Google
This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual
personal, non-commercial purposes.
and we request that you use these files for
+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
a[nttp: //books . google. con/]
Google
Über dieses Buch
Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei — eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.
Nutzungsrichtlinien
Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:
+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persónliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgend welcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.
Über Google Buchsuche
Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter|'http: / /books . google. conjdurchsuchen.
Cn. «975 /.22 —
"m
Gesehiehtsquellen
der
PROVINZ SACHSEN
und
angrenzender Gebiete.
Herausgegeben
von der
Historischen Commission der Provinz Sachsen.
DREIUNDDREISSIGSTER BAND.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Erster Halbband.
1182 —1300,
Von
Paul Boehme.
HALLE,
Druck und Verlag von Otto Hendel.
1898.
Urkundenbueh
des
Klosters Pforte. -
Erster Halbband.
(1182 bis 1800.)
Herausgegeben
von der
Historischen Commission der Provinz Sachsen.
Bearbeitet
von
PAUL BOEHME.
HALLE,
Druck und Verlag von Otto Hendel.
1898.
REN, v
HARVARD COITEGE LIBRARY
DEC 6. _ 1905
HOHENZOLLERN COLLECTION
CIET OF A. C. COOLISZGE
Der
Landesschule Pforte
zu
ihrem 350 jährigen Stiftungsfeste
gewidmet.
..
e
Vorwort.
Von der historischen Commission der Provinz Sachsen schon vor
längerer Zeit mit der Bearbeitung eines. Urkundenbuches des Klosters
Pforte beauftragt, habe ich in der bevorstehenden 350jährigen Stiftungs-
feier der Landesschule Pforte die erwünschte Veranlassung gefunden
wenigstens die erste Abtheilung des Werkes, der die andere in kürzester
Frist folgen soll, als eine bescheidene Festgabe zu Ehren der Jubilarin
erscheinen zu lassen. Denn dass ihr dieses Buch gehöre, darauf hat
sie so berechtigte Ansprüche, als nur denkbar sind. Dieselben Räume,
fern dem Getriebe der Welt, welche 400 Jahre lang den thätigen
Brüdern von Cistercium eine stille Behausung gewährt haben, be-
herbergen seit der Reformation ihre Schulgemeinde, die bei aller Ver-
schiedenheit der Anschauungen und Formen des Lebens mit ihren Vor-
gängern doch das Ora et labora als Richtschnur gemein hat. Was der
Mönche wirthschaftlicher Sinn erworben und sorgsam gehütet hat, das
bietet, wenngleich erheblich vermindert, der Stiftung des Herzogs
Moritz bis auf den heutigen Tag die Mittel zu ihrer Erhaltung, und
die Dokumente, welche jene hinterlassen haben, besitzen deshalb für
diese zwar kaum noch juristische, wohl aber hohe geschichtliche Be-
deutung. Der Landesschule Eigenthum sind ferner die beiden umfang-
reichen und äusserst werthvollen handschriftlichen Sammlungen, welche
mich in den Stand gesetzt haben ein reichhaltiges, für mehr als die
beiden ersten Jahrhunderte des Klosters annähernd vollständiges
Urkundenbuch herzustellen. Und endlich darf ich es wohl aussprechen,
dass mein persönliches Verhältniss zu der Anstalt, der ich theils als
Schüler theils als Lehrer bisher mehr als dreissig Jahre angehört habe,
es mir zur Pflicht macht ihr meine Arbeit als ein Zeichen der Dank-
barkeit und Anhänglichkeit darzubringen.
Ich trete damit in die Fusstapfen von G. A. B. Wolff, der bei Ge-
legenheit und aus Veranlassung der dritten Säkularfeier „der guten
Mutter Pforta“ seine Chronik des Klosters Pforta nach urkund-
lichen Nachrichten (Th. 1. Leipzig 1843) widmete. Wolff bestimmte
Vorwort.
privilegiis subsequenter descriptis in margine sunt apposite et per quas
etiam ipsa vera sigillata et bullata privilegia designantur. Tu ergo, quis-
quis es, qui de quolibet predio certificari desideras, respice primo
tytulum sive de Porta sive cuiuslibet grangie, in qua situm est pre-
dium, quod scire volueris, et percurre capitella eidem tytulo pre-
missa, et cum in quolibet eorum, que queris, inveneris, notato
diligenter litteram alfabeticam eidem capitulo in capite premissam,
et privilegium continens predium, quod volueris, invenies in se-
quentibus eadem littera designatum. Quod si ultra progredi volueris,
etiam verum et sigillatum privilegium sub eodem tytulo et eadem
littera invenies denotatum. Habentur etiam predia sparsim in pluri-
bus et diversis locis sita, que sub tytulo Extra similiter cum litteris
alfabeticis designantur. Ubi autem capitellum videris duplici littera
designatum, videlicet cum atramento et rubrica, scias rubricatam
litteram ad indulgentias ordinis pertinere. Primus ergo tytulus in-
scribitur de Porta, in quo continetur primo descriptio exordii mo-
nasterii Portensis, deinde reliqua inferius cum litteris alfabeticis
adnotata.
Auf dies Vorwort folgen dann
Vorsetzblatt®: Inhaltsverzeichniss zu tit. de Porta,
Bl. 1*—8*: tit. de Porta, enthaltend Exordium und 27 Urkk. von
1137 —1278,
Bl. 9* —11*: tit. de Hechendorp, enthaltend 8 Urkk. von 1144—1272,
Bl. 12*— 14*: tit. de Lepitz, enthaltend 12 Urkk. von 1157—1270,
Bl.15*—18*: tit. de Odesforde (Osforde), enthaltend 16 Urkk. von
1157—1271,
Bl. 19*—22*: tit. de Borsendorf, enthaltend 20 Urkk. von 1181—1272,
Bl. 23°’ u. 25*: tit. de Mertindorf, enthaltend 6 Urkk. von 1178—1272,
Bl. 25*— 29^ u.31*: tit. de Gernstete, enthaltend 29 Urkk. von 1183—1277,
PA. 81*—32^: tit. de Wenzendorf, enthaltend 7 Urkk. von 1172—1213,
Bl.32»—32*: tit. de Kokelowe, enthaltend 2 Urkk. von 1199 u. 1204,
Bl.33*—34*: tit de Flemingen, enthaltend 7 Urkk. von 1204— 1212,
Bl.35*—40*: tit de Ver, enthaltend 31 Urkk. von 1208 — 1278,
Bl.41*^: tit. de Erfordia, enthaltend 4 Urkk. von 1212— 1219,
Bl.42*^: tit de Waldiche, enthaltend 6 Urkk. von 1960— 12/74 und
die letzte ohne Jahr,
Bl. 44* —4b*: tit. de Lutental, enthaltend 5 Urkk. von 1950— 1218,
Bl. 45*—46*: tit. de Obertrebere, enthaltend 4 Urkk. von 1269—1278,
Bl. 46* — 4*: üt. de Cigenruche (Cygenruke), enthaltend 5 Urkk. von
1258— 1211,
Vorwort. X1
Bl. 47**: tit. de Brantbach, enthaltend 6 Urkk. von 1254—12'9,
Bl. 48*—49*: tit. Extra, enthaltend 12 Urkk. von 1242—1211,
Bl.50*^: tit. de theloneo, enthaltend 6 Urkk. von 1215- 1273.
Ueberall geht das Inhaltsverzeichniss dem betreffenden Titel voraus,
nur das für Mertendorf, das, wie die nicht vóllig verwischten Signatur-
buchstaben verrathen, auf Bl. 22° gestanden hat, ist ausradiert und
hat einer später nachgetragenen Urkunde Platz machen müssen.
Auch im übrigen ist die im Vorwort bezeichnete Anordnung sorg-
fältig durchgeführt worden; finden sich vereinzelte, aber unerhebliche
Abweichungen von der chronologischen Reihenfolge, so liegt der Grund
meist klar zu Tage und besteht hauptsächlich darin, dass die betreffenden
Urkunden nicht datiert sind. In anderen Füllen wird der Platz einer
nicht datierten Urkunde zwischen zwei datierten ein Anhaltspunkt
für eine wenigstens annühernde Zeitbestimmung sein, und dies gilt
namentlich dann, wenn die Abfassungszeit der Urkunde der von D
nicht fern liegt, so dass man bei dem Schreiber des letzteren Bekannt-
schaft mit den Verhältnissen annehmen darf. Bemerkt sei weiter, dass
bei den Titeln Porta, Gernstete und Ver, für deren Urkunden das
Alphabet zur Signatur nicht ausreichte, zur Fortsetzung arabische
Ziffern angewandt sind. Die Zahl der Zeilen auf feinen Linien, deren
Entfernung mit dem Zirkel genau abgemessen ist, beträgt 50, auf
einzelnen Seiten 49: andere, vertikale Linien begrenzen die Kolumnen.
Die Schrift ist eine sehr deutliche, saubere und gleichmässige, auch in
simmtlichen 213 Urkunden die gleiche. Zwar sind die drei letzten
Gernstedter Urkunden (Bl. 29* u. 31) und die letzte Erfurter (Bl. 41*)
im Inhaltsverzeichnisse wie im Wortlaute mit blüsserer Tinte geschrieben,
ebenso der Rest dieses Theiles von Bl. 46 an, wo mitten in einer
Ziegenrücker Urkunde der Wechsel eintritt, aber die Hand ist auch
hier zweifellos dieselbe wie überall vorher.
Die Abfassungszeit und den Verfasser von D bestimmt Corssen
im wesentlichen gewiss richtig. Da keine Urkunde der ersten Hand
über das Jahr 1279. Mai 31 hinausreicht, wohl aber eine Urkunde des
Landgrafen Albrecht über Vehra vom Jahre 1280 (Bl. 40) von anderer,
wenngleich der ersten sehr ähnlicher Hand nachgetragen ist, wie sie
denn auch in dem Inhaltsverzeichniss fehlt, so ist es als sicher zu be-
trachten, dass 1280 dieser Theil von D abgeschlossen gewesen und, da
wohl die Annahme statthaft ist, dass das Klosterarchiv dem Abte
unterstellt war, der damalige Abt Dietrich II. als Verfasser anzusehen
ist. Nur hätte meines Erachtens Corssen auf der andern Seite die
Grenze enger ziehen kónnen. Es kommt gar nicht darauf an zu er-
XII Vorwort.
mitteln, wann Abt Dietrich sein Amt angetreten hat, und hiernach den
Anfangstermin zu bestimmen, sondern massgebend ist, — und darauf
hat schon Lepsius a.a.O. S. 94. aufmerksam gemacht, — dass bereits
am Ende des Titels de Porta (Bl. 8*), also in dem am frühesten ge-
schriebenen Abschnitte, sich eine Urkunde von 1278. Dez. 22 befindet,
die in Schrift und Tinte mit den vorangehenden vóllig übereinstimmt,
also weder von einer späteren noch auch von der ersten Hand nach-
getragen ist. Deshalb ist D ebenso sicher frühestens 1278, vermuthlich
aber erst 1279 begonnen, als spätestens 1280 abgeschlossen.
Es fehlt, wie bereits bemerkt worden ist, in diesem Theile Bl. 24,
das übrigeus nur durch falsches Heften an diese Stelle gekommen sein
kann, da es eine auf Bl. 23 und 25 befindliche Mertendorfer Urkunde
auseinanderreisst, und mag vielleicht eben deshalb herausgeschnitten
sein. Was darauf gestanden hat, lässt sich nicht vermuthen. Die leerge-
bliebenen Räume der übrigen Blätter und Bl. 30 sind vielfach und von ver-
schiedenen Händen bis in's 15. Jahrhundert herab zu späteren Urkunden-
abschriften benutzt; auch enthält Bl. 9* ein Verzeichniss von Pförtner
Lehensgütern aus dem 14. mit Fortseizung aus dem 15. Jahrhundert
und Bl. 30*, Kol.2 ein Zinsregister des Pfortenhofes in Erfurt aus dem
14. Jahrhundert.
Der zweite Theil von D, Bl. 51—59, enthält auf 9 Blättern zu je
2 Kolumnen und 50 Zeilen 51 Urkunden, die ausser einer von 1242
dem Zeitraume 1286—1308 angehören und am Ende desselben auch
geschrieben sein werden. Die Anordnung nach Titeln ist zwar bei-
behalten, doch ohne die strenge Ordnung des ersten Theiles und ohne
vorausgeschickte Inhaltsverzeichnisse. Die Schrift ist wenig gefällig,
aber deutlich und regelmässig. Einige weitere Urkunden haben zwei
andere Hände hinzugefügt.
Der dritte Theil, Bl.60—65 zu je 2 Kolumnen und 47 Zeilen,
umfassend 26 Urkunden, eine von 1275, die übrigen von 1296—1313,
ist von einer etwa gleichzeitigen Hand sehr regelmässig und gut ge-
schrieben. Die Gruppierung nach Titeln findet nur in beschränkter
Weise noch statt. Von andern Händen rühren einige jüngere Urkunden
am Schluss (Bl.65® und 66) her.
Den vierten Theil bilden Bl. 67—137, von denen jedoch BI.79
— 84 herausgerissen sind ebenso wie die am Ende sich anschliessenden
Bl. 138—145. Auf der Seite befinden sich in 2 Kolumnen 47—37 Zeilen.
Der Inhalt besteht nach meiner Zählung aus 284 Urkunden, die zum
grössten Theile dem Ende des 13. und namentlich dem 14. Jahrhundert
angehören; doch ist auch die frühere Zeit mehrfach vertreten, besonders
Vorwort. XIII
durch die Indulgenzen, während andrerseits die jüngsten Urkunden
bis 1432, vermuthlich der Zeit des Schreibers, hinabreichen. Die Ein-
reihung unter Titel, meist auch mit vorausgeschickten Inhaltsangaben,
ist wieder aufgenommen, auf chronologische Reihenfolge aber völlig
verzichtet. Die Hand ist im Vergleich mit den früheren Partien un-
schön; dazu hat der Schreiber viele Kompendien gebraucht und die
Urkunden nicht selten durch Auslassungen, namentlich von Zeugen,
verkürzt wiedergegeben.
Der fünfte Theil, Bl. 146—165, auf Blättern verschiedenen Formates
von mehreren Händen und fast durchweg kursiv geschrieben, enthält
22 planlos zusammengelesene Stücke, meist aus dem 16. Jahrhundert
bis 1532 herab. Eine besondere Gruppe bilden darunter 6 auf den
Ankauf des Rittergutes Góssnitz bezügliche, von dem letzten Abt des
Klosters Peter Zcedrich verfasste Kopien.
In sehr willkommener Weise dient zur Ergänzung und Kontrole
von D das andere hiesige Kopial-, sogen. Transsumptbuch (T), vom
Jahre 1536. Authentische Auskunft über Veranlassung, Zweck und
Art seiner Anfertigung geben zwei offizielle Aktenstücke, eine Urkunde
des Kardinals Albrecht, ausgestellt Halle, Moritzburg, 1536. Juli 15
und eine andere des Notars Johannes Neuhoever oder, wie er sich
anderwürts meist schreibt, Neuhoefer (Neuhoeffer) vom gleichen Tage.
Jene, auf Pergament geschrieben und mit angehüngtem grossen Siege
versehen, befand sich nach Lepsius a.a. 0.99 ehemals mitten im Buche
mit eingebunden; jetzt ist sie vorgeheftet. während das Siegel besonders
aufbewahrt wird. Das Notariatsinstrument dagegen bildet den Schluss
des Buches auf Bl.311". Hiernach ist der Sachverhalt in aller Kürze
folgender: Auf Rath und Ermahnung des Herzogs Georg von Sachsen
deponierte Abt Peter die Pfórtner Urkunden, um diese und damit das
Kloster selbst gegen die von den Ketzern drohenden Gefahren zu
schützen, auf der herzoglichen Burg in Leipzig (Pleissenburg). Ausserdem
(.preterea") aber bat er den Kardinal Albrecht alle Diplume und Briefe
des Klosters revidieren, vergleichen, prüfen und umschreiben zu lassen.
Mit diesem Geschäft betraute Albrecht seine Räthe Heinrich Eberhausen,
Kaspar Barth und Johannes Neuhoever, seinen Sekretär und Notar,
von denen letzterer durch verschiedene Schreiber die Arbeit ausführen
liess, die genommenen Abschriften auf ihre Uebereinstimmung mit
dem Original prüfte und die gesammte aus 311 Blättern bestehende
Handschrift (presentem codicem seu librum ad trecenta et undecim
folia") beglaubigte, welcher zum Schluss der Kardinal die gleiche
Gültigkeit und Beweiskraft mit den Originalen beilegte. Der Kodex,
XIV Vorwort. |
in Gross-Folio, in Wirklichkeit nicht von 311, sondern, da die Zahl 86
durch Versehen zweimal gebraucht ist, von 312 starken Papierblättern,
dem man noch auf zwei weiteren Blättern „Ein kurtze historia vonn
dem annfange des Closters unnd der Schulenn zur Pforta etc. Durch
Ernestum Brottuff zur Pforta Verwalternn, Anno domini 1552. des
16 Marcii zusamen gebracht und alhier zuschreiben befohlenn“ ange-
hüngt hat, ist, wenn auch in der neuerén Zeit umgebunden, unver-
sehrt erhalten und bietet mit Einschluss ' derer, welche kreuzweise
durchgestrichen und von Neuhoefer nicht beglaubigt sind, 485 ver-
schiedene Urkunden, von denen 13 sich doppelt finden, meist nach
den betreffenden Ortschaften zu Gruppen vereinigt. Einige wenige
derselben haben — und das gilt auch von D — keine direkte Be-
ziehung auf Pforte, sondern sind zugleich mit gemachten Erwerbungen
von den früheren Besitzern auf das Kloster übergegangen. Dass die
Abschriften im ganzen getreu sind, kann keinem Zweifel unterliegen,
doch ist der Grad der Genauigkeit wie auch ihr Aeusseres je nach den
Schreibern sehr verschieden. Die Haupthand, von der Bl. 1—167 und
Bl. 198—260 stammen, ist sehr gleichmässig und gut leserlich, wogegen
eine andere im letzten Theile des Buches sehr flüchtig und unschón
schreibt, auch von Abkürzungen einen sehr weitgehenden und will-
kürlichen Gebrauch macht. Von Neuhoefers Thätigkeit zeugen zahl-
reiche, zum Theil von seiner Hand vorgenommene Korrekturen, noch
mehr aber die unmittelbar unter den einzelnen Urkunden hinzugefügten
Beglaubigungen, die nur bei zwei Urkunden — abgesehen von den
durchgestrichenen — offenbar in Folge eines Versehens fehlen. Die
Formeln, welcher er sich dabei bedient, lauten: ,Iohannes Neuhoefer
notarius copiam hane cum originali auscultavi. In fidem me manu
propria ss.“ oder: „Concordat cum suo originali, quod ego Iohannes Neu-
hoefer notarius attestor" oder: ,Idem tenor est in originalibus litteris, id
quod ego Iohannes Neuhoefer notarius attestor“ oder: , Eiusdem sunt
tenoris originales littere" ete. und ähnlich. Bei der Vergleichung hat er
nicht Urschrift und Abschrift gleichzeitig vor Augen gehabt, sondern die
eine, wahrscheinlich die Urschrift, sich vorlesen lassen, doch hat er auch
letztere in Augenschein genommen und namentlich auf das Siegel hin
geprüft. Zu wiederholten Malen nimmt er auf dieses Bezug, Bl. 101:
Sigillum originalibus literis appensum, rupta charta delapsum, sed apud
literas servatum, mihi ostensum et per me visum est, concordat autem"
etc.. Bl. 120*: „In literis originalibus defuit sigillum, sed solum vide-
batur membranula, de qua sigillum apparebat prolapsum vel abreptum.
concordat autem" etc., Bl. 161*: „Sigillum in originalibus est fractum
Vorwort. XV
per medium pendentibus frustis in superiori et inferiori partibus in
chartula" ete., Bl. 170: „Littere originales carent sigillo^ etc. In
einzelnen Füllen, wo das Original nicht lesbar war, haben die Schreiber
die Abschrift aus einem alten Kopialbuche, jedenfalls also D, genommen,
doch bemerkt dies der Notar ausdrücklich, Bl.75: „Litere originales
suprascripte sunt mihi notario infrascripto per dominum abbatem mona-
sterii in Porta exhibite, sed quia per mures erant corrose, legi et au-
seultari non poterant. Retulit tamen sua reverenda paternitas copiam
prescriptam esse sumptam ex veteri copiali privilegiorum, quod in
cenobio habent" und Bl.82*: „Littere originales suprascripte pariter
vetustate sunt mutilate, ita quod omnia verba in eisdem legi nequi-
verant. Retulit reverendus dominus abbas copiam hanc esse sumptam
et scriptam ex copiali, quod in monasterio habent."
Von den beiden besprochenen Handschriften enthält, sofern ich
richtig gezühlt habe, D im ganzen 605 und T 485 Urkunden, die hier
oder dort mehrmals geschriebenen nur einmal gerechnet, aber auch
die wenigen nicht auf Pforte bezüglichen eingeschlossen; beiden gemein-
schaftlich sind 404, während auf D allein 201 und auf T allein 81
kommen, die Gesammtzahl also 686 beträgt. Ich bin nun Rechen-
schaft schuldig, nach welchem Prinzip ich die D und T gemeinschaft-
lichen Urkunden behandelt habe. Von vorn herein lag ja die An-
nahme sehr nahe, dass die Abschriften in T, weil vidimiert, an Treue
und Genauigkeit vor den ohne die gleiche Bürgschaft angefertigten
Abschriften in D den Vorzug verdienen, eine Ansicht, der Corssen
$.109 huldigt Auch ich habe dieselbe anfünglich getheilt und deshalb
soweit als móglich T dem Texte des UB. zu Grunde legen zu müssen
geglaubt. Andrerseits freilich konnte mir nicht entgehen, dass die
Namen, wenigstens so weit es sich um Ortschaften handelt, die dem
Sehreiber bekannt sind, in T meist in der Form des J6. Jahrhunderts
erscheinen. Ich beschloss also, um den verlorenen Vorlagen móglichst
nahe zu kommen, den Text in der angedeuteten Weise aus T und D
zu kombinieren. Nun war es ja aber móglich an einer grósseren
Anzahl von erhaltenen Originalen durch sorgfältige Vergleichung die
Probe zu machen, und dabei habe ich mich allerdings je lünger je
mehr überzeugt, dass, wenn T überhaupt den Vorzug verdient. derselbe
doch nicht erheblich ist. Oft stimmte T, nicht selten aber auch D
mehr mit dem Originale überein. Es sind eben die Kopien in T trotz
ihrer Vidimierung nicht mit so peinlicher Genauigkeit angefertigt, als
man es heute verlangen würde, während andrerseits die älteren
Sehreiber von D recht sorgfültig gearbeitet haben. Und wenn T auch
XVI Vorwort.
wirklich eine Kleinigkeit besser sein sollte, so habe ich doch in
Anbetracht des Misslichen, das unverkennbar jenes gemischte System
hat, mein Verfahren rückgüngig gemacht und für alle Urkunden, welche
von den drei ersten Händen in D herrühren (Bl. 1-- 65), dessen Lesarten,
so weit ich sie nicht aus zwingenden Gründen für falsch halten musste,
in den Text gesetzt, mochte auch im einzelnen Falle vielleicht T mehr
Wahrscheinlichkeit für sich haben. Stets aber sind alle Abweichungen
der einen oder andern Handschrift, die nicht bloss orthographischer
Art sind oder spütere, in der Urschrift sicherlich nicht gebrauchte
Namensformen bieten, unter dem Texte notiert. . Anders liegt die
Sache für die jüngeren Theile, namentlich also den vierten Abschnitt
von D (Bl.67—137). Hier sind die Urkunden so flüchtig geschrieben
und auch so vielfach verkürzt, dass für die Feststellung des Textes
nur T massgebend sein kann und ich selbst darauf verzichten muss
die Auslassungen von D in jedem einzelnen Falle unter dem Texte
anzumerken. Damit es aber nirgends einem Zweifel unterliegen kann,
nach welcher Kopie die Urkunde gedruckt ist, bemerke ich, dass ich
dieselbe immer unter den Handschriften zuerst nenne.
Bilden also D und T, wie gezeigt ist, nicht allein sehr ergiebige,
sondern im ganzen auch ziemlich rein fliessende Quellen, so war es
doch selbstverständlich unabweisbare Pflicht überall, wo es noch móg-
lich war, auf die Originale zurückzugehen. Aus den bereits gemachten
Mittheilungen lernt man den Urkundenbestand im Kloster an zwei
verschiedenen Zeitpunkten kennen. Im ersten Theile von D sind 213
Stück enthalten, und mehr Besitzurkunden wird man 1278 — 1280
also auch nicht gehabt haben, sofern nicht etwa die eine oder andere
verlegt gewesen oder übersehen worden ist. Vorhanden waren ausser-
dem noch die hauptsächlich bei Gelegenheit des Kirchenbaues (1251— 12068)
ertheilten Indulgenzen und vielleicht noch einiges andere, was durch
die Bestimmung von D von der Aufnahme in dasselbe ausgeschlossen
blieb. Einem ähnlichen praktischen Zwecke diente auch T, und es
mag deshalb auch bei dessen Abfassung manches, was man sonst noch
besass, unberücksichtigt geblieben sein; von Besitzurkunden aber gab
es nach Ausweis von T im Jahre 1536 noch 485. Die Zahl bleibt be-
sonders deshalb so erheblich hinter der vorher berechneten Gesammt-
zahl zurück, weil Pforte bei Verkäufen die auf die verüusserten Gegen-
stände bezüglichen Urkunden den neuen Besitzern mit ausgeliefert hatte.
Welche Schicksale nun die in Leipzig 1536 deponierten Urkunden
gehabt haben, lüsst sich nicht sagen; der bei weitem grósste Theil
scheint unwiederbringlich verloren zu sein, und die noch vorhandenen
Vorwort. Xv
sind zerstreut. Von solchen Urkunden, die man in D oder T liest,
habe ich, wenn ich richtig zähle, 114 Originale gefunden, von welchen
der bei weitem grösste Theil im Haupt-Staats-Archiv zu Dresden und
ein kleinerer in der hiesigen Bibliothek liegt, während mir den Rest
die Archive zu Weimar, das Archiv des Domkapitels in Naumburg und
die beiden Leipziger Bibliotheken geliefert haben. Mit wenigen Aus-
nahmen, zu denen besonders die Naumburger gehören, tragen diese Ori-
ginale den Stempel ihrer Herkunft aus Pforte, nämlich auf der Rückseite
die gleichen Inhaltsangaben und die gleichen Signaturbuchstaben, mit
denen die Kopien in D gekennzeichnet sind, geschrieben bei der Abfassung
von D 1278—1280, wo also auch das Klosterarchiv in Ordnung gebracht
worden ist. Vgl. Vorwort von D: „littere alfabetice in capite sunt pre-
misse — per quas etiam ipsa vera sigillata et bullata privilegia desi-
gnantur^ und „Quod si ultra progredi volueris, etiam verum et sigilla-
tum privilegium sub eodem tytulo et eadem littera invenies denotatum.“
Ist nun von einem solchen noch vorhandenen Original die Kopie ge-
nommen, so habe ich deren etwaige Abweichungen als werthlos nicht
notiert; wohl aber ist dies geschehen, wenn sich ergab, dass ein anderes
als das vorhandene Original als Vorlage gedient hatte.
Betreffen die gemachten Bemerkungen nur solches Material, was
bereits mehr oder weniger bekannt war, so bleibt mir noch übrig in
der Kürze zu berichten, wie weit mein Bemühen ungedruckte Urkunden
ausfindig zu machen von Erfolg begleitet gewesen ist. Nach Lage der
Sache war für die ältere Zeit bis 1280 ein irgendwie nennenswerther
Zuwachs nicht zu erwarten, und diese Annahme ist auch durchaus
bestätigt worden, so dass man in dieser ersten Abtheilung des Buches
nur ganz vereinzelten bisher ungedruckten Stücken begegnen wird.
Bedeutend reichlicher war der Gewinn für die folgenden Jahrhunderte,
und es fällt dadurch manch neues Licht auf die Geschichte des Klosters,
doch bilden auch hier die noch nicht veröffentlichten Urkunden gegen-
über den andern eine kleine Minderheit. Alles in allem schätze ich
den Gewinn vorläufig auf etwa 70 Nummern, die hauptsächlich den
Archiven in Weimar, Naumburg und Magdeburg entnommen sind;
kleine Beiträge sind mir auch aus dem Staatsarchiv in Marburg, dem
Archiv der Klosterschule Rossleben, dem Pfarrarchiv des Dorfes Beut-
nitz bei Jena und den fürstlichen Archiven zu Rudolstadt und Sonders-
hausen zugegangen oder in Aussicht gestellt.
Was die Behandlung des Textes im allgemeinen anbetrifft, so
habe ich denselben streng nach den Originalen oder, wenn solche nicht
vorhanden waren, nach den besten Kopien gegeben und nur in einer
XVII Vorwort.
Beziehung mir eine Abweichung gestattet, welche vielleicht nicht
Biligung finden, aber bei der geringen Bedeutung, die sie besitzt,
hoffentlich auch nicht zu streng verurtheilt werden wird. Es war mir
nämlich gegen das Gefühl Wortverbindungen wie iamdictus und ühn-
liche, die ich fand, stehen zu lassen, zumal ich in dem Gebrauch nicht
selten die Gleichmüssigkeit vermisste, und so bin ich denn, um kon-
sequent zu sein, dazu gelangt überhaupt alle dem alten Latein wider-
sprechenden Wortverbindungen aufzulósen, wenn ich mir auch sagen
musste, dass manche wie nichilominus u. dgl. zu stehenden Eigenthüm-
lichkeiten des Mittelalters geworden sind. Der Schaden, den ich damit
angerichtet habe, wird ja wohl nicht gross sein. Etwas anderes war
es, wenn durch Assimilation zwei Worte zu einem verschmolzen waren
wie imperpetuum; das habe ich, so oft ich es ausgeschrieben fand,
stehen lassen, da ich mich nicht für berechtigt bielt auch Veränderungen
an Buchstaben vorzunehmen. | |
Was die Litteratur anbetrifft, so bin ich bemüht gewesen die
Urkundendrucke zusammenzubringen und zu verzeichnen, und ich
hoffe, es werden mir nicht viele entgangen sein. Dagegen kann ich
einer Ángabe von Auszügen oder wohl gar blossen Erwühnungen der
Urkunden, wenigstens wenn sie erst wieder andern bereits angeführten
Druckwerken entnommen sind und ihrerseits zur Erklürung nichts bei-
tragen, irgend welchen erheblichen Werth nicht beilegen und habe
deshalb unter Beschrünkung auf die mir zur Hand befindlichen Werke
darauf verzichtet in dieser Beziehung eine auch nur annähernde Voll-
stándigkeit zu erreichen.
Dass das Buch zur Zeit ohne Register erscheint, hat seinen Grund
darin, dass es seinem Umfange nach nur als ein Halbband angesehen
werden kann, und dass getrennte Register einerseits viel grósseren
Raum beanspruchen, andrerseits aber weit weniger übersichtlich sind
als ein einheitliches. Niemand kann stürker als ich den Mangel em-
pfinden, durch welchen die Brauchbarkeit des Urkundenbuches vor
der Hand noch in hohem Grade beeintrüchtigt wird, und um denselben
Zu beseitigen, werde ich es mir angelegen sein lassen so bald als móg-
lich den zweiten Halbband mit dem Register fertig zu stellen.
Und nun noch eine Bemerkung: Es ist ein Urkundenbuch des
Klosters Pforte, das zu bearbeiten ich beauftragt bin. Deshalb habe
ich es zunächst nicht als meine Aufgabe ansehen können die Er-
wühnungen von Aebten, andern Klosterpersonen und dem Orte, sofern
dieselben in fremden Angelegenheiten vorkommen, aufzunehmen. Doch
will es mir nicht in den Sinn, dass auf diese Weise in einem Pfórtner
Vorwort. XIX
Urkundenbuche z. B. zwei Aebte, Warmund und Giselbert (vgl. Cod.
dipl. Sax. reg. I, II, 385. 387. 412), nicht einmal erwähnt werden oder
der Anwesenheit des Königs Albrecht I. in Pforte 1307 (vgl. Gersdorf
in Berichte d. K. Sächs. Gesellsch. d. Wiss. Philol.-Hist. Cl. XXIV, 102)
nicht gedacht wird, und ich beabsichtige deshalb, die Zustimmung der
historischen Commission vorausgesetzt, dasselbe durch einen ent-
sprechenden Anhang zu ergänzen.
Zum Schlusse erfülle ich die angenehme Pflicht allen denen, welche
meine Arbeit in der einen oder andern Weise gefördert haben, in
erster Linie also den Vorständen und Beamten der genannten Archive
und Bibliotheken, dafür den verbindlichsten Dank auszusprechen. Ganz
besonders aber gilt derselbe Herrn Regierungs- und Archivrath
Dr. O. Posse in Dresden und Herrn Archivar Dr. P. Mitzschke in
Weimar, die in weitestem Umfange ihre Unterstützung durch Rath
und That mir gütig geliehen haben.
Pforte, den 1. Mai 1893.
P. Boehme.
Uebersicht von Druckschriften, |
welche mit abgekürzter Bezeichnung ófter citiert sind.
Bertuch, J., Chronicon Portense ed. J. M. Schamelius. Lipsiae 1739. (Bertuch-
Schamel) Vgl. Pertuch.
Bertuchii Teutsches Chronicon. Herausgeg. von J. M. Schamelius.
Leipzig 1734 ist nicht berücksichtigt, da es keine Urkunden und auch
die Auszüge weniger vollständig als die lateinische Chronik bietet.
Böhme, J. E., Beweis, dass die beyden Rittergüter Herrngosserstedt und Burg-
holtzhausen jederzeit von verschiedenen Marschallschen Geschlechtslinien
besessen worden u. 8. w. (0. 0. u. J.) Beylagen. (Böhme, Herrngosser-
stedt.)
Böhme, J. E., Todtheilung und ihre Folgen in Thüringen. Leipzig 1765.
(Bóhme, Todtheilung.)
Boehme, P., Nachrichten über die Bibliothek der Königl. Landesschule Pforta.
II. Progr. von Pferta. Naumburg 1883. (Boehme, Nachrichten.)
Böhmer, J. F., Regesta chronologico-diplomatica regum atque imperatorum ete.
Frankfurt 1831. (Bóhmer.)
Böhmer, J. F., Regesta imperii inde ab anno 1198 ete. Stuttgart 1849.
(Bóhmer, Reg. imp.)
Böhmer, J. F., Die Regesten des Kaiserreichs 1198—1272. Neu herausgeg.
von J. Ficker. Innsbruck 1879ff. (Böhmer-Ficker.)
Böhmer, J. F., Regesta archiepiscoporum Maguntinensium. Bearb. u. herausgeg.
von C. Will. Innsbruck 1877. 86. (Bóhmer-Will.)
Braun, Chr. H., Historisch diplomatische Nachricht von den Grafen von Oster-
feld. Nauuburg 1796. (Braun.
Corssen, W., Alterthümer und Kunstdenkmale des Cisterzienserklosters u.s. w.
Pforte. Halle 1868. (Corssen.)
Grotefend, H., Zeitrechnung des deutschen Mittelalters und der Neuzeit. Bd.1.
Hannover 1891. (Grotefend.)
Huillard-Bréholles, J. L. A., Historia diplomatica Friderici secundi. Parisiis
1852 - 61. (Huillard-Bréholles.)
Jaffé, Ph., Regesta pontificum Romanorum ab condita ecclesia ad annum 1198.
Berolini 1851. — Ed. sec. cur. Loewenfeld, Kaltenbrunner, Ewald.
Leipzig 1881ff. (Jaffé 1, bezw. 2.)
Uebersicht von Druckschriften. XXI
Lepsius, C. P., Geschichte der Bischöfe des Hochstifts Naumburg. Th. 1.
" (Nicht mehr erschienen. Naumburg 1846. (Lepsius, Hochstift
Naumburg.)
Lepsius, C. P., Die Ruinen der Rudelsburg und des Schlosses Saaleck in Mit-
theilungen aus dem Gebiet historisch-antiquarischer Forschungen.
Herausgeg. von dem Thür. Sächs. Verein u.s. w. Heft 4. Naumburg 1824.
(Lepsius, Ruinen der Rudelsburg.)
Lepsius, K. P., Kleine Schriften. Herausgeg. von A. Schulz (San Marte).
Magdeburg 1864.55. (Lepsius, Kl. Schr.)
Menckenius, Jo. B., Scriptores rerum Germanicarum. Lipsiae 1728—30. (Mencke.)
v. Mülverstedt, G. A., Regesta archiepiscopatus Magdeburgensis. Magdeburg
1876—86. (v. Mülverstedt.)
Neue Mittheilungen aus dem Gebiete historisch -antiquarischer Forschungen.
Im Namen des Thür. Sáchs. Vereins herausgeg. u.s. w. Halle 1884 bis
jetzt. (Neue Mittheil.)
Pertuch, J., Chronicon Portense duobus libris distinctum. Lipsiae 1612.
(Pertuch.) Vgl. Bertuch.
Posse, O., Die Lehre von den Privaturkunden. Leipzig 1887. (Posse.)
Potthast, A., Regesta pontificum Romanorum inde ab a. post Christum natum
1198 ad a. 1254. Berolini 1874, 75. (Potthast.)
Rein, W., Thuringia sacra. Urkundenbuch, Geschichte und Beschreibung der
thüringischen Klöster. Weimar 1868.65. (Rein, Thur. sacr.)
v. Reitzenstein, C. Chl, Regesten der Grafen von Orlamünde. Bayreuth 1871.
(v. Reitzenstein.)
v. Schönberg, B., Geschichte des Geschlechtes von Schönberg Meissnischen
Stammes. Bd. 2. Leipzig 1878. (v. Schönberg.)
Schöttgen, Chr., Inventarium diplomaticum historiae Saxoniae superioris. Halle
1747. (Schóttgen.)
"Schóttgen, Chr., Analecta quaedam monasterii Portensis. Dresdae 1748.
(Sehóttgen, Analecta.)
Schöttgen, Chr., Opuscula minora historiae Saxoniae superioris capita illu-
strantia. Leipzig 1767. (Schöttgen, Opusc. min.)
Schóttgen, Chr. und Kreysig, G. Chr., Diplomatische und curieuse Nachlese
der Historie von Ober-Sachsen. Dressden und Leipzig 1730— 33.
(Schöttgen u. Kreysig, Nachlese.)
Stumpi-Brentano, K. F., Die Kaiserurkunden des X., XI. und XII. Jahr-
hunderts. Innsbruck 1865—83. (Stumpf.)
(Schultes, Directorium diplomaticum. Altenburg, bezw. Rudolstadt 1821—26,
(Schultes.)
XXI1l Uebersicht von Druckschritten.
Thuringia sacra sive historia monasteriorum, quae olim in Thuringia florue-
runt. (Ed. Otto.) Francofurti 1737. (Thur. sacer.)
Da das Werk &. 825 —920 ausschliesslich Pertuchs Chronicon Portense
nach Schamels Ausgabe wiedergiebt, ist es, abgesehen von den
Drucken einiger älterer Urkunden, bei den litterarischen Nach-
weisungen unberücksichtigt geblieben.
Wolff, G. A. B., Chronik des Klosters Pforta nach urkundlichen Nachrichten.
Leipzig 1843. 46. (Wolff)
*1132. | 1.
Gefälschte Urkunde des Bischofs Udo I. von Naumburg für das
Kloster Pforte.
Drucke: Lange, Chron. Oitiz.in Pistorius, Rer. Germ. script. ed. Struve I, 1157.
Henriquez, Menol. Cist. 434 (nach Schultes). Bertuch-Schamel I, 216.
Corssen 92. Deutsch: Wolff I, 60. Vgl. Schöttgen 33. Schultes I, 289.
Vto divina favente clementia Nuemburgensis episcopus eic. cum
omni sagacitate et industria aeternae vitae gloriam quaerere. Quia per
viam cambii recepimus Smolnam! tertiamque fere partem pagi, qui
Plisne nuncupatur, et fratribus Portensibus duntaxat duas grangias,
Lochwitz? et Cusnam?, eum appendiciis decimisque ipsarum, eum sylva
pro eis contulimus. Quorum omnimodam utilitatem custos ecclesiae
recipiens, ut coram principali altari die noctuque lumen indeficiens
perseveret, procuret; et in capellis duabus, videlicet beati Michaelis
archangeli et sancti Andreae apostoli, nocturnalia lumina subministret,
ec. infirmis etiam fratribus, in quantum necessitas expetit, provideat,
elc. Posteros quoque scire volumus, bibliothecam in tribus voluminibus
divisam, ex oblatione fidelium nos scribi fecisse: expositionem beati
Hieronymi presbyteri in Esaiam et Danielem prophetas in uno volu-
mine; item eiusdem explanationes in XII prophetas, Josephum ex inte-
gro in uno volumine, tres libros passionum sanctorum, missale unum:
quos pro nostri memoria oblivioni non tradendos et singulis et omnibus
ardentius commendamus. Haec, quae praesenti pagina exarata sunt,
per omnia retro futura tempora, rata manere optamus, et per charitatem
Spiritus sancti, ne infringi debeant, expostulamus. Quicunque autem
invidiae livore attactus, quae a dominis et fratribus nostris approbata
sunt et banno nostro et scripto firmata, infirmare et memoriam nostram
delere praesumpserit, in memoria aeterna iustorum non sit, sed memoria
eius cum sonitu pereat, et de libro viventium deleatur, et cum iustis
non scribatur. Amen. Huius facti nosti et scripti testes sunt hi:
Gebehardus prior: presbyteri Erckenbertus, Irmfridus peregrinus, Ber-
tholdus, Gisilherus, Arnoldus, Wikardus, Rudolfus, Baldramus, Fridericus,
Ekkehorus, Ericus, Wernherus, Gundecarus, Albertus: diaconi Henricus,
Hertwicus, Joannes, Albertus: subdiaconi Bernus, Hermannus, Heyden-
ricus, Symeon, Jacobus, Wernherus, Henricus, Hermannus, Reinhardus:
acoluthi Adelbertus, Hartleybus, Rudolphus. Acfum anno domini quo
supra, indictione tertia eic.
| Stadt Schmölln an der Sprotta 8. Altenburg. 2 Wüstung dicht unterhalb
Kösen auf dem rechten Saalufer. — 9 Kósen. — * Die Verweisung bezieht sich auf
die vorungehende Erzählung Lange: Anno domini MCXXXII fundatum est
monasterium Portense etc.
Anm. Dass die sum ersten Male 1517 von dem Bosauer Münch
Paul Lange in seinem Chronicon. Oitisense veröffentlichte Urkunde
auf einer groben Fälschung beruht, geht aus dem Vergleich mit
Geschiehtsq. d. Pr. B. Bd. XXX. 1
2 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
den echten Urkunden so deutlich hervor und ist von Corssen 91 ff.,
dem ich allerdings nicht in. jedem einzelnen Punkte beipflichten
kann, so eingehend nachgewiesen worden, dass es keines weiteren
Wortes bedarf.
1138. Januar 13. Rom. | 9.
Papst Innocenz Il. bestätigt die Stiftung des Klosters Pforte, ins-
besondere die Vertauschung der früheren Besileungen zu Schmölln
gegen die jetzigen: die Wirthschaftshöfe Lochwite und Kösen, 5 Hufen
in Rostewite, eine Mühle nebst Mühlgraben, ein Stück Wald und die
Fischerei nebst andern Gerechtigkeiten auf der Saale innerhalb des
K lostergebiets.
' Hdschr.: Or. Perg. mit Bleibulle (auf einer Seite, durch ein. Kreuz ge
trennt, die Köpfe der Apostel Paulus und Petrus mit Überschrift SPA
SPE, auf der andern INNO | CENTIVS | PP. IL) an rothen und
gelben seidenen Fäden. Dresden H.St. A. Nr.48. — D 1" (tit. Porta). T 5.
Drucke: Pertuch I, 18. Bertuch-Schamel I, 14. Thur. sacr. 826. Cocquelines,
Bullarum collectio II, 233 (nach Jaffé). Corssen 61. Deutsch: Wolff I, 57.
Vgl. Schöttgen 35. Schultes I, 327. Jaffé 1 Nr. 5615, 2 Nr. 7868.
|| Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio Adel-
berto Portuensi (Sic) abbati eiusque successoribus regulariter sub-
stituendis in perpetuum. || Pie postulatio voluntatis effectu debet pro-
sequente compleri, quatenus et devotionis sinceritas laudabiliter enite-
seat et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Proinde, dilecte
in domino fili Adelberte abbas, tuis rationabilibus postulationibus gratum
prebemus assensum et ut in Portuensi cenobio, cui deo auctore pre-
esse dinosceris, monastieus ordo, qui secundum beati Benedicti regulam
et normam Cisterciensium fratrum inibi noscitur institutus, perpetuis
futuris temporibus inviolabiliter conservetur, presenti scripto sancimus.
Confirmamus etiam concambium a venerabili fratre nostro Vdone
Niuemburgensi episcopo tecum et cum fratribus tuis rationabiliter
factum, videlicet Portuensem locum cum suis omnibus appendiciis pro
Zmolensi (sic) loco, in quo prius eratis domino servientes, ab eodem
episcopo concambii titulo vobis collatum, ita tamen, ut idem Zmolensis
locus cum suis omnibus appendiciis iuris ditioni et usui prefati cedat
episcopi. Statuimus insuper, ut, quascumque possessiones, quecumque
bona idem monasterium in presentiarum iuste et rationabiliter possidet
aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum,
oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adi-
pisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata consistant. In quibus
ista propriis duximus nominibus annotanda: grangiam in Lohhewice,
grangiam in Cusne cum omnibus earum appendiciis et decimationibus,
quinque mansos in Rostewice,! molendinum eum aque decursu. Porti-
onem quoque silve a prefato fratre nostro episcopo vestro cenobio
collatam et propriis terminis designatam vobis nichilo minus roboramus.
Usum piscationis seu aliarum consuetudinum in fluvio Sale iuxta
Nr. 2. 1188. 8
possessionem vestri cenobii fluentis a predicto fratre nostro episcopo
vobis donatum absque alicuius contradictione vos habere decernimus.
Ut autem quietius omnipotenti domino servire possitis, presenti scripto
duximus inhibendum, ut nullus clericus, nullus laicus infra terminos
vestros venationibus audeat vacare aut nugis consimilibus operam dare.
Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prenominatum ceno-
bium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas
retinere, minuere aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra
conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione con-
cessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva nimirum diocesani epi-
scopi debita reverentia. Si qua igitur in posterum ecclesiastica secula-
risve persona hane nostre eonstitutionis paginam sciens contra eam
temere venire temptaverit, secundo terciove comımonita, nisi reatum
suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui digni-
tate careat reamque se divino iuditio existere de perpetrata iniquitate
cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini nostri
Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni
subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax
domini nostri Jhesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis
percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant,
Amen. Amen. Amen.
(0. P.) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus ss. (M.)
Janks für den Beschauer:
JT Ego Petrus cardinalis presbiter tituli sanete Susanne ss.
T Ego Gerardus presbiter cardinalis tituli sanete erucis in Hieru-
salem ss.
Rechts:
+ Ego Gregorius diaconus cardinalis sanctorum Sergii et Bachi ss.
+ Ego Gvido diaconus eardinalis sancti Adriani ss.
+ Ego Grisogonus diaconus cardinalis sancte Marie in porticu ss.
Data Rome per manum Aimerici sancte Romane ecclesie diaconi
eardinalis et cancellarii, idibus Januarii, indietione I*, incarnationis
dominieg anno M* C? XXX* VII*? pontificatus domni Innocentii pape II
anno VIII®.
Der Orbis pontificalis hat swischen den beiden Kreisen die Um-
schrift: + adiuua nos deus salutaris noster, 2% Felde, durch das
Kreuz getheill : aca sca
PETRUS | PAULUS
INNO CENTIUS
pp ‚II,
Monogramm: BENE VALETE.
1 Wüstung in der Mitte zwischen Kösen und Naumburg auf dem linken Saulufer.
* Florentiner Zeitrechnung.
1*
4 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1140. [Januar-Februar. !] 9.
Bischof Udo l. von Naumburg bestätigt nach geschichtlicher Dar-
stellung der Stiftung des Klosters Schmólln dessen Verlegung nach
Pforte, erkennt die Verpflichtung des Naumburger Bistums zu weiterer
Entschädigung des Klosters an, gewährleistet seine Freiheit und zählt
seine Besitzungen auf wie in Nr. 2, jedoch ohne 5 Hufen in Rostewitz.
Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19 «. 106,
A. 1). Si. auf dem Rücken. Dresden H. St. A. Nr.51. — D 1? (tit.
Porta). T6®.
Drucke: Pertuch I, 23. Bertuch-Schamel I, 17. Leuckfeld, Antiq. Walck. 1,54.
Eccard, Hist. geneal. princ, Sax. sup. 325. Lünig, Spiel. eccl. II, 147.
Thur.sacr.827. Corssen63. Deutsch : Wolff I, 37. Vgl. Lange, Chron, Num-
burg. bei Mencke II, 23.2 Schöttgen 37. Schultes I1, 13. Urkunden v. Wal-
kenried I, 9. Cod. dipl. Sax. reg. I, 11, 99.
| In nomine sanete et individue trinitatis. Vto || divina favente
clementia Nuemburgensis episcopus. Cum omni sagacitate et industria
eterne vite gloriam querere et divine nobis gratie largitatem
conciliare omnimodis* oporteat, nulla nobis ad hec obtinenda
compendiosior seu directior patet via. quam si officii nostri debitum
exequentes religionem in nostra diocesi dilatare et religiosorum utili-
tatibus et commodis in posterum prospicere pastorali sollicitudine
studeamus, ut, quod per nos non possumus, eorum apud deum meritis
et precibus obtineamus. Ea propter universis Christi fidelibus tam
presentibus quam futuris manifestum esse volumus, quod illustris vir
comes Bruno, consanguineus noster, cum voluntate et consensu heredum
suorum in loco, qui dicitur Zmólne, cenobium fundans et religiosas
inibi personas collocans de hereditate sua, quam amplam valde possi- :
debat, adeo locum illum ditavit et dotavit, ut terciam ferme partem
pagi, qui Plisne nuneupatur, eidem cenobio donatione legitima sollem-
pniter delegaret. Verum cum processu temporis religio inibi claudicaret
et ipse iam in extremis ageret, convocatis nobis, quod per se implere
non potuit, nobis consanguinitatis intuitu implendum commisit, ut
videlicet a predieto loco personis inutilibus et a claustrali disciplina
exhorbitantibus remotis Cysterciensis ordinis monachos, qui iam tunc
per universas provincias religiose conversationis et bone opinionis odore
florere ceperant, in eodem cenobio collocaremus. Nos vero tantam
tanti viri devotionem cum admiratione intuentes prompta, ut decuit,
alacritate peticionem eius et desiderium effectui mancipare decrevimus,
et cum post obitum eius a Walkenriet Cysterciensis ordinis cenobio
post multum, quem pro hac causa sustinuimus, laborem monachorum
conventum et abbatem impetrantes in loco Zmólnensi eos collocassemus
ipsique per annos aliquot ibidem habitassent, visum est eis, quod locus
idem propter barbarorum vicinitatem, pravorum persecutionem ipsius-
que loci difficultatem eorum conversationi non congrueret, precipue quod
propter gentis barbariem paucis vel nullis ad conversionem venientibus
successionem ibi religio non haberet. Proinde nos de consilio et
Nr. 8. 1140. 5
voluntate gloriosi regis Cunradi® et principum simulque fratrum
nostrorum Nuenburgensium eanonicorum Portensem locum cum
omnibus appendiciis suis, cultis et incultis, viis et inviis, pratis et
paschuis, eis contulimus eo tenore, ut Zmolnensis locus cum suis
appendiciis iuri nostro suecessorumque nostrorum cedat pro eodem
Portensi loco, quem sic nominandum ex domini Innocentii pape privi-
legio eisdem fratribus dato accepimus, cuius auctoritate idem concambium
confirmatur. Et quia longe ampliores et copiosiores sunt possessiones
predicti Zmólnensis loci quam hee, quas in concambii contractu
Portensi ecclesie contulimus, iusticia exigente decrevimus, ut et nos
et omnes nostri successores modis congruis et oportuno tempore de
possessionibus ecclesiq et bonis episcopatus nostri sine cuiusquam
contradictione seu prohibitione, quod minus factum est, Portensi ecclesie
supplere semper in posterum studeamus. Sane quia predictum Zmól-
nense cenobium in libera proprietate a libero construetum homine
omnimoda libertate vigebat, eandem in omnibus libertatem sepe dicto
Portensi cenobio indulsimus precaventes, ne quis principum vel
successorum nostrorum iuris quippiam in eis vel eorum possessionibus
in posterum sibi vendicaret eisque gravamen quodcumque inferret, cum
etiam totus ordo Cysterciensis auctoritate et privilegiis apostolicorum
speciali gaudeat libertate. Possessiones vero monasterii Portensis hee
sunt: grangia Lochwiz, grangia Cusene cum omnibus appendiciis deci-
misque ipsarum, adiacens silva propriis terminis designata, longitudine
videlicet a torrente ultra Cokolov* usque ad antiquum aggerem Alden-
burgensium 5 porro latitudine ab ipso cenobio usque ad terminos
Hollandensium $, molendinum cum aque decursu? et alveo ipsius, usus
piscationum seu aliarum consuetudinum in fluvio Sala, sed et terminus
meridianam respiciens plagam a prefato alveo ultra supercilium montis
oppositi se extendit et usque ad semitam, que Hollandensium dicitur,
pervenit.® Si qua igitur bona per successores nostros seu per quos-
libet fideles iuste oblata predicte ecclesie et collata fuerint, vel que
ipsi fratres iusto tytulo et bona fide conquisierint, officii nostri au-
ctoritate nos eis confirmamus districte per ecclesiastice censure severi-
tatem et divini iudicii animadversionem prohibentes, ne qua in posterum
ecclesiastica secularisve persona sepe dictos fratres per violentiam vel
quamlibet iniuriam audeat impetere vel huic nostre constitutioni quo-
libet .malignitatis genere contraire. Ut igitur hee rata et in perpetuum
inconvulsa permaneant, presentem exinde paginam conscribi fecimus,
quam. sigillo nostro signatam ydoneorum testium — subscriptione
communivimus, quorum nomina hec sunt: Reinhardus episcopus
Merseburgensis, Volemarus abbas Merseburgensis, Bertoldus prepositus
Nuenburgensis, Theodericus decanus, Heinricus scolasticus et ceteri
canonici Nuenburgenses, Vto prepositus Cicensis, Bermarus decanus,
Hartmannus, Heinricus, Sifridus et ceteri canonici Cicenses, Gerungus
abbas Bózauiensis, Reinoldus abbas Nuenburgensis, Lupoldus prepositus
Lusnicensis, Burchardus prepositus Nuenburgensis, layci Cunradus
6 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
marchio, Otto marchio filius eius, Heinricus comes frater provincialis,
Lüf de Kamburg, Reinhardus de Bobeluz, Hermannus advocatus de Salek,
ministeriales Martinus, Heinricus, Gumpertus et alii quam plures tam clerici
quam layci. Datum anno dominice incarnationis M9C9XL», indictione tercia.
* omimod
1 Wegen der im Februar erfolgten Bestätigung Konrads. 2 Das , privilegium
parvum", welches Lange hier giebt, ist nur ein, noch dazu recht dürftiger Auszug
dieser Urkunde. 3 Der Ausdruck ist nicht wörtlich genau zu nehmen, da der Tausch
schon vor Konrads Königswahl von Innocenz II. (vgl. Nr. 2) bestätigt ist. Vgl. Bernhardt,
Konrad III. 134, A. 12. 4 Jetzt Pförtner Schulgut Kukulau s. Kósen. 5 Dorf
Altenburg (Almerich) ö. Pforte. In Nr.16 wird Altenburg noch bestimmter destructa
et nunquam reedificanda urbs genannt. Wunn die Burg, bezw. Ortschaft zerstört
ist, lässt sich nicht nachweisen. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 115 ff. Corssen 14 ff.
6 Holländische oder flamländische” Kolonisten waren von Bischof Udo I. (vgl. Urk.
Wichmanns v. J. 1152 in Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 163: cuidam populo de terra, que
Hollanth nominatur, a predecessore meo Vdone in eundem episcopatum coadunato)
in dem südlich und oberhalb Pforte liegenden Dorfe Tribun, das etwa seit 1200
nach ihnen Flemmingen genannt ist, angesiedelt. 7 Jetzt sogenannte Kleine Saale,
ein Mühlgraben, der bei Kósen aus der Saale abgeleitet, durch Pforte und an Alten-
burg vorbeiführt und unterhalb dieses Dorfes wieder in den Fluss mündet,
wahrscheinlich 1103 von dem Georgenkloster in Naumburg angelegt. Vogl. Corssen 18 f.
Der Name Purva Sala findet sich meines Wissens zuerst 1978 und 1299 in zwei
Urkunden im Liber privil. f. 85. 86 des Domarchivs zu Naumburg. 8 Die Angabe
sed et terminus etc., die bei sonstiger Übereinstimmung in Nr.8 fehlt, kann nur
als störende Wiederholung der vorangegangenen Bestimmung der Breite (Nord-Süd)
angesehen werden.
Anm. Da der erste Zeuge Reinhard erst 1143 Bischof von Merseburg
geworden ist, kann die Urkunde nicht bereits 1140 geschrieben sein, und
man wird bei ihrer auffallenden Übereinstimmung mit Nr. 8, nicht
allein in umfangreichen Partien des Textes, sondern auch in der gansen
langen Zeugenreihe, sunächst geneigt sein ihre Abfassung in’s J. 1145
zu selgen. Vermuthlich jedoch haben wir für beide Urkunden auf's
Jahr 1147 hinabzugehen. Zwar ist die Angabe von Posse, ein
anderer der Zeugen, Propst Udo von Zeite, werde in dieser Würde
erst 1147 gefunden, nicht ganz zutreffend (vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I,
II, Nr.187 v. J. 1145), und das Moment, dass sem Vorgänger
Thimo noch 1146. April 15 (ebenda Nr. 192) als Propst erscheine,
enikrüftel er selbst in der Anmerkung zu letzterer Urkunde, da-
gegen scheint Propst Burchard, der zweifellos dem Moritzkloster
in Naumburg angehört, noch nicht in das Jahr 1145 su passen,
auf keinen Fall wenigstens in den Anfang desselben, da noch um
die Mitte des Jahres (a.a. O. Nr. 181 und 185) Conradus prepo-
situs Nuenburgensis, besw. sancti Mauricii Zeuge ist. Dazu kommt
die zwar nicht völlige, immerhin aber sehr auffällige Übereinstimmung
der Zeugen in Udos Urkunde von 1140 mit denen in zwei anderen
von 1147. Mai 13 (a.a. O. Nr. 204 und 205), auf die Posse mit
vollem Rechte hinweist, um es wahrscheinlich zu machen, dass auch
jene — und damit zugleich Nr. 8 — in dieser Zeit geschrieben,
Nr. 8. 1140. 7
also nachträglich ausgestelli, aber auf die Zeit der Handlung
zurückdatiert ist. Einen Grund su Posses Annahme, dass Konrads
Diplom bei Abfassung unserer Urkunde als: Vorlage gedient habe,
vermag ich nicht eu erkennen; denn einmal beruht seine Angabe
über Gleichheit oder Ähnlichkeit der Zeugenformeln (Konrad: huic
etiam nostre donationi testes idoneos adhibuimus, Udo: paginam
conscribi fecimus, quam -- ydoneorum testium subscriptione
communivimus) auf Versehen, andrerseits befand sich sicherlich
in den Händen des Abtes etwas Geschriebenes über den Tausch-
vertrag, woraus sowohl in die königliche wie in die bischöfliche
Urkunde die Bestimmung über weitere Entschädigung des Klosters
aufgenommen worden ist.
Als Anhang geben wir das Exordium monast. Portensts, welches
mit Benutzung der vorhergehenden Urkunde verfasst worden. ist.
Exordium monasterii Portensis
abgefasst wahrscheinlich von Abt Dietrich LI. 1278—80. Vgl. Vorwort,
Häschr.: D 1. |
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 95. Lepsius, Kl. Schr. II, 121.
Corssen 71. Vgl. 29ff. Deutsch: Wolff I, 33. Benutzt von Pertuch I, 8
und Bertuch-Schamel I, 6.
Universitati fidelium constare volumus, quod comes quidam Bruno
nomine, de illustri prosapia originem trahens, cum amplas haberet
possessiones et multa predia, set soboles superstes non esset ei aliqua,
cum consensu pie uxoris sue, que Willa vocabatur, aliorumque here-
dum suorum cenobium quoddam in loco, qui dieitur Zmolne, pro anime
sue remedio fundans de hereditate sua, quam inibi possidebat, in tantum
illad ditavit et dotavit, ut terciam ferme partem pagi, qui^ Plisne nuncupatur,
eidem cenobio libera donatione conferret, congregacionem sanctimonialium
ad serviendum deo in eo collocans.! Set procedente tempore cum rebus
minus prospere succedentibus iam ad defectum conventus ille tendere
inciperet, communicato fidelium consilio nigros monachos, qui seeundum
regulam beati Benedicti ibidem deo deservirent, constituit. Quibus
itidem exemplo precedentium nescio quo infortunio paulatim defi-
cientibus, cum tam in spiritualibus quam in temporalibus nullum pro-
speritatis successum * haberent, ad tantam raritatem personarum redactus
est eorum conventus, ut II^ dumtaxat monachis et abbate super-
stitibus iam locus destitui videretur. Considerans itaque prefatus
comes effectum nullum votis suis respondere, set magis in contrarium
cedere, ne tamen penitus fraudaretur desiderio, quod de cetu fidelium
conceperat congregando, cum iam in extremis positus gravi laboraret
infirmitate, dominus Udo Nuenburgensis episcopus, consanguineus suus,
voeatus ab eo per nuncium affuit, cui inter dulcia, que mutuo habe-
bant, colloquia attentius et fideliter commisit, ut ad cultum divini
servicii ampliandum Cystereiensis ordinis monachos, quorum religiosa con-
versatio ium undique terrarum bone opinionis odore flagrabat?4, in Zmolnensi
8 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
ecclesia remotis monachis, qui adhue superfuerant, collocaret. Cum
magna devotione hanc curam sibi iniungens, ut, quod impediente in-
firmitate per se implere non valeret, hoc intuitu propinquitatis ipse
implendum susciperet, habens interim sub protectionis sue munimine
prenominatum Zmolnensem locum cum omnibus possessionibus suis,
quarum summam mille mansos et centum fuisse nullus fidelium dubi-
tare permittitur, annuit pontifex voluntati comitis et universa, que sibi
iniuncta fuerant, se facturum* spopondit. Evolutis siquidem aliquod
dierum spaciis, prefato comite debitum carnis exsolvente, episcopus
omni dilatione sopita ad Zmolnensem profectus locum amotis monachis
omnem ornatum tulit de ecclesia, videlicet libros, calices, preparamenta,
privilegia nec non reliquias, et cum summa veneratione apud ecclesiam
suam Zycensení (sic) hec omnia collocavit recondenda. Ea siquidem
tempestate accidit, ut translatio beati Gothehardi? in Hyldinshem cele-
brata longe lateque divulgaretur. Cuius rumoris novitate excitatus
episcopus ad predictum locum Hyldenshemensem veneracionis causa
cum vicedomno Hartmanno est profectus et in ipso itinere apud
Walkenridense cenobium* honestissime susceptus, cum de religione
eorum plurimum delectaretur, videns oportunitatem advenisse, ut
effectui manciparet, quod pio comiti in extremo posito" promiserat,
accessit confidenter ad patrem monasterii Heinricum, cum magna
devocione supplicans, ut ad transplantandum in dyocesi sua nove con-
gregationis examen aliquos de fratrum suorum collegio secum desti-
naret!. Exauditus itaque pro sua reverentia episcopus, cum peracto
itinere Nuenburg rediret, convocatis fratribus suis canonicis super hoc
verbo consultos eos habuit. Quibus unanimiter consentientibus denuo
reversus Walkenrede impetratum monachorum conventum secum deduxit
et in Zmoinensi ecclesia collocavit. Factum est autem, cum per aliquod *
annos ibi degerent, non tamen sine gravi perturbatione barbarorum et
vieinarum gentium, ecce Slavus quidam prepotens et dives quendam
cognatum suum nobilem, qui defunctus fuerat, in Zmolnensi ecclesia
invitis fratribus sepulture tradidit. Quod cum abbati domum rever-
tenti fuisset insinuatum, pro eo, quod anathematis vinculo innodatus
esse ferebatur, eiectum de mausoleo foras asportari iussit. Super quo
facto plurimum indignatus Slavus acceptam corporis glebam concitus
retulit intempeste noctis silentio per fenestram initiens ecclesie nimi-
umque debachatus abbatem, qui forte tunc latuerat, sollicite perquirit,
ut ipsum tamquam auctorem effossi cadaveris crudeli animadversione
puniret, seu vita privaturus sive mutilato aliquo menbro seminecem
relicturus. Quid plura? Recedente tyranno nil percunctati! abbas et
fratres episcopum adeunt querelam suam apud eum deposituri", sicut
sepius facere consueverant, utpote in medio nationis prave et perverse
constituti. Quorum peticio hec erat, ut remeandi ad propriam domum
Walkenredensem eis relaxaret facultatem. Quod quidem invitus facere
acquievit, ne in obprobrium et subsannationem cuncto verteretur populo
pro eo, quod ab inportuna hostium" infestatione tueri suos non posset.
