. 1204 -- 1209. or 


monialium ipsius monasterii, sicut tibi de monialibus tui ordinis a 
sede apostolica est indultum, intersis et eas in monachas benedicas 
monachalem habitum eis largiendo. Datum Laterani VI nonas Martii, 
pontificatus nostri anno XI. 


l Wäre die gewöhnliche Annahme, dass das Kutharinenkloster in Eisenach 
erst 1214 oder 1215 gestiftet sei (vgl. Ztschr. f. thüring. Gesch. V, 14. VIII, 920), 
richtig, 30 könnte nur Innocen: IV. 1254 die Urkunde erlassen haben. Doch hat 
bereits Winter, Cistercienser II, 41 den Irrthum nachgewiesen. und die Urkunde 
Innocenz III. zugetheilt. Einen weiteren Beweis liefert ein Brief des Abtes Hermanr. 
von Corvey (Schöttgen und Kreysig, Nachlese IV, 562 nach Murtene et Diwand, 
Collect. vet. script. I, 1218), in weichem er 1227 die s. Polycarpi episcopi et 
martyris rom Lundgrafen Ludwig sich Nonnen ausbittet und schrabt: Quoniam 
de probitate, castitate, modestia et laudabili conversatione sororum apud 
x. Katharinam in Ysenach dominus Winemaru-, venerabilis abbas in Porta, 
«pecialiter nobis retulerit ete, — Offenbur hat Winemar in seiner Eigenschaft als 
Visitator sich so geáussert , und dies Amt hat der Pfortner Abt schon von Innocenz III 
erhalten. 


1209. Dezember 26. Bei Terni. 68. 


Kaiser Otto IV. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schutz, be- 
stätigt seine Besitzungen und Rechte und gestattet ihm von Freien 
und Reichsministerialen, ohne besondere kaiserliche Erlaubniss vorher 
nachzusuchen, Güter zu erwerben. 


Häschr. : Or. Perg. von Portenser Hund (vgl. Posse 3, A. 1, 10, A.3. 19 
Taf. VIII, b). Sp. von rothem Wachs an rothen und grünen seidenen 
Fäden, gut erhalten. Dresden H. St. A. Nr.165. — D6 (tit. Porta). 

Drucke: Pertuch I, 39 (vgl. 102). Bertuch-Schamel I, 27 (vgl. 65). Meibom, 
Ser. rer. Germ. III, 159. Thur. sacr. 831. Origg. Guelf. III, 795. 
r. Bocholtz- Asseburg, Asseburger UB. I, 49. Deutsch: Wolff I, 277. 
Vgl. Schóttgen 62. Schultes Il, 457. Böhmer, Reg. imp. Otto IV. 
Nr.100. Böhmer-Ficker Nr. 342. Cod. dipl. Anhalt. I, 575. 


C. In nomine sancte et individue trinitatis. Divina favente 
clementia Otto quartus Romanorum imperator semper augustus im- 
perpetuum. ' Imperialem decet munificentiam religiosam vitam pro- 
fessis in hiis. que ad utilitatem ecclesiarum pertinent, suum parare 
presidium, ne cuiuslibet temeritatis incursu indebite patiantur detri- 
mentum. Ea propter in proposito habentes non solum ea, que a 
divis antecessoribus nostris imperatoribus pro ecclesiüs utiliter sunt 
ordinata, servare, set etiam, si quid minus actum est, prout intel- 
lexerimus et poterimus, supplere, ob reverentiam intemerate genitricis 
dei Marie venerabile ac dilectum nobis monasterium in Porta ordinis 
Cistertiensis cum omnibus hominibus et possessionibus, quas in presen- 
tiarum canonice possidet et in futurum iustis modis parante domino 
poterit adipisci , in nostram et imperii protectionem et spetiale patro» 
cnium suscipimus imperiali auctoritate confirmantes eidem monasterio 


99 | Urkundenbueh des Klosters Pforte. 


possessiones eum omuibus suis pertinentiis, in quibus hec propriis 
duximus exprimenda vocabulis: loeum ipsum, in quo prefatum 
monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis, grangias, sci- 
licet de Cusende cum pertinentiis suis, aliam, que vocatur Wincendorp, 
aliam, que dicitur Cocolou, aliam, que vocatur Bursendorp, aliam, 
que vocatur Scopecou, et Hummelstede! cum molendino et cum adia- 
cente vinea, insuper vineas, que adiacent Wincedorp grangie supra 
seripte, cum molendino et cum piscatione et frutecto et salicto, pre- 
terea aliam grangiam, que vocatur Gernestede, cum adiacenti vinea et 
sarecto et pratis, predia in Cranewisz, alium, que dicitur Hechendorp. 
eum adiacente charecto et cum silva et adiacente vinea, grangiam, 
que dicitur Odesforde, eum piscatione in aqua, que vocatur Hunstruta, 
aliam, que dicitur Lepiz. cum molendino adiacente et cum piscatione 
in aqua, que dicitur Luppa, aliam, que vocatur Mirtendorp, cum 
adiacente vinea et charecto et molendino, unam, que dicitur Flaminghe, 
et pascua de Catzenrode cum adiacente area ad molendinum constru- 
endum, grangiam, que vocatur Vere, cum piscatione in aqua, que 
voeatur Vnstruta, et charecto et salicto, insuper villam, que dicitur 
Burkauwe,? et aliam villam, que vocatur Hircen,? cum vinea adia- 
cente, preterea lacum in marchia, que dicitur Lvzist, cui nomen 
Holtse. in confinio urbis et civitatis Sturkuowe cum mansis Cm, 
iuxta lacum XX# et Kelinze LXXX'*, que omnia simul et semel Con- 
radus marchio de Landesbere cum favore nostro Portensi contulit 
ecclesie in Aldenburg * presentibus principibus duce Bernardo, Hermanno 
Jantgravio, Theoderico marchione Misnense et aliis pluribus. Insuper 
queeumque bona ubicumque locorum. in silvis, in agris cultis et 
incultis, in pascuis, in aquis et aquarum decursibus vel piscationibus 
possidet, omnes libertates et privilegia et donationes ipsi a prede- 
cessoribus nostris Romanis imperatoribus vel quibuseumque liberis 
sive ministerialibus imperii collatas et exemptiones secularium exa- 
ctionum confirmantes illibatas precipimus deinceps observari. Premisse 
vero concessioni ob remedium anime nostre et successorum nostrorum 
imperatorum vel regum  adicimus, ut, quiequid deinceps idem 
monasterium de bonis imperii iustis modis fuerit adeptum sive per 
emptionem sive per commutationem seu per elemosinarum largitionem 
vel alio iusto modo a quacumque persona libera sive ministeriali 
imperii, non requisito super hoc spetiali assensu nostro licenter recipiat 
et quiete possideat. ita ut nulla lex generalis vel privata hoc valeat 
impedire. Imperiali igitur auctoritate statuimus, ut nulla persona 
secularis aut ecclesiastica predictum monasterium in rebus vel personis 
contra tenorem huius privilegii molestare aut" huic concessioni audeat 
contraire. Alioquin et nostram indignationem incurret et volumus, ut 
in penam temeritatis componat* quadraginta marcas auri, dimidium 
camere nostre et dimidium ecclesie iniuriam passe, et ut hec 
nostra concessio omni tempore inviolabilis perseveret, presentem 
paginam sigillo nostro fecimus communiri. Huius rei testes sunt 








Nr. 69. 1210. 99 . 


hi: Wlicherus patriarcha Aquilegensis, Lotharius archiepiscopus 
Pisanus, Iohannes Cameracensis episcopus, Henricus episcopus 
Mantuanus imperialis aule vicarius, Henricus:scolastieus saneti Gereonis, 
Iohannes Bardewicensis prepositus, Gherardus comes Uiennensis, Azo 
marchio Estensis, Azelinus de Homanie, Meinardus comes de Friol, 
Salingwerra de Ferraria, Hartmannüs comes de Wirteneberch, Rodolfus 
de Keselowe, Hellemoldus de Plesse, Bernardus de Dorstat, Luthardus 
de Meinersem, Guncelinus imperialis aule dapifer, Henricus de Kalendin 
marsealeus, Cono de Mincenbereh chamerarius, Walterus de Scipfe 
pincerna, Henricus de Rauenesburch, Monachus de Uilla et Passag- 
werra Mediolanensis?, Albertus Strucio imperialis aule iudices, Henricus 
de Rotenburch, Cono de Somerowe, Herwicus de Uitesen, Albertus 
Rindesmule, Heinricus de Reueninghe et alii quam plures clerici 
et laici. 

Signum Ottonis divina favente clementia quarti Romanorum impe- 
ratoris invictissimi et semper augusti. (M.) 

Ego Conradus Spirensis episcopus imperialis aule cancellarius vice 
Theoderici Coloniensis archiepiscopi recognovi. 

Acta sunt hec aput Interamnem in partibus Spoletanis anno in- 
carnationis dominice MCC* VIIII*, anno regni nostri IX?95 imperii vero 
primo, VII kalendas Januarii, indictione XII"*. Data per manum 
Walteri imperialis aule protonotarii. 

a XXM und LXXX übergeschrieben — " au * coponet  mediolaü 

1 Hummelstedt scheint nach einer später folgenden undatierten Urkunde des Bischofs 
Bruno II. v. Meissen in Verbindung mit der Urkunde des Pupstes Honorius ILI, v. J. 1220. 
Nor. 9 dicht bei Porstendorf gelegen zu huben. — ? Vermuthlich Borgau nnw. 


Eckartsberga. | 9? Herressen sw. Apolda. * Vermuthlich Anfang Mai 1209. Vgl. 
Cod, dipl. Anhalt, I, Nr. 777, A. 1. Nr.771. 5 Statt XII. 


——— M á— M Ó— — — 


1210. Juli 29. Borzykowa. 69. 


Herzog Wladislaus von Kalisch schenkt dem Abt Winemar von 
Pforte zur Erbauung eines Cistersienserklosters im Bezirke Priment den 
Ort Virchuje nebst Seen und Wäldern und andere sahlreiche Ort- 
schaften mit der Ermächtigung für das neue Kloster einen oder 
zwei Markifiecken und beliebig viele Dörfer mit deutschem Rechte 
anzulegen. 

Hdschr,: Or. Perg. Portenser Schriftduktus (vgl. Posse 20). Sieben Sp. an 
verschiedenfarbigen seidenen Fäden. Dresden H.St. A. Nr. 171. 


Druck: Cod. dipl. matoris Poloniue ( Posen 1871) I, 64. Vgl. Winter, Cister- 
cienser II, 356. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Wlodizlaus divina favente 
clementia dux de Calis Ex divina intellegimus scriptura eonsultum 
vel potius preceptum esse divitibus huius seculi non sperare in incerto 
divitiarum, sed thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum, ut 


94 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


apprehendant veram vitam. Quod nimirum tam salubre consilium cum 
multi: potentes et multi nobiles ante nos strennue secuti fuerint et 
terrenis celestia larga manu cunparaverint, et nos eorum exempla? 
sequi proponentes eollata nobis a deo bona temporalia in presenti dare 
eupimus, ut ab eo eterna in futuro recipiamus. Manifestum proinde 
universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris esse volumus, 
quod nos ad edificationem cenobii ordinis Cisterciensis, quod in pro- 
vintia Premontensi de patrimonio nostro, quod ad nos hereditario iure 
devenit, a fundamentis exstruere deo annuente iam cepimus. has 
possessiones pro remedio anime nostre simul et parentum nostrorum 
sollempni donatione liberas in perpetuum contulimus: locum. qui 
Polonica lingua Virchuje dicitur, cum circumiacentibus lacubus et 
nemoribus usque ad confinia et metas Glogowie terminis contiguas, 
Dominiz cum Colov, Bucoviz et aliud Bucoviz eum Rozwarowo, Mochi* 
eum Ptowo, Radomir cum Gorzko et Ozlonino, Zecowo cum Clewe, 
Pretsino, Kneginiz in provintia Zremensi, Zirsnici iuxta Rudam cum 
attinentiis suis, cultis et incultis, viis et inviis, agris, aquis et silvis, 
pratis et paschuis, nemoribus et venationibus, lacubus et piscationibus, 
aucupiis et navigiis, cum omni libertate et utilitate, que in presentia- 
rum inest vel inesse poterit in futurum. Hec ergo nos in manus 
venerabilis Winemari abbatis de Porta, eui eundem loeum exstruendum 
eontradidimus, assignantes licentiam dedimus novi loci fratribus unam 
vel duas villas forenses et alias, quotquot voluerint seu potuerint, villas 
Teutonicorum in nemore et in possessione sua Teutonicali iure et liber- 
tate ponendi, loca omnia et rusticus tam Teutonicos quam Polonos ab 
omni iudicio et potestate tam nostra quam nostrorum et omni iure et 
ministerio Polonieo plenarie absolventes. Hee vero sunt nomina rusti- 


corum, quos eis dedimus: in Zirsnik Pzár, Thusha, Milozt, Targossa, 
Zedluta, Dumouiz, in Dominiz Radoch, Zvantos, Plefna, Nudassa, quo- 
rum quilibet tribus diebus in ebdomada XJI**" pisces ad longitudinem 
ulne dare debet et insuper tres urnas mellis annuatim; Nouos et Rad- 
zlaws cum filiis cotidie debent piscari; Zlauosouiei, Hrapis, Pancis. 
Gozis mellifices, Began figulus, Karsna, Gozsteret cum sotio mellifices 
in Dyzuik, Zvan, qui eotidie debet piscari, Gonik et Mirek frater eius, 
Piwen, Zelis, Nidomislz eamerarii, Panoh, Milozlaus, Agazo, Johannes 
eocus; Zbramirus dedit post mortem suam villam Zscomelin. Hee 
omnia ego Heinrieus archiepiseopus et ego Arnoldus Poznaniensis et 
omnes alii Polonie episeopi sub exconmunicafione firmiter con- 
firmavimus. .Ut ergo hec omnia rata et in perpetuum inconvulsa 
permaneant. presentem paginam exinde conscriptam sigilli nostri 
et principum, coram quibus hec faeta sunt, inpressione signa- 
vimus et vdoneos testes adhibuimus, quorum nomina hec sunt: 
Heinrieus archiepiscopus Unezinensis, Arnoldus episeopus Poznani- 
ensis, in euius diocesi situs est locus, Uincentius Cracouiensis, 
Getko Plocensis, Laurentius Wratizlauiensis, Oerius Quiauiensis, Lau- 
rentius Lubusensis: episcopi, Boguchalus de Cracouia, Symon de Lansitia, 





Nr. 70, 1210. 95 


Meingotus de Schirmest prepositi, Gerhardus archidiaconus, Uitus 
eustos et alii quam plurimi abbates, prepositi, decani, archidiaconi, 
canonici, sacerdotes, clerici et tota sinodus in Boricov celebrata, Lez- 
stico dux Cracouie, Cónradus dux frater eius, Heinricus dux Zlesie, 
Albertus palatinus, Gowarish, Jacobus, Mizsui, Ozstash et alii plurimi 
Polonie nobiliores. Datum in Borikov HH kalendas Augusti anno ab 
incarnatione domini M? Cc? X5, indietione XIII*- 

* exexempla — " mochi steht auf einem Stückchen Pergament, das zur Aus- 
füllung eines Loches auf der Rückseite aufgeklebt ist. “ Zeugen wnd Datierung 
sind mit hellerer Tinte nachgetragen. 


1210. August 31. Erfurt. 40. 


Ersbischof Siegfried IL von Mainz übergiebt dem Kloster Pforte 
3 von Graf Lambert von Gleichen aufgelassene Hufen in Hensch- 
leben, wofür leteterer 4 Hufen in Vieselbach von ihm au Lehen ge- 
nommen hal. 
Häschr.: D 35 (tit, Ver). T 152”. 
Druck: Deutsch : Wolff I, 284. Vgl. Bóhmer - Will II, XXYIT, Nr. 145. 
Iu nomine sancte et individue trinitatis. Sifridus dei gratia sancte 
Moguntinensis sedis archiepiscopus. Ne providis bonorum hominum 
actibus vel humana valeat perversitas novercari vel aliquid in eorum* 
serie processus temporis per surrepentem oblivionis caliginem immu- 
tare, cautum est et providum, ut scriptorum vivaci testimonio com- 
mendentur*. Notum igitur fieri volumus tam presentibus fidelibus 
quam futuris, quod dilectus fidelis noster, Lampertus comes de 
Glichen, | tres mansos in  Hantseusleiben,! quos ab ecelesia 
Moguntinensi iure tenuit feodali, in manus nostras libere  resi- 
gnavit, quos ecclesie de Porta libera tradicione contulimus multa 
ae devota ad hoc instantia inclinati. Ipse vero quatuor mansos 
in Visilbeche, quos tytulo proprietatis possederat, nobis ac successoribus 
uustris eontradidit in restaurum, quos a nobis eodem iure recepit, quo 
tenuerat resignata. Üt autem hec ordinatio robur optineat ac debitam 
firmitatem, presentem conscribi paginam eamque sigilli nostri fecimus 
munimine roborari sub interminatione unathematis distrietius inhibentes, 
ne ulla ei ecclesiastica secularisve persona temere contraire presumat, 
quod si quis attemptaverit, indignationem dei omnipotentis se noverit 
incursurum. Testes huius rei sunt Cunradus sancte Marie, Gerwicus 
saneti Seueri prepositi, Lutherus decanus, Ludewicus scolasticus, Gisil- 
bertus eantor sanete Marie Erfordensis, Guntherus et Heinricus comités 
de Swarcburch germani, Ernestus comes de Velseke*, dburgravius de 
Kyrchberg, Hartmannus* de Lobdeburg, Vlricus de Tullestete, Thide- 
rieus eamerarius, Thidericus puer fratres de Appolde, Thidericus vice- 
dominus de Rustebere, Thidericus vicedominus de Appolde, Johannes 
de Gebere. Acta sunt hec anno incarnationis dominice M9 CC?X», 


96 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


indietione*. Datum Erfordie II kalendas Septembris imperante domno 
Ottone Romanorum imperatore augusto, imperii eius anno primo. 
^ earum DT — "commendetur D — * vilsecke T * Leerer Raum vor 
burgravius 7  " Hermannus T In Nr. 79 kommen neben esnander Hart- 
mannus de Lobedeburg et frater eius Hermannus ror.  M?OC? (Rasur) in- 
dictione X D MPCCX? indictione (ohne Zahl) T 
1 Henschleben sw. Vehra. 


[1211—1219.] 1l. 

Lambert Graf von Gleichen überlässt dem Kloster Pforte 4 Hufen 

in Henschleben und 1!|, Hufe in Vehra gegen Zahlung von 60 
Mark an seine Erben. 


Hdschr.: D 35^ (tit. Ver). T 160. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 296. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Lambertus divina favente 
clementia comes de Glichen. Universis Christi fidelibus tam modernis 
quam posteris notificeandum duximus, quod nos de proprietate nostra 
cum unanimi compromissione et consensu Vlrici de Oulebe* et qua- 
tuor filiarum suarum et privigni® sui Hermanni III mansos in 
Hentscusleiben, unum et dimidium in Ver Portensi contulimus ecclesie. 
sane notandum, quod predicta eeclesia pro eisdem mansis prefatis 
heredibus LX* marcas persolvit. Ut autem hec rata et imperpetuum 
inconvulsa permaneant, presentem. exinde. paginam sigilli nostri in- 
pressione. signavimus et ydoneorum testium subscriptione roboravimus, 
quorum nómina sunt hee: Albertus de Meldingen cognomento Epi- 
scopus maioris eeclesie canonicus, Vlrieus de 'Tullestete, Syboldus 
filius Jutte," Heinricus de Meldingen, Hoinricus, Cunradus et Albertus 
de Elkesleiben, Bertoldus de Silbernhusen, Tuto de Escheneber 
Szlauke de Glichen, Albertus de Frankenhusen et frater eius Adebertus, 
Fridericus de Collide, Reinboto de Vrbeche et alii plures. 

? Oylebe 7"  " priuilegii ° gutte D Gutte T — ^ escheneb dahinter ein 
ausradiertes c D — Escheneber T — * hadebertus T 

1 Die Urk. ist in diesen Zeitruum gesetzt, weil sie in D, das innerhalb der 
einzelnen Titel im Allgemeinen chronologische Reihenfolge beobachtet, zwischen zwei 
Urk. von 1211 und 1219 steht; besonders häufig erscheinen verschiedene der Zeugen — 
ausser Lambert von Gleichen namentlich Ulricus de Tullestete und Siboldus filius 
Gute — in Erfurter Urkunden v. J. 1317. 


1211. [September — Dezember.| 12. 
Landgraf Hermann von Thüringen bestätigt einen Tausch, in 
welchem sein Ministerial Bernolf von Rudesiedi gegen 2 Hufen mn 
Ramsla dem Kloster Pforte 11], Hufe in Vehra übergeben hat. 
Häschr.: D 35? (tit, Ver). T 142" 
Druck: Deutsch: Wolff I, 987. 





Nr. 72 —13. 1211— 1212. 91 


In nomine sanete et individue trinitatis. Hermannus dei gratia 
Thuringie langravius et Saxonie comes palatinus. Notum facimus 
omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris, quod Bernolfus de 
Rudestete ministerialis noster de quibusdam bonis suis, videlicet manso 
uno et dimidio aliisque attinentiis, sitis® in villa, que dicitur Ver, et 
ad ipsum iure proprietatis spectantibus concambium fecit cum fratribus 
Portensibus hoc modo: possidebant in villa predicta fratres iam dicti 
grangiam unam et, quia bona hec sub cultura® eiusdem grangie redigi* 
poterant, convenerunt pro contractu eorum cum prefato ministeriali 
nostro ipsique fratres, ut ecclesie bona supra dicta contraderet, duos 
mansos ecclesie eorum attinentes, sitos in villa, que Ramsla dicitur, 
Bernolfo restituere promiserunt. Qui condicto huic consentiens per- 
missionem et consensum nostrum super hoc petiit et obtinuit. Itaque 
facetus est idem contractus iuxta tenorem premissorum in presentia 
nostra, annuentibus nobis et iam dieti Bernolfi heredibus, Herdeino? 
scilicet et aliis consentientibus, tradiditque Bernolfus bona memorata 
monasterio Portensi libera et absoluta ab omni iure advocatie et qua- 
libet exactione et obligatione et recepit ipse a fratribus eiusdem 
monasterii pretaxata bona a iam dictis inpedimentis nichilo minus 
libera et absoluta. Ut autem factum hoc firmum et inconvulsum per- 
severet imperpetuum, paginam hane inde conscriptam auctoritate 
nostra confirmamus et sigilli nostri inpressione et testium subscriptione 
communimus. Testes sunt prepositus Babenbergensis maioris ecelesie,® 
Ekehardus prepositus Goslariensis, Hermannus advocatus de Saleke, 
Heinricus marscaleus lantgravii, Heinricus de Crozene, Hertwicus de 
Liuenstetef, Heinricus de Rogeliz et quàm plures alii. Acta sunt hec 
anno ab incarnatione domini M*CUC^X19, indictione XY?. 

a suis 7 — "culturam T * non poterant D — * Herdenio 7’ * maioris 
ecclesie kathedralis, dagegen fehlt Ekehardus T'  ! Lieuestete oder Lienestete T' 


— 


1212. | 4d. 


Lambert Graf von Gleichen und Vogt von Erfurt, Dietrich Vitg- 
tum von Apolda, sein Bruder der Kämmerer Dietrich und die Rath- 
männer der Stadt Erfurt übergeben dem Kloster Pforte sum Ersate 
für ein serstörtes Hospital in Folge schiedsrichterlicher Vermittlung 
einen Hof bei der Liverichsbrücke [ Lehmannsbrücke?]. 


Haschr.: D 41 (tt. Erfordia). T 247®. 


Drucke: Ohnumgängl. Gegenbericht auf den summarischen Bericht des 
Erzstifte Mainz u. 8, w. (Erfurt 1640) Beil. Nr. 8. Lünıg, Reichs- 
archiv. Pars spec. Contin, IV, Th. II, 426. Sagittarius, Historia der 
Grafsch. Gleichen 46. Bertuch-Schamel I, 235. v. Falckenstein, Historie 
von Erffurth 72. Lambert, Verfassung von Erfurt 110. Beyer, UB, 
von Erfurt I, 34 (nach fehlerhafter Vorlage). Deutsch: Wolff I, 289. 
Vgl. Pertuch I, 103. Bertuch-Schamel I, 66. Schöttgen 64. Dominikus, 
Erfurt I, 196. Schuites II, 478. 

Qesebiebteg.d. Pr. 8. Bd. XXX. 7 


08 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


^In nomine sancte et individue trinitatis. Lampertus divina favente 
clementia comes de Glichen et advocatus Erfordie et Theodericus vice- 
dominus de Apolde germanusque eius Theodericus camerarius® et 
burgenses, quibus dispensatio reipublice eiusdem Erfordensis civitatis 
credita est, quorum hee sunt nomina: Gisillerus cognomento Vice- 
dominus, Hyldebrandus gener eius, Rauenoldus Lowere*, Hartungus 
Moz, Siboldus Hoppenere*. Hartlieuus Gensewzfí, Saxo, Nezel, Albol- 
dus Braxator, Reinoldus, Hartmannus de Gutingen, Theodericus frater 
eius, Heinricus magister fori, Cunradus Bitirolfe, Cunradus de Plozic, 
Hermannus monetarius, Heinricus Compostere, Euerhardus Mechilic*, 
Bertoldus Sconecagel, Bertoldus de Lapidea via, Euernandus Iuvenis, 
Siboldus domine Guten filius, Cunradus filius Wernheri, cum universis 
concivibus suis. Notum facimus universis Christi fidelibus modernis et futu- 
ris, quod causa, que vertebatur inter burgenses Erfordensis civitatis Mogun- 
tine dyocesis et monasterium Portense Nuenburgensis dyocesis super domo 
hospitali ecclesie sancti Georgii contigua, quam tempore Lupoldi archiepi- 
scopi ! quidam de prefatis civibus inconsulte diruerant et utensilia capelle 
eiusdem hospitalis, scilicet calicem et missale', casulam et albam eum nola 
et alio apparatu altaris, ad prefatum monasterium pertinentia illicite aliena- 
 verant,hoc ordine et fine consopita est: mediantibus namque iudicibus, vide- 
licet domino Theoderico venerabili episcopo et dominis Cunrado abbate 
et Heinrico preposito Mersburgensibus, quibus dominus papa Inno- 
centius III eandem causam commisit; audiendam et fine canonico 
decidendam, memorati burgenses ab eisdem iudicibus benigne pire- 
moniti, ut de commisso resipiscerent, absque litis contestatione divino 
nutu ultronee communicato consilio curiam quandam cum edificiis et 
attinentiis suis, sitam in aquilonari parte pontis, qui dicitur Liuerichs- 
bruken, adherentem basilice sancti Nicolai, a filio Beringeri de Mel- 
dingen Heinrico, eiusdem civitatis sculteto, pro XXVI marcis emerunt 
presente uxore sua Jutta et germano fratre ipsius Ludewico ceterisque 
heredibus suis et consentientibus et hane curiam cum omnibus edi- 
ficiis et attinentiis suis Portensi monasterio liberam et absolutam ab 
omni iuridicione seu exactione civitatis pro reconpensatione dampni, 
.quod fecerant in supra dicte domus destructione, contradiderunt. Por- 
tenses vero universis civibus pro munimine eiusdem .contractus ius 
civile, id est dimidiam marcam, exhibuerunt, quam in monimentum 
preteriti facti ad communem utilitatem muri civitatis destinandam 
decreverunt, aliisque officialibus nichilo minus xenia largiti sunt. Ut 
autem hec firma in perpetuum et inconvulsa permaneant, sigillis et 
testium subscriptione roboravimus paginam hanc inde conscriptam. 
quorum hec sunt nomina: Witelo abbas de Monte sancti Petri, Cun- 
radus prepositus maioris ecclesie, Gerwicus prepositus de sancto Seuero, 
Lutherus decanus maioris ecclesie, Gisilbertus cantor, Ludewicus scola- 
sticus, Witelo decanus de sancto Seuero, Fridericus custos maioris 
eeclesie. Actum anno dominice incarnationis! M* CC? XII*, indictione X Y *. 

* Chrismon T — " "camerarius "theodericus D — * Léwere(?) T  " motz T 





Nr. 74—15. 1213. 99 


* Hoppere T °' Genseuéz T * buterolf T —^' Megelic T  ! missalem D 
* stola Beyer  ! "dominice incarnationis "anno D 

1 1200-1208. Vielleicht 1202 bei der Einnahme Erfurts durch Erzbischof 
Lupold von Mainz und Lambert von Gleichen ? 


1213. 44. 

Markgraf Dietrich von Meissen überlässt dem Kloster Pforte den 

oberen Theil des [Saal-] Berges von den Weinbergen des Klosters bis 
zur Höhe bei Wenzendorf. Vgl. Nr. 75. 


Haschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an leinenen 
Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 189. -- D 32° (tit. Wenzendort). T 16. 


Druck: Deutsch: Wolff I, 293. Vgl. v. Reitzenstein 71b. 


Theodericus dei gratia Misnensis et Orientalis marchio. Omnibus 
suis amicis et fidelibus, immo universis Christi fidelibus salutem cum 
omni felicitate utriusque vite. Scire volumus vestram universitatem, 
quod dominis de Porta contulimus superiorem partem montis ab utra- 
que vinea Portensium usque ad supercilium montis porrectam iuxta 
Wenzendorf sub hac forma, ut pro anima dilecti nóstri Swidegeri 
cottidie usque ad anniversarium ipsius missa pro anima ipsius in 
honore Christi celebretur et anniversarium ipsius, ut consueverunt 
fratrum ipsorum, diligentius procurent. Et ne aliquis possit hoc factum 
in posterum evacuare vel in irritum ducere, sigillo nostro presentem 
kartam roboravimus et hos testes ponimus: Henricum* de Ymenez, 
Cunradus pincerna, Theodericus de Slatebach et frater ipsius Henricus, 
Albertus de Droiz, Albertus de Luppe, Guntherus de Rochezberg, 
Herkenboldus* de Grizlawe, Henricus de Korun. Datum anno ab in- 
carnatione domini M^? CC? XIII*, indictione I*. 

a Henricu Das Zeichen ist in der Urkunde meist für m oder n gebraucht, 
doch auch für andere Buchstaben, aber nicht — vielleicht nur zufällig — für s. 
* Anscheinend herkenboldus hineinkorrigiert in herkelsboldus 


1213. 15. 
Sophie Aebtissin von Quedlinburg überlässt dem Kloster Pforte den 
oberen, an das Dorf Wengendorf grenzenden Theil des [Saal-] Berges, 
den von ihrer Kirche der Markgraf Dietrich von Meissen zu Lehen 
gehabt hat. Vgl. Nr. 74. 
Hdschr.: Or. Perg. von  Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an gelben 
seidenen Fäden. Dresden H. St. A Nr. 190. — D 32 (tit. Wenzen- 
dorf) T 15”. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 294. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Sophia divina favente 
clementia Quiddelingeburgensis abbatissa. Universis Christi fidelibus 


rh: 


100 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


medernis et posteris constare volumus, quod ecelesia Portensis cum 
ecclesia nostra concambium! contraxit super dimidia villa, que dicitur 
Wencendorf, et adiacente monte. Verum quia ex veritate conperimus, 
quod iam dicta Portensis ecclesia triplo meliores et ampliores posses- 
siones in reconpensatione ecclesie nostre restituit, ideo* nos intuitu 
pietatis totam superiorem partem predicti montis ab utraque vinea 
Portensium usque ad summitatem montis porrectam, a cognato nostro 
Theoderico marchione Misnense ab ecclesia nostra feodali iure posses- 
sam et nobis resignatam, pro remedio anime nostre in predicto con- 
cambio conprehendimus et eidem Portensi ecclesie contulimus. — Ne 
igitur hanc nostre donationis constitutionem aliquis in posterum possit 
immutare, convellere aut imminuere, presentem cautionis paginam sigilli 
nostri inpressione signavimus et idoneorum testium subscriptione 
roboravimus, quorum nomina sunt hec: Herbordus, Albertus, Gunce- 
linus, Guntherus ministeriales marchionis, Ródegerus miles, Cunradus 
capellanus, Vlricus capellanus marchionis. Acta sunt hec anno ab 
incarnatione domini M"CC?XIII*, indictione prima. 

? id’o 

1 Vgl. Nr. 44. 


1213. 46. 


Bischof Engelhard und das Domkapitel zu Naumburg bekunden 
die gütliche Beilegung eines Streites mit dem Kloster Pforte betr. den 
Besitz des Dorfes Flemmingen, einen zur. baulichen Erhaltung des 
Daches der Domkirche bestimmten Zins von 15 Schillingen daselbst 
und ein Weidicht am Saalufer. 


Haschr.: Or. Perg. mit Einschnitten für drei anzuhängende Siegel, doch 
scheint nur ein Siegel angehängt gewesen zu sein, das von der noch 
rorhundenen weissen leinenen Schnur abgerissen ist. Naumburg D. A. 
Nr. 52. — Von einer andern Urschrift D34 (tit. Flemingen). T 285. 


Druck: Deutsch: Wolff I, 296. Vgl v. Schönberg 151. 


' [n nomine sancte et individue trinitatis.  Engelhardus |' divina 
favente clementia Nuenburgensis ecclesie episcopus, Cunradus pre- 
positus, Hugo decanus, Lodewicus eustos, Henricus de Weta, Gerlacus 
archidiaconus, Hugo de Scidingen, Engelgerus, Helfericus, Otto pre- 
positus Herbipolensis, Theodericus de Appolde, Theodericus de Misne. 
Siboto*, Burchardus, Henrieus cellerarius, Wolemarus, Reinhardus. 
magister Hugo de Tizene eiusdem ecclesie canonici. Canonice reli- 
gionis hortatur devotio, sed et pietatis et vere caritatis admonet con- 
sideratio, ut contemplativorum virorum paci et quieti studio propen- 
siori intendamus et eiusdem pacis stabilitati pia providentie cautela 
privilegiorum confirmatione in posterum prospiciamus. Hine est, quod 
universitati fidelium presentium et futurorum constare volumus trans- 
actionem amicabilis conpositionis inter nos et dilectos fratres nostros 








Nr. 76. 1218. 101 


de Porta esse contractam super controversia. que vertebatur inter nos 
et ipsos super villa in Flemingen, quam idem Portenses per con- 
cambium et quamdam pecunie summam conparaverant de consensu 
Bertoldi episcopi capituli nostri non accedente consensu,! et super 
censu. XVem solidorum in Flamingen, qui ad sarta tecta ecclesie nostre 
antique constitutionis iure fuit assignatus,? insuper etiam super quodam 
salieto in ripa Sale, quod ipsi se bona fide et iusto titulo possidere 
putabant, nos vero eos nomine magistri C[unradi]? asseruimus posse- 
disse. Hec autem controversia tali fine transactionis sopita est: si- 
quidem iam dieti fratres pro censu XV*i* solidorum mansum unum 
in Euerstede tres maldratas Erfordiensis^ mensure persolventem, quem 
dominus Gerlacus eis contulerat,! in reconpensatione nobis contulerunt. 
Pro salicto vero VI marcas nobis contulerunt* hoc conditionis tenore, 
ut nobis clausuram molendini nostri ad palum predicto salicto con- 
tiguum vel ad ipsum salictum liceat applicare. Censum insuper V 
solidorum nobis persolvendum promiserunt, donec ad unum vel? duos 
annos in alicuius certa possessionis pensione eundem censum domino 
Reinhardo consignent. Porro ad plenariam amicicie redintegrationem 
pecuniam X**? marcarum ad ecclesie nostre edificia instauranda et 
dimidiam bhibliotecam conscribendam de expensis suis conpromiserunt. 
Predietis sane* hoc adiciendum est, quod capitulum nostrum Portensibus 
suum unanimiter prebuit assensum, ut, si qua bona adhuc essent in 
Flemingen ab aliquo feodatariorum aliquo modo conquirenda, ipsi ad 
sue ecclesie proprietatem possent libere ad voluntatem tenentium 
conparare. Pro decimatione vero in Kocolowe dabunt Portenses 
Nuenburgensibus VI sexagenas. Meatum preterea fontis in monte 
"alebere transducendi, quo voluerint, ad usum* ipsorum ius et liberam 
ipsis indulsimus facultatem.3 Ut autem huius nostre transactionis con- 
stitutiob rata in perpetuum et inconvulsa perseveret, presentem cautionis 
paginam eeclesie nostre sigillo conmunivimus et vdoneorum testium 
substitutione roboravimus, quorum nomina hec sunt: Henricus abbas 
de saneto Georgio et frater eius Albertus, Hugo prepositus de sancto 
Mauricio, magister Rudolfus et dominus! Sibandus, laici Hermannus 
advoeatus de Saleck, Bertoldus, Arnoldus, Rudolfus et Hatto de 
Sconinbere ,£ Erimfridus, Albertus et frater eius Petrus et Bertoldus 
Spigel de Rvtleberc!, Fridericus de Polenz et alii plures. Data anno 
ab incarnatione domini M*CC?XIIIe, indictione prima. 


a Die Namen Lodewicus — Siboto geben D und T in folgender lieihe: otto 
prepos. herb., ludewicus cust, gerlacus archid., hugo de sc., Engelgerus, Syboto, 
Otto scolasticus (fehlt im Naumburg. Or.), heinricus de weta, theodericus 
de app., helfrieus, theodericus de misne ^ erfordi[sis — * persoluerunt DT 
! Unter den Zügen von ut ist noch ein zuerst geschriebenes ad in ganz blasser 
Tinte zu erkennen ut ad D  * ad hoc D ! in monte in DT ® ecclesie 
ipoorum DT " constitutionis D T et dominus fehlt D T  * fridericus de 
polenz in D T hier eingeschoben stutt an letzter Stelle — ! rvtleb! am Ende der 
Zeile, des'.«dU vielleicht so abgekürzt  rutheleibesberg D — Rudebe'b'c T 


108 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


l Dem widerspricht Nr. 58 (1904) cum consensu canonicorum nostrorum und 
ähnlich Nr.60 (1205) und 62 (1207). ? Vgl. Urk. Wichmanns v. J. 1152 ( Lepsius, 
Hochstift Naumburg 252): Ea propter ad tecturam aecclesiae reparandam singulis 
annis XXX solidos absque omni contradictione contuli, quorum mediam partem 
Hollandini, qui et Flamingi nuncupantur, in cathedra Petri apostoli persolvant. 
3 Magister Cunradus erwähnt Nr. 58, wohl identisch mit dem wiederholt (vgl. 
Register) genannten Cunradus scolasticus. * Vgl. Nr. 55. 


[1213.] Oktober 25. Rom, Lateran. A. 


Papst Innocenz [IIL] beauftragt den Erzbischof von Mainz und 
die sämmtliche Geistlichkeit der Mainzer Kirchenprovina dem Kloster 
Pforte in seinen Bedrängnissen gegen die Uebelthäter Beistand zu 
leisten. 

Haäschr.: T 1. 


Ungedruckt, 


Innocentius episcopus, servus servorum dei, venerabilihus fratribus 
archiepiscopo Maguntinensi et suffraganeis eius et dilectis filiis abba- 
tibus, prioribus, decanis, archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis per 
Maguntinensem provinciam constitutis salutem et apostolicam bene- 
dictionem. Non absque dolore cordis et plurima turbatione didicimus, 
quod ita in plerisque partibus ecclesiastiea censura dissolvitur et canonice 
sententie severitas enervatur, ut viri religiosi et hii maxime, qui per 
sedis apostolice privilegia maiori donati sunt libertate, passim a male- 
factoribus suis iniurias sustineant et rapinas. dum vix invenitur, qui 
congrua illis protectione subveniat et pro fovenda pauperum innocentia 
se murum defensionis opponat. Specialiter autem dilecti filii abbas et 
conventus Portenses Cisterciensis ordinis tam de frequentibus iniuriis 
quam de ipso cotidiano defectu iusticie conquerentes universitatem 
vestram litteris petierunt apostolicis excitari, ut ita videlicet eis in 
tribulationibus suis contra malefactores eorum prompta debeatis magna- 
nimitate consurgere, quod ab angustiis, quas sustinent, et pressuris 
vestro possent presidio respirare. lIdeoque universitati vestre per 
apostolica scripta mandamus atque precipimus, quatenus illos, qui 
possessiones vel res seu domos predictorum fratrum vel hominum 
suorum irreverenter invaserint aut ea iniuste detinuerint, que pre- 
dictis fratribus ex testamento decedentium relinquuntur, seu in ipsos 
fratres contra apostolice sedis indulta sententiam excommunicationis 
aut interdicti presumpserint promulgare vel decimas laborum seu nutri- 
mentorum ipsorum spretis apostolic« sedis privilegiis extorquere. 
monitione premissa, si laici fuerint, publice candelis accensis excom- 
municationis sententia percellatis, si vero clerici vel canonici regulares 
seu monachi fuerint. eos appellatione remota ab officio et beneficio 
suspendatis, neutram relaxaturi sententiam, donec predictis fratribus 
plenarie satisfaciant, et tam laici quam clerici seculares, qui pro 


-  - . wA.mp rn EEE cesis 2B VID. 








Nr. 177—178. 1218—1214. 108 


violenta manuum iniectione anathematis vinculo fuerint innodati, cum 
dioecesani episcopi litteris ad sedem apostolicam venientes ab eodem 
vinculo mereantur absolvi. De monachis vero et canonicis regularibus 
id servetur, ut, si eiusdem claustri fratres manus in se iniecerint 
violentas, per abbatem proprium, si vero unius claustri frater in fratrem 
alterius claustri huius modi presumpserint violentiam exercere, per in- 
iuriam passi et inferentis abbates absolutionis beneficium assequantur, 
etiam si eorum aliqui, priusquam habitum reciperent regularem, tale 
aliquid commiserunt, propter quod ipso actu excommunicationis sen- 
tentiam incurrissent, nisi excessus ipsorum esset difficilis et enormis, 
utpote si esset ad mutilationem membri vel sanguinis effusionem pro- 
cessum aut violenta manus in episcopum vel abbatem iniecta, cum ex- 
cessus tales et similes sine scandalo nequeant preteriri. Si vero in 
clericos seculares manus iniecerint, pro vitando scandalo mittantur ad 
sedem apostolicam absolvendi. Villas autem, in quibus bona predi- 
ctorum fratrum vel hominum suorum detenta fuerint per violentiam, 
quam diu ibi sunt, interdicti sententie supponatis. Datum Laterani 
VII kalendas Novembris, pontificatus nostri anno sexto decimo. 


Anm. Denselben Schutzbrief hat Papst Innocenz III. 1208. Febr. 2 

dem Kloster Heilsbronn verliehen (vgl. Hocker, Hailsbronnischer 
Antiquitäten - Schalg. Suppl. 81), ebenso dem Kloster Walkenried 
1216. Mai 23 (vgl. Urkunden d. Stiftes W. 79). 


—————— — — — -—— 


1214 [1215]. Januar 28. Bei Naumburg.* 18. 


König Friedrich II. gestattet dem Kloster Pforte von Reichsvasallen 
Grundbesitz gu erwerben. 


Hdschr.: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20) in 
doppelter Ausfertigung, 1. Datum: Jan. 27 (Dr 1), 2. Datum: Jan. 28 
mit Aufschrift auf der Rückseite: Istud est melius privilegium (Dr 2), 
beide mit gleichem Sp. an rothen, grünen und gelben seidenen Schnüren. 
Dresden H. St. A. Nr. 192. — Abschrift von Dr 1 nur in D 6° (tit. 
Porta), von Dr 2 in D 6^ «. T 40. 

Drucke: Schumacher, Nachrichten z. süchs. Gesch. VI, 55. Hwuillard- 
Breholles I, 356. v. Bocholtz- Asseburg, Asseburg. UB. I, 131. Deutsch: 
Wolff I, 302. Vgl. Pertuch I, 104. Bertuch-Schamel I, 66. Schultes LI, 491. 
Böhmer, Reg. imp. Frid. II. Nr. 112. Böhiner-Ficker Nv. 780. v. Reitzen- 
stein 71b. v. Mülverstedt II, Nr. 459. III, Nachtrag, Nr. 332, 


C. || In nomine sanete et individue trinitatis. Fredericus secundus* 
dei gratia Romanorum rex semper augustus et rex Sicilie. | Ad hoc 
divina disponente providentia ad regni gubernacula nos credimus esse 
sublimatos, ut servorum dei in temporalibus subsidiis utilitatibus regia 
liberalitate consulamus et propensiori cautele diligentia privilegiorum 
nostrorum confirmatione prospiciamus. Inde est, quod omnibus im- 
perii fidelibus constare volumus, quod nos petitioni abbatis Portensis 


104 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


fratrumque^ suorum satisfacientes pro remedio anime nostre paren- 
tumque nostrorum lane eis gratiam et licentiam indulsimus, quatinus, 
quascunıque possessiones, in agris videlicet, vineis, pratis, silvis, aquis, 
stagnis*, pascuis, terris cultis vel* incultis a fidelibus imperii titulo 
donationis, emptionis* seu concambii optinuerint vel prius optinuerant, 
sine omni prorsus contradictione nostre maiestatis auctoritate in per- 
petuum possideant. Ut autem hec nostra donatio rata in posterum 
permaneat et inconvulsa, presentem exinde paginam conscribi et sigilli 
nostri impressione iussimus communiri. Huius rei testes sunt Albertus 
Magdeburgensis archiepiscopus, Engelhardus Nvwenburgensis episcopus, 
Hermannus Turingie lantgraviusf, comes Hermannus de Orlamunde, 
comes Heinricus de Swarzburg, comes Albertus de Eberstein, comes 
Adolfus de Sehowenburgst, comes Burkardus de Mannesfelt, comes 
Adelgerus de Honstein, puer de Heninberg, Hartmannus de Helde 
rungin, Lüdolfus de Berlesteten, Vlricus de Mincenberg et alii quam 
plures. 

| Signum domni Frederici secundi Romanorum Sicilieque regis 
invictissimi. | ( M.) 

Acta sunt hee anno incarnationis dominice M*UC?XIIIIS,! indictione 
tercia, regnante domno Frederico secundo Romanorum rege glorioso 
et rege Sicilie, anno regni eius tercio. Datum apud Nvwenburg? 
quintob kalendas Februarii. (Text nach Dr 2). 

Abweichungen in Dr 1 (ausser orthographischen Eigenthümlich- 
keiten): 

* secundus fehlt —" et fratrum ° stagnis fehlt det — * emptionis fehlt 
! Herm. Tur. lantgr. fehlt ® com, Ad, de Schow. fehlt N sexto 

1 Indiktion, Regierunggjahr und anscheinend auch der Aufenthalt des Königs 
in Thüringen weisen auf 1215 hin, weshalb man die Urk. mit Recht in dies 
Jahr gesetzt hat. 2 Die Urk. ist wörtlich aufgenommen in die Urk. Friedrichs II. 
v. J. 1236 (Nr. 109) und nennt daselbst — auch im Original — als Ausstellungsort 
Nürnberg irrthümlich statt Naumburg. Zum Aufenthalte des Königs am 21. Jan. 


bei Erfurt und am 4. Febr. in Altenburg (vgl. Böhmer-Ficker Nr. 779. 781) passt 
nur Naumburg, nicht Nürnberg. 





1215. Dezember 18. Groitzsch. N. 


Dietrich Markgraf von Meissen und der Ostmark befreit auf 
Bitte des Abtes Winemar das Kloster Pforte von der Zahlung des 
Zolles und Geleitsgeldes in seinem Lande. 

Hdschr.: D50 (tit, De theloneo). T 306°. Auch enthalten in der Urk. 
des Markgrafen Heinrich v. J. 1231. Jan. 17 (Nr. 102). 

Druck: Deutsch: Wolff I, 306. Vgl Pertuch I, 52. Bertuch-Schamel 
I, 35. v Reitzensiein 72a. Schmidt, UB. d. Vógte von Weida I, Nr. 4. 

In nomine sancte et individue trinitatis. "Theodericus divina 

favente clementia Misnensis et* Orientalis marchio. Cum prosperitati 





Nr. 79—80, 1215— 1216. 105 


et quieti illorum, qui deo die ac nocte deserviunt, pie studioseque 
prospicimus, hoc nimirum agimus, ad quod in terra potestatem acce- 
pimus, ut, quia nos ipsi contemplative vite studia sectari non possumus, 
eos saltem, qui hec possunt, tuendo et fovendo laboris eorum parti- 
eipes efficiamur. Igitur universis Christi fidelibus tam modernis quam 
posteris notum esse cupimus, quod nos pro remedio anime nostre et 
uxoris nostre nec non et omnium parentum et heredum, predecessorum 
et successorum nostrorum dilectos nostros fratres de Porta pro ne- 
cessitatibus vel negotiis ecclesie sue cum curribus vel aliis quibus- 
eumque oneribus per terram nostram euntes et redeuntes ad peti- 
cionem amici nostri, domini Winemari, eiusdem loci abbatis, a thelonei 
persolutione et conductus iure liberos et immunes in perpetuum con- 
stituimus, universis theloneariis et officialibus ceterisque fidelibus 
nostris districte precipientes, quatenus a predictis fratribus nullum 
deinceps thelonei vel conductus ius exigere vel accipere presumant. 
Et ut hec perpetuo rata et inconvulsa permaneant, presentem paginam 
exinde conscriptam sigilli nostri impressione communivimus et ydoneos 
testes asscribi fecimus, quorum nomina sunt hec: Fridericus comes 
de Bren, dominus Typoldus filius Typoldi ducis Boemie, Friderieus 
eomes de Bichelingen, Heinrieus comes de Swarcburg, Hartmannus de 
Lobedeburg et frater eius Hermannus, Albertus de Droize, Erkinboldus 
de Grizelau, Heinricus burgravius de Donin, Albertus burgravius de 
Aldenburg, Heinricus de Corun, Albertus burgravius de Dewin, Hein- 
ricus advocatus de Wida, Volradus de Landisberg, Gunterus de 
Rochisberg, Bodo de Yleburg, Fridericus de Groize et fratres eius 
Hermannus et Volquinus, Otto de Lichthenhain et frater eius Ekehardus. 
Datum in Groizc anno ab incarnatione domini M’CCXV°, XV? kalendas 
lanuarii. 


* et fehlt T 


1216. [Naeh Juni 8.!] 80. 


Bischof Ekkehard von Merseburg entscheidet auf der Stiftssynode einen 
Streit zwischen dem Kloster Pforte und dem Ritler Rüdiger von 
Lössen über die Fischerei in der Luppe, Morluppe und dem Puste- 
nissee su Gunsten des Klosters. 

Häschr.: Or. Perg. Sp. abgerissen. Pforte, Bibliothek B.8. — D 13° 
(tit. Lepizc). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 307. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 36. 


*| In nomine sancte et individue trinitatis. | Ekkehardus divina 
favente clementia Merseburgensis ecclesie episcopus. Ex quo auctore 
deo super familiam ipsius licet indigni constituti sumus, in hoc fidelis 
et prudentis servi officium pro modulo nostro exequimur, si discordie 
dirimende et iusticie confirmande pro pace et quiete commisse nobis 
geclesie Christi operam dare studuerimus. Inde est, quod universitati 


106 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


fidelium tam presentium quam futurorum constare volumus, quod, cum 
inter fratres Portenses et Rudegerum militem de Losne super piscaria 
in Luppa fluvio et Morluppa et lacu, qui Pustenizze dicitur, diu causa 
versata fuisset, tandem partibus in sollempni synodo nostra apud 
Merseburg comparentibus et super eadem causa coram nobis litigantibus 
nos auditis, que hinc inde proponebantur, et diligenter examinatis, 
quid super hiis iusticia dictaret, à Hermanno de Cathena requisivimus, 
qui de prudentum virorum tam clericorum quam laicorum, qui pre- 
sentes erant, consilio talem dedit sententiam, quod fratres Portenses 
liberam habeant potestatem et ius plenarium sine alicuius contra- 
dietione in predietis aquis sursum et deorsum, ubieumque voluerint, 
piscandi et retia sua in littore, quod agros et possessiones ipsorum 
determinat, iure proprietatis cum piscibus applicandi. Quam sententiam 
iuste et legitime prolatam nos pro debito officii nostri pontificali au- 
ctoritate per censuram ecclesiasticam in eadem synodo corroboravimus 
et eorroboramus firmissime precipientes, ut nulla in posterum persona 
huie sententie presumat ausu temerario contraire. Et ut hec rata in 
perpetuum et inconvulsa permaneant, eandem sententiam presentis 
seripti patrocinio confirmavimus et sigilli nostri impressione roboravi- 
mus subnotatis idoneis testibus, quorum nomina sunt hec: Heinricus 
prepositus maioris ecclesie in Merseburg, Diethmarus decanus, Heinri- 
eus canıerarius, Heinricus custos, Ernestus scolasticus, Wichardus, 
Heinrieus de Chanburg, Fridehelmus, Rudolfus de Ualkinhain, Heinri- 
eus de Indagine, Norpertus, Heinricus de Müchele, Richardus, Bruno, 
Hartmannus, Cünradus Kyseling canonici maioris ecclesie in Merse- 
burg, layci Theodericus Rabil, Albertus Smeling, Heinricus de Warin, 
Hermannus de Cathena, Herbordus de Zurbowe pincerna noster, 
Iohannes miles de Lipzc et ceteri quam plures honesti viri. Acta sunt 
hec anno ab incarnatione domini M*CC? XVI*, indictione IIII*. 
* Leerer Raum für das Chrismon. 


I Erst an diesem Tage wurde Ekkehard zum Bischof geweiht. 


1216. Oktober 18. Halberstadt. NI. 


Bischof Friedrich von Halberstadt überlässt dem Kloster Pforte den 
Zehnten in Osforde nach Resignation des mit demselben belehnten 
Heinrich von Sotterhausen. Vgl. Nr. 63. 


Hdschr.: D 16 (tst. Odesforde). 
Druck: Deutsch: Wolff I, 308. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina favente 
clementia Haluerstadensis* ecclesie episcopus in perpetuum.  Ponti- 
fiealem decet munificentiam virorum sub religiosa professione deo mili- 
tantium necessitatibus prospicere, quatenus in tremendo examine ipso- 
rum gaudeant patrocinio, quicumque ipsis patrocinati fuerint auctori- 


Nr. 81. 1216. 107 - 


fate et subsidio. Ea propter notum sit universis Christi fidelibus, quod 
Heinricus de Suthirshusen ab ecclesia Haluerstadensi decimam in 
Osforde hereditario iure habuit in beneficio super prediis, que fratres 
et procuratores Portensium solent excolere. Abbas vero et ceteri 
fratres de Porta frequenter nobis conquesti sunt super vexationibus 
et angarlis, quas paciebantur indebite a decimatoribus, et quoniam 
frequenter in odium Heinrici homines lantgravii ipsis invitis decimam 
sibi usurpabant, quam tamen cogebantur Heinrico integraliter restituere. 
Super tam gravi ecclesie Portensis dispendio compassi consilium et 
favorem prebuimus, ut Heinricum supplicacionibus convenirent et se 
quoquo modo a talibus exactionibus eximerent, unde ipsorum et alio- 
rum instinctu exoratus in remedium anime sue et suorum antecessorum 
supra dietam decimam in manu nostra resignavit interposita condicione, 
ut ipsam cum omni iure libere deinceps possidendam prefato cenobio 
conferremus. Ne autem ex hoc facto aliquid ecclesie nostre deperiret, 
in recompensationem decime illius, cuius estimatio trium erat marcarum 
annuatim, III1^" mansos emit ab Alberto de Hacheburnen in villa, que 
vocatur Ritstede, solventes III?" mareas annuatim, quos nobis in pro- 
prietatem dedit et vice prioris beneficii de manu nostra in beneficio 
accepit, ut ex lioc condicionem ecclesie redderet meliorem. Acceptato 
igitur huius modi restauro cum assensu et conniventia tocius maioris 
ecclesie capituli prefatam decimam in Osfurde Portensi contulimus 
monasterio libere et sine alicuius infestatione de cetero possidendam 
nula lege publica vel privata eidem preiudicante. Ne vero huius 
paetio. transaetionis a quoquam hominum ausu temerario infringatur, 
presentem paginam sigillo duplici, scilicet nostro et ecclesie, statuimus 
insigniri decernentes et sub interminatione anathematis prohibentes, ut 
nuli deinceps licitum sit super prefata decimatione Portensem ecclesiam 
inquietare; quod si quis temere attemptaverit, omnipotentis dei offensam 
et nostra auctoritate latam excommunicacionis sententiam se noverit 
incurrisse. Huius rei testes sunt Lvdolfus de Slathem, Cunradus de 
Brambeche, Burchardus decanus, Almarus sancti Pauli prepositus, 
Arnoldus de Scerenbeke, Bernhardus vicedomnus, Cunradus sancte 
Marie prepositus, Arnoldus scolasticus, Ghardolfus de Meynersem, 
Albertus de Cruceburch prelati et canonici maioris ecclesie, abbates 
vero Robertus de Husburch, Wernadus de Balgestete,! Fridericus de 
Eilwardesdorp, Fridericus de Luthre et alii quam plures prelati nostre 
dyocesis. Acta sunt hee Haluerstad in die beati Luce in synodo gene- 
rali anno dominice incarnationis M? CC? XVI*, indictione V*, presidente 
sancte Romane ecclesie papa Honorio, pontificatus sui anno primo. 
Datum per manus Theoderici notarii nostri consecrationis nostre 
anno sexto. 


à haluerstan 


1 Da von einem Kloster in Balgstädt nichts bekannt ist, liegt es wohl am 
nächsten einen Schreibfehler für Ballenstete anzunehmen. 


— — —— — 


108 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 
1217. 82. 


Bischof Engelhard von Naumburg schenkt dem Kloster Pforte einige 
Besitzungen in Flemmingen und überträgt dem bisherigen Lehensinhaber. 


Ritter Albert von Gröbite, dafür ein anderes Lehen in Gróbilz und 
Altenrode. 


Hdschr.: D 34" (tit. Flemingen). 


Druck: Deutsch: Wolff I, 311 Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 93. v. Schón- 
berg 152. 


E[ngelhardus] dei gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus. Omni- 
bus, ad quos presens pagina pervenerit, eternam in domino felicitatem. 
Noverint universi Christi fideles tam posteri quam presentes, quod nos 
de consensu capituli nostri quedam bona in Fleminge XXVIII solidos 
annuatim solventia pro beate Marie virginis perpetue devotione et pro 
remedio anime nostre Portensi ecclesie libera donatione contulimus. 
Notandum sane, quod Albertus de Grobize miles eadem bona prius a 
nobis in beneficio tenuerat pro custodia castri nostri Sconenberg, sed 
nos ea ab ipso redemimus aliud feodum pro custodia eiusdem castri ei 
porrigendo, scilicet in predicta villa Grobize* et in alia villa, que dicitur 
Aldenrode, ad duo talenta ei concedendo, que ipse nobis prius resi- 
gnaverat; preterea nos ei sex marcas addidimus. Quicumque ergo hane 
nostram donationem infringere aut violare vel Portensi ecclesie in pre- 
dictis bonis aliquod dampnum vel gravamen inferre presumpserit. 
omnipotentis dei et beate Marie virginis offensam incurrat et anathema 
sit. Et ut hec perpetuo rata et inconvulsa permaneant, presentem 
paginam exinde conscribi et sigilli-nostri inpressione communiri fecimus 
subnotatis ydoneis testibus, quorum nomina sunt hec: canonici Ger- 
lacus prepositus, Ludewicus custos, Heinricus de Alrestete, Reinhardus 
de Bendeleibim et ceteri canonici, lavci Erkemboldus de Grizlau, 
Manegoldus de Thannenrode, Bertoldus de Sconenberg senior, Bertoldus 
iunior, Hatto senior, Ludewicus de Sylawizc, Bodo et alii quam plures. 
Acta sunt hec anno ab incarnatione domini M°CC°XVIT°, indictione V*. 

* grobrizc 


1217. Juni 17. Würzburg. 83. 


Bischof Otto I. von Würzburg eignet dem Kloster Pforte ein Gut 
in Cranewitz zu in Tausch gegen 6 Hufen in Krakendorf. 

Hdschr.: D 27* (tit. Gernstete). T 230°. 

Druck: Deutsch: Wolff I, 313. Vgl. v. Reitzenstein 73a. 

In nomine sancte et individue trinitatis. Otto dei gratia Herbi- 
polensis episcopus. Infirmitatis humane fragilitas cum sit hebes, labilis 
et caduca, opere precium est, ut ea, que apud fideles geruntur, negotia, 
ne ab hominum labantur memoria, infallibili et tenaci scriptorum 





Nr. 82—84. 12917— 1219. 109 


memorie commendare (sic). Notum igitur facimus universis tam presentis 
etatis quam successure posteritatis hominibus, quod nos predium in 
Cranewiz,' scilicet IIII? mansos L* IIII*' solidos annuatim persolventes, 
quod nobiles viri Albertus, Hermannus fratres et comites de Urla- 
munde a nobis et ab ecclesia nostra iure feodi tenuerunt, quod ab 
ipsis Cunemundus Struuen eodem iure tenuerat, ipso in manus eorum 
idem predium resignante et ab ipsis in manus nostras libere resignatum 
cenobio in Porta cum unanimi fratrum nostrorum et capituli nostri 
eonsensu et favore proprium tradidimus et donavimus in perpetuum 
absolute et libere possidendum. Predicti vero fratres et comites in 
concambium et commutationem predii pretaxati nobis et ecclesie nostre 
per nobilem virum Heinrieum in Gernstete in Crakendorf VI videlicet 
mansos LX* solidos annuatim solventes vice mutua tradiderunt, sieut in 
ipsorum privilegio continetur. Nos quoque eisdem fratribus et comi- 
tibus per eundem Heinricum nobilem ante dietum datam nobis ab eis 
proprietatem iure remisimus et contulimus feodali. Ut autem pre- 
dietorum veritas inviolabili imperpetuum vigeat firmitate, nos presentem 
super eo cartam conscribi et tam nostro quam ecclesie nostre sigillis 
ipsam fecimus communiri. Huius rei testes sunt Otto maior et novi 
monasterii prepositus, Arnoldus in Oneldesbach* prepositus, Gothe- 
fridus in Mukkenstad prepositus, Poppo scolasticus, Iringus cantor, 
Heinrieus custos, Adolfus portenarius, Bertoldus de Otingen, Gothe- 
fridus de Sweigere*, Poppo de Osternach, Cunradus de Ratersheim, 
Cunradus de Kulenberch, Arnoldus camerarii, Albertus de Zabelstein®, 
Cono maior plebanus, magister Degenhardus, magister Salomon, layei 
Heinrieus dapifer, Heinricus pincerna, Marquardus Weiso camerarius, 
Albertus magister coquine, Otto de Stamem, Alhunus milites, Her- 
mannus prepositus sancti Stephani in Babenberch?, Waldeuero sancti 
Burchardi, Gothefridus sancti Stephani in Wirceburg, Marquardus in 
Amberbach abbates, Hermannus notarius domini episcopi Herbipolensis. 
Actum Wirzeburch incarnacionis dominiee anno M°CC°XYII°, pontifi- 
catus domini Honorii pape III anno primo, episcopatus nostri anno 
X° XV^ kalendas Iulü. 


^ Moneldesbach (statt in Oneldesbach) 7  " Sweige T ° zabelsteim D 
! Babenburck T 


| Vgl. Nr.61, A. 1. 


1219. Oktober 92, - | 84. 


Konrad Abt von Breitungen, Elbuwin Propst von [Frawuen-] See, 
Ro Kämmerer des Abtes von Hersfeld, Friedrich Abt von Walkenried, 
Eberhard Abt von Georgenthal, Eberhard Prior von Pforte, Witelo 
Abt des Petersklosters in Erfurt und Graf Lambert von Gleichen 
fällen als Schiedsrichter einen Spruch in Streitigkeiten zwischen den 








110 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Klöstern Hersfeld und Pforte über des letzteren Besitzungen in Vehra 
und Henschleben. 


Häschr.: D 35? (tt. Ver). T 143. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 315. 


Cum super querela, que vertebatur inter abbatem et conventum 
Hersfeldenses ex una parte et abbatem et conventum de Porta ex 
alia, diu ageretur, tandem compromissum est in arbitros, videlicet pro 
parte Hersfeldensium in Cunradum abbatem de Bretingen, Elbuinum 
prepositum de Lacu et Ro camerarium abbatis Hersfeldensis, pro parte 
Portensium in Fridericum abbatem Walkenridensem, Eberhardum 
abbatem de Valle sancti Georgii et Eberhardum priorem de Porta, et 
cum favore partium additi sunt arbitris Witelo abbas sancti Petri in 
Erfordia et comes Lampertus, qui huius modi arbitrium pronuncia- 
verunt, videlicet ut, quiequid Portenses pro proprietate sibi in Ver 
vendicarent, pulsati in iure defenderent. Super XI autem mansis et 
dimidio, quos comes Lampertus habebat in beneficio, sic arbitrati sunt. 
ut transirent in hereditariam possessionem Portensis ecclesie tali pacto, 
ut de manso solverent unum loth ecclesie Hersfeldensi, et si preter 
illos amplius de agris Hersfeldensis ecclesie occupassent usque ad illud 
tempus, illos sub eodem censu possiderent nec deinceps inconsulto 
abbate Hersfeldensi de bonis eius aliquid conquirerent transactione 
sive commutatione. Insuper eondictum est, ut preter nudum censum 
annuatim solvendum tempore statuto in nullo penitus Portenses vexa- 
rentur ab Hersfeldensibus nec aliqua ex causa traherentur ad civilia 
iudicia, que vulgo dicuntur ding, sed cessante omni exactione et ob- 
sequio servili et omni pena, que dicitur wette, vel quocumque alio 
nomine censeatur, in quocumque casu solet infligi, et qualibet captione 
omnino cessante libere iure hereditario predicta possiderent et preterea, 
quod abbas Hersfeldensis eadem bona in nullam aliam personam 
valeat transferre in beneficio sive quocumque tytulo possidenda. Ut 
autem ad hec omnia abbas Hersfeldensis cum capitulo suo prestaret 
favorem suum et tam bona ista quam molendinum in Hentscusleiben 
cum attinentibus novem mansis et dimidio privilegio suo et capituli 
roboraret, dabunt ei Portenses XX marcas ante Epyphaniam domini 
et alias XX ante dominicam Invocavit, et preterea super quinqua- 
ginta marcis, quas abbas Hersfeldensis Portensibus tenetur solvere, 
date sunt inducie a festo beati Martini, quod occurrit anno domini 
M*CCOXIX?, usque ad duos annos. Quod si tunc non solverint, de 
censu in Hentscusleiben cadent due marce et unus ferto; si autem 
solverint, stabit census quatuor marce et dimidia. Hoc arbitrium pro- 
nuneiavimus nos Cunradus de Bretingen, Witelo de sancto Petro in 
Erfordia, Fridericus de Walkenrid, Euerhardus de Valle sancti Georgii 
abbates, Elbuinus prepositus de Lacu, Ro camerarius abbatis Hers- 
feldensis, Euerhardus prior Portensis et Lampertus comes de Glichen. 
Testes autem, in quorum presentia hec gesta, sunt Guntherus pre- 








Nr. $5, 1220. 111 


positus de Cruzeberch, Theodericus prior de Volkolderode, Bertoldus 
subprior de Valle sancti Georgii, Lampertus Walkenridensis, magister 
Iohannes de Durlo, layci Iohannes de Herversleiben, Heinricus de 
Gebese, Cunradus de Cullede et Fridericus frater eius, Theodericus de 
Gebese et Ekehardus frater eius, Christianus villicus de Gebese et 
Heinricus filius eius, Fridericus de Vtstete. Acta suut hec anno ab 
incarnatione domini M°CC°XIX°, XI? kalendas Novembris, indictione VII*. 


1220. 85. 


Ludwig Abt von Hersfeld überlässt 111], Hufen in Vehra, die ihm 
von den Grafen Albert und Hermann von Orlamünde aufgelassen 
sind, dem Kloster Pforte gegen Zahlung von 40 Mark und einen 
jührlichen Zins von 1 Loth Silber auf die Hufe. 


Hdschr.: D 36 (tit. Ver). T 301. ^ 
Druck: Deutsch: Wolf] I, 317. Vgl.: v. Reitsenstein 74b. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Ludewicus divina favente 
clementia abbas Hersfeldensis. Imperpetuum. Cum omnis etas ab 
alolescentia sua in malum prona sit, ut calumpniatorum reprimatur 
temeritas, legittime facta posterorum transmittenda noticie scripto con- 
venit perpetuari. Notum sit igitur* universis Christi fidelibus, quod 
XI mansi et dimidius, quos ab ecclesia nostra viri nobiles comites de 
Horlamunde Albertus et Hermannus habebant in beneficio et ab ipsis 
comes Lampertus de Glichen, ab eo autem Heinricus Shalun* et ab 
illo" plures alii, cum per iam dictum Heinricum ecclesia Portensis in 
grangia sua Ver gravibus et iniuriosis afficeretur molestiis, eisdem bonis 
Winemaro abbate Portense procurante, ut suorum paci consuleret, 
ct» La marcis de manibus predietorum absolutis a prefatis nobilibus 
de Orlamunde nomine elemosine in favorem Portensis ecclesie sunt in 
manus nostras resignati. Nos autem ea ducti providentia, quod ex 
bonis iam dietis de tot manibus et eorum heredibus vix aut nunquam 
vacaturis nichil unquam emolumenti nostre foret ecclesie proventurum®, 
omnia predicta bona in Ver cum areis, salictis, carectis, pratis, pascuis, 
piscaris et omnibus tam specialibus quam communibus attinentiis, 
eultis et incultis, vacantia et ab omni inpeticione libera, concordi 
voluntate et expresso consensu tocius conventus et capituli nostri 
unanimiter accedente, quadraginta marcis a Portensibus nostre datis 
eeclesie integre et cum omni utilitate iure perpetuo libere et quiete 
possidenda Portensi tradidimus ecclesie ita, ut annuatim de singulis 
mansis unum loth publici argenti, quale tunc in partibus illis currit, 
in festo Martini camerario abbatis vel nuncio cum litteris et sigillo 
abbatis exigenti in Gebese sub testimonio duorum vel trium persolvatur; 
quod si tunc vel infra quindecim dies proximos non solvatur, nomine 
pene in uno fertone preter summam debiti fratres teneantur. Hac vero 





112 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Portensem ecclesiam sue merito religionis pre ceteris colonis et homini- 
bus quocumque iure bona nostra tenentibus gaudere volumus immunitate, 
quod de bonis eisdem preter nudum censumí nichil cuiquam debeat 
angariis, perangariis, peticionibus, exactionibus et quibuslibet serviciis 
omnino cessantibus nec ad iudicia publica vel civilia, quocumque 
nomine appellentur, fratres trahi possint, exclusa etiam pena, que vulgo 
wette dicitur, et omnibus aliis penis sive captionibus in quocumque 
casu consuetis infligi, quovis nomine censeantur. Adieimus etiam, ut 
nec ecclesia Hersfeldensis nee quisquam eius nomine eadem bona vel 
eorum censum in quamcumque personam vel ecclesiam lege beneficii, 
permutationis, pignerationis vel quoeumque tvtulo nisi in Portensem 
ecclesiam vel de ipsius* consensu possit transferre, cum eius intersit 
condicionem ipsius in solvendo non effici duriorem. Igitur ut factum 
tam racionabile 'nulla temporum^ vetustate abolendum perpetua firmi- 
tate subsistat, ad comprobandum tam nostr quam capituli unanimem 
in hoe negocio assensum perennem presentem paginam sigilli nostri 
inpressione roboramus et sigillo capituli de communi omnium et singu- 
lorum expresso consensu communimus. Huius rei testes sunt Heke- 
bertus episcopus Babinbergensis, Witelo! abbas sancti Petri in Erfordia, 
Cunradus abbas in Bretingen, Fridericus abbas in Walkenrith, Ger- 
ardus abbas in Volkolderode, Eberhardus abbas de Valle sancti Georgii. 
Ludewicus prepositus Hersfeldensis, Guntherus prepositus de Cruze- 
bere, Guntherus prepositus de Mimeleiben, Herkenbertus prepositus de 
Gelingen, Helwicus prepositus de Lacu, Hartmannus* decanus Hers- 
feldensis, Walchunus subdecanus, Vlrieus custos, Herdeinus hospitala- 
rus, Heinrieus camerarius dominorum, Hoho camerarius abbatis, 
Hartungus cellerarius, Heinricus portarius, Dithmarus de Beringen, 
Ekehardus de Bibera, Hartmudus de Bretingen, Herkenbertus Craz et 
totus conventus, Poppo comes de Hennenberc, Lampertus comes de 
Glichen, Iohannes de Heruersleiben, Heinricus de Gebese, Cunradus 
et Fridericus de Cullede, Theodericus et Ekehardus de Gebese et alii 
plures. Acta sunt hec anno domini M°CC°XX°, indictione VIII*, regnante 
Friderico vietorioso Romanorum rege semper augusto et rege Svcilie 
feliciter. Amen. 


b 
^ ergo sit T — " scalum T  * ilis 7 — ? consulerent D  * ecclesie 


prouenturum T  fconsesum 7  *ipis D — P" tempore T ! Wichelo 7 
* hermannus T 
1220. | 86. 


Ludwig Abt von Hersfeld bestätigt den von semem Vorgänger 
Heinrich abgeschlossenen Verkauf von 91|, Hufen in Henschleben für 
100 Mark und einen jährlichen Zins von 41], Mark an das Kloster 
Pforte. 

Hdschr.: D 36" (tit, Ver). T 153. 
Auszug: Wolff I, 320. 





Nr. 86. 1220. 118 


* In nomine sancte et individue trinitatis: Ludewicus abbas Hers- 
feldensis. Notum esse volumus universis tam presentibus quam 
futuris, quod bone memorie Heinricus, predecessor noster, tocius 
eapituli Hersfeldensis accedente consensu in Hentscusleiben novem 
mansos et dimidium cum nuda area molendini et aliis areis, salictis, 
carectis, pratis, pascuis, piscaris et omnibus tam specialiter quam 
communiter attinentibus ecclesie Portensi pro € marcis tradidit cum 
omni integritate et utilitate iure perpetuo possidenda, sub ea videlicet 
forma, ut prefata ecclesia Portensis quatuor marcas et dimidiam publici 
argenti, quale tunc in partibus illis currit, annuatim in festo Martini 
eamerario abbatis vel nuncio cum litteris et sigillo abbatis exigenti 
sub testimonio duorum vel trium in Gebese persolvat; quod si tunc 
vel infra XV dies proximos solutum non^ fuerit, nomine pene in 
dimidia marca teneatur. Pre ceteris vero colonis ecclesie nostre sive 
hereditariis sive temporalibus sue favore religionis, cui tam ius quam 
ratio suadet deferri, iam dicta Portensis ecclesia ea gaudeat prero- 
gativa, quod omnia predicta bona libere et quiete possideat exclusis 
angariis et perangariis, peticionibus, exactionibus et quibuslibet ser- 
viciis, quocumque nomine censeantur, nec ad iudicia publica vel 
civilia, quocumque modo appellentur, trahi possint, pena etiam, que 
vulgo wetde dicitur, et qualibet alia, in quocumque casu infligi solet, 
et omnibus captionibus penitus cessantibus, quoniam huius modi 
eontra simplicitatem religionis exerceri non convenit. Adiectum est 
preterea, quod nec ecclesia Hersfeldensis nec aliquis suo nomine in 
alteram personam vel ecclesiam eadem bona vel eorum censum iure 
beneficii, impignerationis, permutationis vel quocumque tytulo nisi® 
in Portensem ecclesiam vel de ipsius consensu possit transferre. Ut 
igitur hoc factum predecessoris nostri irretractabile atque inconvulsum 
perpetua firmitate subsistat, nos id ratum habentes voluntate ac ex- 
presso consensu tocius conventus et capituli nostri unanimiter ac- 
cedente prescriptam formam et factum approbamus et confirmamus et, 
ut tam ignorantie futurorum consulatur quam malicie oceurratur, ad 
probandum rationabilem huius processum negotii imperpetuum hane 
presentem paginam nostri sigilli et capituli munimine duximus robo- 
randam. Huius rei testes sunt Ekebertus episcopus Babenbergensis, 
Witelo abbas sancti Petri in Erfordia, Cunradus abbas in Bretingen, 
Friderieus abbas in Walkenrith*, Gerardus abbas in Volkolderod, Euer- 
hardus abbas in? Valle sancti Georgi, Elwinus prepositus in*' Lacu, 
Guntherus prepositus de Cruceberg, Guntherus prepositus de Mime- 
leiben,' Erkenbertus prepositus de Gelingen, Hartmannus decanus 
Hersfeldensis, Ludewicus summus* prepositus, Walchunus subdecanus, 
Vlricus .custos, Herdeinus hospitalarius, Heinricus camerarius domi- 
norum, Roho camerarius abbatis, Hartungus cellerarius, Heinricus 
portarius, Dithmarus de Beringení, Erkenbertus Craz,. Ekehardus de 
Bibera, Hartmudus de. Bretingen et totus conventus, Iohannes 
scolasticus in Dorlo, Poppo comes de Hennenbere, Lampertus comes 

Gesehiehtaq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 8 


114 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


de Glichen et quam plures alii. Acta sunt hec anno incarnationis 
domini M*CC^XX^*, regnante Friderico invictissimo Romanorum rege 
semper augusto. 

* Chrismon T  " nec T * Walkenriedensis T * de T  * sumus D 
! Bringen D Breytingen. T 


Anm. Ueber denselben Gegenstand finde sich D 36 (Auszug: 
Wolff I, 319) noch eine zweite, fast gleichlautende Urkunde des 
Abtes Ludwig von Hersfeld, die ausser einigen abweichenden Aus 
drücken folgende sachliche Differenzen. aufweist: Der von Pforte 
dem Kl. Hersfeld gezahlte Preis wird mit 150 Mark (statt 100), 
der jährliche Zins mit 21, Mark (statt 41|,) und das Strafgeld 
für Zahlungsversäumniss mit 1, Mark (stati 1|,) angegeben. 
Weiter geht unter den Zeugen Guntherus prepositus de Mimeleiben 
dem Guntherus prepositus de Cruzeberc voran, der Zeugenreihe 
sind. am Schluss noch hinzugefügt Heinricus bui "gravius Hers- 
feldensis et Ghiso frater eius, Herkenbertus pincerna (et alii 
plures) und endlich folgt auf die Jahreszahl indictione VIII*. 

Die sachliche Differenz wird in folgender Weise zw erklären sein: 
Zunächst sind als Kaufgeld 100 Mark und als jährlicher Zins 
41 Mark ausgemacht. (Urk. A) Nun schuldet aber nach der 
Urkunde v. J. 1219. Okt. 22 Hersfeld an Pforte 50 Mark. Hers- 
feld zahlt dieselben nicht, so dass für Pforte thatsüchlich die Summe 
sich auf 150 Mark stellt Dagegen tritt die ebendaselbst getroffene 
Bestimmung „quod si tunc non solverint, de censu in Hentscus- 
leiben cadent due marce et unus ferto" im Kraft, und der von 
‚Pforte zu zahlende Zins ermässigt sich hierdurch von 41, auf 
21), Mark und entsprechend die etwaige Versäumnissstrafe von 
1/, auf V, Mark. (Urk. B.) In Wirklichkeit kommen also beide 
Urkunden auf dasselbe Resultat hinaus; A scheint die ursprüng- 
liche Abmachung zu enthalten und die ültere Urkunde zu sein, 
B als Modifikation die jüngere, womit aber nicht gesagt ist, dass 
die in der Urkunde von 1219 bestimmte zweijährige Zahlungsfrist 
bei der Ausstellung von B schon abgelaufen gewesen sein muss. 





1220. November 9. Rom, Lateran. 81. 


Papst Honorius lll. bestätigt dem Kloster Pforte den Besitz einer 
Hufe mit Mühlstelle u. s. w., die dasselbe von Ritter Konrad von 
Porstendorf erworben hat. —— 

Häschr.: Or. Perg. Das Bleisiegel ist abgefallen. Leipzig, Univ. Bibl. — D 21? 
(tit. Borsendorf). 7'200. 
Drucke: Unschuld. Nachrichten, Jhg. 1718, 927. Mencke I, 774. Berbuch- 


Schamel I, 217. Deutsch: Wolff I, 324. Vgl. Schüttgen 69 (s.a. 122). 
—.. . . Sehwltes II, 561. Potthast I, Nr. 6393. 





Nr. 8/— 88. 1220. 115 


Honorius episcopus, servus servorum dei. Dilecüs filiis, abbati et 
eonventui Portensibus,salutem et apostolicam benedictionem. Tustis peten- 
tium desideriis dignum est nos facilem prebere consensum et vota, 
que a rationis tramite non discordant, effectu prosequente complere. 
Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus grato 
eoncurrentes assensu mansum, quem habetis in Borsendorf, cum loco 
molendini et parte montis in Borsendorf cum pertinentiis suis et alia 
bona vestra, que emptionis iure a Conrado milite de Borsendorf 
monasterio vestro acquisisse noscimini, sicut ea omnia iuste et pacifice 
possidetis et in autentico exinde confecto plenius continetur, vobis et 
per vos monasterio vestro auctoritate apostolica confirmamus et pre- 
sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum 
liceat hane paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu teme- 
rario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indigna- 
tionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius 
se noverit incursurum. Datum Laterani V idus Novembris, pontificatus 
nostri anno quinto. Ä 


— 


1220. November 10. Rom, Lateran. 88. 


Honorius III. bestätigt dem Kloster Pforte den Besitz von 
91/, Hufen in Henschleben und 11!l, Hufen in Vehra, die dasselbe 
vom Kloster Hersfeld durch Kauf erworben hat. 


Häschr.: Or. Perg. mit Bleisiegel an rothen und gelben. seidenen Fällen. 
Dresden H. St. A. Nr. 227. — D 38 (tit. Ver). 2 
Drucke: Schóttgen w. Kreysig, Nachlese III, 453. Bertuch-Schamel I, 218. 
Deutsch: Wolff I, 323. Vgl. Schóttgen 69 (s.a. 1321). Schultes II, 561. 

Potthast I, Nr. 6394. 


| Honorius || episeopus, servus servorum dei. Dilectis filiis -- 
abbati et conventui de Porta Cisterciensis ordinis salutem et apostolicam 
benedietionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam 
vigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem 
offieii nostri ad debitum perducatur effectum. Ea propter, dilecti in 
domino fili, vestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu 
novem mansos et dimidium, quos habetis in villa Henseosleuen, ciun 
area molendini nec non undecim mansos et dimidium, quos habetis 
apud grangiam* vestram in Vere, cum suis pertinentiis, quos ab . - 
abbate et conventu Hersfeldensibus emptionis iure monasterio vestro 
acquississe (sic) noscimini, sieut ea omnia iuste ae pacifice possidetis 
et in autentico exinde confecto plenius continetur, vobis et per vos 
monasterio vestro auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti 
patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hane 
paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temerario con- 
traire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem 


8* 





116 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se 
noverit incursurum. Datum Laterani III idus Novembris, pontifi- 
catus nostri anno quinto. 


* grargiam 


1223. März 31. 89. 


Landgraf Ludwig IV. von Thüringen überlässt. tauschweise gegen 
2 Hufen im Berka, 1 Hufe in Schwabsdorf und 1 Hufe in Thus- 
dorf und gegen Zahlung von 81 Mark sowie Erlassung von 141 Mark, 
die sein Valer dem Kloster Pforte geschuldet hat, lelzterem 3 Hufen 
in Henschleben und 3 Hufen in Vehra. 


Hdschr.: D 37 (tit, Ver). T 144, 
Druck: Deutsch: Wolff 1, 330. 


In nomine sancte et individue trinitatis.  Ludewicus Thuringie 
lantgravius et Saxonie comes palatinus. Quoniam fragile hominis in- 
genium ad rerum turbas non* sufficit, ideo plerumque contingit, ut 
ea, que geruntur ab hominibus, de facili in oblivionem vertantur, 
nisi* ad successionis memoriam supervictura scriptorum serie prote- 
lentur. Ad cuius rei cautelam presentis littere testimonio declaramus. 
quod nos tres mansos in Hentsusleiben tytulo proprietatis a nobis 
et a progenitoribus nostris possessos, vacantes et annuatim* nobis 
pensionem solventes et item tres alios in Ver, quos a nobis habebant 
in feodo Heinrieus et Guntherus comites de Swarcburch et ab ipsis 
quidam alii, quos ab illis, qui de ipsis per nos inbeneficiati fuerant, 
redemimus et in manus nostras legittime sunt resignati, hos tres et pre- 
dictos in Hescusleiben liberos ab omni inpeticione et onere de consensu 
heredum nostrorum ecclesie Portensi contulimus, in quorum permuta- 
tionem eadem ecclesia dedit nobis quatuor mansos, duos videlicet in 
Berka , unum in Suauirstorp et unum in Tusdorph, addens insuper nobis 
LXXXI marcas et accepto ferens nobis C marcas, in quibus pater noster 
pie memorie eidem ecclesie tenebatur sub fideiussoria cautione, et item 
XL*1, in quibus sine cautione fuerat obligatus. Mittentes itaque iam dictam 
ecclesiam in possessionem bonorum eorumdem auctoritate nostra preci- 
pimus, ne quis eam ineisdem aliquatenus inquietare presumat, renunciantes 
tam in hiis quam in aliis bonis ab eadem ecclesia habitis vel habendis 
in Ver et in Hentscusleiben peticionibus, exactionibus, angariis 
aliisque serviciis, quocumque nomine censeantur, omni postremo. iuri, 
quod nobis debetur vel iure communi vel consuetudine provincie 
speciali. Igitur ut hoc factum nulla unquam temporum vetustate 
abolendum perpetua stabilitate subsistat, nos presentem  cautionis 
paginam exinde conscriptam sigilli nostri inpressione muniri et ydone- 
orum testium subscriptione fecimus roborari, quorum nomina sunt 
hee: Heinricus comes de Swarcburg, Albertus comes de Clettenbere, 
Theodericus comes de Honstein, Ludewicus de Wagehem?, Rudolfus 


Nr. 89—91. 1228—1226. 117 


pincerna de Varila, Heinricus notarius et plures alii de ministerialibus 
nostris. Acta sunt hec anno ab incarnatione domini M° CC? XX ^ III^, 
indictione XI*, pridie kalendas Aprilis, regnante Friderico invictissimo 
Romanorum imperatore et semper augusto. 

^ pec T " nec T ^annuam T  ?* wangenheim T 


[1225 —1226. Mürz.!] 90. 
Der Deutschmeister Hermann Otter beauftragt zwei Ordensbrüder 


Philipp und Rudolf einen Streit mit dem Kloster Pforte betr. Porsten- 
dorf beisulegen. 


Hdschr.: T 205b. 


Drucke: v. Nathusius, Die Deutschmeister vor 1932 (Marburg 1888) 30 
Vgl. Wolff 11, 3. 


Frater H[(ermannus] dictus Otter, domus hospitalis Theutonicorum 
sancte Marie virginis in Iherusalem humilis preceptor in Alemania, 
omnibus hanc paginam inspecturis orationes in domino. Quia frater- 
nam caritatem, que divino precepto maxime spiritalibus conservanda 
precipitur, inter domum nostram et Portenses fratres in Borsendorff 
sepius conturbatam intelleximus, consilio fratrum nostrorum adhibito 
cum predicta domo Borsendorff et Portensibus composicionem facere 
decrevimus. Sed quia predicto negocio personaliter interesse non 
possumus, fratribus nostris Philippo et Rudolpho ipsum negocium 
terminandum loco nostro committimus. — Ut autem factum ipsorum 
firmum et ratum apud, nos non dubitetis, hanc paginam sigilli nostri 
munimine roboravimus. 


! Die Beilegung des Streites ist 1236. April 2 beurkundet ; der Auftrug dazu 
wird also nicht lange vorher ertheilt sein. 


— | 


1226. Kreinberg. 91. 


Abt Ludwig von Hersfeld bestätigt nach Empfang von 10 Mark 
dem Kloster Pforte den Besitz von Hersfelder Lehen in Vehra und 
Henschleben, die dasselbe ohne seine Zustimmung von zwei Hersfelder 
Ministerialen erworben hat. 


Häschr.: D 36° (ti, Ver). T 145. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 7. 


In nomine sancte et individue trinitatis® Ludewicus dei gratia 
Hersfeldensis ecclesie abbas. Universis Christi fidelibus tam modernis 
quam posteris constare volumus. quod, cum abbas et conventus Por- 
tenses nobiscum et cum ecclesia nostra super quibusdam bonis, vide- 
licet XI mansis et dimidio in Ver et IX et dimidio in Hentscusleiben 


H8 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


eum suis pertinentiis, sub certa annua pensione nobis solvenda con- 
venissent et super hiis nostra et ecclesie nostre privilegia obtinuissent, 
id quod in forma predicte conventionis fuisset expressum, quod nulla 
deinceps Hersfeldensis ecclesie bona quolibet tytulo sine licencia nostra. 
acquirerent vel possiderent!, contra formam hane a Gerone milite, 
ministeriali nostro, quoddam pratum et a Wasmudo item nostro mini- 
steriali, qui se pro ministeriali lantgravii gerit, quosdam agros nostro 
non requisito consensu ementes possederunt. Super quibus nos ipsi 
monasterio movimus questionem illud adicientes*, quod predicta bona 
in Ver et* in Hentscusleiben diligenter mensurari vellemus, ne forte 
amplius?, quam predictum est, continerent, quia tune nobis de hiis 
maior pensio deberetur. Cum igitur* super hiis tribus contra Portense 
monasterium agere intenderemus, abbas et conventus favorem et beni- 
volentiam nostram et ecclesie nostre sibi taliter conciliare studuerunt. 
quod pro sopienda hac controversia X marcas nobis dederunt, ut nos 
predicte actioni penitus renunciaremus. Concedimus igitur de favore, 
voluntate et expresso consensu capituli nostri, ut bona, que a predictis 
G. et W. emerunt, perpetua pace possideant et predictos XI mansos et 
dimidium in Ver et IX et dimidium in Hentsusleiben, sicut simpliciter 
sine mensuratione emerunt, ita sine mensuratione retineant sub eo 
censu, qui in privilegiis supra memoratis est expressus, salva nobis 
illa questione, quam supra bonis in Ver iam diu movimus, secundum 
quod in arbitrio est expressum; que bona dominus Gerlacus, maior 
prepositus Nuenburgensis, post mortem fratris sui Heinrici de Helde- 
rungen dictis fratribus contulisse videtur. Et ut hec rata permaneant, 
presentem paginam sigillo nostro iussimus communiri. Nomina testium 
sunt hec: Ekehardus decanus, Iohannes maior prepositus, Elbuinus de 
Lacu, Bertoldus de Cruceberc prepositi totumque capitulum Hers- 
feldense, vasalli nostri Albertus, Siboto de Frankensten, Heinricus 
dapifer, Gyso frater suus, Cunradus, Erkenbertus de Cregenberc® et 
alii multi ministeriales nostri.  Data^ in Cregenberc! anno gratie 
M°CC°XX° VI*, indictione XIIII*, institutionis nostre anno decimo. 

^ Amen T' P addicientes T © et fehlt D  * "amplius "forte D_ ° ergo T 
! ergo ausgestrichen sibi übergeschrieben T © Creutzenbergk T " Datum 7’ ! Creyen- 
berg T 

1 Vgl. Nr. 84. 


1226. April 2. Merseburg. 92. 


Abt Winemar von Pforte bekunde, dass sein Kloster zur Bei- 
legung des Streites mit dem deutschen Ritterorden die Besitzungen 
desselben in Porstendorf für 520 Mark und unter Uebernahme ge- 
wisser Verpflichtungen angekauft habe. 


Hdechr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Zwei Sp., des 
Abtes von Pforte und desPropstes Heinrich von Merseburg, beide beschädigt. 


Nr. 92, 1226. 119 


^ Dresden H. St. A. Nr. 971. — Abschrift Perg. in einem Kopialbuche 
des deutschen Ordens ebendaselbst, Bl. 70. 
Druck: v. Nathusius, Die Deutschmeister vor 1233 S, 32. Auszug dieser 
und der verwandten Urkunden: Pertuch I, 104. Bertuch-Schamel I, 66 
und hiernach Schultes II, 609.! 


W[inemarus| dei gratia abbas Portensis omnibus presentem 
paginam inspecturis salutem in domino. Cum viri religiosi rogare, 
que ad pacem sunt, specialiter admoneantur, nosse volumus uni- 
versos pro bono pacis et concordie super predio in Borsindorf fratrum 
hospitalis sancte Marie Teutonicorum, occasione cuius controversia 
et grave scandalum inter ecclesiam nostram et ipsos fuit subortum, 
ut omnis dissensionis in posterum amputaretur materia et hine inde 
quieti contemplationis sine impedimento et salutis nostre dispendio 
sincerius vacare possemus, mediantibus viris discretis, Hleinrico| 
venerabili preposito, lohanne canonico et lohanne milite Merse- 
burgensibus, cum fratribus predicte domus Phylippo in Hallis et R?dolfo 
in Aldinburc et Borsindorf provisoribus, expressum mandatum, volun- 
tatem et auctoritatem fratris H[ermanni] Ottir preceptoris in Ale- 
mannia super hoc specialiter nobis exhibentibus, nos cum consilio et 
voluntate totius conventus mostri taliter convenisse, quod totum 
predium in Borsindorf ad predictam domum spectans cum areis, edi- 
fiiis, agris, vineis, silvis, salictis, pascuis, piscariis, aquarum de- 
cursibus, montibus, collibus et vallibus, viis et inviis omnibusque 
suis pertinentiis tantum ibidem sitis, exceptis omnibus mansis et 
redditibus extra terminos predicti predii alibi sitis, quos usibus suis 
expresse retinuerunt, cum omni iure et libertate, qua predictum 
predium domus ipsorum possidebat, monasterio nostro de manibus 
predictorum fratrum precio quingentarum et XX! marcarum compara- 
vimus sub ea forma, quod cuidam nobili matrone [Iutte de|* Wilden- 
uels singulis annis ante pentecosten IX marcas argenti in domo sua, 
ubicumque fuerit, ad dies vite sue persolvamus, ita quod post mortem 
eiusdem onus predicte solutionis extinguatur, et preterea lohanni 
canonico Merseburgensi boni vini carratam preter aliam, quam ante 
de manu nostra habebat, diebus vite sue, in quocumque statu fuerit, 
persolvamus. Insuper onus predictorum fratrum de ordinandis in 
eadem ecclesia divinis, videlicet in provisione duorum sacerdotum, 
unius diaconi et unius subdiaconi, super quibus ibidem tenendis 
domino archiepiscopo Maguntino et Erfordensi capitulo frater H. Ottir 
se astrinxerat, in nos suscepimus. Super eo autem, quod idem frater 
H. archiepiscopo et capitulo predicto de non alienandis eisdem bonis, 
sed in sua forma domui sue retinendis se obligavit, taliter inter nos 
convenit, quatinus nos cum eis apud dominum legatum communiter in- 
stemus, ut precum suarum instantia fratribus ab archiepiscopo et capitulo 
predicta relaxetur obligatio vel, si hoc legatus obtinere non valuerit, ipse 
magno bono pacis et concordie et utilitate utriusque domus pensata, 
presertim cum ipso disponente res ad hune statum devenerit, pre- 


120 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dictam obligationem sua solvat et casset auctoritate, quo facto ipsi 
fratres proprietatem dicti predii in manus legati contradent nostro 
tradendam monasterio. Traditione vero taliter celebrata et super 
omnibus predictis confirmatione domini legati habita fratres a nobis 
erunt absoluti, tantum amicicie, caritatis, mutui consilii et auxilii seeundum 
deum debitores. Si vero, quod est inopinabile, per dominum legatum 
de supra dicta obligatione non fuerit determinatum, ne pereat tante 
utilitatis contractus, apud archiepiscopum cum fratribus dicte obli- 
gationi relaxande bona fide operam dabimus diligentem, ita quod, si 
gratis id promoveri non poterit, nos duas partes oneris et inpensarum, 
quas negotii requirit consumniatio, agnoscemus, fratres vero tantum 
terciam partem sustinebunt. Quod si nullo predictorum modorum res 
posset terminari, nos possessionem eiusdem predii, quam nobis 
cesserunt, fratribus cum edificiorum, fructuum et aliorum omnium 
plena integritate restituemus, de laboribus et expensis, quas medio 
temporé quolibet modo inpendemus, nichil recepturi, pena contractui 
apposita, si per neutram partium eius steterit consummatio, hinc inde 
cessante. Preterea ad solvendam in Hallis mediam partem pecunie 
supra dicte in vigilia apostolorum Symonis et Ivde vel prius et 
alteram medietatem in vigilia apostolorum Phylippi et Iacobi vel ante 
de argento Vribergensi, Áldinburgensi, Pigauiensi vel equivalenti et 
de ydoneis fideiussoribus super eadem pecunia ante festum sancte 
Uvalpurge nune proximo venturum, quos ipsi voluerint, dandis nos 
obligavimus. Contractum autem huius modi fide vicissim inter nos et 
insuper in manus prepositi Merseburgensis ab utraque parte prestita 
et pena centum marcarum pari consensu vallavimus, ita ut pars, per 
quam steterit, quominus predicta observentur, ad statute pene solu- 
tionem teneatur. Testes huius rei sunt H. prepositus, Iohannes 
canonicus, lohannes miles Merseburgenses, Cunradus cellerarius, 
Iohannes monachus, Helewicus, Rüdolfus conversi. Portenses. Acta 
sunt hec in Merseburc in curia maioris prepositi. Anno domini 
M*CCoXX^ VI?, IIII* nonas Aprilis, indictione IIII*. 


* Jutte de ist durch Bruch völlig verlóscht und aus den verwandten Ur- 
kunden ergänzt. 


1 Woher Schamel die auch von Schultes aufgenommene Notiz hat: Acta sunt 
haec apud Nuwenburg, 5. kal. Febr., lässt sich nicht feststellen. Auffallend. ist 
auch, dass er den Preis für die Porstendorfer Erwerbungen auf 505 statt 590 Mark 
angiebt, Sollte vielleicht ein dahin gehender Kaufvertrag ursprünglich am 38. Jan. 
bei Naumburg verabredet, aber nachher abgeändert worden sein? 


Nr. 99—94. 1226. 121 


1226. April 2. Merseburg. 93. 


Die Brüder des deutschen Ordens Philipp, Verweser in Halle, und 
Rudolf, Verweser in Altenburg und Porstendorf, bekunden die Bei- 
legung des Streites mit dem Kloster Pforte betr. Porstendorf unter den 
in der vorigen Urkunde angegebenen Bedingungen. 


Häschr.: Kopie in einer Papierhandschrift der Stadtbibliothek zu Naum- 
burg a. S. (früher A85) Bl. 3. 


Druck: v. Nathusius, Die Deutschmeister vor 1332 S. 30. 


Philippus in Hallis, Rudolfus in Aldinborg et Borsindorff provi- 
sores, fratres hospitalis sancte Marie Teutonicorum, omnibus presentem 
paginam inspecturis salutem in Christo Ihesu. Noverint universi, quod 
nos eternam salutem temporali utilitati preferentes gratia sedandi scan- 
dali et tollende discordie inter nos et venerabile Portense collegium 
pretextu nimie vicinitatis grangiarum in Borsindorf exorte* voluntate, 
auctoritate et expresso super hoc speciali magistri nostri, fratris Her- 
manni Otter in Alemannia preceptoris, accedente, mediantibus viris 
discretis, H|einrico] venerabili preposito, Iofhanne] canonico, Io[hanne] 
milite Merseburgensibus, totum domus nostre predium in Borsindorf efc. 

Es folgen mit den durch die Personen der Aussteller bedingten 
Veränderungen, sonst wörtlich genau die Bestimmungen der vorigen 
Urkunde. 


Testes huius rei sunt H. prepositus, Io. eanonicus, Io. miles Merse- 
burgenses, C[unradus| eancellarius*, Io[hannes] monachus, Rudolfus et 
Helwieus conversi, Portenses. Acta sunt hec in Merseburg in curia 
maioris prepositi anno domini M? CC? XXVI*, indictione XIII,! IIII nonas 
Aprilis. 

* exorta — " Verschrieben für cellerarius Vgl. vorige Urkunde. 

I Statt ind. XIIII 


1226. Juni 2. Bei Mantua. | 94. 


Der Hochmeister des deutschen Ordens Hermann von Salsa über- 
lässt die Besitsung des Ordens in Porstendorf unter den in Nr. 92 
und 93 angegebenen Bedingungen dem Kloster Pforte. 


Hdschr.: D 19 (tit. Borsendorf). 

Drucke: Koch, Hermann von Salza 138, (Bemerkung dazu bei Winkel- 
mann, Friedrich II. I, 291, A. 1.) Deutsch: Wolff II, 3. Vgl. Forsch. 
z. deutsch. Gesch. XI, 632. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Notum sit omni- 
bus presentem paginam inspecturis, quod ego frater Hermannus de 
Salza, magister domus hospitalis sancte Marie Teutonicorum in Ieru- 
salem, considerata discordia, que sepius emergebat inter venerabilem 


122 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


abbatem et conventum Portenses Cysterciensis ordinis ex parte una 
et fratres nostros de Borsendorf ex altera occasione vicinitatis grangie, 
quam monasterium Portense habet in Borsendorp, et domus nostre, 
quam habemus ibidem, et possessionum contiguarum hinc inde et pensata 
utilitate domus nostre vendo de consilio fratrum meorum precio quin- 
gentarum et viginti marcarum* predium, quod habemus in Borsendorf, 
Cum areis, edificiis, agris, vineis, silvis, salictis, pascuis, piscariis, aqua- 
rum decursibus, montibus, collibus et vallibus, viis et inviis omnibus- 
que pertinentiis tantum ibidem sitis, exceptis omnibus mansis et red- 
ditibus extra terminos predicti predii alibi sitis, quos usibus nostris 
retinemus expresse, abbati et conventui Portensibus ea condicione adiecta, 
ut novem marcas singulis annis ante festum pentecostes nobili matrone 
Iutte de Wildenvels et unam carratam vini magistro Iohanni canonico 
Mersburgensi de possessionibus ipsis solvant et provideant ibidem 
duobus sacerdotibus, uni dyacono et alteri subdyacono, predicto vero 
magistro Iohanne mortuo et matrona prefata mortua pensio tam novem 
ınarcarum quam carrate vini ad Portense monasterium libere rever- 
tatur. Per dationem autem et tradicionem carte istius trado dominium 
et possessionem predicti predii cum pertinentiis supra dictis fratribus 
Helwieo et Rudolfo conversis Portensibus, a predictis abbate et con- 
ventu super hoc procuratoribus constitutis. Et ne de vendicione et 
tradicione nostra possit dubium suboriri, presentem cartam eisdem 
dedimus sigilli nostri munimine roboratam. Actum apud Mantuam 
anno domini M°CC°XX°VI°, quarto nonas Iunii, presentibus venera- 
bilibus: patribus Cunrado Portuensi et sancte Rufine episcopo, apostolice 
sedis legato, Geroldo patriarcha Ierosolomitano, Heinrico Mediolanensi 
archiepiscopo®, Cunrado Hyldensemensi, Iacobo Ueronensi, Gratia Parme- 
nensi (sic), Vicedomno Placentino, Alberto Brissiensi, Heinrico Mantua- 
nensi* episcopis, Heinrico abbate Augensi, magistro Degenhardo pre- 
posito in Hoge Herbipolensi, Vlrico scolastico Argentinensi, Heinrico 
de Honloch, Iohanne de Beias, Leonardo de Bretenorio, Rudolfo de 
Geuekensten fratribus predicte domus nostre et aliis quam pluribus. 


» macarum ? "epo"archi ° matuaen 


1226. Juni 3. Mantua. - 95. 


Der Kardinallegat Konrad, Bischof von Porto, bestätigt den Ver- 
kauf der Besiteung des deutschen Ordens in Porstendorf an das 
. Kloster Pforte. Vgl. Nr. 94. 


Hdschr.: D 19" (tit. Borsendorf). T' 301". 
Vgl. Wolff 1I, 5. Forsch. z. deutsch. Gesch. X1, 632. 
Cvnradus miseratione divina Portuensis et sancte Rufine episcopus, 


apostolice sedis legatus, universis Christi fidelibus presentes litteras 
inspecturis salutem in domino. Cum ad vitandam discordiam, que 


Nr. 95—96. 1226. 128 


sepius emergebat inter venerabilem abbatem et conventum Portenses 
Cysterciensis ordinis ex una parte et magistrum et fratres domus 
hospitalis sancte Marie Theutonicorum in Borsendorf ex altera OCCa- 
sione vicinitatis grangie, quam monasterium Portense habet in Borsen- 
dorp, et domus, quam fratres hospitalis predicti habent ibidem, et 
oecasione* possessionum contiguarum hinc inde frater Hermannus de 
Salza, maior magister hospitalis prefati, predium. quod habebat in 
Borsendorp, de consilio fratrum suorum vendiderit et tradiderit? cum 
areis, edificiis, agris, vineis. silvis, salictis*, pascuis, piscariis, aquarum 
decursibus, montibus, collibus et vallibus. viis et inviis omnibusque 
suis pertinentiis tantum ibidem sitis. exceptis omnibus mansis et redi- 
tibus* extra terminos predicti predii alibi sitis, quos usibus suis ex- 
presse retinuit, abbati et conventui Portensibus precio quingentarum et 
viginti marcarum, retenta pensione novem marcarum singulis annis 
ante festum pentecostes persolvenda ad tempus vite sue nobili matrone 
Iutte de Wildenuels et carrata vini danda singulis annis magistro 
Iohanni canonico Mersburgensi et addito, quod abbas et conventus 
prefati de fructibus possessionum ipsarum duobus sacerdotibus, uni 
dyacono et alteri subdyacono, debeant providere, utraque pars nobis 
humiliter supplicavit, ut contractum ipsum dignaremur confirmationis 
nostre munimine roborare. Nos vero diligentius attendentes, quantum 
utrique parti contractus expediat et in utilitatem utriusque partis sit 
communiter celebratus, ipsum contractum auctoritate legacionis, qua 
fungimur, confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. 
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis 
infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attem- 
ptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei se noverit incursu- 
rum. Datum Mantue anno domini M* CC? XX* V1*, tercio nonas Iunii. 
* oeasione D ® vendidit et tradidit T' * salicetis T — * redditibus 7 


1226. Juni 5. Mantua. 96. 
Der Kardinallegat Konrad, Bischof von Porto, befreit Pforte theil- 
weise von der Verpflichtung zwei Geistliche in Porstendorf zu halten 
unter der Bedingung, dass es innerhalb des Klosters einen Todten- 
altar erbaue. 


Hdechr.: D 19° (fit. Borsendorf), T' 204". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 5. Vgl. Forsch. z. deutsch. Gesch. XI, 632. 


Cvnradus miseratione divina Portuensis et sancte Rufine episcopus, 
apostolice sedis legatus, dilectis in Christo abbati et conventui Portensibus 
Cysterciensis ordinis salutem in Christo Ihesu. Licet fratres domus 
hospitalis sancte Marie Theutonicorum tenerentur in capella de Borsen- 
dorf duobus sacerdotibus, uni dyacono et alteri subdyacono, providere 
et vos, qui in eiusdem loci prediis et capella eisdem fratribus succes- 


124 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


sistis,. ad idem onus teneamini, ne vestrum monasterium tali onere 
pregravetur, vobis legationis auctoritate, qua fungimur, taliter duximus 
providendum, ut uni sacerdoti tantum et uni scolari provideatis in 
loco predicto et de redditibus, de quibus aliis duabus personis pre- 
dietis tenebamini providere, infra septa claustri vestri construatis 
altare, in quo pro defunctis diebus singulis celebretur et specialiter 
pro eis, qui predicta predia dicte capelle seu ecclesie in Borsendorp 
pro animarum suarum remedio contulerunt. "Vobis etiam auctoritate 
presentium indulgemus, ut corpora mortuorum, qui in eiusdem ecclesie 
cimiterio vel ecclesia sunt sepulti, ad monasterium vestrum deferre 
possitis et ibidem ecclesiastice tradere sepulture. Datum Mantue anno 
domini M^ CC? XX° VI*, nonas Iunii. | 


1227. 97. 


Hartmann von Saalburg eignet dem Kloster Pforte ein Stück Wald 
bei Dorndorf zu, das Ritter Tuto von Tautenburg von ihm zu Lehen 
getragen hat. 

Häschr.: D 19 (tit. Borsendorf). T 212". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 11. 

Hartmannus de Saleburch universis presentem paginam inspecturis. 
Noverit universitas fidelium tam presentium quam futurorum, quod, 
cum Tuto miles de Tutenberg molendinum in Dorndorf ecclesie 
Portensi contulisset et illud ad sui reparationem non parvam quanti- 
tatem lignorum requireret, idem Tuto partem nemoris, quam a nobis 
habebat* in feodo, in nostris manibus resignavit et nos eam pro salute 
anime nostre ecclesie? contulimus ante dicte, ut ibidem nostra et 
parentum nostrorum memoria imperpetuum habeatur.  Includitur 
autem * pars predicta nemoris duabus viis, una, que silvestris sive 
waltwec vulgariter dicitur, altera, que via lapidea appellatur. Ne 
autem super hac donatione nostra dubitatio emergat in posterum, pre- 
sentem super ea litteram conscribi fecimus et sigilli nostri munimine 
roborari. Testes huius rei sunt Hartmannus de superiori castro in 
Lobedeburg? et Hermannus frater eius, Hartmannus de Bergowe, Euer- 
hardus de Grifenberg, Hugo plebanus de Lobde, Burgoldus et Heiden- 
rieus de Lobdeburch, Burgoldus et Wezelinus de Salburg, Cunradus 
Puster, Iohannes Puster, Cunradus de Wirzeburg, Wolfinus de Luberzitz. 
Acta sunt hec anno incarnationis domini M^? CC? XX? VII°, indictione XV“. 


* "habebat ^a nobis D — " ecclesie fehlt ID — * autem fehlt T * Lobeburg T 


[1227.] Februar 11. Bei Erfurt. 98. 


Ersbischof Siegfried II. von Mains berichtet, dass das frühere 
Augustiner-Chorherrnstift in — Porstendorf an den deutschen Orden 
und von diesem an das Kloster Pforte übergegangen sei, gegen 








Nr. 98—99. 1227— 1228. 125 


lelateres aber die Bürger von Apolda Streit vor dem Landgrafen er- 
hoben haben. 


-Hdschr.: T 203°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 6. Vgl. Böhmer- Will II, XXXII, Nr. 526. 


S[ifridus|* dei gratia sancte Maguntinensis" sedis archiepiscopus. 
Seripti presentis inditio profitemur nos vidisse olim in Borsendorff 
prepositum et conventum regularium et defuncto ipso preposito in 
eodem loco nos auctoritate nostra alium prepositum confirmasse. 
Postea de consensu nostro facta est eiusdem conventus translatio ad 
confratres de domo Teutonica,! qui districte promiserunt, quod divinum 
ibidem obsequium nullo modo.minuerent, sed augerent. Item ab illis facta 
est ipsius conventus translatio ad Portenses monachos Cistertiensis 
ordinis. Deinde Appoldenses ceperunt agere in Portenses. At illi 
causam: per appellationem ad nostrorum iudieum audientiam trans- 
tulerunt, Appoldenses vero causam ipsam ad iudicem secularem, lant- 
gravium, transtulerunt in contemptu iudicii spiritalis. Hec reco- 
gnoseimus et testamur. Datum apud Erphordiam IH idus Februarii, 
pontifieatus nostri anno vicesimo sexto.? 

2 Sifridus ausser & ausgesirichen ® Maguntin 

ı Vgl. Cod. dipl. Sax. reg. II, I, 92. % Hiernach würde sich eigentlich 1226 
ergeben; doch sind in Siegfrieds II. Urkunden dessen Pontifikatgjahre vielfach 
(z. B. im Erfurter UB, fast durchgängig) um eines zu niedrig gezählt und so 
Jedenfalls auch hier, da die im Juni 1226 vollzogene Uebertragung von Porstendory 
an Pforte in der Urkunde als bereits geschehen erwähnt wird, 


1228. 99. 
Landgraf Heinrich Raspe bestätigt mit Zustimmung seines Bruders 
Konrad die Urkunde des Landgrafen Ludwig IV. (Nr. 89) betreffend 
die Vertauschung von 6: Hufen im Henschleben und Vehra gegen 


4 Hufen des Klosters Pforte in Berka, Schwabsdorf und Thusdorf 
nebst Geldsahlung. 


Häschr.: D 37 (tit, Ver). T 145". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 12. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Heinricus Thuringie lant- 
gravius et Saxonie comes palatinus. Quoniam fragile hominis in- 
genium* ad rerum turbas non sufficit, ideo plerumque contingit, ut 
ea, que geruntur ab hominibus, de facili in oblivionem vertantur, nisi 
ad successionis memoriam supervietura scriptorum serie protelentur. 
Ad cuius rei eautelam presentis littere testimonio declaramus, quod, 
eum pie memorie Ludewicus frater et predecessor noster tres mansos 
in Hentseusleiben, quos tytulo proprietatis possederat, vacantes et 
annuatim* sibi pensionem solventes et item tres alios in Ver, quos ab 
ipso habebant in feodo viri nobiles, Heinricus et Guntherus comites 


196 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


de Swarcburg, et ab ipsis quidam alii, quos ab illis, qui de ipsis per 
eum inbeneficiati fuerant, redemit et in manus ipsius fuerant legittime 
resignati, liberos ab omni inpeticione et onere de consensu heredum 
suorum eeclesie Portensi contulerit et in eorum permutationem eadem 
ecclesia ei quatuor mansos, duos videlicet in Berka, unum in Svauirs- 
torph et unum in Tustorph dederit addens insuper ei LXXX'I marea: 
et aecepto ferens ei € marcas, in quibus pater noster pie memorie 
eidem ecclesie tenebatur sub fideiussoria cautione, et item XL*L, in 
quibus sine cautione fuerat obligatus, que omnia in privilegio, quod 
memoratus frater noster super hoc dedit, sunt diligenter expressa. 
nos una cum fratre nostro Cunrado, qui suum nobiscum benivole 
dedit assensum, de petitione matris nostre eandem donationem ratanı 
habemus ipsamque pietatis intuitu innovantes presenti privilegio con- 
firmamus auetoritate nostra precipientes, ne quis Portensem ecclesiam 
in eisdem bonis aliquatenus inquietare presumat. Renunciamus etiam 
tam in hiis quam in aliis bonis ab eadem ecclesia habitis vel habendis 
in Ver et in Hentscusleiben peticionibus, exactionibus, angariis aliisque 
serviciis, que nobis debebantur, quocumque nomine censeantur, sicut 
etiam frater et predecessor noster in suo privilegio fecisse monstratur, 
et specialiter illi iuri, quod hospicium nominatur, ita ut illius obtentu 
nichil penitus a nobis aut a villicis nostris a sepe dicta ecclesia 
requiratur. Igitur ut hoc factum nulla unquam temporum vetustate 
abolendum perpetua stabilitate subsistat, nos presentem cautionis 
paginam exinde conscriptam sigili nostri inpressione muniri et ydo- 
neorum testium subscripcione fecimus roborari, quorum nomina sunt 
hee: Cunradus frater noster, Heinricus comes de Swarchurg, Albertus 
comes de Clettenbere et filius eius comes Beringerus', Cunradus de 
Tanninrode, Albero de Vipeche, Theodericus Niger, Gothefridus de 
Tutheleiben, Hermannus de Nusezin, Albertus de Hebeleiben?, Hein- 
ricus notarius noster et plures ali tam nobiles quam ministeriales 
nostri. Acta sunt hee anno ab. inearnatione domini M*CC9? XX ? VIIL", 
indictione I*. | 

* negotium (statt ingenium) D  " annuam 7T ^ Dringe' D  Ebeleyben T 








1229. 100. 
Landgraf Hemrich Haspe von Thüringen bestätigt den Schied- 
spruch, den Rudolf Schenk von Saaleck aus Veranlassung eines 
Sireites zwischen dem Kloster Pforte und den Rittern Everher und 
Hermann sowie andern Bürgern von Siraussfurlh gefüllt hat, dass 
das Kloster das Recht besitet zum Schutze seines Gutes in Vehra 
gegen die Unstrut einen Damm zu bauen. 


Hdschr.: D 37 (tt. Ver). T 146. 
Drucke: Lepsius, Ruinen d. Rudelsburg 77. Deutsch: Wolff II, 17. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Heinricus dei gratia 


Nr. 100—101. 1229—1280. 127 


lantgravius Thuringie et comes palatinus Saxonie*. Universis presentem 
litteram inspecturis. Venerabiles viri.abbas et conventus de Porta suam 
ad nos detulere querelam, quod, cum allodium eorum in Ver situm sit 
iuxta flumen* publicum, quod dicitur Vnstrut, ita quod agri eorum in 
plerisque locis ripam contingant*, ex inundatione fluminis eiusdem 
segetes eorum annis fere singulis mergebantur, ex quo contigit* eos 
frequenter dampna sustinere, que tandem evitare volentes ad repellen- 
dum aque inundantis impetum aggerem in solo proprio muniverunt. 
Porro Euerherus et Hermannus milites et nonnulli alii cives in Stus- 
forde, qui ex altera parte fluminis agros habebant ripe conterminos, 
aggerem eundem propria auctoritate destruxerunt asserentes non licere 
abbati et conventui predictis opus facere, unde aqua repulsa in eorum 
predia restangnaret. Cum autem sepe dicti abbas et conventus super 
eo eoram nobis predictos milites civesque iam dicte ville convenissent, 
nos familiarem nostrum, pincernam Rudolfum de Saleke, deputavimus 
vice nostra, ut convocatis vicinis super dicto® articulo secundum ius 
et approbatam terre consuetudinem iudicaret.  Convocatis itaque et 
requisitis vicinis, qui in eodem confinio predia excolebant, communis 
fuit sententia et ab omnibus approbata posse memoratos abbatem et 
conventum in suo solo licite facere aggeres et alia munimenta ad 
defensionem prediorum suorum et futuri dampni cautelam non obstante 
contradictione militum memoratorum vel aliarum quarumcumque per- 
sonarum. Nos itaque sententiam ipsam auctoritate nostra confirmantes, 
ue de ipsa dubitari possit in posterum, presens instrumentum conscribi 
fecimus et sigili nostri munimine roborari. Testes huius reif sunt 
Rudolfus pincerna de Saleke, Theodericus de Vipeche, Albertus Sme- 
line, Iohannes de Heruersleiben, Ekehardus de Sumeringen, Heinricus 
de Bendeleiben®, Vlricus de Arnsberc, Euerherus iunior et frater eius 
Ekehardus, Bertoldus fratruelis domini Euerheri, Bruno ollarius, Was- 
mudus forensis magister, Fridericus cellerarius", Baldewinus camerarius, 
Degenhardus magister vini monachi de Porta, Rudolfus conversus! 
frater Beringerus, frater Sifridusk de Porta, Hermannus de Stusforde 
Gothefridus Caput! agni, Theodericus Calvus. Acta sunt hec anno in- 
carnationis domini M° CC? XX? VIIIT®, indietione secunda. 


* Saxonie comes palatinus T fluuium flumen D  * contingat D  * con- 
tingit T — * supradicto V": ! rei fehit T — * Wendeleuben T  " eellarius T 
' conuersi (i in Rasur) T  * Fridericus T ! capud D | ZEE 


— — —M —À — MÀ — a — áÀ 


1230. Juli 20. Erfurt. |. . 10. 


Ersbischof Siegfried II. von Mains gestaltet, nachdem das Kloster 
Pforte die Besiteung des deutschen Ordens in Porstendorf erworben 
hat, die Verlegung der dasu gehörenden Kirche auf den_ dortigen 


128 Urkundehbuch des Klosters Pforte. 


^ Wirthschaftshof und die Ueberführung der Gebeine der daselbst Be- 
grabenen auf den Gottesacker in Pforte. 
Hdschr.: D 20 (tit. Borsendorf), T 203. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 15. Vgl. Bóhmer -W3ll II, XXXII, Nr. 607. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Sifridus dei gratia 
sancte Moguntinensis* sedis archiepiscopus in perpetuum. Licet ad 
evitanda pericula rerum ecclesiasticarum summopere sit semper in- 
sistendum, tamen contingere solet interdum et sepius, ut decor eccle- 
siasticus alicubi" adeo dissuefiat*, quod absque graviori, immo gravis- 
simo dispendio relevari nequeat, quod multa relinquitur neggligentia 
in preventum. Cum itaque villa, que dicebatur Borsendorf, dyocesis 
nostre cum omnibus attinentiis suis domui Theutonice, sicut accepimus, 
collata fuerit aliquando, ita etiam, quod ecclesia ville eiusdem cum 
suis pertinentiis donacionem sequeretur eandem, et postmodum hec 
omnia a cenobio monasterii de Porta Nuenburgensis dyocesis de con- 
sensu et consilio venerabilis domini C[unradi| Portuensis, tunc aposto- 
lice sedis legati, et nostro fuerint comparata, ne per mutaciones huius 
modi oriretur oblivio, quo minus reliquiarum in ecclesia ville predicte 
et Christi fidelium, qui suis primitus elemosinis ipsam pie fundaverunt 
ecclesiam, mentio et memoria haberetur, nos de* gratia et benignitate 
omnipotentis dei confisi utile duximus concedendum et concessimus, 
quatinus, ex quo basilica predieta alios nisi predicte ecclesie de Porta 
fratres non habebat, nec haberet possessores nec eidem de cetero cura 
esset animarum annexa nisi eorum corporum, que* tunc ibidem sepulta 
quieverunt in Christo, ipsa ecclesia cum reliquiis sanctorum in eurtem 
Borsendorf adiacentem, corpora vero mortuorum in cimiterium mona- 
sterii ante dicti de Porta libere transferrentur, hoc adiecto, ut ibidem 
perpetuof habeatur recordatio pro salute animarum, subiectione nichilo 
minus nobis nostrisque suecessoribus nec non ecclesie Moguntinensi 
ex eadem translata ecclesia observata. Ut igitur hec concessio nostra 
manifesta appareat, et ne aliquorum malicia contra id valeat inpru- 
denter cavillare, presentem paginam sigillo nostro fecimus roboran. 
Datum Erphordie XII kalendas Augusti anno incarnationis domin 
M*CC* XXX^, glorioso domino Heinrico Romanorum rege imperium 
gubernante. oo 

^ mogt D — alicui T — * disswefíat D dei (statt de) T * qui DT 
f perpetuo fehlt D 


1231. Januar 17. Grimma. 102. 


Heinrich der Erlauchte, Markgraf von Meissen und der Ostmark, 
hestätigt dem Kloster Pforte die von seinem Vater Dietrich verliehene 
Abgabenfreiheit innerhalb seines Gebietes. 

Häschr.: D 50 (tit. Detheloneo). T 307. In deutscher Uebersetzung aus 
der zweiten Hälfte des 14.Jhh.: D 43°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 17. Vgl. Pertuch I, 53. Bertuch-Schamel I, 36. 











Nr. 102—103. 1231. 129 


In nomine sancte et individue trinitatis. Heinricus divina favente 
clementia Misnensis et Orientalis marchio. Inter cetera pietatis opera 
non minimum esse dinoscitur religionem fovere ac viros religiosos ab 
oneribus, que personis secularibus inponi eonsueverunt, divine retribu- 
tionis intuitu relevare, ut, sicut seculares persone contemplativorum 
virorum orationibus adiuvantur, ita e contrario. contemplativi exone- 
rentur ab hiis, que eontemplationis possuut ocium? perturbare. Cuius 
rei eonsideratione permotus illustris memorie pater noster, dominus 
Th|eodericus] quondam Misnensis et Orientalis marchio, venerabilibus 
viris, abbati et conventui Portensis monasterii, privilegium contulit in 
hae forma: 

Es folgt Urkunde Nr. 79. 

Nos igitur*, sieut paterne. substantie sumus heredes, ita et devo- 
tionis sue cupientes existere sueeessores datum a patre nostro Portensi 
eeclesie privilegium confirmamus et, ut hec nostra donatio rata in 
perpetuum et inconvulsa permaneat, presentem paginam exinde con- 
seriptam sigilli nostri inpressione vallamus subnotatis ydoneis testibus, 
quorum nomina sunt lec:  Heidenrieus prepositus. Misnensis, Otto 
hurgravius de Donin, Erkenbertus burgravius de Starchenberg, Hein- 
ricus marsealeus de Gnannenstein, Vlricus de Frideberg, Bertoldus de 
Sehydingen, Cunradus de Bychowe et alii quam plures. Datum in 
Grimme anno gratie M^ (cC? XXXI®, XVI? kalendas Februarii. 


* ociun. possunt. 7 "ergo 7 
1231. März 10. Erfurt. 103. 


Erzbischof‘ Siegfried III. von. Mainz bestätigt die von seinem Vor- 
yünger genehmigte Verlegung der Kirche zu  Porstendorf nach dem 
dortigen Wirthschaftshofe des Klosters Pforte. 


Hdschr.: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20). Sp. ab- 
gefallen. Pforte, Bibliothek B.9. — T 208. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 16. Vgl. Boehme, Nachrichten Il, 37. 


Sifridus dei gratia sancte Maguntine* sedis electus. Ad univer- 
orum tam presentium quam futurorum noticiam cupimus pervenire, 
quod nos ordinationem seu concessionem, qua ecclesia ville, que 
Bürsendorf dicebatur, nostre diocesis cum omnibus pertinentiis suis 
Teuthonice quondam domui attinentis, postmodum vero ad ius et pro- 
prietatem monasterii de Porta Niwenburgensis diocesis de consensu 
domini C[unradi| Portuensis, tunc apostolice sedis legati, nec non ve- 
nerabilis domini et antecessoris nostri, bone memorie S. archiepi- 
scopi Maguntini, pleno iure emptionis titulo devolute, in curtim quan- 
dam Bursendorf adiacentem cum reliquiis suis et edificiis est trans- 
lata, secundum tenorem literarum dicti antecessoris nostri super con- 

Geschichtaq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 9 


130 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


vessione predieta memorato. monasterio indultarum ratam habemus et 
in’ posterum. servari volumus inconvulsam. Ad perpetuam autem huius 
rei memoriam presentem paginam nostri sigilli munimine duximus 
roborandam. Datum Erfordie anno domini M9^CC9 XXXI*^, VI® idus 
Marcii. 

— * Magunt | 


1233. Januar *. Mittelhausen. 104. 


Heinrich. Raspe Landgraf von Thüringen bekundet einen Vergleich 
zwischen seinem Ministerialen Everher von Weissensee und dem 
Kloster Pforte, durch welchen ersterer das Recht des Klosters zum 

. Schutze seiner Besitgung in Vehra einen Damm zu bauen und andere 
Massregeln zu treffen anerkennt, auch seme Ansprüche auf 21] Hufen 
daselbst aufgiebt , wogegen der Abt von Pforte ihm uud seiner Fumilie die 
Fyaternitát des Cistrercienser- Ordens zw erwirken verspricht. Vgl. Nr. 100. 


Hdschr.: D 37* (tit. Ver). T 147. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 18. 


‚In: nomine domini. Hjeinrieus| dei gratia Thuringie lantgravius 
et Saxonie comes palatinus. Noverint omnes, ad quos presens seriptun 
pervenerit, quod Heuerherus miles de Wizense, ministerialis. noster, 
abbati et conventui monasterii Portensis questionem movebat super eu, 
quod ipsi iuxta ripam fluminis, quod? dicitur Vnstrut, in predio pro- 
prio, quod. dieitur Ver, aggerem quendam fecerant, quo tuerentur agros 
suos contra impetum fluminis inundantis, quo idem Euerherus in 
prediis suis, que in altero littore possidebat, se grave pati asseruit 
defrimentuwfn, nec non super eo, quod ipsi quendam eiusdem aque 
meatum obstruxerant, super molendino quoque. quod in eodem 
flumine fuisse asseruit, ex quo quedam beneficia percipere censue- 
verat annuatim, licet ipsi fratres affirmaverint nunquam fuisse ibi 
molendinum, ex quo eadem ad eos predia devenerunt. Insuper cum 
filiis Mechtfridi^. cognatis suis, duos mansos et dimidium iam dicte 
eurie adiacentes peciit ab eisdem. Pars vero monasterii contra pre- 
dictum. militem. proponebat, quod in salictis, pratis et agris arabilibus 
decenr et novem iugera abstulerat eis et detinuit violenter. Cumque 
super hiis fuissent inter eos hinc inde mutue questiones, tandem 
honestis viris mediantibus falis inter eos composicio intercessit, quod 
idem  Euerherus restituit universa, que monasterium pecierat ah 
eodem, renuncians cum heredibus suis, filiis Euerhero et Ekehardo et 
nepotibus suis, filiis Mechtfridi, omni actioni, quam proposuerat contra 
eos sive super aggere, quem monasterium fecerat tuendorum agrorum 
suorunt eausa, sive super aque meatu, quem obstruxerant, sive super“ 
molendino sive super duobus mansis et dimidio, quos sibi eum Mecht- 
fridi filiis vendicabat, qui simul cum ipso peticioni sue cesserunt. 





- ' Nr 104-105, 1288, 131 


Pacta vero tali composicione inter eos Euerherus sepius memoratus 
renunciavit denuo in presentia nostra omni iuri et actioni, si qua sibi 
super omnibus predictis competebat seu competere videbatur, ‚dans 
monasterio liberam potestatem reficiendi aggerem predictum, quando 
necessitas postulabit, et faciendi cetera, que ad utilitatem suorum 
pertinent prediorum. Dominus quoque abbas promisit eidem obti- 
nere fraternitatem plenariam ordinis Cysterciensis in capitulo generali, 
tani Ipsi quam uxori sue et filiis et nepotibus suis, iam dietis filiis 
Mechtfridi, et super eadem —fraternitate testimonium litterarum 
Cystereiensis abbatis. Ne autem super hiis de cetero aliqua dubietas 
oriatur, ad peticionem utriusque partis presentem super hae re paginam 
conseribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari subnotatis ydoneis 
testibus, «quorum ista sunt nomina: Hartmannus® abbas, Maroldus 
vellerarius®e Vallis. sancti Georgii, Baldewinus cellerarius Portensis, 
lohannes grangiarius, comes Albertus de  Clettenbere, Albero «de 
Vipecle, "Theoderieus de Vipeche, Heinricus Scalun, Albertus de 
Ebeleiben, Burchardus de Bruchtirde, Heinrieus de Cranisburne f 
Cunradus. Vnrowe* et alii quam. plures. Acta sunt hee anno gratie 
M^ O'* XXX ^ HI. feria. sexta post. Epyphaniam domini proximas, in 
Mitilhusen in placito provinciali. 

"qui DT — " Mecht Fridi 7° "super "iue D. ?* Harmannus T 
* cellarius 7 — ' Craniehborie T 5 vrowe D Vnruhe T & proxima post 
Epiphaniam domini 7' 


— ——— M —  —M — — 


1233. November 5.' Gleichen. 105. 


Die Grafen Ernst und Heinrich von Gleichen bestätigen dem 
. Kloster Pforte den Besitz von 21/2 Hufen in Vehru, mit denen Eberher 
van Salsa von ihnen belehnt zu sem irrthünlich behauptet habe. 
Hdschr.: D 37% (tit. Ver). T 147v. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 90. 

Ernestus et Heinrieus comites de Glichen. Universis hane pa- 
rinam inspecturis. Notum esse volumus, quod duos mansos et dimi- 
dium in Ver sitos, super quibus Portensem impetunt ecclesiam Eber- 
herus de Salza et filii Mechtfridi de Gota, Portensibus confirmamus 
et certam eis warandiam super huius modi bonis prestamus atque 
omne feodum, quo se.dicunt predieti milites eosdem mansos a patre 
nostro et a nobis suscepisse, eis omnimodis denegamus nullumque ius 
feodi super hisdem bonis* recognoscimus. Datum in Glichen anno 
domini M* CC»? XXXIII! nonas Novembris. - 

* eis hinzugefügt T 

! Da nach der vorigen Urkunde der Streit zwischen Pforte und Exerher be- 
reitsam 7. Januar 1233 beigelegt erscheint, ist Wolff II, 21 geneigt M? CC° XXX°, III? 
nonas Novembris zw lesen, obwohl in D und T' III zweifellos zur Jahreszahl gehört. 


9* 





139 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1234. Februar 6. Frankfurt. 106. 


Konig Heinrich VIL gestattet dem Kloster Pforte die Erwerbung 
von reichslehnbaren$ Gütern. 
Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sy. 
un vothen, grünen und gelben seidenen Füden, verletzt, Dresden 
H. St. A. Nr. 316. — D 6" (tit, Porta). T 40*. 

Drucke: Hwillard - Bréholles, Hist. dipl. Fysd. II. IV, 633. Deutsch: 
Volf II, 21. Vgl. Pertuch I, 105. Bertuch-Schamel I, 67. Böhmer, 
Reg. imp. Heim. VII. Nr. 315. Bóhmer- Ficker Nr. 4302. — Cod. dipl. 
Anhalt. II, 98 (mit vollständiger Zeugenreihe). Bóhmer- Will II, XX XIII, 

Nr. 126. 
l| In nomine sancte et individue trinitatis. Heinricus VII“ dei 
gratia. Romanorum rex et semper augustus. |, Ad hoc divina disponente 
providentia ad regni gubernacula nos esse eredimus sublimatos, ut 
servorum dei in temporalibus subsidiis utilitatibus liberalitate regia 
consulamus et propensior eautele diligentia privilegiorum nostrorum 
confirmatione prospicere studeamus. Inde est, quod universis imperii 
fidelibus esse volumus manifestum, quod nos imitatione patris nostn, 
serenissimi Romanorum imperatoris et semper augusti Friderici, peti- 
tioni religiosorum virorum, abbatis et conventus de Porta Cister- 
ciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, satisfacere cupientes pru 
remedio anime nostre hane eis gratiam et lieentiam duximus conce- 
dendam., ut, quascumque possessiones, in agris videlicet, vineis, pratis. 
silvis, aquis, pascuis, terris cultis vel incultis, a fidelibus imperii 
titulo donationis, emptionis seu concambii optinuerint vel prius 
optinuerant, sine omni prorsus contradictione in perpetuum nostre 
maiestatis auetoritate possideant. Ut autem hec nostra donatio rata in 
posterum et inconvulsa perduret, presentem paginam super ea conseribi 
et sigilli nostri inpressione fecimus communiri. Huius rei testes sunt 
Slifridus] Maguntinus, T[heodericus] Treuerensis, iH[einricus| Coloniensis. 
G|erardus| Bremensis .archiepiscopi, Bjurchardus| Magdeburgensis 
electus, H|ermannus] Herbipolensis, E[kbertus| Babinbergensis, Hlein- 
rieus| Eistetensis, C[|onradus| Frisiensis, H[einrieus] Wormatiensis, 
Cjonradus| Spirensis, R[ogerius| Tollensis, C[onradus| Hildinsheimensis, 
Eingelhardus| Nuenburgensis, L|udolfus| Monasteriensis, B[ernardus| 
Paderburnensis, Ijuderus| Verdensis, C[onradus]  Osinbruggensis, 
N[iboto|] Augustensis, Hjeinrieus| Basiliensis episcopi. Oltto] Traie- 
étensis, V[lrieus] Curiensis electi, C[|onradus| Fuldensis, I4udewicus] 
Hersfeldensis, C[onradus] sancti Galli, Hlermannus] Corbiacensis 
abbates, A[lhertus| Saxonie. Oltto] Bawarie, Oltto] Meranie duces. 
O|tto| marchio Brandinburgensis, H|einricus] comes Ascarie, Hlegeno] 
comes de Vrah, Wlernerus| de Bolandia imperialis aule dapifer. 
Hjeinrieus] de Bappinheim imperialis aule marscaleus, H[einricus| 
Nifarius, G[erlaeus| de Butingin, E[berardus| de Eberstein, E[ber- 
ardus] - dapifer de Walpurg, Cl[onradus| pincerna de Winterstete et 

alii quam plures. 








Nr. 106—107. 1284. 135 


; Signum domni Heinrici VI1*! Romanorum regis invictissimi. . (LM. 

Ego Sifridus Ratisponensis episcopus [vice]* domni Sifridi Magun- 
tini archiepiscopi, totius Germanie archicancellarii, cancellarius re- 
cognovi. 

Datum Frankenevort in curia nostra sollempni anno incarnationis 
domini M*CC^ XXXIIII*, indictione VII*, VIII* idus Februarii, anno regni 
nostri undecimo.! 


* viee ron v. Heinemann hinzugefügt. Auffallend ist dabei allerdings die obige 
Formel statt imperialis aule cancellarius vice — archicancellarii recognovi. 


1 Statt tertio decimo. 


—— ——M ———M —MÁÀ 


1234. März 25. 107. 
Abt Winemar von Pforte bekundet, duss Siegfried Stationarius 
von Naumburg und sein Weil Gertrud 9 Ruthen Acker in Flen- 


mingen gekauft und dem Kloster übergeben haben, doch unter Vor- 
behalt des Niessbrauches auf Lelenszeit. 


Haschr.: D 100” (tit. Flemingen) aus 15. Jhh. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 23. 


Ego Wennemarus dei gracia dictus abbas in Porta significo uni- 
versis, ad quos presens seriptum pervenerit, quod Sifridus Stacionarius* 
de Nuenborg et Gerdrudis uxor eius quosdam agros in. Flemyngin, 
seilicet. novem perticas, quas. Petrus habuit, monasterio nostro pro XI 
marcis emerunt tradentes eosdem agros. fratribus inibi domino servi- 
furix pro suarum remedio animarum, de quibus tamen usufructum sibi 
vite sue tempore reservarunt, ita ut media pars messis exinde pro» 
venientix eis annis singulis in Nuenborg a grangiario de Flemingin 
deducatur et ipsi sementis partem mediam annuatim. procurent grangi- 
ario memorato. Sciendum preterea, quod ad nullos ipsorum heredes, 
etiam si simul vel alter post alterum. prolem, habuerint, predieturum 
agrorum usufructus vel utilitas extendetur, sed eorum termino vite se 
commecieus post eorum obitum ad monasterium nostrum absolutissime 
revertetur. Promissum est eciam coniugibus memoratis, quod, quociens 
agri, qui illis sunt proximi, stereorantur, illi eciam similiter excolentur. 
Pro sua quoque devocione super altare nostrum offerant anuis singulis 
lI]. talenta cere, in festo annuneciacionix dominice duo et alia duo in 
festo sancti Michaelis. Huius rei testes xunt Conradus prior, Conradus 
supprior. Iohannes cellerarius totusque eonventus capituli monachorum. 
Acta sunt hec anno gracie MCCXXXIHH, annunciacionis® domine nostre. 


^ staconarius Staconnarius Wolf — * Statt der Enduny allgemeines Ab- 
kürzungszeichen. 


— —— ——-—— - u 


184 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1236. Pforte. 108. 


Ritter Konrad Scharoch von Weissenfels bokundet den Verkauf von 
2 Hufen in Tauschwitz und einer Weidicht-Insel an das Kloster 
Pforte. Vgl. Nr. 169. 


Hdschr.: Or. Perg. mit Portenser Duktus (vgl. Posse 20). Zwei Sp., von 
denen nur das Ottos von Lichtenhain (ein Sparren. Vgl. Rein, Thur. 
sacr. II, 82, A. 13) stark beschädigt erhalten ist. Dresden H. St. A. 
Nr.339. — D 7 (tit. Porta). T 24". 


Druck: Deutsch: Wolff 11, 24. Vgl. Pertuch I, 105. Bertuch-Schamel I, 67. 


Cvnradus miles de Wizenvels cognomento Scharoch omnibus hoc 
scriptum visuris in perpetuum. Quoniam facta mortalium cum decursu 
temporum oblivionem accipiunt, necesse est ea scripto mandari, que 
posterorum noticie utilitas deposcit transmitti. Ea propter universis 
presentibus et futuris significandum duxi, quod duos mansos in villa, 
que vocatur Thvshewiz, 'sitos cum omnibus eorum pertinentiis et par- 
vulam insulam salicti citra Salam positam, que de manu domini mei. 
marchionis Misnensis, in feodo habui, abbati et fratribus de Porta 
vendidi pro viginti una marcis argenti. Postmodum vero, cum eis 
videretur, quod homines illos, qui eosdem mansos possidebant, plus 
justo gravarem, novem mareas argenti, in quibus predictis abbati et 
fratribus tenebar, michi dimiserunt, ut ab omni gravamine penitus 
cessarem hominum premissorum. Ut autem haberent liberam facultatem 
eadem bona commutandi, vendendi vel, quicquid vellent, inde pro suo 
commodo faciendi, annuatim quatuor nocturnales michi et uxori mee 
vite nostre tempore promiserunt. Testes huius rei sunt Degenhardu: 

prior, Godefridus supprior, Gerhardus portarius*, Albertus cellerarius". 
. Baldewinus monachus, Waltherus, Berthochus, Albertus conversi Por- 
tenses, Otto* de Lihtenhain (Sic), Albertus de Grobiz milites, cognati 
mei, quorum etiam sigillis, quia proprium non habui, hanc duxi notulam 
roborandam. Acta sunt hec in Porta anno domini M^ CC^ XXX ? VI°, 
indictione nona. 


à port cet ° Hinter Otto Rasur 


1236. Juni. Bei Donauwörth. 109. 


Kaiser Friedrich 11. bestätigt sein dem Kloster Pforte früher er- 
theiltes Privilegium von Reichsvasallen Grundbesitz zu erwerben. 


Hdschr.: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20). Sp. un 
rothen seidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 335. — D7 (tit, Porta). 


Druck: Huillard-Breholles, Hist, dipl. Frid. II. IV,867. v. Bocholtz- Asseburg, 
Asseburg. UB. I, 131. Vgl. Pertuch I, 105. Bertuch-Schamel I, 67. 
Böhmer, Heg. imp. Frid. II. Nr.851. Bóhmer- Ficker Nr. 2173. Wolff LI, 25. 
Monum. Zoller. II, Nr.13. v. Mülrerstedt Il, Nr. 1064. 














Nr. 108— 109. 1236. 135 


C. ; In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus secundus 
divina favente clementia Romanorum imperator semper augustus. 
lerusalem et Sicylie rex. ' Ad confirmanda salubriter ecclesiarum iura 
illius intuitu, cuius nomine sunt dieate, de cuius clementia feliciter 
imperamus, tanto favorabiliter inducimur et tenemur, quanto in con- 
spectu. summi regis gratiores efficimur, de cuius plenitudine potestatis 
iura imperii disponimus universa. Hac igitur consideratione ducti tenore 
presentium notam esse volumus tam presentibus quam futuris, quod 
constitutus coram nobis venerabilis Wenemarus abbas Portensis mona- 
sterii, fidelis noster, presentabat culmini nostro quoddam scriptum 

- Portensi concessum ecclesie» tempore regni nostri, supplicans maiestati 
nostre pro se et ecclesia sua idem privilegium de nostra gratia con- 
firmari, cuius tenor talis erat: 

Es folgt Urkunde Nr.78 mit unerheblichen, fast nur or thograbhi- 
schen Abweichungen? und dem Datum: apud Nüerinbg quinto 
kalendas Februarii.! 

Nos igitur devotis supplicationibus predicti. abbatis pro se et 
ecclesia sua Portensi favorabiliter inclinati pro remedio anime nostre 
et divorum progenitorum nostrorum, imperatorum et regum, predietum 
privilegium indultum monasterio sepe dieto tempore regni nostri eidem 
abbati et fratribus Portensis ecclesie. de plenitudine imperialis gratie 
confirmamus. Nulli ergo omnino hominum liceat hane divalem con- 
firmationis nostre paginam infringere vel ei ausu temerario obviare. 
Quod qui presumpserit, in vindictam temeritatis sue eentum marcas 
auri componat, quarum media pars camere nostre, reliqua. vero passis 
iniuriam persolvatur. Ad huius itaque confirmationis nostre inemorian) 
et robur perpetuo valiturum presens privilegium fieri et sigillo nostre 
celsitudinis fecimus insigniri. Htius autem rei testes sunt venerabiles 
Eckebertus Babenbergensis, | Rudegerus|* Patauiensis, Siboto Augusten- 
sis episcopi, Otto comes palatinus Reni et dux. Bawarie, | Heinricus|* 
lantgravius Thuringie, Conradus buregravius de Nüerinberc, | Burchar- 
dus]* burcgravius Magdeburgensis, Conradus: de Tannerode, Gotfridus 
de Hohenloch comes Romaniole, Fridericus de Truhendingen, Gunze- 
linus de Wolfterbutel, Conradus pincerna. de Wintherstet et alii 
quam plures. | 

Signum domini nostri Friderici seeundi dei gratia. invictissimi 

Homanorum imperatoris semper augusti, | (M.) || Ierusalem et 
SNievlie regis. || 

Acta sunt. hec. anno. dominice. incarnationis. MCC. tricesimo. sexto, 
mense Junii, none indictionis, imperante domino nostro Frederico 
secundo dei gratia Romanorum imperatore semper augusto, Ierusalem 
et Sveilie rege, Romani imperii eius anno septimo decimo,? Ierusalem 
undecimo, regni vero eius Sycilie tricesimo septimo? feliciter. Amen. 


Datum apud Werdam anno, mense, indietione prescriptis. 
2 'concessum 'portensi ecclesie — " In der Zeugenreihe finden sich folgende 


136 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Namensformen: Niwenburgensis statt Nvwenburgensis, Hennenberc, Heldrungen, 
Minzenberc  * Leerer Raum für einen Namen. 


1 Vgl. Nr.78, A.2. 9 Statt sexto decimo. 3 Statt tricesimo nono. 


1294. November 23. Asp.! 110. 


Albert Graf von Rabenswald bekundet einen früher zwischen dem 
Kloster Pforte und Konrad Burnere gemachten, aber von dessen Sohn 
Konrad von Wildendorf angefochtenen Tausch von Aeckern in Hechen- 
dorf als Lehnsherr des leleteren, nachdem das Landgericht das Zeug- 
niss der Mönche in allen Prosessen des Klosters als gültiges Beweis- 
mittel erklärt hat. 


Häschr.: D 10° (tit. Hechendorp). T 235. 
Drucke: Böhme, Todtheilung 47. Deutsch: Wolff II, 27. 


Albertus dei gratia comes de Rauenswalt. Universis Christi fideli- 
bus hanc paginam inspecturis. Cum inter venerabiles viros, abbatem 
et conventum Portensis monasterii Cysterciensis ordinis, et Cunradum 
militem de Wie*, quem dicebant Burnere, in terminis curie Hechen- 
dorp hinc inde quedam facta esset agrorum commutatio annuente 
felicis memorie patre nostro, comite Gunthero de Kevernberch, a quo 
dictus Cunradus suos agros iure tenuerat feodali, agris nichilo minus 
alterius partis vice prioris beneficii receptis ab eodem in beneficio. 
transactis XVI annis vel amplius, quibus fratres. de Porta in quieta 
fuerant possessione, Cunradus de Wildendorp, filius memorati Cunradi. 
in presentia nostri cepit velle factum concambium retractare dicens, 
quod testibus non posset probari, nisi forte dominus abbas suorum 
fratrum testimonio uteretur, ad quod tamen adversa pars nullo modo 
consentiebat. Unde habito consilio in placito provinciali, eui tunc pre- 
sedit illustris princeps, Heinricus Thuringie lantgravius et comes Saxonie 
palatinus, in loco, quem Asp dicunt, assidente sibi nobili viro, Cristiano 
comite de Kirchberg, quesitum est per sententiam et inventum per 
honestum virum Hvgonem de Sumeriggen® omnibus, qui tunc affuerc. 
laudantibus, quod licitum est domino abbati in causis suis, sive civilem 
sive criminalem contineant questionem, fratrum suorum uti testimoniis. 
ne propter defectum testium ius eorum in aliquo valeat deperire. Ne 
igitur aliquis in posterum super huius modi concambio testibus suffi- 
cienter probato fratres de Porta valeat sollicitare *, presentem paginam 
sigillo nostro fecimus roborari. Testes Heinricus de Wie* conversus 
Portensis, Meinhardus de Tundorp, Heinricus de Meldingen, Heinricus 
dapifer noster, Heinricus de Nueseze et alii quam plures viri boni 
testimonii. Acta sunt hec anno gratie M^ CC? XXX? VII®, indictione X*, 
VIII* kalendas Decembris in loco, qui dicitur Asp.! 


^ We T. " Sumerigge 7 * solicitare D 





Nr. 110- 111. 1237 —1238. 137 


| Vermuthlich ist der Ort nach einer Espe, unter der Gericht gehalten wurde, 
benannt, identisch mit Zudemaspe (Thur. sacr. 338) und Maspe (Nr.129 und 151) 
und bei Mark. Vippuch (sö. Sömmerda) nach Sprótau hin zu suchen. Vgl. 
Schultes II, 562, 4.**** Nähere Untersuchung bleibt vorbehalten. 


188. April. 21. Leipzig. 1. 


Heinrich Markgraf von Meissen überlässt dem Kloster Pforte gegen 
Tilgung einer Schuld seines Vaters 4!!, Hufen in Tauschwilz, welche 
es von Ludolf von Obhausen gekauft hat. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19, 40). Sp. Dresden 
H. St. A. Nr.347. — D?" (tit. Porta). T 17. 


Druck: Deutsch: Wolff LI, 29. Vgl. Pertuch I, 54. Bertuch-Schamel I, 36. 


Hleinricus] dei gratia Misnensis ef Orientalis marchio. Universis 
Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, constare volumus. 
quod, cum Ludolfus, filius Rabodonis de Vphvsen*, quatuor mansos 
et dimidium in villa Tvsehwiz cum vinea et quibusdam frutectis, que 
omnia ad inperium pertinent, de manu felicis memorie patris nostri 
Theoderici, illustris marchionis Misnensis, in feodo habuerit, Portensis 
ecelesia. eadem ab ipso redemit. Cum igitur abbas ct fratres de Porta 
tale privilegium concessum habeant ab inperio. ut, quicquid de bonis 
inperii aequisierint. licite possideant. ita quod propter hoc ad manum" 
inperatoris eos recurrere non sit necesse, nos ab favorem* ipsorum 
hona predicta cum suis pertinentiis a iam dicto Lrdolfo manu ad 
manum nobis resignata. quia iam nullo medio eadem de manu inpe- 
ratoris tenuimus. pietatis intuitu ect pro remedio anime patris nostri 
et omnium consanguineorum nostrorum Portensi monasterio sollempni 
donatione contulimus hoe addito, quod in solutione LXX* marearum 
argenti, in quibus eidem ecclesie tenebamur pro supra fato illustri 
principe. Th. marchione Misnensi, patre nostro. dietus abbas et 
fratres de Porta nos dicerent absolutos, «uod et fecerunt. Oh 
euius faeti evidenciam et perhennem memoriam nos presens scriptum 
dicto cenobio Portensi porreximus sigilli nostri inpressione, sicut 
decuit. roboratum subnotatis testibus idoneis, quorum nomina hee 
unt: Theodericus maior prepositus Nvenburgensis, Heinricus. comes 
de Swarzbureh. Theoderieus burehgravius de Kirehberch. Wiricus de 
Kirchberg et alii quam plures. Acta sunt hec in Lipizch XI* kalendas 
Maii. anno ab incarnatione domini M? CC? XXX *? VIII^, indiecione* XI. 

^ Verbessert. aus Vphesen. ^ ad manum ad dus zweite ad ist ausgewisclt 
' fauarem * Vor XI? hat noch eine andere Zahl (oder Buchstäbe) gestanden , die 
iler ausgewischt ist. 


— -— — — — 


138 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1239. Camburg. 112. 


Heinrich, Schenk des Landgrafen ‘von Thüringen, und Volkmar 
von Camburg bekunden einen Vergleich zwischen Werner von Bürgd 
und dem Kloster Pforte, betreffend eine Mühle zu Dorndorf, in 
welchem ersterer nach erhaltener Abfindung sich für seine Person 
‚und seine Erben verpflichtet zu resignieren, sobald seine Lehnsherrn, 
die Herrn von Gleissberg, dazu willig gemacht seien die Mühle als 

freien -Besite dens Kloster zu überlassen. — 


Hdschr.: T 214", 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 30. 


" Ego Heinrieus pincerna lantgravii Thuringie et ego Volcmarus 
de Kamburg constare cupimus universis presentem litteram audituris 
domini Conradi abbatis Portensis et suorum confratrum querimoniam 
ad nos devolutam pro eo, quod, cum Wernerus miles de Burglein 
Portensi eeclesie molendinum quoddam situm sub Dorndorff cum suis 
attinentiis. vendidisset, idem miles sub pretextu prefati molendini 
Portensem eeclesiam postmodum inpetiit dicens in illo adhuc aliquid 
luris sibi competere, unde nobis presentibus inter ipsos talis compo- 
sitio facta est. quod idem Wernerus a domino C. abbate Portense duas 
mareas argenti, maldratam frumenti et lIII"' calcios accepit, ut ipse 
et uxor eius eum omnibus heredibus suis omni iuri in prefato molen- 
dino cum suis attinentiis eisdem competenti penitus renunciarent et 
in manus domini Walteri de Glytzburg. de quo eadem bona in feodo 
tenebant, sine omni contradictione resignarent, cum dominus abbas 
Portensis et sui confratres quocumque modo dominum W. convenirent, 
ut ea eeclesie Portensi porrigeret et libere possidenda litteris sigillo 
suo confirmatis perpetuo roboraret. Si vero dominus W. memorata 
hona porrigere renuerit eeclesie prefate et medio tempore obierit, quod 
absit, heredi sibi suecedenti predictus miles cum suis heredibus eadem 
fratribus porrigenda Portensibus resignare nullatenus contradicet, et 
quam diu, ut eis porrigantur, obtinere nequiverint, ipse vel heres. 
qui sibi successerit. ea more feodi a predictis heredibus possidebit. 
ita ut tamen ratione illius warangie nihil omnino de proventibus 
eorumdem suis usibus audeat usurpare vel de eetero pro eisdem bonis 
a fratribus Portensibus aliquid extorquere, sed statim, cum heredem 
de Glizberg, ut eis ea porrigat, inflexerint, nullatenus differant resi- 
gnare. Ut autem hec compositio a predieto Wernero et suis heredibus 
Portensi ecclesie in perpetuum firma permaneat, ad peticionem utriusque 
partis presentem cedulam sigillorum nostrorum appensione deerevimus 
confirmare. Cuius rei testes sunt Hermanuus de Boendorff, Guntherus 
monachus de Borgelin, Bertoldus Gaurus, Conradus de Gozerstede, 


Conradus Seouel, Conradus Vach. Acta sunt hec anno gratie 


M*CCo XXX? VIHI in Kamburg. 


Nr, 113—114. 1259. 2 139 


1299. August 7. Neuenburg. 113. 


Landgraf Heinrich von Thüringen bestätigt als Lehnsherr unter 
. Verzicht -uuf sein Anrecht die Ueberlussung von 89 Morgen Busch- 
werk zu Heseler durch Heinrich von Heseler und seine Erben an das 
Kloster Pforte. 
Häschr.: D27® (tit. Gernstete). T' 298. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 34. Vgl. Pertuch I, 54. Bertuch-Schamel I, 36. 


Heinricus dei gratia Thuringie lantgravius, Saxonie comes pala- 
tinus, omnibus hoc scriptum visuris imperpetuum. Ne res digne 
memoria per successionem temporum oblivionis cecitate apud posteros 
valeant obfuscari. convenit eas scriptis et fidelium testimoniis eternari. 
Ad noticiam proinde fam presentium quam futurorum volumus per- 
venire, quod Heinricus bone memorie senior de Heselere. cum adhue 
sui iuris esset per omnia et rerum suarum liberrimus ordinator, una 
eum heredibus suis. tribus videlicet filiis Heinrico et Heinrico et 
Theoderico. nee non et filio fratris sui Heinrico de Hartisleiben et suis 
heredibus contulit ecclesie Portensi pro remedio animarum, sue 
videlicet et suorum, LXX*V iugera de frutectis in uno loco itemque 
XUI iugera in terminis Hesilere omnia sita, que bona a nobis iure 
possederant feodali et nos eadem bona eodem iure ab ecclesia. Nuen- 
burgensi possidemus. Ne autem ipsorum heredum bona voluntas in 
aliquibus in posterum valeat impediri, quicquid iuris in eisdem bonis 
hactenus habuimus. memorate ecclesie Portensi libera donatione con- 
ferimus et sigili nostri munimine nostram donationem roboramus. 
Acta sunt hec in Novo castro anno dominice incarnationis 
M"CC? XXX? IX°, VII^ idus Augusti presente comite Theoderico de 
Berka, comite Friderico de Bichilingen, comite Hermanno de Mans- 
uelt, comite Ottone de Buch. ministerialibus Bertogo dapifero de 
Nlatheim, Friderico de Driuordia, Cunemundo de Sundershusem. Heinrico 
de Driuordia*, Heinrico Creuiz®, Ludewico de Husen, clericis Rudolfo 
preposito Merseburgensi, Gunberto canonico Nuenburgensi, Heinrico 
parrochiano de Thungesbruchen et aliis quam pluribus. 

* driuord' D driuorde T " gevitz 7 


1239. Oktober 1. 114. 
Walter von Gleissberg überträgt dem Kloster Pforte auf Grund 
des demselben verliehenen Rechtes Reichsgut zu erwerben eine Insel 
und eine Mühle unter Dornburg nach. Resignation Werners von 
Bürzgel. 
Hdschr.: D 20° (tit. Borsendorf). 7' 213. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 32. 


Ego Waltherus puer de Glizberg universis Christi fidelibus hoc 


140 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


scriptum visuris imperpetuum. Universitati vestre notum esse volumus 
et eonstare, quod domnus Wernherus miles de Burgelino venerabilibus 
fratribus, abbati et conventui Portensis ecclesie, quandam insulam cum 
salicto et tribus iugeribus influvio* Sale cireumdatam* ac molendinum 
in ipso fluvio et sub monte Dornburg* situm cum omni utilitate pro 
quadam summa pecunie contradidit perpetuo possidendum. — Verum 
quia dictus Wer. prefata bona a nobis iure tenuit feodali, in manus 
nostras ipsa bona resignavit. Et quia dicti fratres imperialibus in 
tantum sunt roborati privilegiis, quod omnia bona, que de imperio 
potuerint comparare, ipsa bona eis in ipsis imperiali munificentia con- 
firmantur, nos etiam prefata bona ad manus imperii, a quo possidemus 
ea, resignantes libera et solempni donatione pro remedio anime mee 
ac parentum meorum una eum prenominato milite Wer. ipsa bona 
Portensi ecclesie eontulimus in manus fratrum Alberti magistrid, Hein- 
rici opilionis et Heinrici magistri eurruum in Borsendor, fratrum 
Portensis cenobii, qui ea nomine prefate ecelesie receperunt, iure perpetuo 
possidenda. Ne autem super premissis aliquod dubium possit in 
posterum suboriri, presentem cedulam exinde conseriptam sigilli nostri 
inpressione fecimus roborari, ut ex hoc efficax memoria sit et per- 
hennis. Testes huius rei sunt Albertus advocatus de Alstete et filius 
cius Heinricus, Albertus parrochianus de Condiz, Otto de Domo, Hein- 
ricus de Wizenkirken, Heinricus de Condiz et alii quam plures. Acta 
sunt hee anno domini M^CC? XXX" IX", kalendas Octobris, regnante 
gloriosissimo Friderico secundo Romanorum imperatore. 

* in fluuio 7 " cireundatum DT  * dorndorf D, dagegen in der Ueber- 
schrift dornburg, wie auch T — * "magistri "alberti D 


1239. Oktober 35. 115. 

Lukardis von Steudnitz überlässt dem Kloster Pforte einen Hof in 

Dorndorf und eine Hufe Landes in Wolmeritz. 
Häschr.: D 20° (tit, Borsendorf). 7’ 212". 
Drucke: Corssen 333. Deutsch: Wolff 11, 33. Vgl. Pertuch I, 107. Bertuch- 
Schumel I, 68. Lepsius, Ruinen der Itudelsburg 60, A.92. 

Lvkardis dei gratia domina de Studeniz. Universis tam presenti- 
bus quam futuris notum esse volo, quod ego de consensu filiarum 
mearum Lukardis et Mechtildis atque omnium, quibus aliquid iuris in 
hereditate mea competere videbatur, deo et beate Marie in Porta, ubi 
et sepulturam elegi,! eontuli curiam. unam in Dorndorf et mansum 
unum in villa, que vocatur Wolmeriz?2 pro mee et parentum meorum 
animarum salute. Testes huius rei sunt dominus Cunradus abbas et 
C[unradus| prior Portenses et frater Albertus magister grangie iu* 
Borsendorf, Heinricus de Muchele gener meus et Heinricus servus 
meus. Ne autem huius facti evidentiam alicuius in posterum impro- 
bitas audeat infirmare, quia proprium sigillum non habui, domni mei 
Nuenburgensis episcopi, in cuius dyocesi predicta bona sunt posita, ct 





Nr. 115—117. 1989—1942. 141 


domini Th[eoderici| prepositi de Nuenburg sigillis presentem cartam 
exinde conscriptam munire curavi. Acta sunt hec anno domini 
M* CC? XXX* VINI°, indietione XII*, VIII° kalendas Novembris. 

^ wulmeritz T " de T 

| Deber den rermuthlich ihr. gehörenden noch vorhandenen Leichenstein vgl. 
Corssen 313. Die (rabschrift auch bei Pertuch I, 295, Bertuch-Schamel I, 193 
und Lepsius a.a.O. ? Derselbe Ort kommt noch einmal 1274 (rgl. Nr. 251) vor, 
«o Pforte dem Nonnenkloster Priessnitz eine Hufe in Wolmeritz überlässt. Bei der 
Numensähnlichkeit möchte man an Wonnitz sö. Camburg denken, wofür auch die 
Nähe von Steudnitz umd Priessnitz sprechen würde; doch wird man von dieser 
Annahme absehen müssen, da bereits im 13. Jhh. für Wonnitz die Formen Wunicz 
und Wwunntcz üblich sind, wie von sachkundiger Seite mitgetheit wird. Wolmeritz 
lasst sich also nicht nachweisen, 


Bischof Rudolf von Merseburg bekundet, dass der Ritier Rüdiger 
von Lössen, wegen Störung der Fischereigerechtigkeit bei Löpitz 
vom Kloster Pforte verklagt, auf alle seme Ansprüche daran ver- 
zichtet habe. 

Hdschr.: D 13® (tit. Lepize). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 36. 


Rludolfus]| dei gratia Mersburgensis ecclesie episeopus. omnibus 
presens seriptum visuris in perpetuum. Universitati vestre notum esse 
volumus, quod, cum fratres de Porta sepius in nostra synodo presi- 
dentibus nobis querimoniam deposuissent de Rvdegero milite de Lossen®, 
quod ipsis iniuriam irrogaret in piscaria sua, ubi amnis Luppe decur- 
rens ex. utraque parte attingit monasterii possessionem, ipse R. miles 
tandem eonsilio amicorum suorum admonitus coram nobis in synodo 
sponte renuntiavit pro se et suis filiis omni iuri, quod sibi in predieta 
pisearia, que est in Mulendich, competere estimavit, sicque inter ipsum 
et fratres de Lepize est concordia redintegrata. Anno gratie M"CC"XLIIP. 
Testes huius rei sunt Bernwardus abbas de Aldenburg, Heinricus pre- 
potus, Fridehelmus decanus, Bruno custos, Otto et Hyldebrandus 
archidyaconi, layci Heinricus miles de Gvzowe, Werno de Tulicowe, 
Bruno de Horenburg et alii quam plures. Ut autem hec in perpetuum 
rata permaneant, presentem paginam inde conseriptam sigilli nostri 
munivimus appensione. 


» loseen die Punkte und | mit blasserer Tinte 


— -— ——— 


1242. Mai 11. | 117: 
Landgraf Heinrich von Thüringen bekundet, dass Ritter Ulrich 
von Balgstädt dem Kloster Pforte eine Hufe n Zákwar gegeben habe. 
Hdschr.: D 48" (tit. Extra) und von jüngerer Hand D 51. 
Auszug: Wolff II, 37. | 





142 Urkundenbuch des Klosters: Pforte. 


" Nos Heinrieus dei gratia lantgravius Thuringie et comes palatinus 
Saxonie et sacri imperii per (Germaniam procurator universis, ad quos 
presens scriptum pervenerit, volumus notum esse, quod Vlricüs miles 
de Balgestete cum pueris suis unum mansum proprietatis. situm in 
villa Cebeeur de nostro consensu et permissione ecelesie in Porta pro 
einendatione suorum peccaminum dedit et eiusdem ecelesie fratribus 
assignavit. Ad cuius faeti confirmationem | presentes litteras conscrihi 
et sigilli. nostri appensione fecimus roborari. Testes huius sunt Theo. 
derieus comes de Berka, Heinricus marsealeus de Ebersbere, Cunradus 
miles de Sman, Albertus de Vlorstete et alii quam plures. Acta sunt 
hee anno domini ve XL" II", vo idus Mai. oto 07 


- — —— m —À —— 


FAS. April 6. Weissensee. IN: 


: Landgraf Heinrich von Thüringen überträgt dem Kloster Pforte 
eine Mühle an der Emse zwischen (lemstedt und. Sulen gegen mel 
jährlichen Zins von: 24: Schillingen. 


Häschr.: D 27" (tit. Gernstete). T' 226. | 
Drucke: Horn, Henricus Illustris 362, Bertuch-Schamel I, 223, Deutsch: 


MÀ II, 38. Vgl. Pertuch I, 55. Bertuch-Schamel I, 36. ' Schottgen 56. 
. Hagke, Urkundl. Nachrichten. über den Kreis Weissensee 50. 


Nos Hjeinricus] dei gratia. lantgravius Thuringie, comes palatinus 
Saxonie ef saeri imperii per Germaniam procurator notum esse volu- 
mus? presentes litteras. inspecturis, quod. molendinum situm — prope 
silvam, que vocatur Lindenlo, inter Sulze et allodium Gernstete ad 
iquam, que vocatur Imese, beate Marie in Porta pro remissione nostro- 
rum contulimus peecatorum, ita tamen, ut singulis annis nobis censum 
solvant de dieto molendino XXIV** solidorum, et ut huius scripti 
veritas maneat inconvulsa, presentem paginam nostri sigilli munimine 
fecimus roborari Huius rei testes sunt Hermannus burgravius de 
Novo vastro, comes Thiricus de Berka, comes Friderieus de Biche- 
lingen, buregravius de Querenvorde, Heinricus marscaleus de Ebirs- 
bereh, Bertohus dapifer de Slathem, Rudolfus pincerna de Varila, 
Rudolfus de Husin. Acta sunt hee Wizzense anno incarnationis 
domini M* CC’ XL? III", VIII? idus Aprilis. 


* vniuersis 7' t 


1243. Juni 8, Naumburg. 119. 


Dietrich erwählter Bischof, Heinrich Dechant und das Domkapitel 
‘von Naumburg bekunden eine Vereinbarung zwischen dem | Kloster 
Pforte und- Ritter Otto von Lichtenhain, dahin gehend, dass das 
Kloster eine dem [utter auf Lebenszeit geschuldete jährliche. Zahlung 











Nr.118—119. 1943. 143 


em 45 Mark Silber mit 200 Mark abgekauft, zur Erhaltung seines 
Andenkens den Klosterbrüdern jührlich drei Bewirthungen auszu- 
richten übernommen und ihm Gastfreundschaft zugesichert hat. 


Hdschr.: T 205". 
Druck: Deutsch : Wolff II, 38. Vgl. Pertuch I, 107. Bertuch-Schamel 1, 68. 


Permissione divina Th|eoderieus| eleetus, H[einrieus] decanus totum- 
que capitulum. Numburgensis eeclesie, — Universis Christi fidelibus. in 
perpetuum. Cum iani pridem Portense monasterium Ottoni de Lichten- 
lain militi teneretur in annua pensione sexaginta quinque marearum 
argenti et quatuor earratarum vini tempore. vite ipsius Ottonis annis 
singulis persolvenda et eandem. pensionem. annis pluribus persolvisset, 
dietus O. respectu salutis eterne eum abbate et fratribus prefati mona- 
sterii sie eonvenit: abbas et conventus. predieti dederunt Ottoni memo- 
"to ducentas marcas. argenti. anno incarnationis domini M* CC? XLII, 
pro qua solutione pluries. dietus O. renunciavit pure, spontanee, libe- 
raliter, bona fide, fraude et omui: dolo malo exelusis pensioni XLV 
marcarum argenti, in qua abbas et conventus Portenses erant. ipsi, ut 
prediximus, annis singulis obligati. Erit ergo prefatus O. contentus 
solutione. XX. marcarum argenti et quatuor carratarım vini. in festo 
Andree annis singulis vite sue temporibus solvendarum. "Vinum vero 
dabitur sibi tale: de vinea, que dicitur domine Berthe, una earrata, de 
Wurtzendorff! II, una rubra* et due albi. Talis quoque solutio ad 
ipsius heredes post mortem suam nullatenus devolvetur. Ceterum ut 
Ottonis prefati memoria in ecelesia Portensi perpetue maneat et per- 
ennis, pro consolatione fratrum tria servitia in piscibus et vino ad 
estimationem et sumptum septem marcarum annis singulis conventui 
in commune perpetualiter exolventur. Tempora vero servitiorum hee 
erunt: in Cena domini, Philippi et Iacobi, Catherine. Quin etiam, cum 
multotiens dicto Ottoni ad multorum benefactorum antidona fratres 
Portenses naturaliter teneantur et ex constitutione ordinis sui. ut 
tenentur, hospitalitatem sine delectu personarum exhibere velint, tamen, 
quia diligentius observatur, quod specialiter promittitur, quam quod 
generaliter concluditur, promittunt fratres memorati bona fide, quod; 
quandocumque dietus O. voluerit, cum tribus vel II equitaturis 
comiter et hilariter recipietur et amicabiliter tractabitur ac benigne. 
Sane ut premissa omnia contra detractorum calumniam, ambiguam et 
sinistram interpretationem et oblivionis incommodum sint secura, 
rogati ab abbate et conventu nec non Ottone pluries memoratis super 
eis presentem paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus 
iussimus insigniri. Ad abundantem quoque cautelam de Walkenrede,; 
de Porta, de Buch et sancti Georgii Numburgensis abbatum sigilla 
presenti littere. sunt. appensa. Data anno gratie M? CC? XLIII, sexto 
idus Iunii? in synodo Numburgensi in presentia eorum, quorum 
nomina sunt subscripta: Volemarus de Rosenvelt, Fridericus custos, 
Henricus de Strazburg, Petrus scolasticus, Henricus de Vlugilsburg, 








144 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heidenrieus de Zangenburg. Albertus de Leischen canonici Num- 
burgenses, Brunungus abbas de Grunhayn, Heroldus Cicensis pre- 
positus, Cunradus dictus de Clouilochsdorph canonicus Mersehurgensis, 
Eberhardus de Greifenburg, Volemarus de Camburg, Hugo de Brise- 
nitz milites et alii quam plures. Data anno et die premissis, indi- 
ctione 1. 


^ Vielleicht verschrieben fir vubri b Januar, Pertuch und Bertuch-Schumel. 
I Nicht nachzuweisen. Wolff liest fälschlich Wuetzendorff und rermuthet 
darin einen Schreibfehler für Wenzendovf. Vielleicht ist eher un eine Entstellung 
von Borsendovf zu denken, zumal für letzteres uuch die Form Bursendorp oder 


Bursendorf (vgl. Nr. 68 und 103) wiederholt vorkommt und dieser Ort dem Wohn- 
sitze Ottos von Lichtenhain näher lag als Wensendorf. 


en nn 


1244. September 26. Bei Hersteld. 120. 


Werner Abt, Ekkehard Dechunt und der Konvent von Hersfeld ver- 
kaufen dem Kloster Pforte einen jährlichen Zins von 5!j, Mark 
Silber in Vehra für 70 Mark. 


Häschr.: D 38 (tit, Ver), T' 148, 
Druck: Deutsch: Wolff I1, 42. Vgl. Pertuch T, 108. Bertuch-Schamel 1. 602. 


In nomine sanete et individue trinitatis; Wernherus dei gratia 
Hersfeldensis ecelesie abbas, Ekehardus decanus totusque eiusdem 
eeclesie conventus universis, ad «quos. presens scriptum pervenerit, i) 
salutis. auctore. salutem. Ne ea, que geruntur in tempore, simul eum 
tempore delabantur, necesse est ea seripti patrocinio confirmari, per 
quod, si necesse fuerit, ad noticiam succedentium perducantur*. — Hine 
est, quod innotescere. volumus universis, tam futuris quam presentibus 
presentem. litteram | inspecturis, quod, cum venerabilis in Christo 
dominus abbas et conventus Portenses nobis V marcas argenti et fer- 
tonem de euria, que Ver nominatur, singulis annis in censu. deberent 
exsolvere, nos aecedente consensu conventus nostri et ministerialium 
ecelesie nostre iam dictum censum nostrum prenominato. domino 
abbati et conventui pro evidenti necessitate ecclesie nostre pro LXX* 
marcis argenti vendidimus, prelibatum censum sepe memorato domino 
abbati et conventui liberaliter appropriantes. Ut igitur" hoc faetum 
nostrum ratum et inviolabile perseveret nec ab aliquo suecessorum 
nostrorum immutari valeat aut irritari, presentem litteram exinde con- 
seriptam nostro et eeclesie nostre sigillis duximus roborandam. Testes 
huius rei sunt Ekehardus decanus. Ekehardus maior prepositus. Her- 
mannus camerarius noster, frater Wernherus quondam comes in Gunten- 
herc*, Otto, Cunradus cellerarius. Cuno camerarius fratrum, Ekehardus 
hospitalarius, Ernestus eustos et totus Hersfeldensis ecclesie conventus, 
frater Wernherus earnalis pater* noster, Heinricus dapifer noster, Gyso 
frater eius, Johannes villicus noster in Gebese et alii quam plures 





——— án AB 


Nr. 120 —121. 1244. 145 


tam layci quam clerici.e Acta sunt hec apud Hersfelt anno incarnationis 
dominice M* CC? XL? IIII*, VI? kalendas Octobris. 
» reducantur 7. " ergo 7 * Gutenbe T * pater carnalis 7. * tam 


b 
laici quam clerici T 


1244. Oktober 9. 121. 


Heinrich Schenk von Tautenburg überlässt mit Einwilligung 
seiner Brüder dem Kloster Pforte eine Mühlstelle bei Dornburg und 
31 Morgen Wald in Tausch gegen ein Stück Weidicht und 
3![ Morgen Land. 


Hdschr.: D 20* (tit. Borsendorf). T 213°. 


Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 78. (Vgl. S. 35, auch Kl. 
Schr. II, 27 und 47, A. 72.) Deutsch: Wolff II, 41. 


In nomine Ihesu Christi. Heinricus pincerna dictus de Tuthen- 
berg omnibus Christi fidelibus, quibus ista innotuerint, salutem im- 
perpetuum. Ne res dignas memoria successione temporum per obli- 
vionis incommodum contingat apud posteros obfuscari, convenit easdem 
presentium sagacitate et scripti testimoniis eternari. Proinde tenore 
presentium innotescere cupio tam presentibus quam futuris, quod 
fratres Portensis ecclesie michi contulerunt partem salicti iuxta flu- 
vium et castrum Dornburg et partem terre adiacentis eidem salicto 
ad estimationem trium iugerum et dimidii iure perpetuo possidenda 
et ego versa vice tvtulo permutacionis de bona voluntate et consensu 
Rudolfi pincerne de Saleke, Cunradi et Heinrici, fratrum meorum, 
contuli predicte Portensi ecelesie prope fluvium nominatum, Salam 
videlicet, aream molendini et de nemore ultra Salam, quod forestum 
dicitur, tria iugera et dimidium certis terminis limitata iure similiter 
perpetuo possidenda, insuper prope aream dieti molendini in superiori 
parte eiusdem tantumdem spacii terrarum, ut jn littore eiusdem fluvii 
purgamenta eius comode valeant emundari. Et ut hec permutatio 
rata et inconvulsa in perpetuum perseveret, presentem paginam sigillis, 
meo videlicet et prenominati fratris mei R. pincerne, fecimus roborari 
testes ydoneos inserentes, quorum hec sunt nomina: Heinricus de 
Kornere* et frater eius Irinfridus, Guntherus de Rosla, Theodericus 
de Aldestede, Wer[n|herus et frater eius" Wer[n]herus de Wirichusen:, 
Heinricus iunior de Meldingen, Cunradus Scubeld, Heinricus de 
Grohsen, Cunradus de Butheniz, Heinricus Curcefrunte, Heinricus 
Hering de Sunthusen!, Hartmut de Doberscen*, Heinricus Sagittarius. 
Datum anno domini M* cC? XL? IllI*, indietione II*, VII? idus Octobris. 

a Koznere T "suus T ^ wirchusen 7’ * Schubel 7' e curzeurunt T 
‘ Henricus Henrich de Sumpthusen 7' ® Dobirshen 7 


—— mn 


Gesehichtsg.d. Pr. S. Bd, XXX. 10 





146 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1247. Mal. 122. 


Heinrich und Friedrich von Kühnhausen verzichten in Folge güt- 
lichen Vergleichs auf ihr vermeintliches Eigenthumsrecht an 3 Hufen 
in Henschleben, welche das Kloster Pforte vom Landgrafen Ludwig IV. 
von Thüringen erworben hat. 


Häschr.: D 37 (tit. Ver). T 153", 
Druck: Deutsch: Wolff II, 43. 


In nomine sancte trinitatis. Nos Heinricus et Fridericus fratres 
de Kindehusen notum esse volumus omnibus* presentes apices inspe- 
cturis, quod, cum tres mansos in Hentscusleiben sitos ad nos cre- 
deremus tanquam proprios pertinere, pie memorie Ludewicus lant- 
gravius eosdem sibi proprietatis tytulo vendicavit annuam inde per- 
cipiens pensionem, quos etiam Portensi monasterio pro quadam summa 
pecunie et.aliorum mansorum permutatione, sieut in^ instrumento 
inde confecto plenius continetur, pro sua voluntate tradidit possi- 
dendos.! Igitur cum nos eodem principe agente ius nostrum consequi 
uon possemus, ipso de medio sublato abbatem iam dicti monasterii 
convenimus super premissis iusticiam postulantes, qui mediante bo- 
norum virorum consilio tam amicabiliter nobiscum composuit, quod, 
quicquid iuris in prefatis mansis nobis competere videbatur, sponte 
ac* liberaliter de consensu liberorum et omnium heredum nostrorum 
in manus eius nomine Portensis ecclesie renunciavimus testibus ad 
hoc convocatis, quorum hee sunt nomina: Degenhardus prior, Theo- 
dericus de Doberscen?, conversi Albertus et Heinrieus frater eius 
de Codirsc®, Albertus de Meldengen, Iohannes marscalcus lantgravii, 
Iohannes villieus de Gebese, Ekehardus de Stusuorde, Burchardus de 
Bruchtirde®, Cunradus de Hastensleiben et frater eius Rudegerus", 
Wasmudus de Wizense et Wilhelmus filius eius et alii quam plures. 
Acta sunt hec anno incarnationis domini M^ CC? XL? VII?, mense Maio: 
Ut autem imperpetuum rata permaneant, presentem paginam inde 
conscriptam sigilli nostri appensione roboravimus. 

* omnibus esse volumus 7 Pinfehlt T *et T * Dobercen T *Coderitz T 
f margraui T 5 bruthtirde D Bruchderde T  " Rodengerus T Maii T 


I Vgl. Nr.89. 


Sl tt nn a 


1249. Juli it. — 123. 


Albert Graf von Wiehe bekundet einen Vergleich zwischen dem 
Ritter Heinfried von Henschleben und dem Kloster Pforte, betreffend 
eine Mühlstelle. 

Hdechr.: D 38 (tit. Ver). T 154. 
Drucke: Böhme, Todtheilung 48. Deutsch: Wolf II, 45. Vgl. Per- 
tuch I, 108.  Bertuch-Schamel I, 69. 


Albertus dei gratia comes de Wi omnibus hoc scriptum visuris 


Nr. 122—124, 1247—1250. 147 


imperpetuum. Ad noticiam deducimus universorum, ad quos presens 
pagina pervenerit, quod, cum quidam miles nomine Reinfridus de 
Henscesleiben venerabiles viros, abbatem et conventum Portensem, in- 
peteret super quodam loco molendini et quibusdam aliis rebus, tandem 
utraque parte consentiente nobis mediantibus fuit conpositum in hune 
modum, quod miles memoratus accepta a Portensibus certa pecunia, 
seilieet VIII marcis, renunciavit omni actioni, quam super predicto loco 
molendini vel aliis rebus tunc habuit vel visus est habuisse, filiis eius 
presentibus et consentientibus facto patris, immo ipsis pariter cum 
patre renunciantibus. Igitur ab utraque parte rogati super eodem facto 
presens cyrographum confici fecimus et sigilli nostri munimine robo- 
rari. Testes huius rei sunt Meinhardus de 'Tundorf et filii eius, Erne- 
stus advocatus, Heinricus miles de Nueseze, Heinricus miles de Gehoven, 
Fridericus miles de Pephilde, Degenhardus eamerarius, Albertus 
magister in Hechendorf, Theodericus fratres Portenses. Acta sunt 
hec anno gratie M^CC* XL'IX*, V" idus Iulii. 


1250. 124. 


Das Kloster Pforte überlässt den Bauern in Flemmingen seine 
dortigen Aecker in Erbpacht. 


Hdschr.: D 34° (tit. Flemingen). 7' 105. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 46. Vgl. Pertuch I, 108. Bertuch-Schamel I, 69. 
Borchgrave, Colonies Belges 341. 


Cvnradus dei munere dictus abbas in Porta. Noverint universi, ad 
quos ista pervenerint, quod nos de communi consilio capituli nostri agros 
allodii nostri in Flemingen rusticis tradidimus excolendos pro certis red- 
ditibus annuatim, hoc pacto interposito, ut, quam diu ipsi homines dictos 
agros fideliter excolere et censum debitum annis singulis ante festum 
sancti Andree persolvere studuerint, nec ipsi nec ipsorum uxores vel* 
heredes per nos ab eisdem bonis ullo modo poterunt amoveri sive 
tytulo melioris condicionis et exactionis sive etiam amicicia qualibetb 
sngulari. Si vero, quod absit, aliqui ipsorum Portensem ecclesiam 
fraudare voluerint in premissis*, puta? si fuerint lusores, percussores, 
nemorum nostrorum succisores vel aliud quid* iniustum attemptaverint, 
unde vulgarem incurrant infamiam, tunc secundum iusticiam ville‘ 
Flemingen aut penali iudicio subiacebunt aut certe de eisdem bonis 
exterminandos se noverint. Si tamen ipsorum culpa et contumatia tam 
enormis fuerit conprobata, nee eis ad promissa tenebimur obligati, qui 
fidem promissi sui in nobis duxerint violandam, quia, ut in iure dicitur, 
quod legittime factum dinoscitur, superveniente delicto irritatur. Eadem 
pena exterminii illos duximus includendos, qui alieno dominio se 
quacumque de causa subiecerint homagio vel etiam* propria servitute. 
Üeterum etiam si processu temporis aliqui de premissis hominibus vel 
ipsorum successoribus qualibet de eausa a nobis recedere voluerint, 

10* 


| 148 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


secundum condictum pacti et ville decretum agros nostros relinquant 
utroque (Sic) semente, hyemali scilicet et estivali, secundum terre con- 
suetudinem seminatos et hoc ante festum sancti Iacobi tune instantis. 
Et ne in posterum huie facto nostro quisquam calumpniator improbus 
accedat, presentem paginam exinde confici et sigilli nostri fecimus 
munimine roborari testium nomina subnotantes: Leo prior, Theodericus 
subprior, Theodericus cellerarius, Degenhardus camerarius, Arnoldus 
portarius, Engelhardus custos, Heinricus cantor, Petrus villicus in Nuen- 
burg et Hertwicus frater suus, lacobus et Fridericus de Punkwiz, 
Tammo et Robertus et multi ali. Acta! anno domini M*?CC9L?*, 
indictione VIII*. 

^ et T " qualibet amicicia T ° promissis T 4 puto T * quod T tn T 
€ licet statt vel etiam 7 ^ Beuckerus statt Robertus T ! Actum T 


1250. Mai 24. Weimar. 125. 


Graf Hermann von Orlamünde bekundet, dass Witego von Denn- 
stedt mit seiner Genehmigung dem Kloster Pforte 1|, Hufe in Croms- 
dorf überlassen hat. 


Hdschr.: D 48° (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 58. Vgl. e. Reitzenstein 86 b, 


Nos Hermannus dei gratia comes in Orlamunde notum esse volu- 
mus omnibus presentem paginam inspecturis ex nostra permissione 
dominum Witegonem de Denstete dimidium mansum situm in Crumes- 
dorf! ad Portam sue proprietatis pro salute anime sue contulisse, et 
ut magis caveamus iam dietorum monachorum indempnitati, pre- 
sentem paginam sigilli nostri munimine fecimus insigniri. Huius rei 
testes sunt Thleodericus| comes de Berka, Heinricus marscalcus de 
Diuorthe, Ludewicus dapifer de Rinstete, Albertus de Blankenbere, 
Theodericus Vlans. Data in Wimar nono kalendas Iunii, anno gratie 
M? CC? L*. 

1 Gr, oder Kl. Oromsdorf nó. Weimar. Wolff liest irrthümlich Trumesdorf 
und denkt an Tromsdorf ö. Buttstedt. 


1250. Juni 23. Würzburg. 126. 


Hermann Bischof, Marquard Propst, Arnold Dechant und das 
Domkapitel zu Würzburg genehmigen den Verkauf des Dorfes Leuten- 
thal und von 3 Hufen in Sachsenhausen seitens des Nonnenklosters 
Wechterswinkel an das Kloster Pforte. 


Hádschr.: D 44* (tit. Lutental). T 255. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 53. 





Nr. 125—127. 1250. 149 


Hermannus dei gratia "episcopus, Marquardus prepositus, Arnoldus 
decanus totumque capitulum Herbipolensis ecclesie universis Christi 
idelibus in perpetuum. Quoniam necessitas et indigentia conventus 
sanctimonialium cenobii sancte Margarete virginis in Wechterswinkele, 
quas paciebantur super gravi et intollerabili onere debitorum, quod 
pr distractionem mobilium vel etiam per supererogacionem usuum 
cotidianarum necessitatum eiusdem collegii relevari non poterat ullo 
modo, ad nostram noticiam multum et sepius sint perlate, consuluimus 
ipsis, ut per alienationem immobilium se a debitis liberarent. Ideoque 
alienationem ville in Lutental et trium mansorum sitorum in villa et 
pago Sassenhusen Portensi monasterio venditorum ratam, gratam geri- 
mus et acceptam, quoniam inter omnia immobilia predicti cenobii non 
potuit alia fieri alienatio minus dampnosa pro debitis, in quibus tene- 
bantur, integre persolvendis. Sane ut super ratihabitione nostra pre- 
vripta non possit in posterum dubium suboriri, super ea presentem 
paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus iussimus 
communiri. Datum Herbipolis anno domini M°CC°L°, nono kalendas 
Iulii, octave indictionis. 


* roborari. T 


1250. Juni 28. 127. 


Siboto Propst, Bertha Aebtissin, Hedwig Priorin und der Konvent 
des Nonnenklosters gu Wechterswinkel bekunden, dass sie Schulden 
halber das Dorf Leutenthal und 3 Hufen in Sachsenhausen dem 
Kloster Pforte verkauft und übergeben haben. 


Hdschr.: D 44 (tit. Lutental). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 51. 


Permissione divina Syboto prepositus, Berchta! abbatissa, Hede- 
wigis priorissa totumque collegium sanctimonialium sancte Margarote 
in Wechterswikele (sic/ universis Christi fidelibus in perpetuum. Cum nos 
et cenobium nostrum eris alieni onere gravissimo premeremur nec 
penes nos haberentur mobilia, per quorum distractionem a mole debi- 
forum eximi et exonerari possemus nec etiam usibus cottidianarum 
necessitatum nostrarum supererogare ac subtrahere tantum potuerimus 
quoquo modo, quod ex hoc debita perurgentia solverentur, delibera- 
tione consiliisque multimodis habitis ad alienationem inmobilium decre- 
rimus declinandum. Cumque inter omnia inmobilia domus nostre 
alienatio ville Lutental minus dampnosa iudicaretur ab omnibus tam 
collegiatis quam etiam ab amicis et familiaribus claustri nostri, iam 
dietam villam monasterio Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis 
dvocesis, vendidimus pro CCC et XXX* marcis argenti communi et 
"nanimi voluntate. Accedente ergo omnium nostrum concordi conni- 
"entia et consensu ius, dominium, proprietatem et possessionem 





150 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


prenotate ville cum totali universitate sua contradidimus abbati et 
conventui Portensis monasterii prelibati cum omnibus ad eandem 
villam pertinentibus, areis, ortis, arboribus fructiferis et infructiferis, 
agris, pascuis, pratis, arbustis, salictis, cultis et incultis, viis et inviis, 
aquis aquarumque decursibus, molendino, quod nunc est, contradi- 
dimus, inquam, prescriptam villam et totum pagum eius orientem 
versum usque ad terminos pagorum villarum  Liuenstete et Rurbeke, 
occidentem versum usque ad terminos pagorum villarum Sassenhusen 
et Nuenstete, austrum versum usque ad terminos pagorum dictarum 
villarum  Liuenstete et Sassenhusen, aquilonem versum usque ad 
terminos pagorum predictarum villarum Rurbeke et Nuenstete. Omne 
id, quod in prenominata villa et pago ipsius prescripto continetur, 
vendidimus et contradidimus abbati et conventui Portensibus ante 
dietis cum iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et 
utilitatibus omuibus, que nobis competebant et que habebamus in 
ipsis, que nunc sunt et in posterum poterunt quomodolibet provenire, 
sive in superficie terre iam appareant vel quibuseumque modis etiam 
in imis terre apparuerint in futuro. Insuper abbati et conventui sepe 
dictis econtradidimus ot vendidimus tres mansos cum areis, ortis et 
omnibus pertinentibus ad ipsos, sitos in villa et pago Sassenhusen, 
cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et utili- 
tatibus omnibus talibus modis, quales in contradicione ville Lutental 
superius sunt expressi. Super evictionis et gwarandie caucionibus 
omnium predictorum venditorum et contraditorum nos et cenobium 
nostrum presentibus perpetualiter obligamus. Sane cum in premissis 
omnibus cenobii nostri et nostra res utiliter gesta sit, quod et pre- 
sentibus confitemur, ut tractata sic rationabiliter et peracta perpetua 
firmitate consistant seeura contra oblivionis incomodum et cavillationis 
et interpretationis sinistre calumpniam detestandam, super eis pre- 
sentem paginam conscriptam appensionibus sigillorum nostrorum ius- 
simus communiri, ut ex hoc sit vivax memoria et perhennis. Acta 
sunt hec anno domini M°Cu°L°, III? kalendas Iuli. regnante Wil- 
helmo gloriosissimo Romanorum rege et semper augusto. Testes 
huius rei sunt Heinricus prior,. Degenhardus camerarius, Albertus 
magister operis, Sibertus magister hospitum, Winemarus notarius abbatis 
monachi. Albertus de Hekendorf, Albertus de Borsendorf, Albertus 
de Meldingen, Gothefridus conversi Portensis ecclesie. Heinricus de 
Liuenstete, Minardus de Tundorf milites et alii quam plures tam lavci 
quam clerici, Iohannes plebanus de Mannestete, Hermannus de Wolmer- 
stete, Hermannus plebanus de Botenstete, Fridericusde Sassenhusen, Theo- 
dericus Stango, Hermannus Westfal, Iacobus de Puncwize layci. 


1 Zum Namen der Aebtissin vgl. die folgende Urkunde. 


. ER une 6 ——— a 


Nr. 128, 1250. 151 


1250. Juni 28. Wechterswinkel. 128. 


Bertha! Aebtissin und der Konvent des Nonnenklosters su Wechters- 
winkel ersuchen den Markgrafen Heinrich von Meissen die Uebergabe 
des an das Kloster Pforte verkauften Dorfes Leutenthal nebst 3 Hufen 
in Sachsenhausen in seiner Gegenwart feierlich vollziehen zu lassen. 


Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp. abgefallen. Leipzig, Univ.-Bibl. — D 44° (hit, 
Lutental). T 258. ' 

Drucke: Mencke I, 775. Bertuch-Schamel I, 229. Deutsch: Wolff IL, 54. 
Vgl. Schótigen 91. 


Magnifico viro ac illustri principi, domino Hjeinrico] Misnensi et 
Orientali marchioni, Thuringie lantgravio et Saxonie comiti palatino, 
Blerchta]! dei gratia abbatissa totusque conventus ancillarum Christi 
in Wechterswinkele cum devotis orationibus paratam ad obsequia 
volumptatem (Sic) Ad vestre sublimitatis iudicium et presentiam 
venerabilem dominum, patrem et prepositum nostrum Sibotonem, con- 
corditer et unanimiter destinamus, data sibi auctoritate, ut proprie- 
tatem, dominium et possessionem ville Ludental et trium mansorum 
in villa Sassenhusen et pago ipsius sitorum nomine omnium nostrum 
in dominium et proprietatem abbatis et conventus monasterii Portensis 
Cisterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, cum omnibus attinentiis 
eiusdem ville tam in ipsa villa quam in pago ipsius sitis det uni- 
versaliter et transfundat, ita quod omnia iura, que nobis in villa et 
pago prefatis conpetebant et tribus mansis in villa Sassenhusen et 
pago ipsius sitis, abbati et conventui monasterii Portensis simpliciter 
et omnino permaneant perpetua firmitate subnixa. Rogamus ergo, 
quod tradicio predictorum in presentia vestra fiat cum debita sollem- 
pnitate secundum antiquam terre consuetudinem et hactenus approbatam, 
ita quod villa et mansi cum omnibus suis attinentiis pretaxatis abbati 
et conventui ac monasterio supra dictis perpetuo permaneant cum 
omni pace ac quiete, cavillationum et interpretationum sinistrarum 
calumpniis submotis penitus et exclusis. Cum enim in venditione ville 
et pagi et mansorum premissorum res nostra utiliter gesta esse, prout 
recognoscimus, liquidissime conprobetur, non possemus cum indem- 
pnitate transire, cum super gwarandie ac evictionis cautionibus teneamur, 
nec non sine doloris aculeo tollerare, si abbas et conventus Portenses 
Super prenotatis aliqualiter vexarentur. Datum in Wechterswinkele 
anno domini M* CC? L?*, IIII? kalendas Iulii, octave indictionis. 

^ Mencke zieht IIII° zur Jahreszahl und setzt die Urkunde in das Jahr 1254. 
Doch abgesehen davon, dass zwischen L° und IIII? in der Urschrift ein etwas 
weiterer Raum ist als zwischen den übrigen Zahlzeichen, ergiebt sich das Jahr 1250 
theils aus der Indiktion, theils aus den übrigen Urkunden über denselben Gegenstand. 

1 Wolff ergänzt den Namen : Barbara jedenfalls nach Urk. 131 bei Pertuch I, 283, 
Dagegen hat D in der vorigen Urk. Berchta ausgeschrieben und verdient mehr 
Glaubwürdigkeit. 


152 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1250. Juli 4. 129. 


Dietrich Graf von Berka bekundet als Vorsitzender des Land- 
gerichtes in Maspe! die daselbst von dem Propst des Nonnenklosters 
zu Wechterswinkel vollgogene Uebergabe des Dorfes Leutenthal nebst 
3 Hufen in Sachsenhausen an das Kloster Pforte. 


Häschr.: D 44" (tit, Lutental). T 257. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 56. 


Theodericus dei nutu comes de Berka universis Christi fidelibus 
in perpetuum. Cum nos vice et mandato gloriosi domini nostri, Mis- 
nensis et Orientalis marchionis, Thuringie lantgravii et Saxonie comitis 
palatini, presideremus in Maspe! iudicio provinciali, quod landinch 
vulgariter appellatur, secundum morem* terre figurato iudicio et sen- 
tentialiter instaurato honorabilis vir, Siboto prepositus sanctimonialium 
in Wechterswinkele ordinis saucti Benedicti, Herbipolensis dyocesis, 
litteram abbatisse et tocius conventus eiusdem cenobii nobis presen- 
tavit ipsarum sigillis autenticis communitam, in qua eidem preposito 
abbatissa et conventus prefate dabant et datam recognoscebant plenariam 
potestatem tradendi villam Lutental cum pago et omnibus attinentiis 
ipsius® et tres mansos sitos in villa et pago Sassenhusen cum omnibus 
pertinentibus* ad ipsos abbati et conventui monasterii Portensis Cyster- 
ciensis ordinis, Nuenburgensis dvocesis, cum dominio et possessione 
ipsorum perpetua firmitate tenendos. Ideoque secundum ritum terre 
antiquissimis retroactis temporibus approbatum et sententialiter decla- 
ratum ante dictus prepositus nomine abbatisse et tocius conventus 
sanctimonialium in Wechterswikele prefatarum tradidit abbati et con- 
ventui monasterii Portensis predietis ius, dominium, proprietatem et 
possessionem ville Lutental et pagi ipsius nec non trium mansorum 
sitorum in pago Sassenhusen cum omnibus pertinentüs ipsorum tam 
ville quam mansorum, transferens et transfundens in abbatem et con- 
ventum premissos omne ius, quod abbatissa et collegium superius 
memorate in villa Lutental et pago ipsius ac in tribus mansis predictis 
habuerant ab antiquo, nullo iure, causa vel occasione iuris in villa et 
mansis prelibatis sepe dictis sanctimonialibus quomodolibet reservatis. 
Sane cum prescripta omnia coram nobis in solempni provinciali pla- 
cito rite ac rationabiliter sint peracta, ut omni dubio, oblivionis in-, 
comodo et sinistre interpretationis cavillatione penitus amputatis integra 
et perpetua perseverent, super eis presentem paginam conscriptam 
appensione nostri sigilli iussimus roborari. Acta sunt hec anno domini 
M°CC°L°, IIH? nonas Iuliü in presentia eorum, quorum nomina sunt 
subscripta: Theodericus de Vipeche? scultetus comitatus in Maspe, 
Guntherus comes de Keuirnberc, Albertus comes de Rauenswalt, Hein- 
ricus comes de Swarcburg, Guntherus comes de Blankenbere, Theode- 
ricus burgravius de Kyrchbere, Albertus comes de Clettenberc, Heinricus 
de Helderungen, Theodericus de Vipeche*, Lutolfus et frater eius 








Nr.118—119. 123, 143 


em 45 Mark Silber mit 200 Mark abgekauft, zur Erhaltung seines 
Andenkens den Klosterbrüdern jährlich drei Bewirthungen auszu- 
richten bernommen und ihm (Gastfreundschaft zugesichert hat. 


Hdschr.: T 205". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 38. Vgl. Pertuch I, 107. Bertuch-Schamel 1, 68. 


Permissione divina Th[|eodericus] electus, H|einricus| decanus totum- 
que capitulum Numburgensis ecelesie. Universis Christi fidelibus. in 
perpetuum. Cum ian pridem Portense monasterium Ottoni de Lichten- 
lain. militi teneretur in annua peusione sexaginta quinque marcarum 
urgenti et quatuor earratarum vini tempore vite ipsius Ottonis annis 
singulis persolvenda et eandem. pensionem. annis pluribus persolvisset, 
dietus O. respectu salutis eterne eum abbate et fratribus prefati mona- 
sterii sie convenit: abbas et conventus. predieti dederunt Ottoni memo- 
ato. ducentas mareas argenti anno incarnationis domini M* CC? XLIÍT, 
pro qua solutione. pluries. dietus O. renunciavit pure, spontanee, libe- 
raliter, bona fide, fraude et omni dolo malo exclusis pensioni XLV 
marearum argenti, in qua abbas et conventus Portenses erant ipsi, ut 
prediximus, annis singulis obligati. Erit ergo prefatus O. contentus 
solutione XX marearum argenti et quatuor carratarum vini. in. festo 
Andree annis singulis vite sue temporibus solvendarum. Vinum vero 
dabitur sibi tale: de vinea, que dieitur domine Berthe, una earrata, de 
Wurtzendorff! I], una rubra* et due albi. Talis quoque solutio. ad 
ipsius heredes post mortem suam nullatenus devolvetur. Ceterum ut 
Ottonis prefati memoria in ecelesia Portensi perpetue maneat et per- 
ennis, pro consolatione fratrum tria servitia in piscibus et vino ad 
estimationem et sumptum septem marcarum annis singulis eonventui 
in commune perpetualiter exolventur. Tempora vero servitiorum hee 
erunt: in Cena domini, Philippi et Iacobi, Catherine. Quin etiam, eum 
multotiens dicto Ottoni ad multorum benefactorum antidona fratres 
Portenses naturaliter teneantur et ex constitutione ordinis sui. ut 
tenentur, hospitalitatem sine delectu personarum exhibere velint, tamen, 
quia diligentius observatur, quod specialiter promittitur, quam quod 
generaliter concluditur, promittunt fratres memorati bona fide, quod; 
quandocumque dictus O. voluerit, cum tribus vel IM equitaturis 
comiter et hilariter recipietur et amicabiliter tractabitur ac benigne. 
Sane ut premissa omnia contra detractorum calumniam, ambiguam et 
sinistram interpretationem et oblivionis incommodum sint secura, 
rogati ab abbate et conventu nec non Ottone pluries memoratis super 
eis presentem paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus 
iussimus insigniri. Ad abundantem quoque eautelam de Walkenrede, 
de Porta, de Buch et sancti Georgii Numburgensis abbatum sigilla 
presenti littere sunt appensa. Data anno gratiq M"CC"XLIII, sexto 
idus Iuniü* in synodo Numburgensi in presentia eorum, quorum 
nomina sunt subscripta : Volemar us de Rosenvelt, Fridericus 'eustos, 
Henrieus de Strazburg, Petrus scolasticus, Henricus de Vlugilsburg, 


154 Urkundenbuch des Klostets Pforte. 


commodum poterit reputari, illas pluries dictus miles Portensibus dabit, 
.in aliis terris restauro^ ydoneo sibi facto ad bonorum virorum arbi- 
trium estimato. Ius quoque molendi', quod prelibatus miles in 
molendino habuit pretaxato, penitus est sublatum, quoniam ipse tali 
iuri cum suis heredibus renunciavit omnino pro constitutione pensionis 
annue, que in superioribus est expressa, cuius pensionis solutio a 
festo Iacobi apostoli nunc instante ad septem annos primum incipiet 
et in antea persolvetur. Acta sunt hec Mertindorf‘ Thudone muilite, 
officiato nostro, nomine nostro presente anno domini M? CC? L^, indi- 
ctione VIII*, presentibus hiis testibus, quorum nomina sunt subscripta: 
Heinricus de Kaskeriken*, Heinricus Spigel, Godescaleus de Mertin- 
dorf, Heinricus de Kotzowe villicus marchionis in Wizeuels, Peregrinus 
cellerarius, Degenhardus camerarius, Albertus de Meldingen adiutor 
cellerarii, Theodericus magister in Gernstete, Ernestus magister in 
Mertindorf et alii quam plures. 


^quartuor D — P debentur D  "thahebatur D  ?* et T  * hemezen T 


f nuncupantur D ® Sicque mit ausgestrichenem c D — " restaurändo D ' molen- 
dini DT  * kaskirchen T  ! cellarius T 


1 Wegen a festo Iacobi apostoli nunc instante. 


——— À 


1250. Juli 27. 131. 


Das Kloster Wechterswinkel schliesst Brüderschaft mit dem Kloster 
Pforte und verleiht demselben Antheil an den guten. Werken. 


Drucke: Pertuch I, 283. Bertuch-Schamel I, 181. Deutsch: Wolff II, 57 
Vgl. Schóttgen 91. 


Reverendis semperque in domino diligendis domino Conrado abbati 
totique collegio fratrum in Porta Barbara! dicta abbatissa totusque 
conventus in Wechtirswinckel. Vestre venerande universitati pro con- 
cessa nobis fraterne caritatis unitate ad gratiarum actionem univer- 
saliter et humiliter assurgimus, quod viris tam emeritis et fide dignissimis 
fraternitatis charactere nos in perpetuum annexas semper in domino 
gaudebimus. Nos itaque qualescunque vestre sanctitati devote, utpote 
fraterni iuris privilegio astricte ad vestram instantiam omnibus in 
ecclesia Portensi pro divino amore militantibus, tam futuris quam 
presentibus, pleno presentium tenore confirmamus fraternitatem, imo 
omnium bonorum communionem, que vigiliis, ieiuniis, orationibus, 
tam privatis quam generalibus, ceterisque spiritualibus exercitiis deo 
placitis inspirante gratia divina in ecclesia nostra fient in perpetuum. 
Datum anno domini 1250, 6. cal. Aug. 


| Zum Namen vgl. Nr. 128, A. 1. 





Nr. 190 —121. 1244. 145 


tam layci quam clerici.° Acta sunt hec apud Hersfelt anno incarnationis 
dominice M* CC? XL?IIII*, VI? kalendas Octobris. 


» reducantur T — " ergo 7" * Gutenbe T * pater carnalis T — * tam 


b 
laici quam clerici T 


1244. Oktober 9. 121. 


Heinrich Schenk von Tautenburg überlässt mit Einwilligung 
seiner Brüder dem Kloster Pforte eine Mühlstelle bei Dornburg und 
31, Morgen Wald in Tausch gegen ein Stück Weidicht und 
31/5 Morgen Land. 


Hdschr,: D 20% (tit. Borsendorf). T 213°. 


Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 78. (Vgl. S. 35, auch Kl. 
Sehr. II, 27 und 47, A. 72.) Deutsch: Wolff II, 41. 


In nomine Ihesu Christi. Heinricus pincerna dietus de Tuthen- 
berg omnibus Christi fidelibus, quibus ista innotuerint, salutem im- 
perpetuum. Ne res dignas memoria successione temporum per obli- 
vionis incommodum contingat apud posteros obfuscari, convenit easdem 
presentium sagacitate et seripti testimoniis eternari. Proinde tenore 
presentium innotescere cupio tam presentibus quam futuris, quod 
fratres Portensis ecclesie michi contulerunt partem salicti iuxta flu- 
vium et castrum Dornburg et partem terre adiacentis eidem salicto 
ad estimationem trium iugerum et dimidii iure perpetuo possidenda 
et ego versa vice tytulo permutacionis de bona voluntate et consensu 
Rudolfi pincerne de Saleke, Cunradi et Heinrici, fratrum meorum, 
contuli prediete Portensi ecclesie prope fluvium nominatum, Salam 
videlicet, aream molendini et de nemore ultra Salam, quod forestum 
dieitur, tria iugera et dimidium certis terminis limitata iure similiter 
perpetuo possidenda, insuper prope aream dicti molendini in superiori 
parte eiusdem tantumdem spacii terrarum, ut jn littore eiusdem fluvii 
purgamenta eius comode valeant emundari. Et ut hec permutatio 
rata et inconvulsa in perpetuum perseveret, presentem paginam sigillis, 
meo videlicet et prenominati fratris mei R. pincerne, fecimus roborari 
testes ydoneos inserentes, quorum hee sunt nomina: Heinricus de 
Kornere* et frater eius lrinfridus, Guntherus de Rosla, Theodericus 
de Aldestede, Wer[n|herus et frater eius® Wer[n|herus de Wiriehusen*, 
Heinrieus iunior de Meldingen, Cunradus Scubel@, Heinrieus de 
Grohsen, Cunradus de Butheniz, Heinricus Curcefruntt, Heinricus 
Hering de Sunthusen‘, Hartmut de Doberscen®, Heinrieus Sagittarius. 
Datum anno domini M* CC? XL? IllI*, indietione 112, VII? idus Octobris. 

a Koznere T. " suus T. ° wirchusen T 3 Schubel 7 e curzeurunt T 
' Henricus Henrich de Sumpthusen 7' * Dobirshen 7' 


— ——M — — o 


Gesehichtsq. d. Pr. S. Bd. XXX. 10 


156 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


rei testes sunt Albertus noster camerarius, magister Erkenbertus, 
magister Herbo noster notarius, Hermannus prefectus, Theodericus de 
Herde, Albortus camerarius ecclesie Portensis, Degenhardus cellerarius, 
Hermannus de Salvelt® subprior monachi, frater Albertus de Meldingen, 
frater Gothefridus magister hospitum, frater Cunradus magister in 
Mertindorf conversi Portenses et alii quam plures. Datum in Porta 
anno domini M°CC°L°T°, idus Iunii. 
a gitas DT  " salwelt D Salewelt T 


1252. November 1. Pforte. 0 334. 


Abt Werner von Hersfeld ertheill dem Kloster Pforte die Erlaubniss 
(rüter seiner Kirche in Meinrichsdorf ! zu kaufen unter der Be- 
dingung, dass es derselben von jeder Hufe jährlich ein Pfund Wachs 
entrichte. 


Häschr.: D 16° (tt. Osforde). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 61. Vgl. Pertuch I, 110. Bertuch-Schamel I, 70. 


Nos Wernherus dei gratia abbas monasterii Hersfeldensis reco- 
gnoscimus, protestamur ac presentibus litteris ad universorum noticiam 
cupimus pervenire, quod dilectorum in Christo Heinrici abbatis et con- 
ventus in Porta ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis dyocesis, precibus 
inclinati eisdem liberam dedimus facultatem emendi et comparandi sibi 
et ecclesie sue bona in Meinrisdorf,! si qua ad ecclesiam nostram et 
dominium nostrum spectant, transferentes* in ipsos et eorum ecclesiam 
possessionis et proprietatis nostre tytulum litteras per presentes, con- 
siderantes diligentius fore utilius, ut huius modi possessiones ad usus 
religiosorum transeant, quam quod deserviant illicitis usibus laycorum, 
ita tamen, ut in signum recognicionis proprietatis dictorum bonorum, 
quam contulimus eidem ecelesie in Porta, de quolibet manso, quem 
comparaverint, talentum cere singulis annis in festo nativitatis beate 
virginis magister curie in Osforde persolvat ecclesie Hersfeldensi. In 
cuius rei testimonium presentes litteras sigilli nostri munimine duximus 
roborandas. Testes huius sunt Albertus prepositus Gellingensis, Symon 
noster capellanus, Erbo noster notharius, Heinricus de Volkeriches- 
husen, Theodericus de Herde, M. prior, D. camerarius, H. de Brein, 
G. magister hospitum et alii quam plures monachi et conversi de Porta. 
Datum in Porta anno domini M*CC? LlI*, kalendarum Novembrium *. 


^ trasferentes " kal. nouembrium Es scheint, dass die zu ergänzen ist. Oder 
sollte etwas wie pridie ausgefallen sein? 


1 Wüstung bei Memleben, doch auf der andern Seite der Unstrut. Vgl. Grössler 
in Zischr. d. Harzvereins XI, 173. 181f. 





Nr. 184—186. 1252—1253. 157 


1259. Januar 14. 135. 


Dietrich, Pleban von Aller Heiligen [in Erfurt], bekundet, dass ein 
Erfurter Bürger, Konrad Ratsac, zur Stiftung einer Seelenmesse dem 
Kloster Pforte einen Vierding als jährliches Einkommen von einem 
Tuchladen vermacht habe. 


Hdschr.: D 41% (tit. Erfordia). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 66. Vgl. Beyer, UB. von Erfurt I, 87. 


In nomine sanete et individue trinitatis. Ego Theodericus plebanus 
de Omnibus sanctis, notarius venerabilis domini Ger[hardi] sancte 
Moguntine sedis archiepiscopi, notum facio universis presentem litteram 
inspecturis, quod quidam Cunradus cognomento Ratsac, civis Erfor- 
densis, de consensu uxoris sue Adelhedis et quorumlibet heredum 
suorum ecclesie Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, 
legavit fertonem argenti singulis annis de quadam camera, in qua 
venduntur panni lanei, quam Bertoldus de Hochheim a me iure here- 
ditario recepit, sub hac forma, quod de eodem fertone predicte ecclesie 
conventui in vigilia nativitatis beate virginis persoluto servicium in 
anniversario iam dicti Cunradi defuncti, quod in octava eiusdem beate 
virginis occurrit, perpetuo ministretur, fratrum suorum, videlicet Wern- 
heri dicti Hoiken, Heinrici et Cunradi, consensu firmiter accedente. 
Ut autem hec tam iusta et rationabilis donatio firma semper et in- 
violabilis perseveret, presentem litteram sigillo meo studui roborare. 
Testes sunt monachi Heidenricus et Guntherus, conversi Cunradus et 
Gerlacus, burgenses Cunradus Saxo et Gisilherus fratres, Heinricus 
Saxo, Gothscalcus Longus et Hugo filius eius, Theodericus burgravius, 
Otto de Rode, Cunradus Selieman, Bertoldus de Guttirn, Guntherus 
iunior Vicedominus, Hartungus de Gota, Volmarus de Gota et alii 
quam plures. Acta sunt hec anno domini M^CC?L?II, Felicis 
in Pincis. 


1253. Juni 30. 136. 


Albert Dechant und Dietrich Scholastikus des Marienstifis in Erfurt, 
vom päpstlichen Stuhle bestellte Richter, bekunden den Spruch, den in 
einem Streite swischen den Klöstern Pforte und Wechterswinkel über 
die von letzterem an ersieres verkauften Besitzungen in Leutenthal 


und Sachsenhausen von beiden Parteien ernannte Schiedsrichter ge- 
than haben. 


Häschr.: T 256. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 63. Vgl. Burkhardt, UB. von Arnstadt 8, 
In nomine domini. Amen. Nos Albertus decanus, Theodericus 


scolasticus sancte Marie in Erfordia, iudices a sede apostolica delegati, 
universis Christi fidelibus in perpetuum. Notum esse volumus, quod, 


158 Urkundenbuch des Klosters Piorte. 


cum auctoritate apostolica nobis data super causa, que inter abbatem 
et conventum Portenses ordinis Cistertiensis, Nuenburgensis dioecesis, 
ex una et prepositum et collegium sanctimonialium in Wechterswikele 
ordinis saneti Benedicti, Herbipolensis dioecesis, super contractu ville 
Leutentale et trium mansorum sitorum in Sassenhusen ex parte 
altera — vertebatur, partes ad nostram presentiam citassemus et 
pro parte Portensium fuisset allegatum, quod prepositus in Wechters- 
wikele nomine sanctimonialium prefate ecclesie Portensibus super* 
XXX mansos" in Leutentale et in Sassenhusen demonstrasset sive 
notificasset*, quod XVI mansi in ipsa villa Leutentale essent? in allodio 
absoluti et XI iure hereditario haberentur et solveret quilibet mansus 
VII solidos et V denarios, de tribus vero mansis in Sassenhusen esset 
unus absolutus et solveret IT maldra frumenti et duos possideret 
quidam Theoderieus tempore vite sue et solveret duo talenta et duos 
solidos, et quod iam dictus prepositus efficere deberet, quod filii pre- 
dieti Th. post mortem eius nichil iuris in illis duobus mansis sibi 
possent usurpare, et pro parte altera predictis contraria fuissent alle- 
gata*, tandem partes prelibate de consilio nostro et aliorum prudentum 
virorum in arbitros concordaverunt, Portensis videlicet ecclesia in 
magistrum Hugonem cantorem nostre ecclesie, Henrieum archipre- 
sbiterumfí in Trebere et Heinricum de Libenstede militem, ecclesia vero 
in Wechterswekele in prepositum Montis sancte Walpurgis,! Walterum 
quondam plebanum in Tenestede et Henricum de Meldingen militem. 
Hii arbitri coram nobis ab utraque parte concorditer nominati delibe- 
ratione prehabita, fide prius corporaliter partibus ab eisdem prestita, 
quod, quiequid in prefato facto statuerent vel preciperent, hoc debe- 
rent eedem partes sub fide corporaliter prestita perpetuo observare, in 
hunc modum decreverunt statuendum: nos magister Hugo cantor 
sancte Marie Erfordensis, Heinricus archipresbiter in Trebere, Henricus 
de Libenstede, prepositus Montis sancte Walpurgis, Waltherus quondam 
plebanus in Tenestede, Henricus de Meldingen statuimus et precipimus, 
ut ecclesia Portensis ecclesig in Wechterswikele ad sextam dimidiam 
marcam, quas eidem ecclesie pro contractu XXX mansorum adhuc 
solvere tenetur, tantum addat*, ut decem marce fiant argenti proxima 
die post festum nativitatis sanctge Marie in Erfordiam presentande ", 
tam diu ab ecclesia in Wechterswikele non recipiende!, donec Siboto 
plebanus in Tunctorff, quondam prepositus in Wechterswikele, vel 
sanctimoniales memorate ecclesie efficiant, ut filii sive heredes pre- 
nominati Th., qui possidet duos mansos in Sassenhusen prenotatos, 
post mortem eius nichil iuris sibi possint usurpare, et reliquos mansos 
sive absolutos sive hereditarios Portensis ecclesia absque aliqua in- 
peticione de cetero tranquille et quiete perpetuo possidebit. Dabit 
etiam ecclesia in Wechterswikele Portensibus super duobus prenomi- 
natis mansis et aliis mansis superius iam pretaxatis litteras, si quas 
adhue sibi duxerint necessarias. Sane ut premissa omnia coram nobis 
rationabiliter peracta inconvulsa perseverent, presentem scedulam exinde 








Nr. 186—157. 1253—1254. 159 


conscriptam sigillorum nostrorum munimine duximus roborandam. 
Actum est hoc arbitrium anno domini M°CC°LIN, pridie kalendas 
[ulii in presentia eorum, quorum nomina sunt subscripta: Degenhardus 
cellerarius, Albertus, Winemarus monachi Portenses, Albertus magister 
in Hechendorff, Albertus magister in Borsendorff, Albertus de Mel- 
dingen conversi Portenses, Theodericus rector puerorum sancte Marie, 
Bertoldus de Yscherstede et alii quam plures. 

* 5 mit undeutlichem Buchstaben darüber b Verschrieben für mansis? 
' notiuicasset — * esset — * alligata  archipriebiterum — 5 addant h presen- 
tandas —! recipiendas 

l In Arnstadt, 


1254. Mai 10. Halle. 13%. 


Ersbischof Rudolf von! Magdeburg bewilligt dem Kloster Pforte 
Abgabenfreiheit beim Kauf und Verkauf gewisser Gegenstände in 
Halle. 


Hdschr.: D 50 (tit. De theloneo). T 304. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 70. Vogl. v. Mülverstedt II, Nr. 1355. 


Rvdolfus dei gratia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus 
dilectis in Christo abbati et sacro collegio in Porta salutem in domino 
sempiternam. Religiosam vitam eligentibus ideo pastorali tenemur ex 
offieii nostri debito sollicitudine providere, ut ab exterioribus curis 
exuti contemplacioni* divine, ad cuius archana per devote mentis 
rapiuntur affectum, valeant liberius inherere et nos ipsorum meritis 
perfingamus ad premiorum participia, que exspectant. Ideoque nos 
ad instantiam vestre reverende nobis in domino caritatis vobis ac 
monasterio vestro in perpetuum presentis scripti autentico, prout vene- 
rabilis predecessor noster, bone memorie Albertus Magdeburgensis 
archiepiscopus, indulsit, cuius factum ratum habentes presenti pagina 
indulgemus, ut^ emendi salem, ceram, allec, sepum in op[p]ido nostro 
Hallis necessaria vobis ad opus claustri vestri* in singulis officinis et 
grangiarum vestrarum et duo plaustra corii et“ ovinis pelliculis 
onerata habeatis liberam facultatem, ita ut propter hoc nichil a vobis 
seu a vestris nunciis exigatur, seu quod ungelt vulgariter dicitur, seu 
thelonei ratione. Hec ad preparandas vobis pelles et calcios singulis 
annis semel vobis ducentur. Preterea si pro* predictis rebus com- 
parandis seu vinum sive quascumque alias merces commutandi causa 
adduxeritis, in hiis sicut in predictis predicta indulgentia! gaudeatis. 
Volentes igitur hanc indulgentiam illibatam vobis ac vestro monasterio 
in perpetuum permanere sub anathematis interminatione districtius 
inhibemus, ne super ea quisquam vos audeat temere perturbare vel 
eidem modis aliquibus obviare. Ut autem hec presens pagina in 
posterum nullis valeat tergiversationibus annullari, ipsam duximus 
sigilli nostri et subscriptorum testium* munimine roborandam. Nomina 


160 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


testium sunt hec: prepositus Robertus de Querenvorde, Wernherus 
decanus',! curie nostre vicedominus, prepositus Heinricus de Grunen- 
berg, magister Waltherus Misnensis ecclesie! nostre canonici, Hein- 
ricus de Alesleben dapifer, Gerhardus de Werdere, Erenfridus de 
Geuekenstein, Ludolfus de Esbeke, Heinrieus de Bren monachus 
Portensis, Burchardus filius Volemari, Phylippus monetarius, Hein- 
rieus filius Almari cives Hallenses et ceteri quam plures. Datum 
Hallis per manum Dythmari notarii anno gratie M^ CC? LIII, VI^ 
idus Maii, anno pontificatus nostri primo. 

^ contemplacione D contemplatione 7  * ne T  * vestris T 8 et fehlt T 


ep DT predictam indulgentiam T — € testinio T — ^ decanus Wernerus 
(statt Wernherus decanus) T "et D 


l Anscheinend fehlt hier ein Name, und v. Mülverstedt, der die Urk. nur in 
dem obigen Wortlaut von D aus Wolff kennt, ergänzt deshalb, da über die Person 
des damaligen Vicedominus kein Zweifel besteht, Wernerus (de Kirchberg). Doch 
fällt auf, dass 1) ein Dechant Werner genunnt wird, der sonst nicht vorsukommen 
scheint und für den auch kein rechter Raum bleibt, da bis in das Jahr 1253 
Rudolf (von Dingelstedt) und, wenn man auch von der Urk. des Erzbischofs Rudolf 
bei Holstein, UB. des Kl. Berge Nr. 110, gegen deren Jahreszahl 1254 v. Mülrer- 
stedt Bedenken hegt, absieht, 1254 Dez. 2. Ruprecht (Robertus) Domdechant | ist, 
2) der Prepositus (von Hundisburg) in der Zeugenreihe dem Domdechanten voran- 
geht, zu dessen Würde er selbst erst nuchher aufyerückt sein soll. Es dürfte des- 
halb die Lesart von T' decanus Wernerus den Vorzug verdienen und Wernerus 
zu vicedominus, decanus aber zu Robertus de Querenvorde zu beziehen sein. Zweifel- 
haft erscheint es allerdings, ob letzterer dabei noch gleichzeitig den Titel prepositus 
weiterführen kann, oder ob man diesen nicht lieber auf den Dompropst (Albrecht) 
beziehen soll, dessen Name dann aber bereits im Original gefehlt haben müsste. Zu 
Robertus de Querenvorde vgl. r. Mülverstedt in Geschichts- Blättern für Magdeburg. 
Ing. V, 554 ff. 


1254. Juli 15. Reinhardsbrunn. 138. 


Ludwig Abt von Heihardsbrunn bevollmächtigt in einem Schreiben 
an Albert Graf von Rabenswald den Propst des Nonnenklosters zu 
Scheiplitz Johannes zur Uebergabe von 21 Morgen Gehólz bei Nieder- 
Möllern an das Kloster Pforte. 


Hdschr.: D 48" (tit. Extra). T 96". 
Drucke: Böhme, Todtheilung 49. Deutsch: Wolff II, 69. 


Nobili viro et in Christo dilecto domino, Alberto comiti de Rabins- 
walt, Ludewicus dei gratia abbas in Renersburnen cum devotis ora- 
tionibus paratam ad obsequia voluntatem. Ad vestre dignitatis 
iudicium et presentiam dominum Iohannem prepositum sanctimonialium 
in Shipliz destinamus dantes ei auctoritatem, ut proprietatem, dominium 
et possessionem XX" iugerum et unius iuxta villam Inferioris Meller 
et pagum ipsius in silva cedua sitorum det universaliter et transfundat 
in dominium et proprietatem abbatis et conventus Portensis monasterii 


Nr. 138—139. 1254. 161 


ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis dyocesis, ita quod omnia iura, 
que predicte ecclesie competebant in iugeribus prefatis, abbati et 
eonventui monasteri Portensis simpliciter et omnino permaneant per- 
petua firmitate subnixa. Rogamus ergo, quod tradicio predictorum 
XX! iugerum et unius in presentia vestra fiat cum debita solempnitate 
seeundum antiquam terre consuetudinem et actenus approbatam, ita 
quod prelibati iugeres abbati et conventui ac monasterio prenotatis 
perpetuo permaneant cum omni quiete ac pace, eavillationum et inter- 
pretationum  sinistrarum  ealumpniis submotis penitus et exclusis. 
Datum in Reinersburnen anno domini M°CC° L*?III*. idus Iulii. 


1254. Juli 15. 139. 


Das Nonnenkloster Scheiplitz verkauft Schulden halber 21 Morgen 
Gehólg bei Nieder - Móllern. für 91», Mark: Silber an das Kloster 
Pforte. 

Häschr.: D 48% (tit, Extra). T 88". ; 
Drucke: Böhme, Todtheilung 51. Deutsch: Wolff II, 67. Vgl. Pertuch I, 110, 
Bertuch-Schamel I, 70. 


Permissione divina lohannes prepositus, lohanna priorissa* totum- 
que collegium sanetimonialium eeclesie sancti Martyni episcopi et con- 
fessoris in Shypliz ordinis saneti Benedicti, Halberstadensis dyocesis, 
universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam ea, que geruntur 
in tempore, simul elabuntur eum tempore, nisi testimonio litterarum 
al futurorum noticiam transferantur, ideireo tam' presentibus quam 
futuris notum esse volumus universis, quod, cum nos et cenobium 
nostrum pro eontraetu quorumdam mansorum gravi onere premeremur 
debitorum, ita quod nec per distraetionem mobilium vel etiam per 
subtractionem usuum cotidianarum necessitatum a mole tantorum debi- 
torum eximi et exonerari possemus, tandem deliberatione consiliisque 
multimodis habitis de consensu domini nostri, Ludewici abbatis in 
Reinersburnen, ad alienationem immobilium decrevimus declinandum. 
Cumque inter omnia immobilia domus nostre alienatio XX iugerum et 
unius in silva cedua iuxta villam, que Inferior Meller dicitur, et pagum 
ipsius sitorum minus dampnosa iudicaretur ab omnibus tam collegiatis 
quam etiam ab amicis et familiaribus, dictos iugeres silve cedue 
monasterio Portensi Cystereiensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, 
vendidimus pro IX marcis argenti et dimidia communi et unanimi volun- 
tate. Accedente ergo abbatis nostri prelibati ac omnium nostrum con- 
cordi eonniventia et consensu prenotatos XX iugeres et unum vendi- 
dimus et contradidimus abbati et conventui Portensibus ante dictis cum 
iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus omni- 
bus, que nobis competebant et que habebamus in ipsis, que nune sunt 
et in posterum possunt quomodolibet provenire, sive in superficie terre 
iam appareant vel quibuseumque modis etiam in imis terre apparuerint 

Gescbiehtq. d. Pr. S. Bd. XXX. 11 





162 Urkundenbuch der Klosters Pforte. 


in futuro, cum omni quiete perpetuo possidendos. Super evictionis 
et gwarandie eautionibus omnium predietorum venditorum et contra- 
ditorum secundum terre consuetudinem antiquitus. observatam nos et 
cenobium nostrum presentibus obligamus. Sane cum in premissis 
omnibus cenobii nostri et nostra res utiliter gesta sit, quod presentibus 
confitemur, ut tractata sie rationabiliter et peracta perpetua firmitate 
consistant secura contra oblivionis incomodum et cavillationis et inter- 
pretationis sinistre ealumpniam detestandam, super eis presentem pagi- 
nam conseriptam appensionibus sigillorum domini nostri abbatis in 
Reinersburnen et nostri monasterii iussimus communiri, ut ex hoc sit 
vivax memoria et perhennis. Acta sunt hec anno domini M"CC"L^III". 
idus Iulii, indictione XII*, in presentia. corum, quorum nomina sunt 
subscripta: Cristianus prior, Hartungus subprior, Degenhardus capella- 
nus monachi in Reinersburnen, Wilhelmus prior, Degenbardus celle- 
rarius, Engelhardus bursarius, Winemarus, Albertus de Hochendoif, 
Albertus de Borsendorf, Albertus de Meldingen, Hermannus de Sinder- 
stete, Witegn canonicus sancte Marie in Erfordia, Waltherus quondam 
plebanus in Tennestete, Euerhardus® de Novo castro, Volenandus de 
Vriburg et alii quam plures. 


^ prior. D prior Z7 ^ Cunradus T 


1255. Januar 10. 140. 


Werner Abt, Arnold Dechant, Albert Propst und das Kapitel des 
Klosters Hersfeld geben dem Kloster Memleben ihre Zustimmung zum 
Verkauf von 3 Hufen in Klein- Memleben an das Kloster Pforte. 


Hdschr.: D 16% (tit, Osforde). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 77. 


- 


Uuernherus dei gratia abbas, Arnoldus decanus, Albertus pre- 
positus totumque capitulum Hersueldensis ecclesie ordinis saneti Bene- 
dieti, Moguntine dyocesis, universis Christi fidelibus in perpetuum. 
Notum facimus universis tam presentibus quam futuris, quod, eum 
ecelesia in Mimeleybem ordinis sancti Benedicti, nostra immediate filia, 
sub tam gravi et intollerabili onere debitorum adeo esset depressa. 
quod per distractionem mobilium vel etiam per supererogationem 
usuum cottidianarum necessitatum relevari non poterat ullo modo, 
eidem ecclesie indulsimus et precepimus, ut futura mala imminentia 
precaventes per distractionem inmobilium se quantocicius a debitis 
urgentibus liberarent. Ideoque presentibus recognoscimus et pro- 
testamur nos contractum trium mansorum in pago allodii Minoris 
Mimeleibe sitorum inter prenominatam ecclesiam in Mimeleibe et 
Portense monasterium pro LXX? TIP“ mareis argenti factum ratum. 
gratum gerere et acceptum, quoniam inter omnia inmobilia prediete 
ecelesie ad presens alia fieri alienatio non potuit pro debitis, in quibus 





Nr. 140—141. 1255. 168 


tenebatur, integre persolvendis. Sane ut super ratihabitione nostra 
seripta non possit in posterum dubium suboriri, super ea presentem 
paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus iussimus 
roborari. Datum anno domini M?cco Lv», ni idus Ianuarii, regnante 
gloriosissimo rege Wilhelmo et semper augusto. 


1255. Januar 11. 141. 


Hermann Propst, Johannes Dechant und das Kapitel des Klosters 
in Memleben verkaufen Schulden haller 3 Hufen in Klein- Memleben 
für 73 Mark an das Kloster I’forte. 


Hdschr.: D 17 (tit. Osforde). 
Druck: Deutsch: Wolff 11, 78. 


Permissione divina Hermannus prepositus, lohannes decanus 
totumque capitulum ecclesie sanete Marie in Mimeleibem ordinis sancti 
Benedicti, Moguntine dyocesis, universis Christi fidelibus in perpetuum. 
Cum nos et monasterium nostrum eris alieni onere gravissimo pre- 
meremur ac tantam incurrissemus voraginem usurarum, quod per 
mobilium distractionem a mole debitorum exonerari et eximi non 
possemus nec etiam usibus cottidianarum necessitatum nostrarum super- 
erogare ac subtrahere tantum potuerimus quoquo modo, quod ex hoc 
debita perurgentia solverentur, deliberatione consiliisque multimodis 
prehabitis ad alienacionem inmobilium de consilio venerabilis patris et 
dominorum nostrorum, Wernheri abbatis, Arnoldi decani, Alberti pre- 
positi,^ tocius capituli Hersfeldensis ecclesie, decrevimus declinandum. 
Cumque inter omnia inmobilia domus nostre minus" ad alienandum 
dampnosa non potuerimus invenire quam tres mansos grangie nostre 
in Minori Mimeleibem, venerabilium dominorum abbatis et conventus 
Portensium Cysterciensis ordinis grangie in Osforde contiguos et 
vieinos, eosdem eis pro LXX* tribus marcis argenti vendidimus com- 
muni et unanimi voluntate sub tali demonstratione sive notificatione, 
quod quilibet mansus obtineat triginta agros mensuratos virga X 
ulnarum, quorum agrorum quilibet complebit XXX* duas virgas in 
longitudine et quatuor in latitudine integraliter ac perfecte. Accedente 
ergo venerabilium patris et dominorum nostrorum Hersfeldensium pre- 
dietorum nec non ommium nostrum concordi conniventia et consensu 
vendidimus et contradidimus abbati et conventui Portensibus predictis 
tres mansos prenotatos cum omni iure, dominio, proprietate, posses- 
sone, proventibus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant et 
que habebamus in ipsis, que nunc sunt et in posterum potuerint quo- 
mödolibet provenire, sive in superficie terre iam appareant vel quibus- 
eumque modis etiam in imis terre apparuerint in futuro, perpetuo 
possidendos. Super evictionis et* gwarandie? caucionibus omnium 
predietorun venditorum et contraditorum nos et cenobium nostrum 


11* 





164 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


presentibus perpetualiter obligamus. Sane cum in premissis omnibus 
eenobii nostri et nostra res utiliter gesta sit, quod et prosentibus con- 
fitemur, ut tractata sie racionabiliter et peracta perpetua firmitate con- 
sstant secura contra oblivionis incomodum, cavillationis et inter- 
pretationis sinistre calumpniam detestandam, super eis presentem pagi- 
nam conscriptam appensionibus sigillorum nostrorum iussimus com- 
muniri, ut ex hoe eis sit vivax memoria et perhennis. Acta sunt hec 
anno domini M"CC? LV 5, HI* idus lanuarii, in presentia eorum, quo- 
rum nomina sunt subscripta: Heinricus cellerarius, Bertochus, Lude- 
gerus, Erkenbertus, Iohannes, Cunradus, Gernodus monachi in Mime- 
leibem, Albertus abbas in Reinsdorf, Albertus comes de Rauenswalt et 
filius eius Albertus, Heinricus de Buch, Ludolfus de Alrestete et frater 
eius Heinricus, Minardus plebanus in Mimeleibem, Heinricus Kezil- 
huth, Otto Stopuste et alii quamı plures. 


à 
^ Vermuthlich ist et ausgefallen. " nimis — * et fehlt — * gwarangie 


1255. Januar 12, Memleben. 142. 


Johannes Dechant und das Kapitel des Klosters in Memleben er- 
müchtigen in einem Schreiben un Albert Graf von Rubenswald ihren 
Propst Hermann zur Uebergabe von 3 Hufen in Klein- Memleben an 
das Kloster Pforte. 


Hdschr.: D 17 (tst. Osforde). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 79. 


Nobili viro et in Christo dilecto domino, Alberto comiti de Rauens- 
walt?, Iohannes decanus totumque capitulum ecclesie sanete Marie in 
Mimeleiben ordinis saneti Benedicti, Moguntine dyocesis, oracionun 
suarum suffragium salutare. Ad vestre nobilitatis iudicium et pre- 
sentiam venerabilem dominum, patrem et prepositum nostrum Her- 
mannum, concorditer et unanimiter destinamus data sibi auctoritate, ut 
proprietatem, dominium et possessionem trium mansorum in allodio 
nostro Minoris Mimeleibem et pago ipsius sitorum de consensu domini 
Wernheri abbatis et conventus de Hersfelde, secundum quod in privi- 
legio ipsorum autenticis sigillis munito continetur, et nomine omnium 
nostrum in dominium et proprietatom abbatis et conventus monasterii 
Portensis Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis® dyocesis, det universa- 
liter et transfundat, ita quod omnia iura, que nobis in predictis mansis 
competebant, abbati et conventui monasterii Portensis simpliciter Mi 
omnino permancant perpetua firmitate subnixa. Rogamus ergo, 
tradicio predictorum trium mansorum in presentia vestra fiat cim 
debita solempnitate seeundum antiquam terre eonsuetudinem et hacte- 
nus approbatam, ita quod prenominati tres mansi cum omnibus suis 
utilitatibus abbati et conventui ac monasterio Portensibus superius 





Nr. 142—145. 1255. 165 


memoratis perpetuo permaneunt eum omni pace ac quiete, cavillationum 
et interpretationum sinistrarum calumpniis submotis penitus et exclusis. 
Cum enim in vendicione trium mansorum prenominatorum res nostra uti- 
liter gesta esse, prout recognoscimus, liquidissime approbetur, non posse- 
mus eum indempnitate transire, cum super gwarandie ac evictionis caucio- 
nibus teneamur, nec non sine doloris aculeo tollerare, si abbas et con- 
ventus. Portenses super premissis aliqualiter vexarentur. Datum in 
Mimeleibem anno domini M* CC" LV", pridie idus Ianuarii. 


= Raueuwalt ® nüburgeii 


1255. Januar 12. 143. 


Heinrich von Buch lässt die ihm als Vogt des Klosters Memleben 
zustehenden Rechte an den in den leisten drei Urkunden erwähnten 
3 Hufen mn Klein-Memleben dem Abte des Klosters Hersfeld zu 
Gunsten des Klosters Pforte «uf. 


IHdschr.: D 17 (tit. Osforde), 
Druck: Deutsch: Wolff II, 80. 


Heinrieus dei gratia advocatus de Buch universis Christi fidelibus 
hoc scriptunr visuris in perpetuum salutem in domino. Cum ecclesia 
sanete Marie? in. Mimeleiben sub tanto. onere. debitorum iaceret de- 
pressa, quod usurarum voraginem evadere non posset ullo modo. nisi 
per distractionem inmobilium, de nostro et aliorum prudentum virorum 
consilio tres mansos in Minori Mimeleiben fratribus de Porta ordinis 
Cvsterejiensis, Nuenburgensis dyoeesis, pro LXX*1II"* marcis vendi- 
derunt, Verum «uia idem contractus nullum omnino poterat liabere 
processum, nisi plene et integre omni iuri, quod racione advocatie ^ 
in predictis mansis videbamur habere, renuneiaremus*, nos memorate 
ecclesie, sieut tenebamur, plurimum condolentes presentis seripti testi- 
monio omne ius, quod in prefatis mansis racione advocacie habere 
videbamur vel nobis competebat, in manus domini abbatis de Hersfelde 
resignantes presentibus Portensibus dimittimus absolute, omni iuri, 
quod nobis raeione advocatie^ competere videtur, plene et integre 
renunciantes. Datum anuo domini M"CU" LV", pridie idus Ianuarii. 
Testes huius rei sunt Hugo de Schidingen, Heinricus Kezilhuth, Dith- 
marus de Mimeleibem, Cunradus Dons. Ne igitur super premissis 
dubium possit suboriri, presentem cedulam exinde conscriptam sigilli 
nostri testimonio nec non et domini Alberti comitis de Rabinswalt 
duximus roborandam, huic facto eum® omnibus fratribus meis con- 
sensum benignum adhibentes. 

* "sancte marie "ecclesia " aduocatione ° renunciaremur — * aduocatiói 
* cum fehl B 


100 Urkundcnbuch des Klosters Pforte. 


1255. Februar ?4. 144. 


Werner Abt, Arnold Dechant, Albert Propst und das Kapitel des 
Klosters Hersfeld bestätigen den Verkauf von 6 Hufen in. Hensc- 
leben für 146 Mark seitens ihres Ministerialen Remfried von Hensch- 
leben an das Kloster Pforte und cignen letzterem gegen Zahlung von 
8 Mark die gekauften Hufen zu. 


Hdschr.: D 38 (tit. Ver). T 156. 
Druck: Deutsch: Wolff Il, 73. 


In nomine sancte et individue trinitatis: Wernherus dei gratia 
abbas, Arnoldus decanus, Albertus prepositus totumque capitulum 
Hersfeldensis ecelesie universis Christi fidelibus in perpetuum. Quo- 
niam retroacta negotia facile labilem memoriam mortalium effugiunt. 
nisi testimonio seripturarum ad noticiam futurorum transferantur, ideo 
tam presentibus quam futuris notum esse volumus et constare, quod. 
cum abbas et conventus monasterii de Porta ordinis* Cysterciensis, 
Nuenburgensis dyocesis, a Reinfrido de Hentsesleihen, nostro ministe- 
riali, sex mansos in villa et pago Hentscesleiben pro C et quadraginta 
sex marcis argenti comparassent et dicti mansi ad nostram ecclesiam 
iure proprietatis pertinerent, abbas et conventus predicti monasterii de 
Porta nobis humiliter supplicaverunt, ut contractum inter ipsos et pre- 
fatum Reinfridum ratum habere ac nostro privilegio confirmare digna- 
remur. Nos igitur considerantes prenotatos sex mansos nostre ecclesie 
a tantis manibus nunquam vacaturos nec fructum alicuius emolumenti 
nos habituros, ob favorem sue religionis ac’ specialis amicicie preli- 
batum contractum inter memoratos abbatem et conventum Portenses 
et Reinfridum, nostrum ministerialem, factum ratum, gratum gerimus 
et acceptum ac eosdem sex mansos in villa et pago Hentscesleiben 
cum areis, ortis, pratis, pascuis, carectis, piscariis, salictis, cultis et in- 
cultis et cum omnibus ad ipsos pertinentibus abbati et conventui 
Portensibus sepe dictis presentis scripti patrocinio pro octo marcis 
argenti contradimus, appropriamus et confirmamus cum omni iure, 
dominio. proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus omnibus. 
que nobis competebant et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et 
in posterum poterunt* quomodolibet provenire, sive in superficie terre 
iam appareant vel etiam in imis terre apparuerint in futuro. perpetuo 
possidendos. Sane cum dictus Reinfridus sex mansos prenominatos in 
Hentscesleiben cum omnibus suis pertnentiis cum filiis et omnibus 
suis heredibus secundum consuetudinem terre antiquitus observatam 
et actenus approbatam in manus nostras publice ac solempniter resi- 
gnaverit, ut tractata sie rationabiliter et peracta perpetua firmitate secura 
consistant contra oblivionis incomodum, cavillationis et interpretationis 
sinistre calumpniam detestandam, et ne prefati abbas et conventus de 
Porta a nostris successoribus vel etiam heredibus Reinfridi superius 
nominati aliqualiter super premissis in posterum possint gravari vel 





Nr. 144—145. 1255. 167 


molestari, super eis presentem paginam? conseriptam sigillorum  no- 
strorum. appensionibus iussimus roborari, ut ex hoc efficax memoria 
sit et perennis. Acta sunt hec auno domini M^CC9LV?, VI kalendas 
Marcii, presentibus eis, quorum nomina sunt subseripta: Cunradus do 
Collede, Hermannus portarius, Otto, Symon monachi Hersfeldenses, 
Hermannus dapifer, Euerhardus de Milenrode, Hermannus de Weringes- 
husen layci, Winemarus, Albertus fratres de Porta et alii quam 
plures. 

? ordinis fehlt T — " et T * potuerint 7". * super presentem paginam eis 7 


1355. Juli *. 145. 
Bischof Dietrich IL von. Naumburg bekundet einen Vergleich mit 
dem Kloster Pforte, durch welchen er gegen eine jährliche Abgabe 
von 24 Heimzen Korn auf seinen Antheil an der in. Verfall. geruthenen 
Mühle in Mertendorf verzichtet und dus Kloster sich verpflichtet mit 
den bischöflichen Bauern in Mertendorf Aecker auszutauschen. Vgl. 
Nr. 130. | 


Haschr.: D 23* (tit. Mertindorf). 7'107. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 71. 


Permissione divina Theoderieus Nuenburgensis episcopus uni- 
versis Christi fidelibus presens seriptum visuris salutem in domino. 
Cum quoddam molendinum situm  Mertindorf in ripa fluminis Weta 
nobis, abbati et conventui Portensibus et filiis Vlriei militis de Mertin- 
dorf esset commune in utilitatibus et proventu secundum portiones in- 
ferius . subnotatas, tocius utilitatis et proventus quatuor partes ad 
Portenses, quinta ad nos, sexta ad filios prefati militis pertinebant. 
Sieque proportionaliter secundum perceptionem proventuum et utili- 
tatis ad conservationem et reparationem molendini singuli tenebamur. 
Et quoniam ea, que per plures geri debent, non nunquam neggligi 
eonsueverunt, predictum molendinum reparatione indigens per defectum 
minutatim suecessive surrepentem tandem penitus desertum extitit ot 
eollapsum. Cumque vero abbas et conventus de Porta superius nomi- 
nati filios Vlrici militis de Mertindorf prefatos super sua negglientia 
vepius traherent in causam nee in aliquo cirea eos proficerent, tandem 
abbas et eonventus Portenses premissi in fundo proprietatis domus 
sue ae in ripa dicti fluminis Weta aliud molendinum propriis sum- 
pibus eonstruxerunt. "Verum quoniam nos im perceptione nostra 
«eundum proportiones superius memoratas videbamur esse defraudati. 
abbatem et conventum Portensem sepe dictos traximus in causam, ut 
antiquum molendinum in loco suo, prout antiquitus fuerat, repararent. 
Cumque hoe abbati et conventui Portensibus prelibatis grave nimis 
videretur et dampnosum, tandem inter ipsos et nos subscriptam con- 
cordiam admisimus, videlicet quod sepe nominati abbas et conventus 
de Porta singulis annis XXIII* modios siliginis, qui heinmezzen* 


168 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


vulgariter. appellantur. a iam dicto molendino nobis persolvent im- 
perpetuum et idem molendinum in loco, quo nunc constructum est, 
de nostra permissione et voluntate ad omnem utilitatem Portensium, 
que nune est et in posterum potuerit quomodolibet provenire, perpetuo 
perseverabit; portionem quoque nostram, quam in antiquo habuimus 
. molendino secundum proportiones superius memoratas, Portensibus 
dimisimus pro annua pensione iam expressa. De agris vero rusticorum 
nostrorum in Mertindorf, quos per idem molendinum destrui timuimus*. 
taliter est tractatum: dominus* abbas et conventus totidem agros in 
reconpensatione nostrorum agrorum in Mertindorf de proprietate domus 
sue nostris hominibus dimiserunt et receperunt agros ipsorum in 
concambium quiete et perpetue possidendos, secundum quod tunc 
videbatur nobis et nostris hominibus expedire. Acta sunt hec anno 
domini M°CC°L°V°, nonas Iulii, pontificatus nostri anno XI*. Huius 
rel testes sunt Heroldus prepositus Cyzensis, Cunradus de Hallis 
eiusdem loci canonicus, Heinricus dictus Prepositus, Heinricus capel- 
lanus et Heinricus curie nostre notarius clerici, Meinhardus burgravius 
Cyzensis dictus de Wolftize*, Heidenricus de Libenhain milites, Hein- 
ricus de Salice, Ludewicus villicus de* Sconenberg et alii quam plures. 

a heymezen T ^P curauimus T ° dictus (statt dominus) T — * wolfries T 
*inT 


m—— e €—À——À 


1255. Juli 25. 146. 


Werner Abt, Konrad Propst, ' Arnold Dechant und das Kapitel 
des Klosters Hersfeld bestätigen den Verkauf von 4 Hufen in Hensch- 
leben für 100 Mark seitens ihres Ministerialen Herbord von Hensch- 
leben an das Kloster Pforte und eignen letzterem gegen eine Zahlung 
von 9 Mark die gekauften Hufen zu. 

Hdschr.: D 38° (tst. Ver). T 154v. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 74. 


In nomine domini. Amen. Wernherus dei gratia abbas, Cunradus 
prepositus, Arnoldus decanus totumque capitulum Hersfeldensis ecclesie 
universis Christi fidelibus in perpetuum. Cum omnis etas ab ado- 
lescentia sua prona sit in malum, ut calumpniatorum reprimatur 
temeritas, legittime* facta posterorum transmittenda noticie scripto 
convenit perpetuari. Hinc est, quod nos tam presentibus quam futuris 
notum esse volumus et constare, quod, cum abbas et conventus 
monasteri de Porta ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis dyocesis. a 
Herbordo, filio antiqui Reinfridi de Hentscesleiben, quatuor mansos 
in eadem villa et pago Hentscesleiben pro C marcis argenti com- 
parassent et dicti mansi iure proprietatis ad nostram ecclesiam 
pertinerent, abbas et conventus prefati monasterii de Porta super pre- 
scriptis mansis nostre confirmationis assensum humiliter postulabant. 
Nos autem ea ducti providentia, quod ex. bonis iam dictis de tot 
manibus et eorum heredibus vix aut nunquam vacaturis nichil unquam 








Nr. 146 — 147. 1255, 169 


emolumenti nostre foret proventurum ecclesie. emptionem inter memo- 
ritos abbatem et conventum monasterii Portensis ac Herbordum 
legittime factam ratam, gratam gerimus et acceptam ac eosdem qua- 
tuor mansos in villa et pago Hentscesleiben cum areis, ortis, pratis, 
pascuis, carectis, salictis, cultis et incultis et cum omnibus ad ipsos 
pertinentibus abbati et conventui Portensibus sepe dictis communi* 
consensu et unanimi voluntate pro novem marcis argenti presents 
seripti patrocinio contradimus, appropriamus et confirmamus cum 
omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus 
omnibus, que predicto Herbordo competebant et que habebat in ipsis. 
que nunc sunt et in posterum poterunt" quomodolibet . provenire?, 
sve in superficie terre iam appareant vel etiam quibuslibet* modis in 
imis terre apparuerint in futuro, quiete ac tranquille perpetuo possi- 
dendos. Super evietionis gwarandieque caucionibus omnium predicto- 
rum venditorum et contraditorum prenominatus! Herbordus se coram 
nobis secundum terre consuetudinem fideliter obligavit. Sane cum 
prelibatus Herbordus ante dictos quatuor mansos in claustro nostro 
publice ac solempniter ad manus nostras resignaveritt, ut tractata sic 
rationabiliter et peracta perpetua firmitate consistant secura contra obli- 
vionis incommodum. cavillationis et interpretationis sinistre calum- 
pniam detestandam, super eis presentem paginam conscriptam sigillorum 
nostrorum appensionibus iussimus roborari, ut ex hoc vivax memoria 
sit et perhennis. Acta sunt hec anno domini M^?CC? L?V*, VIII? 
kalendas Augusti, indictione XII*!, in presentia eorum, quorum nomina 
sunt subscripta: Otto, Symon, Hermannus portarius, Albertus came- 
rariust conventus, Volkerus plebanus in Creigenbere, Winemarus, 
Albertus fratres de Porta, Hermannus de Weringeshusen et alii quam 
plures. 


. legtime D b qm D .onmi verbessert aus qm T * potuerint 7 
peruenire 7. * quibuscunque 7"  í prenotatus T ® resignauit T ^ "came- 
rarius "Albertus D Camerarius Albertus T 


! Statt ind. XIII. 


1255. Juli 27. 145. 
Graf Albert von Rabenswald bekundet die auf dem Landgericht 
zu Bottendorf unter seinem Vorsitz geschehene feierliche Uebergabe 


der von dem Kloster Memleben un das Kloster Pforte verkauften 
3 Hufen in Klein- Memleben. 


Hdschr.: D 17* (tit. Osforde). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 80. 
Albertus dei nutu comes de Rauenswalt universis Christi fidelibus 


in perpetuum. Cum nos in Putelendorf presideremus iudicio pro- 
vinciali, quod lantdinch vulgariter appellatur, secundum morem terre 


170 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


figurato iudicio et sententialiter instaurato honorabilis vir, Hermannus 
prepositus occlesie sancte Marie in Mimeleiben ordinis sancti Benedicti, 
Moguntine dyocesis, litteram decani et tocius conventus eiusdem 
" eenobii nobis presentavit* ipsorum sigillo autentico communitam. in 
qua eidem preposito decanus et conventus prefati dabant et datam 
recognoscebant plenariam potestatem tradendi tres mansos in allodie 
ipsorum et pago Minoris Mimeleiben sitos abbati et conventui monasterii 
Portensis Cvsterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, eum dominio 
et possessione ipsorum perpetua firmitate tenendos. Ideoque secundum 
ritum terre antiquissimis retroactis temporibus approbatum et sententia- 
liter declaratum ante dictus prepositus nomine suo et nomine decani et 
tocius conventus in Mimeleiben prefatorum tradidit abbati et conventui 
monasterii Portensis predictis omne ius, dominium. proprietatem et 
possessionem trium mansorum in pago Minoris Mimeleiben sitorum, 
transferens et transfundens in abhatem et conventum premissos omne 
Ius, quod prepositus, decanus et conventus superius memorati in tribus 
mansis prenotatis habuerant ab antiquo. nullo iure, causa vel occasione 
iuris in prelibatis tribus mansis sepe dietis preposito, decano et con- 
ventui in Mimeleiben quomodolibet reservatis. Sane cum prescripta 
emnia coram nobis in solempni provinciali placito rite et racionabiliter 
sint peraefa, ut omni dubio, oblivionis incomodo et sinistre inter- 
pretationis cavillatione penitus amputatis integra et perpetua perseverent. 
super eis presentem paginam conscriptam appensione nostri sigilli ius- 
simus roborari. Acta sunt hee. anno domini M^CC9^ LV*, VI kalendas 
Augusti, presenfibus eis, quorum nomina sunt subscripta: Minardus 
de Thundorf, Alexander prepositus de Rustleiben, Theodericus de 
Haberich, Heinricus de Pefelbeche et frater eius Fridericus, Hermannus 
noster officiatus, Albertus de Hekendorp, Heinricus de Osfurde et 
alii quam plures. 


* "presentauit. "nobis : 


. ———— M — — it 


1255. November 23. Gebesee. 145. 


Ritter Albert von Herbsleben bittet die Grafen Heinrich und Ernst 
von Gleichen um ihre Zustimmung zu einer Verlauschung von 2 Hufen 
in Henschleben, über die er die Vogtei von ihnen zw Lehen gehabt 
hat, an das Kloster Pforte. 


Hdschr,: T'155". D72 (tit. Vehre) «us dem 15. Jhh. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 75. 


Nobilibus viris et dilectis dominis suis, H[einrico| et Eirnesto] 
illustribus comitibus de Glichen, Albertus miles dictus de Heruersley be 
tam debitam quam paratam ad obsequia* voluntatem. Noverit vestra 
dominacio. quod duos mansos in Hantzscheleibe sitos, super quos ius 
advocacie de manu vestra tenuimus, ad Portensem ecclesiam in concambio 





Nr. 148—149. 1255 1256. 1?f 


libenter transferremus^, si pro dilectione dicte ecclesie speciali de vestro 
fieri posset consensu. Qua propter cum plurimum de vobis confida- 
mus, omni, qua possumus, precum instancia vestre supplieamus* dile- 
ctioni, quatenus tum propter deum, tum propter favorem Portensis 
ecclesie, tum eciam propter nostrum servicium alios duos mansos eque 
valentes in villa Gebese de bonis Hirsfeldensis ecclesie sive eciam de 
nostra proprietate, si hoc vobis melius? placuerit*, pro predictis mansis 
dignemini acceptare certum habentes, quod presenti scripto nos ad 
hoc fideliter obligamus, quod. cuicumque ipsorum advocatorum per 
vestras litteras hoc decreveritis committendum, eidem absque dubio 
sine omni dilacione alios duos mansos nos promittimus assignaturos, 
eosdem de manu vestra feudali iure denuo recipiendos. Et hec omnia 
eoram eis, quorum nomina sunt subscripta, presentibus protestando 
declaramus: Iohanne sculteto de Gehese et eius filio Theoderico, Her- 
manno de Weringeshusen, Titmaro nostro advocato, Winemaro monacho, 
Heinrico magistro in Vhere fratribus de Porta et aliis quam pluribus. 
Datum in Gehese anno domini MCCLV, in die Clementis pape. 

d 


€ 


a obsequie D  " transferemus 7’ ° suplicamus 7" * melius vobis D — * pla- 


cuerint T — ! vestrorum (statt ipsorum) D 


——— M — € ---——-— 


1256. Mai 21. 149. 


Die Grafen Ernst und Heinrich von Gleichen ertheilen als. Lehns- 
herrn ihre Zustimmung sum Verkuufe einer Hufe in. Henschleben an 
das Kloster Pforte und lassen dieselbe dem Abtc des Klosters Hers- 
feld als Oberlehnsherrn auf. 


Hdschr.: D 39 (tit. Ver). T 158. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 81. Vgl. v. Schonberg 156. 


. Ernestus et Heinricus dei nutu comites de Glichen universis 
Christi fidelibus imperpetuum. Notum esse volumus tam presentibus 
quam futuris, quod, eum venerabiles fratres abbas et conventus mona- 
sterii de Porta unum mansum in Hentscesleiben a Herbordo, filio 
Reinfridi, comparassent et eundem mansum a nohis iure teneret feo- 
dali, dicti fratres nostre voluntatis consensum humiliter postulaverunt. 
Nos vero eorum precibus inelinati prenotatum mansum venerahili 
domino nostro, abbati de Hersfeldia. presenti scripto resignamus ac 
abbati et conventui de Porta premissis cum omni iure et dominio pro 
remedio animarum nostrarum conferimus, transfundentes et transferentes 
in abbatem et conventum memoratos omne ius, quod nobis competebat 
vel competere videbatur in manso pretaxato, nullo iure, causa vel occasione 
luris nobis in manso sepe dicto quomodolibet reservato. Datum anno 
domini M°CC°LVI°, XII? kalendas Iunii, presentibus eis, quorum nomina 
sunt subscripta: Hermannus plebanus in Rudoluestat, Fridericus de 


172 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Tunna, Albertus de Sconenherc, Otto de Wrbiz?*, Stephanus advocatus, 
Iohannes scriptor, Bertoldus de Worbiz* et alii quam plures. 


» Worbes T 
1256. Juli 1. 150. 


Die Grafen Albert, Konrad und Friedrich von Klettenberg eignen 
dem Kloster Pforte eine Wiese in Henschleben zu, die dasselbe von 
Herbord, dem Sohne Reinfrieds von Henschleben, gekauft hat. 


Häschr.: D 39 (t. Ver). T 158". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 82. 


Albertus, Cunradus et Fridericus comites de Clettenberg universis 
Christi fidelibus in perpetuum.  Recognoscimus et presentibus pro- 
testando declaramus, quod, cum Herbordus, filius Reinfridi de Hent- 
scesleiben, abbati et conventui monasterii de Porta ordinis Cysterciensis, 
Nuenburgensis dyocesis, quoddam pratum in pago ville Hentscesleiben 
situm vendidisset, dictus Herbordus, quia idem pratum a nobis tenebat 
iure* feodali, nostri consensus obtinuit voluntatem. Qua propter omne 
ius, quod nobis in prato competebat memorato, presentis scripti patro- 
cinio transferimus et transfundimus in abbatem et conventum de Porta 
premissos, nullo iure, causa vel occasione iuris nobis in sepe dicto 
prato quomodolibet reservato. Sane ut premissa omnia perpetua firmi- 
tate consistant secura contra oblivionis incomodum, presentem cedulam 
exinde conscriptam appensionibus sigillorum nostrorum duximus robo- 
randam. Acta sunt hec anno domini M°CC°LVI°, kalendas Iulii, in- 
dictione quarta decima. 


* iure tenebat 7 


1256. Oktober 2. Maspe.! 131. 


Graf Hermunn von Henneberg verkündet die Entscheidung des 
Landgerichts zu Maspe, durch welche der Einspruch zurückgewiesen 
wird, welchen gegen den Verkauf der Güter Herbords von Hensch- 
leben an das Kloster Pforte dessen Vetter Reinfried auf Grund der 
Mitbelehnung erhoben hat. 


Hdschr.: D 39 (tit. Ver). T 158". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 83. 


Hermannus dei gratia comes de Hennenbere universis Christi 
fidelibus presens seriptum visuris salutem in domino. Recognoscimus 
et presentibus protestando declaramus, quod, cum Herbordus, filius 
antiqui Reinfridi de Hentscesleiben militis, in villa Hentscesleiben 
abbati et conventui de Porta bona sua vendidisset et Reinfridus miles 





Nr. 150—152. 1256. 173 


de dicta villa, filius patrui prenominati* Herbordi, diceret se ius feo- 
dale in eisdem bonis habere, eo quod eadem bona simul cum ipso 
recepisset, qua propter cum nos in Maspe! vice et mandato gloriosi 
principis, fratris nostri,? Misnensis et Orientalis marchionis, Thuringie 
lantgravii et Saxonie comitis palatini, eivili placito, quod vulgariter 
lantding appellatur, presideremus*, prefatus Herbordus coram nobis 
per sententiam requisivit, ut, si aliquis admitteret, quod suus con- 
sanguineus vel amicus bona sua cum ipso reciperet eo iure, quod vul- 
gariter dicitur tzvgetruwerehant*, ipsum, qui eadem bona in libera et 
tranquilla teneret possessione, aliqualiter posset inpedire vel inpetere, 
quin? pro utilitate sua, cui vellet, posset sine omni contradictione 
vendere vel distrahere eo, qui cum ipso bona sua iure superius ex- 
presso receperat, irrequisito. Cumque sententialiter coram nobis in 
predicto civili placito fuisset inventum et ab omuibus, qui aderant, 
approbatum, quod nullus illum, qui eum ipso hona sua reciperet iure 
superius declarato, quoquo modo posset inpedire, quin libere, cui vellet, 
bona sua posset distrahere, contractum inter abbatem et conventum de 
Porta et memoratum Herbordum adeo iustum et rationabilem iudica- 
vimus, quod super eo a nemine deberent vel possent inpugnari. Sane 
ne contra premissa omnia in posterum quisquam in contrarium aliquid 
presumat attemptare, super eis presentem seedulam conseriptam sigilli 
nostri munimine duximus roborandam. Datum in Maspe! anno domini 
M" COC^ LVI*, VI’ nonas Octobris, presentibus eis, quorum nomina sunt 
subseripta: Theodericus de Vipeche, Hugo de Brisenize, Hugo de 
Salza, Theodericus Lewenhoveth, Lutholfus de Alrestete et frater eius 
Heinrieus, Vrowinus de Tundorf, Hermannus de Kuersbereh, Helwicus 
de Golthbach*, Minardus de Tundorf et alii quam plures. 

2 prenotati 7' — * presidentibus Z7 — * zu getruher handt 7 "qiu T 
* Gilochbach 7 


I Zu Maspe vgl. Nr. 110, A.1.  ? Heinrich d. Erlauchte Stiefbruder als 
Sohn Juttas aus erster Ehe mit Markgraf Dietrich von Meissen, während Graf 
Hermann von Henneberg aus zweiter Ehe mit Poppo VIII. stammt. 


1256. Oktober 26. 152. 


Die Brüder Johannes, Johannes und Albert von Herbsleben bitten, 
nachdem sie als Lehnsherrn den Verkauf von 2 Hufen in Hensch- 
leben, die ihnen zu diesem Zwecke aufgelassen sind, genehmigt haben, 
ihrerseits resignierend den Alt Werner von Hersfeld als Oberlehns- 
herrn um Bestätigung. 

Hdschr.: T 157®. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 86. 


Venerabili et in Christo dilecto domine, W[ernero| abbati de Hirs- 
feldia, Iohannes et Iohannes et Albertus fratres dicti de Heruersleybe 


174 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


tam debitam quam paratam ad obsequia voluntatem. — Vestre signi- 
fieamus dominacioni, quod duos mansos in villa et pago Hanscheslerbe 
sitos, quos a vobis iure tenuimus feudali et a nobis Gertrudis, uxor 
Alberti cognomento Valir, et filius eius Iohannes eodem iure tenue- 
runt, in manus nostras resignantes domino abbati de Porta et con- 
ventui de nostro voluntario consensu vendiderunt. Nos eciam eorun- 
dem precibus inclinati predictos duos mansos unanimi et concordi 
voluntate per manum Hermanni de Weringeshusen presencium tenore 
resignamus rogantes*, ut eosdem mansos abbati et conventui de Porta 
dignemini confirmare. Recognoscimus eciam et presentibus protestamur, 
quod domino Heinrico Hacke ad hoc fide corporaliter prestita nos 
obligavimus, quod, ubicunque preter Hirsfeldiam vestri copiam? habere 
potuerimus et ab eodem domino H. premoniti fuerimus, sepe dictos 
duos mansos in manus vestras personaliter resignare debeamus. Datum 
anno domini M^CC^LVI", VII kalendas Novembris, presentibus eis, 
quorum nomina sunt subscripta: Heinricus Hacke et filius eius Hein- 
ricus, Eckehardus filius Iohannis de Gebese, Hermanus de Weringes- 
husen, Heinricus de Nothe, frater Iacobus, frater Hermannus conversi 
de Porta et alii quam plures. 


^ ragantes — capiam 


1256. November 4. 153. 


Werner Abt, Arnold Dechant, Konrad Propst und das Kapitel 
des Klosters Hersfeld eignen nach. Resignation von Lehns- und After- 
lehnsträgern gegen eine jährliche Abgabe von 2 Pfund Wachs dem 
Kloster Pforte 2 Hufen in Henschleben zu, die dasselbe von Johannes, 
dem Sohne des Johannes von Henschleben, erworben hat. 


Hdschr.: D 38" (tit. Ver). T 156". 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 84. 


In nomine sancte et individue trinitatis: Wernherus dei gratia 
abbas, Arnoldus decanus, Cunradus prepositus totumque capitulum 
Hersfeldensis ecelesie universis Christi fidelibus imperpetuum. Quo- 
niam res in tempore acte cicius a mortalibus oblivioni traduntur?, nisi 
testimonio seripturarum noticie posterorum diligentius commendentur. 
ideo tam presentibus quam futuris notum esse volumus et constare, 
quod, eum abbas et conventus monasterii de Porta Cysterciensis ordinis. 
Nuenburgensis dyocesis, a Iohanne, filio Iohannis de Hentscesleiben et 
Gertrudis, nune uxoris Alberti cognomento Valir, duos mansos in villa 
et pago Hentscesleiben de unanimi voluntate ac consensu Iohannis*. 
Alberti et Iohannis, filiorum domini Iohannis de Heruersleiben militis. 
ac in eorum manibus resignatos, prout in ipsorum littera eorumdem 
autentico sigillo communita* plenius cuntinetur®, pro quadam summa 
pecunie comparassent et dicti mansi* iure, proprietatis ad nostram 





Nr. 153. 1256. 175 


pertinerent ecclesiam, abbas et conventus prefati monasterii de Porta 
nobis humiliter supplicaverunt, ut contractum inter ipsos et pre- 
dietum Iohannem ratum habere ac nostro privilegio confirmare digna- 
remur. Nos igiturf considerantes prenominatos® mansos nostre ecclesie 
à tantis nunquam vacaturos nec fruetum alicuius emolumenti nos 
habituros, prelibatum contractum inter abbatem et conventum Por- 
tenses ac iam dictum Iohannem factum de concordi consensu et 
unanimi voluntate ratum, gratum gerimus et acceptum ac eosdem duos 
mansos in villa et pago Hentscesleiben sitos cum areis, ortis, pratis, 
paseuis, careetis, piscariis, salictis, cultis et incultis et cum omnibus 
ad ipsos pertinentibus abbati et conventui Portensibus sepe dictis pre- 
sentis scripti patrocinio contradimus, appropriamus et confirmamus 
cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et 
utilitatibus omnibus, que tam nobis quam premisso Iohanni competebant 
et que habebamus in ipsis, que nune sunt et in posterum poterunt^ 
quomodolibet provenire, sive in superficie terre iam appareant vel 
etiam quibuscumque modis in imis terre apparuerint in futuro, perpetuo 
possidendos, ita quod abbas et conventus Portenses annis singulis de 
mansis ante dictis duo talenta cere nostre persolvant ecclesie et de 
mansis Herbordi iam ante comparatis alia duo talenta cere, secundum 
quod in contractu eorumdem mansorum fuerat compromissum. Super 
evietionis et gwarandie caucionibus tam Iohannes quam etiam Albertus, 
coniunx matris sue, omnium predictorum venditorum et contraditorum 
abbati et conventui memoratis secundum terre consuetudinem antiquitus 
observatam et hactenus approbatam se fide corporaliter prestita obliga- 
verunt. Sane cum Iohannes, Albertus et Iohannes, filii domini Iohannis 
de Heruersleiben, pretaxatos duos mansos in manus nostras resi- 
sznaverint et ante notatus Iohannes legittimos habens annos feodaliu 
recipiendi ac resignandi in manus prenominatorum Iohannis, Alberti 
et Iohannis publice ac solempniter resignaverit, nullo iure, causa vel 
vecasione iuris omnibus eis in premissis mansis quomodolibet reservatis, 
ut tractata sic rationabiliter et peracta perpetua firmitate consistant 
seeura contra oblivionis incommodum, cavillationis et interpretationis 
ealumpniam detestandam, super eis presentem paginam conscriptam 
sigillorum nostrorum appensionibus iussimus roborari, ut ex hoc efficax 
memoria sit et perhennis. Acta sunt hec anno incarnationis domini 
M? CC? L?VI*, pridie nonas Novembris, presentibus eis, quorum nomina 
sunt subscripta: Cunradus cellerarius!, Otto de Gebese, Svmon came- 
rarius conventus, Hermannus de Suebede, Cunradus abbatis came- 
rarius, Hermannus portarius, Helwieus subcamerarius, Johannes et 
fila eius "Theodericus seultetus de Gebese et frater eius. Ekehardus, 
Heinricus Hake* et filius eius Theodericus, Theodericus Meiz!, Wine- 
marus, lacobus, Heinricus, Albertus, Hermannus, Hermannus de 
Weringeshusen et alii quam plures. 

* trahuntur D "Iohannis fehlt D * communito DT 1 continet T' * de hinzugefügt T 
'ergo T  * prenotatos T' ^ potuerint T ^! cellarius T * Hacke T! Meyc T 





176 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1257. Mürz 5. Erfurt. 154. 


Günther und Hermann von Schlotheim bekunden den Verkauf 
einer halben Hufe in Henschleben un das Kloster Pforte, und Kıme- 
mund und Hermann von Mila bestätigen denselben unter Verzicht 
auf ihr Anrecht. 

Hdschr.: D 39 (tt. Ver). T 159". 
Druck: Deutsch: Wolff I1, 90. 


Nos Guntherus et Hermannus de Slathem fratres hiis litteris pu- 
blice protestamur, quod dimidium mansum Hentscesleiben situm, qui 
olim erat Theoderici Wasmudi* de Wizense, vendidimus iure proprie- 
tatis in perpetuum fratri Heinrico de Ver et claustro de Porta. Pro- 
misimus etiam et tenemur eis iustam warandiam facere de illo dimidio 
manso. Nos etiam Kunemundus et Hermannus de Mila fratres re- 
cognoscimus, quod renunciavimus* coram comite Gunthero de Blanken- 
berg omni iuri, quod habuimus in ipso dimidio manso, et vendicionen 
eius per prefatos Guntherum et Hermannum factam ratam habemus. 
Ad cuius rei perpetuam firmitatem hanc litteram sigillo comitis Guntheri 
de Blankenberg et nostris sigillis fecimus roborari. Testes huius rei 
sunt ipse eomes Guntherus de Blankenberg, Bertoldus vicedominus de 
Appolde, Albertus de Ebeleiben, Tvlo dietus puer de Querenvorde, 
Gotsealeus. Kerlinger, Gotfridus de Northusem et alii quam plures. 
Acta sunt hee Erfordie secunda feria post dominicam Reminiscere, 
auno gratie M* CC^ LO VIJ9. 

" Wachsmudi 7  " renunciamus 7' 


1257. Mai 29. Weissenfels. | 158. 
Markgraf Heinrich von Meissen ertheilt dem Albert von Herbs- 
leben seine Genehmigung zur Zueignung einer Hufe in Henschleben 
an das Kloster Pforte. 
Hdschr.: T 159^. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 90. 


Nos Heinricus dei gratia Misnensis et Orientalis marchio, Thuringie 
lantgravius et Saxonie comes palatinus, notum facimus universis, quod 
hilari et benivola admisimus voluntate, quod dominus Albertus de 
Heruerschleibe mansum unum situm in pago ville, que dicitur Hentzsche- 
leyben, qui iure proprietatis ad ipsum spectat, ut asserit, ecclesie 
Portensi totique collegio in proprietatem tribuat, ut proponit, et hoe 
a nobis ratum, certum atque firmum? presentibus litteris protestamur. 
Datum Wissenfels anno domini M? CC? LVII, II] kalendas Iunii. 


* Vielleicht ist haberi oder geri ausgefallen. 





Nr. 154—156. 1257. 117 


1257. Mai 30. 156. 


Eine vom Grafen Hermann von Henneberg auf dem Landgericht su 
Mittelhausen eimgesetste Kommission entscheidet einen Streit zwischen dem 
Kloster Pforte und Walter und Dietrich von Golmsdorf über eine 
Insel in der Saale [bei Dorndorf]. 


Hdschr,: D 20" (tit, Borsendorf). T 216. 
Druck: Deutsch: Wolff 11, 88. Vgl. Pertuch I, 111. Bertuch-Schamel I, 71. 


Nos Theodericus burgravius de Kirichberg, Theodericus de Vich- 
beche, Rvdolfus* pincerna de Varila, Rudolfus de Yscherstete, Hein- 
ricus de Libenstete recognoscimus et presentibus protestando declaramus, 
quod, cum illustris comes Hermannus de Hennenberg vice et mandato 
gloriosi principis ac domini nostri, Misnensis et Orientalis marchionis, 
Thuringie lantgravii et Saxonie comitis palatini, presideret in Mitel- 
husen iudicio provinciali, quod vulgariter lantdinch appellatur, secundum 
morem terre iudicio sententialiter instaurato a predicto comite Hermanno 
mandatum recepisse (sic), ut super discordia, que inter abbatem et con- 
ventum de Porta ex una, Walterum et Theodericum dictos de Golamis- 
dorf ex parte altera vertebatur super quadam insula iuxta ripam 
fluminis Sale ac vadum, qui (sec) Dibesfurt appellatur, testes reci- 
peremus et, quos secundum testium deposiciones in legittima possessione 
à XXX* annis et supra secundum iuris prescriptionem inveniremus, 
ilis prescriptam insulam adiudicaremus. Cumque secundum formam 
mandati nobis traditam partibus coram nobis convocatis testes partium 
audiremus ac diligenti studio examinaremus, invenimus abbatem et 
conventum Portenses prenominatam® insulam annis XL* et amplius 
legittime possedisse. Nos vero, cum sepe dicti Waltherus et Theodericus de 
Golamisdorf omni inpeticioni, quam contra abbatem et conventum Porten- 
ses habebant, eoram nobis publice renunciassent, memoratos abbatem et 
conventum, Waltherum et Theodericum tali condicione ad pacem et con- 
eordiam revocavimus, quod abbas et conventus de Porta prefatam in- 
sulam secundum dicta testium cum omni utilitate perpetuo possiderent, 
et abbas et conventus e converso ad instanciam et nostram peticionem 
admiserunt, ut eadem insula iuxta meatum, in quo tunc Sala fluebat, 
eonsignaretur et, quicquid inter Salam ac premissa signa prefate in- . 
sule accederet, in partem premissorum Waltheri et Theoderici ac here- 
dum eorumdem cederet iure perpetuo possidendum. Sane ut premissa 
omnia perpetuo robore firma et inconvulsa perseverent, super eis pre- 
sentem paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus duxi- 
mus roborandam. Acta sunt anno domini M* CC^L^* VII*, III? kalendas 
Iunii, presentibus eis, quorum nomina sunt subscripta: abbas de Burge- 
lino, cuius sigillum presenti scripto appendi iussimus, Wernherus* de 
Wirichusen et fratres eius Theodericus et Uuernherus, Minardus de 
Leizsteine*?, Reinardus de Zurtowe, Heinricus cognomento Cirl, Her- 
mannus Schinkel, Heinricus de Kondiz, Heinrieus de Griphinberg, 

Geschichtsg. d. Pr. 8. Bd. XXX. 12 


178 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heinricus de Worbestede, Stephanus advocatus in Glizberg et ali 
quam plures. 


^ Ludolfus T  " prenotatam T  * werherus D 4? Lezstene T 


1257. Juni 1. | | 151. 
. .Burggraf Dietrich von Kirchberg übergiebt dem Kloster Pforte 
seinen Leibeigenen Heinrich von Klein-Gönna zum Eigenthum. 


Häschr.: D 49 (tit, Extra). T 206". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 87. 


Theodericus dei gratia burgravius dictus de Kyrchberc universis 
Christi fidelibus presens scriptum visuris salutem in domino. Noverint 
universi, quod nos eum consensu heredum nostrorum pro remedio 
anime nostre ac ad instantiam et peticionem fratris Alberti magistri in 
Borsendorf damus et offerimus super altare gloriose virginis Marie in 
Porta Heinrieum de Parvo Geine, qui ad nos pertinet tytulo proprie- 
tatis, ita quod in signum recognicionis singulis annis dabit Portensi 
ecclesie super altare sancte Crucis tria talenta cere, transferentes? 
omne ius, quod nobis in dicto Heinrico competebat, in Portensem 
ecclesiam. In cuius rei testimonium presens scriptum nostro sigillo 
roboravimus. Datum anno domini M9?CC^L? VII*, kalendas Iunii, in 
presentia eorum, quorum nomina sunt subscripta: Heidenricus de 
Zuecen, Minardus de Lesten, Reimboto de Lobegostiz, Reinhardus de 
Surtowe*, Albertus noster officialis, Heinricus magister curruum in 
Borsendorf et alii quam plures. 


* transferens D_ " Zurtowe T 


1257. August 30. Pforte. 158. 


Bischof B. von Hebron ertheilt allen, welche an bestimmten Festen 
die Kirche eu Pforte besuchen und eu ihrer Herstellung oder über- 
haupt su Bauten des Klosters reichlich Almosen geben, Ablass. 


Hdschr.: D 136 (tit. Indulgencie) aus dem 15. Jahrh. 


Drucke: Pertuch I, 275. Bertuch- Schamel I, 171. Corssen 283. Vgl. 
Schöttgen 114 (nach Pertuch mit dem Jahre 1267). Wolff II, 9. 


Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis frater B.*, 
miseracione divina sacrosancte^ ecclesie sanctorum patriarcharum 
Abrahe, Ysaac et Iacob de valle Ebron, ubi eorum corpora requie- 
scunt, humilis episcopus, salutem in domino sempiternam. Universitati 
vestre per presens scriptum notum fieri volumus, quod ad peticionem 
venerabilis patris, domini Heinrici abbatis, et sancti eiusdem conventus 





Nr. 157—160, 1257. 179 


sacri monasterii de Porta dedimus indulgenciam, quod, quieumque in 
anniversario consecrationis maioris ecclesie predicti monasterii nec uon 
in Pasca, Penthecoste, in Nativitate sancti Iohannis Baptiste et in festo 
beatorum apostolorum Petri et Pauli, in Nativitate domini et in omni- 
bus sollempnitatibus beate et gloriose dei genitricis Marie humiliter et 
devote ad ipsam ecclesiam beneficia petiturus per octo dies accesserit 
et ad reparacionem et construccionem prefati monasterii sive eciam 
ad omnia opera monasterii eiusdem elemosinas suas largiter contulerit 
vel miserit, nos de misericordia Ihesu Christi eonfisi unum annum et 
karenam unam de iniuneta sibi penitencia annis singulis in perpetuum 
misericorditer relaxamus. Datum in Porta anno domini MCCLVII *, 
III kalendas Septembris. 


^ Beatus Pertuch P gacste D SS Pertuch sacristane Corssen € 1267 
Pertuch und Bertuch-Schamel 


— 


1257. August 30. Pforte. 159. 


Bischof B. von Hebron bekundet, dass er dem Abt und Prior des 
Klosters Pforte die Vollmacht gegeben habe, so oft sie im Kapitel 
predigen, denen, welche sich dazu einfinden, 40 Tage Ablass zu er- 
theilen. 

Hdschr.: D 135 (tit. Indulgencie) aus dem 15. Jahrh. 
Drucke: Pertuch I, 275. Bertuch-Schamel I, 172. Vgl. Wolff II, 94. 


Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis frater B., 
miseracione divina humilis episcopus Ebronensis, salutem in domino 
sempiternam. Noverit universitas vestra, quod, quocienscumque vene- 
rabilis pater, dominus abbas, et prior sacri monasterii de Porta fecerint 
sermonem in capitulo, dedimus eis potestatem auctoritate nostra, quod 
de misericordia Ihesu Christi confisi dent XL dierum indulgenciam 
omnibus, qui illuc devote convenerint, de iniuncta eis penitencia. 
Datum in Porta anno domini MCCLVII?*, III kalendas Septembris. 


* 1967 Pertuch und Bertuch- Schamel 


125°. August 30. Pforte. 160. 


Bischof B. von Hebron ertheili auf die Bitte des Abtes Heinrich 
und des Konvents von Pforte Ablass allen, welche zum Bau der 
Brücke bei Dorndorf reichlich Almosen geben. 

Hdschr.: D 136% (tt. Indulgencie) aus dem 15. Jahrh. 
Vgl. Wolff LI, 94. 


... dedimus indulgenciam, quod, quicumque ad construccionem 
sive reparacionem pontis iuxta Dorndorff elemosinas suas efc. (Eingang 
und Schluss wie in der vorleteien Urkunde.) 


12* 


180 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1257. Dezember 13. 161. 


Hildebrand Dechant in Merseburg, Albert Dechant und Dietrich 
Scholastikus des Marienstifts in Erfurt, Otto Scholastikus in Fritelar 
und Ortwin Scholastikus des Severistifís in Erfurt fällen als Schieds- 
richter ihren Spruch in einem Streite swischen dem Kloster Pforte 
und dem Pleban von Werningshausen über das Bethaus in Vehra 
und die Kirche in Henschleben. 


Hdechr.: D 39° (tst. Ver). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 91. 