/
Nr. 4. 1140. 9
Unde attentius eos admonere curavit, ut locum aliquem iuri suo
adtinentem sollicite perquirerent, ubi barbarie gentis declinata in quieta
consisterent possessione. Placuit verbum hoc abbati et fratribus
acceptisque ab episcopo ductoribus loca quedam episcopatus circueuntes
contemplabantur, set reprobatis singulis sive propter sterilitatem terre
sive propter evidentem aliquam causam, tandem ocupantes locum, ubi
nune Portensis sita est ecelesia, circiter L mansos culte terre conti-
nentem approbabant. Cuius loci situm ut intellexit episcopus, quod
conplaceret fratribus, commutatione quadam per concambium facta
eundem locum et nemus, quod adiacebat, cum omnibus appendiciis suis
plenaria libertate ipsis fratribus conferebat superaddens etiam curtes
quasdam et hospitale beate Marie Magdalene in Nuenburg, its sane, ut
pro iam dietis bonis Zmolnensis locus cum omnibus attinentiis suis tam sibi
quam successoribus suis perpetuo iure cederet. "Verum quia maioris precii
et numeri erant possessiones Zmolnensis loci quam Portensis, iusticia exigente
capitulo? consentiente decretum hoc statuit, ut tam ipse quam successores
sui de bonis ecclesie sine cuiusquam contradictione in reconpensationem
Portensi ecclesie supplere semper in posterum curarent, donec bonis Zmol-
nensibus viderentur equalia recepisse.
^ n in Rasur "iin Rasur ° suceesum mit übergeschriebenem c — * Viel-
leicht fragrabat Corssen ° "facturum"me — Íí cycensen Fi in Rasur "om
Rasur ! "destinaret'secum * aliq ! percunctanti mit unvollstándig radiertem n
” posituri met übergeschriebenem de " infeetinatione infestatione. ° ex consentiente.
1 Den Bericht von der ursprünglichen Gründung eines Nonnenklosters $n
Schmölln sucht Corssen als nicht geschichtlich nachzuweisen. 3 1132. Mai 4. Trans-
latio Godehardi in Mon, Germ. hist. Ss, XLI, 642.
Anm. Die der Urkunde Udos v. J. 1140 entnommenen Ausdrücke
sind durch Petit- Druck. kenntlich gemacht.
1140. [Februar.!] Bei Worms. 4.
König Konrad III. nimmt das Kloster Pforte unter Bestätigung
des mit Bischof Udo von Naumburg abgeschlossenen Tauschvertrages
in seinen Schutz und schenkt ihm den Wald Nuenhegen zwischen den
Büchen Laz [Lossa] und Crumpach.
Häschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19 und Cod.
dipl. Sax. reg. I, LI, 96, A. zu Nr. 133). Si. Dresden H. St. A. Nr. 50. —
D 2 (tt. Porta). T 1*.
Drucke: Pertuch I, 21. Bertuch-Schamel I, 15. Thur. sacr 827. Corssen 66.
Deutsch: Wolff I, 62. Vgl. Schóttgen 37. Schultes LI, 16. Böhmer Nr. 2201.
t. Reitzenstein 41a. Cod. dipl Anhalt. II, 202. Bóhmer- Will I, XXVI,
Nr. 22. Stumpf Nr. 3407. Bernhardi, Konrad III. 134. Cod. dipl. Sax.
reg. I, II, 96.
C. || In nomine sancte et individue trinitatis. Cünradus divina
favente clementia Romanorum rex secundus: | Ad regalem pertinet
providentiam fidelium Christi maximeque spiritalium utilitatibus divine
remunerationis intuitu prospicere et tam personas quam possessiones
«
10 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
eorum regalibus statutis contra inproborum violentias in posterum
communire. Universis proinde Christi fidelibus tam presentibus quam
futuris notum esse volumus, quod nos Portense cenobium cum omni-
bus possessionibus suis sub nostre defensionis scutum suscipientes
concambium illud, quod a venerabili Vtone Nuenburgensi episcopo de
loco Zmólnensi atque Portensi consilio et voluntate nostra? factum est,
ratum esse decernimus, ita nimirum, ut tam ipse quam omnes succes-
sores sui fratribus de Porta, qui pro magnis modica in concambio suscepe-
runt, de possessionibus episcopatus, quod minus factum est, singuli, sicut
statutum est, sine cuiusquam contradictione studeant supplere, quousque
bonis Zmólnensibus videantur equalia recepisse. Preterea pro remedio
anime nostre nec non et parentum nostrorum ecclesie de Porta et fratribus
deo inibi famulantibus silvam quandam Nuenhegen? nuncupatam a
rivulo Laz dicto usque ad alium rivulum Crumpach* usque ad supe-
riorem stratam determinate concessimus et in proprietatem donavimus
cum omni videlicet utilitate, que vel presentialiter vel in futuro ibidem
provenire potest Hec siquidem ob interventum Alberti venerabilis
abbatis fecimus, qui tunc temporis eandem rexit ecclesiam.» Ut autem
hec nostre constitutionis et donationis precepta firma et inconvulsa
permaneant, hanc cartam inde scribi et sigilli nostri inpressione iussi-
mus insigniri manuque propria, ut infra apparet, corroboravimus. Si
quis autem, quod absit, hec nostra precepta violare presumpserit, quin-
quaginta libras auri purissimi conponat, quarum partem dimidiam
camere nostre, reliquam vero predicte ecclesie persolvat. Huic etiam
nostre donationi testes idoneos adhibuimus, quorum nomina hec sunt:
Albertus Moguntinus archiepiscopus, Albero Treuerensis archiepiscopus
apostolice sedis legatus, Albero Leodicensis episcopus, Stephanus
Metensis episcopus, Bernhardus Patherbrunnensis episcopus, Sigefridus
Spirensis episcopus, Vido N uenburgensis episcopus. Bucco Wormaciensis
episcopus, Vdo Osnabruggensis episcopus, Fridericus dux Sueuorum et
Alsacie, Albertus dux Saxonie, Hermannus marchio, Willehelmus pala-
tinus comes, Lüdewicus provincialis comes Thuringie et alii quam plures.
| * Signum domini Cunradi Romanorum regis secundi. | (M.)
|| Ego Arnoldus eancellarius vice Adelberti ||
|| Moguntini archicancellarii recognovi. || (Si.)
Anno dominice incarnationis MCXL, indictione III, regnante Cün-
rado Romanorum rege II, anno vero regni eius II. Data apud Wor-
maciam. In Christo feliciter. Amen.
* D, obgleich zweifellos von dem vorhandenen Or. abgeschrieben, lässt auf die
Zeugen die Datierung folgen mit den Worten: Acta sunt hec anno — anno V®
(vero oder quinto?) regni eius Data etc und dann erst die Worte: Signum
— recognovi.
| Wegen Anwesenheit des Königs in Worms, | Vgl. Stumpf Nr.3405. ? Vgl.
Nr. 3, A. 3. 3 Zur näheren Bestimmung dieses Waldes vgl. Nr. 5 und nament-
lich Nr. 14. 4 Nicht nachzuweisen. 5 Der Ausdruck klingt allerdings wie in
Nr. 6 qui primus Portensem rexit ecclesiam und 4^ Nr. 8 quem primus abbas
Nr. 5. 1142. 11
Adelbertus — redemit so, als ob Adelbert oder Albert nicht mehr Abt gewesen sei,
doch kommt derselbe noch lange Zeit in zahlreichen Urkunden vor, und der 1153
ordinierte Dietrich wird in Wichmanns Urkunde v. J. 1153 uusdrücklich Portensis
abbas secundus genannt.
Anm. Zu der von Posse Cod. dipl. a.a. O. gemachten Bemerkung,
dass Eingangs- und Subskriptionsgeile, Monogramm und Datie-
rung mit hellerer Tinte geschrieben sind als der übrige Text und
in der Jahreszahl mit dunklerer Tinte XL nachgetragen ıst, muss
hinzugefügt werden, dass letzteres auch von dem dritien, mehr
schräg stehenden Striche in der Indiktionssahl gilt. Auch das
Zeichen über (Signum) dni hebt sich durch dunklere Tinte ab.
Posse nimmt an, dass ein Blankett dem Kloster gegeben und in
leteterem der Text geschrieben, Data aber im Sinne von Actum
gebraucht sei.
1142. März 18. Rom, Lateran. b.
Erneute Bestáligungsurkunde des Papstes Innocenz Il. für Pforte,
in der die Besitzungen des Klosters wie in Nr.2, jedoch ohne 5 Hufen
in Hostewila, und dazu der Wald Nuegehege, die Höfe Wicouge und
Wisgeraba mit Mühle und Wald, ein Hof und sieben andere Häuser
in Naumburg aufgesählt werden, auch ein mit dem Georgenkloster in
Naumburg abgeschlossener Tausch bestätigt wird.
Häschr.: Or. Perg. mit Bleibulle (wie in Nr. 2) an rothen seidenen Fäden.
Pforte, Bibliothek B.1. — D 2° (tit. Porta).
Drucke: Bertuch-Schamel I, 213. Schöttgen u. Kreysig, Nachlese III, 446.
Corssen 68. Deutsch: Wolff I, 65. Vgl. Schóttgen 37. Schultes II, 19.
Jaffe 1 Nr.5845, 2 Nr. 8214, Boehme, Nachrichten 35.
‚| Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis Alberto
abbati monasterii sancte Marie de Porta eiusque fratribus tam pre-
sentibus quam futuris regulariter substituendis in perpetuum. ! Aposto-
lici moderaminis clementie convenit religiosos diligere et eorum loca
pla protectione munire. Dignum namque et honestati conveniens esse
cognoscitur, ut, qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas et a
pravorum hominum nequitia tueamur et apostolice sedis patrocinio
foveamus. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postula-
tionibus clementer annuimus et prefatum monasterium, in quo divino
mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipi-
mus et presentis scripti privilegio communimus, inprimis siquidem
statuentes, ut ordo monasticus secundum beati Benedicti regulam et
institutionem fratrum Cistersiensium perpetuis ibi temporibus invio-
labiliter conservetur. Preterea quascumque possessiones, quecumque
hona idem monasterium in presentiarum iuste et canonice possidet aut in
futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione
fidelium seu aliis iustis modis deo propitio poterit adipisci, firma vobis
vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis
duximus exprimenda vocabulis: locum videlicet ipsum cum adiacenti
12 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
silva, sicut a fratre nostro Ötone Nuemburgensi episcopo certis terminis
vobis est designata, grangiam in Lotwize cum suis appendiciis, grangiam
in Cusne cum appendiciis suis, piscationem in fluvio Sale infra terminos
vestros, in Vinne nemus, quod dicitur Nuegehege,! cum suis adia-
centibus silvis, a monte videlicet, qui Hisbere dicitur, usque ad habi-
tationem fratrum, sicut a karissimo filio nostro Cónrado illustri Roma-
norum rege vobis concessum est et scripto suo firmatum, grangiam
Wicouge, grangiam in Wisgeraba? cum molendino et adiacenti nemore,
in Nuemburgensi civitate curiam et VII!e® alias domos cum ipso fundo
et ceteris suis appendiciis. Comcambium vero, quod inter vos et
Rainaldum abbatem sancti Georgii Nuemburc de terra vestra, que
eidem abbatie adiacet, et alia grangia per prefatum episcopum vestro
assensu rationabiliter factum est, ratum et inconvulsum manere cen-
semus.3 Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut sumpti-
bus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium nullus omnino
clericus vel laicus decimas a vobis exigere presumat. Decernimus
ergo, ut nulli episcopo nec alicui omnino hominum liceat contra ordinis
vestri institata novi aliquid vobis inducere aut loca vestra temere
perturbare sive possessiones vestras auferre, retinere, minuere seu
quibuslibet molestiis fatigare, sed omnia integra conserventur eorum,
pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omni-
modis profutura. Siqua igiturin futurum ecclesiastica secularisve persona
hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire
temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua
emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se
divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacra-
tissimo corpore ac sanguine dei et domini, redemptoris nostri Jhesu
Christi, aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subiaceat.
Cunctis autem eidem loco iusta servantibus sit pax domini nostri Jhesu
Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud distri-
ctum iudicem premia eterne pacis inveniant Amen. Amen. Amen.
( O. P.) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus ss. /M.)
T Ego Albericus Hostiensis episcopus ss.
T Ego Stephanus Prenestinus episcopus ss.
Links für den Beschawer:
T Ego Guido sancte Romane ecclesie indignus sacerdos ss.
durch zwei leere Zeilen getrennt:
]1 Ego Rainerius presbiter cardinalis tituli sancte Prisce ss.
T Ego Stantius presbiter cardinalis tituli sancte Sauing ss.
T Ego Goizo presbiter cardinalis tituli sancte Cecilie ss.
JT Ego Thomas presbiter cardinalis tituli Uestine ss.
t Ego Hvbaldus presbiter cardinalis tituli sancte Praxedis ss.
Rechts:
T Ego Gregorius diaconus cardinalis sanctorum Sergii et Bachi ss.
T Ego Otto diaconus cardinalis sancti Georgii ad velum aureum ss.
Nr, 6. 1144. 18
durch drei leere Zeilen getrennt:
+ Ego Octouianus diaconus cardinalis saneti Nicolai in carcere ss.
1 Ego Guido sancte Romane ecclesie diaconus cardinalis ss.
Data Laterani per manum Gerardi sancte Romane ecclesie pre-
sbiteri cardinalis et bibliothecarii XV kalendas Aprilis, indictione V,
incarnationis dominice anno M°C°XL°I°,* pontificatus vero domini
Innocentii II pape anno XIII*.
Orbis pontificalis und Monogramm wie in Nr. 2.
_ 1 Zur näheren Bestimmung dieses Waldes vgl. ausser Nr. 4 namentlich Nr. 14.
2 Über Wicouge und Wisgeraba vgl. Nr. 7, 4.3. 3 Der Schreiber von D bemerkt zu
den Worten in Vinne — censemus am Rande: Nota ista omnia esse commutata.
4 Florentiner Zeitrechnung.
1144. [März 13— September.'] Bamberg. 6.
König Konrad III. eignet dem Kloster Pforte das Dorf Hechendorf
zu, welches dasselbe tauschweise für 11 Hufen in Droitzen und 4 Hufen
in Gestewitz von dem königlichen Ministerialen Hugo von Priessnite
erworben hat.
Häschr.: D 9* (tit. Hechendorp). T 294^. Transsumpt des Propstes Volrad
vom Moritzkloster zu Naumburg v. J. 1347. März 12. Perg. Sp. beschädigt.
Dresden H. St. A. Nr: 57. (V)
Drucke: Böhme, Todtheilung 39. Deutsch: Wolff I, 98. Vgl. Pertuch I, 93.
Bertuch-Schamel I, 59. Schultes II, 52. Böhmer Nr. 2228. v. Reitzen-
stein 43a. Cod. dipl. Anhalt. I, 224. v. Mülverstedt I, Nr.1185. Stumpf
Nr. 3469. Bernhardi, Konrad III. 375. Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 117.
C*. In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus divina
favente clementia Romanorum rex secundus. 5i pauperum Christi
necessitatibus pie conpatimur, si illorum utilitatibus efficaciter consu-
limus, antecessorum exempla sequendo tenemus et id nobis ad eterne
vite beatitudinem promerendam non diffidimus, hoc qui adtendentes
pro remedio anime nostre nec non etiam parentum nostrorum ecclesie
de Porta et fratribus inibi deo^ famulantibus tradidimus consilio prin-
cipum sub tytulo concambii villam quandam Hechendorp*? nuncupatam,
in pago Thuringie? sitam, ab Hvgone de Brisenize*? ministeriali nostro
regali prius beneficio possessam, quatenus ea utantur in integra et
perpetua proprietate cum omnibus attinentiis suis, videlicet agris, pratis
et nemore contermino,! cultis et incultis, viis et inviis emnique utilitate,
que ibidem presentialiter et in posterum provenire potest. Concedimus
etiam perpetualiter in alimentum gregibus eorum iuges usus pascue
in adiacenti monte Vinne et pascuali palude inferius contigua. Jam
vero notandum, quod inter fratres et regnum talis constitucio publice
laudata est, ut Hugo pro hac villa habeat in beneficium sub imperiali
decreto imperpetuum inconvulso XV mansos, qui antea fratribus erant
propri, XI in Druice^ et IIII in Gostize5, quorum unus ei hereditario
iure cedat pro alio, quem in vico prefixo proprium tenuerat. Set et
14 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
hoc sciendum, quia hane conmutationem tam Hugo quam fratres peticione
sua a nobis obtinuerunt, quoniam ille quidem fratrum predia sibimet
ipsi iudicavit utiliora, utpote plus in censu persolventia et habitacioni
sue viciniora. Hec siquidem inconmutabiliter implevimus rogante
venerabili Vtone Nuenburgensi episcopo, consanguineo nostro, et inter-
veniente domino Adelberto, qui primus Portensem rexit ecclesiam. 9
Ut autem hoc nostre donationis preceptum firmum et inconcussum
permaneat, hane cartam inde scribi et sigilli nostri inpressione insigniri
iussimus manuque propria, ut infra apparet, corroboravimus. Si quis
autem, quod absit, hoc nostrum preceptum violare presumpserit, L libras
auri purissimi conponat, quarum partem dimidiam camere nostre,
reliquam vero predicte ecclesie persolvat. Huic etiam nostre donationi
testes ydoneos adhibuimus, quorum nomina hec sunt: Fridericus
Magdeburgensis archiepiscopus, Vto Nuenburgensis episcopus, Regin-
hardus Marseburgensis episcopus, Embrico Wirzeburgensis^ episcopus,
Otto! Frisingensis episcopus, Bucco Wormacensis episcopus, Sigefridus
Spirensis episcopus, Engelbertus* Babenbergensis episcopus, Fridericus
dux Sweuorum et Alsatie!, marchio Cunradus, marchio Adelbertus,
Tietpoldus? marchio, Sizo comes, Ernist comes, Lambertus comes,
Bernhardus ministerialis regni, Cunradus.
Signum domni Cunradi Romanorum regis secundi. Ego Arnoldus
cancellarius vice Heinrici Moguntini archiepiscopi et archicancellarii
recognovi*. Acta sunt hec? anno dominice incarnationis M^ C^ XLIIII*,
indictione VI*?, regnante Cunrado Romanorum rege secundo, anno vero
regni eius VII*. Data in Babenberg. In Christo feliciter. Amen.
^ Fehlt in TV —— " deo inibi TV * heindorff T heinedorf V ? dhu-
ringie T duringie V — * brisnize T'V, verbessert aus bresnize T — ! cum termino D
€ Mageburgensis TV " Wijzeburgensis D ! Hotto TV X Egilbertus TV
: ! Verbessert aus assatie D assacie V — ? Lietpoldus V " Monogramm T ? Si-
gnum — recognovi in verlängerter Schrift T — ? Acta sunt hec fehlt TV. D kann
hierin nicht als zuverlässig gelten, da es auch in Nr. 4 dieselben Worte, abweichend
vom Original, hinzugefügt hat.
1 Nicht vor März 13 wegen des Regierungsjahres (VII) und nicht nach Sep-
tember, da seit Oktober 1144 Konrads Urkunden Indiktion VII(statt VIII) angeben.
2 Hechendorf bei Wiehe, Kreis Eckartsberga. — 9 Priessnitz s, Naumburg. + Droitzen
80, Naumburg. 5 Entweder Gr. Gestewitz, näher an Droitzen, oder Kl. Gestewitz in der
Nähe von Priessnitz. 9 Zum Ausdruck vgl. Nr.4,A.5. — ? Statt VII.
1144. [September— Dezember.’ Naumburg.?] 1.
Bischof Udo I. von Naumburg bestätigt die Vertauschung des von
ihm dem Kloster Pforte übertragenen Maria- Magdalenen- Hospitals in
Naumburg an das dortige Georgenkloster.
Hdschr.: Transsumpt des Propstes Ludwig des Moritzklosters zu Naumburg
v. J. 1310. Sept. 13. Perg. Sp.abgefullen. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo.
S. 664, Nr. 3.
Ungedruckt.
In nomine sancte et individue trinitatis. Uto dei gracia Nuen-
Nr. 7. 1144. 15
burgensis episcopus universitati fidelium benediecionem a domino et
misericordiam a deo salutari suo. Si cirea dispensacionem pontificalem
vigilantes desideramus inveniri*, decet clemenciam nostram, sicut pro
pietate per largitatem, ita pro utilitate per circumspeccionem redimiri,
ut, si manus alleniatur misericorditer effusa, disposicio non arguatur
socorditer elusa, dum seeundum quamlibet munificenciam usus opti-
nuerit equipollenciam. Hoc ego perpendens, cum in hospitali ad beatam
Mariam Magdalenam pertinente, quod in hae Nuenburgensi civitate
edificiis ac possessionibus instruxeram, viderem pauperes negligi et
eos, quibus res committebantur, sustentaculis egenorum incorrigibiliter
abuti, aliarum quoque cottidie, quibus magis urgebar, curarum pondera
sustinerem ideoque transgressioni huic pellende minus intendere vale-
rem, inito consilio ecclesie nostre et spiritualium personarum nee non
aliorum sapiencium dilectricis Christi prenominate ecclesiam et atti-
nencias eius tradidi manu mea in plenam proprietatem super altare
Portensis ecclesie, que cum uteumque sub indigencia, fulciatur*, nullius
in ea mendici, nullius hospitis colleccio negatur. Ministeria namque, que
per liberalitatem nostram preparata fuerant, profecto per libertatem nostram
disponi debuerant, ut elemosina nostra et a subrepcione liberaretur et ad
meliores usus transferretur, Placuit subinde abbati Portensi, domino
Adelberto, cambire cum abbate sancti Georgi, domino Reinoldo, ut
oratorium beate Marie Magdalene et attinencie eius essent ecclesie
sancti Georgii et quedam possessiones de saneto Georgio pertinerent
ad fratres Portensis cenobii. Attinencias autem beati Georgii in hoc
concambio factas hoc modo distinguimus: capellam supra memorate
dilectricis dei cum ipso fundo, curias censuales duodecim, curam ani-
marum cum sepultura ab ipsa capella ex utroque latere platee usque
ad finem eius contra occidentem, superius vero ad meridiem ex utra-
que parte illius platee usque in finem, abinde ex una parte ad dexteram
per girum usque ad prescriptum terminum, preterea molendinum in
Wisseraben? cum adiacentibus agris et nemore, quod dicitur minor
owa, pratum et duos mansos in Wichawe?. Huic ergo cambicioni
consensimus utroque abbate petente iuxta consilium et voluntatem
maiorum ecclesie nostre, decani scilicet, prepositi et scolastici, ac domi
quidem* ante altare sancti Georgii sub testibus, Rome vero coram papa
domno Innocencio nominis huius secundo aliisque ecclesiasticis pote-
statibus. Ipse vero apostolicus confirmacionis cartam sub nomine suo
de eodem concambio dedit, et tam prior ei quam altera translacio
usuum placuit et capelle, de quibus agitur. Hic eciam congruit memi-
nisse, quia predicti pape auctoritate et cyrographo sub .anathematis
vinculo Portensi ecclesie stabilitum est, quod ei dacione ae tradicione
nostra delegatum fuit. Ceterum quicumque presens manuscriptum
vel eius tenorem ultra prevaricari presumpserit et quodam modo se
ei obponere, abactum se contremiscat divina separacione adque (sic)
nostra excommunicacione ab unitate catholice ecclesie, a salutifera
percepcione corporis ae sanguinis Cristi et ab introitu celestis regni.
16 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Quicumque vero confirmacionis huius integritati per benivolenciam
faverit, proficiat ei pietas ipsa in remissionem omnium peccatorum et
fructum iustificacionis ad capessendum inestimabile premium intermine
ereacionis. Amen. Huius rei testes sunt Bertoldus prepositus, Ditericus
decanus, Heinricus scolasticus, Trutwinus canonicus, Albero canonicus,
Gerboto canonicus, Fridericus capellanus, Meinherus advocatus, Vdalricus
Mutich, Isinhardus ministerialis, Martinus de Crozzine, Albertus de
Grobiz maiori, Bernhardus de Grobiz minori et alii quam plures. Data
anno dominice incarnacionis M? C" XL?III*, indiecione VIII.
* invenire ® In den Worten que—fulciatur, die sich nicht ungeswungen er-
klären lassen, scheint ein Fehler zu stecken; am meisten verdächtig ist sub indigencia.
* quidem eam Das sinnlose eam dürfte durch Dittographie entstanden und zu
streichen sein. Wahrscheinlich verderbt aus de Mutizce. Vgl. Urk. des Bischofs
Wichmann v. J. 1152 bei Lepsius, Hochstift Naumburg 252.
1 Wegen indicc. VIII. 2 Wegen der in der Urkunde vorkommenden Worte
in hac Nuenburgensi civitate. 3 Die beiden Ortschaften Wisseraben und Wichawe
oder Wisgeraba und Wicouge, wie sie in Nr.5 genannt sind, denkt sich Corssen 69,
A.1 auf der Finne, während Wolff I, 96 f. nicht recht. weiss, ob er sie ebenda oder
in der Gegend von Bibra suchen soll, Wisgeraba aber Schultes II, 20, A.377 in
Wischerode 3. Bibra und Lepsius, Hochstift Naumburg I, 158, A. 197 und Kl.
Schr. I, 63, A. in der jetzt wüsten Mark Wischerode im Kreise Weissenfels (nach
Neue Mittheil. I, I, 64, Nr. 616 bei Teuchern) erkennen wollen. Nichts von allem
dürfte richtig sein, und namentlich erscheint sprachlich die Identifizierung von Wis-
geraba und Wischerode unzulässig. Weichau heisst jetzt noch ei» Thal (Bach),
welches ılas Weichbild von Naumburg östlich begrenzte (vgl. Lepsius, Hochstift Naum-
burg 1, 325), auch eim Gehöft daselbst an der Strasse wach Zeitz, und dort
wird sicher der Hof Wicouge oder Wichawe gelegen haben. Wisgeraba, das
vermuthlich nicht weit davon entfernt gewesen ist, kommt in der Form Wiske-
rabin in zwei von Lepsius, Kl. Schr. I, 63f. erwähnten Urkunden vor, ohne
dass sich daraus für die Lage sichere Anhaltspunkte ergeben; nach einer derselben
erhält das Moritzkloster in Naumburg 1 Hufe in Wiskerabin zusammen mit 6
Hufen zu Kathewitz im Burgwart Schönburg. Könnte man hieraus auf Nähe der
Lage schliessen, so würde Wiskerabin etwa in der Schellsitzer Aue unterhalb Naum-
burg und damit zugleich nicht weit von Wichawe gelegen haben. Auch hat der zu
Wisseraben gehörige Wald in der obigen Urkunde den Namen „kleine Aue.“ Aue
heisst das Saalthal von Almerich oberhalb bis Schönburg unterhalb Naumburg, und
dazu wird wahrscheinlich auch die kleine Aue gehören, obgleich ich zur Zeit nicht
festzustellen vermag, welcher Theil desselben hier verstanden ist. In Nr. 206 v. J. 1268
findet sich neben Thesnilzer Bauern ein Fridericus cognomento Wischerauen, der
wahrscheinlich von demselben Orte seinen Beinamen hat.
1145. 8.
Erneute Bestätigungsurkunde des Bischofs Udo I. von Naumburg,
m welcher ausser den m Nr. 8 genannten Besitzungen ein Acker am
Fuss des Saalberges und 4 Hufen in Thesnile, welche Pforte gegen
eın vom Bischof Udo ihm übertragenes Hospital in Naumburg vom dor-
tigen Greorgenkloster eingetauscht hat, aufgeführt werden.
Hdschr.: Or. Perg. von einer dem Schreiber von Nr. 3 nahe verwandten
Nr. 8. 1145. 17
Portenser Hand (vgl. Posse 19). Si. auf dem Rücken. Dresden H. St. A.
Nr. 58. — D 2" (tit. Porta). T8.
Druck: Deutsch: Wolff I, 106. Vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I, I1, 130.
C. In nomine sancte et individue trinitatis. Vdo divina favente
clementia Nuenburgensis episcopus universis Christi fidelibus tam pre-
sentibus quam futuris. Quia disponente deo cure pastoralis offitio deputati
sumus, ipsius offitii exigit ratio et pietatis devotio cohortatur, ut in
ecclesia nobis commissa religionis formam et religiosorum vitam pro-
pagantes foveamus, foventes tueamur, quatinus perpetue remunerationis
ipsorum mereamur esse participes. Ea propter, ut primum Cyster-
ejensium monachorum nobis innotuit institutio, bone opinionis eorum
attacti et attracti odore novam de germine et genimine ipsorum con-
gregationem in nostram dyocesim transplantare deo inspirante deli-
berantes post multum, quem pro hae eausa sustinuimus, laborem Walken-
riedense cenobium adivimus et a venerabili Henrico ipsius monasterii
abbate desideratum nobis fratrum conventum petentes et propicia divi-
nitate inpetrantes in loco Zmülnensi eos collocavimus. Verum quoniam
vix aut nunquam contraria possunt sociari, contigit pravorum persecutione,
barbarorum vicinitate quietem eorum perturbari. Unde frequenter inpulsi
querulis ipsorum admonitionibus Portensem locum cum omnibus appen-
ditiis suis, cultis et incultis, viis et inviis, pratis et pascuis els contulimus eo
tenore, ut Zmülnensis locus cum suis appenditiis iuri nostro successorumque
nostrorum cedat pro eodem Portensi loco, quem pro libertate Zmülnensis
loci seeundum prerogativam Ovsterciensis* ordinis privilegiis summorum
pontifieum eidem «ordini indultam plenaria libertate donavimus, reser-
vato tamen nobis eo iure, quo Cystercienses suis tenentur diocesanis.
Et quia longe ampliores et copiosiores sunt possessiones predieti Zmülnensis
loci quam hee, quas in concambii contractu Portensi ecelesie contulimus,
iustieia exigente et capitulo nostro consentiente decrevimus, ut et nos et
omnes suecessores nostri modis congruis et oportuno tempore de possessionibus
eeclesie ct bonis episcopatus hostri sine cuiusquam contradictione seu pro-
hibitione, quod minus factuimn est, Portensi ecclesie supplere semper in poste-
rum studeamus. Possessiones vero monasterii Portensis hee sunt: grangia
Lochwize, grangia Kusenze eum omnibus appendiciis decimisque ipsarum, ad-
iacens silva propriis termiuis designata, longitudine videlicet a torrente ultra
Kokolowe usque ad antiquum aggerem Aldenburgensium, porro latitudine ab
ipso cenobio usque ad terminos Hollandensium, molendinum cum aque decursu
atque glveo ipsius, usus piscationum seu aliarum consuetudinum in fluvio Sala.
Preterea tradidimus eis agrum unum in ripa fluminis iuxta radicem
montis, qui dicitur Saleberch,! quem primus? abbas Adelbertus a duo-
bus, quorum nomina sunt Rodest et Roduan, redemit permissione
Henrici de Aldenburg, cuius hoc beneficium fuit, contradentes eis cum
eodem agro liberam facultatem in predicto monte terram fodiendi,
lapides eruendi ad omnes usus ecclesie sue necessarios. Contulimus
etiam eis hospitale? in Nuenburg, pro quo receperunt a fratribus de
sancto Georgio in Nuenburg IIH?" mansos in Tesniz* quod concambium
Geschiehtsg. d. Pr. S. Bd, XXX 9
18 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
ab Innocentio papa cum ceteris bonis Portensis ecelesie confirmatur.
Si qua igitur bona per successores nostros aeu per quoslibet fideles iuste oblata
predicte ecclesie et collata fuerint, vel que ipsi fratres iusto tytulo et bona
fide conquisierint, officii nostri auctoritate nos eis eonfirmamus districte per
ecclesiastice censure severitatem et divini iudicii animadversionem prohibentes,
ne qua in posterum ecclesiastica secularisve persona sepe dictos fratres per
violentiam vel quamlibet iniuriam audeat impetere vel huie nostre constitutioni
quolibet malignitatis genere contraire. Ut igitur hee rata et in perpetuum
inconvulsa permaneant, presentem exinde paginam conscribi fecimus, «quain
sigillo nostro signatam idoneorum testium subseriptione communivimus, quorum
nomina hec sunt: Reinhardus episeopus Merseburgensis, Volemarus abbas
Merseburgensis, Bertoldus prepositus Nuenburgensis, "'lheodericus decanus,
Henricus scolasticus et ceteri canoniei Nuenburgenses, Vdo prepositus Cicensis,
Bermarus decanus, Hartmannus, Henricus, Sifridus et ceteri canonici Cicenses,
Gerungus abbas Bózauiensis, Reinoldus abbas Nuenburgensis, Lupoldus pre-
positus Lusnicensis, Burchardus prepositus Nuenburg[ensis], laici Cunradus
marchio, Otto marchio filius eius, Henricus comes frater provincialis, Lüf de
Kamburg, Reinhardus de Bobeluz, Hermannus advocatus de Salek, ministe-
riales Martinus, Henricus, Gumpertus et alii quam plures taın clerici quam
laici. Datum anno dominice incarnationis M^ C? XL? V*, indictione octava.
? gis en. Rasur, ordinis übergeschrieben.
I Auf dem linken Ufer der Saale unterhalb Kósen, endet gegenüber Pforte.
2 Zum Ausdruck vgl. Nr. 4, A. 5. 3 Maria- Magdalenen- Hospital. Vgl. Nr. 7.
+ Wüstung unterhalb des óstl. Emdes der Saalberge, wo noch jetzt ler Weinbergs-
name ‚die Teschwitz'* sich findet.
Anm. Über die muthmassliche Abfassungsseit der Urkunde vgl.
Anm. zu Nr.3. Die sehr weitgehende wörtliche Übereinstimmung
beider Urkunden ist durch Petit-Druck kenntlich gemacht.
1147. Mai 16. Neuburg’? 9.
König Konrad III. eignet dem Kloster Pforte das Dorf Lo (Lock)
zu, welches Lambert Graf „de Monte‘ als Reichslehen besessen, aber
gegen 11 Hufen im Helfia, Zaglitz, Nemsdorf und Stonze an Pforte
vertauscht hat.
Hdschr.: D 10 (tit. Hechendorp). T. 233".
Drucke: Stumpf, Acta imper. 138. Deutsch: Wolff I, 102. Vgl. Pertz,
Archiv XI, 466. Stumpf Nr. 3549. Bernhardi, Konrad III. 596, A. 13.
C. In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus ordinante
divinitatis clementia Romanorum rex omnibus, qui sub eultu unius veri
dei habitant in terra. Pax vobis in veritate et iusticia firmetur. Si
servorum dei indigentiam conpassionis hortatu respicimus, respectam
beneficentie proventu sublevamus, sublevatam regalibus preceptis com-
munimus, credimus et predecessorum nostrorum exempla per imita-
tionem nostram servari et anime nostre salutem regnique prosperitatem
Nr. 9. 1147. 19
per placacionem divinam conciliari. Ergo quia propositi est, ut his
quem ad modum et aliis iusticie fructibus vita nostra thronique splen-
dor semper obsequatur, nota sit omni regno presens confirmatio, que
pro utilitate Portensis ecclesie promulgatur. Monachis namque in ea
deo famulantibus pro anima nostra et pro animabus parentum nostro-
rum tradidimus consilio principum sub tytulo concambii villam quan-
dam Lo*? nuncupatam, in pago Thuringie sitam, a Lamberto comite
de Monte! beneficio regali prius possessam, quatenus eam habeant
integra et perpetua proprietate cum omnibus attinentiis, videlicet agris,
pratis, paludibus, cultis et incultis, viis et inviis omnique utilitate, que
ibidem presentialiter inest vel in omni postmodum tempore provenire
potest. Iam vero notandum, quod inter fratres et regnum talis consti-
tucio publice facta est, ut Lambertus pro villa superius nominata
possideat iure prestationis sub imperiali deereto in perpetuum incon-
vulso XI mansos, qui antea fratribus erant proprii, quatuorin Helfethe,b
tres in Zouleze, tres in Nemelibesdorp, unum in Stonze. Sed et hoc
seiendum, quia hanc commutationem tam Lambertus quam fratres peti-
cionibus a nobis obtinuerunt et quod Lambertus fratrum predia sibi
et regno iudicavit utiliora, utpote habitation] sue vieiniora et in census
prepollentia, XXV1 solidos singulis annis plus persolventia. Ideo etiam
eambieionem istam tradicione regia firmavimus, quia hoc humanitati
nostre suggessit etiam venerabilis Vto Nuenburgensis episcopus, con-
sanguineus noster, et domnus Adelbertus, primus abbas Portensis
eeclesie. Ut autem hoc nostre constitutionis preceptum firmum et in-
eoneussum permancat, hane cartam inde seribi et sigilli nostri inpres-
sone insigniri jussimus manuque propria, ut infra apparet, corrobora-
vimus. ^i quis autem, «quod absit, hoc nostrum preceptum in aliquo
violare presumpserit, L libras auri purissimi conponat, quarum partem
dimidiam camiere nostre, reliquam vero predicte ecclesie persolvat.
Igitur villam, que dicitur Loch, Portensis ecclesia possideat et Lam-
bertus comes XI mansos supra designatos detineat. Huius nostre
diffinicionis testes sunt, quorum nomina subscripta sunt: Eberhardus
Babinbergensis* episcopus, Heinricus filius regis, Fridericus dux Alsatie,
Heinricus comes palatinus? de Reno, Fridericus palatinus comes de
Sumerscenburch, Lambertus de Monte, Lodewicus de Lare, Fridericus
de Bichelingen, Albero* de Marsburch, Hoigerus de Mannesfelt/
Megenherus de Nuenburch*; ministeriales regni, qui sequntur: Cun-
radus Berenhoiueth, Hvldebrandus, Gerwigus, Tieprandus, Fridericus.
Data Nuenburch^ xvil? kalendas Junii, indictione X*, anno ab in-
carnatione domini M*^C^ XL* VII^, regnante Cunrado Romanorum rege
secundo, anno regni eius decimo: Ego Arnoldus cancellarius vice
Heinrici archiepiscopi et archicancellarii recognovi.
2 lo daneben Rasur D, dieselbe Form auch in der Überschrift und in dem
diesem Abschnitt vorangehenden Urkundenverzeichniss Loch T — ^ Helstethe 7
* "Bauenburgensis 7“ palatinus comes 7 " Abero D Mansuelt T
* Nuerburch Z7 ^ Nurenberch T ! Monogramm T
27
90 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1 Über den Ausstellungsort und die damit zusammenhängende Frage nach der
Echtheit der Urkunde wie über Lamberius comes de Monte siehe dem Exkurs.
2 Nahe bei Hechendorf, den Ort liess das Kloster eingehen, und sein Areal schlug
es zu erstgenanntem Wirthschaftshofe.
nn
1153. Januar 6. Naumburg. 10.
Bischof Wichmann von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte
sowohl die gegenwärtigen Besitzungen, von denen er selbst 2 Hufen
in Hessler, 1 holländische Hufe in Flemmingen und 1 Hof mit
2 Hufen in Naumburg geschenkt hat, wie auch alle zukünftigen Er-
werbungen.
Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Si. Dres-
den H. St. A. Nr.61. -- D3 (tit. Porta). T 3".
Drucke: Pertuch I, 27. Bertuch-Schamel I, 20. Thur. sacr. 828. Deutsch:
Wolff I, 111. Vgl. Schöttgen 43. Schulies 11, 9. Krühme, Mans-
felder UB. 392.
In nomine sancte et individue trinitatis. Wichmannus pietate dei
dispensante Nuenburgensis episcopus universis nune et per omne
tempus katholice fidei tenentibus professionem divine pacis et gratie
multiplicationem. Licet unus sit fons divine caritatis, quo spiritus
unus potat omnes ecclesiasticg consortes unitatis, tamen illud pectus
nobili gustu superatur, quod speciali quorundam dilectione Christum
et patriarcham Jacob imitatur. Proinde quia Portensis conventus
dilectioni nostre Joseph vel Hiohannes est, inter cetera dilectionis
probamenta possessionibus eius hec providimus munimenta, Quicquid
enim eiusdem collegii fratribus a pio predecessore nostro Utone, sedis
huius episcopo, traditum est predii ratione, totum hoc presenti con-
prehendimus conscriptione, ut, quod in diversis manuscriptis continetur.
aptius in uno et cautius conservetur. Igitur monachis in loco, qui
voeatur Porta, sancte dei genitrici famulantibus tradidit episcopus Uto
grangiam in Lochewize, grangiam in Kusene cum omni ipsarum atti-
nentia atque decimatione, molendinum cum rivi deductione, usum
piscationis vel commodum cuiuslibet alius operationis in illo tractu
fluvii Sale, qui preterfluit agros congregationis, portionem silve de-
terminatam longitudine a eapite torrentis ultra Kokolowe usque ad
fossas Aldenburgensium, latitudine vero ab ipso cenobio usque ad
aggeres, qui sunt secus novalia Hollandensium, quasdam domos in
Nuenburch cum fundo et aliis appendiciis earum, quibus felicis memorie
frater noster Adelbertus abbas conquisivit grangiam in Hechendorph,
VIII mansos, quos Methfridus dimisit in Langeudorph.! villam Keme-
rihe? et fluvii transitum, que dimisit domnus Gunterus, aliquando
canonicus noster, post? autem Spirensis episcopus, mansum in Droize,
quem dimisit magister Heynricus, duos mansos in Tixene4, de quibus
cambitionem fecit frater Ade|l|bertus abbas cum Heynrico, statuente
Nr. 10—11. 1158. 21
prefixo predecessore nostro, qui hec omnia per bannum Portensibus
firmavit sub libera et iusta traditione sine cuiusquam contradictione.
Ego autem, prout tempus permisit adhuc novi introitus mei, que sunt
subnotata, pro remedio anime mee addidi, scilicet duos mansos in
Heselere?, unum Hollandensem mansum in Tribune, porro in Nuen-
bureh cum curia duos mansos. Hec et quecumque alia bona traditione
ponfifieum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium aut
labore sollertiaque fratrum sive aliis iustis modis Portensis ecclesia in
presenti seu in futuro possederit, censemus ei rata et illabata perse-
verare, ut nemo presumat ea auferre, tenere, minuere vel sine con-
«nsu monachorum commutare aut de eis aliqua dispositione quic-
quam dispensare. Si qua igitur secularis potestas spiritualisve persona
scienter molita fuerit hec statuta nostra convellere, si ter commonita a
malecepto non destiterit, non ambigat se divina ac sacerdotali sententia
in vita et in morte sua ab omni Christianitatis consortio sequestratam
et ignibus inferni cum impiis deputatam, nisi per dignam satisfactionem
resipuerit. Omnibus autem ecclesie Portensi iura sua conservantibus
eonferatur divinitus indulgentia, pax ac iustificatio et cum iustis eterne
glorie remuneratio. Ut autem evidentius roboretur presens constitutio,
indita est huic pagine sigilli nostri inpressio et hec idoneorum testium
per nomina subscriptio: Bertolfus prepositus maioris ecclesie, Theode-
reus decanus, Walterus custos, Gerlachus scolasticus, Drutoinus et
ceteri canonici, Reinoldus abbas de sancto Georgio, Gerungus Bozau-
siensis abbas, Ebroinus abbas de Burgele, Heynricus abbas Walken-
redensis, Volquinus abbas de Sidechenbeche, Heynricus de Bigouwe,
Nenterus de Gozeke abbates, Bruno prepositus de sancto Mauricio:
sequuntur laici: Martinus de Crahzene, Heynricus de Hoikenwalt,
Bernardus et Adelbertus de Grobeze, Heynricus de Aldenburch.
(Si.)
Data Nuenburch per manum Hartmanni vicedomini anno incarna-
tionis dominice M^ C^ LIII®, indictione vero I*, anno autem ordinationis
domni Wichmanni Nuenburgensis episcopi III, porro primo die ordi-
nationis domni Theoderici Portensis abbatis secundi, id est VII] idus
Januarii. T
! Dorf s. Weissenfels. 2 Dorf Cämmeritz an der Wethau in sw. Ecke des
Kreises Zeitz? 3 Seit 1146. 4 Theisen nnw. Zeitz. 5 Kloster Häseler
oder Burghessler nö. Eckartsberga.
[1153—1160.] 11.
Erzbischof A[rnold] von Maine bestätigt die Schenkung, welche
Wolfram und dessen Frau Lucia, jedes mit einer Hufe Land zu
Wickerstedt und Rudersdorf dem Kloster Pforte und dem heiligen
Georg[enkloster zu Naumburg?] gemacht haben.
Hdechr.: T 121°. D 108°.
22 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Drucke: Stumpf, Acta Maguntina 75. Deutsch: Wolff I, 132.
In nomine sancte et individue trinitatis® Afrmoldus| dei gracia
Moguntinensis ecclesie archiepiscopus omnibus Christi fidelibus perpe-
tuam in domino salutem. Dignum et honestati conveniens esse dino-
scitur, ut, qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas et ab in-
iusticia defendamus et secundum iusticiam paci earum et utilitati pro-
spiciamus. Noverit ergo Christi fidelium tam presens etas quam
successura posteritas, qualiter deo devotus homo quidam nomine Wolf-
fearmus cum coniuge sua Lucia singuli singulos deo et sancte Marie
sanctoque Georgio mansos in Wickersteth! et Rudirsdorff? obtulerunt
pia et humili suplicacione impetrantes plenariam fraternitatem deo ibi-
dem serviencium simul et officia fraternitati debita. Hanc donacionem
sub testibus racionabiliter celebratam ratam et inconvulsam manere
censemus decernentes, ut nulli hominum liceat ipsam possessionem
aufferre, retinere, minuere seu quibuslibet molestiis fatigare. Si qua
igitur in posterum ecclesiastica sive secularis persona contra huius
decreti paginam scienter venire presumpserit, si non resipuerit reatum
suum digna penitencia corrigere negligens, sciat se episcopalis banni
nostri vinculo ligatam et tali catena ad examen superni iudicis per-
trahendam.
*^ amen D
1 Dorf Wickerstedt nnö. Apolda. 3 Dorf Rudersdorf só. Buttstedt.
1154. März 8. Naumburg, Dom. 12.
Bischof Wichmann von Naumburg bestätigt die Stiftung des Zeitzer
Domherrn Hartmann, der auf einem dem Kloster Pforte gehörenden
Hügel zw Nutsen desselben einen Weinberg angelegt hat, übergzebt
dem Kloster eine holländische Hufe in Flemmingen, um von deren
Ertrag die Kosten der Bebauung des Weinbergs und der Unter-
haltung des Winzers zu bestreiten, und trifft Bestimmung über Ver-
wendung des Weins.
Häschr.: Or. Perg. Si. beschädigt. Naumburg D. A. Nr.41. — Von einer
zweiten. Urschrift D3® (tit, Porta). T 11.
Druck: Deutsch: Wolff I, 116. Vgl. Pertuch I, 95. Bertuch-Schumel I, 60.
Böhme, Todtheilung 42. Schultes II, 102. Krühne, Mansfelder UB. 392.
In nomine sancte et individue trinitatis. Wichmannus gratia dei
Nuenburgensis episcopus. Fratri Theoderico abbati Portensis cenobii
et kathedralibus eiusdem successoribus imperpetuum. Rationabilis
peticio digna est consensus efficacis obsequio. Ut ergo tuam et fra-
trum tuorum peticionem compleamus, presentibus et futuris pandimus
huius cyrographi tenorem, qui confirmat cuiusdam beneficii vobis con-
lati dispositionem. Igitur dilectus frater et conprespiter noster Hart-
mannus, Cizensis ecclesie canonicus, singulari fidelitate sua etiam
Nr. 12. 1154. 28
fratribus Portensibus ab illius inicio cenobii devotus, habito consilio
et consensu. domni Vtonis episcopi, pii predecessoris mei, Bertolphi*
Nuenburgensis prepositi, Theoderici decani, magistri Heinrici et aliorum
kathedralis ecelesie canonicorum, Heinrici quoque Walkeinredensis
abbatis, Adelberti Portensis abbatis et Volquini abbatis de Sidechen-
heche in eolle quodam Portensis fundi vineam fecit usibus fratrum.
Cuius pietatis ut cooperator essem, satisfaciens peticioni fratris Har-
manib tradidi ecclesie Portensi in villa Tribune dieta Hollandensem
mansum cum omni utilitate sua, ut ex eo vinea colatur et vinitor
sustentetur, quem abbas locaverit vel mutaverit. Hoc etiam rogatu
abbatis Theoderici et fratris Harmanni* et abbatum supra dictorum
voluntate constituo, ut vinum, quod per illum mansum propagatur,
infirmis fratribus et infirmis pauperibus ad bibendum reponatur et
nulius prelati aut obedientiarii prava calliditate eis inminuatur et ut,
si quid post annum, quando novum vinum potabile est, priusve super-
fuerit, fratribus communiter offeratur. Verumtamen decima urna*,
quando fertilitas vini permittit, sequestretur, ut precium sit, unde
lagenarum et instrumentorum copia paretur. Hec autem causa est
huius constitutionis, ne contra regulam sancti Benedicti negligantur
infirmi, quod ibi fieri solet, ubi prelati monasteriorum de communibus
bonis privatas delicias rapiunt et fratres suos in penuria relinquunt.
Jubemus depositi istius exemplar in secretario Nuenburgensis ecclesie
perpetuo servari, ne ab aliquo possit violari et, si quando lectum
fuerit, recollocari. : Igitur quicumque statutum presens infringere tem-
ptaverit, sive Portensis abbas sive alia persona, excommunicatione divina
et episcopali ligari se noverit Eidem excommunieationi notum sit
subici auctoritate patris et filii et iudicio spiritus sancti, potestate
domni apostolici et omnium episcoporum et eo iure, quod cum ipsis
habeo, omnem abbatem Portensem, qui vel ad abbatiam male acces-
serit vel terras et bona cenobii per prestationes et beneficia et alia
mala ingenia disperserit aut usibus fraternis imminuerit vel discordiam
inter fratres seminaverit, et eos fratres, quos in his viciis fautores et
consentientes habuerit, sed et eos, qui honestas doctasve personas pro
sui mala libertate in cenobio Portensi esse noluerint. Quia vero evidens et
manifestata actio solet veritatis esse confirmatio, suhdita est et sigilli
nostri inpressio et testium per nomina descriptio: Gerungus Missinensis
episcopus, Emehardus4! episcopus, Bertolfus* prepositus maioris ecclesie,
Theodericus decanus, Walterus eustos, Drütwinus et alii fratres, comes
Sizzo, comes Heinrieus de Büche, Reinnardus de Bobluz, Lüph de
Kaynburch‘,e Heinricus de Hoikenwalt, Heinricus de Aldenburch
et alii plures.
(88)
Data Nuenburch in sanctuario sancti Petri VIIJ idus Martii, anno
ab incarnatione domini MCLIIII, indictione II, anno vero ordina-
tionis domni Wichmanni Nuenburgensis episcopi quarto.
* bertoldi D — " Hartmanni DT * urüa durch Hadteren aus urna
24 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
d Emeharhardus Emerhardus T' * bertoldus D Bertolfus korrigiert aus Ber-
toldus T f kamburg D * Zweite Hälfte der Zeile leer.
l Vermuthlich der von Helmold Chron, Slav. I, 69 (Monum. Germ. Ss. X XI, 63)
erwähnte Bischof Emmehard von Mecklenburg, der auch uls solcher in. einer Urk.
Friedrichs I., Merseburg, 1152. Moi 18 (Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 160) als Zeuge vor-
kommt. Es scheint, dass er seine Diöcese aufgegeben hat, weshalb dieselbe nicht
genannt ist.
1157. August 3. Halle. 13.
Kaiser Friedrich I. nimmt das Kloster Pforte gegen die Angriffe
Sigebodos von Scharzfeld n Schutz und bestätigt ihm besonders das
von dem Grafen Heinrich von Buch geschenkte Dorf Odesforde, ge-
stattet ihm auch mit Beichsministerialen Tauschvertrüge £w schliessen,
wenn der Vortheil dabei auf Seiten des Reiches sei.
Hdschr.: D 15 (tst. Odesforde).
Drucke: Böhmer, Acta imper. 92. Deutsch: Wolff 1, 120. Vgl. Pertuch 1,96.
Bertuch-Schamel I, 61. Schultes II, 133. v. Heitzenstein 51b. — Cod.
dipl. Anhalt. I, 318. v. Mülverstedt I, Nr. 1340. Stumpf Nr. 3777. Cod.
dipl. Sax. reg. I, II, 187.
In nomine sancte et individue trinitatis Fridericus divina favente
clementia Romanorum imperator et semper augustus. Notum facimus
omnibus modernis et posteris, quod Heinricus comes de Buch quan-
dam patrimonii sui villam nomine Odesforde! collecta manu et pari
consensu legittime coniugis sue pro anima sua et omnium antecessorum
suorum et specialiter pro anima filii sui defuncti, quem in Porta
rogavit et optinuit sepeliri, deo et omnibus sanctis eius et Portensi
ecclesie in presentia Bertoldi Nuenburgensis episcopi, cleri et populi
in ius proprietatis legittime donavit. Pro qua donatione Sigebodo de
Scartuelde, cuius filie Heinricus nupserat, cepit ecclesie Portensi nimis
inportunus existere, miris et inauditis iniuriis persequi et vexare et
per quendam suum ad hoc ydoneum quedam bona eius, que eidem
ecclesie de libera regni stipe beate memorie antecessor in regno et
patruus noster rex Cunradus contulerat, insolita temeritate invadere,
fratribus expulsis quasi sua possidere in proposito habens talibus in-
iuris Portensem ecclesiam in tantum fatigare, ut non auderent fratres
bona, que Heinricus comes iuste tradiderat, possidere. Cumque Theo-
dericus venerabilis abbas Portensis cenobii mala, que sustinuit, nostris
auribus flebiliter intulisset, invasionem et causam invasionis exposuis-
set, cepimus primo dubitare, quod aliqua tam punienda presumptio
nostro eonsurrexisset in regno. Tandem, postquam probatum est pre-
dictam ecclesiam iniuste vexari, cepit eam nostra serenitas et conpassio
tueri et defensare. Igitur iudiciario ordine ex precepto nostro sunt
fratribus et bona sua reddita et iniuria pacifice sopita et bona, que
Heinricus comes dederat, consensu prius adversantium et fratrum
Nr. 18—14. 1157. 25
suorum in conspectu nostro et principum iterata donatione per comitem
Heinricum et coniugem eius ecclesie Portensi in ius proprietatis con-
sabilita. Quam donationem manu nostra suscepimus eamque scripto
nostro et sigillo confirmavimus, ut in perpetuum regie sit potestatis
omnia bona sua Portensi ecclesie defensare, hec tamen specialius, quo-
rum donationem regia manus suscepit, conservare. Huic confirmationi
condicio talis inseritur, ut, si quando comes Heinricus de predictis
bonis abbatiam Portensis ecclesie subditam* pluribus bonis additis
facere potuerit, hec bona libere recipiat, ita tamen, ut ecclesie Portensi
omnem expensam suam pro his bonis ex integro prius restituat. Hoc
tamen ei soli permittitur et nulli affinium suorum reservatur. Huius
rei et confirmationis testes affuerunt Wigmannus Magdeburgensis
arehiepiscopus, Hertwicus Bremensis archiepiscopus, Hermannus Ver-
densis episcopus, Eberhardus Babinbergensis episcopus, Johannes Mers-
burgensis episcopus, Heinricus dux Saxonie et Bawarie, Adelbertus
marchio, Otto palatinus de Widelinesbach, Theodericus marchio, Hein-
ricus et Dedo fratres eius, Cono de Wippere, comes Sitzo, Burchardus
de Querenuorde et filius eius, Marcwardus de Etelgeresburch, Hogerus
de Mansuelt, Warnherus advocatus de Haluerstat et alii innumerabiles
ad expeditionem Polonicam se in unum conglomerantes in Halle III?
nonas Augusti. Horum quoque testimonio supra nominate ecclesie
lege in perpetuum valitura concessimus, ut liceat ei cum uno quoque
ministerialium regni de bonis regni concambium facere, ita tamen, ut
melior sit regni reconpensatio. — Signum domni Friderici Romanorum
Imperatoris invictissimi. Ego Reinaldus cancellarius vice Arnoldi
Moguntini archiepiscopi et archicancellarii recognovi. Datum in Halle
II nonas Augusti anno dominice incarnacionis M? C?L? VII^, indicti-
one V*, regnante domno Friderico Romanorum imperatore gloriosis-
simo, anno regni eius sexto, imperii vero tercio.
? porten eccle sbditam Wolff und Böhmer lesen Portensi (Dativ), wobei der
Satz keinen Sinn giebt; subditam scheint in der Bedeutung „unterwürfig, willfährig“
(facere) gebraucht zu sein.
I Wüstung bei Wendelstein « d. Unstr., Kr. Querfurt. Val. Gróssler, Ztschr.
d. Harzrereins XI, 181, der aber mit irrthümlicher Beziehung auf Wolff unrichtig
annimmt, die Schenkung habe bereits um 1140 stattgefunden; sie erfolgte „in pre-
sentia Bertoldi Nuenburgensis episcopi', also nicht vor 1154.
—
1157. August 3. Halle. 14.
Kaiser Friedrich I. bestätigt dem Kloster Pforte die demselben von
Sigebodo von Schurefeld und seinem Lehnsmann Gottfried von Teut-
leben streitig gemachte Besitzung Nuenhegen (vgl. Nr. 4 und 5) und
einige andere Besitzungen, besonders das durch Tausch erworbene
ehemalige Reichsdorf Volkerode und 6 Hufen in Löpite.
Häschr.: D 12 (tit. Lepitz).
26 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Drucke: Böhmer, Acta imper. 94. Deutsch: Wolff I, 122. Vgl. v. Reitzen-
stein 50b. Cod. dipl. Anhalt I, 317. v. Mülverstedt I, Nr. 1341. Stumpf
Nr. 3778. Cod. dspl. Sax. reg. I, IL, 187.
In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina favente
clementia Romanorum imperator et semper augustus. Anno imperii
nostri quinto,! ordinationis autem nostre tercio! factum est, ut Siboto
de Scartuelde et homo* eius Gothefridus de Dudeleiuen fratrum de
Porta possessionem, que dicitur Nuenhegen, invaderent asserentes, quod
illi fratres beneficium ipsorum clamdestina coemptione suis finibus
addidissent. Cum autem Theodericus, venerabilis abbas Portensis
ecelesie, privilegium suum nobis presentasset, inventum est regem
Cunradum, antecessorem et patruum nostrum, eandem possessionem
de libera et absoluta regni stipe prefate ecclesie pro anima sua usque
ad terminos in privilegio nominatos contulisse. Missis itaque ministe-
rialibus nostris Walthero de Wimare, Friderico et Gerwico de Cufese,
Heidenrieo de Salza, Hartnido de Alrestete cum potestate predictum
fundum iuxta tenorem privilegii iussimus ambiri, et declaratum est, quod
fratres terminos auos in nulla parte transivissent. Confirmamus igitur
ecelesie Portensi imperiali auctoritate seriptoque presenti possessionem
suam cum evidentissima circumscriptione, videlicet a saxis terminali-
bus ad orientem usque ad altam stratam in occidente, a septentrione
vero usque ad rivulum Laz dictum et usque ad viam, que de eodem
rivulo ad altam stratam ascendit, in meridie autem ultra eundem rivu-
lum usque ad montem et per Crumbach sursum usque ad altam
stratam.” Preterea prescriptum abbatem villam regni Uolkoldesroth 3
dietam cum aquis, pascuis et silvis usque ad ferarum semitam et usque
ad lapicidium in monte Hartnido et Cunrado ministerialibus nostris,
quorum eadem villa beneficium extitit, petentibus bonis eeclesie sue
permutare permisimus. Recepit ergo Hartnidus pro sua parte duos
mansos in Alrestete* XXIII solidos reddentes, mansum et dimidium
in Bachere,9 qui novem solidos solvunt, Cunradus autem pro sua
portione duos mansos in Nueseze % qui XXVIII solidos solvuut, et
unum in Dopstide? X solidos reddentem. Hartnidus quoque pro duo-
bus mansis, quos ipse habuit in Wige, duos in Alrstete recepit, ita ut
pars, que regno reconpensata est, per omnia precelleret. Sed et marchio
Albertus cum sua pia matre Eilica regi Cunrado in villa, que dicitur
Lepize III mansos resignavit et ecclesie Portensi tradi consensit atque
rogavit. Similiter et marchio Cunradus II mansos in eadem villa sitos
eidem ecclesie uno manso in Waldendorp® X solidos pendente com-
mutari a nobis inpetravit. Ut igitur hec omnia rata et inconvulsa
permaneant, cartam istam scribi et sigillo nostro muniri precepimus
hoe legaliter constituentes, ut, quecumque secularis persona aliquid
horum pervadere presumpserit, TI, libras auri purissimi, dimidias"
camere nostre et dimidias ecclesie Portensi sine miseratione persolvat.
Huius rei et confirmationis testes affuerunt Wigmannus Magdeburgensis
archiepiscopus, Hertwicus Bremensis archiepiscopus, Hermannus
Nr. 14—15. 1157—1162. 27
Verdensis episcopus, Euerhardus Bauenbergensis episcopus, Johannes
Marsburgensis episcopus, Heinricus dux Saxonie et Bauuarie, Albertus
marchio, Otto palatinus de Widelinesbach, Theoderieus marchio, Hein-
ricus et Dedo frater* eius, Cono de Wipera et alii innumerabiles. —
Signum domni Friderici Romanorum imperatoris invictissimi. Ego
Reinaldus cancellarius vice Arnoldi Moguntini archiepiscopi et archi-
eancellarii recognovi. Datum in Halle III* nonas Augusti anno domi-
nice incarnationis M°C°LVII®, regnante domno Friderico Romanorum
imperatore gloriosissimo, anno regni eius VI?, imperii vero tercio, in-
dictione V*.
* ho dahinter Rasur, vermuthlich war homo geschrieben " dimidiam * Viel-
leicht verschrieben für fratres. Vgl. die Zeugenreihe in Nr. 13.
1 Wie die offenbar irrigen Angaben zu erklären und zw berichtigen sind, lässt
sich nicht ermitteln. 2 Zur Lage der Besitzung Nuenhegen vgl. Nr. 4und 5 und
ausserdem Nr. 25, wo es heisst, die Lossa (Lazses) fliesse an dem Hofe des Klosters
vorüber. Von den andern genannten Ürtlichkeiten lässt sich völlig sicher keine
nachweisen; zweifellos hat die ,,hohe Strasse“ an der Westgrenze des Waldes die
Richtung Süd-Nord verfolgt und vermuthlich von Rastenberg über dus heutige
Lossa nuch Wiehe geführt. Über den Grumbach, welcher den westlichen Theil der
Südgrenze bildet, wird mir von suchkundiger Seite freundlichst mitgetheilt, dass der-
selbe noch 1486 urkundlich vorkommt, heute zwar unbekannt ist, aber vielleicht in
einem Bache vermuthet werden darf, welcher, durch die Vereinigung von zwei kleinen
das Dorf Rothenberga durchfliessenden Büchen gelnldet, nach SO. der Lossa zufliesst.
Den Hisberg (in Nr.5) glaubt Schultes II, 16, A. 373 in dem Hirschberg oder
Birschbach wiederzufinden, doch würde derselbe dann erheblich jenseits der hohen
Strasse, wie ich sie angenommen habe, liegen, und ausserdem erweckt die lautliche
Verschiedenheit Bedenken, Besser würde in letzterer Hinsicht der Eisbach, ein auf
der Höhe gelegener Wald passen, aber man wird auch von diesem wohl absehen
müssen, einmal weil er nördlich von der Lossa liegt, zweitens und besonders, weil
man die habitatio fratrum an dem entgegengesetzten Ende sich dunn im SW., also
etwa am Grumbach, zu denken hätte, während sie nach Nr. 95 an der Lossa und
zwar wahrscheinlich in der Gegend von Billroda sich befunden hat. Das sieht
ausser Frage, dass Nuerhegen der Hauptsache nach in dem von der Lossa bei
Billroda gebildeten Winkel zu suchen ist; zweifelhaft ist nur die Ausdehnung nach
W., namentlich nach SW. und NW. 3 Schwerlich das durch sein Kloster be-
kannte Volkerode ö. Mühlhausen 1. Th., nicht nachzuweisen. * Allerstädt sö. Wiehe.
5 Bachra wsw. Wiehe. | 9 Wegen der Verbindung mit Dopstide wahrscheinlicher
Nausiss nw. Weisensee als Nausitz zwischen Artern und Wiehe. Ob.- oder Nd.-
Topfsteit nw. Weisensee. 8 Löpitz und Wallendorf ö. Merseburg.
— lm nn
1162. November 27. Konstanz. 15.
Kaiser Friedrich I. bestätigt einen Güteruustausch zwischen Mark-
graf Otto von Meissen und dem Kloster Pforte, durch den letsteres
für 2 Hufen in Zcorluppe einen Wald bei Hechendorf erhält.
Hdschr.: D 10 (tit. Hechendorp). 7'294.
Drucke: Hoffmann, Nachr v. Wiehe in Summl. ausgesuchter Stücke II, 317.
28 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Böhme, Todtheilung 45. Stumpf, Acta imper. 196. Cod, dipl. Saz.
reg. I, 11, 217. Deutsch: Wolff I, 134. Vgl. Schultes 11, 159. Boóhmer
Nr. 2471. v. Heitzenstein 54a. Stumpf Nr. 3972.
C. In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina
favente clementia Romanorum imperator augustus. Sicut pium est
imperialem munificentiam Christi pauperibus ad presentis vite sub-
sidium aliqua bona conferre, ita cautum est propter mundi maliciam
privilegiorum testimoniis etiam collata confirmare simul et stabilire.
Proinde notum facimus universis Christi fidelibus tam huius temporis
quam futuri, quod nos peticione fidelis nostri Ottonis marchionis Mis-
nensis silvulam unam, quam ipse a nobis feodali iure tenuerat, ecclesie
Portensi cambire concessimus et ipsi fratres mansos duos in Zcorluppe!
sitos et decem solidos reddentes imperio restituerunt, quos idem marchio
pro reconpensacione silve de manu nostra suscepit. Eadem vero sil-
vula sita est iuxta Hechendorp ad occidentem in monte, incipiens à
silva fratrum et ascendens iuxta semitam usque ad eumulos et iuxta
cumulos sursum et in cireuitu vallium usque ad predium comitis
MNizonis ad occidentem et septentrionem, ad orientem vero usque ad
campum Hechendorp. Quam silvam imperiali auctoritate confirmamus
atque stabilimus eidem ecclesie cum omni iure et pertinentiis, videlicet
pascuis, aucupiis et venacionibus, exitibus et reditibus, viis et inviis,
eultis et incultis et omni utilitate, que inde provenire potest. Utigitur
res isfa rata sit et inconvulsa permaneat, hane cartam fecimus con-
scribi et sigilli nostri inpressione muniri, hoc imperiali statuentes
auctoritate et inmobiliter teneri volentes, ut, si qua persona, quod
absit, hanc caucionem evellere sive cassare temptaverit, decem libras
auri purissimi persolvat, dimidietatem camere nostre et dimidietatem
predieto cenobio. Huius autem rei testes sunt Hermannus Constan-
tiensis episcopus, Cunradus Augustensis episcopus, Hermannus Fardensis
episeopus, Heinrieus dux Bawarie et Saxonie, dux Welfo, Hugo pala-
tnus comes de Tuingen, comes Vlricus de Lenheburch® et alii plures.
Signum domni Friderici Romanorum imperatoris invictissimi*. Ego
Cristanus cancellarius vice Cunradi Moguntini electi et archicancellarii
recognovi. Acta sunt hec dominice incarnacionis anno? M°C°LXII®,
indictione XI*, regnante domno Friderico Romanorum imperatore
gloriosissimo, anno regni eius X*,? imperii vero VlIl*. Datum Con-
stantie V'? kalendas Decembris.
a Fehlt in T " In der Urschrift vermuthlich Lenzeburch Beide Abschreiber
haben z als h gelesen. * Signum — invictissimi in verlängerter Schrift und Mono-
gramm T ? anno dominice incarnationis 7'
I Vielleicht identisch mit villa Scorlup in Burewart Zcolin in Urkunde Hein-
richs IV. v. J. 1097 (Ludewig, Rel. ms. II, 179). Dorf Schorgula ö. Schkölen?
2 Statt XI.
Nr. 16. 1168. 29
1168. 16.
Udo Il. Bischof von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte seine
Besitzungen, darunter ausser früher genannten den von Bischof Wich-
mann empfangenen Wirthschaftshof Steinbach.
Häschr.: D 3° (tit. Porta).
Drucke: Pertuch I, 30. Bertuch-Schamel I, 22. Thur. sacr. 929. Ave-
mann, Burggr. v. Ksrchberg. Anh. S. 190. Deutsch: Wolff I, 135. Vgl.
Schöttgen 47. Schultes II, 201. v. Mülverstedt I, Nr. 1480. Cod. dipl.
Sax. reg. I, II, 247.
In nomine sancte et individue trinitatis. Vdo! dei gracia Nuen-
burgensis ecclesie episcopus tam presentibus quam futuris bravium
eterne felicitatis. Quoniam ex commisso nobis episcopalis officii debito
nostrum est eeclesiis nostre dyocesis non tam preesse quam prodesse,
opere precium duximus, ut Portensem ecclesiam a predecessoribus
nostris institutam cum omnibus suis attinentiis nos quoque privilegii
seripto et episcopali banno muniamus, ut sic in posterum omnem ei
iniuste invasionis aditum precaveamus, quatenus sic nostra et successorum
nostrorum defensione undique muniatur, ut a divino servicio et inte-
riori quiete, qui semper vacare* debet, nullis exterioribus infestationibus
inpediatur. Hec igitur sunt, que huie scripto annotamus: Portensis
locus, quem ab Innocentio papa sic nominandum accepimus, cum
omnibus suis attinentiis, agris, silvia, piseationibus et omuibus utilitati-
bus, grangia® Cusne et omnes attinentie decimeque eius, molendinum
eun aque decursu, silva his terminis designata, longitudine videlicet
ab aque decursu ultra Kokelowe usque ad vallum destructe et nun-
quam reedificande urbis, que dicebatur Aldenburch. latitudine a cenobio
usque ad agros et novalia Hollandium, grangia Hechendorf cum suis
omnibus utilitatibus, grangia in Uinna cum certis terminis suis, grangia
in Odisfort cum vinea, silva, pratis, pascuis, piscacionibus et omni-
bus utilitatibus, grangia in Lepize cum omnibus suis utilitatibus, grangia
Steinbach ! eum suis terminis, scilicet a fluente aque Gazele? usque
Steibach ! (szc/ et Drukkene parde» et Diefenclinge? usque ad terminos
-silve, que dieitur Hart, quam Portensi ecclesie. contulit? dominus
Wichmannus, tunc Nuenburgensis episcopus, nune Magdeburgensis®
archiepiscopus, sub presentia et testimonio multorum testium et Cunradi
marchionis et banno confirmavit. Sciendum vero et in posterun
memorie commendandum, «quod Portensem? locum eum grangia Cusene
et suis utilitatibus eiusdem loci fundator, pie memorie Vto episeopus,
dedit in concambium Zmolnensis ecelesie et omnium attinentium
auetoritate Innocentii, papa hoc instituente et banno confirmante, ut
Portensis ecclesia per nos et suecessores nostros bona quandoque
recipiat dimissis in Zmolne bonis equalia, que in mense nostre con-
cambii iure data sunt stipendia. Firmamus auctoritate dei et nostra
eoncambium, quod cum Reinoldo abbate sancti Georgii Adelbertus
bone memorie Portensis ecclesie primus abbas fecit de hospitali cum
80 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
edificiis eius et possessionibus, quod ei in Nuenburg episcopus Vto
contradidit, ut ex aliqua parte equalis bonorum receptio fieret Portensis
ecclesie, que ex consilio Romane curie et ex precepto Innocencii pape
ei debetur pro bonis Zmolne. Ut autem quietius fratres? deo servire
possint, cum apostolica et nostra firmamus auctoritate, ut nullus omnino
clericus aut laycus infra terminos eorum venacionibus audeat vacare
aut nugis consimilibus operam dare. Decernimus ergo ex precepto
et privilegio Innocentii pape, qui Portensem loeum primo confirmavit,
et omnium successorum eius et nostra confirmatione, ut nulli hominum
liceat Portense cenobium temere perturbare aut possessiones eius
auferre vel ablatas retinere, minuere aut aliquibus vexationibus fati-
gare, et ut de laboribus fratrum, quos propriis manibus aut sumptibus
colunt, sive de nutrimentis suorum animalium nullus omnino clericus
aut laycus decimas exigere presumat nee aliqua ecclesiastica secularisve
persona contra ordinis sui instituta novi aliquid eis audeat inducere
aut loca eorum sive possessiones presumptuose invadere. Si quis igitur
hane apostolice auctoritatis et nostre confirmationis paginam sciens
Portensem ecclesiam infestaverit aut iniuriaveritt, secundo terciove
commonitus ecclesiastice excommunicacioni et divine ultioni apostolica
auctoritate et nostra, nisi resipuerit et digne satisfecerit, in perpetuum
subiaceat. Datum anno incarnacionis domini MCLXVII venerabili
Adeloldo abbati in Porta. Et hi testes: Rabodo prepositus beati Petri,
Ernestus prepositus sancti Mauricii, Gerbodo decanus, Trutwinus, Cun-
radus, Hartmannus, Manegoldus et ceteri Nuenburgensis ecclesie cano-
nici, Atzo Bvzauiensis abbas, Hartmannus de Lobotheburch et Otto
frater eius, Theodericus castellanus de Kyrchbereh, Hartmannus de
Salekke, Reinhardus de Bobluz et Fridericus filius eius et alii quam plures.
4 portensen " fratribus f "con-
^ uacari " graugiam ° magburgensis
similibus"nugis 5 iniurauerit
1 Dorf und Bach s. Bibra. 2 Hassel s. und 80. Steinbach, bei Häseler. 3 Nicht
nachzuweisen. + Daran erinnert die Wüstung Harterode ó. Steinbach, 5 Die
Schenkung von Steinbach — denn quam bezieht sich auf grangia, nicht silve —
kann erst 1153 oder 1154 erfolgt sein, da Wichmann sie in Nr. 10 noch nicht
erwähnt.
— 1... -
1172. Mal 5. 1.
Udo 1I. Bischof von Naumburg überlässt nach Bestätigung früherer
Erwerbungen dem Kloster Pforte 11], Hufe in Thesnitz und 3 Acker
auf dem Saalberge, die es von zwei bischöflichen Lehnsleuten theils
eingetauscht hat, theils kauft.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Si. auf dem Rücken.
Dresden H. St. A Nr.73. — D 31° (tit. Wenzendorf). TT 16^.
Druck: Deutsch: Wolff I, 138. Vgl. Pertuch I, 98. Bertuch-Schamel 1, 62.
Schöttgen 48, der jedoch unter dem Datum irrthümlich Nr. 29 giebt.
t. Schönberg 143.
j In nomine domini. Amen. || Udo dei gratia Nuenburgensis epi-
Nr. 17. 1172. $1
scopus. Pravorum hominum nimium callida exigitinsolentia, ut religio-
sorum vita numquam ad plenum possit conmuniri episcopalis auctori-
tatis. providentia. Ea propter utile duximus significandum omnibus
Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, quod nos ratum habe-
mus concambium illud, quod fratres Portenses fecerunt cum fratribus
de sancto Georgio in Nuenburg pro hospitali, quod eis tradidit prede-
cessor noster pie memorie Vdo episcopus, pro quo receperunt a fratri-
bus de sancto Georgio IIII® mansos in 'Thesnitz! cum conmunione
montis adiacentis, qui dicitur Salberg. Processu vero temporis pre-
dieti. fratres Portenses ipsos III? mansos in alios ecclesie sue usus
conmutaverunt, retenta tamen conmuniong ipsius montis, quam etiam
ab eodem predecessore nostro Vdone episcopo cum agro uno in pede
eiusdem montis sito accepisse! et multis tenuisse noscuntur annis.
Similiter predicti fratres de sancto Georgio cum abbate suo Rudegero
fratribus Portensibus in Nuenburg coram nobis et multis aliis ydoneis
personis ad reparandam clausuram Sale* conmunionem plenariam iam
dicti montis, quam ipsi multis habuerant annis, cum quibusdam pos-
sessionibus suis in Kokelowe consensu unanimi tradiderunt. Nos quo-
que eisdem Portensibus fratribus cupientes artius inviscerari contuli-
mus eis in Thesnit mansum unum et dimidium solventes XI1*'* soli-
dos, quibus Hermannus de Bramberg et Bertoldus de Aldenburg a
nobis inbeneficiati erant, quique ipsa bona Ziza in manus nostras
eoram multis testibus resignaverunt et nos predictis fratribus Portensi-
bus tradidimus ipsique Portenses. prefatis duobus Her. et Ber. bona
Xv'*» solidos persolventia restituerunt, que itidem a nobis in bene-
ficio receperunt. Prefatus etiam Bertoldus resignavit predicto Her-
manno domino suo et Hermaunus nobis tres agros sitos in monte
Salberg, quos etiam eisdem fratribus Portensibus contulimus, primo
quidem Ziza super sanctorum reliquias, quas illo detulerant, et post-
modum in Porta super altare beate Marie virginis, cum supra dictis
manso et dimidio fideliter offerentes, venerabili fratre Adeloldo Portensi
abbate proinde largiente, nobis quidem carratam vini, Hermanno mar-
cam, Bertoldo autem X marcas argenti. Ut autem hec omnia rata et
ineonvulsa perpetuo permaneant, presentem paginam inde conscriptam
sigilli nostri inpressione et testium subscriptione firmavimus dei et
nostra auctoritate districte sub anathemate prohibentes, ne quis hane
nostram donationem ac confirmationem infringere aut el ausu temerario
contraire presumat. Testes sunt Rudegerus saneti Georgi in Nuen-
burg, Azzo Puzouiensis abbates, Ratbodo prepositus, Gerbodo decanus,
Trutwinus, Hartmannus, Manegoldus canonici, Diethardus sacerdos
saneti Georgii, Hermannus de Bramberg, Fridericus de Bobeluz, Fride-
ricus et Hermannus fratres de Saleke, Heinricus et Bertoldus fratres
de Aldenburg ministeriales, Rudolfus de Bunowe, Hugo et Bodo fratres
de Ruthleifisberg, Heinricus de Heukenwalt, Bernardus et Adelbertus
de Grobiz et alii multi. || Imperante Friderico imperatore Romanorum
39 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
glorioso, Heinrico autem filio eius regnante. || Acta sunt hec anno in-
carnationis dominice M*CeLXX II*, III? nonas Maii, indictione quinta.
^ "sale"clausuram.
1 Vgl. Nr. 8.
1174. 18.
Wolfram Kanonikus zu Ichtershausen bezeugt, dass das Kloster
Pforte Brüderschaft mit dem Kloster Ichtershausen geschlossen und
dasselbe mit Reliquien des h. Godehard beschenkt habe.
Hdschr.: Transsumpt in dem von Propst Wolfram von Ichtershausen
zusummengestellten Reliquienverzeichhiss v. J. 1190. Mai 23. Perg. Si.
Gotha, Haus- und Staatsarchiv. Q. Q. I”, Nr. 12. Gütigst mitgetheilt
von H. Dr. Georges ia Gotha.
Druck: Hesse, Beiträge z. deutsch. Gesch. d. MA II, Anh. S. 46, Vgl. Rein,
Thur. sacr. I, 63.
Ego Wolframus solo nomine sacerdos et Üchtrichishusensis ecclesie
qualiseumque canonicus notum fieri volo tam presentibus quam futuris,
qualiter venerabiles viri dominus Adeloldvs abbas, Withelib prior et
Heinricus cantor Portensis cenobii, quod situm est in provincia Sorabie
et in episcopatu Nuenburgensi super flumen Salam, ecclesiam nostram
adierint et fraternitatis communionem inibi honorifice ac devote. sus-
ceperint. Unde eandem congregationem nostram semper totius cari-
tatis ac devotionis prerogativa percoluerunt eique ad eiusdem dile-
ctionis indicium sanctorum reliquias transmissuros promiserunt. Ego
itaque statuto tempore illo missus, preciosissimum ecclesie thesaurum
aperientes, pluribus quoque sanctorum patrociniis parvitati mee traditis.
admodum letificatum remiserunt. Preterea memoratus prior Withelib
sacrosanctas patroni mei reliquias, videlicet de costa beati Godehardi
Hildenesheimensis episcopi, super aurum et lapidem preciosum deside-
rabiles tum multa precum mearum instantia tum speciali devictus
amicicia tenuitati mee ex eodem thesauro prolatas donavit. Eas itaque
summa veneratione et gratiarum actione tamquam maximum munus
suscipiens in hae pagina deo teste involvi sperans me in resurrectione
iustorum cum eodem sancto pontifice partem habiturum. Facta sunt
heec anno dominice incarnationis millesimo CLXX ? IIII**, indictione VIP,
regnante serenissimo Romanorum imperatore Friderico, anno regni eius
XX^III*, imperii vero XX, Vtone Nuenburgensi episcopo.
— — —————M —
1177. Juli 10. Venedig, Rialto. 19.
Papst Alexander Ill. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schutz
und bestätigt dessen Besitzungen (ausser früher genannten solche in
Porstendorf, Leisslau und Kathewitz), Rechte und Freiheiten.
Hdachr.: Or. Ferg. mit Dleibulle (auf einer Seite, dwrch ein Kreuz getrennt,
Nr. 18—19. 1174—1177. 83
die Köpfe der Apostel Paulus und Petrus mit Überschrift SPA SPE,
auf der andern ALEX | ANDER | . PP. III.) an rothen und gelben
seilenen Fäden. Pforte, Bibliothek B. 2. — D5 (tst. Porta).
Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nachlese ILI, 450. Bertuch-Schanel I, 215.
Deutsch: Wolff I, 145. Vgl. Schöttgen 49. Schultes II, 351. Jaffe 1
Nr. 8504, 2 Nr. 13881. Bóhmer- Will II, XXX, Nr. 85. Boehme, Nach-
richten II, 36.
; Alexander episeopus servus servorum dei. dilectis filiis Adelaldo*
abbati monasterii sancte Marie de Porta eiusque fratribus tam pre-
sentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. ||
Religiosam vitam eligentibus apostolieum convenit adesse pre-
sidium, ne forte cuiuslibet temeritatis incursus aut eos a proposito
revocet aut robur, quod absit. sacre religionis infringat. Ea propter,
dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus clementer annuimus
et prefatum monasterium beate dei genitricis semperque virginis Marie,
ind quo divino estis obsequio mancipati, ad exemplar predecessoris
nostri sancte recordationis Innocentii pape sub beati Petri et nostra
protectione suscipimus et presentis seripti privilegio communimus in
primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui seeundum deum
et beati Benedicti regulam et institutionem Cisterciensium fratrum in
eodem monasterio institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem tempori-
bus inviolabiliter observetur. Preterea quaseumque possessiones, que-
cumque bona idem monasterium in presentiarum iuste et canonice
possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel
principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino
poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata per-
maneant, in quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum
videlicet ipsum cum adiacenti silva, sieut a Ötone quondam Nuem-
bergensi episcopo certis terminis vobis est designata, grangiam in Cusne
cum appendiciis suis, piscationem in fluvio Sale infra terminos vestros,
grangiam in Hechendorph cum appendiciis suis, grangiam in Vinne
cum appendiciis suis, grangiam in Hodesvorde* cum appendiciis suis,
grangiam in Stenbach eum appendiciis suis, grangiam in Lepiz cum
appendiciis suis, grangiam in Borsendorph! cum appendiciis suis, pos-
sessiones, quas habetis in Lisenlo,? possessiones, quas habetis in Cotuiz?
possessiones, quas habetis in Stenbach,* terras, quas bone memorie
Reinaldus et“ sancti Georgii abbates vobis recepto coneambio rationa-
biliter contulerunt. Liceat quoque vobis clericos vel laieos e seculo
fugientes liberos et absolutos ad conversionem recipere et in vestro
monasterio absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper,
ut nulli fratrum vestrorum post factam in loco vestro professionem
fas sit de eodem loco absque licentia abbatis sui discedere. Disce-
dentem vero sine communium litterarum vestrarum cautione nullus
audeat retinere. Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut
sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium nullus
omnino & vobis decimas presumat exigere. Paci quoque et tranquillitati
Gerchichtay. d. Pr. 5. Bd. XXX. 9
84 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
vestre paterna sollicitudine providere volentes auctoritate apostolica
prohibemus, ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum
nullus violentiam vel rapinam sive furtum committere aut ignem
apponere seu hominem capere vel interficere audeat. Decernimus ergo,
ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere pertur-
bare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu
quibuslibet vexationibus fatigare, set omnia integra et illibata serventur
eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus
omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate. Si qua igitur
in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis
paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove
commonita, nisi reatum suum digna satisfactione correxerit, potestatis
honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de
perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine*
dei et domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in
extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco
sua iura servantibus sit pax domini nostri Jhesu Christi, quatinus et
hic fruetum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem pre-
mia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.
(O. P.) Ego Alexander catholice ecclesie episcopus ss. ( M.)
In der Mitte:
1 Ego Hvbaldus Hostiensis episcopus ss.
1 Ego Walterius Albanensis episcopus ss.
T Ego Chénradus Moguntinus archiepiscopus et Sabinensis ss.
T Ego Guillelmus Portuensis et sancte Rufine episcopus ss.
t Ego Manfredus Prenestinus episcopus ss.
Links für den Beschauer:
+ Ego Ildebrandus basilice XII apostolorum presbiter cardi-
nalis ss.
+ Ego Johannes presbiter cardinalis tituli sancte Anastasie ss.
JT Ego Boso presbiter cardinalis sancte Pudentiane tituli Pastoris ss.
1 Ego Theodinus presbiter cardinalis sancti Vitalis tituli Vestine ss.
T Ego Petrvs presbiter cardinalis tituli sancte Svsanne ss.
Rechts :
+ Ego Jacinctus diaconus cardinalis sancte Marie in Cosmydyn ss.
+ Ego Arditio diaconus cardinalis sancti Theodori ss.
T Ego Cinthyusí diaconus cardinalis sancti Adriani ss.
+ Ego Hvgo diaconus cardinalis saneti Eustachii iuxta templum
Agripe ss.
T Ego Hvgo diaconus cardinalis sancti Angeli ss.
1 Ego Laborans diaconus cardinalis sancte Marie in porticu ss.
+ Ego Rainerius diaconus cardinalis sancti Georgii ad velum
aureum Ss.
Data Venetie in Riuo alto per manum Gratiani sancte Homane
ecelesie subdiaconi et notarii VI? idus Julii, indietione X*, incarnationis
Nr. 20. 1178. | 35
dominice anno M°C° LXX° VII°, pontificatus vero domni ALEXANDRI
pape III anno XVIII *.
Der Orbis pontificalis hat zwischen den beiden Kreisen die Um-
schrift: + vias tuas domine demonstra michi, ?» Felde, durch das
Kreuz getheilt: ca vn
PETRUS | PAULUS
ALEXA NDER
pp III. '
Monogramm: BENE VALETE.
» ADELÁDO . " marie in|in quo — " hodesvord* 4 et in Rasur mit
dunklerer Tinte — " sangui| guine f Cinthy
1 Porstendorf ni. Jena. 2 Leisslau nó, Cambug. 3 Wüstung Kathewitz
zwischen Naumburg und Weissenfels im Burgwart Schónburg, nach Lepsius (Newe
Misttheil, I, 1,35) wahrscheinlich am Kaitzbache, wo noch ein Feldstück den Namen
„die Kaitzkirche‘‘ führt. * Die Erwähnung von Besitzungen in Steinbach neben
dem Wirthschaftshofe Steinbach beruht verinuthlich auf Irrthum in der päpstlichen
ranzlei.
Anm. Die Rückseite der Urkunde enthält folgende Notigen von
fast gleichzeitiger: Hand: |
Innocentius papa.. A sanctis patribus est statutum et a nobis in
generalibus conciliis innovatum, ut religiosi viri de laboribus,
quos propriis manibus aut sumptibus excolunt, sive de nutri-
mentis suorum animalium decimas solvere non cogantur. Pascalis
secundus. De propriis laboribus monachi et canonici minime
decimas solvere cogantur. Decimas a populo sacerdotibus ae
levitis esse reddendas (Hdschr.: reddabdas/ divine legis sanxit
auctoritas. Ceterum a monachis sive clericis communiter viven-
tibus nulla ratio sinit, ut milites aut episcopi aut persone quelibet
decimas de laboribus seu nutrimentis propriis suis extorquere
debeant.
Alexander pape. ut de omnibus bonis claustri decimas dare non
debeant.
1178. Juni 9. Naumburg. | 30.
Landgraf Ludwig IIl. von Thüringen bestätigt dem Kloster. Pforte
die Erwerbung von 18 Hufen in Mertendorf, die es verschiedenen. Be-
sitzern abgekauft kat.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19) durch Feuchtigkeit
beschädigt. Sp. abgefallen. Fforte, Bibliothek B.3. -— D23 (tit.
Mertindorf). T 288. |
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 11. Cod. dipl. Sav, reg. 1, II, 296. Deutsch:
Mi I, 151. Vgl. Pertuch I, 49. Bertuch-Schamel I, 33. Bchultes II, 254.
c. Schönberg 144. Boehme, Nachrichten II, 36.
3*
86 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
| In nomine domini. Amen. ; Lodewicus dei gratia lantgravius
Thuringie omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Justicie dictat ratio,
ut religiosos quosque et temporalia eorum subsidia contra inproborum
violentias nostro premunire auxilio ac defensare presidio studeamus.
Unde notum esse volumus cunctis tam presentis etatis quam future
posteritatis hominibus, quod venerabilis abbas Adeloldus de Porta et
fratres eiusdem cenobii emerunt XVIII? mansos sitos in villa et pago
. Mertindorf! cum areis, agris, pascuis, vinetis, salicetis et LX* iugeribus
virgultorum seu frutectorum vel eo amplius nec non etiam aquis aqua-
rumque decursibus cum molendino in fluvio Wetha a Thymone* qui-
dem et eius heredibus pro LX*II'"* marcis et a duobus fratribus
Vlrico et Friderico et eorum heredibus similiter pro LX*II** marcis
et a Gerhardo et eius heredibus pro LXXX^IIII^' marcis argenti, qui
prefata pecunia eisdem* integraliter persoluta predictos mansos cum
omnibus supra dictis et omnibus eorum attinentiis contradiderunt
abbati et fratribus cenobii memorati iure proprietario perpetuo possi-
dendos, renuntiantes coram nobis omni iuri, dominio et utilitati, que
ipsis in eisdem hactenus conpetebant, hoc solo excepto, quod Vlricus
prefatus in solo molendino retinuit sibi et heredibus suis quandam
annuam portionem. Ne igitur predictum cenobium per cuiusquam
maliciam super tam rationabiliter pertractatis aliqualiter in posterum
molestetur, ad petitionem utriusque partis presentem paginam inde
conseriptam sigilli nostri adpensione et ydoneorum testium subscriptione
iussimus conmuniri. Testes sunt Fridericus et Hermannus fratres
nostri, comes Heinricus de Büch, Godeboldus burchgravius de Novo
eastro, Cunemundus de Varila. Rudolfus pincerna, Guntherus dapifer,
Heinrieus marschaleus, Hermannus camerarius, Hermannus et Fride-
ricus fratres de Saleke et alii multi. Acta sunt in civitate Nuenburg
anno incarnationis dominice M°C'°LXXVIII®, indictione XI*, V* idus
Junii, imperante domino Friderico imperatore gloriosissimo et Utone
secundo Nuenburg existente epyscopo.
? Tiymone — " "eisdem"pecunia
1 Mertendorf sö Naumburg, a. d. Wethau.
1179. 21.
Ulrich Bischof von Halberstadt schenkt den vom Grafen Heinrich
von Buch aufgelassenen Zehnten von einem Weinberg u. s. w. in Odes-
forde der dortigen Kirche.
Häschr.: D 15 (tst. Odesforde).
Drucke: Schmidt, UB. des Hochstifts Halberstadt I, 256. Deutsch:
Wolff I, 159. Vgl. Cod. dipl. Anhalt. I, 424.
In nomine sancte et individue trinitatis. Vlricus dei gratia epi-
scopus in Haluerstat. Universis Christi fidelibus tam presentibus quam
futuris notum esse volumus, quod Heinricus comes de Buch in beneficio
Nr. 21—22. 1179. 87
habens a nobis et ab ecclesia nostra decimam vinee, que est in Osforde,
tofaliter eam cum novali adiacente et si quid in posterum de silva
vicina ad idem predium pertinente* in agros redactum fuerit, in manus
nostras resignavit. . Nos vero eum consensu et beneplacito fratrum
nostrorum Haluerstadensium maioris ecclesie canonicorum pro remedio
anime nostre et predecessorum nostrorum rogatu ipsius comitis eandem
decimam eeclesie in Osforde in honore sancti Andree apostoli dedicate
in perpetuum contulimus, ut divinum inibi officium celebrius frequen-
tetur. Ut ergo hec nostre donationis oblatio rata et in perpetuum in-
convulsa permaneat, presenti pagine exinde conscripte sigillum nostrum
inprimi fecimus, ydoneorum testium subscriptione eam roborantes,
quorum nomina hec sunt: Romarus* maioris ecclesie prepositus, Cun-
radus decanus et ceteri canonici, Enwicus dyaconus sancte Marie cano-
nicus, Geuehardus dyaconus Geronrodensis canonicus, Ludegerus
sacerdos. de Westerhusen, Adelbertus sacerdos de Waledale, Lutolfus
advocatus, Otto de Dobin. Cunradus de Witin, Cunradus capellarius,
Cesarius prefectus, Theodericus dapifer, Sigehardus pincerna et alii
quam plures. Acta sunt hec anno ab incarnacione domini M* C^T, XX?
YIHI*, indictione XII*.
* "ptinente pt "pdium — ^ Romanus
1179. [September-Dezember. !| 22.
Eberhard Bischof von Merseburg gestattel dem Kloster Pforte auf
seinem Hofe Lópils eine Mühle mit einem Rade zu bauen.
Hdschr.: D 12 (tit. Lepizo).
Druck: Deutsch: Wolff I, 156.
E[verhardus| dei gratia Mersburgensis ecclesie episcopus omnibus
Christi fidelibus. Quoniam sepe hominum facta et dicta ex fragilitate*
humane condicionis in oblivionem venire contingit, ne a memoria
quandoque decidat, utiliter scripture commendatur, quicquid future
posteritati observandum statuitur. Notum igitur sit omnibus" tam
presentibus quam futuris, quod abbas omnisque conventus de Porta
magnam indigentiam molendi in curia sua, que dicitur Lepize, susti-
nentes ad construendum ibidem molendinum nostrum pecierunt assen-
sum atque auxilium. Homines autem ecclesie nostre vicina huic loco
habentes bona, agros sive virgulta, pascua, vias et vada et maxime
vero. vieina habentes molendina, abbas videlicet sancti Petri in Mers-
burg Reinboto et duo fratres ministeriales nostri, Heidenricus videlicet
et Heinrieus, metuentes hoc molendinum absque dampno sui fieri non
posse, diu eos ab hoc opere inhibuerunt. Nos vero, quia Portensem
ecclesiam semper dileximus et item dampna ecclesie nostre dissimulare
non debuimus, ex consensu utriusque partis hanc discordiam ita termi-
navimus, ut memoratus abbas de Porta non nisi unius rote molendinum
faceret, ut sic et defectum curtis sue subpleret et vicinis molendinis
38 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
intollerabile dampnum non inferret. Hoc tamen excepimus, ut quando-
que plures ibidem rotas possit facere, si ad hunc effectum gratiam
nostram et eorum, qui sibi se opposuerunt, clementem consensum ali-
quando potuerit obtinere. Et quia viam quandam, que omnibus vicinis
communis et necessaria erat, propter idem opus destrui oportebat,
statutum est, ut pro ea idem abbas pontem ad transeundum in equis
et plaustris idoneum semper innovaret, et si aliquorum bona ex con-
clusione aquarum adhuc infra ripas absque effluvio fluentium lederentur,
ipse abbas secundum consilium episcopi, qui tune temporis Merseburg
presideret, dampnum emendaret. Hoc condicionis tenore et viam
nostram destruere et clausuram aque sue in bonis ecclesie nostre eos
facere permisimus. Hec autem ut rata habeantur, tam nostro quam
Portensis ecclesie sigillo hanc cartam signavimus. Testes vero horum
subscripti sunt Reinboto abbas de Aldenburch, Heinricus prepositus
Mersburgensis, Cristanus decanus, Wipertus magister, Petrus sacerdos,
Reinboldus, Vlricus et ceteri eiusdem eeclesie canonici, prepositus
quoque Friderieus de Seburch, preterea laycorum multitudo: Vlricus
de Horeburch, Carolus de Zuegome, Hericus ministerialis, Meinfridus,
Arnoldus de Nuenburch, Heinricus et Heidenricus, Wernher us de Othe-
murich villa, marscalcus Magdeburgensis episcopi* et alii multi. Acta
sunt hec anno domini M? C°LXX° VIIII°, indictione XIII*.
* fragilitatae — * "sit omnibus "igitur ° Verschrieben für archiepiscopi .
'1 Wegen ind. XIII. | 2
[1180.1] /—— 33.
Landgraf Ludwig Ill. von Thüringen bekundet einen zwischen. dem
Kloster Pforte und Kunemund von Vargulu wegen eines Mühlen-
wehrs [in Kósen?] abgeschlossenen Vertrag.
Hdschr.: Or. Perg von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an leinenen
Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 80. Photograph. Abbildung bei Posse
Taf. XXXVII. Vyl.73, A. 3. 99, A. 1. 105, A.4. 114, A. 1. — D. 105
(tit. Wenczendorft). 7 12".
Drucke: Cod, dipl. Sax. reg. I, II, 308. Deutsch: Wolff I, 153. V. gl.
Pertuch I, 49. 99. Bertuch-Schamel I, 33. 63.
| I[n| nomine sanete et individue trinitatis, Ego Lodewicus tertius
dei gratia provintialis Thurin.|gie cunctis Christi fidelibus vere et con-
tinug pacis concordiam. Ad hoc terrena nos potestate a dei omni-
potentia preditos esse confidimus, ut per defensionem et confirmationem
bonorum pauperum Christi saluti nostre et antecessorum nostrorum
consulentes celestis potestatis mereamur esse consortes. Unde nos
venerabilium fratrum Portensium pacis securitati diligenti cautela pro-
videntes notum esse volumus omnibus fidelibus modernis ct posteris,
quod dominus Adeloldus venerabilis abbas in Porta et. ceteri dilecti
fratres convenerunt cum Cünemundo de Uargala pretio VI. marcarum
Nr. 28 —24. 1180. 89
preter alia donaria pro firmanda clausura molendini sui a littore, quod
est in parte ipsorum, usque ad oppositum litus, quod est agris ipsius
conterminum, coniugis et ceterorum heredum suorum consensu. Talis
autem pactionis facta est conventio inter ipsum et prefatos fratres, ut,
si fluvius inundatione aliqua sive hiemali vel glatiali asperitate termi-
num alvei supergrediens aliquod dampnum super elausuram agris eius
inferret, restitutionis huius dampni debitores non existerent. Si vero
fluvius alveum non excedens agris ipsius aliquam lesuram intulerit
super clausuram tantum modo, prout iudicaverint amici: utriusque
partis, dampnum conpetenter restituetur a fratribus. De inferiori autem
parte nulla unquam exigenda est restauratio. : Ut autem hec constitutio
rata et inconvulsa in perpetuum permaneat, nostre potestatis auctoritate
inviolabiliter confirmamus et sigilli nostri inpressione signamus et
idoneorum* testium subscriptione, qui isti pactioni interfuere, munimus.
Sunt autem testes hii: : dominus Diethmarus abbas de Walkenrede,
comes Heinrieus de Boch, Friderieus de Bobuluz, Arnoldus de Novo
castro, Ratwardus de Thuringeberc* et alii quam plures.
? jdoniorum " thurtgeb
1 Auf dem umgeschlagenen untern Rande steht von etwa, gleichzeitiger Hand:
acta sunt hec anno domini MCLXXX. 2 Aufschriften auf der Rückseite des
Originals: Istud scriptum lantgravii de clausura in cusine (im Wesentlichen mit
den Ueberschriften in D und T übereinstimmend) und: De retentaculo aque in
wenzendorf.
1180. Oktober 9. Altenburg. 2A.
Kaiser Friedrich I. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schule,
erneuert die Verpflichtung des Naumburger Bistums dem Kloster
für die in Schmölln aufgegebenen Besitzungen vollen Ersate zu leisten
und bestätigt den Ankauf einer Mühle in Püchau.
Häschr.: D 4 (tit. Porta).
Drucke: Pertuch I, 35. Bertuch-Schamel I, 25. Mencke III, 1025.
Schwarz, Memor. com. Leisn. 193. Thur. sacr. 830. Deutsch: Wolff I, 161.
Vgl. Schüttgen 50. Schultes II, 267. Böhmer Nr. 2638. Cod. dipl.
Anhalt. I, 438. v. Mülverstedt I, Nr. 1615. Stumpf Nr. 4307. Cod. dipl.
Saz. reg. I, II, 306.
C. In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus! divina
favente clementia Romanorum imperator et semper augustus. Imperi-
alis apicem potestatis idcirco divinitus nobis collatum agnoscimus, ut
fideles Christi precipueque spiritales tam in personis quam in posses-
sonibus suis ita nostris studeamus presidiis et auxiliis in temporalibus -
et terrenis fovere, ampliare et tueri*, quatinus in spiritalibus et eternis
apud divinam largitatem eorum mereamur meritis et precibus adiuvari.
Quorum quia nos orationibus assidue muniri desideramus, universis
imperii nostri fidelibus tam presentibus quam futuris manifestum esse
volumus, quod nos Portensem locum, quem ob religionem amplius
40 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
inibi vigentem specialiter diligimus, sub specialem imperialis muni-
minis? defensionem cum omnibus rebus et possessionibus suis perpetim
suscipimus, nulli prorsus hominum nostre dicioni subiectorum con-
cedere volentes, ut quicquam iuris vel exactionis in eodem loco et
omnibus ad eum pertinentibus sibi usurpare vel aliquam rebus aut
personis iniuriam presumant irrogare. Preterea, sicut a predecessore
nostro illustris memorie* Cunrado rege patruo nostro et venerabili
Vtone Nuenburgensi episcopo de concambio Zmolnensi statutum est,
ita et nos imperiali@ auctoritate statuimus, ut ab omnibus Nuenburgensis
ecclesie episcopis sine cuiusquam contradictione congruum Portensibus
fiat subplementum, donec equalia bonis recepisse comprobentur. Per-
missione quoque et voluntate nostra idem fratres de Porta coemerunt a
Theoderico de Liznic villico nostro molendinum unum in Pichov,!
ita ut iure Francorum perpetuo illud possidentes sex tantum solidos
eidem villico et successoribus eius annuatim exinde persolverent.
Quam emptionem nos eis stabiliter confirmamus. Ut autem hec nostra
statuta rata sint et inconvulsa permaneant, hane seriem fecimus con-
scribi et bulle nostre impressione insigniri, hoc imperiali auctoritate
statuentes et immobiliter teneri volentes, ut, si quis, quod absit, hane
eaucionem® convellere aut cassare temptaverit, decem libras auri
purissimi persolvat, dimidietatem camere nostre, dimidietatem vero
predicte ecclesie. Testes sunt Wichmannus Magdeburgensis archi-
episcopus, Sifridus Bremensis archiepiscopus, Vdo 11" Nuenburgensis
episcopus, Baldramus eleetus Brandeburgensis, Azzo abbas Puzauiensis,
Rodegerus abbas sancti Georgii, Theodericus summus prepositus de
Nuemburg, Bertoldus capellanus et canonicus Nuenburgensis, Theode-
rieus prepositus Misnensis, Bernhardus dux! Saxonie, Otto marchio
Misnensis, Theodericus marchio de Landesberg. Dedo comes de Grvze.
Fridericus comes de Brenet, Heinricus comes de Svarzeburch h^, Hein-
ricus comes de Buch, Hartmannus de Lobdeburch, Cunradus de
Bochensberch, Albertus de Hildensburch, Albertus de Grunenbach.
Friderieus de Bobluz, Sigefridus de Hagen, Hugo de Warte, Timo
de Coldizc, Reinherus de Wrmestete, Hartnidus de Alrestete et filius
eius Hartnidus, Heinricus de Wirechusen, Heremfridus de Alrestete,
Macelinus et Wichnandus de Buch et alii quam plures — Signum
domini Friderici Romanorum imperatoris invictissimi. Ego Gothe-
fridus imperialis aule cancellarius vice Cristani Moguntini archiepiscopi
et Germanie archicancellarii recognovi. Donationis huius confirmatio
facta est anno incarnationis domini MCLXXX, indictione XIIII, regnante
domno Friderico Romanorum imperatore gloriosissimo, anno regni eius
XXIX, imperii vero XXVII.? Data Aldenburch septimo idus Octobris.
b
* tuerc munimis ° me"°rie " imperali ° "eaucionem"hane ! duxonie
mit ausgewischten onie * bremen — " sva'zcbu'ch
l Schwerlich Pegau, für welches die obige Namensform ungewöhnlich ist, sondern
das näher un Leisniy gelegene. Püchau w. Wurzen. So. auch. erklärt in Ztsch. f.
thür. Gesch. N. F. I, 208. 2 Statt. XXVI.
Nr. 25. 1180. 41
1180. Oktober 9. 25.
Kaiser Friedrich I. bestätigt dem Kloster Pforte nach Einigung
mit den Lehnsinhabern und deren Resignation die früher gemachte
Schenkung eines Wäldchens auf der Finne und einer Wiese bei
Töpiie.
Hdschr.: Or. Perg. ron der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20). Sp. un
rothseidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr.79.— D 12" (tit. Lepizc).
Drucke: v. Bünuu, Leben Friedrichs I. 431. Bertuch- Schamel I, 219.
Cod. dépl. Anhalt. I, 439 (theilweise). Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 306.
Deutsch: Wolff I, 164. Vgl. Schóttgen 50. Schultes II, 269. Böhmer
Nr. 2629, Stumpf Nr. 4308.
C. | In nomine sancte et individue trinitatis*. Fridericus divina
favente clementia Romanorum imperator et semper augustus. || Quo-
niam fidelium Christi et precipue spiritualium orationibus semper
muniri desideramus, idcirco personas eorum et possessiones nostris et
statutis et auxiliis tueri et ampliare" sedula devotione studemus. Ea
propter notificamus universis Christi fidelibus tam presentibus quam
futuris, quoniam*, cum essemus in provintia Thuringia Tullede pro-
fecturi cum expeditione adversus Alexandriam, tradidimus sancte
Marie in Porta intuitu divine remunerationis partem silvule site in
pago Uinne tali tenore, ut absolverent eam abbas et fratres a Rembo-
done comite de Bichelingen et a fratre suo Friderico, qui eam a nobis
feodali iure tennerant, sed et ab aliis, qui eadem parte silvule ab ipsis
inbeneficiati fuerant. Et factum est ita. Silvula ergo protenditur a
eumulis iuxta Bilreden deorsum circa rivum Lazses, qui preterfluit
euriam ipsorum fratrum, et ita protenditur usque ad nemus nostrum
pertinens Ymmeleiben.! Deinde protenditur sursum contra descensum
torrentis, qui est iuxta nostrum* nemus, usque ad viam, que tendit
ante communitatem ville Ymmeleiben, per acervos. qui declinant ad
eumulos in primis dictos. taque imperiali auctoritate. confirmamus
traditionem a nobis iam pridem factam et eidem ecclesie sancte Marie
perpetuo possidendam eandem silvulam cum omni utilitate, que nune
inest et in posterum ibidem provenire potest. Ut autem hec nostra
traditio rata sit et inconvulsa permaneat, hane seriem fecimus con-
wribi et bulle nostre inpressione insigniri, hoc imperiali auctoritate
statuentes et inmobiliter teneri volentes, ut, si quis, quod absit, hane
cautionem convellere seu cassare temptaverit, X libras auri purissimi
persolvat, dimidietatem camere nostre, dimidietatem vero predicte
eeclesie. "Testes sunt Wiemanus Magtheburgensis archiepiscopus, Sige-
fridu sBremensis archiepiscopus, Vdo Nuenburgensis episcopus, Baldram-
mus electus Brandenburgensis, Azzo abbas Bozaugiensis, Hothegerus
abbas saneti Georrii, Theoderieus summus prepositus de Nuenburc,
Bertholdus capellanus et canonicus Nuenburgensis. Theodericus pre-
positus. Misinensis, Bernardus dux Saxonie, Otto marchio Misinensis,
Theodericus marchio de Landesbere, Dedo eomes de Gréze, Fridericus
42 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
comes de Brene*, Heinricus comes de Suarzbure, Heinricus comes de
Büoche, Harthemannus de Lobedeburc, Conradus de Bochesbere,
Albertus de Hiltenburc, Albertus de Grunenbach, Fridericus de Bobelóz,
Sigifridus de Hagen, Hugo de Wärthe, Thimo de Choldiz, Reinerus de.
Wurmestet, Hartnidusf de Alresstet et filius eius Hartnidus, Heinricus
de Wírchusen, Hirinfridus de Alresstet, Macilinus et Wienandus de
Bfche. Contulimus etiam eidem ecclesie circa idem tempus in Merse-
bure pratum quoddam iuxta Lepiz prefate ecclesie curiam, quod ex
malore parte circumdatur aquis illis, que nuncupanturt Mórluppe, usque
ad fossam, que separat adiacens pratum versus meridiem, quod resi-
gnaverat Fridericus de Grüna Theoderico comiti de Werbene, quod et
nobis resignavit rogans, ut eidem ecclesie conferremus, quod ut feci-
mus, etiam donationem recepit presentibus Wiemanno archiepiscopo,
Ottone marchione et fratre suo Dedone, Heinrico comite de Suarzburc,
Heinrico comite de BVche, Friderico de Bobluz, Reinhero de Wurme-
stet et ceteris conpluribus. Amen.^
Signum domini Friderici Romanorum inperatoris invictissimi. (4M.)
Ego Godefridus imperialis aule cancellarius vice Cristani Mogun-
tini archiepiscopi et Germanie archicancellarii recognovi. Donationis
huius confirmatio facta est anno dominice incarnationis MCLXXX, in-
dictione XIIII*, regnante domno Friderico Romanorum imperatore
gloriosissimo, anno regni eius XX@° VIII, imperii vero XXVII? Data
Altenbure VII idus Octobris.
* trinitatatis mit ausgestrichener vorletzier Silbe — " amplicare mit radiertem c
* qm vielleicht verschrieben für qd? — * "nostrum"iuxta ° breme — Í har'nidus
€ datur aquis illis que nuncup ist durch Reagentien unleserlich geworden. " Der
letzte Satz Contulimus — Amen befindet sich neben M auf der (für den Beschauer)
rechten Hälfte der Urkunde.
1 Nach gewöhnlicher Annahme Memleben, wogegen Schultes II, 270, 4.922 an
das Dorf Hemleben s. Schloss Heldrungen denkt; beide Orte, namentlich aber der
letztere, liegen dem auf den Hügeln bei Billroda beginnenden Walde, dessen Aus-
dehnung nach dem Ausdrucke „silvula“ nicht gross gewesen sein kann, ziemlich
fern. 2 Statt XXVI.
Anm. Ficker, Beiträge I, 131. 245. II, 92. 351 und Posse, Cod.
dipl. Sax. reg. a. a. O. weisen darauf hin, dass die Schenkung «des
Waldes bereits im Februar 1174 geschehen, aber erst mehr als
sechs Jahre später beurkunde worden und die Zeugen als zur
Beurkundung gehörend anzusehen seien. Letzteres trifft nicht ohnc
Weiteres zu. Vielmehr hat man eine sweimalige Handlung, eine
erste, bedingungsweise Schenkung i. J. 1174 und eine endgiltige
Bestätigung (nach Erfüllung der Bedingung) i. J. 1180 anzu-
nehmen, und es ist kein Grund, weshalb man nicht auf leisiere,
der übrigens die Beurkundung bald gefolgt sem mag, die Zeugen
beziehen soll. Aehnlich mag es sich mit der Wiese in Lópilg ver-
halten haben. Friedrich von Gruna hatte wohl schon 1174
Nr. 26. 1181. . 48
resigniert; Dietrich von Werben scheint es erst nachher gethan zu
haben, und die Annahme der Schenkung ist 1180 erfolgt; wenig-
stens sind alle sieben Zeugen, die bei lelaterer anwesend waren,
auch Augen der Urkunde.
—
1181. November 10. Altenburg. — 8.
Kaiser Friedrich I. bestätigt nach dem Urtheile des Königsgerichts
dem Kloster Pforte die von den Brüdern Heinrich und Werner von
Stechow geschenkte Besitzung in Porstendorf' gegenüber dem Einspruch
ihres jüngern Bruders Gerhard: Vgl. Nr. 29. .
Hdschr.: D 19 (tit, Borsendorf). T' 198.
Drucke: Unschuld. Nachrichten. Jhg. 1717. 905. Mencke I, 770 (nach dem
jetzt verlorenen. Original in der Unir. Bibl, zu Leipzig). Bertuch-
Schamel I, 221. Ztschr. f. thür. Gesch. N. F. I, 236. Cod. dipl. Sax.
reg. I, 1], 310. Deutsch: Wolff I, 168. Vgl. Schöttgen 51. Schultes II, 270.
Böhmer Nr. 2636. Stumpf Nr. 4325.
Die Litteratur über diese in rechtsgeschichtlicher Beziehung wichtige und
viel besprochene Urkunde siehe bei K. Schulz, Das Urtheil des Königs-
: gerichts unter Friedrich Barbarossa über die Porstendorfer Besitzung
des Klosters Pforte in Zischr. f. thür. Gesch. N. F. I, 153—235 (auch
separat erschienen) und 430—438.
C. In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina
favente clementia Romanorum imperator et semper augustus. Superna
maiestas ideirco nos ad terrenum regnum constituit, ut per piam ipsius
administracionem eternam consequi mereamur* retributionem. (Qua
propter cum omnibus fidelibus munificentie simus debitores, precipue
tamen viris spiritualibus promptiores nos esse condecet. Unde notum
esse volumus tam modernis quam posteris, quod Heinricus et Wernerus
de Stechowe^ germani fratres, profitentes se iuri Franconum cum pro-
genitoribus suis addictos, possessionem suam in Borsendorph cum
omnibus attinentiis suis sancte. Marie in Porta pro remedio animarum
suarum et antecessorum. suorum coram marchione Ottone et provin-
ciali Lodewico, in quorum ditione possessio ipsa sita est, iure et iudicio
Franconum publice contradiderunt. Deinde post aliquod tempus abbas
predieti cenobii cum fratribus suis nobis exposuit reclamationem
Gerardi tercii fratris iunioris predictorum Heinrici et Werneri dicentis
se Grecum et non Franconem. Quem iam dudum cum portione predii
sui justa divisione a se removerant, ut approbaverunt coram nobis
testimoniis cognatorum suorum Godeschalci de Scudiz et Friderici de
Owenbureh, qui facte divisioni interfuerant. Ceterum nos abbatis
querimonie et molestie compacientes, cum sederemus ad iudicandum
inter principes in Aldenburch, hane reclamationem. iure Franconum
prorsus irritam iudieavimus et iudiciali sententia omne molimen con-
tradietionis precidimus. : Facta etiam inquisicione,. utrum de: huius
44 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
possessionis oblatione coram nobis ibidem iterata quolibet iure census
aliquis eis persolvendus esset, nos iusto iudicio omne debitum requi-
rendi census de rebus domino* traditis abiudicavimus. Itaque impe-
riali auctoritate confirmamus donationem a predictis fratribus legitime
factam, vel etiam si amplius de prediis suis eidem ecclesie eodem iure
voluerint conferre. Ut autem hec et rata inconvulsaque permaneant.
seriem hanc bulle nostre inpressione insigniri fecimus statuentes, ut. si
quis, quod absit, hanc cautionem violaverit, I, libras auri purissimi
persolvat, dimidietatem camere nostre, dimidietatem vero iam dicte
ecclesie. Huius confirmationis testes sunt Otto marchio Misnensis et
fratres eius marchio Theodericus et Dedo comes, Hartmannus et Otto
itemque Hartmannus de Lobedeburch, Meinherus burcgravius de Wir-
bene“, Godeschaleus de Scudiz, Fridericus de Owenburch, Adelbertus
de Turz®, Conradus Kisenlencf, Reinbodo et Godescaleus de Lobende- .
bure®, Gerardus de Brunneshowe^ et alii quam plures Donationem
Otto marchio Misnensis suscepit.
Signum domni! Friderici Romanorum imperatoris invictissimi.*
Acta sunt hee in Aldenburch anno dominice incarnationis MCLXXXI,
indictione XV, IIII idus Novembris, regnante domno! Friderico Roma-
norum imperatore gloriosissimo, anno regni eius XXX, imperii vero
xxvımi Ego Godefridus imperialis aule cancellarius vice Cristani
Moguntini archiepiscopi et Germanie archicancellarii recognovi. (Text
nach Mencke.)
^ mereamur consequi DD — " stecchowe DZ’ " deo DT " werbene D
* tuiz D Turtz T f kiselinc D — 5 lobedeberch D Lobenberc 7 " brunee-
howe D ! domini DT * (M) T Signum — invictissimi folgt in DT auf den
nächsten Satz. ^! domino DT
1 Statt XXVII.
[Um 1182.) %.
Bischof Udo Il. von Naumburg übergiebt dem Kloster Pforte ein
Weidicht, schenkt ihm Besusungen in Kathewite und bestätigt die
Eintauschung von Besitzungen in Katsenrode wie auch einen Vertrag
mit dem Domkapitel zu Naumburg betr. Erhaltung eines Mühlen-
wehrs u. dgl.
Hdschr.: D 4 (tit. Porta). T 10.
Drucke: Pertuch I, 33 (vgl. I, 98). Bertuch-Schumel I, 23 (vgl. I, 62).
Thur. sacr. 830. Deutsch: Wolff I, 177. Vgl. Schóttgen 48 (unter fulschem
Jahre 1172). Schultes II, 250. v. Schónberg 145.
In nomine sancte et individue trinitatis. Vdo dei gracia Nuen-
hurgensis episeopus II***.. Quoniam pro offieii nostri qualitate servorum
dei iustis utilitatibus temporalia subsidia conferendo studere debemus
et auctoritatis nostre provida cautela contra" seculi maliciam collata
v
Nr. 27. 1182. 45
premunire possumus, ideo notificamus cunctis tam modernis quam
posteris, quod dilectis fratribus nostris in Porta salictum quoddam,
quod inter Salam et clausuram molendini? ipsorum situm est. resi-
gnatum nobis ab his, qui hoc beneficii iure possederant, pro remedio
anime nostre in perpetuum contulimus. Insuper etiam eis possessiones
in Cotewiz nobis ab his, qui eis inbeneficiati fuerant, similiter resi-
gnatas perpetuo iure donavimus. Preterea etiam concamıbium posses-
sionum in Cacenrode*3, que nobis nichilo minus resignate sunt, quod
a predictis fratribus de predio ipsorum, quod habuerunt in villa, que
dicitur Eigene4*, racionabiliter factum esse cognoscitur, cum molendini
loco inferius iuxta Salam et cum adiacente salicto ipsis stabiliter con-
firmamus. Insuper conventionem, que pro bono pacis inter predictos
fratres et canonicos nostros facta est, firmiter roboramus, videlicet ut*
salictum, quod circa ipsorum clausuram et canonicorum aut nunc aut
in posterum succrescere potest, ad reparandam clausuram ipsorum a
superiori loco usque ad transfixum palum ipsorum fratrum proprium
existat, et ut habeant ipsi fratres liberam potestatem lapides frangendi
et terram fodiendi ad reparandas clausuras et alia necessaria faciendi
in adiacenti monte, qui canonicis attinet, liberum etiam transitum per
viam, quam ipsi habuerint, et ius fontem, qui de eodem monte emanat,
in usus suos, quo voluerint, transducendi et clausuram* ipsorum, quan-
tumeunque fracta fuerit, ad litus^ applicandi, ab omni alia sponsione
et eontradictione absoluti. Ut autem hec in perpetuum inconvulsa
permaneant, sigilli nostri inpressione signamus statuentes, ut iam sepe
dicti fratres dimidietatem clausure reparare debeant, que iam mediata
est, reliquam partem ipsi canonici, sive brevior sive prolixior efficiatur,
firmare teneantur. Huius rei testes sunt l'heodericus prepositus maioris
ecclesie, Hartmannus decanus, Wolquinus custos, Cunradus scolasticus,
Bertoldus canonicus, Otto de Wasungen et canonicus et ceteri canonici,
Rudegerus abbas sancti Georgii in Nuenburg*, Guntfridus prepositus
sancti Mauricii in Nuenburg, layci Hermannus de Bramberg, Fridericus
de Bobluz, Fridericus de Salekke et frater eius Hermannus, Heinricus
de Aldenburg et frater eius Bertoldus, ministeriales Rudolfus de
Bunowe, Hugo de Rutleibisberg et frater eius Bodo de Sconenberg et
ali quam plures tam layci quam clerici.
a Die Zahl, auch über Vdo, fehlt in T " Nach T quat' D ° Catzenrode T
! Eygene 7. * ut omne 7 f insuper (statt ius) T — * clausura dahinter ein
— m? — awsradiet T N" littus in Rasur T — ! absoluti durch Rasur
aus absolutum T * Neunburgensis 7'
1 1174. Mai 20 erscheint noch als Dekan Gerboto, Hartmanns Vorgänger,
und als Propst des Moritzklosters Ernst, Gumfiieds Vorgänger (vgl. Hein, Thur.
sacer. II, 118), andrerscits 1184 als Abt des Georgenklosters bereits Rüdigers Nach-
folger Konrad (vgl. Cod. dipl, Sax. reg. I, II, 343). Deshalb muss die Urkunde den
Jahren 1174—1184 angehóren. Direkt genannt werden in den hier angegebenen
Würden der Dompropst Dietrich erst seit 1180, der Kustos Volquin aber und der
Propst zw S. Moritz Gunfried erst seit 1182. Sämmtliche geistliche Zeugen und
dazu auch mehrere ron den weltlichen finden sich 1182. Mai 24 (Cod. dipl. Sax.
46 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
reg. I, II, 322), und deshalb dürfte auch unsere Urkunde am besten in dies Jahr
gesetzt werden. — ? Am Rande in T ist bemerkt: intellige die Lochmohle; nach
dem früheren Dorfe Lochwitz genamnt, lug sie unterhalb Kósen auf dem rechten
Saalufer. 3 Wüstung só. Kösen, seitwärts Kukulau. 4 Nicht nachzuweisen.
— ——— - -———
1182. April 5. Arnstadt. —— 28.
' Abt Siegfried von Hersfeld verkauft dem Kloster Pforte zwei Hufen,
welche die Kirche zu Memleben zwischen dessen Aeckern in Osforde
besessen hat, für 27 Mark, ebenso eine Ilufe in Wiehe: für 11 Mark.
Hdschr.: D 15" (tit. Odisforde).
Druck: Deutsch: Wolff I, 182. Vgl. Burkhardt, UB.d. Stadt Arnstadt 3.
In nomine sanete et individue trinitatis. Sifridus dei gracia Hers-
ueldensis* ecclesie abbas. Cum ad pacem et concordiam servorum
dei earitatis studio fideliter intendimus, studii nostri retribucionem a
domino deo fiducialiter speramus. Inde est, quod presenti Scripto ad
posteros deducimus duos mansos, quos ecclesia nostra Mimeleibensix
inter agros Portensium in Osforde habuit, domno Adeloldo abbati de
Porta suoque monasterio XXVII marcis nos vendidisse, quas in augmen-
tum® predii in Parvo Mimeleibim! ad consilium domini Swigkeri
Mimeleibensis tunc prepositi contulimus. Solam quoque lapicidinam
in fine agrorum ipsorum vérsus orientem, flumini Unstrut contiguam,
ipsis annuentibus ecclesie Mimeleibensi cum eis commune, quociens
necesse fuerit, in perpetuum obtinuimus. Vendidimus etiam eis unum
mansum in Wiha XI marcis, quas in coemptione predii in Huphusen*?
expendi utile duximus. Ut autem tradicionem inmutabiliter utra dein-
ceps teneat ecclesia, hane cartam sub testibus sigilli nostri auctoritate
signari iussimus. Actum in Arnestete anno dominice incarnacionis
M°C°’LXXX°II®, nonas Aprilis, regnante gloriosissimo Romanorum
imperatore Friderico huius nominis primo. Testes Cunradus portarius.
Widelo et Hermannus capellani, comes Heinricus de Buch Mime-
leibensis eeclesie advocatus, comes Eruuinus*; comes Heinricus de
Swarcburch?, comes Guntherus de Keuerenberch, ministeriales Lude-
wicus burgravius, Otto pincerna, Widelo de Grizeim, Heinricus de
Legesuelt, Albertus de Stuternhein, Albertus de Rudoluesleiben,
Methurit de Merkesleiben, Tuto de Beringen, Beringerus seultetus de
Arnestete et filius eius Gothefridus et alii quam plures.
* halüstadeii hereueldeü P augmérum ° eruuuin! “ swarcbucrh
| Wüstung auf dem linken Ufer der Unstrut. 2 Qbhausen (nó. Querfurt.
Nr. 28—80. 1182—1200. 47
1182. Dezember 4. Merseburg. 29.
Gerhard von .Stechow leistet, der Schenkung seiner Brüder bei-
trelend, Verzicht auf seinen Antheil an Porstendorf ew Gunsten des
Klosters Pforte.
Hdschr.: T 198° in Anschluss an Nr.26. Fehlt in D.
Drucke: Mencke I, 771 (,In aversa parte diplomatis — Nr.26 — anti-
qua et Coaeva manu scriptum erat: “) Zischr. f. thür. Gesch. N. F. I, 238.
Cod, dipl. Sax. reg. I, II, 325. Deutsch: Wolff I, 174. Vgl. v. Schön-
berg 144. Stumpf Nr. 4350.
De Borsindorf.
Sciendum, quod post annum et amplius huius dati cirographi!,
videlicet II nonas Decembris predictus Gerhardus Valco venit Merse-
hure*^ coram imperatore Friderico et consensit predicte donationi fra-
trum suorum in Borsindorf et, quicquid habuit iuris inibi, dimisit pre-
sentibus Ottone marchione de Misne fratribusque suis marebione Theo-
lerieo et comite Tettone, Friderico de Uwniburc*, Swidgero et Brunone
de Imnetz, Friderico et Petro de Hagin, Bertoldo de Shoninbere, Cün-
ralo Ratsac® et compluribus aliis.
Insuper idem Gerhardus venit ad Portam sancte Marie et con-
sensu fratrum. suorum terciam partem possessionis in Borsindorf super
summum altare obtulit, plaustratam vini, quam? fratres sui condixerant
dari ei* singulis annis, prorsus dimisit, vineam, que dicitur nova,
Vagrorum, unde vinum sibi dabatur, ex. parte sua tantum contulit,
decimam inde ecclesie in Borsindorf dari, que sui iuris erat, inter-
dixit, quam fratres sui, dum eam colerent, pro se dari promiserant.
(Text nach Mencke,)
*^ Merserb'r T " vwinburc T € Nach T Ratsa.. M * Nach T plaustrum
tam vini quod M * eis T 'quia T 5 Nach TM setzt für interdizit, dus
wahrscheinlich unleserlich geworden war, ein Auslassungszeichen,
l NY. 26.
[1183 —1196. 1200.] 30.
Erzbischof Konrad von Mainz ordnet die Zehntverhältnisse der
Pförtner Besitzungen in Porstendorf. Vgl. Nr. 26 und 29.
. Hdschr.: D 20 (tit. Borsendorf). T 204.
Drucke: Stumpf, Acta Magunt. 131. Deutsch: Wolff I, 202. Vgl. Böhmer-
Wil 1I, XXX, Nr. 334 (239 u. 241).
In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus dei gratia
Moguntine sedis archiepiscopus et Sabinensis episcopus. Quoniam*
moderaminis nostri officio religiosorum utilitatibus consulere et aucto-
ritate dei.et nostra omnem iniusticie® propulsare tenemur iniuriam,
48 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
notificandum duximus, quod venerabiles fratres in Porta iuxta decretum
cyrographi, quod contulit ipsis Innocentius papa, et secundum decretum
Eugenii, quod toti ordini Cystertiensi tradidit, sed et secundum privi-
legii decretum, quod Portensibus specialiter in Ueneciis in presentia
nostra et concilii ab Alexandro papa collatum est, ab omni iure deci-
marum de animalibus, que per conversos suos nutriunt, omnimodis
sunt absoluti. Unde nos quoque apostolicis decretis innitentes similiter
decernimus et auctoritate dei et nostra prohibemus, ne quis de cetero
infra archiepiscopatus nostri ambitum et precipue in Borsendorp ali-
quam decimam ab ipsis de nutrimentis animalium suorum ullatenus
presumat exigere. Porro quia ecclesia in Borsendorp decima Ill
mansorum vel aliquanto minus dotata* fuerat, inviolabiliter statuimus,
ne de aliis mansis, quos vel postmodum conquisierunt vel adhuc con-
quisituri sunt. decimas exsolvere cogantur preter antiquum ius, quod
ex consuetudine per provinciam solvitur, quia prorsus a iusticia alienum
esse dinoscitur, si de his rebus decime ab eis exigantur. que nec‘ a
secularibus prius exacte fuerunt. Notificamus nichilo minus, quod
Heinricus et Wernherus fratres decimam de una vinea propria ipsorum
eidem ecclesie in Borsendorf iure dotali dederunt. Sed et de alia qua-
dam vinea fratris ipsorum Gerardi, quam ah eo iure censuali, sicut
ipsimet attestantur, quam «diu sub cultura eorum esset, habuerunt,
preter conscientiam et consensum ipsius sponte obtulerunt. Unde quia
idem Gerardus eandem vineam propriam et sibi singulariter delegatam
ab omni decima absolutam et liberam, sicut ipse in presentia nostra
in Geuegestein contestatus est, prefatis fratribus in Porta cum omni
utilitate contulit, decernimus atque districte inhibemus, ne quisquam
deinceps aliqua exactione decime eiusdem vinee prememoratos fratres
ullatenus gravare presumat. Si qua vero spiritualis secularisve persona
decretum predictorum apostolicorum et nostrum scienter violaverit et
rapinam omnium possessionum in Borsendorf ipsorum monachorum
seu alienationem aliquam molita fuerit tercioque commonita emendare
contempserit, excommunicacioni dei et supra dictorum apostolicorum
et nostre atque divine ulcionis examini* subiacere se sciat.
a Quoniam pro 7 ^" iniusticie dwurchgestrichen, inimicie übergeschrieben 1
© dodata D ! nunc D nee T * examine
- - — - --- — o — ln
1183. September 5. 91.
Erzbischof Siegfried von Bremen bestätigt den Verkauf von Be-
sitzungen des Klosters (roseck in (xernstedt für 130 Mark an das
Kloster Pforte.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand auf dem ron Siegfried besiegelten
Blunkett geschrieben. (Vgl. Posse 9. 19. 83, A. 1. 94, A.2. 164, A. 3)
Zwei Sp.abgefallen. Leipzig, Univ. Bibl. Photograph. Nachbildung bei Posse
Nr. 81. 1188, " 49
Taf. IV wu. V? und der auf der Rückseite befindlichen Akte Taf. XIX.
Vgl.83, A.1. -- D 36 (tit. Gernstete) ohne Akte. T 219® mit durch-
gestrichenen Akten.
Drucke: Unschuld. Nachrichten. Jhg. 1718, 169. Mencke I, 771. Schamel,
Beschreibung ron Gosegk 74. Thur, sacr. 621 Bertuch- Schamel I, 218.
Lappenberg, Hamburg. UB. I, 232. Cod. dipl. Anhalt. I, 460. (od.
dipl. Sax. reg. I, II, 331. Deutsch: Wolff I, 184. Vgl. Pertuch I, 99.
Bertuch-Schamel I, 63. Schultes II, 295. v. Reitzenstein 62°.