In nomine domini. Amen. Nos Hyldebrandus decanus Mers- 
burgensis, Albertus decanus, Theodericus scolasticus sancte Marie in 
Erfordia, Otto scolasticus in Vrizlaria et Ortwinus scolasticus et officialis 
prepositure sancti Seueri in Erfordia recognoscimus et presentibus de- 
claramus, quod, cum inter abbatem et conventum de Porta et plebanum 
de Weringeshusen super oratorio in Ver et ecclesia in Hentscesleiben 
et quibusdam decimationibus ac aliis dampnis discordia moveretur, 
tandem partes utreque in nos tamquam in arbitros unanimiter con- 
cordaverunt, fide corporaliter prestita firmiter promittentes, quod, 
quicquid inter eos arbitrando statueremus vel ordinaremus, hoc deberent 
eedem partes sub pena prescripta inviolabiliter observare perpetuo. Nos 
vero hinc inde auditis causarum meritis arbitraria auctoritate ordina- 
mus, statuimus et precipimus, ut plebanus de Weringeshusen omni 
iuri, quod habere videtur in oratorio et curia in Ver, nomine suo et 
ecclesie sue plene ac integre renunciet et pertinentiis eorumdem, tali 
adiecta condicione, quod predictus plebanus ipsum oratorium officiabit 
de eadem curia duos solidos* et tria maldera, unum tritici, unum 
siliginis et unum ordei pro solario annis singulis recepturus et familiam 
in Hentscesleiben et in Ver in ecclesiasticis sacramentis requisitus et 
rogatus procurabit, abbas autem versa vice omni iuri, quod in capella 
Hentscesleiben habere videtur, plene et integre renunciet, decimationibus 
eiusdem capelle apud Portensem ecclesiam remanentibus, in quarum 
decimationum et aliorum dampnorum restaurum, si qua faeta sunt, 
dabit Portensis ecclesia dimidium mansum de quindecim agris aut in 
finibus agrorum suorum vel, si pecunia agros pretaxatos voluerit 
comparare, mediocres, nec meliores nec viliores, comparabit ecclesie 
in Weringeshusen perpetuo possidendos. Sane ut premissa omnia sic 
rationabiliter tractata et peracta perpetua firmitate consistant secura 
contra oblivionis incomodum, cavillationis et interpretationis sinistre 
ealumpniam detestandam, presentem scedulam exinde conscriptam 
sigillorum nostrorum appensionibus iussimus roborari. Acta sunt hec 
anno domini M°CC°LVI°, idus Decembris*, presentibus eis, quorum 
nomina sunt subscripta: Ludolfus subprior, frater Heinricus de ordine 
predicatorum in Erfordia, Theodericus rector puerorum ad sanctam 
Mariam, Ludewicus canonicus sancte Crucis in Northusen, Winemarus, 











Nr. 161 - 168. 1257—1271. 181 


Heinricus, Albertus, Iacobus, Hermannus, Heinricus de Liuenstete fratres 
Portenses, Hermannus de Weringeshusen et alii quam plures. 


^ "duos solidos "curia b nouemb!s decemb's 


1258. 162. 
Albert Ritter in Herbsleben verkauft eine Hufe zu Schloss Gebesee 
an das Kloster Pforte. 


Hdschr.: D 39* (tit. Ver). T 174. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 95. 


Universis Christi fidelibus presens scriptum intuentibus Albertus 
miles in Heruesleiben salutem in omnium salvatore. Nos Albertus 
iam dictus notum esse cupimus tam presentis quam futuri seculi filiis, 
quod cum assensu Iutte* uxoris nostre et omnium puerorum nostrorumb 
ex ea procreatorum* unum mansum in castro Gebese situm domino 
vendidimus abbati* in Porta et ecclesie eiusdem, sibi, quicquid in 
istis bonis proprietatis fuerat, libere et unanimiter conferentes. Ne 
autem in posterum aliqua possit suboriri calumpnia, presentem litteram 
sigilli nostri munimine fecimus roborari. Huius rei testes sunt dominus 
Heinricus, Iohannes et Merboto milites de Gebese, Hartungus Cingularus*, 
Bertohus in Heruersleiben, Dithmarus advocatus, Theodericus et alii 
quam plures. Acta sunt hec anno incarnacionis domini M? CC° L* VIII *. 


^ Jutten T ^ meorum 7  * procreatis DT’ * abbate DZ  * Cügelerus T 


 —Ó— 





— —À 


[1958 —1971.1] 163. 
Dietrich II. Bischof, Meinher Propst, Peter Dechant und das Dom- 
kapitel zu Naumburg schliessen mit dem Kloster Pforte Brüderschaft. 
Drucke: Pertuch I, 281. Bertuch-Schamel I, 180. Deutsch: Lepsius, 
Hochstift Naumburg I, 93. Wolff II, 156. 


Theodoricus dei gratia Nuenburgensis episcopus, Meinherus pre- 
positus, Petrus decanus totumque capitulum ecclesie Nuenburgensis 
Christi fidelibus universis presentem litteram inspecturis salutem in 
eo, qui est omnium una salus. "Tenore presentium recognoscimus, 
quod abbas totusque conventus Portensis nostre diocesis, nulla eorum 
culpa exigente vel necessitate ipsos urgente, sed bona voluntate, pura 
devotione ac ob reverentiam et spiritualem dilectionem nostre ecclesie 
contulerint nobis corpus integrum undecim mille virginum et partem 
reliquiarum b. apostolorum Petri et Paulli, insuper et lampadem coram 
ipsis reliquiis perpetuo arsuram in vinculum ac monumentum perpetue 
dilectionis et sincere ecclesiis nostris indissolubiliter conservande. Nos 
vero eorum devotioni ac charitati totis visceribus congaudentes bona 
fide promittimus, quod nunquam predictos abbatem et conventum 
super libertatibus, privilegiis ordini Cisterciensi a sede apostolica Con» 


182 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


cessis vel etiam privilegiis iam dictis abbati et conventui specialiter 
undecunque collatis per nos vel personas interpositas voluntarie ac 
contra iustitiam fatigemus, plenam fraternitatem omnium bonorum, 
que apud nos fiunt ac perpetuo fient in missis, vigiliis, orationibus 
ceterisque piis laboribus, conferentes iisdem, quam et ipsi, videlicet 
abbas et conventus, versa vice nobis in omnibus operibus bonis, que 
apud ipsos in perpetuum fient, constanter et laudabiliter contulerunt. 
Ut igitur huius rei certitudo firmior perseveret, presentem paginam 
sigillorum nostrorum appensionibus porreximus roboratam. 

I Dietrich II. ist Bischof 1944—1272, Meinher wird Propst 1245 und erscheint 
zuletzt als solcher 1271. Als Dechant kommt 1249 - 1258 Heinrich und 1271 und 
1275 Dietrich vor. Ein Dechant Petrus wird im den Urkunden überhaupt nicht 
genannt, wohl aber 1251 und 1258 ein Scholastikus dieses Namens, der vermuthlich 
swtschen Heinrich und Dietrich, also zwischen 1258 und 1271, Dechant gewesen ist. 


1258. Juni 19. 164. 


Hermann, Otlo und Albert Grafen von Orlamünde sowie ihre 
Schwester Sophie, Gemahlin des Vogtes Heinrich von Weida, bekunden, 
dass sie einem Wald und eine Mühle bei Ziegenrück, einen Garten 
und verschiedene Gerechtigkeiten, namentlich Zollfreihet für die 
Flösserei auf der Saale innerhalb ihres Gebiets, dem Kloster Pforte 
verkauft haben. 


Häschr.: D 46 (tit. Cigenruche). 


Drucke: Variscia III, 18. 38. und 39. Jahresber. d, Vogtl. Alterth. - Ver- 
eins 29. Deutsch: Wolff II, 96. Vgl. v. Reitzenstein 89b. Schmidt, 
UB. d. Vögte v. Weida I, Nr. 112. 


In nomine domini. Amen. Dei gratia Hermannus, Otto, Albertus 
comites de Orlamunde* et Sophia advocatissa de Wida, soror ipsorum, 
universis Christi fidelibus imperpetuum. Ad noticiam universorum in 
Christo credentium presenti scripto insinuari volumus et protendi, quod 
nos recepta certa pecunie quantitate a monasterio Portensi silvam, que 
a progenitoribus nostris ad nos est iure proprietario devoluta, cum 
fundo ipsius silve, arboribus, graminibus et frutectis, insuper cum pastu 
animalium, sive domestica vel inter feras etiam censeantur®, quin etiam 
cum omni iure, quod progenitores nostri in eadem silva et fundo 
ipsius antiquitus habuerunt, sive in superficie terre iam appareat* vel 
in interioribus et in ymis visceribus eius in posterum contigerit decla- 
rari, prout ad nos est per hereditatem successoriam devolutum, cum 
molendino sito supra Cygenruke, quod Obermul vulgariter appellatur. 
ortis, areis ad idem molendinum pertinentibus, cum orto, quem Hein- 
ricus de Oberniz a nobis iure feodali tenebat quemque redemimus ab 
eodem et? pro remedio anime beate memorie Hermanni comitis de Orla- 
munde, patris nostri, contradidimus monasterio memorato, abbati et con- 
ventui, qui nunc sunt et qui pro tempore fuerint in eodem, illibata* 





Nr. 164. 1958. 188 


et perpetua firmitate cunctis in evum temporibus possidenda. Adicimus 
etiamf, quod, si retinaculum molendini predicti fuerit interdum vi 
fluminis dissolutum, de arbustis nostris proximis penes idem molen- 
dinum sitis debet perpetualiter reparari. Piscariam quoque in Sala 
sursum et deorsum abbati et conventui prenotatis equam et communem 
nobiseum sine fine contulimus obtinendam. Statuimus etiam, ut in 
terra sita cirea molendinum, que gemene vulgari consuetudine nuncu- 
patur, in pascuis, fluxibilibus arboribus coniungendis et omnino in 
omnibus commoditatibus plenum ius habeant cum vicinis. In eodem 
etiam molendino molere volentibus integra sit libertas nee a nobis nec 
ab aliquo nostrorum euntibus et redeuntibus a molendino impedi- 
mentum vel incommodum qualelibet ingeretur. Sique, prout fieri solet, 
abbas et conventus ante dicti iuncturam arborum fluxibilium, que vloiz 
loquendo lingua maternaliter appellatur, deduci quandoque fecerint, in 
transitu aggerum nostrorum et in omnibus aliis teloneorum immunitate 
gaudebunt et transibunt, prout ius et posse nostrum extenditur, nostro 
fiducialiter sub conductu. Familia quoque Portensium tam religiosa 
quam secularis nec non bona ipsorum tam mobilia quam immobilia 
in quiete, in incessu, in itu et in reditu nostra semper protectione 
gaudebunt. Sunt autem termini silve pretaxate orientem versum usque 
ad litus Sale, occidentem versum usque ad terras arabiles vicinissimo 
slve iunctas, austrum versum semita, que protenditur a Lobesiz usque 
ad locum, qui Fons ab indigenis nuncupatur, aquilonem versum usque 
ad ripam rivi Trogebach, quos terminos volumus inviolabiliter obser- 
var. Sane cum pecunia prescripta versa sit utiliter in rem nostram, 
indecens reputantes, si monasterium, abbas et conventus pluries dicti 
super ea dispendium perciperent, unde meruerunt premium reportare, 
ut omnia ante acta contra oblivionis, sinistre interpretationis et cavilla- 
tionis cuiuslibet incomoda sint 'secura, super eis presentem paginam 
conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus fecimus consignari. 
Nos Otto et Albertus, quia sigilla propria non habemus, sigillum con- 
sanguinei nostri, Lamperti prepositi sancte Marie in Erfordia, nostro 
nomine fecimus adhiberi. Ego GSophia?sigillo proprio carens sigillo 
mariti mei Heinrici advocati de Wida feci presentem litteram meo 
nomine consignari Acta sunt hec anno domini M? CC? L? VIII?, XIII? 
kalendas Iulii, presentibus et ad hoc testibus convocatis eis, quorum 
nomina sunt subscripta: Heinricus comes de Swarcburg, Guntherus 
comes de Blankenbere, quorum sigilla presenti pagine duximus appo- 
nenda, Heinricus parochianus de Orlamunde, Heinricus parochianus de 
Rudolfistat, Ludewicus de Rinstete dapifer et Ludewicus filius eius, 
Theodericus burgravius de Orlamunde, Hermannus de Echilburne et 
suus patruus Hermannus de Echilburne, Bertoldus de Yschirstete, 
Hermannus de Valva et Otto frater eius, Hermannus de Kotmindorp 
et alii quam plures. | 

* olamunde — ^ censeatur ° appareant  ! Vermuthlich ist et su streichen 
und dafür ein Komma zu seisen. " illaibata  enim 





184 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1259. Februar 25. Bei Seuselitz. 165. 


Markgraf Heinrich von Meissen befreit Pforte von dem Zolle zu 
Camburg für die auf der Saale geflössten Hölzer, so weit sie dem eigenen 
Bedarfe des Klosters dienen. 


Hdschr.: D 50" (tit, De theloneo). 7308. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 99. Vgl. Pertuch I, 54. Bertuch-Schamel I, 36 
(mit dem Jahre 1958). — 


Nos Heinricus dei gratia Misnensis et Orientalis marchio, Thuringie 
lantgravius et Saxonie comes palatinus, omnibus in perpetuum. Cum 
circa personas ecclesiasticas et* eorum commodum disponendum fervens 
desiderium habeamus, notum esse cupimus tam presentibus quam futuris, 
quod ad honorem dei et beatissime matris eius thelonium, quod de 
lignis dominorum de Porta spectantibus ad usum ipsorum fuit in Kam- 
burg, cum deducerentur ipsa ligna in Sala, hactenus requisitum, eis 
et ecclesie ipsorum mera et libera dedimus voluntate, volentes eos 
esse ab eo imperpetuum absolutos. Ut autem huius modi donum maneat 
inviolabiliter circa ipsos, eis super eo dari iussimus in testimonium 
presens scriptum sigilli nostri munimine roboratum. Consensus etiam 
filii nostri Alberti super eo accessit, qui suum sigillum eidem scripto 
fecit similiter applicari. Precipimus preterea villico de Ysenberg et 
alis, qui pro tempore fuerint, ne ipsos ammodo impediant, sed pro- 
moveant in eodem. Datum apud Suselize anno domini M^ CC^ L^ VIIII*, V *^ 
kalendas Marcii, indictione II**. 


^ et ad T " v? fehlt T * secunda Indictione T 


1260. Citeaux. J 166. 


G[wido] Abt von Citeaux und das Generalkapitel des Cistercienserordens 
gewähren allen, welche zum Bau der Kirche des Klosters Pforte Al- 
mosen geben, Theilnahme an den guten Werken des Ordens. 


Hdechr.: D137® (tt. Indulgencie) hat nur den Anfang der Urk. bis ut 
ait apostolus, verweist dann mit den Worten ut supra l[egitur] auf 
zwei vorausgehende Urk.und schliesst mit Cum itaque; die folgenden 
Blätter 138 — 145 sind herausgerissen. Der Rest der Urk. nach den 
Drucken. 

Drucke: Pertuch I, 286. Bertuch-Schamel I, 183. Corssen 284. Deutsch: 
Wolff II, 106. Vgl. Schöttgen 104. 


Frater G[uido]* dictus abbas Cistercii totusque conventus abbatum 
capituli generalis universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis 
salutem et caritatem visceribus habundare*. Quoniam, ut ait apostolus, 
omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi, prout in corpore gessimus, 
sive bonum sive malum, oportet nos diem messionis extreme* misericordie 
operibus prevenire ac eternorum intuitu seminare in terris, quod red- 
dente domino cum multiplicato fructu recolligere valeamus in celo, 








Nr. 165—168. 1259—1261. 185 


firmam spem fiduciamque tenentes, quoniam, qui parce seminat, parce 
et metet, et qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et 
metet vitam eternam. Cum itaque abbas et conventus de Porta multa 
expenderint* in edificiis ecclesie sue nec ad conservacionem ipsius 
propre suppetant facultates, universitatem in domino deprecamur, 
quatenus ipsis pietatis intuitu de bonis vobis a deo collatis pias elemo- 
synas, gratuita charitatis subsidia, dignemini erogare, ut pro his possitis 
eterne felicitatis gloriam promereri. Nos vero omnibus illis, qui suas 
ilis elemosynas dederint vel transmiserint, concedimus plenariam par- 
tieipacionem omnium bonorum, que fiunt in ordine nostro et de cetero* 
domino dante fient, inf vita eorum pariter et morte. Datum Cistercii 
anno domini M CC L X, tempore capituli generalis. 


* G. D H. Pert. v. Bert. Sch. " hüdae.D habendas Corssen — Pert, u. Bert. Sch. 
lassen. die beiden letzten Worte weg. — * exme D eximie Corssen Bei Pert. «. Bert. Sch. 
fehlen die Worte.  expenderunt Pert, Bert. Sch., Corssen ° decreto Pert. «. Bert. 
Sch. decreto domini dante Corssen in fehlt Pert. 


1260. April 1. 167. 

Konrad Schenk von Vargula bekundet eine von Adelheid von Döben 

zum Besten des Konvents des Klosters Pforte gestiftete jährliche Ge- 
treidespende. 


Häschr.: D 49 (hit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 104. 


Ego Cunradus pincerna dictus de Varila presenti scripto prote- 
stando declaro, quod Adelhedis de Dobene,! coniux Heinrici de Nezza, 
pro remedio anime mariti sui iam defuncti ac suorum peccatorum 
annis singulis tempore vite sue dimidium maldrum frumenti Portensi 
contulit ecclesie super coquinam ad consolationem conventus presen- 
tandum. Ea vero mortua Cunradus filius eius dictam pensionem cor- 
porali fide prestita coram me fideliter promisit de proprietate, quam 
habebat premissa Adelhedis in Bachere, annis singulis perpetuo Portensi 
ecclesie persolvendam. In cuius rei testimonium presentem scedulam 
sigillo meo communivi. Acta sunt hec anno domini M? CC? LX", kalendas 
Aprilis, coram eis, quorum nomina sunt subscripta: Hermannus de 
Molowe et frater eius Theodericus, Heinricus de Berka, Gerwinus et 
ali quam plures. 


! Wüstung Dóben w. Kósen. 


1260. Mal 21. Weimar. 168. 


Hermann Graf von Orlamünde erklärt, dass er mit Zustimmung 
semer Brüder eine Mühle nebst Wehr sowie ein anderes Wehr, die 


186 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


oberhalb der Besitaungen des Klosters Pforte bei Ziegenrück sum: Nach- 
theil desselben erbaut seien, habe niederreissen lassen. 


Hdschr.: D 46" (tit. Cygenruke). 
Drucke: Variscia ITI, 21. Deutsch: Wolff II, 107. Vgl. Pertuch I, 114. 
Bertuch-Schamel I, 74. v. Reitzenstein 90b. 

Nos Her[mannus] comes de Orlamunde tenore presentium pro- 
fitemur et notum facimus universis, quod ob amorem dei omnipotentis 
eiusque gloriose genitricis et ob favorem et dilectionem tocius con- 
ventus de Porta accedente consensu fratrum nostrorum dilectorum, 
Ottonis et Alberti comitum de Orlamunde, deponi mandavimus et destrui 
molendinum cum aggere, qui laice wer vocatur, quem edificare ceperat* 
apud Trogebach Heinricus nomine Fribote, similiter aggerem, quem 
Christianus construxerat apud Cygenruke supra terminos aquarum 
predieti conventus, nolentes, ut iam dieti aggeres aut molendinum 
umquam deinceps reparentur vel aliquid talium attemptetur usquam 
infra terminos sepe nominati conventus, quod possit in suum cedere 
preiudicium aut gravamen, quia eidem conventui premissos aggeres 
et loca ipsorum contulimus cum omni utilitate et iure, quo nobis 
competere videbantur, ita sane, quod nullus ibidem edificet vel attemptet, 
quod utilitatibus vel molendinis predicti conventus possit ingerere dc- 
trimentum. Testes huius rei sunt Th[eodericus] et G[untherus] Ylans, 
Heinricus de Echilburnen, Maroldus de Vipeche et quam plures alii 
fide digni. Datum in Wimar anno domini M°CC°LX° XII? kalendas 
Iunii. 


* operat 


1260. Oktober 28. 169. 


Konrad, Heinrich, Albert und Burchard von Weissenfels, genannt 
'Scharoch, erklären, dass sie 2 Hufen in Thesquis [Tauschwitz]1 und 
eine Weidicht- Insel den Leuten des Klosters Pforte übergeben haben. 
Vgl. Nr. 108. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. des Grafen 
Hermann von Mansfeld [ Burggrafen von Neuenburg] an rothen seidenen 
Fäden, verletzt. Dresden H. St, A. Nr. 598. — D 7* (tit. Porta). T 18. 


Druck: Deutsch: Wolff 11," 101. 


Conradus, Heinricus, Albertus, Burchardus fratres de Wizenuels 
cognomento Scharoch omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum. 
Que geruntur in tempore, ne simul labantur cum tempore, solent 
linguis testium scriptisque ac sigillorum appensionibus roborari. Ea 
propter universis presentibus et futuris significandum duximus, quod 
duos mansos in villa, que appellatur Thesquiz!, sitos cum omnibus 
eorum pertinentiis et iuribus et parvulam insulam salicti citra Salam 
positam, que de manu domini nostri, Mysnensis marchionis, in feodo 
habemus, Theoderico de Aldenburg et uxore eiusdem et Theoderico 








Nr. 169—170, 1260— 1261. 187 


filio ipsius nec non et Rudegero eius sororio ceterisque omnibus, qui 
ante hanc datam aliquid iuris ex parte nostra in prefatis bonis habere 
videbantur, rite resignantibus, familie fratrum de Porta, scilicet 
Friderico de Punquiz, Heinrico de Flemingen, Petro de Wizenvels, 
Heinrico filio Rukeri, Heinrico filio Martini de Thuswiz, Hermanno 
Fabro et Martino fratribus aliisque pluribus ad conservanda ecelesie 
Portensi contulimus sub hac forma, ita videlicet, quod in prelibatis 
bonis nichil servicii de cetero habebimus, et quod nobis vel heredibus 
nostris numquam vacare poterunt* in futurum, quod etiam fide inter- 
posita omnes et singuli et pro nostris heredibus duximus roborandum. 
Huius rei testes sunt Wenemarus prior, Heinricus subprior, Degin- 
hardus camerarius, Heinricus cellerarius Portenses*, Conradus de 
Wedemar, Rodolfus de Bechstete et alii quam plures tam monachi 
quam conversi quam etiam laici. Et ne super hoc in posterum aliqua 
cavillatio valeat suboriri, quoniam sigillo proprio caruimus, hanc pa- 
ginam sigillo domini burchgravii de Novo castro petivimus sigillari. 
Acta sunt hec anno domini M°CC°LX°, in die sanctorum apostolorum 
Symonis et Iude. 

* poterint — " porten 

I In Nr. 108, die zweifellos von denselben Verkaufsgegenständen handelt und 
auf welche deshalb die Ueberschrift in D hinweist, heisst es: quod duos mansos in 
villa, que vocatur Thvshewiz, sitos etc.; dazu lautet die Ueberschrift der obigen Urk. in. 
D: Deduobus mansis in Thuswitz etc. und in T: Super duobus mansis in Thuschwitz 
vel Theswitz, wodurch die Identität von Thesquiz (Theschwitz) und Tauschwitz er- 
wiesen ist. Vgl. Wolff a. a. O. Corssen 5 f. 


1261. April 30. Pforte. 170. 


Hermann und Otto Grafen von Orlamünde eignen dem Kloster 
Pforte eine Mühle unter dem Schlosse in Ziegenrück zu. 


Hdschr.: D 46" (tit. Cygenruke). 


Drucke: Variscia III, 22. Deutsch: Wolff II, 108. Vgl. Pertuch I, 113. 
Bertuch- Schamel I, 73. v. Beitzenstein 91b. 


In nomine domini . Amen. Nos Hermannus et Otto fratres comites 
de Orlamunde tenore presentium profitemur et notum facimus universis, 
quod molendinum in Cygenruke sub castro situm supra Salam, cuius 
proprietas ad nos pertinebat, ob reverentiam, dei omnipotentis et eius 
gloriose genitricis et ob remedium animarum patris nostri nostrarumque 
contulimus conventui dominorum de Porta cum omni iure et utilitate, 
quibus idem molendinum ad nos pertinebat, libere et quiete perpetuo 
possidendum. Et ne predicto conventui aliqua in posterum *ealumpnia 
possit oriri aut opposicio a nobis aut a posteris nostris, presentem paginam 
super eo conscribi fecimus et sigillorum munimine roborari. Testes 
huius rei sunt Theodericus burgravius de Orlamunde, Heinricus et 


188 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Bertoldus fratres de Yschirstete, Theodericus marscalcus de Diuorte, 
Ludewicus et Berengerus de Meldingen, Lutolfus de Echilburnen, 
Hermannus de Valua et alii quam plures. Acta sunt hec in Porta 
anno domini M? CC?LXI*, pridie kalendas Maii. 

"iniuria 


1261. Juli 19. 111. 


Dietrich Landgraf von Thüringen bekunde, dass Heinrich von 
Zueine [Zweymen?] und Heinrich von Grebene [Gróben?] 6 Hufen 
in Wethau und 4 Hufen in Loisch nebst einem Weinberg und Wald 
einer vom Abt des Klosters Pforte ernannten Kommission aufgelassen 
haben mit dem Versprechen demnáchstiger feierlicher Resignation. 


Hdschr.: D 49 (tit. Extra). T 122b. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 109. 


Theoderieus dei gratia Thuringie lantgravius universis Christi 
fidelibus presens scriptum visuris salutem in domino. Recognoscimus 
et presentibus protestando declaramus, quod Heinricus de Zueine* et 
Heinricus de Grebene cum Karolo et fratre suo Heinrico filiis 
Burchardi de Zueine*, Cunrado Scaroch et suis fratribus sex mansos 
in villa Weta et IIII° in villa Leisen! cum omnibus suis pertinentis, 
vineam unam et silvam fratri Winemaro priori, Heinrico magistro con- 
versorum, Winemaro magistro vini, Heinrico de Libenstete, Hermanno 
et Wernhero fratribus de Porta, quos ad hoc abbas dicti monasterii 
assignaverat, coram nobis resignaverunt fideliter promittentes, quod in 
proximo provinciali placito, quod erit in Scolin, cum omnibus suis 
heredibus premissa bona coram fratre nostro Alberto marchione de 
Landesberc solempniter resignabunt, alioquin fideiussores, cum a fratri- 
bus de Porta premoniti fuerint, civitatem Vriburg? intrabunt, nunquam 
extra eandem civitatem pernoctantes sine consensu fratrum de Porta 
speciali. Huius rei testes sunt Guntherus comes de Blankenbere et 
filius eius Guntherus, Meinherus de Vizenburch, Heinricus de Gribene. 
Guntherus de Bunowe senior, Heinrieus de Bunowe, Iohannes de Hal- 
decke, Heinricus de Veiste, Manegoldus de Wizenvels et alii quam 
plures. Datum anno gratie domini M^CC?^LXI', xrII? kalendas 
August. 


2 Zweme oder Zweine T .* karalo D ° Zuemeoder Zueine T 4 Vribergn T 


1 Wüstung Loisch sö. Naumburg. Im Pförtner Erbbuch v. J. 1551 heisst es 
Th. I, Bl. 222: Loeisch ist eine wüste margk, gebrauchen die einwohner der 
dorffer Merttendorf, Pungkwietz, Wetta und die bürger zur Naumburgk. Vgl. 
Lepsius in Neue Mitth. d. Thür.-Sächs. Vereins I, 1, 34. 


-——— — — — — — — — —— —ÁÀ 


Nr. 171—178. 1261—1268. 189 


1201. August 27. Erfurt. 172. 


Albert Dechant und das Kapitel des Marienstifts in Erfurt be- 
kunden, dass der dortige Kleriker Dietrich, genannt von der Mauer, 
su einer Anniversarien-Stiftung dem Kloster Pforte einen Vierding 
ausgesetst habe, den der Dechant demselben jährlich zu zahlen ver- 
pflichtel sei. 

Hdschr.: D 41° (tit. Erfordia) im 15. Jahrh. nachgetragen. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 111. 


Nos Allbertus] decanus et capitulum sancte Marie in Erffordia 
presenti littera protestamur et universis cupimus esse notum, quod 
Detericus clericus Erffordensis, dictus de Muro, inter alia legata hono- 
rabilibus dominis, abbati et conventui de Porta, unum fertonem argenti 
legavit, ut apud eos communionem oracionum et spiritualium accionum 
habeat in eternum et suum anniversarium peragatur in crastino sancti 
Martini, et quod ego decanus et mei successores, qui pro tempore 
fuerint, predictum fertonem in festo beati Martini dare teneor dictis 
dominis Portensibus et Erffordie presentare de bonis predicti Diterici 
et ad exeeucionem predicti testamenti legatis. In huius rei noticiam 
et memoriam sempiternam hane litteram eis dedimus sigillo nostri 
capituli fideliter communitam. Data Erffordie anno domini M’CL’LXT,, 
in vigilia sancti Augustini. 


1263. | 18. 


Eberher von Salsa bekundet, dass nach schiedsrichterlicher Ver- 
milllung in einem Streit über die Fischerei in der Unstrut bei Vehra, 
ein Weidicht daselbst und zwei Wiesen in Straussfurther Flur das 
Kloster Pforte ihm und seinen Geschwistern 10 Mark Silber gezahlt 
und dafür uneingeschränkten Besitz der streitigen Gegenstände er- 
halten habe. 


Häschr.: T 148°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 113. 


In nomine domini. Amen. Ne abolite questiones aliquo suecessu 
temporis paciantur discordie, discidi vel eciam calumnie recidivum, 
queque racionabiliter ordinata a viris fide dignis scripti testimonio cum 
astipulacione testium futurorum noticie commendantur. Noverit igitur 
tam presens hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod, 
eum ego Eberherus de Salza nomine meo et fratrum meorum Heinrici, 
Bertoldi, Theoderici et Eckehardi et sororis mee lutte venerabilibus 
dominis, abbati et conventui Portensi,super piscaria in fluvio Vnstrote 
iuxta Vher et salicto adiacente, in veteri videlicet alveo eiusdem fluvii, 
et duobus pratis sitis in pago Stusfordensi, quorum unum in se tria, alte- 
rum duodecim iugera continet debite quantitatis, que aliquantis annis 


190 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


possederant pacifice et quiete, impedimentum prestitissem, sicut et pro- 
genitores mei, scilicet Eberherus avus meus et Eckehardus pater meus, 
ante me fecerant, et ipsi predictos progenitores meos pluries coram 
iudicio proinde convenissent, postmodum eciam et michi coram reve- 
rendis domino Heinrico decano Cycensi et domino Hermanno priore 
Pusouiensi, iudicibus a sede apostolica delegatis, movissent aliquamdiu 
questionem, tandem bonorum et discretorum virorum consilio mediante 
inter ipsos ex una et me et fratres meos et sororem ex parte altera 
facta fuit amicabilis composicio in hune modum, quod secundum ordi- 
nacionem arbitrorum, videlicet domini Theoderici de Vibeche, domini 
Gisilheri de Tullestethe militum, fratris Heinrici de Libenstete, fratris 
Heinrici magistri in Vher conversorum de Porta, domini Ludolfi de 
Stutirnheim, domini Heinrici de Gruningen, domini Theoderici Mevs 
de Wissensehe, domini Heinrici Schalun de Ballinhusen militum et 
Iohannis de Sprech magistri forensis in Wissense, Mominus abbas et 
conventus ante dicti mihi et fratribus meis et sorori prelibatis persol- 
verunt integraliter decem marcas argenti, et quod ego una cum fratri- 
bus meis et sorore eis dedimus nostrum beneplacitum et consensum, 
quod predietam piscariam sub istis terminis: a molendino in Hentz- 
schusleyben usque ad locum veteris molendini infra Vher constituti, 
una cum salicto et pratis supra dictis cum quibuslibet attinenciis et 
utilitatibus nune in eis apparentibus vel quomodolibet in evum* emer- 
suris teneant et quiete possideant in eternum, et quod ego una cum 
fratribus meis et sorore sepe dictis renunciavimus omni iuri et eciam 
actioni, si qua in bonis predietis nobis possent competere quoquo 
modo. Huius rei testes sunt compositores amicabiles supra scripti, 
preterea Winemarus prior, Deginhardus camerarius, Heinricus cellera- 
rius et alii quam plures fratres Portenses, insuper eciam Harttungus 
et Herdegnus armigeri mei et Bertoldus de Wissensehe et alii quam 
plures milites et^ servi. In huius eciam rei noticiam ampliorem et 
memoriam sempiternam presens instrumentum dedi sepe dictis abbati 
et conventui sigillo domini mei, Albert Turingie landgravii et Saxonie 
comitis palatini, qui huie composicioni consensum suum prebuit, et 
sigillo capituli sancte Marie in Erfordensibus* meoque sigillo, insuper 
et sigillo? domini Theoderici de Vigbeche, domini Friderici senioris de 
Driuorthe, domini Ludolffi de Stutimheim, domini Bertoldi vicedomini 
de Apolde et domini Gisilheri de Thullestete fideliter communitum. 
Datum anno domini M? CC^ LXIII*. 


^ eu Per ° Erforden — * sigillum 








Nr.174—175. 1263—1264.  . 191 


1263. April 20. Pforte. 174. 


Wenemar Abt von Dünamünde bekundet, dass Hugo von Priesnitg 
mit Kindern die Mühle unterhalb der Dornburg dem Kloster Pforte 
£ur Zeit des Abtes Konrad! zugeeignet habe. 

Hdschr.: D 21 (tt. Borsendorf). 
Druck: Deutsch: Wolff Il, 115. 

Nos frater Wenemarus abbas in Dunemunde tenore presentium 
recognoscimus et protestamur et per contestacionem obedientie, quam 
tenemur nostro ordini, confirmare parati sumus, quod vidimus et audi- 
vimus, quod dominus Hugo de Briseniz et Berengerus filius suus nec 
non et filia ipsius ante hostium capelle site in eastro Caymburg renun- 
ciaverunt omni iuri, quod habebant vel habere videbantur in molen- 
dino sito sub castro Dornburg, et ipsum molendinum contradiderunt et 
appropriaverunt cum omni iure et utilitate, que ipsis in eo competere 
videbantur, monasterio Portensi in manus felicis recordationis domini 
Cunradi tunc! abbatis in Porta, receptis primitus ab eodem monasterio 
proinde XX" IIII* marcis argenti. Huius modi renunciationi presentes 
etiam affuerunt fratres de Porta hii, quorum hec sunt nomina: Engel- 
hardus cellerarius, frater Albertus tunc magister in Borsendorf, frater 
Albertus de Meldingen. Ut igitur hec pagina nostre protestationis 
robur obtineat firmitatis, appensione sigilli nostri ipsam iussimus com- 
muniri. Data in Porta anno gratie M^ CC? LX?III?, XII? kalendas Maii. 

I Nachweisbar für 1239—1251, kann aber bereits seit 1236 und bis 1252 Abt 
gewesen sein. 

[1263 —1264.!] 1^5. 

Rudolf Schenk von Vargula erklärt, dass das Kloster Pforte 
nicht verpflichtet sei jemandem einen von der Brücke bei Dornburg 
herrührenden Schaden zu ersetzen. 

Häschr.: D 21 (tit. Borsendorf). T 203b. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 116 und durch Irrthum zum zweiten Male LI, 217. 


Universis hanc litteram inspecturis Rodolfus pincerna de Varila 
salutem. Significamus universitati vestre, quod nobis et nostris homi- 
nibus et de veritate hoc constat*, quod dominus abbas de Porta et 
suus conventus nulli» omnino tenentur aliquod dampnum refundere 
de ponte illo iuxta Dornburch. Quia hoc nobis de veritate constat, 
quod nunquam fecerunt, et hoc dicimus bona fide. 


a "constat "hoc D — ^ nullo T 

1 Die Urkunde befindet sich in D, das innerhalb der einzelnen Titel im All- 
gemeinen chronologische Reihenfolge beobachtet, zwischen zwei andern von 1263 und 
1264. Von dem Bau einer Brücke bei Dorndorf war in Nr.160 von 1257. Aug. 30 
die Rede; auf dieselbe wird man die Erklärung Rudolfs von Vargula zu be- 
ziehen haben. 


192 Urkundenbuch des Klosters Pforte. - 


[1264 —1271.1] 176. 


Bertold Propst in Kaltenborn verkauft dem Kloster Pforte einen 
Zehnten in Osfurde und die Einkünfte, welche er als Archidiakon 
von dem dortigen Pleban bezogen hat. 


Hdschr,: D 17b (tit. Osforde). 
Druck: Deutsch : Wolff II, 118. 


Bertoldus dei gratia prepositus in Caldenburnen universis Christ 
fidelibus presens scriptum audituris salutem. Ne cum tempore transeat, 
quod in tempore geritur, notum esse volumus tam presentibus quam 
futuris, quod nos cum communi consensu capituli nostri eam iusticiam, 
que nobis de decima in Osfurde, et denarios quatuordecim, qui nobis 
a plebano eiusdem ville iure archidyaconatus annuatim debebantur, 
ecclesie in Porte (sic) libere et absolute remisimus et in restaurum 
Tecepimus a prefata ecclesia quatuor libras argenti ad comparanda 
ecclesie nostre bona utiliora. Et ut hec rata et inconvulsa: permaneant, 
presentem paginam sigillo eeclesie nostre munitam supra memorate 
ecclesie in Porta iu testimonium fecimus erogari. 


I Die Urkunde befindet sich in D, das innerhalb der einzelnen Titel im AU- 
gemeinen chronologisch angelegt ist, zwischen Urkunden von 1264 und 1271. Damit 
stimmt das Verzeichniss der Kaltenborner Fröpste bei Schöttgen u. Kreysig, Diplom. e 


script. II, 823, nach dem Bertold 1265 oder 1270 vorkommt und Raum hat von 
1254 bis 1272. 


1264. 17. 
Heinrich Abt und das Kapitel des Klosters Hersfeld eignen nach 
Resignation des Ritters Meinhard von Monra und Meinhers von 
Vitzenburg dem Kloster Pforte 31!|, Hufen nebst 3 Hofstellen und einem 


Wäldchen von 15 Morgen in Meinrichsdorf zu, welche dasselbe von 
Meinhard von Monra für 70 Mark gekauft hat. 


Hdschr.: D 17* (tit, Osforde) mit der gleichzeitigen Randbemerkung: Istud 
privilegium habetur sub III'"* sigillis exemplificatum. 
Druck: Deutsch: Wolf 11, 117. 


In nomine domini. Amen. Heinricus dei gratia abbas, prepositus, 
decanus, custos totumque capitulum Hersfeldensis ecclesie universis 
Christi fidelibus in perpetuum. Quia facta mortalium per naturam «sui 
pereunt et a memoria hominum elabuntur, nisi scripto noticie poste- 
rorum et fidelium testimonio commendentur, noverit tam presens 
hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod venerabiles 
domini, abbas et conventus Portenses ordinis Cysterciensis, Nuen- 
burgensis dyocesis, a Meinhardo milite dicto de Munre in villa, que 
dicitur Meinrichesdorp, iuxta Unstrut tres mansos et dimidium cum? 
areis et silvula una quindecim iugerum cum omnibus suis pertinentiis 
et utilitatibus nune in superficie terre apparentibus vel quomodolibet 





Nr. 176—178. 1264. 198 


in viscere terre ibidem in posterum emersuris et pleno participio com- 
munium omnium ville dicte, aquis, pascuis, fenetis, virgultis, viis et 
inviis nec non et omnibus, que communibus rusticorum utilitatibus de 
consuetudine et de iure deservire ab antiquo tempore dinoscuntur, pro 
LXX* marcis argenti iusto emptionis tytulo compararunt eidem Mein- 
hardo integraliter persolutis. Verum cum prefatus M. predictos mansos 
eum suis pertinentiis iure tenuit feodali de manu nobilis viri Meinheri 
de Vitzenburch, ipsos mansos in manus eiusdem nobilis M. fideliter 
resignavit cum diligentia postulando, ut super emptione pretaxata 
dominis Portensibus consensum nostrum et nostri capituli obtineret. 
Predietus itaque nobis M. sepius nominatos" mansos cum suis perti- 
nentiis omnibus per suas litteras sigillo autentico communitas in nostris 
manibus resignavit humiliter supplicando, ut contractum habitum inter 
dominos Portenses sepe dictos et Meinhardum militem ante dictum 
ratum habere et confirmare nostro privilegio dignaremur, presertim 
cum iam dicti mansi iure proprietatis dinoscantur ad nostram ecclesiam 
pertinere. Nos igitur considerantes prenotatos mansos nunquam a 
tantorum manibus vaeaturos neque fructum ab ipsis nos aliquem habi- 
turos, prefatum contractum inter sepe dictos dominos Portenses et M. 
militem factum de concordi consensu et unanimi voluntate ratum 
gerimus et acceptum ac eosdem tres mansos et dimidium cum tribus 
areis et quindecim iugeribus unius silve nec non singulis utilitatibus 
secundum ante dicta dominis Portensibus contradimus et appropriamus 
eonfirmantes cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, pro- 
ventibus et utilitatibus omnibus, que tam nobis quam premissis militi- 
bus in eis competere videbantur, in perpetuum possidendos. Ne igitur 
alicuius interpretatio cavillosa in tam racionabiliter tractatis pariter et 
peractis ausu temerario vel insultu maligno huic nostre contradicioni 
et confirmationi in posterum valeat obviare, presentem paginam con- 
scribi fecimus et sigillorum nostrorum appensionibus roborari cum 
astipulatione testium subscriptorum: dominus Albero abbas, Heinricus 
cellerarius, Reinhardus notarius, Cunradus magister curie in Heken- 
dorp Portenses, Meinhardus plebanus in Khindelburnen, Iohannes miles 
dictus de Eysleiben, Heinricus de Gehoven et alii quam plures. Acta 
sunt hec anno domini M° CC^ LX ? IIII *. 


* Vielleicht ist tribus ausgefallen. Vgl. Z. 21. — * nominatüs 





1264. Mürz 4. 178. 


Johann und Albert von Herbsleben bekunden, dass Heinrich Ritter 
in Gebesee zwei Aecker Weiden in Henschleben an das Kloster Pforte 
verkauft habe. 

Hdschr.: D 39% (tit, Ver). T 160. 
Druck: Deutsch: Wolff 11, 119. 

Nos Iohannes et Albertus germani nec non ministeriales de 

Gesebiehtsq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 18 





194 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heruersleiben tenore presentium recognoscimus 'et lucide protestamur, 
quod Heinricus Cristiani* miles in® Gebese de consensu nostro simi- 
liter et heredum suorum vendidit duos agros de salicibus monachis de 
Porta ordinis Cysterciensis" in Hentscesleiben iuxta Steingraben sitos 
pro septem fertonibus. Ne id, quod coram nobis est actum rite ac 
racionabiliter, in posterum quis inficiatur (stc), hanc notam munimine 
sigilli nostri fecimus roborari. Huius rei testes sunt Hartungus miles 
dictus Cingelere* et Bertohus miles de Dachebeche et Gunzelo* miles 
de Heruersleiben et Albertus scultetus noster et Dithmarus Lepus 
dictus advocatus. Datum et actum anno domini M? CC? LX IHI?, quarto 
nonas Marcii. 


* Kirstanı T ^ de T ° cysticien D — " Tungelere Z7. * Gunsolo T 


1264. April 16. Gotha. 159. 


Lundgraf Albrecht von Thüringen bekundet, dass er dem Kloster 
Pforte einen Acker in Gernstedt zu eigen gegeben habe. 


Hdschr.: D 28 (tit. Gernstete). 
Druck: Deutsch: Wolff Il, 121. 


Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et comes Saxonie 
palatinus recognoscimus litteram per presentem, quod domino abbati 
et conventui in Porta unum agrum allodio Gernstete adiacentem in 
proprium dedimus perpetuo possidendum, quem agrum Heinricus de 
Owerstete antea a nobis possederat tytulo feodali. In cuius rei testi- 
monium presentem litteram dedimus sigillatam in Gota anno domini 
M? CC^ LX? IHI?, XVI" kalendas Maii. 


1264. Mai 13. 180. 


Otto Graf von Orlamünde bekundet, dass eine neuerbaute Mühle an 
der Plotha und ein Wehr in der Saale, die Streit mit dem Kloster 
Pforte verursacht hatten, ihm aufgelassen seien, und dass an der 
Plotha und an der Saale von der Mündung des Trogebaches! bis 
Ziegenrück keine Mühle oder Wehr zum Nachtheil des Klosters ge- 
baut werden dürfe. | 


Hdschr.: D 46? (tit, Cygenruke). 


Drucke: Variscia III, 23. Deutsch: Wolff II, 121. Vgl. e. Reitzen- 
stein 92a. 


Nos Otto dei gratia comes de Orlamunde notum esse cupimus 
universis intuentibus presens seriptum, quod, cum inter abbatem et 
conventum de Porta ex una parte et Rudegerum et filios suos super 
molendino de novo constructo in aqua, que dicitur Plota, et Heinricum 








Nr. 179—181. 1264. 195 


molendinarium super aggere in Sala concepto ex altera in Cygenruke 
eoram nobis questio verteretur, bonis et discretis viris mediantibus 
predicti homines H. et R. cum suis filiis predictum molendinum et 
aggerem ad manus nostras voluntarie resignaverunt et nos prefato 
abbati et conventui ius tale dedimus, quod nee molendinum in Plota 
uec agger aliquis vel molendinum in Sala ab illapsu rivi Trogebach! 
usque ad inferius molendinum sub castro situm in preiudicium vel 
gravamen Portensium ullo umquam tempore deinceps habeantur. Et 
ne super hiis in posterum dubium oriatur, presens instrumentum eis 
dedimus in testimonium rei geste sigilli nostri munimine roboratum. 
Áctum feliciter anno domini M? CC? LX? III? in presentia testium sub- 
scriptorum Hermanni plebani de Cvgenruke, Alberti plebani in Orla- 
munde, Theoderici advocati de Olstete, Heinrici de Oberniz, Heinrici 
de Welewiz, Heinrici de Nimirz, Heinrici seriptoris comitis Ottonis de 
Orlamunde et aliorum quam plurium in Cvgenruke, in die beati 
Seruatii episcopi et confessoris. 

1 Nach Hesse im Vaviscia III, 25ff. heisst er jetzt Otterbach, während 
r. Reitzenstein, Regesten 90a ihn Drehlach nennt. 


1264. Juni 18. 181. 


Graf Günther von Schwarzburg befreit das Kloster Pforte von dem 
Zolle in Crepul.! 


Hdschr.: T 310°. 
Ungedruckt. 


G[untherus| dei gratia comes in Swarzburch omnibus hanc litteram 
visuris salutem in domino. Notum facimus et tenore presentium 
publice declaramus, quod nos cum unanimi consensu heredum nostro- 
rum, cum * theloneum situm (2) in dominio nostro in loco, 
qui dicitur Crepul,! damus et datum recognoscimus ecclesie Portensi 
Iure proprietario firmitate perpetua retinendum, ita ut ipsi et homines 
ipsorum ab omni exactione et theloneo sint omnino liberi et absoluti. 
In cuius rei.testimonium dedimus hoc scriptum sigilli nostri munimine 
roboratum. Datum anno gratie M°CC’LXIIH, XIII? kalendas Iulii. 
Testes sunt prepositus Lambertus, prepositus Magnus, Albertus custos 
in Magdeburg, Bertoldus vicedominus de Apolde, Reinhardus miles de 
Graren* et alii quam plures. 


* d.bam — ^ Vielleicht verderbt aus Gruzen (Greussen) 
I Der Ort lag nach Nr. 242 an der Saale, ist aber nicht nachweisbar. 


13* 


196 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1264. Juni 29. Bei Naumburg. 182. 


Beringer Ritier vom Priesnitg erklärt, dass er seine Besitgungen in 
Groutsene [Dorndorf] für 150 Mark Silber an das Kloster Pforte 
verkauft habe. 


Hdschr.: D 21 (tit. Borsendorf). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 190. Vgl. Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 75. 


Dubium non est omnia omnino, que recto geruntur consilio, iure 
meritoque effectu et firmitate niti, sed vergente in senium seculi 
corruptela ex fragilitate nostri temporis, ad quos fines ipsius seculi de- 
venerunt, nostra sepe labitur et evacuatur memoria et humanus fre- 
quenter deficit intellectus. Inde est, quod retroacta negotia semel 
decisa ac legittime diffinita, ne alicuius deinceps suspicionis vel dubita- 
cionis in ipsis residere possit occasio, patenti thomo et fidelissimo 
scripture testimonio muniuntur. Propter quod ego Berengerus miles 
dictus de Briseniz littera presenti protestor universis ac omnibus signi- 
fico, quod bona sita in villa quondam Groutsene dicta, nunc autem 
Dorndorf nominata, montem unum eum tribus vineis in eodem monte 
sitis, cum orto humuli eiusdem montis, cum quinque areis, cum pi- 
scaria, que durat et ducitur a vado vel loco, qui dicitur Dibesfurt, 
usque ad villam Studeniz, insulam etiam et salictum situm sub monte 
Sybotonis sic dicto cum omni iure, proventu et utilitate vendidi domino 
abbati et Portensi ecclesie cum consensu et conniventia heredum meorum 
pro € et L* marcis argenti, quas me fateor ab ipsa ecclesia recepisse. 
Ad huius rei testimonium presentem litteram sigillo meo et sigillo* 
amicorum meorum tune presentium, horum scilicet: Guntheri ac Hein- 
rici de Bunowe, sigillari feci, ut ex hoc vivax memoria sit et perhennis. 
Datum apud Nuenburg anno domini M°CC°LX°III°, in die beatorum 
apostolorum Petri et Pauli. Huius rei testes sunt Heidenricus de Berke, 
Guntherus iunior de Bunowe, Heinricus frater eius milites, Heinricus 
magister conversorum, Heinricus cellerarius monachi Portenses, Gothe- 
fridus magister hospitum, Heinricus de Libenstete, Wernherus et alii 
quam plures. 


? sigid In Nr. 229 ist ausgeschrieben sigillo amicorum meorum de Bunowe 


l In Nr. 229 werden die von Beringer 1264 verkauften Güter sita in villa 
Groutsene dicta ohne den Zusatz quondam und nunc autem Dorndorf nominata 
bezeichnet und daneben andere Besitzungen iuxta villam Dorindorph und in eadem 
villa aufgeführt, die Beringer 1268 an Pforte verkauft hat. In Nr.251 heisst 
Groutsene villa deserta, Daraus wırd zu schliessen sein, dass nicht etwa Growutsene 
und Dorndorf, dus auch schon viel früher genannt wird, verschiedene Namen für 
ein und dasselbe Dorf sind, sondern die Flur des verlassenen Groutsene mit der 
von Dorndorf vereinigt und in diesem Sinne villa oben gebraucht ist. 








Nr. 182 — 184. 1264 —1265. 197 


1264. August 13. 183. 


Witego Propst des Stiftes zum heiligen Kreuz in Nordhausen über- 
lässt dem Kloster Pforte, bezw. dessen Proprietarius Peter von Alten- 
burg einige Aecker zu Brembach. 


Hdschr.: D47 (tit. Brantbach). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 122. 


Witego dei gratia prepositus ecclesie sancte Crucis in Northusen 
universis presentem paginam inspecturis. Recognoscimus et publice 
protestamur, quod agros quosdam, qui gern vocantur, quos a nobis 
quondam Vinnoldus de Brantbach in feodo habuit et libere resignavit, 
sitos iuxta pratum Portensis ecclesie, iam dicti Portensis monasterii 
fratribus iure hereditario contulimus perpetuo possidendos et Petro de 
Aldenburch, ipsius monasterii proprietario, eadem bona iure hereditario 
similiter contulimus ipsi monasterio conservanda, ista tamen interposita 
condicione, quod ab abbate et fratribus eiusdem Portensis monasterii 
nobis nostrisque successoribus, qui pro tempore prepositi in Northusen 
fuerint, dentur et in Northusen presententur annis singulis duo botti. 
Ut autem hoc firmum et inmobile perseveret, ipsi monasterio tradidimus 
presens scriptum. Datum anno domini M° CC^ LX? III ^, idus Augusti. 


1265. März 8. Bei Tiefurt. 184. 


Heinrich Ritter von Liebstedt bekundet, dass sein gleichnamiger 
Vater und er dem Kloster Pforte 21|, Hufen zu Gebstedi und 1 Hufe 
in Weiden geschenkt haben, deren Ertrag theils sur Speisung der 
Mönche, theils eum Besten der Kranken verwandt werden soll. 


Hdschr.: D 49 (tit, Extra). T 174^. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 123. Vgl. Pertuch I, 110. Bertuch-Schamel I, 70. 


In nomine domini. Amen. Quoniam generatio preterit et generatio 
advenit et temporibus indesinenter succedunt tempora, necesse est ea 
etiam, que geruntur in tempore, simul pertransire cum tempore et 
oblivione deleri, nisi litterarum vivacitate perhennata futurorum noticie 
commendentur. Ego igitur Heinricus miles dictus de Libenstete notum 
esse cupio universis Christi fidelibus presentibus et futuris, ad quorum 
presentiam pervenerit presens scriptum, quod pater meus, frater Hein- 
ricus de Libenstete conversus in Porta, et ego una cum liberis meis 
unanimi consensu et colleeta manu, cum consensu etiam Sophye con- 
iugis mee contulimus et contradidimus pro remedio animarum pro- 
genitorum nostrorum et omnium eorum, quibus predictus pater meus 
olim intulit aliqua dampna, tres mansos et dimidium cum omni utilitate, 
proprietate, patronatu et iure hereditario vel quocumque nomine alio 
ius quodlibet poterit nominari, quibus ipsos hactenus pacifice posse- 
dimus et quiete adduximus in horam huius modi donationis, ecclesie 


198 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Portensi perpetuo possidendos. Horum autem mansorum duo et dimi- 
dius siti sunt in Gebenstete, de quibus coloni ipsorum singulis annis 
solvunt quinque maldra frumenti, pene puri tritici, et quinque maldra 
ordei, in quibus solvendis si quando difficultatem prestiterint, a bonis 
eisdem libere poterunt amoveri. Mansus vero residuus situs est in 
Widen iuxta Phiffelbeche, ad quem iure hereditario pertinent Hein- 
ricus et Hermannus fratres, qui singulis annis solvunt de ipso duo 
maldra ordei et duo maldra frumenti superius memorati et unum 
maldrum avene, pro quo singulis annis dabit cellerarius Portensis 
plebano de Libenstete duos novos bottos, si in octava apostolorum 
Petri et Pauli ad Portam veniens requirit eosdem. Coloni autem pre- 
dictorum mansorum circa festum beati Martyni presentabunt in Porta 
cellerario Portensi annonam prefatam, qui de ipsa ministrabit duo 
servicia conventui Portensi, unum videlicet in vigilia apostolorum 
Petri et Pauli et alterum in octava eiusdem vigilie, in piscibus scilicet 
et in vino; similam etiam ad eadem servicia, si fuerit de beneplacito 
domini abbatis, procurabit et rogabit fieri in pistrino; pisces vero, 
quibus serviet, non erunt quilibet pisces, sed rumbi vel tales pisces, 
quibus conventus honeste et ad beneplacitum consoletur. De frumento 
autem prefato derivabitur* cuilibet infirmario, monachorum scilicet et 
conversorum, unum maldrum, medium videlicet? ordei et medium 
frumenti, qui ea distrahent et de ipsorum precio consolabuntur suos 
infirmos in piscibus tempore tantum quadragesimali, post quadragesimam 
domino abbati vel priori rationem reddituri super huius modi de expensis. 
Ut autem hec nostra donatio firma et inconvulsa perpetuo perseveret, 
presentem paginam ecclesie memorate cum bonis supra scriptis porrexi 
sigillo domini mei, illustris principis Alberti, Thuringie lantgravii et 
Saxonie comitis palatini, meoque sigillo et Ludewici de Blankenhain, 
fratris uxoris mee S. prelibate*, fideliter communitam. Acta sunt hec 
anno ab inearnatione domini M°CC°LX°V°, in die dominica, qua 
canitur Oculi mei, iuxta Diuorthe, presentibus et ad hoc testibus con- 
vocatis Bertoldo de Libenstete patruo meo, Ludewico de Blankenhain 
supra dicto, Heinrico et Bertoldo fratribus de Yscyrstete, Bertoldo 
vicedomino* de Apolde et Theoderico fratre eius, Heinrico et Theoderico 
pincernis de Apolde, Dithmaro de Willerstete seniore, Ernfrido de 
Grost militibus, Heinrico de Rosla, Theoderico de Busleiben, Theoderico 
Saxone de Apolde et aliis pluribus, Heinrico etiam cellerario Purtensi, 
qui hanc nostram donationem vice sue ecclesie suscepit. 


a dereuabitur D "* uidelicet videlicet D — ^ prelibateS. T 4 vicedomno 7 





Nr. 185—186. 1265. 199 


1265. September 1. [Erfurt.] 185. 


Heinrich Schenk von Apolda verkauft dem Kloster Pforte für 168 Mark 
Erfurter Silbers 7 Hufen in Wallichen und lässt mit Verwandten und 
Erben dieselben dem Grafen Günther von Schwarzbwrg uuf. 


Hdschr.: Or. Perg. Zwei Sp., 1) des Schenken Heinrich von Apolda, an 

Pergamentsireifen, abgerissen, 2) seines Bruders Dietrich, an gelblichen und 

seidenen Fäden, stark beschädigt, lässt aber die beiden Längsbalken 

wnd den Querbalken deutlich erkennen. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. 5.586, 
Nr. 1. — D 42 (tit, Waldiche). 


Druck: Deutsch: Wolff Il, 198. 


Ad precavendum litigia, que rerum cupiditas generat incessanter, 
ex consilio sane providentie est consultum acta hominum scriptis et 
testibus perhennari. Hinc est, quod ego Henricus pincerna de Apolde 
omnibus hane litteram inspecturis notum esse cupio, quod septem 
mansos sitos in pago et villa Waldechen, quos habui per uxorem meam, 
et omnia attinentia ipsis mansis tam in eampo quam in villa de con- 
sensu uxoris mee, patris et fratris ipsius uxoris nec non et fratris mei 
Theoderici et omnium heredum meorum, qui omnes una mecum dicta 
bona in manus domini mei, Guntheri comitis de Swarzburc, resignaverunt 
quia ab ipso dictos mansos iure tenuimus feodali, vendidi abbati et 
fratribus de Porta pro centum sexaginta octo marcis Erfordensis argenti 
michi integraliter persolutis iure proprietario in perpetuum possidendos. 
Ut autem hec emptio a me et heredibus meis stabilis et inconvulsa in 
perpetuum perseveret, dictis fratribus Portensibus dedi presentem 
litteram meo sigillo et sigillo fratris mei Theoderici fideliter com- 
munitam. Testes huius rei sunt Degenhardus camerarius, Winemarus 
infirmarius, Henricus cellerarius monachi, frater Henricus de Liben- 
stede, Gothefridus magister hospitum, Cunradus magister in Borsen- 
dorf, frater Hermannus de Sinderstede, frater Henricus de Gutenshusen, 
Guntherus magister in Cusende?, frater Hermannus textor fratres Portenses, 
Guntherus Vicedominus, Cunradus Hoke, Henricus de Biltersleiben 
cives Erfordenses et alii quam plures. Data in curia dominorum de 
Porta. Anno domini M* CC? LXV, kalendas Septenbris. 


* In D steht Guntherus magister in Cusne vor Gothfridus magister hospitum. 








1265. September 1. Erfurt. 186. 


Walter Ritter von Vargula bekundet, dass sein Schwiegersohn Hein- 
rich Schenk von Apolda 7 Hufen in Wallichen an das Kloster Pforte 
verkauft und er selbst mit den übrigen Betheiligten dieselben dem 
Grafen Günther von Schwarzburg aufgelassen habe. Vgl. vorige Nr. 

Häschr.: Or. Perg. Sp. verletzt, lässt noch drei Vierecke erkennen. Weimar 
8. E. G. A, Reg. Oo. 5.586, Nr.1*. — D 43 (tit. Waldiche). 
Druck: Deutsch: Wolff 11, 129. 


200 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Ego Waltherus miles de Varila presenti littera protestor et uni- 
versis ipsam inspecturis notum esse cupio, quod dominus Henricus 
pincerna de Appolde, gener meus, septem mansos sitos in pago et villa 
Waldechen et omnia illis attinentia tam in campo quam in villa, quos 
cum mea filia sibi dedi ad lucra matrimonii, accedente consensu ipsius 
filie mee, uxoris sue, meo et uxoris mee et Walteri filii mei, vendidit 
abbati et fratribus de Porta pro centum sexaginta octo marcis argenti 
sibi integraliter persolutis firmitate perpetua possidendos. Et quia 
dictos mansos a domino Gunthero comite de Swarbure (sic) iure 
tenuimus feodali, in manus eius ipsi resignavimus universi. In cuius 
rei certitudinem ampliorem presentem litteram dedi predictis fratribus 
Portensibus sigilli mei munimine roboratam. Data Erfordie in curia 
Portensium anno domini M? C* C? LXV, kalendas Septenbris. 


—— nn 


1269. September 18. Freiberg. 181. 


Heinrich Markgraf von Meissen eignet dem Kloster Pforte 7 Hufen 
in Wallichen zu, die dasselbe von Heinrich Schenk von Apolda und 
dessen Bruder Dietrich gekauft hat, nach Resignation der letzteren 
und des Grafen Günther von Schwarsburg. Vgl. Nr. 185 u. 186. 


Hdschr.: D 42 (tit. Waldiche). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 126. 


In nomine domini. Amen. Nos Heinricus dei gratia Misnensis et 
Orientalis marchio, Thuringie lantgravius nec non Saxonie comes pala- 
tinus, omnibus imperpetuum. Quoniam ea, que fiunt in tempore, 
tempora secum trahunt, volumus et consuetudini morem gerere et viam 
facere veritati, ut ea, que ad ecclesiarum profectum agimus intuitu 
pietatis, obtinere faciamus robur debite firmitatis. Noverit igitur tam 
presens hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod 
dominus abbas et conventus Portenses septem mansos sitos in villa, 
que dicitur Waldichen, cum omnibus suis attinentiis, pascuis, pratis, 
salictis, fenetis, aquis et aquarum decursibus, areis et uno molendino 
superiore, sito in predicta villa in fluvio, qui vocatur Gramma, viis et 
inviis nec non cum omnibus suis utilitatibus, que nunc in superficie 
terre apparent, vel quomodolibet in evum in viscere terre emersuris 
ab Heinrico pincerna dicto de Apolde et fratre suo Theoderico! pro 
CLXX* et quatuor marcis argenti iusto emptionis tytulo comparaverunt 
sibi integraliter et fideliter persolutis. Verum quia idem fratres supra 
dicti H. et Th. memoratos mansos de manu Guntheri comitis de 
Swarcburch iure tenuerunt feodali, sibi eos resignavit? sicut in suis 
litteris vidimus contineri. Sed G. comes ante dictus, cum sepe dictos 
mansos a nobis iure consimili tenuisset, eosdem in manus nostras per 
suas litteras resignavit, petens humiliter ac intente, ut mansos sepe 
dictos monasterio Portensi iure proprietario traderemus. Nos vero tam 








Nr. 187—188. 1265— 1266. 201 


rationabiliter ordinatis consensu benivolo aecedentes ob reverentiam 
Dominis Ihesu Christi nec non intuitu genitricis dei virginis gloriose 
pro remedio anime nostre, carorum quoque nostrorum, consentientibus 
nobis coheredibus nostris, Alberto videlicet Thuringie lantgravio et 
Theoderico marchione de Landesberc, sepius memoratos mansos cum 
omnibus suis attinentiis ante dictis tradidimus monasterio Portensi in 
manus domini Alberonis abbatis ibidem cum omni iure proprietatis, 
quod nobis in ipsis mansis competebat vel competere poterat in futurum, 
cum possessione et dominio subnixa perpetua firmitate, volentes, ut 
nulus advocatorum nostrorum vel quorumlibet nobilium iudices in 
ipis mansis nostre donationis pretextu iudicii alicuius vel advocatie 
ante dictum monasterium audeat modis aliquibus ullis in evum tempo- 
rbus molestare, presertim cum ipsi mansi hactenus liberi exstiterint 
ab omni onere iudicum et pressura. Et ne super premissis in posterum 
aiquod dubium oriatur, presentem paginam conscribi fecimus et sigilli 
nostri munimine roborari cum astipulatione testium subscriptorum. Testes 
sunt hii: Meinherus nobilis dictus de Vitzenburg, Vlricus de Maltiz, 
Volewinus de Robatscizc, Cristanus miles de Buntense, Witego pre- 
positus de Northusen, Degenhardus camerarius Portensis, Albertus 
monachus ibidem, Wiricus prior Cellensis, Petrus monachus ibidem et 
aii quam plures. Datum Vribere anno domini M*CC^LX'*V', in 
crastino Lamperti. 


1 Nach den beiden letzten Urkunden ist nur Heinrich Verkäufer. 2 Heinrich 
allen hat die besügliche Urkunde ausgestellt, daher der Singular. 


1266. 188. 


Heinrich Ritter von Liebstedt bekennt vom Kloster Pforte eine Mühle 
zu Leutenthal gurückerhallen zu haben unter der Bedingung, dass 
dieselbe nach seinem und seiner Gattin Tode wieder dem Kloster 
zufalle. 


Häschr.: T 255. D 95 (tit. Lutintal) aus dem 15. Jahrh. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 131. 


Nos Heinricus miles dictus de Libenstede una cum uxore nostra 
Sophia hiis litteris publice protestamur, quod de maturo consilio quo- 
rundam fratrum Portensium recepimus a venerabili domino abbate 
Allberone] de Porta molendinum situm in pago Leutentale*, ne dictus 
abbas ac suus conventus occasione alicuius rei in eodem molendino 
gravamen ab aliquo indebite paterentur. Verum cum inter nos et 
Portenses talis interposita sit in hoc facto conditio, ut^, si dominus 
lesus nos et uxorem nostram medio tempore evocari faceret de hoc 
mundo, ante dictum molendinum ad quoscumque nostros heredes affi- 
nitate vel consanguinitate nobis coniunctos nullatenus poterit (sic) deri- 
vare, sed, quandocumque domino abbati ac suis fratribus de Porta 


209 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


placuerit, suum molendinum ab omni contradictione libere recipient et 
absolute. Ne igitur huic facto rationabili cuiuslibet in posterum mali- 
gnitas valeat obviare, presens scriptum sigilli nostri et sigilli sororii 
nostri Reinhardi Varch munimine communimus. Huius rei testes sunt 
frater Heinricus de Lebenstede* pater noster, Reinhardus Varch soro- 
rius noster, Albertus de Arnisbere avunculus noster et ali quam 
plures. Acta sunt hec anno domini M^ CC? LXVI®. 


* lutintal D_ " Wenn man nicht annehmen will, dass der Schreiber der 
Urkunde aus der Konstruktion gefallen ist, da der Koniunktion cum kein Nach- 
satz entspricht, so dürfte ut, das auch durch das folgende poterit verdächtig wird, 
oder sed als durch Versehen eingefügt su betrachten sein. " libenstede D - 


1266. Mürz 11. Pforte. 189. 


Hermann und Otto Grafen von Orlamünde verleihen dem | Kloster 
Pforte innerhalb ihres Gebieles Freiheit von Abgaben für die Flóssera 
auf der. Saale. 


Hdschr.: D 50° (tt. Detheloneo). 7 311. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 137. Vgl. v. Reitzenstein 93a. 


H[ermannus| et O[tto] dei gratia comites de Orlamunde Christi 
fidelibus universis salutem in eo, qui est omnium vera salus. Quoniam 
religiosorum commoda et profectus pro posse et modulo nostro pro- 
movere et ampliare intendimus, noverint universi, quibus exhibitum 
fuerit presens scriptum, quod venerabiles* abbatem et conventum de 
Porta Cysterciensis ordinis absolvimus et exemimus per omném 
districtum nostrum ab omni theloneorum solutione et alia qualibet 
exactione, que in Sala per varia loca nostri distrietus a quibuslibet 
solent dari, volentes eosdem per eius modi" loca cum arborum iun- 
eturis sibi attinentibus, que wloz* vulgariter appellantur, sive eas eme- 
rint sive ab aliis sibi date fuerint sive etiam in suo nemore succi- 
derint, ab huius modi prestationibus transire liberos etimmunes. Testes 
huius rei sunt Gotscalcus plebanus in Orlamunde, Theodericus burgravius 
de Aldenberge, Ludewicus de Blankenhain, Ludewicus de Lapide, 
Lutolfus de Echylburnen, Theodericus Zane, Witto scultetus, Theode- 
ricus Vlans et frater suus Guntherus, Ludewicus de Rinstete, Her- 
mannus de Valua et frater eius Otto et alii plures. In huius etiam rei 
certitudinem pleniorem presentem litteram sigillorum nostrorum appen- 
sionibus eisdem porreximus communitam. Acta sunt hec in Porta 
anno incarnationis dominice M9?CC9?LX^?VI*, V* idus Marcii, in- 
dictione nona. 


2 venerabilem 7  " huiusmodi 7 : vloz T 











Nr. 189—190. 1266. 208 


1206. April 3. 190. 


Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet den zwischen Eberher 
wn Salsa und dem Kloster Pforte geschlossenen Vergleich (.Nr. 173) 
und zugleich eine weitere Vereinbarung, betreffend einen Damm und 
andere sum Schule gegen die Unstrut getroffene Massregeln. 


Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19.57). Sp. Grosses Retter- 
siegel des Landgrafen an rother, gelber und grüner seidener Schnur. 
Dresden H. St. A. Nr.674. — D 40 (tit.Ver). 

Eine zweite Ausfertigung der Urk. vom 4. Nov. 1266 s. unter. Nr. 193. 


Druck: Deuisch: Wolff II, 132. Vgl. Regesten des Geschlechts Salza (Leip- 
gig 1853) 80. 


Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pa- 
latinus. Universis Christi fidelibus. Salutem in eo, qui est omnium 
vera salus. Noverint universi, ad quorum noticiam pervenerit presens 
sriptum, quod, cum Eberherus de Salza nomine suo et fratrum suorum 
Heinrici, Bertoldi, Theoderici et Eckehardi et sororis sue Iutte venera- 
bilibus dominis, abbati et conventui de Porta, super piscaria in fluvio 
Ynstrote iuxta Ver et salicto adiacente in veteri alveo eiusdem fluvii 
et duobus pratis sitis in pago Stusfordensi, quorum unum in se tria, 
.aterum quindecim iugera continet debite quantitatis, que aliquantis 
annis abbas et conventus predicti possederant pacifice et quiete, in- 
pedimentum prestitisset, sicut et progenitores sui, scilicet. Eberherus 
avus suus et Eckehardus pater eius ante eum fecerant, et ipsi prefatos 
progenitores ipsius pluries coram iudicio proinde convenissent, post- 
modum vero et ipsi Eberhero coram venerabilibus viris, domino Hein- 
rico decano Cycensi et Hermanno priore Puzoviensi, iudicibus à sede 
apostolica delegatis, movissent aliquandiu questionem, tandem discretorum 
virorum consilio mediante inter utramque partem facta fuit amicabilis 
conpositio in hunc modum, quod secundum ordinationem arbitrorum, 
videlicet Theoderici de Vigbeche, Gysilheri de Tullestete militum, fratris 
Heinrici de Liebenstete et fratris Heinrici magistri in Ver conversorum 
de Porta, Lutolfi de Stuternheim, Heinrici de Gruningen, Theoderici 
Meiz de Wizense, Heinrici Shalun de Ballinhusen militum et Iohannis 
de Spret magistri forensis in Wizense, abbas et conventus ante dicti 
Eberhero et coheredibus suis omnibus supra dictis persolverunt inte- 
graliter decem marcas argenti et memoratos progenitores ipsius re- 
ceperunt in consortium fraternitatis ipsorum, indulgentes eisdem, quic- 
quid contra ecclesiam Portensem quomodolibet deliquissent, et Eber- 
herus et coheredes sui prelibati dederunt abbati et conventui prefatis 
suum beneplacitum et consensum, ut predictam piscariam sub istis 
terminis, scilicet a molendino in Hantshusleiben usque ad locum 
veteris molendini infra Ver constituti una cum salicto et pratis supra 
dietis cum quibuslibet utilitatibus nunc in eis apparentibus vel in 
evum* emersuris teneant et quiete possideant in eternum, renuntiantes 


204 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


omni iuri et etiam actioni, si qua in bonis predictis ipsis possent con- 
petere quoquo modo. Ceterum etiam secundum ordinationem et diffi- 
nitionem nobilium virorum, comitis Friderici de Byvchlingen senioris, 
Theoderici de Vigbeche, Theoderici Lewinhovbt, Friderici de Kyndehusen, 
et ministerialium, Berthogi dapiferi de Slatheim®, Bertoldi vicedomni 
de Apolde, Gysilheri et Hermanni Strantz fratrum de Tullestete, Ru- 
dolfi de Varila et Alberti de Arnsberg, super causa, que inter abbatem 
et conventum sepe dictos ex una et Eberherum et coheredes suos supra 
dictos ex parte altera vertebatur, utreque hinc inde partes taliter con- 
senserunt, videlicet quod retentaculum aque infra Ver situm secus 
aquam memoratam, pro quo invicem discordabant, si quando vetustate 
collapsum vel vi fluminis dissollutum vel quoquo modo destructum 
fuerit, in latitudine, altitudine et longitudine taliter debet reparari, 
sicuti ante annos triginta et amplius est constructum, et quelibet pars 
in litore suo salices vel, quid utile sibi fore iudicaverit, pro velle suo 
plantabit, excepto quod neque lapidibus vel fimo seu salicum in aquam 
suspensione in preiudicium alterius neutra pars alteram occupabit. 
Huius rei testes sunt conpositores amicabiles supra scripti, preterea 
Heinrieus pincerna de Apolde, Kunemundus de Mila, Heinricus de 
Sumeringen magister forensis in Wizense, Nenzemannus milites, Hein- 
ricus Hako, Bertoldus Calws de Gebese, Eckehardus de Gebese, Her- 
bordus de Hantshusleiben, Hartungus.de Stusforde et alii quam plures. 
In huius etiam rei firmitatem et certitudinem ampliorem et memoriam 
sempiternam presens instrumentum conmuniri iussimus sigillo nostro 
et nobilium et ministerialium subscriptorum et abbatis de Porta, comitis 
Friderici de Bychlingen senioris, Theoderici de Vigbeche, Lewinhoubt, 
Bertoldi vicedomni de Apolde, Lutolfi de Stuternheim et Eberheri de 
Salza. Acta sunt hec anno inearnationis dominice M^ CC? LX ? VI^, II® 
nonas Aprilis, indictione nona. 


» ewn — P "de slatheim "dapiferi 


Anm. Die Urkunde ist in der obigen Fassung nicht perfekt ge- 
worden. Allerdings trägt sie das Siegel des Landgrafen und swar ganz 
weit vorn, so dass auch hieraus die Absicht noch andere Siegel 
anzuhängen erhellt, doch ist es dagu nicht gekommen, wie sich auch 
kein weiterer Siegeleinschnitt finde. Dasu besitzen wir eine sweite 
Ausfertigung vom 4. Nov. 1266 (Nr.193), die ausser meist un- 
erheblichen Aenderungen des Ausdrucks, der Zeugenreihe u. dgl. in 
einem sachlichen Punkte (Wiese von 12 Morgen statt 15) und 
durch einige Bestimmungen gegen Ende der Urkunde von der ersten 
Ausfertigung sich unterscheidet. 


— — —M — —— À 


Nr. 190—192. 1266, 205 


1266. April 19. Sittiehenbaeh. 191. 


Ruprecht Ergbischof von Magdeburg ertheill denen, welche zum Bau 
des Klosters [der Kirche] bei [in] Pforte Almosen geben, vierzigtägigen 
Ablass. 


. Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. — Leipzig, Univ.- Bibl. — D 137 (tik. 
Indulgencie). 

Drucke: Pertuch I, 267. Bertuch- Schamel I, 166 u. 177. Mencke I, 777. 

Corssen 286. Vgl. Schóttgen 112. Wolff 11, 138. v. Mülverstedt II, Nr. 1667. 


Ropertus dei gracia sancte Magd[eburgensis] ecelesie archiepiscopus. 
Universis Christi fidelibus, ad quos hee littere pervenerint, salutem in 
omnium salvatore. Cum speciale thurificium* sit domino ex devocione 
mentis elemosinarum largicio, quibus expiantur peccata et sanctorum 
patrocinia vicinantur®, super omnium glorificatorum suffragiis meritum 
gloriose virginis preminenter eminet, que prepotens aput filium sine metu 
repulse cuiuslibet reconciliacionis auxilium resipiscenti faciliter impetrat 
peccatori, que, quanto prestancie maioris est et gracie, tanto ampliori- 
bus placanda est non immerito holocaustis. Ad cuius veneracionem 
continuam devocionem vestram salubriter invitantes rogamus, monemus 
et in domino exhortamur in vestrorum remissionem peccaminum, in- 
iungentes, quatenus ob reverenciam et honorem virginum virginis, dei 
matris, que se templum domino exhibuit, sacrarium spiritus sancti 
fuit, ad structuram monasterii Cisterciensis ordinis aput Portam in 
honorem ipsius porte celi laudabiliter inchoati de bonis a deo vobis 
collatis pias elemosinas et grata karitatis subsidia erogetis, ut per hec 
bona et alia, que domino inspirante feceritis, opitulacione tam precelse 
virginis videre mereamini in celestibus celsitudinem filii pre filiis 
hominum speciosi. Nos eciam de omnipotentis dei misericordia confisi 
omnibus vere confessis et corde contritis, qui structure superius me- 
morate manum in karitate porrexerint adiutricem, quadraginta dies 
indulgencie de iniunctis sibi penitenciis misericorditer relaxamus. 
Datum in Sichem anno domini M^CC^?LX* VI, XIII kalendas Maii, pon- 
tifieatus nostri anno sexto. 


? thurificum ° wcınatur Or. viciantur D invitantur Pert. inviantur Berí.- 
Scham, I, 166 inclinantur Menck., Bert.-Scham. I, 177 vindicantur Corss. 


1266. Oktober 6. Eckartsberga. 192. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation der bis- 
herigen Inhaber dem Kloster Pforte 6 Aecker in Auerstedi zu, die 
der Laienbruder Merboto gekauft hat. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. abgefallen. 
Leipzig, Rathsbibliothek, — D 30 (aus dem Anfang des 14. Jahrh.) u. 
106^ (aus dem 15, Jahrh,). T 180b. — Von einem zweiten, nicht mehr 


206 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


rorhandenen Original, das jedoch keine wesentlichen Abweichungen 
enthalten hat, ist genommen D 28 (tit, Gernstete) u. T 228”. 

Drucke: Schöttgen, Analecta 11 w.,‚Opusc. min. 264. Deutsch: Wolff 1I, 129. 
Vgl. Naumann, Catal. libr. ms. bibl. senat. Lips. 237. v. Schönberg 156 
(mit falschem Datum). 


| In nomine domini. Amen. ; Nos Albertus dei gratia Thuringie 
lantgravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in 
perpetuum. Quoniam omnium habere memoriam divinitatis est potius 
quam humanitatis, conscribi fecimus* ea, que a nobis rationabiliter 
aguntur, ne oblivioni tradantur. Notum igitur sit omnibus hoe scriptum 
visuris, quod nos contulimus et appropriavimus ecclesie Portensi sex 
agros debite quantitatis sitos in pago ville" Owerstedensium, quos 
frater Merboto conversus de Porta comparaverat pro certa pecunia a 
Rudolfo et Henrico fratribus de Owerstete et filiis eorundem, Rudoifo 
seilicet et Ludewico, qui agros predictos a nobis tenebant et eosdem 
in manus nostras resignantes nos rogabant, ut ipsos prefate ecclesie 
traderemus. Ne igitur super premissis in posterum dubitatio aliquatenus 
oriatur et ut emptio prelibata et nostra donatio firma et inconvulsa 
perpetuo perseveret, presentem paginam sepe dicte ecclesie porreximus 
nostri sigilli appensione munitam et* testibus ydoneis subnotatis: comes 
Hermannus de Mansvelt, Berengerus de Bresnitz, Henricus marscalcus 
de Ekkehardesberg, Ludewicus de Husen, Hermannus de Eversberch!, 
Henricus de Shonenberg milites et'alii quam plures* Acta sunt hec 
Ekkehardesberg anno domini M?CC?^LX*"VI, in octava Mychahelis. 
Renuntiaverunt etiam supra dieti R. et H. fratres et ipsorum filii et 
uxores! coram ecelesia in Owerstete agris premissis et omni iuri, quod 
ipsis in eisdem competebat, assignantes et transferentes agros eosdem 
cum omni iure et utilitate in manus fratrum de Porta in presentia 
eorum, quorum hee sunt nomina: Henricus Rufus miles et fili sui 
Conradus et Achilles et Herwicus, Henricus Vbelakker, Hildeboldus et 
reliqui rustici de Owerstete, quibus dedit pro recognitione eius modi 
gestorum urnam cervisie frater Merboto supra dictus. 

? facimus D28. T'228*.. * ville fehlt D 28, T 298". — * et fehlt D 38, über- 
geschrieben T 228". 1 EversDerch Or. * fide digni hinzugefügt D 28, T 2238”. 
f uxores et filii D 28. 7'228*. 


1266. Naeh November 4. 193. 


Abt Albero und der Konvent des Klosters Pforte einerseits und 
Eberher von Salsa andrerseits verpflichten sich auf die zwischen ihnen 
geschlossenen und vom Landgrafen Albrecht bekundeten Vergleiche. 
Vgl. Nr.190 nebst Anm. 


Hdschr.: T 149". D 70? (tit. Vehre) aus dem 15. Jahrh. — Ausserdem 
ist die eingefügte Urk. v. 4, Nov. 1266 noch besonders erhalten: T 303. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 134. 





Nr. 193. 1266. 207 


Nos frater Albero abbas totusque conventus in Porta et Eberherus 
de Salza recognoscimus et presentibus protestamur nos ratam et in- 
conrulsam perpetuo servaturos composicionem inter nos hinc inde de 
consilio et arbitrio discretorum virorum subscriptorum diversis tempori- 
bus factam et nomine landtgravii conscriptam in hee verba: 

A. dei gratia Thuringie landtgravius et Saxonie comes palatinus. 
Universis hanc litteram inspecturis salutem in domino. Noverint uni- 
versi, ad quorum noticiam pervenerit presens seriptum, quod, cum 
Eberherus de Salza nomine suo et coheredum suorum omnium vene- 
rabilibus dominis, abbati et conventui de Porta, super piscaria in fluvio 
Vnstrote iuxta Verhe et salicto adiacente, in veteri videlicet alpheo 
eiusdem fluvii, et duobus pratis sitis in pago Stusfordensi, quorum 
unum in se tria, alterum duodecim iugera continet debite quantitatis, 
que aliquantis annis predicti domini possederant pacifice et quiete, 
impedimentum prestitisset, sicut et progenitores sui, scilicet Eberherus 
avus suus et Eckehardus pater eius ante eum fecerant, et ipsi pre- 
dietos progenitores ipsius pluries coram iudicio proinde convenissent, 
postmodum vero et ipsi Eberhero coram venerabilibus viris, domino 
Heinrico decano Cycensi et Hermanno priore Pusouiensi, iudicibus a 
sede apostolica delegatis, movissent aliquamdiu questionem, tandem 
diseretorum virorum consilio mediante inter utramque partem facta 
fuit amicabilis composicio in hune modum, quod seeundum ordina- 
cionem arbitrorum, videlicet Theoderici de Vigbeche, Giselheri de 
Thullestete militum, fratris Heinrici de Libenstete, fratris Heinrici 
magistri in Vhere conversorum de Porta, Ludolfi de Stutirnhaim, 
Heinrici de Gruningen, Theoderici Meyß de Wissensehe, Heinrici 
Schalun de Ballenhusen militum et Iohannis de Sprecht, abbas et con- 
ventus ante dicti Eberhero predicto et coheredibus suis omnibus persol- 
verunt integraliter decem marcas argenti et ipsum Eberherum et cohe- 
redes suos et supra dictos progenitores ipsius receperunt in consorcium 
fraternitatis ipsorum, indulgentes eisdem, quicquid contra ecclesiam 
Portensem quomodolibet deliquissent, et Eberherus et coheredes sui 
sepe dieti dederunt abbati et conventui prefatis suum beneplacitum et 
consensum, ut predictam piscariaın sub istis terminis, scilicet a molen- 
dino in Hantzschusleuben usque ad fossatum, quod dicitur dobende* grabe, 
infra Vhera constitutum, una cum salicto et.pratis supra dietis cum 
quibuslibet utilitatibus nunc in eis apparentibus vel in evum emersuris 
teneant et quiete possideant in eternum, renunciantes omni iuri et 
eciam actioni, si qua in bonis predictis ipsis possent competere quo- 
quo modo. Preterea secundum ordinacionem et diffinicionem nobilium 
virorum, comitis Friderici de Bichelingen senioris, Theoderici de Vig- 
beche, Theoderici Lewinheupt, Friderici de Kindehusen, et ministerialium, 
Bertogi dapiferi de Schlatheim, Lutolfi de Stuternheim, Giselheri et fratris 
su Hermanni Stranz de Tullestethe, Bertoldi vicedomini de Apolde, Rudolfi 
de Varila et Alberti de Arnsberg, super causa, que inter abbatem et 
conventum sepe dictos ex una et Eberherum et coheredes suos pre- 


e 


208 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dictos ex parte altera vertebatur, partes utreque taliter consenserunt, 
videlicet quod retentaculum aque infra Vhere situm secus aquam 
Vnstrote, pro quo invicem discordabant, si quando vetustate collapsum 
vel vi fluminis dissolutum vel quoquo modo destructum fuerit, in 
latitudine, altitudine et longitudine taliter debet reparari, sicut ante 
annos triginta et amplius est constructum, et quelibet pars in littore 
suo salices plantabit et pro velle suo littus suum firmabit, non temen cum 
Japidibus vel fimo vel salices indaginando vel in &quam dependendi gratia 
succidendo. Et pars Portensium in littore suo nihil fodiet, quod possit cedere 
in detrimentum Eberheri et communitatis Stusfurdensis. Eberherus autem et 
Stusfurdenses?, si possunt se tueri a vi fluminis fodiendo, hoc facient libere et 
absque cuiuslibet contradictione. Et quia strata communis in littore Stus- 
furdensi a vi fluminis est absumpta, Portenses dederunt Eberhero duas marcas 
argenti, quod eadem strata® perpetuo debeat? dirigi et protendi per adiacens 
pratum Eberheri sepe dieti infra lapides metales ibidem in contiguo sitos. 
lidem autem lapides ideo in utraque parte fluminis positi sunt ibidem, ut, si 
quando littus Portensium accreverit et salices in eodem fortasse succreverint 
Stusfurdensesque ex hoc viderint se gravari, Portenses a Stusfurdensibus ad- 
moniti easdem succidant salices et Stusfurdenses deponant terram usque ad 
vieinitatem lapidis iuxta siti, ita tamen, quod idem lapis pre vi fluminis possit 
stare. Huius rei testes sunt compositores amicabiles supra scripti, in- 
super et Cunemundus de Mila, Heinricus pincerna de Apolde, Heinricus 
magister forensis in Wissensehe, Nenzemannus milites, Heinricus Hacko, 
'l'heodericus Calvus? de Gebese, frater suus Bertoldus, Eckehardus de Gebese. 
Herbordus de Hantzsehusleuben, Harthungus de Stusforde et alii quam 
plures. In huius rei certitudinem pleniorem et memoriam sempiternam 
presens instrumentum communiri iussimus sigillo nostro et sigillis 
eorum, quorum momina sunt subscripta, Friderici comitis de Bichlingen 
senioris, Theoderiei de Vigebech, Lewinheupt, Lutolfi de Stuternheim, 
Bertoldi vicedomini de Apolde, Eberheri de Salza et abbatis de Porta. Acta 
sunt hec anno domini M? CC? LXVI, II nonas Novembris. 

Ut igitur hec nostra recognicio et protestacio robur obtineat firmi- 
tatis, presentem paginam abinde conscriptam sigillorum nostrorum 
appensionibus iussimus roborari ac eandem domino Friderico de Kinde- 
husen et domino Giselero de Tullestete militibus supra dictis porrexi- 
mus reservandam. Acta anno domini prelibato 


* tobende DT'303* b Eberherus autem et Stusfurdenses fehlt T 303° 
* communis — strata fehlt T 303" 4 debet T' 303" e Calus T 750* 
calwe 7'304. 


Anm. Durch Petit- Druck. sind die erheblicheren Abweichungen 
von der ersten Ausfertigung (Nr. 190) kenntlich gemacht. 


Nr. 194—195. 1266 —1207. 209 


1266. Dezember 6. Magdeburg. 194. 


Hermann Bischof von Cammin ertheili Ablass allen, die zum Bau 
der Margareten- Kapelle im Kloster Pforte beitragen oder dieselbe am 
Tage ihrer Einweihung oder deren Jahrestagen besuchen. 


Hdschr.: D 136" (tit. Indulgencie). 

Drucke: Pertuch I, 279. Bertuch-Schumel I, 174. Corssen 296. Primers 
Cod. dipl. Pom. 11, 169. Deutsch: Wolff II, 139. Vgl. Schóttgen 113 
v. Mülverstedt II, Nr. 1680. 


Universis Christi fidelibus, ad quos presens seriptum pervenerit 
Her[mannus] dei gracia Caminensis episcopus cum oracionibus salutem 
in domino Ihesu Christo. Quoniam, ut ait apostolus, omnes stabimus 
ante tribunal Christi recepturi, prout in corpore gessimus, sive bonum 
sive malum,. oportet nos diem messionis extreme* misericordie operi- 
bus prevenire ac eternorum intuitu seminare in terris, quod reddente 
domino cum multiplicato fructu recolligere valeamus in celo, firmam 
spem fiduciamque tenentes, quoniam, qui parce seminat, parce et metet, 
et qui seminat in benediecionibus, de benediccionibus et metet vitam 
eternam. Cum igitur dilecti in Christo abbas et conventus de Porta 
cappellam in honore sancte Margarete construant opere sumptuoso, ad 
cuius consummacionem?* proprie non suppetunt facultates, universitatem 
vestram rogamus et hortamur in domino Iesu Christo, quatenus de 
bonis vobis a deo collatis grata inpendatis eisdem subsidia caritatis. 
Nos enim de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli 
apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et con- 
fessis, qui ad opus tam pium manum porrexerint adiutricem, vel qui 
ad eiusdem cappelle dedicacionem seu anniversarios dedicacionis ac- 
cesserint, XL dies et I karenam de iniuncta sibi penitencia misericor- 
diter relaxamus. Datum Magdeburgi anno domini MCCLXVI, VIII idus 
Decembris. 


2 exme D eximie Corssen — " consuacom D consummationem Pert.u. Bert. Sch. 
eonservacionem Üorssen 


1267. April 4. 195. 


Bertold Graf von Rabenswald bekundet, dass Dietrich von Berka (? ) 
seinen Ansprüchen auf ein Weidicht zu Brembach, die er gegen das 
Kloster Pforte geltend gemacht, entsagt habe. 


Häschr.: D 47® (tit. Brantbach). 
Druck: Bóhme, Todtheilung 57. Deutsch: Wolff II, 141. 


Nos Bertoldus dei gratia comes de Rabenswalt recognoscimus uni- 
versis presens scriptum inspecturis, quod Theodericus de Monte,! qui 
longo tempore ecclesiam Portensem in quodam salicto sito in Brant- 
bach apud pratum eiusdem ecclesie impedierat, in quo se dixerat* ius 

Geschiehtsq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 14 


210 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


habere, iuri, quod non habuit, ut evidenter multis notorium fuit, re- 
nunciavit et omnimodis composuit coram nobis ad manus fratris Ottonis 
Bawari magistri curie in Hechendorf et fratris Wernheri adiutoris 
cellerarii, cui ex parte prefate Portensis ecclesie negocium est com- 
missum. Huius testes sunt Cunradus de Wilenrode, Karolus de Rein- 
hartisdorf, Bertohus de Gehouen, Theodericus de Hart, Ortwinus de 
Gutenshusen* milites, Albertus advocatus, Heidenricus notarius. Igitur 
ut hoc factum omnibus notorium perpetuo perseveret, presentem litteram 
dedimus sigillo fratris nostri Alberti, quia proprio caruimus, insignitam. 
Datum anno domini M? CC? LX* VII®, in die Ambrosii episcopi. 

^ "dixerat'se — ^ guntenshusen 

1 Vermuthlich ein Graf von Berka. Wenigstens ist in dieser Familie der Name 
Dietrich gewöhnlich. Vgl. Rein, Thur.sacr. I, 84, 4.43, 


1267. Mai 4. . 196. 
Albert, Friedrich und Bertold Grafen von Rabenswald eignen dem 
Kloster Pforte gewisse Aecker in Hechendorf, die ihm streitig gemacht 
sind (vgl. Nr. 110), von neuem zu und übergeben ihm ausserdem ein 
Weidicht sowie die Fischerei in der Unstrut bei Hechendorf, wogegen 
Abt und Konvent von Pforte ihmen den Schaden verzeihen, den sie 
dem Kloster eugefügt haben. 


Hdschr.: D 10" (tit, Hechendorp). T 236. 
Druck: Böhme, Todtheilung 55. Deutsch: Wolff II, 139. 


Nos Albertus, Fridericus et Bertoldus fratres comites de Ravens- 
walt tenore presentium recognoscimus et fideliter protestamur, quod 
nos monitis et adhortationibus fratris Ottonis magistri curie in Hechen- 
dorp inducti piaque moti devotione unanimi consensu contulimus 
ecclesie Portensi pro remedio animarum nostrarum et omnium pro- 
genitorum nostrorum proprietatem agrorum illorum, qui ghern* vulga- 
riter appellantur, siti in pago Hechendorp*, quique olim per fratres 
dicte curie a Cunrado dicto Burnhero* pro aliorum agrorum concambio 
fuerant commutati, in quibus tamen Cunradus filius predicti Cunradi 
inpeticionem quandam sibi lieet indebite vendicabat?*, que coram nobis 
proborum virorum mediante consilio est amicabiliter complanata, ita 
quod prefatus Cunradus et filius suus Heinrieus inpeticioni et iuri, 
quod in* agris prelibatis habere se dicebant, licet in eis nullum ius 
haberent, penitus renunciarent. Dedimus etiam prenotate ecclesie cum 
suo fundo salietum, quod comitis dieitur, iure proprietario perpetuo 
possidendum. Insuper et piscariam in fluvio Vnstrut in longum et 
latum dedimus fratribus in Hechendorp, sicut fratres in Ostfortef habent 
et antiquitus habuerunt. Horum omnium factorum testes sunt Her- 
mannus de Beunendorp, Tylo de Reveningen, Guntherus de Hesler, 
Berthogus de Gehouen, Herbordus de Alkosleiben, Albertus advocatus 
noster et plures alii fide digni. Ut igitur cunctis in evum temporibus 
hec omnia firma et stabilia perseverent, presentem paginam sigillo 





Nr.196—198. 1267—1268. 911 


nostro iussimus communiri, sigillo uno contenti, singula non habentes. 
Nos vero frater Albero abbas totusque conventus in Porta comitum 
supra dictorum affectum et devocionem piam cirea nos in huius modi 
attendentes, dampnum, quod ab ipsis anno iam elapso pertulimus, 
videlicet XXIIII marearum argenti et octo equorum, pro speciali dile- 
etione ipsis coram deo pure et simpliciter imdulgemus, propter quod et 
presenti scripto sigilli nostri caracterem iussimus adhiberi. Datum 
anno domini M? CC* LX* VII*, IIII? nonas Maii, indictione X*. 

! Gen Ghern D ^ Hekendorphen T — * burhero D — ? uendicabant D 
vin fett D — ! Otsforde T 


1267. Oktober 3. Grimma. 197. 
Der päpstliche Legat Gwido, Kardinal- Priester. vom Titel. des 
h. Laurentius in Lucina, ertheilt denen, welche die Kirche su Pforte 
an den Bettagen besuchen, Ablass. 
Häschr.: D 135 (tit. Indulgencie). 
Drucke: Pertuch I, 277. Bertuch-Schamel I, 173. Corssen 294 (mit dem 
Jahre 1268). Deutsch: Wolff II, 155. Vgl. Schöttgen 116. 


Frater Gwido, miseracione divina tituli sancti Laurencii in Lucina 
presbiter cardinalis, apostolice sedis legatus, religiosis viris, abbati et 
eonventui monasterii Portensis Cisterciensis ordinis, Nuenborgensis 
diocesis, salutem in domino. Loca sanctorum omnium pia et prompta 
devocione sunt a Christi fidelibus veneranda, ut, dum dei honoramus 
amicos, ipsi nos amicabiles deo reddant, et illorum nobis vendicantes 
quodam modo patrocinium, quod merita nostra non obtinent, eorum 
valeamus intercessionibus obtinere. Cupientes igitur, ut ecclesia vestra 
congruis honoribus frequentetur, omnibus Christi fidelibus vere peni- 
tentibus et confessis, qui ecclesiam vestram in diebus rogacionum cum 
devocione ac reverencia visitaverint, eonfisi de misericordia dei et 
auetoritate nobis a domino papa concessa XL dies de iniuncta ipsis 
penitencia misericorditer in domino relaxamus. Datum Grymme v 
nonas Octobris, pontificatus domini Clementis pape IIII" anno tercio. 


1268. Pforte. 198. 
Albero Abt und der Konvent des Klosters Pforte bestätigen eine 
von dem Siechmeister Gottfried und dem Moritsklosier in Naumburg 
vereinbarte Austauschung von Ländereien im Saalihale bei Tausch- 
wils und auf den Sualbergen. 

Häschr.: Or. Perg. Sp. beschädigt. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. S. 766, 

Nr. 27. 
Ungedruckt. 
Nos frater Albero abbas, Sibertus prior totusque conventus in 
14* 


212 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Porta recognoscimus et tenore presentium fideliter protestamur de 
nostro processisse beneplacito et voluntate concambium, quod fecit 
frater Godefridus infirmarius domus nostre cum venerabili dominw, 
Theoderico preposito sancti Mauritii in Nuenburg, dando eidem agrum 
et partem agri situm in valle infra Tuswitz versus Rozbrach (sic) pro 
agro et parte agri in monte, adiacentibus desuper vinee, que Berchte 
vulgariter appellatur. Ne igitur processus premissi concambii possit in 
posterum aliqualiter infirmari, presentem paginam de rati abicione et 
consensu nostro asscribi iussimus et sigilli nostri munimine communiri. 
Datum in Porta anno domini M°UC°LXVIN. Testes sunt Sibertus prior, 
Iohannes cellerarius, Godefridus infirmarius, Heinricus magister con- 
versorum, Wenemarus portarius et alii quam plures monachi domus 
nostre, Theodericus prepositus, Gernodus de Molewe, Sifridus custos 
et alii plures in Nuenburg domini de sancto Mauritio. 


1268. Mai 12. Breslau. 199. 


Thomas Bischof von Breslau ertheilt Ablass allen, welche die Kirche 
des Klosters Pforte am Tage und Jahrestage ihrer Einweihung be- 
suchen oder für dieselbe Almosen spenden. 


Häschr.: D 137 (tit. Indulgencie). 


Drucke: Pertuch I, 274. Bertuch-Schamel I, 171. Corssen 287, Deutsch: 
Wolff II, 152. Vgl. Schöttgen 116. 


Thomas dei gracia Vratislaviensis episcopus universis, ad quos 
presens scriptum pervenerit, salutem cum sincera in domino caritate. 
Cum monasterium ad honorem dei per fratres Cisterciensis ordinis in 
Porta constructum et sumptuoso opere preparatun in festo beati Egidii 
nunc proximo debeat dedicari, nos accedente consensu et ratihabicione 
venerabilis patris Nuenborgensis episcopi saluti animarum et devocioni 
populorum intendentes universis Christi fidelibus ad dedicacionem pre- 
libatam et ad huius dedicacionis anniversarium devote convenientibus 
"vel elemosinas suas pro auxilio dicti monasterii porrigentibus vel 
mittentibus, confisi de omnipotentis dei misericordia, XL dies indul- 


gencie misericorditer inpertimur. Datum WVratislavie anno domini 
MCCLXVIII, III® idus Maii. 


1268. Mai 29. Prag. 200. 


Johannes Bischof von Prag ertheilt Ablass allen, welche die Kirche 
des Klosters Pforte am Tage und an den Jahrestagen ihrer Ein- 
weihung wie auch an den Festen der Jungfrau Maria besuchen. 

Hdschr.: D 137 (tst. Indulgencie). 
Drucke: Corssen 287. Deutsch: Wolff I1, 153. 





Nr. 199 -201. 1268. 218 


Iohannes dei gracia Pragensis episcopus universis Christi fidelibus, ad 
quorum noticiam pervenerit presens scriptum. Loca sanctorum omnium* 
pia et prompta devocione sunt a Christi fidelibus veneranda, ut, dum 
dei honoramus amicos, ipsi nos amicabiles deo reddant, et illorum 
nobis vendicantes quodam modo patrocinium, quod merita nostra non 
obtinent, eorum valeamus intercessionibus obtinere. Cupientes igitur, 
ut ecclesia sancte Marie virginis gloriose monasterii de Porta congruis 
honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad 
eandem ecclesiam in die, quo dedicabitur, et in quolibet die anni- 
versario dedicacionis ipsius in perpetuum nec non in festivitatibus 
predicte virginis gloriose, annuncciacionis videlicet, assumpcionis, nati- 
vitatis et purificacionis, causa devocionis accesserint annuatim, annum 
et XL dies de iniuncta sibi penitencia misericorditer relaxamus proviso, 
quod venerabilis pater. dominus Nuemborgensis episcopus, hoc ratum 
habere dignetur et gratum". Datum Prage anno domini [M]CCLXVIII, 
lli] kalendas Iunii. 


* Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut aupra auf die Urkunde des 
Kardinals Guido von 1267. Okt. 3. — " ratam D rectum Corssen 


1268. Juni 2. Brandenburg. 201. 


Heinrich Bischof von Brandenburg ertheili Ablass allen, welche die 
Kirche su Pforte an den Marienfesten, am Tage und an dem Jahres- 
tage ihrer Einweihung besuchen und zum Bau derselben Gaben 
spenden. 

Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Univ.-Bibl. 
Drucke: Mencke I, 777. Bertuch-Schamel I, 178. Gercken, Stiftshistorie 


von Brandenburg 475. Riedel, Cod.dipl. Brand. I, VIII, 168. Corssen 288. 
Deutsch: Wolff II, 154. Vgl. Schöttgen 116. 


Heinricus dei gratia Brand[eburgensis] ecclesie episcopus universis 
Christi fidelibus presens scriptum visuris in salutis auctore salutem. 
Cum opus pietatis valet ad omnia, habens in se repromissionem vite 
presentis, que nunc est, secundum apostolum et future, inde est, quod 
universitati vestre notum esse volumus, quod nos ecclesiam beate ac 
gloriose virginis Marie in Porta pietatis oculis intuentes omnibus, qui 
in festivitatibus domine nostre et in dedicatione ac anniversario ipsius 
ecclesie dedicationis die cum devotione venerint ad eandem et obla- 
tiones suas ibidem ad structuram obtulerint, de misericordia Ihesu 
Christi loci dvocesani consensu accedente quadraginta dies et unam 
karrenam de iniuncta® sibi super contritis et confessis penitentia 
misericorditer indulgemus hac nostra indulgentia usque ad consum- 
mationem ipsius monasterii duratura. Datum Brandeburg anno domini 
M*CC* LXVIII, quarto nonas Iunii, pontificatus nostri anno V*. 


* jniunta 


214 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1268. Juni 26. Mainz. 202. 


Werner Ergbischof von Mainz gewährt Ablass allen, welche die 
Kirche des Klosters Pforte am Tage und Jahrestage ihrer Einweihung 
besuchen. 

Hdschr.: D 137 (tit. Indulgencie). 
Drucke: Corssen 288. Deutsch: Wolff II, 153. Vgl. Böhmer- Will II, 
XXXVI, Nr. 303. 


Wiernerus] dei gracia sancte Maguntine sedis archiepiscopus, sacri 
inperii per Germaniam archicancellarius, dilectis in Christo abbati et 
conventui de Porta salutem et in domino dileccionem. Cupientes quos- 
libet in Christo fideles ad bona opera provocare premio speciali, omni- 
bus vere penitentibus et confessis, qui ad dedicacionem vestri mona- 
sterii cum devocione accesserint vel ad eius anniversarium annuatim 
divine propiciacionis graciam petituri, XL dies de iniuncta sibi peni- 
tencia misericorditer relaxamus, dummodo consensus diocesani accedat. 
Datum Maguncie anno domini MCCLXVII, VI kalendas Iulii. 


1268. Juli 11. Bamberg. 203. 


Bertold Bischof von Bamberg gewährt aus Veranlassung der be- 
vorstehenden Einweihung der Kirche su Pforte Ablass allen, welche 
dieselbe an dem Jahrestage der Einweihung besuchen. 

Häschr.: D 137* (tit. Indulgencie). 


Drucke: Pertuch 1, 273. Bertuch-Schamel I, 170. Corssen 289. Deutsch: 
Wolff II, 154. Vogl. Schöttgen 116. 


Bertoldus dei gracia Babinburgensis episcopus omnibus Christi 
fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, salutem in domino. 
Quoniam, ut ait apostolus, omnes stabimus ante tribunal* Christi rece- 
pturi, prout in corpore gessimus, sive bonum sive malum, oportet nos 
diem messionis extreme misericordie operibus prevenire ac eternorum 


intuitu seminare in terris, quod reddente domino cum multiplicato 


fructu recolligere valeamus in celo, firmam spem fiduciamque tenentes, 
quoniam, qui parce seminat, parce et metet, et qui seminat in bene- 
diecionibus, de benediccionibus et metet vitam eternam. Cum igitur, 
sicut^ accepimus, monasterium in Porta debeat dedicari, omnibus vere 
penitentibus et confessis, qui causa devocionis in anniversario ipsius 
monasteri ad dietum monasterium accesserint, XL dies venialium 
peccatorum, si consensus diocesani accesserit, de iniuncta sibi penitencia 
misericorditer relaxamus. Datum Bobinberg anno domini MCCLX VIII, 
V idus Iulii. 

* Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut supra 1. auf die Urkunde 
des Bischofs von Cammin von 1266. De2.6. — " sicud 

















Nr. 202—205. 1268. 215 


1268. Juli 12. 204. 


Johannes Kustos und das Stift zu Sulza genehmigen den Verkauf - 
von anderthalb Hufen in Damsla! an das Kloster Pforte gegen dessen 
Verpflichtung zur Zahlung des jährlichen Zinses. 


Häschr.: D 29° (tii. Gernstete). T 225^. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 141.- 


Nos Iohannes custos totumque capitulum in Sulze recognoscimus 
et tenore presentium protestamur nostri esse beneplaciti et voluntatis, 
quod ecclesia Portensis Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, 
emit sive comparavit quedam bona sita in pago ville, que Damsla! 
antiquitus dicebatur, iure proprietario perpetuo possidenda, unum vide- 
licet mansum ab Helwico in* Sulze et dimidium mansum a Cunrado 
Gepe de Owerstete, quos de nostra ecclesia, de manu videlicet nostri 
custodis, iure proprietario tenuerunt, maxime quia ecclesia Portensis 
ad solutionem annui census, IX videlicet? solidorum Sulzensis monete, 
sex pullorum et mensurarum modiorum* frumenti sex, se nobis suis 
litteris obligavit, quem censum custos nostre ecclesie a bonis predictis 
annuo recipiet, prout recipere consuevit annis singulis ab antiquo. 
Cum igitur emptionem prefatam ratificandam duxerimus et appro- 
bandam, ne sepe dicta ecclesia super huius modi in posterum aliquate- 
nus molestetur, eidem presentem paginam porreximus sigillo nostri 
capituli communitam. Acta sunt hec anno domini M? CC?LX* VIII*, 
in vigilia beate Margarete. Testes huius rei sunt Cunradus de Nuen- 
burg, Hellembertus, Burchardus de Burnis, Theodericus fratres ecclesie 
nostre, Mathyas plebanus de Rugehusen, Ekehardus miles de Sulze, 
Cunradus Thaian, Dythmarus Longus et alii quam plures. 


^ de T. P scilicet 7 ^ modicarum 7 


I Wüstung sö. Eckartsberga bei Gernstedt. Aus dem auch in andern Urkunden 
gebrauchten Ausdrucke que Damsla antiquitus dicebatur, woneben es jedoch unter 
der nächsten Nr. heisst que Damsla dicitur, ist zu schliessen, dass bereits damals 
der Ort eingegangen war. Vgl. Lepsius in Neue Mitth. d. Thür.-Sächs. Vereins I, 1, 34. 





1268. 205. 


Ditmar Abt von Walkenried und Albero Abt von Pforte bestimmen 
die Verwendung des Einkommens der Besitzungen in Damsla theils 
zur Unterhaltung gewisser Lichter, namentlich auf dem Kirchhofe, 
theils zur Ausbesserung des Kirchengeräthes und des geistlichen 
Ornates. 

Häschr.: D 29" (tit. Gernstete). 


Drucke: Corssen 299. Deutsch: Wolff II, 142. Vgl. Pertuch I, 112. 
Bertuch- Schamel I, 72. 


Nos frater Dythmarus de Walk[enride] et nos frater Albero de 


216 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Porta dieti abbates ordinamus et constituimus, ut omnis fructus et 
. proventus bonorum in villa, que Damsla dicitur, sitorum, que frater 
Iohannes de Kothene conversus de Porta comparavit, custodi Portensi 
cedat et dirivetur perpetuo. ut ox eo procuret lumen de sepo nocturno 
tempore arsurum in cymiterio Portensi in loco, quo dominus abbas 
melius expedire iudicaverit,! insuper et candelam ceream ad quod- 
libet* altare in Porta arsuram tantum ad missas, sic ut. ubi hactenus 
una candela habita est, due deinceps habeantur, nec non et aliud 
lumen, item de sepo etiamque tempore nocturno arsurum in monasterio 
Portensi. De residuo autem proventuum predictorum custos, qui pro 
tempore fuerit, vasa sacra et sacras vestes studeat emendare, maxime 
cum bona predicta ex elemosinis ad hoc ipsum collatis a fidelibus sint 
comparata. Ne igitur premissa valeant in posterum ab aliquibus 
immutari, presentem paginam exinde conscriptam sigillorum nostrorum 
appensionibus iussimus communiri. Acta sunt hec anno domini 
M* CC? LX* VIII*, tempore visitationis Portensis. 


* quolibet 

1 Mit Recht beziehen Lange, Vermischte Schriften und Reden (Leipzig 1832) 
199 und Corssen 266 dies auf die im frühgothischen Stil erbaute, noch jetz er- 
haltene soyen. Ewige Lampe (Todtenleuchte), nur hätte Corssen nicht das Bauwerk 
als eine Grabkapelle ansehen sollen, in der sich ein Altar befunden habe. Vogl. Otte, 
Kunstarchäologie. 5. Aufl. I, 388. 


1268. 206. 


Ditmar Abt von Walkenried und Albero Abt von Pforte bekunden, 
dass der frühere Siechmeister Wenemar zu Pforte, um einen Wein- 
bery zum Besten kranker Mönche anzulegen, ein Stück Land in 
Thesnitser Flur angekauft und dessen Nachfolger Gottfried theils 
durch Tausch, unter anderem mit dem Morilzkloster in Naumburg, 
theils durch Kauf diesen Weinberg erweitert habe. Ueber die Ver- 
wendung seiner Erträge werden genauere Bestimmungen getroffen. 
Propst, Prior und Kapitel des Moritzklosters bestätigen den Tausch. 


Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19 und Taf. XXX, b). 
4 Sp. 1) des Abtes von Walkenried, von grünem Wachs, an rother 
seidener Schnur, 2) des Abtes von Pforte, an rother seidener Schnur, 
3) u. 4) des Propstes und Kapitels von St. Moritz in Naumburg, an 
gelber seidener Schnur. Dresden H. St. A. Nr, 726. — D 7" (tit, Porta) 
mit Ueberschrift: De vinea Kulonis et agris pro ea dilatanda con- 
mutatis ebenso wie T 19. 


Druck: Deutsch: Wolff I1, 143. Vgl. Pertuch I, 112. Bertuch-Schamel I, 72. 


Nos Thyetmarus de Walkenride, Albero de Porta dicti abbates 
notum esse cupimus tam presentibus quam futuris, quod frater Wene- 
marus infirmarius monachorum in Porta pro utilitate et consolatione 
decumbentium monachorum plantare volens vineam comparavit pro* 





Nr. 206. 1268. 217 


xıme® solidis Nuenburgensibus ab Ekkehardo Windishman et filiis 
sus Hermanno, Theoderico et Heinrico, rusticis ecclesie Portensis in 
Thesniz®, hereditatem agri siti in pago Thesnitzensi desuper vineam, 
que Berchte vulgariter appellatur, quem idem Ekkehardus et sui filii 
predicti ab ecclesia Portensi iure hereditario possidebant. Postmodum 
vero. frater Godefridus, prefati Wenemari successor, de quibusdam 
elemosinis vineam huius modi dilatare cupiens iniit cum venerabili 
domino, Theoderico preposito sancti Mauritii in Nuenburg, concambium 
dans eidem agrum et partem agri sitos in valle infra Thuswitz versus 
Rozbrach (sic), quos idem Godefridus emerat pro duabus marcis argenti 
rt fertone ab Everwino, rustico ecclesie Portensis in Thesnitz, pro agro 
et parte agri prelibato Ekkehardi agro proximo desuper adiacentibus. 
Emit etiam idem Godefridus ab Iacobo et fratribus suis Hertwico et 
Hartmanno, rusticis ecclesie Portensis, pro tredecim solidis Nuenburgensi- 
bus et dimidio dimidium agrum situm inter agrum et partem agri 
prepositi supra dicti. Commutavit etiam idem Godefridus ab Friderico 
cognomento Cesare et filiis suis Gerhardo et Conrado, item rusticis 
ecelesie Portensis, partem agri agris premissis desuper adiacentem, dans 
eisdem partem agri in monte, quem emerat ab Everwino prefato cum 
agris superius nominatis, equipollentem parti agri iam premissi. Com- 
paravit nichilo minus sepe dictus frater Godefridus partem communio- 
nis, que gmeine vulgariter dicitur, agris supra scriptis in capite adia- 
centem ad faciendum fossatum ob tutelam vinee ab universitate rusti- 
corum in Tuswitz et in Tesnitz pro uno vexillo. baculo et cruce et 
libro precipuarum  sollempnitatum officia matutinalia continente, que 
omnia rustici predictarum villarum ad honorem dei sue ecclesie com- 
muniter et fideliter obtulerunt. Contulit etiam idem Godefridus eisdem 
rusticis tam pro parte communionis predicte quam etiam pro reco- 
gnitione omnium premissorum vinum, cervisiam et alia aliqua, quorum 
omnium estimatio pensata est in valore XXIII*» Nuenburgensium soli- 
dorum. Et quia hec omnia supra scripta per elemosinam datam ad 
altare. ubi cottidie celebratur de beata virgine Maria, sunt comparata, 
ordinamus et constituimus, ut infirmarius, qui pro tempore fuerit, de 
proventibus vinee eius modi omni anno, sive multum sive parum 
habuerit, det custodi Portensi quinque fertones argenti, qui custos 
Inde procurabit duo luminaria de sepo arsura tantum tempore noctur- 
nali, unum videlicet ante altare undecim milium virginum et alterum 
ante altare supra dictum. Infirmarius vero procurabit tercium lumen 
ante altare. sancte Katherine arsurum similiter tempore nocturnali. 
Preterea infirmis pro reparatione carnes comedentibus pullos ministra- 
bit honeste, reliquos autem. infirmos in piscibus procurabit. Insuper 
etiam, si priori, subpriori et senioribus visum fuerit, ut sufficiat, servi- 
“um unum conventui Portensi annis singulis infra octavam assum- 
ponis beate virginis, prout decreverit, ministrabit. Ne igitur super 
premissis possit in posterum suboriri aliqua questio sive interpretatio 
cavillosa, presentem paginam sigillorum nostrorum appensionibus iussi- 


218 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


mus communiri. Nos vero Theodericus dei gratia prepositus, Albertus 
prior totumque capitulum sancti Mauritii in Nuenburg, quoniam con- 
cambium supra dictum de agris ecclesie nostre et Portensis utiliter 
factum approbavimus et approbamus, presenti scripto sigilla nostra 
duximus apponenda. Acta sunt hec anno gratie M* CC? LXVIII. Testes 
sunt Burchardus senex et fili sui Cristianus, Conradus; Fridericus 
cognomento Imperator et fili sui Gerhardus, Conradus, Theodericus; 
Cristianus Longus et filii sui Conradus et Iohannes; Bruno et filii sui 
Conradus, Hermannus; Fridericus cognomento Wischerauen; Ekke- 
hardus Windischeman et filii sui Hermannus, Theodericus, Heinricus: 
Iacobus et fratres sui Hertwicus, Hartmannus et alii quam plures. 


* Rasur zwischen pro und der Zahl dv Thesniz in Rasur 


I Vermuthlich derselbe Weinberg, den das Pfort. Erbbuch v, J. 1551 Siech- 
berg nennt. 


1268. August 8. Cöthen. 201. 


Heinrich Bischof von Havelberg ertheilt allen, welche die Kirche zu 
Pforte am Tage und Jahrestage ihrer Einweihung und an den Marien- 
festen besuchen oder sie durch Almosen unterstütsen, Ablass. 

Häschr.: D 137 (tit. Indulgencie). 


Drucke: Pertuch I, 266. Bertuch-Schamel I, 166. Corssen 289. Deutsch: 
Wolff II, 154. Vgl. Schóttgen 116. 


Hleinricus] dei gracia Hauelburgensis episcopus universis Christi 
fidelibus presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. 
Cum ad vestram salvacionem occasio vobis a domino multipliciter 
offeratur, ut per elemosinarum largicionem et expietis peccata et premia 
conquiratis eterna, universitatem vestram rogamus et in domino fide- 
liter adhortamur, quatenus ad structuram ecclesie sancte Marie virginis 
in Porta de bonis vobis a deo collatis pia subsidia ministretis, ut 
misericordiam et salutem consequamini sempiternam. Nos vero de 
misericordia dei confisi omnibus ad predicte ecclesie consecracionem 
et eiusdem consecracionis anniversarium et in IIl" sancte Marie 
sollempnitatibus occurrentibus vel elemosinas suas mittentibus XL dies 
et karenam de iniuncta sibi penitencia misericorditer relaxamus. Datum 
Cotene anno gracie MCCLXVIIL, VI idus Augusti. 


—— — —— — — 


1268. August 8. Cóthen. 308. 

Konrad Erebischof von Magdeburg ertheilt allen, welche die Kirche 

zu Pforte am Tage und an den Jahrestagen ihrer Einweihung, an den 

Marienfesten und ihren Oktaven besuchen und Almosen geben, Ablass. 
Hdschr.: D 137b (tst. Indulgencie). 


Drucke: Pertuch 1, 268. Bertuch-Schamel I, 167. Corssen 290. Deutsch : 
Wolff II, 155. Vgl, Schóttgen 116. v. Mülverstedt II, Nr. 1759. 








Nr. 207—209. 1268. 219 


Conradus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus 
omnibus presentes litteras inspecturis salutem in domino. Cum occasio* 
dc. Nos vero de misericordia omnipotentis dei confisi omnibus, qui 
ad eandem structuram manum porrexerint adiutricem, qui eciam dictum 
locum die consecracionis eiusdem et in anniversariis consecracionis 
nec non et in IM sollempnitatibus sancte Marie, assumpcione, nativi- 
tate, purificacione et annunceiacione, et per octavas earundem devote 
visitaverint et suas elemosinas elargiti fuerint, de vere contritis et con- 
fessis XL dies et unam karenam de iniunctis sibi penitenciis relaxa- 
mus. Datum Cotene anno gracie MCCLXVIH, VI idus Augusti, ponti- 
firatus nostri anno secundo. 


^ Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut supra auf die Urkunde des 
Bischofs von Havelberg. 


1268. September 8. Pforte. 209. 


Bischof Dietrich von Naumburg bekundet, dass er, durch die Aus- 
gleichung einer Fehde swischen dem Landgrafen Albrecht von Thüringen 
und dem Markgrafen Dietrich von Landsberg in Anspruch genommen, 
den Bischöfen Friedrich von Merseburg. Friedrich von Karelien und 
Christian von Litthauen die Einweihung der Kirche zu Pforte über- 
tragen habe, ertheilt Ablass allen, welche die Kirche am Jahrestage 
ihrer Einweihung sowie an den Festen der Jungfrau Maria und 
Johannes des Täufers besuchen, und bestätigt die von andern Bischöfen 
und Prälaten ertheilten Ablassbriefe. 


Häschr.: D 135° (tit. Indulgencie). ! 
Drucke: Pertuch I, 270. Bertuch-Schamel I, 168. Corssen 290. Deutsch: 
Wolff II, 148. Vgl. Schóttgen 116. Lepsius, Kl. Schr. 1, 37. 


Universis Christi fidelibus, ad quos hec littera pervenerit, Theo- 
dericus dei gracia Nuenborgensis episcopus salutem in eo, qui homines 
vult salvare. Sanctarum mencium* invisibilis inhabitator, dominus 
Ihesus Christus, corona certancium, palma martirum, confessorum dia- 
dema, sponsam suam, ecclesiam, pie propiciacionis munere locupletat*, 
multiplicando eorum videlicet numerum,.qui celestis agni predicant 
innocenciam verbo pariter et ex opere* (2), qui relicta sindone pompe 
seeularis deo famulantur in monasteriis et disciplinam observantes 
monastica sub regula et abbate militant deo vero in ordine Cisterciensi, 
qui aliorum est ordinum forma vivendi et inconcussa sancte matris 
ecclesie columpna et quasi columba duplicitatis per omnia felle carens. 
Sanctificati ergo cum sanctis speramus. fieri et cum innocentibus 
innocentes. Ideoque ob amorem eius, qui regit ac protegit semper 
una cum matre sua, gloriosa virgine Maria, Cisterciensem ordinem, 
cuius potentissima est patrona, et singulariter singulares*, quos verbo 
fideliter et bona vita predicant et honorant ordinis huius fratres, nos 





220 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


eciam ordinem istum sanctum et fratres speciali favore prosequimur 
et amore, potissimum tamen monasterium Portense cum fratribus uni- 
versis interne caritatis brachiis amplexantes eorum precibus, utpote 
dilectorum in Christo filiorum, annuimus, prout ex iniuncto nobis 
tenemur officio, volentes dictum monasterium, sicutf a dictis abbate et 
conventu nobis® supplicatum existit, consecrare. Verum quia inter 
illustres principes, nostros patruos! dilectos, A[lbertum] Thuringie lan- 
gravium^ et Th[eoderieum| marchionem! de Landisberk, non solum 
exorta materia discordie, vmmo eciam collectis utrimque exercitibus. 
per quos toti terre videbatur destruccio imminere, nos dolentes tam 
terre destruecionem, quam dictorum fratrum amiciciam debitam debere 
converti in inimiciciam seu odium perpetuo duraturum, inter predictos 
fratres interposuimus partes nostras et hiis arduis prepediti negociis 
consecracioni dieti monasterii interesse personaliter non potuimus. 
Qua propter, ne fidelium multitudo ad ipsam consecracionem laboriose 
conveniendo frustra fatigaretur laboribus et expensis, et ut iidem fideles 
consequerenfur graciam preoptatam, ad dictorum abbatis et sui con- 
ventus instanciam studiosam venerabilibus dominis et ' coepiscopis 
nostris, domino Frliderico] Merseburgensi, domino Friderico Kareliensi 
et domino Christiano Leoteuiensi, ad consecrandum oratorium ipsorum 
ad honorem dei et sancte matris eius, beate Marie, et beati Iohannis 
Baptiste commisimus vices nostras. Utque ipsius dedicacionis et con- 
secracionis memoria habeatur et cum, devocione ac reverencia celebrius 
frequentetur a Christi fidelibus universis, auctoritate nobis a deo con- 
cessa, cooperantibus nostre infirmitati beate Marie beatique Iohannis 
Baptiste nec non sanctorum meritis aliorum, omnibus, qui in anni- 
versario dedicacionis eiusdem et in IIII*" sollempnitatibus sancte Marie. 
videlicet nativitätis, purificacionis, annunceiacionis et assumpcionis, et 
in festis beati Iohannis Baptiste ad predictum locum convenient, annum 
unum et karenam de iniuncta sibi penitencia annis singulis miseri- 
corditer relaxamus eorum peccaminum, de quibus vere contriti fuerint 
et confessi. Confirmamus nichilo minus presenti scripto et ratificamus 
omnes gracias et indulgencias, quas quique venerabiles patres episcopi 
et ceteri prelati omnibus, qui ad ipsam dedicacionem confluxerant* 
et in anniversario eiusdem et in festivitatibus supra dictis annis singulis 
confluent, racione simili contulerint et eciam contulerunt! Datum in 
Porta anno domini MCCLXVIII, in die nativitatis sancte Marie, ponti- 
fieatus nostri anno XXIIII*. 

a Das Folgende bis amplexantes (S. 220, Z. 3) nach der Urk.d. Bischofs v. Merseburg 
(Nr. 211), auf welche der Schreiber nach mencium abbrechend mit ut supra verweist. 
Plucupletat  *ex? D ex animo Corssen. Pertuch u. Bertuch-Schamel lassen die Worte 
zwischen innocenciam und qui weg. " ecclesia ° singular. D singulorum FPert., 
Bert.-Scham.. Corssen  ! s&* € nobit h langrauius ! marchione * confluxerunt 
Pert., Bert.-Scham., Corssen ' contulerunt et etiam contulerint Corssen 

1 Albrecht und Dietrich waren bekanntlich Neffen des Bischofs Dietrich. Ueber die 
Bedeutung von patruus vgl. Herquet in Neue Mitth. d, Thür.-Sächs. Vereins XIII, 312. 











Nr. 210—211. 1268. 221 


1268. September 8. Pforte. 210. 


Friedrich Bischof von Karelien und postulierter Bischof von Dorpat 
bekundet, dass er gemeinschaftlich mit den Bischöfen Friedrich von 
Merseburg und Christian von Litihauen die Kirche zu Pforte geweiht 
habe, und ertheilt allen, welche dieselbe am Jahrestage der Einweihung 
besuchen, Ablass. 


Hdschr.: D 135° (tit, Indulgencie). 


Drucke: Pertuch I, 269. Bertuch-Schamel I, 167. Corssen 292. Deutsch: 


Wolff II, 152. Vgl. Schóttgen 117. Lepsius, Kl. Schr. I, 35. Bwnge, 
Livländ. UB. III, 465*. 


Universis Christi fidelibus, ad quos hec littera pervenerit, Frideri- 
eus dei gracia Kareliensis episcopus et Darbecensis ecclesie postulatus 
salutem in eo, qui homines vult salvare. Sanctarum mencium® efc. 
amplexantes, rogati ab ipsis oratorium ipsorum cum venerabilibus 
fratribus nostris, domino Friderico de Merseborg et domino Christiano 
Lithouiensi episcopis, ad honorem dei et sancte matris eius, beate 
Marie, et beati Iohannis Baptiste anno domini MCCLXVII, proxima 
sequenti dominica post Egidii,! prout officii nostri debitum exigebat, 
dedicavimus cooperante gracia septiformi. Utque huius dedicacionis 
memoria habeatur et cum devocione ac reverencia a Christi fidelibus 
celebrius frequentetur, auctoritate nobis a deo concessa, cooperantibus 
infirmitati nostre sanctorum meritis, omnibus, qui in anniversario dedi- 
cacionis conveniunt, annum I et karenam de iniuncta sibi penitencia 
relaxamus eorum peccaminum singulis annis, de quibus vere contriti 
fuerint et confessi. Datum in Porta anno domini MCCLXVTI, die nati- 
vitatis beate Marie, pontificatus nostri anno - (nescio) 

^ Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut supra auf die Urkunde des 
Bischofs von Merseburg von Sept. 10. 


1 D) 4. September 2. Nach der Urkunde des Bischofs Thomas von Breslau von 
Mai 12 war ursprünglich Egidius d.s. Sept. 1 $n Aussicht genommen. 


1268. September 10. Pforte. 911. 


Friedrich Bischof von Merseburg bekundet, dass er gemeinschaftlich 
mi den Bischöfen Friedrich von Karelien und Christian von Lit- 
thauen die Kirche zu Pforte geweiht habe, ertheilt allen, welche die 
Kirche am Jahrestage ihrer Einweihung sowie an den Festen der 
Jungfrau Maria und Johannes des Täufers besuchen, Ablass und 
bestätigt die Ablasshriefe anderer Bischöfe und Prälaten. 

Hdschr.: D 135° (tit, Indulgencie). 
Drucke: Pertuch I, 272. Bertuch-Schamel I, 170. Corssen 293. Deutsch : 
Wolff II, 151. Vgl. Schöttgen 116. — Lepsius, Kl. Schr. I, 36. 


Fridericus dei gracia Merseburgensis episcopus salutem in eo, qui 


299 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


homines vultsalvare. Sanctorum (sic) mencium* efc. amplexantes, eorum 
precibus inclinati et instancia studiosa cum venerabilibus dominis et 
coepiscopis nostris, domino Friderico Kareliensi et domino Cristano 
Litouiensi, oratorium Portense commissa nobis vice sua a venerabili 
domino, Theoderico Nuenborgensi episcopo, diocesano loci, dedicavimus 
et consecravimus ad honorem dei et gloriose matris eius, beatissime 
virginis Marie, et beati Iohannis Baptiste, cooperante nobis gracia 
spiritus septiformi*. Ut igitur dedicacionis et consecracionis memoria 
habeatur et cum devocione ac reverencia celebrius frequentetur a 
Christi fidelibus universis, auctoritate nobis. a deo concessa, cooperanti- 
bus nostre infirmitati beate Marie beatique Iohannis Baptiste nec non 
sanetorum meritis aliorum, omnibus, qui in anniversario dedicacionis et 
consecracionis et in sollempnitatibus, nativitatis scilicet, annuncciacionis, 
. purificacionis et assumpcionis beate Marie et in festis sancti Iohannis Ba- 
ptiste ad predictum locum reverenter conveniunt* et devote, annum unum et 
karenam de iniuncta sibi penitencia annis singulis misericorditer relaxamus 
eorum peccaminum, de quibus vere contriti fuerint et confessi. Ad 
hec omnes indulgencias et gracias ratas habemus, quas quique vene- 
rabiles patres episcopi et ceteri prelati sancte matris ecelesie conferunt 
monasterio supra dicto. Datum anno domini MCCLXVII, III idus 
Septembris, pontifieatus nostri anno tercio. 
^ Vgl. Urk. d. Bisch. Dietrich v. Naumburg von Sept. 8. b geptiformis D 
septiformi Corssen Vgl. die letzte Urk. —— * convenient Corssen 








[1268.] September 13. Viterbo. 212. 


Papst Clemens IV. bestätigt alle Freiheiten und Immunitäten des 
Klosters Pforte. 
Hdschr.: Or. Perg. Auf dem nach vorn umgebogenen untern Rande: 
Io. Vit., auf der Rückseite: P. de sancto Ambroeio, Bleibulle (auf 
einer Seite, durch ein Kreuz getrennt, die Köpfe der Apostel Paulus 
und Petrus mit Ueberschrift SPA SPE, auf derandern CLE | MENS | 
PP.IIIL) an rothen und gelben seidenen Fäden. Dresden H. St. A. 
Nr.721. — T 35*. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 146. Fehlt bei Potthast. 


|| Clemens || episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis -- abbati 
et conventui monasterii de Porta Cisterciensis ordinis, Nuerburgensis 
(sic) diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis 
petitur, quod iustum est et honestum, tam vigor equitatis quam ordo 
exigit rationis, ut id per sollicitudinem officii nostri ad debitum per- 
ducatur effectum. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis 
postulationibus grato concurrentes assensu omnes libertates et immu- 
nitates a Romanis pontificibus, predecessoribus nostris, sive per privi- 
legia seu alias indulgentias vobis et monasterio vestro concessas nec 
non libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et 











Nr. 212—218. 1268—1269. 228 


principibus aliisque Christi fidelibus rationabiliter vobis et monasterio 
predicto indultas, sicut eas iuste ac pacifice obtinetis, vobis et per vos 
eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti 
patrocinio communimus.  Nulli* ergo omnino hominum liceat hanc 
paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temerario con- 
traire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem 
omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit 
ineursurum. Datum Viterbii idus Septembris, pontificatus nostri 
anno quarto. 


^ Aus nullus durch Rasur in nulli verändert 


1269. Januar 3. 213. 


Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass die Brüder Ludolf 
und Heinrich von Berlstedt 3 Hufen und eine Mühle in Ober- Trebra 
sowie anderthall, Hufen in Eberstedt für 100 Mark Silber an das Kloster 
Pforte verkauft und demselben das Patronatsrecht über die Kirche in 
Ober-Trebra überlassen haben. 


Hdschr.: D 45 (tit. Obertrebere). T' 182. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 159. Vgl. v. Schónberg 157. 


In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lant- 
gravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in per- 
petuum. Necessarium valde est et rationi consentaneum, ut rationabilia 
hominum gesta scripturarum permanentia fulciantur, ne labentibus tempo- 
rum eurriculis per oblivionis incomoda posterorum noticie aliquatenus 
subtrahantur. Noverit igitur tam presens hominum etas quam in 
Christo posteritas successura, quod Lutolfus et Heinricus fratres de 
Berlstete* accedente consensu matris eorum, domine Adelhedis, et sororis 
ipsorum nomine Berchte nec non heredum eorumdem tres mansos sitos in 
villa, que vulgariter appellatur Obertrebere, cum omnibus suis pertinentiis, 
scilicet areis, ortis, pratis, virgultis, campis, pascuis, salicto et piscaria 
in fluvio Ylmina, incipiente infra retentaculum aque et finiente in 
vado, et molendinum in eodem fluvio et eadem villa situm, preterea 
mansum et dimidium sitos in villa Eberstete sic vocata, quos Wolferus 
habuit et habet hereditario iure, de quibus idem Wol., sieut actenus 
prefatis L. et H. fratribus solvit, deinceps quolibet anno solvet ecclesie 
Portensi quinque fertones usualis monete illius terre, que omnia sepe 
dicti L. et H. fratres iure proprietario possidebant, vendiderunt vene- 
rabilibus dominis, abbati et conventui monasterii de Porta, pro € marcis 
argenti integraliter persolutis eisdem. Renunciaverunt etiam predicti 
L. et H.^ fratres et mater et soror nee non heredes eorumdem omni 
lur in prelibatis bonis ipsis competenti, primo quidem in curia Berl- 
stete presentibus hiis, videlicet Petro milite de Berlstete et Heinrico 
de Berlstete, ac deinde coram nostris iudicibus Botenstete, quorum 


294 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


hec sunt nomina: Ludewicus de Blankenhain, Berngerus de Mul 
husen*, Lutolfus de Echilburnen, Heinricus Kewil de Wimaria et 
Albertus Buler, et eadem bona cum omni iure et omnibus. suis per- 
tinentiis, quem ad modum superius est expressum, donaverunt atque 
tradiderunt eeclesie Portensi, abbate Alberone Portensi vice et nomine 
eiusdem ecclesie suscipiente bona predicta secundum consuetudinem 
terre actenus approbatam. Contulerunt nichilo minus memorati? L. et 
H. fratres nec non mater, soror et heredes eorumdem cum bonis supra 
dietis ad honorem dei et gloriose virginis Marie in remissionem pecca- 
minum suorum sepe dictis abbati et conventui Portensibus ius patro- 
natus ecclesie site in prefata villa Obertrebere, ut ipsi deinceps eidem 
ecclesie provideant et de eadem ordinent, sicut decet, iure tamen archi- 
dyaconi in omnibus semper salvo. Ut igitur stabilis sit et firmus huius 
per omnia tenor facti, et ne super premissis omnibus ulla questio 
calumpniosa aut interpretatio sinistra vel etiam cavillosa possit in posterum 
aliqualiter suboriri, presentem paginam ad peticionem et instantiam sepe 
dictorum L. et H. fratrum sigilli nostri et sigilli eorumdem L. et H. 
fratrum appensione iussimus communiri. Acta sunt hec scientibus* et 
consentientibus Dithero de Lochstetef, sculteto nostro Ekehardisberc. 
et Heinrico milite de Sconenbere anno domini M9*CC9^LXe9IX9*, in- 
dictione XII*, tercio die intrante Ianuario,! presentibus eiss, quorum 
hec sunt nomina: Heinricus de Bren, Emundus eustos, Iohannes celle- 
rarius monachi Portensis ecclesie, frater Otto, frater Heinricus magister 
curie in Waldichen conversi eiusdem ecclesie, Gothefridus de Boten- 
stete miles, Heinricus scultetus Pholsburn®, Bertoldus de Elkisleiben'. 
Theodericus Thuringus*, Heinricus de Kunegesse! et alii quam plures". 


a Dstete D " H.etL. D ° Molehusen T * mömorati D * "scientibus 
"gunt hec D  í Louchstete T € eo eis D ^ pholsburn korrigiert (mit anderer 
Tinte) aus phulsbum D pholsburne T'  ' Ekisleiben D * Thuringius T 
I Kuningesse 7  " aliis quam pluribus T' 

l Eines der wenigen Beispiele für die consuetudo Bononiensis in deutschen 
Privaturkunden! Vgl. Grotefend, Zeitrechnung 28ff. 


1269. [März-April.'] Pforte. 214. 
Friedrich Bischof von Dorpat ertheilt denjenigen Ablass, welche dic 
Kirche zu Pforte an dem Tuge besuchen, an welchem die Geistlichkeit 

von Naumburg in Procession dorthin zieht. 
Häschr.: D 135 (tit. Indulgencie) mit der Ueberschrift: XL dies et I 


karena per Tarbacensem, quando clerus processionaliter nos visitat 
feria VI post Cantate. 


- Drucke: Pertuch I, 278. Bertuch-Schamel I, 173. Deutsch: Wolff II, 157. 
Vgl. Schóttgen 118. Lepsius, Kl. Schr. I, 36. 


Friderieus dei gracia Tarbacensis episcopus et crucis Christi 











Nr. 214 —215. 1269. 225 


minister universis Christi fidelibus presentem litteram inspecturis salu- 
tem in eo, qui est omnium vera salus. Loca sanctorum? efe, Cupientes 
imtur, ut ecclesia sancte Marie virginis monasterii de Porta ordinis 
Cisterciensis congruis honoribus frequentetur, et ut Christianus populus 
quasi per premia ad merita salubriter invitetur, omnibus vere peni- 
tentibus et confessis, qui ad eandem ecclesiam eo die, cum clerus 
Nuenborgensis illuc processionaliter accesserit, causa devocionis con- 
venerint annuatim, karenam unam et XL dies de omnipotentis dei 
misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius meritis ac 
ea, qua fungimur, auctoritate confisi misericorditer relaxamus de in- 
iuneta sibi penitencia. Datum in Porta anno domini MCCLXIX, ponti- 
fieatus nostri anno secundo. 


? Hier bricht der Schreiber ab und verweist mit ut supra auf die unmittelbar 
rorausgehende Urkunde Guidos von 1267. Okt. 3. 

I Zur Zeitbestimmung: Nach der Ueberschrift m D fällt die Procession des 
Naumburger Klerus auf April 26. Weiter führt Lepsius a. a. O. eine Urkunde 
desselben Bischofs für den Altar der 11000 Jungfrauen im Naumburger Dome an, 
die am 23. März ausgestellt ist. Derselben Zeit, wenn nicht demselben Tage, werden 
also auch die obige und die beiden folgenden Urkunden angehören. 


1269. [März-April.] Pforte. 215. 


Friedrich Bischof von Dorpat ertheilt denen, welche die Margareten- 
Kapelle zu Pforte an bestimmten Festiagen besuchen oder unterstütsen, 
Ablass. 


Häschr.: D 196" (tit. Indulgencie). 


Drucke: Pertuch I, 280. Bertuch-Schamel I, 174. Corssen 297. Deutsch: 
Wolff 1I, 158. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. I, 36. 


Fridericus dei gracia Tarbacensis episcopus, crucis Christi minister, 
universis Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, salutem 
in vero salutari. Tam futurorum quam presencium discrecionem volu- 
mus agnovisse, quod nos cappellam beate Margarete virginis in Porta 
speciali favore et gracia prosequentes omnibus vere penitentibus et con- 
fessis, qui ad eandem in IIII*' sollempnitatibus beate Marie virginis, in die 
patronorum, in die dedicacionis ipsius et per octavas earundem? sollempni- 
tatum accesserint? et manum porrexerint auxilii, unam karenam et XL dies 
de iniuncta eis penitencia de omnipotentis dei misericordia et beatorum 
Petri et Pauli apostolorum eius meritis ac ea, qua fungimur, auctori- 
tate confisi misericorditer relaxamus, ut exinde possint divinam clemen- 
ciam facilius inpetrare. Datum in Porta anno domini MCCLXIX, ponti- 
fieatus nostri anno secundo. 


* eorundem — accesserint fehlt 


Geschiebtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 15 


296 .Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1269. [Mürz-April.] Pforte. 2106. 


Friedrich Bischof von Dorpat ertheilt allen, welche zum Bau der 
Kirche in Henschleben etwas beitragen, Ablass. 


Hdschr.: D 137® (tit. Indulgencie). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 158. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. I, 36. 


Friderieus dei gracia Tarbacensis episcopus et crucis Christi 
minister universis Christi fidelibus presentem litteram — inspecturis 
salutem in eo, qui homines vult salvare. Cupientes quoslibet in Christo 
fideles ad bona opera provocare premio speciali, omnibus vere peni- 
tentibus et confessis, qui ad structuram eeclesie in Henezisleiben de 
bonis a deo sibi collatis vel eciam collaborando pia subsidia ministra- 
verint, unam karenam et XL dies de iniuncta sibi penitencia de omni- 
potentis. «dei misericordia ae ea, qua fungimur, auetoritate confisi, s 
consensus diocesani ad id accesserit, misericorditer relaxamus. Datum 
in Porta anna, domini MCCLXIX, pontificatus nostri auno secundo. 


à 
tc. .d 


1269. April 24. Nienburg. 217. 


."Durchard und Gebhard (Grafen von Mansfeld erkennen die von 

 Friedrieh Bischof von Merseburg beabsichtigle Schenkung von Grütern 

, Uv Punteme! un das Kloster Pforte unter Verzicht auf‘ das ihnen 
daran. zustehende Recht an und bekunden, dass ihr Bruder Burchard 
d, Jüng. von Querfurt kein Recht an denselben habe. 


ors 0 Hischr.: D 13° (tit. Lepizc). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 161. 


Nos Burchardus et Geuehardus dei gratia comites de Mannisvelt 
notum facimus universis tenore presentium protestantes, quod dona- 
tionem, quam venerabilis domnus noster, Fridericus Mersburgensis epi- 
seopus, de bonis Punteme! fecerit, gratam ratamque servabimus contra- 
dictione qualibet postposita et semota, renunciantes nichilo minus 
emni idri, quod habuimus hactenus in eisdem. Insuper protestamur 
dominum. Burehardum iuniorem de Querenuorde?, nostrum fratrem. 
nichil penitus habere iuris in bonis superius memoratis. In cuius rei 
4guum presentes litteras dedimus sigilli nostri. robore communitas. 
Datum in Nienburg anno domini M9 CC? LXIX*, VIII? kalendas Maii. 


* quenuode 
Y Wüstung bei Wallendorf à. Merseburg. 








Nr. 216—219. 1269. 227 
1269. April 30. Schloss Mansfeld. 218. 


Burchard d. Jüng. von Querfurt verzichtet auf die (hm etwa zu- 
siehenden Rechte an den (rütern in Puntyme. 


Hdechr.: D 14 (tit. Lepizc). 
Druck: Deutsch : Wolff II, 162. 


Nos Burchardus de Querenuorde iunior universis presentem litteram 
iuspecturis salutem in domino. Universitati vestre cupimus esse notum, 
quod. donationem, quam venerabilis dominus, Mersburgensis ecelesie 
episcopus, de bonis et proprietate in Puntyme fecerit, ratam tenebimus 
euntradietione qualibet postposita et remota, renunciantes omni iuri, 
quod in ipsis bonis habere hactenus videbamur. In cuius rei testi- 
monium presentes litteras dedimus sigilli nostri robore solidatas. Datum 
in castro Mansuelt anno domini M?Ccc? LXIX*, pridie kalendas Maii. 


—— —— nn — — —— o 


1269. Mai 29. Merseburg. 219. 


Friedrich Bischof von Merseburg bekundet, dass die Brüder Hem- 
rich, Iüchard und Bartholomäus von Liebenau das Dorf Punteme 
für 140 Mark an das Kloster Pforte verkauft haben, und eignet nach 
Resignution derselben sowie des Grafen Burchard von Mansfeld und 
Burchards von Querfurt das Dorf dem Kloster zu. 


Hdschr.: D 13” (tit. Lepizc). 
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 162. 


In nomine domini. Amen. Fridericus dei gratia Mersburgensis 
“piscopus universis Christi fidelibus in perpetuum. Temporales suc- 
cessus gesta fidelium perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum. 
Qua propter noverint universi Christi fideles, quod Heinricus miles de 
Livenhowe et fratres sui Rychardus et Bartholomeus milites nec non 
heredes eorumdem vendiderunt ecclesie Portensi pro centum et quadra- 
vinta marcis argenti villam, que Punteme vulgariter appellatur, quam 
Burchardo comiti de Mansuelt et fratri ipsius Burchardo de Queren- 
uorde iuniori, dicto Lappe, nec non heredibus ipsorum resignantes, -nam 
villam eandem ab eisdem feodali iure tenuerunt, predictique Burchar- 
dus comes et Burchardus frater eius heredesque eorum villam eandem 
al manus nostras resignaverunt, quoniam quidem et ipsi eandem a 
nobis et ecelesia nostra Mersburgensi iure tenuerunt consimili, -postula- 
verunt, ut villam prefatam appropriare et contradere dignaremur Por- 
tensi ecelesie supra dicte. Nos vero peticionibus Heinrici, Richardi et 
Bartholemei fratrum de Liuenowe predictorum benigno annuentes 
assensu, quoniam de bonis suis propriis ecelesie nostre Mersburgensi 
restaurum sufficiens fecerunt et facere promiserunt, consensu nostri 
Mersburgensis capituli accedente prelibatam villam Puntyme cum 

15* 


228 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


omnibus suis pertinentiis, scilicet agris, areis, ortis, campis, pascuis 
pratis, virgultis, arboribus, piscacionibus, aquis aquarumque decursibus, 
cum omni iure et dominio, que nobis competebant in ipsa, nec non 
et utilitate nune in ea apparente vel in evum quomodolibet emersura 
donavimus atque tradidimus Portensi ecclesie sepe dicte iure proprie- 
tario perpetuo possidendam, priore eiusdem eeclesie Emundo, cellerario 
vero Iohanne, cantore etiam Reinhardo suscipientibus eandem villam 
vice et nomine ipsius Portensis ecclesie sepius memorate. Üt igitur 
stabilis sit et inconvulsus perpetuo permaneat huius per omnia tenor 
facti, presentem paginam super premissis omnibus conscriptam sigillo- 
que nostro et sigillo nostri Mershurgensis capituli communitam por- 
reximus Portensi eeclesie iam predicte. Testes autem huius rei sunt 
Wernherus abbas sancti Petri Mersburgensis, Heinricus abbas sancti 
Georgii Nuenburgensis, Nortpertus prepositus, Otto decanus, Zlauco, 
Hartmannus de Dasle, Ludolfus cellerarius, Bartholomeus, Bodo custos. 
Theodericus cantor, Cunradus de Ztrele, Iohannes de Rychowe, Geue- 
hardus de Querenuorde, Otto de Nuenburg canonici Mersburgenses, 
Bertoldus cantor* sancti Petri Merseburgensis, Fridericus de Greuen- 
dorf, Herboto de Ripsh milites, Albertus de Piscina, Rudegerus came- 
rarius noster et alii quam plures. Acta sunt hec Merseburch anno 
domini M? CC? LXIX ?, quarto kalendas Iunii, indictione XII*, pontificatus 
nostri anno 11Il*. 


* canto 


— —— ———— —À ——À -——— -——— m 


1270. April 24. ZU. 


Meinher Propst und Dietrich Dechant der Domkirche zu Naum- 
burg bekunden, dass sie dem Kloster Pforte einige unbebaut liegende 
Aecker oberhalb des Weinberges der Frau Berchta gegen andere, 
fruchtbare Aecker zwischen demselben und der Saale vertauscht haben 
und ausserdem das Kloster von zwei Tauschwitser Bauern einen 
Weinberg gegenüber dem Fischhause erworben hat. 


Hdschr.: Or. Perg. mit Portenser Duktus (vgl. Posse 20). 3 Sp. des 
Kapitels, Propstes und Dechanten. Dresden H. St. A. Nr. 751?. — 
D8 (ttt. Porta) mit der Ueberschrift: Super conmutatione quorumdam 
agrorum sitorum supra vineam Berchte et vineam Phortenberg, 
ebenso T 193^. 


Druck: Deutsch : Wolff I1, 164. 


In nomine domini. Nos Meinherus prepositus et Theodericus de 
Crimazowe decanus Nuenburgensis eeclesie omnibus hoc scriptum 
intuentibus notum* esse volumus in perpetuum, quoniam nimis esset 
asperum et precipue bonis moribus inimicum niti quempiam quanta- 
cumque rationis excusatione, que bene sunt ordinata, rescindere et 
alios exemplo docere sua quoque quandoque posse constituta dissolvi. 
Qua propter, ut ea, que racionabiliter sunt facta et legaliter ordinata. 





Nr. 220 —221. 1270. 229 


ne ab hominum memoria recedant, set potissimum cum testimonio - 
literarum maneant inconvulsa, recognoscimus et tenore presencium 
protestamur, quod nos diseussione previa et maturo consilio precedente, 
insuper tocius capituli accedente beneplacito ac consensu, una cum 
dieto capitulo quosdam agros steriles et minus eeclesie nostre aptos 
vel utiles, ita videlicet, quod exciderat eciam a memoria hominum 
unquam eosdem fuisse cultos, sitos directe et inmediate supra quandam 
vineam versus plagam septentrionalem, que vulgariter domine Berchte 
rinea nuncupatur, pro quibusdam aliis agris bonis et fertilibus, in 
mensura et quantitate agris equipollentibus supra dictis, sitis" in valle 
et in plano campi spacio inter fluvium, qui vocatur Sala, et vineam 
superius nominatam, apud dominos de Porta commutavimus, conni- 
vencia eciam tocius capituli Portensis 'succedente. Quam igitur com- 
mutacionem inviolabiliter observandam tam per nos quam eciam 
nostros successores tenore presencium protestamur. Insuper noverint 
universi, quod supra dicti domini de Porta quandam vineam sitam 
directe contra domum, que domus piscarie nominatur sepe dictorum 
dominorum, pro quodam salicto additis ad salictum tribus marcis 
argenti apud Cristianum Longum et alium quendam eiusdem nominis 
dictum seniorem, rusticos in villa Tuswiz. compararunt, quam emptionem 
pro se et suis heredibus firmam et ratam habere perpetuo promiserunt. 
Ut enim sincere commutationis seu venditionis ordinacio, sicut auetri- 
cem habuit pietatem seu discretionem, sic auctoritatem habeat adiu- 
triem, ut confirmet auctoritas, quod pietas sive discrecio adinvenit. 
Quare, ne alieui super contractibus supra dictis in posterum dubitacio 
possit oriri, presens scriptum cum subscriptione testium, qui huic facto 
interfuerunt, cum sigillo nostri capituli ac nostris sigillis in robur 
validum duximus consignandum. Testes sunt hii: dominus Albertus 
cellerarius, dominus Lutolfus cantor, dominus Arnoldus de Strazberc, 
dominus Cunemundus de Sundershusen dominus Otto de Bouch. 
dominus Heinricus de Aldenbure canonici Nuenburgenses et alii quam 
plures. Acta sunt hec anno domini M°CU°LXX°, octavo kalendas 
Maii, indictione XIII* et in vigilia Marci evangeliste. 


^ notum übergeschrieben — " sitos jedenfalls verschrieben 


12:0. Mai 13. 221. 


Albert Graf von Rabenswald bekundet, dass Gertrud, die Wittwe 
Heinrichs von Balgstädt, ihr Leibgedinge an 2 Hufen zu Lasan, 
deren Eigenthum von Heinrich Marschall von  Eckartsberga dem 
Kloster Pforte geschenkt worden sei, lelelerem aufgelassen habe. 

Hdschr.: D 49° (tit. Extra). 
Druck: Böhme, Todtheillung 58. Von Wolff übersehen. 


Allbertus] dei gratia comes de Rabenswalt universis presentem 


280 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


litteram inspecturis in umnium salvatore salutem. Recognoscimus et 
tenore presentium protestamur, quod Gerdrudis relicta Heinrici de 
Balgestete ius dotalicii, quod vulgariter lipgedinge nuncupatur, quod 
ei in duobus mansis sitis in pago ville dicte Lasan! competebat, in 
plebiscito Wolmerstete in presentia nostri .provincialis iudicis pro 
remedio anime sue fratribus de Porta libere resignavit, quibus eorum- 
dem mansorum proprietatem Heinricus marscaleus de Ekarsberc ante 
donaverat pure et principaliter propter deum. Testes huius rei sunt 
Theodericus de Gozirstete iudex provincialis, Poix preco provincialis, 
Heidenricus de Bibera et alii quam plures. Acta sunt hec anno domini 
M°CC°LXX°, HI? idus Maii*. In huius rei testimonium presens sceri- 
ptum super hoc confectum dictis fratribus de Porta dedimus nostri sigilli 
munimine roboratum. ) 


a M*.CC*, LXX *. ITI. Idus maii kann allerdings auch 1273. Mai 15 gelesen 
werden, doch pflegt der Schreiber, wenn eine Zweideutigkeit entstehen kann, die 
Einer mit den Zehmern ohne Punkt zu verbinden. 

| Wüstung w. Naumburg, zwischen Rossbach und Nieder-Möllern. Ein Gehol: 
daselbst heisst noch jetzt die Lasen. Vgl. Lepsius in Neue Mitth. d. Thür.-Sächs. 
Vereins I, I, 32. 





1270. August 4. Vor Wiehe. 929 


Fal dolo 

Günther, Albert, Friedrich und Bertold Grafen von Rabenswald 

bekunden, dass, nachdem die Söhne des “Ritters Hermann Schober von 
Wiehe das Allodium im Rieth unterhalb Hechendorf für 90 Mark 
Silber an das Kloster Pforte verkauft und ihnen aufgelassen haben, 
sie ihrerseits das Eigenthumsrecht an demselben für 20 und einen 
dahin führenden Weg für 5 Mark Silber dem Kloster verkauft und 
letzterem die Erlaubniss zum Bau einer Brücke über die Lossa! ge- 
geben haben. 

Hdschr.: D 10° (tit. Hechendorp). | 

Drucke: Böhme, Todtheilung 59. Deutsch: Wolff II, 166. 

In nomine domini. Amen. Nos Guntherus, Albertus, Friderieus. 
Bertoldus comites de Rabenswalt universis Christi fidelibus in perpe- 
tuum. Temporales successus gesta fidelium perimunt, si stabilita non 
fuerint serie litterarum. Qua propter noverint universi Christi fidele:. 
quod Hermannus, Heidenricus et Heinricus, filii Hermanni militis de 
Wie dicti Schobr, accedente consensu domine Zacharie matris eorum- 
dem, vendiderunt ecclesie Portensi pro nonaginta* marcis argenti allo- 
dium situm in carecto infra curiam Hekendorp inter fluvios Vnstrut 
et Laze! et ad manus nostras resignaverunt, quia idem allodium a 
nobis iure tenuerunt feodali. Nos etiam proprietatem prefati alledii 
vendidimus eidem ecclesie pro viginti marcis argenti nec non viam 
unam pro quinque marcis argenti, continentem latitudinem duorum 
iugerum, protensam per pratum nostrum de proprietate eiusdem ecclesie 
usque ad allodium supra dictum, et ipsam viam nec non et allodium 





Nr. 222—223. 1270. 281 


sepe dictum cum omnibus suis" pertinentiis, scilicet agris, areis, ortis, 
campis, pascuis, pratis, virgultis, arboribus, salictis, aquis, piseacionibus 
et omni iure et dominio, que nobis competebant in’ ipsis, nec non et 
utilitate nunc in eis apparente vel in evum quomodolibet emersura 
donavimus atque contradidimus memorate Portensi ecelesie iure pro- 
prietario perpetuo possidenda. Pontem quoque cuiuslibet contradictione 
non obstante construere ultra fluvium Laze ad capud vie prelibate et 
destruere poterit, prout necesse habuerit, ecclesia sepius . nominata, 
priore eiusdem ecclesie Heinrico, fratre Gothefrido infirmario et fratre 
Rudolfo magistro curie in Hechendorp conversis idem allodium cum 
omnibus supra dietis suscipientibus vice et nomine ipsius Portensis 
eeclesie sepius memorate. Ut igitur stabilis sit et inconvulsus perpetuo 
permaneat huius per omnia tenor facti, presentem. paginam super pre- 
missis omnibus conscriptam et sigillo nostro, quo adhue communiter 
utimur, porreximus communitam Portensi ecelesie sepe diete. Testes 
huius rei sunt Otto burchgravius de Kirhebereh, Meinhardus de Munre, 
Hermannus de Bennendorp, Hoinrieus de Nueseze, Bertoldus de Heselere. 
Bertogus de Gehouen, Thylo de Rebeningin, Herbordus de Alkesleibin 
milites, Theodericus de Haldeche et alii quam plures fide digni. Acta 
sunt hee extra civitatem Wie anno domini M9? CC^LXX5, pridie nonas. 
Augusti. | 

^ noginta ron jüngerer Hand übergeschrieben na "suis "omnibus 

l Ein Gewässer im Unstrutthule, aus. welchem später der Lossgraben wurde (vgl. 
Zischr. d. Harzrereins XVIII, 64), nicht zu verwechseln mit der in Nr. 4. 14. 25 
erwähnten Iossa. 


b 


— — m — 0 -- 


1270. Oktober 13. Merseburg. 223. 

Werner Abt des Petersklosters zu Merseburg bekundet, dass der 

Pleban Dietrich von Wallendorf von seiner Klage gegen das Kloster 

. Pforte wegen des Dorfes Puntyme unter Verzicht auf alle Anspr üche 
an dasselbe zurückgetreten sei. 


Hdschr.: D 14 (tit. Lepize). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 164. 


Permissione divina, Wer|nherus| abbas beatorum apostolorum Petri 
et Pauli in Mersburg omnibus hanc litteram visuris salutem in domino. 
Aotum esse volumus universis, ad quos presens seriptum pervenerit. 
Christi fidelibus, quod dominus "l'heoderieus plebanus de Waldendorp 
de causa sive querimonia, quam contra dominum abbatem et conventum 
in Porta super villa Puntyme, que parrochie in Waldendorf subiacebat, 
movit, omni modo cessavit renunciando omni iuri. quod in eadem villa 
habuit vel habere videbatur. Ne igitur dietus dominus abbas vel con- 
ventus in Porta in posterum ab aliquo super dicta causa impetatur. 
presentem litteram sigilli nostri munimine in testimonium fecimus 
roborari. Acta sunt hec Mersburch anno gratie M9? OC? LXX*, tereio 
idus Octobris. 


232 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 
1271. 224. 
Albrecht Landgraf von Thüringen eignei dem Kloster Pforte eme 


llufe in Auerstedt mit 3 dazu gehörenden Höfen nach Resignation 
der Brüder Rudolf und Ludwig von Auerstedt zu. 


Hdschr.: D 29 (tit. Gernstete) und nochmals, aus dem 15. Jahrh. 106 
(tit. Owirstete). 7 181. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 171. Vgl. Pertuch I, 56. Bertuch-Schamel I, 37. 


Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus notum facimus universis tam presentibus quam futuris, qui- 
bus exhibitum fuerit presens scriptum, quod ob reverentiam dei et 
beate virginis Marie cenobio Portensi Nuenburgensis dyocesis unum 
mansum situm in villa et pago Owerstete cum tribus curiis ad eundem 
mansum pertinentibus, quem Rudolfus et Ludewicus fratres, fideles 
nostri de Owerstete a nobis feodaliter possederunt*, post liberam resi- 
gnationem eiusdem mansi per eosdem fratres in manus nostras factam 
in proprium dedimus perpetuo possidendum, nolentes" ipsum cenobium 
in predicta donatione a nobis vel a nostris heredibus in posterum ali- 
qualiter perturbari. Testes sunt dominus Fridericus de Driuordia senior, 
Helwicus de Goltbach, Mathias nostre curie® notarius, Fridericus? de 
Sconenberg et Heinricus de Sconenberg. Acta sunt hec anno domini 
M? CC? LXXI^. 

* poesiderunt D 29 b volentes D 29 ° curie nostre D 29 431 D29 
D 106 lässt die beiden letzten Zeugen weg. 


1271. Mai 2. 225. 


Reinhard Abt von Pforte bekundet eine Vertauschung von 15 Aeckern 
gwischen Wiehe und Allerstedt gegen 12 Aecker des Ritters Konrad 
von Wilenrode swischen Wiehe und Hechendorf und Zueignung der 
leisteren durch die Grafen von Wiehe. 


Hdschr.: D 11 (tit. Hechendorp). T' 237b. 
Drucke: Bóhme, Todtheilung 61. Deutsch: Wolff II, 167. 


Nos frater Reinhardus abbas in Porta tenore presentium recogno- 
scimus et sigilli nostri munimine protestamur, quod frater Rodolfus' 
magister curie in Hechendorp de consensu nostro et tocius conventus 
nostri fecit concambium agrorum cum Cunrado milite dicto de Wiln- 
rode tali modo*^: videlicet predictus magister curie in Hekendorp con- 
tulit prenominato militi de Wilnrode XV agros sitos in pago inter Wie 
et Alrstete bene seminatos et optime excultos pro XII agris sitis inter 
Wie et curiam nostram Hechendorp in campo, qui dicitur Hevental *. 
non seminatis et incultis, nobis iure perpetuo possidendis. Predictus 
vero miles de Wilnrode iam dictos agros suos XII, quos pro com- 





Nr.221—226. 1271. ° 233 


mutatione nostrorum XV agrorum nobis assignavit, a nobilibus viris, 
eomitibus fratribus Alberto, Friderico, Bertoldo dictis de Wie, iure 
possedit feodali, qui sepe dictos agros X11 cum omni iure et proprie- 
tate nostre ecclesie Portensi contulerunt. Ad ipsos enim pertinuit 
proprietas agrorum XII supra memoratorum, unde et ipsi suo unico 
sigillo, quo omnes simul tres utuntur, presentem litteram roborarunt. 
Testes. vero huius rei sunt hii, qui sequntur: Heinricus miles de 
Nuesezen, Herbortus miles de Alkosleibin, Bertohus miles de Gehoven, 
Heinricus Cristine filius, Heinricus Reinbotonis filius,. Theodericus de 
Wolmirstete, conversi frater Theodericus de Blankenhain?, frater Hein- 
rieus de Crutheim, frater Bertoldus de Tundorp et alii quam plures. 
Acta sunt hec anno domini M^cC? LXXI?, VI? kalendas Iunii. 


* ro mit dunklerer Tine D. * medio T * Heuintal 7 — ? Blankin- 
bureh T 


1271, Juni 5. 226. 


Otto Propst und das Kapitel des Petersstiftes in Sulsa bestätigen 
dem Kloster Pforte die Erwerbung von 2!|, Hufen in Damsla (vgl. 
Nr. 204) und von 6 Morgen Gehólz und 6 Morgen Ackerland bei 
dem Wäldchen Lindelo gegen die Verpflichtung sur Zahlung des jähr- 
lichen Zinses. 

Häschr.: D 28 (tit. Gernstete), T 224 
Druck: Deutsch: Wolff II, 172. 


In nomine domini. Amen. Nos Otto dei gratia prepositus totum- 
que capitulum ecclesie sancti Petri Sulzensis universis Christi fidelibus 
imperpetuum. Geste rei* noticia propagatur in posteros, cum venerit 
auctoritas et robur firmius a testimonio litterarum. — Solet enim fre- 
quenter accidere, quod humanis actibus, cum testes aut scripti memo- 
ria defuerit, calumpnia novercatur. Sciant ergo presentes et posteris 
tenore presentium innotescat de nostri capituli voluntate ac beneplacito 
processisse, quod. ecclesia Portensis ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis 
dyocesis, emit sive comparavit quedam bona sita in pago ville, que 
Dampsla antiquitus dicebatur, unum videlicet mansum ab Helwico de 
Sulze, dimidium mansum ab Cunrado Gepe de Owerstete, dimidium 
mansum a plebano de Rugehusen ^ Mathia nomine et filiis suis et dimi- 
dium mansum ab Adelleide et eius filio Hermanno nomine, parvulo 
existente, de quo scilicet puero, an infantilibus annis retroactis velit 
acquiescere distractioni patrate per matrem, posset in posterum forsitan 
ambiguitas non modica suboriri. Ob hanc igitur removendam Rudolfus 
et filius eius Rudolfus de Owerstete et Heinricus de Batchendorf, 
frater iam dicti Rudolfi, se pro eodem puero cum suis districtius 
obligarunt promittentes* se velle et posse efficere, quod predictus puer 
renunciet! juri suo, quod in prefatis bonis noscitur habuisse, cum 


234 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


maturior etas in ipso sumpserit incrementum, insuper astringöntes 
se omnibus, qui prefatam vendicionem emptionemve Portensium hostili- 
bus querimoniis impetere seu ihfirmare temptaverint, satisfacturos rebus 
propriis et responsuros ad singula, que super prefatis bonis obici 
possent in futurum, ne sepe dicte ecclesie Portensi videlicet empta 
possessio in ullo perturbationis genere percellatur. Huius obligationis" 
testes sunt Bertoldus Papa, Gerhardus de Brole, Cunradus Costa! et 
alii quam plures in Owerstete residentes. Preterea sex iugera ligno- 
rum et totidem iugera aratro® excolenda, que sita sunt circa silvulam, 
que Lindelo nuncupatur, ab Iacobo et filiis eius Heinrico et^ Iacobo 
et Cristiano et fratruelibus eius Heinrico et Theoderico et aliis cohere- 
dibus suisin Sulze prefatum cenobium comparavit, que videlicet iugera. 
non solum ista, sed et omnia supra dicta, homines universaliter pre- 
taxati ab ecclesia nostra Sulcensi scilicet iure hereditario actenus posse- 
derunt! ad quorum peticionem et voluntariam iuris proprii* renun- 
ciacionem et coheredum suorum nos eadem bona, videlicet omnia supra 
dieta, cum suis attinentiis contulimus cenobio Portensi et fratribus in 
Gernstete habitantibus eodem iure videlicet hereditario perpetuo possi- 
denda, eo quod eeclesia Portensis ad solucionem annui census X et IX 
solidorum Sulcensis monete, X modiorum! frumenti et X pullorum, 
ipso per partes taliter distributo. quod in festo Walpurgis octavum 
dimidium solidum, in festo Michahelis XI solidos et dimidium, X 
modios? frumenti et decem pullos nobis conferat de Gernstete singulis 
annis, se suis litteris obligavit. Cum igitur prefatam emptionem rati- 
ficandam duxerimus et approbandam, et ne sepe dicta ecclesia in poste- 
rum aliquatenus molestetur, presentem paginam eidem porreximus 
sigillorum nostrorum munimine roboratam. Acta sunt hec anno domini 
M°CC°LXX°1°, nonas Iunii", in die beati Bonifacii. Huius rei testes 
sunt Hermannus de Euersberch. Heinrieus de Sonenberg milites, Dith- 
marus Longus, Cunradus Thaianus, Heinricus Faber, Iohannes ápud 
pontem et alii quam plures. 
^ re D. " Regehusen T. * promtente D  * renunciaret T * oblaga- 

tionis D  ' casta T 5 aro aratro D — h et fehlt T — ! possiderunt T  * pro- 
prii iuris 7 — ! modiolorum T' Vgl, mensurarum modicarum in Nr.204 Lesarten 
" modiolos  " Iulii D 

Anm. Die völlige Uebereinstimmung in der Zeugenreihe mul 

Nr. 232 von Aug. 2 macht es wahrscheinlich, dass die Urkunde 

erst mit leleterer zusammen ausgestellt ist. 





1271. Juli 18. Naumburg. 221. 
Meinher. [geb. Graf von Mansfeld] Dompropst eu Naumburg erklärt: 
seine und der übrigen Brüder Zustimmung daeu, dass ihr Bruder 
Hermann, Domherr zu Naumburg, 1 Hufe in Poppel dem Kloster 
Pforte verkauft und zugeeignet hat. 








Nr. 227—228. 1271. 285 


Hdschr.: D 28 (tt. Gernstete). T 101". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 174. Vgl. v. Muiverstedt III, Nr. 50. 


In nomine domini. Amen. Nos Meinherus dei gratia prepositus 
maioris ecclesie Nuenburgensis omnibus in perpetuum. Ea, que gerun- 
tur in tempore, ne simul labantur cum tempore, in scriptis redacta 
sigillorum convenit appensionibus communiri, ut, quociens opus fuerit, 
de ipsis possit fieri plena fides. Hinc est, quod tam presentis quam 
futuri evi hominibus notum esse volumus universis, quod in villa, que 
Popal* dieitur, sita iuxta Heselere, ad Hermannum fratrem nostrum, 
canonicum Nuenburgensem, ex assignatione bone memorie domini et 
patris nostri H[ermanni]*, quondam prefecti Novi castri, iure heredi- 
tario pertinente. mansum unum, quem Theodericus dictus Advocatus, 
rusticus eiusdem ville, excolit, de quo etiam manso idem Th. eidem H. 
fratri nostro duas marcas annui census solvere consuevit, dictus H. 
frater noster viris religiosis, Rleinhardo] abbati et conventui Portensis 
cenobii Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, pro viginti una 
marcis vendidit et in eusdem cum omni iure, quod dicto H. fratri nostro 
nec non etiam patri nostro, dum viveret, in dicto manso competebat, 
transtulit proprietatis tytulo perpetuo possidendum. Huic vero vendi- 
cioni et proprietatis translationi nostra et fratrum nostrorum omnium, 
Guntheri scilicet canonici Halberstadensis, Burchardi, Hermanni, Hein- 
nei senioris et Heinrici iunioris comitum est adhibita conniventia et 
consensus. In cuius rei testimonium ad peticionem sepe dieti H. fratris 
nostri, canonici Nuenburgensis, presentem cartam conscribi fecimus et 
nostro nec non supra dietorum fratrum nostrorum sigillis iussimus: 
eommuniri. Ego Burchardus, quia sigillum proprium non habui, sigillo 
domini Heinrici] abbatis sancti Georgii in Nuenburg usus sum. Acta 
sunt hec Nuenburg anno domini M*CC? LXX I*, indictione XIIII*, sab- 
bato proximo post divisionem apostolorum. Testes huius rei sunt 
H[einrieus] de Aldenburg camerarius Nuenburgensis, dominus Hler- 
mannus| prepositus de Aken, L[utolfus] cantor Nuenburgensis et alii 
quam plures laici et clerici fide digni. 

^ Popadel T — " D gebraucht in dieser Urkunde die Abkürzung H unter- 
schtedsios für Heinricus und Hermannus, während es sonst letzteren Namen mit 
H' zu bezeichnen pflegt. Da T mit D genau übereinstimmt, müssen die Abkürzungen. 
im Original gestanden haben. 


— ——À— Ó— ÀM —À——9 


1221. Juli 22. Bei Döben‘. 928. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignution der bis- 
herigen Inhuber und der Brüder Hermann und Hermann Kämmerer 
von Fahnern dem Kloster Pforte eine Wiese an der Emse zu, welche 
dasselbe von Konrad und Dietrich, Söhnen des weiland Münzmeisters 
Helwig in Sulza, gekauft hat. 


236 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hdschr.: D 28° (tt. Giernstete). T' 226". 
Drucke: Schóttgen und Kreysig, Nachlese I, 171. Bertuch-Schamel 1, 226. 


Deutsch: Wolff Il, 170. Vgl. Pertuch I, 55. Bertuch-Schamel I, 37. 
Schöttgen 121. v. Schönberg 158. 


In nomine domini. Amen. Nos Albertus dei gratia Thuringie 
lantgravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in 
perpetuum. Quoniam omnium* habere memoriam divinitatis est potius 
quam humanitatis, conscribi facimus ea, que a nobis rationabiliter 
aguntur,.ne oblivioni tradantur. Notum igitur sit^ omnibus hoc scri- 
ptum visuris*, quod nos contulimus et appropriavimus ecclesie Portensi 
pratum* unum septem iugerum debite quantitatis, situm super Emesam 
rivulum sie dictum, quod fratres eiusdem ecclesie comparaverant pro 
X marcis a Cunrado et Theoderico, filiis Helwici quondam monetarii 
in Sulze, qui pratum predictum a camerariis de Vanre fratribus, vide- 
licet Hermanno et Hermanno, ministerialibus nostris, tenebant, in 
quorum manibus resignantes ipsos rogabant, ut modo consimili nobis, 
cum a nobis iure feodali tenerent, ipsum pratum resignarent, quorum 
precibus inclinati in manus nostras resignantes et ipsi una cum pre- 
dietis Cunrado et Theoderico nos summa deprecabantur instantia, ut 
eundem (sic), heredibus utrorumque penitus exclusis, cum omni utili- 
tate et proventu prefate ecclesie traderemus. Ne igitur super premissis 
in posterum dubitacio aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et 
nostra donatio firma et inconvulsa perpetuo perseveret, presentem 
litteram sepe dicte ecclesie porreximus nostri sigilli appensione munitam 
et testibus vdoneis subnotatis, videlicet Friderico de Driwrte, Heinrico 
de Sconenberg, Hermanno de Euersberg, Ottone de Lochowe* militibus. 
fratre Iohanne magistro in Gernstete, Heinrico auriga ibidem et aliis 
pluribus fide dignis. Acta prope Dobene! anno domini M? CC? LXXI *. 
In die beate Marie Magdalene. 


1 omniäm D sit igitur T " uisus usuns D  ? ptrum D *lowe D 

! Der Ort lässt sich nicht sicher bestimmen, Für Düben, woran Wolf denkt, 
und Döben bei Grimmu scheint die obige Namensform nicht vorzukommen. Zwei 
jetzt wüste Dörfer Gr. und Kl. Dóben (T 77^: Dobene D 118": Dubene) lagen 


w. Kósen. Adelhedis de Dobene ist erwähnt in Nr. 167. Doch ist es zweifelhaft, 
ob dieser Ort hier gemeint ist. 


1271. Juli 31. Camburg. 229. 


Beringer Ritter von Priesnitz bekundet den Verkauf von Be- 
sitzungen in Groutsene! an das Kloster Pforte im Jahre 1264, den 
Empfang einer durch schiedsrichterliche Entscheidung festgesetzten 
Entschädigung für versögerte Zahlung, den Verkauf von weiteren Be- 
stiteungen in Dorndorf im Jahre 1268 und die feierliche Besitz- 
übergabe. 





Nr. 229. 1271. 287 


Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp. sind abgefallen, Leipzig, Rathsbibliothek. — 
D 21 (tit. Borsendorf). T 215. 

Drucke: Ludewig, Heil. ms. LI, 236. Bertuch-Schamel I, 230. Naumann, 
Catal, libr. ms. bibl. senat. Lape. 237. Deutsch: Wolff Il, 168. Vgl. 
Pertuch I, 115.  Bertuch- Schamel I, 75. Schöttgen 121. Lepsius, 
Ruinen d, Rudelsburg 22. v. Schönberg 158. 

Universis Christi fidelibus in perpetuum. Dubium non est omnia 
omnino, que recto geruntur consilio, iure meritoque effectu et firmi- 
tate niti, set vergente in senium seculi corruptela ex fragilitate nostri 
temporis, ad quos fines ipsius seculi devenerunt, nostra sepe labitur 
et eracuatur memoria et humanus frequenter deficit intellectus. Inde 
est, quod retroacta negotia semel decisa ac legittime diffinita, ne ali- 
euius deinceps suspicionis vel dubitationis in ipsis residere possit 
occasio, patenti thomo et fidelissimo scripture testimonio muniuntur. 
Propter quod ego Beringerus miles dictus de Briseniz littera presenti 
protestor universis ac omnibus 'significo, quod bona sita in villa Grovt- 
sene! dicta, montem unum cum tribus vineis in eodem monte sitis, 
eum orto humuli eiusdem montis, cum quinque areis, cum piscaria, 
que durat et ducitur a vado vel loco, qui dicitur Difesphorth, usque 
ad villam Studeniz, cum salicto et iugere ad ipsam piscariam perti- 
nentibus, insulam etiam et salictum situm sub monte Sybotonis sie 
dieto, cum omni iure, proventu et utilitate vendidi anno domini 
M* CC? LXIIII, in die beatorum apostolorum Petri et Pauli domno abbati 
et ecclesie Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, cum 
consensu et conniventia heredum meorum pro centum quinquaginta 
marcis argenti, quas me fateor ab ipsa ecclesia recepisse, et super 
dampnis, que ex dilatione solutionis predicti argenti pertuli, secundum 
arbitrium discretorum virorum, domni Guntheri de Bunowe, Heinrici 
de Seonenberch et Alberti de Flemingin militum, quos ex parte mea 
in arbitros assumpseram, et Volradi de Rolz, Theoderici de Lesten 
militum et Heinrici de Rosinhain, quos ecclesia sepe dieta item in 
arbitros assumpserat, anno domini M°CC°LXX°I, in vigilia beate Marie 
Magdalene summa decem marcarum argenti michi satisfactum esse. 
Anno autem domini M^OC?LXVIH? item vendidi? ecclesie sepius 
memorate sex iugera sita iuxta villam Dorindorph, octo areas in eadem 
vila et novem vineas in. monte veteri sic dicto et ipsum montem 
integrum eum frutectis et omni utilitate nunc in eo apparente vel in 
evum quomodolibet emersura pro octoginta tribus marcis argenti, quas 
me fateor integraliter recepisse sine dampno. Bona autem omnia supra 
dicta utriusque emptionis optuli super summum altare Portensis ecclesie 
et contradidi et appropriavi cum omni iure, dominio, proventu et utili- 
tate eidem ecclesie perpetuo possidenda. Ad huius rei testimonium 
presentem litteram sigillo meo et sigillo amicorum meorum de Bunowe 
sigillari feci, ut ex hoc sit vivax memoria et perhennis. Data Kan- 
burhe anno domini M? CC? LXX*T, pridie kalendas Augusti, indictione 
XII23 Huius rei testes sunt conpositores amicabiles supra dicti, Fri- 


288 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dericus de Muchele, Petrus de Nitshitz, Otto de Luchowe et frater 
ipsius Heinricus, Theodericus Bathsen, Heinricus Curthefrunt milites. 
Albertus de Rode, Heinricus de Heringin et Albertus de Scudize 
eastellani in Ruthleibisbereh, Wolferus de Bibera, Bertoldus de Hesillere 
et frater suus Ekehardus, Gelfradus de Luchowe milites, Hugo de 
Scidinchen castellani in Hesillere et alii quam plures, preterea fratre: 
Portenses domnus Reinhardus abbas, Albero quondam abbas, Heinr 
eus de Bren, Emundus cellerarius, Lvdewieus cantor, Theoderieu: 
notarius abbatis monachi, Wernherus, Gothefridus, Fridericus conversi. 


| Zu Groutsene vgl. Nr. 182, die hier zum grossen Theil fast wörtlich auf- 
genommen ist. ? Die T’rkunde hierüber ist nicht vorhanden, 3 Statt XII. 


—————M ——— ————  ——— MÀ 


1371. Juli 31. Pforte. 230. 


Hermann Graf ron Orlaminde eignet dem Kloster Pforte eme 
Mühle unterhalb Cunrode! zu. 


Hdschr.: D 46" (tit. Cygenruke). 


Drucke: Variscia III, 24. Deutsch: Wolff 11, 177. Vgl. Pertuch I, 116. 
Bertuch-Schamel 1, 75. v. Reilzenstein 95b. v, Mülverstedt III, Nr. i. 


In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gratia comes de 
Orlamunde omnibus imperpetuum. | Ea, que geruntur in tempore. ne 
simul labantur cum tempore, in scriptis redaeta. sigillorum | eonvenit 
appensionibus communiri, ut, quoeiens opus fuerit, de ipsis possit fieri 
plena fides. Hine est, quod tam presentis quam futuri seculi homini- 
bus notum esse volumus universis, quod pro remedio anime nostre. et 
ad petieionem virorum religiosorum, fratrum Portensium, molendinum 
situm sub loco, qui Cunrode! dicitur. ubi etiam quondam fabrica. sita 
fuit, cum omni iure et utilitate, que nobis in eodem competebant, pre- 
dietis fratribus Portensibus contulimus proprietatis tytulo perpetuo 
possidendum, ne per iam dictum molendinum gravamen vel dampnum 
antiquo molendino generetur, quod etiam idem fratres a nobis emptum 
possident sigilli nostri munimine roboratum. Predietum vero molen- 
dinum sub loco Cunrode fratres Portenses pro sua utilitate et edi- 
ficatum possunt destruere et destructum reedificare nemine impediente. 
Acta sunt hec in Porta anno domini M^CC?LXXI*, indictione XIII *.! 
pridie kalendas Augusti. Testes huius rei sunt nobilis miles Theoderi- 
eus burgravius de Orlamunde, Hermannus prepositus de Aquis, Hein- 
ricus prior, Degenhardus borsarius, Berolfus magister pomerii, Lude- 
wieus cantor, Otto Bawarus senior conversus et alii quam plures. 

| Nicht nachzuweisen. Vgl. Paulus Jorius, Chronik d. Grafen v. Orlamünde. 
Herausgeg.von P. Mitzschke. 40. — ? Statt ind. XITII. 





— Nr. 230—281. 1271. 999 


12/1. August 1. 231. 


Hemrich Eitter von Allerstädt verkauft dem Kloster Pforte eine 
Hufe, genannt Forsthufe, mit gewissen dazu gehörenden Gerechtsamen 
in der Flur von Meinrichsdorf für 45 Mark. 


Hdschr.: D 18 (tit. Osforde). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 176, 


Universis Christi fidelibus in perpetuum. Temporales successus 
gesta fidelium perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum, propter 
quod ego Heinrieus miles dietus de Alrestete universis tenore pre- 
senfium notum esse eupio, quod. eeclesie Portensi mansum quendam 
situm in pago ville, que Meinrichisdorp dieitur, vendidi, qui* mansus 
dieitur de foresto, pro XL* et V* marcis argenti, cui specialis pre- 
rogativa iuris adtiuere videtur, videlicet quod «quilibet mansum pre- 
fatum possidens plenum gregem in villa prememorata cuiuslibet contra- 
dietione non obstante habere poterit, eo quod predieto foresto pro- 
videre teneatur, de quo etiam marcam annui census habebit et talentum 
denariorum ibidem currentium, quod famulo custodi eiusdem foresti 
dabitur. Item de eodem accipient lignorum etiam tantum, quantum 
quilibet ibidem residens pro sua necessitate posset consumere, preterea 
communem participationem communionis tam in pascuis quam in lignis 
cum area ad ipsam mansum pertinente, que omnia ecclesie supra dicte 
de consensu heredum meorum contuli et in eandem transtuli cum 
quibuslibet attinentiis et utilitatibus nune. in eo appurentibus vel in 
evum. quomodolibet emersuris, cum a me iusto emptionis tytulo com- 
paraverit iure proprietario perpetuo possidendum. Astringo nichilo 
minus me tenore presentium cautionem congruam de supra dietis 
omnibus me facturum et de omnibus, que in posterum suboriri pote- 
runt, incomeodis responsurum. Ne igitur super premissis in posterum 
dubitatio aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et mea donatio 
firma et inconvulsa permaneat, presentem litteram sepe diete ecclesie 
porrexi sigilli mei munimine communitam. Huius rei testes sunt Cun- 
radus et Theodericus pincerne de Salek, Heinricus et Lutholfus patru- 
eles mei, Emundus cellerarius Portensis et frater Wernherus adiutor 
ipsius et alii quam plures fide digni huic rei testimonium perhibentes. 
Acta sunt hec anno domiui M"CC"LNX^1", kalendas. Augusti, in- 
dietione XIII* !. 


* quod, b consumare 
I Statt ind. XIII. 


240 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


1271. August 2. 232. 


Otto Propst und das Kapitel des h. Petrus in Sulza eignen dem 
Kloster Pforte 4 Aecker bei der Mühle des Klosters an der Emse zu, 
die Helwig von Sulza ihnen aufgelassen hat. 


Häschr.: D 26° (tit. Gernstete). T 2236. 


Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nachlese I, 170. Bertuch-Schamel I, 229. 
Deutsch: Wolff II, 174. Vgl. Schóttgen 122. v. Schönberg 159. 


Nos Otto dei gratia prepositus totumque capitulum sancti Petri 
Sulcensis recognoscimus et tenore presentium publice protestamur. 
quod quatuor agros sitos penes molendinum Portense* super Emesam. 
habentes latitudinem VI virgarum et a silva® Lindelo usque ad com- 
munem viam pertingentes, quos a nobis Helwicus de Sulce et filii 
eius in feodo tenebant nobisque resignarunt, ecclesie Portensi con- 
tulimus et appropriavimus cum omni iure et proventu, quod nobis iu 
ipsis competebat, iure proprietario perpetuo possidendos. Ad maio- 
rem igitur cautelam et posterorum noticiam pleniorem presentem litte- 
ram conscribi fecimus ecelesieque Portensi prememorate porreximus 
sigillorum nostrorum appensionibus communitam. Huius rei testes 
sunt Hermannus de Euersberg, Heinricus de Seonenberg* milites. 
Dithmarus Longus, Cunradus? Thaianus, Heinricus Faber, Iohannes 
apud pontem et alii quam plures Acta sunt hec anno domini 
M°CC°LXXI°®, in die beati Stephani pape et martyris. 


^ porte DT  * siluula 7 ce Sonenberg T * cunranus D 
Anm. Zu den Zeugen vgl. Nr. 226, Anm. 


1271. September 29. | 233. 


Günther [geb. Graf von Mansfeld] Vitetum zu Halberstadt bekundet, 
dass sein Bruder Hermann, Domherr zu Naumburg, 2 Mark jähr- 
lichen Zinses zu Poppel nebst anderem Besitz daselbst dem Kloster 
Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 227. 


Hdschr.: D 28 (tit. Gernstete). T 101 mit der am Ende hinzugefügten 
Bemerkung Neuhöfers: Sigillum originalibus litteris appensum, rupta 
charta delapsum, sed apud litteras servatum mihi ostensum et per 
me visum est, 


Druck: Deutsch: Wolff II, 175. 


In nomine domini. Amen. Nos Guntherus dei gratia vicedomnus 
Alberstadensis recognoscimus et tenore presentium confitemur, quod 
Hermannus frater noster, canonieus Nuenburgensis, domino Reinhardo 
abbati Portensi et conventui eiusdem ecclesie duas marcas annui cen- 
sus. quas singulis annis a quodam rustico Theoderico dicto Advocato 
percipere consuevit in villa Popal ad eundem Hermannum iure pro- 





Nr. 282—984. 1271. 241 


prietario pertinente, et quecumque bona idem Theodericus in eadem 
vila a dicto fratre nostro H.* tenebat, vendidit de nostra conniventia 
et consensu, supra dicta bona in dictos abbatem et conventum pro- 
prietatis tytulo transferendo. In supra dictorum testimonium presentem 
cartam, quia sigillum proprium habere non potuimus, sigillo* fratris 
nostri, prepositi Nuenburgensis, fecimus communiri Datum anno 
domini M? CC?LXXI?, in die sancti Michahelis. Huius rei testes sunt 
Theodericus decanus Nuenburgensis, Albertus cellerarius, Heinricus 
camerarius, Lutholfus cantor canonici eiusdem ecclesie et alii quam 
plures. 


a H. fratre nostro T siggillo D 


12/1. September 30. 234. 


Otto Propst und das Kapitel des h. Peirus in Sulsa verkaufen dem 
Kloster Pforte eine Hufe in Damsla für 914 Mark Silber, deren 
Empfang sie bestátigen. 


Häschr.: D 28° (tit. Gernstete). T 223°. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 172. 


In nomine domini. Amen. Nos Otto dei gratia prepositus totum- 
que capitulum ecclesie beati Petri in Sulce universis Christi fidelibus 
in perpetuum. Ea, que geruntur in tempore, ne simul labantur cum 
tempore*, litterarum convenit testimonio et sigillorum appensionibus 
eum astipulatione testium communiri, ut, quociens opus fuerit, de ipsis 
possit fieri^ plena fides. Noverit igitur tam presens hominum etas 
quam in Christo posteritas successura, quod nos de coneordi voluntate 
et unanimi consensu capituli nostri Sulcensis domino abbati et con- 
ventui monasterii Portensis vendidimus mansum unum pro IX marcis 
et dimidia puri argenti, situm in pago ville, que antiquitus Dampsla 
vocabatur, cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventi- 
bus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant et que habebamus 
in ipsis, que nunc sunt et in posterum poterunt quomodolibet pro- 
venire, sive in superficie terre iam appareant vel quibuseumque modis 
etiam in imis terre apparuerint in futuro, nullo iure vel occasione 
iuris seu inpeticione aliqua in prenotato manso quomodolibet reservato, 
recognoscentes tenore presentium dictam pecuniam nos integraliter sine 
dampno recepisse Sane ut omnia premissa sic racionabiliter et con- 
corditer peracta perpetua firmitate permaneant inconvulsa contra obli- 
vionis incomodum, cavillationis et interpretationis sinistre calumpniam 
detestandam, super eis presentem paginam conscriptam sigillorum no- 
strorum munimine roboramus. Acta sunt hec anno domini M°CO?LXX°T>, 
in die beati Ieronimi, presentibus eis et testimonium perhibentibus, 
quorum nomina sunt subscripta: dominus Fridericus Mersburgensis 
episcopus, Her[mannus] de Ebersberg, H(einricus] de Sconberg, Th[eo- 

Qesehiebtag. d. Pr. S. Bd. XXXIII. 16 


242 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dericus] de Lesten milites, Mathias plebanus de Rugehusen*, Dith- 
marus? Longus et Dithmarus filius eius de Sulze et alii quam plures. 


^ cum tempore labuntur T ^ fieri possit T ^ * in Rogehausen T 
* dithamarus D 


1272. 23. 

Ditmar Abt von Walkenried und Reinhard Abt von Pforte be- 

stätigen die Erwerbung von einem Weinberge und 6 Hufen su Damsla 

durch den Hofmeister des Klosters Pforte in Gernstedt und treffen 

Anordnung über die Verwendung des Ertrages zur Speisung des 

Komvents. 

Häschr.: D 29" (tit. Gernstete). 

Druck: Deutsch: Wolff LI, 184. Vgl. Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 74. 


Nos fratres, dieti abbates Dythmarus de Walk[enride| et Rein- 
hardus de Porta, universis presens scriptum visuris significamus, quod 
nos plis peticionibus fratris Iohannis provisoris curie in Gernstete 
inclinati vineam quandam et sex mansos sitos in pago ville, que anti- 
quitus Damsla dicebatur, quos idem sua providentia comparavit volens 
de eis conventui Portensi benefacere, ratificantes factum huiusce modi 
ad usum et consolationem dieti conventus, maturo super hoc habito 
consilio, deputavimus in hune modum, quod magister curie ante dicte, 
qui pro tempore fuerit, annis singulis de eisdem bonis allecia diebus 
singulis a festo beati Martyni usque ad quadragesimam preter adven- 
tum domini amministret, dans sübeellerario duas massas ad consola- 
tionem huius modi vel, si plus utrisque placuerit, decem marcas, adi- 
cientes, ut, si qui suecessorum predicti fratris Io. in hoc beneficio con- 
ventui proeurando neglientes minusve benévoli fuerint comprobati. 
quod subcellerarius resumendi ab ipsis bona supra dicta liberam facul- 
tatem habeat ipsaque locare poterit, prout conventui melius viderit 
expedire. Preterea Sane memorie commendandum, quod mansum 
unum in villa Owerstete ad ipsa bona ab eodem fratre Io. comparatum 
pro censu, qui de bonis supra memoratis ecclesie sancti Petri in Sulze 
solvitur, assignavimus confirmantes ante dicta omnia, quem ad modum 
superius est expressum. Ut igitur hec omnia perpetuis temporibus 
inconvulsa permaneant, presentem litteram sigillorum nostrorum muni- 
mine duximus roborandam. Acta sunt hec anno domini M*CC?LXXPIl. 


1972. Februar 13. 336. 


Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass Hermann Ritter 
von Ebersberg in seiner Gegenwart 11, Hufe mit einem dasu ge- 
hörenden Weinberge in Damsla dem Kloster Pforte tauschweise über- 
lassen habe. 

Häschr.: D 29 (tit, Gernstete). T 225. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 179. 





Nr. 285—987. 1272. 248 


In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lant- 
gravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in perpe- 
tuum. Apud dominum dominantium eterne nos remunerationis pre- 
mium consecuturos speramus, si benivolentie affectu religiosorum utili- 
tatibus consulimus et eorum securitati cautela, qua possumus, in poste- 
rum providemus. Fidelium itaque universitati tam presentis etatis 
quam future posteritatis manifestum esse volumus, quod Hermannus 
miles dictus de Ebersberg* nobis presentibus et multis aliis, inter quos 
fuerunt Heinricus de Glizbere, Albertus Bulerus, Sifridus de Hof- 
garthen, proprietatem quandam, mansum videleet et dimidium cum 
vinea ad ipsam pertinente, in pago ville, que antiquitus Dampsla dice- 
batur", ecclesie Portensi sub tytulo concambii contulit, precedente 
consensu uxoris et liberorum ipsius omniumque coheredum ipsorum, 
qui dudum in Ekkehardesberg una cum prefato Her. coram Wernhero 
sculteto nostro, Heinrico de Sconenberg, Theoderico de Lesten ceteris- 
que castellanis nostris ibidem bona predicta tradiderant iam dicte 
eeclesie, pro quibus fratres eiusdem sepe dicto Her., uxori eius et 
liberis mansum unum in Sulze pro IX marcis comparaverunt, dantes 
insuper XX et V* marcas, quas ab ipsis integraliter receperunt sine 
dampno. Verum ut huius concambii constitucio inviolabilis perpetuis 
temporibus permaneat et inconvulsa, presentem litteram sigilli nostri 
inpressione signavimus et ydoneorum testium testimonio confirmavimus, 
quorum nomina sunt prescripta. Acta sunt hec anno domini M*CC' LXX" IT, 
In vigilia beati Valentini. 


* heßeßg D — vocabatur T 


1272. April 3. Pforte. 231. 


Albrecht Landgraf von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte den 
Besitz der Gerichte in Flemmingen. 


Haäschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19, 58). Sp. verloren. 
Pforte, Bibliothek B. 10. — D 34° (tit, Flemingen) und nochmals, von 
einer Hand des 14. Jahrh., D52. T 106 und nochmals, aber von anderer 
Hand, durchgestrichen und ohne Neuhöfers Beglaubigung, T 286. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 180. Vgl. v. Schönberg 159. Boehme, Nach- 
richten LI, 37. 


Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala- 
tinus omnibus in perpetuum. Noverint universi, ad quos presens 
seriptum pervenerit, quod nos curiam et villam Vlemingen dictam 
abbatis et conventus Portensium ab omni exactione iudicum nostrorum 
et gravamine liberam relinquimus, sicut iam dicti abbas et conventus 
Portensis ab antiquo iam dictam villam quiete et libere possederunt, 
ta ut nullus iudicum nostrorum aliquam causam, eciam causam 
sanguinis, in villa predicta iudicet vel examinet, sed totum iudicium 

16* 


244 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


cum omni iure cuiuslibet cause, eciam iudicium sanguinis, fratribus 
predicti cenobii Portensis cum bona voluntate libere dimittimus, sicut 
ab antiquo eiusdem ville totum iudicium habuerunt. Ad cuius rei 
noticiam firmiorem presentem litteram nostri sigilli munimine robora- 
mus. Huius rei testes sunt comes Henricus et filius eius de Honstein, 
comes Fridericus de Bichelingen, Henricus advocatus de Glisberk, 
Hermannus de Tullestete et Henricus de Schonenberc. Datum in Porta. 
Anno domini M? CC? LXX*?II. Dominica Letare. 


Anm. Pertuch I, 56 und Bertuch-Schamel I, 37 und hiernach 
Borchgrave, Colónies Belges 342 und von Schönberg 160 bringen 
einen fast wortgetreuen Auszug der Urkunde, aber mit dem Datum 
1277. Aprü 8 und den Zeugen der um einen Tag älteren Urk. 
Nr. 258. Ob Pertuch hier Konfusion gemacht, wie ich glaube, 
oder Landgraf Albrecht wirklich die gleiche Urkunde sum zweiten 
Male ausgestellt hat, lässt sich nicht mit Sicherheit entscheiden. 


1272. April 16. 238. 


Die Rathsmeister und Rathmänner_ der Stadt Erfurt bekunden, dass 
Kunigunde, die Witwe des Burchard Rabenoldi, eine Mark jähr- 
liches Zinses von einem Garten für 16 Mark an das Kloster Pforte 
verkauft und für den Erlös sich von einer Mark jührliches Zinses, 
den sie von einem Weingarten zu bezahlen hatte, losgekauft, die 
Degine Gertrud ihren Antheil an ersterem Garten. dem Kloster Pforte 
geschenkt und Kunigunde demselben ihren Weingarten bis zur Mündig- 
keit ihrer Kinder verpfändet habe. 


Häschr.: D 41 (tst, Erfordia). T 243". 
‚Druck: Deutsch: Wolff LI, 181. Vgl. Beyer, UB.d. St. Erfurt I, 160. 


Nos Hugo Longus, Albertus Vicedomini magistri consulum et alii 
consules* Erfordenses, videlicet Otto de Alich, Cunradus Quadrans, 
Bertoldus Witegonis, Sifridus Richardi, Rudolfus de Stalberg, Cunradus 
Hotyrmannus, ''heodericus de Sindirstete», Otto de Hallis, Heinricus de 
Biltersleiben, Heinricus Vicedomini, Heinricus Legati et Cunradus Cer- 
lingerus*, recognoscimus et omnibus litteras has visuris cupimus esse 
notum, quod Kunegundis relicta Burchardi Rabenoldi, nostra concivis, 
unam marcam annue pensionis, quam habebat in orto suo* ante valvam 
cerdonum, olim Walbruni, eo iure, quod vri dicitur in vulgari, vendidit 
venerabilibus dominis, abbati et conventui de Porta ordinis Cyster- 
ciensis, imperpetuum possidendam pro XVI marcis argenü, quas ipsa 
pro redemptione unius marce annue pensionis, quam de vinea sua sita 
apud vineam "Theoderici Mechelingi, quondam Siboldi patris sui, annis 
singulis exsolvebat, dinoscitur eonvertisse, et quod Gerdrudis begina, 
filia Walbruni, omnem hereditariam portionem, quam habebat in orto 





Nr. 298—289. 1272. 245 


et bonis eidem attinentibus supra dictis, domino abbati et conventui 
Portensibus ante dictis tradidit et donavit liberaliter et sincere iugiter 
possidendam coram nobis. Ceterum Kunegundis predicta vineam suam 
superius nominatam fratribus Portensibus memoratis tytulo pignoris 
obligavit, quoad usque sui pueri®, cum ad annos discretionis per- 
venerint, ratam et inviolabilem vendicionem marce prehabite observa- 
bunt Testes huius rei sunt Theodericus Sconecailf, Siboldus Bendel*, 
Bertoldus de Guttyrn^, Theodericus Rabenolt nostri concives et alii 
quam plures. Ut autem super huius modi vendicione nullum dubium 
valeat suboriri seu questio nocitura, et ne pueri Kunegundis pretacte 
ipsam vendicionem possint deinceps infirmare, presentem litteram dedi- 
mus super eo sigillo civitatis Erfordensis fideliter roboratam. Datum 
anno domini M* CC? LXXII', XV1° kalendas Maii. 


a consu |sules D * sindestete T — ° Kerlingerus T  ? sito (statt suo) T 
* pueri sui T —Í Shoninzail 7 © Bendelo T ^ guttynr D Guten T 
! w* cc? Lxk Rasur hinter der Zahl 


1272. November 3. 289. 


Rudolf Schenk von Vargula verpfündet dem Kloster Pforte 23 Morgen 
Wald [in der Gegend von Porstendorf] mit der Bedingung, dass das 
Kloster den Wald behalten soll, wenn er nicht in zwei Jahren seine 
Schuld zurücksahle. 


Häschr.: D 21" (tit. Borsendorf). T 214. 
Druck : Deutsch : Wolff II, 178. Vgl. Pertuch I, 116. Bertuch-Schamel I, 75. 


Nos Rudolfus pincerna de Varila tenore presentium notum facimus 
omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, quod nos pro 
quadam summa pecunie sive annone, quam Portensi ecclesie tenebamur, 
assignavimus in manus fratris Wikardi magistri curie Borsendorf vice 
abbatis et ecelesie Portensis XXIII** iugera debite quantitatis silve 
nostre site desuper viam, que dicitur Steiwek queque* protenditur in 
convalle, que vulgariter Elmetal appellatur, hac adiecta condicione, ut, 
si a festo beati Martini nunc proximo infra biennium non persolveri- 
mus integraliter XVII marcas argenti, ex tunc supra dicta silva XXIII 
iugerum cum omni iure, dominio, fructu et utilitate nunc in ea appa- 
rente vel in* evum quomodolibet emergente iam dicte ecclesie rema- 
neat iure proprietario perpetuo possidenda, si tamen id de gratia im- 
perii, a quo ipsam in feodo tenuimus, poterit obtinere, heredibus nostris 
ab huius modi penitus sequestratis. Ut autem firmus et stabilis perpetuo 
permaneat huius per omnia tenor facti, abbati et ecclesie sepe dicte 
porreximus presentem paginam super huius modi conscriptam et nostri 
sgilli munimine communitam. Acta sunt hec in monte iuxta silvam 
prefatam anno domini M? CC? LXX? II°, III? nonas Novembris, presentibus 


236 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hdschr.: D 25" (tit. Gernstete). 1'226". 


Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nuchlese I, 171. Bertuch-Schamel 1, 226. 
Deutsch: Wolff Il, 170. Vgl. Pertuch I, 55. Bertuch-Schamel I, 37. 
Schöttgen 121. v. Schönberg 158. 


In nomine domini. Amen. Nos Albertus dei gratia Thuringie 
lantgravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in 
perpetuum. Quoniam omnium* habere memoriam divinitatis est potius 
quam humanitatis, conscribi facimus ea, que a nobis rationabiliter 
aguntur,.ne oblivioni tradantur. Notum igitur sit" omnibus hoc seri- 
ptum visuris*, quod nos contulimus et appropriavimus ecclesie Portensi 
pratum* unum septem iugerum debite quantitatis, situm super Emesam 
rivulum sic dictum, quod fratres eiusdem ecclesie comparaverant pro 
X marcis a Cunrado et Theoderico, filiis Helwici quondam monetani 
in Sulze, qui pratum predictum a camerariis de Vanre fratribus, vide- 
licet Hermanno et Hermanno, ministerialibus nostris, tenebant, in 
quorum manibus resignantes ipsos rogabant, ut modo consimili nobis, 
cum a nobis iure feodali tenerent, ipsum pratum resignarent, quorum 
precibus inclinati in manus nostras resignantes et ipsi una cum pre- 
dictis Cunrado et Theoderico nos summa deprecabantur instantia, ut 
eundem (sic), heredibus utrorumque penitus exclusis, cum omni utili- 
tate et proventu prefate ecclesie traderemus. Ne igitur super premissis 
in posterum dubitacio aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et 
nostra donatio firma et inconvulsa perpetuo perseveret, presentem 
litteram sepe dicte ecclesie porreximus nostri sigilli appensione munitam 
et testibus vdoneis subnotatis, videlicet Friderico de Driwrte, Heinrico 
de Sconenberg, Hermanno de Euersberg, Ottone de Lochowe* militibus. 
fratre Iohanne magistro in Gernstete, Heinrico auriga ibidem et aliis 
pluribus fide dignis. Acta prope Dobene! anno domini M» CC? LXXI*. 
In die beate Marie Magdalene. 


. ul: . r A tho 
' omniám D " sit igitur 7 " uisus usuris D * ptrum D * lowe D 


I Der Ort lásst sich nicht sicher bestimmen. Für Düben, woran Wolff denkt, 
und Döben bei Grimma scheint die obige Namensform nicht vorzukommen. Zwei 
jetzt wüste Dörfer Gr. und Kl. Dóben (T 77®: Dobene D 118": Dubene) lagen 
w. Kósen. Adelhedis de Dobene ist erwähnt in Nr. 167. Doch ist es zweifelhaft, 
ob dieser Ort hier gemeint ist. 


1271. Juli 31. Camburg. 229. 


Beringer Ritter von Priesnitz bekundet den Verkauf von Be- 
sitzungen in Groutsene! an das Kloster Pforte im Jahre 1264, den 
Empfang einer durch schiedsrichterliche Entscheidung festgesetzten 
Entschädigung für versögerte Zahlung, den Verkauf von weiteren Be- 


sitsungen in Dorndorf im Jahre 1268 und die feierliche Besite- 
übergabe. 


Nr. 229. 1271. 287 


Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp. sind abgefallen. Lewzig, Rathsbibliothek. — 
D 21 (tst. Borsendorf). T 215. 

Drucke: Ludewig, Rell.ms. II, 236. Bertuch-Schamel I, 230. Naumann, 
Catal. libr. ms. bibl. senat. Lips. 237. Deutsch: Wolff II, 168. Vgl. 
Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 75. Schötigen 121. Lepsius, 
Ruinen d. Rudelsburg 22. v. Schönberg 158. 


Universis Christi fidelibus in perpetuum. Dubium non est omnia 
omnino, que recto geruntur consilio, iure meritoque effectu et firmi- 
tate niti, set vergente in senium seculi corruptela ex fragilitate nostri 
temporis, ad quos fines ipsius seculi devenerunt, nostra sepe labitur 
et evacuatur memoria et humanus frequenter deficit intellectus. Inde 
est, quod retroacta negotia semel decisa ac legittime diffinita, ne ali- 
cuius deinceps suspicionis vel dubitationis in ipsis residere possit 
occasio, patenti thomo et fidelissimo scripture testimonio muniuntur. 
Propter quod ego Beringerus miles dietus de Briseniz littera presenti 
protestor universis ac omnibus 'significo, quod bona sita in villa Grovt- 
sene! dieta, montem unum cum tribus vineis in eodem monte sitis, 
eum orto humuli eiusdem montis, cum quinque areis, cum piscaria, 
que durat et ducitur a vado vel loco, qui dicitur Difesphorth, usque 
ad villam Studeniz, cum salicto et iugere ad ipsam piscariam perti- 
nentibus, insulam etiam et salictum situm sub monte Sybotonis sic 
dicto, cum omni iure, proventu et utilitate vendidi anno domini 
M* CC* LXIIII, in die beatorum apostolorum Petri et Pauli domno abbati 
et ecclesie Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, cum 
consensu et conniventia heredum meorum pro centum quinquaginta 
marcis argenti, quas me fateor ab ipsa ecclesia recepisse, et super 
dampnis, que ex dilatione solutionis predicti argenti pertuli, seeundum 
arbitrium discretorum virorum, domni Guntheri de Bunowe, Heinrici 
de Sconenberch et Alberti de Flemingin militum, quos ex parte mea 
in arbitros assumpseram, et Volradi de Rolz, Theoderici de Lesten 
militum et Heinrici de Rosinhain, quos ecclesia sepe dicta item in 
arbitros assumpserat, anno domini M? CC? LXX?I, in vigilia beate Marie 
Magdalene summa decem marcarum argenti michi satisfactum esse. 
Anno autem domini M^CC?LXVIH? item vendidi? ecclesie sepius 
memorate sex iugera sita iuxta villam Dorindorph, octo areas in eadem 
villa et novem vineas in monte veteri sic dicto et ipsum montem 
integrum cum frutectis et omni utilitate nunc in eo apparente vel in 
evum quomodolibet emersura pro octoginta tribus marcis argenti, quas 
me fateor integraliter recepisse sine dampno. Bona autem omnia supra 
dieta utriusque emptionis optuli super summum altare Portensis ecclesie 
et contradidi et appropriavi cum omni iure, dominio, proventu et utili- 
tate eidem ecclesie perpetuo possidenda. Ad huius rei testimonium 
presentem litteram sigillo meo et sigillo amicorum meorum de Bunowe 
sigillari feci, ut ex hoc sit vivax memoria et perhennis. Data Kan- 
burhe anno domini M? CC? LXX?I, pridie kalendas Augusti, indictione 
XII*.5 Huius rei testes sunt conpositores amicabiles supra dicti, Fri- 


LJ 


248 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


communiri. Acta sunt hec Swareburch anno domini M? CC? LXX III*, 
tempore* paschali, in octava prima.? 


* tempors 

l Nicht nachzwweisen. 2 Die Datierung, für welche sich bei Grotefend ken 
Beleg findei, scheint ungewöhnlich zu sein. In Verbindung mit tempore paschali 
einerseits und prima andrerseits dürfte octava eher auf den achttágigen Zeitraum 
als den achten Tag zu beziehen sein. 


1273. April 14. 243. 

Heinrich Ritter von Blankenhain eignet dem Kloster Pforte eine 

Hufe bei Wallichen eu, die demselben Konrad von Berka und seine 
Ehefrau für 19 Mark Silber verkauft haben. 


Häschr.: Or. Perg. Sp. (Baum) an rother und grüner seidener Schnur. 
Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. S. 586, Nr. 3. — D 42% (tit. Waldichen). 


Ungedruckt. 


Ea, que geruntur in tempore, ne simul labantur eum tempore, in 
scriptis redacta sigillorum convenit appensionibus communiri, ut, 
quociens opus fuerit, de ipsis possit fieri plena fides. Hinc est, quod 
nos Heinricus miles dictus de Blankenhain tam presentis quam futuri 
evi hominibus notum esse volumus universis, quod de consensu et 
conniventia Lvdewici militis, filii patrui mei dicti de Meldingin, Cun- 
radus et uxor sua de Berka mansum quendam situm ad villam, que 
dicitur Waldichen, quem de manu nostra susceperant in feodo, viris 
religiosis, R(einhardo] abbati et conventui Portensis cenobii Cysterciensis 
ordinis, Nuenburgensis dyocesis, pro decem et novem marcis albi 
argenti vendiderunt, a iam dictis fratribus cum omni iure videlicet. 
quod eidem manso adiacet in viis et inviis, campis, pascuis, ortis et 
areis, perpetuo possidendum. Quorum fratrum emptionem ratam habere 
volentes donavimus eis benivole omne ius proprietatis in hoc manso, 
spem habentes bonam, quod eorum orationibus apud dominum possimus 
adiuvari. Ut autem hee nostra donatio pariterque ipsorum emptio in 
posterum permaneat inconvulsa roborque firmitatis perpetuum sorciatur. 
presentem paginam tradidimus nostri sigilli robore communitam. Testes 
huius facti sunt Berngerus de Mulhusen, Berwicus de Blankenhain, 
Heinricus de Meldingen milites, Heinricus Bettestro, Heidenricus de 
Rode, Cunradus Scaph, Henricus Stayl, Fridericus de Cracovia, frater 
Ludewicus cantor, Hermannus textor, Fridericus Bauuarus conversi 
Portenses. Acta sunt hec anno domini M*CC?LXXIII*, indictione 1*, 
XVIII? kalendas Mai. ' 





Nr. 880—281. 1271. 289 


i71. August 1. 231. 


Hemrich Ritter von Allerstädt verkauft dem Kloster Pforte eine 
Hufe, genannt Forsthufe, mit gewissen dazu gehörenden Gerechisamen 
in der Flur von Meinrichsdorf für 45 Mark. 


Hdschr.: D 18 (tit. Osforde). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 176. 


Universis Christi fidelibus in perpetuum. — Temporales successus 
gesta fidelium perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum, propter 
quod ego Heinricus miles dictus de Alrestete universis tenore pre- 
sentium. notum esse eupio, quod eeclesie Portensi mansum quendam 
stum in pago ville, que Meinrichisdorp dieitur, vendidi, qui* mansus 
dieitur de foresto, pro XL* et V* marcis argenti, cui specialis pre- 
rogativa iuris adtinere videtur, videlicet quod quilibet mansum pre- 
fatum possidens plenum gregem in villa prememorata cuiuslibet contra- 
dictione non obstante habere poterit, eo quod predieto foresto pro- 
videre teneatur, de quo etiam marcam annui census habebit et talentum 
denariorum ibidem currentium, quod famulo custodi eiusdem foresti 
dabitur. Item de eodem aecipient lignorum etiam tantum, quantum 
quilibet ibidem residens pro sua necessitate posset consumere, preterea 
communem participationem communionis tam in paseuis quam in lignis 
cum area ad ipsum mansum pertinente, que omnia ecclesie supra dicte 
de eonsensu heredum meorum contuli et in eandem transtuli cum 
quibuslibet attinentiis et utilitatibus nunc in eo apparentibus vel 
evum quomodolibet emersuris, cum a me iusto emptionis tytulo com- 
paraverit iure proprietario perpetuo possidendum. Astringo nichilo 
minus me tenore presentium cautionem congruam de supra dictis 
emnibus me facturum et de omnibus, que in posterum suboriri pote- 
runt, incomodis responsurum. Ne igitur super premissis in posterum 
dubitatio: aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et mea donatio 
firma et inconvulsa permaneat, presentem litteram sepe dicte ecclesie 
porrexi sigilli mei munimine communitam. Huius rei testes sunt Cun- 
"dus et Theoderieus pincerne de Salek, Heinricus et Lutholfus patru- 
eles mei, Emundus cellerarius Portensis et frater Wernherus adiutor 
ipsius et alii quam plures fide digni huic rei testimonium perhibentes. 
Acta sunt hec anno domini M"CC^LXX?^1", kalendas. Augusti, in- 
dictione XIII* !. 


* quod, Pb consumare 
! Statt ind. XIIII. 


240 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


1271. August 2. 2332. 


Otto Propst und das Kapitel des h. Petrus in Sulza eignen dem 
Kloster Pforte 4 Aecker bei der Mühle des Klosters an der Eanse zu, 
die Helwig von Sulza ihnen aufgelassen hat. 


Hdschr.: D 28" (tt. Gernstete). T 226. 


Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nachlese I, 170. Bertuch-Schamel I, 229. 
Deutsch: Wolff II, 174. Vgl. Schöttgen 122. v. Schönberg 159. 


Nos Otto dei gratia prepositus totumque capitulum sancti Petri 
Sulcensis recognoscimus et tenore presentium publice protestamur. 
quod quatuor agros sitos penes molendinum Portense* super Emesam. 
habentes latitudinem V1 virgarum et a silva® Lindelo usque ad com- 
munem viam pertingentes, quos a nobis Helwicus de Sulce et filii 
eius in feodo tenebant nobisque resignarunt, ecclesie Portensi con- 
tulimus et appropriavimus eum omni iure et proventu, quod nobis in 
ipsis competebat, iure proprietario perpetuo possidendos. Ad ımaio- 
rem igitur cautelam et posterorum noticiam pleniorem presentem litte- 
ram conscribi fecimus ecclesieque Portensi prememorate porreximus 
sigillorum | nostrorum appensionibus communitam. Huius rei testes 
sunt Hermannus de Euersberg, Heinricus de Seonenberg* milites, 
Dithmarus Longus, Cunradus? Thaianus, Heinricus Faber, Iohannes 
apud pontem et ali quam plures Acta sunt hec anno domini 
M°CC°LXXI®, in die beati Stephani pape et martyris. 


? porter DT  * siluula 7 * Sonenberg T * cunranus D 
Anm. Zu den Zeugen vgl. Nr. 226, Anm. 


1271. September 29. 289. 


Günther [geb. Graf von Mansfeld] Vitztum zu Halberstadt bekundet, 
dass sein Bruder Hermann, Domherr zu Naumburg, 2 Mark jähr- 
lichen Zinses zu Poppel nebst anderem Besitz daselbst dem Kloster 
Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 227. 


Hdschr.: D 28 (tit. Gernstete)J. T 101 mit der am Ende hinzugefügten 
Bemerkung Neuhöfers: Sigillum originalibus litteris appensum, rupta 
charta delapsum, sed apud litteras servatum mihi ostensum et per 
me visum est, 


Druck: Deutsch: Wolff II, 175. 


In nomine domini Amen. Nos Guntherus dei gratia vicedomnus 
Alberstadensis recognoscimus et tenore presentium confitemur, quod 
Hermannus frater noster, canonicus Nuenburgensis, domino Reinhardo 
abbati Portensi et conventui eiusdem ecclesie duas marcas annui cen- 
sus, quas singulis annis a quodam rustico Theoderico dicto Advocato 
pereipere consuevit in villa Popal ad eundem Hermannum iure pro- 


Nr. 292—284. 1271. 241 


prietario pertinente, et quecumque bona idem Theodericus in eadem 
vila a dicto fratre nostro H.* tenebat, vendidit de nostra conniventia 
et consensu, supra dicta bona in dictos abbatem et conventum pro- 
prietatis tytulo transferendo. In supra dictorum testimonium presentem 
cartam, quia sigillum proprium habere non potuimus, sigillo® fratris 
nostri, prepositi Nuenburgensis, fecimus communiri Datum anno 
domini M? CC?LXXI?, in die sancti Michahelis. Huius rei testes sunt 
Theodericus decanus Nuenburgensis, Albertus cellerarius, Heinricus 
camerarius, Lutholfus cantor canonici eiusdem ecclesie et alii quam 
plures. 


* H. fratre nostro T siggillo D 


1271. September 30. 234. 
Otto Propst und das Kapitel des h. Pelrus in Sulea verkaufen dem 
Kloster Pforte eine Hufe in Damsla für 91, Mark Silber, deren 
Empfang sie bestätigen. 
Häschr.: D 28° (tit. Gernstete), T 223°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 172. 


In nomine domini. Amen. Nos Otto dei gratia prepositus totum- 
que capitulum ecclesie beati Petri in Sulce universis Christi fidelibus 
in perpetuum. Ea, que geruntur in tempore, ne simul labantur cum 
tempore*, litterarum «convenit testimonio et sigillorum appensionibus 
eum astipulatione testium communiri, ut, quociens opus fuerit, de ipsis 
possit fierid plena fides. Noverit igitur tam presens hominum etas 
quam in Christo posteritas successura, quod nos de concordi voluntate 
et unanimi consensu capituli nostri Suleensis domino abbati et con- 
ventui monasterii Portensis vendidimus mansum unum pro IX marcis 
et dimidia puri argenti, situm in pago ville, que antiquitus Dampsla 
vocabatur, cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventi- 
bus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant et que habebamus 
in ipsis, que nunc sunt et in posterum poterunt quomodolibet pro- 
venire, sive in superficie terre iam appareant vel quibuscumque modis 
etiam in imis terre apparuerint in futuro, nullo iure vel occasione 
luris seu inpeticione aliqua in prenotato manso quomodolibet reservato, 
recognoscentes tenore presentium dictam pecuniam nos integraliter sine 
dampno recepisse Sane ut omnia premissa sic racionabiliter et con- 
corditer peracta perpetua firmitate permaneant inconvulsa contra obli- 
vionis incomodum, cavillationis et interpretationis sinistre calumpniam 
detestandam, super eis presentem paginam conscriptam sigillorum no- 
strorum munimine roboramus. Acta sunt hec anno domini M»CC?LXX?Te, 
in die beati Ieronimi, presentibus eis et testimonium perhibentibus, 
quorum nomina sunt subscripta: dominus Fridericus Mersburgensis 
episcopus, Her[mannus] de Ebersberg, H[einricus] de Sconberg, Th[eo- 

Geschichtey.d. Pr. S. Bd. XXXIII. 16 


242 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dericus] de Lesten milites, Mathias plebanus de Rugehusen*, Dith- 
marus@ Longus et Dithmarus filius eius de Sulze et alii quam plures. 


^ cum tempore labuntur 7T ^ fieri possit T * in Rogehausen T 
1 dithamarus D 


1272. 209. 

Ditmar Abt von Walkenried und Reinhard Abt von Pforte be- 

státigen die Erwerbung von einem Weinberge und 6 Hufen su Damsla 

durch den Hofmeister des Klosters Pforte in Gernstedt und treffen 

Anordnung über die Verwendung des Erirages zur Speisung des 

Komvents. 

Häschr.: D 29" (tit. Gernstete). 

Druck: Deutsch: Wolff II, 184. Vgl. Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 74. 


Nos fratres, dicti abbates Dythmarus de Walk[enride] et Rein- 
hardus de Porta, universis presens scriptum visuris significamus, quod 
nos piis peticionibus fratris Iohannis provisoris curie in Gernstete 
inclinati vineam quandam et sex mansos sitos in pago ville, que anti- 
quitus Damsla dicebatur, quos idem sua providentia comparavit volens 
de eis conventui Portensi benefacere, ratificantes factum huiusce modi 
ad usum et consolationem dicti conventus, maturo super hoc habito 
consilio, deputavimus in hune modum, quod magister curie ante dicte. 
qui pro tempore fuerit, annis singulis de eisdem bonis allecia diebus 
singulis a festo beati Martyni usque ad quadragesimam preter adven- 
tum domini amministret, dans sübcellerario duas massas ad consola- 
tionem huius modi vel, si plus utrisque placuerit, decenı marcas, adi- 
cientes, ut, si qui successorum predicti fratris Io. in hoc beneficio con- 
ventui proeurando neglientes minusve benévoli fuerint comprobati. 
quod subcellerarius resumendi ab ipsis bona supra dicta liberam facul- 
tatem habeat ipsaque locare poterit, prout conventui melius viderit 
expedire. Preterea Sane memorie commendandum, quod mansum 
unum in villa Owerstete ad ipsa bona ab eodem fratre Io. comparatum 
pro censu, qui de bonis supra memoratis ecclesie sancti Petri in Sulze 
solvitur, assignavimus confirmantes ante dicta omnia, quem ad modum 
superius est expressum. Ut igitur hec omnia perpetuis temporibus 
inconvulsa permaneant, presentem litteram sigillorum nostrorum muni- 
mine duximus roborandam. Acta sunt hec anno domini M*CC?LXX?Il. 


1272. Februar 13. 236. 


Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass Hermann Ritter 
von Ebersberg in seiner Gegenwart 11], Hufe mit einem dasu ge 
hörenden Weinberge in Damsla dem Kloster Pforte tauschweise über- 
lassen habe. 


Hdschr.: D 29 (tit Gernstete). T 225. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 179. 


Nr. 285—987. 1972. 248 


In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lant- 
gravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in perpe- 
tuum. Apud dominum dominantium eterne nos remunerationis pre- 
mium consecuturos speramus, si benivolentie affectu religiosorum utili- 
tatibus consulimus et eorum securitati cautela, qua possumus, in poste- 
rum providemus. Fidelium itaque universitati tam presentis etatis 
quam future posteritatis manifestum esse volumus, quod Hermannus 
miles dictus de Ebersberg* nobis presentibus et multis aliis, inter quos 
fuerunt Heinricus de Glizbere, Albertus Bulerus, Sifridus de Hof- 
garthen, proprietatem quandam, mansum videMeet et dimidium cum 
vinea ad ipsam pertinente, in pago ville, que antiquitus Dampsla dice- 
batur^, ecclesie Portensi sub tytulo concambii contulit, precedente 
eonsensu uxoris et liberorum ipsius omniumque coheredum ipsorum, 
qui dudum in Ekkehardesberg una cum prefato Her. coram Wernhero 
sculteto nostro, Heinrico de Sconenberg, Theoderico de Lesten ceteris- 
que castellanis nostris ibidem bona predicta tradiderant iam dicte 
ecclesie, pro quibus fratres eiusdem sepe dicto Her., uxori eius et 
liberis mansum unum in Sulze pro IX marcis comparaverunt, dantes 
insuper XX et V* marcas, quas ab ipsis integraliter receperunt sine 
dampno. Verum ut huius concambii constitucio inviolabilis perpetuis 
temporibus permaneat et inconvulsa, presentem litteram sigilli nostri 
inpressione signavimus et ydoneorum testium testimonio confirmavimus, 
quorum nomina sunt prescripta. Acta sunt hec anno domini M*CC^LXX" IT, 
in vigilia beati Valentini. 


^ helsBg D — vocabatur T 


1272. April 3. Pforte. . 231. 


Albrecht Landgraf von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte den 
Besitg der Gerichte in Flemmingen. 


Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19. 58). Sp. verloren. 
Pforte, Bibliothek B. 10. — D 34° (tst, Flemingen) und nochmals, von 
einer Hand des 14. Jahrh., D 523. T 106 und nochmals, aber von anderer 
Hand, durchgestrichen und ohne Neuhófers Beglaubigung, T 286. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 180. Vgl. v. Schönberg 159. Boehme, Nach- 
richten LI, 37. 


Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala- 
tinus omnibus in perpetuum. Noverint universi, ad quos presens 
scriptum pervenerit, quod nos curiam et villam Vlemingen dictam 
abbatis et conventus Portensium ab omni exactione iudicum nostrorum 
et gravamine liberam relinquimus, sicut iam dicti abbas et conventus 
Portensis ab antiquo iam dictam villam quiete et libere possederunt, 
ita ut nullus iudicum nostrorum aliquam causam, eciam causam 
sanguinis, in villa predicta iudicet vel examinet, sed totum iudicium 

16* 


254 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Datum Hagenowe anno domini M* CC? LXX ^ IIII*?, VI? kalendas Marcii, 
regni nostri anno primo. 


? dedita D  * deuotio D  * hec T * Hagenowie T 


Anm. Die Urkunde stimmt abgesehen von Datum und Zeugen 
wörtlich überein mit der Urkunde Rudolfs I. für Sittichenbach. 
Krühne, UB. d. Klöster d. Grafsch. Mansfeld 428. 


1274. Februar 25. Tultewitz. 250. 


Vergleich zwischen Reinhard Abt und dem Konvent von Pforte 
_ einerseits und Dietrich Abt und dem Konvent von Bürgel andrerseits, 
einen Zehnten in Wallichen betreffend. 


Hdschr.: 2 Or. Perg. Je 4 Sp. an leinenen Fäden, die sämmitlich stark 
beschädigt oder in geringen Bruchstücken erhalten sind; eimes fell 
günzlich. 1) Weimar St. A., wovon Kopie D 42" (ti. Waldichen). 
Hiernach der Text. 2) Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. S. 586, Nr. 4. 
Die Abweichungen sind unter dem Texte angegeben. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 190. 


Nos frater Reinhardus abbas totusque conventus in Porta et Theo- 
dericus abbas et conventus in* Burgelino recognoscimus et tam pre- 
sentium quam futurorum noticie commendamus, quod nos super causa, 
que inter monasteria nostra hine inde vertebatur, amicabiliter con- 
cordavimus in hune modum, videlicet quod seeundum eonsilium et 
arbitracionem discretorum virorum, scilicet domini* plebani de Tulz- 
witz et Friderici senioris de Crolp ex parte Burgelinensium, fratris 
Werneri conversi de Porta et Hermanni scultheti de Wlemingen* ex 
parte Portensium in arbitros positorum et domini Iohannis prepositi 
in Brisenitz ex utraque parte super predictos arbitros assumpti, nos 
Th. abbas et conventus de Burgelino renunciavimus omni iuri et 
actioni, quam movebamus vice plebani de Waldechen domino abbati 
et conventui Portensibus?*, racione eciam ecclesie in Waldechen, cuius 
jus patronatus ad nos pertinet, super retencione cuiusdam decime vel 
quasi decime, quam plebanus predicte ecclesie habere de iure debuit 
de quibusdam bonis Portensium sitis in eadem villa, relinquentes 
eandem decimam vel quasi decimam et alias exactiones seu collaciones 
annales sive consuetudinarias, vel quibuscumque censeantur nominibus*, 
abbati et conventui Portensibus absolute. Nos vero R. abbas totusque 
conventus! de Porta, licet de iure nostro satis in premissis® simus 
certi et bonam habeamus conscienciam, tamen devota et pia moti 
consideracione, quia plebanus in Waldechen supra dictus familiam 
curie nostre in ecclesiasticis sacramentis proeurat^, laboribus ipsius 
respondere volentes dimidium maldrum annone ad eandem ecclesiam 
pro abundanciori! sustentacione eiusdem plebani in festo beati Martini 
promisimus annis singulis* nos daturos. Huius rei testes sunt con- 





Nr. 250—251. 1274. 255 


positores amicabiles supra dicti. Ne igitur super premissis omnibus 
in posterum dubium aliquod suboriri valeat vel eciam questio cavil- 
losa seu! iniqua, et ut firma et inconvulsa perpetuo perseverent, pre- 
sentem litteram abinde conscriptam sigillo venerabilis domini, Lamberti 
prepositi? sancte Marie Erfordensis, et sigillo Portensium et sigillis 
domini abbatis et conventus Burgelinensium^ fecimus communiri et 
in utroque monasterio tam Burgelinensium quam Portensium eisdem 
sigillis munitam? deponi. Acta sunt Tulzwitz anno domini M*CC'LXX?IIIP, 
dominica Reminiscere?, indictione secunda. 


* de  " domini Conradi ° sculteti de weiningen “de Porta ° nomini- 
hus censeantur f Reinhardus abbas et conventus ° in premissis satis ^ fami- 
liam nostram ibidem procurat in ecclesiasticis sacramentis ! habundanciori 
* annis singulis promisimus ! et  " prepositi Lamperti — " de Burgelino 
" communitam PP Acta sunt hec Tulzwiz dominica Reminiscere anno domini 
M* CC? LXXIIIL? 


—ÀÀ M ————H— —À € 


i274. März 5. 951. 


Das Nonnenkloster Priessnitg versichtet in einem Tausche mit dem 
Kloster Pforte auf einen Zehnten in Dorndorf und Groutsene und 
erhält dafür eine Hufe in Wolmeritz. 


Hdschr.: D 21% (tit. Borsendorf). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 190. 


Nos frater Reinhardus abbas totusque conventus de Porta, lohannes 
prepositus, Adelheidis abbatissa totusque conventus sanctimonialium in 
Brisenize recognoscimus inter monasteria nostra hine inde quoddam 
conceambium esse racionabiliter et utiliter factum, in hunc modum vide- 
licet: nos Io. prepositus, A. abbatissa et conventus in Brisenize renun- 
ciavimus decime, que nos contingebat de quadam vinea Portensium 
sita in veteri monte Dorndorf et aliis bonis eorumdem sitis in villa 
Groutsene deserta, eandem Portensibus assignantes. Nos vero R. abbas 
et conventus Portenses e contrario contulimus monasterio et conventui 
in Briseniz unum mansum situm in Wolmeritz!, solventem singulis 
annis XV solidos Nuenburgenses, in concambio pro decima supra dicta. 
Ne igitur in posterum sinistrum super istis valeat suboriri, sed ut 
firmus et inconvulsus in perpetuum permaneat huius per omnia tenor 
facti, presentem litteram super hiis conscriptam sigillorum nostrorum 
appensionibus iussimus communiri, videlicet sigillo Portensium et 
sigillis prepositi et conventus de Brisenitz. Acta sunt hec anno domini 
M? CC^ LXX *IIII*, III? nonas Marcii, indictione secunda. 


| Vgl. Nr. 115, A. 2. 


256 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1274. April 14. Brembach. 252. 


Heinrich Ritter von Liebstedt erklärt, dass er 31/, Hufen in Brem- 
bach, die Hälfte eines Allodes, das Ritter Reinhard Varich vom 
Kloster Heusdorf gekauft und er an dessen Stelle als Salman über- 
nommen habe, dem Kloster Pforte eigenthümlich übergeben habe. 


Häschr.: D 47" (tit. Brantbach). 


Drucke: Corssen 335 (theilweise). Deutsch: Wolff II, 192. Vgl. Rein, 
Thur. sacr. II, 170. 


Nos Heinricus miles de Libenstete recognoscimus et tam presentium 
quam futurorum noticie commendamus, quod nos medietatem allodii, 
videlicet tres mansos et dimidium sitos in villa Brantbach cum area 
eiusdem allodii, quod dominus Reinhardus miles dictus Varich olim 
comparavit a sanctimonialibus de Husdorp, cuius proprietatem vice 
domini R. predicti suscepimus ad fideles manus, quod vulgariter sal- 
mons hant vocatur, cum omnibus nostris heredibus coram honorabili 
milite, domino Heinrico de Alrestete, advocato ville Brantbach, donari- 
mus atque contradidimus Portensi monasterio cum omni iure et doni- 
nio, utilitate et proventu nunc in eis apparentibus vel quomodolibet in 
evum emersuris recto proprietatis tytulo perpetuo possidendos. Acta 
sunt hec in villa Brantbach anno domini M? CC? LXX? III?, Tyburcii 
et Ualleriani, presentibus eis et ad hoc testibus accersitis, quorum hec 
sunt nomina: Albertus de Vipeche, Cunradus Phlasse, Hermannus de 
Swerstete, lohannes de Wolvesburnen*, Hermannus de Mimeleiben, 
Gerhardus Bart, Heinricus de Heselere, Heidenricus Marchio, Petrus 
de Hevtal, Fridericus Zolnere, Hermannus Kolbe et alii quam plures 
fide digni In huius rei testimonium presentem litteram conscribi feci- 
mus et sigillis domini Heinrici de Alrestete predicti et nostro fecimus 
firmiter roborari. 


^ wolwesburnen 


—— — —ÓMÓ — - 


12/5. Mürz 20. Pforte. 299. 


Meinher Bischof von Naumburg eignet nach Resignation der 
früheren Inhaber und des Markgrafen Heinrich von Meissen dem 
Kloster Pforte 2 Hufen zu Thesquiz [Tauschwits]1 nebst einem 
Weidicht zu, welche dasselbe von den Brüdern Scharroch gekaufl 
hat. Vgl. Nr. 169. 


Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an leinenen 
Fäden. Dresden H. St. A. Nr.851. — D 62°. T 30. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 195. 
In nomine domini. Amen. Nos Meinherus dei gracia Nuenburgensis 


ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Quia facta mortalium per 
naturam sui pereunt, et a memoria hominum elabuntur, nisi scripto 





Nr. 252 — 253. 1274—1275. 251 


noticie posterorum et fidelium testimonio commendentur. Noverit igitur 
tam presens hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod 
venerabiles domini, abbas et conventus Portenses nostre diocesis, a 
Conrado, Heinrico, Alberto et Burchardo de Wizenuels fratribus cogno- 
mento Scharroch duos mansos in villa, que appellatur Thesquiz, sitos 
et salietum citra Salam ad ipsos mansos pertinens iusto empcionis 
tytulo compararunt eerta «umma pecunie eisdem integraliter persoluta. 
Verum cum predicti Con., Henr, Al. et Bur. fratres predictos mansos 
cum omnibus suis pertinenciis iure tenuerunt feodali de manu illustris 
principis, domini Henrici Misnensis et Orientalis marchionis, ipsos 
mansos in manus eiusdem principis fideliter resignarunt, cum diligencia 
postulantes, quatenus super empcione pretaxata fratribus Portensibus 
consensum nostrum una cum ipsis obtineret. Predictus itaque princeps 
sepius nominatos mansos cum omnibus suis pertinenciis per suas 
litteras sigillo autentico communitas in manibus nostris resignavit 
humiliter supplicando, quatenus contractum habitum inter fratres 
Portenses et Con., Henr., Al. et Bur. fratres ante dictos ratum habere 
et confirmare nostro privilegio dignaremur, presertim cum iam dicti 
mansi iure proprietatis dinoscantur ad nostram ecclesiam pertinere. 
Nos igitur considerantes prenotatos mansos numquam a manibus tanto- 
rum vacaturos nec fructum ab ipsis nos aliquem habituros, attendentes 
eciam religionis devocionem nobis in Christo dilectorum fratrum 
Portensium, contractum predictum ratum gerimus et acceptum, eosdem 
duos mansos eum omnibus suis pertinenciis contradidimus et appro- 
priavimus. confirmantes cum omni jure et dominio, proventibus et 
utilitatibus omnibus, que tam nobis quam omnibus predictis in eis 
competere videbantur, in perpetuum possidendos, tali tamen condicione. 
quod annis singulis in die Prisce virginis dimidia carrata vini con- 
ventui Portensi tam pro uobis quam eciam predecessoribus et pro- 
genitoribus nostris ministretur de mansis supra memoratis. Ut autem 
premissa omnia robur obtineant debite firmitatis, presentem litteram 
desuper conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Actum 
et datum in Porta anno domini M? CC^ LXXV*, XIII* kalendas Aprilis, 
indictione III*, pontificatus nostri anno tercio, presentibus testibus infra 
scriptis: Hermanno et Heinrico fratribus nostris burgraviis de Novo 
castro, domino Henrico de Lobede nostro cappellano, domino Henrico* 
de Stolzenhan, Theoderico de Wolfdiz, Henrico de Gruzen et aliis 
quam pluribus. 


^ heririco 


Gesehichteg. d, Pr. 8. Bd. XXXIIf. 10)? 


258 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1275. [September-Dezember.!] 954. 


Bertram Abt, H. Prior und der Konvent des Klosters Pawlinzdle 
verkaufen dem Kloster Pforte für 31|, Mark eine Hufe in Auerstedi, 
welche ihnen die bisherigen Inhaber aufgelassen haben, eigenthümlich. 


Häschr.: D 29° (tit, Gernstete). T 238. 
Drucke: Anemüller, UB. des Kl. Paulinzelle 105, Deutsch: Wolff 11, 196. 


Nos Bertramus dei gracia abbas, H. prior totusque conventus Celle 
domine Pauline notum esse cupimus omnibus, quibus nosse fuerit 
oportunum, quod nos de unanimi consensu et pari voluntate vendidi- 
mus monasterio Portensi Cysterciensis ordinis unum mansum situm in 
villa sive pago Owerstete, fratre Merbotone converso dicti monasterii. 
opilione in Gernstete, primo quidem dicti mansi ius hereditarium ab 
Heinrico et Friderico, filiis quondam Heinrici cognomento Monachi. 
' pro HII* marcis argenti, postmodum vero ius proprietarium a nobis et 
ecelesia nostra pro tribus marcis et dimidia comparante. Cum igitur 
iam dictas III marcas et dimidiam receperimus et in usus ecclesie 
nostre utiliter converterimus*, videlicet dimidium mansum situm in 
Gebenstete iuxta alia bona nostra eisdem comparando, nec non et pre- 
dieti H. et F. fratres, uxores et omnes heredes eorumdem, qui prefatum 
mansum a nobis et ecclesia nostra iure tenuerunt hereditario, eidem 
iuri Owerstete coram universitate rusticorum eiusdem ville renuncia- 
verint, resignantes eundem mansum in manus fratrum et nunciorum 
nostrorum, videlicet domni Ekehardi et fratris Salomonis a nobis ad 
hoc destinatorum, vice nostri fratri Merbotoni et fratri Sifrido conversis 
de Porta vice et nomine sui monasterii consignandum, nos sepe dictum 
mansum cum omni utilitate et omnibus suis pertinentiis liberum et 
absolutum ab omni angaria advocacie et perangaria prememoratu 
monasterio Portensi contradimus, transfundentes in abbatem et cun- 
ventum eiusdem monasterii omne ius et dominium et proprietatem. 
que nobis et monasterio nostro in eodem competebant vel etiam quo- 
quo modo competere videbantur, iure proprietario perpetuo possiden- 
dum. Ut autem firmus et inconvulsus perpetuo permaneat huius per 
omnia tenor facti, presens scriptum inde confectum sigillis nostri: 
communiri iussimus et communitum porreximus abbati et conventui 
Portensibus sepius memoratis. Acta sunt hec anno domini M?(X? 
LXX* V?, indictione IIIl®, presentibus et" ad hoc testibus advocatis eis. 
quorum hec sunt nomina: Rudolfus de Owerstete et filius suus 
Rudolfus, Heinricus frater predicti Rudolfi et filius suus Ludewicus. 
Cunradus, Gothefridus, Fridericus et Berrengerus fratres de Gebinstete. 
qui excolunt in Gebinstete dimidium mansum superius memoratum. 


2 conuertimus T " et fehlt T 
1 Wegen ind. IIII. 


Nr. 254—2b5. 1275—1276. 259 


1276. März 16. Raspenburg. 255. 


Albert Graf von Rabenswald bekunde die Aussagen der Zeugen 
in einem Streit zwischen dem Kloster Pforte und dem Vorsteher der 
Kapelle in Rudersdorf über eine Hufe in dem Dorfe Emsen. 


Häschr.: D 49° (tit, Extra). T 997. 
Drucke: Böhme, Todtheilung 63. Deutsch: Wolff IL, 196. 


Nos Albertus dei gratia comes de Rabinswalt notum facimus uni- 
versis Christi fidelibus fideliter protestantes, quod Heidenricus de 
Bibera a nobis requisitus, quid sibi constaret de causa, que vertitur 
inter abbatem et conventum Portensem ex una et dominum Sifridum 
rectorem capelle in Rudersdorf ex parte altera super quodam manso 
sto in villa Emese, sie respondit, quod, cum olim iudicio provinciali 
presideret vice nostri, secundum morem terre iudicio sententialiter in- 
staurato venisse dominum Bertoldum tunc rectorem capelle Rudersdorf 
et Bertoldum de Hewetal et coram eo mansum iam dictum Portensi 
monasterio pro animarum suarum remedio contulisse, quo facto fratres 
Portenses, qui mansum prefatum vice et nomine sui monasterio sus- 
ceperant, eundem in continenti prenominato domino Bertoldo rectori 
capelle pretaxate ad vite sue tempora concesserunt, sic tamen, ut annis 
singulis, quo adviveret*, duo talenta cere pro proprietatis recognicione 
persolveret Portensi monasterio memorato. Ludewicus etiam, qui tune 
preconis officio fungebatur, a nobis similiter requisitus recognovit hec 
omnia, sicut superius sunt expressa. lnsuper adiecit, quod fratres 
Portenses sepe dictos in corporalem possessionem mansi induxerit sepe 
dieti*, et quod datus fuerit H. supra dieto iudici et eidem L. ferto 
argenti, qui eisdem pro suo iure debebatur". Hec omnia premissa 
protestatus est etiam dominus Theodericus de Lesten miles, per Theo- 
dericum de Gozirstete nostrum iudicem vice nostri et nomine requi- 
«itus, ipso presente in nostro provinciali@ placito contigisse. Protesta- 
.tiones* autem prefate H. de Bibera et I. preconis predictorum facte 
sunt Raspenberce coram nobis anno domini M?CC* LXX? VI’, secunda 
feria post Letare, in presentia eorum, quorum nomina sunt hec: domi- 
nus lohannes plebanus in Emeleiben‘, Tylo de Holzhusen, Heinricus 
Shutesac castellanus in Raspenberc, Fridericus de Mineme, Fridericus 
de Sulze, Theodericus de Gozirstete supra dictus. In horum igitur 
omnium certitudinem pleniorem et ad cuiuslibet altercacionis calum- 
pniam vel ignorantiam* propulsandam presentem litteram super hoc facto 
conscriptam nostro sigillo utile duximus roborandam. 


2 Die Aenderung in quoad viveret liegt sehr nahe, doch findet sich auch 


b 
quam diu advixerint in Nr.245.  " sepedicta T * debat debebatur D  ! pro- 
uincilali D  * protestationis T  ymoleiben T * ignorantia D ignorantie 7 





17* 


260 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1276. Mai 2. 256. 


Eilger Propst des Stifts zum heiligen Kreuz in Nordhausen über- 
lässt an Konrad von Flemmingen, Proprietarius des Klosters Pforte, 
einige Aecker zu Brembach. Vgl. Nr. 183. 


Hdschr.: D 47" (tit. Brantbach). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 199. 


Eilgerus dei gratia prepositus ecclesie sancte Crucis in Northusen 
universis presentem paginam inspecturis salutem in eo, qui est omnium 
vera salus. Tenore presentium recognoscimus liquido protestantes nos 
agros quosdam dictos gern, sitos Brantbeche iuxta pratum ecclesie 
Portensis, Cunrado de Flemingen dicte Portensis ecclesie proprietario 
contulisse eo iure, quo nostri predecessores contulerunt ecclesie Por- 
tensi conservandos superius memorate. Verum ne super hiis in poste- 
rum valeat oriri questio nocitura, presentem cartulam abbati et collegi 
sepe dicte ecclesie dedimus sigilli nostri munimine roboratam*, qui 
nobis de dictis agris duos bottos dabunt annuatim et eos Meidebureli 
presentabunt, Acta sunt hec anno domini M*CC?LXX? VI*, VI" 
nonas Maii. 


a robäratam 


-— ———— m —— —M— — 


1277. März 20. Raspenburg. 391. 


Albert, Bertold und Friedrich Grafen von Rabenswald eignen nach 
Resignation Heinrichs von Donndorf und Heinrichs von Hesder dem 
Kloster Pforte eine Hufe in dem Rieth unterhalb Hechendorf zu, dıe 
es von ersterem gekauft hat. 


Hdschr.: D 11 (tit. Hechendorp). 
Drucke: Böhme, Todtheilung 65. Deutsch: Wolff Il, 203. 


In nomine domini. Amen. Albertus, Bertoldus et Fridericus dei 
gracia comites de Rabinswalt universis Christi fidelibus in perpetuum. 
Quoniam ea, que fiunt* in tempore, tempora secum trahunt*, necesse 
est quelibet racionabiliter gesta uteumque litterarum et testium fulcimine 
perhennari. Noverint igitur tam posteri quam presentes, quod Hein- 
rieus de Tundorp vendidit domino abbati et conventui monasterii 
Portensis pro certa pecunie summa sibi integraliter persoluta unum 
mansum situm in carecto infra curiam Hekendorp. Sed quia idem 
Heinricus mansum eundem de manu Heinrici de Heseler sculteti 
Nuenburgensis iure tenuit feodali, in manus eius resignavit eundem. 
Idemque Heinrieus de Heseler eundem mansum, quia ipsum a nobis 
iure consimili tenuit, nobis ad manus Sifridi Rost advocati nestri 
Nuenburg in domo Cunradi de Sulze resignavit ae petivit una cum 
Heinrico de Tundorf supra dicto a nobis humiliter et instanter, ut 





Nr. 256—258. 1276 — 1277. 261 


predictum mansum monasterio prefato appropriare et contradere digna- 
remur, quoniam ad nos eiusdem proprietas pertinebat. Nos vero 
aftendentes devotionem fratrum monasterii memorati nec non et grata 
servicia nobis ab ipsis tunc quidem maldro* frumenti et dimidio et 
duobus maldris avene et retroactis temporibus plurima multimodis ex- 
hibita, prelibatum mansum cum omni iure, dominio, proventibus et 
utilitatibus, que nobis in eodem competebant vel competere poterant, 
sepe dicto monasterio contulimus iure proprietario perpetuo possiden- 
dum. Et ne super his in posterum dubium aliquod oriatur aut cavil- 
latio malignosa, presentem paginam super his conseriptam et sigillis 
nostris communitam porreximus monasterio sepius nominato. Acta sunt 
lec anno domini M? CC? LXX? VII?, XIII? kalendas Aprilis, indictione V*, 
in castro Raspenberg. Testes sunt Bertogus de Gehoven, Heinricus de 
Nueseze, Tylo de Rusteleibin, Tylo de Rebeningen, Daniel de Zoten- 
stete milites, Heinricus filius Christine, Herbordus de Pheffelbeche, 
Wfridus Rost et alii plurimi fide digni. 
* "funt"que — " thrahunt ° mardro 


m €——— — — 


127. April 7. 295. 

Albrecht Landgraf von Thüringen übereignet dem | Kloster Pforte 

einen von dem Ritter Albert von Flemmingen aufgelassenen ein Pfund 
Pfennige beiragenden Zins von dem Hofe zu Gernstedt. 


Hdschr.: D 29° (tit. Gernstete). 7 231. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 201. Vgl. v. Schönberg 160. 


Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala- 
tinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Deum nobis speramus 
fore propicium, si pauperum Christi necessitatibus, prout possumus, 
misericorditer subvenimus. Devocionem igitur et paupertatem dilecto- 
rum nobis in Christo fratrum Portensium pie attendentes, talentum 
unum denariorum Ekehardesbergensis monete. quod super castrum 
nostrum Ekardisberg olim de curia Gernstete annis singulis solvebatur 
quodque dilecto nobis Alberto militi dicto de Flemingen in feodo 
porrexeramus, ab eodem Al. nobis resignatum ad peticionem eiusdem 
et amieorum suorum multam instantiam, pro remedio etiam anime 
nostre, contulimus Portensi monasterio iure proprietario perpetuo possi- 
dendum. In huius rei certitudinem pleniorem presentem paginam 
sigillo nostro signatam porreximus monasterio memorato. Datum anno 
domini M? CC^ LXX? VII?, VII? idus Aprilis, indictione V*. Testes sunt 
Sifridus de Hophegarten, Heinricus de Kolmas*, Heinemannus de Hayne, 
Heinricus de Shonenberg, Fridericus de Shonenberg milites et Marquar- 
dus subnotarius noster et alii quam plurimi fide digni. 


^ Kolemas T 


————— € ——— ——À 


262 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1277. April 24. 259. 


Vergleich zwischen den Klöstern Pforte und Heusdorf über ein den 
Kloster Heusdorf gehöriges, den Betrieb der Mühle des Kloster Pforte 
zu Obertrebra störendes Wehr in der Ilm. 


Häschr.: Or. Perg. 3 Sp. 1) des Abtes von Pforte, am Rande beschädigt, 
2) des Propstes! von Heusdorf, beschädigt, 3) des Schenken Heinrich 
von Apolda (Helm mit Busch, nicht mit 2 Aepfeln, wie Rein angıet), 
nur etwa zur Hälfte erhalten. Weimar St. A.—D45® (tit.Obertreberc;. 

Drucke: Thur. sacr.358. Deutsch: Wolff II, 200. Val. Schöttgen 130. Rein, 
Thur. sacr. II, 172. 


Nos frater Th[eodericus] abbas, lolhannes] prior totusque conventu: 
de Porta, H[einricus| prepositus et H.? priorissa totusque conventus san- 
ctimonialium in Husdorph tenore presentium recognoscimus et publice 
protestamur, quod controversia, que inter monasteria nostra hinc inde 
vertebatur super quodam inpedimento meatus aque, quod Husdorphense: 
inferre Portensibus videbantur circa retentaculum aque, quod vulgariter 
wer nuncupatur, situm in fluvio Ilmena desuper molendino eorumdem 
Portensium in superiori Trebere*, sopita est in hune modum, videlicet 
quod Portenses dederunt salictum quoddam situm in salicto Husdorphen- 
sium ipsis Husdorphensibus pro ea parte salicti, que videbatur me- 
atum fluminis inpedire, quod coequalem eidem parti certa facta men- 
suratione longitudinem et latitudinem retinebat. Fuit etiam ordinatum. 
iuris quippe id exigente ratione, quod quodlibet monasterium et qui- 
libet rustieus, cuius agri contingunt ripam fluvii memorati*, litus suum 
emendare et firmare debeat sine alterius lesione. Et sicubi in cuius- 
cumque partis lytore salices vel frutices succreverint, ita quod vide- 
buntur meatum fluminis inpedire vel quodlibet dampnum lytori opposito 
generare, hec talis pars a parte altera admonita tenebitur salices vel 
frutices huius modi resecare. Quod si facere noluerit vel negglexerit, 
pars dampnum passa poterit, si voluerit, easdem licite succidere, ita 
quod succisas in eiusdem succisionis loco vel lytore repositas dere- 
linquat. Tenebitur etiam quelibet pars in suo lytore alveum fluminis' 
a supercrescentiis quibuslibet, prout probi et honesti viri oportere 
iudicaverint, emundare. Ut igitur hec omnia robur obtineant debite 
firmitatis, et ne forte super hiis in posterum dubium aliquod oriatur 
vel oblivio novercalis, presentes litteras abinde confectas sigilloque 
abbatis de Porta et sigillo ecclesie Husdorphensis nec non et sigillo 
domini Heinrici? pincerne de Appolde conmunitas iussimus duplicari 
et unum par in Portensi, aliud in Husdorphensi monasterio conservari. 
Acta sunt hec anno domini M9?CC?LXXVII^, sabbato proximo post 
Georgii, presentibus et mediantibus domino Mathya de Rogehusen. 
domino Heinrico de Trebere sacerdotibus. fratre Iohanne magistru 
curie in Gernstete et fratre Wernhero conversis de Porta, item fratre 
Sifrido magistro curie Husdorph, fratre Bertoldo magistro curie in 
Sulzbeche, fratre Heinrico magistro curie in Vlurstete conversis de 


Nr. 259—261. 1277 — 1278. 263 


Husdorph, item domino Heinrico pincerna de Appolde®, domino Her- 
manno de Ebirsberg militibus, item Hermanno de Sulze, Heinrico de 
Rosenhain seniore, Alberto de Vlurstetef, Ludewico® Crowan, Bertoldo 
de Wickerstete multisque^ rusticis de superior Trebere et aliis quam 
pluribus fide dignis. 

* obertrebere D b memorati fehlt D ^ "alveum fluminis "in suo lytore 
4 r $n heinrici hineinkorrigiert * Verbessert aus apporde f alPto vlurst' D 
* dicto hinzugefügt D — " aliis hineugefügt D 

1 Aus der beschädigten Umschrift lässt sich nicht erkennen, ob das Siegel dem 
Propst oder dem Konvente angehört, duch ist jenes wahrscheinlich, da nach Mit- 
theilung des Herrn Dr. Mitsschke das Siegel in seiner Form von den bekannten 
‚leiden Konventssiegeln abweicht... 3 Rein ergänzt Hedwig, anscheinend ohne ge- 
nügenden Grund, da eine Priorin dieses Namens in Heusdorf sonst nicht bezeugt 
ist, während Herburgis 1967 und 1270 (Rein Nr. 100 und 117*) vorkommt. So 
wird vermuthlich auch hier zu lesen sein. 


12%. Mai 19. 260. 


Lambert Propst des Marienstifts in Erfurt bekundet, dass in einem 
Streit mit dem Kloster Pforte über eine Hufe in Emsen Sifrid Ka- 
pellan zu Hudersdorf vor seinem Gerichte auf alle Ansprüche ver- 
zichtet habe. 

Häschr.: D49® (ttExtra). T 237°. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 202. 

Nos Ljanıbertus] dei gracia prepositus* sancte Marie Erfordensis 
recognoscimus protestando publice per presentes, quod constitutis in 
nostro iudicio fratre Ekehardo subpriore, Winemaro? portario, Iohanne 
converso magistro curie in Gernstete ex parte domni abbatis et con- 
ventus monasterii de Porta et Sifrido capellano in Rudersdorf ex parte 
altera idem S. omni iuri seu actioni, quam sibi usurpabat racione ca 
pelle in Rudersdorf super quodam manso in villa Emese sito, benivole 
renunciavit liberaliter atque* cessit. Testes huius sunt Th[eodericus] 
de Omnibus sanctis noster concanonicus®, Hermannus plebanus in 
Rudoluistat*, magister Cunradus de Heruersleiben, magister Heinricus 
de Rochusen clerici, Th[eodericus] Pulera cauda civis Erfordensis et 
quam plures alii fide digni. Acta sunt hec anno domini M* CC? LXX ? VII*, 
feria quarta post festum penthecosten. 

a ecclesie hinzugefügt T " winemario D ° Rasur vor cessit D  * canonicus T 
* Rudilinstad T LLL 

Die Brüder Ludolf und Heinrich von Berlstedt bekunden, dass sie 


3 Hufen und eine Mühle zu Obertrebra und 1!|, Hufe in Eberstedi 
an das Kloster Pforte verkauft haben. 


Hdschr.: D 45b (tit, Obertrebere). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 205. 


2064 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Universis Christi fidelibus presentem litteram visuris L[utolfus| et 
Hleinricus] fratres milites dicti de Berlstete salutem in domino sem- 
piternam. Quoniam simplicium innccencie insidiarum laqueos frequenter 
tendit versucia malignorum, ita quod rerum cupiditate accensa in bene 
et racionabiliter gestis calumpniam sepe struat, qua propter ad hec 
precavenda nos Lutolfus et Heinricus fratres dicti de Berlstete tenore 
presentium recognoscimus et publice profitemur, quod nos tres mansos 
et molendinum sitos in Obertrebere nec non mansum et dimidium 
sitos in Eberstete cum omnibus suis pertinentiis vendidimus rite et 
racionabiliter domino abbati et conventui monasterii de Porta, qui 
nobis, quiequid promiserunt, integraliter persolverunt. Igitur si quis 
nostrum seu heredum vel consanguineorum* nostrorum racione huius 
contractus omni timore postposito pro grandi vel parvo predictos abbatem 
et conventum impetat, ipsis iniuriam irrogari publice profitemur. Huiu: 
rei causa presenti pagine sigillum nostrum, quo communiter utimur, 
duximus apponendum. Datum anno domini M*CC?LXX* VIII*, in 
octava apostolorum Petri et Pauli. 


? consanguieneorum 


1278. Juli 6. 262. 


Ludolf von Berlstedt bekundet, duss er und sein. Bruder Heinrich 
das Patronatsrecht an der Kirche in Obertrebra dem Kloster Pforte 
überlassen und demselben 11|, Hufe in Eberstedt verkauft haben, wo- 
von dem Pleban von ÖObertrebra jährlich 11, Vierding zu zahlen sei. 


Hdschr.: D 45" (tit, Obertrebere). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 205. 


Universis Christi fidelibus presentem litteram visuris L[utolfus] miles 
dietus de Berlstete salutem in domino sempiternam. Tenore presentium 
recognoscimus, quod ius patronatus ecclesie site in superiori Trebere. 
quod ad nos et fratrem nostrum H[einricum] iure hereditario pertine- 
bat, Portensi monasterio contulimus pro remedio anime nostre et pro- 
genitorum nostrorum liberaliter et devote. Recognoscimus etiam, quod 
mansum et dimidium sitos in Ebirstete predicto monasterio rite et 
racionabiliter vendidimus, in quibus plebanus de superiori Trebere 
nichil iuris habet amplius quam fertonem et dimidium, qui eidem dari 
debet annis singulis a cultoribus eorumdem. Ad quorum omnium 
ostensionem et probacionem sufficientem parati sumus et erimus nunc 
et semper. Sed quia terram ad presens intrare non possumus nec 
audemus, presentem litteram sigillo nostro communivimus in horum 
omnium certitudinem pleniorem. Datum anno domini M* CC? LXX » vill". 
in octava apostolorum Petri et Pauli. 


-—— - 0 ——— MÀ —— — — 





Nr. 262—204. 1215. 265 


1278. Oktober 7. Pforte. 263. 

Albrecht Landgraf von Thüringen befreit das Kloster Pforte hin- 

sichtlich des in. seinem Grerichtssprengel Buttelstedt gelegenen Dorfes 
Leutenthal von allen Belastungen seiner Beamten. 


Häschr.: D45 (tit. Lutental) und nochmals, von einer Hand des 14.Julhr- 
hunderts, 52. T' 278. 


Druck: Deutsch : Wolff LI, 204, Vgl. Pertuch I, 56. Bertuch-Schamel I, 38. 


Nus Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus. notum facimus universis presentes litteras inspecturis. quod 
ob. reverentiam beate virginis* villam, que Lutental appellatur, sitam 
in nostro iudicio Botenstete*, spectantem iure proprietatis ad claustrum 
in* Porta, ab omni exactione, collectione et? extorsione seu* gravamine 
nostrorum officialium, qui pro tempore fuerint in Botenstete! sive in 
Ekehardisbere vel in quibuse umque aliis locis, liberaliter eximimus et 
eam abt omnibus predictis exoneramus omnino, et ne quis officialium 
predictorum de iudicio etiam sanguinis in predicta villa se aliqualiter 
intromittat Nolentes in posterum dominum abbatem et conventum 
fratrum in Porta per nos vel per aliquos officiales nostros in dicta 
villa per exactiones aliquas aut servicia quecumque aliqualiter pertur- 
bari, nec ipsam villam alicuius officialis, qui nunc vel futuraliter 
nomine nostro fuerit in Botenstete vel in aliis quibuscumque locis, 
aliquo servieio mediante volumus parere mandatis. Cuius rei testes 
sunt Heinricus comes de Honsten, Fridericus comes de Rabenswalt, do- 
minus Cunradus de Tannenrode, dominus Ludewicus de Lapide, Sifridus 
de Bendeleiben, Guntherus de Rosla milites et dominus Gerhardus et 
Marquardus curie nostre nofarii. Ad maiorem etiam cautelam presens 
privilegium fieri fecimus nostri sigilli munimine roboratum. Datum 
in Forta anno domini M? CC? LXX* VIII?^, nonas Octobris. 


? marie hinzugefügt D 52 .  Buttelstete 7 * quod vocatur (statt in) T 
"et fehlt T * vel D52  'Bottelstete T 5 ex D52 | hM? CC?LXX? i11? D52 


1278. Dezember 22. Balgstädt. 264. 
Die Brüder Ulrich und Friedrich von Balgstädt verleihen dem Kloster 


Pforte das Recht der freien Benutzung des ihnen gehörigen Theiles von 
dem Steinbruche bei Balgstädt. 


Hdschr.: D 8" (tit. Porta). 
Drucke: Corssen 294. Deutsch: Wolff I1, 206. 
Nos Vlrieus miles et Fridericus fratres de Balgestete recognoscimus 
et notum esse volumus Christi fidelibus universis, quod nos pro remedio 


animarum nostrarum et omnium progenitorum nostrorum contulimus? 
conventui monasterii Portensis communionem plenam in lapicidina 


266 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


nostra sita in monte iuxta Balgestete, ut racione et tytulo huius nostre 
donationis et huius privilegii habeat ius et facultatem in eadem libere 
t absque ulla contradictione fodiendi, effringendi, evolvendi et deve- 
hendi lapides ad omnia opera sui cenobii intus et extra necessarios, 
quam diu Porta subsistit et quam diu in ipsa lapicidina lapides inveni- 
untur, in ea tamen parte lapicidine, que specialiter nos conüngit In 
huius rei certitudinem pleniorem et ut hec nostra donatio robur ob- 
tineat debite firmitatis, predicto conventui presens scriptum nostri sigilli 
porreximus munimine communitum. Ego Fridericus, quia adhue proprio 
sigillo careo, Vlrici fratris mei sigillo, quo communiter utimur, sum 
contentus. Acta sunt hec Balgestete anno domini M? CC? LXX VIII*, Xl^ 
kalendas Ianuarii, que tunc dominica habebatur. Testes sunt dominus 
Reinhardus Varch, Vlricus de Gvsowe, Petrus de Wolkowe, Volradus 
de Rolz milites et castellani in Novo castro et alii quam plurimi fide 
digni. 


* contulimus zweimal 


1279. Februar 16. Eisenach. 265. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation und auf 
Bitte des Ritters Albert Boler den Brantsee! dem Kloster Pforte sw. 


Häschr.: D 47" (tit. Brantbach). 
Druck: Deutsch: Wolff II. 207. Vgl. Pertuch I, 57. Bertuch-Schumel I, 38. 


Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pa- 
latinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam a mundanis 
nichil cercius observatur. quam ommia constitui sub incerto, necesse 
est ea. que posterorum sunt memorie relinquenda, ne periculum irri- 
tacionis incurrant, scriptis et testibus eternari. Unde notum facimus 
tam presentibus quam futuris, quod nos stagnum Brantse! sic dictum. 
quod Albertus miles cognomento Bolerus a nobis feodali iure tenuit 
et in manus nostras resignavit. ad peticionem et plurimam instantiam 
eiusdem dilecti nobis Al., de consensu etiam dilectorum nobis Heinrici, 
Friderici et Theoderici filiorum et heredum nostrorum nec non et pro 
remedio anime nostre et omnium progenitorum nostrorum contulimus 
monasterio Portensi cum omni iure, dominio et utilitate, quam piscando. 
aucupando vel quocumque alio modo in eo poterit adipisci, iure pro- 
prietario perpetuo possidendum, nolentes predictum monasterium ab 
aliquo officialium nostrorum seu quocumque hominum in stagno pre- 
dicto aliqualiter molestari. Ut igitur hec nostra donatio imperpetuum 
maneat inconvulsa et a nullo penitus irritetur, ipsam presenti scripto 
et sigilli nostri appensione et infra scriptis testibus ydoneis iussimus 
communiri. Datum Ysenach anno domini M*CC?LXX?IX?, XIUI® ka- 
lendas Marcii. indictione VII. "Testes sunt Albertus de Glichen et 
Albertus de Glichenstein comites, Hermannus de Mila, Guntherus de 











Nr. 265—207. 1279. 267 


Slathem, Hermannus camerarius® de Vanre senior, lohannes de 
Heruersleiben. Heinricus de Hayn milites, frater lohannes prior, 
Heinricus de Bren, frater Otto Bawarus Portenses et alii quam plures. 


* camerius 


1 Nach Venediger, Das Unstrutthal und seine geschichtliche Bedeutung ( Progr. 
Halle 1886) 3, A. 2 entwässert 1832. 


1279. Mai 31. 266. 


Andreas Abt des Klosters auf dem Petersberge su Erfurt bezeugt, 
dass Konrad von Eisenach, ehemals Bürger in Erfurt, der ın das 
Kloster Pforte eingetreten sei, demselben eine von dem Erfurter Bürger 
Hugo von Cymern zu entrichtende Mark jährlichen Zins geopfert 
habe. 

Hdschr.: D 41 (tit. Erfordia). 
Druck: Deutsch: Wolff Il, 206. Vgl Beyer, UB. d. St. Erfurt 1, 194. 


Nos Andreas dei gracia abbas monasterii Montis sancti Petri Er- 
fordensis tenore presentium publice protestamur, quod frater Cunradus 
de Ysenach, olim civis Erfordensis, domino inspirante .transferens se 
ad ordinem Cysterciensem in Portensi* ecclesia, obtulit eidem ecclesie 
in eensu annuali unam marcam albi argenti, quam Hugo civis Erforden- 
sis® dictus de Cymern de curia sua sita apud parrochiam sancti Nycolai 
Erfordie ín festo sancti Michahelis subcellerario predicte ecclesie sin- 
sulis annis solvet, salvo tamen in omnibus iure nostro, quod habere 
dinoseimur in curia supra scripta, et si predictus Hugo quacumque 
hecessitate compulsus venderet curiam ante dictam, emptor deberet de 
Iipsa^ curia prefate ecclesie solvere pecuniam superius iam expressam. 
In euius certitudinem et memoriam firmiorem domino abbati et con- 
ventui sepe dicte ecclesie presens scriptum dedimus sigilli nostri mu- 
nimine roboratum. Testes huius rei sunt Reinhardus villicus noster, 

ounradus dictus Steinvelt, Heidenricus de Rudenstete, Sifridus Faber, 
(tunderamus de Mulhusen cives Erfordenses et quam plures alii fide 
digni. Datum anno domini M* CC? LXX?IX*, II? kalendas Iunii. 


* porten porteü — " erfoden ° de ipea de ipsa. 


—— ——À ml 


1279. Juli 6. Merseburg. Ä 261. 
Friedrich Bischof von Merseburg gestattet auf Bitten des Bischofs 
Witego von Meissen und des Markgrafen Heinrich von Meissen dem 
Nonnenkloster Marienthron [Nimptschen] bei Grimma, nachdem er in 
Erfahrung gebracht habe, dass dasselbe mit Genehmiguny seines Vor- 
güngers, des Bischofs Heinrich von Merseburg, dem Cistercienserorden 
angeschlossen sei, vorbehaltlich seiner bischóflichen Rechte in diesem 


268 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Verhältnisse zu bleiben, mit der Bestimmung, dass es dem Able des 
Klosters Pforte untergeordnet sein solle. 


Häschr.: Or. Perg. 2 Sp. an grün-roth-weissen seidenen Schnüren. Dresden 
H. St. A. Nr. 951”. 


Drucke: Pertuch 1, 288. Bertuch-Schamel I, 188. Schlegel, De Cella 
Veteri 55. Horn, Henricus Illustris 345. Vgl. Schöttgen 133. 


— indulgemus et permittimus habito super hoc consensu totius 
capituli nostri, quod supra dicte sanctimoniales sint et permaneant in- 
corporate ordini Cvstereiensium cum omnibus iuribus et libertatibus 
eiusdem ordinis, hoc adiecto, quod abbati Portensis monasterii suisque 
successoribus Nuemburgensis dyocesis perpetuo sint subiecte et tam 
nobis quam nostris successoribus respondeant de iuribus episcopalibus 
prout superius est expressum. | Ut autem premissa rata permaneant 
et perpetuo perseverent, eandem litteram super premissis conscribi 
fecimus et sigillis, nostro scilicet et capituli nostri, in testimonium 
roborari. Datum et actum in curia nostra Merseburg anno domini 
M*CC* LXXIX*, II nonas Iulii, pontificatus nostri anno XIIII?, presen- 
tibus testibus infra scriptis: venerabili domino Witegone episcopo 
Misnensi, domino Burchardo abbate Cellensi, Ludolpho preposito, Kvne- 
mundo decano, magistro Geuehardo thesaurario Nuemburgensis ecclesie. 
magistro Theoderico preposito Budesinensi, magistro Dangmaro the- 
saurario Mersburgensi, fratre Heidenrico et fratre Heinrico monachis 
Cellensibus, Richardo et Bartholomeo fratribus de Liuenowe et aliis 
quam pluribus tam clericis quam laicis fide dignis. 


1280. 268. 
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet die schiedsrichterliche 
Schlichtung eines Streites zwischen dem Kloster I’forte einerseits und 
den Aebten von Volkerode und Reifenstein sowie den Bauern von 


Schwerstedt andererseits über Weidetriften ewischen Henschleben und 
Schwerstedi. 


Hdschr.: D 40 (tit. Ver), nicht mehr von erster, aber fast gleichzeitiger 
Hand. T 175. 


Druck: Deutsch: Wolff 11, 209. 


Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie* comes pa- 
latinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Ne abolite questiones 
materiam vel occasionem habeant renascendi, solent ea, que per racio- 
nabilem vel legittimam decisionem terminata fuerint et in amicabilem 
concordiam revocata. seripti testimonio confirmari et posterorum noticie 
commendari. Ideoque recognoscimus et tenore presentium declaramus 
omnibus, quibus nosse fuerit oportunum, quod eausa sive questio, quam 
sibi movebant venerabiles dominus abbas et conventus Portenses ex 
parte una et venerabiles de Volkolderode et de Ryphenstein abbate: 





Nr. 268—209. 1280. 269 


nec non coloni de Swerstete ex altera super quibusdam pascuis inter 
Henschesleiben et Swerstete, post multiplicem altercationem ac causas 
et protestationes hinc inde propositas tandem diseretorum virorum 
mediante consilio taliter est decisa, videlicet quod dominus abbas* et 
conventus Portenses predicti nec non abbates de Volkolderode et de 
Ryphenstein cum colonis de Swerstete supra dictis renunciaverunt omni 
iuri et actioni, que in predictis pascuis utrimque sibi videbantur com- 
petere, arbitris hinc inde dispositis dictum negotium plenarie commit- 
tentes, quorum nomina ex parte Portensium fuerunt Fridericus de 
Kindehusen, Albertus de Vipeche, Albertus de Herversleiben* nobiles, 
ex parte altera Heinricus dictus Velkener, Theodericus de Werthere, 
Heinrieus de Sumerringen milites, quibus de nostris consulibus Ottonem 
comitem de Luterberch et Hermannum de Mila superaddidimus®, dantes 
eis in mandatis secundum beneplacitum utriusque partis, quod, si ar- 
bitri supra dicti convenire nequirent, ut decidendi et componendi ple- 
nariam haberent nostro nomine facultatem. Qui nobis in hac parte 
parentes* diseretorum virorum hinc inde collectorum freti consilio 
pascua supra dieta equis portionibus distribuentes certisque terminis 
distinguentes ac fossatum per medium ab utraque parte debere fieri 
statuentes, ut quelibet supraí dictarum partium partem se contingentem 
perpetuo pacifice possideat et quiete. Huius rei testes sunt Ludewicus 
de Husen miles magister fori in Wizense, Theodericus dictus Hake, 
*Meize, Ekehardus de Gebese milites, Bertoldus de Kindehusen, Her- 
hordus de Henscesleiben, Iohannes de Gebese, Bertoldus de Gotha et 
alii quam plures fide digni. Ut igitur firmus et inconvulsus perpetuo 
permaneat huius per omnia tenor facti, presentem litteram conscribi 
feeimus et sigillo nostro iussimus communiri. Acta sunt hec anno 
domini M* CC? LXXX ». 

= Saxonieque 7' ^ abbas fehlt D_ " lvésleiben D " superaddimus T 
* parante, T !sepe T * Vor Meize Lücke für ein bis zwei Worte DT 


— m — ——M 


1280. Juni 6. | 269. 


Konrad Propst und der Konvent des Moritsklosters su Naumburg 
, verkaufen Schulden halber dem Kloster Pforte einen Wald bei Rode 
und einen andern bei Grössnite für 21 Mark. 


Hdschr.: D 30 aus dem Anfang des 14. Jahrh., nochmals, aber weniger genau 
und deshalb für den Text nicht berücksichtigt, D 76 aus dem 15. Jahrh. 
T 229. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 208. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. I, 69. v. Schön- 
berg 160. 


In nomine domini. Amen. Nos Conradus dei gracia prepositus 
totusque conventus canonicorum regularium ecclesie sancti Mauricii 
in Nuenburg universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam ea, 


970 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


que geruntur in tempore, simul elabuntur cum tempore, nisi testimonio 
litterarum ad futurorum noticiam transferantur, ideirco tam presentibus 
quam futuris notum esse volumus universis, quod, cum nos pro con- 
tractu cuiusdam advocacie* gravi onere premeremur debitorum, ut? 
nec per distractionem mobilium vel eciam per subtractionem usuum 
cottidianarum necessitatum a mole tantorum debitorum eximi et exo- 
nerari possemus, tandem deliberatione consilisque multis habitis de 
consensu unanimi ad alienationem immobilium decrevimus declinandum. 
Cumque inter omnia immobilia domus nostre alienatio silve iuxta 
villam Rode et alie (sic) cuiusdam silve, que ger dicitur, contra 
Gosteniz minus dampnosa iudicaretur ab omnibus tam nobis quam 
eciam familiaribus nostris amicis, dictam silvam iuxta villam predictam 
Rode nec non aliam, que gere* dicitur?, domino abbati et conventui 
Portensibus Cisterciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, vendidimus 
pro XX et una marcis argenti, quas nos recognoscimus integraliter 
recepisse. Accedente igitur* omnium nostrum concordi connivencia 
et consensu proprietatem sepe dictarum silvarum contradidimus abbati 
et conventui Portensibus ante dictis cum iure, dominio, proprietate. 
possessione, proventibus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant 
et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et in posterum possunt 
quomodolibet provenire. sive in superficie terre iam appareant vel 
quibuseumque modis etiam in imis terre apparuerint in futuro, cum 
dei quiete perpetuo possidendas. Super evictionis et gwarandie cau- 
cionibus predictorum omnium venditorum et contraditorum secundum 
terre consuetudinem antiquitus observatam nos et nostrum cenobium 
presentibus obligamus. Sane cum supra dicta pecunia utiliter versa 
sit in rem nostram, videlicet in redemptionem advocacie bonorum in 
villis Vipeche, Eckestete et Bachstete a Conrado pincerna de Varila. 
ut tractata sic racionabiliter et peracta perpetua firmitate consistant 
secura contra oblivionis incomodum et cavillationis et interpretationis 
sinistre. calumniam detestandam, super eis presentem paginam con- 
scriptam appensionibus sigillorum capituli maioris ecclesie Nuen- 
burgensis et nostri et conventus nostri iussimus communiri, ut ex 
hoc sit vivax memoria et perhennis. Acta sunt hec anno domini 
M* UC? LXXX°, VIII? idus Iunii, indictione VlII*. Huius rei testes sunt 
dominus Ludolfus maioris ecclesie prepositus, Kunemundus decanus, 
Arnoldus scolasticus, Lutolfus de Alrestete canonicus Nuenburgenses*. 
Henricus de Schonenberg, Hevdenricus de Heseler milites, Albertus 
de Gosteniz, Conradus Shile et alii quam plures fide digni. 

? aduocie D "ita ut T * Ger T 4 dicitur fehit D — * ergo T 
! sit fehlt T — * Nuenburgn DT 


LI 








Nr. 269—271. 1280—1282. 271 


1282. Juni 2. 240. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte einen 
Zins von 24 Schillingen zu, den dasselbe von der Emsenmühle an 
Rudolf von Auerstädt su zahlen gehabt, aber für 4 Mark abgelöst hat. 


Hdschr.: T 227°. D 76 (tit, Gernstete). 


Drucke: Schöttgen u. Kreysig, Nachlese I, 172.  Bertuch-Schamel I, 227. 
Deutsch: Wolff IL, 211. 


Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala- 
tinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Deum nobis speramus 
fore propitium, si pauperum Christi necessitatibus, prout possumus, 
misericorditer subvenimus. Devotionem igitur et paupertatem dile- 
ctorum nobis in Christo fratrum Portensium pie attendentes viginti 
quatuor solidos Eckehardesbergensis monete, qui super castrum nostrum 
Eckehardesberg olim de molendino supra dictorum fratrum Portensium 
Emese dieto annis singulis solvebantur! quosque Rudolfo dieto de 
Owerstete et filio suo Rudolfo nec non uxori filii supra dicti Cristine 
diete in feodo porrexeramus, ab eisdem R. et filio suo R. et* uxore 
filli supra dicti nobis resignatos ad peticionem eiusdem R. et ami- 
corum suorum multam instantiam, pro remedio etiam anime nostre 
contulimus iure proprietario perpetuo possidendum (sic) Portensi mona- 
sterio, a quo ob hoc ipsum* predicti R. et filius suus R. et uxor eius- 
dem C. summam quatuor marcarum argenti receperunt sibi integraliter 
persolutam. In huius* rei certitudinem pleniorem presentem paginam 
sigillo nostro signatam porreximus monasterio memorato. Datum anuo 
domini M9 CC^LXXXII*, III nonas Iunii, indictione X? Testes sunt 
nobilis vir dominus Conradus de Tannenrode. Fridericus de Slatheim. 
Hermannus de Ebersberg. Fridericus vicedominus de Apolde!, dominus 
Mathias notarius noster, Hermannus de Starkenberg canonici Nuen- 
burgenses et alii quam plures fide digni. 

! et durchgestrichen T b ipsum et D * euius D 4 fridericus vice- 
dominus de appolde hermannus de ebirsberk D 

| Vgl. Nr. 118. 


1282. August 21. 271. 
Heinrich Pfarrer der Bartholomäikirche zu Erfurt vermacht in 
seinem Testament unter anderem dem Kloster Pforte 1|, Vierding. 


Anno domini M° CC? LXXXII*, indictione X*, XII kalendas Septembris. 
Häschr.: Or. Perg. Siegel fehlt. Magdeburg St. A. Erfurt. Nachirag 22. 
Druck: Beyer, UB. von. Erfurt I, 209. 


910 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1286. September 14. 29. 


Heinrich und Beringer von Schauenforst eignen dem Kloster Pforte 
1, Hufe, den vierten Theil eines Hofes und ein Haus in Wallichen 
zu, welche Heinrich Teufel demselben verkauft hat. 


Hdschr.: Kop. Pap. Weimar St. A. Kopialbuch F' 510 (uus dem 16. Jahr- 
hundert), Bl. 24. 


Ungedruckt. 


Suboriri solet de gestis hominum multa calumnia, nisi lingua 
bonorum testium robur adhibeat aut scriptura. Nos igitur Heinricus 
et Beringerus dicti de Scowenuorst tenore praesentium recognoscimus 
publice protestando, quod bona sita in Waldichen, videlicet quartale 
mansi cum quarta parte areae et integra domo adiacente, quae ad nos 
titulo proprietatis pertinere dinoscuntur et quae Heiuricus dictus Dia- 
bolus, qui haec iure feodali a nobis habuit, fratribus Cisterciensis 
ordinis manentibus in claustro, quod Porta nuncupatur, vendidit ratio- 
nabiliter et cum heredibus suis libere resignavit, resignamus libere 
et concedimus eiusdem claustri fratribus titulo proprietatis perpetuo 
possidenda, obligantes nos eisdem in his scriptis ad hoc, si aliqua 
erroris calumnia ipsis super tali contractu institerit, quod ab illa eos 
sub nostris expensis et laboribus absolvere volumus et debemus aut. 
si in hoe deficimus, pecuniam, quam dederunt pro praedictis bonis. 
totaliter et siue lite reddemus resumentes praedicta bona sub forma 
et valore eodem, quo contractus tempore perstiterunt. Ne super huiux 
modi contractu et obligatione aliquis error incumbere valeat, prae- 
sentem litteram praedicti claustri fratribus dedimus nostri sigilli muni- 
mine roboratam. Testes praedicti contractus sunt Stetinus! et Her- 
mannus dictus Lazernei? milites, Gotfridus dietus Rost, Theodericu- 
de Engerde, Ludewicus dietus de Zimmern, Theodericus frater eius 
plebanus de superiori ecclesia in Zimmern et Cristianus plebanus dv 
superiori ecclesia in Ollendorph, Heinricus dictus Ruz, Heinricus de 
Kranichuelt, Gotfridus de Zimmern, Petrus frater eius et Reinhardu: 
Segehildis. Datum anno domini MCCLXXXVI, XVIII kalendas Octobris. 


I Der Name ist nicht zu erklären; vielleicht verschrieben? 2 Jedenfalls ver- 
schrieben für Zazerney. Hermannus dictus Zazerney kommt 3. B. in verschiedenen 
Orlamünder Urkunden 1286 —1291 bei v. Reitzenstein vor, der Familienname im 
14. Jahrh. im UB. von Jena. 


— — —— M — — M — 


1286. Oktober 18. Schloss Osterfeld. 273. 


Hermann und Heinrich Grafen von Neuenburg eignen nach 
Resignation der Brüder Friedrich und Gebhard von Haldecke dem 
Kloster Pforte eine Hufe in Zaekwar zu, deren 2 Mark betragenden 





Nr. 272—218. 1286. 273 


jährlichen Zins die genannten Brüder dem Kloster sur Hälfte über- 
wiesen, zur anderen Hälfte für 101], Mark verkauft haben. 


Häschr.: D 54 (tit. Zebekur). T 68°. 


Druck: Deutsch: Wolff 1I, 218, Vgl. Pertuch I, 118. Bertuch-Schamel I, 76. 
Braun 22. 