In nomine sancte et individue trinitatis. Sifridus divina favente
clementia Bremensis archiepiscopus. Notum esse volumus cunctis
fidelibus presentibus et futuris, quod dominus Ermenoldus venerabilis
abbas in Goceke, que abbatia tutele et ditioni eeclesie nostre iure
fundationis subiecta est, cum voluntate nostra et unanimi consensu
eunventus sui indigentig necessitate conpulsus possessiones in Guerne-
stede! eidem ecclesie attinentes pro restitutione rerum ecclesie sue,
que negligentia et dilapidatione antecessoris sui dampnose distracte
fuerant, pro € fere et XXX* marcis mediante illustri Ottone marchione
Misnense Portensi vendidit eeclesie. Persolvunt autem eedem posses-
siones singulis annis circa VIII talenta. Sane omne ius advocatig super
ipsas frater noster carnalis comes Teodericus de Wirbene in manus
nostras resignavit, quod et nos mediante iterum predicto marchione
Ottone Portensi €celesiq in perpetuum contulimus. Ut igitur huius
venditionis constitutio rata in perpetuum habeatur, nos hoc ipsum
sigilli nostri et prenominati abbatis inpressione roboramus auctoritate
nostra sub vinculo anathematis distrietissime prohibentes, ne qua in
posterum spiritalis secularisve persona huie nostre constitutioni ali-
quatenus obviare aut contradicere presumat. Porro ut huius nostre
eautionis traditio firmior in posterum permaneat, idoneorum testium
subscriptione communita est. Sunt autem hii: Bernardus dux Saxonie,
Adelbertus filius marchionis Ottonis, marchio Teodericus, comes Teo-
dericus de Wirbene, comes Sifridus de Orlamunde, Egegolphvs et frater
suus Conradus de Witin, Fridericus de Owenburch, Swidegerus de
Longo ponte, Adelbertus de Könegesdal, Ernestus de Zelezen et
filius eius Ernestus, Conradus de Batin. Acta sunt hec anno ab
incarnatione domini M^ C^LXXX?IIL*, nonas Septembris, indietione 1?.
Theodericus decanus Bremensis recognovit.
Completa sunt hec in Zelezen? situm trans Bosowe.*
Auf der Rückseite der Urkunde:
Notandum, quod possessiones iste de Guernestede persolventes
aliquantum plus quam VIII talenta, empte de Goceke, et duo mansi,
quos contulit nobis Heinricus de Guernestede, penes nos sepultus, con.
firmate sunt in placito, quod fuit in Geuensteden?, coram comite Hein-
rco de Böch per Teodericum comitem et advocatum prefate ecclesie
et per Ermenoldum abbatem presentibus et iudicantibus legalibus
iudicibus Theoderico de Gocerstede, Adelberto de Mellere, Heindenrico
et fratre suo Heindenrijelu de Weta, sculteto Radolfo* assidente,
Geschichten. d. Pr. S. Bd. XXX. 4
50 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
precone Teoderico astante, XVI kalendas Octobris. "Testes sunt abbas
de Holdesleue ° Sifridus et Thietmarus monachi de Goceke,
Karlo et Heinrieus frater suus de Wirbene, Cónemundus de Vargala,
Hertnidus*.de Allerstede, Lutegerus de Bachere, Herdegen de Gozcer-
stede, Wulfinus de Gostenez et quam plures alii.
Sciendum, quod Ratwardus miles confirmabat se suscepisse in
benefitium duos mansos a Diethardo abbate. Quod tamen non con-
stabat. Sed ei ipsos duos et alios duos in expöne (?) pro V solidis
minus quam "V talentis cum satis nos gravaret, tandem taliter con-
venimus, ut his renuntiaret pro III*' marcis, e quibus unam accepit
in possessionibus, III vero ei dedimus. Horum testes sunt Hermannus
presbiter de Gernestede, Sibrecht de Aldenburg®, Trachbodo de
Tietinarestorph. Sindram de Bobuluz, Tiemo de Mertendorph, Truchtelef,
Fridericus, qui serviunt abbati.
^ Completa — bosowe auf dem nach vorn umgebogenen untern Rande von alter
Hand, aber schwerlich vom Schreiber der Urkunde ^ radolfo verbessert aus
radolfus, auch a steht in Rasur © Leerer Raum für einen Namen 4 Oder
hertindus? ° aldenb .
1 Gernstedt 6. Eckartsberga. 2 Wüstung Selze ö. Zeitz. 8 Gebstedt sw.
Eckartsberga.
Anm. Die beiden Akte sind von zwei verschiedenen, der Urkunde
fast gleichzeitigen Händen geschrieben.
1184. 32.
Eberhard Bischaf von Merseburg bekundet die Beilegung eines
Streites zwischen dem Kloster Pforte und dem bischöflichen Ministe-
rialen Heidenreich betr. die Mühle des Klosters in Lópitz. Vgl. Nr. 22.
Hdechr.: D 13 (tit. Lepizc).
Druck: Deutsch: Wolff I, 189. Vgl. v. Mülverstedt I, Nr. 1678.
In nomine sanete et individue trinitatis. Everhardus dei gratia
Mersburgensis episcopus. Moderaminis nostri officio convenit religio-
sorum utilitatibus consulere et paci eorum providentes contra temeri-
tatis incursum auctoritate nostra communire. Notum igitur esse
volumus omnibus fidelibus modernis et posteris, quod dilecti fratres
in Porta molendinum quoddam iuxta predium ipsorum in Lepizc
permissione nostra construxerant. Verum ministerialis noster Heiden-
ricus querimoniam aliquociens movit se non parvum dampnum de
adiacenti clausura molendini pertulisse in salicto et molendino suo.
Ea propter prenominati fratres eidem VII mareas in reconpensatione
dampni ipsius in presentia nostra persolverunt, tam suam quam omnium
heredum suorum vel eorum, qui molendinum ipsius de manu nostra
vel successorum nostrorum beneficiali iure possessuri sunt, queri-
moniam sopientes ea pactione, ut ipse aliquas possessiones in memoriale
restitucionis huius ecclesie nostre conquireret et ipsi fratres tantum
aque caperent, quantum uni rote sufficeret. ÜUt autem hee nostra
Nr. $82—33. 1184— 1186. 51
constitutio in perpetuum inconvulsa permaneat, nostri sigilli inpressione
signavimus. Testes huius rei sunt Cristianus prepositus, Petrus, Bodo,
Vlrieus, Heinricus, Bertoldus, Cunradus subdyaconus, Cunradus dya-
conus, Heinricus, Windoldus, Volquinus* canonicus, Dudo prepositus
Hallensis de sancto Mauricio, Fridericus prepositus de Seburch, magister
Cunradus et Cunradus de Helpede canonici in Nuenburg, Arnoldus et
Guntherus sacerdotes, Bruno de Iminez, Heinrieus de Grifinhagen,
Vlrieus de Horeburch, Albertus de Scapowe, Karolus de Szegene,
Heinrieus de Dolzek, Hartmannus de Horeburch. Acta sunt hec anno
ab incarnatione domini M* C^ LXXX° HII*, indictione II*.
* roti sufficet — " volq'nus
1186. Dezember 3. Erfurt. 33.
Ludwig III. Landgraf von Thüringen überlässt dem Kloster. Pforte
Besitgungen des Stiftes Sulsa in Punkewite für zweihundert Mark.
Vgl. Nr. 34. |
Hdachr.: D. 23 (tit. Mertindorf). T 289.
Drucke: Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 360. Deutsch: Wolff I, 190. Vgl. Fer-
tuch I, 50. Beriuch- Schamel I, 33.
In nomine sancte et individue trinitatis. Ludewicus tercius divina
annuente clementia lantgravius Thuringie. Cum Portensis ecclesie
fratribus speciali affectu et devocione hactenus astricti fuerimus, iustis
ipsorum peticionibus annuere et utilitatibus providere dignum putavimus.
Cunctis igitur notificandum duximus tam modernis quam posteris, quod
nos quasdam proprietates nostras in Puncwicz! stipendiis canonicorum
in Sulze attinentes cum ipsorum assensu atque rogatu ab eisdem
eanonicis pro melioribus possessionibus plene a nobis absolutas vene-
rabili abbati de Porta Adelloldo et fratribus suis partim peticionis eorum
intuitu, partim pro remedio anime nostre cum consensu omnium
heredum nostrorum cum omnibus attinentiis et utilitatibus, viis et
inviis, cultis et incultis, pratis et silvis, aquis et pascuis pro precio CC*
marcarum contulimus, hac sane interposita pactione, ut eosdem fratres
ab omni iure advocatie liberos et absolutos faciamus*. Ut autem hec
firma et inconvulsa in posterum perseverent, honestarum personarum
testimonio et sigilli nostri inpressione firmavimus. Testes autem hii
sunt: Heidenricus prepositus de Sulze, canonici Geuehardus archi-
presbiter, Gothescalcus, Theodericus, Bertoldus et ceteri fratres, Eke-
hardus seriptor, Bruno sacerdos de Ekarsberg, Hermannus palatinus,
comes Fridericus, comes Edelgerus, comes Heinricus de Buch, comes
Heinrieus de Helderungen, Heinricus de Alderstede, Luph de Rosla,
Cunemundus de Ekarsberg et filii eius, Bertoldus de "Tlhuteleiben,*
Hermannus et Fridericus fratres de Saleke, Christianus de Ekarsberg
4*
53 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
et ali quam plures. Data Erfordie anno ab incarnatione domini
M9? C? LXXX ? V1^, indictione IIII*, III? nonas Decembris.
a Nach T faciatis D — " Bertoldus Scuteleue T
| Punkewitz sö, Naumburg.
1186. Dezember 5. 91.
Heidenreich Propst von Sulza bekundet, dass Landgraf Ludwig II.
von Thüringen Besitzungen seines Stiftes in Punkewitg für andere
werthvollere Besitzungen dem Kloster Pforte gegen eine Zahlung von
200 Mark überlassen habe. Vgl. Nr. 33.
Häschr.: D 23 (tit, Mertindorf). T 109".
Drucke: Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 359. Deutsch: Wolff I, 194.
In nomine sanete et individue trinitatis. Heidenricus divina favente
clementia prepositus in Sulze. Cum Portensis eeclesie fratribus speciali
affectu et devocione hactenus ascripti fuerimus, iustis ipsorum peticio-
nibus annuere et utilitatibus providere dignum putavimus. Cunctis?
igitur notificandum duximus tam modernis quam posteris, quod
Ludeuuieus tertius beate memorie lantgravius Thuringie quasdam
proprietates eeclesie nostre in Punkwiez stipendiis canonicorum
nostrorum attinentes cum unanimi assensu atque rogatu omnium
nostrum pro melioribus et carioribus nobis possessionibus, pro tribus
scilicet mansis et dimidio in Sulze et silva in monte versus Reilstede!
et octo mansis in Sulzbeche? et molendino in Ilmina, plene a nobis
absolutas venerabili abbati de Porta Adeloldo et fratribus suis cum
omnibus attinentiis et utilitatibus, viis et inviis, cultis et incultis, pratis
et silvis, aquis et pascuis pro precio CC* marcarum contulit. Ut autem
hec firma et inconvulsa in posterum perseverent, honestarum personarum
testimonio et sigilli nostri inpressione firmavimus. Testes autem hii
sunt: canonici Theodericus, Geuehardus, Godescalcus phisieus, Bertoldus
eustos, Wernherus, Theodericus, milites Hermannus et frater suus
Heinricus de Sulze, Bertoldus de Sulze. Acta’ anno domini M’CCLXXX°VI®,
indictione IIII*, nonas Decembris.
* Cuntis D. " Actum T
I Vermuthlich Wüstung bei Sulza. 2 Sulzbach sw. Apolda.
Anm. Da Landgraf Ludwig III. durch die Worte beate memorie
als gestorben begeichnet wird, kann die Urkunde nicht vor 1190
ausgestellt sein und die Datierung sich nur auf die frühere Hand-
lung beziehen (vgl. Posse, Cod. dipl. Sax. reg. a. a. O.). Darauf
weist auch Acta hin im Gegensalz zu Data (Nr. 33).
——
Nr. 84—35. 1186—1190. 58
11861190. 1] 35.
Bischof Bertold II. von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte die
während seines Bistums erworbenen Besitzungen in Porstendorf,
Mertendorf, Punkewitz, Gernstedi, Laucha und Altenburg.
Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19), um-
vollendet. Auf das letzte Wort folgt ein Semikolon und eine halbe
und drei ganze unbeschriebene Linien. Siegeleinschnitte sind vorhanden.
Pforte, Bibliothek B.4. — D 22 (tit. Borsendorf). T 199.
Druck: Deutsch: Wolff I, 198. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 36.
C. | In nomine sancte et individue trinitatis. || Bertoldus!!" divina
favente clementia Nuenburgensis episcopus omnibus ecclesie filiis tam
presentibus quam futuris bravium eterne felicitatis. Quoniam ex
commisso nobis episcopalis officii debito nostrum est ecclesiis nostre
diocesis non tam preesse quam prodesse, opere precium duximus, [ut]
Portensem ecclesiam a predecessoribus nostris institutam cum omnibus
suis attinentiis nos quoque privilegii nostri scripto et episcopali* banno
muniamus, ut sic in posterum omnem ei iniuste invasionis aditum
precaveamus, quatinus sic nostra et successorum defensione undique
muniatur, ut a divino servitio et interiori quiete, qui^ semper vacare
debet, nullis exterioribus infestationibus impediatur. Verum quia in
his bonis, que ante episcopatum nostrum acquisierunt, multis sunt
apostolicorum et predecessorum nostrorum privilegiis communiti, super-
est, ut etiam his, que nostris? temporibus eis donata vel iuste sunt
aequisita, nostra auctoritate confirmemus, que propriis nominibus hic
annotanda decrevimus. Sunt autem hec: grangia in Borsendorp cum
molendino, cuius clausuram V® marcis ab Henrico de Glizberc opti-
nuerunt, bona in Mertindorph, que emerunt a duobus fratribus Vlrico
et Friderico et eorum heredibus LX*1I*"s marcis et a Thymone et
eius heredibus similiter LX*II**** marcis et a Gerhardo et eius heredi-
bus LXXX*IIII* marcis, bona in Puncwiz, que emerunt a Lüdewico
lantgravio CC'* marcis. Preterea et nos predecessorum nostrorum
pam cirea predictos Portenses fratres emulantes devocionem contuli-
mus pro tempore eisdem filiis nostris dilectis Portensibus pro remedio
anime nostre mansum unum in Gerinstede, quem cambivimus a sancti-
monialibus in Northuse cum permissione imperatoris Friderici pro
manso et dimidio in Salza, predium etiam in Lüchovve?, quo Albertus
de Riguz a nobis inbeneficiatus erat quodque ipsi a nobis X**? marcis
relemerunt, quosdam etiam agros iuxta molendinum ipsorum, quos
redemerunt a Bertoldo Albo in Aldenbure XVI**» marcis, curiam
Wernheri, quam tribus marcis similiter ab ipso redemerunt, et agros
eidem curie adiacentes, pro quibus dederunt Henrico de Aldenburc
marcam et tres fertones, lapicidinam quoque in monte Aldenbure,
quam redemerunt a Siberto de Aldenburc* VIIl® marcis et ab Henrico
IIl mareis et pro via, que ducit ad lapicidinam, eidem Heinrico
dimidiam marcam. Hec et quecumque alia bona tradicione pontificum,
54 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
largitione regum vel principum, oblatione fidelium aut labore. sollertia-
que fratrum sive aliis iustis modis Portensis ecclesia in presenti seu
in futuro possedit, censemus ei rata et illibata perseverare, ut nemo
presumat ea auferre, tenere, minuere vel sine consensu monachorum
commutare aut de eis aliqua dispositione dispensare. Ut autem: fratres
Portenses quietius deo servire possint, decernimus et hoc ex auctori-
tate Innocentii pape, qui Portensem locum confirmavit primum, et
omnium successorum eius et nostra confirmatione, ut nullus omnino
clericus aut laicus infra terminos eorum venationibus audeat vacare
aut nugis consimilibus operam dare. Si quis igitur hanc apostolice
auctoritatis et nostre confirmationis paginam sciens Portensem ecclesiam
infestaverit vel iniuriaverit, secundo terciove commonita(Ssic)? ecclesiastice*
excommunicationi et divine ultioni apostolica auctoritate et nostra, ni
resipuerit et digne satisfecerit, in perpetuum subiaceat.
^ episcopalis — " qua Vgl Nr.16. ° sldà * Dem Schreiber schwebie
jedenfalls Si qua igitur persona vor. * eccliastice
1 1186 wird Bertold II. Bischof; Besitzungen, die Pforte seit 1190 erworben
hat, werden in der Urkunde noch nicht erwähnt. . Der Ausdruck ist nicht genau,
da unter den im folgenden aufgezählten Besitzungen sich auch solche befinden, welche
Pforte schon vor Bertolds Bistum gehabt hat; z. B. waren die Besitzungen in
Mertendorf nach Nr.30 schon 1178 gekauft. 3 Laucha a.d. Unstrut.
1190 [gegen Ende']. T Ä 36.
Landgraf Hermann von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte den
Besits von 7 Hufen in Gernstedt, die es von dem Voigte Hermann
von Saaleck und von Manegold von Roda, zum grössten Theil durch
. Kauf, erworben hat.
Haäschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp.
fehlt. Pforte, Bibliothek B. 5. — D 36 (tit. Gernstete). T 220.
Drucke: Schóttgen, Analecta 5 und Opusc. minora 258. Lepsius, Ruinen
der Rudelsburg 73. Cod. dipl, Sax. reg. I, II, 388. Deutsch: Wolff I, 196.
Vgl. Schultes II, 343. Boehme, Nachrichten II, 36.
C. || In nomine* sancte et individue trinitatis. || Hermannus dei
gratia lantgravius Thuringie et palatinus Saxonie. Iusticie dictat ratio,
ut religiosos quosque et temporalia eorum subsidia contra improborum
violentias nostro premunire ac defensare studeamus presidio. Unde
notum esse volumus cunctis fidelibus tam presentibus quam futuris,
quod fratres Portensis cenobii emerunt in Gerinstede quinque mansos
pro LXXX* marcis ab Hermanno advocato de Salecke et eis
heredibus, ab Manegoldo etiam de Rode et eius heredibus ac-
quisierunt ibidem unum mansum pro XII*"" marcis, alterum vero
mansum ibidem eis pro remedio anime sue et uxoris eius et filiorum
legittime contradidit, que omnia in provinciali placito et coram nobis
iudiciali sententia sunt confirmata. Ut autem hec omnia rata et in
perpetuum inconvulsa permaneant, presentem paginam sigilli nostri
inpressione et ydoneorum testium subscriptione roboramus, quorum
Nr. 86—37. 1190 —1191. 99
nomina sunt hec: comes Fridericus frater noster, Henricus comes de
Büch, Albertus de Mellere, Cunradus scultetus de Mannestede, Cüne-
mundus de Ekkehardesberc cum filis suis Cünemundo seniore et
marscalco Henrico, Wolfinus de Gosteliz, Godefridus de Tutelebe, Ecke-
hardus notarius, Albertus capellanus, Gozwinus et Godefridus frater
eius de Wange, Albertus de Müchele, Ekkehardus de Domo, Hermannus
de Tundorf, Guntherus dapifer. Datum anno domini M°C°Xc°, in-
dictione octava.
*^ Inomine " Datum-octaua von anderer Hand als die Urkunde. Vgl.
Posse 110, A. 1.
I Da Landgraf Ludwig III. am 16. Oktober 1190 auf der See zwischen Akkon
und Cypern starb (bestattet am 24. Dezember in Heinhardsbrunn) und Wolffs An-
nıhme, Hermann habe bereits bei Lebzeiten seines Bruders als dessen Stellvertreter
sich Landgraf genannt, willkürlich ist, gehört die Urkunde an das Ende des Jahres.
Auffallend ist übrigens die Uebereinstimmung im Eingange und in den letzten acht
Zeugen mit Nr.40 v. J. 1194, so dass man trotz des folgenden Datum etc. versucht
sein kann die Abfassung der Urkunde in dies Jahr zu setzen. Vielleicht hängt es
damit auch zusammen, dass das Datum von anderer Hand hinzugefügt ist.
1191. 94.
Bischof Eberhard von Merseburg bekundet die Beilegung eines
Streites zwischen dem Peterskloster zu Merseburg- Altenburg und dem
Kloster Pforte betr. den Zehnten in Lópite.
Hdschr.: D 13 (tit. Lepizc).
Druck: Deutsch: Wolff 1, 206.
In nomine sanete et individue trinitatis. Euerhardus Mersburgensis
episcopus. Caritatis pariter et iusticie racione commonemur et officii
nostri debito constringimur religiosorum virorum controversias, quantum
possumus, mediante iusticia sopire et auctoritate nostra pacem ipsorum
stabili firmitate roborare. Notum igitur esse volumus cunctis fidelibus
presentibus et posteris, quod controversia, que inter fratres nostros in
Aldenburch! et fratres Portenses vertebatur super decima in Lepize,
per transactionem in presentia nostra ex consensu utriusque partis
amicabiliter decisa est atque conposita, hac tamen pactione interveniente,
ut predicti fratres in Porta ecclesie in Waldendorf annuatim persolvant
XX sexagenas de IIll generibus frumenti, tritici videlicet, siliginis, avene
et ordei. Ut autem hec rata et perpetuo iure inconvulsa permaneant
presentem huius cautionis paginam conscribi fecimus et eam cum
vdoneorum testium subscriptione sigilli nostri inpressione signaculo
roboravimus. Testes autem isti sunt: Bertoldus prepositus Mers-
burgensis, Tietmarus decanus, Volquinus scolasticus, Heinricus cano-
nicus frater prepositi, Heinricus de Hagene canonicus, Theodericus
canonicus, Petrus eanonicus, Cunradus canonicus, Bodo canonicus,
Windoldus canonicus, Hertwicus canonicus, Hermannus canonicus,
56 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Reinhardus prepositus de sancto Mauricio, Heinricus abbas in Alden-
burg cum tribus fratribus suis Wernhero priore, Friderico et Wideloldo,
Guntherus sacerdos de sancto Thoma, Gregorius sacerdos de Lo,
Arnoldus sacerdos, Hermannus sacerdos de Waldendorf, Gelfradus
castellanus de Novo castro, Rudolfus de Bathin, Hozwinus de Brandez,
Heinricus de Mersburch. Acta autem sunt hec anno ab incarnatione
domini M? C? nonagesimo primo, indictione IX*.
I Vorstadt von Merseburg.
1192. 98.
Konrad Propst des Marienstifis in Erfurt beseugt dem Kloster
Pforte zum Schulze gewisser erkaufter Güter in Gernstedt gegen das
Kloster Neuwerk in Halle die Erledigung dieser Rechtssache auf
einer früheren Synode.
Hdschr.: D 26® (tit. Gernstete). T 220°.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 74. Deutsch: Wolff I, 208.
Vgl. v. Mülverstedt II, Nr. 7.
Universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, ad quos
littere iste pervenerint, Cunradus divino nutu prepositus ad sanctam
Mariam in Erfordia perpetuam in domino salutem. Manifestum esse
universitati vestre volumus, quod fratres de Porta super quibusdam
bonis suis in Gernstete, que legittima coemptione nullo reclamante
conparaverant, a fratribus de Novo opere in Hallo frequenter in ius
vocati tandem peremptorie in synodum, cui Gerwicus prepositus sancti
Seueri et Luderus decanus vices Moguntini archiepiscopi agentes pre-
sidebant, citati sunt. Quo cum venissent, Gerwico preposito in exequiis
comitis Eruiwini* occupato, sed Ludero decano nichilo minus capitulo
presidente fratres de Porta eum, a quo predicta bona coemerant,
Hermannum scilicet advocatum de Saleke, secum adduxerunt, quique
in audientia tocius capituli eadem bona sua fuisse et a se bona fide
et iusto tytulo dudum possessa fratribus de Porta vendidisse! con-
probavit. Quod audiens procurator et legatus fratrum de Hallo, Ludol-
fus scilicet quondam prepositus, tunc autem manens in Stube,? diver-
ticula querens contra racionem inducias peciit, quas cum non accepis-
set, sicut nec debuit, absolute ad dominum papam appellavit. Que
appellatio cum per biennium et eo amplius inanis et vacua nullo eam
prosequente sine effectu stetisset, predicti Portenses fratres in synodum,
cui nos presidebamus, venerunt et rem, qualiter gesta sit, recapitu-
lantes litteras testimoniales pecierunt. Nos vero rei penitus ignari,
quippe qui preposituram illo nondum tempore* acceperamus, rei ordi-
nem a decano Ludero perquirentes eoque a memoria sibi elapsam
dicente ab assessoribus, qui predicte synodo interfuerant, omnem geste
rei seriem audivimus. Unde super hoe iuris tenorem perquirentes
Nr. 88—89. 1192—1198. 57
sententia syhodi fratribus de Porta testimoniales dedimus litteras eis
in futurum precaventes, ne super eisdem bonis a fratribus de Hallo
in nostra synodo vel successorum nostrorum de cetero inquietentur.
Huius rei testes sunt Theodericus Transaquam, magister Gerlacus,
Reibodo* sacerdos sancti Georgu, Ludewicus canonicus Nuenburgensis,
Hermannus clericus de Aldenburg, Hermannus advocatus de Saleke
et ali quam plures eiusdem civitatis tam clerici quam layci. Acta
sunt anno domini M°’C°XC°1°, indictione X*.
? Erwini T " nondum vor illo ausgesirichen und hinter tempore über-
geschrieben TU " Reinbodo T
I Vgl. Nr. 36. 3 Dorf Stöben nnw. Camburg?
1193. Oktober 13. 39.
Ersbischof Konrad I. von Mainz. überträgt dem Kloster Pforte das
bei der Georgenkirche in Erfurt gelegene Hospital und 2 Hufen in
Ramsla mit Ausnahme von 10 Aeckern, die er der Georgenkirche
zuweist.
Hdschr.: T 244. D 128" (tit. Erffordia).
Drucke: Stumpf, Acta Magunt. 120. Beyer, UB. d. St. Erfurt I, 25.
Deutsch: Wolff I, 212. Val. Pertuch I, 100. Bertuch-Schamel I, 63.
Böhmer-Will IL XXX, 289.
Conradus divina favente clementia Moguntinus archiepiscopus.
Pietatis ratione et officii nostri debito commonemur religiosorum utili-
tatibus consulere et cautela, qua possumus, in futurum prospicere.
Notificandum itaque duximus cunctis fidelibus modernis et posteris,
quod nos hospitale quoddam iuxta ecclesiam sancti Georgii situm cum
consensu et rogatu confratrum ad idem hospitale pertinentium Portensi
ecclesie cum duobus mansis in Ramesla! sitis et ceteris attinentiis
eius pro remedio anime nostre contulimus exceptis decem agris, quos
eeclesie sancti Georgii assignavimus. Sane hec eo tenore et conditione
peraeta sunt, ut confratres ad prefatum hospitale pertinentes fraterni-
tatis et orationis communionem tam vivi quam defuncti in perpetuum
in Portensi ecclesia obtineant. Ut autem hec nostra constitucio rata
et inconvulsa in perpetuum permaneat, presentem cautionem sigilli
nostri inpressione* signavimus^ et idoneorum testium subscriptione
communivimus dei auctoritate et nostra distrietissime sub anathemate
prohibentes, ne qua in posterum spiritalis secularisve persona hanc
nostram constitucionem convellere aut mutare ullatenus presumat.
Testes autem hii sunt: fratres sancti Johannis Baptiste, Adelbertus
monetarius, Adelbertus filius Peregrini, Adelbertus Albus, Maroldus,
Beringerus, Bernherus, Conradus Ranis, Theodericus de Ruden, Wal-
therus, Ebernandus, Burchardus, Heinricus Weinick, Heinricus Supan,
58 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Fruto, Hugo, Theodericus Poltermus, Theodericus de Rode, Berthous
in Lapidea via, Albertus Dives, Christianus. Acta autem sunt hec
anno ab incarnatione domini millesimo centesimo nonagesimo III*,
indictione XI, tertio idus Octobris.
^ jinpensione D * signaui D Alles folgende fehlt daselbst ausser Jahr
und Tag.
1 Dorf Ramsla n. Ettersberg.
1194. 40.
Urkunde des Landgrafen Hermann von Thüringen über die Be-
sitzungen, die das Kloster Pforte in Gernstedt von dem Kloster
Goseck, Heinrich von (Grernstedt, Hermann Voigt von Saaleck und
Manegold von Roda erworben hat.
Hdschr.: D 26° (tit. Gernstete). T 221.
Drucke: Lepsius, Rwinen der Rudelsburg 75 (theilweise). Cod. dipl. An-
halt. I, 504 (theilweise). Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 404. Deutsch:
Wolff I, 215. Vgl. Pertuch I, 52. Bertuch-Schamel I, 35.
*In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus dei gracia
lantgravius Thuringie et palatinus Saxonie. Iusticie dictat racio, ut
religiosos quosque et temporalia eorum subsidia contra improborum
violentias nostro premunire ac defensare studeamus presidio. Unde
notum esse volumus cunctis fidelibus tam presentibus quam futuris,
quod Ermenoldus venerabilis abbas in Gozk, que abbatia tutele et
dicioni ecclesie Bremensis iure fundationis subiecta est, cum voluntate
Sifridid Bremensis ecclesie archiepiscopi et unanimi consensu conventus
prediete ecclesie de Gozk indigentie necessitate compulsus possessiones
in Gernstete* eidem abbatie attinentes pro restitucione rerum ecclesie
sue, que negglientia et dilapidatione antecessoris sui dampnose dis-
tracte fuerant, pro Cet XXX* marcis mediante illustri Ottone marchione
Misnensi Portensi vendidit ecclesie. Persolvunt autem eedem posses-
siones singulis annis VIII talenta. Sane omne ius advocatie super ipsa
bona comes Theodericus de Werbene, carnalis frater eiusdem Bremensis
archiepiscopi, in manus ipsius archiepiscopi resignavit, quod et idem
archiepiscopus mediante iterum predicto marchione Ottone Portensi
eeclesie imperpetuum contradidit. Quem etiam vendicionis contractum
idem Bremensis archiepiscopus sigili sui inpressione et ydoneorum
testium subscriptione bannique sui auctoritate confirmavit! Quedam
etiam bona idem Portenses fratres in eadem villa acquisierunt ab
Heinrico de Gernstete*? et eius heredibus et ab Hermanno advo-
cato de Saleke? et eius heredibus et ab Manegoldo de Rode? et eius
heredibus, que omnia in provinciali placito et coram nobis iudiciali
sententia sunt confirmata. Ut autem hec omnia rata et imperpetuum
inconvulsa permaneant, presentem paginam sigilli nostri inpressione
et ydongorum testium subscriptione roboramus, quorum nomina sunt
Nr. 40— 41. 1194. 59
hec: Meinherus de Werbene, Gotheboldus burgravius, Hermannus de
Thuchere, Gozwinus et Gothefridus frater eius de Wange, Ekehardus
notharius, Albertus capellanus, Albertus de Muchele, Ekehardus de
Domo, Hermannus de Tundorf, Guntherus dapifer. Datum anno domini
M*C* XC?IIII*, indictione XII®. —
* Chrismon T — " eiusdem hinzugefügt T —* Gerinstede T
I Nr. 31, ? Nr. 31, Dorsualbemerkung. 3 Nr.36.
1194. 41.
Landgraf Hermann von Thüringen bekundet, dass sein Ministerial
Kunemund von Vargula dem Kloster Pforte eine Insel mit Weidicht
und eine Grube unterhalb des Saalberges sum Eigenthum gegeben
habe.
Hdechr.: D 31° (tit, Wenzendorf). T 13.
Drucke: Cod, dipl. Sax. reg. I, II, 406. Deutsch: Wolff I, 217. Vgl.
Pertuch I, 50. Bertuch-Schamel I, 34. v. Mülverstedt II, Nr. 98.
In nomine domini. Amen. Hermannus dei gratia Thuringie lant-
gravius et Saxonie comes palatinus. Notum facimus tam presentibus
quam futuris, quod Cunemundus de Varila ministerialis noster aucto-
ritate gloriosi Romanorum imperatoris Heinrici et ex beneplacito nostro
etiam et permissione contulit insulam unam saliceti et foveam eidem
insule adiacentem, sitas sub monte, qui dicitur Salberg, citra Salam,
consentientibus fratribus suis, immo simul contradentibus pro remedio
animarum suarum, monasterio Portensi cum omni dominio et utilitate
iure proprietario perpetuo possidendas. Ut autem hec eorum donatio
stabilis et inconvulsa in posterum perseveret, cartam hanc inde con-
scriptam ad peticionem eorumdem sigilli nostri appensione iussimus
communiri, testibus etiam ydoneis subnotatis, quorum hec sunt nomina:
dominus Albertus Magdeburgensis archiepiscopus, Ekehardus pre-
positus Goslarie prothonotarius noster, comes Burchardus de Shartuelt,
comes Gozmarus de Kyrchberg, Manegoldus de Thannenrode, Gunthe-
rus dapifer, Heinricus marscalcus*, Rudo[l]fus pincerna, Christianus
Gyrbuch®. Acta* anno domini M? C? XC^?IIII*, indictione XII*.
* marsclaleus — ^ Girbach TU * Actum T
Anm. Der erste Zeuge, Ersbischof Albert von Magdeburg, trägt diese
Würde erst seit 1205. v. Mülverstedt a.a. O. hat deshalb Ludolph
statt Albert eingesetzt, was jedoch bei der handschriftlichen Ueber-
lieferung unsulässig ist. Zweifellos hat man hier einen Fall, wo
der Handlung (acta a.d. MCXCIII) erst geraume Zeit später die
Beurkundung gefolgt ist und die Zeugen sich auf lettere besichen.
Auch Ekkehard scheint als Protonotar des Landgrafen noch nicht
sum Jahr 1194 zu passen; in Nr. 40 v.J.1194 heisst er notarius,
dagegen in Nr. 54 u. 56 v. J. 1200 u. 1203 prepositus Goslarie et
prothonotarius noster.
60 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1194. April 6. 42.
Bischof Bertold II. von Naumburg schenkt dem Kloster Pforte ver-
schiedene Besitzungen in Altenburg und Thesnitg nach Resignation
der damit Belehnten.
Häschr.: D 5" (tit. Porta).
Druck: Deutsch: Wolff 1, 219.
In nomine sancte et individue trinitatis. — Bertoldus episcopus
Nuenburgensis secundus divina favente clementia. Officii nostri debito
exigente et pietate suadente commonemur temporalibus religiosorum
subsidiis propensius insistere et caute in futurum prospicere. Unde
notum esse volumus tam modernis quam posteris, quod nos novem
agros in Aldenburg et curiam unam in Thesniz Portensi ecclesie pro
remedio anime nostre contradidimus, Bertoldo Albo eosdem agros et
curiam resignante Cunrado Keselinc, illo autem Hermanno de Thu-
cheren, Hermanno vero nobis resignante. Insuper etiam tres alios
agros, quos Wolquinus custos nobis resignavit, eidem ecclesie con-
tulimus. Sane notandum, quod de prememoratis agris VII transeunt
usque ad antiquam Salam. Curiam etiam in Aldenburg cum adiacente
monte et salicto et pascuis memorate ecclesie donavimus, que prius
Wernherus Bertoldo Copperbein et ille nobis resignavit. Preterea
lapicidinam quandam, scilicet* fossam lapidum, memorate ecclesie tra-
didimus, que extenditur superius" longitudinem versus superiorem
silvulam novem virgis et ex altera parte XV virgis, in latum vero XII.
Dedimus etiam iuxta eandem fossam eidem ecclesie aliud spacium,
quod ex utraque parte in longum VII virgis extenditur et tribus et
dimidia in latum. — Verum etiam agros quosdam, qui pertingunt a
semita superiori et vallo urbis Aldenburg usque ad colliculum inferiorem
et inde usque ad inferiorem alveolum Sale, prenominate ecclesie resignavi-
mus, quibus tamen prius resignantes abrenunciaverunt Hermannus de
Branberch, Heinricus et Bertoldus fratres de Aldenburg, qui se eosdem
agros iniuste detinuisse confessi sunt. Ut autem hec nostra donatio rata in
perpetuum permaneat, presentem paginam sigilli nostri inpressione
signavimus et testium subscriptione munivimus dei et nostra auctoritate
districte prohibentes sub anathemate, ne’ aliquis hane nostram con-
stitutionem mutare aut infringere presumat. Testes autem hii sunt:
Volquinus eustos de Nuenburg, Cunradus scolasticus, Cunradus de
Helpede, Hermannus de Thucheren, Rudolfus de Bunowe, Gerhardus
pincerna, Cunradus de Burnescowe et Gunpertus frater eius, Hugo de
Hoinkenwalde, Heinricus et Bertoldus fratres de Aldenburg. Acta
autem sunt hec anno ab incarnatione domini M? C? XC? 1III?, indictione
XII*, Vil? idus Aprilis.
3.8. Vielleicht in sive (8.) zu verändern? — " in scheint ausgefallen zu sein.
p—— ÓÀ— M m mu —
Nr. 42—43. 1194—1195, 61
1195. Oktober 27. Gelnhausen. 43.
Kaiser Heinrich VI. übertrágt dem Kloster Pforte das Dorf Wensen-
dorf gegen Ueberlassung bestimmter Einkünfte an die Mark Meissen
und die Kirche in Quedlinburg, denen je eine Hälfte des Dorfes ge-
hört hat. Vgl. Nr. 44. 45.
Häschr.: Or. Perg. „vielleicht Portenser Hand“ (Posse 3, A.1.20). Sp. an
roth-weissem Seidenband, verletzt (vgl. Cod, dipl. Sax. reg. I, LI, 409, A).
Dresden H. St. A. Nr. 106. — D.31" (tit. Wenzendorf). T 14".
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 43. Böhmer, Acta imper. 186. Cod,
dipl. Sax. reg. I, II, 409. Deutsch: Wolff I, 223. Vgl. Schultes II, 369.
Böhmer Nr. 2860. Toeche, Heinrich VI. 678. Stumpf Nr. 4969.
Böhmer - Will II, XXX, Nr. 322.
C. || In nomine sancte et individue trinitatis. Heinricus dei gratia
Romanorum imperator semper augustus et rex Sicilie. | Cum omnium
fidelium utilitatibus iure teneamur consulere, maxime tamen religio-
surum iustis postulationibus nos benigno assensu convenit acquiescere
et auctoritate nostra in futurum prospicere. Ad universorum itaque
imperii fidelium tam presentis etatis quam successure posteritatis
volumus pervenire noticiam, quod nos adtendentes relligionem fratrum
sanete Marie Portensis ecelesie pro remedio anime nostre contulimus
ipsi ecelesie villam quandam, que dieitur Wincendorph !, cum omnibus
pertinentiis suis pro commutatione aliarum possessionum, quarun hec
sunt nomina: in villa Lindinbere? dederunt fratres Portenses annuatim
tres libras, in Mellere3 duas libras, in Niwenstede* libram unam, in
Sehen5 XXX solidos, in Vargala® libram unam, in Budinstetin? libram
unam, in Hassinhusin? VII solidos. Hec omnia contulerunt marchie
Misnensi, quia pars commutate ville illi pertinebat. Verum quo-
niam eadem villa Wincendorph dimidia pertinebat ad ecclesiam
Quitlingeburgerisem, predicti fratres dederunt in recompeusatione eidem
eeclesie annuatim duodecim* libras in Hundisbol?. Ut autem hec
nostra donatio rata et inconvulsa permaneat, presentem inde paginam
conseribi et nostre maiestatis sigillo iussimus communiri. Huius rei
testes sunt Conradus Moguntinus archiepiscopus, Hermannus Monaste-
riensis episcopus, Hermannus lantgravius Thuringie, Poppo comes de
Werthem, comes de Liningen, Robertus de Durna, Marquardus dapifer,
Heinricus marscalcus de Kalindin et alii quam plures.
| Signum domini Heinrici sexti Romanorum imperatoris invictissimi
et regis Sicilie. |: (M)
Ego Conradus imperialis aule cancellarius vice domini Conradi
Moguntini archiepiscopi tocius Germanie archicancellarii recognovi.
Aeta!? sunt hec. anno domini M^ C9 LXXXXe*? V», indictionis XIIH*," re-
gnante domino Heinrico sexto Romanorum imperatore et rege Sicilie,
anno regni eius XXVI*, imperii vero quinto et regni Sicilie primo.
Datum Gailinhusin VI? kalendas Novembris.
* Juodci die drei letzten Buchstaben in Rasur " Korrigiert aus XIII® Vgl. Nr. 44.
62 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1 Wüstung Wenzendorf auf dem Saalberge schräg gegenüber Pforte. 9 Vorwerk
Lindenberg n. Eckartsberga. 9 Nieder- oder Ober- Móllern n., bezw. nw. Kösen. * Neu-
stedt sw. Eckartsberga. 5 Seena w. Eckartsberga. 9 Vargula ö. Langensalza. 7 Buit-
stedt. 9 Hassenhausen w. Kösen. ?9 Nicht nachzuweisen, doch muss der Ort auf
der Finne gelegen haben, da es tn den beiden folgenden Urkunden dafür geradezu heisst:
„pro restitutione (commutatione) meliorum possessionum, que Vinne dicuntur.“
10 Nach Nr. 45 hat die Handlung in Gegenwart des Landgrafen und vieler anderer
Fürsten in Mainz statigefunden. Die Anwesenheit des Kaisers daselbst ıst für
Oktober 18. und 20. bezeugt (vgl. Toeche Nr. 379. 380. Stumpf Nr. 4965. 4966),
doch passt dazu nicht regni annus XXVI statt XXVII; ein Besuch des Kaisers
in Mainz zwischen Juli 8. und 16. ergiebt sich mit ziemlicher Sicherheit daraus,
dass Juli 8. Heinrich VI. ın Frankfurt (Toeche Nr. 364. Stumpf Nr. 4953) und
Juli 16. in Worms (Toeche Nr. 365. 366. Stumpf Nr. 4954. 4955) gewesen ist;
dumit stimmt wohl das Regierungsjahr, aber nicht indict, XIIII statt XIII. Es
ist offene Frage, wo der Irrthum liegt und bei welchem Aufenthalt des Kaisers in
Mainz die Handlung geschehen ist; die Gegenwart vieler Fürsten dürfte vielleicht
eher für den späteren, der Versammlung in Gelnhausen kurz vorausgegangenen Termin
im Oktober sprechen.
1195. November 10. 44.
Agnes Aebtissin von Quedlinburg bekundet, dass sie dem Kloster
Pforte die Hälfte des Dorfes Wenzendorf in Vertauschung gegen ein-
träglichere Besitzungen, Finne genannt, überlassen hat. Vgl. Nr. 43.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an roth-weissem
Leinenband (vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 409, A.). Dresden H, St. A.
Nr. 107. — D 32 (tit. Wenzendorf). T 13".
Drucke: Schóttgen, Analecta? und Opusc. minora 260. Deutsch : Wolff I, 224.
Vgl. Schultes II, 371. Cod. dipl. Sax. reg. I, IT, 410.
C. || In nomine sanete et individue trinitatis. Agnes dei gratia
abbatissa Quitdelinburgensis. || Ratio pietatis ammonet et iustitia suadet
iustas religiosorum petitiones admittere*, presertim eas, que sine ali-
euius detrimento possunt impendi. Undeuniversitati fidelium modernorum
et futurorum constare volumus, quod nos petitionibus fratrum de Porta
annuentes partem cuiusdam ville, que Wincendorp dicitur, eisdem
fratribus pro remedio anime nostre per concambium commutavimus
pro restitutione meliorum possessionum, que Uinne dicuntur, que
predictis possessionibus in Wincendorp tribus talentis annuatim utiliores
existunt. Ut autem huius concambii constitutio rata et in perpetuum
inconvulsa perseveret, presentem paginam sigilli nostri impressione
roboravimus et idoneorum subscriptione confirmavimus testium. Sunt
autem hii testes: Adelhelmus, Rodegerus de Lewenbere, Cono de
Hohem®, Hermannus de Marseleue, Fridericus Orden, Hugemarus et
frater suus Johannes de Quitdelingebure, Heinricus marscalcus lant-
gravi. Acta autem sunt hee anno ab incarnatione domini millesimo
Nr. 44. 45. 1195. 68
centesimo nonagesimo quinto, indictione* quarta* decima, quarto idus
Novenbris.
? admitere — " h aus f korrigiert (nach Posse) ° ıdi“tione (nach Posse)
i quarta korrigiert aus dem ursprünglichen tertia Vgl. Nr. 43.
1195. Eekartsberga. 45.
Hermann Landgraf von Thüringen bestätigt den wegen Wenzen-
dorf zwischen Kaiser Heinrich VI. und dem Kloster Pforte ab-
geschlossenen Tausch hinsichtlich der Hälfte des Dorfes, an der er
selbst ein Lehnsrecht gehabt hat. Vgl. Nr. 43.
Häschr. : Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an rothen seidenen
Fäden, verletzt. Dresden H. St. A. Nr. 108. — D 32 (tit. Wenzen-
dorf). T 14. |
Drucke: Mürcker, Burggrafthum Meissen 403. Cod. dipl. Sax. reg. I, IT, 411.
Deutsch: Wolff 1,225. Vgl. Pertuch 1, 51. Bertuch-Schamel I, 34.
C. In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus dei gratia
lantgravius Thuringie et palatinus Saxonie. Apud dominum domi-
nantium eterne nos remunerationis premium consecuturos speramus,
si pio benivolentie affectu religiosorum utilitatibus consulimus et eorum
securitati cautela, qua possumus, in posterum prospieimus. Fidelium
itaque universitati tam presentis etatis quam future posteritatis mani-
festum esse volumus, quod gloriosissimus Romanorum imperator Hen-
rieus, qui eo tempore marchiam liberam in sua potestate habebat, nobis
presentibus et multis aliis principibus in Moguntia! villam quandam
Wincendorph dictam, que partim ad marchiam, partim ad abbatiam
Quidelingeburch attinebat, iudiciali sententia ecclesie Portensi sub
titulo concambii contulit precedente consensu Burchardi de Scartfelt
et omnium, qui eandem villam in beneficio possederant. Sane ut
huius concambii contractus indissolubiliori stabilitatis firmitate con-
staret imposterum, nos dimidietatem predicte ville, que nos iure bene-
fieii contingebat, eidem ecclesie pro commutatione meliorum posses-
sionum, que Vinne dicuntur, pro remedio anime nostre contulimus
eum voluntate et consensu comitis Meinheri de Wirbene, qui hanc a
nobis iure feodali susceperat, sed et voluntate et petitione Cfnemundi
de Vargala et reliquorum fratrum eius, qui eandem ville dimidietatem
ab predicto comite iure beneficii possederant. Verum ut hec con-
cambii constitutio inviolabilis et inconvulsa in perpetuum permaneat,
presentem paginam sigilli nostri inpressione' signavimus et idoneorum
testium subscriptione confirmavimus, quorum nomina hec sunt: Wide-
kindus abbas in Valle sancti Georgii, Leo cantor ibidem, Eckehardus
scriptor, Vlricus magister Teutonici hospitalis, Bruno sacerdos, comes
Guntherus et duo filii eius Guntherus et Heinricus, Heinricus de
64 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Helderungin, Vdelscaleus de Uizenburc, Heinricus marscalcus et tres
fratres eius, Herdeginus, Hermannus de Tundorph. Acta sunt hec
anno ab incarnatione domini M^C*?XC?V», indictione XIII*. Data
|| Eckehardesberch. ||
I Vgl. Nr. 43, A. 10,
1196. 46.
Ludolf Propst von Kaltenborn entscheidet einen Streit zwischen dem
Kloster Pforte und Heinrich von Crumpo über den Zehnten eines
Weinberges in Osforde auf Grund einer Schenkung des Bischofs
Ulrich von Halberstadt (Nr. 21?) zu Gunsten des Klosters.
Hdschr.: D 15° (tit, Odisforde).
Druck: Deutsch: Wolff I, 229. Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 302.
In nomine sanete et individue trinitatis. Ludolfus dei gratia Calde-
burnensis ecclesie minister universis Christi fidelibus, quibus presentium
series innotuerit, tam presentibus quam posteris in perpetuum. Quo-
niam dei ecclesie indignis iniuriarum molestiis plerumque graviter
adteruntur, idcirco quelibet eis adtinentia necessarie diligentie* con-
scribuntur, ut, dum fraudulenter calumpniam humana machinatur
astucia, rem certissime" proloquantur annixa veritate litterarum testi-
monia. Proinde notum esse cupimus tam presentibus quam futuris,
quod quidam Heinrieus de Crumpo pro decima vinee in Osforde coram
nobis querimoniam deposuit, quod fratres Portenses eam possiderent,
quam ipse a Cunone milite in Sutterhusen! iure beneficii liberrime
suscepisset. In cause autem articulo dum iustam Vdelrici episcopi
donationem fratrum Portensium privilegiorum de Porta monstrabat
auctoritas, pars adversa appellationis diffugio litem protraxit et finem
debitum proclamatione prepedivit. Inter hee dominus Gartolfus vene-
rabilis Haluerstadensis ecclesie episcopus veniens ad nos, cum pars
altera non comparuit, sui predecessoris racionabile datum ex privilegii
adtestatione approbavit et, quidquid inde nostra ecclesia duce iusticia
deffiniret /sic/, firmum et ratum in posterum esse decrevit. Nos ergo
rei terminande diligentius intendentes ipsam decimam vinee a Portensi
ecclesia iuste possessam testa (sic/ ecclesia nostra cognovimus et
eandem inconeusse eidem Portensi ecclesie mansuram banni nostri
munimine confirmamus, quicquid inibi plantatum est in presenti aut
in futuro fuerit plantandum. Sunt autem hii testes: Hermannus abbas
de Hilsenebureh*, qui et de Wimedeburch,? Wilhelmus prepositus de
Horinbere*, Reinherus prepositus de Rusteleiben, canonici maioris
ecclesie Ludolfus de Hessenheim*, Burchardus de Slatheimf, Cunradus
canonicus sancte Marie, Cunradus capellanus episcopi, ministeriales
Magdeburgensis ecclesie Erinfridus dapifer, Wernherus marscalcus,
Heinrieus camerarius, Hermannus de Crumpo, Hermannus de Eluer-
stete, Engelbertus prior de Caldenburn®, Lutherus cellerarius, Cun-
Nr, 46—48, 1196—1197. 65
radus, Florentius sacerdotes, Reinherus custos, Guntherus archipresbiter
de Halstete, Balderamus archipresbiter. Acta autem sunt hec anno
ab incarnatione domini M^C? LXXXX^ VI*, indictione quarta decima.
* Verschrieben für diligenter oder fehlt ein Wort? — " certessime ° hilseneb
? horinbc — * hessenh — 'slath — 5 caldenb
1 Sotierhuusen 080. Sungerhausen. 3 Vgl. Jacobs, UB. des Klosters Ilsen-
burg I], 537, A. 1.
-—
1196. Oktober 17. Rom, Lateran. 41.
Papst Coelestin IIl. bestätigt dem Kloster Pforte die dem Kloster
Goseck mit Zustimmung des Erzbischofs Siegfried von Bremen abge-
kauften Besitzungen in Gernstedt.
Hdschr.: D 26 (tit. Gernstete).
Druck: Deutsch: Wolff I, 331.
Celestinus episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis abbati et
fratribus Portensis monasterii salutem et apostolicam benedictionem.
Iustis petentium desideriis dignum est nos facilem prebere consensum
et vota, que a racionis tramite non discordant, effectu prosequente
complere. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postula-
tionibus grato concurrentes assensu possessiones in Gernstete, quas ab
abbate et fratribus monasterii in Gozk de consensu et voluntate vene-
rabilis fratris nostri Sifridi Bremensis archiepiscopi, cuius tutele ac
dicioni monasterium ipsum in Gozk éonstat esse subiectum, sieut in
eiusdem archiepiscopi scripto auctentico exinde facto plenius continetur,
emistis, sicut iuste et pacifice possidetis*, vobis et per vos monasterio
vestro auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio
communimus. Ad maiorem vero firmitatem scriptum illud de verbo
ad verbum huic presenti pagine iussimus inserendum, quod sic se
habet :
Es folgt die Urkunde Nr. 31.
Nulli ergo omnino hominüm liceat hane paginam nostre confirma-
tionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc
attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum
Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Late-
rani XVI? kalendas Novembris, pontificatus nostri anno sexto.
* possedistis possidetis
1197. 48.
Ludolf Erzbischof von Magdeburg, Heinbodo Abt in Berge und
Ludolf Propst von Kaltenborn bekunden als vom Papst Coelestin LI.
eingesetzte Schiedsrichter die Beilegung eines Streites zwischen. dem
‘Kloster Pforte und dem Abt Widerold von Goseck betr. die Be-
Gesehehltag. d. Pr. 8. Bd. XXX. 5
66 Urkundenbuch des Kiosters Pforte.
siteungen in (Gernstedt, welche Pforte von Abt Ermenold von Goseck
gekauft hat.
Haäschr.: Or. Perg. mit Einschnitten für drei Siegel. Pforte, Bibliothek B. 6.
Dasselbe erscheint unfertig; am Schlusse fehlt der Punkt. Auch ist
der Ort Gernstedt ebenso wenig wie in Nr. 49 genannt. Kopie hiervon
T 296°. — Von einem andern, bessern Original sind genommen
D 26" (tit, Gernstete). T 222 (T 2).
Drucke: Schóttgen, Analecta 8 und Opusc. minora 361. Cod, dipl. Anhalt, I, 534.
Deutsch: Wolff I, 232. Vgl. Schultes II, 390. Holsten, UB. des
Klosters Berge 32. v. Mülverstedt II, Nv. 79. Boehme, Nachrichten II, 36.
ji *Ludolfus divina favente clementia sancte Magdeburgensis ecclesiq
archiepiscopus, Reimbodo abbas in^ Monte, Ludolphus prepositus
Caldenburnensis. ||
Iustum et conveniens reputamus, ut, quod nobis et ecclesia teste
rationabiliter fuerit ordinatum, robur accipiat firmitatis et auctoritatem
debeat omnimodam optinere. Proinde tam presentibus quam genera-
tioni omni, que ventura est, intimamus, quod fratres de Porta XVI
mansos* CXXX marcis emerant ab Ermenoldo abbate de Gozk, qui
sine consensu conventus sui eos dicitur vendidisse, sed Sifridi Bre-
mensis archiepiscopi et fratris eius Teoderici comitis, qui erant pro-
curatores ipsorum, coniventia et privilegio accedente, dyocesani@ vero
episcopi, videlicet Halberstadensis, autentico incaute neglecto. Unde
successor Ermenoldi Wideroldus abbas eosdem Portenses super iniusto
contractu inpetens nos a sede apostolica iudices inpetravit. Post
longam vero alterutro disputationem hoc equabili consilio eadem fuit
inter eos discordia conplanata, ut Portenses fratribus de Gozk mansum
unum talentum solventem* adiunctis X marcis in perpetuos usus dona-
rent vel pro universo simpliciter XXX* marcas et sic Portenses in
reliqum bona memorata quiete et sine questione qualibet optinerent.
Hane ergo eorum conventionem, quam partis utriusque consensus
voluntarius conprobavit, firmissimam perpetuo decernimus et ratam*
haberi ae, ne quis in posterum retractare vel in questionem revocare
presumat, auctoritate dei omnipotentis [et b^jeatorum apostolorum
Petri et Pauli ac domini Celestini pape III, cuius in hoc negocio functi
sumus auctoritate, districte et sub interminatione excommunicationis
mandamus. Huius rei testes sunt Helembertus Hauelbergensis epi-
scopus, Rukkerus maior prepositus Magdeburg, Heinricus decanus,
Albertus camerarius, Heinricus prepositus Angarensis, magister Hugo
eanonieus Hildensemensis, magister Johannes Goslariensis, magister
Bernardus canonieus sancti Nicholai Magdeburgensis, Viggerus cano-
nicus sancte Marie Magdeburg et Bernardus in Gratia dei et alii
quam plures. Actum est hoc anno dominice incarnationis M? C^ XC* VIIe,
indictione XY*, concurrente II*, epacta nulla.
* In nomine sancte et individue trinitatis D und mit Chrismon T2 " de DT2
* mansos in gernstete DT2 . dyocesiani ° predium talentum soluens DT?
' firmiasimum — 5 ratum N" Loch im Original.
——— —————— —————
Nr. 49. 1197. | et
1197. .. 49.
Abt Widerold von Goseck bekundet die Beilegung seines Streites
mit dem Kloster Pforte betr. Besitzungen [in Gernstedti] durch die
vom Papst bestellten Schiedsrichter. Vgl. Nr. 48.
Häschr.: D 27 (tt. Gernstete). T 297.
Druck: Deutsch: Wolff I, 235. Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 396. Ane-
müller, UB. d. Kl. Paulinzelle 57.
In nomine sancte et individue trinitatis. Wideroldus divina
favente clementia abbas in Gozk universis in Christo fidelibus. Signi-
ficandum utile duximus tam presentibus quam generationi omni, que
ventura est, quod fratres de Porta XVI mansos CXXX * marcis emerant
à predecessore nostro Ermenoldo abbate, qui dyocesani episcopi,
Ha[l|berstadensis scilicet, auctentico incaute neglecto sine consensu
conventus sui eos dicitur vendidisse. Verum nos super iniusto con-
tractu eosdem Portenses inpetentes a sede apostolica iudices archi-
episcopum Magdeburgensem, abbatem de Monte, prepositum Calden-
burnensem* inpetravimus, qui post longam alterutro disputationem
equabili consilio discordiam inter nos hoc modo conplanabant, ut
Portenses fratribus in Gozk predium talentum solvens adiunctis X
marcis in perpetuos^ usus donarent vel pro universo simpliciter XXX*
marcas et sic Portenses in reliquum bona memorata quiete et sine
questione qualibet optinerent. Hane ergo conventionem, quam partis
utriusque consensus voluntarius conprobavit, sieut predicti iudices
auctoritate apostolica sub excommunicacione firmaverunt, ita nos quo-
que cum unanimi consensu fratrum nostrorum firmissimam perpetuo
decernimus et ratam haberi. Set ne quis in posterum hec retractare
vel in questionem revocare presumat, sigili nostri inpressione robo-
ramus et ydoneis testibus confirmamus, inprimis siquidem seniorum
conventus nostri, quorum consilio et assensu hec acta sunt, nomina
subnectentes, sacerdotum scilicet: Dithmarus* prior, Vto, Heidenricus,
Sifridus, Mengotus, Hartmudus, Theodericus, Heidenricus, Bertoldus,
Heidenricus, dyaconorum: Walterus, Poppo, subdyaconorum: Frideri-
eus, Heinricus, Heinricus, Theodericus, Gernodus; deinde etiam aliarum
sublimium personarum * nomina connectentes, scilicet: Euerhardus Mers-
burgensis episcopus, Bertoldus maioris ecclesie prepositus ibidem et
Heinrieus frater ipsius, Amilius abbas deSithegenbeche*, Albero abbas
de Cella Pauline, Cunradus de Wirechusen castellanus de Gebichen-
steinf et alii quam plures. Acta sunt hec anno domini M? C? XC» VII®,
indictione XV *. |
^ caldenburgensensem D imperpetuos D ° Dichardus T Ein Mönch
Thietmarus de Gozeke ist Zeuge in Nr. 31, Dorsualbemerkung. | personarum
sublimium 7' ° sidechenbeche 7 ! gibechinsten 7
97
68 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1198. April 27. Rom, St. Peter. 90.
Papst Innocene lll. bestätigt den Vergleich, den die von ihm be-
stellten Schiedsrichter in dem Streit zwischen den Klöstern Pforte und
Goseck betr. Besitzungen in Gernstedi su Stande gebracht haben.
Vgl. Nr. 48.
Hdschr.: D 27 (tit. Gernstete).
Druck: Deutsch: Wolff I, 237. Vgl. Potthast I, Nr. 109.
Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis abbati
et conventui Portensibus salutem et apostolicam benedictionem. Ea, que
auctoritate apostolica amicabili sunt compositione sopita, firma debent
et illibata consistere et, ne in recidive contentionis scrupulum rela-
bantur, apostolico sunt munimine roboranda. Sane vobis significanti-
bus ad audientiam nostram pervenit, quod, cum inter vos ex una
parte et dilectos filios abbatem et conventum de Gozk super XVI
mansis in Gernstete controversia verteretur, per venerabilem fratrem
nostrum Magdeburgensem archiepiscopum et dilectos filios abbatem de
Monte et prepositum de Caldenburnen, a sede apostolica iudices dele-
gatos, tandem amicabilis composicio intervenit, quam a sede apostolica
confirmari humiliter postulastis. Nos igitur vestris iustis postulationi-
bus annuentes composicionem ipsam, sieut provide ac racionabiliter
facta est et ab utraque parte recepta, auctoritate apostolica confirmamus
et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino homi-
num liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu
temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, in-
dignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum
se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrum v^ kalen-
das Maii, pontificatus nostri anno primo.
1198. April 28. Rom, St. Peter. 5l.
Papst Innocenz III. bestätigt dem Kloster Pforte dieselben Be-
siteungen wie Bischof Bertold II. von Naumburg in Nr. 35.
Hdschv.: D 29 (tit. Gernstete).
Ungedruckt.
Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis abbati
et conventui de Porta salutem et apostolicam benedictionem. Cum a
nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam vigor equitatis quam
ordo exigit racionis, ut id per sollicitudinem offieii nostri ad debitum
perdueatur effectum. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis
postulationibus grato concurrentes assensu grangiam in Borsendorf
cum molendino, bona in Mertindorf, bona in Puncwize, mansum unum
in Gernstete, predium in Luchowe, quosdam etiam agros iuxta molen-
dinum vestrum, curiam Werneri et agros eiusdem curie adiacentes,
lapicidinam in monte Aldenburch et alia omnia, que in predictis locis
Nr. 50—52. 1198—1199. | 69
emptionis tytulo vel modo alio racionabiliter acquisistis, sicut in
auctentico venerabilis fratris nostri B[ertoldi] Nuenburgensis episcopi
perspeximus plenius contineri et ea iuste ac pacifice possidetis, vobis
et per vos eeclesie vestre auctoritate apostolica confirmamus et pre-
sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum
liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu teme-
rario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indi-
gnationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum
elus se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrvm IIII®
kalendas Maii, pontificatus nostri anno primo.
—— — 90 ee
1199. Juni 14. Naumburg. 52.
Bischof Bertold IL von Naumburg bekundet, dass er 41, Hufen
in Leisslau vom Kloster Pforte durch Tausch für 2 Hufen in Gern-
stedt erhalten habe.
Häschr.: D 27 (tt, Gernstete). T 222.
Druck: Deutsch: Wolff I, 238.
In nomine sancte et individue trinitatis. Bertoldus huius nominis
seecundus divina favente clementia Nuenburgensis episcopus. Provi-
dendum nobis solerter esse cognoscimus, ut ea, que de possessionibus
ecclesiarum nostre dyocesis per mutuam distractionem vel concambium
sub auctoritate nostra racionabiliter acta et ordinata fuerint, tali firmen-
tur robore, ne aliqua forte posterorum temeritate retractentur vel in-
fringantur. Universitati igitur fidelium tam presentium quam futuro-
rum constare volumus, quod nos III?" mansis et dimidio in Lizelo*!
L* solidos Aldenburgensis monete annuatim persolventibus a Portensi
eeclesia universo eiusdem loci consentiente conventu sub tvtulo con-
cambii receptis duos mansos in Gernstete^ XX solidos annuatim sol-
ventes, quos bone memorie Theodericus quondam ecclesie nostre
decanus stipendiis canonicorum nostrorum attribuerat, cum unanimi
consensu et voluntate capituli nostri eidem Portensi ecclesie sub pre-
dicto tytulo imperpetuum libere* possidendos contradidimus. Districta
sane excommunicationis severitate prohibemus, ne aliqua in posterum,
quod absit, ecclesiastica secularisve persona super eisdem bonis utram-
libet ecclesiam inpetere vel hec, que nos rata fore censemus, retractare
aut quolibet modo infringere presumat. Si autem presumpserit, ecclesia
illa. eui primitus eadem bona, que inpetuntur, attinebant, pro altera
respondeat et satisfaciat. Ut igitur huius concambii contractus stabili
et rata firmitate inviolabilis perpetuo et inconvulsus@ permaneat, pre-
sentem paginam exinde conscriptam duorum sigillorum, nostri videlicet
et eeclesie nostre, inpressione signavimus et ydoneorum testium asti-
pulatione communivimus, quorum nomina hec sunt: Hermannus* pre-
positus maioris ecclesie Nuenburgí Cunradus scolasticus, Volquinus
70 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
eustos, Gerlacus de Helderungen, Hugo de Warthe, Ludewicus de
Saleke, magister Huwiciot, Hugo cellerarius, Gothefridus abbas de
sancto Georgio, abbas de Burgelino, Hugo prepositus de sancto
Mauricio, Cunradus prepositus de sancto Stephano de Ciza, Gerhardus
prepositus de Aldenburg, Albero prepositus de Luseniz, Meinherus
burgravius Misnensis, Heinricus burgravius de Burnstete, Heidenricus
de Wetha, Hermannus de Saleke et frater eius Fridericus, Cunradus
Kisline et alii quam plures. Acta sunt autem hec anno ab incarna-
tione domini M*C9?XC?IX*, indictione 1III*? epaota! XXII*', XVIII
kalendas Julii. Data Nuenburg in synodo solempni.
* Lizenlo T * Gerinstede 7T ^ libere fehlt T * et inconvulsus fehlt T
* Hartmannus 7 Der Propst heisst Hartmann in Nr. 57 (D, fehlt in T) und
Nr. 58 (DT), dagegen Hermann in Nr. 59 (DT) Í Nuenburgensis 7 5 Vuuitio T
^ Vor abbas leerer Raum T — ! epecta D
! Leisslau nó. Camburg. 2 Statt ind. II.
1199. Dezember 27. Magdeburg. | 99.
Bischof Thimo von Bamberg bekundet, dass er auf Bitie des
Grafen Siegfried von Orlamünde dem Kloster Pforte 3 Hufen in
Kukulau übergeben und der Graf dafür seinem Bistum eine Hufe
in Scuhg und eine halbe in Rethwitz gugeeignel habe.
. Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an weissen
leinenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr.123. Namen der Zeugen und
Datierung heller und von anderer Portenser Hand geschrieben. Vogl.
Posse 87, A. 1. — D 32" (tt. Kokelowe). T 191".
Druck: Deutsch: Wolff I, 239. Vgl. Pertuch I, 101. Bertuch-Schamel I, 64.
v. Reitzenstein 67a. v. Mülverstedt II, Nr. 20.
C. || In nomine sancte et individue trinitatis. Tlihiemo divino
nutu Babenbergensis episcopus cunctis dei fidelibus supernis aggregari
civibus. Quia dispensationi nostre domus dei credita est, auctoritate
eanonicali possumus et volumus menbris Christi prodesse subsidio
temporali, ut et nos consortium capiamus in refrigerio perpetuali. Qua
propter dilectis fratribus, Portensis cenobii monachis nunc sub vene-
rabili abbate Winnemaro degentibus, tres mansos in Kokolowe XXX
solidos annuatim solventes ad peticionem comitis Sifridi de Orlamunde
resignante eos nobis Hartmanno, filio Hartmanni de Lóbdeburg, qui
eos in beneficio habebat, cum omni utilitate contradidimus, pro quorum
reconpensatione idem comes Sifridus de hereditate sua mansum unum
in Seuhz talentum solventem et dimidium in Rethwiz* X**9 solidos
nichilo minus solventem cum consensu heredum suorum episcopatui
nostro in proprietatem perpetuam contulit, quos predictus Hartmannus
pro supra dictis tribus mansis rursus a nobis in beneficium suscepit.
Si qua igitur secularis potestas spiritalisve persona hoc concambium
Nr. 53—354. 1199— 1200. 71
molita fuerit convellere et in premissis bonis aliquam fratribus de
Porta violentiam inferre, auctoritate divina et episcopali excommuni-
catam se perhorreseat, donec digna satisfactione resipiscat. Ut autem
hoc factum evidentius roboretur, indita est huic pagine sigilli nostri
inpressio et testium ydoneorum per nomina subscriptio: Heinricus
prepositas de Bibera, Ekkebertus prepositus in Thurinstat, Heidenricus
prepositus de Sulce, Eberwinus prepositus in Colbecke, Godefridus,
Heinrieus, Crafto Babenbergensis ecclesie canonici, laici Sifridus
comes de Orlamunde, Cünradus et Hartmannus de Lóbdeburg, Cun-
radus de Wolfesberg, Otto de Lutenbach, Fridericus de Mistelbach,
Vlrieus de Öthelohisdorf, Albertus et Anno frater eius de Müchele,
item Waltherus et Albertus frater eius de Muchele, Godescalcus et filii
eius Heinricus et Godescaleus de Cale, Albertus de Echilberg, Cun-
radus Puster, Fridericus de Muchele et alii quam plures tam spiri-
tales quam seculares. Acta sunt hec in Magdeburg anno ab in-
carnatione domini millesimo centesimo nonagesimo nono, sexto kalen-
das Ianuarii, indictione tercia.
* Oder rechwiz
1200. [September -Dezember.!] 54.
Landgraf Hermann von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte
seine vor mehr als 40 Jahren von Heinrich Graf von Buch erworbenen
Besitzungen in Osford, nachdem Heinrichs Sohn, Graf Hugold von
Buch, im Landgerichte von Pforte 40 Mark empfangen und allen
Ansprüchen entsagt hat.
Hdschr.: D 15° (tit. Odisforde).
Druck: Deutsch: Wolff L, 242.
In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus divina favente
clementia Thuringie lantgravius et Saxonie comes palatinus. Oportunum
satis et necessarium agnoscimus, ut nos, qui deo auctore terrene pote-
xtatis apicem tenemus, ecclesias dei et iustas earum possessiones sub
nostra sitas dicione non solum benigne protectionis scuto ad presens
tueamur, sed etiam in futurum contra emergentes causarum et grava-
minum articulos circumspecte provisionis cautionem opponamus. Ea
propter universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris mani-
festum esse volumus, quod, cum Heinricus comes de Buch sine liberis
adhuc existens patrimonium suum in Osfurde accedente unanimi
eonsensu coniugis, fratrum et reliquorum heredum suorum partim pro
remedio anime sue et parentum suorum, partim pro acceptione pecunie
in presentia et per manum felicis memorie avunculi nostri, gloriosi
imperatoris Friderici, Portensi ecclesie collecta manu in perpetuos et
liberos proprietatis usus cum imperialis privilegii? auctoritate contra-
didisset eademque ecclesia idem patrimonium, sicut in eodem privi-
legio ipso perspeximus, per XL* et eo amplius annos quieto iure
possedisset, tandem Hugoldus comes de Buch post obitum patris pre-
72 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
missam ecclesiam super dicta possessione vehementer cepit inpetere et
ius sibi in ea contra iustitiam vendicare. Quamvis igitur continuatione
temporis lege prefiniti longa prescriptio et tocius iuris censura pre-
nominatum patrimonium Portensi domui legittime defenderet, propter
pacis tamen et quietis sue optinendam tranquillitatem fratres de Porta
ex consilio nostro et prudentum virorum predicto comiti Hugoldo Lx*
marcas argenti persolverunt, et ipse coram nobis in iudiciali placito,
quod in Saxonia prope nemus castri nostri habuimus?, assidentibus
Gozwino de Wangen sculteto simul et scabino, Geuehardo etiam et
Gerardo fratre eius de Querenvorde, Alberto de Osterhusen, Dithmaro
de Horenberch, Gartolfo de Geizele nichilo minus seabinis, acclamante
Eilwardo precone de Vphusen omne, quod sibi quamvis iniuste usur-
paverat, ius penitus abdicavit et deinceps nullam predictis fratribus in
eadem possessione molestiam se illaturum publice sub distrieta cautionis
censura confirmavit. Preter has autem LX* marcas dederant ipsi
fratres pro possessione illa primo CX marcas et postmodum Sibotoni,
germano comitis Hugoldi, XXIIII marcas et insuper multa sepe in equis
et in aliis mobilibus. Ipsi etiam comiti Heinrico per aliquod (sic)
annos usque in finem vite sue largam expensam honeste subministra-
verunt, et sic in summam redactis hiis, que pro eodem patrimonio ab
eis data sunt, CC marcas excedunt. Ut igitur predicta possessio Por-
tensi* ecclesie in perpetuum salva et illibata permaneat, presentem
paginam exinde conscriptam sigilli nostri inpressione signavimus et
ydoneorum testium subscriptione communivimus, quorum hee sunt
nomina: Ekkehardus prepositus Goslarie et prothonotarius noster,
Fridericus comes de Bichelingen, Heinricus burgravius de Novo castro,
Heinricus de Vokstete, Vdenscaleus de Uicemburch, Lutolfus de Berl-
stete, Albertus de Wippere, Otto de Crebizuelt, Tammo de Werbene,
Heinricus marscalcus noster, Guntherus dapifer noster, Gozwinus de
Sangerhusen, Gothefridus de Tuteleiben, Albertus et Walterus de
Muchele, Otto» de Scerenbeche. Acta sunt autem hec anno ab in-
carnatione domini M°CC°, indictione quarta.
& porteü Genetiv oder Dativ? ? Orto
l Wegen ind. quarta. 2 Vgl. Nr. 13. 3 Nebe spricht in Ztschr. d. Harz-
vereins XIX, 100, A. 4 die sehr wahrscheinliche Vermuthung aus, dass das Land-
gericht bei dem Haine neben der Neuenburg, auf dem sogenannten Hainberge (süd-
lich von der Neuenburg), gehegt und die Urkunde auf der Neuenburg verfasst ist.
1202. 55.
Winemar Abt, Konrad Prior und der Konvent su Pforte bekunden,
dass Gerlach von Heldrungen, Domherr zu Naumburg, durch Schen-
kung einer Hufe in Eberstedt und eines Fuders Wein in Merten-
dorf in dem Kloster sich ein Seelgeräth gestiftet habe.
Häschr.: Or. Perg. Sp. des Abtes von Walkenried ist abgerissen, Sp. des
Abtes von Pforte an weissen leinenen Fäden ziemlich gut erhalten.
Naumburg D. A. Nr. 48,
Ungedruckt,
: Nr. 55. 1202. 73
| In nomine sancte et individue trinitatis. | Winemarus divino
nutu abbas in Porta, Cunradus prior et reliquus conventus universis
posteris suis* Portensis ecclesie fratribus tam prelatis quam subditis
regulariter substituendis in perpetuum in eterna beatitudine pariter
sibi coadunari. Quia generatio preterit et generatio advenit et futura
tempora oblivione cetera operiunt. ut cognoscat generatio altera suc-
cessorum et fratrum nostrorum ea, que in presentiarum statuimus et
eis observanda in posterum transmittimus, scriptis hec eadem neces-
sarum duximus exprimere et inviolabiliter tenenda firmiori memorie
commendare. Manifestum itaque esse volumus fratribus nostris tam
presentibus quam futuris, quod reverendus vir Gerlacus de Haldrungen,
Nuenburgensis ecclesie canonicus, amicos sibi facere volens de mam-
mona iniquitatis, qui eum recipiant in eterna tabernacula, pro remedio
anime sue contulit eeclesie nostre mansum unum in Eberstede! annu-
atim talentum argenti vel tres Erfordienses mensuras frumenti solven-
tem et insuper carratam vini pecunia sua coemptam in Mertindorf
nobis nichilo minus contradidit eo condicionis tenore, ut de censu eius-
dem mansi simul et* vino sollempnis conventui refectio et servicium
certo tempore anni exhibeatur, id est in festo sancti Arnulfi ipso
Gerlaco superstite et post obitum eius in anniversario ipsius, ut scilicet
ipso die et panis candidior et pulmenta meliora piscesque, si in hyeme,
caseus, butirum et ova, si in estate dies occurrerit, fratrum refectioni
apponantur, ut, dum corporalis eis consolatio tribuitur, spiritualis ab eis
elus anime, qui hanc tribuit, per orationum suffragia inpendatur. Pre-
dieti vero censum mansi, sive in loco, quem diximus, eum iugiter
ecclesia nostra possideat sive in alium forte locum in futurum per
concambium transponat, prior, quicumque tunc fuerit, simul cum vino
debet accipere et de utrisque servicium, quod diximus, sine cuiusquam
contradictione vel aliqua diminutione fideliter et plenarie conventui
exhibere. Ut hec ergo nostra constitutio rata et in perpetuum incon-
vulsa permaneat, presentem exinde paginam conscriptam venerabilis
patris nostri Heidenrici? abbatis de Walkenrede simul et nostri in-
pressione sigilli communivimus et testes ydoneos adhibuimus, quorum
hec sunt nomina: Widikindus? abbas in Walkenriet, Alexander sub-
prior in Porta, Amilius cellerarius, Erbo cantor, Cristianus portarius,
Diethardus custos, Florentius, Waltherus, Hermannus monachi et alii
quam plures boni testimonii viri. Acta sunt hec anno ab incarnatione
domini M^ CC°]I°, indictione quarta*4.
* posteris suis zweimal, dass zweite Mal ausgestrichen —— " pariter überge-
* etin Rasur — ! constituit it ausgestrichen, tio übergeschrieben
* Der. Schluss (vom ersten Zeugen an) ist zwar von gleicher Hand, aber mit
dunklerer Tinte geschrieben.
1 Eberstedt sw. Sulza. ? Heidenreich war zur Zeit nicht mehr Abt von
Wulkenried, sondern wohl bereits von Morimund. | Vgl. Urkunden von Walken-
red I, XXVf. 66. Der (zweite?) Nachfolger bedient sich noch seines Siegels.
® Dieser Abt ist sonst unbekannt und im UB. v. W. nicht erwähnt. Er kann nur
nach Bertold als zweiter Nachfolger Heidenreichs eingereiht werden, + Statt ind. quinta,
Lej
74 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1203. 90.
Landgraf Hermann von Thüringen eignet dem Kloster Pforte eine
Hufe in Eberstedt zu, die sein Ministerial Egelolf von Bendeleben
demselben für 15 Mark verkauft hat.
Häschr.: T 177. D 100° (tit. Ebirstete) ist weniger sorgfältig und lässt
namentlich einen grossen Theil der Zeugen weg.
Druck: Deutsch: Wolff I, 246.
In nomine sancte et individue trinitatis*. Hermannus divina
favente clemencia Thuringie lantgravius et Saxonie comes palatinus.
Ad hec nobis a divina largitate terrene potestatis apicem collatum
cognoscimus, ut ecclesias Christi et ipsarum bona fide et iusto titulo
acquisitas possessiones et possessas proprietates contra violentas impro-
borum infestaciones scuto iusticie defensemus. Inde est, quod nos
universitati fidelium tam presentis etatis quam future posteritatis
manifestum esse volumus, quod Portensis ecclesie fratres data pecunia
quindecim marearum mansum unum in Eberstede annuatim vel talen-
tum vel tres frumenti mensuras Erfordienses solventem ab Egelolfo
de Bendeleiben ministeriali nostro et^" uxore eius heredibusque suis
consencientibus coemerunt. Quem* mansum uxor eiusdem Egelolfi,
quia iuri eius attinebat, cum heredibus suis in manus nostras consi-
gnavit eo condicionis tenore, ut idem maritus suus aliam ei posses-
sionem tantumdem solventem in recompensacione contraderet, quod et
fecit in villa, que Hunegyn nuncupatur*. Nos vero eundem mansum
ab omni iure advocatorum, villicorum vel alia publica exactione liberum
cum omni utilitate et attinenciis suis, viis et inviis, cultis et incultis
Portensi ecclesie collecta manu heredum in liberam et perpetuam pro-
prietatem contradidimus. Et ne aliqua* in posterum a quocumque
violencia vel iniuria predicte ecclesie in eadem possessione irrogetur,
districte per iuris severitatem prohibemus. Ut ergo hec nostra donacio
rata et in perpetuum inconvulsa permaneat, presentem exinde paginam
conscribi et sigilli nostri impressione! insigniri idoneorumque testium
subscripeione fecimus communiri. Quorum nomina sunt hec: Herman-
nus abbas de Gerroth, Ekkehardus prepositus Goslarie et€ protonotarius
noster, Gerlacus de Heldrungyn canonicus Nuenburgensis, Hugo de
Schidingin .canonieus Nuenburgensis, Reinhardus canonicus Nuen-
burgensis frater eiusdem Egelolfi, Manegoldus de Tannenrode et
Erkembertus filius eius, Gormarus^ de Kirchberg, Widego de Kyrch-
berg, Otto de Crebezenuelt ministerialis noster, Eckehardus de Novo
castro, Rudolfus et Heinricus fratres eiusdem Egelolfi ministeriales
nostri, Heinricus marscaleus noster, Guntherus de Slatheim dapifer
noster, Cunemundus de Scherinburck! ministerialis noster et alii quam
plures. Acta sunt hec anno ab incarnacione domini 1208, indictione sexta.
* amen D. etfehit D * Quam T 1 quod — nuncupatur fehlt D * aliq DT
' jnpensione D Set fehlt D N" Gozmarus D ' scherinberg I
Nr. 56—57. 1208, 75
1203. Altenburg. - Ä | 57.
Bischof Bertold IL von Naumburg bekundet, dass er die Besiteungen
des Klosters Pforte in Kathewitg übernommen und demselben dafür
die Besitzungen seines Stifts in Scobkowe überlassen habe.
Häschr.: D 5^ (tit. Porta).
Druck: Deutsch: Wolff I, 247. Vgl. Cod. dipl. Anhalt. I, 551. v. Mülver-
stedt 1I, Nr. 194,
In nomine sancte et individue trinitatis. Bertoldus divina favente |
clementia huius nominis secundus Nuenburgensis episcopus. Equitatis
ammonet racio et pastoralis exigit cure sollicitudo, ut securitati et paci
ecclesiarum nostre* dyocesis non solum ad presens, sed etiam in
posterum prospiciamus et tam ipsas quam ipsarum iusto tytulo et
bona fide acquisitas possessiones et possessas proprietates contra emer-
gentes questionum nodos et insolentes inproborum infestationes eccle-
siastici muniminis et canonice auctoritatis tuicione corroboremus. Uni-
versitati proinde fidelium tam presentis etatis quam future posteritatis
manifestum esse volumus, quod nos Portensis ecclesie bona in Kothe-
wiz cum adiacenti silva annuatim XII choros frumenti Nuenburgensis
mensure maioris persolventia sub tytulo concambii perpetuam in pro-
prietatem ecclesie nostre suscepimus, pro quibus eidem Portensi ecclesie
bona nostra in Scobkowe! tria talenta et solidos XV annuatim solventia
sub predicto tytulo contradidimus. resignante eadem bona Erkenboldo
de Grizlawe in manus marchionis Theoderici et marchione in manus
nostras nobisque prenominate Portensi ecclesie in liberam possessionem
et perpetuam proprietatem ea cum consensu canonicorum nostrorum
eontradentibus. Per severam sane districtionis ecclesiastice censuram
et futuram districti iudicis animadversionem prohibemus, ne qua in
presenti vel in posterum ecclesiastica secularisve persona huius con-
cambii contractum immutare, convellere vel quolibet modo infirmare
audeat vel Portensi ecclesie in eisdem bonis in Scobkowe gravamen
vel dampnum aliquod inferre presumat. Ut huius ergo concambii
constitucio in perpetuum rata et inconvulsa perseveret, presentem pagi-
nam sigilli nostri inpressione signatam exinde conscribi fecimus et
ydoneorum testium, qui huie actioni interfuerunt, subscriptione com-
munivimus, quorum nomina hec sunt: Lvdolfus Magdeburgensis archi-
episcopus, Wolferus Patauiensis episcopus, Theodericus Marsburgensis
electus, Hertwicus Eistatensis episcopus, Hartmannus prepositus Nuen-
burgensis, Cunradus decanus, Cunradus scolasticus, Volquinus custos,
Gerlacus canonicus, magister Huwizio, Bernardus dux Saxonie, Ger-
hardus? de Querenforde prefectus Magdeburgensis, Meinherus de
Werbene prefectus Misnensis, Theodericus prefectus de Kirchberch®,
Albertus de Droize, Heindenricus de Zanchenberch, Hugo de Hoiken-
walt, Rudolfus et Guntherus fratres de Bvnowe, Reinhardus de Mincwiz,
Reinhardus de Strele ministeriales ecclesie nostre et alii. quam plures
16 Urkundenbuch des Klosters Tforte.
tam layci quam clerici. Acta autem sunt hec anno ab incarnatione
domini M*OC*III*, indictione VI“, in Aldenburg castro imperatoris.
? nostrarum — P kirhberch
1 Scobkowe wüstes Dorf s. Pforte, !|, St. 80. (nach Wolff I, 247 sw.) Flemmingen.
Vgl. Lepsius, Hochstift Naumburg I, 268, A. 7. 3 Vielleicht verschrieben für
Geuehardus, da nur dieser als Burggraf von Mugdeburg bekannt ist. Oder sollte
Gerhard neben seinem Bruder das Amt verwaltet haben? Ueber Gerhard ron
Querfurt s. Holstein in Geschichtsblätter f. Magdeburg VI, 47, A. 10.
1204. a8.
Bischof Bertold II. von Naumburg bekundet, dass er mi Zustim-
mung seines Domkapitels das Dorf Tribun | Flemmingen] dem Kloster
Pforte in Tausch gegen dessen Besitzungen in Steinbach, Stockheim
und Dummernich übergeben habe.
Hdschr.: D 33 (tit. Flemingen). 7' 282^.
Druck: Deutsch: Wolff I, 253. Vgl. v. Reitzenstein 68a.
In nomiue sancte et individue trinitatis. Bertoldus secundus
divina miseratione et clementia Nuenburgensis episcopus. Commisse
nobis sollicitudinis racio et eiusdem racionis reddende sollicitudo ex-
postulat, quatinus servorum dei utilitatibus et temporalium stipendiorum
subsidiis providentia vigilantiori et cura propensiori inserviamus, ut,
dum eorum paci et contemplative quieti accurate intendimus, nos quo-
que ipsorum laboris et contemplacionis apud dominum participes in-
veniamur. Fidelium itaque universitati constare desideramus, quod nos
cum consensu canonicorum nostrorum dilectis fratribus nostris in Porta
villam, que dicitur Tribun, sub tytulo et restitucione concambii contra-
didimus cum omnibus attinentiis suis XII talenta reddituum annuatim
persolventem, marchione Theoderico eandem villam nobis resignante,
quam iure feodi a nobis tenuerat et eodem iure Bertoldo de Bobeluz
contulerat, a quo item Albertus miles iure beneficii eam possederat.
Hie sane notandum, quod pretaxati fratres de Porta eidem Alberto.
eui restitucio eiusdem concambii assignata est, condignam pecuniam
compromiserunt, ut omnem querimonie scrupulum et offendiculum,
quod in presenti* aut in posterum posset emergere, eadem mediante
pecunia consopiret, ut videlicet dominum suum prenominatum Bertol-
dum ad benivolum eiusdem concambii consensum induceret et milites,
qui parte eiusdem ville ab eo inbeneficiati fuerant, amicabili transactione
amoveret, colonis ibidem remanentibus, quos ipsi monachi, si voluerint,
a possessionibus illis, quas hereditario iure Francorum possident, com-
petenti restitucione debent excludere. Termini autem prefate ville
designati sunt ab adiacenti silva monachorum usque ad viam®, que
dicitur Buchstraze, et item a confinio agrorum de Scobkowe usque ad
agros claustri de sancto Mauricio. Porro in restitucione et commutatione
buius concambii iam dieti fratres ecclesie nostre restituerunt possessiones
Nr. 58--59. 1204. 77
in Steinbach, possessiones in Stoccheim,! possessiones in Dummernich?
eum omnibus pertinentiis suis, quas ipsi fratres quieto iure et libertate
possederunt, que omnes absque adiacenti silva XV talenta censuali
iure annuatim exsolvunt. Ut igitur huius concambii contractus stabilis
imperpetuum et inconvulsus perseveret, presentis cautionis paginam
sigilli nostri inpressione et vdoneorum testium subscripcione roboravi-
mus distrietissime sub interminatione anathematis prohibentes, ne ali-
qua spiritualis secularisve persona huius nostre constitucionis confir-
mationem immutare aut rescindere aliquatenus presumat. Sunt autem
testes hii: Sifridus abbas de Pigauia, Albertus abbas de Puzou, Cun-
radus prepositus saneti Stephani* de Ciza, Hugo prepositus de sancto
Mauricio in Nuenburg, Hartmannus prepositus maioris ecclesie ibidem,
Cunradus decanus, Volquinus custos, Cunradus scolasticus, Hugo de
Warte, Ludewieus de Saleke, Otto prepositus de Wirzeburg et canoni-
eus Nuenburgensis, Gerlacus de Helderungen, Hugo de Scidinge, Otto
de Lobdeburg, Siboto cellerarius, Otto cognatus magistri Cunradi omnes
canonici in Nuenburg, layci Theodericus burgravius de Kyrchberg,
Gerhardus burgravius de Liznich, Albertus de Droize, Erkemboldus de
Grizlau, Reinhardus de Bobluz, Heidenricus de Weta, Hermannus
advocatus de Saleke, Heinricus de Aldenburg, Heinrieus de Gernstete,
Fridericus de Polenz, Heinricus de Camburg, Heinricus marscalcus et
frater eius Cunradus camerarius, Guntherus de Bunowe et frater eius
Rudolfus, Heinricus de Slatebach, Irimfridus de Sculscov, Bertoldus
Albus? de Aldenburg. Acta sunt autem hec anno ab incarnatione
domini M^ CC ? TIII*, indictione VI*3.
* in presens 7. "ad uiam "usque D * sancti Stephani fehlt T ? So T
abbas D Vgl. Nr.60.
I Vielleicht Dorf Stockheim sw. Grimma? 2 Nicht nachzuweisen, 3 Statt
ind. VII.
1204. März 28. 59.
Bischof Berlold 11. von Naumburg bestätigt verschiedene von seinem
Vorgänger Udo LI. genehmigte Verträge des Klosters Pforte theils mit
dem Georgenkloster theils mit dem Moritgkloster in Naumburg beir.
Erwerbungen in Kukulau, Instandhaltung des Mühlgrabens [kleine
Saale], Nutzung auf dem Saalberge, Erwerbung eines Hofes vor dem
Moritzthore und eines Weidichts durch das Kloster Pforte.
Haschr.: D 33 (tit. Kokelowe), T 81.
Druck: Deutsch: Wolff I, 250. Vgl. Pertuch I, 98 und Bertuch-Schamel
I, 62, wo der Inhalt der Urkunde angegeben ist mit der Bemerkung:
Acta sunt haec sub Udone secundo anno 1172.
In nomine sancte et individue trinitatis. Bertoldus huius nominis
secundus divina favente gratia sancte Nuenburgensis ecclesie episcopus.
Notum esse volumus tam presentibus quam futuris, quod venerabilis
78 Urkundenbuch de: Klosters Pforte.
abbas Rudegerus sancti Georgii et fratres sui possessiones, quas habue-
runt in Kokelowe, cum omni utilitate sua abbati Adeloldo Portensis
cenobii et fratribus eius contulerunt tali condicione, ut Portenses
fratribus sancti Georgii ad duos cannales aquam provideant in molen-
dino! in pede montis sito et fratribus sancti Mauricii ad unam rotam,
quoniam? ipsi fratribus sancti Georgii terciam partem possessionum
restituerunt. Statutum est etiam, ut Portenses alveum rivi purgent
usque in locum, ubi nune sita est porta pomerii eorum, qui LX* III“
cubitis a molendino protenditur usque ad prefatum terminum, abhinc
fratres saneti Mauricii usque ad pontem Aldenburgensium superiorem,
inde fratres sancti Georgii usque ad suum. Porro quia nimia estatis
vel ygemis intemperies penuriam aque solet efficere, subita inundatio
vel glaciei inportunitas clausuram potest abrumpere, statutum est, ut
Portenses, quantocius pro facultate sua possint, reparare festinent.
Sciendum autem, quod abbas Rudegerus sancti Georgii liberam in
monte eis, qui dicitur Salberg, tribuit facultatem ad reparandam clausu-
ram molendini Si quid forte querimoniarum exortum fuerit vel inter
ipsa claustra de purgando alveo vel a vicinis pro inundatione aque,
pro sua parte quodlibet claustrum respondeat et emendet. Ratam etiam
habemus emptionem, quam fecerunt Portenses fratres cum fratribus de
sancto Mauricio sub preposito Gumfrido pro area quadam, que. est
ante portam sancti Mauricii, et concambium salicti, quod est iuxta
clausuram aque, quod acceperunt pro quadam area in Tuswiz. Quia
igitur hec omnia in presentia predecessoris nostri pie memorie Utonis
secundi et aliorum multorum racionabiliter terminata sunt, nos quoque
approbamus et, ut in perpetuum rata permaneant et inconvulsa, sigilli
nostri inpressione signavimus sub excommunicatione prohibentes, ne
quis in preiudicium fratrum Portensium huic pagine obviare presumat.
Datum anno domini M? CC^IHI*, indictione VII*, V? kalendas Aprilis.
Testes sunt Hermannus prepositus Nuenburgensis, Cunradus decanus,
Cunradus scolasticus, Volquinus custos, Gerlacus canonicus, magister
Hvwicio, Meinherus prefectus Misnensis, Theodericus prefectus de
Kyrchberg, Albertus de Droick*, Hugo de Hevkenwalde, Rudolfus et
Guntherus de Bunowe fratres et alii plures.
^ quoniam T d = quam D > Droisigk T
I Handbemerkung in T: intellige molendinum in Aldenburg.
1209. | 60.
Bischof Bertold II. von Naumburg bekundet nochmals (vgl. Nr. 58)
die Übergabe des Dorfes Tribun an das Kloster Pforte in Tausch
gegen dessen Besitzungen in Steinbach, Stockheim und Dumernich.
Hdschr.: Zwei Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). 1) Sp. heruus-
geschnitten. Pforte, Bibliothek B.7 (P). 2) Sp. an mehrfarbigen seidenen
Fäden gut erhalten. Dresden H. St. A. Nr. 146 (Dr). — D33° (tst.
4 Flemingen). T 102,
Nr. 60. 1205. 29
Drucke: Lepsius, Hochstift Naumourg I, 266 (nach D). Borchgrave, Histoire
des colonies Belges (Bruxelles 1865) 340 (nach Lepsius). Deutsch: Wolff I,
258. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 36.
C. ‚, In nomine sancte et individue trinitatis. || Bertoldus!* divina
favente clementia Nuwenburgensis episcopus. Manifesta ratione simul et
auctoritate cunctis liquet, quod et nos et omnes, quos pastorali regimine
constituit dominus super familiam suam, non solum in spiritalibus,
verum etiam in temporalibus servorum dei sub nostra cura degentium
utilitatibus et commodis debeamus prospicere et in omnibus causis
et negociis eorum autentica patrum et antecessorum nostrorum instituta,
quibus contraire impium est, inviolabiliter custodire. Unde nos ex
privilegiis a predecessoribus nostris Portensi ecclesie collatis intellexi-
mus, quod ecclesia nostra velut" hereditario ad nos iure transmisit,
ut tam nos quam omnes huius sedis successores de consensu capituli
nostri? concambium illud, quod ab antiquo inter nostram et Portensem
ecclesiam super bonis in Zmólne factum est, congruo supplemento
eidem Portensi ecclesie de possessionibus episcopatus modis, quibus
possumus, reconpensemus. (Cuius rei ut nos aliquam exequeremur
portionem, villam, que dicitur Tribün, que per manus plurium laicorum
feodali iure a nostra fuit ecclesia elongata et de qua fratres Portenses
quam plura? susünuerunt gravamina, cum consensu fratrum nostrorum
Nuwenburgensium canonicorum* prenominate Portensi ecclesie sub
titulo et restitutione concambii cum omnibus attinentiis suis contradi-
dimus, Alberto milite de Tribün eandem villam in manus Bertolli de
Bobeluz et Bertoldo in manus marchionis Theoderici et marchione in
manus nostras cum omni iure, quod in ea habuerant, resignantibus
nobisque et ante et post reditum nostrum a curia Romana super
altare beate Marie in Porta in perpetuam proprietatem liberam eam et
absolutam offerentibus, Cunrado decano et Volquinof custode Nuwen-
burgensis ecclesie presentibus et annuentibus, quos dominus papa
coadiutores nobis et cooperatores in amministratione et procuratione
episcopatus suis litteris delegavit. Termini autem prefate ville designati
sunt ab adiacenti silva Portensium usque ad viam, que dicitur Buch-
straze, et item a confinio agrorum de Scobkowe usque ad agros claustri
de sancto Mauricio. Notandum sane, quod pretaxati fratres de Porta,
ut de manibus laicorum, qui, ut diximus, eandem villam in beneficio
a nobis habebant, absolute illam redimerent, pecuniam circa estima-
tionem septingentarum marcarum hine inde dederunt et insuper
ducentas carratas vini, colonis tamen inibi remanentibus, quos ipsi
fratres, si voluerint, a possessionibus illis, quas hereditario iure Fran-
eorum possident, conpetenti restitutione sine coactione possunt ex-
eludere. In reconpensatione vero huius concambii iam dicti fratres
ecclesie nostre restituerunt possessiones in Steinbäch, possessiones in
Stöcheim,® possessiones in Dümernich^ cum attinentiis suis, quas ipsi
quieto iure et iusto titulo diu possederant quasque item predictus
marchio Misnensis a nobis, Albertus a marchione iure beneficii sus-
80 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
ceperunt. Ut igitur huius concambii contractus stabilis in perpetuum
et inconvulsus permaneat, presentem paginam exinde conscriptam
sigilli nostri inpressione et idoneorum testium subscriptione roboravimus
severe sub interminatione anathematis et censura ecclesiastice distri-
ctionis prohibentes, ne aliqua in posterum ecclesiastica secularisve
persona huius nostre constitutionis confirmationem convellere presumat
aliquatenus aut inmutare. Testes autem hii sunt: Sifridus abbas de
Pigaugia, Albertus abbas de Puzöv ! Otto prepositus maioris ecclesie
in Nuwenburg, Hugo prepositus de sancto Mauricio in Nuwenburg.
Cunradus decanus, Volquinus custos, Lódewicus de Salecke, Gerlacus
de Heldrungen, Hüwizio scolasticus et ceteri canonici Nuwenburgenses
Arnoldus prepositus maioris ecclesie in Cice,® Waltherus decanus,
Alexander scolasticus et ceteri canonici Cicenses, laici Theodericus
buregravius de Kyrchberg, Gerhardus buregravius de Liznic, Albertus
de Drofze,? Erkenboldus de Gritzlaá*, Reinhardus de Bobeluz, Heiden-
ricus de Weta, Hermannus advocatus de Salecke, Heinricus de Alden-
burg, Heinricus de Gerinstede, Fridericus de Polenz, Henricus de
Kamburg, Guntherus de Béínov? et frater eius Rudolfus, Henricus
marscalcus et frater eius Cunradus camerarius, Henricus de Slatebách,
Irimfridus de Culscóv, Bertoldus Albus de Aldenburg et alii quam
plures tam clerici quam laici. Acta sunt autem hec anno ab incarna-
tione domini millesimo ducentesimo quinto, indictione octava. (Text
nach P.)
Varianten in Dr (ausser unerheblichen | orthographischen Ab-
weichungen):
^ Bertoldus secundus ^ uelud * de — nostri fehlt “ plura sepius ° cum
— canonicorum fehlt T volewino — * stochheim N" dumernich ' püzowe
* nuenburg ! nuenburgenses " cize " droizch ° grizlawe — ? bfinowe
—— —
1205. [1206?] April 29. Rom, St. Peter. 61.
Papst Innocenz IL. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schuts
und bestätigt dessen Besitzungen, Rechte und Freiheiten.
Häschr.: Or. Perg. Bleibulle ist abgerissen. Dresden H.St. A. Nr. 139. —
D 4" (tit. Porta).
Druck: Deutsch: Wolff I, 262. Vgl Pertuch I, 101. Bertuch-Schamel I, 64.
Potthast I, Nr. 2764.
| Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis Winmaro
abbati de Porta eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regu-
larem vitam professis in perpetuum. || Religiosam vitam eligentibus
apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cuiuslibet temeritatis
incursus aut eos a proposito revocet aut robur, quod absit, sacre religi-
onis infringat. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postu-
lationibus clementer annuimus et monasterium sancte dei genitricis et
Nr. 61. 1205. 81
virginis Marie de Porta, in quo divino mancipati estis obsequio, sub
beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privi-
legio communimus, in primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus,
qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque institutionem
Cistereiensium fratrum in eodem monasterio institutus esse dinoscitur,
perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quas-
cumque possessiones, quecumque bona idem monasterium.in presentia-
rum iuste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum,
largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis
modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque succes-
soribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus ex-
primeuda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm
est, eum omnibus pertinentiis suis, terris, vineis, pratis, silvis, aquis,
usuagiis, piscationibus, pascuis, pasturis et molendinis ad usus mona-
sterii tantum, grangias de Cusene, de Wincendorp, de Cocolou, de
Scopecou, de Borsendorp, de Gernestede, de Cranewicz!, de Hechen-
dorp, de Odesforde, de Lepicz, de Mirtendorp, de Tribun et pascua de
Cazenrode cum omnibus pertinentis suis. Sane laborum vestrorum,
quos propris manibus aut sumptibus colitis, tam de terris cultis quam
inculüs sive de ortis et virgultis et piscationibus vestris vel de nutri-
mentis animalium vestrorum nullus a vobis decimas exigere vel ex-
torquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos liberos et
absolutos e seculo fugientes ad conversionem recipere et eos absque
contradictione aliqua detinere. Prohibemus insuper, ut nulli fratrum
vestrorum post factam in monasterio vestro professionem fas sit abs-
que abbatis sui licentia de eodem loco diseedere, discedentem vero
absque communi litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere.
Quod si quis forte retinere presumpserit, licitum vobis sit in ipsos
monachos vel conversos regularem sententiam promulgare. Illud
districtius inhibentes, ne terras seu quodlibet beneficium ecclesie vestre
collatum liceat alicui personaliter dari* sive aliu modo alienari* absque
consensu totius capituli vel maioris aut sanioris partis ipsius. Si que
vero donationes aut alienationes aliter, quam dictum est, facte fuerint,
eas irritas esse censemus. Ad hec etiam prohibemus, ne aliquis
monachus sive conversus sub professione vestre domus astrictus sine
consensu et licentia abbatis et maioris partis capituli vestri pro aliquo
fideiubeat vel ab aliquo pecuniam mutuo accipiat ultra pretium capituli
vestri providentia constitutum nisi propter manifestam domus vestre
utilitatem; quod si facere presumpserit, non teneatur conventus pro
hiis aliquatenus respondere. Licitum preterea sit vobis in causis pro-
pris, sive civilem sive criminalem contineant questionem, fratrum
vestrorum testimoniis uti, ne pro defectu testium ius vestrum in aliquo
valeat deperire. Insuper auctoritate apostolica inhibemus, ne ullus
episcopus vel alia quecumque persona ad sinodos vel conventus forenses
vos ire vel iudicio seculari de propria, substantia vel possessionibus
vestris subiacere compellat nec ad domos vestras causa ordines cele-
Gieschichteg.d. P1. S. Bd. XXX. 6
82 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
hrandi, causas tractandi vel conventus aliquos publicos convocandi
venire presumat nec regularem vestri abbatis electionem impediat aut
de instituendo vel removendo eo, qui pro tempore fuerit, contra statuta
Cistereiensis^ ordinis se aliquatenus intromittat. Si vero episcopus, in
cuius parrochia domus vestra fundata est, cum humilitate ac devotione,
qua convenit, requisitus substitutum abbatem benedicere et alia, que
ad officium episcopale pertinent, vobis conferre renuerit, licitum sit
eidem abbati, si tamen sacerdos fuerit, proprios novitios benedicere et
alia, que ad officium suum pertinent, exercere et vobis omnia ab alio
episcopo percipere, que a vestro fuerint indebite denegata. Illud adi-
cientes, ut in recipiendis professionibus, que a benedictis vel bene-
dicendis abbatibus exhibentur, ea sint episcopi forma et expressione
contenti, que ab origine ordinis noscitur instituta, ut scilicet abbates
ipsi salvo ordine suo profiteri debeant et contra statuta ordinis sui
nullam professionem facere compellantur. Pro consecrationibus vero
altarium vel ecclesiarum sive pro oleo sancto vel quolibet alio eccle-
siastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio
modo quiequam audeat extorquere, sed hec omnia gratis vobis epi-
scopus diocesanus impendat; alioquin liceat vobis, quemcumque malue-
ritis, catholicum adire antistitem gratiam et communionem apostolice
sedis habentem, qui nostra fretus auetoritate vobis, quod postulatur,
impendat. Quod si sedes diocesani episcopi forte vacaverit, interim
omnia ecclesiastica sacramenta a vicinis episcopis accipere libere et
absque contradictione possitis, sic tamen, ut ex hoc in posterum pro-
priis episcopis nullum preiudicium generetur. Quia vero interdum
propriorum episcoporum copiam non habetis, si quem episcopum
Romane sedis, ut diximus, communionem habentem et de quo plenam
notitiam habeatis, per vos transire contigerit, ab eo benedictiones vaso-
rum et vestium, consecrationes altarium, ordinationes monachorum
auctoritate apostolice sedis recipere valeatis. Porro si episcopi vel alii
ecclesiarum rectores in monasterium vestrum vel personas inibi con-
stitutas suspensionis, excommunicationis vel interdicti sententiam pro-
mulgaverint sive etiam in mercennarios vestros pro eo, quod decimas
non solvitis, sive aliqua occasione eorum, que ab apostolica benignitate
vobis indulta sunt, seu benefactores vestros pro eo, quod aliqua vobis
heneficia vel obsequia ex caritate prestiterint vel ad laborandum all-
iuverint in illis diebus, in quibus vos laboratis et alii feriantur, eandem
sententiam protulerint, ipsam tamquam contra sedis apostolice indulta
prolatam duximus irritandam nec littere ille firmitatem habeant, quas
tacito nomine Cisterciensis ordinis et contra tenorem apostolicorum
privilegiorum constiterit impetrari. Paci quoque et tranquillitati vestre
paterna in posterum sollicitudine providere volentes auctoritate aposto-
liea prohibemus, ut infra clausuram locorum vel grangiarum vestrarum
nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere,
hominem temere capere vel interficere seu violentiam audeat exercere.
Preterea omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris;
Nr. 61. 1205. 83
Romanis pontificibus, ordini vestro concessas nec non et libertates et
exemptiones secularium exactionum & regibus et principibus vel aliis
fidelibus rationabiliter vobis indultas auctoritate apostolica confirmamus
et presentis seripti privilegio communimus. Decernimus ergo, ut nulli
amnino hominum lieeat prefatum monasterium temere perturbare aut
eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet
rexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro
quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis
profutura salva sedis apostolice auetoritate. Si qua igitur in futurum
eeclesiastica secularisve persona hane nostre constitutionis paginam
siens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commo-
uita nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis hono-
risque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpe-
trata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine dei.et
domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo
examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua
iura servantibus sit pax domini nostri Jhesu Christi, quatinus et hic
fruetum bone actionis percipiant et apud distrietum iudicem premia
eterne pacis inveniant. Amen. Amen.
(0. P.) Ego Innocentius catholice ecclesie episeopus ss. (M.) . .
In der Mitte:
T Ego Petrus Portuensis et sancte Rufine episcopus ss.
t Ego Iohannes Sabinensis episcopus ss.
T Ego Nicholaus Tusculanus episcopus ss.
Links für den Beschauer:
T Ego Petrus tituli sanete Cecilie presbiter cardinalis ss.
4 Ego Guido presbiter cardinalis sanete Marie trans Tiberim tituli
Calixti ss.
1 Ego Iohannes tituli sancti Stephani in Celio monte presbiter
cardinalis ss.
+ Ego C[inthius| tituli sancti Laurentii in Lucina presbiter cardi-
nalis ss.
T Ego Gregorius sancti Georgii ad velum aureum diaconus cardi-
nalis ss.
t Ego Hugo sancti Eustachii diaconus cardinalis ss.
T Ego Guido saneti Nicholai in carcere Tulliano diaconus cardi-
nalis ss.
T Ego Gvala sancte Marie in porticu diaconus cardinalis ss.
Datum Rome apud sanctum Petrum per manum lohannis sancte
Marie in Cosmedin diaconi cardinalis, sancte Romane ecclesie cancel-
larii, III kalendas Maii, indictione VIII * incarnationis dominice anno
Mo QCo v o, pontificatus vero domni Innocentii pape lll anno nono.? .
- Der Orbis pontificalis hut swischen den beiden Kreisen die Um-
e*
84 Urkundenbuch der Klosters Pforte.
schrift: + fac mecum domine signum in bonum, im Felde, durch
das Kreuz getheilt:
sc8 8ca
PETRVS | PAVLVS
INNO | CENTIVS
‚PP. III.
Monogramm: BENE VALETE.
a Durch Radieren aus dare und alienare verbessert " Cistreciensis ^ MeCC?VI? D
(obwohl von dem Dresdner Original abgeschrieben)
1 Dass Uranewig — auch Crenewitz geschrieben — unweit Gernstedi zu suchen
ist, folgert Wolff 1, 268 mit vollem Rechte aus dem Umstande, dass die Urkunde
des Bischofs Otto von Würzbury über eine Schenkung in Cramewitz v. J. 1217
(Nr. 83) in D unter dem Titel Gernstete steht. Vermuthlich lag der Ort im süd-
lichen Theile der jetzigen Taugwitzer Flur. Nach gütiger Mittheilung des Herrn
"Superintendenten Naumann in Eckartsberga besass die Pfarre Hassenhausen in
auswärtiger Flur 1575 ,,1 Stück ackers uuf dem leusehügel nicht weit von Rehe-
hausen zwischen Tuugwitz und Crentzgütern gelegen‘‘; auch zeigt die Taugwitzer
Fur nach Rehehausen und der Gernstedter Flur zu unter anderen folgende Pian-
Stücke: Grenzgelängen, Grenzberge, Obergrenze, Untergrenze und — offenbar
verstümmelt — Brenzengut. Ich kann mich nur der Vermuthung des genannien
Herrn anschliessen, dass in diesen Namen Reminiscenzen an Oranewitz enthalten
sind. Auch das Pförtner Erbbuch führt unter dem Titel Dagkwietz Bl. 61 ff. wieder-
holt Kremitzer gut auf. * Das Pontifikatsjahr (IX statt VIII) stimmt nicht
mit dem Jahre 1205 und ind. VIII. Die gleiche Urkunde ist für Walkenried
(Urkunden des Stiftes W. I, S. 47) und für Heilsbronn (Hocker, Hatlsbronnischer
Antiquitäten-Schatz. Supplem. 82) ausgestellt, für ersteres VI. id. Nov., ind. VIII,
incarn. dom. a. MCCV, pontif. a. VIII, wobei das Pontifikatsjahr zu dem Jahre
der christl. Zeitrechnung passt, für Heilsbronn dagegen einen Tag nach der Pförtner
Urkunde und mit dieser gleich datiert (ind. VIII, MCCV, pont. a, nono). Vermutlich
sind die Urkunden für Pforte und Heilsbronn 1206 ausgestellt, aber nach einer Vorlage,
vielleicht eben der Walkenrieder, mit dem Jahre 1205, aus der dieses Jahr in sie
übergegangen ist, während das Pontifikatsjahr der Wirklichkeit entsprechend. ge-
ändert wurde,
1207. Nach April 22.! 62.
Bischof Engelhard , von Naumburg bestätigt die Uebergabe des
Dorfes Tribun an das Kloster Pforte gegen Abtretung von dessen
Besitaungen in Stembach, Stockheim und Dumermich. ( Vgl. Nr. 58.60.)
Auch übergiebt er dem Kloster das Dorf Scobkowe in Tausch gegen
Besiteungen in Kathewitz.?
Hdschr.: D 34 (tit. Flemingen). 7 283."
Auszug: Wolff I, 268. Vgl. v. Reitzenstein 70a.
In nomine sancte et individue trinitatis. Engelhardus divina
misericordia Nuenburgensis episcopus. Commisse nobis sol[ljicitudinis
ratio et eiusdem rationis reddende sollicitudo expostulat. quatinus
Nr. 62, 1207. . Ab
vrvorum dei utilitatibus et temporalium stipendiorum subsidiis pro-
videntia vigilantiori et cura propensiori inserviamus, ut, dum eorum
paei et contemplative quieti accurate intendimus. nos quoque ipsorum
laboris et contemplacionis apud dominum partieipes invenianıur.
Fidelium itaque universitati constare desideramus, quod nos ante-
cessoris nostri rationabile faetum approbantes pari devotione villam,
que dicitar Tribun, fratribus de Porta sub tytulo et sufficienti restitu-
cione concambii eum canonicorum nostrorum consensu contradidimus*
eum. omnibus attinentiis suis, presertim cum nos ex eiusdem ecclesie
antiquis privilegiis intellexerimus tam nos quam omnes successores
nostros debitores existere. ut nos concambium illud, quod ab antiquo
inter nostram et Portensem ecclesiam super bonis in Zmolne factum
est, congruo supplemento eidem Portensi ecclesie de possessionibus
episcopatus. cun se facultatis oportunitas obtulerit, reconpensare
debeamus. Persulvebat autem eadem villa annua pensione XII talenta,
que tamen per manus plurium lavcorum feodali iure a nostra ecclesia
penitus fuit elongata. — Notandum sane, quod pretaxati fratres de
Porta pro absolucionis redemptione circa estimationem DCC marcarum
diversis laycis, qui ipsam in feodo habebant. dando distribuerunt,
insuper CC carratas vini Alberto militi, qui eandem villam iure bene-
firi possederat, persolverunt, ut omuem querimonie scrupulum et
offendiculum, quod in presenti aut in posterum posset emergere, con-
sopiret, ut videlicet dominum suum Bertoldum de Bobluz ad benevolum
eiusdem consensum concambii induceret et milites, qui parte eiusdem
ville ab eo inbeneficiati fuerant, amieabili transactione amoveret,
eolonis ibidem remanentibus, quos ipsi monachi, si voluerint, a posses-
sionibus illis, quas hereditario iure Hollendensium possident, competenti
restitucione debent amovere. Termini autem prefate ville designati
sunt ab adiacenti silva monachorum usque ad viam, que dicitur Buch-
straze, et item a confinio agrorum de Scobkov usque ad agros claustri
de sancto Mauricio. Porro in restitucione et commutatione huius con-
cambii iam dicti fratres ecclesie nostre restituerunt possessiones in
Steinbach. possessiones in "tocheim, possessiones in Dumernich cum
omnibus pertinentiis suis. quas ipsi fratres quieto iure et libertate
possederunt. que omnes absque adiacenti silva XV talenta censuali
lure annuatim exsolvunt. Preterea villam quandam, que dicitur Scobkou,
II talenta et dimidium annuatim persolventem eisdem fratribus sub
nomine concambii contulimus, pro qna ipsi fratres predium quoddam
in Cotewize XII mensuras frumenti et XII solidos annuo proventu
persolvens ecclesie nostre in reconpensatione restituerunt. Ut igitur
huius concambii contractus stabilis in perpetuum et inconvulsus perse-
veret, presentis caucionis paginam sigilli nostri inpressione et ydoneorum
testium subscriptione roboravimus sub interminatione anathematis pro-
hibentes, ne aliqua spiritalis secularisve persona huius nostre con-
stitueionis confirmationem immutare aut rescindere aliquatenus presumat.
Sunt autem testes hii: Otto prepositus maioris ecclesie in Nuenburg,
86 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Sifridus abbas Pigaugensis, Hugo prepositus de sancto Mauricio,
Cunradus decanus, Volquinus custos, Ludewicus de Saleke, Gerlacus,
magister Huwicio cum ceteris Nuenburgensis ecclesie canonicis,
Heinricus abbas de sancto Georgio, Albertus abbas de Puzaugia,
Iohannes prepositus de sancto Stephano, Albertus abbas de Burgelino,
Arnoldus prepositus maioris ecclesie in Cize, Waltherus decanus,
Alexander scolasticus et ceteri canonici Zicenses, Theodericus marchio
Misnensis, Cunradus marchio de Lusiz, Theodericus burgravius de
Kyrchberg, Albertus de Droize, Erkemboldus de Grizlau, Heidenricus
de Weta, Rudolfus de Bunowe, Volquinus marscalous et alii quam
plures. Acta autem sunt hec anno ab incarnatione .domini M*CC^VIFP,
indictione X.*
* contulimus 7
11207. April 22 ist Engelhard zum Bischofe geweiht. Vogl. v. Mülverstedt II,
Nr. 286. 2 Auch dies scheint nur Bestätigung eines früheren Tausches zu sein.
Vgl. Nr. 57. a
1208. 63.
Bischof Konrad von Halberstadt schlichtet einen Streit zwischen
dem Kloster Pforte und Heinrich von Sotierhausen über Weinbergs-
und andere Zehnte in Osforde.
" Häschr.: D 16 (tit, Odeaforde).
Druck: Deutsch: Wolff I, 274.
In nomine sancte et individue trinitatis. Cunradus divina pro-
videntia sancte Halberstadensis ecclesie episcopus in perpetuum. Qui-
cumque contractus in nostra presentia racionabiliter contrahuntur, ne
procedente tempore per malignorum calumpnias convellantur, iustum
est et maxime consentaneum racioni, ut nostro firmitatis robore ro-
borentur. Ea propter noverint universi, quod, cum inter dilectos
nostros abbatem et monasterium de Porta ex una parte, ex altera vero
Heinricum de Suttenhen! super decima tam vinearum quam etiam
aliorum proventuum allodii in Osforde, quam a nobis idem Heinricus
iure feodali tenere dicebat se constanter, multo fuisset tempore lis
suborta, nos tandem, ut nostri intererat, hanc inter eos discordiam
complanare volentes partes nostras ad bonum pacis interponere cura-
vimus studiose. Perspecto tandem privilegio? domni et predecessoris
nostri felicis recordationis Vlrici episcopi, quo ipsi monachi plurimum
innitebantur, sufficienter nobis constitit ex eodem prefatum domnum
nostrum de consensu maioris capituli decimam eis antique vinee
contulisse, cui etiam donationi* prebentes assensum ratam habuimus et
decrevimus esse standum, prefatum Heinricum ad hoc monitis nostris
inducentes, quod ipse predicte decime, antique vinee videlicet, renun-
ciavit omnimodis coram nobis. Unde taliter inter eos de consensu
mutuo medium fecimus statuentes, ut predicti monachi decimam vinee
Nr. 62—64. 1208. 87
memorate, sicut ex donatione domini nostri iusto tytulo possederunt,
deinceps quiete percipiant et ea libere perfruantur, Heinrico decimam
nove vinee in agris cultis plantate^ et omnium proventuum allodii in
Osforde annis singulis persolventes. Totidem etiam pullos, quod areas
ipsa villa prius habebat, annua pensione persolvent, ipsius decima-
torem, qui iuratus predictam decimam colligat, in pacientia tollerantes
ef in curia sibi locum ad reponendam decimam assignantes, et sic
amnis controversia, que inter eos habita fuit, mediantibus nobis con-
corditer est sopita. Sane hoc etiam addendum esse decrevimus, ut
«eundum privilegia ab apostolicis pluribus ordini eorum indulta, quas-
cumque in novalibus suis vingas inibi plantaverint, absque alicuius
contradictione eis permaneant illibate. Huius rei testes sunt maioris
ecclesie nostre, canonici Wernherus prepositus, Burchardus decanus,
Fridericus vicedomnus, Almarus* saneti Pauli prepositus, Meinhardus
archidvaconus; Heinricus de Cunradisburg, Fridericus de Eilwardis-
dorp abbates, Lvtolfus Caldenburnensis prepositus, eiusdem loci prior,
de Nangerhusen prior, Aluericus de Stigeliz, Nycolaus sacerdos de
Velthem, Cunradus de Vroburch, Reinoldus sanete Marie canonicus,
Heinricus. sacerdos, Wilhelmus capellani nostri; layci vero Gozwinus
de Sangerhusen, Gothefridus de Sutterhen, Vlricus Cnuvel, Heiden-
ricus de Ormunde, Geuehardus de Dieringe, Hermannus Verkiln,
Arnoldus de Querenuorde et alii quam plures. Acta sunt hec dominice
incarnacionis anno MUUC°VIl®, indictione XI*, anno ordinationis nostre
VII. Ne ergo super hac ordinatione nostra aliquod? in posterum
ambiguum habeatur, duo privilegia inde conseripta sigilli nostri in-
pressione fecimus insigniri, nnum fratribus de Porta, aliud Heinrico
pe dieto ad rei evidentiam erogantes districteque sub interminatione
anathematis inhibentes, ne quis hinc inde contra prescriptam ordina-
tionem quacumque presumptione venire presumat. Datum per manum
Theoderici notarii.
® Anscheinend aus donationem korrigiert — " plantare ° Almanrus — ^ alij
I In der Urk. d. Bisch. Friedrich von Halberstadt v. J. 1216. Okt. 18 heisst er
Heinricus de Suthirshusen, und nach Nr. 46 hutte Heinrich von Crumpo den
Zehnten ron Cuno miles in Sutterhusen zu Lehen gehabt, — ? Vgl. Nr. 21.
1208. | | 64.
Landgraf Hermann von Thüringen bekundet, dass der Naumburger
Domherr Gerlach von Heldrungen nebst Bruder und zwei Neffen dem
Kloster Pforte etwas mehr als 10 Ilufen in Vehra übergeben habe,
und ertheilt der Schenkung seine Bestätigung.
Hdschr.: D 35 (tit, Ver). T 302,
Drucke: Corssen 336. Deutsch: Wolff I, 269. Vgl. Pertuch I, 101. Bertuch-
Schamel I, 65.
In nomine sancte et individue trinitatis. Hermannus dei gratia
88 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
lantgravius Thuringie et comes palatinus Saxonie. Collate nobis a
domino potestatis beneficio et pietatis ratione constringimur religioso-
rum temporalibus subsidiis promovendis accuratius intendere et eorum
subsidiorum debite confirmationi propensiori studio curam inpendere.
Hinc est, quod nos dilectorum nobis fratrum in Porta utilitati simul
et cautele sollicite providentes fidelium universitati constare volumus,
quod Gerlacus de Heldrungen Nuenburgensis ecclesie canonicus et
germanus frater suus Heinricus de Heldrungen cum duobus filiis suis
Hartmanno et Theoderico paulo amplius quam X. mansos in Ver! ipsis
iure hereditatis et proprietatis attinentes ecclesie Portensi cum omnibus
attinentiis suis, pascuis, pratis, cultis et incultis, viis et inviis, piscationibus,
salictis, cum unanimi heredum suorum consensu pro remedio animarum
suarum devote contulerunt. Porro prefati iam viri, scilicet Gerlacus
cum predictis fratruelibus suis, in presentia nostra in Ekehardisberc
constituti presentibus pluribus nobilibus, scilicet comitibus, viris liberis
et ministerialibus nostris, easdem possessiones iterata donatione super
reliquias iam dicte Portensi ecclesie sine alicuius contradictione pari
devotione obtulerunt, quas nos potestatis et auctoritatis nostre legittima
confirmatione cum debita solempnitate per sententiam eidem ecclesie
corroboravimus. Igitur ne huius donationis et nostre confirmationis
constitucio aliqua in posterum humane machinacionis malicia aut tergi-
versationis astucia convelli possit, mutari aut imminui, presentis pagine
huius rei tenorem continentis cautionem ob perpetue firmitatis indicium
sigilli nostri inpressione et ydoneorum testium subscriptione commu-
nivimus, quorum nomina sunt hec: Ekehardus prepositus, Heinricus
notarius, Lambertus comes de Tunna, Hugoldus comes de Buch, Mane-
goldus de Rode, Theodericus camerarius de Appolde, Fridericus de
Muchele, Dithmarus de Willerstete et Hertwicus frater suus, Otto de
Crebizvelt. Herdegenus de Gozirstete et alii quam plures. Acta sunt
hec anno ab incarnatione domini M* CC? VII. )
I Vehra sw. Weissensee.
1208. [September-Dezember.] | 63.
Albert Erzbischof von Magdeburg, Albert Domdechant und Johannes
Propst des Klosters U. L. Frauen daselbst, vom Papst verordnete
Richter, entscheiden einen Streit zwischen dem Kloster Pforte einer-
seits und dem Priester Hermann von Wallendorf und Abt Konrad zu
Merseburg andrerseits betr. das Zehntrecht über die Besitzungen des
Klosters Pforte in Löpitz.
Hdschr.: D 13 (tit. Lepizc).
Druck: Deutsch: Wolff I, 271. Vgl. v. Mülverstedt II, Nr. 321.
Albertus dei gratia archiepiscopus et Albertus decanus et Iohannes
prepositus sancte Marie Magdeburgensis, iudices a summo pontifice
Nr. 65 - 66. 1208— 1209. 89
delegati, omnibus Christi fidelibus, ad quos presens pagina pervenerit,
salutem in salutis auctore. Volvitur tempus et est hominis vita brevis,
propter quod ea, que racionabiliter nunc aguntur. subito recederent
tempore recedente, nisi testimonium scripturarum ea transferret ad
noticiam futurorum. Ka propter notum esse volumus tam presentibus
quam futuris, quod visis privilegiis et instrumentis, aliis rationibus
etiam et allegationibus diligenter auditis, que abbas Portensis et fratres
sui pro sua parte et Hermannus sacerdos de Waldendorf et Cunradus
abbas Mersburgensis, qui ipsius ecclesie est. patronus, pro sua exhibere
vel proponere curaverunt super causa decimarum bonorum Portensium
in Lepizc, quas dictus abbas et sacerdos ad suam ecclesiam in Walden-
dorf cum iure decimationis tum racione cuiusdam transactionis, que
pro decimis ipsis olim facta dicebatur, attinore dicebant, de consensu
partium in nostris manibus utrimque fide prestita, quod super his
omnibus nostro starent arbitrio, taliter fuimus arbitrati: videlicet absol-
vimus abbatem Portensem et suam ecclesiam ab inpeticione decimarum
dictorum bonorum, que a dicto H. sacerdote petebantur vel iure decima-
tionis vel iure, sicut ipse asserebat, transactionis. et salvo iure et
tenore privilegiorum, que apostolica sedes indulsit eisdem, misericordia
moti super paupertate loci et laboribus et expensis prefati sacerdotis
arbitrando duximus, quod Portenses darent tres marcas argenti dieto
sacerdoti et decem marcas ad conparandos aliquos reditus ecclesie
supra dicte in Waldendorp. Cum igitur de consensu partium a nobis
hoe arbitrium sit prolatum, auctoritate, qua fungimur, sub anathematis
interminatione districtius inhibemus, ne quis contra hoe nostrum arbi-
trium aliquid ausu temerario audeat attemptare, statuentes, quod, qui
contra hoc facere presumpserit ullo modo, sine recuperatione cadat a
causa. Testes huius rei sunt Walterus maior prepositus, Sifridus pre-
positus sancti Sebastiani, Wernherus de Sconewalde, magister Gernan-
dus canonici maioris ecclesie Magdeburgensis, Bernhardus prepositus
et Bernhardus prior in Gratia dei et magister Wizcio scolasticus Nuen-
burgensis et alii quam plures. Acta sunt hec anno ab incarnatione
domini M*CC* VII», indictione XII*. Ego Cunradus abbas Mers-
burgensis ad hanc paginam meum sigilum appono in testimonium,
ut seiatur de voluntate nostra istud arbitrium factum esse.
[1209 —1228.! 12201] 66.
Bischof Bruno II. von Meissen ertheilt zum Verkauf einer Hufe
in Hummelstedt seitens seines Bruders Konrad von Porstendorf' an
das Kloster Pforte seine Zustimmung.
Hdschr.: D 20 (tit. Borsendorf). T 205.
Druck: Deutsch: Wolff I, 325.
In nomine sancte et individue trinitatis. Bruno II“ dei gratia
90 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Misnensis episcopus. Quoniam facta hominum aliquando aut ignorantia
posterorum confundit aut pravorum ingeniositas pervertit, universis
Christi fidelibus intimamus. quod Cunradus de Borsendorf, carnalis
frater noster, unum mansum de predio suo in Ummelstede in usus ecclesie
Portensis vendidit cum omni utilitate ot proventu in pascuis, pratis et areis,
molendini loco, salicto, monte locandis vincis apto et arbustis eidem
monti adiacentibus, sexaginta marcas argenti recipiens sub hac forma:
XX" marce* anno primo solventur, reliqua^ vero pecunie pars hoc
remanet ordine* persolvenda, ita quod singulis annis X marce ei, si
vixerit, aut si obierit, hiis, quibus ipse vivens destinaverit presentandas,
in certo termino presententur. Cum igitur noster iuste super eo con-
sensus requirendus existat, ob reverentiam eiusdem loci nostrum
assensum gratanter eidem contractui adhibentes factum idem presentis
pagine et sigilli nostri munimine roboramus. Testes huius rei sunt
Winemarus abbas, Gotscaleus camerarius, Theodericus subportarius,
Wernherus grangiarius, Ekkehardus de Kyrchberg, Bruno de Lobeniz!
Ortolfus de Burnewiz, Sifridus de Hartmannisdorf, Ortuinus Niue-
lungus, Albertus, Stephanus, Theodericus ! Cunradus, Reinboto milites
et alii.
^ marcás D marcas T "aliqua D * ordine remanet T Lubenytz T
* Nuieburgus 7 f Lidicus T
I Wegen Bischof Bruno von Meissen. Es scheint, dass die Hufe, welche
Pforte von Konrad von Porstendorf in Hummelstedt kauft, identisch ist mit der
Hufe, welche das Kloster nach der Urk. des Papstes Honorius III. v. J. 1290.
Nor. 9 von demselben in Porstendorf erworben hat. Dass nämlich Hummelstedt
ın dem Wirthschaftsbezirk von Porstendorf gelegen hat, erhellt auch daraus, dass
die Urk. über diese Erwerbung in D unter dem Titel Borsendorf steht. — Unter
dieser Annahme ist die Urkunde nicht später als 1220, wahrscheinlich aber in dies
Juhr zu setzen.
[1209.!] März 2. Rom, Lateran. 6.
Papst Innocenz [III]! ernennt den Abt von Pforte zum Visi-
lator des Katharinenklosters in. Eisenach.
Hdschr.: Kopie, Papier. Dresden H. St. A. Kop. Buch Nr. 8962.
Drucke: Pertuch I, 287. Bertuch-Schamel I, 187. Vgl. Wolff II, 560.
Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio abbati
Portensi salutem et apostolicam benedictionem. Dilecte in Christo
filie abbatissa et moniales sanctae Katherine in odorem ungentorum
tuorum currentes nobis humiliter supplicarunt, ut earum curam in
spiritualibus tibi personaliter committere dignaremur. De tua itaque
honestate ac religione plenam in domino fiduciam obtinentes et
sperantes per te illas spiritualiter profecturas, discretioni tue per
apostolica scripta mandamus, quatenus earum sollicite curam gerens
yemel in anno eis officium salutifere visitationis impendas professionique
Nr. 61--68. 1204 -- 1209. or
monialium ipsius monasterii, sicut tibi de monialibus tui ordinis a
sede apostolica est indultum, intersis et eas in monachas benedicas
monachalem habitum eis largiendo. Datum Laterani VI nonas Martii,
pontificatus nostri anno XI.
l Wäre die gewöhnliche Annahme, dass das Kutharinenkloster in Eisenach
erst 1214 oder 1215 gestiftet sei (vgl. Ztschr. f. thüring. Gesch. V, 14. VIII, 920),
richtig, 30 könnte nur Innocen: IV. 1254 die Urkunde erlassen haben. Doch hat
bereits Winter, Cistercienser II, 41 den Irrthum nachgewiesen. und die Urkunde
Innocenz III. zugetheilt. Einen weiteren Beweis liefert ein Brief des Abtes Hermanr.
von Corvey (Schöttgen und Kreysig, Nachlese IV, 562 nach Murtene et Diwand,
Collect. vet. script. I, 1218), in weichem er 1227 die s. Polycarpi episcopi et
martyris rom Lundgrafen Ludwig sich Nonnen ausbittet und schrabt: Quoniam
de probitate, castitate, modestia et laudabili conversatione sororum apud
x. Katharinam in Ysenach dominus Winemaru-, venerabilis abbas in Porta,
«pecialiter nobis retulerit ete, — Offenbur hat Winemar in seiner Eigenschaft als
Visitator sich so geáussert , und dies Amt hat der Pfortner Abt schon von Innocenz III
erhalten.