In nomine domini. Amen. Nos Hermannus et Heinricus fratres 
comites dicti de Novo castro omnibus hoc seriptum visuris in perpe- 
tuum, Ne res digne memoria per successionem temporum oblivionis 
cecitate apud posteros valeant obfuscari, convenit eas scriptis et fidelium 
testimoniis eternari. Notum igitur facimus universis tam presentis 
etatis quam successure posteritatis hominibus, quod Fridericus et Geue- 
hardus fratres dicti de Haldekke fideli permoti devotione cirea mona- 
sterium Portense et fratres inibi constitutos pro remedio anime patris 
sui domini Friderici unam marcam assignaverunt fratribus predicti 
monasterii de manso in villa, que Cebecur dicitur, sito singulis annis 
dandam. Verum quia coloni eiusdem mansi duas marcas exinde solvere 
consueverunt, venerabilis dominus abbas Theodericus sepe dicti mona- 
sterii, ut censum hunc integraliter perciperet, reliquam marcam pro X 
et* dimidia marcis suo conventui a predictis F. et G. fratribus com- 
paravit. Cum igitur iam dicti F. et G. fratres hune mansum a nobis 
lure tenerent feodali, in manus nostras resignantes rogaverunt et sup- 
pliciter institerunt, quatinus ipsum appropriaremus Portensi monasterio 
prelibato. Nos vero deum nobis proinde fore propicium sperantes ad 
honorem gloriose virginis et matris Marie et ob favorem venerabilis 
conventus de Porta pro remedio animarum nostrarum et progenitorum 
nostrorum contulimus predictum mansum monasterio Portensi cum 
omni iure, dominio, utilitate iure proprietario perpetuo possidendum. 
Utautem predictorum veritas inviolabili in perpetuum vigeat firmitate, 
presentem litteram conscribi et sigillorum nostrorum appensionibus ae 
infra scriptis testibus ydoneis fecimus communiri. Datum in castro 
Ostervelt anno domini M* CC? LXXX* VI*, in die saneti Luce ewange- 
liste. Testes sunt dominus Heinrieus de Bruch, Reinbodo de Stolzen- 
hayn milites, dominus Heinricus® de Cremashowe canonicus Nuen- 
burgensis, Wenemarus cellerarius, Hermannus notarius, frater Gunthe- 
rus de Shaphstete Portenses, Heinricus de Rosenhayn laycus, dominus 
Theodericus de Muchele sacerdos et alii quam plures fide digni. 


^ Xdet D " Theodericus 7 Es lässt sich nicht mit Sicherheit entscheiden, 
welche von beiden Lesurten die richtige ist. . Ein. Domherr Theodericus de Crima- 
schowe kommt (Lepsius, Hochstift Naumburg 303) im Jahre 1255 vor, ausserdem 
1269 (nicht 1259, wie Wolff II, 100 angiebt) in einer D 49* enthaltenen, aber 
nicht unmittelbar auf Pforte bezüglichen Urkunde. Ob derselbe jedoch hier gemeint 
sein kann, ist um so mehr zweifelhaft, als er 1270 nach Nr. 220 Dechant gewesen 
zu sein scheint. 


— — — mn — m mn 


Geschichtsg. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. . 18 


2374 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1287. Juni 13. 244. 


Friedrich von Balgstádt eignet, zugleich im Namen der übrigen 
Betheiligten, dem Kloster Pforte 11], Hufe in. Zaekwar gu, die Otto 
von Gössnits an dasselbe verkauft hat. 


Häschr.: D 51" (tit. Zebekur). T 69. 
Druck: Deutsch : Wolff LI, 215. Vgl. Pertuch I, 119. Bertuch-Schamel I, 77. 


Ego Fridericus de Balchstete presenti scripto declaro tam presentis 
evi hominibus quam futuri, quod dominus Otto propinquus meus, miles 
dictus de Gosteniez, *domino abbati et ecclesie Portensi vendidit man- 
sum et dimidium in pago ville Zebekvr pro quindecim marcis argenti 
sibi integraliter persolutis, quem quidem mansum et dimidium predictus 
Ot. in possessione habuit, proprietas vero ad me et ad meos pertinuit 
nobis a nostris progenitoribus devoluta. Ut autem esset firma vendicio, 
et ne cavillosa questio ex hoe posset in posterum suboriri, sepe dictus 
Ot. de Gosteniez et ego una cum fratribus meis Hermanno et Conrado 
cum heredibus eorum, item filii patrui mei, Fridericus videlicet, Her- 
mannus et Heinrieus dicti Bretinbuch^ cum omnibus heredibus suis et 
qui aliquod ius in predictis bonis sibi vendicare possent, resignantes 
contulimus et appropriavimus eundem mansum et dimidium cum omni 
iure, utilitate, dominio et proprietate, cum omnibus suis pertinentiis ad 
possidendum perpetuo Portensi monasterio iam predicto. In cuius rei 
signum et memoriam perhennem presenti pagine, quia sigillo proprio 
careo, sigillum Vlrici fratris mei senioris, quo hactenus usus sum, nec 
non et sigillum fratris mei Hermanni duxi apponendum. Huius rei 
testes sunt dominus Petrus de Wolkowe* et filius eius Albertus castel- 
lani Novi castri, Heinricus de Heseler scultetus Nuenburgensis, Her- 
mannus de Aken, Ditmarus, Bertoldus de Budestete cives Nuen- 
burgenses. Acta sunt hec anno domini M9? CC? LXXXVII*1, idus Iunii. 


? et domino 7 ® Breytinbuch T * Wolkwe T d M9cc^Lxxvni? D Wegen 
des Zusammenhanges mit Nr. 275 muss 1287 für richtig gelten, 


1287. Juni 19. Naumburg, Georgen-Kloster. 278. 


Friedrich von Balgstädt verkauft dem Kloster Pforte zu Gunsten 
seines Gasthauses das Eigenthumsrecht an 3 Hufen in Möllern nebst 
einem dabei gelegenen Walde für 5*9 Mark. 


' Hdschr.: T 99, D 122* (tit. Mellir) mit zahlreichen Auslassungen. 
Druck: Deutsch; Wolff II, 214. . 


Ego Fridericus de Balchstethe notum esse cupio universis Christi 
fidelibus presentibus et futuris, quod tres mansos in Meller sitos, ad 
me a progenitoribus meis iusto proprietatis titulo devolutos, ex quibus 
Siboto mansum et dimidium, frater suus Iohannes et mater eorum 








Nr. 274—216. 1287. 215 


dimidium mansum, Ditmarus et uxor eius, soror videlicet supra dicto- 
rum Sibotonis et Iohannis, mansum unum a me iure feudali tenebant, 
cum quadam silva iuxta predictam villam Meller sita, simili iure ad 
me devoluta, domino abbati et eeclesie Portensi pro quinque marcis 
et dimidia michi integraliter persolutis cum omni iure, utilitate, dominio, 
proprietate, cum omnibus suis pertinenciis, sicut progenitores mei 
possederunt et ego hactenus possedi, rite et racionabiliter vendidi et 
super altare beate Marie virginis in Porta obtuli iure proprietatis 
perpetuo possidendos. Predicti autem tres mansi ad magistrum hospi- 
tum, qui nunc est vel qui processu temporis futurus est, perpetuo 
speetabunt, eo quod sint de bonis ad domum hospitum pertinentibus 
comparati. Ne igitur fratres Portenses calumpniam vel questionem 
eavillosam vel eciam impeticionem ab aliquo hominum super his mansis 
in posterum necesse habeant sustinere, ego Fridericus de Balchstethe 
eum heredibus meis, fratres mei Hermannus et Conradus cum suis 
heredibus, item filii patrui mei, Fridericus videlicet, Hermannus et 
Heinrieus dicti de Breytinbuch cum omnibus suis heredibus, resigna- 
vimus ius et proprietatem sive dominium, quod nobis de cetero in 
predictis mansis vendicare possemus, ad usum -fratrum Portensium 
transferentes. In cuius rei signum et memoriam perhennem, quia 
sigillo proprio careo, sigillum fratris mei senioris Vlrici, quo hactenus 
usus sum, nec non et sigillum fratris mei Hermanni presenti pagine 
duxi apponendum*. Testes sunt dominus Otto de Gostenitz et Albertus 
de Gostenitz, dominus Petrus de Wolkowe et filius suus Albertus, 
Heinrieus de Heseler scultetus Nuenburgensis, Conradus de Foro civis 
Nuenburgensis, dominus ..! prepositus de Schiplitz, dominus Heinricus 
de Ihene, dominus Heinricus de Butitz perpetui vicarii Nuenburgenses^. 
Acta sunt hec anno domini M^CC9?LXXXVII in claustro ad sanctum 
Georgium in civitate Nuenburgensi*, in die beatorum martirum Ger- 
uasii et Prothasii. 
* appendendum D b Nuenburg T 
I Vermuthlich Hermann nach Nr. 302. 


1287. November 4. 246. 


Friedrich Graf von Rabenswald bekundet, dass Otto Ritter von 
Góssnile und dessen Blutsverwandter Friedrich von Balgstädt mit 
Brüdern 1! Hufe in Zaekwar für 15 Mark an das Kloster Pforte 
verkauft und auf dem Landgerichte in Laucha mit allen Rechten 
übertragen, ausserdem auch Friedrich von Balgstädt auf 3 ihm ge- 
hörige Lehnshufen in Möllern zu Gunsten des Klosters gegen eine 
Zahlung von 51|, Mark verzichtet habe. 


_Häschr.: D 51^ (tt. Zebekur), T 68. 
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 215, 
18% 


276 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Nos Fridericus dei gratia comes de Rabenswalt omnibus presens 
scriptum visuris in perpetuum. Temporales successus gesta fidelium 
perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum. Qua propter nove- 
rint universi Christi fideles, quod, cum dominus Otto miles de Goste- 
niez et consanguineus suus Fridericus, fratres etiam* predicti F. Her- 
mannus et Conradus dicti de Balchstete ob quosdam sinistros eventus 
ad distractionem rerum suarum cogerentur, domino abbati et conventui 
monasterii de Porta proprietatem quandam, mansum videlicet et dimi- 
dium cum pascuis, silvis et areis ad ipsam pertinentibus, in pago ville 
Zebekvr vendiderunt pro quindecim marcis argenti sibi integraliter 
persolutis. Verum ne Portense monasterium et fratres inibi constituti 
calumpniam ab aliquo aut impeticionem in posterum sustinerent, sed 
esset firma venditio, predictus dominus Otto et Fridericus cum omni- 
bus heredibus, fratres etiam sui Hermannus* et Conradus cum omni- 
bus heredibus suis ac universi consanguinei, qui sibi ius aliquod 
vendicare poterant in bonis predictis, videlieet Hermannus de Novo 
castro, dictus et ipse de Balchstete,! patruus eorum, cum omnibus 
heredibus, Heinricus etiam et Fridericus dieti de Bretinbuch*, in 
plebiscito Luchowe? coram advocato nostro Hermanno cognomento 
Poux, qui ibidem presedit iuditio vice nostra, resignaverunt eadem 
bona, transferentes et transfundentes* omne ius et omne! dominium, 
proprietatem et utilitatem in Portense monasterium et conventum inibi 
eonstitutum, nullo iure, dominio, proprietate vel occasione iuris sibi in pre- 
dietis bonis et ad ea pertinentibus quomodolibet reservato. Preterea 
Fridericus, Hermannus.et Conradus de Balchstete® predicti, ad quos 
eadem bona specialiter pertinere^ videbantur, super evictionis et warangie 
cautionibus omnium venditorum et contraditorum! secundum terre con- 
suetudinem antiquam et hactenus observatam se fide prestita firmiter 
obligaverunt offerentes *fratribus in Porta litterarum suarum cum 
sigilli robore cautionem. Resignavit etiam in eodem plebiscito F. de 
Balchstete sepe dietus! tres mansos feodales sitos in Mellern, qui* 
specialiter ad ipsum pertinebant, persoluta sibi summa quinque marca- 
rum et dimidia a predictis fratribus de Porta eo modo, quo superius 
est expressum. Sane ut premissa omnia perpetua firmitate consistant 
secura contra oblivionis incommodum, presentem litteram abinde con- 
scriptam et sigillo nostro munitam contulimus fratribus in Porta sepius 
memoratis. Acta sunt hec anno domini M^CC"LXXX* VII, pridie 
nonas Novenbris, presentibus hiis", quorum nomina sunt subscripta: 
Gelfradus et frater suus Theodericus de Heseler, Ekkehardus de Heseler 
milites, Heinricus de Luchowe dictus Mussae?, Heinricus filius Her- 
manni de Roliez, Hermannus de Reinstorf et alii quam plures. 

^et T — " Heinricus mit ausgestrichenem einricus. am Rande Hin weit rother 
Farbe D_ * Breitenbuch 7 à Lochowe T" transfundantes T ! omne fehlt T 


€ Walchstethe T' N pertinere specialiter 7" — ! contradeorum D  * predictis 
fratribus TU ' sepedictos 7 "que 7 "eis 7 " Musac T 


| Bei dem engen Zusammenhange der Urkunde mit den beiden vorhergehenden 





Nr. 276—277. 1287 —1288. 277 


muss Hermannus de Novo castro «w.3.w. für identisch mit dem in Nr. 273 und 274 
genannten Hermann von Breitenbuch und für einen Bruder Friedrichs und Heinrichs 
gelten; dann würde allerdings patruus in Nr. 275 in anderem Sinne als in Nr. 273 
und 274, dort anscheinend als Vetter, hier als Oheim aufzufassen sein. Vgl. Herquet 
im Neue Mittheil. XIII, 312, 


1288. Dezember 9. 271. 


Bruno Bischof, Bruno Propst, Kunemund Dechant und das Dom- 
kapitel zu Naumburg verkaufen 2 Hufen zu Poppel, die jährlich 
3ljg Mark einbringen, für 30 Mark an das Kloster Pforte. 

Hdschr.: D 56° (tit.Popal). T79®. 
Druck: Deutsch: Wolff I1, 217. Vgl. Braun 20. 


In nomine domini. Amen. Cum per humane fragilitatis industriam 
ca, que geruntur in tempore, retineri memoriter utcumque non valeant, 
sed quadam oblivionis nube processu temporis obducantur, magnopere 
eurandum est, ut cuncta gesta mortalium firmentur patrocinio litte- 
rarum. Noverint igitur* universi tam futuri quam presentis evi Christi 
fideles, ad quos presens scriptum pervenerit, quod nos B[runo| dei 
gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus, B[runo| prepositus, C[une- 
mundus| decanus totumque eiusdem ecclesie capitulum sano usi con- 
silio duos mansos sitos in villa, que dicitur Poppal^, solventes annis 
singulis* IIIj marcam? albi argenti Portensi ecclesie pro XXX* marcis 
legalis argenti titulo proprietatis vendidimus cum omni iure et pro- 
ventibus, qui de dictis mansis ab antiquo sunt habiti, perpetuo possi- 
dendos. Ut autem hec absque discordia perpetue firmitatis robur 
obtineant et semper maneant inconvulsa, presentem litteram conscribi 
fecimus et sigillorum nostrorum munimine roborari. Testes huius rei 
sunt Albertus de Grizheim*, Hermannus de Ostervelt, Otto de In- 
dagine, Vlricus de Koldiz, Dithmarus! de Willerstede, Lodewicus de 
Degenstede canonici, Heinricus de Butiz, Vlricus de Bebera perpetui 
vicarii predicte ecclesie Nuenburgensis. Acta sunt hee anno domini 
M° CC? LXXX? VIII, V? idus Decembris, eiusdem ecelesie Nuenburgensis 
episcopi pontificatus anno I111°. 

"ergo T ® popall 7T "singulis annis 7 “ marea * g'zheim D Gersheim 7' 
! Dith* D Ditmarus T 

Anm. Als Ergänsung gehören zu dieser Urkunde zwei andere 
von 1284. August 22. Nach der einen (D 56. T 80*. Wolff II, 211) 
verkaufen Günther und Hermann, Domherren zu Naumburg, und 
ihre Brüder Hermann Graf von Mansfeld, Heinrich und Heinrich, 
Söhne des verstorbenen Burggrafen auf der Neuenburg, die 2 Hufen 
zu Poppel an das Naumburger Domkapitel, in der andern (D 56. 
T 80. Böhme, Todtheilung 78. Wolff I1, 212) bestätigt Elisabeth 
Gräfin von Rabenswald, Tochter des Grafen Hermann von Mans- 
feld und Nichte von dessen. eben genannten Brüdern, den Verkauf. 


278 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1289. 28. 


Die Brüder Heinrich, Hermann und Dietrich Marschalle von Hol:- 
hausen eignen dem Kloster Pforte eine Hufe in Zaekwar su, die das- 
selbe von Friedrich Kolre gekauft hat, unter der Bedingung, dass 
leteterer die dafür empfangenen 7 Mark zum Kaufe anderer Güter ver- 
wende und diese von ihnen su Lehen nehme. 


Hdschr.: D54 (tit. Zebekur). T7O. 
Druck: Böhme, Herrngosserstedt 12. Deutsch: Wolff II, 219. 


Universis Christi fidelibus in perpetuum. Ut rationabiliter gesta 
robur obtineant firmitatis, solent scriptis et testibus eternari. Nos igitur 
Heinricus, Hermannus et Theodericus fratres marschalci dicti de Holez- 
husen notum facimus omnibus, quibus exhibitum fuerit presens scri- 
ptum, quod Fridericus dictus Colre mansum quendam nostre proprietatis 
situm in pago ville Zebekur domino abbati et conventui Portensis 
monasterii vendidit pro VII marcis puri argenti sibi integraliter per- 
solutis. Verum quia idem F. mansum hunc a nobis iure tenuit feodali, 
ipsum in manus nostras resignans rogavit, ut prefatum mansum Portensi 
monasterio appropriare dignaremur. Nos vero deum proinde nobis fore 
propicium sperantes ob animarum nostrarum et progenitorum nostrorum 
remedium nee non ob specialem predicti conventus Portensis favorem 
appropriavimus eundem mansum sepe dicto monasterio Portensi cum 
libertate et utilitate, quam ex eodem consequi poterit nunc et semper. 
ita tamen, quod predictus F. pecuniam, quam proinde percepit, in alia 
bona convertat, que a nobis iure similiter suscipiat feodali. Ne igitur 
dubium* aliquod in posterum suboriri possit aut questio cavillosa, in 
premissorum memoriam presentem paginam abinde conscriptam sigil- 
lorum nostrorum appensionibus roborari fecimus cum annotatione 
testium, quorum hec sunt nomina: Ermfridus de Holezhusen, Her- 
mannus de Gutenshusen. Guntherus monetarius in Ekkehardisperge. 
Conradus dictus Schyle*, Heinricus dictus Schephel*, Bertoldus dictus 
Gule, Iohannes subcellerarius® Portensis, Rudigerus magister in Gerne- 
stete. Datum anno domini M* CC? LXXX^IX*^. Ego Theodericus, quia 
sigillo careo, sigillo* fratris mei Hermanni usus sum. 


* dubium fehlt D db Schille 7 * Schepfel T  subcellarius 7" * sigillo 
fehlt .D 


-— —M— —Ó——— 


1289. 249. 


Die Brüder Heinrich und Walter von Gleissberg eignen dem Kloster 
Pforte 5 Aecker unter dem Schlosse Gleissberg an der Saale zu, die 
ihr Dienstmann Albert Gensevuz für 61/5 Mark demselben verkauft 
und ihnen aufgelassen hat. 


Hdschr.: D 22 (tit. Borsendorf). T 207. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 219. , 

















Nr. 278—280. 1289. 279 


Universis Christi fidelibus in perpetuum. Geste rei noticia pro- 
pagatur in posteros, cum venerit auctoritas et robur firmius a testimonio 
litterarum. Hine est, quod nos Henricus et Waltherus fratres dicti 
de Glizberc tenore presencium recognoscimus r.blice protestantes, 
quod Albertus dictus Genseuuz*, noster famv;.s, vendidit domino 
abbati et conventui de Porta quinque agros debite quantitatis sitos" 
sub castro* Glizbere circa Salam fluvium, qui vulgariter gere vocantur, 
pro sex marcis et dimidia albi argenti. Verum quoniam agros pre- 
dictos a nobis iure tenuit feodali, veniens ad nostram presenciam cum 
suis heredibus Heinrico, Hildebrando et Alberto sepe dictos agros, 
quia ad nos eorum proprietas pertinuit, in manus nostras cum suis 
heredibus iam dietis resignavit humiliter expetens, quatenus proprietatem 
memoratorum agrorum dignaremur conferre domino abbati et con- 
ventui Portensibus supra dietis. Nosigitur attendentes innumera eiusdem 
Al. grata servicia nobis exhibita nec non eciam fratrum Portensium 
beneficia eosdem agros cum omni iure et proprietate, que nobis in 
ipsis competebant, cum omnibus suis pertinenciis, que nunc in eis 
apparent vel in posterum quomodolibet apparuerint, domino abbati et 
fratribus Portensibus sepe dictis tradidimus iusto proprietatis titulo 
perpetuo possidendos. Ut igitur firmus et inconvulsus permaneat huius 
per omnia tenor facti. et ne quavis occasione dubium suboriri possit 
in posterum, presentem litteram super eo conscriptam eisdem porreximus 
sigillorum nostrorum munimine roboratam. Huius rei testes sunt Ru- 
dolphus pincerna de Dornbure, cuius sigillum huic littere apponi vo- 
lumus, Henricus Osterhylde4 de Golamsdorb, Witigo cellerarius, Her- 
mannus Hezel, Heinricus Caraz, Theodericus? de Bekstete et alii quam 
plures. Acta sunt hec anno domini M? CC? octogesimo nono. 


3 Genzenutz T  " suos T  * erasto D  * Osterholde 7  * Thodericus D 


1289. 280. 


Die Brüder Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen 
nach Resignation Walters und Heinrichs von Gleissberg dem Kloster 
Pforte eine Wiese zwischen Golmsdorf und der Saale zu, ebenso Aecker 
unterhalb des Wirthschaftshofes Porstendorf. 


Häschr.: D22°. T 217®. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 218. 


Nos Hermannus et Henricus fratres dei gracia comites dicti de 
Ostiruelt tenore presencium recognoscimus et ad noticiam tam* pre- 
sencium quam futurorum cupimus pervenire, quod pratum illud nostre 
proprietatis, quod a villa Golamestorf contra Salam protenditur, quod 
Walterus et Henricus fratres de Glisberg a nobis in feodo tenuerunt, 
post resignacionem ad manus nostras legittime factam Portensi ecclesie 
in proprium dedimus volentes Portensem ecclesiam illud tytulo pro- 


280 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


prietatis perpetuo possidere. Item agros illos" infra curiam Borsen- 
dorf in angulo sitos, ubi* uterque meatus Sale confluit, qui ad nos 
iure proprietatis pertinebant, similiter eidem Portensi ecclesie in re- 
missionem nostrorum peccaminum contulimus tytulo proprietatis cum 
omni iure perpetuo possidendos. In huius rei evidenciam et perpetuam 
memoriam presentem litteram sigillorum nostrorum appensionibus fe- 
cimus communiri. Datum anno domini M? CC? octogesimo nono. Huius 
rei testes sunt *Reinboto de Stolzenhain, Reinboto de Lizene, Beinboto 
cognomento Parvus milites, Conradus de Stolzenhain castellani in 
Osteruelt et quam plures fide digni. 


^ tam fehlt D Hille fet T — c vibi D 4 T hat folgende abweichende 
Zeugenreihe: Rudolfus pincerna de Dornburg, Henricus Osterhilde de Golames- 
torff, Hermannus Hezel, Theodericus de Bechstete (diese vier Zeugen auch iw der 
vorigen. Urkunde), Conradus de Stolzenhain, Reinboto de Liszene milites et alii 
plures fide digni. 


1289. März 2. Pforte. 281. 


Graf Hermann von Mansfeld und Graf Heinrich von Neuenburg 
eignen dem Kloster Pforte eine Hufe in Zuekwar zu, welche die Brüder 
Rudolf, Heinrich, Albert, Dietrich und Friedrich von Lehesten dem- 
selben für 17 Mark und 10 Ellen Tuch verkauft haben. 


Häschr.: D 54 (tit, Zebekur). T 69°. 
Ungedruckt. Vgl. Braun 22. 


Nos Hermannus de Mannesuelt et Heinricus de Novo castro dicti 
comites omnibus presentem litteram inspecturis in perpetuum. Quia 
labilis est etas hominum, ut rationabiliter gesta posterorum notitie 
commendentur, necesse* est ea^ scriptis et testibus eternari. (Qua 
propter tam presentis quam futuri evi notificamus hominibus, qued 
Rudolfus, Heinricus, Albertus, Theodericus et Fridericus fratres dicti 
de Lesten vendiderunt domino abbati et conventui de Porta quendam 
mansum situm in pago ville Zebekur, solventem singulis annis duas 
marcas argenti et VI partes lini, que vulgariter clouen dicuntur, et 
unum ventrem ovis, pro XVII marcis et X ulnis panni sibi omnibus 
integraliter persolutis. Verum quia predicti fratres hunc mansum à 
nobis tenuerunt iure* feodali, resignantes ipsum in manus nostras ad 
instantiam eorumdem adpropriavimus monasterio Portensi et fratribus 
inibi constitutis perpetuo possidendum. Ut autem nostre proprietatis 
collatio firma foret in perpetuum, nos una cum predictis fratribus super 
altare beate virginis in Porta obtulimus in presentia domini Ludevwici 
abbatis saneti Petri iuxta Merseburg? et Conradi sui capellani cogno- 
mento Aratrum et domini Reinbothonis de Lyzne militis, presente 
etiam conventu fratrum de Porta et aliis pluribus fide dignis. In pre- 
dictorum omnium certitudinem et memoriam firmiorem presentem 








Nr. 281—988. 1989. 981 


literam sigillorum nostrorum appensionibus fecimus roborari. Datum 
in Porta anno domini M^CC^ LXXX°IX°, VI? nonas Martii. 


? ncce D "ea fehlt D " iure tenuerunt T Merschberg T 
1289. April 17. Weissensee. 982. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation Friedrichs 
von Schocher und Konrads von Rolite dem Kloster Pforte 3 Hufen 
in Möllen und 1 Hufe in Hassenhausen zu unter der Bedingung, 
dass von dem jährlichen Zins 11), Mark für das Gasthaus und die 
übrige !|, Mark für die Brücke bei Wenzendorf verwandt werden. 


Hdschr.: T 91. D 122° (tit, Mellir) mit Auslassungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 320. 


Nos Albertus dei gracia Thuringie landgravius et Saxonie comes 
palatinus recognoscimus et constare eupimius* universis Christi fide- 
libus, ad quos pervenerit presens scriptum, quod tres mansos sitos in 
Meller et unum mansum situm in Hassenhusen septem fertones Vri- 
bergensis argenti annis singulis solventes, quos Friderieus de Schocher 
et Conradus de Rolitz a nobis in feudo hactenus habuerunt et ad 
manus nostras voluntarie resignaverunt*, ecclesie in Porta appropria- 
vimus et litteris presentibus in proprium erogamus sub condicionibus 
infra scriptis, videlicet quod eadem pensio septem fertonum, scilicet 
quinque fertones domui hospitum eiusdem claustri Porte et dimidia 
marca residua ponti in Wentzendorff, que (sic) contra Salam* proten- 
ditur, deserviant et annis singulis erogentur, super quo presentem 
litteram scribi fecimus nostri sigilli robore communitam. Huius nostre 
appropriacionis testes sunt nobilis vir comes Fridericus de Rabens- 
walt, Heynemannus de Hain, Fridericus dictus de Groist@ tunc tem- 
poris noster advocatus® in Novo castro et Hermannus magister nostro 
curie. Datum et actum Wisensehe anno domini M? CC? LXXXIX, in! 
dominica Quasimodogeniti. 

* volumus D b resignarunt D © salum  7' que-protenditur fehlt D 
! Groisk D * aduocatus noster D) ! in fehlt D 


— —- 


1289. April 17. Weissensee. 283. 
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 41|, Mark 
in Wilsdorf zu, die ihm von den Grafen Hermann und Heinrich von 

Osterfeld und diesen von Gebhard von Haldecke aufgelassen sind. 

Hdeschr.: T 190. D 116 (tit, Wlfingistorff). 
| Druck: Deutsch: Wolff II, 221. Vgl. Braun 22. 

Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus recognoscimus in his scriptis, quod quatuor marcarum reddi- 





282 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


tus et unius fertonis in villa Wolfingesdorf, quos* Gebehardus de 
Haldekke a nobilibus comitibus, domino* Hermanno et Heinrico de 
Osteruelt, in feodo tenuit, post resignacionem ad manus eorum factam 
ab eis prece et instancia fideli devocione obtinuit, ut iidem comites 
Her. et H. nobis ad manus nostras possessionem eorumdem reddituum 
resignarent, eo quod eos a nobis iure consimili possiderent. Post re- 
signacionem igitur a prescriptis? comitibus ad manus nostras factam 
nos pro anime nostre salubri remedio memoratos redditus Portensi 
monasterio in proprium dedimus proprietatis tytulo perpetuo possiden- 
dos. Igitur ut hec nostra donacio et adpropriacio semper maneat in- 
convulsa, presentem litteram scribi fecimus et sigilli nostri robore 
communiri. Testes huius rei sunt comes Fridericus de Rabenswalt. 
Heinemannus de Hayn, Fridericus de Groist milites et alii quam 
plures. Datum et actum? Wizense anno domini M*CC?LXXXIX, in 
dominica Quasimodogeniti*. 


* quod D b domino fehlt D © predictis D « et actum fehlt D 
* in dominica Quasimodogeniti fehlt D 


J289. Juli 10. 28. 


Erklärung der Äbte Ditmar von Walkenried und Dieirich von 
Pforte betreffend eine Anderung, welche der Naumburger Bürger 
Ditmar in der Verwaltung einer von ihm für Speisung des Konvents 
zu Pforte gemachten Stiftung vorgenommen hal. 


Hdschr.: D 87^ (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 221. Vgl. Pertuch I, 119. Bertuch-Schumel I, 77. 


Nos frater Ditmarus de Walkinride, Th[eodericus| de Porta dicti 
abbates notum facimus hoc tenore. quod servicium in vino, simila et 
piscibus, quod honorabilis vir, Dithmarus civis Nuenborgensis, pro pie 
memorie Mechthildis sue uxoris anime remedio pro XXX* marcis [com- 
paraverat]? a Winemaro cellerario Portense perpetuo dandum, taliter 
commutavit, prout inferius est subiectum. Comparaverat siquidem iam 
dictus D. ab eodem Winemaro cellerario duas marcas annui census 
sibi de quodam manso in Poppal solvendas temporibus vite sue, qua: 
de consilio filii sui Iohannis monachi et subcellerarii Portensis, de con- 
sensu eciam Th[eoderici| nunc cellerarii ac tocius conventus voluntate 
unanimi, assignari et appropriari officio subcellerarii de eodem mans 
dandas perpetuo peciit et obtinuit, ut sic sine fraude ac contradictione 
cuiuslibet occasionis subcellerarius, qui pro tempore fuerit, percepti 
duabus marcis de manso dicto in anniversario predicte femine V idus 
Aprilis conpararet exinde pisces et similam*, ceterum cellerarius pre 
una marca, quam sepe dicto D. in censu dare consueverat, j carratam 
vini melioris, quod habuerit, superaddat. Ut ergo predictum servi- 
cium robur obtineat firmitatis, presentem litteram sigillorum nostrorum 





Nr. 284—285. 1289. 288 


appensionibus roborari et rescriptum eius in armario communi reponi 
fecimus, ut ex hoc vivax sit memoria et perhennis. Datum anno 
domini MCCLXXXIX, in die beatorum Septem fratrum. 


* comparaverat ergänzt nach Pertuch " simila D 


1289. Juli 11. 288. 


Die Äbte Dfitmar] von Walkenried, Johannes] von Sittichenbach 
und W[ithelo] von Georgenthal berichten, dass sie von dem Abte von 
Altenkamp bei Gelegenheit des Generalkapitels in Cistercium. damit 
beauftragt, einen Streit zwischen den Alten Dfietrich] von Pforte und 
H[einrich] von Reifenstein über den Lauf des Schambaches [bei 
Schwerstedt] zu schlichten, bei dem Unvermögen dies selbständig zu 
lhun, 12 Schiedsrichtern, für jede Parte: 6, die Entscheidung über- 
tragen haben und verkündigen und bestätigen deren Spruch. 


Hdschr.: Or. Perg. mit der Notiz auf der Rückseite: super Scampach 
in Sverstete von gleichzeitiger Hand. 6 Sp. der Äbte von Walkenried, 
Volkerode, Pforte, Sittichenbuch (fehlt), Georgenthal und Reifenstein, 
Nr. 1 und 3 von grünem Wachs, mehr oder minder beschädigt. 
Magdeburg St. A. Reifenstein Nr. 54. 


Ungedruckt, Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 433. 


Nos fratres D[ithmarus| de Walkenride, lo[hannes] de Sychem et 
Wf[ithelo| de Valle beati Georii dicti abbates universis Christi fidelibus, 
ad quos presens scriptum pervenerit, cupimus esse notum, quod. cum 
per quandam incuriam neglectam inter venerabilem dominum Th[eo- 
dericum] abbatem Portensem ex una et dominum Hjeinricum] abbatem 
de Kyphenstein ex parte altera super meatu cuiusdam rivuli, qui 
vulgo dicitur Scambach, lis verteretur, eiusdem litis discussio in ple- 
naria potestate nobis tamquam arbitris ex consensu parcium a venera- 
hili domino Campensi commissa fuit in Cystercio tempore capituli 
generalis. Quam litem cum per nos pro utriusque partis competencia 
non possemus aliqualiter terminare, utrisque partibus consencientibus 
predictam litem terminandam viris duodecim providis, maturis ac hone- 
stis, sex videlicet gracia partis unius et totidem ex parte alterius, sepe 
dicte litis plenam cognicionem habentibus, in suas consciencias commi- 
simus integraliter et in toto. Qui cum bona mora ac maturo habito 
consilio omnes cause circumstancias pertractantes tandem in formam 
composicionis subseriptam unanimiter consenserunt asserentes, quod 
dictus rivulus meatum suum, quem multis retroactis temporibus iuxta 
multorum affirmacionem habuit, deinceps quorumlibet contradictione 
postposita debeat obtinere. Hanc ergo determinacionem approbantes, 
pro communi iure partis utriusque prelibate liti finem inponere cu- 
pientes, auctoritate nobis commissa tam de Porta quam de Ryphen- 
stein abbatibus precipiendo mandavimus, ut ante instans festum saneti 


2984 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Michahelis et deinceps perpetuo, quocienscumque necesse fuerit, omnia 
et singula, que meatum ac decursum prefati rivuli poterunt impedire, 
abiciant et expurgent, ne prata vel pascua adiacencia, si memoratus 
rivulus meatum suum debitum non habuerit, in paludem penitus redi- 
gantur, ad quod faciendum predicti abbates se in nostri et multorum 
honestorum virorum presencia obligarunt. Sane ne super huius modi 
conposicionis forma aliqua in posterum controversia valeat suboriri. 
presentem litteram conscribi et eam tam nostris quam venerabilium 
patrum, abbatis videlicet de Volkolderod ac ante dictorum abbatum 
de Porta et de Ryphenstein, sigillis fecimus communiri. Testes sunt 
Iohannes cantor et Iohannes de Aluelt monachi in Walkenride, Dith- 
marus cellerarius et Th. magister conversorum in Volkolderode, Th. 
cellerarius et Herningus monachi in Porta, Henricus cellerarius et 
Hermannus camerarius de Valle beati Georü, Albertus camerarius in 
Riphenstein et plures alii fide digni. Acta sunt hec anno domini 
M*?CC^ LXXX? IX^, quinto ydus Iulii. 


-— - —— — — 


1290. SD. 


Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen nach Resig- 
nation des damit belehnten Heinrich von Gröst genannt Smelink dem 
Kloster Pforte 1|, Hufe in Obermöllern zu. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Zwei Sp. ab- 
gefallen. Pforte, Bibliothek B.11 — D 122" (tt. Mellir). T 91°. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 222. Vgl. Braun 23. Boehme, Nachrichten 37. 


Nos Hermannus et Henricus fratres dei gratia comites dicti de 
Osteruelt tenore presentium recognoscimus et ad noticiam tam presen- 
tium quam futurorum cupimus pervenire, quod dimidium mansum 
situm in villa Obermeller*, septem solidos Nuenburgensium denariorum 
annuatim solventem, quem Henricus de Grost cognominatus Smelink 
a nobis in feodo tenuit, post resignationem ad manus nostras legittime 
factam Portensi ecclesie in proprium dedimus volentes prefatam eccle- 
siam illum tytulo proprietatis cum omni iure perpetuo possidere. In 
euius rei signum presentem litteram sigillorum nostrorum appensioni- 
bus fecimus communiri. Datum anno domini M^CC? nonogesimo. 
Huius rei testes sunt Otto Bonenbiz, Conradus de Stolzenhain, Rein- 
boto de Lizzene milites, frater Guntherus magister hospitum in Porta 
et alii plures fide digni. 


?^ Obermeller in Rasur 





Nr. 286 —288. 1290. 285 


1290. Februar 25. Erfurt. 284. 


König Rudolf l. bestätigt dem Kloster Walkenried und den zu- 
gehörigen Klöstern Volkerode, Georgenthal, Pforte, Reifenstein und 
Sittichenbach gelegentlich der ihnen zur Erhaltung des Landfriedens 
abgeforderten Beisteuer ihre sonstige Abgabenfreiheit. 

Datum Erfordie V kalendas Marci, indictione III*, anno domini 

M^CC" nonagesimo, regni vero nostri anno XVII?. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. un verblusster rother Schnur. Dresden H. St. A. 
Nr. 1987. — T 41°. 

Drucke: Eckstorm, Chron. Walk. 109. Leuckfeld, Antig. Walck. 365. 
Lünig, Reichsarchiv X VILI, 852. Urkunden d, Stifles Wulkenried 1, 
334. Krühne, Mansfelder UB. 433. Deutsch: Wolff IL, 225. Vgl. 
Schamel, Histor. Beschreibung d. Kl. Sittichenbuch 117. Schóttgen 151. 
Böhmer, Rey.imp. Rudolf. Nr.1016. Lorenz, Deutsche Gesch. I1, 454. 


— —.- —.- — 


1290. April 8. Neuenburg. 288. 


Albrecht Landgraf von Thüringen überträgt die Vogtei über das 
ganze Dorf Zaekwar an das Kloster Pforte, nuchdem | Hebnrich 
Marschall von  Trebra diese Gerechtigkeit über 91; Hufen daselbst 
dem Kloster für 24 Mark verkauft und ıhm aufgelassen hat. 


Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Sp. an grünen, 
rothen und gelben seidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 1292. — 
D 55 (tit, Zebekur). T 281. 

Drucke: Böhme, Herrngosserstedit 12. Deutsch: Wolff II, 223. Vgl. 
Pertuch I, 57. Bertuch-Schamel I, 38. 


Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus notum facimus universis presentes litteras inspecturis, quod 
Henrieus marscalcus de Trebere ius advocatie super novem mansis et 
dimidio sitis in villa Zebekur domino abbati et conventui de Porta 
pro viginti et quatuor marcis argenti vendidit, a quo iure predictus 
marscalcus preter minuta servitia percepit duas marcas et dimidiam 
annuatim, quod ius quia a nobis in feodo tenuit, ad manus nostras 
illud coram multis testibus resignavit. Nos vero pro anime nostre sa- 
lubri remedio sepe dietum ius advocatie non tantum in hiis novem 
mansis et dimidio, sed eciam in totali villa Zebekur in abbatem et 
conventum de Porta refundentes ipsam villam ab omni exactione, 
collectione, extorsione seu gravamine nostrorum officialium, qui pro 
tempore in Ekkehardisberg vel in quibuscumque aliis locis fuerint, 
liberaliter eximimus et eam a predictis omnibus exoneramus omnino 
et ne quis officialium nostrorum de iudicio eciam sangwinis in sepe 
dieta villa se aliqualiter intromittat, nolentes in posterum dominum 
abbatem et conventum de Porta per nos vel per aliquos officiales 
nostros in ipsa villa per exactiones aliquas aut servitia indebita pertur- 





286 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


bar. Ut autem hec nostra concessio a nullo possit in posterum 
irritari, presenti pagine ad evidentiam geste rei nostrum sigillum duxi- 
mus apponendum. Huius rei testes sunt nobiles viri Guntherus comes 
de Swarsburg, Gerlacus de Bruberg conservator pacis in Thuringia ex 
parte domini Rudolfi regis Romanorum, Albertus de Brandenberg. 
Hermannus et Wezelo frater suus dicti de Mila, Conradus de Amers, 
Otto de Wechmar, Meinhardus de Munre et alii quam plures fide 
digni. Datum in Novo castro anno domini millesimo CC? nonagesimo, 
sabbato festa Pasche exspirante. 


1290. November 24. 289. 


Friedrich Gyaf von Rabenswald ersucht den Grafen Hermann von 
Orlumünde 4 Hufen in Lisdorf, die Beriold von Isserstedt nebst 
Söhnen von ihg (Friedrich) zu Lehen gehabt und an das Kloster 
Pforte verkauft habe, letsterem zuzueignen. Vgl. Nr. 298. 299. 


Hádschr.: T 126. D 112^ (tit. Liseiugistorf). 


Drucke: Böhme, Todtheilung 69, Deutsch: Wolff II, 224. Vgl. v. Reitzen- 
' stein 105b, 


Nobili viro, genero suo dilecto*, domino Her[manno|* comiti* de 
Orlemunde® Fridericus® dei gracia comes de Rabinswalt sincere dile- 
ctionis constanciam oum affectu sincero. Vestre dilectioni notum faci- 
mus, quod dominus gbbasí et conventus de Porta cum domino Ber- 
|toldo]® de Ischirstete suisque filiis de empcione quatuor mansorum sito- 
rum in Lisingestorff" tractatum habuerunt, quos mansos dictus Ber. 
et sui filii a nobis et fratre nostro titulo possident feudali. Cum igitur 
proprietas dictorum bonorum ad nos pertineat, rogamus affectione, qua 
possumus, quatinus propter deum et nostrarum! precum interventum 
proprietatem ecclesie Portensi dare dignemini bonorum predictorum. 
. Significamus preterea vestre dilectioni, quos nos una cum fratre nostro 
comite Ber[toldo]®, si proprietatem dictorum bonorum dederitis ecclesie 
Portensi*, consensum et assensum voluntarium adhibemus, quantum 
ad nos pertinet in bonis prenotatis. Datum anno domini M*CC?PLXXXX*, 
in vigilia beate! Katherine. 

? dilecto fehlt D bh’D h T Mt einer Gräfin [Mechtild] von Rabens- 
wuld ist Graf Hermann von Orlumünde vermählt gewesen, nicht sein Vetter Hein- 
rich. . * comite D_ * orllamunde D  " frin T ! .d& D Abt D. Wolf 
sB®D BT "litorf D  ' nostrorum D  * dicte ecelesie D  ! Beathe T 
in vigilia beate fehlt D 





Nr. 289—291. 1990 —1291. 287 


1290. Dezember 14. Neuenburg. 290. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 3 ihm 
von Heinrich von Waldesberg mit Genehmigung Ottos von Burgau 
verkaufte Hufen in Krispendorf nach Resignation des letzteren gu. 


Hdschr.: D 86 (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 226. 


In nomine domini. Amen. Nos Al[bertus| dei gracia Thuringie 
lancgravius Saxonieque comes palatinus omnibus hane litteram visuris 
in perpetuum. | Notum facimus tam presentis evi hominibus quam 
futuri, quod tres mansos nostre proprietatis sitos in pago ville Crispen- 
dorff! quos Heinricus miles de Waldesberk? domino abbati de Porta 
et suo conventui accedente consensu nobilis viri Ottonis de Bergow,3 
a quo eos iure feodali tenuit, pro anime sue remedio delegaverat quos- 
que idem O. in manus nostras resignavit, eo quod prefatos mansos 
a nobis simili iure teneret, adpropriavimus et contradidimus monasterio 
Portensi eum omnibus suis pertinenciis, agris cultis et incultis, areis, 
pascuis, pratis, silvis, nemoribus, aquis, aquarum decursibus ac omni- 
bus utilitatibus nune in eis apparentibus vel postmodum quomodolibet 
emersuris, iure proprietatis perpetuo possidendos. Ut autem hec nostra 
donacio perpetua firmitate stabilita consistat, presentem litteram nostro 
sigillo cum ydoneis testibus fecimus insigniri, videlicet Otto de Bergow 
et... filius suus, Bertoldus de Groist, Otto de Wechmar milites, 
Mathias prothonotarius noster et canonieus Nuemborgensis et alii quam 
plures fide digni. Datum in Novo castro anno domini MCCXC^*, in 
crastino sancte Lucie virginis. 


1 Ein Ort des Namens legt westlich von Schleiz, also nicht weit von den 
früher erwähnten Besitzungen des Klosters bei Ziegenrück; ob derselbe hier gemeint 
tsi, lässt ssch bei dem Mangel aller Anhaltspunkte nicht entscheiden. Wolff ver- 
muthet Krippendorf zwischen Jena und Apolda, für dus jedoch die Form Crispen- 
dorff nicht vorzukommen scheint, 2 Nicht nachzuweisen. Ein Naumlnrger Dom- 
herr Heinrich von Waldesberg findet sich 1304 und 1309. Wolff II, 299. 332. 
3 Vermuthlich Burgau s. Jena. Auch an Borgau nw. Eckartsberga könnte gedacht 
werden. | 


o — 


1291. 291. 


Hartung Propst, Hedwig Abtissin und der Konvent der Nonnen 
zu Capellendorf' verkaufen eine Hufe eu Seena für 7 Mark an das 
Kloster Pforte. 


Hdschr.: D 87 (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 234. 
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Nos Hartungus prepositus, 


Hedewigis abbatissa totusque conventus sanctimonialium in Cappilndorff 
notum esse cupimus, quod de unanimi consensu mansum quondam* 


288 Urkudenbuch des Klosters Pforte. 


nostre proprietatis situm in pago ville Seyne cum una area ad ipsum 
mansum pertinente nec non arbustis, pascuis et omnibus suis per- 
tinenciis, que nobis competebant^, domino abbati et conventui Portensi 
pro VII marcis Fribergensis argenti vendidimus. Et cum sepe dicti 
venerabiles viri, dominus abbas et conventus Portensis, dampnum 
sustinere non debeant, ad warandiam ipsis faciendam nos et nostrum 
monasterium presentibus perpetualiter obligamus. Ut igitur sic racio 
nabiliter peracta perpetua firmitate consistant secura, presentem pa- 
ginam eisdem tradimus nostrorum* sigillorum appensionibus communi 
tam. Huius rei sunt testes Ditmarus plebanus in Rogehusen, N. ple- 
banus in Seyne, Gerhardus et Conradus rustici in Sevne et quam 
plures alii fide digni. Datum anno domini MCCXC primo. 


* Vielleicht verschrieben für quendam — " copetebant —— * nro 


— —— — - - - 


1291. : 29%. 


Ditmar der Ältere und Ditmar der Jüngere von Willerstedt eignen 
dem Kloster Pforte 2 Hufen in Neustedt zu, die Heinrich Clawe in 
Liebstedt demselben verkauft, bezw. geschenkt hat, nachdem dieser ihnen 
ein Geschenk von 5 Pfund Erfurter Denaren gegeben und andere 
Grüter au Lehen genommen hat. 


Hdschr.: T 186. D98 (tit, Nuenstete). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 232. 


Nos Dithmarus senior et Dithmarus iunior dicti de Willerstete 
tenore presencium lucide protestamur, quod Heinricus dietus Clawe 
in Libenstete de consensu heredum suorum vendidit domino abbati et 
conventui de Porta unum mansum in pago ville Nuenstete situm pro 
undecim marcis sibi integraliter persolutis et alterum mansum predicto 
manso contiguum ex speciali affectu predicti conventus de Porta 
domino abbati* et conventui obtulit, eo quod filius suus ibidem mo- 
nachilem habitum sit professus. Verum quia horum mansorum ad nos 
pertinuit proprietas, quos ante dietus H.^ Clawe cum suis heredibus a 
nobis in feodo susceperant, ad instanciam eorum plurimam, receptis 
eciam ab eis in munere quinque talentis Erfordensium denariorum*. 
ante dictos mansos cum suis terminis adpropriamus Portensi monasterio 
cum omni iure, utilitate, dominio, cum areis, pratis, arbustis, pascuis 
ac omnibus suis ab olim pertinenciis proprietatis tytulo perpetuo possi- 
dendos, super evietionis et warangie caucionibus omnium predictorum 
secundum antiquam? terre consuetudinem et hactenus observatam nos 
presentibus obligantes. Et quia de alieno lucro nos dispendium re- 
portare dignum non est, ne iure homagii, quod in possessores horum 
mansorum nobis vendicamus, privemur*, sepe dietus H.^ Clawef cum 
suis liberis, comparatis aliis bonis pro quinque marcis, a nobis sus- 
ceperunt iure similiter feodali. Ne igitur super his in posterum aliqua 








Nr. 291—298. 1291. 289 


questio cavillosa suboriri vel memorata Portensis ecclesia impeticioni- 
bus ab aliquo valeat pulsari®, sepe dictos iam mansos in plebiscito 
Huchilheim presidente Heinrico? ad manum fratris Ioannis prioris in 
Porta resignavimus, ubi eciam filii nostri Ludewicus, Dithmarus, Helfe- 
reus, Eckehardus, item Bertoldus et Heinricus resignaverunt. Dith- 
marus insuper de Willerstete canonicus Numburgensis et Bertoldus 
frater suus, plebanus in Ruderstorph, et! abrenunctiaverunt omni iuri, 
quod sibi competere posset in posterum in eisdem. Sane ut prelibato- 
rum vivax sit memoria et perhennis, presentem litteram conscribi fe- 
cimus et sigillorum nostrorum appensionibus perhennari et* roborari. 
Acta sunt hec anno domini M* CU? nonagesimo primo presentibus eis, 
quorum nomina sunt subscripta: Ludewicus de Libenstete, Wernherus 
de Appolde, Ioannes de Wolfesborne!, Ludolfus de Eichelborn milites, 
Theodericus de Oberndorff, Ioannes? de Thasdorff, Hermannus de 
Thasdorff, Fridericus de Swerstete, Bertoldus scultetus de Luchtentall^ 
et quam plures alii fide digni, frater Heinricus eciam de Gracia dei, 
Godefridus de Goslaria, Meynhardus de Rorbech conversi Portenses. 

* abbati fehlt D ^ H. fehlt D  * denariorum erffordensium D 4 antiquam 
felit D  * priuamur D f claulre D  * inpulsari D h hetnico D ! etiam D 
X perhennari et fehl! T — ! woluesbrane D = de appolde—Ioannes am Rande 
von anderer Hand T  " lutintal D 


1291. Wiehe. | 2 293. 


Friedrich Graf von Habenswald eignet dem Kloster Pforte eine Hufe 
und einen Hof in Dietrichsrode mit einem jährlichen Ertrag von 3 Vier- 
dingen zu, die dasselbe von Heinrich Ritter von Pleismar gekauft hat. 


Hdschr.: T 141°. D 125% (tit. Ditterichsrode). 
Druck: Bóhme, Todtheilung 71. Deutsch: Wolff II, 229. 


Nos Fridericus dei gracia comes de Rabinswalt recognoscimus et 
tenore presencium publice protestamur cunctisque presens scriptum 
visuris volumus fore notum*, quod unum mansum situm in Ditersrode* 
et unam aream ibidem, solventes singulis annis tres fertones, quos 
fratres de Porta emerunt ad H|einricum] militem dictum de Blisegrin®, 
damus et proprietatem conferimus? ecclesie supra dicte* ob remunera- 
cionem celestium premiorum iure proprietario libere possidendos. Ne 
igitur super eo dubium aut aliqualis disceptacio calumpniosaf valeat 
suboriris, presentem litteram conferimus ecclesie sancte Marie in Porta 
sigilli nostri munimine roboratam". Datum Wie! anno domini MCCLXXXXI 
presentibus comite Her[manno]|* de Orlamunde!, domino Iohanne sacer- 
dote®, capellano et scriptore nostro, et aliis quam pluribus fide dignis. 

^ et—notum felit D b ditterichisrode D — * blisgrim D d propriamus 
(statt propr.conf) D ° predicte D  ! aut—calumpniosa fehlt D — * aboriri T 
à roboratum D ! Wye D * H' DH T ! Orlaumunde 7 ? sacerdote fehlt D 


—- -——— ——— —— A — 


Gesebichteg.d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 19 





290 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


1291. Januar 1. 294. 


Albert und Heinrich Ritter von Brandenstein erklären, dass ihr 
Streit mit dem Kloster Pforte über Güter in Trebra durch schieds- 
richlerliche Vermittlung beigelegt sei und dass sie allen Ansprüchen 
an dieselben enisagen. 

Hdschr.: D 100 (tit. Obimdrebere), 
Druck: Deutsch: Wolff II, 234. 


Nos Al|bertus] et Heinricus milites dicti de Brandensteyn pro- 
testamur declarantes presentis evi hominibus et futuri, ad quorum 
manus pervenerit presens scriptum, quod causa, que inter nos ex una 
et dominum abbatem et conventum de Porta parte ex altera vertebatur 
super bonis in Trebere, honorabilibus viris intervenientibus et arbi- 
trantibus decisa est per amicabilem concordiam et sopita, prout subiecta 
plenius concordabunt. Dominus abbas de Porta et suus conventus 
omnem iniuriam et molestiam, si quam eis pretextu bonorum ante 
dictorum in Trebere irrogavimus, nobis spontanee remiserunt. Nos 
autem versa vice abrenuneciavimus omni accioni et iuri, si quid nobis 
conpetebat in prefatis bonis vel conpetere videbatur, ita ut neque per 
nos neque per heredes nostros ullatenus inpetiecionibus aut calumpniis 
racione bonorum in Trebere sepe iam dictorum abbas et conventus de 
Porta predicti de cetero molestantur (sic). Ut autem firmius maneat 
huius per omnia tenor facti, domino abbati et conventui de Porta in sui 
munimen presentem litteram sigillo nostro et sigillo Al[berti| de Concz 
avunculi nostri eontulimus roboratam. Huius rei testes sunt prepositus 
Novi operis in Erffordia iudex liuius cause, magister Conradus de Rosla 
canonicus sancte Marie Erffordensis et quam plures alii fide digni. 
Datum anno domini MCCXCI, in. circumcisione domini. 





1291. Februar 28. Wartburg. 295. 


Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass er an den Gütern 
in Wallichen, die das Kloster Pforte mit seiner Zustimmung verkauft 
habe, kein Recht besitze, und spricht die Käufer von allen Lasten 
fre. _ 

Hdschr.: Or. Perg. Sp. fehlt. Weimar S. E.@. A. Reg. Oo. 8.587, Nr. 6. 
Ungedruckt. 

Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus tenore presentium lucide protestamur, quod super bonis et 
proprietate domini abbatis et conventus de Porta in villa Waldechen 
sitis, que iidem abbas et conventus de nostra benivolencia et consensu 
vendiderunt, nichil nobis iuris penitus competebat. Qua propter 
emptores sive possessores vel etiam perceptores predicte proprietatis 
ab omni gravamine vel servicio eximimus, ne per nos vel posteros 
nostros sive per officiales nostros de cetero aliquatenus molestentur. 


Nr. 294—296. 1291. 201 


Huius rei testes sunt Heinmannus de Indagine, Hermannus de Her- 
singerode, Meinhardus de Munre, Theodericus de Melre, Hermannus 
de Raspenberg, Hermannus de Vrohendorph, Conradus de Collede 
milites, Rudolfus de Northusen, Heinricus de Binthersleiben iunior, 
Heinricus de Gotha, Godescaleus Hugonis magistri consulum Erfor- 
densium, Sigehardus Lubelini, Theodericus de Varila et universitas 
consulum. Ut ergo supra scripta robur obtineant firmitatis, presentem 
litteram nostro sigillo iussimus roborari. Datum Wartberg anno domini 
M*CC? nonagesimo primo, quarta feria post dominicam, qua cantatur 
Exurge domine. 


——— 


1291. April 30. Saaleek. 296. 
Konrad Schenk von Saaleck eignel !|, Hufe und einen Hof in 
Punschrau, die Ludwig von Debz! von ihm zu Lehen gehabt hat, mit 
der Bestimmung zu, dass der Ertrag zur Wiederherstellung der 
Brücke in Wenzendorf dienen soll. 
Hdschr.: T 87. D 119» (tit, Buntscherowe). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 227. Vgl. v. Schönberg 162. 

Ut in nostris* temporibus gesta" certa quadam noticia propagentur 
in posteros nee processu temporis a nostra memoria per ortam* obli- 
vionis caliginem evanescant, litterarum solent indiciis eternari. Noti- 
ficetur igitur tam presentibus quam futuris, quod nos Conradus pin- 
cerna de Salecke de communi consensu omnium heredum nostrorum 
damus ecelesie Portensi ob reverenciam beate virginis proprietatem 
dimidii mansi et unius aree siti in Bontzscheraw@, quem a nobis 
tenuit Ludowicus* de Debz! iure! feudali, cum omni iure, quod nobis 
in predieto dimidio manso competiit et heredibus nostris universis, 
euius ususfructus ad restauracionem pontis in Wenzendorff debet perpe- 
tuo® deservire. Testes huius rei sunt dominus Heinrieus miles dictus 
de Schonberg^, dominus Bertoldus de Salzungen, Cunradus Iuvenis 
de Heringen', Guntherus advocatus, dominus Theodericus custos et 
frater Iohannes magister pontis*. Igitur ne cuiquam in posterum super 
hoc facto quicquam dubietatis oriatur, presentem litteram «dedimus 
sigilli nostri munimine roboratam. Acta sunt hec! anno domini Mec» 
nonagesimo primo. Datum in Salecke in vigilia Philippi et Iacobi'. 

* uniuersis (temporibus) ausgewischt, in nostris übergeschrieben T N" gesta 
übergeschrieben T — " artam T “ buntscher. D ° Gerwicus D  curesis 
Darauf folgen zwei leere Zeilen, in denen die Schrift gelilgt ist; die Worte feudali 
— deservire fehlen D  * perpetua T ^" schonenberg D ! heringin D Tungen T 
wohl aus Heringen verderbt Conradus Iuvenis dictus de Heringen kommt 1298 in 
einer nicht auf Pforte bezüglichen Urkunde T 85" (Wolff II, 259) vor. " Gunthe- 
rus—pontis fehlt D ! Actasunt hec fehlt D " walpurg. (statt Datum—Iacobi) D 

I Nicht mit Sicherheit nachzuweisen ; vielleicht Dewitz onó. Leipzig. Zwischen 
den Namen Ludowicus und Gerwicus lässt sich nicht entscheiden. Ein Gerwicus 
kommt als Kastellan der Schenken auf Sauleck 1305 vor (Wolff II, 309); möglicher 
Weise ist es dieselbe Person wie hier. 


19* 


292 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1291. Mai 15. Wartburg. 291. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 
41, Hufen in Lasan zu, die dasselbe von dem Ritter Christian von 
Winkel gekauft hat. 


Hdschr.: T 179. D 67 (tst. Lasan). 


Druck: Deutsch: Wolff II, 231. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 23 
und Kl. Schr. II, 17. Corssen 342. 


Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius Saxonieque comes 
palatinus tenore presencium recognoscimus lucide protestantes, quod 
honorabilis vir, Christianus dictus de Winkele miles et castellanus in 
Rutleibesberg, quatuor mansos et dimidium sitos in villa Lasan cum 
novem areis, pratis, pascuis, arbustis ac omnibus suis pertinenciis, sol- 
ventes annuatim quadraginta quinque solidos Numburgensium denario- 
rum, decem modios frumenti et duos avene, quadraginta pullos et 
novem partes lini, que vulgariter clobin dicuntur, domino abbati et 
conventui de Porta vendidit pro decem et novem marcis argenti sibi 
integraliter persolutis. Verum quia idem Christianus ipsos mansos a 
nobis iure tenuit* feodali, filium suum Ottonem ad nos mittens (sic), 
qui eosdem ex parte utriusque, patris videlicet et sua, resignavit rogans 
attente, ut prefatos mansos cum suis pertinenciis ante dictis Portensi 
monasterio adpropriare dignaremur. Nos vero affectum, quem ad idem 
Portense monasterium et fratres inibi constitutos gerimus, occasione 
accepta per effectum declarare volentes pro remedio anime nostre sepe" 
dietos mansos adpropriamus Portensi monasterio cum omni iure, utili- 
tate, dominio et proventibus titulo proprietatis sine cuiusquam in- 
peticione vel gravamine in perpetuum possidendos. Ne igitur super 
premissis ulla questio calumpniosa aut interpretacio sinistra vel eciam 
eavillosa possit. in posterum aliqualiter suboriri, presentem litteram 
nostro sigillo roborari fecimus cum  astipulacione testium, quorum 
nomina sunt subscripta®: Albertus comes de Brandenberg, ...* nobilis 
dictus de Frankensteyn*, Ludolfus de Arnstete miles, Heinricus de 
Indagine iunior, Thimo de Hogeniste et Fridericus. frater eius! et 
Henrieus dictus Kortzfrunt® et quam plures alii fide digni. Datum 
Wartberg anno domini^ M? CC? nonagesimo primo, idus Maii. 


^ tenuit iure D  * sepe fehlt D ^ supscripta T 4 Lücke für einen 
Namen in T, nicht in D * frackinsteyn D fet-—eius fehlt D — 5 korez- 
frund D N" domini fehlt D 





Nr. 297—299. 1291. 293 


1291. Mai 26. 298. 


Konrad, Bertold und Heinrich von Isserstedt bekunden, dass sie 
4 Hufen in Lisdorf an das Kloster Pforte verkauft und den Kauf- 
preis im Betrage von 68 Mark empfangen haben. Vgl. Nr. 289. 299. 


Hdschr.: D 58® (ti, Lizstorf). T 126. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 238. Vgl. v. Reitzenstein 106a. 


Universis Christi fidelibus in perpetuum. Geste rei notitia pro- 
pagatur in posteros, cum venerit auctoritas et robur firmius a testi- 
monio litterarum. Hinc est, quod nos Conradus, Bertoldus et Heinri- 
cus dicti de Yscherstete recognoscimus et tenore presentium publice 
protestamur, quod nos de unanimi consensu et concordi voluntate 
vendidimus honorabilibus viris, domino abbati et conventui Portensi, 
III" mansos sitos in villa Lizingestorf cum omnibus suis pertinentiis, 
solventes annis singulis X marcas albi argenti pro sexaginta et octo 
marcis, quas nos integraliter recepisse cognoscimus sine dampno. Sane 
eum predicta pecunia utiliter versa sit in rem nostram et cum pre- 
dicti venerabiles viri, dominus abbas et conventus Portensis, dispen- 
dium sive dampnum sustinere non debeant, ad warandiam faciendam 
secundum terre communem statum et morem et alia quelibet in- 
gruentia nos presentibus astringimus, secundum quod promisimus* in 
emptione supra dicta fideliter nos facturos. In cuius rei certitudinem 
pleniorem sigillum nostrum, quo communiter utimur, presenti littere 
duximus apponendum, presentibus et testimonium perhibentibus infra 
scriptis Conrado Bauro milite de Yscherstete, Theoderico de Hyrzin, 
Hermanno de Sultzbeche, Hartmanno de Lizingestorf ac ceteris fide 
dignis. Acta sunt hec anno domini M? CC? XC? I*, VII? kalendas Iunii. 


* promissimus D 


1291. Mai 26. 299. 


Hermann Graf von Orlamünde ersucht den Abt Heinrich von Hers- 
feld nach Resignation der Belehnten dem Kloster Pforte 4 Hufen in 
Lisdorf zuzueignen, die dasselbe von Konrad, bezw. Konrad, Bertold 
und Heinrich von Isserstedt! gekauft hat. Vgl. Nr. 289. 298. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. zerbrochen. Marburg St. A., Stift Hersfeld. — Von 
einer zweiten, mehrfach abweichenden! Urschrift D 58^ (tit.Lizstorf). 
T 125^ mit auffallenden Fehlern, die aus einer den Abschreibern nicht 
geläufgen Schriftform der Vorlage zu erklären sein dürften, wie auch 
das vorhandene Original sehr verschnörkelte oder ungewöhnliche Buch- 
staben und Abkürzungszeichen aufweist. 

Drucke: Böhme, Todtheilung 70. Deutsch: Wolff II, 229. Vgl. Thür. 
Ztschr. VI, 246. v. Reitzenstein 106 a. 


In Christo iugiter reverendo domino suo inclito .. abbati ecclesie 





294: Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hersueldensis Her[mannus] dei gratia comes de Orlamunde cum inde- 
fessa obsequiorum promtitudine quidquid potest voluntatis tam beni- 
vole quam condigne. Cum venerabiles et in Christo dilecti . . abbas 
et conventus in Porta ordinis Cystersiensis bona quedam, videlicet 
quatuor mansos sitos in Lizengestdorf, cum omni iure et pertinentiis, 
videlicet areis, pratis, pascuis, virgultis nec non et novalibus ad dicta 
bona pertinentibus, ad fidelem nostrum Cunradum de Yscerstete em- 
ptionis titulo compararint ac bona dictus C. de Yscerstete de manibus 
dilectorum nobis comitis Fr[iderici] de Rabinswalt soceri nostri et 
fratris sui comitis Ber[toldi] possederit* hactenus, dicti vero comites" 
eadem bona a nobis possederint* in feudo, que et nos una cum ceteris 
bonis de manu benignitatis vestre titulo possedimus feudali, sinceritatis 
vestre providentiam duximus instantissimis precibus requirendam, 
quatenus, cum ad donationem dictorum bonorum predictorum, scilicet 
Cunradi de Yscerstete, comitum de Rabinsualt ac noster consensus 
assit pariter et voluntas, prout litteris evidentius declaratur, predictum 
abbatem et conventum Portensem oculo benignitatis respicere digne- 
mini propter deum* donando predicta bona eisdem proprietatis titulo 
possidenda, in quo voluntatem nobis ostenditis totis affectibus quam 
plurimum promerendam. Super indubitabili evidentia consensus nostri 
presentem litteram sigilli nostri robore communiri fecimus, ad cautelam 
presentibus infra scriptis Cunrado de Yscerstete, Hermanno de Wimaria 
milite, .. Bauro de Yscerstete milite, Nicolao nostro notario et ceteris 
fide dignis. Acta sunt hec de bona voluntate et consensu fratris nostri 
comitis Ottonis ac patrui? nostri comitis Heinrici de Orlamunde anno 
domini M? CC? LXXXX^ primo, VII? kalendas Iunii. 

* possedert ° comites comites ° deum übergeschrieben 

! Der einzige sachliche Unterschied zwischen den beulen Urkundenausfertigungen 
ist, dass in der Marburger Konrad von Isserstedt allein als Verkäufer genannt 
wird, in der I) und T zu Grunde liegenden dagegen Konrad, Bertold und Hein- 
rich von Isserstedi. Weiter ist in letzterer der Name des Abtes Heinrich von Hers- 


feld und der rolle Name des Zeugen Conradus Baurus angegeben. 2 Ist Vetter 
des Grafen Hermann von Orlamünde. Vgl. Herquet in Neue Mittheil, XIII, 312. 


—-—-- T 


1291. Juni 25. 300. 


Dietrich Abt und der Konvent des Klosters Pforte bekunden, dass 
sie 4 Hufen in Lisdorf, die ehemals der Graf von Orlamünde zu 
Lehen besessen, vom Kloster Hersfeld empfangen haben unter der Be- 
dingung einer jährlichen Abgabe von 2 Pfund Wachs. Vgl. Nr. 299. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. des Abtes von Pforte, ziemlich gut erhalten. 


Marburg St. A., Stift Hersfeld. 
Ungedruckt. 


Nos frater Theodericus dictus abbas totusque conventus Portensis 
recognoscimus et tenore presentium publice declaramus, quod ab 








Nr. 300—801. 1291. 295 


honorandis domino abbate et conventu Hersueldensi quatuor mansos 
sitos in villa Lizingisdorf iure hereditario possidendos percepimus, 
quos illustris comes de Orlamunde quondam in feodo possederat, tali 
conditione interposita, quod ecclesie Hersveldensi supra dicte dabimus 
annis singulis in recognitionem duo talenta cere et presentabimus in 
curia nostra Erfordie propriis periculis, laboribus et expensis. In cuius 
rei testimonium et certitudinem pleniorem presentem litteram super eo 
conscriptam eisdem porreximus nostri sigilli, quo communiter utimur, 
munimine roboratam. Datum et actum anno domini M°CC° nonagesimo 
primo, in vigilia beatorum apostolorum Petri et Pauli. 





—— ——— —— 


1291. Juli 6. Wartburg. 901. 
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass er !/; Hufe und 
iJ, Hufe in Zaekwar, die Bertold Ritter von Rehehausen und Heinrich 
de Trunco! von ihm su Lehen gehabt, auf deren Bitten dem Kloster 
Pforte zugeeignet habe. | 
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19. 59). Sp. fehlt. 
Pforte, Bibliothek B. 12. — D 635 (tit. Zebekure). T 71”. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 233. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 37. 


Albertus dei* gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala- 
tinus. Universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam a mundanis 
nichil cereius observatur, quam omnia constitui sub incerto, necesse 
est ea, que posterorum sunt memorie relinquenda, ne periculum irri- 
tationis incurrant, scriptis et testimoniis eternari. Unde notum facimus 
tam presentibus quam futuris, quod nos dimidium mansum et quartam 
partem mansi in villa Zebekur, que Bertoldus miles dictus de Roge- 
husen et Henricus dictus de Trunco! a nobis feodali iure tenuerunt 
et in manus nostras resignantes (Sic), ad peticionem et plurimam instan- 
ciam eorumdem, dilecti nobis videlicet Bertoldi et Henrici, nec non eciam 
pro remedio anime nostre et omnium progenitorum nostrorum con- 
tulimus monasterio Portensi cum omni iure, dominio et utilitate, quam 
quocumque modo in eis poterit adipisci, iure proprietario perpetuo 
possidendum, nolentes predictum monasterium ab aliquo officialium 
nostrorum seu quocumque hominum in predietis bonis aliqualiter 
molestari. Ut igitur hec nostra donatio in perpetuum maneat Incon- 
vulsa et a nullo penitus irritetur, ipsam presenti scripto et sigilli 
nostri appensione iussimus communiri. Datum Wartberk anno domini 
M° CC? nonagesimo primo, in octava apostolorum Petri et Pauli. Testes 
huius rei sunt Heinemannus de Indagine, Hermannus de Hirsingerode 
milites, Mathias canonicus Nuenburgensis et prothonotarius, Ludewicus 
de Degenstete canonicus Nuenburgensis, Henricus plebanus de Bute- 
nitz, Bertoldus Phaphe de Rogehusen et alii quam. plures fide digni. 

2 Albertus di in Rasur mit dunklerer Tinte 

1 Nicht nachzuweisen. Derselbe Henricus dictus de 'f'runco kommt vor und 
zwar als Oheim von lohannes de Rugehusen in Nr. 339. 





296 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1291. Juli 25. 302. 


Hermann Propst, Margarete Priorin und der Konvent der Nonnen 
zu Scheiplitz verkaufen, durch Schulden gedrängt, mit Einwilligung 
des Abtes Marquard von Reinhardsbrunn 5 Hufen in Nieder- Möllern 
für 35 Mark an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 303. 


Hdschr.: T94, D124 (tit, Mellir) mit zahlreichen Verkürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 230. 


Permissione divina Hermannus prepositus, Margareta priorissa totum- 
que collegium sanctimonialium ecclesie sancti Martini in Schiplitz 
' ordinis sancti Benedicti, Halberstadensis diocesis, universis Christi fide- 
libus imperpetuum. Quoniam generatio preterit et generatio advenit 
et temporibus indesinenter succedunt tempora, necesse est ea, que 
geruntur in tempore, simul pertransire cum tempore et oblivione deleri, 
nisi litterarum vivacitate perhennata futurorum noticie commendentur. 
Idcirco tam presentibus quam futuris notum esse volumus* universis, 
quod, cum nos et cenobium nostrum pro defectu victualium gravi onere 
premeremur debitorum, ita quod nullatenus per distractionem mobilium 
a mole tantorum debitorum eximi et exonerari possemus, tandem de- 
liberacione consilisque multis habitis de consensu reverendi patris, 
domini Marquardi abbatis de Reinhardisborn, ad alienacionem in- 
mobilium decrevimus declinandum. Cumque inter omnia nostra aliena- 
cio quinque mansorum in villa, que Inferior Meller dicitur, minus 
damnosa iudicaretur ab omnibus tam collegiatis quam eciam aliis 
familiaribus amicis, dictos quinque mansos monasterio Portensi Cister- 
ciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, vendidimus pro triginta quin- 
que marcis Vribergensis argenti de communi et unanimi consensu et 
omnium nostrum expressa voluntate. Accedente igitur domini abbatis 
supra memorati? ac omnium nostrum concordi conniventia et consensu 
supra dictos mansos domino abbati et conventui Portensibus ante 
dictis vendidimus et contradidimus cum omni iure, dominio, proprie- 
tate, possessione, proventibus et utilitatibus omnibus, que nobis com- 
petebant et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et in posterum 
possunt quomodolibet provenire, sive in superficie terre iam appareant 
vel quibuscunque modis eciam in imis terre apparuerint in futuro, 
communionem eciam lignorum et pascuarum. Ius insuper patronatus 
ecclesie predicte ville de mera liberalitate" conferimus, omnia et sin- 
gula cum dei quiete perpetuo possidenda, super evictionis et waran- 
die caucionibus omnium predictorum venditorum et contraditorum 
secundum terre consuetudinem antiquitus observatam nos et nostrum 
cenobium presentibus obligantes. Sane cum in premissis omnibus 
nostra res utiliter sit gesta, quod presentibus profitemur, ut tractata 
sic@ racionabiliter et peracta perpetua firmitate consistant secura, pre- 
sentem paginam super eo conscriptam appensione sigili nostri et 
nostri monasterii communiri iussimus, ut ex hoc sit vivax memoria 


Nr. 802—904. 1291. 297 


et perhennis. Acta sunt hec anno domini M°CC° nonagesimo primo, 
VII kalendas Augusti, indictione quarta. Huius rei testes sunt Heiden- 
ricus et Bertoldus de Grost* milites, Fridericus et Geuehardus fratres 
de Haltheke', Conradus Bertoldi et Bertoldus de Schiplitz cives Nuen- 
burgenses® et alii quam plures. 


*^ valumus T * prememorati (statt supra mem.) D * libertate D 
3 transacta ausgestrichen, tractata übergeschrieben, sit T " Groist D ! Haldecke D 
& Die beiden letzten. Zeugen fehlen ın D 


1291 e C 303. 


Marquard Abt von Reinhardsbrunn erklärt, dass auf seinen Rath 
und mit seiner Zustimmung H[ermann] Propst von Scheiplite Be- 
sitzungen in [Nieder-]Möllern für 35 Mark an das Kloster Pforte 
verkauft habe. Vgl. Nr. 302. 


Hdschr.: T'88v. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 230. 


Nos Marquardus divina permissione abbas monasterii in Reiners- 
born recognoscimus et litteris hiis patentibus protestamur, quod ex 
nostro consilio et assensu H[ermannus] prepositus de Schiplitz bona 
sua sita in Meller vendidit domino abbati de Porta et suo conventui 
pro XXXV marcis eo iure cum suis pertinenciis, quo dieta ecclesia 
dinoscitur possedisse. In cuius rei certitudinem et evidenciam pleni- 
orem presentem litteram sigilli nostri munimine roboramus. Datum 
anno domini M^? CCXCI. 


1292. Januar 13. 304. 


Abt Dietrich und der Konvent von Pforte erklären, dass Peter 
Ritter von Wolkau ihnen 2 Hufen in Gröst geschenkt habe unter 
der Bedingung lebenslänglicher Bekóstigung im Kloster. Vgl. Nr. 306. 


Häschr.: D 85* (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 238. 


Nos frater Th[eodericus| abbas totusque conventus in Porta tenore 
presencium lucide protestamur, quod dominus Petrus miles dictus de 
Wolkow de consensu Alfberti] filii sui contulit nobis et nostro mona- 
sterio duos mansos in pago ville Groist sitos, solventes annuatim X 
maldra Erffordensis mensure annona quadruplici, tali interposita con- 
dicione, ut sibi et uni servo duas in die demus prebendas tantum ad 
vite sue tempora, videlicet tres in die panes conventuales, IIII° picaria 
cervisie, duas scutellas utriusque pulmenti, tres dimidios caseos, tria 
allecia et cetera. Testes huius rei sunt dominus Reinhardus Porci*, 
(untherus de Lißnik, Fridericus? de Groist milites, castellani in Novo 
castro, et alii quam plures. Ut autem prescripta robur habeant firmi- 


298 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


tatis, préséntem litteram sigillo nostro et sigillo domini R. Porci feci- 
mus roborari. Datum anno domini MCCXCI, in octava Epiphanie. 

& Wahrscheinlich in Porcus zu verändern, da nur in dieser Namensform (oder 
deutsch: Varch) der Ritter an zahlreichen Stellen vorkommt. Val. Nr. 310, A.1. 
® Fífr. von Wolff falsch fratres gelesen; in Folge dessen auch Nebe in Ztschr. d. 
Harzvereins XIX, 110 Gebrüder von Groist. Vgl. Nr. 283. 


1292. April 4. - 905, 
Heinrich Propst, Christine Äbtissin und der Konvent des Nonnen 
klosters in Grünberg verkaufen, durch Schulden gedrängt, 7 Hufen 
zu Welhau für 80 Mark an das Kloster Pforte. Bischof Brum 
und das Domkapitel zu Naumburg bestätigen den Verkauf. 
Hdschr.: T 122. D 128 (tt. Leschen et Weta) mit Verkürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 235. Vgl. Winter, Cistercienser II, 52. 

In nomine domini. Amen. Ad precavendum litigia, que rerum 
cupiditas generat incessanter, ex consilio sane providencie est con- 
sultum acta et contractus hominum scriptis et testibus eternari. Hinc 
est, quod nos Heinricus prepositus, Christina abbatissa totusque con- 
ventus sanctimonialium in Grunenbergk omnibus presentem litteram 
inspecturis notum esse volumus et constare, quod ad eximendam domum 
nostram à debitorum onere, quo graviter premebatur, de unanimi con- 
sensu et expressa omnium voluntate septem mansos nostre proprie- 
tatis in pago ville, que Wetha dicitur, sitos cum vinea, orto humuli 
et silva domino abbati et conventui de Porta pro octoginta marcis 
argenti nobis integraliter persolutis rite et racionabiliter vendidimus 
empcionis, vendicionis et proprietatis titulo perpetuo possidendos cum 
omni iure, dominio, utilitatibus ét proventibus a predictis mansis ha- 
bitis ab antiquo, facientes eidem conventui Portensi warandiam bonorum 
predictorum perpetuam pro tanto, quod nullus in ipsis bonis ex parte 
nostra vel aliquo* quocunque modo ipsum possit in posterum impedire. 
Ut autem universa et singula, que premissa sunt, perpetue firmitatis 
robur obtineant et semper permaneant inconvulsa, presentem litteram 
conscribi et sigillo nostri conventus fecimus roborari. Nos quoque 
Bruno dei gracia episcopus, Bruno prepositus, Cunemundus decanus 
totumque Nuenburgensis eeclesie capitulum, quia consensum nostrum 
super premissis dedimus, hane litteram roboravimus nostrorum muni- 
mine sigillorum*. Huius rei testes sunt dominus Hermannus de 
Starkenburgk* canonicus Numburgensis, Revnhardus cognomento Porcus 
clerieus ibidem, Albertus? de Storckaw®, Heinricus de Isenberg no- 
tarif domini episcopi Nuenburgensis, Conradus dictus de Foro, Con- 
radus de Sultza, Bertoldus de Isenberg cives Nuenburgenses* et quam 
plures alii fide digni. Acta sunt hee anno domini millesimo ducen- 
tesimo nonagesimo secundo, pridie nonas Aprilis. 

^ alio D " Nos — sigillorum fehlt D — * starkinberg D  Alberius T 
e canonicus — Sterckaw am Rande nachgetragen T — Al. destorkow notarius D 
& Conradus dictus — Nuenburgenses fehlt D 





Nr.805—807. 1299. 290 


1299. Juni 20. 906. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 
2 Hufen in Gróst zu, die Peler Ritter von Wolkau demselben zum 
Dank für ihm gewährte lebenslängliche Beköstigung geschenkt hat. 
Vgl. Nr. 304. 

Häschr.: T 178. D 102° (tit. Groisk) mit einzelnen Verkürsungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 237. Vgl. Pertuch I, 119. Bertuch-Schamel I, 77. 


Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius Saxonieque comes 
palatinus omnibus presentem litteram inspecturis in perpetuum. Ut 
successura semper posteritas preterite generacionis acta liquidius reco- 
gnoscat, convenit ea, que racionabiliter patrata fuerint, in scriptis redacta 
sigillis cum astipulacione testium fideliter communiri. Ea propter 
noticie universorum, presencium videlicet et futurorum, his scriptis 
duximus propalandum, quod Petrus miles dictus de Wolkowe castel- 
lanus* noster in Novo castro commodis suis, immo saluti prospiciens 
in futurum, a domino abbate et conventu de Porta prebendam obtinuit 
nostra sibi ad hoc plurimum cooperante benivolencia et precatu, dan- 
dam sibi et duobus servientibus tantum ad tempus" vite sue. In 
euius prebende recompensacionem, ne panem gratis et cum remorsu 
consciencie manducaret, de bonis suis duos mansos in pago ville 
Groist* accedente consensu filii sui Alberti monasterio Portensi obtulit 
perpetuo possidendos. Hos igitur mansos resignacione prius a pre- 
dicto P. ad manus nostras facta, eo quod ipsos a nobis in feodo sus- 
cepisset, iam dieto monasterio Portensi damus, appropriamus et con- 
firmamus eum omnibus suis ab olim pertinenciis iusto proprietatis 
titulo perpetuo possidendos. Ne igitur fratres de? Porta in prefatis 
bonis aliqualiter molestentur vel eciam impetantur, eis presentem litteram 
super his confectam cum sigilli nostri appensione tradendam duximus 
in horum testimonium et munimen. Huius rei testes sunt Reinardus 
dictus Varch, Bertoldus advocatus Novi castri dietus de Groist* et 
Heidenricus frater suus, Emmardus de Schidingin*, Guntherus de 
Liznik! militese et quam plures alii fide digni. Datum anno domini 
1292 in erastino^ beatorum martirum Geruasii et Prothasii'. 

* eastellus Tb tempora D — * Groisk D ebenso in der Überschrift DT 
“in D ° et Heidenricus — Schidingin fehlt D —  lidnik D — * miles D 
^ erastinum T ! b. gerua. et pro. D 


1293. 907. 
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet, nachdem der Verkäufer 
Heinrich von Rothenberga und sein Oheim Rulico von Auerstedt re- 
signiert und auch Heinrichs Gattin auf ihr Recht daran verzichtet 
hut, eine Hufe in Auerstedt dem Kloster Pforte gu. 


Hdschr.: D30 und mit Verkürzungen 106 (tit, Owirstete). T' 181". 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 238. 








800 Urkundenbuch des Klostere Pforte. 


. Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius Saxonieque comes 
palatinus recognoscimus et omnibus tam presentibus* quam futuri evi 
hominibus notum facimus, quibus exhibitum fuerit presens scriptum, 
quod Henricus de Rotenberg domino abbati et conventui Portensi pro 
duodecim marcis" argenti vendidit unum mansum habentem triginta 
duo iugera quantitatis, situm in pago ville Owerstete, cum orto humuli, 
salictis, fenetis ac omnibus aliis suis pertinentiis et quicquid in villa 
habuit memorata. Verum quia idem Henricus et avunculus suus Rulico* 
dictus de Owerstete hunc mansum iure a nobis tenebant! feodali, post 
resignationem ad manus nostras factam rogaverunt, ut hunc contractum 
ratum habere et mansum Portensi monasterio adpropriare dignaremur. 
Predicti etiam Henrici uxor, quia ius dotalicii in ipso manso habuit, 
suo iuri coram testibus renunciavit et ius suum coram nobis resi- 
gnandum in manus posuit Ruliconis iam predicti. Nos vero pro his* 
et aliis benefieiencie operibus dei nobis clemenciam propiciare volentes 
ad instanciam H. et R. predictorum nec non ob specialem Portensis 
conventus favorem sepe dictum mansum cum omni iure, utilitate et 
dominio donamus, adpropriamus et confirmamus Portensi monasterio 
eum omnibus suis pertinentiis libere ac quiete cunctis in evum tem- 
poribus possidendum. Ne igitur super his in posterum ulla questio 
cavillosa vel quevis sinistra interpretatio valeat suboriri, presentem 
litteram in robur perpetue firmitatis sigilli nostri appensione fecimus 
communiri. Testes omnium predictorum sunt Otto de Eychilberg‘, 
Achilles de Owerstete, Burcardus filius sororis sue, Albertus de Rore- 
beche, Heinricus de Batichendorf et alii quam plures, Theodericus 
etiam de Nebere, Iohannes de Nuenburg monachi Portenses et Rude- 
gerus magister in Gernstete. Acta sunt hec anno domini M*CC* XC^III* . 


* presentis 7 db marcas T ^ Ruleco D30 à tenebat D30  * hiis D30 
f Sichelberg 7 5 et T ^ M*CC?IX? UI? Von später Hand ist X ausgestrichen 
und C darunter geschrieben D30 MCCXCHI? D 106 M? CC? Nonag? tercio T 


1298. Februar ?1. 308. 


Walter von Gleissberg bekundet, dass Heinrich von Golmsdorf den 
Theil einer Insel in der Saale, der einst seinem Vater Dietrich von 
Golmsdorf von Pforte überlassen worden sei, gegen eine Entschädigung 
von zwei Fuder Wein dem Kloster zurückgegeben habe. Vgl, Nr. 156. 


Hdschr.: D 22^. T 217%. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 239. 


Ego Waltherus dictus de Glisberg tenore presencium notum esse 
cupio tam presentis* evi hominibus quam futuri, quod Henricus miles 
de Galamistorf castellanus in Salecke quandam partem insule circa 
vadum, qui dicitur Dibiswort*, proprietatis* virorum honorabilium® et 
deo dilectorum fratrum in Porta quondam Theoderico patri predicti H. 








Nr. 807—309. 1203. 301 


de Galamistorf ab eisdem fratribus in Porta pro quibusdam impeticioni- 
bus collatam sepe dictis fratribus ob anime sue et omnium progenitorum 
suorum remedium, receptis nichilo minus ab ipsis in recompensacionem 
prediete insule duabus carratis vini, ex libera voluntate omnium here- 
dum suorum reddidit perpetuo* possidendam. Huius rei testes sunt 
Henricus de Rode, Iohannes de Lochowe castellani in Roteleibisberg, 
Theodericus de Schipz castellanus in Salecke et alii quam plurimi fide 
digni. Acta sunt hec anno domini M°CC nonagesimo IN”, in vigilia 
beati Petri apostoli ad kathedram. 

* presentibus D — b dibesvort T * proprieta|tatis D — * honorabibu D 
* perpetuo pp D - 


1293. November 2. Pforte. 309. 


Rudolf Marschall von Trebra bestätigt nach Heimfall von 5 Äckern 
in Damsla deren Vertauschung gegen einen Weinberg und 2 Acker 
in F'lurstedt, welche der frühere Besitzer Heinrich Johannis mit Jo- 
hannes, dem Hofmeister des Klosters Pforte in Gernstedt, vorgenommen 
hat, wobei das Kloster statt der früheren Besitzungen die dafür ein- 
getauschten von der Marienkirche in Sulza zu Lehen nimmt. 


Häschr.: T 231°. 
Druck: Deutsch: Wolff I, 303 (unter dem Jahre 1214). 


Ego Rudolfus dictus marsealeus de Trebere omnibus intimandum 
duxi protestando, ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod 
frater Iohannes quondam rector curie in Gernstete nomine Portensis 
eeclesie quandam vineam ab Heinrieo cognomento Iohannis pro quin- 
que fertonibus et duos agros ab Heinrico Fabro pro tribus fertonibus 
comparavit sitos iuxta vineam in Flurstete, quam vineam et quos 
agros predicti H. et H. ab ecclesia sancte Marie in Sulza tenuerunt in 
feodo, unde etiam viginti et unum denarios solvebant ad eandem 
ecclesiam annuatim. Processu vero temporis placuit fratri Io. magistro 
in Gernstete predicto, ut cum Heinrico cognomento Iohannis commu- 
tationem iniret, qui sibi quinque agros, quos a me in feodo habuit, 
sitos* in Damsla sub vinea de Gernstete me ignorante assignavit re- 
ceptis ab eodem vinea et duobus agris predictis et quibusdam modiis 
frumenti in munere vice versa. Cum autem Heinricus cognomento 
Iohannis iam prefatus sine heredibus decessisset? et ego agros meos 
ad me devolutos a fratribus Portensibus repeterem, post multam alter- 
cationem tandem discussione previa in hoc ex utraque parte consensi- 
mus, ut ego commutationem inter magistrum de Gernstete et Hein- 
rieum iam pridem factam ratam haberem et vineam cum duobus agris 
michi assumerem, Portensis vero ecclesia meos agros perpetuo possideret. 
Ob quam causam etiam, quia pars Portensium pluris erat, unam marcam 
a domino abbate Portense me profiteor in munere percepisse. Ne 
autem propter nostrum concambium ecclesia in Sulza damnum sustineat, 


309 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


fratres de Porta ab eadem nostros agros iure hereditario susceperunt 
In cuius recognitionem magister, qui pro tempore in Gernstete pre 
fuerit, solvet ipsi ecclesie supr& dictos XXI denarios annuatim. Ut 
. autem sincere commutationis ordinatio tam per nos quam etiam per 
successores nostros inviolabiliter observetur, et ne alicui supra con 
tractibus istis in posterum dubitatio possit oriri, ad perpetuam geste 
rei memoriam presens scriptum meo sigillo duxi in robur validum 
consignandum. Testes sunt Eccehardus de Sulza miles, Bertoldus de 
Rogehusen, Heinricus de Ebersberg, frater Rudigerus rector curie in 
Gernstete. Datum in Porta anno domini M° CC» XCIII?*, in die fidelium 
animarum. | 
? sitis — b discessisset ausgestrichen, decessisset von Neuhöfer übergeschrieben 
e Wolff liest fälschlich M* CC? XIIII?, 


[1294.] 310. 


Ritter Reinhard Varch ersucht unter Auflassung von 6 Hufen m 
Wüstenhain die Grafen Hermann und Heinrich von Mansfeld  die- 
selben dem Kloster Pforte zuzueignen. 


Hdschr.: T 191. D 85° (tit, Extra). 
Drucke: Corssen 333. Deutsch: Wolff 11, 240. 


Nobilibus viris et dilectis dominis suis, Her[manno] et Hfeinrico] 
comitibus in Manisfelt, R[einhardus| miles dictus Porcus! sue possi- 
bilitatis obsequium semper promptum. Ad instanciam virorum deo 
devotorum et dilectorum mihi in Christo fratrum in Porta sex mansos 
sitos in pago ville Wustinhain?, quos sicut ipsos a vobis in feodo 
teneo, ad manus vestre potestatis resigno tenore presencium litterarum. 
vestram excellenciam subnixis precibus exorans, quatinus ipsos pre- 
dictis fratribus in Porta vestris sigillis appropriare dignemini divine 
remuneracionis* intuitu et propter meum humilem interventum. 

* retribucionis D 

I Porcus lateinische Uebersetzung des deutschen Namens Varch, dessen Träger 
in früheren Urkunden wiederholt erwähnt ist. Ueber seinen noch erhaltenen. Grab- 
stein vgl. Corssen 314 f. 333 f. ? Wüstung zwischen Meyhen und Schkólen s, Naum- 
burg, als solche bereits um die Mitte des 16. Jahrhunderts erwähnt im Pförtner 
Erbbuch II, BI.76. 


—  ——— 


1294. Juni 15. 311. 


Hermann und Heinrich Grafen von Mansfeld eignen nach Resignation 
des Ritters Reinhard Varch dem Kloster Pforte 6 Ilufen in Wüsten- 
hain zu. 

Hdschr.: T 190». D85b (tit. Extra). 
Drucke: Corssen 334. Deutsch: Wolff 11, 241. Vgl. Braun 24. 








Nr. 311—812. 1294— 1295. 908 


In nomine 'domini. Amen. Nos Hermannus et Heinricus fratres 
dei gracia dicti comites de Mannisfelt omnibus presentem litteram in- 
specturis in perpetuum. Quia labente tempore transeunt cum tempore, 
que geruntur ab hominibus, necesse est ea, que fiunt, seripturarum 
amminiculis perbennari. Unde* notum esse cupimus tam presentis 
evi hominibus quam futuri, quod nos pro anime nostre ac omnium 
progenitorum nostrorum remedio" sex mansos proprietatis nostre sitos 
in pago ville Wstinbain* cum universis suis pertinenciis, videlicet 
areis, pratis, pascuis, nemoribus et aliis appendiciis, quocumque no- 
mine censeantur, religiosis viris et in Christo reverendis, domino Theo- 
derico abbati et conventui in Porta, iure proprietatis perpetuo possi- 
dendos contulimus propter deum, quos strennuus miles Reinhardus 
Poreus* castellanus in Novo castro a nobis in feodo possidebat et ad 
manus nostras liberaliter resignavit, quos eciam mansos® rustici, vide- 
licet Albertus Magisterf cognomine et Albertus, Heinricus et Heinricus 
ete Conradus, qui eosdem in presentiarum incolant (s$c), predicto BR. 
militi, quia ipsos ab eo similiter® in feodo receperant, antea solempni- 
ter resignarunt. In omnium premissorum eternam memoriam pre- 
sentem litteram desuper conscriptam predictis fratribus in Porta sigillis 
nostris tradidimus roboratam!. Huius rei testes sunt Theodericus pre- 
positus de Scholen*, Petrus miles de Wolkowe, Fridericus de Winecke, 
Heinrieus Corceurunt!, Andreas de Osteruelt et alii quam plurimi fide 
digni. Datum anno domini XlI€ nonagesimo quarto*, beati" Viti 
martiris. 

* Quia—unde fehlt D * pro remedio anime - nostrorum D * wustinhayn D 
* miles Reinhardus miles dictus poreus D  " mansi D f mgr DT von Wolff 
wnd Corssen Niger gelesen * et Heinricus et fehlt D h similiter ab eo D 
! roborandam T * scolen D ! kortefrund D " Mccxcıul D ? besti fehlt D 


—M — 


1295. Januar 20. Naumburg. 912. 


Die Brüder Günther Dompropst eu Halberstadt und Hermann, 
beide Domherrn zu Naumburg, Hermann und Heinrich Grafen von 
Neuenburg verkaufen dem Kloster Pforte 1 Hufe zu Poppel für 
14 Mark, deren Empfang sie bekennen. Vgl. Nr. 313. 


Hdechw.: D 56° (tit. Popal). T 80. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 244. Vgl. Braun 24. 


In nomine domini Amen. Nos Guntherus dei gracia Halvir- 
stadensis maioris ecclesie prepositus, Hermannus canonici Nuen- 
burgenses, Hermannus et Heinricus comites dicti de Novo castro fratres 
omnibus hoe seriptum visuris in perpetuum. Quia labilis est etas 
hominum, ut racionabiliter gesta posterorum noticie commendentur, 
necesse est ea scriptis et testibus eternari. Notum facimus igitur uni- 
versis tam presentis etatis quam successure posteritatis hominibus, quod 


804 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


nos unum mansum* situm in Popal villa sic dieta, solventem singulis 
annis septem fertones puri argenti, quem Heinricus et Bertoldus de 
Hesiller predicte ville rustici colunt, domino abbati et conventui Por- 
tensis ecclesie pro XIIII marcis albi argenti rite ac racionabiliter vendidi- 
mus emptionis, venditionis et proprietatis titulo perpetuo possidendum 
cum omni iure, utilitatibus et proventibus a predicto manso ab antiquo 
habitis et habendis, facientes eidem ecclesie warandiam eiusdem pro 
tanto, ut nullus ex parte nostra seu etiam propinquorum nostrorum 
aliquid iuris in sepe dieto manso sibi valeat in posterum vendicare, 
quam pecuniam fatemur nos* totaliter recepisse. Ut autem universa 
et singula, que premissa sunt, perpetue firmitatis robur obtineant et 
semper permaneant inconvulsa*, presentem litteram conscribi fecimus 
et eam prefato domino abbati suoque conventui nostris sigillis tradidi- 
mus roboratam. Huius donationis vendicionis testes sunt dominus 
Heinricus Cycensis ecclesie prepositus, Hermannus de Starkenberg, 
Vlrieus de Coldiez, Guntherus de Novo castro, Dithmarus de Willer- 
stete, Ludewicus de Degenstete, Conradus pincerna de Salekke cano- 
nici Nuenburgenses et alii quam plures fide digni. Datum et actum 
in Nuenburg anno domini M?CC? XC? V, in die beatorum martirum 
Fabiani et Sebastiani. 
*^ mansum mansum D b nos fehlt D * inuulsa T 


1295. Januar 20. Naumburg. 313. 


Günther Dompropst eu Halberstadt bestätigt den von seinem Bruder 
Hermann Domherrn zu Naumburg vollzogenen Verkauf einer Hufe 
su Poppel an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 312. 

Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T 82*. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 245. 


Nos Guntherus dei gracia Haluerstadensis maioris ecclesie pre- 
positus notum esse cupimus tam presentis evi hominibus quam futuri, 
quod nos proprietatem unius mansi siti in pago ville Poppal, solventis® 
singulis annis VII fertones puri argenti, quem deo devoti dominus 
abbas totusque conventus in Porta a fratre nostro dilecto" Hermanno 
Nuenburgensis ecclesie canonico pro XIII marcis argenti Vribergensis 
sibi integraliter persolutis emerunt, predictis fratribus in Porta con- 
tulimus de nostra libera voluntate ipsam vendicionem racionabilem 
affirmantes. In cuius rei testimonium sepe dictis fratribus in Porta 
presentem litteram nostro sigillo contulimus roboratam. Huius rei 
testes sunt dominus Heinricus Cycensis ecclesie prepositus, Hermannus 
de Starkenberg, Vlricus de Coldiz, Guntherus de Novo castro, Ditmarus 
de Willerstethe, Lvdewicus de Degenstete, Conradus pincerna de 
Salecke canonici Nuenburgenses et alii quam plures fide digni. Datum 
et actum in Nuenburg anno domini M°CC nonagesimo V*, in die 
beatorum Fabiani et Sebastiani martirum. 

* soluentes 7  * dilecto fratre nostro T 


— — umma mm m 


Nr. 318—815. 1295. 805 


1295. April 24. Neuenburg. 314. 


Die Brüder Konrad und Erkenbert von Tannroda vertauschen an 
das Kloster Pforte 3 Hufen in Pomnitz gegen 2 Hufen in Gröst. 


Hdschr.: T 84°. D 135 (tit. Pomnytez). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 243. 


Nos Conradus et Eckenbertus? fratres de Tanrode tenore pre- 
sencium lucide protestamur, quod tres mansos in pago ville Pomnitz 
sitos, quos Heinricus cognomento Smelingk^ a nobis in feudo habuit, 
eum omnibus suis pertinenciis ac utilitatibus abinde perpetuo pro- 
venturis sub titulo coneambii ecclesie Portensi contradidimus*, quorum 
vice alios duos in Groyst sitos cum suis pertinenciis ac utilitatibus? 
sub attestacione recepimus litterarum a Portensi ecclesia memorata. 
Hane autem commutacionem idcirco utrinque fieri complacuit, quia 
Heinricus famulus predictus a nobis infeudatus mansos in Groyst sibi 
utiliores futuros presensit, fratres vero de Porta versa vice mansos in 
Pompnitz magis ecclesie sue competere iudicarunt. Ne autem con- 
cambium tam racionabiliter gestum cum labente tempore per oblivionis 
ealiginem a memoria eciam hominum elabatur, presentem litteram 
abinde confectam nostro sigillo, quo communiter utimur, roborari feci- 
mus et Portensi ecclesie tradidimus conservandam. Acta sunt hec in 
Novo castro anno domini M?CC* nonagesimo V*, VIII kalendas Maii. 
Testes huius rei sunt dominus Theodericus viceplebanus in Zorbaw, 
Bertoldus Volenandi, Conradus dictus Stammern 5, Heinricus de Holtz- 
husen advocatus noster et quam plures alii fide dignis. 


? erkinbertus D ^ h. smelingk D  * contradimus D  ? ac utilitatibus fehlt D 
* Ursprünglich VI, doch ist 1 ausgewischt T  Stammer T * Testes — digni fehlt D 


1295. August 14. 915. 


Walter von Gleissberg bekundet, dass er nach schiedsrichterlicher 
Vermittlung ein Wehr su Kalthausen 1, eine Insel in der Saale, ein 
Weidicht und ein Stück Acker wie auch eine Wiese gu Golmsdorf 
für 8 Mark den Brüdern des Klosters Iforie in Porstendorf über- 
lassen habe. 


Häschr.: D 22°. T 207%. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 241. 


Ego Waltherus. de Glizberg notum esse cupio omnibus Christi 
fidelibus, ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod ad 
sopiendam diutinam discordiam, que inter me ac progenitores meos ex 
una et fratres Portenses de Borsendorf ex parte altera super clausura 
aque in Calthusen! vertebatur, mediantibus probis viris tandem con- 
venimus et concordavimus in hunc modum, videlicet quod omni iuri, 

Geschichte. d. Pr. 8. Bd. EXXIII. 20 


806 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


quod michi in predicta clausura aque hactenus vendicaveram, ab- 
renunciavi et hanc clausuram cum omni iure suo ac utilitate in domi- 
nium fratrum de Borsendorf transfudi, ita ut ipsi de cetero quiete in 
perpetuum possideant clausuram aque* sepe iam dictam cum insula 
modica a superiori parte adiacente, cum salicibus eciam in littore Sale 
sitis nec non et parte agri, qui ab ipsis salicibus ad longitudinem 
virge, que vulgariter mezzegerte dicitur, protenditur austrum versus. 
Preterea pratum quoddam in Golamesdorf quinque habens iugera, 
quod olim ad curiam Borsendorf pertinuit, sed pro ipsa aque clausura 
progenitoribus meis traditum ferebatur, reddidi, pro quibus omnibus 
octo marcas Vribergensis argenti a fratre Friderico magistro in Borsen- 
dorf me profiteor recepisse. Ut autem supra scripta omnia robur 
firmitatis obtineant inconvulsum, sigillo meo et sigillo Heinrici pincerne 
de Tutenberg presentem duxi cedulam consignandam. Testes sunt 
Heinricus de Heinechen in Tutenberg, Witelo de Dornburg, Henricus 
Shuphelberg, Guntherus de Tullenstete, Albertus Gensefuz, Conradus 
Erinfridi et Heinricus frater eius, Reinbodo de Lobeniez. Acta sunt 
hec in vigilia assumpeionis sancte Marie anno domini M^CC? nona- 
gesimo quinto. 


* aque fehlt D 
| Wüsiung — nach Martin, UB. d. St. Jena, Register — bei Kwnits. 


— 


[1295 —1296.] 316. 


Marquard Abt von Reinhardsbrunn benachrichtigt den Abt und 
Konvent des Klosters Pforte, dass sie die Besitsungen des Klosters 
Scheiplitz n Wilsdorf kaufen dürfen. Vgl. Nr. 317. 


Hdschr.: T 190°. 
Druck: Wolff IL, 249. 


Nos M[arquardus| dei gracia abbas in Reynhersborn* abbati tot 
que conventui in Porta devotas oraciones in domino Ihesu Christo. 
Notum vobis facimus in hiis scriptis, quod dominus prepositus de 
Schiples apud nos fuerat, et quod de nostra sit voluntate ac consensu. 
ut illa bona, scilicet in Wolfingestorf", ematis. Ut autem hoc firmum 
permaneat et inconvulsum, presenti littere sigillum nostrum duximus 
apponendum. | 


* Reyhersborn In der Ueberschrift Reinhartesborn — ^ Wolginchesdorph In 
der Ueberschrift Wolfingestorf 








Nr. 816—318. 1295—1296. 307 


1296. Januar 16. 317. 


Hartmud Propst, Priorin und Konvent der Nonnen su Scheiplite 
verkaufen, durch Schulden gedrängt, 11, Mark jährlichen Zins zu 
Wilsdorf für 8 Mark an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 316. 


Hdschr.: T 190. D 116 (tit, Wlfingistorff). 
Druck: Wolff II, 249. 


Nos Hartmodus prepositus, .. priorissa totusque conventus sancti- 
monialium in Schiplitz recognoscimus et notum facimus omnibus, qui- 
bus exhibitum fuerit presens scriptum, quod, cum aliter a debitorum 
onere eximi non possemus, quo nostra damnabiliter ecclesia premebatur, 
possessiones aliquas nostre ecclesie distrahere cogebamur. Vendidimus 
igitur honorabili domino abbati et conventui de Porta nostre proprie- 
tatis eeclesie marcam et fertonem annui census in villa Wolfingestorff 
pro octo marcis argenti, quas nos recepisse et in rem nostram utiliter 
eonvertisse presentis scripti testimonio profitemur. | Ut autem con- 
traetus huius modi robur firmitatis obtineat inconvulsum, presentem 
litteram sigillis reverendi domini nostri, abbatis Marquardi de Reinardis- 
borne, et conventus eiusdem loci, de quorum consensu hec vendicio 
emanavit, sigillo eciam eeclesie nostre in Schiplitz fecimus roborari. 
Ácta sunt hec anno domini MCCXCVI*, XVII kalendas Februarii. 


* XII€ nonagesimo sexto T 


1296. Februar 1. Freiberg. 918. 


Meinher Burggraf von Meissen, von dem Kloster Pforte gebeten 
demselben alles Recht an den Gütern in Altenburg, die von ihm 
DBertold Spiegel su Lehen habe, zu übertragen, beauftragt unter dem 
Versprechen seiner Bestätigung die Grafen Hermann und Heinrich 
von Osterfeld in persönlicher Zusammenkunft mit dem Abt und mit 
Bertold die Angelegenheit zu regeln. Vgl. Nr. 323. 


Häschr.: D 62. T 50°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 247. Vgl. Braun 25. 


Dilectis consangwineis suis Her[manno] et H[einrico] comitibus de 
Ostervelt M[einherus] buregravius Mysnensis in omnibus servicium 
debitum et paratum. Supplicaverunt nobis honorabiles viri et in 
Christo dilecti, dominus abbas* et conventus de Porta, ut omne ius, 
quod nobis competit in bonis in villa Aldenburg sitis tam in agris 
quam in areis, que Ber[toldus| miles cognomento Speculum possidet a 
nobis tytulo feodalı, in ipsos transferre dignaremur pure et simpliciter 
propter deum. Et quia idem Ber. presens non fuit coram nobis, nichil 
potuimus de predictis bonis finaliter terminare. Quare dilectioni vestre 
committimus litteras per presentes, quatenus cum domino abbate et 

20* 





308 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


predicto Ber. ad unum loeum conveniatis, et quitquid ordinabitis 
inter eos conferendo, assignando ipsa bona et in possessionem ducendo, 
gratum et ratum habebimus nec in aliquo contra venire volumus de 
iure vel de facto. In cuius rei® testimonium et noticiam ampliorem 
presentem litteram dedimus sigilli nostri munimine fideliter* roboratam. 
Datum Vriberg? anno domini M" CC” nonagesimo* VI*, in vigilia pur- 
ficationis! beates Marie. 

^ abbas D "re D  * fideliter fehlt D — * Friburg T  * nanagesimo D 
f purificationis übergeschrieben D purificanis T ^ 5 beate fehlt T 


[1296.1] 319. 
Albrecht Landgraf von Thüringen lässt dem .Bischof Bruno von 
Naumburg !|, Hufe und 5 Höfe zu Altenburg auf und bite ihn 
dieselben dem Kloster Pforte zuzueignen. Vgl. Nr. 318. 321 und 323. 
Hdschr.: D 62. 
Ungedruckt. 


Reverendo domino suo, B|runoni| Nuenburgensi episcopo, Al[bertus| 
dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes palatinus in omni- 
bus* servicium debitum et paratum. Ob reverenciam et honorem 
gloriose virginis Marie et honorabilium virorum, domini abbatis tocius- 
que conventus eeclesie Portensis, devotam instanciam unius mansi 
quartale cum V areis in villa et campo Aldinburg sitis, quod quidem 
quartale cum areis iam dietis nobili viro, domino buregravio de Mysna, 
iure contulimus feodali, ipse vero burcgravius Ber|toldo] dicto Specu- 
lum eastellano in Ruteleybisbere eodem contulit iure, quo a nobis 
habuit? et accepit, qui iam dictum quartale et areas Cristano* dicto de 
Bachere civi Nuenburgensi eciam iure contulit feodali, ad manus 
vestras, quantum ad nos spectat, absolute et libere resignamus vestram 
pro eo quam intime rogantes reverenciam, quatenus proprietatem eius- 
dem quartalis et arearum predictarum ob amorem nostri servicii et 
precum nostrarum instanciam ecclesie Portensi conferre dignemini 
pure et principaliter? propter deum. 

a omnibus übergeschrieben — * ht ° Crista 4 et principaliter «überge- 
schrieben 

I Wegen der Zusammengehörigkeit der Urkunde mit Nr. 318, 321 und 323. 


[1296.1] | 320. 
Albrecht Landgraf von Thüringen lüsst dem Bischof Bruno von 


Naumburg 1 Hufe ber Altenburg auf und bittet ihn dieselbe dem 
Kloster Pforte zuzueignen. 


Häschr.: D 62. 
Ungedruckt. 





Nr, 320—321. 1296. 909 


Reverendo domino suo, B[runoni] Nuenburgensi episcopo, Al[bertus] 
dei gracia Thuringie lantgravius* et Saxonie comes palatinus in omni- 
bus servicium debitum et paratum. Ad instanciam honorabilium 
virorum, domini abbatis de Porta et conventus ibidem, mansum unum 
prope villam Aldenburg situm, quem Ernfridus quondam monetarius, 
C[onradus] dietus de Foro et Her[mannus] de Akin cives Nuenburgen- 
ses a nobis in feodo possident quemque a vobis similiter tytulo possi- 
demus feudali, ad manus vestras presentibus resignamus rogantes in- 
timo cum affectu, quatenus proprietatem huius mansi ad Portensem 
ecclesiam transferre dignemini causa nostri et principaliter propter deum. 

* Th, lantgravius Thur. 

! Das Jahr ist allerdings nicht völlig sicher, doch wird die Urkunde, die auch 
in D unmittelbar auf Nr. 319 folgt, wegen der grossen Ähnlichkeit mit dieser und 
wegen des verwandten Inhaltes am besten ebenfalls in das Jahr 1296 gesetzt; ver- 
muthlich ist die Hufe bei Altenburg die in Nr. 321 erwähnte. 


—— —— ——Ó— — 


1296. Mürz 9. Zeitz. 321. 


Bruno Bischof von Naumburg eignet nach Resignation der Be- 
lehnten 1/, Hufe und 5 Höfe in Altenburg, ebenso eine weitere Hufe 
daselbst dem Kloster Pforte zu. Vogl. Nr. 318. 319. 320. 323. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Zwei Sp. fehlen. 
Pforte, Bibliothek B. 13. — D 60. T 52. 

Druck: Wolff II, 245. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 23. Boehme, 
Nachrichten 37. 


| In nomine domini. Amen. | Bruno dei gratia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Ne rerum gestarum memoria 
pereat, perhennari solet obsequio litterarum. Ea propter ad noticiam 
tam presentium quam futurorum cupimus pervenire, quod nos ad de- 
votam instantiam honorabilium virorum, domini Theoderici abbatis et 
conventus monasterii in Porta, quos suis exigentibus meritis gratia 
speciali prosequimur et favore, quartale unius mansi cum quinque 
areis et aliis suis pertinentiis in villa et in campis Aldenburg sitis, 
quod, inquam, quartale cum areis per voluntariam resignationem Cri- 
stani de Bachere civis in Nuenburg primo ad manus Bertoldi dicti 
Speculum castellani in Rutheleibisbere, secundo eiusdem Bertoldi ad 
manus nobilis viri, domini Meinheri burgravii de Mysna, tertio eiusdem 
domini burgravii ad manus illustris principis, domni Alberti Thuringie 
lantgravii et Saxonie comitis palatini, quorum quilibet istorum ab 
altero ascendendo tenuit in feudo, et ad ultimum dicti principis, qui 
4mili iure dictum quartale et areas a nobis tenuit, ad manus nostras 
factam libere vacabat tytulo proprietatis, ius quoque proprietatis unius 
mansi et omnium suorum pertinentium, quem similiter prefatus prin- 
ceps a nobis in feudo tenens nobis resignavit, cuius mansi tres partes 





310 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


et dimidia, que vulgariter dicuntur gelenge, in una parte in longum 
ducta contingunt montem, qui dicitur Lustilberc*, in alia parte similiter 
in longum ducta contingunt semitam, per quam de Nuenburg itur 
Vlemingen, a latere vero versus Nuenburg contingunt agros domini 
plebani in Aldenburg, tres quoque particule eiusdem mansi contingunt 
semitam, que ducit de Aldenburg versus molendinum* Kegilsmul, et 
residue particule site sunt infra idem molendinum, a nostra ecclesia 
sicut prefatum quartale cum areis e£ mansum iam dictum cum omni- 
bus suis pertinentiis habuimus ex antiquo, in monasterium Portense 
de totius nostri capituli unanimi consensu transtulimus et tenore 
presentium transferimus perpetuo possidendum. In cuius rei signum 
presentem litteram nostri sigilli munimine fecimus roborari. Nos quo 
que Bruno dei gratia prepositus, Cunemundus decanus totumque dicte 
ecclesie Nuenburgensis capitulum ad exprimendum nostrum consensum 
premissis omnibus liberaliter accessisse, sigillum nostri capituli presen- 
tibus similiter duximus apponendum. Huius autem rei testes sunt 
honorabiles viri, Petrus scriptor, Henricus, Otto de Colditz canonici 
Cvcenses, Iohannes de Gozirstete notarius, Hermannus de Wildenburn, 
Thizemannus de Bukewitz, Iohannes de Hanevelt milites, Volradus de 
Colditz, Hermannus et Vimannus de Gusowe fratres cum aliis pluribus 
fide dignis. Datum Cyce anno domini M°CC° nonagesimo sexto, se 
ptimo idus Marcii, indictione nona. 


* lusterberc. D b melendinum 


1296. Mai 29. Eisenach. 322. 


König Adolf bestätigt dem Kloster Pforte den Besitz des Sees in 
Brembach, der Vogtei in Zaekwar und der Güter in Wilsdorf und 
Lasan, welche es vom Naumburger Bischof oder dem Landgrafen 
Albrecht und deren Lehnsleuten erworben hat, behält jedoch sich und 
seinen Nachfolgern das Recht vor den See für das Reich durch 
Zahlung von 100 Mark zurückzukaufen. 


Häschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Univ. - Bibl, — D117 (tt. 
Czebekur). T 282. 
Drucke: Mencke I, 779. Bertuch-Schamel I, 228. Deutsch: Wolff I1, 250. 


Vgl. Pertuch I, 120. Bertuch-Schamel I, 77. Böhmer, Reg. tmp. Adolf. 
Nr. 314. 


Adolfus dei gracia Romanorum rex semper augustus. Universis 
imperii fidelibus presentes litteras inspecturis graciam suam et omne 
bonum. Si ad ecclesias et loca venerabilia, in quibus placens deo 
religio noscitur militare, mentis nostre oculis intuemur et votive libera- 
litatis. nostre munimine decoramus, et laudabiliter regiminis nostri 
officium, quod a largitore bonorum omnium sumpsit exordium, exequi 
et apud ipsum merito premia recipere credimus sempiterna. Sane 





Nr. 322—828. 1296, 811 


cum viri religiosi, .. abbas et conventus de Porta ordinis Cysterciensis, 
lacum illum in Brantbach! et ius advocaticium in Zebcur,? bona in 
Wolfingisdorf3 et bona in Lasan,* que, imquam(sic), bona preter lacum 
predictum ad decem marcarum redditus vel circiter se extendunt, tam 
ex concessione venerabilis Nuwemburgensis episcopi quam illustris 
Alberti Thuringie lantgravii, principum nostrorum, et aliorum, qui ab 
ipsis principibus bona huius modi feodaliter possederunt, racionabiliter 
sint adepti, sicut in litteris super eo confectis plenius est expressum, 
nos ipsorum .. abbatis et conventus devotis supplicacionibus favorabiliter 
inclinati lacum et bona prescripta ac omnia alia bona, que in presen- 
tiarum iuste et racionabiliter possident et in futurum iustis modis 
prestante domino poterunt adipisci, dicto monasterio de liberalitate 
regia confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus, hoc 
tamen acto expresse, quod, postquam nos vel nostri in imperio succes- 
sores de centum marcis argenti, quas ipsi monasterio liberaliter dare 
promisimus pro nostrorum remedio peceatorum, satisfecerimus, ex 
tunc dictum lacum libere valeamus ad ipsum imperium revocare. 
Nulli ergo omnino hominum liceat hane nostre confirmacionis paginam 
infringere vel ei in aliquo ausu temerario contraire. Si quis autem 
hoc attemptare presumpserit, gravem indignacionis nostre offensam se 
noverit incursurum. In cuius rei testimonium presens scriptum exinde 
conscribi et maiestatis nostre sigillo fecimus communiri. Datum in 
Isenache IIH kalendas Iunii, indictione IX, anno domini M'CC?LXXXXVI, 
regni vero nostri anno quinto. 

I Vgl. Nr.265, wo der See den Namen Brantsee führt. ? Vgl. Nr. 2388. 
3 Vgl. Nr.283. 4 Vgl. Nr. 297. 


1296. Oktober 12. 329. 


Die Brüder Hermann Graf von Mansfeld und Heinrich Graf 
von Neuenburg bekunden, dass Bertold Spiegel mit Gattin und Sohn 
1l, Hufe und 5 Höfe in Altenburg zu ihren Händen aufgelassen 
und sie im Namen des Burggrafen Meinher von Meissen die Re- 
signalion angenommen und die (Güter dem Kloster Pforte übertragen 
haben. Vgl. Nr. 318. 


Hdschr.: D61. T 50°. 


Drucke: Deutsch: Wolff II, 9 unter dem Juhr 1226 nach D (siehe unten) 
und nochmals II, 248 nach T. Vgl. Braun 25. 


Nos Hermannus de Mansuelt, H[einricus] de Novo castro fratres 
comites tenore presencium recognoscimus publice protestando, quod 
Ber[toldus| cognomento Speculum castellanus in Ruthelevbisbere cum 
uxore sua .. et filio eorum Ber. bona sua in Aldinburg, quartale vide- 
licet unius mansi et quinque areas cum omni iure, dominio ac utili- 
tatibus omnibus, sicut a progenitoribus eorum ad eos devoluta fuerant, 


312 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


que, inquam, bona uxor predicti Ber. nomine dotis sibi collata habuit, 
ad manus nostras ante valvam claustri, quod Porta nuncupatur, col- 
lecta manu unanimiter resignaverunt. Quam resignationem nomine 
Meynheri nobilis viri buregravii Misnensis, patrui nostri, suscepimus 
et bona eadem ecclesie Portensi vice sua eo iure, quo ipse ab illustr 
principe, domino Al. lantgravio Thuringie, habuit, contulimus in 
omnibus hiis freti auctoritate sua, quam nobis patenter transmisit litteris 
suis deforis sigillatis. Datum anno domini M° CC? XC* VI?*, III? idus 
Octobris. 

* Wolff II, 9 lest die Jahreszahl in D: M? CC? XX? VI? Jedenfalls liegi ein 
Schreibfehler vor, doch scheint nicht XX?, sondern -IX°. geschrieben zu sein. M? CC? 
nonage: sexto: T 


1296. November 26. 34. 


Bertold Ritter von Rehehausen verkauft dem Kloster Pforte 1 Hufe 
in Hassenhausen für 21j, Mark. 


Häschr.: T78. D 118? (tit. Hassinhusen). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 249. 


Ego Bertoldus miles de Rogehusen hoc tenore notificandum duxi 
universis Christi fidelibus, ad quorum manus pervenerit* presens sceri- 
ptum*, quod de consensu Bertoldi filii mei ac omnium heredum meorum 
nec non et consensu lohannis fratruelis mei^ unum mansum proprie- 
tatis mee in villa Hassenhusen situm cum suis pertinenciis domino 
abbati de Porta pro duabus marcis et dimidia vendidi ac eidem mo- 
nasterio Portensi cum omni iure, quo hactenus ipsum possedi mansum, 
fideliter obtuli pro remedio anime mee et progenitorum meorum, ut, 
si qua prefato monasterio dampna per me sive per alios de mea co- 
gnacione illata sunt, hac oblacione divinitus deleantur. In cuius rei 
testimonium meo sigillo presentem feci litteram insigniri. Testes sunt 
Ludowicus de Meldingen et Heinricus frater eius, Rudolffus de Trebere 
et quam plures alii fide digni* Acta sunt hec anno domini M^?CC? 
nonagesimo VI, in crastino* beate virginis et martiris! Katherine. 

A peruenit mit übergeschriebenem erit T db ad—scriptum fehlt D ° fratruelis 
mei lohannis D ' Testes—digni fehlt D *in crastinum T' 'in—martiris fehlt D 


1297. März... Wartburg. 329. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet !|, Hufe in Hawenthal,! 
die Heidenreich von Gröst, zugleich im Numen seines Bruders Bertold, 
ihm aufgelassen hat, dem Kloster Pforte zu. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hund (vgl. Posse 20.59), sehr beschädigt 
und in Folge davon stellenweise unleserlich; der untere Theil des Per- 


Nr. 825—826. 1297. 818 


gaments mit dem Siegel ist abgerissen. Magdeburg St. A. Erfurt B. X, 
Nr. 57. 


Ungedruckt. 


Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus [reco]gnoscimus in hiis scriptis et ad singulorum notitiam, 
quibus presens scriptum exhibitum fuerit, apercius cupimus pervenire, 
q[uod] constitutus in nostra presentia strennuus miles Heidenricus de 
Gro[est| pro se et pro Bertoldo de Groest suo fratre, nostro milite, 
dimidium mansum in campis ville Howetal! situm, quem a nobis [in 
feodo] habuerunt, nobis libere et voluntarie resig[navit]. Nos itaque 
ob laudem et honorem dei omnipotentis nec non beate* virginis [et dei] 
genitricis dilecte et ad instanciam et [peticionem] predictorum fratrum 
studiosam ipsum dimidium mansum donavimus, appropriavimus et 
presentibus in proprium damus claustro et conventui fratrum in Porta 
ordinis Cysterciensis. Et ne nostre liberalitatis donatio et appropriatio 
per nos rite et rationabiliter [facta] ab aliquo in posterum infringatur, 
dicto claustro Porta nostram litteram desuper conscriptam dedimus sigilli 
nostri [app]ensione confirmatam. Testes huius nostre appropriationis sunt 
Mathias curie nostre prothonotarius et ca[nonicus] ecclesie in Nuenburg, 
Cristoforus de Litznik, Tylo de Mersburg, Ruchopt de Nesze milites, 
Wilhel[mus]? ... ... notarii curie nostre. Actum et datum Wartberc 
anno domini M°CC° nonagesimo septimo, ... Marcii. 


* beate nicht gana. sicher 


! Wüstung Hauenthal bei Buttstedt. 2 Vermuthlich Wilhelın von Weissensee. 
Vgl. Posse 178, 


1297. März 15. 326. 


Bruno Bischof von Naumburg bekundet, dass das Nonnenkloster 
zu Frankenhausen! 3 Mark jährlicher Einkünfte in Cirilz für 27 Mark 
an das Kloster Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 327. 


Häschr.: D 87® (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 254. 


Nos Bruno dei gracia Nuenborgensis episcopus recognoscimus pu- 
blice tenore presencium, quod dominus Eberhardus prepositus, domina 
Agnes abbatissa totusque conventus sanctimonialium in Frankinhusen! 
nostre diocesis requisito nostro consensu legitimo* et obtento trium 
marcarım redditus proprietatis ecclesie sue site in Ciricz? monasterio 
domus fratrum in Porta cum omni iure, sicud hactenus dictos redditus® 
tenuerunt, pro XXVII marcis argenti iusto empcionis et vendicionis 
titulo interveniente vendiderunt perpetuo possidendos. Quam pecuniam 
prepositus, abbatissa et conventus predicti redegerunt in usus sue 


814 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


ecclesie meliores. In cuius rei testimonium presentem litteram dedimus 
nostri sigilli robore communitam anno domini MCCXCVII, idus Marcii. 

* letio Der zweite Buchstabe ist sehr zweifelhaft. — " redditos 

| Frankenhausen n. Crimmitzschau. Vgl. Lepsius, Hochstift Naumburg 128. 
3 Wüstung bei Wethau (sö. Naumburg), gehört zur Flur dieses Dorfes. Pfort. Erb- 
buch II, Bl.74. Vgl. Otto, Nachrichten von der Pflege Weissenfels 552. 


en 


1297. März 16. 327. 


Eberhard Propst, Agnes Äbtissin und der Konvent des Nonnen- 
klosters in Frankenhausen verkaufen 3 Hufen in Cirits für 27 Mark 
an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 326. 


Hdschr.: D 88 (tit. Extra). 
Druck : Deutsch : Wolff II, 253. 


Nos Eberhardus prepositus, Agnes abbatissa totusque conventus 
sanctimonialium in Franckenhusen omnibus Christi fidelibus in perpetuum. 
Ad precavendum litigia, que rerum cupiditas generat incessanter, ex 
consilio sane providencie est consultum acta et contractus hominum 
scriptis et testibus eternari. Ea propter ad noticiam tam presencium 
quam futurorum cupimus pervenire, quod de unanimi consensu et ex- 
pressa omnium voluntate tres mansos nostre proprietatis in pago ville 
Ciriez sitos domino abbati et conventui monasterii de Porta pro viginti 
et septem marcis argenti nobis integraliter persolutis rite et raciona- 
biliter vendidimus iusto proprietatis titulo perpetuo possidendos cum 
omni iure, dominio, utilitatibus et proventibus a predictis mansis habitis 
ab antiquo, facientes eidem conventui Portensi guarandiam bonorum 
predictorum perpetuam pro tanto, quod nullus in ipsis bonis ex parte 
nostra vel alio quocumque modo ipsum possit in posterum impedire. 
Ut autem premissa omnia robur perpetue firmitatis sorciantur, presentem 
litteram conscribi et sigillis nostris fecimus roborari. Nos quoque Bruno 
dei gracia episcopus, Bruno prepositus, Cunemundus decanus totumque 
Numburgense capitulum, quia consensum nostrum super premissis 
dedimus, hane litteram roboravimus nostrorum munimine sigillorum. 
Huius rei testes sunt dominus Hermannus de Starkenbergk canonicus 
Numburgensis, Heinricus de Isenbergk canonicus Cyczensis, Albertus 
de Storkouwe, Iohannes de Goserstete notari domini episcopi Num- 
burgensis et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec anno domini 
M* CC? nonagesimo VII, XVII kalendas Aprilis. 

Anm. Unter der Urkunde findet sich vom Schreiber folgende Notiz 
in rother Schrift: Recognicionem domini Alberti burgravii in Stal- 
burch supra premissis tribus mansis in Cyritez invenietis retro 
statim post amicabilem conposicionem inter Portenses et Mauric. 
ad tale signum. (/S.) Diese Rekognitionsurkunde ist nicht mehr er- 
halten; sie hat vermuthlich auf einem der herausgerissenen Blátter 
79—84 gestanden. 








Nr. 327—329. 1297. 815 


1297. April 2. Pforte. 328. 


Bruno Bischof von Naumburg bekunde, dass der jedesmalige In- 
haber eines von seinem Vorgänger Bischof Dietrich erworbenen Wein- 
berges in Bóllmita nach dessen Bestimmung dem Kloster Pforte jährlich 
1 Fuder Wein zur Verpflegung der Mönche an seinem Todestage eu 
liefern habe. 


Häschr.: D 65^ und nochmals, aber mit Verkürzungen 85 (tst. Extra). 
Ungedruckt. 


Nos Bruno dei gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus recogno- 
scimus et ad notitiam posterorum nobis cognita transfundere volentes 
tam presentis quam futuri evi hominibus declaramus, quod dive recor- 
dationis dominus Th[eodericus] predecessor noster Nuenburgensis epi- 
scopus, eum adhuc eiusdem loci esset canonicus et prepositus! quandam 
vineam in Bulnik? sitam, ad Nuenburgensis ecclesie fundum prius non 
pertinentem, suis comparavit impendiis, de qua vinea singulis annis 
dimidiam carratam in die beati Benedicti pia devotione ministrari con- 
ventui Portensi tempore, quo adviveret, ordinavit. Et quia ipsum 
beneficium fideliter pro anime sue* remedio predicto conventui Portensi 
prestiterat, ne post mortem de medio vivencium eius tolleretur memoria, 
constituit, ut ipso rebus humanis exempto, ad cuiuscumque manus 
predicta devolveretur vinea, possessor eius dimidiam® carratam de ipsa 
vinea tempore vindemie fratribus de Porta presentare deberet in anni- 
versario sui obitus conventui ministrandam. In cuius rei perhennem 
memoriam rogatu fratrum Portensium prefatorum hane litteram con- 
scribi iussimus et sigilli nostri testimonio roborari. Datum in Porta 
anno domini M* CC* XC? VII*, III? nonas Aprilis. 

! gue fehlt D 65° * dimiam D 65* | 

! Also vor 1244, wo Dietrich II. Bischof wurde. Die Urkunde über diese Stiftung 
ist nicht mehr vorhanden. ? Wüstung Böllnitz ö. Schönlurg (0. Naumburg). Vgl. 
Neue Mitth. I, I, 35. 


1297. Mai 1. 329. 


Ludolf von Allerstädt eignet dem Kloster Pforte eine Wiese von 10 
Morgen in der Nähe von Hechendorf su, die der dortige Hofmeister 
des Klosters für 3°), Mark von Ernfried, Geros Sohne, gekauft hat. 

Häschr.: T238. D 78* (tit. Hechindorff). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 251. 


Ego Lutülfus de Alrstete dictus de Birkeinstein* tenore presentium 
publice recognosco, quod pratum situm iuxta carectum versus Hechen- 
dorff, habens decem iugera debite quantitatis, Ernfridus Geronis magistro 
in Hechendorff pro quatuor marcis argenti fertone minus rationabiliter 
vendidit^ et recepta pecunia in rem suam utiliter iam convertit. Sed 
quia idem Ernfridus predictum pratum a me iure feodali habuit, post 


‚316 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


resignationem ad manus meas factam ego pro remedio anime mee et 
progenitorum meorum, ipso tamen petente, fideliter ecclesie Portensi 
obtuli cum proprietate ac omni iure, quo* ad me a meis progenitoribus 
fuerat devolutum. In cuius rei signum? sigillum meum duxi presenti 
bus appendendum. Huius rei testes sunt frater Alexander magister' 
curie inf Hechendorff, frater Sifridus magister in carecto, Heinricus 
de Tundorff et Conradus filius suus, Hermannus dictus Ovis, Iohannes 
Scultetus, Heinrieus Beiol* cives in Wie" et alii quam plures fide digni. 
Datum anno domini M* CC? nonagesimo septimo, in die apostolorum! 
Philippi et Iacobi. 

^ berkinsteyn D "vendidit racionabiliter D *quod D det übergeschrieben T 
* rector (statt magister) D — fin fehlt D  * Reiol D ^ Wye D i in die 
apostolorum fehlt D 


1297. September 24. Weissensee. 990. . 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 1 Mark 
jährlichen Zins in Clobikau zu, die Gebhard von Haldecke zu Lehen 
gehabt und seiner Gatlin zum Leibgedinge gegeben, letztere aber ihm 
aufgelassen hat. 


Hdschr.: T 176°. D88 (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 252. 


Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus notum facimus universis Christi fidelibus tam presentibus 
quam futuris, quod marcam annui census in villa Clobick*,! quam 
Geuehardus de Haldecke? a nobis in feodo tenuit quamque Lucardi 
uxori sue iure dotalicii, cum adviveret, assignavit, predicta Lucard 
post obitum mariti ad manus nostras patentibus litteris de mera et 
libera voluntate resignans fideliter et obnixe supplicavit, ut eam pro 
remedio anime sui mariti dare et appropriare Portensi monasterio di- 
gnaremur. Cum ergo predictum cenobium specialis dilectionis beneficiis 
amplectamur, ad ipsius matrone instanciam marcam prenotatam damus 
et appropriamus Portensi monasterio possidendam perpetuo, sperantes 
proinde apud dominum dominancium eterne nos remuneracionis premia 
percepturos*. In cuius rei testimonium presentem litteram sigilli nostri 
caractere fecimus roborari. Testes sunt Albertus de Brandenberg et 
Hermannus de Hersy ngenrode*, Wilhelmus curie nostre notarius et 
Wasmodus frater suus* civis in Wizense! et alii quamt plures. Datum 
Wizense" anno domini M?CC? nonagesimo VII?, VIII? kalendas Octobris 


^ elobik D ^ Haldeckke T. * sperantes—percepturos fehlt D * hereingerade 7 D 
° frater suus fehlt D — ' Wissinsehe D — 5 quam fehlt D_ ^ Wizense fehlt D 


I Qb.- oder Nd.-Clobikau w. Merseburg. 

















Nr. 880—892. 1297 — 1298. 917 


1298. Januar 4. Wartburg. . 331. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet 6 Hufen des Buchstrasse 
genannten Ackers, die Peter von Neidschüte, sein Kastellan auf der 
Rudelsburg, ihm aufgelassen hat, auf dessen Bitte dem Kloster 
Pforte zu. 

Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. fehlt. Pforte, 
Bibliothek B. 14. — D 101 (tit. Flemingin). 7'104 und nochmals, aber 
durchgesirichen 285. 

Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 75 (vgl. 23). Deutsch: Wolff 11, 258. 
Vgl. Boehme, Nachrichten II, 37. 


Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus* recognoscimus in hiis scriptis et ad singulorum noticiam, 
quibus presens seriptum exhibitum fuerit, apercius cupimus pervenire, 
quod veniens ad nos Petrus de Nitzchitz castellanus noster in Ruth- 
leibesberg pro se nec non pro Hugone, Conrado et Henrico suis fratri- 
bus et heredibus eorumdem universis sex mansos agri Buchstrasse 
vulgariter nuncupati, quemlibet videlicet mansum quinque solidos 
denariorum monete Nuenburgensis annue pensionis solventem, de nobis 
quos in feodo tenuerunt, nobis libere et voluntarie resignavit. Nos 
igitur misericordia moti ad petitionem ipsius Petri et predictorum 
suoruni fratrum et heredum nee non in laudem dei et honorem gloriose 
virginis Marie et ad nostre anime et predictorum fratrum remedium 
et salutem predictos mansos cum pensionibus et utilitatibus inde 
cedentibus appropriavimus ecclesie Portensi et presentibus appropria- 
mus dantes ipsi monasterio et monachis ibidem nostram desuper litte- 
ram nostri sigilli robore confirmatam. Huius nostre appropriationis 
testes sunt strennui viri, Hermannus de Hirsinderode magister curie 
nostre, Heinemannus de Hayn, Guntherus® de Liznik nostri fideles, 
Mathias eeclesie Nuenburgensis canonicus, Erningus prior, Iohannes 
cellerarius in Porta et alii plures fide digni. Actum et datum Wart- 
bere anno dominice incarnationis M^ CC? nonagesimo VIII^, in octava 
Innocentum. 


* pala — " Gunth's 


1298. Mai 1. 992. 
Heinrich! Abt und der Konvent des Klosters Pforte verkaufen das 
Vorwerk im Riethe unterhalb der Scheune von Hechendorf dem Propste 
Dietrich und dem Konvente des Nonnenklosters Rossleben für 150 Mark 

lóthiges Silbers. 
Hdschr.: Abschrift von einer alten Uebersetzung des lateinischen Originals. 


Papier. Archiv der Klosterschule Rossleben. Gütigst mitgetheslt von 
Herrn. Prof. D. Nebe daselbst. 


Ungedruckt. Vgl. Nebe in Zischr. d. Harzvereims XVIII, 64, 


818 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Wir bruder Heinrich abt unnd das gancze convent des closters 
zcur Pforten thuen kunth allenn itzund menschenn unnd zeukunfftig, 
wellichen dieser gegenwertiger briff zcukomen, [das wir] mit ein- 
trechtiger verwilligung unser forwerg, das wir haben gehabt in Caracto 
(sic) underhalb unser schewn Hechendorff zewischen der Vnstrud und 
Lossa, mit allen seinen ingehorung, zcu wissenn eckernn, hofstethenn, 
gerthenn, felden, weyden, stauden, wiesen, baumen, weydenfleck, 
wassern, vischereien, mit aller gerechtickeit, herlickeit, die unns zeu- 
stendig ist, mit nuczbarckeit, die itzund gegenwertig sein adir zeu 
ewigen gezceithen entsteen mochtenn, redlich und recht verkaufft 
habenn ernn Dittrichn probst und dem ganezen convent des jungfraw- 
closters zcu Rostlebenn fur hundert und funffzcig marck lotigis silbers, 
welliche suma wir bekennen ganezlich entpfangen. So dann die vor- 
genante summa sey nuczbarlich in unssern nucz gewendt, also uber- 
antburthen wir der vorgenanthen kirchen zcu Rostlebenn alle unsere 
gerechtickeit, die wir in obgenanthe guthern bishero haben mochten, 
zcu eigenthum rustlich und fridlich alwege zcu besiczen, und uff das 
stetlich und unabburlich alweg bleiben moge, haben wir diese gegen- 
wertige briff, wie aben begriffenn, unser sigill daran lassen druckin. 
Geczeugen sein diser sachen Berner von Scheidingen, Heinrich genant 
Schober, Albertus Knauth, Heinrich von Manner, Heinrich von Tun- 
dorf, Cunradt Schwartz burger zeu Wyhe. Dis gescheenn noch Christi 
geburt tausent zeweyhundert acht und neunczig jar in der apostel tag 
Philippi und Jacobi. 


1 Das Datum der Urkunde ist trotz des Abtes Heinrich von Pforte kaum an- 
zuzweifeln, da nicht allein Propst Dietrich von Rossleben, sondern auch die Zeugen, 
die in der Mehrzahl wiederholt in Pförtner Urkunden vorkommen, zu der Zei 
passen, Einen sonst unbekannten Abt Heinrich zwischen zwei Aebten mit dem 
Namen Dietrich anzunehmen empfiehlt. sich nicht, da nur acht Wochen nach der 
obigen Urkunde in Nr.333 ein Abt Dietrich genannt ist. Dagegen erscheint es 
um s0 glaublicher, dass Heinrich für Dietrich verschrieben ist, als die erhaltene 
Kopie erst mittelbar aus der. Urschrift abgeleitet ist. 


— —ÓÓÓ Máá——À — 


1298. Juni 26. Wartburg. | 333. 
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte einen 
Hof mit Zubehör in Rehehausen zu, den ihm Ritter Bertold von 


Rehehausen aufgelassen hat, und ertheill dem Kloster die Erlaubniss 
denselben eingehen gu lassen. | Vgl. Nr. 335. 


Hdschr,: D 55 (tit. Rogehusen). T 290. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 254. 
Nos Albertus dei gratia Thuringie langravius et Saxonie comes 


palatinus recognoscimus in hiis seriptis, quod veniens ad nos stren- 
nuus miles Bertoldus de Rvgehusen resignavit nobis manu sua ad 


Nr. 388—384. 1298. 819 


nostras manus voluntarie et liberaliter curiam in Rugehusen* cum 
omnibus pertinentiis suis, videlicet cum uno molendino, silvis, sali- 
etis, pratis, pascuis, aquis, aquarum decursibus, areis et cum pago ville 
Rugehusen. Nos igitur inclinati precibus honorabilis viri, domini Theo- 
dericài abbatis in Porta, ob honorem dei omnipotentis et beate virginis 
Marie, matris sue gloriose, nec non in salutem et ob remedium anime 
nostre memoratam curiam in Rvgehusen cum prefatis bonis universis, 
que in villa ad nos pertinebant, que etiam idem Bertoldus hactenus 
a nobis in feodo tenuit, appropriavimus ecclesie in Porta et presenti- 
bus appropriamus nichil nobis iuris reservantes in curia et in bonis 
predictis, super quo ipsi ecclesie et fratribus Portensibus presentem 
litteram" dedimus nostro sigillo confirmatam, annuentes etiam ex pro- 
pria conscientia et bona deliberatione nostra, iidem fratres et domini 
eandem curiam Rvgehusen quod funditus dirimant et evellant. Actum 
et datum Wartberc anno domini M* CC XC? VIli^, in die Iohannis et 
Pauli. Testes huius nostre resignationis et appropriationis predicte® 
sunt Berthous de Varila magister coquine, Conradus de Vruthenstethe?, 
Spiserus, Wilhelmus de Wissenze et Christianus de Gotha nostri 
scriptores, Schyndecoph famulus noster. Actum et datum ut supra, 
anno domini ut supra. 

* Rugehusem D * paginam T “ appropriationis et predicte resigna- 
tionis T — * vruchenstete 7 


1298. Juli 8. Wartburg. 994. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte alle 
Güter zu, die Bertold Ritter von Rehehausen im Dorfe Rehehausen 
von ihm su Lehen gehabt und beim Verkauf an das Kloster Pforte 
ihm aufgelassen hat, sowie überhaupt alle Rechte, die er selbst in 
dem genannten Dorfe besessen hat. Vgl. Nr. 335. 


Hdschr,: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20. 56). Sp. 
un rothen und gelben seidenen Schnüren, etwas beschädigt. Dresden 
H. St. A. Nr. 1586. — Davon theilweise abweichend D 55° (tit. Roge- 
husen). T 289^. 

Druck: Deutsch: Wolff LI, 255. 


Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus recognoseimus in hiis scriptis et ad singulorum noticiam, 
quibus presens scriptum lectum vel exhibitum fuerit, apercius cupimus 
pervenire, quod universa bona, que Bertoldus miles de Rugehvsen in 
agris cultis et incultis, areis, molandino, pratis, pascuis, silvis, salictis, 
aquis, aquarum decursibus cum curia incastellata et aliis rebus seu 
bonis quibuscumque in Rugehvsen villa a nobis habuit in feodo, cum 
iure patronatus ecclesie ville eiusdem idem Bertoldus et Vtha sua 
uxor, que eadem bona nomine dotalicii possidebat, cum universis here- 


820 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


dibus eorumdem proprio motu et bona voluntate nec non unanimi 
consensu honorabilibus viris, dominis . abbati et fratribus ecclesie 
Portensis, vendentes nobis ad nostras manus resignaverunt. Nos ita- 
que precibus predicti domini Theoderici abbatis Portensis, viri honora- 
bilis, inclinati ob honorem dei et reverenciam beate et gloriose vir- 
ginis Marie, matris sue dilecte, universa predicta bona quecumque cum 
iure patronatus* ibidem appropriavimus eeclesie Portensi et presentibus 
appropriamus, appropriantes eidem ecclesie nichilo minus per presentes 
omnia bona, que in villa predicta iidem fratres de Porta in futuro 
duxerint comparanda, que feodali tytulo a nobis deberent possidere. 
Insuper nos ipsam ecclesiam Portensem prosequentes gracia et favore 
speciali, niehil de contingentibus .obmittere volentes omne ius, quod 
nobis in bonis Iohannis fratruelis predicti Bertoldi ibidem sitis com- 
petebat, sepe dicte ecelesie erogavimus et appropriavimus volentes. 
quod idem Iohannes et sui heredes de cetero ipsa bona ab eadem 
ecclesia teneant et possideant, quemadmodum eadem a nobis hactenus 
tenuerunt. Preterea tres mansos cum suis pertinenciis, quos nobiles 
viri Conradus et Erkenbertus fratres de Tannenrode in feodo tenue- 
runt a nobis et in quibus per consequens predictus Iohannes est in- 
feodatus ab eisdem, cum omni iure nostro addicimug (sic), adiecimus 
et appropriavimus ecclesie prenotate. Est eciam unus mansus villa in 
predicta attinens inclite domine abbatisse Quethelingeburgensi, respi- 
ciens nos iure advoeatorio, cuius mansi ius advocatorium sepe dicte 
ecclesie Portensi similiter appropriamus, nichil nobis in omnibus pre- 
dietis et prescriptis seu nostris successoribus quibuscumque iuris 
quitpiam reservantes. Huie igitur nostre appropriacioni pie et rite et 
racionabiliter per nos facte nobiles et strennui viri subscripti, cum 
fieret, affuerunt, videlicet Apecz noster fihus dilectus, Theodericus 
comes de Hoynstein, Albertus de Brandenbere, Hermannus de Hyrsin- 
derode magister curie nostre, Ewerhardus de Malsleiben, Heynemannus 
de Hayn consiliarii et fideles nostri, Hermannus de Lupinz noster 
miles, Wilhelmus de Wissenze et Christianus de Gotha scriptores nostri. 
Actum et datum in castro nostro Wartberc anno incarnacionis domi- 
nice millesimo ducentesimo nonogesimo VIII in die beati Kyliani 
martyris. 


a Von hier bis zum Beginn der Zeugen lautet der Text in D und 
T, wie folgt: 


— ecclesie pia devotione contulimus prefate Portensi ecclesie eo iure, 
quo ad nos hactenus pertinebant. Verum quia ipsa villa Rogehusen 
partita fuit, cuius media pars Bertoldum militem supra dictum, reli- 
qua Iohannem fratruelem eius contingebat, ne quid de contingentibus 
obmittere videremur, eo quod Portensem ecclesiam speciali gratia et 
favore semper coluimus, universa bona Iohannis predicti, que similiter 
a nobis feodaliter tenuit, cum suis pertinentiis etiam Portensi cenobio 
contulimus, in quibus bonis inclusi sunt tres mansi, quos nobiles vin, 





Nr. 335. 1298. 821 


Conradus et Ekkenbertus (Erkenbertus 7) fratres de Thannenrode in 
feodo tenuerunt a nobis et in quibus per consequens Iohannes iam 
prefatus infeodatus est ab eisdem. Hec, inquam, bona omnia tam Ber- 
toldi quam Iohannis cum pertinentiis supra notatis donatione legittima 
eum omni iure nostro transfundimus in Portensem ecclesiam sepe 
dietam, nichil iuris nobis sive successoribus nostris in hiis omnibus 
reservantes. Huic igitur nostre collationi nobiles et strennui viri etc. 


Zeugen und Datum stimmen mit dem Dresdner Original überein, 
sum Schluss aber fügen D und T hinzu: 


Nos vero, cum bona hec supra scripta de Nuenburgensi ecclesia kathe- 
drali in feodo teneremus, ad manus domini Brunonis, eiusdem ecclesie 
Nuenburgensis episcopi, in Cyze resignavimus. Huic resignationi Theo- 
derieus filius noster, marchio Luzatie, interfuit et assensit. 


Anm. Der Unterschied zwischen den beiden Redaktionen der 
Urkunde liegt auf der Hand: nach dem Dresdner Original ent- 
hält sie eine approprialio, nach D und T eine collatio. Es scheint 
also zweifelhaft gewesen zu sein, ob die Besitzungen des Land- 
grafen in Rehehausen Allod oder stiftische Lehen waren. 


——— 


1298. Juli 26. 335. 


Beringer von Mellingen, sein Sohn Bertold und Konrad von Isser- 
stedt bekunden, dass ihr Verwandter Bertold von Rehehausen seinen 
Hof Rehehausen und seine übrigen dortigen Besitzungen an das 
Kloster Pforte verkauft habe, und leisten dafür Garantie. Vgl. 
Nr. 333. 334. 


Hdschr.: D 55° (tit. Rogehusen). T 116°. 
Druck: Deutsch: Wolff Il, 255. 


Ego Beringerus de Meldingen, Bertoldus filius meus et Conradus 
de Ischirstete recognoscimus et presentibus protestamur, quod Bertol- 
dus de Rogehusen propinquus noster in arto positus de consensu 
coniugis sue nostro consilio mediante curiam suam Rugehusen et 
ceteras suas ibidem possessiones domino abbati de Porta rite et ratio- 
nabiliter vendidit pro certa pecunie* quantitate sibi integraliter per- 
soluta. Ne autem per uxorem Bertoldi de Rogehusen predicti in 
possessionibus prelibatis, quas iure dotalicii sibi a domino lantgravio 
colatas suscepit, vel per alterius cuiusquam impetitionem dominus 
abbas et ecclesia Portensis quomodolibet molestetur, nos una cum 
sepe dicto Bertoldo et pro ipso ad prescriptarum possessionum debitam 
warandiam secundum probatam terre consuetudinem presentibus obli- 
gamus. Datum anno domini M*CC? XC» VIII», VII? kalendas August. 


* pecunia D 





— ——ÀÀ—À — 


Geschichteg. d. Pr. $. Bd. XXXIII. 21 


822 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1299. März 22. 390. 


Otto Pleban in Werningshausen vertauscht die der Kirche in Hensch- 
leben gehörigen, in verschiedenen Feldern dieses Dorfes gelegenen 
Äcker gegen eine gleiche Anzahl zusammenliegender Äcker des 
Klosters Pforte in demselben Dorfe. 


Hdschr.: D 72" (tst. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 263. 


Nos Otto plebanus in Weringishuß tenore presencium recogno- 
scimus litterarum, quod bona voluntate et consensu parrochialium 
nostrorum fecimus concambium cum agris ad ecclesiam Henczisleibin 
spectantibus, in quolibet campo eiusdem ville situatis, ita quod magister 
curie frater Heinrieus et magister aratrorum frater Heinricus de 
Crutheym disposuerunt sibi et suo conventui in Porta singulos agros 
dotis nostre? colligere et nobis insimul et in uno loco tot et totidem 
agros reddere promiserunt. Hujus concambii testes sunt frater Hein- 
ricus de Tuseleybin®, qui nune preest curie in Vehre, frater Heinricus 
de Crutheym, Heinrieus viceplebanus in Emundeleibin, Albertus miles 
ibidem et ali quam plures fide digni. ‘Acta sunt hec anno domini 
MCCXCIX, in dominiea Oculi. 


a nostri — " Vielleicht. verschrieben für Tuteleybin (Teutleben nö. Butistedt) 
oder Buseleybin (Büssleben à, Erfurt)? 


1299. März 28. 331. 


Die Brüder Friedrich und Bertold Grafen von Rabenswald eignen 
dem Kloster Pforte eine Wiese bei Hechendorf zw, die dasselbe für 
5! Mark von dem Rilter Herbord von Pfiffelbach gekauft hat. 


Hdschr.: T 235. D 77 (tit. Hechindorff). 
Drucke: Böhme, Todtheilung 72. Deutsch: Wolff II, 262. 


In nomine domini. Amen. Nos Fridericus et Bertoldus dei gratia 
comites de Rabinswalt recognoscimus et omnibus Christi fidelibus 
hanc litteram in perpetuum inspecturis cupimus esse notum, quod bona 
voluntate et pure propter deum* ecclesie Porte ob honorem beate et 
gloriose semperque virginis Marie quoddam* pratum situm inter duo 
prata, videlicet nobilis viri, comitis Bertoldi de Rabinswalt, et Wern- 
heri* militis de Sehidingen, donamus et conferimus proprietatis titulo 
in perpetuum possidendum. Quod scilicet pratum Herbortus miles de 
Pheffelbeche vendidit rite et rationabiliter conventui Port& pro quinque 
marcis et dimidia, quod viris idoneis quam plurimis? satis constat. 
Et ne alieui nostrorum posterorum hec nostra collatio incognita repe- 
riatur, presens scriptum dedimus conventui ipsius Porte nostrorum 
sigillorum munimine roboratum. Testes insuper huius rei premisse 
sunt Wernherus miles de Schidingen, Henemannus de Munre®, 





Nr. 886—888. 1299. 823 


Hedinricus Schoueref milites curie nostre, Henricus notarius presentium, 
frater Alexander magistert curie Hechindorff, qui dictum pratum pro- 
pra emerat in persona, et alii quam plurimi fide digni. Datum anno 
domini M°CC° nonagesimo nono, in annuntiatione^ domini nostri lesu 
Christi. Amen! 

* pure propter deum et bona voluntate D ^ quodam T  * wilhelmi über- 
geschrieben von Neuhófers Hand T ^ pluribus (statt quam plurimis) D ° Heine- 
mannus de monre D ! Heidenricus schober D 5 rector D h annuctiatione T 
! in annunciacione dominica, D 


[Um 1299.'] Mürz.. Erfurt. 338. 


Heinrich J...... überlässt nach Resignation des Ritters Herbord 
von Pfiffelbach Besitzungen in Brembach, welche dieser für 8 Mark 
an das Kloster Pforte verkauft hat, letzterem gegen eine Zahlung von 
4 Pfund. | 

Hdschr.: Or. Perg. ist von oben bis unten durchgerissen gewesen. Die 
beiden Theile, zwischen denen jedoch Worte weggefallen und Lücken 
von verschiedener Grösse entstanden sind, hat man auf Papier aufge- 
klebt. Der untere Theil des Pergaments mit dem Siegel ist abgerissen. 
Magdeburg St. A. Erfurt B. X, Nr. 58. 

Ungedruckt. 


Nos Heinricus I...... notum facimus omnibus, ad quorum manus 
pervenerit presens scriptum, [quod] ...... Brantbach, quos Herbordus 
miles dietus de Phefelbech a nobis [in feodo habuit] et quibus etiam 
Heidenricus cognomento Shober et Heinricus Dahmd..... [B]rantbach 
residentes infeodati fuerant ab eodem, idem Herbordus dlomino abbati 
de Por]ta pro octo marcis provincialis argenti vendidit sibi iam int[e- 
graliter persolutis.] Post resignationem autem predicti Herbordi ad 
manus nostras factam ....... [cum] omnibus suis pertinentiis, areis, ortis, 
arboribus, campis, pilscaria] ...... util[itatlibus iam in eis apparenti- 
b[us] vel quomodolibet apparlituris] .... contulimus ecclesie Portensi, 
eo iure, quo ad nos pertiuebant possid[endos] ... uo a predicto domino 
abbate quatuor talenta percepimus Erfordensis per* .. [Ut autem] pre- 
scripta omnia robur habeant firmitatis, presentem litteram sigillo nostro 
[communivimus. Test]es sunt Wernherus de Schidingen, Heinricus de 


Munre, Heinricus ...... Heinricus de Nusezen. Heinricus de Holtz- 
husen advocatus noster....... et Ludewicus frater eius. Datum Erfordie 
anno domini ....... [M Jarcii. 


* Ich vermuthe percussure, Die Buchstaben c und ss sind, wenn auch undeut- 
lich, wie es scheint, noch zu erkennen. 

1 Das Jahr lässt sich nicht mit Sicherheit bestimmen. An diese Stelle ist die 
Urkunde gesetzt mit Rücksicht auf die vorhergehende, weil in beiden derselbe Ritter 
Berbord von Pfiffelbach Besitzungen un Pforte verkauft und theilweise dieselben 

vorkommen. 


21* 





824 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1299. Juli 13.! Neuenburg. 839. 


Die Brüder Konrad und Erkenbert von Tunnroda überlassen dem 
Kloster Pforte 2 Hufen in Goldschau zum Seelgedächtniss ihres in 
Pforte begrabenen Vaters und verkaufen ihm ausserdem 4|, Hufen 
daselbst in drei verschiedenen Posten, 2 Hufen zu Pratschüts und 3 
Hufen in Rehehausen, alles für 45 Mark. 


Häschr.: D 56 (tt. Rogehusen). T 115°. 
Drucke: Corssen 338. Deutsch: Wolff LI, 259. 


Nos Conradus et Erkenbertus fratres de Tannenrode omnibus pre- 
sentem litteram inspecturis in perpetuum. Ne rationabiliter et utiliter 
gesta per temporum successionem et rerum mutabilitatem in oblivionem 
veniant et sic a labili memoria hominum evanescant, provide et con- 
sulte litterarum testimonio perhennantur. Ea propter universorum 
noticie, presentium videlicet et futurorum, presentibus duximus inti- 
mandum, quod duos mansos in pago ville Culsouwe* sitos, quos ab 
imperio in feodo habuimus quosque Hedewigis relicta Heinrici de 
Culszowe^ iure dotalicii a* nobis ad tempora vite sue suscepit, ob 
honorem dei et reverentiam gloriose virginis nee non et pro remedio 
anime pie recordationis patris nostri Portensi monasterio contulimus 
possidendos perpetuo, ita tamen, ut in anniversario predicti patris nostri 
ibidem tumulati? memoria eius fiat et ex hiis conventui serviatur. 
Preterea domino abbati predieti Portensis monasterii unanimi voluntate 
et consensu heredum nostrorum vendidimus duos mansos, quos matrona 
Sophia de Lowitz similiter in dotalicio ad vite sue tempora possedit, 
item mansum et dimidium in pago prescripte ville superioribus quatuur 
mansis contiguos, quos absolutos ad nostros usus habuimus, et unum 
mansum ibidem?, quem Bertoldus cognomento Speculum a Friderico 
de Pomezyn* comparatum a nobis in feodo tenuit. Hos, inquam, mansos 
supra scriptos contiguos omnes ab imperio in feodo habentes generaliter 
cum omnibus suis pertinentiis, areis, orfis, arboribus, nemoribus, 

"pratis, pascuis, cultis et incultis, aquis et aquarum decursibus nec non 
et una silva, que Steinbach vulgariter nuncupatur, domino abbati et 
Portensi eeclesie vendidimus et collecta manu contradidimus cum omni 
iure, utilitate, dominio perpetuo possidendos. In eodem nichilo minus 
contractu vendidimus abbati et conventui Portensibus duos mansos 
nostre proprietatis in Praschitz! similiter cum pertinentiis et utilitatibus 
suis, item tres mansos in Rugehusen, quos a domino lantgravio Thu- 
ringie in feodo habuimus, quibus eque lohannes de Rvgehusen a nobis 
infeodatus fuerat, quos ipse cum matre sua et Heinrico de Truncu 
avunculo suo ad manus nostras resignavit, transferentes et transfun- 
dentes in abbatem et conventum premissos omne ius, dominium, pro- 
prietatem et omnia, que nobis competebant et que habebamus in ipsis*. 
nullo iure, dominio, proprietate et occasione iuris nobis in prenotatis - 
mansis et omnibus ad ipsos pertinentibus quomodolibet reservato. Pro | 





Nr. 889—340. 1299. 325 


mansis igitur prenotatis® omnibus nos ab ecclesia Portensi sepe dicta 
XL*'V mareas profitemur integraliter percepisse. Ad horum autem 
omnium venditorum et contraditorum warandiam secundum terre con- 
suetudinem antiquam et hactenus observatam nos presentibus obligamus. 
Sane ut contractus huius! rationabilis disposicio perpetui sortiatur ro- 
boris firmitatem, presentem paginam super eo confectam sigilli nostri, 
quo communiter utimur, inpressione fecimus communiri. Acta sunt 
hec* in Novo castro anno domini M? Ct? nonagesimo IX*, in die beate 
Margarethe! virginis, presentibus eis, quorum nomina sunt subscripta: 
(runtherus de Liznik, Burkardus de Dobch, Fridericus de Groist, Con- 
radus de Podelicz, ?Siboto de Vipech milites et quam plures alii fide 
digni. 

^ Culshowe Tb Culzowe D Culshawe T «ad D 1 ibidem fehlt D 
* Pomesin T. / praschwitz T € in ipsis fehlt D — " prenominatis T ' modi 
hinzugefügt T hec fehit T '! marie D "et T 

| Die Lesart Marie ohne jeden weiteren Zusatz in D dürfte nur als Schreibfehler 
für Margarethe (T) anzusehen sein. Zweifelhaft aber ist es, ob unter Margaretentag 
hter nach der gewöhnlichen Rechnung. Juli 13 oder nach der Rechnung der Cistercienser 
Juli 20 zu verstehen ist. ? Ueber den der „Tanmenrodensis generatio“ gehörenden 
noch vorhandenen Grabstein vgl. Corssen 318. 


1299. September 9. Naumburg. 340. 


Heinrich von Gleissberg giebt in Folge schiedsrichterlicher Vermittlung 
nach Empfang von einem Fuder Wein und 2 Mark seine Ansprüche 
auf gewisse Besiizungen in der Gegend von Porstendorf auf, welche 
das Kloster Pforte von seinem Bruder Walter und andern gekauft hat. 


Hdschr.: T 217. Der Anfang (bis ac insula parva) auch D 22^; das Blatt, 
welches die Fortsetzung enthielt, ist herausgerissen. 


Druck: Deutsch: Wolff Il, 242. 


Ego Heinricus de Glizberg recognosco et ad noticiam tam presen- 
tium quam futurorum pervenire cupio, quod, cum Portensem ecclesiam 
supra quibusdam bonis circa Borsindorff inpeterem, prato videlicet 
quodam infra Golamestorff, clausura aque, que vulgari vocabulo wer 
nuncupatur, eum littoribus ex utraque parte clausure infra villam 
Kalthusen ac insula parva cum suis arbustis supra eandem clausuram, 
que omnia fratres Portenses a fratre meo Walthero conparaverant,! 
salicto etiam iuxta vadum Dibesfort ab Heinrico de Golamestorff et 
quibusdam agris, ubi Sala confluit, a Theoderico filio Heinrici supra 
dicti, pratello insuper iuxta Kalthusen ab Heinrico de Crenewiz et 
quibusdam agris ab Alberto Gensewz cognominato conparatis,? super 
quibus omnibus cum Portensem ecclesiam, ut supra scriptum est, in- 
peterem, post diutinam discordiam tandem discretorum virorum me- 
diante consilio cum domino abbate Portense et suis confratribus* con- 


826 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


posui et amicabiliter concordavi ac omni iuri seu actioni, que michi 
vel liberis meis conpetebant vel conpetere possent in bonis eisdem, 
abrenunceiavi, ita ut predictum Portense monasterium supra scripta 
omnia, prata videlicet, clausuram aque cum littoribus, insulam cum 
arbustis, salictum cum agris, deinceps sine inpeticione mea vel heredum 
meorum pacifice possideat et quiete, pro quibus omnibus a fratre Fri- 
derico rectore curie Borsindorph me unam carractam vini et duas marcas 
profiteor "recepisse. Ne autem abolita discordia materiam habeat re- 
nascendi, presentem litteram sigillo meo et sigillo Heinrici de Alrstete 
mei sororii communivi. Acta sunt hec in Numburg anno domini 
M° CC? XC? IX**, in erastino? nativitatis beate Marie virginis, presente 
domino Conrado preposito sancti Mauricii, cuius etiam sigillum presenti 
pagine pro testimonio est appensum. 

* fratribus. Von Neuhöfers Hand ist con übergeschrieben b me recepisse 
© In der Jahreszahl sind beide X durch Korrektur aus andern, nicht mehr zu er- 
kennenden Zahlzeichen entstanden; die Lesung (vgl. Wolff a. a. O.) ist zweifellos. 
d erastin - 

1 Vgl. Nr.315. 2 Vgl. Nr.279. 


MT n cya tt D a t 


1299. Oktober 1. Merseburg. 341. 

Heinrich Bischof von Merseburg eignet mit Zustimmung seines Kapitels 

dem Kloster Pforte 1 Hufe und 3 Höfe m Tragarth zu, welche Abt 
Dietrich von Henning von Ostrau für 24 Mark gekauft hat. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Zwei Sp. Dresden 
H. St. A. Nr. 1619.—D 14 (tit. Lepizc). 


Druck: Deutsch: Wolff II, 226. 


| In nomine domini. Amen. Hlleinricus dei gratia Mersburgensis 
ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Ea, que ecclesiis ex donatione 
vel vendicione fidelium ob salutem animarum conferuntur, digna sunt 
scriptis et testibus confirmari, ne, que gesta sunt in tempore, cum lapsu 
temporis a memoria hominum evanescant. Proinde nosse cupimus tam 
posteros quam presentes, quod honorabilis dominus, Theodericus abbas 
de Porta, unum mansum in campis ville Trawart situm, solventem 
annis singulis duas marcas et dimidiam et sex pullos, cum pratello 
ad eundem mansum pertinente nec non et tres areas in predicta villa 
Trawart tres lotones annuatim solventes ab Henningo de Oztrouwe 
pro XXIIII marcis iusto empcionis tytulo rite et rationabiliter comparavit. 
Quem mansum cum suis pertinentiis et areis supra scriptis, quia idem 
Henningus a nobis in feudo tenuit, post resignationem ad manus nostras 
factam cum libere nobis vacantem haberemus, nos ad devotam ipsius 
iam dicti abbatis instanciam prefatum mansum sibi porreximus et cum 
supra scriptis appendiciis in monasterium Portense de tocius nostr 
capituli unanimi consensu transtulimus et tenore presentium transferi- 
mus perpetuo possidendum pro salute anime nostre et pro reverencia 


Nr. 841—842. 1299, 827 


virgnis gloriose. In cuius rei signum presentem litteram sigilli nostri 
munimine fecimus roborari. Nos quoque Heinrieus dei gratia prepo- 
situs, Herbertus decanus totumque dicte Mersburgensis ecclesie capitulum 
ad exprimendum nostrum consensum premissis omnibus liberaliter 
accessisse, sigillum nostri capituli presentibus similiter duximus 
apponendum. Huius rei testes sunt honorabiles viri, Conradus dictus 
Heuestrit canonicus Mersburgensis, Conradus notarius noster, Conradus 
Knuto*, Heinricus de Slatebach, Vlricus de Zweine et Heiso de Mers- 
burg milites cum aliis pluribus fide dignis. Datum Mersburg anno 
domini M* CC? nonagesimo IX°®, kalendas Octobris. 

a o mit anderer Tinte geschrieben als die vorangehenden Buchstaben — ^ Wolff 
zh IK? zum Monatstage. Im Original ist hinter IX? am Ende der Zeile 
lerer Raum geblieben und kalendas Octobris folgt auf neuer Zeile. 





1299. Oktober 20. 342. 


Lambert Prost zu St. Marien in Erfurt bekundet, dass Abi 
Dietrich von Pforte, um den Zehnten der übrigen seinem Kloster ge- 
hörigen 10 Hufen in Hehehausen abzulósen, eine Hufe nebst einigen 
andern Besitzungen an die dortige Kirche abgetreten habe. 


Hdschr.: D 55° (tit, Rogehusen). 7’ 116”. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 261. 


Nos Lampertus dei gratia prepositus sancte Marie Erfordensis 
recognoscimus et ad noticiam tam presentium quam futurorum pervenire 
eupimus, quod venerabilis dominus, abbas Theodericus Portensis, cum 
villam Rugehusen sue comparasset ecclesie, XI in eadem villa mansos 
decimales invenit, a qua decima ut suam eximeret ecclesiam, cum 
plebano ipsius ville nomine Ekkehardo convenit rationabiliter in hunc 
modum, videlicet quod dominus abbas de supra scriptis XI mansis 
ecclesie in Rugehusen unum mansum appropriatum absolute dimisit, 
VI^ insuper iugera silve, que villam eandem ab australi parte contin- 
git, pomerium a superiori parte ville, ortos humuli, qui in presen- 
tiarum ibi sunt, cum area una preter dotis aream, que omnia ad ple- 
banum et ad dotem ecclesie vice ipsius decime perpetuo pertinebunt*, 
super quibus ipse plebanus Ek. predictus in verbo veritatis protestatus 
est coram nobis ea plebano, qui pro tempore fuerit, pluris esse quam 
decimam nec parrochiam in aliquo per abstractionem decime defrau- 
datam. Nos ifitur utilitatem utrobique, tam Portensis monasterii quam 
eeclesie in. Rugehusen, adtendentes ad exprimendum huie commuta- 
tioni nostrum*^ consensum liberaliter accessisse, presentem litteram 
sigillo nostro communiri fecimus in perpetuam patrati operis firmitatem. 
Huius* testes sunt venerabiles presbyteri, Ioliannes archipresbyter in 
Flurstete, Otto plebanus in Trebere, Henricus in Superiori Trebere, 





828 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Boppo in Matstete, Theodericus in Phephilbech. Datum et actum anno 
domini M? CC? XC? IX*, XIII^ kalendas Novembris. 


* pnebunt D P nostrum fehlt T c rei hinzugefügt T 


1300. Mai 15. Erfurt. | 343. 


Heinrich Graf von Gleichenstem eignet dem Kloster Pforte 3 Acker 
bei Vehra zu, die dasselbe von Hermann von Emundeleben [Ende- 
leben]! für 6 Pfund Erfurter Denare gekauft hat. 


Häschr.: T 151. D71° (tit, Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 271. 


Nos Heinricus dei gracia comes de Glichensten tenore presencium 
recognoscimus litterarum, quod frater Guntherus opilio in Vher emit 
tres. agros contiguos agris eiusdem curie iam dicte* pro sex talentis 
Erfordensium denariorum ab Hermanno dicto de Emundeleuben® sibi 
integraliter persolutis, quorum agrorum proprietatem ad nos pertinen- 
tem ob reverenciam beate virginis Marie et memoriam nostre salutis 
nec non progenitorum nostrorum monasterio Portensi Nuenburgensis 
diocesis* libere et absolute contradidimus perpetuo possidendam. In 
cuius rei evidenciam, ne in posterum dubium seu cavillosa altercacio 
suboriri possit, presens scriptum sigilli nostri munimine fecimus robo- 
rari. Testes huius rei sunt Albertus miles de Emundeleuben, Hein- 
ricus civis Erfurdensis de Wiltersleyben?, Ludewicus frater* suus et 
frater Erningus dictus cellerarius in Porta et plures alii fide digui. 
Datum Erfordie anno domini M° CCC^, idus Maii. 


* curie iam curie D b Emendeleuben oder Emeudeleuben T emunde- 
leibiin D — * Nuenburgensis diocesis fehlt D " biltirsleIbin D ° et frater 
(statt Ludewicus frater) D 

I Emundeleben oder Endeleben Wüstung s. Vehra. Dass beide Formen den- 
selben Ort bezeichnen, geht besonders aus einer Urkunde des Grafen Hermann von 
Gleichen v. J. 1316. Jan. 10 (Wolff II, 361) hervor, in welcher T Emundeleyben, 
D Endeleibin geschrieben hat. Dies Endeleiben (T: Eymdeleyben) lag nach einer 


-anderm Urkunde v. J. 1320. Sept. 13 (Wolff IL, 393 ff) zwischen Vehra und 
Hassleben. 


——- 


1300. Juni 29. Naumburg. 944. 


Bischof Bruno von Naumburg eignet unter Zustimmung seines 
Domkapitels dem Kloster Pforte folgende Besileungen zu: die Güter 
Christians von Bachra in Rossbach, Ródel, Thesnita, Tauschwite und 
Altenburg, die er dem Kloster gegen lebenslängliche Verpflegung für 
sich, Tochter und Tochterkinder übergeben hat, die Güter der Brüder 
Scharoch, 1 Hufe in Rehehausen und 4 Acker in Altenburg, welche 





Nr. 344. 1300. 829 


Pforte von Ritter Bertold von  Hehehausen, bezw. Johanhes von 
Weissenfels gekauft hat. 
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). 2 Sp. Dresden 
H. St. A. Nr. 1649. — Hiervm T 30°. Von einem andern Original 
D 60. T 97. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 267. Vgl. Pertuch I, 190. Bertuch-Schamel I, 78. 


In nomine domini. Amen. Bruno dei gratia Nuenburgensis ecclesie 
episcopus omnibus in perpetuum. Ne res digne memoria per succes- 
sionem temporum oblivionis cecitate apud posteros valeant obfuscari, 
convenit eas scriptis et testimoniis fidelium eternari. Notum igitur 
facimus universis, quod, cum Cristianus dictus de Bachere civis Nuen- 
burgensis omnia sua bona de consensu et voluntate heredum suorum 
monasterio in Porta ordinis Cysterciensis liberaliter tradidisset, quatuor 
mansos videlicet in Rozbach et navigium ibidem, duos mansos in 
Rodelino, tres mansos in Rostewitz, unum mansum in Thesnitz, vineam 
in Thuswitz et duos agros in Aldenburg cum omnibus suis pertinen- 
tiis, e& tamen ratione, ut eidem Cristiano, filie sue et tribus pueris 
eiusdem sue filie per dominum abbatem et conventum supra dictos 
provideatur in necessariis ad tempora vite sue, nos ob dilectionem et 
devotam instantiam eiusdem domini abbatis et conventus, quos speciali 
favore prosequimur suis exigentibus meritis, ius proprietatis predi- 
ctorum bonorum et bonorum fratrum dictorum Sharoch, quod ad nos 
et nostram ecclesiam pertinere dinoscitur, dicto monasterio conferimus 
in hiis seriptis de consensu totius nostri capituli et unius mansi in 
Rogehusen per resignationem domini Bertoldi militis de Rogehusen et 
quatuor agrorum iuxta Aldenburg per resignationem lohannis de 
Wizenvels civis Nuenburgensis nobis libere vacantium, quos mansum 
et agros iidem dominus abbas et conventus emerunt, legittime perpetuo 
possidendum. Ut autem singula premissa robur perpetue firmitatis 
obtineant, presentem litteram desuper nostri sigilli robore iussimus 
communiri. Huius rei testes sunt dominus Albertus de Storkowe et 
dominus Iohannes de Gozerstete* notariii nostri^ Henricus de Langen- 
boy frater noster, Gerhardus patruus noster, Th. de Bukewitz, Iohannes 
de Hanevelt milites, Heino de Kirchdorf, Fridericus Knuth et alii quam 
plures fide digni. Nos quoque Bruno dei gratia prepositus, Cunemun- 
dus decanus totumque capitulum dicte Nuenburgensis ecclesie ad ex- 
primendum nostrum consensum premissis omnibus liberaliter accessisse, 
sigillum nostrum presentibus similiter duximus apponendum. Datum 
et actum Nuenburg anno ab incarnatione domini M? CCC?, in die bea- 
torum apostolorum Petri et Pauli. 


' Gozerst — " D (vor Henricus) ausgestrichen 


880 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1300. Juli 23. Quedlinburg. 349. 


Das Nonnenkloster in Quedlinburg verkauft, durch Schulden ge- 
drängt, alle seine Besitzungen in Thüringen zu Liebstedt, Rödigsdorf, 
Darnstedt, Sulsa, Hassenhausen und Rehehausen für 180 Mark 
Silber un das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 346—348. 


Hdschr.: D 51 (tit. Quedlingenburg). Von einem andern Original D53' 
(tst, Quedlingenburg). 7’ 113. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 263. Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 435. 


In nomine domini. Amen. Bertradis dei gratia abbatissa, Sophia 
preposita, Irmegardis decana totumque capitulum dominarum in Qued- 
lingenburg omnibus in perpetuum. Ne ea, que rite aguntur a nobis, 
tollat oblivio, placuit illa scripti testimonio commendari. Proinde 
noverit tam presens hominum etas quam in Christo posteritas succes- 
sura, quod nos, cum ecclesiam nostram gravi debitorum onere ob- 
pressam doleremus, de unanimi consensu, diligenti deliberatione pre- 
habita tam nostri capituli quam ministerialium nostrorum, vendidimus 
bona et proprietatem ecclesie nostre in Thuringie terminis sita domino 
abbati et conventui de Porta Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyo- 
cesis, pro centum octoginta marcis Stendalensis* argenti, quam pe- 
cuniam nos recepisse et in maiorem ecclesie nostre utilitatem * con- 
vertisse presentibus protestamur. Ne autem abbas et conventus Portenses 
faleem ad alienam messem extendere cogantur per ignorantiam et ipsi 
de iniusta emptione et nos de vendicione iniqua conscientiam macule- - 
mus, heec, que eis vendidimus, bona propriis duximus vocabulis ex- 
primenda: in Libenstete viginti tres mansos, quorum duo* ad senioris 
officium pertinent, cuius officii est nostros nuncios? recipere et censum 
recolligere; reliqui autem XXlI'"** mansi singuli solvunt dimidiam 
marcam provincialis argenti: in Rvdingesdorph duodecim mansos et 
dimidium, ex quibus undecim solvunt, quilibet eorum dimidiam mar- 
cam albi argenti; reliqui ad senioris officium pertinent: in Tharnstete 
sedecim mansos, in Sulze sex mansos et dimidium, ex quibus unus 
in Tharnstete, in Sulze dimidius ad senioris officium pertinent, qui 
seniores et ipsi nuncios nostros recipere et censum recolligere tenen- 
tur; reliqui mansi omnes in utraque villa, Tharnstete scilicet et Sulze, 
solvunt, quilibet eorum septem solidos Sulzensis monete: in Hassen- 
husin decem mansos, ex quibus duo ad seniorem pertinent, unde nun- 
cios recipere et censum recolligere tenetur; insuper talentum denariorum 
Sulzensis monete solvet: reliqui mansi solvunt singuli dimidiam mar- 
cam albi argenti: in Rvgehusen unum mansum dimidiam maream albi 
argenti solvens(sic). Hos, inquam, mansos omnes cum omnibus suis 
pertinentiis, areis, ortis, arboribus fructiferis et infructiferis, agris. 
pascuis, pratis, arbustis, salictis, cultis et incultis, viis et inviis, aquis 
aquarumque decursibus!', cum loco molendinari® in Tharnstete, vendi- 
dimus abbati et conventui Portensibus ante dictis cum omni iure, 





Nr. 845 —846, 1300. 881 


dominio, proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus omnibus, 
que nobis competebant et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et 
.in posterum poterunt quomodolibet provenire, transferentes et trans- 
' fundentes in dominium et proprietatem Portensis ecclesie hec omnia 
iure perpetuo possidenda^. Preterea advocatiam, cuius ius proprie- 
tatis ad nos pertinuit in bonis omnibus supra scriptis, eis vendidimus. 
Insuper et mansos, si quos in prelibatis villis habuimus, qui per igno- 
rantiam ex longinquitate temporis a nostris usibus subtracti sunt, si 
ad plenam eorum noticiam pervenerint, eis pariter contradimus et 
donamus, ad warandiam perpetuam prescriptorum omnium nos fide- 
liter obligantes. Ut igitur hoc factum nulla umquam! temporum ve- 
tustate abolendum perpetua firmitate consistat, nos presentem cautionis 
paginam exinde conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus et 
ydoneorum testium subscriptionibus roborari fecimus, quorum hec sunt 
nomina: dominus Conradus abbas in Lapide sancti Mychahelis, dominus 
Iohannes quondam abbas in Sychem, frater Heydenricus camerarius 
ibidem, dominus Bvrchardus custos, lohannes notarius domine abba- 
tisse, Bertoldus et Bernardus dicti de Ditforde ministeriales nostri, 
Conradus de Quernbeke et Iohannes de Botentich milites. Datum et 
actum in Quedlingenburg anno domini M°CCC°,X° kalendas Augusti, 
indictione XIII*. 
^ Bteindalensis D 53" —" utilitatem ecclesie nostre D53" ° XXVI mansos, 
quorum duos et dimidium dominus castri in Libenstete sibi pro iure advocatie 
in feodo collatas vendicat, duo autem D 53^ T est officii nuncios nostros D 53^ T 
.* xxı1% et dimidius D 53" T  decurribus D 53"  * molendari D 53" ^ posse- 
denda D51 ' nuquam D 53* 


— M ———— 


1300. Juli ?3. Wartburg. 946. 


Albrecht Landgraf von Thüringen erklärt, dass er hinsichtlich der vom 
Nonnenkloster in Quedlinburg an das Kloster Pforte verkauften Be- 
sitzungen in Liebstedt, Rödigsdorf, Darnstedt, Sulsa und Hassenhausen 
weder die Vogtei noch ein anderes Recht besitze. Vgl. Nr. 345. 347. 348. 


Häschr.: D 53 (tit. Quedlingenburg). 7 112°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 266. 


In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lantgravius 
et Saxonie comes palatinus omnibus in perpetuum. Ad sopiendam, 
quam perversorum plerumque malignitas suscitare consuevit, calum- 
pniam sapienter provisum est, ut de hiis, que bene gesta sunt, fiat 
conscriptio ac in palam veniat*, cum res exigit, attestatio litterarum. 
Ea propter notificandum duximus tam presentibus quam futuris, qui- 
bus exhibitum fuerit presens scriptum, quod bona in villis subscriptis 
sita, in Libenstete^ videlicet XXV1 mansos,! in Rudingesdorph duo- 
decim mansos et dimidium, in Tharnstete sedecim mansos, in Sulze 


392 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


sex mansos et dimidium, in Hassenhusen decem mansos, que bona 
venerabilis dominus, Theodericus abbas de Porta, nomine sue ecclesie 
ab abbatissa et ecclesia de Quedlingenburg comparavit, cum advocatia 
nee non et omni iure prescriptis bonis annexo generaliter coemit. In 
quibus bonis nec ius advocatie nec aliud quodcumque ius nos habere 
nee unquam habuisse recognoscimus et presenti pagina lucide protesta- 
mur. Ut autem totius improbe impetitionis conquiescat occasio. pre- 
sentem litteram ad declarationem huius facti conscribi fecimus et nostr 
sigilli robore communiri. Huius rei testes sunt Mathias et Wilhelmus 
nostre curie notarii, Guntherus de Liznik, Theodericus Waltman, Theo- 
dericus de Melre, Bertogus de Varila milites nostri et alii quam plures. 
Datum et actum in castro Wartberg anno domini* M? CCC*, X kalendas 
Augusti, indictione XIII*. 

* veniat fehlt D — " Lisegesdorff T — *" domini fehlt D 

1 Hiernach liegt dieser Urkunde (ebenso auch den beiden folgenden) nicht die 
im Text wiedergegebene Fassung der vorigen Nummer zu Grunde, sondern die andere, 
deren abweichende Lesarten unter dem Text angemerkt sind. 

Anm. Wolff II, 267 macht mit Recht darauf aufmerksam, dass 
diese wie die folgende Urkunde auf der Wartburg nicht an dem- 
selben Tage wie Nr. 345 in Quedlinburg ausgefertigt sein können, 
sondern zurückdatiert sind. Vermuthlich ist die Abfassung gleichzeitig 
mit einem Schenkungsbriefe des Landgrafen v. J. 1301 Dee. 11 
(Wolff 11, 275) erfolgt, der genau dieselben Zeugen aufweist. 


nn ———À 


1300. Juli 23. Wartburg. — — | . 


Erklärung des Landgrafen Albrecht von Thüringen gleiches Inhalts 
' wie Nr. 346. 
Häschr.: D 53 (tit. Quedlingenburg). 
Drucke: Deutsch: Wolff I1, 267. 


In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lantgravius 
et Saxonie comes palatinus omnibus in perpetuum. Ne ea, que rite 
aguntur, tollat oblivio, placuit illa scripti testimonio perhennari. Re- 
cognoscimus igitur et tam presentis evi hominibus quam etiam futuris 
eupimus esse notum, quod in hiis bonis, videlicet in Libenstete in 
viginti* sex mansis, in Rudingesdorf XI1 mansis et dimidio, in Tharn- 
stete in XVI mansis, in Sulze VI mansis et dimidio, in Hassenhusen X 
mansis, que ab ecclesia Quedlingenburg rite et rationabiliter habentur 
et a domino abbate et conventu de Porta possidentur, nos niehil iuris 
habemus penitus nec nostris heredibus et posteris quibuseumque iuris 
relinquimus in eisdem ex iure simpliciter aut ex facto. Nam nostrum 
ius aut nostrorum heredum aut successorum in bonis ante dietis affir- 
mamus, profitemur et asserimus cassum, irritum et inane. Ut igitur 
hoc in lucem prodeat universis, presentem litteram pro demonstratione 





Nr. 847—848. 1300. 358 


scribi fecimus et nostri sigilli robore communiri. Huius rei testes 
sunt Mathias et Wilhelmus nostre curie notarii, Guntherus de Liznik®,. 
Theodericus Waltman, Theodericus de Melre, Bertogus de Varila milites 
nostri et alii quam plures fide digni. Datum et actum in Wartberg 
anno domini M? CUCUC9, X? kalendas Augusti, indictione tercia decima. 


2 vigenti — " Lynic 


1300. Juli 24. Quedlinburg. 2348. 


Bertradis Äbtissin, Sophie Pröpstin, Irmgard Dechantin und der 
Konvent des Nonnenklosters su Quedlinburg theilen den Senioren und 
Einwohnern der Dörfer Liebstedt, Rödiysdorf, Darnstedt, Sulza, Hassen- 
hausen und  Hehehausen mit, dass sie ihre dortigen Besitzungen an 
das Kloster Pforte verkauft haben, und verweisen sie mit ihren Ver- 
pflichtungen an letzteres. Vgl. Nr. 345—347. 


Hdschr.: D 53 (tit. Quedlingenburg) und nochmals 104° (tit. Quitlingin- 
borg). T' 114. 


Druck: Deutsch: Wolff 1I, 265. 


Bertradis dei gratia abbatissa, Sophia preposita, Ermegardis decana 
totusque conventus Quedlinburgensis ecclesie in Leuenstede, Rudinges- 
torp, Darnstede, Sulza, Hassenhusen, Rvgehusen villarum senioribus 
et civibus universis salutem et semper in domino prosperari. Vestre 
universitati presentibus innotescat, quod nos bona nostra tam in campis 
quam in villis iam superius memoratis sita cum omni iure, quod 
in eisdem bonis nobis hucusque competebat, honorabilibus viris, 
domino . . abbati scilicet de Porta et suo conventui, vendidimus pro 
beneplacita, ab eis nobis tradita pecunia et accepta. Unde nos domi- 
num abbatem et suum conventum prefatos* in possessionem dictorum 
bonorum per nostrum nuncium . . exhibitorem quidem presentium 
mittentes, ad eosdem, abbatem scilicet et conventum de Porta, vos 
presentibus demonstramus, ut eisdem eo iure teneamini, quo nobis et 
ecelesie nostre obligati fuistis hactenus et astricti. Datum in Qued- 
lingenburg anno domini M" CCC*, in vigilia sancti Iacobi apostoli. 

* prefatum mit übergeschriebenem os D 53 


Exkurs. 


Ueber die Echtheit der Urkunde Konrads 1IL vom 16. Mai 1147 
(Nr. 9. Stumpf Nr. 3549) und den Grafen Lambertus de Monte. 


Die Urkunde erklären Stumpf, Acta imper. 138 und Kaiserurkunden 
Nr. 3549 und Bernhardi, Konrad IIL 596, A. 13 für unecht (gefälscht), 
wie mir scheint, mit Unrecht. Was zunächst die handschriftliche Ueber- 
lieferung anbetrifft, so ist zwar das Original verloren, doch hat es 
Neuhöfer im Jahre 1536 (vgl. Einleitung) noch vorgelegen, denn der- 
selbe bezeugt ausdrücklich unter der Abschrift T 234: , Concordatt 
cum suo originali, in cuius fidem ego Iohannes Neuhoeffer notarius 
me manu mea ss" Dass auch das Siegel noch erhalten gewesen ist, 
darf man wenigstens vermuthen, da Neuhófer sonst das Fehlen wahr- 
scheinlich bemerkt haben würde, wie er es in ein paar andern Fällen 
thut. Ferner ist zu erwühnen, dass gegen keine einzige der übrigen 
Pförtner Urkunden auch nur der geringste Verdacht einer Fälschung 
vorliegt, und dass wenigstens der Inhalt der in Frage stehenden Urkunde 
zu einem solchen schlechterdings keinen Grund bietet. Freilich wird 
nirgends wieder der Erwerbung von Lo gedacht, doch war dazu auch 
keine Gelegenheit oder Veranlassung vorhanden, da Pforte das ganze 
Dorf mit einem Male gewonnen hatte, um es dann eingehen zu lassen 
und das Areal seinem Wirthschaftshofe Hechendorf zuzuschlagen. Da- 
gegen führt Bernhardi eine Anzahl formeller Gründe gegen die Echt- 
heit auf, und zwar bemängelt er zuerst, dass die Signumzeile fehle 
und die Rekognition (Arnold) den Schluss bilde. Ersteres trifft aller- 
dings für D, nach welchem Stumpf die Urkunde gedruckt hat, zu, doch 
lässt dasselbe stets das Monogramm weg, und dieses findet sich, augen- 
scheinlich der Vorlage getreu nachgemalt, in T in derselben bekannten 
Gestalt wie T 1° und 295®, nur dass der Querbalken in A durch zwei 
Linien angedeutet und der Zwischenraum — ausser durch ein paar 
Verbindungsstriche — nicht ausgefüllt ist. Vgl. Ficker, Beiträge II, 73. 
Gefehlt aber hat, wie aus T mit Sicherheit zu schliessen ist, die Signum- 
formel (Signum domini Cunradi Romanorum regis invictissimi), was 
jedoch nicht weiter befremden kann. Vgl. Ficker II, 147, wo dies 
wenigstens für Urkunden Lothars erwühnt wird. Weiter hat man die 
gleiche Folge von Datum, Signum und (zuletzt) Rekognition beispiels- 
weise bei Stumpf Nr. 3378 (Konrad III. für St. Blasien), 3684 (Fried- 
rich I. für Sittichenbach) und 4320 (ders. für Pforte) Dass der Titel: 
Cunradus ordinante divinitatis clementia Rom. rex statt des gewöhn- 
lichen divina favente clementia oder auch dei gratia ebenso wie die 
Anrede: omnibus — pax auffallend ist, wird sich nicht bestreiten lassen. 





Exkurs. 885 


Ob sonst in Konrads Urkunden ein ähnlicher Titel vorkommt, habe 
ich bei der Unzulünglichkeit der mir zu Gebote stehenden Hilfsmittel 
nicht feststellen können; am ersten dürfte zur Vergleichung heran- 
zuziehen sein divina ordinante providentia, bezw. clementia in den 
älteren, aus der italienischen Kanzlei hervorgegangenen Urkunden 
Konrads II. und Heinrichs III. (Stumpf Nr. 1913 und 2270. Böhmer, 
Acta imper. Nr. 44und 50). Im vorliegenden Falle glaube ich den un- 
gewöhnlichen Gebrauch durch die Annahme erklären zu dürfen, dass 
der Text mit Einschluss des Titels von dem Empfänger herrührt; für 
das Kriterium einer Fälschung wenigstens vermag ich ihn unter 
keinen Umständen zu halten. Wäre eine solche beabsichtigt gewesen, 
so würde man wohl kaum von der im Kloster sicherlich nicht 
unbekannten üblichen Formel abgewichen sein. Höchstens könnten, 
wenn andere Verdachtsgründe vorhanden wären, dieselben durch das 
angegebene Moment verstärkt werden. 

Besonders, meint Bernhardi, werde die Fälschung durch die Zeugen- 
liste erwiesen, in der an zweiter Stelle Heinricus filius regis und an 
vierter Heinricus comes palatinus de Reno genannt werden; ersterer 
müsse rex heissen, dieser sei nur während der Jahre 1140 und 1141 
Pfalzgraf gewesen. Dabei ist angenommen, dass wir es mit Be- 
urkundungszeugen zu thun haben. Aber wenn auch diffinitio von der 
Ausfertigung der Urkunde verstanden werden kann (vgl. Ficker I, 248 
und Bresslau, Handb. d. Urkundenlehre I, 812), so liegt es doch näher 
das Wort auf die Handlung selbst zu beziehen, und wenn man letztere 
nur auf die Zeit vor Heinrichs Kónigswahl zurückverlegt, so befindet 
sich der Ausdruck filius regis in bester Ordnung. Die Handlung 
würde dann in die Zeit vom Dezember 1146, wo nach GiesebrechtI V,314, A. 
Eberhard von Bamberg die bischófliche Weihe erhielt, bis in die 
zweite Hälfte des März 1147, wo Heinrich zum König gewählt und 
gekrönt wurde, fallen; am ersten würde ich sie mir als Heinrichs Er- 
wählung kurz vorausgehend denken. Für Heinricus comes palatinus 
de Reno dagegen muss man ein Versehen annehmen, und dabei scheinen 
besonders zwei Möglichkeiten in Betracht zu kommen, nänlich dass 
entweder Heinricus für Hermannus verschrieben oder etwas ausge- 
fallen ist, etwa (Heinricus) dux Saxonie, Hermannus (comes palatinus de 
Reno. Das eine wie das andere Versehen erscheint um so eher 
denkbar, wenn man berücksichtigt, dass bei der Handlung zunächst nur 
ein Konzept — möglicher Weise mit Abkürzungen von Namen — 
und erst nach lüngerer Zeit die Reinschrift angefertigt worden ist. 

Àm meisten Bedenken gegen die Echtheit der Urkunde hat offen- 
bar der Ausstellungsort erregt. Als solcher ist in D Nuenburch, da- 
gegeu in T Nurenberch genannt Man wird sich über diese Differenz 
bei der Namensühnlichkeit der beiden Orte nicht gerade wundern können ; 
ist doch z.B. aus Nvwenburg in Nr. 78 sogar im Original von Nr. 109 
Nüerinbg gemacht worden. Da nun keine der beiden Handschriften 
einen unbedingten Vorzug vor der andern verdient und, weil Konrad IIL 


336 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


das Himmelfahrtsfest am 29. Mai zu Ardacker unterhalb Linz gefeiert 
und also einige Tage vorher zu Regensburg seine Donaufahrt ange- 
treten hat, ein Aufenthalt des Königs in Naumburg am 16. Mai für 
ausgeschlossen gelten muss, so könnte man zunächst geneigt sein 
nach T Nürnberg als Ausstellungsort anzunehmen. Das würde wenig- 
stens in den gegebenen Zeitraum hineinpassen. Doch ist es nicht glaub- 
haft, dass der König, der bereits am 24. April in Nürnberg weilte, 
seinen dortigen Aufenthalt so lange ausgedehnt haben sollte, und ich 
gebe deshalb der Lesart Nuenburch den Vorzug, zumal ich dieselbe 
auch dureh eine an sich ziemlich werthlose Naumburger Papierhand- 
schrift bestätigt gefunden habe, verstehe darunter aber nicht Naum- 
burg à. S., sondern entweder Neuburg a. d. Donau oberhalb Ingolstadt — 
und das gilt mir als wahrscheinlicher — oder Neunburg a. d. Schwarzach 
i. d. Oberpfalz. Nebenbei.bemerkt, hat auch Friedrich I. unmittelbar 
vor dem Aufbruch zum Kreuzzuge an ersterem Orte eine Urkunde 
(Stumpf Nr. 4522) ausgestellt; drei Tage später war er in Regensburg. 
leh glaube, dass auf diese Weise die gewichtigsten Bedenken gegen 
die Echtheit der Urkunde gehoben sind. 


Man hat den , Lambertus comes de Monte“ nirgends recht unter- 
zubringen gewusst, obgleich meines Erachtens es sich mindestens in 
hohem Grade wahrscheinlich machen lässt, dass er mit dem in jener 
Zeit häufig vorkommenden Grafen Lambert von Tonna oder Gleichen 
identisch ist. Abgesehen nämlich davon, dass man kaum einen 
andern thüringischen Grafen Lambert hat, spricht für diese Annalıme 
besonders die Anwesenheit des Grafen Lambert von Gleichen im Ge- 
folge des Königs. Ist dieselbe wegen seiner Theilnahme an dem fast 
unmittelbar darauf angetretenen Kreuzzuge schon sehr wahrscheinlich, 
so wird sie, mag man nun Handlungs- oder Beurkundungszeugen an- 
nehmen, für eine etwas frühere Zeit ausdrücklich bestätigt durch Kon- 
rads Urkunde für Ichtershausen (Stumpf Nr. 3547), ausgestellt zu Nürn- 
berg am 24. April. Denn wenn dieselbe unter andern comes Ernestus 
et frater eius comes Lampertus unterschrieben haben, so kennzeichnet 
diese Verbindung die beiden Brüder deutlich genug als Grafen von 
Gleichen. Nun findet sich in der Pförtner Urkunde neben drei andern 
sächsisch -thüringischen Grossen, dem  Pfalzgrafen Friedrich von 
Summerschenburg und den Grafen Ludwig von Lohra und Friedrich 
von Beichlingen, welche auch für Ichtershausen Zeugen gewesen sind, 
zwar kein Lambertus comes de Glichen, wohl aber ein Lambertus 
comes de Monte: ist es da nicht sehr glaubhaft, dass dies nur ver- 
schiedene Bezeichnungen für eine und dieselbe Person sind? Ich 
glaube also dies annehmen zu dürfen und frage weiter, wo dieser Graf 
von Gleichen oder von Berg seinen Wohnsitz gehabt hat. Hierauf eine 
Antwort zu geben bietet zunächst die Urkunde einen Anbalt, wenn es 
daselbst heisst, Lambert habe für das Dorf Lo die Besitzungen in 





Exkurs. 337 


Helfethe u.s.w. eingetauscht als „habitationi sue viciniora". Helfethe, 
Zouleze und Nemelibesdorp lagen nach der Urkunde Lothars für 
Kloster Kaltenborn 1136, Aug. 7 (Stumpf Nr. 3323. Schmidt, UB. des 
Hochstifts Halberstadt I, 248, A.), hier Helpede, Zoulice und Name- 
likesdorp genannt, in diocesi Halb. et comitatu palatini comitis Fride- 
rii, richtig bestimmt von Gróssler (Ztschr. d. Harzvereins XI, 212) als 
Helfta bei Eisleben, Wüstung Zaglitz ó. Querfurt (w. Weidenbach) und 
Nemsdorf osó. Querfurt. Stonze, vermuthlich in gleicher Gegend, ist 
nieht nachzuweisen. So wird man, wie es seheint, auf nordóstliche 
Richtung von Lo und Hechendorf, d.h. etwa die Gegend von Querfurt 
und Schraplau hingewiesen, wo ich freilich von einem „Berg“ keine 
Spur gefunden habe. Ich glaube deshalb von einer zu starken Be- 
tonung der erwähnten Bestimmung so weit absehen zu dürfen, dass 
ich auch die Annahme eines Ortes für statthaft halte, der ihr wenig- 
stens theilweise entspricht, und ein solcher Ort ist Grillenberg n. Sanger- 
hausen, den nach brieflicher Mittheilung Herr Prof. Dr. Gróssler in 
Eisleben als Wohnsitz des Grafen Lambert von Berg ansieht; ist der- 
selbe auch von den neu erworbenen Besitzungen in Zaglitz und Nems- 
dorf ebenso weit entfernt wie das aufgegebene Dorf Lo, so liegt ihm 
doch Helfta erheblich nüher als dieses. Mit gütiger Ermüchtigung des 
genannten Herrn theile ich die Hauptmomente seiner Beweisführung 
in aller Kürze im Folgenden mit: 

Wenn in einer von Gróssler (Ztschr. d. Harzvereins VIII, 499) ver- 
öffentlichten Urkunde als Zeuge eines Grafen Lambert, der allerdings 
nicht näher bezeichnet, aber höchst wahrscheinlich der bekannte Graf 
von Gleichen ist, quidam ministerialis domini Lamberti, Heinricus de 
Riestide genannt wird, so ist daraus zu schliessen, dass Lambert in 
der Gegend von Riestedt, bezw. Sangerhausen begütert gewesen ist. 
Dass aber Mons in der Nähe von Riestedt gelegen hat, kann man 
daraus folgern, dass 1221 Conradus et Godefridus de Ritstede und God- 
fridus de Monte (UB. von Walkenried I, 93) und 1254 Almarus de Monte, 
Iohannes de Ristede sacerdotes (Schóttgen und Kreysig, Dipl.et script. LT, 708) 
als Zeugen neben einander erschoinen. Da ferner Lamberts von Gleichen 
Tochter Mathilde mit dem Burggrafen Burchard III. von Magdeburg 
aus Querfurter Stamm vermühlt gewesen ist, so darf man von vorn- 
herein vermuthen, dass manche Besitzungen der spüteren Magdeburger 
Burggrafen aus Mathildens Erbe herrühren. Nun nennt in der zuletzt 
angeführten Urkunde von 1954 ein Naehkomme dieses Burchard sich: 
Burehardus dei gracia dictus de Monte, burggravius in Magdeburgk, 
ein Titel, den er und schon seine Vorfahren jedenfalls mit der von 
dem Grafen Lambert auf sie gekommenen Herrschaft angenommen 
haben, aber nur dann zu führen scheinen, wenn besondere Umstände 
dazu einen Anlass bieten. Da verdient es denn Beachtung, dass eben 
diese Urkunde in Grellenbergk, d. h. auf der Grillenburg bei Sanger- 
hausen ausgestellt ist. Und dieser Aufenthalt des Burggrafen in Grellen- 
berg ist nicht zufällig, sondern da das wiederholte Vorkommen von 

Geschichtsg.d. Pr. S. Bd. XXXI. 22 


838 Urkudenbuch des Klosters Pforte. 


Grellenberger Burgmannen als Zeugen der Burggrafen von Magdeburg 
(v. Mülverstedt II, Nr. 526. 1167) ein dauerndes Verhältniss zwischen 
ihnen anzunehmen nóthigt, werden die Burggrafen als Besitzer der 
Burg, von der sie den Titel de Monte führen, anzusehen sein. Um 
endlich zu erklären, wie „der Berg“ im Laufe der Zeit zu dem Namen 
Grellenberg oder Grillenberg hat kommen kónnen, so ist die Burg an- 
scheinend erst vom Grafen Lambert im 12. Jahrhundert erbaut worden, 
wührend das am Fusse des Berges gelegene Dorf schon im 8. Jahr- 
hundert in dem Hersfelder Zehntverzeichniss (Ztschr. d. Harzvereins XI. 
290 ff.) in der Form Coriledorpf vorkommt. Von letzterem erst hat der Berg 
oder die Burg den Namen erhalten; das unbedeutende Dörfchen aber 
musste allmählich als blosses Anhängsel der stattlichen Burg erscheinen 
und es sich schliesslich gefallen lassen geradezu mit deren Namen 
(Gerlenberg, Grellenberg, Grillenberg) bezeichnet zu werden. 





$. 1,2. 6 v. o. 
„2,, 9 V.O. 


» 28, » 2 v.u. 


» 98, „20 v. o. 


„43, ,, 15 v. o. 


„ 67, „ 6 v. Oo, 
„10, „20 v. o. 


»1/9,, T7 v.O. 


» 16, ,, 15 v. 0. 
»1i,, 4v.u. 
»19,.,, 8v.0. 
» 84, ») 4 vu. 
„9, „ilv.o. 


Berichtigungen und Zusätze. 


Statt (Schultes I,) 289 ist 298 zu lesen. 


Statt Zcorluppe ist der heutige Name (Gr.- oder Kl.-) Schkorlop 
(osö. Lützen) einzusetzen, und dem entsprechend ist 


Dorf Schorgula ö. Schkölen? zu streichen. Unter Burcwart Zcolin 
ist nicht das Städtchen Schkólen =. Naumburg, sondern das Dorf 
Schköhlen ö. Lützen (nahe bei Schkorlop) zu verstehen, 


Das Komma hinter villa ist zu tilgen, so dass marscalcus Magde- 
burgensis episcopi zu Wernherus u.s. w. gehört. 

Es ist hinzuzufügen: Voigt, F. A, Die ältesten Herren von Droyssig 
(Sep -Abdr. aus der Vierteljahrsschrift für Wappen-, Siegel- und 
Familienkunde Jhg 1891. H. II) 102. 


Anemüller, UB. d. Kl. Paulinzelle ist umzustellen hinter Drucke: 


Mitzschke zu Paulus Jovius, Chronik der Grafen von Orlamünde 
(Leipzig 1886) 32, A. 7 ist geneigt Scuhz als Zeutsch bei Orla- 
münde und ebenda A.8 Redwitz als Ródelwitz in gleicher Gegend 
zu erklären 


Am Schlusse ist hinzuzufügen: Voigt, Die ältesten Herren von 
Droyssig 48. 


Desgl. Voigt u.s. w. 52. 
Desgl. Voigt u s. w. 52. 
Desgl. Voigt u.s. w. 53. 
Desgl. Voigt u.s. w. 56. 
Desgl. Voigt u.8. w. 68. 


8.112, 2.21 v.u. Statt Helwicus, dass als Lesart von D unter den Text zu ver- 


»116,, 7 v.o 
„125, , 14 v.u 


weisen ist, muss Elwinus (Lesart von T) eiugesetzt werden. 
. Statt Thusdorf ist Thüssdorf zu lesen. 
Desgl. 


„139, ,, 1 v. o. Am Schluss ist hinzuzufügen: Braun 13. 
»144,,, 11 v o. Die Worte „und dieser Ort dem Wohnsitze Ottos von Lichtenhain 


nüher lag ala Wenzendorf* sind zu streichen. Der Sparren im 
Wappen Ottos von Lichtenhain (vgl. Nr. 108) beweist, dass er 
nicht der bei Jena ansässiren Familie angehört, sondern einer 
andern, welche in Teuchern und auf der bei Teuchern gelegenen, 
nach Voigt (Die ältesten Herren von Droyssig 18, À. 1) Lichten- 
hain genannten Burg zu Hause ist. Rein, Thur. sacr. Il, 82, A. 13 
verlegt den Stammsitz der Familie in die Gegend von Dresden. . 


„148, „15v.o. Statt Dennstedt ist Denstedt zu lesen. 


, 199, ,, 11 v. o 


. Statt In Arnstadt ist Bei Arnstadt zu lesen. 


„186, . 5v. o. Vor v. Reitzenstein ist einzuschieben: Paulus Jovius, Chronik der 


„187, „12v.u 
3 194, » 6 v.u 
3? 195, » 18 V. oO 


Grafen von Orlamünde 40 
. Desgl 
. Desgl. 


. Mitzschke bemerkt zu Paulus Jovius 40, A. 2: Vielleicht lag es 


(Trogebach, was in Nr. 163 Jovius als Ort auffasst) am Dreba- 
bache, der unter Ziegenrück in die Saale füllt. Ein Trogenbach 
mündet bei Ludwigstadt in die Loquitz. 


340 Berichtigungen und Zusätze. 


S. 196, Z. 3v.o.und A.1: Nach Mittheilung des Hr. Dr. Mitzachke lebt der Name 
von Groutsene noch jetzt in der zu Dorndorf gehörigen Flur 
Wüsten-Grötschen fort und wird in dieser Form in den amtlichen 
Flurkarten geführt. Vgl. auch Staatshandbuch von S.-Weimar 
für 1843, S. 144. 

„197, ,, 19 v.u. und 8,198, Z. 6v. o. Wüstung Weiden. Vgl. Lehfeldt, Bau- 
und Kunstdenkmäler Thüringens. H. XIV, 467. 

„235, , 2v.o. Nach Vgl. ist einzuschieben: Braun 16. 

» 291. Am Schlusse von Nr 253 ist durch Versehen folgende Anmerkung 
ausgefallen, auf welche S.256, Z.9 v. u. verwiesen wird: 

Auch hier lautet, entsprechend Nr. 169, die Aufschrift auf der 
Rückseite des Originals, bezw. die Ueberschrift in D und T: Super 
duobus mansis in Thuswitz, qui fuerunt fratrum, qui cognomi- 
nantur Scharok. 

„259, ,,4 und 12 v. o. Emsen Wüstung 6. Buttstedt. 


Fast sámmtliche auf Henschleben und Vehra bezügliche Urkunden finden 
sich erwähnt bei v. Hagke, Urkuudliche Nachrichten über die Städte, Dörfer und 
Güter des Kreises Weissensee (Weissensee 1867) 367f. 370—313. 687f. 694— 99. 
(Mitth. d. Hr. Dr. Mitzschke.) 








Geschichtsquellen 


der 


PROVINZ SACHSEN 


und 


angrenzender Gebiete. 


Herausgegeben 


von der 


Historischen Commission für die Provinz Sachsen 
und das Herzogthum Anhalt. 


DREIUNDDREISSIGSTER BAND. 
Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Erster Theil. 
Zweiter Halbband. 1301 — 1350. 


Von 
Paul Boehme. 


HALLE, 
Druck und Verlag von Otto Hendel. 
1904, 








Urkundenbuch 


des 


Klosters Pforte. 


Erster Theil. 


Zweiter Halbband. (1301 bis 1860.) 


Herausgegeben 


von der 


Historischen Commission für die Provinz Sachsen 
und das Herzogthum Anhalt. 


Bearbeitet 
von 


PAUL BOEHME. 


HALLE, 
Druck und Verlag von Otto Hendel. 
1904. 








Vorwort. 


Wider Hoffen und Wünschen haben verschiedene missliche Um- 
stände die weitere Bearbeitung und Drucklegung des Pfórtner Urkunden- 
buches bisher verzógert, und auch jetzt erscheint statt eines ab- 
schliessenden zweiten Halbbandes nur des ersten Theiles andere Hälfte, 
da ein über Erwarten umfangreiches urkundliches Material sich zu- 
sammengefunden und die Trennung in zwei Theile erforderlich gemacht 
hat Es enthält also der vorliegende Halbband die Urkunden von 1301 
bis 1350, ein paar Lehn- 'und Zinsregister aus derselben Zeit, die im 
Vorworte zum ersten Halbbande S. XVIII f. verheissenen Nachträge und 
Ergünzungen sowie das Namen- und Sachregister zum ersten Theile, 
wührend die Siegelabbildungen für den zweiten vorbehalten sind. Auch 
letzterer soll in zwei Halbbänden herausgegeben werden, von denen 
der erste bis zum Ende des 15. Jahrhunderts reichen wird und bis auf 
geringe Reste bereits fertiggestellt ist, so dass sein Erscheinen im 
nächsten Jahre mit Bestimmtheit in Aussicht genommen werden kann. 

Ueber die handschrifthche Ueberlieferung habe ich dem, was im 
Vorworte zum ersten Halbbande S. VIII ff. gesagt ist, nichts hinzu- 
zufügen, da auch die Urkunden aus der ersten Hülfte des 14. Jahrhunderts 
in weit überwiegender Anzahl den dort besprochenen Kopialbüchern 
entnommen sind. Dagegen bin ich verpflichtet, durch einige orientierende 
Bemerkungen die Benutzung des Registers zu erleichtern. Bei seiner 
Anfertigung habe ich, selbst ohne die wünschenswerthe Erfahrung in 
dieser Beziehung, auf Empfehlung von massgebender Seite im wesent- 
lichen das Merseburger Urkundenbuch mir zum Muster genommen, in 
welchem, um nur eine wesentliche Eigenthümlichkeit hervorzuheben, 
bei der Registrierung der Personen das Schwergewicht auf die Ruf- 
namen gelegt ist und unter letzteren ihre Trüger gruppenweise nach 
Ständen zusammengestellt sind. Obwohl nicht ohne Bedenken über 


VI Vorwort. 


die Zweckmässigkeit dieser Anordnung, unter der andere, vielleicht 
wichtigere Gesichtspunkte leiden, habe ich mich ihr angeschlossen, so 
weit sie durchzuführen war. Man findet also von einander geschieden 
Geistliche und Weltliche, unter ersteren wieder Päpste, Kardinile, 
Erzbischófe, Bischófe, Stiftsgeistliche mit Einschluss der Chorherren 
(nach Aemtern und Würden, innerhalb derselben alphabetisch nach 
Namen von Geschlechtern und Orten aufgezühlt), Vikare, Kapellane, 
Notare, Weltgeistliche, Mitglieder von geistlichen Ritterorden, weiter 
Klosterpersonen mit Einschluss der Laienbrüder, darunter namentlich 
auch der Wirthschaftsbeamten auf den Klostergütern. Ebenso sind 
die Weltlichen geordnet nach Königen, Herzógen, Land-, Mark- und 
Pfalzgrafen, denen die übrigen Grafen einschliesslich Burggrafen folgen. 
Dagegen war eine Scheidung der Ministerialen, von denen auch die 
Nobiles nicht getrennt werden konnten, Bürger und Bauern in. vielen 
Fällen schlechterdings unmöglich, so dass auf diese überhaupt verzichtet 
werden musste und alle Angehörigen dieser Stände eine einzige 
Gruppe bilden. 

Wenn ich bemerke, dass auf die topographischen enden 
viel Mühe verwandt worden ist, so geschieht dies hauptsächlich, 
anzuerkennen, dass ich in dieser Beziehung nicht wenig den Register. 
bänden der Zeitschrift des Harzvereins verdanke, und den Wunsch 
daran zu knüpfen, dass auch die anderen Geschichtsvereine noch mehr 
als bisher ihre Veröffentlichungen in gleicher Weise nutzbar machen. 

Dass sich das Sachregister und Glossar im allgemeinen auf die- 
jenigen Dinge und Worte beschränkt, welche nur seltener vorkommen, 
wird hoffentlich nicht gemissbilligt werden. Meinerseits habe ich mir 
keinen Gewinn davon versprechen zu können geglaubt, durchaus ge- 
läufige Ausdrücke und Begriffe unter Angabe der meist sehr zahl- 
reichen Stellen anzuführen, dürfte aber hierin immer noch eher zu 
viel als zu wenig des Guten gethan haben. 


Weimar, im Juni 1904. 
P. Boehme. 





$5.85 2.16 v.o. 


„44 ,, 14 v.o. 
», 04, 5v.u. 


» 90 ,, 14 v.u. 
„101 ,, 19 v. u. 
„221 ,, 11 v.u. 
»221 , 1 v.u. 


„286 ,, 10 v. u. 
„293 , 2 v.u. 
»919 ,, 18 v. o. 
„329 ,, 10 v. u. 
„399 ,, 19 v.o. 


»41ll ,, 11 vu 
„937 ,, 18 v. u. 


Berichtigungen und Zusätze. 


Anm. 4 ist zu streichen. Stenbach mit der grangia (S. 33 Z. 14 
v.u.) ist das Dorf Steinbach s. Bibra, davon zu unterscheiden 
Stenbach mit den possessiones monasterii Portensis (S. 33 Z. 11 
v. u.), das Dorf Steinbach nó. Borna, wo auch die (8. 77. 79. 
85) mit Steinbach zusammen genannten Ortschaften Stockheim 
und Dumernich gelegen haben. 

Statt Turz ist zu Tesen Truiz. Dobenecker II, Nr. 598. 


Statt Hessenhein und Slatheim ist zu lesen Hessenhem und 
Slathem. 

Statt 1209 ist 1208 zu lesen. 

Die Zahl 3 ist zu tilgen. 

Pforte ist zu streichen. 


Am Anfange der Urkunde sind durch Versehen die Worte aus- 
gefallen : Universis Christi fidelibus, ad quos hec littera pervenerit. 


Statt quos ist zu lesen quod. 

Statt VI ist zu lesen V. 

Statt Spiserus ist zu lesen spiserus, das Komma davor zu tilgen. 
In notariii ist ein i zu tilgen. 

Statt camerarius iet zu lesen Camerarius. Vgl. S. 396 Z. 15f. 
v.o.: Henemannus dictus Kamerarius. 

Statt magister ist zu lesen Magister. 

Statt de Dacia ist zu lesen in Dacia. 


„558 Nr. LXXXIX, Anm. Es ist in der That dieselbe Urkunde, die Mencke unter 


» 999 Z. 11 v. o. 
„264 ,, 15 v. u. 
» 999 Sp. 1 Z. 5. 


Am Schluss 


dem Jahre 1216 giebt und Dobenecker (irrthümlich) in das 
Jahr 1256 verweist, 
Statt Abten ist zu lesen Aebten. 
Statt Poitou ist zu lesen Poitiers. 
Die Worte bezw. deserta sind zu streichen. 


von Anhang II (S.568) ist aus dem Lehnbuche Friedrichs d, 


"trengen 1849/50 (herausgeg. von W. Lippert u. H. Beschorner) hinzuzufügen: 
item (domini de Tannenrode) 40 mansos permutarunt cum domino .. abbate 
in Porta et abbas restituit ipsis totidem mansos, quos Ebirhardus (de Stus- 
furte) vendidit claustro, et istos eisdem de Tanrode reeignavit a domino 
feodi titulo possidendos, (S. 10 Nr. 32.) 

Nach der Liste der von den Städten, Klöstern u.s. w. zu stellenden Heer- 
wagen 1347 hat Pforte 3 Wagen (S. 272 Nr.46), Ver, d. i. der Klosterhof 
Vehra 1 Wagen (S. 278 Nr. 65) zu stellen, und 

nach der Bete der Klóster u.s. w. hat der Abt von Pforte 42 M. (S, 276 
Nr. 13) zu zahlen. 


—À— — — À— M —— —  À—— 





Urkundenbuch 


des 


Klosters Pforte. 


—. Zweiter Halbband. 


(1801 bis 1850.) 


CYeschichtsq. d. Pr. 8, Bd. XXXIII. 28 








” .* 
1 ec 7 e 


aan t adt 


armen, 


Ye Tola 5 . . E . . er. PES . e . Br 
To RR is tà en ie ug ge el Mp ee le 
» " . - . e 0.44. ca. . MN ^. a h - L . MED 


^. 





1901. Januar 17. Ringleben. 949. 


Johannes Ritter von Herbsleben und sein Bruder Heinemann eignen 
dem Kloster Pforte 24 Aecker zu, die dasselbe durch seinen Schäfer 
in Vehra von Dietrich Hinifras in Hassleben für 32 Pfund Erfurter 
Pfennige gekauft hat. 


Hdschr.: T 151. D72 (tit. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 273. 


Tempora pretereunt more fluentis aque et ob hoc necesse est, quod 
largitur ecclesiis per manus dominorum sive prelatorum, sic firmetur 
litteris vel testibus, ut posteritas observet* inconvulsum. Nos igitur 
lohannes miles et dominus dictus de Heruersleuben^ nec non Heyne- 
mannus fratres tenore presencium recognoscimus litterarum, quod frater, 
Guntherus, opilio in Vher, emit viginti quatuor agros contiguos agris 
eiusdem curie iam dicte pro triginta et duobus talentis Erfordensium 
denariorum ab Theoderico dicto Rintfras* residenti in Hasthensleyben ® 
sibi integraliter ac plenarie persolutis. Quorum agrorum proprietatem 
ad nos pertinentem ob reverenciam beate et intemerate virginis Marie 
et memoriam nostre salutis nec non omnium progenitorum nostrorum 
pia relaxacione criminum monasterio Portensi Nuenburgensis diocesis 
libere et absolute contradidimus perpetuo possidendam. In cuius rei 
certitudinem firmiorem, ne in posterum dubium seu cavillosa altercacio 
suboriri possit, presens scriptum sigillorum nostrorum munimine fecimus 
roborari. Testes huius rei sunt Hugo miles de Heruersleyben* patruelis 
noster, Sifridus miles de Hastenleyben, Albertus dictus de Owene® 
miles, Theodericus dictus Parvus, Ditmarus Vultur de Slathey m, Albertus 
iunior de Emundeleuben et alii quam plures fide digni. Datum in 
Rinkeleuben anno domini milesimo CCC? primo, XVI kalendas Februarii. 


^ seruat D —" heruesleibin D  * Rintfroß D  ? hantisleibin D  " Ouene 
ohne de D 
1301. Januar 17. 390. 


Bruno Propst, Kunemund Dechant und das gesammte Domkapitel 
zıe Naumburg eignen unter Zustimmung des Bischofs Bruno 9?', Hufen 
i» Zaekwar dem Kloster Pforte zu und erlassen ihm 4, Mark jühr- 
liche Zinsen ebendaselbst, wogegen Abt Dietrich im Namen des Klosters 
sich verpflichtet, ihnen 3 Mark jährliche Einkünfte im Burgwart 
[Schönburg]! zu verschaffen. Vgl. Nr. 851. 409. 410. 


Hdschr.: D 54" (tit. Zebekur). T71. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 276. Dus Regest bei Lepsius, Kl. Schr. IT, 94 
ist nicht fehlerfrei und wirft diese und die folgende Urkunde zusammen. 
23* 


 C-—- 


$44 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Nos Bruno dei gratia prepositus, Kunemundus decanus totumque 
Nuenburgensis ecclesie capitulum notum facimus omnibus tam presentis 
quam futuri evi hominibus, quibus exhibitum fuerit* presens scriptum, 
quod proprietatem nostre ecclesie in Zebekvr, IX videlicet mansos et 
dimidium et quartale unius mansi, quod specialiter ad seniorem supra 
dicte® ville pertinet, ex quibus omnibus VI talenta et dimidium Ekke- 
hardesbergensis monete in annuis redditibus percepimus, permutationis 
tytulo damus et in proprietatem Portensis ecclesie transferimus iure 
proprietatis perpetuo possidenda. Insuper dimidiam marcam, quam 
annis singulis in prenotata villa de bonis ecclesie Portensis tulimus, 
liberam relinquimus et absolutam. Pro quibus omnibus dominus Theo- 
dericus abbas Portensis nomine sue ecclesie tres marcas certorum 
reddituum in confinio, quod vulgari vocabulo burkwarte dicitur, con- 
parabit ac nostris perpetuo servituras utilitatibus designabit. Ut autem 
huius permutationis conventio robur debite firmitatis obtineat, presentem 
litteram sigillo nostri capituli fecimus communiri. Nos quoque Bruno 
dei gratia predicte ecclesie Nuenburgensis episcopus ad exprimendum 
huic concambio nostrum consensum favorabiliter accessisse, presenti 
pagine: nostrum sigillum duximus appendendum*. Acta sunt hec anno 
domini M°CCC° primo, XVI? kalendas Februarii. 

® fuerit fehlt D —— " suprascripte von Neuhöfer in supradicte hineinkorrigiert 
und ausserdem übergeschrieben T — * korrigiert aus apponendum T 


! Vgl. Nr. 351. 


we 


1301. Januar 19. 291. 


Dietrich Abt und der gesammte Konvent von Pforte verpflichten sich, 
für die vom Domkapitel zu Naumburg ihnen zugeeigneten Besiteungen 
in Zaekwar demselben 3 Mark jährliche Einkünfte im Burgwart 
Schönburg zu verschaffen und, so lange dies nicht geschehen, selbst 
jährlich 3 Mark zu zahlen. Vgl. Nr. 350. 409. 410. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Naumburg D. A. Nr. 168. 
Druck: Lepsius, Kl. Schr. II, 112 (Auszug). 


Nos frater Theodericus abbas totusque conventus ecclesie Portensis 
ordinis Cisterciensis, Nuenburgensis dyocesis, recognoscimus et tenore 
presencium publice protestamur, quod nos et ecclesiam nostram obli- 
gamus et obligavimus litteras per presentes ad conparandum tres marcas 
argenti certorum reddituum capitulo et canonicis Nuenburgensis ecclesie 
in confinio castri Sconinberg, quod vulgariter burkwarte nuncupatur, 
iure proprietario perpetuo possidendas in reconpensationem bonorum 
in villa Zebecur, que ad nostram ecclesiam iure proprietatis et per- 
mutationis titulo pro dictis trium marcarum redditibus transtulerunt. 
Quod si in conparando quocumque casu neglientes seu remissi fuerimus | 
ante festum beati Michahelis nunc proxime venturum, extunc abbas 
noster, qui pro tempore fuerit, dictis canonicis persolvet tres marcas 





Nr. 851—852. 1801. 845 


argenti in festo beati Michahelis annis singulis, quousque trium mar- 
carum redditus a nobis conparentur et in proprietatem Nuenburgensis 
capituli permutationis titulo transferantur. In cuius rei testimonium 
sigillum nostrum apposuimus huic carte. Datum anno domini M* CCC? 
primo, XIII kalendas Februarii. 


[1801 —1308.'] 902. 
Bruno Bischof von Naumburg eignet dem Kloster Pforte das Vogtei- 
recht über 9!/, Hufen in Zaekwar zu, welches das Kloster für 25 Mark 
von Heinrich Marschall von Trebra erworben und dieser dem Land- 
grafen Albrecht, der Landgraf aber dem Bischof aufgelassen hat. 


Häschr.: D 54^ (tit. Zebekur). 7 67. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 276. 


In nomine domini. Amen. Bruno dei gratia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Ut in nostris 
temporibus gesta certa quadam noticia propagentur in posteros nec 
processu temporis a nostra memoria per ortam oblivionis caliginem 
evanescant, litterarum solent indiciis eternari. Ea propter ad noticiam 
tam presentium quam futurorum volumus pervenire, quod venerabiles 
viri, dominus abbas et conventus fratrum de Porta, sentientes sein bonis 
suis in Zebekur sitis a domino Heinrico marschalco de Trebere pre- 
gravari ratione iuris advocatie, quod idem H. super bonis ecclesie 
nostre, IX videlicet mansis et dimidio in eadem villa sitis habuit, ut 
vexationes redimerent, ius advocatie ab eo pro XXV marcis rite et 
rationabiliter conpararunt. Ius autem, quod in predicta villa Zebekur 
prefatus H. habuisse dinoscitur, fuit, quod de singulis mansis annuatim 
fertonem absolute tulit. Preterea servicia a rusticis habuit et exactiones 
fecit pro libitu in eosdem, a quibus se rustici eximere volentes singuli 
de singulis mansis pro exactionibus et serviciis de mera voluntate fer- 
tonem et dimidium solvebant, ita ut in toto dimidia marca et ferto 
dimidius sibi de manso quolibet solveretur. Verum quia ipsum ius 
ab illustri principe Alberto lantgravio Thuringie in feudo habuit*, qui 
lantgravius simili iure ab ecclesia nostra tenuit, ipse H. de Trebere in 
manus lantgravii et lantgravius item ad manus nostras libere resignavit. 
Nos vero de fratrum Portensium meritis plurimum presumentes ac 
deum nobis? per ipsorum suffragia propicium efficere volentes cum 
multa devotione ius huius advocatie in Zebkur cum suis usibus supra 
dictis accedente honorabilium virorum, B[runonis] prepositi et C[une- 
mundi] decani nec non tocius capituli Nuenburgensis ecclesie, consensu 
domino abbati et conventui de Porta liberaliter contulimus iusto pro- 
prietatis titulo perpetuo possidendum. Et ne ab aliquo hominum hec 
nostra collatio possit in posterum aliquatenus infirmari, presenti pagine 
super eo confecte sigillum nostrum et sigillum capituli ecclesie nostre 
duximus apponendum. 


2 habuit fehlt D — " a nobis T 


346 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


! Die Besitzungen in Zaekwar sind offenbar die nach den beiden letzten Ur- 
kunden 4. J. 1301 erworbenen; jünger als 1303 kann die Urkunde nicht sein, da in 
diesem Jahre Hermann (von Starkenberg) als Dechant erscheint. | Vgl. Nr.377. 


— 


1301. April 12. Rudelsburg. 999. 


Eckart Ritter von Sulza verkauft die Vogtei über 7!, Hufen in 
Darnstedt den Kloster Pforte für 18 Mark. 


Háschr.: T 131. D 107 (til. Tarnstete). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 272. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 24. 
Kl. Schr. IL, 18. 

Ego Eckehardus miles de Sultza recognosco publice per presentes, 
quod advocaciam in Tarnstete super septem et dimidio mansis cum 
omni utilitate et iure, quibus eam* hactenus possedi, domino abbati et 
conventui de Porta pro decem et octo marcis vendidi, quam summam 
ab eis me profiteor recepisse. Ne autem monasterium Portense im- 
peticionem vel molestiam qualemcunque a quoquam hominum huius 
pretextu empcionis sustineat, ego cum liberis meis huic possessioni 
scriptis et dictis abrenunciavi et Portensi ecclesie incorporavi, domino 
abbati et suo conventui prescriptis warandiam plenam de his venditis 
faciens secundum terre consuetudinem hactenus approbatam. Ut autem 
prescripta omnia robur debite^ firmitatis obtineant, presentem litteram 
meo* sigillo fideliter communivi. Acta sunt hec in castro Ruthleybes- 
berg anno domini M? CCC* primo, pridie idus Aprilis. Huius rei testes 
sunt Heinricus de Rode, Herman|[n]us de Scuditz, Fridericus de Tuchern, 
Otto de Luchowe castellani in Ruthleybesberg et alii quam plures 
fide digni. 


^ea D — "debite felt D * me T 


1301. April 12. | 354. 


Eckart Ritter von Sulza lässt die dem Kloster Pforte verkaufte 
Vogtei über 71‘, Hufen in Darnstedt dem Landgrafen Albrecht auf. 
Vgl. Nr. 355. 

Hdschr.: T 120" mit der ron Neuhófer hinzugefügten Bemerkung: In 
litteris originalibus defuit sigillum, sed solum videbatur membranula, 


de qua sigillum apparebat prolapsum vel abreptum. D 107 (tst. 
Tarnstete). 


Vgl. Wolff II, 272. 


Ego Eckehardus miles de Sultza advocaciam in Tarnstete super 
septem mansis et dimidio ecelesie. Portensi venditam cum omnibus 
liberis meis domino Alberto Thuringie landgravio, a quo in feudo 
suscepi, presentibus resigno et me resignasse recognosco fideliter in his 
scriptis. In cuius rei signum hanc meo sigilo litteram roboravi. 
Datum .anno domini M? CCC? primo, pridie idus Aprilis. 








, 


Nr.858— 856. 1301. 947 


1301. April 13. Ä 355. 


Resignationsbrief des Ritters Eckart von Sulza an den Landgrafen 
Albrecht von Thüringen über denselben Gegenstand wie Nr. 354. 


Hdschr.: D 107° (tit. Tarnstete). 
Vgl. Wolff II, 272. 


Illustri principi et domino suo dilecto Al[berto] Thuringie lant- 
gravio Ec[kehardus] de Suleza, suus fidelis, suum obsequium semper 
promptum. Advocaciam in Tarnstet super VII mansis et dimidio, 
quam* ecclesie Portensi vendidi, ad manus vestras, a quo in feodo 
suscepi, ego cum omnibus liberis meis resigno per presentes. In cuius 
rei signum hanc sigillo meo litteram roboravi. Datum anno domini 
M CCCI, idus Aprilis. | 


* q 


1301. Juli 17. Wartburg. 356. 


Landgraf Albrecht eignet dem Kloster Pforte das Gehölz Gwcken- 
berg! zu, das Konrad Shile, Münzmeister in Eckarlsberga, ihm auf- 
gelassen hat. 


Hdschr.: D 30°. T 230°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 278, Vgl. Pertuch I, 58. Bertuch-Schamel I, 38. 


Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus recognoscimus et ad singulorum notitiam cupimus pervenire, 
quod ob honorem dei et beate virginis illud lignetum* dictum Gucken- 
berg, quod Conradus dictus Shile, magister monete in Ekkehartsberg 
et civis ibidem*, a nobis in feodo habuit et ad manus nostras voluntarie 
resignavit pro testamento, domino abbati et* conventui ecclesie seu 
claustro Portensi propriamus et proprietatis tytulo erogamus, nichil 
nobis iuris in hoc aut nostris successoribus reservantes. Super huius 
modi nostra propriatione gratuite inducta presens scriptum dedimus 
nostro sigillo roboratum. Acta sunt hec in Wartberg anno domini 
M°CCC°1°, secunda feria post Divisionem apostolorum. Testes sunt 
strennui viri Albertus de Brandenberg, Conradus de Amera noster 
prothonotarius, Eberhardus de Malsleyben, Willehelmus noster notarius 
et alii plures fide digni. 


a lignetum D " Conradus dictus Magister monete ciuis in Echardisberg 7 
* et fehlt D * Wartburck T 

! Die Urkunde ist in D dem Titel Gernstete nachgeiragen, zwei andere über 
dasselbe Gehölz (Kukinberg) v. J. 1428 stehen D75 u.76 unter dem gleichen Titel, 
wie auch in T alle drei mit andern Gernstedter Urkunden vereinigt sind; daraus 
darf man schliessen, dass der Guckenberg bei Gernstedt gelegen hat, 


848 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1801. Juli 25. Osterfeld. 331. 


Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen dem Kloster 
Pforte 1!, Hufen in Möllern und einen Hof in Pomnitz zu, die 
Heinrich, Sohn des Gerlach Kunich (Knuth?), und dessen Oheim 
Hugo ihnen aufgelassen haben. 


Hdschr.: T 93®. D 124 (tit, Mellir). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 277. Vgl. Braun 25. 


Nos Herman[n]us et Henricus dei gracia comites in Osterfelt omni- 
bus Christi fidelibus in perpetuum. Ut rei geste memoria iugiter 
habeatur, solent racionabiliter acta vivacitate litterarum cum astipula- 
cione testium eternari. Noverint igitur tam presentes quam universa 
in Christo posteritas successura, quod Heinricus Gerlaci filius dicti 
Kunich® et suus patruus" Hugo unum mansum et dimidium situm in 
pago ville Meller, item unam aream cum omnibus suis attinenciis, que 
solvit annis singulis solidum denariorum Nuenburgensium, sitam in 
villa Pomenitz in manus nostras libere resignaverunt, eo quod a nobis 
in feudo possederant, rogantes, ut eadem bona Portensi monasterio 
appropriare dignaremur. Nos vero deum proinde nobis fore propicium 
sperantes ob animarum nostrarum et progenitorum nostrorum reme- 
dium nec non ob specialem predicti conventus Portensis favorem con- 
tulimus et in proprium dedimus predictum mansum et dimidium, 
aream cum suis attinentibus* sepe dicto Portensi monasterio cum liber- 
tate et utilitate, quam ex sepe dictis boni$ nunc et semper consequi 
poterit, proprietatis titulo perpetuo possidenda, quam donacionem per 
nos tam rite factam sepius nominato claustro ab omnibus volumus 
inviolabiliter observari. In premissorum quoque memoriam et fidem 
cerciorem presentem paginam abinde conscriptam sigillorum nostrorum 
appensionibus roborari fecimus cum annotacione testium, quorum hec 
sunt nomina: Conradus de Anworff?, Sweco*, Wolfardus, Bertramus 
de Merscheburgkí et alii quam plures fide digni. Acta sunt hect anno 
domini M^CCCI?, VIII kalendas Augusti, die sancti Iacobi Datum 
Osterfelt^. 


* Knuth D "pr D ° predicta bona cum suis attinenciis D — " an- 
worfl oder amvoríl D  Vermuthlich ist nach Nr. 588 und 89 Amvorte zw lesen. 
* Sweto T Vgl.Soyko in Nr.388.  merseborg D  hec in T anscheinend 
durchgestrichen N die — Osterfelt fehlt D 


— 


1801. Juli 29. 358. 


Otto Ritter von Gössnile verkauft die Vogtei über 4 Hufen in 
Hassenhausen, welche er von der Aebtissin von Quedlinburg zu Lehen 
gehabt und von ihm selbst theils Bertold Pfaffe, theils die Willwe 





2 ——ÀÀ— en mil un "———— — — 





Nr. 857—359. 1301. 849 


Alberts von Punschrau wieder su Lehen haben, für 6 Mark dem 
Kloster Pforte. 


Häschr.: T 78. D 118° (tit. Hassinhusen). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 273. 


Ego Otto miles dictus de Gostenitz tenore presencium publice re- 
cognosco, quod advocaciam super quatu[o]r mansos in Hassenhusen, 
quam a domina abbatissa de* Quedelingeburg titulo feudali tenui 
quamque^ Bertoldus cognomine* dictus Phaffe super duos mansos, 
domina eciam ..?, relicta Alberti de Bontzscherawe*, super reliquos 
duos sub nomine dotalicii a me simili iure retinent, domino abbati et 
conventui de Porta pro sex marcis rite et racionabiliter vendidi, quam 
summam profiteor mef percepisse. In cuius rei evidenciam eis pre- 
sentem litteram contuli sigilli mei caractere roboratam. Datum anno 
domini M? CCC* primo, IIII kalendas Augusti. 


*in D  Pbquanque T — * cognomine fehlt D — * Die Punkte fehlen in T 
* buntecherow D ° me profiteor D 


1301. Oktober 31. | 399. 


Friedrich Graf von Rabenswald eignet dem Kloster Pforte 1 Hufe 
mit 2 Höfen in Dietrichsroda au, die Heinrich, Gerlachs Sohn, ihm 
aufgelassen hat. 


Häschr.: T 141^. D 125" (tit. Ditterichsrode). 
Drucke: Böhme, Todtheilung 73. Deutsch: Wolff II, 278. 


Nos Fridericus dei gracia comes de Rabinswalt recognoscimus in 
his scriptis, quod nos unum mansum cum duabus areis sibi attinen- 
tibus situm in pago ville Ditersrode*, tres fertones albi argenti et qua- 
tuor pullos singulis annis solventem, resignacione prius ad manus 
nostras facta ab Heinrico filio Gerlaci, de bona et libera voluntate 
domine Elisabet, uxoris nostre, ob animarum nostrarum remedium 
singulare, deum eciam pro eo nobis fore propicium sperantes, domino 
Theoderico abbati et fratribus in Porta contulimus proprietatis® titulo 
perpetuo possidendum. In huius rei memoriam presentem litteram 
desuper conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus duximus ro- 
borandam. "Testes sunt Heinricus de Munre, Heinricus de Sangirhusen, 
Wernherus de Schidengen, Heydenricus dictus Schober, Herbordus de 
Gehoffen et alii quam plurimi fide digni. Datum anno domini M CCC? 
primo, in vigilia Omnium sanctorum. 

* ditterichsrode D — proprietario D — * Sámmtliche Zeugen sind in D weg- 
gelassen, 


950 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1301. November 30. Naumburg. 360. 


Die Brüder Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen 
dem Kloster Pforte 4!/|, Hufen nebst 9 Höfen in Friedrichsrode! su, 
die Otto von Góssnilz demselben für 24 Mark verkauft und ihnen 
aufgelassen hat, ebenso eine andere Hufe daselbst nach Resignation 
Dietrichs und Gelfrads von Laucha. 


Hdschr.: T 142. D 126 (tit. Friderichsrode) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 274. Vgl. Braun 26. 


Nos Hermannus et Heinricus fratres dei gracia comites de Oster- 
felt omnibus Christi fidelibus imperpetuum. Quia gesta fidelium con- 
tingit sepius per incuriam hominum evanescere, nisi fulciantur testi- 
monio litterarum, ea propter universitati presencium videlicet et futu- 
rorum dignum duximus declarare, quod strenuus* miles Otto de 
Gostenitz de consensu coniugis sue Elisabet quatuor mansos et dimi- 
dium in Friderichesrode cum novem areis sibi adherentibus, ita quod 
quilibet dimidius mansus annexam sibi habeat aream et quilibet dimi- 
dius mansus octo modios siliginis Vriburgensis mensure et tres solidos 
Nuenburgen[sis] monete ac quatuor pullos annuatim solvat, cum 
omnibus suis pertinenciis ac utilitatibus domino abbati et ecclesie 
Portensi pro viginti quatuor marcis vendidit, quam summam se idem 
Otto percepisse fatetur et in rem suam utiliter convertisse. Verum 
quia prefatus Otto eosdem mansos cum suis usibus a nobis in feudo 
tenuit, uxor autem Ottonis prescripti ipsos mansos a nobis iure dota- 
licii sibi collatos® habuit, ipsa matrona ad nostram presenciam accersita 
et requisita est, utrum coacta seu invita huic empcioni aut spontanee* 
consentiret. Respondit se voluntarie consentire. Nos igitur prenotatos 
mansos post resignacionem ab utroque coniugum cum suis liberis ad 
manus nostras factam Portensi ecclesie pia devocione donavimus et! 
appropriavimus titulo proprietatis perpetuo possidendos. Item unum 
mansum, quem Theodericus et Gelfradus de Luchowe in eadem villa 
a nobis in feudo tenuerunt, solventem annuatim tres fertones et qua- 
tuor pullos, resignacione prius ad manus nostras facta supra dicte 
Portensi ecclesie in proprium dedimus? volentes, ut conventus Portensis 
prescripta bona omnia cum sibi annexis utilitatibus iure proprietatis 
perpetuo possideat pacifice et quiete. Huic nostre donacioni consensit 
venerabilis domina Elisabet comitissaf de Rabinswalt, quam eadem 
bona iure hereditario contingebant. Ut autem hec nostra donacio firma 
et inviolabilis perpetuo perseveret, hanc litteram desuper confectam 
sigillorum nostrorum appensionibus fecimus roborari. Acta suut hec 
in Nuenburg anno domini M?CCC? primo, pridie kalendas Decembris. 
Testes sunt dominus Christianus abbas sancti Georgii, Bruno prepositus 
maioris ecclesie in Nuenburgk®, Kunemundus decanus, Helnricus pre- 
positus in Cyce^, Hermannus comes frater noster, Hermannus de 
Starkenberg, Otto de Indagine, Ludewicus de Deinstethe!, Dithmarus 








Nr. 860—861. 1801. 851 


de Willerstethe*, Ditherus Butz!, Conradus pincerna de Salecke canonici 


Nuenburgenses et quam plures alii fide digni. E 
® strennuus D P collatas 7 fehlt D * gpantonee T 3 et ad T 
* dedimus in proprium D f comitissa elizabet D * nuenborgensis D 


! Cieza D — ! deynstete D k wullirstete D — ! Ditherus Butz fehlt D 


! Friedrichsrode, nach Naumann, Beiträge zur. Lokalgesch. d, Kreises Eckarts- 
berga II, 46, A.1 schon 1442 wüst, nordwestlich von Kósen. 


—— 


1801. Dezember 11. Wartburg. 961. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet 4!/, Hufen nebst zwei 
Weinbergen in Benigck,! die theils Rudolf Schenk,? theils Hermann 
von Scheidungen von ihm zu Lehen gehabt haben, nach deren Resigna- 
tion dem Kloster Pforte zu. 


Häschr.: T 176 unter dem Titel: Privilegia vber die Keller Zeynße. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 275. 


Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala- 
tinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam a mundanis 
nihil cercius observatur quam omnia constitui sub incerto, necesse est 
ea, que ceterorum? memorie sunt relinquenda, ne periculum irritacionis 
incurrant, scriptis et testibus eternari. Unde notum facimus tam pre- 
sentis evi hominibus quam futuris", quod nos quatuor mansos et dimi- 
dium cum duabus vineis adiacentibus et aliis suis pertinenciis sitos 
in pago ville Benizck*, de quibus duos Rudolffus pincerna cum? una 
vinea a nobis in feodo habuit, reliquos duos cum vinea altera Her- 
mannus de Schidingen similiter habuit in feodo, qui ad manus nostras 
resignaverunt, nos vero (sic) ad instanciam domini abbatis Portensis et 
conventus ibidem nobis dilectorum * damus et appropriamus pro remedio 
anime nostre et omnium progenitorum nostrorum ecclesie ante dicte 
et conventui ibidem perpetuo possidendos. Ut igitur hec nostra donacio 
in perpetuum maneat inconvulsa et a nullo penitus irritetur, ipsam 
presenti et sigilli nostri appensione fecimus communiri. Datum Wart- 
berck anno domini 1301, III idus Decembris. Testes huius rei Mathias 
et Wilhelmus nostri notarii, Theodericus Walthman, Guntherus de 
Liznik, Theodericus de Melre, Bertogus de Varila milites nostri? et alii 
quam plures fide digni. 

^ posterorum ausgestrichen, ceterorum übergeschrieben — " Anscheinend durch 
Korrektur von futuri ° In der Ueberschrift Benizigk 4 et (statt cum)  Móg- 
lich, dass nach et der Abschreiber dimidium cum ausgelassen hat. Wenigstens 
wird die vorher erwähnte halbe Hufe vermisst. Andrerseits würde freilich die 
Stellung auffällig sein. * dilectis 

! Ob Bemitz (Penitz, wüst bei Querfurt)? * Die Person des Schenken lässt 
sich bei dem mehrfachen gleichzeitigen Vorkommen des Namens Rudolf nicht fest- 
stellen. ? Die Zeugen sind dieselben wie in Nr.346, wodurch es wahrscheinlich 
wird, dass letztere erst später ausgefertigt ist. 


859 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


1302. März 4. Gosserstedt. 362. 


Die Brüder Heinrich, Gerhard und Dietrich Marschälle von Eckarts- 
berga verkaufen dem Kloster Pforte 1 Hufe mit 2 Höfen in Zaekwar 
für 6 Mark und !;, Hufe in Benndorf für 11 Pfund Erfurter 
Pfennige. 

Hdschr.: D 54" (tii. Zebekur). T70*. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 19. Deutsch: Wolff IL 2%. Vgl 
Lepsius, Kl. Schr. II, 163. 

Nos Heinricus, Gerhardus et Theodericus fratres marschalci de 
Ekkehardesberge notum facimus omnibus tam presentis evi hominibus 
quam futuri, quod de unanimi consensu et pari voluntate, accedente 
etiam consensu dilecte matris nostre Agnetis, vendidimus domino abbati 
et conventui de Porta unum mansum cum duabus curiis sibi annexis 
ac reliquis suis pertinentiis in villa Zebekur pro VI marcis, item dimi- 
dium mansum in villa Bennendorf cum suis pertinentiis pro XI talentis 
denariorum Erfordensis monete cum omni iure, utilitate et* dominio, 
sicut nos hactenus eos® possedimus, transfundentes^ unanimiter in 
Portensem ecclesiam omne ius, quod in ipsis habuimus, warandiam de 
venditis secundum terre consuetudinem facientes. Ad sufficientiam 
autem huius contractus ego Heinricus feci omnes liberos meos Heinricum, 
Theodericum, Iuttam et Sophiam hiis bonis abrenunciare et in presentia 
subscriptorum testium resignare, quorum hec sunt nomina: Theodericus 
de Holtzhusen marschalcus patruelis noster, item Gerhardus de Lewe- 
stein patruelis noster, Albertus de Rutenstete?, Sifridus Wernikonis de 
Helderungen, Theodericus et Albertus filii Theoderici iudicis de Gozer- 
stethe et alii quam plures fide digni. Ut autem prescripta robur firmitatis 
obtineant, sigillis nostris presentem litteram duximus roborandam‘. 
Datum in Gozerstethef anno domini M? CCC? secundo, IIII? nonas Marcii. 


* et fehlt T b eos fehlt D ^ transfundantes T 3 Buttenstete T 
* roborandum T  Guserstete T 


1302. März 8. Leipzig. 363. 


Dietrich jüngerer Landgraf von Thüringen und Markgraf der 
Lausitz bestätigt dem Kloster Pforte alle Vergünstigungen, Schenkungen 
und Zueignungen seines Vaters. 

Hdschr.: D 133" (tit. Prerogativa). — Kop. Pap. Naumburg Stadtbibl. 
Ms. 30, Bl. 83 (N). 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 290. Vgl. Pertuch I, 60. Bertuch-Schamel I, 40. 


In nomine domini. Amen. Nos Theodericus iunior Thuringie lanc- 
gravius et Lusacie marchio omnibus in perpetuum. Christiane religionis 
hortatur devocio et pietatis persuadet racio, sed et iuris exigit districcio, 
ut nos, qui auctore deo terrene potestatis apicem tenemus, quanto plus 
ceteris prelati sumus, tanto magis servorum dei utilitatibus consulamus 








Nr. 862—864. 1809, $58 


et temporalium stipendiorum subsidiis providencia vigilanciori et cura 
propensiori inserviamus, ut, dum eorum paci et contemplative quieti 
accurate intendimus, nos quoque ipsorum laboris et contemplacionis 
apud dominum participes inveniamur. Noverint igitur universi Christi 
fideles tam posteri quam presentes*, quod omnes libertatum concessiones 
omnes bonorum donaciones sive appropriaciones ubicumque locorum, 
quos pater noster suis temporibus Portensi ecclesie fecisse ac suis 
instrumentis roborasse* dinoscitur, nos approbando ratificamus et gratas 
habemus et, sicud ipse fideli devocione concessit, donavit et appropriavit, 
ita et nos concedimus, donamus et appropriamus volentes ipsum Portense 
cenobium, quod singulari semper devocione coluimus, et fratres inibi 
constitutos, quos speciali gracia et favore prosequimur, concessa sibi 
libertate gaudere et collata sive appropriata pacifice et quiete perpetuo 
possidere. In cuius rei evidenciam presentem litteram sigilli nostri 
appensione iussimus roborari. Testes huius rei sunt magister Iohannes 
prothonotarius noster, Thammo de Haldecke, Rudegerus* de Geilnowe‘, 
Henricus® de Kokericz, Sifridus! dictus Wilden milites nostri, Rudolfus 
de Bunowe, Otto de Kothwicz nostri fideles et alii quam plures fide digni. 
Datum Lipezk* anno domini M CCC II, sequenti die post^ Cineres. 


a tam — presentes fehlt D " roborasse instrumentis N — * Budegerus N 
4 Rudegerus de Geilnowe fehlt D eHD f Sifridrus D € Lipzik N 
hà post fehlt D 


1302. Mürz 17. 364. 


Das Kloster Kapellendorf verkauft 2 Hufen in Neustedt für 
13 Mark an das Kloster Pforte. 


Hdschr.: T 186°. D97® (tit. Nuenstete). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 289. 


Nos Theodericus dei gracia prepositus, Adelheidis abbatissa, Sophia 
priorissa totusque conventus sanctimonialium in Capelindorph* omnibus 
Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam humana memoria labilis est 
et per successus temporum multis oblivionum erroribus obscuratur, 
universitati presencium videlicet et futurorum dignum duximus de- 
clarare, quod mansum illum in Nuenstete, quem honorabilis dominus 
Conradus pincerna de Salekke de consensu heredum suorum nostre 
ecclesie pro filia sua fideliter obtulit et in proprium dedit, item alium 
mansum in eadem villa situm, quem ab eo pro septem marcis conpa- 
ratum similiter ecclesie nostre adpropriavit, hos inquam duos mansos 
cum suis pertinenciis ac omnibus utilitatibus in evum abinde proven- 
turis domino abbati et ecclesie Portensi pro tredecim marcis vendidimus 
transferentes ius proprietatis, quod in ipsis habuimus, in prefatam 
Portensem ecclesiam, ita ut ipsa Portensis ecclesia hos mansos perpetuo 
pacifice possideat et quiete, ad warandiam nihilo minus venditorum 
secundum terre consuetudinem nos et nostrum monasterium obligantes. 


954 . Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Ut autem firmus et inconvulsus sit huius per omnia tenor facti, pre- 
sentem litteram super eo confectam* sigillorum nostrorum appensionibus 
duximus roborandam. Huius rei testes sunt dominus "Theodericus 
plebanus in Libenstete, Iohannes plebanus in Saxenhusen*, Albertus 
plebanus in Luchtentall@, Bertoldus scultetus ibidem, Iohannes cogno- 
mento Clawe in Libenstete, Conradus cognomento Stange ibidem* et 
quam plures alii fide digni. Datum anno domini XIII9 secundo, XVI 
kalendas Aprilis. 

* cappilndorff D — ^ factam D  sachsinhusen D  ?" lutintal D * Die 
beiden letzten Zeugen fehlen D | 


— u — nn | 


1302. April 3. Saaleck. 360. — 
Konrad Schenk von Saaleck bekundet, dass er in Folge von Schulden 
| 





mit Zustimmung seiner Söhne das Vogteirecht über 121, Hufen in 
Reisdorf,! das er vom Nonnenkloster in Quedlinburg zu Lehen gehabt, 
an das Kloster Pforte für 45 Mark verkauft habe. Vgl. Nr. 366. 
Hdschr.: D53 (tt. Quedlingenburg) und nochmals, aber mit Kürzungen 
109 (tst. Rudigistorf). T' 119. 
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 79; vgl. 36 u. Kl. Schr. 11, 28 | 
Deutsch: Wolff II, 279. 


Nos Conradus pincerna de Salekke notum esse volumus? omnibus, 
ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod, cum apud Iudeos | 
gravi debitorum onere obligaremur, accedente consensu Conradi ca- 
nonici Nuenburgensis, Heinrici in Vizenburg et Rvdolfi iunioris, fili- 
orum nostrorum, vendidimus ius advocatie in Rvdingesdorph! super Ä 
XII mansis et dimidio, quam advocatiam a domina abbatissa de Qued- 
lingenburg feodaliter tenuimus, domino abbati in Porta pro XL?V marcis, 
quam summam idem dominus abbas pro nobis hoc modo solvit, vide- | 
licet in Nuenburg X marcas, in Querenforde apud Iudeos XXX?V marcas, 
prout sibi a nobis fuerat designatum. Cum igitur ipsa pecunia, ut 
prescriptum est, versa sit utiliter in rem nostram, nos vicissitudinem 
rependere et Portensis ecclesie periculum precavere volentes ipsam ad- 
vocatiam venditam cum omni utilitate et fructu domino abbati liberam 
resignavimus, filiis nostris C., H. et R. supra scriptis similiter iuri suo, 
quod eis conpetere potuisset, abrenunciantibus, nichil iuris nec in 
mansis nec in advocatia nobis deinceps reservantes. Ut igitur con- 
tractus istius modi robur firmitatis obtineat, nos presentem litteram 
super eo confectam sigillis nostro", Heinrici filii nostri, Rudolfi de 
Dornburg fratruelis nostri, item Conradi de Nebere fratruelis nostri 
pro testimonio duximus roborandam. Acta sunt hec in castro Salekke 
anno domini M^COCC?1II**, III? nonas Aprilis. Huius rei testes sunt 
dominus Tylo plebanus in Quernforde, Hermannus de Schafstete et 
Guntherus frater eius, Tilo de Amelungesdorf, Iuuenis de Heringen et 
quam plures alii fide digni. 


| Nr. 865—367. 1302. | 855 


! volumus esse D 109 nostro fehlt D 53 * M?CCC?II? .. D 53 
M?CCC? xLvi1 T 

! Ich habe Hudingesdorf in Nr. 345—348, der Vermuthung von Wolff II, 279 
mich anschliessend, fälschlich als Rödigsdorf (südwestlich von Apolda) wiedergegeben, 
wie auch Franke, Das Rote Buch von Weimar 44, A.2 durch Wolff sich zu der 
trrigen Annahme verleiten lässt, Rödigsdorf sei 1300 (80 zu lesen statt 1360) von 
der Abtei Quedlinburg kaufweise an Pforte übergegangen. Dass vielmehr Reisdorf 
(südlich von Eckartsberga) zu verstehen ist, ergiebt sich daraus, dass Rudingesdorf 
oder Rudigistorf, wie es in Nr.505 heisst, daselbst als villa circa districtum castri 
Eckeharsberge sita und in einer Urk.v. 1356. Mai 5 als gelegen in dem gebiete 
zu Eckersberge bezeichnet wird, während es nach einer Urk. v. 1423. November 15 
bei Auerstedt, also in derselben Gegend, zu suchen ist, Bestimmungen, die nur auf 
Reisdorf, nicht auf Rödigsdorf passen. Auch schreibt T, welches die älteren 
Namensformen häufig durch jüngere ersetst, in Nr.505 Reustorff, und Franke 
selbst bezieht S.60 Rudigesdorff auf „Reißdorf“. — Endlich scheinen für Rödigsdorf 
fast nur Namensformen mit dem Stammvokal o. vorzukommen wie Rodigosdorf 
(Schöttgen u. Kreysig, Dipl, et script. II, 699), Rodigsdorf (Martin, UB. von Jena 
I, 201), Rodigestorff und Rodigistorf (Rotes Buch 45.94); nur wird wohl im 
Roten Buch 70 Rudigestorff auf Rödigsdorf zw beziehen sein. 


— 


1502. 366. 


Konrad Schenk von Saaleck lässt der Aebtissin von Quedlinburg 
die Vogtei über 12!/, Hufen in Heisdorf auf. Vgl. Nr. 365. 
Häschr.: D 54 und nochmals 109 (tit. Rudigistorff), T 117. 
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 79. Deutsch: Wolff II, 281. 


Illustri ac reverende domine sue ..* abbatisse in Quedlingenburg 
Conradus pincerna de Saleke sue servitutis obsequium indefessum. 
Quia ius advocatorium in villa Rudingesdorf super XII mansis et dimi- 
dio domino abbati de Porta pro XLV» marcis rationabiliter vendidimus 
nosque* ipsum ius de manu vestre benignitatis feodaliter possedimus, 
vobis, domina semper venerabilis, prefatum ius advocatie presentibus 
resignamus. Datum anno domini M? CCC? "secundo. 


».. fehlt D109.T " Lxv D54  * nos quoque D 54 


nn 


1502. September 2. 367. 


Otto Burggraf von Kirchberg eignet dem Kloster Pforte 71/, Hufen, 
einschliesslich 1!/, Lehnshufen, in Sachsenhausen zu, die Rudolf Schenk 
von Käfernburg gegen 2 Hufen in Pratschüts nebst einer Baarzahlung 
von 17 Mark vertauscht hat, nachdem lelzterer die beiden Hufen in 
Pratschülg und andere für jene Summe gekaufte Güter von ihm zu 
Lehen genommen hat. 

Hdschr.: T 265 und nochmals in der Urk, Konrads von Tannroda v. J. 
1326 (Nr.526) 266". D 90° (tit. Sachsinhusen). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 281. 


856 | Ürkundenbuch des Klosters Pforte. 


Nos Otto dei gratia burcgravius de Kirchberg omnibus Christi 
fidelibus in perpetuum. Quia non solum materiam litium apices litte- 
rarum precavent et excludunt, verum etiam res gestas et memorie dignas 
perpetuant et conservant, hinc est, quod ad noticiam tam presentium 
quam futurorum tenore presentium cupimus pervenire, quod Rudolfus 
pincerna, fidelis noster, dictus de Keuernberg sex mansos in Saxinhusin 
solventes annuatim duas marcas argenti et sex maldra frumenti, item 
mansum et dimidium infeudatos, quibus omnibus infendatus fuerat a 
nobis, commutavit apud dominum abbatem de Porta pro duobus mansis 
in Praschitz* sitis, quam commutacionem idem Rudolfus de consensu 
honorabilis coniugis sue lutte fecit, eo quod ipsa Iutta bona prescripta 
in Saxnhusen de manu nostra iure dotalicii suscepisset. Concambio 
igitur inter Rudolfum et abbatem prescriptos rationabiliter habito ipse 
Rudolfus cum sua coniuge ad nostram presentiam venientes rogabant", 
ut factum ratificare et bona in Saxinhusen in dicionem ecclesie Portensis 
transfundere, proprietatem vero bonorum versa vice in Praschitz‘ à 
domino abbate acceptam. habere dignaremur. Nos igitur utilitate utrobique 
considerata neutramque partem in nullo defraudatam, eorum precibus 
faventes bona in Saxenshusin cum areis ac omnibus aliis suis pertinenciis 
eum omni iure, utilitate, dominio ac iuditio, sicuti nos hactenus habuimus 
et ipse Rudolfus his infeudatus* a nobis habuit, de consensu omnium 
heredum nostrorum presenti scripto conferimus et appropriamus Portensi 
ecclesie perpetuo possidenda. Sed quia bona in Saxinhusen inconparabiliter 
bonis in Praschitz sunt meliora, dominus abbas Rudolfo decem et septem 
marcas superaddidit, quibus bona alia conparavit, que omnia suscepit a 
nobis feudaliter possidenda. Ut igitur tenor huius concambii simul et 
nostre donationis inviolabiliter perseveret, presentem paginam sigillo 
nostro fecimus roborari. Testes sunt Otto de Bergouwe consanguineus 
noster, Rudolfus fidelis noster, pincerna de Tutenberg, Theodericus de 
Lobestitz, Wicelo, Heidenricus de Heinichen* milites et quam plures alii. 
Datum anno domini M*CCC?II, III? nonas Septembris. 


^ proschicz D '" veniens rogabat T' 266" ° porschitz T 266" “et 
hinzugefügt T 266" ^ * Intego (statt Wicelo) et Heidenricus de Henechen 7'266 


1302. November 14. 368. 


Bruno Bischof von Naumburg. übereignet unter Zustimmung seines 
Domkapitels nach Resignation der bisherigen Inhaber dem Kloster 
Pforte folgende Besitzungen in Gröbits: ein Allod, gekauft von Otto 
von Gröbite, 1.1, Hufen desgl. von Christine, der Wittwe Heinrichs 
von Betshowe, 2 Hufen desgl. von dem Sohne Hertwigs von Haldeck, 
gen. Weidemann, und Heinrich von Vesta, 1 Hufe desgl. von Günther 
von Schönberg. Vgl. Nr. 371.372. 

Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. an grün-roth- weissen seidenen Schnüren 1) des 


Bischofs, gut erhalten, 2) des Kapitels, zum grossen Theil zerstört. 
Naumburg D. A. Nr. 171. — De6oV. 





Nr. 368—869, 1302. 357 


Druck: Deutsch: Wolff II, 288. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 94. v. Schön- 
berg 163. 

| In nomine domini Amen. | Bruno dei gratia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Ne rerum pie gestarum 
memoria pereat, perhennari solet obsequio litterarum. Ea propter ad 
noticiam tam presentium quam futurorum cupimus pervenire, quod, 
eum dilecti nobis in Christo honorabilis dominus abbas et conventus 
in Porta ordinis Cysterciensis, nostre dyocesis, emissent erga Ottonem 
de Grobitk, Margaretam uxorem eiusdem et filium suum Henricum 
allodium situm in pago vile eiusdem cum silva, areis et aliis suis 
pertinentiis, item erga dominam Cristinam et filios suos, relictam 
quondam domini Henrici de Betshowe, unum mansum et dimidium 
sitos ibidem cum suis pertinenciis, item erga filium domini Hertwici 
de Haldeke dictum Weideman et Henricum de Vesten duos mansos 
similiter in Grobitk sitos cum eorum pertinentiis e£ unum mansum 
cum suis pertinentiis, eciam ibidem situm erga dominum Guntherum 
de Shonenberg castellanum nostrum iusto emptionis et venditionis 
tvtulo mediante, cumque dicta bona, quorum proprietas ad nos et 
nostram ecclesiam pertinuit, per voluntariam resignationem predictorum 
venditorum, qui ea a nobis tenebant, libere vacarent, nos ob reveren- 
tiam dei et gloriose sue genitricis et virginis Marie nec non ad devotam 
instantiam dictorum domini abbatis et conventus bona huius modi, 
allodium videlicet et mansos prenominatos cum omnibus suis pertinen- 
tiis et utilitatibus, que inde proveniunt vel in futurum provenire pote- 
runt, monasterio in Porta de conseusu totius nostri capituli dedimus 
et tenore presentium damus et tradimus pleno iure proprietatis perpetuo 
possidendos. In cuius rei testimonium has litteras dedimus nostri 
sigilli robore communitas. Nos quoque Bruno dei gratia prepositus, 
Cunemundus decanus totumque supra dicte Nuenburgensis ecclesie 
capitulum ad exprimendum nostrum consensum premissis omnibus et 
singulis liberaliter aecessisse, sigillum nostrum presentibus similiter 
duximus apponendum. Datum anno domini M9 CCC* secundo, XVIII? 
kalendas Decembris, indictione XV*. Testes quoque huius rei sunt 
honorabiles viri domini Cirstanus sancti Georgii in Nuenburg, Nycolaus 
Puzauiensis monasteriorum abbates, dominus Conradus prepositus 
eeclesie sancti Mauricii in Nuenburg, dominus Henricus de Ysenberg 
Cycensis ecclesie canonicus, dominus Henricus de Kale, dominus 
lohannes de Hanevelt, Iohannes de Wirchusen milites, Rudolfus de 
Bunowe, Henricus de Shonenberg, Vlmannus de Guzowe, Erkenbertus, 

Sifridus castellani in Shonenberg eum pluribus aliis fide dignis. 


———— —M— ——— - 


1502. November 21. 369. 
Bruno Bischof von Naumburg übereignet unter Zustimmung seines 
Domkapitels dem Kloster Pforte die Aecker von der Klostermauer 
ostwärts bis gur Kegelsmühle! sowie auf dem jenseitigen Saalufer 
Geschicbtsq. d. Pr. S. Bd. XXXIII. 24 


358 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


zwischen. den Dörfern Tauschwilz und Rossbach, die es von dem 
Propst, bezw. von dem Thesaurarius (Kustos) des Naumburger Hoch- 
stifts gegen Besilsungen in Gröbite eingelauscht hat, und gestalie 
ihm unter gewissen Bedingungen Massregeln sum Schutze gegen die 
Saale zu treffen? Vgl. Nr. 373. 374. 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). 2 Sp. an rothen 
und gelben seidenen Fäden, 1) des Bischofs, gut erhalten, 2) des Dom- 
kapitels, beschädigt. Dresden H. St. A. Nr. 1712. — D63. T25 und 
nochmals, aber durchgestrichen, 26. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 283. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 94. v. Schón- 
berg 163. 


| In nomine domini. Amen. || Bruno dei gratia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus. Omnibus in perpetuum. Pastoralis officii nostri 
sollicitudo requirit et auctoritas, ut, quorum divina favente clementia 
curam suscepimus, eorum utilitatibus, cum res exigit, consulamus, Ea 
propter noverint universi Christi fideles presentis temporis et futuri, 
quod dilectus nobis pater dominus abbas Portensis, cum agros sue 
ecclesie retro murum orientem versus et viam communis transitus 
cottidiana aque alluvione consumi doleret nec tamen violentam hanc 
aque irruptionem reprimere permitteretur obsistentibus eis, qui vicinos 
habebant agros, tandem necessitate conpulsus cum venerabili vire 
domino Brunone maioris ecclesie Nuenburgensis preposito conveniens 
permutationem fecit agrorum, prout inferius est subiectum. Memoratus 
siquidem prepositus Nuenburgensis habens agros inter murum Portensem 
et molendinum Kegilsmüle! nuncupatum, item trans Salam in valle 
inter villas Thuswitz et Rozbrach agros et montes incultos ipsis agris 
adiacentes cum salicibus, qui montes sunt cum agris et salicibus simul 
mensi, pro hiis igitur agris omnibus dominus abbas agros alios sue 
ecclesie proprios in villa Grobitz sitos, allodium videlicet, quod fuit 
Ottonis cognomento Snuder, cum suis pertinentiis, item mansum et 
dimidium in eadem villa, quos ipsi preposito per modum concambii 
representavit et eos prepositus acceptavit. Idem etiam prepositus cum 
esset provisor sui fratruelis Erimfridi canonici et thesaurarii Nuen- 
burgensis, qui et ipse agros inter supra scriptos ex utraque parte 
fluminis habuit, hos similiter agros commutavit abbas reddens pro eis 
alios in eadem villa Grobitz, duos semper agros pro uno. Ab hac 
tamen permutatione excepti sunt agri censuales in Thuswitz et aree in 
Rostwitz, quos agros et quas areas sibi duxit idem Ernfridus thesau- 
rarius reservandos. Nos ergo utilitate utrimque considerata permuta- 
tionem hanc legittima causa preeunte rationabilem approbantes pre- 
scriptos agros omnes tam prepositure quam custodie Nuenburgensis 
cenobio Portensi pia devotione conferimus, conferendo appropriamus 
eos tytulo proprietatis perpetuo possidendos, concedentes insuper liberam 
facultatem Portensibus litora firmandi ad suorum munimen agrorum ?, 
decursum aque faciendi, prout sue ecclesie deposcit utilitas, hoc saue 








Nr. 369—870. 1802. 359 


proviso omni diligentia adhibita, ne per suorum munimentum agrorum 
viinorum agri valeant depravari et precipue agri dominorum canoni- 
eorum nostre Nuenburgensis ecclesie in owa maiori et si quos agros 
adiacentes habuerint, nec per aqueductus nec per munimentum agrorum 
Portensium nec per eorumdem pecora extra Portensium limites pascua 
querentia aliqualiter quocumque tempore depraventur, adicientes preterea, 
ne molendinum novum absque consensu capituli ecclesie nostre con- 
structum in proprietate eiusdem capituli a domino preposito sancti 
Mauricii abbas Portensis et suus conventus aliquo tytulo sibi deputent 
sine dicti capituli licentia speciali Ut igitur prescripta omnia tam 
permutationis quam nostre concessionis robur debite firmitatis obtineant, 
presens instrumentum sigilli nostri inpressione fecimus roborari. Nos 
quoque Bruno dei gratia prepositus, Cunemundus decanus totumque 
supra dicte Nuenburgensis ecclesie capitulum ad exprimendum nostrum 
consensum premissis omnibus et singulis liberaliter accessisse, sigillum 
nostrum presentibus similiter duximus apponendum. Datum anno 
domini M? CCC? secundo, XI? kalendas Decembris, indictione XV*. Testes 
quoque huius rei sunt honorabiles viri domini Cristianus sancti Georgii 
in Nuenburg, Nycolaus Puzauiensis monasteriorum abbates, dominus 
Conradus prepositus ecclesie sancti Mauricii in Nuenburg, dominus 
Henrieus de Isenberg Cicensis ecclesie canonicus, Henricus de Kale, 
lohannes de Hanevelt, Iohannes de Wirchusen milites, item Rudolfus 
de Bunowe, Henricus de Shonenberg, Vlmannus de Gusouwe, Erkin- 
bertus, Sifridus castellani in Shonenberg cum pluribus aliis fide dignis. 
ı Ueber die Lage dieser Mühle handelt ausführlich S. Lüttich, Ueber die Lage 
und Geschichte von acht Mühlen u.s.w. in Mittheil, d. V. f. Erdkunde, Halle 1895 
S. 106 ff. ? Wolf 1I, 2685 spricht die gewiss zutreffende Vermuthung aus, dass 
auf Grund dieser Erlaubniss die Pförtner Mönche den Damm gebaut haben, welcher 
noch jetzt die Saale auf ihrem rechten Ufer von Küsen bis Altenburg begleitet. 


1302. November 23. 370. 


Die Brüder Konrad und Erkenbert von Tannroda eignen dem 
Kloster Pforte ein Wäldchen bei dem Dorfe Möllern zu, das Christian 
von Bachra von ihnen zu Lehen gehabt hat. 


Häschr.: T 93". D 123" (tit. Mellir). 
Drucke: Corssen 339. Deutsch: Wolff II, 282. Vgl. Pertuch I, 121. 
Bertuch-Schamel I, 78, 


Nos Conradus et Eckenbertus* fratres de Thanrode recognoscimus 
et notum facimus omnibus®, ad quorum presenciam pervenerit presens 
seriptum‘, quod affectum singularem, quem semper a nostris progenitoribus 
ad Portense cenobium et fratres ibidem degentes habuimus; volentes 
exprimere per effectum silvulam quandam nostre proprietatis, quam 
Christanus de Bachere quondam civis Nuenburgensis a nobis in feudo 
babuit, prope villam Meller inter silvam Portensium et silvam pincerne 
de Salecke sitam prenotato Portensi cenobio in proprium dedimus cum 

24* 


360 Urkundenbuch der Klosters Pforte. 


omnid utilitate et fructu nunc in ea apparente vel qui abinde provenire 
quomodolibet poterit in futuro, proprietatis titulo perpetuo possidendam. 
Üt autem hec nostra donacio robur debite firmitatis obtineat, presentem 
litteram in testimonium sigillo nostro, quo communiter utimur, duximus 
roborandam. Datum anno domini M°CCC secundo, IX kalendas Decembris. 


a erkinbertus D —— " vniuersis D — * ad — scriptum fehlt D — * omni fehlt D 


- 1309. November 30. 311. 


Heinrich von Vesta und Heinrich gen. Weidemann [von Haldeck] 
erklären, dass sie dem Kloster Pforte für 16 Mark 2 Hufen in Gröbits 
verkauft und dem Bischof Bruno von Naumburg aufgelassen haben; 
gleichseitig huben die Brüder Heinrichs von Vesta' auf alles Rech 
daran verzichtet. Vgl. Nr. 368. 


Häschr.: D 61 und nochmals, aber weniger genau, 87° (tit. Extra). T 1:8. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 287. 


Nos Henricus de Veste et Henricus dictus Weydeman publice 
recognoscimus per presentes, quod duos mansos cum suis pertinenciis. 
quos in Grobiz habuimus, domino abbati et conventui de Porta pro 
sedecim marcis argenti rite et racionabiliter vendidimus, quam pecuniam 
integraliter nos recepisse profitemur et bona eadem nos domino nostro 
B[runoni] Nuenburgensi episcopo, a quo ea in feodo tenuimus, liberaliter 
et voluntarie resignasse. In cuius rei signum presentem litteram sigillo 
uno, quo communiter usi sumus, duximus roborandam. Nos quoque 
Busso canonicus Myssenensis, Heinricus, Apelo, Henico fratres supra 
scripti Heinrici de Veste omni iuri nostro, quod nos in prelibatis duobus 
mansis habuimus vel conpetere videbatur, abrenunciavimus presentibus 
testibus infra scriptis, quorum hec sunt nomina: Conradus Knüth, 
Albertus Knüth de Pultzhitz, Heinricus de Slathebach, Bertoldus de 
Schidingen milites, Hermannus advocatus, Hermannus de Haldecke, 
Henricus de Veste filius Burchardi militares, Henricus Soyke*, Wolf- 
hardus, Bertramus de Merseburg, Heinricus de Valua, Iohannes filius 
Gozwini cives in. Wizenuels. Datum anno domini M°CCC? secundo, in 
die beati Andree apostoli. 

a Shoyko T 

Anm. Die beiden Verkaufsurkunden Nr. 371 und 372 sind für Pforte aus- 
gestellt, als das Kloster die Besitzungen, die es offenbar nur cwm Zweck sofortiger 
Vertauschung erworben hat, nach Nr. 369 bereits weitergegeben hat. Vom Kloster 


selbst sind die Urkunden über die Verlauschung (Nr. 373 und 374) allerdings erst 
1303. Mürz 2 ausgefertigt, 


1303. Januar 4. 942. 


Otto von (Gröbite bekundet, dass er mit Zustimmung seines W'eibes 
und Sohnes sein Allod in Gröbite für 60 Mark an das Kloster 
Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 368. 





Nr. 871—373, 1802— 1308. 361 


Hüdschr.: Or. Perg. Sp., nur geringes Bruchstück erhalten. Naumburg 
D. A. Nr. 174. 


Ungedruckt, 


Ego Otto de Grobzk recongnosco (sic) et innotescere cupio universis 
Christi fidelibus, quibus lectum vel exhibitum fuerit presens scriptum, 
quod allodium, quod habui in Grobzk, cum areis et omnibus aliis suis 
pertinenciis venerabili domino Th[eoderico] abbati et suo conventui de 
Porta rite ac racionabiliter vendidi pro sexaginta marcis, Margarete 
uxoris mee, Heinrici quoque filii mei unanimi consensu et bona voluntate 
liberaliter accedente, quam summam a iam dictis dominis michi inte- 
graliter persolutam in utiliores res et usus michi in melius profuturos 
profiteor eciam convertisse. Ad huius itaque geste rei certitudinem 
ampliorem presentem litteram desuper conscriptam cum sigillo domini 
mei Rudolfi de Bunowe*, quo usus sum, cum proprio sigillo caream, 
sepe dictis dominis de Porta una cum ipso domino Ru. dignum duximus 
porrigendam. Datum anno domini M*CCC?III*, pridie nonas lanuarii. 
Testes huius sunt Iohannes miles de Weirchusin, Rudolfus de Bunowe, 
Guntherus et Heinricus dicti de Schonenberg, Guntherus et Vlmannus 
dicti de Gusowe, Erkenbertus, Sifridus castellani in Schonenberg? et alii 
quam plures fide digni. 


! de Bunowe zwischen die Zeilen geschrieben — " Schoneb 


1503. März 2. 949. 


Dietrich Abt und der Konvent von Pforte bekunden, dass sie der 
Propstei des Naumburger Hochstifts für deren in Nr. 369 bezeichnete 
Aecker andere Grundstücke in Gróbilg, nämlich das ehemalige Allod 
des Otto Schnuder und die von den Söhnen Heinrichs von Beskowe 
erworbenen 1!/, Hufen, tauschweise abgetreten haben. Vgl. Nr. 369. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Abtes von Pforte und des Abtes von S. Georg 
in Naumburg, gut erhulien. Naumburg D. A. Nr. 177. 


Ungedruckt. 


Nos frater Theodericus abbas totusque conventus in Porta notum 
facimus omnibus, quibus exhibitum fuerit presens scriptum, quod pro 
agris prepositure maioris ecclesie Nuenburgensis a muro Portensi usque 
ad molendinum Kegilsmul sitis, item ex alia parte Sale inter villas 
Thuswitz et Rozbach in valle sitis alios agros in Grobitz nostre proprie- 
tatis, allodium videlicet Ottonis cognomento Snuder cum omnibus suis 
pertinentiis et iuribus et silva, mansum eciam et dimidium ibidem, quos 
filii Henrici de Bezkowe possederunt, hec inquam bona omnia conparata 
et ecclesie nostre a venerabili domino Brunone episcopo Nuenburgensi 
appropriata domino Brunoni preposito consignavimus permutatione con- 
corditer inter ecclesias nostras facta. Ad eternam ergo huius permuta- 
tionis habendam memoriam domino preposito Nuenburgensi prescripta 


962 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


bona in Grobitz cum presenti pagina sigillo nostro signata contulimus, 
in qua eciam pagina ad eorundem bonorum warandiam secundum ius 
et antiquam terre consuetudinem nos et nostrum monasterium fideliter 
obligamus. Ad ampliorem eciam geste rei evidentiam sigillo domini 
abbatis de sancto Georgio presentem paginam duximus roborandam. 
Datum anno domini M*CCC*III, VI? nonas Marcii, 


— — M M M— À 


1908. März 2. Ä 944. 


Dietrich Abt und der Konvent von Pforte bekunden, dass sie dem 
Thesaurarius des Naumburger Hochstifits für dessen in Nr. 369 
' bezeichnete Aecker 3 Hufen in Gróbitz, von denen Weidemann von 
Haldeck zwei und Günther von Schönberg die dritte besessen halte, 
tauschweise abgetreten haben. Vogl. Nr. 369. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Abtes von Pforte, geringes Bruchstück, und 
des Abtes von S. Georg in Naumburg, verletzt, Naumburg D. A. Nr. 18. 
— Kopie im Lib. privil. 61° ebendaselbst. 

Ungedruckt. 


Nos frater Theodericus abbas totusque conventus in Porta notum 
facimus omnibus, quibus exhibitum fuerit presens scriptum, quod pro 
agris domni Ernfridi thesaurarii maioris ecclesie Nuenburgensis a muro 
Portensi usque ad molendinum Kegilsmul sitis, item ex alia parte Sale 
inter villas Thuswitz et Rozbach in valle sitis alios agros in Grobitz 
nostre proprietatis, duos videlicet mansos, qui fuerunt Weidemanni de 
Haldeke, et mansum, qui fuit Guntheri de Shonberk, hos inquam 
mansos tres conparatos et ecclesie nostre a venerabili domino Brunone 
episcopo Nuenburgensi appropriatos domino Ernfrido thesaurario pre- 
scripto consignavimus permutatione concorditer inter ecclesias nostras 
facta. Ad eternam ergo huius permutationis habendam memoriam eidem 
domino Ernfrido thesaurario Nuenburgensi prescripta bona in Grobitz 
cum presenti pagina sigillo nostro signata contulimus, in qua eciam 
pagina ad eorumdem bonorum warandiam secundum ius et antiquam 
terre consuetudinem nos et nostrum monasterium fideliter obligamus. 
Ad ampliorem eciam geste rei evidentiam sigillo domini abbatis de sancto 
Georgio presentem paginam duximus roborandam. Datum anno domini 
M* CCC* tercio, VI? nonas Marcii. 


1303. April 28. 49. 
Das Kloster Marienthal verkauft dem Kloster Pforte 1 Hufe in 
Nieder-Möllern für 6 Mark. 
Hádschr.: T 92". D123 (tit. Mellir) mit Kürzungen. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 13. Deutsch; Wolff II, 295. 


Universis Christi fidelibus imperpetuum. Ut racionabiliter gesta 
robur habeant firmitatis, solent scriptis et vivacitate testium perhennarı. 





Nr. 374—376. 1308. 863 


Hine est, quod nos Engilbertus prepositus, Ermengardys abbatissa, 
Elisabet priorissa totusque conventus sanctimonialium Vallis sancte 
Marie recognoscimus et ad generalem noticiam tam presencium quam 
futurorum volumus pervenire, quod de unanimi omnium nostrum con- 
sensu et expressa voluntate venerabili domino Theoderico abbati et 
conventui Portensis monasterii mansum unum nostre proprietatis situm 
in pago ville Meller inferioris, solventem annis singulis talentum Nuen- 
burgensium denariorum et novem pullos cum ventre agnelli, rite et 
racionabiliter vendidimus cum areis ac omnibus iuribus sibi annexis 
pro sex marcis Fribergensis argenti, quam summam ab eisdem nobis 
integraliter persolutam publice profitemur. Sane cum prediéta pecunia 
utilius versa sit in rem nostram, predictum mansum cum omni iure 
omnibusque suis pertinenciis, utilitatibus, proventibus ab eodem manso 
quomodolibet in futuro emersuris in predictam Portensem ecclesiam 
transferimus nihil nobis iuris reservantes. Sed quem ad modum 
hactenus possedimus, sepe dicti domini de Porta ammodo imperpetuum 
pacifice possideant et quiete. Ad warandiam nihilo minus secundum 
statum terre antiquitus observatum nos et nostram ecclesiam fideliter 
obligamus. Et ne alicui in posterum super hiis aliqua dubietas oriatur, 
ad firmam et perpetuam caucionem presentem litteram desuper con- 
scriptam sigilli nostri robore decrevimus communiri. Acta sunt hec 
anno domini M9? CCC?III, IHI kalendas Maii, in die Vitalis martiris. 
Testes huius sunt Otto miles dictus de Gostenitz, Gelfradus advocatus 
in Eckhardesberg*, Heinricus marschalcus de Holtzhusen et quam 
plures alii fide digni. 


* eckirsberge D 


1303. Mai 18. Meissen. 316. 


Meinher Burggraf von Meissen lässt nachträglich dem Bischof 
Bruno von Naumburg 4 Hufen in Rossbach und einige andere Be- 
sitzungen auf, welche dieser dem Kioster Pforte zugeeignet hal. 
Vgl. Nr. 344. 


Häschr.: D 61V. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 294. 


Reverendo domino suo B[runoni] Nuenburgensi episcopo Meyn- 
herus dei gracia burcgravius Mysnensis sue servitutis obsequium semper 
promptum. Cum de multa benivolencia Portensi ecclesie, prout intel- 
lexerim, quod (sic) quatuor mansos in Rozbach, navigium trans Salam 
iuxta eandem villam, mansum unum in Tesniz, duas areas in Rode 
titulo proprietatis contuleritis possidenda, nos, quia eadem bona de 
manu vestra iure tenuimus feodali, quibus etiam Cristanus de Bachere 
civis Nuenburgensis cum filio et nepotulo similiter a nobis infeodati 
fuerant, vobis ipsa bona cum suis utilitatibus ad petitionem domini 
abbatis Portensis devotione et benivolencia non dissimili presentibus 


364 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


resignamus, in cuius rei constanciam presentem dari fecimus litteram 
appensione nostri sigilli roboratam. Actum et datum Mysne anno domini 
M*CCC^II, in die beati Seruacü episcopi, presentibus infra .scriptis 
domino P(etro] decano Misnensi, domino Ot[tone] scolastico et archi- 
diacono Lusacie, domino priore Cellensi, C[onrado] de Domina nostra, 
domino Hfeinrico] de Koldiz seniore, domino lIo[hanne] de Peschen, 
Al[berto] de Molen et aliis quam pluribus fide dignis. 


1303. Juli 17. 361. 


Das Moritzkloster zu Naumburg verkauft an das Kloster Pforte 
21, Mark jährlichen Zins von seiner Mühle in Altenburg für 
25 Mark Süber. 

Hdschr.: T 280°. D 67" (tit. Aldinborg). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 292. 


Nos Conradus dei gratia prepositus, Ludewicus prior totusque con- 
ventus canonicorum regularium ecclesie sancti Mauritii prope Nuen- 
burg* omnibus in perpetuum. Ne gesta hominum temporalia de labili 
hominum memoria cum fluxu temporis defluant, provida decrevit anti- 
quitas, ut ea, que fiunt, in lingua ponantur testium et perhennentur 
durabili testimonio litterarum. . Ea propter lucide recognoscimus ac 
universitati fidelium per hec scripta cupimus esse notum, quod, in 
summo necessitatis articulo cum essemus positi, domino abbati et 
ecclesie Portensi duas marcas et dimidiam reddituum ex molendino 
nostro in Aldenburg pro viginti quinque marcis Vribergensis argenti 
rite et rationabiliter vendidimus, quem censum ipsi Portenses singulis 
annis accipient, quinque videlicet fertones in festo sancte Walpurgis" 
et tantundem in festo sancti Michaelis, et ipsum titulo proprietatis 
perpetuo possidebunt. Verum si ipsum molendinum incendio vel aliis 
quibuscumque adversis casibus destrui contingeret, ut census pretaxa- 
tus* ex eo solvi minus possit?, tunc conventus Portensis ad agros, 
areas et ortos nostre proprietatis adiacentes respectum habebit plena- 
rium. Similiter si circa ipsum molendinum in reedificatione vel in- 
stauratione sumptus aliquos fecerit et expensas, de ipsis agris, ortis et 
areis expensa resumet, ut premissum est, ne in aliquo pro expensis 
factis sustineat detrimentum. Ut igitur perpetuo firmus et inconvulsus 
sit huius per omnia tenor facti, presentem paginam desuper confectam 
sigillo venerabilis patris ac domini nostri Brunonis episcopi Nuen- 
burgensis, Brunonis prepositi, Hermanni decani maioris ecclesie Nuen- 
burgensis* nostroque et nostri conventus sigillis fecimus communiri. 
Acta sunt hec anno domini M9?CCC? tertio, XVI? kalendas August. 
Huius rei testes sunt Cristanus saneti Georgii, Nicolaus Puzauiensis 
abbates, Otto de Indagine, Ludewicus de Degenstete, Conradus pincerna 
canonici Nuenburgenses, Conradus de Foro, Hermannus de Aken, Hen- 


Nr. 377—379. 1308. 965 


reus sculteti, Heinemannus de Lanzegendorf cives Nuenburgenses et 
alii quam plures fide digni. 


* Neunburg 7 nuenborg D ^ Walburgis 7  ^taxatus D ? posset D 
^ Neunburgensis T nuenborgensis D 


1908. November 18. 378. 


Die Grafen Hermann von Mansfeld und Heinrich von Neuenburg, 
Brüder, eignen dem Kloster Pforte \/, Hufe in Stiebsdorf * zu, die 
der Klosterbruder Dietrich von Gosserstedi vor seinem Eintritt in das 
Kloster von ihnen zu Lehen gehabt hat. 


“ Hdschr.: D87 (tt. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 294. 


Nos Hermannus dei gracia de Mansfelt, H[einricus] de Novo castro 
fratres dicti comites notum esse volumus omnibus presentem litteram 
inspecturis, quod dimidium mansum nostre proprietatis situm in villa 
Stewistorff,! solventem annuatim tria maldra duplicis grani, frumenti 
videlicet, quod gemank dicitur, et ordei, quem frater Theodericus de 
Gossirstete, cum adhuc militarem ferret habitum, a nobis in feodo 
habuit, ad ipsius devotam instanciam Portensi cenobio et fratribus 
inibi deo famulantibus contulimus et appropriavimus titulo proprietatis 
perpetuo possidendum. Ut ergo hec nostra donacio firma in perpetuum 
perseveret, fratribus in Porta presentem litteram dedimus sigillorum 
nostrorum appensionibus roboratam. Datum anno domini M CCC III, 
XIII kalendas Decembris. 


! Wüstung Stiebsdorf, südwestlich von Buttstedt. . 





1303. November 30. 379. 


Eckart Ritter von Sulza übergiebt, nachdem über einen früheren 
Verkauf der Vogtei über 7j, Hufen in Darnstedt (vgl. No. 353) Streit 
entstanden ist, diese nach Empfang von 3 Mark und 1 Malter 
Getreide von neuem dem Kloster Pforte. 


Hádschr.: T 121. D 107® (tit. Tarnstete) mit Verkürsungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 291. 


Ego Eckehardus miles dictus de Sultze tenore presencium recognosco 
universis Christi fidelibus lucide protestando, quod domino abbati et 
conventui in Porta ius advocacie super septem mansos et dimidium in 
Tarnstete, quolibet manso solvente quinque lotones, rite et* raciona- 
biliter vendidi pro XVIII marcis. Et quia predicta vendicio versa fuit 
in litem, ad omnem controversiam conplanandam cum consilio ami- 
corum meorum a predicto domino abbate recepi tres marcas et unum 
maldrum frumenti, unde ius omne et dominium ac utilitatem, quam 
in prescriptis mansis habere potui, Portensi ecclesie resignavi ac tra- 


366 Urkundenbuch des Klosters Pforte.' 


didi imperpetuum mihi nihil iuris reservando in eisdem. Ad waran- 
diam quoque* secundum terre consuetudinem hactenus observatam me 
obligo per presentes. Ut igitur inconvulsus et inviolabilis huius modi 
tenor facti per omnia perseveret, presentem litteram desuper conscriptam 
meo sigillo cum infra scriptis testibus duxi pariter roborandam. Testes 
sunt Albertus et Heinricus de Rode fratres, Heinricus de Muchelde, 
Petrus de Niscitz, Otto de Luchowe, Hermannus de Scuditz, Wirnherus 
Curtebrunt* castellani in? Rotilleybisberch®, Gelfradus advocatus in 
Eckhardisberg! et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec® anno 
domini M^? CCC? tercio, in die sancti Andree apostoli. 


a0 D. "quam T * Hermannus —- Curtebrunt fehlt D 4 in fehlt T 
* Ruteleibisberg D_ ! Gelfradus — Eckhardisberg fehit D — * datum D 





1308. November 30. 280. 


Eckart Ritter von Sulza verkauft dem Kloster Pforte unter Vor- 
behalt des Rückkaufs für bestimmie Zeit einen Weinberg bei Sulza 
nebst angrenzendem Walde für 10 Mark, !/, Hufe für 2 Mark und 
die Vogtei über !/, Hufe für 1 Mark. 

Hádschr.: T239°. D76” (tit. Gernstete). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 292. 


Ego Eckehardus miles dictus de Sulze tenore presentium recognosco 
publice et ad noticiam omnium tam presentium quam futurorum cupio 
devenire, quod vineam maiorem contra civitatem sitam cum silva 
adiacente, ad bona domine abbatisse de Quitelengenburck* pertinentem, 
cum voluntate omnium heredum meorum vendidi domino abbati ac 
conventui de Porta omni fraude postposita pro decem marcis Vri- 
burgensis" argenti. Preterea dimidium mansum, qui quondam erat 
Theoderici dicti Alderman, vendidi pro duabus marcis. Insuper ius 
advocatie solvens tres lotones de dimidio manso, quem iam dictus 
Theodericus adhue possidet, rite et rationabiliter vendidi pro una marca. 
Ad predictorum vero omnium warandiam secundum terre antiquam 
consuetudinem me obligo litteras per presentes, hac tamen michi gratia 
indulta, ut, si predicta omnia, videlicet vineam cum silva et dimidium 
mansum ac tres lotones iuris advocatie de reliquo dimidio manso, infra 
festum sancti Michaelis proxime nunc venturi si reemere pro eodem 
precio* velim, habebo liberam facultatem@. "Verum si infra predictum 
terminum non reemero, extunc sepe dicta bona cum omni iure*. 
dominio ac utilitate ad Portensem ecclesiam transferentur quiete ac 
pacifice perpetuo possidenda. Ad maiorem omnium predictorum evi- 
dentiam et certitudinem presenti pagine meum sigillum duxi cum 
astipulatione testium apponendum. Testes sunt Albertus et Heinricus 
de Rode fratres, Heinricus de Muchelde, Petrus de Nisciz, Otto de 
Lochowe, Hermannus de Scudiz, Fridericus de Tuchern, Wernerus 
Curtewruntí castellani in Rutleibisper[g]t, Gelfrat advocatus in Eck- 


Nr. 380—382. 1303-—18304. 867 


hardesberg^, Bertoldus Phafe! et alii plures fide digni. Acta sunt hec* 
anno domini M°CCC° III*, in die beati Andree apostoli. ' 

* quetelinginborg D ° fribergensis D — " precio fehlt D — * voluntatem D 
*e, D — ' kortefrund D  * Rottileberg D — " eckirsberge D — Bertoldus 
Phafe fehlt D pafe T Vgl. Nr. 405 und andere Stellen. — * Datum D 


—— ——À — HáÀ—— — 


1504. Ä 381. 


Heidenreich Ritter von Gröst überlässt dem Kloster Pforte 1 Hufe 
in Millingsdorf sum Eigenthum. 
Hdschr.: D 85 (tt. Extra). 
Druck: Deutsch : Wolff II, 298. 


Ego Heidenricus miles de Groist notificandum duxi omnibus, ad 
quorum manus pervenerit presens scriptum, quod pro redempcione 
meorum peccaminum unum mansum mee proprietatis situm in pago 
ville Milichistorff, solventem singulis annis tres fertones albi argenti, 
de consensu "Theoderici et Ernfridi heredum meorum, accedente 
nichilo minus consensu Heinrici de Groist, contuli Portensi monasterio 
et fratribus ibidem constitutis cum omni iure sibi annexo, proprietate 
videlicet, dominio ac utilitatibus quibuslibet abinde in posterum pro- 
venturis, titulo proprietatis perpetuo possidendum. Huius rei testes 
sunt Guntherus et Rudolfus fratres dicti de Kanwerff, Erwinus dictus 
Albus, Erwinus dictus Niger et quam plures alii fide digni. In cuius 
rei evidenciam meo sigillo feci presentem paginam communiri. Datum 
anno domini M CCC III. 


[1304.] m 389. 


Heinrich, Gerhard und Dietrich Marschälle in Gosserstedt erklären 
ihre Zustimmung zu dem in Nr.386 erwähnten Verkaufe. 


Hdschr.: D 58 (tit. Bennendorf). 765. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 27. Deutsch: Wolff LI, 306. 


Nos fratres Heinricus, Gerhardus et Theodericus marschalci in 
Gozerstete recognoscimus palam fore cupientes omnibus presentes 
litteras inspecturis, quod patruus noster Rudolfus marschalcus de 
Trebere? venerabili domino abbati et monasterio Portensi rite et racio- 
nabiliter cum omni iure et pertinentiis suis vendidit mansum et dimi- 
dium situm in pago ville Bennendorf, ex quibus videlicet unum mansum 
ab ipso habuit in feodo domina Osanna relicta Lamperti de Trebere, 
reliquum vero dimidium mansum Heinemannus* de Wikerstete et uxor 
eius ab ipso iure simili tenuerunt. Huic autem vendicioni tam legittime 
consummate per omnia consentimus eam omni dolo postposito appro- 
bantes. Ad cuius consensus pleniorem noticiam presens scriptum 
fecimus nostrorum sigillorum robore communiri. Verum quia ego 
Theodericus sigillo proprio careo, fratrum meorum sigillis" utor in 
hac parte. 


968 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


* Hermannus T So auch Nr. 386 D, dagegen Heinemannus T, Nr. 383 Heine- 
mannus D Henemannus T ^ aigili DT 

ı Wegen des nahen Zusammenhanges mit Nr. 386. , Dass der Vater der 
in Nr.383, 384 und 386 genannten Marschälle von Trebra noch lebt und bei dem 
Verkaufe bethesligt ist, erscheint ausgeschlossen; patruus nennen vielmehr im weiterer 
Bedeutung (vgl. Herquet in Neue Mittheil. d. Thür.-Sächs. Vereins XIII, 312) die 
Marschälle von Gosserstedt ihren daselbst erwähnten Vetter Rudolf von Trebra, der 
hier zugleich die jüngeren Brüder vertritt. 


[1304.] 383. 


Heinrich, Hermann und Dietrich Marschálle von Holzhausen er- 
klären ihre Zustimmung zu dem in Nr. 386 erwähnten Verkaufe. 


Hdschr.: D 58* (tit. Bennendorf). T'66®. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 27. Deutsch: Wolff II, 305. 


Nos Heinricus, Hermannus et Theodericus fratres marschalei dicti 
de Holtzhusen recognoscimus palam fore cupientes omnibus presentes 
litteras inspecturis, quod patrueles nostri Rudolfus marschalcus de 
Trebere et Heinricus, Gerhardus et Hermannus dicti de Lewensthein® 
venerabili domino Theoderico abbati Portensi rite ac racionabiliter cum 
omni iure et pertinentiis suis vendiderunt unum mansum et dimidium 
situm in pago ville Bennendorf, ex quibus ipsum videlicet mansum a 
nobis in feodo tenuit Osanna relicta Lamberti de Threbere, reliquum 
vero dimidium mansum Heinemannus de Wikerstethe a nobis habuit 
iure simili feodali.? Huic autem vendicioni tam legittime consumate 
per omnia consentimus eam omni dolo postposito approbantes. Ad 
huius consensionis nostre habundantiorem noticiam presentem cedulam 
fecimus nostrorum sigillorum* robore confirmari. Verum quia ego 
Theodericus proprium sigillum non habeo, sigillo fratrum meorum utor 
in hac parte. 


a Lavenstein — jetzt durch Tintenfleck unleser lich — nach Wolf T_ * nostro- 
rum sigillorum nostrorum D 

! Wegen des nahen Zusammenhangs mit Nr. 386. * Das zweimalige a nobis 
statt ab ipsis, entsprechend dem ab ipso in Nr. 382, ist vermuthlich bei der Ab- 
fassung durch Versehen aus Nr. 386 in diese Urkunde gekommen. 


— 


1304. Februar 12. 884. 


Rudolf, Heinrich und Gerhard Marschälle von Trebra erklären 
ihre Zustimmung zu dem in Nr. 387 erwähnten Verkaufe. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. mit gleicher Darstellung (zwei Schufscheren), 
verletzt. Leipzig, Rathsbibliothek. — D 58" (tit. Bennendorf). 7’ 66. 


Drucke: Ludewig, Rell.ms. II, 252. Bertuch- Schamel I, 232. Böhme, 
Herrngosserstedt 18. Naumann, | Catal. libr. ms. bibl. senat. Lips. 250. 
Deutsch: Wolff II, 301. Vgl. Schóttgen 179. 





Nr. 383—886. 1804. 369 


Nos Rudolfus, Heinricus, Gerhardus fratres marscalei dicti de 
Trebere recognoscimus lucide protestantes omnibus hanc litteram in- 
specturis, quod patrueles nostri Heinricus, Gerhardus, Theodericus dicti 
de Gozzerstete venerabili domino Theoderico abbati et suo conventui 
in Porta quatuor mansos ac dimidium sitos in pago ville Bennendorf 
cum omni iure et suis pertinenciis rite ac racionabiliter vendiderunt. 
Super qua vendicione facienda nos requisiti nostrum consensum et 
assensum addere decrevimus benigna ac libera* voluntate. Ad huius 
igitur vendicionis et empcionis pactum evidencius ostendendum in 
perpetuum ac a nullo hominum deinceps infringendum presentem paginam 
scribi fecimus et nostris sigillis communitam predicte Portensi ecclesie 
dignum duximus exhiberi, Datum et actum anno domini M^CCC* IIII», 
in Capite ieiunii. Ego «quoque Gerhardus, quia proprio sigillo careo, 
sub sigillis predictorum fratrum meorum meam exprimo voluntatem. 


* libe Or. 


1304. Februar 12. 3835. 


Heinrich, Hermann und Dietrich Marschälle von Holehausen er- 
klären ihre Zustimmung zu dem in Nr. 387 erwähnten Verkaufe. 


Häschr.: D58® (tst. Bennendorf). T65®., 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 18. Deuisch: Wolff II, 304. 


Nos Heinricus, Hermannus, Theodericus fratres marschalci dicti 
de Holtzhusen recognoscimus et ad noticiam: tam presentium quam 
futurorum omnium cupimus devenire, quod patrueles nostri Heinricus, 
Gerhardus, Theodericus dicti de Gozerstete venerabili domino Theode- 
rico abbati de Porta IIII* mansos et dimidium sitos in pago ville 
Bennendorf cum omni iure ac suis pertinentiis rite ac* rationabiliter 
vendiderunt. Super qua vendicione requisiti nostrum consensum et 
assensum addere decrevimus benigno favore ac libera voluntate. Ad 
huius itaque venditionis et emptionis evidentiorem noticiam universis 
in perpetuum declarandam presentem litteram desuper conscribi et 
nostrorum* sigillorum fecimus robore communiri. Ego quoque Theo- 
dericus, quia proprio sigillo careo, sub sigillis" fratrum meorum meam 
exprimo et adhibeo per omnia voluntatem. Acta sunt hec anno domini 
M ? CCC? III 5, in Capite ieiunii. 

^ et T — " nostro D ^*^ sigil D sigillis T In Nr. 383 von denselben Aus- 
stellern haben D und T sigillo 


1304. Februar 13. 986. 


Rudolf, Heinrich, Gerhard und Hermann Marschälle von Trebra 
verkaufen 1!/, Hufen su Benndorf für 10°/, Mark an das Kloster 
Pforte. Vgl. Nr. 382.383. 


870 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hdschr.: D 57" (tit. Bennendorf). T'63. 
Drucke: Bóhme, Herrngosserstedt 26. Deutsch: Wolff II, 305. 


Nos Rudolfus, Heinricus, Gerhardus, Hermannus fratres marschalci 
dicti de Trebere recognoscimus et universis Christi fidelibus lucide 
protestamur, quod mansum et dimidium situm in pago ville Bennen- 
dorf, solventem annis singulis marcam argenti et dimidiam, cutas lini 
‚IX, tres sexagenas ovorum, ex quibus mansum a nobis in feodo tenuit 
Osanna relicta Lamperti de Trebere, reliquum dimidium mansum Heine- 
mannus* de Wikerstethe, domino Theoderico abbati et conventui in 
Porta® rite ac rationabiliter vendidimus pro XI marcis fertone minus, 
eandem summam pro aliis bonis sitis in Frankenrode pro nobis in 
melius commutantes, accedente consensu Herlindis uxoris mei, scilicet 
Rudolfi, heredumque meorum Heinrici, Ottonis, Rudolfi, Hedwigis, 
Gerdrudis, Adelheidis, Herlindis, accedente nichilo minus consensu 
patruelum nostrorum de Holtzhusen, Heinrici, Hermanni, Theoderici, 
ac patruelum nostrorum Heinrici, Gerhardi, Theoderici de Gozerstete, 
qui etiam super hoc sua instrumenta cum expressione sue voluntatis 
dederunt. Omnium igitur prescriptorum nos habentes consensum et 
unanimem voluntatem predictum mansum et dimidium cum omni iure 
et dominio, proprietate ac utilitatibus omnibus iam in eis apparentibus 
vel quomodolibet in futurum immersuris, cum omni etiam iudicio tam 
in campo quam in silva, cum aliis suis pertinentiis, effundentes omne 
ius, quod in eis hactenus habuimus, in Portensem ecclesiam titulo pro- 
prietatis perpetuo possidendum, ad warandiam predictorum venditorum, 
cum huius modi vendicio tam rationabiliter et utiliter sit pro nobis 
peracta, secundum terre consuetudinem antiquam nos cum liberis nostris 
fideliter obligamus. Ne igitur huius modi* contraetus a quoquam 
hominum in posterum sinistra interpretatione infestetur, per quam, 
quod absit, hostiliter Portensis ecclesia possit aggravari, presentem 
paginam de hiis conscriptam nostris sigillisque* roboratam sepe dicte 
ecclesie Portensi duximus porrigendam. Nos quoque Gerhardus et Her- 
mannus, quia propriis sigillis caremus, sub sigillis fratrum nostrorum 
nostram expressimus voluntatem. Datum et actum anno domini 
M°CCC° II1°, idus Februarii. Testes vero sunt Ekkehardus de Sulze 
miles, Heinricus et Hermannus de Ebersberg*, Gelfradus advocatus in 
Ekkehartsberg, Achilles, Fridericus Colre castellani in Ekehlartsberg] 
et alii quam plures fide digni. 


® hermannus D Vgl. Nr. 382. b in Porta fehlt D * modi fehlt D 
4 Vielleicht quoque (statt que) D — * Eckersberge T Vgl. Nr. 399. 


1304. Februar 13. 387. 


Heinrich, Gerhard und Dietrich Marschálle von Gosserstedt ver- 
kaufen 4!/, Hufen zu Benndorf nebst der Gerichtsbarkeit für 45 Mark 
an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 384. 385. 











^ Nr. 887. 1304. 371 


Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). 2 Sp. 1) 8. 
HE -- RICI. MARSCALCI . DE ECHARSBERC, zwei Schaf- 
scheren, darunter sechsblättrige Rosette, 2) S. GERHARDI 7 TEO- 
DERICI MARSCALCOR . DE ..... ERC, zwei Schafscheren, oben. 
zwischen ihnen ein B, ohne Rosette. Dresden H. St. A. Nr. 1750. 
Hiervon D 58 (tit. Bennendorf) und T 64. Doch ist letztere Abschrift 
nach einem andern Original, von dem eine weitere Kopie D 57 (tit. 
Bennendorf) genommen ist, korrigiert. 

Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 17. Deutsch: Wolff II, 303. Vgl. 
‚Pertuch I, 121. Bertuch-Schumel I, 78. Lepsius, Kl. Schr. IL, 163. 

Nos Heinricus, Gerhardus, Theodericus fratres marscalci dicti de 
Gozerstete recognoscimus, quod quatuor mansos et dimidium nostre 
proprietatis sitos in pago ville Bennendorf vendidimus domino Theo- 
derieo abbati et conventui de Porta, quolibet manso solvente singulis 
annis marcam et duas sexagenas ovorum, cutas lini scilicet sex, pro 
quadraginta quinque marcis, accedente consensu matris nostre domine 
Agnetis, cuius iidem mansi dotalicium fuerunt, de consensu quoque 
uxorum nostrarum Adeleydis et Irmegardis heredumque nostrorum 
Heinrici et Theoderici et Agnetis, accedente nichilhominus (sic) con- 
sensu patruelum nostrorum de Holtzhusen ac de Trebere cum suis 
heredibus, qui super hoc sua instrumenta cum expressione sue volun- 
tatis. dederunt. De omnium igitur prescriptorum consensu prefatos 
quatuor mänsos et dimidium pari voto ac unanimi voluntate vendidimus 
cum omni iure et dominio, proprietate ac utilitatibus omnibus iam in 
eis apparentibus vel in futuro quomodolibet proventuris, cum omni 
eciam iudicio sive sanguinis sive mortis tam in campo quam in villa, 
eum aliis suis pertinenciis, transfundentes omne ius, quod in eis 
hactenus habuimus, in Portensem ecclesiam tytulo proprietatis perpetuo 
possidendos. Ad warandiam igitur predictorum venditorum nos cum 
liberis nostris secundum terre morem fideliter obligamus. Ne ergo de 
huius modi contractu tam racionabiliter quam utiliter pro nobis con- 
summato calumpniosa interpretacio posset suboriri, per quam Portensis 
ecclesia gravaretur, presentem paginam super hiis scribi et sigillis 
nostris fecimus communiri. Ego quoque Theodericus, quia proprio 
sigillo careo, sigillis fratrum meorum utor ista vice.! Datum et actum 
anno domini M°CCC°III°, idus Februarii. Testes vero sunt Ekke- 
hardus de Sulze miles, Gelfradus advocatus de Ekkarsberge, Achilles, 
Fridericus Colre, Conradus Weize castellani in Eckarsberge, Theodericus 
et Albertus fratres de Gozgerstete, Iohannes de Gonz, Hortwinus de 
CGuttenshusen et alii quam plures fide digni. 

ı Hierzu stimmt anscheinend nicht das oben beschriebene Siegel Nr. 2. Die 
Legende desselben ist zweifellos Everaberc zu ergänzen; denm abgesehen davon, dass 
nach dem Raume diese Ergänzung wahrscheinlicher ist als Echarsbere, findet sich 
das gleiche Siegel der Marschálle von Ebersberg, namentlich auch mit dem B, für 
welches mir eine sichere Erklärung fehlt, an einer Urkunde des Haus- und Staats- 
archivs zu Gotha v. J. 1266. August 8 (Rein, Thur. sacr. II, 155) und an einer 
andern in Weimar v. J. 1298. März 9 (ebenda II, 185 mit dem falschen Datum 


rn 


972 | Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


März 15). Man muss also anmehmen, dass Gerhard ein ererbtes älteres Siegel mil 
den Namen Gerhardi et Teoderici marscalcorum de Eversberc ausschliesslich als 
das seinige führt. 


1304. Mai 10. mE | 388, 


Hermann Graf von Mansfeld eignet dem Kloster Pforte 5 Hufen 
in Poppel eu. Vgl. Nr. 389. 


Häschr.: D 56^ (tit. Popal). T 81. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 298. Zu dieser und den folgenden Urkunden 
vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 157. v. Reitzenstein 118°. 


Nos Hermannus dei gratia comes dictus de Mansfelt notificandum 
duximus omnibüs, ad quorum presentiam pervenerit presens scriptum, 
quod pro cunctis erratibus nostris divinam nobis repropitiare volentes 
clementiam pia devotione, mera et libera voluntate, pro nostris etiam 
peragendis exsequiis, contulimus Portensi monasterio 111er mansos 
nostre proprietatis in Poppal solventes annuatim : VI marcas, item 
unum mansum in eadem villa, quem senior ville possidet, cum omni 
iure, utilitate, dominio, proprietate ac omnibus aliis sibi adherenciis, 
sicut nos hactenus possedimus, titulo proprietatis perpetuo possidendos. 
In huius igitur nostre donationis evidens testimonium presentem pa- 
ginam nostro sigillo iussimus roborari. Cuius rei testes sunt dominus 
Ludewicus.plebanus in Wizenvels, Conradus* de Amvorte miles, 
Wolfardus, Heinricus cognominatus Soyko et ..^ filius eius cives 
in Wizenvels et quam plures alii fide digni. Datum anno domini 
M^ CCC? INI°, VI? idus Maii-. 

aCD  " Die Punkte fehlen T — * Das Datum ist in D bei der Urkunde 
selbst ausgelassen und am  wnteren. Rande des Blattes von derselben Hand nach- 
getragen. 


I 


1304. Mai 10. | 389. 


Heinrich Graf von Osterfeld eignet dem Kloster Pforte 5 Hufen 
in Poppel eu. Vgl. Nr. 388. | 


Hdschr.: D 56° (tit, Popal). T 81®. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 299. 


Die Urkunde lautet abgesehen vom Namen des Ausstellers Hein- 
ricus dei gratia comes dictus de. Östervelt der vorigen ganz gleich, nur 
heisst es pro remedio anime nostre et omnium progenitorum nostrorum 
statt pro nostris etiam peragendis exsequiis und zu sex marcas if 
hinzugefügt et fertonem. ' 


Cuius rei testes sunt Otto Bonenbiz miles, Conradus* de Palude. 
Fridericus de Wineke, Reinbotho de Liszene, Iohannes de Rosenhavn, 
Gebehardus Hupch castellani in Ostervelt, Conradus* de Amvorde et quam 
plures alii fide digni. Datum anno domini M* CCC^III*, VI9 idus Maii. 


CD 


— 





Nr. 388—391. 1304: 373 


1304. 990. 


Elisabeth. Gräfin don Rabenswald bestätigt dem Kloster Pforte die 
rom ihrem verstorbenen Vater zugeeigneten 5 Hufen in Poppel (vgl. 
Nr. 888), ebenso andere Güter, die Pforte vorher daselbst erworben hat. 


Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T82. 
Drucke: Böhme, Todtheilung 79. Deutsch: Wolff II, 300. 


Nos Elyzabeth dei gratia comitissa de Rabenswalt universitati 
fidelium presentium et futurorum notificandum duximus in hiis scriptis, 
quod bona nostre proprietatis in Poppal, IIII* videlicet mansos VI marcas 
annuatim. solventes et unum mansum liberum, quem senior ville pos- 
sidet, quos pie memorie pater noster pro anime sue salubri remedio 
ac suis peragendis exsequiis Portensi cenobio in proprium contulit, hec 
inquam bona et nos simul benigno conferimus assensu. Similiter bona 
alia in eadem villa sita, que fratres Portenses antea sue ecclesie con- 
paraverant, nostro consensu offerimus volentes predictum Portense ceno- 
bium, quod spetiali devotione amplectimur, in hiis bonis omnibus 
perpetua securitate gaudere et ea proprietatis privilegio perpetualiter 
possidere. Ad huius rei evidentiam et perpetuam memoriam presentem 
paginam sigillo nostro et sigillo domini Friderici comitis mariti nostri 
duximus pro testimonio roborandam?. Datum anno gratie M? CCC? IIII*. 


® roborandum D roborandam, anscheinend aus roborandum verbessert, TT 


1304. 391. 


Mechtild Gräfin von Orlamünde bestätigt die von ihrem verstorbenen 
Grossvater, Grafen Hermann von Mansfeld, dem Kloster Pforte ge- 
machte Zueignung von 5 Hufen in Poppel (vgl. Nr. 388), ebenso 
andere Güter, die Pforte daselbst erworben hat. 

Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T 83. 
Drucke: Böhme, Todtheilung 80. Deutsch: Wolff IL, 300. Vgl. Braun 28. 


Nos Mechtildis dei gratia comitissa de Orlamunde universitati 
fidelium, ad quos presens pervenerit pagina, dignum duximus declarare, 
quod 1llI* mansos sex marcas annuatim solventes, sitos in pago ville 
P’oppal, et unum mansum liberum ibidem, quem senior ville possidet, 
quos pie memorie dominus Hermannus comes de Mansfelt avus noster 
pro anime sue remedio Portensi cenobio in proprium contulit, hos 
mansos et nos simul cum liberis nostris Hermanno et Friderico, 
Mechtilde et Agnethe benigno conferimus assensu. Similiter et bona 
alia in eadem villa sita, que fratres Portenses antea sue ecclesie con- 
paraverant, in? nostro consensu offerimus, accedente in premissis 
umnibus etiam consensu domini Hermanni comitis de Orlamunde 
mariti nostri, volentes predictum Portense cenobium, quod speciali 
devotione amplectimur, in hiis bonis omnibus perpetua securitate 

Greschichtsg . d. Pr. 8. Bd, XXXIII. 25 


374 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


gaudere et ea proprietatis privilegio perpetualiter possidere. Ad eternam 
ergo huius rei memoriam presenti pagine sigillum nostrum et sigillum 
mariti nostri prenotati pro testimonio duximus apponendum®. Datum 
anno domini M? CCC? IIII*. 


“in fehit T — " appendendum 7 





1304. Juni 15. 332. 


Hermann Graf von Osterfeld, Domherr zu Naumburg, eignet dem 
Kloster Pforte 5 Hufen in Poppel zu. Vgl. Nr. 388.. 


Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T 82" mit Neuhöfers Bemerkung: Littere 
originales suprascripte pariter vetustate sunt mutilate, ita quod 
omnia verba in eisdem legi nequiverant. Retulit reverendus dominus 


abbas copiam hanc esse sumptam et scriptam ex copiali, quod in 
monasterio habent. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 299. 


Die Urkunde lautet abgesehen vom Namen des Ausstellers Her- 
mannus dei gratia comes dictus de Osteruelt canonicus Nuenburgensis 
Nr. 388 gleich, nur heisst es pro nostro etiam anniversario peragendo 
nec non pro remedio animarum omnium progenitorum nostrorum stall 
pro nostris etiam peragendis exsequiis, ferner fertonem et VI marcas 


statt V1 marcas, und hinter proprietate st hinzugefügt iudicio .in villa 
et campis. 


Cuius rei testes sunt dominus Bruno prepositus maioris ecclesie 
Nuenburgensis, dominus Hermannus de Starkenberg decanus, dominus 
Otto de Indagine cantor, dominus Ditherus dietus Buzo, dominus Lud- 
wicus de Degenstete, dominus Ernfridus thesaurarius*, dominus Hein- 
ricus de Waldesberg canonici Nuenburgenses et alii quam plures fide 
digni. Acta sunt hec anno domini M*CCC?III*, in die beati Viti 
martiris. 


a thesaurius D 


1304. Juni 17. 993. 


Die Vettern Friedrich und Friedrich von Heldrungen eignen dem 
Kloster Pforte eine Wiese bei Bottendorf zu, die dessen Hofmeister zu 
 Hechendorf für 3!', Mark von. Bertold Wiman, Bürger in Wiehe, 
gekauft hat. | 
Hdsehr.: T 237. D78 (tit. Hechindorff). 
Drucke: Corssen 337. Deutsch: Wolff II, 297. 


Nos Fridericus et Fridericus fratrueles dicti de Hellerungen * notum 
esse volumus omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris, quod 
frater Alexander rector curie in Hechendorph pratum unum prope 
Potelndorff, quod a fossato prefati castri usque ad fluvium Lazeshe* 
juxta viam communis transitus se extendit, habens decem iugera debite 








Nr. 892—394. 1304. 375 


quantitatis pro tribus marcis et fertone a Bertoldo cognomento Wiman 
cive in Wie rite et rationabiliter conparavit. Quod pratum cum a 
nobis in feodo suscepisset, post resignationem. legittime ad manus 
nostras faetam nos in remissionem nostrorum peccaminum Portensi 
cenobio in proprium dedimus cum omni iure, utilitate et dominio titulo 
proprietatis perpetuo possidendum. Ad eternam ergo“ geste rei memo- 
ram presentem paginam sigillorum nostrorum appensionibus iussimus 
roborari. Huius rei testes sunt Wernherus de Schidingen, Henricus 
dictus Shober, Hartungus* de Lungeshusen, Hermannus dictus Rost 
milites, Theodericus de Apolde conversus in Porta et quam plures alii 
fide digni. Datum anno domini M* CCCo IllI*, XV kalendas Iulii. 


a helderungin D ad lazse (ohne fluvium) D — "igitur D  * H* D 


1304. September 11. 894. 


Dietrich Abt von Pforte bekundet, dass der Laienbruder Konrad 
von Flemmingen nebst zwei Bruderssöhnen einen Hof zu Flemmingen 
mit *, Hufe zu einer frommen Stiftung und den Zins davon zw 
Almosen in näher angegebener Weise bestimmt habe. 


Hdschr.: T 103. D 101 (tit. Flemingin) mit vielen Verkürzungen. 
Druck: Dewtsch: Wolff LI, 301. Vgl. Pertuch I, 122. Bertuch-Schamel 
-1, 79. Borchgrave, Histoire des colonies. Belges 342. 


Nos frater Theodericus abbas in Porta notificandum duximus 
omnibus tam presentis evi hominibus quam futuri, ad quorum manus 
pervenerit presens scriptum, quod frater Conradus noster conversus 
dictus de Vlemingen, dum adhuc cum filiis fratris sui, Petro scilicet 
et Conrado, quandam hereditatis porciunculam sortiretur indivisam, 
tunc hii tres viri prenominati eodem devocionis ardore salubriter ad- 
igniti deumque sibi fore propicium confidentes in salutem et remedium 
animarum omnium progenitorum suorum obtulerunt libera donacione 
ad pedes divine maiestatis de fructu communis patrimonii quandam 
curiam in villa Flemingen et quartam partem unius mansi sitam eque 
in pago eiusdem ville, que curia cum agris solvit Nuenburgensium 
denariorum quinque solidos annuatim. Sane ut et hic quinque soli- 
dorum census usque ad novissimum quadrantem totaliter in alimoniam 
et vegetacionem suis progenitoribus converteretur, statuerunt hii tres 
viri Sepius nominati, scilicet Conradus noster conversus nec non et 
duo fili fratris eiusdem Conradi, Petrus videlicet et Conradus, ut, 
quicumque rusticus prefatam euriam et agros eolendos acciperet, dare 
debeat annuatim in die beati Andree apostoli duos solidos Nuenburgen- 
sium denariorum domino plebano in supra dicta villa Flemingen, qui 
plebanus eo conductus? precio singulis mensibus unam missam pro 
defunctis parentibus® trium* personarum predictarum devocius cele- 
brabit atque in omnibus solennitatibus gloriose virginis Marie ante 
niensam suam reficiet unum pauperem, cui pauperi refecto eciam unum 

25* 


876 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


denarium erogabit. Verum quod si plebanus iam predicta facere con- 
tempneret, duorum solidorum porcione carebit nostroque portario da- 
buntur pauperibus in solamen. Nec pretereundum, quod prefatus 
rusticus in die beati Iohahnis baptiste de sepe dicta curia et agris deo 
sinceriter oblatis dabit et? nostro portario tres solidos Nuenburgensium 
denariorum vel certe septem sexagenas ovorum; unde possint peregrini 
pauperes recreari. Idem eciam rusticus propria manu ante fores 
ecclesie in Flemingen in vigilia s.f Egidii abbatis distribuet quadra- 
ginta panes et totidem ova pauperibus et egenis. Quod si rusticus non 
faceret, sepe dicta curia sibi auferrit cum agris poterit et iuri alterius 
melioris provide mancipari Igitur premissa omnia devocius ordinata 
quia de nostra licencia et consilio facta sunt, et ut perpetue firmitatis 
robore fulciantur, presens scriptum super ea confectum nostri sigilli 
testimonio communitur cum assercione testium, quorum nomina sunt 
hec: Herman[n]us prior, Theodericus quondam abbas,! Iohannes ma- 
gister conversorum, Heinricus de Cunua" monachus! in Porta et alii 
quam plures fide digni. Acta sunt hec anno incarnacionis dominice 
M? CCC"*III?, in die beatorum martirum Proti et Iacincti. 


? conducto D — " proparentibus D_ ^ cum T ? eciam D "et D 


! beati D * aufferri T h Vielleicht auch Cunula zu lesen T fehlt D 
' monach T fehlt D 


! Hiernach haben zwei Aebte des Namens Dietrich unmittelbar nach einander 
dem Kloster vorgestanden; wann der erstere vesigntert hat, lässt sich nicht nach- 
weisen. Uebrigens findet sich solche Resignation wiederholt, z. B. Nr. 229 (Albero 
quondam abbas); besonders bemerkenswerth aber ist es, dass in einer Urk. v. J. 1406. 


Juni 5 sogar zwei ehemalige Aebte (Iohannes de Casla et Iohannes de Wendingen 
olim abbates) vorkommen. 


1304. Oktober 25. 395. 


Abt Simon und das Kloster Hersfeld vertauschen an Abt Dietrich 
und das Kloster Pforte 10 Hufen in Brembach, von denen 5 Graf 
Friedrich von Rabenswald zu Lehen gehabt, die anders 5 Pforte 
schon vor einiger Zeit erworben hat, und 16 Hufen zu Lissdorf mit 
dem Patronat über die dortige Kirche, mit denen die Grafen Her- 
mann, Otto und Heinrich von Orlamünde und von diesen wieder Graf 
Friedrich von Habenswald und sein Bruder Bertold belehnt gewesen 
sind, gegen 26 Hufen mit dem Patronat über die Kirche in Liebstedi. 
Vgl. Nr. 396. 

Hdschr.: D 59" (tit. Listorf et Brantbach). T 286". 


Drucke: Böhme, Todtheilung 74. Deutsch: Wolff II, 295. Vgl. Lepsius. 
Kl. Schr. II, 164. v. Reitzenstein 117°. 


In nomine domini Amen. Nos Symon dei gratia abbas ecclesie 
Hersfeldensis recognoscimus in hiis scriptis, quod de bona voluntate 
et unanimi consensu dilectorum in Christo Gyseleri decani, Heinrici 








Nr. 895. 1804. 8377 


maioris prepositi nec non tocius conventus nostri, matura deliberatione 
prehabita procambivimus cum reverendo in Christo domino Theoderico 
abbate et conventu ecclesie Portensis Cysterciensis ordinis, Nuen- 
burgensis dyocesis, in hunc modum: In primis siquidem dedimus in 
concambium domino .. abbati et conventui de Porta predictis XXVI 
mansos, quorum mansorum X siti sunt in pago ville Brantbach, de 
quibus X mansis nobilis vir comes Fridericus de Rabenswalt a nobis 
quinque mansos iure possederat feodali, quos quidem quinque mansos 
idem .. comes una cum Elyzabeth uxore sua, omnium heredum et 
coheredum accedente consensu, per suas patentes litteras nobis libere 
resignavit, reliquos vero quinque mansos dominus abbas .. et con- 
ventus de Porta sibi conparaverant et aliquamdiu possederant sine 
nostrarum testimonio litterarum. Item XVI mansos de totali numero 
priori adhuc residuos in campis ville Lizingesdorf, scilicet in pago 
Spilberk situatos cum iure patronatus ecclesie ibidem nobiles viri 
Hermannus, Otto et Heinricus comites de Orlamunde a nobis et a 
nostra ecclesia feodaliter possidebant, quos et comes Fridericus de 
Rabinswalt predictus et frater eius Bertoldus comes feodali titulo ab 
ipsis comitibus de Orlamunde ulterius optinebant, eosdemque mansos 
XV] cum iure patronatus ecclesie in Lizingestorf ipsi comites de Orla- 
munde pro se et omnibus, quorum intererat, nobis libere resignarunt.! 
Nos itaque acceptis huiusce modi* resignationibus prefatos XXVI mansos 
cum iure patronatus eeclesie in Lizingestdorf et omnibus suis appen- 
diclis, videlicet areis, ortis, pratis, pascuis, nemoribus, salictis et aliis 
omnibus pertinentiis, quocumque nomine censeantur, conferimus nomine 
concambii et appropriamus domino .. abbati et ecclesie Portensi nichil 
iuris nobis et nostris successoribus vel ecclesie Hersfeldensi aliqualiter 
reservantes in bonis sepius nominatis. Nos quoque Symon abbas una 
eum nostro conventu Hersfeldensis ecclesie a reverendo domino abbate 
et conventu de Porta in permutationem et concambium predictorum 
bonorum recepimus viginti sex mansos sitos in pago ville Libenstethe 
eum iure patronatus ecclesie ibidem,? quos predictus? dominus abbas* 
Portensis suo et conventus sui nomine tradidit et appropriavit nobis 
et nostre ecclesie Hersfeldensi nichil iuris sibi? in eisdem bonis ali- 
qualiter reservando. In quorum omnium evidentiam et perhennem 
memoriam sigilla nostra huic littere sunt appensa. Testes huius rei 
sunt Heinricus Schelo monachus, Gerlacus conversus de Ysenacho, 
Heinricus de Brandowe et alii fide digni. Acta sunt hec anno domini 
M°CCC® quarto, in die sanctorum Crispini et Crispiniani. 


^ ce modi fehlt D — " predictos T — * abbas fehlt D * sibi iuris T 


! Vgl. Nr. 423 und 425. ? Diese Besitzungen hatte Pforte 1300 vom Nonnen- 
Kloster in Quedlinburg erworben. Vgl. Nr. 345 ff. 


978 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1304. Oktober 25. | 396. 


Urkunde des Abtes Dietrich und des Konvents von Pforte über den 
in Nr. 395 behandelten Gütertausch. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. geringes Fragment. Murburg St. A., Stift Hersfeld. 
Ungedruckt. 


Nos frater Theodericus abbas totusque conventus ecclesie Portensis 
recognoscimus in hiis scriptis, quod reverendo in Christo domino .. 
abbati totique conventui ecclesie Hersfeldensis de pari consensu et 
unanimi voluntate dedimus in concambium quorumdam bonorum viginti 
sex mansos nostre proprietatis sitos in pago ville Libenstete cum iure 
patronatus ecclesie ibidem et omnibus suis appendiciis, videlicet areis. 
ortis, pratis, pascuis, nemoribus, salictis et aliis pertinentiis, quocumque 
nomine censeantur, nichil nobis vel nostre ecclesie Portensi in his 
bonis aliqualiter reservantes volentesque supra scriptam ecclesiam Hers- 
feldensem prefata bona proprietatis tvtulo perpetualiter possidere paci- 
fice et quiete. Testes huius rei sunt dominus Hermannus comes de 
Orlamunde, Albertus notarius eiusdem comitis, Henricus de Diuorte, 
Iohannes Store cives in Wimaria et alii quam plures fide digni. Ad 
horum omnium maiorem evidentiam et perhennem? memoriam presens 
scriptum nostri sigilli testimonio fecimus communiri, Acta sunt hec 
anno domini M°CCC° IIII*, in die sanctorum Crispini et Crispiniani. 


* euidentiam (nochmals hinter perhennem) ausgestrichen 


en 


1304. Oktober 95. 397. 


Dietrich Abt und der Konvent des Klosters Pforte verpflichten sich 
dem Kloster Hersfeld jährlich 2 Pfund Wachs zu geben. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Marburg St. A., Stift Hersfeld. 
Ungedruckt. 


Nos frater Theodericus abbas totusque conventus ecclesie Portensis 
recognoscimus in hiis scriptis, quod ecclesie Hersfeldensi duo talenta 
cere dare tenemur annis singulis in festo* Purificationis beate virginis, 
que quidem duo talenta cere ipsis presentabimus Erfordie in nostra 
curia sub nostris laboribus et expensis, ea tamen interiecta conditione. 
ut, si dominus abbas Hersfeldensis alia duo talenta cere sue custodie 
assignaverit, nos de hac cera semper liberi erimus et soluti. In huius 
rei testimonium presentem litteram nostro sigillo fecimus roborari. 
Datum anno domini M^CCC^IIH^, in dominica, qua cantatur Dicit 
dominus. 

* bte ausgestrichen 


—— ———— —— ——— — 














Nr. 896 -399. 1804—1805. 879 


1304. November 5. 398. 


Bertradis Aebtissin, Sophie Pröpstin, Irmgard Dechantin und das 
Kapitel des Nonnenklosters in Quedlinburg bekunden, dass sie ihre 
Besitzungen in Licbstedi mit allen Rechten an das Kloster Pforte 
verkauft haben. Vgl. Nr.345 ff. 


Hdschr.: Or. Perg. 2Sp. an rothen und grünen seidenen Fäden, stark 
verletzt. Marburg St. A., Stift Hersfeld. 
Ungedruckt. 


Nos Bertradis dei gratia abbatissa, Sophia preposita, Irmengardis 
decana totumque capitulum dominarum in Quedelingenburg tenore 
presentium lucide protestamur, quod bona in Lybenstete, viginti vide- 
licet et sex mansos, cum iure patronatus ecclesie eiusdem ville vene- 
rabili domino Theoderico abbati de Porta et suo conventui libera et 
pleno iure vendidimus, rationabiliter appropriavimus et presentavimus. 
Vendendi, permutandi, appropriandi, etiam warandiam faciendi vel 
quiequid sibi inde faciendi iudicaverit ipse abbas et suus conventus, 
plenam habet et liberam facultatem. Ad huius rei evidentiam presen- 
tem litteram sigillo nostro et sigillo nostre ecclesie fecimus communiri. 
Datum anno domini M*CCC? IIIIs, Nonas Novenbris. 


1305. Jannar 1. 399. 


Die Brüder Rudolf, Gerhard, Heinrich und Hermann Marschälle 
von Eckartsberga verkaufen ihre jährlichen Einkünfte in Lässdorf, 
indem sie dieselben dem Grafen Friedrich von Rabenswald auflassen, 
für 281, Mark an das Kloster Pforte. Vogl. Nr.400. 


Hdschr.: D 59 (tit. Lizingestorf). T 126". 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 35. Deutsch: Wolff IL, 312. 


Nos Rodolfus et Gerhardus, Heinricus et Hermannus fratres mar- 
schalci de Eckarsdesberg* notificamus hoc tenore omnibus tam pre- 
sentis evi hominibus quam futuri. ad quorum audientiam traductum 
fuerit presens scriptum, quod de concordi voluntate et de pari consensu 
omnium heredum et coheredum nostrorum nec non matura delibera- 
tione inter nos prehabita venerabili domino Theoderico abbati et con- 
ventui Portensi vendidimus rite ac rationabiliter nostros annales red- 
ditus, quos habuimus in villa Lizingestorf, scilicet annui census duas 
libras marcas Vribergensis argenti et dimidium fertonem Vribergensis 
argenti eque annui census et II solidos denariorum  Eckehardes- 
pergensis numismatis, cum omni dominio et portione, que nos? iure 
patronatus ecclesie prefate ville Lyzstorf contingit seu contingere vide- 
batur. Vendidimus etiam domino abbati et conventui de Porta pre- 
dictis nostrorum bonorum feodalium quinque marcas, quibus infeodati 
fuimus* a nobili viro domino Friderico comite de Rabenswalt, cui 


880 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


comiti prefatos redditus universos, videlicet duas marcas libras et 
dimidium fertonem, 1II solidos denariorum et simul quinque marcas 
nostrorum bonorum feodalium collecta manu pro nobis et omnibus, 
quorum intererat, libere resignavimus, nichil iuris nobis vel nostris 
heredibus in eisdem bonis aliqualiter reservantes. Notandum sane, 
quod omnes hos? redditus in superioribus distincte specificatos cum 
omnibus suis appendiciis, scilicet novalibus, terris cultis et incultis, 
viis et inviis, quesitis et inquirendis atque cum ceteris pertinentiis 
eorum, quocumque nomine censeantur, venerabili domino Theoderico 
abbati et conventui de Porta prenominatis pro XXIII marcis et dimidia 
Vribergensis argenti vendidimus, quam pecuniam nobis integraliter 
persolutam presentibus fideliter protestamur. Et quia hec pecunia. 
seilicet XXIII marce et dimidia, utiliter versa esse dinoscitur in rem 
nostram, inprecamur et cupimus subscriptam ecclesiam Portensem in 
hiis bonis perpetualiter pacis ac* securitatis privilegio perfrui et gaudere. 
Super evictionis autem et gwarandie cautionibus omnium predictorum 
venditorum et contraditorum secundum terre consuetudinem antiquitus 
observatam nos presentibus obligamus!. Ut igitur cunctis in evum 
temporibus hec omnia firma et stabilia perseverent, presentem paginam 
sigillis nostris iussimus communiri, sigillis duobus contenti, singula 
non habentes. Testes huius rei sunt Eckehardus miles de Sulze, Hein- 
ricus et Hermannus de Evirsperg et alii quam plures fide digni. Acta 
sunt hec anno domini M? CCC* quinto, in die Circumcisionis. 

^ Eckhardesberg 7 in hinzugefügt T * sumus T ? hos fehlt D 
* et T obligamus fehlt D 


1305. Januar. 400. 


Friedrich Graf von Rabenswald bekundet den in der vorigen Ur- 
kunde behandelten Verkauf der Einkünfte in Lissdorf von Seiten der 
Marschälle von Eckartsberga an das Kloster Pforte. 


Häschr.: D 59 (tit. Lizingestorf). T 127®. 


Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 36. — Ders., Todtheilung 76. Deutsch: 
Wolff IL, 313. 


Nos Fridericus dei gratia comes de Rabenswalt recognoscimus et 
tenore presentium declaramus omnibus, quibus nosse fuerit oportunum, 
quod Rodolfus et Gerhardus, Heinricus et Hermannus fratres marschalei 
de Eckehardesberg libere nobis et collecta manu resignarunt suus 
annales redditus, quos habuerunt in villa Lizingestorf, scilicet duas 
marcas libras annui census Vribergensis argeuti et dimidium fertonem 
eque annui census Vribergensis argenti et III solidos denariorum Ecke- 
hardesbergensis monete nec non V marcas suorum bonorum feodalium, 
quibus a nobis inpheodati fuerant. Hec bona omnia supra scripta cum 
universis suis appendiciis, scilicet novalibus, terris cultis et incultis. 
viis et inviis atque eum ceteris corum pertinentiis prefati marschalei 





ooo o "ntt 9 i 


Nr. 400— 402. 1305. 381 


fratres rite ac rationabiliter venerabili domino Theoderico abbati et 
conventui de Porta pro XXIII marcis et dimidia Vribergensis argenti 
vendiderunt sibi integraliter persoluta, nichil quoque iuris sibi in 
eisdem bonis prefatis aliqualiter reservantes. Ad horum omnium cer- 
titudinem ampliorem presens scriptum nostri sigilli karactere insignitur. 
Acta sunt hec anno domini M°CCC° quinto, in die Cireumcisionis. 


1305. Februar 22. Wartburg. 401. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte ein 
Gehóla bei [Nieder-]Möllern zu, welches Heinrich und Rudolf, die 
Söhne des verstorbenen Konrad Schenk von Saaleck, ihm aufgelassen 
haben. Vgl. Nr. 402. 


Hdschr.: T 287. D 121° (tit. Mellre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 309. Vgl. Pertuch I, 57. Bertuch-Schamel I, 38. 
Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 37. Ders., Kl. Schr. II, 28. 149. 


Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes 
palatinus recognoscimus tenore presentium litterarum, quod ob honorem 
dei et sancte sue genitricis Marie nec non ad cultum divinum au- 
gendum nostre anime in remedium honorabilibus viris domino abbati 
et conventui ecclesie Portensis* lignetum prope Meller situm, quod 
strennuus vir Conradus pincerna de Saleke bone memorie quondam 
a nobis in feudo tenuit et modo ad manus Heinrici et Rudolfi suorum 
filiorum pervenit, qui ad nostram manum" rite et racionabiliter pleno 
iure animo deliberato resignarunt, appropriavimus* et appropriamus 
litteras per presentes et habere ac haberi volumus pro constanti, nihil 
nobis vel nostris successoribus in dicto ligneto iuris reservantes, sed 
pleno iure dictis fratribus et ecclesie sepe dicte appropriavimus, prout 
superius tactum est, perpetue possidendum, dantes ipsis desuper in 
cautelam presens scriptum nostri sigilli robore communitum. Testes 
huius appropriationis* sunt strennui viri Gozco* quondam noster mar- 
scaleus, Theodoricus de Meller! milites et alii fide digni. Datum et 
actum® in castro nostro Wartberg^ anno domini M° CCC? quinto, in! 
Katedra beati Petri apostoli *. 

a portensi.T' D_ " nostras manus D ° appropriamus T ? appropria- 


tionis fehlt D — * Gocze D ! Melize T mellir D * et actum fehlt D 
^ wareperg T. ! in fehlt D — * apostoli fehlt D 


—— — —— 


1305. Februar 28.' 402. 


Die Brüder Konrad Dompropst zu Naumburg, Dietrich, Heinrich 
und Rudolf Schenken von Saaleck verkaufen Schulden halber ihren 
Wald bei Nieder- Möllern, einschliesslich einiger unbebauter Stücke 
86 Morgen gross, von denen Gerwig, ihr Kastellan zu Saaleck, 


382 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


15 Morgen zu Lehen gehabt, ihnen aber resigniert hat, für 43 Mark 


dem Kloster Pforte und lassen denselben dem Landgrafen Albrecht 
auf. Vgl. Nr. 401. 


Hdschr.: T 89°. D 121" (tit, Mellre) mit Kürzungen. 
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 81. Deutsch: Wolff LI, 308. 


Vgl. Pertuch I, 123. Bertuch-Schamel I, 80. — Lepsius a. a. O. 37. 
. Ders., Kl. Schr, II, 28. 149. 


Nos Conradus dei gracia prepositus maioris ecclesie Nuenburgensis, 
Theodericus, Heinricus et Rudolfus fratres pincerne de Salecke re- 
cognoscimus et tenore presencium declaramus Christi fidelibus uni- 
versis, quibus nosse fuerit oportanum, quod, cum ob intollerabiles 
debitorum pressuras et gravamina usurarum ad rerum nostrarum im- 
mobilium distractionem cogeremur, tandem multimodis consiliis inter 
nos prelabitis de communi et unanimi consensu atque* de expressa 
voluntate honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui 
de Porta silvam nostram cum agris quibusdam incultis sibi fortiter 
annexis et ad eam pertinentibus octoginta et sex iugera vulgaris men- 
sure continentem, sitam prope vilam Meller* inferiorem, rite ac racio- 
nabiliter vendidimus pro quadraginta et tribus marcis Vribergensis 
argenti nobis utiliter et integraliter persolutis, ita duntaxat, ut dimidia 
marca pro quolibet iugere singillatim veniat, pro inculto sicuti pro 
lignoso. Hec autem silva iam prefata, a nobis vendita, certis, propriis 
et patentibus metis est distincta. Habet enim in prima sui fronte pro 
termino silvam fratrum Portensium, secundum vero latus se finit ad 
stratam publicam, que est in tergo montis Salberg, tercia itidem et 
quaria eius extremitas agris et communitatibus rusticorum in Meller 
fore contigua demonstratur*.? Et quia prescriptam® silvam in feudo 
habuimus ab illustri principe domino Alberto Thuringie* landtgravio 
et Saxonie comite palatino, idcirco ipsam eidem libere resignavimus 
per nostras patentes litteras et apertas. Sane notandum, quod Ger- 
wicus noster castellanus! in Salecke, dum aliquam particulam silve 
prememorate, scilicet iugera XV, a nobis feudaliter possideret, eadem 
ad manus nostras de mera voluntate, non coactus, libere resignavit 
coram dominis de Porta, videlicet Theoderico quondam abbate et Theo- 
derico cellario®, que quidem iugera quindecim totali silve commen- 
surata, convendita et connumerata pretaxatum numerum, scilicet octo- 
ginta et sex iugerum, perficiunt et consumant^. Nos igitur a Gerwico 
predicto huiusce modi accepta resignacione domino Theoderico abbati 
et fratribus Portensibus ante dictis sepius prenotatam silvam octoginta 
et sex iugerum cum agris incultis ad se pertinentibus contradidimus 
et presentavimus cum omni iure, dominio, possessione, proventibus et 
utilitatibus omnibus, que nobis conpetebant et que habebamus in ipsa, 
sive in superficie terre iam appareant vel! quibuscumque modis eciam 
in visceribus terre apparuerint in futuro, nichil in ea iuris omnino nobis 
aliqualiter reservantes. Ad warandiam vero secundum statum terre 





Nr. 403. 1805. 388 


communem nos presentibus obligamus. Igitur ut predictorum veritas 
inviolabili imperpetuum vigeat firmitate, presentem litteram conscribi 
et sigillorum nostrorum appensionibus fecimus communiri. Nos vero 
Theodericus et Rudolffus, quia sigilla propria non habemus, sigillum 
patris nostri nomine nostro iussimus adhiberi. Testes sunt Hermannus 
miles et Guntherus castellanus noster in Wissenburg* fratres dicti de 
Schaffstete, Iuuenis et Gerwicus castellani nostri in Salecke. Datum 
anno domini M°CCC° quinto, II kalendas! Marcii. 


et D " meller villam D ° demonstrantur D — * dictam D — * An- 
scheinend Thuringorum T thur. D ! egstellanus noster D % cellerario D 
h eonsummant D_ ' siue D  * viezenborg D  ! i1 Idus D 


! Ob die Lesart ron T oder D richtig und die Urkunde am 28. Februar oder 
14. März ausgestellt 4st, lässt sich nicht mit Sicherheit entscheiden, doch ist T 4m 
allgemeinen zuverlässiger als dieser spätere Theil von D, und für den 38. Februar 
spricht auch das Datum der nächsten Urkunde derselben Aussteller. ” Noch jetzt 
heisst der der Landesschule Pforte gehörige Wald nach den früheren Besitzern 
Schenkenholz. 


1305. Februar 28. 403. 


Die Brüder Konrad Dompropst eu Naumburg, Dietrich, Heinrich 
und Rudolf Schenken von Saaleck verkaufen Schulden halber dem 
Kloster Pforte 31:, Hufen in Benndorf für 37 Mark. Vgl. Nr. 404. 


Hüdschr.: D 57" (tit. Bennendorf). T63®, 

Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 79. Deutsch: Wolff II, 307. 
Vgl. Pertuch I, 123. Bertuch-Schamel I, 79. Lepsius a. a. O. 37. 
Ders., Kl. Schr. II, 28. 


Nos Conradus dei gratia prepositus maioris ecclesie Nuenburgensis, 
Theodericus, Heinricus et Rudolfus fratres pincerne de Salekke re- 
cognoscimus et tenore presentium declaramus omnibus, quibus nosse 
fuerit oportunum, quod, cum. ob intollerabiles debitorum pressuras et 
pericula usurarum ad rerum nostrarum distractionem cogeremur, ma- 
turo usi consilio de pari consensu, accedente quoque voluntate Lukardis 
sororis nostre de Lychtenhain et filii sui Conradi de Breseniez nec non 
aliorum heredum suorum, vendidimus honorabilibus viris domino 
Theoderico abbati et conventui Portensi nostre proprietatis tres mansos 
et dimidium sitos in pago ville Bennendorf cum omnibus suis per- 
tinentiis, solventes singulis annis tres marcas albi argenti et unum 
maldrum tritici pro XXX*VII marcis, quas nos profitemur integraliter 
recepisse. Cum autem hec pecunia in rem nostram utiliter sit con- 
versa, domino abbati et conventui de Porta predictis prefatos tres 
mansos et dimidium appropriavimus et presentavimus cum omni iure, 
proprietate, utilitate, iudicio seu dominio, quo iidem mansi a patre 
nostro pie memorie et a nobis dudum sunt prehabiti, nichil omnino 
luris nobis in hiis bonis? aliqualiter reservantes. Ad warandiam vero 
secundum statum et morem terre communem nos presentibus obli- 


07 . 4 ie 


884 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


gamus. Notandum sane circa premissa, quod alie tres sorores nostre, 
cum antea forent maritate et portione sibi debita a nobis segregate, 
earumdem consensum super hoe contractu superfluum duximus requi- 
rendum. Igitur ut omnium premissorum series in sui roboris vigore 
semper polleat, presentem paginam super eis conscriptam sigillorum 
nostrorum appensionibus iussimus confirmari. Nos Theodericus et Ru- 
dolfus, quia sigilla nostra® propria non* habemus, sigillum patris nostri 
nomine nostro fecimus adhiberi. Testes sunt Guntherus et Hermannus 
fratres de Schafstete castellani nostri in Wizenburg?, Iuuenis castellanus 
noster in Salecke et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec anno 
domini M? CCC* quinto, II^ kalendas Marcii. 


a bonis fehlt D — * nostra fehit T ° nos D  ? Wissenburg 7 


1305. Februar?8. 404. 


Lukardis von Lichtenhain bestätigt den in der vorigen Urkunde 
behandelten Verkauf von 31, Hufen in Benndorf an das Kloster Pforte. 


Hdschr.: D 58 (tit. Bennendorf). 765. 
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 80. Deutsch: Wolff II, 307. 
Vgl. Lepsius a.a. O. 37. Ders., Kl. Schr. I1, 28. 


Ego Lukardis! uxor iunioris Ottonis de Lichtenhayn notum esse 
cupio universis Christi fidelibus presentibus et futuris, quod dominus 
Conradus prepositus maioris ecclesie Nuenburgensis, Theodericus, Hein- 
ricus et Rudolfus pincerne de Salekke fratres mei de consensu meo 
et filii mei Conradi de Breseniez nec non omnium heredum meorum 
pro XXX'VII marcis argenti sibi integraliter persolutis vendiderunt 
honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui de Porta 
nostre proprietatis tres mansos et dimidium sitos in pago ville Bennen- 
dorf cum areis, ortis, pascuis, virgultis ad ipsam pertinentibus, solventes 
tres marcas albi argenti* et unum maldrum tritici annuatim. Ne 
igitur fratres Portenses calumpniam vel questionem cavillosam® aut 
. etiam inpeticionem ab aliquo hominum super hiis mansis in posterum 
necesse habeant sustinere, ego Lukardis de Lichtenhain cum filio meo 
Conrado de Bresenicz et omnibus heredibus meis abrenuncciamus uni- 
verso iuri, proprietati, utilitati, dominio, quod nobis de cetero in pre- 
dictis mansis vendicare possemus, ad usum fratrum Porteusium tota- 
liter transferentes. In horum omnium signum et memoriam perhennem, 
quia sigilla propria non habemus, sigillum domini Ottonis de Lichten- 
hayn senioris huic littere duximus apponendum. Datum anno domini 
M? CCC? Y*, pridie kalendas Marcii. 


* argenti fehlt D_ " cavillosam fehlt D 


! Wolff a.a. O. ist geneigt dieser Lukardis einen noch vorhandenen Grab- 
stein zuzuweisen, Vermuthlich gehört derselbe jedoch der Lwukardis von Steudntiz. 
Vgl. Nr. 115. 


- UL a 


Nr. 404—407. 1305. 385 


1309. Februar 28. 405. 


Eckart Ritter von Sulza ersucht seinen Lehnsherrn Erkenbert von 
Tannroda 2'/, Hufen zu Hassenhausen, die er dem Kloster Pforte 
verkauft hat, demselben zuzueignen. ' 


Hdschr.: T 78*. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 310. 


Nobili viro ac domino suo metuendo, domino Er[kenberto] de Tan- 
rode Eckehardus miles de Sultze cum debiti honoris exhibicione sue 
possibilitatis obsequium tam benevolum quam paratum. Duos mansos | 
et dimidium sitos in pago ville Hassinhusin a vobis in feudo habeo, 
quos Bertoldus dictus Phaffe a me ulterius obtinet simili iure feudali. 
Hos mansos domino Theoderico abbati et conventui Portensi vendidi, 
quos vobis hodie resigno libere per presentes suplicans pure propter 
deum, quatenus prefatos mansos dignemini appropriare monasterio 
Portensi et fratribus inibi deo famulantibus, scientes procul dubio, 
quod deum proinde remuneratorem habebitis sempiternum. In cuius 
rei signum presens scriptum mei sigilli testimonio roboratur*. Datum 
anno domini M*CCC? quinto, I1 kalendas Marcii. 


* korrigiert aus roboratum 


1305. Mürz 1. 0 406. 


Eckart Ritter von Sulza lässt dem Burggrafen Otto von Kirchberg 
1 Hufe in Darnstedt, die er an Abt Dietrich und das Kloster Pforte 
verkauft hat, auf und ersucht ihn dieselbe dem Kloster zuzueignen. 
Vgl. Nr. 407. 


Datum anno domini M°CCC quinto, kalendas Marcii. 


Hdschr.: T 120^. D 107 (tit. Tarnatete). 
Vgl. Wolff LI, 311. 


—  —Ó— MÀ ——— 


1305. März 10. 407. 


Eckart Ritter von Sulza verkauft Schulden halber dem Kloster 
Pforte 1 Hufe in Darnstedt, die er dem Burggrafen Otto von Kirch- 
berg aufgelassen hat, und ein Rieth ebendaselbst für 39/, Mark. 
Vgl. Nr. 406. 


Hdschr.: T 120. D 106" (tit. Tarnstete) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 311. 


Ego Eckehardus miles de Sultze recognosco et tenore presencium 
declaro Christi fidelibus universis, quibus nosse fuerit oportunum, quod 
propter intollerabiles debitorum pressuras de communi et unanimi con- 
sensu atque de expressa* voluntate omnium heredum meorum vendidi 
honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui Portensi 


986 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


rite ac racionabiliter unum mansum situm in pago ville Tarnstete cum 
area una ad ipsum pertinente seu aliis appendiciis, solventem unum 
lotonem argenti annuatim, quem quidem mansum in feudo habui a 
nobili viro domino Otthone burgravio de Kiichberg, cui comiti pre- 
fatum® mansum eciam libere resignavi per meas apertas litteras et 
patentes. Preterea domino .. abbati et conventui de. Porta predictis 
vendidi eciam quoddam carectum in pago ville memorate, scilicet 
Tarnstethe, quod Iohannes senior ville possidet, solvens unum lotonem 
eciam annuatim. Hec omnia supra scripta fratribus de Porta, ut 
dictum est, pro quatuor marcis albi argenti fertone minus vendidi, 
presentavi et contradidi cum universo iure, utilitate, dominio, quod 
mihi vel meis heredibus in hiis bonis competebat seu videbatur com- 
petere quoquo modo. Ad warandiam vero secundum statum terre 
communem me obligo per presentes. Ob huius facti evidenciam et 
perhennem* memoriam presens scriptum mei sigilli robore confirmatur. 
Testes huius rei sunt Heinricus de Euirsberc@ in Sultze residens, 
dominus Theodericus plebanus in Trebere, Gelfradus advocatus in Eck- 
hardesberg* et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec! anno 
domini M? CCC? quinto, sexto idus Marcii. 


^ expresa T' " dictum D * perhennam T 4 Euirsbere T ebirs- 
berg D *eckirsberge D — ! Datum D 


.— mm —— ——— 


1505. März 10. 408. 


Eckart Ritter von Sulza verkauft Schulden halber dem Kloster 
Pforte !;, Hufe und 1 Hof in Sulzu, die er von demselben zu Lehen 
gehabt hat. 


Hdschr.: T230. D76" (tit. Gernstete). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 314. 


Ego Eckehardus miles de Sulze recognosco et presentium tenore 
declaro universis Christi fidelibus, quibus nosse fuerit oportunum, quod 
propter intolerabiles debitorum pressuras de communi et unanimi con- 
sensu atque de expressa voluntate omnium heredum meorum vendidi 
honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui Portensi 
rite ac rationabiliter dimidium mansum situm in campis ville Sulze 
cum area una ad ipsum pertinente, solventem fertonem et dimidium 
annis singulis, quem scilicet dimidium mansum Theodericus dictus 
Alterman etiam aliquando coluerat et possedit. Et quia ab ecelesia 
Portensi dimidium mansum iam in superioribus prenotatum in feodo 
habui, idcireo eum domino Theoderico abbati de Porta collecta manu 
ego et omnes heredes mei libere? resignavimus* abrenunciantes omni 
iuri, utilitati, dominio, quod nobis in hoc dimidio manso conpetit seu 
conpetere videbatur, ad usum fratrum Portensium totaliter transferentes. 
Ad horum omnium evidenciorem noticiam presens scriptum sigilli mei 
testimonio roboratur. Testes huius rei sunt Heinricus de Euirsberc in 





Nr. 408 —410. 1305. | $87 


Sulze residens, dominus Theodericus plebanus in Trebere, Geltfradus 
advocatus in Echardesberg* et alii quam plures fide digni. Acta sunt 
hec anno domini M? CCC? quinto, sexto idus Marcii. 


2 libere fehlt D_ " resignamus D ° eckirsberg D 


—— ———À ——— — —ÓÀ— — 


1305. Mai 31. Zeitz. 409. 


Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte die 
Erfüllung seiner Verpflichtung dem Domkapitel zum Ersutz für Güter 
in Zaekwar 3 Mark jährliche Einkünfte zu verschaffen. Vgl. Nr. 350. 
351. 410. 


Hdschr.: D 55 (tit. Zebekur). 
Vgl. Wolff II, 314. 


Nos Vlricus dei gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus recogno- 
scimus ac omnibus has litteras visuris cupimus fore notum, quod 
dilecti nobis dominus .. abbas et conventus monasterii in Porta satis- 
fecerunt capitulo diete eeclesie nostre in redditibus trium marcarum 
de nostro consensu, ad quorum reddituum conquisitionem in restaurum 
bonorum in Cebekvr ipsi capitulo fuerant obligati. In cuius rei testi- 
monium has litteras nostri sigilli robore iussimus communiri. Actum 
et datum Cyce anno domini M°CCC° V*, pridie kalendas Iunii presen- 
tibus et testibus domino C[onrado] de Ekkelsdorf milite, domino Hein- 
rico* de Schyrntschyn capelano nostro, Iohanne de Gozerstethe notario 
nostro, Heinrico camerarii et Heinrico de Gythen civibus nostris et 
| pluribus aliis fide dignis. 


a’ Vgl. Nr. 410. 


1305. Mai 31. Zeitz. 410. 


Das Domkapitel zu Naumburg giebt zu Gunsten des Abtes Dietrich 
und des Konventes des Klosters Horte die gleiche Erklärung wie 
Nr. 409. 


Hdschr.: D 55 (tit. Zebekur). 
Vgl. Wolff II, 315. 


Nos Conradus dei gratia prepositus, Hermannus decanus totumque 
Nuenburgensis ecclesie capitulum recognoscimus efc. 


Actum et datum Cyce anno domini M°Ccc°V°, pridie kalendas 
Iunii presentibus et testibus domino Conrado de Ezelsdorf milite, Hein- 
rico de Seirntschyn capelano domini nostri episcopi, Iohanne de Gozzer- 
stete notario, Conrado de Pygauia camerario . . Heinrico camerarii, 
Heinrico de Gythen civibus Cycensibus et pluribus aliis fide dignis. 


— MÀ — — ——— €  —— s 


388 Urkundenbuch des Klosters Piorte. 


1905. Juli 26. 411. 


Die Brüder Heinrich Graf von Osterfeld und Hermann Domherr 
zu Naumburg überlassen dem Kloster Pforte 2 Hufen in Ober- Möllern 
und 1!/4, Hufen in Pomnitz zu eigen. 

Hdschr.: T93. D 123 (tt. Mellir). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 311. Vogl. Braun 28. 


Nos Heinricus comes dictus de Osterfelt et Hermannus canonicus 
maioris ecclesie Nuenburgensis fratres omnibus hanc paginam in- 
specturis salutem in domino. Quoniam humana,memoria labilis est 
et per successus temporum multis oblivionum erroribus obscuratur, 
ideo universitati fidelium, presencium videlicet et futurorum, dignum 
duximus declarare, quod ob remissionem nostrorum peccaminum ac 
pro remedio animarum progenitorum et fratrum nostrorum Portensi 
ecclesie, quam semper singulari devocione coluimus*, contulimus duos 
mansos nostre proprietatis sitos in pago ville Superioris Meller, quorum 
unum Sifridus, alterum Martinus a nobis in feudo tenuerunt, item 
mansum et dimidium in Pomnitz, quos Gelfradus de Luchowe similiter 
feudali titulo possedit a nobis, cum omni iure, proprietate, utilitate. 
dominio titulo proprietatis perpetuo possidendos. Ad eternam ergo 
huius nostre? donacionis memoriam presentem paginam sigillorum 
nostrorum appensionibus fecimus roborari. Huius rei testes sunt do- 
minus Heinricus fratruelis noster perpetuus vicarius ecclesie Nuen- 
burgensis, dominus Otto dictus Boninbitz* miles, Fridericus de Winecke, 
Reinbotto de Lisne* castellani in Osterfelt cum pluribus aliis fide 
dignis. Datum anno domini M? CCC* quinto, VII kalendas Augusti. 


^ quam — coluimus fehlt D nostre fehlt D — * bonenbiß D  '" lizne D 


— ———— 


1306. Januar 30. 412. 


Hermann! Domherr au Naumburg und Archidiakon des Pleissner 
Landes überlässt das Patronatsrecht zu [Burg-]Hessler dem Kloster 
Pforte. 

Hdschr.: D 85" (tit. Extra). 


Druck: Deutsch: Wolff II, 322. Vgl. Naumann, Beitráge z. Lokalgesch. 
d. Kreises Eckartsberga II, 17, Anm. 


Nos Hermannus! canonicus maioris ecclesie Nuenborgensis et 
archidiaconus* terre Plisnensis recognoscimus et ad noticiam tam pre- 
sencium quam futurorum volumus pervenire, quod ob reverenciam et 
honorem gloriose virginis genitricis dei Marie nec non pro remedio 
animarum nostre, progenitorum et fratrum nostrorum ius patronatus in 
Heseler contulimus ecelesie Portensi offerentes ibidem super altare in 
presencia tocius conventus Portensis, presentibus et attestantibus hono- 
rabilibus viris domino Kirstano abbate sancti Georgii prope Nuenbork, 











Nr. 411—414. 1305— 1806. 889 


Vlrico fratre nostro monacho eiusdem loci, Erinfrido canonico et the- 
saurario ecclesie Nuenborgensis, Heinrico fratruele nostro, Heinrico de 
Kambork perpetuis vicariis sepe dicte Nuenborgensis ecclesie et quam 
pluribus aliis fide dignis. In cuius rei evidenciam presentem paginam 
sigillo nostro fecimus roborari. Acta sunt heec anno domini M CCC VI, 
II] kalendas Februarii. 


* archidiacanus 

! Nicht, wie Wolff und Naumann vermuthen, ein geborener von Heseler, sondern 
Graf von Osterfeld. Dies ergiebt sich aus der vorigen Urkunde, wo, ebenso wie es 
hier geschieht, der Domherr Hermann den Heinricus perpetuus vicarius Nuen- 
burgensis seinen fratruelis nennt. 


1306. März 6. Pforte. 413. 


Friedrich Landgraf von Thüringen erklärt, dass er alle Güter des 
Klosters Pforte, soweit sie in seinem Lande liegen, seiner Verfügung 
vorbehalte und von derjenigen seiner Beamten befreie. Vgl. Nr. 556. 


Hdschr.: D 134 (tit. Prerogativa). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 322. Vgl. Pertuch 1, 58. Bertuch-Schame! I, 39. 


Nos Fridericus dei gracia Thuringie lanegravius, Misnensis et Orien- 
talis marchio dominusque terre Plißnensis recognoscimus presencium 
serie et ad universorum, quibus nosse fuerit oportunum, cupimus per- 
venire noticiam, quod bona universa et singula nostre dicioni subacta, 
que ad abbatem, conventum et cenobium in Porta spectare dinoscuntur, 
nostre tantum et non subiectorum? nobis, videlicet advocatorum, sub- 
advocatorum, officiatorum qualiumeumque in antea disposicioni reser- 
vabimus et nullius monitis parere volumus in hoc casu, nisi de man- 
dato nostro vocali seu litterali procedat libero et expresso. Datum 
in Porta anno domini M CCC VI, Oculi. 


a gubitorum 


1306. April 3. | 414. 


Das Georgenkloster bei Naumburg verkauft Schulden halber eine 
Mühle, genannt die Kegelsmühle, nebst einem Hofe in Altenburg für 
40 Mark an das Kloster Pforte. 


Häschr.: D65. T5651. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 320. 


In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Cristianus dei 
gracia abbas, Albertus prior, Ludewicus custos, Guntherus camerarius 
totusque conventus monachorum ecclesie sancti Georgii prope civitatem 
Nuenburg ordinis beati Benedicti universis Christi fidelibus in per- 
petuum. Quoniam quidem ad precavendum litigia, que rerum cupi- 
ditas generat* incessanter, ex consilio sane providencie est consultum 

Geechiehtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 26 


390 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


acta hominum, que geruntur in tempore, ne simul in oblivionem eant 
cum tempore, scriptis et testibus perhennari, ea propter tam presentibus 
quam futuris notum esse volumus universis, quod, cum nos et nostrum 
cenobium intollerabili usurarum et debitorum onere premeremur, ita 
quod nullatenus per distractionem mobilium a mole tantorum debitorum 
eximi et exonerari possemus, tandem deliberatione consiliisque multis 
prehabitis de consensu reverendi patris nostri domini Vlrici Nuen- 
burgensis episcopi ad alienationem immobilium decrevimus declinandum. 
Cumque inter omnia nostra alienatio molendini, quod Kegilsmule' 
dicitur, minus dampnosa iudicaretur, dictum molendinum cum area 
quadam sita in villa Aldenburg, que layce tichstat dicitur, monasterio 
Portensi Cysterciensis ordinis de communi et unanimi consensu et‘ 
omnium nostrum expressa voluntate pro quadraginta marcis Vri- 
bergensis argenti proprietatis tytulo perpetue possidendum vendidimus, 
presentavimus et contradidimus cum omni iure, dominio, proprietate, 
possessione, proventibus ac utilitatibus omnibus, que nobis conpetebant 
et que habebamus in ipso, nichil iuris nobis in dicto molendino penitus 
reservantes. Super evictionis autem et warandie cautionibus omnium 
predictorum venditorum et contraditorum secundum terre consuetudinem 
antiquitus observatam nos et nostrum monasterium presentibus obli- 
gamus. Sane cum in premissis omnibus nostra res utiliter sit gesta, 
ut et tractata sic et racionabiliter peracta perpetua firmitate consistant 
secura, presentem paginam desuper conscriptam nostri sigilli robore 
fecimus communiri. Nos Vlricus dei gracia episcopus, Conradus pre- 
positus, Hermannus decanus totumque capitulum ecclesie Nuenburgen- 
sis, cum prefatus contractus de nostro consilio emanaverit@, pro habun- 
danciore cautela in aucmentum roboris presentibus nostra sigilla duximus 
apponenda. Acta sunt hec anno domini M°CCC° VI*, in vigilia Pasce. 
Testes huius rei sunt Iohannes de Gozirstete* notarius domini episcopi 
Nuenburgensis, Nycolaus perpetuus vicarius in Cyce, Otto de Lichten- 
hayn et suus filius, Conradus de Ezilsdorfí milites, Conradus de Foro, 
Heinricus sculteti cives in Nuenburg et alii quam plures fide digni. 


a gnat D ? kegelsmole T “et fehlt T 4 emanauit T — * Goter- 
stede T Eselstorff T | 


1306. April. 415. 


Das Moritekloster bei Naumburg verkauft Schulden halber sane 
Mühle in Altenburg nebst Zubehör, einen Acker beim Pfortaischen 
Fischhause und einen Gelreidezins von der Mertendorfer Mühle an 
dus Kloster Pforte für 70 Mark, von denen der frühere Propst bereits 
55 Mark empfangen hat. 

Hdachr.: D 64^. T'280. 


Druck: Deutsch: Wolff IT, 318. Vgl. Pertuch I, 194. Bertuch-Schamel 
I, S0. Lepsius, Kl. Schr. 1, 71. II, 140. 


Nr. 415. 1306. 891 


In nomine domini*. Amen.  Ludewicus dei gracia prepositus, 
Henricus prior totusque conventus canonicorum regularium sancti 
Mauricii prope Nuenburg omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Cum 
mater erroris oblivio rebus gestis confusionem pariat et inducat, expedit 
acta hominum sigillatis apicibus eternari. Ea propter noverit presens 
etas hominum et in Christo posteritas successura, quod, cum nostra 
ecclesia usurarum ac aliorum debitorum onere intollerabiliter^ preme- 
retur nec aliter a tanta mole nisi per alienationem nostrarum posses- 
sionum nos eximi posse conmuniter iudicaremus, de consilio et con- 
sensu reverendi patris nostri domini Vlrici episcopi Nuenburgensis’ 
ac unanimi omnium nostrum consensu et expressa voluntate molen- 
dinum nostrum in Aldinburg cum omnibus suis adherenciis, agris 
scilicet, areis, ortis, arboribus, agrum insuper ante domum piscatoriam * 
Portensium et duo maldra frumenti perpetui census, que in molendino 
Mertindorf babuimus, hec inquam omnia cum omni iure, dominio, 
proprietate, possessione, proventibus ac utilitatibus omnibus domino 
abbati et conventui de Porta pro LXX* marcis argenti vendidimus, pre- 
sentavimus et contradidimus tytulo proprietatis perpetuo possidenda 4, 
de qua tamen summa LXX* marcarum dominus Conradus antecessor 
noster, cum nostre preesset ecclesie, iam pridem LV marcas perceperat, 
reliquas nos profitemur ad integrum percepisse. Ut igitur huius modi 
contractus tam racionabiliter consumatus firmus et inconvulsus perpetuo 
perseveret, presentem paginam abinde confectam sigillo nostro et sigillo 
capituli nostri fecimus roborari. Nos quoque Vlricus dei gracia Nuen- 
burgensis episcopus, ut cunctis liquido* pateat contractum prenotatum 
de nostro consilio et consensu emanasse, pro aucmento roboris presen- 
tibus nostrum sigillum duximus apponendumfí. Acta sunt hec in 
Pascha anno domini M*?CCC? V1°, indicione IHI*. Huius rei testes sunt 
dominus Cristanus abbas sancti Georgii, Guntherus monachus et came- 
rarius ibidem, dominus Heinricus de Wizense, Vlricus de Botenstete*, 
Henricus de Kamburg perpetui vicarii Nuenburgensis ecclesie, Fride- 
ricus plebanus de Domina nostra, Conradus dictus de Foro, Hermannus 
dictus^ de Aken, Henricus sculteti cives Nuenburgenses et quam plures 
alii fide digni. . 

* domini fehlt D b intollabiliter D ° domum später übergeschrieben, 
piscaroriam D  possidendam D possidendam oder possidendum T — * liquide 7 
! appendendum T'  * Botenstets T' ^ " dictus fehlt T 


Anm. Dieselbe Mühle in Altenburg betrifft eine Urkunde von 1292. Juli 29, 
die auf Pforte zwar swnüchst keinen Bezug hat, aber bei dem Uebergang der Mühle 
an das Kloster demselben als Rechtsnachfolger des früheren Besitzers abgegeben ist. 
In der Urkunde (Hdschr.: T 49”. Druck: Deutsch: Wolff I1, 235) verkaufen 
Konrad Propst, Heinrich Prior und der Konvent von S. Moritz in Naumburg einen 
Zins von der Mühle an einen Naumburger Bürger Konrud, Sohn des verstorbenen 
Bertold, und bemerken, dass sie die dafür empfangenen 18 Murk mit verwandt 
haben bei der Erwerbung eines Waldes, Buchlite genannt. (Zu letzterer vgl. Lepsius, 
Kl. Schr. I, 115.) "Testes huius rei sunt dominus Vlricus de Colditz, dominus 


26 * 


 o- U 


892 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Dithmarus de Willerstete canonici ecclesie Nuenburgensis, dominus Wolphardıs 
plebanus in Rutelisbergk, Herman[n]us de Aquis, Heinricus antiqui sculteti, 
Heidenricus filius Erenfridi cives in Nuenburg et Iohannes de QGoserstethe. 
Datum anno domini M? CC? XC secundo, quarto kalendas Augusti. 

Ebenso verhält es sich wahrscheinlich mit einer weiteren Urkunde von 1300. Nor. 22 
(Hdschr.: T 59. Druck: Deutsch: Wolff II, 269), nach welcher Konrad Propst und 
dus Kaptiel von S. Moritz in Naumburg mit Zustimmung des Bischofs Bruno den 
Schwestern .Antonie und Osterhild von Osthausen Klosterfrauen in Erfurt 2 Mark 
, jährlichen Zins von ihrer Mühle in Altenburg für 20. Mark und weiter ein Malter 

Getreide ron ihrer Mühle in Mertendorf verkaufen. Ausserdem aber berieht sich 

-auf das Kloster der folgende Passus der Urkunde: — Est eciam in tractatu huius 
modi taliter ordinatum, cum moniales dicte in terminis solucionis predicti census 
presentes esse non valeant, quod totalis hec pensio domino Gunthero de Ost- 
husen monacho Portensi ipsarum (ipsorum 7) fratri seu subcelerario ibidem in 
Porta, qui nunc est vel pro tempore fuerit, quovis anno in terminis prenotatis 
dictarum monialium et sororum nomine totaliter presentetur. Si vero, quod 
absit, census prenotatus tempore debito non daretur, ex tunc idem dominus 
Guntherus frater dictarum monialium seu subcelerarius, qui nunc est vel qui 
pro tempore fuerit, impignorandi pro ipso censu in dictis molendinis seu ipeos 
molendinarios habebit liberam facultatem. — Acta sunt hec Nuenburg anno 
domini M°CCC, in die Cecilie virginis presentibus viris idoneis domino Theode- 
rico abbate Portensi, domino Ottone cantore Nuenburgensi, domino Hermanno 
de Starkenburgk canonico ibidem, domino Heinrico comite, Heinrico de Roda, 
Alberto fratre suo de Nitzwitz laicis et multis aliis fide dignis. 

Ausführlich hat über die hier in Betracht kommenden Mühlen gehandelt 
S. Lüttich in Mitteilungen d. V. f. Erdkunde, Halle 1895, S. 106 ff. 


1306. Mai 15. 416. 


Friedrich Graf und Elisabeth Gräfin von Rabenswald eignen dem 
Kloster Pforte 2 Hufen in Pomnitz zu, die Gelfrad von Laucha 
demselben verkauft und ihnen aufgelassen hat. 


Hdschr.: T83®. D 125 (tit, Pomnytez) mit Kürzungen. 


Drucke: Böhme, Todtheilung 77. Deutsch: Wolff II, 316. Vogl. Pertuch 
I, 123. Bertuch-Schamel I, S0. Braun 28. Lepsius, Kl. Schr. II, 150. 


Nos Fridericus dei gracia comes, Elisabet comitissa de Rabinswalt 
tenore presencium recognoscimus et ad noticiam tam presencium quam 
futurorum volumus pervenire, quod honorabilis vir Gelfradus de Luchowe 
duos mansos sitos in pago ville Pompnitz domino Theoderico abbati et 
conventui de Porta rite ac racionabiliter vendidit pro decem et novem 
marcis Vribergensis argenti sibi integraliter persolutis. Verum quia 
idem Gelfradus ipsos duos mansos a nobis iure tenuit feudali*, eosdem 
ad manus nostras resignavit rogans attente, ut prefatos mansos duos 
Portensi monasterio appropriare dignaremur. Nos vero affectum, quem 
ad idem Portense monasterium et fratres inibi constitutos gerimus, 
occasione accepta per effectum* declarare volentes pro animarum 
nostrarum remedio sepe dictos duos mansos appropriavimus Portensi 
monasterio cum omni iure, utilitate, dominio et proventibus titulo pro- 





Nr. 416—41^. 1806. 893 


prietatis sine cuiuscunque impeticione vel gravamine imperpetuum 
possidendos. Ut autem hec nostra donacio a nullo in posterum possit 
irritari, presenti pagine ad evidenciam geste rei nostra sigilla duximus 
apponenda. Testes sunt huius rei@ Gelfradus Pingwis*, Gelfradus ad- 
vocatus in Eckehardesbergí, Heinricus de Steinburgk et alii quam 
plures fide digni. Datum anno domini M*CCC? VI, idus Maii. 


* tenuit iure feodali D — " dictos D . * efectum T * huius rei sunt D 
“ pinguis D — f eckirsberg D 


1306. Juni 3. 417. 


Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt unter Zustimmung seines 
Domkapilels einen zwischen dem Schatzmeister seiner Kirche und 
dem Kloster Pforte abgeschlossenen Tausch, durch welchen letzteres 
2 Höfe in Rostewitz erhält und einen Zins vn 2 Pfund Pfeunigen 
in der Naumburger Münze, den es von Ulrich Ritter von Geusau 
gekauft hat, der Kustodie des Naumburger Stifts überlässt, und eignet 
dem Kloster die beiden Höfe zu. 


Häschr.: D61. T 189. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 317. Vol. v. Schönberg 164. 


Nos Vlricus dei gracia ecclesie Nuenburgensis episcopus omnibus 
Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam litterarum apices non solum 
rerum gestarum seriem perpetuant, verum etiam licium ét errorum 
materiam precavent et excludunt, hinc est, quod ad noticiam tam pre- 
sencium quam futurorum tenore presencium cupimus pervenire, quod 
dilectus in Christo Ernfridus nostre ecclesie thesaurarius dnas areas 
sitas in villa Rostwiz XXX* et tres solidos denariorum Nuenburgensium 
annuatim solventes apud dominum Theodericum abbatem de Porta 
permutavit pro duobus talentis denariorum perpetui census in moneta 
Nuenburg, que quidem talenta duo cum Vlricus miles de Gusowe . 
fidelis noster domino abbati de Porta predicto vendidisset, ad manus 
nostras eadem libere resignavit, eo quod a nobis feodaliter dependerent. 
Nobis vero huiusce modi resignatione facta et permutatione rationabi- 
liter habita dominus abbas de Porta et Ernfridus prefati ad nostram 
presenciam venientes rogabant, ut factum ratificare vellemus, ita dum- 
taxat, quod areas duas in Rostewitz pretactas in ditionem ecclesie 
Portensis transfundere dignaremur, proprietatem vero duorum talen- 
torum emptorum in moneta a domino abbate versa vice Nuenburgensi* 
custodie donaremus. Nos igitur utilitate utrobique considerata nostram- 
que partem in nullo defraudatam eorum precibus faventes duas areas 
prescriptas cum omni iure, utilitate, dominio, sicut nostra ecclesia 
hactenus habuit, presenti scripto conferimus et appropriamus Portensi 
ecclesie perpetuo possidendas. Verum cum collatio custodie nostre 
ecclesie Nuenburgensis ad nos pertinere dinoscatur, huic permutationi 
bene habite presentibus "nostrum consensum ostendimus accessisse. 


394 | " Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Nos Conradus dei gracia prepositus, Hermannus decanus totumque 
capitulum ecclesie Nuenburgensis ad nostrum consensum exprimen- 
dum super hac permutatione presenti scripto etiam sigillum nostrum 
duximus: apponendum. Acta sunt hec anno domini M? CCC? VI*, in 
crastino beatorum martyrum Marcellini et Petri. Testes sunt Otto 
de Lichtenhayn, Guntherus de Schonenberg, Vlricus de Gusowe 
milites, Henricus de Schonenberg, Erkinbertus Geyleuuz* et alii quam 
plures fide digni. 


a Nuenburgensis D  Nuemburgen T ^" Geylvuz T 


-—- — — — ——— 


1306. Juli 2. | 418. 


Rudolf Schenk von Tautenburg bekundet, dass auf eine von ihm 
erhobene Klage betr. 71), Hufen in Sachsenhausen, die sein Vetter 
Rudolf Schenk von Käfernburg dem Kloster Pforte verkauft habe 
(vgl. Nr. 367), leleteres nach schiedsrichterlichem Vergleich ihm 20 Marl: 
gezahlt habe, und verzichtet auf alle Rechte an den Besitzungen. 


Häschr.: T 265” ohne Neuhöfers Beglaubigung, die jedenfalls nur durch 
ein Versehen weggeblieben ist. D 92" (tit. Sachsinhusen) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 315. 


In nomine domini Amen. Ne abolite questiones materiam vel 
occasionem habeant renascendi, solent ea, que per legittimam vel ratio- 
nabilem decisionem terminata fuerint et in amicabilem concordiam 
revocata, scripti testimonio confirmari et posterorum noticie commendari. 
Ideoque nos Rudolfus pincerna de Tutinberg recognoscimus et tenore 
presentium declaramus omnibus, quibus nosse fuerit oportunum, quod 
causa sive questio, quam movimus cum domino abbate et conventu de 
Porta super sex mansis in Saxinhusen solventibus annuatim duas 
marcas Vribergensis argenti et sex maldra hiemalis frumenti Erfordensis 
mensure, item super manso et dimidio infeudatis, quos mansos omnes 
Rudolfus pincerna patruelis noster dictus de Keuernberg vendidit 
abbati et conventui jam predictis, taliter est decisa, quod videlicet se- 
cundum arbitracionem et amicabilem compositionem dominus abbas et 
conventus sepe dicti dederunt nobis viginti marcas argenti Vribergen- 
Sis, quas nos recepisse profitemur, et nos cum universis heredibus 
nostris renunciamus iuri advocatie, exactioni, iuditio et conclusive omni 
iuri*, quod nobis in bonis supra scriptis competere videbatur, tradentes 
nostrum beneplacitum et consensum domino abbati et conventui sepe 
dictis, ut bona prelibata perpetuo possideant libere et quiete. Verum 
quia prefata bona omnia a domino Ottone burgravio de Kirchberg in 
feudo habuimus, ad ipsius manus eadem* nos promittimus* resigna- 
turos Ad horum omnium evidentiam presens scriptum nostro sigillo 
iussimus roborari. Acta sunt hec anno domini MCCC VI, in die bea- 
torum martyrum Processi et Mart[inianil. Testes sunt Albertus socer 





Nr. 418—420. 1306— 1307. | 995 


noster de Heruesleuben?, Theodericus de Groyscen, Vitelo et Bertoldus 
de Madela et alii plures®. 


* iure T " easdem 7T — ° permittimus T husleub. 7’ herueslelbin D 
* et alii plures fehlt T 


nn nn 


[1307?:] Wartburg. 419. 


Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte nach 
Hesignation der Lehnsträger !/, Hufe und 1 Hof in Taugwilz eu. 


Hdschr.: T 725. D 116 (tit. Dokwicz) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 326. 


Nos Albertus dei gracia Thuringorum landgravius® Saxonieque 
comes palatinus recognoscimus in hiis scriptis, quod dimidium mansum 
situm in pago ville^ Dockwitz cum una area in villa eadem, quem 
Heinricus de Salecke a strenuis viris Alberto advocati et Elgero de 
Rinsfelt* fratribus in feudo tenuit, post resignacionem ad manus eorum 
factam ab eis prece et instancia fideli devocione obtinuit, ut iidem 
nobiles Albertus et Elgerus nobis possessionem eiusdem dimidii mansi 
resignarent, eo quod eundem a nobis iure consimili possiderent. Post 
resignacionem igitur a sepe dictis viris ad manus nostras factam, cum 
nobis prescriptus dimidius mansus libere vacaret, nos pro anime nostre 
ac liberorum nostrorum salubri remedio eum? cum area Portensi 
monasterio donavimus et appropriavimus titulo proprietatis perpetuo 


possidendum. Igitur ut hec nostra donacio et appropriacio a nemine : 


in posterum infringatur, presentem litteram scribi et nostri sigilli 
appensione fecimus communiri. Datum et actum Wartberg. 

a "anegr. "dei grà thur. D — "in villa D — " Ruisfelt 7 * ipsum D 

ı Hierher ist die undatierte Urkunde | gesetzt, weil Pforte in diesem Jahre 
zuerst (vgl. Nr.422) Erwerbungen in Taugwitz macht, ausserdem eine spätere Aus- 
stellung auf der Wartburg unwahrscheinlich ist. Vgl. Wegele, Friedrich d. Fr. 287, 
4.3.  Elgerus miles dictus de Rinsvelt findet sich 1301 bei Beyer, UB.d. Stadt 
Erfurt 1, 342. 


-— —— — —— —— ——— 


130%. Februar 8. Zeitz. 420. 


Ulrich Bischof von Naumburg eignet nach Resignation und auf 
Bitten Konrads von Mutschau dem Kloster Pforte 1 Hufe und 
1 Hof in Köttichau zu. 

Hádschr.: D 65". Anscheinend nach einem andern Original, in dem die 
Zustimmung des Domkapitels gefehlt hat, ID 86" (tit. Extra) mit Kür- 
zungen und T 176". 

Druck: Deutsch: Wolff II, 323. 


Nos Vlricus dei gracia episcopus Nuenburgensis omnibus Christi 
fidelibus in perpetuum. Cum mater erroris oblivio rebus etiam bene 


396 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


gestis confusionem pariat et inducat, expedit acta hominum sigillatis 
apicibus eternari. Ea propter tenore presencium notificandum duximus 
omnibus tam presentis evi hominibus quam futuri, quod mansum 
unum in Cothowe?, quem Conradus de Muthshowe* a nobis in feodo 
tenuit, cum una curia prefato manso annexa et reliquis suis ‚appen- 
diciis ad ipsius Conradi de Muchowe^* instanciam post resignationem 
ad manus nostras racionabiliter factam Portensi ecclesie in proprium 
dedimus volentes iam prescriptam Portensem ecclesiam hunc mansum 
in Cothowe* cum omni iure, utilitate, possessione ac dominio de cetero 
privilegio proprietatis perpetuo possidere. In huius nostre donationis 
testimonium ac perhennem memoriam presentem paginam nostro sigillo 
iussimus communiri. Cuius rei testes sunt dominus Heinricus pre- 
positus Cycensis, Otto frater noster, Iohannes de Gozirstete notarius 
noster canonici Cycensis ecclesie * predicte, Iohannes de Haneuelt, Con- 
radus de Ezilsdorf milites, Otto de Drutshin militaris, Henemannus 
dictus Kamerarius, Heynemannus de Gyten cives Cycenses et alii quam 
plures. Datum Cyce anno domini M?CCC? VII*, VI? idus Februarii. 
Nos Hermannus dei gracia prepositus, Vlricus decanus totumque capi- 
tulum canonicorum supra dicte ecclesie Nuenburgensis ad exprimendum 
nostrum consensum huic donationi affuisse presens scriptum capituli 
nostri sigillo iussimus roborari®. 


* Oder Cochowe, zwischen o und t (c) in Rasur blass t, darüber, ebenfalls 
blass, e oder c D 65" cotchow DS6^ Cotehowe T  " motschow D 86^ Muth- 
shouwe 7 * cotchow D 86"  Cotchouwe 7' 4 Cycenses ecclesie D 65" 
ecclesie ciczen D 56" ecclesie Cyzen T — * Nos — roborari fehlt D86". T 





1307. Mürz 17. Weissenfels. 491. 


Dietrich jüngerer  Landgraf von Thüringen und Markgraf der 
Lausitg eignet nach Resignation der Lehnstráger dem Kloster Pforte 
1 Hufe in Kayna zu. 


Hdschr.: D 86” (tit. Extra).! 
Druck: Deutsch: Wolff II, 327. 


Nos Theodericus dei gracia iunior Thuringie langravius et marchio 
Luzacie omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Ea, que ecclesiis ex 
donacione principum conferuntur, digna sunt scripture testimoniis com- 
mendari, ne, que gesta sunt in tempore, cum lapsu temporis a memoria 
hominum evanescant. Quapropter notificandum duximus omnibus 
Christi fidelibus, quibus exhibitum fuerit presens scriptam, quod man- 
sum unum in Choine, quem Nicolaus dictus de Molendino a nobis in 
feodo habuit, quem eciam ab eodem Nicolao Hennyngus cognomento 
Scherff et Heinricus prescripti Hennyngi avunculus cives Merse- 
burgenses simili iure tenuerunt, post resignacionem Hennyngi et 
Heinrici prius ad manus Nicolai itemque Nicolai ad manus nostras 








Nr. 421—423. 1807. 897 


legittime factam, cum nobis libere vacaret idem mansus, eum Portensi 
ecclesie et fratribus inibi deo famulantibus, quos singulari devocione 
conplectimur, pro salute anime nostre in proprium dedimus volentes 
prefatam Portensem ecclesiam hunc mansum proprietatis privilegio in 
perpetuum possidere. In cuius nostre donacionis evidenciam presentem 
paginam nostro sigillo fecimus communiri. Datum Wissinvels anno 
domini MCCC VII, .XVI kalendas Aprilis. Testes sunt Albertus Knut, 
Iohannes de Gelnow milites, Fr[idericus| advocatus noster in Wissen- 
uels, Heinricus Soike civis ibidem et alii plures. 

! Die Urkunde führt in D die Ueberschrift: De manso in choine | infirmarie | 
(inf*marie, woraus Wolff inferiore marie macht). Es wird dadurch die Hufe als 
dem Stechenhause des Klosters gehörig bezeichnet, wovon allerdings in der Urkunde 
selbst nichts erwähnt ist. 


nn — 


1307. Mail. 422. 
Heinrich Graf von Beichlingen bekundet, dass er 4!., Hufen in 
Taugwitz dem Kloster Pforte übergeben habe. 
Hdschr.: T 73. D 116^ (tit. Dokwicz) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 326. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 155. 


Nos Heinricus dei gracia comes de Bichlingen recognoscimus et 
tenore presencium publice protestamur*, quod nos de puro bone volun- 
tatis affectu, accedente nichilo minus uxoris nostre et emnium heredum 
nostrorum beneplacito et consensu, ad honorem Ihesu Christi et gloriose 
virginis genitricis eius? Marie quatuor mansos et dimidium in villa 
Dogkwitz, quos Hermannus et Heinricus fratres dicti de Ebersbergk 
a nobis in feudo habuerunt, cum areis° vel aliis eorum pertinenciis 
quibuscunque damus et conferimus ecclesie Portensi et fratribus inibi 
constitutis cum omni iure, quod nos in ipsis mansis habuimus, perpetuo 
possidendos. Ad eternam ergo@ huius nostre donacionis memoriam 
presentem protestacionis paginam sigilli nostri appensione fecimus com- 
muniri. Huius rei testes sunt Hermannus de Raspenberg, Richardus 
cognomento Geze* et Heinricus frater eius, Hermannus de Collede et 
Heinricus frater eius milites et castellani nostri in Bychelingen et quam 
plures alii fide digni‘. Datum anno domini M°CCC° VII, kalendas Maii. 


* profitemur D db genitricis eius virginis D * griis 7 A igitur D 
* Gece D  ' et alii plures D 
1307. Juli 12. 423. 


Heinrich Graf von Orlamünde bekundet, dass er seme Lehnsgüter 
irn Lissdorf dem Abt von Hersfeld aufgelassen und die von letzterem 
hierfür eingetauschten Besitzungen des Klosters Pforte in Laebstedt 
zu Lehen genommen habe. Vgl. Nr. 395. 

Hdschr : D 59 (tit. Lizingestorf). T 138°. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 327. Vgl. v. Reitzenstein 123*. 


398 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Nos Heinricus dei gratia comes de Orlamunde presentium attesta- 
tione recognoscimus, quod, cum permutatio bonorum in villa Lyziges- 
torph videlicet et Libenstethe inter venerabiles patres de Hersfeldia et 
de Porta abbates rationabilis esset facta, nos bona in Lyzigestorph cum 
iure patronatus ecclesie ibidem ac aliis bonorum appenditiis, cum in 
permutatione prescripta Portensi ecclesie cessissent, domino nostro 
abbati Hersfeldensi, a quo ea in feodo tenuimus, resignavimus, quorum 
vice bona in Libenstete cum iure patronatus ecclesie ibidem, que prius 
cenobii fuerant Portensis*, de manu domini abbatis Hersfeldensis, cui 
per concambium cesserant, nos suscepisse feodaliter profitemur. In 
huius rei evidentiam ac perhennem memoriam presentem paginam 
sigillo nostro fecimus communiri. Datum anno domini M? CCC*? VII*, 
III? idus Iulii. 

* portensis cenobii fuerant T' 


1307. November 22. 494. 


Ulrich Bischof von Naumburg schenkt dem Kloster Pforte zum 
Ersatz für Verluste, die dasselbe durch eine Fehde swischen ihn und 
dem Markgrafen Heinrich von Brandenburg erlitten hat, zugleich 
auch um die bei der Gründung des Klosters vom Naumburger Bis 
thum eingegangene Verpflichtung zu erfüllen, das Eigenthum über 
5 Hufen in Altenburg. 


Hdschr.: D 63°'. Nach anderer Vorlage T 53. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 324. Vogl. Lepsius, Kl. Schr. IT, 145. 


In nomine domini Amen.  Vlrieus dei gracia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum. Ex 
quo auctore deo super familiam ipsius licet indigni constituti sumus", 
in hoc fidelis et prudentis servi officium pro modulo nostro exequimur, 
si iusticiam, quam subditis nostris verbis ostendimus, ipsi operibus 
teneamus. Inde est, quod universitati fidelium tam presencium quam 
futurorum constare volumus, quod inimicicia* patens sive gwerra cum 
ageretur inter nos ex una et dominum Hf[einricum] marchionem de 
Brandinburg parte ex altera, honorabiles viri fratres de Porta nobis 
dilecti in medio licium hinc inde confligencium positi contumelias in 
suis conversis, iniurias et dampna plurima in suis rusticis ac rebus 
per nostram familiam pertulerunt, ita ut plerique, proch dolor, ex 
eorum rusticis interfecti gladio caderent, reliqui vero plagis seu ver- 
beribus detriti vix aufugerent semivivi. Crassam igitur hanc iniuriam 
dictis fratribus de Porta a nostra familia exhibitam ante oculos nostre 
consciencie ferre non valentes incorrectam, ipsis satisfacere curavimus, 
prout facultatis nostre modulus requirebat. Unde maturo freti consilio 
in emendam et restaurum iniuriarum seu dampnorum predictorum 
fratribus de Porta sepe dictis de mera voluntate donavimus proprie- 





Nr. 424—425. 1307— 1808. 399 


tatem quinque mansorum cum omnibus suis iuribus et* antiquis per- 
tinenciis@ libere ac* perpetualiter possidendam‘. Qui quidem mansi 
incipiunt ab occidente pontis, qui dicitur Swinswarte, contra villam 
Vlemingen ascendendo, descendendo vero in planiciem contra Salam 
fluvium inter villam Aldinburg et mansos canonicorum situantur. Fuit 
preterea aliud non minus efficax huius nostre donationis motivum, 
quia fratres de Porta prefati a nostris predecessoribus validis instru- 
mentis privilegiati sunt, quod de possessionibus ecclesie nostre et de 
bonis episcopatus nostri eis refundere teneamur et supplere, quod 
minus factum est, cum in primaria sui fundatione pro mille et centum 
mansis, quos ab eis in loco Smolnensi nostra recepit ecclesia, ipsi 
versa vice a nostra perceperunt ecclesia mansos tantummodo quinqua- 
gintae. Ut autem^ nostre proprietatis collatio a nullo possit in posterum 
irritari, presenti pagine ad evidenciam geste rei nostrum sigillum duxi- 
mus apponendum sub annotatione testium, quorum nomina sunt hec: 
Otto de Koldiz frater noster canonicus Nuenburgensis', Iohannes de 
Gozirstete prothonotarius* noster canonicus Cycensis!, Ber[toldus] de 
Schidingen, C[onradus] de Ezilsdorf milites nostri, Heynemannus de 
Gyten, H[einricus] camerarius, Petrus de Gysingen" cives nostri in 
Cyce? et alii quam plures fide digni. Datum? anno domini M* CCC° VII^, 
in die beate Cecilie virginis. 

? inimi (Schluss der Zeile) D 

T hat, abgesehen davon, dass es die Namen ausschreibt , folgende abweic 
Lesarten : 

^ simus — ^ iuribus et fehlt — * scilicet areis, ortis, pratis, pascuis, arbustis 
seu appendiciis aliis, quocumque nomine censeantur hinzugefügt ® pacifice 
hinzugefügt f nihil omnino iuris nobis in predictis mansis seu eorum appen- 
diciis reservantes hinzugefügt ° Der Sais Fuit — quinquaginta fehlt bh hec 
hinzugefügt ! canonicus Nuenburgensis fehlt * notarius ! canonicus 
Cycensis fehlt — " Heinricus Camerarius Petrus de Gisingén Heinemannus de 
Githen " Cycenses ° Acta sunt hec ? Nos Hermannus dei gracia pre- 
positus, Vlricus decanus totumque capitulum canonicorum supra dicte ecclesie 
Nuenburgensis ad exprimendum nostrum consensum huic donacioni affuisse 
presens scriptum capituli nostri sigillo iussimus roborari hinzugefügt. 

! Die Urkunde führt in D die Ueberschrift: Ista littera accepta est primo 
ob cautelam defensionis nostre et est robur sequentis. Nun folgt aber 1n D eine 
Urkunde vom Jahre 1312 (Nr. 446), in welcher Bischof Ulrich dem Kloster Pforte 
108 .Aecker an der Schweinswartenbrücke bis Altenburg, die es von verschiedenen 
Naumburger Bürgern erworben hat, zueignet. Es scheint also, dass diese 108 Aecker 
in den 5 Hufen der obigen Urkunde enthalten sind und deren Zueignung in 
Nr. 446 nur wiederholt wird. 


1308. Juli 12. 425. 


Hermann und Otto Grafen von Orlamünde bekunden, dass sie 
ihre Lehnsgüter in Lissdorf dem Abt von Hersfeld aufgelassen und 
die von leisterem hierfür eingelauschten Besitzungen des Klosters 
Pforte in Liebstedt zu Lehen genommen haben. 


N 


400 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hdschr.: D 59" (tit. Villa Listorf). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 328. Vgl. v. Reitzenstein 134°. 


Die Urkunde stimmt mit Nr. 423 wörtlich überein bis auf die 
Worte (permutatio bonorum) cum tota villa Lizigisdorf videlicet et 
quibusdam , bonis in “Libenstete (inter efc) und Datum auno domini 
M? CCC° VIII*, quarto idus Iulii. 

! Bei der Üebereinstimmung des Tages in beiden Urkunden £st. als sehr wahr- 
scheinlich ein Schreibfehler ın der Jahreszahl anzunehmen und 1307 statt 1308 
zu setzen. 


—— 


1308. November 29. 4%. 


Die Rathmänner der Stadt Naumburg bekunden, dass mehrere 
Naumburger Bürger ihre Besitzungen — so weit eine Ortsbestimmung 
hinzugefügt ist, liegen sie theils auf dem linken Ufer der Saale in 
Tauschwitger Flur und bei Rossbach, theils auf dem rechten Ufer in 
der Aue unterhalb Altenburg oder bei der Schweinswarte — an das 
Kloster Pforte verkauft, die Kaufsumme empfangen und sich tor 
dem Rathe verpflichtet haben auf Verlangen des Klosters die Be- 
sitzungen, die Lehen sind, aufzulassen. 


Hdschr.: D61^. T 53". 


Druck: Deutsch: Wolff II, 329. Vol. Pertuch I, 125.  Bertuch - Schamel 
I, 81. 


Nos Hermannus de Meller, Waltherus Riseneri*, Ditmarus de Nova 
civitate, Iohannes Rikze^, Heinemannus* Brandeys, Petrus Spete, Ber- 
toldus Scaffinrath@ iunior, Heinricus Leyscen ceterique consules civi- 
fatis Nuenburgensis recognoscimus ot omnibus has litteras visuris 
cupimus esse notum, quod Iohannes dictus de Wizinvels noster con- 
civis* de unanimi consensu omnium heredum suorum pro centum 
viginti et septem marcis usualis argenti sibi integraliter persolutis rite 
ac racionabiliter vendidit honorabilibus viris domino Heinrico abbati 
et conventui in Porta bona quedam, videlicet dimidium mansum situm 
in pago ville Tuswiz et vineam quandam ibidem annexam vinee 
magistri hospitum, triginta quoque et VI] agros, quorum agrorum 
viginti et duo in planicie campi, qui owa* dicitur, inter villam Aldin- 
burg et owam® canonicorum Nuenburgensium situantur, octo vero sit 
sunt in crepidine montis, qui Swinswarte vocatur, sex ex illa parte 
Sale! fluvii prope villam Rosbach, unus vero cum dimidio situs est 
iuxta notum signum, quod* warthe consueverat appellari. Item Ger- 
hardus dietus de Cyce eque concivis noster quindecim agros in owa! 
predicta sitos pro triginta marcis et una usualis argenti vendidit de 
Porta dominis iam predictis. Ditmarus* quoque de Nova civitate ipsis 
dominis de Porta vendidit agros undecim pro XX et VIII marcis cum 
dimidia argenti itidem usualis. Item Ditmarus Riseneri dominis de 
Porta prefatis pro XVII marcis usualis argenti vendidit agros septem. 











Nr. 426—497. 1808. | 401 


Porro Iohannes Breytfuz cum matre sua pro XX et una marcis similis 
argenti vendidit dominis de Porta novem agros et dimidium. Item 
lohannes Papa pro XVII marcis eiusdem argenti vendidit agros sex 
dominis de Porta sepius memoratis. Cum igitur concivibus nostris 
universis iam predictis integraliter ac conplete sit soluta pecunia, pro 
qua bona sua prehabita vendiderunt, coram nobis data fide singuli 
promiserunt, quod hec bona, quia feodali iure possederant, libenter 
velint resignare, quandocumque per dominos de Porta fuerint requisiti. 
At» vero contractus isti racionabiliter cum sint facti inter dominos de 
Porta ex una et concives nostros predictos parte ex altera nichilque 
fraudis vel iniurie passe sint persone parcium utrarumque, atque ne 
super premissis ulla questio calumpniosa seu interpretatio sinistra 
possit in posterum aliqualiter suboriri, immo in aucmentum roboris et 
testimonii? firmioris presentem paginam conscribi et sigillo nostre civi- 
tatis fecimus communiri eum astipulatione testium, quorum nomina 
sunt hec: Conradus dictus de Foro, Cristianus eius filius, Heinricus 
antiqui sculteti, Heydinricus monetarius concives nostri et alii quam 
plures fide digni. Acta sunt hec anno domini M°CCC°VIII°, in vigilia 
beati Andree apostoli. 


.3 Risener et T ^ Nitzke T * Hermannus 7 4 Scauerat T — * con- 
ciues D — f quoque fehit D —. * Oba T " Obam T sali T * quam T 
I Qwaw T " Otmarus in Korrektur T " ac D ? testimonio T 


— m ——— 


1308. Dezember 22. - 495. 


Friedrich Landgraf von Thüringen lässt dem Bischof Ulrich von 
Naumburg 2 Hufen in Altenburg auf mit der Bitte dieselben dem 
Kloster Pforte susweignen und bekundet, dass er demselben Kloster 
lj Hufe n Tauschwitg zugeeignet habe. 


Hdschr.: D62. T 54°. Auch enthalten in Nr. 435 (D). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 330. 


Reverendo domino suo Vlrico Nuenburgensis ecclesie* episcopo 
Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Mysnensis et Orientalis 
marchio dominusque terre Plisnensis cum debita reverencia se totum 
in omni genere conplacendi. Quoniam religiosorum commoda et pro- 
fectus pro posse et modulo nostro promovere et ampliare intendimus, 
noverit dominationis vestre magnitudo, quod venerabilibus viris de 
Porta fratribus ordinis Cysterciensis ob amorem dei omnipotentis eius- 
que gloriose genitricis dedimus et eontulimus ius feodale in duobus 
mansis sitis in pago ville-Aldenburg, quorum mansorum unum a nobis 
in feodo habuit lohannes de Wizenuels civis in Nuenburg, reliquum 
autem Theodericus et Henricus dicti Papa* fratres et cives itidem in 
Nuenburg a nobis possederunt iure simili feodali. Nos igitur, quia hos 
duos predictos mansos" a vobis ulterius in feodo habuimus?, eosdem 


402 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


sanctitati vestre presentibus libere resignamus cum omnibus suis per- 
tinenciis, affectuose rogantes, quatinus ipsos appropriare dignemini 
Portensi cenobio* propter deum et nostrarum precum humilem inter- 
ventum. Preterea noverint universif, ad quos pervenerit presens 
scriptum, quod predictis fratribus de Porta nobis dilectis contulimus 
et appropriavimus cum omni utilitate sibi appendente dimidium man- 
sum situm in pago ville Thuswiz^, quem Iohannes de Wizenuels pre- 
dictus a nobis in feodo habuit et possedit. Ad quorum omnium evi- 
denciam presens scriptum nostri sigilli robore conmunitur. Datum 
anno domini M°CCC° VIII®, in crastino beati Thome apostoli. 


^ Nuenburgensi P  Pabist P ^ * mansos predictos P  * habuimus in 


feodo P * cenebio P ! omnes P * presens scriptum pervenerit P 
h Thuswitz P T 
1309. Januar 5. 428. 


Hermann Dompropst zu Naumburg verkauft mit Zustimmung seines 
Bruders Erkenbert Propstes in Mosbach und Domherrn in Würsburg 
dem Kloster Pforte 12 Hufen in Leschen [Loisch] für 35 Mark Silber. 


Häschr.: T179°. D127® (tit. Leschen et Weta) mit einzelnen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 332. 


Nos Hermannus dei gracia Nuenburgensis® ecclesie prepositus 
notifieandum duximus presencium tenore Christi fidelibus universis 
' presentibus et futuris, quod de expressa voluntate et benivolo consensu 
dilecti fratris nostri Erkenberti in Mosbach’ prepositi et Erbipolis cano- 
hici honorabilibus viris domino abbati et conventui de Porta pro tri- 
ginta et quinque marcis Vribergensis argenti nobis integraliter perso- 
lutis rite ac racionabiliter vendidimus duodecim. mansos ad nos iure 
proprietario? a nostris progenitoribus derivatos, sitos in villa Leschen, 
cum omnibus suis appendiciis, quorum mansorum quilibet solvit 
annuatim septem solidos Nuenburgensium* denariorum et octo pullos. 
renunctiamusque omni iuri, quod in supra scriptis bonis nobis con- 
petit seu conpetere videbatur. Ad huius rei evidenciam presens scriptum 
nostri sigilli robore communitur. Nos Erkenbertus dei gracia prepo- 
situs in Mosbach et canonicus Erbipolensis, cum prefata bona omnia 
post obitum fratris nostri Hermanni Nuenburgensis* ecclesie prepositi 
ad nos iure propinquitatis transire possent et deberent, ipsis presen- 
tibus renunctiamus et per appensionem sigilli nostri huie vendicioni 
consensum nostrum ostendimus affuisse. Acta sunt hec anno domini 
M°CCC° nono, in vigilia Epyphanie. Testes sunt dominus Ludewicus 
de Degenstete, dominus Henricus de Waldesbergk , dominus Ernfridus 
thesaurarius eanonici Nuenburgenses*, Henricus de Canburg, Vlricus 
de Botenstete perpetui vicarii eiusdem ecclesie Nuenburgensis®. 


^ Nüburgen 7 Nuenborgeü D proprietatis D 








Nr. 428—430. 1809. 408 


1309. September 29. Sehloss Nienburg. 4239. 


, Heinrich [L ohne Land] Markgraf von Brandenburg und Lands- 
berg erjheilt dem Kloster Pforte freies Geleit und Abgabenfreiheit 
innerhalb seines Landes. 


Hdschr.: T 309^. D 132° (tit. De theloneo) mit einzelnen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 331. 


Nos Henricus dei gracia marchio Brandenburgensis et Lanis- 
bergensis recognoscimus tenore presentium ac publice protestamur, 
quod honorabiles ac religiosi viri fratres de Porta nobiscum se amica- 
biliter conposuerunt super querimonia*, quam adversus ipsos aliquan- 
tum temporis habebamus. In signum igitur huius vere amicicie ipsi 
claustro Portensi et curiis omnibus ad ipsum pertinentibus damus et 
concedimus ducatum et transitum securum seu securitatem plenam 
pre omnibus pro nobis aliquid facere seu dimittere volentibus eundi 
et redeundi® per nostram terram ac iurisdictionem et precipue pre 
nostris advocatis. Ab omnibus quoque teloneis, vngeldis ceterisque 
iniustis exactionibus debent esse liberi et soluti. Ipsos vero in nostram 
tutelam ac* defensionem susceptos nolumus a nostris in aliquo mole- 

. Stari. In cuius rei testimonium presentem paginam munimine nostri 
sigilli fecimus communiri. Datum anno domini M°CCC° nono, in castro 
nostro Nuenburc?, in die beati* Michaelis. 


? querimonis 7 P eundo et redeundo D “et D — * in — Nuenburg 
fehlt D  * s. (statt beati) D 


1309. September 29. Meissen. 430. 


Hermann, Meinher und Albero Burggrafen zu Meissen lassen 
unter Uebertragung ihrer Rechte auf das Kloster Pforte gewisse Be- 
sitzungen in der Flur des Dorfes Altenburg, mit denen von ihnen 
verschiedene Naumburger Bürger belehnt gewesen sind, dem Bischof 
Ulrich von Naumburg auf mit der Bitte dieselben dem Kloster zu- 
gueignen. Vgl. Nr. 431. 


Haäschr.: T 56. D 67® (tit. Aldinborg). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 334. Vgl. Pertuch I, 126. Bertuch-Schamel 
I, 81. 


Reverendo* in Christo patri domino Vlrico Nuenburgensis ecclesie 
episcopo Hermannus, Meinherus et Albero fratres dei gracia burgravii 
in Misena debite fidelitatis constanciam cum promtitudine famulatus. 
Vestre reverende dominacioni notificandum duximus in hiis scriptis, 
quod domino abbati et conventui in Porta de unanimi consensu dedi- 
mus, donavimus et contradidimus ius* feudi bonorum infra scriptorum 
seu qualecunque ius aliud, quod nobis in ipsis competebat seu posset 
competere in futurum, que quidem bona sita sunt in pago ville Alden- 


404 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


burgk sitam* (sic) iuxta civitatem Nuenburg, videlicet quindecim agros 
cum areis, silvetis et salictis eisdem agris annexis, quos Gerhardus 
dictus de Cyce, item viginti quinque agros eum areis, silvetis et 
salietis, quos Iohannes dictus de Wissenfels, item decem agros cum 
areis, silvetis et salictis, quos domina dicta Breitfussin, iteni quindecim 
agros cum areis, silvetis et salictis, quos Dytmarus Riseheri, item 
quinque agros cum areis, silvetis et salictis, quos Petrus dietus Breyt 
fues?, item quinque agros cum areis, silvetis et salictis, quos Christianus 
Ernfridi, qui omnes predicti predicte civitatis Nuenburgensis opidani 
eadem bona a nobis singula singuli in feudo habuerunt, quos quidem 
cum predictis bonis omnibus in ius et dominium predicti Portensis 
monasterii cum omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que nobis in 
ipsis competebant, transfundimus®, quem ad modum nostris litteris 
desuper rite confectis poterunt manifestius edocere. Rogamus ergo! 
vestre culmen sanctitatis, quatenus eadem bona supra scripta singula 
et universa, quorum proprietas ad vos pertinet, eisdem religiosis appro- 
priare dignemini nostri servicii intuitu et precipue propter deum. Que 
quidem bona ad manus vestras dudum presencialiter et singilatim re- 
signavimus et nunc in unum redacta vobis simul et universa presen- 
tibus resignamus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, 
que habuimus in eisdem. Datum in Misena anno domini M? CCC? IX, 
III kalendas Octobris. Testes sunt dominus Heinricus capellanus noster 
plebanus in Lesenitz^, Albertus miles de Munen, Bertoldus! de Hositz*, 
Conradus et Theodericus fratres de Munen, Hermannus de Olsnitz ad- 
vocatus castellani nostri in Hartenstein et alii plurimi fide digni. 
Omnes tres uno sigillo presentibus usi sumus. 

a Rerendo T " sub (statt ius) T * Ebenso in Nr. 431. — * breitfut D 


© transfudimus T — 'igitur D — *5intutitu T " LeBnicz D  ! Geroldus T 
à Bositz T bositez D Vgl. Nr.431. 


1309. Oktober 6. Meissen. 431. 


Hermann, Meinher und Albero Burggrafen zu Meissen übertragen 
alle Rechte, die ihnen an gewissen Besitzungen in der Flur des 
Dorfes Altenburg zustehen, auf das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 430. 


Hdschr.: T 55. D 68" (tit, Aldenborg)). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 333. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum intuentibus nos Her- 
mannus, Meinherus et Albero? fratres dei gracia burgravii in Misne 
cupimus esse notum, quod ob honorem dei sancteque genitricis eius 
Marie ac.pro remedio animarum nostrarum et progenitorum nostrorum 
domino abbati et conventui in Porta ordinis Cisterciensis, Nuenburgen- 
sis diocesis, dedimus, donavimus et contradidimus et presentibus da- 
mus, donamus* et contradimus ius feudi bonorum infra scriptorum seu 
qualecunque ius aliud, quod nobis in ipsis competebat, que quidem 








Nr. 481—432. 1309. 405 


bona sita sunt in pago ville Aldenburg sitam* (sic) iuxta civitatem 
Nuenburg, videlicet quindecim agros cum areis, silvetis et salictis atti- 
nentibus, quos Gerhardus dictus de Cyce, item viginti quinque agros 
cum areis, silvetis et salictis, quos Iohannes dictus Wissenfels, item 
decem agros cum areis, silvetis et salictis, quos domina? dieta Breyt. 
fusin*, item quindecim agros cum areis, silvetis et salictis, quos! Dyt- 
marus Riseneri, item quinque agros cum areis, silvetis et salictis, quos 
Petrus dietus Breytfust, item quinque agros cum areis, silvetis et 
salietis, quos Christanus Ernfridi, qui omnes predicti predicte civitatis 
Nuenburg oppidani a nobis ac nostris progenitoribus singula singuli in 
feudo habuerunt, quos quidem cum predictis bonis ac omnibus suis 
appendiciis in ius et dominium predictorum religiosorum eum omni 
jure ac iurisdictione, quod nobis in eisdem competebat, transfundimus 
et trausferimus per presentes, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus 
et utilitatibus, que habuimus in eisdem. Insuper addiciendum duximus, 
quod, si salicta predicta in novales agros redacta sunt ad pretaxatum 
numerum agrorum, sepe dictis fratribus nullum volumus preiudicium 
generari  Cupientes nichilo minus eisdem a futuris periculis, que oriri 
possent, studiosius providere donaciones seu vendiciones quorumcunque 
bonorum, que iidem religiosi a nostris progenitoribus et a nobis ipsis 
quocunque titulo" consecuti sunt, ratas et gratas habere decrevimus 
et presentibus confirmamus. Super evictionis quoque. et warandiarum 
caucione omnium predictorum bonorum iusticialiter facienda nos in 
solidum ex certa sciencia obligamus. In cuius rei certitudinem et 
maiorem evidenciam predictorum omnium bonorum -presens scriptum 
desuper confectum sigillorum nostrorum munimine duximus roboran- 
dum. Datum in Misena anno domini M°CCC°IX, pridie nonas Octo- 
bris. Testes sunt dominus Heinricus capellanus noster plebanus in 
Lisenitz', Albertus miles de Munen, Bertoldus de Roschitz, Conradus 
et Theodericus fratres de Munen, Hermannus* de Olsnitz advocatus 
nostri castellani in Hartenstein et alii quam plurimi fide digni. 

a et Albero fehlt T " donamus damus D * Ebenso in Nr.430. 
4 dnia T © breitfufen D ! que T * breitfuß D h tittulo T 
' Lesnicz D * Hermaus T 


1309. Oktober 6. Meissen. 433. 


Hermann, Otto! und Albero Burggrafen von Meissen lassen unter 
Uebertragung des Lehensrechtes über 3 Hufen in der Flur des Dorfes 
Altenburg auf das Kloster Pforte dieselben dem Bischof Ulrich von 
Naumburg auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zuzueignen. 

Hdschr.: D G0" mit der Ueberschrift: Iuvenes de Misna burgravii resi- 
gnant ires mansos in aldinburg. Ausserdem nach anderer Vorlage 
aufgenommen in die Urk. d. Bischofs Ulrich von Naumburg v. J. 1311. 
Febr. 17 (Nr. 436) : D 60° (tit. Porta) (D*) und 62" (D). T' 58. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 334. 

Geschichtsg.d.Pr.8. Bd. XXXIII. 27 


406 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Reverendo domino suo* Vlrico Nuenburgensis ecclesie episcopo* 
Hermannus, Otto et Albero* dei gracia burgravii de Misna cum debita 
reverencia sue possibilitatis obsequium semper benivolum et paratum. 
Ad noticiam vestre dominationis deducimus insinuatione presencium, 
quod ob honorem gloriose virginis et matris Marie nec non pro reme- 
dio anime patris nostri ac omnium progenitorum nostrorum contulimus 
honorabilibus viris fratribus de Porta ordinis Cysterciensis ius feodale 

‚in tribus mansis sitis in pago ville Aldinburg, quos a nobis cives in 
Nuenburg subscripti in feodo habuerunt! sic5 divisim: lohannes de 
Wizenuels mansum unum, Gerhardus de Cyce, Conradus dictus Risener' 
et Ditmarus suus filius! mansum et quartale, Conradus Bertoldi quar- 
tale Petrus et Iohannes dicti Breythfuz mansum dimidium. Nos 
igitur, quia hos tres mansos! predictos a vobis ulterius habuimus in 
feodo, eosdem reverende dominationi vestre? presentibus libere resigna- 
mus cum omnibus suis pertinenciis, videlicet areis, ortis, salicibus, sil- 
vulis® seu aliis appendiciis, quocumque nomine censeantur, rogantes 
affectuose, quatinus ipsos appropriare dignemini Portensi monasterio? 
propter deum et nostrarum precum humilem interventum. Ut autem 
resignatio hec" et donum nostrum huius modi maneat inviolabiliter 
circa ipsos, eis presens scriptum in testimonium desuper? dedimus sigillo 
nostro' fideliter roboratum. Datum Mysne anno domini M*?CCC?IX*, 
pridie nonas Octobris. 


a suo fehlt D b episcopo fehlt D * alb. D D* al. D^ Alb T 
4 semper benivolum fehlt D ^ ? subscripti fehlt D* D" T f tenuerunt D^ I^ 
* sic fehlt D^ ^ Risenere D* D" Riseneri T ! filius suus. D^ D^ T 
* quartale fehit D — '! mansos tres D* T "eos vestre reuerende dominationi 
D*D^'T " siluis D* ? ecclesie D? D’ T ? hec resignatio D' T 
^ desuper fehlt D* übergeschrieben D' —— " nostro sigillo D* D^ T 


Q! Otto Burggraf von Meissen ist meines Wissens sonst nicht bekannt und 
hier um so mehr auffallend, als an seiner Stelle Meinher die Urkunde Nr. 451 
von demselben Tage mitausstelli. Erin Schreibfehler jedoch erscheint ausgeschlossen. 
da Bischof Ulrich die Urkunde mit dem Namen Otto in Nr. 436 aufgenommen hal. 
Uebrigens fehlt die in Nr.430, 431 und 433 gebrauchte Bezeichnung fratres. Als 
Verwandter der Burggrafen von Meissen wird in einer Urk. von 1330. November 6 
Burggraf Otto von Leisnig genannt. 





1309. November 9. Meissen. 433. 


Hermann, Meinher und Albero Burggrafen von Meissen fordern 
die Bürger von Naumburg auf das Kloster Pforte 1m Besitz der Güler. 
die dasselbe von ihrem Valer oder ihnen selbst erhalten habe, nicht 
zu stören. 


Hdschr.: T 57. D69 (tit. Aldinbork). 


Drucke: Deutsch: Wolff II, 335 mit dem Jahre 1309 und 11,339. mit dem 
Jahre 1311. 


Nr. 438—434. 1309 —1810. 407 


Hermannus, Meinherus et Albero* fratres dei gracia burgravii de 
Misna honorabilibus viris fidelibus suis civibus in Nuenburg salutem 
eum bone voluntatis affectu. Honestatem vestram rogamus intimo cum 
affectu, quatenus religiosos viros dominum abbatem et fratres Portenses 
nobis dilectos in^ bonis, que per pie memorie patrem nostrum et eciam 
per nos eis collata sunt, quod instrumentis publicis, cum oportunum 
fuerit, ostendere poterunt, non impediatis nec in aliquo molestetis. 
Veracium enim relatu didicimus vos super beneficiis, que ipsis fideli 
devocione pro remissione nostrorum peccaminum prestitimus, indignari 
graviter ac contra eos malignari, quod de vobis, cum viri sitis® in- 
dustrii@, nequaquam accipimus pro gratanti. Datum Misne anno 
domini MCCCIX *, IIII* nonas Novembris. 

^ Albertus T " inn T *sitis viri D X? industri T * M^Ccc?^x1 T 
"lt aus IHE verbessert T 


1310. Februar 18. 434. 


Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt unter Zustimmung des 
Domkapitels eine Vertauschung von Desitzungen des Thesaurarius des 
Naumburger Hochslifts in Tauschwitz und entsprechenden Besitzungen 
des Klosters Pforte in Wethau und Leschen [ Loisch]. 

Häschr.: Or. Perg. in doppelter Ausfertigung, 1) mit Zustimmung des 
Domkapitels, 2 Sp. an rothen seidenen Schnüren (Dr 1), 2) ohne Zw- 
stimmung des Domkaypitels, 1 Sp. an leinener Schnur (Dr 2). Dresden 
H. St. A. Nr. 1898. — Abschriftvon Dr 1: T21, von Dr 2: D63. T 27. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 336. Vgl. Pertuch I, 126. Bertuch-Schamel I, 81. 


[| In nomine domini. Amen. || Ulrieus divina favente clementia 
Nuenburgensis ecclesie episcopus omnibus Christi fidelibus in perpe- 
tuum. Providendum nobis sollerter esse cognoscimus, ut ea, que de 
possessionibus ecclesiarum nostre dyocesis per mutuum concambium 
sub auctoritate nostra rationabiliter acta et ordinata fuerint, tali firmen- 
tur robore, ne aliqua forte posterum temeritate retractentur vel in- 
fringantur. Idcirco tam presentibus quam futuris notum esse volumus 
universis, cum ad nos specialiter spectet Nuenburgensis custodie colla- 
tio, quod de nostro beneplacito, consensu et expressa voluntate venera- 
bilis vir Erenfridus canonicus et thesaurarius ecclesie nostre Nuen- 
burgensis bona sua omnia, que habebat in pago ville Tuswitz, que- 
cumque sint, que ad custodiam Nuenburgensis ecelesie pertinebant, 
preter unam solam aream, que allodium vocatur, et duas vineas 
magnas domino Henrico abbati et conventui de Porta per modum per- 
mutationis tradidit libere, videlicet allodium suum et bona sua omnia, 
que ad ipsum allodium pertinebant, scilicet agros cultos et incultos 
sexaginta et novem, item tres vineas parvas et partem silve prope 
villam Lasan continentem triginta et septem iugera novalium, id est, 
que rodakkere appellantur. Pro hiis igitur bonis omnibus thesaurario 
nostro .. abbas Portensis alia bona ecclesie sue propria, sita in villa 

27* 





408 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Weitha, eque per modum permutationis restituit, scilicet tres mansos 
gastgut annuatim solventes tres marcas albi argenti et octo solidos 
cum tribus areis et aliis suis pertinentiis et partem silve sue in Leshen, 
que et suis limitibus signanter distincta etiam triginta et septem iugera 
similis mensure dinoscitur continere. Cum autem silva thesaurarii 
nostri .., ut estimabatur, ad unam marcam annuatim esset melior in 
germine et in fundo quam illa silva, quam permutationis nomine abbas 
restituerat, idem abbas in.reconpensatione huius meliorationis thesau- 
rario nostro adhuc super addidit ibidem in Weitha unum mansum cum 
area una et suis appendiciis aliis solventem annuatim unam marcam. 
Igitur per huius permutationis contractum profitemur esse sopitam 
omnem controversiam seu querelam, quam .. thesaurarius ecclesie 
nostre habebat adversus abbatem de Porta sive pro piscaria in Roste- 
witz sive pro fossione aqueductus sive pro causa alia qualicumque. 
Ut autem huius permutationis contractus stabilis in perpetuum et in- 
convulsus perseveret, presentis cautionis paginam sigilli nostri inpressione 
fecimus roborari. Testes sunt domnus* Iohannes dé Gozerstete cano- 
nicus in Cyce notarius noster^, magister Otto capellanus thesaurarii 
Nuenburgensis ecclesie, Conradus Bertoldi et suus filius Cirstanus cives 
in Nuenburg et alii quam plures* fide digni. Acta sunt hec anno 
domini M? CCC? decimo, XII kalendas Marcii ... 

Nos Hermannus dei gratia prepositus, Vlricus deeanus totumque 
capitulum canonicorum supra dicte ecclesie Nuenburgensis ad expri- 
mendum nostrum consensum huie donationi affuise presens scriptum 
capituli nostri sigillo iussimus roborari 4. 

? domnus fehlt Dr 2 . " notarius noster canonicus in Cyce Dr2  * quam 
plures alii Dr 2 — " Nos — roborari fehlt Dr2 Ausserdem bietet Dr 2 zahlreiche, 
aber nur unerhebliche Abweichungen in Orthographie und Namensformen. 


—- oo 


1311. Februar 17. Zeitz, Schloss. 433. 


Ulrich Bischof von Naumburg theilt unter Beziehung auf die Ur- 
kunde des Markgrafen (Landgrafen) Friedrich v. J. 1308. Dez. 22 
(Nr. 427) den Rathmánnern und Bürgern von Naumburg mit, dass 
er dem Kloster Pforte 2 Hufen in Altenburg zugeeignet habe, und 
fordert sie auf das Kloster in diesem Besitze nicht gu stören. 

Haäschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Sp. abgefallen. 
Pforte, Bibliothek B. 15. — D 62" (lässt die Urkunde des Landgrafen, 
die es bereits vorher gebracht hat, weg). T 57. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 338. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 37. 


Ulricus dei gracia Nuenburgensis episcopus dilectis sibi consulibus 
ac universis civibus ibidem, ad quos pervenerit presens scriptum, gra- 
ciam suam et omne bonum. Noveritis nos litteras domni Friderici 
marchionis recepisse in hec verba: 


Es folgt Urkunde Nr. 427. 








A VE 


Nr. 495—437. 1311. 409 


Et quia nos Vlricus dei gracia Nuenburgensis episcopus predictos 
mansos de bona nostra voluntate appropriavimus Portensi monasterio, 
petimus efficaciter et volumus, ut nullus vestrum honorabilem domnum 
abbatem et suum conventum in prefatis mansis verbis seu factis in- 
pediat vel molestet, quia dictus abbas neminem ex vobis desiderat vel 
intendit in suo feodo inpedire. Unde, si quisquam ex vobis contra 
sepe dictum abbatem et suam ecclesiam contrarium egerit, sciatis 
absque dubio, quod non recipimus pro gratanti. Datum anno domini 
M*CCC? XI, tertio decimo kalendas Martii in castro nostro Cyce. 


1311. Februar 17. Zeitz. 436. 


Ulrich Bischof von Naumburg theilt unter Beziehung auf die 
Urkunde der Burgyrafen Hermann, Otto und Albero von Meissen 
v. J. 1309. Oktober 6 (Nr.432) den Rathmännern und Bürgern von 
Naumburg mit, dass er dem Kloster Pforte 3 Hufen in Altenburg 
zugeeignet habe, und fordert sie auf das Kloster in diesem Besitze 
nicht zu stören. 


Hdschr.: D 60". T58. Nach anderer Vorlage D 62°. 
Drucke: Deutsch: Wolff II, 335 und 339. 


Die Fassung der Urkunde, in welche Nr. 432 eingefügt ist, stimmt 
genau überein mit Nr. 435. 


Datum Cyce anno domini M°CCC°XI°, tercio decimo kalendas 
Marcii*. 

a Datum Cyce (ohne Jahr) 1X? kalendas Marcii D 62^, dessen sonstige Ab- 
weichungen von ID 60^ und T 58 ganz unerheblich sind. 


1311. April 20. 437. 


Rudolf Marschall von Sulza erklärt, dass der Senior des Dorfes 
Darnstedi Johannes 41/, Hufen daselbst, welche Lehen des Klosters 
Pforte seien, an Heinrich Putzendorff verkauft und letzterer dem 
Kloster jährlich 2 Mark Silber su zahlen habe. 


Hdschr.: T 119". D 106? (tit. Tarnstete). 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 44. Deutsch: Wolff IL, 339. 


Ego Rudolfus marscalcus de Sultze recognosco fideliter in hiis* 
scriptis, quod, cum lohannes senior de villa Tarnstete intollerabili de- 
bitorum onere gravaretur, de unanimi consensu et expressa® voluntate 
omnium heredum suorum vendidit rite ac racionabiliter Heinrico dicto 
Putzendorff* cum universis suis pertinenciis quatuor mansos et dimi- 
dium sitos in pago ville Tarnstete, quorum mansorum proprietas ad 
Portensem pertinet ecclesiam. Dimidius quidem mansus spectat ad ius 
senioris, reliqui quatuor sunt hereditarii, de quibus Heinricus de? 


410 Urkundenbuch des Klosters Pforte, ° 


Putzendorff* predictus et heredes sui in prefatis bonis sibi succedentes 
dabunt fratribus de Porta duas marcas albi argenti singulis annis in 
festo beati Michaelis. Quem censum forte! si expedite non persol- 
verent, fratres de Porta in hiis bonis suis predictis inpignerandi habe- 
bunt liberam facultatem. In quorum omnium evidenciam presens 
scriptum fratribus de Porta contuli meo sigillo firmiter communitum. 
Datum anno domini M9?CCC XI, XII kalendas Maii. 


? his T " expresa T ^ puschendorff D de fehlt‘ D übergeschrieien 
von erster Hand T  ° puczendorff D  farte fehlt D 


1311. November 9. ... 488. 


Heinrich Abt und der Konvent des Klosters Pforte bekunden, dass 
sie: dem Mönch Heinrich Quezicg in Bürgel namens seines Klosters 
1 Hufe in Lauschau für 31/, Mark verkauft haben. 


Hdschr.: Kop. Pap. Weimar St. A. Kopialbuch F'510 (aus dem 16. Jahr- 
hundert), BI.35\. 


Druck: Mitzschke, UB. von Bürgel I, S. 159. 


Nos frater Henricus abbas totusque conventus in Portha recogno- 
scimus fideliter in hiis scriptis, quod honorabili viro Heinrico dicto 
Quezicz monacho et professo in Borgelino pro tribus marcis et dimidia 
albi argenti nobis integraliter persolutis de unanimi consensu et ex- 
pressa voluntate vendidimus nomine sue ecclesiae rite ac rationabiliter 
unum mansum nostre proprietatis situm in pago villae Lushowe cum 
omni iure, dominio, utilitate, sicut nos ipsum hactenus pacifice posse- 
dimus, nihil nobis iuris in eodem manso penitus reservantes. In huius 
rei signum presens scriptum nostro sigillo fecimus communiri. Datum 
anno domini M? CCC? XI, V* idus Novembris. 


1312. 439. 
Friedrich Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pfor te einen 


in 2 Pfund Eisenberger Pfennigen bestehenden Zins zu, wie es schon 
sein Vater und Bruder gethan haben. 


Hdschr.: D 85 (tst. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 346. Vgl. Pertuch I, 59. Bertuch-Schamel I, 39. 


Nos Fridericus dei gracia Thuringie lancgravius, Misnensis et 
Orientalis marchio dominusque terre Plißnensis omnibus presentem 
litteram visuris cupimus esse notum, quod duo talenta denariorum 
Ysenbergensis monete, que* Conradus dictus de Zweten* in solucione 
X]III1*» marcarum vendidit Elisabeth Institrici^ civi Erffordensi, et ad 
manus patris nostri ac Teodori fratris nostri prias ab eodem Con- 
rado et uxore sua? resignata, et sic! ad instanciam iam dicti Conradi 
ac Elizabeth prescripte, que filium in Portensi ecclesia habuit, predicti 








Nr. 488—441. 1811—1312. 411 


‚ pater noster et frater noster inclinati eidem monasterio Portensi fideli 
donacione duo talenta contulerunt proprietatis titulo pacifice possidenda. 
Nos ergo pietatis beneficio, quod apud deum nunquam relinquitur irre- 
muneratum, sepe dicta duo talenta donamus, appropriamus volentes 
ipsum Portense monasterium et fratres ibidem constitutos porrecta sibi 
libertate gaudere nec a quoquam nostrorum seu aliorum nobis succe- 
dencium violari. Ad cuius rei observanciam presentem litteram desuper 
conscriptam sigilli nostri appensione iussimus roborari. Datum anno 
domini M CCC XII. 

a quo P Zweitzen Pert. Bert.-Scham. ° instit'ci — * suo 

! Die Worte et sic und die Wiederholung von duo talenta sind störend. Ver- 
misst wird auch die Erwähnung, dass die Käuferin die beiden Pfund dem Kloster 
geschenkt hat. Möglich, dass der Abschreiber den Wortlaut der Urkunde gekürzt 
hat, was auch sonst in den späteren Theilen von D häufig geschehen ist. 


m 


1312. Februar>. 440. 


Die Brüder Heinrich, Ludolf, Heinrich und Johannes, Söhne 
Heinrichs von Gleissberg, verzichten auf jedes Recht, das sie an ge- 
wissen Gütern des Klosters Pforte bei Porstendorf und dem Gleissberge 
Zu besitzen geglaubt haben. Vogl. Nr. 441. 476. 


Haäschr.: T 208. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 344. 


Nos Heinricus, Lutolfus, Heinricus, Iohannes fratres filii! Heinrici 
de Glyzberg recognoscimus et tenore presentium publice protestamur, 
quod renunciamus omni iuri* simul et inpeticioni, quam nobis in 
quibusdam bonis domini abbatis et fratrum de Porta sitis iuxta curiam 
Borsendorff aut montem Glitzberg vendicavimus aut habere videbamur 
hactenus in eisdem. In cuius rei evidenciam presentem litteram sigillo 
patris nostri, quo omnes contenti sumus, fecimus communiri. Testes 
vero sunt Herborto de Phefelbeche, Ernestus milites, Heinricus de Tun- 
dorff, Conradus magister, Harthmudus cives in Wye. Datum anno 
domini M? CCC? XII, in die beate Agathe virginis. 

* jure ) 


1312. Februar 5. 441. 
Ludolf von Allerstádt bekundet die in der vorigen Urkunde aus- 
gesprochene Verzichtleistung der Söhne Heinrichs von Grleissberg. 


Hdschr.: T 208. - - 
Vgl. Wolff LI, 344. 
Nos Lutolphus de Alrestete notum esse cupimus efc. 
Acta sunt hec anno domini M*CCC? XH, in die beate Agathe 
virginis. 


——— 


412 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1312. April 6. Pforte. | 442, 
Heinrich Abt von Pforte transsumiert die Urkunde des Bischofs 
Udo IL. von Naumburg für das Kloster Pforte v. J. 1172. Mai 5. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. von grünem Wachs, elwas beschädigt. Weimar St. A. 
Ungedruckt. 


Ego frater Heinricus dei gracia abbas in Porta omnibus presens 
scriptum intuentibus cupio esse notum, quod privilegium subscriptum, 
non cancellatum, non abolitum nec in aliqua sui parte viciatum habe- 
mus in ecclesia Portensi in hec verba: . 

Es folgt Urkunde Nr. 17. 


In cuius rei testimonium sigillum nostrum apposuimus huic karte. 
Datum in cenobio ecclesie Portensis anno dominiee incarnacionis 
M? CCC? XII*, octavo idus Aprilis. 


1312. Juli 14. 113. 


Bertold Ritter von Scheidungen lässt 114, Hufen in Oelschütz! 
dem Herrn .. von Elsterberg auf unter der Bedingung, dass lelgterer 
sie dem Kloster Pforte gueignet. 


Hdschr.: D 77 (tit. Hechindorff). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 346. 


Ego Bertoldus miles dictus de Schidingin recognosco et tenore presen- 
cium publice protestor, quod alterum dimidium mansum in Olsicz, quem 
Heinricus dictus Olsiez rusticus ibidem a me possidet et diu a me 
possedit cum suis progenitoribus titulo iusti feodi, resignavi et presen- 
tibus resigno nobili viro domino .. de Elstirberk sub hac forma, quod 
dominus de Elstirberk* debet appropriare et pleno iure proprietatis 
dare et tradere huius modi alterum dimidium mansum cum suis per- 
tinenciis pro remedio et salute anime Hermanni filii mei et in^? meorum 
remissionem peccaminum ecclesie Portensi perpetuo possidendum. In 
cuius rei testimonium meum sigillum presentibus duxi firmiter appo- 
nendum. Datum anno domini M CCCXII, II idus Iulii, presentibus 
et testibus strennuis viris Ottone de Kotwicz et suo filio Ottone, Petro 
de Ghisingen sculteto in Cice, Heinrico de Nopdicz, Hermanno de 
Bennyndorf, Heinrico de Husen et pluribus aliis fide dignis. 


* eltirsberk — " in fehlt 


ı Mit Recht nimmt Wolff a.a. O. daran Anstoss, dass die Urkunde unter dem 
Titel Hechindorff steht, da sich in der Gegend dieses Ortes keine Spur von einem 
Olsiez findet. Es hut aber auch eine Hand des 14. Jahrhunderts neben die Ur- 
kunde die durch Beschneiden des Bundes verstümmelten Worte gesetzt: Dant 
tria talenta cere et sit .... pago Olschitz vltra pv.... Es scheint hiernach, als 
ob pvzowe geschrieben gewesen ist, während man — genauer genommen — pygowe 
erwartet, da Olsicz mit Oelschütz osö. Pegauw und Groitsch identisch sein dürfte. 





Nr. 442—444. 1312. 418 


Vermuthlich sind die 1’/, Hufen nicht lange im Besitz von Pforte geblieben, der 
Schreiber dieses Theils von D (vgl. Vorwort XII f.) hat den Ort nicht gekannt und 
sich vielleicht durch den Namen des Ausstellers der Urkunde verführen lassen ıhn 
möglichst nahe der (Gegend von Scheidungen, d.h. in der Gegend von Hechendorf 
zu suchen. 


1312. Juli 22. Weissenfels, Schloss. 444. 


Friedrich Landgraf von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte 
alle Privilegien, Schenkungen und Zueignungen seines Vaters. 
Häschr.: Or. Perg. Sp. an rothen und weissen seidenen Fäden. Dresden 
H. St. A. Nr. 1966. — D52. T293. Hingang der Urkunde, nach den 
Worten Cristiane religionis abgebrochen mi! etc. ut supra precise, 
Zeugen und Datum auch D 134 (tit. Prerogativa). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 345.' 


|| In nomine domini. Amen. || Nos Fridericus dei gratia Thuringie 
lantgravius, Mysnensis et Orientalis marchio domnusque terre Plisnen- 
sis omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum.  Cristiane religionis 
hortatur devotio et pietatis persuadet ratio, set et iuris exigit districtio, 
ut nos, qui auctore deo terrene potestatis apicem tenemus, quanto plus 
ceteris prelati sumus, tanto magis servorum dei utilitatibus consulamus 
et temporalium stipendiorum subsidiis providentia vigilantiori et cura 
propensiori inserviamus, ut, dum eorum paci et contemplative quieti 
accurate intendimus, nos quoque ipsorum laboris et contemplationis 
apud dominum participes inveniamur. Noverin‘ igitur universi Christi 
fideles tam posteri quam presentes, quod omnes libertatum concessiones, 
omnes bonorum donationes sive :appropriationes ubicumque locorum, 
quos (sic) pater noster suis temporibus Portensi ecclesie fecisse ac 
suis roborasse instrumentis dinoscitur, nos approbando ratificamus et 
gratas habemus et, sicut ipse fideli devotione concessit, donavit et 
appröpriavit, ita et nos concedimus, donamus et appropriamus volentes 
ipsum Portense cenobium, quod speciali devotione semper coluimus, et 
fratres inibi constitutos, quos singulari gratia et favore prosequimur, 
concessa sibi libertate gaudere et collata sive appropriata pacifice et 
quiete perpetuo possidere. In cuius rei evidentiam presentem litteram 
sigilli nostri appensione iussimus roborari. Testes huius rei sunt ma- 
gister Waltherus capellanus et canonicus in Nuenburg, Henricus de 
Arnstete, Ludewicus de Polnitz, Hermannus Goldakir milites nostri et 
alii plures fide digni. Datum anno domini M*CCC? XII, in die beate 
Marie Magdalene, in castro Wizenuels. 


* Einen Urkundenauszug bei Pertuch I, 59 und Bertuch-Schamel I, 39 mit dem 
Datwm Leiptzig, anno 1312 führt Schamel mit der Bemerkung: Non Lipsiae haec 
acta sunt, sed potius in castro Wizenvels, dieb. Mariae Magdelenae auf die obiye 
Urkısnde zurück, jedoch mit Unrecht; es liegt ihm, wie es scheint, eine andere, 
ıcenss auch von gleichem Inhalte, zu Grunde. 


414 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1312. Oktober 1. 445. 


Hermann Graf von Orlamünde eignet dem Kloster Pforte 18 Aecker 
in der Flur unter Langenrode zu, die Heinrich, ehemals Pleban in 
Wetzelshain, für dasselbe um 6!/, Mark gekauft hat. 


Hdschw.: T 296. D77® (tit. Hechindorff). 


Drucke: Böhme, Todtheilung 81. Deutsch: Wolff I1, 345. Vgl. v. Reitzen- 
stein 127 ". 


Nos Hermannus dei gracia comes de Orlamunde universis Christi 
fidelibus in perpetuum. Acte rei noticia transit in posteros, cum venerit 
auctoritas et robur firmius a testimonio litterarum. Igitur ad eternam 
noticiam tam presentium quam futurorum, quibuscumque presens 
scriptum exhibitum fuerit, cupimus devenire, quod dominus Heinricus 
quondani plebanus in Wecelshain® emit venerabilibus dominis de Porta 
decem et octo agros sitos in pago sub villa, que dicitur Langenrode, 
ab Henrico dicto Cloz^ cum unanimi assensu ac bona voluntate uxoris 
sue et filii sui Hildebrandi, item Witegonis propinqui sui, item relicte 
cuiusdam dicti Cluffel^ quondam residentis in villa nostra Tundorf ac 
duorum filiorum eiusdem relicte ceterorumque omnium amicorum pre- 
dicti H. Cloz? consensu, quibus aliquod ius possessionis in eisdem agris 
conpetere videbatur, et hoc pro sex et dimidia marca Nortusensis 
argenti. "Verum quia prescriptos agros a nobis tenuit iure feudali, 
veniens ad nostram presentiam cum herede suo Hildebrando* et uxore 
reliquisque omnibus predictis, qui sibi ius in eisdem agris vendicabant, 
et quoniam ad nos eorum proprietas pertinuit, in manus nostras! cum 
omnibus predictis heredibus iam dictos agros resignavit petens, quatenus 
proprietatem agrorum memoratorum dignaremur conferre conventui 
Portensis monasterii supra dicti. Nos igitur attendentes humilem peti- 
cionem eiusdem H. ac devotionem, quoniamt iam dudum pio affectu 
coluimus predictam ecclesiam Portensem, eosdem agros cum omni iure 
et proprietate, que nobis in ipsis conpetebat, eum omnibus suis perti- 
nentiis, que nunc in eisdem apparent vel in posterum quomodolibet 
apparuerint, Portensi monasterio tradidimus libero assensu nostrorum 
heredum accedente iusto proprietatis titulo perpetuo possidendos. Ut 
ergo^ firmus! et inconvulsus permaneat huius per omnia tenor facti et 
ne quavis occasione dubium postea* suboriri possit, presentem litteram 
desuper conscriptam eisdem Portehsibus porreximus nostri sigilli robore 
communitam. Datum anno domini M?CCC*? XIl*, in die sancti Remigii 
episcopi et confessoris! 


* weczilshain D ^ klof D * kluffil D 4 clo D ° Hiltebrando T 
‘in manibus nostris D 5 quam (Kompendium) T qua D ! igitur D 
' firmius 7" * preterea T — ! episcopi et confessoris fehlt D 


f 





Nr. 445—446. 1312. A15 


1312. Dezember 13. 446. 


Ulrich Bischof von Naumburg eignet dem Kloster Pforte 108 Aecker 
an der Schweinswarlenbrücke bis nach Altenburg hin, die es von 
verschiedenen Naumburger Bürgern käuflich erworben hat, zu. Vgl. 
Nr. 424. 426. 427.430 32. 

Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. 1) des Bischofs, an rothen und grünen, 2) des 
Kupitels, an rothen seidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 1976. Ein 
zweites Or. Perg. durch Feuchtigkeit beschädigt. 2 Sp. 1) des Bischofs, 
stark verletzt, 2) des Kapitels, abgefallen. Naumburg D. A. Nr. 212 
(N). — D64 (tit. Porta). T28 und nochmals 279. Lib. privil. 92 und 
Portensia 44 in Naumburg D. A. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 343. Vgl. Pertuch I, 128. Bertuch-Schamel 
I, 82. 


In nomine domini. Amen. Ulricus dei gratia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum. Cum 
et plantare sacram religionem et plantatam fovere ex officii nobis in- 
iuncti debito teneamur, viris religiosis libenter ea inpendimus, per que 
vite necessaria consequi valeant et se aliis reddere gratiosos, ne pro 
defectu rerum temporalium, que difficilime construuntur et facilime 
destruuntur, spiritualia facilime constructa difficilime destruantur. Hinc 
est, quod ad noticiam omnium Cristi fidelium tam presentium quam 
futurorum cupimus pervenire, quod, cum dilecti nobis in Christo filii 
Albertus abbas et conventus monachorum monasterii Portensis ordinis 
Cysterciensis pressuras, tribulationes et angarias* a perversis et heu! 
ab ortodoxe fidei persecutoribus pluribus iam retroactis temporibus sunt 
(sic) perpessi, nos paterne sollicitudinis studio secundum providentiam 
a deo nobis datam predictos abbatem et conventum, ut liberius celesti- 
bus vacare valeant, terrene remunerationis premio volumus consolari. 
Proprietatem igitur et dominium directum centum et octo. agrorum, 
circa pontem Swinswarte ex utraque parte pontis usque ad villam 
Aldenburg sitorum eum sibi annexis areis, salicibus et arbustis de 
libera, mera et absoluta voluntate maturo super hoc freti consilio pre- 
dicto domino Alberto abbati et conventui monasterii in Porta dedimus, 
donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et tradimus 
perpetualiter possidendam consensu et voluntate unanimi nostri capituli 
accedente. Quorum quidem agrorum ius superficiei et utilis dominii 
sepe dicti abbas et conventus iuste emptionis et venditionis tytulo 
interveniente conparaverunt et singulos agros singulariter a singulis 
civibus Nuenburgensibus infra scriptis, primo quindecim agros a Ger- 
hardo de Cyce, item triginta septem a Iohanne de Wizenuels, item 
decem a domina dicta Breitfuzen, item sex a Iohanne Papa, item quin- 
decim a Dithmaro Riseneri, item quinque a Petro dicto Breitfuz, item 
decem a Dithmaro de Nova civitate, item quinque a Cristano Ernfridi, 
item quinque a Thilmanno Papa. Nichil eciam nobis iuris omnino in 
prenotatis agris reservamus, sed omne ius in sepe dictum dominum 


416 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


abbatem Portensem et suum conventum transfundimus, ut superius est 
expressum, decima dumtaxat, que ab antiquo de eisdem agris solvi 
consuevit, nobis et ecclesie nostre Nuenburgensi salva et integraliter 
reservata, iuditio eciam nostro, quod wikbilde nuncupatur, in preno- 
tatis agris nobis et ecclesie nostre integraliter reservato. Ut autem hec 
nostre proprietatis collatio a nullo possit in posterum irritari, presenti 
pagine ad evidentiam rei geste nostrum sigillum duximus apponendum 
sub annotatione testium, in^ quorum presentia hec sunt facta, vide- 
licet dominus Guntherus abbas sancti Georgii, dominus Ludewicus pre- 
positus sancti Mauricii, item Iohannes de Gozerstete canonicus Cycensis 
et nostre curie prothonotarius, Henricus de Wizense, Vlricus de Boten- 
stete perpetui vicarii nostre ecclesie Nuenburgensis, Fridericus plebanus 
sancte Marie virginis, Conradus plebanus sancti Othmari, magister Otto 
plebanus in Kysteritz et alii quam plures fide digni. Datum anno 
domini M9? CCC?XII*, in die beate Lucie virginis, indictione decima. 
Nos quoque Hermannus dei gratia prepositus, Vlricus decanus totum- 
que Nuenburgensis ecclesie capitulum tractatu super hoc prehabito 
diligenti ad exprimendum nostrum consensum huie donationi pro- 
prietatis accessisse presens scriptum nostri capituli sigillo iussimus 
communiri. 


? et angarias et tribulationes N "in fehlt N 


1312. Dezember 13. 447. 


Das Domkapitel zu Naumburg eignet unter Vertauschung gegen 
9 Hufen in Wethau und 3 Hufen in Ciritsz dem Kloster Pforte 
51/, Hufen nebst 3 Weinbergen und den Gerichien in Tauschwilz zu. 
Vgl. Nr. 448. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. 1) des Bischofs, an rothen und grünen, 2) des 
Kapitels, an rothen seidenen Schnüren, ersteres stark, letzteres weniger 
beschädigt. Dresden H.St. A. Nr.1977. Ein zweites Or. Perg. 2 Sp., 
von denen das des Kapitels verletzt ist. Naumburg D. A. Nr. 211 (N). — 
D 64". T 22 und nochmals 124. Portensia 47 in Naumburg D. A. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 341. 


|| In nomine domini. Amen. | Quoniam veteris iuris enucleator 
asserit: Omnium habere memoriam pocius divinitatis quam humani- 
tatis existit, ne ea, que rite et racionabiliter* ab hominibus fiunt et 
gesta sunt, per lapsum temporis in oblivionem deduci valeant, solent 
litterarum patrocinio confirmari. Hinc est, quod nos Hermannus pre- 
positus, Vlrieus decanus totumque Nuenburgensis ecclesie capitulum 
omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, volumus 
esse notum, quod quinque mansos et dimidium mansum nostre ecclesie 
proprios, in pago ville Thuswiz* sitos, annuatim tria talenta et dimidium 
Nuenburgensis monete solventes, cum omnibus vineis, areis, salicibus 
et arbustis eisdem mansis annexis, cum tribus eciam vineis ad usus 


* 











Nr.447—448, 1312. , 417 


communes nostri capituli pertinentibus, cum iudicio eiusdem ville, 
omni iure et utilitate, quod capitulo nostro et ecclesie nostre Nuen- 
burgensi conpetit in eisdem seu conpetere poterit in futurum, dedimus, 
donavimus, tradidimus honorabilibus et religiosis viris domino Alberto 
abbati et conventui monachorum monasterii in Porta decreto inter- 
posito, auctoritate et consensu accedente venerabilis in Christo patris 
ac domini nostri Vlrici nostre Nuenburgensis ecclesie episcopi, tytulo 
directi dominii et proprietatis perpetuo possidendos nomine et iure con- 
cambii seu permutacionis et in restaurum novem mansorum sitorum 
in pago ville Weta et trium mansorum sitorum in pago ville, que 
Cyriz nuncupatur. Horum mansorum quilibet solvit annuatim marcam 
et octo pullos. Quos quidem mansos duodecim* predietus dominus 
abbas cum unanimi voluntate et consensu tocius sui conventus Porten- 
sis nobis, nostre ecclesie et capitulo Nuenburgensi assignavit, donavit 
et tradidit tytulo proprietatis perpetuo possidendos et ad usus communes 
nostri capituli convertendos, quemadmodum conversa fuerant bona 
nostra? in Thuswiz supra scripta. Ut autem hec nostra donacio et 
prenotata permutacio rata et inconvulsa permaneat, presens scriptum 
munimine sigilli nostri capituli iussimus communiri. Testes huius 
facti sunt dominus Guntherus abbas sancti Georii, dominus Ludewicus 
prepositus sancti Mauricii, item dominus Iohannes canonicus Cycensis 
ecclesie et notarius domini episcopi, item dominus Heinricus de Wizense 
et dominus Vlricus de Botelstete perpetui vicarii nostre ecclesie, item 
dominus Fridericus sancte Marie virginis, dominus Conradus plebanus 
beati* Otmari, magister Otto rector ecclesie in Kysteriz et alii quam 
plures fide digni. Nos quoque Vlricus dei gracia Nuenburgensis ecclesie 
episcopus ad requisicionem capituli nostri prenotati et ad exprimendum 
decretum et auctoritatem et nostrum consensum omnibus supra scriptis 
liberaliter accessisse, sigillum nostrum similiter apponi iussimus huic 
scripto. Datum anno domini M? CCC* XII*, in die beate Lucie virginis, 
indictione X?*. 

^ raconabiliter N " Tuswiz N © XII mansos N 4 nostra fehlt N 
* sancti N  Nos quoque — scripto folgt auf Datum etc. N 


— — — — — o — —Á—— — 


1312. Dezember 15. 448. 


Albert Abt und der Konvent des Klosters Pforte eignen unter Ver- 
tauschung gegen Hufen in Tauschwitz dem Domkapitel zu Naumburg 
9 Hufen in Wethau und 3 Hufen in Ciritz zu. Vgl. Nr. 447. 

Hdschr.: Or. Perg. Sp. des Abtes gut erhalten. Naumburg D. A. Nr. 213. 
Abschrift im Lib. rub. pag. 23 ebendaselbst. 
Ungedruckt. 


Als Gegenurkunde zur vorhergehenden stimmt sie mit dieser genau 
überein, ausser dass der Ertrag der ausgetauschten Hufen und auch 


418 ^ Urkundenbuch des Klosters Ptorte. 


die Zahl der Hufen in Tauschwitz nicht angegeben sind. In der Zeugen- 
reihe herrscht völlige Gleichheit; nur ist eu lohannes hinzugefügt de 
Gozzerstete. 


Datum anno domini M*CCC? XII», XVIII? kalendas Ianuarii, in- 
dictione X*. 


1313. Juni 15. | 419. 


Konrad von Golmsdorf und seine Vettern Heinrich, Dietrich und 
Konrad von Golmsdorf erkennen dem Kloster Pforte das Besitgrecht 
an gewissen Aeckern bei Porstendorf, das sie demselben streitig ge- 
macht haben, nach schiedsrichterlichem Spruche zu. 


Hdschr.: T 208". 
Druck: Deutsch: Wolff II, 349. 


Ego Conradus dictus de Golamestorff et nos Heinricus, Theodericus, 
Conradus patrueles eiusdem Conradi de ipsa villa Golamestorff nomi- 
nati lucide recognoscimus [et] ad noticiam tam futurorum quam pre- 
sentium, quibus exhibitum [fuerit] presens scriptum, cupimus devenire, 
quod, cum viros religiosos dominum Albertum abbatem et suum con- 
ventum de Porta nostra inpeticione pulsaremus super quibusdam agris 
sitis in angulo sub curia Borsendorff, ubi uterque meatus fluminis Sale 
confluit, dies placiti assignatus et habitus est inter nos in curia Cosene 
Portensium predictorum. "Verum Wirnhero Curcewrunt et Petro dicto 
Nail deTutenburg amicis nostris meritum huius cause pro nostra parte 
diligenter discutientibus abiudicaverunt parti nostre nec ullam iusticiam 
nos in agris huius modi* possidere. Igitur conpositione amicabili facta 
abrenunciavimus omni iuri, quod nobis in eisdem agris conpetere vide- 
batur, cupientes predictos dominos de Porta omni vexatione^ amota, 
que in posterum fortasse super hac causa sopita suboriri posset, sepe 
dictos agros directo dominio cum omni iure proprietatis eisdem a comi- 
tibus de Osteruelt collato quiete et pacifice perpetuo possidere. Ad 
evidenciam huius facti et nostrum consensum firmius exprimendum, 
quia sigillo proprio caremus, domini Iohannis de Heruersleyben sigillo 
et Heinrici dicti de Mechelde* sigillo presenti litterg appensis pro fideli 
testimonio usi sumus. Testes huius rei sunt Wernerus dictus Curce- 
wrunt et Petrus Nail de Tutenburg supra dicti, item Conradus de 
Muchelde, Petrus de Nyschytz, Fridericus dictus de Monte, Hermannus 
de Scuditz castellani in castro Ruteleybesburg in hoc placito et hac 
conpositione existentes et alii quam plures fide digni. Datum anno 
domini M° CCC? XIII, in die beati Viti martiris. 


^ huiusoi b vexationi * Oder Mochelde 


"^ MP ^a. Femmes manga s amm. = - En" amm 





Nr. 449—450. 1313. 419 


1513. August 16. 450. 


Hermann Graf von Orlamünde eignet dem Kloster Pforte die Gerichts- 
barkeit in der Flur des Dorfes Tauschwits und 20 Aecker bei Hechen- 
dorf gu, ebenso die von seinem verstorbenen Schwiegervater, dem Grafen 
Friedrich von Habenswald, dem Kloster geschenkten Besitzungen 1n 


Brembach. 


"Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. wenig verletzt. Dresden H. St. A. Nr. 1995. 
Hiervon T 191. — Nach anderer Vorlage D 65. T 238. 


Drucke: Böhme, Todtheilung 83. Deutsch: Wolff II, 347. Vgl. Pertuch 
I, 128. Bertuch-Schamel I, 83. v. Reitzenstein 128". 


Nos Hermannus dei gracia comes de Orlamunde tenore presencium 
recongnoscimus (sic) publice protestantes*, quod" de unanimi consensu 
dilecte nostre conthoralis Mechthildis ac omnium nostrorum heredum: 
damus et appropriamus religosis (Sic) viris domino Alberto abbati et 
conventui dominorum in Porta? omnem iurisdicionem in campis ville 
Thvswiz cum omni iure et utilitate, quo® nos ac nostri predecessores 
ibidem in antea tenuerunt‘. Damus* et appropriamus eisdem XX' agros 
sitos circa curiam Hechendorf iuxta salicem, que vulgariter vocatur 
malwyde, solventes singulis annis octo solidos denariorum Wyensis 
monete. Includimus et adiungimus prefate nostre appropriacioni uni- 
versa bona sita in villa Brantbach et in campis, que noster socer 
dilectus comes Fridericus de Rabenswalt bone memorie eisdem fratri- 
bus et dominis in remedium sue anime donavit secundum continenciam 
litterarum nostrarum antea desuper^ confectarum. "Testes huius sunt 
strennui viri Albertus de Deinstete miles et Lutholfus de Alerstete, 
dominus Albertus capellanus in castro Wymar et quam plures alii 
fide dingni (sic). Actum et datum! anno domini M^CCC?XII*, in 
crastino Assumpcionis beate virginis Marie. Et in huius rei testimo- 
nium presentem litteram appensione nostri ac nostre conthoralis sigilli 
dedimus firmiter conmunitam. | 


Von diesem Texte weichen D 65 und 1T 238 in folgenden Punkten ab: 

2 publice protestantes fehlt ® Hinzugefügt: cum in civitate Nuenburg 
obligati essemus debitis XIX marearum, venerabilis dominus abbas (T' fügt hinzu 
Albertus) Portensis ad nostram multam instanciam ab huius modi debitis nos 
exemit. Pro hac igitur benivolenci& sibi et sue ecclesie vicissitudinem rependere 
volentes ° Hinzugefügt: Friderici, Hermanni et Ottonis 4 Statt religosis — 
Porta: Portensi monasterio ° que " Hinzugefügt: nolentes aliquem offici- 
alium nostrorum in predicta villa Thuswitz seu in campis ville aliquam violen- 
ciam seu iudicium sive sangwinis sive cuiuscumque criminis aliqualiter exercere, 
sed fratribus Portensibus hec omnia condonamus * etiam hinzugefügt — ' de- 
super fehlt  ! Datum et actum 


490 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1313. September 7. Merseburg. 451. 


Das Peter-Paulskloster bei Merseburg verkauft Aecker und einen 
See in der Flur von Wallendorf für 7 Mark Silber an das Kloster 
Pforte. 

Hdschr.: D 14 (tit. Lepizo). 


Drucke: Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg 1, 548. Deutsch: Wolff 
II, 350. 


In nomine domini. Amen. Heinricus dei gratia abbas, Heinricus 
prior totusque conventus monasterii beatorum Petri et Pauli apostolorum 
prope Mersburg universis Christi fidelibus imperpetuum. Cum sit 
labilis hominum memoria eamque sepe ex cursu temporis obscuret 
oblivio, necesse est, ut ea, que a fidelibus aguntur, scripturarum testi- 
monio comprobentur. Hinc est, quod notum facimus tam presentibus 
quam futuri temporis successoribus, quod agros ex antiquo officio 
cellerarie nostre annexos, sitos in pago ville Waldendorf, contiguos 
agris curie Lepitz ex parte una, ex alia vero parte agros ecclesie nostre 
contingentes, lacum quoque agros ambigens (sic) prelibatos religiosis 
viris domino Alberto abbati et conventui Portensi pro VII marcis 
argenti libere vendidimus cum omni iure et proprietate, qua predictos 
agros nostra ecclesia possidebat, et eisdem integraliter assignamus per- 
petuo possidendos. In cuius rei evidentiam et certitudinem pleniorem 
presens scriptum sigillorum nostrorum appensionibus fecimus com- 
muniri. Acta sunt hec Mersburg anno domini M*CCC? XIII*, in vigilia 
Nativitatis beate Marie virginis, presentibus hiis, quorum nomina sunt 
subscripta, scilicet Heinrico de Rypez, Vlrico Hyrco, Friderico dicto 
Windesman cive in Mersburg, Conrado notario nostro et aliis quam 
pluribus fide dignis. 


1314. April 8. Gotha. 439. 


Friedrich Landgraf von Thüringen eignet nach Besignalion und 
auf Bitte des Ritters Albert Calwe dem Kloster Pforte eine Wiese 
nebst Weiden in der Flur des ehemaligen Dorfes Henschleben zu. 


Hdschr.: T161. D70 (tit. Vehre). 


Druck: Deutsch: Wolff II, 352. Vgl. Pertuch I, 59. Bertuch - Schamel 
I, 40. 


Fridericus dei gracia Thuringie landgravius, Orientalis marchio 
dominusque ferre Plisnensis universis Christi fidelibus imperpetuum. 
Notum facimus tam presentibus quam futuris, quibus exhibitum fuerit 
presens scriptum, quod nos pratum cum salicibus Sibi adiacentibus 
situm in pago ville quondam Heintzschleyben, quem (sic) a nobis 
Albertus miles dietus Calwe iure feudali tenuit et nobis resignavit, ad 
peticionem ipsius nec non eciam? pro remedio anime nostre et omnium 
progenitorum nostrorum contulimus et donavimus monasterio Portensi 








Nr. 451—454. 1813—18314. 421 


cum omni iure, dominio et utilitate, quibus quocunque modo in eis 
poterit adipisci, iure proprietario perpetuo possidendum, nolentes pre- 
dictam^ Portensem ecclesiam ab aliquo heredum nostrorum seu quocun- 
que hominum in predictis bonis in posterum aliqualiter molestari, Ut 
igitur hec nostra donacio imperpetuum maneat inconvulsa et a nullo 
penitus irritetur, ipsam presenti littera et sigilli nostri appensione iussi- 
mus communiri. Datum in Gotha anno domini M? CCC*^ XIII, VI idus 
Aprilis. 
^ eciam fehlt D — " predictum T 


— — M MM (— o — 


[1314. April 157] Weimar. 458. 


Hermann Graf von Orlamünde erklärt seine Zustimmung für den 
Fall, dass der Alt von Pforte die Güter in Lissdorf,; deren eigen- 
thümlicher Besits früher ıhm zugestanden habe, dann aber durch 
Tausch an das Kloster übergegangen sei, un Gerhard Marschall von 
Gosserstedi zu Lehen übertragen wolle. Vgl. Nr. 454. 


Hdschr.: D59 (tt. Listorf et Brantbach). T 127®. 
Drucke: Böhme, Ilerrngosserstedt 29. Deutsch: Wolff II, 352. Vgl. 
v. Reitzenstein 129. 


Nos Hermannus dei gratia comes de Orlamunde presentibus re- 
cognoscimus, quod, si dominus abbas Portensis bona in Lizsingesdorf*, 
quorum proprietas quondam ad nos pertinuit, nunc autem ad ipsum 
et ad suum monasterium ex permutatione transivit, Gerhardo marscalco 
in Gozerstete et suis coheredibus conferre voluerit^ in feodo et ipse ab 
eo recipere voluerit^, ad hoc favorem nostrum presentibus prebemus et 
benivolum consensum, nihil nobis iuris in eisdem bonis penitus usur- 
pantes, ratum et gratum habentes, quicquid dominus abbas predictus 
et suus conventus in predictis bonis duxerint dignum seu decreverint 
ordinandum. Super hoc* presentem litteram iussimus sigillari. Datum 
Wimarie in crastino Tyburcii. 

* Lisegesdorff TU ^ voluit T *eo T 

! Bei der nahen Beziehung der Urkunde zur folgenden wird man an einen 
derselben kurz vorangegangenen Tag und deshalb eher an den 15. April (crast. 
Tiburtii et Valeriani) 1314 als an den 12. August (crast. Tiburtii) 2313 oder eines 
noch früheren Jahres zu denken haben. 


— I — ——— —- 


1314. Mai 3. 454. 


Gerhard Marschall in Gosserstedt nimmt alle seine Besitzungen in 
Lissdorf, die er von dem Grafen Ilermann vor Orlamünde zu  Lehen 
gehabt hat, nachdem dieser das Figenthumsrecht an den Abt von Pforte 
itbertragen hat, von letzterem zu Lehen und verpflichtet seine Kinder 
und Erben dies ebenfalls zu thun. Bei etwaigem Aussterben von 

Geschicutsq. d. Pr. 8. Bd XXXIII. | 28 


499 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Gerhards Nachkommenschaft soll sein Bruder Heinrich als Lehens- 
inhaber folgen, der die gleiche Verpflichtung übernimmt. Vgl. Nr. 453. 


Hdschr.: T 128. D 110” (tit, Lissingistorff) mit zahlreichen Kürzungen. 


Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 28. Deutsch: Wolff II, 350. Vgl. 
Pertuch I, 128. Bertuch-Schamel I, 83. v. Reitzenstein 129. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum visuris nos Gerhardus 
marscaleus in Goserstede in perpetuum. Quoniam hominum memoria 
infirma est et labilis, ideo in rebus gerendis necessaria sunt scriptu- 
rarum adminicula, que seriem veritatis contineant et firmitatis bene- 
ficium representent. Igitur ad noticiam tam presencium quam futuro- 
rum cupimus pervenire, quod a domino abbate monasterii in Porta 
universa et singula bona nostra in Lisegesdorff in villa et in campo 
sita, mansos, agros cultos et incultos, novales, pascua, prata, salices, 
salicta, silvas, areas, et ius patronatus ecclesie, quod pretextu eorundem 
bonorum nos contingit, que solvunt XIII marcas annuo censu, in feudo 
accepimus et nostros liberos et successores hereditarios utriusque sexus 
a domino abbate prefati monasterii Portensis accepturos obligavimus 
et in futurum presentibus obligamus et hoc infra terminum a iure 
communi super bonis feudalibus deputatum. Quod si, quod absit, 
nostri heredes annos duntaxat discretionis habentes ex contemptu sive 
in preiudicium prefati Portensis monasterii termino a iure communi, 
ut predietum est, prefixo? sibi eadem bona conferri, ut consuetum est, 
non postulaverint ab abbate predicti loci, qui pro tempore fuerit, ex- 
tunc in omnibus bonis .supra dictis nihil sibi iuris usurpabunt, nisi 
impedimento legittimo, per quod merito excusari poterunt, se docuerint 
prepeditos. Que quidem bona supra dicta a nobili domino Hermanno 
comite de Orlemunde habuimus, qui ius proprietatis ad sepe dictum 
Portense monasterium transtulit et nos bona voluntate manumittens" 
suis hoc sigillatis et patentibus litteris confirmavit. Insuper apud sepe 
dictum dominum abbatem prefatum nostris precibus obtinuimus, quod, 
si nos nostrosque heredes de* hac vita transire contingeret, ita ut 
nullus superstes inveniretur, extunc Heinricus frater noster! sepe 
dictorum bonorum cum suis heredibus successor existere" deberet sub 
condicionibus superius iam expressis, hoc addicientes, quod, si eadem 
bona nostra sepe dicta ad Portense monasterium vendicionis, permuta- 
cjonis vel testamenti seu cuiuscunque pacti nomine vel titulo trans- 
ferre nos seu nostri successores vellemus',- per eundem H. fratrema 
nostrum suosque heredes per huius modi constricturam nolumus ali- 
quatenus impediri. Quod et nos Heinricus marscaleus in Goserstethe 
presentibus promittimus et nostros successores hereditarios in futuramn 
obligamus et hoe nostri sigilli appensione confirmamus. In cuius rei 
testimonium presens scriptum sigillo domini Berngeri® dicti de Mel- 
dingen, Heinrici fratris nostri nostroque sigilloh fecimus communiri. 
Datum. anno domini MCCC? XII, V nonas Maii. Et nos Berngerus 
dictus de Meldingen ad peticionem domini abbatis et conventus Porten sis 





Nr. 455. 1315. 423 


nee non Gerhardi marscalci predictorum recognoscimus, quod sigillum 
nostrum in testimonium omnium predictorum presentibus est appensum. 
"m a9 " ® . 
Testes huius sunt Berngerus de Meldingen, Rudolfus marscaleus in 
Sultze, Theodericus marscalcus in Holtzhusin, Heinricus de Wimar et 
alii plurimi! fide digni. | | 

! communi termino a iure prefixo D — " manumittentes 7 In D fehlt et — 
confirmavit “ex D " frater noster H. D "esse D " nomine (vel — 
successores fehlt) contingeret D * T hat die Formen Bngı Bergingerus Ber- 
gerus, D nur Berngerus — " sigillis D^ ? plures (statt alii plurimi) D 


1315. Februar 25. 459. 


Heinrich Marschall von Gosserstedt verkauft, durch Schulden ge- 
drängt, dem Kloster Pforte 2 Mark jährlichen Zins und einige andere 
Besitzungen wie auch seine Lehnsgüter in Lissdorf für 21 Mark, 
überträgt ihm das Patronat über die dortige Kirche und bekundet, 
dass er bereits dem verstorbenen Abte von Pforte Dietrich von Rosla 
2 Mark Zins in demselben Dorfe verkauft habe. Vgl. Nr. 456. 


Häschr.: T 129. D 109" (tit. Lissingistorff) mit Kürzungen. 
Drucke: Bóhme, Herrngosserstedt 29. Deutsch: Wolff II, 355. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum visuris nos Heinricus 
marscalcus- dictus de Goserstete cupimus esse notum et presentibus 
publice protestamur, quod, cum involuti essemus gravi onere debitorum, 
cum connivencia *et bona voluntate dilecte eoniugis nostre Adelheydis 
nec non Heinrici filii nostri maioris et aliorum liberorum et coheredum 
nostrorum, quorumcunque intererat, prehabita deliberacione matura 
vendidimus iusto vendicionis seu empcionis titulo* in villa Lisigesdorff 
duas marcas annui census Vribergensis argenti, aream, que vocatur 
tunchehoff?, cum aliis areis ibidem solventibus dimidium modium pise, 
quatuor pullos et dimidium lotonem argenti singulis annis, cum silva, 
que vocatur lo, et aliis obvencionibus et attinenciis quibuscunque, bona 
feudalia, que solvunt annuatim quinque fertones albi argenti, viris 
religiosis, videlicet domino Alberto abbati in Porta suoque conventui 
"perpetuo pro XXI marcis Vribergensis argenti, de quibus nos apud 
ludeum in Wy dictum Abraham exemerunt, volentes nichilo minus 
ob remedium animarum nostrarum, quod ius patronatus parrochie pre- 
dicte ville in Lisegesdorff, quod pretextu predictorum bonorum seu 
quocunque iure vel pacto ad nos hactenus pertinuit, in dominium pre- 
dictorum religiosorum cum universitate bonorum transeat predictorum. 
Quorum omnium possessionem in ipsos transtulimus abrenunciantes 
omni iuri et iurisdictioni, que nos et nostros coheredes, quorumeunque 
interest seu intererit, contingere poterit in bonis sepe diete ville, ex- 
cepto, si Gerhardus frater noster cum uxore sua et liberis coheredibus 
suis moreretur, quod absit, quod nos sibi in bonis, que in eadem villa 

28* 


494 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


a domino abbate sepe dicto obtinet, iure hereditario succedere debemus. 
Item recognoscimus tenore presencium, quod domino Theoderico quon- 
dam abbati in Porta cognomento de Rosla beate memorie vendidimus 
in eadem villa sepe dicta duas mareas annui census Vribergensis 
argenti titulo et iure seu iurisdictionibus supra dictis. De evictionis 
autem et gwarandiarum caucione omnium predictorum nos et nostros 
coheredes presentibus imperpetuum obligamus. Nos eciam Agnes 
vidua, sepe dicti H. marscalci mater, recognoscimus tenore presencium, 
quod sine coactione, immo bono animo et matura deliberacione omne 
ius, quod in bonis supra dictis nomine dotis vel dotalicii seu dona- 
cionis propter nupcias sive quocunque iure vel pacto habuimus, resi- 
gnavimus et presentibus abrenunciamus ad sepe dicti filii H. debitorum 
onera relevanda. Nos eciam Gerhardus marscaleus dictus de Goser- 
stethe recognoscimus tenore presencium nos predicto contractui assen- 
sum prebuisse benivolum et ad evidenciam omnium predictorum, ne 
aliquo interrupcionis scrupulo labefactari valeant, una cum dilecto 
fratre nostro H. sepe dicto? presens scriptum nostrorum sigillorum: 
appensione fecimus communiri. Datum anno domini M?CCC?XVY. 
V kalendas Mareii. Testes horum sunt frater Hermannus kamerarius 
dictus de Arnstede, frater Conradus dictus de Heseler monachi, frater 
Heinricus magister curie in Gernstede dictus de Kutzeleyben et frater 
Busso conversi in Porta, dominus Heinricus de sancta Cruce et dominus 
Heinrieus de sancta Maria plebani in Goserstede, Iohannes dictus de 
Contzf, Heinricus dictus Ortwini castellani ibidem, Heinricus dictus de 
Buschendorff® castellanus in Eckhardisberge^ et ali? quam plurimi 
fide digni. . 


a tittulio 7 — " Tunhehoff 7  * deberemus D . " predicto D — ' sigil- 


lorum nostrorum D ! Cónz D * Burschendorff 7’ putschindorff D 
h eckirsberg D . 
1315. März 2. 456. 


Gerhard Marschall von Gosserstedt verkauft, durch Schulden ge- 
drängt, dem Kloster IP’forte Besitzungen in Lissdorf von gleicher Aus- 
dehnung und gleichem W'erthe, wie es sein Bruder Heinrich in Nr. 455 
gethan hat. 


. Ildschr.: T 129°. D43 und mit Kürzungen 110 (tit. Lissingistorff). 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 31. Deutsch: Wolff II, 357. 


Nos Gerhardus marscalcus dictus de Goserstethe omnibus presens 
scriptum visuris in perpetuum. Recognoscimus et tenore presencium 
publice protestamur, quod, cum nos gravi debitorum onere oppressi 
essemus, cum consensu et bona voluntate dilecte coniugis nostre Irme- 
gardis ae liberorum nec non omnium coheredum nostrorum viris reli- 
giosis domino Alberto abbati in Porta suoque conventui iusto empcionis 
seu vendicionis titulo vendidimus duas marcas annui census Vribergen- 





Nr. 456. 1315. 425 


sis argenti in villa Lisigesdorff, que dari debent de agris et areis infra 
scriptis, videlicet Kirstanus dictus Rollo antiquus de curia et dimidio 
manso tercium dimidium fertones, .. relicta quondam Kuderoldi* de 
curia et dimidio manso tercium dimidium fertones, Conradus Kullingk" 
et Fridericus frater suus de curia et dimidio manso tercium dimidium 
fertones, Conszeo* de Rode de curia et dimidio manso dimidium fer- 
tonem, dictus Tatan® de quibusdam novalibus dimidium modium pise, 
de pistrino, quod habet, Andreas quatuor pullos, Nicolaus dictus Ho- 
muth* dimidium lotonem de quadam silva, que vocatur lo, Bertoldus 
Hondorffí septem denarios de curia, que vocatur tunchoff®, et bona 
nostra feudalia, que solvunt quinque fertones nostris feodotariis? annua 
pensione. Hec bona universa et singula vendidimus predictis fratribus 
de Porta pro viginti et una marcis Vribergensis argenti, de quibus nos 
apud Iudeos in Wy plenarie exemerunt. De quibus bonis supra dictis 
dilectus germanus noster Heinricus marscalcus eisdem fratribus tan- 
tundem in censu et obvencionibus antea vendiderat perpetuo pari con- 
dicione et titulo de nostro consensu et suorum omnium coheredum. 
Et sic predicta vendicio tam fratris nostri iam dicti quam nostra ad 
summam quatuor marcarum Vribergensis argenti et ad modium pise 
et ad octo pullos et unum lotonem argenti et quatuordecim denarios 
se extendit. Et quia Cuntzo! de Rode, qui de supra dicto censu unum 
fertonem solvere tenetur, in nostris bonis residet, volumus, ut sepe 
dicti religiosi in bonis nostris inpignorent, quocies idem census tempore 
debito non fuerit persolutus. Volumus insuper pro remedio animarum 
nostrarum, quod ius patronatus ecclesie ibidem cum area case in cimi- 

rio in dominium sepe dictorum religiosorum cum universitate bono- 
rum transeat predictorum. Possessionem et* omnium supra dictorum 
bonorum in eosdem transferimus nihil nobis iuris in eisdem penitus 
reservantes. Nos etiam Agnes vidua, predictorum marscaleorum mater, 
tenore presencium protestamur nos omni iuri, quod in predictis bonis 
habuimus, abrenunciasse! libera voluntate. Super evictionis autem et 
gwarandiarum caucione omnium predictorum nos Gerhardus marscalcus 
predietus cum omnibus nostris coheredibus presentibus in perpetuum 
obligamus. Nos et* Heinricus marscalcus dictus de Gosserstede tenore 
presencium recognoscimus nos cum omnibus nostris coheredibus pre- 
dicte empcioni consensum benivolum prebuisse et in testimonium et 
evidenciam omnium predictorum nos una cum dilecto fratre nostro 
Gerhardo presens scriptum nostrorum sigillorum munimine roborasse. 
Datum anno domini M? CCC? XV, VI nonas Marcii. Testes huius sunt 
frater Hermannus de Arnstede, frater Conradus dictus de Heseler 
monachi, frater Heinricus de Kutzeleuben, frater Busso de Owerstede, 
frater Conradus de Flurstede conversi in Porta, dominus Heinricus de 
sancta Cruce, dominus Heinricus de sancta Maria plebani in Goser- 
stede, Iohannes de Contz, Iohannes Gebehardi castellani nostri et alii 
quam plurimi fide digni. 





426 “ Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


* Rudoldi 7- koderoldi D 210 " Kulling D43 kollink D 110 ° Cunzo 
D43 Cuneze D 110 * datan D 110 " Homut D43 hoemut D 110 Íí Hon 
dorf D 43. 110 * Tunnekoph D 43 tunchehoff D 110 N feodariis D 43 fe- 
dotariis T ! Cunzo D 43  conzo D 110 k eciam D 43. 110 I renun- 
ciasse D 43 Der Satz fehlt D 110 


— —— [uam rn —— 


1315. März 12. | 491. 


Dietrich Truchsess und sein Sohn Heinrich, Burgmannen zu 
Raspenberg, verkaufen, durch Schulden gedrängt, dem Kloster Pforte 
3 Hufen in Neustedt, die sie vom Landgrafen von Thüringen zu 
Lehen gehabt haben, und 41‘, Hufen Allodialbesitz in Rudersdorf, 
von denen sie jedoch 4 Hufen als Lehen zwrückerhalten, während die 
übrige halbe Hufe in gleichem Verhältnisse anderweitig ausgegeben 
werden soll. | Vgl. Nr. 459. 


Hdschr.: T 186°. D 107" (tit, Rudirstorff) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 353. 


Universis presens scriptum inspecturis. Nos Theodericus dictus 
dapifer et Henricus filius noster castellani in Raspenberg cupimus 
esse notum? et presentibus protestamur, quod, cum nos gravi oppressione 
debitorum involuti essemus, tres mansos sitos in villa Nuwenstete, 
quos a domino lantgravio Thuringiorum hactenus in feedo habuimus 
ac nostri progenitores, cum areis, pascuis, salicibus et omnibus aliis 
suis pertinenciis, cum omni iure et utilitate, que in eisdem bonis 
habuimus, vendidimus iusto emptionis titulo domino Alberto abbati in 
Porta suoque conventui in perpetuum possidenda. Insuper vendidimus 
eisdem religiosis quatuor mansos et dimidium in villa Rudersdorff® 
sitos, quos titulo et iure proprietatis nos et nostri progenitores posse- 
dimus multis retroactis temporibus, pro triginta marcis Vribergensis 
argenti, de quibus nos in Erfordia apud creditores nostros et in Wy 
apud ludeos in parato plenarie exemerunt. De quibus quatuor mansis 
propriis iam supra dietis nos una cum dileeto sororio nostro Heinrico 
de Gutenshusen, qui ius in eisdem quatuor mansis habuit, feodo pre- 
dicto domino Alberto abbati sueque ecclesie coastrieti* fuimus et ipsos 
nobis in feodo contulit et dimidium mansum quidam rusticus nomine 
Conradus ab eodem domino abbate sepe dicto in feodo habebit, reser- 
vato sibi sueque ecelesig iure proprietatis predictorum bonorum, quibus 
eciam annexum est ius patronatus capelle ibidem, quod cum univer- 
sitate eorundem bonorum in dominium religiosorum transire volumus 
predietorum  transferentes in ipsos possessionem predictorum omnium, 
que ipsis vendidimus et dedimus abrenunctiantes omni iuri, quod 
habuimus in eisdem. Super evictionis quoque et gwarandiarum cau- 
cione nos et omnes coheredes nostros, quorum interest sive interesse 
in futurum posset, nos presentibus in perpetuum obligamus. Et quia 
sigillo privato caremus, sigillo patruorum nostrorum dictorum de Raspen- 





Nr. 457 —498. 1815. 427 


berg presens scriptum sigillari procuravimus in testimonium et robur 
omnium predictorum. — Nos eciam Heinricus clericus, Thedericus et 
Theodericus‘, Heinricus et Albertus fratres dicti de Raspenberg predicto 
contractui, vendicioni sive donacioni assensum benivolum adhibuimus 
et presentibus adhibemus abrenunctiantes omni iuri, quod in predicta 
proprietate seu in iure patronatus predicte capelle habuimus seu in 
posterum habere possemus, et in testimonium et ratihabicionem ompium 
predictorum huic scripto nostra sigilla duximus apponenda. Nos eciam 
Fridericus dei gracia comes de Helderungen et nos Gerhardus mar- 
schalcus dictus de Gozerstete ad peticionem utrorumque (sic) parcium 
in testimonium et evidenciam omnium predictorum presens scriptum 
nostrorum sigillorum munimine iussimus roborari. Datum anno domini 
XII*XV, in die beati Gregorii pape. Testes horum sunt dominus Hen- 
rieus marschaleus in Gozerstete, dominus Henricus plebanus ibidem, 
lohannes de Conz castellanus ibidem, Daniel et Ernfridus Dives castel- 
lani in Raspenberg, Conradus monachus dictus de Heseler, frater Hein- 
ricus de Kuzzeleiben rector in Gernstete, frater Busso dictus de Ower- 
stete et alii quam plurimi fide digni. 


^ notum felit T — " Ruderfidorff T — * astricti D — * Th. et Th. D 


1315. März 15. | 458. 


‘Gerhard Marschall in Gosserstedt weist dem Kloster Pforte 2 Mark 
jährlichen Zins in Lissdorf zw mit der Bestimmung, dass dieselben 
seiner Mutter als Leibgedinge ausgezahlt werden und nach deren Tode 
an ihn zurückfallen. 


Häschr.: T 130°. D 112" (tit. Lissingistorff) mit Kürzungen. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 31. Deutsch: Wolff II, 559. 


Nos Gerhardus marscalcus in Goserstethe recognoscimus tenore 
presencium?, quod domino Alberto abbati suoque conventui in Porta 
assignavimus duas marcas annui census de bonis nostris in villa Li- 
singesdorff, quas dabunt rustici nostri, videlicet Heinricus dictus de 
Bennendorff quinque fertones de curia et dimidio manso, Conradus: 
dictus Kullingk de bonis suis tres fertones Vribergensis argenti singulis 
annis, quem censum idem religiosi dabunt dilecte matri nostre nomine 
dotalicii ad tempora vite sue. Si vero talem censum de bonis predictis 
consequi nequaquam possent, recipiendi eundem censum de universis 
bonis nostris, que in predicta villa Lisingesdorff habemus, sine omni 
difficultate damus predictis religiosis liberam facultatem. . Quod si, 
quod absit, de omnibus pretaxatis ad recipiendum predictum censum 
copiam non habebunt, extunc nos ipsi ad totalem censum predictum 
obnoxii erimus, ad quod nos et nostros heredes presentibus obligamus. 
Defuneta vero predicta matre nostra predictus" census cum pristino 
iure ad nos libere revertetur. [n cuius rei testimonium presens scriptum 


498 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Datum anno domini 
M9?CCC XV, idus Marcii. Testes huius sunt frater Heinricus dictus de 
Cutzeleuben rector in Gernstede, frater Busso dictüs de Auerstete fratres 
Portenses, dominus Heinricus de sancta Cruce, dominus Heinricus de 
sancta Maria plebani in Goserstete, Iohannes de* Contz, Heinricus Ort- 
wini castellani nostri, Andreas de Lisingesdorff et alii plurimi fide digni. 


"tenore presencium recognoscimus D " predictos 7 * den T 


.———— —— ———— —— € 


1315. April 16. Weissenfels. 439. 


Friedrich Landgraf von Thüringen eignet auf Bitte von Dietrich 
Truchsess und seinem Sohne Heinrich dem Kloster Pforte 3 Hufen 
in Neustedt zu. Vgl. Nr. 457. 


Hdschr.: T 187. D 97 (tit. Nuenstete). 
Druck: Deutsch : Wolff II, 354. Vgl. Pertuch I, 60. Bertuch-Schamel I, 40. 


Nos Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Misnensis et Orien- 
talis marchio dominusque terre Plisnensis omnibus Christi fidelibus 
presencium litterarum auditoribus in perpetuum. Ne ea, que in long- 
evam educanda sunt memoriam, oblivionis opprimantur caligine, opor- 
tunum et necessarium esse dinoscitur, ut scripti et testium memoria* 
roborentur. Hine est, quod nos tres mansos sitos in pago ville dicte 
Nuwestete cum areis, salicibus, pascuis ac omnibus suis pertinenciis 
ad instanciam Theoderici dapiferi et Henrici sui filii castellanorum in 
Raspenberg, qui nobis mansos eosdem rite et racionabiliter resignarunt, 
religiosis et devotis in Christo domino abbati et conventui fratrum 
ordinis Cysterciensis in Porta ae monasterio ibidem ob reverenciam 
domini nostri lesu Christi et gloriose matris sue Marie, cuius vocabulo 
hoe monasterium insignitum esse dicitur, simulque in nostre ac nostro- 
rum progenitorum animarum remedium appropriamus et titulo proprie- 
tatis presentibus contradimus? perpetuo et donamus volentes, ut pre- 
dicti dominus abbas ot conventus, quos ob ipsorum devocionem pio 
favore prosequimur, predictos mansos cum bonis et iuribus universis 
ipsos contingentibus absque impeticione et contradictione quibuslibet 
possideant pacifice et quiete. In cuius rei testimonium et robur per- 
petuum has litteras seribi fecimus et nostri sigilli munimine fideliter 
roborari. Testes sunt Henricus de Arnstete, Hartmodus de Bulewitz‘ 
noster marsehaleus, Hermannus Goltacker milites, magister Waltherus 
noster prothonotarius et Nycolaus noster notarius. Datum Wissemfels 
anno domini XILI€CXV, XVI kalendas Maii. 


^ memorie 7 D b eontradidimus 7 " Hartmundus de bulwicz D 





Nr. 459—461. 1815, 429 


1315. Mai 27. 460. 


Bernhard [IL] Fürst zu Aschersleben und Graf von Anhalt ge- 
währt dem Kloster Pforte. Zollfreiheit innerhalb seines Landes. 


Hdschr.: T310. D 133 (tt. De theloneo). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 359. 


Nos Bernhardus dei gratia princeps Ascharie et comes de Anehald* 
recognoscimus tenore presentium, quod nos dominum abbatem, cella- 
rium* ceterosque eorum fratres domus Portensis pro remedio anime 
nostre ac progenitorum nostrorum a solutione theloneorum absolvimus 
per universum territorium nostrum, presertim cum ex certa scientia 
eosdem fratres a nostris progenitoribus de solutione eorundem thelo- 
neorum hactenus fore constiterit absolutos, volentes et sub obtentu 
gratie nostre theloneario nostro in Schandeslewenn* ceterisque suis 
eiusdem officii conplicibus, qui pro tempore fuerint, firmiter iniungen- 
tes, quatenus predietos fratres per nostrum districtum transitum facien- 
tes benigno prosequentes promotionis affectu nullum eisdem ratione 
solutionis theloneorum impedimentum inferant vel gravamen. Super 
eo ipsis presens scriptum dedimus nostri sigilli munimine roboratum. 
Datum anno domini M? CCC? XV, sexta kalendas lunii. 


a Anhalt D — " cellarium fehlt D — " schaundisleibin D — * sexta kalendas 
Iunii fehlt D 


—— — ——— — mn 


1315. September 1. 461. 


Rudolf Schenk von Dornburg eignet nach Resignation des Hermann 
Creye von Endeleben dem Kloster Pforte 2 Aecker in Henschleben zu, 
die letzterer dem Schäfer [des Klosters] in Vehra verkauft hat. 


Hdschr.: T 161". 
Druck: Deutsch: Wolf II, 361. 


Nos Rudolfus pincerna de Dornburg* recognoscimus et ad cogni- 
cionem tam presencium quam futurorum cupimus pervenire, quod, 
cum Hermannus dictus Creye de Emindeleybin duos agros in campis 
ville in Hentzschisleybin a nobis haberet in feudo et longo tempore 
possedisset, eosdem agros, quorum ad nos pertinet proprietas, Guntero 
opilioni de Vher pro duabus marcis vendidit sibi plenarie persolutis 
atque ad manus nostras libere resignavit et ad peticionem dilectissime 
sororis nostre et Iohannis de Rinckeleybin proprietatem predictorum 
agrorum ecclesie Portensi in remedium auime nostre et omnium pro- 
genitorum nostrorum tradidimus pure et simpliciter propter deum. In 
cuius rei certitudinem presentem litteram nostri sigilli munimine feci- 
mus roborari. Anno domini millesimo CCC° XV, kalendas Septembris. 


* Die Lesung ıst ganz unsicher, sicher nur Do.ob.ru. Es scheint zunächst 
Dozoburü oder Dozobnrü geschrieben zu sein, z ist nicht ganz sicher und soll 


430 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


wohl ausgestrichen sein, vielleicht auch das zweite o, übergeschrieben ist über 
beide Buchstaben rn oder en oder vn. Man wird doch wohl nur an Dornburg 
denken können. 


1315. Dezember |. | 4602. 


Hermann Graf von Gleichen eignet nach Resignation und auf 
Bitte des Hitlers Albert Calwe von Gebesee dem Kloster Pforte 
1, Hufe im ehemaligen Dorfe Henschleben zu. 

Hdschr.: T 1619 mit der am Ende hinzugefügten Bemerkung Neuhöfers: 
Sigillum in originalibus est fractum per medium pendentibus frustis 
in superiori et inferiori partibus in chartula, D 74* (tit. Vehre). 

Druck: Deutsch: Wolff IL, 360. 


Omnibus, quorum interest aut quibus nosse fuerit oportunum, nos 
Hermannus dei gracia comes in Glichen facimus manifestum, quod nos 
dimidietatem unius mansi in campis quondam ville Hentzschusleiben 
sii, quem Albertus dictus Calwe de Gebese miles noster fidelis di- 
lectus a nobis et nostris progenitoribus tenuerat titulo feudali, ad 
devotarum precum instanciam dicti Alberti, prius tamen nobis libera 
resignacione per Albertum facta prefatum*, ipsum mansum sive bona, 
ut premittitur, honorabilibus viris abbati, priori et conventui ecclesie 
Portensis appropriavimus sive in proprium dedimus et presentibus in 
proprium damus simpliciter propter deum, renunciantes precise pro 
nobis et nostris successoribus omnibus iuribus, usibus seu obsequiis, 
que nobis aut successoribus nostris" in dictis bonis competebant seu 
competere possent in futurum. In huius appropriacionis et renuncia- 
cionis testimonium et evidenciam pleniorem hanc nostram litteram dari 
fecimus nostro sigillo fideliter roboratam. Testes eciam huius appro- 
priacionis et renunciacionis sunt Gerhardus de Vischberg, Albertus de 
Gundersleyben®, Heinricus Hugonis, lohannes de Volgstete, Albertus 
de Witerde* milites nostri fideles et plures alii fide digni. Datum et 
actum anno domini M? CCC XV, kalendas Decembris. 


* per Albertum und prefatum fehlt D b nostris successoribus D " er- 
midisleibin (statt Gundersleyben) D ^ Wirterde 7’ Witirde D 


— — € —— ——— —— 


1316. Januar 10. 463. 


Hermann (Graf ron Gleichen eignet dem Kloster Pforte 6.., Aecker 
in Henschleben zu, welche Dietrich Junge von Heilingen für 12 Pfund 
Erfurter Pfennige an dasselbe verkauft und ihm uufgelassen ha. 

Hdsehw.: Or. Perg. Sp. abgerissen. Pforte, Bibliothek B. 16. — Di73 (ht. 
Vehre). 7 103. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 361. 


Nos Hermannus dei gracia comes de Glichen- universis Christi 
fidelibus presens scriptum visuris cupimus esse notum, quod, cum 





Nr. 462—464. 1315--1316, 481 


Theodericus dictus Junge de Heilingen sex et dimidium agros in campis 
Henschusleiben sitos versus villam Emundeleiben et contiguos campo, 
qui pertinet curie Ver, quos quidem agros in feodo a nobis habuit 
et nobis libere resignavit, cum omni iure et utilitate vendidisset 
domino .. abbati suoque conventui Portensis monasterii pro duodecim 
talentis Erfordensium denariorum iam sibi plenarie persolutis in per- 
petuum possidendos, nos in remedium anime nostre et progenitorum 
nostrorum predictos agros, quorum proprietas ad nos hactenus pertinuit, 
supra dictis religiosis viris de Porta dedimus et presentibus damus et 
eorum monasterio appropriavimus et appropriamus cum omni iure et 
utilitate. quod in eisdem agris habuimus, iure proprietatis in eosdem 
translato et possessione, in perpetuum possidendos. Et ne nostra dona- 
cio sive appropriacio a successoribus nostris sive a quibuscumque aliis 
valeat aliquatenus interrumpi, presens scriptum ipsis dedimus nostri 
sigilli munimine roboratum. Datum anno domini M? CCC? XVI*, IIII? 
ydus lanuarii. Testes huius donacionis nostre sunt Siffridus de Hastens- 
leiben miles, Lutigerus dictus Roup, Henricus dictus Gotsnamen, Al- 
bertus frater eius dictus Nacht, Hermannus dictus Trousche, Henricus 
et Hugo fratres de Hastensleiben, Conradus magister curie in Ver 
dictus Ysenhut, Fridericus opilio ibidem et quam plures alii fide digni. 


1316. März 23 (Dezember31).' . 464. 


Friedrich Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 
6 Hufen nebst 6 Höfen in Obringen zu, die ihm Eckart Ritter von 
Sulza aufgelassen hat. 

Hdschr.: T 183". D 98 (tit. Oberingen) mit wenigen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff 11, 364. 


Nos Fridericus dei gracia Missenensis et Orientalis marchio, domi- 
nus terre Plissensis nee non landtgravius Thuringiorum* recognoscimus 
tenore presencium, quod in remedium anime nostre et progenitorum 
nostrorum domino abbati iu Porta suoque monasterio et conventui sex? 
niansos sitos in Obringen, quos Ekehardus de Sultza fidelis noster 
miles a nobis in feodo habuit et ad manus nostras cum consensu et 
connivencia omnium coheredum suorum, quorum intererat, libere cum 
omni iure et iurisdictione, sieut hactenus habuerat, resignavit, appro- 
priavimus et presentibus appropriamus cum omni iure et iurisdictione, 
sicut hactenus habuimus in eisdem. Quos quidem mansos possident, 
qui secuntur, videlicet Guntherus et Henricus fratres dicti Phatz^ unum 
mansum, Conradus et Henricus dieti Blumen unum mansum, Fride- 
ricus Sagittarius* dictus de Obringen unum mansum, Henricus dietus 
Vz der vizee* dimidium mansum, Thytzell* et Conradus et Hermannus . 
dieti Worme in Bottelstede fratres dimidium mansumf, Wernherus de 
Appolde dimidium mansum, Heinemannus, Nicolaus et Thyzels fratres 


432 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


et soror eorum Elisabeth bekina dimidium mansum, et sex curias sive 
areas predictis mansis annexas. Hec^ omnia et singula damus et 
appropriamus predictis fratribus et in ipsos possessionem bonorum 
transferimus eorundem. In cuius rei testimonium presens scriptum 
eisdem dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Datum anno do- 
mini M? CCC? XVI, X kalendas Apprilis! Testes huius sunt dominus 
Walterus prothonotarius noster, advocatus noster dictus Rinnepaghe*, 
frater Hermannus dictus de Arnstede et frater Ekardus dictus de Nazza 
monachi in Porta et alii quam plurimi fide digni. 


* thur. lanegr. Misnensis et Orientalis marchio dominusque terre Pliznensis D 
" phaz D * Sagittarius fehlt D — * uf der vieze D * Th D ! mansum 
fehlt T * Tiezil D h quidem bona hinzugefügt D ! in vigilia circum- 
cisionis domini D  * Rynnepage D 

! Die Verschiedenheit des Datums in T und D lässt sich wohl nur dadurch 
erklären, dass eine doppelte Ausfertigung der Urkunde stattgefunden hat, die erste — 
vor dem Verkaufe der Besitzungen an Pforte (vgl. Nr. 467), die zweite nach. dem- 
selben. Uebrigens stammt der im Texte nach T gegebene Titel (1andtgravius Thu- 
ringiorum am Ende) schwerlich aus der landgráflichen Kanzlei; vielleicht ist er 
auf ein Versehen des Abschreibers zurückzuführen. * Die Aufzählung ergiebt 
hier ebenso wie in Nr.467 statt sechs nur fünf Hufen. 


——— —— —Ó—M ——— 


1316. April9. | 465. 


Siegfried Schütze und sein Sohn Johannes, Burgmannen in Schón- 
burg, verkaufen mit Zustimmung der Gattin des letzteren dem Kloster 
Pforte 2 Hufen in Taugwitz, die sie von Friedrich und Heinrich 
von Beichlingen zu Lehen gehabt haben, für 9 Mark. 

Hdschr.: T74. D 117 (tit. Dogwicz) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 362. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 156. 


Nos Sifridus dictus Sagittarius et Iohannes filius eiusdem castellani 
in Schonenberg recognoscimus tenore presencium, quod domino Alberto 
abbati.suoque conventui in Porta vendidimus duos mansos sitos in 
villa Dobekewitz* in pago Thuringie solventes tria maldra frumenti et 
tria hordei annui census pro novem marcis Vribergensis argenti, quas 
nobis plenarie persolverunt, quos a nobilibus dominis Friderico et. 
Heinrico de Bichelingen in feudo habuimus, cum curiis, areis et aliis 
omnibus attinenciis ad eosdem" mansos pertinentibus. in perpetuum 
possidendos. Et ego Cunegunda* predicti Io. uxor, cui iidem mansi 
iure dotalicii donati fuerant, bona voluntate, remota omni coactione, 
sine intervencione cuiuslibet doli abrenunciavi omni iuri, quod in pre- 
dietis bonis mihi competebat vel posset competere in futurum, et sub 
debito iuramenti ad ratihabicionem predicti contractus me constrin xi. 
ut si, quod absit, predicta bona aliqua interrupcione invadere presu- 
merem, periurii reatui obnoxiam me censeri (sic)@, presertim cum in 
recompensam et restaurum predicte dotis mihi aliis? bonis prestan cio- 


* 





Nr. 465—466. 1316. 433 


ribus sufficienter et fideliter sit provisum. Nos igitur Sifridus et 
lohannes supra dicti super evictionis et gwarandiarum caucione pre- 
dictorum bonorum presentibus in solidum obligamur. Et nos Petrus 
dictus Porckf castellanus in Schonenberg et Fridericus dietus de Balche- 
stete* supra dictorum consponsores pro recta gwarandia predictorum 
bonorum domino abbati suoque conventui predictis nos in solidum 
obligamus. Et quia propriis sigillis caruimus, sigillis domini Nuen- 
burgensis archidiaconi maioris ecclesie et domini Gunteri de Bunawe^ 
tune temporis advocati in Schonenberg presens scriptum procuravimus 
sigillari. Et nos .. prepositus maioris ecclesie in Nuenburg et Guntherus 
dictus de Bunaw? recognoscimus predicta et supra scripta veritatem 
continere et ad evidenciam omnium premissorum presens scriptum 
sigillorum nostrorum appensione fecimus roborari. Datum anno domini 
M? CCC*? XVI, quinto idus Aprilis. Testes huius sunt dominus Nicolaus 
viceplebanus in Schonenbergk, frater Iohannes dictus Schaffenradt! et 
frater Conradus dictus de Heseler monachi in Porta, dominus Hein- 
ricus dictus de Schonenberg, dominus Vlman[n]us dietus de Gusow* 
milites, Erkenbertus castellani in Schonenberg et alii plurimi fide digni. 


* dokwiez ohne in pago Thuringie D b dictos D * konegundis D 
4 Der Schreiber hat ein velim oder dgl. ausgelassen * alliis 7  porezk D 
5 balgesistete D_ N" bunow D schaffinrod D NK Busowe 7 


- LÓÁ—— m — 


1316. Mall3. 466. 


Gerhard Marschall von Gosserstedt verkauft dem Kloster Pforte 
3 Mark jährlichen Zins in Lissdorf, den er von demselben gu Lehen 
gehabt hat, für 24 Mark, die das Kloster für ihn zur Deckung von 
Schulden besahlt hat. 


Hdschr.: T131. D 110° (tit. Lisingistorff) mit Kürzungen! 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 20. Deutsch: Wolff II, 363. 


Ego Gerhardus marscalcus de Goserstethe recognosco presencium 
per tenorem, quod, cum apud Iudeos debitis essem graviter obligatus, 
ad eximendum me ab hoc onere de consensu et beneplacito fratris mei 
Heinrici tres marcas annnorum reddituum in villa Lisingesdorff ad 
me iure hereditario devolutas domino Alberto abbati Portensi, a quo 
eas iure feudali tenui, rite et racionabiliter pro viginti quatuor marcis 
vendidi ac* in manus ipsius abbatis fideliter resignavi, quam summam 
viginti quatuor marcarum prefatus dominus abbas in Wihe Abraham 
Iudeo pro me solvit et ibidem a debitis me exsolvit. Et quia in bac 
solucione mecum sencio bene gestum, volens Portensem ecclesiam^ ab 
imnpeticione meorum heredum, qui adhuc racionis expertes sunt, per 
orunia securare, presentem paginam sigillo meo et sigillo Heinrici fratris 
mei* feci fideliter communiri. liuius rei testes sunt Heinricus, Her- 
mnanpnus, Theodericus marscalci de Holtzhusen patrueles mei, qui eciam 


434 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


in augmentum roboris suum sigillum, quo communiter utuntur, huic 
pagine appenderuntd. Sunt eciam testes Hermannus prior, Conradus 
subprior, Herman[n]us camerarius, Eckehardus fornarius monachi Por- 
tenses, frater Heinricus magister curie in Gernstethe, frater Busso, frater 
Iohannes horrearius conversi Portenses et quam plures alii fide digni. 
Datum anno domini M?CCC? XVI, in die beati Seruacii episcopi et 
confessoris. 


^ et D " ecclesiam Portensem D  * fratris mei H. D * inpenderunt D 


! Dahin gehört auch, dass D den ganzen die Zeugen aus Pforte enthaltenden 
Satz fortlässt. Aus letzterem Umstande folgert Wolff mit Unrecht, dass eine doppelte 
Ausfertigung der Urkunde stattgefunden hat. Die spätern Abschnitte ron D lassen 
vielfuch die Zeugen entweder ganz oder zum Theil weg. 


1316. November 20. | | 461. 


Eckart Ritter von Sulza und sein Sohn Ludwig verkaufen dem 
Kloster Pforte 6 Ilufen mit ebensoviel Höfen in Obringen. Vgl. Nr. 464. 


Häschr.: T 183". D99® (tit. Oberingin) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 364. 


Omnibus Christi fidelibus presencia visuris. Nos Ekkehardus miles 
dictus de Sultze et Ludewicus filius suus recognoscimus tenore pre- 
seneium, quod nos de communi consensu omnium coheredum nostrorum 
et plena connivencia domino Alberto abbati in Porta suoque conventui 
sex mansos eum totidem areis in Obringen sitos cum omni iure, quod 
in ipsis habuimus sive in posterum habituri essemus, vendidimus iure 
perpetuo? possidendos. Quos quidem mansos a nobis in feodo habue- 
runt viri honorabiles, qui secuntur, videlicet Guntherus® et Henricus 
fratres dicti Phaz° unum mansum, Conradus et Henricus dieti Blumen 
unum mansum, Fridericus dictus Sagittarius de Obringen unum man- 
sum, Henricus dictus Ul) der wizze* dimidium mansum, Tytzell* et 
Conradus et Hermannus dicti Worme fratres in Botelstete dimidium 
mansum, Wernherus de Appolde dimidium mansum, Heynemannus, 
Nicolaus et Titzell^ fratres et soror eorum Klisabet bekina dimidium 
mansum, nec non possessionem eorumdem bonorum cum omni sua 
utilitate, sicut nos hactenus habuimus, in dominium perpetuum pre- 
dictorum religiosorum, domini videlicet Portensis suique conventus 
libere transferimus in his scriptis, abrenunctiantes omni iuri, quod 
hactenus habuimus in eisdem. Super evictionis quoque et gwarandia- 
rum caucione predictorum bonorum una cum nostris coheredibus nos 
in solidum obligamus. Et ut hec omnia firmitatem habeant ampliorem, 
presentem cartulam 'desuper editam nostri sigilli munimine fecimus 
roborari. Datum anno domini M*?CCC? XVI, XI] kalendas Decembris. 
Testes sunt dominus Rudolfus marschaleus de Sultze, Hermannus de 
Ebersberg, Cunat dictus Weyze et Otto dietus Colre, frater Conradus 

















Nr. 467—468. 1316—1817. 435 


de Heseler monachus in Porta, frater Busso de Oberstete conversus 
ibidem et alii quam plurimi fide digni. 


* perpetuo iure D ^ Fr. (statt Guntherus) D “pohaz T 4 videlicet 
witze (statt Ul der wizze) T . * Ticzil D ! aigilli nostri D 
1317. April 29. n 168. 


Gerhard Marschall im | Gosserstedi verkauft dem Kloster Pforte 
4 Mark jährlichen Zins in Lissdorf, den er von demselben zu Lehen 
gehabt hat, für 32 Mark, welche das Kloster zur Deckung seiner 

Schulden begahlt hat. 
Hdschr.: D 43 und nochmals, aber mit umfangreichen Kürzungen 111 

(tit. Lissingistorff). T 131. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 33. Deutsch: Wolff II, 366. 

Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis nos Ger- 
hardus marschalkus in Gozerstede notum esse cupimus et presentibus 
publice profitemur, quod de bona voluntate et connivencia omnium 
coheredum nostrorum, quorum intererat, domino abbati ac universo 
conventui in Porta vendidimus iusto vendicionis titulo in villa Lyzse- 
ghesdorf quatuor marcas Vribergensis argenti annui census pro tri- 
ginta®* duabus marcis Vribergensis argenti, quibus nos apud lIudeum 
Abraham in Wi utiliter exemerunt. Qui quidem census persolvi con- 
suevit® de mansis et curiis infra scriptis, quinque videlicet fertones de 
curia et dimidio manso, quem possidet Albertus dictus Hane, item quin- 
que fertones de curia et dimidio manso, quem possidet Bertoldus dietus 
Hondorf, item dimidia marca de curia et dimidio manso, quem possidet 
Conradus dictus Kulling, item ferto et dimidius de curia et dimidio manso, 
quem possidet Conradus dietus de Rode, item ferto vel sex modii pise et 
duo pulli de curia, quam possidet Hermannus dictus Kulling, item 
loto et quatuor pulli de curia, quam possidet Arnoldus, item tres 
lotones et octo pulli de curia, quam possidet Conradus dictus Coburg, 
item loto et quatuor pulli de curia, quam possidet* filius Gerhardi, 
item euria solvens lotonem et duos pullos, quam Andreas habet in 
feodo. Que quidem bona supra dicta^ universa et singula a predicto 
domino .. abbate et suo monasterio in feodo habuimus et sibi sueque 
ecclesie libere resignavimus et presentibus resignamus abrenunciantes 
omnibus iuribus, que nobis aut nostris coheredibus in dictis bonis 
conpetebant seu possent conpetere in futurum, transferentes in ius et 
dominium predicti monasterii possessionem bonorum eorumdem nullo 
nobis iure in ipsis bonis penitus reservato. Ne igitur* predictus con- 
tractus quovis interrupcionis scrupulo valeat infirmari, nos et nostros 
coheredes super evictionis et gwarandiarum caucionibus iusticialiter 
presentibus obligamus. In cuius rei testimonium presens scriptum 
desuper confectum nostro sigillo fecimus roborari. Et nos Henricus 
marschaleus de Gozerstede recognoscimus tenore presencium supra 
scripta veritatem continere et in evidenciam premissorum et nostri 


436 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


consensus nostrorumque liberorum presens scriptum nostro sigillo si- 
militer est munitum. Datum anno domini M9? CCC° XVII15, III? kalendas 
Maii. Testes huius sunt frater Conradus dictus de Heseler subprior 
et monachus in Porta, frater Busso dictus de Owerstede conversus 
ibidem, dominus Henricus plebanus noster ad sanctam Mariam, dominus 
Bertoldus plebanus in Lizcegehesdorf, Andreas et Kirstanus opidani 
ibidem et alii quam plurimi fide digni. 

2 et hinzugefügt T ^ " consueuerint et T — " Arholdus — possidet fehlt DD 43 
4 subscripta 7 — *? ergo 7 


1317. Juni‘. 469. 


Heinrich Graf von Beichlingen eignet dem Kloster Pforte die Be- 
siteungen in Henschleben, die einst Ritter Albert Calwe von ihm su 
Lehen gehabt hat, mit eimzelnen Ausnahmen zu. 

Hdschr.: T 162°. D72 (tit. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 369. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis nos Hein- 
ricus dei gracia comes de Bichlingen cupimus esse notum, quod ad 
devotas preces domini .. abbatis ac fratrum suorum in Porta universa 
bona ac? singula in agris, areis, pratis, salictis et salicibus in villa 
Hentzschusleyben nee non in campis, que quondam strennuus miles 
fidelis noster Albertus dictus Calwe castellanus in Sundershusen de- 
vote memorie a nobis in feudo habuit et quondam ab Eckehardo ac 
suis coheredibus dictis de Stusvorde similiter in feudo habuerat, sed 
ad nos iusto empcionis titulo devoluta sunt, eidem domino abbati ac 
suo monasterio dedimus, tradidimus et appropriavimus et^ presentibus 
damus et appropriamus cum omni iure, usu et utilitate fundi ac super- 
ficiei iure perpetuo possidenda, exceptis quodam pratello, quod Mursel- 
wige* vocatur, ac quatuor iugeribus agrorum 'eidem contiguis vel 
saltem medio modico singillatim et sparsim sitis, que bonis supra 
scriptis nolumus intercludi, transferentes nichilo minus ius et posses- 
sionem reliquorum bonorum predictorum in dominium predictorum 
religiosorum, abrenunciantes et? pro nobis ac nostris successoribus et 
omnibus, quorum interesse videtur, omnibus iuribus et obsequiis, que 
nobis in eisdem bonis competebant sen possent competere* in futurum, 
provisuri eisdem religiosis super caucione gwarandiarum ac defensuri 
eosdem ab omni impetitore pro nostrarum virium facultate. In cuius 
rei testimonium presens scriptum ipsis dedimus mostri sigilli muni- 
mine roboratum. Testes huius sunt Richardus dictus Gezef, Theode- 
ricus filius suus, Itel Geze* frater suus milites, Hugo de Munre, Her- 
mannus de Collede castellani in Bichelingen et quam plurimi fide 
digni. Datum anno domini M* CCC XVII, septimo idus Iunii. 

^ et D ^ et. fehlt T * Korrigiert aus Muselwise 7 musilbige D 
? eciam D " competere possent D 'Gezce T — * Itelgere T Itilgeze D 











Nr. 469—471. 1317. 497 


1317. Juni. 470. 


Heinrich Graf von Beichlingen eignet dem Kloster Pforte 6 Hufen 
in Taugwilz zu, die ihm von verschiedenen Lehensinhabern auf- 


gelassen sind. 


Hdschr.: T 73. D 116® (tit. Dokwicz) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 365. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. IT, 156. 


Universis Christi fidelibus presens scriptum visuris. Nos Heinricus 
dei gracia comes de Bichlingen cupimus esse notum, quod ad devotam 
peticionem domini .. abbatis nec non? sui conventus in Porta pro 
remedio anime nostre ac progenitorum nostrorum sex mansos sitos in 
pago ville Dokewitz cum areis ad eosdem mansos pertinentibus ac 
omnibus aliis iuribus et attinenciis ipsis dedimus, tradidimus et appro- 
priavimus et presentibus damus, tradimus et appropriamus et posses- 
sionem eorumdem bonorum in ipsos transferimus titulo proprietatis 
perpetuo possidendos, renunciantes precise pro nobis et nostris succes- 
soribus omnibus iuribus, usibus et obsequiis, que nobis ac^ nostris 
successoribus in dictis bonis competebant seu possent competere in 
futurum. Que quidem bona predicta strennui* viri infra scripti a 
nobis in feudo habebant?, videlicet Otto miles dietus de Üostenitz 
mansum et dimidium cum suis attinenciis, Iohannes dictus de Sconen- 
bergk filius Sifridi Sagittarii duos mansos preter quartale cum suis 
attinenciis, Conradus dietus Weysse castellanus in Eckersberge duos 
mansos quartali minus cum suis attinenciis*, qui omnes et singuli 
predicta bona ad manus nostras libere resignaverunt, abrenunciantes 
pro se et pro suis successoribus omnibus iuribus, que habuerant 
in eisdem. In cuius appropriacionis et abrenunciacionis evidenciam ' 
ampliorem presens scriptum eis dedimus nostri sigilli munimine robo- 
ratum. Testes huius sunt Heinricus de Harras et Albertus frater suus, 
Richardus et Heinricus dicti Gezen milites castellani nostri et alii quam 
plurimi fide digni. Datum anno domini M?CCC* XVII, VII idus Iunii. 


a et (statt nec non) D "et D  * strenui T * habuerunt D  * Con- 
radus Weisse II mansos quartale minus cum suis attinenciis geht den Worten 
Iohannes w. 3. to. voran D 


——  — 


1317. Juli 25. | 41. 

Die Brüder Günther, Eberher und Schasse von Straussfurtk über- 

geben alle ihre Güter in llenschleben dem Kloster Pforte. 
Hádschr.: T 163. D71 (tit. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 368. 

Omnibus Christi fidelibus presens scriptum visuris. Nos Gunthe- 
rus, Eberherus et dictus Schasse fratres dicti de Stusfort recognoscimus 
tenore presencium, quod omnia bona nostra, que in villa Heintzschis- 

Gresc hichtsq. d. Pr. S. Bd. XXXIIL 29 


498 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


leiben hactenus habuimus, videlicet areas, curtes, mansos, agros, salices, 
prata, gramina, pascua cum omnibus appendiciis suis domino abbati 
suoque conventui in Porta dedimus et presentibus damus pro remediis 
animarum nostrarum ac omnium progenitorum nostrorum iure perpetuo 
possidenda, abrenunciantes pro nobis et omnibus coheredibus nostris 
presentibus et futuris omnibus iuribus, obsequiis et utilitatibus, que in 
eisdem bonis nobis competebant seu possent competere in futurum, 
super quo presens scriptum ipsis dedimus sigillo nostro fideliter robo- 
ratum. Super predictis eciam sigillum et litteras domini nostri Hein- 
rici comitis de Bichelingen obtinuerunt de nostra voluntate unanimi et 
consensu. Actum et datum anno domini M^ CCC? XVII, in festo beati 
Iacobi* apostoli. Testes huius sunt frater^ Conradus dictus Isenhut‘ 
magister curie in Vher, frater Heinricus dictus de Vileborn* cellarius 
ibidem, Theodericus dictus Landtgravius et Rudolfus dietus de Tuntzen- 
husen et alii fide digni. 


? Jacopi T " fratres D ° ysenhud D — ? vilborn D 


—— 


1317. August 10. 12. 


Johann in Cannawurf(?), Ilugo in Ballhausen und die Söhne 
Heinemanns von Herbsleben ! verkaufen dem Kloster Pforte für 10 Pfund 
Erfurter Pfennige 3 llöfe und je 17 Aecker in den drei Feldern zu 
Iimdeleben,? welche Bertold von Nordhausen von ihnen zu Lehen hat, 
und 5 weitere Aecker daselbst, welche Hartmann Cluwens Gattin von 
ihnen als Leibgedinge hat, mit der Bestimmung, dass sie nach dem 
Tode der gegenwärtigen Besitzer an das Kloster übergehen. 


Ildschr.: T168. DD 74^ (tit. Vehre) mit einzelnen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 370. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Iohan 
in Canbur, nos Hugo in Ballenhusen et nos filii Heinemanni* dicti 
de Heruersleiben! recognoscimus et tenore presencium publice prote- 
stamur, quod domino Alberto abbati et suo conventui in Porta ordinis 
Cisterciensis vendidimus pro decem talentis Erfordensium denariorum, 
quos nobis in parato persolverunt, in villa et in campo Eyboldeleyben* 
tres curias seu areas et decem et septem iugera sive agros in tres 
campos, quod vulgo dicitur veldeglich®, id est quinquaginta et unum 
per tres campos, et salices ad eosdem pertinentes cum pratis et pascuis 
et aliis appendiciis, quorum bonorum ius proprietatis ad nos hactenus 
pertinuit Que quidem bona Bertholdus dictus de Northusen opidanus ® 
eiusdem ville a nobis in feodo habet, qui quia successores hereditarios 
non habet, volumus, ut post mortem ipsius ad predictos religiosos 
vacacionis iure transeant, sicut ad nos transire deberent, et quicquid 
nobis iuris posset cedere in eisdem. Item dictis religiosis vendidisse 
nos recognoscimus quinque iugera sive agros in eodem campo sitos, 











Nr. 472—413. 1317. 439 


quos quidem vidua quondam sive relicta Bertoldi Circa aquam, nunc 

autem per secundas nupcias coniunx Hartmanni dicti Cluwen dicta 

Thela a nobis titulo dotis seu dotalicii habet et hactenus habuit, quos 

similiter post mortem eiusdem femine ad supra dictos religiosos transire 

volumus cum omni iure et iurisdictione et utilitate, quod nobis in; 
eisdem bonis supra dietis omnibus et singulis seu nostris successoribus 

competere posset, iure proprietatis perpetuo* possidendos, transferentes 

in eos ius superficiei et possessionis supra dictorum bonorum presenti 

scripto, pro gwarandia et evictionis caucione nos ae nostros successores 

hereditarios iusticialiter obligantes. In cuius rei testimonium presens 

scriptum ipsis dedimus nostrorum sigillorum munimine! roboratum. 

Datum anno domini M^ CCU^ XVII, in die sancti Laurencii. Testes huius 
sunt frater Heinrieus dietus Clawe, frater Conradus dictus de Heseler 
monaclN in Porta, frater Heinricus dictus de Vileborn, frater Conradus 
dictus Ysenhut conversi ibidem, Albertus dictus Nacht, Heine et Tycel® 
patrui sui, Bartoldus^ Guntheri, Albertus de Bozseygen opidani in 
Eimoldeloiben! et alii fide digni. 


^ Hermanni 7 Vgl. Nr. 349 b endeleibin D So auch T in der Ueber- 
schrift  ° vealdegligeh 7 oppidanus 7° perpetue D_  munime T 
* th D h Bs, I) ! Albertus — Eimoldeloiben fehlt D 

! Die Aussteller sind jedenfalls nahe Verwandte und rermuthlich identisch mit 
den in Nr. 349 genannten Johannes, Heinemann und Ilugo von Herbsleben, bezw. 
deren Söhne. * Nach Nr.499 lag Endeleben, jetst wüst, zwischen Vehra und 


Huassleben. 


1317. Oktober 5. Fahner. 418. 


Heinrich Graf in Beichlingen bestätigt dem Kloster Pforte Albert 
von Herbsleben gegenüber den Besitg des Wehres in der Saale bei 
Gleissberg. Vgl. Nr. 315. 


Hdschr.: T 219. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 368. Vgl. Ztschr. d. Harzvereins XII, 569. 


Dei gracia nos Heinricus comes in Bichelingen recognoscimus 
tenore presentium litterarum, quod constitutus in nostra presentia 
strennuus miles Heinricus de Sangerhusen asseruit et fideliter affir- 
mavit, quod Alberto de Heruersleyben in obstaculo aque, quod proprie 
dicitur wer, in fluvio Sala prope Glizberg nichil iuris vendiderit, 
dem onstraverit nec assignaverit, sed secundum quod honorabilis dominus 
abbas Portensis et conventus ipsum obstaculum ab antiquo tenuerunt, 
sic €o iure ipsos dimisit et dereliquit iugiter possidendum. Hoc omni- 
bus, quorum interest seu intererit, cupimus fore notum. Datum Vanre 
anno domini M? CCC? XVII*, feria quarta in septimana communi. 


— —— Ó— M —— 


29* 


440 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1317. Oktober 14. 474. 


Konrad und Konrad Brüder von Tannroda eignen dem Kloster 
Pforte ulle ihre Besitzungen in Rossbach eu. 


Hdschr.: T 99". D 115" (tit. Rospach). 


Drucke: Corssen 340. Deutsch: Wolff II, 367. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. 
II, 145 (mit dem Jahre 1307). 


Omnibus Christi fidelibus, quorum interest aut quibus nosse fuerit 
oportunum. Nos Conradus et Conradus fratres domini in? Thanrode 
recognoscimus tenore presencium litterarum volentes, ut transeat ad 
noticiam omnium generalem, quod nos pro remedio animarum nostrarum 
et omnium nostrorum progenitorum de bona voluntate et plena con- 
nivencia domino Alberto abbati suoque conventui in Porta dedimus et 
presentibus damus proprietatem omnium et singulorum bonorum in 
villa Rosbach, que Rudolfus et Heydenricus fratres, filii quondam Vol- 
radi*, fideles nostri ibidem a nobis et nostris progenitoribus in feudo 
hactenus habuerunt, videlicet curiam ipsorum munitam et sex mansos 
cum areis eisdem annexis et silvam cum vinea adiacente et piscaria« 
et aliis omnibus suis attinenciis universis et singulis ad predicta bona 
pertinentibus iure et titulo proprietatis perpetuo possidenda, predictorum 
bonorum? proprietatem ad prefatos religiosos presentibus transferentes, 
abrenunciantes precise pro nobis et nostris successoribus omnibus iuri- 
bus et* usibus, obsequiis et utilitatibus, «que nobis et nostris suecesso- 
ribus in dictis bonis competebant vel possent competere in futurum. 
In huius appropriacionis et abrenunciacionis testimonium et evidenciam 
pleniorem hane nostram litteram desuper conscribi fecimus nostri sigilli 
munimine roboratam. Datum anno domini M? CCC? XVII, in die Kalixti 
pape. Testes huius sunt dominus Heinricus plebanus noster in Thannen- 
rode, Heinricus de Thutenbergk et Gotzo frater suus, Petrus Gerwichi !, 
Fridericus de Tenstete*, Arnoldus de Rosla et alii quam plurimi® 
fide digni. 

^ de D P" Molrdi D ° piscariam T D _ bonorumque D * et 
fehit D_ ! Gerwithi T 5 Petrus — Tenstete fehlt D N" plures alii D 


1318. Januar 9. 415. 


Die Brüder Otto und Albert Burggrafen von Kirchberg eignen 
dem Kloster Pforte einen Wald in der Nühe von Porstendorf' zu, 
den Heinrich von Wormstiedt dem Kloster verkauft und ihnen auf- 
gelassen hat. 


Hdschr.: T 209. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 375. 


Nos Otto et Albertus fratres dei gracia burgravii de Kirchberg 
recognoscimus tenore presentium, quod domino abbati suoque conventui 
in Porta ob intensum favorem, quo ipsos prosequimur, et animarum 








Nr. 474—476. 1817—1318. 441 


nostrarum remedium dedimus et appropriavimus et presentibus damus 
et appropriamus silvam silve ipsorum in Borsindorff contiguam, por- 
rectam contra plagam orientalem circa viam, que vergit in ripam, que 
vocatur Gynna, cum iure fundi et superficiei ac omni utilitate proprie- 
tatis perpetuo possidendam, ius possessionis in eorumdem dominium 
presentibus transferentes. Quam quidem silvam iidem religiosi iusto 
emptionis titulo sibi conparaverunt apud Heinricum dictum de Worme- 
stete nostrum fidelem, qui eandem a nobis in feodo habuit ac ad 
manus nostras libere resignavit cum omni iure, quod habuerat in 
eadem, ac ipsos religiosos pro se ac suis coheredibus in nostra pre- 
sentia super evictione iusticialiter gwarandavit. In cuius rei testimo- 
nium presens scriptum desuper confectum nostri sigilli munimine 
fecimus roborari. Datum anno domini M*CCC? XVIIIs, V? idus Ianuarii. 
Testes sunt frater Cristianus de Bezzyngen monachus, frater Conradus 
de Vlorstete, frater Witigo de Wymar conversi in Porta, Iohannes de 
Conditz, Henricus de Glyne, Hermannus de Leysten et alii quam 
plurimi fide digni. 


1318. Februar 6. 476. 


Die Brüder Ludolf und Heinrich von Gleissberg verzichten auf 
alle Ansprüche gegenüber dem Kloster Pforte und dem Wirthschafts- 
hofe in Porstendorf und verpflichten sich zusammen mit ihrem Ver- 
wandten, Ritter Ludolf von Allerstädt, dus Kloster zu fördern und zu 
schützen. Vgl. Nr. 440. 


Häschr.: T 209. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 375. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Lu- 
dolfus et Henricus fratres dicti de Glysberg cupimus esse notum, quod 
nos ob intensum favorem, quem ad dominum abbatem et conventum 
de Porta habemus, nec non pro remedio animarum nostrarum ac 
omnium progenitorum nostrorum omnibus inpeticionibus, causis et 
actionibus, que nobis conpetebant contra eosdem religiosos sive contra 
claustrum Portense sive curiam in Borsindorff vel conpetere videbantur 
de iure vel de facto super quibuscumque bonis vel possessionibus 
quocumque iure vel titulo, quibuscumque condicionibus interpositis 
ipsis datis, venditis, donatis vel concessis a nostris progenitoribus, 
fratribus vel coheredibus, bona et libera voluntate et conniventia 
omnium, quorum interesse videtur, abrenunciavimus et abrenunciamus 
publice per hec scripta, obligantes nos in solidum pro omnibus cohere- 
dibus nostris super evictionis et gwarandiarum* caucione omnium pre- 
missorum iusticialiter facienda. Insuper exigentibus meritis et bene- 
ficiis eorumdem religiosorum nos una cum dilecto cognato nostro 
Ludolfo dicto de Alrestete milite in Novo foro ad promotionem et pro- 
tectionem predicte ecelesie constringimus et presentibus obligamus, qui 


442 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


insuper ex habundanti* cautela suum sigillum ad nostras preces huic 
scripto duxit ex certa scientia apponendum, et nos in testimonium 
omnium premissorum nostrum sigilum appendimus huic scripto. Et 
nos Ludolfus predictus de Alrestete recognoscimus omnia premissa 
veritatem plenissime continere, in quorum evidentiam nostrum etiam 
sigillum apponi iussimus huie scripto. Datum anno domini M^ CCC* XVIII, 
VHI idus Februarii. "Testes huius sunt frater Conradus dictus de 
Hevsler supprior et monachus in Porta, frater Heinricus* dietus de 
Kotzeleben rector in Gernstete, frater Busso dictus de Owerstete, frater 
Hermannus dictus Troyse conversi ibidem. 


* gwarandarum ^ abundanti ^ Heincus 


1318. Juni 1l. 47. 


Das Kloster Memieben eignet dem Kloster Pforte 2 Hufen in 
Punschrau zu, welche die Brüder Friedrich und Heinrich von 
Pleismar zw Lehen gehabt und nach dem Verkauf an Pforte ihm 
aufgelassen haben. 


Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp., 1) des Propstes mit der Umschrift (zwei- 
reihig): S. BERTOLDI . DE . STERNBERC . PR... SITI IN. 
MEMELEIBEN, 2) des Klosters: S SCE : MARIE : I : MIMEL .. 
BEN : OTTO : IPERATOR Dresden H. St. A. Nr. 2134. — D 119 
(tit. Buntscherow). 7' 85^. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 372. 


In nomine domini. Amen. Nos Bertoldus dei gracia prepositus, 
Lutolfus decanus totumque collegium cenobii in Memeleyben sancti 
Benedicti Maguntinensis dyocesis universis Christi fidelibus in per- 
petuum. Quoniam ea, que geruntur in tempore, simul elabuntur cum 
tempore, nisi testimonio litterarum ad futurorum noticiam transferantur, 
hinc est, quod tam presentibus quam futuris presenti scripto innotescere 
cupimus, quod domino abbati totique conventui monasterii Portensis 
Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dvocesis, dedimus et presentibus 
damus proprietatem duorum mansorum sitorum in pago ville Buntz- 
scherowe solventes singulis annis quatuor maldra hyemalis annone et 
quatuor maldra avene, duodecim pullos et sex aucas, quorum ius pro- 
prietatis hactenus ad nostram ecclesiam pertinuit. Quos mansos Fride- 
ricus et Henricus fratres dicti de Blysegrim opidani in Marchtheseler 
a nobis et a nostra ecclesia in feodo habuerunt ac cum consensu 
omnium coheredum suorum ad manus nostras libere resignaverunt 
cum omni iure ot utilitate sibi in eisdem bonis conpetentibus, abrenun- 
ciacione facta se ac suos heredes predictis religiosis coram nobis super 
evictionis et gwarandiarum caucione iusticialiter obligantes, et in ipsos 
eosdem mansos iusto emptionis tytulo interveniente cum omnibus 
iuribus et suis pertinenciis transfuderunt. Et nos ad peticionem pre- 
dictorum fratrum de Blysegrim vecepta nichilo minus iusta pecunie 


Nr. 477—418. 1318. 443 


summa, quam in usum nostre ecclesie convertimus, possessionem et 
dominium directum in sepe dictos religiosos transtulimus et presentibus 
transferimus, que nobis in predictis mansis possent conpetere, ab- 
renunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que habuimus in 
eisdem. Ut igitur supra dicta perpetua firmitate subsistant inconvulsa, 
presentem paginam desuper editam cum appensione sigillorum nostrorum 
fecimus communiri. Acta sunt hec anno domini M? CCC^ XVIIIe, .ka- 
lendas Iunii. Testes huius sunt dominus Henricus prepositus in Heseler, 
dominus Conradus de Magdeburg sacerdos ibidem, dominus Conradus 
decanus in Bebera, dominus Wernherus plebanus in Buch, Conradus 
dictus de Schydingen, Heynricus dictus* Leych castellani ibidem et 
alii quam plurimi fide digni. 
* dictus zweimal 


1318. Juni 4. 418. 


Hermann Graf von Orlamünde eignet dem Kloster Pforte 1 Ilufe 
in Punschrau und 1!, Hufen in Hoppendorf! zu, die Friedrich 
und Heinrich von Pleismar ihm aufgelassen und dem Kloster ver- 
kauft haben. 


ldschr.: T86®. D 119® (tit. Buntscherowe) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 371. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Her- 
mannus* dei gracia comes de Orlemunde*^ cupimus esse notum et 
presentibus publice protestamur, quod de connivencia et bona volun- 
tate omnium heredum nostrorum domino abbati suoque conventui 
monasterii Portensis dedimus et appropriavimus et presentibus damus 
et appropriamus duos mansos et dimidium, quorum unus situs est in 
Bonzscheraw *, qui solvit sex solidos in festo Michaelis et tres in festo 
Walpurgis Nuenburgensium denariorum et quatuordecim modios fru- 
menti hyemalis annue pensionis. Secundus mansus situs est in Hopffen- 
dorff, qui tantundem solvit. Quos duos mansos Pritzscho? dictus Poley 
et Heinricus dictus Niger* iure hereditario habuerunt cum areis annexis 
et aliis suis pertinenciis quibuseunque. Residuus dimidius item situs 
est in Hopffendorff, qui solvit decem solidos Nuenburgensium denari- 
orum, dimidium modiunı papaveris et duos globos lini annue pensionis, 
quem Conradus dictus Schone iure hereditario dinoscitur hactenus 
cum suis pertinenciis habuisse. Hec bona universa et singula Fride- 
ricus et Heinricus fratres dicti do Blisgrym® castellani nostri in Heseler 
a uobis in feudo habuerunt et ad manus nostras resignaverunt, ab- 
renunciantes omnibus iuribus, que habuerant^ in eisdem. Et nos ad 
peticionem ipsorum predictis religiosis, quibus eadem bona vendide- 
rant, contulimus et in dominium Portensis monasterii possessionem 
ipsorum profudimus iure proprietatis fundi, superficiei et directi dominii 
perpetuo possidenda. In cuius rei firmitatem presens scriptum ipsis 


444 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dedimus nostri sigilli munimine fideliter consignatum. Datum anno 
domini M^CCC XVIII, in dominica proxima post Ascensionem domini. 
Testes huius sunt dominus Albertus et dominus Heinricus capellani 
nostri, Vlrieus notarius noster, Hermannus* de Lengefelt! castellanus 
noster, Heinricus dictus de Drebere et dictus Schetin famuli nostri et 
ali* quam plurimi fide digni. 

^ Hermanus 7". " Nos — orlamunde omnibus christifidelibus D — *buntsch. D 


4 frische D " Nyger T f quam T fehit D — * Bliseringen T fr. et h. 
de blisgry fratres D — ^ habuerunt D ' Lengefelth T  * allii T 


! Ueber die bei dem Dorfe Punschrau gelegene Wüstung vgl. Neue Mitth. I, 33. 


—— 


1518. Juli 18. 479. 


Die Marschálle von Holzhausen verkaufen verschiedene Besitzungen 
und Rechte in Lissdorf und in Nieder-Möllern an das Kloster Pforte. 


Häschr.: T 132^. D 123" (tit. Mellir). 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 20. Deutsch: Wolff II, 373. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Hein- 
ricus senior, Hermannus senior, Heinricus et Ludolfus fratres, filii 
predicti Heinrici, Hermannus, Theodericus et Heinricus fratres iuniores, 
filii quondam Theoderici, dicti marscalei in Holtzhusen cupimus esse 
notum* ac publice profitemur, quod de bona voluntate, connivencia et 
consensu omnium coheredum nostrorum vendidimus domino abbati ac 
universo conventui monasterii in Porta ordinis Cisterciensis in villa 
Lisingesdorff tres curias solventes duodecim pullos et tres curias feu- 
dales, in campo eiusdem ville sex agros feudales et duas silvas, que 
dicuntur lo^, feudales et quiequid iuris in bonis dicti Buzschendorff® 
competebat, preterea quicquid iuris, iurisdictionis seu cuiuscunque 
respectus in bonis dominorum canonicorum regularium in Nuenburg 
nobis competere videretur sive eciam in bonis, que sororio nostro de 
Ischirstethe quondam vendidimus, possent competere in presenciarum 
vel eciam in futurum, volentes nichilo minus, ut ius patronatus par- 
rochie, quantum ad nos pertinet, cum universitate bonorum transeat, 
nullum nobis in hoc ius in posterum penitus vendicantes vel eciam 
nostris successoribus in futurum, item in villa Meller inferiori dimi- 
dium mansum, vineam desolatam, silvam, que vocatur Marscalce lo 4, 
et areas et quicquid in eadem villa habuimus. Hec omnia supra dicta 
predicto * domino abbati et suo conventui vendidimus pro certa pecunia f, 
contradidimus, donavimus et presentibus contradimus et damus® cum 
omni iure fundi et superficiei et directi dominii cuiuslibet iuris, iuris- 
dictionis seu eciam iudicio sangwinis in villa et^ in campo, strata, viis 
eth inviis, silvis, salicibus, salictis, pascuis et aliis quibuscunque, 
transferentes in predictorum religiosorum dominium possessionem 
omnium supra dictorum bonorum, nihil nobis iuris in predictis villis 








Nr. 479—481. 1818— 1819. 445 


reservantes, sed abrenunciantes omnibus iuribus, que habuimus in 
eisdem. Super evictionis quoque et gwarandiarum caucione omnium 
premissorum nos in solidum obligamus et, ne super premissis aliqua 
controversie materia in posterum oriri queat, presens scriptum nostrorum 
sigillorum munimine fecimus roborari. Datum anno domini M^ CCC? 
XVIII, quinto decimo kalendas Augusti. Testes huius sunt dominus 
Conradus prepositus in Valle sancte Marie, dominus Bertoldus de Code- 
ritzsch! elerici, Berngerus de Meldingen, Otto Kolre in Eckhardisberg* 
laici, frater Heinricus Claube, frater Iohannes dictus de Nuenburg 
monachi in Porta, frater Heinricus de Tutzeleuben et frater Busso de 
Auerstede conversi ibidem! et alii quam plurimi fide digni. 

^ nothum 7. ^16 D  * buschindorff D  * marschalke loe D  * hec 


omnia et suprascripta dicto D I peccunia T * damus et contradimus D 
het fehlt D — ! kodrisch D  * eckirsberge D — ! laici — ibidem fehlt D 


1318. November 1. 480. 


Andreas Abt von Hersfeld bekundet, dass er mach Streitigkeiten 
über einige Aecker bei Vehra mit dem Kloster Pforte sich gütlich 
verglichen und auf eine Klage verzichtet habe. 


KHdschr.: Or. Perg. Sp. verletzt. Dresden H. St. A. Nv. 2113. 
Ungedruckt. Vol. v. Hagke, Nachr. über d. Kr. Weissensee 695. 


Nos Andreas dei gracia Hersfeldensis ecclesie abbas manifeste 
recognoscimus tenore presencium litterarum, quod cum religiosis viris 
dominis abbate et conventu monasterii in Porta pro quibusdam agris 
sitis iuxta curiam Ver, pro quibus fratrem Fridericum magistrum 
pecorum ibidem impetivimus et in causam traximus, qui etiam ad 
nostram ecclesiam iure proprietatis pertinuerant, proborum virorum 
mediante consilio sumus amicabiliter concordati, renunciantes sponte 
actioni, si qua nobis vel nostre ecclesie pro eisdem agris contra mona- 
sterium vel fratrem Fridericum predictos competit seu competere vide- 
batur. In cuius rei testimonium presentes dedimus litteras nostro 
sigillo conmunitas. Anno domini M? CCC? XVIII*, kalendas Novembris. 


1319. Februar 5. | 481. 
Gerhard Marschall in Gosserstedt verkauft dem Kloster Pforte 
2 Mark jährlichen Zins von 1 Hufe und 2 Höfen in Lissdorf, den 
er von ihm gu Lehen gehabt hat, und verzichtet auf alle Rechte in 
dem Dorfe und seiner Flur. 
Hdschr.: T 133. D 109 (tit. Lissingisdorff) mit Kürzungen. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 34. Deutsch: Wolff II, 376. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Ger- 
hardus marscalcus in Goserstethe cupimus esse notum et presentibus 


446 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


publice protestamur, quod domino Alberto in Porta abbati* suoque 
conventui vendidimus duas marcas Vribergensis argenti annui census 
pro certa summa pecunie® in villa Lisegestorff, qui census solvi con- 
suevit hactenus de manso in campo eiusdem ville* sito et duabus areis 
sive curiis, quem videlicet censum dictus Degen quinque fertones et 
Conradus dictus Culling tres fertones hactenus solverunt et a nobis 
iure hereditario possederunt. Idem quoque Conradus de eisdem bonis 
predictis religiosis dimidiam marcam annui census antea persolvebat. 
Quia vero nos predictum censum seu bona predicta a domino abbate 
predicto suoque conventu? in feudo habuimus, ipsis singula et universa 
libere resignavimus et presentibus resignamus, abrenunciantes omnibus 
iuribus fundi proprietarii vel superficialis et directi dominii et usufructus 
et iudicio* sangwinis, quod vulgariter dicitur halsgerichte, et omnit 
iurisdictioni, que nobis in villa et in campo, in agris pascualibus et 
novalibus, areis, curiis, silvis, silvulis, salictis, salicibus, rivis, aquarum 
decursibus, pratis et pascuis, et iudicio sangwinis eciam in bonis sive 
super bonis canonicorum regularium sancti Mauricii prope civitatem 
Nuenburgk et omni* iurisdictioni, que nobis in eisdem hactenus? com- 
petebat vel posset nobis vel nostris heredibus! competere in futurum, 
accedente pleno et voluntario consensu fratris nostri Heinrici ack 
Heinriei filii sui ac ceteris coheredibus (sic) nostris et suis, accedente! 
nichilo minus consensu et bona voluntate dilecte matris nostre, que 
ipsa bona antea iure dotalicii habuerat et eidem iuri sponte abrenun- 
ciaverat, presertim cum eidem pro repensa eiusdem dotis per nos in 
bonis melioribus sit provisum. Nos ergo? predicta bona universa et 
singula in possessionem predictorum religiosorum transtulimus et pre- 
sentibus transferimus, super evictionis et gwarandiarum caucione iusti- 
cialiter facienda et precipue pro matre nostra ac omnibus coheredibus 
nostris nos presentibus obligantes, nihil nobis iuris in omnibus bonis 
predicte ville penitus reservantes. In cuius rei testimonium presens 
scriptum desuper editum nostri sigilli munimine fecimus firmiter 
roborari. Et nos Heinricus senior et Heinricus iunior marscalci in 
Goserstethe recognoscimus supra dicta veritatem continere et ad maiorem 
evidenciam omnium premissorum nostrum sigillum appendi fecimus 
huic scripto, addicientes?, ut litteras nobis super eisdem bonis et aliis 
quibuscunque bonis in predicta villa Lisegesdorff datas, videlicet quod, 
si Gerhardum fratrem nostrum predictum de hoc seculo migrare con- 
tingeret, quod nos et nostri heredes utriusque sexus sibi in posses- 
sionem eorumdem bonorum succedere deberemus, domino abbati suo- 
que conventui predicto? restituimus, decernentes easdem quoad nos et 
nostros heredes utriusque sexus nullius existere firmitatis. Ceterum 
cupientes predictis religiosis caucius providere et occasiones quaslibet» 
sinistras amputare, cunctorum auribus crebrius inculcamus, quod ab 
origine progenitorum nostrorum predictum iudicium sangwinis sive, uta 
dicitur, halsgerichte in villa; in campo sive' in campis universis ville 











Nr. 482. 1819. | 447 


predicte® pleno iure ad nos devolutum est successione rita et iusta et 
nos ipsi hactenus illibatum et integrum* obtinuimus et possedimus et 
eodem iure in dominium predictorum religiosorum transfudimus et 
transferimus in hiis scriptis ipsos super eo iusticialiter gwarandantes. 
Similiter et ego Agnes vidua supra dicta recognosco supra scripta uni- 
versa et singula veritatem per omnia continere et litteram predictorum 
religiosorum super solucione predicti dotalicii mihi datam ipsis ultro 
restitui, decernens eandem nullius habere roboris firmitatem, presertim 
cum mihi in restaurum in bonis prestancioribus sit provisum. In cuius 
rei evidens testimonium, quia sigillo proprio" careo, filiorum meorum 
sigillis presentibus sum contenta. Datum anno domini M? CCC? XIX, 
nonas Februarii. Testes huius sunt frater Iohannes de Nuenburg mo- 
nachus in Porta, frater Heinricus de Kutzeleyben" rector in Gernstedo, 
frater Busso de Auerstede, frater Iohannes horrearius in Gernstete con- 
versi in Porta, Heinricus de Butzschendorffv, Bertoldus de Coentz 
castellani nostri, Apetz dictus de Appolda*. 


* abbati in porta D ^ peccunie T * eiusdem ville in campo D 
conventui Z7 D °iudicoT omnis D 3 *os D om T ww " hactenus 
in eisdem D ' heredybus T ket D  ! et (statt accedente) D — "* igitur D 
" adicientes D ? predictis D P quaslibeth 7 4 quod (statt sive ut) D 
"et (statt in campo sive) D — 5 predicte ville D — ' in integrum 7  " proprio 
sigillo D * Butzeleyben 7’ fehlt D Vol. Nr. 457. 458. 476 * buschendorff 
ohne de D — * Appoldia D 


d 


—— ————Ó——— —— —— 


[1319.] April 1. Avignon. 483. 
Papst Johann [X XII.] bestätigt dem Kloster Pforte alle Freiheiten. 


Hdschr.: Or. Perg. mit Bleibulle an rothen und gelben seidenen Fäden. 
Dresden H. St. A. Nr. 2158. — Kop. Pap. Naumburg Stadtbibl. Ms. 30, 
Bl. 30*. 

Ungedruckt. Die gleiche Urk, für Walkenried UB. von Walkenried IT, 
S. 115, Nr. 785. 


lohannes episcopus, servus servorum dei. Dilectis filiis abbati et 
conventui monasterii Portensis ordinis Cisterciensis, Magdeburgensis 
diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. — Solet annuere sedes 
apostolica piis votis et honestis petentium precibus favorem benivolum 
impertiri. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulatio- 
nibus grato concurrentes assensu omnes libertates et iminunitates a 
predecessoribus nostris Romanis pontificibus sive per privilegia vel 
alias indulgentias vobis et monasterio vestro concessas nec non liber- 
tates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus 
et alis Christi fidelibus rationabiliter vobis et monasterio predicto in- 
dultas, sicut eas iuste et pacifice obtinetis, vobis et per vos monasterio 
predicto auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio 


448 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre 
confirmationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis 
autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et 
beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Da- 
tum Auinione kalendas Aprilis, pontificatus nostri anno tertio. 


— 


1319. Mai 1. 483. 


Die Brüder Günther und Eberher von Straussfurth verkaufen dem 
Kloster Pforte eine Wiese in der Nähe dieses Dorfes. 


Hdschr.: T 172. D74 (tit. Vehre) mit wenigen. Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 378. 


Omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit. 
Nos Guntherus et Eberherus fratres de Stusforte recognoscimus publice 
protestando, quod de bona voluntate et communi connivencia omnium 
coheredum nostrorum domino Alberto abbati et conventui in Porta 
vendidimus iusto titulo vendicionis unum pratum situm in pago ville 
Stusforte retro curiam Vehre trans flumen Vnstruht®, quod pratum 
vulgo dicitur Gangolffesbige, cum omnibus iuribus, usibus et utilitati- 
bus, sicut nos ac nostri progenitores hactenus habuimus, iure perpetuo 
possidendum, et hoc pro certa summa pecunie, quam ab ipsis inte- 
graliter iam recepimus et in usus nostros utiliter ost conversa, ab- 
renunctiantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que nobis in ipso 
prato hactenus conpetere videbantur, ius et dominium ipsius in posses- 
sionem predictorum religiosorum presentibus transferentes iure proprie- 
tatis perpetue possidendum. Super evictionis quoque et gwarandiarum 
caucione iusticialiter facienda nos presentibus obligamus. In quorum 
omnium evidens testimonium presens scriptum confectum desuper 
nostrorum sigillorum munimine una cum sigillo nobilis viri domini 
Heinrici comitis in" Bychelingen duximus roborandum. Et nos Hein- 
ricus dei gracia comes in Bychelingen recognoscimus supra scriptum 
veritatem per omnia continere, in cuius testimonium sigillum nostrum 
ex certa sciencia appendi fecimus huic scripto. Datum anno domini 
1319, kalendas Maii. Testes huius sunt Hermannus miles dictus Funcke*, 
Heinricus dictus Voitt Rudolfus dictus de Tunczenhusen* castellani 
in Stusforde, Theodericus dictus Lantgravius, Heinricus dictus Thyme 
commorantes ibidem, frater Conradus dictus Ysenhuht', frater Theode- 
ricus dictus Schower, frater Albertus dictus de Cyce et alii quam 
plurimi fide digni. 


^ vnstrad D ^ de D * Wuke T Vgl. Nr. 522 4 Voich T 
* Thutzenhüsen T Tunczinhusin D  Isinhud D 








Nr. 483—484. 1819. 449 


1319.' Mai 20. Saaleck. 484. 


Die Brüder Heinrich, Rudolf und Dietrich Schenken von Saaleck, 
genannt von Varila, lassen dem Nonnenkloster zu Quedlinburg die 
beiden Dörfer Fränkenau, deren eines wüste ist, nebst allem Zubehör, 
auch dem Paironaisrecht über die Kirche und den Gerichten auf 
mit der Bitte dieselben dem Kloster Pforte gw übertragen. | Vgl. 
Nr. 485. 490. 


Häschr.: T33®. D 104" (tit. Franckowe) mit Kürzungen. 

Drucke: Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 383 ‚ex autographo‘‘ mit Siegel- 
abbildungen, nach anderer Vorlage als T und D. (Hiernach der fol- 
gende Text.) Deutsch: Wolff II, 397. Vgl. Lepsius, Rudelsburg 38. 62, 
Anm. 106 und Kl. Schr. II, 29.50. 


Illustri ac reverende domine .. abbatisse totique conventui et* capi- 
tulo canonicarum seu sanctimonialium * regularium in Quidelingesburg* 
Henrieus, Rudolfus ac Theodericus fratres pincerne de? Salecke* dicti de 
Varila fidelitatis sue constanciam cum obsequio indefesso. Universitati 
vestre duas villas dictas utrasque Franchowe!,* quarum una est de- 
serta, cum undecim mansis ad ambas villas pertinentibus, areis, curiis, 
eurtibus, hortis, pomeriis, agris, cultis et incultis, pratis, pascuis, silvis 
et silvulis, viis et inviis, cum silva sita circa regiam stratam, que 
dicitur silva abbatisse*,? queh^ protenditur usque ad fossatum torrentis, 
que vergit de campo Dobene! contra* Salam, cum parva silva adia- 
cente, quam Otto dictus de Luchowe a nobis hactenus in feodo habuit, 
et singulis appendiciis predictarum villarum, cum iure patronatus 
ecclesie predictis bonis annexo et cum omni iure et iurisdictione et 
iudicio sanguinis et iudicio manuum, quod vulgariter dieitur hals- 
gerichte et hantgerichte, seu quocunque iure alio, nomine vel tytulo 
poterit appellari, presentibus resignamus cum consensu omnium con- 
feodatoriorum! et omnium co®heredum nostrorum, abrenunciantes omni- 
bus iuribus", iusticiis, utilitatibus, usibus", proventibus et iurisdictio- 
nibus, que hactenus habuimus in villis et bonis supra dictis et nos et 
nostri coheredes essent? in posterum habituri, rogantes intimo cum 
affectu, quatenus eadem bona domino .. abbati et conventui in Porta 
conferre dignemini et ipsos de iure proprietatis per vestras litteras? et 
ydoneos nuncios invegtire. Ceterum volumus et petimus, ut vos non 
moveat, quod predicta bona vobis litteratorie* resignavimus, cum 
propter malum statum terre et capitales inimicitias ad vos venire in 
personis proprüs non possimus’, obligantes nos presentibus, quod, 
quandocunque ad vestram presenciam remotis impedimentis venire 
poterimus, resignacionem et abrenunciacionem legittime lingua, manu* 
et secundum: consuetudinem iusticialiter" faciemus. Ad cuius rei 
noticiam et evidenciam" pleniorem presens scriptum nostris sigillis, 
quibus uti in nostris negociis consuevimus, fecimus communiri. Datum 
in Salecke" anno domini M CCC XIX*, XIll kalendas Iunii. 


450 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


* conventui et fehlt T D b eanonicorum (ohne seu sanctimonialium) D 
“ Quedlingenburg 7' Quidlingenbork D din TD " Saletke Erath 
f vestre universitati villas duas (dictas utrasque fehlt) in Frankolew T' (ohne in) 
frenckow D & que — abbatisse fehlt T D "et (statt que) TD | Dou- 
beue TU * iuxta T ! confeudotariorum T confeodotariorum D " omnium 
co fehit TD "et T D. "sunt T D viam hanc (statt vestras litteras) T 
4 transitorie T r possumus 7 D * manu lingua 7 D ! communem 
hinzugefügt T D " justiciabiliter Zrath " evidenciam et noticiam T  " iu 
Salecke fehlt T D  Saletke Erath * M*ccc? xLvi? 7T 

! In den drei verwandten Urkunden Nr. 484, 485 und 490 hat D das Jahr 
1319, dagegen T M CCC XLVI.  Ersteres giebt. ausserdem für Nr. 484 Erath „ex 
autographo", letzteres für Nr. 490 Mencke nach dem Original. Doch ist in diesem, 
wie die viel dunklere Tinte zeigt, VI von jüngerer Hand geschrieben und L durch 
Korrektur aus I hergestellt; ob an Stelle von VI ursprünglich eine andere Zahl (x) 
gestanden hat, lüsst sich nicht erkenmen. Da nun überdies die in den Urkunden 
vorkommenden Personen, namentlich die Pfüriner und Quedlinburger Klosterpersonen 
nur zu 1319, nicht zu 1346 passen, für ersteres Jahr, wie Wolff II, 383 zutreffend 
bemerkt, auch der Umstand spricht, dass in demselben beide Klöster sich Gemein- 
schaft der guten Werke zusichern (vgl. Nr. 497—489), so steht das Jahr 1819 fest. 
Aus nicht erkennbarer Veranlassung hat offenbar in den in Pforte aufbewahrten 
Originalen aller drei Urkunden nach der Abfassung von D und vor der Abfassung 
von T die gleiche Korrektur stattgefunden. 

?^ Wüstung Frünkenaw n. Kösen. An Stelle des einen Dorfes liegt jetzt das 
Pförtner Schulgut Frünkenau. 

3 Das noch heute sogenannte Aebtische Holz ww. Kosen. 


1319. Mai 20. Saaleck. 485. 


Die Brüder Heinrich, Rudolf und Dierich Herren in Saaleck, 
Schenken von Varila, bekunden, dass sie die beiden Dörfer Fränkenau 
mit allem Zubehör, auch den Gerichten und dem Patronatsrecht über 
die Kirche, dem Kloster Pforte für 80 Mark verkauft haben. |. Vgl. 
Nr. 484 und 490. 

Hdschr.: T 32 (T 1) und nochmals, aber durchgestrichen 192" (T 2). 
D 103" (tit. Franckowe) mit einigen Kürzungen. 

Drucke: Lepsius, Rudelsburg 82. Deutsch: Wolff II, 384. Vgl. Pertuch 
I, 129. Beriuch-Schamel I, 83. Lepsius a.a. O. 37 und Kl. Schr. 
IL, 2S. 49. 


Omnibus Christi fidelibus presens scriptum intuentibus*. Nos Hein- 
rieus, Rudolfus et Theodericus fratres domini in Salecke pincerne dicti 
de Varila notum esse cupimus® ac publice profitemur, quod domino 
Alberto* abbati et conventui in Porta@ vendidimus duas villas dictas 
utrasque Franchowe*, quarum una sita est in supercilio montis Salberg 
inter regiam stratamí et vineam, que dicitur Vetus mons, cum areis 
suis, curiis, eurtibus*, ortis, pomeriis, silvis et silvulis, cum quinque 
mansis in campo eiusdem ville sitis et aliis agris, cultis et incultis, 
pratis, pascuis, viis et inviis et cunctis aliis iuribus, usibus" et utilita- 
tibus! villam pertinentibus ad eandem. Item alia villa, hec est deserta, 











Nr. 485, 1319. 451 


sita quondam* in eodem monte versus meridiem supra lapicidinam, 
cum suis appendiciis, videlicet sex mansis in eodem campo sitis, cum 
areis et curtibus suis, agris, cultis et incultis, seu eciam novalibus seu 
pascualibus, pratis, pascuis, rivis et rivulis, aquis!, aquarum decursibus, 
torrentibus, viis et inviis, cum silva, que dicitur abbatisse, circa" 
regiam stratam, que silva protenditur usque ad fossatum torrentis, que 
vergit de campo Dobene contra Salam, eum parva silvula adiacente, 
quam Otto dictus de Luchowe? quondam castellanus in? Ruthleybes- 
berg? a nobis in feudo habuit, et aliis silvis et silvulis ad eandem 
villam pertinentibus et iuribus et utilitatibus quibuscunque. Hec omnia 
et singula supra dicta predictis domino abbati et conventui in Porta 
vendidimus pro octoginta" marcis Fribergensis' argenti, quas nobis 
plenarie solverunt et eciam in meliorem usum nostrum utiliter sunt 
converse, ita quod rem nostram certitudinaliter comperimus bene gestam. 
Cupientes igitur predictis religiosis condigna vicissitudine occurrere et 
indempnitati ipsius monasterii consulere et de futuris periculis, prout 
expedit, fideliter precavere, omne ius, omnem iurisdictionem, omne 
iudicium sangwinis et manuum, quod vulgariter* dicitur halsgerichte 
et handtgerichte, seu quocunque nomine communi vel privato, usitato 
vel* inusitato appellari potuerit", ipsis contradidimus cum omnibus 
iusticiis, usufructibus et utilitatibus fundi seu fundorum, superficiei 
seu superficierum, utrisque dominiis, utilibus videlicet et directis, 
volentes nichilo minus, ut ius patronatus ecclesie predictarum villarum 
ad eosdem religiosos transeat cum universitate predictorum bonorum 
pro salute ac remedio animarum progenitorum nostrorum et ut nostri 
memoria in morte et in vita cum benedictione inibi iugiter habeatur. 
Et quia hec omnia bona" supra dicta* a venerabili domina .. abbatissa 
et conventu in Quethelingenburg, cuius capittuli consensus eciam 
accessit, nostri progenitores et nos in feudo hactenus habuimus?,* per 
litteras nostras patentes eisdem libere resignavimus et abrenunciavimus 
omnibus iuribus, que nobis nostrisque coheredibus et confeodotariis, 
quorum omnium eciam plenius?* accessit consensus, in predictis bonis 
competebant seu possent competere in futurum. Quorum omnium posses- 
sionem, ius et dominium in predictos religiosos transfudimus et trans- 
ferimus per presentes®® et per dilectum sororium nostrum Beringerum de 
Meldingen ipsos investiri fecimus nomine-et vice nostra, nihil nobis in 
predictis villis et ad easdem pertinentibus quocunque iure, nomine vel 
titulo reservantes. Super evictionis eciam et gwarandiarum caucione 
omnium predictorum bonorum, que ipsis libera et absoluta a quovis genere 
iudiciorum , exactionum et talliarum**, sicut nos et nostri progenitores 
haetenus possedimus@, vendidimus et contradidimus cum consensu 
omnium eoheredum nostrorum**, secundum communem terre consuetu- 
dinem nos et nostros coheredes iusticialiter obligamus. Ut autem hec 
omnia supra scripta rata et inconvulsa permaneant, presentem cartulam 
nostrorum sigillorum munimine fecimus roborari. Et ego Theodericus 


459 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


predictus, quia sigillum proprium non habeo, sigillis fratrum meorum 
presentibus sum contentus. Et nos Heinricus, Rudolfus et Conradus 
fratres, predicti Heinrici filii, recognoscimus ad omnia supra scripta 
nos consensum adhibuisse plenarie et sub predictis sigillis ad rati- 
habicionem nos obligamus in solidum omnium premissorum". Datum 
in Salecke anno domini M? CCC? XIX 955, XIII? kalendas Iunii. Huius 
testest" sunt dominus Conradus rector ecclesie in Ruthleybesberg, 
dominus Albertus plebanus in Salecke, Beringerus de Meldingen, Con- ' 
radus de Bresenitz, Fridericus dictus de Thuchern, Hermannus de 
Seuditz, Fridericus de Monte castellani in Ruthleybesberg, frater Her- 
mannus de Arnstethe, frater Conradus de Heseler, frater Iohannes de 
Nuenburg, frater Albertus de Cranichborn monachi in Porta, frater 
Heinricus dictus Keller? et frater Otto de Bozeleuben conversi ibidem 
et alii quam plurimi fide digni. 


? inspecturis 72 ® recognoscimus tenore presencium (statt n.e.c.) T2 


* Alwerto 71 “in porta suoque conventui 72  * Francholwe 71 frenckow D 
f stratam regiam D * curticibus 72 P usibus fehlt T2  ! usitantibus 71 
k quondam fehlt D ! et hinzugefügt TT 2 ? citra 72 " Lucholwe 71 
? de D P Euchleybesberg 77 Ruchleyberberg 72 Ruteleibisberg D — ? octa- 
ginta T1  " Friebergensis 77 Vribergensis 72 * proprie (statt vulgariter) D 
'et T2 U poterit 72 D " bonorum predictorum 72 V bona fehlt T 1 
* suprascripta D * habuimus hactenus 72 * et hinzugefügt T1 T2 
22 plenus D ® presentibus transferimus T'2 ^ '' calliarum 77 4 posse- 
dimus hactenus T2  *" cum — nostrorum fehlt T2  ' Der ganze Satz fehlt T2 
se M*^CCC?XLVI 71 T2 Vgl. Anm. 1 zu. Nr.484 "^ Testes huius 72 — !? kel- 
ker T1 keller sive Truthson T2 In D fehlen die beiden letzten Zeugen. 


[1319.] Juni 23. Avignon. 486. 


Papst Johann [XXIL.] beauftragt die Dekane von Merseburg und 
Naumburg und den Propst des Augustinerklosters zu Erfurt auf 
Grund von Beschwerden des Abtes und Konventes des Klosters Pforte 
dieses gegen Belästigungen in Schutz eu nehmen. 


IHdschr.: Or. Perg. mit Bleibulle an Hanfschnur. Dresden H. St. A. 
Nr. 2164. — T36®. 

Druck: Deutsch: Wolf II, 379. Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. w. Reg. 
(Geschichtsq. d. Prov. Sachsen X XI) I, 112. Vatikan. Akten S. 92, 
Nr. 163. Kehr, UB. d. Hochst. Merseburg I, 584, 


Iohannes episcopus, servus servorum dei. Dilectis filiis Merse- 
burgensis et Nuenburgensis ecclesiarum decanis ac preposito monasterii 
sancti Augustini in Erfordia per prepositum soliti gubernari Magun- 
tinensis diocesis salutem et apostolicam — benedictionem. Militanti 
ecclesie licet immeriti disponente domino presidentes circa curam eecle- 
siarum etf monasteriorum omnium solertia reddimur indefessa soliciti, 
ut iuxta debitum pastoralis officii eorum occurramus dispendiis et 





Nr. 486—487. 1319. 458 


profectibus divina cooperante clementia salubriter intendamus. Sane 
dilectorum filiorum abbatis et conventus monasterii de Porta Cister- 
ciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, conquestione percepimus, quod 
nonnulli venerabiles fratres nostri episcopi ceterique ecclesiarum prelati 
ac clerici et ecclesiastice persone tam religiose quam seculares nec 
non duces, principes, comites, marchiones, barones, nobiles, milites, 
communia civitatum, universitates terrarum et locorum et alie persone 
ac officiales, advocati et ministri eorundem prefatos abbatem et con- 
ventum ad contribuendum in talliis et collectis, que a predictis duci- 
bus, principibus, comitibus, marchionibus, baronibus et aliis prelibatis 
pro tempore laicis imponuntur, propria temeritate compellunt, in vecti- 
galibus et angariis onerant, equos, canes et familiam in claustra, curias, 
molendina et bona ruralia eorundem monasterii et conventus ad alen- 
dum seu pabulandum mittunt, in predictis monasterio et bonis faciunt 
placita seu publica parlamenta, ad que cum magna multitudine equitum 
et peditum accedentes bona ipsius monasterii impignorant ac victualia 
et res alia (sic) dictorum abbatis et conventus, que ipsis fuissent longo 
tempore suffectura, violenter diripiunt, devorant et consumunt. Non- 
nulli etiam civitatum et partium illarum, qui nomen domini in vacuum 
recipere non formidant, eidem monasterio in grangiis, villis et locis 
aliis, terris, domibus, maneriis, possessionibus, iuribus et iurisdictioni- 
bus ac pecuniarum summis, fructibus, censibus, redditibus et proven- 
tibus eiusdem et quibuseunque aliis bonis mobilibus et inmobilibus, 
spiritualibus et temporalibus ac rebus aliis ad monasterium ac abbatem 
et conventum predicta spectantibus multiplices molestias inferunt et 
iacturas. Quare prefati abbas et conventus pro se et dicto monasterio 
nobis humiliter supplicarunt, ut, cum eisdem valde reddatur difficile 
pre singulis querelis ad apostolicam sedem habere recursum, providere 
ipsis super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur «.s. w. (As 
folgen ausführliche Anweisungen an die genannten Geistlichen.) 

Datum Auinione VIIII kalendas Iulii, pontificatus nostri anno tertio. 





— ———— — 


1319. Juli 24. 48. 


Albert Abt in Pforte gewährt auf Grund eines Uebereinkommens 
dem Nonnenkloster in Quedlinburg Gemeinschaft der guten. Werke 
seines Klosters. 

Druck: Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 385 „ex autographo“ mit Siegel- 

abbildung. Vgl. Wolff II, 383. 

— — Frater Albertus dictus abbas in Porta ordinis Cysterciensis 

— -—- notum esse cupimus, quod quedam unio inter excellentissimam 
dominam .. abbatissam et eapitulum canonicarum in Quedelingenborg 
et nos nostrumque conventum taliter est ordinata, quod ipsas et ipsa- 
rumı posteras* nostre consorores siut, et participes esse volumus omnium 
et singulorum bonorum operum, que in nostra ecclesia fiunt ac dein- 
ceps apud nos operari dignabitur clemencia Ihesu Christi in missis, 

Geschichtsq.d.Pr.3. Bd. XXXIII. 30 


454 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


vigiliis, ieiuniis, orationibus, elemosinis et aliis piis operibus: et hoc 
ad presentis vite subsidium pariter et future. Et e contra nos et 
nostri successores in perpetuum confratres sumus ipsarum et participes 
erimus omnium singulorumque bonorum operum in vita pariter et 
in morte, que ab ipsis fiunt et fient in perpetuum ad laudem domini 
nostri Ihesu Christi. In quorum omnium evidens testimonium sigillum 
nostrum presentibus est appensum. Datum anno domini M CCC XIX. 
In vigilia beati Iacobi apostoli. 


* Es scheint, dass der Schreiber der Urkunde aus der Konstruktion gefallen ist. 


1819. . 488. 


Jutta Aeblissin von Quedlinburg gewährt dem Kloster Pforte Gre- 
meinschaft der guten Werke ihres Klosters. 

Drucke: Pertuch I, 284. Bertuch- Schamel I, 151. Kettner, Quedlinb. 

Kirchen-Historie 61. -Ders., Antiq. Quedlinb. 393. Erath, Cod. dipl. 

Quedlinb. 384 „ex apographo.“ Vgl. Schötigen 204. Wolff LI, 383. 

— — Jutta d. g. abbatissa secularis ecclesie Quedlinburgensis 

u.s.w. (Inhalt und Wortlaut dem der vorigen Urk. entsprechend.) 

Anno domini M CCC XIX. 


1319. Oktober 28. mM 489. 


Schreiben des Abtes Albert und des Konventes von Pforte an Jutta 


Aebtissin u.s. w. des Nonnenklosiers in Quedlinburg von gleichem 
Inhalt wie Nr. 487. 


Drucke: Ketiner, Quedlinb. Kirchen-Hist. Beyl. 29. Bertuch - Schamel 
I, 184. Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 386 ‚ex autographo* mit Stegel- 
abbildung. Vogl. Schöttgen 203. 

Reverendis in Christo dominabus Iutte abbatisse, Conegundi pre- 
posite, Sophie decane totique capitulo dominarum in Quedelingenborg 
frater Albertus abbas in Porta et conventus ibidem w. s. w. 

Anno domini MCCC XIX. In die beatorum apostolorum Symonis 
et Iude. Valete in domino. 


1819. November 11. Quedlinburg. | 490. 


Das Nonnenkloster zu Quedlinburg verkauft, durch Schulden ge- 
drängt, dem Kloster Pforte nach Resignation der bisherigen Lehens- 
inhaber die beiden Dörfer Fränkenau, 41, Hufen in Döben, 51/, Hufen 
in dem wiüslen Dorfe Hohendorf und 4 Hufen in dem wüsten Dorfe 
Grünstedt.! 

Häschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Univ. Bibl, — D 102° (tit. 
Franckowe). T 138. Weitere Kop. Dresden H. St. A. Loc. 8962: Co- 
peyen u.s.w. Nr.5 u. (deutsch) Nr. 6. 

Drucke: Mencke I, 782. Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 471. Deutsch: Wolff 
II, 388. Vgl. Lepsius, Rudelsburg 62, A. 106. Ders., Kl. Schr. I1, 50. 


Nr. 488— 490. 1819. 455 


In nomine domini. Amen. Iutta dei gratia* abbatissa, Cunegundis 
preposita, Sophya decana fotumque capitulum dominarum in Qued- 
lingenburg omnibus in perpetuum. Ne rerum gestarum memoria pereat, 
perhennari solet obsequio litterarum. Ad notitiam igitur tam presen- 
tium quam futurorum cupimus pervenire, quod, cum monasterium 
nostrum ad ruinam propinquam et irrecuperabilem dispositum videre- 
mus et nos ad restaurationem huius modi nullatenus sufficere possemus 
ex omnibus facultatibus nostris fabricam pertinentibus ad eandem, com- 
municato consilio omnium amicorum nostrorum et fautorum de com- 
muni consensu, bona voluntate et plena conniventia omnium nostrum 
ad venditionem proprietatis nostre ecclesie divertimus necessitate, proch 
dolor, ardua compellente. Igitur considerantes quedam bona nostrab 
ecclesie propria inter pagum Spilberg et fluvium dietum Salam in 
terminis Thuringie longe lateque dispersa et nostre ecclesie minus 
fore utilia, domino .. abbati de Porta et suo conventui eadem bona 
vendidimus pro certa summa pecunie nobis iam ex integro et utiliter 
persoluta, que etiam bona propriis vocabulis et locis infra scriptis 
duximus exprimenda, duas videlicet villas dictas utrasque Franchowe, 
quarum una sita est in supercilio montis Salberg inter regiam stratam 
et vineam, que dicitur Vetus mons, cum areis suis, curiis, curtibus, 
ortis, pomeriis, silvis et silvulis, cum quinque mansis in campo eiusdem 
ville sitis et aliis agris cultis et incultis, pratis, pascuis, viis et inviis, 
cum officio senioris et cunctis aliis iuribus et utilitatibus villam per- 
tinentibus ad eandem ; item alia villa, hec est deserta, sita quondam in 
eodem monte versus meridiem supra lapicidinam, cum suis appendiciis, 
videlicet sex mansis in eodem campo sitis, eum areis et curtibus suis, 
agris cultis et incultis seu etiam novalibus seu pascualibus, pratis, 
pascuis, rivis, rivulis, aquis, aquarum decursibus, torrentibus, viis et 
inviis, cum silva, que dicitur abbatisse, citra regiam stratam, que silva 
protenditur usque ad fossatum torrentis, quod vergit de campo Dobene 
contra Salam, cum parva silvula adiacente et cum iure advocatiarum 
omnium predictorum bonorum, quocumque nomine, tytulo vel vocabulo 
in campis, villis vel alibi censeantur. Que quidem bona singula et 
universa supra dicta strennui viri Henricus, Rudolfus et Theodericus 
fratres pincerne dicti de Varila domini in Salecke a nobis et a nostra 
ecclesia hactenus in feodo habuerunt et nobis eadem libere resignave- 
runt, abrenunciantes pro se ac pro omnibus suis coheredibus omnibus 
iuribus, usibus et utilitatibus, que ipsis in predictis bonis competebant 
seu possent competere in futurum. Item in villa Dobene, que in eodem 
confinio sita est, proprietatem quatuor mansorum et dimidii cum areis, 
ortis et silvulis ad eosdem mansos pertinentibus eisdem religiosis ven- 
didimus et contradidimus, quorum mansorum tres Henricus, Rudolfus 
et Theodericus fratres predicti pincerne in Salecke, residuum vero pre- 
dictorum mansorum Bertoldus et Theodericus dicti^ Yscherstete et 
eorum coheredes a nobis in feodo hactenus habuerunt. Item in villa 


30* 


456 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


et in campo Hondorf, que deserta est et in eodem confinio sita, pro- 
prietatem quinque mansorum et dimidii cum areis et silvis et aliis 
suis pertinentiis sepe dictis religiosis vendidimus et contradidimus, de 
quibus mansis tres Otto et Henrieus dicti de Gostenitz cum reliquis 
suis fratribus, pincerne predicti de Salecke dimidium, iam dicti de 
Yscherstete duos a nobis in feodo habuerunt. Item in villa etin campo 
Grynstete?^, que deserta est et in latere eiusdem montis sita, quatuor 
mansos cum areis et silvulis ac suis aliis pertinentiis vendidimus et 
contradidimus iure proprietatis .religiosis superius memoratis perpetuo 
possidendos, quos quidem mansos Bertoldus et Theodericus de Yscher- 
stete predicti cum suis coheredibus a nobis hactenus in feodo habu- 
erunt Horum quidem omnium bonorum predictorum proprietatem 
eum iure fundi et superficiei, utilis et directi dominii in possessionem 
predietorum religiosorum transtulimus et presentibus transferimus iure 
perpetuo possidendam, abrenunciantes omnibus iuribus, obsequiis et 
utilitatibus, que habuimus hactenus in eisdem seu que essemus in 
posterum habiture. Super evictionis quoque et gwarandiarum cautione 
omnium predictorum bonorum nos et nostram ecclesiam presentibus 
obligamus iustitialiter facienda. Ut autem universa et singula, que 
premissa sunt, perpetue firmitatis robur obtineant et semper permaneant 
inconvulsa, presentem litteram desuper conscribi fecimus et eam prefato 
domino .. abbati suoque conventui nostris sigillis tradidimus roboratam. 
Datum in Quedlingenburg anno domini M* CCC» XIX*,* in die beati Martini. 
Testes sunt dominus abbas in Lapide sancti Mychahelis, dominus Con- 
radus notarius noster, dominus Ludewicus de Elueningenrode, lohannes 
de Quernbecke, frater Henricus dictus Clawe, frater lohannes de Nuen- 
burg monachi in Porta et alii quam plurimi fide digni. 


? t und c sind $m. Original dieser Urkunde schlechterdings nicht zu unter- 


scheiden. ^ Wohl verschrieben für nostre * Es scheint entweder de aus- 
gefallen oder dieti für de verschrieben zu sein. d Grystete ° MCCCXLv1 


Original (doch vgl. Nr. 484, Anm. 1), T, Mencke und Erath. 


! Genauer bestimmt die Lage der wüsten Dörfer Dóben, Hohendorf und Grün- 
stedt (Pfort. Erbbuch von 1551 Bl. 151: Greinstedt) Lepsius, Kl. Schr. II, 151f. 


1319. November 20. 491. 


Die Vetiom Bertold und Friedrich von Isserstedt verkaufen dem 
Kloster Pforte 15 Hufen in Obringen, die sie von Friedrich Land- 
grafen von Thüringen zu Lehen gehabt haben. Vgl. Nr. 492. 493. 


Hdschr.: Or. Perg. durch Feuchtigkeit sehr beschädigt und lückenhaft. 
Sp. abgefallen. Magdeburg St. A. Erfurt B X, Nr. 59. 
Ungedruckt. Vgl. Ztschr. f. thür. Gesch. V, 248. 


Universis Christi fidelibus in perpetuum. Ne rei geste memoria 
pereat, solet scripturarum testimoniis perhennari. Nos igitur Bertoldus 


Nr. 491—492, 1819. 457 


fllius Bertoldi dicti quondam Probus de Yscherstete et nos Fridericus 
castellalnu]s in Remde dictus similiter de Yscherstete patrueles reco- 
gnoscimus et tenore presencium publice protestamur, quod ... bona 
deliberacione prehabita ac maturo precedente consilio et bona voluntate 
Bertoldi et Theoderici dominorum in Yscherstete [pat]ruelum ac omnium 
coheredum nostrorum perfecta connivencia vondidimus domino abbati: 
et suo conventui in Porta ordinis [Ci|sterciensis quindecim mansos sitos 
in campo ville Oberingen cum o[mnibus| suis pertinentiis iure perpetuo 
possidendos et h...... summa pecunie nobis ab ipsis ............ 
persolu .......... mansos [ab| domino Friderico illustri princi[pe Thu- 
ringie] lantgravio haetenus in feodo habuimus et ad manus [ipsius 
re|signavimus, abrenunciantes omnibus iur[ibus, usibus, ob]sequiis et 
utilitatibus, que habuimus hactenus in eisdem. [Super] evictionis quo- 
que et gwarandiarum caucione [iusticialliter facienda nos cum omnibus 
nostris coheredibus in solidum obligamus, predicta bona ex integro 
cum omnibus suis utilitatibus [in] dominium et possessionem pre- 
dictorum religiosorum presentibus transfundentes. [In quorum] omnium 
evidens testimonium?* [presjentem litteram desuper editam nostrorum 
sigillorum munimine fecimus consignari. Et nos Bertoldus et Theode- 
ricus predieti domini in Y[scher]|stete recognoscimus supra scripta veri- 
tatem per omnia continore. In quorum testimonium nostra sigilla 
appendi feci[mus huic] scripto. Datum anno domini MCCC? XIX», 
XII? kalendas Decemb|ris Testes sunt dominus Rudolfus plebanus in 
[Ys]cherstete, dominus Harthmannus miles de Holbach, Henricus de 
. sculltetus] in Hemde, lohannes dictus de Co..... [calstellanus 
in Yscherstete et ...radusdietus Weing................. [fi]de digni. 


* testimonium zwetmal 


——— — M — — —— 


1319. Dezember 11. Gotha. 499. 


Friedrich Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation Fried- 
richs und Bertolds von Isserstedt dem Kloster Pforte 15 Hufen in 
Obringen zu. Vgl. Nr. 491. 493. 


Hdschr.: T 184". D 98" (tit. Oberingen) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 381. 


In nomine domini. Amen. Ne rerum pie gestarum memoria 
pereat, solent ee scripturarum et testium suffragio communiri. Ea 
propter nos Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Misnensis et 
Orientalis marchio dominusque terre Plysnensis omuibus presentibus 
et futuris notum esse volumus tenore presencium profitentes, quod nos 
ecclesiam et conventum in Porta ordinis Cisterciensis speciali pro- 
sequentes affectu ob houorem dei et pie matris sue Marie virginis 
gloriose, pro remedio quoque nostre et progenitorum nostrorum ani- 
mıarunı proprietatem quindecim mansorum in campis ville Oberingen 


458 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


sitorum cum pertinenciis suis universis, quos quidem quindecim mansos 
fideles nostri Fridericus dictus de Yscherstete residens in Remde et 
Bertoldus filius Bertoldi dicti Probus* de Yscherstete a nobis in feodo 
quondam tenebant et libere in manus nostras resignarunt, donavimus 
et tenore presencium donamus et tradimus, ipsius proprietatis ius, quod 
nobis conpetebat, transferentes liberaliter ad ecclesiam et conventum 
ante dictos perpetuo possidendum. In cuius rei evidenciam has litteras 
dari: iussimus sigilli nostri robore communitas. Testes vero sunt ma- 
gister Waltherus prepositus ecclesie Mysnensis prothonotarius noster 
dilectus, fideles quoque nostri Guntherus de Saltza, Hartmudus de 
Delewitz , Hermannus dictus Goldacker milites, Heinricus de Salecke 
pincerna, Thiderich de Appolde vicedominus, Iohannes et luneman 
germani dieti Goldacker et quam plures alii fide digni. Datum Gotha 
anno domini M? CCC? XIX», IL idus Decembris. 


* simüliter hinzugefügt D 


— 


1319. Dezember 12. : 493. 


Die Vettern Friedrich und Bertold von Isserstedt lassen dem Land- 
grafen Friedrich von Thüringen die dem Kloster Pforte gegen eine 
Geldzahlung geschenkten 15 Hufen in Obringen auf mit der Bitte 
sie dem Kloster gugueignen. Vgl. Nr. 491.492. 


Häschr.: D 98? (tit. Oberingen). 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 381. 


lllustri principi ac reverendo domino suo Friderico Thuringie lanc- 
gravio, Misnensi et Orientali marchioni dominoque terre Pliznensis 
Fridericus dictus de Yschirstete residens in Remde et Bertoldus filius 
Bertoldi dieti Probus similiter de Ischirstete patrueles debite fidelitatis 
constanciam cum promptitudine famulatus. Magnificencie vestre insi- 
nuacione presencium declaramus, quod in* restaurum quorumdam 
monasterio Portensi illatorum domino abbati et conventui ipsius pre- 
dicti monasterii ius feodi XV mansorum in campo ville Oberingin 
sitorum donavimus, recepta tamen ab eisdem aliqua pecunie quantitate. 
Quos quidem mansos a vobis in feodo hactenus habuimus et ad manus 
vestre dominacionis presentibus cum omnibus suis pertinenciis libere 
resignamus, abrenuncciantes omnibus iuribus, que habuimus in eisdem, 
rogantes, quatenus eadem bona predicto monasterio appropriare digne- 
mini propter deum. Et quia ego Fridericus predictus sigillum proprium 
non habeo, in testimonium predicte resignacionis et donacionis sigillo 
Bertoldi predieti patruelis mei una cum ipso presentibus sum conten- 
tus. Datum anno domini M CCC XIX, pridie idus Decembris. 


à in zweimal 


Nr. 498 —495. 1319— 1320. 499 


1320. Februar 16. 494. 


Die Brüder Otto und Heinrich von Gössnitz lassen dem Nonnen- 
kloster in Quedlinburg !;, Hufe in der Flur des wüsten Dorfes Hohen- 
dorf auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zusueignen. Vgl. Nr. 495. 


Hdschr.: T 140°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 391. 


Reverende in Christo domine Iutte abbatisse et conventui in Qued- 
lingeburg Otto et Heinricus fratres de Gostenitz debite fidelitatis con- 
stanciam cum promptitudine famulatus. Dimidium mansum situm in 
pago ville Hondorff, que deserta est, sita prope Dobene, quem a vobis 
hactenus in feudo habuimus, ad manus vestras presentibus libere resi- 
gnamus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que 
habuimus in eodem seu nobis possent competere in futurum, rogantes, 
quatenus eundem appropriare dignemini Portensi monasterio propter 
deum. Que quidem bona Guntherus dictus advocati de Salecke titulo 
feudi et uxor sua nomine dotis a nobis transactis temporibus posse- 
derunt et ad manus nostras unanimi consensu libere resignaverunt. 
In quorum omnium evidens testimonium, quia sigillum proprium non 
habemus, sigillo Heiurici pincerne de Salecke presentibus usi sumus. 
Datum anno domini M? CCC XX, in dominica, qua cantatur Invocavit. 


1320. Februar 28. 495. 


Günther von Saaleck und seine Ehefrau Jutta bekunden, dass sie 
1, Hufe im Felde des wüsten Dorfes Hohendorf, die sie von Otto und 
Heinrich von Góssnila zu Lehen gehabt, dem Kloster Pforte verkauft 
haben. Vgl. Nr. 494. 


Hdschr.: T 139. D 120 (tit. Hoendorff) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 391. 


Omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, 
ego Guntherus de Salecke dictus advocati cupio fore notum, quod 
dimidium mansum sitam in campo ville Hondorff, que deserta est, 
iuxta Dobene*, quem a strenuis viris Ottone et Heinrico fratribus de 
Gostenitz hactenus in feudo habui et ad manus ipsorum libere resi- 
gnavi, domino abbati de Porta et suo conventui de bona voluntate et 
libero consensu dilecte conthoralis mee Iutte, que eundem" nomine 
dotalicii ab eisdem, Ottone videlicet et Heinrico predictis, habuit, ven- 
didi cum omnibus suis pertinenciis iure perpetuo possidendum et hoc 
pro certa summa peccunie mihi ex integro iam soluta. Et ego Jutta 
predicta recognosco prescripta ex libero meo consensu plenarie pro- 
cessisse et ad ratum habendum sub debito iuramenti presentibus me 
constringo, eo quod in melioribus bonis mihi iam sit plenarie satis- 


460 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


factum. Et quia ego Guntherus predictus sigillum proprium non habeo, 
sigillo° domini Heinrici pincerne deSalecke presentibus sum contentus. 
Et nos Heinricus pincerna in Salecke recognoscimus presentibus pre- 
dicta singula veritatem per omnia continere. In quorum evidens testi- 
monium presens scriptum desuper editum ad peticionem utriusque 
partis nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum anno domini 
M*CCC XX, II] kalendas Marcii. Testes sunt Rudolfus marschalcus de 
Drebere, Rudolfus pincerna de Salecke, Fridericus de Tuchern, Fride- 
ricus de Rode et alii quam plurimi fide digni. 


a dubene D "eandem 7T * sigillum 7 


1320. März. 496. 


Hermann Graf von Gleichen eignet die Besitzungen zu Endeleben, 
welche die Knuppen Bertold Wustefeld und Dietrich Riutfraß von 
ihm zu Lehen gehabt und an das Kloster Pforte verkauft haben, 
letzterem zu. 


Hdschr.: T170. D74 (tit. Vehre) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 395. 


In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gracia comes in 
Glychin recognoscimus per presentes, quod Bertoldus dictus Wsteueld* 
et Theodericus Ryntfrazb iunior armigeri de voluntate et consensu 
nostro omnia bona et singula, que a nobis in feodo tenuerunt, sita in 
villa et campis ville Emendeleybin* proximiorum?* heredum consensu 
accedente honorabilibus viris et religiosis domino abbati et conventui 
ordinis Cisterciensis in Porta iusto emptionis titulo pro certa summa 
pecunie vendiderunt perpetue possidenda. Que inquam bona omnia et 
singula predicta ex iustis et racionabilibus causis nos ad hoc moven- 
tibus predictis domino abbati et conventui sui monasterii* seu ecclesie 
nomine appropriavimns etí presentibus appropriamus, renunctiantes 
omni iuri pro nobis nostrisque successoribus, quod nobis competebat 
bonis in eisdem. Testes huius sunt Otto de Wechmar, Heinricus 
Hugonis milites£, Albertus de Witirde® miles', Albertus de Hatenstete*, 
Syffridus de Hastenslevbin!, Albertus de Ouene milites, Bertoldus de 
Germar, Theodericus Zcophifichim® et alii quam plures fide digni. In 
cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus duximus apponen- 
dum*. Datum anno domini MCCC XX^, kalendas Marcii. 


^ Wusteuelt D — " RintfroB D  ° eindeleibin oder emdeleibin D . * pro- 
xiorum D i in proximorum hineinkorrig. T  ° suo monasterio T D ac D 
* milites fehlt D_ " wyckerde Vgl. Nr.462 ! milites D N hattinstete D 
! hasteleibin D " Der letzte Zeuge fehlt D ? appendendum D 





Nr. 496--498. 1320. 461 


1320. April 24. 49. 


Die Brüder Otto und Heinrich von Góssnila lassen der Aebtissin 
Jutta in Quedlinburg 3 Hufen im Felde des wüsten Dorfes Hohendorf 
auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zusueignen. Vgl. Nr. 498. 


Hdschr.: T 140°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 392. 


Reverende in Christo domine lutte abbatisse in Quedlingeborg 
Otto et Heinricus fratres dicti de Gostenitz debite fidelitatis constan- 
ciam et promptitudinem famulatus. Tres mansos sitos in campo ville 
Hondorff, que deserta est, quos a vobis in feudo nostri progenitores et 
nos hactenus habuimus?*, ad manus vestras presentibus libere resigna- 
mus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que ha- 
buimus hactenus in eisdem, rogantes, quatinus eosdem mansos Portensi 
ecclesie appropriare dignemini propter deum. Et quia sigillum proprium 
non habemus, sigillo Friderici et Nicolai de Balgestete" presentibus usi 
sumus. Datum anno domini M°CCC XX, VIII kalendas Maii. 


a in feudo mit Punklen darunter und darüber b fratrum mit Punkten 
darunter und darüber 
1320. April 24. 498. 


Die Brüder Otto und Heinrich von Gössnitg bekunden, dass sie 
3 Hufen in dem wüsten Dorfe Hohendorf, die sie von der Aebtissin 
in Quedlinburg zu Lehen gehabt, derselben aufgelassen und dem 
Kloster Pforte verkauft, auch letzterem gegenüber ihre Ansprüche auf 
1!, Hufen in Taugwitz aufgegeben haben. Vgl. Nr. 497. 


Häschr.: T 139^. D 120 (tit. Hoendorff) mit Kürzungen, 
Druck: Deutsch: Wolff II, 392. 


Nos Otto et* Heinricus fratres dicti de Gostenitz recognoscimus 
ac tenore presencium publice profitemur, quod tres mansos sitos in 
villa Hondorf, que est deserta", inter Dobene et Rugehusen cum 
omnibus suis pertinenciis domino abbati et conventui in Porta vendi- 
dimus, quos a nobis in feudo habuerunt Bertoldus dictus Phaffe duos 
mansos, Conradus de Golamestorff dimidium, Otto dictus de Schips 
dimidium castellani sive opidani in Salecke. Et nos eadem bona a 
domina .. abbatissa in Quedlingeburg in feudo hactenus habuimus et 
eidem libere resignavimus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et* 
utilitatibus, que habuimus in eisdem, abrenunciantes eciam impeticioni 
seu cause, quam eisdem religiosis super manso et dimidio sitis in 
Dobokewytz* movimus, quos Iohannes quondam beate memorie de 
Goserstethe canonicus Cycensis in feudo habuit a nobis, quos eciam 
noster pater supra dictis religiosis vendiderat pro certa summa pecunie 
et domino Heinrico comiti de Bichelingen, a quo eadem bona in feudo 


462 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


habuit, libere resignavit. Hec et alia omnia bona supra dicta® cum 
omnibus suis pertinenciis, iuribus, iurisdictionibus et quibusvis iudiciis, 
sicut ad nostros progenitores et nos hactenus pertinuerunt, in dominium 
et possessionem predictorum religiosorum transtulimus et presentibus 
transferimus pleno iure, super evictionis quoque et gwarandiarum 
caucione nos iusticialiter obligantes. Pro quibus omnibus supra dictis 
iidem religiosi sex marcas Vribergensis argenti nobis utiliter persol- 
verunt et nos vice reciproca eisdem nos constrinximus velle existere 
perpetuos promotores. In quorum omnium evidens testimonium, quia 
sigillum proprium non habemus, Heinrici pincerne in Salecke etf Fri- 
derici et Nicolai de Balgestethe fratrum sigillis presentibus usi sumus. 
Et nos Heinricus pincerna in Salecke et nos Fridericus et Nicolaus 
fratres predicti de Balgestete recognoscimus predicta singula et universa 
veritatem per omnia continere. In quorum certitudinem et evidenciam 
pleniorem nostra sigilla apponi fecimus huic scripto. Datum anno 
domini M9CCC XX, VIII kalendas Maii. Testes sunt Bertoldus de 
Luchowe, Conradus Gelfradi. 


* et fehlt T " videlicet, hinzugefügt D Cet fehlt T 4 dokwicz D 
suprascripta D et fehlt D | 


1320. September 13. Erfurt. 499. 


Dietrich der Jüngere gen. Rintfraß, Burgmann in Hassleben, verkauft 
mit Zustimmung von Vater, Brüdern und Ehefrau 5 Hufen mit 
10 weitern Aeckern und verschiedenem Zins in Endeleben, die er 
nebst dem milbelehnten Bertold Wustefeld dem Grafen Hermann von 
Gleichen, bezw. den Söhnen Juns von Herbsleben aufgelassen hat, dem 
Kloster Pforte für 84 Mark. Vgl. Nr. 500. 

Hdschr.: T168®. D71° (tit, Vehre) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 393. 


Omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit. 
Ego Theodericus iunior dictus Rynthfraz* opidanus in Hastesleyben 
Moguntinensis dyocesis notum esse cupio et presentibus recognosco, 
quod de bona voluntate et consensu patris mei, fratrum meorum ac 
omnium coheredum meorum domino abbati et conventui monasterii 
in Porta Cysterciensis ordinis, Numburgensis diocesis, iusto vendicionis 
titulo vendidi quinque mansos cum certo agrorum numero propor- 
cionatos" et funiculo distribucionis secundum communem consuetu- 
dinem terre cum decem agris excrescentibus, cum pratis, pascuis, 
salictis, salicibus, rivis, aquis, aquarum decursibus, paludibus et carectis 
et viginti et unum solidos Erfordensium denariorum et* quindecim 
pullos et quatuor aucas annui census, qui de dimidio manso et quatuor 
curiis predictis bonis annexis annis singulis solvi debent, cuius dimidii 
mansi mediam partem Andreas dictus Risener®, reliquam vero Cune- 





Nr. 499. 1820. 468 


gundis de Weringeshusen iure hereditario hactenus possederunt. Hec 
universa et singula pro octoginta et quatuor marcis examinati argenti 
predicti religiosi apud me iusto emptionis tytulo conparaverunt et certis 
terminis ex integro persolverunt. Ipsa vero pecunia in conparacionem 
meliorum bonorum utiliter est conversa. Quorum quidem predictorum 
mansorum quatuor cum decem agris predictis ac* aliis suis appendiciis 
et obvencionibus supra nominatis a nobili viro domino Hermanno 
comite de Glychen, residuum vero mansum cum suis appendiciis & 
fiiis domini Ian quondam de Heruersleiben! in feodo habui et ad 
manus ipsorum una cum amico meo Bertoldo® dicto Wsteuelt^, cui 
eadem bona ad manum fidelem collata fuerant, libere resignavi acce- 
dente pleno consensu et bona voluntate dilecte uxoris mee Gerdrudis, 
cui predictus quintus mansus nomine dotalicii collatus fuerat et ab 
eadem libere resignatus. Igitur cupiens predictis religiosis a futuris 
periculis providere possessionem omnium predictorum bonorum!, ius 
fundi, superficiei, directi et utilis dominii cum omni iurisdictione, sicut 
hactenus ad me pertinere videbantur, in ius et dominium ipsorum 
transtuli et transfero per presentes, abrenunctians pro me et omnibus 
meis coheredibus omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que hactenus 
habui in bonis eisdem seu essem in posterum habiturus Super evi- 
ctionis quoque et gwarandiarum caucione iusticialiter facienda presen- 
tibus me constringo. Et quia predicta bona universa et singula sita 
sunt in villa et in campo Eymdeleyben*, que sita est inter curiam Ver 
et villam Hastenleyben!, coram iudice ipsius ville omnia supra dicta 
sunt tractata, ut omnis doli occasio plenius amputetur. Et quia sigillum 
proprium non habeo, sigillo domini abbatis monasterii sancti Petri in 
Erfordia presentibus sum contentus. Et ego Theodericus dictus Rindt- 
fraz* senior una cum filiis meis Conrado, Heinrico, Bertoldo et Alberto 
recognoscimus predicta omnia de nostro consensu plenarie processisse, 
presertim cum predictus Theodericus filius meus a nobis rite et iusti- 
cialiter dudum fuerit separatus, qui eadem bona predicta suis propriis 
denariis et laboribus conquisivit. Et ego Gerdrudis uxor Theoderici 
predicti recognosco me predicte vendicioni consensum adhibuisse beni- 
volum et paratum et iuri dotalicii quinti mansi predicti me abrenun- 
ctiasse nulla coactione prorsus interveniente, quem eciam" libere re- 
signavi, cum in melioribus bonis mihi copiosius sit provisum, et super 
ratihabicione premissorum coram predicto iudice in ecclesia sancti 
Laurencii in Erfordia presente plebano ct aliis pluribus honestis viris 
solempne prestiti iuramentum.- Et nos lohannes dei gracia abbas 
monasterii sancti Petri in Erffordia predicti recognoscimus singula et 
universa predicta veritatem per omnia continere. Et ad robur ac firmi- 
tatem premissorum sigillum nostrum ad peticionem utriusque partis 
presentibus est appensum. Datum in Erffordia anno domini? M?CCC? XX 5 
idus Septembris. Testes sunt dominus Heinricus prepositus sancti- 
monialium ad sanctum Martinum extra civitatem Erffordiam, dominus 


464 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


plebanus sancti Laurencii dictus de Myldensteyn°, dominus Herboldus 
plebanus in Willerstete, magister Conradus ad sanetum Petrum in 
Erffordia, Gothschalcus Kerlinger», Bertholdus dictus Wsteuelt, Nicolaus 
de Wvsenze, Dithmarus dictus Ysenhuth cives Erffordenses, frater Con- 
radus Hesseler, frater Albertus de Cranichborn* monachi in Porta, 
frater Conradus Ysenhuht, frater Heinricus dictus Keller" conversi 
ibidem et alii quam plurimi* fide digni. 

* Rintfra& D — " proporcionatus D  * et fehlt D  * Eysener T *etD 
T herbisleibin D — * Berteldo 7 — ^ Westeuelt D — ! bonorum predictorum D 
k emdeleibin D ! hantisleibin D " quam et 7 a domini fehlt T 


° Meldinsteyn D  ? Kerling mit Abbreviatur T kerlink D. ?* Cranithborn T 
kranchborn D " kelker 7. * alii plures D 


1320. September 13. - | 500. 


Die Brüder Rudolf, Jan und Heinrich von Herbsleben eignen dem 
Kloster Pforte !/, Hufe in Endeleben zu, die Dietrich Rintfraß und 
seine Ehefrau ihnen aufgelassen haben. Vgl. Nr.499. 


Hdschr.: T169^. D73" (tit. Vehre) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 395. 


Omnibus Christi fidelibus scriptum hoc visuris. Nos Rudolffus, Jan 
et Heinricus fratres dicti de Heruersleibyn volumus esse notum, quod 
domino abbati et conventui in Porta ordinis Cysterciensis, Numburgensis 
diocesis, dedimus et presentibus damus proprietatem dimidii mansi siti 
in campo ville Evmdeleiben continentem in singulis campis decem 
iugera, sicut? dici solet, veldeglych cum areis, curiis, pratis, pascuis et 
alis suis pertinenciis et iuribus quibuscumque iure proprietatis per- 
petuo possidendum. Quem quidem predictum dimidium mansum Theo- 
dericus dictus Rindtfraz^ iunior de Hastensleibyn a nobis in feodo 
habuit et cum consensu omnium coheredum suorum ad manus nostras 
libere resignavit, abrenunctians omnibus iuribus*, que in ipso* habuerat 
seu esset in posterum habiturus. Uxor eciam eiusdem nomine Ger- 
drudis, cui idem dimidius mansus nomine dotalicii vel dotis seu dona- 
cionis propter nupcias collatus fuerat, libero animo et bona voluntate 
eundem nobis resignavit, abrenunctians omni iuri, quod in eodem 
habere poterat seu esset imposterum habitura, et de non repetendo 
eodem imperpetuum coram iudice eiusdem ville presentibus pluribus 
viris* honestis et discretis in ecclesia sancti Laurencii civitatis Erffor- 
densis solempne prestitit iuramentum, asserens sibi fore provisum suffi- 
cienter in dotalicio meliori. Nos igitur ad preces amborum ac pro 
salute animarum nostrarum et predecessorum nostrorum proprietatem 
et possessionem predicti dimidii mansi! cum omni iure fundi, super- 
ficiei, directi et utilis dominii in ius predicti domini abbatis et sui 
conventus transtulimus et presentibus transferimus, abrenunctiantes 
omnibus iuribus, usibus, iusticiis et utilitatibus, que habuimus seu que 


Nr. 500 —501. 1320— 1321. 465 


habituri essemus in posterum in eodem, sive halsgerichte sive handt- 
geriehte vel quocumque alio nomine censeantur. Super evictionis 
quoque et warandiarum caucione premissorum  iusticialiter facienda 
nos presentibus obligamus. In cuius rei® evidenciam presentem lit- 
teram desuper editam nostro sigillo fecimus communiri anno domini 
M^? CCC? XX*, idus Septembris. Testes huius sunt Syffridus de Hastens- 
leyben, Bertoldus dietus Wusteuelt^, dictus Zopphen', Lutigerus dictus 
HRop*, Heinricus et Theodericus de Weringeshusen fratres, Heinricus 
Gretz de Hastesleiben!, frater Conradus de Hesseler, frater Iohannes 
de Numburg, frater Albertus de Cranichborn?, frater Albertus de 
Tutenberg monachi in Porta, frater Conradus dictus Ysenhuth, frater 
Heinricus dictus Keller? et alii quam plurimi? fide digni. 


"ut D b RintfroB D " juris T 4 propo 7 " viris fehlt T 
f mansi dimidii D — * rei fehlt T — " Wustebesch T  ! dictus Zopphen fehlt D 
* Lutigerus Roip D ! Hastestleiben T " Oranithborn 7 Kranchborn D 


" Kelker TU ^ plures statt alii quam plurimi D 


— —— —— —— ——— — 


1321. Januar 1. 901. 


Bertold der Aeltere, Dietrich und Bertold der Jüngere von Isserstedt 
verkaufen dem Kloster Pforte 2 Hufen in Döben und !, Hufe in dem 
wüsten Dorfe Hohendorf, die sie von der Aebtissin von Quedlinburg 
zu Lehen gehabt und derselben aufgelassen haben. Vgl. Nr. 502. 


Hdschr.: T 140. D 120 (tit. Hoendorff) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 397. 


Nos Bertholdus senior, Theodericus et Bertholdus iunior dieti de 
Ischirstethe recognoscimus universis Christi fidelibus publice profitendo, 
quod nos cum consensu omnium coheredum nostrorum et maturo pre- 
cedente consilio domino .. abbati de Porta et suo conventui ordinis 
Cysterciensis, Nuenburgensis diocesis, vendidimus mansum et dimidium 
sitos in campo ville Dobene, quos Adylheydis relicta quondam Alberti 
dicti de Bontzscherawe iure dotalicii et filii sui nomine feudi, Albertus 
videlicet et Conradus, a nobis hactenus possederunt, item dimidium 
mansum ibidem situm, quem Bernhardus dictus Stubechen? a nobis 
in feudo similiter possidebat, item dimidium mansum situm in campo 
ville Hoendorff, que est deserta, quem Bertoldus dictus Phaffe eciam 
a nobis in feudo habuit Hos inquam mansos predictos universos 
domino abbati et suo conventui predictis vendidimus cum omnibus suis 
pertinenciis, videlicet curiis, areis, ortis, pascuis, pratis, salictis, salicibus 
et aliis suis appendiciis et iuribus quibuscunque, sive halsgerichte sive 
hantgerichte in campis et villis sive quocunque alio nomine censeantur, 
que nobis in predictis bonis hactenus competebant seu possent com- 
petere in futurum. Et quia predicta bona ab abbatissa de^ Quedlinge- 
burgk in feudo habuimus, ad manus ipsius ea libere resignavimus, ab- 
renunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que habuimus in 


466 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


eisdem. Et quia domino abbati et monasterio supra dicto* in posterum 
precavere cupimus, ideo nos super evictionis et gwarandiarum caucione 
iustieialiter facienda in solidum obligamus, possessionem predictorum 
bonorum in ipsorum ius et dominium cum omnibus suis iuribus, quo- 
cunque censeantur nomine, presentibus transfundentes et transferentes, 
nihil nobis utilitatis sive iuris in ipsis penitus reservantes. In quorum 
omnium evidens testimonium presens scriptum desuper editum nostri 
sigilli munimine fecimus consignari. Datum anno domini M* CCC? XXI,. 
in die Circumeisionis domini. 
! stubichin D — "in D —* supradictis D 





1321. Januar 1. | 50°. 


Bertold der Aeltere, Dietrich und Bertold der Jüngere von Isser- 
stedt lassen der Aeblissin in Quedlinburg 21,, Hufen in Döben und 
Hohendorf auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zusueignen. 
Vgl. Nr. 501. 


Hdschr.: T 141. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 397. 


Reverende in Christo domine .. abbatisse in Quedlingenborg B[er- 
toldus] senior, The[odericus] et Bfertoldus] iunior dicti de Ischirstete 
debite fidelitatis constanciam cum promptitudine famulatus. Noveritis, 
quod duos mansos sitos in campo ville Dobene et dimidium situm in 
campo ville Hondorff, que (sic) a vobis in feudo habuimus, domino 
abbati de Porta et suo conventui ordinis Cisterciensis, Nuenburgensis 
diocesis, cum omnibus pertinenciis et: iuribus vendidimus et ipsos ad 
manus vestras presentibus libere resignamus, abrenunciantes omnibus 
iuribus, usibus et utilitatibus, que habuimus in eisdem, dominacionem 
vestram studiosius exorantes, quatenus ipsos appropriare dignemini 
domino abbati predicto et suo monasterio propter deum. Datum anno 
domini M*CCC XXI, in die Circumeisionis domini. Uno sigillo omnes 
presentibus usi sumus. Ä 


1321. Februar 14. Dornburg. 503. 


Heinrich Schenk von Dornburg eignet einen Weinberg bei Nuura 
nebst Gehölz und Hopfenpflanzung, welche Jutta, die Wittwe Rudolfs 
von Seglite, dem Kloster Pforte verliehen hat, letzterem zu. 


Hdschr.: T 218. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 397. 


Nos Heinricus pincerna dictus de Dornburg presenti littera pro- 
testamur et omnibus ipsam inspecturis notum esse cupimus, quod 
honorabilis matrona domina Guta relicta quondam Rudolfi dieti de 
Seglitz unam vineam sitam in monte, qui dicitur Segelitz, prope villam 








Nr. 502—504. 1321. 467 


Nuer cum ligneto et humuleto pro remedio anime mariti sui occisi, 
videlicet Rudolfi prefati, contulit ecclesie Portensi. Cum vero predicta 
matrona memorata bona a nobis tenuerit iure feodali, ipsa nobis in 
manus nostras libere resignavit, ad cuius peticionem nos prefatus Hen- 
ricus eadem pretacta bona damus, tradimus et donamus prefate ecclesie 
Portensi iure proprietario perpetue possidenda. Ut autem hec nostra 
donatio inconvulsa et stabilis in perpetuum perseveret, presentem 
litteram conscribi fecimus et sigilli nostri auctentici munimine roborari. 
Testes huius rei sunt dominus Herwicus plebanus loci eiusdem, Io- 
hannes Holderzen, Thicelo Wiltorff, Bertoldus de Madela, Hermannus 
Wicelonis castellani ibidem. Datum in Dornburg anno domini M? CCC? 
XXI*, XVI kalendas Marcii. 


[13212] März 15. 504. 
Heinrich Bischof von Naumburg bekundet, dass sein Vorgänger, 
Bischof Ulrich, durch dringende Bedürfnisse veranlasst, den Werth 
einer Jahresrente von 3 Mark, die das Kloster Pforte für Zueignung 
von 9 Hufen in Zaekwar dem Kapitel zu zahlen verpflichtet gewesen 
sei, mit 30 Mark sich habe auszahlen lassen. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp., das bischöfliche abgerissen, von dem des Dom- 
kapitels ist ein geringes Fragment erhalten. Naumburg D. A. Nr. 258. 


Ungedruckt. 


In nomine domini. Amen. Ne rite gesta ab hominibus in obli- 
vionem deveniant, eternari solent patrociniis litterarum. Hine est, quod 
nos Heinricus dei gratia Nuenburgensis ecclésie episcopus recognoscimus 
et presentibus litteris publice profitemur, quod reverendus in Christo 
pater ac dominus dominus Vlricus? quondam eiusdem ecelesie epi- 
scopus bone memorie noster predecessor aliquibus retroactis temporibus 
novem mansos sitos in campo ville Czebekur alienasset ab ecclesia sub 
hac forma, videlicet quod apud dominum ..? abbatem et conventum 
monasterii Portensis proprietas dictorum mansorum remaneret et in 
recompensam ipsorum dominus abbas et suus conventus predictus 
trium marcarum redditus in districtu castri Sonberg (sic), quod proprie 
borcwarte nuncupatur, Nuenburgensi ecclesie compararent, quam diu 
vero buius modi redditus ecclesie non comparassent, abbas, qui pro 
tempore esset, tres marcas dominis et canonicis ecclesie Nuenburgensis 
de claustro annis singulis ministraret. Cum vero predictus dominus 
Viricus episcopus ingruentibus ecclesie sue necessitatibus de aliqua 
summa pecunie indiguisset, pro eisdem tribus marcis de consensu sui 
capituli triginta marcas argenti a domino abbate et suo conventu* pre- 
dicto renunciatis capitulo in eisdem mansis omnibus iuribus acceptavit, 
quam pecuniam dominus Vlricus episcopus predictus in necessarios 
usus ecclesie distribuit et convertit. 

Im weitern hat die umfangreiche Urkunde auf Pforte keinen Bezug. 


468 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Et nos Ernestus dei gratia prepositus, Vlricus decanus totumque 
Nuenburgensis ecclesie capitulum ad exprimendum nostrum consensum 
premissis omnibus voluntarie accessisse, sigillum nostrum, quo in 
ecclesia utimur, presentibus duximus apponendum. Actum et datum 
anno domini M? C9C9C? XI*,! idus Marcii. 

* conventui 

! Da Heinrich 1317 Bischof geworden ist (—1334), auch in den Jahren 1307 
bis 1312 der Propst nicht Ernst, sondern Hermann heisst (vgl. Nr. 420. 424 Les- 
arten P. 428. 434. 446. 447), so ist die Jahreszahl M CCC XI falsch und vermuthlich 
durch einen Schreibfehler entstanden. Am nächsten liegt die Annahme, dass neben 
X eine zweite X ausgefallen ist, und dafür spricht auch der Umstand, dass Propst 
Ernst und Dechant Ulrich 1324. Nov. 28 (Nr. 520) vorkommen. 

* Ulrich (1304—1316) scheint irrthümlich statt Bruno (1285— 1304) genannt 
zu sem, da das ihm hier zugeschriebene Abkommen mit Pforte trotz geringer, 
wohl nur auf Ungenautgkeit beruhender Verschiedenheiten mit dem von Bischof 
Bruno 1301. Jan. 17 (Nr. 350) bestätigten identisch sein dürfte. Bischof Ulrich be- 
stätigt nur 1305. Mai 31 (Nr.409) dem Kloster Pforte die Erfüllung seiner auf 
Grund jenes Abkommens übernommenen Verpflichtung. 

* Abt Dietrich. 


——— nn. 


1321. Juli 25. 508. 


Günther [ XIII] Graf von Schwarzburg und Herr in Blankenburg 
stellt als Vorsteher und Erhalter des Landfriedens in Thüringen dem 
Kloster Pforte unter Bestätigung der von ihm geprüften Urkunden 
für alle Besitzungen und Rechte in den Dörfern des Bezirks der 
Eckartsburg einen Schutzbrief aus. 

Hdschr.: Or. Perg. in doppelter Ausfertigung. 2 Sp. von grünem Wachs, 
verlet:t, 1) des Vorstehers und Erhulters des beschworenen Landfriedens 
in Thüringen, 2) des Grafen Günther von Schwarzburg. Dresden 
H. St. A. Nr.2216. — T48®. In deutscher Uebersetzung der zweiten 
Hälfte des 14. Jahrh.: D 48 mit der Ueberschrift: Vidimus domini 
Guntheri de Swarczborg. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 398. Vgl. v. Reitzenstein 135°. 


|| In nomine domini. Amen. | Ne ea, que geruntur in tempore, 
ab hominum memoria labili simul cum temporis volubilitate labantur, 
cautum est acta mortalium scripturarum testimonio perhennari. Inde 
est, quod nos Guntherus dei gratia comes de Svarzboreh dominus in 
Blankinberch prefectus et conservator pacis iurate terre Thuringie 
generalis omnibus, quorum interest seu intererit, cupimus fore notum, 
quod vidimus et coram nobis legi et examinari fecimus diligenter pri- 
vilegia conventus monachorum in Porta super villis circa districtum 
castri Eckeharsberge sitis, videlicet Lizigestorf, Czebekur, Bennendorf, 
Popal, Rugehusen et inferiori parte Rudigistorf* cum parte in villis 
Dobekwiz et Hassenhusen, que ad ipsos monachos, ut in eisdem privi- 
legiis sufficientissime continetur, per abbatissam ac canonicas in Quid- 
lingeborch, abbatem et conventum in Hersfeldia, comites de Orlamunde 





Nr. 505— 506. 1321— 1322. 469 


et de Rabenswalt et aliorum quorumlibet (sic), quorum intererat, una cum 
iurisdictione totali ac etiam sanguinis sententia libere sunt deducte. 
Ius patronatus quoque in aliquibus, videlicet in Lizigestorf, in Popal 
et in Rugehusen, ut iuris est, prout et expresse in dictis privilegiis 
continetur, ad predictos monachos cum communitate transivit Vidimus 
nichilo minus inter alia privilegium quondam illustris principis domini 
Alberti lantgravii Thuringie, in quo publice profitetur se nec aliquem 
predecessorum suorum pretextu castri Eckeharsberg prenominati seu 
quovis alio nunquam ius aliquale vel iurisdictionem iuris vel facti in 
dictis villis et bonis quomodolibet habuisse nec suos successores in 
posterum habituros. Preterea vidimus et examinari fecimus privilegium 
illustris principis domini Fr[iderici] marchionis, in quo omnes dona- 
tiones, confirmationes, collationes seu gratias qualescumque per patrem 
suum beate memorie factas ratas et gratas habet, ratificat et confirmat. 
Cum igitur grave et periculosum sit privilegia per terrarum spacia et 
discrimina deportari, dedimus has litteras robur et tenorem dictorum 
privilegiorum summarie continentes sub robore sigilli nostri ac pre- 
fecture et pacis terre Thuringie et nichilo minus auctoritate dicte pre- 
fecture omnia predicta presenti serie confirmamus. Volentes igitur 
eosdem monachos sicut et ceteros, immo plus, sicut et condecet, pacis 
iurate tranquillitate gaudere, universos et singulos, cuiuscumque con- 
ditionis existant, officiales seu advocatos, quocumque nomine censeantur, 
nostre auctoritati subiectos districtius et quantum possumus prohibemus, 
ne sepe dictos monachos in dictis villis et bonis seu alias audeant 
quomodolibet molestare, tallias, exactiones vel gravamina inponendo 
nec ad concilia vel plebiscita^ eorum pauperes evocando. Testes huius 
annotationis et confirmationis sunt Conradus de Olstete, Henricus de 
Brandensteyn, Eilherus de Tanheyn milites, Henricus de Meldingen, 
Conradus de Curia et alii fide digni. Datum anno domini M? CCC? XXI*, 
VIII? kalendas Augusti. 


* Reustorff T — " plebiscita vel concilia Or. 2 


1322. April 17. 806. 
Burchard (Ill) Erzbischof von Magdeburg gewährt dem Kloster 
Pforte für gewisse Gegenstände Abgabenfreiheit in Halle. 
Hdschr.: D 133 (tit. De theloneo). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 403. 


Borghardus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus 
religiosis et devotis in Christo abbati et collegio in Porta salutem in 
domino sempiternam.  Devocionis ac contemplacionis vestre studium 
favore gratuito in domino commendantes, vobis ac conventui vestro, ut 
in opido nostro Hallis pro necessitate vestra sal, pisces et allecia, 
ceram, pelles seu corium et de sepo* ac pice in tantam summam, de 
quibus comiti saline seu officiato nostro in Hallis cederent due marce, 

Geschíchtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. ol 


470 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


singulis annis comparare et absque omni pedagio sive theloneo* libere 
valeatis, presentibus favorabiliter indulgemus, ne quis in huius modi 
libertate vos impediat, districcius inhibentes. In cuius rei testimonium 
vobis litteras nostras presentes dedimus appensione nostri sigilli fide- 
liter communitas. Datum anno domini M CCC XXIT, XV kalendas Maii. 


! sepe. P theoloneo 


— —— —— nn 


1322. Mai 7. 507. 


Albert Abt und der Konvent des Klosters Pforte geben dem Pleban 
in Spielberg zum Ersatz für den beanspruchten Zehnten der Kapelle 
in Fränkenau 1 Hufe in Taugwitz zu eigen. Vgl. Nr. 508. 


Häschr.: D 104 (tt. Franckowe). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 402. 


Nos frater Al[bertus] abbas totusque conventus in Porta tenore 
presencium recognoscimus, quod, cum plebanus P. in Spelberg nobis 
causam moveret super decima seu decimacione cappelle in Frenckow, 
quam ad suam parrochiam in Spilberg asseruit pertinere, nos monaste- 
rium nostrum ab huius modi onere relevare cupientes predicto plebano 
mansum situm in Dokwicz, qui ad nos pleno iure pertinebat, in re- 
staurum dicte decime seu decimacionis dedimus et presentibus damus 
titulo proprietatis perpetuo possidendum?. Et ipse plebanus omni iuri, 
quod in dieta cappella habere poterat seu sui successores essent in 
posterum habituri, penitus abrenuncciavit, presertim cum sue ecclesie 
ex donacione predicti mansi sufficienter esset provisum, prout exigit 
ordo iuris. In cuius rei testimonium presentem litteram desuper editam 
nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum anno domini M CCC 
XXI, nonas Maii. 

à possidendo 


1322. Juli 10. 508. 


Heinrich Propst in lläseler und Bertold Pleban in Lissdorf be- 
kunden, dass sie zwischen dem Kloster Pforte und dem Pleban in 
Spielberg in der in Nr. 507 angegebenen Weise enischieden haben. 


Hdschr.: D 104 (tit. Franckowo) (DD 1), ausserdem wörtlich aufgenommen 
in eine diesen Vergleich bestätigende Urk. des Offizials des Marienstifts 
in Erfurt vom J. 1366. Januar 11. D 104 (tit. Franckowe) (D 2). 

Druck: Deutsch: Wolff IL, 402. 


Nos Heinricus prepositus sanctimonialium* in Heseler et Bertoldus 
plebanus in Lissingistorff recognoscimus tenore presencium, quod, cum 
dominus plebanus in Spilberg domino abbati in Porta" causam mo- 
visset super quadam decima seu decimacione super cappella in Frenckow 
pertinentibus, nos ad peticionem utriusque partis nec non ad mandata 
officialium ecclesie sancte Marie Erffordensis predictam causam tamquam 
arbitratores nobis assumpsimus discuciendam sub forma amicabilis 





Nr. 507—509. 1322. 411 


composicionis. Accepta a partibus cautela sufficienti, pene X mar- 
earum vallacione adiecta, ipsam causam discussimus, videlicet* quod 
predictus dominus abbas in Porta pro recompensacione predictorum ad 
predictam cappellam  pertinencium? parrochiali ecclesie in Spilberg 
appropriare deberet mansum situm in Dogwiez iure perpetuo, quod et 
fecit. Et predictus* plebanus omni iuri, quod in premissis habuerat, 
abrenunceiavit, presertim cum condicio sue parrochie melior extiterit 
in premissis In cuius rei testimonium presens scriptum desuper 
editum nostris sigillis fecimus roborari. Datum anno domini M ccc 
XXII, VI idus Iulii. Testes huius sunt dominus Echardus plebanus in 
Rogehusen, dominus Petrus plebanus in Flemyngen, Heinricus prior, 
Al. supprior et frater Busso de Porta et alii quam plures fide digni*. 


* sanctimonialium fehlt D 1 b in Porta fehlt D 2 “ gub hac forma 
(statt videlicet) D 1 4 predietorum — pertineneium fehlt D 1 * dictus D1 
f presertim. — premissis fehlt D2 — 5 So D 2, während D 1 die Zeugen weglásst 
und mit den Worten Testes ut supra auf D 2 verweist. 





1322. November 3. 509. 


Vergleich zwischen Albert Abt von Pforta einerseits und Dietrich 
und Bertold Vitzihumen von Apolda andrerseits betr. einen Backofen 
in Sachsenhausen. 


Häschr : T 264°. D 92^ (tit. Sachsinhusen). 


Druck: Deutsch: Wolff II, 400. Vgl. Pertuch I, 128.  Bertuch - Schamel 
I, 83. Mitzschke, U. B. von Bürgel I, 165. 


Nos frater Albertus abbas in Porta et nos Theodoricus et Bertoldus 
vicedomini in Apolde recognoscimus tenore presentium, quod, cum 
multis annis super fornace pistrina in Sachsenhusen controversia ver- 
teretur inter nos, tandem accersitis viris discretis in communia vota 
convenimus in hune modum, videlicet quod pro iure utriusque partis 
fornax eadem fiat, cuius usufructus cuilibet pro sua portione cedat, 
nobis videlicet predicto* abbati in Porta quarta pars pro sorte iuris- 
dictionis nostre® cedat et nobis vicedominis tres partes similiter secun- 
dum proportionem iurisdictionis nostre, perpetuo duraturum, obligantes 
nos alterutrum, ne de cetero quevis parcium fornacem aliquam inibi 
construere presumat in alterius preiuditium vel gravamen. In cuius 
rei certitudinem presentem litteram desuper confectam utriusque partis 
sigillorum munimine fecimus roborari. Datum anno domini M°ccce 
XXII*, III? nonas Novembris. Testes huius sunt Henricus prior, Con- 
radus cellerarius, frater custos, frater Busso conversus in Porta*, do- 
minus plebanus in Apolde?, Bertoldus dictus Spigel castellanus, Theo- 
dericus® de Borgelní civis ibidem et plures alii fide digni. 


2 predicto fehlt D b nostre iurisdicionis .D ^ frater custos — Porta 
fehlt D — " appoldia D ° Castestanus Thehcodericus T — ! borgelin D 


31* 


473 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1323. März 7. 510. 


Günther Abt, Rabenold Prior und Konvent des Georgenklosters in 
Naumburg übertragen dem Kloster Pforte die Kapelle in dem ver- 
ödeten Dorfe Tauschwitz mit allen Einkünften, wofür letzteres Kloster 
durch eine Hufe in [ Klein-]Jena den dortigen Pleban entschädigt. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Abtes und des Konventes des Georgenklosters, 
wenig verletzt. Dresden H. St. A. Nr. 2259. — D 66®. T 23. 

Druck: Deutsch: Wolff II, 406. Vgl. Lepsius in Neue Mittheil. I, 31, 
wo jedoch die Bestimmung der Lage von Tauschwitz „auf der Höhe“ 
irrig ist, und Kl. Schr. II, 145. 


Nos Guntherus dei gratia abbas, Rabenoldus prior totusque con- 
ventus monasterii saneti Georgii in Nuenburg ordinis sancti Benedicti 
recognoscimus ac universis Christi fidelibus cupimus esse notum, quod, 
cum villa in Tuswytz ob multiplicitatem congregationum a regibus et 
principibus ibidem crebrius habitarum ac inportunitatem raptorum et 
pravorum hominum ac alias causas legittimas ad tantam desolationem 
venisset, adeo quod etiam habitatione populari fuisset penitus destituta, 
ita quod capella ipsius ville, que annexa hactenus fuit parrochye in 
Gene, a plebano ipsius loci commode officiari non posset, sic quod multo 
tempore divinis officiis privaretur, nos sancto afflati spiritu, cupientes 
divini numinis cultum augmentari, presertim cum ex debito iuris pa- 
tronatus nostri intersit, eandem capellam cum onınibus iuribus ad 
ipsam pertinentibus et obventionibus quibuslibet, videlicet agrorum, 
arenrum, camporum et silvarum, decimarum, decimationum sive obla- 
tionum et omnium iurium, que ad parrachiam (sic) in Gene et plebanum 
ibidem hactenus pertinuerunt, cum consensu plebani, dyocesani ac 
iudicum Erfordensium et omnium, quorum intererat, in dominium et 
ius domni abbatis et conventus in Porta ordinis Cysterciensis, Nuem- 
burgensis dyocesis, transtulimus et presentibus transferimus et, si quod 
iuris patronatus eiusdem capelle nos contingere posset, cum universitate 
bonorum transire ad ipsos volumus, absolventes eosdem ab omni onere, 
quo pretextu eiusdem capelle parrochiali ecclesie fuerant obligati, 
annuente ipso plebano et consensu voluntario accedente. Et ne huius 
modi translatio ab aliquo successorum nostrorum seu etiam plebanorum 
ipsius matricis ecclesie seu a quovis alio annullari valeat sive in irri- 
tum revocari, dominus abbas et conventus in Porta predicti unum 
mansum situm in campo ville Gene pro quindecim marcis Vribergensis 
argenti conparaverunt ac ipsi matrici ecclesie appropriari procuraverunt, 
ita quod indempnitati ipsius matricis ecclesie sufficienter sit provisum, 
adeo quod condicio ipsius iure possit et debeat melior reputari. In 
cuius rei certitudinem et augmentum roboris presens scriptum desuper 
editum nostro ac nostri conventus sigillis fecimus communiri. Datum 
anno domini M? CCC? XX ?III*, nonas Martii. Testes sunt domnus Hen- 
ricus plebanus in Nezze, magister Gozwynus, dominus Reinboto sacerdos 


Nr. 510—512. 1323. 478 


de Erfordia, dominus Petrus plebanus in Vlemingen, frater Conradus 
subprior, frater Iohannes de Nuenburg monachi in Porta et alii quam 
plurimi fide digni. 


1339. Mai 24. 911. 


Dietrich von Raspenberg giebt alle Ansprüche auf die Kapelle und 
andere Besitzungen in Rudersdorf, die er gegen das Kloster Pforte 
erhoben hat, auf und verspricht seinen Bruder in solchen nicht zu 
unterstütgen. Vgl. Nr. 457. 


Hdschr.: T 118". D108 (tit, Rudirstorff) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 404. 


Noverint universi presentes litteras inspecturi, quod ego Theodericus 
dictus de Raspenberg de consilio quorundam amicorum meorum fide 
data promisi et presentibus promitto, honorabilem virum dominum 
abbatem in Porta et conventum ipsius omnesque ipsis adherentes super 
capella in Rudersdorff et iure patronatus ipsius et aliis bonis ibidem, 
de quibus controversia vertebatur inter me et personas prenotatas, de 
cetero non impetam nec impediam quoquo modo, sed ipsos pro posse 
meo verbis et factis perpetuo* promovebo nec opem, consilium vel 
auxilium dabo magistro Heinrico dicto de Raspenbergk fratri meo 
contra personas prefatas et precipue contra Gotscaleum dictum Ker- 
linger civem  Erfurdensem ac Gotsealeum clericum filium | ipsius 
rectorem capelle in Rudersdorff prenotate. Preterea recognosco me 
nullum ius habuisse vel habere in dicta capella vel iure patronatus 
ipsius aut bonis sepius iam prefatis. Iuri vero, si quod mihi com- 
petebat vel competere videbatur, renuncio omnino tacite et expresse 
litteras per presentes. In cuius rei evidenciam et perpetuam memoriam, 
quia sigillo proprio careo, presens scriptum sigillo strenui militis Hein- 
rici dicti Geze castellani in Bichelingen procuravi firmiter communiri. 
Et ego Heinricus dictus Geze predictus ad peticionem Theoderici dicti 
de Raspenbergk sigillo meo, quo uti soleo, presentem litteram com- 
munivi. Horum omnium predictorum testes sunt Rudolfus dictus de 
" Kanwerff, Heinricus dictus Gece prefatus, Theodericus dictus Geze, 
Heinricus dictus de Munre milites, Heynricus marschaleus de Goser- 
stethe, Albertus dictus de Bruchterde, Ludewicus de Sultze et alii 
quam plures fide digni. Datum anno domini M CCC^ XXIII, in vigilia 
beati Vrbani. 


* perpetue D 


1323. Juni 8. | 51". 


Die Brüder Rudolf und Johannes von Herbsleben eignen „eine 
Grelenge‘, 5 Aecker enthallend, bei Endeleben, die ihr Lehnsmann 
Dietrich Zoph dem Verwalter des Wirthschaftshofes in Vehra verkauft 
hat, diesem und dem Kloster Pforte zu. 


474 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hdschr.: T 170 mit der Bemerkung Neuhöfers: Littere originales carent 
sigillo. D 73^ (tit. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 408. 


Universis Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Ru- 
dolphus et Iohannes fratres dicti de Herbestleben* cupimus innotesci, 
quod The[odericus] dictus Zoph noster feodalis cum matura delibera- 
cione sue coniugis ac heredum suorum, videlicet Her[manni] senioris, 
Th[eoderici], Th[eoderici], Thjeoderici] et Her[manni] iunioris ac filie 
sue Elisabet, eyne gelenge, que continet quinque agros, iuxta villam 
Emundeleben religioso viro fratri Conrado rectori in Ver pro equo 
valenti tres marcas et pro una marca examinati argenti iusto titulo 
vendicionis assignavit. Quorum agrorum proprietatem fratri Conrado 
ante dicto ac toti conventui in Porta in remedium animarum nostrarum 
ac omnium parentum nostrorum presentibus transferimus iure proprie- 
tatis perpetuo possidendam. Ne igitur presentem paginam alicuius con- 
tradictio destruat aut corrumpat, ipsam nostri sigilli munimine dignum 
duximus roborandam. Testes huius sunt H[einricus] et Theo[dericus] 
fratres dicti de Weringeshusen, Bertoldus de Germar, Lutegerus Rop®, 
Albertus Nacht et alii quam plurimi fide digni. Acta sunt hec anno 
domini M CCC XXII1*, sequenti die beatorum martirum Marcellini et Petri. 


a herbesleibin D — * roip D — ^ 1823 T 


1328. Oktober 4. Weimar. 918. 


Die Brüder Friedrich und Hermann Grafen von Orlamünde be- 
stätigen und erneuern nach Beilegung eines Streites über das Dorf 
Tauschwitz und die dortige Fähre gegen ein Geschenk von 20 Mark 
dem Kloster Pforte alle von ihrem Vater und Grossvater verliehenen 
Privilegien. 

Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Dresden H. St. A. Nr.2379. — T 23”. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 405. Vogl. v. Reitzenstein 137. 


In nomine domini. Amen. Que geruntur in tempore, ne simul 
labantur cum tempore, scribi solent et sub lingua testium memorie 
perhennari. Hinc est, quod nos Fridericus et Hermannus* fratres dei 
gracia comites de Orlamunde recognoscimus et constare volumus pre- 
sencium inspectoribus universis, quod omnis dissensionis materia, que 
inter nos ex una et honorabilem virum dominum .. abbatem de Porta 
ordinis Cysterciensis eiusque cenobium pro villa Tüschwiz et navigio, 
quod vulgo vere dicitur, parte ex altera vertebatur, est sedata amica- 
biliter et sopita, videlicet in hunc modum, quod dictus dominus abbas 
nobis viginti marcas puri argenti propinationis nomine est largitus, 
nos vero promittimus, quod omnia privilegia seu litteras a patre nostro 
comite Hermanno de Orlamunde et Friderico comite de Rabinswalt 
avo nostro bonarum recordationum super predictis bonis volumus 





Nr. 513—514. 1828—1824. 475 


ratas et gratas inviolabiliter observare, tenoremque et ordinem earundem 
nostris litteris presentibus innovamus et nichilo minus confirmamus 
omnesque et singulas libertates istorum aliorumque bonorum a quibus- 
cunque nostris progenitoribus eis indultas seu concessas presentibus 
confirmamus, volentes eos sive ecclesiam predictam in dictis bonis iusti- 
cialiter warandare et fideliter defensare, renuncciantes iuri nostro, si 
quod nobis aut nostris heredibus posset in posterum derivare. Testes 
huius sunt Albertus et Heinricus dicti de Deinstete, Hermannus de 
Leinvelt, Heinricus Dratstete scultetus in Wymar, Albertus cappellanus 
in castro Wymar, dominus Nycolaus plebanus in Crummestorf et quam 
plures alii fide digni. In cuius rei testimonium presentes dedimus 
litteras nostri sigilli karactere communitas.  Ambo' vero uno sigillo 
utimur*ista vice. Datum et actum Wymar anno domini M? CCC? XX 111°, 
proxima tercia feria post diem beati Mychahelis archangeli. 


^ dei (vor fratres) — " vttimur oder vtrimur 


1324. Januar 33. 914. 
Die Familie der Murschälle eignet dem Kloster forle 11, Hufen 
in Lasan zu. 


Häschr.: T 178". D 67 (tit. Lasan), 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 21. Deutsch: Wolff II, 409. 


Nos Rudolfus marscalcus de Sulze, Henricus dietus de Lewensteyn, 
Henricus marscalcus in Holtzhusen, Henricus et Lutolfus filii eiusdem, 
Hermannus filius Theoderici marscalci ibidem, Henricus et filius eius 
Henricus, Gerardus et filius eius Gerardus marscalci dicti de Gozerstete 
recognoscimus et in noticiam omnium, qui presencia viderint, cupimus 
pervenire, quod nos unum mansum et dimidium sitos in campis ville 
Jasan, quorum unum Gelfradus, Otto et Bertoldus ac eorum ceteri 
fratres dicti de Luchowe filii Henrici quondam dicti Mussach, dimidium 
vero Fridericus et Henricus fratres dicti de Blisigrim opidani in Hesseler 
a nobis et nostris progenitoribus tenuerant titulo feodali, libera nobis 
facta resignacione per predictos, appropriavimus et presentibus appro- 
priamus honorabilibus et religiosis viris domino Alberto abbati et con- 
ventui monasterii in Porta ordinis Cisterciensis simpliciter propter deum, 
transferentes possessionem et ius et iurisdictionem omnem dictorum 
bonorum in dominium religiosorum predictorum, renunctiantes precise 
pro nobis nostrisque successoribus omnibus iuribus, usibus et obsequiis, 
que nobis ac nostris successoribus in dictis bonis competebant sou 
possent competere in futurum. Super evictionis gwarandiarum caucione 
nos et nostros coheredes presentibus iusticialiter obligamus. — Huius 
igitur renunctiacionis in testimonium et evidenciam pleniorem presen- 
tem litteram dari fecimus nostrorum sigillorum munimine firmiter 
roboratam. Testes huius appropriacionis sunt Rudolfus de Kaneworfen 


476 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


miles, Cunemundus de Stuternheym advocatus in Eckehardisberg et 
Guntherus de Cymmern nec non frater Conradus dictus de Heseler 
custos, frater Busso dictus de Owerstete et frater Otto dictus de Boz- 
leyben fratres in Porta. Datum anno domini millesimo trecentesimo 
vicesimo quarto, decimo kalendas Februarii. 


— — 


1324. März 8. 518. 
Hugo von Ballhausen und Söhne eignen Besitzungen in Endeleben, 


die Dietrich Zoph dem Kloster Pforte, bezw. dessen Verwalter in Vehra 
verkauft hat, lelzteren zu. 


Hdschr.: T 170^. D 74 (tit. Vehre) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 410. 


Universis Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Hugo 
de Balnhusen cum filiis nostris Apeleio et Hugone cupimus innotesci, 
quod The[odericus| dictus Zoph noster feodalis cum matura delibera- 
cione sue coniugis ac heredum suorum, videlicet Her[manni] senioris, 
Th[eoderici], Th[eoderici], Th[eoderici] et Her[manni] iunioris ac filie 
sue Elizabet vendidit bona sita in villa Emundeleben, videlicet domum 
unam, aream et ortum ac quatuor agros in quolibet campo, quod vul- 
gariter dicitur veldeglich, iuxta predictam villam Emundeleben religioso 
viro fratri Conrado dieto Ysenhut rectori in Ver pro tribus marcis 
puri argenti iusto titulo vendicionis assignavit. Quorum bonorum pro- 
prietatem fratri C. ante dicto ac toti conventui in Porta in remedium 
animarum nostrarum ac omnium parentum nostrorum nec non ob 
amorem ac favorem Th. ante dicto (sic) Zoph presentibus transferimus 
iure proprietatis perpetue possidendam. Ne igitur presentem paginam 
alicuius contradictio destruat aut corrumpat, ipsam nostri sigilli muni- 
mine dignum duximus roborandam. Testes huius rei sunt Her[mannus]* 
et The[odericus] fratres dicti de Weringeshusen, Lutegerus Rop, Albertus 
Nacht et alii quam plurimi fide digni. Acta sunt hec anno domini 
MCCCXXIII*, feria quinta proxima post dominicam Invocavit, octavo 
idus Marcii *. 

* H* (d.i. Hermannus) 7' und D, doch wohl fälschlich statt Heinricus. Vogl. 
Nr. 500. 512. 519. 527, wo überall Heinricus, theilweise ausgeschrieben, gelesen wird. 
^ 1324 T * vii idus marcii feria V post Inuocauit D 


nn 


1524. März 12. 516. 


Die Brüder Friedrich und Gerhard Grafen von Beichlingen eignen 
dem Kloster Pforte 1!,, Hufen nebst einem Hofe in Taugwits, mit 
denen Wittekind von Thalheim belehnt gewesen ist, auf dessen Bitten zu. 


Hdschr.: T 735. D 116^ (tit, Dokwiez) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 410. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. IL, 156. 








Nr. 515—517. 1324. 477 


Nos Fridericus et Gerhardus fratres dei gracia comites de Bich- 
lingen recognoscimus tenore presencium litterarum, quod quedam bona, 
videlicet mansum et dimidium cum curia attinente, sita in villa Dobe- 
kewitz*, que bona Iobannes filius Sifridi Sagittarii castrensis in Sconen- 
berg ultra Salam a nobis in feudo habuit temporibus aliquibus et 
que nunc Wichekindo^ de Thalheim et suis fratribus in recompensam 
suorum serviciorum contulimus tittulo iusti feudi, ad peticionem et ad 
diligentem instanciam iam dicti Wichikindi* et suorum fratrum et 
principaliter ob reverenciam beate virginis domino abbati et conventui 
in Porta dedimus et tradidimus et presentibus damus et tradimus de 
bona voluntate cum omnibus suis pertinenciis, cum omni utilitate et 
usufructu iure proprietatis perpetuo possidenda, abrenunciantes presen- 
tibus omni iuri, quod nobis posset competere bonis deinceps in eisdem. 
In cuius rei testimonium nostra sigilla presentibus sunt appensa. Da- 
tum et actum anno domini M? CCC? XXIIII, in die beati Gregorii pape. 


aA dokwicz D " Witkind D — * witkindi D 


—— 


1324. März 22. 91. 


Die Brüder Ludolf, Heinrich und Johannes von (rleissberg bekunden 
die gütliche Beilegung eines Streites mit dem Kloster Pforte über 
einige Aecker zu Porstendorf. | Vgl. Nr. 518. 


Hdschr.: T 210. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 412, 


Universis Christi fidelibus presentem litteram inspecturis. Nos Lu- 
tolfus, Heinricus et lohannes fratres dicti de Gleisberg cupimus fore 
notum, quod, cum nos domino* abbati et conventui in Porta causam 
moveremus super quibusdam agris sitis in campo grangie Borsindorff, 
videlicet in Mitelowe*, quos emerant ab Heinrico de Golamestorff, in 
quibus nobis aliquid iuris conpetere censuimus, idem dominus abbas 
periculis futuris cupiens obviare et nos ab huius modi interruptionis 
strepitu conpescere amicabilem conpositionem nobiscum iniit, sub hac 
forma videlicet, quod de 1IIIe" marcis Henbergensis argenti nos in Er- 
fordia quitavit', quibus nos a Iudeis absolvimus, a quibus sine nostra- 
rum facultatum dispendio absolvi minime poteramus. Nos igitur istis 
aliisque beneficiis ipsius condigna vicissitudine volentes respondere 
[predictos religiosos]*? ab huius modi inpeticionibus absolvimus*, ab- 
renunciantes nichilo minus omnibus iuribus, usibus et obsequiis feodi, 
fundi ac superficiei seu etiam proprietatis, que nobis in predictis bonis 
conpetebant seu possent conpetere in futurum, volentes predictos reli- 
giosos secundum terre consuetudinem pro nostris coheredibus omnibus 
gwarandare. Et quia Iohannes germanus noster iunior sigillum non 
habet,í pro ipso sub nostrorum sigillorum appensione volumus super 
hiis omnibus obligari. In cuius rei testimonium presentem litteram 
dedimus nostrorum sigillorum robore firmiter consignatam. Datum 


478 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


anno domini M?CCC?XXIII, XI kalendas Aprilis. Testes huius rei 
sunt Heinricus de Buewditz, Iacobus de Ieent, Nicolaus de Wisense*, 
frater Conradus custos, frater Fridericus de Wisense et frater Conradus 
Ysenhut magister curie in Vera! et quam plures alii fide digni. 


Anm. Ueber denselben Gegenstand findet sich T 210", ebenfalls vom Notar 
Neuhöfer beglaubigt, eine zweite Urkunde von gleichem Tuge und mit gleichen Zeugen 
in theilweise anderer Fassung. Die hauptsächlichsten Abweichungen sind: * domino 
Alberto abbati — " contiguis agris ipsorum in Mittelowe (statt videlicet in Mitel- 
owe) * quod predictus dominus abbas nobis dedit quatuor marcas Fribergen- 
sis argenti 4 predictos religiosos (in den obigen Text aufgenommen) * do- 
nantes eisdem omne ius nostrum, quod habere videbamur in predictis mansis, 
perpetuo possidendum hinzugefügt ! nos L. et H. hinzugefügt 8 Iacobus 


dictus de Ten, darüber von Neuhófers Hand: von Zcehn ! civeg Erffordenses 
hinzugefügt ! monachi (für den letzten Zeugen falsch statt conversus) in Porta 
hinzugefügt 

1324. März 27. 918. 


Die Brüder Rudolf, Heinrich und Heinrich Schenken in Dornburg 
eignen [die in der vorigen Urkunde erwähnten] Aecker zu Porstendorf, 
«n denen sie durch ihre Lehnshoheit über die Burg Gleissberg cin 
Anrecht gehabt haben, dem Kloster Pforte zu. 


Hdschr.: T211 und nochmals 216°. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 411. 


Nos Rudolfus, Henricus et Henricus fratres pincerne in Dornborch 
recognoscimus et in noticiam omnium, qui presentia viderint scripta, 
cupimus pervenire, quod, cum venerabilis dominus Albertus abbas et 
conventus monasterii in Porta ordinis Cisterciensis, Numburgensis 
dioecesis, quosdam agros in campo grangie Borsindorff sitos ac in 
Mittelowe ipsorum agris contiguos ab Henrico de Golamesdorf pro tri- 
ginta marcis Fribergensis argenti iusto emptionis titulo comparassent, 
quorum ius ad nos respectu dominii castri in Glißberch pertinere vide- 
batur, nos divine remunerationis intuitu domino abbati et conventui 
predietis donavimus, contulimus et appropriavimus ac presentibus do- 
namus, conferimus et appropriamus omne ius proprietatis predictorum 
agrorum, fundi et superficiei, dominii utilis et directi, cum adiacente 
litore ac pratis, pascuis, carectis, salicibus et salictis, dumetis et rubetis, 
viis et inviis, rivis, aquis aquarumque decursibus ae usu unius navi- 
cule predictis agris annexo ac aliis usibus seu appendiciis quibuscun- 
que, transferentes omnem possessionem prememoratorum agrorum in 
dominium religiosorum predictorum, volentes ipsos pro nobis ac nostris 
successoribus ac omnibus aliis super omnibus iuribus, que nobis in 
predictis bonis competebant seu competere possent, iusticialiter gwaran- 
dare. OCeterum frater Fridericus dictus de Werengeshusen rector curie 
in Borsindorff, quem suis meritis exigentibus favore prosequimur speciali, 
qui etiam in premissis plerumque causa extitit, considerans nostre libe- 
ralitatis benivolentiam octo maldra annone pro memoriali nobis libera- 





Nr. 518—519. 1324. 419 


liter propinavit In quorum omnium evidentiam et certitudinem ple- 
niorem hanc litteram scribi et nostrorum sigillorum robore fecimus 
consignari. Datum anno domini M°CCC° XXIIII, sexto kalendas Aprilis. 
Testes huius rei sunt dominus Herwicus plebanus in Dornborch, Hen- 
ricus de Sachsenhusen et Meinardus filius suus, Albertus de Gebese 
et Albertus filius eiusdem, Henricus de Gebese et Iohannes de Hol- 
dertzen* castellani ibidem, frater Henricus dictus de Hallis, frater Con- 
radus dictus de Hevslere et frater Fridericus dictus de Wyssensehe 
monachi in Porta, frater Iohannes dietus de Bachere, frater Iohannes 
dictus de Eckolfesstede et frater Heinricus dictus de Sconewerde con- 
versi ibidem et quam plures alii fide digni. 


a T 216" lässt Heinricus de Gebese et Iohannes de Holderezen unmittelbar 
auf Herwicus plebanus in Dornburg und dann erst Henricus de Sachsenhawsen 


u.8.w. folgen. 


1324. April 25. 519. 

Hugo von Herbsleben überträgt dem Kloster Pforte nach Verkauf 

un den Verwalter des Klosterhofes Vehra das Eigenthumsrecht über 
einen Hof und 6 Aecker in Werningshausen. 


Hdschr.: T 171. D 74” (tit. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 414. 


In nomine domini. Amen. Ne ea, que in tempore geruntur, simul 
cum tempore transeant, solent litterarum testimoniis confirmare. Hinc 
est, quod nos Hugo dictus de Heruesleybin tenore presencium publice 
protestamur, quod de consensu filiorum nostrorum, videlicet Alberti, 
Iohannis*, Hugonis, religioso viro Conrado dicto Ysenhut rectori curie 
de Vere vendidimus unam aream in villa Werngeshusen*, quam a 
nobis lohannes opilio possidet iure hereditario, solventem singulis annis 
I pullum, preterea sex agros in campis eiusdem ville, quos a nobis 
Heinricus Doleator simili iure possidet, solventes singulis annis sex 
denarios Erfordenses, pro tribus fertonibus argenti, quos nos recepisse 
et in usus nostros utiliter convertisse profitemur. Hanc igitur aream 
et agros cum omni iure et dominio et proprietate transferimus in 
Portensem ecclesiam perpetuo* possidendos. Et ut ea, que predicta? 
gesta sunt, robur optineant firmitatis, presentem litteram desuper con- 
scriptam sigillo nostro fecimus communiri. ' Actum et datum anno 
domini M CCC XXIIII*, in die beati Marci ewangeliste. Testes huius ven- 
dicionis sunt H[einricus| et Th[eodericus] fratres de Werngeshusen®, 
Albertus dictus Nacht de Emdeleybin, Rapoto de Emdeleibin, Hlein- 
ricus] de Kornere!, The[odericus] molendinarius de Werngesleybin* 
et alii quam plures fide digni. 

^ et hinzugefügt D P weringishusen D ^ perpetue D 4 predicta 
fehit D_ * 1324 T ! Keyrnre T * weringisleibin D 


a — "e - — —- 


480 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1324. November 28. 520. 


Ernst Propst, Ulrich Dechant und das Domkapitel zu Naumburg 
befreien die Bauern des Dorfes Flemmingen von allem Zoll, der 
bisher der Naumburger Kirche zugestanden hat, gegen eine von dem 
Schulzen oder Beamten des Dorfes jährlich zu entrichtende Abgabe 
von 1 Schilling. Vogl. Nr. 521. 

Hdschr.: D 34" (tit. Flemingen), am untern Rande des Blattes nach- 
getragen, und nochmals, doch ohne Zeugen, D 133° (tit. De theloneo). 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 414. 

Nos Ernestus dei gracia prepositus, Vlricus decanus totumque 
Nuenburgensis ecclesie capitulum recognoscimus tenore presencium 
litterarum, quod ad peticionem reverendi in Christo patris ac domini 
domini Henrici dicte Nuenburgensis ecclesie episcopi, nichilo minus de 
consensu ipsius omnes rusticos ville Flemingen ab omni onere seu 
gravamine theloneorum, quod nobis ac nostre ecclesie in dictis rusticis 
conpetebat, absolvimus et absolutos a dieto theloneo presentibus litteris 
promulgamus, ita tamen ut sculthetus seu officiatus* dicte ville nomine 
omnium rusticorum in restaurum dicti thelonei obedienciario, cui 
nostrum theloneum recipiendum committimus, unum solidum dativorum 
denariorum in festo sancti Martini det annis singulis et persolvat. In 
cuius rei testimonium presentem litteram dedimus sigillo nostri capituli 
firmiter communitam. Et nos Henricus dei gracia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus ad exprimendum nostrum consensum premissis 
omnibus accessisse nostrum sigillum similiter presentibus duximus 
apponendum*. Datum anno domini M°CCC° XXIIII, quarto kalendas 
Decembris. Testes huius rei sunt Wikerus de Sultze, Heynemannus et 
Her[mannus] fratres dicti de Meller, Her[mannus] et P[etrus] fratres 
dicti de Aken, Conradus et P[etrus] fratres dicti de Foro cives Nuen- 
burgenses et plures alii fide digni. 


? officialis D 133" b appendendum D 133" 


1324. November 28. 091. 


Abt, Prior und Konvent des Klosters Pforte bekunden die in der 
vorigen Urkunde enthaltene Zollbefreiung ihres Dorfes Flemmingen. 


Hdschr.: Kop. Pap. Naumburg D. A. Lib. privil. 65 und FPortensia 67 
ebenda. 


Ungedruckt. 


[N]os frater abbas, Hermannus prior totusque conventus monasterii 
Portensis — recognoscimus — quod universitas rusticorum ville nostre 
Flemingin absoluta est ab omni exactione theloniorum, que solvere 
solebat dominis et capitulo ecclesie Nuenburgensis tali interposita 
pactione, quod scultetus seu officiatus u. s. w. Inhalt, Datum und 
Zeugen wie in Nr. 520. 


Nr. 520—528. 1324— 18325. 48 


1325. Mai 21. 522. 


Eberhard von Straussfurth bekundet, dass Dietrich von Pfaffen- 
gehofen zwei Wiesen bei der. Mühle Henschleben, die derselbe von ihm 
£4 Lehen gehabt habe, an den Verwalter des Wirthschaftshofes in 
Vehra und den Erfurter Bürger Nikolaus von Weissensee als Vertreter 
des Klosters Pforte verkauft habe unter Vorbehali des Rückkaufs für 
eine bestimmte Zeit. 


Hdschr.: T 163. D 73 (ti. Vehre) mit einzelnen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 415. 


Nos Eberhardus de Stusfurde tenore presencium recognoscimus 
lucide protestantes, quod vir providus Theodericus de Phaffengehoffen* 
duo prata, quorum unum quatuor est? agrorum et reliquum octo habet 
agros, iuxta molendinum Hentzschesleyben sita, que iure feudi tenuit 
et possedit a nobis, nostro et suorum heredum concurrente consensu 
rite ac legittime vendidit fratri Conrado dieto Isenhut converso rectori 
curie in Vhere et Nicolao de Wissensehe civi Erfordensi pro octo 
marcis puri argenti iam traditis et solutis, pro quibus et ipsi nomine 
ecclesie seu monasterii in Porta racionabiliter emerunt circa venditores 
eosdem dicta prata, condicione hac adiecta, videlicet quod, si prefatus 
Theodericus venditor nominata prata reemere decreverit et voluerit, 
emptores ipsi seu conventus ecclesie memorate tenentur eidem pro 
simili summa peccunie liberaliter revendere, dummodo ante diem beate 
Walpurgis proximo venturum venditor ipse reemat. Alias reempcio 
dictorum pratorum locum penitus non habebit, sed ecclesia et con- 
ventus supra dicti monasterii termino condicionis elapso sepe dicta 
prata iure proprietatis et dominii perpetue possidebit. In quorum testi- 
monium presentem litteram super hoc contractu conscriptam nostro 
sigillo tradimus communitam. Testes huius sunt Guntherus patruus 
noster et strenui viri Hermannus dictus Funcke, Heino advocati milites, 
Rudolfus de Tuntzenhusen et Hermannus dictus Landgreue cum aliis 
pluribus fide dignis. Et ego Gunterus de Stusforde testis prescriptus 
in signum testimonii maioris sigillum meum duxi presentibus appen- 
"dendum, Datum et actum anno domini M^ CCCXXY, feria tercia ante 
diem beati Vrbani proxima. 


*^ Phaffengashoffen 7 phaffingehouen D est quatuor D 


-1325. August 1. 523. 


Die Brüder Konrad und Konrad von Tannroda eignen dem Kloster 
Pforte 6!/, Hufen in Hassenhausen, Klein-Döben, Gross-Döben und 
Pomnits zu. Vogl. Nr. 525. 


Häschr.: T 77. D 118^ (tit, Hassinhusen) mit Kürzungen. 
Drucke: Corssen 341. Deutsch: Wolff LI, 416. 


482 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Nos Conradus et Conradus fratres dei gracia domini in Thanrode 
recognoscimus et omnibus, qui presentem litteram viderint, lucide 
declaramus, quod nos divine remuneracionis intuitu quatuor mansos in 
campis ville Hassinhusen sitos, quos Eckehardus de Sultze, et unum 
mansum in campis Minoris Dobene ac dimidium mansum in campis 
Maioris Dobene sitos, quos Bernhardus dictus Stubichen, nec non unum 
mansum in campis ville Pompnitz* situm, quem Heinricus dictus de 
Balgestete a nobis et nostris progenitoribus tenuerant titulo feudali, 
eum fundo seu fundis et superficie, cum areis, curtibus, pratis, pascuis, 
karectis, virectis, frutectis, salicibus et salictis, aquis, rivis, aquarum 
decursibus®, stratis regiis, semitis, limitibus, viis et inviis nec non cum 
omnibus reliquis suis pertinenciis venerabilibus et devotis nobis dilectis 
domino .. abbati et conventui monasterii in Porta ordinis Cisterciensis, 
quos scilicet abbatem et conventum nos et nostri progenitores hactenus 
prosecuti sumus condignis honoribus et favoribus graciosis, sperantes 
per oraciones eorum nostris et progenitorum nostrorum animabus divine 
propiciacionis beneficium subventurum, dedimus, contradidimus et appro- 
priavimus ac presentibus damus, contradimus et appropriamus proprie- 
tatis iure perpetuo possidendos, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus 
et utilitatibus, que nobis ac nostris successoribus conpetere in eisdem 
bonis possent, ius, quod in predictis bonis ad nos pertinuit seu ad 
nostros successores posset aliqualiter pertinere, in dominium predicto- 
rum religiosorum totaliter transferentes. Ne igitur super hac nostra 
donacione et appropriacione valeat alicuius dubietatis scrupulum* sub- 
oriri, presentem litteram desuper conscriptam appensione sigilli felicis? 
recordacionis domini Conradi patris nostri et domini Eckenberti* patrui 
nostri, quo in nostris litteris utimur, dedimus, sicut decuit, roboratam. 
Datum anno domini M? CCC? XXV, in die beati Petri ad vincula. Testes 
sunt frater Eckenbertus germanus noster dilectus, Heinricus de Tuten- 
bergk, Fredericus de Tennenstete fideles nostri et plures alii fide digni. 


2 et hinzugefügt T ? discursibus D *" scerupudli 7T D ^  ? pie D 
* erkinberti D 
1326. Juli 13. 924. 


Friedrich Herr zu Heldrungen eignet dem Kloster Pforte drei Viertel 
einer Hufe in Dachwig zu, die der Erfurter Bürger Nikolaus von 
Weissensee von ihm zu Lehen gehabt und dem Kloster geschenkt hat. 


Hdschr.: D 129° (tit. Erffordia). 
Drucke: Corssen 337. Deutsch: Wolff II, 419. 


Nos Fridericus dei gracia dominus in Helderungen recognoscimus 
et universis presencium inspectoribus notum esse cupimus et constare, 
quod nos in remedium anime nostre et progenitorum nostrorum de 
mera et libera voluntate, accedente consensu omnium heredum nostru- 
rum dedimus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus 


Nr. 524—525. 1326. 483 


et tradimus religiosis viris domino abbati, conventui et monasterio in 
Porta omne ius proprietatis, utilis et directi dominii trium quartalium 
unius mansi cum areis et aliis suis pertinenciis ac censu, videlicet 
tribus solidis et tribus denariis Erffordensis monete, que bona sita 
sunt in villa et campis Tachebeche, de quibus et datur singulis annis 
I auca, que quidem bona providus vir Nicolaus dictus de Wissensehe 
civis Erffordensis a nobis in feodo habuit et liberaliter ad manus 
nostras resignavit, predictis religiosis facta donacione perfecta totaliter 
et conplete. Abrenuncciamus igitur omnibus iuribus, usibus et ob- 
sequiis, que nobis et nostris successoribus in dictis bonis conpetebant 
vel possent conpetere aliqualiter in' futurum. In quorum omnium cer- 
titudinem presentem litteram desuper rite confectam nostri sigilli appen- 
sione fecimus consignari. Datum anno domini MCCCXXVI, [in die 
beate]* Margarete. Testes sunt discreti viri Gotschalkus Kerlinger, Con- 
radus Lutirborn et Gotschalkus de Reinstete cives Erffordenses et 
plures alii. 


* D verkürzt in dieser Weise sehr hüufig das Datum. 


— nn 


1326. Oktober 25. 529. 


Erneute, modifizierte Urkunde der Brüder Konrad und Konrad 
von Tannroda über die in Nr. 523 behandelte Zueignung mit Weg- 
lassung der halben lHufe in Gross-Döben. 


Hdschr.: D 117" (tit. Hassinhusen). T 75 mit Neuhöfers Bemerkung: 
Litere originales suprascripte sunt mihi notario infrascripto per 
dominum abbatem monasterii in Porta exhibite, sed quia per mures 
erant corrose, legi et auscultari non poterant. Retulit tamen sua 
reverenda paternitas copiam prescriptam esse sumptam ex veteri 
copiali privilegiorum, quod in cenobio habent.' 

Druck: Deutsch: Wolff II, 416. Vogl. Corssen 341. 


In nomine domini. Amen. Nos Conradus et Conradus fratres dei 
gracia domini in Tanrode recognoscimus et omnibus Christi fidelibus, 
qui presentem litteram viderint, notum esse eupimus et constare, quod, 
cum nos sicud et nostri progenitores dominum abbatem et conventum 
monasterii Portensis* simus indesinenter promocionis et honoris studio 
prosecuti®, nos in nostrorum et dictorum* progenitorum nostrorum 
peccaminum? remissionem de mera, libera et absoluta voluntate dedi- 
mus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et tra- 
dimus domino abbati, conventui ac monasterio predictis omne ius pro- 
prietatis, quod nobis in bonis*, videlicet in uno manso sito in campis 
Minoris Dobenef solvente* singulis annis" mediam marcam, quem Bern- 
hardus dictus Stobichin! a nobis* habuit in feodo, item in uno manso 
sito in campis ville Pomnycz solvente! singulis annis^ unam marcam, 
quem Heinricus dictus de® Balgestete a nobis* similiter tenuit in feodo, 
item in quatuor mansis sitis in campis ville Hassenhusen?, quos Echar- 


484 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


dus dietus deSuleze a nobis? tenuit titulo feodali, conpetebat seu quod 
habuimus in eisdem.  Transferimus igitur proprietatem predictorum 
bonorum cum omnibus suis pertinenciis in dominium religiosorum iam 
dictorum, nichil iuris nobis seu? nostris successoribus seu heredibus 
presentibus et futuris in prefatis bonis seu eorum aliquo penitus reser- 
vantes. In quorum omnium certitudinem presentem litteram prelibatis 
religiosis dedimus sigillo pie memorie domini Conradi patris nostri et 
domini Erkinberti patrui nostri, quo nos uti hactenus? consuevimus, 
firmiter" roboratam. Testes sunt dominus Heinricus plebanus in Tan- 
rode, Heinricus et Gocze* dicti de Tutinberg et Fridericus dictus de 
Tenstete fideles nostri et plures alii. Datum anno domini M CCC XXVI, 
VIII kalendas Novembris. 

* ordinis Cisterciensis hinzugefügt T ^ persecuti 7 © predictorum T 
4 precamur (statt peccaminum) T  * infra scriptis hinzugefügt T —  Debene T 


* soluentem D N annis singulis 7 — ! de Stubechen T N et nostris pro- 
genitoribus hinzugefügt T ^ ! soluentem D T . " de fehit T — " hassinhuß D 
" a nostris progenitoribus (statt a nobis) T P? siue T 9 quos nos hactenus 


uti T — ' funt (statt firmiter) T ? Gotzo T  * fide digui hinzugefügt T 


ı Es dürfte kaum zu bezweifeln sein, dass unter dem alten Kopialbuch D :u 
verstehen ist. Denn einerseits lassen. sich die allerdings ziemlich zahlreichen Ab- 
weichungen in T. theils auf mangelnde Genauigkeit des Alschreibers, theils auf Be- 
nutzung des Originals, so weit es eben lesbar war, zurückführen, andrerseits finden 
gerade die sinnlosen Fehler (precamur für peccaminum und funt für firmiter) 
in der Schreibart von D ihre Erklärung. 


1326. Oktober 26. | 526. 


Konrad der Aeltere, Herr zu Tannroda, vidimiert die Urkunde Ottos 
Burggrafen von Kirchberg betr. 71/, Hufen in Sachsenhausen Nr. 3607. 


Hdschr.: T 266". D 93" (tit. Sachsinhusen). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 418. 


Nos Conradus senior dei gracia dominus in Thanrode protestamur 
publice in his scriptis nos audivisse et vidisse litteram domini burgravii 
in Kirchberg sub suo sigillo filo serico appenso, cuius tenor hic inferius 


annotatur: 
Es folgt die Urkunde Nr. 367. 


Et nos Conradus de Thanrode predictus presentibus domino Hen- 
rico plebano in Tanrode et Henrico de Vtensberg milite sigillum, quo 
utimur, appendi iussimus huic scripto anno domini M°CCCXXVI, VII? 
kalendas Novembris. 


I 


1326. November 9. | 527. 


Die Brüder Rudolf, Johannes und Heinrich von Herbsleben eignen 
dem Kloster Pforte 1 Hufe in Endeleben zu, welche Albert und Ber- 
told von Bessingen ihnen aufgelassen haben, ebenso alle ihre Rechte 





Nr. 526—528. 1826—18327. 485 


an den Besiteungen, die Heinrich und Dietrich von Werningshausen 
in leisterem Dorfe dem Kloster übertragen haben. 


Häschr.: T170®. D73 (tit. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 417. 


In nomine domini. Amen. Nos Rudolfus, Iohannes et Henricus 
fratres, filii felicis memorie quondam Iohannis dicti de Heruersleiben, 
recognoscimus et omnibus presencium inspectoribus cupimus esse 
notum, quod nos de unanimi, libera et mera voluntate, diligenti delibe- 
racione prehabita, pro nostris et progenitorum nostrorum peccatis 
dedimus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et 
tradimus honorabilibus et religiosis viris domino abbati et conventui 
monasterii Portensis ius proprietatis et qualecunque aliud ius nobis 
conpetebat in uno manso sito in campis ville Emundeleyben, quem 
Albertus et Bertoldus fratres dicti de Betzyngen tenuerunt a nobis in 
feodo et ad manus nostras libere resignarunt, item omne ius, quod 
nobis eonpetebat in bonis, que Heinricus et Theodericus fratres dicti 
de Weringeshusen in campis et villa Weringeshusen in possessionem 
predictorum religiosorum transtulerunt. Hec omnia et singula cum 
fundo seu fundis, cum iure utilis* et directi dominii ac cum omnibus 
aliis suis pertinenciis prelibatis religiosis contradimus iure proprietario 
perpetuo possidenda, abrenunctiantes omnibus iuribus, usibus et ob- 
sequiis, que nobis in predictis bonis seu eorum aliquo conpetebant. 
"Et ut hec nostra donacio et proprietatis collacio fidem obtineat pleni- 
orem, presentem litteram predictis religiosis dedimus appensione nostri 
sigilli, quo omnes simul utimur, roboratam. Datum anno domini 
M CCC XXVI*, quinto idus Novembris. Testes sunt Albertus patruus 
noster, filius pie recordacionis Hugonis de Heruersleyben, Theodericus 
dictus Weninge, Albertus dictus Nacht, Rabodo et filii eius et plures alii, 


a vtilitatis D ^ 1326 T 


133. 928. 
Friedrich und Hermann Grafen von Orlamünde und Herren zu 
Weimar vertauschen dem Kloster Pforte eine seinem Wirthschaftshofe 
Hechendorf benachbarte Mühle gegen 3 einsende Höfe, 1 in Wiehe 
und 2 in Garnbach. 


Häschr.: T 234^. D 77 (tit. Hechindorff). | 
Drucke: Böhme, Todtheilung 85. Deutsch: Wolff II, 427. Vgl. v. Reitzen- 
stein 142». 


In nomine domini. Amen.* Scripti memoria perennantur tempo- 
ralia, ne in oblivionem decidant et per consequens depereant et tam 
presentibus quam posteris generent erramentum. Hinc est, quod nos 
Fridericus et Hermannus dei gracia comites de Orlamunde et domini 
in^ Wimar recognoscimus tenore presentium et omnibus, ad quos 

Geschlehtaq. d. Pr. 8 Bd. XXXIII. 32 


486 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


devolaverint, volumus esse notum, quod ex unanimi consensu et beni- 
volo ad instanciam et peticionem reverendi viri domini Alberti abbatis 
nostri conpatris tociusque conventus in Porta et Hermanni de Boze- 
leyben rectoris curig Hechendorf quoddam molendinum in nostra iuri- 
dicione situm, eidem curie iam dictg vicinum, quod Ricmole vulgariter 
et communiter* appellatur, iusto permutacionis titulo ad manus eorum 
resignantes appropriavimus et presentibus appropriamus cum omni iure, 
quo ad nos et? nostros coheredes pertinuit seu in posterum pertinere 
poterit* quoquo modo, cum tanta .piscaria infra ipsum molendinum et 
supra, quantum iactus unius tigilli! poterit conprobari, hac cum con- 
ventione, scilicet pro tribus areis, una in Wie sita et duabus in Garen- 
bacht, que aree nobis ut ipsis siugulis.annis in tercio dimidio fertone 
‘Northusensis argenti censualiter servient® et in omni, quo ipsis servi- 
erunt. Et ut predicta permutacio firmius perseveret, insuper etiam! 
concedimus eos et permittimus iam sepe dictum molendinum, si volu- 
erint, funditus evellere alioque in loco reedificando constituere*, ut 
eorum utilitati et profectui videbitur convenire. ln cuius rei testimo- 
nium et ne cuiquam super hiis in posterum sit dubium, presens 
scriptum dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Testes et con- 
siliarii, qui aderant, dominus Christianus viceplebanus in Wie, Hein- 
ricus et Lutolfus! de Alrestete et Heinricus de Deinstete milites, Fri- 
dericus de Voilsburch tune temporis advocatus, Henricus de Dratstete" 
scultetus, Gernodus Funcke», Hermannus de Bozeleyben et Petrus de 
Rusteleyben? fratres. Datum et actum anno domini M° CCC? XXVII*. ' 
Augeat et crescat deus hoc nunquamqueP depescat*, Amen. 


a In — amen fehit D "^ de D * et communiter fehlt D ad hinzu- 
gefügt D ° potuerit D f quantus D € garnbach D ^ seruiret T 
i etiam fehlt D — * construere D — ! Lucolfus T " Draestete T — " wrke 
(vurke) 7 . ? Ruteleyben 7T Rusteleibin D que fehlt T N tepescat T 

! Ueber den Stein- (hier Ziegel-) Wurf zur Bestimmung der Entfernung vgl. 
J. Grimm, Rechtsalterthümer‘ I, 89 f. 


1327. April 30. | 529. 


Gebhard Bischof von Merseburg eignet dem Kloster Pforte 3 Hufen 
in Tragarth, Meuschau und Lópile und 4 Aecker am Egelsee, die 
er ihm streitig gemacht hat, weil sie ohne Zustimmung des Domkapitels 
erworben sind, nach einer Zahlung von 40 Mark SWber zu. 

Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Bischofs und des Domkapitels an rothen 
seidenen Fäden, beschädigt. Dresden H. St. A. Nr. 2392. 
Druck: Kehr, UB. d. Hochst. Merseburg I, 648. 


In nomine domini. Amen. Nos Gheuehardus dei gratia episcopus 
ecclesie Mersburgensis recognoscimus et omnibus Christi fidelibus, qui 
presentem litteram viderint, notum esse cupimus et constare, quod, 
licet honorabiles et religiosi viri dominus abbas et conventus monasterii 





Nr. 529. 1827. 48% 


Portensis ordinis Cystersiensis quedam bona, videlicet tres mansos et 
quatuor agros, sitos unum cum pratello et una area sive curte in 
campis et villa Trawort et unum cum area sive curte in campis et 
villa Muschowe et dimidium, qui dicitur Allexii, cum pratello et insuper 
dimidium, qui fuit Flogeles, cum pratello in campis curie predictorum 
abbatis et conventus, que Lepytz vocatur, et quatuor agros, qui circa 
lacum dictum Egelse siti sunt, emendo sua pecunia conpararint et a 
felicis recordationis domino Henrico predecessore nostro tunc ecclesie 
nostre episcopo, :quia proprietas prescriptorum bonorum ad nostram 
predictam :ecclesiam pertinebat, super predictis bonis consensu et litteris 
inpetratis prememoratorum bonorum aliquamdiu bona fide fuerint pos- 
sessores, nos tamen prefatis abbati et conventui super predictis bonis, 
super quibus consensum nostri capituli non habebant, causam moventes 
prelibata bona utpote* sine voluntate et assensu nostri predicti capituli 
aligenata inpetivimus et tamquam nostra nobis nitebamur quodammodo 
vendicare. Verum variis tractatibus intervenientibus tandem cum pre- 
dictis abbate et conventu concordavimus in hunc modum, videlicet quod 
sepe fati abbas et conventus quadraginta marcas Friburgensis argenti 
nobis darent, solverent seu pagarent, ut nos cause sive inpetitioni pre- 
fate cederemus et ipsis super proprietate prelibatorum bonorum pro- 
videremus et consensum ad hoc eisdem ordinaremus nostri capituli 
memorati. Nos igitur sepe dictis abbati, conventui et monasterio pro- 
prietatem et dominium utile et directum seu qualecunque ius aliud, 
quod nobis sive nostre ecelesie predicte in supra scriptis mansis et 
agris ac areis et pratellis seu eorum aliqua parte conpetebat, et insuper 
unam aream absolutam, sitam in prefata^ villa Trawort, ac generaliter 
cum omnibus usibus et utilitatibus omnibusque ad predicta bona per- 
tinentibus quoquo modo de unanimi, libero, mero et absoluto consensu 
nostri capituli contulimus, dedimus et tradidimus ac presentibus con- 
ferimus, damus et tradimus ac in possessionem transfundimus eorun- 
dem, promittentes sepe dictis abbati et conventui, quod ipsos deinceps 
super premissis bonis.in nullo inpediemus, sed in hiis et aliis omnibus 
ipsos promovebimus ac iuxta suam oportunitatem pro nostro posse 
eisdem efficacis defensionis presidio assistemus. Cum ergo omnium 
habere memoriam divinitatis magis quam mortalitatis esse enucleator* 
iuris veteris asseveret, ne mater erroris oblivio prefatam nostram appro- 
priationem ab hominum memoria secludere et prelibatis abbati et con- 
ventui super ea novam, quod absit, inpetitionem inducere valeat in 
posterum, ipsis in premissorum certitudinem presentem litteram dedimus 
nostri sigilli appensione firmiter roboratam. Actum et datum anno 
domini M?CCC? XXVII?, pridie kalendas Maii. Testes huius rei sunt 
Büsso senior deScrapelow germanus noster dilectus, Rudolfus de Kane- 
werfen, Vlricus dietus Bok, Albertus dictus Buse et Conradus de Werdere 
milites, Fredericus dictus de Molendino et Iohannes de Zhabestorp et 
plures alii fide digni. Et nos Henricus dei gratia prepositus, Rudolfus 


82* 


488 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


thesaurarius totumque predicte Mersburgensis ecclesie capitulum ad 
exprimendum nostrum consensum premissis omnibus liberaliter acces- 
sisse sigillum nostri capituli etiam appendi fecimus huic scripto. 


* que nach utpote — ^ pfata ° enucleatur kann nur als Schreibfehler gelten 


1327. Mai 26. 530. 


Hermann Graf von Gleichen eignet dem Kloster Pforte eine ihm 
von drei Erfurter Bürgern aufgelassene Hufe in Tottleben su. 


Häschr.: T 175’. D 87 (tit. Extra) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 428. 


In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gracia comes de 
Glichen recognoscimus et hoc scripto tam presentibus quam futuris 
Christi fidelibus cupimus intimare, quod ad dei omnipotentis eiusque 
gloriose genetricis honorem nec non ad devotam instanciam dilecti 
nobis Gothscalci Kerlingeri civis Erfordensis dedimus, donavimus et 
tradidimus ac presentibus damus, donamus et tradimus honorabilibus 
et religiosis viris domino abbati, conventui et monasterio Portensi ius 
proprietatis et utilis ac directi dominii unius mansi siti in campis ville 
Totheleyben®, quem providi viri Theodericus et Segehardus dicti Hottir- 
manni* et Hugo dictus Iunge cives Erfordenses a nobis in feodo tenu- 
erunt et ad nostras manus suis litteris libere resignarunt. Transferimus 
eciam cum predieto manso universa et singula ad ipsum pertinencia, 
quoeunque nomine seu vocabulo nuncupentur, nihil iuris nobis sive 
nostris successoribus seu heredibus in ipsis vel* eorum aliquo reser- 
vantes. Et ut hec nostra donacio sive proprietatis collacio fidem habeat 
ampliorem, presentem litteram inde confectam nostri sigilli appensione 
fecimus insigniri. Datum anno domini M CCC XXVII, in crastino beati 
Vrbani confessoris. 


a tótleibin D — " hochermanni T "in hinzugefügt T 1327 T 


1327. August 27. 531. 


Die Brüder Otto, Albert und Hartmann Burggrafen von Kirchberg 
eignen mit Zustimmung ihrer Erben nach Resignation Dielrichs und 
Bertolds Vilzthwme von Apolda und gegen eine Zahlung von 30 Mark 
dem Kloster Pforte die ihnen zustehenden drei Viertel des Dorfes 
Sachsenhausen eu. Vgl. Nr. 582—535. 


Hdschr.: T 269°. D89 (tit. Sachsinhusen) mit unerheblichen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 420. 


In nomine domini. Amen. Nos Otto, Albertus et Hartmannus® 
fratres dei gratia burgravii de Kirchberg recognoscimus et per huius 


Nr. 530 —531. 1827. 489 


scripti tenorem omnibus Christi fidelibus notum esse cupimus et con- 
stare, quod, cum villa Saxenhusen, cuius ius proprietatis ratione paterne 
successionis ad nos pertinuit, pro quarta parte ad honorabiles viros 
dominum abbatem et conventum monasterii Portensis ex datione felicis 
memorie domini Ottonis patris nostri iure proprietario pertineret!, resi- 
duis tribus partibus titulo feudali Theoderico militi et Bertoldo fratri 
suo vicedominis de Apolde nostris fidelibus per nos collatis ac ali- 
quamdiu per predictos Theodericum et Bertoldum possessis titulo pre- 
libato, petiverunt idem abbas et conventus pro se et dicto monasterio, 
quatenus ipsis ius proprietatis predictarum trium partium dare, tradere 
et conferre propter deum et in animarum nostrarum remedium digna- 
remur. Et ut nos ad exauditionem sue peticionis facilius inclinarent, 
nobis triginta marcas puri argenti communiter tribuerunt, quam pecu- 
niam confitemur et contestamur nobis prestitam atque datam, ita quod 
quilibet nostrum acciperet decem marcas.  Attendentes igitur, quod, 
etsi omnes Christi fideles nos diligere deceat et fovere, presertim reli- 
giosos viros domino servientes, predictos tamen abbatem et conventum 
nostrorum progenitorum sequendo vestigia convenit nos condignis ubi- 
libet prevenire honoribus et favoribus prosequi® gratiosis, nos genera- 
liter omnium et singuli singulariter suorum heredum, videlicet" Otto 
filii* Ottonis et filie Sophie, Albertus filii Hermanni* et filie Elisabet 
ac Hartmannus filie Sophie, nec non et specialiter Sophie filie Theode- 
rici pie memorie fratris nostri ac universaliter omnium heredum et 
coheredum nostrorum accedente consensu et libera voluntate, prius 
tamen recepta resignatione predictorum "Theoderici et Bertholdi, qui 
predicta bona in Saxenhuson a nobis in feudo, ut premittitur, tenuerunt, 
proprietatem et directum dominium predictorum bonorum et generaliter 
omne ius, quod nobis in predictis seu pro predictis tribus partibus 
prelibate ville, et eciam illud ius, quod nobis in bonis, que castellani 
de Bottilstete a pincernis de Dornburg infeudatis a nobis tenent in 
feudo, conpetebat sive singulariter singulis sive universaliter universis, 
damus, donamus et in solidum contradimus abbati, conventui et mona- 
sterio predictis eo iure, quo nos ius proprietatis predicte hactenus ha- 
buimus et quo ad nos est nomine successionis hereditarie devolutum, 
abrenunciantes precise pro nobis nostrisque heredibus et coheredibus 
predictis tam presentibus quam futuris omni iuri, usui, requisitioni, 
dominio, utilitati et obsequio, que habuimus in predictis sive pro pre- 
dictis bonis seu que nostri heredes et successores essent in posterum 
quomodolibet habituri. Et ut premissa omnia rata maneant et totaliter 
inconvulsa, presentem litteram sigillorum nostrorum appensione fecimus, 
sicut decuit, roborari. Datum anno domini millesimo CCC? XXVII*, VI 
kalendas Septembris. Testes huius rei sunt Bertoldus et Theodoricus 
Ysaristete, Heinricus de Molwitz et Baldramus de Ramsla, frater Ecce- 
hardus^ de Natza, frater Eckenbertus! de Tanrode et frater Conradus 
de Mogeln* monachi in Porta et plures alii. 


490 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


^ hmannus (sonst für Hermannus) 7T hardmannus D b prosequi am 
Rande D fehlt T — * videlicet fehlt D —— ^ filio D e hmani 7 f Botol- 
stete T ® seu D Hechardus D  ! erkenbertus D X mogelin D 


! Vgl. Nr. 367 v. J. 1302. Sept. 2. 


1397. August 29. 992. 


Die Brüder Dietrich und Bertold Vitzthume von Apolda verkaufen 
dem Kloster Pforte für 170 Mark ihre Güter in Sachsenhausen, be- 
stehend aus drei Vierteln des Dorfes, mit allen Rechten. Vgl. Nr. 531. 
538—535. 


Hdschr.: T 268^. D 90" (tit. Bachsinhusen) mit einzelnen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 421. 


In nomine domini. Amen. Nos Theodericus miles et Bertoldus 
fratres vicedomini de Apolde recognoscimus et in noticiam omnium, 
qui presentem litteram viderint, cupimus pervenire, quod nos vendi- 
dimus honorabilibus viris domino Alberto abbati et conventui mona- 
sterii Portensis pro centum et septuaginta marcis puri argenti bona 
nostra, que habuimus in Saxenhusen, videlicet tres partes ipsius ville 
cum fundo seu fundis et superficie, cum iure dominii utilis et directi 
nec non cum campis, areis, curtibus, ortis, pratis, pascuis, virgultis, 
salicibus et salictis, rivis, aquis aquarumque discursibus, stratis, semitis, 
limitibus, frutectis, cultis et incultis, viis et inviis et iuditiis sanguinis 
et aliis, quocunque nomine vel vocabulo nuncupantur, et iusticiis, 
usibus, obsequiis et generaliter omnibus suis pertinentiis de iure vel 
de facto, tradentes prelibato domino abbati recipienti pro se et dicto 
monasterio bona predicta cum omnibus ad ipsa pertinentibus sive 
singulariter singulis sive universaliter universis ad habendum, tenen- 
dum et possidendum et, quicquid ipsis in eis placuerit, faciendum, 
volentes etiam, quod ius patronatus ecclesie predicte ville cum uni- 
versitate predictorum bonorum libere ad abbatem et conventum transeat 
prelibatos. Promittimus* insuper et presentibus nos et nostros heredes 
obligamus ad evincendum, defensandum et guarandandum abbatem et 
conventum sepe dictos in bonis prefatis ab omni persona seu univer- 
sitate, quandocunque fuerimus requisiti. Et ut premissa omnia robur 
optineant perpetue firmitatis, presens instrumentum inde confectum 
sigillorum nostrorum appensione fecimus roborari. Datum anno domini 
millesimo CCC? XXVII, quarto kalendas Septembris. Testes sunt dominus 
Ludewicus plebanus in Apolde, Tammo de Wikerstete miles, Kune- 
mundus de Stuthirnhaim* advocatus in Eccehardisberge, Heinricus 
Potzendorff® et Henricus de Florstete, frater Eccehardus de Natza, frater 
Conradus de Sumerde, [frater]? Erkenwertus de Tanrode et frater Fri- 
derieus de Wissenze* et plures alii fide digni. 





Nr. 582—534. 1327. 491 


! permittimus 7 b stotternheym (advocatus fehlt) D * Heinricus 
Potzendorff fehlt, ebenso die Pforiner Mönche D — * Erkenbert von Tannroda ist 
sowohl nach der Stellung unter den Zeugen wie nach Nr. 523. 531 w. 540 Mönch 
in Pforte. — ? willenze T Vgl. Nr. 518 u. 536. 


1327. August 29. 999. 


Die Brüder Dietrich und Bertold Vitzthume von Apolda lassen die 
von ihnen besessenen und dem Kloster Pforte verkauften drei Viertel 
des Dorfes Sachsenhausen den Burggrafen Albert und Hartmann von 
Kirchberg auf. Vgl. Nr. 531. 532. 534. 535. 


Hdschr.: D 90 (tst. Sachsinhusen). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 422. 


Nobilibus et strennuis dominis suis domino Alberto et domino 
Hartmanno boregraviis de Kirchberk Theodericus miles et Bertoldus 
fratres vicedomini de Appolde debite fidelitatis obsequium in omnibus 
indefessum. Dominacioni vestre pateat per hoc scriptum, quod nos 
tres partes ville Sachsinhusen, quas a vobis tenuimus in feodum, 
honorabilibus viris domino abbati et conventui de Porta vendidimus 
pro certa pecunie quantitate ipsasque vobis in scriptis presentibus re- 
signamus, vestram nobilitatem studiosis precibus affectuosius exorantes, 
quatenus prefata bona in proprietatem et dominium prelibatorum 
abbatis et conventus transfundere et transferre dignacio vestra propter 
deum non abnuat seu recuset. Datum anno domini MCOC XXVII, DI 
kalendas Septembris. 


1327. August 29. 594. 


Die Brüder Dietrich und Bertold Vitzthume von Apolda stellen 
das Kloster Pforte gegen etwaige Anfechtungen der Gattin ihres 
Oheims Heinrich Schenk von Saaleck Margarete betr. die in Sachsen- 
hausen vom Kloster erworbenen Güter, die ihr als Leibgedinge über- 
wiesen worden sind, sicher. Vgl. Nr. 531—533. 535. 


Hdschr.: D 91 (tit. Sachsinhusen). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 422. 


Nos Theodericus miles et Bertoldus fratres vicedomini de Appolde 
recognoscimus et in noticiam tam presencium quam futurorum cupimus 
pervenire, quod, cum nos bona nostra in Sachsinhusin vendidissemus 
honorabilibus viris domino abbati et conventui monasterii Portensis 
pro certa pecunie quantitate, prefati abbas et conventus ex eo, quod 
predicta bona nomine dotalicii vel donacionis propter nupcias collata 
sunt domine Margarete uxori patrui nostri Heinrici pincerne de Sal- 
ecke, timentes sibi in dictis bonis preiudicium posse in posterum gene- 
rari^, exegerunt a nobis, ut ipsis de preiudicio huius modi sic suspecto 
ydonee caveremus. Nos igitur prefatis abbati et conventui volentes, 


492 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


ut tenemur, plenarie super premissis cavere, promittimus in hiis scriptis, 
quod de predictis, quandocunque requisiti fuerimus, ab inpeticione pre- 
dicte domine Margarete» fideliter et totaliter eximemus, et ad exempcionem 
huius modi et eviccionem nos et nostros heredes data fide presentibus 
obligamus. In huius autem promissionis et obligacionis certitudinem 
pleniorem presentem litteram sigillorum nostrorum appensione fecimus 
roborari. Datum anno domini MCCC XXVII, IIII kalendas Septembris 
Testes sunt Fridericus de Sulezbeche et Albertus Rufus castellani in 
Appolde, Iohannes de Wlfisborn scriptor noster et plures. 


* gnerari— " Es scheint eos oder ipsos ausgefallen zw sein. 


1327. August 31. Gotha. 535. 


Landgraf Friedrich [der Ernsthafte] von Thüringen bestätigt auf 
Bitten des Abtes und Konventes dem Kloster Pforte die Zueignung 
von Sachsenhausen. Vgl. Nr. 531— 534. 


Hdschr.: T270. D91 (tit. Sachsinhusen) mit wenigen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 423. 


In nomine domini. Amen. Fridericus dei gratia Thuringie lant- 
gravius, Misnensis et Orientalis marchio dominusque terre Plisnensis 
omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Etsi quibuslibet nostre ditioni 
subiectis, presertim religiosis domino servientibus in his, que ipsorum 
profectum commodumque respiciunt, nos deceat quantum possumus 
providere, abbatem tamen et conventum Portensis monasterii devotos 
nobis dilectos, ipsorum erga nos fide et exigentibus obsequiis nos con- 
venit in his, que rationabiliter postulant, exaudire et nostrorum pro- 
genitorum imitando vestigia clementius et gratius ceteris* confovere. 
Ea propter notificamus hoc scripto tam presentibus quam futuris, qui- 
bus nosse fuerit oportunum, quod, cum nobiles viri Otto, Albertus et 
Hartmannus* fratres burcgravii de Kirchberg proprietatem et directum 
dominium ville Saxenhusen cum omni iure dedissent pure et iutegra- 
liter abbati et conventui ac monasterio prelibatis, idem abbas et con- 
ventus, ne ipsis super proprietate predicta sinistri aliquid a quocunque 
machinari seu fabricari valeat quoquo modo, petiverunt a nobis humi- 
liter et obnixe, ut proprietatem prefatam eis confirmare* ac ipsos in 
possessionem prememorate ville eo iure, quo ad ipsos devenit, defensare 
de speciali gratia dignaremur. Nos igitur predictorum abbatis et con- 
ventus precibus favorabiliter annuentes, appropriationem sepe dictam 
ratam et gratam habentes his nostris litteris, quantum ad nos spectat 
seu possumus, confirmamus et decernimus sepe fatos abbatem et con- 
ventum debere in possessione et iure predicte proprietatis et ville, sicut 
ad ipsos pervenit, perpetuo permanere. Et ut predicta nostra con- 
firmatio et* decretum nullo dubietatis fuco valeat deformari, presentem 
roboratam litteram sigillo dedimus abbati et conventui sepe dictis. 








Nr. 585—580. 1827. 498 


Datum Gotha anno domini millesimo tricentesimo vicesimo septimo, 
pridie kalendas Septembris. Cuius rei testes sunt nobiles viri Guntherus 
comes de Swartzburch, Heinricus iunior advocatus de Plaue* dictus 
Rucze! nostri consanguinei, Bertoldus de Eckestete® vicedominus miles 
et Theodoricus noster notarius et quam plures alii fide digni. 


. * ceterisque 7’ ® hidriamannus T * conformare D 4 et fehlt T 
eplaw D Rute D * alrstete D 
1327. September 20. 596. 


Albert Abt, Dietrich Prior und der Konvent des Klosters Pforte 
bekunden, dass sie bei ihrem Unvermögen die Kaufsumme für die von 
den Vitzthumen von Apolda erworbenen drei Viertel des Dorfes Sachsen- 
hausen zu bezahlen die Brüder Dietrich, Konrad und Hermann 
Wurm Burgmannen au Butielstedt in der Weise als Theilnehmer 
angenommen haben, dass letztere swei Drittel der Kaufsumme bezahlen 
und den entsprechenden Antheil an den Rechten und Einkünften 
empfangen, jedoch unter Vorbehalt des Eigenthumsrechts und des 
Kirchenpatronats für das Kloster. Vgl. Nr. 532. 558. 


Hdschr.: T 267. D% (tit. Sachsinhusen) mit zahlreichen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 424. 


In nomine domini. Amen. Nos frater Albertus abbas, Theodericus 
prior totusque conventus monasterii Portensis ordinis Cisterciensis 
recognoscimus et per presens scriptum notificari cupimus omnibus 
Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, quod, cum a strennuis 
viris Theoderico milite et Bertoldo ipsius fratre vicedominis de Appolde 
tres partes ville Saxenhusen cum omnibus suis pertinentiis, cuius ville 
residua quarta pars longis temporibus cum suis pertinentiis ad nos 
pertinuit et adhuc pertinet, pleno iure emissemus et conparassemus pro 
certa pecunie quantitate, nos considerantes, quod ipsam pecuniam pre- 
dictis vicedominis soli persolvere non possemus, strennuos viros Theo- 
dericum, Conradum et Hermanum fratres dictos Worme* castellanos 
in^ Botenstete nobis in socios tam solutionis* dicte pecunie quam 
possessionis dictarum trium partium  prelibate ville Saxenhusen 
assumpsimus® in hunc modum, videlicet quod predicta solvenda pecunia 
pro una parte per nos et pro dupla parte per Theodericum, Conradum 
et Hermannum predictos persolvatur et secundum taxum solutionis 
pecunie etiam possessio predictarum triumí partium ad nos pro una 
et ad ipsos pro dupla parte equo moderamine devolvatur eo modo 
eaque forma, videlicet ut de vero censu predictarum trium partium 
nos* unam partem recipiamus et ipsi duas partes recipiant iusta divi- 
sione ipsius census, postquam a rusticis ipsius ville colonis trium 
partium predictarum simul receptus* et collectus fuerit per eum, quem 
nos cum predictis Theoderico, Conrado et Hermano ad hoc deputave- 
rimus, iuxta modum, qui supra scriptus est, eque facta. lus autem 


494 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


proprietatis predictorum bonorum, quod ipsi nobiscum secundum pre- 
scriptum modum conparaverunt, et etiam ius patronatus ecclesie pre- 
dicte ville de ipsorum consensu nobis et nostro monasterio totaliter 
reservamus. luditium etiam tam maius quam minus et quodcunque 
iuditium in predicta ville Saxenhusen per unum famulum a nobis et 
dictis Theoderico, Conrado et Hermanno ad hoc deputatum exercebitur, 
ad quod iuditium omnes rustici predicte ville, sive nostri sive pre- 
dictorum Theodorici, Conradi et Hermani singulariter seu nostri et 
ipsorum communiter fuerint, venire, quotiescunque nobis et dictis 
Theoderico, Conrado et Hermano vel nostro sculteto seu officiali com- 
muni ad hoc, ut premittitur, deputato visum fuerit, exigente iustitia 
teneantur. Omnes etiam exactiones seu tallie sive pene pecuniarie in 
iuditio seu extra iuditium dicte ville rusticis imposite seu imponende 
ad nos pro dimidia et ad predictos Theodericum, Conradum et Her- 
manum similiter parte pro dimidia pertinebunt. Si vero processu tem- 
poris cum predictis Theoderico, Conrado et Hermano ad habendum 
seu retinendum unum scultetum vel famulum communem convenire 
seu concordare interveniente forte casu aliquo non possemus, sed nos 
nostrum et ipsi suum famulum seu scultetum habere vellemus, tunc 
in exercendo iuditio noster scultetus seu famulus iuditialem baculum 
in manu habebit, cui famulus seu scultetus predictorum Theoderici, 
Conradi et Hermani in iuditio assidebit, ità tamen, quod omnia, que 
nomine emende seu pene pecuniarie proveniunt, inter nos, ut premit- 
titur, equaliter dividantur. Si autem aliquis de predicte ville rusticis 
per iudicis seu iudicum sententiam visus fuerit pregravari, ad nostram 
vel predictorum "Theodorici, Conradi et Hermani peticionem absque 
doli interpositione factam seu faciendam! debet ipsa sententia, sive per 
communem iudicem sive per singulares iudices simul lata fuerit, 
mitigari seu, si nobis vel ipsis videbitur, totaliter relaxari. Predicta 
igitur omnia tam bona quam iura iuxta modum et formam ac con- 
ditiones supra scripta Theoderico, Conrado et Hermano predictis in 
feudum contulimus et his scriptis conferimus iure hereditario perpetuo 
possidenda. Et ne super premissis seu eorum aliquo inter nos et 
Theodericum, Conradum et Hermanum predictos seu inter nostros suc- 
cessores et ipsorum heredes possit* aliqua dubietas vel altercationis 
seu dissensionis! materia in posterum suboriri, presentem litteram inde 
confectam nostro et predictorum Theoderici, Conradi et Hermani sigillis 
consignari fecimus in ;testimonium premissorum. Et nos Theodericus, 
Conradus et Hermanus predicti ad exprimendum nostrum consensum 
premissis omnibus accessisse nostrum sigillum, quo omnes contenta- 
mur, appendi fecimus huic scripto. Datum anno domini millesimo 
CCOC9? XXVII, XII kalendas Octobris. Testes huius rei sunt Iohannes 
Hertnidi*, Vlricus de Lichtenhain, Iohannes de Harstal et Heinmannus 
scultetus de Lutenthal®, frater Henricus de Wizelebin et frater Fride- 
ricus de Wissenze monachi in Porta? et plures alii fide digni. 


Nr. 587—588. 1327 — 1828. 495 


* worne T " et (statt in) T * solicionis T Saxenhusenn T saxin- 
husen D ° assusimus 7 — trium predictarum D * trium — nos fehlt T 
h receptas T ! faciendi T — * possit nach suboriri D ! dissentionis T 
” Hercandi 7 "in lutintal D  ? Die beiden Zeugen aus Pforte fehlen D 


1337. Oktober 24. 597. 


Die Brüder Friedrich, Hermann und Ulmann von Balgstädt eignen 
dem Kloster Pforte nach Resignation Heinrichs von Balgstädt eine 
Hufe ın Pomnitz eu. 


Häschr.: T84. D 125 (tit. Pomnytez) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 427. 


Nos Fridericus, Hermannus et Vlmanus fratres de Balgestethe re- 
cognoscimus presencium per tenorem, quod nos in animarum nostrarum 
remedium dedimus, donavimus et contradidimus et presentibus damus, 
donamus et contradimus honorabilibus* viris domino abbati et con- 
ventui monasterii Portensis proprietatem unius mansi siti in campis 
ville Pompnitz, quem a nobis Heinricus dictus de Balgestete tenuit et 
possedit titulo feudali et ad nostras manus" libere resignavit, trans- 
ferentes et transfundantes in abbatem et* conventum dictos predictam 
proprietatem cum omni iure, usu seu requisicione, que in predicto 
manso habuimus et que nostri heredes essent in posterum quomodo- 
libet habituri. In cuius rei testimonium nostrum sigillum, quo omnes 
quoad hoc negocium contentamur et utimur, appendi fecimus huic 
scripto. Datum anno domini M? CCC? XXVII, IX kalendas Novembris. 
Testes sunt Heidenricus de Rosbach, Fridericus dictus Apud ecclesiam 
patruus noster et frater Heinricus monachus in Porta frater noster et 
alii plures.? 

* venerabilibus D — " manus nostras D et fehlt T — * plures alii D 


— 


1328. Januar 21. Gotha. 598. 


Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen eignet dem 
Kloster Pforte 21/, Hufen in Auerstedt und !;, Hufe in Taugwitz 
nach Resignation Kunemunds von Stutternheim zu. 


Häschr.: T181. D 106 (tit. Owirstete) mit einzelnen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 429. 


In nomine domini Amen. Cunctorum perit memoria factorum, 
nisi scriptis publicis et testibus veredicis* fuerint perhennata. Nos 
igitur Fridericus dei gracia Thuringiorum® lantgravius, Missenensis et 
Orientalis marchio dominusque terre Plisnensis universis tenore pre- 
sencium recognoscimus, quod, cum "viri religiosi abbas et conventus 
fratrum in Porta terciam dimidiam marcam annue pensionis de duobus 
mansis et dimidio sitis in campis ville Owirstete, quorum Henricus 


496 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Kirstani medium et Iohannes Husingus integrum ac filii sculteti simi- 
liter integrum iure hereditario tenent, cum dimidia marca annui census 
in villa Dokewitz, quam Conradus Lower et Nicolaus Tabernator an- 
nuatim solvunt, a Kunemundo de Stuternheim titulo empcionis con- 
parassent, nos ob reverenciam dei omnipotentis et gloriosissime matris 
sue Marie et pro salubri nostrorum progenitorum animarum et nostre 
remedio, facta resignacione voluntaria a Kuneniundo prefato, dicte 
ecclesie et conventui in Porta bona prefata cum omnibus iuribus, uti- 
litatibus et pertinenciis, sicut ante dictus Kunemundus ea a nobis in 
feodo tenuit‘, condonavimus et presentibus appropriamus ab eisdem 
fratribus et conventu bona prenarrata eternaliter absque omni inpugna- 
cione titulo proprietatis fore possidenda. Ut autem hec ordinacio et 
empcio illesa et inconvulsa in toto tempore permaneat, presentem 
litteram nostri sigilli munimine duximus consignandam. Actum et 
datum in Gotha anno domini M?CCC? XXVIII*, in die sancte Agnetis 
virginis et martiris, presentibus Gunthero comite de Swartzburgk, Hen- 
rico iuniore advocato de Plawe dicto Ruze?, Ebirhardo de Malsleibin, 
Kunemundo eius filio et aliis quam pluribus fide dignis. 


* veridicis D — * Thuringorum D_ * habuit D * Rufe D 


mn 


1398. März 19. Pforte. 539. 


Ditmar Bischof von Gabula, Vikar des Erzbischofs Maithias von 
Mainz, ertheilt, zugleich im Namen des lelztern und des Bischofs 
Heinrich von Naumburg, allen denen Ablass, welche die Predigten 
der Pförtner Mönche hören. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. abgefullen. Pforte, Bibliothek B. 17. — D 135 
(tit. Indulgencie). 

Drucke: Pertuch I, 276. Bertuch- Schamel I, 172. Deutsch: Wolff 
II, 434. Vgl. Schöttgen 219. Boehme, Nachrichten 38. 


Nos frater Ditmarus ordinis Cysterciensis dei gracia episcopus* 
ecclesie Gabulensis, gerentes vices in pontificalibus reverendi patris 
domini Mathye sancte Maguntine sedis archiepiscopi sacri inperii per 
Germaniam archicancellarii, omnibus hanc litteram visuris salutem in 
eo, qui est omnium vera salus. Cupientes quoslibet Christi fideles ad 
pietatis opera spiritali premio invitare, omnipotentis dei misericordia et 
beatorum eius Petri et Pauli apostolorum meritis confisi omnibus vere 
penitentibus, contritis et confessis, qui sermones fratrum monasterii 
Portensis, qui in capitulo predicaverint vel predicant, quocienscunque 
populo verbum dei in capitulo, extra capitulum, ante portam, in grangiis 
vel in locis ubicunque proposuerint, qui cum devocione audierint, 
XL dies et karenam ex parte domini Maguntini nostraque ex parte 
XL dies et karenam et XL dies ex parte domini Heinrici episcopi Nuen- 


Nr.589—8540. 1828. . 497. 


burgensis et unam karenam in domino misericorditer relaxamus, si 
tamen consensus prefati ... episcopi accesserit ad predicta. Et nos 
Henricus dei gracia episcopus Nuenburgensis ecclesie recognoscimus 
in hiis scriptis, quod ad predicta omnia dedimus et damus consensum 
nostrum atque bonam voluntatem. In cuius rei testimonium hanc 
litteram nostris sigillis fecimus roborari». Datum in Porta anno domini 
M? CCC*? XXVIII*, sabbato ante Iudica. 


* gracia episcopus in Rasur mit dunklerer Tinte — " robo roborari 


1328. Juni 11. | 540. 


Die Brüder Otto, Albert und Hartmann Burggrafen von Kirchberg 
verkaufen dem Kloster Pforte !j, Hufe in Sachsenhausen, welche 
Rudolf und Heinrich Schenken von Saaleck, und 1';, Hufen eben- 
daselbst, welche Konrad von Osmannstedt eu Lehen gehabt haben, zu 
eigen. Vol. Nr. 541. 


Hdschr.: T271. D93 (tst. Sachsenhusen). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 429. 


In nomine domini. Amen. Nos Otto, Albertus et Hartmannus* 
fratres dei gratia burgravii in Kirchberg notum esse volumus* omnibus, 
ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod nos de mera et 
libera, voluntate heredum et coheredum nostrorum vendidimus pro 
certa pecunie quantitate viris honorabilibus domino abbati, conventui 
et monasterio Portensi dimidium mansum, quem fideles nostri Ru- 
dolfus et Henricus pincerne de Salekke, et alterum dimidium mansum, 
quos Conradus de Aczmastete® a nobis in feudo habuerunt, qui quidem 
duo mansi siti sunt in campis ville Saxenhusen, transferentes predictos 
duos mansos cum omnibus ad ipsos pertinentibus, quocunque nomine 
vel vocabulo nuncupentur, nec non omne ius, quod nobis et nostris 
heredibus in predictis duobus mansis et ipsorum pertinenciis ac eciam 
in omnibus ad predictam villam Saxenhusen pertinentibus quocunque 
iure, modo seu forma quomodolibet competebat, in possessionem et 
dominium abbatis, conventus ac monasterii predictorum, volentes ius 
proprietatis omnium predictorum bonorum abbati, conventui ac mona- 
sterio predictis deinceps competere, quod nobis hactenus competebat, 
abrenunciantes pro nobis nostrisque heredibus et coheredibus predictis 
tam presentibus quam futuris* omni iuri, usui, requisitioni, dominio, 
utilitati et obsequio, que habuimus in predictis sive pro predietis bonis 
seu que nostri heredes et successores essent in posterum. quomodolibet 
habituri. Et ut hec premissa omnia rata maneant et totaliter incon- 
vulsa, presentem litteram sigillorum nostrorum appensione fecimus, 
sicut decuit, roborari. Datum anno domini M*CCC? XXVIII, III idus 
Iunii Testes huius rei sunt Erkenbertus de Tanrode*, lohannes Korn- 


498 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


bul monachi Portenses et Baldramus de Ramsla, Bruno de Apoldis et 
plures alii fide digni. 

! hmannus T Vgl. Nr.531 Lesarten *  " volumus esse D ^ Itzmastete T 
4 futuribus 7 — * Tanrodo T appoldia D 


——— — —————— —— 


1328. 541. 


Die Brüder Otto, Albert und Hartmann Burggrafen von Kirchberg 
weisen die Brüder Rudolf und Heinrich Schenken von Saaleck an 
1/, Hufe in Sachsenhausen, die sie bisher von ihnen als Lehen gehabt 
haben, nach dem Verkaufe an das Kloster Pforte von diesem zu Lehen 
zu nehmen. Vgl. Nr. 540. 


Häschr.: D 90° (tit. Sachsinhusen). 


Druck: Deutsch: Wolff II, 430. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 38. 
Ders., Kl. Schr. II, 29. 


Otto, Albertus et Hartmannus fratres dei gracia burgravii de Kirch- 
berg Rudolffo et Heinrico fratribus pincernis de Salecke fidelibus suis 
favorabilem ad omnia voluntatem. Notum vobis facimus per presentes, 
quod } mansum cum areis et omnibus aliis suis pertinenciis et quid- 
quid a nobis in villa Sachsinhusen habuistis, venerabili domino abbati 
nec non monasterio Portensi vendidimus, proprietatem et directum 
dominium predictorum bonorum et generaliter omne ius, quod nobis 
in predictis bonis conpetebat, in predictos abbatem et conventum 
plenarie transferentes. Quapropter vobis auctoritate duximus iniungen- 
dum, ut a predicto domino abbate predicta bona recipiatis in feodum 
et ei homagium et fidelitatem pro feodo huius modi faciatis. Nam nos 
pro nobis et nostris heredibus renuncciamus in hiis scriptis omni iuri, 
quod nobis et nostris heredibus in bonis huius modi conpetebat. In 
cuius rei certitudinem nostra sigilla presentibus sunt appensa. Datum 
anno domini M CCC XXVIII. 


1828. August 15. Sangerhausen. | 842. 


Die Vettern Friedrich und Burchard von Heringen verkaufen dem 
Kloster Pforte alle Besitzungen in und ausserhalb Henschleben, ins- 
besondere diejenigen, welche Ritter Albert Kalwe und Bertold Vorn- 
kunnen von ihnen zu Lehen gehabt haben. Vogl. Nr. 543. 


Häschr.: T 163®. Nach anderer Vorlage ID 72" (tit.Vehre) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 432. Vgl. Ztschr..d. Harzvereins XII, 572. 


In nomine domini. Amen. Ne talia, que aguntur ab hominibus, 
excidant a memoria et aliquibus calumpniis attemptentur, litterarum 
solent testimonio perhennari*. Hinc est, quod nos Fridericus et Burck- 
hardus patrueles dicti de Heringen ac nostri .. filii et heredes tenore 
presencium publice profitemur, quod reverendo in Christo domino domino 


Nr. 541—548. 1828, 499 


Alberto^ abbati monasterii Portensis nec non* suo conventui vendi- 
dimus pro certa peccunia rite et racionabiliter omnia bona, que a nobis 
in feudo tenuerunt strennui viri? Albertus dictus Calwe miles nec non* 
Bertoldus dictus Vornkunen‘ in villa Hentzschisleyben et extra villam, 
cum omnibus iuribus, utilitatibus ac proventibus tam in agris, pratis, 
pascuis et salictis villam pertinentibus ad eandem et eciam omnia alia 
bona, que in predicta villa Hentzschusleyben sive extra villam ad 
nostrum dominium pertinuerant, [que] per prefatos abbatem et con- 
ventum possint inveniri. Ut autem hec nostra vendicio rata et in- . 
violabiliter^ perseveret! , presentem litteram appensione nostri sigilli 
dedimus consignatam. Testes huius sunt Philippus et Volradus fratres 
dicti de Domutz, Ludewicus et Vlricus de Sangirhusen milites, Ger- 
hardus iunior de Querenforde nobilis, Borchardus* et Ekebertus de 
Quedelseborg, Gasso, Heinricus et Vlricus dinggreven!, Heinricus de 
Alminshusen ?, Cunemundus de Sangirhusin strenui famuli, Heinricus 
dictus Stul et Nicolaus Biccariator cives in Sangirhusen" et quam 
plures fide digni.° Datum et actum anno domini M9» CCCXXVIII, in 
die et festo Assumpeionis sancte Marie matris et virginis gloriose. 


* Ne talia, que aguntur et sunt in tempore, ne calumpniam (geschrieben 
calumpniantur) in dissolucione temporis continua paciantur, oportunum est, ut 
ipsa scriptis et testibus autenticis roborentur. D ^ dicto Vizcorn hinzugefügt D 
© abbati de Porta ac D — ^ strennui viri tenuerunt ID — * et (statt nec non) D 
f vorzkunnen D_ * et eciam — inveniri fehlt D —  " inviolabilis D — ^ per- 
seuerat T — * Barch: oder Borch: (a ist in T dem o nicht selten sehr ähnlich) T 
! Borchardus — dinggreven fehlt D — " almehuß strennuus famulus D — " Cune- 
mundus — Sangirhusen fehlt D 9 D hat hier folgenden Zusatz: Hec bona 
predicta dedimus et vendidimus viris religiosis memoratis pro X marcis pecunie 
Northusensis. Hec empcio facta est per religiosos viros, per fratrem Conradum 
Isenhud magistrum curie in Vehre, per Theodericum de Magdala magistrum 
curie in Osuorde, per Heinricum de Gehouen magistrum curie in Porta, in civi- 
tate Sangirhusen viris presentibus prenarratis. 


1328. August 15. 543. 


Die Vettern Friedrich und Gotthard! von Heringen verpflichten Bertold 
Vornkunnen und alle, welche von ihnen Güter in Henschleben eu 
Lehen gehabt haben, dieselben nach dem Verkauf an das Kloster 
Pforte von diesem zu Lehen zu nehmen. Vol. Nr. 542. 


Hdschr.: T 164. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 433. 


Nos Fridericus et Gothardus! patrueles dicti de Heringen Bertoldo 
dicto Vornnkunnen fideli suo ac aliis universis, qui a nobis in villa 
Hentzschesleiben vel extra villam bona in feudo habent seu habuerunt, 
favorabilem ad omnia voluntatem. Notum vobis facimus per presentes, 
quod omnia bona nostra cum omnibus aliis suis pertinenciis et quic- 
quid a nobis in predicta villa Hentzschesleyben vel extra villam in 


500 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


areis, agris, pratis, pascuis et salictis in feudo habuistis vel habetis, 
venerabili domino Alberto abbati nec non suo conventui [et] monasterio 
Portensi vendidimus pro certa peccunia, generaliter omne ius, quod 
nobis et nostris heredibus in predictis bonis competebat, in prefatos 
abbatem et conventum plenarie transferentes. Quare vobis auctoritate 
duximus iniungendum, quatenus a predicto domino abbate et a suo 
conventu predicta bona recipiatis in feudum et predictis homagium et 
fidelitatem pro feudo huius modi faciatis. Nam nos pro nobis et nostris 
heredibus renunciamus in his scriptis omni iuri, quod nobis et nostris 
heredibus in bonis huius modi competebat. In cuius rei certitudinem 
nostrum sigillum presentibus est appensum. Datum anno domini 
M*CCC XXVIII, in die Ássumpcionis sancte Marie virginis gloriose. 


! Vermuthlich verschrieben für Burchardus — Vgl. Nr. 542. 


—— MÀ 


1398. Oktober 10. 944. 


Bertold und Dietrich, ihr Vetter Bertold und Dietrichs Sohn Konrad 
Herren in Isserstedt eignen dem Kloster Pforte nach Empfang von 
1 Fuder Wein und 2 Mark 1 Hufe in Mölsen zu. 


Häschr.: T 244". D 129" (tit. Erffordia) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff I1, 431. 


Nos Bertoldus et Theodericus et item Bertoldus patrueles et Con- 
radus Theoderici predicti filius domini in Yscherstete recognoscimus 
tenore presentium Christi fidelibus universis publice profitendo, quod 
unanimi omnium nostrum et coheredum nostrorum accedente consensu 
dedimus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et 
tradimus ius proprietatis sive proprietatem unius mansi siti in campis 
ville Molhusen remocioris cum omnibus suis iuribus, usibus et utili- 
tatibus domino abbati, conventui et monasterio Portensi una carrata 
vini et duabus ab eisdem receptis marcis et in nostros usus jam con- 
versis, quem quidem mansum felicis recordationis Heinrieus de Salekke 
et Iohannes de Grussen* cives Erfordenses a nobis in feodo tenuerunt, 
nichil nobis nec nostris successoribus in eo modo quolibet reservantes, 
sed ipsum cum omnibus suis pertinentiis et^ utilitatibus sive* iuribus, 
quocunque censeantur nomine, solventem etiam annuatim unam marcam 
reddituum in beate Walpurgis? et beati Martini episcopi festis, in ius 
et dominium predictorum religiosorum transferimus in hiis scriptis, nos 
pro warangia predictorum iusticialiter facienda universos et singulos 
cum nostris coheredibus obligantes. Ut autem hec nostra donatio sive* 
proprietatis collatio fidem habeat ampliorem, presentem cartulam desuper 
editam nostrorum sigillorum appensione fecimus consignari. Et quia 
ego Bertoldus iunior predictus sigillum proprium non habeo, patrui et 
patruelis mei predictorum sigillis presentibus sum contentus. Testes 
sunt Bertoldus vicedominus de Ekstete, frater Bertoldus de Yscherstete 





Nr. 545— 546. 1329 —1380. 501 


amicus et frater noster, frater Conradus de Heseler monachi in Porta, 
Heinricus Baurus, Theodericus de Herzen et Bertoldus Hartnidif ca- 
stellani nostri in Yscherstete et alii fide digni. Datum anno domini 
M9*CCC? XXVIII?, V? idus Octobris. 

* Gritzen 7 b et fehlt D "et D 4 warpurgis 7' "et D 
! hertnidi D 


1829. Mal 13. Erfurt. 045. 


Bruchstück einer Urkunde. 
Hdachr.: D 85 (til. Extra). Die Blätter 79—84 sind herausgerissen ; auf 
dem letzten hat der erste Theil der Urkunde gestanden. 
Ungedruckt. 


Cessit nichilo minus dictus Nicolaus predicto monasterio, domino 
abbati et conventui predictis et in eos transtulit iura et acciones tam 
reales quam personales, utiles et directas, sibi super quibuscunque 
rebus et debitis contra quemcunque seu quoscunque communiter vel 
divisim, collegia eciam, universitates, ut premittitur, conpetentes, 
eundem dominum abbatem et singulos fratres de conventu procuratores 
in hae parte faciens in rem suam. Ceterum promisit dictus Nicolaus 
pro se suisque heredibus dicto domino nomine quo supra stipulanti 
dictam donacionem pro* se et suos heredes firmam tenere et eam non 
revocare in vita vel in morte occasione ingratitudinis vel supervenien- 
cium liberorum aut alia quacunque occasione, ingenio sive causa. 
Testes huius rei sunt magister Heinricus de Sonneborn rector scolarium 
eeclesie sancti Augustini, Gotfridus dictus Zcenmark de Ciez clericus 
et publicus notarius et quam plures alii fide digni. Datum et actum 
Erffordie anno domini M CCC XXIX, III idus Maii. 


? pro vielleicht vom Abschreiber wrthümlich hinzugefügt (vgl. vor. Zeile) 


1330. Februar 24. 546. 


Adelheid Aeblissn, Priorin, Kellnerm und der gesammtie Konvent 
des Katharinenklosters bei Eisenach übertragen dem Kloster Pforte 
das Patronatsrecht über die Egidienkapelle in dem Thale bei der 
Wartburg mit der Bestimmung, dass bei eintretender Vakans zwei 
Geistliche aus den Pföriner Mönchen dort angestellt werden. 


Hdschr.: D 88 (tit. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 435. Vgl. Ztschr. f. thür. Geschichte V, 18. 


Nos soror Adelheidis abbatissa, priorissa, celleraria totusque con- 
ventus monasterii sancte Katerine prope Isenach recognoscimus et in 
noticiam omnium, qui presentem litteram viderint, deducere cupientes*, 
quod ob reverenciam Ihesu Christi et virginis Marie gloriose reverendo 
in Christo patri ac domino Alberto abbati et conventui monasterii 

Geschichteg. d. Pr. 8. Bd, XXXIII, 33 


502 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Portensis cappellam sancti Egidii in valle iuxta castrum Wartberk et 
ius patronatus, quod ad nos et nostrum monasterium predictum per- 
tinet, conferimus cum omni iure, quod nobis et nostro predicto con- 
ventui conpeteret, in futurum perpetue possidendam, ita sane [ut], 
quam cito predicta cappella vacaverit, per prefatum dominum abbatem 
seu suum conventum monasterii Portensis predicti duo monachi ex- 
istentes sacerdotes de eodem conventu divinum cultum ad augmen- 
tandum in prelibata cappella sancti Egidii perpetue collocentur. Datum 
anno domini M CCC XXX , sabbato ante Invocavit. 

* Es scheint hier ein Verbum wie declaramus ausgefallen zw sein, wenn nicht 
etwa das vorausgegangene et zu streichen oder cupimus zw schreiben ist. 


1330. November 6.' 04. 


Die Brüder Hermann und Meinher Burggrafen von Meissen be- 
stüfigen gegen ein Geldgeschenk dem Kloster Pforte das demselben 
von ihrem Vater Meinher und ihnen selbst früher übertragene Lehns- 
recht über gewisse Besitzungen im Dorfe Altenburg. Vgl. Nr. 548. 552. 

Häschr.: Or. Perg. 4 Sp. abgefallen. Pforte, Bibliothek B. 19. — T 61. 
D 69 (tit. Aldinbork), 
Druck: Deutsch: Wolff II, 440. Vgl. Boehme, Nachrichten 38. 


Nos Hermannus et Meynherus fratres dei gracia burgravii in Mysna 
recognoscimus hiis nostris litteris omnium Christi fidelium presencium 
et futurorum noticie ingeri cupientes, quod, licet ad quorundam in- 
stinctum honorabilibus viris domino .. abbati et . . conventui mona- 
sterii Portensis Cysterciensis ordinis super quasi minus iusta detencione 
seu occupacione iuris feodalis aliqualum (sic) bonorum, scilicet arearum 
ac ortorum sitarum et sitorum in villa Aldenburg, que sita est prope 
Nuenburg civitatem, causam sive litem moveremus pluribus ad hoc 
relacionibus, ut nobis videbatur, veridicis provocati, volentes tamen 
super sic relatis investigacionem seu inquisicionem interponere pleni- 
orem, bone memorie patris nostri domini Meynheri ac nostris paten- 
tibus litteris? super bonis huius modi sepe dictis dominis . . abbati 
et .. conventui traditis et concessis examinatis totaliter et perspectis 
invenimus ius feodale, quod nostris progenitoribus et nobis in areis et 
ortis huius modi conpetebat, predictis . . abbati et conventui per nos 
et nostros progenitores libere traditum et donatum. Ea propter nostro- 
rum progenitorum, qui dictum Portense monasterium et personas deo 
inibi servientes prosecuti sunt et prosequebantur favoribus graciosis, 
vestigiis inherentes omnia iura feodalia arearum, ortorum et quorum- 
cunque bonorum, que habuimus in villa predicta Aldenburg, que ad 
nos spectabant, recepta prius a sepe dietis abbate et . . conventu qua- 
dam honesta propinacione pecuniaria hiis nostris litteris transfundimus 
et transferimus totaliter in .. abbatem et conventum predictos perpetuo 
possidenda, dantes eisdem hanc litteram nostris et dilectorum nobis 











Nr. 547 —548.. 1380. 508 


consangwineorum Alberti de Kirchberg et Ottonis de Lysnig burgravi- 
orum sigillis, sicut decuit, roboratam in testimonium premissorum. 
Testes huius rei sunt Otto pincerna de Vdegoz, Hermannus de Malthytz, 
Hermannus de Slyniez et Syfridus de Borthwyz ac plures alii fide 
digni. Datum anno domini millesimo CCC tricesimo, VIIi? idus No- 
vembris. 


! Wolff II, 442 giebt dieser und der folgenden Urkunde das Datum 1338. 
Nov. 13, indem er sich an die Schreibung von T Tricesimo octavo Idus hält und 
octavo zum Jahre zieht. Dagegen hat das Original, welches von Wolff nicht ein- 
gesehen ist, Mill? .C.C.C. tricesimo- VIII.Idus mit viel grüsserem Raume vor als 
nach VIII®, so dass letztere Zahl, wie es scheint, zu Idus gezogen werden muss, wie es 
auch der Schreiber von D (M CCC XXX. VIII Idus) gethan hat. Und dies ist auch 
durch sachliche Gründe geboten. Zwar können beide Urkunden nach den in ihnen 
vorkommenden Personen ebenso gut in das Jahr 1338 wie 1330 gesetzt werden, 
dagegen gehen sie der Urkunde des Bischofs Heinrich von Naumburg v. J. 1333 
(Nr. 552) naturgemäss voran. Denn 1) hat die Zueignung des Bischofs als Ober- 
lehnsherrn zur Voraussetzung, dass die von ihm Belehnten ihre Rechte, besonders 
das Lehnsrecht, dem Kloster übertragen und ihm selbst uufgelassen haben, 2) sind 
nach Nr. 548 diese Rechte, besonders das Lehnsrecht des Klosters, von dem Nawm- 
burger Bischof und wohl auch von den Hathmánnern und Bürgern von Numnburg 
(vgl. Nr.436) noch bestritten, während Bischof Heinrich sie 1333 anerkennt. 

? Vgl. Nr. 430—433. 436. 


1330. November 6. 948. 


Die Brüder Hermann und Meinher Burggrafen von Meissen ver- 
sprechen dem Kloster Pforte zum Schutze gegen etwaige Ansprüche 
des Naumburger Bischofs oder von andern Seiten das Lehnsrecht an 
gewissen Gütern in Altenburg, das ihnen vor der Besitzübertragung 
an Pforie gehört habe, an Stelle, im Namen und mit Vollmacht des 
Klosters auszuüben und verpflichten sich, so bald letzteres es verlange, 
dasselbe aufzugeben. Vgl. Nr. 547. 552. 


Häschr.: T60*. D68® (tit. Aldenborg). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 441. 


Honorabilibus viris domino Alberto abbati et conventui monasterii 
de Porta Cisterciensis ordinis Hermanus et Meinherus fratres dei gracia 
burgravii in Misna suam promocionem in omnibus et ad omnia cum 
favore. Cum quedam bona, videlicet aree et orti site et siti in villa 
Aldenburgk, ad nostros progenitores et nos iure seu titulo feudali 
quondam spectancia per bone memorie dominum Meinherum patrem 
nostrum et nos in vestrum et dicti monasterii vestri* dominium sint 
translata, nos tamen, ne ius feudale predictum per reverendum in Christo 
dominum episcopum ecclesie Nuenburgensis, a quo ius feudale huius 
modi ad .nostros progenitores et nos est et fuit hactenus® devolutum, 
seu quamcunque aliam personam, collegium seu universitatem qua- 
cunque occasione vel causa valeat inpeti sive vos et dictum monasterium 

33 * 


504 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


in possessione vel quasi iuris huius modi possitis aliqualiter molestari, 
pro nobis et nostris deo volente futuris heredibus vobis et dicto vestro 
monasterio presentibus litteris promittimus bona fide, quod ius feudale 
predictum a data litterarum presencium vice, nomine et auctoritate 
vestris tenebimus seu* possidebimus vel quasi, quousque super resi- 
gnacione iuris huius modi? nos duxeritis requirendos, ad quam resi- 
gnacionem, quandocunque per vos requisiti fuerimus, faciendam nos et 
nostros deo donante* futuros heredes presentibus litteris obligamus, 
appendentes ipsis nostra sigilla in testimonium premissorum, presen- 
tibus Alberto burgravio de Kirchberg consangwineo nostro dilecto, 
Ottone pincerna in Vdegoz et Hermanno de Maltitz et pluribus aliis fide 
dignis. Datum anno domini M°CCC° tricesimo, octavo idus Novembris. 


* vestri monasterii D b hactenus fehlt D * uel D 4 huiusmodi 
iuris D — * dante D  ! Vdequeuoz T 


1331. November 3. 549. 


Sophie Aebtissin und der Komvent des Nonnenklosters Priessnitz 
verleihen dem Kloster Pforte Gemeinschaft der guten Werke. 


Drucke: Pertuch I, 285. Bertuch- Schamel I, 182. Vgl. Schóttgen 226. 


Reverendis in Christo fratribus ac dominis domino abbati totique 
conventui in Porta Sophia abbatissa totusque conventus in Prisenitz 
cum orationibus in domino devotis. Pio vestrae devotionis affectui, 
quo deum et ordinem nostrum diligitis, vicissitudinem rependere cu- 
pientes, aliqualem concedimus vobis communionem omnium orationum 
nostrarum, abstinentiarum, ieiuniorum, castigationum, laborum caetero- 
rumque bonorum operum, quae per sorores nostras operari dignabitur 
clementia salvatoris, adicientes nihilo minus de gratia spirituali*, ut, 
cum obitus alicuius ex vobis in nostro claustro fuerit intimatus, id pro 
eo fiat, quod pro consororibus nostris praecipit nostri ordinis constitutio 
generalis. In cuius concessionis testimonium sigillum nostrum duxi- 
mus praesentibus appendendum. Anno domini 1331, 3. nonas No- 
vembris. 

* Vermuthlich falsch gelesen statt speciali 


1331. Dezember 19. Halle. 550. 


Otto Erzbischof von Magdeburg befreit das Kloster Pforte von allen 
Zöllen und Abgaben beim Verkauf von Wein und Getreide und beim 
Einkauf von allen Gegenständen seines Bedarfs innerhalb des erz- 
bischöflichen Gebietes. 

Häschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Pforte, Bibliothek B.18. — D133 (tu. 
De theloneo). 7305. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 435. Vgl. Boehme, Nachrichten 38. 





Nr. 548—550. 13831. 505 


Otto dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus reli- 
giosis viris abbati et conventui monasterii de Porta Cysterciensis 
ordinis devotis sibi dilectis salutem in domino et graciosam in omni- 
bus voluntatem. Super chatedram preeminencie pastoralis divina dispo- 
sicione vocati, prout nobis est possibile, iuxta crediti nobis officii de- 
bitum ea libenter exequimur, que et subditorum commodis proficiant 
et eos, quos divine contemplacionis dulcedini et piis exerciciis deditos 
sancte conversacionis fructus uberior indicat et commendat ingencior 
excellencia meritorum, temporalibus subsidiis adiuvent et sustentant (sic) 
ad sempiterna fiducialius appetenda. Ea propter cupientes ob virtutum 
studia, quibus ferventer insistitis, et caritatis officia, que cunctis Christi 
fidelibus gratanter inpenditis, vobis nostre beneficencie manum porrigere 
liberalem vestrisque profectibus graciosa semper intendere voluntate, 
beate memorie predecessorum nostrorum vestigiis inherentes theloneum, 
pedagia, gwidagia et quod vulgaris elocucio ungeld vocat, in civitatibus, 
opidis, castris et villis nostris vobis relaxamus et remittimus de gracia 
speciali, volentes vos et vestrum monasterium et personas officiales seu 
nuncios vestros remissione et gracia nostra huius modi sic gaudere, ut 
pro eo, quod in Magdeburg et in Hallis nostris civitatibus et aliis 
opidis, castris, villis, territoriis, districtibus seu locis aliis ad nostram 
iurisdicionem seu dominium quoquo modo pertinentibus vinum seu 
bladum venditis seu equos vel quevis animalia seu corium, pisces, 
allec, pelles, species, ceram, sepum, butirum, aruinam seu quascunque 
merces utilitati seu necessitati vestre ac vestri monasterii congruentes 
emitis seu quomodolibet conparatis, de quibus quorumque causa nobis 
pedagia seu gwidagia vel thelonea alias deberentur, per nostros thelo- 
nearios seu officiales quoslibet, quibuscunque nominibus seu nuncupa- 
cionibus vel vocabulis censeantur, a vobis vel nunciis vestris nomine 
vel racione pedagiorum, gwidagiorum, theloneorum seu quod ungeld 
dicitur, nichil penitus exigatur vosque ad prestacionem seu solucionem 
pedagiorum, gwidagiorum et theloneorum huius modi seu quod vulgo 
dicitur ungeld seu alterius cuiuscunque depactacionis teneamini nullo 
modo. Nulli ergo officialium nostrorum liceat hanc paginam nostre 
remissionis et gracie infringere seu ei quolibet ausu temerario contraire. 
Si quis autem hoc attemptare presumpserit, preter divine magestatis (sic) 
offensam, quam indubitanter incurrit, nostre indignacionis animadver- 
sionem se noverit nullatenus evasurum. Datum Hallis XIIII kalendas 
Ianuarii anno domini M°CCC°XXXI°, presentibus illustribus Henrico 
lancgravio Hassie et Ludewico custode Magdeburgensis ecclesie ger- 
manis nostris dilectis, Alberto de Barbey fideli nostro, Iohanne nostre 
curie prothonotario et pluribus aliis fide dignis. 


506 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1333. Mai 30. 951. 


Hermann Graf in Gleichen eignet nach Resignation Kunemunds 
von Fahner dem Kloster Pforte 2 Hufen in Endeleben zu. 


Häschr.: T 171. D 72* (tit. Vehre) mit Weglassung der Zeugen. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 437. 


In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gracia comes in 
Glichen recognoscimus et notum esse cupimus presencium inspectori- 
bus* universis, quod ob® omnipotentis dei eiusque beatissime genitricis 
Marie intuitum ac nostrorum et progenitorum? nostrorum peccaminum 
remissionem damus, donamus? et tradimus in hiis scriptis religiosis 
viris abbati et conventui in Porta, quos speciali favore prosequimur, 
ius proprietatis duorum mansorum sitorum in campis ville Emunde- 
leyben, quibus Conemundus de Vanre a nobis infeodatus fuerat et ad 
nostras manus libere et litteratorie resignavit, et arearum ad ipsos 
spectancium nec non aliorum* quorumcunque pertinencium ad eosdem, 
quocunque nomine, nuncupacionefí seu vocabulo censeantur, renun- 
ctiantes precise pro nobis et nostris heredibus seu successoribus uni- 
versis iuri proprietatis predicto nec non omni iuri, requisicioni seu 
obsequio nobis ex dictis duobus mansis sive pro ipsis vel ipsorum 
occasione quomodocunque debitis seu conpetentibus, vel que nostris 
heredibus sive successoribus possent conpetere in futurum, volentes 
abbatem5, conventum et monasterium predictos iure proprietatis, immo 
dominio directo predictorum mansorum, quod nobis conpetebat, in antea 
sic gaudere, quod^ et nos et nostri heredes seu successores ipsis super 
proprietate predicta litem, questionem! seu controversiam nullatenus 
neque in presenciarum neque futuris temporibus moveamus. Et ut 
predicta donacio inconvulsa et illibata perpetuo perseveret, presentem 
litteram exinde confectam nostro sigillo* prefatis abbati, conventui ac! 
monasterio dedimus firmiter communitam”. Testes huius donacionis 
seu proprietatis [collacionis] sunt religiosus vir Volmarus abbas mona- 
sterii Montis sancti Petri Erfordensis, Berengerus de Meldingen castren- 
sis noster, Theodericus notarius noster, magister Hermannus de Ilmene, 
Heinrieus dictus Paurus et plures alii fide digni. Datum anno domini 
M CCC XXXIII*, in dominica Trinitatis. 

a gpectoribus D b ob fehlt T * pro progenitorum 7' 4 donamus 
damus D  *aliaum T D  ! nunctupscione T fet D Feat T "ut D 


! quescionem 7 * et dilecte nostre conthoralis sigill (statt nostro sigillo) D 
let D — " communitas T D korrigiert aus communitam T — ^ 1383 T 


1333. (1334?) August 1. 952. 


Heinrich Bischof von Naumburg eignet unter Zustimmung seines 
Kapitels dem Kloster Pforte gewisse Höfe und Gärten in dem Dorfe 
Altenburg zu, mit denen von ihm die Markgrafen von Meissen und 





LL 


Nr. 551—552. 1333—1334. 907 


von diesen wiederum einige Naumburger Bürger belehnt gewesen sind, 
Jedoch mit Vorbehalt der Vogtei und Gerichtsbarkeit. Vgl. Nr. 547. 548. 


Hdschr.: T 60. D 68 (tst. Aldenbork). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 436. 


In nomine domini. Amen. Heinricus dei gracia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus omnibus imperpetuum. Illa nostra cottidiana instancia 
et sollicitudo ecclesiarum vigilanter satagit et intendit, ut hiis, qui 
nobis lege diocesana subesse noscuntur, et religiosis precipue quietis 
commoda preparemus, in quorum utique quiete quiescimus et fovemur 
in pace. Proinde hiis litteris publice recognoscimus omnium Christi 
fidelium presencium et futurorum noticie ingeri cupientes, quod reli- 
giosis viris in Christo nobis dilectis abbati et conventui monasterii 
Portensis Cisterciensis ordinis nostre diocesis de libera voluntate nostri 
capituli et consensu dedimus, donavimus et tradidimus ac presentibus 
damus, donamus et tradimus proprietatem arearum et ortorum sitarum 
et sitorum in villa Aldenburg, quibus nobiles viri burgravii de Misena 
infeodati a nobis hactenus exstiterunt et a quibus ulterius Conradus 
dictus de Madela* et sui coheredes, Petrus dictus de Wissenfels et 
coheredes ipsius, lohannes dictus Grose et . . dictus Hoffemeister* 
cives nostri in Nuenburg areas et hortos huius modi in feudo tenu- 
erunt, transferentes proprietatem dictarum arearum et ortorum in 
abbatem, conventum et monasterium prefatos de consensu dicti nostri 
capittuli pleno iure, advocacia tamen et iuribus ad illam pertinentibus 
nec non iurisdictione temporali, tam reali quam personali, arearum, 
ortorum predictorum et incolarum eorundem nobis, capittulo ecclesie 
nostre et aliis, quibus nomine dicti capittuli ius in dicta advocacia et 
iurisdictione competit, specialiter reservatis. Et ut premissa nostre 
proprietatis donacio robur obtineat firmitatis nec ab ullo possit deinceps 
impugnari, hanc litteram prefatis abbati et conventui dedimus sigillis, 
nostri* videlicet et capittuli, in evidens testimonium consignatam. Et 
nos Ernfridus dei gracia prepositus, Vlricus decanus et capittulum 
ecclesie Nuenburgensis habito super premissis diligenti tractatu predicte 
donacioni proprietatis? consensimus et consentimus, sigillum nostrum 
huic littere appendentes. Datum anno domini M^ CCC? XXXIII*, in die 
beati Petri ad vincula. Testes sunt honorabiles viri domini Wirnherus 
decanus, Conradus scolasticus, Fridericus de Magdeburgk canonicus 
ecclesie Cycensis, Hermanus de Drutschin et Ludewicus de Silawitz 
milites nostri et quam plures alii fide digni. 


^ magdela D b Groze et dictus houemeistir D * nostris mit später 
zugefügtem s T — * proprietatis fehlt D — * M^ CCC? XXXIII, der letzte Strich 
— mit blasser Tinte — erst nachträglich angehängt T 


508 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1334. Juli 5. Gotha. 999. 


Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen eignet. der 
[unter dem Patronat des Klosters Pforte stehenden!] Kapelle des heil. 
Nikolaus gu RBudersdorf 9 Aecker daselbst zu. 


Hdschr.: T 117^. D 107" (tit, Rudirstorff) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 437. 


Nos Fridericus dei gracia Thuringie landgravius, Misnensis et 
Orientalis marchio dominusque terre Plisnensis presencium recognosci- 
mus serie et ad universorum tam presencium quam futurorum, horum 
autem maxime, quorum interest et quibus nosse fuerit oportunum, 
cupimus nocionem pervenire, quod novem agros antiquis retroactis 
temporibus incultos, sitos in pago* ville Rudirsdorff districtus Ecke- 
hardisberg, moti studiosis dilecti nobis Hermanni capellani, rectoris 
capelle sancti Nicolai ibidem, argumentis affectique per amplius non 
nullis adminiculis pietatis, eo quod dictorum ad nos agrorum dominium 
ex causis legittime successionis, uti presumimus, devolutum extitit, in* 
nostrorum progenitorum ac proprie salutis remedium sempiternum 
memorate capelle sancti Nicolai donavimus, appropriavimus*, anneximus 
et nihilo minus donamus, appropriamus, annectimus harum nostrarum 
serie litterarum, Et no lapsu temporis de hoc erroris devium cuiquam* 
possit suboriri, presentem paginam desuper conscribi fecimus nostrique 
principatus sigilli communiri, presentibus et* testibus Petro dicto Por- 
zigkí marscalco, Gotfrido dicto Schindakoph* curie magistro, Friderico 
de Honsberge, Bertoldo de Nazsilride militibus et aliis fide dignis ad 
hoc annotatis. Actum et datum Gotha sub anno dominice incarna- 
cionis M* CCC? tricesimo quarto, feria tercia post Processi et Martiniani 
martirum beatorum. | 

^ pagis TU Pin fehit T — " donamus appropriamus 7 D — * vnquam D 
* et fehit D — í porezk D — * schindekoph D evocatis D 

ı Vgl. Nr. 457. 


1334. Dezember 24. 994. 


Das Nonnenkloster zu Arnstadt verkauft dem Kloster Pforte einen 
auf einer Mühle bei Brembach (und andern Gütern?) ruhenden jähr- 
lichen Zins von 25 Schillingen für 8 Pfund Erfurter Pfennige. 

Häschr.: Or. Perg. durch Feuchtigkeit sehr beschädigt, ausserdem von oben 
bis unten durchgerissen und deshalb auf Papier aufgeklebt, wobei die 
vorhandenen Lücken theilweise etwas zu gross geworden zu sein scheinen. 
Von Siegeleinschmitten ist bei dem schadhaften Zustande der Urkunde 
nichts zu bemerken. Magdeburg St. A. Erfurt B. X, Nr. 60. 

Vgl. Burkhardt, UB. von Arnstadt 71. 


Nos .... ricus prepo[situs, H...... priorissa , Conegundis 
cameraria, Hildegundis celleraria, Elizabeth custos, Gerdrudis in[fir- 


Nr. 553—555. 1834— 1835. 509 


marum| magisitra] totus[que conv]entus sanctimonialium ordinis sancti 
Benedicti ecclesie sancte Marie in Arfnestjete recognoscim[us et ad] 
notidam .......... venire, quod nos unanimi consensu et concordi 
voluntate maturaque deliberacione prehabita ........ iust[is] ...... 
[em]pcionis et venditionis titulis intervenientibus honorabili ac religioso 
in Christo patri ac domino . . [a]bbati [monasterii in] Porta ordinis 
Cisterciensis viginti et quinque solidos annue pensionis de certis bonils] 
rennen [moljendino iuxta villam Brantbach sito, quod 
tenent et possident ad presens Hermannus . ... .. 2... 222200. 
octo talentis denariorum Erfordensium nobis plenarie exst...... ac 
in usus nostre ecclesie . ... . dist[ributis?] ........ [tralnsferentes 
dictam pensionem annuam in monasterium preexpressum titulo iuste 
proprietatis ac eo iure... ..... leen multis temporibus pos- 
sedimus, perpetuis temporibus possidendam, renunciantes nichilo minus 
omni actioni [doli] mali................ pecunie et generaliter 
ac specialiter omni actioni seu impeticioni ac privilegiis habitis [vel] 
habendis et ...........- gis vel canonis, per que vel per quas 
dictus contractus po[ss]et recindi [vel] aliqualiter ....... dantes 
DON ac monasterio ante dictis nostris sigillis, vide- 
licet . . prepositi et conventus signatam in huius facti memoriam 
DEDI anno domini M°CCC°XXXIII°®, in vigilia Nativi- 
tatis domini. 


— —— M Á———à— 


1335. Juni 24. Eisenach. 559. 


Ludwig römischer Kaiser nimmt das Kloster Pforte in seinen Schulz 

und bestätigt dessen Privilegien, Freiheiten w. dgl. 

Haschr.: Or. Perg. Sp. an grünen und rothen seilenen Fäden, sehr be- 
schädigt. Dresden H. St. A. Nr.2695. — T42. Schluss der Urkunde 
in D 146. Die vorausgehenden Blätter 138—145 sind herausgerissen. 

Auszug: Deutsch: Wolff II, 438. Vgl. Böhmer, Reg. imp. Ludwig d. Baier. 
Addit, sec. Nr. 3021. 

Ludowicus dei gracia Romanorum imperator semper augustus. 
Universis sacri Romani imperii fidelibus, ad quos presentes pervene- 
rint, graciam suam et omne bonum. Tociens imperatorie celsitudinis 
ceptrum alcius extollitur et ipsius status a domino, a quo procedit 
omnis potestas, felicius gubernatur, quociens loca divino cultui dedicata 
per nos benigna consideracione reguntur et ad ipsorum libertates ser- 
vandas et facultates augendas nostra graciosa proteccio fervencius ex- 
citatur. Cum enim omnis gloria sive potencia principatus in sub- 
ditorum consistat solidata fortuna, expediens arbitramur, ut simus 
subiectis in iusticiis faciles et in graciis liberales. Proinde noverit 
omnis presens etas et futuri temporis successura posteritas, quod nos 
devocionem sinceram religiosorum virorum . . abbatis et... conventus 
monasterii in Porta ordinis Cysterciensis devotorum nostrorum dilectorum, 
qua sub religionis habitu regulari regi regum humiliter militantes pro 


510 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


nobis oraciones iugiter et frequenter effundunt, pie nostre mentis oculis 
graciosius intuentes, considerantes etiam integre fidei puritatem, qua 
debita reverencia erga nos et sacrum Romanum imperium coruscare 
dicuntur, inherentes inclite recordacionis divorum imperatorum et regum 
Romanorum predecessorum nostrorum vestigiis, qui ecclesias suis con- 
struxerunt opibus et constructas liberaliter confovebant, [predict]orum* 

. abbatis .. conventus devotis precibus inclinati ipsos et eorum mo- 
nasterium cum omnibus hominibus, iuribus, rebus, bonis et possessi- 
onibus tam mobilibus quam inmobilibus, quocumque nomine censeantur, 
quas in presenciarum tempore racionabiliter obtinent ac possident et 
in posterum iustis modis et veris tytulis absque iuris alieni dispendio 
poterunt adipisci, sub nostra et sacri Romani imperii suscipimus pro- 
teccione speciali, universa privilegia, libertates, emunitates, servitutes 
et concessiones ac iura et gracias ipsis et eorum monasterio per divos 
Romanorum imperatores et reges predecessores nostros concessas seu 
concessa vel indultas, prout ipsis iuste, rite et racionabiliter sunt 
indulta, tradite vel concesse, de benignitate imperatorie maiestatis con- 
cedimus et concessas presentis decreti munimine confirmamus, rati- 
ficamus, approbamus et harum litterarum serie innovamus, mandantes 
nichilo minus imperatorio hoc edicto, ne quis nostri imperii fidelium 
dictum monasterium vel personas ibidem deo famulantes presumat ali- 
quatenus molestare, iura eorum infringere vel libertates concessas quo- 
modolibet violare. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostre 
maiestatis indulgenciam infringere vel ei ausu temerario contraire. 
Quod qui facere presumpserit, nostre maiestatis gravem indignacionem 
se noverit incurrisse. In cuius rei testimonium presentes conscribi et 
nostre maiestatis sigillo iussimus communiri. Datum in Ysnaco in die 
Iohannis baptiste anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto, 
regni nostri anno vicesimo primo, imperii vero octavo. 


^ predict durch Feuchtigkeit unleserlich geworden. 


1336. Mürz b. Pforte. 556. 

Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen behält die in 

seinem Lande liegenden Besitzungen des Klosters Pforte mit Ausschluss 
seiner Beamten seiner persönlichen Verfügung vor. Vgl. Nr. 413. 


Häschr.: Or. Perg. Sp. Dresden H. St. A. Nr.2723. — T 44. 
Druck: Deutsch: Wolff LI, 439. Vgl. Pertuch I, 61. Bertuch-Schamel I, 40. 
Nos Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Mysnensis et Orien- 
talis marchio dominusque terre Plysnensis recognoscimus presencium 
serie et ad universorum, quibus nosse fuerit oportunum, cupimus peı- 
venire*, quod bona universa et singula nostre dicioni subacta, que ad 
abbatem, conventum et cenobium Cystersiensis ordinis in Porta spectare 
dinoscuntur, nostre tantum et non subiectorum nobis, videlicet advoca- 
torum, subadvocatorum . . officiatorum qualiumcunque in antea dispo- 


Nr. 556—558. 1336 —1339. 511 


sitioni reservabimus et nullius monitis parere volumus in hoc casu, 
nisi de mandato nostro vocali seu litterali procedat libero et expresso. 
Actum in Porta anno domini M°CCC° tricesimo sexto, feria III* post 
dominicam Oculi .. presentibus usque ad revocationem nostram noto- 
riam in suo robore firmiter duraturis. 


* noticiam scheint ausgelassen zu sein. Vgl. Nr. 413. 


1331. 857. 
Die Brüder Rudolf und Heinrich Schenken zu Dornburg eignen 
auf Bitten des verstorbenen Heinrich von Steudnitz eine von ihm be- 
sessene, aber aufgelassene Hufe in dem Dorfe Kolbe! dem Kloster 
Pforte sum Besten seines Krankenhauses zu. 


Hdschr.: D 87 (tst. Extra). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 439. Vgl. v. Tümpling, Geschichte d. Geschl. 
v. Tümpling I, 28. 


Nos Rudolfus et Hfeinricus] fratres pincerne in Dornbork et do- 
mini ibidem recognoscimus tenore presencium, quod ad preces Hfein- 
rici] dicti de Studicz, qui nobis, dum adhuc viveret, in extremis positus 
supplicavit, ut I mansum situm in campis ville dicte Kolbe, quem 
nunc colit Iohannes dictus Kachere opidanus in Segelicz, solventem 
annuo censu tres fertones Fribergensis argenti, appropriare dignaremur 
monasterio Portensi ad hospitale infirmorum, quem a nobis in feodo 
tenuit, sed ad manus nostras libere resignavit Cuius mansi proprie- 
tas ad nos et nostros progenitores hactenus pertinebat. Nos vero pre- 
cibus ipsius Heinrici de Studicz bone memorie inclinati et precipue 
omnium nostrorum progenitorum in remedium eundem mansum pre- 
dicte ecclesie et monasterio Portensi appropriavimus et presentibus 
appropriamus, omne quoque ius proprietatis, quod ad nos in dicto 
manso videbatur pertinere, ad sepe dictum monasterium voluntarie et 
libere transferentes. In cuius appropriacionis testimonium presens 
scriptum conscribi fecimus nostrorum munimine sigillorum roboratum. 
Anno domini MCCC XXXVII. Testes huius sunt strennui viri Iohannes 
de Butenicz, Apecz de Gebese, Heinricus Schaff, Apecz Stebonis, Con- 
radus et Echardus dicti de Gossirstede et Thune de Tumplicz castellani 
in Kanbork et plures alii fide digni. 

! Nicht mit Sicherheit zu bestimmen, doch weisen alle in der Urk. vorkommenden 
Personen auf die Gegend von Camburg und Dornburg hin. 


1339. Dezember 5. 908. 


Die Brüder Konrad, Hermann und Ulrich Wurm Burgmannen 
au Buttelstedt verkaufen dem Kloster Pforte swei Viertel des Dorfes 
Sachsenhausen, die sie von demselben zu Lehen gehabt haben, für 
90 Mark unter Vorbehalt des Rückkaufs auf 4 Jahre. Vgl. Nr. 536. 


519. — Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hdschr.: T 271". D 89^ (tit. Sachsinhusen) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff IL, 442. 


In nomine domini, Amen. Nos Conradus miles, Hermannus et 
Vlricus* fratres dicti" Worme castrenses in Bodelstete* recognoscimus 
et presentibus publice profitemur, quod, cum olim religiosi viri domini 
abbas et conventus monasterii Portensis ordinis Cisterciensis et bone 
memorie Theodericus dictus Worm pater noster tria quartalia ville 
Sachsenhusen?* et bona alia ibidem in villa et campis ville sita cum 
omnibus suis iuribus et pertinentiis, dominus abbas videlicet et con- 
ventus pro tertia, pater vero noster predictus pro duabus partibus a 
strennuis viris dominis Theoderico et Bertoldo vicedominis in Apolde 
emptionis titulo comparassent, prout in litteris eorundem dominorum 
vicedominorum desuper conscriptis plenius continetur, nos prefati patri 
nostro ut heredes proximiores et etiam in bonis huius modi succe- 
dentes accedente ad hoc filiorum mei, Conradi, et aliorum heredum 
nostrorum beneplacito et consensu, ut* prefata bona proportione pre- 
dicta ad quondam dictum patrem nostrum ac ad nos ex successione 
huius modi pertinentia, que a prefato domino abbate usque ad hec 
tempora tenuimus et possidebamus in feudum, cum sanguinis et alia 
iurisdictione etf aliis suis iuribus et pertinentiis universis illis: honore, 
iure et utilitate, quibus a nobis usque ad hec tempora sunt possessa, 
vendidimus et tradidimus predictis dominis abbati et conventui dicti 
sui monasterii nomine ementibus et recipientibus ac vendimus et tra- 
dimus per presentes, resignantes dicto domino abbati tamquam feudi 
domino bona predicta et omne ius nobis competens in eisdem, ipsos- 
que in possessionem dictorum bonorum induximus corporalem pro 
precio nonaginta marcarum puri argenti puritatis et ponderis Erforden- 
sium nobis huius modi precium verum et iustum arbitrantibus inte- 
graliter persoluto. Ceterum contractui predicto specialiter est adiectum, 
quod nos et nostri heredes per nos ipsos et non personam submissam 
ac nostra propria pecunia et non aliena prefata bona reemendi pro 
dicto precio infra quadriennium circa festum sancti Nicolai tantum a* 
data presentium continue numerandum habere debebimus ex speciali 
gracia nobis concessa a dictis? emptoribus super eo liberam facultatem, 
sic tamen, quod dicta reemptione facta nos vel nostri heredes dicta 
bona possideamus nec in fraudem aut preiuditium dictorum emptorum 
in personas alias transferamus, lapso vero quadriennio predicto reemendi 
potestas nobis et nostris heredibus penitus sit sublata. Promisimus 
nichilo minus! pro nobis nostrisque heredibus dicto* domino abbati 
suo! ac dictorum conventus et monasterii suorum nomine stipulanti 
nos aut nostros heredes super dictis bonis eisdem emptoribus litem seu 
controversiam non inferre aut inferenti consentire, sed ipsos auctori- 
sare" de dictis bonis et iusticialiter warandare ac ab impeticione quo- 
rumlibet reddere liberos et indempnes meque Conradum predictum 
ordinaturum et? procuraturum, quod dicti? Hermannus et Vlricus 


Nr. 558—559. 1339— 1342. 513 


fratres mei et fili mei minores, postquam ad annos discretionis per- 
venerint, supra scriptum contractum cum omnibus suis conditionibus 
et modis innovabunt, approbabunt et ratificabunt voluntarie et expresse, 
pro premissis omnibus et singulis observandis et fideliter adimplendis 
Conradum de Heseler et Vlricum de Lichtenhain nostros consponsores 
et debitores principales dictis emptoribus statuentes. Preterea renun- 
ciamus exceptioni non soluti, non ponderati precii, auxilio, quo sub- 
venitur circumventis ultra dimidium iusti precii et deceptis, doli mali 
et in factum actionis?, beneficio restitucionis in integrum et generaliter 
omni opere? et auxilio iuris canonici et civilis, per que predictus con- 
tractus in toto vel in parte irritari, viciari possit' aliqualiter aut 
rescindi, et specialiter iuri dicenti renuntiationem esse invalidam gene- 
ralem. Nos quoque Conradus et Vlricus predicti recognoscimus, quod 
ad preces Conradi et* suorum fratrum predictorum et pro ipsis nos 
dictis domino abbati et suo conventui pro omnibus supra scriptis ad- 
implendis et inviolabiliter observandis tamquam debitores principales 
in solidum obligavimus et presentibus obligamus. In premissorum 
igitur omnium et singulorum testimonium prefatis dominis abbati et 
conventui presentes litteras appensione sigillorum mei, Conradi vendi- 
toris, quo et nos Hermannus et Vlricus fratres predicti, et mei, 
Viriei de Lichtenhain, quo et ego Conradus de Heseler predictus, cum 
propriis careamus sigillis, utimur in presenti, dedimus fideliter com- 
munitas. Testes quoque premissorum sunt religiosi viri fratres Con- 
radus camerarius dictus de Sommerde, Albertus dictus de Eckestete 
subcellerarius, Albertus de Cranchborn magister conversorum, Henricus 
dictus Prohacz! scultetus in Lutental et plures alii fide digni. Datum 
anno domini M? CCC? XXXIX, in vigilia beati Nicolai episcopi. 

* Colicus (statt et Vlricus) T  " dicte T  " Bodelstetet T' bottiletete D 
4 Sachsenhusenn 7' sachsinhusen D * ut fehit D ' ac D  * ct (statt a) T 
^ et dans (statt a dictis) 7  ' nilominus T  * dicta 7 'sua T " aucto-- 
rizare D ^ ae D ? dicte 7 P aecioni D 3 ope 7 " posset D 
* et fehlt T * So T, während in D alle Zeugen fehlen. Nach Nr. 464 und 467 
lautet der Name wahrscheinlich Phaz. 


1342. Juni 6. 559. 


Die Brüder Ludwig und Beringer von Mellingen, genannt von 
Scheidungen, schenken dem Kloster Pforte das Lehnsrecht über 20 Aecker 
und einen Hof in. Gr. Obringen. 

Hdschr.: Or. Perg. durch Moder sehr beschädigt und auf Papier auf- 
geklebt. Sp. abgerissen. Magdeburg St. A. Erfurt B. X, Nr.61. 
Ungedruckt. Vgl. Ztschr. f. thür. Gesch. V, 249. 


Universis Christi fidelibus, ad quos presens scripltum] pervenerit, 
nos Ludewieus et Beringerus de Meldingen fratres dicti de Schidingen 
cupimus fore notum, quod matura deliberacione prehabita cum consensu 


514 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


omnium heredum nostrorum presencium et futurorum donamus legi- 
tima donacione perpetue sine dolo monasterio sancte Marie virginis 
religiosorum virorum Portensium pure propter deum iura feodalia seu 
proprietatem infeodacionis, sicut nostri progenKores ad nos detulerunt, 
in bonis, videlicet viginti agris sitis in campis ville Oberingen maioris 
cum una curia sita [in villla predicta, que omnia quondam ex antiquo 
discretus vir Henricus de Oberingen bone memorie et sui heredes a 
[nostris] progenitoribus et nobis huc usque iure feodali quiete et paci- 


fice possederunt, renunciantes ............ [pro] nobis et omni- 
bus [heredi]bus [nostris in| perpetuum omni iuri dictorum bonorum 
seu inpeticioni, si qua nobis aut nostris successoribus . .......... 
conpetere posset ali....... 2.2.2.2 eene 
resignamus eadem . ......... bonorum ........ in manus reli- 
giosorum virorum reverendi [domini] abbatis tociusque conventus mo- 
nasterii sancte Marie in Porta prenarrati. Ad...... eorum ... 
tn ipsorum bonorum possessionem ..... dictos cum omnibus 
suis, ad quos porro supra dicta bona in posterum venire ........ 


ponentes eosdem et ore et manu, ut moris est, introducentes, ut... 
dicta bon[a] a viris prelibatis suscipient ulterius possidenda et hoc per- 
petuis temporibus per ...... um. In quorum omnium robur et 
evidens testimonium nos Ludewicus et Beringerus ante dicti sigilla 
nostra presentibus [dujxifmus appenden)da Datum et actum anno 
domini M? CCC? XLII(?) in die sancti Bonifacii martiris. "Testes sunt 
discreti viri dominus Henricus plebanus in Madela, dominus Nicolaus 
EDD dominus Wedekyndus plebanus in Otmans- 


husen, Hermannus . . . .. ze, lohannes dictus Leo castellanus in . .. 
END Meycz(?) oppidanus ibidem, frater Otto de Bozeleybin, 
frater] ........ [Seh]owenforst conversi in Porta et alii quam 


plurimi fide digni. 
ı So registriert im Magdeburger St. A. In der Urkunde selbst ist die Jahres- 
zahl nicht mehr mit Sicherheit zu erkennen. 


1343. Dezember 6. 560. 


Die Brüder Konrad, Rudolf und Heinrich Schenken und Herrn 
in Saaleck überlassen dem Kloster Pforte das ihm streitig gemachte 
Patronatsrecht über die Kirche sowie 1, Hufe und 2 Höfe in 
Sachsenhausen. 

Häschr.: T272°. D 91^ (tt, Sachsinhusen) mit einzelnen Kürzungen. 
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 47. — Deutsch: Wolf II, 445. Vgl. 
Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 39. Ders., Kl. Schr. II, 30. 


In nomine domini. Amen. Ne sopite questionis et altercationis 
emortue materia reviviscat, sagax providit antiquitas, ut contra obli- 
vionis caliginem gesta mortalium scripture fidei committantur. Ea 
propter universis Christi fidelibus, precipue tamen his, quorum interest 





Nr. 560—561. 1843—1344. 315 


seu intererit, pateat per hoc scriptum, quod nos Conradus, Rudolfus et 
Henricus fratres pincerne et domini in Salecke omni actioni sive 
cause, quam habuimus contra honorabiles et religiosos viros dominum 
abbatem et conventum de Porta super iure patronatus ecclesie in 
Saxenhusen, cum nostris amicis tractatu et deliberatione prehabitis et 
specialiter ad informationem Henrici marscalci de Gozzirstete vitrici 
nostri cessimus et renunciavimus® et ex certa scientia, non per errorem 
hiis scriptis renunciamus absolute, libere et expresse omneque ius, si 
et quod habuimus sive quod nobis ex paterna successione seu quibus- 
cunque aliis modo, via vel causa in patronatu predicto conpetere vide- 
batur, dimidium insuper mansum in campis, quo quondam dietus Stitz 
suique heredes, duasque curias in villa predieta Saxenhusen, quibus 
Craft de Oberndorf miles, Fridericus et Henricus fratres dicti de Swer- 
stete nostri fideles infeudati fuerunt a nobis, donavimus et tradidimus 
nec non presentibus donamus* et tradimus abbati et conventui pre- 
libatis, nihil iuris nobis et nostris heredibus seu successoribus in pa- 
tronatu, manso et curiis nec non in tota villa huius modi reservantes, 
appendentes huic littere nostra sigilla in testimonium premissorum. 
Testes huius rei sunt Theodericus marscalcus canonicus sancti Seueri 
Erfordensis*, Theodericus de Brantbach, Henricus de Sommeringen, 
Wernerus de Nusezzen monachi Portenses nec non frater Iohannes 
dictus Topher?^ conversus eiusdem monasterii Datum anno domini 
M*CCC? XLII, in die beati* Nicolai episcopi. Et ego Henricus mar- 
scalcus de Gosirstete predictus' recognosco premissa veritatem omni- 
modam continere et ad peticionem Conradi, Rudolfi et Henrici pincer- 
narum privignorum meorum meum sigillum huic littere esse! appensum. 

* renunciamus T ^ damus D ^ et hinzugefügt T — * Oder Tepher 7 
fehlt inD * s. (statt beati) D — f est D 


1344. Januar 3. Pforte. 561. 

Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen befreit das 

Kloster Pforte von allen Auflagen seiner Beamten. 
Hdschr.: Or. Perg. Sp. an violettfarbenen Fäden beschädigt. Dresden 
H. St. A. Nr. 2968. — D 134 (tit. Prerogativa). 744. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 447. Vol. Periuch 1,61 und Bertuch-Schamel 
I, 41, beide mit falscher Jahreszahl 1349. 

Nos Fridericus dei gracia Thuringie langravius, Misenensis et Orien- 
talis marchio dominusque terre Plysnensis recognoscimus et harum 
serie litterarum notificandum duximus presencium inspectoribus uni- 
versis, quod ob divine remuneracionis intuitum nec non ad devotam 
peticionem et supplieem precum instanciam virorum religiosorum 
, domini Alberti abbatis et conventus monasterii Portensis Cysterciensis 
ordinis ipsis, videlicet abbati, conventui, monasterio, grangiis, villis, 
hominibus et bonis aliis quibuscunque ad abbatem et conventum ac 


516 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


monasterium predicta spectantibus hanc libertatis graciam et emunitatis 
prerogativam donavimus et donamus ex certa sciencia per presentes, 
quod per nostros advocatos, subadvocatos et vices eorum sive loca 
tenentes presentes pariter et futuros angariis, perangariis, talliis, vecti- 
galibus seu extorsionibus aliis, quibuscunque nominibus vel vocabulis 
censeantur, abbatem, conventum, monasterium, grangias, villas, homines 
sive bona huius modi nolumus, quin immo districtissime prohibemus 
gravari, vexari seu aliqualiter molestari. Nos enim, si quando et quo- 
ciens ab abbate, conventu et monasterio predictis subvenciones, servicia 
sive dona exigere volumus, hoc vel vive vocis oraculo vel nostris 
litteris faciemus. Et ne de libertatis gracia et emunitatis prerogativa 
premissis, que prelibatis abbati, conventui, monasterio, grangiis, villis, 
hominibus adque bonis perpetuis futuris temporibus manere volumus 
illibatas (sic), in posterum alicuius dubietatis nubilum oriatur, pre- 
sentem litteram desuper confectam nostri principatus sigillo maiori 
iussimus roborari. Datum in Porta tercio nonas lanuarii anno domini 
M? CCC? XLIIIT*, presentibus et testibus Theoderico vicedomino in Appolde, 
Rudolfo de Ryschak marscalco, Ottone de Sthuternheim militibus et 
secretariis nostris, Conrado dicto Pruze curie nostre prothonotario et 
pluribus aliis fide dignis. 


———— 


1344. Januar 3. Pforte. 562. 
Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen verbietet seinen 
Beamten in FAsenberg, Weissensee, Buttelstedt, Neumark, Eckarts- 
berga, Nebra, Neuenburg und Weissenfels das Kloster Pforte mit 
irgend welchen Abgaben zu beschweren. 
Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Unt.-Bibl. — D 134 (tst. 
Prerogativa). T 308". Dresden H. St. A. Loc. 8962. Copeyen etc. 10. 


Drucke: Unschuld. Nachrichten. Jhg. 1719, 193. Mencke I, 781. Bertuch- 
Schamel I, 224. Deutsch: Wolff II, 447. Vgl. Schóttgen 244. 


Fredericus dei gracia Thuringie lantgravius, Orientalis marchio 
dominusque terre Plysnen[sis] in Ysenbergk, in Wyssensehe, in Bottel- 
stete, in Novo foro, in Eckersbergk, in Nebre, in Novo castro et Weissen- 
fels advocatis, officiatis et eorum vices gerentibus tam presentibus quam 
futuris graciam suam et omne bonum. Indempnitati cenobiorum et 
locorum religiosorum ad divini cultus amplificacionem fundatorum et 
singulariter cenobii monachorum Cisterciensium in Porta, quod ex causis 
pis et devotis favore prosequimur speciali, succurrere salubriter cu- 
pientes, vobis universis et singulis communiter et divisim et vestrum 
cuilibet in solidum dictrictissime et nostre sub obtentu gracie inhibe- 
mus, ne in antea dictum monasterium, homines et bona ad ipsum 


spectantes et spectancia talliis, precariis, angariis, perangariis, vectiga- - 


libus seu quibuscumque extorsionibus quocumque nomine nominatis, 
illis dumtaxat exceptis, que ipsis viva voce vel litterarum nostrarum 


Nr. 562—568. 1344—1845. 517 


serie rite duxerimus inponendum, nostris in districtibus vobis subactis pre- 
gravatis(sic) seu gravari per subditos vestros, subadvocatos vel precones 
quovis modo faciatis. Memoratum etenim monasterium cum suis homi- 
nibus atque bonis a vestra potestate eximimus, nostre disposicioni 
penitus reservantes harum serie litterarum. Actum et datum in Porta 
tercio nonas lIanuari anno domini millesimo tricentesimo quadrage- 
simo quarto. 


— 


1345. Juni 1. 963. 


Witicho Bischof von Naumburg bestätigt unter Zustimmung seines 
Domkapitels einen vor Zeiten zwischen dem Kloster Pforte und der 
Vikarie des h. Kilian im Dom eu Naumburg abgeschlossenen Tausch, 
nach welchem Pforte der Vikarie 2!/, Hufen in Wethau überlässt 
und dafür 3 Hufen zu Tauschwilz erhält. 


Hdschr.: Or. Perg. 4 Sp. des Bischofs, Domkapitels, Abtes, Konventes 
mehr oder minder verlettt. Naumburg D. A. Nr. 406. — D 128 (kit. 
Leschen et Weta). T 123. 


Druck: Deutsch: Wolff II, 449. 


In nomine domini. Amen. Nos Wythigo dei gracia Nuenburgensis 
ecclesie episcopus ad universorum presencium et futurorum noticiam 
deducimus per hoc scriptum, quod olim religiosi viri Albertus® abbas 
et conventus monasterii Portensis Cysterciensis ordinis nostre dyocesis 
nec non discretus vir dominus Henricus vicarius sancti Kiliani in 
dicta nostra ecclesia Nuenburgensi provida deliberacione tractatibusque 
prehabitis concambium sive permutacionem quorundam bonorum facere 
decreverunt, sicut presentis scripti serie continetur. Abbas enim et 
conventus predicti suo et dicti monasterii nomine iure proprietatis 
duos mansos cum dimidio solventes nomine annue pensionis duas 
marcas cum dimidia, sitos in campis ville Wetha, quorum: mansorum 
dimidium colit Thedricus de Kosene, Henricus dietus Grawarch* dimi- 
dium, Hilla relieta Cyriez dimidium, filius prefate relicte dimidium et 
Thedricus dictus Schile dimidium, cum omni dominio, usu, utilitate et 
ceteris suis pertinenciis, quibuscunque nominibus censeantur, domino 
Henrico seu cappelle et vicarie sancti Kiliani sub forma concambii' et 
permutacionis, ut sequitur, assignare et tradere intendebant. In quorum 
bonorum restaurum dictus dominus Henricus sue vicarie memorate 
nomine vice versa nomine concambii abbati et conventui predictis tra- 
dere volebat tres mansos sitos in pago ville Tuswicz cum areis, vinea 
et salictis ac aliis pertinenciis, quocunque vocabulo nominentur, ex- 
ponentes nobis tractatum huius modi et petentes, ut nostrum huie per- 
mutacioni, que hinc inde utilis et conveniens videbatur, adhibere digna- 
remur consensum. Nos vero permutacionem huius modi considerata utro- 
bique utilitate monasterii et vicarie predictarum laudamus, appropriamus 
et tanquam racionabiliter factam in dei nomine presentibus confirmamus 
dantes, prout ad nostrum officium spectat, licenciam hinc inde partibus 

Geschichtsq. d. Pr. 5. Dd. XXXIII. 34 


518 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


prenotatis tradendarum, adipiscendarum mutuo possessionum memora- 
tarum iuxta modum permutacionis et concambii supra dicti, apponentes 
sigillum nostrum nostrique capituli huic littere in evidens testimonium 
premissorum, decernentes, quod abbas et conventus sua appendeant (sic) 
sigilla in maioris roboris firmitatem. Et nos Vlricus dei gracia pre- 
positus, Ludewicus decanus et capitulum ecclesie Nuenburgensis reco- 
gnoscimus nostrum consensum nos ad premissa voluntarie prebuisse 
et in huius certitudinem nostrum sigillum huic littere appendisse. 
Nosque frater Albertus* divina miseracione abbas, 'Theodericus* prior 
et conventus monasterii Portensis predicti recognoscimus eciam nostra 
sigilla fore appensa, ut de premissis liqueat evidenter. Datum anno 
domini M? CCC? X?LV?, kalendas Iunii. 


* Albertus «nd Theodericus mit anderer Tinte geschrieben und offenbar nach- 


träglich in den zuerst leer gelassenen Raum eingefügt. b Oder Grawarth? 
Graiward D 
1345. Augusti. Erfurt. 564. 


Das Kloster Pforte verkauft Schulden halber dem Pleban Hermann 
in Hochdorf 4 Hufen und 1 Hof in Endeleben für 56 Mark. 


Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp., von denen das Konrentssiegel abgeschnitten ist. 
Wolfenbüttel, Herzogl. Bibl. Vor längeren Jahren gütigst mitgetheilt 
von Herrn Archivar. Dr. Zimmermann daselbst. — Abschrift: Copiar. 
CLIV (S. Augustini in Erfurt), 44 des Staatsarchivs in Magdeburg (K). 


Ungedruckt. 


In nomine domini. Amen. Nos fratres Albertus abbas, Th[eode- 
ricus] prior totusque conventus monasterii Portensis ordinis Cyster- 
ciensis recognoscimus et omnibus, qui presentem litteram viderint vel 
audierint, cupimus esse notum, quod, cum nostrum monasterium 
oppressum esset intollerabilibus oneribus debitorum eatenus, quod abs- 
que bonorum inmobilium alienatione nullatenus possemus ab huius 
modi debitorum oneribus relevari, deliberatione provida et tractatibus 
pluribus prehabitis, superiorum eciam nostrorum in hoc casu petita 
licencia et optenta, prout per litteras patentes super hoc optentas de- 
claravimus, considerantes, quod nos et nostrum monasterium nulla via 
alia minus nociva seu magis utili non possemus a predicto debitorum 
onere liberari, observata nichilo minus forma, que tam de iure quam 
de consuetudine in bonis inmobilibus alienandis consuevit observari, 
communi consensu et concordi voluntate omnium nostrorum iusto 
empcionis et vendicionis tytulo et contractu intervenientibus discreto 
viro domino Hermanno plebano in Hochdorf Moguntine dyocesis rite 
et racionabiliter vendidimus et tenore presencium litterarum iusto et 
perfecto vendicionis tytulo nos vendidisse lucide protestamur quatuor 
mansos proprios terre arabilis sitos in campis ville Eyndeleybin unam- 
que curiam sitam in eadem villa cum pratis, salictis, pascuis ad pre- 


Nr.564, 1945. 519 


dictos mansos curiamque pertinentibus ác omnibus suis aliis pertinen- 
ciis, iuribus et libertatibus quibuscunque, que hos et nostrum mona- 
sterium hactenus habuimus in mansis et curia prelibatis, pro quinqua- 
ginta et sex marcis puri argenti ponderis Erfordensis nobis et nostro 
monasterio integraliter ponderatis, traditis et solutis nec non in solu- 
cionem debitorum nostrorum et in evidentem utilitatem et necessitatem 
nostri monasterii iam conversis, transferentes in hiis scriptis pleno 
iure proprietatem et dominium utile et directum mansorum et curie 
predictorum in ius et possessionem domini Hermanni predicti eum 
omni honore, usu et utilitate, que nobis et nostro monasterio in pre- 
dictis bonis hactenus conpetebant, per ipsum dominum Hermannum 
et omnes illos, quibus predicta bona in toto vel in parte vendere, 
donare seu legare voluerit, quibuscunque personis ecclesiasticis vel 
mundanis de hoc semper habebit liberam facultatem. Quibus omnibus 
recognoscimus in hiis scriptis, et eos per presentes in corporalem pos- 
sessionem ponimus, predicta bona per ipsum et eos, in quos talia bona 
transferre voluerit, iure proprietario perpetuo possidenda, promittentes 
specialiter et expresse dictum dominum Hermannum et omnes eos, in 
quos bona prefata transferre decreverit sub quocunque tytulo superius 
expresso, in predictis quatuor mansis et aliis rebus ad eos pertinentibus 
secundum consuetudinem iuris rite et iusticialiter warandare et ab 
omni inpeticione, inpugnacione seu infestacione cuiuscunque seu quo- 
rumcunque indampnes reddere, quitos penitus et solutos, promittentes 
nichilo minus pro nobis et nostris successoribus universis fide prestita 
corporali contra predictam vendicionem non venire seu facere per nos 
vel per alios directe vel indirecte quovis quesito colore publice vel 
occulte, sed omnia et singula premissa firma, rata et grata omni fraude 
et dolo exclusis penitus observare. Renunciamus insuper pro nobis 
et nostris successoribus omnibus graciis, privilegiis, libertatibus et 
litteris nobis vel ordini nostro concessis vel eciam in antea concedendis 
nec non accioni doli mali, accioni in factum, beneficio restitucionis in 
integrum, excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute et 
generaliter omni auxilio iuris tam canonici quam civilis, quibus pre- 
dicta vendicio in iudicio vel extra posset viciari, inpugnari seu quo- 
modolibet infringi. Specificacionem eciam, situm et terminum dictorum 
mansorum prefato domino Hermanno assignavimus, prout inferius est 
expressum. Et ut predicta specificacio sine omni tergiversacione clarius 
cuilibet appareat, ipsam in verbis vulgaribus exprimendam duximus 
in hunc modum: 

In dem velde geyn Hastinsleybin in dem wynkele czw gelengin, 
dy behaldin czehn ackire unde sint geleyn by Voytchene® von Rincke- 
leybin-eyn setelech unde eyn stucke, des sint dru ackire, by Andrewis 
lande von Hopfgartin -eyn ackyr, der stozit uf Henczin hern Arnoldis- 
evn strik® by Henriche Beckin, des sint dru virteyl-czwene ackire by 
den kornbuln-in dem rythe dru ackire unde eyn virteyl; in dem 


34* 


520 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


andirn velde keyn Rinckeleybin eyn ackir by Henczin hern Arnoldis- 
eyn ackir. by Conrade Molman-dru ackire by Andrewese von Hopf- 
gartin- eyn gelenge, der sint sybine ackire, by Henriche hern Arnoldis- 
eyn gelenge unde eyn setelech, dy behaldin czwelf ackire, by Hartinge* 
Konemunde-dru ackire by den kornbuln-firdehalp ackir by Gunthere 
Landegarte von Hastinsleybin -czewenzik ackere by Gunthere Wyndis- 
man an czwen gelengin nebin eyn andir; in dem derten velde keyn 
Ver dru soteln, dy behaldin andirhalbin ackir unde stozin uf vorn 
Margareten Korsin -nuen ackere an eyner gelengin, dy stozin uf des 
pherrers lant von Weringishusen-eyn setelech, daz beheldit fir ackere, 
by Andrewese von Hopfgartin-czwene ackire, dy stozin uf daz lant 
der vrowyn von lene-fünf ackire, dy stozin uf der heyligin lant- fünf 
ackire by der monche gelengin an eyme seteliche, dy stozin uf den 
anger-czwene ackire, dy stozin an den Verweyk@-abir czwene ackere, 
dy stozin ouch an den Verweyk?-czwene ackire by Thyzele Voythe- 
dirtenhalbin ackir by Buchenere -fünf ackire by Gunthere Weteln* von 
Weringishusen - andir sit by Gunthere Weteln* dirtehalb ackir- fünf 
ackir an eyner gelengin, dy da gelegin sint by Grezere-dirtehalp ackir 
nebin der heyligin gut. 

Predicte vero empcionis testes sunt religiosi viri frater Fridericus 
de Wyszinse, frater lohannes Cornbul, frater Henricus de Someringin 
ordinis Cysterciensis, frater Walterus Kerlinger lector, frater Hermannus 
de Martpeche, frater Ditoldus de Aroldishusen ordinis predicatorum, 
dominus Henricus de Somerde vicarius ecclesie sancti Michaelis, dominus 
Wernherus de Heylingistad vicarius ecclesie sancte Marie, dominus 
Iohannes de Somerde vicarius ecclesie sancti Laurencii, Henricus de 
Molhusen, Henricus dictus Naphf cives Erfordenses et quam plures 
alii fide digni ad hoc vocati specialiter et rogati. In quorum omnium 
evidenciam et certitudinem firmiorem predicto domino Hermanno de 
Hochdorf presentes nostras litteras tradidimus sub sigillis abbatis et 
conventus prefati nostri monasterii firmiter communitas. Actum et 
datum Erfordie anno domini M*CCC?XLV*, in die ad vincula Petri. 


a voyt..ene O (Lücke im Perg.) 5 stuck. X * hartunge K ? ver 
weyk O gemeint Weg nach Vehra ° Weceln K 

Anm. Von den obigen vier Hufen in Endeleben verkauft nach einer Urk. 
v. J. 1346. März 10 Hermann Pleban in Hochdorf zwei dem Augustiner- Eremiten- 
kloster zu Erfurt für 28 Mark und übergiebt ihm das Dokument über den mil 
dem Abt von Pforte abgeschlossenen Kaufvertrag. Magdeburg St. A. Copiar. CLIV 
(S. Augustini in Erfurt), 44. 


1345. August 9. 565. 


Das Kloster Ilersfeld eignet 1 Hufe in Werningshausen, welche 
Dietrich von Werningshausen und sein Neffe Dietrich von ihm zu 
Lehen gehabt und an das Kloster Pforte verkauft haben, leteterem 
unter Vorbehalt seines Eigenthumsrechtes zu. 








Nr. 565—566. 1345. 921 


Hdschr.: T 171". D71 (tit. Vehre). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 448. 


Nos Iohannes dei gracia abbas, Heinricus decanus totusque con- 
ventus ecclesie Hersfeldensis in his scriptis recognoscimus manifeste, 
quod Theodericus de Weringishusen armiger et Theodericus filius fratris 
sui mansum terre arabilis cum universis suis pertinenciis situm in 
campis et terminis ville Weringishusen, a nobis et ecclesia nostra in 
feodo procedentem, religiosis viris abbati et conventui monasterii in 
Porta ordinis Cisterciensis nostro ad hoc accedente consensu et unanimi 
voluntate vendiderunt. Nos igitur predictorum venditorum precibus 
favorabiliter acquiescentes prefatum mansum predictis emptoribus uni- 
mus, donamus et iusto appropriacionis titulo presentibus appropriamus, 
ita quod singulis annis in perpetuum nobis et monasterio nostro? 
unam libram cere de eodem manso in signum huius, quod ipsius pro- 
prietas ad nostram ecclesiam pertinere noscatur, tradant et persolvant, 
harum testimonio litterarum sigillis nostri, Iohannis abbatis predicti, et 
nostri, conventus, super eo signatarum. Anno domini MCCCXLV®, in 
vigilia beati* Laurencii. 

* nostro monasterio D — ^ 1345 T  * beati fehlt T 


—— 


1345. August 9. 566. 


Die Brüder Johannes, Friedrich und Heinrich Koller verkaufen 
ihre 1!j, Mark jährlichen Zins eintragenden Güter in Lissdorf, die 
sie von dem Kloster Pforte zu Lehen gehabt haben, demselben für 
12!4 Schock kleine Groschen. 


Haschr.: T 134. D 111 (tit. Lissingistorff) mit zahlreichen Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 448, 


In nomine domini. Amen. Nos Iohannes, Fridericus et Heinricus 
fratres dicti* Kolre recognoscimus et presentibus litteris publice pro- 
fitemur, quod bona nostra in campis et villa Lisingesdorf", que colit 
relicta quondam Petri dicti Hofeman seu Iohannes filius ipsius*, de et 
pro quibus quinque fertones annue pensionis sive census bone memorie 
quondam Iohanni dicto Kolre militi patri nostro, sed et nobis tanquam 
heredibus proximioribus in bonis huius modi sibi succedentibus hactenus 
solvebantur, accedente ad hoc beneplacito et consensu aliorum cohere- 
dum nostrorum prefata bona ad quondam patrem nostrum predictum 
ac ad nos ex successione huius modi pertinencia, que a venerabili 
viro domino abbate monasterii Portensis! usque ad hec tempora 
tenuimus et possidebamus in feudum, cum suis iuribus et pertinenciis 
universis illis: honore, iure et utilitate, quibus a nobis usque ad hec 
tempora sunt possessa, vendidimus et tradidimus prefato domino abbati 
suo et conventus nec non dicti monasterii nomine ementi et recipienti 
ac vendimus et tradimus per presentes, resignantes dicto* domino abbati 


522 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


tanquam feudi domino bona predicta et omne ius nobis competens in 
eisdem, ipsumque in possessionem dictorum bonorum induximus cor- 
poralem pro precio duodecim sexagenarum cum dimidia grossorum 
parvorum numerabilium dativorum nobis huius modi precium verum 
et iustum arbitrantibus integraliter persoluto. Promisimus nihilo minus 
pro nobis nostrisque futuris heredibus ac presentibus promittimus bona 
fide predicto domino abbati suo et dictorum conventus ac monasterii 
nomine stipulanti nos et nostros heredes super dictis bonis eisdem 
emptoribus litem seu controversiam non inferre aut inferenti consentire, 
sed ipsos de dictis bonis auctorisare! et iusticialiter warandare ac ab 
impeticione quorumlibet reddere liberos et indempnes, pro premissis 
omnibus et singulis observandis et fideliter adimplendis strenuos viros 
Heinricum dictum Hetzebold militem avum nostrum nec non Con- 
radum dictum de Kollede nostros consponsores et debitores principales 
dictis emptoribus statuentes. Nos quoque Heinricus et Conradus pre- 
dicti recognoscimus, quod ad preces lohannis, Friderici et Heinrici 
venditorum predictorum et pro ipsis nos dictis domino abbati et con- 
ventui pro omnibus supra scriptis adimplendis ac inviolabiliter obser- 
vandis tanquam debitores principales in solidum obligavimus et pre- 
sentibus obligamus. In premissorum igitur omnium et singulorum 
testimonium prefatis dominis abbati et conventui presentes litteras appen- 
sione sigillorum mei, Iohannis venditoris, quo et nos Fridericus et 
Heinricus similiter venditores, cum propriis sigillis careamuss, utimur 
ista vice, nostrorumque, Heinrici et Conradi consponsorum*^, dedimus 
firmiter communitas. Testes eciam premissorum sunt strenui viri 
Albertus de Koderitzsch et Albertus de Flurstete! castrenses in Eck- 
hardisberg et plures alii fide digni. Actum et datum anno domini 
M°CCC°XLY, in vigilia beati* Laurencii martiris gloriosi. 


2 de hinzugefügt T — " liztorff D — * eius D  * Porteni. T  * predicto D 


f auctorizare D — * careamus sigillis 7  " compensorum T  ! Flurstethe 7 
* gancti D 
1346. März 30. | 967. 


Rudolf und Heinrich Schenken von Dornburg überlassen alle ihre 
Rechte an einer Hufe in Sachsenhausen dem Kloster Pforte. 


Hdschr.: T273. D91° (tit. Sachsinhusin). 
Druck: Deutsch: Wolff II, 450. 


Nos Rudolphus et Henricus pincerne dicti de Dornburg recogno- 
scimus et omnibus, qui presentem litteram viderint vel audierint, 
cupimus esse notum, quod omne dominium nec non omne ius, quod 
habuimus hactenus sive quod nostri heredes seu posteri essent quo- 
modolibet in posterum habituri, quoeunque vocabulo, nomine sive titulo 
censeatur, in uno manso sito in campis ville Saxenhusen ac ipsius 
pertinentiis quibuseunque, quem Nicolaus dictus Putzch* de Botilstete 





Nr. 567—568. 1846—1347. 928 


a nobis possedit sive tenuit titulo feudali, dedimus, donavimus et 
contradidimus nec non presentibus litteris damus, donamus et contra- 
dimus religiosis viris domino abbati et conventui monasterii Portensis 
Cisterciensis® ordinis, renunciantes pro nobis et nostris heredibus pre- 
sentibus et futuris omnibus usibus et utilitatibus et* obsequiis nobis 
nostrisve heredibus in predicto* manso ac eius? pertinentiis conpetentibus 
seu que possuntí conpetere in futurum. Et ut premissa omnia robur 
optineant perpetue firmitatis, hanc litteram desuper confectam nostrorum 
sigillorum appensione fecimus roborari. Datum anno domini M CCC XLVI, 
feria quinta post dominicam Letare Hierusalem. 


! * pusch D — " ordinis cisterciensis D_ * ac D — * predicta T * eis D 
poesent D 


1347. Dezember 20. 568. 


Heidenreich von Rossbach bekundet, dass er vor elwa 8 Jahren dem 
Kloster Pforte für 7 Schock Groschen 2 Aecker in Rossbach verkauft 
habe neben den neuerdings an dasselbe verkauften Aeckern. | Vgl. 
Nr. 569. 


Hdschr.: T97*. D 114^ (tit. Rospach) mit Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 451. 


Noverint universi, ad quos presens pagina pervenerit, quod ego 
Heydenricus de Rospach ex nunc prout ex tunc recognosco et protestor 
publice me cum certa sciencia et pleno consensu Elisabet mee con- 
thoralis* et aliorum meorum heredum iuste vendicionis et empcionis 
titulo olim, videlicet ante octo annos vel citra, vendidisse in Christo 
venerabilibus et religiosis patribus domino abbati et conventui mona- 
sterii Portensis® pro septem sexagenis grossorum mihi pro tunc inte- 
graliter traditorum duos agros sitos in campis Rosbach iuxta agros, 
quos eisdem dominis nunc noviter vendidi et assignavi, quos dictos 
duos agros dicti domini Portenses ex tunc hactenus tanquam rite et 
racionabiliter sibi per me venditos in sue proprietatis et potestatis iure 
plenario sine impeticione qualibet et adversitate possederunt, prout et 
in antea perpetue possidebunt. In cuius rei testimonium et eviden- 
ciam sigillum honorabilis et religiosi viri domini Wolphardi prepositi 
canonicorum regularium sancti Mauricii prope Nuenburgk, quia pro- 
prio sigillo careo, ad preces meas presentibus est appensum. Et nos 
Wolphardus dei gracia prepositus canonicorum regularium sancti Mau- 
ricii extra muros Nuenburgenses recognoscimus nos ad instancias 
suplices Heydenrici de Rosbach sigillum nostrum presentibus appen- 
disse. Anno domini M? CCC? XLVII, in vigilia beati apostoli? Thome. 


* conthoralis mee D ^ conuentui in porta D ° jn vigilia beati apo- 
stoli fehlt D 


524 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1347. Dezember 20. 569. 


Heidenreich von Rossbach verkauft dem Kloster Pforte 2! , Aecker 
ewischen der Saule und dem Berge bei Rossbach für 11 Schock Groschen 
unter Vorbehalt des Rückkaufs für 4 Jahre und mit der Bestimmung, 
dass unter Umständen das Kloster den Rückkauf fordern kann. 


Hdschr.: T98. D 114" (tit. Rospach) mit bedeutenden Kürzungen. 
Druck: Deutsch: Wolff II, 451. 


Ego Heydenricus de Rosbach omnibus, ad quorum noticiam presens 
scriptum pervenerit, profiteor manifeste, quod matura deliberacione pre- 
habita cum bona voluntate et consensu plenario* Elisabet mee legittime 
et Heidenrici nati mei aliorumque meorum liberorum et heredum ex 
causis necessariis et, legittimis vendidi rite et racionabiliter et vendo 
per presentes reverendis in Christo et religiosis viris dominis abbati 
et conventui monasterii in Porta peciam et fundum duorum agrorum 
et unius quartalis iuste quantitatis et mensure debito sitorum inter 
fluvium dictum Sala et montem prope Rosbach iuxta agros parrochie 
in Aldenburg. pro undecim sexagenis grossorum traditorum michi 
utiliter et integraliter solutorum, promittens eisdem dominis meo, dicte 
uxoris mee nee non Heidenrici* ac aliorum meorum filiorum et here- 
dum* nomine de dictis agris sub iusta quantitate et mensura debita 
pre omni impeticione debitam semper warandiam. Indulserunt autem 
dicti domini mihi et heredibus meis predictis propter deum ex gracia 
et favore speciali, quod ego aut ipsi, quandocunque facultas nobis et 
oportunitas affuerit, dictos agros reemere poterimus pro undecim sexa- 
genis grossorum usualis et debiti pagamenti, et hoc tantummodo infra 
quatuor annos a festo nativitatis Christi proximo continue subsecuturos, 
hoe quoque sane expresso, quod, si quid in memoratis agris tempore 
huius modi? reempcionis actu seminatum fuerit*, prefatisí dominis in® 
Porta pertinebit totaliter^ et cedet. Additum est eciam, quod, si pre- 
libati domini Portenses infra prefixum quatuor annorum terminum 
talem reemptionem a me aut! prenotatis meis heredibus occasione forte 
vel ex causa adversitatis, quod absit, in dictis bonis ex parte nostra 
seu nostrorum heredum aut qualicunque incidenti sinistro exigerent et 
requirerent, ipsam facere deberemus sine contradictione qualibet*, ex 
parte tamen ipsorum dominorum ad dimidium annum ante super eo 
ammoniti et notorie requisiti. In quorum omnium robur et evidens 
testimonium, quia proprio sigillo careo, presens scriptum ad preces 
meas coniugisque mee Elisabet ac Heidenrici nati mei nostro et here- 
dum nostrorum! nomine sigillo honorabilis et religiosi viri domini 
Wolphardi prepositi canonicorum regularium sancti Mauricii Nuen- 
burgensis recognosco sigillatum. Et nos Wolphardus dei gracia pre- 
positus canonicorum regularium sancti Mauricii prope Nuenburgk 
recognoscimus nos ad peticiones obnixas et rogatus Heidenriei de 
Rosbach, Elisabet sue conthoralis ac Heidenrici nati ipsius sigillum 


Nr. 569. 1347. 925 


nostrum presentibus appendisse. Actum et datum anno domini M? CCC? XL 
septimo, in vigilia beati Thome apostoli. 


* pleo D " Hedenrici T * liberorum ac meorum heredum (statt nec 
non — heredum) D ?* huiusmodi tempore D  * fuerit fehlt T — ! dictis D 
* de D ^ totaliter pertinebit D ! uel D * demus sine qualibet con- 


tradcoe D ! ac heredum meorum (statt ac Heidenrici — nostrorum) D 


Anhang I. 


Lehen und Zinsen. 
[1314.] L. 


Verzeichniss von Lehnsgütern des Klosters Pforte. 


Hdschr.: DI auf einer leer gebliebenen Seite von einer Hand aus dem 
Anfang des 14. Jahrh. 


Ista subscripta bona feodalia pertinent ecclesie Portensi: 

Tota villa Lizingesdorf cum suis attinentiis et tercia pars patro- 
natus ecclesie eiusdem ville* pertinent ecclesie Portensi. 

Item Gerhardus marschaleus de Gozirstete in villa suprascripta 
habet a Porta in feodo XIII marcas preter dimidium fertonem. 

Item Fritzko miles dictus de Obernitiz habet ab ecclesia Portensi 
in Cigenroke silvam et molendinum et tres mansos cum omnibus suis 
pertinentiis. 

Item Conradus Gelfradi de Heseler habet ab ecclesia in Frideris- 
rode quatuor mansos et dimidium et in Hondorf unum mansum et 
X solidos Nuenburgensium denariorum. 

Item Henricus Danielis habet a Porta in feodo in Lizingesdort 
V fertones. 

Ernfridus dictus Riche habet in feodo a Porta V fertones. 

Item Henricus dictus Puzendorf habet a Porta V fertones in feodo 
et in Tharnstete IIII*" mansos et dimidium. 

Antiquus Colre habet a Porta V fertones in feodo. 

Conradus Weize habet a Porta in feodo V fertones. 

Item Andreas habet a Porta IIj fertones in feodo. 

Cirstanus dictus Curwiz habet duo iugera agrorum, que dicuntur 
duo stuke rodelandis, unum virgultum, quod dicitur lo, et unum 
humuletum a Porta in feodo. 

Item H. de Smidehusen quitquid habet de agris, qui dicuntur 
rodelant, habet a Porta in feodo. 

Item Petrus dictus Beschorn habet III agros rodelandis a Porta 
in feodo. 

Senior de Popal habet unum mansum a Porta in feodo. 

Item Bertoldus Phafe in Hassenhusen habet Ij mansum a Porta 
in feodo et in Bunzerowe unum mansum. 

Senior de Tarnstete habet dimidium mansum de Porta in feodo. 

Item G. dictus Ladesac de Saxenhusen habet dimidium mansum 
in feodo a Porta. 

Merboto ibidem habet quartale unius mansi in feodo a Porta. 


Anhang I. Lehen und Zinsen. 527 


Item scultetus de Lutental habet unum mansum cum una curia 
et unam fornacem ad opus pistrinum in feodo a Porta. | 
... Vrowinus dictus Topf de Brantbach habet unam curiam in feodo 
a Porta. 

Item Rudolfus marsealeus de Sulze habet unum mansum in feodo 


a Porta. 

Ekkehardus de Sulze omnia pertinentia ad allodium suum habet 
in feodo a Porta. 

‚Item Iohannes Selpweldige in Cultzowe habet IIl* mansos in 
feodo a Porta et lignetum, quod vocatur lositz. 

Filii Reinbotonis militis de Lizzene habent mansum et dimidium 
in feodo a Porta, 

Item Groze de Raspenberg habet in Sulze mansum in feodo a Porta. 

Richardus Getze habet in Stusforde II mansos in feodo a Porta. 


^ Die Worte tercia pars patronatus ecclesie eiusdem ville sind durchgestrichen 
und dafür ist am Rande von etwa gleichzeitiger Hand mit blasserer Tinte geschrieben 
totum ius patronatus 


! Zur Zeitbestimmung dienen besonders die Angaben über Lissdorf (Lizinges- 
dorf) im Anfange des Verzeichnisses: 

Dem Kloster Pforte gehört das ganze Dorf Lissdorf seit 1304. Okt.25 ( Urk. 
Nr. 395). Von seinen dortigen Lehnsleuten verkaufen Rudolf, Gerhard, Heinrich 
und Hermann Marschälle von Eckartsberga dem Kloster Einkünfte mit dem ihnen 
zustehenden Theile des Kirchenpatronats 1305. Jan. 1 (Urk. Nr.399). Das ist ver- 
muthlich die im Verzeichnisse erwähnte tercia pars patronatus ecclesie. 1314. Mai 3 
(Urk. Nr. 454) nimmt Gerhard Marschall ın Gosserstedt alle seine Besitzungen in 
Lissdorf et ius patronatus ecclesie, quod pretextu eorundem bonorum nos con- 
tingit, que solvunt XIII marcas annuo censu, von Pforte zu Lehen. Dem entspricht 
es im wesentlichen, wenn es im obigen Verzeichnisse heisst: Item Gerhardus mar- 
schalcus de Gozirstete — habet a Porta in feodo XIII marcas preter dimidium 
fertonem, wobei die geringe Differenz um den halben Vierdung sich nicht aufklären 
lässt. Doch verkaufen Gerhard und sein Bruder Heinrich ihre Einkünfte schon 
in den Jahren 1315 bis 1319 in verschiedenen Portionen und geben dabei 1315. 
Febr.25 und März 2 (Urk. Nr. 455. 456) auch das Kirchenpatronat weg. Da hier- 
mit Pforte das zweite Drittel desselben erhält, muss das Verzeichniss vorher, d.h. 
zwischen 1314. Mai3 und 1315. Februar 25 aufgestellt sein. Das volle Kirchen- 
patronat besitzt Pforte, seitdem ihm 1318. Juli 18 (Urk. Nr.479) die Marschälle 
von Holzhausen mit verschiedenen Besitzungen und Rechten in Lissdorf auch ius 
patronatus parrochie „quantum ad nos pertinet‘ überlassen haben. Mit Rücksicht 
hierauf wird nun in dem Verzeichniss tercia pars patronatus ecclesie gestrichen 
und dafür an den Rand totum ius patronatus geschrieben sein. 

Vortrefflich passt es zu der Zeitbestimmung, wenn von den Inhabern der 
Lehnsgüter sonst in Pförtner Urkunden erwähnt werden Bertoldus Phafe in den 
Jahren 1301—1321, RBıchardus Getze 1307—1317, Ernfridus Riche (Dives) 1315, 
Henricus dictus Pusendorf 1311-1327, Conradus Weize 1304—1 317, Rudolfus mar- 
scalcus de Sulze 1311— 13214, Ekkehardus de Sulze 1301— 1326. 


528 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 
[Um 1340.]' 2. 


Verzeichniss von Zinsen, welche dem Hofe des Klosters Pforte in 
Erfurt gehören. 

Hdschr.: D 30°, Col. 2 von gleichzeitiger Hand. (Das ganze Blatt 30 ge- 
hört nicht zu dem ältesten, 1280 vollendeten Theile von D, ist aber 
schon im 14. Jahrh. durch falsches Heften an diese Stelle gekommen, 
so dass dadurch Nr. 235, die auf Bl. 29" beginnt und auf Bl.31 ihre 
Fortsetzung findet, aus einander gerissen ist. Mit Rücksicht hierauf 
bemerkt eine Hand des 14. Jahrh. um Ende von Bl. 29^: perversus nunc 
tenor. Dies zur Ergänzung des Vorwortes zum ersten Halbband S. XII.) 


Isti census pertinent ad curiam monasterii Portensis in Erfordia: 

Primo Apel Swanryng apud sanctum Georium dabit de curia sua 
singulis annis I talentum den. in festo beate Walpurgis et I talentum 
Michahelis. Item XV den. dantur de eadem curia per rectorem nostrum 
pro libero censu ad sanctum Severum 

Item Nycolaus de Ylmena in platea cerdonum dabit Michahelis de 
duobus agris sitis ante valvam cerdonum XXVI sol. Item liber* census 
de eisdem agris II den. ad ecclesiam mercatorum 

Item Guntherus Bok an deme lobanke dat de duobus agris ante 
valvam cerdonum Michahelis XXIX sol. den., de eisdem II den. pro 
libero censu ad ecclesiam mercatorum 

Item de pistrino iuxta Novum opus dantur XXX sol. in festo puri- 
ficacionis Marie et XXX sol. in festo beati Iacobi apostoli, unum 
ventrem agnelli in vigilia Pasce, III pullos et dimidiam stopam vini 
terrestris, sex den. pro libero censu ad ecclesiam mercatorum 

Item Apel Molner et Heinrich Munre in Maiori Molhusen dabunt 
Walpurgis I talentum et Michahelis I talentum den. 

Item de domibus circa dictam curiam iacentibus: 

Primo de domo in Acie VI talenta 

Item Else Kongyzsche V sol. den. 

Item Klare dabit II talenta 

Item dy Lobensteynen II talenta 

Item dominus Conradus de Aczmensdorff 1 talentum Michahelis 

Item dominus Nicolaus de Visilbeche V sol. Michahelis 

Item censum cere Guntherus de Krütheym dabit III quartalia cere 
de dimidio manso et XII agris sitis in campis dicte ville 

Item in Weryngishusen Talheym 1I quartale cere 

Item vicarii ad beatam Virginem I talentum cere 

Liber census curie sunt III sol, qui® dantur per rectorem ad 
ecclesiam mercatorum 

*lbet °gq 

! Von den in diesem Verzeichniss genannten Personen finden sich im Erfurter 


U. B. Apel Swanring in den Jahren 1346 wu. 1348, Nicolaus de Ilmene 1343- 1363. 
Guntherus Bok 1326 —1349. 





Anhang Il. 


— 


Nachträge und Ergänzungen. 
1132. I. 
Das Kloster [in Schmölln, 1137 verlegt nach] Pforte wird gegründet. 


So die meisten, darunter auch die ältesten Chronologien der Cistercienser 
(nach Janauschek, Orig. Cist. I, 25, auch Winter, Cistercienser I, 322, 
Nr.79), ebenso Ann. Veterocell. in Mon. Germ. Ss. X VI, 42, Nicolaus 
de Siegen herausgeg. von Wegele 315, Joh. Rothe, Düring. Chron. 284 
und andere. Wenn dem gegenüber andere Chronologien das Jahr 1131 
angeben, so ist das bedeutungslos, da unter ihnen die Verzeichnisse von 
Langheim und Ebrach, mit denen auch die übrigen — mindestens in 
der Mehrzahl — zusammenzuhängen scheinen, für die Zeit 1126— 1191 
überhaupt die Stiftungen um ein Jahr früher ansetzen, als die gewóhn- 
liche Annahme ist. Vgl. Janauschek a.a. O. XVII. XX und Winter 
a. a. O. 315 f. 

Als Tag (vermuthlich des Einzuges) giebt Manrique V. Id. Novembris, 
ebenso das Verzeichniss von Waldsassen, Jongelini und die Hist. de 
landgr. Thur. bei Eccard, Hist. gen. Sax. sup. col. 374. Wie weit in 
den übrigen Chronologien überhaupt ein Tag genannt ist, geht aus 
Janauschek nicht mit Sicherheit hervor. Nach Rothe wird an dem 
andern tage vor sente Mertins tage der erste steyn geleget. Seine 
Notiz, dass damals das Kloster zw der Pforten an der Saale gebaut 
gei, ist irrig, wie auch die ähnlichen Angaben des Nicolaus von Siegen 
und bei Eccard. Denn nach den echten Stiftungsurkunden des Klosters 
(Nr.2.3.4 und dem Exordium monasterii Portensis auf S. 7 ff.) kann 
das Jahr 1132 sich nur auf die Stiftung in Schmólln beziehen, von der 
die genannten Chronikenschreiber nichts wissen, während die Chrono- 
logien der Cistercienser darauf keine Rücksicht nehmen. 


*1132. II. 


Zur gefälschten Urkunde des Bischofs Udo I. von Naumburg (Nr. 1 
v. J. 1132) ist zu bemerken, 


dass sie zum grössten Theil wörtlich entnommen ist der Urkunde des 
Abtes Konrad von Bosaw v. J. 1185. April 24 (Schóttgen wu. Kreysig, 
Dipl. et script. II, 485; Regest bei Dobenecker, Reg. Thur. II, Nv. 710) 
und dies namentlich auch von sämmtlichen Zeugen gilt, die also dem 
Kloster Bosau angehören. 


530 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1145. III. 
Das Kloster Cella St. Mariae, filia Porte, wird gegründet. 


Ann. Cisterc. bei Winter I, 331, Nr. 252, nach dem Verzeichnisse von Lang- 
heim mit dem Jahre 1144, welches jedoch (vgl. Nr. I) dem Jahre 1145 
der gewöhnlichen Zählung entspricht. Manrique, Ann. Cisterc. ebenda: 
1145. vir. Kal. Tunii abbatia Cellae St. Mariae. Uebrigens ist schwer- 
lich Altzelle, sondern Riddagshausen gemeint, die ganz vereinzelte An- 
gabe filia Porte irrig und aus Verwechselung der beiden Cella St. Mariae 
genannten Klöster zu erklären. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1529*. 





1145. [September — Dezember 31.] | IV. 

Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 

Udo I. von Naumburg für das Kloster Bosau. Data anno — 
MCXLVY, indictione VIII. 


Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. IT, 420 f. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1549. 


[1145—1146.] | Y. 
Albert Abt [von Pforte] ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo I. von Naumburg für das Kloster Bürgel. 


Mitzschke, UB. von Bürgel I, 30 ff., aus Or. in Naumburg D. A. Vgl. 
Dobenecker I, Nr. 1550. 


1146. April 15. Zeitz. VI. 


Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo I. von Naumburg für das Kloster Bosau. Acta — anno — 
MCXLVI, indictione VIII, XVII kal. Maii in Cice. 


Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 421. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1552. 


(1146 —1163.]' VII. 


Eine Gemahlin? des vertriebenen Herzogs Wladislaw II. von Schlesien 
und Mutter des Herzogs Boleslaw I. wird nach ihrem in Altenbury 
erfolgten Tode in Pforte begraben, ebenso eine Gemahlin? Boleslaws 
und sein Sohn Johannes‘. 


! So lange währte der Aufenthalt der Herzogsfamilie in Deutschland. 
? Nach allgemeiner Annahme die erste, Agnes, Halbschwester des Königs 
Konrad III. und Mutter Boleslaws. Vgl. Chron. Pol.-Sil. in Mon. 
Germ. Ss. XIX, 562. 565 u. 566. An letzterer Stelle ist sie Cristina ge- 
nannt, wie vielleicht Wladislaws zweite Gemahlin, die Tochter Albrechts 
des Büren, geheissen hat. Diese heirathete Wladislaw nach Vincent. 
Prag. Ann. in Mon. Germ. Ss. XVII, 665. * Quelle hierfür nur die 





Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 531 


Verse in Mon. Lubensia (herausgeg. von Wattenbach) 14, nach denen 
Boleslaw Mönche gerufen haben soll De Porta, caris.hoc claustro 
pro tumulatis, Coniuge cum matre, nato pariterque Iohanne. Wohl 
die erste Gemahlin, eine russische Prinzessin Wenczlawa (vgl. die 
Genealogie der schlesischen Piasten bei Grotefend in Abhandl.d. schles. 
Gesellsch. f. vaterländ. Cultur. 1872/73), nicht, wie Winter I, 149 angiebt, 
die zweite, Adelheid von Sulzbach. * Epitaphia duc. Sil. in Mon. - 
Germ. Se. XIX, 550: 6. Idus [obiit] quartus filius Iohannes infans — 
et in Porta est sepultus. — Vgl. Grünlagen, Reg. zur schles. Ge- 
schichte 1?, 36. | 


1147. April13. Zeitz. VIII. 


Adelbert Abt von Pforte ist erster Zeuge in einer Urkunde des 
Bischofs Udo I. von Naumburg für das Domherrenstift in Zeite. 
Data Cize anno — M CXLVII, indictione X, idus Aprilis. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 138 f., aus Or. in Zeite Stifts- A, Vgl. Dobenecker 
l, Nr. 1571. 


1147. Mai 13. Zeitz. IX. 


Bischof Udo I. von Naumburg berichtet, dass er in der Absicht in 
Zeilz ein Kloster (des h. Stephan) zu gründen mit Abt Adelbert von 
Pforte (cum abbate Portuensi Adelberto) und andern einsichtigen 
Männern seiner Kirche die Aebte Bernhard von Clara Vallis und 
Heinrich von Walkenried angegangen (conveni), ihnen seinen Plan 
mitgetheilt und auf. ihren Rath Nonnen von der Aebtissin von Drübeck 
sich erbeten habe u.s.w. Data Cizae anno — MCXLVII, indictione 
X, tertia idus Maii. | 

Schöttgen, Conrad d, Gr. 306 ff. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1577. 


— nn 


1148. Oktober 8. Mainz. X. 


Der Abt von Pforte (ohne Namen) ist Zeuge in einer Urkunde des 
Erebischofs Heinrich von Mainz für das Kloster Lippoldsberg. Acta 
— in ipsa civitate Moguntia anno — millesimo centesimo XLVIII, 
VII idus Octobris. 


Menzel und Sauer, Cod. dipl. Nass. I, 161, aus Or. Marburg St. A. Vgl. 
Dobenecker I, Nr. 1606. 


1150. | | XI. 
Windolf Abt von Pegau dankt am Feste des heil. Gregor (März 12) 


transactis quinquaginta et amplius annis in abbatia Bigaugiensi, 
von Alter und Anstrengungen geschwächt, nach Berathung mit Bischof 


582 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Reinhard von Merseburg, dem Abt Adelbert von Pforte und dem Abt 
Gerung von Bosau freiwillig ab. 
Ann. Pegav. Contin. $n. Mon. Germ. Ss. XVI, 259. 


1150. XII. 


Das Kloster Leubus (Lubens), filia Porte in Turingia, wird ge 
gründet. Vgl. Nr. XIX u. XXXIII. 


Ann. Cisterc, bei Winter I, 334, Nr. 355 nach dem Verzeichnisse von Ebrach 
mit dem Jahre 1149, welches jedoch (vgl. Nr. I) dem Jahre 1150 der 
gewöhnlichen Zählung entspricht. Dasselbe gilt von dem Langheimer 
Verzeichnisse mit dem Jahre 1149. Manrique, Ann. Cisterc. ebenda: 
1150 abbatia in Lubens, ebenso das Verzeichniss von Waldsassen. Andere 
Chronologien theils mit 1149, theils mit 1150 bei Janauschek, Orig. 
Cist. 1, 171. 

Die Angaben über die Gründung von Leubus hat Winter I, 301]ff. auf 
ihren wahren Werth zurückgeführt. Jedenfalls kann von einer An- 
siedlung von Pförtner Mönchen in Leubus 1150 keine Rede sein. 


1151. Mai 29. XIli. 
Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Erebischofs 
Friedrich von Magdeburg für das Kloster Bosau. Data anno — 
MCL primo, indictione XIIII (so die Hdschr., in den Drucken XII, 
III kalendas Iunii. 
Schóttgen u. Kreysig, Dipl. el script. II, 424 f. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1666. 


—— —— 


1151. Juni 8. XIV. 


Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Wichmann von Nuumburg für das Kloster Bosau. Data anno — 
MCLI, indictione XIIIT, VI idus Iunii. 


Schöttgen w. Kreysig, Dipl. et script. IT, 422 f. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1667. 


[1153—1160.] XY. 
Zur Urkunde des Erzbischofs Arnold von Mainz (Nr. 11) ist nach- 
träglich zu bemerken: 


Mit Recht folgert Dobenecker II, Nr.198 aus dem Umstande, dass die 
Urkunde nicht in dem ültesten, sondern in einem späteren Theil von 
D sich findet, dass die Schenkung ursprünglich nicht an Pforte (und 
das Georgenkloster in Naumburg) gemacht und die Urkunde darüber 
erst später bei dem Erwerb der betreffenden Güter nach Pforte ge 
kommen ist. Er hätie es auch für wenig glaubhaft erklären konnen, 
dass mit den Worten sancte Marie sanctoque Georgio zwei verschiedene 
Klöster bezeichnet werden sollen. Dobenecker glaubt nun den ersten 





Anhang II. Nacbtrüge und Ergänzungen. 533 


Besitzer, für den also auch die Urkunde ausgefertigt ist, in dem der 
Jungfrau Maria und dem h. Georg geweihten Kloster Bürgel zu finden. 
Für wahrscheinlicher, ja für ziemlich sicher halte ich, dass mit St. Maria 
und St. Georg das Georgenkloster in Naumburg gemeint ist, welches 
dieselben beiden Schutsheiligen hat. Vgl. Schamelius, Histor. Beschreibung 
ron St. Georgen 22 f. und die Umschrift des Siegels daselbst, auch die 
Urkunden von 1165 (Cod. dipl. Sax. reg. I, 11, 222. Dobenecker II, 
Nr.290. Vgl. Nr. XX) und 1182 (Mitzschke, UB. von Bürgel I, 55. 
Dobenecker II, Nr.629. Vyl. Nr. XXXVII). Das Georgenkloster hatte 
Besitz m Wickerstedt (vgl. UB. von Bürgel 25) und Rudersdorf, welcher 
1366 an Pforte veräussert ist (Wolff II, 507), während man von Be- 
sitgungen des Klosters Bürgel daselbst nichts 106188. 


—  — —— 


1154. April 1. Naumburg. XVI. 
Dietrich Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Wichmann von Naumburg für das Nonnenkloster St. Stephan in Zeite. 
Actum Nuemburch anno — millesimo CLIIIT, indictione II, kalendas 
Aprilis. 
Neue Mittheil. X, 2, 972 ff. aus Or. Magdeburg St. A. Zeitz, Stephanskl. 1. 
Vgl. Dobenecker II, N*.66. 





— —— 


1154. September 19. Halle a. 5. XVII. 
Dietrich Abt [von Pforte] ist Zeuge in einer Urkunde des Ergbischofs 
Hartwig I. von Bremen über einen Grüteraustausch zwischen dem 
Kloster Paulinzelle und Eilika [der Mutter Albrechts des Bären). 
Acta — anno — MCLIII, indictione III, XIII kalendas Octobres, 
dominica die, in Hallo. 
Anemüller, UB, von Paulinzelle 33 ff. Vgl. Dobenecker II, Nr.75. 


— 


1157. April 19. . XVIII. 
Dietrich Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Bertold I. von Naumburg für das Kloster Bosau. Actum anno — 
MCLVII, indictione V, XIII kalendas Maii. 
Schöttgen wu. Kreysig, Dipl. ei script. II, 425. Vgl. Dobenecker IT, Nr. 145. 


1163. XIX. 


Hersog Boleslaw von Schlesien erbaut das Kloster Leubus Cister- 
cienser- Ordens und ruft Mönche von Pforte dahin. Vgl. Nr. XII 
wu. XX XIII | 

Die unter Nr. VII angeführten Verse der Mon. Lubensia $n Verbindung 
mit Chron. Pol.-Sil. in Mon. Germ. Ss. XIX, 566, Ann. Cracov. compil. 
ebenda 591 und Ann. Cisterc, bei Winter I, 338, Nr. 422, namentlich 

Geschichtsgq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 35 






534 Ürkundenbuch des Klosters Pforte, 


Manrique: 1163. XVII kal, Septembris abb. de Lubes nebst ancern 
Chronologien der Cistercienser bei Janauschek, Orig. Cist. I, 171. 

Während Grünhagen in der Ztschw. f. schles. Gesch. V, 193 ff. die Ueber- 
leferung verwirft, treten Winter I, 301 ff. und besonders nachdrücklich 
Schulte in der genannten Zeitschr. X X XIII, 209 ff. dafür ein, dass 
die Uebersiedelung der Cistercienser aus Pforte nach Leubus (nicht die 
Vollendung des Klosters) um 16. August 1163 erfolgt ist. 


1165. [März 18.]' XN. 
Adelold Abt von Pforte ist. Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg, der einen in Zeite vom Landgrafen Ludwig 
gefüllten und vom Kaiser Friedrich angenommenen Rechtsspruch zu 
Gunsten des Marien- und Georgenklosters zu Naumburg verkündet. 
Actum anno — MCLXV, indictione XIII. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 222 f. aus Or. in Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. 
S.664, Nr.9. Vgl. ' Dobenecker II, Nr. 290. 


1166. März 10. Naumburg. XXI. 
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für das Moritzkloster daselbst. | Actum et 
peractum Nuenbure VI idus Marcii, anno — MCLXVI, indictione XIII. 


Schótigen u. Kreysig, Dipl. Nachlese VIII, 681ff. (Or. Naumburg D. A.) 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 320. 


1166. Oktober 3. BEER XXII. 
Adolold Alt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des  Abtes 
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosau. Acta — anno — 
MCLXVI, indictione XIIII, V nonas Octobris. 
Schóttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 496 f. Vgl. Dobenecker II, Nr. 325. 


1166. Oktober 3. BEEN XXIII. 
Adollold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für die Kirche des Dorfes Nobite im Pleissen- 
gau. Acta — anno — MCLXVI, indictione XIIII, V nonas Octobris. 
Schóttgen u. Kreysig, Dipl. et script. 11, 427. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 326. 


[1682] . | | | | |. m XXIV. 


Udo II. Bischof von Naumburg lässt auf Bitte des Abtes Adelold 
das Monasterium Portense (die Kirche?) ausbessern und decken 
(sartum tectumque iubet esse). 

Reg. bei Pertuch I, 97 u. Bertuch-Schamel I, 62 mit der falschen Jahres- 
zahl 1158. Vgl. Dobenecker II, Nr. 371. 


Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 585 


1168. Oktober 2. XXV. 


Adellod Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosau. Acta — anno 
MCLXVIII, indictione prima, VI nonas Octobris. 


Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 429. Vgl. Dobenecker I1, Nr. 367. 


1169. XXVI. 


Adilhold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg betr. die Gerechtsame des Shfisvogts zu Zeitz. 
Actum anno — MCLXVIII, indiccione secunda. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 249 f. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 384. 





— ARE 


[Um 1169.]' XXVII. 


Adalold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo LI. von Naumburg zu Gunsten des dortigen Domkapitels. 


Lepsius, Hochstift Naumburg 260, fehlerhaft, aus Or. in Naumburg D. A. 
‘gl. ! Dobenecker II, Nr.388. 








1170. Juni 5. | XXVIII. 


Adellold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo Il. von Naumburg für das Kloster Bosau. Actum anno — . 
MCLXX, indictione IIII, data nonas Iunii. (Die Beurkundung fällt 
nach ind. III ?n's Jahr 1171.) 


Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 252 ff. Vgl. Dobenecker II, Nr. 396. 
[1171. Vor Mai *.]! XXIX. 


Adellold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosaw. 


Schottgen uw. Kreysig, Dipl. et script. II, 429 f. Vgl. ! Dobenecker LI, Nr. 424. 





1171. XXX. 


Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für das Moritekloster daselbst. Acta — 
anno — MCLXXI, indictione 1. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, I1, 262 f. aus Or. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. 5.762, 
Nr.5. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 439, 


35* 


580 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


[I172—1181.] | XXXI. 


Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Landgrafen 
Ludwig III. von Thüringen betr. einen Vergleich ewischen dem Bischof 
Udo IL von Naumburg und dem Kloster Sittichenbach. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 316 f. aus Or. in Naumburg D. A. Vgl. Dobe- 
necker II, Nv.618, 


—— — — - — 


1174. AXXII. 


Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für das Moritskloster daselbst. Acta — 
anno — MCLXXIIII, indictione VII. 


Mitzschke, UB. von Bürgel I, 53 (Regest) aus Or. in Weimar S. E. G. A. 
Reg. Oo. S.762, Nr.6. Vgl. Dobenecker II, Nr. 490. 


— — — MÀ a aÀ—A 


1175. Gróditzberg. XXXIII. 


Herzog Boleslaw [L] von Schlesien bekundet, dass er Mönche aus 
dem Kloster Pforte, in Deutschland an der Saale gelegen, herbei- 
geführt und in Leubus angesiedelt habe u.s.w. Indictione VIII, anno 
autem ordinationis Florentii abbatis primo. Vgl. Nr. XII u. XIX. 


(Büsching,) Die Urkunden des Klosters Leubus Nr. 1 und Schirrmacher, 
Liegnitzer UB. 2 (nach Dobenecker II, Nr. 502) aus angeblichem Or. 
ın Breslau St. A. Leubus 1, das Schulte in Stlesiaca (Breslau 1898) 
35—82 für unecht erklärt. Die übrigen Exemplare der Stiftungs- 
urkunde bei Büsching sind allgemein als Fälschungen anerkannt, nach- 
gewiesen besonders von Grünhagen in der Zischr. f. schles. Gesch. V. 
193 ff. (vgl. Reg. zur schles. Gesch. I’, 46 ff), der ihnen deshalb allen 
Werth abspricht, wogegen Winter I, 301 ff. die darin enthaltene aus 
dem Anfange des 13. Jahrhunderts stammende Ueberlieferung in Ver- 
bindung mit der versifizierten Gründungsgeschichte (Mon. Lubensia 14) 
im wesentlichen als richtig annimmt. Nach ihm ist die 1163 begonnene 
Gründung 1175 mit dem Einzuge des ersten vollen Konventes zu Ende 
geführt. Vgl. Dobenecker II, Nr. 502. 498. 540, 


—— nn 


1005. Mal27 —— XXXIV. 


Markgraf Otto von Meissen selet ın das von ihm gegründete Kloster 
Altzelle Cisterciensermónche aus Pforte ein. 
Die meisten und ältesten Chronologien der Cistercienser bei Janauschek. 
Orig. Cist. I, 172, und Winter I, 342, Nr.510. Andere und zwar 
wesentlich dieselben, welche die Gründung von Pforte ein Jahr zw früh 
ansetzen (vgl. Nr. I), geben 1174. Den Tag (V1 kal. Iunii) nennt unter 
andern Manrique, ebenso Ann. Veterocell. in Mon. Germ. Ss. XVI, 42 
und Ann. Vetero-Cell. herausgeg. von Opel 181. Vgl. Dobenecker I, 
Nr. 498°, 








Anhang II. Nachträge und Ergänzungen, 537 


Ein Verzeichniss der aus Pforte den Mönchen nach Alizelle (vermuthlich) 
mitgegebenen Bücher findet sich in der Psalterhandschrift der Lewziger 
Univ.-Bibl. Nr.54 und ist, so weit lesbar, mitgetheilt von L. Schmidt 
in N. A. f. süchs. Gesch. XVIII, 209. Es beginnt: Istos libros con- 
tulit dominus abbas de Porta [et] eius conventus domino abbati et 
conventui id est mater dilectissime filie* in Cella sancte (Maj]rie u. s. ww. 

* fr[atribus] Schmidt a. a. O. angeblich aus der Hdechr. 


Anm. An dieser Stelle sei erwähnt, weil jeder andere Anhaltspunkt für die 
Zeitbestimmung fehlt: 
Die Mönche von Pforte ‚geben dem Kloster Alizelle für 10 ihm ge- 
schuldete Mark 2 Hufen in Prosits (Prossis). 
Verzeichniss der frühesten Erwerbungen des Klosters Altzelle (vom Anfange 
des 12. Jahrh.) im Ber. d. deutsch. Gesellsch, von 1840. S.32 ff. aus der 
Hdschw. d. Leipz. Univ.-Bibl. Nr. 676, Bl. 201". 
Vgl. Beyer, Alt-Zelle 165, der dies Geschäft in die Zeit nicht lange nach 
der Stiftung von Zelle setzt. 


1176. XXXV. 


Anno domini 1175 (— 1176. Siehe unter Nr. I) abbatia Portus 
S.Nicolai in Dacia, Morimundi abneptis, proneptis Campi, neptis 
Walkerid, filia Porte [fundata est]. 

Ann. Cisterc, bei Winter I, 343, Nr. 591 nach den Verzeichnissen von 
Ebrach und Langheim. Ebenso andere Chronologien (genau dieselben, 
welche als Gründungsjahr für Pforte 1131 angeben) bei Janauschek, 
Or. Cisterc. I, 214 unter „Dünamunde“, darunter die Genealogie von 
Heiligenkreuz mit dem der Bestimmung „de Dacia“ entsprechenden 
Zusatz „in Thenemark“. Dass Dünamünde gemeint ist, wofür auch 
die Abstammung spricht, steht ausser Zweifel, doch ist dies Kloster 
thatsächlich erst etwa dreissig Jahre später (vgl. Nr. LXIII) gegründet. 
Daher vermuthet Janauschek eine Verwechslung mit dem 1175 ge- 
gründeten Kloster Leubus, während Winter a.a. O. eine andere Er- 
klärung versucht. Vgl. Dobenecker II, Nr. 501°. 


1181. Juli 28. Lauterberg. XXX VI. 


 Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde der Mark- 
grafen Otto und Dietrich von Meissen, in welcher diese die Vogtei- 
rechte des Petersklosters auf dem Lauterberg ordnen. Actum in 
Monte Sereno anno — millesimo centesimo LXXXI, indictione XIII — 
V kal. Augusti. 
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 308ff. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr.81. 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 597. 


1182. Mai 24. XXXVII. 


Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für Johann von Schöndurg und das Marien- 


538 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


und Georgenkloster in Naumburg. Acta — anno — MCLXXXI, 
indietione XIII (sic), IX kalendas Iunii. 


Mitzschke, UB. von Bürgel I, 55 (Regest) aus Or. in Weimar S. E.G. A. 
Reg. Oo. 8.664, Nr. 10. Vgl. Dobenecker II, Nr. 629. 


1183. Juni 9. XXXVIII. 


Bischof Martin von Meissen bestätigt dem Kloster Alizelle seine 
Güter und Rechte, darunter auch das Zehntrecht über die zum Kloster 
gehörigen Dörfer mit der Bestimmung, ut. nos eiusdem potestatis 
auctoritatem super ipsum habeamus, quam Nuenburgensis episcopus 
super Portensem ecclesiam, et idem claustrum eandem subiectionem 
nobis exhibeat, quam fratres Portenses suo episcopo. Unter den 
Zeugen Witelebus Prior in Pforte. (Auch der nächstfolgende Wul- 
bernus ist vermuthlich Pfóriner.) Anno MCLXXXII, V idus Iunii, 
indictione I. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 330f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 87. 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 654. 


nn ———— À 


1184. XXXIX. 

Adolold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 

Udo II. von Naumburg für das Nonnenkloster St. Stephan in Zeite. 
Data — anno — MCLXXXIIII, indictione prima (sic). 


Leukfeld, Chronol. abb. Bosaug., herausgeg. von Schameltus, 75 ff. aus Or. 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 695. 


1184. [Vor Juni 20.]' XL. 
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde, welche Konrad 
Bischof von Sabina, Erzbischof von Mainz und apostolischer Legat, 
dem Kloster Ichtershausen ausstelli. Hec facta sunt anno — MC 
LXXXIII, indictione 1I. 


Anemüller, UB. des Klosters Paulinzelle Nv. 32 aus Or. in Gotha St. A. 
Ichtersh. Urkk. Nr. 10. Vgl. ! Dobenecker LI, Nr. 670. 


— — M À—À — — 


1185. [Vor Mürz 9.] XLI. 
Unter den Reliquien, welche Propst Wolfram von Ichtershausen dem 
Peterskloster in Erfurt vermacht hat, erwähnt Piligrim Abt desselben 
Klosters auch Reliquien Ermagori ep. aus Pforte. Anno — MC 
LXXXV, indictione III -— anno regni [Friderici] XXXIII. 
Dobenecker II, Nv. 708 aus Schannat, Vind. ht. II, 4. 





Anhang II. Nachtrüge und Ergünzungen. 539 


[1185. Um April 24.]' XLII. 


Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosau. 
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. IT, 434. Vogl. Dobenecker II, Nr.709. 
! Für die Zeitbestimmung ist massgebend eine Urkunde des Abtes Konrad 
von Bosaw über denselben Gegenstand von 1185. April 24. Posse (Cod. 
dipl. Sax. reg. I, II, 348): Nach April 24.  Mitzschke (UB. von Bürgel 
55): Vor Juni 29. Dobenecker (a.a. 0.) : Vor April 24. 


1185. Juni 29. Naumburg, in eeelesia b. Petri. XLIII. 


Adolold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Udo II. von Naumburg für das Kloster St. Stephan in Zeite. Data 
in Nuwenburg in ecclesia beati Petri III kalendas Iulii anno — 
MCLXXXVY, indictione tertia. 

Schamelius, Kloster zu St. Moritz 21ff. aus Or. Vgl. Dobenecker II, Nr.715. 


1190. j XLIV. 


Warmund Abt von Pforte ıst Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Bertold II. vn Naumburg für das Kloster Bosau. Actum anno — 
MCXC. . 

Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II. 436 f. Vgl. Dobenecker II, Nr. 863. 

! Da Papst Cölestin in der Urkunde erwähnt wird. kann sie nicht vor 
1191. Mürz 21 ausgestellt sein, doch gehören die Zeugen (nach Mitzschke) 
zur Handlung im Jahre 1190. Vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I, LI, 385. 
Mitzschke, UB. von Bürgel I, 57 u. Dobenecker a.a. O. 





1190. [Nach Juni 18.] XLV. 


Wolfram Propst zw Ichtershausen nennt unter den Kirchen, von 
welchen sein Kloster Reliquien erhalten habe, die Kirche von Dfo te. 
(Vgl. Nr.18) Anno — MCXC, ind. VIII, regn. — Friderico — I, 
anno peregrinationis eius II, regni autem eius XXXVIIII, imperii 
vero XXXVI et filio eius rege Heinrico. 

Rein, Thur. sacr. I, 65 f. aus Or. in Gotha St. A. Ichtersh. Urkk. Nr. 14. 
Vgl. Dobenecker II, Nr.857. 


1193. | XLVI. 


Eberhard Bischof von Merseburg, in einem Streite mil Abt Sifrid 
von Pegau durch Schiedsrichter dasu verurtheilt swei Wagen voll 
ornamenta des Klosters Pegau, welche er von dort nach Merseburg 


540 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


hat schaffen lassen, surücksugeben, lässt sie nach Kloster Pforte über- 
führen, von wo sie nachher vom Abte nach Pegau zurückgebracht 
werden. 
Chron. Montis Sereni ad a. 1223 (beim Tode des Abtes Sifrid) ın Mon. 
Germ. Ss. X X III, 202. 


[1195.] ' XLVII. 


Warmund Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Grafen 
Dietrich von Sommerschenburg, durch welche dieser bekennt zu Leipsig 
1190 das Dorf Altranstädt an das Kloster Altselle verkauft su haben. 
Acta sunt hec in Lipz anno gracie MCXC, indictione XIII,! sub 
abbate Matheo, regnante Heinrico imperatore. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 386 f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr.96. Vol. 
Dobenecker II, Nr. 996. 

! Ueber das Jahr der Beurkundung (1195, wegen der folgenden Nr. vor 
März 29), auf welches die nicht zur Handlung passende Indiktion 
hinweist, und die Zugehörigkeit der Zeugen zur Beurkundung 8. ebenda. 





1195. März 29. Naumburg. XLVIII. 


Gisilbert Abt von Pforte ıst Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Bertold II. von Naumburg, durch welche dieser in seiner Synode 
in quarta feria ante Pascha domini einen zwischen Hermann von 
Teuchern und dem Kloster Marienstein zu Lausnils abgeschlossenen 
Kauf- und Alimenten-Vertrag bestätigt. Acta sunt hec publice in 
sinodo nostra Nuwenburch anno — millesimo centesimo nonagesimo 
quinto, indictione tercia decima. 

Lepsius, Hochstift Naumburg 265 aus Or. in Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. 
8.680, Nr.3. Vgl. Dobenecker II, Nr. 975. 





[1195 —1196.]: XLIX. 


Unter Abt Gisilbert und dem Prior Albero ist der spätere Abt ..? 
von Waldsassen Novise in Pforte. In dieser Zeit erlebt er es nach 
seiner späteren Mittheilung, dass ein Laienbruder des Klosters Namens 
Walter wegen Trägheit in göttlichen Dingen während seiner letsien 
Krankheit von den bösen Geistern gevpeinigt, von ihnen aus dem 
infirmatorium in das hospitale pauperum und, wieder surückgebracht, 
aus seinem Bette in inferiorem domum geschleppt wird und schliess- 
lich die Dämonen die Seele des Gestorbenen unter so gewaltiger Er- 
schütterung der Luft entführen, dass die Gebäude, namentlich das 
dormitorium monachorum, eingustürgen scheinen «. s. w. 

Fragmente der Libri VIII Miraculorum des Caesarius von Heisterbach. 
Herausgeg. von A. Meister (Rom 1901) 59 f. 


Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 541 


! Ist das Jahr der vorletsten Nr. richtig, so bleibt für Abt Giselberl. nur 
in den Jahren 1195 und 1196 Raum, da i» dem letsteren Abt Wi- 
nemar erscheint. ? Meister ergänst Eberhard, welcher der Zeit nach 
(Abt 1220—1246) auch am besten passen dürfte. 


[1196—1204.]' L. 


Winemar Abt von Pforte beglaubigt nach Ludolf Ersbischof von 
Magdeburg und Bertold 1L Bischof von Naumburg und vor Gott- 
fried Abt des Georgenklosters in Naumburg ei. Transsumpt von 
drei Privilegien (des Papstes Johann XIX. 1032. Márz?, des Papstes 
Innocenge II. 1138. Januar 12? und des Kaisers Heinrich III. 1051. 
März 31*), betr. die Verlegung des Bisthums von Zeils nach Naumburg. 


Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen, ebenso die der übrigen drei Beglaubiger. 
Naumburg D. A. 48. 


Ego Winemarus humilis abbas in Porta notum facio tam presen- 
tibus quam futuris, qui hoc scriptum perspexerint, quod privilegia, 
quorum rescripta superius continentur, a Nuenburgensibus canonicis 
ad hoc vocatus vidi et legi et ab ipsis rogatus in premissis rescriptis 
de verbo ad verbum ex ipsis originalibus sumptis sigillum apposui. 


! Winemar Abt seit 1196. Gottfried. kann längstens bis 19204. Abt des 
Georgenklosters gewesen sein, nachgewiesen wohl nur bis 1199. Die 
Beglaubigungen, in verschiedener Schrift und mit verschiedener Tinte, 
sind nicht alle auf einmal, die des Erzbischofs Ludolf in Giebichen- 
stein, hinzugefügt. ? Or. mn Naumburg D. A. Nr.VII, als gefälscht 
allgemein anerkannt. Vgl. Dobenecker I, Nr. 702. * Or. in Naum- 
burg D. A. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1350. * Or. n Naumburg D. A., 
meist für gefälscht erklärt. Vgl. Dobenecker I, Nr.796. 





1196. LI. 


Graf Dietrich von Weissenfels schenkt dem Kloster Aliselle den 
Zehnten von Weinbergen in Camburg, am Jeneig (in Gene), in Kirch- 
berg und Eisenberg. Zeugen: Bertold II. Bischof von Naumburg, 
Winemar Abi von Pforte, Gottfried Abt von St. Georg, Vulbern Prior 
von Pforte w.and. Acta — anno — millesimo centesimo XC sexto, 
indictione quarta decima. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 7 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 112, Vgl. 
Dobenecker IL, Nr. 1010. 


1197. Januar 5. m | LH. 


Winnemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde der ver- 
wittweten Markgräfin Hedwig von Meissen für das Kloster Altselle. 


542 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Acta — anno — millesimo centesimo nonagesimo septimo, indictione 
quintadecima, nonas Ianuarii. 
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 13f. aus Or. in Dresden H.Si. A. .Nr. 115. 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1034. 


1199. November 15. Eckartsberga. LIII. 


Withemar (sic) Abt von Pforte ist erster Zeuge in einer Urkunde 
des Landgrafen Hermann von Thüringen für das Kloster Ichters- 
hausen. Acta — anno — millesimo CXC VIII, indictione III, datum 
in castro Eckehardesbere XVII kalendas Decembris. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, I1I, 35 ff. aus Or. in Gotha St. A. QQ. À, f.16. 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1104. 


[Um 1200.) Meissen. | LIV. 
Winemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Burg- 
grafen [Meinher] von Meissen für das Kloster Altselle. 


Märcker, Burggrafthum Meissen 404 aus Or. Dresden H.St. A. Vol. 
Dobenecker II, Nr. 1187. 


[Um 1200.]' m | LY. 


Jaroslaw Bischof von Breslau, tunc dom[inus] de Opol, giebt mi 
Einwilligung seines Vaters, Herzog Boleslaw, und seines Bruders 
Heinrich den Mönchen von Pforte Jarogzlaw? mit dem Ertrage der 
Bienengucht und des Biberfanges. 

Aus Urkunde v. J. 1202. [Nach Mai 23.] Nr. LX. Vgl. Grünhagen, Reg. 
zur schles. Gesch. I*, 63 f., Nr.71°. Dobenecker II, Nr. 1192. 

! So Dobenecker wegen der Zeit des Bischofs (1198. Juni 1? — 1201. 
März 22). Doch ist er selbst wegen der Worte tunc dominus de Opol, 
nach denen es inder That scheint, dass Jarozlaw zur Zeit der Schenkung 
noch nicht Bischof gewesen ist, geneigt die Schenkung vor 1198 zu 
seizen. * Nach dem Herzog von Oppeln später Kasimir genannt. 
Kreis Leobschütz. 


1201. Juni 8. Lateran. LVI. 
Papst Innoceng III. beauftragt den Abt von Pforte sowie .den Abi 
und den Prior von Alízelle einige Vögte, welche die Meissner Kirche 
durch unberechtiyte Forderungen schädigen, hiervon abzuhalten, nóthigen- 
falls durch kirchliche Strafmiltel. Datum Laterani VI idus Iunii 

pontificatus nostri anno quarto. 
Cod. dipl. Sax. reg. II, I, 67 aus Or. in Dresden H. St. A. Val. Potthast 

I, Nr.1380. Dobenecker II, Nr. 1196. 


— 














Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. | 543 


[1201. Nach März 22.' Citeaux.] | LVII. 


Das Generalkapitel der Cistercienser gestattel dem Abte von Pforte 
die Güter von Jaroslaw dem Kloster Leubus zw übergeben. 
Statuta capit. gener. etc. bei Winter III, 209 aus Ztschw. f. schles. Gesch. V, 
214. Vgl. Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. I*, 65, Nr.72%. Dobe- 
necker LL Nr. 1206. 
! Nach Nr. LX. (1202. Nach Mai 23) wollten nach des Bischofs Tode 
(1201. März 22) die Mönche aus Pforte nicht mehr in Jaroslaw bleiben. 
Das Generalkapitel pflegte im September stattzufinden. Vogl. Janau- 
schek, Or. Cisterc. I, VI. 


[1201. März 22' — Dezember 7*.] LVIII. 
Boleslaw | Herzog von Schlesien schenkt im Einverständnisse mil 
seinem Sohne Heinrich das Gut Jaroglaw, da die Mönche von Pforte 
daselbst nicht bleiben wollen und darauf verzichten, dem Kloster Leubus. 
Aus Urkunde v. J. 1202. [Nach Mai 23.] Nr. LX. Vgl. Grünhagen, Reg. 
zur schles. Gesch. I’, 65, Nr.72°. Dobenecker II, Nr. 1207. 
! Vgl. Nr. LV, 4.1. * Boleslaw f 1201. Dezember ?. 





Emm — nn nn 


*1201. November 11. LIX. 


Boleslaw Herzog von Schlesien bekundet, dass, nachdem Bischof 
Siroslaw von Breslau das Kloster Leubus mit den Neubruchsehnten 
in der Herrschaft Liegnitg dotiert habe, dessen Nachfolger, sein eigener 
Sohn Jaroslaw, tunc dux de Opol, während er selbst 3 Jahre bei 
seinem Oheime, dem Kaiser Heinrich VI. (geschrieben: VJ, auf einem 
Feldguge in der Lombardei verweilte, jene Schenkung rückgängig ge- 
macht und später sich bereit erklärt habe, swar nicht dem Kloster 
Leubus, wohl aber dem Orden Genugthuung zu leisten.  Jaroslaw 
habe deshalb Mónche aus Pforte herbeigerufen, zur Gründung eines 
Klosters ihnen 1000 grosse Morgen in seinem Herzogthum Oppeln an 
den Grenzen Mährens zwischen den Flüssen Hotzenplote (Ozobloga) 
und Stradune (Straduna) bis zu deren Mündung in die Oder mit 
allen Zehnten verliehen und sie an einem Orte, den er Jaroslaue ge- 
nannt, angesiedelt. Nachdem die Mönche von Pforte die Schenkung 
dem Kloster Leubus abgetreten haben, bestätigt sie Boleslaw. 

(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 26 u.28. Vogl. Grünhagen, 
Reg. zur schles. Gesch. I’, 66, Nr.76°. Dobenecker II, Nr. 1204. 

Die beiden Exemplare des angeblichen Originals sind gefälscht, das ältere 
im 13. Jahrh., das jüngere (darin fehlen die Worte pro fundando 
cenobio und statt Iarozlaue ist lerozlaue geschrieben) im 14. Jahrh., 
die darın angeführten Thatsachen aber im wesentlichen glaubwürdig. 
Vgl. Grünhagen in Zeitschr. f. schles. Gesch. XI, 404 ff. 


544 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1202. [Nach Mai 23.] LX. 


Heinrich Hergog von Schlesien berichtet in einer Urkunde für Kloster 
Leubus, in welcher der 23. Mai 1202 erwähnt wird, dass sein ver- 
storbener Bruder, Bischof Jaroslaw, tunc dom[inus] de Opol, den 
Mönchen von Pforte Jaroslaw mit dem Ertrage der Bienenzucht und 
des Biberfanges verliehen, sein Vater (Boleslaw) jedoch, da nach des 
Bischofs Tode (1201. Märs 22) die Mönche dort nicht mehr bleiben 
wollten und Versicht leisteten, die Schenkung dem Kloster Leubus 
übertragen habe. 


Ztachr. f. schles. Gesch. V, 214. Vgl. Grünhagen, Reg. sur schles. Gesch. I”, 
69 f, Nr.78. Dobenecker II, Nr. 1222. 


—— 


1208. April 1. Altzelle. LXI. 


Winemar Abt und die Mönche Bernhard und Eberhard von Pforte 
sind Zeugen in einer Urkunde des Markgrafen Dietrich von Meissen 
für das Kloster Alteelle. Acta — in Cella sancte Marie anno — 
MCCII, indictione VI, kalendas Aprilis. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 54f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 129. 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1238. 








—€—————— M à 


[1203—1216. Juli 16.]' LXII. 


Papst Innocens III. überträgt dem Abte von Pforte die cura et 
visitacio des Klosters Trebnite. 


S. Nr. LXXVI. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1682. 
! Gründung von Trebmtz — Inmocens III. f. 


1208. Juli 29. LXIII. 


Ein aus Pforte herbeigerufener Mónchskonvent sicht in das Kloster 
Dünamünde ein. 


Verschiedene Cihronologien der Üistercienser, darunter anscheinend die 
besseren, bei Janauschek, Orig. Cist. I, 214, während andere daselbst das 
Jahr 1209 haben. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1386*. 

Aus den summarischen Angaben Janauscheks ist nicht zu ersehen, wie 
weit in den verschiedenen Chronologien der Tag und die Abstammung 
von Pforte verzeichnet sind. Doch ist letstere ohnehin überzeugend 

von Winter I, 306 f. Heinrici Chron. Livon. in Mon. Germ. 
Ss. XXIII, 246 und 250 berichtet die Gründung von Dünamünde 
unter den Jahren 1202 und 1205, zu unterscheiden von der Vollendung 
und dem Einzuge des Konvents. 

Dass der erste Abt Dietrich von Treiden (Thoreida), seit 1205, aus Pforte 
stammt, $t nicht unwahrscheinlich, aber nicht zu erweisen. Dasselbe 





Anhang II. Nachtrüge und Ergünzungen. 545 


gilt von dem andern Abt Dietrich (abbas de Livonia), der 1224 m 
Angelegenheiten des Klosters Altzelle wiederholt als Zeuge vorkommt. 
Auf ihm scheint Winter I, 307 die Worte zu beziehen, welche Caesarius 
Heisterbacensis, Dial. mirac. XI, 18 der Erzählung eines in Pforte ge- 
schehenen Wunders hinzufügt: Haec mihi relata sunt ab abbate 
Livoniae, qui filius est domus supradictae [Portae|, wodurch wenigstens 
die Verwandtschaft der beiden Klöster bestätigt wird. 


1209. August 29. Viterbo. LXIV. 


Papst .Innocens Ill. beauftragt die Aebie von Sittichenbach und 
Pforte [ Winemar] und den Kustos von Naumburg auf Grund einer 
Klage des Abtes von Pegau den Priester J., Kaplan des Markgrafen 
Konrad, und den Pfarrer J. der Kirche von Profen, welche die vom 
Abte von Pegau exckommunisierten Ritter Konrad von Druchin und 
Laien Cheich kirchlich bestattet su haben beschuldigt sind, vor sich 
zu laden und gegen sie zu verfahren. Datum Viterbii III kalendas 
Septembris, pontificatus nostri anno duodecimo. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 107 aus Or. in Leipsig, Univ.-Bibl. Vgl. Dobe- 
necker LI, Nr. 1417. 


1210. April 13. Lateran. LXV. 


Papst Innocena LIT. schreibt an A[dela], Schwester des Markgrafen 
von Meissen, über ihren Ehescheidungsprozess mit dem Könige [Ottokar] 
von Böhmen, in dem er auf ihre Appellation die Bischöfe von Halber- 
stadt und Havelberg! und den Abt [Winemar] von Pforte mit der 
Untersuchung beauftragt habe. Datum Laterani idus Aprilis, ponti- 
ficatus nostri anno XII. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 114 ff. Vgl. Dobenecker II, Nr. 1454. 


! So Ep. Innocentii III. ed. Bosquetus 41 (nach Dobenecker). Die meisten 
Ausgaben: Hamburg.  Hdschr.: Hambembergensi (nach Cod. dipl. 
Saz. reg.). | 


— — 


1211. Januar 25. Lateran. LXVI. 


Papst Innocenz IIL beauftragt den Bischof [Bruno] von Meissen 
und die Aebte [Winemar] von Pforte und [Ludeger] von Aligelle 
einen Streit swischen der Aebtissin von Quedlinburg und dem Bischof 
und Kapitel von Halberstadt su entscheiden. Datum Laterani VIII 
kalendas Februarii, pontificatus nostri anno tertio decimo. 


Cod. dipl. Sax. reg. II, 1, 74 ff. umter 1210. Januar 24 aus Or. in Magde- 


burg St. A. Quedlinburg A, II, Nr.11. Vgl. Potthast Nr. 4171. Dobe- 
necker LI, Nr. 1483. 


546 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


[1211—1224.]' LXVII. 


Ludeger Mönch von Alizelle bittet. bei Herausgabe einer Sammlung 
Sermones den Abt Winemar von Pforte, auf dessen Rath er das Werk 
begonnen und mit dessen Hilfe er es vollendet habe, seiner fürbittend 
zu gedenken. 

Hdschr.: Cod. msc. Nr. 453 der Untw.-Bibl. in Leipzig aus dem 13. Jahrh. 
mit den Titeln: Sermones Ludigeri abbatis und Sermones venerabilis 
Ludigeri quondam abbatis Czellensis. 

Gegen Ende der Praefatio f.2, col.1 sagt Laudiger: 


Peto etiam a vobis, dilecte domine et pater Winnemare, cuius 
consilio primitus opus istud inchoavi, cuius etiam auxilio consummavi, 
et peto a dilecta matre mea, Portensi ecclesia, et supplico postremo ab 
omnibus, qui hune nostrum laborem respicere et hec legere dignati 
fuerint, ut pauperis Ludegeri propter deum meminerint, qui monachus 
Celle vocor indignusque sacerdos. 


! Die Bestimmung ist ganz unsicher , doch schien es am angemessensten 
die Abfassung des Werkes in die Zeit zu setzen, wo Ludeger nach 
Niederlegung der Abtswürde (1211) und vor seiner neuen Erwählung 
zum Abte (1224) als einfacher Mönch besondere Musse zu wissenschaft- 
licher Beschäftigung hatte. Vgl. Beyer, Altzelle 64. 


^ 


1215. Dresden. | LXVIII. 


In einer Urkunde des Markgrafen Dietrich von Meissen für das 
Kloster Walkenried sind Zeugen Winemarus Portensis abbas, Hein- 
ricus Walkenriedensis abbas, Marsilius subprior Walkenriedensis, 
Fridericus hospitalarıus Portensis uw. and. Acta sunt hec Dresdene 
anno — M CC XV, indictione II (statt III). 


Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 161 aus Or. in Wolfenbüttel Landeshauptarchic. 
Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1655. 


1215. | |^ —— LXIX. 


Wilbernus (sic divina miseratione abbas Portensis entscheidet einen 
Streit zwischen den Klöstern Leubus und Trebnitz über die Zehnten 
in den Déórfern Devin und Clyssove. Acta autem sunt hec anno 
dominice incarnationis M CC XV presente domino Laurentio Wrotiz- 
lauie episcopo et domino Heinrico duce Zlesie et domino Egydio 
archy diacono. 

(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 51ff. aus angeblichem Or.‘ 
(mit den Siegeln des Bischofs Lorenz und des Abtes) in Breslau St. A. 
Vgl. Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. I’, 110, Nr.166. Dobenecker 
Il, Nr. 1650. 





Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 547 


! Die Echtheit der Urkunde scheint neuerdings angezweifelt zu werden. 
Für dieselbe hat nach brieflicher Mittheilung Wattenbach sich erklärt, 
aber die Siegel (das des Abtes mit der Umschrift ABBAS PORTENSIS 
ist nach Büsching scheinbar ein Ringabdruck) als unecht bezeichnet, 


1217. April28. Rudolstadt. LXX. 


Albert und Hermann Grafen von Orlamünde lassen dem Bischof 
Otto und der Kirche von Würzburg ein Gut von 4 Hufen in Crane- 
witz auf, welches der Bischof dem Kloster Pforte zweignet, und über- 
geben der Würzburger Kirche dafür 6 Hufen $m. Kr abendorf: Vgl. 
Urk. Nr. 83. 


Druck: Monum. Boica. XLV, 55. 


— nos predium in Cranewitz, scilicet quatuor mansos quinquaginta 
quatuor solidos annuatim persolventes, a Kunemundo Struuen, qui 
idem a nobis iure feodi tenuerat, in manus nostras resignatum vene- 
rabili Herbipolensi episcopo Ottoni et ecclesie eidem, unde nos idem 
tenuimus , resignavimus. Quod idem dominus episcopus Otto cum 
totius sui capituli consensu et favore cenobio in Porta proprium tra- 
didit et donavit Sed quia Herbipolensis ecclesia gratis et sine aliquo 
restauro donationem predictam facere noluit, nos pro triginta marcis 
argenti, quas Portense monasterium patri nostro bone memorie et 
nobis dederunt, proprietatem nostram in Crakendroph (sic), sex vide- 
licet mansos sexaginta solidos annuatim solventes, eidem ecclesie per 
manum nobilis viri Heinrici de Grenstede (sic) proprium tradidimus et 
donavimus in restaurum. — 

Actum Rodeluestad, 1III? kalendas Maii, pontificatus domini Honorii 
pape anno primo. 


1217. [Frühestens Oktober 9.] Naumburg. LXXI. 


Konrad [vormals] Bischof [von Halberstadt] und Mónch in Sittichen- 
bach bestätigt als Vertreter des nach dem heiligen Lande gereisten 
Bischofs Engelhard von Naumburg in einer zu Naumburg am 
9. Oktober abgehaltenen Synode dem kürzlich gegründeten Kloster eu 
Eisenberg seine Besitzungen. Zeugen: Winnemar Abt von Pforte, 
Günther Abt von Leubus u. and. Datum anno — MCCXVI, in- 
dictione quinta. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, I11, 177 f. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1765, 


548 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1218. April 18. Breslau, Johannis-Kirche. LXXII. 


Loreng Bischof von Breslau bestätigt in einer (gefälschten!) Urkunde 
dem Kloster Leubus unter anderem die Zehnten von Jarozlaw zwischen 
den Flüssen Hotsenplote und Stradune, wo Bischof Jarozlaw für 
Mönche von Pforte ein Kloster zu gründen begonnen hatte, auf welches 
‚jedoch leistere beim Tode des Bischofs versichtet hatten. Vgl. Nr. LVIIL 

(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 63. Vol. Grünhagen, Reg. 
sur schles. Gesch. I*, 121, Nr.199. Dobenecker II, Nr. 1785. 
ı Zitschr. f. schles. Gesch. V, 205 ff. 


1218. [Nach April 26.]' Eisenach. LXXIII. 


Winemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Land- 
grafen Ludwig 1V. von Thüringen für das Katharinenkloster su 
Eisenach. Acta sunt hec anno — millesimo ducentesimo octavo 
decimo, presentibus hiis testibus «.s.w. Datum aput Hisenacghe 
anno principatus nostri secundo. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 188 f. aus Or. in Weimar St. A. Vgl. Dobe- 
necker II, Nr. 1814. 
! Wegen anno principatus nostri secundo. 











— 


1218. [Oktober 29. SehkÜlen.] ' LXXIV. 


Wenemar (Uvenemarus) Abt von Pforte ist erster Zeuge_in einer 
Urkunde des Markgrafen Dietrich von Meissen, in welcher dieser im 
Landding zu Schkölen am 29. Oktober dem Kloster Altzelle eine Er- 
werbung bestätigt sw haben erklärt. Anno — millesimo ducentesimo 
octavo decimo, indictione VII, acta et consummata sunt hec. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 186 f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 212. 
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1804. 
ı Besieht sich nur auf die Handlung. 


1219. Mail2. Rom, bei St. Peter. LXXV. 


Papst Honorius III. überträgt auf die Bitte der Nonnen von Treb- 
nitse dem Abt von Leubus die Visitation ihres Klosters, welche der 
bisher dasu besiellte Abt von Pforte wegen der Entfernung und in 
Folge von Kriegshändeln nicht habe besorgen können. 


Grünhagen, Heg. zur schles. Gesch. I’, 125, Nr. 214. Potthast Nr. 6064. 
Dobenecker LI, Nr. 1829. 





Anhang II. Nachtrüge und Ergänzungen. 049 


1220. Januar 31. Viterbo. LXXVI. 


Papst Honorius ILI. überträgt dem Abte von Leubus auf Bitte des 
Herzogs von Schlesien die cura et visitacio des Klosters Trebnitz, 
welche früher durch seinen Vorgänger I[mnocenz III] dem Abt von 
Pforte verliehen worden sei. 


(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 69 aus Or. in Breslau St. A. 
Vgl. Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. 1?, 127, Nr.221. Potihast 
ANvr. 6190. Dobenecker I, Nr. 1874. 


1995. Juli 4. Strauf. LX VII. 


Heinrich Markgraf von Meissen bestätigt dem Kloster Altzelle seine 
Besitzungen u. s. w. und lässt die Urkunde ausfertigen anno — 
MUCXXV. Zeugen: Poppo Graf von Henneberg, Winemar Abt von 
Pforte, Wilhelm Abt von Bildhausen, Simon Kellermeister und Albert 
Siechmeister Mönche in Alízelle, Gottfried! servus sante Crucis et 
monachus Portensis «. and. Datum in castro Struf III nonas Juli. 

Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 241 aus Or. in Dresden. H. St. A. INT. 266. Vgl. 
Dobenecker II, Nr. 2214. 
ı Ueber Gottfried s. Nr. LX XXI. 


— —— —— ——— 


1225. [September. Magdeburg, | LXXVIII. 


Konrad Bischof von Porto und St. Rufina, apostolischer Legut, 
bastellt zu Visitatoren des Klosters auf dem. Lauterberge den Bischof 
Konrad von Hildesheim und Gotifried', einen Münch des Cistercienser- 
ordens (Gothfridum quendam monachum Cistereiensis ordinis ex 
his, qui eum sequebantur).? 