1209. Dezember 26. Bei Terni. 68.
Kaiser Otto IV. nimmt das Kloster Pforte in seinen Schutz, be-
stätigt seine Besitzungen und Rechte und gestattet ihm von Freien
und Reichsministerialen, ohne besondere kaiserliche Erlaubniss vorher
nachzusuchen, Güter zu erwerben.
Häschr. : Or. Perg. von Portenser Hund (vgl. Posse 3, A. 1, 10, A.3. 19
Taf. VIII, b). Sp. von rothem Wachs an rothen und grünen seidenen
Fäden, gut erhalten. Dresden H. St. A. Nr.165. — D6 (tit. Porta).
Drucke: Pertuch I, 39 (vgl. 102). Bertuch-Schamel I, 27 (vgl. 65). Meibom,
Ser. rer. Germ. III, 159. Thur. sacr. 831. Origg. Guelf. III, 795.
r. Bocholtz- Asseburg, Asseburger UB. I, 49. Deutsch: Wolff I, 277.
Vgl. Schóttgen 62. Schultes Il, 457. Böhmer, Reg. imp. Otto IV.
Nr.100. Böhmer-Ficker Nr. 342. Cod. dipl. Anhalt. I, 575.
C. In nomine sancte et individue trinitatis. Divina favente
clementia Otto quartus Romanorum imperator semper augustus im-
perpetuum. ' Imperialem decet munificentiam religiosam vitam pro-
fessis in hiis. que ad utilitatem ecclesiarum pertinent, suum parare
presidium, ne cuiuslibet temeritatis incursu indebite patiantur detri-
mentum. Ea propter in proposito habentes non solum ea, que a
divis antecessoribus nostris imperatoribus pro ecclesiüs utiliter sunt
ordinata, servare, set etiam, si quid minus actum est, prout intel-
lexerimus et poterimus, supplere, ob reverentiam intemerate genitricis
dei Marie venerabile ac dilectum nobis monasterium in Porta ordinis
Cistertiensis cum omnibus hominibus et possessionibus, quas in presen-
tiarum canonice possidet et in futurum iustis modis parante domino
poterit adipisci , in nostram et imperii protectionem et spetiale patro»
cnium suscipimus imperiali auctoritate confirmantes eidem monasterio
99 | Urkundenbueh des Klosters Pforte.
possessiones eum omuibus suis pertinentiis, in quibus hec propriis
duximus exprimenda vocabulis: loeum ipsum, in quo prefatum
monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis, grangias, sci-
licet de Cusende cum pertinentiis suis, aliam, que vocatur Wincendorp,
aliam, que dicitur Cocolou, aliam, que vocatur Bursendorp, aliam,
que vocatur Scopecou, et Hummelstede! cum molendino et cum adia-
cente vinea, insuper vineas, que adiacent Wincedorp grangie supra
seripte, cum molendino et cum piscatione et frutecto et salicto, pre-
terea aliam grangiam, que vocatur Gernestede, cum adiacenti vinea et
sarecto et pratis, predia in Cranewisz, alium, que dicitur Hechendorp.
eum adiacente charecto et cum silva et adiacente vinea, grangiam,
que dicitur Odesforde, eum piscatione in aqua, que vocatur Hunstruta,
aliam, que dicitur Lepiz. cum molendino adiacente et cum piscatione
in aqua, que dicitur Luppa, aliam, que vocatur Mirtendorp, cum
adiacente vinea et charecto et molendino, unam, que dicitur Flaminghe,
et pascua de Catzenrode cum adiacente area ad molendinum constru-
endum, grangiam, que vocatur Vere, cum piscatione in aqua, que
voeatur Vnstruta, et charecto et salicto, insuper villam, que dicitur
Burkauwe,? et aliam villam, que vocatur Hircen,? cum vinea adia-
cente, preterea lacum in marchia, que dicitur Lvzist, cui nomen
Holtse. in confinio urbis et civitatis Sturkuowe cum mansis Cm,
iuxta lacum XX# et Kelinze LXXX'*, que omnia simul et semel Con-
radus marchio de Landesbere cum favore nostro Portensi contulit
ecclesie in Aldenburg * presentibus principibus duce Bernardo, Hermanno
Jantgravio, Theoderico marchione Misnense et aliis pluribus. Insuper
queeumque bona ubicumque locorum. in silvis, in agris cultis et
incultis, in pascuis, in aquis et aquarum decursibus vel piscationibus
possidet, omnes libertates et privilegia et donationes ipsi a prede-
cessoribus nostris Romanis imperatoribus vel quibuseumque liberis
sive ministerialibus imperii collatas et exemptiones secularium exa-
ctionum confirmantes illibatas precipimus deinceps observari. Premisse
vero concessioni ob remedium anime nostre et successorum nostrorum
imperatorum vel regum adicimus, ut, quiequid deinceps idem
monasterium de bonis imperii iustis modis fuerit adeptum sive per
emptionem sive per commutationem seu per elemosinarum largitionem
vel alio iusto modo a quacumque persona libera sive ministeriali
imperii, non requisito super hoc spetiali assensu nostro licenter recipiat
et quiete possideat. ita ut nulla lex generalis vel privata hoc valeat
impedire. Imperiali igitur auctoritate statuimus, ut nulla persona
secularis aut ecclesiastica predictum monasterium in rebus vel personis
contra tenorem huius privilegii molestare aut" huic concessioni audeat
contraire. Alioquin et nostram indignationem incurret et volumus, ut
in penam temeritatis componat* quadraginta marcas auri, dimidium
camere nostre et dimidium ecclesie iniuriam passe, et ut hec
nostra concessio omni tempore inviolabilis perseveret, presentem
paginam sigillo nostro fecimus communiri. Huius rei testes sunt
Nr. 69. 1210. 99 .
hi: Wlicherus patriarcha Aquilegensis, Lotharius archiepiscopus
Pisanus, Iohannes Cameracensis episcopus, Henricus episcopus
Mantuanus imperialis aule vicarius, Henricus:scolastieus saneti Gereonis,
Iohannes Bardewicensis prepositus, Gherardus comes Uiennensis, Azo
marchio Estensis, Azelinus de Homanie, Meinardus comes de Friol,
Salingwerra de Ferraria, Hartmannüs comes de Wirteneberch, Rodolfus
de Keselowe, Hellemoldus de Plesse, Bernardus de Dorstat, Luthardus
de Meinersem, Guncelinus imperialis aule dapifer, Henricus de Kalendin
marsealeus, Cono de Mincenbereh chamerarius, Walterus de Scipfe
pincerna, Henricus de Rauenesburch, Monachus de Uilla et Passag-
werra Mediolanensis?, Albertus Strucio imperialis aule iudices, Henricus
de Rotenburch, Cono de Somerowe, Herwicus de Uitesen, Albertus
Rindesmule, Heinricus de Reueninghe et alii quam plures clerici
et laici.
Signum Ottonis divina favente clementia quarti Romanorum impe-
ratoris invictissimi et semper augusti. (M.)
Ego Conradus Spirensis episcopus imperialis aule cancellarius vice
Theoderici Coloniensis archiepiscopi recognovi.
Acta sunt hec aput Interamnem in partibus Spoletanis anno in-
carnationis dominice MCC* VIIII*, anno regni nostri IX?95 imperii vero
primo, VII kalendas Januarii, indictione XII"*. Data per manum
Walteri imperialis aule protonotarii.
a XXM und LXXX übergeschrieben — " au * coponet mediolaü
1 Hummelstedt scheint nach einer später folgenden undatierten Urkunde des Bischofs
Bruno II. v. Meissen in Verbindung mit der Urkunde des Pupstes Honorius ILI, v. J. 1220.
Nor. 9 dicht bei Porstendorf gelegen zu huben. — ? Vermuthlich Borgau nnw.
Eckartsberga. | 9? Herressen sw. Apolda. * Vermuthlich Anfang Mai 1209. Vgl.
Cod, dipl. Anhalt, I, Nr. 777, A. 1. Nr.771. 5 Statt XII.
——— M á— M Ó— — —
1210. Juli 29. Borzykowa. 69.
Herzog Wladislaus von Kalisch schenkt dem Abt Winemar von
Pforte zur Erbauung eines Cistersienserklosters im Bezirke Priment den
Ort Virchuje nebst Seen und Wäldern und andere sahlreiche Ort-
schaften mit der Ermächtigung für das neue Kloster einen oder
zwei Markifiecken und beliebig viele Dörfer mit deutschem Rechte
anzulegen.
Hdschr,: Or. Perg. Portenser Schriftduktus (vgl. Posse 20). Sieben Sp. an
verschiedenfarbigen seidenen Fäden. Dresden H.St. A. Nr. 171.
Druck: Cod. dipl. matoris Poloniue ( Posen 1871) I, 64. Vgl. Winter, Cister-
cienser II, 356.
In nomine sancte et individue trinitatis. Wlodizlaus divina favente
clementia dux de Calis Ex divina intellegimus scriptura eonsultum
vel potius preceptum esse divitibus huius seculi non sperare in incerto
divitiarum, sed thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum, ut
94 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
apprehendant veram vitam. Quod nimirum tam salubre consilium cum
multi: potentes et multi nobiles ante nos strennue secuti fuerint et
terrenis celestia larga manu cunparaverint, et nos eorum exempla?
sequi proponentes eollata nobis a deo bona temporalia in presenti dare
eupimus, ut ab eo eterna in futuro recipiamus. Manifestum proinde
universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris esse volumus,
quod nos ad edificationem cenobii ordinis Cisterciensis, quod in pro-
vintia Premontensi de patrimonio nostro, quod ad nos hereditario iure
devenit, a fundamentis exstruere deo annuente iam cepimus. has
possessiones pro remedio anime nostre simul et parentum nostrorum
sollempni donatione liberas in perpetuum contulimus: locum. qui
Polonica lingua Virchuje dicitur, cum circumiacentibus lacubus et
nemoribus usque ad confinia et metas Glogowie terminis contiguas,
Dominiz cum Colov, Bucoviz et aliud Bucoviz eum Rozwarowo, Mochi*
eum Ptowo, Radomir cum Gorzko et Ozlonino, Zecowo cum Clewe,
Pretsino, Kneginiz in provintia Zremensi, Zirsnici iuxta Rudam cum
attinentiis suis, cultis et incultis, viis et inviis, agris, aquis et silvis,
pratis et paschuis, nemoribus et venationibus, lacubus et piscationibus,
aucupiis et navigiis, cum omni libertate et utilitate, que in presentia-
rum inest vel inesse poterit in futurum. Hec ergo nos in manus
venerabilis Winemari abbatis de Porta, eui eundem loeum exstruendum
eontradidimus, assignantes licentiam dedimus novi loci fratribus unam
vel duas villas forenses et alias, quotquot voluerint seu potuerint, villas
Teutonicorum in nemore et in possessione sua Teutonicali iure et liber-
tate ponendi, loca omnia et rusticus tam Teutonicos quam Polonos ab
omni iudicio et potestate tam nostra quam nostrorum et omni iure et
ministerio Polonieo plenarie absolventes. Hee vero sunt nomina rusti-
corum, quos eis dedimus: in Zirsnik Pzár, Thusha, Milozt, Targossa,
Zedluta, Dumouiz, in Dominiz Radoch, Zvantos, Plefna, Nudassa, quo-
rum quilibet tribus diebus in ebdomada XJI**" pisces ad longitudinem
ulne dare debet et insuper tres urnas mellis annuatim; Nouos et Rad-
zlaws cum filiis cotidie debent piscari; Zlauosouiei, Hrapis, Pancis.
Gozis mellifices, Began figulus, Karsna, Gozsteret cum sotio mellifices
in Dyzuik, Zvan, qui eotidie debet piscari, Gonik et Mirek frater eius,
Piwen, Zelis, Nidomislz eamerarii, Panoh, Milozlaus, Agazo, Johannes
eocus; Zbramirus dedit post mortem suam villam Zscomelin. Hee
omnia ego Heinrieus archiepiseopus et ego Arnoldus Poznaniensis et
omnes alii Polonie episeopi sub exconmunicafione firmiter con-
firmavimus. .Ut ergo hec omnia rata et in perpetuum inconvulsa
permaneant. presentem paginam exinde conscriptam sigilli nostri
et principum, coram quibus hec faeta sunt, inpressione signa-
vimus et vdoneos testes adhibuimus, quorum nomina hec sunt:
Heinrieus archiepiscopus Unezinensis, Arnoldus episeopus Poznani-
ensis, in euius diocesi situs est locus, Uincentius Cracouiensis,
Getko Plocensis, Laurentius Wratizlauiensis, Oerius Quiauiensis, Lau-
rentius Lubusensis: episcopi, Boguchalus de Cracouia, Symon de Lansitia,
Nr. 70, 1210. 95
Meingotus de Schirmest prepositi, Gerhardus archidiaconus, Uitus
eustos et alii quam plurimi abbates, prepositi, decani, archidiaconi,
canonici, sacerdotes, clerici et tota sinodus in Boricov celebrata, Lez-
stico dux Cracouie, Cónradus dux frater eius, Heinricus dux Zlesie,
Albertus palatinus, Gowarish, Jacobus, Mizsui, Ozstash et alii plurimi
Polonie nobiliores. Datum in Borikov HH kalendas Augusti anno ab
incarnatione domini M? Cc? X5, indietione XIII*-
* exexempla — " mochi steht auf einem Stückchen Pergament, das zur Aus-
füllung eines Loches auf der Rückseite aufgeklebt ist. “ Zeugen wnd Datierung
sind mit hellerer Tinte nachgetragen.
1210. August 31. Erfurt. 40.
Ersbischof Siegfried IL von Mainz übergiebt dem Kloster Pforte
3 von Graf Lambert von Gleichen aufgelassene Hufen in Hensch-
leben, wofür leteterer 4 Hufen in Vieselbach von ihm au Lehen ge-
nommen hal.
Häschr.: D 35 (tit, Ver). T 152”.
Druck: Deutsch : Wolff I, 284. Vgl. Bóhmer - Will II, XXYIT, Nr. 145.
Iu nomine sancte et individue trinitatis. Sifridus dei gratia sancte
Moguntinensis sedis archiepiscopus. Ne providis bonorum hominum
actibus vel humana valeat perversitas novercari vel aliquid in eorum*
serie processus temporis per surrepentem oblivionis caliginem immu-
tare, cautum est et providum, ut scriptorum vivaci testimonio com-
mendentur*. Notum igitur fieri volumus tam presentibus fidelibus
quam futuris, quod dilectus fidelis noster, Lampertus comes de
Glichen, | tres mansos in Hantseusleiben,! quos ab ecelesia
Moguntinensi iure tenuit feodali, in manus nostras libere resi-
gnavit, quos ecclesie de Porta libera tradicione contulimus multa
ae devota ad hoc instantia inclinati. Ipse vero quatuor mansos
in Visilbeche, quos tytulo proprietatis possederat, nobis ac successoribus
uustris eontradidit in restaurum, quos a nobis eodem iure recepit, quo
tenuerat resignata. Üt autem hec ordinatio robur optineat ac debitam
firmitatem, presentem conscribi paginam eamque sigilli nostri fecimus
munimine roborari sub interminatione unathematis distrietius inhibentes,
ne ulla ei ecclesiastica secularisve persona temere contraire presumat,
quod si quis attemptaverit, indignationem dei omnipotentis se noverit
incursurum. Testes huius rei sunt Cunradus sancte Marie, Gerwicus
saneti Seueri prepositi, Lutherus decanus, Ludewicus scolasticus, Gisil-
bertus eantor sanete Marie Erfordensis, Guntherus et Heinricus comités
de Swarcburch germani, Ernestus comes de Velseke*, dburgravius de
Kyrchberg, Hartmannus* de Lobdeburg, Vlricus de Tullestete, Thide-
rieus eamerarius, Thidericus puer fratres de Appolde, Thidericus vice-
dominus de Rustebere, Thidericus vicedominus de Appolde, Johannes
de Gebere. Acta sunt hec anno incarnationis dominice M9 CC?X»,
96 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
indietione*. Datum Erfordie II kalendas Septembris imperante domno
Ottone Romanorum imperatore augusto, imperii eius anno primo.
^ earum DT — "commendetur D — * vilsecke T * Leerer Raum vor
burgravius 7 " Hermannus T In Nr. 79 kommen neben esnander Hart-
mannus de Lobedeburg et frater eius Hermannus ror. M?OC? (Rasur) in-
dictione X D MPCCX? indictione (ohne Zahl) T
1 Henschleben sw. Vehra.
[1211—1219.] 1l.
Lambert Graf von Gleichen überlässt dem Kloster Pforte 4 Hufen
in Henschleben und 1!|, Hufe in Vehra gegen Zahlung von 60
Mark an seine Erben.
Hdschr.: D 35^ (tit. Ver). T 160.
Druck: Deutsch: Wolff I, 296.
In nomine sancte et individue trinitatis. Lambertus divina favente
clementia comes de Glichen. Universis Christi fidelibus tam modernis
quam posteris notificeandum duximus, quod nos de proprietate nostra
cum unanimi compromissione et consensu Vlrici de Oulebe* et qua-
tuor filiarum suarum et privigni® sui Hermanni III mansos in
Hentscusleiben, unum et dimidium in Ver Portensi contulimus ecclesie.
sane notandum, quod predicta eeclesia pro eisdem mansis prefatis
heredibus LX* marcas persolvit. Ut autem hec rata et imperpetuum
inconvulsa permaneant, presentem. exinde. paginam sigilli nostri in-
pressione. signavimus et ydoneorum testium subscriptione roboravimus,
quorum nómina sunt hee: Albertus de Meldingen cognomento Epi-
scopus maioris eeclesie canonicus, Vlrieus de 'Tullestete, Syboldus
filius Jutte," Heinricus de Meldingen, Hoinricus, Cunradus et Albertus
de Elkesleiben, Bertoldus de Silbernhusen, Tuto de Escheneber
Szlauke de Glichen, Albertus de Frankenhusen et frater eius Adebertus,
Fridericus de Collide, Reinboto de Vrbeche et alii plures.
? Oylebe 7" " priuilegii ° gutte D Gutte T — ^ escheneb dahinter ein
ausradiertes c D — Escheneber T — * hadebertus T
1 Die Urk. ist in diesen Zeitruum gesetzt, weil sie in D, das innerhalb der
einzelnen Titel im Allgemeinen chronologische Reihenfolge beobachtet, zwischen zwei
Urk. von 1211 und 1219 steht; besonders häufig erscheinen verschiedene der Zeugen —
ausser Lambert von Gleichen namentlich Ulricus de Tullestete und Siboldus filius
Gute — in Erfurter Urkunden v. J. 1317.
1211. [September — Dezember.| 12.
Landgraf Hermann von Thüringen bestätigt einen Tausch, in
welchem sein Ministerial Bernolf von Rudesiedi gegen 2 Hufen mn
Ramsla dem Kloster Pforte 11], Hufe in Vehra übergeben hat.
Häschr.: D 35? (tit, Ver). T 142"
Druck: Deutsch: Wolff I, 987.
Nr. 72 —13. 1211— 1212. 91
In nomine sanete et individue trinitatis. Hermannus dei gratia
Thuringie langravius et Saxonie comes palatinus. Notum facimus
omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris, quod Bernolfus de
Rudestete ministerialis noster de quibusdam bonis suis, videlicet manso
uno et dimidio aliisque attinentiis, sitis® in villa, que dicitur Ver, et
ad ipsum iure proprietatis spectantibus concambium fecit cum fratribus
Portensibus hoc modo: possidebant in villa predicta fratres iam dicti
grangiam unam et, quia bona hec sub cultura® eiusdem grangie redigi*
poterant, convenerunt pro contractu eorum cum prefato ministeriali
nostro ipsique fratres, ut ecclesie bona supra dicta contraderet, duos
mansos ecclesie eorum attinentes, sitos in villa, que Ramsla dicitur,
Bernolfo restituere promiserunt. Qui condicto huic consentiens per-
missionem et consensum nostrum super hoc petiit et obtinuit. Itaque
facetus est idem contractus iuxta tenorem premissorum in presentia
nostra, annuentibus nobis et iam dieti Bernolfi heredibus, Herdeino?
scilicet et aliis consentientibus, tradiditque Bernolfus bona memorata
monasterio Portensi libera et absoluta ab omni iure advocatie et qua-
libet exactione et obligatione et recepit ipse a fratribus eiusdem
monasterii pretaxata bona a iam dictis inpedimentis nichilo minus
libera et absoluta. Ut autem factum hoc firmum et inconvulsum per-
severet imperpetuum, paginam hane inde conscriptam auctoritate
nostra confirmamus et sigilli nostri inpressione et testium subscriptione
communimus. Testes sunt prepositus Babenbergensis maioris ecelesie,®
Ekehardus prepositus Goslariensis, Hermannus advocatus de Saleke,
Heinricus marscaleus lantgravii, Heinricus de Crozene, Hertwicus de
Liuenstetef, Heinricus de Rogeliz et quàm plures alii. Acta sunt hec
anno ab incarnatione domini M*CUC^X19, indictione XY?.
a suis 7 — "culturam T * non poterant D — * Herdenio 7’ * maioris
ecclesie kathedralis, dagegen fehlt Ekehardus T' ! Lieuestete oder Lienestete T'
—
1212. | 4d.
Lambert Graf von Gleichen und Vogt von Erfurt, Dietrich Vitg-
tum von Apolda, sein Bruder der Kämmerer Dietrich und die Rath-
männer der Stadt Erfurt übergeben dem Kloster Pforte sum Ersate
für ein serstörtes Hospital in Folge schiedsrichterlicher Vermittlung
einen Hof bei der Liverichsbrücke [ Lehmannsbrücke?].
Haschr.: D 41 (tt. Erfordia). T 247®.
Drucke: Ohnumgängl. Gegenbericht auf den summarischen Bericht des
Erzstifte Mainz u. 8, w. (Erfurt 1640) Beil. Nr. 8. Lünıg, Reichs-
archiv. Pars spec. Contin, IV, Th. II, 426. Sagittarius, Historia der
Grafsch. Gleichen 46. Bertuch-Schamel I, 235. v. Falckenstein, Historie
von Erffurth 72. Lambert, Verfassung von Erfurt 110. Beyer, UB,
von Erfurt I, 34 (nach fehlerhafter Vorlage). Deutsch: Wolff I, 289.
Vgl. Pertuch I, 103. Bertuch-Schamel I, 66. Schöttgen 64. Dominikus,
Erfurt I, 196. Schuites II, 478.
Qesebiebteg.d. Pr. 8. Bd. XXX. 7
08 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
^In nomine sancte et individue trinitatis. Lampertus divina favente
clementia comes de Glichen et advocatus Erfordie et Theodericus vice-
dominus de Apolde germanusque eius Theodericus camerarius® et
burgenses, quibus dispensatio reipublice eiusdem Erfordensis civitatis
credita est, quorum hee sunt nomina: Gisillerus cognomento Vice-
dominus, Hyldebrandus gener eius, Rauenoldus Lowere*, Hartungus
Moz, Siboldus Hoppenere*. Hartlieuus Gensewzfí, Saxo, Nezel, Albol-
dus Braxator, Reinoldus, Hartmannus de Gutingen, Theodericus frater
eius, Heinricus magister fori, Cunradus Bitirolfe, Cunradus de Plozic,
Hermannus monetarius, Heinricus Compostere, Euerhardus Mechilic*,
Bertoldus Sconecagel, Bertoldus de Lapidea via, Euernandus Iuvenis,
Siboldus domine Guten filius, Cunradus filius Wernheri, cum universis
concivibus suis. Notum facimus universis Christi fidelibus modernis et futu-
ris, quod causa, que vertebatur inter burgenses Erfordensis civitatis Mogun-
tine dyocesis et monasterium Portense Nuenburgensis dyocesis super domo
hospitali ecclesie sancti Georgii contigua, quam tempore Lupoldi archiepi-
scopi ! quidam de prefatis civibus inconsulte diruerant et utensilia capelle
eiusdem hospitalis, scilicet calicem et missale', casulam et albam eum nola
et alio apparatu altaris, ad prefatum monasterium pertinentia illicite aliena-
verant,hoc ordine et fine consopita est: mediantibus namque iudicibus, vide-
licet domino Theoderico venerabili episcopo et dominis Cunrado abbate
et Heinrico preposito Mersburgensibus, quibus dominus papa Inno-
centius III eandem causam commisit; audiendam et fine canonico
decidendam, memorati burgenses ab eisdem iudicibus benigne pire-
moniti, ut de commisso resipiscerent, absque litis contestatione divino
nutu ultronee communicato consilio curiam quandam cum edificiis et
attinentiis suis, sitam in aquilonari parte pontis, qui dicitur Liuerichs-
bruken, adherentem basilice sancti Nicolai, a filio Beringeri de Mel-
dingen Heinrico, eiusdem civitatis sculteto, pro XXVI marcis emerunt
presente uxore sua Jutta et germano fratre ipsius Ludewico ceterisque
heredibus suis et consentientibus et hane curiam cum omnibus edi-
ficiis et attinentiis suis Portensi monasterio liberam et absolutam ab
omni iuridicione seu exactione civitatis pro reconpensatione dampni,
.quod fecerant in supra dicte domus destructione, contradiderunt. Por-
tenses vero universis civibus pro munimine eiusdem .contractus ius
civile, id est dimidiam marcam, exhibuerunt, quam in monimentum
preteriti facti ad communem utilitatem muri civitatis destinandam
decreverunt, aliisque officialibus nichilo minus xenia largiti sunt. Ut
autem hec firma in perpetuum et inconvulsa permaneant, sigillis et
testium subscriptione roboravimus paginam hanc inde conscriptam.
quorum hec sunt nomina: Witelo abbas de Monte sancti Petri, Cun-
radus prepositus maioris ecclesie, Gerwicus prepositus de sancto Seuero,
Lutherus decanus maioris ecclesie, Gisilbertus cantor, Ludewicus scola-
sticus, Witelo decanus de sancto Seuero, Fridericus custos maioris
eeclesie. Actum anno dominice incarnationis! M* CC? XII*, indictione X Y *.
* Chrismon T — " "camerarius "theodericus D — * Léwere(?) T " motz T
Nr. 74—15. 1213. 99
* Hoppere T °' Genseuéz T * buterolf T —^' Megelic T ! missalem D
* stola Beyer ! "dominice incarnationis "anno D
1 1200-1208. Vielleicht 1202 bei der Einnahme Erfurts durch Erzbischof
Lupold von Mainz und Lambert von Gleichen ?
1213. 44.
Markgraf Dietrich von Meissen überlässt dem Kloster Pforte den
oberen Theil des [Saal-] Berges von den Weinbergen des Klosters bis
zur Höhe bei Wenzendorf. Vgl. Nr. 75.
Haschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an leinenen
Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 189. -- D 32° (tit. Wenzendort). T 16.
Druck: Deutsch: Wolff I, 293. Vgl. v. Reitzenstein 71b.
Theodericus dei gratia Misnensis et Orientalis marchio. Omnibus
suis amicis et fidelibus, immo universis Christi fidelibus salutem cum
omni felicitate utriusque vite. Scire volumus vestram universitatem,
quod dominis de Porta contulimus superiorem partem montis ab utra-
que vinea Portensium usque ad supercilium montis porrectam iuxta
Wenzendorf sub hac forma, ut pro anima dilecti nóstri Swidegeri
cottidie usque ad anniversarium ipsius missa pro anima ipsius in
honore Christi celebretur et anniversarium ipsius, ut consueverunt
fratrum ipsorum, diligentius procurent. Et ne aliquis possit hoc factum
in posterum evacuare vel in irritum ducere, sigillo nostro presentem
kartam roboravimus et hos testes ponimus: Henricum* de Ymenez,
Cunradus pincerna, Theodericus de Slatebach et frater ipsius Henricus,
Albertus de Droiz, Albertus de Luppe, Guntherus de Rochezberg,
Herkenboldus* de Grizlawe, Henricus de Korun. Datum anno ab in-
carnatione domini M^? CC? XIII*, indictione I*.
a Henricu Das Zeichen ist in der Urkunde meist für m oder n gebraucht,
doch auch für andere Buchstaben, aber nicht — vielleicht nur zufällig — für s.
* Anscheinend herkenboldus hineinkorrigiert in herkelsboldus
1213. 15.
Sophie Aebtissin von Quedlinburg überlässt dem Kloster Pforte den
oberen, an das Dorf Wengendorf grenzenden Theil des [Saal-] Berges,
den von ihrer Kirche der Markgraf Dietrich von Meissen zu Lehen
gehabt hat. Vgl. Nr. 74.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an gelben
seidenen Fäden. Dresden H. St. A Nr. 190. — D 32 (tit. Wenzen-
dorf) T 15”.
Druck: Deutsch: Wolff I, 294.
In nomine sancte et individue trinitatis. Sophia divina favente
clementia Quiddelingeburgensis abbatissa. Universis Christi fidelibus
rh:
100 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
medernis et posteris constare volumus, quod ecelesia Portensis cum
ecclesia nostra concambium! contraxit super dimidia villa, que dicitur
Wencendorf, et adiacente monte. Verum quia ex veritate conperimus,
quod iam dicta Portensis ecclesia triplo meliores et ampliores posses-
siones in reconpensatione ecclesie nostre restituit, ideo* nos intuitu
pietatis totam superiorem partem predicti montis ab utraque vinea
Portensium usque ad summitatem montis porrectam, a cognato nostro
Theoderico marchione Misnense ab ecclesia nostra feodali iure posses-
sam et nobis resignatam, pro remedio anime nostre in predicto con-
cambio conprehendimus et eidem Portensi ecclesie contulimus. — Ne
igitur hanc nostre donationis constitutionem aliquis in posterum possit
immutare, convellere aut imminuere, presentem cautionis paginam sigilli
nostri inpressione signavimus et idoneorum testium subscriptione
roboravimus, quorum nomina sunt hec: Herbordus, Albertus, Gunce-
linus, Guntherus ministeriales marchionis, Ródegerus miles, Cunradus
capellanus, Vlricus capellanus marchionis. Acta sunt hec anno ab
incarnatione domini M"CC?XIII*, indictione prima.
? id’o
1 Vgl. Nr. 44.
1213. 46.
Bischof Engelhard und das Domkapitel zu Naumburg bekunden
die gütliche Beilegung eines Streites mit dem Kloster Pforte betr. den
Besitz des Dorfes Flemmingen, einen zur. baulichen Erhaltung des
Daches der Domkirche bestimmten Zins von 15 Schillingen daselbst
und ein Weidicht am Saalufer.
Haschr.: Or. Perg. mit Einschnitten für drei anzuhängende Siegel, doch
scheint nur ein Siegel angehängt gewesen zu sein, das von der noch
rorhundenen weissen leinenen Schnur abgerissen ist. Naumburg D. A.
Nr. 52. — Von einer andern Urschrift D34 (tit. Flemingen). T 285.
Druck: Deutsch: Wolff I, 296. Vgl v. Schönberg 151.
' [n nomine sancte et individue trinitatis. Engelhardus |' divina
favente clementia Nuenburgensis ecclesie episcopus, Cunradus pre-
positus, Hugo decanus, Lodewicus eustos, Henricus de Weta, Gerlacus
archidiaconus, Hugo de Scidingen, Engelgerus, Helfericus, Otto pre-
positus Herbipolensis, Theodericus de Appolde, Theodericus de Misne.
Siboto*, Burchardus, Henrieus cellerarius, Wolemarus, Reinhardus.
magister Hugo de Tizene eiusdem ecclesie canonici. Canonice reli-
gionis hortatur devotio, sed et pietatis et vere caritatis admonet con-
sideratio, ut contemplativorum virorum paci et quieti studio propen-
siori intendamus et eiusdem pacis stabilitati pia providentie cautela
privilegiorum confirmatione in posterum prospiciamus. Hine est, quod
universitati fidelium presentium et futurorum constare volumus trans-
actionem amicabilis conpositionis inter nos et dilectos fratres nostros
Nr. 76. 1218. 101
de Porta esse contractam super controversia. que vertebatur inter nos
et ipsos super villa in Flemingen, quam idem Portenses per con-
cambium et quamdam pecunie summam conparaverant de consensu
Bertoldi episcopi capituli nostri non accedente consensu,! et super
censu. XVem solidorum in Flamingen, qui ad sarta tecta ecclesie nostre
antique constitutionis iure fuit assignatus,? insuper etiam super quodam
salieto in ripa Sale, quod ipsi se bona fide et iusto titulo possidere
putabant, nos vero eos nomine magistri C[unradi]? asseruimus posse-
disse. Hec autem controversia tali fine transactionis sopita est: si-
quidem iam dieti fratres pro censu XV*i* solidorum mansum unum
in Euerstede tres maldratas Erfordiensis^ mensure persolventem, quem
dominus Gerlacus eis contulerat,! in reconpensatione nobis contulerunt.
Pro salicto vero VI marcas nobis contulerunt* hoc conditionis tenore,
ut nobis clausuram molendini nostri ad palum predicto salicto con-
tiguum vel ad ipsum salictum liceat applicare. Censum insuper V
solidorum nobis persolvendum promiserunt, donec ad unum vel? duos
annos in alicuius certa possessionis pensione eundem censum domino
Reinhardo consignent. Porro ad plenariam amicicie redintegrationem
pecuniam X**? marcarum ad ecclesie nostre edificia instauranda et
dimidiam bhibliotecam conscribendam de expensis suis conpromiserunt.
Predietis sane* hoc adiciendum est, quod capitulum nostrum Portensibus
suum unanimiter prebuit assensum, ut, si qua bona adhuc essent in
Flemingen ab aliquo feodatariorum aliquo modo conquirenda, ipsi ad
sue ecclesie proprietatem possent libere ad voluntatem tenentium
conparare. Pro decimatione vero in Kocolowe dabunt Portenses
Nuenburgensibus VI sexagenas. Meatum preterea fontis in monte
"alebere transducendi, quo voluerint, ad usum* ipsorum ius et liberam
ipsis indulsimus facultatem.3 Ut autem huius nostre transactionis con-
stitutiob rata in perpetuum et inconvulsa perseveret, presentem cautionis
paginam eeclesie nostre sigillo conmunivimus et vdoneorum testium
substitutione roboravimus, quorum nomina hec sunt: Henricus abbas
de saneto Georgio et frater eius Albertus, Hugo prepositus de sancto
Mauricio, magister Rudolfus et dominus! Sibandus, laici Hermannus
advoeatus de Saleck, Bertoldus, Arnoldus, Rudolfus et Hatto de
Sconinbere ,£ Erimfridus, Albertus et frater eius Petrus et Bertoldus
Spigel de Rvtleberc!, Fridericus de Polenz et alii plures. Data anno
ab incarnatione domini M*CC?XIIIe, indictione prima.
a Die Namen Lodewicus — Siboto geben D und T in folgender lieihe: otto
prepos. herb., ludewicus cust, gerlacus archid., hugo de sc., Engelgerus, Syboto,
Otto scolasticus (fehlt im Naumburg. Or.), heinricus de weta, theodericus
de app., helfrieus, theodericus de misne ^ erfordi[sis — * persoluerunt DT
! Unter den Zügen von ut ist noch ein zuerst geschriebenes ad in ganz blasser
Tinte zu erkennen ut ad D * ad hoc D ! in monte in DT ® ecclesie
ipoorum DT " constitutionis D T et dominus fehlt D T * fridericus de
polenz in D T hier eingeschoben stutt an letzter Stelle — ! rvtleb! am Ende der
Zeile, des'.«dU vielleicht so abgekürzt rutheleibesberg D — Rudebe'b'c T
108 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
l Dem widerspricht Nr. 58 (1904) cum consensu canonicorum nostrorum und
ähnlich Nr.60 (1205) und 62 (1207). ? Vgl. Urk. Wichmanns v. J. 1152 ( Lepsius,
Hochstift Naumburg 252): Ea propter ad tecturam aecclesiae reparandam singulis
annis XXX solidos absque omni contradictione contuli, quorum mediam partem
Hollandini, qui et Flamingi nuncupantur, in cathedra Petri apostoli persolvant.
3 Magister Cunradus erwähnt Nr. 58, wohl identisch mit dem wiederholt (vgl.
Register) genannten Cunradus scolasticus. * Vgl. Nr. 55.
[1213.] Oktober 25. Rom, Lateran. A.
Papst Innocenz [IIL] beauftragt den Erzbischof von Mainz und
die sämmtliche Geistlichkeit der Mainzer Kirchenprovina dem Kloster
Pforte in seinen Bedrängnissen gegen die Uebelthäter Beistand zu
leisten.
Haäschr.: T 1.
Ungedruckt,
Innocentius episcopus, servus servorum dei, venerabilihus fratribus
archiepiscopo Maguntinensi et suffraganeis eius et dilectis filiis abba-
tibus, prioribus, decanis, archidiaconis et aliis ecclesiarum prelatis per
Maguntinensem provinciam constitutis salutem et apostolicam bene-
dictionem. Non absque dolore cordis et plurima turbatione didicimus,
quod ita in plerisque partibus ecclesiastiea censura dissolvitur et canonice
sententie severitas enervatur, ut viri religiosi et hii maxime, qui per
sedis apostolice privilegia maiori donati sunt libertate, passim a male-
factoribus suis iniurias sustineant et rapinas. dum vix invenitur, qui
congrua illis protectione subveniat et pro fovenda pauperum innocentia
se murum defensionis opponat. Specialiter autem dilecti filii abbas et
conventus Portenses Cisterciensis ordinis tam de frequentibus iniuriis
quam de ipso cotidiano defectu iusticie conquerentes universitatem
vestram litteris petierunt apostolicis excitari, ut ita videlicet eis in
tribulationibus suis contra malefactores eorum prompta debeatis magna-
nimitate consurgere, quod ab angustiis, quas sustinent, et pressuris
vestro possent presidio respirare. lIdeoque universitati vestre per
apostolica scripta mandamus atque precipimus, quatenus illos, qui
possessiones vel res seu domos predictorum fratrum vel hominum
suorum irreverenter invaserint aut ea iniuste detinuerint, que pre-
dictis fratribus ex testamento decedentium relinquuntur, seu in ipsos
fratres contra apostolice sedis indulta sententiam excommunicationis
aut interdicti presumpserint promulgare vel decimas laborum seu nutri-
mentorum ipsorum spretis apostolic« sedis privilegiis extorquere.
monitione premissa, si laici fuerint, publice candelis accensis excom-
municationis sententia percellatis, si vero clerici vel canonici regulares
seu monachi fuerint. eos appellatione remota ab officio et beneficio
suspendatis, neutram relaxaturi sententiam, donec predictis fratribus
plenarie satisfaciant, et tam laici quam clerici seculares, qui pro
- - . wA.mp rn EEE cesis 2B VID.
Nr. 177—178. 1218—1214. 108
violenta manuum iniectione anathematis vinculo fuerint innodati, cum
dioecesani episcopi litteris ad sedem apostolicam venientes ab eodem
vinculo mereantur absolvi. De monachis vero et canonicis regularibus
id servetur, ut, si eiusdem claustri fratres manus in se iniecerint
violentas, per abbatem proprium, si vero unius claustri frater in fratrem
alterius claustri huius modi presumpserint violentiam exercere, per in-
iuriam passi et inferentis abbates absolutionis beneficium assequantur,
etiam si eorum aliqui, priusquam habitum reciperent regularem, tale
aliquid commiserunt, propter quod ipso actu excommunicationis sen-
tentiam incurrissent, nisi excessus ipsorum esset difficilis et enormis,
utpote si esset ad mutilationem membri vel sanguinis effusionem pro-
cessum aut violenta manus in episcopum vel abbatem iniecta, cum ex-
cessus tales et similes sine scandalo nequeant preteriri. Si vero in
clericos seculares manus iniecerint, pro vitando scandalo mittantur ad
sedem apostolicam absolvendi. Villas autem, in quibus bona predi-
ctorum fratrum vel hominum suorum detenta fuerint per violentiam,
quam diu ibi sunt, interdicti sententie supponatis. Datum Laterani
VII kalendas Novembris, pontificatus nostri anno sexto decimo.
Anm. Denselben Schutzbrief hat Papst Innocenz III. 1208. Febr. 2
dem Kloster Heilsbronn verliehen (vgl. Hocker, Hailsbronnischer
Antiquitäten - Schalg. Suppl. 81), ebenso dem Kloster Walkenried
1216. Mai 23 (vgl. Urkunden d. Stiftes W. 79).
—————— — — — -——
1214 [1215]. Januar 28. Bei Naumburg.* 18.
König Friedrich II. gestattet dem Kloster Pforte von Reichsvasallen
Grundbesitz gu erwerben.
Hdschr.: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20) in
doppelter Ausfertigung, 1. Datum: Jan. 27 (Dr 1), 2. Datum: Jan. 28
mit Aufschrift auf der Rückseite: Istud est melius privilegium (Dr 2),
beide mit gleichem Sp. an rothen, grünen und gelben seidenen Schnüren.
Dresden H. St. A. Nr. 192. — Abschrift von Dr 1 nur in D 6° (tit.
Porta), von Dr 2 in D 6^ «. T 40.
Drucke: Schumacher, Nachrichten z. süchs. Gesch. VI, 55. Hwuillard-
Breholles I, 356. v. Bocholtz- Asseburg, Asseburg. UB. I, 131. Deutsch:
Wolff I, 302. Vgl. Pertuch I, 104. Bertuch-Schamel I, 66. Schultes LI, 491.
Böhmer, Reg. imp. Frid. II. Nr. 112. Böhiner-Ficker Nv. 780. v. Reitzen-
stein 71b. v. Mülverstedt II, Nr. 459. III, Nachtrag, Nr. 332,
C. || In nomine sanete et individue trinitatis. Fredericus secundus*
dei gratia Romanorum rex semper augustus et rex Sicilie. | Ad hoc
divina disponente providentia ad regni gubernacula nos credimus esse
sublimatos, ut servorum dei in temporalibus subsidiis utilitatibus regia
liberalitate consulamus et propensiori cautele diligentia privilegiorum
nostrorum confirmatione prospiciamus. Inde est, quod omnibus im-
perii fidelibus constare volumus, quod nos petitioni abbatis Portensis
104 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
fratrumque^ suorum satisfacientes pro remedio anime nostre paren-
tumque nostrorum lane eis gratiam et licentiam indulsimus, quatinus,
quascunıque possessiones, in agris videlicet, vineis, pratis, silvis, aquis,
stagnis*, pascuis, terris cultis vel* incultis a fidelibus imperii titulo
donationis, emptionis* seu concambii optinuerint vel prius optinuerant,
sine omni prorsus contradictione nostre maiestatis auctoritate in per-
petuum possideant. Ut autem hec nostra donatio rata in posterum
permaneat et inconvulsa, presentem exinde paginam conscribi et sigilli
nostri impressione iussimus communiri. Huius rei testes sunt Albertus
Magdeburgensis archiepiscopus, Engelhardus Nvwenburgensis episcopus,
Hermannus Turingie lantgraviusf, comes Hermannus de Orlamunde,
comes Heinricus de Swarzburg, comes Albertus de Eberstein, comes
Adolfus de Sehowenburgst, comes Burkardus de Mannesfelt, comes
Adelgerus de Honstein, puer de Heninberg, Hartmannus de Helde
rungin, Lüdolfus de Berlesteten, Vlricus de Mincenberg et alii quam
plures.
| Signum domni Frederici secundi Romanorum Sicilieque regis
invictissimi. | ( M.)
Acta sunt hee anno incarnationis dominice M*UC?XIIIIS,! indictione
tercia, regnante domno Frederico secundo Romanorum rege glorioso
et rege Sicilie, anno regni eius tercio. Datum apud Nvwenburg?
quintob kalendas Februarii. (Text nach Dr 2).
Abweichungen in Dr 1 (ausser orthographischen Eigenthümlich-
keiten):
* secundus fehlt —" et fratrum ° stagnis fehlt det — * emptionis fehlt
! Herm. Tur. lantgr. fehlt ® com, Ad, de Schow. fehlt N sexto
1 Indiktion, Regierunggjahr und anscheinend auch der Aufenthalt des Königs
in Thüringen weisen auf 1215 hin, weshalb man die Urk. mit Recht in dies
Jahr gesetzt hat. 2 Die Urk. ist wörtlich aufgenommen in die Urk. Friedrichs II.
v. J. 1236 (Nr. 109) und nennt daselbst — auch im Original — als Ausstellungsort
Nürnberg irrthümlich statt Naumburg. Zum Aufenthalte des Königs am 21. Jan.
bei Erfurt und am 4. Febr. in Altenburg (vgl. Böhmer-Ficker Nr. 779. 781) passt
nur Naumburg, nicht Nürnberg.
1215. Dezember 18. Groitzsch. N.
Dietrich Markgraf von Meissen und der Ostmark befreit auf
Bitte des Abtes Winemar das Kloster Pforte von der Zahlung des
Zolles und Geleitsgeldes in seinem Lande.
Hdschr.: D50 (tit, De theloneo). T 306°. Auch enthalten in der Urk.
des Markgrafen Heinrich v. J. 1231. Jan. 17 (Nr. 102).
Druck: Deutsch: Wolff I, 306. Vgl Pertuch I, 52. Bertuch-Schamel
I, 35. v Reitzensiein 72a. Schmidt, UB. d. Vógte von Weida I, Nr. 4.
In nomine sancte et individue trinitatis. "Theodericus divina
favente clementia Misnensis et* Orientalis marchio. Cum prosperitati
Nr. 79—80, 1215— 1216. 105
et quieti illorum, qui deo die ac nocte deserviunt, pie studioseque
prospicimus, hoc nimirum agimus, ad quod in terra potestatem acce-
pimus, ut, quia nos ipsi contemplative vite studia sectari non possumus,
eos saltem, qui hec possunt, tuendo et fovendo laboris eorum parti-
eipes efficiamur. Igitur universis Christi fidelibus tam modernis quam
posteris notum esse cupimus, quod nos pro remedio anime nostre et
uxoris nostre nec non et omnium parentum et heredum, predecessorum
et successorum nostrorum dilectos nostros fratres de Porta pro ne-
cessitatibus vel negotiis ecclesie sue cum curribus vel aliis quibus-
eumque oneribus per terram nostram euntes et redeuntes ad peti-
cionem amici nostri, domini Winemari, eiusdem loci abbatis, a thelonei
persolutione et conductus iure liberos et immunes in perpetuum con-
stituimus, universis theloneariis et officialibus ceterisque fidelibus
nostris districte precipientes, quatenus a predictis fratribus nullum
deinceps thelonei vel conductus ius exigere vel accipere presumant.
Et ut hec perpetuo rata et inconvulsa permaneant, presentem paginam
exinde conscriptam sigilli nostri impressione communivimus et ydoneos
testes asscribi fecimus, quorum nomina sunt hec: Fridericus comes
de Bren, dominus Typoldus filius Typoldi ducis Boemie, Friderieus
eomes de Bichelingen, Heinrieus comes de Swarcburg, Hartmannus de
Lobedeburg et frater eius Hermannus, Albertus de Droize, Erkinboldus
de Grizelau, Heinricus burgravius de Donin, Albertus burgravius de
Aldenburg, Heinricus de Corun, Albertus burgravius de Dewin, Hein-
ricus advocatus de Wida, Volradus de Landisberg, Gunterus de
Rochisberg, Bodo de Yleburg, Fridericus de Groize et fratres eius
Hermannus et Volquinus, Otto de Lichthenhain et frater eius Ekehardus.
Datum in Groizc anno ab incarnatione domini M’CCXV°, XV? kalendas
lanuarii.
* et fehlt T
1216. [Naeh Juni 8.!] 80.
Bischof Ekkehard von Merseburg entscheidet auf der Stiftssynode einen
Streit zwischen dem Kloster Pforte und dem Ritler Rüdiger von
Lössen über die Fischerei in der Luppe, Morluppe und dem Puste-
nissee su Gunsten des Klosters.
Häschr.: Or. Perg. Sp. abgerissen. Pforte, Bibliothek B.8. — D 13°
(tit. Lepizc).
Druck: Deutsch: Wolff I, 307. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 36.
*| In nomine sancte et individue trinitatis. | Ekkehardus divina
favente clementia Merseburgensis ecclesie episcopus. Ex quo auctore
deo super familiam ipsius licet indigni constituti sumus, in hoc fidelis
et prudentis servi officium pro modulo nostro exequimur, si discordie
dirimende et iusticie confirmande pro pace et quiete commisse nobis
geclesie Christi operam dare studuerimus. Inde est, quod universitati
106 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
fidelium tam presentium quam futurorum constare volumus, quod, cum
inter fratres Portenses et Rudegerum militem de Losne super piscaria
in Luppa fluvio et Morluppa et lacu, qui Pustenizze dicitur, diu causa
versata fuisset, tandem partibus in sollempni synodo nostra apud
Merseburg comparentibus et super eadem causa coram nobis litigantibus
nos auditis, que hinc inde proponebantur, et diligenter examinatis,
quid super hiis iusticia dictaret, à Hermanno de Cathena requisivimus,
qui de prudentum virorum tam clericorum quam laicorum, qui pre-
sentes erant, consilio talem dedit sententiam, quod fratres Portenses
liberam habeant potestatem et ius plenarium sine alicuius contra-
dietione in predietis aquis sursum et deorsum, ubieumque voluerint,
piscandi et retia sua in littore, quod agros et possessiones ipsorum
determinat, iure proprietatis cum piscibus applicandi. Quam sententiam
iuste et legitime prolatam nos pro debito officii nostri pontificali au-
ctoritate per censuram ecclesiasticam in eadem synodo corroboravimus
et eorroboramus firmissime precipientes, ut nulla in posterum persona
huie sententie presumat ausu temerario contraire. Et ut hec rata in
perpetuum et inconvulsa permaneant, eandem sententiam presentis
seripti patrocinio confirmavimus et sigilli nostri impressione roboravi-
mus subnotatis idoneis testibus, quorum nomina sunt hec: Heinricus
prepositus maioris ecclesie in Merseburg, Diethmarus decanus, Heinri-
eus canıerarius, Heinricus custos, Ernestus scolasticus, Wichardus,
Heinrieus de Chanburg, Fridehelmus, Rudolfus de Ualkinhain, Heinri-
eus de Indagine, Norpertus, Heinricus de Müchele, Richardus, Bruno,
Hartmannus, Cünradus Kyseling canonici maioris ecclesie in Merse-
burg, layci Theodericus Rabil, Albertus Smeling, Heinricus de Warin,
Hermannus de Cathena, Herbordus de Zurbowe pincerna noster,
Iohannes miles de Lipzc et ceteri quam plures honesti viri. Acta sunt
hec anno ab incarnatione domini M*CC? XVI*, indictione IIII*.
* Leerer Raum für das Chrismon.
I Erst an diesem Tage wurde Ekkehard zum Bischof geweiht.
1216. Oktober 18. Halberstadt. NI.
Bischof Friedrich von Halberstadt überlässt dem Kloster Pforte den
Zehnten in Osforde nach Resignation des mit demselben belehnten
Heinrich von Sotterhausen. Vgl. Nr. 63.
Hdschr.: D 16 (tst. Odesforde).
Druck: Deutsch: Wolff I, 308.
In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus divina favente
clementia Haluerstadensis* ecclesie episcopus in perpetuum. Ponti-
fiealem decet munificentiam virorum sub religiosa professione deo mili-
tantium necessitatibus prospicere, quatenus in tremendo examine ipso-
rum gaudeant patrocinio, quicumque ipsis patrocinati fuerint auctori-
Nr. 81. 1216. 107 -
fate et subsidio. Ea propter notum sit universis Christi fidelibus, quod
Heinricus de Suthirshusen ab ecclesia Haluerstadensi decimam in
Osforde hereditario iure habuit in beneficio super prediis, que fratres
et procuratores Portensium solent excolere. Abbas vero et ceteri
fratres de Porta frequenter nobis conquesti sunt super vexationibus
et angarlis, quas paciebantur indebite a decimatoribus, et quoniam
frequenter in odium Heinrici homines lantgravii ipsis invitis decimam
sibi usurpabant, quam tamen cogebantur Heinrico integraliter restituere.
Super tam gravi ecclesie Portensis dispendio compassi consilium et
favorem prebuimus, ut Heinricum supplicacionibus convenirent et se
quoquo modo a talibus exactionibus eximerent, unde ipsorum et alio-
rum instinctu exoratus in remedium anime sue et suorum antecessorum
supra dietam decimam in manu nostra resignavit interposita condicione,
ut ipsam cum omni iure libere deinceps possidendam prefato cenobio
conferremus. Ne autem ex hoc facto aliquid ecclesie nostre deperiret,
in recompensationem decime illius, cuius estimatio trium erat marcarum
annuatim, III1^" mansos emit ab Alberto de Hacheburnen in villa, que
vocatur Ritstede, solventes III?" mareas annuatim, quos nobis in pro-
prietatem dedit et vice prioris beneficii de manu nostra in beneficio
accepit, ut ex lioc condicionem ecclesie redderet meliorem. Acceptato
igitur huius modi restauro cum assensu et conniventia tocius maioris
ecclesie capituli prefatam decimam in Osfurde Portensi contulimus
monasterio libere et sine alicuius infestatione de cetero possidendam
nula lege publica vel privata eidem preiudicante. Ne vero huius
paetio. transaetionis a quoquam hominum ausu temerario infringatur,
presentem paginam sigillo duplici, scilicet nostro et ecclesie, statuimus
insigniri decernentes et sub interminatione anathematis prohibentes, ut
nuli deinceps licitum sit super prefata decimatione Portensem ecclesiam
inquietare; quod si quis temere attemptaverit, omnipotentis dei offensam
et nostra auctoritate latam excommunicacionis sententiam se noverit
incurrisse. Huius rei testes sunt Lvdolfus de Slathem, Cunradus de
Brambeche, Burchardus decanus, Almarus sancti Pauli prepositus,
Arnoldus de Scerenbeke, Bernhardus vicedomnus, Cunradus sancte
Marie prepositus, Arnoldus scolasticus, Ghardolfus de Meynersem,
Albertus de Cruceburch prelati et canonici maioris ecclesie, abbates
vero Robertus de Husburch, Wernadus de Balgestete,! Fridericus de
Eilwardesdorp, Fridericus de Luthre et alii quam plures prelati nostre
dyocesis. Acta sunt hee Haluerstad in die beati Luce in synodo gene-
rali anno dominice incarnationis M? CC? XVI*, indictione V*, presidente
sancte Romane ecclesie papa Honorio, pontificatus sui anno primo.
Datum per manus Theoderici notarii nostri consecrationis nostre
anno sexto.
à haluerstan
1 Da von einem Kloster in Balgstädt nichts bekannt ist, liegt es wohl am
nächsten einen Schreibfehler für Ballenstete anzunehmen.
— — —— —
108 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1217. 82.
Bischof Engelhard von Naumburg schenkt dem Kloster Pforte einige
Besitzungen in Flemmingen und überträgt dem bisherigen Lehensinhaber.
Ritter Albert von Gröbite, dafür ein anderes Lehen in Gróbilz und
Altenrode.
Hdschr.: D 34" (tit. Flemingen).
Druck: Deutsch: Wolff I, 311 Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 93. v. Schón-
berg 152.
E[ngelhardus] dei gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus. Omni-
bus, ad quos presens pagina pervenerit, eternam in domino felicitatem.
Noverint universi Christi fideles tam posteri quam presentes, quod nos
de consensu capituli nostri quedam bona in Fleminge XXVIII solidos
annuatim solventia pro beate Marie virginis perpetue devotione et pro
remedio anime nostre Portensi ecclesie libera donatione contulimus.
Notandum sane, quod Albertus de Grobize miles eadem bona prius a
nobis in beneficio tenuerat pro custodia castri nostri Sconenberg, sed
nos ea ab ipso redemimus aliud feodum pro custodia eiusdem castri ei
porrigendo, scilicet in predicta villa Grobize* et in alia villa, que dicitur
Aldenrode, ad duo talenta ei concedendo, que ipse nobis prius resi-
gnaverat; preterea nos ei sex marcas addidimus. Quicumque ergo hane
nostram donationem infringere aut violare vel Portensi ecclesie in pre-
dictis bonis aliquod dampnum vel gravamen inferre presumpserit.
omnipotentis dei et beate Marie virginis offensam incurrat et anathema
sit. Et ut hec perpetuo rata et inconvulsa permaneant, presentem
paginam exinde conscribi et sigilli-nostri inpressione communiri fecimus
subnotatis ydoneis testibus, quorum nomina sunt hec: canonici Ger-
lacus prepositus, Ludewicus custos, Heinricus de Alrestete, Reinhardus
de Bendeleibim et ceteri canonici, lavci Erkemboldus de Grizlau,
Manegoldus de Thannenrode, Bertoldus de Sconenberg senior, Bertoldus
iunior, Hatto senior, Ludewicus de Sylawizc, Bodo et alii quam plures.
Acta sunt hec anno ab incarnatione domini M°CC°XVIT°, indictione V*.
* grobrizc
1217. Juni 17. Würzburg. 83.
Bischof Otto I. von Würzburg eignet dem Kloster Pforte ein Gut
in Cranewitz zu in Tausch gegen 6 Hufen in Krakendorf.
Hdschr.: D 27* (tit. Gernstete). T 230°.
Druck: Deutsch: Wolff I, 313. Vgl. v. Reitzenstein 73a.
In nomine sancte et individue trinitatis. Otto dei gratia Herbi-
polensis episcopus. Infirmitatis humane fragilitas cum sit hebes, labilis
et caduca, opere precium est, ut ea, que apud fideles geruntur, negotia,
ne ab hominum labantur memoria, infallibili et tenaci scriptorum
Nr. 82—84. 12917— 1219. 109
memorie commendare (sic). Notum igitur facimus universis tam presentis
etatis quam successure posteritatis hominibus, quod nos predium in
Cranewiz,' scilicet IIII? mansos L* IIII*' solidos annuatim persolventes,
quod nobiles viri Albertus, Hermannus fratres et comites de Urla-
munde a nobis et ab ecclesia nostra iure feodi tenuerunt, quod ab
ipsis Cunemundus Struuen eodem iure tenuerat, ipso in manus eorum
idem predium resignante et ab ipsis in manus nostras libere resignatum
cenobio in Porta cum unanimi fratrum nostrorum et capituli nostri
eonsensu et favore proprium tradidimus et donavimus in perpetuum
absolute et libere possidendum. Predicti vero fratres et comites in
concambium et commutationem predii pretaxati nobis et ecclesie nostre
per nobilem virum Heinrieum in Gernstete in Crakendorf VI videlicet
mansos LX* solidos annuatim solventes vice mutua tradiderunt, sieut in
ipsorum privilegio continetur. Nos quoque eisdem fratribus et comi-
tibus per eundem Heinricum nobilem ante dietum datam nobis ab eis
proprietatem iure remisimus et contulimus feodali. Ut autem pre-
dietorum veritas inviolabili imperpetuum vigeat firmitate, nos presentem
super eo cartam conscribi et tam nostro quam ecclesie nostre sigillis
ipsam fecimus communiri. Huius rei testes sunt Otto maior et novi
monasterii prepositus, Arnoldus in Oneldesbach* prepositus, Gothe-
fridus in Mukkenstad prepositus, Poppo scolasticus, Iringus cantor,
Heinrieus custos, Adolfus portenarius, Bertoldus de Otingen, Gothe-
fridus de Sweigere*, Poppo de Osternach, Cunradus de Ratersheim,
Cunradus de Kulenberch, Arnoldus camerarii, Albertus de Zabelstein®,
Cono maior plebanus, magister Degenhardus, magister Salomon, layei
Heinrieus dapifer, Heinricus pincerna, Marquardus Weiso camerarius,
Albertus magister coquine, Otto de Stamem, Alhunus milites, Her-
mannus prepositus sancti Stephani in Babenberch?, Waldeuero sancti
Burchardi, Gothefridus sancti Stephani in Wirceburg, Marquardus in
Amberbach abbates, Hermannus notarius domini episcopi Herbipolensis.
Actum Wirzeburch incarnacionis dominiee anno M°CC°XYII°, pontifi-
catus domini Honorii pape III anno primo, episcopatus nostri anno
X° XV^ kalendas Iulü.
^ Moneldesbach (statt in Oneldesbach) 7 " Sweige T ° zabelsteim D
! Babenburck T
| Vgl. Nr.61, A. 1.
1219. Oktober 92, - | 84.
Konrad Abt von Breitungen, Elbuwin Propst von [Frawuen-] See,
Ro Kämmerer des Abtes von Hersfeld, Friedrich Abt von Walkenried,
Eberhard Abt von Georgenthal, Eberhard Prior von Pforte, Witelo
Abt des Petersklosters in Erfurt und Graf Lambert von Gleichen
fällen als Schiedsrichter einen Spruch in Streitigkeiten zwischen den
110 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Klöstern Hersfeld und Pforte über des letzteren Besitzungen in Vehra
und Henschleben.
Häschr.: D 35? (tt. Ver). T 143.
Druck: Deutsch: Wolff I, 315.
Cum super querela, que vertebatur inter abbatem et conventum
Hersfeldenses ex una parte et abbatem et conventum de Porta ex
alia, diu ageretur, tandem compromissum est in arbitros, videlicet pro
parte Hersfeldensium in Cunradum abbatem de Bretingen, Elbuinum
prepositum de Lacu et Ro camerarium abbatis Hersfeldensis, pro parte
Portensium in Fridericum abbatem Walkenridensem, Eberhardum
abbatem de Valle sancti Georgii et Eberhardum priorem de Porta, et
cum favore partium additi sunt arbitris Witelo abbas sancti Petri in
Erfordia et comes Lampertus, qui huius modi arbitrium pronuncia-
verunt, videlicet ut, quiequid Portenses pro proprietate sibi in Ver
vendicarent, pulsati in iure defenderent. Super XI autem mansis et
dimidio, quos comes Lampertus habebat in beneficio, sic arbitrati sunt.
ut transirent in hereditariam possessionem Portensis ecclesie tali pacto,
ut de manso solverent unum loth ecclesie Hersfeldensi, et si preter
illos amplius de agris Hersfeldensis ecclesie occupassent usque ad illud
tempus, illos sub eodem censu possiderent nec deinceps inconsulto
abbate Hersfeldensi de bonis eius aliquid conquirerent transactione
sive commutatione. Insuper eondictum est, ut preter nudum censum
annuatim solvendum tempore statuto in nullo penitus Portenses vexa-
rentur ab Hersfeldensibus nec aliqua ex causa traherentur ad civilia
iudicia, que vulgo dicuntur ding, sed cessante omni exactione et ob-
sequio servili et omni pena, que dicitur wette, vel quocumque alio
nomine censeatur, in quocumque casu solet infligi, et qualibet captione
omnino cessante libere iure hereditario predicta possiderent et preterea,
quod abbas Hersfeldensis eadem bona in nullam aliam personam
valeat transferre in beneficio sive quocumque tytulo possidenda. Ut
autem ad hec omnia abbas Hersfeldensis cum capitulo suo prestaret
favorem suum et tam bona ista quam molendinum in Hentscusleiben
cum attinentibus novem mansis et dimidio privilegio suo et capituli
roboraret, dabunt ei Portenses XX marcas ante Epyphaniam domini
et alias XX ante dominicam Invocavit, et preterea super quinqua-
ginta marcis, quas abbas Hersfeldensis Portensibus tenetur solvere,
date sunt inducie a festo beati Martini, quod occurrit anno domini
M*CCOXIX?, usque ad duos annos. Quod si tunc non solverint, de
censu in Hentscusleiben cadent due marce et unus ferto; si autem
solverint, stabit census quatuor marce et dimidia. Hoc arbitrium pro-
nuneiavimus nos Cunradus de Bretingen, Witelo de sancto Petro in
Erfordia, Fridericus de Walkenrid, Euerhardus de Valle sancti Georgii
abbates, Elbuinus prepositus de Lacu, Ro camerarius abbatis Hers-
feldensis, Euerhardus prior Portensis et Lampertus comes de Glichen.
Testes autem, in quorum presentia hec gesta, sunt Guntherus pre-
Nr. $5, 1220. 111
positus de Cruzeberch, Theodericus prior de Volkolderode, Bertoldus
subprior de Valle sancti Georgii, Lampertus Walkenridensis, magister
Iohannes de Durlo, layci Iohannes de Herversleiben, Heinricus de
Gebese, Cunradus de Cullede et Fridericus frater eius, Theodericus de
Gebese et Ekehardus frater eius, Christianus villicus de Gebese et
Heinricus filius eius, Fridericus de Vtstete. Acta suut hec anno ab
incarnatione domini M°CC°XIX°, XI? kalendas Novembris, indictione VII*.
1220. 85.
Ludwig Abt von Hersfeld überlässt 111], Hufen in Vehra, die ihm
von den Grafen Albert und Hermann von Orlamünde aufgelassen
sind, dem Kloster Pforte gegen Zahlung von 40 Mark und einen
jührlichen Zins von 1 Loth Silber auf die Hufe.
Hdschr.: D 36 (tit. Ver). T 301. ^
Druck: Deutsch: Wolf] I, 317. Vgl.: v. Reitsenstein 74b.