Clwon. Montis Sereni ad a. 1225 in Mon. Germ. Ss. X XIII, 222. 
! Ueber Gottfried s. Nr. LX XXI. * Die Abordnung ırird durch Otto 
Dompropst in Magdeburg hintertrieben. 


— 





1225. Oktober 1. Naumburg. LXXIX. 


Konrad Bischof von Porto und St. Rufina, apostolischer Legat, 
beauftragt die Bischöfe Ekkehard von Merseburg und [Gernand] von 
brandenburg und den Abt [ Winemar] von Pforte das Kloster auf 
dem Louterberge zu visitieren. Datum Nuenburg kal. Octobris. 


Chron. Montis Sereni ad a. 1225 in Mon. Germ. Ss. XXIII, 223f. Vyl. 
Dobenecker II, Nr. 2240. Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg 1, 155. 


—— —ÓMMM—— — 


Geschichtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 36 


550 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1225. Oktober 16 und November 22. LXXX. 


Ekkehard Bischof von Merseburg, Ernst Scholastikus von Merse- 
burg 1n Vertretung des Bischofs von Brandenburg und der „genannte“ 
Mönch Gottfried! (s. Nr. LXXVIII und LXXIX) an Stelle des Abtes 
von Pforte nehmen Oktober 16 die Visitation des Klosters auf dem 
Lauterberge vor, wobei Gottfried die Art des eimzuschlagenden Ver- 
fahrens angiebt, doch vereitelt der Bischof von Merseburg eine ernst- 
liche Untersuchung und verschiebt die Erledigung der Sache auf einen 
undern Termin. Diese erfolgt November 22 durch den Bischof und 
den Scholastikus von Merseburg und den Abt | Winemar] von Pforte, 
weil Gottfried — nach seiner eigenen späteren Erklärung — aus 
Unzufriedenheit über die frühere Verhandlung seine Theilnahme ub- 
gelehnt hat. 

Chwon. Montis Sereni ad a. 1235 in Mon. Germ, Ss. XXIII, 2233. Vgl. 
Winter, Cistercienser I, 247 ff. 
! Ueber Gottfried 8. Nr. LXXXI. 


1227. [September — Dezember. ] LXXXI. 


(rottfried Bischof von Asilia! (Asiliensis ep.) bekundet, dass er mit 
kormächtigung des Diózesanbischofs | mgelhard| von Naumburg dir 
Kirche zw Rodameuschel geweiht habe u.s.w. Zeugen: Bertold Propst 
in Heusdorf, Konrad Subprior und Konrad Konversenmeister ron 
Pforte, Kapellane des Ausstellers, u.and. Acta — anno — MCCXXVII. 
indictione prima. 


Drucke (nach einer Kopie des 16. Jahrh.) : Mitzschke, UB. von Bürgel I, 
80 f. Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 280. Vgl. Dobenecker I, Nr. 2463 


! Mitzschke a. a. O. 480 (Zusätze und Berichtigungen) versteht unter Asilia 
die Stadt Asolo in Oberitalien, ebenso Dobenecker im Register. Ich 
weiss nicht, ob für diesen Ort die Namensform Astlia sonst nuch- 
zuweisen ist, und betone auch nicht, dass ein Bischof Gottfried ron 
Asolo nicht weiter vorzukommen scheint. (Gams, Series episc., kennt 
in dieser Zeit keinen Bischof von Asolo.) Was aber führt den Bischof 
des kleinen italienischen Stádtchens nach Deutschland in das Naum- 
burger Bisthum? Woher kommt es, dass sich keine anderen Spuren 
seines Aufenthaltes in Deutschland finden? Ist es nicht auffallend, 
dass der Naumburger Bischof ihm mit der Weihung einer Kirche in 
seiner Diözese beauftragt, und noch mehr auffullend, dass unter den 
Zeugen zwei Pförtner Mönche als seine Kapellane bezeichnet werden? 
Alle diese Bedenken werden mit einem Schlage beseitigt, wenn man 
Osiliensis statt Asiliensis episcopus liest oder wenigstens unter Asilsa 
die Insel Oesel versteht. Ob Asilia etwa als Nebenform für Osslsa 
rorkommt, ist mir unbekannt, für den vorliegenden Fall aber auch 
bedeutungslos, da die Art der handschriftlichen Ueberlieferung (durch 
eine Kopie des 16. Jahrh.) unbedenklich ein. Verderbniss anzunehmen 





Anhang II. Nachtrüge und Ergánzungen. 551 


gestattet. ‚Jedenfalls passt der Bischof Gottfried von Oesel vortrefflich 
hierher und ist kein underer als der Pförtner Münch, der als „servus 
sante Crucis“ (Nr. LXXVID 1225 in Deutschland für Livland. thätig 
gewesen zu sein scheint, kein anderer als der Oistercienser aus der 
Begleitung des Kardinallegaten Konrad, den erst dieser zum Visitator 
des Klosters auf dem Luuterberge bestellt (Nr. LX XVIII), dann der 
Alt von Pforte mit seiner Stellveriretung | daselbst beauftragt hut 
(Nr. LX XX), kein anderer als der ehemalige Prior von Pforte, der 
nich dem Chron. Albriei monachi. Trium fontium in Mon. Germ. Ss. 
AXIII, 902 Bischof des Küstenlandes und der Insel Oesel geworden 
ist. Als solcher erscheint er hier zum ersten Male, nuchdem er offen- 
bar erst kurz vorher, frühestens 1296, wahrscheinlich aber 1227 diese 
Würde erlangt hat. Vgl. Winter, Cistercienser I, 245 ff. und 309 ff., 
dessen Ausführungen durch obige Urkunde sehr wirksam gestützt worden. 


— —— —À —— — A —— — 


1228. Januar 15. Landding Kolmitz. LXXXII. 


Heinrich Markgraf von Meissen bekundet die Deilegung eines 
Streites zwischen dem Kloster Alizelle einerseits und dem Burggrafen 
Sifrid von Leisnig und dessen Bruder Albero andrerseits wegen des 
Berges Ossig auf dem Landding zu Kolmitz. Zeugen: Wenemar Abt 
von Pforte — Johannes und Konrad Mönche von Pforte u. and. 
[Actumj - anno millesimo ducentesimo vicesimo octavo, indictione 
prima, octavo decimo kalendas Februarii. 


Cod. d. dipl. Sar. reg. I, III, 284 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 262. 


— 


1238. Januar 15. Landding Kolmitz. LXXXIILI. 


Albert Herzog von Sachsen bekundet dieselbe Angelegenheit. Zeugen 
und Datum der Handlung wie in der vorigen Nr. 


Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 285 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 283 
1280. LXXXIV. 
K[onrad] von Gottes Gnaden Prior in. Pforte und  G[ottfried] 
Pfarrer in Lausigk (LYzic), a delegatis domini pape iudicibus sub- 
delegati, bekunden, dass die Bauern ron Holghausen, Ranstedt, Roda 
und Hardisleben, nachdem sie anfänglich vor ihnen zu erscheinen sich 
geweigert haben und deshalb mit Exkommunikation bestraft sind, in 
einem Vergleiche dem Moritzkloster zu Naumburg gegenüber nach 
Herabsetgung des Münzfusses in eine näher angegebene Erhöhung 
des Zinses ihrer Aecker eingewilligt haben. Acta sunt hec anno 

gratie M^ CC* XXX. 

Hschr.: Or. Perg. 2 Sp., von denen das des Priors von Pforte das Lamm 
mit der  hreuzesfahne und die Umschrift: -- S ..... VM. 


PRIORIS . . ORTA rgo das andere abgefallen ist. Weimar S. E. 
G. A. Reg. Qo. S.767. Nr. 


— in on 


80* 


552 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1234. LXXXV. 
Das Kloster Falkenau (bei Dorpat) wird als Tochterkloster von 
Pforte gegründet. 
Janauschek, Orig. Cisterc. I, 236, nach verschiedenen Chronologien der Cister- 
cienser, und Ann. Cisterc. bei Winter I, 354, Nr. 734. Andere Verzeich- 
nisse (ebendaselbst) haben das Jahr 1228 oder 1233. - 


- — ———— 


1234. Juni 19. Naumbure. LXNMVI. 


Winemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs 
Engelhard von Naumburg für Ritter Otto von Lichtenhain und das 
Georgenkloster in Naumburg. Acta — anno — MCCXXXIT, XIH 
kalendas Iulii — in synodo sollempni Nuemburc. 

Mitzschke, UB. von Bürgel I, 85f. (Regest) aus Or. in Weimar S. Fe. 
G. A. Reg. Oo. 8.665. Nr. 17. 


1289. Juli 27. Anagni. LXXXVIII. 


Papst Gregor IX. beauftragt die Bischöfe [Konrad IL.] von Hilaes- 
heim und [Ekkehard] von Merseburg und den Abt [Konrad] von 
Pforte den Landgrafen [Heinrich] von Thüringen und einige Lands- 
leute, welche nach Art der sogenannten Brüder von der Busse ihr 
Fleisch zu kreuzigen beschlossen haben, vor Belästigungen zu schützen. 
Dat. Anagnie, VI kal. Aug. anno XIII. 

Mon. Germ. Epist. saec. XIII. T. I, 656, Nr. 7583. Vol. Kehr, UB. des 
Hochstifts Merseburg I, 193. Potthast. Nr. 10778 und Bühmer-Ficker. 
Jieg. imp. Nr. 7254, wo der Auftrag nicht auf Heinrich Raspe, sondern 
auf seinen Bruder Konrad bezogen wird. 


—— 


1240. [September. Citeaux.] LXXX VIL. 


De abbate de Dunemunde, quem pater abbas! pro sua contumacia 
excommunicavit et extra capitulum ordinis depositionis sententiam 
promulgavit in ipsum, inquisita super his veritate decrevit cap. ex- 
communicationis sententiam esse iustam, depositionis vero sententiam 
tanquam contra definitionem cap. 4. dist. 7 latam pronunciat esse 
nullam. Et licet pater abbas ex hoc per definitionem iam dictam 
depositionis sententiam meruisset, tamen de misericordia sustinetur, 
ita quod 40 diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. 
Abbas de Walquereda hoc ei denunciet. Causa autem abbatis de 
Dunemunde abbati Morimundensi committitur. 

Statuta cap. gen. ord. Cist. bei Winter I11, 221. 
| Der Abt von Pforte [Konrad]. Vgl. Nr. LXIII und Winter I, 307. 





Anhang 1I. Nachtrüge und Ergänzungen. 993 


1241. OLXXXIX. 
Bruder Rudolf von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bury- 
grafen Dietrich (Th) von Kirchberg zu Gunsten der Kirche in 
Capellendorf. Dat. a. M CC XLI, ind. Xıll.! 
Or. Perg. Sp. Weimar St. 4. 


' So (statt ind. XIII) nach meinen in diesem Falle nicht unbedingt zu- 
verlässigen Aufzeichnungen. So weit ich es aus diesen zu erkennen 
vermag , handelt es sich um dieselbe Urkunde, die Mencke, Ss. rer. 
Germ. I, 679 unter dem Jahre 1216 giebt und Dobenecker II, Nr. 1706? 
in das Jahr 1256 verweist. 


1242. [September. Citeaux. XC. 


[Conradus] abbas Portensis, qui in electione filiae de Cella media- 
torem admisit clericum saecularem, 6 diebus faciet levem culpam. 


Statuta cap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 223. 





—— —M € ——— 


1249. Januar 8. XCI. 


Papst Innocenz IV. bestellt den Abt [Konrad] zu Pforte zum Kom- 
missur in Sachen des Nonnenklosters zu St. Georg [in Glaucha] wider 
Heinrich vom Amendorf und Genossen. 


v. Dreyhaupt, Beschreibung des Saal-Creyses (Halle 1749) I, S03, Nr. 15 
(Hegest). Vgl. Potthast Nr. 13160. 


1251. März 21.  XcCı. 
Anno domini M°.CC".L°.1. XII*. kl. Aprilis positum est funda- 
mentum huius sanctuarii. 

Dreizeilige Inschrift in 3lajuskeln an dem südöstlichen Strebepfeiler (des 
hohen Chores der Kirche in Pforte. Vgl. Corssen 239, der jedoch irrig 
ungiebt, dass der Grundstein unter Abt Albero gelegt sei. Bis 1251. 
Juni 13 kommt Abt Konrad vor, Albero erst seit 1260, zwischen beiden 

(1352 wnd 1257) Heinrich. 


1252. [September. Citeaux.] XCIII. 


Das Generalkapitel des Cistercienserordens giebt dem Gesuche «des 
Bischofs Dietrich (Th) von Naumburg, dass die auf dem Kirchhuf 
des Klosters Pforte bereits beerdigten Leichen der Edeln Graf. von 
AMansfeld und Gemahlin in der Kirche bestaltet werden dürfen, so 
weit Folge, dass es die Beiselsung im Kloster ! oder im Kupitelsaale 
(in claustro vel capitulo monachorum) gestattet. 


554 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Statuta. eap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 225 f. aus Martene et Durund, 
Nor. thes. IV, 1396, wo jedoch (vgl. Winter II, 136) ,,die Namen fast 
bis zur Unkenntlichkeit‘‘ entstellt sind. 


! Yermuthlich also im Kreuzgange oder in dem von iin umschlossenen Hofe. 


—ÓM —— 00 ——Átt t 


1260. [September. Citeaux.] XCIV. 
Die Aebte A[lbero] von Pforte, Jo. von Lehnin und Wil. von Buch 
auno gracie M CC LX apud Citercium (so Riedel) in generali capitulo 
constituti é(raussumieren. eine Bulle des Papstes Gregor IX. vom 
Jahre 1228. Januar 11 zu Gunsten der Cistercienserklóster. 


Riedel, Cod. dipl. Brandenburg. X, 209, hieraus Winter III, 2:5. 


--— — —- — 


1263. |September. Citeaux.]| XCV. 


Die Aebte Ajlbero] von Pforte und Sibrecht von Ossegk empfangen 
vom (reneralkupitel des | Cistercienserordens Vollmacht das Nounen- 
kloster Marienstern (bei Kamenz) dem Orden einzuverleiben. 


Statuta. cap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 230, jedoch mit irrthümlicher 
Berufung auf Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. IL, 440. 


1264. XCVI. 
Die Aebte A[lbero] von Pforte und Sfibrecht] von Ossegk beseugen 
mittelst einer durch Reinurd Notar und Mönch von Pforte auf- 
genommenen Urkunde, dass sie dus Nonnenkloster Martenstern in 
den Cistercienserorden einverleibt und ihm den Abt von [Alt-] Zelle 
zum Vater und Visitator gesetzt huben. 


Beyer, Alt-Zelle 553, Nr. 140 (Regest). Vol. Knothe, Gesch. von Marien- 
stern 7. 12. 


1265. Mai Li. [Alt-] Zelle. XCVH. 


In einer Urkunde Rudolfs Schenken von Varila über die Rückgabe 
eines Waldes bei Tautenburg an das Kloster [ Alt-] Zelle sind Zeugen 
die Aebte Albero von Pforte und Matthias von [ Alt-] Zelle, Sibrecht 
vormals Abt in Ossegk u.und. Act. in Cella 1265. 16. kal. Iunii. 


Beyer, Alt-Zelle 554, .Nv. 144 (Regest). 


- — — — À 


Anhang II. Nachtráge und Ergänzungen. 809 


1267. Mai 12. XCVIIIL. 
Dietrich Murkgraf/ von Landsberg bestätigt dem Kloster Dobrilugk 
seine Besitzungen. Zeugen: die Aebte Albero vun Pforte, Matthias 
von [Alt-] Zelle und Gunselin von Dobrilugk u. and. Dat. 1267. 
4. idus Maii. 
Beyer, Alt-Zelle 555, Nr. 147 (Regest) aus Ludewig, Bel. mss. I. 92. 





1268. Februar 26. Vor Rothenburg. XCIX. 


Friedrich Graf von Stolberg bekundet, dass Friedrich Graf von 
Lohra auf die un das Kloster Walkenried verkauften Güter, den Wald 
Kammerleite und das Dorf Rathfeld, Verzicht geleistet habe. Zeugen: 
Dielmar Abt [von Walkenried], Albero Abt von Pforte u.und. Actum 
sub divo extra clausuram et extra portam Rodenberg anno — 
MCCLXVII, dominica Invocavit. 

Die Urkunden des Stiftes Walkenried I, 256 [. 


1268. September 3. Pforte. C. 


Friedrich Bischof von Merseburg ertheilt Ablass su Gunsten. des 
Klosters Trebnite. Porta. 3. non. Sept. 


Grünhagen, Rey. zur schles. Gesch. II, 172, Nr. 1311. 


1268. September 3. Pforte. CI. 


Christiun Bischof von Iathauen (Leutowiensis) ertheili Ablass eu 
Gunsten des Klosters Trebnitz. Porta. 3. non. Sept. 


Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. II, 172, Nr. 1312. 


rn en 


1268. September 8. Pforte. CH. 


Friedrich Bischof von Karelien und postulierter Bischof von Dorpat 
(Tharbatensis) ertheilt Ablass zu Gunsten des Klosters Trebnite. 
Porta. Nat. s. Marie. 


Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. II, 172, Nr. 1314. 


ee dts teg tah 


556 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1269. Müvz 23. Pforte. CHI. 
Friedrich Dischof von Dorpat (Tharbatensis), crucis Cliristi minister. 
ertheilt Abluss allen. Büssenden, die an Sonn- und Festtayen vor dem 
Altar der 11000 Jungfrauen in der [Dom-] Kirche zu Naumburg 
singen oder beten. Datum in Porta anno domini MCCLXIX, ponti- 

ficatus nostri anno secundo, in vigilia Pasche. 
Or. Pery. Naumburg D. 4. Nr. 115. Itegest bei Lepsius, Kl. Schr. I, 36. 


1274. [Spätestens Februar 25.]' | CIV. 
Die Klöster Pforte und Büryel vergleichen sich wegen des Putronates 
über die Pfarre zu Wallichen. 
Mitzschke, U B. von Bürgel I, 123 f. auf Grund einer Reyistruturnati: 
von etwa. 1580 in Weimar S. Il. G. A. Oo. 587. Nr. 5. 
I Wegen der Urkunde Nv. 250 von 1274. Februar 25, welche diesen Ver- 
gleich zur Voraussetzung hat. 


— ——— — 


1274. Pforte. CV. 

Albrecht Landgraf von Thüringen eximiert. dus Kloster Gerode 

von den Gerichten. seiner Vogte, Amtleute (villicorum), Schulzen und 
sonstigen Beumten. D. in Porta a.d. 1274. 


Herquet, UB. von Mühlhausen 95, Nr. 242 ( Regest) aus Wolf, Gesch. d. 
LFüchsfeldes I. UB. 36, Nr. XLVII. 


1274. Dezember 20. Dresden. CYI. 
Reinhard Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Mark- 
yrafen Heinrich von Meissen, in welcher dieser dem Kloster Alízelle 
( Marien-Celle) 3 Hufen in dem Dorfe Lossnitz zueignet. Dat. Dresden 
1274, in vigilia b. Thome. 
Beyer, Alt-Zelle 556, Nr. 155 (Regest). 


1278. März 22. Naumburg. CVII. 
Meinher Burggraf von Meissen lässt dem Bischof Meinher von 
Naumburg die Vogter über das Dorf Altenburg zwischen dem Kloster 
Pforte und Naumburg und das Putronatsrecht über die Kirche da- 
selbst auf. Actum in loco predicto (Nuemburc) anno — MCCLXXVI11I, 
proxima feria tercia post dominicam, qua cantatur Oculi mei semper. 
Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 356 aus Or. in Naumburg D. A. 


— — 


Anhang II. Nachtrüge und Ergänzungen. 957 


1279. Juli 6. Merseburg. CVIII. 


Witego Bischof von Meissen und die Aebte [Dietrich] von Pforte 
und [Burchard] von [Alt-] Zelle besiegeln! auf Bitten der Aebtissin 
und des Konventes des Nonnenklosters Marienthron eine Urkunde, 
durch welche letstere die Urkunde des Bischofs Friedrich von Merse- 
burg vom gleichen Tage (Nr. 267), betr. das Verhältniss des Klosters 
zum Bisthum, anerkennen. Actum et datum loco et tempore supra. 
dictis. ? 

Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 361 aus Or. in Merseburg D. A. 
Nr.104. 


! Vom Segel des .btes von Pforte ist nur ein Bruchstück erhalten. 
? Wie Nr. 267. 


T — 


1282. Aprii 22. Leipzig. CIX. 


Dietrich Abt, Johannes Prior und ....cus Kellermeister von Pforte 
sind nebst einer Anzahl von Mönchen von [Alt-] Zelle Zeugen in 
einer Urkunde des Abtes Burchard und des Konventes von Altselle 
( Marien-Celle, durch welche letztere ihre Güter in Zwätzen an die 
Brüder vom deutschen Hause verkaufen. Dat. Lipzk 1282, 10 kal. Maii 


Beyer, Alt-Zelle 559, Nr. 169 (Regest). 


— 


1282. September [2].' Eisenberg. CX. 


Winemar Kellermeister von Pforte ist erster Zeuge in einer Ur- 
kunde Friedrichs [des Freidigen] Pfulsgrafen von Sachsen für das 
Nonnenkloster su Eisenberg. Datum in Isenberg anno — M CC LXXXII, 
indictione X, V nonas Septembris. ! 

Mitzschke, UB. von Bürgel I. 130 (Regest). 

! So Mitzschke stat ind. XV, nonas Septembris, weil zum Jahre 1982 
nicht Indiktion XV, sondern X pdsst, unter der Annahme, dass V 
für IV verschrieben ist. 


-— — nu — 


1287. Mai 1. Walkenried. CXI. 


Giseler Abt von [Alten-] Campen und die Aebte [ Albrecht?] von 
Volkerode und [Dietrich] von Pforte bekunden, dass das Kloster 
Sittichenbach einige Güter in Pfiffel an das Kloster Walkenried ver- 
kauft hat. Walkenrid, a. 1287, die Philippi Iacobi. 


Die Urkunden des Stiftes Walkenried I, 399, Nr.73 (liegest). 


m — 


558 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1289. März 31. . CXII. 


Dietrich Abt von Pforte ist (nach Heinrich [II.] Bischof von Merse- 
burg) Zeuge in einer Urkunde des Bischofs Bruno von Naumburg, 
betr. Vertauschung von Besitzungen des Naumburger Domkapitels in 
Bischdorf (Bischouesdorf) bei Halle (Hallis) gegen Besiteungen i 
Taucha (Tuchin), und hängt sein Siegel an.! Acta sunt hec anno 
domini mellesimo (sic) ducentesimo octogesimo nono, pridie kalendas 
Aprilis, indictione secunda. 

Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 142. 
! Siegel des Abtes wohl erhalten. 


1293. Juli 7. CXIH. 


Die Aebte Wicelo zu Georgenthal und Hermann von Dobrilugk 
schlichten einen Streit zwischen den Klöstern [Alt-] Zelle und [ Marien-] 
Thron bei Grimma wegen der Obermühle in Grimma und lassen 
«usser dew eigenen auch «lie Siegel! der Aebte [Dietrich] von Pforte 
und [Johannes] von [Alt-] Zelle und der Aebtissin [Hedwig] vou 
‚MHarienthron (de Grimmis) anhängen. Datum anno domini M CC 
LXXXXIII, nonas Iulii. 


Cod. dipl. Sax. reg. II, XV, 207 aus Or. m Dresden H. St. A. Nr. 1430. 
l Siegel wohl erhalten. 


—— —— — ——— M ———  — 


1295. April 11. CXIV. 


Dietrich ( Theodorus) Abt von Pforte ( Porthensis) ist Zeuge in einer 
Urkunde des Bischofs Bruno von. Naumburg, in der er nach Resig- 
nation der Besitzer dem Kloster Bosau 2 Hufen in Trebnits ( Tre- 
benuz) bestätigt. Datum anno — MOCXCV, III idus Aprilis, in- 
dictione VTIT. 

Schóttgen wu. Kreysig, Dipl. et script. II, 450. 


1296. Februar 13. Rom, St. Peter. OXV. 


Papst Bonifatius VIIL beauftragt die Aebte von Pforte [Dietrich] 
und Georgenthal dem Erzbischof von Mains ein päpstliches Schreiben 
wegen der Beschwerden der Geistlichkeit in den Archidiakonaten von 
U.L. Frauen in Erfurt, Jechaburg, Dorla und Nörten über auf- 
erlegte Steuern zu übergeben. Datum [Rome apud s. Petrum idus 
l'ebruarii, pontifieatus nostri anno secundo]. 

Schmidt, Päbstl. Urk.u. Reg. I, 7 f-, Nr. 16 aus Registrum Bonifatii VIII. 
Reg. XLIX, Nr.338. Rom Vat. A. 





Anhang II. Nachträge und Ergäuzungen. 559 


1300. Februar 10. Zeitz. CX VI. 


Albrecht Lundgraf vom Thüringen übergiebt dem Domkapitel zu 
Naumburg die Vogtei und das Gericht m Utenbach, Cauerwitz und 
Seuslitz. Erster Zeuge der Abt [Dietrich] von Pforte. | Actum et 
datum in Cyce anno domini millesimo CCC, in die beate Scolastice 
virginis. ! 

Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 165. Vgl. Avemann, Burggr. v. Kirchberg 
193, Anm. 


1303. Oktober 5. Erfurt, Petersberg. CX VII. 


Johannes Abt des Klosters Petersberg in Erfurt traussumiert eine 
von den Abten Hermann von Walkenried, Ditmar von Volkerode, 
Dietrich von Pforte und Libertus von Dünamünde ihm vorgelegte 
Urkunde des Papstes Bonifatius VIIL von 1303. Januar 81, durch 
die er mit dem Schutze der COistercienser-Klöster beauftragt wird. 
Erfurt 1303, in crastino s. Francisci, in cenaculo monasterii nostri. 


Die Urkunden des Stiftes Walkenried. II, 21 f. 
! Fbenda II, 4 f. mit der falschen Jahreszahl 1302. Vyl. Schmidt. Päbstl. 
Urk.w. Reg. I, 41, Nr.82 und Potthast Nr. 25209.) 


—— — — — —— 


1304. Januar 25. Naumburg. CXVIII. 


Heinrich Markgraf von Brandenburg und Landsberg verkündet 
die Beilegung eines Streites zwischen den Brüdern Gottfried, Volrad, 
Hermann und Sifrid von Leisnig einerseits und dem Nonnenkloster 
Beudite andrerseits über eine beim Kloster gelegene Mühle durch 
Schiedsrichter, su denen von dem Kloster Beudite Dietrich [III] Abt 
von Pforte und der Naumburger Bürger Konrad dictus de Foro, von 
den Brüdern von Leisnig die Ritter Marold von Rolite und Nikolaus 
von Glema erwählt sind. Acta sunt hec in civitate Nuenburg anno 
domini MCCCIIH, VII] kalendas Februarii Zeugen: Diebrich [II.] 
ehemals Abt von Pforte, Johannes Mönch von Pforte u. and. 


Schöttgen «. Kreysig, Dipl. et script. II, 388. 


1304. August 28. Magdeburg. CXIX. 


Gabriel Pleban von Valleneto, zum Einsanumler des Zehnten für 
das heilige Land in Deutschland vom apostolischen Stuhle bestellt‘, 
bekennt unter anderem den Rest von 24 Mark ron dem Bruder 
Christian Mönch in Pforte empjunyen £t haben. Datum Magd[eburg| 
anno domini MCCCIIII, V kallendarum] Septembrum. 


560 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 186. 


! Seine Ernennung von 1301. September 16 bei Schmidt, Pábstl. Urk. «. 
Reg. I, 37 f., Nr.70. Ueber seine Thätigkeit in Deutschland ebenda und 
Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 506 f. 


— 


1304. November 11. Naumburg. CXX. 


Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt eine Urkunde semes Vor- 
yängers Meinher, betr. Einverleibung der Parochialkirche St. Wenzel 
in Naumburg in die Domkirche!. Zeugen: Dietrich [IIL] Abt des 
Klosters in Pforte u.and. Actum ct datum Nuenburc anno domini 
M CCC IIT, tereio idus Novenbris, pontificatus nostri anno primo. 

Or. Perg. Naumburg D. A. in zwei Exemplaren Nr. 188 u. 189. 

! Urkunde von 1275. August 1 gedruckt bes Lepsius, Hochstift Naum- 
burg 308 mit fulschem Datum M CC LXX, V kalendas Augusti statt 
M CC LXXV, kalendas Augusti, pontificatus nostri anno tercio. 


—— —Á— 


1305. | CXXI. 


Die Aebte Libertus von Dünamiinde und Dibnar ron Falkenau, 
Johannes ehemals Kellermeister in Amelungsborn und Dietrich (? Th.) 
chemals Hospitalmeister in Pforte verkaufen das Kloster Dinamünde 
an den deutschen Ritterorden, nachdem Abt Liberius wegen der Be- 
drängnisse, denen das Kloster awsgeselat gewesen ist, 1303 beim 
Greneralkapitel zu Citeaux die Erlaubniss dagu erbeten, das General- 
kapitel den Abt von Morimund mit Prüfung der Angelegenheit be- 

 auftragt und dieser die genannten beiden: Brüder Johannes und 
Dietrich (?) bevollmächtigt hat. (Unter den Zeugen, welche aus Kloster- 
brüdern von Dünamünde und Falkenau bestehen, findet sich auch 
ein Friedrich genannt von Kamburg, Mönch von Dünamünde, also 
scheinbar aus der Gegend von Pforte.) 
Bunge, Lirländ. UD. II, 20, Nr. DCXIV. Vgl. III, 107. Nr. DCXIV*. 
Anın.: Die Mönche von Dünamünde siedelten hierauf nach Padis in 
Esthland nicht weit von Reval über, wo ihr Kloster vorher schon aus- 


gedehnte Besitzungen gehabt hatte und bald ein neues Kloster entstand. 
Vgl. Nr. CXXVI. 


m mm pt 


1305. CX XII. 


Die Abtei Stolp vom Orden des h. Benedikt ın (Vor-) Pommern 
(um der Peene) wird dem Cislercienserorden einverleibt und zum 
Tochterkloster von Pforte gemacht. Die Aebte von Dünamünde und 
von Falkenau sollen hinfort Söhne von Stolp sein. Vgl. Nr. COXXV. 


Statuta cap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 252 aus Steinbrück, Pomm. 
Klöster 149. 


Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 961 


1307. Juni 94. CX XIII. 


Ulrich Bischof von Naumburg überträgt dem Nonnenkloster Beuditz 
2 Hufen in Plotha. Zeugen: Dietrich Abt von Pforte, Hermann 
Prior [ebenda] u.and. Datum anno domini millesimo trecentesimo 
septimo, in die beati Iohannis Baptiste. 
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 391. 


1307. Mitte August.) UXXIV. 


Al[ brecht] Burggraf von Leisnig meldet [dem Reichsstatthalter des 
Meissner- und Pleissner-Landes] Emgelhard von Bebenburg, der Herr 
von Nortenberg (Nortenbor) habe seinem d.i. Albrechts Schwager Hein- 
rich ron Kolditz mitgetheilt, dass König Albrecht mit seinem Heere 
sich bereits im Kloster Pforte befinde, wohin Markgraf Friedrich und 
Landgraf Dietrich zu Verhandlungen mit dem Könige kommen 
müssen.! 

Gersdorf, Originalbriefe aus dem Anfange des 14. Jahrhunderts in Berichte 
der Kim. Sächs. Ges. d. Wiss. Philol.-hist. Classe 1572. S. 101 f. 

I Die Verhandlungen sind nicht zu Stande gekommen. Vogl. Gersdorf 
a. a. O. 9. 


1308. CXXV. 
Die Abtei Stolp (in Vorpommern an der Peene) wird Cistercienser- 
kloster und Tochterkloster von Pforte. Vgl. Nr. CX XII. 


Verschiedene Chronologien der Cistereienser bei Winter I. 362f., Nr. 812 
und Janauschek, Orig. Cist. I. 268. — Vgl. Winter ILL, 41. 


— ——— — ———— 


1310. CXXVI. 
Die Abtei Padis wird als Tochterkloster von Pforte gegründet. 
Vgl. Nr. CXXL 
Verschiedene Chronologien der Cistercienser bei Winter I, 363, NY. 813 
und Janauschek, Orig. Cist. I, 214 f. | Vgl. Winter III, 40. 


- ——— or 


1310. Mai 1. | XXVII 


Heinrich Abt von Pforte besiegelt eine Urkunde der Aebtissin 
Hedwig von Marienthron, betr. eine diesem Kloster gemachte Schenkung 
von 10 Mark. Acta sunt hec anno domini MCCCX, in die beatorum 
Phylippi et Iacobi apostolorum. 

Cod. dipl. Sax. reg. II, XV, 219 f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 1906 


mit den Siegeln der Aebtissin und des Abtes von Pforte an Pergament- 
streifen. 


562 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1310. November 15. CXX VIII. 


Die Brüder Heinrich und Rudolf Schenken von Saaleck eignen 
dem Kloster Volkerode einen Weinberg in. Vargula zu. Acta sunt 
haec anno domini MCCCX, XVII kalendas Decembris praesentibus 
domino . . abbate de Porta, Gunthero de Schafstete, fr[atre] Henrico 
magistro curiae in Gernstete, Conrado de Nurnberg et Theoderico de 
Oweringen notario nostro. 


Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. I, 787. 


— — 


1311. April 18. i CXXIX. 


Albert von Lichtenstein, markgräflicher Vogt in Buitelstedt, be- 
auftragt seinen Untervogt Günther der Auflassung einiger bisher dem 
Kloster Pforte gehöriger Güter bei Wallichen beiguwohnen, welche der 
Abt von Bürgel für sich und sein Kloster von den Erfurter Bürgern 
Hugo und Eckelin von Zimmern erworben hat. Datum et actum 
anno domini M CCC XI, XII kalendas Maii. 


Mitzschke, UD. von. Bürgel I, 158 f. aus Or. in Weimar St. A. 


1314. September ?9. CXXX. 


Albert Abt von Pforte vesiegelt eine Urkunde der Aebtissin Jutta 
von Marienthron, betr. eine diesem Kloster gemachte Schenkung von 
4 Mark. Acta sunt hec anno domini MCCCXIT, in die beati 
Mychahelis. 

Cod. dipl. Sax. reg. II, XV, 229 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr: 2025 
mit den Segeln der Aebtissin und des Abtes von Pforte an Pergament- 
streifen, 


— - —— — —MMM ——— 


1319. |September. Citeaux.] | CXXXI. 


Das G eneralkapitel des Oistercienserordens beschliesst, dass die Abtei 
Padis in der Diögese Reval (bis dahin nach Nr. CXXVI Tockter- 
kloster von Pforte) für immer Tochterkloster von Stolp sein soll. 

Statuta cap. gen. ord. (ist. bei Winter III, 272 aus Steinbrück, Pommersche 
Klöster 149. 


1326. CXXXIT. 


Ein Sekretär (Ann.Vetero-Cell.: Prothonotar) des Königs von Polen, 
der bei einem von Gebhard von Schraplau, Vogt der Neuenburg, ge- 
machten rüuberischen Ueberfall in der Nähe des Pföriner Wirth- 
schaftshofes Gernstedt getödtet ist!, wird in Pforte bestattet „in templo 





Anhang IT. Nachträge und Ergänzungen, 563 


prope a suggesto, in cuius latere iam sepultus iacet M. Ionas Echar- 
dus, olim scholae professor". 


Pertuch I, 199.  Bertuch-Schamel I, 83. 


! Vgl. Anmules Vetero- Cellenses bei Mencke II, 414 und herausgeg. von 
Opel 221, auch Ztschr. d. Harzrereins XIX, 112, mit stark verderbten 
Namen. 


-—— — — _ .. 


1326. August 29. Pforte. CXXXIII. 


Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen, Markgraf 
von Meissen u. s. w. bestätigt dem Nonnenkloster Deuditz 53 Ilufen 
und einen Zehnien 4n Corbetha, die Ulrich von Schladebach demselben 
verliehen hat. Actum in Porta anno domini millesimo trecentesimo 
vieesimo sexto, feria sexta post Bartholomei. 


Or. Perg. Dresden H. St. A. Nv. 2371. Druck: Schótlgen u. Kreysig. Dipl. 
et script. II, 395 f. 


1328. Juni 28. Pforte. CXXAXIV. 


Heinrich Graf in Beichlingen giebt. aus Erkenntlichkeit für eine 
ihm von dem Naumburger Bischof Heinrich geliehene Summe von 
100 Mark von seinen Gütern in Frankenhausen eine Saline mit 
einem Ertrage von. 20 Mark der Naumburger Kirche zu eigen und 
nimmt sie von ihr zu Lehen. Datum et actum in Porta anno domini 
MCCUXXVIO, Ill kalendas Iulii. 


Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 299. 


1329. September 8. Pforte. CXXXV. 
Gebhard Bischof von Merseburg | verbündel sich mit Markgraf 
Friedrich zu Meissen auf 3 Jahre. 
— darobir habn wir gegebn dysen brif vorsigelt mit unsem inge- 
segele in dem closter zür Phürtin, do man zalt von gotes gebürt 


tusint iar drihundert iar in dem nununtzwenzigisten iare, an unser 
lebn vrowen tage also sy geborn wart. 


(ehr, ÜB. des Hochstifts Merseburg I, 679 aus Or. in Dresden. H.St. A. 
Nr. 2496. 


1330. Juni 7. Kloster Buch. CX XXVI. 


Die Aebte Albert von Pforte, Friedrich von Sittichenbach, Konrad 
von Grünhain und Heidenreich] von Buch ordnen eine Anniversarien- 


564 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


stiftung ım Kloster Buch. Datum Büch anno domini MCCC XXX, 
in die sancto corporis domini nostri Iesu Christi. 
Schöttgen u. Kreysig. Dipl. et script. 11. 233, Vgl. Krühne, UB. d. Grafsch. 
Munsfeld 441, Nr. 131. 


———— € nn 


1330. Oktober 24. Avignon. | CXXXVII. 


Papst Johann X XIIL ernennt die Bischöfe von Hildesheim und 
Meissen und den Abt von Pforte zu Konservatoren des Kapitels zu 
Naumburg. Avin. VIII. kal. Nov. a. XV. 

Regisirum Johannis XXII, Heg. C, Nr. 359. Rom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 253, Nr. 431. 


1331. Januar 13. Avignon. CXXX VI. 


Papst Johann XXII. beauftragt den Bischof von Naumburg. den 
Abt von Pforte und den Kanonikus von Breslau Mag. Andreas de 
Verulis den Arnold von Hidebec in das ihm verliehene Kanonikat in 
Meissen einzuführen. | Avin. id. Ian. a. XV. 


Registrum ‚Johannis X XII, Reg. XCVII Nr. 527. Rom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk.u. Rey. I, 257 f... Ar. 445. 


-————— > — — — 


1331. März 15. Avignon. CXXXIX. 
Papst Johann X XII. beauftragt den Abt von Pforte, den Propst 
von St. Moritz in Naumburg und den Kanonikus von Poitou (Picta- 
rien) Oliver. von Cerreto. (Aliverius de Üelzelo) den Konrad von 
Tannroda, Sohn des * Heinrich gen. Furet von Tannroda, in das 
ihn verliehene Kanonikat des Stiftes St. Justi und St. Clementis in 
Bibra einzuführen. | Avin. id. Mart. a. XV. 


Registrum Johannis XXII, Reg. XCVILI. 406, Nr. 962. Rom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 259, Nr. 452. 


1331. Juni 17. Avignon. J. CXL. 


Papst Johann XXIL »providiert Arnold ron RBidebee nit einem 
Beneficium von 15—20 Mark bei dem Hochstift Meissen und  be- 
auftragt den Bischof von Naumburg, den Abt von Pforte und den 
päpstlichen Skriptor Mag. Andreas de Verulis, Kanonikus in Breslau, 
mit der Einweisung. | Avin. XV. kal. Iul. a. Xv. 


Registrum Johannis X XII, Reg. XCVII, Nr. 1040. Hom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 262, Nr. 463. 


Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 565 


1332. März 17. CXLI. 


Heinrich Bischof von Naumburg bestimmt, um die Domherren bei 
der auf sein Geheiss mit schweren Kosten unternommenen Befestigung 
gu unterstützen, dass die Kurien von dem neu erbauten Thor am 
Kirchhof St. Olmari an — mit Ausnahme der Kurie der Portenser 
Herren — bis zum Graben der Stadt und ebenso bis sur valva lapidea 
von allen Diensten und Lasten befreit, den Domherren nur zu Ge- 
horsam und zum Wachtdienst verpflichtet und den andern Kurien 
der Domherren und Vikarii gleichgestellt sein sollen. Datum anno 
domini MCCC XXXII, in die beate Gerdrudis virginis. 


Hdschr.: Kop. Naumburg D. A. Lib. privil. 72. 


— M GE EEE € p 


*1332. Juli 31. Wartburg. CXLII. 


Landgraf Albrei^t von Thüringen bekundet, dass er dem Kloster 
Bürgel 10 Hufen 24 Wallichen, die es vom Kloster Pforte erkauft, 
mit allen Zubehörungen und Rechten zugeeignet habe u.s.w. Datum 
in castro nostro Wartperck anno domini MÜCC tricesimo secundo, 
pridie kalendas Augusti. 

Mitzschke, UB. von Bürgel I, 181ff. nach zwei Abschriften des 18. Jahrh. 


Daselbst sind die verschiedenen Umstände, welche die Urkunde als 
gefälscht erscheinen lassen, aufgeführt. 


1336. März 5. Pforte. CXLIH. 


Ritter Petrus Porsk, Marschall Friedrichs [des Ernsthaften] Mark- 
grafen von Meissen, genehmigt eine zwischen dem Dominikanerkloster 
in Leipeig und dem Weissenfelser Bürger Heinrich gen. Soyke in 
Betreff eines Stückes Buschhole bei Leipzig abgeschlossene Ueber- 
einkunft und verzichtet auf jeden ihm daran zustehenden | Rechts- 
anspruch. Datum anno domini M CCC XXXVI in Porta cenobio mo- 
nachorum feria III post Oculi mei. 


Cod. dipl. Sax. reg. II, X, 141. 


— ——À —M ——- - 


1336. September 28. Kloster Otterberg. CXLIV. 


Die Aebte von Lützel, Ebrach und Eberbach! und die übrigen mit 
ihnen im Generalkapitel vereinigt gewesenen deutschen Cistercienser- 
Aebie fordern ihre Mitübte von Pforte, [Alt-] Zelle, Leubus und den 
übrigen Cistercienser- Klöstern auf am 18. November zu einer Be- 
rathung über Angelegenheiten ihrer Klöster in Frankfurt sich ein- 
sufinden und dies auch nach andern Klöstern miteutheilen, so weit 
Geschichtsq. d. Pr. S. Bd. XXXIII. Ji 


566 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


der Ueberbringer des Schreibens Heinrich von Kamens sie nicht be- 

rühre. Dat. in monasterio Otterburch 1336, in die b. Wenzezlai 

martyris. 

Beyer, Alt-Zelle 592, Nr. 311 aus dem Schreiben unter der folgenden Nr. 
und nach ihm Winter III, 292 (Stat. cap. gen. ad a. 1336). 

ı Beyer: Johannes von. Lutzela, Albert von Eberbach, Wilhelm von Eber- 
bach. Mit Eberbach ist das eine Mal zweifellos Elrach gemeint und 
zwar vermuthlich an erster Stelle, da nach dem Alter Ebrach vor 
Eberbach rangiert. 


— ——— m nn Um nn 


1336. Oktober 27. Pforte. CXLV. 


Albert Abt von Pforte fordert auf Grund des’ ihm. zugegangenen 
Schreibens (vor. Nr.) den Abt Johannes von [ Alt-] Zelle auf sich am 
Abend vor Martini in Pforte eingufinden, um die Reise nach Frank- 
furt mit ihm gemeinschaftlich eu machen, und den Aebten von Dobri- 
lugk, Buch, Grünhain und Neu-Zelle in gleichem Sinne zu schreiben. 
Dat. in Porta 1336, in vigilia Simonis et Iude. 


Beyer, Alt-Zelle 592, Nr. 312. 


— ——À mn 


1843. November 21. Avignon. CXLVI. 


Papst Clemens VI. providiert Burchard von Bruchterde, des } Ritter 
Albrecht Sohn, Pfarrer von Grünstedt ( Gunnestet) Mainzer | Dioec, 
mit einem. Kanonikat in Naumburg und beauftragt den Bischof von 
Freising, den Abt von Pforte und den Dekan von St. Severi in Erfurt 
ihn einguführen. Avin. XI kal. Dec. a. II. 


Registrum Clementis VI, Reg. CLXT, 302, Nr.75. Rom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. u. Reg. I, 340 f., Nr. 40. 


1848. Dezember 14. Avignon. CXLVII. 


Papst Clemens VL bestätigt dem Naumburger Kanonikus Burchard 
von Bruchterde unter gewissen Bedingungen die Pfarre su Grünstedi 
und beauftragt den Abt von Pforte und die Dekane von St. Severi in 
Erfurt und St. Hilarii in Poitiers mit der Sache. Avin. XVIIII kal. 
Ian. a. II. 

Registrum Clementis VI, Reg. CLXI, 347", Nr. 157. Rom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. u. Reg. I, 341f., Nr. 42. 


Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 567 


1344. Mai31. Avignon. | CXLVIII. 


Papst Clemens VI. schreibt an den Bischof von Freising und die 
Aebte von Saalfeld und Paulinzelle über die Wiederaufnahme des 
Mönches Konrad von Tautenburg (Tutenberch) in das Kloster Pforte: 
in subdiaconatu constitutus lator presentium, qui, cum certis ex 
causis nobis expositis dudum in carceribus dieti monasterii, in 
quibus per dilectum filium .. abbatem eiusdem monasterii non 
indebite positus fuerat et mediantibus multis instantiis postmodum 
liberatus, compulsus extitisset dictum monasterium abiurare et ad 
illud in antea non redire et de hiis querimoniam aliquam nullo 
umquam tempore deponere promisisset, ipse eiusdem ordinis depo- 
sito habitu per seculum evagando gesserit et adhue gestet vestes 
clerici secularis. Avin. II kal. Iun. a. II. 


Registrum Clementis VI. Heg. COXVI, 431°, Konzept. Rom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 344, Nr. 51. 


1346. Mai 9. Avignon. CIL. 


Papst Clemens VI. beauftragt den Abt von Pforte dem Kanonikus 
zu St. Severi in Erfurt und zu U. L. Frauen in Gotha Dietrich von 
Gotha (Goth)!, wenn er ihn für geeignet hält, ein Kanonikat in 
Meissen gu verschaffen. Avin. VII id. Maii a. III. 

Registrum Clementis VI, Heg. CLXIX, 292, Nr. 150. Hom Vat. A. 
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. u. Reg. I, 363, Nr. 103. 


! Schmidt, Pábstl. Urk. wu. Reg. II, 446 (Korrekturen und Ergänzungen zu 
Bd. I) bemerkt, dass es wohl Dietrich von Goch heissen müsse. Beyer, 
UB. von Erfurt II, 911 führt als Kanonikus zu St. Severi sowohl 
einen Dietrich von Gotha (in den Jalwen 1329 und 1336) wie einen 
Dietrich von Goch (im Jahre 1371) auf. Von ihmen dürfte der Zeit 
nach ersterer besser in’s Jahr 1346 passen. 


Jr —— 


1346. Juli 22. CL. 


Albert Abt von Pforte bekundet, dass Heidenreich von Rossbach und 
die Bürger von Naumburg in seiner Gegenwart zu St. Moritz bei 
Naumburg Eintracht mit einander gestiftet haben. 


Nos frater Albertus permissione divina abbas monasterii i'ortensis 
recognoscimus efc. Actum et datum anno domini M CCC XLVI, sabbato 


Magdalene. 


Or. Perg. Sp. Naumburg Stadt- A. 


37* 


568 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


1349. März 26. Pforte. CLI. 


Friedrich Landgraf zu Thüringen, Markgraf su Meissen u. s. w. 
vergleicht sich mit Heinrich Bischof von Merseburg über die Wild- 
bahn im Forst bei Zwenkau. 


— diez brives, der gegeben ist in dem c[lojster zcu der Phorten 
nach Cristi geb[or]te drizcenhundert iar darnach in dem nünund- 
firzcigest[en] iare, an donrestag vor Iud[ica]. 


Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg 1, 879 f. aus Or. in Merseburg D.A. 
Nr. 297. 


1349. März 26. Pforte. CLII.. 


Heinrich Bischof zu Merseburg vergleicht sich mit Friedrich Mark- 
graf von Meissen über die Wildbahn im Forst bei Zwenkau. 


— disses brives, der gegebin ist in dem closter zü Phortin, do 
man zalte [nach Cristi geborte djrizenhundirt iar in dem nun und 
veirtzigistin iare, an dem neystin donrstage vor Iudica. 


Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 880 f. aus Or. in Weimar S. E. 
G. A. Reg. F. 260 F. Nr. 6° 1. 


1350. Januar 25. CLIII. 


Elisabeth Aebtissin zu Nimbschen bekundet die Stiftung eines 
jührlichen Zinses zur Unterhaltung einer ewigen Lampe im dortigen 
Kloster. Zeugen: frater Hinricus de Tzitz, frater Hermanus sacer- 
dotes et nostri confessores! w.and. Datum anno domini M CCC I, 
ipso die conversionis sancti Pauli apostoli. 


Cod. dipl. Sux. reg. II, XV, 235 f. aus Or. Dresden H. St. A. Nr. 3302*. 


ı Hiermit werden die beiden Priester unzweideutig als Mönche von Pforte 
bezeichnet, welches die Beichtiger für Nimbschen stellte. vgl. Cod. dipl. 


Sax. reg. II, XV, 303, Nr. 430, Anm. und weitere Belege im Register 
S. 423. 


' 


1350. Januar 23. CLIV. 


Elisabeth Aebtissin zu Nimbschen bekundet die Stiftung eines 


Zinses für das Siechenhaus des dortigen Klosters. Zeugen und Datum 
wie in der vorigen Nummer. 


Cod. dipl. Sax. veg. II, XV, 236 aus Or. Dresden H. St. A. Nr. 3201. 








Register. 





I. Namenregister. 


Hinsichtlich der Einrichtung des N 


sind die Bemerkungen 


im Vorworte dieses Halbbandes zu vergleichen. 


A. 


Abraham patriarcha 178. 
eccl. in valle Ebron. 
— Judeus inWi «. dgl. ( Wtehe) 428 (1815). 

424 (1816). 485 (1817). 

Achilles castell. in Ekehartsberg «. dgl. 

370 (1804). 871 (1804). 

— filius Henrici Rufi militis 206 (1266). 
fratres: Conradus. Herwicus. 

— de Owerstete (Auerstedt) 800 (1293). 
filius sororis: Burcardus. 

Aczmastete s. Osmannstedt. 

Aczmensdorff s. Azmannsdorf. 

Adalold s. Adeloldus, 

Adela Gemahlin des Königs (Ottokar I.) 

von Böhmen 545 (1210). [Meissen. 

Bruder: (Dietrich) Markgraf von 

Adelaldus s. Adeloldus. 

Adelbertus (II.), Albertus archiepisc. 

Mogunt., archicanc. 10 (1140). 

— sac. de Waledale ( Waldau) 87 (1179). 
—, Albertusabb. Port. 2 (1188). 10 (1140). 

11 (1142). 14 (1144). 15 (1144). 17. 19 

(1147). T 20. 28. 1 29. 580 (1145). 580 

(1145—11496). 530(1146). 531 (1147). 581 

(1147). 582 (1150). 582 (1151). 532 (1151). 
— acoluthus des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

Albertus, Albrecht (der Bär) dux 
Saxonie 10 (1140), marchio 25 (1157). 
26. 27 (1157). 530. 588. 

mater : Eilica 

Tochter : Cristina (? 

— filius Ottonis marchionis Misnensis 

49 (1183). 

—- Albus (in Erfordia) 57 (1193). 
— de Könegesdal 49 (1183). 
Adeflbertus de Frankenhusen 96 (c. 1211 
— 1219). 
frater : Albertus. 
—, Albertus de Grobiz maiori 16 (1144), 
de Grobeze 21 (1153), de Grobiz minist. 

_ (Nuenburg.) 31 (1172). 

Albertus de Mellere (Möllern) 49 

— (189. 95 (1190). 

— fil. Peregrini (in Erfordia) 57 (1193). 


ar de Turz (Tuiz? Droyssig) 44 

(1181 

— monetarius (in Erfordia) 57 (1198). 

Adeleydis s. Adelheidis. 

Adelgerus s. Edelgerus. 

Adelheidis abbat. sanctimonialium in 
Brisenize 255 (1274). 

— abbat. sanctimonialium in Capelin- 

dorph 353 (1802). 

- abbat. monasterii s. Katerine prope 
. Jeenach 501 (1830). 

Adelheid von Sulzbach Gemahlin des 
Herzogs Boleslaw I. von Schlesien 531. 

Adelhedis mater Lutolfi et Heinrici de 
Beristete 2 223 (1269). 

fia : Berchta. 

Adylherdie ^ relicta Alberti dicti de 
Bontzscherawe ( Punschrau) 465 (1321). 

filiá : Albertus. Conradus 

Adelhedis de Dobene 185. 236. 

maritus: Heinricus de Nezza. 

:... fius: Cunradus. 

Adeleydis, Adelheydis uxor Heinrici 
marec. de Gozerstete u. dgl. 871 (1804). 
493 (1315). 

Adelhedis uxor Cunradi 
Erford. 157 (1258). 

Adelheidis heres Rudolfi marsc.de Trebere 

Adelleidis 233, [970 (1804). 

filius: Hermannus. 

Adelhelmus 62 (1195). 

Adelheydis, Adelleidis s. Adelheidis. 

Adeloldus, "Adalold, Adelaldus, Adellod, 
Adelloldus, Adilhold, Adollold, Adolold 
abb. Port. 80 (1168). 81 (1172). 32 
(1174). 38 (1177). 36 (1178). 38 (1180). 
46 (1182). 51 (1186). 52 (1186). 78. 584 
(1165). 534 (1166). 584 (1166). 534 
(1166). 584 (11687). 585 (1168). 585 
(1169) 585 (c. 1169). 535 (1170). 535 
(1171). 535 (1171). 586. 556 (1174). 587 
(1181).587 (1182). 538 (1184). 588(1184). 
589 (1185). 589 (1185). 

Adolfus portenarius (can, Herbipol.) 109 
(1217), 

. Romanorum rex 310 (1296). 

— com. de Schowenburg 104 (1215). 


Ratsac civ. 


570 


Adollold, Adolold s. Adeloldus. 
s. Adrianus 8. 34, 
ecclesia Rome. 

Advocatus 235. 240. 241. 

Theodericus dict. Advocatus rust. in 
Popal. 

Adylheydis s. Adelheidis. 

Aebtisches Holz w. Kósen 450 À. 

Agazo rust. Polon. 94 (1210). 

Agnes abbat.sanctimonialium in Frankin- 

usen «. dgl. 318 (1297). 814 (1297). 

— abbat. Quitdelinburgensis 62 (195. 

- - Gemahlin des Herzogs Wladislaw 11. 
von Schlesien, Halbschwester des 
Königs Konrad III. 530. 

Sohn : Boleslaw I. Herzog v.Schlesien. 

— filia Mechtildis comitisse de Orla- 
munde 373 (1304). 

fratres: Fridericus. Hermannus. 
soror : Mechtildis. 

-. mater Heinrici, Gerhardi et Theoderici 
marsc, de Ekkehardesberge 352 (1302), 
ident. mit 

— mater Heinrici, Gerhardi et Theoderici 
marsc. de Gozerstete 371 (1804), «dent.mit 

— vidua, mater Heinrici marsc. de Goser- 
stete 424 (1815), mater Heinrici et 
Gerhardi marsc. de Goserstethe 425 
(1815). 447 (1819). 

— heres marscalci (welches ?) de Gozerstete 
971 (1804). 

Agrippa s. Eustachius. 

Aimericus card. diac. et cancell. 3 (1138). 

Aken!: Aken, Akin, de Aquis St.a. d. Elbe 
285. 288. 250. 251. 274. 809. 364. 391. 
392. 480. 

prepositus: Hermannus. 
Hermannus de A. civ. Nuenburg. 
Hermannus et Petrus fratres dicti 
de A, cives Nuenburg. 

Al. supprior Port. 471 (1322). 

Albanensis 84. 

episcopus: Walterius. 

Albericus Hostiensis episc. 12 (1142). 

Alvericus de Stigeliz 87 (1208). 

Albero archiepisc. Treverensis 10 (1140). 
- episc. Leodicensis (Lüttich) 10 (1140). 

.-. ean. Nuenburg. 16 (1144). 

— 8bb. de Cella Pauline 67 (1197). 

— abb. Port. 198 (1264). 201 (1265). 
201 (1266). 207 (1266). 211 (1267). 211 
(1268). 215 (1268). 216 (1268).224 (1269). 
558. 554 (1260). 554 (1263). 554 (1264). 
554 (1265). 555 (1267). 555 (1268), quon- 
dam abb. 238 (1271). 376. 

-- prepos. de Luseniz 70 (1199). 

— Prior in Pforte 540 (1195— 1196). 

— Bruder des Burggrafen Sifrid von 
Leisnig 551 (1228). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Albero burgrav. de, in Misne «. dgl. 403 
(1309). 404 (1809). 406 (1309). 407 (1809). 
409 (1309). 

fratres: Hermannus. Meinherus. 
capellanus: Heinricus pleb. in Lese- 
nitz. 

— de Vipeche 126 (1228). 131 (1283). 

— (advocatus) de Marsburch (Merseburg) 
19 (1147). 

Alberstadensis s. Halberstadt. 

Alberstädt: Elverstete .D.nnö. Querfurt6A. 

Hermannus de E. 

Albertus (I.) archiepisc. Magdeburg. 59. 
88 (1208). 104 (1215). + 159. 

— archiepisc. Mogunt. s. Adelbertus. 

— episc. Brissiensis (Brescia) 122 (1226). 

Albrecht Dompropst in Magdeburg 160 
(1254). 

Albertus dec. s. Marie Erford. 157 (1253). 
180 (1257). 189 (1261). 

dec, Magdeburg. 88 (1208). 

— prior 8. Mauritii Nuenburg 218 (1268). 

— de Cruceburch can. Halverstad. 107 
(1216). 

— de “Grizheim can. Nuenburg. 277 
(1288). 

— de Leischen can. Numburg, 144 (1243). 

— de Meldingen cognom, Episcopus can. 
maioris eccl. (Erford.) 96. 

— deZabelstein can. Herbipol, 109 (1217). 

-— camerar. Magdeburg. 66 (1197). 

-— cust. in Magdeburg 195 (1264). 

-- cellerar., can. Nuenburg. 229 (1270). 
241 (1271). 

— capell. Hermanni lantgravii 55 (1190). 
59 (1194), 

— capell. comitum de Orlamunde 444 
(1818), in castro Wymar 419 (1813). 
475 (1323). 

-— de Storckaw u. dgl. notar. episc. 
nta 298 (1292). 314 (1297). 329 
(1300). 

— notar. Hermanni com. de Orlamunde 
978 (1304). 

—- parroch. de Condiz Cumsiz) 140 (1239). 

-— pleb. in Luchtentall «. dgl. (Leuten- 
thal) 854 (1302). 

— pleb. in Orlamunde 195 (1264). 

- - pleb. in Salecke 452 (1319). 

--- abb. de Puzou u. dgl. (Bosau) 77 (1204). 
80 (1205). 86 (1207). 

-— &bb. de Burgelino 86 (1207). 

Albert Abt von Ebrach(?) 566 (1336). 

Albertus abb. Port. s. Adelbertus. 

— (I. et IL) abb. Port. — dict, Vizcorn 
(welcher?) 499 (1828) -— 415 (1312). 
417 (1812). 417 (1812). 418 (1318). 419 

1813). 420 as 423 THEA 424 
1315). 426 (1815). 427 (1815) 432 














I. Namenregister. 571 
(1316). 483 (1316). 484 (1316). 488 Albertus dux Saxonie s. Adelbertus. 
(1317). 440 (1817). 446 (1819). 448  — (I) dux Baxonie 132 (1234). 551 
(1819). 450 (1819). 453 (1319). 454 (1228). 
(1319). 470 (1322). 471 (1822). 475  — (IL) dux Saxonie 258 (1274). 
(1824). 478 (1324). 486 (1827). 490 - (der Entartete) Thuringie lantgrav. et 
(1327). 498 (1327). 499 (1328). 500 Saxonie com. pal. 190 (1263). 194 
(1328). 501 (1330). 503 (1330). 515 (1264). 198(1265), 201 (1265). 081268). 
(1344). 517. 518 (1345). 518 (1845). 206 (1266). 207 (1266). 223 (1269). 232 


562 (1814). 563 (1330). 566 (1836). 
567 (1846)  Conpater Friderici et 
Hermanni com. de Orlamunde 486 
(1327). 

Albertus abb. in Reinsdorf 164 (1255). 

Albrecht (?) Abt von Volkerode 557(1287). 

Albertus prepos. Gellingensis (Göllingen) 
156 (1252). 

— prepos. Hersveld. u. dgl. 162 (1255). 
163 (1255). 166 (1255). 

— prior s, Georgii Nuenburg 389 (1806). 

Albert Siechmeister, Mónch in Altzelle 
949 (1225). 

Ares) presb. des Ki. Bosau 1 vgl. 529 

— diac. des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

— camerar. abbatis Hersfeld. 156 (1251). 

— camerar. conventus Hersfeld. 169 


(1255), 
— de Cranichborn «. dgl. mon. Port. 
465 (1320), 


452 (1319). 464 (1320). 
mag. converse. 513 (1339). 

— de Eckestete subcellerar. (Port.) 518 
(1339). 

— de Tutenberg mon. Port. 465 (1820). 

— camerar. Port. 156 (1251). 

— cellerar. Port. 134 (1236). 

— mag. operis, mon. Port. 150 (1250). 

— mon. Fort. 159 (1253). 201 (1265). 

— camerar. in Riphenstein 284 (1289). 

— de Codirsc (Konderiisach) conv. Port. 
146 (1247). 

frater : Heinricus conv. Port. 

— de Meldingen «. dgl. conv. Port. 146 
(1247). 150 (1250). 156(1251). 159(1253). 
162 (1954) 191, adiutor cellerarii 
154 (1250). 

- de Cyce (conv. Port.) 448 (1319). 

-- eonv. Port. 184 (1236). 

-— frat. Port. 167 (1255). 169 (1255). 181 
(1257). 

-— conv. Port., m rangie in Borsen- 
dorf 140 (1239). 140 (1239). 78 1291) 
159 (1253) 162 (1254). 178 (1257 
191. 

—- conv. Port., mag. ( ie) in Hechen- 
dorf «. dgl. 147 (1249). 150 (1250). 
159 (1253). 162 (1254). 170 (1255) 

Albrecht (I) König 561 (1307). 


1271). 236 (1271). 243 (1272). 
. 249 (1273). 261 (1277). 
. 266 (1279). 268 (1280). 
. 281 (1289). 281 (1289). 
. 287 (1290). 290 (1291). 
. 295 (1291). 299 (1292). 
(1293). 308 (1296). 309 (1296). 309 
(1296). 811. 812. 313 (1297). 816 (1297). 
317 (1298). 318 (1298). 8319 (1298). 
331 (1300) 332(1300). 345. 346 (1301). 
347 (1801). 347 (1301). 351 (1301). 
381 (1305). 382 (1305). 469. 556 (1274). 
509 (1300). 565, Thuringorum land- 
Bra. v. etc. 395 (c. 1807), patruus Theo- 
erici episc. Nuenborgensis 220 (vgl. 
Anm.) 11268). 

filii: Apecz. Fridericus. Heinricus. 
Theodericus (march. Luzatie). 

frater: Theodericus march. de Lan- 
desberc. 

marscalcus: Gozeo., 

mag. curie: Hermannus de Hirsin- 
derode. 

mag.coquine: Berthous de Varila. 

spiserus: Conradus de Vruthen- 
stethe. 
protonolarii: Conradus de Amera, 
Mathias can. Nuenburg. 

notarii, scriptores : 
Gotha, Gerhardus. M 
Mathias can. Nuenburg. Wi 
de Wissenze, 

subnotarius: Marquardus 


hristianus de 
uardus. 
elmus 


consiliarii:  Ewer ardus de Mals- 
leiben. Heynemannus de Hayn. 
consules: Hermannus de Mila. Otto 


com. de Luterberch. 
famulus: Schyndecoph. 

-- march. de Landesberc 188 (1261). 

frater : Theodericus Thuringie lant- 
av. 

— filius Heinrici march. Misnensis 184 
(1259). 

— burgrav. de Aldenburg 105 (1215). 

— com. de Brandenberg 292 (1291). 
Vgl. Albertus de B. 

— burgrav. de, in Kirchberg 440 (1318). 
488 (1327). 489 (1327). 491 (1827). 
492 (1327). 497 (1828). 498 (1328). 
503 (1330). 504 (1330). 


572 


pater : Otto. 

filius: Hermannus. 
filia : Elisabet. 
fratres: Hartmannus. 
dericus. 

consanguinei: Hermannus et Meyn- 
herus burgravii in Mysna. 

Albertus (I. «.II., Vater u. Sohn) com. 
de Clettenberc 116 (1928). 126 (1228). 
181 (1288). 152 250). 172 (1256). 

fius ( Alberti I): Beringerus. 
fratres ( Alberti 11): Cunradus. Fri- 
dericus. 

— burgrav. de Dewin (Döben) 105 (1215). 

—. eom. de Eberstein 104 (1215). 

- eom. de Glichen 266 (1279). 

— com. de Glichenstein 266 (1279). 

Albrecht Burggraf von Leisnig 501 
1307 
"eh ipager : Heinrich von Kolditz. 

Albertus com. de Orlamunde «. dgl. 109 
(1217). 111 (1220). 547 (1217). 

frater: Hermannu 

— com. de Orlamunde 182. 188 (1258). 
186 (1260). 

fratres: Hermannus. Otto. 
soror: Sophia advocatissa de Wida. 

— com. de Rabenswalt u. dgl. 186 (1237) 
- eom, de Wi 146 (1249) — 152 
(1250). 160 (1954). 164 (1255). 164 
(1255). 165 (1255). 169 (1255). 

pater: Guntherus com. de Kevern- 
berch. 
filius: Albertus. 
dapifer : Heinricus. 
ius: Hermannus. 

—- com. de Rabenswalt u. dgl. (Sohn des 
vor.) 164 (1255). 210 (1267). 210 (1267). 
229 (1270). 280 (1970) — com. de Wie 

238 (1971) — 259 (1276). 260 (1277). 
fratres: Bertoldus. Fridericus. 
advocati: Albertus. Sifridus Rost. 

— burgrav. in Stalburch (Stolberg) 814 A. 

de Wi, Wie s. Albertus com. 
de Rabenswalt, 

— palatinus (Polon.) 95 (1210). 

— advocat. de Alstete (Allsiedt). 140 
(1289). 

— de Heinricus. 

Arnisberc «. dgl. avunculus Hein- 
rici mil. de Libenstede 202 (1266), 
minist. 204. 207. 

— de Barbey 505 (1881). 

— de Betzyngen (Bessingen) 485 (1326). 

frater : Bertoldus. 

—- de Blankenbere 148 (1250). 

- cognom. Bolerus mil. 266 (1279). 
Vgl. Albertus Buler. 


Otto. Theo- 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Albertus de Bontzscherawe (Punschrau) 

T949. 465. 
relicta: Adylheydie. 
fili: Albertus. Conradus. 

— filius quondam Alberti de Bontz- 
scherawe et Adylheidis 465 (1321). 
— de Bozseygen opidan. in Eimolde- 

loiben (Endeleben) 439 (1317). 

— de Brandenberg 286 (1290). 316 (1297). 
320 (1298). 847 (1801). Vgl. Albertus 
com. de B. 

— de Brandensteyn mil. 290 (1291). 

frater : Heinricus mil. 
avunculus: Albertus de Conez. 
— de Bruchterde (Brüchter) 478 (1328). 


566. 

Sohn: Burchard von B. Kanon. in 
, Naumburg 

erus iudex lan 


— Buler, B vii 224. 
248 (1272). Vgl. Albertus Bolerus. 
-- Buse mil. 487 (1327). 


-— Calwe mil, castell. in Sundershusen 
(Sondershausen) T 436. 

— Calwe mil. 420 (1814) 499 (1828), 
de Gebese 480 (1815). Vgl. Albertus 
de Gebese 


e . 

— Knauth 318 (1298). 

— Knüt mil. 397 (1307), Knüth de 
Pultzhitz (Pulschits) mil. 360 (1302). 

— de Koderitzsch castrensis in Eck- 
hardisberg 522 (1345). 

— de Concz avunc. Alberti et Heinrici 
de Brandensteyn 290 (1291). 

— de Deinstete (.Denstedt) mil. 419(1313). 

— de Deinstete 475 (1823). 

frater: Heinricus. 

— Dives (civ. Erford.) 58 (1198). 

— de Droizc w.dgl. (Droyssig) minist. 
Nuenburg. 75 (1208) 77 (1204). 78 
(1204). 80 (1205) 86 (1207). 99 (1213). 
105 (1215). 

—- de Ebeleiben u. dgl. 126 (1228). 131 
(1288). 158 (1250). 176 (1257). 

— de Echilberg (Eichenberg) 4l (1199). 

— de Eikesleiben (Elxleben) 9 

— de Emundeleibin «. dgl. (Eindeleben) 
mil. 822 (1299). 828 (1299). 

— jun. de Emundeleuben 343 (1301). 

—- eognom. Valir 174 (1256). 174. 175 
(1256). 

wror: Gertrudis. 
privignus: Johannes de Hentsces- 
leiben. 

— Vicedomini mag. cons. Erford. 244 
 Qq272) 

. de Vipeche 256 (1274), nob. 269 (1280). 

—- de Flemingen u. dgl. mil. 287 (1271). 
261 (1277). 








I. Namenregister. 


Albertus de Vlorstete u. dgl. (Flurstedt) 
142 (1242). 263 (1277). 
— de Flurstete castrensis in Eckhardis- 
berg :522 (1345). 
— de Frankenhusen 96. 
frater : Adefljbertus. 
— de Frankensten vas. Hersfeld. 118 


(1226) 
frater : Siboto. 
— de Gebese 246 (1272). 
. de Gebese 479 (1324). Vgl. Albertus 
.— Calwe. 
filius : 
— de Gebese 479 (1824). 
-— Gensevuz u. dgl. famulus Henrici et 


Waltheri de Glizberc 279 (1289). 306 
(1295). 325. 
heredes: Albertus. Heinricus. Hilde- 
" brandus. 
-- heres Alberti Gensevuz 279 (1289). 
— de Gosteniz uw. dgl. (Góssmitz) 270 
(1280). 275 (1287). 
— de Gozerstethe «. dgl. (Gosserstedt) 
852 (1302). 871 (1804) 
pater: Theodericus iudex de Gozer- 


-- de Grobiz s. Adelbertus de Grobiz. 

—- de Grobizc u. dgl. mil. -- hat die 
custodia castri Sconenberg — 108 
(1217). 184 (1286). 

cognatus: Cunradus mil. de Wizen- 

vela cognom. Scharoch. 

— de Grunenbach (Grumbach) 40 (1180). 
42 (1180). 

— de Gundersleyben mil. 480 (1315). 

— de Hacheburnen 107 (1216). 
. diet. Hane (rust. in Lissdorf?) 435 
— (0815. 

-— de Harras castell. Heinrici com. de 
Bichlingen 437 (1817). 

frater: Heinricus. 

— de Hatenstete (Hottelstedt?) mil. 460 
(1820). 

— frat. Henrici abbatis de s. Georgio 
pur 101 (1218). 

e 


— de, in rversle be u. dgl. (Herbs- 
leben) mil. 170 sel 173 (1256). 
174 (1256). 175 (1256). 176 (1257). 
181 (1258). 

pater: Johannes mil. 
«ror: Jutta. 


fratres: Johannes. Johannes. 
advocatus : Titmarus 
— de Herversleiben minist. 193 (1264). 
Ob ident. mit dem vorigen? 
germanus: Johannes. 
scultetus: Albertus. 


573 


Albertus de Herversleiben nob.269(1280). 

— de Hervesleuben socer Rudolfi pinc. 
de Tutinberg 394 (1306). 

— de Herversleyben 489, 

-— filius Hugonis de Hervesleybin 479 
(1824). 485 (1826). 

fratres: Hugo. Johan 

— de Hildensburch «. dgl. Go (1180). 
42 (1180). 

— de Lesten (Lehesten) 280 (1289). 

fratres: Fridericus. Heinricus. Ru- 

dolfus. Theodericus. 

Albert von Lichtenstein markgráfl. Vogt 
in Buttelstedt 562 (1811). 

Albertus de Luppe 99 (1218). 
— Magister cognom. rust. in Wustin- 
. hain 308 (1294). 

— de Mellere s. Adelbertus de Mellere. 

— de Molen 364 (1308), 

— de Muchele (einer der beiden 
den?) 55 (1190). 59 (1194). 

— de Muchele 71 (1199). 


frater : Anno. 
— de Muchele 71 (1199). 72 (1200). 
frater : Waltherus. 

— de Munen (Mawna) mil, castell, in 
Hartenstein 404 (1809). 405 (1809). 
— diet. Nacht 431 (1316). 474 (1323). 

416 (1824). 485 (1826), opidan. in Ei- 
moldeloiben (Endeleben) 439 (1317), 
dict. Nacht de Emdeleybin 479 (1824). 
frater: Henricus dict. Gotsnamen. 
patrw: Heine. Tycel. 
— de Nitzwitz (Neidschütz) 392 (1800). 
frater: Heinricus de Roda. 
— de Osterhusen scab. in iudiciali pla- 
cito 72 (1200). 
— de Owene u. dgl. mil 343 (1301). 
460 (1320). 
— de Piscina 228 (1269). 
— de Raspenberg patruus Theoderici 
dicti dapifer 427 (1815). 
fratres: Heinricus cler. 
Tbedericus. Theodericus. 
— dict. Richenowe 251 (1273). 
— de Riguz 58 (1186—1190). 
— Rindesmule 93 (1209). 
— filius Theoderici dicti Rindtfraz seni- 
oris 468 (1320). 
fratres: Bertoldus. Conradus. Hein- 
ricus. Theodericus. 
— de Rode castell in Ruthleibisberch 
u. ag. 238 (1271). 8366 (1803) 366 


(1303). 
frater: Heinricus castell. ibidem. 
— de Rorebeche 300 (1293). 
— deRudolvesleiben (Rudisieben) minist. 
Hersveld. 46 (1182). 


Heinricus. 


974 


AT Rufus castell. in Appolde 492 

—- de Rutenstete 352 (1302). 

- de Rutleberc ( Rudelsburg) 101 (1213). 

frater: Petrus. 

- - de Scapowe (Schkopau) 51 (1184). 

-— cognom, Scharoch, Scharroch s. 
Albertus de Wizenvels. 

— de Sconenberc 172 (1256). 

— de Scudizc castell. in Ruthleibisberch 
238 (1271). 

-  Smeline, Smeling 106 (1216). 127 
(1229). 

Strucio imperialis aule iudex 93 
(1209). 

-— de Stuternhein (Stotternheim) minist. 
Hersveld. 46 (1182). 

— de Tribun mil. 76 (1204). 79 (1205). 85. 

- - de Wippere 72 (1200). 

-— de Witerde w. dgl. mil. 430 (1315). 
460 (1320). 

-- de Wizenvels cognom. Scharoch, 
Scharroch 186 (1260). 257. 

fratres: Burchardus. Conradus. 
Heinricus. . 

-- filius Petri de Wolkowe militis, 
castellanus in Novo castro 274 (1287). 
275 (1287). 297 (1291). 299 (1292). 

. — advocati 395 (c. 1307). 

frater : Elgerus de Rinsfelt. 

— advocatus comitum de Rabenswalt 
210 (1267). 210 (1267). 

-- mag. coquine episc. Herbipol. 109 
(1217). 

- mil. 90. 

— minist. march, Misnensis 100 (1213). 

officialis Theoderici burgravii de 
Kyrchberc 178 (1257). 

- - rust. in Wustinhain 303 (1294). 

-  seultetus Johannis et Alberti de 
Herversleiben 194 (1264). 

— 175 (1256). 

Alboldus braxator, burg. Erford. 98 
(1212). 

Albrecht s. Albertus. 

Albus 53. 60. 77. 80. 367. 

Bertoldus A. in, de Aldenbure. 
Erwinus dict. A. 

Aldenberge s. Altenberga. 

Aldenburc, -burch, -burg, -burgensis, 
-burgk s. Altenburg. 

Aldenrode s. Altenrode. 

Alderman 8. Alterman. 

Alderstede s. Allerstedt. 

Aldestede s. Allstedt. 

Aldinburc, -burg, -burgensis s. Altenburg. 

Alemania s. Teutonica domus. 

Alerstete s. Allerstedt. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Alealeben 8$. Alrleben. 


Alessandria: Alexandria S£, a. Tanaro 41. 
Alexander III. papa 33. 34. 35 (1177). 48. 
—  geol., 


can. Cicensis 80 (1205). 86 
(1207). 

-- prepos. de Rustleiben (Rossleben) 170 
(1255). 

— subprior Port. 73 (1202). 

-— frater (Port.), mag. curie in Hechen- 
dorff 316 (1297). 323 (1299). 374 (1304). 

Alexandria s. Alessandria. 

Alfeld: Alvelt St. a. d. Leine 284. 

Johannes de A. mon in Walkenride. 

Alhunus mil. 109 (1217). 

Alich 244. 

Otto de A. cons. Erford. 

Aliverius s. Oliver. 

Alkesleibin, Alkosleiben, -leibin s. Elx- 
leben. 

Alleretedt : Alderstede, Alerstete, Aller- 
stede, -stete, Alresstet, Alrestete, Alr- 
stete JD. só. Wiehe 26. 27 A. 40. 42. 50. 
51. 108. 158. 164. 173. 232. 239. 252. 
956. 270. 815. 326. 41l. 419. 441. 
442. 486. 

Heremfridus, Hirinfridus de A. 
Hartnidus de A. minist, regni. 
Hartnidus, Hertnidus de A. (Sohn 
des vor.) 

Heinricus de A. can, Nuenburg. 

-— de A. (zwei verschi. ) 

-— de A. mil. (zwei verschiedene) 

— de A. sen., nob. 

— de A. iun. 

— de A. mil, advocat. ville 
Brantbach. 

.— de A. sororius Heinrici deGlizberg. 
Ludolfus de A 

— de A. can, Nuenburg. 

- - de A. dict. de Birkeinstein. 

— de A. mil. 

-- de A. mil in Novo foro. 

Allexius s. Lópitz. 

Allstedt: Aldestede, Alstete St. nó. Artern 
140. 145. Vgl. Halstete. 

Albertus advocat. de A. 
Heinricus fil. Alberti de A. 
Theodericus de A. 

Almarus prepos. s. Pauli, can, Halberstad, 
87 (1208). 107 (1216). 

— de Monte sac. 337 (1254). 

-- 160. 

filius: Heinricus civ. Hallenais. 
Almenhausen: Almehuß, Alminshusen 
D. ssw. Sondershausen 499. 
Heinricus de A. famulus, 
Alresstet, Alrestete, Alrstete s, Allerstedt. 
Alsatia s, Elsass, 





I. Namenregister. 


Alsleben: Alesleben St. a. d. Saale 160. 
Heinricus de A. dapif. archiepisc. 
Magdeburg. 
Alstete s. Allstedt. 
Altenberga: Aldenberge D.nw.Kahla 202. 
Theodericus burgrav. de A. 
Altenburg a.d. Pleisse: Aldenburch, 
-burg, Aldinburc, Altenburc, Altinburc, 
Aldenburgensis, Aldinburgensis 40. 42. 
43. 44. 69. 70. 76. 92. 105. 119. 120. 
121. 530. 
castrum imperatoris 76. 
burgravius: Albertus. 


prepos. (can. regul.) : Gerhardus. 

provisor hosmtalis Teutonicorum : 

Rudolfus. 

argentum À. 120. 

moneta A, 69. 

Schlesische Herzogsfamiliein A. 530. 
—: Aldenburc, -burch, -burg, -burgk, 


Aldinburg , Aldenburgenses , villa D. 
zwischen Naumburg u. Pforte , auch 
Almerich nnt, 5. 6. 16. 17. 20.21. 
23. 29. 31. 45. 50. 58. 57. 60. 68. 77, 
78. 80. 186. 187. 197. 307. 308. 309. 
310. 311. 329, 864. 390. 391. 892. 399. 
400. 401. 408, 405. 406. 409. 415. 502. 
908. 507. 524. 556. 

urbs, destructa urbs 6. 29. 60. 

agger, vallum 5. 17. 29. 60. 

fossae 20. 

molendina 78. 364. 391. 392, s. 

Kegilesmul. 

pontes 78. 

curia Wernheri 58. 68. 

advocacia, Vogtei 507. 556. 


parrochia 524. 
irchenpatronat 586. 


plebanus 310. 
clericus: Hermannus. 
Bertoldus de A. 
-— Albus de A. 
Henricus de A. 
Petrus de A. proprietarius monast. 
Port. 
Sibertus, Sibrecht de A. 
Theodericus de A. 
Wernherus (in A). 
-: Aldenbure, -burch Berg über dem 
gleichnamigen Dorfe 53. 68. 
lapicidina in monte A. 
— 8. Merseburg. 
— : Aldenburc, -burg (welches?) 229. 235. 
Heinricus de A. can. , camerar. 


Nuenburg. 
Altencampen ; Campus, Campensis ehem. 
err KL bei Mörs, Diös. Köln 283. 


575 


dominus Campensis 288, 
Abt: Giseler, 
Altenrode: Aldenrode villa D. s. Nebra 
108. 
Alderman, Alterman 366. 386. 
Theodericus A, 
Altinburc 8. Altenburg. 
Altranstüdt D.ö. Merseburg 540. 
Altzelle: Cella, Cella s. Marie, Marien- 
Celle, Cellensis D. bei Nossen, ehem. 
Cisterz.-Kl., Diöz. Meissen 201. 268. 
364. 530. 536, 997. 888. 540. 541. 542. 
544. 545. 546. 548. 549. 551. 553. 554. 
555. 556. 557. 558. 565. 566. 
Tochterki. von Pforte 580. 536 f. 
546. 558. 
Abt von A. Vater u, Visitator von 
Marienstern 554. 
Abt 565. 
Abt u. Prior 542. 
abbas et conventus 537. 


abbates: Burchardus. Johannes. 
Johannes. Ludegerus. Matheus. 
Matthias. 
prior 864. 

or : Wiricus. 

Mónche 557. 


monachi: Albert Siechmeister. 
Heidenricus. Heinricus. Ludegerus. 
Petrus. Simon Kellermeister. 

Alvelt s. Alfeld, 

Alvericus s. Albericus. 

Amberbach s, Amorbach. 

Amelungesdorf s. Amsdorf. 

Amelungsborn ehem. Oisterz.- Kl. bei Holz- 
minden 560. 

Johannes ehem, Kellermeister. 
Amendorf s. Ammendorf. 
Amera 8. Ammern. 
Amilius abb. de Sithegenbeche 67 (1197). 
— cellerar. Port. 73 (1202). 
Ammendorf: Amendorf D. s. Halle 553. 
Heinrich von A. 

Ammern: Amera D. n. Mühlhausen 
286. 847. 
Conradus de A. 

Amorbach: Amberbach ehem. Benedikt.- 
Kl. sw. Msitenberg 109. 

abbas: Marquardus. 

Ampfurt: Amvorde, Amvorte, (verderbt) 
Anworff D. be Oschersleben 348. 
872. 972. 

Conradus de A. mil. 


‘Amadorf: Amelungesdorf JD. am salz. 


See 354. 
Tilo de A. 
Amvorde, Amvorte s. Ampfurt. 
Anagni: Anagnia 552. 


576 


s. Anastasia 34. 
titulus (eccl.) Rome. 
s. Andreas apost. 1 vgl. 529. 87. 143. 
147. 875. 
capella in Bosau. 
eccl, in Odesforde. 
dies, festum 143. 147. 375. 
Andreas de Verulis Mag. Kanon. in 
Breslau, päpstl. Skriptor 564 (1881). 
564 (1881). 
- &bb. monast. Montis s. Petri Erford. 
267 (1279). 
— abb. Hersfeld. 445 (1318). 
Andrewes von Hopfgartin 519f. (1845). 
Andreas de Lisingesdorff 498 (1815), 
opidan. in L. 436 (1817), nur Andreas 
425 (1815). 485 (1317). 526 (1814). 
— de Ostervelt 303 (1294). 
-- dict. Risener 462 (1320). 
Anehald s. Anhalt. 
Angarensis s. Enger. 
s. Angelus 84, 
eccl. Rome. 
Anhalt: Anehald 253. 429. 
comites: Bernhardus princeps 
Ascharie. Otto. 
Anno de Muchele 71 (1199). 
frater: Albertus. 
Ansbach: Oneldesbach 109. 
eporitus: Arnoldus. 
Antonie von Osthausen Klosterfrau in 
Erfurt 392 (1300). 
frater : Guntherus de O. mon, Port, 
Schwester : Osterhild v, O. Klosterfrau 
in Erfurt. 
Anweiler St. i. d. bayr. Rheinpfalz 61. 
Marquardus dapif. de A. 
Anworff s. Ampfurt. 
Apecz 8 Apetz. 
Apel Molner in Maiori Molhusen 528 
(c. 1840). 
—- Swanryng apud s. Georium Erford. 
528 (c. 1340). 
Apeleius filius Hugonis de Balnhusen 
476 (1824). 
jrater : Hugo. 
Apelo frater Heinrici de Veste 360 (1302). 
fratres : Busso can. Myssen. Heinricus. 
Henico. 
Apecz filius Alberti lantgravii 820 (1298). 
Apetz dict. de Appolda 447 (1319). 
Apecz de Gebese castell in Kanbork 
911 (1337). 
— Stebonis castell. in Kanbork 511 (1337). 
Apolda: Apolde — de Apoldis? — Ap- 


polda, Appolde, Appoldenses 88. 95. 98. 


100. 125. 176. 190. 195. 198. 199. 200. 
204. 207. 208. 252. 262. 263. 271.289. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


875. 481. 484. 447. 458. 471.489. 490. 
491. 492. 498. 498. 512. 516. 
Appoldenses (wohl nicht die Bürger, 
sondern die Mainzer Mimisterialen von 
A. Vgl. Dobenecker II, Nr. 2376) 125. 
castellani: Albertus Rufus. Fridericus 
de Sulczbeche. 
plebanus 471. 
plebanus: Ludewicus. 
Apetz dict. de A. 
Bertoldus vicedom. de A. (zwei ver- 
Bruno de A. [schiedene) 
Fridericus vicedom. de A. 
Heinricus pinc. de A. 
Theodericus camerar. de A. 
— de A. can. Nuenburg. 
- - pinc. de À. 
- - vicedom. de A. (drei verschiedene) 
Thidericus puer de A. 
Theodericus Saxo de A. 
—- de A. conv, Port. 
Wernherus de A. mil. 
Apud ecelesiam 495. 
Fridericus dict. A. e. 
— pontem 284. 240. 
Johannes a. p. (in Sulza?) 
Aquileja: Aquilegeneis 98. 
patriarcha: Wlfcherus. 
de Aquis s. Aken. 
Aratrum 280. 

Conradus cognom. A. capellan. 
abbatis s, Petri iuxta Merseburg. 
Arditio card, diac. s. Theodori 34 (1177). 

Argentinensis s. Strassburg. 
Arnestete s. Arnstadt. 
Arnisberc s. Arnsburg. 
Arnoldis 519. 520. 
Hencze, Henrich hern A. 
Arnoldus archiepisc. Mogunt. 22 vgl. 532, 

archicancell. imp. 25 (1157). 27 (1157). 
--- episc. Poznaniensis (Posen) 94 (1210). 
-- eancell imp. 10 (1140). 14 (1144). 

19 (1147). 

-- prepos. in Cice 80 (1205). 86 (1207). 

- - prepos, in Oneldesbach (Ansbach), 
can. Herbipol. 109 (1217). 

- - dec. Herbipol. 149 (1250). 

Arnold von Ridebec Kanon. in Meissen 

564 (1381). 564 (1381). 

Arnoldus de Scerenbeke (Schermke) can. 

Halverstad. 107 (1216). 
- - de Strazberc can. Nuenburg. 229(1270). 
— scol., can. Halverstad. 107 (1216). 

scol, can, Nuenburg. 270 (1280). 

. camerar., can. Herbipol. 109 (1217). 
-— sac. (Merseburg?) 51 (1184) 56 (1191). 
-- dec. Hersfeld. 162 (1255). 163 (1255). 

166 (1255). 168 (1255). 174 (1256). 


I. Namenregister. 


Arnoldus presb. in Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

— portar. (mon. Port.) 148 (1250). 

— de Nuenburch, Novo castro (Neuen- 
burg) 38 (1179). 39 (1180). 

— de Querenvorde 87 (1208). 

— de Rosla 440 (1317). 

— de Sconinberc 101 (1213). 

— (rust. in Lisedorf?) 485 (1317). 

Arnsburg: Arnisberc, Arnsbere, -berg 
R. bei Seega sw. Frankenhausen 127. 
202. 204. 207. 

Albertus de A. minist. 
Ulricus de A. 

Arnstadt: Arnestete, Arnstede, -stete, 
-stethe 46. 1581. 252. 292. 413. 424. 
425. 428. 482. 452. 509. 

Mons 58s. Walpurgis (Benedikt.- 
ANonnenkl.) 

prepogitus 158. 

eccl s. Marie ord. s. Benedicti 508. 


prepositus, ....ricus 
pniorissa : H 
cameraria: Conegundis. 
celleraria : Hildegundis. 
custos : Elizabeth. 
infirmarum magistra: Gerdrudis. 
conventus sanctimonialium 509. 
scultetus: — Beringerus minist. 
Hersfeld. 
Heinricus de A. Portensis. 
Henricus de A. mil. 
Hermannus de À. mon. Port. 
Ludolfus de A. mil, 
s. Arnulfus 73, 
Aroldshausen: Alroldishusen Schl. 8sö. 
Meiningen 520. 
Ditoldus de A. frat. ord. predica- 
torum. 
Aschersleben : Ascaria, Ascharia 132. 429. 
Bernhardus princeps Ascharie, com. 
de Anehald. 
Heinricus com. Ascarie. 
Asilia, Asiliensis s. Oesel. 
Asolo Stadt in Ob.-Italien 550. 
Asp locus, Gerichtsplate bei Mittelhausen 
nö. Erfurt 136f. Vgl. Maspe. 
placitum provinciale in A. 
Atzo 8. Azzo. 
Audigost: Udegoz D. ö. Pegaw 503. 504. 
tto pinc. de U. 
Aue: Owa campus unterhalb Altenburg 
a. S. 15. 16 A. 359. 400. 
Owa maior canonicorum Nuenburg. 
359. 400. 
Owa minor, nemus, zu Wisseraben 
gehörig, bei Naumburg 15. 16 A. 


577 


Auerstedt: Auerstede, -stete, Oberstete, 
Owerstede, -stete, Owirstete, Ower- 
stedenses, villa D. sö. Eckartsberga 194. 
206. 215, 232. 288. 234. 242. 249. 258. 
271. 300. 425. 427. 428. 485, 436. 442. 
449. 476, 496. 

ecclesia 206. 

scultetus 496. 

residentes $n. O.: Bertoldus Papa. 
Cunradus Costa. Gerhardus de Brole, 
Achillea de O. 

Busso de O. conv. Port, 

Cunradus Gepe de O. 

Heinricus de O. 

Henricus Ubelakker rust. de O. 
Hildeboldus ruat. de O, 
Ludewicus de O. 

Rudolfus de O. (zwei verschiedene) 
Rulico de O, 

Augensis s. Reichenau. 

Augsburg: Augustensis 28. 132. 135. 

episcopi; Cunradus. Siboto. 

Augustiner- Eremitenkloster in Erfurt 
920 A. 

8. Augustinus 452, 501. 

eccl., monast. (can. regul.) in Erfordia. 


. Auleben: Oulebe D. só. Heringen 96. 


Ulricus de O. 
Avignon: Avinio 448. 453, 564. 564. 564. 
564. 566. 566. 567. 567. 
Azelinus de Romanie 93 (1209). 
Azmannsdorf: Aezmensdorff D. ó. Erfurt 
Conradus de A, 
Atzo, Àzzo abb. Buzaviensis u. dgl, (Bosau 
30 (1168). 31 (1172). 40(1180). 41 (1180). 
Azo march. Estensis 93 (1209). 


B. 
vgl. P. 


B. frater, eccl. s. patriarcharum Abrahe, 
Ysaac et Jacob de valle Ebron episc. 
178 (1257). 179 (1257). . 

Babenberch, -berg, -bergensis, Babin- 
bergensis, -burgensis s. Bamberg. 

Bachra: Bachere D. ö. Cólleda 26. 27 A. 
50. 185. 308. 309. 329. 359. 363. 479. 

Cristanus «. dgl.de B.civ. Nuenburg. 
Johannes de B. conv. Port. 
Lutegerus de B. [270. 

Bachstedt; Bachstete villa D. nó. Erfwrt 

s, Bachus s. Sergius, 

Balchestete, Balchstete, -stethe s. Balg- 
städt. 

Balderamus s. Baldramus. 

Baldewinus mon. Port.134 (1286), camerar. 
127 (1229), cellerar. 131 (1238). 


578 


Baldrammus, Baldramus elect. Brande- 
burg. 40 (1180). 41 (1180). 

Baldramus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 
529 (1185). 

Balderamus archipresb. 65 (1196). 

Baldramus de Ramsla 489 (1327) 498 

' (1328). 

Balgstädt: Balchestete, Balchstete,-stethe, 
Balgestete, -atethe D. w. Freyburg a. U. 
142. 230. 265. 266. 274. 275. 276. 433. 
461. 462. 482. 483. 495. Balgestete ver- 
schrieben für Ballenstete 107. 

lapicidina 266 

Conradus de B. 

Fridericus deB. frat. Conradi, Her- 
manni, Ulrici. 

— de B. frat. Nicolai, 

— de B. frat, Heinrici mon., Her- 
manni, Ulmani. 

Heinricus (de B.) mon. Port. 

— de B. (zwei verschiedene) 
Hermannus de 3. frat. Conradi, 
Friderici, Ulrici. [Ulmani. 
— de B. frat, Friderici, Heinrici mon., 
— de Novo eastro, dict. de B. 
Nicolaus de B. 

Ulmanus de B. 

Ulricus de B. mil. 

— de B. mil., frat. Conradi, Friderici, 
Hermanni. 

Ballenhusen s. Ballhausen, 

Ballenstedt (für Ballenstete verschrieben 
Balgestete) 107. 

abbas: Wernadus. 

Ballhausen: Ballenhusen, Ballinhusen, 
Balnhusen D. ó. Tennstedt 153. 190. 208. 
207. 488. 470. 

Ekehardus de B. 
Heinricus Schalun de B. mil. 
Hugo de B. frat. Ekehardi. 


— de B. 

Bamberg: Babenberch, -berg, Bobinberg, 
Babenbergensis, Babinbergensis, -bur- 
gensis 14. 19. 25. 27. 70. 71. 97. 109. 
112. 118. 182. 135. 214. 385. 

episc. : Bertoldus. Eberhardus. Ecke- 
bertus. Engelbertus. Thiemo. 
prepos. maioris eccl. 97. 

canon.: Orafto. Godefridus. Heinricus. 
prepos. s. Stephani: Hermannus. 

Bappinheim s. Pappenheim. 

Barbara (statt Berchta) abbat.inWechters- 
winkele 151 A. (1250). 154 (1250). 

Barby: Barbey St.a.d. Elbe 505. 

Albertus de B. 

Bardowiek: Bardewicensis Fl. a.d. Ilme- 

»aw 98. 
prepos.: Johannes. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Bart 256. 
Gerhardus B. 

Bartholomaei-Kirche s, Erfurt. 

Bartholomeus can, Mersburg. 228 (1269). 

Bartholemeus, Bartholomeus, Bartolo- 
meus de Livenowe mil, 227 (1269). 246 
(1272). 268 (1979). 

fratres: Heinricus, Richardus. 

Bartoldus Guntheri opidan. in Eimolde- 
loiben (ndeleben) 489 (1817). 

Bartolomeus s. Bartholomeus. 

Basel: Basiliensis 132. 

episc.: Heinricus. 
Batchendorf s. Battgendorf. 
Bathin, Batin 49. 56. 

Conradus de B. 

Rudolfus de B. 

Bathsen 238. 

Theodericus B. mil., castell. in Ruth- 
leibisberch. ' 

Batichendorf s. Battgendorf. 

Batin s. Bathin. 

Battgeudorf: Batchendorf, Batichendorf 
D. ^. Cölleda 233. 800. 

Heinricus de B. 

Baurus 293. 294. 501. 

Conradus B. mil. de Yscherstete. 

Heinricus B. castell, in Yscherstete. 
Bautzen: Budesinensis 268. 

prepos. : Theodericus, 

Bavenbergensis s. Bamberg. 

Bawaria s. Bayern. 

Bawarus 210. 238. 248. 267. 

Fridericus B. conv, Port. 

Otto B. frat., mag. cur. in Hechendorf. 
— B. sen., conv. Port, 

— B. frat. Port. 

Bayern: Bawaria 25. 27. 28. 182. 135. 

duces: Heinricus. Otto. 

Bebenburg 561. 

Engelhard v.B. Reichsstatthalter us2o. 

Bebera s. Bibra. 

Bechstedt: Bechstete, Beckstete, Bech- 
stedisirass D. sw. Weimar od. Bech- 
stediwagdt D. s. Erfurt 187. 279. 280. 

Rodolfus de B. 

Theodericus de B. mil. 
Beck 519. 

Henrich B. 

Beckstete s. Bechstedt. 

Began rust, Polon., figulus 94 (1210). 

Behrungen: Beringen D. w. Römhsld 46. 
112. 118. 

Dithmarus de B. mon. Hersfeld. 
Tuto de B, minist. Hersfeld. 
Beias 122. 
JohannesdeB.fraterhospital.Teuton. 
Beicha s. Pichov. 


I. Namenregister. 


Beichlingen: Bichelingen, Bichilingen, 
Bichlingen, Bychelingen, Bychlingen 
Schl. n. Cólleda 19. 41. 72. 105. 189. 142. 
204. 207. 208. 244. 886. 397. 432. 436. 
437. 488. 499. 448. 461. 473. 477. 563. 

comites : Fridericus (fünf verschiedene). 
Gerhardus: Heinricus. Rembodo. 

castellani : Albertus de Harras, Hein- 
ricusde Collede. Heinricus Geze. Hein- 
ricusdeH arras. Hermannus de Collede. 
Hermannus de Raspenberg. Hugo de 


Munre. Itel Geze. Richardus Geze. 
Theodericus Geze. 
Beiol (oder Reiol?) 316. 
Heinricus B. civ. in Wie. 
Bendel 245. 
Siboldus B. civ. Erford. 
Bendeleben: Bendeleiben, Bendeleibim 


D. ó. Sondershausen 74. 108. 127. 265. 
Egelolfus de B. minist. lantgrarii 


Heinricus de B. frat. Egelolfi, 
minist. etc. 
Reinhardus de B. frat. Egelolfi, can. 
Nuenburg. 
Rudolfus de B, frat. Egelolfi, 
minist. etc. 


Sifridus de B. mil. 

s. Benedicti ordo 152. 158. 161. 162. 
168. 164. 170. 296. 389. 442. 472. 509. 
560, regula 2, 7. 11. 23. 81, dies 315. 

Benizck villa, vermutlich Benitz wüst zw. 
Stöben u. Tümpling nnw. Camburg 
(nicht bei Querfurt) 351. 

vinee 351. 

Benndorf: Bennendorf, -dorff, -dorp, 
Bennyndorf villa ö. Eckartsberga 210. 
231. 352. 367. 368. 869. 370, 371. 383. 
884. 412. 427. 468. 

Heinricus dict. de B. rust. (in Liss- 
Hermannus de B. mil, [dorf ?) 
— de B. 

Berchta s. Bertha. 

Berengerus s. Beringerus. 

Berenhoiveth 19. 

Cunradus B. minist. regni. 

Berg, Graf von, 836. $. Berka, Grillen- 
burg, de Monte, 67. 68. 

Berge: Mons, Kloster bei Magdeburg 66. 

abbas: Reimbodo. 

Bergouwe, Bergow, Bergowe s, Burgau. 

Beringen s, Behrungen. 

Beringerus frat., conv. Port. 127 (1229). 

—— com., filius Alberti com, de Clettenbere 
126 (1228). 

Berengerus, Beringerus, Berngerus mil. 
de Briseniz «. dgl. 191. 196 (1264). 206 
(1266). 237 (1264. 1208. 1271). 

pater: Hugo de Briseniz, 


579 


Berrengerus de Gebinstete 258 (1275). 
fratres : Cunradus. Fridericus. Gothe- 
fridus. 
Beringerus de Meldingen 98. 
fis : Heinricusscult. Erfordie. Lude- 
wicus. 
Berengerus de Meldingen 188 (1261). 
Beringerus de Meldingen 321 (1298). 
fius: Bertoldus. 
propinquus : Bertoldus de Rogehusen. 
Berngerus de Meldingen 422. 423 (1814). 
445 (1818), sororius pincernarum de 
Salecke 451 (1819), .castell. in Ruth- 
leybesberg 451 (1319). 

Berengerus de Meldingen castrens. Her- 
manni com. in Glichen 506 (1333). 
Beringerus de Meldingen dict. de Schi- 

dingen 513. 514 (1842). 
frater : Ludewicus. 
Berengerus, Berngerus de Mulhusen iudex 
lantgravii224(1269), mil. 248(1273). 252. 
Beringerus de Scowenvorst 272 (1286). 
— (civ. Erford.) 57 (1193). 
— scult. de Arnestete, minist, Hersfeld. 
46 (1182). 
Berka a. d. Ilm? 116. 126. 
Berka a. d. Ilm 189, 142. 142. 148. 152. 
185, 210 A. 248. S. Berg, de Monte. 
' Grafen von B, 210A. 
Cunradus de B. 
Heinricus de B. 
Theodericus, Thiricus com. de B, 
Berke 196. 
Heidenricus de B. 
Berkinsteyn s. Birkenstein. 
Berlstedt: Berlesteten, Berlstete D. nw. 
Weimar 72. 104. 223. 224. 264. 
curia B. 223. 
Heinricus de B. 
— de B. mil. 
Lutolfus de B. 
— de B. mil. 
Petrus de B. mil, 
Bermarus dec. Cicensis 5, 18. 
Bernardus s. Bernhardus, 
Berner s. Wernerus. 
Berngerus s. Beringerus. 
Bernhardus (1.) episc. Patherbrunnensis 
10 (1140). [(1234). 
Bernardus (IV.) episc. Paderburnensis 132 
Bernhardus vicedom. Halverstad. 107 
(1216). 
Bernardus can. s. Nicholai Magdeburg. 
66 (1197). 
Bernhard Abt von Clara vallis 531 (1147). 
Bernardus] Bernhardus in Gratia dei (G'ot- 
tes ) 66 (1197), prepos. 89 (1208). 
Bernhardus prior in Gratia. dei 89 (1908). 


580 


Bernus (statt Bernardus) subdiac. des 
Kl. Bosau 1 vgl. 529 (1185). 

Bernhard Mönch von Pforte 544 (1203). 

Bernardus, Bernhardus dux Saxonie 40 
(1180). 41 (1180). 49 (1183). 75 (1203). 
92 (1209). 

Bernhardus (II.) princ. Ascharie et com, 
de Anehald 429 (1315). 

Bernardusde Ditforde minist. Quedlingen- 
burg. 831 (1800). 

— de Dorstat 93 (1209). 

— ‚Bernhardus de Grobeze,!Grobiz,Grubiz 
minori minist, Nuenburg. 16 (1144). 
21 (1153). 31 (1172). 

Bernhardus Stubechen «. dgl. 465 (1321). 
482 (1825). 488 (1326). 

— ‚minist. regni 14 (1144). 

Bernherus s. Wernerus. 

Bernolfus de Rudestete minist. lantgravii 
97 (1211). 

heres: Herdeinus. 

Bernus s. Bernhardus. 

Bernwardus &bb, de Aldenburg (Merse- 
burg) 141 (1242). [(197 1). 

Berolfus mag. pomerii, (mon.) Port. 238 

Berrengerus s. Beringerus. 

Berchta abbat. in Wechterswinkele 149 
(1250). 151 (1250). Vgl. Barbara. 

— soror Lutolfi et Heinrici de Berlstete 
239 (1269). 

mater : Adelhedis. 

Berchte, domine Berthe vinea 148. 212. 
217. 228. 229. 

Berthochus, -gus, -us s, Bertochus. 

Bertholdus s. Bertoldus. 

Bertochus mon. in Mimeleibem 164 (1255). 

Berthochus conv. Port, 134 (1286). 

Bertohus de Dachebeche mil. 194 (1264). 

Berthous, Bertogus de Varila mag. coquine 
(lantgravii) 319 (1298), mil. 382 (1300). 
333 (1800). 351 (1301). 

Berthogus, Bertogus, Bertohus de Ge- 
hoven mil, 210 (1267). 210 (1267). 231 

(1270). 283 (1271). 261 (1277). 

, Bertogus, Bertohus dapif. de Slat- 
heim «. dgl. (Schlotheim) 189 (1239). 
142 (1243). 204 (1266). 207. 

Bertohus in Herversleiben 181 (1258). 

Berthous in Lapidea via (civ. Erford.) 
58 (1193). 

Bertoldus episc. Babinburg. (Bamberg) 
214 (1268). 

Bertold, Bertoldus (1.) episc, Nuenburg. 
24 (1157). 25. 588 (1157). 

Bertoldus (II.) episc. Nuenburg. 58. 54. 60 
(1194). 69. 69(1199). 75 (1203). 76 (1204). 
77 (1204). 79 (1205). 101. 589 (1190). 
940 (1195). 541. 541 (1196). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Bertoldus prepos. in Caldenburnen 192- 

— prepos. Mersburg. 55(1191). 67 (1197). 

frater : Heinricus. 

— prepos. Nuenburg. 5. 16 (1144). 13, 
Bertolfus, Bertolphus 21 (1153). 23 
(1154). 

— de Otingen (can. Herbipol.) 109 (1217). 

— ean. Mersburg. 51 (1184). 
rtholdus, Bertoldus capell.etcan. Nuen- 
burg 40 (1180). 41 (1180), can. 45 
1182). 

Bertoldus can. de Sulze 51 (1186), cust. 
92 (1186). 

— de Coderitzsch cler. 445 (1318). 

— pleb. in Lizcegehesdorf «. dgl. (Liss- 
dorf) 486 (1817). 470 (1822). 

— rector capelle Rudersdorf 259 (vor 
1276). 

— pleb. in Ruderstorph 289 (1291). 

frater : Dithmarus de Willerstete can. 
Nuenburg. 

Bertold Abt von Walkenried 73. 

Bertoldus prepos. de Cruceberc 118 (1226). 

Bertold Propst in Heusdorf 550 (1227). 

Bertoldus (deSternberc) prepoe. in Meme- 
leyben 442 (1818). 

Bertholdus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 
929 (1185). 

Bertoldus subprior de Valle s. Georgii 
111 (1219). 

— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197). 

— cant. s. Petri Merseburg. 228 (1269). 

— de Yscherstete mon. Port., amicus et 
frater dominorum in Yscherstete 500 
(1828) — 

— de Tundorp (Donndorf) conv. Port. 
283 (1271). 

-— mag. cur. in Sulzbeche, conv. de Hus- 
dorph 262 (1277). 

(Bertoldus) puer de Heninberg (Henne- 
berg) 104 (1215). 

Bertoldus com. de Rabenswalt «. dgl. 209 
(1267). 210 (1267). 280 (1270) — com. 
e Wie 288 (1271) — 260 (1277). 286 
(1290). 294 (1291). 322 (1299). 377 (1804). 

fratres: Albertus. Fridericus. 
advocati: Albertus. Sifridus Rost. 
notarius : Heidenricus. 

— som. de Rabinswalt (ein anderer ?) 


— com. de Wie s. Bertoldus com. de 
Rabenswalt. 

— de Aldenburg (bei Naumburg) 31 (1172). 
45 (c.1182). 60 (1194). 

frater: Heinricus. 

— Albus de, in Aldenburc u. dgl. (ob 
mit dem vor. ident. ?) 58. 60 (1194). 77 
(1204). 80 (1205). 


4 





I. Nameuregister. 


Bertoldus vicedom. de Apolde u. dgl. mil. 
176 (1257). 190 (1268). 195 (1264). 198 
(1265). 204 (1266). 207.2 08 1266.) 252. 

frater : Theodericus vi 

Bertholdus, Bertoldus vicedom, de, in 
Apolde u. dgi. 471 (1822). 489 (1327). 
490 (1327). 491 (1827). 491 (1827). 493 
(1327). 512. 

frater : Theodericus vicedom, 
patruus: Heinricus pinc. de Salecke, 
scriptor: Johannes de Wlfisborn. 

Bertoldus de Betzyngen 485 (1326). 

frater : Albertus. 

— de Bobeluz u. dgl. (Boblas) 76 (1204). 
79 (1205). 85 (1207). 

— de Budestede civ. Nuenburg. 274(1287). 
. Calvus s. Bertoldus de Gebese. 

- de Kindehusen (Xühnhawsen) 269 
— (1280) 
— circa aquam (in Eyboldeleyben ?) 1429. 
relicta: Thela coniunx Hartmanni 
Cluwen. 

— de Coentz castell. Gerhardi marsc. 

in Goserstethe 447 (1319). 
- Copperbein 60 (1194). 

— de Ditforde minist. Quedlingenburg. 
881 (1300). 

— fratruelis Everheri mil. (in Stusforde) 
127 (1229). 

— de Eckestete vicedom., mil. 493 (1827). 
500 (1328). 

— de Eikisleiben (Elxleben) 224 (1269). 

— Volenandi 805 (1295). 

— dict, Vornkunen u.dgl. 499. 499 (1828), 

— Gaurus 138 (1239). 

— Calvus de Gebese 204 (1266). 208 
(1266). 

frater : "Theoderi 

— de Germar 460 (1320) 474 (1323). 

— de Gotha 269 (1280). 

— de Groist u. dgl. mil. 287 (1290). 297 
(1291). 313 (1297), advocat. Novi castri 
299 (1292). 

frater : Heidenricus. 

— dict. Gule 278 (1289). 

— de Guttirn u. dgl, burg. Erford. 157 
(1253). 245 (1272). 

— Hartnidi castell. in Yscherstete 501 
(1328). 

— de Heselere «. dgl. mil an (1271), 
castell, in Hesillere 288 (1271). 

frater: Ekehardus iL 

— de Hesiller rust, in Popal 804 (1295). 

— de Hewetal (Hawenthal) 259 (1276). 

— de Hochheim (civ. Erford.) 157. 

— Hondorf (rust. in Lissdorf ?) 425 (1315). 
435 (1817). 

- de Yscerstete w. dgl. mil, 153 (1250). 

Geschichtaq. d.Pr. S. Bd. XXXIII. 


— deN 


581 


155,128). 189 (1258). 188 (1261). 198 
( 
ires: Heinricus. Rudolfus, 


Bertöld Bertoldus de Ischirstete u. dgl. 


286 (1290). 293 (1291). 294 (1291). 
Bertoldus dom. de, in Yscherstete u. dgl. 
455. 456 (1819). 457 (1319) — sen. 465 
TERN 466 (1321) — 489 (1827). 500 
patruelis: Bertoldus de Y. (der über- 
nächste) 


— dict. quondam Probus de Yscherstete 
451. 458. 458. 


filius 
— de, dominus i in Yscherstete wu. dgl. 456 
(1319). 458 (1819). 458.(1319), iun. 465 
(1821). 266 sel). 500 (1328). 
uw les: Bertold us ger er vorletzte). 
ridericus castell. in Remde. Theo- 
dericus, 
— de Teenberg civ. Nuenburg. 298 (1292). 
— de Lapides via burg, Erford. 98 (1212). 
— de Libenstete mil, patruus Heinrici 
de L. 198 (1265). 
=. ieaduchowe (Laucha) 462 (1820). 475 
paier: Henricus quondam dict. 
Museach. 1 


fratres : Gelfradus. Otto. 
— de Madela 995 (1806), castell. in Dorn- 
burg 467 (1821). 
fil. Berin ide Meldingen 821 (1298). 
azslride (N (Nesselröden) mil. 508 


(1334). 
Bertholdus de Northusen opidan. ville 
Eyboldeleyben 438 (1317). 


‚Bertoldus Papa in Owerstete (Auerstedt) 


residens 284. 


— Phaffe u. dgl. 


de, in Bogehusen 
(Rehehausen) 295 (1291). 849 (1301). 
367 (1803). 385 (1805). 465 (1821), in 
Hassenhusen 526. 527 (1314), castell. 
sive opidan. in Salecke 461 (1820). 

— dict. Probuss. Bertoldus de Yscherstete. 

— fil. Theoderici dicti Rindtfraz senioris 
468 (1320). 

fratres : Albertus. Conradus. Hein- 
ricus, Theodericus. 

— de Bogehusen u. dg u.dgl. (Rehehausen) mil. 
251 (1273). 295 (1291). 302 (1293). 312 
(1296). 318. 319 (1298). 319. 320 (1298). 
321 (1298). 329. 

«xor: Utha. 
Ang. Johannes. 
Beringerus et Bertoldus 
y. [e Meldingen. Conradus de Ischirstete. 
lius: 
— de Rogehusen 312 (1296). 


38 


982 


Bertoldus de Rositz u. dgl. castell. in 
Hartenstein 404 (1309). 405 (1309). 
— frat. Eberheri de Salza 189 (1208). 203. 
fratres: Eckehardus. Heinricus. 

Theodericus. 


: Jutta 

— de e Salzungen 291 (1291). 

— Scaffinrath iun., cons, civ. Nuenburg. 
400 (1808). 

— de Sehydingen 129 (1281). 

— de Schidingen mil. 360 (1302). 399 
(1807). 412 (1812). 

filius: Hermannus. 

— de Schiplitz civ. Nuenburg. 297 (1291). 

-— Sconecagel burg. Prfonl. 98 (1212). 

— de Shoninbere 47 (1182). 

— de econinberc €. dgl, sen. 101 (1213). 
108 (1217). 

— de nenberg jun: 108 (1217). 

— de Silbernhusen 

— Spigel de Rutleberc 101 (1213). 

—- cognom. Speculum mil, castell. in 
Ruteleybisberc 807. 808 (1296). 808 
(1290). | 7309 (1296). 311. 812 tin 

96). 


— filius Bertoldi cognom. Speculum 812 
— cognom. Speculum 824 (1299). 
— dict. Spigel castell 471 (1322), 
— de Sulze mil. 52 (1186). 
--- de Thuteleiben (Teutleben) 51 (1186). 
-—- de Wickerstete 263 (1277). 
— fll. Dithmari de Willerstete 289 (1291). 
— cognom. Wiman civ, in Wie 375 (1804), 
--- de Wissensehe 190 (1263). 
— — de Wo onis cons. Erford. 244 (1272). 
rbiz 172 (1256). 
- diet. Wustevelt armiger 460 (1320). 
| 468 (1320). 465 (1320). 
— dict. Wustevelt civ, Erfford. 464 (1320). 
— advoc. Novi castris, Bertoldus de Groist. 
— scult. de Luchtentall «. dgl. (Leuten- 
thal) 289 (1291). 354 (1302). 
Bertoldi 297. 391. 406. 408. 
Conradus B. civ. Nuenburg. 
Bertolfus, Bertolphus s. Bertoldus prepos. 
N uenburg. 
Bertradis abbat. DE 330 (1300). 
333 (1300). 379 (18 
Bertramus abb. Celle omine Pauline 
258 (1275). 
- de Mencheburgk u. dgl. 348 (1301), 
civ. in Wizenvels 360 (1302). 
Berwicus de Blankenhain Cil 248( 1273). 
Beschorn 526. 
Petrus B. 
Bessingen: Betzyngen, Bezzyngen D. 
Abts- od. F: reienbessingen sıw. Sonders- 
hausen 441. 485. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Albertus de B. 
Bertoldus de B. fratres. 
Cristianus de B. mon. Port. 
Betshowe s. Bósau. 
Bettestro 248. 
Be Heinricus B. 
n, Bezzyn s, Bessin 
Beu ii. Butitz, Y Butiz D. ww. Weissenfel, 
ehem. Nonnenkl. 275. 277. 
Heinricus de B. vicar. Nuenburg. 
Beulwitz : Bulewitz D.nw.Saalfeld428.458. 
Hartmodus de B, mil., marsc. 
lantgravii. 
Beutnitz: Butenicz, -itz, Butheniz D. no. 
Jena 145. 295. 511. 
plebanus: Henricus. 
Cunradus de B. 
Johannes de B. castell. in Kanbork. 
Bezkowe s. Bósau. 
Bibra: Bibera Mf. s. Meiningen 112. 113. 
Ekehardus de B. mon. Hersfeld. 
: Bebera, Bibera St. n. Eckartsberga 
A. 230. 998. 259. 277..448. 564. 
Augustiner-Chorherrenstift s, Justi 
et 8. Clementis, 564. 
einricus 
dec.: Conradus. 
can.: Konrad von Tannroda. 
Heidenricus de B. 
Ulricus de B. vicar. Nuenburg. 
Wolferus de B. mil, castell. in 
Hesillere. 
Biccariator 499. 
Nicolaus B, civ. in Sangirhusen, 
Bichelingen , Bichilingen, Bichlingen s. 
,,Beichlingen. 
augiensis, Bigouwe 3. Pegaw. 
ee ehem. Cisterz.- Kl. bei Münner- 


stadt 549. 
Abi: Wilhelm. 
Billroda: Billreden D. s. Wiehe 9" A. 
41. 42 A. 
Bindersleben: Biltersleiben, Binthers- 
leiben, Wiltersleyben JD. :. Erfurt 


199. 244. 291. 328. 
Henricus de B. civ. Erford. 
Ludewicus de B. 
Birkenstein: Berkinsteyn, Birkeinstein 
wüstes Schloss s. Worbis 315. 
Lutälfus de Alrstete dict. de B. 
Bischdorf (zw verbessern in Büschdorf): 
Bischovesdorf D, ö. Halle 558. 
Bitirolf 98. 
Cunradus B. burg. Erford. 
Blankenburg: Blankenberc, -berg, Blan- 
kinberch St. in Schwarzb.- Rudolst. 148. 
152.176. 183,188.468. V. gl.Schwarzburg. 
Albertus de B. 


I. Namenregister. 


Guntherus com. de B. 
filius : Guntherus, 
Guntherus dominus in B, 

Blankenhain St.s. Weimar 198. 202. 224. 
233. 248. 

Berwicus de B. mil. 
Heinricus de B. mil. 
Ludewicus de B. 

Theodericus de B. conv. Port. 

Blankinberch s. Blankenburg. 

Blisegrin, Blisgrim, Blisgrym, Blisigrim 
s. Pleismar, 

Blume 431. 434. 

Conradus B. 
Henricus B. 

Blysegrim s. Pleismar. 

Bobeloz, -luz s. Boblas. 

Bobinberg s. Bamberg. 

Boblas: Bobeloz, -luz, Bobluz, Bobuluz 
D^ s. Naumburg 6. 18. 23. 30. 31. 89. 
40. 42. 45. 50. 76. 77. 79. 80. 85. 

Bertoldus de B. 

Fridericus de B. 

Reinhardus de B. (zwet verschiedene) 
Sindram de B. 

Böch 8. Bucha. 

Bochensberch, Bochesberc s. Boxberg. 

Bock witz : Bukewitz D. osö. Zeitz 310.329. 

Thizemannus de B. mil. 

Bodelstete s. Buttelstedt. 

Bodo can., cust. Mersburg. 228 (1269). 

-- ean. Mersburg. 51 (1184). 55 (1191). 

-- de Ylebu (Eilenburg) 105 (1215). 

- . de Ruthleifisberg minist. (Nuenburg.) 
31 (1172), de Sconenberg 45 (1182), 

frater: Hugo de Ruthleifisberg. 

— (de Sconenberg) 108 (1217). 

Böhmen: Boemia 105. 549. 

König: Ottokar I. 
Gemahlin: Adela. 

dux: Typoldus, 
filtus : ldus. 

Böllnitz: Bulnik wüst bei Schónburg 0. 
Naumburg 315. 

. vinea 315. 

Boendorff s. Bündorf. 
Börtewitz: Borthwyz D. no, Leisnig 508. 
Syfridus de B. 

Bósau: Betshowe, Bezkowe D. ó. Hohen- 
mölsen 357. 361. 

Cristina relicta Henrici de B. 
Henricus de B. 

Bösleben: Bozeleuben, -leyben, -leybin, 
Bozleyben D. ö. Arnstadt 452, 476. 
486. 514. (dorf. 

Hermannus de B. rect. curie Hechen- 
Otto de B. conv. Port. 
Boguchalus prepos. de Cracovia 94 (1210). 


583 


Bok, Hyrcus 420. 487. 528. 
Guntherus B. Erford. 
Ulricus B. mil. 

Bolanden, Kirchheim-: Bolandia St. in 

der bayr. Rheinpfals 182. 
Wernerus de B. dapif. 

Bolerus s, Buler. 

Boleslaw I. Herz. v. Schlesien 530. 531. 
538 on 586 (1175). 542 (c. 1200). 
543 (1201). 548 (1201). 544. 

Vater: Wladislaw II. 

Mutter: Agnes, Halbschw. des Kg. 
Konrad IIl. 

Gemahlinnen : Wenczlawa. Adelheid 
v. Sulzbach. 

Söhne : Heinrich.Jarozlaw Johannes. 

Oheim: Kaiser Heinrich VI. 

Bonenbiz, Boninbitz 284, 372. 388. 

Otto B. mil. [((1903). 

Bonifatius VIII. Papet 558 (1296). 559 

Boninbitz s. Bonenbiz. 

Bontzscheraw , 
Punschrau. 
Bo 8. Poppo. 

Bor ardus 2! Burchardus. 

Borgau: Burkauwe villa D, nnw, Eckarts- 

Borgelin, Borgelinum, Borgeln s. Bürgel 
rgelin, Borgelinum, Borgeln s. Bürgel. 

Borghardus s. Burchardus. 

Boricov s, Borzykowa. 

Borna: de Burnis JD. nnó. Oschatz 246. 

Ulricus dapif. de B. 

—: de Burnis (ob dasselbe oder St. m. 
Altenburg?) 215. 

Burchardus de B. frater eccl. in Sulze. 

Bornitz: Burnewiz D.»nö. Zeitz 90. 

Ortolfus de B. mil. 
Bornstedt: Burnstete D. sw. Eisleben 70. 
Heinricus burgrav. de B. 

Borsendorf, -dorff, -dorp, -dorph, Borsin- 
dorf, -dorff, -dorph s. Porstendorf. 

Borthwyz s. Bórtewitz. 

Borzykowa: Boricov locus Polon. 95. 

sinodus in B. 

Bosau: Bosowe, Puzaugia, Puzou, Puzov, 
Puzowe, Bozaugiensis, Béózavienais, 
Buzaviensis, Pusoviensis, Puzaviensis, 
Puzoviensis Dom.. ehem. Benedikt.-Kl. 
ö, Zeitz 5. 18. 21. 80. 31. 40. 41. 49. 
717. 80. 86. 190. 203. 207, 357. 359. 364. 
412. 529. 529. 580. 530. 532. 532. 532. 
588. 534. 585. 535. 535. 539. 539. 558. 

abbates : Albertus. Atzo,Azzo.Konrad. 
Gerungus. Nicolaus. 
prior 190. 203, 207. 

Boso card. presb. s. Pudentiane tit. 
Pastoris 34 (1177), 

Bosowe s. Bosau. 


-awe, Bonzscheraw 58. 


38 * 


584 


Botelstete, Botenstete s. Buttelstedt. 
Botentich 831. 
Johannes de B. mil. 

Botilstete, Bottelstede, -stetes. Buttelstedt. 

Bottendorf: Potelndorff, Putelendorf D. 
80. Artern 169. 374. 

castrum P. 374. 
iudicium provinciale 169. 

Bottilstete s. Buttelstedt. 

Bouch s. Bucha. 

Boxberg: Bochensberch, Bochesberc St. 
1. Baden 40. 42. 

Cunradus de B. 

Bozaugiensis, Bozaviensis s. Bosau. 

Bozeleuben, -leyben, -leybin, Bozleyben 
8. Bösleben. 107. 

Brambeche (ob Brembach D. ssö. Cölleda ?) 

Cunradus de B., can. Halberstad. 

Bramberg: Bramberg, Branberch R. nö. 

Hassfurt a. M. 81. 45. 60. 
Hermannus de B. 

Brandeburg, -ensis s. Brandenburg. 

Brandenburg: Brandenbere, -berg R. 
wnw. Eisenach 286. 292. 316. 820. 847. 

Albertus de B., com, de B. 

— : Brandeburg, -ensis, Brandenburg, 
-ensis, Brandinburg, -ensis S£, Bis- 
thum, Mark 40. 41. 182. 213. 218. 898, 
408. 549. 559. 

episcopi: Baldramus 
Gernandus. Heinricus, 
onarchiones : Heinricus (s.Landsberg). 
tto. 

Brandenstein: Brandenstein, -steyn D. 
u. R. mw. Z4egenrück 290. 469. 

Albertus de B. mil. 
Heinricus de B, mil. 
Henricus de B. mil. 

Brandeys 400. 

Heinemannus B. cons, civ. Nuenburg. 

Brandis: Brandez St.ó. Leipzig 56. 

Hozwinus de B. 

Brandowe (Brandau D. 4, d. hess. Prov. 

Starkenburg ?) 811. 
Heinricus de B. 

Brantbach, -beche s. Brembach. 

Branfse stagnum, lacus in Brantbach, 

. jetzt entwässert 266. 811. 

‘ Braunshain: Brunneshowe, Burnescowe 
DD. só. Zeitz 44. 60. 

Cunradus de B, 
Gerardus de B. 
Gunpertus de B. 

Brehna: Brein, Bren, Brene St. sw. 
Bitterfeld 40, 42. 105, 156. 160. 224. 
238. 251. 252. 207. .- 

Fridericus com. de B. (zwei verschied.) 
Heinricus de B. mon. Port. 


(electus). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Breitenbuch: Bretinbuch, Breytinbuch 
R. bei Breitenbach D. sw. Zeitz 214. 
275. 276. 

Fridericus de B. 
Heinricus de B. 
Hermannus de B. 

Breitfuz, Breytfues, Breytfus, Breytfuz, 
Breythfuz, Breitfussin, Breitfuzen, 
Breytfusin 401. 404. 405. 406. 415. 

Johannes B. civ. Nuenburg. 
Petrus B. civ. Nuenburg. 
domina B. civ. Nuenburg. 

Breitungen, Herren-: Bretingen D. «ont. 
Schmalkalden, ehem. Benedikt.-K1. 110. 
112. 118. 

abbas: Cunradus. 
Hartmudus de B. mon. Hersfeld. 

Brembach, Gr. od. Kl.: Brantbach, -beche 
villa D. ssó. Cölleda 197. 209. 256. 260. 
811. 828. 877. 419. 509. 515.527. Vgl. 
Brambeche. 

lacus in B. 311. 

molendinum iuxta B. 509. 
pratum ecclesie Port. 260. 
advocatus : Heinricus de Alrestete. 
Vinnoldus de B. - 

Vrowinus Topf de B. 
Theodericus de B. mon. Port. 

Bremen: Bremensis 25. 26. 40. 41. 49. 58. 

65. 66. 132. 538. 
ecclesia 58. 
archiepiscopi: Gerardus, Hertwicus, 
Hartwig. Sifridus. 
decanus: Theodericus. 
Bren, Brene s. Brehna. 
Brescia: Brissiensis 192, 


episc.: Albertus. 
Bresenicz, -itz s. Priessnitz. 
Breslau: Wratislavia, |. Wrotizlavia, 


Vratislaviensis, Wratizlaviensis 94. 212. 
542. 548. 544. 546. 548. 564. 564. 
Johanniskirche 548. 
episc.: Jarozlaw. Laurentius, Lorenz. 
Siroslaw. Thomas. 
archidiac. : Egydius. 
Kanon.: Andreas de Verulis. 
Bresnitz s. Priessnitz. 
de Bretenorio 122. [Teuton. 
Leonardus de B. frater hospital. 
Bretinbuch s. Breitenbuch. 
Bretingen 's. Breitungen. 
Breuberg: Bruberg R. bei Neustadt 1. 
Odenwalde 286. 
Gerlacus de B. 
Breytfues. -fus, -fusin, -fuz, Breythfuz 
s. Breitfuz. 
Breytinbuch s. Breitenbuch. 
Brisenitz, -niz, -nizc s. Priessnitz. 


I. Namenregister. 


Brissiensis s. Brescia. 
Brole 284. | 
Gerhardus de B. 
Bruberg s. Breuberg. 

Bruch 273. 

Heinricus de B. mil. 

Brüchter, Gr.: Bruchterde, Bruchtirde 
JD. w. Sondershausen 131. 146. 473. 
566. 566. 

Albertus, Albrecht de B., Kan. in 
aumburg. 
Burchardus de B. 
Burchard v. B., Ritter. 

Brunneshowe s. Braunshain. 

Bruno (1l.) episc. Misnensis 89 (1220). 
545 (1211). 

[rater : Cunradus de Borsendorf. 

— episc. Nuenburg. 277 (1288). 298 
(1292). 308. 309. 309 (1296). 313. 314. 
315 (1297). 321 (1298). 329 (1300). 344 
(1301). 345. 857. 358. 360 (1302). 361. 
362. 363. 864 (1308). 392 (1300). 468. 
468 (1301). 558 (1289). 558 (1295). 

frater: Henricus de Langenboy. 
patruus: Gerhardus. 
noiarii: Albertus de 
Johannes de Gozerstete. 

— prepos. maioris eccl. Nuenburg. 277 
(1288). 298 (1292). 310 (1296). 314 
(1297). 329 (1300). 344 (1801). 345. 
350 (1301). 357. 358. 359 (1302). 361. 
364 (1303). 374 (1304). 

fratruelis : Erimfriduscan.,thesaurar. 
Nuenburg. 

— prepos. de s. Mauricio Nuenburg. 
21 (1153). 

— can., cust. Merseburg 106 (1216). 141 
(1242). 

- - sac. de Ekarsberg u. dgl. 51 (1186). 
63 (1195). 

-—- com. (im Pleissengau) T 4. 7. 

wor: Willa. 
consang.: Uto episc. Nuemburg. 
- de Apoldis, Appoldia 498 (1328). 

- - de Horenburg (Horburg) 141 (1242). 
- de Imnetz 47 (1182). 51 (1184). 

frater: Swidgerus. 

— de Lobeniz (Löbnitz) mil. 90 (1220). 

— advocat. de Novo castro 246 (1272). 

— ollarius (in Stusforde) 127 (1229). 

— (rust. in Thesnitz aut Thuswitz) 218 
(1268). 

filii: Conradus. Hermannus. 

Brunungus abb. de Grunhayn 144 (1243). 

Bucco episc. Wormaciensis 10 (1140). 
14 (1144). 

Buch: Buch, Büch D.ö. Leisnig, ehem. 
Cisterz.-Kl. 143. 554. 563. 564. 566. 


Storkowe. 


585 


Anniversarienstiftung 563 f. 
abbas de Buch 143. 566. 
Aebte: Heidenreich. Wil. 

Bucha: Böch, Bouch, Buch, Büch, Bäche 
D.sö. Wiehe 23. 24, 86. 89. 40. 42. 46. 
49. 51. 55. 71. 72, 88. 139. 164. 165. 
229. 448. 

comites: Heinricus, Heinricus. Hu- 
goldus. Otto. Siboto. 

plebanus: Wernherus. 

Macelinus de B. 

Otto de B. can. Nuenburg. 

Wichnandus de B. 

Buchener 520. 

Buchlite ein Wald 391. 

Buchstrasse, Buchstraze via 76. 79. 85, 
ager 317. 

Bucoviz duo loca Polon. (Bukwitz) 94. 

Budesinensis s, Bautzen. 

Budestete s. Buttstädt, 

Budinstetin s, Buttstädt. 

Büdingen: Butipngin 132. 

Gerlacus de B. [138. 

Bündorf: Boendorff. D. wnw. Merseburg 

Hermannus de B. 

Bürgel: Borgelin, Borgelinum, Borgeln, 
Burgele, Burgelinum, Burglein, Bur- 
gelinensis St. ó. Jena 21. 70. 86. 138, 
140. 177. 254. 410. 471. 530. 533. 556. 
962. 565. 

Benediktiner-Kl. der h.Maria u.des h. 
Georg 254. 530, 533. 556. 562. 5695. 
Burgelinenses (abb. et convent.) 254. 
abbas de B., Abt von B. 70. 177. 562. 
abbates: Albertus. Ebroinus. Theo- 
dericus. ' 

monachi : Guntherus, Heinricus dict, 
Quezicz. 

Theodericns de B. civ. ibidem. 
Wernerus mil. de B. 

Büschdorf s. Bischdorf. 

Büssleben; Buseleybin, Busleiben D. o. 
Erfurt 198, 322. 

frat. Heinricus de B, (?) 
Theodericus de B. 

Buewditz 478. 

Heinricus de B. civ. Erford. 

Bukewitz s. Bockwitz. 

Buler, Bolerus 224. 243. 266. 

Albertus B. mil. 

Bulewitz s. Beulwitz. 

Bulnik s. Bóllnitz. 

Buuaw, Bunawe, Bunow, Bunowe 31. 45. 
60. 75. 77. 78. 80. 86. 188. 196. 237. 
353. 357. 359. 361. 433. 

de B. amici Beringeri de Briseniz 237. 
Guntherus de B. frater Rudolfi. 
— de B. sen. 


. 


586 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Guntherus de B. iun, 

— advocat. in Schonenberg. 

Heinricus de B. 

Rudolfus de B. frater Guntheri. 

— de B. dominus Ottonis de Grobzk. 
Buntense 201. 

Cristanus de B. mil. 
Buntzecherows, Bunzerowe 8. Punschrau. 
B. Burchardus 1 

monast. in Wirzebure 
Mnt nm (I.) electus Mardeburg. 132 


34). 
Bor rphardus - .) archiepisc. Magdeburg. 
9 (18 
Burchardus prepos. s. Mauricii Nuenburg. 


— de Slatheim (Slathen ?) can. 64 (1196), 
dec. Halberstad. 87 (1208). 107 (1216). 
Burchard von Bruchterde, Sohnd. t Ritter 
Albrecht, Pfarrer von Günstedt, Kan. 
in Naumbur 566 (1843). 566 ( (1848). 
Burchardus de Burnis frat. eccl. in Sulze 
215 (1268). 
— can. Nuenburg. 100 (1213), 
— abb. Cellensis 268 (1279) bar (1279). 
557 (1282). 
— 1300. in Sychem (Sittichenbach) 331 
130 
Burchard ITI. Burggraf v. Magdeburg 337. 
Gattin: Mathil e Tochter des Grafen 
Lambert von Gleichen. 
(Burehardus) burgrav. Magdeburg. 135 
(1286). Damit vielleicht sdent. 
Burchardus dict. de Monte burgrav. in 
und deburgk 387 (1254). 
es prdue) burgrav. de Magdeburg 251 


Burkorkun com. de Mannesfelt 104 (1215). 
Burchardus com. de Mannisvelt u. dgl. 
226 (1269). 227 (1269). 
fratres : Burchardus iun. de Queren- 
yorde dict. Lappe. Gevehardus com. 


de 
— com. 285 (1271). 
: Hermannus quond. prefect. 
ovi castri. 
fratres: Guntherus can. Halberstad. 
Heinricus sen. com. Heinricus iun. 
com. Hermannus can. Nuenburg. 
Hermannus com. Meinherus prepos. 
Nuenburg. 
— de Querenvorde 25 (1157). 
filius. 
— iun. de Querenvorde 226 (1269). 227 
— (1269), dict. Lappe 227 (1269). 
fratres: Burchardus et Gevehardus 
com. de Mannisvelt. 
— de Querenforte com. 253 (1274). 


Burchardus com. de Shartvelt «. dgl. 
(Scharzfeld) 59 (1194). 68 (1195). 
- deBruchtirde 131 (1233). 146 (1247). 
Burkardus de Dobch mil. 325 (1299). 
Burchardus de Veste 360. 
filius: Henricus militaris. 
— fil Volcmari civ. Hallensis 160 
(1254). 
— de Heringen 250 (1273). 
fratres : Burchardus. Heinricus. 
de Heringe n 250 1203) 
fratres: B urcha einricus. 
Burckhardus de Heringen 498 (1828). 
Vgl. 499 f. 
patruelis: Fridericus. 
Burcardus fil. sororis Achillis de Ower- 
stete 300 (1298). 
Borchardus de Quedelseborg 499 (1328). 
Burchardus Rabenoldus civ.Erford, 1244. 
relicta: Kunegundis. 
— de Wizenvels cognom. Scharoch, 
Scharroch 186 (1260). 257. 
atres: Albertus. Conradus. Hein- 
cus. 
— de Zueine (Zweymen) 188. 
fiii: Karolus. Heinricus. 
. elv. Erford. 57 (1198). 
— genex (rust. in Thesnitz?) 218 (1268). 
fils: Conradus. Cristianus. 
Burgau: Bergouwe, Bergow, Bergowe 
D. s, Jena 124. 287. 356. Zur Identität 
mit Saalburg vgl. Dobenecker Reg. 
Hartmannus de B. 


Otto de B. nob. 
Burgele , Burgelinenses , Burgelinum 
Bür 


Burghees er s. Heseler. 

Burglein s. Bürgel. 

Burgoldus de Lobdeburch (castell. 124 
(1921). 
- de Salburg (castell.) 124 (1227). 

Burkardus s. Burchardus 

Burkauwe s. Borgau. 

Burnere, Burnherus 136. 210. 

Cunradus mil. de Wie dict. B 

Burnescowe s. Braunshain. 

Burnewiz s. Bornitz. 

Burnherus 8. Burnere. 

de Burnis s. Borna. 

Burnstete s. Bornstedt. 

Bursendorf, -dorp s. Porstendorf. 

Buschendorff, Buschindorff, Butzschen- 
dorff, Buzschendorff, "Puczendorff, 
Puschendorff, Putschindorff, Putzen- 
dorff, Puzendorf Wü bei Prffei- 
bach nw. Apolda (oder Bussindorff 
wüst n. Vogelsberg, 8. Cölleda ?) 409. 410. 
494. 444. 447. 526. Vgl. Potzendorff. 








I. Namenregister. 


Heinricus de B. (P.) castell. in Eck- 
hardisberge. 

— de B. castell, Gerhardi marsc. in 
Goserstethe. 

— dict. P. 

bona (Heinrici ?) dict. B. 444. 

Buse 487, 

Albertus dict. B. mil. 

Buseleybin, Busleiben s. Büssleben. 

Bussindorf s, Buschendorff. 

Busso can. Myssenensis 360 (1802). 

fratres: Apelo. Heinricus. Henico. 
Henricus de Veste. 
- de Owerstede u. dgl. ( Auerstedt) conv. 
Port. 424 (1815). 425 (1315). 427 (1815). 
428 (1815). 484 (1316). 435 (1316). 486 
(1317). 442 (1318). 445 (1818). 471(1322). 
471 (1822). 476 (1824). 
Mr zu de Scrapelow (Schraplau) 487 
1827). 
„germanus: Ghevehardus episc. Mers- 
urg. 

Butenicz, -itz, Butheniz s. Beutnitz. 

Butingin s. Büdingen. 

Butitz, Butiz s. Beuditz. 

Buttelstedt : Bodelstete, Botelstete, Boten- 
stete, Botilstete, Bottelstede, -stete, 
Bottilstete St. in Sachs.- Weim. 150. 228. 
224. 265. 891. 402. 416. 417. 481. 484. 
489. 408. 512. 516. 522. 562. 


advocati 516. 

Vogt: Albert von Lichtenstein. 
Untervogt : Günther. 

castellani 489. 

castellani,  casirenses: — Conradus 


Worm. Hermannus Worm. Theode- 
ricus (Thytzell) Worm. Ulricus Worm. 
judices 228. 

iudicium 265. 

officiales, officiati 265. 516. 
plebanus: Hermannus. 

Gothefridus de B. mil. 

Nicolaus dict, Putzch (Pusch) de B. 
Ulricus de B. vicar. Nuenburg. 
Buttstädt: Budestete, Budinstetin St. nnw. 

Apolda 61. 62 A, 274. 
Bertoldus de B. civ. Nuenburg. 
Butz, Buzo 351. 874. 
itherus B. can. Nuenburg. 
Butzschendorff s.Buschendorff. 
Buzaviensis s. Bosau. 
Buzo s. Butz, 
Buzschendorff s, Buschendorff. 
Bychelingen, Bychlingen s. Beichlingen. 
Bychowe (ob Beicha D. w. Meissen?) 129. 
Vgl. Pichov. 
Cunradus de B. 


587 


C. K. 
vgl. Z. 


C. prepos. eccl. s. Crucis in Northusen 
155 (1251). 

Cacenrode, Catzenrode, Cazenrode wüst 
sw. Kósem gegenüber dem Gasthaus 
„die Katze‘ 45. 81. 92, 

pascua de C. 81. 92. 
area ad molend. construendum 92. 

Kachere 511. 

Johannes K. opidan. in Segelicz. 

Käfernburg: Keverenberch, Kevernberch, 
-berg, Kevirnberc R.sö. Arnstadt 14. 23. 
46. 63. 186. 152. 356. 394. 

comites : Guntherus. Guntherus.Gun- 
therus. Heinricus. Sizo, Sizzo. 
Rudolfus pince. de K. 
Kämmeritz s. Kemerihe. [359. 
Kahla: Cale, Kale St. a. d. Saale 71. 357. 
Godescalcus de C. (pater) 
- - de C. (filius) 
Heinricus de C. 
Henricus de K. mil, 

Kaitzbach, Kaitzkirche s. Kathewitz, 

Caldeburnensis, Caldenburn, -burnen, 
-burnensis s. Kaltenborn. 


Cale, Kale s. Kahla. 


Kalendin, Kalindin R. im bayr. Bez. Mon- 
heim 61. 93. 

Heinricus marsc. de K. 

Kalisch: Calis 93. 

dux: Wlodizlaus. 
Calixtus 83, 
titulus (eccL) Rome. 

Kaltenborn : Caldenburn, -burnen, Calde- 
burnensis, Caldenburnensis Rg. ono. 
Sangerhausen, ehem. August. - Chor- 
herrenstift 64. 65. 66. 67. 68. 87. 192. 

prepositus 67. 68. 
prepositi: Bertoldus, Ludolfus. 


prior 87. 
prior: Engelbertus. 
cellerar.: Lutherus. 


custos: Reinherus. 
sacerdotes: Cunradus. Florentius. 
Calthusen, Kalthusen villa wüstbei Kunstz 
nö. Jena 305f. 325. 
Calvus, Calws 127. 204. 208. 
Bertoldus C. de Gebese. 
Theodericus C. 
— C. de Gebese. 
Calwe 420. 480. 436. 499. 
Albertus C. mil., castell. in Sunders- 
husen. 
— C. mil. 
Kambork s. Camburg. 


588 


Cambray : Cameracensis 98. 

epis : Johannes, 

Camburg: ambork ‚Camburg, Kamburg, 
Kanbork, Canbur, Canburg, Kanburhc, 
Caymburg, Kaynburch St. a. d. Saale 
6. 18. 23. 77. 80. 106. 188. 144. 184. 
191. 889. 391. 402. 488, 511. 541. 560. 

castrum mit capella 191. 
castellani: Apecz de Gebese. Apecz 
Stebonis. Conradus de Gossirstede. 
‘ Echardus de Gossirstede. Heinricus 
Schaff. Johannes de Butenicz. Thune 
de Tumplicz. 
thelonium 184. 
Weinberge 541. 
Volcmarus de C. mil. 
Friedrich von K., Mónch von Düna- 
münde. 
Heinricus de C. |. 
- - de Ch. can, Merseburg. 
— de K. vicar. Nuenburg. 
Johan in C. 
Löf, Lüph de K. 
Kamenz St. im Kgr. Sachsen 554. 566. 
Heinrich von K. 
Cameracensis s. Cambray. 
Camerarius, Kamerarius 396. 399. 
Heinricus, Henemannus dict. K. civ. 
Cycensis. 

Caminensis s. Cammin. 

Kammerleite Wald des Kl. Walkenried 
500. 

Cammin: Caminensis St. i. Rgb. Stettin 209. 

episcopus: Hermannus. 

Kanbork, Canbur, Canburg, Kanburhc 
8. Camburg. 

Cannawurf: Kanewerfen, -worfen, Kan- 
werff D. sw. Heldrungen 367. 473. 475. 
487. 

Guntherus de K, - 
Rudolfus de K. frat. Guntheri. 
- de K. mil. 
Kapellendorf: Capelindorph, Cappilndorff 
.ö. Weimar, ehem. Cisterz.- Nonnenkl. 
287. 958. 558. 
Kirche 558. 
prepostti : Hortungus. Theodericus. 
abbatisse: Adelheidis. Hedewigis. 
priorissa: Sophia. 
conventus sanctimonialium 287. 358, 
Caput agni 127, 
Gothefridus C. a. 
Caraz 279. 
Heinricus C. 

Carectum : curia, forwerg (des Kl. Pforte) 
in carecto, caracto unterhalb Hechen- 
dorf 316. 318. 

magister (curie) : frat. Sifridus. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Karelien: Kareliensis 220. 221. 222. 555. 
episc.: Fridericus. 
Karolus de Reinhartisdorf (Reinsdorf) 
mil. 210 (1267). 
Karolus de Szegene s. Carolus deZuegome. 
Karlo de Wirbene (Werben) 50 (11883). 
frater: Heinricus. 
Carolus de Szegene, Zuegome (Zweymen) 
38 (1179). 51 (1184). 
Karolus fil. Burchardi de Zueine (Ziwey- 
men) 188 (1261). 
Karsna rust. Polon., mellifex 94. 
Kacekirchen: Kaskeriken D. nnó. Schkölen 
54 


Heinricus de K. 

Kasimir in Ob.-Schlesten, Kr. Leobschütz, 
früher Jarozlaw 542. 

Kaskeriken s. Kasekirchen. 

Casla 376 A. 

Johannes de C. olim abb. in Porta. 
Cathena 106. 
Hermannus de C. 

s. Katherina 90. 91. 148. 217. 501. 548. 
monasterium in Eisenach. 
altare in Porta. 

Kathewitz: Cotewiz, -wizc, Kothewiz, 
Kothwicz, Cotuiz, Kotwicz wüst im 
ehem. Burgwart Schónburg 0. Naumburg 
16. 88, 35. 45. 75. 85. 353. 412. 

possess. monast. Port. 33. 45. 75. 85. 
Kaitzbach, Kaitzkirche 35. 
Otto de K. 
Catzenrode s. Cacenrode. 
Cauerwitz D. w. Osterfeld 559. 
Vogtei u. Gericht. 

Caymburg s. Camburg. 

Kayna, Gr. od. Kl.: Choine D. ssıo. Merse- 
burg 396. 

Kaynburch s. Camburg. 

Cazenrode s. Cacenrode. 

Cebecur, -kur s. Zaekwar. 

s. Cecilia 12. 88. 

titulus (eccl. Rome. 

Kegilsmul, -mule molend. bei Alten- 
burg a. S. 310. 358. 861. 362. 390. 
Celestinus III. papa 65 (1196). 66 (1197). 

539 (1191). 

Kelinze, nach Dobenecker Kelnize d. 1. 
Kellnsta, Gewässer in der Lausits 92. 

Cella, Cellensis s, Altzelle. 

— s. Mariae s, Altzelle v. Riddagshausen. 

— Pauline s. Paulinzelle, 

Keller 452. 464. 465. 

. A Heinricus K. (sive Truthson) conv. 

Kemeribe villa vielleicht Cämmerits so. 
Schkölen 20. 

Kerlinger, Cerlingerus 176. 244. 464. 473. 
483. 488. 520. 


[Port, 


I. Namenregister. 


Cunradus C. cons. Erford. 
Gotscalcus K. 
Gotscalcus K. civ. Erford. 
Walterus K. lector, ord. Predicat. 
(in Erfordia). 

Cerreto (Cetzeto) 564. 


Oliver von Cerreto Kan von Poitiers. 


Cesar 217. S. Imperator. 

Fridericus cognom. C. rust. eccl. Port. 
(in Thesnitz?) 

Cesarius prefectus Halverstad. 87 (1179). 

Keseline s, Kisenlenc. 

Keselowe 93. 

Rodolfus de K. 

Cetzeto s. Cerreto. 

Keverenberch, Kevernberch, -berg, Kevirn- 
berc 8. Káfernburg. 

Kewil 224. 

Heinricus K. de Wimaria. 

Kezilhuth 164. 165. 

Heinricus K. 

Cheich, Laie 545. 

Khindelburnen (ob verschrieben — für 
Khindelbrucken — Kindelbrück?) 193. 

plebanus: Meinhardus. 

Choine s. Kayna. 

Cholditz s. Colditz. 

Christanus, Christianus s. Cristanus. 

Christina s. Cristina. 

Chünradus s. Conradus. 

Chur: Curiensis St. 4. d. Schweiz 132. 

electus: Ulricus. 

Cice, Cicensis, Ciez s. Zeitz. 

Cigenroke s. Ziegenrück. 
s. Kilianus 517. 
capella (vicaria) in Dom zu Naum- 
urg. 

Kindehusen s. Kühnhausen. 

Kindelbrück s, Khindelburnen. 

Cingelere, Cingularus 181. 194. 

Hartungus C. mil. 

Cinthyus, Cintius card. diac. s. Adriani 
34 (1177), card, presb. tit. s, Laurentii 
in Lucina 83 (1205). 

circa aquam 439. 

Bertoldus c. a. 

Kirchberg: Kirchberg, Kyrchberg ehem. 
Burg wnw. Sondershausen 59. 74. 136. 

comites: Cristianus. Gozmarus. 


Widego de K. 

— Kirchberch, -berg, -berk, Kirheberch, 
Kirichberg, Kyre. ıbere, -berg ehem. 
Burg ö. ena 30. 75. 71. 18. 80. 86. 
90. 95. 187. 152. 177. 178. 231. 356. 
385. 886. 394. 440. 484. 488. 489. 491. 
492. 497. 498. 503. 504. 541. 558. 

Weinberge 541. 


burgravis: Albertus fil. Ottonis (1.). 


589 


Hartmannus fil, Ottonis (L). Her- 
mannus fil. Alberti. Otto (1. Otto 
II.) fil. Ottonis (1.). Otto (1IL.) fil. 


Ottonis (Il.). Theodericus (L). Theo- 
dericus (II.). Theodericus (III.) fil. 
Ottonis (I.). 
castellanus : 'Theodericus, 
Wiricus de K. 
Kirchberg: Kyrchberg (welches?) 90. 
Ekkehardus de K. 
Kirchdorf D. ssó. Merseburg 329. 
Heino de K. 
Kirheberch, Kirichberg s. Kirchberg. 


Ciricz, Ciritz, itcz, Cyriz villa wüst 
bei Wethau sö. aumburg 7318. 314. 417. 
Cirl 177. 


Heinricus cognom. C. 
Cirstanus, Kirstanus s. Cristanus. 
Keselinc, Kisenlenc, Kislino, Kyseling 
44. 60. 70. 106. 
Conradus K. 
Cünradus K. can. Merseburg. 
Cistercium,Citercium, Cyetercium, Cister- 
ciensis, -siensis, -tiensis, Cysterciensis, 
-sieneis, -tiensis (Citenuz). 
ordo, Orden 4. 5. ?. 17. 48. 82. 91. 
94. 102. 115. 122. 123. 125. 181. 182. 
136. 149. 151. 152, 155. 156. 157. 158. 
161. 168. 164. 165. 166. 168. 170. 172. 
174. 181. 192. 194. 202. 205. 211. 212. 
215. 219. 222. 225. 233. 285. 237. 244, 
248. 258. 258. 267. 268. 270. 272. 294. 
296. 311. 813. 329. 380, 344. 857. 377. 
890. 401. 404. 406. 415. 428. 488. 442. 
444. 447. 458. 453. 457. 457. 460. 462. 
464. 465. 466. 472. 474. 415. 478, 482. 
487. 498. 496. 502. 503. 505. 507. 509. 
509. 510. 512. 515. 517. 518. 520. 521. 
523. 533. 549. 553. 554. 554. 560. 
capitulum generale, Generalkapitel 
181. 184. 185. 283. 543. 552. 553. 553. 
554. 554. 560. 562. 565. 
Cisterz.-Klöster 554. 559. 561. 565. 
—-Aebte 565. 
Cystercienses, fratres, monachi 2. 11. 
17. 33. 81. 516. 536. 
abb. Cystercionsis 181. 
abbas: (3|uido]. 
Kistritz: Kysteritz, -iz D. wo. Osterfeld 
416. 417. 
pleban., rector eccl.: Otto mag. 
Citeaux, Citercium s. Cistercium. 
Ciza, Cize, Cizensis s. Zeitz. 
Clara vallis (Clatrvauv) 531. 
Abt: Bernhard. 
Klare (in Erfordia) 528 (c. 1340). 
Klaube, Clawe 288, 354. 439. 445. 456, 
Heinricus C. in Libenstete. 


990 


Heinricus C. mon. Port. 
Johannes C. in Libenstete, 
Cleberch (vermuthlich D. Knaut-od. Mark- 
kleeberg ssw. u. s. Leipeig) 249. 
Heinricus de C. mil. 
s. Clemens 564. S. s. Justus. 
Clemens IV. papa 211 (1267). 222 (1268), 
—- VI. Papst 566 (18498). 566 (1348). 567 
(1844). 567 (1846). 
Clettenberg: Clettenberc, -berg D. stw. 
Ellrich 116. 126. 181. 152. 172. 
comites; Albertus.  Beringerus. 
Cunradus. Fridericus. 
Clewo locus Polon. (Kluczewo) 94. 
Klobikau, Ob. od. Nd.: Clobick villa 
D. ssö. Lauchstádt 316. 
Kloster-Häseler s. Heseler. 
Olovilochedorph (vermuthlich | Knobels- 
dorf D. be Waldheim 4. Kgr. Sachsen) 
144. 
Cunradus de C. can. Merseburg. 
Cloz 414. 
Henricus C. 
Cluffel 414. 
relicta cuiusdam C. quondam 
residentis in Tundorf 414 (1812). 
Cluwen 439. 
Hartmannus C. 
Clyssowe wüst bei Aiaumendorf i. Schles. 
(nach Dobenecker) 54 
Knauth 318. Vgl. Kath. 
Albertus K. 


Kneginiz locus Polon. 
Zremensi (Ksteginki) 94. 
Knobelsdorf s. Clovilochsdorph. 
Knuth, Knüth 829. 860. 397. Vgl. Knauth, 
Knuto, Kunich. 
Albertus K. de Pultzhitz mil. 
Conradus K. mil. 
Fridericus K. 
Knuto 827. 
Conradus K. mil. 
Cnuvel 87, 
Ulricus C. 
Coburg 485. 
Conrad C, (in Lissdorf ?) 
Cochowe s. Kóttichau. 
Cocolou, Kocolowe s. Kukulau. 
Coderitzsch, Codirsc s. Ködderitzsch. 
Köckeritz: Kokericz D. nw. Weida 358. 
Henricus de K. mil. 
Kódderitzsch: Coderitzsch, Codirsc D. 
sw. Eckartsberga 146. 445. 522. 
Albertus de C. conv. Port. 
Albertus de C. castrense. in Eckhardis- 


in provintia 


Bertoldus de C. cler. 
Heinricus de C. conv. Port. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Kölbigk: Colbecko Dom. joe Bernburg, 
prepositus : rin us. 
Cólleda: Collede, Kollede,  Collide, 
Cullede St. Kr. Eckartsberga 96. 111. 
112. 167, 291. 397. 486. 522. 
Cunradus de C. mon, Hersfeld. 
— de C. frat. Friderici de C. 
Conradus de C. mil. 


Fridericus de C. 
Heinricus de C. 
Hermannus de C. 
Cóln: Coloniensis 93. 
archiepiscopi : Heinricus.Theodericus. 
Königsee: Kunegesse St. sw. Raudolstadi 


mil., castell. in 
j. Bychelingen 


Heinricus de K. 

Coentz s. Contz. 

Körner: Kornere, Kornre Fl, ö. Mi 
hausen 145. 153. 479. 

Irinfridus de K. 
Heinricus de K. 
— de K. 

Kósen : Cosene, Cusende, Cusene, Kusene, 
Kusenze, Cusine, Cuana,Cusne grangis, 
curia Portensium 1. 2. 5. 12. 17, 20. 
29. 33. 89 A, 81. 92. 199. 418. 

clausura 39 A. 
placitum in curia 418. 


magister (curie) : Guntherus. 
Cóthen: Cotene, Kothene 216. 218. 219. 
Johannes de K. conv. Port. 

Kütschau: Kotzowe .D.0s0. Merseburg oder 
wnw, Jena 154. 

Heinricus de K. villicus in Wizevels. 

Köttendorf s. Kotmindo 

Kóttichau: Cochowe,Cotchouwe,Cotchow, 
Cotchowe, Cothowe D. só. Hohenmölsen 
396. 

Kohren : Corun, Korun St. it Kgr.Sachsen 
onö. Altenburg 99. 105. 

Henricus de C. 

Kokelowe s. Kukulau. 

Kokericz 8. Kóckeritz. 

Cokolov, Kokolowe s, Kukulau. 

Kolbe villa (wüst in der Gegend von 
Camburg und Dornburg?) 511. 

Kolbe 256. 

Hermannus K. 

Colbecke s. Kölbigk. 

Colditz : Choldiz, Coldicz, Colditz, Coldiz, 
Koldiz, Coldizc St. a. d. Zwickawer 
Mulde 40, 42. 277. 304. 304. 810. 310. 
864. 391. 399. 561. 

Volradus de C. 
Heinricus de K. sen, 
Heinrich von K. 








I. Namenregister. 


Otto de C. can, Cycensis, Nuenburg. 

Timo de C, 

Ulricus de K, can., episc, Nuenburg. 
Collede, Kollede, Collide s. Cölleda, 
Kolmas (ob Cöllme im Mansf. Seekr. ?) 261. 

Heinricus de K. mil. 

Kolmitz Landding 551. 551. 
Coloniensis s. Cóln. 
Colov locus Polon. (Kolo = Kahle) 94. 
Colre, Kolre 278, 370. 371. 434, 445. 
521. 522. 526. 
Fridericus C. castell.in Ekehartsberg. 


Heinricus K. 
Johannes K, mil, pater. 
— K. filius. 
Otto C. 
antiquus C. 
stere 98. 
einricus C. burg. in Erfordia. 
Concz 290. Vgl. Contz. 
Albertus de C. 
Conditz, Condiz, Kondiz s. Kunitz. 
Könegesdal unbekannte Örtlichkeit bei 
Teuchern ssö. Weissenfels (vgl. Lehn- 
buch Friedrichs d. Strengen 5.90, A. 


2) 49. 
Adelbertus de K. 

Conegundis, Konegundis s. Cunegundis. 

Conemundus s. Cunemundus. 

Kongyzsche 528. 

Else K. (in Erfordia). 

Cono 8. Cuno. 

Konradsburg: Cunradisburg Vw. bei 
Ermsieben, ehem. Benedikt.- Kl. 87. 

abbas: Heinricus. 

Chünradus, Conradus, Cunradus electus, 
archiepisc. Mogunt., Germanie 
archicancell. 28 (1162). 57 (1199). 61 
HU cardinalis episc, Sabinensis 84 
(1177). 47, apost. at 588 (1184). 

Cunradus cardinalis episc. Portuensis et 
s. Rufine, apost, sedis legatus 122 (1226). 
128 (1226). 128. 129. 549 (1225). 549 
(1229). 551. 

Conradus archiepisc. Magdeburg 219 
(1268). 

Cunradus episc. Augustensis (Augsburg) 
28 (1162). 

Mri episc. Frisiensis ( Freising) 132 
( 

Cunradus episc. Halberstad. 86 (1208), 
Mönch in Sittichenbach 547 (1217). 
Conradus, Cunradus episc. Hildins- 
heimensis «. dgl. 122 (1226). 132 (1234). 

549 (1225). 552 (1239). 

— episc. Osinbruggensis (Osnabrück) 

132 (1284). 


Com 


991 


Conradus(III.) episc.Spirensis, imperialis 
aule cancell. 93 (1209). 
— (IV.) episc. Spirensis 132 (1234). 
— imperialis aule cancell. 61 (1195). 
Cunradus prepos. ad s. Mariam Erford. 
56 (1192). 95 (1210). 98 (1212). 
— prepos. s. Marie, can. maioris eccl. 
Halvertad 107 (12167. (1218) 
— prepos, Nuenburg. . 
ConFadus pinc. de Salecke can.Nuenburg. 
804 (1295) 304 (1295) 351 (1301). 
354 (1802). 864 (1803), prepos. 382 
(1805). 3888 (1805). 884 (1805). 887 
(1805). 394 (1806). ] 
pater : Conradus pinc. de 8. 
P cuc Heinricus in Vizenburg. 
udolfus iun. Theodericus. 
soror: Lukardis de Lichtenhain, 
— prepos.s. Mauricii Nuenburg. 6A.(1145). 
— prepos. s. Mauricii Nuenburg. 269 
(1250). 826 (1299). 857 (1302). 359 (1802). 
864 (1803). 391 (1292). 892 (1800). 
Cunradus propos de s, Stephano de Ciza 
70 (1199). 77 (1204). 
Conradus dec, in Bebera (Bibra) 443(1318). 
Cunradus dec. Halverstad. 37 (1179). 
— dec. Nuenburg. 75 (1203). 77 (1204). 
78 (1204). 79. 80 (1205). 86 (1207). 
— de Brambeche can. Halverstad. 107 
(1216). 
— de Clovilochsdorph can. Merseburg. 
144 (1243). 
— deKulenberch camerar.(can Herbipol.) 
109 (1217). 
Cünradus Kyseling can, Merseburg. 106 
(1216). 
Cunradus de Vroburch (can. Halber- 


stad.) 87 (1208). 

— de Hallis can. Cyzensis 168 (1255). 

— de Helpede can. Nuenburg. 51 (1184). 
60 (1194). 

M » Hevestrit can. Mersburg. 327 
1299). 

Cunradus de Nuenburg frat, eccl. in Sulze 
215 (1268). 

— de Ratersheim (can. Herbipol.) 109 


(1217). 

Conradus de Rosla mag., can. Erfford. 
290 (1291). 

Konrad von Tannroda Kan. in Bibra 
564 (1331). 


Vater: Heinrich gen. Furet von 
Tannroda. 
Cunradus de Zitrele (Strehla) can. Mers- 
burg. 228 (1269). 
— sac. de Caldenburn 64 (1196). 
— can. s. Marie Halverstad. 64 (1196). 
— subdiac., can. Mersburg. 51 (1184). 


992 


Cunradus díac., can. Mersburg. 51 (1184). 

— can. Merseburg. 55 (1191). 

— can. Nuenburg. 80 (1168). 

— mag. scolast., can. Nuenburg. 45 
(1182). 51 (1184). 60 (1194). 69 (1199). 
75 (1208). 77.77 (1204). 78 (1204). 101. 

Conradus scolast. Cycensis 507 (1833). 

Cunradus capell. episc. Halverstad. 37 
(1179). 64 (1196). 

Conradus cognom.  Aratrum capell. 
Ludewici abb. s. Petri Merseburg. 280 
(1289). 

Cunradus capell. Sophie abbat. Quidde- 
lingeburg. 100 (1213). 

Conradus de Amera protonotar. Alberti 
lantgravii 347 (1801). S. unter den Laien. 

— Pruze protonotar. Friderici lantgravii 
etc. 516 (1344). 

— notar. episc. Mersburg. 827 (1299). 

— notar. Heinrici abbatis s, Petri Merse- 
burg. 420 (1318). 

— notar. dominarum in Quedlingenburg 
456 (1819). 

Cunradus de Herversleiben mag., cler. 
268 (1277). 

Conradus pleb. 8, Otmari in Nuenburg 
416 (1812). 417 (1812). 

user eccl in Ruthleybesberg 452 

19). 

Konrad Abt von Bosau 529 (1185). 589 
(1185). 

Cunradus abb, de Bretingen (Breitungen) 
110 (1219). 112 (1220). 113 (1220). 

Conradus abb. Fuldensis 132 (1234). 

— abb. s. Galli 182 (1284). 

Konrad Abt von Grünhain 563 (1330). 

Cunradus abb. Mersburg. 89 (1208). 98 
(1211— 1212). 

Conradus abb. in Lapide s. Mychahelis 
381 (1800). 

Konrad Abt des Georgenkl. in Naumburg 
45 (1184). 

Conradus, Cunradus abb. Portensis 138 
(1239). 140 (1239). 147 (1250). 154 
(1250). 155 (1251). T191. 552 (1289). 
952 (1240). 553 (1242). 553 (1249). 
558 (1251). 

Cunradus prepos. Hersfeld. 168 (1255), 
174 (1256). 

Conradus prepos. in Valle s. Marie 445 
(1818). 

Cunradus prior Port. 73 (1202). 

Conradus prior Port. 133 (1284). 140 
(1239). 551 (1230). 

— mag. ads.Petrum inErflordia 464(1320). 

Cunradus camerar. abbatis Hersfeld. 175 
(1256). 

— cellerar.Hersfeld. 144(1244). 175(1256). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Cunradus portar. Hersveld. 46 (1182). 

— de Collede mon. Hersfeld. 167 (1255). 

Conradus de Magdeburg sac. in Heseler 
(Kloster-Häseler) 443 (1318). 

Cunradus mon. in Mimeleibem 164 (1255). 

— cellerar., mon. Port. 120 (1226), ver- 
schrieben cancellar. 121 (1226). 

Conradus cellerar., mon. Port. 471 (1822). 

Konrad Konversenmeister, Mönch in 
Pforte, Kapell. d. Bisch. Gottfried von 
Oesel 550 (1227). 

Conradus supprior, mon. Port. 183 (1234), 
Kapell. d. Bisch. Gottfried von Oesel 
950 (1227). 

— de Heseler «. dgi. mon. in Porta 424 
(1815). 425 (1815). 427 (1315). 433 
(1816). 434 (1316). 439 (1817). 452 
(1319). 464 (1320). 405 (1320). 479 
(1824). 501 (1328), supprior 434 (1316). 
486 (1817). 442 (1318). 473 (1323), cust. 
476 (1824). 478 (1824). 

Konrad Mónch in Pforte 551 (1228). 

Conradus de Mogeln mon. Port. 489 
(1827). 

— de Sumerde u. dgl. (Sömmerda) mon. 
Port. 490 (1827), camerar. 513 (1339). 

Konrad von Tautenburg Mónch in Pforte 
967 (1844). 

Cunradus de Ysenach, olim civ, Erford., 
frat. (mon. oder conv.?) Port. 267 
(1279). : 

-- eonv. Port. 157 (1253). 

Conradus de Vlemingen conv. Port. 375 
(1304). 

fili fratris: Cunradus. Petrus, 

— de Flurstede «. dgl. conv. Port. 425 
(1815). 441 (1818). 

Cunradus conv. Port,, mag. (cur) in 
Borsendorf 199 (1265). 

— conv.Port., mag. cur. in Hekendorp 
198 (1264). 

— conv. Port., mag. (cur.) in Mertindorf 
156 (1251). 

Conradus Ysenhut «. dgl. conv. Port., 
mag. cur, in Ver 431 (1316). 438 
(1817). 489 (1317). 448 (1319). 464 
(1320). 465 (1320). 474 (1823) 476 
(1824). 478 (1324). 479 (1324) 481 
(1325). 499 (1328). 

Cónradus, Cunradus, Cünradus (III.) 
Romanorum rex 5. 9. 10 (1140). 12. 
18. 14 (1144). 18. 19 (1147) — T 24. 
26. 40 — 334. 530. 

fius: Heinricus, 

Haibschwester : Agnes. 

consang.: Udo episc, Nuenburg. 
Conradus dux 95 (1210). 

frater : Lezstico dux Cracovie, 


I. Namenregister. 


Cunradus frat. Heinrici lantgravii 126 
(1228). 552 (1289). 

Conradus, Cunradus march. de Lusiz 
86 (1207), de Landesberc 92 (1209?). 
545 (1209). 

Kaplan: Priester J. 

Cunradus march. (Misen.) 5. 14 (1144). 
18. 26. 29. 

filius : Otto. 

--- eom. de Clettenberg 172 (1256). 

Conradus burcgrav. de Nüerinberc 185 
1296). 

A de Amera 286 (1290). Vgl. Conradus 
de A. protonotar. 

- - de.Amvorte «. dgl. mil. 872 (1804). 
dA 1906) (verschrieben) Anworff 348 
1301). 

um de Aczmastete (Osmannstedt) 497 
(1328). 

-- de Aczmensdorff (in Erfordia?) 528 
(c. 1340). 

— de Balchstete 274 (1287). 275 (1287). 
276 (1287). 

fratres: Fridericus. Hermannus. 
Ulricus. 

patrwus : Hermannus de Novo castro 
dict. de Balchstete. 

fii$ patrui: Fridericus, Heinricus, 
Hermannus de Breytinbuch. 
consang.: Otto de Gostenicz mil. 

- — de Batin 49 (1188), 

- - Baurus s. Conradus de Yscherstete. 

Cunradus Berenhoiveth minist. regni 19 
(1147. 

--- de Berka 248 (1273). 

Conradus Bertoldi civ. Denn. 297 
(1291). 391 A, (1292), 406 (1309). 408 
(1810). 

Alius: Cirstanus, 

Cunradus Bitirolf burg. Erford. 98 (1212). 

Conradus Blume in Obringen 431 (1316). 
484 (1816). 

---, Cunradus de Bochensberch «. dgl. 

(Boxberg) 40 (1180). 42 (1180). 

- fil Alberti de Bontzscherawe 

(Punschrau) 465 (1821). 
mater: Adylheydis. 
frater : Albertus. 

Cunradus de Borsendorf mil.90 (1220). 
115 (1220). 

carnalis frater : BrunolI. episc.Misn. 

Conradus de Bresenicz (Priessnitz) 888 
(1305). 384 (1805), castell. in Ruth- 
leybesberg 452 (1319). 

mater: Lukardis de Lichtenhain. 

- - fiL Brunonis (rust. in Thesnitz aut 
'Thuswitz) 218 (1268). 

frater: Hermannus, 


$93 


Conradus fil. Burchardi senis (rust. in 
Thesnitz?) 218 (1268). 
frater : Cristianus, 
Cunradus Burnere, Burnherus s.Cunradus 
de Wie. 
- - de Burnescowe (Braunshain) 60 (1194). 
--- de Butheniz (Jeutnitz) 145 (1244). 
de Bychowe (Beicha?) 129 (1981). 
— Cerlingerus cons. Erford. 244 (1272). 


- Conradus, Cunradus Keselinc, Kisenlenc, 


Kislinc 44 (1181). 60 (1194). 70 (1199). 

— Knüth, Knuto mil. 327 (1299). 860 
(1302). 

Cunradus Coburg (rust. in Lisedorf?) 
485 (1817). 

Conradus de Collede mil. 291 (1291). 

-- dict. de Kollede 522 (1345). 

Cunradus de Cullede 111 (1219). 112 

(1920). 
frater : Fridericus. 

---- Costa in Owerstete residens 284. 

Conradus fil, Cristiani Longi (rust, in 
Thesnitz ?) 218 (1268). 

frater : Johannes, 

— Kulling, Kullingk rust. (in Lisedorf?) 
425 (1815). 427 (1815). 485 (1317). 446 
(1819). 

frater : Fridericus. 

— de Curia 469 (1321). 

Cunradus Dens 165 (1255). 

— fil. Adelhedis de Dobene 185 (1260). 

Conradus de Domina nostra 364 (1303). 

Konrad von Druchin (7rautschen) Ritter 


T 545. 

Conradus de Ekkelsdorf s. Conradus de 
Ezelsdorf, 

Cunradus de Elkesleiben (Eixleben) 96. 

Conradus Erinfridi 306 (1295). 

frater : Heinricus. 

— de Ekkelsdorf, Ezelsdorf «. dgl. 
(£tzdorf) mil. 387 (1305). 887 (1305). 
390 (1306). 396 (1807). 399 (1807). 

- - Vach 138 (1239). 

—, Cunradus pinc. de Varila 185 (1260). 
270 (1280). 

Cunradus de Flemingen praprietarius 
eccl, Port. 260 (1276). 

Conradus fratris filius Conradi de 
Vlemingen conv. Port. 375 (1804). 

frater : Petrus. 

—- de Foro civ, Nuenburg. 275 (1287). 
298 (1292). 809 (1296). 864 (1303). 390 
(1806). 891 (1306). 401 (1808). 559 
(1804). 

fitus : Cristianus. 

--- de Foro civ. Nuenburg. 480 (1824). 

frater : Petrus. 

Cunradus fil. Friderici Cesaris, Impera- 


594 


toris rust, ecel. Port. (in Thesnitz?) 
217. 218 (1268). 
fratres : Gerhardus, Theodericus, 
Conradus de Vruthenstethe (FYóttstedt) 
spiserus lantgravii 319 (1298). 
Cunradus de Gebinstete 258 (1275). 
fratres: Berrengerus, Fridericus. 
Gothefridus. 
Conradus Gelfradi 462 (1320). 
— Geifradi de Heseler 526 (1814). Vgl. 
Conradus de Heseler. 
Ounradus Gepe de Owerstete 215 (1268). 


Conradus de Golamestorff 418 (1318). 
patrueles : Heinricus, Theodericus et 
— de ipsa villa Golamestorff nom. 418 
(1318). 
— de Golamestorff castell. sive opidan. 
in Salecke 461 (1320). 
— de Gozerstede 188 (1239). 
--. de Gossirstede castell. in Kanbork 
511 (1337). 
Cunradus de Hastensleiben (Hassleben) 
146 (1247). 
frater: Rudegerus. 
— fil Helwici monetar. in Bulze 236 
(1271). 
frater : 'Theodericus. 
Conradus fil. Henrici Rufi militis 206 
(1266). 
fratres : Achilles. Herwicus, 
--, Cunradus iuvenis de Heringen 291 
(1291). 291 (1298). 
-- de Heseler 513 (1339). Vgl, Conradus 
Gelfradi de H. 
Cunradus Hoke civ. Erford. 199 (1265). 
Conradus, Cunradus de Yscherstete u. 
dgl. 298 (1291). 294 (1291). 321 (1298). 
fratres: Bertoldus. Heinricus. 
- yw de Yscherstete 298 (1291). 294 
1291). 
-- dom. in Yscherstete, Theoderici fil. 
900 (1328). 
Cünradus de Lóbdeburg 71 (1199). 
MiTo Lower (in Dokewitz?) 496 
( 
- Lutirborn civ. Erfford. 483 (1326). 
- - de Madela civ, Nuenburg. 507 (1833). 
— Magister civ, in Wye 411 (1812). 
Conrad Molman 520. 
Conradus de Muchelde castell, in Rute- 
leybesburg 418 (1813). 
— de Munen castell. in Hartenstein 404 
(1309). 405 (1309). 
frater : 'Theodericus. 
-— de Muthshowe u. dgl. 396 (1307). 
de Nebere fratruelis Conradi pinc. 
de Salekke 354 (1302). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Conradus frat. Petri de Nitzchitz 
(Neidschütz) castellani in Ruthleibes- 
berg 817 (1298). 

fratres: Henricus. Hugo. 

— de Nurnberg 562 (1310). 

— de Olstete (Uhlstädt) mil. 469 (1321). 

— dict. Osterricher 252. 

fratres: Gebehardus. Heidenricus. 

— dePalude castell. inOstervelt 872(1304). 

Cunradus Phlasse 256 (1274). 

— de Plozic burg. Erford. 98 (1212). 

Conradus de Podelicz mil. 325 (1299) 

Cunradus Puster 71 (1199). 124 (1227). 

Conradus de  Pygavia camerarius 
(Cycensis ?) 887 (1805). 

Cunradus Quadrans cons. Erford. 244 
(1272). 

Conradus de Quernbeke mil. 331 (1:00). 

-- Ranis civ. Krford. 57 (1198). 

Cunradus Ratsac 47 (1182). 

-.- Ratsac civ. Erford. t 157. 

uxor: Adelhedis. 
fratres: Cunradus. Heinricus. Wern- 
herus dict. Hoiken. 

- - frat. Cunradi Ratsac 157. 

Conradus fil. Theoderici Rindtfraz sen. 
463 (1320). 

fratres: — Albertus. Bertoldus. 
Heinricus. Theodericus, 

—- Risener civ. Nuenburg. 406 (1309). 

4a fius: Ditmarus, 

-— de Ritstede 337 (1221). 

—, Conszco, Cuntzó, Cunzo de Rode 
residens in bonis marsc. de Goserstethe 
(in Lissdorf) 425 (1815). 485 (1817). 

-- de Rolitz 281 (1289). 

- , Cunradus pinc. de Salek u. dgl. 239 
(1271), zweifelhaft, ob auf denselben zu 
beziehen 291 (1291). 853. 854 (1302). 
355 (1302). 1381. 

filii: Conradus can. Nuenburg. 
Heinricus in Vizenburg. Rudolfus iun. 
fratrueles: Cunradus de Neberr. 
Rudolfus de Dornburg. 
advocatus (?) : Guntherus, 
pinc. et dom. in Salecke 452 (1319). 


515 (1349). 
pater: Heinricus. 
fratres : Heinricus. Rudolfus _ 
vitricus: Henricus mar«c, de Gozzir- 
stete. 
Cunradus Saxo burg. Erford. 157 (1253). 
frater: Gisilherus. 
—-- Seaph 248 (1273). 
— Scharoch s. Cunradus de Wizenvels. 
Conradus Schone (in Hopffendorff) 445 
(1318). 111298). 
Cunradt Schwartz burger zu Wybe 31" 





I. Namenregister. 


Conradus dict. de Schydingen castell. in 
Schydingen 443 (1818). 

—, Cunradus Scovel, Scubel 188 (1289). 
145 (1244). 

—- Belicman burg. Erford. 157 (1258). 

— Shile 270 (1280). 278 (1289). 

-— Shile mag. monete, civ. Ekkehartsberg 
847 (1801). 

Cunradus de Sman (Schmon) mil. 142 
(1242). 

Conradus Stammern 805 (1295). 

— Stange in Libenstete 354 (1302). 

Cunradus Steinvelt civ. Erford. 267 (1279). 

Conradus de Stolzenhain mil., castell. in 
Ostervelt 280 (1289). 284 (1290). 

Cunradus de Bulze u. dgl. civ. Nuenburg. 
260 (1277), 298 (1292). 

Conradus, Cunradus de Tanninrode v. dgl. 
126 (1228). 185 (1236). 

—, Cunradus de Tannenrode mil. 246 
(1272). 265 (1278). 

— de Tannenrode u. dgi. nob. 271 (1282). 
305 (1295). 320. 821 (1298). 824 (1299). 
359 (1302). T 482. 484. 

pater in Porta tumulatus 824. 

f$ : Conradussen. Conradus, Ecken- 
bertus mon. Port. 

frater : Ekkenbertus (Erkenbertus). 
advocatus : Heinricus de Holtzhusen, 

— sen. dom. in Thanrode 440 (1817). 482 
(1325). 483 (1826). 484 (1826). 

fratres: Eckenbertus mon. Port. et. 

-— dom, in Thanrode 440 (1317). 482 
(1825). 483 (1826). 

Cunradus Thaian, Thaianus 215 (1268). 
234 (1271). 240 (1271). 

Conradus fil. Heinrici de Tundorff (Donn- 
dorf) 816 (1297). 

Cunradus frat, Heinrici pinc. de Tuthen- 
berg 145 (1244). 

fratres: Heinricus. 
de Saleke. 

— Unrowe 181 (1238). 

Conradus de Wedemar 187 (1260). 

— Weize u.dgl. castell. in Eckarsber 
3 (1804). 497 (1817). 526 (1314). 
9 


— de Werdere mil. 487 (1327). 

Cunradus fil. Wernheri burg. Erford. 98 
(1212). 

— deWie mil. dict. Burnere 136 (c. 1221), 
Burnherus 210. 


filéus : 
— de Wildendorp 136 (1287). Vgl. 210. 
filius: Heinricus. 
— de Wilenrode «. dgl. mil. 210 (1267). 
232 (1271). 
— de Wimar (Vrimar?) 246 (1272). 


Rudolfus pinc. 


595 


Conradus pinc. de Winterstete «. dgl. 
132 (1284). 185 (1236). 

Cunradus de Wirechusen ( Würchhausen) 
castell. in Gebichenstein 67 (1197). 

— de Wirzeburg 124 (1227). 

Conradus, Cunradus de Witin 37 (1179). 
49 ^ 1183). Ich 

ater: Egegolphus. 

—, Cunradus de Wizenvels mil, cognom. 
Scharoch, Scharroch 184 (1236). 186 
(1260). 188 (1261). 257. 

fratres: Albertus. Burchardus. Hein- 


ricus, 

Cunradus de Wolfesberg 71 (1199). 

— Wrm (Worm) 246 (1272). 

Conradus dict. Worm in Bottelstede «. 
dgl. 481 (1816). 434 (1316), castell. 498. 
494 (1327). 

fratres: Hermannus, Theodericus 
(Thytzel. — 

— dict. Worm mil, castrensis in Bodel- 

Btete 512. 518 (1889). 
pater : Theodericus. 
fratres: Hermannus. Ulricus. 

— de Zweten (?) 410 (1812). 

Cunradus camerar,. episc, Nuenburg 77 
(1204). 80 (1205). 


frater : Heinricus marsc. 
— mil. 90 (1220). 
— minist. i 26. Vgl. Cunradus. 
— pinc. marchionis Misnensis 99 (1213). 


Conradus rust. in Rudersdorff 426 (1815). 
— rust. in Seyne 288 (1291). 
— rust. in Wustinhain 308 (1294). 
Cunradus scult, de Mannestede 55 (1190). 
— (ob ident. mit minist. regni?) 14 (1144). 
Constanz: Constantia, Constantiensis 928. 
eptsc.: Hermannus. 
Conszco s. Conradus. 
Contz, Conz, Coentz, Gonz 371. 424. 425. 
427. 428. 447. 
Bertoldus de C. castell. in Goserstethe. 


Corbiacensis s. Corvey. 
Corcevrunt s. Curcefrunt. 
Coriledorpf s. Grillenberg. 
Cornbul, Kornbul 497. 520. 
Johannes mon. Port. 
Kornere, Kornre s. Körner. 
Korsin 520, 
Margarete K. . 
Kortzfrunt s, Curcefrunt. 
Corun, Korun s. Kohren. 
Corvey: Corbiacensis 91. 132. 
abbas: Hermannus. 


596 


Cosene 8. Kósen. 

Kosene (ob Kösen od. Kótzschen ssw. Merse- 
burg?) 517. 

Thedricus de K. 

Cosmedin, Cosmydyn 34. 88. 

eccl. s. Marie in C. Rome. 

Costa 234. 

Cunradus C. 

Cotchouwe, Cotchow, Cotchowe s. Kót- 
tichau. 

Cotene s. Cóthen. 

Cotewiz, -wizc s. Kathewitz. 

Kothene s. Cóthen. 

Kothewiz s. Kathewitz. 

Cothowe s. Köttichau. 

Kothwicz s. Kathewitz. 

Kotmindorp (Köttendorf Kammergut s. 
Weimar 2) 183. 

Hermannus de K. 

Cotuiz, Kotwicz s. Kathewitz. 

Kotzeleben s. Kutzleben. 

Kotzowe s. Kótschau. 

Cracovia, Cracoviensis s. Krakau. 

Crafto can. Babenberg. 71 (1199). 

Craft de Oberndorf mil. 515 (1848). 

Crahzene s. Crossen. 

Krakau: Cracovia, -viensis Sf. in Galizien 
94. 95. ] 

episcopus: Vincentiua. 

prepositus: Boguchalus. . 

duces : Conradus et Lezatico fratres. 
—: Cracovia Vw. n. Blankenhain 248. 

Fridericus de C. 

Krakendorf: Crakendorf, (verschrieben) 
Crakendroph Wüstung bei Gaberndorf 
w. Weimar od. D. sw. Blankenhain 
(vgl. Das rote Buch v. Weimar 43 A. 2) 
109. 547. 

Cranchborn s, Kranichborn. 

Cranewicz, -wisz, -witz, -wiz, Crenewitz, 
-wiz grangia, predium wüst bei Gern- 
stedt ö. Eckartsberga 81. 84. 92. 109. 
825. 547. 

Heinricus de C. 

Kranichborn: Cranchborn, Cranichborn, 
Cranisburne D.s. Sömmerda 131. 452. 
464. 465. 518. 

Albertus de C. mon, Port. 
Heinricus de C. 

Kranichfeld : Kranichvelt St. a. d. ]lm 272. 
Heinricus de K. 

Cranisburne s. Kranichborn. 

Krautheim: Crutheim, -heym, Krütheym 
D. wnw, ‚Buttelstedt 233. 322, 528. 

Guntherus de K. 
Heinricus de C. conv. Port, 

Kraynburg: Cregenberc, Creigenberc R. 
a.d, Werra unterhalb Salzungen 118. 169, 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


lebanus : Volkerus. 
rkenbertus de C. 

Craz 112. 118. 

Herkenbertus C. mon. Hersfeld. 

Crebezenvelt, Crobizvelt 8. Oreisfeld. 
regenberc, Creigenbere 3. Kraynburg. 

Creisfeld : Crebezenvelt, Crebizvelt D. ı. 
Eisleben 72. 74. 88. 

Otto de C. minist. lantgravii. 

Cremashowe s. Crimmitschau. 

Cremese 250. 

Johannes de C. ord. Predicat. 

Crenewitz, -wiz s, Cranewicz. 

Crepul, Crepule «nbekannter Ort a. d. 
Saale 195. 247. 

Kreuzberg: Cruceberc, -berg, Cruzebere, 
-berch jetzt D. Fhilsippsthal a. d. Werra, 
ehem, Cistere.-Nonnenkl, 111. 112. 113. 
114. 118. 

prepositi: Bertoldus. Guntherus. 
Creuzburg: Cruceburch St. a.d. Werra 107. 

Albertus de C. can. Halverstad. 
Creviz 189. 

Heinricus C. 
Creye 429. 

ermannus C. de Emindeleybin. 

Crimmitschau: Cremashowe,  Crima- 
schowe, Crimazowe 228, 278. 

Heinricus (?) de C. ean. Nuenburg 
Theodericus deC. can., dec. Nuenburg. 

Crispendorff villa (ob ID. w. Schleiz oder 
Krippendorf nmw. Jena?) 237. 

Cristanus archiepisc. Mogunt., Germanie 
ll 40 (1180). 42 (1180). 44 
(1181). 

Christianus, Cristanus episc. Lithoviensis 
u. dgl. 220 (1268). 221 (1268). 222 (1268). 

555 (1268). 

Cristanus cancell. 28 (1162). 

Cristianus prepos, Mersburg. 51 (1184). 

Cristanus dec. Mersburg. 38 (1179). _ 

Christianus de Gotha scriptor lantgravii 
319 (1298). 820 (1298). 

Cristianus pleb. de superiori eccl. in 
Ollendorph 272 (1286). 

Christianus vicepleb. in Wie 486 (1827). 

—, Cirstanus, Kirstanus, Cristanus, Cristı- 
anus abb. 8. Georgii Nuenburg. 350 
(1301). 357 (1802). 859 (1302). 364 
(1303). 388 (1306). 389 (1806). 391 
(1306). 

Cristianus prior in Reinersburnen (Zein- 
hardsbrunn) 162 (1254). 

-— portar., mon. Port. 78 (1202). 

Christian Mónch in Pforte 559 (1304). 

Cristianus de Bezzyngen mon. Port. 441 
(1318). 

— com. de Kirchberg 136 (1237). 











I. Namenregister, 


Christanus, Cristanus, Cristianus de 
Bachere civ. Nuenburg 308 (1296). 809 
(1296). 829, quondam 859. 368. 

Cristanus de Buntense mil. 201 (1265). 

Cristianus fil. „nurchardi senis (rust. in 
Thesnitz?) 2 B (1268). 

frater : Coa 

— fil. Conradi de Foro civ. Nuenburg. 
401 (1308). 

Cirstanus Curwiz 526 (1814). 

Christianus de Ekarsberg 1 (1186). 

Christanus, Christianus, Cristanus Ern- 
fridi opid., civ. Nuenburg. 404 (1309). 
405 (1309). 415. 

Christianus Gyrbuch 59 (1194). 

Cristianus Longus rust. in Tuswiz 218 
(1268). 229 (1270). 251. 

filis: Conradus. Johannes. 

Kirstanus Rollo antiquus (in Lissdorf ?) 
425 (1815). 

Christianus de Winkele mil., castell, in 
Futleibesberg 292 (1291). 

filius: O 

—- civ. Erford. 58 (1193). 

Cirstanus civ. Nuenburg. 408 (1310). 

pater: Conradus Bertoldi. 

Kirstanus opidan. in Lizcegehesdorf (Liss- 
dorf) 486 (1817). 

Cristianus dict. senior rust. in Tuswiz 
229 (1270). 

Christianus villicus (eccl, Hersfeld.) de 
Gebese 111 (1219). 

fitus: Heinricus. 
Cristianus in Sulze 234. 
pater: Jacobus. 
fratres: Heinricus. Jacobus. 
patris fra : Heinricus. Theo- 

Christianus 136 (1260). [dericus. 

Cristiani 194. 

Heinricus C. mil. in Gebese. 

Kirstani 496. 

Henricus K. (in Owirstete?) 

Christina abbat. sanctimon. in Grunen- 
bergk 298 (1292). 

Cristina (?) Tochter Albrechts d. Bären, 
Gemahlin des Herz. Wladislaw II. von 
Schlesien 530. 

— relicta Henrici de Betshowe (Bösau) 
357 (1802). 

— uxor Rudolfi, filii Rudolfi de Ower- 
stete (Auerstedt) 271 (1282). 

Christine, Cristine fil, Heinricus 233. 261. 

Cristoforus de Litznik mil. 813 (1297). 

Crólpa : Crolp D. ssó. Kósen 254. 

senior: Fridericus. 
Cromsdorf,Gr.od. Kl.:Crumesdorf, Crum- 
mestorf D. nó. Weimar 148. 475. 
plebanus: Nycolaus. 


Geschichtsg. d Pr. 85. Bd. XXXIU. 


597 
Crossen: Crahzene, Crozene, Crozzine 
St. sw. Zeits 16. 21. 97. 

Heinricus de C, 
Martinus de C. 
Crowan 268. 
Ludewicus C. 
Crozene, Crozzine s. Crossen. 
Cruceberc, -berg s. Kreuzberg. 
Cruceburch s. Creuzburg. 
Crumbach, Crumpach, Grumbach rivulus 
10. 26. 27 A. 
Crumesdorf, Crummestorí 5. Cromadorf. 
Crumpa: Crumpo D. 80, Mücheln 64, 87. 
einricus de C. 
Hermannus de C. 
Crumpach s. Crumbach. 
Crumpo s. Crumpa, 
rutheim, Crutheym, Krütheym s. K raut- 


8. oer 155. 178. 197. 260. 424. 425. 549. 

8. Crux in Hierusalem titulus (eccl.) 
Rome. 

eccl. in Goserstede. 

eccl. in Northusen. 

altare in Porta. 

minister Crucis. Christ‘: Fridericus 
episc. Tarbscensis. 

servus s. Crucis : Gothfridus mon.Port. 

Cruzeberc, -berch s. Kreuz 

Kuderoldi relicta . . (in Li orf?) 425 
(1315). 

Kühnhausen: Kindehusen, Kyndehusen 
D. n. Erfurt 146. 204. 207. 208. 269. 
. Bertoldus de K. 

Fridericus de K. mil., nob. 
Heinricus de K. frat. Friderici. 
Cufese s. Kyffhausen. 
Kukinberg s. Guckenberg. 
Kukulau: Cocolou, Kocolowe, Kokelowe, 
Cokolov, Kokolowe grangi a (monast. 
Port.) Pfóriner Schulgut s. sen 5. 17. 
20. 29. 81. 70. 78. 81. 92. 101. 
Kulenberch 109. 
Cunradus de K. 

Cullede s. Cölleda. 

Culling, Kulling, Kullingk 425. 491. 435. 
Conradus K. ' 1446. 


Fridericus K. 
Hermannus K. 

Kulonis vinea (in pago Thesnitz.) 216. 
Culscov, Culsouwe, Culszowe, Cultzowe 
s. Goldschau. 

Cunat diet. Weyze 434 (1316). 

Kunegesse s. Königsee. 

Conegundis, Cunegundis prepos. in n Qued- 
lingenburg 454 (1319). 455 (1319). 

— camerar, eccl. s. Marie in Arnestete 
508 (1384). 


39 


598 


Kunegundis relicta Burchardi Rabenoldi 
civ. Erford. 944. 245 (1272). 

Konegundis, Cunegunda uxor Johannis 
castell in Schonenberg 482 (1816). 

Cunegundis de Weringeshusen 462 (1820). 

Cunemundus,Kunemundus dec.Nuenburg. 
268 (1279). 270 (1280). 277 (1288). 298 
(1292), 810 (1296). 814 (1297). 829 
(1800). 344 (1801). 845. 850 (1801). 857 
(1802). 359 (1802), vermethisch ident. mit 

— de Sundershusen can. Nuenburg. 229 
(1270), vermuthlich ident. mit. 

gr m cellerar. Nuenburg. 251 
1273). 

Cunemundus de Ekarsberg u. dgl. 51 
(1186), 55 (1190). MArSC. 

fi: Cünemundus sen. Henricus 

Cünemundus sen., fil. Cünemundi de 
Ekkehardesberc 55 (1190). 

Conemundus de Vanre 506 (1388). 

Cónemundus, Cunemundus, Cünemundus 
de Varila u.dgl, minist, lantgravii 36 
(1178). 388 (1180). 50 (1188). 59 (1194). 
63 (1195). 

Cunemundus, Kunemundus de Mila mil. 
176 (1257). 204 (1266). 208. 

fratres: Hermannus. Wezelo. 

— de Sangirhusin famulus 499 (1328). 

— de Scherinburck minist. lantgravii 74 
(1208). 

—, Kunemundus Struven 109 (1217). 
547 (1217). 

—, Kunemundus de Stuternheym u. dgl. 
(Stotternheim) advocat. in Eckehardis- 
berg 476 (1824). 490 (1827). 496 (1828). 


$158 : 
Kunemundus 496 (1828). 
Cunemundus de Sundershusem minist. 
lantgravii 189 (1289). 
Conemund 520. 
Harting C. 
Kunich (Knuth?) 848. 
Gerlacus K. 
Kunitz: Conditz, Condiz, Kondiz D. nó, 
Jena 140. 177. 441. 
parroch. ; Albertus. 
.Heinricus de C. 
Johannes de C. 
Cono maior pleb. (Herbipol.) 109 (1217). 
Cuno camerar. fratrum Hersfeld. 144 
(1244). 
Cono de Hohem (Hoym) 62 (1195). 
— de Mincenberch chamerar. 93 (1209). 
— de Somerowe 98 (1209). 
Cuno in Sutterhusen mil. 64. 
Cono de Wipera, Wippere 25 (1157). 27 
(1157). 
Cunradisburg s. Konradsburg. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Cunradus s. Conradus. 
Cunrode locus sw. Ziegenrück, heute „Ans 
Conrod* 288. 
molendinum sub C. 283, 
Cuntzo, Cunzo s. Conradus. 
Cunua (Cunula ?) 376. 
Heinricus de C. mon. Port. 
Curcefrunt, -wrunt, Curtebrunt, -wrunt, 
Curthefrunt, Corcevrunt, Kortzfrunt 
145. 288. 292, 803. 866. 866. 418. 
Heinricus C. 
— C.mil., castell.in Ruthleibisberch. 
Wernerus (Wirnherus) C. castell.ibid. 
Curia (ob Hof St. in Oberfranken?) 469. 
Conradus de C. 
Curiensis 5. Chur. 
Curtebrunt, -wrunt, Curthefrunt s. Curce- 


Curwiz 526. [frunt. 
Cirstanus C. 
Cusende, Cusene, Kusene, Kusenze, Cusine, 
Cusna, Cusne s. Kósen, 


Kutzleben: Kotzeleben, Cutzeleuben, 
Kutzeleuben,-leyben, Kuzzeleiben, (ver- 
schrieben) Tutzeleuben D.w. Weissensee 
424. 425. 427. 428. 442. 445. 441. 

Heinricus de K. conv, Port., mag. 
curie in Gernstete. 

Cyce, Cycensis, Cyczensis s. Zeitz. 
yffhausen: Cufese wüstes Schi. 26. 

Fridericus de C. minist. regni. 
Gerwicus de C. minist. regni. 


" Cygenruke s. Ziegenrück. 


Cymern, Cymmern s. Zimmern. 
Kyndehusen s. Kühnhausen. 
Kyrchberc, -berg s. Kirchberg. 
Cyriez 515, 
Hills relicta C, 

Oyriter, Cyriz s. Ciricz. 

yseling s. Kisenlenc. . 
Cystercium, -ciensis, -siensis, -tiensis 5. 

Cistercium. 
Kysteritz, -iz s, Kistritz. 
Cyze, Cyzensis s. Zeitz. 
Czebekur s. Zaekwar. 


D. 
vgl. T. 


D. (— Degenhardus?) mon., camerar. Port. 
156 (1252). 
Daasdorf : Thasdorff D. s. Buttelstedt oder 
wn. Wewnar 289. 
Hermannus de T. 
Joannes de T. 
Dacia s, Dánemark. u 
Dachwig: Dachebeche, Tachebeche villa 
D. w. Erfurt 194. 483. 
Bertohus mil. de D. 


I. Namenregister. 


Dänemark: Dacia, Thenemark 597. 

kwietz s. Taugwitz. 

Dahmd ... 828. 

Heinricus D. 

Dampsla, Damsla villa, best. deserta, 
locus qui dicitur D. wüst 50. Eckarts- 
berga bei Gernstedt 215. 216, 288. 241. 
242. 248. 249. 801. 

D vinea 242. a Mersb 
angmarus mag., thesaurar. Mersburg. 
268 (1279). "s s 

Daniel proph. 1. 

Dive (?) castell. in Raspenberg 427 
(1815). 

— de Zotenstete mil. 261 (1277). 

Danielis 526.. 

Henricus D, 

Dannheim: Tanheyn D.osó. Arnstadt 469. 
Eilherus de T. mil. 

Darbecensie s. Dorpat. 

Darnstedt: Darnstede, Tarnstet, -stete, 
-Btethe, Tharnstete D.sw.Sulsa 530.331. 
A 888. 846. 847, 865. 385. 386. 409. 
526. 

advocacia 846. 847. 965. 

locns molendinaris 330. 

cives 383. 

senior 880. 833. 386. 526. 
or: Johan 


senior : nes. 
Dassel: Dasle St. 0, Holsminden 228. 
Hartmannus de D. can. Merseburg. 
Debz (Dewitz D. onö. Leipzig?) 291. 
Ludowicus (oder Gerwicus?) de D, 

Dedo, Tetto com. de Gruze (Groitzsch) 25 
(1157). 27 (1157). 40 (1180). 41 (1180). 
42. 44 (1181). 47 (1182). 

fratres: Heinricus. Otto march. Misn. 
Theodericus march. 

Degen dictus (in Lissdorf?) ^46 q219. 

Degenhardus mag., prepos. in Hoge Her- 
bipol. 122 (1226). i" 

— mag. (can. Herbipol.) 109 (1217). 

— prior. Port. 184 (1236). 146 (1247). 

— borsar., mon. Port. 288 (1271). 

—, Deginhardus camerar, mon. Port. 
.147 (1249). 148 (1250). 150 (1250). 154 
(1250). 187 (1260). 190 (1263). 199 
(1265). 201 (1265). Vgl. D. 

— cellerar., mon. Port. 156 (1251), 159 
(1253). 162 (1254). 

-- mag. vini, mon. Port. 197 (1229). 

— capell, mon. in Reinersburnen (Hein- 
hardsbrunn) 162 (1254). 

Degenstede, -stete, Deinstete, -stethe s. 

enstedt. 

Deginhardus s. Degenhardus. 

Delewitz (verschrieben für Bulewitz ?) 458. 

Hartmudus de D. 


599 


Cunradus D. 

Denstedt: Degenstede, -stete, Deinstete, 
-stethe, Denstete D. nó. Weimar 148. 
277. 295. 804. 304. 850. 864. 874. 402. 
419. 475. 486. 

Albertus de D. mil, 

Heinricus de D. mil. 

Ludewicus de D. can, Nuenburg. 
Witego de D. 

Detericus s. Theodericus. 

Deutsches Haus, deutscher Orden s. Teu- 
tonica domus. 

Deutschland 559. 

Einsammler des Zehnten f. d. heil. 
Land in D. 559. 

Devin wüst bes Trebnitz 4. Schlee. 546. 

Dewin s. Döben, 

Diabolus 272, 

Heinricus dict. D. 

Dibesfort, -furt, Dibiswort, Difesphorth 
vadum in Sala iuxta Dorndorf, Grout- 
sene 177. 196. 287. 800. 825. 

Diefenclinge 29. 

Dieringe s. Thürungen. 

Diethardus abb. (in Goseck) 50 (1188). 

— SAC. 8, Georgii Nuenburg. 81 (1172). 

— cust., mon. Port. 73 (1202). 

Diethmarus s. Ditmarus. 

Dietrich s. Theodericus. 

Dietrichsroda: Ditersrode villa D. só. 
Bibra 289. 849. 

Difesphorth s. Dibesfort. 

Dingelstedt D. nw. Halberstadt 160. 

Rudolf von D. Dechantin Magdeburg. 

Ditericus s. Theodericus. 

Ditersrode s. Dietrichsroda. 

Ditfurt: Ditforde D.nnö, Quedlinburg 381. 


Bernardus de D. minist. 
Bertoldus ( Quedlingenburg. 
Ditherus Butz, Buzo can, Nuenburg. 351 


(1801). 374 (1304). 

— de Lochatete scult. Ekehardisberc 224 
(1269). 

Ditmarus ord, Cystero., episc. Gabulensis, 
vices gerens Mathye archiepisc, Magunt. 
496 (1828). 

Diethmarus, Tietnarus dec. Mereburg. 
55 (1191). 106 (1216). 

Dithmarus, Ditmarus deWillerstede v. dgl. 
can. Nuenburg. 277 (1288). 289 (1291), 
304 (1295). 304 (1295). 350 (1301). 392 
(1292). 

frater: Bertoldus pleb. in Ruderstorph. 
thmarus notar, archiepisc. Magdeburg. 
160 (1254). 

Ditmarus pleb. in Rogehusen (Rehe- 

hausen) 288 (1991). | 
39* 


600 


Ditmar Abt von Falkenau 560 (1805) 

Dythmarus abb. de Volkolderode 249 
(1273). 

Ditmar Abt von Volkenroda 559 (1308). 

Diethmarus abb. deWalkenrede 39 (1180). 

Dithmarus, Ditmarus, D arus, Thyet- 
marus abb. de Walkenride 215 (1268). 
216 (1268). 242 (1272). 282(1289). 283 
(1289), 555 (1268). 

— sac., prior in Gozk (Goseck) 67 (1197). 

— cellerar. in Volkolderode 284 (1289). 

Thietmarus mon. de Goceke 50 (1183), 

Dithmarus de Berin Ben mon. Hersfeld. 
112 (1220). 118 (1220). 

—, Ditmarus, Dytmarus fil Conradi 
Risener civ. Nuenburg. 400 (1808). 404. 
405. 406 41809). 415. . 

Ditmarus Vultur s. Ditmarus de Slat- 
heym. 

Dithmarus de Horenberg scab. in iudi- 
ciali placito 72 (1200). 

-— Ysenhuth civ. Erfford. 464 (1320). 

—, Ditmarus, Titmarus Lepus advocat. 
194(1264), (ome Lepus) advocat. Alberti 
mil de Herversleybe 171 (1255). 181 
(1958). 

—, Dythmarus Longus s. Dithmarus de 
Sulze. 

— de Mimeleibem 165 (1255). 

Ditmarus de Nova civitate civ., cons. civ. 
Nuenburg. 400 (1808). 415. 

— Vultur de Slatheym 343 (1301). 

Dithmarus, Dythmarus Longus de Sulze 
215 (1268). 284 (1271). 240 (1271). 242 
(1271). 

fil*us : 

— de Sulze 242 (1271). 

— de Willerstete 88 (1208). 

frater : Hertwicus. 

— de Willerstete mil. 251 (1278). 

— de Willerstete sen. mil. 198 (1265). 
288 (1291). 

fi*: Dithmarus, Eckehardus. Hel- 
fericus. Ludewicus. 

-— fiL. Dithmari de Willerstete sen. 289 
(1291). 0 
- de Willerstete iun. 288 (1291). 

filti: Bertoldus. Heinricus. 

-- , Ditmarus civ. Nuenburg. 274 (1287). 
282 (1289). 

wor: Mechthildis. 
.. filius: Johannes mon. Port. 

Ditmarus (in Meller?) 275. 

fratres uxoris: Johannes. Siboto. 

Ditoldus de Aroldishusen frat. ord. Pre- 
dicatorum (Erford.) 520 (1845). 

Dittrich s. Theodericus. 

Dives 58. 427, Vgl. Riche. 


Urkundenbueh des Klosters Pforte. 


Albertus D. civ. Erford. ' 
Daniel D. (?) castell. in Raspenberg. 
Ernfridus D. castell. in Raspenberg. 
Divorte, Divorthe s. Tiefurt. 
Dobch (Dobichau nó. Naumburg?) 325. 
Burkardus de D. mil. 
Dobekewitz, Dobekwiz s. Taugwitz. 
Dobene s. Dóben. 
Doberscen s. Dóbritschen. 


Dobin 37. 
Otto de D. 
Dobokewytz s. Taugwitz. 
Dobrilugk St. Beg. Bez. Frankfurt, ehem. 
Cisterzienser-Kl. 555. 555. 558. 566. 


Abt von D. 566. 
Aebte: Gunzelin. Hermann. 
Dockwitz s. Taugwitz 


Döben: Dewin D. bei Grimma 105. 940. 
Albertus burgrav. de D. 
Ortolfus de D. 


— : Dobene villa wüst w. Kösen 185. 236, 
449. 451. 455. 459. 459. 461. 465. 466. 
Maior D. 482. Minor D. 482. 483. 

campus D. 449. 451. 455. 
Adelhedis de D. 

Döbritschen : Doberscen - D. tw. Jena 145. 

146. 246. 
Hartmut de D. 
Hermannus de D. frat. (Port.) 
Theodericus de D. (mon. Port.?) 

Dólkau: Tulicowe D. ö. Merseburg 141. 
. Werno de T. 

Dóllstádt : Thullestete, Tullenstete, Tulle- 
stete, Tullestethe D. nnö. Gotha 95. 
96. 190. 208. 204. 207. 208. 244. 306. 

Giselherus de T. mil. 

Guntherus de T. 

Hermannus, Hermannus Strantz de T. 
UUirieus de T. T. 

Dogkwitz, Dogwiez s. Taugwitz. 

Dohna: Donin St. w. Pra | 105. 189. 

burgravsi: Heinricus, Otto. 

Dokewitz, Dokwicz s. Taugwitz. 

Doleator 479. 

Heinricus D. 
Dolzek wüst sw. Zeitz bei Haynsburg ol. 
Heinricus de D, 

Domina noetra 364. 391. 

Conradus de Domina nostra. 
Fridericus pleb. deD. n. (Nuenburg). 

Dominiz locus Polon. (Domnik) 94. 

Domus s. Hausen. 

Domutz (ob Dommitzsch St. so. Torgau‘) 


Philippus | fratres de D. mil. 


Donauwörth: Werda 135. 
Donin s. Dohna.. 





I. Namenregister. 


Donndorf: Thundorf, Tunctorff, Tundorf, 
-dorff, -dorp, -dorph villa D. sw. Wiehe 
55. 59. 64. 186. 147. 150. 158. 170. 178. 
283. 260. 316. 818. 411. 414. 

villa Hermanni com, de Ore 
414. 


Bertoldus de T. conv. Port. 
Conradus de T. 
Vrowinus de T. 
Heinricus de T. 
— de T. civ. in Wye (?). 
Hermannus de T. 
Meinhardus de T. mil. 
Dopstide s. Topfstedt. 
Dorindorph s. Dorndorf. 
Dorla: Dorlo, Durlo D. s. Mühlhausen, 
chem. August.-Chorherrenstift 111. 113. 


mag., scolast.: Johannes, 
Archidiakonat 558. 

Dornburg: Dornborch,-bork,-burc,-burch, 
-burg, "Thuringeberc St. w. Schi, über 
der e 89. 140. 145. 191. 191. 279. 
280. 306. 854. 429. 466. 467. 478, 479. 
489. 511. 522. 

castrum 145. 191. 
molendinum 191. . 
mons 140. 
pons 191. 
pincerne de D. 489. 

pincerne : Heinricus (zwei verschied.). 
Kudolfus (vermuthlich zwei oder drei 
verschied.). 

Herwicus 


plebanus : 

castellani : Bertoldus de Madela. 
Hermannus Wicelonis. Johannes Hol- 
derzen. Thicelo Wiltorft 

Ratwardus de Th. 

Witelo de D. 

Dorndorf: Dorindorph, Dorndorf, -dorff, 
villa , quondam Groutsene dicta" (vgl. 
196A.) D. a.d. Saale gegenüber Dorn- 
bwrg 124. 188. 140. 179. 196. 287. 255. 
Vgl. Groutsene. 

molendinum 124. 188. 

pons 179. Vgl. Dornburg 191. 
Ablass zu Gunsten der Brücke 179. 
via silvestris sive waltwec et via 
lapidea 124. 

vinee 196, in veteri monte 287. 255. 

Dorpat : Darbecensis, Tarbacensis, Thar- 
batensis 221. 224. 225. 226. 555. 556. 

episc.: Fridericus. 

Dorstadt: Dorstat D. bei Goslar 98. 

Bernardus de D. 

Dratstete s. Troistedt, 

Drebere s. Trebra. 


601 


Drehbach s. Trogebach. 
Dresden, Dresdene 546. 556 
Drivordia, Drivorthe, Driwrte s. Treffurt. 
Droick s. Droyssi 
Droitzen: Droise Druice D. só. Naum- 
sei 13. 20 
ig: Droick, Droiz, Droizc, Tuiz 
pror Fürz D.wsw. Zeitz 44 (1181). 75 
(1208). 177 (1904). 78 (1204). ln (1205). 
86 (1207). 99 (1218). 105 (1215). 
Adelbertus, Albertus de D. 
Druchin s. Trautschen. . 
Drübeck D.w. Wernigerode, ehem. Bene- 
dikt.-Nonnenkl. 581. 
Nonnen u. Aebtissin 581. 
Druice s. Droitzen. 
Drukkene parde 29. 
Drutoinus s. Trutwinus. 
Drutschin, Drutshin s. Trautschen. 
Drütwinus s. Trutwinus. 
Dudeleiven s. Teutleben. 
Dudo a Propos. ^ s. Mauricii Hallensis 5l 
(11 
Tuto de Beringen minist. Hersfeld. 46 
(1182). 
— de Escheneber 96 (1211—1219). 
— de Tuten mil. 124 (1227). 
Thudo mil, officiat. episc. Nuenburg. 154 - 


Dunemunde, Portus s. 
Nicolai nw. Riga, ehem. Oisters.-Kl. . 
191. 537. 544. 545. 552. 559. 560. 560. 

Tochterkl. von Pforte 587. 544 f. 
Dünamünde verkauft 560. 

Aebte, abb. de D. 552. 560. - 
Aebte: Dietrich von Treiden. Diet- 
rich. Libertus. Wenemarus 
Klosterbrüder, Mónche von D. 560. 
Mónch: Friedrich von Camburg. 

Dumernich, Dümernich, Dummernich 
(vermuthlich Tummelwitz Wüstung n 
Borna; vgl. Lehnbuch Friedrichs d. 
Strengen 324 f.) T1. 719. 85. 

Dumoviz rust. Polon. in Zirsnik 94. 

Dunemunde s. Dünamünde. 

Durlo s. Dorla. 

Durna (Walldürn St. in Baden) 61. 

Robertus de D. 
Dythmarus, Dytmarus s. Ditmarus. 
Dyznik locus Polon. (Diurin) 94. 


E. 


Ebeleben: Ebeleiben, Eveleiben, Hebe- 
leiben Mfl. sw. Sondershausen 126. 181. 
158. 176. 

Albertus de E. 

Eberardus s. Eberhardus. 


602 


Eberbach bei Hattenheim, ehem. Cister- 
zienser-Kl. 565 f. 

Abt: Wilhelm (?). 

Eberhardus e lec. Babinberg. 19 (1147). 
95 (1157). 

Everhardus e c Mere UTE. 87 (1179). 
50 (1184). 55 (1191). 67(11 d 589(1198). 

Eberhardus, Everhardus abb. de Valle 
B. Georgii 110 (1219). 118 1239) 118 
(1220). 

Eberhard Abt von Waldsassen (früher 
Novize in Pforte?) 540f, 

Eberhardus prepos.sanctimon. inFrankin- 
husen 818 (1297). 814 (1297). 

, Everhard rior Port 110 :1219). 
Eberhard Mönch von Pforte 544 (1208). 
Eberardus de Eberstein 182 (1284). 
Eberhardus, Everhardus de Grifenberg 

v. dgl. mil, 124 (1227). 144 (1243). 

—, Ebirhardus, Ewerhardus deMalsieiben 
u. dgl. consiliar. lantgr. 320 (1298). 347 
(1801). 496 (1828). 

EAM echilic burg. Erford. 98 
(1212 

- - de Milenrode 167 (1255). 

- de Novo castro 162 (1254). 

Eberhardus de Stusfurde (Siraussfurt) 
481 (1825). S. Eberherus, 

ruus: Guntherus de 8. 

Eberardus dapif. de Walpurg 132 (1234). 

Eberherus de Salza 131 (1288), vermuth- 
lich sdent. mit Everherus fil. Everheri 
de Wizense. 

-- de Salza 189 (1268). 203. 204 (1266). 
207 (1266). 208. 

avus: Eberherus. 

pater: Eckehardus. 

fratres: Bertoldus, Eckehardus, 

Heinricus, Theodericus. 

soror : Jutta, 

armigeri: Harttungus, Herdegnus. 

— de Stusfort u. dgl. 437(1317).448( 1319). 

fratres: Guntherus. dict. Schasse. 

, Everherus, Heverherus mil 127 
(1229), de Wizense, minist, lantgr. 130. 
131. 190. 208. 
fiii: Everherus, Ekehardus 
: Bertoldus. Eberherus de 

Salza. Eckehardus. Heinricus. Theo- 

dericus. Filii Mechtfridi (de Gota). 

fratruelis: Bertoldus. 

Everherus (de Wizense?) iun. 127 (1229). 
Ob Sohn des vorigen und ident. mit 
dem folgenden? 

frater: Ekehardus. 





Urkundenbuch des Kloster Pforte. 


Everherus fil. Everheri de Wizense 130. 

frater : Ekehardus. 

Ebernandus civ. Erford. 57 (1198). 

Evernandus iuvenis burg. Erford. 9: 
(1919). 

Ebarsburg: Ebersbere, -berg, -bergk. 
Ebirsberch, -berg, Eversberc, -berch, 
-berg, Eviraberc wüstes Schl, no. Nord- 
hausen 142. 142. 178. 206. 234. 236. 
240. 241. 243. 263, 271. 802, 870. 371. 
386. 886. 897. 484, 

MarscalcideE.: Gerhardus.Heinricus. 
Teodericus. 
Heinricus de E. in Sultze residen: 
Hermannus de E, mil (tohl zwei 
verschied.) : 

Eberstedt: Eberstede, -stete, Ebirstete, 
Everstede D. sw. Sulza 78. 74. 101. 223. 
264. 264, 

Eberstein wüstes Schl. unweit Holsminden 
104, 182. 

Albertus de E. com, 
Eberardus de E. 

Ebroinus abb. de Burgele 21 (1153). 

Eberwinus prepos. in Colbecke 71 (1199). 

Everwinus rust. eccl. Port, inThesnitz 217. 

Ebirhardus s. Eberhardus, 

Ebireberch, -berg s. Ebersberg. 

Ebirstete s. Eberstedt. 

Ebrach Mn. w. Bamberg, ehem. Cisterz.- 
Kl. 565 f. 

Abt : Albert ?). 
Ebroinus s. Eberwinus. 
Ebron, Ebronensis (Hebron) 178. 179. 
eccl. s. patriarch. Abrahe, Ysaac et 
Jacob de e yalle E. 


Echil rg 8. Eichenberg. 

Echilburne, -burnen, Echylburnen s. 
kichelborn 

Eckartsberga i Eccehardisberge, Echar- 


desberg, F Echarsberc, Eckars 
kickarsdesberg, Eckehardesberc, -berch, 
-berg, Eckehardisberg , Eckeharsberg. 
-berge, Eckersberge, -bergk, Eckhardes- 
berg, Eckhardisberg, -berge, Ekardis- 
berg, Ekarsberc, -berg, Pkehardisberc, 
Ekehartsberg , Ekkarsberge, Ekk 

desberc, „berg, „berge, "ek Eshardisbery, 
Ekkehardisperge, ehartsberg, Ecke- 
hardesbergensis, Eckehardes 8, 
Ekehardesbergensis, Ekkehardesber- 
gensis 51. 55. 64. 88. 206. 224. 230. 
243. 261. 265. 271, 278, 285. 344. 347 
352. 855. 368. 866. 366. 370. 371- 


(0a) Alle N Namensformen für Eckartsberga, Eckebertus, Eckehardus sind unter 


diesen zu suchen, 


I. Namenregister. 


979. 880. 886. 387. 898. 424. 437. 445. 
468. 469. 476. 490. 508. 516. 522. 542. 
districtus, Gebiet zu E. 355. 508. 
castrum lantgravii 261. 271. 469. 542. 

districtus castri 855. 468. 
castellani, castrenses: Achilles. 
Albertus de Koderitzsch. Albertus 
de Flurstete. ConradusWeize, Weysse. 
Fridericus Colre. Heinricus B en- 
dorff Heinricus de Sconenberg. 
Theodericus de Lesten. 

„uavocatl, officiales, officiati 265. 285. 
advocati: Cunemundus de Stutern- 
heym. Gelfradus. 

sculteti: Ditherus de Lochstete. 
Wernherus. 

sacerdos: Bruno 

moneta, numisma 261. 271, 344. 379. 
380. 


monelarii, mag. monete: Conradus 
Ghile. Guntherus. 
Otto Kolre in E. laic. 
Marscalci de E.: Gerhardus. Henricus. 
Henricus, Heinricus. Hermannus. 
Rodolfus, Theodericus. 
Christianus de E. 
Cunemundus de E., filius: 
— de E. sen. 
Eckebertus, Ekbertus, Ekebertus, Heke- 
bertus episc. Babinberg. 112 (1220). 


Ekebertus de Quedelseborg 499 (1328). 
Eckenbertus de Tanrode s. Erkenbertus. 
Ekehardus, Ekkehard episc. Merseburg. 


105. 106 (1216). 549 (1225). 550 (1225). 


552 (1239). 

Eckehardus, Ekehardus, Ekkehardus 
script., notar. lantgravii 51 (1186). 55 
(1190). 59 (1194). 63 (1195), protonotar. 
99 (1194). 72 (1200). 74 (1208), prepos. 
Goslarie 59. 72. 74. 88 (1208). 97 (1211). 

Echardus, Ekkehardus pleb.in Rugehusen 
u. dgl, (Rehehuusen) 327 (1299). 471 
(1322). 

Ekehardun maior prepos. Hersfeld. 144 
(1244) 

- - dec. Hersfeld. 118 (1226). 144 (1244). 

-— de Bibera mon. Hersfeld. 112 (1220). 
113 (1220). 

— hospital, mon. Hersfeld. 144 (1244). 

— supprior, mon. Port. 268 (1277). 

Eccehardus, Ekardus de Nazza u. dgl. 
mon. Port. 482 (1816). 489 (1827). 
490 (1327). 

Eckehardus fornar., mon. Port, 434 (1316). 


608 


Ekehardus domnus, frat, et nuncius Celle 
dom. Pauline 258 (1275). 
— de Dalnhusen 158 (1250). 


frater 
Ekkehardus Die Körchberg mil. 90 (1220). 
Ekehardus, Ekkebardus deDomo( Hausen) 
55 (1190). 59 (1194), 
— de Gebese 111 zio. 112 (1220). 
Theoderi 


frater : 

Eckehardus , Fkehardus de Gebese 174 
(1256). 175 (1256). 204 (1266). 208 
(1266), mil. 269 (1280). 

pater: Jobannee. 
frater : Theodericus scult. de G. 

Echardus de Gossirstede castell. in 
Kanbork 511 (1337). 

Eikehardus, Ekkehardus de Hesillere 

i. mil, castell. in Heeillere 238 
dai, 276 (1287). 
: Bertoldus. 
— de Lichibenhsin 105 (1215). 


frater : Otto 

Eckehardus de Novo castro 74 (1203). 

— de Salzapat. Eberheri 190. 208. 

— de Salzatrat. Eberheri 189 (1263). 203. 

Verwandtschaft 8. unter Eberherus 
de Salza u. de Wizen 

Ekehardus de Stusvorde 146 (1247). 

Eckehardus de Stusvorde 486. 

Eccehardus, Ekehardus de Sulza, Sulze 
mil. 215 (1268). 302 (1293). 

Echardus, Eckart, Eckehardus, Eke- 
hardus, Ekkehardus de Sulza «. dgl. 
mil. 346 (1301). 346 (1301). 847 (1301). 
365 (1303). 366 (1803). 870 (1304). 371 
(1304). 385 (1305). 385 (1305). 385 
(1305). 386 (1305). 431 (1316). 434 
(1316). 482 (1325). 4831326). 517(1814). 

filius: Ludewicus. 

Ekehardus de Sumeringen (Sömmern) 
127 (1229). 

Eckehardus fil. Dithmari de Willerstete 
sen. 289 (1291). 

fratres : Dithmarus. Helfericus. Lude- 
wicus. 

Ekkehardus Windischeman, Windishman 
rust. eccl. Port. in Thesniz 217. 218 
(1268). 

fit: Heinricus. Hermannus. Theo- 
dericus. 

Ekehardus frat. Everheri iun. militis de 
Wizense 127 (1229). 130 (1283). 

Ekkehorus (statt Ekkeherus) presb. des 
Kl. Bosau 1 vgl. 529 (1185). 

Eckelin von Zimmern Bürger in Erfurt 
562 (1311). 

Eckelstedt: Eckolfesstede D. sw. Camburg 

Johannes de E. conv, Port.  |479. 





604 


Eckestete s. Eckstedt. 
Eckolfesstede s. Eckelstedt. 
Eckstedt: Eckestete, Ecstete D. s. Sóm- 
merda 252. 270. 498. 500. 518. 
Albertus de E. subcellerar. Port. 
Bertoldus de E. vicedom. mil. 
Bilgerus Pr prepos. s. Crucis in Northuse 
(1276). 
Edelgerus com. (de Honstein). 51 (1186). 
Adelyerus com. de Honstein 104 (1215). 
Elgerus de Rinsfelt 395 (c. 1807). 
frater : Albertus advocati. 
Egesoip] de Tanheyn mil. 469 (1821). 
Seeds de (burgrav.) de Witin 49 (1183). 
olfus de Bendeleiben minist. lantgrav. 
E (1908), 


fratres: Heinricus. Reinhardus can. 
Nuenburg. Rudolfus. 

Egelse lacus 487. 

b., s. Egidius 212. 221. 876. 502. 
ces pella in valle iuxtacastrum Wart- 


Egriius archidiac. (Wrotizlavie) 546 

( 

Eichelborn : Echilburne, -burnen, Echyl- 
burnen D. sw. Weimar 188. 186. 188. 
202. 224. 289. 

Heinricus de E. 
Hermannus de E. 


truus, 
Los "du^ 


Eichenberg: Echilberg, Eychilberg D. 
wsw. Cahla 71. 300 
Albertus de E. 
Otto de E. 

Eichstádt : Eistatensis, Eistetensis 75. 132. 
episcopi: Heinricus, Hertwicus, 
Buck villa (ob Meuchen D. osö. Lützen ? 

Küstermann in Neue Mitt. XVII, 
435 5) 45. 
Eilenburg: Yleburg St. in Prov, Sachsenl05. 
Bodo de Y. 


Eilgerus, Eilherus s. Edelgerus. 

Eilica mater march. Alberti 26. 583. 

Eilwardesdorp, Eilwardisdorp 4st bei 
Querfurt, ehem. Benedikt.-Kl. 87. 107. 

abbas : Fridericus, 

Eilwardus de Uphusen preco in iudiciali 
placito 72 (1200). 

Eimoldeloiben s. Endeleben. 

Eischleben : Eysleiben D. bei Ichtershausen 
193. 

Johannes de E. mil. 

Eisenach : Hisenacghe, Isenach, Isenache, 
Ysenach, Ysenachum, Ysnacum 90. 91. 
266. 267. 311. 377. 501. 510. 548. 

onast. s. Katerine prope I. 91. 501. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


abbat. et moniales, sorores 90. 91. 
abbat.: Adelheidis. 

priorissa. celleraria. conventus 501. 
visitator abb. Port. 90. 

Cunradus de Y. frat. Port., olim 
civ. Erford. 

Gerlacus de Y. conv. 

Eisenberg: Isenberg, -bergk, Ysenberg, 
-bergk, Ysenbergensis 184. 298. 814. 
357. 859. 410. 516. 541. 547. 557. 

Kloster( A ugust.-Chorherrenstift)547. 
Nonnenkl. (Cisterz.) 557. 
advocat., officiat. 516. 
villicus 184. 

moneta 410. 

Weinberge 541. 

Bertoldus de I. civ. Nuenbur 
Heinricus de I. notar. episc. N 
burg., can. Cicensis. 

Eistatensis, Eistetensis s. Eichstädt. 

Ekkelsdorf s. Etzdorf. 

Elbingerode: Elveningenrode St. i. Har: 

Ludewicus de £9. [456. 

Elbuinus, Elwinus (falsch) Helwicus 
prepos. de Lacu 110 (1219). 112 (1220). 
118 (1220). 118 (1226). 9 839. 

eur QU Etelgeresburg D. só. Ohr- 


Marcwardus de D 

Elgerus s. Edelgerus 

Elisabeth Aebt. zu Nimbschen 568 (1350). 
568 (1850). 

Elisabet prior. sanctimonialium Vallis s. 
Marie 363 (1809). 

Elizabeth cust, eccl s, Marie in Arne- 
stete 508 (1834). 

Elisabet, -beth bekina 482 (1816). 434 
(1816). 


Nuen- 


fratres: Heinemannus Nicolaus. 
Thyzel. 

— fil. Alberti burgr. de Kirchberg 489 
(1397). - 


prater: Hermannus. 

—, -beth, Elyzabeth Gräfin von, com. de 
Rabenswald w. dgl. 277 (1284). 349 
(1801). 350 (1301). 373 (1304). 877 
(1804). 392 (1306). 

Vater: Hermann Gr. v. Manefeld. 
maritus : Fridericus com. de R. 
Else „Kongyzache (in Erfordia) 528 

(c.1340). 

Elysabeth uxor Reinhardi Varch 250 
(1278 

ED coniux Ottonis mil. de Gostenitz 
850 (1801). 

Elisabeth, Elizabeth Institrix civ. Erí- 
ford. 410 (1312). 

filius in Portensi eccl. 


I. Namenregister. 


Elisabet conthoralis Heydenrici de Ros- 
bach 528. 524 (1347). 

—, Elizabet fil. Theoderici Zoph 474/1823). 
476 (1824). 

Elkesleiben, Elkisleiben s. Elxleben. 

Elmetal convallis bei Porstendorf 245. 

Elsass: Alsatia 10. 14. 19. 

dw : Fridericus. 

Else s. Elisabeth. 

Elsterberg : Elstirberk St. im Kgr. Sachsen 

E dominus: - de i (412. 
veningenrode s ingerode. 

Elverstete 8. Alberstüdt. 

Elwinus s. Elbuinus. - 

Elxleben : Alkesleibin, Alkosleiben,-leibin, 
Elkesleiben, Elkisleibin D. nó. Arn- 
stadt 96. 210. 224. 231. 288. 

Albertus de E. 
Bertoldus de E. 
Cunradus de E. 
Heinricus de E. 
Herbordus de A. mil. 

Elysabeth, Elyzabeth s. Elisabeth. 

Embrico episc. Wirzeburg. 14 (1144). 

Emdeleibin, -leyben, -leybin s. Endeleben. 

Emehardus, Emmehard episc. (von Meck- 
lenburg) 28 f. (1154). 

Emmardus de Schidingin mil, 299 (1292). 

Emeleiben s, Hemleben. 

Emendeleybin s. Endeleben. 

Emesa s. Emse. 

Emese s. Emsen. 

Emindeleybin s. Endeleben. 

Emmardus, Emmehard s. Emehardus. 

Emse: Emesa rivulus, Imese aqua !. 
Nebenfl. d. Saale 142. 236. 240. 

molendinum Portense super E. 240, 

Emsen: Emese 1) villa wüst 0. Buttstedi 
259. 263. 2) molendinum Portensium 
Emsenmühle bei Sulza 271. 

Emundeben, -leiben, -leibin, -leuben, 
-leyben s. Endeleben. 

Emundus abb. de Ryphinsten 249 (1273). 

— prior Port.. 228 (1269). 

-- cellerar., mon. Port. 238, (1271). 239 
(1271). 

--- eust., mon. Port. 224 (1269). 

Endeleben : Eimoldeloiben, Emdeleibin, 
-leyben, -leybin, Emendeleybin, Emin- 
deleybin, Emundeleben, -leiben, -leibin, 
-leuben,-ley ben, Eyboldeleyben, Eymde- 
leiben, -leyben, Eyndeleibin villa Wü- 
stung zwischen Vehra u. Hassleben ssw. 
Weissensee 322. 328. 343. 429. 431. 438. 
439. 460. 463. 464 474. 416. 419. 485. 
506. 518, 520. 

iudex ville 463. 464. 
vicepleb.: Heinricus. 


605 


ni: Albertus de Bozseygen. 
Albertus Nacht. Bartoldus Guntheri, 
Bertholdus de Northusen. Heine pa- 
truus Alberti Nacht. Tycel patruus 
Alberti Nacht. 
Albertus mil. de E. 
-- iun. de E. 
Hermannus de E. 
-—- Creye de E. 
Rapoto de E. 
Engelbertus episc. Babenberg 14 (1144). 
Engilbertus prepos. sanctimon. Vallis s. 
arie 863 (1303). 
Engelbertus prior de Caldenburn 64(1196). 
Engel us can. Nuenburg. 100 (1213). 
relbardus epi isc. Nuenburg. 84 (1207). 
un (1218). 104 (1215). 108 (1217). 132 
(1234). 547 (1217). 550(1227). 552 (1284). 
— bursar., mon. Port. 162 (1254). 
— cellerar., mon. Port. 191. 
— cust., mon. Port. 148 (1250). 
Engelhard von Bebenburg Beichsstatt- 
halter d. Meissner- u. Pleissner-Landes 
561 (1807). 
Enger: one Heinricu $. Kr. Herford 66. 
E perde D Cahla 272. 
En ngerde w. 
gerda: Enger de E. 
Engilbertus s. Engelbertus, 
Enwicus diac., can. s. Marie (Halverstad.) 
Episcopus 96. [37 (1179). 
Albertus. de Meldingen cognom. E. 
Erbipolis s. Würzburg. 
Erbo, Herbo mag., notar. abbatis Hers- 
feld. 156 (1251). 156 (1252). 
— cant, mon. Port. 73 (1202). 
Erckenbertus s, Erkenbertus. 
Ernfridus prepos. eccl . Nuenburg. 507 
| 


33). 

Erenfridus, Erimfridus, Erinfridus, Ern- 
fridus thesaurar., can. Nuenburg. 358 
(1802). 362 (1803). 874 (1804). 889 (1806). 
898 (1806). 402 (1809). 407 (1810). 

fratruelis: Bruno prepos. Nuenburg. 

Irmfridus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

Heremfridus, Hirinfridus de Alrestete vu. 
dgl. 40 (1180). 42 (1180). 

lrinfridus frat. Heinrici de Kornere 145 
(1244). 

Irimfridus de Culscov, Sculscov (Gold- 
schau) 77 (1204). 80 (1205). 

Ernfridus Dives s. Ernfridus Riche. 

— Geronis 315 (1297). 

Erenfridus de Gevekenstein 160 (1254). 

Ernfridus de Grost mil. 198 (1265). 

-— heres Heidenrici mil. de Groist 367 
(1804). 


606 Urkundenbuch des Kloeters Pforte. 


Ermíridus de Holczhusen 278 (1289). 

Ernfridus Riche, Dives castell. in Ragpen- 
berg 327 1815). 526 (1814). 

Erimfridus de Rutlebere 101 (1213). 

Irimfridus de Sculscov s. Irimfridus de 
Culscov. 


Christianus E. civ. Nuenburg. 
Erenfridi 892. 

Heidenricus fil. E. civ. Nuenburg. 
Erfurt: 

Stadt: Erfordia, Erffordia, Erphordia, 
civitas Erfordensis 52. 96. 98. 125. 
128, 130. 158. 176. 189. 200. 285. 328. 
928. 426. 463. 477. 501. 520. 559. 

Mauern: muri civitatis 98, 

Thor: valva cerdonum (Löberthor) 244. 

Strassen : platea cerdonum 528, an deme 
lobanke 528, lapidea via 58. 98. 

Brücke: Liverichsbruken (Lehmanns- 
brücke) 98. 

Gebäude (ausser Kirchen, Klöstern u. 
Hospitälern): camera, in qua panni 
lanei venduntur 157, curia monast. 
Port. 98. 199. 200. 295. 378. 528, 
domus circa dictam curiam iacentes, 
darunter domus in acie 528, pistrinum 
iuxta Novum opus 528. 

vinee 244. 245. 

Münze u. Mass: 

entum Erfordense 199, ponderis 
Erford. 519, puritatis et ponderis 
Erford. 512. 
denarii Erford. 288. 328. 343. 431. 
438. 462. 479. 509. 
moneta Erford. 353. 488. 
percussura Erford. 328. 
mensura Erford. 73. 74. 101. 297. 394. 
advocatus: Lampertus com. de Glichen. 
micedominus: Theodericus de Apolde. 
camerarius : Theodericus de Apolde. 
scultetus: Heinricus fil. Beringeri de 
Meldingen. 

monelarii: Adelbertus. Hermannus. 

mag. fori: Heinricus. 

judices Erford. 472. 

notar. publ.: Gotfridus Zcenmark de 
Ciez cler. 

burgenses, quibus dispensatio reipublicae 
Erford. civitatis credita est 98. 

consules 244. 291. 


universitas consulum 291. 
magistri consulum 244. 291. 
sigillum civitatis Erford. 245. 


burgenses, cwes und solche, die in E. 


Besitz haben (alphab. nach den Vor- 


namen): 

Adelbertus Albus. Adelbertus fil. Pe- 
regrini. Albertus Dives. Albertus Vice- 
domini. Alboldus braxator. Apel 
Swanryng. Beringerus, Bernherus.Ber- 
toldus de Guttirn. Bertoldus de Hoch- 
heim. Bertoldus de Lapides via. Ber- 
toldus Sconecagel. Bertoldus Wite- 
gonis. Bertholdus Wstevelt. Berthous 
in Lapidea via. Burchardus. Burchar- 
dus benoldi, Klare. Conradus de 
Aczmensdorff. Cunradus Bitirolf. Cun- 
radus Cerlingerus. Cunradus Hoke. 
Cunradus Hotyrmannus, Cunradus 
de Ysenach. Conradus Lutirborn. Cun- 
radus de Plozic. Cunradus Quadrans. 
Conradus Ranis, Cunradus Ratsac. 
Cunradus frat, Cunradi Ratsac. Cun- 
radus Saxo. Cunradus Selicman. 
Cunradus Steinvelt, ^ Cunradus fi. 
Wernheri. Christianus. Kunegundis 
relicta Burchardi Rabenoldi. Dith- 
marusYsenhuth. Everhardus Mechilic. 
Ebernandus.  Evernandus Juvenis. 
Eckelin von Zimmern. Else Kon- 
gyzsche. Elisabeth Institrix. Volmarus 
de Gota. Fruto. Gisillerus Vice- 
dominus, Gisilherus Saxo, Gotscalcus 
Kerlinger. Godescalcus H ugonis.Goth- 
scalcus Longus. Gotschalkus de Rein- 
stete. Gunderamus de Mulhusen. 
Guntherus Bok an deme lobanke. 
Guntherus Vicedominus. Guntherus 
jun. Vicedominus. Hartlievus Gensew. 
Hartmannus de Gutingen. Hartungw 
de Gota. Hartungus Moz. Heidenricus 
de Rudenstete. Heinricus mag. fori. 
Heinricus de Biltersleiben. Heinricus 
de Binthersleiben iun. Heinricus de 
Buewditz (?). Heinricus Compostere. 
Heinricus frat. Cunradi Ratsac. Hein- 
ricus Vicedomini. Heinricus deGoths. 
Heinricus Legati. Henricus de Mol- 
husen. Henricus Naphf. Heinricus 
de Salekke. Heinricus Saxo. Hein- 
ricus Supan. Heinricus Weinick. Her- 
mannus monetar. H yldebrandusgener 
Gisilleri Vicedomini. Hugo. Hugo fil. 
Gothscalci Longi. Hugo Junge. Hugo 
Longus. Hugo de Cymern. Jacobus 
de Jeen. Johannes de Gruseen. dy 
Lobensteinen. Ludewicus de Biltirs- 
leibin. Maroldus. Nezel, Nicolaus de 





I. Namenregister. 607 


Visilbeche. Nycolaus de Ylmens in 
platea cerdonum. Nicolaus deW ysenze. 
Otto de Alich. Otto de Hallis. Otto 
deRode. Ravenoldus Lowere. Reinol- 
dus. Rudolfus de Northusen. Rudol- 
fus de Stalberg. Saxo. Biboldus. Sibol- 
dus Bendel. Siboldus Jutte, domine 
Guten fil. Siboldus Hoppenere. Bibol- 
dus pat. Theoderici Mechelingi. Sifri- 
dus Faber. Sifridus Richardi. Sege- 
hardus Hottirmannus. Sigehardus 
Lubelini. Theodericus Burgravius. 
Theodericus de Varila, "Theodericus 
de Gutingen. Theodericus Hottir- 
mannus. Theodericus Mechelingus. 
Theodericus Poltermus. "Theodericus 
Rabenolt, Theodericus de Rode. Theo- 
dericus de Ruden. Theodericus Scone- 
cail, Pulera cauda. Theodericus de 
Sindirstete. Walbrunus. Waltherus. 
Wernherus Hoiken. 
Pfarrkirchen: 
Bartholomáikirche 271. 
Pfarrer: Heinrich. 
eccl. s. Georgii, s. Georius 57. 98. 598. 
hospitale iuxta eccl. s. G. 57. 98. 
Apel Swanryng apud s. G. 
— 8, Laurencii 468. 464. 520. 
plebanus: (Theodericus) de Mylden- 
steyn. 
vicarius : Johannes de Somerde. 
— Mercatorum 528. 
— 8. Michaelis 520. 
vicarius: Henricus de Somerde. 
basilica s. Nicolai 98. 267. 
curia adherens basil. s. N. 98. 
parrochia s. N. 267. 
eccl. Omnium sanctorum 157. 268. 
plebanus: 'Theodericus can. s. Marie 
Erford. 
Hoepitäler: 
hospitale domus hospitalis iuxta eccl. 
8. Georgii 57. 98, 
fratres ad hosp. pertinentes 57. 
capella hospitalie 98, 
— s. Johannis Baptiste 57. 
fratres 57. 
Stifter, Klöfter und Orden: 


Marienstift: maior eccl., eccl. s. Marie, 


b. Virginis, U. L. Frauen 56. 95. 96. 
98. 119. 157. 158. 159. 162. 180. 183. 
189. 190. 255. 263. 290. 327. 470. 520. 
528. 558. 

capitulum 119. 189. 190, 

prepositi: Cunradue, Lambertus. 
decani: Albertus. Lutherus. 
cantores : Gisilberlus. Hugo. 

custos : Fridericus. 


rector puerorum : Theodericus. 
scolastici: Ludewicus. Theodericus. 
camonici: Albertus de Meldingen 
cognom. Episcopus. Conradus de 
Rosis mag. Gerlacus mag.(?). Theo- 
dericus de Omnibus sanctis. Theo- 
dericus trans aquam (?). Witego. 
vicarii 528. 
vicarius : Wernherus de Heylingistad. 
officiales 470. 
Archidiakonat 558, 
Severistift: eccl. s. Severi 56. 95. 98, 
180. 515. 528. 566. 566. 567. 
8. Severus 528. 
prepositus : Gerwicus. 
Dekan von s. Severi 566. 566. 
decanus : Witelo. 
scolast.: Ortwinus, offic. prepositure. 
canonici: Theodericus marsc. Diet- 
rich von Gotha (Goch ?), zugleich zu 
U. L. Fr. in Gotha, 
Monasterium, eccl. s. Augustini (can. 
regul.) 452. 501. 
prepositus 452. 
rector scolar.: Heinricus de Sonne- 
born. 
Augustiner-Eremiten-Kl. 520 A. 
Sanctimoniales ad. s. Martinum extra 
civitatem E. 468. 
prepositus: Heinricus, 
Novum opus 290. 528. 
prepositus 290. 
pistrinum iuxta N. o. 528. 
Monasterium Montis s. Petri 98. 110. 
112. 118. 267. 463. 464. 506. 538. 559. 
Kloster 538. 
abbas 468. 
abbates: Andreas. Volmarus. Johan- 
nes. Piligrim. Witelo. 
(rector puerorum) : Conradus mag. 
villicus : Reinhardus. 
Ordo Predicatorum 180. 520. 
subprior: Ludolfus. 
fratres: Ditoldus de Aroldishusen. 
Heinricus de Hallis (?) Heinricus. 
Hermannus de Martpeche. Johannes 
de Cremese (?) Walterus Kerlinger. 
Fratres s. Johannis Bapt. 57. 
Klosterfrauen: Antonie und Osterhild 
von Osthausen. 
begina : Gertrudis fil. Walbruni. 
Ditericus de Muro cler, Erfford. 
Gotfridus Zcenmark de Cicz cler. et 
notar, publ. (Erfford.) 
Reinboto sac. de Erfordia. 
Ericus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 
Hericus minist. Mersburg. 38 (1179). 


608 


Erimfridus, Erinfridus s, Erenfridus. 

Erkemboldus s. Erkenboldus. 

Erkenbertus prepos. in Mosbach et can. 
Erbipolis 402 (1809). 

—, Herkenbertus prepoe. de Gelin 
(Góllingen) 112 (1220). 118 (1220). 
Erckenbertus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 

529 (1185). 

Erkenbertus, Herkenbertus Craz mon. 
Hersfeld. 112 1220. 118 (1220). 

- mag. Hersfeld. 156 (1251). 

— mon. in Mimeleibem 164 (1255). 

Eckenbertus, Erkenbertus, -wertus de 
Tanrode mon. Port, 482 (1895). 489 
(1327). 490 (1827). 497 (1828). 

germani : Conradus et Conradus dom. 
in Thanrode. 
pairwus: Erkinbertus de T. 

Erkenbertus burgrav. de Starchenberg 
129 (1981). 

— de Cregenbere vas, Hersfeld. 118 
(1226). 

Erkinbertus Geylevuz 894 (1306). 

Erkembertus de Tannenrode 74 (1203). 

pater: Manegoldus de T. 

Eckenbertus, Ekkenbertus, Erkenbertus, 
Erkinbertus de Tanrode «w. dgl. nob. 
305 (1295). 820. 821 (1298). es Q008) 
359 (1302), vielleicht auch 885 (1305 

pater in Porta tumulatus 324. 
frater: Conradus de T. 
advocatus: Heinricus de Holtzhusen. 

— , Erkinbertus patruus Conradi et 
Conradi dom. in Thanrode et Erken- 
berti mon. Port. 482 (1325). 484 
(1326). 

Erkenbertus, Erkinbertus castell. in 
Shonenberg u. dgl. 357 (1802). 359 
(1302). 361 (1802). 433 (1816). 

Herkenbertus pinc. abb. Hersfeld. 114 
(1220). 

Erkemboldus, Erkenboldus, Erkinboldus, 
Herkenboldus de Grizlawe uw. dgl. 
(Greissiau) 75 (1203). 77 (1204). 80 
(1205). 86 (1207). 99 (1218). 105 (1215). 
108 (1217). 

Ermagori episc. reliquie 588. 

Ermegardis, Ermengardys s. Irm is. 

Ermenoldus abb. in Goceke u. dgl. 49 
(1183). 58 (1194) 66. 67. 

Ermfridus s. Erenfridus. 

Ernestus prepos. Nuenburg. 468 (18211). 
480 (1324). 

— prepos, s. Mauricii (Nuenburg.) 30 
(1168). 45 (1174). 

— »col., can. Merseburg. 106 (1216). 550 
(1225). 

— cust., mon, Hersfeld. 144 (1244). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Ernestus . (eur) in  Mertindorf 
(conv. Port.) 154 (1250). 
— com. de Velseke (Glichen, Tonna) 
95 (1210). 
Ernist com. (de Glichen, Tonna) 14 
(1144). S. 886. 
Bruder: Lam 


bert. 
Ernestus com. de Glichen 181 (1233). 
170 (1255). 171 (1256). 
frater: Heinricus. 
— de Zelezen 49 (1183). 


filsus: 
-- de Zelezen 49 (1188). 
— advocat, (Alberti com. de Wi?) 147 


(1249). 

— mil. 411 (1812). 

Ernfridus s. Erenfridus. 

Erningue prior Port. 317 (1298). 

— erar, mon. Port. 328 (1299). 

Ernist s. Ernestus, 

Erphordia s. Erfurt. 

Eruiwinus, Eruuinus com. (de Glichen, 
Tonna) 46 (1182). t 56. 

exequie 56. 

Erwinus Albus 867 (1304). 

— Niger 867 (1804). 

Esaias proph. 1. 

Esbeck: Esbeke D. bei Schóningen 160. 
Ludolfus de E. 

Eschenbergen: Escheneber D. sno. Gotha 
96 


Tuto de E. 
Estensis 93, 
chio: 


marchio: 
Esthland 560. 
Kl. Padis in E. 
Etelgeresburch s. Elgersburg. 
Etzdorf : Ekkelsdorf, Ezeledorf, Ezilsdorf 
D. onó Eisenberg 887. 387, 890. 396. 399. 
Conradus de E. mil. 
Eugenius III. papa 48. 
s, Eustachius 83, iuxta templum Agripe 
34. 
ecclesia Rome. 
Eveleiben s. Ebeleben. 
Everhardus, Everherus, Evernandus s. 
Eberhardus u. s. 1c. 
Eversbere, -berch, -berg s. Ebersberg. 
Everstede s. Eberstedt. 
Everwinus s. Eberwinus. 
Evirsberc s. Ebersberg. 
Ewerhardus s. Eberhardus. 
Eyboldeleyben s. Endeleben. 
Eychilberg s. Eichenberg. u 
Eymdeleiben, -leyben, Eyndeleibin s. 
Endeleben. 4 
Eysleiben s. Eischleben. 
Ezelsdorf, Ezilsdorf s. Etzdori. 





I. Namenregister. 


F. V. 


Faber 187. 284. 240. 267. 801. 
Heinricus F. 
Hermannus F. frat. Port. 
Martinus F. frat. Port. 
Sifridus F. civ. Erford. 
Vach 138, 
Conradus V. 
Fahner: Vanre D. nó. Gotha 236. 267. 
439. 506. | 
Conemundus de V. 
Hermannus de V. camerar. sen. 
— de V. camerar. 
Valeo 47. 
Gerhardus V. 
Valir 174. 
Albertus cognom. 
Falkenau ehem. iater. - Kl. bei Dorpat 
559. 560. 560. 
'ochterkl. von Pforte 552. 
Aebte von F. 560 
Abt : Ditmar. 
Klosterbrüder von F. 560. 
Falkenhain: Valkinhain JD. n. Meusel- 
witz 106. 
Rudolfus de V. can. Merseburg. 
Valleneto 559. 
Gabriel Pleb. von V. 
Vallis s. Georgii s. Georgenthal. 
Vallis s. Marie s. Marienthal. 
Valva (vermuthlich Pforten D. bei Gera) 
183. 188. 202. 360. 
Heinricus de V. civ. Wizenvels. 
Hermannus de V 
Otto de V. 
Vanre s. Fahner. 
Varch, Varich 202. 246. 249. 250. 256. 
266. 298. 299. 302 A. Vgl. Porcus. 
Reinhardus V. mil. 
Varsula Gr. od. Kl: Vargala, Vari 
Vargula, Gr. od. Kl.: Vargala, ila 
D. ö. Langensalza 36. 38. 50. 59. 61. 
63. 117. 142. 177. 185. 191. 200. 204. 
207. 245. 270. 291. 319. 332, 388. 351. 
449. 450. 455. 554, 562. Vgl. Baaleck. 
Weinberg 562. 
incerne e de Salecke dicti de V. 
Berthous, Bertogus d. V. mil. mag. 
coquine lantgr. 
Cunradus pinc. de V. 
Cunemundus de V. 
“ Rudolfus pinc. de V. (vermuthlich 
zwei verschied.) 
Theodericus de V. cons. Erford. 
Waltherus de V. mil. 
Walterus de V. fil. 
Varich s. Varch. 


609 


Varila s. Vargula, 

Vehra: Vehre, Ver, Vera, Vere, Verhe, 
Vher ‚ Vhera, Vhere villa D. sw 
Weissensee 88. 92. 96. 97. 110. Hi. 
115. 116. 117. 118. 125. 126. 127. 130. 
181. 144. 171. 176. 180. 189. 190. 908. 
204. 207. 208. 322. 328. 848. 429. 481. 
438. 445. 448. 468. 474. 476. 478. 479. 
481. 499, 520. 

villa 97. 

grangia, curia 92. 111. 115. 144. 
180. 431. 445. 448. 468. 

allodium, p predium proprium Porten- 
sium 127. 

oratorium. 180. 

pratum Gangolffesbige 448. 
molendina 190. 208. 207. 
retentaculum aque 204. 208. 
Verweyk 520. 

familia in V. 180. 

magisiri, rectores curie: Conradus 
Ysenhut. Heinricus. Heinricus de 
Tuseleybin (Buseleybin ?). 

cellarsus : Heinricus de Vileborn. 
magistri pecorum, 
ricus, Guntherus. 
magister aratrorum : Heinricus de 
Cruthey m. 
Veiste s. Vesta. 
Velkener 269. 

Heinricus V. mil. 

Velseke wüstes Schl, unbekannter Lage, 
meist auf dem Eichsfelde (bei Gleichen- 
stein?) gesucht 95. 


Prnestus, de V. com. (Graf v. 


Gleichen, Tonna.). 
Veltheiin : Velthem D. bei Osterwieck 37. 
sac : Nycolaus. 
Venedig: Venecie, Venetia 34. 48. 
Ver, Vera s. Vehra. 
Verden: Fardensis, Verdensis 25. 26. 
28. 182. 
1 i: Hermannus. Luderus, 
Vere, Verhe s. Vehra. 
Verken 251. 
Hermannus V. mil. 
Verkiln 87. 
Hermannus V. 
Verona: Veronensis 122. 
episcopus : Jacobus. 
Ferraria 93. 
Salingwerra de F. 
de Verulis 564. 564. 
. Andreas de V., Kanon. in 
Bree au. 
Vesta: Veiste, Veste, Vesten D. «ntc. 
Lützen 188. '357. 360. 
Heinricus de V. 


opiliones: Fride- 


610 


Henricus, Busso can., Heinricus, 
Apelo, Henico de V, fratres. 
enricus de V., fil. Burchardi. 

Vestina 19. 34. 

titulus eccl, s. Vitalis Rome. 
Vher, Vhera, Vhere s. Vehra. 
Vibeche s. Vippach. 
Vicedominus 98. 157. 199. 244. 


Albertus Vicedomini mag. cons. 
Erford. 
Gisillerus om, V. burg. Erford. 


Guntherus V. civ. Erford. 

— V. iun. civ. Erford. 

Heinricus Vicedomini cons. Erford. 
Vicedomnus episc. Placentinus 122 (1226). 
Vicemburch s. Vitzenburg. 

Vichbeche s. Vippach. 
Viezenborg s. Vitzenburg. 
Viennensis 93. 

com, Gherardus. 

Vieselbach : Visilbeche D. w. Weimar 95. 

Yi Nicolaus de V. vi [528. 
igbeche, Vigebech s. Vippach. 

Viggerue can. s. Marie Magdeburg. 66 
(1197). 

Vilburne, Vileborn s. Füllborn. 

Villa 98. 

Monachus de V. 

Vincentius episc, Cracoviensis 94 (1210). 
Finne: Vinna, Vinne mons 12. 18. 29. 


nemus Nuegehege in V. 12. 
grangia in V., possess. V. 29. 33. 
62. 63. 

Vinne 41 


Vinnol us vie Brantbach 197. Yirbech 
ip : Vi e, Vi be, Vi e, 
V rbeih, Vipeche villa, Mfl. Schloss 
Vippach, früher auch Lówenhaupt- V. 
genannt, od. D. Mark- Vt od. D. 
Vippach- Edelhausen nw. Weimar 126. 
197. 181. 152. 178, 177. 186. 190. 203. 
204. 207. 208. 256. 269. 270. 825, 
Albero de V. 
Albertus de V. 
Maroldus de V. 
Siboto de V. mil. 
Theodericus de V. (zwei verschiedene) 
Virchuje locus Polon. 94. 
Vischberg 430. 
Gerhardus de V. mil. 
Visilbeche s. Vieselbach. 
s. Vitalis 84. 
eccl. s. Vitalis tit. Vestine Rome. 
Vitelo de Madela 395 (1806). 
Viterbo: Viterbium 223. 545, 549. 
Vitesen 93. 
Herwicus de V. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Vitus cust. (de Schirmest ?) 95 (1210). 
Vitzenburg: Vicemburch, Viczenborg, 
Vitzenburch, Vizenbure, -burch, -burg, 
Wissenburg, Wizenburg Hg. ^. Nebra 
64. 72. 188. 198. 201. 854. 888. 384. 
castellani : Guntherus et Hermannus 
de Schafstete. 
Heinricus (pinc.) in V. 
Meinherus de V. nob. 
Udelscalcus, Udenscalcus de V. 
Vizcorn 499. 
Albertus V. abb. Port. 
Visenburc, -burch, -burg s. Vitzenburg. 
Flamingen, Flaminghe s. Flemmingen. 
Flamingi (= Hollandini) 102 A. 


Vlans 148. 186. 202. 
Guntherus V. 
Theodericus V. 
Flemmingen: Flamingen, Flaminghe, 
Fleminge, -gen, -gin, Vlemingen, Fle- 
myngen, -gin, Wlemingen villa JD. sic. 


Naumburg 92. 101. 108. 188. 147. 148. 
187. 287. 248. 244. 254. 260. 261. 910. 
875. 876. 899. 471. 478. 480. Vgl. 
Tribun. 
villa 101. 899. 
decretum ville 148. 
iusticia, iudicium 147. 243. 244. 
grangia 92. 
allodium (Port.) in F. 147, 
curia et villa v. Fortensium 243, 
rangiarius de F. 133. 
Boclesia 876. 
plebanus 375. 
plebanus: Petrus. 
rustici, universitas rust. 147. 430. 
scultetus 480. 
scultetus: Hermannus. 
semita, per quam de Nuenburg itur 
V. 810. 
Albertus de F. mil. 
Cunradus de F. proprietar. eccl. Port. 
Conradus de F. conv. Port. 
Heinricus de F. frat. Port. 
Flogeles mansus 487. S. Lópitz. 
Florentius sac. in Caldenburn 65 (1196). 
. . Abt in Leubus 536 (1175). 
-— mon. Port. 73 (1202). 
Florstete, Vlorstete s. Flurstedt. 
Vlugilsburg 143, 
enricus de V. can. Numburg. 
Flurstedt: Florstete, Vlorstete, Flur- 
stete, Vlurstete D. nö. Apolda 142. 
262. 263. 301, 327. 425. 441. 490. 522. 
vinea 301. 
archipresb.: Johannes. 
mag. curie: Heinricue. 
Albertus de V. 


I. Namenregister. 


Albertusde F.castr. in Eckhardisberg. 
Conradus de F. conv. Port. | 
Henricus de F. 


Vocstete s. Voigistedt. 
Völkerehausen: Volkericheshusen 2). 886. 
Vacha 150. 
Heinricus de V. 
Vogeleberg : Voilsburch D. s, Cölleda 486, 
Fridericus de V. 
(Vohburg) 14. 
Tierpoldpe marchio. 
Voigte t: Vocstete, Vokstete D. nmö. 
rtern 72. 251. 
Heinricus de V. 
Voilsburch s. Vogelsberg. 
Voit 448. 
Heinricus V. casiell. in Stusforde. 
Vokstete s. Voigtstedt. 
Volcwinus s. Volquinus. 
Volgstete s. Volkstedt. 
Volkenroda : Volkolderod, -rode D. ono. 
Mühlhausen, chem. Cisterz.- Kl. 111. 
112. 118. 249. 268. 269. 284. 285. 557. 


abbates: Albrecht. Ditmar. Dyth- 

marus. Gerardus. 

prior : Theodericus. 

wonaché : Dithmarus cellerar. Th. 

mag. conv. 

Volkericheshusen s. Völkershausen. 

Volkerus pleb. in Creigenbere 169 
(1255). 

Volemarus de Rosenvelt can. Numburg. 
148 (1248). 

Wolkmarus can. Nuenburg. 100 (1213). 

Volemarus abb. Merseburg. 5. 18. 

—— de Kamburg «. dgl. mil. 138 (1239). 
144 (1948). 

Volemari 160, 

Burchardus fll. V. civ. Hall. 
Volenandus de Vriburg 162 (1254). 
Volcnandi 805. 

Bertoldus V. 

V olkolderod, -rode s. Volkenroda. 

Volkoldesroth villa regni 26. 

Volkstedt: Volgstete. (schwerlich V. n. 
Eisleben) 430. 

Johannes de V. mil. 

V olmarus abb. s. Petri Erford. 506 (1383). 

— de Gota burg. Erford. 157 (1258). 

Volquinus can. Mersburg. 51 (1184), 
scol. 55 (1191). 

--, Wolquinus cust., can. Nuenburg. 45 
(1182). 60 (1194). 69 (1199). 75 (1203). 
77 (1204). 78 (1204). 79. 80(1205). 86 
(1207). | 


611 


Volquinus abb. de Sidechenbeche 21 
(1158). 28 (1154). 
— de Groizc 105 (1215). 
fratres: Fridericus. Hermannus. 
Volewinus de Robatscizc (.Robschütz) 
201 (1265). 
Volquinus marsc. episc. Nuenburg. 86 


(1207). 
Volradus de Colditz 810 (1296). 
— de Domutz mil. 499 (1828). 


frater ; ppus. 

-— de Landisberg 105 (1215). 

Volrad von Leienig 559 (1804). 
Brüder : Gotifried. Hermann. Sifrid. 

Volradus de Rolz mil. 287 (1271). 251 
(1278), castell. in Novo castro 266(1278). 

Volradi 440. 

fi: Heydenricus. Rudolfus. 

Fons locus (bei Ziegenrück) ab indigenis 
nuncupatus 183. 

Vornkunen, Vornnkunnen (Vorzkunnen?) 
499. 499. 

Bertoldus V. 

de Foro 275. 298. 309. 864. 390. 891. 
401. 480. 559. 

Conradus de F. civ. Nuenburg. 

Petrus de F. civ. Nuenburg. 
Voytchen von Rinckeleybin 519. 
Voyth 520. 

Thyzel V. 

Fränkenau: Franchowe, Frenckow, due 
ville quarum una eet deserta, an Stelle 
der andern Vorwerk F. n. Kósen 449. 
450. 451. 455. 470. 

cappella 470. 

patronatus eccl 449. 451. 

officium senioris 455. 
Franckenhusen s. Frankenhausen. 
Franci 40. 76. 79. 

ius, ius hereditarium Francorum. 
Franco, Francones 43. 

ius et iudicium Franconum. 

Frankenevort s. Frankfurt. 

Frankenhausen : Frankenhusen St. am 
Kyffhäuser 96. 563. 

Adelbertus de F 
e s de F. 
Albertus de F. fratres. 

Frankenhausen: Franckenhusen, Fran- 
kinhusen D. n. Crimmiürschau, ehem. 
Cistere.-Nonnenkl. 813. 314. 

prepositus : Eberhardus. 

abbatissa: Agnes. 

conventus 818. 814. 
Frankenrode D. m. Eckartsberga 310, 
Frankenstein: Frankensten «. dgl. R. 


bei Saleungen 118. 292. 
Albertus de F. 


612 


Siboto de F. 
. . de F. nob. 292 (1291). 

Frankfurt a. M.: Frankenevort 133. 565. 
566. 

curia regis sollempnis 188. 

Frankinhusen s. Frankenhausen. 

Vratislaviensis s. Breslau. 

Frauensee: Lacus D. sö. Gerstungen, 
ehem. Cisterz.-Nonnenkl. 110. 112, 118. 
118. 

prepositus: Elbuinus, Elwinus, (ver- 
schrieben) Helwicus. 

Fredericus 8. bee erg Vribe 
reiberg: Vriberc, - , Friber ig, 
Vribergensis, Friburgensis , Vribur. 
gensis ı. Sachs. 201. 308. 

argentum 120. 281. 288. 296. 306. 
863. 364. 366. 379. 380. 380. 381. 382. 
890. 392. 394. 402. 428. 424. 424. 425. 
426. 427. 432. 435. 446. 451. 462. 472. 
478, 418, 487. 511. 

mensura $50. 

Freising: Frisiensis, Frisingensis 14. 132. 
966. 567. 

Bischof 566. 567. 

iscopi : Conradus. Otto. 

Frenckow s. Frünkenau, 

Freyburg a. d. Unstr.: Vriburg 162. 188. 

civitas 188, 

Volenandus de V, 

Friaul: Friol 93. 

Mei us com, de F. 

Vriberc, -berg, Fribergensis, Vribergensis 
8. Freiberg. 

Fribote 186, 

Heinricus nom. F. 

Vriburg s. Freyburg. 

Friburgensis, Vriburgensis s. Freiberg. 

Frideberg s. Friedeburg. 

Fridehelmus can. Merseburg. 106 (1216), 
dec. 141 (1242). 

Friderichesrode, Friderisrode wüst nw. 
Kösen 350 f. 526. 

Fridericus archiepisc. Magdeburg. 14 
(1144). 532 (1151). 

— episc. Kareliensis 220 (1268). 222 
(1268), et  Darbecensis (Dorpat) 
postulatus 221 (1268). 555 (1268), 
episc. Tarbacensis et crucis Christi 
miniat. 224 (1269). 225 (1269). 226(1269). 
506 (1269). 

- - episc. Halverstad. 106 (1216). 

-— episc. Merseburg. 220 (1268). 221 (1268). 
221 (1265). 226 (1269). 227 (1269). 241 
(1271). 267 (1279).555 (1268). 557 (1279). 

-- prepos. de Seburch 38 (1179). 51 (1184). 

- - de Magdeburgk can. Cycensis 507 
(1833), 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Fridericus cust, maioris eccl. Erford. 98 

(1212). 

—- vicedomn., can. Halberstad. 87 (1208). 

— cust., can, Numburg. 143 (1243). 

— capell, Nuenburg. 16 (1144). 

— pleb. de Domina nostra, s. Marie 
virg. (in Nuenburg) 391 (1806). 416 
(1312). 417 (1812). 

— abb. de Eilwardisdorp «. dgl. 87 
(1208). 107 (1216). 

"i us de Luthre (Königslutier) -107 
1216). 

Friedrich Abt von Sittichenbach 562 
(1830). 

Fridericus abb. Walkenrid. 110 (1219) 
112 (1220). 113 (1220). 

— presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

Friedrich von Kamburg Mönch in Düna- 
münde 560 (1305.) 

Fridericus subdiac. in Gozk 67 (1197). 

— mon. in Aldenburg (Merseburg) 56 

. (1191). 

— cellerar., mon. Port. 127 (1229). 

-— hoepital, (mon.?) Port. 546 (1215). 

-— de Wisense mon. Port. 478 (1824). 
479 (1824). 490 (1327). 494 (1327). 
520 (1845). 

- - qui servit abbati de Goceke 50 (1183). 

— conv. Port, ($dent. mit dem folgenden’) 
288 (1271). 

—  Bauuarus conv. Port. 248 (1279). 

—- de Punquiz frat. Port. 187 (1260). 

- mag. curie, rector in Borsendorf 
conv. Port. 306 (1295). 326 (1299). 

- deWerengeshusen rect. curie in Borsin- 
dorff, conv. Port. 473 (1324). 

-— Opilio, mag, rum in Ver, cour. 
Port. 431 (1816). 445 (1318). 

— (I)imper. Romanorum 24. 25 (1157). 
26. 27 (1157). 28 (1162). 81 (1172). 32 
(1174). 86 (1178). 89. 40 (1180). 41. 
42 (1180). 43. 44 (1181). 46 (1182). 
47 (1182). 53. 584 (1165). 588 (1185). 
589 (1190), avunculus Hermanni lantgr. 
t 71. Vgl. Fridericus dux Alsatie. 

filius: Heinricus. 
patruus: Cunradus. 

Fredericus, Fridericusll. rex Romanorum, 
imper. Romanorum, rex Sicilie, rex 
Jerusalem et Sicilie 103. 104 (1719. 
112 (1220) 114 (1220) 117 (1225) 
132 (1284). 185 (1286). 140 (1239). 

filius: Heinricus. . . 

Fridericus dux Suevorum (11.) et Alsacie 
10 (1140). 14 (1144). 

- . dux Alsatie (nachher X. Friedrich 1.) 
19 (1147). 


I. Namenregister. 618 


Fridericus (d. Freidige) fil. Alberti Thu- 
ringie lantgravii 266 (1279), Pfalzgraf 
v. Sachsen 557 (1282), "Thuringie 
lantgr., Misnensis et Orientalis march. 
dominusque terre Plisnensis 389 (1306). 
401 — vgl. 408 — (1808). 410 (1812). 
418 (1312). 420 (1314). 428 (1815), 431 
(1316). 457 (1819), 458 (1319). 469. 

. 961 (1807). 

frater : Teodorus, 

advocatus : Rinnepaghe. 

capellanus: Waltherus can.Nuenburg. 

marschalcus: Hartmodus de Bule- 
witz. 

notarius: Nycolaus. 

protonotar.: mag. Waltherus prepos. 
Mysnensis. 

— (d. Ernsthafte) Thuringie lantgr., Mis- 
nensis et Orientalis march. dominus- 
que terre Plisnensis 492 (1327). 495 
(1328). 508 (1384), 510 (1886) 515 
(1344). 516(1344). 568(1826). 563(1329). 
865 (1336). 568 (1849). 568 (1849). 

.: Guntherus com. de Swartz- 
burch. Heinricus iun. advoc, de Plaue, 
mag. curie: Gotfridus Schindakoph. 
marscalcus: Petrus Porzigk, Porzk. 
notarius : Theodoricus, 
protonotar. : Conradus Pruze. 
secretarii: Otto de Sthuternheim. 
Rudolfus de Ryschak, Theodericus 
vicedom. in Apolde, 

— (com.) de Bichelingen 19 (1147). 336. 

— com. de Bichelingen 41. 

frater : Bembodo. 

— com. de Bichelingen 72 (1900). 105 
(1215). 

— com. de Bichilingen «. dgl. 139 (1289). 
142 (1243) — senior 204 (1266). 207. 
208 (1266) — 244 (1272), wahrschein- 
lich zwei verschiedene Personen. 

— nob. dom., com. de Bichelingen u. dgl. 
432 (1816). 477 (1324). 

frater : Gerhardus. 

— com. de Brene 40 (1180). 41 (1180), 

— com. de Bren 105 (1215). 

— com, de Clettenberg 172 (1256). 

— com, de Helderungen 427 (1315). 

Friedrich Graf von Lohra 555 (1268). 

Fridericus com. de Orlamunde 378 (1304). 
419 A. (1318). 474 (1828), dom. in 
Wimar 485 (1327). 

avus : Fridericus com. de Rabinswalt. 
pater : Hermannus com. de O 
mater : Mechtildis, 

fratres: Hermannus. Otto. 

— com. de Rabenswalt u. dgl. 210 
(1267). 230 (1270) — com. de Wie 233 


Geschichtsq. d.Pr. S. Bd. XXXIII. 


(1271) — 260 (1277). 265 (1278). 276 

(1287). 281(1289). 282 (1289). 286 (1290). 

289 (1291). 294 (1291). 822 (1299). 349 

(1301). 378 (1804). 877 (1804). 379. 

980 (1805). 892 (1306). T 419. 474. 
uxor: Klin bet 


fratres: Albertus. Bertoldus. 

gener: Hermannus com. de Orle- 
munde, 

advocati: Albertus. Hermannus Poux. 
Sifridus Rost, 

capell. et scriptor: Johannes sac. 


— de Stalberg com., Graf v. Stolberg | 


251 (1278). 555 (i260). 

- com. palat. de Sumerscenburch, 
lalzgr. v. Sommerschenburg 19 (1 147). 

u in ; frat. Lodewici et Hermanni 
antgrav. Ihuringie 36(1178). 51 (1186). 
55 (1190). getot ) 51 (1186) 

— com. de Wie s. Fridericus com.:de 
Rabenswalt. 

— vicedom. de Apolde 271 (1282), 

— diet. Apud ecclesiam s. Fridericus 
de Balgestethe. 

— de Balgestete u, dgl. 265. 266 (1278). 
274 (1287). 274. 275 (1287), 276 (1287). 

Verwandtschaft s. unter Conradus de 
Balchstete. 
— de Balgestete u. dgl. 433 (1816). 461 
(1820). 462 (1820). 
frater: Nicolaus. 
— de Balgestethe 495 (1327). 
fratres: Heinricus mon. Port. Her- 
mannus. Ulmanus, 
patruus : 

— dict. Apud ecclesiam 495 (1827). 

— de Blysegrim «. dgl. ( Pleismar) opidan. 
in Marchtheseler, castell. in Heseler 
442 (1818). 443 (1818). 475 (1824). 

frater: Heinricus. 

— de Bobluz «. dgl. (Boblas) 30 (1168). 
91 (1172). 89 (1180). 40 (1180), 42 
(1180). 45 (1182). 

pater: Reinhardus, 
— de Bretinbuch w. dgl. 274 (1287). 
215 (1287). 276 (1287). 
fratres: Heinricus, Hermannus. 
Verwandtschaft 8. unter Conradus 
de Balchstete. | 

— cognom. Cesar, Imperator rust, eccl. 

Port. (in Thesnitz?) 217. 218 (1268). 
fili: Conradus. Gerhardus. Theo- 
dericus. : 

— de Kindehusen «. dgl. ( Kühnhausen) 
nob., mil 146 (1247). 204 (1266). 207. 
208 (1266). 269 (1280). 

frater : Heinricus. 


40 


614 


Fridericus Knuth 829 (1800). 

— de Collide «. dgl. 96. 111 (1219). 112 
(1220). 

frater: Cunradus 

— Colre 278 (1289), castell. in Ekeharts- 
berg 370 (1804). 871 (1804). 

— Kolre 521. 522 (1845). 

. avus: Heinricus Hetzebold mil. 
pater: Johannes K. mil. 
fratres: Heinricus, Johannes. 

— de Cracovia 248 (1273). 

— de Cufese (Kyffhausen) minist. regni 
26 (1157). Vgl. Fridericus minist. 

— Kullingk (rust, in Lissdorf?) 495 (1315). 

frater : Conradus. 

— de Drivordia (Treffurt) minist. lantgr. 
189 (1239). 

— de Drivorthe «. dgl. sen. 190 (1263). 
282 1271). 

— de Driwrte mil. 236 (1271). 
dem vor. sdent.? 

— de Voilsburch (Vogelsberg) advocat. 
comitum de Orlamunde 486 (1327). 
— de Gebinstete 258 (1275). 
fratres: Berrengerus,. 

Gothefridus. 

— de Grevendorf mil. 228 (1269). 

— de Groist mil. 282 (1289). 825 (1299), 
tunc temporis advocat, in Novo castro 
E (1289), castell. in Novo castro 297 

— de Groizc 105 (1215). 
fratres: Volquinus. Hermannus. 

— de Gruna 42 (1180). 

-- de Hagin 47 (1182). 

— de Haltdeke $46 ana). T 273. 
fist: Gevehardus et 

— de Haldekke w. dgl. 273 (1286). 297 
(1291). 

— fil Heinrici cognom. Monachi (in 
Owerstete ?) 258 (1275). 

frater: Heinricus. 

— de Hellerungen 374 (1304), 
fratruelis : 

- - de Hellerungen 374 (1304). 

-— dom. in Helderungen 482 (1326). 

— de Heringen 498 (1828). 499 (1828). 
patruelis: Burckhardus (verschrieben 
Gothardus). 
famuli: Cunemundus de Sangir- 
husin. Heinricus de Alminshusen. 

— de Hogeniste (Hagenest) 292 (1291). 
frater : Thimo, 

— de Honsberge mil. 508 (1884). 

— cognom. Imperator s. Fridericus cogn. 

Cesar. 

— de Yscherstete castell., 

Remde 457 (1319). 458 (1319). 458 (1319). 


Ob mit 


Cunradus. 


residens in 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


patrueles : Bertoldus, Bertoldus. Theo- 
dericus, 
Fridericus de Lesten (Lehesten) 280(1289). 
fratres: Albertus. Heinricus. Rudol- 
fus. Theodericus 
— de Mineme (Meinewseh 2 259 (1276). 
— de Mistelbach 71 (11 
Fredericus de Molendino. y (1327). 
Fridericus de Monte castell, in Ruteley- 
besburg 418 (1318). 452 (1319). 
— de Muchele 71 (1199). 88 (1208). 
— de Muchele mil., castell in Ruth- 
leibisberch 238 (127 1). 
Fritzko de Obernitiz mil. 526 (1814). 
Fridericus Sagittarius de Obringen 431 
(1316). 484 (1316). 
— (de) Orden 62 (1195). 
— deOwenburch, Uwniburc 43. 44 (1181). 
47 (182. 49 (1188). 
cognatus : Gerardus de Stechowe. 
— de Pefelbeche 170 (1255). 
frater : Heinricus, 
— de Pephilde mil. 147 (1249). 
— de Polenz 77 (1204). 80 (1205). 101 


3). 
Frische diet. Poley (in Hopffendorff?) 
443. 


Fridericus de Pomezyn 324 (1299), 
— de Punkwiz 148 (1250). 
— de Rode 460 (1820). 
— Sagittarius s, Fridericus de Obr 
— de Saleke «. dgl. 81 (1172). 36 (11/8) 
45 (1182). 51 (1186). 70 (1199). 
frater : Hermannus. 
— de Sassenhusen 150 (1250). 
— de Schocher 281 (1289). 
— de Sconenberg u. dgl. mil. 232 (1271). 
249 (1272). 261 (1277). 
-- de Blatheim 271 (1282). 
^ de Sulezbeche castell. in Appolde 492 
1827). 
— de Sulze 259 (1276). 
— de Swerstete 289 (1291). 
— de Swerstete 515 (1348). 
frater: Henricus. 
Fredericus, Fridericus de Tenstete w. dgl, 
440 (1817). 482 (1825). 484 (1826). 
Fridericus de Truhendingen 135 (1236). 
— de Tuchern w. dgl. castell. in Ruth- 
leybesberg 346 (1301). 366 (1303). 452 
(1319). 460 (1320). 

— de Tunna 171 (1256). 

— de Utstete 111 (1219). 

— de Uwniburc s. Fridericus de Owen- 
burch. 

— Windesman civ.in Merseburg 420(1813). 

— de Winecke castell. in Osterfelt 303 
(1294). 972 (1804). 888 (1805). 


I. Namenregister. ' 


Fridericus cognom. Wischeraven (rust. 
in Thesnitz?) 218 (1268). 
— Zolnere 256 (1274). 
— advocat. lantgr. in Wissenvels 397 
(1307). 
— (ob de Cufese?) minist. regni 19 (1147). 
— senior de C 254 (1274). 
— (in Mertindorf) 86 (1178). 53. 
Friderisrode s. Friderichesrode. 
Friedeburg: Frideberg D. a. d. Saale 
s, Cónnern 129. 
Ulricus de F. 
Friemar: Vrimar D. nó. Gotha 246. 
Cunradus de V. (oder Wimar?) 
Friol s. Friaul. 
Frisiensis, Frisin 
Fritzko s. Fridericus. 
Fritzlar: Vrizlaria 180. 
Otto scolast. in V. 
Fritzsche s, Fridericus. 
Vrizlaria s. Fritzlar. 
V roburch (Frohburg s. Kgr. Sachsen?) 87. 
Cunradus d. V. (ean. Halberstad.) 
Fröttstedt: Vruthenstethe D. tw. Gotha319. 
Conradus de V. spiserus lantgravii. 
Frohndorf: Vrohendorph D. sw. Cölleda 
291. 
Hermannus de V. mil. 
Vrowinus de Tundorf (Donndorf) 178 
(1256). 
— Topf de Brantbach 527 (1814). 
Vruthenstethe s. Fröttstedt. 
Fruto (civ. Erford.) 58 (1193). 
Füllborn: Vilburne, Vileborn Wüstung 
ssö. Cölleda 155. 438. 439. 
Heinricus de V. conv. Port., cellar. 
in Vber, 
Vulbern s, Wulbernus. 
Fulda: Fuldensis 1982. 
abbas : Conradus. 
Vultur 848. 
Ditmarus V. de Slatbeym. 
Funcke 448, 481. 486. 
Gernodus F. frat. Port. 
Hermannus F. mil. 
Furet 497. 
Heinrich gen. F. von Tannroda. 


G. 


G. (= Gothefridus) mag. hosp., mon. 
Port, 156 (1252). 

G. dict. Ladesac de Saxenhusen 526 (1314). 

Gabriel Pleban von Valleneto, Ein- 
sammler des Zehnten für das heil. Land 
$59 (1804). 

Gabulensis 496. 

episcopus : Ditmarus. 


is s. Freising. 


813 


Gailinhusin s. Gelnhausen. 

Galamistorf &  Golmsdorf. 

St. Gallen: s. Gallus 182. 
abbas : Conradus. 

Gangolffesbige pratum retro curiam 
Vehre trans flumen Unstruht 448. 
Garnbach : Garenbach D.w. Wiehe 480. 
Gartolfus episc. Halverstad. 64 (1196). 
Ghardolfus de Meynersem can. Halver- 

stad. 107 (1216). 
Gartolfus de Geizele scabin. in iudi- 
ciali placito 72 (1200). 
Gasso dinggreve in Sangirhusen 499(1328). 
Gaurus 138. 
Bertoldus G. 
Gazele s. Hassel. 
Ghevehardus episc. Mersburg. 486 (1327). 
568 (1829). Bässe à 
germanus : sen. de Borapelow. 
pnt rr prepos. in Baltwedele 255 
). D. 
Gevebardus de Querenvorde can. Mers- 
burg. 228 (1269). 
— diac. Geronrodensis can. 37 (1179). 
— mag. thesaur. Nuemburg. 268 (1279). 
ipresb., can. in Sulze 51 (1186). 
. 62 (1186). 
— com. de Mannisvelt 226 (1269), 
fratres: Burchardus com. de M. 
Purchardus p de Querenvorde. 
— de Dieringe (Thürungen) 87 (1208). 
Gebehardus, Gevehardus de Haldekke 
u. dgl. 278 (1286). 282 (1289). 297 


(1291). T 316, 

pater : Fridericus. 

«ror: Lucard. 

frater : Fridericus. 
— Hupeh castelL in Osterveit 872(1304). 
— dict. Osterricher 252 (1274— 1980). 

fratres : Conradus. Heidenricus. 
Gevehardus de. Querenvorde scabin.. in 


.. iudiciali placito 72 (1200). 76 A. 2. 


frater : Gerardus. 

Gebhard von Schraplau Vogt der Nenen- 
burg 562 (1826). * 

Gebehardi 425. E 

Johannes G. castell. Gerhardi marsc. 
de Goserstethe. 

Gebenstete s. Gebstedt. 

Gebere s. Gebra, 

Gebesee: Gebese villa St, «nw. Erfurt 
111, 112. 118. 144. 146. 155. 171. 174. 
175. 181. 194. 204. 208. 246. 269. 430. 
479. 511. . 

villa monast. Hersfeldensis 155. 
villici: Christianus. Johannes. 
.eastrum 181. 

scultets : Johannes, Theodericus. 


40* 


616 


Albertus de G. (drei verschiedene) 

Albertus Calwe de G. mil. 

Apecz de G. 

Bertoldus Calvus de G. 

Ekehardus de G. 

Eckehardus de G. mil, 

Heinricus de G. 

Heinricus de G. mil. 

Henricus de G. castell. in Dornborch. 

Heinricus Cristiani mil. in G. 

Johannes mil. de G. 

Merboto mil. de G. 

Otto de G. 

Theodericus de G. 

Theodericus Calvus de G. 
Gebichenstein s. Giebichenstein. 
Gebinstete s. Gebstedt, 

Gebra, Nd. od. Ob: Gebere D. s. 
Bleicherode 95. 

Johannes de G. 

Gebstedt: Gebenstete, Gebinstete, Geven- 
steden D.sw. Eckartsberga 49. 198. 258. 

lacitum in G. 49. 
rrengerus, Cunradus, Fridericus, 

Gothefridus fratr. de G. 

Gece s. Geze. 

Gehofen: Gehoffen, Gehoven Mfl. ssö. 
Artern 147. 198. 210. 231. 238. 261. 
849. 499. 

Berthogus, Bertogus, Bertohus de G. 

mil, 

Heinricus de G. mil. 

Heinricus deG. mag. cur. in Porta. 

Herbordus de G. 

Geilnowe s. Gelenau. 

Geine s. Gónna. 

Geisla: Geizele Wüs sw. Merseburg 
(vgl. Neue Mitth, XV1, 181. 200). 

Gartolfus de G, 

Geithain: Gyten, Gythen St. i. Kgr. 
Sachsen 887. 387. 396. 399. 

Heinricus, Heynemannus de G. civ. 

Cycensis. 

Geizele 3. Geisla. 

Gelenau: Geilnowe, Gelnow D. n. Anna- 
berg 353. 397. 

Johannes de G. mil. 

Rudegerus de G. mil. 

Gelfradus de Luchowe mil, castell. in 
Hesillere 238 (1271), de Heseler mil. 
276 (1287), de Luchowe 350 (1301). 
888 (1305). 392 (1306). Doch können 
die beiden letzten Stellen sich auch auf 
den folgenden beziehen. 

frater : Theodericus de Heseler mil. 
— de Luchowe 475 (1824). 

paler : Henricus dict. Mussach. 

fratres: Bertoldus. Otto. ceteri fratres. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Gelfradus Pingwis 898 (1806). 

—, Gelfrat, Geltfradus advocat. in Eck- 
hardesberg 863 (1308). 366 (1303). 366 
(1308). 370 (1304). 371 (1304). 386 
(1305). 387 (1805). 893 (1306). 

— castell. de Novo castro 56 (1191). 

Gelfradi, Gelfradi de Heseler 462. 526. 

Conradus G. 

Gelingen, Gellingen s. Góllingen. 

Gelnhausen : Gailinhusin 61. 

Gelnow s. Gelenau. 

Geltfradus s. Gelfradus. 

Gene s. Jena. 

Gensefuz, -vuz, -wz 98. 279. 806. 325. 

Albertus G. 
Hartlievus G. burg. Erford. 

Genz s, Jenzig. 

8. Georgius, Georius, Georrius 12, 34. 
o7 8 . 98, Jes. Ren 998. diseerdm 
8. Georgenthal. Naum ; kl. 

Schutzheiliger d. Kl. Bürgel 533. 
eccl, in Erfordia. 

Nonnenkl. in Glaucha (Halle). 
eccl. 8. Georgii ad velum aureum 


Rome. 

Georgenthal: Vallis s. (b.) Georgii, Georii 
D. w. Ohrdruf, ehem. Cisterz.-Kl, 63. 
110. 111, 112. 113. 131. 283. 284. 285. 
558. 558. 

Abt 558. 

abbates: Eberhardus. Hartmannus. 
Wicelo, Withelo. Widekindus. 
camerar.: Hermannus. 

cantor: Leo. 

cellerar.: Henricus. Maroldus. 
subprior : Bertoldus. 

Georius, Georrius s. Georgius. 

Gepe 215. 233. 

Cunradus G. de Owerstete. 

Gerardus s. Gerhardus. 

Gerbodo, Gerboto can. 16 (1144), dec. 
Nuenburg.380(1168). 81 (1172). 45 (1174). 

Gerdrudis s. Gertrudis. 

B. Gereon (ecl. in Colonia) 93, 

scol.: Henricus. 

Gerardus card. presb. tit. s. Crucis in 
Hierusalem 3 (1188), card. presb. et 
bibliothec. 13 (1142). 

— archiepisc, Bremensis 132 (1894). 

— prepos. (can. regul) in Aldenburg 
70 (1199). 

Gerhardus notar.Alberti lantgr. 265(1278). 

Gerardus abb. in Volkolderod w. dgl. 112 
(1220). 118 (1220). 

Gerhardus portar., mon. Port. 184 (1236). 

— archidiac. (de Schirmest?) 95 (1210). 

— com. de Bichlingen 477 (1324). 

frater : Fridericus. 


I. Namenregieter. 


Gherardus com. Viennensis 93 (1209). 

Gerhardus burgrav. de Liznic «. dgl. 77 
(1204). 80 (1205). 

Gerardus, Gerhardus de Querenvorde 72 
(1200), prefect. Magdeburg. (?) 75 f. 
(1203). 

frater : Gevehardus. 

Gerhardus Bart 256 (1274). 

— de Brole in Owerstete (Awuerstedt) 
residens 234. 

Gerardus de Brunneshowe (Braunshain) 
44 (1181). 

Gerhardus de Cyce civ. Nuenburg. 400 
(1308). Hs (1309). 405 (1309). 406 


(1309). 4 
— marsc.de Ekkehardesberge 352 (1302). 
379 (1305). 880 (1805). Vgl. 527 A. 
water: Agnes. 
fratres : Heinricus. Hermannus. Ro- 
dolfus. 


patrueles: Gerhardus de Lewestein. 
Theodericus marsc. de Holtzhusen. 
Gerardus, Gerhardus Valco 43 (1181). 
47 (1182). 48. 
fratres: Heinricus et Wernerus de 
Stechowe. 
Gerhardus de Vischberg mil. 430 (1815). 
— fil. Friderici Cesaris, Imperatoris rust. 
eccl. Port. (in "Theanitz ?) 217.218 (1268). 
fratres : Conradus. "Theodericus. 
Gerardus, Gerhardus marsc. de Gozer- 
stete u. dgl. 367 (1304). 869 (1304). 
369 (1804). 370 (1304). 371 (1804). 421 
(c. 1814). 422.423(1314).423.424 (1315). 
424. 425 (1815). 427 (1815). 427 (1315). 
433 (1316). 485 (1817). 445. 446 (1319). 
475 (1324). 526 (1314). Vgl. 521 A. 
G. führt das Siegel Gerhardi et Teo- 
derici marsc. de Eversberc 371 f. 


patruus : Rudolfus marsc. "de Trebere. 
patrueles: marsc. de Holtzhusen, de 
Trebere. 
Gerardus marsc. de Gozerstete (Sohn 
des vorigen) 475 (1324). 
Gerhardus (de Langenboy?) patruus 
Brunonis episc. Nuenburg. 329 (1300). 
— de Lewestein (Lauenstein) 352 (1302). 
368 (1304). 
fratres : Heinricus. Hermannus. 


pairueles: marsc. de Ekkehardes- 
berge. 

— de Querenforde iun., nob. 499 
(1328). 


617 


Gerhardus marsc, de Trebere 369 (1304). 
370 (1304). 
fratres: Heinricus. Hermannus. Ru- 
dolfus. 
trueles: marsc. de Gozerstete, de 
oltzhusen. 
— de Werdere 160 (1254). 
— pine. episc. Nuenburg. 60 (1194). 
— rust. in Seyne (Seena) 288 (1291). 
— (in Mertindorf) 36 (1178). 58. 
Gerhardi fil. (rust, in Lissdorf ?) 435 (1317). 
Gerinstede 8. Gernstedt 
Gerlacus de Heldrun u. dgl. can. 
Nuenburg. 70 (1199). 13 (1909). 74 
(1208). 75 (1208). 77 (1204). 78 (1204). 
80 (1205). 86 (1207). 88 (1208), archi- 
diac. 100 (1213) 101, prepos. 108 
(1217). 118. 
anniversarium G. in Porta 78. 
frater: Heinricus. 
fis fratris: Hartmannus. Theo- 
dericus. 
Gerlachus mag. (s. Marie in Erford.) 57 
1192). 
Gerlacus scol., can. Nuenburg. 21 (1153). 
— de Ysenacho conv. 377 (1304). 
— conv. Port. 157 (1253). 
— de Bruberg conservator pacis in 
Thuringia 286 (1290). 
— de Butingin 182 (1234). 
— Kunich (Knuth?) 348. 
$us: Heinricus. 
— (der rores 349. 
filius: Heinricus. 
Germania 40. 42. 44. 61. 133. 142. 142. 
214. 496. 
archicancell. mperti per G.: Conradus. 
Cristanus. Mathyas. Bifridus. Wernerus. 


Gernand Dischi, v. Brandenburg 549 (1225), 
o. N. 550 (1225). 

Gernandus mag., can. Magdeburg. 89 
(1208). 

Gernestede, -stete s. Gernstedt. 

Gernodus de Molowe de s. Mauricio 
Nuenburg. 212 (1268). 

— subdiac. in Gozk (Goseck) 67 (1197). 

— mon. in Mimeleibem 164 (1255). 

— Funcke frat. Port. 486 (1327). 

Gernrode: Geronrodensis St, im Kr. 
Ballenstedt 37, 

Gevehardus diac. G. can, 

Gernstedt : Gerinstede, Gernestede, -stete, 
Gernstede, -stete, -stethe, (verschrieben) 
Grenstede, Guernestede D. ó. Eckarts- 
berga 49. 50. 53, 54. 56. 58. 65. 68, 68. 


818 


. 1489. 77. 80. 81. 92. 109. 142. 154.194. 
234. 236. 242. 258. 261. 262. 268. 278. 
- 800. 301. 302. 847 A. 424. 427. 428. 
434. 442. 447. 547. 562. 562. 
| grangia 81. 92. 
curia 261. 
Wirthschaftehof 562, 
allodium 142. 194. 
. fratr. Port. in G. habitantes 234. 
mag. curie 242. 302. 
'* dnag., rect., provis. cwrie: Heinricus 
de Kuzzeleiben. Johannes. Rudegerus. 
Theodericus. 
awriga: Heinricus. 
horrearsus? Johannes. 
opilto : Merboto. 
' presbiter: Hermannus. 
vinea 92, 801. 
Guckenberg lignetum (bei G.) 847 (A.) 
Ueberfall bei G. 562. 
Heinricus de G. in Porta sepultus. 
Heinricus de G. nob. 
Gero mil, minist. Hersfeld. 118 (1226). 
Geronis 315. 
. Ernfridus G. 
Gerode: Gerroth Dom. ö. Duderstadt, ehem. 
Benedikt.-Kl. 14. 550. 
abbas: Hermannus. 
Geroldus patriarch. Ierosolomitanus 122 


Geronrodensis s, Gernrode, [((1926). 
Gerroth s. Gerode. 
Gerdrudis infirmarum mag. eccl. in 


Arnestete 508 (1334). 

— begina, fil. Walbruni 244 (1272). 

— relicta Heinricide Balgestete 230 (1270). 

Gertrudis uxor 1. Johannis de Henteces- 
leiben, 2. Alberti cognom. Valir 174 

filius : Johannes de H. (1256). 

.Gerdrudis uxor Theoderici iun. dicti 
Rynthfraz 468 (1320), 464 (1820). 

— uxor Sifridi Stacionarii de Nuenborg 
133 (1234). 

— heres Rudolfi marsc. de Trebere 870 
(1304). 

Gerungus abb. Bozaviensis 5. 18. 21 
(1153). 532 (1150), episc. Missinensis 
23 (1154), 

Gerwicus prepos. s. Severi Erford. 56 
(1192). 95 (1210). 98 (1212). 

— de Cufese (Kyffhausen) minist. regni 
26 (1157). Vgl. Gerwigus. 

— (oder Ludowicus ?) de Debz 291 (1291). 

— eastell, in Salecke 382. 383 (1305). 

nn minist. regni (ob de Cufese?) 

(1141). 
Gerwichi 440. 


Petrus G. 
Gerwinus 185 (1260). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Getko episc. Plocensis (Plock) 94 (1210). 

Getze s. Geze. 

Geusa: Gusouwe, Gusow, Gusowe, Gu- 
zowe D. sw. Merseburg 141. 246. 266. 
810. 857. 359. 861. 898. 394. 483. 

Guntherus de G. 

Heinricus de G. mil. 

Hermannus de G. frat. Ulmanni. 
Ulricus de G. 

Ulricus de G. mil, castell, in Novo 
castro. 

Ulmannus de G. frat. Hermanni. 
Ulricus de G. mil. 
Ulmannus de G. 
Schonenberg. 

Gevegestein, Gevegenstein s. Giebichen- 
atein. 

Gevehardus s. Gebhardus. 

Gevekenstein, -sten s. Giebichenstein. 

Gevensteden s. Gebstedt. 

Geylevuz 394. 

Erkinbertus G. 
Gece, Getze, Geze 397. 436. 437. 473. 521. 
Heinricus G. mil. 
Itel G. mil. 
Richardus G. mil. 
' Theodericus G. mil. 

Ghardolfus sa. Gardolfus. 

Gherardus s. Gerhardus. 

Ghevehardus s, Gebbardus, 

Ghisingen, Ghiso s. unter Gi. 

Giebichenstein: Gebichenstein , Gevege- 
stein, Gevegenstein, Gevekenstein, -gten 
D. wv. R. bei Halle 48. 67.122. 160. 541. 

castellanus : Cunradus de Wirechusen. 
Erenfridus de G. 
Rudolfus de G. frat. hospital. Teuton. 

Girbuchsrode: Gyrbuch wüst n. Nord- 
hausen 59. 

Christianus G. 

Gisilbertus cant, s. Marie Erford. 95 
(1210). 98 (1212). 

Gisilbert Abt von Pforte 540 (1195). 540 f. 


(1195-1196). 
Giseler Abt von Altencampen 557 (1287). 
76 (1304). 


Gyselerus dec. Hersfeld. 
resb, des Kl. Bosau 1 vgl. 


Gisilherus 
529 (1185). 

— frat. Cunradi Saxonis burg. Erford. 
157 (1253). 

Gisillerus cognom. Vicedominus burg. 
Erford. 98 (1212). 

Hyldebrandus. 

Giselerus, Giselherus, Gisilberus, Gysil- 
herus de Tullestete (.Dóllstádi) 190 
(1268). 203. 204 (1266). 207. 208 (1266). 
„oe: Hermannus Strantz, 

e 


mil., castell. in 





I. Namenregister. 


Ghisingen, Gysingen 399. 412. 

Petrus de G. civ., scult. in Cice. 

Ghiso frat. Heinrici burgravii Hersfeld. 
114 (1220). 

Gyso frat. Heinrici dapiferi Hersfeld. 
118 (1226). 144 (1244). 

Glaucha (Halle) 533. 

Nonnenkl. zu s. Georg. 

Gleichen : Glichen, Glychen, Glychin R. 
sw. Erfurt 95. 96. 98. 99. 110. 111. 
112. 114. 131. 170. 171. 172. 266. 328. 
336. 337. 430. 460. 403.488. 506. Vgl. 
Velseke. Tonna. 

comites: Albertus, Ernst. Ernestus. 
Eruuinus. Heinricus. Hermannus. 
Lambert. Lampertus. 

castrensis: Berengerus de Meldingen. 
Szlauke de G. 

Gleichenstein; Glichenstein Schl. s80. 
Heiligenstadt 266. 828. 

comites: Albertus. Heinricus. 

Gleina (weiches?) 559. 

Nikolaus v. G. Ritter. 
— ; Glyne wüst ssw. Jena 4A]. 
Henricus de G. 

Gleissberg: Gleisberg, Glisberg, -berk, 
Glißberch, Glitzberg, Glizberc, erg, 
Glysberg, Glytzburg, Glyzberg É. 
nmö. Jena 53. 138. 139. 178. 243. 244. 
279. 279. 300. 305. 325. 411. 489. 441. 

mons G. 411. [477. 418. 
castrum G. 279. 478. 

dominium castri 478. 

advocati in G.: Heinricus, Stephanus. 
wer in Sala prope G. 439. 

heres de G. 138. 

Heinricus de G. (vier verschiedene) 
Johannes de G. 

Lutolfus de G. 

Walterus de G. (zwei verschiedene) 

Glichen s. Gleichen. 

Glichenstein s. Gleichenstein. 

Glisberg, -berk, Glißberch, Glitzberg, 
Glizberc, -berg s. Gleiseberg. 

Glogau: Glogowia 94. 

Glychen, Glychin s. Gleichen. . 

Glyne s. Gleina. 

Glyeberg, Giytzburg, Glyzberg s. Gleise- 


Gnandstein: Gnannenstein D. «. R. bei 
Kohren i. Kgr. Sachsen 129. 

Heinricus marsc. de G. 

Gnesen: Gnezinensis 94. 
archiepisc. : Heinricus. 

Goceke s. Goseck. 

Gocerstede s. Gosserstedt. 

Goch (oder Gotha?) 567. 
Dietrich von G. 


619 


Gocze s. Gotzo. 

Godeboldus , Gotheboldus burgrav. de 
Novo castro 36 (1178). 59 (1194). 

Gottfried episc. Asiliensis (Oesel), vorher 

' Prior von Pforte 550f. (1927). Vgl. 
Godefridus mon. Port. 

Kapellane: Konrad Subprior v. Pforte. 
Konrad Konversenmeister v. Pforte. 

Godefridus, Gothefridus cancell. imper. 
aule 40 (1180). 42 (1180). 44. 

Gothefridus prepos. in Mukkenstad, can. 
Herbipol. 109 (1217). 

— de Sweigere can. Herbipol. 109 (1217). 

Godefridus can. Babenberg. 71 (1199). 

Gotfridus Zcenmark de Cicz cler. et 
publ. notar. (Erford.) 501 (1329). 

Gottfried Pfarrer von Lausigk (Läzic) 
551 (1280). 

Gothefridus abb. de s. Georgio Nuenburg. 
70 (1199). 541 (1196— 1204). 541 (1196). 

— abb.s. StephaniinWirceburg 109(1217). 

Godefridus infirmar., mon. Port. 212(1268). 

— supprior, mon, Port. 134 (1236). 

—, Gothfridus, Gottfried servus s. Crucis 
et mon, Port. 549 (1225), mon. Cisterc. 
ord. 549 (1225), Mónch (von Pforte) 
550 (1225), später Bischof von Oesel 
(8. oben) 550 f. 

Gothefridus conv. Port. 150 (1250), mag. 
hospit. 156 (1251). 156 (1252). 196 
(1264). 199 (1265). 

— conv. Port. 238 (1271), infirmar. 231 
(1270). 


"Godefridus de Goslaria conv. Port. 289 


1291). 
Gathfridus de Hohenloch com. Romaniole 
135 (1236). 
Gothefridus fil. Beringeri scult. de Arne- 
stete, minist. Hersfeld. 46 (1182). 
— de Botenstete mil. 224 (1269). 
— Caput agni (in Stusforde?) 127 (1229). 
— de Dudeleiven (Teutleben) homo Sibo- 
tonis de Scartvelde 26 (1157). Vgl. 
Godefridus de Tutelebe. 
— de Gebinstete 258 (1275). 
fratres : Berrengerus. Cunradus. Fri- 
dericus. 
Gottfried von Leisnig 559 (1804). 
Brüder: Hermann. Sifrid. Volrad. 


Godfridus de Monte 337 (1221). 


Gotfridus de Northusem (civ. Erford.) 
176 (1257). 

Godefridus de Ritstede 337 (1221). 

Gotfridus Rost 272 (1286). 

— Schindakoph, Schindekoph mag. curie 
lantgr. 508 (1334). 

Gothefridus de Sutterhen (Sotterhausen) 
87 (1208). 


620 


Godefridus,Gothefridus de Tutelebe «. Pr 
55 (1190). 72 (1200). 126 (1228). Oder 
beziehen sich die ersten Stellen auf 
Gothefridus de Dudeleiven ? 

—, Gothefridus de Wange 55 (1190). 59 
(1 194). 

frater: Gozwinus. 
Gotfridus de Zimmern 272 (1286). 


frater: Pet 
b. Gbdehardus, "Gothehardus episc, Hil- 
denesheim. 8. 32. 
reliquie 32. 
translatio 8. 
Gothardus (statt Burchardus) de Heringen 
499f. (1328). 
Godescalcus, Gothescalcus phisicus, can. 
in Sulze 51 (1186). 52 (1186). 
Gotscalcus pleb. in Orlamunde 202 (1266). 
— cler., rect. capelle in Rudersdorff 478 
(1328). 
Fw Gotscalcus Kerlinger civ. 
rfurd, 


— camerar. mon. Port. 90 (1220). 

Godescalcus de Cale 71 (1199). 

fisi: Heinricus et 

— de Cale 71 (1199). 

Gotecalcus Kerlinger (civ. Erford.) 176 
(1257) 

—., Gotschalkus, Gothsealcus, Gothschal- 
cus Kerlinger civ. Erford. 464 (1820). 
473 (1323). 488 (1326). 488 (1327). 

films: Gotscalcus rect. capelle in 
Rudersdorff. 

Gotehalcus de Hogeniste (Hagenest) 246 
(1272). 

Godescalcus Hugonis mag. consul.Erford. 
291 (1291), 

— en. Lobendeburc (Lobdeburg) 41 
(1181 

eg Longus burg. Erford. 157 
(125 

fitus: Hugo. 

Godescalcus de Mertindorf 154 (1250). 

Gotschalkus de Reinstete civ. Erford. 
483 (1326). 

Gedeschalcus de Scudiz 43. 44 (1181). 

: Heinricus et Wernerus de 
Stechowe. 


Göllingen: Gelingen, Gellingen D. w. 
Frankenhausen, ehem. Benedikt.- Kl. 
112. 113. 156, 

epositi: Albertus. Erkenbertus. 

Gönna (Alten- SIE Parvum Geine DD. 
mw. Jena 178. 

Heinricus de P. G. Leibeigener von 
Pforte. 
Gönne: ripa que vocatur Gynna (zur 

Saale ober. Dornburg) 441. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Górmar: Germar D. o. Mühlhausen. 460. 
Bertoldus de G. [474. 
Gössnitz : Gosteliz, Gostenez, -nicz. -nitz, 
-niz D. nö. Eck 50. 55. 210. 
274. 275. 276. 349. 850. 363. 437. 456. 
459. 459. 461. 461. 
silva contra G., que dicitur ger 270. 
Albertus de G. 
Heinricus de G. 


Otto de G. mil. 

Wulfinus de G. 
Góttingen: Gutin 98. 

Hartmannus de G. burg. Erford. 
Goizo card. presb. tit. 8. ie 12 (1142). 


Golamesdorf, -torf, -torff, Golamisdorf, 
Golamsdorb s. Golmadorf, 

Goldacker, -akir, Goltacker 413. 428. 458. 

Hermannus G. mil 
Johannes et Juneman G. 

Goldbach: Goltbach , Golthbach D. sw. 

Gotha 178. 232. 
Helwicus de G. 

Goldschau: Culscov, Culsouwe, Culs- 
zowe, Cultzowe, Sculscov villa D. so. 
Naumburg 77. 80. 324. 527. 

Heinricus de C. 
Irimfridus de C. 
Johannes Selpweldige in C. 

Golmsdorf: Galamistorf, Golameedorf, 
-torf, -torff Golamisdorf, Gulamsdorb 

. D. nó. Jena 177. 279. 279. 280. 300. 

301. 306. 325. 418. 461. 477. 478. 

Conradus de G. 
— de G. castell. in Salecke. 
Henricus Osterhilde de G. 
— de G. castell. in Salecke, 
Heinricus de G. 
Theodericus de G. (drei verschiedene) 
Walterus de G. 

Goltacker s. Goldacker. 

Goltbach, Golthbach s. Goldbach. 

Gonik rust. Polon. 94. 

Gonz $. Contz. 

Gormarus s. Gozmarus. 

Gorzko locus Polon. (Gorskie) 94. 

Goseck: Goceke, Gozeke, Gozk JD. «. 
Schl. nö. Naumburg, ehem. Benedikt.- 
Kl. 21. 49. 50. 58. 65. 66. 67. 68. 

abbatia, eccl., monast. tutele et. 
dicioni eccl. Bremen. subiect. 49. 58. 65. 
procuratores: Sifridus archiepisc. 
Bremen. et (advocat.:) Teodericus 
com. de Wirbene, 

abb. et convent. 68. 
fratres de G. 66. 67. 
abbates: Diethardus. 
Nenterus. Wideroldus. 

prior : Dithmarus sac. 


Ermenoldus. 





I, Namenregister. 


sacerd. : Bertoldus. Hartmudus. Hei- 
denricus. Heidenricus, Heidenricus. 
Mengotus. Sifridus, Theodericus. Uto. 

diaconi: Poppo. Walterus. 

subdiac.: Fridericus. Gernodus. Hein- 
ricus. Heinricus. Theodericus. 

monachi: Sifridus. Thietmarus. 

servi abbatis : Fridericus. Truchtelef. 

Goserstede, -stete, -stethe, Gosirstete s. 
Gosserstedt. 

Goslar: Goslaria, Goslariensis 59. 66. 72. 
74. 97. 289. 

prepos. (8. Georgi) : Ekehardus pro- 
tonotar. lantgr. 

mag. (des sfte) : Johannes. 

Godefridus de G. conv. Port. 

Gosserstedt: Gocerstede, Goserstede,-stete, 
-stethe, Gosirstete, Gosserstede, Gossir- 
stede, -stete, Gozcerstede, Gozerstede, 
-stete, -stethe, Gozgerstete, Gozirstete, 
Grozzerstete, Gozzirstete 1. München-G. 
D. sw. Camburg, 2. Herren-G. D.nw. 
Eckartsberga 49. 50. 64. 88. 138. 230. 
259. 810. 314. 329. 352. 365. 367. 369. 
369. 370. 371. 387. 387. 390. 392. 396. 
399. 408. 416. 417. 418. 421. 422. 423. 
424. 424. 425. 427. 427. 428. 433. 435. 
445. 446. 447. 461. 473. 475, 511. 515. 
526 f. 

eccl. de s. Cruce 424. 425. 428. 
pleb. : Heinricus. 
eccl, de s. Maria 424. 425. 428. 486. 
pleb.: Heinricus. 

castell.: Bertoldus de Coentz. Hein- 
ricus de Butzschendorff. Heinricus 
Ortwini. Johannes Gebehardi. Johan- 
nes de Contz. 

Marscalei de G.: Gerhardus. Ger- 
hardus. Heinricus. Heinricus. Theo- 
dericus. 

Albertus de G. 

Conradus de G. 

— de G. castell, in Kanbork. 

Echardus de G. castell. in Kanbork. 

Herdegen de G. 

Johannes de G. can. Cyc., notar., 
protonotar. episc. Nuenburg. 

Theodericus de G. (drei verschiedene) 

— de G. frat. Port. 

Goeteliz, Gostenez, Gostenicz, -nitz, -niz 
s. Gössnitz. 


Gostize (Gr.- Gestewitz ww. Osterfeld od, 


Kl.-Gestewitz nö. Camburg?) 13. 
Gota s. Gotha. 
Gotfridus s. Godefridus. 
Getha : Gota, Gotha 131, 157. 194. 269. 
291.319. 32U. 421. 458. 493. 496. 508.567. 
Stift U. L. Frauen 567. 


621 


Kanon. : Dietrich von Gotha (Goch?) 
Bertoldus de G. 

Christianus de G. script. lantgr. 
Volmarus de G. burg. Erford. 
Hartungus de G. burg. Erford. 
Heinricus de G. mag. cons. Erford. 
Mechtfridus de G. 

Gothardus, Gotheboldus, -fridus, -hardus, 
-8caleus, Gothfridus, -scalcus, -schal- 
cus, Gotscalcus, -schalkus, -shalcus s. 
Godeboldus, -fridus, -hardus, -scalcus. 

Gotsnamen 431. 

Henricus G. 

Gottern: Guttirn, Guttyrn, Alten-G. D. 
od. Grossen-G. Mfl. sö. Mühlhausen 
157. 245. 

Bertoldus de G. civ. Erford. 

Gottesgnaden : Gratia dei Dm. bei Kalbe, 
ehem. Prämonstr.-Kl. 66. 89. 

prepositus : Bernhardus. 
prior : Bernhardus. 
Bernardus in G. d. (nachher prepos. ?) 

Gottfried s. Godefridus. 

Gocze, Gotzo de Thutenbergk «. dgl. 440 
(1317). 484 (1326). 

frater: Heinricus. 

Gowarish Polon. nob. 95 (1210). 

Gozcerstede s. Gosserstedt. 

Gozco mil. quondam marscalcus Alberti 
lantgr. 381 (1805). 

Gozeke s. Goseck. 

Gozerstede, -stete, -stethe, Gozgerstete, 
Gozirstete s. Gosserstedt. 

Gozis rust. Polon., mellifex 94. 

Gozk s. Goseck. 

Gozmarus (Gormarus) com, de Kirchberg 
u.dgl. 59 (1194). 74 (1203). 

Gozsteret rust, Polon,, mellifex in Dyz- 
nik 94, 

Gozwynus mag. (in Erfordia ?) 472 (1323). 

Hozwinus de Brandez 56 (1191). 

Gozwinus de Sangerhusen 72 (1200). 87 
(1208). 

— de Wange u. dgl. 55 (1190). 59 (1194), 
scult. et scabin. in iudiciali placito 72 
(1200). 

frater : Godefridus. 

Gozwini fil. Johannes civ. in Wizenvels 
860 (1302). 

Gozzerstete, Gozzirstete s. Gosserstedt. 

Gräfendorf: Grevendorf D. sw. Merse- 
burg oder wüst in der Merseburger Stadt- 
flur (vgl. Neue Mittheil. X VI, 164) 228. 

Fridericus de G. mil. 

Gramma fluvius mit Mühle bei Wallichen 

Graren s, Greussen. [200. 

Gratia episc. Parmenensis (Parma) 122 
(1226). 


622 


Gratia dei s. Gottesgnaden. 
Gracia dei 289. 
Heinricus de G, d. conv. Port. 
Gratianus Romane eccl subdiac. et 
notar. 34 (1177). 
Grawarch 517. 
Henricus G. 
Grebehna: Grebene, Gribene JD. nnó. 
Schkeuditz 188. 
Heinricus de G. 
Grecus 43. 
Gregor, d. heil. 531. 
— E. Papst 552 (1239). 554 (1228). 
Gregorius card. diac. s. Georgii ad velum 
aureum 83 (1205). 
— card. diac. ss. Sergii et Bachi 3 (1188). 
12 (1142). 
— sac. de Lo (Hohenlohe) 56 (1191). 
Greif berg : Greifenburg, Grifenberg, Gri- 
phinberg wüst. Schl. ö. Jena 124. 144. 
Eberhardus de G. mil. 
Heinricus de G. 
Greifenhagen : Grifinhagen D. nnw. Mans- 


feld 51. 
Heinricus de G. 
Greinstedt s. Grynstete. 


Greisslau, Ob. od, Unt. : Gritzlau, Grize- 
lau, Grizlau, Grizlawe D. s. Weissen- 
fels 15. 77. 80. 86. 99. 105. 108. 

a enbere, berg de G. 
rellenberg, - 8. Grillenberg. 

Grenstedt v. Gernstedt. '* 

Gretz 465. 

Heinricus G, de Hastesleiben. 

Greussen : Grussen, Gruzen, (verschrieben) 
Graren 195. 257. 5090. 

Henricus de G. 
Johannes de G. civ. Erford. 
Reinhardus de G. mil. (?) 

Grevendorf s. Grüfendorf. 

Grezer 520. 

Gribene s. Grebehna. 

Griesheim: Grizeim, Grizheim D. sw. 
Stadtilm 46. 277. 

Albertus de G, can. Nuenburg. 
Widelo de G. minist. Hersfeld. 
Grifenberg s. Greif berg. | 

Grifinhagen s. Greifenhagen. 

Grillenberg: Grellenberg, -bergk, Grillen- 
berg, -burg wüstes Schl. n. Sanger- 
hausen 337 und: Coriledorph D. am 
Fusse des Burgberges 338. 

Grimma: Grimme, Grimmis, Grymme 
129. 211. 558. 

Obermühle in G. 558. 
Aebt. Hedwig de G. s, Nimbschen. 

Griphinberg s. Greifberg. 


Urkundenbuch des Klostere Pforte. 


Grisogonus card. diac. s. Marie in porticu 
8 (1138). 
Gritzlau &. Greisslau. 
Grizeim, Grizheim s. Griesheim, 
Grizelau, Grizlau, Grizlawe s. Greisslau. 
Gröbitz: Grobeze, -bitk, -bitz, -biz, 
-bize, Grobzk D. ssw. Weissenfels 16. 
21. 31. 108. 184. 357. 358. 360. 361. 
361. 362. 362. 
Grobiz maior, minor 16. 
allodium Ottonis Snuder, Ottonis 
de G. 358. 861. 
Adelbertus, Albertus de G. maiori, 
minist. Nuenburg. 
Albertus de G, mil. 
Bernardus de G. minori, 
Nuenbarg. 
Otto de G. cum uxore Margareta 
et filio Heinrico. 


minist. 


Gröditzberg D. Kr. Goldberg- Haynau 536. 


Gróst : Groest, Groist, Grost, Groyst D. no. 
Freyburg a. U. 198. 281. 282. 284. 287. 
297. 297. 298. 299. 305. 818. 325. 867. 

Bertoldus de G. mil. 
Ernfridus de G. mil, 
— de G. 
Friderieus de G. mil. 
Heidenricus de G. mil. 
Henricus de G. cognom. Smelink. 
Theodericus. 
Grótschen 8. Groutsene. 
Grohsen (Graitschen nw. Bürgel?) 145. 
Heinricus de G 
Groist s. Gröst. 
Groitzsch: Groize, Gruze, Grüze Sk. bei 
w 40. 41. 105. 
edo com. de G. 

Grose 507. 

Johannes G. civ. Nuenburg. 

Grost s. Gróst. 

Groutsene Flur Wüsten- Grótschen zu 
Dorndorf rig 340, villa G. 237. 
238, villa deserta 255, villa quondam 
G. dieta, nunc autem Dorndorf nomi- 

vinee 237. [nata 196. 

Groyscen (ob Grastschen ww. Bürgel?) 895. 

Theodericus de G. 

Groyst s. Gróst. 

Groze de Raspenberg 527 (1314). 

Grünberg: Grunenbergk D. s. Crimmitz- 
schau, ehem. Nonnenkl. 298. 

conventus sanctimonialium. 
prepositus: Heinricus, 
abbatissa : Christina, 

—: Grunenberg (ob das vorige oder D. 
bei Waldheim, Kgr. Sachsen?) 160. 


repositus Heinricus de G. can. 
Magdeburg. 





I. Namenregister. 


Grünhain: Grunhayn St.im Kgr. Sachsen, 

ehem. Cisterz.- Kl. 144. 568, 566. 
Abt 566. 
abbates: Brunungus. Konrad. 

Grüningen: Gruningen JD. ó. Greussen 

190. 208. 207, 
Heinricus de G. mil. 

Grünstedt s. Grynstete, 

Grumbach: Grunenbach D. nö. Würz- 
burg 40. 42. 

Albertus de G, 

— 8. Crumbach. 

Grunau: Grüna D. n. Zeitz 42, 
Fridericus de G. 

Grunenbach, Grunenberg, -bergk, Grun- 
hayn, Gruningen s. Grumbach, Grün- 
berg, Grünhain, Grüningen. 

Grussen. Gruzen s. Greussen. 

Gruze, Grüze s. Groitzsch. 

Grymme s. Grimma. 

Grynstete, Greinstedt, Grünstedt villa 

eserta sw. Kösen 456. 

Gvala card. diac. s. Marie in porticu 
88 (1205). 

Guckenberg, Kukinberg lignetum (bei 
Gernstedt?) 841. 


Grudensberg : Guntenberc, (Gutenberc ?) 
St. im Kr. Fritzlar 144, 
Wernherus quondam com. in G., 
frat. Hersfeld, 
-Günstedt: Gunnestet D. n. Weissensee 
966, 566, 
Pfarre zu G. 566. 
Pfarrer: Burchard v. Bruchterde, 
Kan. in Naumburg. 
Günthersleben : Gundersley ben D. só. 
Gotha 480. 
Albertus de G. mil. 
Guernestede s. Gernstedt, 
Guido Romane eccl. sac. 12 (1142). 
Gwido card. presb. tit. s. Laurencii in 
Lucina 211 (1267). 218. 225. 
Guido card. presb. s. Marie trans Tiberim 
tit. Calixti 88 (1205). 
— card. diac. s, Adriani 3 (1138). 
—. card. diac. s. Nicholai in carcere 
Tulliano 83 (1205). 
— Romane eccl. card. diac. 13 (1142). 
G[uido] abbas Cistercii 184 (1260). 
Guillelmus es. Wilhelmus. 
Gule 278. 
Bertoldus G. 
Gomfridus, Guntfridus prepos. s. Mauricii 
enburg. 45 (1182). 78. 
Gunbertus can. Nuenburg. 139 (1239). 
Gunpertus de Burnescowe ( Braunshasn) 
60 (1194). 
. frater : Cunradus. 


628 


Gumpertus minist. Nuenburg. 6. 18, 
Guncelinus, Guncelo s. Gunzelinus. 
Gundecarus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 
529 (1185). 
Gunderamus de Mulhusen civ. Erford, 
267 (1297). 
Gundersleyben s. Günthersleben. 
Gunnestet s. Günstedt. 
Gunpertus s. Gumpertus. 
Guntenberc s. Gudensberg. 
Guntfridus s. Gumfridus, 
Gunterus aliquando can. Nuenburg., post 
episc. Spirensis 20. 
Guntherus can. Halberstad. 235 (1271). 
247 (1278), vicedomn,. 240 (1271), 
repos. 808 (1295). 304 (1295), can. 
uenburg. 277 A. (1284). 303 (1295). 
pater: Hermannusprefect.Novicastri. 
fratres: Burchardus com. Heinricus 
sen. com. Heinricus iun. com, Her- 
mannus can. Nuenburg. Hermannus 
com, Meinherus prepos. Nuenburg. 
Guntherus de Novo castro can. Nuen- 
burg. (neben dem vorigen erwáhnt) 904 
(1295). 304 (1295). 
— archipresb. de Halstete (Allstedt?) 
65 (1196). 
— sac. 51 (1184). 
— sac. de s. Thoma Merseburg. 56 
(1191). 
Günther Abt von Leubus 547 (1217). 
Guntherus abb. s. Georgii Nuenburg. 
416 (1812). 417 (1812). 472 (1823). 
— prepos. de Cruzeberc u. dgl. 110 (1219). 
112 (1220). 113. 114 (1220). 

— prepos, de Mimeleiben 112 (1220). 
118. 114 (1220). 

— mon. de Borgelin 188 (1239), 

— camerar., mon. 8. Georgii Nuenburg. 
389 (1306). 391 (1306). 

— mon. Port. 157 (1253). 

— de Osthusen mon. Port. 392 (1300). 

Schwestern: Antonie u. Osterhild 

Klosterfrauen in Erfurt. 

— mag. hospit., frat. Port. 284 (1290). 

— mag. (curie?) in Cusende (Kösen) 
199 (1265). 

— opilio in Vher, frat. 328 (1299). 343 
(1301). 429 (1315). 

— de Shaphstete frat. Port. 273 (1286). 
562 (1310). 

— com. de Blankenbere v. dgl. 152 (1250). 
176 (1257), 183 (1258). 188 (1261). 


flius: 
— com. de Blankenbere 188 (1261). 
— com. de Keverenberch 46 (1182). 63 
(1195). 
fi: Heinricus et 


624 


Guntherus com, de Keverenberch 63 

(1195). + 136. 
fius: Albertus com. de Ravenswalt. 

— com. de Kevirnberc 152 (1250). 

— com. de Rabenswalt 230 (1270). 

— (IV.) com. de Swarcburch 95 (1210). 
116 (1223). 

frater : Heinricus. 

— (V.) com. de Swarzburch u. dgl. 195 
(1264). 199 (1265). 200 (1265). 200 (1265). 
247 (1279) 

— (VII.?) com. de Swarzburg 286 (1290), 

— (XIII.) com. de Svarzborch, dom. in 
Blankinberch, prefectus et conser- 
vator pacis etc. 468 (1321). 

— com. de Swartzburch (ob mit dem 
vor. ident. oder der spätere König?) 
498 (1827). 496 (1328). 

consang.: Fridericus lantgr. 

— Bok an deme lobanke in Erfordia 
528 (c. 1340). 

— de Bunowe minist. Nuenburg. 75 
(1208). 77 (1204). 78 (1204). 80 (1205). 

frater : Rudolfus. 

— de Bunowe sen. 188 (1261). 196. 

— de Bunowe iun. mil. 196 (1264). 227 
(1271). 

frater: Heinricus. 

Gunterus de Bunawe tunc temporis advo- 
cat. in Schonenberg 433 (1316). 

Guntherus de Kanwerff 367 (1304). 

frater : Rudolfus. 

— de Krütheym 528 (c. 1840), 

- - de Cymmern 476 (1324). 

— Vicedominus civ. Erford. 199 (1265), 
iun. 157 (1253). 

— Vlans 186 (1260). 202 (1266). 

ater : Theodericus. 

— de Gusowe (Geusa) castell. in Schonen- 
berg 361 (1802). 

— de Hesler 210 (1267). 

Gunther Landegart von Hastinsleybin 


Guntherus de Lißnik «. dgl. mil., castell. 
in Novo castro 297 (1292). 299 (1292). 
817 (1298). 325 (1299). 332 (1300). 353 
(1300). 351 (1301). 

— Phatz, Phaz (in Obringen) 431 (1316). 
434 (1316). 

frater: Heinricus. 

— de Rochezberg u. dgl. 99 (1213). 105 
(1215). 

— de Rosla 145 (1244), mil. 265 (1278). 

— de Salecke dict. advocati 459 (1320). 
459. 460 (1320). Vgl. Guntherus ad- 
vocatus. 

conthoralis : Jutta. 
— de Saltza mil. 458 (1319). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Guntherus de Schafstete «. dgl. castell. in 
Wissenbürg u. dgi. (Vitzenburg) 854 
(1802). 388 (1805). 384 (1305). 

frater : Hermannus. 

— dapif. lantgr. 86 (1178). 55 (1190). 
59 (1194). 72 (1200) de Slatheim 
(Schlotheim) 74 (1203). 

— de Slathem mil. 176 (1257). 276 (1279). 

frater: Hermannus. 

— de Shonenberg «. dgl. mil , castell. 357 
(1302). 361 (1303). 362. 394 (1306). 
— de Stusforde u. dgl. (Straussfurt) 437 
(1317). 448 (1319), patruus Eberhardi 

de St. 481 (1325). 

fratres: Eberherus. Schasse. 

— de Tullenstete (Döllstädt) 306 (1295). 

Gunther Wetel (Wecel?) von Weringis- 
husen 520. 

— Wyndisman 520. 

Guntherus advocatus pinc. de Salecke 
291 (1291). Vgl. Guntherus de Salecke. 

— minist. march. Misnensis 100 (1213). 

— monetar.in Ekkehardisperge 278 (1289). 

Günther markgräfl. Untervogt in Buttel- 
stedt 562 (1311). 

Guntheri 439. 

Bartoldus opidan, in Eimoldeloiben. 
Gunzelin Abt von Dobrilugk 555 (1267). 
Gunzelinus de Wolfterbutel 135 (1286), 

imper. aule dapif. 93 (1209). 

Guncelinus minist. march. Misn. 100 
(1213). 

Guncelo mil. de Herversleyben 194 (1264). 

Gusouwe, Gusow, Gusowe 8. Geusa. 

Guta s. Jutta. 

Gutenberc s. Gudensberg. 

Gutenshusen s. Gutmannshausen, 

Gutingen s. Göttingen. 

Gutmannshausen : Gutenshusen D. tonıo, 
Buttstädt 199. 210. 278. 371. 426. 

Henricus de G. frat. Port. 

Heinricus de G. 

Hermannus de G. 

Ortwinus de G. mil. 

Guttirn, Guttyrn s. Gottern. 

Guzowe s. Geusa. 

Gwido s. Guido. 

Gynna s. Gónne. 

Gyrbuch s. Girbuchsrode. 

Gyselerus, Gysilberus s. Giselerus. 

Gysingen, Gyso s, unter Gi. 

Gyten, Gythen s. Geithain. 


H. 


H. dec. s. Crucis in Northusen 155 (1251). 
H. prior Celle domine Pauline 258 (1275). 
Hlerburgis?] prior. inHusdorph 262(1277). 


I. Namenregister. 


H[einricus ?] de Brein (mon.) Port. 156 
H. de Smidehusen 526 (1814). (1252). 
Haberich (ob Wüstung Harrebrück 1. 
Mansfelder Gebirgskr.? Vgl. Ztschr. d. 
Harzver. XIX, 339) 170. 
Theodericus de H. 
Hacheburnen s. Hakeborn. 
Hacke, Hacko s. Hake. 
Háseler, Kloster- s, Heseler. 
Hagen, Hagin, Hain, Hayn, Hayne, de 
Indagine 40. 42. 47. 106. 249. 261. 


267. 277. 281. 282. 291. 292. 295.317. 


320. 350. 364. 374. 
Fridericus de H. 
Heinemannus de H., de I. mil. 
Heinricus de I. can. Merseburg. 
H. mil. 


Hermannus de I. mil. 
Otto de I. can. Nuenburg. 
Petrus de H. 

Sigefridus de H. 

Hagenau: Hagenowe 254. 

Hagenest: Hogeniste D, sw. Borna 246. 
Fridericus de H. [292. 
Gotshalcus de H. 

Thimo de H. 

Hagenowe | s. Hagenau. 


Ha 
Haknefeid: 1 Halievelt D. unweit Oschatz 
810. 329. 857. 859, 396. 

Johannes de H. mil. 

Hain s. Hagen. 

Hainberg bei der Neuenbur. 

Hainichen : Heinechen, 
mw. Eisenberg 806. 856. 

Heidenricus de H. mil. 
Heinricus de H. in Tutenberg. 
Hake, Hako, Hacke, Hacko 174. 175. 
204. 208. 269. 
Heinricus H. 
— H. fil. 
Theodericus H. mil. 
Hakeborn: Hacheburnen D. bes Egeln 107. 
Albertus de H. 

Hako s. Hake. 

Halberstadt: Halverstat, Alberstaden- 
sis, Halberstadensis, Halverstadensis, 
Halvirstadensis 25. 36. 37. 64. 66. 67. 
86. 87. 106. 107. 161. 235. 240. 247. 
296, 303. 804. 545. 545. 547. 

ecclesia (Bisthum) 107. 

diocesis 161. 192. 

Bischof und Kapitel 545. 
episcopus 66. 67. 545. 

episc.: Cunradus, nachher Mönch in 
Sittichenbach. Friedrich, Gartolfus, 
Udelricus, Ulricus. 


72 À. 
einichen D. 


625 


capellani episcopi: Cunradus. Hein- 
ricus sac. Wilhelmus. 


notarius epis e heodericus, 
dapifer : Th 
pincerna : Si hardus. 


prepos. : Guntherus. Romarus. Wern- 
herus. 

decan.: Burchardus. Cunradus, 
canonici maioris eccl. 87. 

canonici : Albertus de Cruceburch. 
Almarus s. Pauli pre Arnoldus 
de Scerenbeke. Arnoldus scol. Bern- 
hardus vicedomn. — Burchardus de 
Slathem. Cunradus de Brambeche, 
Cunradus s. Marie prepos. Fridericus 
vicedomn. Ghardolfus de Meynersem. 
Guntherus, dann vicedomn., dann 
in Ludolfus de Hessenhem. Lu- 
ol fus de Slathem. Meinhardus archi- 


de cati: Lutolfus. Watnherus, 
prefectus: Cesarius. 

8. Marie 37. 64. 87. 107. 
prepos. : Cunradus can. maioris eccl. 
canonici: Cunradus. Enwicus diac. 
Reinoldus. 
inl 8. Pauli 87. 107. 

: Almarus can. maioris eccl. 

Hal eche, -ecke, -eke, -ekke, Haltdeke, 
Haltheke Berg über Freyburg a. U. 188. 
281. 246. 273. 282. 297. 816.853. 357. 
860. 362. 

Fridericus de H. pat. 

— de H. fil. 

Gebehardus de H, 
Hermannus de H. militar. 
Hertwicus de H. 
Johannes de H, 

Thammo de H. mil. 
Theodericus de H. 
Weidemannus de H. 

Haldrungen s. Heldrungen. 

Halle, Hallis (4b), Hallo (Abl.), Hallen- 
sis 25. 27. 51. 56. 57. 119. 120. 121. 
159. 160. 168. 244. 250, 469. 479. 505. 
583. 558. 

oppidum archiepisc.Magdeburg. 159. 469. 
com. salineseu officiatus archiepisc. 469. 
Abgabenfreiheit für das Kl. Pforte 159. 
469. 505. 
cives : Burchardus fil. Volcmari. Hein- 
ricus fil. Almari. Phylippus monetar. 
(eccl. canon. regular. de s. Mauricio 
51. 56. 
prepos.: Dudo. Reinhardus ? 
fratres de Novo opere 56. 57. 
prepos. : quondam am Ludolfus, tunc 
manens in Stube 


626 


hospitale s. Marie Teutonicorum 119. 
provisor ; Phylippus. [121. 
Cunradus de H. can. Cyzensis. 
Heinricus de H. ord. Predicatorum 
(in Erfordia ?) 

Henricus de H. mon. | Port. 

Otto de H. cons. Erford. 

Halstete (Allstedt nó. Artern ?) 65.. 

archipresb, : Guntherus. 

Haltdeke, Haltheke s. Haldeche. 

Halverstat, -stadensis, Halvirstadensis 
s. Halberstadt. 

Hamburg, Bischof von H. 545. 

Hane 435. 

Albertus H. (rust, in Lissdorf ?) 

Hanevelt s. Hahnefeld. 

Hanschesleybe, Hantscusleiben, Hant- 
ghusleiben, H antzscheleibe, Hantzschus- 
leuben s. Henschleben. 

Hardisleben : Hartisleiben D. n. Buttstädt 
139. 551. 

uern in H. 551. 
Heinricus de H. 
Harmannus s, Hartmannus. 
Harras D. s. Schl. Heldrungen 437. 
Heinricus de H. mil., castell, in Bich- 
lingen. 

Harstal Wüstung bes Mihla n. Eisenach 

Johannes de H. [494. 

Hart silva bei Steinbach sö. Bibra 29. 

— Wüstung in derselben Gegend 210, 
Theodericus de H. mil. 
Hartenstein St. 80. Zwickau 404. 405. 
castellans in H.: Albertus de Munen 
mil. Bertoldus de Rositz. Conradus de 
Munen. Hermannus de Olsnitz ad- 
vocat. Theodericus de Munen, 

Harthemannus, Harthmannus s. Hart- 
mannus. 

Harthmudus s. Hartmudus. 

Harthungus s. Hartungus. 

Harting 520. 

Konemund H. 

Hartisleiben s. Hardisleben. 

Hartleybus acoluthus des Kl. Bosau 
l vgl. 529 (1185). 

Hartlievus Gensewz burg. Erford. 98 
(1212). 

Hartmannsdorf: Hartmannisdorf D. bei 
Eisenberg 90. 

Sifridus de H. 

Hartmannus prepos. Nuenburg. 75 (1203). 
77 (1204). Vgi. Hermannus prepos. 

— dec. Nuenburg. 45 (1181). 

—- de Dasle can. Mersburg. 228 (1269). 

— can. Merseburg. 106 (1216). 

— can, Nuenburg. 80 (1168). 31(1172). 

— vicedomn. Nuenburg. 8. 21 (1153). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Harmannus, Hartmannus can. Cicensis 
5. 18. 22. 23 (1154). 

Harman nus abb, Vallis s. Georgii 181 
(1238) 
— dec. Hersfeld. ned 12 820). 1L 118 (1220). 

— burgrav. de K rg «. dgl. 
489 (1827). 491 L (1997) 492 (1827). 491 
(1828). 49 1928) 
pater : 
filia : Sophia. 
, fratres: Albertus, Otto. Theodericus. 
— com. de Wirteneberch 95 (1209). 
— de Bergowe (Bwrgau) 124 (1227). 
— ONE (in Eyboldeleyben 7?) 439 
(1817 
coniunz : Thela. 
— de Gutingen burg. Erford. 98 (1212). 
frater : Tiheodericus. 
— de 5) arungen «. dgi. 88 (1203). 104 
(1215 
pater: Heinricus. 
frater : Theodericus, 
Harthmannus de Holbach mil. 457 (1319). 
Hartmannus de Horeburch 51 (1184). 
— de Lizingestorf (Lissdorf) 293 (1292). 


Harthemannus, Hartmannus de Lobe- 
deburg Wi dgl. 80 (1168). 40 (1180). 42 
(1180). 44 (1181), als Vater des fol 
genden 70 (1199). . 

frater : Otto. 

Hartmannus de Lobedeb u. dgl, 44 

(1181). 70. 71 (1199) — Hartmannus 


oder Hermannus? 95 (1210) — 105 
(1215). 
ater: Hermannus. 
— de superiori castro in Lobedeburg 
124 (1227). 
ater: Hermannus. 
— de Saleburch 124 (1227). 
— deSalekke 80 (1168), S. Hermannus. 
— rust. eccl Port. (in Thesnitz) 217. 
218 (1268). 
fratres: Hertwicus. Jacobus. 
Hartmodus prepos. sanctimon. in Schip- 
litz 307 (1296). 
Hartmudus sac. in Gozk 67 (1197). 
— de Bretingen mon. Hersfeld. 112(1220). 
113 (1220). 
Hartmodus de Bulewitz marsc. Friderici 
lantgr. 428 (1315). 
Hartmudus de Delewitz (verschrieben für 
Bulewitz?) mil. 458 (1319). 
Hartmut de Doberscen (Dóbritschen) 145 
(1244). . 
Harthmudus civ. in Wye 411 (1313). 
Hartnidus de Alrestete minist. regni 26 
(1157;. 40 11180). 42 (1180). 
filius: 


I. Namenregister. 


Hartnidus, Hertnidus de Alrestete v. dgl. 
40 (1180). 42 (1180). 50 (1183). 
Hartnidi 501. 
Bertoldus H, castell. in Yscherstete. 
Hertnidi 494. 
Johannes H, 
Hartungus prepos. sanctimon. in Cap- 
pilndorff 287 (1291). 
— cellerar., mon. Hersfeld. 112 (1220). 
113 (1220). 
— subprior, mon. in Reinereburnen ( Rein- 
hardsbrunn) 162 (1254). 
— Cingularus, mil. dict. Cingelere 181 
(1258). 194 (1264). 
— de Gota burg. Erford. 157 (1253). 
— de Lungeshusen mil. 375 (1304). 
— Moz burg. Erford. 98 (1212). 
Harthungus, Hartungus de Stusforde 
(Straussfurt) 204 (1266), 208 (1266). 
Harttun ger B berheri de Salza 
190 (126 

Hartwig s. 3 Hertwicus. 

Hassel : E Gazele Bach bei Häseler 29 f. 

Hassenhausen:  Hassenhusen, -husin, 
Hassinhusen, -husin villa D. w. Kósen 
61. 281. 812. 330. 832. 333, 849. 385. 


senior 830. 938. 
cives 338. 

Hassia s. Hessen. 

Hassinhusen, -husin s. Hassenhausen. 

Hassleben: Hastenleyben, Hastensleiben, 
-leibyn, -leyben, -leybin, Hastesleiben, 
-leyben, Hasthensleyben, Hastinsleybin 
villa D. ö. Gebesee 146. 843. 431. 460. 
462. 463. 464. 465. 519. 520. 

residens in H.: Theodericus Rint- 
fras. 

opidanus: "Theodericus Rynthfraz, 
Rindtfraz iun, 

Cunradus de H. 

Gunther Landegart von H. 

Henricus de H. 

Heinricus Gretz de H. 

Hugo de H. 

Rudegerus de H. 

Sifridus de H. mil, 

Hatenstete , Hattinstete (ob Hottelstedt 
D. nw. Weimar 3) 460. 

Albertus de H. mil. 

Hatto de Sconinbere 101 (1213), sen. 
108 (1217). 

Hauenthal: Heuental, Heutal, Hewetal, 
Howetal villa Wüstung w, Buitetàdt 
232. 256. 259. 313. 

Bertoldus de H. 
Petrus de H. 


627 


Hausen: Husen, Husin, de Domo D. 
n. Gotha 55. 59. 139. 140, 142. 206. 
Ekkehardus de D. 1269. 412, 
Heinricus de H. 
Ludewicus de H. mil. 
Otto de D. 

Haselberg: Havelbergensia, -b 
avelberg: Have ensis, -burgensis 
66. 218. 545. E m 

Bischof 545. 

Has d ; Heinricus. Helembertus, 
a ayne s. Hagen. 

He eleiben 8. Ebeleben. 

Hechendorf,-dorff, -dorp, -dorph, Hechin- 
dorff, Hekendorf, -dorp D.nw. Wiehe 
18. 20. 28. 29. 33. 81. 92. 186, 147. 
150. 159. 162. 170. 193. 210. 210, 280. 
281. 232. 260. 315. 316. 818. 323, 384. 
374. 419. 486, 

pagus 210. 

villa in pago Thuringie 18. 
eum curia, Wirthschaftshof (des 

rte) 20. 29. 33. 81. 92. 136. 

230. 232. 260. 384. 419. 

fratres (Portenses) in H. 210. 

magisiri, rectores curie: Albertus. 
. Alexander. Cunradus. Hermannus de 
- Bozeleyben. Otto Bawarus, Rudolfus, 

vinea 92. 

forwerg in Caracto underhalb — 
Hechendorff 318. 

Hedewigis abbat. sanctimon. in Cap- 
pilndorff 287 (1291). 

Hedwig Aebtissin de Grimmis, von 
Marienthron 558 (1298). 561 (1310). 

— (?) Priorin in Heusdorf 268 A. 

Hede migis prior. in Wechterswikele 149 

Hedwig Markgräfin von Meissen 541 
11 

Hedewigis relicta Heinrici de Culszowe 
(Goldschau) 324 (1299). 

Hedwigis heres Rudolfi marsc, de Trebere 
370 (1304). 

Hedinricus s. Heidenricus. 

Hegeno com. de Urah 132 (1284). 

Heichelheim: Huchilheim D, n. Weimar 

. 98 


9. 
lebiscitum 289, 
Heidenricus prepoe. Misnensis 129 (1281). 
— de Zangenburg can, Numburg. 144 
. (1243) 
— prepos. de Sulze u. dgl. 51 (1186). 
52 (1186). 71 (1199). 
— notar. com. de Rabenswalt 210 (1267). 
Heidenreich Abt von Buch 568 (1330). 
Heidenricus abb. de Walkenrede, nachher 
Abt von Morimund 78. 


628 


Heydenricus subdiac. des Kl. Bosau 1 vgl. 
529 (1185). 

Heidenricus mon. Cellensis 268 (1279). 

— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197). 

— sac. in Gozk: 67 (1197). 

— sac. in Gozk 67 (1197). 

-- mon. Port. 157 (1258). 

Heydenricus camerar. in Sychem (Sit- 
tichenbach) 331 (1300). 

Heidenricus de Berke mil. 196 (1264). 

— de Bibera 230 (1270). 259 (1276). 

—- fil. Erenfridi civ. Nuenburg. 392 (1292). 

Heydenricus fil quondam Volradi (in 
Rosbach) 440 (1317). Wohl «dent. mit 
Heidenricus de Rosbach. 

frater: Rudolfus. 

Heidenricus de Grost u. dgl. mil. 297 

(1291).299 (1292). 813 (1297). 867 (1304). 
heredes : Ernfridus. Theodericus. 
frater : Bertoldus advocat. Novi castri. 

— de Heinichen mil. 856 (1802). 

Heydenricus de Heseler mil. 270 (1280). 

Heidenricus deLibenhain mil. 168 (1255). 

— de Lobdeburch 124 (1227). 

— Marchio 256 (1274). 

— de Ormunde 87 (1208). 

— dict. Osterricher 252 (1274— 1280). 

fratres: Conradus. Gebehardus. 

— de Rode 248 (1273). 

—, Heydenricus de Rosbach u. dgl. 495 
(1327). 528 (1347). 524 (1847). 567 
(1846). Vgl. Heydenricus fil. Volradi. 

conthoralis: Elisabet. 


filius : 
— de Rosbach 524 (1347). 
— de Rutenstete civ, Erford. 267 (1279). 
— de Salza minist. regni 26 (1157). 
Hedinricus, Heidenricus, Heydenricus 
Schober «. dgl. mil. 230 (1270). 828 
(1299). 323. 349 (1801). 
pater: Hermannus de Wie mil. 
mater; Zacharia. 
fratres : Heinricus. Hermannus. 
Heidenricus, Heindenricus de Weta«. dgl. 
— iudex legalis 49 (1183) — 70 (1199). 
77 (1204). 80 (1205). 86 (1207). 
ater : 


Heindenricus de Weta iudex legalis 49 

(1183). 

^ de Zanchenberg minist. Nuenburg. 75 
1203). 

Heidenricus de Zuecen (Zwätzen) 178 
(1257). 

— minist. episc. Merseburg. 37. 38 (1179). 
90 (1184). 

frater : Heinricus. 

Heydinricus monetar., civ. Nuenburg. 401 

(1808). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heiligenstadt: Heylingistad 520. 
ernherus de H, vicar. s. Marie 
Erford.) 

Heiliges Land 547. 559. 

Heilingen (Name verschiedener Dörfer 
86. Mühlhausen, auch Wüstung nö. 
Weissensee) 431. 

Theodericus Junge de H. 

Heilsbronn Mfl. bei Ansbach, ehem. 
Cisterz.-Kl. 84 A. 103 A. 

Heindenricus s. Heidenricus. 

Heine opidan. in Eimoldeloiben, patruus 
Alberti Nacht 489 (1317). 

Heinechen s, Hainichen, 

Heinemannus Brandeys cons. civ. Nuen- 
burg. 400 (1808). 

Henemannus dict. Kamerarius civ. Cy- 
censis s. Heinricus camerarii - 

Heynemannus de Gyten civ. Cycensis 
8. Heinricus de Gythen. 


Heinemannus, Heinmannus, Heyne 
mannus de Hain vu. dgi., deInd ine mil. 


261 (1277). 281 (12891. 282 (1289). 291 
(1291). 295 (1291). 317 (1298), coneiliar. 
Alberti lantgr. 320 (1298). 
—, Heynemannus de Herversleiben wv. dgl. 
849 (1901), 488. 489 A. 
filii 438. 
frater : J ohannes mil. 
patruelis: Hugo. 
u de Lanzegendorf civ. Nuenburg. 365 
1803). 
Heynemannus de Meller civ. Nuenburg. 


: annue. 
Henemannus de Munre (Monra) mil. 
322 (1299). 
Heinemannus de Wikerstete «. dgl. 367 
(1304). 368 (1804). 370 (1304). 
Heinmannus scult. de Lutenthal 494 
(1327). 
Heinemannus, Heynemannus (in Obrin- 
gen) 431 (1816). 484 (1816). 
fratres : Nicolaus. Thyzel. 
soror: Elisabeth bekina. 
Heinichen s. Hainichen. 
Heino de Kirchdorf 829 (1300). 
— de Tornow 246 (1272). 
— advocati mil. 481 (1825). 
Heinricus archiepisc. Colon. 132 (1284). 
— archiepisc. Gnezin. 94 (1210). 
— archiepisc. Mediolan. 122 (1220) 
— archiepisc, Mogunt., archicancell. 14 
(1144). 19 (1147). 581 (1148). 
— episc. Basil 132 (1284). 
— episc. Brandeburg. 218 (1268). 
- - episc. Eistetensis (Exchstádt)192 (1234). 
— episc. Havelburg. 218 (1268). . 


I. Namenregister. 


Heinricus, Henricus episc. Mantuan., 
imper. aule vicar. 98 (1209), 122 (1926). 

Heinrich (I.) Bisch. von Mergebur x 1267. 

Heinriens(H. )episc. Mersburg. 326(1299). 
558 (1989). 

Henricus (III.) episc. Mersburg. t 487. 

Heinrich (IV.) Bisch. von Merseburg 568 
(1849). 568 (1349). 

Heinricus, Henricus episc. Nuenburg. 
467 (1821). 468. 480 (1824). 496. 497 
(1828). 507 (1833), 563 (1828). 565 (1332). 

- - episc. Wormatiensis 182 (1234). 

- prepos. Angarensis (Enger) 66 (1197). 

-- prepos. de Biber Bibera 71 (1190), «dent. 
T einricus dec. Magdeburg. 

-- prepoe. de Grunenberg, can. Magde- 
burg 160 (1254). 

-- ai ae Mersburg. 38 ( 

De a eraburg. 98. 106 (1216). 119. 
1 0 (1226), 121 (1236). 

- - prepos, Mersburg. 141 (1242). 

- - prepos. Mersburg. 327 (1299). 

Henricus prepos, ersburg. 487 (1827). 

Heinricus prepos. Cycensis 304 (1295). 
804 (1295). 850 (1301). 896 (1807). 

- dec. Magdeburg. 66 (1197), ident. 
omit Heinricus prepos. de Bibera. . 

-- dec. Numburg. 148 (1243). 

- dec. Cycensis 190. 203. 207. 

Heinrich Prior von St. Moritz in Naum- 


burg 991 A. (1292). 
Heinricus prior s  Manrieii prope Nuen- 
Nuenburg. 229 


burg 391 (1806). 

— de Aldenburg can. 
qa camerar. 235 (1271), o de 

241 (1271). 
-— de Alrestete can. Nuenburg. 108 (1217). 
dii gnanburg can. Merseburg. 106 
16) 

—- (Theodericus ?) de Cremashowe (Orim- 
mitschau) can. Nuenburg. 278 (1286). 

Henricus, 3 Vlugilsburg can. Numburg. 
148 (12 

Heinricus de Hagene can. Mersburg. 55 
(1191), vielleicht ident. mit 

er Yo agine can. Merseburg. 106 
121 

-—, Henricus de Isenberg «. dgl. can 
Cycensis 814 (1297). 857 (1301). 59 
(1802). 

-- de Müchele can, Mersebur urg. 106 (1216). 

-— de Sonneborn rector scolar. s. Augu- 
stini in Erffordia 501 (1829). 

Henricus de Strazburg can. Numburg. 
143 (1243). 

Heinricus, Henricus de Waldesberg « 
dgl. can. Nuenburg. 874 (1304). 402 
(1309). . 

Geschiehtaq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 


029 

Hee de Weta can. Nuenburg. 100 
(1218 

Heinrieus can. Babenberg. 71 (1199). 

Henricus scol. s. Gereonis (in Colonia) 
98 (1209). 

Heinricus subdiac., can. Mersburg. 51 
(1184), 

— ean. Mersburg. 16) (1184). 55 (1191), 
camerar. 106 (121 

frater: Bertoldus. prepos. Mersburg. 

— cust., can. Merseburg. 106 (1216). 

— scol., can, Nuenburg. 5. 16 (1144). 18. 

— ‚Heynricus mag., can, Nuenburg. 20.28. 

Henricus cellerar., can. Nuenburg. 100 

(121 

Häinriche cust., can. Herbipol. 109 (1217). 

—, Henricus can. nsis 5 

Henricus can. Cyoensis 810 (1290). 

Heinricus de Butitz w. dgl. vicar. Nuen- 

burg. 275 (1287). 27? (1288). 
, Henricus de Kamburg «. dgl. vicar. 
 Nuenbune. 389 (1306). 891 (1306). 402 
-- de Jhene vicar. Nuenburg. 275 (1287). 
Henricus de Somerde vicar. s. Michaelis 

(Erford.) 520 (1845). 
Heinricus, Henricus de Wizense vicar. 
(1812). 9 391 (1306). 416 (1812). 417 

) 

— vicar. Nuenburg. 888 (1805). 889 (1806). 
fratrueles : Heinricus com. de Oster- 
felt, Hermannus can. Nuenburg. 

Henricus vicar. s. Kiliani Nuenburg. 517. 

— de Lobede capellan. episc. Nuen- 

burg. 257 (1275). 
Heinricus de Schyrntschyn «. dgl. capell. 
episc. Nuenburg. 887 (1805). 387 (1805). 

1206) l. episc. Halberstad., sac. 87 
1 

—- capell. burgrav. in Misena, pleb. in 

Lesenitz 404 (1309). 405 (1809). 

— capell. episc. Nuenburg. 168 (1818) 

— capell. com. de Orlemunde 444 (1818). 

-- mag., aule regie protonotar. 253 

(1274). 
— de Isenberg notar. episc. Nuenburg. 
298 (1292). 

— notar. episc. Nuenburg., cler. 168 (1255). 

— scriptor com. de Orlamunde 195 (1264). 

Henricus notar. com. de Rabinswalt 323 

(1299). 
Heinricus notar, lantgr. Thuring. 88 
(1208). 117 (1223). 126 (1228). 
Henricus pleb. de Butenitz 295 (1291). 
Heinricus vicepleb. in Emundeleibin 
(Endeleben) 822 (1299). 
Heinrich Pfarrer der Bartholomäikirche 
in Erfurt 271 (1282). 


4l 


630 


Heinrieus pleb. de s. Cruce in Goser- 
stede «. dgl. 424 (315) 425 (1815). 
428 (IIS) — 427 (1315 

pleb. de s. Maria in oserstede u. 
"ddl 424 (1815). 425 (1918). 428 (1815). 
486 (1817) -— 427 (1915)? 

— pleb, in Lesenitz «. dgl. s. Heinricus 
capell. bur in Misena. 

Henricus pleb. in Madela 514 (1842). 

— pleb. in Nesze 472 (1328). 

Qs). paroch. de Orlamunde 183 
(1258 

paroch. de Rudolfistat 183 (1258). 

—, Henricus pleb. in Thannenrode v. dgl. 
440 (1817). 484 (1526). 484 (1826). 

— parroch. de Thungesbruchen (Thams- 
brück) 139 (1239). 

— , Henricus archipresb. in Trebere 158 
(1258). 

—- de Trebere sac. 261 (1277). 


ey presb. in Superiori Trebere 327 

1299) 

Heinricus quondam pleb. in Wecelshain 
414 (1312). 


— dict. Prepositus cler. 168 (1255). 

-— diet. de Raspenberg u. dgl. cler., 
patruus Theoderici dicti dapifer 427 
(1815), mag. 478 (1323). 

fratres: Albertus. Heinricus. The- 
dericus. Theodericus. 

-- de Bochusen mag., cler. 263 (1277). 

— de Honloch frat. hospital Teuton. 
122 (1226). 

— &bb. de Cunradisburg 87 (1208). 

— abb. Hersfeld. f 118. 

— abb, Hersfeld. 192 (1264). 

Heinrich Abt von Hersfeld 294 A. 
(1291). 

Heinricus abb. (s. Petri et Pauli) in Alden- 
burg (Merseburg) 56 (1191). 

abb. b. Petri et Pauli prope Mers- 
— burg 420 (1818). 

— abb. de s. Georgio (Nuenburg.) 86 
(1207). 101 1218). 

frater: Albertus. 

-- abb, s. Georgii Nuenburg. 228 (1269). 
235 (1271). 

Heynricus abb. de Bigouwe (Pegau) 21 

1153). 

Hänriene (I.) abb, in Porta 156 (1252). 
178 (1257). 

Heinrich (statt Dietrich) abt zcur Pforten 
818 (1298). 

Heinrious, Henricus (II.) abb. in Porta 

409 (1908). 407 (1810). 410 (1311). 412 

(1812). 561 (1310). 

— abb. Augensis (Reichenau) 122 (1226). 

— abb. de Ryphenstein 283 (1289), 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heinricus, Henricus, Heynricus abb, 

Syalkenrid. u.dgi. 8. 17. 21 (1153). 
28 (1159). 581 (1147). 
Wilkenrted. 546 (1215). 

— — pre pos. sanctimon. ad s. Martinum 
extra oiv 463 (1820). 
— prepos. sanctimon. in Grunen 
298 (1292). 

— maior prepos. Hersfeld. 816 (1304). 


— , Henricus cw sanctimon. in 
Heseler 443 (1818). 470 (1322). 


u bp. sanctimoD. in Husdorph 262 
) 
— dec. Hersfeld. 521 (1845). 
an b. Petri et Pauli apost. prope 
ro 420 (1818). 
rior Port. 150 (1250). 281 (1270). 
(1918 (270. 247 (1278). 250 (1273). 251 
— prior Port. 471 gr 471 (1322). 
— mon. Cellensis 268 (1279). 
Henricus diac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529 


(1185). 
— gubdiac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

Bri Quezicz mon. in Borgelino 410 
( 

— de ord. Predicatorum in Erfordia 
180 0 (12 57). 

allis ord. Predicatorum (in Er- 


Tpordian) 250 (1273). 

Henricus cellerar. de Valle b. Georü 
284 (1289). 

Heinricus subdiac. in Gozk (Goseck) 67 
(1197). 

— subdiac. in Gozk 67 (1197). 

- eamerar, dominorum Hersfeld. 112 
. (1290). 118 (1220). 
dono" , non, Hersfeld, 112 (1220). 113 


— Scheio mon. (Hersfeld.?) 377 (1304. 
— cellerar., mon. in Mimeleibem 164 
(1955), 

— cant. Port. 82 (1172). 

— eant. Port. 148 (1250). 

-— cellerar., mon. Port. 187 (1260). 190 
(1260). 193 (1264). 196 (1264). 198 
(1265). 199 (1265). 250 (1278). 

— mag. conv., mon. Port. 188 (1261). 
196 (1264). 512 (1268). 

— aubprior Port. 187 (1260). 

— de stete (mon. " Port. 252. 

— (de Balgestete) mon. Port, 495 (1 c 

fratres : Fridericus, Hermannus, 
mannus de B 

— de Bren mon. Port, 160 (1254). 244 
(1269). 288 (1271) — cellerar. 251 (1273) 
-— 251 (1273). 32. 267 (1279). 





I. Namenregister. 


Heinricus, Henricus Claube, Clawe 
monachilem habitum in Porta professus 
288, ınon. Port. 439 (1317). 445 (1318). 
456 (1319). 

pater: Heinricus C. in Libenstete. 

- - de Cunua p mon, Port. 376 (1304). 

Henricus de Hallis mon, Port. 479 
(1324). 

— de Sommeringen «. dgl, mon. Port. 
515 (1848). 520 (1845). 

Hinricus de Tzitz sac, (Port) et con- 
fessor des Kl. Nimbschen 568 (1350). 

Henricus de Wizelebin mon. Port. 494 
(1827). 

Heinricus Keller (sive Truthson) conv, 
Port. 452 (1319). 464 (1820). 465 
(1820). 

--- de Codirse (Ködderstzch) conv. Port. 
146 (1247). 

frater: Albertus conv. Port, 

— de Flemin frat. Port. 187 (1260). 

— de Gracia dei conv. Port. 289 (1291). 

Henricus de Gutenshusen frat. Port. 
199 (1265). 

Heinricus, Henricus de Libenstete «. dgl. 
conv. Port. 181 (1257). 188 (1261). 190 
(1263). 196 (1264) 197 (1265). 199 
(1265). 202 (1266). 208. 297. 

filius: Heinricus de L. mil. 

-- fil. Martini de Thuswiz, frat. Port. 
187 (1260). 

-— fil. Rukeri, frat. Port. 187 (1260). 

— de Sconewerde conv. Port. 479 (1824). 

— de Tutzeleuben conv. Port. 445 (1818). 

— de Wie conv. Port. 186 (1287). 

— frat. Port, 181 (1257). 

— mag. curruum in Borsendorf, frat. 
Port. 140 (1289). 178 (1251). 

— opilio in Borsendorf, frat. Port. 140 
(1289). 

—- mag. (curie) in Ver «. dgl.,conv. Port. 
171 (1255). 176 (1257). 190 (1263). 208. 
207 — ob derselbe 322? 

— de Tuseleybin (?) mag. curie in Vehre, 
frat. Port. 822 (1299). 

-— de Crutheym conv. Port. 288 (1271), 
mag. aratrorum in Vehre 322 (1299). 

— de Vileborn cellar. in Vher, conv. 
Port. 488 (1817). 439 (1817). 

— am curie in Vlurstete, conv. de 
Husdorph 262 (1277). 

—, Henricus mag. curie in Gernstethe 
u. dgl., conv. Port. 434 (1816). 562 
(1310), wohl ident. mit 

— de Kutzeleyben u. dgl., mag. curie 
in Gernstede «. dgl. conv. Port. 424 
(1315). 425 (1315). 427 (1315). 428 
(1815). 442 (1318). 447 (1319). 


631 


Heinricus auriga in Gernstete 286 (1271). 

— de Osfurde (mag. curie, conv. Port.) 
170 (1255). 

— de Gehoven mag. curie in Porta 
(conv. Port.) 499 A. (1328). 

— mag. curie in Waldichen, conv. Port. 
224 (1269). 

Heinrich IlI. Kaiser 541 (1051. 

Heinricus fil. regis (Cunradi IIL) 19 
(1147). Vgl. 385. 

— (VI.) rex 32 (1172). 539 (1190), im- 
perator 59 (1194) — rex Sicilie 61 (1195) 
— 68 (1195). 540, Oheim des Herzogs 
Boleslaw I, von Schlesien 548. 

— VII. Bomanorum rex 128 (1230). 
132. 183 (1284). 


_ (der Löwe) dux Baxonie et Bawarie 


25 (1157). 27 (1157), Bawarie et Saxo- 
-nie 28 (1162). 

— dux Zlesie 95 (1210). 542 (c. 1200). 

948 (1201). 544 (1902). 546 (1215). 
Vater: Herzog Boleslaw I. 
Bruder : Jarozlaw Bisch. von Breslau. 

— (statt Hermannus) com. palat. de Reno 
19 (1147). Vgl. 385. 

Henricus lancgrav. Hassie 505 an). 

germans: Ludewicus cust. Magde- 
burg. Otto archiepisc, Magdeburg. 

Heinricus (Raspe) Thuringie lantgrav. et 
Saxonie com. palat, 125 (1228). 126 
(1229). 130 (1283). 185 (1236). 136. 139 
(1239) -- sacri imperii per Germa- 
niam procurator 142 (1242). 142 (1243) 
— 552 (1239). 

atres: Cunradus. Ludewicuslantgr. 

-— fil. Alberti lantgr. 266 (1279). 

fratres: Fridericus. Theodericus. 

— , Henricus march. de Brandinburg, 
Brandenburg. et Landisberg. 398. 403 
(1809). 559 (1304). 

— frat. Theoderici march. (Lusatie) 25 
(1157). 27 (1157). 

frater : Dedo. 

—, Heinrich (d. Erlauchte) Misnensis 
et Orientalis marchio 129 (1281). 187 
(1288), Thuringie lantgrav. et Saxonie 
com. palat. 151 (1250) — ohne Namen 
152 (1250). 178 — 176 (1257) — ohne 
Namen 177 (1257) — 184 (1259). 200 
(1265). 257. 267 (1279). 549 (1225). 
551 (1228). 556 (1274). 

pater : "Theodericus, 

Mutter: Jutta. 

Stief bruder : Hermann Gr. v. Henne- 
berg. 

— com. Ascarie 182 (1284). 

— com. de Bichlingen u. dgl. 397 (1307). 
492 (1816). 486 (1317). 487 (1817). 


41* 


632 


498 (1817). 489 (1817). 448 (1819). 
461 (1820). 568 (1328). 

Heinricus, Henricus com. de Buch v. 
dgl. 23 (1154). 24. 25. 86 (1178). 
37 (1179). 39 (1180). 40 (1180). 42 
(1180). 49 (1183). 51 (1186). 55 (1190). 
71. 72, advocat. eccl. Mimeleib. 46 
(1182). 

* filius in Porta sepultus 24. 

socer: Bigebodo de Scartvelde. 

— (com.) de Buch, advocat. de Buch 
164 (1255). 165 (1255). 

— burgrav. de Burnstete (Bornstedt) s. 
Heinricus burgrav. de Novo castro. 
— fil. Guntheri com. (de Kevernberg) 

63 (1195). 
frater: Guntherus. 

— burgrav. de Donin (JDohna) 105 
(1215). 
— eom, de Glichen 181 (1283). 170 (1255). 

171 (1256). 

— com. de Glichenstein 328 (1299). 

— com. de Helderungen 51 (1186), ident. 
mit Heinricus de H. 

- - burgrav. Hersfeld. 114 A. (1220). 

frater : Ghiso. 

--, Henricus com. de Honstein «. dgl. 
244 (1972). 265 (1278). 

— burgrav. de Burnstete 70 (1199), de 

Novo castro 72 (1200). 

-- com. de, in Manisfelt #. dgl. 302 (1294). 
308 (1294), senior, com. oder burgr. 
de Novo castro 235 (1271) — zweifel- 
haft, ob auf diesen oder den folgenden 
zu beziehen 257 (1275) -— 278 (1286). 
277 A. (1284). 280 (1289). 303 (1295). 
811 (1296). 365 (1303), com. de Oster- 
velt «. dgl. — zweifelhaft, ob auf diesen 
oder den folgenden zu besichen 247 

: (1978) —- 279 (1289). 282 (1289). 284 
(1290). 307 (1296). 848 (1901). 850 
(1301). 872 (1804). 888 (1305). 

pater: Hermannus quond. prefect. 
Novi castri. 
fratres: Burchardus. Guntherus can., 
vicedom., prepos. Halberstad., can. 
- Nuenburg. Heinricus iun. com. Her- 
mannus can. Nuenburg. Herman- 
nus com. Meinherus prepos., episc. 
Nuenburg. 
fratruelis: Heinricus vicar. Nuenburg. 
patruus, consang.: Meynherus bur- 
grav. Misn. 

- - jun. com. de Novo castro (Breder 
des vorigen) 285 (1271) — vielleicht 257 
(1275) - . 97 A. (1284), vielleicht com, 
de Ostervelt 247 (1278). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heinricus com, de Orlamunde, patruus 
Hermanni com, de O, 294 (1291). 377 
(1804). 398 (1807). 

fratres: Hermannus. Otto, 

— eom. de Ostervelt s. Heinricus com. 
de Manisfelt, 

-—, Henricus iun, advocat, de Plaue «. dgl. 
dict. Rucze, Ruze 493(1827). 496 (1823). 

consang.: Fridericus lantgr. 

—- (III.) com, de Svarzcburch «. dgl. 40 
(1180), 42 (1180). 46 (1182). 

- - (IV.) com. de Swarcburch u. dgl. 95 
(1210). 104 (1215). 105 (1125) 116 
(1223). 125. 126 (1228). 

germanus : Guntherus. 

-— (V.) com. de Swarzburch «. dgl. 137 
(1238). 152 (1250). 183 (1258). 

— , Henricus com., frater provincialis 
(Ludewici II.) 6. 18. 

— advocat. de Wida 105 (1215). 

— advocat. de Wida 188 (1258). 

coniux : Sophie. 

— com, (termuthlich de Manisfelt, Novo 
castro, Ostervelt, 5. oben) 392 A. (1300). 

—, Henricus, Heynricus de Aldenburg 
u. gl. 17. 21 (1158). 28 (1154). 

— , Henricus de Aldenb u. dgl. 31 
(1172), 45 (1182). 58. 60 (1194). 77 
(1204). 80 (1205). 

frater : Bertoldus. 

- - de Alesleben dapif. archiepisc. Magde- 
burg. 160 (1254). 

— fil. Almari civ. Hallensis 160 (1254). 
-- de Alminshusen famulus Friderici et 
Burckhardi de Heringen 499 (1828). 
-— de Alderstede (Allerstedt) 51 (1186). 
-— de Alrestete 158 (1250). 164 (1255). 

178 (1256). 239 (1271). 
frater : Lutolfus. 
patruelis: Heinricus de A, mil. 

-— de Alrestete mil. 289 (1271). 

patrueles: Heinricus. Lutolfus. 

— deAllerstete sen. nob.252 (1274—1280). 

— de Allerstete iun. 252 (1274—1280). 

— de Alrestete mil., advocat. ville Brant- 
bach 256 (1274). 

— de Alrstete sororius Heinrici de Gliz- 
berg 326 (1299). 

— de Alrestete mil. 486 (1827). 

— filius Alberti advocat. de Alstete 
(Allstedt) 140 (1239). 

Heinrich von Amendorf 558 (1249). 

Heinricus, Henricus pinc. de Apolde w. 
dgl. 198 (1265). 199 (1265). 200(1265). 
200 (1265). 204 (1266). 208. 252 (1274 
- 1280). 262. 263 (1277). 

frater : "Theodericus. . 
socer: Waltherus de Varila mil. 


I. Namenregister, 


Hencze, Henrich hern Arnoldis 519. 520. 

Henricus de Arnstete mil. 413 (1812). 
428 (1815). 

Heinricus de Balgestete 1 230. 

relicta: Gertrudis, 

— de Balgestete 482 (1825). 483 (1826). 
495 (1327). 

— Schalun de Ballenhusen «. dgl. mil. 
190 (1263). 203. 207. Vgl. Heinricus 
Scalun. 

— de Bappinheim (Pappenheim) impe- 
rialis aule marec, 132 (1284). 

— de Batchendorf u. dgl. (scheinbar ident. 
mit Heinricus de Owerstete) 233. 300 
(1293). 

frater: Rudolfus de Owerstete. 

— Baurus castell.in Yscherstete501 (1828). 

Henrich Beck 519. 

Heinricus Beiol (Reiol?) civ. in Wie 
816 (1297), 

— de Bendeleiben minist, lantgr. 74 


(1208). 127 (1229). 
fratres: Egelolfus. Reinhardus can. 
udolfus. 


Nuenburg. 

— dict. de Bennendorf rust. (in Liss- 
dorf?) 427 (1815). 

— de Berka 185 (1260). 

— de Berlstete mil. 223. 224 (1269). 264 
(1278). 264 (1278). 

mater: Adelhedis, 
frater: Lutolfus. 
soror: Berchta. 

— de Berlstete 223 (1269). 

— frat. Bertoldi prepoe. Merseburg. 67 
(1197). 

Henricus de Betshowe «. dgl. (Bösau) 
Y 357. 361. 

relicta : Cristina. 

Heinricus Bettestro 248 (1278). 

— , Henricus de Biltersleiben «u. dgl. 
(Bindersleben) civ. Erford. 199 (1265), 
cons, 244 (1272), iun., mag. cons. 291 
(1291), civ. 328 (1299). 

frater: Ludewicus. 

— de Blankenhain mil. 248 (1278). 
fidus patrui: Ludewicus de Mel- 
dingin mil. 

--, Henricus de Blisegrin «. dgl. (Pleis- 
mar) mil. 289 (1291), opidan., castell. 
in Heseler «w.dgl., Marchtheseler 442 
(1818). 448 (1318). 475 (1824). 

frater : Fridericus. 

Henricus Blume 431 (1316). 434 (1316). 

Heinricus, Henricus de Brandensteyn 
mil. 290 (1291). 469 (1821). 

frater : Albertus. 
acunculus: Albertus de Concz. 
— de Brandowe 877 (1304). 


638 


Heinricus de Bretinbuch u.dgl. 274 (1287). 
275 (1287). 276 (1287). 
fratres: Friderieus. Hermannus. 
Verwandtschaft s. unter Conradus 
Balchstete 


de . 

— de Bruch mil. 278 (1286). 

— de Buch s. Heinricus comes de Buch. 

— de Buewditz (civ. Erfford.?) 478 «. 
A. (1324). 

— de Bunowe 188 (1261). 196. 

-— de Bunowe mil. 196 (1264). 

frater: Guntherus iun. 

— de Burnstete s Heinricus burgrav. 
de Burnstete. 

— de Buschendorff, Putschindorff ca- 
stell. in Eckhardisberge 424 (1815). 
Hiermit wohl identisch: 
de Buschendorff «, dgl. castell Ger- 
hardi marsc. in Goserstethe 447 (1819). 

(Heinricus?) dict. Buschindorff «. dgl. 
444. Vgl. Heinricus Potzendorff «. 
Heinricus dict. Puschendorff. E 

Heinricus de Cale 71 (1199). 

pater : Godescalcus. ' 
filius : Godescalcus. 

Henricus de Kalemil.357 (1302).359(1302). 

Heinricus de Kalendin w. dgl. marsc. 

(aus der Familie von Pappenheim) 61 

(1195). 98 (1209). 

Henricus de Camburg u. dgl. 77 

(1204). 80 (1205). 

Heinrich von Kamenz 566 (1836), 

Heinricus Caraz 279 (1289). 

— de Kaskeriken (Kasekirchen)154 (1950). 

— Kewil de Wimaria iudex lantgr, 294 
(1269). ' 

- - Kezilhuth 164 (1255). 165 (1255). 

-— de Kindehusen 146 (1247). 

frater: Fridericus. 

— cognom. Cirl 177 (1257). 

— OClawe in Libenstete 288. 289 (1291). 

— de Cleberch mil. 249 (1278). 

Henricus Cloz 414 (1812). 

filius : Hildebrandus. 


propinquus: Witego. 
— de Kokericz mil. 363 (1802). 
Heinricus de Koldiz sen. 864 (1803). 
Heinrich von Kolditz 561 (1807). 
Schwager: Albrecht Burggraf von 


Leisnig. 
Heinricus de Collede mil., castell. in 
Bychelingen 397 (1307). 
frater: Hermannus. 
— de Kolmas mil. 261 (1277). 
-— Kolre 321. 522 (1845). 
avus: Heinricus Hetzebold mil. 
pater: Johannes Kolre mil, 
fratres: Fridericus. Johannes. 


684 


Heinricus Compostere burg. Erford. 98 

(1212). 

- de Condiz v. dgl. 140 (1289). 177 (1257). 

— fil. Cunradi filii Cunradi Burnheri 210. 

— frat. Cunradi Rateac civ, Erford. 157. 
fratres: Cunradus. Wernherus dict. 

Hoiken. 

— de Kornerew. dgl. 145 (1244). 158 (1250). 
frater : Irinfridus. 

— de Kornere 479 (1324). 


) 
—, Henricus de Korun u. dgl. 99 (1218). 


105 (1215). 

— de Kotzowe villicus marchionis in 
Wizevels 154 (1950). 

— de Kranichvelt 272 (1286). 

— de Cranisburne v. dgt. 181 (1233). 

— Oreviz minist. lantgr. 189 (1289). 

— de Crenewiz 325 (1299). 

— fil. Christiani villici de Gebese 111 
(1219). 

— Cristiani mil. in Gebese 194 (1264) 

Henricus Kirstani (in Owirstete?) 495 
(1328). 

Heinricus fil.Cristine 283 (1271).261(1277). 

— de Crozene 97 (1211). 

— de Crumpo 64 (1196). 87. 

— de Culszowe (Goldschau) t 824. 

relicta: Hedewigis. 

— de Kunegesse (B onigeee) 224 (1269). 

— Curcefrunt wu. dgl. mil. 145 (1244), 
castell. in Ruthleibisberch 288 (1271). 

-., Henricus Kortzfrunt u. dgl. 292 
(1291). 303 (1294). 

— Dahmd... 828. 

Henricus Danielis (in Lissdorf?) 526(1814). 

Heinricus de Deinstete (Denstedt) mil. 
415 (1928). 486 (1827). 

- Diabolus (in Waldichen?) 272 (1286). 

— Dinggreve 499 (1328). 

— marsc. (comitis de Orlamunde) de 
Divorthe (Tiefurt) 148 (1250). 

HenricusdeDivorte civ.Wimar.378(1304). 

Heinricus Doleator (in Werngeshusen ?) 
479 (1324). 

— de Dolzek 51 (1184). 

- -, Henricus pinc. de Dornburg u. dgl. 
466. 467 (1321). 478 (1824). 511 (1887). 
922 (1846). 

fratres : Rudolfus et 

Henricus pinc, in Dornborch 478 (1824). 

Heinricus, Henricus de Dratstete scult. 
Wymar. 475 (1828). 486 (1327). 

- - de Drebere (Trebra) famulus com. de 
Orlemunde, 444 (1318). 

— de Drivordia (Treffurt) minist. lantgr. 
139 (1239). CIreffurt) '* 
— marsc. de Ebersberc u. dgl. 142 (1242). 

142 (1243). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heinricus de Ebers u. dgl. 302 (1293). 
870 (1804) — in Sultze u. dgl. residens 


886 (1305). 886 (1805) -— 897 (1807). 
frater : Hermannus. 
-— deEchilburnen (Eichelborn) 186 (1260). 
Boc marsc. de Ekkehardesbere 55 
1190). 
pater: Cunemundus. 
frater: Cunemundus. 
Heinricus, Henricus marsc. de Ekke- 
hardesberg «. dgl. 206 (1266). 280 (1270). 
- - marsc, de Ekkehardesberge u. dl. 352 
(1802). 879 (1805). 880 (1805). Val. 
527 A. 
mater: Agnes. 
liberi : Heinricus. Theodericus, Jutta. 
Sophia. 
fratres: Gerhardus, Hermannus, Ro- 
dolfus. 
trueles: Theodericus marsc. de 
oltzhusen. Gerhardus de Lewestein. 
— marsc. de Ekkehardesberge (Sohn des 
vorigen) 352 (1802). 
—. fil. Ekkehardi Windishman rust. eccl. 
Port. in Thesniz 217. 218 (1268). 
fratres: Hermannus. Theodericus. 
— de Elkesleiben 96 (1211— 1219). 
— Erinfridi 806 (1295). 
ater: Conradus. 
— Faber (in Flurstete?) 801. 
— Faber (in Sulze?) 234 (127 1).240 (1271). 
- - de alva civ. in Wizenvels 860 (1802). 
Henricus pinc. de Varila s. Heinricus 
pinc. de Salecke. 
Heinricus Velkener mil. 269 (1280). 
—- de Veiste 188 (1261). 
- , Henricus de Veste «. dgl. 357 (1302). 


860 (1902). 
fratres: Apelo. Busso can. Myssen. 
Heinricus. Henico. 


— deVeste( Bruder des vorigen) 860(1802). 
Henricus de Veste militaris, filius Bur- 
chardi 360 (1802). 
Heinricus Vicedomini cons. Erford. 244 
(1272). 
- (pinc.) in Vizenburg 854 (1809), sdent. 
mit Heinricus pinc. de Salecke. 
pater: Conradus pinc. de Balekke. 
fratres: Conradus can. Nuenburg. 
Rudolfus iun. 
Henricus de Florstete 490 (1327). 
Heinricus Voit castell. in Stusforde 448 
(1819). 
— de Vokstete (Voigtstedt) 72 (1200). 
— de Volkericheshusen (Völkershausen) 
156 (1252). 
— Fribote 186. Vgl. Heinrieus molen- 
dinarius. 


I. Namenregister. 


Heinricus de Gebese 111 (1219). 112 (1220). 

— de Gebese mil. 181 (1258). 

Henricus de Gebese castell. in Dorn- 
borch 479 (1824). 

Heinricus de Gehoven mil. 147 (1249). 
198 (1264). . 

— heres Alberti Gensevuz 279 (1289). 

fratres : Albertus, Hildebrandus. 

-— fil. Gerlaci dicti Kunich (Knuth?) 
848 (1801). 

iruus: Hugo. 

._ &l. Gerlaei (der vorige?) 349 (1301). 

— de Gernstete v. dgl. 1 49. 58. 

— de Gernstete u. dgl. nob. 77 (1204). 
80 (1205). 109 (1217). 547 (1217). 

— Gece, Geze mil., castell. in Bichelingen 
397 (1807). 19 ar . 478 (1828). 

frater : Ri us G. 

Henricus de Glyne (Gleina) 441 (1318). 

— de Glizbere 58. 

Heinricus, Henricus de Glizberk 243 
(1272), advocat. de Glisberk 244 (1272). 

—, Henricus de Glizberc u.dgl. 279 (1289). 
219 (1289). 825 (1299). 411. 

Ali: Heinricus. Heinricus. Johannes. 
Lutolfus. 

frater: Waltherus. 

sororiuws: Heinricus de Alrstete. 
famulus: Albertus Gensevuz. 

E "erg (Sohn des vorigen) 411 

—, Henricus de Glyzberg v. dgl. (Bruder 
(1954 9^ 411 (1812). 441 (1818). 477 
(1824). 

cognatus: Ludolfus de Alrestete. 

— marsc. de Gnannenstein 129 (1231). 

Henricus Osterhilde, -hylde de Golames- 
torff u. dgl. (Golmsdorf) mil. 279 (1989). 
280 A. (1289). 

Heinricus, Henricus de Golamestorff «. 
dgl. mil. — castell. in Salecke 300 
(1298) — 825. 

pater : Theodericus. 
filsus : Theodericus. 

—, Henricus de Golamestorff u. dgl. 418 
(1813). 477. 478, 

fratres: Conradus. Theodericus. 
is: Conradus de G. 

—, Henricus de Gostenitz (Gössnitz) 456 
(1819). 459 (1820). 459 (1820). 461 
(1820). 461 (1820). 

frater : Otto, 

- - deGotha mag. cons. Erford. 291 (1291). 

Henricus dict. Gotsnamen 481 (1316). 

frater: Albertus dict. Nacht. 

Heinricus, Henricus marsc.. de Gozer- 
stete u. dgl. 867 (1804). 869 (1304). 

- 370 (1804). 871 (1304). 422 (1814). 


685 


423. 424 (1815). 425 (1815). 427 (1815). 
483 (1816). 485(1817) — senior 446(1319) 
— 473 (1828). 475 (1824). Vgl. 527 A. 
H. führt das Siegel Heinrici marsc. 
de Echarsberc 871. 
moler: Agnes. 
wor: Adeleydis. 
heres: Heinricus iun. (Theodericus? 
Agnes?) 
fraires Gerhardus. Theodericus. 
patruus: Rudolfus marsc. de Trebere. 
qEoirueles: marsc. de Holtzhusen, de 
rebere. 

Heinricus, Henricus marsc. de Gozer- 
stete iun., filius major des. vorigen 371 
(1804). 423 (1815). 446(1819). 475(1824). 

Henricus marsc. de Gozzirstete vitricus 
Conradi, Rudolfi et Henrici pine in 
Salecke 515 (1848). 

-— Grawarch (in Wetha?) 517 (1345). 

Heinricus de Grebene u. dgl. 188 (1261). 

—- Gretz s. Heinricus de Hastesleiben. 

— de Griphinberg 177 (1257). 

— de Gri n 51 (1184). 

—, Henricus fil. Ottonis de Grobitk «. 
dgl. 857 (1802). 861 (1802). 

. - de Grohsen (Graitschen?) 145 (1244). 

— de Groist 367 (1804), wohl ident. mit 

—, Henricus de Grost cognom, Smelingk 
«. dgl. 284 (1290). 805 (1295). 

— de Gruningen mil. 190 (1263). 208. 207. 

Henricus de Gruzen (Greussen) 257 (1275). 

Heinricus de Gutenshusen (Gutmanns- 
hausen) sororius Theoderici dicti da- 
pifer, castell. in Raspenberg 426 (1815). 

--- de Guzowe (Geusa) mil. 141 (1942). 

— de Gythen civ. Cycens. 387 (1805). 
887 (1805), Heynemannus de Gyten 
896 (1807). 899 (1307). 

— Hacke w. dgl. 174 (1250). 175 (1256). 
204. 208. 

fis: Heinricus. Theodericus. 

— fil. Heinrici Hacke 174 (1256). 

— de Harras mil., castell. comitis de 
Bichlingen 487 (1317). 

frater : Albertus. 

. - de Hartisleiben fil fratris Heinrici 
de Heselere sen. 189. 

Henricus de Hastensleiben (Hassleben) 
431 (1816). 

frater: Hugo. 

Heinricus Gretz de Hastesleiben 465 
(1820), wohl ident. mit dem vorigen. 

—.de Heyn mil, 267 (1279). 

— de Indagine iun. 292 (1291). 

— de Heinechen in Tutenberg 306 (1295). 

— fil. Heinrici Monachi 258 (1275). 

frater: Fridericus. 


636 


Heinricusde Heldrun 
8 (li (1208). T 118. Vgl. Heinricus com. 


ii: Hartmannus. Theodericus. 
frater : Gerlacus de H.can.Nuenburg. 

— de Helderungen 152 (1250). 

Henricus de Herversleiben «. dgl. 
464 (1320). 485 (1826). 
paler: Johannes. 
fratres: Jan, Johannes. Rudolfus. 
truus: Albertus de H. 

— Hering s. Heinricus de Sunthusen. 

— de Heringen castell. in Ruthleibis- 
berch 288 (1271). 250 (1978). 

fratres: Burchardus. Burchardus. 
— de Heselere sen. T 189. 

fiii: Heinricus. Heinricus. Theo- 

dericus. 

filius fratris: Heinricus de Hartis- 

leiben, 

— fil. Heinrici de Heselere sen. 139. 

— fil. Heinrici de Heselere sen. 189. 

— de Heselere 256 (1274). 

— de Heseler scult. Nuenburg. 260 
(1277). 274 (1287). 275 (1287). 

— de Hesiller rust. in Popal 304 (1295). 
— Hetzebold mil, avus Johannis, Fri- 
M et Heinrici Kolre 522 (1845). 
-— T do) de Hoikenwalt u. dgl. 

ide) minist. Nuenburg. 21 
(o0) 28 mise, 81 (1172). 

— de Holundren mil. 249 (1273). 

— de Holzhusen 251 (1273). 

— de Holtzhusen advocat. fratrum de 
Tanrode 805 (1295). 

— de Holtzhusen advocat. Heinrici 
J...... 823 (1299). 

—; Henricus marsc. de Holtzhusen u. dgl. 
278 (1289). 368 (1303). 368 (1804). 869 
(1304), 870 (1304). 438 (1816) — sen. 
444 (1818) — 475 (1824). 

fit: Heinricus, Ludolfus. 

fratres: Hermannus. Theodericus. 
pairueles: marsc. de Gozerstete, de 

Trebere. Fratres de Lewensthein. 

sororius: de Ischirstetbe. 


u. dgl. 63 (1195). 


— marec. in Holtzhusen (Sohn des vorigen) - 


444 (1818). 475 (1324). 
-—- marsc. in Holtzhusen iun. 444 (1318). 
poter : ' Theodericus. 
fratres: Hermannus iun, Theoderi- 
cus iun. 

Die letzten Personenbestimmungen sind 
bei der Wiederholung der Namen Hein- 
ricus, Hermannus, Theodericus nicht 
durchweg sicher 

— Hugonis mil. 430 (1315). 460 (1320). 

— de Husen 412 (1312). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Henricus de Ymenez (Imnitz) 99 (1213). 

Heinricus de Indagine s, «nter Heinri- 
cus de Heyn. 

— cognom. Johannis (in Flurstete ?) 301. 

— de Yscerstete «.dgl. 153 (1250). 187 
(1261). 198 (1265). 

fratres: Bertoldus. Rudolfus 

— de Yscherstete 293 (1291). 294 A. (1291 ). 

—J...... 828 (c. 1299). 

Henricus de Langenboy (Langenbogen) 
829 (1300). 

frater: Bruno episc. Nuenburg. 

Heinricus ti cons. Erford. 244 (1272). 

— de Legesvelt (Lengsfeld) minist. Hers- 
feld. 46 (1182). 

— de Lesten (.Lehesten) 280 (1289). 

fratres: Albertus. Fridericus. Ru- 
dolfus. Theodericus. 

—, Henricus de Lewensthein «. dgl. 
(Lauenstein) 36 8 (1804). 475 (1824). 
fratres: Gerh Hermannus. 
patrueles: marec. de Gozerstete, de 

Holtzhusen, de Trebere, 

Heynricus Leych castell. in Schydingen 
448 (1818). 

Heinricus Leyscen cons. Nuenburg. 400 

1808). 

_\ Henricus de Libenstede «. dgi. mil. 
150 (1250). 158 (1253). 177 (1257). 197 
(1265). 201 (1266). 256 (1274). 

pater: Heinricus de L. conv. Port. 

coniwr : Sophia. 

sororius: Reinhardus Varch. 

avunculus: Albertus de Arnisberc. 
. deLivenhowe ( Léebenaw) mil. 227(1269). 

fratres: Bartholomeus, Richardus. 

— de Luchowe (Laucha) mil., castell. 
in Ruthleibisberch 238 (1971). 

frater : Otto. 

—, Henricus de Luchowe dict. Musaac, 
Mussach 276 (1287). T 475. 

filii: Bertoldus. Gelfradus. Otto. 

Heinrich von Manner s. Heinricus de 
Munre 

Heinricus de Mechelde 418. 

— de Meldingen 96(1211— 1219), scult. 
Erfordie 98 (1212). 

paler: Beringerus. 
wor: Jutta. 
frater : Ludewicus. 

— de Meldingen 136 (1237). Ob mit einem 
der andern identisch ? 

— de Meldingen iun. 145 (1244). 

— de Meldingen 158 (1250) — ob der- 
selbe? 312 (1296). 

frater: Ludewicus. 
-, Henricus de Meldingen mil. 158 (1253). 
248 (1273). 





I. Namenregister. 


Henrious de  "eldingen 469 (1821). 

Die letzten Personenbestimmungen 
durchaus unsicher. 

Heinricus de Mersburch 56 (1191 

Henricus de Molhusen civ. Erf 


(1845). 

Heinricus de Molwitz 489 (1827). 

— cognom. Monachus (in Owerstete?) 
T 258. 

fé: Fridericus. Heinricus. 

— de Muchele gener Lukardis de Stu- 
deniz 140 (1239). 

— de Muchelde castell. in Rutleibisperg 
866 (1303). 366 (1803). 

— de Munre, Heinrich von Manner 
(Momma) mil. 318(1298). 323 (e. 1799). 
349 (1801). 478 (1328). 

Heinrich Munre in Maiori Molhusen 
(Gr.-Mölsen) 528 (c. 1340). 

Henricus Mussac, Mussach s. Heinricus 
de Luchowe. 

— Naphf civ. Erford. 520 (1845). 

Heinricus de Nezza T 185. 

coniux; Adelhedis de Dobene, 

— Nifarius (von Newffen) 182 (1234). 

— Niger (in Ho pffendorff?) 448 (1318). 

— de Nimirz (Nwnrits) 195 (1264). 

Bro de Nitzchitz /Nesdochüts) 317 

1298) 
fratres; Conradus, Hugo. Petrus. 

Heinrieus de Nopdicz 412 (1812). 

— de Nothe 774 (1256). 

-— de Nueseze (Nausitz) 136 (1237). 

— de Nueseze u. dgl, mil. 147 (1249). 231 
(1270). 238 (1271). 261 (1277). 

— de Nusezen 323 (c. 1299). 

Die leisten Personenbestimmungen sind 

durchaus unsicher. 

Henricus de Oberingen t514. . 

Heinricus deOberniz 182 (1258).195(1264). 

— dict. Olsiez rust. in Olsicz (Oelschütz) 
412 (1312). 

— ÖOrtwini castell. in Goserstede 424 
(1315). 428 (1815). 

Henricus Osterhilde s. Henricus de Go- 
lamestorff. 

Heinricus de Owerstete (Auerstedi) schein- 
bar ident, mit Heinricus de Batchen- 
dorf 194 1264) 206 (1266). 258 (1975). 

fihus: Ludewicus. 
frater: Rudolfus. 

Henricus Papa civ. Nuenburg. 401 (1303). 

frater: Theodericus. 

Heinricus de Pappenheim s. Heinricus 
de Bappinheim. 

— Paurus 506 (1333). 

— de Parvo Geine (Kl.-Gónna) Leib- 
eigener d. Kl. Pforte 178 (4257). 


631 


gii de Pefelbeche CPRiffelbach) 170 

(1255 

frater: Frider 

Henricus Phatz, Phaz 431 (1316). 434 
(1316). 

frater: Gun 

Heinricus Poizendarf 490 (1327). Vgl. 
Heinricus Putzendorff. 

Henricus Prohaez (Phaz?) scult. in Luten- 
tal $13 (1839). 

Heinricus, Henricus Putzendorff u. dgl. 
409 (1311). 526 (1814). Vgl. Heinricus 
de Buschendorfl %. Potzendorff. 

Henricus. oastell. in Raspenberg 426 
(1315). 438 (4815). . 

pater : Theodericus dict. dapifer ca- 
stell. in R 

Heinricus de Raspenberg patruus Theo- 

derici dicti dapifer 427 (1315). . 
fratres: | Albertus. Heintious cler, 
Thedericus. Theodericus. 

Henricus de. Ravenesburch 98 (1209). 

Heinricus fil. Reinbotonis 288 (1211). 

— de Reveninghe (Hóblingen) 98 (1209). 

— de Riestide 887 (1146).. 

— T Theoderici Rindtfraz senioris 468 
(1820). 

fratres: Albertus. Bertoldus. Con- 
radus. Theodericus. 

. - de Roda 892 (1800). 

frater: Albertus de Nitzwitz. 

--, Henricus de Bode castell. in Ruth- 
leybeeber u.dgl. 301 (1293). 346 (1301). 
366 (1803). 366 (1308). 

Albertus 


frater ; 
— de Rogeliz (Rochlitz) 97 (1211). 
— de Rolz «. dgl. 246 (1272).252.276(1287). 
: Hermannus, 
— de Rosenhain u. dgl. 237 (1271), senior 
263 (1277), laycue 278 (1286). 
— de 198 (1265). 
Henricus de Rotenberg 300. 
avunculus ; Rulico. de Oweratete. 
— de Rotenburch 98 (1209). 
— Rufus mil. 206 (1260). 
filii: Achilles, Conradus. Herwicus. 
Heinricus au De (1258). 1318 
— de Hypcz pitesch) 420 (1313). 
Henricus de Sachsenhusen castell. in 
Dornborch 479 (1324). 
fütus: Meinardus 
Heinricus Sagittarius 145 (1244). 
— de Salecke 895 (c. 1807). 
Henricus pinc. de Salecke u. dgl. 
- diet. de Varia (ident, mit Heinricus 
pinc. in Vizenburg) 381 (1805). 382 
(1805). 388 (1305). 384 (1805). 449 
(1819). 450, 452 (1819) 455 (1819). 


688 


458 (1819). 459. 460 (1920). 462 (1320) 
— patruus Theoderici et Bertoldi vice- 
dom. de Appolde 491 (1827) — 497 
(1828). 498 (1828). 562 (1810). (Es iat 
ungewiss, wie weit die Angaben seit 
1319 auf den folgenden zu bestehen sind.) 

paler: Conradus. 

wor: Margareta (wenn nicht des 


folgenden). 

fli : Conradus. Heinricus, Rudolfus, 
fratres : Conradus pre uenbu 
Rudolfus. Theodericus * 
soror: Lukardis de Lychtenhain. 
sororius : Beringerus. de Meldingen. 

Heinricus, Henricus p in Salecke 
(Sohn des vorigen) 452 1819). 5 515 (1343). 

fraires: Conradus. Rudolfus. 
vitricus: Henricus marsc. de Gozzir- 
stete. 

— de Salekke civ. Erford. + 500. 

— de Salice 168 (1255), 

— frat. Eberheri de Balza 189 (1263). 208 

fratres; Bertoldus. Eckehardus. Theo- 
dericus. 
de San; iis 49 (1801), 

— de Sangerhusen «. dgl. mil. 849 (1301 
489 (1817). " 

— Saxo bur ug Ero 157 (1258). 

— Scalun, Shalun 111 (1290) 131 (1288). 
Vgl. Heinricus 8. de Ballenhusen. 

— Schaff castell. in Kanbork 511 (1887). 

— cognom, Scharoch s. Heinricus de 
Wizenvels. 

— Schephel 278 (1289), 

—, Henricus Schobr u. dgl. mil, Hein- 
rich genant Schober 280 (1270). 818 
(1298). 875 (1304). 

pater: Hermannus de Wie mil, 

mater: Zacharia. 

fratres: Heidenricus. Hermannus. 

, Henricus de Sconenberg u. dgl. mil. 
906 (1266). 224 (1269), 232 (1271). 284 
(1271).236 (1271).287 (1271).240 (1271). 
241 (1271) — castell. in Ekkehardes- 
berg 243 — 244 (1272). 261 (1277). 
270. (1280). 291 (1291). 

, Henricus de Shonenbe l. mil. 
— 357 (1302). 859 (1802). 361 (1803). 894 
d 906) , Castell. in Schonenberg 438 
( ) 

— iof „oowenvorat (Schauenforst) 272 
( 

Henricus Shuphelberg 306 (1295). 

Heinricus Shutesac castell. in Raspen- 
bere 259 (1276). 

Henricus de Slatebach 77 (1204). 80 
- (1905). 99 (1213). 

frater : Theodericus. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Heinricus de Slatebach «. dgl. mil. 327 
(1299). 360 (1802). 

— Smelingk s. Heinricus de Grost. 

--, Henricus Soike, Soyko civ, 
in Wizenvels 860 (1 872 (1804). 
897 (1807). 565 (1886). 

filius 872. 

— Spigel 154 (1250). 

Henricus Stayl 248 (1273). 

Heinricus de Stechowe 48 (1181). 48. 

: Wernerus de St, Gerardus 
Valeo. 


— de Steinburgk 898 (1308). 

—, Henricus de Stolcenhain «. dgl. mil. 
247 1278). 257 (1275). 

— de Studiez (Sleudnito) T 9511. 

— Stul. civ, in Sangirhusen 499 (1328). 

— de Sulze mil. 52 (1186). 

frater: Hermannus. 

— de Bumeringen «. dgl. (Sómmern) mil. 
269 (1280), mag. forensis in Wizense 
204, ohne de Bu Sumeringen 208. 

— Hering de Sunthusen 145 (1244). 

—- Supan (civ. Erford.) 57 (1193). 

— de Suthirhusen, Suttenhen (Soler- 
hausen) 86. 87. 107 (1216). 

Henricus de Swerstete 515 (1343). 

frater: Fridericus. 

Heinricus de Tannenrode 252. 

Heinrich gen. Furet von Tannroda T 564. 

Sohn: Konrad von T. Kan. in Bibrs. 

Heinricus Thyme commorans in Btus- 
forde 448 (1319). 

—, Henricus marsc. de Trebere 985. 945. 
869 (1804). 370 (1804). 

fratres : Gerhardus. 
dolfus. 
irueles: marsc. de Gozzerstete, de 
oltzhusen. 

—- heres Rudolfi marsc. de Trebere (Neffe 
des vorigen) 370 (1304). 

Henricus de nco 295 (1291) 
. avunculus Johannis de'Rugehusen 324 
(1299). 

— de Tundorp u. dgl. (Donndorf) 260 
(1277). 816 (1297). 818(1298).411 (1812). 

filtus : Con radus, 

— pine, de Tuthenberg 145 (1244). 

fratres: Cunradus, Heinricus. Ru- 
dolfus pinc. de Baleke. 

einrici pinc. de Tuthenberg 
_ (des vorigen) 145 qoa 
— pne de Tutenber 

e Tutenbergk «. Ls 440 (1317). 482 
(1325). 484 (1326). 
frater : Gocze, Gotzo 

Henricus Ubelakker rust. de Owerstete 

206 (1266). 


ermannus. Ru- 


I. Namenregister. 


Henricus de Utensberg (Utzberg) mil. 
484 (1836). 

— uz dervizce, uß der wizze(in Obringen) 
481 (1816). 434 (1816). 

| ae de Waldesberk mil. 287 


(1290 

— de Warin 106 der d 

— Weinick (civ. A 97 (1198). 

— de Welewiz 195 ( 

— de Weringeshusen | . Ej ( Wernings- 
hausen) 465 (1320). 474 (1823) — ver- 
schrieben Hermannus 476 (1824) — 
479 (1824). 485 (1326). 

frater : "Theodericus, 

Henricus Weydeman 360 (1802). Vgl. 
Weideman de Haldeke 

Heinricus filius Dithmari i iun. de Willer- 
Btete 289 (1291). 

frater: Bertoldus. 
— de Wimar 428 (1814). 
— de Wirbene (Werben) 50 (1183). 


frater: Karlo. 
I. (Würchhausen) 


— de Wirechusen w Tao 
40 (1180). 42 (1180 

— de Wizenkirken 140 (1239). 

—, Henricus de Wizenvels cognom. 
Scharoch, Scharroch 186 (1260). 257. 

fratres : Albertus. Burchardus. Con- 
radus. 

— de Worbestede( Wormstedt) 178 (1257). 

— de Wormestete 441 (1818). 

—- de Zueine (Zweymen) 188 (1261). 

— fil. Burchardi de Zueine 188 (1261). 

frater: Karolus. 

— camerarii civ. Cycensis 987 (1305). 887 
(1305) — Henemannus dict. Kame- 
(1807) 896 (1807) — Camerarius 399 

7). 
— camerarius, minist. Magdeburg. 64 


(1196). 
erseburg., avunculus Hennyngi 
Scherff 896 (1307). 
.. dapif. e episc. Herbipol. 109 (1217). 
— dapif. Hersfeld. 118 (1226). 144 (1244). 
frater : Gyso 
— dapif. Alberti com. de Ravenswalt 
1836 (1237). 
— mag. fori, burg. Erford. 98 (1212). 
— marsc. lantgravii 36 (1178). 59 (1194). 


20195) 64 (1195). 72(1200). 74 (1203). . 


97 (121 
tres fratres 64. 
Henricus marsc. episc. Nuenburg. 77 
— (1204), 80 (1205). 
: Cunradus camerar. 
— miniet.- Mersburg, 87. 38 (1179). 
frater: Heidenricus. 
—, Henricus minist, Nuemburg. 6. 18. 


689 


Heinricus molendinarius 194. 195 (1264), 
wohl ident. mit Heinricus Fribote. 
— pinc. episc, Herbipol. 109 (1217). 
pinc. lantgravii 188 (1239). 
et. (in ustinhain) 808 (1294). 
rust. (in Wustinhain) 308 (1294). 
, Henricus sculteti, civ. Nuenburg. 865 
(1303). 390 (1806). 391 (1306). 
— antiqui sculteti, civ. Nuenburg. 392 
(1299). 401 (1808). 
— 7 in Pholsburn (Pfuhlsborn) 224 
(1269 
— de...... seultetusin Bemde 457(1819). 
— servus Lukardis de Studeniz 140 (1289). 
— in Sulze 2%. 
: Jacobus. 
fraires : Cristianus. Jacobus. 
patris fratrueles: Theodericus et 
-— in Sulze 
— (in Widen?) 198 (1265). 
frater : Hermannus. 
— 175 (1256). 
Heintzschisleiben, Heintzschleyben 5. 
Henschleben. 
Heiso de Mersburg mil. 327 (1299). 
Hekebertus s. Eckebertus. 
Hekendorf, -do s. Hechendorf. 
Heldrun 
án ssw. Artern 51. 64. 
80. 88. 104. 118. 152. 852. 974. 427. 489. 
Fridericus com. de 
Fridericus dom. in H. 
Fridericus de H. (zwei verschiedene) 
GerlacusdeH.can cn. prepoe. Nuenburg. 
Hartmannus de 
Heinricus de H., com. de H. 
Heinricus de H. 
Sifridus Wernikonis de H. 
Theodericus de H. 
Helembertus episc. Havelberg. 66 (1197). 
Hellembertus frater eccl. in Sulze 215 
(1268). 
Helewicus s. Helwicus. 
Helfericus can. Nuenburg.. 100 (1213). 
— fil. Dithmari sen. de Willerstete 289 


(1291). 
Eckehardus. 


fratres : 
Ludewicus. 

Helfta: Helfethe, Helpede JD. sö. Eis- 
leben 19. 51. 60. 837. 

Cunradusde Helpedecan. Nuenburg. 
Hellembertus s. Helembertus. 
Hellerungen s. Heldrungen. 

Helpede s. Helfta. 

Hellemoldus de Piesse 93 (1209). 

Helwicus (statt Elwinus) prepos. de Lacu 
112 (1220). Vgl. 889. 


JUD 


Dithmarus. 


640 


Heiwicne subcamerar. (Hersfeld.) 175 
( ) 
Helewicus, Helwicus conv. Port. 120 
(1226). 121 (1226). 122 (1226). 
Helwicus de Goltbach '«. dgl, 173 (1256). 
232 (1271). Ä 
— de Sulze u. dgl. 215 (1268). 288, 240 
(1271), quondam monetar. in 8. 286. 
Aldi: Cunradus, Theodericus. 
Hemleben: Emeleiben D.s. Heldrungen 
: Johannes. [259. 
Hencze s. Heinricus. 
Henczisleiben, -leibin s. Henschleben. 
Henemannus s. Heinemannus. 
Henico frater Heinrici de Veste 860 (1302). 
Henneberg: Heninberg, Hennenberc, 
, Henbergensis Grafschaft 104. 
112. 118. 172. 178 A. 177. 477. 549. 
|Bertholdus| puer de H. 
Hermannus com. de H. 


Poppo com. de H. 
Henbergens argentum 477. 
Henningus de Oztrouwe 826 (1299). 
Hennyngus cognom. Scherff civ. Merse- 
burg. 396 (1507). 
avunculus: Heinricus civ. Merseburg. 
Henrich, Henricus s. Heinricus, 
Henschleben : Hanschesleybe, Hantscus- 
leiben, Hantshusleiben, Hantzsche- 
leibe, Hantzschusleuben, Beintzschis- 
leiben, Heintzschleyben, Henczisleiben, 
-leibin, Henscesleiben, Henschesleiben, 
Henschusleiben, Henscosleven, Hent- 
scesleiben, Hentscusleiben, Hentses- 
leiben, Hentsusleiben, Hentzsche- 
leyben, Hentzschesleyben, Hentzachis- 
leyben, -leybin, Hentzschusleiben, 
-leyben, Hescusleiben villa JD. sw. 
eissensee 95. 96. 110. 118. 115. 116. 
117. 118. 125, 126. 146, 147. 166. 168. 
169. 170. 171. 172. 172. 174.174. 175. 
' 176. 176. 180. 190, 194. 208, 204. 207. 
208. 226. 250. 269. 322. 420. 429, 430. 
431. 4306. 487. 481. 499. 499. 
villa quondam H. 420. 480. 
capella, ecclesia 180. 322, 
structura ecclesie 226. 
molendinum,area molendini 110.118. 
115. 190, 208. 207. 481. 
Steingraben in H. 194. 
familia in H. 180. 
Herbordus de H. 
Johannes de H. (zwei verschiedene) 
Reinfridus de H. mil. 
antiquus Reinfridus de H. mil. 
Herbertus dec. Merseburg. 827 (1299). 
Herbestleben s. Herbsleben. 
Herbipolis, Herbipolensis s, Würzburg. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Herbo s. Erbo. 

Herboldus pleb. in Willerstete 464 (1320). 

Hetbordus, Herbortus de Alkesleibin 
u. dgl. (Eixleben) mil. 210 (1267). 231 
(1270). 288 (1271). 

-— de Gehoffen 849 (1801). . 

— fil. Reinfridi, antiqui Reinfridi de 
Hentecesleiben u. dgl. 168. 169 (1255). 
171(1256). 172 (1256), 172. 178 (1256). 
204 (1266). 208 (1266). 269 (1280). 

fisus patrui: Reinfridus de Hent- 
scesleiben mil. 

—, Herborto, Herbortus de Pheffelbeche 
u. dgl. mil. 261 (1277). 822 (1299). 323. 
411 (1812). 

— de Zurbowe (Zorbaw) pince. episc. 
Merseburg. 106 (1216). 

— minist. march. Misn. 100 (1218). 

Bee) de Ripsh (Heipstzsch) mil. 228 
1269). 

Herkeleben: Herbestleben, Herversch- 
leibe, Herversleiben, -leibyn, -leuben, 
-leybe, -leyben, Hervesleiben, -leuben, 
-leybin Mfl. s. Tennstedt 111. 112. 127. 
170. 178. 174. 175. 176. 181. 194. 263. 
267. 269. 848. 395. 418. 488, 489. 463. 
464. 474. 479. 485. 

Albertus de H. mil, 

Albertus de H. miniet. 

Albertus de H, nob. 

Albertus de H. socer Rudolfi pinc. 
de Tutinberg. 

Albertus de H. 

Albertus fil. Hugonis de H. 

Bertohus in H. 

Cunradus de H. mag., cler. 

Gunzelo de H. mil. 

Heinemannus de H. 

Heinricus de H. 

Hugo de H. (pater) 

Hugo de H. (filius) 

Johannes de H. (wenigstens sechs ver- 


schiedene) 
Rudolfus de H. 
H[erburgis| prior. sanctimon. in Hus- 
dorph 262 (1277), vgl. 268 A. 
Herda: Herde D. só. Gerstungen 156. 156. 
Theodericus de H. 
Herdeinus hoepital. Hersfeld. 112 (1220). 
118 (1220). 
Herdegen, -genus de Gozcerstede «. dgl. 
Herdeginus 64 (1195) wohl der 
erdeginus 1195), vorige. 
Herdeinus heres Rudolfi de Rudestete 
97 (1211). 
Herdegnus armiger Eberheri de Salza 
190 (1263). 
Heremfridus s. Erenfridus, 


I. Namenregister. 


Herin ng 145 
inriens H. de Sunthusen. 
Heringen, Gross-: Heringen, Heringi 
D. sw. Kósen 238. 291. 991 A. 854. 
Conradus Juvenis de H, 
Heinricus de H. castell. in Ruth- 
leibisberch, 
Juvenis de H. 
— SE eo. Nordhausen 250. 498. 499. 
urc us de H. 
Burchardus de H. | fr&ires 
Burckhardus de H. 
Fridericus de H, 
Gothardus (verschrieben für Burck- 
hardus) de 
Heinricus de H. 

Herkenbertus s. Erkenbertus. 

Herkenboldus s, Erkenboldus. 

Herlindis uxor Rudolfi marsc. de Trebere 
370 (1904). 

— heres Rudolfi marsc. de Trebere 370 
(1804). 

Hermannus episc. Camin. 209 (1266). 

-— episc. Constantiensis 28 (116%). 

— episc. Fardensis, Verdensis 25 (1157). 
26 (1157). 28 (1162). 

— episc. Monasteriensis 61 (1195). 

— episc. Herbipol. 182 (1234). 149 (1250). 
— prepos, de Aken, Aquis 235 (1271). 
238 (1271). 250 1278). 251 (1273). 
repos. s. ani in Babenbe 

ur amberg) 109 (1217). 
— rebos. Nuenburg. 69(1199). 78(1204). 
Hartmannus prepos. 

— de Starkenberg u. dgl. can. Nuenburg. 
271 (1282). 298 (1292). 804 (1295). 304 
(1295). 814 (1297). 350 (1801). 892 A. 
(1800), dec. 374 (1804), ohne de St. 
364 (1808). 887 (1805). 894 (1806), prepos. 
ohne de St. 396 (1807). 399 (1807). 402 
(1509). 408 (1810). 416 (1312). 416 
(1812). 

— (com. de Novo castro) can, Nuenburg. 
285 (1271). 240. 241 (1271). 247 (1273). 
277 A. (1284). 808 (1295). 304 (1295). 

pater: Hermannus quond. prefect. 

Novi castri, 
fratres: Burchardus. Guntherus can., 
vicedom., . Halberstad., can. 
Nuenburg. Teinricus gen, com, '"Hein- 
ricus iun. com. Hermannus burgrav. 
de Novo castro, com. de Mannesvelt. 
premi s Prepos., episc. Nuenburg. 
nherus burgrav. Mien. 

— edm. "de Osterv tw.dgl. can, Nuenburg. 
271 (1288). 350 (1301). 874 (1804). 388 
(806) archidiaa, terre Plisnensis 888 


(1806 


et 


fratres: Heinrieus, Hermannus, Ul- 
ricus mon. 
fratruelis: Heinrieus vicar. Nuen- 
burg. 
Hermannus can. Mersburg. 55 (1191). 
— notar. episc. Herbipol. 109 (1217). 
— pieb. de Botenstete (Bwitelstedt) 150 
(1250). 
— pleb de Cygenruke (Ziegenrück) 195 
264 
— presb. de Gernestede 50 (1183). 
— pleb.in Hochdorf 518. 519, 520: (1845). 
520 A. (1846). 
— capell, rector ca 
Radindorf 908 (1894). 
— pleb. in Rudolvestat «. dgi. (Rudol- 
stadt) 171 (1256). 268 (1277). 
— sac.de Waldendorf 56 (1191). 89 (1208). 


e 8. Nicolai in 


, — pleb. (?) de Wolmerstete 150 (1250). 


— clericus de Aldenburg 57 (1192). 

— de Ilmene mag. 506 (1889). 

— Otter, Ottir hospital. Theuton. pre- ' 
ceptor in Alemania 117 (1925 —1226). 
119 (1226). 121 (1220). 


— de Salza , maior mag. hoepital. 
. Teuton. in Jerusalem 121 (1226). 128 
(1226). 


— us, Corbiacensis 91 A. (1227). 132 
(12 

Hermann Abt von Dobrilugk 558 (1299). 

Hermannus abb. de (Gerode) 74 
| M 

— abb. de burch (lisenburg), qui 
ae imedebureh ( Wimmelburg) ) 64 

— abb.deWalkenride 249(1278).559(1 $08) 
-— prepos. in Mimeleiben u. dgi. 163 
(1255). 164 (1255). 

"t chu in Schiplitz 296 (1291). 297 
1 

— prior Pusoviensis u. dgl. (Bosau) 190. 
208, 207. 

— prior Port. 376 (1804). 484 (1816). 
561 (1807). 

— prior Port. 480 (1324). 

— subdiac. des Kl. Bosau 1 vgl. 529(1185). 

— subdiac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529 (1185). 

— de Martpeche ord, Predicatorum (in 
Erfordia) 520 (1845). 

— camerar. de Valle b. Georii rao 

— camerar. abbatis Hersfeld 144 (1244 

— capell. Hersfeld. 46. (1182). 

— portar., mon. Hersfeld. 167 (1255). 
169 (1255), 175 (1256). 

— deSuebede (mon, Hersfeld.)175 (1256). 

— de Arnstede u. dgl. camerar., mon. 
Port. 424(1815). 425 (1815). 482 1816) 
434 (1316). 452 (1819). 


642 


Hermannus notar. Port. 273 (1286) 

— sac. (Port.), confessor des 
schen 568 (1850 

— sn Salvelt subprior , mon. Port, 156 
(12 

— mon Port. 78 (1202). 

— deDoberscen ( Dóbritschen) frat. (Port.) 
246 (1272). 

— Faber frat. Port. 187 (1260). 

— de Sinderstete u. dgl. frat. Port. 162 
(1254). 199 (1265). 

— Troyse conv. Port. 442 (1318). 

— textor,conv. Port.199 (1265). 248(1273). 

— conv. Port. 174 (1256). 175 (1256). 181 
(1257). 188 (1261). 

— de Bozeleyben rect. cur. Hechendorf, 
frat. Port. 486 (1327), 

— frat. Lodewici lantgr. Thuring. 36 
(1178), palat. 51 (1186), lantgr. Thuring. 
et t. Sax 
(1194). 61 (1195). 63 (1195). 71 (1200). 
74 (1203). 87 (1208). 92.97 (1211). 104 
(1215). 542 (1199). 

frater: Fridericus. 

— march. Misnensis 10 (1140). 

— fil. Alberti burgr. de Kirchberg 489 
(1327), 

atus: Otto. 
soror : Elisabet. 

— com. de, in Glichen «. dgl. 450 (1315). 
430 (1816). 460 (1820). 463 (1899). 488 
(1327). 506 (1333). 

castrensis : Derengerue de Meldingen. 
notarius : Theoderi 

— com. de Hennenbere «. dgl. 172 (1256). 
177 (1257). 

rater (Stiefbruder) : Heiurich d, Er- 

— com Er Mansvelt 189 (1239).206 (1266), 
Hp: da Er Novo castro 142 (1242). 
T Burchardus. Guntherus can. " 
vicedom., prepos. Halberstad., can. 

Nuenburg. Heinricus sen, Heinri- 

cus iun. Hermannus can. Nuenburg. 

Meinherus prepoe., episc, Nuenburg.et 

— com. de Mannesve dgl. 271 A. 
(1284).230 (1289). 302 (254.4 803(1294). 
311 (1296). 365 (1308). 972(1804). 878, 
com., burgr. de Novo castro 285 (1271). 
257 (1225). 273 (1286). 803 (1295), 
com. de Osterfelt «. dgl. 279 (1289). 
282 (1289). 284 (1290). 307 (1296). 348 
(1801). 850 (1801). 

Tochter: Elisabeih Gräfin v. Rabens- 
wa 

Enkelin: Mechtildis comit. de Orla- 
munde. 


Nlob- 


. 54 (1190). 58(1194). 59 ° 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


dares: Henricus com. de Osterfelt. 
Hermannus can. Nuenburg 


N wider , CORSQMJ. ; Meynherusburegr. 


Hermannus burgrav. de, in Misne vw. dgl. 
403 (1809). 404 (1309). 406 (1809). 407 
(1809). 409 (1309). 

fratres: Albero. Meinherus, 

capellanus: Heinricus pleb, in Lese- 
nitz. 

„or manue burgrav. in Misna «. dgl. 

302 (1980) 508 (1880), rielleicht sdent. 

mit vorigen. 

pater: Meinherus, 

frater: Meinherus. 

consang.: Albertus burgr. de Kirch- 
berg. Otto burgr. de Lysnig. 

— pretectus, burgr., com. de Novo castro 
s. Hermannus com. de Mansvelt. 

— com. de Orlamunde u. dgl. 104 (1215). 
109 (1217). ALL 1220). 547 (1217). 182. 

frater : Albertus 

— com. de, in Orlamunde (Sohn des 
vorigen) 148 (1250) 182 (1258). 186 
(1260). 187 (1261). 202 (1266).288(1271). 

fratres : Albertus. Otto. 
soror: Sophia advocat. de Wida. 

— com. de Orlamunde v, dgi. 286 (1290). 
289 (1291). 294 (1291). 373 (1304). 377 
TT 378 (1804). 414 (1312). 419 
(1313). 421 (c 1814). 422. 443 (1813). 

414 


conthoralis : Mechtildis. 

heredes: s; Priderious, Hermannus. Otto. 
tto 

patruus (Vetter): Heinricuscom. de O. 

socer : Fridericus com. de Rabinswalt. 

capellam : Albertus. Heinricus, 

notaris: Albertus, Nicolaus. Ulricus. 

castellanus : Hermannus de iet 

famuli:HeinricusdeDrebere. 

— com. de Orlamunde (Sohn des vorigen) 
378 (1304). 419 A. (1318). 474 (1325), 
et dominus in Wimar 485 (1327). 

frater: Fridericus, 
acus : Fridericus com. de Rabinswalt. 

— com. de Osterfelt v. dgl. s. Hermannus 
com. de Mannesvelt. 

- deAken, Akin, Aquis civ. Nuenburg. 
274 (1287). 309 (1296). 864 (1803). xi 
(1306). 8 2A. (1299). 480 (1324). 

frater : 

— de Balchstete 2 274 (1287). 275 (1287). 
276 (1287). 

Verwandtschaft s. unter Conradus de 
Balchstete. 

— de Balchstete s. Hermannus de Novo 

castro, 


I. Namenregister. 


Hermannus de Belgestethe, 495 1. 


Verwandtschaft s. 
de Balgestethe. 

— de Bennendorp mil. 210 (1267). 231 
mn). 

— de yadorf 412 (1312). 

— de Boendorff (Bündorf) 188 (1289). 

-- de Bramberg u. dgl. 81 (1172). 45 
(1182). 60. 

— de Bretinbuch w. dgl. 274 (1287). 275 
(1287). 277 A, Vgl. Hermannus de 
Novo castro. 

fratres : Fridericus. Heinricus, 
Verwandtschaft s. unter Conradus 
de Balchstete. 

—- fil. Brunonis (rust. in Theenitz aut 
Thuswitz) 216 (1209). 

frater : Conra 

— de Cathena 106 (1210). 

— Kolbe 256 (1274). 

— de Collede mil., castell. in Bychelingen 
397 (1307). 

frater: Heinricus. 

— de Collede — nicht mil. — castell. 
in Bichelingen (vielleicht Sohn des 
vorigen) 436 (13I7). 

ad 8) mindorp (Kóttendorf?). 183 

58 

— Creye s. Hermannus de Emindeleybin. 

— de Crumpo 64 (1196). 

— Kulling (rust. in Lissdorf ?) 485 (1317). 

-- de jrutechin (Trautschen) mil, 507 
(18 

— de Ebersberg u. dgl. 173 (1256) — 
mil. 206 (1268). 234 (1271). 236 (1271). 
240 (1271). 241(1271). 248 (1272). 263 
(1277) — 271 (1282). 

— de Pberberg u. dgi. 370 (1804). 897 
(1307). 484 (1316). 

frater: Heinricus. 
— de Echilburne (Eichelborn) 188 (1258). 


— & Ec Echilburne 183 (1258).. 
— marsc. de Eckehardesberg u. dgl. 879 
(1305). 380 (1305). Vgl. ET A, 
Verwandtschaft s. unter Gerhardus 
marsc. de Ekkehardesberge 
— fil. Ekkehardi Windishman rust. eccl. 
Port, in Thesniz 217. 218 (1268). 
fratres: Heinricus. Theodericus. 
— de Elverstete (Alberstädt) 64 (1196). 
300) Emundeleuben (Endeleben) 328 
— Creye de Emindeleybin (Endeleben) 
429 (1815). 
— de Valva 183 (1258). 188 (1261). 202 
1266) 


frater: Otto. 


643 


Hermannus camerar. de Vanre (Fahner) 
sen. mil. 286 (1971). 267 (1279). 
ater : 


f 
— camerar, de Vanre 236 (1271). 
— Verken mil. 251 (1273). 
— Verkiln 87 (1208). 
gt de 1) nendorph (Frohndorf) mil. 291 
129 
— Funke mil, 448 (1319). 481 (1325). 
— Goldacker u. dgl. mil. 418 (1812). 428 
(1315). 458 (1819). 
— de Groize (Groitssch) 105 (1215). 
fratres: Volquinus. Fridericus. 
— de Gusowe ((reusa) 810 (1296). 
frater : Ulmannus. 
— de Gutenshusen 278 (1289). 
— de Haldecke militaris 860 (1802). 
— Hezel 279 (1289), mil. 280 A, (1989). 
— de Hirsingerode u. dgl. mil. 291 (1291). 
295 Pret 816 (1297), de Hirsinderode 
. curie lantgr. 317 (1298). 
350 lass) Vgl. Hermannus mag. curie. 
— marsc.de Holczhusen «. dgl. 278 (1989). 
868 (1804). 869 0200 3r (1304). 488 
(1816) — sen. 444 (13 
fratres : ; Heinricus. Thcodericus. 
: marsc. de Gozerstete, de 
bere. "Fratres de Lewensthein. 
sororius: de Ischirstethe. 
— marsc. in Holtzhusen iun, 444 (1318). 
pater : Theodericus. 
faire: Heinricus iun, Theodericus. 


— filius Theoderici marsc, in Holtzhusen 
y Muda din il. 249 (1273 

— de In e mi ). 

— dict, Landgreve 481 (1325). 

— de Leinvelt (I (Legefeld) 415 (1828), ver- 
muthlich ident. mit Herm. de Lengefelt. 

Hermann von Leisnig 559 (1304). 

Brüder : Volrad. Gottfried. Sifrid, 

Hermannus de Leysten (Lehesiten) 441 
(1818), 

— de Lengefelt castell. Hermanni com. 
de Orlemunde 444 (1818), vermuthlich 
ident. mit Herm, de Leinvelt. 

— de Lewensthein (Lawenstein)368(1804). 

fratres: Gerhardus. Heinricus. 
trueles: marsc. de Gozerstete, de 
oltzhusen, de Trebere. 
oder Hartmannus? — de Lobdeburg 
^95 (1210), 

— frater Hartmanni de Lobedebur, 105 
(1215), de superior castro in Lo 
burg 124 (122 

— de Lupinz 73 it) mil. 320 (1298). 

— de Maltitz «v. dgl. 508 (1880). 504 (1330). 

— de Marseleve 62 (1195), 


644 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Hermannus de Meller civ. Nuenburg. — Hermannus de Sulze mil. 52 (1186). 
consül 400 (1808) — 480 (1824). frater : Heinricus. 
frater : Heynemannus. — de Sulze 268 (1277). 
— de Mila 176 (1257) — mil. 266 (1279), -— de Swerstete 956 (1274). 
consul lantgravii 2691280). — 286(1290). | — de Thasdorff (Daasdorf) 289 (1290). 
fratres: Kunemundus, Wezelo. — de Thuchere u. dgl. (Teuchern) 
— P Mimeleiben 256 (1274). (1194). 60 (1194). 540. 
-- de Molowe 185 (1260). — marsc. de Trebere 370 (1804). 
frater : Theodericus. fratres : Gerhardus. Heinricus, Ru- 
— de Novo castro dictus et ipse de dolfue. 
Balchstete, patruus Hermanni et Con- pairueles: marsc. de Gozerstete, de 
radi de Balchstete 276. 477 A. (1287). Holtzhusen. 
— de Nusezin (Neuses?) 126 (1228). — Trousche 481 (1816). 
— de Olsnitz advocat., castell. in Harten- — — de Tullestete (Dölstädt) 244 (1212). 
stein 404 (1809). 405 (1309). S. Hermannus Stran 
— pririg ignus Ulrici de Oulebe (Auleben) — de Tundorfu.d gi. (Donndorf) 55 (1190) 
(1211—1219). 59 (1194). 64 (1185). 
—. dict. Ovis civ. in Wie 816 (1297). — de Weringeshusen (Wi 


erningshausen) 
— Poux advocat. Friderici com. de 167 (1255). 169 (1255). 171 (1955). 174 
" Rabenswalt, presid. plebiscito Luchowe (1256). 175 (1256). 181 (1257). 


276 (1287). — (verschrieben. für Heinricus) de We 
— de Raspenberg mil. 291 (1291), castell. ringeshusen 476 (1324). 

in: ‚Brchelingen 897 (1307). — Westfal 150 (1250). 
— de Reinstorf 276 (1287). — Wicelonis castell in Dornburg 467 
— de Rolicz 276. (1821). 

fitus: Heinricus. ) — mil.de Wies. Hermannus dict. Schobr. 

— Rost mil. 875 (1804). | —' de Wildenburn mil. 810 (1296). 
— advocat, de Salek 6. 18. — de Wimaria mil. 294 (1291). 
— deSaleke «. dgl. 81(1172). 86 (178) — dict. Worm in Bottelstede «. dol. 431 

45 (c. 1182). 51 (1186). 70 (1199), (1916). 484 (1816), castell. 493. 494 


vocat, 54 (1190). "S6. 57 (1192). 58. 77. (1827). 


aaa. 80 (1205). 9 (910. 101 (1213). pire Conradus. Theodericus, Thyt- 
Vgl. Hartmannus de S 
frater : Fridericus. — diui Worm castrensis in Botelstete 
— de Schafstete u. dgl. 854 (1302), mil. 512, 518 (1889). 
383 (1805), castell. in Wizenburg ( Vitzen- pater : "Theodericus. 
burg) 384 (1805). fratres: Conradus. Ulricus. 
frater: Guntherus. — dict. Zazernei mil. 272 (12860). 
— de Schidingen 351 (1801). T 412. — sen., filius Theoderici Zoph 474 (1323). 
ter : Bertoldus. 416 (1994). 
— inkel 177 (1257). — iun,, filius Theoderici Zoph 414 (1823). 
— mil. de Wie dict. Schobr 230. 476 (1824). 
fl&: Heidenricus. Heinricus et — advocatus 860 (1802). 
— dict. Schobr 280 (1270). — camerar. lantgr. 36 (1178). 
mater : Zacharia — — dapif. Hersfeld. 167 (1255). 
— deBcuditz w. dgl. (Schkeudito) castell. de Hirsinderode ?) mag. curielantgr. 
in Ruthleybesberg «. dgl. 846 (1301). 281 (1289). 
966 (1808). 366 (1303). 418 (1813). 452 — officiat. com. de Ravenswalt 170(125^. 
(1819). — prefect. Hersfeld. 156 (1261). 
— de Slathem (Schlotheim) 176 (1257). | — scult. de Wiemingen (Flemmtngen) 
frater : Guntherus. 254 (1274). 
— de Siynicz 508 (1330). — (in Widen?) 198 (1265). 
— Strantz, Stranz de Tullestete «. doi frater : Heinricus. 
(Döllstädt) minist. 204 (1206). 207.' — 288. 
Hermannus de Tullestete, mater: Adelleidis. 
frater: Gysilherus. — 2.2.2.0. 509. 
— mil. in Stusforde (Straussfurt) 127. —.. er 514 (1842). 


— de Sultzbeche. 298 (1291). Herningus mon. Port. 284 (1289). 


I. Namenregister. 


Heroldus prepos. Cicensis u. dgl. 144 
(1243). 168 (1255). 

Herressen: Herzen, Hircen, Hyrzin D. 
sw. Apolda 92. 93. 293. 501. 

villa cum vinea 92. 
Theodericus de H. 

Hersfeld (Ort) : Hersfelt, Hirsfeldia 145. 
174. 

-— ehem. Benedikt.- Kl. Diös. Mainz: 
Hersfelde, Hersfeldia, Hirsfeldia, eccl. 
Hersfeldensis, -veldensis, Hirsfeldensis, 
monast. etc., Hersfeldenses 46. 110. 111. 
112. 113, 114. 115. 117. 118. 182, 144. 
155. 156. 162. 168. 164. 165. 166. 167. 
168. 169. 171. 178. 174. 175. 192. 294. 
295, 376. 377. 878. 398. 445. 468. 521. 

Hersfeldenses 110. 168. 

abbas 110. 165. 171. 293. 378. 898, 
abbates: Andreas. Heinricus. Jo- 
hannes, Ludewicus. Sifridus. Symon. 
Wernerus. 

camerarius abbatis 111. 118. 
cameraris abbatis: Albertus. 
radus. Hermannus, Ro, 
capellanus abbatis: Symon. 
notarius abbatis: Erbo. 
abbas et conventus 110. 115. 295. 
468. 

conyentus 144. 164, 377. 521. 
capitulum 118. 118. 162. 163. 166. 
168, 174. 192, 

prepositi, maiores  prepos., summi 
prepos.: Albertus. Cunradus. Eke- 
hardus. Heinricus. Johannes. Lude- 
wicus. 

decami; Arnoldus. Ekehardus. Gy- 
selerus. Hartmannus. Heinricus. 
camerarii conventus : Albertus. Cuno. 
Heinricus. Symon. 

capellam: Hermannus. Widelo. 
cellerarii: Cunradus, Hartungus. 
custodia 878. 

custodes: Ernestus. Ulricus. 
hospitalarii: Ekehardus, Herdeinus. 
magistri: Erbo. Erkenbertus. 
portarii : Cunradus, Heinricus, Her- 
mannus. 

subcamerarius : Helwicus. 
8ubdecanus: Walchunus. 

monachi : Cunradus de Collede. Dith- 
marus de Beringen. Ekehardus de 
Bibera. Herkenbertus Craz. Hart- 
mudus de Bretingen. Hermannus de 
Suebede. Otto. Otto de Gebese. Symon. 
Wernherus quondam com. in Gunten- 
bere — Heinricus Schelo? 

frater: Wernherus carnalis pater 
Wernheri abbatis. 


Geschiehtsq. d.Pr. S. Bd. XXXIII. 


Cun- 


645 


ministeriales (tm allgemeinen) 118. 
— burgraui, prefecti: Heinricus, 
Hermannus. Ludewicus. 
— dapiferi: Heinricus. Hermannus. 
— pincerne: Herkenbertus. Otto. 
sonstige Ministerialen: Albertus (de 
Frankensten). Albertus de Rudolves- 
leiben. Albertus de Stuternhein. Be- 
rin s scult. de Arnestete. Cun- 
radus. Erkenbertus de Cregenberc. 
Gero mil. Ghiso frater Heinrici bur- 
ravii. Gyso frater Heinrici dapiferi. 
Gothefri us fil. Beringeri scult, Hein- 
ricus de Legesvelt. Methvrit de Mer- 
kesleiben. infridus de Hentses- 
leiben. Siboto de Frankensten. Tuto 
de Beringen, Wasmudus (qui gerit 
se pro ministeriali lantgravii). Widelo 
de Grizeim. 
ville Hersfeldensiwm : Gebese. Werin- 
geshusen 155. 
villicus Hersfeldensium in Gebese144. 
Hersingerode s. Hirsingerode. 
Hersveldensis s. Hersfeld. 
Hersyngenrode s. Hirsingerode. 
Hertnidus s. Hartnidus. 
Hertwicus, Hartwig archiepisc. Bremensis 
25 (1157). 26 (1157). 533 (1154). 
— episc. Eistatensis ( Eichstádt) 15(1203). 
— can. Mersburg. 55 (1191). 
Herwicus pleb. in Dornburg «, dgl. 467 
(1321). 479 (1824). 
Hertwicus diac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 
Herwicus de Vitesen 93 (1209). 
Hertwicus de Haldeke 357. 
fius: dictus Weideman. 
Herwicus fil. Henrici Rufi mil, 206 (1266). 
fratres: Achilles. Conradus. 
Hertwicus de Livenstete 97 (1211). 
— frat. Petri villici in Nuenburg 148 


(1250). 
— fil. Meinhardi de Sachsenhusen 246 
(1272). 
— de Willerstete 88 (1208). 
frater : Dithmarus. 
— rust. eccl. Port. (in Thesnitz?) 217. 
218 (1268). 


fratres: Hartmannus. Jacobus. 

Herversleiben, Hervesleiben u. dgl. s. 
Herbeleben. 

Herwicus s. Hertwicus. 

Herzen 8. Herressen. 

Heseler, Heselere, Hesilere, Hesillere, 
Hesler, Hesseler, Heysler, Heyslere 
theils Burghessler D., theils Kloster- 
Häseler D. nó. Eckartsberga , letzteres 
auch Marchtheseler, 21. 139. 210. 231. 


42 


646 


235. 288, 256. 260. 270. 274.275.276. 
804. 888. 424. 425. 427. 488. 485. 486. 
489. 442. 448. 452. 464. 465. 470. 475. 
476. 419. 501. 518. 526. 
ius patronatus (in Burghessler) 888. 
Cisterz.-Nonnenkl. (Kloster- Häseler) 


470. 

prepos.: Heinricus. 

sac.: Conradus de Magdeburg. 
castellani in H.: Bertoldus de H. 
mil. Ekehardus de H. mil. Gelfradus 
de Luchowe mil. Hugo de Scidinchen. 
Wolferus de Bibera mil, 


castellani comitis de Orlemunde in 


H., opidani ın H., Marchtheseler: 


Fridericus et Henricus fratres de 
lysegrim, 
ertoldus de H. mil, 

— de H. rust. in Popal. 

Conradus de H. mon, Port. 

- - de H. 

-.- Gelfradi de H. 

Ekkehardus de H. mil. 

Gelfradus de H. s. Gelfradus de 

Luchowe. 

Guntherus de H. 

Heydenricus de H. mil. 

Heinricus de H. sen, 

— de H., fil. Heinrici sen. 

— de H., fil. Heinrici sen. 

-- de H. 

-— de H. rust. in Popal. 

— de H. scult. Nuenburg. 

Theodericus de H., fil. Heinrici sen. 

— de H. mil, frater Gelfradi. 
Hessen: Hassia 505. 

lancgravius: Henricus. 
— : Hessenheim FT. sö. Wolfenbüttel 64. 

Ludolfus de H. can, Halberstad. 
Hetzebold 522. 

Heinrieus H. mil. 

Heuckewalde: Heukenwalde, -walt, Hoi- 
kenwalt, Hoinkenwalde D. s. Zeitz 21. 
23. 81. 60, 75. 78. 

Heinricus de H. 
Hugo de H. 

Heuental s. Hauenthal. 

Heusdorf: Husdorp, Husdorph D. nö. 
Apolda, ehem. Benedikt.- Frauenkloster 
256. 262. 268. 550. 

Husdorphenses 262. 

eccl, monast. H. 262. 
sanctimoniales, conventus sanct, 256. 
2 


prepos.: Bertold. Heinricus. 
prior.: Hedwig? Herburgis. 
conversi: Bertoldus mag. cur. in 


Sulzbeche. Heinricus mag. cur. in 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Vlurstete. Sifridus mag. eur. Hus- 


orph. 
Heutal s. Hauenthal. 
Heverherus s. Eberherus. 
Hevestrit 827. 
Conradus H. can. Mersburg. 
Hewetal s. Hauenthal, 
Heydenricus, Heydinricus s. Heidenricus. 
Heylingistad s. Heiligenstadt. 
Heynemannus s. Heinemannus. 
Heynricus s. Heinricus. 
Heysler, Heyslere s. Heseler, 
Hezel 279. 280. 
Hermannus H. 
b. Hieronymus presb. 1. 
Hierusalem s. Jerusalem. 
s. Hilarius 566. S. Poitiers. 
Hildeboldus rust. de Owerstete (Auer- 
stedt) 206 (1266). 
Ildebrandus card. presb. basilice XII 
apost. 34 (1177). 
Hyldebrandus archidiac. Merseburg. 141 
(1242), dec. 180 (25m. 
Hildebrandus heres Alberti Gensevuz 
279 (1289). 
fratres: Albertus. Heinricus. 
— fil. Henrici Cloz 414 (1312). 
Hyldebrandus burg. Erford., gener Gi- 
silleri Vicedomini 98 (1212). 
— minist. regni 19 (1147). ] 
Hildegundis celleraria eccl. s, Marie in 
Arnestete 508 (1334). 
Hildenburg: Hildensburch, Hiltenbure 
R. nw, Ostheim v. d. Rhön: 40. 42. 
Albertus de H. 
Hildesheim: Hyldinshem, Hildeneshei- 
mensis, Hildensemensis, Hildinshei- 
mensis, Hyldensemensis 8. 32. 66. 122. 
182. 549. 552. 564. 
Bischof 564. 
episc.: Cunradus. b. Godehardus. 
can.: Hugo mag. 
Hilla relicta Cyricz 517 (1845). 
Hilseneburch s. Ilsenburg. 
Hiltenburc s, Hildenburg. 
Hiohannes s. Johannes. 
Hircen s. Herressen. 
Hirinfridus s, Erenfridus. 
Hirsfeldensis, Hirsfeldia s. Hersfeld. 
Hirsinderode s. Hirsingerode. 
Hireingerode, Hirsinderode, Hyrsinderode, 
Hersingerode, Hersyngenrode W üstung 
8. Heiligenstadt 291. 295. 316. 817. 320. 
Hermannus de Al. mil., mag. curie 
lantgravii. 
Hisberc mons in Vinne (Hirschberg? 
Hirschbach? Eisbach ?) 12. 21 A. 
Hisenacghe s. Eisenach. 


I. Namenregister. 


Hochdorf dioc. Mogunt. D. sw. Blanken- 
hain 518. 520. 

pieb.: Hermannus. 

Hochheim D. sw. Erfurt 157. 
Bertoldus de H. 

Hodesvorde s. Odesforde. 

Hoendorff s. Hondorf. 

Hofeman 521. 

Petrus dict. H. 
relicta et filius Johannes. 

H offemeister 507. 

. . diet. H. civ. Nuenburg. 507 (1333). 

Hofgarthen s, Hopfgarten, 

Hoge (Stift Haug zu Würzburg) 122. 
prepos. : ardus mag. 

Hogeniste s. Hagenest. 

Hogerus, Hoigerus de Mannesfelt, Mans- 
velt 19 (1147). 25 (1157). 

Hohem 3. Horn. 

Hohendorf s. Hondorf. 

Hohenlohe: Hohenloch, Honloch, 122. 185. 
Gotfridus de H. com. Romaniole, 
Heinricus de H.frat. hospital. Teuton. 

Hohenlohe: Lo JD. só. Lüützen 56. 
sacerdos : Gregorius. 

Hoigerus 8. Hogerus. 

Hoiken 157. 

Wernherus H. 

Hoikenwalt, Hoinkenwalde s. 
walde. 

Hoke 199. 

Cunradus H. civ. Erford. 

Holbach (wird im Schwarzburgischen ver- 
muthet, Zischr. des Harzver. 1II, 255) 
457. 

Harthmannus mil. de H. 

Holdertzen, Holderzen 467. 479. 
Johannes de H. castell in Dornburg. 

Holdesleve s. Oldisleben, 

Hollandenses, Hollandes, Hollendenses 
Bewohner des Dorfes Tribun, später 
Flemmingen 5f. 17. 20. 29. 85. 

ius hereditarium Hollendensium 85. 
semita Hollandensium 5. 

novalia Hollandensium, Hollandium 
20. 29. 

Hollandensis mansus 21. 23, 

Hollandini qui et Flamingi nuncupantur 

Hollanth terra 6 A. 

Hollendenses s. Hollandenses. 

Holtae lacus in confinio urbis Sturkuowe 
(Storkau) 92. 

Holundren 249. 

Heinricus de H. mil. 

Holzhausen, Burg- v. Ndr.-: Holezhusen, 
Holtzhusen, Holtzhusin, Holzhusen 
D. w. Eckartsberga 251. 259. 278. 805. 


Heucke- 


647 


323. 852. 863. 868. 369. 370. 371. 423. 
433. 444. 475. 527 A, 551. 

Bauern in H. 551. 

Marscalci de H.: Heinricus. Hein- 
ricus filius, Heinricus fil. Theoderici. 
Hermannus.Hermannus fil Theoderici. 
Hermannus fil. Theoderici. Ludolfus. 
Theodericus. Theodericus fil. 

Ermfridus de H. 

Heinricus de H. 

Heinricus de H. advocat. fratrum 
de Tanrode. 

Heinricus de H. advocat. Heinrici 

Tylo de H. 

Homuth 425. 

Nicolaus H. 

Hondorf, -dorff, Hoendorff, Hohendorfvilla 
deserta sw. Kösen 456. 459. 461. 465. 
466. 526. 

Hondorf, -dorff 425. 485. 


Bertoldus H. 
Honigen: Hun villa Wüstung bei 
Ebeleben sw. shausen 74. 


Honloch s. Hohenlohe. 

Honorius III. papa 90 A. (1220). 98 A. 
(1220). 107 (1216). 109 (1217). 115 
(1220). 547 (1217).548 (1219). 549 (1220). 

Hons 508. 

Fridericus de H. mil. 

Honstein: Honstein, -sten, Hoynstein 
R. nö Nordhausen 104. 116. 244. 265. 
320. 

comites : Adelgerus, Edelgerus. Hein- 
ricus (et filius). Theodericus. Theo- 
dericus. 

Hopffendorff, Hoppendorf Wüstung bei 

chrau ne. sen HS H 

Hopfgarten: Hofgarthen, Hopfgartin, Ho- 

Bhegarthen D. w. Weimar 243. 261. 519. 
Andrewes von H. [520. 
Sifridus de H. mil. 

Hoppendorf s. Hopffendorff. 

Hoppenere 98. 

Siboldus H. burg. Erford. 

Horburg : Horeburch, Horenburg D. sw. 
Schkeuditz 88, 51. 141. 

Bruno de H. . 
Hartmannus de H, 
Ulricus de H. . 

Horenberch s, Hornburg. 

Horenburg s. Horburg. 

Horinberc s. Hornburg. 

Horlamunde $, Orlamünde. 

Hornburg: Horenberch, Horinbere D. 
880. Eisleben, ehem. Nonnenkl. 64. 72. 

prepositus : Wilhelmus. 
Dithmarus de H. 
42* 


648 


Hortwinus 8. Ortwinus. 

Hostiensis s. Ostiensis. 

Hottirmannus, Hotyrmannus 244. 488. 
Cunradus H. cons. Erford. 
Segehardus H. civ. Erford. 
Theodericus H. civ, Erford, 

Hotzenplotz: Ozobloga I. Nebenfl. d. 

Oder 543. 548. 

Howetal s. Hauenthal. 

Hoym: Hohem St. nö. Ballenstedt 62. 
Cono de A. 

Hoynstein s. Honstein. 

Hozwinus 8. Gozwinus. 

Hrapis rust. Polon, mellifex 94 (1210). 

Hubaldus card. episc. Hostiensis 341177). 

—- card. presb. tit. s. Praxedis 12 (1142). 

Huchilheim $, Heichelheim. 

Hugemarus de Quitdelingeburc 62 (1195). 
frater : Johannes. 

Hugo card. diac. s. Angeli 34 (1177). 

- - eard. diac. s. Eustachii iuxta templum 


Agripe 84 (1177). 

— dard. diac. s. Eustachii 88 (1205). 

-- prepos. de s. Mauricio Nuenburg. 70 
(1199). 77 (1204). 80 (1205). 86 (1207). 
101 (1213). 

— dec. Nuenburg. 100 (1213). 

— de Seidingen w.dgl. can. Nuenburg. 
74 (1208). 77 (1204). 100 (1218). 

—de Tizene (Thetssen) mag., can. Nuen- 
burg. 100 (1213). 

— de Warte, Warthe can. Nuenburg. 
70 (1199). 77 (1204). 

— cantor s. Marie Erford. 158 (1258). 

— mag., can. Hildensemensis 66 (1197). 

— cellerar., can. Nuenburg. 70 (1199.) 

-— pleb. de Lobde 124 (1227). 

-- eom. at. de Tuingen (Tübingen) 
28 (1162). 

— de Balnhusen 153 (1250). 

frater : Ekehardus. 

-- de, in Balnhusen «. dgi. 488 (1817). 
476 (1824), ob ident, mit Hugo de Her- 
versleyben? Vgl. 439 A. 

fist: Apeleius et 

- de Balnhusen 476 (1824), ob ident. mit 
Hugo de Herversleyben fil. ? 

- de Brisenizc minist. regni. 13, 14 
(1144). 

— de Brisenitz u. dgl. mil. 144 (1248). 
173 (1256). 191. 

filius: Berengerus. 

— de Cymern s. Hugo de Zimmern. 

— fil. Gothscalei Longi burg. Erford. 157 
(1253). 

--- de Hastensleiben (Hassleben) 431 
(1316). 

[rater : Henricus, 


Urkundenbuch des Kloster Pforte. 


Hugo patruus Heinrici filii Gerlaci Ku- 
nich (Knuth?) 848 (1301). 

— de Herversleyben uw. dgl. ( Herbsleben) 
mil. 948 (1801). 479 (1824). t 485, 
ob ident, mit Hugo de Balnhusen? Vgl. 
489 A. 

fil: Albertus. Hugo. Johannes. 
potrueles ; Heynemannus. Johannes 


mil. 

- - fl. Hugonis de Hervesleybin (des 
vorigen) 479 (1824), ob «dent, mit Hugo 
de nhusen fil.? 

— de Heukenwalde «. dgl. minist, Nuen- 
burg. 60 (1194). 75 (1208). 78 (1204). 

-- Junge civ. Erford, 488 (1327). 

— Longus mag. cons. Erford. 244 (1272). 

-— Longus 252 (1274— 1280), ob ident. mit 
dem vorigen? 

-— de Munre (Monra) castell, in Biche- 
lingen 436 (1917). 

— frat. Petri de Nitzchitz (Neidschütz) 
castellani in Ruthleibesberg 317 (1298. 

fratres : Conradus. Henricus. 

— de Ruthleifisberg «. dgl. ( Rudelsburg) 
minist. Nuenburg. 81 (1172). 45 (1182). 

frater: Bodo de R., de Sconenberg. 

— de Balza 153 (1250). 173 (1256). 

— de Schidingen «. dgl. 165 (1255). 
castell. in Hesillere 288 (1271). 

— deSumeriggen (Sömmern) 186 (1237). 

-— de Warte 40 (1180). 42 (1180). 

— de Cymern (Zimmern) civ. Erford. 

267 (1279). 

— von Zimmern Bürger in Erfurt 562 
(1311). 

— civ. Erford. 58 (1193). 

Hugonis 291. 

Godescalcus mag. cons. Erford. 

— 430. 460. 

Heinricus mil. 

Hugoldus com. de Buch 71. 72 (1200). 

88 (1208). 
pater: Heinricus. 
germanus : Siboto. 

Hummelstedt: Hummelstede, Ummel- 
steile wüst bei Porstendorf nmö. Jena 
90. 92 f. 

molendinum et vinea 90. 92. 

Hundisbol wüst auf der Finne 601 f. 

Hundisburg D. bei Neuhaldensleben 160 A. 

prepos.: Robertus de Querenvorde. 

Hunegyn s. Honigen. 

Hunstruta s. Unstrut. 

Hupch 372. 

Gebehardus H. castell. in Ostervelt. 

Huphusen s. Obhausen. 

Husburch s, Huysburg. 

Husdorp, -dorph s. Heusdorf. 


I. Namenregister. 


Husen, -sin s. Hausen. 
Husingus 496. 
Johannes H. 

Huwicio,  Huwizio, Hüwizio, Wizcio mag., 
scol., Nuenburg. 70 (1199). 75 
20) 18 (1204). 80 (1205). 86 (1207). 

Huysburg: Husburch G. nw. Halber- 
stadt, ehem. Benedikt.-Kl. 107. 

abbas: Robertus. 

Hyldebrandus s. Hildebrandus. 

Hyldensemensis,Hyldinshems.Hildesheim. 

Hyrcus s. Bok, 

Hyreinderode s. Hirsingerode. 

Hyrzin s. Herressen. 


J. Y. 


J. Priester und Kaplan des Mrkgr. 
Konrad 545 (1209). 

J. Pfarrer zu Profen 545 (1209). 

Iacinctus card. diac. s. Marie in Cos- 
mydyn 34 (1177). 

Jacob, Jacobus patriarcha 20. 178. S. 
Ebron. 

Jacobus episc, Veronensis 122 (1226). 

— subdiac. des Kl. Bosau 1 


151 (1257) 


— de Jeen civ. Erford. 478 u. A. (1824). 


— de Punkwiz u. dgl. 148 (1250). 150 
(1250). 

— rust. eccl. Port. (in Thesnitz?) 217. 
218 (1268). 

fratres: Hartmannus. Hertwicus. 
— in Sulze 234 

fl: Cristianus. Heinricus. Jacobus. 

fratrueles: Heinricus. Theodericus, 

— Sohn des vorigen 234. 

— Polon, nob. 95 (1210). 

Jan s. Johannes. 

Jaroslaw, Jarozlaw Bisch. v. Breslau, 
,tunc* dominus, dux de Opol 542 
(c. 1200). 543 (1201). T 544. 548. 

Vater : Boleslaw I. Herz. v. Schlesien. 
Bruder: Heinrich. 

, Jarozlave, Jerozlave Ort, später 

Kasimir genannt, Kr. Leobschütz 542. 

543. 544. 548. 

Gut J., Güter von J. 543. 
Zehnte von J. 548. 


Ichtershausen: Uchtrichishusensis F1. no. 
Arnstadt, ehem. Cisterz.- Nonmenkloster 
32. 588. 539. 542. 

sacerdos, can., Propst : Woltramus. 

Jechaburg D. w. "Sondershausen, Archi- 

diakonat 558 


vgl. 529 (1185). 
— conv. Port. 174 (1256). 175 (1256). 


649 
Jeen, Jen 478, 
Jacobus de J. civ. Erford, 
Jena: Jene, Jhene 275. 520. 
d vrowyn von J. 520. 
einricus de J.  perpet. vicar. 


Nuenburg. 
Jena, Klein-: Gene D.nnw. Naumburg 472. 
parrochia, pleb, in G. 
annexa capella ville Tuswytz. 
Jenzig: © Genz Berg onó. Jena 541. 
einberge in G. 
Ieronimus s. Hieronymus. 
Jerozlave s. Jaroslaw. 
]hene s. Jena. 
Hierusalem, Jerusalem , Jherusalem, Ie- 
rosolomitanus 8. 117.121. 122. 135. 523. 
regnum J. 185. 
rer: Fridericus II. 
patriarcha : Geroldus, 
domus hospitalis s, Marie Teuto- 
nicorum in J, 117. 121. 
s. crux in H. tit, eccl. Rome 3. 
lldebrandus s. Hildebrandus. 
Yleburg s. Eilenburg. 
Ilm, Stadt-: Ilmene :. Schwarzb.- Rudolst. 
Hermannus de I. mag. [506, 
: Ilmena, Ilmina, Ylmina Nebenfl. d. 
— Saale 52. 223. 262. 
molendinum, retentaculum aque 52. 
Ylmena 528. (262. 
Nycolaus de Y. in platea cerdonum 


llmene s. Ilm. 

Ilmina, Ylmina s. Ilm. 

Ilsenburg: Hilseneburch Fl. i. Kr. 
Wernigerode, ehem. Benedikt.-Mönchs- 
kloster 64. 

abbas: Hermannus, qui et de Wi- 
medeburch. 

Ymenez s. Imnitz. 

Imese aqua s. Emse, 

Ymmeleiben s. Memleben. 

Imnitz: Ymenez, Iminez, Imnetz D. nó. 

' Pegaw 47. 51. 99. 

runo de I. 
Henricus de Y. 
Swidgerus de I. 
Imperator 218, S. Cesar. 
Fridericus cognom. I. 
Port. (in Thesnitz?) 
de Indagine s. Hagen. 

Innocentius II. papa 2. 3 (1138). 5. 11. 
12. 13 (1142). 15. 18. 29. 30. 1 83, 35. 
54. 541 (1138). 

-— III. papa 68 (1198). 68 (1198). 80, 
88. 84 A. (1205). 90f. (1208, nicht 1209). 
98 (1212). 102 (1213). 542 (1201). 544. 
545 (1209). 545 (1210). 545 (1211). T 519. 


rust. eccl. 


650 


u us IV, papa 91 A. (1254). 558 
Institrix 410. 
Elisabeth I. civis Erfford. 
Interamnis s. Terni. 
Jo: Abt von Lehnin 554 (1260). 
Johanna priorissa in Shypliz (Scheiplitz) 
161 (1254). 
s. Johannes bapt. 57. 179. 220. 221. 222. 
250. 376, 
fratres s. Johannis bapt. Erford. 57. 
Schutzheiliger der Kirche in Pforte 
220. 221. 222, 
Hiohannes evang. 20. 
Johann XIX. Papet 541 (1082). 
Johannes XXII. a 447 (1819). 452 
(1319). 564 (1850). 964 (1331). 564 
(1331). 564 (1331). 
- - card. episc. Sabinensis 83 (1205). 
— card. presb. tit. s. Anastasie 34 (1177). 
—- card. presb. tit. s, Stephani in Celio 
monte 88 (1205). 
— card. diac. s. Marie in Cosmedin, 
, cancell. 83 (1205). 
isc. Cameracensis (Cambray) 98 
1209). 
— (epise, Mersburg. 25 (1157). 27 (1157). 
-— episc, Pragensis 213 (1268). 
--- prepos. Bardewicensis 93 (1209). 
— prepos. s, Marie Magdeburg. 88 (1208). 
"den de s. Stephano in Cize 86 
A 20 


- de ozerstete u. dgl. notar. — pro- 
. tonotar. 399. 416 — episcopi Nuenburg. 
310 (1296). 314 (1297). 329 (1300). 
387 (1305). 887 (1805). 890 (1806). 
392 A. (1292), can. Cycensis 396 (1307). 
399 (1307). 408 (310) € HF (1312). 417 
(1312). 418 (1312). t 46 

--- de Rychowe can. Mersburg. 228 
(1269). 

—- mag. 80 , 8col. in Dorlo v. dgl. 111 (1219). 
118 (12 
- mag. Godlar. 66 (1197. 

- mag. can. Merseburg. 119, 120 1298). 
121 (1226). 122 (1226). 123 (1226). 
cust. (can.) in Sulze 215 (1268). 

-  protonotar. archiepisc, Magdeburg. 
505 (1881). 

— protonotar. lantgr. Thuringie et 
march. Lusacie 353 (1302). 

--- de Wlfisborn (Wohlsborn) scriptor 
 vieedom. de Appolde 492 (1327). 

- &criptor com Glichen 172 (1256). 
. notar. abbatisse Quedlingenburg. 331 

(1300). 

—- gac,, capell. et scriptor com. de Ra- 
binswalt 289 (1291). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 
Johannes pleb. in Emeleiben (Hemleben) 


259 (1276). 
— de Somerde vicar. eccl. s, Laurencii 
Erford. 520 (1345). 
— archipresb. in Fiurstete 327 (1299). 
— pleb. de Mannestete 150 (1250). 
- sac. de Ristete 337 (1254). 
leb. in Saxenhusen 354 (1802). 
— de Beias frat, hospital, Teuton. 122 
0226). 
- (1L) Abt von Altzelle 558 (1293). 
- (V.) Abt von Altzelle 566 (1336). 
- &bb. monast. s. Petri in Erffordia 
— 468 (1320). 559 (1303). 
— abb. Hersfeld. 521 (1345). 
— de Casla olim abb. Port. 376 (1408ı. 
— de Wendingen olim abb. Port. 376 


(1408). 

— abb. de Sychem (Sittichenbach) 283 
(1289), quondam abb. 331 (1300). 

— maior prepos. Hersfeld. 118 (1226). 

— prepos. in Brisenitz «. dgl. ( Priessnitz) 
254 (1274). 255 (1274). 

— prepos. in Shipliz u. dgl. (Scheiplit:) 
160 (1254). 161 (1254). 

-— dec. in Mimeleiben u. dgl. 163 (1255). 
164 (1255). 

Joannes, Johannes prior Port. 262 (1277). 
267 (1279). 289 (1291). 557 (1282). 
Johannes ehem. Kellermeister in Ame- 

lungsborn 560 (1305). 

Joannes diac. des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

Johannes de Cremese ord. Predicatorum 
(in Erfordia?) 250 (1278). 

— mon. in Mimeleibem 164 (1255). 

— cellerar., mon. Port. 133 (1284). 

— cellerar., mon. Port. 212 (1268). 224 
(1269). 228 (1269). 

— cellerar., mon. Port. 317 (1298). 

— mag. conv., mon. Port. 376 (1304). 

— subcellerar., ., mon. Port. 278 (1289). 
- 982. (1289). 
pater: Dithmarus civ. Nuenborg. 

— Kornbul mon. Port. 497 (1828). ET 
(1345). 

— de Nuenburg. mon. Port. 300 (1293). 
445 (1818). 447 (1319). 452 (1319). 
456 (1319). 465 (1320). 473 (1323). 

— Schaffenradt mon. Port. 433 (1316). 

— mon. Port. 120 (1226). 121 (1226). 
5901 (1228). 

Mönch von Pforte 559 (1304). 

- - cant., mon. in Walkenride 284 (1259). 

— de Alvelt mon, in Walkenride 284 
(1289). 

— de Bachere conv. Port. 479 (1324). 

— de Kothene conv, Port. 216 (1268). 


I. Namenregister. 


Johannes de Eckolfesstede (Eckelstedt) 
conv, Port, 479 (1824). 

— Topher conv, Port. 515 (1343). 

— mag. textorum (conv.) Port. 252 (1274 
— 1280). 

— grangiar. (in Vehra? frat. Port.) 131 
(1233). 

— mag. curie in Gernstete frat. Port. 
286 (270). 242 (1272). 262(1977). 263 
(1277), quondam rect. curie 301. 

- - horrear. in Gernstete conv. Port. 434 
(1310). 447 (1819). 

— mag. pontis inWenzendorff frat. (Port.) 
291 (1291) 


--- Sohn Boleslaws I. v. Schlesien 530 f. 

— de Botentich mil. 881 (1300). 

— Breytfuz, Breythfuz civ. Nuenburg. 
401 (1308). 406 (1309). 

— de Butenicz ( Beutnitz) castell. in Kan- 
bork 511 (1837). 

— Kachere opidan. in Segelicz (Steglitz) 
911 (1337). 
Johan in Canbur (Camburg) 488 (1817), 
ob sdentisch mit Johannes de Hervers- 

leuben ? 

Johannes Clawe in Libenstete 354 (1302). 

- - de tell. in Yscherstete 
457 (1319). 

— dict. Kolre mil. T 521. 522. 

— dict. Kolre (Sohn des vorigen) 521(1845). 
avus: Heinricus dict. Hetzebold mil. 
fratres: Fridericus, Heinricus, 

-— de Conditz (Kwnitz) 441 (1313). 

— de Contz, Conz, Gonz 371 (1304), 
castell, in Gozerstete w. dgl. 424 (1315). 
425 (1315). 427 (1315). 428 (1815). 

-— fil. Crietiani Longi rust. in Tuswiz 
218 (1268). 

frater : Conradus. 
- - de Eysleiben (Eischleben) mil. 193 
1264 


-- deWVolgstete( Volkstedt) mil. 430(1315). 
-— Gebehardi castell. marsc. de Goser- 
stethe 425 (1315). 
--- de Gebere (Gebra) 95 (1210). 
— de Gebese mil. 181 (1258). 
— de Gebese 269 (1280). 
-— de Gelnow (Gelenau) mil. 597 (1307). 
-— de Glyzberg 411 (1312). 477 (1324). 
pater: Heinricus. 
fratres: Heinricus, Heinricus. Lu- 
tolfus. 
-- Goldacker 458 (1319). 
germanus: Juneman G 
--- de Gonz s. Johannes de Contz. 
— fil. Gozwiniciv.inWizenvela 360 (1302). 
-- Grose civ. Nuenburg. 507 (1333). 
— de Grussen (Greussen) civ. Erford, 500. 


651 


Johannes de Haldecke 188 (1261). 

— de Hanevelt mil. 810(1296). 329 (1300). 
357 (1302). 359 (1802). 396 (1307). 

— de Harstal 494 (1327). 

— de Hentacesleiben (Henschleben) 174. 


filius: 
— de Hentscesleiben 174 (1256). 174. 175 
(1256). 
maler: Gertrudis. 
vitricus: Albertus Valir. 
— Hertnidi 494 (1327). 
— de Herversleiben (Herbsleben) 111 
(1219). 112 (1220). 127 (1229). 
— de Herversleiben mil. (ob $dent. mit 
dem vorigen?) 174. 175. 
fli: Albertus. Johannes. Johannes. 
— de Herversleiben u. dgl. (Sohn des 
vorigen) 173 (1256). 174. 175 (1256), 
minist. 193 (1264). 

— de Herversleiben w. dgl. (Bruder des 
vorigen) 173 (1256). 174. 175 (1256). 
— de Herversleiben mil. (einer der beiden 

vorigen?) 267 (1279). 
— de Herversleuben mil. 343 (1801), ob 
ident. mit Johan in Canbur? Vgl.439 A. 
frater : Heynemannus. 
patruelis: Hugo de H, mil, 
-— de Herversleyben (welcher?) 418. 
Jan quondam de Herversleiben (welcher ?) 
463. 
Johannes de Herversleiben (welcher?) 
485 


fist: Henricus. Johannes. Rudolfus. 
-—, Jan de Herversleiben «. dgl. (Sohn 
des vorigen) 464 (1320). 474 (1323). 485 
(1326). 
atrwus : Albertus fil. Hugonis de H. 
— A Hugonis de Hervesleybin 479 
(1324). 
fratres: Albertus. Hugo. 
— de Holdertzen u. dgl. castell. in Dorn- 
burg 467 (1321). 479 (1324). 
-— Husingus (in Auerstedt ?) 496 (1328). 
—- dict. Leo castel. in ...... 514 
(1842). 
— de Lipzc mil, 106 (1216). 
— de Lochowe ( Laucha) castell. in Rote- 
leibisberg 801 (1293). 
-— Papa civ. Nuenburg. 401 (1308). 415. 
-- de Peschen 364 (1808). 
— fil. relicte Petri Hofeman (in Liss- 
dorf?) 521 (1345). 
— Puster 124 (1227). 
-— de Quernbecke 456 (1319). 
— de Quitdelingebure 62 (1195). 
frater: Hugemarus. 
— Rikze cons. civ. Nuenburg. 400 (1805). 
— de Rinckeleybin 429 (1315). 


652 


Johannes deRogehusen u.dgl.(Rehehausen) 
312 (1296). $00. 821 (1298). 824 (1299). 
a «8: Heinricus de Trunco. 
fratruelis: Bertoldus de R, mil. 
— de Rosenhayn castell. in Ostervelt 372 
1804). 
Johann von Schónburg 587 (1182). 
Johannes dict. de Sconenbergk, fil. Sifridi 
Sagittarü, castell. in Schonenberg 482. 
483 (1316). 437 (1317). 477. 
uror: Konegundis, Cunegunda. 
— Scultetus civ. in Wie 316 (1297). 
-- Belpweldige in Cultzowe (Goldschau) 
527 (1814). 
— de Sprech, Sprecht, Spret mag. fori 
in Wissense 190 (1263). 208. 207. 
— Store civ. Wimar. 878 (1304). 
Joannes de Thasdorff(Daasdorf)289(1991). 
Johannes de Wirchusen «. dgl. ( Würch- 
hausen) mil. 357 (1802). 859 (1302) - -- 
castell. in Schonenberg? 361 (1302). 
— de Wizenvels u. dgl. civ., oppidan. 
Nuenburg. 329. 400 (1808). 401. 402 
(1308). 404 (1809). 405 (1809). 406 
(1809). 415. 
Joannes, Johannes de Wolvesburnen «. 
dgl. 256 (1274), mil. 289 (1291). 
Johannes de Zhabestorp 487 (1827). 
-- marsc, lantgravii 146 (1947). 
— mil. Merseburg. 119. 120 (1226). 121 
(1226). 
— opilio (n Werningshausen ?) 479(1324). 
— rust. Polon. cocus 94 (1210). 
—- scult. de Gebese 171 (1255), ohne 
scult. 174. 175 (1256). 
Bi Ekehardus, Theodericus scult. 
e 


- - senior ville Tarnstete (Darnstedt) 386 
(1805). 409 (1311). 
- - villicus (eccl. Hersfeld.) in Gebese 144 
(1244). 146 (1247). 
— (in Móllern?) 274. 275. 
frater : Siboto. 
Schwager: Ditmarus, 
— pud pontem (in Sulza?) 284 (1271). 
240 (1271). 
Johannis 301. 
Heinricus cognom. J. 
Joseph (fil. patriarche Jacob) 20. 
Josephus (rerum scriptor) 1. 
Irimfridus, Irinfridus, Irmfridus s. Eren- 
fridus. 
Iringus cantor, can. Herbipol. 109 (1217). 
Ermengardys abbat, sanctimon. Vallis 
s. Marie 368 (1303). 
Ermegardis, Irmegardis, Irmengardis dcc. 
eccl. Quedlinburg. 380 (1800). 338(1300). 
379 (1304). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Irme is uxor Gerhardi marsc. de 
Gozerstete 371 (1804). 424 (1315). 

Ysaac patriarcha 178. S. Ebron. 

Ysaristete, Yscerstete, Yscherstede, -stete, 
Ischirstete, -stethe, Yschirstete, Ys 
cyrstete s. Isserstedt. 

Isenach, Isenache, Ysenach, Ysenachum 
s. Eisenach. 

Isenberg, -bergk, Ysenberg, -bergk, -ber- 
gensis s. Eisenberg. 

Isenhud, -hut, Ysenhuht, -hut, -huth 
481. 488. 489. 448. 464. 465. 476. 478. 
479. 481. 499. 

Conradus Y. conv. Port., mag. cur. 

in Ver. 

Dithmarus Y. civ, Erfford. 
Isinhardus minist. Nuenburg. 16 (1144). 
Ysnacum s. Eisenach. 

Isserstedt: Ysaristete, Yscerstete, Yscher- 
stede, -stete, Ischirstete, -stethe, Yachir- 
stete, Yscyrstete D. nt. Jena 158. 159. 
177. 188. 188. 198. 286. 293. 294. 321. 
444. 455. 456. 457. 458. 458. 465. 466. 
489. 500. 501. 

castellani in Y.: Bertoldus Hart- 

nidi. Heinricus Baurus, Johannes de 
Co..... Theodericus de Herzen. 
plebanus in Y.: Rudolfus. 

Bertoldus de Y. (drei verschiedene) 

-— de Y. mon. Port. 

- dict. Probus de Y. 

- - fil. Bertoldi Probi de Y. 

Conradus de Y. 

-- de Y, fil. Theoderici. 

-. Baurus de Y. mil. 

Fridericus de Y. castell., residens 

in Remde. 

Heinricus de Y. (zwei verschiedene) 

Rudolfus de Y. 

Theodericus de Y. 

de Ischirstethe sororius marscalco- 

rum in Holtzhusen 444. 

Itel Geze mil., castell. in Bichelingen 436 
(1317). 

frater : Richardus G. 

Judei 354. 428. 425. 426. 483. 435. 

Abraham in Wihe, Wy. . 

in Querenforde 854, in Wy 425. 

426. 

Juneman dict. Goldacker 458 (1319). 

germanus: Johannes. 

Junge 431. 488. 

Hugo J. civ. Erford. 

Theodericus J. de Heilingen. 

8, Justus und s. Clemens 564. 

' Chorherrenstift in Bibra, 

Jutta Aebtissin von Marienthron 562 

(1314). 


I. Namenregister. 653 


Jutta abbat. Quedlinburg. w. dgl. 454 
(1819). 454 (1819). 455 (1819). 459(1320). 
461 (1820). 

Gemahlin 1) Dietrichs Markgr. v. 
Meissen, 2) Poppos VIII. Gr. v. Henne- 
berg 173 A 

Sóhne: Heinrich d, Erl, Mark 

Meissen. Hermann Gr. v. Henne TE. 
- eoniux Rudolfi pinc. de Kevernberg 
356 (1302). 

- filia py marec. de Ekkehardes- 


M» 
. - uxor Alberti mil. in Hervesleiben 181 
(1258). 
- uxor Heinric iscult. Erfordie, filii Be- 
ringeri de Meldingen 98 (1212). 
-- - eonthoralis Guntheri de Salecke dicti 
advocati 459 (1820). 
— soror Eberheri de Salza 189 (1263). 208. 
a epoandischaft 8. unter Eberherus 
e 
Guta relicta Rudolfi de Seglitz 466 
(1321). 
Jutta de Wildenvels nob. matrona 119 
(1226. 122 1226). 123 (1226). 
, Guten 96. 
filius: Siboldus burg. Erford. 
Juvenis de Heringen 854 (1302) 
- - eastell.in Salecke383 (1305). 854(1805). 
— 98. 291. 
Cunradus J. 
Evernandus J. burg. Erford. 


L. 


Laborans card, diac. s. Marie in porticu 
84 (1177). 
Lacus s. 
Ladesac 524. 
G. dict. Ladesac de Saxenhusen. 
Lambertus, Lampertus (com. de Glichen) 
prepos. s. Marie Erford. 183 (1258). 
1599, 04) 255 (1274). 263 (1277). 327 
consanguinei: comites de Orlamunde. 
Lampertus (mon.) Walkenrid. 111(1219). 
Lambertus com. (de Glichen, Tunna) 14 
(1144), de Monte 19 (1147), vgl. 336 ff. 
Tochter : Mathilde. 
Bruder: Ernst. 
, Lampertus com. de Tunna 88 (1208), 
de Glichen 95 (1210). 96 (1211—1219) 
-- advocat. Erfordie 98 (1212) --- 110 
(1219). 111. 112 (1220). 113 (1220). 
, Lampertus de Trebere 3367. 368. 370, 
relicta: Osanna. 


Landegart 520. 

Gunther L. von Hastinsleybin. 
Landesberc, -berg s. Landsberg. 
Landgreve 481, 

ermannus L. 

Landsberg: Landesberc, -berg, Landis- 
berg, -berk St, onö. Halle 40. 41, 92. 
105. 188. 201. 246. 408. 545. 555. 559. 

marchiones ; Albertus.Cunradus.Hen- 

ricus (march. Brandenburg.) Theode- 
ricus. Theodericus. 

Volradus de L. 

Land vius, Lantgravius 438. 448. 

Theodericus L. commorans in Stus- 
forde. 

Langenbogen: Langenboy D.w.Halle 329. 

Henricun de L. frater Brunonis episc. 

Nuenburg. 

Langenbrücke: Longus pons. 86, Uelzen 49. 

widegerus de 

Langendorf: Langendorph D. s. Weissen- 
fels 20. 

Langenrode villa D. w. Wiehe 414. 

Langensalza s. Salza. 

Lansitia St. in russ. Polen (Lencayca) 94. 

Symon prepos. de L. 

Lantgravius s, andtgravius. 

Lanzegendorf 365. 

Heinemannus de L. civ. N uenburg. 

365. 


de Lapide (vielleicht Schl. Altenstein s. 
Eisenach) 202. 265. 
Ludewicus de L. mil. 
Lapidea via 58. 98. S. Erfurt, 
Lapis s. Mychahelis s. Michaelstein. 
Lappe 227. 
Burehardus de Querenvorde iun. 
dict. Lappe. 
Lare s. Lohra, 
Lasan villa Wüstung w. Naumburg 230. 
292. 311. 407. 475. 
Lasen Gehölz daselbst 230 A. 
Lateranum s. Rom. 
Laucha: Lochowe, Luchowe, Lüchowe 
St. a. d. Unstr, 58f. 68. 236. 238. 276. 
801. 846, 350. 366. 866. 388. 892. 449. 
451. 462. 475. 
plebiscitum in L. 276. 
redium eccl. Port. 58. 68, 
rtoldus de L. 
Gelfradus de L, mil, 
Hesillere. 
- . de L. 
Heinricus de L. mil., 
Ruthleibisberch. 
— de L. dict. Mussac. 
Johannes de L. castell. in Rotelei- 
bisberg. 


castell. in 


castell. in 


654 


Otto de L. mil., castell. in Ruth- 
leibisberch, 
Otto de L. castell.in Ruthleybesberg. 
' Theodericus de L, 
Lauchstädt: Lochstete St, wnw. Merse- 
bwrg 224. 
Ditherusde L.scult.in Ekehardisberc. 
Lauenburg: Lewenbere wüste Burg un- 


weit inburg 62. 
Rodogerus de L. 
Lauenstein: Lewensteyn, -sthein, Lewe- 
stein D. bei Ludwigstadt 352. 368. 475, 
Gerhardus de L. 
Heinrieus de L. 
Hermannus de L. 
s. Laurencius 468. 464. 520. 
ecclesia Erford. 

s, Laurentius in Lucina 83. 211. 

titulus (eccl;; Rome. 

Laurentius episc, Wratizlaviensis tw. dgl. 
fied 94 (1210). 546 (1215). 548 
(1218). 

—- episc. Lubusensia (Lebus) 94 (1210). 

Lausigk: Lüzic St. ö. Borna 551. 

Gottfried Pfarrer in L. 

Lausitz: Lusacia, Lusiz, Luzacia, Lu- 

zatia, Luzist 86. 92. 321. 352. 864. 396. 
marchia L. 92. 
snarchiones : Cunradus. Theodericus. 
archidiaconus : Otto. 

Lausnitz: Luseniz, Lusnicensis D. ssw. 
Eisenberg, ehem. Kl. Marienstein 5. 18. 
70. 540. 

prepositi: Albero. Lupoldus. 

Lauterberg: Mons serenus b. Halle 537. 

549. 550. 551. 
Peterskloster daselbst, 
Visitation desselben. 
Vogteirechte. 

—: Luterberch Fl. i. Kr. Osterode am 
Harz 269. 

Otto com. de L. 

Laz, Laze, Lazeshe, Lazues s. Lossa, 
Lossgraben. 

Lazernei (verschrieben) s. Zazernei. 

Lebenstede s. Liebstedt. 

Lebus: Lubusensis 94. 

episc.: Laurentius. 

Legati 244. 

Heinricus L. cons. Erford. 


Legefeld: Leinvelt D. s. Weimar 475. 


gl. Lengefelt. 
Hermannus de L. 
Legesvelt s, Lengsfeld. 
Lehesten: Leizsteine, Lesten, Leysten D. 


sw. Dornburg 177. 178. 231. 242. 243. 


259. 280. 441. 
Albertus de L, 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Fridericus de L. 

Heinricus de L. 

Hermannus de L. 

Minardus de L. 

Rudolfus de L. 

Theodericus de L. mil, castell. in 
Ekkehardesberg. 

Lehnin Mfl.sö. Brandenburg,chem. Cister:.- 
Kloster 554. 

Leiningen: 1, de 61 (1195 
iningen: Liningen, com. de 61 (1195). 

Leinvelt 8. Legefeld. 

Leipzig: Lipezk, Lipizch, Lipz, Lipze, 
Lipzk 106. 137. 353. 418 A. 540. 557, 
565. 

Dominikanerkloster 565. 
Johannes de L. mil. 

Leischen, Leisen, Leschen, Leshen villa 
Wüstung Loeisch, Loisch sö. Naumburg 
144. 188. 402. 408. 

vinea 188. 
Albertus de L. can. Numburg. 

Leisnig: Lißnik, Litznik, Liznic, Liz 
nich, Liznik, Lysnig St.a. d. Freiberg. 
Mulde 40. 77. 80. 249. 297. 299. 313. 
817. 825. 332. 333. 351. 406. 503. 551. 
559. 561. 

burgravii: Albrecht. Gerhardus. Otto. 
Sifrid. 

Cristoforus de L. mil. 

Volrad von L. 

Gottfried von L. 

Guntherus de L. mil., castell. in Novo 
castro. 

Hermann von L. 

Sifrid von L. 

Stephanus de L. mil. 

Theodericus de L. villicus impera- 
toris. 

Leisslau : Lisenlo, Lizelo D. nó. Cambwurg 
33. 35 A. 69. 70 À. 

possessiones monast. Port. 33. 

Leizsteine s. Lehesten. 

Lengefelt 444. Vgl. Legefeld. 

Hermannus de L. castell. com. de 
Orlemunde vermuthlich ident. sit Her- 
mannus de Leinvelt. 

Lengsfeld: Legesvelt St. a. d. Felda 46. 

Heinricus de L. 

Lenheburch s. Lenzburg. 

Lenzburg: Lenheburch, Lenzeburch St. 
im Kant. Aargau 28. 

Ulricus de L, com. 

Leo prior Port. 148 (1250). 

—. eantor in Valle s. Georgii 63 (1195). 

— 514. 

Johannes dict. Leo castell. 

Leodicensis s. Lüttich. 


I. Namenregister. 


Leonardus de Bretenorio frat, hospital. 
Teuton. 122 (1226). 

Leoteviensis s. Litthauen. 

Lepicz, Lepitz, Lepiz, Lepize s. Löpitz. 

Lepus 194. 

Dithmarus L. dict. advocatus, 
Lepytz s. Löpitz. 

Leschen, 1 n 8, Leischen. 

Lesenitz, Lisenitz (ob Lösnitz St. 1. Kgr. 
Sachsen?) 404. 405. 

plebanus: Heinricus, capellan. bur- 

grav. in Mysena, 

Lesten 8. Lehesten. 

Leubus: Lubens D. u. Dom. Kr. Wohlau, 
ehem. Cisterz. - Kloster 532. 533. 536. 
591. 543. 548. 543. 544. 546. 547. 548. 
548. 549. 5695. 

filia Porte 582. 

Aebte: Florentius. Günther. 
Leutenthal: Leutentale, Luchtentall, Lu- 

dental, Lutental, Lutenthal villa D. 

80. Buttelstedt 149. 149. 150. 151. 152. 

158. 201. 265. 289. 354. 494. 518. 
L. in iudicio lantgravii Botenstete 
sita 265. 

molendinum 201. 

plebanus: Albertus. 

sculteti: Bertoldus. Heinmannus. 

Henricus Prohacz (Phaz?) 

Leutowiensis s, Litthauen. 

Levenstede s. Liebstedt. 

Lewenberc s. Lauenburg. 

Lewenhoveth, Lewinheupt, Lewinhoubt 
173. 204. 207. 208. 

Theodericus L. nob. 

Lewensteyn, -sthein, Lewestein s. Lauen- 
stein. 

Lewinheupt, Lewinhoubt s. Lewenhoveth. 

Leych 443. 

Heinricus L. castell. in Schydingen. 
Leyscen 400. 

Heinricus L. cons. civ, Nuenburg. 
Leysten s, Lehesten. 

Lezstico dux Cracovie 95 (1210). 

frater : Conradus. 

Libenhain 168. 

Heidenricus de L. mil. 
Libenstede, -stete, -stethe s. Liebstedt. 
Libertus Abt von Dünamünde 559 (1303). 

560 (1305). 

Lichtenhain: Lichtenhain, -hayn, Lych- 
tenhain D. sw. Jena 383. 384. 390. 
994. 494. 518. 

Lukardis de L. 

Otto de L. sen. 

- - de L. iun. 

Ulricus de L, 


655 


Lichtenhain , Lichthenhain, Lihtenhain 

wiüst bei Teuchern 105.134. 143. 144.552. 
Ekehardus de L. 
Otto de L. 

Lichtenstein (St. osó. Zwickau oder — 
nach Milzschke — D. nö. Ebern in 
Unterfranken?) 562. 

Albert von L. markgräfl. Vogt in 
Buttelstedt. 

Liebenau, Burg-: Livenhowe, Livenowe, 
Lvuenowe D. nó. Merseburg 227. 246. 
268. 

Bartholomeus de L. mil. 
Heinricus de L. mil. 
Richardus de L. mil. 

Liebschütz: Lobesiz D. bei Ziegenrück 183. 

Liebstedt: Lebenstede, Levenstede, Liben- 
stede, -stete, -stethe, Liebenstete, Liven- 
stete. Lybenstete D. nó. Weimar 97. 
150. 158. 177. 181. 188. 190. 196. 197. 
198. 199. 201. 202. 208. 207. 256. 288. 
289. 300. 330. 331. 382. 333. 354. 377. 
378. 879. 398. 400. 

ius patronatus eccl. 377.378. 379. 398. 
plebanus 198. 

plebanus : "Theodericus. 

senior, officium senioris 380. 333. 
Bertoldus de L. 

Heinricus de L. conv. Port. (pater) 
- de L. mil. (filius) 

Hertwicus de L. 

Ludewicus de L. mil. 

Conradus cognom, Stange in L. 
Heinricus dictus Clawe in L. 
Johannes cognom. Clawe in L, 

Liegnitz, Herrschaft 543. 

Lihtenhain s. Lichtenhain, 

Lindelo, I.indenlo silva inter Sulze et 
Gernstete 142. 234. 240. 

Lindenberg: Lindinberc villa Vorwerk 
n. Eckartsberga 61 f. 

Liningen s. Leiningen. 

Lipezk, Lipizch s. Leipzig. 

Lippoldsberg Fl. be Karlshafen, ehem. 
Benedikt.- Nonnenkl. 531. 

Lipz, Lipze, Lipzk s. Leipzig. 

Lisegesdorff, -torff s. Lissdorf. 

Lisenitz 8. Lesenitz. 

Lisenlo s. Leisslau. 

Lisigesdorff, Lisingesdorf, -dorff, -torff 
8. Lissdorf. 

Lisne s. Lissen. 

Lissdorf: Lisegesdorff, -torff, Lisiges- 
dorff, Lisingesdorf, -dorff, -torff, Lissin- 

fistorfi Lizcegeheedorf, Lizengestdorf, 
izigestorf, Lizigisdorf, Lizingesdorf, 

-torf, Lizingestdorf, Lizingisdorf, Liz- 

singesdorf,Lyzigestorph,Lyzseghesdorf, 


l fratres. 


656 


Lyzstorf D. ö. Eckartsberga 286. 293. 
294. 295. 377. 379. 880. 898. 400. 421. 
422. 423. 425. 427. 428. 483. 485. 436. 
444. 446. 468, 469. 470. 521. 526. 527. 

L. in pago Spilberk 377. 

ius patronatus eccl. 377. 379. 398. 
492. 428. 425. 444. 446. 469. 527. 

cimiterium 425. 

plebanus : Bertoldus. 

optdani, rustici : Albertus Hane. An- 
dreas, Arnoldus. Bertoldus Hon- 
dorf. Kirstanus,  Kirstanus dictus 
Rollo antiquus. Conradus Coburg. 
Conradus Kullingk. Conradue, Con- 
&zco de Rode. relicta Kuderoldi. dictus 
Degen. Fridericus frat. Conradi Kul- 
lingk. filius Gerhardi. Heinricus de 
Bennendorf. Hermannus Kulling. 
Nicolaus Homuth. relicta Petri Hofe- 
man et filius Johannes. dictus Tatan. 

Andreas de L. (rust.?) 

Hartmannus de L. 

Lissen: Lisne, Liszene, Lizene, Lizzene, 
Lyzne JD. bei Osterfeld 280. 280. 284. 
372. 388. 527. 

Reinbodo de L. mil., castell. in 
Ostervelt. 
filii Reinbotonis. 

Lißnik s. Leisnig. 

Litthauen: Leoteviensis, Leutowiensis, 
Lithoviensis, Litoviensis 220. 221. 222. 
595, 

episcopus : Christianus, 

Litznik s. Leisnig. 

Livenhowe, Livenowe s. Liebenau. 

Livenstete s. Liebstedt. 

Liverichsbruken 98, S. Erfurt. 

Livland: Livonia 545A.  - 

abbas: Dietrich (von Dünamunde). 

Lizcegehesdorf s. Lissdorf. 

Lizelo s. Leisslau. 

Lizene s. Lissen. 

Lizengestdorf, Lizigestorf, Lizigisdorf, 
Lizingesdorf, -torf, Lizingestdorf, Lizin- 
gisdorf s. Lissdorf. 

Liznic, -nich, -nik s. Leisnig. 

Lizsingesdorf s, Lissdorf. 

Lizzene s. Lissen. 

Lo, Loch villa wüst bei Hechendorf 19 f. 
Vgl. 334. 336 f. 

- 8. Hohenlohe. 

Lobde s. Lobeda. 

Lobdeburg: Lobdeburch, -burg, Libde- 
burg, Lobedeburc, -burch, -burg, Lo- 
bendeburc, Lobotheburch A, bei Lobeda 
2 40. 42. 44. 70. 71. 77. 95. 105. 


superius castrum in L. 124. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


(castellani de L.): Bur, 
scalcus. Heidenricus. 
Cunradus de L. 
Hartmannus de L. 
— de L. 
Hermannus de L. 
Otto de L. 
- - de L. can. Nuenburg. 
Hartmannus de superiori castro in L. 
Hermannus de superiori castro in L. 
Lobeda: Lobde, Lobede St. sso. Jena 
124. 257. 
plebanus: Hugo. 
„ienricus de L. capell. episc. Nuen- 
urg. 
Lobedebure, -burch, -burg s. Lobdeburg. 
Lobegostiz s. Lóbstedt. 
Lobendebure s. Lobdeburg. 
Lobenicz, -niz s. Lóbnitz. 
dy ayobensteynen (in Erfordia) 528 (c. 
1340). 


Lobesiz s. Liebschütz. 

Lobestiz s. Lóbstedt. 

Lobitz: Lowitz D. ö, Osterfeld 324. 

Sophia de L. matrona. 

Lobotheburch s. Lobdeburg. 

Loch 38. Lo. 

Lochewize 8. Lochwitz. 

Lochmohle ehem. bei Lochwitz 46 A. 

Lochowe s. Laucha. 

Lochstete s. Lauchstádt. 

Lochwitz, -wiz, -wize, Lochewize, Loh- 
hewice, Lohwize wüst unterhalb Kösen 
auf dem rechten Saalufer 1. 2. 5. 12. 
17. 20. 

grangia L., in L. 
Lodewicus s. Ludewicus. 
Löberschütz: Luberzitz JD, no. Jena 124. 
Wolfinus de L. 

Lóbnitz, Jena-: Lobenicz, -niz D. ow. 

Jena 90. 306. 
Bruno de L. 
Reinbodo de L., 

Lóbstedt: Lobegostiz, Lobestiz D. nw. 
Jena 178. 356. 

Reimboto de L. 
Theodericus de L. mil. 

Loeisch s. Leischen. 

Löpitz: Lepiez, -itz, -iz, -izc, -ytz D. 
onö. Merseburg 26 f. 29. 83 37. 42. 90. 
55. 81. 89. 92. 141. 420. 487. ——— 

curia, grangia eccl. Port. 29. 33. 37. 
42. 50. 81. 92. 420. 487. 

fratres (Portenses) de L. 141. 
molendinum 50. 92. 

decima 55. 89. 

mansus Allexii 487. 

mansus Flogeles 487. 


Idus. Gode- 
inbodo. 


I. Namenregister. 


Lössen : Losne, Loesen D. nó. Merseburg 
106, 141. 

Rudegerus de L. mil. 

Lohhewice 8, Lochwitz. 

Lohra: Lare Dom. só. Bleicherode 19. 
836. 555. 

Friedrich Graf von Lohra. 
Lodewicus (com.) de L. 

Lohwize s. Lochwitz. 

Loisch s. Leischen. 

Lombardei 543. 

Longus 157. 215. 218. 229. 234. 240. 
949. 244. 951. 252. 

Cristianus L. rust. in Tuswiz. 
Dithmarus L. de Sulze. 
Gothscalcus L. burg. Erford. 
Hugo L. mag. cons. Erford. 

Longus pons s. Langenbrücke. 

Losne s. Lóssen. 

Lossa D. s. Wiehe 27 A. 

Loesa: Laz, Lazses rivulus rechter 
Nebenfl. d. Unstrut 10. 26 f. 41. 

Lossen 8. Lóesen. 

Lossgraben:  Laze,  Lazeshe fluvius 
Graben im Unstrutthale bei Bottendorf 
und Hechendorf 280f, 318. 874. 

Loesnitz D. bei Freiberg 1. Kgr. Sachsen 
$56, 

Lotharius episc. Pisanus 98 (1209). 

Lower, Lowere 98. 496. 

Conradus L, in Dokewitz. 
Ravenoldus L. burg. Erford. 

Lowitz s. Lobitz. 

Lubelini 291. 

Sigehardus L. cons. Erford. 

Lubens s. Leubus. 

Luberzitz s. Lóberschütz. 

Lubusensis s, Lebus. 

Lucard s. Lukardis. 

Luchowe, Lüchowe s. Laucha. 

Luchtentall s. Leutenthal. 

Lucia coniux Wolffearmi 22 (1158— 1160). 

Lucina s. 8. Laurentius. 

Ludegerus sac. de Westerhusen 87 (1179). 

Ludeger Abt, bezw. Mónch von Altzelle 
545 (1211). 546. 

sermones Ludigeri abb. 546. 

Ludegerus mon. in Mimeleiben 164 (1255). 

Lutegerus de Bachere 50 (1183). 

--, Lutigerus Rop, Roip, Roup 431 
1319). 465 (1320). 474 (1323). 476 

Ludental s. Leutenthal. 

Luderus episc. Verdensis 182 (1284). 

Luderus, Lutherus dec. s. Marie Erford. 
56. 95 (1210). 98 (1212). 

Lutherus cellerar. de Caldenburn 64 
(1196). 


657 


Ludewicus p . & Mauricii pro 
Nuenburg 891 (1806). 416 (1812). 417 
(1812). 

— dec. Nuenburg. 518 (1845). 

— prior s. Mauritii prope Nuenburg 
364 (1303). 

Lodewicus, Ludewicus de Degenstede 
u. dgl. (Denstedt) can. Nuenburg. 277 
(1288). 295 (1291). 304 (1295). 350 
(1301). 364 (1808). 374 (1804). 402 
(1809). Auf 1hn besieht sich vermuth- 
lich die Notiz im Calend. Numburg. 
eccl. (Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et 
script. II, 162): Martius 4, Obiit Lu- 
dovicus de Dennstedt, Canon. Portae 
humatus. 

Lödewicus, Ludewicus de Saleke «. dgi. 
can. Nuenburg. 70 (1199). 77 (1204). 
80 (1205). 86 (1207). 

Ludewicus scol. s. Marie Erford. 95 
(1210). 98 (1212). 

— cust, Magdeburg. 505 (1331). 

germani: Henricus lancgrav. 
Otto archiepisc. Magdeburg. 

— can. s. Crucia in Northusen 180 
(1257). 

Lodewicus, Ludewicus cust. Nuenburg. 
100 (1213). 108 (1217). 

Ludewicus can. N uen Durg. 57 (1192). 

-- pleb. in Apolde 490 (1327). 

— pleb. in Wizenvels 372 (1304). 

— abb. Hersfeld. 111 (1220). 118 (1220). 
114 (1220). 117 (1226). 182 (1284). 

- Abb. s. Petri iuxta Merseburg 280 
(1289). 

capell.: Conradus cognom. Aratrum. 

-- &bb. in Reinersburnen u. dgl. ( Rein- 
hardsbrunn) 160 (1254). 161 (1254). 

—  prepos, summus prepos. Hersfeld. 
112 (1220). 118 (1220). 

-— eust, s. Georgii prope Nuenburg 389 
(1306). 

— cant., mon.Port. 288 (1271). 238(1271). 
248 (1273). 250 (1273). 

Ludowicus Romanorum imperator 509 
(1335). 

Lodewicus, Lüdewicus {II.) provincialis 
com. Thuringie 10 (1140). 48? 534 
(1165). 

—, Ludewicus III. lantgrav., provin- 
cialis Thur. 36 (1178). 38 (1180). 
48? 51 (1186) — t 52. 55A. — 58. 
586 (1172—1181). 

Ludewicus (IV.) Thuringie lantgrav. et 
Saxonie com. palat. 91 A. (1227). 116 
(1228) — + 125. 146 -- 548 (1218). 

Lodewicuscom. de Lare (Lohra) 19(1147). 
336. 


Hassie. 


658 


Ludewicus burgrav., minist. Hersfeld. 
46 (1182). 
- de Blankenhain 198 (1265). 202 (1266), 
iudexlantgraviiin Botensteie224L 1269). 
soror: Sophya uxor Heinrici mil. 
de Libenstete. 
— Crowan 263 (1277). 
Ludowicus (Gerwicus?) de Debz (Dewitz?) 
291 (1291). 
Ludewicus de Elveningenrode (Elbinge- 
rode) 456 (1819). 
- frat. Heinrici de Biltirsleibin «. dgl. 
 (Bindersleben) civ. Erfurd. 328 (1299). 
—. de Husen minist. lantgr. 139 (1239), 
mil. 206 (1266), mag. fori in Wizense 
269 (1280). 
— de Lapide 202 (1266), mil. 265 (1278). 
— de Libenstete mil. 289 (1291). 
. de Meldingen 98 (1212). 
pater : Beringerus. 
frater : Heinricus scult. Erford. 
— de Meldingen 158 (1250) — ob der- 
selbe? 312 (1296). 
frater: Heinricus. 
-- de Meldingen 138 (1261). 
-- de Meldingin mil. 248 (1273). 
fiiius patrwi : Heinricus de Blanken- 


Dieleisten Personenbestimmungen 8ind 
durchaus unsicher. 

— de Meldingen diet. de Schidingen 
mil. 513. 514 (1342). 

frater : Beringerus. 

— de Owerstete (.Auerstedt) 206 (1266). 
232 (1271). 258 (1275). Vgl. Anm. zu 
Rudolfus de O. 

pater: Heinricus. 
frater: Rudolfus. 
de Polnitz (Pöllnitz) mil. 413 (1312). 

-- de Rinstete (Reinstädt) dapif. (com, 
de Orlamunde) 148 (1250). 183 (1258). 

filius : 

-- de Rinstete 183 (1258). 202 (1266). 

— de Sangirhusen mil. 499 (1828). 

— dict. de Schidingen s. Ludewicus de 
Meldingen. 

— de Sylawizc (Silbitz) 108 (1217). 

- de Silawitz mil. 507 (1333). 
— de Sultze 484 (1816). 478 (1323). 

pater: Ekkehardus de 8. mil. 
de Wagehem ( Wangenheim)116 (1223). 
- de Willerstete 289 (1291), 

pater: Dithmarus de W. sen. 
fratres: Dithmarus. Ekehardus. Hel- 
fericus. 

— de Zimmern 272 (1286). 

frater: Theodericus pleb. in Zim- 
mern. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Ludewicus — olim prooo in iudicio 
provinciali — 259 (1276). 
— villicus de Sconenberg 168 (1255). 


- - frater ..... 823 (c. 1299). 

Ludo 246 (1272). 

Ludolfus archiepisc.Magdeburg.66 (1197). 
75 5 (1209) 541 (11961204). Vgl. 59A. 

onaster. (Münster) 132 (1234). 
- , Ludolphus, Lutolfus prepoe. Calden- 
burn. 64 64 (1196). 66 (1197). 87 (1208. 
uondam prepos, de Novo o opere in 
allo, procurator et legatus 
manens in Stube 56. 
. Ludolphus, Lutolfus prepos. Nuen- 
burg. 251 (1278). 268 (1279). 270 (1280). 

Lutolfus de Alrestete can. Nuenburg. 
270 (1280). 

Ludolfus de Hessenheim (Hessen) can. 
Halberstad. 64 (1196). 
de Slathem (Schladen) can. Halver- 
— stad. 107 (1216). 

— cellerar., can. Mersburg. 228 (1269). 

Lutolfus, Lutholfus cant. can. Nuen- 
burg. 229 (1270). 235 (1271). 241 (1271). 

Lutholfus can. Nuenburg., capellan. 
Rudolfi regis 253 (1274). 

Lutolfus dec. in Memeleyben 442 (1813). 

Ludolfus subprior de ord. Predicatorum 
in Erford. 180 (1257) 

- -, Lutholfus, Lutolfus deAlrestete 152 
(1250). 164 (1255). 17841256). 239 (1271). 

frater: Heinricus. 
patruelis: Heinricus de A, mil. 

—-, Lutholfus, Lutolfus, ‚Lutelphus, Lutäl- 
fus de Alrestete u. dgl. — dict. de Ber- 
kinste Birkeinstein 815 (1297) — 
411 (1819). 419 (1818) — mil. in Novo 
foro, cognatus fratrum de Glysberg 
441. 442 (1818) -- mil. 486 (1327). 
Ob an allen Stellen dieselbe Person? 

— de Arnstete mil. 292 (1291). 

Lädolfus, Lutolfus de Berlstete w. dgl. 
72 (1200). 104 (1215). 

Lutolfus de Berlstete 228. 224 (1269), 
mil. 264 (1278). 264 (1278). 

mater: Adelhedis, 
frater: Heinricus. 
soror: Berchta 

Lutülfus dict. de Birkeinstein s, Ludol- 
fus de Alrestete. 

Ludolfus, Lutolfus de Echilburnen w. 
dgl. (Eichelborn) 188 (1261). 202 (1266). 
iudex lantgravii in Botenstete 224 
(1269), mil. 289 (1291). 

--- de Esbeke 160 (1254). 

, Lutolfus de Gleisberg w. dgl. All 
(1812). 441 (1818). 477 (1324). 
pater : Heinricus. 


I. Namenregister. 


fratres: Heinricus. Heinricus. Jo- 
hannes. 
cognatus: Ludolfus de Alrestete mil. 

Ludolfus, Lutolfus marsc. in Holtz- 
husen 444 (1318). 475 (1824). 

pater : Heinricus. 
ater: Heinricus. 

Ludolffus, Ludolfus, Lutolfus de Stutern- 
heim wv. dgl. (Stotternheim) mil. 190 
(1268). 203. 204 (1266). 207. 208 
(1266). 

Ludolfus fil Rabodonis de Uphusen 
(Obhausen) 187 (1238). 

Lutolfus advocatus Halverstad. 87 (1179). 

Ludowicus &. Ludewicus. 

Lüttich: Leodiconsie 10. 

episcopus : ro. 

Lützel Kr. Altkirch i. Els., ehem. Ci- 

Sterzienser- Kl. 565. 
Abt von Lützel 565. 

Lüf, Lüph de Kamburg u. dgl. 6. 18. 
23 (1154). 

Lupb de Rosla 51 (1186). 

Lucard relicta Gevehardi de Haldecke 
matrona 316 (1297). 

Lukardis de Lichtenhain «. dgl. 383 
1305). 384 (1305). 

maritus : Otto de L. iun. 

fitus: Conradus de Bresenicz. 

fratres : Conradus prepos. Nuenburg., 
Heinricus, Rudolfus, Theodericus pinc. 
de Salekke. 

Lukardis de Studeniz (Steudnitz) 140 f. 
(1239). Vgl. 884 A. 

sepulturam elegit in Porta. 
fie: Lukardis. Mechtildis. 
gener: Heinricus de Muchele. 
servus: Heinricus, 

Lungeshusen 876. 

artungus de L. mil. 
Luph, Lüph s. Löf. 
Lupnitz, Grossen - od. Wenige 
upinz D. onó. Eisenach 320. 
ermannus de L. mil. 

Lupoldus archiepisc. Mogunt. 98. 99. 

Lupoldus prepos. Lusnicensie (Lausnitz) 
5. 18 


n =: 


Lup a : Lup D. nw. Oschatz 99. 

P obertus de L. 

Luppe: Luppa aqua, fluvius rechter 
Netenfi . Saale bei Löpitz 92. 106. 
141. 

Lusacia s. Lausitz. 

Luseniz s. Lausnitz. 

Lushowe vila Wüstung w. Cumburg 
410. 

Lusiz s, Lausitz. 

Lusnicensis 8. Lausnitz. 


659 


Lustilberc mons in der Gegend von 
Altenburg zwischen Naumburg und 
Pforte 310. 


Luterberch s. Lauterberg. 
Luthardus de Meinersem 93 (1209). 
Lutherus s. Luderus. 

Lutholfus s. Ludolfus, 

Luthre s. Lutter. 

Lutigerus s. Ludegerus. 

Lutirborn 488. 

Conradus L. civ. Erfford. 
Lutolfus, Lutolphus, Lutülfus s. Ludolfus, 
Lutter, Königs-: Luthre St, i. Heath. 

Braunschweig, ehem. Benedikt.-K1.107. 
abbas: Fridericus. 
Luzacia, Luzatia s. Lausitz. 
Lüzic s. Lausigk. 
Luzist s. Lausitz. 
Lvuenowe s. Liebenau. 
Lybenstete s. Liebstedt. 
Lychtenhain s. Lichtenhain. 
Lysnig s. Leisnig. 
Lyzigestorph s. Lissdorf. 
Lyzne s. Lissen. 
Lyzseghesdorf, Lyzstorf s. Lissdorf. 


M. 


M. prior Port. 156 (1252). 
Macelinus, Macilinus de Buch 40 (1180). 
42 (1180). 

Magdala: Madela, Magdala St. so. 
eimar 395. 467. 499 A. 507. 514. 
plebanus : Henricus. 

Bertoldusde M. castell. in Dornburg. 

Conradus de M. civ. Nuenburg. 

Theodericus de M. mag. cur. in 

Osvorde, 

Magdebus de | M. 

eburg: 

m, nah, Magtheburgensis. 
Stadt 71. 209. 505. 549. 559. 
Erzbisthum 14. 25. 26. 29. 38. 40. 

41. 42. 59. 64. 66. 67. 68. 75. 88. 89. 
104. 132. 159. 160. 195. 205. 219. 447. 
469. 505. 532, 541. 549. 
Alagdeburg. diocesis (monast. Port. !) 

7. 


eburg, -burgk, -bur- 


archiepiscopus 87. 68. 
archiepiscopi: Albertus, Borghardus, 


Conradus. Fridericus. Ludolfus. 
Otto. Ropertus. Rudolfus. Wich- 
mannus, Wigmannus. 


660 


electus: Burchardus. 
protonotarius : Johannes. 
notarius: Dythmarus. 
ministeriales : Erinfridus dapif. Hein- 
ricus camerar. Heinricus de Ales- 
leben dapif. Wernherus, Wernherus 
de Othemurich villa marsc. 
preposits: Albrecht. Otto. Rukkerus. 
Walterus. 
decani: Albertus. Heinricus. Bo- 
bertus de Querenvorde? Rudolf von 
Dingelstedt. Weruherus ? 
canontei: Albertus camerar. Al- 
bertus cust, Gernandus mag. Hein- 
ricus de Grunenberg prepos. Lude- 
wicus cust. Sifridus prepos. s. Se- 
bastiani. Waltherus Misnensis mag. 
Wernherus de Sconewalde, Wern- 
herus vicedom.? 
burgravii , prefecti 75 f. 135. 251. 837. 
burgravii: Burchard. Burchardus 
dict. de Monte. Burchardus. Ger- 
hardus (statt Gevehardus) de Queren- 
forde. 
s. Nicholai (eccl) 66, 
canonicus : Bernardus, 
s. Sebastiani (eccl) 89. 
prepositus : Sifridus can, maioris eccl. 
s. Marie (monasterium) 66. 88. 
prepositus : Johannes. 
canonicus: Viggerus. 
Conradus de M. sac, in Heseler. 
Fridericus de M, can. Cycensis, 
Magister 303, 411. 
Albertus M. cognom. rust, 
Conradus M. civ. in Wye. 
Magnus prepoe. (wo?) 195 (1264). 
Maguncia, Maguntinensis, Maguntinus 
s, Mainz. 

Mailand: Mediolanensis 98. 122. 
archiepisc.: Heinricus. 
Passagwerra M. 

Mainz: Maguncia, Moguntia. 

Stadt 63. 214. 531. 
Erzbisthum: eccl, sedes Maguntina, 
-nensis, Moguntina, -nensis 10. 14. 
19. 22. 25. 27. 28. 34. 40. 42. 44.47. 
96. 57. 61, 95, 98f. 102. 119. 125. 
128. 129. 132. 133. 157. 162, 163. 
164. 170. 214. 442. 452. 462, 496. 
518. 531. 532. 538. 558. 566. 
diocesis, provincia 98. 102. 162. 163. 
164. 170. 442. 452. 462. 518. 566. 
archiepiscopus 56. 102. 119. 558. 
archiepiscopi: Adelbertus, Albertus. 
Arnoldus. Conradus. Cristanus. Ger- 
hardus. Heinricus.Lupoldus.Mathyas. 
Sifridus, Sifridus, Wernerus, 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Malsleiben, -leibin, -leyben 3. Molsch- 


eben. 

Maltitz: Malthytz, Maltitz, -tiz D. w. 
Lucka 201. 508. 504. 

Hermannus de M. 
Ulricus de M. 

Manegoldus can. Nuenburg. 30 (1163). 
31 (1172). 

— de e, Tannenrode «. dgl. 5i 
(1190). 58 ed 59 (1194). 74 (1203). 
88 (1208). 108 (1217). 

fitus: Erkembertus. 

— de Wizenvels 188 (1261). 

BT card. episc. Prenestinus 34 
(1177). 

Manisfelt s. Mansfeld. 

Manner 8. Munre, 

Mannesfelt, -velt s. Mansfeld. 

Mannestede, -stete s. Mannstedt, 

Mansfeld: Manisfelt, Mannesfelt, -velt, 
Mannisfelt, -velt, Mansfeld, -felt, -velt 
St. nw. Eisleben 19. 25. 104. 139. 206. 
226. 227. 227. 277.280. 302, 303, 311. 
365. 372. 378, 553, 

castrum M, 227. 

comiles:  Burkardus, Burchardus. 
Gevehardus, Heinricus. Hermannus. 
Hermannus. Hogerus, Hoigerus. 
Graf und Grüfin v. M. in Pforte 
bestattet 558, 

Mannstedt: Mannestede, -stete D. nw. 
Buttelstedt 55. 150. 

plebanus: Johannes. 
scultetus: Cunradus. 

Mantua, Mantuanensis, Mantuanus 93. 
122. 128. 124. 

episcopus : Heinricus, 

Marbach: Martpeche D. sw. Er[wt 
(oder Wüstung so. Sömmerda) 520. 

frat. Hermannus de M. ord. Pre 
dicatorum, 

Marchio 256, 

Heidenricus M. 
Marchtheseler 442. Vgl. Heseler. 
opidani m M.: Fridericus et Hen 
ricus de Blysegrim. 
Marcwardus s. Marquardus, 
s. Margareta 149. 149. 209. 225. 
monast. sanctimonialium in Wech- 
terswinkel. 
capella in monast. Port, 

Margareta priorissa in Schiplitz 2% 
(1291). 

— uxor Ottonis de Grobitk u. dgl. 
(Gröbitz) 857 (1302). 361 (1302) 

— uxor Heinrici pinc. de Salecke 491. 
492 (1327). 

Margarete Korsin 520. 





I. Namenregister. 


b. Maria, s. Maria, b. virgo, U. L. Frauen 
8. 11. 22. 81. 38. 34. 37. 41. 43. 47. 
56. 61. 64. 66. 79. 81. 88. 87, 88. 91. 
95. 107. 108. 117. 119. 121. 121. 123. 
140. 142. 156, 157. 157. 158. 159. 162. 

. 165. . 178. 179. 180. 183. 

. 219. . 217. 218. 219. 219. 

. 222. . . 225. 232. 246. 

. 968. . 275. 280. 239. 290. 

. 817. . 322. 327. 328. 

. 963, 375. . 981. 388. 397. 

. 416. . 424. 425. 428. 428. 

. 445. 457. 470. 496. 501. 506. 509. 

. 520. 528. 580. 532 f. 537. 544. 558. 

eccl. in Arnstadt. 
. in Erfurt. 
. in Gosserstedt. 
. in Merdeburg. 
. in eburg. 
. in Meimleben. 
. in Naumburg. 
. in Pforte. 
. 8. Marie in Cosmedin in Rom. 
.s. Marie in porticu in Rom. 
eccl. s. je trans Tiberim in Rom. 
eccl in Sulza. 
Kloster Altzelle. 
Kloster Bürgel. 
Kloster Marienthal. 
Kloster zu &. Georg in Naumburg. 
Kloster Pforte. 
Kloster Riddagshausen. 
domus hospitalis Teutonicorum. 
Altar in der Kirche zu Pforte. 

b. Maria Magdalena 9. 15. 237. 
hospitale et oratorium (capella) in 

. Nuenburg. 

Marien-Celle s. Altzelle. 

Marienstein $. Lausnitz. 

MariensternCisterz.- Nonnenkl. bei Kamenz 
554. 554. 

Abt von Altzelle Vater u. Visitator. 

Marienthal: Vallis s. Marie Rg. nw. 
Eckartsberga, ehem. Cisterz.- Nonnenkl. 
863. 445. 

prepositi: Conradus, Engilbertus. 
abbatissa: Ermengardys. 
priorissa: Elisabet. 

Marienthron s, Nimbschen. 

Maroldus cellerar, Vallis s. Georgii 131 
(1233). 

— de Vipeche 186 (1260). 

Marold von Rolitz Kitter 559 (1304). 

Maroldus civ. Erford. 57 (1193). 

Marquardus prepos. Herbipol.( Würzburg) 
149 (1250). 

— mBubnotar. lantgr. 261 (1277), notar. 
265 (1278). 


Geschichtsg. d. Pr. 3. Bd. XXXIII. 


661 


Marquardus abb. in Amberbach (Amor- 
bach) 109 (1917). 

— abb. de Heinhardisborn u. dgl. 296 
(1291). 297 (1291). 306 (1295-1296). 
307 (1296). 

- - dapif. (de Anweiler) 61 (1195). 

Marcwardus de Etelgeresburch ( Elgers- 
burg) 25 (1157). 

Marquardus Weiso camerar, episc. Her- 
bipol. (Würzburg) 109 (1217). 

Marsburch, -burgensis s. Merseburg. 

Marsecalce lo silva in villa Meller inferiori 
444 


Marseburgensis s. Merseburg. 

Marseleve 8. Marsleben. 

Marsilius subprior Walkenriedensis 546 
(1215). 

Marsleben : Marseleve Wüstung bei Qued- 
linbwrg 62. s 

Hermannus de M. 

b., s. Martinus, Martynus 161. 189. 198. 

242. 245. 254. 296. 468. 480. 500. 
66. 
sanctimoniales extra Erffordiam. 
eccl. in Shyplitz (Scheiplitz). 

Martin Bischof von Meissen 588 (1188). 

Martinus frat, Port. 187 (1260). 

— deCrahzene, Crozzine(Crossen) minist, 
Nuenburg. 16 (1144). 21 (1158). 

— (de Crozzine?) minist. Nuenburg. 6.18. 

— de Thuswiz 187. 

filius: Heinricus frat. Port. 

-— in Meller superiori 888 (1305). 

Martpeche s, Marbach. 

Martynus s. Martinus. 

Maspe 187 A. 152, 178. Vgl. Asp. 

iudicium provinciale, civile placitum 
in M. 
scultetus comitatus in M. 

Matheus abb. in Altzelle 540 (1195). 

Mathyas archiepisc. Magunt., archicanc. 
496 (1328). 

Mathias, Mathyas can. Nuenburg., notar. 
lantgr. 232 (1271). 249 (1273). 271 
(1282) -— protonotar. 287 (1290). 295 
(1291). 313 (1297) — 817 (1298). 832 
(1300). 333 (1300). 351 (1301). 

Mathias, Mathyas pleb., sac. de Roge- 
husen u. dgl. (Rehehausen) 215 (1268). 
233. 242 (1271). 262 (1277). 

filii 233 


Matthias Abt von Altzelle 554 (1265). 
555 (1267). 
Mathilde Tochter des Grafen Lambert 
v. Gleichen 337. 
Gemahl: Burchard III. Burggraf v. 
Magdeburg. 
Mathyas, Matthias s. Mathias. 


43 


603 


Mattstedt: Matatete D. n. Apolda 828. 
presbyter : Boppo. 
Mauna: | Munen hs Meissen 404. 405. 
rtus de M. mil. . 
Conradus de M. \ t astell. in 
Theodericus de M. |} netein. 

Mauriciani (4. e. oanonici regul. s. Mau- 
riet in Nuenburg) 314 A. 

s. Mauricius, Mauritius 6 A. 21. 30. 45. 
51. 56, 70. 16. 77. 18. 79. 80. 86. 86, 
101. 212. 217. 218. 269. 326. 357. 859. 
964. 891. 892 A. 416. 417. 446. 528. 
524. 564. 567. 

canonici regul. in Hallis. 
canonici regul. in Nuenburg. 

Mechelde 418, 

Heinricus dict. de M. 

Mechelingus 244. 

Theodericus M. fil. Siboldi (in Er- 
fordia). 

Mechilic 98, 

Everbardus M, burg. in Erfordia. 

Mechtfridus 180. 181, de Gota 181. 

socer: Eberherus mil. de Wizense. 

Methurit de Merkesleiben (Merxieben) 
minist. Hersfeld. 46 (1182). 

Methfridus (in Langendorf) 20. 

Mechthildis, Mechtildis comit. de Orla- 
munde 286 A. 373 (1304). 419 (1313). 

avus: Hermannus com. de Mansfelt. 
pater: Fridericus com. de Rabins- 
walt. 

maritus: Hermannus com. de Orla- 
munde. 

liberi: Agnes, Fridericus. Herman- 
nus. Mechtildis. 

Mechtildis (Tochter der vorigen) 818 (1304). 

Mechthildis uxor Dithmari civ. Nuen- 
borg. 1 282. 

Mechtildis fill, Lukardis de Studeniz(Steud- 
nits) 140 (1239). 

Mecklenburg 24 A, 

Bischof: Emmehard. 

Mediolanensis s. Mailand, 

Megenherus s. Meinherus. 

Meideburch Ort 260. 

Meinardus s. Meinhardus. 

Meinersen: Meinersem, Meynersem D. w. 
Gifhorn 98. 107. 

Ghardolfus de M. can. Halverstad, 
Luthardus de M. 

Meinfridus 38 (1179). 

Meingotus prepos, de Schirmest 95 (1210). 

Mengotus sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197). 

Meinhardus archidiac., can. Halberstad. 
87 (1208). 

— pleb.in Khindelburnen (Kindelbrück?) 
193 (1264). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Minardus pleb. in Mimeleibem 164 (1255). 
as de Rorbech conv. Port. 289 
1291). 

Meinardus com. de Friol 93 (1209). 

Meinhardus burgrav. Cyzensis dict. de 
Wolftize mil. 168 (1255). 

Minardus de l.eizsteine «. dgl. (Lehesten) 
177 (1255). 178 (1257). 

Meinhardus de Munre (Mowra) mil. 192. 
198 (1264). 281(1270). 286 (1290). 291 
(1291). 

— de Sachsenhusen 246 (1272). 

fihus : Hertwicus. 

Meinardus fil. Henrici de Sachsenhusen 
419 (1324). 

Meinhardus, Minardus de Tundorf «. dgl. 
(Donndorf) 186 (1237). 147 (1249) — 
mil, 150(1250) — 170(1255). 17311256). 

Meinherus prepos, Nuenburg. 181. 182. 
228 (1270). 235 (1971). 241 (1271), 
episc, Nuenburg. 247 (1278). 256 (1275). 
556 (1978). 560 (1275). 

ter: Hermannus quond. prefect. 
ovi castri. 
fratres: Burchardus com. Guntherus 
can. Halberstad. Heinricus sen. com. 
Heinricus iun. com. Hermannus can. 
Nuenburg. Hermannus com. 
capellanus: Henricus de Lobede. 

-— bu v. de Werbene u. dgl. 44 (1181). 
59 (1194). 68 (1195), burgrav., pre- 
fectus Misnensis 70 (1199). 75 (1203). 
78 (1904). 542 (c. 1200). 

Meinher Burgeraf von Meissen 556 (1278). 

Meinherus, Meynherus burcgrav. M 
nensis «. dgl. 807 (1296). 309 (1296) 
— patruus Hermanni com. de Mans- 
velt et Heinrici com, de Novo castro 
312 (1296) — 363 (1808). 408 (1309). 
404 (1809). 407 (1309). T 502. 508. 

fitt: Hermannus. Meinherus, 
fratres: Albero. Hermannus. 
consang.: Heinricus et Hermannus 
com. de Ostervelt. 

capellanus: Heinricus pleb.inLesenitz. 

—, Meynherus burgrav. in Mysns «. dgl. 

(Sohn des vorigen) 502 (1880). 508 (1330). 
frater: Hermannus. 
consang.: Albertus burgrav. de Kirch- 
berg. Otto burgrav. de Lysnig. 
Die Bestimmungen der leteten dre Burg- 
grafen Meinher sind unsicher. 

— burgrav. de Werbene s. Meinherus 
burgrav. Misneneis. 

— de Vitzenburch v. dgl. nob. 188 (1261). 
198 (1264). 201 (1265). 

— advocat. 16 (1144), wohl idemi. wi 
Megenherus de Nuenburch 19 (1147). 


I, Namenregister. 


Meinrichesdorp, Meinrichisdorp, Meinris- 
dorf villa iuxta Unstrut wüst bei Mem- 
leben 156. 192. 239. 

Meissen : Misena, Misna, Misne, Mysna, 
Myane, Misenensis, Mieinensis, Misnen- 
sis, Missenensis, Missinensis, Mysnensis. 

Stadt 364. 404. 405. 406. 407. 549. 

Marchia, Meissner- Land, marchiones 28, 
40. 41. 42. 43. 44, 47. 49. 58. 61. 
63. 75, 76. 79. 86. 92. 99. 100. 104. 
129. 184. 187. 151. 152. 154. 178. 176. 
177. 184. 186. 200. 257. 267. 889. 401. 
408. 410. 418. 428. 431. 457. 458. 469. 
492. 495. 508. 510. 515. 536. 587. 541. 
544. 545. 546. 548. 549. 551. 556. 561. 
563. 568. 565. 568. 568. 
marchiones : Fridericus. Fridericus. 
Heinricus. Otto. Theodericus. 
Markgräfin: Hedwig. 
ministeriales: Albertus. Guncelinus. 
Guntherus. Herbordus. 
villici marchionis 154. 184. 
Reichsstatthalter: Engelhard von Be- 
benburg. 

Bisthum 23. 40. 41. 89f. 129. 267, 268. 
360. 364. 458. 588. 542. 545. 557. 564, 
564. 564. 567. 


visco : Bruno. Gerungus. Martin. 
Itego. 


prepositi: Heidenricus. Theodericus. 

Waltherus mag. 

decanus: Petrus. 

canonici: Busso. Otto scol. 
Burgravii, prefecti 70. 75. 78. 807. 308. 

309. 312. 363. 408. 404. 406. 407. 409. 

502. 503. 507. 542. 556. 

burgravii: Albero, Hermannus. Her- 

mannus. Meinherus. Meinherus. Mein- 

herus. Meinherus. Otto? 
Theodericus de M. can. Nuenburg. 

100 


Waltherus Misnensis mag., can. Mag- 
deburg. 160. 
Meiz, Meize, Meycz, Meys, Meyß 175. 
190. 203. 207. 269. 514. 

Theodericus M. de Wissensehe mil. 

. . Meize mil. 269 (1280). 

. - Meyez oppidan. (wo?) 514 (1842). 
Meldengen, Meldingen, -in s. Mellingen. 
Meller, Mellere, Mellern s. Móllern. 
Mellingen: Meldengen, Meldingen, -in 

Mfi. 80. Weimar 96. 98. 136. 145. 146. 
150. 153. 154. 156. 158. 159. 162. 188. 
191. 248. 312. 422. 428. 445. 451. 452. 
469. 506. 518. 

Albertus de M. cognom. Episcopus 

" ean. Erfurd. 
Albertus de M. conv. Port. 


663 


Beringerus de M. (fünf oder sechs 

verschiedene * 

Heinricus de M. (etwa sechs ver- 
iedene 


sch 

Ludewicus de M. (etwa fünf ver- 

schiedene 

Melre s. Möllern. 

Memleben: Ymmeleiben, Memeleyben, 
Mimeleibe, -bem, -ben, -bim, Mime- 
leybem, Mimeleibensis D. ó. Wiehe, 
ehem. Benedikt.-Kl. 42. 164, 165. 256. 

Ecclesia (cenobium) s. Marie in M. 
ord. s. Benedicti Mogunt. dioc., filia 
eccl. Hersveld. 46. 112. 113. 114. 162. 
168. 164. 164. 165. 170. 442. 
epositi: Bertoldus de Sternberg. 

G'untherus. Hermannus. Swigkerns. 
decam: Johannes, Lutolfus.  . 
capitulum, conventus, collegium 163. 
164. 170. 442. 

monachi; Bertochus. Cunradus, Er- 
kenbertus. Gernodus. Heinricus celle- 
rar, Johannes, Ludegerus. 

advocatis: Heinricus com. de Buch. 
Beinricus advocat, de Buch. 
plebanus in M.: Minardus. 
Dithmarus de M. 

Hermannus de M. 

Minus, parvum M. Wüstung auf dem 
linken Ufer der Unstrut 46. 162. 
163. 164. 165. 170. 
allodium, grangia ecclesie in M. 

Mengotus s. Meingotus. 

Meran: Merania 132. 

dux: Otto, 

Merboto conv. Port. 206 (1266), opilio 
in Gernstete 258 (1275). 

— mil. de Gebese 181 (1258). 

— (in Saxenhusen ?) 526 (1314). 

Merkesleiben 3. Merxleben. 

Merseburg :Marsburch, Mersburch, -burg, 
Merscheburg, Merseborg, -burc, -burch, 
-burg, Marsburgensis, Marseburgensis, 

Mersburgensis, Merseburgensis. 

Stadt 38. 42. 47. 106. 120. 121. 228. 
231. 268. 327. 420. 539. 557. 

cives: Fridericus Windesman, Hein- 
ricus. Hennyngus cognom. Scherff. 

Bisthum 5. 6. 14. 18. 25. 27. 97. 38. 
50. 51. 55. 67. 75. 98. 105. 106. 119. 
120. 121. 127. 123. 189. 141. 144, 180. 
220. 221. 221. 226. 227. 227, 228. 241. 
267. 268. 326. 327, 452, 486. 487. 488. 
532. 589. 549. 550. 552. 555. 557. 558 
563. 568. 

synodus. 106. 141. 
episcopi: Everhardus. Ekkehardus. 
Fridericus. Ghevehardus. Heinricus, 


43* 


664 


Heinricus, Heinricus, Johannes. Rein- 
hapius. Rudolfus, Theodericus. 
curia episcopi (ortlich) 268. 
notarius: Conradus. 
camerarius: Rudegerus. 
pincerna: Herbordus de Zurbowe. 
ministeriales: Hericus. Heidenricus. 
Heinricus. 
capitulum 227. 228. 827. 487. 488. 
prepositi: Bertoldus. Cristianus. Hein- 
ricus. Heinricus. Heinricus. Heinri- 
cus, Heinricus, Nortpertus. Rudolfus. 
curia prepositi 120. 121. 
decanus 452. 
decani : Cristanus. Diethmarus, Fri- 
dehelmus. Herbertus. Hyldebrandus. 
Otto. 
canonici: Bartholomeus. Bertoldus. 
Bodo. Bodo cust. Bruno cust. Cun- 
radus Kyseling. Cunradus de Clovi- 
lochsdorph. Conradus Hevestrit. Cun- 
radus de Ztrele. Cunradus diac. Cun- 
radus subdiac, Cunradus. Dangmarus 
thesaur. Ernestus scol. Volquinus 
scol. Fridehelmus. Gevehardus de 
Querenvorde. Hartmannus de Dasle. 
Hartmannus. Heinricus de Chanburg. 
Heinricusde Hagene, Indagine. Hein- 
ricus de Muchele. Heinricus camerar. 
Heinricus cust. Heinricus frat. pre- 
iti Bertoldi. Heinricus, Heinricus, 
ermannus, Hertwicus. Hyldebran- 


dus archidiac. Johannes de Rychowe. 


Johannes mag.  Ludolfus cellerar. 
Norpertus, Otto de Nuenburg. Otto 
archidiac. Petrus sac. Reinboldus. 
Richardus. Rudolfus de Valkinhain. 

Rudolfus thesaur. Theodericus cant. 
Theodericus. Ulricus. Wichardus. 
Windoldus. Wipertus mag. Zlauco. 

Ecclesia de s, Thoma 56. 
sacerdos : Guntherus. 

Monasterium s. Petri (et s. Pauli) 
in Aldenburg prope M. 5. 18, 37. 
35 55. 56. 89. 98, 141. 228. 231. 280. 
420. 
abbates: Bernwardus. Cunradus. V olc- 
marus, Heinricus. Heinricus. Lude- 
wicus. Reinboto. Wernherus. 
capellanus abbatis : Conradus cognom. 
Aratrum. 
notarius abbatis: Conradus. 
priores: Heinricus. Wernherus. 

conventus 420. 

monachi : Bertoldus cant. Fridericus. 
Wideloldus. 

celleraria 420. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Albero de M. (Dobenecker: Vogt) 19. 
Bertramus de M, civ. in Wizenvels. 
Heinricus de M. (minist.?) 

Heiso de M. mil, 

Johannes mil. M. 

Tylo de M. mil. 

Mertendorf: Mertendorph, Mertindorf, 
-dorph, Mirtendorp JD. sö. Naumburg 
86. 50. 53. 68. 78. 8l. 92. 158. 154. 
156. 167. 168. 246. 391. 892. 

agri episcopi 168. 

rustici episcopi 168. 

bona, curia, grangia (monast. Port.) 
58. 68. 81. 92. 240. 

magistri (curie) : Cunradus, Ernestus. 
molendinum 92. 153. 154. 167. 391. 
892. 

vineta 36. 92. 

Godescalcus de M, 

Tiemo de M. 

Ulricus de M, mil, filii Ulrici. 

Merxleben: Merkesleiben D, tw. Langen 
salza 46. 

Methurit de M. minist. Hersfeld. 

Metensis s. Metz. 

Methfridus, Methurit s. Mechtfridus. 

Metz: Metensis 10. 

episcopus : Stephanus. 

Meuschau: Muschowe villa D. n. Merse- 
bwrg 481. 

Meycz s. Meiz. 

Meynersem $. Meinersen, 

Meynbardus s. Meinhardus. 

Meynherus s. Meinherus. 

Meys, Meyß s. Meiz. 

b., s. Michaelis, Michahelis 1, 284. 267. 
284. 44. 345.364. 366. 410. 449,520. 523. 

capella in Bosau. 
ecclesia in Erfordia. 

Michaelstein: Lapis s. Mychahelis D. 
bei Blankenburg a. H., . Cisterz- 
Kl. 881. 456. 

abbas 456. 
abbas: Conradus, 

Michahelis s. Michaelis, 

Mihla: Mila FI. n. Eisenach 176. 204. 
208. 266. 269. 286. 

Cunemundus de M. mil. 

Hermannus de M. mil., consul lantgr. 

Wezelo de M. |. 
Mildenstein : Myldenstein Scl b. Letsny 


4064. 
(Theodericus) dict. de M. pleb. s. 
Laurencii Erford. 
Milenrode Wüstung im Kr. Hersfeld 167. 
Everhardus de M, . 
Millingsdorf: Milichistorff D. 6. Butistädi 
867. 


I. Namenregister. 


Milozlaus rust. Polon. 94. 

Milozti rust. Polon. 94. 

Mimeleibe, -bem, -ben, .bensis, -bim, 
Mimeleybem s. Memleben. 

Minardus s. Meinhardus. 

Mincenberch, s. Münzenberg. 

Mincwiz s. Minkwitz. 

Mineme (Meineweh D. ö. Osterfeld?) 259. 

Fridericus de M. 
Minkwitz: Mincwiz D. nó. Zeit 75. 
Reinhardus de M. minist. Nuenburg. 
Minzenberc s. Münzenberg. 
Mirek rust. Polon. 94. 
frater : Gonik, 

Mirtendorp s. Mertendort. 

Misens, -nensis, Misinensis, Misna, Misne, 
-nensis, Missenensis, Missinensis s. 
Meissen. 

Mistelbach D. b. Bayreuth 71. 

Fridericus de M. 

Mitelhusen, Mitilhusen s. Mittelhausen. 

Mittelaue: Mitelowe,Mittelowebei Porsten- 
dorf nó. Jena 417. 478 

Mittelhausen: Mitelhusen, Mitilhusen D. 
nö. Erfurt 131. 177. 

iudicium m, placitum provinciale, lant- 
dinch in 

Mizsui Polon. nob. 92 (1210). 

Mochi locus Polon. (Mochy = Mauche) 94. 

Mockstadt, Ob.: Mukkenstad D. i. Kr. 
Büdingen 109. 

prepositus : Gothefridus. 

Möllern: Meller, Mellere, Mellern, Melre 
Ober-M. D. mw. Kösen «. Nieder-M. 
D. n. Kósen 49. 55. 61f. 274. 275. 
276. 281. 291. 297. 832. 3383. 848. 351. 
359. 381. 882 f. 400. 480. 

Obermeller , superior Meller villa 284. 


Inferior Meller 160. 161. 296. 368. 382. 
444 


communitates rusticorum in M. 882. 
ius patronatus eccl in inf. M. 296. 
silva Portensium, silva pincerne de 
Salecke, silvula fratrum de Th hanrode, 
lignetum prope M. 359. 381. 
Silva pincernarum (Schenkenholz) 
prope M. inf. 382 f. 
Marscalce lo eilva in M. inf. 444. 
vinea desolata 444. 
Adelbertus, Albertus de M 
Heynemannus de M. civ. Nuenburg. 
Hermannus de M. civ., cons. civ. 
Nuenburg. 
Theodericus de M. mil. 
Mölsen, Gr. od. Kl.: Molhusen villa D. 
n. Vieselbach 500. 520, Maior Molhusen 
928. Vgl. Mulhusen. 


665 


Apel Molner . a 
einrich Munre in maiori M. 
Henricus de M. civ. Erford. 
Mogeln (ob Mügeln St. ssw. Oschatz ?) 


Conradus de M. mon. Port. 
Moguntia, Moguntinensis, Moguntinus 
s. Mainz. 
Molau: Molowe D. ó. Cambwrg 185. 212. 
Gernodus de M. 
Hermannus de M. 
Theodericus de M, 


de Molendino 396. 487. 
Fredericus de M. 
Nicolaus de M. 

Molhusen s. Mölsen. 

Molman 520. 

Conrad M. 

Molner 528. 

Apel M. in maiori Molhusen. 

Molowe s. Molau. 

Molschleben : Malsleiben, -leibin, -leyben 
D. nö. Gotha 320. 847. 496. - 

Eberhardus de M. consiliar. lantgr. 

Molmitz (ob Molbitz bei Neustadt a.d.O.?) 
9 
Heinricus de M, 

Monachus de Villa 93 (1209). 
Heinricus cognom. M. 

Monasteriensis s. Münster. 

Monra, Gr.: Manner, Munre D. 
Cölleda 192. 198. 231. 286. 291. 81 
822, 323. 849. 436. 478. 

Heinricus de M. mil. 

Heinrich von M. 

Henemannus de M. mil. 

Hugo de M. castell. in Bichelingen. 
Meinhardus de M. mil, 

Mons s. Berge. 

— serenus s. Lauterberg. 

— 8. Walpurgis s. Arnstadt. 

de Monte (Berka a.d. 11m?) 209. 

Theodoricus de M. 

— 418. 45 

i deis dict. de M. castell. in 


 Hutele besburg 
Grüenbrg) Y 2?) a 836 ff. 
Almarus de M 


M. 
Morimund Cisters. -K1. 78. 537. 552. 560. 
Abt 552. 560. 
Abt: Heidenreich. 


606 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Morluppa, Morluppe aque bei Löpstz ö. 
Merseburg 42. 106. 

Mosbach $t.a.d. Elz in Baden 402. 

prepositus : Erkenbertus can. Erbipol. 

Motschow s. Mutachau. 

Moz 98. 

Hartungus burg. Erford. 
Muchelde, Muchele, Müchele s. Mücheln. 
Muchowe s. Mutschau. 

Mücheln: Muchelde, Muchele, Müchele 
St. im Kr. Querfurt 55. 59. 71. 72. 88. 
106. 140. 238. 273. 866. 366. 418. 

Albertus de M. 

— de M. frat. Annonis. 

— de M. frat. Waltheri. 

Anno de M. 

Conradus de M, castell. in Rute- 

leybesburg. 
idericus de M, 

— de M. mil., castel]. in Ruthleibis- 

berch 


Heinricus de M. can. Merseburg. 
— de M. gener Lukardis de Studeniz. 
— de M. castell. in Rotilleybisberch. 
Theodericus de M. sac. ' 
Waltherus de M. 

Mühlhausen s. Mulhusen. 

Münster: Monasteriensis 61. 182, 
episcopi : Hermannus. Ludolfus. 
Münzenberg : Mincenberch, -berg, Min- 

zenberc St. in Oberhessen 98. 104. 136 A. 
Cono de M. imper. aule chamerarius. 
Ulricus de M, 

Mukkenstad s. Mockstadt. 
Mulendich bei Löpitz 141. 
Mulhusen (St. Mühlhausen oder D. Möl- 
sen?) 224. 948. 252.267. Vgl. Mölsen, 
Berengerus de M. mil. 
Gunderamus de M. civ. Erford. 
Munen s. Mauna, 
Munre s. Monra. 
— 528. 
Heinrich M. in maiori Molhusen. 
de Muro 189. 
Detericus cler. Erfford. dict. de M. 


Murselwige, Musilbige pratellum (bei 
Henschleben) 436. 


Muschowe s. Meuschau. 
Musilbige s. Murselwige. 
Mussac, Mussach 276. 475. 

Heinricus de Luchowe dict. M. 
Muthshouwe, -showe s. Mutschau. 
Mutich, Mutizce 16. 

Üdalricus M. 

Mutschau: Motschow, Muchowe, Muth- 


shouwe, -showe D.ssö0. Hohenmölsen 396. 
Conradus de M. 


Mychahelis s. Michaelis. 
Myldenstein s. Mildenstein, 
Mysna, Mysne, Mysnensis s. Meissen. 


N. 


N. pleb. in Beyne (Seena) 288 (1291). 

Nacht 481. 439. 474. 476. 479. 485. 
Albertus dict. N. opidan. in Eimol- 
deloiben. 

Nail 418. 

Petrus dict. N. de Tutenburg. 

Naphf 520. 

Henricus dict. N. civ. Erford. 

Natza s. Nazza. 

Naumburg (a. d. S.): Nuemburc, -burch, 
-burg, Nuenborg, -burc, -burch, -burg, 
-burgk, Numburg, Nuwenburch, -burg, 
Nivemburgensis, Niwenb is, Nu- 

emburyensis, Nuenborgensis, -burgen- 

sis, Nuerburgensis, Numburgensis, 
Nuwenburgensis. 

Stadt 8. 12. 15. 19? 20. 21. 23. 30. 31. 
86. 104. 188. 196. 235. 260. 275. 304. 
804. 310. 326. 329. 386. 850. 354. 392. 
400. 404. 405. 419. 502. 588. 534. 539. 
540. 547. 549. 552. 556. 559. 560. 565. 

Befestigung, Graben der Stadt 565. 

Thore: Thor am Kirchhof s. Otmari. 
Valva lapidea 565. 

Strasse: platea a capella b. Marie 
Magdalene contra occidentem 15. 

Gebäude (ausser Kirchen, Klöstern 
und Hospitälern) : Kurie der Portenser 
Herren 565, domus Cunradi de Sulze 
260 


Münze u. Mass: 

moneta 817. 850. 898. 416, denarii 
284. 292. 848. 868. 375. 376. 893. 402. 
443. 526, solidi 217. 255, mensura 
maior 75. 

scultetus; Heinricus de Heseler. 
monetaris: Ernfridus, Heydinricus. 
Rathmünner und Bürger 409. 
consules 400. 

cives 407. 567. 

cives, oppidam (alphabetisch) : 
Bertoldus de Budestete, Bertoldus 
de Isenberg. Bertoldus Scaflinratb 
iun. Bertoldus de Schiplitz. Conradus 
Bertoldi. Conradus de Foro. Conradus 
de Madela. Conradus Risener. Cun- 
radus de Sulze. Cristanus de Bachere. 
Cirstanus fil. Conradi Bertoldi. Cri- 
stianus fil. Conradi de Foro. Chri 
stianus Ernfridi. Ditmarus, Dithmarus 
de Nova civitate. Ditbmarus Risenen. 


I. Namenregister. 667 


Gerhardus de Cyce. Heidenricus 
Erenfridi. Heinemannus Brandeys. 
Heinemannus de Lanzegendorf. Hey- 
nemannus de Meller. Heinricus Leys- 
cen. Henricus Papa. Heinricus scul- 
teti, antiqui sculteti. Hermannus de 
Aken, Aquis. Hermannus de Meller. 
Johannes Breytfuz. Johannes Grose. 
Johannes Papa. Johannes Rikze. Jo- 
hannes de Wizenvels. Petrus de Aken, 
Petrus Breitfuz, Petrus de Foro. Petrus 
Spete. Petrus de Wissenfels, Sifridus 
Stacionarius. Theodericus Papa. Thil- 
mannus Papa. Waltherus Riseneri. 
Wikerus de fSultze. domina Breit- 
fuzen. . . Hoffemeister. 

villicus (Portensium ?) in Nuenburg: 
Petrus. 
Bisthum : ecclesia, eccl kathedralis, 
maior eccl, episcopatus, episcopi 1. 
2. 4, 7. 10. 12. 14. 14. 15. 17.19.20. 
21. 22. 23. 24. 29, 30. 32. 33. 36. 40. 
41. 44. 53. 60. 69. 69. 75. 76. 71. 79. 
84. 100. 101. 104. 108. 182. 139. 140. 
148. 158. 167. 181. 212. 218. 219. 222. 
247. 256. 257. 268. 277.298. 308. 809. 
309. 811. 318. 814. 815. 821. 829. 344. 
345. 857. 858. 360. 861. 862. 863. 364. 
387. 890. 391. 392. 393. 395. 398. 899. 
401. 408. 406. 407. 403. 409. 409. 412. 
415. 416. 417. 467. 468, 480. 496. 497. 
503. 507. 517. 529. 530. 580. 580. 531. 
531. 532. 533. 588. 534. 534. 584. 534. 
534. 535. 535. 535. 535. 585. 535. 536. 
586. 587. 588. 538. 539. 589. 539. 540. 
541. 541. 547. 550. 552. 558. 556. 558. 
998, 560. 561. 563. 564. 564. 565. 
Diocesis 17. 69. 75. 98. 128. 129. 182. 
140. 149. 151. 152. 155. 156. 157. 158. 
161. 161. 164. 165. 166, 168. 170. 172, 
174, 192. 211. 215. 222. 232, 233. 285. 
237. 248. 257. 268. 270. 296. 328. 330. 
949. 344. 377. 404. 442. 453. 462. 464. 
465. 466. 472. 478. 507. 517. 
synodus 70. 143. 540. 547. 552. 
epsscopi : Bertoldus. Bertoldus. Bruno. 
Engelhardus, Heinricus. Meinherus. 
Theodericus. Udo. Udo. Ulricus. Wich- 


mannus. Wythigo. 
coadiutores episcopi 79. 
capellawé episc.: Fridericus? Hein- 


ricus de Lobede, Heinricus deSchyrnt- 


yn. 
notari : Albertus de Storckaw. Hein- 
ricus de Inenberg. Johannes de Gozer- 
stete 
camerarius: Cuaradus frat. Heinrici 
marsc. 


marscalci: Volquinus. Heinricus frat. 
Cunradi camer. 

pincerna: Gerhardus. 

advocatus : Meinherus. 

officiatus episcopi 154. 

familia episcopi 398, 

ministersales: Albertus de Droizc. 
Albertus de Grobiz. Bernardus de 
Grobiz. Bodo de Ruthleifisberg. Gum- 

rtus. Güntherus de Bunowe. Hein- 
enricus de Zanchenberch. Heinricus. 
Heinricus de Heukenwalt. H 
Hoikenwalt. Hugo de Ruthleifi Tr Meng 
Isinhardus. Martinus. Reinhardus de 
Mincwiz. Reinhardus de Strele. Ru- 
dolfus de Bunowe. 

Capitulum, canonici 5. 17. 18. 21. 28. 
80. 45. 69. 79. 80. 86. 101. 108, 148. 
181. 229. 247. 270. 277. 298. 810. 814. 
829. 844. 844. 345. 345. 857, 359. 887. 
887. 390. 394. 396. 899, 400. 408. 416. 
416. 417. 417. 467. 468. 480. 480. 507. 
518. 585. 541. 558. 559. 565, 
Konservstoren des Kapitels 564. 
Kanonikat 566. 

Kurien der Domherren u, Vikarii 565. 
canonicorum agri in owa maiori, 
can. owa 859. 400. 

maiores ecclesie, decanus scilicet, 

repositus et scolasticus 15. 
prepositura 858. 361. 

: Bertoldus, Bertolfus, Ber- 
tolphus. Bruno. Cunradus. Conradus 
pinc. de Salecke. Ernestus. Ernfridus. 
Gerlacus, Hartmannus. Hermannus. 
Hermannus. Ludolfus, Meinherus. 
Otto. Rabodo. Theodericus. Theo- 
dericus. Ulricus. . . 438, 
decanus 452. 
decani: Cunradus. Cunemundus. 
Gerbodo. Hartmannus. Heinricus, 
Hermannus de Starkenberg. Hugo. 
Ludewicus. Petrus. Theodericus. Theo- 
dericus de Crimazowe, Ulricus. 

archidiaconus 488. 

archideaconus : Gerlacus, 
camerarius : Heinricus de Aldenburg. 
cantores : Lutolfus. Otto de Indagine. 
capellans: Bertoldus. Fridericus (ob 
capell. episcopi?) 

cellerari$: Albertus. Kunemundus. 
Henricus. Hugo. Siboto. 

custodia 358. 898. 407. 

custos 545. 

custodes, thesaurarii : Erenfridus. V ol- 
quinus. Fridericus. Gevehardus, Lode- 
wicus. Walterus. 

capellan. thesaurarii: Otto mag. 


668 


scolastici: Arnoldus, Cunradus. Ger- 
lachus. Heinricus. Hüwizio, Wizcio 
mag. Petrus. 

canonici: Albero. Albertus de Griz- 
heim. Albertus de Leischen. Arnoldus 
de Strazberc. Bertoldus. Burchardus. 
Burchard von Bruchterde, Cunradus 
de Helpede. Conradus pinc. deSalecke. 
Cunradus mag. Cunradus, Cune- 
mundus de Sundershusen. Ditherus 
Butz, Buzo. Dithmarus de Willerstete. 
Engelgerus. Volemarus de Rosenvelt. 
Wolcmarus. Gerboto. Gerlacus de 
Heldrungen. Gerlacus. Gunbertus. 
Guntherus prepos. Halvirstad. Gun- 
therus de Novo castro. Gunterus, post 
Spirensis episc. Hartmannus. Hel- 
fericus.' Heidenricus de Zangenburg. 
Heinricus de Aldenburc. Heinricus 
de Alrestete. Heinricus (oder Theo- 
dericus?) de Cremashowe. Henricus 
de Viugilsburg. Henricus de Straz- 
burg. Heinricusde Waldesberg. Hen- 
ricus de Weta. Heinricus mag. Her- 
mannus (com. de Novo castro). Her- 
mannus com. de Osterfelt, archidiac. 
terre Plisnensis. Hermannus de Star- 
kenberg. Hugo de Schidingin. Hugo 
de Tizene mag. Hugo de Warthe. 
Huwicio mag. Ludewicus de Degen- 
stete, Ludewicus de Saleke. Lude- 
wicus, Lutolfus de Alrestete. Luthol- 
fus capell. Rudolfi regis. Manegoldus. 
Mathias protonotar. Alberti lantgravii. 
Otto de Bouch. Otto de Koldiz. Otto 
de Indagine. Otto de Lobdeburg. 
Otto de Wasungen. Otto prepos. de 
Wirzeburg. Otto cognatus Cunradi 
mag.  Reinhardus de Bendeleiben. 
Reinhardus. Siboto. Theodericus de 
Appolde. Theodericus (oder Heinri- 
cus?) de Cremashowe. "Theodericus 
de Misne. Trutwinus, Drutoinus, 
Drütwinus, Ulricus de Koldiz. Wal- 
therus mag., capell. lantgravii. 
vicartt: Heinricus de Butitz. Hein- 
ricus de Kamburg. Heinricus deJhene. 
Heinricus fratruelis Heinrici com. 
de Osterfelt. Henricus de Wizense. 
Ulricus de Bebera. Ulricus de Boten- 
stete, 

vicaria s. Kiliani 517. 

vicarius : Henricus. 

Dom: cathedra, ecclesia b. Petri 
102. 539, 560. 

edificia ecclesie instauranda 101. 
sarta tecta, tectura ecclesie repa- 
randa 101. 102. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Altarder 11000 Jungfrauen 225. 556. 
capella (vicaria) s. Kiliani 517. 
sanctuarium s. Petri 28. 
secretarium 28. 

Pfarrkirchen: 

s. Marie virginis, de Domina nostra 

891. 416. 417. 
plebanus: Fridericus, 

8. Otmari 416. 417. 
plebanus : Conradus. 
Kirchhof 565. 

s. Wenzel der Domkirche einverleibt 560. 
clerus Nuenborgensis 225. 
clericus: Reynhardus cognom. Porcus. 

Hospitale (et oratorium) b. Marie Mag- 

dalene 9. 15. 17. 29. 31. 

Monasterium, ecclesia s. (Marie et s.) 

Georgii, claustrum ad s. G., fratres 
8. G. in N., prope N. 5. 12. 15. 
17. 18. 21. 29. 81. 83. 40. 41. 45. 
57. 70. 78. 86. 101. 143. 228. 2%, 
275. 850. 857. 359. 362. 364. 388. 389, 
891. 416. 417. 472. 583. 584. 538. 541. 
541. 552. 

abbas, abbates 88. 143. 862. 
abbates : Konrad. Christianus. Gothe- 
fridus. Guntberus. Heinricus. Hein- 
ricus, Rainaldus, Reinoldus. Rude- 


gerus. 
priores: Albertus. Rabenoldus. 
conventus 389. 472. 
camerarius: Guntherus. 
custos: Ludewicus. 
sacerdotes: Diethardus. Reibodo. 
monachus: Ulricus i?) 
altare 8. Georgii l5. 
molendinum in Aldenburg 78. 390. 

Claustrum de s. Mauricio, canonici 
regul. s. Mauricii in N., prope N. 
extra muros N., fratres s. Mauricii, 
domini de s. Mauricio 6 A. 16 A. 21. 
30. 45. 70. 76. 77. 78. 79. 80. 85. 86. 
101. 212. 217. 218. 269. 814 A. 826. 
857. 859. 864. 891, 392 A. 416. 417. 
444. 446. 528. 524. 584. 585. 586. 551. 
564. 567. 
Mauriciani 314 A. 
prepositus 359. 564. 
prepositi: Bruno. Burchardus. Con- 
radus. Conradus. Ernestus. Gum- 
fridus, Guntfridus. Hugo. Ludewicus. 
Reinhardus, Theodericus. Wolphardus. 
priores: Albertus. Henricus. Hen- 
ricus. Ludewicus. - 
capitulum, conventus 218. 269.210. 
364. 391. 392. 
custos : Sifridus. 
canonici: Rudolfus mag. Sibandus. 


I. Namenregister. 


porta s. Mauricii 78. 
molendinum in Aldenburg 78. 864. 
391. 392. 
Cunradus de N. frater eccl, in Sulze. 
Johannes de N. mon. Port. 
Megenherus de N. (ob ident. mit Mein- 
herus advocatus ?) 
Otto de N. can. Mersburg. 
Naura: Nuer villa D. nó. Jena 467. 
Nausiss, Nausitz s, Nueseze. 
Nazsilride s. Nesselróden. 
Nazza: Natza, Nazza D. ssw. Mühl- 
hausen 432. 489. 490. 
Ekardus de N. mon. Port. 
Nebra: Nebere, Nebre St. a. d. Unstr. 
800. $54. 516. 
advocati, officiati lantgravii 516. 
Conradus de N, 
Theodericus de N. mon. Port, 
Neidschütz: Niscitz, -ciz, Nitshitz, Nitz- 
chitz, -witz, Nyschytz D. s. Naumburg 
238. 317. 966. 866. 892. 418. 
Albertus de N. 
Petrus de N. castell. in Ruthleibis- 
berch (vermuthlich zwei verschiedene) 
Nemsdorf: Nemelibesdorp D. osó. Quer- 
furt 19. 337. 
N rt abbas de Gozeke (Goseck) 21 
( . 
Nenzemannus mil. 204 (1266). 208 (1266). 
Nessa: Nesze, Nezza, Nezze D. n. Teuchern 
185. 818. 472. 
plebanus: Henricus 
Heinricus de N. 
Ruchopt de N. mil. 
Nesselróden: Nazsilride D. wsw. Duder- 
stadt (oder Kr. Eschwege?) 508. 
Bertoldus de N. mil. 
Nesze s. Nessa. 
Neuburg u. d. Donau 836. 
Neuenburg: Novum castrum, Nuenburch 
Schl. bes Freyburg a. Unstr. 36. 89. 56. 
59. 72. 74. 139. 142. 162. 187. 235. 
246. 257. 266. 274. 277 A. 280. 231. 
286. 287. 297. 299. 303. 303. 304. 304. 
305. 811. 325. 365. 516. 562. 
iudiciale placitum prope (Novum ?) 
eastrun (auf dem Hainberge?) 72. 
burchgravius 187. - 
burggrariü, prefecti, comites: Gode- 
boldus. Heinricus. Heinricus. Her- 
mannus. Hermannus. 
advocati, officiati lantgravii 516. 
advocati: Bertoldus dict. de Groist. 
Bruno. Fridericus de Groist. Gebhard 
von Schraplau. 
castellani: Albertus fil. Petri de Wol- 
kowe, Volradus de Rolz mil. Fridericus 


669 


de Groist mil. Gelfradus. Guntherus 
de Lißnik mil. Petrus de Wolkowe 
mil. Reinhardus Varch, Porcus, Porci. 
Ulricus de Gusowe mil. 

Arnoldus de N. c. 

Everbardus de N. c. 

Eckehardus de N. c. 

Guntherus de N. c. can. Nuenburg. 
Hermannus de N, c. dict. de Balch- 


Biete. 
Neuffen R.i.d. Rauhen Alp bei Nürtingen 
132. 

Heinricus Nifarius. 

Neumark : Novum forum St. ns. Weimar 
441. 516. 

advocati, officiati lantgravii 516. 

Ludolfus de Alrestete mil, in N. f, 
Neunburg a. d. Schwarzach 386, 
Neuses: Nusezin D. ssw. Coburg 196. 

Hermannus de N. 

Neustadt: Nova civitas vermuthlich a. 
d. Orla 400. 415. 

Ditmarus de N, c. civ. Nuenburg. 

Neustedt: Niwenstede, Nuenstete, Nuwen- 
Btete, Nuwestete D. sw. Eckartsberga 
61. 150. 288. 353. 426. 428. 

Neuzelle 4. Kr. Guben ehem. Cisterz.- Kl. 
566. 

Abt von N. 

Nezel burg. Erford. 98 (1212). 

Nezza, Nezze s. Nessa. 

s. Nicolaus, Nicholaus 13. 66. 83. 98. 
267. 508. 512. 537. 

ecclesia s. N. in carcere Tulliano 

Rome. 

basilica, parrochia in Erfordia. 

ecclesia in Magdeburg. 

capella in Rudirsdorfl. 

Portus s. Nicolai (Dünamünde). 
Nicolauscard. episc. Tusculanus 83 (1205). 
Nycolaus vicarius in Cyce 890 (1806). 
— notarius Friderici lantgravii 428(1815). 
Nicolaus notarius Hermanni com. de 

Orlamunde 294 (1291). 

Nycolaus pleb. in Crummestorf (Croms- 
dorf) 415 (1323). 

— sac. de Velthem 87 (1208). 

Nicolaus vicepleb. in Schonenbergk 483 
(1316). 

— pleb. (?) 514 (1342). 

Nycolaus abb. Puzaviensis (Bosau) 857 
(1302). 859 (1302). 364 (1808). 

Nicolaus de Balgestete 461 (1320). 462 
(1320). 

—- Biccariator civ. in Sangirhusen 499 
(1828). 

— de Visilbeche (in Erfordia ?) 528 
(c. 1840). 


670 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Nikolaus von Gleina Ritter 559 (1804). 
Nicolaus Homuth (in Lissdorf?)425(1315). 
Nycolaus de Ylmena (in Erfordia) 528 
(c. 1340). 
Nicolaus de Molendino 896 (1807). 
— dict. Putzch de Botilstete 522 (1346). 
— Tabernator (in Taugwitz ?) 496 (1328). 
— de Wissensehe civ. Erford. 464 (1320). 
478 (1324). 481 (1325). 483 (1326). 
— (in Obringen ?) 431 (1816). 484 (1816). 
fratres: Heinemannus. Thyzel. 
soror: Elisabeth bekina, 
— 901 (1829). 
Nidomislz rust. Polon. 94. 
Nieder-Móllern s. Móllern. 
Nienburg: Nuenburc &. a. d. Saale 226. 


castrum marchionis Brandenburg. et 
Landisberg. 403. 
Nifarius s. Neuffen. 
Niger 126. 367. 443. 
Erwinus dict, N. 
Heinricus dict. N. 
Theodericus N. 

Nimbschen @. sö. Grimma, ehem. Cisterz.- 
Nonnenkl. Marienthron 267. 557. 558. 
561. 562. 568. 568. 

Aebtissin und Konvent 557. 
Aebtissinnen: Elisabeth. Hedwig. 
Jutta. 

Mönche von Pforte Beichtiger in N. 
5 


Ewige Lampe 568. 
Siechenhaus 568. 

Nimritz: Nimirz D. wsw. Neustadt a. d. 

Orla 195. 
Heinricus de N. 

Niscitz, Nisciz, Nitshitz, Nitzchitz, Nitz- 
witz s. Neidschütz. 

Nivelungus 90. 

Ortuinus N. 

Nivemburgensis, Niwenburgensis $4. 
Naumburg. 

Niwenstede 3. Neustedt. 

Nobitz D. sö, Altenburg 534. 

Nöbeditz: Nopdiez DD. n. Stössen 412. 

Heinricus de N. 
Nöda: Nothe D. n. Erfurt 174. 
Heinricus de N. 

Nörten Fl. n. Göttingen, Archidiakonat 
58 

Nopdicz s. Nóbeditz. 

Nordhausen: Northuse, -husem, -husen, 
Northusensis, Nortusensis 53. 155. 176. 
197. 251. 260. 291. 414. 438.486. 499. 

ecclesia (canon. regul.) s. Crucis: 
prepositi i 


prepositi: C. Eilgerus. Witego. 


decanus: H. 

capitulum 155. 

canonicus : Ludewicus, 

sanctimoniales 53. 

argentum, moneta, pecunia 251. 414. 

486. 499. 

Bertholdus dict. de N. opidan. ville 

boldeleyben 

P octridus de N. 

Rudolfus de N. mag. cons. Erford. 
Norpertus, Nortpertus can. Merseburg. 

106 (1216), prepos. 228 (1269). 
Nortenberg: Nortenbor 561. 

Herr von Nortenberg 561 (1307). 

Northuse, -sem, -sen, -eensis s, Nord- 
hausen. 

Nortpertus s, Norpertus. 

Nortusensis s, Nordhausen. 

Nothe s. Nóda. 

Nova civitas s. Neustadt. 

Novos rust. Polon. 94. 

Novum castrum s. Neuenburg. 

— forum s, Neumark. 

— opus s. Halle, Erfurt. 

Nudassa rust. Polon. in Dominiz 94, 

Nuegehege, Nuenhegen silva in Vinne 
10. 12. 26f. 

io fratrum Port. 26. 

Nuembure «. dgl. s. Naumburg. 

Nuenborg, -bure «. dgi. s. Naumburg, 
Neuen urg, Nienburg. 

Nuenhegen s. Nuegehege. 

Nuenstete s. Neustedt. 

Nuer s. Naura. 

Nuerburgensis s. Naumburg. 

Nürn Nüerinberc, -berg, Nuren- 
berch, Yurnberg 185. 885 f. 562. 

Conradus burcgrav. de N. 

Conradus de 
Nueseze, -zen, Nusezen, Nusezzen (Nau- 

siss D. nó. Weissensee oder Naunt 
D. só. Artern?) 26 f. 186. 147. 231.293. 
261. 323. 515. 

Heinricus de N, mil. 

Heinricus de N. 

Wernerus de N. mon. Port. 
Numburg w. dgl. s. Naumburg. 
Nurenberch, Nurnberg s. Nürnberg. 
Nusezen 5. N ueseze, 

Nusezin 8, Neuses. 

Nusezzen s. Nueseze. 

Nuwenburch «. dgl. s. Naumburg. 
Nuwenstete, Nuwestete s. Neustedt. 
Nycolaus s. Nicolaus. 

Nyschytz s. Neidschütz. 





I. Namenregister, 


OÖ. 


Oberingen, -gin 8. Obringen, 
Ober-Möllern 8. Möllern. 


Obermul supra Cygenruke (Ziegenrück) 


Oberndorf: Oberndorf, -dorfi D. ssw. 
Apolda (oder Wüstung w. Buttelstedt?) 
289. 515. 

Craft de O. mil. 
Theodericus de O. 

Obernitz: Obernitiz, Oberniz D. só. Saal- 

feld 182. 195. 526. 
Fritzko de O. mil. 
Heinricus de O. 

"Oberstete s. Auerstedt. 

Obertrebere s. Trebra. 

Obhausen: Huphusen, Uphusen D. onö. 
Querfurt 46. 72. 137. 

Eilwardus de U. preco in iudiciali 
placito. 

Ludolfus de U. 

Rabodo de U. 

Obringen, Gr. od. Kl.: Oberingen, -gin, 
Obringen, Oweringen D. ^. Weimar 
491. 484. 457. 457. 458. 514. 569. 

Oberingen maior 514. 

Fridericus Sagittarius de O. 

Henricus de 

(Theodericus de O. notar. pincer- 
narum de Salecke. 

Octovianus card. diac, s. Nicolai in car- 
cere 13 (1142). 

Hodesvorde, Odeeforde, Odisfort, Os- 
forde, Osfurde, Ostforte , Osvorde 
Wüstung bei Wendelstein a. d. Unstr., 
Kr. Querfurt 24. 29. 33. 37. 46. 64. 
71. 81. 86. 87. 92. 107. 156. 163. 170. 
192. 210. 499. 

ecclesia s. Andree 37. 
plebanus 192. 
„petrimonium Heinrici com. de Buch 


gia, allodium Portensium 29. 
33. 8L 86. 87. 92. 168. 
fratres Portensea in O. 210. 
magister curie 156, 
rector curie : Theodericus de Magdala. 
vinee 29. 37. 64. 86. 87. 
Heinricus de O. 
Oelschütz : Olschitz, Olsiez D. oso. Pegau 
412. 
Heinricus dict. O. rust. in O. 
Oelenitz : Olsnitz St. im Vogtlande 404, 405. 
Hermannus de O. advocat., castell. 
in Hartenstein. 
Oerius episc. Quiaviensis (Kujawien) 94 
(1210). 


671 


Oesel: Asilia, Osilia, Asiliensis, Osilien- 
sis 800. 551. 
Bischof: Gottfried, vordem Prior 


in Pforte. 

Oldisleben: Holdesleve Mff. &0. Franken- 

hausen, ehem. Benedikt.- Kl. 50. 
abbas de H. 50. 

Oliver von Cerreto (Aliverius de Cet- 
zeto) Kanon. von Poitou (Pictaviensis) 
964 (1331). 

Ollendorf: Ollendorph D. wnw. Weimar 

72. 


plebanus de superiori ecclesia: Cri- 
stianus. 

Olschitz, Olsiez s. Oelschütz. 

Olsenitz s. Oelsnitz. 

Olstete s. Uhlstädt. 

Oneldesbach s. Ansbach, 

Oppeln: Opol Herzogthum 542. 543, 544. 

dominus, dux: Jarozlaw. 

Orden wüst bei Quedlinburg 62. 

Fridericus de O. 

Orientalis (Osterland) marchio 99. 104. 
129. 137. 151. 152. 178. 176, 177. 184. 
200. 257. 889. 401. 410. 418. 420. 428. 
481. 457. 458. 492. 495. 508. 510. 515. 
516. 

marchiones: Fridericus. Fridericus. 
Heinricus. Theodericus. 

Orlamünde: Horlamunde, Orlamunde, 
Orlemunde 49. 70. 71. 104. 109, 111. 
148. 182. 183. 186, 187. 194. 195. 202. 
288. 253. 286. 289. 294. 295. 878. 377. 
378. 398. 414. 419. 421. 422. 443. 468. 
474. 485. 547. 

comites de O. 468. 

comites: Albertus. Albertus. Fride- 

ricus, Heinricus, Hermannus. Her- 

mannus. Hermannus. Hermannus. 

Otto. Otto. Sifridus. 

comitissa : Mechtildis. 

parochiam, plebani: Albertus. Got- 

scalcus. . Heinricus. 

burgravius: Theodericus nob., mil. 
Ormunde 87. 

Heidenricus de O. 

Ortolfus de Burnewiz (Bormio) 90 (1220). 

-- de Dewin (Dóben) 246 (1272). 

Ortwinus scol. et officialis prepositure 
s. Severi in Erford. 180 (1257). 

Hortwinus, Ortwinus de Gutenshusen 
(Gutmannshawsen) iil. 210 (1267). 371 
(1304) 

Ortuinus Nivelungus mil, 90 (1220). 

Ortwin! 424. 428. 

Heinricus O. castell. in Goserstede, 


Osanna relicta Lamperti de Trebere 867, 


908, 370, 


672 


Osforde, Osfurde s, Odesforde. 

Osilia, Osiliensis s, Oesel. 

Osinbruggensis s. Osnabrück. 

Osmannstedt: Aczmastete D. w. Apolda 
Conradus de A. [497. 

Osnabrück: Osinbruggeneis, Osnabrug- 

gensis 10. 182. 
episcopi: Conradus. Udo. 
Ossegk Cisterz.- Kl. vw. Teplitz in Böhmen 
554. 554. 554. 
Abt: Sibrecht. 
Ossig Berg 551. 
Osterfeld: Osterfelt, -velt, Ostirvelt 
St. sö. Naumburg 247. 273, 277. 219. 
280. 282. 284. 303. 307. 348. 350. 372. 
974. 388. 418. 
comites 418. 
comites: Heinricus. Hermannus. 
Hermannus can. Nuenburg. 
castrum 273. 
castellani : Conradus de Palude, Con- 
radus de Stolzenhain. Fridericus de 
Winecke. Gebehardus Hupch. Jo- 
hannes de Rosenhayn. Otto Bonenbiz 
mil. Reinboto de Lizene. Reinboto 
de Stolzenhain mil, Reinboto cognom. 
Parvus mil. 
Andreas de O. 
Osterhausen, Gr. od, Kl.: Osterhusen D. 
nnw. Querfurt 72, 
Albertus de O. scabinus in iudi- 
ciali placito. 
Osterhild von Osthausen Klosterfrau in 
Erfurt 392 (1800). 
frater: Guntherus de O. mon. Port. 
Schwester: Antonie v. O. Klosterfrau 
in Erfurt. 

Osterhilde, Osterhylde 279. 280. 
Henricus O. de Golamestorff mil. 

Osterhusen s. Osterhausen. 

Osterland s. Orientalis. 

Osternohe: Osternach im bayr. Bez. 

Hersbruck 109. 
Poppo de O. can. Herbipol. 

Osterricher 252. 

Conradus, Heidenricus et Gebehar- 
dus fratr. dicti O 

Ostervelt s. Osterfeld. 

Ostforte s. Odesforde. 

Osthausen: Osthusen D. onó. Arnstadt 392. 
Antonie und Osterhild von O. 
Guntherus de O. mon. Port. 

Ostiensis: Hostiensis 12. 34, 
episcopi: Albericus. Hubaldus. 

Ostirvelt s. Osterfeld. 

Ostrau: Oztrouwe D. am Petersberge nnö. 

Halle 826. 
Henningus de O. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Osvorde s, Odesforde. 
Öthelohisdorf s. Ottendorf. 
Othemurich villa 83. 
Wernherus de O. 
s, Othmarus, Otmarus 416. 417. 
ecclesia in Nuenburg. 
Otingen s. Uettingen. 
Otmanshusen 8, Ottmannshausen. 
Otmarus s. Othmarus. 
Óto s. Udo. 


Ottendorf: Öthelohisdorf D. só. Hoda 
€. Sachs.- Altenburg 71. 
Ulricus de O. 
Otter, Ottir 117. 119. 121. 
Hermannus O. preceptor hospital. 
Teuton. 
Otterbach Bach 195. 
Otterberg: Otterburch St. m. Kaisers- 
lautern, ehem. Cisters.-Kl. 566. 
Ottir s. Otter. 
Ottmannshausen: Otmanshusen D. ni. 
Weimar 514. 
plebanus: Wedekyndus. 
Otto card. diac. s. Georgii ad velum 
aureum 12 (1142). 
— archiepisc, Magdeburg. 505 (1931). 
germani: Henricus lancgrav. Hassie. 
Ludewicus cust. Magdeburg. 
protonotarius : Johannes. 
— episc. Frisingensis 14 (1144). 
— electus Traiectensis (Utrecht) 182 
(1234). 
— episc. Herbipolensis (Würzburg) 108 
(1217). 547 (1217). 
— Dompropet von Magdeburg 549 A. 
(1225). 
— prepos. Nuenburg.80 (1205). 85 (1207). 
--- prepos. s. Petri Sulzensis 233 (1271). 
240 (1971). 241 (1271). 
— prepos. de Wirzeburg, can. Nuenburg. 
77 (1204). 100 (1213). 
— qmaioret novi monasterii (Neumünster) 
prepos. Herbipol. ( Würzbwurg)109(1211). 
— decan. Mersburg. 228 (1269). 
— de Bouch can. Nuenburg. 229 (1270).. 
— de Colditz can. Cycensis 810 (1296). 
996 (1807), can. Nuenburg (?) 899( 1307). 
frater: Ulricus episc. Nuenburg. 
— deIndaginecan. Nuenburg. 277 (1288). 
350 (1801). 864 (1808), cant. 374 (1304). 
392 (1800). 
.— de Lobdeburg can. Nuenburg. 77 
(1204). 
-— de 9) enburg can. Mersburg. 228 
(1269). 
— de Wasungen can. Nuenburg. & 
(1182). 


I. Namenregister, 


Otto &col. in Vrizlaria 180 (1257). 

— scol. Misnensis, archidiac. Lusacie 
864 (1303). 

— archidiac. Mersburg. 141 (1242). 

— ean. Nuenburg. 77 (1204). 

cognatus: Cunradus mag. 