In nomine sancte et individue trinitatis. Ludewicus divina favente
clementia abbas Hersfeldensis. Imperpetuum. Cum omnis etas ab
alolescentia sua in malum prona sit, ut calumpniatorum reprimatur
temeritas, legittime facta posterorum transmittenda noticie scripto con-
venit perpetuari. Notum sit igitur* universis Christi fidelibus, quod
XI mansi et dimidius, quos ab ecclesia nostra viri nobiles comites de
Horlamunde Albertus et Hermannus habebant in beneficio et ab ipsis
comes Lampertus de Glichen, ab eo autem Heinricus Shalun* et ab
illo" plures alii, cum per iam dictum Heinricum ecclesia Portensis in
grangia sua Ver gravibus et iniuriosis afficeretur molestiis, eisdem bonis
Winemaro abbate Portense procurante, ut suorum paci consuleret,
ct» La marcis de manibus predietorum absolutis a prefatis nobilibus
de Orlamunde nomine elemosine in favorem Portensis ecclesie sunt in
manus nostras resignati. Nos autem ea ducti providentia, quod ex
bonis iam dietis de tot manibus et eorum heredibus vix aut nunquam
vacaturis nichil unquam emolumenti nostre foret ecclesie proventurum®,
omnia predicta bona in Ver cum areis, salictis, carectis, pratis, pascuis,
piscaris et omnibus tam specialibus quam communibus attinentiis,
eultis et incultis, vacantia et ab omni inpeticione libera, concordi
voluntate et expresso consensu tocius conventus et capituli nostri
unanimiter accedente, quadraginta marcis a Portensibus nostre datis
eeclesie integre et cum omni utilitate iure perpetuo libere et quiete
possidenda Portensi tradidimus ecclesie ita, ut annuatim de singulis
mansis unum loth publici argenti, quale tunc in partibus illis currit,
in festo Martini camerario abbatis vel nuncio cum litteris et sigillo
abbatis exigenti in Gebese sub testimonio duorum vel trium persolvatur;
quod si tunc vel infra quindecim dies proximos non solvatur, nomine
pene in uno fertone preter summam debiti fratres teneantur. Hac vero
112 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Portensem ecclesiam sue merito religionis pre ceteris colonis et homini-
bus quocumque iure bona nostra tenentibus gaudere volumus immunitate,
quod de bonis eisdem preter nudum censumí nichil cuiquam debeat
angariis, perangariis, peticionibus, exactionibus et quibuslibet serviciis
omnino cessantibus nec ad iudicia publica vel civilia, quocumque
nomine appellentur, fratres trahi possint, exclusa etiam pena, que vulgo
wette dicitur, et omnibus aliis penis sive captionibus in quocumque
casu consuetis infligi, quovis nomine censeantur. Adieimus etiam, ut
nec ecclesia Hersfeldensis nee quisquam eius nomine eadem bona vel
eorum censum in quamcumque personam vel ecclesiam lege beneficii,
permutationis, pignerationis vel quoeumque tvtulo nisi in Portensem
ecclesiam vel de ipsius* consensu possit transferre, cum eius intersit
condicionem ipsius in solvendo non effici duriorem. Igitur ut factum
tam racionabile 'nulla temporum^ vetustate abolendum perpetua firmi-
tate subsistat, ad comprobandum tam nostr quam capituli unanimem
in hoe negocio assensum perennem presentem paginam sigilli nostri
inpressione roboramus et sigillo capituli de communi omnium et singu-
lorum expresso consensu communimus. Huius rei testes sunt Heke-
bertus episcopus Babinbergensis, Witelo! abbas sancti Petri in Erfordia,
Cunradus abbas in Bretingen, Fridericus abbas in Walkenrith, Ger-
ardus abbas in Volkolderode, Eberhardus abbas de Valle sancti Georgii.
Ludewicus prepositus Hersfeldensis, Guntherus prepositus de Cruze-
bere, Guntherus prepositus de Mimeleiben, Herkenbertus prepositus de
Gelingen, Helwicus prepositus de Lacu, Hartmannus* decanus Hers-
feldensis, Walchunus subdecanus, Vlrieus custos, Herdeinus hospitala-
rus, Heinrieus camerarius dominorum, Hoho camerarius abbatis,
Hartungus cellerarius, Heinricus portarius, Dithmarus de Beringen,
Ekehardus de Bibera, Hartmudus de Bretingen, Herkenbertus Craz et
totus conventus, Poppo comes de Hennenberc, Lampertus comes de
Glichen, Iohannes de Heruersleiben, Heinricus de Gebese, Cunradus
et Fridericus de Cullede, Theodericus et Ekehardus de Gebese et alii
plures. Acta sunt hec anno domini M°CC°XX°, indictione VIII*, regnante
Friderico vietorioso Romanorum rege semper augusto et rege Svcilie
feliciter. Amen.
b
^ ergo sit T — " scalum T * ilis 7 — ? consulerent D * ecclesie
prouenturum T fconsesum 7 *ipis D — P" tempore T ! Wichelo 7
* hermannus T
1220. | 86.
Ludwig Abt von Hersfeld bestätigt den von semem Vorgänger
Heinrich abgeschlossenen Verkauf von 91|, Hufen in Henschleben für
100 Mark und einen jährlichen Zins von 41], Mark an das Kloster
Pforte.
Hdschr.: D 36" (tit, Ver). T 153.
Auszug: Wolff I, 320.
Nr. 86. 1220. 118
* In nomine sancte et individue trinitatis: Ludewicus abbas Hers-
feldensis. Notum esse volumus universis tam presentibus quam
futuris, quod bone memorie Heinricus, predecessor noster, tocius
eapituli Hersfeldensis accedente consensu in Hentscusleiben novem
mansos et dimidium cum nuda area molendini et aliis areis, salictis,
carectis, pratis, pascuis, piscaris et omnibus tam specialiter quam
communiter attinentibus ecclesie Portensi pro € marcis tradidit cum
omni integritate et utilitate iure perpetuo possidenda, sub ea videlicet
forma, ut prefata ecclesia Portensis quatuor marcas et dimidiam publici
argenti, quale tunc in partibus illis currit, annuatim in festo Martini
eamerario abbatis vel nuncio cum litteris et sigillo abbatis exigenti
sub testimonio duorum vel trium in Gebese persolvat; quod si tunc
vel infra XV dies proximos solutum non^ fuerit, nomine pene in
dimidia marca teneatur. Pre ceteris vero colonis ecclesie nostre sive
hereditariis sive temporalibus sue favore religionis, cui tam ius quam
ratio suadet deferri, iam dicta Portensis ecclesia ea gaudeat prero-
gativa, quod omnia predicta bona libere et quiete possideat exclusis
angariis et perangariis, peticionibus, exactionibus et quibuslibet ser-
viciis, quocumque nomine censeantur, nec ad iudicia publica vel
civilia, quocumque modo appellentur, trahi possint, pena etiam, que
vulgo wetde dicitur, et qualibet alia, in quocumque casu infligi solet,
et omnibus captionibus penitus cessantibus, quoniam huius modi
eontra simplicitatem religionis exerceri non convenit. Adiectum est
preterea, quod nec ecclesia Hersfeldensis nec aliquis suo nomine in
alteram personam vel ecclesiam eadem bona vel eorum censum iure
beneficii, impignerationis, permutationis vel quocumque tytulo nisi®
in Portensem ecclesiam vel de ipsius consensu possit transferre. Ut
igitur hoc factum predecessoris nostri irretractabile atque inconvulsum
perpetua firmitate subsistat, nos id ratum habentes voluntate ac ex-
presso consensu tocius conventus et capituli nostri unanimiter ac-
cedente prescriptam formam et factum approbamus et confirmamus et,
ut tam ignorantie futurorum consulatur quam malicie oceurratur, ad
probandum rationabilem huius processum negotii imperpetuum hane
presentem paginam nostri sigilli et capituli munimine duximus robo-
randam. Huius rei testes sunt Ekebertus episcopus Babenbergensis,
Witelo abbas sancti Petri in Erfordia, Cunradus abbas in Bretingen,
Friderieus abbas in Walkenrith*, Gerardus abbas in Volkolderod, Euer-
hardus abbas in? Valle sancti Georgi, Elwinus prepositus in*' Lacu,
Guntherus prepositus de Cruceberg, Guntherus prepositus de Mime-
leiben,' Erkenbertus prepositus de Gelingen, Hartmannus decanus
Hersfeldensis, Ludewicus summus* prepositus, Walchunus subdecanus,
Vlricus .custos, Herdeinus hospitalarius, Heinricus camerarius domi-
norum, Roho camerarius abbatis, Hartungus cellerarius, Heinricus
portarius, Dithmarus de Beringení, Erkenbertus Craz,. Ekehardus de
Bibera, Hartmudus de. Bretingen et totus conventus, Iohannes
scolasticus in Dorlo, Poppo comes de Hennenbere, Lampertus comes
Gesehiehtaq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 8
114 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
de Glichen et quam plures alii. Acta sunt hec anno incarnationis
domini M*CC^XX^*, regnante Friderico invictissimo Romanorum rege
semper augusto.
* Chrismon T " nec T * Walkenriedensis T * de T * sumus D
! Bringen D Breytingen. T
Anm. Ueber denselben Gegenstand finde sich D 36 (Auszug:
Wolff I, 319) noch eine zweite, fast gleichlautende Urkunde des
Abtes Ludwig von Hersfeld, die ausser einigen abweichenden Aus
drücken folgende sachliche Differenzen. aufweist: Der von Pforte
dem Kl. Hersfeld gezahlte Preis wird mit 150 Mark (statt 100),
der jährliche Zins mit 21, Mark (statt 41|,) und das Strafgeld
für Zahlungsversäumniss mit 1, Mark (stati 1|,) angegeben.
Weiter geht unter den Zeugen Guntherus prepositus de Mimeleiben
dem Guntherus prepositus de Cruzeberc voran, der Zeugenreihe
sind. am Schluss noch hinzugefügt Heinricus bui "gravius Hers-
feldensis et Ghiso frater eius, Herkenbertus pincerna (et alii
plures) und endlich folgt auf die Jahreszahl indictione VIII*.
Die sachliche Differenz wird in folgender Weise zw erklären sein:
Zunächst sind als Kaufgeld 100 Mark und als jährlicher Zins
41 Mark ausgemacht. (Urk. A) Nun schuldet aber nach der
Urkunde v. J. 1219. Okt. 22 Hersfeld an Pforte 50 Mark. Hers-
feld zahlt dieselben nicht, so dass für Pforte thatsüchlich die Summe
sich auf 150 Mark stellt Dagegen tritt die ebendaselbst getroffene
Bestimmung „quod si tunc non solverint, de censu in Hentscus-
leiben cadent due marce et unus ferto" im Kraft, und der von
‚Pforte zu zahlende Zins ermässigt sich hierdurch von 41, auf
21), Mark und entsprechend die etwaige Versäumnissstrafe von
1/, auf V, Mark. (Urk. B.) In Wirklichkeit kommen also beide
Urkunden auf dasselbe Resultat hinaus; A scheint die ursprüng-
liche Abmachung zu enthalten und die ültere Urkunde zu sein,
B als Modifikation die jüngere, womit aber nicht gesagt ist, dass
die in der Urkunde von 1219 bestimmte zweijährige Zahlungsfrist
bei der Ausstellung von B schon abgelaufen gewesen sein muss.
1220. November 9. Rom, Lateran. 81.
Papst Honorius lll. bestätigt dem Kloster Pforte den Besitz einer
Hufe mit Mühlstelle u. s. w., die dasselbe von Ritter Konrad von
Porstendorf erworben hat. ——
Häschr.: Or. Perg. Das Bleisiegel ist abgefallen. Leipzig, Univ. Bibl. — D 21?
(tit. Borsendorf). 7'200.
Drucke: Unschuld. Nachrichten, Jhg. 1718, 927. Mencke I, 774. Berbuch-
Schamel I, 217. Deutsch: Wolff I, 324. Vgl. Schüttgen 69 (s.a. 122).
—.. . . Sehwltes II, 561. Potthast I, Nr. 6393.
Nr. 8/— 88. 1220. 115
Honorius episcopus, servus servorum dei. Dilecüs filiis, abbati et
eonventui Portensibus,salutem et apostolicam benedictionem. Tustis peten-
tium desideriis dignum est nos facilem prebere consensum et vota,
que a rationis tramite non discordant, effectu prosequente complere.
Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus grato
eoncurrentes assensu mansum, quem habetis in Borsendorf, cum loco
molendini et parte montis in Borsendorf cum pertinentiis suis et alia
bona vestra, que emptionis iure a Conrado milite de Borsendorf
monasterio vestro acquisisse noscimini, sicut ea omnia iuste et pacifice
possidetis et in autentico exinde confecto plenius continetur, vobis et
per vos monasterio vestro auctoritate apostolica confirmamus et pre-
sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum
liceat hane paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu teme-
rario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indigna-
tionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius
se noverit incursurum. Datum Laterani V idus Novembris, pontificatus
nostri anno quinto. Ä
—
1220. November 10. Rom, Lateran. 88.
Honorius III. bestätigt dem Kloster Pforte den Besitz von
91/, Hufen in Henschleben und 11!l, Hufen in Vehra, die dasselbe
vom Kloster Hersfeld durch Kauf erworben hat.
Häschr.: Or. Perg. mit Bleisiegel an rothen und gelben. seidenen Fällen.
Dresden H. St. A. Nr. 227. — D 38 (tit. Ver). 2
Drucke: Schóttgen w. Kreysig, Nachlese III, 453. Bertuch-Schamel I, 218.
Deutsch: Wolff I, 323. Vgl. Schóttgen 69 (s.a. 1321). Schultes II, 561.
Potthast I, Nr. 6394.
| Honorius || episeopus, servus servorum dei. Dilectis filiis --
abbati et conventui de Porta Cisterciensis ordinis salutem et apostolicam
benedietionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam
vigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem
offieii nostri ad debitum perducatur effectum. Ea propter, dilecti in
domino fili, vestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu
novem mansos et dimidium, quos habetis in villa Henseosleuen, ciun
area molendini nec non undecim mansos et dimidium, quos habetis
apud grangiam* vestram in Vere, cum suis pertinentiis, quos ab . -
abbate et conventu Hersfeldensibus emptionis iure monasterio vestro
acquississe (sic) noscimini, sieut ea omnia iuste ae pacifice possidetis
et in autentico exinde confecto plenius continetur, vobis et per vos
monasterio vestro auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti
patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hane
paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temerario con-
traire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem
8*
116 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se
noverit incursurum. Datum Laterani III idus Novembris, pontifi-
catus nostri anno quinto.
* grargiam
1223. März 31. 89.
Landgraf Ludwig IV. von Thüringen überlässt. tauschweise gegen
2 Hufen im Berka, 1 Hufe in Schwabsdorf und 1 Hufe in Thus-
dorf und gegen Zahlung von 81 Mark sowie Erlassung von 141 Mark,
die sein Valer dem Kloster Pforte geschuldet hat, lelzterem 3 Hufen
in Henschleben und 3 Hufen in Vehra.
Hdschr.: D 37 (tit, Ver). T 144,
Druck: Deutsch: Wolff 1, 330.
In nomine sancte et individue trinitatis. Ludewicus Thuringie
lantgravius et Saxonie comes palatinus. Quoniam fragile hominis in-
genium ad rerum turbas non* sufficit, ideo plerumque contingit, ut
ea, que geruntur ab hominibus, de facili in oblivionem vertantur,
nisi* ad successionis memoriam supervictura scriptorum serie prote-
lentur. Ad cuius rei cautelam presentis littere testimonio declaramus.
quod nos tres mansos in Hentsusleiben tytulo proprietatis a nobis
et a progenitoribus nostris possessos, vacantes et annuatim* nobis
pensionem solventes et item tres alios in Ver, quos a nobis habebant
in feodo Heinrieus et Guntherus comites de Swarcburch et ab ipsis
quidam alii, quos ab illis, qui de ipsis per nos inbeneficiati fuerant,
redemimus et in manus nostras legittime sunt resignati, hos tres et pre-
dictos in Hescusleiben liberos ab omni inpeticione et onere de consensu
heredum nostrorum ecclesie Portensi contulimus, in quorum permuta-
tionem eadem ecclesia dedit nobis quatuor mansos, duos videlicet in
Berka , unum in Suauirstorp et unum in Tusdorph, addens insuper nobis
LXXXI marcas et accepto ferens nobis C marcas, in quibus pater noster
pie memorie eidem ecclesie tenebatur sub fideiussoria cautione, et item
XL*1, in quibus sine cautione fuerat obligatus. Mittentes itaque iam dictam
ecclesiam in possessionem bonorum eorumdem auctoritate nostra preci-
pimus, ne quis eam ineisdem aliquatenus inquietare presumat, renunciantes
tam in hiis quam in aliis bonis ab eadem ecclesia habitis vel habendis
in Ver et in Hentscusleiben peticionibus, exactionibus, angariis
aliisque serviciis, quocumque nomine censeantur, omni postremo. iuri,
quod nobis debetur vel iure communi vel consuetudine provincie
speciali. Igitur ut hoc factum nulla unquam temporum vetustate
abolendum perpetua stabilitate subsistat, nos presentem cautionis
paginam exinde conscriptam sigilli nostri inpressione muniri et ydone-
orum testium subscriptione fecimus roborari, quorum nomina sunt
hee: Heinricus comes de Swarcburg, Albertus comes de Clettenbere,
Theodericus comes de Honstein, Ludewicus de Wagehem?, Rudolfus
Nr. 89—91. 1228—1226. 117
pincerna de Varila, Heinricus notarius et plures alii de ministerialibus
nostris. Acta sunt hec anno ab incarnatione domini M° CC? XX ^ III^,
indictione XI*, pridie kalendas Aprilis, regnante Friderico invictissimo
Romanorum imperatore et semper augusto.
^ pec T " nec T ^annuam T ?* wangenheim T
[1225 —1226. Mürz.!] 90.
Der Deutschmeister Hermann Otter beauftragt zwei Ordensbrüder
Philipp und Rudolf einen Streit mit dem Kloster Pforte betr. Porsten-
dorf beisulegen.
Hdschr.: T 205b.
Drucke: v. Nathusius, Die Deutschmeister vor 1932 (Marburg 1888) 30
Vgl. Wolff 11, 3.
Frater H[(ermannus] dictus Otter, domus hospitalis Theutonicorum
sancte Marie virginis in Iherusalem humilis preceptor in Alemania,
omnibus hanc paginam inspecturis orationes in domino. Quia frater-
nam caritatem, que divino precepto maxime spiritalibus conservanda
precipitur, inter domum nostram et Portenses fratres in Borsendorff
sepius conturbatam intelleximus, consilio fratrum nostrorum adhibito
cum predicta domo Borsendorff et Portensibus composicionem facere
decrevimus. Sed quia predicto negocio personaliter interesse non
possumus, fratribus nostris Philippo et Rudolpho ipsum negocium
terminandum loco nostro committimus. — Ut autem factum ipsorum
firmum et ratum apud, nos non dubitetis, hanc paginam sigilli nostri
munimine roboravimus.
! Die Beilegung des Streites ist 1236. April 2 beurkundet ; der Auftrug dazu
wird also nicht lange vorher ertheilt sein.
— |
1226. Kreinberg. 91.
Abt Ludwig von Hersfeld bestätigt nach Empfang von 10 Mark
dem Kloster Pforte den Besitz von Hersfelder Lehen in Vehra und
Henschleben, die dasselbe ohne seine Zustimmung von zwei Hersfelder
Ministerialen erworben hat.
Häschr.: D 36° (ti, Ver). T 145.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 7.
In nomine sancte et individue trinitatis® Ludewicus dei gratia
Hersfeldensis ecclesie abbas. Universis Christi fidelibus tam modernis
quam posteris constare volumus. quod, cum abbas et conventus Por-
tenses nobiscum et cum ecclesia nostra super quibusdam bonis, vide-
licet XI mansis et dimidio in Ver et IX et dimidio in Hentscusleiben
H8 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
eum suis pertinentiis, sub certa annua pensione nobis solvenda con-
venissent et super hiis nostra et ecclesie nostre privilegia obtinuissent,
id quod in forma predicte conventionis fuisset expressum, quod nulla
deinceps Hersfeldensis ecclesie bona quolibet tytulo sine licencia nostra.
acquirerent vel possiderent!, contra formam hane a Gerone milite,
ministeriali nostro, quoddam pratum et a Wasmudo item nostro mini-
steriali, qui se pro ministeriali lantgravii gerit, quosdam agros nostro
non requisito consensu ementes possederunt. Super quibus nos ipsi
monasterio movimus questionem illud adicientes*, quod predicta bona
in Ver et* in Hentscusleiben diligenter mensurari vellemus, ne forte
amplius?, quam predictum est, continerent, quia tune nobis de hiis
maior pensio deberetur. Cum igitur* super hiis tribus contra Portense
monasterium agere intenderemus, abbas et conventus favorem et beni-
volentiam nostram et ecclesie nostre sibi taliter conciliare studuerunt.
quod pro sopienda hac controversia X marcas nobis dederunt, ut nos
predicte actioni penitus renunciaremus. Concedimus igitur de favore,
voluntate et expresso consensu capituli nostri, ut bona, que a predictis
G. et W. emerunt, perpetua pace possideant et predictos XI mansos et
dimidium in Ver et IX et dimidium in Hentsusleiben, sicut simpliciter
sine mensuratione emerunt, ita sine mensuratione retineant sub eo
censu, qui in privilegiis supra memoratis est expressus, salva nobis
illa questione, quam supra bonis in Ver iam diu movimus, secundum
quod in arbitrio est expressum; que bona dominus Gerlacus, maior
prepositus Nuenburgensis, post mortem fratris sui Heinrici de Helde-
rungen dictis fratribus contulisse videtur. Et ut hec rata permaneant,
presentem paginam sigillo nostro iussimus communiri. Nomina testium
sunt hec: Ekehardus decanus, Iohannes maior prepositus, Elbuinus de
Lacu, Bertoldus de Cruceberc prepositi totumque capitulum Hers-
feldense, vasalli nostri Albertus, Siboto de Frankensten, Heinricus
dapifer, Gyso frater suus, Cunradus, Erkenbertus de Cregenberc® et
alii multi ministeriales nostri. Data^ in Cregenberc! anno gratie
M°CC°XX° VI*, indictione XIIII*, institutionis nostre anno decimo.
^ Amen T' P addicientes T © et fehlt D * "amplius "forte D_ ° ergo T
! ergo ausgestrichen sibi übergeschrieben T © Creutzenbergk T " Datum 7’ ! Creyen-
berg T
1 Vgl. Nr. 84.
1226. April 2. Merseburg. 92.
Abt Winemar von Pforte bekunde, dass sein Kloster zur Bei-
legung des Streites mit dem deutschen Ritterorden die Besitzungen
desselben in Porstendorf für 520 Mark und unter Uebernahme ge-
wisser Verpflichtungen angekauft habe.
Hdechr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Zwei Sp., des
Abtes von Pforte und desPropstes Heinrich von Merseburg, beide beschädigt.
Nr. 92, 1226. 119
^ Dresden H. St. A. Nr. 971. — Abschrift Perg. in einem Kopialbuche
des deutschen Ordens ebendaselbst, Bl. 70.
Druck: v. Nathusius, Die Deutschmeister vor 1233 S, 32. Auszug dieser
und der verwandten Urkunden: Pertuch I, 104. Bertuch-Schamel I, 66
und hiernach Schultes II, 609.!
W[inemarus| dei gratia abbas Portensis omnibus presentem
paginam inspecturis salutem in domino. Cum viri religiosi rogare,
que ad pacem sunt, specialiter admoneantur, nosse volumus uni-
versos pro bono pacis et concordie super predio in Borsindorf fratrum
hospitalis sancte Marie Teutonicorum, occasione cuius controversia
et grave scandalum inter ecclesiam nostram et ipsos fuit subortum,
ut omnis dissensionis in posterum amputaretur materia et hine inde
quieti contemplationis sine impedimento et salutis nostre dispendio
sincerius vacare possemus, mediantibus viris discretis, Hleinrico|
venerabili preposito, lohanne canonico et lohanne milite Merse-
burgensibus, cum fratribus predicte domus Phylippo in Hallis et R?dolfo
in Aldinburc et Borsindorf provisoribus, expressum mandatum, volun-
tatem et auctoritatem fratris H[ermanni] Ottir preceptoris in Ale-
mannia super hoc specialiter nobis exhibentibus, nos cum consilio et
voluntate totius conventus mostri taliter convenisse, quod totum
predium in Borsindorf ad predictam domum spectans cum areis, edi-
fiiis, agris, vineis, silvis, salictis, pascuis, piscariis, aquarum de-
cursibus, montibus, collibus et vallibus, viis et inviis omnibusque
suis pertinentiis tantum ibidem sitis, exceptis omnibus mansis et
redditibus extra terminos predicti predii alibi sitis, quos usibus suis
expresse retinuerunt, cum omni iure et libertate, qua predictum
predium domus ipsorum possidebat, monasterio nostro de manibus
predictorum fratrum precio quingentarum et XX! marcarum compara-
vimus sub ea forma, quod cuidam nobili matrone [Iutte de|* Wilden-
uels singulis annis ante pentecosten IX marcas argenti in domo sua,
ubicumque fuerit, ad dies vite sue persolvamus, ita quod post mortem
eiusdem onus predicte solutionis extinguatur, et preterea lohanni
canonico Merseburgensi boni vini carratam preter aliam, quam ante
de manu nostra habebat, diebus vite sue, in quocumque statu fuerit,
persolvamus. Insuper onus predictorum fratrum de ordinandis in
eadem ecclesia divinis, videlicet in provisione duorum sacerdotum,
unius diaconi et unius subdiaconi, super quibus ibidem tenendis
domino archiepiscopo Maguntino et Erfordensi capitulo frater H. Ottir
se astrinxerat, in nos suscepimus. Super eo autem, quod idem frater
H. archiepiscopo et capitulo predicto de non alienandis eisdem bonis,
sed in sua forma domui sue retinendis se obligavit, taliter inter nos
convenit, quatinus nos cum eis apud dominum legatum communiter in-
stemus, ut precum suarum instantia fratribus ab archiepiscopo et capitulo
predicta relaxetur obligatio vel, si hoc legatus obtinere non valuerit, ipse
magno bono pacis et concordie et utilitate utriusque domus pensata,
presertim cum ipso disponente res ad hune statum devenerit, pre-
120 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dictam obligationem sua solvat et casset auctoritate, quo facto ipsi
fratres proprietatem dicti predii in manus legati contradent nostro
tradendam monasterio. Traditione vero taliter celebrata et super
omnibus predictis confirmatione domini legati habita fratres a nobis
erunt absoluti, tantum amicicie, caritatis, mutui consilii et auxilii seeundum
deum debitores. Si vero, quod est inopinabile, per dominum legatum
de supra dicta obligatione non fuerit determinatum, ne pereat tante
utilitatis contractus, apud archiepiscopum cum fratribus dicte obli-
gationi relaxande bona fide operam dabimus diligentem, ita quod, si
gratis id promoveri non poterit, nos duas partes oneris et inpensarum,
quas negotii requirit consumniatio, agnoscemus, fratres vero tantum
terciam partem sustinebunt. Quod si nullo predictorum modorum res
posset terminari, nos possessionem eiusdem predii, quam nobis
cesserunt, fratribus cum edificiorum, fructuum et aliorum omnium
plena integritate restituemus, de laboribus et expensis, quas medio
temporé quolibet modo inpendemus, nichil recepturi, pena contractui
apposita, si per neutram partium eius steterit consummatio, hinc inde
cessante. Preterea ad solvendam in Hallis mediam partem pecunie
supra dicte in vigilia apostolorum Symonis et Ivde vel prius et
alteram medietatem in vigilia apostolorum Phylippi et Iacobi vel ante
de argento Vribergensi, Áldinburgensi, Pigauiensi vel equivalenti et
de ydoneis fideiussoribus super eadem pecunia ante festum sancte
Uvalpurge nune proximo venturum, quos ipsi voluerint, dandis nos
obligavimus. Contractum autem huius modi fide vicissim inter nos et
insuper in manus prepositi Merseburgensis ab utraque parte prestita
et pena centum marcarum pari consensu vallavimus, ita ut pars, per
quam steterit, quominus predicta observentur, ad statute pene solu-
tionem teneatur. Testes huius rei sunt H. prepositus, Iohannes
canonicus, lohannes miles Merseburgenses, Cunradus cellerarius,
Iohannes monachus, Helewicus, Rüdolfus conversi. Portenses. Acta
sunt hec in Merseburc in curia maioris prepositi. Anno domini
M*CCoXX^ VI?, IIII* nonas Aprilis, indictione IIII*.
* Jutte de ist durch Bruch völlig verlóscht und aus den verwandten Ur-
kunden ergänzt.
1 Woher Schamel die auch von Schultes aufgenommene Notiz hat: Acta sunt
haec apud Nuwenburg, 5. kal. Febr., lässt sich nicht feststellen. Auffallend. ist
auch, dass er den Preis für die Porstendorfer Erwerbungen auf 505 statt 590 Mark
angiebt, Sollte vielleicht ein dahin gehender Kaufvertrag ursprünglich am 38. Jan.
bei Naumburg verabredet, aber nachher abgeändert worden sein?
Nr. 99—94. 1226. 121
1226. April 2. Merseburg. 93.
Die Brüder des deutschen Ordens Philipp, Verweser in Halle, und
Rudolf, Verweser in Altenburg und Porstendorf, bekunden die Bei-
legung des Streites mit dem Kloster Pforte betr. Porstendorf unter den
in der vorigen Urkunde angegebenen Bedingungen.
Häschr.: Kopie in einer Papierhandschrift der Stadtbibliothek zu Naum-
burg a. S. (früher A85) Bl. 3.
Druck: v. Nathusius, Die Deutschmeister vor 1332 S. 30.
Philippus in Hallis, Rudolfus in Aldinborg et Borsindorff provi-
sores, fratres hospitalis sancte Marie Teutonicorum, omnibus presentem
paginam inspecturis salutem in Christo Ihesu. Noverint universi, quod
nos eternam salutem temporali utilitati preferentes gratia sedandi scan-
dali et tollende discordie inter nos et venerabile Portense collegium
pretextu nimie vicinitatis grangiarum in Borsindorf exorte* voluntate,
auctoritate et expresso super hoc speciali magistri nostri, fratris Her-
manni Otter in Alemannia preceptoris, accedente, mediantibus viris
discretis, H|einrico] venerabili preposito, Iofhanne] canonico, Io[hanne]
milite Merseburgensibus, totum domus nostre predium in Borsindorf efc.
Es folgen mit den durch die Personen der Aussteller bedingten
Veränderungen, sonst wörtlich genau die Bestimmungen der vorigen
Urkunde.
Testes huius rei sunt H. prepositus, Io. eanonicus, Io. miles Merse-
burgenses, C[unradus| eancellarius*, Io[hannes] monachus, Rudolfus et
Helwieus conversi, Portenses. Acta sunt hec in Merseburg in curia
maioris prepositi anno domini M? CC? XXVI*, indictione XIII,! IIII nonas
Aprilis.
* exorta — " Verschrieben für cellerarius Vgl. vorige Urkunde.
I Statt ind. XIIII
1226. Juni 2. Bei Mantua. | 94.
Der Hochmeister des deutschen Ordens Hermann von Salsa über-
lässt die Besitsung des Ordens in Porstendorf unter den in Nr. 92
und 93 angegebenen Bedingungen dem Kloster Pforte.
Hdschr.: D 19 (tit. Borsendorf).
Drucke: Koch, Hermann von Salza 138, (Bemerkung dazu bei Winkel-
mann, Friedrich II. I, 291, A. 1.) Deutsch: Wolff II, 3. Vgl. Forsch.
z. deutsch. Gesch. XI, 632.
In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Notum sit omni-
bus presentem paginam inspecturis, quod ego frater Hermannus de
Salza, magister domus hospitalis sancte Marie Teutonicorum in Ieru-
salem, considerata discordia, que sepius emergebat inter venerabilem
122 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
abbatem et conventum Portenses Cysterciensis ordinis ex parte una
et fratres nostros de Borsendorf ex altera occasione vicinitatis grangie,
quam monasterium Portense habet in Borsendorp, et domus nostre,
quam habemus ibidem, et possessionum contiguarum hinc inde et pensata
utilitate domus nostre vendo de consilio fratrum meorum precio quin-
gentarum et viginti marcarum* predium, quod habemus in Borsendorf,
Cum areis, edificiis, agris, vineis, silvis, salictis, pascuis, piscariis, aqua-
rum decursibus, montibus, collibus et vallibus, viis et inviis omnibus-
que pertinentiis tantum ibidem sitis, exceptis omnibus mansis et red-
ditibus extra terminos predicti predii alibi sitis, quos usibus nostris
retinemus expresse, abbati et conventui Portensibus ea condicione adiecta,
ut novem marcas singulis annis ante festum pentecostes nobili matrone
Iutte de Wildenvels et unam carratam vini magistro Iohanni canonico
Mersburgensi de possessionibus ipsis solvant et provideant ibidem
duobus sacerdotibus, uni dyacono et alteri subdyacono, predicto vero
magistro Iohanne mortuo et matrona prefata mortua pensio tam novem
ınarcarum quam carrate vini ad Portense monasterium libere rever-
tatur. Per dationem autem et tradicionem carte istius trado dominium
et possessionem predicti predii cum pertinentiis supra dictis fratribus
Helwieo et Rudolfo conversis Portensibus, a predictis abbate et con-
ventu super hoc procuratoribus constitutis. Et ne de vendicione et
tradicione nostra possit dubium suboriri, presentem cartam eisdem
dedimus sigilli nostri munimine roboratam. Actum apud Mantuam
anno domini M°CC°XX°VI°, quarto nonas Iunii, presentibus venera-
bilibus: patribus Cunrado Portuensi et sancte Rufine episcopo, apostolice
sedis legato, Geroldo patriarcha Ierosolomitano, Heinrico Mediolanensi
archiepiscopo®, Cunrado Hyldensemensi, Iacobo Ueronensi, Gratia Parme-
nensi (sic), Vicedomno Placentino, Alberto Brissiensi, Heinrico Mantua-
nensi* episcopis, Heinrico abbate Augensi, magistro Degenhardo pre-
posito in Hoge Herbipolensi, Vlrico scolastico Argentinensi, Heinrico
de Honloch, Iohanne de Beias, Leonardo de Bretenorio, Rudolfo de
Geuekensten fratribus predicte domus nostre et aliis quam pluribus.
» macarum ? "epo"archi ° matuaen
1226. Juni 3. Mantua. - 95.
Der Kardinallegat Konrad, Bischof von Porto, bestätigt den Ver-
kauf der Besiteung des deutschen Ordens in Porstendorf an das
. Kloster Pforte. Vgl. Nr. 94.
Hdschr.: D 19" (tit. Borsendorf). T' 301".
Vgl. Wolff 1I, 5. Forsch. z. deutsch. Gesch. X1, 632.
Cvnradus miseratione divina Portuensis et sancte Rufine episcopus,
apostolice sedis legatus, universis Christi fidelibus presentes litteras
inspecturis salutem in domino. Cum ad vitandam discordiam, que
Nr. 95—96. 1226. 128
sepius emergebat inter venerabilem abbatem et conventum Portenses
Cysterciensis ordinis ex una parte et magistrum et fratres domus
hospitalis sancte Marie Theutonicorum in Borsendorf ex altera OCCa-
sione vicinitatis grangie, quam monasterium Portense habet in Borsen-
dorp, et domus, quam fratres hospitalis predicti habent ibidem, et
oecasione* possessionum contiguarum hinc inde frater Hermannus de
Salza, maior magister hospitalis prefati, predium. quod habebat in
Borsendorp, de consilio fratrum suorum vendiderit et tradiderit? cum
areis, edificiis, agris, vineis. silvis, salictis*, pascuis, piscariis, aquarum
decursibus, montibus, collibus et vallibus. viis et inviis omnibusque
suis pertinentiis tantum ibidem sitis. exceptis omnibus mansis et redi-
tibus* extra terminos predicti predii alibi sitis, quos usibus suis ex-
presse retinuit, abbati et conventui Portensibus precio quingentarum et
viginti marcarum, retenta pensione novem marcarum singulis annis
ante festum pentecostes persolvenda ad tempus vite sue nobili matrone
Iutte de Wildenuels et carrata vini danda singulis annis magistro
Iohanni canonico Mersburgensi et addito, quod abbas et conventus
prefati de fructibus possessionum ipsarum duobus sacerdotibus, uni
dyacono et alteri subdyacono, debeant providere, utraque pars nobis
humiliter supplicavit, ut contractum ipsum dignaremur confirmationis
nostre munimine roborare. Nos vero diligentius attendentes, quantum
utrique parti contractus expediat et in utilitatem utriusque partis sit
communiter celebratus, ipsum contractum auctoritate legacionis, qua
fungimur, confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus.
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis
infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attem-
ptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei se noverit incursu-
rum. Datum Mantue anno domini M* CC? XX* V1*, tercio nonas Iunii.
* oeasione D ® vendidit et tradidit T' * salicetis T — * redditibus 7
1226. Juni 5. Mantua. 96.
Der Kardinallegat Konrad, Bischof von Porto, befreit Pforte theil-
weise von der Verpflichtung zwei Geistliche in Porstendorf zu halten
unter der Bedingung, dass es innerhalb des Klosters einen Todten-
altar erbaue.
Hdechr.: D 19° (fit. Borsendorf), T' 204".
Druck: Deutsch: Wolff II, 5. Vgl. Forsch. z. deutsch. Gesch. XI, 632.
Cvnradus miseratione divina Portuensis et sancte Rufine episcopus,
apostolice sedis legatus, dilectis in Christo abbati et conventui Portensibus
Cysterciensis ordinis salutem in Christo Ihesu. Licet fratres domus
hospitalis sancte Marie Theutonicorum tenerentur in capella de Borsen-
dorf duobus sacerdotibus, uni dyacono et alteri subdyacono, providere
et vos, qui in eiusdem loci prediis et capella eisdem fratribus succes-
124 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
sistis,. ad idem onus teneamini, ne vestrum monasterium tali onere
pregravetur, vobis legationis auctoritate, qua fungimur, taliter duximus
providendum, ut uni sacerdoti tantum et uni scolari provideatis in
loco predicto et de redditibus, de quibus aliis duabus personis pre-
dietis tenebamini providere, infra septa claustri vestri construatis
altare, in quo pro defunctis diebus singulis celebretur et specialiter
pro eis, qui predicta predia dicte capelle seu ecclesie in Borsendorp
pro animarum suarum remedio contulerunt. "Vobis etiam auctoritate
presentium indulgemus, ut corpora mortuorum, qui in eiusdem ecclesie
cimiterio vel ecclesia sunt sepulti, ad monasterium vestrum deferre
possitis et ibidem ecclesiastice tradere sepulture. Datum Mantue anno
domini M^ CC? XX° VI*, nonas Iunii. |
1227. 97.
Hartmann von Saalburg eignet dem Kloster Pforte ein Stück Wald
bei Dorndorf zu, das Ritter Tuto von Tautenburg von ihm zu Lehen
getragen hat.
Häschr.: D 19 (tit. Borsendorf). T 212".
Druck: Deutsch: Wolff II, 11.
Hartmannus de Saleburch universis presentem paginam inspecturis.
Noverit universitas fidelium tam presentium quam futurorum, quod,
cum Tuto miles de Tutenberg molendinum in Dorndorf ecclesie
Portensi contulisset et illud ad sui reparationem non parvam quanti-
tatem lignorum requireret, idem Tuto partem nemoris, quam a nobis
habebat* in feodo, in nostris manibus resignavit et nos eam pro salute
anime nostre ecclesie? contulimus ante dicte, ut ibidem nostra et
parentum nostrorum memoria imperpetuum habeatur. Includitur
autem * pars predicta nemoris duabus viis, una, que silvestris sive
waltwec vulgariter dicitur, altera, que via lapidea appellatur. Ne
autem super hac donatione nostra dubitatio emergat in posterum, pre-
sentem super ea litteram conscribi fecimus et sigilli nostri munimine
roborari. Testes huius rei sunt Hartmannus de superiori castro in
Lobedeburg? et Hermannus frater eius, Hartmannus de Bergowe, Euer-
hardus de Grifenberg, Hugo plebanus de Lobde, Burgoldus et Heiden-
rieus de Lobdeburch, Burgoldus et Wezelinus de Salburg, Cunradus
Puster, Iohannes Puster, Cunradus de Wirzeburg, Wolfinus de Luberzitz.
Acta sunt hec anno incarnationis domini M^? CC? XX? VII°, indictione XV“.
* "habebat ^a nobis D — " ecclesie fehlt ID — * autem fehlt T * Lobeburg T
[1227.] Februar 11. Bei Erfurt. 98.
Ersbischof Siegfried II. von Mains berichtet, dass das frühere
Augustiner-Chorherrnstift in — Porstendorf an den deutschen Orden
und von diesem an das Kloster Pforte übergegangen sei, gegen
Nr. 98—99. 1227— 1228. 125
lelateres aber die Bürger von Apolda Streit vor dem Landgrafen er-
hoben haben.
-Hdschr.: T 203°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 6. Vgl. Böhmer- Will II, XXXII, Nr. 526.
S[ifridus|* dei gratia sancte Maguntinensis" sedis archiepiscopus.
Seripti presentis inditio profitemur nos vidisse olim in Borsendorff
prepositum et conventum regularium et defuncto ipso preposito in
eodem loco nos auctoritate nostra alium prepositum confirmasse.
Postea de consensu nostro facta est eiusdem conventus translatio ad
confratres de domo Teutonica,! qui districte promiserunt, quod divinum
ibidem obsequium nullo modo.minuerent, sed augerent. Item ab illis facta
est ipsius conventus translatio ad Portenses monachos Cistertiensis
ordinis. Deinde Appoldenses ceperunt agere in Portenses. At illi
causam: per appellationem ad nostrorum iudieum audientiam trans-
tulerunt, Appoldenses vero causam ipsam ad iudicem secularem, lant-
gravium, transtulerunt in contemptu iudicii spiritalis. Hec reco-
gnoseimus et testamur. Datum apud Erphordiam IH idus Februarii,
pontifieatus nostri anno vicesimo sexto.?
2 Sifridus ausser & ausgesirichen ® Maguntin
ı Vgl. Cod. dipl. Sax. reg. II, I, 92. % Hiernach würde sich eigentlich 1226
ergeben; doch sind in Siegfrieds II. Urkunden dessen Pontifikatgjahre vielfach
(z. B. im Erfurter UB, fast durchgängig) um eines zu niedrig gezählt und so
Jedenfalls auch hier, da die im Juni 1226 vollzogene Uebertragung von Porstendory
an Pforte in der Urkunde als bereits geschehen erwähnt wird,
1228. 99.
Landgraf Heinrich Raspe bestätigt mit Zustimmung seines Bruders
Konrad die Urkunde des Landgrafen Ludwig IV. (Nr. 89) betreffend
die Vertauschung von 6: Hufen im Henschleben und Vehra gegen
4 Hufen des Klosters Pforte in Berka, Schwabsdorf und Thusdorf
nebst Geldsahlung.
Häschr.: D 37 (tit, Ver). T 145".
Druck: Deutsch: Wolff II, 12.
In nomine sanete et individue trinitatis. Heinricus Thuringie lant-
gravius et Saxonie comes palatinus. Quoniam fragile hominis in-
genium* ad rerum turbas non sufficit, ideo plerumque contingit, ut
ea, que geruntur ab hominibus, de facili in oblivionem vertantur, nisi
ad successionis memoriam supervietura scriptorum serie protelentur.
Ad cuius rei eautelam presentis littere testimonio declaramus, quod,
eum pie memorie Ludewicus frater et predecessor noster tres mansos
in Hentseusleiben, quos tytulo proprietatis possederat, vacantes et
annuatim* sibi pensionem solventes et item tres alios in Ver, quos ab
ipso habebant in feodo viri nobiles, Heinricus et Guntherus comites
196 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
de Swarcburg, et ab ipsis quidam alii, quos ab illis, qui de ipsis per
eum inbeneficiati fuerant, redemit et in manus ipsius fuerant legittime
resignati, liberos ab omni inpeticione et onere de consensu heredum
suorum eeclesie Portensi contulerit et in eorum permutationem eadem
ecclesia ei quatuor mansos, duos videlicet in Berka, unum in Svauirs-
torph et unum in Tustorph dederit addens insuper ei LXXX'I marea:
et aecepto ferens ei € marcas, in quibus pater noster pie memorie
eidem ecclesie tenebatur sub fideiussoria cautione, et item XL*L, in
quibus sine cautione fuerat obligatus, que omnia in privilegio, quod
memoratus frater noster super hoc dedit, sunt diligenter expressa.
nos una cum fratre nostro Cunrado, qui suum nobiscum benivole
dedit assensum, de petitione matris nostre eandem donationem ratanı
habemus ipsamque pietatis intuitu innovantes presenti privilegio con-
firmamus auetoritate nostra precipientes, ne quis Portensem ecclesiam
in eisdem bonis aliquatenus inquietare presumat. Renunciamus etiam
tam in hiis quam in aliis bonis ab eadem ecclesia habitis vel habendis
in Ver et in Hentscusleiben peticionibus, exactionibus, angariis aliisque
serviciis, que nobis debebantur, quocumque nomine censeantur, sicut
etiam frater et predecessor noster in suo privilegio fecisse monstratur,
et specialiter illi iuri, quod hospicium nominatur, ita ut illius obtentu
nichil penitus a nobis aut a villicis nostris a sepe dicta ecclesia
requiratur. Igitur ut hoc factum nulla unquam temporum vetustate
abolendum perpetua stabilitate subsistat, nos presentem cautionis
paginam exinde conscriptam sigili nostri inpressione muniri et ydo-
neorum testium subscripcione fecimus roborari, quorum nomina sunt
hee: Cunradus frater noster, Heinricus comes de Swarchurg, Albertus
comes de Clettenbere et filius eius comes Beringerus', Cunradus de
Tanninrode, Albero de Vipeche, Theodericus Niger, Gothefridus de
Tutheleiben, Hermannus de Nusezin, Albertus de Hebeleiben?, Hein-
ricus notarius noster et plures ali tam nobiles quam ministeriales
nostri. Acta sunt hee anno ab. inearnatione domini M*CC9? XX ? VIIL",
indictione I*. |
* negotium (statt ingenium) D " annuam 7T ^ Dringe' D Ebeleyben T
1229. 100.
Landgraf Hemrich Haspe von Thüringen bestätigt den Schied-
spruch, den Rudolf Schenk von Saaleck aus Veranlassung eines
Sireites zwischen dem Kloster Pforte und den Rittern Everher und
Hermann sowie andern Bürgern von Siraussfurlh gefüllt hat, dass
das Kloster das Recht besitet zum Schutze seines Gutes in Vehra
gegen die Unstrut einen Damm zu bauen.
Hdschr.: D 37 (tt. Ver). T 146.
Drucke: Lepsius, Ruinen d. Rudelsburg 77. Deutsch: Wolff II, 17.
In nomine sanete et individue trinitatis. Heinricus dei gratia
Nr. 100—101. 1229—1280. 127
lantgravius Thuringie et comes palatinus Saxonie*. Universis presentem
litteram inspecturis. Venerabiles viri.abbas et conventus de Porta suam
ad nos detulere querelam, quod, cum allodium eorum in Ver situm sit
iuxta flumen* publicum, quod dicitur Vnstrut, ita quod agri eorum in
plerisque locis ripam contingant*, ex inundatione fluminis eiusdem
segetes eorum annis fere singulis mergebantur, ex quo contigit* eos
frequenter dampna sustinere, que tandem evitare volentes ad repellen-
dum aque inundantis impetum aggerem in solo proprio muniverunt.
Porro Euerherus et Hermannus milites et nonnulli alii cives in Stus-
forde, qui ex altera parte fluminis agros habebant ripe conterminos,
aggerem eundem propria auctoritate destruxerunt asserentes non licere
abbati et conventui predictis opus facere, unde aqua repulsa in eorum
predia restangnaret. Cum autem sepe dicti abbas et conventus super
eo eoram nobis predictos milites civesque iam dicte ville convenissent,
nos familiarem nostrum, pincernam Rudolfum de Saleke, deputavimus
vice nostra, ut convocatis vicinis super dicto® articulo secundum ius
et approbatam terre consuetudinem iudicaret. Convocatis itaque et
requisitis vicinis, qui in eodem confinio predia excolebant, communis
fuit sententia et ab omnibus approbata posse memoratos abbatem et
conventum in suo solo licite facere aggeres et alia munimenta ad
defensionem prediorum suorum et futuri dampni cautelam non obstante
contradictione militum memoratorum vel aliarum quarumcumque per-
sonarum. Nos itaque sententiam ipsam auctoritate nostra confirmantes,
ue de ipsa dubitari possit in posterum, presens instrumentum conscribi
fecimus et sigili nostri munimine roborari. Testes huius reif sunt
Rudolfus pincerna de Saleke, Theodericus de Vipeche, Albertus Sme-
line, Iohannes de Heruersleiben, Ekehardus de Sumeringen, Heinricus
de Bendeleiben®, Vlricus de Arnsberc, Euerherus iunior et frater eius
Ekehardus, Bertoldus fratruelis domini Euerheri, Bruno ollarius, Was-
mudus forensis magister, Fridericus cellerarius", Baldewinus camerarius,
Degenhardus magister vini monachi de Porta, Rudolfus conversus!
frater Beringerus, frater Sifridusk de Porta, Hermannus de Stusforde
Gothefridus Caput! agni, Theodericus Calvus. Acta sunt hec anno in-
carnationis domini M° CC? XX? VIIIT®, indietione secunda.
* Saxonie comes palatinus T fluuium flumen D * contingat D * con-
tingit T — * supradicto V": ! rei fehit T — * Wendeleuben T " eellarius T
' conuersi (i in Rasur) T * Fridericus T ! capud D | ZEE
— — —M —À — MÀ — a — áÀ
1230. Juli 20. Erfurt. |. . 10.
Ersbischof Siegfried II. von Mains gestaltet, nachdem das Kloster
Pforte die Besiteung des deutschen Ordens in Porstendorf erworben
hat, die Verlegung der dasu gehörenden Kirche auf den_ dortigen
128 Urkundehbuch des Klosters Pforte.
^ Wirthschaftshof und die Ueberführung der Gebeine der daselbst Be-
grabenen auf den Gottesacker in Pforte.
Hdschr.: D 20 (tit. Borsendorf), T 203.
Druck: Deutsch: Wolff II, 15. Vgl. Bóhmer -W3ll II, XXXII, Nr. 607.
In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Sifridus dei gratia
sancte Moguntinensis* sedis archiepiscopus in perpetuum. Licet ad
evitanda pericula rerum ecclesiasticarum summopere sit semper in-
sistendum, tamen contingere solet interdum et sepius, ut decor eccle-
siasticus alicubi" adeo dissuefiat*, quod absque graviori, immo gravis-
simo dispendio relevari nequeat, quod multa relinquitur neggligentia
in preventum. Cum itaque villa, que dicebatur Borsendorf, dyocesis
nostre cum omnibus attinentiis suis domui Theutonice, sicut accepimus,
collata fuerit aliquando, ita etiam, quod ecclesia ville eiusdem cum
suis pertinentiis donacionem sequeretur eandem, et postmodum hec
omnia a cenobio monasterii de Porta Nuenburgensis dyocesis de con-
sensu et consilio venerabilis domini C[unradi| Portuensis, tunc aposto-
lice sedis legati, et nostro fuerint comparata, ne per mutaciones huius
modi oriretur oblivio, quo minus reliquiarum in ecclesia ville predicte
et Christi fidelium, qui suis primitus elemosinis ipsam pie fundaverunt
ecclesiam, mentio et memoria haberetur, nos de* gratia et benignitate
omnipotentis dei confisi utile duximus concedendum et concessimus,
quatinus, ex quo basilica predieta alios nisi predicte ecclesie de Porta
fratres non habebat, nec haberet possessores nec eidem de cetero cura
esset animarum annexa nisi eorum corporum, que* tunc ibidem sepulta
quieverunt in Christo, ipsa ecclesia cum reliquiis sanctorum in eurtem
Borsendorf adiacentem, corpora vero mortuorum in cimiterium mona-
sterii ante dicti de Porta libere transferrentur, hoc adiecto, ut ibidem
perpetuof habeatur recordatio pro salute animarum, subiectione nichilo
minus nobis nostrisque suecessoribus nec non ecclesie Moguntinensi
ex eadem translata ecclesia observata. Ut igitur hec concessio nostra
manifesta appareat, et ne aliquorum malicia contra id valeat inpru-
denter cavillare, presentem paginam sigillo nostro fecimus roboran.
Datum Erphordie XII kalendas Augusti anno incarnationis domin
M*CC* XXX^, glorioso domino Heinrico Romanorum rege imperium
gubernante. oo
^ mogt D — alicui T — * disswefíat D dei (statt de) T * qui DT
f perpetuo fehlt D
1231. Januar 17. Grimma. 102.
Heinrich der Erlauchte, Markgraf von Meissen und der Ostmark,
hestätigt dem Kloster Pforte die von seinem Vater Dietrich verliehene
Abgabenfreiheit innerhalb seines Gebietes.
Häschr.: D 50 (tit. Detheloneo). T 307. In deutscher Uebersetzung aus
der zweiten Hälfte des 14.Jhh.: D 43°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 17. Vgl. Pertuch I, 53. Bertuch-Schamel I, 36.
Nr. 102—103. 1231. 129
In nomine sancte et individue trinitatis. Heinricus divina favente
clementia Misnensis et Orientalis marchio. Inter cetera pietatis opera
non minimum esse dinoscitur religionem fovere ac viros religiosos ab
oneribus, que personis secularibus inponi eonsueverunt, divine retribu-
tionis intuitu relevare, ut, sicut seculares persone contemplativorum
virorum orationibus adiuvantur, ita e contrario. contemplativi exone-
rentur ab hiis, que eontemplationis possuut ocium? perturbare. Cuius
rei eonsideratione permotus illustris memorie pater noster, dominus
Th|eodericus] quondam Misnensis et Orientalis marchio, venerabilibus
viris, abbati et conventui Portensis monasterii, privilegium contulit in
hae forma:
Es folgt Urkunde Nr. 79.
Nos igitur*, sieut paterne. substantie sumus heredes, ita et devo-
tionis sue cupientes existere sueeessores datum a patre nostro Portensi
eeclesie privilegium confirmamus et, ut hec nostra donatio rata in
perpetuum et inconvulsa permaneat, presentem paginam exinde con-
seriptam sigilli nostri inpressione vallamus subnotatis ydoneis testibus,
quorum nomina sunt lec: Heidenrieus prepositus. Misnensis, Otto
hurgravius de Donin, Erkenbertus burgravius de Starchenberg, Hein-
ricus marsealeus de Gnannenstein, Vlricus de Frideberg, Bertoldus de
Sehydingen, Cunradus de Bychowe et alii quam plures. Datum in
Grimme anno gratie M^ (cC? XXXI®, XVI? kalendas Februarii.
* ociun. possunt. 7 "ergo 7
1231. März 10. Erfurt. 103.
Erzbischof‘ Siegfried III. von. Mainz bestätigt die von seinem Vor-
yünger genehmigte Verlegung der Kirche zu Porstendorf nach dem
dortigen Wirthschaftshofe des Klosters Pforte.
Hdschr.: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20). Sp. ab-
gefallen. Pforte, Bibliothek B.9. — T 208.
Druck: Deutsch: Wolff II, 16. Vgl. Boehme, Nachrichten Il, 37.
Sifridus dei gratia sancte Maguntine* sedis electus. Ad univer-
orum tam presentium quam futurorum noticiam cupimus pervenire,
quod nos ordinationem seu concessionem, qua ecclesia ville, que
Bürsendorf dicebatur, nostre diocesis cum omnibus pertinentiis suis
Teuthonice quondam domui attinentis, postmodum vero ad ius et pro-
prietatem monasterii de Porta Niwenburgensis diocesis de consensu
domini C[unradi| Portuensis, tunc apostolice sedis legati, nec non ve-
nerabilis domini et antecessoris nostri, bone memorie S. archiepi-
scopi Maguntini, pleno iure emptionis titulo devolute, in curtim quan-
dam Bursendorf adiacentem cum reliquiis suis et edificiis est trans-
lata, secundum tenorem literarum dicti antecessoris nostri super con-
Geschichtaq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 9
130 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
vessione predieta memorato. monasterio indultarum ratam habemus et
in’ posterum. servari volumus inconvulsam. Ad perpetuam autem huius
rei memoriam presentem paginam nostri sigilli munimine duximus
roborandam. Datum Erfordie anno domini M9^CC9 XXXI*^, VI® idus
Marcii.
— * Magunt |
1233. Januar *. Mittelhausen. 104.
Heinrich. Raspe Landgraf von Thüringen bekundet einen Vergleich
zwischen seinem Ministerialen Everher von Weissensee und dem
Kloster Pforte, durch welchen ersterer das Recht des Klosters zum
. Schutze seiner Besitgung in Vehra einen Damm zu bauen und andere
Massregeln zu treffen anerkennt, auch seme Ansprüche auf 21] Hufen
daselbst aufgiebt , wogegen der Abt von Pforte ihm uud seiner Fumilie die
Fyaternitát des Cistrercienser- Ordens zw erwirken verspricht. Vgl. Nr. 100.
Hdschr.: D 37* (tit. Ver). T 147.
Druck: Deutsch: Wolff II, 18.
‚In: nomine domini. Hjeinrieus| dei gratia Thuringie lantgravius
et Saxonie comes palatinus. Noverint omnes, ad quos presens seriptun
pervenerit, quod Heuerherus miles de Wizense, ministerialis. noster,
abbati et conventui monasterii Portensis questionem movebat super eu,
quod ipsi iuxta ripam fluminis, quod? dicitur Vnstrut, in predio pro-
prio, quod. dieitur Ver, aggerem quendam fecerant, quo tuerentur agros
suos contra impetum fluminis inundantis, quo idem Euerherus in
prediis suis, que in altero littore possidebat, se grave pati asseruit
defrimentuwfn, nec non super eo, quod ipsi quendam eiusdem aque
meatum obstruxerant, super molendino quoque. quod in eodem
flumine fuisse asseruit, ex quo quedam beneficia percipere censue-
verat annuatim, licet ipsi fratres affirmaverint nunquam fuisse ibi
molendinum, ex quo eadem ad eos predia devenerunt. Insuper cum
filiis Mechtfridi^. cognatis suis, duos mansos et dimidium iam dicte
eurie adiacentes peciit ab eisdem. Pars vero monasterii contra pre-
dictum. militem. proponebat, quod in salictis, pratis et agris arabilibus
decenr et novem iugera abstulerat eis et detinuit violenter. Cumque
super hiis fuissent inter eos hinc inde mutue questiones, tandem
honestis viris mediantibus falis inter eos composicio intercessit, quod
idem Euerherus restituit universa, que monasterium pecierat ah
eodem, renuncians cum heredibus suis, filiis Euerhero et Ekehardo et
nepotibus suis, filiis Mechtfridi, omni actioni, quam proposuerat contra
eos sive super aggere, quem monasterium fecerat tuendorum agrorum
suorunt eausa, sive super aque meatu, quem obstruxerant, sive super“
molendino sive super duobus mansis et dimidio, quos sibi eum Mecht-
fridi filiis vendicabat, qui simul cum ipso peticioni sue cesserunt.
- ' Nr 104-105, 1288, 131
Pacta vero tali composicione inter eos Euerherus sepius memoratus
renunciavit denuo in presentia nostra omni iuri et actioni, si qua sibi
super omnibus predictis competebat seu competere videbatur, ‚dans
monasterio liberam potestatem reficiendi aggerem predictum, quando
necessitas postulabit, et faciendi cetera, que ad utilitatem suorum
pertinent prediorum. Dominus quoque abbas promisit eidem obti-
nere fraternitatem plenariam ordinis Cysterciensis in capitulo generali,
tani Ipsi quam uxori sue et filiis et nepotibus suis, iam dietis filiis
Mechtfridi, et super eadem —fraternitate testimonium litterarum
Cystereiensis abbatis. Ne autem super hiis de cetero aliqua dubietas
oriatur, ad peticionem utriusque partis presentem super hae re paginam
conseribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari subnotatis ydoneis
testibus, «quorum ista sunt nomina: Hartmannus® abbas, Maroldus
vellerarius®e Vallis. sancti Georgii, Baldewinus cellerarius Portensis,
lohannes grangiarius, comes Albertus de Clettenbere, Albero «de
Vipecle, "Theoderieus de Vipeche, Heinricus Scalun, Albertus de
Ebeleiben, Burchardus de Bruchtirde, Heinrieus de Cranisburne f
Cunradus. Vnrowe* et alii quam. plures. Acta sunt hee anno gratie
M^ O'* XXX ^ HI. feria. sexta post. Epyphaniam domini proximas, in
Mitilhusen in placito provinciali.
"qui DT — " Mecht Fridi 7° "super "iue D. ?* Harmannus T
* cellarius 7 — ' Craniehborie T 5 vrowe D Vnruhe T & proxima post
Epiphaniam domini 7'
— ——— M — —M — —
1233. November 5.' Gleichen. 105.
Die Grafen Ernst und Heinrich von Gleichen bestätigen dem
. Kloster Pforte den Besitz von 21/2 Hufen in Vehru, mit denen Eberher
van Salsa von ihnen belehnt zu sem irrthünlich behauptet habe.
Hdschr.: D 37% (tit. Ver). T 147v.
Druck: Deutsch: Wolff II, 90.
Ernestus et Heinrieus comites de Glichen. Universis hane pa-
rinam inspecturis. Notum esse volumus, quod duos mansos et dimi-
dium in Ver sitos, super quibus Portensem impetunt ecclesiam Eber-
herus de Salza et filii Mechtfridi de Gota, Portensibus confirmamus
et certam eis warandiam super huius modi bonis prestamus atque
omne feodum, quo se.dicunt predieti milites eosdem mansos a patre
nostro et a nobis suscepisse, eis omnimodis denegamus nullumque ius
feodi super hisdem bonis* recognoscimus. Datum in Glichen anno
domini M* CC»? XXXIII! nonas Novembris. -
* eis hinzugefügt T
! Da nach der vorigen Urkunde der Streit zwischen Pforte und Exerher be-
reitsam 7. Januar 1233 beigelegt erscheint, ist Wolff II, 21 geneigt M? CC° XXX°, III?
nonas Novembris zw lesen, obwohl in D und T' III zweifellos zur Jahreszahl gehört.
9*
139 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1234. Februar 6. Frankfurt. 106.
Konig Heinrich VIL gestattet dem Kloster Pforte die Erwerbung
von reichslehnbaren$ Gütern.
Hdschr.: Or. Perg. geschrieben von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sy.
un vothen, grünen und gelben seidenen Füden, verletzt, Dresden
H. St. A. Nr. 316. — D 6" (tit, Porta). T 40*.
Drucke: Hwillard - Bréholles, Hist. dipl. Fysd. II. IV, 633. Deutsch:
Volf II, 21. Vgl. Pertuch I, 105. Bertuch-Schamel I, 67. Böhmer,
Reg. imp. Heim. VII. Nr. 315. Bóhmer- Ficker Nr. 4302. — Cod. dipl.
Anhalt. II, 98 (mit vollständiger Zeugenreihe). Bóhmer- Will II, XX XIII,
Nr. 126.
l| In nomine sancte et individue trinitatis. Heinricus VII“ dei
gratia. Romanorum rex et semper augustus. |, Ad hoc divina disponente
providentia ad regni gubernacula nos esse eredimus sublimatos, ut
servorum dei in temporalibus subsidiis utilitatibus liberalitate regia
consulamus et propensior eautele diligentia privilegiorum nostrorum
confirmatione prospicere studeamus. Inde est, quod universis imperii
fidelibus esse volumus manifestum, quod nos imitatione patris nostn,
serenissimi Romanorum imperatoris et semper augusti Friderici, peti-
tioni religiosorum virorum, abbatis et conventus de Porta Cister-
ciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, satisfacere cupientes pru
remedio anime nostre hane eis gratiam et lieentiam duximus conce-
dendam., ut, quascumque possessiones, in agris videlicet, vineis, pratis.
silvis, aquis, pascuis, terris cultis vel incultis, a fidelibus imperii
titulo donationis, emptionis seu concambii optinuerint vel prius
optinuerant, sine omni prorsus contradictione in perpetuum nostre
maiestatis auetoritate possideant. Ut autem hec nostra donatio rata in
posterum et inconvulsa perduret, presentem paginam super ea conseribi
et sigilli nostri inpressione fecimus communiri. Huius rei testes sunt
Slifridus] Maguntinus, T[heodericus] Treuerensis, iH[einricus| Coloniensis.
G|erardus| Bremensis .archiepiscopi, Bjurchardus| Magdeburgensis
electus, H|ermannus] Herbipolensis, E[kbertus| Babinbergensis, Hlein-
rieus| Eistetensis, C[|onradus| Frisiensis, H[einrieus] Wormatiensis,
Cjonradus| Spirensis, R[ogerius| Tollensis, C[onradus| Hildinsheimensis,
Eingelhardus| Nuenburgensis, L|udolfus| Monasteriensis, B[ernardus|
Paderburnensis, Ijuderus| Verdensis, C[onradus] Osinbruggensis,
N[iboto|] Augustensis, Hjeinrieus| Basiliensis episcopi. Oltto] Traie-
étensis, V[lrieus] Curiensis electi, C[|onradus| Fuldensis, I4udewicus]
Hersfeldensis, C[onradus] sancti Galli, Hlermannus] Corbiacensis
abbates, A[lhertus| Saxonie. Oltto] Bawarie, Oltto] Meranie duces.
O|tto| marchio Brandinburgensis, H|einricus] comes Ascarie, Hlegeno]
comes de Vrah, Wlernerus| de Bolandia imperialis aule dapifer.
Hjeinrieus] de Bappinheim imperialis aule marscaleus, H[einricus|
Nifarius, G[erlaeus| de Butingin, E[berardus| de Eberstein, E[ber-
ardus] - dapifer de Walpurg, Cl[onradus| pincerna de Winterstete et
alii quam plures.
Nr. 106—107. 1284. 135
; Signum domni Heinrici VI1*! Romanorum regis invictissimi. . (LM.
Ego Sifridus Ratisponensis episcopus [vice]* domni Sifridi Magun-
tini archiepiscopi, totius Germanie archicancellarii, cancellarius re-
cognovi.
Datum Frankenevort in curia nostra sollempni anno incarnationis
domini M*CC^ XXXIIII*, indictione VII*, VIII* idus Februarii, anno regni
nostri undecimo.!
* viee ron v. Heinemann hinzugefügt. Auffallend ist dabei allerdings die obige
Formel statt imperialis aule cancellarius vice — archicancellarii recognovi.