— mag., capell, thesaurarii Nuenburg. 
408 (1310). 

— mag., pleb., rector eccl. in Kysteritz 
416 (1812). 417 (1812). 

— pleb. in Trebere 827 (1299). 

— pleb. de Weringishuß (Wernings- 
hausen) 322 (1299). 

— mon. Hersfeld. 144 (1244). 167 (1255). 
169 (1255). 

— de Gebese — unter Hersfelder Mön- 
chen — 175 (1256). 

— de Bozeleuben «. dgl. ( Bósleben) conv. 
Port. 452 (1319). 476 (1324). 514 (1342). 

— Bawarus mag. curie in Hechendorf, 
conv. Port. 210 (1267). 210 (1267). 
224 (1269) — senior 238 (1271) — 
267 (1279). 

— 1V. Romanorum imperator 91. 93 
(1209). 96 (1210). 


- - dux Bawarie 132 (1234), com. palat. - 


Reni et dux Bawar. 185 (1236). 
— dux Meranie 132 (1234). 
-— marchio Brandinburg. 132 (1234). 
-— marchio Misnensis 6. 18. 28 (1162). 
40 (1180). 41(1180). 42. 48. 44 (1181). 
47 (1182) 49 (1183). 58. 586 (1175). 
pater: Cunradus marchio. 
fitus : Adelbertus. 
fratres: Dedo comes. "Theodericus 


marchio. 

—. palat. de Widelinesbach 25 (1157). 
27 (1157). 

-— eom. de Anhalt 253 (1274). 

— com. de Buch 139 (1289). 

— burgrav.de Kirchberg «.dgl.231(1270). 
856 (1802). 385 (1805). 886 (1305). 394 
(1806). 484 (1802). t 489. 

fits: Albertus. Hartmannus. Otto. 
Theodericus. 
consang.: Otto de Bergouwe. 

* — burgrav. de Tt hn em 

vorigen) 440 (1818). 488. (1827). 

492 (1327). 497 (1328). 498 (1328). 
flius: Otto. 


— burgrav. de Kirchberg (Sohn des 
vorigen) 489 (1827). 
— burgrav. deDonin (Dohna) 129 (1231). 
-— burgrav.de Lyanig(Leisnig) 503 (1330). 
Vgl. 406 A. 
consang.: Hermannus et Meinherus 
burgrav, in Myana. 


678 


Otto com. de Luterberch (Lauterberg) 
consul lantgrav. 269 (1280). 
— burgrav. de Misna 406. 409 (1809). 
— com. de Orlamunde 182. 183 (1258). 
186 (1260). 187 (1261). 194 (1264). 
202 (1266), 253 (1274). 
fratres: Albertus, Hermannus, 
soror: Sophia advocatissa de Wida. 
scriptor: Heinricus. 
— eom. de Orlamunde 294 (1291). 377 
(1804). 
frater : Hermannus. 
— com. de Orlamunde 419 A. (1813). 
pater: Hermannus. 
fratres: Fridericus. Hermannus. 
— de Alich cons. Erford. 244 (1272). 
— de Bergow, Bergouwe (Burgau) nob. 
287 (1290). 356 (1802). 
consang.: Otto burgrav. de Kirchberg. 
— Bonenbiz w. dgl. mil.,castell. in Oster- 
velt 284 (1290). 872 (1804). 388 (1805). 
— Colre 434 (1316), in Eckhardisberg 
445 (1318). 
— de Kothwicz «..dgl. 858 (1802). 412 
(1812). 
filtus: 
— (de Kotwicz) 412 (1312). 
— de Crebezenvelt, bizvelt minist. 
lantgr. 72 (1200). 74 (1208). 88 (1208). 
— de Dobin 37 (1179). 
— de Domo (Hausen) 140 (12834). 
— de Drutshin (Zrautschen) wilitaris 
896 (1307). 
- - de Eichilberg (Fichenberg) 300 (1998). 
— de Valva 183 (1258). 202 (1266). 
frater: Hermannus. 
— deGebeses.unter den Klostergeistlichen. 
— deGostenitz (Góssnttz) mil. 274 (1287). 
215 (1287). 276 (1287). 849 (1801). 850 
(1301). 363 (1308). 487 (1817). 456 
(1319). 459 (1320). 459 (1320), 461 
(1820). 461 (1820). 
coniux: Elisabet. 
frater : Henricus. 
consang.: Fridericus, Hermannus et 
Conradus fratr. de Balchstete. 
-- de Grobitk u. dgl. (Gróbitz) cognom. 
Snuder 357 (1302). 358. 361 (1303). 861. 
wxor: Margareta. 
fitus: Henricus. 
dominus: Rudolfus de Bunowe. 
— de Hallis cons. Erford. 244 (1272). 
— de Lichthenhain 105 (1215). 
frater : Ekehardus. 
— de Lihtenhain «. dgl. mil. 184 (1286). 
148f. (1248). 
tus: Cunradus mil, de Wizen- 
vels cognom, Scharoch, 


674 


Otto de Lichtenhayn sen. 884. 

— de Lichtenhayn iun. 884 (1305). 

wror: Lukardis. 

— de Lichtenhayn mil, (welcher der 
beiden vorigen ?) 390 (1306). 894 (1306). 

filius 890, 

— von Lichtenhain Ritter 552 (1884). 

— de Lobotheburch «u, dgl. 30 (1168). 
44 (1181). 

frater: Hartmannus, 

— de Lochowe u. dgl. (Laucha) mil. 
236 (1271), castell. in Ruthleibisberch 
238 (1271). 

frater : Heinricus. 

— de Lochowe u. dgl. castell. in Ruth- 
leybesberg 346 (1301). 366 (1803). 366 
(1303). 449 (1319), quondam castell. 
451. Ohne Zusatz 475 (1324). 

poter: Henricus quondam dict. 
Mussach, 

fratres: Gelfradus, 
ceteri, 

— de Lutenbach 71 (1199). 

— de Rode burg. Erford. 157 (1253). 

- deScerenbeche (Schirmbach) 72 (1200). 

— dict. de Schips (Schöps) castell. sive 
opidan. in Salecke 461. 

-— cognom. Snuder s. Otto de Grobitk. 

— de Stamem mil. 109 (1217). 

— Stopuste 164 (1255). 

— de Bibuternbeim (Stotternheim) mil, 
secretar. Friderici lantgr. 516 (1844). 

— heres Rudolfi marsc. de Trebere 370 
(1804). 

— Line (burgraviorum in Misna) de 

oz 503 (1880). 504 (1380). 

-- de Wechmar mil. 286 (1290). 287 
. (1290). 460 (1320). 

- fil, Christiani de Winkele militis et 
— castellani in Rutleibesberg 292 (1291). 

— de Wrbiz (Worbis) 172 (1256). 

— pinc. abbatis Hersfeld. 46 (1182). 

Ottokar(I. ] König von von Böhmen 545 (1210). 

Gemahl 
Ouene, Owene 343. p^ 
Albertus de O. mil. 

Oulebe s. Auleben. 

Ovis 316. 

Hermannus O, civ. in Wie. 

Owa 8. Aue. 

Owenburch, Uwniburce 48. 44. 47. 49. 

Fridericus de O., U. 

Owene 8. Ouene. 

Oweringen s. Obringen. 

Owerstede, -stedenses, -stete, Owirstete 
8. Auerstedt. 

Ozlonino locusPolon.(Oslonino = Schlenn- 
chen) 94. 


Bertoldus ac 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Ozobloga s. Hotzenplotz. 
Ozstash Polon. nob. 95 (1210). 
Oztrouwe s. Ostrau. 


P. 
vgl. B. 


P. pleb. in Spilberg 470 (1822). 

Paderborn: Paderburnensis, Patherbrun- 
nensis 10. 132, 

episcopi: Bernhardus. Bernardus. 
Padis ehem. Cisterzrienser-K1., Dios. Revol 

560. 561. 562. 

Padua: Pataviensis 75. 185. 

episcopi: Rudegerus. Wolferus, 
Palestrina: : Prenestinus, das alte Pränesie 

12. 84 
card, episc.: Manfredus. Stephanus. 

de Palude (= Bruch?) 372. 

Conradus de P. castell. in Ostervelt. 
Pancis rust, Polon. mellifex 94 (1210) 
Panoh rust. Polon. 94 (1210). 

Papa 234. 401. 415. 

Bertoldus P, in Owerstete residens. 

Henricus P. civ. Nuenburg. 

Johannes P. civ. Nuenburg. 

Theodericus P. civ. Nuenburg. 

Thilmannus P. civ. Nuenb 
Pappenheim: Bappinheim St. a. 

mühl 132. 

Heinricus de B. imper. marsc. 
Parma: Parmenensis 122, 

episcopus: Gratia. 

Parvus 280. 843. 

Reinboto cognom. P. mil, castell. 

in Ostervelt. 

Theodericus dictus P. 

Pascalis II. papa 85. 

Passagwerra Mediolanensis i imper. iudex 
93 (1209). 

Pastor 84. 

titulus eccl. s. Pudentiane Rome. 
Pataviensis s. Padua. 
Patherbrunnensis s. Paderborn. 
Paulinzelle: Cella Pauline, Cella domine 

Pauline D. w. Rudolstadt, ehem. Bene- 
dikt.-Kl. 67. 258. 588. 567. 

Abt von P. 567. 

abbates: Albero. Bertramus. 

prior : H. 

conventus 258. 

fratres et nuncii: dom. Ekehardus. 

Salomon. 

b. Paulus apostolus 65. 66. 68. 69.115. 
116. 179. 181. 198. 209. 228. 225. 225. 
281. 420. 448. 496. 

(b. Petri et) b. Pauli monasterium 

in, prope Mersburg. 


. Alt- 


I. Namenregister. 


Paurus 506. 
Heinricus dict. P. 

Peene Fiuss in Vorpommern 560. 561. 

Pefelbeche s. Pfiffelbach. 

Pegau: Bigouwe, Pigaugia, Pigavia, Py- 
gavia, Pygowe, Bigaugiensis, Pigau- 
ensis, Pigsviensis St. a. d. weissen 

lster, ehem | Benedskt,.- Kl. 21. 17. 80. 
86. 120. 887. 412. 531. 539. 540, 545. 

abbatia 581. 

abbas 545. 

abbates: Heynricus, Sifridus. Windolf, 

argentum 120. 

Conradus de P. camerar. (Cycensis ?) 

Pephilde s. Pfiffel. 

Peregrinus presbyter des Kl. Bosau 1 vgl. 
529 (1185). 

— cellerar., mon. Port. 154 (1250). 


stadt von Dresden? Vgl. 
Friedrichs d. Strengen 584) 364. 
Johannes de P, 

b., &. Petrus apostolus 11.28. 38. 37. 65. 
66. 68. 69. 81. 83. 98. 102A. 110. 
112. 113. 115. 116. 179. 181.198. 209. 
223. 245. 225. 228. 231. 238. 240. 241. 
242. 267. 280. 420. 448. 403. 464. 496. 
506. 537. 538. 589. 548. 558. 559. 

eecl. in Naumburg. 

eccl. in Rom. 

ecel. (Stift) in Bulza. 

monast. in Erfurt. 

Kloster auf dem Lauterberge. 
monast. in Merseburg (Altenburg). 

Petrus card. episc. Portuensis et s. Rufine 
83 (1205). 

— card. presb. tit. s. Cecilie 83 (1205). 

- - card, presb. tit. s. Susanne 8 (1188). 

— card. presb. tit. s. Susanne 34 
(1177). 

— dec. Misnensis 364 (1308). 

— dec. Nuenburg. 181. 182 A. 

— sac., can. Mersburg. 38 (1179). 51 
(1184). 55 (1191). 

-— scol., can. Numburg. 148 (1243). 
182A. 

-— scriptor, can. Cycensis 810 (1296). 

-- pleb. in Flemyngen (Flemmingen) 
471 (1322). 473 (1323). 

— mon. Cellensis (Altzelle) 201 (1265). 

— de Rusteleyben (.Rossleben) frat. Port. 
486 (1327). 

-—— de Wizenvels frat. Port. 187 (1260). 

— de Aken civ, Nuenburg. 480 (1824). 

frater: Hermannus. 

— de Aldenburch proprietarius monast, 
Port. 197 (1264). 


675 
Petrus de Berlstete mil. 223 (1269). 
— Beschorn 526 (1814). 
— dict. Breitfuz «. dgl. civ., oppid. 


Nuenburg. 404 (1809). 405 (1809). 406 
(1809). 415. 

— de Foro eiv. Nuenburg. 480 (1324). 

frater: Conradus. 

— Gerwichi 440 (1817). 

—- de Gysingen w. dgl. civ. in Cyce 899 
(1307), scult. 412 (1812). 

— de Hagin 47 (1182). 

— de Heutal (Hauenthal) 256 (1274). 

— dict. Hofeman Tt 521. 

relicta. 
filsus: Johannes. 

— dict. Nail s. Petrus de Tutenburg. 

— de Nitshitz (Neidschütz) mil., castell. 
in Ruthleibisberch 238 (1271). 

— de Nitzchitz «.dgl. (Neidschüts) ca- 
stell. in Rutbleibesberg 317 (1298). 366 
(1808). 866 (1308). 418 (1818). 

fratres : Conradus. Henricus. Hugo. 

— dict. Porck, Porezk castell. in Scho- 
nenberg 438 (1316). 

— dict. Porezk, Porzigk, Porzk mil, 
marsc. lantgravii 508 (1334). 565 
(1336). 

-- de Rutleberc (Rudelsburg) 101 (1218). 

frater : Albertus. 

— Spete cons. civ. Nuenburg. 400 
(1808). 

— diet. Nail de Tutenburg castell. in 
Ruteleybesburg (?) 418 (1818). 

— de Wissenfels civ. Nuenburg. 507 
1239); 

— de Wolkowe (Wölkau) 246 (1272), 
ınil., castell. in Novo castro 266 (1278). 
2741287). 275 (1287). 297 (1292). 299 
(1292). 308 (1294). 

Allius: Albertus. 

— frater Gotfridi de 
(1286). 

— villicus in Nuenburg 148 (1250). 

frater : Hertwicus. 

—: (habuit agros in Flemyngin) 183, 

— filius fratris Conradi de Vlemingen 
( Flemmingen) conversi Port. 325 (1304). 

Pfiffel, Mónch-: Pephilde D. ssw. All- 
stedt 147. 557. 

Fridericus de P. mil. 

Pfiffelbach: Pefelbeche, Phefelbech,-beche, 
Pheffelbeche, Phephilbech, Phiffelbeche 
D. nw. Apolda 170. 198. 261, 322. 323. 
828. 411. 

presbyter : "Theodericus. 
Fridericus de P. 
Heinricus de P. 
Herbordus de P. mil. 


Zimmern 272 


676 


Pforte *) Königl. Landesschule, ehem. 
(1137— 1540) Cisterz -Kl., Naumburger 
Diözese (Magdeburg. dioc. 447) w. 
Naumburg. 

Ort: Porta, locus qui vocatur Porta 20, 

locus Portensis, locus Portuensis 2, 
Porta (im Datum): 134. 156. 156, 179. 
179. 188. 191. 202. 212. 220. 221. 225. 
225. 226. 238. 244. 250. 257.265. 281. 
302. 315. 889. 497.511. 516. 517. 555. 
555. 505. 556. 556. 568. 563. 563. 566.. 
Urkundliche Namen des Klosters (Marie 
vocabulo monasterium insignitum esse 
dicitur 428): monasterium 8, dei geni- 
tricis et virginis Marie de Porta 80, 
ähnlich 88, monasterium s. Marie 
de Porta 11. 38, — -- in Porta 252, 
914, — — virginis religiosorum 
virorum Portensium 514, — de Porta, 
— in Porta, — Portense, — Porten- 
sium 255, — domus fratrum in 
Porta 818, (monasterium Cisterc. ord. 
aput Portam 205 scheint sich auf 
die Kirche zw beziehen), ecclesia a. 
Marie in Porta 289, ecclesia s. Marie 
4l, — de Porta, — in Porta, — in 
Porte 192, — Porta (od. Porte?) 322, 
— Portensis, cenobium in Porta, — 


Portense, — Portuense 2, — mona- 
sterii de Porta 128, — ecclesie Por- 
tensis 412, Porta cenobium mona- 


chorum 565, claustrum Porta 281. 
313, — quod l'orta nuncupatur 272. 
812, — apud Portam 249, -- de 
Porta 176, — in Porta 265, — Por- 
tense 847. 408. 441, closter zcur 
Pforten 818, — zcu der Phorten 568, 
— zü Phortin 568, -— zür Pháürtin 
563, domus Portensis 72. 429, Porta 
s. Marie 47, Porta, s. und b. Maria 
in Porta 41. 43. 140, 142. Anspielung 
auf porta celi 205. 
Verlegung des Klosters von Schmölln 
nach Pforte 4f. 7 ff. 17.529, vgl. 1. 2.10. 
Stiftungs- und Bestátigungeurkunden, 

Schutzbriefe 

des Papstes Innocenz II. 2. 11. 
des Papstes Alexander III. 32. 
des Papstes Innocenz III. 80. 

des Papstes Clemens IV. 222, 

des Papstes Johann XXII, 447. 
des Bischofs Udo Il. von Naumburg 
1. 4, 16. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


des Bischofs Wichmann von Naum- 


urg 20. 
des Bischofs Udo II. von Naum- 
burg 29. 
des Bischofs Bertold II. von Naum- 
burg 53. 
des Königs Konrad Ill. 9. 
des Kaisers Friedrich I. 39. 
des Kaisers Otto IV. 91. 
des Königs Rudolf I. 253. 
des Kaisers Ludwig 509. 
des Grafen Günther von Schwarr- 
burg als Vorsteher des Landfriedens 
in Thüringen 468. 
Das Privilegium Reichsgut zu erwerben 
dem Kloster verliehen von 
Kaiser Friedrich I. 25. 
König, bezw. Kaiser Friedrich II. 
108. 134. 
Kónig Heinrich VII. 182. 
Kaiser Otto IV, 92. 
Vgl. 137. 140. 
Exemtion von der Gewalt der landes- 
herrlichen Beamten durch 
Landgraf Albrecht (beir. Leutenthal) 
265. 
Landgraf Friedrich d. Freidigen 389. 
Landgraf Friedrich d. Ernsthaften 
510. 515. 516. 
Abgabenfreiheit bestätigt von König 
udolf I. 285. 
Zollfreiheit dem Kloster gewährt von 
Dietrich und Heinrich dem Er- 
lauchten Mark von Meissen und 
dem Osterlande 104. 129. 
Heinrich Markgrafen von Branden- 
burg und Landsberg 403. 
Bernhard Fürst zu Aschersleben und 
Graf von Anhalt 429. 
Otto Erzbischofvon Magdeburg 504. 
Rudolf und Burchard 111. Erzbisch 
von Magdeburg für Halle 159. 469. 
den Grafen von Orlamünde für die 
Flösserei auf der Saale 183. 202. 
Heinrich d. Erlauchten Markgrafen 
von Meissen usw. für die Flösserel 
auf der Saale bei Camburg 184. 
den Grafen von Schwarzburg für 
die Flösserei auf der Saale bei Cre- 
pule 195. 247. 
Ablassbriefe zu Gunsten des Klosters 
s. unter Kirche und Capella s. Mar- 
garete, ausserdem 


!) Da das Kloster fast in allen, Abt und Konvent in den meisten Urkunden 


erwähnt werden, erscheint es zwecklos, alle Stellen, in denen dies 


geschieht, 


aufzuzühlen. Von den Benennungen des Klosters werden nur die seltneren und 
bedeutungsvolleren mit den betr. Btellen belegt. 


I. Namenregister. 677 


des Bischofs B.von Hebron für eine bei 
Dorndorf zu erbauende Brücke 179. 
des Bischofs Friedrich von Dorpat 
für die Kirche in Henschleben 226. 
des Bischofs Ditmar von Gabula, 
Vikar des Erzbischofs von Mainz 496. 
Bischof B. von Hebron ermächtigt 
den Abt und Prior von Pforte Ab- 
lass zu ertheilen 179. 
Kirche, 
l. Aeltere, romanische Kirche: 
monasterium Portense (Kirche?) sar- 
tum tectumque 534. 
2. Jüngere, gothische Kirche: ecclesia 
(maior ecel. 179. im Gegensutz zur 
älteren ?), monasterium, oratorium. 
Schutzheilige s. Maria virgo 218. 213. 
218. 220. 221. 222. 225 und 
b. Johannes Bapt. 220. 221. 222. 
structura, constructio 179. 205, 212. 
218, 218. 219. 
sanctuarii fundamentum positum 
1251, März 21. 558. 
conseeratio, dedicatio 179. 212. 213. 
218. 214. 214. 219. 220, angesetzt auf 
1268. Sept. 1. 212, 


ausge ü 1268. Sept. 2. 221, 
in Vertretung des Bisch.. Dietrich 
von Naumburg 220. durch Friedrich 
Bisch, von Merseburg, Friedrich 
Bisch. von Karelien, Christian Bisch. 
von Litthauen 220. 221. 229. 

Zu Gunsten der Kirche: 

1. participatio bonorum in ordine 
Cisterc, 184 f, 

2. Indulgenzen des 

päpetl. aten Guido 211 (1267). 

uprecht Erzbisch. v. Magdeburg 

205 (1266). 

Konrad Erzbisch. v. Magdeburg 218 
(1268). 

Werner Erzbisch.v. Mainz 214 (1268). 
B, Bisch, v. Hebron 178 (1257). 
Bertold Bisch. v. Bamberg 214 (1268). 
Dietrich Bisch. v. Naumburg 219 
(1268). 

Friedrich Bisch. v. Karelien, Dorpat 
221 (1208). 224 (1269). 

Friedrich Bisch. v. Merseburg 221 
(1268). 

Heinrich Bisch.. v. Brandenburg 212 
(1268). 

Heinrich Bisch. v. Havelberg 218 
(1268). 

Johannes Bisch. v. Prag 212 (1268). 
Thomas Bisch. v. Breslau 212 (1268). 
Prozession des Naumburger Klerus 
zur Kirche 225 (1269). 


Geschiehtaq. d.Pr. S. Bd. XXXIII. 


Bestattung in der Kirche 558. 
bestattet: Sekretär des Königs von 
Polen 562 f. 
Vgl. Sepulti in Porta 680. 
Capella s. Margarete virg. 209. 225. 
erbaut (c. 1266) 209. 
Indulgenzen zu ihren Gunsten 
des Bischofs Friedrich von Dorpat 
295 (1268). : 
des Bischofs Hermann von Cammin 
209 (1266). 
Altaria : 
summum altare 47. 237. 
b. Marie virg. 31. 79. 178. 240. 
275. 280. 
ubi cottidie celebratur de b. virgine 
Maria 217. 
s. Katherine 217. 
undecim milium inum 217. 
s. Crucis (in Pforte?) 178. 
altare infra Won claustri, in quo 
ro defunctis diebus singulis cele- 
ratur et specialiter pro eis, qui 
predia capelle seu eeclesie in Borsen- 
dorp contulerunt 124. 
altare Portensis ecclesie 15. 
altare „nostrum“ 133. 
„quodlibet“ altare in Porta 216. 
Sonstige Bauwerke, Räumlichkeiten «. 
dgl. : 


murus Portensis 358. 361. 362. 
valva claustri (in weiterem Sinne) 312. 
claustrum ($n engerem Sinne) 553. 
septa claustri 124. 
capitulum (örtlich), Predigten da- 
selbst 179. 496, Bestattung daselbst 
558. 
dormitorium monachorum 540.. 
domus hospitum 275. 281. 
hospitale infirmorum 21. 
oppitale pauperum 540. 

infi maria! Sischenhaus 397. 
infirmatorium 540. 
pistrinum 198. 
carceres monasterii 567. 
cimiterium 128, mit ewiger Lampe 
(lumen de sepo nocturno tempore 
arsurum) 216, Kirchhof 553. 
pomerium 78. 
armarium 283. 

Reliquien in Pforte 31. 32. 88, 18l. 
53b. 539 


Wunder in Pforte 540. 545. 

Die Klosterpersonen: 
Portenses, domini de Porta, — in 
Porta, — Portenses, filii Portenses, 
fratres de Porta, -- in Porta, — 
Portenses, — cenobii Portensis, — 


44 


678 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


monasterii Portensis, — s. Marie 
Portensis ecclesie, — ordinis pod 
ciensis in Porta, monachi de 

— Portenses, religiosi viri de Porta, 
— Portenses. 

Abbas monasterii de Porta, — — 
in Porta, — — Portensis, abbas de 
Porta, — in Porta, —- Portensis (Por- 
tuensis 2. 581), dominus (scsl. abbas) 
Porteneis. 

abbates (alphabetisch) : 

Adelbertus (Albertus)  Adeloldus. 
Albero. Albertus. Albertus. Conradus. 
Gisilbert: Heinricus. Heinricus. Rein- 
hardus. Theodericus. Theodericus. 
Theodericus, Warmundus.W inemarus 
(Wilbernus, Withemar), 


abbates (chronologisch) : 
1. Adelbertus (Albertus) 1138 (1137) 


—1151 

 Thooderieus I. 1158-1157. 
Adeloldus 1168—11886. 
Warmundus 1190— 1195. 
Gisilbertus 1195. 
Winemarus 1196— 1286. 
Conradus 12891251. 

Heinricus I. 1952—1257. 

9. Albero 1260— 1269, 

10. Reinhardus 1271 — 1274. 

11. 12. Theodericus I. H. 1277-- 
1307 (einer von beiden cognom. de 
Rosla). 

13. Heinricus II, 1808 —1312. 

14. 15. Albertus I. II. 1812—1357 
(einer von beiden dict. Vizcorn). 
Oonventus monachorum monasterii 
Porteneis, — — in Porta, — domi- 
norum in.Porta, — fratrum ord. 
Cystere. in Porta, — — de Porta, 

ituli monachorum P — mona- 
e Porta, — — in Porta, — — 
Perensis — Porte, — de Porta, — 
in Porta, — Portensis, — ord. Cysterc. 
in Porta, convent des closters zcur 

Pforten, collegium fratrum in Porta, 
sacrum collegium i in Porta, collegium 
in Porta, — Portense. 

Seniores 217. 

Prior (neben abbas et conventus) 430. 
480. 498. 518. 518. 

Prior (hat ein servicium zu ver- 
walten) 73. 217. 

Siegel des Priors 551. 
priores: Albero, Cunradus, Con- 
radus. (Conradus ?). hardus. 
(Degenhardus?). Everhardus. Emun- 
dus. 'Erningus. Vulbern. Gottfried 
(nachher Bischof von Oesel). Heinricus, 


aMisiea- 


Heinricus. Heinricus. Hermannus. 
Hermannus. Johannes. Leo. M. Bi- 
bertus. Theodericus. Wilhelmus. 
Winemarus. Withelib. 

Subprior 217. 

subpriores: Al. Alexander. Conrs- 
dus de Heseler. Conradus (Kapellan 
des Bisch, Gottfried von Oesel). Eke- 
hardus, Godefridus. Heinricus. Her- 
mannus de Salvelt. Theodericus. 


Die übrigen Klosterbeamten ($^ alpha- 


betischer Folge der Aemter) : 
bursarii : Degenhardus. Engelhardus. 
camerarii: — Albertus. Baldewinus. 
Conradus de Sommerde. Degenhar- 
dus. Degenhardus. Gotscalcus, Her- 
mannus de Arnstede. 
cantores; Erbo. Heinricus. Hein- 
ricus. Ludewicus. Reinhardus. 
Cellerarius 198. 282. 429. 557. 
cellerarii: Albertus. Amilius. Balde- 
winus. Cunradus. Conradus. Degen- 
hardus. Emundus. E dus, Er- 
ningus, Fridericus. Heinricus. Hein- 
ricus. Johannes. Jobannes, Johannes. 
Peregrin us. Theodericus. Theoderi- 
eodericus. Winemarus. Witigo 
(Port. ?). 
Subcellerarius 242. 267. 282. 892. 
officium subcellerarii 282. 
subcellerarsi : Albertus de Eckestete. 
Johannes fil. Dithmari civ. Nuenburg. 
adiutores  cellerarii (conversi): Al- 
bertus de Meldingen. Wernherus. 
Custos 216. 217. E. 
custodes : Conradus de Heseler. Diet- 
hardus. Emundus. Engelhardus. Theo- 
dericus. 
fornarius: Eckehardus. 
[nfirmarius 217. 
uilibet infirmarius, monachorum 
scilicet et conversorum 198. 
infirmarti : Godefridus mon. Gothe- 
fridus conv. Winemarus mon., infir- 
marius monachorum. 
magistri conversorum: — Albertus de 
Cranchborn. Konrad (K an des 
Bisch. Gottfried von Oesel). Hein- 
ricus, Johannes. 
Magister hospitum 275. 
vinea magistri hospitum 400. 
magistri hospitum, hospitalarii : Fri- 
dericus. Gothefridus conv. Guntherus 
Sibertus mon. Th. 
magister operis: Albertus. 
magister pomersi: Berolfus 
er pontis (in Wenszendorff): 
Johannes (conv.) 


I. Namenregister. 679 


magister textorum : Johannes (conv). 
magistri viv: Degenhardus. Wine- 
marus 


notarii, notarii abbatis: Hermannus. 
Reinbardus. Theodericus. Winemarus. 

Portarius 376. 

portari: Arnoldus. Cristianus, Ger- 
hardus, Winemarus, 

rius : Theodericus. 

sonstige Mónche: Albertus. Alber- 
tus de Cranichborn. Albertus de Tu- 
tenberg. Baldewinus. Bernhard. Ber- 
toldus de Yscherstete, Konrad. Con- 
radus de  Heseler. Conradus de 
Mogeln. Konrad von Tautenburg. 
Christian. Cristianus de Bezzyngen. 
Eberhard. Ekardus de Nazza. Ecken- 
bertus, Erkenbertus de Tanrode. Flo- 
rentius, Fridericus de Wyssensehe. 
Gottfried, servus 8. Crucis. Guntherus. 
Guntherus de Osthusen. Heidenricus. 
Heinricus (de Balgestete). Heinricus 
de Bren, Brein. Heinricus Clawe, 
Claube, fil. Heinrici Clawe in Liben- 
stete. Heinricus de Cunua (?). Hen- 
ricus de Hallis, Henricus de Som- 
meringen. Hinricus de Tzitz sac. Hen- 
ricus de Wizelebin. Hermannus. Her- 
mannus sac. Hermannus de Arn- 
stede, Herningus. Johannes. Johannes. 
Johannes Kornbul. Johannes de Nu- 
enburg. Johannes Schaffenradt. Theo- 
dericus de Brantbach. "Theodericus 
de Nebere. Waltherus. Wernerus de 
Nusezzen. Winemarus. Wulbernus (?). 
conversi: Albertus de Codirsc. AI- 
bertus de Meldingen adiutor cellerarii, 
Albertus de Cyce, Albertus. Alber- 
tus. Albertus mag. grang. in Borsen- 
dorf. Albertus mag. grang. in Hechen- 
dorf. Alexander mag. cur. in Hechen- 
dorf. Beringerus. ochus. Ber- 
toldus de Tundorp. Busso, Busso de 
Owerstede. Conradus de Vlemingen. 
Conradus de Flurstede. Cunradus de 
Ysenach olim civ. Erford. Cunradus, 
Cunradus mag. cur. in Borsendorf. 
Cunradus mag cur. in Hekendorp. 
Cunradus mag. cur. in Mertindorf. 
Conradus Ysenhut mag. cur. in Ver. 
Ernestus mag. cur. in Mertindorf. 
Fridericus Bawarus. Fridericus de 
Punquiz, Fridericus. Fridericus mag. 
eur, in Borsendorf. Fridericus de 
Weren usen rect. cur. in Borsin- 
dorff. Gerlacus. Godefridus de Gos- 
laria. Gothefridus. Gothefridus infir- 
mar. Gothefridus mag. hospitum. 


Guntherus de Shaphstete. Guntherus 
mag. cur. in Cusende. Guntherus 
opilio in Vher. Heinricus de Arn- 
stede (oder.monachus?) Heinricus 
Keller. Heinricus de Codirsc. Hein- 
ricus de Crutheim. Heinricus de 
Flemingen. Heinricus de Gracia dei. 
Henricus de Gutenshusen. Heinricus 
de Libenstete. Heinricus fil. Mar- 
tini de Thuswitz. Heinricus fil. Rukeri. 
Heinricus de Sconewerde. Heinricus 
de Tutzeleuben (statt Kutzeleuben ?). 
Heinricus de Wie. Heinricus. Hein- 
ricus. Heinricus mag. curruum in 
Borsendorf. Heinricus opilio in Bor- 
sendorf. Heinricus de Tuseleybin 
(statt Buseleybin ?) mag. cur. in Vehre. 
Heinricus mag. cur. in Vehre, Hein- 
ricus de Villeborn cellar, in Vher. 
Heinricus de Crutheim mag. aratro- 
rum in Vehre. Heinricus de Kutze- 
leyben mag. cur. in Gernstede. Hein- 
ricus de Gehoven may. cur, in Porta. 
Heinricus mag. cur. in Waldichen. 
Helewicus. Hermannus de Doberscen. 
Hermannus Faber. Hermannus de 
Sinderstete, Hermannus Troyse. Her- 
mannus. Hermannus textor. Her- 
mannus de Bozeleyben rect. cur. 
Hechendorf. Jacobus. Johannes de 
Bachere. Johannes de Kothene. Jo- 
hannes de Eckolfesstede. Johannes 
Topher. Johannes mag. textorum. 
Johannes grangiar. (in Ver?) Jo- 
hannes mag. cur. in Gernstete. Jo- 
hannes horrearius in Gernstete, Jo- 
hannes mag. pontis in Wenzendorff. 
Martinus frat. Hermanni Fabri. Mer- 
boto opilio in Gernstete. Meynhardus 
de Rorbech. Otto de Bozeleuben. Otto 
Bawarus mag. cur. in Hechendorf. 
Petrus de Rusteleyben. Petrus de 
Wizenvels. Rudegerus mag. cur. in 
Gernstete. Rudolf. Rudolfus. Rudol- 
fus mag. cur.in Hechendorp. Sifridus, 
Sifridus. Sifridus mag. in carecto. 
Theodericus de Apolde. Theodericus 
de Blankenhain. Theodericus de Gos- 
sirstete (antea militarem tulerat 
habitum*). Theodericus Schower. 
Theodericus. Theodericus mag. cur. 
in Gernstete. Theodericus de Mag- 
dala mag. cur.. in. Osvorde. Walter, 
Waltherus. Wernherus, Wernherus 
adiutor cellerarii. .Wernherus gran- 
giar. (in Borsendorf?). Wikardus mag. 
cur.in Borsendorf. Winemarus, Witigo 
de Wymar. .... Schowentoret. 


44 * 





680 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


familia fratrum de Porta 187. 
familia Portensium tam religiosa 
quam secularis 188. 
familia in Hentscesleiben et in Ver 
180. 
familia curie in Waldechen 254. 
fratres (Portenses) in Gernstete habi- 
tantes 234. 
fratres (Portenses) in Hechendorp, 
in Ostforte 210. 
in Portensi ecclesia : filius Elisabeth 
Institricis civ. Erfford. 410. 
proprietari Portensis ecclesie: Cun- 
radus de Flemingen. Petrus de Alden- 
burch. 
pertinet tytulo proprietatis ud Por- 
tensem ecclesiam: Heinricus de Parvo 
Geine, 
rustici Portensis ecclesie 217. 218. 
Sepulti in Porta: 
Gemahlin des Herzogs Wladislaw II. 
von Schlesien 580. VII. 
Gemahlin des Herzogs Boleslaw I. 
von Schlesien 580, vl. 
Jobannes Sohn des Herzogs Boles- 
law I. von Schlesien 580. v1. 
filius Heinrici com. de Buch 24. 
Ludovicus de Dennstet canon. Vgl. 
Namenregister 8. v. Lodewicus de 
Degenstede cap. Nuenburg. 
Heinricus de Guernestede 49. 
Graf und Gräfin von Mansfeld 553. 
XCıll. 
exsequiae Hermanni com. de Mans- 
felt in Portensi cenobio 372. 873. 
Reinhardus Porcus (Varch) 302 A. 
Lukardis de Studeniz 140. 
pater Conradi et Erkenberti de 
Tannenrode 324. 
Tannenrodensis generatio 325 A, 
Sekretär (Protonotar?) des Königs 
von Polen 562. 
König Albrecht I. in Pforte 561. 
CXXIV. 
Industrie im Kloster: 
officine claustri 159. 
Gerberei und Schuhfabrikation: co- 
rium, pelles 159. 469. 505, botti, calcii, 


nocturnales 134. 138. 159. 197. 198] 


260. 
Weberei: textor 199. 248, magister 
textorum 252. 
Die Orte, in und bei denen das Kloster 
Besitzungen (einschl. Zins, Zehnte, 
Vogtei und Gerichte) besessen hat: 
Allerstedt. Altenburg a. S. Auer- 
stedt. Bachra. Balgstüdt. Benizck. 
Benndorf. Berka. Borgau. Bottendorf. 


Brembach. Buttstädt.Cacenrode.Kalt- 
hausen. Carectum unterhalb Hechen- 
dorf. Kathewitz, Kayna. Kemerihe, 
Ciritz. Klobikau. Kösen (grangia). 
Köttichau. Kolbe. Cranewicz - 
ia). Krispendorf. Cromsdorf. Kuku- 
au (grangia) Cunrode. Dachwig. 
Damsla, Darnstedt. Dietrichsrode. 
Döben, Gr. Döben, Kl. Dornburg. 
Dorndorf. Droitzen. Dummernich. 
Eberstedt. Eckstedt. am Egelse. Ei- 
gene. Emsen. a.d. Emse. Emsen- 
püble Endeleben. Erfurt (ruris) 
argula. Vehra (grangia)  Finne 
(grangia), s. Hundisbol «. Nuenhegen. 
ischhaus, Flemmingen (grangia), rgl. 
Tribun. Flurstedt. Volkoldesrotlh. 
Fránkenau. Friedrichsrode. Füllborn. 
Garnbach. Gebesee. Gebstedt, Gern- 
stedt (grangia). Gestewitz. Gleis«- 
berg. Gösanitz. Goldschau. Golnisdort. 
Gröbitz. Gróst, Groutsene, s. Dorn- 
dorf. Grünstedt. Guekenberglignetum. 
Hassenhausen. Hauenthal. Hechen- 
dorf (grangin). Helfta. Henschleben. 
Herressen. Heseler. — Hohendorf. 
Holtse lacus. Hoppendorf. Hummel- 
svedt, Hundisbol, s. Finne. Jens, Kl. 
& d. Ilm, Langendorf. Langenrode. 
Lasan, Laucha. Leisslau. Leutenthal. 
Liebstedt. Lindenberg. Lissdorf. e 
Lochwitz | ia). itz ( ia). 
Loisch. Eushowe. Meinrichs orf. 
Memleben, Kl. Mertendorf (grangia). 
Meuschau. Millingsdorf, Möllern, 
Nied. Möllern, Ob. Mölsen. Naum- 
burg (curiae). Naura. Nemsdorf. Neu- 
stedi. Nuenh , &. Finne. Nueseze. 
Obringen. Obringen, Gr. Odesforde. 
Oelschütz. Pforte (curia).  Pichov. 
Pomnitz. Poppel. Porstendorf (gran- 
ia). Pratechütz. Proeitz. Punkewitz. 
nschrau. Punteme. Ramsla. Rehe- 
hausen. Reissdorf. Rode, Rödel. Ross- 
bach. Rostewitz. Rudersdorf. Saalberg. 
Sachsenhausen. Schkorlop. Schwabe- 
dorf. Schweinswarte. Scobkou (gran- 
gia). Seena. Steinbach (grangia). 
Steinbach, Stiebedorf. Stockheim. 
Stonze. Straussfurt. Sulza. Sulzbach. 
Taugwitz. Tauschwitz. Theissen. Thes- 
nitz. Thusdorf. Topistedt. Tottleben. 
Tragarth. Trebra. Trebra,Ob. Tribun 
(grangia), vgl. Flemmiogen. Wallen- 
dorf. Wallichen. Weichau (grangia} 
Weiden. Wenzendorf (grangia). Wer- 
ningshausen. Wethau. Wickerstedt. 
Wiehe, Wilsdorf. Wisgeraba (grangia). 





I. Namenregister. 


Wolmeritz. Wüstenhain. Zaekwar. 


litz. Ziegenrück. 
Weinberge in unmittelbarer Umgebung 
osters: 
gyinea Berchte 143. 212. 217. 228. 
9. 
vinea Kulonis 216. 
vinea magistri hospitum 400. 
vinea Phortenberg, Portenberc 228. 


251. 

Siechberg 218 A. 

vinea in colle quodam  Portensis 
fundi 28, 

Ausserdem siehe: Saalberg, Tausch- 
witz, Thesnitz. 
Jus patronatus 

eccl. in duabus villis Fränkenau 449. 
451. 

eccl in Heseler (Burg-Hessler) 388. 
eccl. in Liebstedt 379, vertauscht 
an Kloster Hersfeld 377. 878. 398. 
eccl. in Lissdorf 877. 379. 398. 422. 
425. 469. 526. 527, parrochie in L. 
428. 444. 

eccl. in Möllern, Nied. 296. 

eccl. in Poppel 469. 

eccl. in Rebehausen 319. 320. 469, 
capelle in Rudersdort 426. 427. 473, 
eccl. in Sachsenhausen 490. 494. 515. 
capelle in Tauschwitz 472. 

eccl. in Trebra, Ob. 224. 264. 
eccl. in Wallichen 254. 556. 
capelle s. Egidii iuxta castrum Wart- 
berk 502. 


Beziehungen zu andern Klóstern: 
Mutterkloster: Walkenried 4f. 7 ff. 
Vgl. 581. XXXV. 
visitatio (durch den Abt von W.) 216. 
Tochterklöster : 
Altzelle 536f. XXXIV. Vgl. 530, 111. 
546. LXVI1I. 553. XC. 

Dünamünde 537. XXXV. 544. LX11I. 
Vgl. 552, LXXXVIII, 
Falkenau 552. LXXXV. 


Leubus 532, XI, 538. XIX. 586. 
AXXIII. 

Padis 561.CXXVL. Vgl, 560. CXXI. 
562. CXXXI. 


Stolp a. d. Peene 560. CXX11. 561 
CXXV. 

Edificatio cenobii ordinis Cister- 
ciensis in provintia Premontensi dem 
Abt Winemar von Pforte aufgetragen 
94, istnichtzur Ausführung gekommen. 

Der Aufsicht des Abtes von Pforte 
untergeordnet 

das Nonnenkloster s. Katherine in 
Eisenach 90. 


681 


das  Nonnenkloster Marienthron 
(Nimbschen) 268. 

das Nonnenkloster Trebnitz 544. 
LXli, Vgl. 548. ULXXV, 549. LXXVI. 
Der Abt von Pforte verleibt (mit dem 
Abte von Ossegk) das Nonnenkloster 
Marienstern dem Cisterzienser-Orden 
ein 554. XCV. XCVI. 

Fraternitas, unio bonorum operum «v. 
dgl. des Kloeters Pforte mit 

dem Hochstift Naumburg 181 f. 
dem Nonnenkloster Ichtershgusen 82. 
dem Nonnenkloster Priessnitz 504. 
dem Nonnenkloster Quedlinburg 458. 
454. 454 


dem Nonnenkloster Wechterswinkel 
154 


dem Hospital bei s.Georg in Erfurt 57. 
den Vorfahren Eberhers von Salza 
208. 207. 
Dietrich, Kleriker in Erfurt 189. 
Pfubleborn: Pholeburn D. nö. Apolda 


scultetus: Heinricus. 
Phafe, Phaffe, Phaphe 295. 349. 367. 
885. 461. 465. 526. 527 A. 
Bertoldus P. de Rogehusen castell. 
in Salecke, in Hassenhusen. 
Phaffengehoffen Wüstung bei Greussen 
wnw. Weissensee 481. 
Theodericus de P. 
Phaphe s. Phafe. 
Fhatz, Phaz 481. 434. 
untherus 
Henricus \ fratres P. 

Phefelbech , -beche, Pheffelbeche, Phe- 
philbech, Phiffelbeche s, Pfiffelbach. 
Philippus, Phylippus frat, hospital. Theu- 

ton. 117 (1925. -1226), in Hallis pro- 
visor 119 (1226). 121 (1226). 
-- de Domutz mil. 499 (1828). 
frater: Volradus. 


Ph lippus monetar., civ. Hallens, 160 
(2 4). 


P 256. 
Cunradus P. 
Pholsburn s. Pfuhlsborn. 
Phorten, Phortin, Phärtin s. Pforte. 
Phylippus s. Philippus. 
Piacenza: Placentinus 122. 
eptscopus: Vicedomnus. 
Pichov (als Püchau erklärt, richtiger 
wohl Beicha D. w. Meissen) 40. 
Ob hiernach auch Cunradus de By- 
chowe 129 genannt? 
Pictaviensis s. Poitiers. 
Pigaugensis, -gia, Pigavia, -viensis s. 
egau. 


68? 


Piligrim: Abt des Petersklosters in Er- 

pun 988 (1185). 
ingwis 393. 

S elfradus P. 

Pisa: Pisanus 93. 

archiepiscopus : Lotharius. 

Piscina (ob Pissen D. osó. Merseburg od. 
Peissen n. Peguu?) 228. 

Albertus de P. 

Piwen rust. Polon. 94. 

Placentinus s. Piacenza. 

Plauen: Plaue, Plawe St. i. Vogtl. 493. 
496. 

Heinricus iun. advocat. de P. dict. 

Ruze. 

Plefna rust, Polon. in Dominiz 94. 

Pleismar: Blisegrin, Blisgrim, -grym, 
Blisigrim, Blysegrim JD. s. Bibra 289. 
442. 443. 415, 

Fridericus de B. | fratr., castell. in 

Heinricus de B. | Heseler. 

Heinricus de B. ınil. 

Pleissen: Plisne, Plisnensis, Plissensis, 
Plißnensis, Pliznensis, Plysnensis terra, 
Pleissengau, Pleiesner-Land 1. 4. 7. 
388. 889. 401. 410. 413. 420. 428. 431. 
451. 458. 492. 495. 508. 510. 519. 516. 
534. 561. 

domini: Fridericus. Fridericus. 

archidiaconus : Hermannus can. Nu- 

enburg. 

Reichsstatthalter: | Engelhard von 

Bebenburg. 

Plesse R. n. Göttingen 93. 

Hellemoldus de P. 

Plisne, Plisnensis, Plissensis, Plißnensis, 
Pliznensis s. Pleissen. 

Plock: Plocensis St. 5. russ. Polen 94. 

episcopus : Getko. 

Plotha: Plota aqua Nebenfl. d. Saale 
unweit Ziegenrück 194. 195. 

--- D. ö. Naumburg 561. 

Plozic 98. 

Cunradus de P. burg. Erford. 
Plysnensis s, Pleissen. 

Pödelist: Podelicz D.ö. Freyburga.U.325. 

Conradus de P. mil, 

Póllnitz, Ob.-, Mittel- od. Nied.-:  Polnitz 
D. bei Triptis u. Weida 413. 

Ludewicus de P. mil. 

Poitiers (zu lesen statt Poitou): Picta- 
viensis 5€4. 566. 

Dekan s, Hilarii 566. 

. Kanonikus: Oliver von Cerreto. 
Poix preco provincialis 280 (1270). 
Polen: Polonia, Poloni, Polonicus 25. 

94. 95. 562. 

episcopi P. 94. 


Urkundenbhuch des Klosters Pforte. 


nobiliores P. 95. 
rustici P. 94. 
„Sekretär des Königs in Pf. bestattet 
562 f. 

expeditio P. 25. 

ius et ministerium P. 94, 

lingua P. 94. 

Polenz D. bei Brandis ó. Leipzig od. s. 

Meissen 77. 80. 101. 
Fridericus de P. 
Poley 443. 
ritzsche diet, P. 

Polnitz s. Póllnitz. 

Poloni, Polonia, Polonicus s. Polen, 

Poltermus 58. 

Theodericus P. civ. Erford. 

Pomenitz s. Pomnitz. 

Pomesin, Pomezyn (ob Pommsen w. 
Grimma?) 324. 

Fridericus de P. 

Pomnitz: Pomenitz, Pomnitz, Pomnyecz, 
Pompnitz D. n. Kösen 305. 348. 388. 
392. 482. 483. 495. 

Poppel: Popal, Poppal D. ö. Eckarts- 
berga 235. 240. 277. 9282. 304. 304. 
372. 373. 373. 468. 469. 526. 

ius patronatus 469. 

senior ville 872. 373. 373. 526. 
rustici: Heinricus et Bertoldus de 
Hesiller. Theodericus dict. Advocatus. 

Poppo de Osternach can. Herbipol. 109 
(1217). 

— scol., can. Herbipol. 109 (1217). 

Boppo presb. in Matstete 328 (1299). 

Poppo diac. (mon.) in Gozk (Goseck) 67 
(1197). 

com. de Hennenberc 112 (1220). 113 
(1220). 549 (1225). Vgl. 173 A. 

- eom. de Werthem 61 (1195). 

Porck, Porczk, Porzigk, Porzk 433. 508.565. 
Petrus dict. P.castell. in Schonenberg. 
Petrus dict. P. mil., marec. lantgravii, 

Porcus, Porci 297. 298. 298. 302. 303. 
Vgl. Varch. 

ynhardus P. cler. Nuenburg. 
Reinhardus P. mil., castell. in 
castro. 

Porczk s. Porck. 

Porstendorf: Borsendorf, -dorff, np 


ovo 


-dorph, Borsindorf, -dorff, -dorph, 
Bursendorf , -dorp, Bürsendorf - 
nö. Jena 33. 48. 47. 48. 58. 68. 81. 
90. 92. 115. 117. 119. 121. 122. 193. 
123. 194. 125. 128. 129. 140, 140, 150. 
159. 162. 178. 191. 199. 245. 246. 280. 
305. 306. 325. 326. 411. 418. 441. 441. 
411. 478. 
villa diocesis Mogunt, 128. 129. 


I. Namenregister. 


ecclesia, basilica, capella 47. 48. 123. 
124. 128. 129. 

reliquie sanctorum in ecelesia 128. 
129. 


cimiterium eoclesie 124. 

- diaconus et subdiaconus 119. 122, 
128. 123. 
sacerdos et scolaris 124. 

repositus et conventus regularium 

125. 
fratres domus hospitalis Teutoni- 
corum, predium, domus fratrum etc. 
117. 119. 121. 122. 193. 128. 125. 
provisor : Rudolfus. 

io, donatio fratrum de Ste- 

owe 43. 47. 

, Curia, curtis, possessiones 
dorum monachi und fratres 
Portenses 33. 48. 53. 68. 81. 92. 121. 
122. 123. 125, 128. 129. 280. 805. 306. 
41. 418. 441. 477. 478, 
magistri grangie oder curie, rectores 
curie : Albertus. Cunradus, Fridericus. 
Fridericus. de Werengeshusen. Wi- 
kardus. 


opio : 


magister currwum : Heinricus, 
oo. "Hainricus. 
molendinum , molendini 53. 
68. 115. 


locus 
vinee 47. 48. 119. 122. 123. 
Conradus de B. mil., frater Bru- 
nonis episc. Misn. 
Porta, Porte, Portensis, Porthensis, Por- 
tuensis &. Pforte. 
Porto: Portuensis St. 4. d. dal. Prov. Rom 


34. 83. 122. 123. 128. 129. 549. 549. 
card. episc.: Cunradus. Guillelmus. 
Petrus. 


Portuensis s. Pforte, Porto. 
Portus s. Nicolai s. Dünamünde. 
Porzigk, Porzk s. Porck. 

Posen: „Foznaniensis 94. 


Potelndo 
Potzendorff "ob Botsindorff ; 


Hermannus P. advocat. com. de Ra- 
Poznaniensis 5. Posen. [benswalt. 
Prag: Praga, Pragensis 214. 

episc. : Johannes, 

Pratschütz: Praschitz D. sö. Osterfeld 
324, 356. 


688 


s. Praxedis 12. 
titulus (eccl. Rome. 
Premontensis s, Priment. 
Prenestinus s. Palestrina. 
Prepositus 168. 
Heinricus dict. P. cler. 
Pretsino locus Polon. (Prayceysa) 94. 
Priessnitz, Frauen-: Brisenitz, -nizc, 
Prisenitz D. onö. Dornburg, 
Cisters.- Nonnenkl. 254. 255. 504. 
conventus 255. 504. 
prepositus : Johannes. 
abbatisse: Adelheidis. Sophia. 
Priessnitz : Bresenioz , -nitz, Bresnitz, 
Brisenitz, -niz, -nizc (vermuthlich ent- 
weder P. nö. Camburg oder Klein- P. 
80. Camburg) 13. 144. 178. 191. 196. 
206. 237. 888. 884. 452. 
Beren de B. mil. 
us de B. castell. 
leybesberg. 
ugo de B. minist, regni. 
Hugo de B. mil. 
Priment: Premontensis D. só. Woll- 
. stein, Pr. Posen 94, 


in Ruth- 


titulus (ecel.) Rome. 

Prisenitz s, Priessnitz. 

Probus 457. 458. 458. 

Bertoldus dict. P. de Yscherstete. 

Profen D. ssw. Pegaw 545. 

Pfarrer : J. 
Prohaez (ob verschrieben für Phacz 1) 513. 
Henricus dict, P. 
Prositz: Prossis D. bei Lommatzsch 587. 
Pruze 516. 
Conradus dict. P. 

Ptowo locus Polon. 94. 

Puezendorff s. Buschendorff. 

s. Pudentiana 34. 

eccl. s. Pudentiane tit. Pastoris Rome. 

Püchau s. Pichov. 

Pulcra cauda s. Sconecagel. 

Pulschitz: Pultzhitz wüst nó. Wetssen- 
fels 860, 

Albertus Knuth de P. mil. 

Punkewitz: Puncwicz, -wiz, -wize, Pungk- 
wietz, Punkwicz, Punquiz D. 880. Nawm- 
burg 51. 52. 58. 68. 148. 150. 187. 
188 A. 940. 

Fridericus de P. frat. Port. 
Fridericus de P. 
Jacobus de P. 

Punschrau: Bontzscheraw, -awe, Bonz- 
scheraw, Buntzscherowe, Bunzerowe 
D. nw. Kösen 291. 849. 442, 443. 465. 526. 

Albertus de B. 


684 


Punteme, Puntyme wüst bei Wallendor 
ö. Merseburg 226. 227. 227. 231. 
Pusch s. Putzch. 
Puschendorff s. Buschendorff. 
Pusoviensis s. Bosau. 
Pustenizze lacus (Peussnitz unterhalb 
Wallendorf ö. Merseburg) 106. 
Puster ?1. 124. 
Cunradus P. 
Johannes P. 
Putelendorf s. Bottendorf. 
Putschindorff s. Buschendorff. 
Putzch, Pusch 522. 
Nicolaus P. de Botilstete. 
Putzendorff, Puzendorf s. Buechendorff. 
Puzaugia, Puzaviensis, Puzou, Puzov, 
Puzoviensis, Puzowe 8, Bosau. 
via, we 8. u. 
pe rust. Toon. in Z wnik 94. 


Q. 

Quadrans 244. 

Cunradus Q. cone. Erford. 

Quarmbeck Que dieebury Sl Deke Wü- 
stung 8. linburg . 456. 

Conradus de Q. mil. 
Johannes de Q. 

Quedlinburg: Quedelingeburg, Quede- 
lingenborg, -burg, Que elseborg, Qued- 
lingeborg, -burg, -burgk, Quedlingen- 
borg, -burg, Quethelingenburg, Sui- 
delingesburg, Quidlingeborch, Quit- 
delingeburc, Quitelengenburck, Qued- 
linburgensis, Quethelingeburgensis, 
Quiddelingeburgensis, Quitdelinbur- 

nsis, Quitlingeburgensis 61. 62. 99. 
320. 330. 331. 332. 382. 333. 349. 354. 
355. 366, 379. 449. 451. 453. 454. 454. 
455. 456. 459. 461. 461. 465. 466. 468. 
499. 545. 

eccl. secularis eccl., domine, cano- 

nice, sanctimoniales 61. 330. 932. 333. 

379. 449. 458. 454. 455. 

abbatissa 820. 349. 354. 355. 366. 

449. 451. 461. 465. 466. 545. 

abbatissa ac canonice 468. 

abbatissa et capitulum 453. 

abbatissa et ecclesia 332. 

abbatisse: Agnes. Bertradis. Jutta. 


Sophia. 
notarii / abbatisse: Conradus. Jo- 
hannes. 


capitulum 330. 379. 454. 455, 
conventus 388. 451. 459. 
conventus et capitulum 449. 
preposite: Cunegundis. Sophia. 
decane: Irmegardis. Sophia. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


ministeriales: Bertoldus et Bernar- 
dus de Ditforde, 
Borchardus et Ekebertus de Que- 
delseborg. 
Hugemaruset Johannes de Q. fratres. 
Querfurt: Querenforde, -forte, -vorde, 
Quernforde 25. 72, 75. 87. 142. 160. 
176. 226. 227. 227. 228. 258. 854. 499. 
buregravius de Q. 142. 
lebanus: Tylo. 
udei in Q. 854. 
Arnoldus de Q. 
Burchardus de Q. et filius. 
Burchardus de Q. iun., dict. Lappe. 
Burchardus de Q. com. 
Gevehardus de Q. 
Gevehardus de Q. can. Mersburg. 
Gerhardus de Q. prefect. Magde- 
burg. (?) 
a de Q. nob. ; 
tus de Q. prepos., (dec.?) can. 
Magdeburg. PPM 
Tylo puer de Q. 
Quernbecke, -beke s. Quarmbeck. 
Quernforde s. Querfurt. 
Quethelingenburch v. dgl. s. Quedlinburg. 


Quezicz ( 2 Wüstung 50. A 
nach Mitsschke, oder D. nó. Lütsen?) 
410. 


Heinricus dict. Q. mon. in Borgelino. 
Quiaviensis (Kwujawten) 94. 
episcopus; Oerius. 
Quiddelingeburgensis u. dgl. s. Quedlin- 
burg. 


R. 


Rabenoldus prior monast. s, Georgii in 
Nuenburg 472 (1323). 

Ravenoldus Lowere burg. Erford. 98 
1212). 

Rabenoldus, Rabenolt 244. 245. 
Burchardus R. civ. Erford. 
Theodericus R. civ. Erford. 

Rabensburg: Raveneeburch R. $m bayr. 
Be:. Würzburg 98. 

Henricus de R. 

Rabenswald: Rabenswalt, Rabinsvalt, 
Rabinswalt, Ravenswalt wüstes Schl. 
80. Wiehe 136. 152. 160. 164. 164. 165. 
169. 209. 210. 229. 280. 259. 260. 26». 
276. 277 A. 281. 282. 286. 289. 2%. 
322. 849. 850. 378. 377. 879. 380. 392. 
419. 469. 474. Vgl. Wiehe, wonach 
sich auch die Grafen von Rabenswald 
nennen. 

comites de R. 469. 
comites: Albertus. Albertus fil. Ber- 


I. Namenregister. 


toldus. Bertoldus (ein anderer?). 
Fridericus. Guntherus. Elisabeth. 
Mechtild. 

Rabil 106. 
Theodericus R. 


Rabinsvalt, -walt s. Rabenswald. 

Rabodo, Ratbodo prepos. Nuenburg. 30 
(1168). 81 (1172). 

Ra to de Emdeleibin 479 (1824). 

o (derselbe?) 485 (1826). 

— e Uphusen (Obhausen) 137. 

fisus: Ludolfus. 

Radoch rust. Polon. in Dominiz 94. 

Radolfus scultetus in placito 49. 

Radomir locus Polon. (Radomirz) 94. 

Radziaws rust. Polon. 94 

Rainaldus s. Reinoldus. 

Rainerius card. presb. tit. s. Prisce 12 
| a1. 

- card. diac. s. Georgii ad velum au- 
reum 34 (1177). 

Ramsla: Ramesla, Ramela villa D. mw. 

Weimar 57. 97. 489. 498. 
Baldramus de R. 

Ranis 57. 

Conradus R. civ. Erford. 

Rannstedt D. s. Eckartsberga 551. 

Bauern von R. 551. 

Rapoto s, Rabodo. 

Raspenburg : Raspenbere, -berg, -bergk 
wüstes Schl. bet Rastenberg 259, 261. 
291. 397. 426. 427. 428. 473. 527. 

castrum 261. 

castellani: Heinricus Shutesac. Da- 

niel (Dives ?). Ernfridus Dives. Theo- 

dericus dict. dapifer. Henricus eius 

filius. 

Hermannus de R. mil., castell. in 

Bychelingen. 

Albertus 

Heinricus mag., cler. 

Heinricus 

Thedericus 

Theodericus 

Groze de R. 
Ratersheim 109. 

Cunradus de R. can. Herbipol. 

Rathfeld ehemal, D.auf dem Kyffhauser 
555. 

Ratbodo s. Rabodo. 

Ratisponensis s. Regensburg. 

Ratsac 47. 157. 

Cunradus R. 
Cunradus R. civ. Erford. 
30 (110 de Thuringeberc (Dornburg) 
1180). 
. 90 (1183). 
Ravenesburch s. Rabensburg. 


| fratres 
| dicti de R. 


Ravenoldus s. Rabenoldus. 
Ravenswalt s. Rabenswald. 
Rebeningen, [T s. Róblingen. 
DR" ponensis 188. 


IDEE era » riddnbardus. 

Re ehausen : Rogehusen, Rugehusen villa 
D. ^. Suiza 215. 288. 242. 249. 251. 
2092. 288. 295. 302. 312. 818. 319. 319. 
320. 321. 324. 327. 329. 330. 333. 461. 
468. 469. 471. 

ecclesia 327. 

ius patropatue 319. 320. 469. 

plebanus 24 

plebani : Ekkehardus. 
' Mathias. 

senior 333. 

cives 333. 

curia, curia incastellata 319. 821. 

molendinum 819. 319. 

Bertoldus de R. mil. 

Bertoldus de R. filius Bertoldi mil. 

Bertoldus Phaphe de R. 

Johannes de R 

Reibodo s. Reinbodo, 

Reichenau: Augensis Insel im Untersee, 
ehem. Benedskt.-Kl. 122. 

abbas: Heinricus. 

Reifenstein: Riphenstein, Ryphinstein, 
-sten Dm, s. Worbis, ehem. Oisterz - Kl. 
249. 268. 269. 283. 284. 285. 

abbas 268. 269. 
abbates: Emundus. Heinricus. 
camerar.: Albertus. 

Reilstede Wüstung bei Sulza 52. 

Reimbodo, Reimboto s. Reinbodo, 

Reinaldus cancellarius imp. 25 (1157). 
27 (1157). 

Reinaldus s. Reinoldus. 

Reinardisborne s. Reinhardsbrunn. 

Reinardus s. Reinhardus. 

Reinboto sac. de Erfordia 472 (1323). 

Reimbodo abb. in Monte (Berge) 66 (1197). 

Reinboto abb. s. Petri in Mersburg, 
Aldenburch 37 (1179). 88 (1179). 

Reibodo sac. s. Georgii Nuenburg. 57 
(1192). 

Rembodo com. de Bichelingen 41. 

frater : Fridericus. 

Reinbodo, -botho, „boto, -botto de Lisne 

v. dgl. (Lissen) mil., castell. in Oster- 
velt 280 (1289). 280 (1289). 284 (1290). 
872 (1804). 388 (1805). 5 

filii Reinbotonis 527. 

Reimboto de Lobegostiz (Löbstedt) 178 
(1257). 

Reinbodo de Lobendeburc (Lobdeburg) 
44 (1181). 


Ditenarus. 


Reinbodo de Lobenicz (Jena- Lóbnita) 
306 (1295). 

Reinboto cognom. Parvus mil., 
in Ostervelt 280 (1989). 

Reinbodo, Reinboto de Stolzenhain mil. 
278 (1286), castell. in Ostervelt 280 
(1289). 

Reinboto de Urbeche 96 (1911—1219). 

— mil. 90 (1220). 

—- 933. 

filius: Heinricus. 

Reinboldus can. Mersburg. 88 (1179). 

Reinbotho, -boto, -botto s. Reinbodo. 

Reinersborn, -burnen $. Reinhardsbrunn. 

Reinerus & Reinherus. 

Reinfridus de Hentscesleiben «. dgl. 
(Henschleben) mil. 147 (1249), minist. 
Hersfeld, 166 (1255) — antiquus R. 


castell. 


168. 172 - 171. 172. 250. 
filius: Herbordus. 
fratris filius (?): 
— de Hentscesleiben (Henschleben) mil. 
172 (1956). 


Reinhardsbrunn: Reinardisborne, Rei- 
nersborn, Reinersburnen, Reinhardis- 
born, Renersburnen, Reynhersborn 
Schl. bei Friedrichroda, ehemal. Bene- 
dskt.-Kl. 160. 161. 161. 162. 296. 297. 
806. 807. 

abbates: Ludewicus. Marquardus. 
prior: Cristianus, 
sub prior : Hartungus. 

us: Degenhardus. 

Reginhardus, Reinhardus episc. Merse- 
burg. 5. 6A. 14 (1144). 18. 532 (1150). 

Reinhardus prepos. de s. Mauricio (Nuen- 

ung. so auch Dobenecker; Kehr: in 
Hal is) 56 (1191). 

. de Bendeleiben v. dgl. can. Nuenburg. 

74 (1208). 100 (1218). 101. 108 (1217). 
frater: Egelolfus de B. 

Reynhardus cognom, Porcus cler. in 
Nuenburg 298 (1292). 

Reinhardus abb. Port. 282 (1271). 285 
(1271). 288 (1271). 240 (1271). 242 
(1272). 248 (1273). 249 (1278). 254 
(1274). 255 (1274). 556 (1274). XV. Kal. 
(Jan. obiit) Reirhardus abbas in l'orta. 
Calend. Pegav. bei Mencke, Script. rer. 
Germ. 11, 153. 

— subdiac. des Kl. Bosau 1 cgi. 529 (1185). 

-- eant. Port, 228 (1269). 

Reinard, Reinhardus notar, Port, 193 
(1264). 554 (1264). 

Reinhardus, Reinnardus de Bobeluz u. 
dgl. (Boblas) 6. 18. 28 (1154). 30 (1168). 

- de v - u. dgl. ( Boblas) 77 (1204). 
80 (120 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Reinhardus Varch, Varich, Porcus, Porci 
mil, sororius Heinrici de Libenstede 
202° (1266). 246 (1272). 249 (1273). 
250 (1278). 256, castell. in Novo castro 
266 (1278). 297 (1292). 298 (1292). 299 
(1292). 302 (1294). 308 (1294). 

wor: Elysabeth. 

- - de Graren (statt Gruzen = Greussen) 
mil. 195 (1264). 

- de Mincwiz minist. Nuenburg. 75 
(1203). 

— Porcus, Porci s. Heinricus Varch. 

— Segehildis 272 (1286). 

— de Strele (Sirehla) minist. Nuenburg. 
75 (1208). 

Reinardus, Reinhardus de Surtowe, Zur- 
towe (Schortau) 177 (1257). 178 (1257). 

Reinhardus villieus monaet. Montis s. 
Petri Erford. 267 (1279). 

Reinhartisdorf s. Reinsdorf. 

Reinherus propos. de Rusteleiben ( Ross- 
leben) 64 (1196 

- . eustos de Caldenburn 65 (1196). 

Reinerus, Reinherus de Wurmestet «. 
dgl. ( Wormstedt) 40 (1180). 42 (1180). 

Reinnardus s. Reinhardus. 

Reinoldus can, s. Marie Halberstad. 87 
(1208). 

Rainaldus, Reinaldus, Reinoldus abb. s. 
Geo Nuenburg. 5. 12. 15 (1144). 
18. 21 (1153). 29. 33. 

Reinoldus burg. Erford. 98 (1212). 

Reinsdorf D. nö. Nebra, ehem. Benedikt.- 
Ki. 164. 

abbas: Albertus. 

- : Reinhartisdorf D. s. Artern 210. 
Karolus de R, 

— : Reinstorf (welches?) 276. 
Hermannus de R, 

Reinsfeld: Rinsfelt, -velt D.s. Arnstadt 


Elgerus de R, 
: Rinstete D. sw. Orlamünde 
148. 183. 202. 
Ludewicus de R. dapif. 
Ludewicus de R. fil. 
Reinstete (ob das vorige?) 483. 
Gotschalkus de É. civ. Erford. 
Reinstorf s, Reinsdorf. 
Reiol (oder Beiol?) 316. 
Heinricus R, civ. in Wie. 
Reipitzsch: Ripeh, Rypcz D. sw. Merse- 
burg 228. 420. 
Heinricus de R. 
Herboto de R. 
Reissdorf: Reustorff, Rudigeedorff, Ru- 
digistorf, Rudingesdorf, -dorph, -torp 
illa cirea districtum 'Eck 


I. Namenregister. 


D. s. Eckartsberga 330. 831. 382. 833. 
354. 855 A. 855. 468. 
senior 330. 338. 
cives 838. 
gu advocatie , advocatorium 354. 
5 
Rembodo s. Reinbodo. 
Remda: Remde $&. nw, Rudolstadt 457. 
458. 458. 


Fridericus dict. de  Yscherstete, 
castell., residens in R. 
Henricus de . ..... scult. in Remde. 


Renersburnen s. Reinhardebrunn. 
Renus 19. 135. 335. 
tini comites: Heinricus (statt 
ermanus), Otto. Willehelmus, 
Rettwitz: Rethwiz D. sw. Blankenhain 
70, Vgl. 389. 
Reuss: Rucze, Ruz, Ruze 272. 493. 496. 
Heinricus dict. R. 
Heinricus iun., advocat, de Plaue, 
diet. R. 
Reustorff s. Reissdorf. 
Reval in Esthland 560 A. 562, 
Reveningen, Reveninghe # s. Röblingen. 
Reynhardus s. Reinhard 
Reynhersborn 3. Reinhardebrunn. 
Richardus can. Merseburg. 106 (1216). 
-- cognom. Geze mil, castell. in Biche- 
lingen 397 (1807). 436 (1317). 437 
(1317). 
filsus : "Theodericus. 
fratres: Heinricus. tel. 
-— Getze (melleichi ident. mit dem vor.) 
527 (1314 
‚ Rychardus de Livenhowe u. dgl. 
(Liebenau) mil. 227 (1269). 268 (1279). 
fratres: Bartholomeus. Heinricus. 
Richardi 244. 
Sifridus R. cons, Erford. 
Riche 526. Vgl. Dives. 
Ernfridus R 


Richenowe (Reichenau D. bei Frawen- . 


‚stein, Kgr. Sachsen ?) 251. 
Albertus diet. R. 

Ricmole molendinum bei Hechendorf 486. 
Riddagshausen: Cella s, Mariae JD. o. 
Braunschweig, ehem, Cisterz.- Kl. 530. 

Ridebec 564. 564. 

Arnold von R. Kanon. in Meissen. 
Riestedt: Riestide, Ristede, Ritetede D. 

nö. Sangerhausen 107. 337. 

Conradus de R. 

Godefridus de R. 

Heinricus de R. 

Johannes de R. aac. 
Riguz 93. 

Albertus de R. 


687 


Rikze 400. 

Johannes R. cons. civ. Nuenburg. 
Rinckeleibin, -leybin s. Ringleben. 
Rindesmule 93. 

Albertus R. 

Rindtfraz s. Rintfras. 

Ringleben: Rinckeleibin, -leybin, Rinke- 
leuben D. n. Erfurt 343. 429. 519. 
520, 

Voytchen von R. 

Johannes von R. 
dictus Rinnepaghe advocat. 

482 (1316). 

Rinsfelt s. Reinsfeld. 

Rinstete s. Reinstädt. 

Rinsvelt s. Reinsfeld. 

Rindtfraz, Rintfras, Ryntfraß, -fraz, 
-froß, Rynthfraz 843. 460. 462. 468. 
464 


Albertus, Bertoldus, Conradus, Hein - 
ricus filii Theoderici dicti R. sen. 
Theodericus dict. R. sen. 
Theodericus dict. R. iun. 

Riphenstein s. Reifenstein. 

Ripsh s. Reipitzsch. 

Risener 400. 404. 405. 406, 415. 462. 
Andreas dict. R. 
Conradus dict. R, civ. Nuenburg. 
Ditmarus Riseneri civ. Nuenburg. 
Waltherus Riseneri cons. civ. Nuen- 
burg. 

Ristede, Ritstede s. Riestedt. 

Rivus altus (Rialto, Insel in Venedig) 34. 
Ro, Roho camerar, abbatis Hersfeld. 110 
(1219). 112 (1220). 118 (1220). 

Robatscizc s. Robschütz. 
Ropertus archiepisc. Magdeburg. 
(1266). 
Robertus, Ruprecht Domdechant in 

Magdeburg 160 A. (1254). 
— de Querenvorde prepos. (von Hun- 


lantgravii 


205 


disburg), can. (dec.?) Magdeburg. 160 
(1254). 

= ae, de Husburch (Huysburg) 107 
1216). 

- de Durna (Walldürn) 61 (1195). 

--- 148 (1250). 

Robschütz: Robatscize D. bei Meissen 
201. 


Volcwinus de R. 
Rochlitz: Rogeliz St. 1. Kgr. Sachsen 97. 
Heinricus de R. 
Rocheburg: „arochezberg, Eochieberg D. 
bei Penig 99. 
s de R. 
Rockhausen : Rochusen D. »»ó. Arnstadt 
263. 
Heinricus de R. mag., cler. 


688 


Roda, Rode (verschiedene, nicht sicher zu 
bestimmende Ortschaften)!) 58. 157. 238. 
248. 270. 801. 846. 368. 366. 366. 392. 
495. 435. 460. 551. 

Albertus de R. castell. in Ruthleybes- 
rg. 

au onradus, Conszco, Cuntzo, Cunzo 
e R. 

Fridericus de R. 

Heidenricus de R. 

Heinricus de R. frat. Alberti de 

Nitawitz. 

Heinrieus de R. castell. in Ruth- 

leybesberg. : 

Otto de R. burg. Erford. 
Theodericus R. (burg. Erford.) 

Rodameuschel D. s. Camburg 550. 

Rode s. Roda, Tannroda. 

Rodegerus 8, Rudegerus. 

Rodelinum s. Rödel. 

Rodelvestad s. Rudolstadt. 

Rodenberg 8. Rothenburg. 

Rode ht Rod 

igestorff, igistorf, Rodi orf, 
igsdorf s. Ródigedorf. gond 

Rodolfus s. Rudolfus. 

Roduan 17. 

Róblingen: Rebeningen, -gin, Reve- 
Dingen, Reveninghe Ob.- oder Nied.- 
Róblingen D. s. uw. só. Sangerhausen 
93. 210. 231. 261. 

Heinricus de R. 
Tylo de R. 

Ródel: Rodelinum Vw. sw. Freyburg a. 
U. 329. 

Ródigsdorf: Rodigestorff, Rodigistorf, 
Rodigosdorf, Rodigsdorf, Rudigestorff 
(?) D.sw. Apolda 355 A. Fälschlich ist 
Rudingesdorph, -torp 330. 331. 382. 338 
auf Ródigsdorf statt auf Reissdorf be- 


z0gen. 

Rogehusen s. Rehehausen, 

Rogeliz s. Rochlitz. 

Rogerius episc, Tollensis (Toul) 182 (1234). 

Roho s. Ro. 

Rohrbach: Rorbech, Rorebeche, Rur- 

beke villa D. sc. Buttelstedt 150. 289. 300. 

Albertus de R. 
Meynhardus de R. conv. Port. 

Roip, Rop, Roup 481. 465. 474. 476. 
Lutegerus R. 

Roliez, Kolitz, Rolz vermuthlich Mark- 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


od. Gesselrólsts D. w., bzw. nw, Weissen- 
fels 237. 246.251. 252. 266. 276. 281.559. 
Conradus de R« 
Volradus de R mil ‚castell. in Novo 
castro. 
Heinricus de R. 
Hermannus de R. 
Marold von R. Ritter. 
Rollo 425. 
Kirstanus dict. R 
Rolz s. Rolicz. 
Roma (urbe) 3. 15. 
Laterani 18. 65. 91. 108, 115, 116. 
542. 545. 545. 
apud s. Petrum 68. 69. 88. 548. 558. 
Romana ecclesia, R. curia, K. sedes, 
sedes apostolica, apostolici, pontifices, 
cardinales, legati eic. 2. 3. 5. 6. 10. 
11. 12. 18. 15. 18. 23. 29. 30. 33. 34. 
35. 48. 53. 65. 66. 67. 68. 68. 79. 80. 
82, 88. 84. 87. 89. 90. 91. 98. 102. 103. 
107. 109. 115. 122. 122. 128. 128. 129. 
157. 181. 211. 292. 447. 459. 458. 588. 
589 A. 541. 542. 544. 545. 545. 545. 
547. 548. 549. 549. 549. 551 A, 552. 
558. 554. 558. 559. 559. 564. 564. 564. 
564. 566. 566. 567. 567, der LII 
; hfices: Alexander . 
Horifatius VIII. Celestinus III. 
Clemens 1V. Clemens VI. Eugenius 
I1I. Gregorius IX. Honorius Ill. In- 
nocentius II. Innocentius III. Inno- 
centius 1V. Johannes XIX. Johannes 
XXII. Pascalis II. 
cardinales episcopi : Albericus Ho- 
stiensis. Cunradus Mogunt. archiep. 
et Sabin. Cunradus Portuensis et s. 
Rufine, Guillelmus Portuensis et s. 
Rufine. Hubaldus Hostiensis. Jo- 
hannes Sabin. Manfredus Prenest. 
Nicholaus Tusculan. Petrus Portu- 
ensis et s, Rufine. Stephanus Preneset. 
Walterius Albanensis. 
sacerdos : Guido. 
cardinales presbiteri: Boso s. Pu- 
dentiane tit. Pastoris. Cinthius tit. s. 
Laurentii in Lucina. Gerardus tit. 
s. Crucis in Hierusalem, bibliothe- 
carius. Goizo tit. s. Cecilie. Guido s. 
Marie trans Tiberim tit. Calixti. 
Gwido tit. s. Laurencii in Lucina. 
Ildebrandus basilice XII apostol. Hu- 


!') Rode 8. 368 ist vielleicht identisch mit Rodelinum, Roda S. 551 in der 
Nähe von Hardisleben, Holzhausen, Rannstedt, also in der Gegend von Eckarte- 
berga zu suchen, ebenda vielleicht auch Rode S. 270. Die Verbindung mit der 
Rudelsburg und mit Nitzwitz (Neidschütz) weist auf Roda s. Kósen, die Verbindung 
mit Erfurter Bürgern auf Rhoda os, Erfurt hin, 


]. Namenregister. 


baldus tit. s. Praxedis. Johannes 
tit. &. Anastasie. Johannes tit. s. 
Stephani in Celio monte. Petrus 


tit. s. Cecilie. Petrus tit. s. Su- 
sanne, Rainerius tit. s. Prisce. 


Stantius tit. s. Savine. Theodinus 
s. Vitalis tit. Vestine. 'lhumas tit. 
Vestine. 

cardinales diaconi: Aimericus can- 
cellar. Arditio s. Theodori. Griso- 
gonus 8. Marie in porticu. Cinthyus 
s. Adriani. Gregorius s. Georgii 
velum aureum. TiUs 88. ei 
et Bachi. Gvala N arie in porticu. 
Guido. Guido s. Adriani. Guido s. 
Nicholai in carcere Tulliano. Hugo s. 


Angeli. Hugo a. Eustachii Hugo s. 
Eustachii iuxta lum Agri 
Jacinctus s. Marie int in Cosmydyn. Jo: 


hannes s. Marie in Cosmedin, can- 
cellar. Laborans s. Marie in porticu, 
Octovianus s, Nicolai in carcere. Otto 
s. Georgii ad velum aureum. Raine- 
rius s. Georgii ad velum aureum. 
legati: Albero Treverensis archiep. 
Konrad Bisch. v. Sabina, Erzbi 

v. Mainz. Conradus Portuensis et 8. 
Rutine ep. Gwido tit. s. Laurencii 
in Lucina presb. card. 
bibliothecarius : Gerardus presb. card, 
cancellarii: Aimericus diac, card. 
Johannes s. Marie in Cosmedin diac, 
card. 

subdiaconus et notarius : Gratianus, 
Skriptor: Mag. Andreas de Verulis, 
Kanon. in Breslau. 

Romanum imperium, imperatores et 
reges, imperialis aula 5. 6. 9. 10. 
12. 13. 14. 18. 19. 24. 25 96. 27. 28. 
31. 32. 32. 36. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 
46. 47, 53. 59. 61, 63, 71. 91. 92. 98. 96. 
103. 104. 112. 114. 117. 128. 132. 133. 
135, 140. 150. 163, 253. 285. 286. 
310. 334. 335. 509. 510. 584. 588. 
539. 540. 541. 543. 561. 

imperatores, reges: Adolfus. Albrecht 
I. Cunradus I LI. Fridericus I. Fride- 
ricus JI. Heinrich llI. Heinricus VI. 
Heinricus Vil. Heinricus fil. Cun- 
radi Ill. Ludowicus. Otto 1V. Ru- 
dolfus I. Wilbelmus. 
archicuncellarii (archiepisc, Mogunt.) : 


Adelbertus. Arnoldus. Conradus. 
Cristanus. Heinricus. Sifridus. 
cancellarti : Arnoldus. Conradus. 


Conradus Spirensis episc. Cristanus, 
Gothefridus. ^ Reinaldus. Sifridus 
Ratispon. episc. 


689 


vicartus: Henricus episc. Mantuan. 
capellanus: Lutholfuscan. Nuenburg. 
protonotar : Walterus. Heinricus. 
‘m 
camerarius: Cono de Mincenberch. 
dapiferi: kberardus de Walpurg. 
Guncelinus (de Wolfterbutel). Mar- 
qur ardus (de Anweiler). Wernerus de 
landia. 

marscalcws: Heinricus de Bappin- 
heim, Kalendin. 

viincerna: Conradus de Winterstete. 

alterus de Scipfe. 
iudices : Albertus Strucio. Henricus 
de Ravenesburch. Monachus de Villa. 
Passagwerra Mediol. 
ministeriales regni: — Bernhardus. 
Cunradus. Cunradus. Cunradus Be- 
renhoiveth. Fridericus. Fridericus de 
Cufese, Gerwigus. Gerwicus de Cu- 
fese. Hartnidus de Alrestete. Hei- 
denricus de Salza,  Hyldebrandus, 
Hugo de Brisenizc. Tieprandus. 
Waltherus de Wimare. 
Romanie 93. 

Azelinus de R. 

Romaniola ( ) 135. 

Gotfridus de Hohenloch com. Ro- 
maniole. 

Romarus Prepos. maioris eccl. Halver- 
stad. 37 (1179). 

Rop s. Roip. 

Ropertus 8. "Robertus 

Rorbech, Rorebeche s. Rohrbach. 

Rosbach s. Rossbach. 

Roschitz s. Rositz, 

Rosenhain, -hayn, Rosinhain 237. 263. 
273. 372. 

Heinricus de R. senior, laicus. 
Johannes de R. castell. in Ostervelt. 

Rosenvelt (ob Rosenfeld bei Landsberg 
onó. Halle?) 143. 

Volcmarus de R. can, Numburg. 

Rosinhain s. Rosenhain. 

Rositz: Roschitz, Roeitz D. wnw, Alten- 
burd 404. 405. 

Bertoldus de R. castell. in Harten- 
stein. 

Rosla s. Rosela. 

Rossbach: Rosbseh, Rospach, Rozbach, 
Rozbrach (212. 217. 858) villa D. sw. 
Nuumburg 212. 217. 529, 358. 361. 
362. 368. 400. 440. 495. 523, 524. 567. 

curia munita Rudolfi et Heidenrici 
fratrum 440. 

navigium trans Salam 329. 368. 
vinea 440. 

Heidenricus de R, 


690 


Rossla: Rosla 1. Ob.- u. Nied.-Rossla 
D. w. Apolda, 2. D. w. 

51. 145. 198, 265. 290, 424. 440. 
Arnoldus de R. 
Conradus de R, ınag., can. Erfford. 


Guntherus de R. mil. 


"we hören 
Heinricus de R. ge 
Luph de R. nach No. l. - 
Theodericus abb. in Porta cognom. 
. de R. 
Rossleben:  Rostlebenn,  Rusteleiben, 
-ibin, -leyben, Rustleiben JD. ». 


Wiehe, ehem. Augustiner - Chorherren- 
stift, um Miite des 13. Jhh. in Cisterz.- 
ANonnenkl. verwandelt (vgl. Nebe in 
Ztschr. d. Harzeer. XVIII, 60 fj.) 64. 
170. 261. 318. 486. 
prepos. (der Chorherren) : Reinherus, 
jungfrawcloster, convent 318. 
prepositi: Alexander. Dittrich, 
Petrus de R. frat. Port. 
Tylo de R. mil. 
Rost 260, 261. 272. 375. 
Gotfridus R. 
Hermannus R. mil. 
Sifridus R. advocat, com. de Ra- 
binswalt. 

Rostewice, Rostewitz, Rostwitz, -wiz 
villa Wüstung auf dem linken Saalufer 
oberhalb Hossbach 2. 329. 358. 893. 408. 

Rostlebenn s. Rossleben. 

Rostwitz, -wiz s. Rostewice. 

Roteleibisberg s. Rudelsburg. 

Rotenberg (Jtothenberga D.s. Wiehe?) 300, 

Henricus de R. 

Rotenburch (ob Rothenburg R. am Kyff- 
häuser?) 98. 

Rouenricus de R. 

egerus 8. Hudegerus. 

Rothenburg: Rodenberg R. am Kyfl- 
häuser 505. 

Rotilleybisberch s. Rudelsburg. 

Roup s. Roip. 

Rozbach, Rozbrach s. Rossbach. 

Rozwarowo locus Polon. 94. 

Ruchopt de Nesze mil. 313 (1297). 

Rucze s. Reuss, 

Ruda locus Polon. 94. [((1236). 

Rudegerus episc. Pataviensis (Padua) 185 

Rodegerus, Rothegerus, Rudegerus abb. 
8. Georgii Nuenburg. 31 (1172). 40 
(1180). 41 (1180), 45 (1182). 78. 

Rudegerus, Rudigerus mag. curie, rector 
curie in Gernstete (conv, Port.) 278 
(1289). 300 (1293). 802 (12931. 

-— sororius Theoderici de Aldenburg 
187 (1260). 

— de Geilnowe (Gelenau) mil. 353 (1302). 


Urkundenbuch des Kloster Pforte. 


Rudegerus de Hastensleiben ( Hassleben 

146 (1247). 
frater : Cunradus. 

Rodegerus de Lewenbere (Lauenburg) 
62 (1195). 

Rudegerus de Losne «. dgl. 
mil. 106 (1212). 141 (1242). 

-— de Utensberc ( Utzberg) mil. 251 (12731. 

— camerar. episcopi Mersburg. 228 (1269). 

Rodegerus mil. 100 (1213). 

Rude 194 (1264). 195 (1264). 

Rudelsburg: Roteleibisberg, Rotilleybis- 
berch, Ruteley besburg, Ruteleybisberc, 
Rutelisbergk, Rutheleibisberc, Ruthe- 
leybisbere, Ruthleibesberg, Ruthleybes- 
berg, Ruthleibisberch, Kuthleifisberg, 
Rutlebere, Rutleibesberg, Rutleibis- 
berg, -perg castrum R. s. Kósen 31. 
45. 101. 238. 292. 801. 308. 809. 311. 
317. 846. 866. 866. 392. 418. 451. 452. 

castellani: Albertus de Rode. Al 
bertus de Scudizc. Beringerus de 
Meldingen. Bertoldus dict. Speculum. 
Conradus de Bresenitz. Conradus de 
Muchelde. Christianus de Winkele. 
Fridericus de Monte. Fridericus de 
Muchele. Fridericus de Tuchern. 
Heinricus Curthefrunt. Heinricus de 
Heringin. Heinricus frat, Ottonis 
de Luchowe, Heinricus de Muchelde. 
Heinrieus de Rode. Hermannus de 
Scuditz. Johannes de Lochowe. Otto 
de Luchowe, Petrus Nail de Tuten- 
burg (?). Petrus de Nitshitz. Petrus 
de Nitzchitz. Theodericus Bathsen. 
Wernerus Curcewrunt, Curtebrunt, 
Curtewrunt. 

rectores eccl, plebani: Conradus. 
Wolphardus, 

Albertus de R. 

Bertoldus Spigel de R. 

Bodo de R. minist. 

Erimfridus de R. 

Hugo de R. minist. 

Petrus de R. 

Ruden 57. 

Theodericus de R. civ. Erford. 

Rudenstete s. Rudestedt. 

Rudersdorf: Rudersdorf, -dorft, -torph, 
Rudirsdorff villa distrietas Eckehardis- 
berg JD. w. FEckartsberga 22. 259. 263. 
289. 426, 427. 473. 508. 533 A. 

capella s. Nicolai 263. 478. 508. 

ius patronatus capelle 426. 427. 473. 
plebani, rectores capelle: Bertoldus. 
Bertoldus. Gotscalcus. Hermaunus 
capellanus. Sifridus. 
rusticus : Conradus. 


(Lössen) 


I. Namenregister. 


Eudestedt, Gr. «. Kl.: Rudenstete, Rude- 
stete, Rutenstete D. "m. Erfurt 97. 
267. 852. 

Albertus de R. 

Bernolfus de R. winist. lantgr 

Heidenricus de R, civ, Erfo 

Herdeinus heres ,Bernolf de R. 
Rudigerus s, Rud 
Rudigesdorff, Kudigistorf, ; Rudingesdorf, 

dlorph, -torp 8. Reissdorf, i 

0 

Rudirsdorff s. Rudersdorf. 

Rudisleben: Rudolvesleiben D. nö. Arn- 
stadt 406. 

Albertus de R. minist. Hersfeld, 
Rudolfistat s, Rudolstadt. 
Rudolfus archiepisc. Magdeburg. 159 

(1254). 160 A. (1254). 

-- epiac. Mersburg. 141 (1242). 

repos. Merseburg. 139 (1239). 

Rud ot von Dingelstedt Dechant in 

Magde eburg 160 A. (1253). 

Rudolfus de Valkinha,n can. Merseburg. 
106 (1216). 

--- thesaurar. Mersburg. 487 (1327). 

— mag. de s. Mauricio (Nuenburg.) 101 
0219) 

E in Yscherstete 457 (1319). 
Gevekensten frat, hospital. Teuton. 
122 (1226). 

, Rudolphus frat. hospital. Teuton. 
17 (1225-1226), in Aldinbure et 
Borsindorf provisor 119 (1226). 121 
(1226). 

-— presbyter des Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

Rudolphus acoluthus des Kl. Bosau 1 vgl. 
529 (1185). 

Rudolf Bruder von Pforte 553 (1241). 

Rudolfus conv. Port. 120 (1226). 121 
(1226). 122 (1226). 127 (1229). 

Rodolfus, Rudolfus mag.cur.Hechendorp, 
conv. Port. 281 (1270). 232 (1271). 

Rudolfus Romanorum rex 253 (1274). 
285 (1290). 286 (1290). 

— de Bathin 56 aan). 

Rodolfus de Bechstete 187 (1260). 

Rudolfus de Bendeleiben minist. lant- 
grav. 74 (1203). 

‚Zaire: Egelolfus. Heinricus. Rein- 


-- de Bunowe minist. (Nuenburg.) 31 
(1172). 45 60 (1194), vielleicht 
ders. 86 (120 

_ ze Bunowe 2 dgl, minist. Nuenburg. 

>» (1203). 77 (1204). 78 (1204). 80 
(1205), vielleicht ders. 86 (1207). 
frater : Guntherus. 


691 


Rudolfus de Bunowe 3853 (1802), ca- 
stell. in Shonenberg 357 (1802). $59 
(1802) dominus Ottonis de Grobzk 361 
(13 


— de^ Zanewerfen w. dgl. (Cannawurf) 
367 (1304), (ob auf denselben zw be- 
ziehen?) mil. 473 (1323). 475 (1324). 


frater: 

Rodolfus de Keselowe 98 (1209). 

Rudolfus pinc. dictus de Kevernberg 
(Käfernburg) 356 (1302). 394 (1306). 

coniux: Jutta. 
patruelis: Rudolfus piuc. de Tutiu- 
berg. 

, Rudolphus pinc. de Dornburc «. dgl. 
279 (1289). 280 A. (1289) - - fratruelis 
Conradi pinc. de Salekke 354 (1302) 
— 429 (1315). Die Bestimmungen hier 
wie bei dem folgenden sind durchaus 
unsicher. 

—, Rudolphus pinc. de Dornburg «. dgl, 
478 (1324). 511 (1837). 522 (1346). 

fratres: Henricus. Henricus. 

Rodolfus marsc. de Eckehardesberg u. 
dgl. 379 (1805). 380 (1305). vgl, 
527 A 

fratres: Gerhardus. Heinricus. Her- 
mannus. 

Rudolfus pinc. de Varila (Vargula) 36 
(1178). 59 (1194). 

—- pinc, de Varila 116 (1223). 

Rodolfus, Rudolfus pinc. de Varila 142 
(1243). 177 (1257). 191 (1263—1264). 
204. 207. 245 (1272). 554 (1265). Die 
Bestimmungen der letztgenannten Per- 


unsicher. 
Vgl. Rudolfus pinc. de Salecke. 

Rudolfus fil. quondam Volradi (in Ros- 
bach) 440 1317). 

frater : Heydenricus. 

Rudolffus, Rudolfus, Rudolphus de Her- 
versleiben «. dgl. (Herbaleben) 464(1320). 
474 MAD 485 (1826). | 

ohannes de H 
P raires : Henricus. Johannes. 
patruus: Albertus fil. Hugonis de H. 
Rudolfus de Husin (Hausen) 142 (1243). 
— de Yscherstete «. dgl. (Isserstedt) 153 
(1250). 177 (1257). 
frater: Heinricus, 
— de Lesten (Lehesten) 280 (1289), 
fratres : Albertus, Fridericus. Hein- 
ricus. Theodericus. 

— de Northusen mag. cons. Erford. 291 
(1291). 

--- de Owerstete (Auerstedt) 206. (1266). 
233. 258 (1275). 271 (1282). Zweifel- 


692 


haft, ob auf diesen oder den foi. 

zu bestehen 232 (1271). 249 (1273). !) 

„ee: Heinricus de O., de Batchen- 
orf. 


filsua: 

Rudolfus de Owerstete 206 (1966). 233, 
258 (1275). 271 (1282). 

wor: Cristina, 

—. de Ryschak marsc., mil. et secretar, 
lantgravii 516 (1844). 

—- pinc. de Saleke 127 (1229), zweifel- 
haft, ob derselbe 145 (1944). 

fratres : Heinricus pinc. de Tuthen- 
berg. Cunradus. Heinricus. 

--, Kudolffus pinc. de Salecke «. dgl., 
dict. de Varila; dominus in Salecke, 
pincerna de Varila --- iun. 354 (1302) 
- - 881 (1805). 382 (1305). 383 (1305). 
883 (1805). 384 (1305). 884 (1305). 
449 (1319). 450 (1819). 455 (1319). 562 
(1310). 

pater: Conradus pinc. de S. 
fratres: Conradus prepos, Nueuburg. 
Heinricus, Theodericus. 

sorores: Lukardis de Lychtenhain. 
Alie tres sorores. 

sororius: Beringerus de Meldingen. 

--, Rudolffus pinc, de, dominus in Sa- 
lecke «. dgl. 452 (1319) - - wenn nicht 
auf den vorigen zu beziehen 460 (1820) 

- 497 (1328). 498 (1328). 515 (1343). 
pater : Heinricus. 
fratres : Conradus. Heinricus. 
vitricus: Henricus marsc. de Goz- 
zirstete. 
Die Bestimmungen der drei letzten 
Personen sind nicht alle sicher. 
— de Sconinberc (Schönburg) 101 (1213). 
— dict. de Seglitz T 466. 467, 
relicta: Guta, 

— de Stalberg cons. Erford. 244 (1272). 

- qarsc. de Sultze u, dgl. 409 (1811). 
423 (1814). 434 (1816). 475 (1824). 527 
(1814). 

.— marsc. de Trebere 301 (1293). 367 
(1304). 363 (1304). 869 (1804). 370 (1304) 

wor: Herlindis. 

heredes: Heinricus. Otto. Rudolfus. 
Hedwigis.  Gerdrudis. Adelheidis. 
Herlindis. 

fratres: Gerhardus. Heinricus. Her- 
mannus, 


patrueles: Gerhardus, Heinricus, 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Theodericus de Gozzerstete. Hein- 
ricus, Hermannus, "Theodericus de 
Holtzhusen. 

Rudolfus heres Rudolfi marec.de Trebere 
€, dgl. (des vorsgen) 370 (1304), rer- 
muthlich ders. 460 (1320). 

Rudolffus de Trebere 312 (1296). 

Rudolfus de Tunczenhusen «, dgl. 438 
(1817) -- castellan. in Stusforde 448 
(1819) — 481 (1825). 

— pinc. de Tutenberg «. dgl. (Tawten- 
burg) 356 (1802). 894 (1806). 

patruelis: Rudolfus pinc. de Kevern- 


M Albertus de Herversleuben. 

— pinc. (ohne weitere Bestimmung) 351 
(1301). 

Rudolstadt: Rodelvestad, Rudolfistat, 
Rudolvestat, Rudolvistat 171. 183. 263. 
547. 

parochiani, plebani: Heinricus. Her- 
mannus. 

Rudolvesleiben s. Rudisleben. 

Rudolvestat, Rudolvistat s, Rudolstadt. 

s, Rufina 34, 83. 122. 123. 549. 549. 

cardinales episcopi: Cunradus. Guil- 
lelmus. Petrus. 

Rufus 206. 492. 

Albertus R. castell. in Appolde. 
Henricus R, mil. 

Rugehusen s. Rehehausen. 

Rukkerus maior prepos. Magdeburg. 66 
(1197). 

Rukerus 187, 

filius: Heinricus frat. Port. 

Rulico de Owerstete( Auerstedt) avunculus 
Henrici de Rotenberg 300 (1293). 

Ruprecht s. Robertus. 

Rurbeke s, Rohrbach. 

Rusteberg: Rusteberc R. w. Heiligen- 
stadt 95. 

Thidericus vicedom. de R. 

Rusteleiben, -leibin, -leyben, Rustleibeu 
8. Rossleben. 

Ruteleybesburg w. dgl. s. Rudelsburg. 

Rutenstete s. Rudestedt. 

Rutheleibisbere, Ruthleibesberg, Rutle- 
bere, Rutleibesberg w. dgl. s. Rudels- 
burg. 

Ruz, Ruze s. Reuss. 

Rychardus s. Richardus, 

Rychowe 228. 

Johannes de R. can. Mersburg. 


!) Da einerseits Ludwig von Auerstedt Neffe des älteren und Vetter des 
jüngeren Rudolfs von Auerstedt ist, andrerseits S. 232 Bruder Rudolfs (welches.' 
genannt wird, hat man entweder einen zweiten Ludwig oder einen dritten Rudolf 


anzunehmen, 


I. Namenregister. 


Ryntfraß, -fraz, -froß, Rynthfraz s. Rint- 


Rypez s. Reipitzsch. 
Ryphinstein, -sten 5. Reifenstein. 
Ryschak 516. 

Rudolfus de R. marsc. 


S. 


Saalberg: Salberg, Saleberc, -berch mons 
auf Saalufer unterhalb 
Kösen 17. 31. 59. 78. 101. 247. 882. 450. 
fons in monte 8. 101. [455. 
strata publica in tergo montis 382. 
vinee in monte 99. 100. 247. 


Wezelinus de 8. (castell.) 

Saale: Sala, Sale 2. 5. 12. 17. 20, 31. 
82. 33. 45. 59. 60. 101. 184. 140. 145, 
177. 183. 184. 186. 187. 195. 202. 229. 
247. 257. 279. 279. 280. 281. 306. 325. 
358. 359. 361. 362. 363. 398. 400. 418. 
439. 449. 451. 455. 477. 524. 536. 

antiqua Sala (Gegens.: inferior al- 
veolus Sale) 60. 

clausura Sale, wer 81. 439. 

navigium trans S. 3638. 

Damm von Kösen bis Altenburg 

359 A. 

Saale, Kleine: Parva Sala, inferior al- 
veolus Sale Mühlgraben von Küsen 
bis unterhalb Altenburg 6. 60. 

Saaleck: Saleck, Salecke, Salek, Saleke, 
Salekke castrum R. u. D. $51. Kósen 
6. 18. 30. 31. 36. 45. 51. 54. 56. 57. 
58. 70. 77. 80. 86. 97. 101. 127. 145. 
239. 291. 300. 301. 304. 304. 351. 353. 
354. 355. 359. 381. 382. 383. 383. 384. 
384. 395. 449. 450. 452. 455. 456. 458. 
459. 459. 460. 461. 462. 491. 497. 498. 
500. 515. 562. 

Pincerne de S. : Conradus can., prepos. 
Nuenburg. Conradus (swei oder drei 
verschiedene). Heinricus (zwei verschie- 
dene). Rudolfus (drei oder vier verschie- 
dene). Theodericus (zwes verschiedene). 

silva pincerne de S. 359. 

castellans: Bertoldus Phaffe. Con- 
radus de Golamestorff. Gerwicus. 


Henricus de Galamistorf. Juvenis. 


Otto de Schips. Theodericus de Schipz. 
plebanus: Albertus, 

Fridericus de 8. 

Guntherus advocat. pincerne de 8, 
Guntherus de S, dict. advocati. 


Geschichtaq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 


693 


Hartmannus de 8. 

Heinricus de 8, 

Heinricus de 8. civ. Erfford. 

Hermannus advocat. de 8. 

Hermannus de 8., advocat. de S. 

Ludewieus de S. can. Nuenburg. 
Saalfeld: Salvelt St. mit ehem. Benedikt.- 

Kl. 156. 567. 

Abt von 8. 567. 

Hermannus de S, subprior Port. 
Fabina, Sabinensis Bisthum 34. 47. 33. 


card. episc.: Cunradus archiepisc. 
Mogunt. Johannes. 
8. Savina 12. 


titulus (eccl) Rome. 
Sachsen : Saxonia 10. 25. 27. 28. 40. 41. 
49. 54. 58. 59. 71. 72. 74. 75. 88. 97. 

. . 127. 130. 132. 186. 189.142. 
. . 152. 178. . 171. 184. 190. 
. 198. 200. 203. . 207. 223. 232. 
. 243. 249. . 261. 265. 266, 
. 981. 981. . 987. 290. 292. 
. 800. 308, . 909. 318, 316, 
. 819. 381. 


. 347. 851. 381, 

982. 895. 551. 557. 

. duces: Albertus (d. Bàr). Albertus (I.). 
Albertus (II.). Bernhardus. Heinricus. 
comites palatins: Albertus (d. Eni- 
artete). Friedrich (d. Freidige). Hein- 
ricus (d. Erlauchte). Heinricus ( Raspe). 
Hermannus (1.). Ludewicus (IV.). 

Sachsenhausen : Sachsenhusen, Sachsin- 

husen, -husin, Sassenhusen, Saxen- 

husen, Saxenshusin,Saxinhusen,-husin, 

Saxnhusen villa D. nö. Weimar 149. 

150. 151. 152. 158. 246. 354. 356. 894. 

471. 479. 489. 490. 491. 491. 492. 493. 

494. 497. 498. 512. 515, 522. 526. 
ius patronatus ecclesie 490. 494. 515. 
plebanus: Johannes, 
iuditium 494. 
fornax pistrina 471. 

Fridericus de S. 

G. dict. Ladesac de 8. 

Henricus de S. castell.in Dornboreh. 
Meinhardus de S 

Merboto (in S.?) 

Sagittarius 145. 431. 432. 434. 487. 477. 
Fridericus dict, S. de Obringen. 
Heinricus $8. 

Sifridus S. 

Sala s. Saale. 

Salberg, -burg s. Saalberg, -burg. 

Sale s. Saale. 

Saleberc, -berch, -burch s. Saalberg, -burg. 

Saleck. Salecke, Salek, Saleke, Salekke, 

s. Saaleck. 


45 


094. 


Salice (ob Sahlis D. só. Kohren?) 168. 
Heinricus de S. 
Salingwerra de Ferraria 98 (1209). 
Salomon mag. (can. Herbipol.) 109 (1211). 
— frat. Celle domine Pauline 258 (1275). 
Saltwedele s. Salzwedel. 
Saltza s. Salza, 
Salvelt s. Saalfeld. 
Salza D. nw. Nordhausen 58. 
- , Langen-: Saltza, Salza 26. 121. 123. 
131.153. 173. 189. 203.204. 207. 208. 458. 
Eberherus de S. 
Guntherus de 5. mil. 
Heidenricus de 8. minist. regni. 
Hermannus mag. hospital. Teuton. 
Hugo de S. 
Salzungen St. a, d. Werra 291. 
Bertoldus de S. 
Salzwedel: Saltwedele 253. 
repe. : Gebehardus. 
Sandersleben: Schandeslewenn 429. 
thelonearius princ. Ascharie in S. 
Sangerhausen : Sangerhusen, Sangirhusen 
civitas 72. 87. 849. 439. 499. 
rior de S, 87. 
inggreven :Gasso. Heinricus.Ulricus. 
cives: Heinricus Stul. Nicolaus 
Biccariator. 
Cunemundus de 8. 
Gozwinus de 3. 
Heinricus de S. mil, 
Ludewicus de 5S. mil. 
Ulricus de 8. mil. 
Sassenhusen s. Sachsenhausen. 
Savina s. Sabina. 
Saxenhusen, Saxenshusin, Saxinhusen, 
-busin, Saxnhusen 3. Sachsenhausen. 
Saxo burg. Erford. 98 (1212). 
— 157. 198. 
Cunradus 8. burg. Erford. 
Heinricus S. burg. Erford. 
Theodericus S. de Apolde. 
Saxonia s, Sachsen. 
Scaffinrath 409. Vgl. Schaffenradt. 
Bertoldus S. iun., cons. civ. Nuenburg. 
Scalun s. Schalun. 
Scambach s. Schambach. 
Scaph 248. 
Cunradus S. 
Scapowe s. Schkopau. 
Scartfelt, Scartvelde s. Scharzfeld. 
Scerenbeche s. Schirmbach. 
Scerenbeke s. Schermke. 
Schaf s. Ovis. 
Schaff 511. 
Heinricus S. castell. in Kanbork. 
Schaffenradt 433. Vgl, Scaffinrath. 
Jobannes 5S. mon, Port. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Schafstüdt: Rchaffktete, Schafstete, Shaph- 
stete St. w. Lauchstädt 273. 854. 883. 
884. 562, 

Guntherus de fS. frat. Port. 
GuntherusdeS. castell in Wizenburg. 
o Hermannus de S. castell. in Wizen- 
r 

Schalun. Scalun, Shalun 111. 131. 190. 

203. 207. 
Heinricus S. 
Heinricus &. de Ballenhusen mil 

Schambach: Scambach rivulus bei Schwer- 
stedt w. Tennstedt 283. 

Schandeslewenn s. Sandersleben. 

Scharoch, Scharroch, Sharoch 184. 186. 


188. 257. 329. 
fratres dicti S, 329. 
Albertus 
Burchardus l fratr. de Wizenvels 
Cunradus mil. | cognom, 8 
Heinricus 
Scharzfeld: Scartfelt, Scartvelde, Shart- 


velt R. bei Scharzfeld, Kr. Osterode 
24 26. 59. 68. 

Burchardus de S. com. 

Sigebodo de 8. 

dict. Schasse de Stusfort (Straussfurt) 

437 (1317). 
fratres: Eberherus. Guntherus. 
Schauenburg: Schowenburg 104. 
Adolfus com, de 8. 
Schauenforst: Schowenforst, Scowen- 
vorst R. w. Orlamünde 272. 514. 
Beringerus de 8. 
Heinricus de 8. 
ren S. conv. Port. 514 (1312). 
Scheidungen, Burg-: Scheidingen, Schi- 
‚ Schidingen, -gin, Schydingen, 
Scidinchen, Seidinge. Scidingen D. 
80. Nebra 74. 77. 100. 129. 165. 238. 
299. 318, 822. 323. 349. 351. 860, 875. 
399. 412. 443. 518. 
castellani : Conradus dict. de B. Heyn- 
ricus dict. Leych. 
Berin rus de Meldingen dict. de S. 
rtoldus de 8. 
Bertoldus de 8. mil. 
Emmardus de 8. mil. 
Hermannus de $. 
Hugo de S. can. Nuenburg 
Hugo de S. castell. in Hesillere. 
Ludewicus de S mi dict. de S. 
Wernherus de S. mil. 

Seheiplitz : Schiples, Schiplitz, Scyplizc, 
Shipliz, Shypliz D. w. burg a. U. 
ehem. Benedikt.- Nonnenkl. e. Martini 
dioc. Halberstad. 160. 161. 250. 275. 
296. 297. 297. 806. 307. 


I. Namenregister. 


ecclesia 807. 
prepositus 250. 275. 306, 
prepositi: Hartmodus. Hermannus. 
Johannes, 
priorissa 307. 
priorisse: Johanna. Margareta, 
collegium, conventus 161. 296. 307. 
Bertoldus de S. civ. Nuenburg. 
Schellsitzer Aue ó. Naumburg 16 A. 
Schelo 377. 
Heinricus S. mon. (Hersfeld ?) 
Pehenkenholz bei Nied.-Möllern n, Kösen 
383 


Schephel 278. 
Heinricus dict. S.. 
Scherff 396, 
,Hennyngue cognom. S. civ. Merse- 


urg. 
Schermke: Scerenbeke JD. bei Oschers- 
leben 107. 
Arnoldus de S. ean. Halverstad. 
Schernberg: Scherinburck Mfl. sw. Son- 
dershausen 74. 
Cunemundus de 8. minist. lan 
diet. Schetin famulus comitis de 
munde 444 (1318). 
Schidengen, Schidingen, -gin s. Schei- 


dungen. 
Schinkel 177. 
Hermannus 8, 
Schindakoph, Schindekoph 508. Vgl. 
Schyndecopf. 
Gotfridus dict. S. mag. cur. lantgrav. 
che 


rav. 
rle- 


Schiples, Schiplitz s. Scheiplitz. 
Schips, Schipz s. Schöpe. 
Schirmbach,  Rothen- od. Weissen-: 


Scerenbeche D. s. Eisleben, bezw. nnw. 
Nebra 72. 
Otto de S. 
Schirmest 95. 
prepos. de S.: Meingotus. 
Schkeuditz: Scuditz, Scudiz, Scudizc 
43. 44. 238. 346. 366. 366. 418. 452. 
Albertus de S. castell. in Ruthleibis- 
berch 


Godeschalcus de S. 
Hermannua de S. castell. in Ruth- 
leybesberg. 
Schkólen: Scholen, Scolin St. s. Nawm- 
burg 188. 303. 548. 
prepos. : Theodericus. 
provinciale placitum, Landding 188. 
548. 
—: Zeolin D. ó. Lützen 28 A. Vgl. 389. 
Schkopau: Scapowe D. n. Merseburg 51. 
Albertus de S. 
Schkorlop, Gr. od. Kl.: Scorlup villa 
D. osó. Lützen 28 A. Vgl. 339. 


695 


Schladebach: Slatebach, Siathebach D. 
on. Merseburg 77. 80. 99. 327. 860. 
568. 

Heinricus de S. 
Heinncus de S. mil, 
Theodericus de S. 
Ulrich von $8. 

Schladen : Slatheim, Slathem JD. nno. 
Goslar 64. 107. 

Burchardus de S. can. Halberstad. 
Ludolfus de S. ean, Halberstad. 
Sehlatheim s. Schlotheim. 
Schleinitz: Slyniez D. 6. Osterfeld 508. 
Hermannus de 8. 

Schlesien, Zlesia 95. 580. 538. 536, 543. 
543. 544. 546. 549. 

Herzog von Schlesien 549. 
Herzöge: Boleslaw I. Heinrich I. 
Wladislaw II. 

Schlotheim: Schlatheim, Slatheim, -hem, 
-heym St. onö. Mühlhausen 74. 139. 
142. 176. 204. 207. 267. 271. 343. 

Bertogus de 8. dapif 

Ditmarus Vultur de S 

Fridericus de 8. 

Guntherus de S, dapif. 

Guntherus de S. mil. 

Hermannus de $. 
Schmiedehausen: Smidehusen JD. nw. 

26. 


Zmolensis, Zmolnensis, Zmülneneis 

St. in Sachsen-Altenburg 1. 2. 4. 5. 7. 

8. 9. 10. 17. 29. 30. 40. 79. 85. 899. 

529. | 

Nonnenkloster (?) 9A. 
cenobium, ecclesia 5, 7, 8. 29. 529. 

Schmon, Nied.- od. Ob.-: man D. sw. 

Querfurt 142. 
Cunradus de 5. mil. 

Schober, Schobr, Schovere, Schower, 
Shober 230. 318. 323. 323. 349. 375. 
448, 

Heidenricus S. mil. 

Heinricus S. mil. 

Hermannus de Wie mil, dict. S. 
Hermannus 8$. 

Theodericus 8. 

Schocher s. Zachocher. 

Schónburg: Schonberg, Schonenberg, 
-bergk, -berk, Sconberg, Sconenberc, 
-berch, -berg, -bergk, Sconinberg, 
Shonberk, Shonenberg, Shoninberc, 
Sonberg, Sonenberg castrum episc. 
Nuenburg. R.u. D. o. Naumburg 16 A. 
85 A. 45. 47. 101. 108. 168. 172. 206. 
224. 232. 234. 236. 237. 240. 241. 243. 


45 * 


696 


Sel. 862. 894. 432. 488. 487. 467. 477. 
burkwarte 16 A. 35 A. 344. 467. 
custodia castri (hat Albertus de 

Grobizc) 108. 
advocatus : Guntherus de Bunawe. 
castellani, castrenses: Erkenbertus. 

Guntherus de Gusowe, Guntherus 

de S. mil. Heinricus de S. mil. Jo- 

hannes dict. de 8. fil. Sifridi Sagittarii. 

Johannes de Wirchusen mil. (?) 

Petrus Porck, Rudolfus de Bunowe. 

Sifridus, Sifridus Sagittarius. Ulman- 

nus de Gusowe niil. 
villicus: Ludewicus, 

Albertus de 3. 

Arnoldus de S. 

Bertoldus de 5. 

Bertoldus de S. sen, 

Bertoldus de S. iun. 

Bodo de S, minist, 

Bodo (de S. ?) 

Fridericus de 8, mil. 

Guntherus de S. mil, Vgl. castellani. 
() Hatto de S. sen. 

Heinricus de &S. mil, castell. in 


Johann von 
Johannes de 8 fil. Sifridi Nagittarii. 
Vgl. castellani 
udolfus de S, 
Schónewerda: Sconewerde D, sö. Artern 
419. 
Heinricus de S. conv. Port. 
Schónwalde: Sconewalde Kr. Jerichow 89. 
Wernherus de S. can, Magdeburg. 
Schóps: Schips, Schipz JD. n. Kahla 
301. 461. 
Otto de S, castell. in Salecke. 
Theodericus de S, castell. in Salecke. 
Scholen s. Schkölen. 
Schonberg, Schonenberg u. dgl. s. Schön- 


Teuchern od. D. sö. Mücheln ?) 177. 
178. 
Reinhardus de S., Z. 
Schovere s. Schober, 
Schowenburg s, Schauenburg. 
Schowenforst s, Schauenforst. 
Schower s, Schober. 
Schraplau: Scrapelow St. só. Eisleben 
487. 562. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 
244. 249. 261. 270. 291. 844. 857.359. 


Busso sen. de S. 
Gebhard von S. Vogt der Neuenburg. 
Schüpf: Scipfe D. s. Tauberbischofshem 
98 


Walterus de S, pinc. 
Schwaben: Suevi, Swevi 10. 14, 
dur: Fridericus, 
Schwabsdorf: Suavirstorp, -torph D. ö. 
Weimar 116. 126. 
Schwartz 318. 
Cunradt S, burger zcu Wyhe. 
Schwarzburg: Suarzburc, Svarzborch, 
Svarzcburch, Swarbure, Swarcburkch, 
-burg, Swarczburch, Swartzburch, 
-burgk, Swarzburc, -burch, -burg 
Schl. a. d. Schwarza 40. 42. 46. 95. 
104. 105. 116. 126. 137, 152. 183. 195. 
199. 200. 200. 247. 248. 286. 468. 
498. 496. 
Guntherus com. de S. (vier oder 
fünf verschiedene) 
Heinricus com. de S, (drei ver- 
schiedene) 
Schwebda : Suebede JD. ö. Eschwege 175. 
Hermannus de S. 
Schweigern : Sweigere D. bei Mosbach 1. 
Baden 109 


Gothefridus de S. can. Herbipol. 
Schweinswarte: Swinswarte w. Nawm- 
burg 1) pons 399. 415. 2) mons 400. 
Schwerstedt: Swerstete D. sc. Bwttelstedt 
256, 289. 515. 
Fridericus de S. 
Henricus de S. 
Hermannus de 8. 
— : Swerstete D. ó. Tennstedt 269. 
coloni de S. 269. 
Schydingen 8, Scheidungen. 
Schyle, Shile 270. 278. 347. 
Conradus S. mag. monete in Ekke- 


harieberg. 
Schyndecop famulus lantgravii 319 
(1298). Vgl. Schindakoph. 


Schyrntschyn, Scirntechyn (vermuthlich 
Wüstung bei Merseburg; vgl. New 
Mitth. XVILH, II, 169) 887. 387. 

Heinricus de S. capellan. episc. 
Nuenburg. 

Seidinchen, Scidinge, Scidingen s. Schei- 
dungen. 

Scipfe s. Schüpf. 

Seirntschyn 8. Schyrntschyn. 

Scobkou, Scobkov, Scobkowe, Scopecou 
villa Wüs bei Flemmingen sw. 
Naumburg 75. 76 A. 76. 79. 81. 85. 92. 

grangia (Portensium) 81. 92. 

Scolin 8. Schkölen. 

Sconberg s. Schönburg. 


I. Namenregister. 


Sconecagel, Sconecail, Pulcra cauda 98. 
245. 263. 
Bertoldus S. burg. Erford. 
Theodericus S, P. c. civ. Erford. 
Sconenberc w. dgl. 8. Schönburg. 
Sconewalde s. Schónwalde. 
Sconewerde s. Schönewerda. 
Sconinberg s. Schönburg. 
Scopecou 8. Scobkou. 
Scorlup s. Schkorlop. 
Scovel, Scubel 138. 145. 
Conradus S. 
Scowenvorst s. Schauenforst. 
Scrapelow s. Schraplau. 
Scubel s. Scovel. 
Scuditz, Scudiz, Scudize s. Schkeuditz. 
Scuhz s. Zeu tzsch. 
Sculscov s. Goldschau. 
Scultetus 316. 
Johannes S. civ. in Wie. 
Scyplizc s. Scheiplitz. 
8. Sebastianus 89. 
ecclesia in Magdeburg. 
See s. Frauensee. 
Seeburg: Seburch D. am süssen See, 
ehemal. Propstei 38. 51. 
prepositus : Fridericus. 
Seena: Sehen, Seyne villa D. wsw. 
Eckarisberga a B1. 288. 
rustici: i: Conradus. Gerhardus. 
Segehardus s. Sigehardus. 


Segehildis 97: 2 
Segelicz . Segni Seglitz wüst bei Naura 
nó. Jena! (Wegen der Lage montis 


Segelitz prope Nuer erscheint Sieglits 
onö. Camburg ausgeschlossen.) 466. 511. 
opidanus: Johannes Kachere. 
mons qui dicitur S. 466, 
vinea 486. 
Rudolfus de $. 
Sehen s. Seena. 
Selicman 157. 
Cunradus S. burg. Erford. 
Selpweldige 527. 
Johannes S, in Cultzowe. 
Selze, Silezen : Zelezen situm trans Bo- 
sowe wüst ö. Zeitz 49. 50 À. 
Ernestus de Z. 
88. Sergius et Bachus 8. 12. 
esia 
Seuslitz D. sw. "Osterfeld 559. 
Vogtei und Gericht. 
Seusslitz: Suselizc D. nw. Meissen 184. 
8. Severus 56. 95, 98. 180. 515. 528. 566. 
566. 567. 
ecclesia in Erfordia, 


697 


Seyne 8. Seena. 
Shalun s. Schalun. 
Shaphstete s. Schafstádt. 
Sharoch s. Scharoch. 
Shartvelt s. Scharzfeld, 
Shile s. tSchyle, 
Shipliz s. Schei lita. 
Shober s. Scho 
Shonberk, Shonenberg, 
Schönburg. 
Shuphelberg 306. 
Henricus S. 
Shutesac 259. 
Heinricus 5. castell. in Raspenberc. 
Shypliz s. Scheiplitz. 
Sibandus de s. Mauricio (Nuenburg.) 
101 (1218). 
Sibrecht Abt von Ossegk 554 (1263). 
554 (1264), vormals Abt 554 (1265). 
Sibertus prior Port. 211. 212 (1268). 
—- mag. hosp. mon. Port. 150 (1250). 
E | Sibrecht de Aldenburg 50 (1183). 
58 (1186— 1190). 
Siboldus Bendel civ. Erford. 245 (1272). 
-- Hoppenere burg. Erford. 98 (1212). 

Syboldus filius. Jutte, domine Gu- 
ten, burg. Erford 96 (1211—1219). 
98 (1212). 

— (Erford). 244. 
filius : Theodericus Mechelingus. 
Siboto episc, Augustensis (Augsburg) 
132 (1284). 135 (1236). 
— cellerar., can. Nuenburg. 77 (1204). 
— can. Nuenburg. 100 (1218). 

, Syboto prepos. in Wechterswinkele 
MS (1250). 151 (1250). 152 (1250), 
pleb. in Tunetorf (Donndorf), quondam 
prepos. in W. 158 (1253). 

— com. de Buch 72 (1200). 
germanus : Hugoldus. 
— Sigebnde (com.) de Scartvelde (Scharz- 
24 (1157). 26 (1157). 
gener : Heinricus com. de Buch. 
— de Vipech mil. 325 (1299). 
— de Frankensten vas. Hersfeld. 118 
— (in Meller?) 274, 275. [(1226). 
frater: Johannes. 
sororis maritus: Ditmarus. 
Sybotonis mons bei Dorndorf, resp. Grout- 
sene 196. 237 
Sibrecht s. Sibertus. 
Sichem 8. Sittichenbach. 
Sicilia, Sicylia, Sycilia 61. 
112. 135. 
regnum Sicilie 61. 135. 
reges: Fridericus Il. Heinricus VI. 
Sidechenbeche s, Sittichenbach. 
Siechberg Weinberg des Kl. Pforte 218 A. 


Shoninberc 8. 


108. 104. 


698 


Sifridus, Sigefridus archiepisc. Bremensis 
40(1180). 41 (1180). 49 (1183). 58, 65. 66. 
frater : Theodericus com. de Wirbene. 
— (II) archiepisc. Magunt. 95 (1210). 
125 (1227). 128 (1280). t 129. 
— (III. electus Magunt, 129 (1281), 
(1294) 132 (1284), archicanc. 188 
(128 


— episc. Ratispon. ( Regensburg), cancell. 
133 (1234). 
Sigefridus episc. „pireneis (Speier) 10 
(1140). 14 (1144). 
Sifridus prepos. s. Sebastiani, can. Magde- 
burg. 89 (1208). 
— cust. de s. Mauritio Nuenburg. 212 
-- ean. Cicensis 5. 18. [(1268). 
-— rector capelle, capellan. in Ruders- 
dorf 259 (1276). 268 (1277). 
— abb. Hersveld. 46 (1182). 
abb, de Pigavia «. dgl. (Pegau) 77 
(1204). 80 (1205). 86 (1207). 539 (1193). 
— mon. de Goceke (Goseck) 50 (1183). 
— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197). 
— mag. curie Husdorph, conv. de Hus- 
dorph 262 (1277). 
- - mag. in carecto, [rat dort Bre 29). 
— frat. Port. 127 (192 
— conv. Port. 258 1279. 
Sifrid Burggraf von Leisnig 551 (1228). 
Bruder : Albero. 
Sifridus com. de Orlamunde 49 (1183). 
70. 71 (1199). 
-— de Bendeleiben mil. 265 (1278). 
Syfridus de Borthwyz (Börtewitz) 503 
(1330). 
Sifridus Faber civ. Erford. 267 (1279). 
Sigefridus, Sigifridus de Hagen 40 
(1180). 42 (1180). 
Sifridus de Hartmannisdorf 90 (1220). 
Siffridus, Sifridus, Syffridus de Hastens- 
leiben u. dgl. (Hassleben) mil. 343 
(1301). 431 (1316). 460 (1320).465 (1320). 
Sifridus de Hofgarthen u. dgl. (Hopf- 
garten) mil. 243 (1272). 261 (1277). 
Sifrid von Leisnig 559 (1304). 
Brüder : Volrad. Gottfried. Hermann. 
Sifridus Richardi cons. Erford. 244 (1272). 
Rost advocat. com. de Rabinswalt 
260. 261 (1277). 
— Stacionarius de Nuenborg 138 (1234). 
uxor: Gerdrudis. 
-— Wernikonis de Feder ungen 59211802). 
— dict. Wilden mil. 353 (1302 
-- eastell. in Shonenberg «. dgl 357 
(1302). 359 (1302). 361 (1302), dict. 
Sagittarius 432. 433 (1316). 437. 477. 
filius: Johannes castell. in Schonen- 
berg. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Sifridus (in Meller super.?) 388 (1805). 
Sigebodo s. Siboto. 
Sigefridus s. Sifridus. 
Segehardus Hottirmannus civ. Erford. 
488 (1827). 
ict Lubelini cons. Erford. 291 
(1291). 
— pinc. episc. Halverstad. 37 (1179). 
Sigifridus s. Sifridus. 
Silawitz s. Silbitz. 
Silberhausen : Silbernhusen D. bei Dingel- 
städt a. d. Eichsfeld 90. 
Bertoldus de 8. 
Silbitz : Silawitz, Sylawizc D. bei Orossen 
sw. Zeitz 108. 507. 
Ludewicus de S. 
Ludewicus de S. mil. 
Silezen s. Selze. 
Symeon subdiac. des Kl. Bosau 1 vgl. 
929 (1185). 
Symon abb, Hersfeld. 376. 377 (1304). 
— prepos. de Lansitia(Lenczyca)94(1210). 
Simon Kellermeister u. Mönch in Alt- 
zelle 549 (1225). 
— capellan. abbatis Hersfeld, 156 (1252). 


Symon mon, Hersfeld. 167 (1255). 169 

(1255). 

— camerar. conventus Hersfeld 175 
(1256). 


Sinderstede, -stete, Sindirstete s. Synder- 
stedt 
Sindram de Bobuluz (Boblas) 50 (1183). 
Siroslaw Bischof von Breslau 548. 
Sittichenbach: Sichem, Sidechenbeche, 
Sychem Dom. nnt. fert, ehem. 
Cisterz.-Kl. 21. 23. 67. 205. 283. 285. 
331. 536. 545. 547. 551. 5068. 
Abt 545. 
abbates: Amilius. Volquinus, Fried- 
rich. Johannes. 
camerarius: Heydenricus. 
custos: Burchardus. 
Mönch: Konrad, vormals Bisch. v. 
Halberstadt. 
Sitzo, Sizo, Sizzo com. (de Käfernburg) 
14 (1144). 23 (1154). 25 (1157). 28. 
Slatebach, Slathebach s. Schladebach. 
Slatheim, Slathem s. Schladen. 
—, -hem, -heym s. Schlotheim. 
Slavus 8. 
Slynicz s. Schleinitz. 
Sman s. Schmon. 
Smelinc, Smeling , Smelingk , Smelink, 
106. 127. 284. 305. 
Albertus 8. 
Henricus S., de Girost cognom. 3. 
Smidehusen s. Schmiedehausen. 
Smolna, Smolnensis s. Schmölln. 


1l. Namenregister. 


Snuder 358, 361. 
Otto cognom. 8. 
Sómmerda: Somerde, Sommerde, Su- 
merde St.im Kr. Weissensee 490.513.520. 
Conradus de S, mon. Port. 
Henricus deS. vicarius s. Michaelis 
Erford. 
Johannes de 8, vicarius 8. Laurencii 


Sömmern: Someringin, Sommeringen, 
Sumeriggen, Sumeringen, Sumerringen 
D. (w 2) ım Kr. Weissensee 127. 
136. 204. 269. 515. 520. 

Ekehardus de S. 

Henricus de S. mon Port. 
Heinricus de S mil., mag. for. in 
Wizense. 

Hugo de S. 

Soike s. Soyke. 

Somerde s. Sómmerda, 

Someringin s. Sómmern. 

Sommerau: Somerowe im bayr. Bei. 
Eschenbach 93. 

Cono de S. 

Sommerde s, Sómmerda. 

Sommerin s. Sömmern. 

Sommerschenburg: Sumerscenburch D. 
im Kr. Neuha Icben 19. 386. 540. 

Dietrich Graf von 
Fridericus palat. boni de 8. 

Sonberg s. Schónburg. 

Sondershausen: Sundershusem, 
139. 229. 496. 

castelanus: Albertus dict. Calwe. 
Cunemundur de S. can. Nuenburg. 
Cunemundus de S. minist. lantgravıi. 
Sonenberg s. Schönburg. 
Sonneborn D. nw. Gotha 501. 
Heinricus de i3. rector scolar. etc. 

Sophia abbat. in Prisenitz 504 (1331). 

-- abbat. Quiddelin burg. 99 (1213). 

coqnatus: Theodericus march. Misn. 

— . prepos. Quedlinburg. 880 (1800). 338 
(1300). 379 (1304). 

— ubi in Capelindorph 858 (1302). 

& decan. 


-husen 


fr 
— filia Theoderici burgravii de Kirch- 
berg 489 (1827). 

— advocatissa de Wida 182. 188 (1258). 
maritus: Heinricus advocat. de W. 
fratres: Hermannus, Otto, Albertus 

com. de Orlamunde. 


Sophia filia Heinrici marsc. de Ekke- 

hardeeberge 352 (1302). 
Verwandtschaft s. unter Heinricus 
marsc. de E. 

— , Sophya coniux Heinrici de Liben- 
stete 197. 198 (1265). 201 (1266). 

frater: Ludewicus de Blankenhain. 

— de Lowitz matrona 324. 

Sorabie provincia 82. 

Sotterhausen: Suthirshusen, Suttenhen, 
Sutterhen, Sutterhusen D. osö, Sanger- 
hausen 64. 65 A. 86. 87. 107. 

Cuno mil in 8.  ' 
Gothefridus de S. 
Heinricus de S. 

Soike, Soyke, Soyko 360. 872. 897. 565. 
Vgl. Sweko. 

Heinricus 8. civ. in Wizenvels. 

Speculum s. Spige 

Speier : or; Siren 10. 14. 20. 98. 132. 

: Conradus. Conradus. Gun- 
terus. run. igíridus 


bote. 100 8. Spielberg. 


zus S. cons. civ. Nuenburg. 
Spielberg: Spelberg , Spilberg., -berk 
D. un . Kösen 877. 455. 470. 470. 
4 


pagus S. 977. 455. 
parrochia, parrochialis eocl. 470. 471. 
plebanus 470. 
plebanus: P. 
Speculum, Spigel 101. 154. 807. 808. 
309. 311, 324. 471. 
Bertoldue S. de Rutleberc. 
Bertoldus S, mil, castell. in Rute- 
leibisberc. 
Bertoldus S. filius. 
Bertoldus 8. 
Bertoldus f. castell. 
Heinricus 8. 
Spilberg, -berk s. Spielberg. 
Spirensis s. Speier. 
Spoletanae partes 93. 
Sprech, Sprecht, Spret 190. 208. 207. 
Johannes de 8. mag. forensis in 


issense. 
Stacionarius 133. 
Sifridus S. in Nuenborg 
Stalberg, Stalburch s. Stolberg. 
Stamem s. Stammheim. 
Stammern 305. 
Conradus dict. S. 
Stammheim: Stamem D. bei Schwew- 
fwrt 109. 
Otto de S. mil. 
Stange 354. 
nradus S. in Libenstete. 


700 


Stango 150. 
Theodericus S. 

Stantius card. presb. tit, s. Savine 12 
(1142). 

Starkenberg: Starchenberg, Starkenberg, 
-bergk, -burgk D. w. Altenburg 129. 
271. 298. 304. 804. 814. 846. 374. 392. 

Erkenbertus burgrav. de S8, 
Hermannus de S. can., dec. Nuen- 


burg. 
Stay! 248. 
Henricus 8. 
Stebonis 511. 
Apecz S. castell, in Kanbork. 
Stechowe (unbestimmt, welches) 43. 
Weinricus de S. germani fratres. 
Steinbach: Steibach Bach s. Bibra 29. 
30 A. 
— : Steinbach, Stenbach grangia D. s. 
: Bibra 29. 80 A. 33. 85 A. 
— : Steinbach, Stenbach D. nö. Borna 
38. 85 A. 77. 79. 85. . 
sessiones monast. Port. in 8. 
— silva „in pago ville Culsouwe' (Gold- 
schau) 824. 
Steinburg : Steinburgk D. sw. Bibra 993. 
Heinricus de S. 
Steingraben iuxtaHentscesleiben( Hensch- 
leben) 194. 
Steinvelt 267. 
Cunradus dict, S, civ. Erford. 
Steiwek in convalle Elmetal bei Porsten- 
dorf 245. 
Stenbach s. Steinbach. 
Stendalense argentum 380, 
8. Stephanus 70. 77. 83. 86. 109. 531. 
533. 538. 539. 
titulus (eccl.) in monte Celio Rome. 
eccl. in Bamberg. 
eccl. in Würzburg. 
eccl. in Zeitz. 
Stephanus card. episc. Prenestinus (Pa- 
lestrina) 12 (1142). 
— episc. Metensis (Metz) 10 (1140). 
— de Liznik mil. 249 (1273). 
advocat. com. de Glichen 172 (1256). 
-- advocat in Glizberg 178 (1257). 
-- mil. 90 (1220). 
Sternberc 442 | 
Bertoldus de S. prepos. in Meme- 
leyben. 
Stetinus mil. 272 (1986). 
Steudnitz : Studeniz villa D. nó. Dornburg 
140. 196. 237, 384 A. Vgl. Studiez. 
Lukardis de &, 
Stewistorff s. Stiebsdorf. 
Sthuternheim s. Stotternheim, 


Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


Stiebsdorf : Stewistorff Wüstung st. Buit- 
städt 365. 

Stigeliz 87. 

Alvericus de 8. 

Stitz, quondam dictus 515. 

Stobichin s. Stubechen. 

Stockheim: Stoccheim, Stocheim JD. wó. 
Borna 77. 79. 85. 

esessiones Portensium in 8. 

Stolberg: Stalberg, Stalburch 244, 231. 
814. 555. 

Albertus burgrav. in S. 
Fridericus de S, com. 
Rudolfus de S. cons. Erford. 

Stolcenhain s. Stolzenhayn. 

Stolp 4. Vorpommern a. d. Peene, vorher 
Benedikt.- Abtei, dann Ohsters.- und 
Tochterkloster von Pf. 560. 561. 562. 

Stolzenhayn: Stolcenhain, Stolzenhain, 
-hain, -hayn D. ssó. Osterfeld 247. 251. 
273. 280. 284. 

Conradus de S. mil, castell. in 
Ostervelt. 

Heinricus de S. mil. 

Reinbodo de S, mil., castell. in Oster- 
velt. 

Stonze D. unbestimmter Lage 19. 337. 

Stopuste 164. 

Otto 8. 

Storckaw 8. Storkau. 

Store 378. 

Johannes S. civ. in Wimaria, 
Storkau : Storckaw, Storkouwe, Storkowe 
D. nw. Weissenfels 298. 814. 329. 

Albertus deS. notar. episc. Nuenburg. 

—: Bturkuowe urbs et civitas in marchia 
Luzist 92. 

Stotternheim: Sthuternheim, Stutern- 
heim, -heym, Stuthirnhaim , Stutirn- 
haim, -heim D.n. Erfurt 46. 190. 203. 
204. 207. 208. 476. 490. 496. 516. 

Albertus de S. minist. Hersfeld. 
Cunemundus de S. advocat. in Ecke- 
hardisberg. 

Ludolfus de S. mil. 

Otto de S, mil., secretar. lantgravii 

Straduna Nebenfl. d. Oder in Ob.- 
943. 548. 

Strantz, Stranz 204. 207. 

Giselherus S. de Tullestete. 
Hermannus S. de Tullestete. 
Strassberg : Strazberc, Strazburg D. wsw. 

Plauen 143. 229. 
Arnoldus de S. can. Nuenburg. 
Henricus de 8. can. Numburg. 

Strassburg: Argentinensis 122. 

scolast.: Ulricus. 

Strauf: Struf castrum wüst sv. Rodach 549. 


I. Namenregister. 


Strausafurt: Stusforde, -fort, forte, -furde, 
-vorde. Stusfordensis, Stusfurdensis 
villa D. sw. Weissensee 127. 146. 189. 
203. 204. 207. 208. 436. 437. 448. 481. 
527. 

pagus 189. 203. 207. 

communitas 208. 

castellani: Heinricus Voit,  Her- 
mannus Funcke mil. Rudolfus de 
Tunczenhusen. 

cives 127. 

forensis magister: Wasmudus. 
ollariws: Bruno. 

commorantes 1n S.: Heinricus Thyme. 
Theodericus Landtgravius. 
Eberhardus de S. 

Everherus de 8. mil. 

Eberherus de 8, 

Ekehardus de S. 

Eckehardus de S. 

Guntherus de S. 

Hartungus de 5. 

Hermannus de S, mil. 

Schasse de S, 

Strazberc, Strazburg s. Strassberg. 

Strehla : Strele, Ztrele St. im Kgr. Sachsen 
75. 228 


Cunradus de Z. can. Mersburg. 
Reinhardus deS. minist. Nuenburg. 
Strucio 98. 
Albertus S8. imper. aule iudex. 
Struf s. Strauf. 
Struven 109. 547. 
Cunemundus 8. 
Stube (ob Stóben nnw.Camburg ?) 56. 57 A. 
Stobichin, Stubechen, Stubichen 465. 482. 
488. 
Bernhardus S. 
Studeniz s. Steudnitz. 
Studiez (eb Steudnitz?) 511. 
Heinricus de $. 
Stul 499. 
Heinricus S. civ. in Sangirhusen. 
Sturkuowe 5s. Storkau, 
Stusforde, -fordensis, -fort, -forte, -furde, 
-furdensis, -vorde s. Straussfurt. 
Stuternheim, Stuthirnhaim, Stutirnhaim 
u. dgl. s. Stotternheim. 
Suarzburc s. Schwarzburg. 
Suavirstorp, -torph s. Schwabsdorf. 
Suebede s. Schwebda. 
Suevi s. Schwaben. 
Sulce, Sulcensis, Suleza s. Sulza. 
Sulczbeche s Sulzbach. 
Sultza, Sultze &, Sulza, 
Sultzbeche s. Sulzbach. 
Sulza: Sulce, Sulcza, Sultza, Sultze, Sulze, 
Sulcensis, Sulzensis civitas, villa St. 


701 


a. d. Ilm 51. 52. 71. 142. 215. 233. 

284. 236. 240. 241. 242. 242. 248. 259. 

260. 268. 298. 301. 302. 330. 331. 332. 

333. 346. 346. 347. 365. 366. 370. 371. 

385. 385. 385. 386. 386 387. 409. 423. 

431. 434. 473. 475, 480. 482. 484. 527. 
ecclesia s. Marie 301. 


ecclesia (Chorherrenstift) s. Petri. 
284. 242. 

prepositi: Heidenricus. Otto. 
capitulum 215. 283. 240. 241. 
canonici 51. 

canonici: Bertoldus cust. Burchar- 


dus de Burnis. Cunradus de Nuen- 
burg. Gevehardus archipresb. Gothe- 
scalcus phisicus. Hellembertus. Jo- 
hannes cust. Theodericus. Theodericus. 
Theodericus. Wernherus. 
senior 380. 338, 
cives 333. 
moneta 215. 234. 330. 
monetarius: Helwicus. 
residentes: Cristianus. Heinricus de 
Evirsberc. Heinricus. Heinricus. Ja- 
cobus. Jacobus. Theodericus. 
vinea 366. 
Bertoldus de S. mil. 
Cunradus de S. civ. Nuenburg. 
Dithmarus Longus de S. 
Dithmarus de S., fil. Dithmari Longi. 
Ekehardus de S. mil. 
Eckehardus de S. mil. 
Fridericus de S. 
Heinricus de S. mil. 
Helwicus de S. (8. monetarius). 
Hermannus de S. mil. 
Hermannus de 8. 
Ludewicus de S. 
Rudolfus marsc. de S. 
Wikerus de S civ. Nuenburg. 
Sulzbach 581. 
Adelheid von 8. 
Sulzbach : Sulezbeche, Sultzbeche, Sulz- 
beche D. sw. Apolda 52. 262. 293. 492. 
mag. curie: Bertoldus conv. de Hus- 
dorph. 
Fridericus deS. castell. in Appolde. 
Hermannus de $8. 
Sumerde s, Sömmerda. 
Sumeriggen, Sumeringen, Sumerringen 
s. Sömmern. 
Sumerscenburch s. Sommerschenburg. 
Sundershusem, -husen 8. Sondershausen. 
Sundhausen: Sunthusen JD. sw. Gotha 
(oder 8. Nordhausen?) 145. 
Heinricus Hering de S. 
Supan 57. 
Heinricus S, (civ. Erford.) 


702 


Surtowe s. Schortau. 
s. Susanna 3. 34. 
titulus (eccl. Rome. 
Suselizc s. Seusslitz. 
Suthirshusen, Suttenhen,Sutterhen,-husen 
8. Sotterhausen. 
Svarzborch, Svarzcburch s, Schwarzburg. 
Swanryng 528. 
Apel S. (in Erfordia). 
Swarburc, Swarcburch 4. dgl. s. Schwarz- 


burg. 
Sweko 348 (1301). Vgl. Soyke. 
Sweigere s. Schweigern. 
Swerstete s. Schwerstedt. 
Swevi &. Schwaben. 
Swidgerus de Imnetz 47 (1182). 
Swidegerus de Longo ponte (Langen- 
brücke) 49 (1188). 

- - dilectus Theoderici march. Mian. ( Do- 
benecker : ob v. Imnitz?) + 99 (1213). 
Swigkerus prepos. Mimeleib. ( Memleben) 

46 (1182). 
Swinswarte s. Schweinswarte. 
Syboldus s. Siboldus. 
Syboto s. Siboto. 
Sychem 5. Sittichenbach, 
Sycilia s. Sicilia. 
Syffridus, Syfridus s. Sifridus, 
Sylawicz s. Silbitz. 
Symeon, Symon 8. Simeon, Simon. 
Synderstedt, Nied. od. Ob. : Sinderstede, 
-stete, Nindirstete D. s. und ssw. Mag- 
dala 162. 199. 244. 
Hermannus de S. frat. Port. 
Theodericus de S. cons. Erford, 
Szegene s. Zweymen. 
Szlauke de Glichen 96 (1211— 1219). 


T. 
vgl D. 


Tabernator 496. 

Nicolaus T. in Dokewitz. 

Tachebeche s. Dachwig. 

Talheym in Weryngishusen 528 (c. 1340). 

Thammo de Haldecke mil. 353 (1302). 

Tammo de Werbene 72 (1200). 

-- de Wikerstete mil. 490 (1327). 

— 148 (1250). 

Tanheyn s. Dannheim. 

Tannroda: Rode, Tannenrode, Tanne- 
rode, Tanninrode, Tanrode, Thannen- 
rode, Thanrode, Tannenrodensis St. 
w. Blankenhain 54. 58. 59. 74. 88. 
108. 126. 135. 246. 252. 265. 271. 305. 
320. 321. 324. 325 A. 359. 385. 440. 482. 
483. 484. 484. 489. 490. 497. 564. 

plebanus : Heinricus. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Tannenrodensis generatio in Porta 
tumulata 325 A. 

Conradus de T. 

Conradus de T. mil. 

Conradus deT. nob., frat. Erkenberti. 
Conradus sen. dominus in T. 
Conradus (iun.) dominus in T. 
Konrad v. T. Kan. in Bibra. 
Erkembertus de T. fil. Manegoldi. 
Erkenbertus (Eckenbertus) de T. 
nob., frat. Conradi. 

Erkinbertus (Eckenbertus) de T. 
patruus Conradi etc. 
Erkenbertus(Eckenbertus) de T. mon. 
Heinricus de T. [Port. 
Heinrich gen. Furet v. T. 
Manegoldus de T. 

Tarbacensis s. Dorpat. 

Targossa rust. Polon. 94. 

Tarnstet, -stete, -stethe s, Darnstedt. 

Tatan, dictus (in Liesdorf) 425 (1315), 

Taucha: Tuchin JD. ö. Weissenfels 553. 

Taugwitz: Dagkwietz, Dobekewitz, Do- 
bekwiz, Dobokewytz, Dockwitz, Dogk- 
witz, icz, Dokewitz, Dokwicz 
villa D.n. Sulza 84 A. 895. 397. 432. 
437. 461. 468. 470. 471. 477. 496. 

residentes: Conradus Lower. Nico- 
laus Tabernator. 

Tauschwitz : Theschwitz, Thesquiz, Thes- 
witz, Thuschwitz, Thushewiz, Thus- 
witz, -wiz, Tuschwiz, Tuswicz, -witz, 
-wiz, -wytz villa Wüstung Pforte und 
Altenburg schräg gegenüber auf dem 
linken Saalufer, sur Flur von Alten- 
burg gehörig 78. 184. 137. 186. 187. 
187 A. 212. 217, 229. 247. 251. 257. 
329. 358. 361. 362. 400. 402. 407. 416. 
417. 418. 419. 419 A. 472. 474. 517. 

villa desolata 472. 

capella annexa parrochye in Gene 
(Kl. Jena) 412. 

ius patronatus capelle 472. 
universitas rusticorum 217. 

rustici ecclesie Nuenburg. 247. 
rustici: Cristianus Longus. Cristia- 
nus dict, senior. 

agri censuales 358. 

jurisdicio 419. 

vere (navigium) 474. 

vinee 187. 829. 400. 407. 416. 517. 
vinea magistri hospitum 400. 
Martinus de T. frat. Port. 

Tautenburg: Thutenbergk, Tutenberch, 
-berg, -bergk, -burg, Tuthenberg, 
Tutinberg R. «. D. nó. Jena 124. 145. 
306. 356. 394. 418, 440. 465, 482. 484. 
994, 567. 


I. Namenregister. 


Albertus de T. mon. Port. 
Konrad v. T. Mónch in Pforte. 
(zocze, Gotzo de T. 

Heinricus pinc. de T. 
Heinricus pinc. de T. 
Heinricus de T. 

Heinricus de Heinechen in FT. 
: Petrus dict. Nail de T. 


Rudolfus pinc. de T. 
Tuto de T. mil. 
Tennstedt: Tenestede, Tennenstete, 


Tennestete, Tenstete St. onó. Lanygen- 
salza 158. 162. 440. 482. 484. 
plebanus : Walterus. 
Fridericus de T. 
'Teodericus, Teodorus s. Theodericus. 
Terni: Interamnis 93, 
Teschwitz Weinberg 18 A. 
Tesniz s. Thesnitz. 
Tetto s. Dedo. 
Teuchern: Thuchere, Thucheren, Thu- 
chern, Tuchern St. ssö. Weissenfels 59. 
60. 346. 366. 452. 460. 540. 


Fridericus de T. castell. in Ruth- 
leybesberg. 
ermannus de T. 
Teuthonica s. Teutonica. 
Teutleben: Dudeleiven,  Thuteleiben, 


Tutelebe, Tuteleiben, Tuteleybin, Tu- 
theleiben D. nó. Butistädt 26. 51.55. 
72. 126. 322 A. 

Bertoldus de T. 

Gothefridus de D. 

Godefridus de T. 

Teutonica, Teuthonica, Theutonica do- 
mus; Teutonicorum, Theutonicorum 
domus hospitalis s. Mariein Jerusalem ; ; 
Teutonicum, Theutonicorum hospitale; 
Deutscher Ritterorden 63. 117. 119. 
121. 121.128. 128. 125.128. 129. 557. 560. 

magistri: Hermannus de Salza, 
maior mag. Ulricus. 

preceptor in Alemannia : Hermannus 

Otter. 

fratres : Heinricus de Honloch, Jo- 
hannes de Beias. Leonardus de Bre- 
tenorio. Philippus in Hallis pro 
visor. Rudolfus in Aldinburc 
Borsindorf provisor. Rudolfus de 
Gevekensten. 

domus, grangia, predium in Borsen- 
dorf 117. 119. 121. 122. 123. 

Teutonicale ius 94. 

Teutonici rustici 94. 

Teutonicorum ville 94. [(1289). 

Th. mag. convers. in Volkolderode 284 

Thaian, Tbhaianus 215. 234. 240. 

Cunradus T. 


708 


Thalheim (Stem- Thaleben D. nw. Franken- 
hausen od. Wasser-Thaleben D. nw. 
Greussen 2) 417. 

Wichekindus, Witkind de T. 
Thammo s, Tammo, - 
Thamsbrück: Thungesbruchen St. n. 

Langensalza 139. 

parrochianus : Heinricus. 
Thannenrode, Thanrode s. Tannroda, 
Tharbatensis 5. Dorpat. 

Tharnetete s. Darnstedt. 

Thasdorff s. Daasdorf. 

Thedricus s. Theodericus. 

Theissen : Tisene, Tizene D. nnw. Zeitz 
20. 1100. 

Hugo de T. mag., can. Nuenburg. 
Thela vidua Bertoldi circa aquam, coniux 
Hartmanni Cluwen (in Endeleben\ 439 
(1317). 
Thenemark s. Dänemark. 
Theodericus archiepisc. Coloniensis 98 
(1209). 
— archiepisc. Treverensis 182 (1234). 
— elect. Marsburg. 75 (1203), episc. 98. 
; Theodoricus, ietrich P . Nuen- 
burg. 137 (1238). 141 (1239). 815, elect. 
143 (1243), episc; 153 (1250). 167 (1255). 
181. 182. 219. 220 (1268). 222 (1268). 
558 (1252). T 815. 

patrui: Albertus lantgrav. Thuring. 
Theodericus march. de Landisberk. 

Big Thudo mil. 

- Te Budesinensis (Bautzen) 
288 ( 


— Prebos Mienensis 40 (1180). 41 (1180). 
-- propos, Nuenburg. 40 (1180).41 (1180). 
45 (1182). 
pre] 


Nuenburg. 8. unter den 


fen. 


Bis 
. Mauritii Nuenburg. 212 
dass, ari. 218 (1268). 


dec. Bremensis 49 (1188). 
, Ditericusdec. Nuenburg. 5. 16 (1144). 
— 18. 21 (1158). 23 (1154). + 69. 

— , Dietrich de Crimaschowe (Orimmit- 
schau) can can. Nuenburg. 273A., dec. 
182 A. 228 (1270). 241 (1271). 

-— de Appolde can. Nuenburg. 100 
(1218). 

-— de Orimaschowe an. Nuenburg. s. 
unter den Decha 

Dietrich von Gotha | (Goch ?) Kan. s. 
Severi in Erfurt u. U. L. F. in Gotha 
567 (1346). 

Theodenens de Misne can. Nuenburg. 100 
(121 

— trans aquam (can. 8. Marie Erford. ?) 
57 (1192). 


704 


Theodericus scolast. s. Marie Erford. 157 
(1253). 180 (1257). 

— rector puerorum s, Marie Erford. 159 
(1253). 180 (1257). 

— pleb. de Omnibus sanctis, notar, 
archiepisc. Mogunt. 157 (1253), can. 
s. Marie Erford, 268 (1277). 

-- marscalcus can, &. Severi Erford. 515 

1843). 

can. Mersburg. 55 (1191). 

cant., can, Mersburg. 228 (1269). 

can. de Sulze 51 (1186). 52 (1186). 

can. de Sulze 52 (1186). 

frat. eccl, in Sulze 215 (1268). 

notar. com. in Glichen 506 (1333). 

notar. episc. Halberstad. 87 (1208). 

107 (1216). 

— de Oweringen Notar d. Schenken v. 
Saaleck 562 (1310). 

Theodoricus notar. lantgrav. Thuring. 
498 (1327). 

(Theodericus) dict. de Myldensteyn pleb. 
s. Laurencii Erford. 464 (1820). 

Theodericus pleb. in Libenstete (Lieb- 
stedt) 854 (1802). 

— sac. de Muchele (Mücheln) 278 (1286). 

— presb. in Phephilbech (Pfiffelbach) 
828 (1299). 

--- pleb. in Trebere 386 (1805). 887 (1305). 

— pleb. de Waldendorp ( Wallendorf) 
231 (1270). 

—- pleb. de superiori eccl. in Zimmern 
272 (1286). 

frater: Ludewicus de Zimmern. 

— vicepleb. in Zorbaw 305 (1295). 

Detericus, Ditericus dict. de Muro cler. 
Erfford. 189 (1261). 

Theodericus abb, de Burgelino 254 (1274). 

Dietrich von Thoreida (Treiden) Abt v. 
Dünamünde 544 A. 

— abb. de Livonia d, i. Dünamünde 545A, 

Theodericus, Dietrich(1.) abb. Port. 11A.21 
(1158). 22 (1154). 28 (1154). 24 (1157). 26 
(1157). 538(1154). 588(1154). 588(1157). 

—, Theodorus, Dietrich (II. w. III) 7 
(1278-—1280). 262 (1277). 278 (1286). 
282 (1289). 283. 294 (1291). 297 (1292). 
303 (1294). 809 (1296). 818 A. 320 
(1298). 326 (1299). 327 (1299). 332 
(1800). 344 (1801). 844 (1801). 349 
(1801). 361 (1802). 361 (1308). 362 
(1808). 863 (1308). 368 né 369 (1804). 
869 (1304). 370 (1304). 371 (1804). 875 
(1304) - - quond. abb. 376 (1804) — 
377 (1804). 878 (1304). 378 (1304). 379 
(1304). 379 (1305). 380 (1305). 881 (1805). 
(882 (1805) — quond. abb, 882 (1905) 
- - 383 (1305). 884 (1805). 885 (1305). 


II 1 04 141 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


885 (1805) 385 (1805). 386 (1305). 
387 (1305). 392 A. (1800). 392 (1306). 
393 (1306) —— quond. abb, cognom. de 
Rosla + 424 - - 468 A. 557 (1279). 55; 
(1282). 557 (1287). 558 (1289). 555 
(1293). 558 (1295). 558 1296). 599 
(1800). 559 (1308). 559 (1304) — ehem. 
Abt 559 (1304) — 560 (1804). 561 (1307). 
ie beiden gleichnamigen Aebte sind 
nicht bestimmt von einander zu 
scheiden ; der zweite ist erst seit 1304 
nachzuweisen und die Beziehung von 
cognom. de Roslaunsicher. Auf einen 
von ihnen bezieht sich vermuthlich Ne- 
crol. Lubense (in Monum. Lubensia 
herausgeg. von Wattenbach) 48: Julii 
28. Ob. d. Theodericus abb. in Porta, 
irr prepos. in Capelindorph 353 
(1302). 


Dittrich probst zcu Rostlebenn 318 (1298), 

Theodericus repos. deScholen 308 (1294). 

— prior de Volkolderode 111 (1219). 

— prior Port. 493 (1827) 518 (1345). 
518 (1345). 

— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197). 

— gubdiac. in Gozk 67 (1197). 

— cellerar. Port. 148 (1250). 

Th[eodericus] cellerar. Port. 282 (1289). 
284 (1289). 

Theodericus ceilerar. Port. 382 (1305). 

- - eustos (Port. ?) 291 (1291). 

Dietrich (Tb.) ehemals Hoepitalmeister 
in Pforte 560 (1305). 

Theodericus notar. abbatis, mon. Port. 
238 (1271). 

— subportar. Port. 90 (c. 1220). 

— subprior Port. 148 (1250). 

— de Brantbach (Brembach) mon. Port. 
515 (1348). 

— de Doberscen (Döbritschen) (mon. 
Port. ?) 146 (1247). 

— de Nebere (Nebra)mon.Port. 300(1293). 

— de Apolde conv. Port. 375 (1304). 

— de Blankenhain frat., conv. Port. 233 
(1271). 

— de Gossirstete frat., (Port.) -— antes 
tulerat militarem habitum -— 365 (1303). 

— Schower frat. (Port.) 448 (1319). 

— frat. (conv.) Port. 147 (1249). 

— mag. (curie) in  Gernstete 
Port.) 154 (1250). 

— de a mag. curie in Osvorde 
(conv. Port.) 499 A. (1828). 

Teodericus, Theodericus march. de Lan- 
desberg 25 (1157). 27 (1157). 40 (1180). 
41 (1180). 44(1181). 47 (1182), 49 (1183). 

fratres: Dedo' com. Otto march 
Misnensie. 


(conv, 


I. Namenregister. 


Theodericus, Dietrich (d. Bedrängte) 
march. Misnensis et Orientalis 75 (1203). 
76 (1204). 79. 86 (1207). 92 (1209). 
99 (1213). 100 (1218). 104 (1215). t 129. 
T 137. 178 A. — Graf v. Weissenfels 
541 (1196) — 544 (1208). 546 (1215). 
548 (1218). 

Gemahlin : Jutta. 

fius : Heinricus. 

gogmata: Sophia abbat. Quiddelinge- 
ur 

ilectus : Swidegerus. 

- -, Dietrich (d. Weise) lantgrav. Thu- 
ringie 188 (1261), march. lan 
bere 201 (1265). 220 (1268). 46 (1219) 
555 (1207). 

—-, Teodorus, Dietrich (Diezmann) 266 
(1279), march. Luzatie 521 (1298), 
iunior Thuringie lantgrav. 352 (1302). 
896 (1807). 410. 561 (1807). 

pater : ]bertus lantgrav. Thuring. 
fratres: Fridericus. Heinricus. 

—  burgrav. de Aldenberge (Altenberga) 
202 (1266). 

- -, Thiricus com. de Berka 139 (12839), 
142 (1242). 142 (1248) 148 (1250), 
presidet iudicio provinc. in Maspe 152 
(1250). 

— burgrav., prefect. de Kirchberch 75 
(1208). 77 (1204). 75 (1204). 80 (1205). 
86 (1207), ohne Namen 95 (1210). 

—, Dietrich burgrav. de Kirchberch 137 
(1238). 152 (1250). 177 (1257). 178(1257). 
553 (1241). 

offictalis: Albertus. 
— burgrav. de Kirchberg T 489. 
pater : Otto. 
fita: Sophia. 
fratres: Albertus. Hermannus. Otto. 
Vgl. Theodericus castell. de Kyrch- 


rg. 

— eom, de Honstein 116 (1228). 

— com. de Hoynstein (Honstein) 320 
(1298). 

— burgrav. de Orlamunde 188 (1258). 
187 (1261), nob mil. 238 (1271). 

Dietrich Graf v. Sommerschenburg 540 
(1195). 

— Graf v. Weissenfels s. Theodericus 
march. Misnensis. 

Theodericus, Teodericus, Dietrich com. 
de Werben 42, 43 A. 49 (1183). 58 
(1192). 66. 

frater :Sifridus archiepisc. Bremensis. 

-- Advoeatus rust. in Popal 235 (1271). 
240. 241 (1271). 

—. de Aldenburg (Altenburg bei Naum- 
burg) 186 (1260). 


705 
sororius : Rudegerus. 


fius 
Theodericus 186 (1260), 
— Alderman «. dgl. (in Sulze) $66 (1803). 
986. 


— de Aldestede (Allstedt) 145 (1244) 

; Thidericus camerar. de Appolde 88 
- (1208). 95 (1210). 98 (1212). 

fratres : Thidericus puer. Theodericus 

vicedom, 

Thidericus me © de Appolde (Bruder des 
vorigen) 95 (1210). 

Theodericus. Thiderieus vicedom. de 
Appolde 95 (1210). 98 (1212). 

germanus: Theodericus camerar. 

— vicedom. de Apolde 198 (1265). 252. 

frater : Bertoldus vicedom. 

- , Theodoricus, Thiderich vicedom. de, 
in Apolde 458 (1819). 471 (1822), mil. 
489 (1327). 490 (1327). 491 (1327). 
491 (1827). 498 (1827). 512, secretar. 
lantgrav. 516 (1344). 

frater: Bertoldus vicedom. 
patruus: Heinricus pinc. de Salecke. 
scriptor: Johannes de Wifisborn. 

— pinc. de Apolde 198 (1265). 199 (1265). 
200 (1265). 

frater : Heinricus pinc. 

— Saxo de Apolde 198 (1265). 

-— Bathsen mil., castell. in 
berch 238 (1271). 

— de Bechstete «. dgl. mil. 279 (1289). 
980A 


uthleibis- 


- de Borgeln civ, (in Apolde) 471 (1322). 

- Burgravius b Erford 157 (1253). 

— de Busleiben (. üssleben) 198 (1265). 

— Calvus (de Gebese?) 127 (1229). Vgl. 
Theodericus de Gebese. 

Thedricus de Kosene (in Wetha) 517 


(1845). 
de Kyrehberch 30 


Theodericus castell. 
(1168). 
— dict. dapifer s. Theodericus de Ras- 
_ penberg. 
- marsc. de Divorte (Tiefurt) 188 (1261). 
— marsc. de Ekkehardesberge 352 (1302). 
mater: Agnes. 
fratres : Gerhardus, Heinricus. 
les: Theodericus marsc. de 
Holtzhusen. Gerhardus de Lewestein. 
-- fil. Heinrici marec. de Ekkehardes- 
berge (Neffe des vorigen) 352 (1302). 
frater : Heinricus. 
sorores: Jutta. Sophia. 
— fil. Ekkehardi Windishman rust. eccl. 
Port. in Thesniz 217. 218 (1268). 
fratres: Heinricus, Hermannus. 
— de Eugerde 272 (1286). 


706 


Theodericus pinc. de Varila s, Theodericus 
pinc. de Salecke. 
-— de Varila consu] Erford. 291 (1291). 
de Vipeche u, dgl. ( Vippach) — scul- 
tetus comitatus in Maspe 152 (1950) 
— 12 (1256) — nob. 204 (1266). 207 
8 


.- de Vipeche w. dgl, 127 (1229). 181 
(1288). 152 (1250). 177 (1257), mil, 


190 (1263). 208. 207. 
Die Unterscheidung der beiden letzten 
Personen ist nicht durchweg sicher. 

— Vlans 148 (1250). 186 (1260). 202 

(1266). 
frater : Guntherus. 

Thyzel Voith 520. 

Theodericus fil. Friderici cognom. Im- 
perator (rust. eccl. Port. in Thesnitz?) 
218 (1268). 

fratres: Conradus. Gerhardus. 
— de Gebese 111 (1219). 112 (1220). 
frater : Ekehardus. 

—- Calvus de Gebese 208 (1266). 

frater: Bertoldus, 

- - dict. Geze mil., castellan. in Biche- 
lingen 436 (1317). 473 (13238). 

pater: Richardus G. mil. 

— de Golamisdorf «. dgl. (Golmsdorf) 

177 (1257). + 300. 
flius: Henricus mil., castell. in Sal- 
ecke, 

— fil. Heinrici de Golamestorff 325. 

de Golamestorff patruelis Conradi de 
G. 418 (1318). 
fratres: Conradus. Heinricus. 

— de Gocerstede iudex i 
(1183). 

— de Gozerstethe «. dgl. iudex provinc. 
230 (1270), iudex comitis de Rabins- 
walt 259 (1276), iudex 352. 

fiti: Albertus et 
— de Gozerstethe u. dgl. 352 (1302). 371 
(1804). 

- - marsc. de, in Gozerstete «. dgl. 367 
(1304). 869 (1304). 369 (1304) 370 
(1304). 371 (1304). 

mater: Agnes. 
fratres: Gerhardus, Heinricus, 
pairueles: de Holtzhusen ac de 


Trebere. 
patruus (fi. e. patruelis): Rudolfus 
marsc. de Trebere. 
-- heres marscalci (Heinrici? Gerhardi ? 
Theoderici?) de Gozerstete 871 (1804). 
- - heres Heidenrici mil. de Groist (Grüst) 
367 (1304). 
-- de royaoen (Graitschen ?) 395 (1306). 
-— de Haberich 170 (1255). 


Ürkundenbuch des Klosters Pforte. 


Theodericus fil. Heinrici Hake 17511256), 
mil. 269 (1280). 

— de Haldeche ( Haldecke) 231 (1270). 

. - de Hart mil. 210 (1267). 

- frat. Hartmanni de Gutingen burg. 
Erford. 98 (1212). 

- . Junge de Heilingen 431 (1316). 

- - fil. Heinrici de Heldrungen 88 (1208). 

frater : Hartmannus. 

—- fil. Helwici quond. monetarii in Sulze 
236 (1271). 

frater: Cunradus. 

-- de Herde 156 (1251). 156 (1252). 

— de Herzen «. dgl. (Herressen) 293 
(1291), castell. in Yscherstete 501 
(1828). 

-- fil. Heinrici sen. de Heselere 139. 

fratres: Heinricus. Heinricus. 

.-. de Heseler mil. 276 (1287). 

frater : Gelfradus mil. 
. marsc, in Holtzhusen + 444. 
filit: Heinricus, Hermannus et, 
— marsc. de, in Holczhusen «. dgl. 278 
(1289). 352 (1302). 368 (1804). 369 
(1804). 370 (1304). 428 (1814). 493 
(1916). 444 (1818). 475. 
pater : "Theodericus. 
fisus: Hermannus. 
fratres: Heinricus. Hermannus. 
patrueles: marscalci de Ekkehardes- 
berge, Gozerstete, Trebere. Fratres 
de Lewensthein. 

- Hottirmannus civ. Erford. 488 (1321). 

- fil. Johannis sculteti de Gebese 171 
(1255), scultetus de G. 175 (1256). 

frater : Ekehardus. 
, Theodoricus de Yscherstete w. dgi. 
(lsserstedt), dominus in Y. 455 (1319). 
456 (1819). 457 (1819) 465 (1321). 
466 (1821). 489 (1827). 500 (1328). 


filius: Conradus. . 
trueles: Bertoldus fil. Bertoldi 
Probi de Y. Fridericus castell. in 


Remde. 

— Junge 8. Theodericus de Heilingen. 

— vius w. dgl. commorans in 
Stusforde (Söraussfurt) 438 (1817). 448 

1319). 

Br Lesten (Lehesten) mil. 237 (1271). 
242 (1271) castell. in Ekkehardis- 
berg 243 — 259 (1276). 

- - de Lesten (ob ident. mit dem vorigen?) 
280 (1289). 

fratres: Albertus. Fridericus, Hein- 
ricus. Hudolfus. 

-- Lewenhoveth, Lewiuheupt, Lewin- 
houbt (wohl von Schloss- Vippach, früher 
auch Löwenhaupt- Vippach genannt) 


I. Namenregister. 707 


178 (1256), nob. 204 (1266). 207. 208 
(1266). 

Theodericus de Liznic (Letsnig) villicus 
imperatoris 40 (1180). 

-- de Lobestitz (.Lóbstedt) mil. 356 (1302). 

de l,uchowe (Laucha) 350 (1301). 

-. Mechelingus fil. Siboldi (Erford.) 244. 

— Meiz, Meize, Meys, MeyB 175 (1256), 
de Wissensehe mil. 190 (1263). 203. 
207. 269 (1280). 

- -, Theodoricus de Melre u. dgl. ( Móllern) 
mil. 291 (1291). 332 (1300). 383 (1300). 
351 (1801). 381 (1305). 

— de Molowe 185 (1260). 

frater: Hermannus. 

- . deMonte(Graf von Berka?) 209 (1267). 

-— de Munen (Mauna) castell. in Harten- 
stein 404 (1309). 405 (1309). 

frater : Conradus. 

.. Niger 126 (1226). Vgl. Dobenecker 11, 
475, Namensverz. s, v. Dietrich. 

- - de Oberndorff 289 (1291). 

— Papa civ. Nuenburg. 401 (1308). 

frater : Henricus. 

- dict. Parvus 843 (1801). 

-- de Phaffengehoffen 481 (1325). 

- - Poltermus (civ. Erford.) 58 (1193). 

— Pulera cauda s. Theodericus Sconecail. 

—. Rabenolt civ. Erford. 245 (1272). 

— Rabil 106 (1216). 

-— dict. dapifer castell. in Raspenberg 
496 (1815). 498 (1315). 

filius: Henricus castell.in Ruspenberg. 
sororius: Heinricus de Gutenshusen. 
atrui: Heinricus cler., Thedericus, 
heodericus, Heinricus, Albertus 
fratres dicti de Raspenberg. 

Thedericus dict. de Raspenberg patruus 
des vorigen 427 (1315). 

Theodericus dict, de Raspenberg frater 
des vorigen 427 (1315). 473 (1323). 

-  Rindtfraz *«. dgl. sen. residens in 
Hasthensleyben (Hassleben) 343 (1301). 
463 (1820). 

fila: Albertus. Bertoldus. Conradus. 
Heinricus et 

—. Ryntfraz w. dgl. iun. armiger 460 
(1320), opidan. in Hastesleyben 462. 
463 (1320). 464 (1320). 

«ror: Gerdrudis. 
amicus: Bertoldus Watevelt. 

-. de Rode (civ. Erford.) 58 (1193). 

-- de ltuden (civ. Erford.) 57 (1193). 

Thidericus vicedom. de Rusteberc 95 
(1210). 

'Theodericus pinc. de Salek 239 (1271). 

—- pinc, de Salecke, dominus in Salecke 
diet, de Varila w. dgl. 382. 383 (1305). 


383. 384 (1305). 384 (1805). 449 (1819). 
460. 451 (1819). 455 (1319). 

fratres ; Conradus prepos. Nuenburg. 
Heinricus. Rudolfus. 

soror: Lukardis de Lychtenhain, 

Theodericus de Salza 189 (1268). 203. 

frater : Eberherus. 

— Saxo s. Theodericus de Apolde. 

Thedricus Schile (in Wetha) 517 (1345). 

Theodericus de Schipz (Schóps) castell. 
in Salecke 301 (1293). 

— Sconecail, Pulera cauda civ. Erford, 
245 (1272). 268 (1277). 

— de Sindirstete cons. Erford. 244 (1272). 

— de Slatebach (Schladebach) 99 (1218). 

rater: Henricus. 
- Stango 150 (1250). 

—- Thuringus 224 (1269). 

— Waltman u. dgl. mil, 332 (1300). 333 
(1300). 351 (1301). 

— Wasmudi de Wizense 176. 

— Weninge 485 (1326). 

— de Weringeshusen w.dgl. ( Wernings- 
hawsen) 465 (1820). 474 (1823). 476 
(1824). 479 (1324). 485 (1326). 

frater : Heinricus. 

— de Weringishusen armiger 521 (1845). 

fihus fratris: 

— 521 (1845). 

— de Werthere mil. 269 (1280). 

Thicelo Wiltorff castell. in Dornburg 
467 (1821). 

Theodericus de Wirichusen (Würch- 
hausen) 177 (1251). 

fratres: Wernherus. Wernherus. 

— de Wolfdiz 257 (1257). 

— de Wolmirstete 233 (1271). 

—, Theodoricus, Thytzell, Tytzell Worm 
in Bottelstede «. dgl. 481 (1316). 434 
(1816), castell. in Botenstete (Bwttel- 
stedt) 498. 494 (1327). t 512. 

fit: Conradus mil. Hermannus. 
Ulricus. 
fratres: Conradus. Hermannus. 

— Zane 202 (1266). 

— Zoph feodalis Rudolphi et Johannis 
de Herbestleben (Herbsleben), resp. 
Hugonis de Balnhusen 474 (1323). 
476 (1323). 

heredes: Hermannus sen. Hermannus 
iun. Theodericus. Theodericus. Theo- 
dericus, 

filia: Elisabet. 

— fil. Theoderici Zoph (drei gleichnamige 
Brüder) 474 (1823). 476 (1323). 

— Zcophifichim (?) 460 (1320). 

-- advocat. de Olstete (Uhlstädt) 195 
(1264). 


708 


a dapif. episc. Halberstad. 37 

1179). 

-- mil. 90 (1220). 

— molendinarius de Werngesleybin 479 
(1324). 

Teodericus preco in placito Gevensteden 
(Gebstedt) 50 (1183). 

Tycel patruus Alberti Nacht opidan. in 
Eimoldeloiben (Endeleben) 489 (1317). 

Theodericus quidam (in Leutentale) 158. 

Titzell, Tyzel (in Obringen) 431 (1316). 
434 (1316). 

fratres: Heinemannus. Nicolaus. 
soror: Elisabeth bekina. 

Theodericus fratruelis Jacobi in Sulze 234. 

— ]81 (1258). 

Theodinus card. presb. s. Vitalis tit. 
Vestine 34 (1177). 

Theodoricus s. Theodericus. 

8. Theodorus 34. 

ecclesia Rome. 

Theodorus $. Theodericus. 

Tesniz, Thesnitz, Thesniz, Thesnitzensis 
Wüst unterhalb des östlichen Endes 
der Saalberge gegenüber Pforte 31. 60. 
217. 329. 363. 

pagus 217. 

universitas rusticorum 217. 

rustici eccl. Port.: Ekkehardus Win- 
dishman et filii Heinricus, Herman- 
nus, Theodericus. Everwinus. Fride- 
ricus Cesar, Imperator et filii Conradus, 
Gerhardus, Theodericus. Hartmannus, 
Hertwicus, Jacobus fratres. 

vinee, vinea Berchte, vinea Kulonis 
216. 217. 

Theschwitz, Thesquiz, Theswitz s. Tausch- 
witz 

Theutonicus s. Teutonicus. 

Thicelo, Thiderich, Thidericus s. Theo- 
dericus,. 

Thiemo s. Thimo. 

Thietmarus s. Ditmarus. 

Thilmannus Papa civ. Nuenburg. 415. 

Tylo pleb. in Quernforde 854 (1302). 

Tilo de Amelungesdorf (Amsdorf) 354 
(1802). 

Tylo de Flolzhusen 259 (1276). 
de Mersburg mil. 318 (1297). 

-- puer de Querenvorde 176 (1257). 

Thylo, Tylo de Rebeningen «. dgl. ( Röl- 
lingen) mil. 210 (1267). 231 (1270). 261 
(1277). 

Tylo de Rusteleibin (Hossleben) mil. 261 
(1277). 

Thieme episc. Babenberg (Bamberg) 70 
(1199). 


Thimo prepos. Cicensis 6 A. (1146). 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Bron nnd de Coldizc 40 (1180). 42 
— de Hogeniste (Hagenest) 292 


(1291). 
frater : Fridericus. 
Thymo, Timo de Mertendorph 36 
us), 50 (1188). 53. 

Thiricus s. Theodericus. 

Thizemannus de Bukewitz (Bocktwi:tz) 
mil. 310 (1296). 329 (1300). 

s. Thomas 56. 

ecclesia in Merseburg. 

Thomas card. presb. tit. Vestine 12 (1142). 

— episc, Vratislav. (Breslau) 212 (1268). 

Thoreida s. Treiden. 

Threbere s. Trebra. 

Thuchere, Thucheren, Thuchern s. Teu- 
chern. 

Thudo s. Dudo. 

Thüringen: Thuringia, Turingis, Thu- 
ringi, Thuringii 13. 19. 36. 38. 41. 51. 
52. 54. 58. 59. 61. 63. 71. 74. 88. 97. 

. 127. 130. 135. 136. 138. 

. 151. 152. 178, 176. 177. 

. 194. 198. 200. 201. 203. 

. 232. 286. 243. 243. 

. 268. 271. 281. 281. 

. 292. 295. 299. 300. 

. 912. 818. 316. 317. 

. 881. 882. 345. 346. 

. 981. 382. 389. 395. 

. 420. 426. 428. 431. 

. 458. 468. 469. 492. 

. 516. 532. 536. 542. 

. 563. 565. 568. 


396. 
482. 
25. . 
. 559. 556. 
M orinti 41. 
fontgravii, provinciales: Albertus (d. 
Entartete). Fridericus (d. Ernsthafte). 
Fridericus (d, FYeidige). Heinricus 
(d. Erlauchte). Heinricus ( Raspe). 
Hermannus (l.). Ludewicus (1li.). Lude- 
wicus (IV.) Dietrich (Diezmann). 
Theodericus (d. Weise). 
tunsor lantgravtus: Theodericus ( Dtez- 
mann). 
prefectura et pax terre Thuringie 469. 
prefecti et conservatores pacis: Ger- 
lacus de Bruberg. Guntherus (XIII.) 
com. de Svarzborch. 
ministeriales: Bernolfus de Rude- 
stete. Bertogus dap. de Slatheim. 
Cunemundus de Varila. Cunemundus 
de Scherinburck. Cunemundus de 
Sundershusen, Heverherus de Wi- 
zense. Eckehardus de Novo castro. 
Egelolfus de Bendeleiben. Fridericus 
de Drivordia. Heinricus de Bende- 
leiben. Heinricus Creviz. Heinricus 
de Drivordia. Hermannus camerar. 





I. Namenregister, 


de Vanre. Hermannus camerar. de 
Vanre, Ludewicus de Husen. Otto 
de Crebezenvelt. Rudolfus de Bende- 
leiben. Wasmudus. 

Thürungen: Dieringe D. mw. Kelbra 87. 

Gevehardus de D. 

Thüssdorf: Tusdorph, Tustorph D. wsw. 
Eckartsberga 116, 126. 

Thullestete s. Döllstädt. 

Thundorf s. Donndorf. 

Thune (4d. i. Cuno) de Tumpliez (Tümp- 
ling) castell. in Kanbork 511 (1837). 

Thungesbruchen s, Thaınsbrück. 

Thuringeberc s. Dornburg. 

Thuringi, Thuringia, Thuringii s. Thü- 


Goslar?) 71. 
prepositus: Ekkebertus. 
Thuschwitz s. Tauschwitz. 
Thusha rust. Polon. in Zirsnik 94. 
Thushewiz, Thuswitz, 'l'huswiz s. Tausch- 
witz. 
Thuteleiben s. Teutleben. 
Thutenbergk s. Tautenburg. 
Thyetmarus s. Ditmarus. 
Thylo s. Thilo. 
Thyme 448. 
Heinricus T. 
Thytzell, Thyzel s. Theodericus. 
Tiefurt: Divorte, Divorthe D. nö. Weimar 
148. 183. 198. 878. 
Heinricus marsc. de D. 
Theodericus marsc, de D. 
Henricus de D. civ. Wimar. 
Tiemo s. Thimo. 
Tieprandus minist. regni 19 (1147). 
Tietinarestorph 50. 
Trachbodo de T. 
Tietmarus s, Ditmarus. 
Typoldus dux Boemie 105 (1215). 
lius: 


ldus 105 (1215). 
Tietpoldus inarchio (de Vohburg) 14 


(1144). 

Tilleda: Tullede D. n. Kyffhäuser 41. 

Tilo s. Thilo. 

Timo s. Thimo. 

Tisene s, Theissen. 

Titmarus s. Ditmarus. 

Titzell s. Theodericus. 

Tizene s. Theissen. 

'Tollensis s. Toul. 

Tonna: Tunna Mjl. Gráüfen- od. D. Bwrg- 
Tonna n. Gotha 88. 172. 886 f. Vgl. 
Velseke, Gleichen. 

Geschichtsg.d.Pr.3. Bd. XXXIII. 


709 


Fridericus de T. 
Lambert Graf v. T. 
Lambertus com. de T. 

Topf 527. 

Vrowinus T. de Brantbach. 

Topfstedt, Ob. od. Nd.: Dopstide D. 
nw. Weissensee 26. 

Topher 515. 

Johannes T. conv. Port. 
Tornau: Tornow JD. ó. Weissenfels 246. 
Heino de T. 

Tottleben: Totheleyben villa 2, wnw. 
Tennstedt 488. 

Toul: Tollensis 132. 

episcopus: Rogerius. 
Trachbodo de Tietinarestorph 50 (1183). 
Tragarth: Trawart, Trawort villa D. 6. 
erseburg 326. 487. 
Traiectensis s. Utrecht. 
trans aquam 97. 
Theodericus t. a. 

Trautechen: Druchin, Drutschin, Drut- 

shin D. wsw. Pegaw 396. 507. 545. 
Konrad von D. Ritter. 
Hermannus de D. mil. 

Otto .de D. nilitaris. 

Trawart, Trawort s. Tragarth. 

Trebere s, Trebra. 

Trebnitz St. in Schlesien, ehem. Cisterz.- 
Nonnenkloster 544. 546. 548. 540. 555. 
555. 558. 

- : Trebenuz D. nw. od. sw. Zeitz? 558. 

Trebra, Ob.: Obertrebere, superior Tre- 
bere villa D. sw, Sulsa 223. 224. 262. 
268. 264. 264. 327. 

ius patronatus ecclesie 224. 264. 
plebanus 264. 

presbyter: llenricus. 

rustici 263. 

molendinum 262, 264. 

—, Nied. od. Ob.: Drebere, Threbere, 
Trebere D. sw. Sulsa 158. 262. 285. 
290. 301. 312. 327. 345. 367. 368. 369, 
370. 371. 386. 387. 444. 460. 

archipresbyter: Heinricus. 

sacerdos: Heinricus. 

plebani: Otto. Theodericus. 
Marscalci de 7.: Gerhardus, Hen- 
ricus, Henricus. Hermannus. Otto. 
Rudolfus. Rudolfus, 

Heinricus de D. 

Lampertus de T. 

Rudolffus de T. 

Treffurt: Drivordia, Drivorthe, Driwrte 
St. a. d. Werra sw. Mühlhausen 139. 
139. 190. 232. 286. 

Fridericus de D. minist. lantgr. 
Fridericus sen. de 


46 


710 


Fridericus de D. mil, (ob mit dem 
vorigen sdent.?) 
Heinricus de D. minist, lantgr. 

Treiden: Thoreida 544. 

Dietrich v. T., Abt v, Dünamünde. 

Treverensis s. Trier. 

Tribun, Tribune villa das spätere Dorf 
Flenmingen sw. Naumburg 6A. 21. 
28. 76. 79. 81, 85. Vgl. Flemmingen. 

termini ville 76, 79. 85. 
grangia de T. 81. 
Albertus de T. mil. 

Trier: Treverensis 10. 132. 
archiepiscopi : Albero apost. sedis 
legat. Theodericus. 

Trogebach rivus in der G von 
A ück ( Drehbach ? Otterbach ?) 183. 
186, 195. 339, 

Troistedt: Dratstete D. nw. Berkaa. d. Ilm 
475. 4806, 

Heinricus de D. scult. in Wyınar. 

Tromsdorf : Trumesdorf D. o. Buttelstedt 
148. 

Trousche 431. 

Hermannus T. 

Troyse 442. 

Hermannus T. conv. Port. 

Truchtelef, qui servit abbati de Goceke 
(Goseck) 50 (1183). 

Trüdingen, Hohen-: Truhendingen D. 
bei Heidenheim 1. Bayern 135. 

Fridericus de T. 
'Trumesdorf s. Tromsdorf. 
de Trunco 295. 324. 

Heinricus de T. 

Truthson 452. 

Heinricus Keller sive T. conv. Port. 

Drutoinus, Drütwinus, Trutwinus can. 
Nuenburg. 16 (1144). 21 (1153). 23 
(1154). 30 (1168). 31 (1172). 

Tuchern s. Teuchern. 

Tuchin s, Taucha. 

Tübingen: Tuingen 28. 


Hugo palat. com, de T. 
Tümpling: mplicz D.». Camburg 511. 
hune de T. castell. in Kanbork. 


Tuingen s, Tübingen. 

Tuiz s. Droyssig. 

Tulicowe s. Dölkau. 

Tullede s. Tilleda. 

Tullenstete,Tullestete, -stethe s. Döllstädt. 

Tultewitz: Tulzwitz D. n. Camburg 255. 
plebanus de T. 

Tummelwitz s. Dumernich. 

Tumplicz s. Tümpling. 

Tunctorff, Tundorf, -dorff, -dorp, -dorph 

8. Donndorf. 
Tunna s. Tonna. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Tunzenhausen : Tunezenhusen, Tuntzen- 
husen D. w. Sömmerda 488. 448. 481. 
Rudolfus de T. castell. in Stusforde. 
Turingia s. Thüringen. 
Turz s. Droyssig. 
Tuschwiz s. Tauschwitz. 
Tusculanus 83. 
: Nicholaus. 
Tusdorph s. Thüssdorf. 
Tuseleybin (statt Buseleybin ?) 822. 
Heinricus de T, frat. Port., rect. 
cur. in Vehre. 
Tustorph s. Thüssdorf. 
Tuswicz, -witz, -wiz, -wytz s. Tauschwitz. 
Tutelebe, -leiben, -leybin, Tutheleiben s. 
Teutleben. 
Tutenberch, -berg, -bergk, -burg, Tuthen- 
berg, Tutinberg s. Tautenburg. 
Tuto s, Dudo. 
Tutzeleuben (statt Kutzeleuben ?) 445. 
Heinricus de T. conv. Port. 
Tycel s. Theodericus. 
Tylo s. Thilo. 
Typoldus s, Tietpoldus. 
Tytzell, Tyzel s. Theodericus. 
Tzitz s. Zeitz. 


U. 


Ubelakker 206. 

, Henricus U. rust. de Owerstete. 

Uchtrichishusensis s. Ichtershausen, 

Udalricus s. Ulricus, 

Udegoz s. Audigast. 

Udeiricus s. Ulricus. 

Udelscalcus, Udenscalcus de Vizenburc 

u. dgl. 64 (1195). 72 (1200). 

Udestedt: Utstete D. nó. Erfurt 111. 

Fridericus de U. 


Udo, Udo, Öto, Uto (I.) episc. Nuenburg. 
1 (1182). 2 (1188). 4. 6 A. 7. 10 (1140). 
19 (1142). 14 (1144). 14 (1144). 17. 19 
(1147). +20. 723. 729. T 81. 88. 40. 
530(1145). 580(1145— 11496). 580(1146). 
581 (1147). 581 (1147). 

consanguinei: Bruno comes. Cun- 
radus rex. 
, Uto II. episc. Nuenburg. 29 (1168). 
30 (1172). 82 (1174). 36 (1178). 40 (1178). 
41 (1180). 44 (1182). + 78. 534 (1165). 
584 (1166). 534 (1166). 584 (1166). 534 
(1168?). 535 (1168). 585 (1169) 53 
(c. 1169). 585 (1170). 585 (1171). 985 
(1171), 586 (1172—-1181). 586 (1174). 
587 (1182). 538 (1184). 589 (1185) 
589 (1185). 

— episc. Osnabruggensis 10 (1140) 


I. Namenregieter. 


Udo, Uto prepos. Cicensis 5. 6 A. 18. 

Uto sac, in ozk (Goseck) 67 (1197). 

Uettingen: Otingen $ im bayr. Ber. Heiden- 
eld 109. 


Bertoldus de O. can. Herbipol. 

Uhistádt: Olstete D. sw. Orlamünde 195. 

Conradus de O. mil. 1469. 
Tbeodericus advocat. de O. 

Ulricus electus Curiensis (Chur) 132 (1232) 

Udelricus, Ulricus episc. Halberstad. 3 
(1179). 64. T 86. 

Ulricus de Koldiz «. dgl. can. Nuenbury. 
277 (1988). 304 (1295). 304 (1295). 
391 A. (1292), episc. Nuenburg. 387 
(1805). 390 (1306). 391 (1306). 398 
(1306). 395 (1307). 898 (1807). 399 A, 
(1312). 401 (1308). 403 (1309). 406 
(1309). 407 (1310). 408. 409 (1311). 
409 (1811). 415 (1312). 417 (1312). 
T 407. 468 A. 560 (1804). 561 (1307). 

frater: Otto can. Cycensis. 

-  prepos. Nuenburg. 518 (1345). 

— dec. Nuenburg. 396 (1307). 899 (1307). 
408 (1810). 416 (1312). 416 (1312). 468 
(1821?). 480 (1324). 507 (1333), 

-— ean. Mersburg. 88 (1179). 51 (1184). 

— (1296 Argentinensis (Strassburg) 122 


-— Ce ie Kebera (Bibra) vicar. Nuenburg. 
277 (1288). 

--- de Botenstete «. dgl. (Buttelstedt) vicar. 
Nuenburg. 391 (1306). 402 (1309). 416 
(1312). 417 (1812). 

— eapell. march. Misnensis 100 (1213). 

-- notar. comit. de Orlemunde 444 (1318). 

-- mag. hospital. Teuton, 63 (1195). 

— cust. Hersfeld. 112 (1220). 113 (1220). 

—- mon. 8. Georgii prope Nuenbork 389 
(1306). 

frater: Hermannus can. Nuenborg. 

--- eom, de Lenheburch (Lenzburg) 28 
(1162). 

-- de Arnsberc 127 (1229). 

-- de Ba igestete mil. cum pueris 142 
(1242). Zweifelhaft, ob damit deni. : 

-— de Bal te u. dgl. mil. 265. 
1218). 74 (1287). 275 (1287). 

f 


t s. unter Con 
de Balchstete. 
Ulmanus de Balgestethe 495 (1327). 
Verwandtschaft 8. unter Fridericus 


de Balgestethe. 
Ulrieus Bok, Hyrcus (de Gusowe) mil. 
420 (1313). 487 (1327). 
— dapif. de Burnis (Borna) 246 (1272). 
—- Cnuvel 87 (1208). 
— de Frideberg 129 (1231). 
— de Gusowe (Geus«) 


266 


(1272). 


m 


Ulricus de Gusowe mil., castell. in Novo 
castro 266 (1278). 
Ulmannus de Gusowe 310 (1296). 
frater : Hermannus 
Ulricus de Gusowe mil. 393. 894 qd 
Ulmannus de Gusowe «. dgl. mil., castel 
in Schonenberg 357 (1302). 859 (1802). 
361 (1302). 438 (1316). 
Ulricus de Horeburch (Horburg) 38(1179). 
51 (1184). 
Hyrcus s, Ulricus Bok. 
de Lichtenhain 494 (1327). 513 (1889). 
— we Maltirz 201 (1265). 
— de Mertindorf mil. 153 (1950). 167 
, filii Ulrici 167. 
Ulricus de Mincenberg (Münzenberg) 104 
(1215). 


Üdalricus Mutich, Mutizce 16 (1144). 
Ulricus de Othelohisdorf (Ottendor/) 71 


(1199). 

Ulricus de Oulebe ( Asdeben) 96 (1211-— 
1219). 

— de Sangirhusen mil. 499 (1328). 

(de Sangirhusen) di ve 499 (1328). 
Ulrich von Schladebach 563 (1826). 
Ulricus de Tullestete (Döllstädt) 95 (1210). 

96 (1211—1219). 

— Worm castrensis in Bodelstete ( Buttel- 

stedt) 512. 518 (1839). 
pater : Theodericus. 
fratres: Conradus mil. Hermannus, 

— de Zweine (Zweymen) mil. 327 (1299). 

- - (in Mertindorf) 36 (1178). 58. 

frater: Fridericus. 

Ummelstede s. Hummelstedt. 

Unrowe 181. 

Conradus U. 

Unstrut: Hunstruta, Unstrote, Unstrud, 
Unstruht, Unstrut, Unstruta 46. 92, 
127. 180. 189. 192. 2083. 207. 208. 210. 
230. 818. 448. 

flumen publicum 127. 
vetus alveus fluvii iuxta Vher 189. 
208. 207. 
Uphusen s. Obhausen, 
Urach: Urah St. in Württemberg 132. 
Hegeno com. de U. 

Urbach: Urbeche D. wó. Mühlhausen 96. 
Reinboto de U. 

Utenbach D, sosw. Osterfeld 559. 
Vogtei und Gericht. 

Utensberc, -berg s. Utzberg. 

Utha uxor Bertoldi de Ruzehusen mil. 
819 (1298). 

Uto s. Udo. 

Utrecht: Traiectensis 132. 

electus : Otto. 


46* 


712 


pisteto en Udestedt. Dow. 
tzberg : Utensberc, - .w. Weimar 
251. 484. berg 
Henricus de U. mil. 
Rudegerus de U. mil. 
Uwniburc s. Owenburch. 
uz der vizce, uß der wizze 431. 434. 
Henrieus u. d. v. 


W. 


enheim. 
nw. Leipzig 106. 


Wagehem s Wan 
Wahren: Warin 
Heinricus de W. 
Walbrunus (in Erfordia) 244, 
filia: Gerdrudis begina. 

Walchunus  subdecan. Hersfeld. 112 
(1220). 118 (1220). 

Waldau: Waledale D. bei Bernburg 37. 

sacerdos: Adelbertus. 

Waldburg: Walpurg Schl. ö. Ravensburg 
in Württemberg 132. 

Eberardus dapif. de W. 

Waldechen s. Wallichen. 

Waldendorf, -dorp s. Wallendorf, 

Waldesberg, -bergk, -berk (Ort Walsburg 
w. Schleiz? Vgl. ' Lehnbuch Friedrichs 
d. Strengen 601) 287. 874. 402. 

Heinricus de W, can, Nuenburg. 
Heinricus de W. mil. 

Wnldevero abb. s. Burchardi in Wirze- 
burch 109 (1217). 

Waldichen s, Wallichen. 

Waldsassen Mfl. i. d. bayr. Oberpfalz, 
ehem. Cxisterz.- Kl. 540. 

Abt (Eberhard ?). 

Waledale s. Waldau. 

Walkenried: Walkenrede, -rid, -ride, 
-riet, -rith, Walkerid, Walkinride, 
Walquereda, Walkeinredensis, Walken- 
redensis, -ridensis, -riedensis D. nw. 
Nordhausen, ehem. Cisterz.-Kl. 4. 8. 
17. 21. 23. 89. 73, 84 A. 108 A. 110. 111. 
112. 118. 143. 215. 216. 242. 249. 282. 
283. 284. 285. 531. 587. 546, 552, 555. 
557. 559. 

abbas 143. 552. 

' abbates : Bertold. Diethmarus, Dyth- 
marus. Dithmarus, Fridericus. Hei- 
denricus. Heinricus, Heinricus. Her- 
mannus. Hermannus. Widikindus. 


subprior : Marsilius. 


monachi : Johannes cant. Johannes 
de Alvelt. Lam 
Wallendorf: Wal dorf, Waldendorp 
villa D. ó. Merseburg 26. 27 A. 55. 56. 
89. 231. 490. 
ecclesia 55. 89. 


Urkundenbuch dea Klosters Pforte. 


patronus eccl. abbas s. Petri Mers- 
burg. 89: 


parrochia 281. 
plebani, sacerdotes: — Hermannus, 
Theodericus. 
Wallichen : Waldechen, Waldichen villa 
D. nw. Weimar 199. 200. 200. 224. 
248. 252. 254. 272. 290. 562. 565. 
ius patronatus ecclesie 254, 
lebanus 254. 
amilia Portensium 254. 
magister curte: Heinricusconv. Port. 
Walpurg s. Waldburg. 
b., s. Walpurgis 158. 234. 864. 443. 481. 
500. 528. 


Mone s. Walpurgis Benedikt.-Non- 
nenkl. in Arnstadt. 

Walquereda s. Walkenried. 

Walterius card. episc. Albanensis 34 
(1177). 

Walterus maior prepos. Magdeburg. 89 
(1208). 

--, Waltherus mag., prownotar. lantgr. 
428 (1315). 432 (1316), prepos. Mys- 
nensis 458 (1319). 

Waltherus dec. Cicensis 80 (1205). 86 
(1207). 

— Misnensis mag., can. Magdeburg. 160 
(1254). 

Walterus cust. Nuenburg. 21 (1153). 23 
(1154). 

Waltherus capell. lantgr., can. Nuenburg. 
418 (1312). 

Walterus imper. aule protonotarius 93 
(0209) 

Waltherus quondam pleb. in Tenne- 
 stete 158 (1253). 162 (1254). 

— Kerlinger lector ord. predicat. (Erford.) 
520 (1845). 

-- diac. in Gozk (Goseck) 67 (1197). 

Waltherus mon. Port. 78 (1202). 

— conv. Port. 134 (1286). 

Walter Laienbruder in Pforte 540 (1195 

119 


— 1196). 
Waltherus de Varila mil. 200 (1265). 
filsus: Walterus. 
gener: Henricus pinc. de Appolde. 
Walterus (Sohn des vorigen) 200 (1265). 
de Glytzburg (Gleissberg) 138 (1239). 

Waltherus puer de Glizberg (Sohn des 
vorigen) 189 (1239). 

Walterus, Waltherus de Glizberg «. dgl. 
279 (1289). 279 (1289). 300 (1288). 305 
(1295). 325. 

frater : Henricus. 
famulus: Albertus Gensevur. 

—, Waltherus de Golamisdorf (Golms- 

dorf) 177 (1951). 





I. Namenregister. 


Walterus, Waltherus de Muchele (Mü- 
cheln) 71 (1199). 72 (1200). 
frater : Albertus. 
Waltherus Riseneri cons. civ. Nuenburg. 
400 (1308). 
Walterus de Sc a Seipfe(Schüpf) pinc.93(1209). 
Waltherus de W imare min.regni 26(1157). 
civ. Erford.) 57 (1193). 
W thman, Waltman 382. 389. 351. 
Theodericus W. mil. 
Wangen, Gr. od. Kl.: Wange, Wangen 
D. sw. Nebra 55. 59. 72. 
Godefridus de W. 
Gozwinus de W. 
W angenheim: W agehem D.n1.Gotha 116. 
udewicus de W. 
Warin s. Wahre 
Warmund Abt von Pforte 539 (1180). 520 
Warnherus s. Wernberus. (1195). 
"^ Wartburg: Wartberc, -berck, -berg, -berk, 
-perch, -perck castrum 249. 991. 299. 
295. 313. 817. 319. 320. 332. 388. 347. 
351. 395. 502. 565. 
capella s, Egidiiin valleiuxta W. 502. 
Warte, Warthe vermuthlich Wüstung 
„Me Warthe** wsw. Laucha zwischen 
Golzen u. Bibra 40. 42. 70. 77. 
Hugo de W. can. Nuenburg. 
Hugo de W. 
Wartperch, - -perck s. Wartburg. 
Wasmudus de Wizense ( Weissensee) 146 
(1247). 176. 
Rlü : Theodericus. Wilhelmus. 
Waamodus civ. in Wizense 816 (1297). 
frater: Wilhelmus notar. lantgrar. 
Wasmudus forensis mag. (in Stusforde) 
127 (1229). 
— minist. Hersfeld., „qui se pro mini- 
steriali lantgravii gerit“ 118 (1226). 
Wasungen St. a. d. Werra 45. 
Otto de W. can. Nuenburg. 
Wecelshain s. Wetzelshain. 
Wechmar JD. mnö. Ohrdruf (weniger 
wahrscheinlich Wichmar D. sw. Cam- 
burg) 286. 287. 460. 
tto de W. mil. 
Wechterswinkel: Wechterswekele, -wi- 


kele, -winkele, Wechtirswinckel D. bei 


Mellrichstadt, ehem. Benedikt.- Nonnen- 


kl. s. Margarete 149. 149. 151. 152. 
154. 158. 
ecclesia 158. 
prepositus et collegium 158. 
prepositus 158. 


prepositus: Siboto. 
abbatissa et conventus 154. 
abbatissa: Barbara? Berchta? 


priorissa: Hedewigis. 


718 


collegium , conventus, sanctimoni- 
ales 149. 149. 151. 152. 
Fraternität mit Kl. Pforte 154. 
Wedekyndus s. Widikindus. 
Wedemar (ob Gr. od. Kl. Wiedemur sw. 
Delitzsch ?) 187. 
Conradus de W. 
Weichau: Wichawe, Wicouge Gehóft im 
Weichauthale 0. Naumburg 12. 18 A. 
15. 16 A. 


grangia 12. 

Weida: Wida St. in Sachs.- Weimar 105. 
182. 183. 

Heinricus advocat. de W. 
Heinricus advocat. de W. 
Sophia advocat. de W. 

Weideman, Weidemannus de Haldeke 
857 (1302). 862, Henricus dict. Weyde- 
man 360 (1302 Y. 

pater : Hertwicus. 

Weiden: Widen Wüstung iuxta Phiffel- 
beche nw. Apolda 198. 340. 

Weilrode : Wilenrode, Wilnrode D. wsw. 
Sachsa 210. 282. 

Cunradus de W. mil. 

Weimar: Wimar, Wimare, Wimaria, 
Wymar 26. 148. 186. 224. 246. 294. 
378, 419. 421. 428. 441. 475. 485. 

domini in W.: Fridericus et Her- 
mannus com. de Orlamunde. 
castrum 419. 475. 

capellanus in casiro : Albertus. 
scultetus : Heinricus Dratstete. 
cives: Henricus de Divorte. Jo- 
hannes Store. 

Cunradus de Wimar (oder Vrimar ?) 
Heinricus Kewil de W. 

Heinricus de W. 

Hermannus de W. mil. 

Waltherus de W. minist. regni. 
Witigo de W. conv. Port. 

Weinick 57. 

Heinricus W. civ. Erford. . 

Weirchusin s. Würchhausen, 

Weiso 109. 

Marquardus W. camerar. 

Weissenfels: Weissenfels, Wissemfela, 
Wissenfels, -vels, Wissinvels, Wizen- 
vels, Wizevels, Wizinvels 134. 154. 176. 
186. 187. 188. 257. 329. 360. 372. 397. 
400. 401. 402. 404. 405. 406. 413. 415. 
428. 507. 516. 541. 565, 

castrum 418. 

Graf Dietrich v. W. 

advocati, officiati lantgravii 516. 
advocatus lanigravii: Fridericus. 
villicus marchionis: Heinricus de 
Kotzowe. 





714 


plebanus: Ludewicus. 
cives: Bertramus de Merseburg. 
Heinricus de Valva. Heinricus Soyke, 
Soyko et filius. Johannes fil. Gozwini. 
Wolfhardus. 
Albertus de W. 
Burchardus de W. 
Conradus de W. mil. 
Heinricus de W. 
Manegoldus de W. 
Johannes T W. civ. Nuenburg. 
Petrus de W. frat, Port. 
Weissensee : Wisense, -sehe, Wissense, 
-sehe, Wissenze, Wizense, Wizzense, 
Wysenze, Wyssensehe, W yszinse St. im 
R. B. Erfurt 130.142. 146. 176. 190. 208. 
204. 207. 208. 269. 281. 282. 313 A. 
316. 319. 320. 391. 416. 417. 464. 478. 
479. 481. 490. 494. 516. 520. 
" advocati, officiati lantgravii 516. 
magistri — forenses : einrieus de 
Sumeringen mil. Johannes de Sprech, 
Spret. Ludewicus de Husen mil. 
civi8 : Wasmodus. 
Bertoldus de W. 
Everherus de W. mil. 
Fridericus de W. mon. Port. 
Heinricus de W. vicar. Nuenburg. 
Nicolaus de W, civ. Erford. 
Theodericus Meys de W. mil. 
Wasmudus de W. 
Wilhelmus de W. notar. lantgravii. 
Weitha s. Wethau, 
Weize, Weysse, Weyze 371. 434. 497. 
926. 521, 
Conradus, Cunat W. 
Eckarsberge. 
Welewiz s. Weltwitz. 
Welfo (VI.) dux 28 (1162). 
Weltwitz: Welewiz D.sö. Neustadt a. d. 
Orla 195. 
Heinricus de W. 
Wencendorf s.. Wenzendorf, 
Wenczlawa Gemahlin des Herz. Boles- 
law I. v. Schlesien 531. 
Wendingen 376 A. 
Johannes de W. olim abb. Port. 
Wenemarus s, Winemarus, 
Weninge 485. 
Theodericus W. 
Wennemarus s. Winemarus. 
Wentzendorff s. Wenzendorf. 
8. Wenzel 560. 
Kirche in Naumburg. 
Wenzendorf : Wencendorf, Wentzendorff, 
Wenzendorf, -dorff, Wincedorp, Win- 
cendorp, -dorph villa wüst unterhalb 


cognom. 
Scharoch. 


castell. in 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Kösen auf dem linken Saalufer 39 A. 
61. 62 A. 62. 683. 81. 92. 99. 100. 144 A. 
281. 291. 
grangia 81. 92. 
vinee 92. 
molendinum 92. 
retentaculum aque 39 A. 
pons 281, 291. 
magister pontis: Johannes. 
Werben: Werbene, Wirbene eines der 
Dörfer Burg-, Mark-, Rescharts- und 
Tagewerben n. u. sw. Weissenfels 42. 
44. 49. 50. 58. 59. 63. 72. 75. 
Karlo de W, 
Heinricus de W. 
Meinherus buregrav. de W., prefect. 
Miesn. 
Tammo de W. 
Theodericus com. de W. 
Werda s. Donauwörth. 
Werder: Werdere G. bei 
160. 487. 
Conradus de W. mil. 
Gerhardus de W. 
Werengeshusen, Weringeshusen, Werin- 
ishusen, Weringishug s. Wernings- 
ausen. 
Wernadus abb. de Balgestete (statt 
Ballenstete) 107 (1216). 
Wernerus archiepisc. Magunt. 214 (1268). 
Wernherus prepos. Halberstad. 87 (1208). 
-- dec. Magdeburg. (?) 160 (1254). 
Wirnherus dec. Cycensis 507 (1338). 
Wernerus de Kirchberg vicedom. Magde- 
burg. 160A. 
Wernherus de Sconewalde can. Magde- 
burg. 89 (1208), 
-- can. in Sulze 52 (1186). 
— de Heylingistad vicar. s. 
(Erford.) 520 (1345). 
— pleb. in Buch 448 (1318). 
Wernerus, Wemrnherus abb. Hersfeld. 
144 (1244). 155 (1251). 156 (1252). 162 
(1255). 163 (1255). 164 (1255). 166 
(1955). 168 (1255). 178 (1256) 174 
(1256). 
carnalis pater: Wernherus frat. 
Hersfeld. 
Wernherus abb. s. Petri Mersburg. 228 
(1269). 231 (1270). 
— prior in Aldenburg (Merseburg) 56 
(1191). 
— presb. des Kl. Bosan 1 vgl 529 (1185). 
- subdiac. des Kl. Bosau 1 ug. 529 (1185). 
- frat, (mon.?; Hersfeld, quondam com. 
de Guntenberc 144 (1244). 
Wernerus de Nusezzen mon. Port. 515 
(1843). 


‚Merseburg 


Marie 


I. Namenregister. 


Wernberus frat. (Hersfeld.), carnalis 
pater Wernheri abb. Hersfeld. 144 
(1244). 

Wernerus, Wernherus frat., conv. Port. 
188 (1261) 196 (1264). 238 (1271). 
254 (1274). 262 (1277). Damit wohl 
tdent. adiutor cellerarii 210 (1267). 239 
(1271), cellerarius (?) 251 (1273). 

Wernherus grangiarius (frat. Port.) 90 
(c. 1220). 

— de Aprolde mil. 289 (1291). 

— de Appolde 431 (1316). 434 (1316). 

Wernerus de Bolandia imper, aule dapif. 
132 (1234). 

—, Wernherus de Burgelino u. dgl. mil. 
138 (1239). 140 (1239). 

—, Wirnherus Curcewrunt «. dgl. castell. 
in Rutele ogbeeh rg 366 (1303). 366 
(1303). 418 (1313) 

Wernherus Hoiken (Erford.?) 157. 

fratres: Cunradus Ratsac. civ. Erford. 
Cunradus. Heinricus, 

— deOthemurich villa marsc. [archilepisc. 
Magdeburg. 38 (1179). 

Berner v. er , Wernherus de 
Schidengen «. dgi. (Scheidungen) mil. 
318 (1298). 322 (1299). 328 (c. 1299). 
349 (1801). 375 (1304). 

Wernerus, Wernherus de Stechowe 48 
(1181). 48. 

fratres: Heinricus de Bt. Gerardus 
Valco. 

Wernherusde Wirichusen ( Würchhausen) 
145 (1244). 177 (1257). 

fratres: Theodericus et 

— de Wirichusen 145 (1244). 177 (1257). 

Miri advocat. de Halverstat 25 
1157 

Bernherus (civ. Erford.) 57 (1193). 

Wernherus marsc., minist. Magdeburg. 
64 (1196), wohl ident, mit Wernherus 
de Othemurich. 

— oicultet. lantgravii in Ekkehardesberg 

3 


Wernerus, Wernherus (in Aldenburc bei 
Naumburg) 53. 60. 68. 
Wernherus 98. 
fius: Cunradus burg. Erford. 
Werngeahusen s. Werningshausen. 
Wen leybin s. Werningsleben. 
onis 352. 
 Sifridus W. de Helderungen. 
bei ent Werengeshusen , We- 
baje usen, Weringishusen, Weringie- 
Werngeshusen, Weryngishusen 
villa D. sw, Weissensee 155. 167. 169. 
171. 174. 175. 180. 181. 322. 463. 465. 
414. 476. 478. 479. 485. 520. 521.528. 


715 


villa monasterii Hersfeld. 155. 

ecclesia 180. 

plebanus, der pherrer 180. 520. 

plebanus: Otto 

Cunegundis de W. 

Fridericus de W. rector. cur. in 

Borsindorff. 

Gunther Wetel von W. 

Heinricus de W. 

Hermannus de W, 

Theodericus de W. 

Theodericus de W. armiger. 
Werningsleben : Werngeeleybin D. s, Er- 

furi 419. 

Theodericus molendinarius de W, 
Werno de Tulicowe (Dolkau) 141 (1242). 
Wertheim: Werthem St. a. Main ın 

Baden 601. 

Poppo com. de W. 

Werther, Gr, u. Kl.: Werthere D. sw. 
Nordhausen 269. 

Theodericus de W, mil. | 
Weryngishusen s. Werningshausen. 
Westerhausen : Westerhusen D. bei Qued- 


Hermannus W. 
Weta s, Wethau, 
Wetel (Wecel?) 520. 
Gunther W. von Weringishusen. 
Wethau: Weta, Wetha fluvius rechter 
Nebenfl. der Saale unterhalb Naumburg 
36. 158. 167. 
—: Weitha, Weta, Wetha, Wetta villa 
D. osó. Naumburg 49. 70. 77. 80. 86. 
100. 188. 188 ris 246. 298. 408. 417. 


417. 517. 
vinea 188. 298. 
Heidenricus, Heindenricus | de W. 
Heindenricus fratres. 


Henricus de W. can. Nuenburg. 
ur: DM itin St. 0. d. Saale 37. 49. 
us de 
olphus de W. | fratres. 
Wetze hayn: Wecelshain Wüstung zw. 
Heldrungen u. Reinsdorf ( Dobenecker) 
plebanus: Heinricus. (414. 
Weydeman s. Weideman. 
Weysase, Weyze s. Weisse. 
Wezelinus de Salburg 124 (1227). 
Witelo dec. de s. Severo Erford. 98 (1212). 
— abb. de Monte s. Petri Erford. 98 
(1212). 110 (1219). 11211220) 113 (1220). 
Wicelo, Withelo abb. de Valle b. Georii 
283 (1289). 558 (1293). 
Widelo capell. Hersfeld, 46 (1182). 
Witelo de Dornburg 806 (1295). 


716 


Widelo de Grizeim minist. Hersfeld, 46 
(1182). 

Wezelo de Mila 286 (1290). 

frater: Hermannus. 

Wicelo mil, 356 (1302). 

Wicelonis 467. 

Hermannus W. castell. in Dornburg. 

Wi s. Wiehe. 

Wicelo 8. Wezelo. 

Wichardus can. Merseburg. 106 (1216). 

Wikardus presb. d. Kl. Bosau 1 vgl. 529 
(1185). 

— frat, Port., mag. curie Borsendorf 245. 
246 (1272). 

Wichawe s, Weichau. 

Wichekindus,Wichikindus s. Widekindus. 

Wichmannus, Wicmanus, Wigmannus 
episc. Nuenburg. 20. 21 (1153). 22. 23 
(1154). 532 (1151). 533 (1154), archie- 
pisc. Magdeburg. 25 (1157). 26 (1157). 
29 (1168). 40 (1180). 41 (1180). 42. 

Wichnandus, Wicnandus de Buch 40 
(1180). 42 (1180). 

Wickerstedt: Wickerstete, -steth, Wiker- 
stete, -stethe D. nnó. Apolda 22. 268. 
367. 368. 370. 490. 533 A. 

Bertoldus de W. 
Heinemannus de W. 
Tammo de W. mil. 

Wicmanus s. Wichmannus. 

Wienandus s. Wichnandus. 

Wicouge s. Weichau. 

Wida s. Weida. 

Witego episc. Misnensis 267. 268 (1279). 
557 (1279). 

Wythigo episc. Nuenburg. 517 (1345). 

Witego prepos. s. Crucis in Northusen 
197 (1264). 201 (1265). 

— can. & Marie Erford. 162 (1254). 

Witigo cellerar. (Port.?) 279 (1289). 

de Wymar conv. Port. 441 (1318). 

Widego de Kyrchberg 74 (1208). 

Witego de Denstete 148 (1250). 

— propinquus Henrici Cloz 414 (1312). 

Witegonis 244. 

Bertoldus W. cons. Erford. 

Widekindus abb. in Valle s. (Georgii 63 
(1195). 

Widikindus abb. in Walkenriet 72 (1202), 

Wedekyndus pleb. in Otmanshusen 514 
(1342). 

Wichekindus, Wichikindus, Witkindus 
de Thalheim 477 (1324). 

Widelinesbach s. Wittelsbach. 

Widelo s. Wezelo. 

Wideloldus frat. in Aldenburg (Merse- 
burg) 56 (1191). 

Widen s. Weiden. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Wideroldus abb de Gozk (Goseck) 66. 
67 (1197). 

Widikindus s. Widekindus. 

Wiehe: Wi, Wie, Wige, Wiha, Wihe, 
Wy, Wye, Wyhe, Wyensis civitas St. 
im Kr. Eckartsberga 26. 46. 136. 146. 
230. 281. 232. 233. 289. 316. 318. 375. 
411. 419. 423. 425. 426. 433. 435. 486. 
Vgl. Rabenswald. 

comites: Albertus. Albertus. Bertol- 
dus. Fridericus. 

viceplebanus: Christianus. 

cives: Bertoldus Wiman. Conradus 
Magister. Cunradt Schwartz. Harth- 
mudus. Heinricus Beiol. Heinricus 
de Tundorff. Hermannus Ovis. Jo- 
hannes Scultetus. 

Judei 425. 428. 

Judeus: Abraham. 

moneta 419. 

Cunradus mil. de W. dict. Burnere. 
Hermannus mil. de W. dict. Schobr 
Heinricus de W. conv. Port. 

Wigmannus s. Wichmannus. 

Wiha, Wihe s. Wiehe. 

Wikardus s. Wichardus. 

Wikerstete, -stethe s. Wickerstedt. 

Wikerus de Sultze civ. Nuenburg. 480 
(1824). 

Wil. Abt von Buch 554 (1260). 

Wilbernus (statt Winemarus) abb. Port. 
546 (1215). 

Wilden 353. 

Sifridus W. mil. ' 

Wildenborn : Wildenburn Rg. ssö. Zeit: 
310. 

Hermannus de W. mil. 

Wildendorp 136. 

Cunradus de W. 

Wildenfels: Wildenvels St. só. Zwickau 
119. 122. 123. 

Jutta de W. nob. matrona. 

Wilenrode s, Weilrode. 

Guillelmus card. episc. Portuensis et s. 
Rufine 34 (1177). 

Wilhelmus capell. episc. Halberstad. 87 
1208 


( 

—, Willehelmus de Wissenze «. dgl. notar. 
lantgravii 313 (1297). 816 11297). 319 
(1298). 320 (1298). 332 (1300). 333 
(1300). 347 (1301). 351 (1301). 

frater: Wasmodus civ. in Wizense. 

Wilhelm Abt von Bildhausen 549 (1225). 

Wilhelmus prepos. de Horinberc (Horn- 
burg) 64 (1196). 

- prior Port, 162 (1254). 

_- Romanorum rex 150 (1250). 163 (1255). 

Willehelmus palat. com.(de Reno)10(1140). 





I. Namenregister. 


Wilhelmus fil. Wasmudi de Wizense 146 
1247). 

Willa uxor Brunonis comitis 7. 

Willehelmus s, Wilhelmus. 

Willerstedt: Willerstede , -stete, -stethe 
D. só. Buttskidt 88. 198. 251. 277. 
288. 289, 304. 804. 351. 392. 464, 

lebanus: Herboldus. 

ithmarus de W. can, Nuenburg. 
—- de W. frat, Hertwici. 
— de W. mil. 
-- de W. sen. mil. 

- de W. (Sohn des vor.) 
- de W, iun, 
Hertwicus de W. 

Wilnrode s. Weilrode. 

Wilsdorf: Wolfingesdorf, -torf, -torff, 
Wolfingisdorf villa D. nw. Naumburg 
282. 306. 307. 811. 

Wiltersleyben s. Binderrleben. 

Wiltorff 467. 

Thicelo W. castell. in Dornburg. 

Wiman 375. 

Bertoldus W. civ. in Wie. 

Wimar, Wimare, Wimaria s. Weimar. 

Wimmelburg: Wimedeburch D. n, Eis- 
leben, ehem. Benedikt.- Kl. 64. 

abbas: Hermannus. 

Wincedorp, Wincendorp, -dorph s. Wen- 
zendorf. 

Windesman,Windischeman, Windishman, 
Wyndisman 217. 218. 420. 520. 

Ekkehardus W. rust. in Thesniz. 
Fridericus W. civ. Mersburg. 
Gunther W. 

Windoldus can. Mersburg. 51 (1184). 
55 (1191). 

Windolf Abt von Pegau 531 (1150). 

Winecke, Wineke (welleicht Wüstung n. 
Camburg oder bei Osterfeld; vgl. Lehn- 
buch Friedrichs d. Strengen 96. 534. 
605) 303. 372. 388. 

Fridericus de W, castell. in Ostervelt. 

Wenemarus, Wennemarus, Wineinarus, 
Winmarus, Winnemarus abb. Port. 
70 (1199). 73 (1202). 80 (1205). 90 
(c. 1220). 91 A. (12271. 94 (1210). 105 
(1215). 111 (1220). 119 (1226). 133 
(1234), constitutus coram Friderico Il. 
imperatore 135 (1286). 541 (1196— 
1204). 541 (1196). 541 (1197) — Withe- 
mar (!) 512 (1199) — 542 (c. 1200). 
54411203). 545 (1209). 545 (1210). 545 
(1211). 546. 546 (1215) — Wilbernus (!) 
546 (1215) — 547 (1217). 548 (1218). 
548 (1218). 549 (1225). 549 (1225). 
550 (1225). 551 (1228). 552 (1294). 

X. Kal. (Oct.) Deposicio Winmari 


717 


abbatis in Porta. Calend. Pegav. bei 
Mencke, Script. rer. Germ. II, 144. 
Wenemarus abb. in Dunemunde 191 
(1263). 
— , Winemarus prior Port. 187 (1260), 
188 (1261). 190 (1268). 
— , Winemarus cellerar. (mon.) Port. 278 
(1286). 282. 557 (1282). 
—, Winemarus infirmar. monachorum, 
mon. Port. 199 (1965). 216. 217. 
Winemarus mag.vini, frat. Port. 188(1261). 
— notar. abbatis, mon. Port. 150 (1250). 
Wenemarus, Winemarus portar., mon. 
Port. 212 (1268). 247 (1273). 251 (1273). 
268 (1277). 
Winemarus mon. Port. 159 (1253). 171 
(1255). 
— frat. Port. 162(1254). 167 (1255). 169 
(1255). 175 (1256). 180 (1257). 
Winkel: Winkele D. ö. Allstedt 292. 
Christianus de W. mil., castell. in 
Rutleibesberg. 
Winmarus, Winnemarus s. Winemarus. 
Winterstetten: Winterstete, Wintherstet 
D.bei Leutkirch in Württemberg 182.135. 
Conradus pinc, de W. 
Wipera s. Wippra. 
Wipertus mag., can. Mersburg. 38 (1179). 
Wippra: Wipera, Wippere Fi, n. Sanger- 
hausen 25. 21. 72. 
Albertus de W. 
Cono de W. 
Wirbene s. Werben. 
Wirceburg s. Würzburg. 
Wirchusen, Wirechusen, Wirichusen 8. 
W ürchhausen. 
Wirieus prior Cellensis 201 (1265). 
— de Kirchberg 187 (1288). 
Wirnherus s. Wernerus. 
Wirteneberch s. Württemberg. 
Wirzeburch, -burg, -burgensis s. Würz- 
Wischeraven 16 A. 218. [burg. 
Fridericus W. 
Wischerode D. n. Eckartsberga und 
Wüstung bei Teuchern 16 A. 
Wisense, -sehe s. Weissensee. 
Wisgeraba, Wiskerabin, Wisseraben 
grangia cum inolendino( Wüs Krop- 
pen ö. Naumburg?) 12. 15. 16 A. Vgl. 
Lüttich in Mittel. d. V. f. Erdkunde 
1895, S. 99f. 
Wissemfels s, Weissenfels. 
Wissenburg s. Vitzenburg. 
Wissenfels, -vels s. Weissenfels. 
Wissense, -sehe. -ze s. Weissensee. 
Winseraben s. Wisgeraba. 
Wissinvels s. Weissenfels. 
Witego s. Widego. 


718 


Witelebus, Withelib prior Port. 82 (1174). 
Witelo s, Wezelo. [538 (1183). 
Witerde s. Witterda. 
Withelib s. Witelebus, 
Withelo s, Wezelo. 
Withemar (statt Winemar) Abt von Pforte 
Witigo s. Widego. [542 (1199). 
Witin s. Wettin. 
Witirde s. Witterda. 
Witkindus s. Widekindus. 
Wittelsbach : Widelinesbach 25, 27. 
Otto palat. de W. 
Witterda: Witerde, Witirde D. sw. Er- 
furt 430. 460. 
Albertus de W. mil. 
Witto scultetus (in Orlamunde?) 202 
(1266). 
Witzleben: Wizelebin D, sw. Kranıch- 
feld 494. 
Henricus de W. mon. Port. 
Wizcio s. Huwicio. 
Wizelebin s. Witzleben. 
Wizenburg s. Vitzenburg. 
Wizenkirken 140. 
Heinricus de W, 
Wizense s. Weissensee. 
Wizenvele, Wizevels, Wizinvels s. Weissen- 


Wizzense s. Weissensee. 
Wladislaw II. Herz. von Schlesien 530. 

Gemahlın: 1. Agnes. Halbschw. d. 

Kón. Konrad III. 2. Cristina Tocht. 

Albrechts d. Bären (?). 

Sohn: Boleslaw I. Herz. von Schlesien. 
Wlodizlaus dux de Calis 93 (1210;. 
Wlemingen s. Flemmingen. 

Wlfcherue s. Wolferus, 
Wlfisborn s. Wohlsborn. 
Wlodizlaus s. Wladizlaus. 
Wölkau: Wolkowe JD. 0. Merseburg 246. 
266. 274. 275. 297. 299. 308. 
Petrus de W. mil, castell. in Novo 
castro. 
Wohlmirstedt : Wolmerstete, Wolmirstete 
D. osó. Wiehe 150. 230, 238. 
plebiscitum 230. 
us (?): Hermannus, 

Theodericus de W. 

Wohlsborn: Wifisborn, Wolfesborne, 
„olvesburnen D. n. Weimar 256. 289. 

Johannes de W. scriptor vicedom. 

de Appolde. 

Johannes de W. mil. 

Wolfardus s. Wolfhardus. 

Wolfdiz s. Wolftitz. 

Wolfenbüttel: Wolfterbutel 135. 
Gunzelinus de W. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


Wifcherus patriarcha Aquilegensis 93 
(1209). 

Wolferus episc. Pataviensis 75 (1203). 

— de Bibera mil, castell. in Hesillere 
(Burghessler) 288 (1271). 

-- (in Eberstete) 223 (1269). 

Wolfesberg s. Wolfsberg. 

Wolfesborne se. Wohlsborn. 

Wolffearmus quidam 22 (1153- 1160). 

conmiuz: Lucia. 

Wolphardus prepos. s. Mauricii Nuen- 
burg: 523 (1347). 524 (1847). 

— pleb. in Rutelisbergk (Rudelsburg) 
892 (1292). 
Wolfardus, Wolfhardus civ. in Wizenvels 
348 (1301). 360 (1802). 872 (1304). 
Wolfingesdorf, -torf, -torff, Wolfingis- 
dorf s. Wilsdorf. 

Wolfinus, Wulfinus de Gosteliz, Gostenez 
(Góssnitz) 50 (1188). 55 (1190). 

— de Luberzitz (Löberschütz) 124 (1227). 


Wolframus sac., can. Üchtrichishusensis 
82 (1174), Propst von Ichtershausen 
538. 539 (1190). 

Wolfsberg : Wolfesberg D. osó. Stolberg 71. 

Cunradus de W. 

Wolfterbutel s. Wolfenbüttel. 

Wolftitz: Wolfdiz, Wolftizc D. nó. Alten- 
burg 168. 257. 

Meinhardus burgrav. dict. de W, mil. 
Theodericus de W, 
Wolkmarus s. Volcmarus, 
Wolkowe s. Wölkau. 
Wolmeritz, Wolmeriz villa (ob Wonnitz 
80. Camburg?) 140. 141A. 255. 
Wolmerstete, Wolmirstete s. Wohlmir- 
Wolphardus s. Wolfhardus. [stedt. 
Wolquinus s. Volquinus. 
Wolvesburnen s. Wohlsborn. 
Wonnitz: Wunicz, Wunnicz D. so. Cam- 
burg 141 A. Vgl. Wolmeritz. 
Worbestede s. Wormstedt. 
Worbis;: Worbiz, Wrbiz 172. 
Bertoldus de W. 
Otto de W. 

Worm, Wrm 246. 431. 434. 493. 512. 
Cunradus W. 
Conradus W, castell. 
Conradus W. mil. castrens. 
Hermannus W. castell. 
Hermannus W. castrens, 
Theodericus, Thytzell W. castell. 
Ulricus W. castrens. 

Wormestete s. Wormstedt. 

Worms: Wormacia, Wormacensis, -cien- 
Bie, -tiensis 10. 14. 132. 

episcopi : Bucco, Heinricus. 


amm 
'030180930q U 


1. Namenregister. - 


Wormstedt: Worbestede, Wormestete, 
Wrmestete, Wurmestet D. ö. Apolda 
40. 42. 178. 441. 

Heinricus de W. (zwei verschiedene) 
Reinherus de W. 

Wratislavia, Wratizlaviensis s. Breslau. 

Wrbiz s. Worbis. 

Wrm s. Worm. 

Wrmestete s. Wormstedt. 

Wrotizlavia s. Breslau. 

Wsteveld s. Wustevelt. 

Wstinhain s. Wustinhain. 

Würchhausen: Weirchusin, Wirchusen, 
Wirechusen, Wirichusen D. ssw. Cam- 
burg 40.42. 67. 145. 177. 857. 359. 361. 

Cunradus de W. castell. in Ge- 
bichenstein. 

Heinricus de W. 

Johannes de W. mil. 

Theodericus de W. 

Wernberus de W. (zwet verschiedene) 

Württemberg: Wirteneberch 98. 

Hartmannus com, de W. 

Würzburg: ^ Erbipolis, ^ Herbipolis, 
Wirceburg, Wirzeburch, -burg, Her- 
bipolensis, Wirzebur, 14. 77. 100. 
108. 109. 122. 124. 132.149. 152. 158. 402. 

ecclesia 547. [547. 
dioecesis 152. 158. 

episcopi: Embrico. Hermannue. Otto. 
notarius episcopi: Hermannus. 
camerarius: Marquardus Weiso. 
dapifer : Heinricus. 

Pepe Heinricus. 


Albertus. 
repost fang aardus. Otto can. 


Nuenburg. Otto prepos. Novi mona- 
aterii. 
decanus: Arnoldus. 
capitulum ecclesie 149. ) 
canonici: Adolfus portenarius. Al- 
bertus de Zabelstein. Arnoldus in 
Oneldesbach prepos. Arnoldus came- 
rari. Bertoldus de Otingen. Cun- 
radus de Kulenberch. Cunradus de 
Ratersheim. Cono maior pleb. Degen- 
hardus mag. Erkenbertus in Moebach 
prepos. Gothefridus in Mukkenstad 
prepos. Gothefridus de Sweigere. 
Heinricus cust. Iringus cant. Poppo 
scol.Poppo de Osternach Salomon mag. 
Novum monasterium (Stift Neumünster) 
109. 


prepositus : Otto maior prepos. 
Hoge (Stift Haug) 122. 


prepositus: Degenhardus mag. 
s. Burchardi 109. 
abbas: Waldevero. 


719 


8. Stephani 109. 
: Gothefridus. 
Cunradus de W. 
Vulbern Prior von Pforte 541 (1196). 
Wulbernus Mönch in Pforte (?) 588 (1183). 
Wulfinus s. Wolfinus. 
Wunicz, Wunnicz s. Wonnitz. 
Wurmestet s. Wormstedt. 
Wurtzendorff, Weinberg daselbst 143. 
Wsteveld, -velt, Wustevelt 460. 463. 464. 
Bertoldus W. armiger. [465, 
Bertholdus W. civ. Erfford. 
Wstinhain, Wustinhain villa Wüstung 
nw. Schkölen 302. 808. 
rustici; Albertus Magister. Albertus. 
Conradus. Heinricus. Heinricus. 
Wy, Wye, Wyensis, Wyhe s. Wiehe. 
Wymar s. Weimar. 
W yndisman s. Windeaman. 
Wysenze, Wyssensehe, Wyezinse 8. 
Weissensee. 
Wythigo s. Widego. 


Z. 
vgl. C. 


Zabelstein R. im bayr. Bes. Gerolds- 
hofen 109. 

Albertus de Z. can. Wirceburg. 
Zacharia uxor Hermanni mil de Wie 

dict. Schobr 280 (1270). 

fli: Heidenricus. Heinricus, Her- 

mannus. 

Zaekwar:; Cebecur, -kur, Czebekur, Zeb- 
cur, -kur, Zebecur, -kur villa D. w. 
Kösen 142. 273. 274. 276. 278. 280. 
285. 295. 311. 344. 344. 345. 352. 387. 

senior ville 844. [467. 468. 

ius advocatie 285. 311. 34b. 

Zaglitz: Zouleze, Zoulice Wüstung 0. 

furt 19. 337. 

Zanchenberch s. Zangenberg. 

Zane 202, 

Theodericus Z. 

Zangenberg : Zanchenberch, Zangenburg 
D. n. Zeitz 75. 144. 

Heidenricus de Z. can. Numburg. 

Heindenricus de Z.minist.Nuenbur. 
Zazernei ,-ney (verschrieben Lazernei) 272 

Hermannus Z. mil. 

Zbramirus rust. (?) Polon. 94. 

Zcenmark 9501. 

Gotfridus Z. de Ciez cler. et publ. 
Zcolin s. Schkölen. [notar. 
Zcophifichim 460, 

Theodericus Z. 

Zeorluppe 3. Schkorlop. 

Zebcur, -kur, Zebecur, -kur s. Zaekwar. 


120 


Zecowo locus Polon. (Siekowo) 94. 
Zedluta rust. Polon. in Zirenik 94, 
Zeitz: Cice, Cicz, Ciza, Cize, Cyce, Cyze, 
Tzitz, Ziza, Cicensie, Cizensis, Cy- 
censis, Cyczensis, Cyzensis, Zicensis, 
Zycensis 5. 6 A. 8. 18. 22. 31. 70.77. 
80. 86. 144. 168. 190. 208. 207. 304. 
304. 310. 314. 321. 850. 357. 359. 887. 
387. 390. 396. 399. 400. 404. 405. 406. 
408. 409. 409. 412. 415. 416. 417. 448. 
461. 501. 507. 530. 531. 531. 588. 585, 
538, 589. 541. 559. 568. 
castrum episcopi 409. 
Domherrenstift 531, 
ecclesia 8. 
eposili: — Arnoldus. 
eroldus, Thimo. Uto. 
decani: Bermarus. Heinricus. Wal- 
therus, Wirnherus. 
canontei : Alexander scol. Cunradus 
de Hallis. Conradus scol. Fridericus 
de Magdeburgk. Hartmannus. Hein- 
ricus. Henricus. Heinricus de Isen- 
berg. Johannes de Gozerstete notar., 
rotonotar. episc. Otto de Colditz. 
etrus scriptor. Sifridus. 
vicarius: Nycolaus. 
Stiftsvogt 535. [mil. 
burgrauus: Meinhardus de Wolftizc 
8. Stephani (regul. Chorherren und 
Benedikt.-Nonnen) 70. 77. 86, 531. 
533. 538. 539. 
prepositi : Cunradus. Johannes, 
cives: Heinricus camerarii, Hein- 
ricus, Henemannus camerarius, Hein- 
ricus, Heynemannus de (iythen. 
Petrus de Gysingen scultetus. 
Albertus de C. conv. Port. 
Gerhardus de C. civ. Nuenburg. 
Gotfridus Zcenmark de C. cler. et 
publ. notar. 
Hinricus de T. sac. (Port.): 
Zelezen s. Selze. 
Zelis rust. Polon. 94. 
Zeutzsch : Scuhz D.ssw.Orlamünde70.889. 
Zhabestorp (vermuthlich Wüstung Zaas- 
dorf bei Runstedt sw. Merseburg) A81. 
Johannes de Z. 
Zicensis s, Zeitz. 
Ziegenrück: Cigenroke, Cygenruke 182. 
186. 187. 195. 526. 
castrum 187. 195. 
plebanus: Hermannus. 
molendinum 182. 186. 187. 195. 526. 
Zimmern: Cymern, Cymmern, Zimmern 
D. w. Wemur oder D. w. Dornburg 
267. 272. 476. 562. 


Heinricus, 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


plebanus de superiori eccl: Theo- 
dericus. 
Eckelin v. Z. Bürger in Erfurt. 
Gotfridus de 2. 
Guntherus de C. 
Hugo de C. civ. Erford. 
Hugo v. Z. Bürger in Erfurt. 
Ludewicus de Z. 
Petrus de Z. 
Zirsnici, Zirsnik locus Polon. (Dzietr- 
znikt) 94 
Ziza s. Zeitz. 
Zlauco can. Mersburg. 228 (1269). 
Zlavosovici rust. Polon. mellifex 94. 
Zlesia s. Schlesien. 
Zmolensis, Zmolne, Zmolnensis, Zmul- 
nensis s. Schmólln. 
Zolnere 256. 
Fridericus Z. 
Zoph 474. 476. 
Theodericus 7. 
Zopphen, dictus 465 (1320). 
Zorbau : Zorbaw,Zurbowe D. n. Mücheln 
106. 805. 
viceplebanus : Theodericus. 
Herbordus de Z. pinc. 
Merseburg. 
Zottelstedt: Zotenstete D. nnıw. Apolda 
Daniel de 7. mil. [261. 
Zouleze, Zoulice s. Zaglitz. 
Zremensis provintia (Schrimm) 94. 
Zechocher, Gr. od. Kl.: Schocher D. tc. 
Leipzig 281. . 
Fridericus de 8. 
Zscomelin villa Polon. (Skromlin) 94. 
Ztrele s, Strehla. 
Zudemaspe 187 A. Vgl. Asp. 
Zuecen s. Zwützen. 
Zuegome, Zueine s. Zweymen. 
Zurbowe s. Zorbau. 
Zurtowe 8. Schortan. 
Zvan rust, Polon. 94. 
Zvantos rust. Polon. in Dominiz 94. 
Zwützen: Zuecen D. nó. Jena 178. 551. 
Brüder vom deutschen Hause 557. 
Heidenricus de Z. 


episc. 


Zweymen: ene, Zuegome, Zueine, 
Zweine D. ö. Merseburg 38. 51. 188. 327. 
Burchardus de Z. 


Carolus de Z. 
Heinricus de Z. 
Ulricus de Z. mil, 
Zwenkau St. s. Leipzig 568. 568. 
Forst bei Z. 
Zweten (Zwätzen ?) 410. 
Conradus de 7. 
Zycensis s. Zeitz. 


U. Sachregister und Glossar. 


A. 


abbatia (Amt) 23. 
- (= abbas) 25. 
(= Kloster) 12. 49. 58. 63. 
abiurare monasterium 567. 
Ablassbriefe s. Namenregister, Pforte; 
ausserdem 555. 555. 555, 506. Vgl. 
indulgentia. 

abstinentia 504. 

acclamare (in iudiciali placito) 72. 

acies s. domus, 

actio 118. 130. 181. 147. 190. 204. 207. 
251. 251. 254. 263. 269. 290. 326. 441. 
445. 509. 515. 

- doli mali 509. 513. 519. 

in factum 513. 519, 

actiones personales 501. 

- - reales 501. 

— spirituales 189. 

— utiles et directae 501. 

advocati 74. 201, 389. 403. 453. 469. 510. 
016. 516. Vgl. Vogt. 

advocatia 165. 201. 258. 270. 381. 332. 
346. 346. 247. 849. 354. 507. Vgl. ius. 

advocaticium, advocatorium ius s. ius. 

advocatissa 152. 

advocatus ecclesiae 46, 49. 165. 

— villae 256. 

ager (Mass) 47. 194. 481. 

— Buchstrasse vulgariter nuncupatus 
317, Vgl. via. 

agri arabiles 180. 

- censuales 858. 

— feudales 444. 

— novales $. novale. 

-— pascuales 446. 451. 455, 

alba 98. 

Alimenten- Vertrag 540. 

alimonia 875. 

allec, allecia 159. 242. 297. 469. 505. 

allodium 86. 87. 127. 142. 147. 158. 162. 
164. 170. 194. 230. 281. 249. 256. 357. 
358. 361. 361. 407. 527. 

angaria 107. 112. 113. 116. 126, 258. 
415. 453. 516. 516, 

anni discretionis 245. 422, 518. 

—. infantiles 233. 

-— legitimi feodalia recipiendi ac resi- 
gnandi 175. 


Anniversarien-Stiftung 563. 
anniversarius 78, 99. 157. 179. 189. 209. 
212. 218. 218. 214. 214. 218. 219. 220. 
: 221. 222. 250. 282. 315. 824. 374. 
annona 249. 254. 478. 
— hiemalis 442, 
— quadruplex 297. 
antidonum 143. 
apostolicus, domnus apostolicus (-- papa) 
5. 15. 28. 48. 58. 87. 
apparatus altaris 98. 
aqua s. panis. 
aquaeductus 359. 408. 
arabilis s. terra. 
area absoluta 487. 
— case (in cimiterio) 425. 
- - quae allodium vocatur 407. 
— quae laice tichstat dicitur 390. 
-— quae vocatur tunchehoff 423. Vgl. 
curia. 
argentum album 248. 267. 277. 279. 293. 
904. 380. 349. 367. 588. 384. 386. 408. 
410. 410. 428. 
- examinatum 468. 474. 
—— legale 277. 
provinciale 323. 330. 
publicum, quale in illis partibus 
currit 111. 113. 


.-- purum 241. 252. 278. 304. 804. 474. 


476. 481. 489. 490. 512. 519. 

-- usuale 400. 

—- Aldinburgense 120. 

- - Erfordense, puritatis et ponderis Er- 
fordensium 199. 512. 

-  Vriber u. dgl. 120. 281. 288. 
296. 304. 306. 368. 864. 366, 379. 380. 
380. 381. 382. 390. 392. 394. 402. 428. 
424. 424. 425. 426. 427. 432. 435. 446. 
451. 462, 472. 478. 478. 481. 511. 

— Henbergense 477. 

-  Northusense 414. 486. 

— Pigaviense 120. 

- - Stendalense 330. 

armarium 283. 

armiger 190. 460. 521. 

aruina 505. 

assessor synodi 56. 

assidere in iudicio, placito 49. 72. 136. 

astare in placito 50. [494. 

auca 442, 462. 483. 

auctorisare 512. 522. 


722 Urkundenbuch des Klosters Pforte, 


aucupari 266. 
aucupium 28, 94, 
avena 55. 198. 261. 292. 442. 


B. 


baculus 217. 

baculus iudicialis 494. 

bannus papae 29. 

— episcopalis 1. 21. 29. 29. 58. 58. 

— (prepositi Caldeburnensis) 64. 

barones 453. 

basilica 98. 128. 

begina 244. 432. 484. 

Belehnung, drei- und vierfache 79. 309. 

benedictiones vasorum et vestium 82. 

beneficiale, beneficii ius $. ius. 

beneficium 18, 17. 23. 26. 31. 36. 45. 
50. 63. 70. 79. 81. 107. 108. 110.111. 
112. 118. 130. 136. 

— regale 13. 19. 

Bestattung in der Kirche 124. 553. 562. 

— jn claustro 553. 

— jn capitulo monachorum 553. 

Biberfang 542. 544. 

bibliotheca in tribus voluminibus divisa 
1, dimidia 101. 

Bienenzucht 542. 544, 

bladum 505. 

Bononiensis s. consuetudo. 

borcwarte s. burewart, 

botti 197. 198. 260. 

bravium 29, 53. 

braxator (oder Braxator?) 98. 

Brüder von der Busse 552. 

bulla (regis Friderici I.) 40. 41. 44. 

burcwart, burkwarte, borcwarte 28, 344. 
844. 467. 

butirum 73. 505. 


C. 


ealcii 188. 159. 

calix 8. 98. 

cambire 15. 28. 53. 

cambitio 15. 19. 20. 

cambium 1. 

camera 157. 

camera regia 10. 14. 19. 26. 28. 40. 41. 
44. 92. 185, 

candela 102. 216. 

capellarius 37. 

eapitulum (= synodus) 56. 

captio 110. 112. 113. 

carceres monasterii 567. 

karena, karrena 172. 209. 213. 218. 219. 
220. 221. 222. 225. 225. 226. 496. 497. 

carnes 217. 


carrata (vini) 31. 73. 79. 85. 119. 122. 128. 
148. 257. 282, 301. 315. 316. 500. 

caseus 73. 297. 

castigatio 504. 

castrensis 477. 506. 512. 

casula 935, 

kathedralis successor abbatis 22, 

catholica ecclesia 15. 

catholicus antistes 82. 

causa sanguinis 243. 246. 

cautio fideiussoria 116. 126. 

cedula s. scedula. 

celebrare pro defunctis 124, 

censualis s. curia, ius. 

censualiter servire 486. 

censura cautionis 72. 

— distrietionis ecclesiasticae 75. 80. 

— ecclesiastica 5. 18. 102. 106. 

— iuris 72. 

census cerae 528. 

-— liber 528. 

cera 138. 156. 159. 175. 178. 259. 295. 
378. 412. 469. 505. 521. 528. 

cerdo 244. 528. 

cerea candela 216. 

cervisia 206. 217. 297. 

chorus (Getreidemass) 75. 

cimiterium, Kirchhof 1?4. 128. 216. 425. 
558. 

eyrographum 15. 22. 47. 48. 147. 

civilis s. questio. 

eivis (— incola villae) 338. 

claustralis disciplina 4. 

claustrum (in engerem Sinne) 553. 

clausura 559. 

clausura aquae, molendini 31. 38. 39. 45. 
50. 53. 78. 101. 305. 306. 325. 826. 

clericus secularis 102. 108. 558, 507. 

clobin, cloven (partes lini) 280. 292. 
Vgl. globus. 

collecta 453. 

collecta manu s. manu. 

collectio 15. 265. 285. 

collegiatus 149. 161. 296. 

colonus 76. 79. 85. 112. 198. 269. 273. 493. 

— hereditarius 113. 

— temporalis 118. 

comes salinae (in Hallis) 469. 

comitatus 152. Vgl. scultetus. 

communia civitatum 453. 

communio fraternitatis, bonorum operum. 
orationum «. dgl. 82. 57. 154. 189. 504. 

— montis, in lapicidina 31. 265. 

- - in pascuis et lignis «. dgl. 239. 296. 

--- quae gmeine vulgariter dicitur 217. 

-- sedis apostolice 82. 

communitas 41. 208. 382, 

compromissio 96. 











li. Sachregister und Glossar. 


concilium 48. 
— generale 35. 
— (vel plebiscitum) 469. 
conductus 105. 183, 
confeodotarius 449. 45]. 
confessor 568. 
confinium] (vulgariter burkwarte) 344. 
344. 455. 456. 
confrater 454. 
congregatio (kirchliche) 7. 8. 17. 20.32. 
congregatio (kriegerische) 472. 
conpater 486. - 
conplex 429. 
Konservator des Domkapitels 564. 
conservator pacis 286. 468. 
consiliarius 320, 486. 
consolatio 148. 185. 216. 242. 250. 
consoror 453. 504. 
consponsor 433. 513. 523, 
consuetudo Bononiensis 224 A, 
consuetudo 8. terrae. 
contentari 494. 
conventualis s. panis, 
conventus forensis 81. 
conversatio religiosa 4. 7. 
conversio 4, 33. 81. 
cooperator in administratione episco- 
patus 79, 
coquina 109. 185. 319. Vgl. magister. 
corium 159. 469. 509. 
kornbul 519. 520. 
corporalis s. fides, possessio. 
corporaliter s. fides. 
criminalis s. questio. 
erux 217. 
crucis Christi minister 224. 225, 226. 550. 
— sante servus 549. 551. 
cubitum (cubitus?) 78. 
culpa levis 552. 558. 
cura animarum 15. 128. 
in spiritualibus 90. 
— et visitatio 544. 549. 
curia censualis 15. 
-—- feudalis 444. 
- incastellata 319. 
— munita 440. 
-- quae vocatur tunchoff 425. Vgl. area. 
custodia castri 108. 
custos foresti 239. 
cuta lini 370. 371. 


D. 


dativus s. denarii, grossus. 

debitor principalis 518. 522. 

decimalis s. mansus. 

decimatio 2. 20. 89. 101. 107. 180. 470. 
410. 412, 


728 


decimator 107. 

— juratus 87. 

decretum villae 148. 

delictum superveniens 147. 

denarii 158. 192. 301. 302. 380. 393. 425. 
528. 

— currentes 239. 

— dativi 480. : 

— Eckehardesbergensis monetae, numis- 
matis 241. 379. 380. 

— Erfordenses, monetae Erfordensis 288. 
928. 343. 352. 4831. 438. 462. 479. 483. 
509. 

— Ysenbergensis monetae 410. 

— Nuenburgenses, monetae Nuenbur- 

naja 284. 292. 317. 348. 368, 375. 
16. 393. 402. 443. 526. 

— Sulzensis monetae 330. 

— Wyensis monetae 419. 

denariis et laboribus propriis 463. 

depositio (== Absetzung) 552. 

— (== Beisetzung oder Tod) Namenreg. 
8, v. Winemarus abb. Port. 

— testium 177. 

derivare ($nirans.) 201. 475. 

desolatio 472. 

dies rogationum 211. 

ding (civilia iudicia) 110. 

dinggreven 449. 

diecretio s. anni. 

dispensatio 15. 70. 98. 

districtus 202. 355. 429. 467. 463. 505. 
908. 517. 

divalis (kaiserlich) 185. 

dobende grabe s. tobende grabe. 

dominatio (Titel in der Anrede) 170. 174. 
401. 408. 406. 458. 486. 491. 

dominium directum 415. 417. 418. 448. 
443. 444. 446. 489. 492. 498. 506. 

utile 415. 

-— directum et utile, utile et directum 
451. 456. 463. 464. 478. 483. 485. 487. 
488. 490. 519. 

domus in acie (= Eckhaus) 528. 


,— hospitum 275. 281. 


— piscarie, piscatoria Portensium (Fisch- 
haus bei Pf.) 229. 391. 

donatio propter nuptias 424. 464. 491. 

dormitorium 540. 

dos 312. 822. 327. 494. 482. 439. 446. 
459, 464. 

dotalicium 319. 824. 349. 371. 424. 427. 
439. 447. 459. 463. 464. 491. Vgl. ius, 
lipgedinge. 

Dreifelderwirthschaft 488. 464. 476. 520. 
Vgl. veldeglich, 

ducatus (Geleit) 408. 


124 


E. 


ecclesia matrix 472. 

--- secularis 454. 

ecclesiasticus |s. censura, personae, se- 
pultura. 

Ehescheidungsprozess 545. 

Einsammler des Zehnten 559. 

Einverleibung einer Kirche, eines Klo- 
Bters 504. 554. 560. 560. 

electio abbatis 82. 553. 

elemosina 15. 92. 111. 128. 155. 179. 
185. 205. 212. 216. 217. 218,219. 454. 

emenda 898, seu pena pecuniaria 494. 

emunitas 510. 516. 

enucleator 416. 487. 

equitatura 143. 

exactio 40. 48. 74. 97. 98. 107. 110. 112. 
118, 116. 126. 147. 195. 202. 243. 246. 
254. 265. 285. 345. 394. 403, 451. 469. 
480. 494. 
secularis 88. 92, 222. 447. 

examen (= Schaar) 8. 

excellentia (Titel in der Anrede) 802. 

exceptio non soluti etc, pretii, non 
numerate pecuniae etc. 518. 519, 

excommunicare 71. 552. 

excommunicatio 15. 23. 30. 48. 54. 66. 
67. 69. 78. 82. 94. 102. 103. 107. 545. 
551. 552, 

excrescere 462. 

executio testamenti 189. 

exemplar 23. 

exemptio 88. 92. 222, 447. 

exequiae 56. 372. 372. 373. 314. 

exercitia pia, spiritualia 154. 50%. 

expeditio 25, 41. 

exterminare 147, 

exterminium 147. 

extorsio 265. 285. 516. 516. 


F. 


fabrica 288. 455. 

familia 180. 187. 254. 898, 458. 

— tam religiosa quam secularis 188. 

famulus 279. 305 819. 444. 494. 499. 

fenetum 193. 200. 300. 

feodotarius 101. 425. 

festivitates s, sollempnitates. 

fideiubere 81. 

fideiussor 120. 188. 

fideiussorius $. cautio. 

fidelitatem facere 498. 500. 

fidem corporalem, corporaliter prestare 
158. 174. 175. 180. 185. 519. 

figulus 94. 


Urkundenbuch des Kloster Pforte. 


Florentiner s. Zeitrechnung. 

flumen publicum 127. 

fluxibiles arbores 188. Vgl. iunctura ar- 
borum, vloiz. 

forestum 145, 289. Vgl. custos, mansus. 

fornarius 434. 

fornax pistrina, 
471. 527. 

fossatum 217. 269. 

--- eastri 374. 

-- quod dieitur tobende grabe 207. 

—- torrentis 449. 451. 450. 

fraternitas 22. 32. 57. 131. 154. 182. 
203. 207. 

frumentum (— Getreide oder Roggen?) 

158, 185. 234. 356. 391. 

— (= Roggen) 198. 261. 292. 432. 

-- hiemale 394. 443. 

fundus s. ius, iura. 

— 8. germen. 

funiculus distributionis 462. 


ad opus pistrinum 


G. 


astgut 408. 

istlicher mit Kindern 233. 
gelenge 310. 474. 519. 520. 
gemank (frumentum) 365. 
gemene, gmeine (terra, ‚communlo) 

183. 217. ilva) 270 

r, gere (silva . 
Boro Bern, ghern (agri) 197. 210. 260. 279. 
germen et fundus 408, 
gleba corporis 8. 
globus lini 443. Vgl. clobin. 
gmeine s. gemene., 
granum (— frumentum) 365. 
grossus 523. 524, 
grossus parvus, numerabilis, dativus 522 
guarandare, gwarandare s. warandare. - 
gwerra (inimicitia patens) 398. 
gwidagium 505. 


H. 


habitatio popularis 472. 

habitus militaris 365. 

— monachalis, monachilis 91. 288. 

— ordinis 567. 

—. regularis 103. 

--- religionis 509. 

halsgericht 446. 449. 451. 465. 465. Vgl. 
iudicium sanguinis. - 

handt-, hantgericht 449. 451. 465. 465. 
Vgl, iudicium manuum. 

hant, tzu getruwere 173. Vgl. ius. 


II. Sachregister und Glossar. 


heinmezzen, hemezzen (mensura, modii) 
158. 167 

heredes proximiores 460. 512. 521. 

hereditas successoria 182. 

herlickeit (— dominium) 318. 

Hexameter am Schluss einer Urkunde 486. 

holocaustum 205. 

homagium 147. 288. Ren 500. Vgl. ius. 

homo (== Lehnsmann) 2 

hordeum s, ordeum, 

horrearius 434. 447. 

hospitale 9. 15. 17. 29. 81. 57. 98. 

- infirmorum 511. 

—- pauperum 540. 

hospitalitas 143. 

hospitium 126. Vgl. ius. 

humuletum 467. 526. 

humulus 196. 237. 298. 300. 321. 


I. 


iactus tigilli 486, 

ieiunium 154. 454. 504. 

immediate filia 162. 

immunitas 82. 112. 188. 222. 447. 

impignerare, impignorare 392. 410, 426, 

impigneratio 118. [453. 

inbeneficiare 31. 41. 45. 53. 76. 85. 
116. 126. 

incorporare 268. 346. 

indaginare 208, 

indulgentia 159. 179. 179. 179. 305, 212. 
218. 220. 222. 222. 447.510. Vgl. Ab- 
lassbriefe. 

indutiae 56. 110. 

infantilis &. anni, 

infeodare, infeudare, inpheodare 305. 
320. 321. 323. 324. 856. 368. 879. 
$80. 489. 506. 507. 515. Vgl. mansus. 

infeodatio 514. 

infirmaria 397. 

infrmatorium 549. 

interdictum 82. 102. 103. 

intrare 188 

introducere ore et manu 514. 

invenire (term. techn. iur) 136. 173. 

investire 449. 451. 

iudex delegatus, subdelegatus 66. 67. 68. 
SS 157. 190. 203. 207. 551. 

-- legalis 49. 

— provincialis 230. 

-— secularis 125. 

—— ville 463. 464. 

iudicialis s. baculus, sententia. 

iudiciarius s, ordo, 

iudicium tam in campo quam in ailva 370. 

— tam in campo quam in villa, in 

villa et campis 371. 374. 


Geschichtsq. d. Pr S. Bd. XXXIII. 


725 


iudicium civile 110. 112. 113. Vgl. ding. 

— lantgravii Botenstete (== Gerichte- 
sprengel) 265. 

— tam maius quam minus 494. 

- penale 147. 

-— prepositi Erfordensis 263. 

— provinciale 259. 

- - provinciale (landinch) in Maspe 152, 
in Mitelhusen 177, in Putelendorf 
169. Vgl. landinch. 

— publicum 112. 113. 

- - sanguinis 244. 246. 265. 285. 419. 444. 
446. 490. Vgl. halsgericht. 

— mBive sanguinis sive mortis 371. 

— sanguinis et manuum 449. 451. Vgl. 

handtgericht. 

seculare 81. 

Spiritale 125. 

quod wikbilde nuncupatur 416. 

in Benndorf 371. 
in Flemmingen 243. 

in villis Fränkenau 451. 

in Hohendorf 462, 
in Leutenthal 265. 
in Mertendorf 246. 
in Poppel 374. 
in Punkewitz 246. 
in Sachsenhausen 490. 494. 
in Tauschwitz 417. 
in Wethau 246. 
Vgl. iurisdictio. 

iudicium figurare 152. 169. 

- sententialiter instaurare 152. 169. 
177. 259. 

iuger oder iugerum (als Längenmass) 230. 

iunctura arborum 183. 202. Vgi. vloiz. 

iuramentum 482. 459. 463. 464. 

iurisdictio (— Bereich d. Rechteprechung) 

403. 486. 505. 

iuris vel facti 469. 
personalis 507. 
realis 507. 
sanguinis 512. 


temporalis s 507. 
deleben 463. 465. 
in Lissdorf 444. 446. 
in Nied.-Móllern 444. 
in Tauschwitz 419. 
Vgl. iudicium. 
ius (als Abgabe) 48. 
advocatiae, advocaticium , advoca- 
torium 49. 51. 58. 97. 170. ' 985. 811. 


N, 


MOERAM 


320. 332, 345. 354, 355. 365. 366. 
394. 455. 
— beneficii, beneficiale 45. 50. 63. 64. 


76. 79. 85. 113. 
— canonicum 513. 519. 
— censuale 48. 77. 85. 


41 


726 


ius civile 518. 519. 

— civile (ais Abgabe) 98, 

— commune 116. 422. 

- eonductus (als Abgabe) 105. 

— decimarum, decimationis 48. 89. 

— dotale 48. 

-- dotalicii 230. 300. 316. 821.324. 350. 
356.432. 446. 463. 465. Vgl. dotalicium, 
lipgedinge. 

iura episcopalia 268. 

ius Franconum, Francorum 49, 43. 

— et iudicium Franconum 43. 

—- fundationis 49. 58. 

— fundi et superficiei 441. 444. 456. 463. 
464. 478. Vgl. ius superficiei. 

iura fundi proprietarii vel superficialis 446. 

ius, quod vulgariter dicitur tzu getruwere 
hant 173. 

— hereditarium Francorum 76. 79. 

— hereditarium Hollendensium 85. 

- hereditatis et proprietatis 88. 

— homagii 228. 

— quod hospitium nominatur 126. 

— patronatus 224. 254. 264. 296. 319. 
820. 377. 378. 379. 379. 388. 898. 422, 
423. 425. 426. 427. 444. 449. 451. 469. 
472. 473. 490. 494. 502. 515. 520. 
527. 556. 

— prestationis 19. 

— senioris 409. 

— superficiei 415. 436. 439. 448. Vgl. 
ius fundi. 

— Teutonicale 94. 

thelonei 105. 

- vacationis 488. 

— quod vri dicitur in vulgari 244. 

iustitia villae 147. . 


L. 
labores pii 182. 
lagena 23. 
lampas 181, 
Lampe, ewige 216. 568. 


landinch, lantdinch, lautding (iudicium 
provinciale, placitum civile) 152. 169. 
173. 177. 548. 551. 551. 

Landfriede 285. Vgl. pax. 

lapicidina, lapicidium in monte Alden- 
urc 53. 60. 68, 

-— bei Balgstädt 265. 266. 

— bei Kl. Memleben a. U. 46. 

- - in monte Salberg 451, 455. 

-— bei Volkoldesroth 26. 

lapides metales 208. 

lapideus s. via. 

laudare (term. techn. iur.) 136. 

lector 520. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


legare 157, 189. 519. 

legatio 123. 124. _ 

legatus apostolicus, sedis A 
122. 123. 128. 
949. 551. 

legittima (— uxor) 524. 

leusehügel 84. 

levitae #5. 

liber sollempnitatum officia matutinalia 
continens 217. 

liberi supervenientes 501. 

libra 10. 14. 19. 26, 28. 31. 40. 41. 44. 
61. 192. 521. 

— marca 379. 380. 380. 

linum 280. 292. 370. 371, 443. 

lipgedinge 230. Vgl. dotalicium, 

litterae apertae, patentes 297. 316. 377. 
382. 386. 422. 451. 502. 518. 

— sigillatae, deforis sigillatae 312, 422. 

— testimoniales 56. 57, 

litteralis s. mandatum. 

litteratorie s. resignare. 

lo (silva quae vocatur «. dgl.) 423. 425. 
444. 526. Vgl. Marscalce lo. 

lositz (lignetum quod vocatur) 527. 

loth, loto 110. 111. 26. 365. 366. 386. 
423. 425. 485. 

lotig 8. silber. 

lucra matrimonii 200. 

lumen nocturnale 1. 

lumen, luminarium de sepo 216. 217. 

lusor 147. 


tolice 10. 
129. 211. 588, 549. 


M. 


— operis 150. 

— pecorum 445. 

-— pomerii 238. 

— pontis 291. 

-— textorum 252. 

— vini 127. 188. 

magnificentia (Titel 4n der Anrede) 458. 

maiores ecclesiae (decanus, prepositus, 
scolasticus) 15 

maldrata 101. 138, 

maldrum, malderum 158. 180. 185.198. 
254. 261. 297. 356. 365, 365. 383. 384. 
391. 392. 394. 482. 442. 478. 

malwyde (salix) 419. 

mandatum vocale seu litterale 389. 511. 

manerium 453. 

mansus absolutus 153. 

— decimalis 327. 

— feodalis 276. 


II. Sachregister und Glossar. 


mansus de foreeto 239. 

-- hereditarius 158. 

— Hollandensis 21. 23. 

— infeudatus 356. 394. 

-— liber 378. 373. 
habens triginta duo iugera 300. 
—, seine Grösse 163. 

manu collecta 24, 71. 74. 197. 312. 324. 
880, 380. 386. 

manu 8. introducere, ore. 

manus fidelis 256. 463. Vgl. salmons hant. 

— imperatoris, imperii, potestatis 137. 
140. 302. 

marca 8$. libra, 

marchia (— marchia Misnensis) 63. 

maritare 384. 

Marscalce lo (apud Meller inferiorem) 
444. Vgl. lo. 

massa 242. 

maternaliter lingua appellari 183. 

matrimonium $. lucra. 

matrix ecclesia 472. 

matutinalis s. officium. 

mausoleum 8. 

mel 94. 

mellifex 94. 

memoriale 50. 478. 

mensa episcopi 29. 

mensura frumenti 85. 

— - frumenti Erfordiensis w. dgi. 73. 74. 
101. 297. 394. 

— Vriburgensis :50. 

— quae hemezzen vulgariter nuncupatur 
153. Vgl. heinmezzen. 

— modiorum 215. 

— Nuenburgenais maior 75. Vgl. chorus. 

— vulgaris 382. 

mercennarius 82. 

metalis s. lapides. 

mezzegerte (virga) 306. 

militaris (Substant.) 360. 396. 

militaris s. habitus. 

missa 99. 182. 216. 875. 453. 

missale 1. 98. 

modius 153. 215. 284. 292. 301. 350.423. 
425. 485. 443. 

modii siliginis, qui heinmezzen vulgariter 

pellantur 167. Vgl. heinmezzen. 

molendinarius 195. 392. 479. 

molendinum, area oder locus molendini 
oder molendinaris 

bei Altenburg 78. 859. 364. 391. 392, 

Kegelsmühle 310, 358. 861. 362. 890. 

--- — Brembach 509. 

-— — Cacenrode 45. 92. 


— — —— —— — 


!) Die 


727 


molendinum efc. bei Darnstedt 300. 

— -- Dornburg, Dorndorf 124. 139. 140. 
145. 191. 

-» an der Emse 142. 240. 271. 

— bei Henschleben 110. 113. 115. 147. 
190. 203. 207. 481. 

— — Hummelstedt 90. 92. 

--- an der Ilm 52. Vgl. Trebra, 

— Kegelsmühle s, Altenburg. 

-— bei Kósen 39. 

— Leutenthal 150. 201. 202. 

- Lochmühle bei Lochwitz 45. 

-- bei Lópitz 37. 50. 92. 

— — Mertendorf 92. 158. 167. 168.391. 

-- Obermul s, Ziegenrück. [892. 

— des Kl. Pforte!) 2. 5. 17. 20. 29. 53. 
68. 78. 101. 


- bei Porstendorf 58. 68. 115, 

— Rehehausen 318, 319. 

— Ricmole bei Hechendorf 486. 

— bei Trebra, Ob. 223. 262. 

—  - Vehra 180, 190. 203. 

— — Wallichen 200. 

— — Wenzendorf 92, 

— an der Wethau 36. 

— bei Wisgeraba 12. 15. (182. 

- — Ziegenrück 187. 238. 526, Obermul 

monachalis, monachilis s. habitus. 

monachi nigri 7. 

monasterium ( Kirche) 205. 213. 214. 214. 

moneta Aldenburgensis 69. 

— Ekehardesbergensis w. dgl. 261. 271. 
80. 


344. 3 
— Erfordensis 352. 483. 
—- Ysenbergensis 410. 
— Northusensis 251. 
— Nuenburgensis 317, 350. 416. 
— Sulzensis 215. 234. 330. 
-- usualis 223. 
-—- Wyensis 419. 
— (lokal) Nuenburgensis 398. 
Morgen, groeser 443. 
mos 8. terrae, 
motivum 399. 
Münzfuss herabgesetzt 551. 


N. 


navicula (— Führe) bei Porstendorf 478. 

navigium (= Fähre) iuxta villam Roz- 
bach 329. 368. 

navigium, quod vulgo vere dicitur, bei 
Tauschwitz 474. 


dieser Mühle oder Mühlen ist streitig, zuletzt behandelt von 


Lättich in Mitteil. d. V. f. Erdkunde 1895, 98 ff. 


477 


728 


Neubruchzehnte 513, 

nobilitas (Titel in der Anrede) 491. 

nocturnalis (--. Pantoffel) 134. 

nola 98. 

notula 134. 

novale, novalia, novales agri 20. 29. 37. 
87. 294. 380. 380. 405. 407. 422. 425. 
446. 451. 455. 

numisma Eckehardespergense 379. 

nuptiae secundae 489. 


OÖ. 


obedientiarius 23. 480. 

oblatio 1. 2. 11. 21. 33. 37. 44. 54. 81. 
213. 312. 472. 

obsequia feodi 477. 

obsequium servile 110. 

obstaculum aquae (wer) 439. 

obventiones 423. 425. 463. 472. 

officialis 98. 105. 178. 180. 247. 265. 266. 
285. 290. 295. 419. 453. 469. 470. 494. 


officiare 180. 472. 

officiatus 154. 170. 250. 389. 469. 480. 
480. 510. 516. 

officina 159. 

officium cellerariae 490. 

officia divina 472. 

officium episcopale 29. 53. 82. 

officia matutinalia 217. 

officium senioris 330. 455. 

-— gubcellerarii 282. 

oleum sanctum 82. 

ollarius 127. 

opera bona, pia 182. 453. 454. 504. 

oraculum (vivae vocis) 516. 

oratorium 15. 180. 220. 221. 222. 

ordeum, hordeum 55. 180. 198. 365. 482. 

ordinatio (episcopi, abbatis, monachi, 
imperatoris) 21. 26. 82. 536. 

ordo iudiciarius 24. 

ore et manu s. introducere. 

originale 541, 

ornatus ecclesiasticus 8. 

ova 73. 370. 371. 376. 

owa (Aue) 15. 359. 400. Vgl. Namen- 
register s. v. Aue, Mittelaue. 


P. 


pagare 487. 
pagamentum usuale 524. 
palus pascualis 13. 
panis 376, 

candidior 73. 
— conventualis 297. 

et aqua 552. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


pannus 280. 
laneus 157. 
papaver 443. 
parlamentum publicum 453. 
parrochia 82. 231. 327. 423. 444. 410. 
471, 472. 524. 
parrochialis 322, 
parrochialis ecclesia, Pfarrkirche 471. 
472. 560. 
parrochianus 139, 140. 185, 
participatio bonorum 185. 
.- communionis 289. 
- communium 198. 
patronatus 197. 472. 526 f. 556. Vgl. ius. 
patronus 32. 89. 225. 
patruus 220, 277. 867 f. 
pax, pax iurata, Landfriede 285. 286. 
468. 469. 489. Vgl. conservator. 
peccata venialia 214. 
pecia 524. 
pecunia Northusensis 499, 
pedagium 470. 505. 
pellicula 159. 
pellis 159. 469. 505. 
pena pecuniaria 494. Vgl. emenda. 
perangaria 112. 113. 258. 516. 516. 
percussor 147. 
percussura Erfordensis 328. 
peregrinatio (-- Kreuzzug) 539. 
pernoctare 188. 
personae ecclesiasticae taıı religiosae 
quam seculares 453. 
pertica 133. 
phisicus 52. 
picarium 297. 
pigneratio 112. 
pignus 245, 
pisa 423. 425. 435. 
piscari 94. 106. 266. 
piscaria, piscatio 81. 88. 92. 94. 
in der Im bei Trebra, Ob. c" 
in der Luppe, Morluppe und dem 
Pustenizze lacus bei Éepitz 92. 106. 
141. 
- inderSaalebei Dorndorf 196. 
- . bei Groutsene 237. 
bei Pforte 2. 5. 12. 17. 20. 33. 
- bei Porstendorf 119. 122. 123. 
bei Rossbach 440. 
-— bei Rostewitz 408. 
bei Wenzendorf 92. 
— -. bei Ziegenrück 188. 
— in der Unstrut bei Hechendorf 210. 
— — bei Henschleben 118. 166. 175. 
- bei Odesforde 29. 92. 
- bei Vehra 88. 92. 111. 113. 189, 
190. 203. 201. 
- bei Brembach 823. 


Il. Sachregister und Glossar. 


piscaria, piscatio bei dem allodium in 
carecto unterhalb Hechendorf 281. 
bei Punteme 228. 

— bei der Ricmole unweit Hechendorf 
486. 

piscaria, piscatorius s. domus. 

pieces 73. 148. 198. 217. 250. 282. 469. 

9. 

pistrinum, opus pistrinum 198, 425. 527. 

2 


LÀ 


pix 469. 

placitum 453. 

-- jin curia Cosene 418. 

-- in Gevensteden 49. 

— civile (lantding) in Maspe 173. 

— judiciale in Saxonia prope nemus 
castri lantgravii 72. 

— provinciale 54. 58. 259, provinciale 
solempne 152. 

—  . in loco Asp, in Maspe 136. 152. 

— — in Mitilhusen 131. 

-- — in Putelendorf 170. 

— — in Scolin 188. 

plaustrata 47. 

plaustrum 38. 159. 

plebiscitum 469. 

— Huchilheim 289. 

— Luchowe 276. 

-— Wolmerstete 2380. 

pomerium 78. 288. 327. 449. 450. 455. 
Vgl. magister. 

pondus Erfordense 512. 519. 

pons Swinswarte 399. 415. 

-- in Wenzendorff 281.291. Vgl. magister. 

pontes in Aldenburg 78. 

pontifex (— episcopus) 8. 

pontificalia 496. 

posse (Substant.) 188. 202. 401. 473. 487. 
Vgl. velle. 

possessio corporalis 259. 512. 519. 522. 

potestas ecclesiastica (persönlich) 15. 

— secularis (persönlich) 21. 70. 

prebenda 297. 299. 

precarium 516. 

preco 517. 

— in placito 50. 72. 259. 

— provincialis 230. 

predicare in capitulo 496. 
ante portam 496. 

prefectura et pax terrae 469. 

prefectus et conservator pacis etc. 468. 

prelatus 23. 73. 102. 107. 220. 222. 453. 

preparamenta 8. 

prerogativa 17. 82. 118. 289. 516. 

prescriptio, prescriptio iuris 72. 177. 

presidere iudicio, placito, plebiscito 136. 
169. 173. 177. 259, 276. 289. 

prestatio 12. 28. Vgl. ius. 


729 


principalis s. debitor. 

principatus 508. 509. 516. 548. 
procambire 377. 

processionaliter accedere 225. 
proclamatio 64. 

procuratio episcopatus 79. 

procurator 56. 66. 107. 122. 142. 142. 501. 
professio 38. 81. 82. 90. 106. 

professus 410. 

propinare 479. 

propinatio 474. 

. pecuniaria 502. 

proprietarius 197. 260. 

provincia 4. 32. 41. 102. 

provinciae $. terrae. 

provincialis s. iudex, iudicium, placitum, 


preco. 

provisor 119. 121. 241, 398. 

publicus s. flumen. 

pulli 87. 215. 217. 284. 292. 326. 349. 
350. 363. 402 417. 423. 425. 485. 442. 
444. 462. 479. 528, 

pulmentum melius 73. 

— utrumque 297. 


Q. 


quadragesima, quadragesimale tempus 
198, 242. 

quadrans novissimus 375. 

querere per sententiam 136. Vgl. requirere. 

questio civilis 81. 186. 

— eriminalis 81. 136. 

quitare 477. 

quitus 519. 


R. 


ratihabitio 149. 163. 212. 212. 427 432. 
452. 463. 

rationis expers (-- unmündig) 433. 

recipere testes 177. 

reclamatio 43. 

recompensa 432. 467. 477. 

rector puerorum 159. 180. 

— scolarium 501. 

refectio 78. 


refrigerium 70. 
monastica 219. 
religiosus s. familia, personae. 


reliquiae 8. 31. 32, 88. 128. 129. 18l. 
538. 589. 

repensa 446. 

requirere persententiam 173. Vgl. querere, 

requisitio 489. 495. 497. 506. 

rescriptum 283. 541. 

resignare litteratorie 449. 506. 

.. personaliter 174. 


730 


resignationem et abrenunciationem lin- 
gua, manu et secundum consuetudinem 
iustitialiter facere 449. 

restaurum 95. 107. 154. 180. 192. 227. 
387. 398. 417. 482. 447. 458. 470. 480. 
517. 547. 

restitutio in integrum 518. 519. 

retentaculum aquae, retinaculum molen- 
dini 39. 188. 204. 208. 223.262. Vgl. wer. 

ritus s. terrae. 

rodakkere (novalia) 407. 

rodelant 526. 

rogatio s. dies. 

rota molendini 37. 38. 50. 78. 

rumbus 198. 

rustici Poloni, Teutonici 94. 


S. 


sacramentum ecclesiasticum 82. 180. 254. 

sal 159. 469. 

salictum, quod comitis dicitur 210. 

salina, Saline 469. 568. Vgl. comes. 

salmons hant 256. Vgl. manus fidelis. 

sanctitas (Titel in der Anrede) 402. 404. 

sanctuarium 23. 553. 

sarectum (= carectum) 92, 

saxum terminale 26. 

scabinus et scultetus simul in iudiciali 
placito 72. 

scedula, cedula 138. 140. 158, 165. 172. 
173. 180. 185. 306. 868. 

scolaris 124. 501. Vgl. rector. 

scultetus comitatus 152. 

-— iniudiciali placito 49. 72. Vgl. scabinus. 

scutella 297. 

Secretarium 28. 

secretarius 516. 

secularis (Substant.) 48. 71. 

--- 8, clericus, exactio, familia, iudicium, 
personae, potestas. 

seculum 33. 44. 81. 567. 

sedere ad iudicandum 43. 

sementis 183. 

-— estivalis, hyemalis 148. 

semita ferarum 26 

- - Hollandensium 5. 

— quae ducit de Aldenburg versus 
molendinum Kegilsmul 310. 
- per quam deNuenburgitur V lemingen 

Vgl. strata, via. [310. 

senior villae 254. 330. 333. 844. 372. 
373. 373. 386. 409. 455. 526. 

seniores conventus 67. 217. 

sententia canonica 102. 

--. judicialis 43. 54. 58. 63. 

— regularis 81. 

— sacerdotalis 21. 


Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


sententia sanguinis 469. Vgl. iudicium 
sanguinis. 

septa claustri 124. 

sepultura 15. 140. 

— ecclesiastica 124. Vgl. Bestattung. 

sepum 159. 216. 217. 469. 505. 
uestrare 23. 245. 

sericum filum 484. 

sermo, sermones 179. 496. 546. 

servire conventui 324. 

servitium (= Beköstigung) 73. 143. 157. 
198. 217. 282. 

servitium (— Dienstleistung) 112. 113. 
116. 126. 171. 187. 261. 265. 279. 285. 
290. 3807, 308. 310. 345. 408. 477. 516. 

servitia minuta 285, 

servitus 147. 510, 

servus santae Crucis 549. 551. 

setelech, setelich 519. 520. 

Siechenhaus 397. 568. 

silber, lotiges 318, 

siligo 55. 153. 167. 180. 350. 

silva, quae dicitur abbatissge, Aebtisches 
Holz 449. 450. 451. 455. 

— Buchlite 391. 

— cedua 160. 161. 

— feudalis 444. 

— quae dicitur Hart 29. 

— quae vocatur lo 423. 425. 444. 

— quae vocatur Marscalce lo 444. 

— Nuenhegen 10. 

— Schenkenholz 383, 

— quae Steinbach vulgariter nuncupatur 

silvestris s. via. [324. 

silvetum 404. 405. 

simila 198. 250. 282. 

solarium 180. 

solidus Nuenburgensis 217. 255. 

sollempnitates s. liber. 

sollempnitates, festivitates b. Mariae 
virg. quattuor 179. 213. 213.218. 219. 
220. 222. 225. 375. . 

sotel 520. 

species 505. .. 

spiritualis s. actionés, exercitia, 

spiserus 319. 

status 8. terrae. | 

steiwek s. via. | 

stercorare 133. 

Stiftsvogt 535. 

stipendium 29.51.52. 69. 76.85. 353. 418, 

stips 24. 26. 

stopa vini 528, 

strata alta, superior 10. 26 f. 

— communis 208. 

— publica in tergo montis Galberg 382, 
ident. mit 


— regia 449. 450. 451. 455. 


II. Sachregister und Glossar. 


strata superior s. strata alta. 
Vgl. semita, via. 
stratae regiae 482. 
strik 519. 
subad vocati 389. 510. 516. 517. Vgl. Unter- 


vogt. 
successio 512. 521, 
— hereditaria 489. 
— legittima 508. 
- - paterna 489. 515. 
successor hereditarius 422. 438. 
successorius 8. hereditas. 
succisor nemoris 147. 
suffraganeus 102. 
superficialis, superficies s. ius, iura. 
superveniens 3. delictum, liberi, 
suspensio 82. 
synodus 56. 57. 
141. 148. 540. 547. 


T. 


tallia 451. 453. 469. 494. 516. 517. 

taxatio 155. 

taxus (solutionis) 493. 

temporalis s. colonus. 

terminalis s. saxum, 

terra arabilis 183. 518. 521. 

terrae, provinciae consuetudo, mos, ritus, 
status 116. 127. 148. 151, 152. 161. 
162. 164. 166, 169. 
224. 259. 270. 276. 288. 293. 296. 321. 
325. 346. 352. 353. 362. 362. 363. 366. 
366. 370. 371. 380. 382. 383. 386. 390. 
451. 462. 477, 

territorium 429. 505. 

testa 64. 

testamentum 102. 155. 189. 847. 

testis s, depositio, recipere. 

textor 199, 248. Vgl. magister. 

thelonearius 105. 429. 505. 

theloneum, -ium, teloneum 105. 159. 
183. 184. 195. 202. 247. 403. 429. 470. 
480. 480. 505. Vgl. ius. 

thesaurizare 93. 

thesaurus ecclesiae 32. 

thomus patens 196. 257. 

tichstat (area) 390. 

tigillum s. iactus. 

tobende grabe (fossatum) 207. 

Todtenleuchte s. Lampe, ewige. 

tractus fluvii 20. 

transactio 55. 76.85.59. 100. 101. 107.110. 

transitus fluvii 20. 
- securus 408. 

translatio (b. Gothehardi) 8. 

tribulatio 415. 

triticum 55. 180. 883. 384. 


439. 


70. 81. 95. 106. 107. 
552. 


422. 


169. 179. 175. 177. 


731 


triticum pene purum 198. 
tunchehoff, tunchoff (area, curia) 423, 425. 


U. 


ulna 94. 163. 280. 

ungeld, ungeldum, ungelt 159. 403. 505. 
unio 458. 

unire 521. 

universitas rusticorum 217. 258. 
Untervogt 562. Vgl. subadvocati. 

urna 23. 94. 206. 


usuagium 8]. 
usufructus, ususfructus 133. 291. 446. 
451. 471. 477. 
utensilia 98. 
V. 
valor 217. 272. 


valva claustri 812. 

vasa, vasa sacra 82. 216. 

vasallus 118. 

veldeglich, -Iych 438. 464. 476. Vgl. Drei- 
felderwirthschaft, 

velle (Substant.) 204. 208. Vgl. posse. 

venatio 3. 28. 30. 94. 

venialis s. peccata. 

venter agnelli, ovis 280. 363. 528. 

vere (navigium) 474. 

Verpflegung im Kloster 329. 

vestes sacrae 216. 

vexillum 217. 

via, quae dicitur Buchstraze 76. 79. 85. 

— communis 240. 

— eommunis transitus 358. 374. 

— lapidea, steiwek 98. 124. 245. 

— silvestris, waltwec 124. 

Vgl. semita, strata. 

victualia 296. 458. 

vigilia 154. 182. 454. 

villa deserta 255. 449. 450. 455. 456. 
459. 459. 461. 461. 465. 

— forensis 94. 

-— ni 26. 

— Tentonicorum 94. 

villicus 40, 74. 111. 126. 144. 146. 148. 
154. 168. 184. 267. 556. 

vindemia 315, 

vineae s. Namenregister ». v. Pforte 681. 
Ausserdem 
- bei Benizck 351. 

— .  péóllnitz 315. 

— — Damsla 242, 243. 

-- — Dorndorf 196. 237. 255. 

-- -. Erfurt 244, 245, 

— — Flurstedt 301. 

— — Fränkenau 450, 455. 


132 Urkundenbuch des Klosters Pforte. 


vineae bei Gernstedt 92. 801. 
Groutsene 237. 
— —- Hechendorf 92. 
— .— Herressen 92. 
— . - Hummelstedt 90. 92. 
-  leisen, Loisch 188. 
-- Mertendorf 36. 92. 


-. — Möllern, Nied., vinea desolata 444. 


- — Naura in monte Segelitz 466. 
— Odesforde 29. 87. 64. 36. 87 


— Porstendorf 47. 48. 119. 122. 123. 


- -- Rossbach 440. 
— am Saalberg 99. 100. 247. 
— bei Bulza 366. 


—- — 'Tauschwitz 137.329. 400. 407. 416. 


517. 

— Wenzendorf 92. 
— — Wethau 188. 298. 

-— Wurtzendorff (?) 143. 

vinetum 36. 
vinitor 28. 
vinum album 143. 
— bonum 119. 
— melius 282. 
— rubrum 143. 
— terrestre 528. 


virga 60. 163. 240. 806. Vgl. mezzegerte. 


virgultum, quod dicitur lo 526. 


visitatio, Visitation 90. 216. 544. 548.549. 
0 


500. 
Visitator 549. 551. 554. 


visitieren 549. 

vloiz, wloz (iunctura arborum fluxibilium) 
188. 202 

vocalis s. mandatum. 

Vogt 542. 556. 562. 562. Val. advocati, 
Stiftsvogt. 

Vogtei 556. 559. 

vri 8. ius. 

vrowyn 520. 


W. 


waltwec s. via. 

warandare, guarandare, gwarandare 441. 
447. 475. 477. 478. 490. 512. 519. 522. 

warthe (signum) 400. 

wer (agger, clausura-, obstaculum-, re- 
tentaculum aquae) 186. 262. 325. 439. 

wetde, wette (pena) 110. 112. 113. 

wikbilde 416. Vgl. iudicium. 

Wildbahn 568. 568. 

wloz s. vloiz. 


X. 
xenia 98. 

7. 
Zehntrecht 538. 


Zeitrechnung, Florentiner 3. 18, 


Halle &. S. Druck von Otto Hendel. . 





— on