1 Statt tertio decimo.
—— ——M ———M —MÁÀ
1234. März 25. 107.
Abt Winemar von Pforte bekundet, duss Siegfried Stationarius
von Naumburg und sein Weil Gertrud 9 Ruthen Acker in Flen-
mingen gekauft und dem Kloster übergeben haben, doch unter Vor-
behalt des Niessbrauches auf Lelenszeit.
Haschr.: D 100” (tit. Flemingen) aus 15. Jhh.
Druck: Deutsch: Wolff II, 23.
Ego Wennemarus dei gracia dictus abbas in Porta significo uni-
versis, ad quos presens seriptum pervenerit, quod Sifridus Stacionarius*
de Nuenborg et Gerdrudis uxor eius quosdam agros in. Flemyngin,
seilicet. novem perticas, quas. Petrus habuit, monasterio nostro pro XI
marcis emerunt tradentes eosdem agros. fratribus inibi domino servi-
furix pro suarum remedio animarum, de quibus tamen usufructum sibi
vite sue tempore reservarunt, ita ut media pars messis exinde pro»
venientix eis annis singulis in Nuenborg a grangiario de Flemingin
deducatur et ipsi sementis partem mediam annuatim. procurent grangi-
ario memorato. Sciendum preterea, quod ad nullos ipsorum heredes,
etiam si simul vel alter post alterum. prolem, habuerint, predieturum
agrorum usufructus vel utilitas extendetur, sed eorum termino vite se
commecieus post eorum obitum ad monasterium nostrum absolutissime
revertetur. Promissum est eciam coniugibus memoratis, quod, quociens
agri, qui illis sunt proximi, stereorantur, illi eciam similiter excolentur.
Pro sua quoque devocione super altare nostrum offerant anuis singulis
lI]. talenta cere, in festo annuneciacionix dominice duo et alia duo in
festo sancti Michaelis. Huius rei testes xunt Conradus prior, Conradus
supprior. Iohannes cellerarius totusque eonventus capituli monachorum.
Acta sunt hec anno gracie MCCXXXIHH, annunciacionis® domine nostre.
^ staconarius Staconnarius Wolf — * Statt der Enduny allgemeines Ab-
kürzungszeichen.
— —— ——-—— - u
184 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1236. Pforte. 108.
Ritter Konrad Scharoch von Weissenfels bokundet den Verkauf von
2 Hufen in Tauschwitz und einer Weidicht-Insel an das Kloster
Pforte. Vgl. Nr. 169.
Hdschr.: Or. Perg. mit Portenser Duktus (vgl. Posse 20). Zwei Sp., von
denen nur das Ottos von Lichtenhain (ein Sparren. Vgl. Rein, Thur.
sacr. II, 82, A. 13) stark beschädigt erhalten ist. Dresden H. St. A.
Nr.339. — D 7 (tit. Porta). T 24".
Druck: Deutsch: Wolff 11, 24. Vgl. Pertuch I, 105. Bertuch-Schamel I, 67.
Cvnradus miles de Wizenvels cognomento Scharoch omnibus hoc
scriptum visuris in perpetuum. Quoniam facta mortalium cum decursu
temporum oblivionem accipiunt, necesse est ea scripto mandari, que
posterorum noticie utilitas deposcit transmitti. Ea propter universis
presentibus et futuris significandum duxi, quod duos mansos in villa,
que vocatur Thvshewiz, 'sitos cum omnibus eorum pertinentiis et par-
vulam insulam salicti citra Salam positam, que de manu domini mei.
marchionis Misnensis, in feodo habui, abbati et fratribus de Porta
vendidi pro viginti una marcis argenti. Postmodum vero, cum eis
videretur, quod homines illos, qui eosdem mansos possidebant, plus
justo gravarem, novem mareas argenti, in quibus predictis abbati et
fratribus tenebar, michi dimiserunt, ut ab omni gravamine penitus
cessarem hominum premissorum. Ut autem haberent liberam facultatem
eadem bona commutandi, vendendi vel, quicquid vellent, inde pro suo
commodo faciendi, annuatim quatuor nocturnales michi et uxori mee
vite nostre tempore promiserunt. Testes huius rei sunt Degenhardu:
prior, Godefridus supprior, Gerhardus portarius*, Albertus cellerarius".
. Baldewinus monachus, Waltherus, Berthochus, Albertus conversi Por-
tenses, Otto* de Lihtenhain (Sic), Albertus de Grobiz milites, cognati
mei, quorum etiam sigillis, quia proprium non habui, hanc duxi notulam
roborandam. Acta sunt hec in Porta anno domini M^ CC^ XXX ? VI°,
indictione nona.
à port cet ° Hinter Otto Rasur
1236. Juni. Bei Donauwörth. 109.
Kaiser Friedrich 11. bestätigt sein dem Kloster Pforte früher er-
theiltes Privilegium von Reichsvasallen Grundbesitz zu erwerben.
Hdschr.: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20). Sp. un
rothen seidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 335. — D7 (tit, Porta).
Druck: Huillard-Breholles, Hist, dipl. Frid. II. IV,867. v. Bocholtz- Asseburg,
Asseburg. UB. I, 131. Vgl. Pertuch I, 105. Bertuch-Schamel I, 67.
Böhmer, Heg. imp. Frid. II. Nr.851. Bóhmer- Ficker Nr. 2173. Wolff LI, 25.
Monum. Zoller. II, Nr.13. v. Mülrerstedt Il, Nr. 1064.
Nr. 108— 109. 1236. 135
C. ; In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus secundus
divina favente clementia Romanorum imperator semper augustus.
lerusalem et Sicylie rex. ' Ad confirmanda salubriter ecclesiarum iura
illius intuitu, cuius nomine sunt dieate, de cuius clementia feliciter
imperamus, tanto favorabiliter inducimur et tenemur, quanto in con-
spectu. summi regis gratiores efficimur, de cuius plenitudine potestatis
iura imperii disponimus universa. Hac igitur consideratione ducti tenore
presentium notam esse volumus tam presentibus quam futuris, quod
constitutus coram nobis venerabilis Wenemarus abbas Portensis mona-
sterii, fidelis noster, presentabat culmini nostro quoddam scriptum
- Portensi concessum ecclesie» tempore regni nostri, supplicans maiestati
nostre pro se et ecclesia sua idem privilegium de nostra gratia con-
firmari, cuius tenor talis erat:
Es folgt Urkunde Nr.78 mit unerheblichen, fast nur or thograbhi-
schen Abweichungen? und dem Datum: apud Nüerinbg quinto
kalendas Februarii.!
Nos igitur devotis supplicationibus predicti. abbatis pro se et
ecclesia sua Portensi favorabiliter inclinati pro remedio anime nostre
et divorum progenitorum nostrorum, imperatorum et regum, predietum
privilegium indultum monasterio sepe dieto tempore regni nostri eidem
abbati et fratribus Portensis ecclesie. de plenitudine imperialis gratie
confirmamus. Nulli ergo omnino hominum liceat hane divalem con-
firmationis nostre paginam infringere vel ei ausu temerario obviare.
Quod qui presumpserit, in vindictam temeritatis sue eentum marcas
auri componat, quarum media pars camere nostre, reliqua. vero passis
iniuriam persolvatur. Ad huius itaque confirmationis nostre inemorian)
et robur perpetuo valiturum presens privilegium fieri et sigillo nostre
celsitudinis fecimus insigniri. Htius autem rei testes sunt venerabiles
Eckebertus Babenbergensis, | Rudegerus|* Patauiensis, Siboto Augusten-
sis episcopi, Otto comes palatinus Reni et dux. Bawarie, | Heinricus|*
lantgravius Thuringie, Conradus buregravius de Nüerinberc, | Burchar-
dus]* burcgravius Magdeburgensis, Conradus: de Tannerode, Gotfridus
de Hohenloch comes Romaniole, Fridericus de Truhendingen, Gunze-
linus de Wolfterbutel, Conradus pincerna. de Wintherstet et alii
quam plures. |
Signum domini nostri Friderici seeundi dei gratia. invictissimi
Homanorum imperatoris semper augusti, | (M.) || Ierusalem et
SNievlie regis. ||
Acta sunt. hec. anno. dominice. incarnationis. MCC. tricesimo. sexto,
mense Junii, none indictionis, imperante domino nostro Frederico
secundo dei gratia Romanorum imperatore semper augusto, Ierusalem
et Sveilie rege, Romani imperii eius anno septimo decimo,? Ierusalem
undecimo, regni vero eius Sycilie tricesimo septimo? feliciter. Amen.
Datum apud Werdam anno, mense, indietione prescriptis.
2 'concessum 'portensi ecclesie — " In der Zeugenreihe finden sich folgende
136 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Namensformen: Niwenburgensis statt Nvwenburgensis, Hennenberc, Heldrungen,
Minzenberc * Leerer Raum für einen Namen.
1 Vgl. Nr.78, A.2. 9 Statt sexto decimo. 3 Statt tricesimo nono.
1294. November 23. Asp.! 110.
Albert Graf von Rabenswald bekundet einen früher zwischen dem
Kloster Pforte und Konrad Burnere gemachten, aber von dessen Sohn
Konrad von Wildendorf angefochtenen Tausch von Aeckern in Hechen-
dorf als Lehnsherr des leleteren, nachdem das Landgericht das Zeug-
niss der Mönche in allen Prosessen des Klosters als gültiges Beweis-
mittel erklärt hat.
Häschr.: D 10° (tit. Hechendorp). T 235.
Drucke: Böhme, Todtheilung 47. Deutsch: Wolff II, 27.
Albertus dei gratia comes de Rauenswalt. Universis Christi fideli-
bus hanc paginam inspecturis. Cum inter venerabiles viros, abbatem
et conventum Portensis monasterii Cysterciensis ordinis, et Cunradum
militem de Wie*, quem dicebant Burnere, in terminis curie Hechen-
dorp hinc inde quedam facta esset agrorum commutatio annuente
felicis memorie patre nostro, comite Gunthero de Kevernberch, a quo
dictus Cunradus suos agros iure tenuerat feodali, agris nichilo minus
alterius partis vice prioris beneficii receptis ab eodem in beneficio.
transactis XVI annis vel amplius, quibus fratres. de Porta in quieta
fuerant possessione, Cunradus de Wildendorp, filius memorati Cunradi.
in presentia nostri cepit velle factum concambium retractare dicens,
quod testibus non posset probari, nisi forte dominus abbas suorum
fratrum testimonio uteretur, ad quod tamen adversa pars nullo modo
consentiebat. Unde habito consilio in placito provinciali, eui tunc pre-
sedit illustris princeps, Heinricus Thuringie lantgravius et comes Saxonie
palatinus, in loco, quem Asp dicunt, assidente sibi nobili viro, Cristiano
comite de Kirchberg, quesitum est per sententiam et inventum per
honestum virum Hvgonem de Sumeriggen® omnibus, qui tunc affuerc.
laudantibus, quod licitum est domino abbati in causis suis, sive civilem
sive criminalem contineant questionem, fratrum suorum uti testimoniis.
ne propter defectum testium ius eorum in aliquo valeat deperire. Ne
igitur aliquis in posterum super huius modi concambio testibus suffi-
cienter probato fratres de Porta valeat sollicitare *, presentem paginam
sigillo nostro fecimus roborari. Testes Heinricus de Wie* conversus
Portensis, Meinhardus de Tundorp, Heinricus de Meldingen, Heinricus
dapifer noster, Heinricus de Nueseze et alii quam plures viri boni
testimonii. Acta sunt hec anno gratie M^ CC? XXX? VII®, indictione X*,
VIII* kalendas Decembris in loco, qui dicitur Asp.!
^ We T. " Sumerigge 7 * solicitare D
Nr. 110- 111. 1237 —1238. 137
| Vermuthlich ist der Ort nach einer Espe, unter der Gericht gehalten wurde,
benannt, identisch mit Zudemaspe (Thur. sacr. 338) und Maspe (Nr.129 und 151)
und bei Mark. Vippuch (sö. Sömmerda) nach Sprótau hin zu suchen. Vgl.
Schultes II, 562, 4.**** Nähere Untersuchung bleibt vorbehalten.
188. April. 21. Leipzig. 1.
Heinrich Markgraf von Meissen überlässt dem Kloster Pforte gegen
Tilgung einer Schuld seines Vaters 4!!, Hufen in Tauschwilz, welche
es von Ludolf von Obhausen gekauft hat.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19, 40). Sp. Dresden
H. St. A. Nr.347. — D?" (tit. Porta). T 17.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 29. Vgl. Pertuch I, 54. Bertuch-Schamel I, 36.
Hleinricus] dei gratia Misnensis ef Orientalis marchio. Universis
Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, constare volumus.
quod, cum Ludolfus, filius Rabodonis de Vphvsen*, quatuor mansos
et dimidium in villa Tvsehwiz cum vinea et quibusdam frutectis, que
omnia ad inperium pertinent, de manu felicis memorie patris nostri
Theoderici, illustris marchionis Misnensis, in feodo habuerit, Portensis
ecelesia. eadem ab ipso redemit. Cum igitur abbas ct fratres de Porta
tale privilegium concessum habeant ab inperio. ut, quicquid de bonis
inperii aequisierint. licite possideant. ita quod propter hoc ad manum"
inperatoris eos recurrere non sit necesse, nos ab favorem* ipsorum
hona predicta cum suis pertinentiis a iam dicto Lrdolfo manu ad
manum nobis resignata. quia iam nullo medio eadem de manu inpe-
ratoris tenuimus. pietatis intuitu ect pro remedio anime patris nostri
et omnium consanguineorum nostrorum Portensi monasterio sollempni
donatione contulimus hoe addito, quod in solutione LXX* marearum
argenti, in quibus eidem ecclesie tenebamur pro supra fato illustri
principe. Th. marchione Misnensi, patre nostro. dietus abbas et
fratres de Porta nos dicerent absolutos, «uod et fecerunt. Oh
euius faeti evidenciam et perhennem memoriam nos presens scriptum
dicto cenobio Portensi porreximus sigilli nostri inpressione, sicut
decuit. roboratum subnotatis testibus idoneis, quorum nomina hee
unt: Theodericus maior prepositus Nvenburgensis, Heinricus. comes
de Swarzbureh. Theoderieus burehgravius de Kirehberch. Wiricus de
Kirchberg et alii quam plures. Acta sunt hec in Lipizch XI* kalendas
Maii. anno ab incarnatione domini M? CC? XXX *? VIII^, indiecione* XI.
^ Verbessert. aus Vphesen. ^ ad manum ad dus zweite ad ist ausgewisclt
' fauarem * Vor XI? hat noch eine andere Zahl (oder Buchstäbe) gestanden , die
iler ausgewischt ist.
— -— — — —
138 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1239. Camburg. 112.
Heinrich, Schenk des Landgrafen ‘von Thüringen, und Volkmar
von Camburg bekunden einen Vergleich zwischen Werner von Bürgd
und dem Kloster Pforte, betreffend eine Mühle zu Dorndorf, in
welchem ersterer nach erhaltener Abfindung sich für seine Person
‚und seine Erben verpflichtet zu resignieren, sobald seine Lehnsherrn,
die Herrn von Gleissberg, dazu willig gemacht seien die Mühle als
freien -Besite dens Kloster zu überlassen. —
Hdschr.: T 214",
Druck: Deutsch: Wolff LI, 30.
" Ego Heinrieus pincerna lantgravii Thuringie et ego Volcmarus
de Kamburg constare cupimus universis presentem litteram audituris
domini Conradi abbatis Portensis et suorum confratrum querimoniam
ad nos devolutam pro eo, quod, cum Wernerus miles de Burglein
Portensi eeclesie molendinum quoddam situm sub Dorndorff cum suis
attinentiis. vendidisset, idem miles sub pretextu prefati molendini
Portensem eeclesiam postmodum inpetiit dicens in illo adhuc aliquid
luris sibi competere, unde nobis presentibus inter ipsos talis compo-
sitio facta est. quod idem Wernerus a domino C. abbate Portense duas
mareas argenti, maldratam frumenti et lIII"' calcios accepit, ut ipse
et uxor eius eum omnibus heredibus suis omni iuri in prefato molen-
dino cum suis attinentiis eisdem competenti penitus renunciarent et
in manus domini Walteri de Glytzburg. de quo eadem bona in feodo
tenebant, sine omni contradictione resignarent, cum dominus abbas
Portensis et sui confratres quocumque modo dominum W. convenirent,
ut ea eeclesie Portensi porrigeret et libere possidenda litteris sigillo
suo confirmatis perpetuo roboraret. Si vero dominus W. memorata
hona porrigere renuerit eeclesie prefate et medio tempore obierit, quod
absit, heredi sibi suecedenti predictus miles cum suis heredibus eadem
fratribus porrigenda Portensibus resignare nullatenus contradicet, et
quam diu, ut eis porrigantur, obtinere nequiverint, ipse vel heres.
qui sibi successerit. ea more feodi a predictis heredibus possidebit.
ita ut tamen ratione illius warangie nihil omnino de proventibus
eorumdem suis usibus audeat usurpare vel de eetero pro eisdem bonis
a fratribus Portensibus aliquid extorquere, sed statim, cum heredem
de Glizberg, ut eis ea porrigat, inflexerint, nullatenus differant resi-
gnare. Ut autem hec compositio a predieto Wernero et suis heredibus
Portensi ecclesie in perpetuum firma permaneat, ad peticionem utriusque
partis presentem cedulam sigillorum nostrorum appensione deerevimus
confirmare. Cuius rei testes sunt Hermanuus de Boendorff, Guntherus
monachus de Borgelin, Bertoldus Gaurus, Conradus de Gozerstede,
Conradus Seouel, Conradus Vach. Acta sunt hec anno gratie
M*CCo XXX? VIHI in Kamburg.
Nr, 113—114. 1259. 2 139
1299. August 7. Neuenburg. 113.
Landgraf Heinrich von Thüringen bestätigt als Lehnsherr unter
. Verzicht -uuf sein Anrecht die Ueberlussung von 89 Morgen Busch-
werk zu Heseler durch Heinrich von Heseler und seine Erben an das
Kloster Pforte.
Häschr.: D27® (tit. Gernstete). T' 298.
Druck: Deutsch: Wolff II, 34. Vgl. Pertuch I, 54. Bertuch-Schamel I, 36.
Heinricus dei gratia Thuringie lantgravius, Saxonie comes pala-
tinus, omnibus hoc scriptum visuris imperpetuum. Ne res digne
memoria per successionem temporum oblivionis cecitate apud posteros
valeant obfuscari. convenit eas scriptis et fidelium testimoniis eternari.
Ad noticiam proinde fam presentium quam futurorum volumus per-
venire, quod Heinricus bone memorie senior de Heselere. cum adhue
sui iuris esset per omnia et rerum suarum liberrimus ordinator, una
eum heredibus suis. tribus videlicet filiis Heinrico et Heinrico et
Theoderico. nee non et filio fratris sui Heinrico de Hartisleiben et suis
heredibus contulit ecclesie Portensi pro remedio animarum, sue
videlicet et suorum, LXX*V iugera de frutectis in uno loco itemque
XUI iugera in terminis Hesilere omnia sita, que bona a nobis iure
possederant feodali et nos eadem bona eodem iure ab ecclesia. Nuen-
burgensi possidemus. Ne autem ipsorum heredum bona voluntas in
aliquibus in posterum valeat impediri, quicquid iuris in eisdem bonis
hactenus habuimus. memorate ecclesie Portensi libera donatione con-
ferimus et sigili nostri munimine nostram donationem roboramus.
Acta sunt hec in Novo castro anno dominice incarnationis
M"CC? XXX? IX°, VII^ idus Augusti presente comite Theoderico de
Berka, comite Friderico de Bichilingen, comite Hermanno de Mans-
uelt, comite Ottone de Buch. ministerialibus Bertogo dapifero de
Nlatheim, Friderico de Driuordia, Cunemundo de Sundershusem. Heinrico
de Driuordia*, Heinrico Creuiz®, Ludewico de Husen, clericis Rudolfo
preposito Merseburgensi, Gunberto canonico Nuenburgensi, Heinrico
parrochiano de Thungesbruchen et aliis quam pluribus.
* driuord' D driuorde T " gevitz 7
1239. Oktober 1. 114.
Walter von Gleissberg überträgt dem Kloster Pforte auf Grund
des demselben verliehenen Rechtes Reichsgut zu erwerben eine Insel
und eine Mühle unter Dornburg nach. Resignation Werners von
Bürzgel.
Hdschr.: D 20° (tit. Borsendorf). 7' 213.
Druck: Deutsch: Wolff II, 32.
Ego Waltherus puer de Glizberg universis Christi fidelibus hoc
140 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
scriptum visuris imperpetuum. Universitati vestre notum esse volumus
et eonstare, quod domnus Wernherus miles de Burgelino venerabilibus
fratribus, abbati et conventui Portensis ecclesie, quandam insulam cum
salicto et tribus iugeribus influvio* Sale cireumdatam* ac molendinum
in ipso fluvio et sub monte Dornburg* situm cum omni utilitate pro
quadam summa pecunie contradidit perpetuo possidendum. — Verum
quia dictus Wer. prefata bona a nobis iure tenuit feodali, in manus
nostras ipsa bona resignavit. Et quia dicti fratres imperialibus in
tantum sunt roborati privilegiis, quod omnia bona, que de imperio
potuerint comparare, ipsa bona eis in ipsis imperiali munificentia con-
firmantur, nos etiam prefata bona ad manus imperii, a quo possidemus
ea, resignantes libera et solempni donatione pro remedio anime mee
ac parentum meorum una eum prenominato milite Wer. ipsa bona
Portensi ecclesie eontulimus in manus fratrum Alberti magistrid, Hein-
rici opilionis et Heinrici magistri eurruum in Borsendor, fratrum
Portensis cenobii, qui ea nomine prefate ecelesie receperunt, iure perpetuo
possidenda. Ne autem super premissis aliquod dubium possit in
posterum suboriri, presentem cedulam exinde conseriptam sigilli nostri
inpressione fecimus roborari, ut ex hoc efficax memoria sit et per-
hennis. Testes huius rei sunt Albertus advocatus de Alstete et filius
cius Heinricus, Albertus parrochianus de Condiz, Otto de Domo, Hein-
ricus de Wizenkirken, Heinricus de Condiz et alii quam plures. Acta
sunt hee anno domini M^CC? XXX" IX", kalendas Octobris, regnante
gloriosissimo Friderico secundo Romanorum imperatore.
* in fluuio 7 " cireundatum DT * dorndorf D, dagegen in der Ueber-
schrift dornburg, wie auch T — * "magistri "alberti D
1239. Oktober 35. 115.
Lukardis von Steudnitz überlässt dem Kloster Pforte einen Hof in
Dorndorf und eine Hufe Landes in Wolmeritz.
Häschr.: D 20° (tit, Borsendorf). 7’ 212".
Drucke: Corssen 333. Deutsch: Wolff 11, 33. Vgl. Pertuch I, 107. Bertuch-
Schumel I, 68. Lepsius, Ruinen der Itudelsburg 60, A.92.
Lvkardis dei gratia domina de Studeniz. Universis tam presenti-
bus quam futuris notum esse volo, quod ego de consensu filiarum
mearum Lukardis et Mechtildis atque omnium, quibus aliquid iuris in
hereditate mea competere videbatur, deo et beate Marie in Porta, ubi
et sepulturam elegi,! eontuli curiam. unam in Dorndorf et mansum
unum in villa, que vocatur Wolmeriz?2 pro mee et parentum meorum
animarum salute. Testes huius rei sunt dominus Cunradus abbas et
C[unradus| prior Portenses et frater Albertus magister grangie iu*
Borsendorf, Heinricus de Muchele gener meus et Heinricus servus
meus. Ne autem huius facti evidentiam alicuius in posterum impro-
bitas audeat infirmare, quia proprium sigillum non habui, domni mei
Nuenburgensis episcopi, in cuius dyocesi predicta bona sunt posita, ct
Nr. 115—117. 1989—1942. 141
domini Th[eoderici| prepositi de Nuenburg sigillis presentem cartam
exinde conscriptam munire curavi. Acta sunt hec anno domini
M* CC? XXX* VINI°, indietione XII*, VIII° kalendas Novembris.
^ wulmeritz T " de T
| Deber den rermuthlich ihr. gehörenden noch vorhandenen Leichenstein vgl.
Corssen 313. Die (rabschrift auch bei Pertuch I, 295, Bertuch-Schamel I, 193
und Lepsius a.a.O. ? Derselbe Ort kommt noch einmal 1274 (rgl. Nr. 251) vor,
«o Pforte dem Nonnenkloster Priessnitz eine Hufe in Wolmeritz überlässt. Bei der
Numensähnlichkeit möchte man an Wonnitz sö. Camburg denken, wofür auch die
Nähe von Steudnitz umd Priessnitz sprechen würde; doch wird man von dieser
Annahme absehen müssen, da bereits im 13. Jhh. für Wonnitz die Formen Wunicz
und Wwunntcz üblich sind, wie von sachkundiger Seite mitgetheit wird. Wolmeritz
lasst sich also nicht nachweisen,
Bischof Rudolf von Merseburg bekundet, dass der Ritier Rüdiger
von Lössen, wegen Störung der Fischereigerechtigkeit bei Löpitz
vom Kloster Pforte verklagt, auf alle seme Ansprüche daran ver-
zichtet habe.
Hdschr.: D 13® (tit. Lepize).
Druck: Deutsch: Wolff II, 36.
Rludolfus]| dei gratia Mersburgensis ecclesie episeopus. omnibus
presens seriptum visuris in perpetuum. Universitati vestre notum esse
volumus, quod, cum fratres de Porta sepius in nostra synodo presi-
dentibus nobis querimoniam deposuissent de Rvdegero milite de Lossen®,
quod ipsis iniuriam irrogaret in piscaria sua, ubi amnis Luppe decur-
rens ex. utraque parte attingit monasterii possessionem, ipse R. miles
tandem eonsilio amicorum suorum admonitus coram nobis in synodo
sponte renuntiavit pro se et suis filiis omni iuri, quod sibi in predieta
pisearia, que est in Mulendich, competere estimavit, sicque inter ipsum
et fratres de Lepize est concordia redintegrata. Anno gratie M"CC"XLIIP.
Testes huius rei sunt Bernwardus abbas de Aldenburg, Heinricus pre-
potus, Fridehelmus decanus, Bruno custos, Otto et Hyldebrandus
archidyaconi, layci Heinricus miles de Gvzowe, Werno de Tulicowe,
Bruno de Horenburg et alii quam plures. Ut autem hec in perpetuum
rata permaneant, presentem paginam inde conseriptam sigilli nostri
munivimus appensione.
» loseen die Punkte und | mit blasserer Tinte
— -— ———
1242. Mai 11. | 117:
Landgraf Heinrich von Thüringen bekundet, dass Ritter Ulrich
von Balgstädt dem Kloster Pforte eine Hufe n Zákwar gegeben habe.
Hdschr.: D 48" (tit. Extra) und von jüngerer Hand D 51.
Auszug: Wolff II, 37. |
142 Urkundenbuch des Klosters: Pforte.
" Nos Heinrieus dei gratia lantgravius Thuringie et comes palatinus
Saxonie et sacri imperii per (Germaniam procurator universis, ad quos
presens scriptum pervenerit, volumus notum esse, quod Vlricüs miles
de Balgestete cum pueris suis unum mansum proprietatis. situm in
villa Cebeeur de nostro consensu et permissione ecelesie in Porta pro
einendatione suorum peccaminum dedit et eiusdem ecelesie fratribus
assignavit. Ad cuius faeti confirmationem | presentes litteras conscrihi
et sigilli. nostri appensione fecimus roborari. Testes huius sunt Theo.
derieus comes de Berka, Heinricus marsealeus de Ebersbere, Cunradus
miles de Sman, Albertus de Vlorstete et alii quam plures. Acta sunt
hee anno domini ve XL" II", vo idus Mai. oto 07
- — —— m —À ——
FAS. April 6. Weissensee. IN:
: Landgraf Heinrich von Thüringen überträgt dem Kloster Pforte
eine Mühle an der Emse zwischen (lemstedt und. Sulen gegen mel
jährlichen Zins von: 24: Schillingen.
Häschr.: D 27" (tit. Gernstete). T' 226. |
Drucke: Horn, Henricus Illustris 362, Bertuch-Schamel I, 223, Deutsch:
MÀ II, 38. Vgl. Pertuch I, 55. Bertuch-Schamel I, 36. ' Schottgen 56.
. Hagke, Urkundl. Nachrichten. über den Kreis Weissensee 50.
Nos Hjeinricus] dei gratia. lantgravius Thuringie, comes palatinus
Saxonie ef saeri imperii per Germaniam procurator notum esse volu-
mus? presentes litteras. inspecturis, quod. molendinum situm — prope
silvam, que vocatur Lindenlo, inter Sulze et allodium Gernstete ad
iquam, que vocatur Imese, beate Marie in Porta pro remissione nostro-
rum contulimus peecatorum, ita tamen, ut singulis annis nobis censum
solvant de dieto molendino XXIV** solidorum, et ut huius scripti
veritas maneat inconvulsa, presentem paginam nostri sigilli munimine
fecimus roborari Huius rei testes sunt Hermannus burgravius de
Novo vastro, comes Thiricus de Berka, comes Friderieus de Biche-
lingen, buregravius de Querenvorde, Heinricus marscaleus de Ebirs-
bereh, Bertohus dapifer de Slathem, Rudolfus pincerna de Varila,
Rudolfus de Husin. Acta sunt hee Wizzense anno incarnationis
domini M* CC’ XL? III", VIII? idus Aprilis.
* vniuersis 7' t
1243. Juni 8, Naumburg. 119.
Dietrich erwählter Bischof, Heinrich Dechant und das Domkapitel
‘von Naumburg bekunden eine Vereinbarung zwischen dem | Kloster
Pforte und- Ritter Otto von Lichtenhain, dahin gehend, dass das
Kloster eine dem [utter auf Lebenszeit geschuldete jährliche. Zahlung
Nr.118—119. 1943. 143
em 45 Mark Silber mit 200 Mark abgekauft, zur Erhaltung seines
Andenkens den Klosterbrüdern jührlich drei Bewirthungen auszu-
richten übernommen und ihm Gastfreundschaft zugesichert hat.
Hdschr.: T 205".
Druck: Deutsch : Wolff II, 38. Vgl. Pertuch I, 107. Bertuch-Schamel 1, 68.
Permissione divina Th|eoderieus| eleetus, H[einrieus] decanus totum-
que capitulum. Numburgensis eeclesie, — Universis Christi fidelibus. in
perpetuum. Cum iani pridem Portense monasterium Ottoni de Lichten-
lain militi teneretur in annua pensione sexaginta quinque marearum
argenti et quatuor earratarum vini tempore. vite ipsius Ottonis annis
singulis persolvenda et eandem. pensionem. annis pluribus persolvisset,
dietus O. respectu salutis eterne eum abbate et fratribus prefati mona-
sterii sie eonvenit: abbas et conventus. predieti dederunt Ottoni memo-
"to ducentas marcas. argenti. anno incarnationis domini M* CC? XLII,
pro qua solutione pluries. dietus O. renunciavit pure, spontanee, libe-
raliter, bona fide, fraude et omui: dolo malo exelusis pensioni XLV
marcarum argenti, in qua abbas et conventus Portenses erant. ipsi, ut
prediximus, annis singulis obligati. Erit ergo prefatus O. contentus
solutione. XX. marcarum argenti et quatuor carratarım vini. in festo
Andree annis singulis vite sue temporibus solvendarum. "Vinum vero
dabitur sibi tale: de vinea, que dicitur domine Berthe, una earrata, de
Wurtzendorff! II, una rubra* et due albi. Talis quoque solutio ad
ipsius heredes post mortem suam nullatenus devolvetur. Ceterum ut
Ottonis prefati memoria in ecelesia Portensi perpetue maneat et per-
ennis, pro consolatione fratrum tria servitia in piscibus et vino ad
estimationem et sumptum septem marcarum annis singulis conventui
in commune perpetualiter exolventur. Tempora vero servitiorum hee
erunt: in Cena domini, Philippi et Iacobi, Catherine. Quin etiam, cum
multotiens dicto Ottoni ad multorum benefactorum antidona fratres
Portenses naturaliter teneantur et ex constitutione ordinis sui. ut
tenentur, hospitalitatem sine delectu personarum exhibere velint, tamen,
quia diligentius observatur, quod specialiter promittitur, quam quod
generaliter concluditur, promittunt fratres memorati bona fide, quod;
quandocumque dietus O. voluerit, cum tribus vel II equitaturis
comiter et hilariter recipietur et amicabiliter tractabitur ac benigne.
Sane ut premissa omnia contra detractorum calumniam, ambiguam et
sinistram interpretationem et oblivionis incommodum sint secura,
rogati ab abbate et conventu nec non Ottone pluries memoratis super
eis presentem paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus
iussimus insigniri. Ad abundantem quoque cautelam de Walkenrede,;
de Porta, de Buch et sancti Georgii Numburgensis abbatum sigilla
presenti littere. sunt. appensa. Data anno gratie M? CC? XLIII, sexto
idus Iunii? in synodo Numburgensi in presentia eorum, quorum
nomina sunt subscripta: Volemarus de Rosenvelt, Fridericus custos,
Henricus de Strazburg, Petrus scolasticus, Henricus de Vlugilsburg,
144 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heidenrieus de Zangenburg. Albertus de Leischen canonici Num-
burgenses, Brunungus abbas de Grunhayn, Heroldus Cicensis pre-
positus, Cunradus dictus de Clouilochsdorph canonicus Mersehurgensis,
Eberhardus de Greifenburg, Volemarus de Camburg, Hugo de Brise-
nitz milites et alii quam plures. Data anno et die premissis, indi-
ctione 1.
^ Vielleicht verschrieben fir vubri b Januar, Pertuch und Bertuch-Schumel.
I Nicht nachzuweisen. Wolff liest fälschlich Wuetzendorff und rermuthet
darin einen Schreibfehler für Wenzendovf. Vielleicht ist eher un eine Entstellung
von Borsendovf zu denken, zumal für letzteres uuch die Form Bursendorp oder
Bursendorf (vgl. Nr. 68 und 103) wiederholt vorkommt und dieser Ort dem Wohn-
sitze Ottos von Lichtenhain näher lag als Wensendorf.
en nn
1244. September 26. Bei Hersteld. 120.
Werner Abt, Ekkehard Dechunt und der Konvent von Hersfeld ver-
kaufen dem Kloster Pforte einen jährlichen Zins von 5!j, Mark
Silber in Vehra für 70 Mark.
Häschr.: D 38 (tit, Ver), T' 148,
Druck: Deutsch: Wolff I1, 42. Vgl. Pertuch T, 108. Bertuch-Schamel 1. 602.
In nomine sanete et individue trinitatis; Wernherus dei gratia
Hersfeldensis ecelesie abbas, Ekehardus decanus totusque eiusdem
eeclesie conventus universis, ad «quos. presens scriptum pervenerit, i)
salutis. auctore. salutem. Ne ea, que geruntur in tempore, simul eum
tempore delabantur, necesse est ea seripti patrocinio confirmari, per
quod, si necesse fuerit, ad noticiam succedentium perducantur*. — Hine
est, quod innotescere. volumus universis, tam futuris quam presentibus
presentem. litteram | inspecturis, quod, cum venerabilis in Christo
dominus abbas et conventus Portenses nobis V marcas argenti et fer-
tonem de euria, que Ver nominatur, singulis annis in censu. deberent
exsolvere, nos aecedente consensu conventus nostri et ministerialium
ecelesie nostre iam dictum censum nostrum prenominato. domino
abbati et conventui pro evidenti necessitate ecclesie nostre pro LXX*
marcis argenti vendidimus, prelibatum censum sepe memorato domino
abbati et conventui liberaliter appropriantes. Ut igitur" hoc faetum
nostrum ratum et inviolabile perseveret nec ab aliquo suecessorum
nostrorum immutari valeat aut irritari, presentem litteram exinde con-
seriptam nostro et eeclesie nostre sigillis duximus roborandam. Testes
huius rei sunt Ekehardus decanus. Ekehardus maior prepositus. Her-
mannus camerarius noster, frater Wernherus quondam comes in Gunten-
herc*, Otto, Cunradus cellerarius. Cuno camerarius fratrum, Ekehardus
hospitalarius, Ernestus eustos et totus Hersfeldensis ecclesie conventus,
frater Wernherus earnalis pater* noster, Heinricus dapifer noster, Gyso
frater eius, Johannes villicus noster in Gebese et alii quam plures
——— án AB
Nr. 120 —121. 1244. 145
tam layci quam clerici.e Acta sunt hec apud Hersfelt anno incarnationis
dominice M* CC? XL? IIII*, VI? kalendas Octobris.
» reducantur 7. " ergo 7 * Gutenbe T * pater carnalis 7. * tam
b
laici quam clerici T
1244. Oktober 9. 121.
Heinrich Schenk von Tautenburg überlässt mit Einwilligung
seiner Brüder dem Kloster Pforte eine Mühlstelle bei Dornburg und
31 Morgen Wald in Tausch gegen ein Stück Weidicht und
3![ Morgen Land.
Hdschr.: D 20* (tit. Borsendorf). T 213°.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 78. (Vgl. S. 35, auch Kl.
Schr. II, 27 und 47, A. 72.) Deutsch: Wolff II, 41.
In nomine Ihesu Christi. Heinricus pincerna dictus de Tuthen-
berg omnibus Christi fidelibus, quibus ista innotuerint, salutem im-
perpetuum. Ne res dignas memoria successione temporum per obli-
vionis incommodum contingat apud posteros obfuscari, convenit easdem
presentium sagacitate et scripti testimoniis eternari. Proinde tenore
presentium innotescere cupio tam presentibus quam futuris, quod
fratres Portensis ecclesie michi contulerunt partem salicti iuxta flu-
vium et castrum Dornburg et partem terre adiacentis eidem salicto
ad estimationem trium iugerum et dimidii iure perpetuo possidenda
et ego versa vice tvtulo permutacionis de bona voluntate et consensu
Rudolfi pincerne de Saleke, Cunradi et Heinrici, fratrum meorum,
contuli predicte Portensi ecelesie prope fluvium nominatum, Salam
videlicet, aream molendini et de nemore ultra Salam, quod forestum
dicitur, tria iugera et dimidium certis terminis limitata iure similiter
perpetuo possidenda, insuper prope aream dieti molendini in superiori
parte eiusdem tantumdem spacii terrarum, ut jn littore eiusdem fluvii
purgamenta eius comode valeant emundari. Et ut hec permutatio
rata et inconvulsa in perpetuum perseveret, presentem paginam sigillis,
meo videlicet et prenominati fratris mei R. pincerne, fecimus roborari
testes ydoneos inserentes, quorum hec sunt nomina: Heinricus de
Kornere* et frater eius Irinfridus, Guntherus de Rosla, Theodericus
de Aldestede, Wer[n|herus et frater eius" Wer[n]herus de Wirichusen:,
Heinricus iunior de Meldingen, Cunradus Scubeld, Heinricus de
Grohsen, Cunradus de Butheniz, Heinricus Curcefrunte, Heinricus
Hering de Sunthusen!, Hartmut de Doberscen*, Heinricus Sagittarius.
Datum anno domini M* cC? XL? IllI*, indietione II*, VII? idus Octobris.
a Koznere T "suus T ^ wirchusen 7’ * Schubel 7' e curzeurunt T
‘ Henricus Henrich de Sumpthusen 7' ® Dobirshen 7
—— mn
Gesehichtsg.d. Pr. S. Bd, XXX. 10
146 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1247. Mal. 122.
Heinrich und Friedrich von Kühnhausen verzichten in Folge güt-
lichen Vergleichs auf ihr vermeintliches Eigenthumsrecht an 3 Hufen
in Henschleben, welche das Kloster Pforte vom Landgrafen Ludwig IV.
von Thüringen erworben hat.
Häschr.: D 37 (tit. Ver). T 153",
Druck: Deutsch: Wolff II, 43.
In nomine sancte trinitatis. Nos Heinricus et Fridericus fratres
de Kindehusen notum esse volumus omnibus* presentes apices inspe-
cturis, quod, cum tres mansos in Hentscusleiben sitos ad nos cre-
deremus tanquam proprios pertinere, pie memorie Ludewicus lant-
gravius eosdem sibi proprietatis tytulo vendicavit annuam inde per-
cipiens pensionem, quos etiam Portensi monasterio pro quadam summa
pecunie et.aliorum mansorum permutatione, sieut in^ instrumento
inde confecto plenius continetur, pro sua voluntate tradidit possi-
dendos.! Igitur cum nos eodem principe agente ius nostrum consequi
uon possemus, ipso de medio sublato abbatem iam dicti monasterii
convenimus super premissis iusticiam postulantes, qui mediante bo-
norum virorum consilio tam amicabiliter nobiscum composuit, quod,
quicquid iuris in prefatis mansis nobis competere videbatur, sponte
ac* liberaliter de consensu liberorum et omnium heredum nostrorum
in manus eius nomine Portensis ecclesie renunciavimus testibus ad
hoc convocatis, quorum hee sunt nomina: Degenhardus prior, Theo-
dericus de Doberscen?, conversi Albertus et Heinrieus frater eius
de Codirsc®, Albertus de Meldengen, Iohannes marscalcus lantgravii,
Iohannes villieus de Gebese, Ekehardus de Stusuorde, Burchardus de
Bruchtirde®, Cunradus de Hastensleiben et frater eius Rudegerus",
Wasmudus de Wizense et Wilhelmus filius eius et alii quam plures.
Acta sunt hec anno incarnationis domini M^ CC? XL? VII?, mense Maio:
Ut autem imperpetuum rata permaneant, presentem paginam inde
conscriptam sigilli nostri appensione roboravimus.
* omnibus esse volumus 7 Pinfehlt T *et T * Dobercen T *Coderitz T
f margraui T 5 bruthtirde D Bruchderde T " Rodengerus T Maii T
I Vgl. Nr.89.
Sl tt nn a
1249. Juli it. — 123.
Albert Graf von Wiehe bekundet einen Vergleich zwischen dem
Ritter Heinfried von Henschleben und dem Kloster Pforte, betreffend
eine Mühlstelle.
Hdechr.: D 38 (tit. Ver). T 154.
Drucke: Böhme, Todtheilung 48. Deutsch: Wolf II, 45. Vgl. Per-
tuch I, 108. Bertuch-Schamel I, 69.
Albertus dei gratia comes de Wi omnibus hoc scriptum visuris
Nr. 122—124, 1247—1250. 147
imperpetuum. Ad noticiam deducimus universorum, ad quos presens
pagina pervenerit, quod, cum quidam miles nomine Reinfridus de
Henscesleiben venerabiles viros, abbatem et conventum Portensem, in-
peteret super quodam loco molendini et quibusdam aliis rebus, tandem
utraque parte consentiente nobis mediantibus fuit conpositum in hune
modum, quod miles memoratus accepta a Portensibus certa pecunia,
seilieet VIII marcis, renunciavit omni actioni, quam super predicto loco
molendini vel aliis rebus tunc habuit vel visus est habuisse, filiis eius
presentibus et consentientibus facto patris, immo ipsis pariter cum
patre renunciantibus. Igitur ab utraque parte rogati super eodem facto
presens cyrographum confici fecimus et sigilli nostri munimine robo-
rari. Testes huius rei sunt Meinhardus de 'Tundorf et filii eius, Erne-
stus advocatus, Heinricus miles de Nueseze, Heinricus miles de Gehoven,
Fridericus miles de Pephilde, Degenhardus eamerarius, Albertus
magister in Hechendorf, Theodericus fratres Portenses. Acta sunt
hec anno gratie M^CC* XL'IX*, V" idus Iulii.
1250. 124.
Das Kloster Pforte überlässt den Bauern in Flemmingen seine
dortigen Aecker in Erbpacht.
Hdschr.: D 34° (tit. Flemingen). 7' 105.
Druck: Deutsch: Wolff II, 46. Vgl. Pertuch I, 108. Bertuch-Schamel I, 69.
Borchgrave, Colonies Belges 341.
Cvnradus dei munere dictus abbas in Porta. Noverint universi, ad
quos ista pervenerint, quod nos de communi consilio capituli nostri agros
allodii nostri in Flemingen rusticis tradidimus excolendos pro certis red-
ditibus annuatim, hoc pacto interposito, ut, quam diu ipsi homines dictos
agros fideliter excolere et censum debitum annis singulis ante festum
sancti Andree persolvere studuerint, nec ipsi nec ipsorum uxores vel*
heredes per nos ab eisdem bonis ullo modo poterunt amoveri sive
tytulo melioris condicionis et exactionis sive etiam amicicia qualibetb
sngulari. Si vero, quod absit, aliqui ipsorum Portensem ecclesiam
fraudare voluerint in premissis*, puta? si fuerint lusores, percussores,
nemorum nostrorum succisores vel aliud quid* iniustum attemptaverint,
unde vulgarem incurrant infamiam, tunc secundum iusticiam ville‘
Flemingen aut penali iudicio subiacebunt aut certe de eisdem bonis
exterminandos se noverint. Si tamen ipsorum culpa et contumatia tam
enormis fuerit conprobata, nee eis ad promissa tenebimur obligati, qui
fidem promissi sui in nobis duxerint violandam, quia, ut in iure dicitur,
quod legittime factum dinoscitur, superveniente delicto irritatur. Eadem
pena exterminii illos duximus includendos, qui alieno dominio se
quacumque de causa subiecerint homagio vel etiam* propria servitute.
Üeterum etiam si processu temporis aliqui de premissis hominibus vel
ipsorum successoribus qualibet de eausa a nobis recedere voluerint,
10*
| 148 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
secundum condictum pacti et ville decretum agros nostros relinquant
utroque (Sic) semente, hyemali scilicet et estivali, secundum terre con-
suetudinem seminatos et hoc ante festum sancti Iacobi tune instantis.
Et ne in posterum huie facto nostro quisquam calumpniator improbus
accedat, presentem paginam exinde confici et sigilli nostri fecimus
munimine roborari testium nomina subnotantes: Leo prior, Theodericus
subprior, Theodericus cellerarius, Degenhardus camerarius, Arnoldus
portarius, Engelhardus custos, Heinricus cantor, Petrus villicus in Nuen-
burg et Hertwicus frater suus, lacobus et Fridericus de Punkwiz,
Tammo et Robertus et multi ali. Acta! anno domini M*?CC9L?*,
indictione VIII*.
^ et T " qualibet amicicia T ° promissis T 4 puto T * quod T tn T
€ licet statt vel etiam 7 ^ Beuckerus statt Robertus T ! Actum T
1250. Mai 24. Weimar. 125.
Graf Hermann von Orlamünde bekundet, dass Witego von Denn-
stedt mit seiner Genehmigung dem Kloster Pforte 1|, Hufe in Croms-
dorf überlassen hat.
Hdschr.: D 48° (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 58. Vgl. e. Reitzenstein 86 b,
Nos Hermannus dei gratia comes in Orlamunde notum esse volu-
mus omnibus presentem paginam inspecturis ex nostra permissione
dominum Witegonem de Denstete dimidium mansum situm in Crumes-
dorf! ad Portam sue proprietatis pro salute anime sue contulisse, et
ut magis caveamus iam dietorum monachorum indempnitati, pre-
sentem paginam sigilli nostri munimine fecimus insigniri. Huius rei
testes sunt Thleodericus| comes de Berka, Heinricus marscalcus de
Diuorthe, Ludewicus dapifer de Rinstete, Albertus de Blankenbere,
Theodericus Vlans. Data in Wimar nono kalendas Iunii, anno gratie
M? CC? L*.
1 Gr, oder Kl. Oromsdorf nó. Weimar. Wolff liest irrthümlich Trumesdorf
und denkt an Tromsdorf ö. Buttstedt.
1250. Juni 23. Würzburg. 126.
Hermann Bischof, Marquard Propst, Arnold Dechant und das
Domkapitel zu Würzburg genehmigen den Verkauf des Dorfes Leuten-
thal und von 3 Hufen in Sachsenhausen seitens des Nonnenklosters
Wechterswinkel an das Kloster Pforte.
Hádschr.: D 44* (tit. Lutental). T 255.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 53.
Nr. 125—127. 1250. 149
Hermannus dei gratia "episcopus, Marquardus prepositus, Arnoldus
decanus totumque capitulum Herbipolensis ecclesie universis Christi
idelibus in perpetuum. Quoniam necessitas et indigentia conventus
sanctimonialium cenobii sancte Margarete virginis in Wechterswinkele,
quas paciebantur super gravi et intollerabili onere debitorum, quod
pr distractionem mobilium vel etiam per supererogacionem usuum
cotidianarum necessitatum eiusdem collegii relevari non poterat ullo
modo, ad nostram noticiam multum et sepius sint perlate, consuluimus
ipsis, ut per alienationem immobilium se a debitis liberarent. Ideoque
alienationem ville in Lutental et trium mansorum sitorum in villa et
pago Sassenhusen Portensi monasterio venditorum ratam, gratam geri-
mus et acceptam, quoniam inter omnia immobilia predicti cenobii non
potuit alia fieri alienatio minus dampnosa pro debitis, in quibus tene-
bantur, integre persolvendis. Sane ut super ratihabitione nostra pre-
vripta non possit in posterum dubium suboriri, super ea presentem
paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus iussimus
communiri. Datum Herbipolis anno domini M°CC°L°, nono kalendas
Iulii, octave indictionis.
* roborari. T
1250. Juni 28. 127.
Siboto Propst, Bertha Aebtissin, Hedwig Priorin und der Konvent
des Nonnenklosters gu Wechterswinkel bekunden, dass sie Schulden
halber das Dorf Leutenthal und 3 Hufen in Sachsenhausen dem
Kloster Pforte verkauft und übergeben haben.
Hdschr.: D 44 (tit. Lutental).
Druck: Deutsch: Wolff II, 51.
Permissione divina Syboto prepositus, Berchta! abbatissa, Hede-
wigis priorissa totumque collegium sanctimonialium sancte Margarote
in Wechterswikele (sic/ universis Christi fidelibus in perpetuum. Cum nos
et cenobium nostrum eris alieni onere gravissimo premeremur nec
penes nos haberentur mobilia, per quorum distractionem a mole debi-
forum eximi et exonerari possemus nec etiam usibus cottidianarum
necessitatum nostrarum supererogare ac subtrahere tantum potuerimus
quoquo modo, quod ex hoc debita perurgentia solverentur, delibera-
tione consiliisque multimodis habitis ad alienationem inmobilium decre-
rimus declinandum. Cumque inter omnia inmobilia domus nostre
alienatio ville Lutental minus dampnosa iudicaretur ab omnibus tam
collegiatis quam etiam ab amicis et familiaribus claustri nostri, iam
dietam villam monasterio Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis
dvocesis, vendidimus pro CCC et XXX* marcis argenti communi et
"nanimi voluntate. Accedente ergo omnium nostrum concordi conni-
"entia et consensu ius, dominium, proprietatem et possessionem
150 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
prenotate ville cum totali universitate sua contradidimus abbati et
conventui Portensis monasterii prelibati cum omnibus ad eandem
villam pertinentibus, areis, ortis, arboribus fructiferis et infructiferis,
agris, pascuis, pratis, arbustis, salictis, cultis et incultis, viis et inviis,
aquis aquarumque decursibus, molendino, quod nunc est, contradi-
dimus, inquam, prescriptam villam et totum pagum eius orientem
versum usque ad terminos pagorum villarum Liuenstete et Rurbeke,
occidentem versum usque ad terminos pagorum villarum Sassenhusen
et Nuenstete, austrum versum usque ad terminos pagorum dictarum
villarum Liuenstete et Sassenhusen, aquilonem versum usque ad
terminos pagorum predictarum villarum Rurbeke et Nuenstete. Omne
id, quod in prenominata villa et pago ipsius prescripto continetur,
vendidimus et contradidimus abbati et conventui Portensibus ante
dietis cum iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et
utilitatibus omuibus, que nobis competebant et que habebamus in
ipsis, que nunc sunt et in posterum poterunt quomodolibet provenire,
sive in superficie terre iam appareant vel quibuseumque modis etiam
in imis terre apparuerint in futuro. Insuper abbati et conventui sepe
dictis econtradidimus ot vendidimus tres mansos cum areis, ortis et
omnibus pertinentibus ad ipsos, sitos in villa et pago Sassenhusen,
cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et utili-
tatibus omnibus talibus modis, quales in contradicione ville Lutental
superius sunt expressi. Super evictionis et gwarandie caucionibus
omnium predictorum venditorum et contraditorum nos et cenobium
nostrum presentibus perpetualiter obligamus. Sane cum in premissis
omnibus cenobii nostri et nostra res utiliter gesta sit, quod et pre-
sentibus confitemur, ut tractata sic rationabiliter et peracta perpetua
firmitate consistant seeura contra oblivionis incomodum et cavillationis
et interpretationis sinistre calumpniam detestandam, super eis pre-
sentem paginam conscriptam appensionibus sigillorum nostrorum ius-
simus communiri, ut ex hoc sit vivax memoria et perhennis. Acta
sunt hec anno domini M°Cu°L°, III? kalendas Iuli. regnante Wil-
helmo gloriosissimo Romanorum rege et semper augusto. Testes
huius rei sunt Heinricus prior,. Degenhardus camerarius, Albertus
magister operis, Sibertus magister hospitum, Winemarus notarius abbatis
monachi. Albertus de Hekendorf, Albertus de Borsendorf, Albertus
de Meldingen, Gothefridus conversi Portensis ecclesie. Heinricus de
Liuenstete, Minardus de Tundorf milites et alii quam plures tam lavci
quam clerici, Iohannes plebanus de Mannestete, Hermannus de Wolmer-
stete, Hermannus plebanus de Botenstete, Fridericusde Sassenhusen, Theo-
dericus Stango, Hermannus Westfal, Iacobus de Puncwize layci.
1 Zum Namen der Aebtissin vgl. die folgende Urkunde.
. ER une 6 ——— a
Nr. 128, 1250. 151
1250. Juni 28. Wechterswinkel. 128.
Bertha! Aebtissin und der Konvent des Nonnenklosters su Wechters-
winkel ersuchen den Markgrafen Heinrich von Meissen die Uebergabe
des an das Kloster Pforte verkauften Dorfes Leutenthal nebst 3 Hufen
in Sachsenhausen in seiner Gegenwart feierlich vollziehen zu lassen.
Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp. abgefallen. Leipzig, Univ.-Bibl. — D 44° (hit,
Lutental). T 258. '
Drucke: Mencke I, 775. Bertuch-Schamel I, 229. Deutsch: Wolff IL, 54.
Vgl. Schótigen 91.
Magnifico viro ac illustri principi, domino Hjeinrico] Misnensi et
Orientali marchioni, Thuringie lantgravio et Saxonie comiti palatino,
Blerchta]! dei gratia abbatissa totusque conventus ancillarum Christi
in Wechterswinkele cum devotis orationibus paratam ad obsequia
volumptatem (Sic) Ad vestre sublimitatis iudicium et presentiam
venerabilem dominum, patrem et prepositum nostrum Sibotonem, con-
corditer et unanimiter destinamus, data sibi auctoritate, ut proprie-
tatem, dominium et possessionem ville Ludental et trium mansorum
in villa Sassenhusen et pago ipsius sitorum nomine omnium nostrum
in dominium et proprietatem abbatis et conventus monasterii Portensis
Cisterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, cum omnibus attinentiis
eiusdem ville tam in ipsa villa quam in pago ipsius sitis det uni-
versaliter et transfundat, ita quod omnia iura, que nobis in villa et
pago prefatis conpetebant et tribus mansis in villa Sassenhusen et
pago ipsius sitis, abbati et conventui monasterii Portensis simpliciter
et omnino permaneant perpetua firmitate subnixa. Rogamus ergo,
quod tradicio predictorum in presentia vestra fiat cum debita sollem-
pnitate secundum antiquam terre consuetudinem et hactenus approbatam,
ita quod villa et mansi cum omnibus suis attinentiis pretaxatis abbati
et conventui ac monasterio supra dictis perpetuo permaneant cum
omni pace ac quiete, cavillationum et interpretationum sinistrarum
calumpniis submotis penitus et exclusis. Cum enim in venditione ville
et pagi et mansorum premissorum res nostra utiliter gesta esse, prout
recognoscimus, liquidissime conprobetur, non possemus cum indem-
pnitate transire, cum super gwarandie ac evictionis cautionibus teneamur,
nec non sine doloris aculeo tollerare, si abbas et conventus Portenses
Super prenotatis aliqualiter vexarentur. Datum in Wechterswinkele
anno domini M* CC? L?*, IIII? kalendas Iulii, octave indictionis.
^ Mencke zieht IIII° zur Jahreszahl und setzt die Urkunde in das Jahr 1254.
Doch abgesehen davon, dass zwischen L° und IIII? in der Urschrift ein etwas
weiterer Raum ist als zwischen den übrigen Zahlzeichen, ergiebt sich das Jahr 1250
theils aus der Indiktion, theils aus den übrigen Urkunden über denselben Gegenstand.
1 Wolff ergänzt den Namen : Barbara jedenfalls nach Urk. 131 bei Pertuch I, 283,
Dagegen hat D in der vorigen Urk. Berchta ausgeschrieben und verdient mehr
Glaubwürdigkeit.
152 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1250. Juli 4. 129.
Dietrich Graf von Berka bekundet als Vorsitzender des Land-
gerichtes in Maspe! die daselbst von dem Propst des Nonnenklosters
zu Wechterswinkel vollgogene Uebergabe des Dorfes Leutenthal nebst
3 Hufen in Sachsenhausen an das Kloster Pforte.
Häschr.: D 44" (tit, Lutental). T 257.
Druck: Deutsch: Wolff II, 56.
Theodericus dei nutu comes de Berka universis Christi fidelibus
in perpetuum. Cum nos vice et mandato gloriosi domini nostri, Mis-
nensis et Orientalis marchionis, Thuringie lantgravii et Saxonie comitis
palatini, presideremus in Maspe! iudicio provinciali, quod landinch
vulgariter appellatur, secundum morem* terre figurato iudicio et sen-
tentialiter instaurato honorabilis vir, Siboto prepositus sanctimonialium
in Wechterswinkele ordinis saucti Benedicti, Herbipolensis dyocesis,
litteram abbatisse et tocius conventus eiusdem cenobii nobis presen-
tavit ipsarum sigillis autenticis communitam, in qua eidem preposito
abbatissa et conventus prefate dabant et datam recognoscebant plenariam
potestatem tradendi villam Lutental cum pago et omnibus attinentiis
ipsius® et tres mansos sitos in villa et pago Sassenhusen cum omnibus
pertinentibus* ad ipsos abbati et conventui monasterii Portensis Cyster-
ciensis ordinis, Nuenburgensis dvocesis, cum dominio et possessione
ipsorum perpetua firmitate tenendos. Ideoque secundum ritum terre
antiquissimis retroactis temporibus approbatum et sententialiter decla-
ratum ante dictus prepositus nomine abbatisse et tocius conventus
sanctimonialium in Wechterswikele prefatarum tradidit abbati et con-
ventui monasterii Portensis predietis ius, dominium, proprietatem et
possessionem ville Lutental et pagi ipsius nec non trium mansorum
sitorum in pago Sassenhusen cum omnibus pertinentüs ipsorum tam
ville quam mansorum, transferens et transfundens in abbatem et con-
ventum premissos omne ius, quod abbatissa et collegium superius
memorate in villa Lutental et pago ipsius ac in tribus mansis predictis
habuerant ab antiquo, nullo iure, causa vel occasione iuris in villa et
mansis prelibatis sepe dictis sanctimonialibus quomodolibet reservatis.
Sane cum prescripta omnia coram nobis in solempni provinciali pla-
cito rite ac rationabiliter sint peracta, ut omni dubio, oblivionis in-,
comodo et sinistre interpretationis cavillatione penitus amputatis integra
et perpetua perseverent, super eis presentem paginam conscriptam
appensione nostri sigilli iussimus roborari. Acta sunt hec anno domini
M°CC°L°, IIH? nonas Iuliü in presentia eorum, quorum nomina sunt
subscripta: Theodericus de Vipeche? scultetus comitatus in Maspe,
Guntherus comes de Keuirnberc, Albertus comes de Rauenswalt, Hein-
ricus comes de Swarcburg, Guntherus comes de Blankenbere, Theode-
ricus burgravius de Kyrchbere, Albertus comes de Clettenberc, Heinricus
de Helderungen, Theodericus de Vipeche*, Lutolfus et frater eius
Nr.118—119. 123, 143
em 45 Mark Silber mit 200 Mark abgekauft, zur Erhaltung seines
Andenkens den Klosterbrüdern jährlich drei Bewirthungen auszu-
richten bernommen und ihm (Gastfreundschaft zugesichert hat.
Hdschr.: T 205".
Druck: Deutsch: Wolff II, 38. Vgl. Pertuch I, 107. Bertuch-Schamel 1, 68.
Permissione divina Th[|eodericus] electus, H|einricus| decanus totum-
que capitulum Numburgensis ecelesie. Universis Christi fidelibus. in
perpetuum. Cum ian pridem Portense monasterium Ottoni de Lichten-
lain. militi teneretur in annua peusione sexaginta quinque marcarum
urgenti et quatuor earratarum vini tempore vite ipsius Ottonis annis
singulis persolvenda et eandem. pensionem. annis pluribus persolvisset,
dietus O. respectu salutis eterne eum abbate et fratribus prefati mona-
sterii sie convenit: abbas et conventus. predieti dederunt Ottoni memo-
ato. ducentas mareas argenti anno incarnationis domini M* CC? XLIÍT,
pro qua solutione. pluries. dietus O. renunciavit pure, spontanee, libe-
raliter, bona fide, fraude et omni dolo malo exclusis pensioni XLV
marearum argenti, in qua abbas et conventus Portenses erant ipsi, ut
prediximus, annis singulis obligati. Erit ergo prefatus O. contentus
solutione XX marearum argenti et quatuor carratarum vini. in. festo
Andree annis singulis vite sue temporibus solvendarum. Vinum vero
dabitur sibi tale: de vinea, que dieitur domine Berthe, una earrata, de
Wurtzendorff! I], una rubra* et due albi. Talis quoque solutio. ad
ipsius heredes post mortem suam nullatenus devolvetur. Ceterum ut
Ottonis prefati memoria in ecelesia Portensi perpetue maneat et per-
ennis, pro consolatione fratrum tria servitia in piscibus et vino ad
estimationem et sumptum septem marcarum annis singulis eonventui
in commune perpetualiter exolventur. Tempora vero servitiorum hee
erunt: in Cena domini, Philippi et Iacobi, Catherine. Quin etiam, eum
multotiens dicto Ottoni ad multorum benefactorum antidona fratres
Portenses naturaliter teneantur et ex constitutione ordinis sui. ut
tenentur, hospitalitatem sine delectu personarum exhibere velint, tamen,
quia diligentius observatur, quod specialiter promittitur, quam quod
generaliter concluditur, promittunt fratres memorati bona fide, quod;
quandocumque dictus O. voluerit, cum tribus vel IM equitaturis
comiter et hilariter recipietur et amicabiliter tractabitur ac benigne.
Sane ut premissa omnia contra detractorum calumniam, ambiguam et
sinistram interpretationem et oblivionis incommodum sint secura,
rogati ab abbate et conventu nec non Ottone pluries memoratis super
eis presentem paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus
iussimus insigniri. Ad abundantem quoque eautelam de Walkenrede,
de Porta, de Buch et sancti Georgii Numburgensis abbatum sigilla
presenti littere sunt appensa. Data anno gratiq M"CC"XLIII, sexto
idus Iuniü* in synodo Numburgensi in presentia eorum, quorum
nomina sunt subscripta : Volemar us de Rosenvelt, Fridericus 'eustos,
Henrieus de Strazburg, Petrus scolasticus, Henricus de Vlugilsburg,
154 Urkundenbuch des Klostets Pforte.
commodum poterit reputari, illas pluries dictus miles Portensibus dabit,
.in aliis terris restauro^ ydoneo sibi facto ad bonorum virorum arbi-
trium estimato. Ius quoque molendi', quod prelibatus miles in
molendino habuit pretaxato, penitus est sublatum, quoniam ipse tali
iuri cum suis heredibus renunciavit omnino pro constitutione pensionis
annue, que in superioribus est expressa, cuius pensionis solutio a
festo Iacobi apostoli nunc instante ad septem annos primum incipiet
et in antea persolvetur. Acta sunt hec Mertindorf‘ Thudone muilite,
officiato nostro, nomine nostro presente anno domini M? CC? L^, indi-
ctione VIII*, presentibus hiis testibus, quorum nomina sunt subscripta:
Heinricus de Kaskeriken*, Heinricus Spigel, Godescaleus de Mertin-
dorf, Heinricus de Kotzowe villicus marchionis in Wizeuels, Peregrinus
cellerarius, Degenhardus camerarius, Albertus de Meldingen adiutor
cellerarii, Theodericus magister in Gernstete, Ernestus magister in
Mertindorf et alii quam plures.
^quartuor D — P debentur D "thahebatur D ?* et T * hemezen T
f nuncupantur D ® Sicque mit ausgestrichenem c D — " restaurändo D ' molen-
dini DT * kaskirchen T ! cellarius T
1 Wegen a festo Iacobi apostoli nunc instante.
——— À
1250. Juli 27. 131.
Das Kloster Wechterswinkel schliesst Brüderschaft mit dem Kloster
Pforte und verleiht demselben Antheil an den guten. Werken.
Drucke: Pertuch I, 283. Bertuch-Schamel I, 181. Deutsch: Wolff II, 57
Vgl. Schóttgen 91.
Reverendis semperque in domino diligendis domino Conrado abbati
totique collegio fratrum in Porta Barbara! dicta abbatissa totusque
conventus in Wechtirswinckel. Vestre venerande universitati pro con-
cessa nobis fraterne caritatis unitate ad gratiarum actionem univer-
saliter et humiliter assurgimus, quod viris tam emeritis et fide dignissimis
fraternitatis charactere nos in perpetuum annexas semper in domino
gaudebimus. Nos itaque qualescunque vestre sanctitati devote, utpote
fraterni iuris privilegio astricte ad vestram instantiam omnibus in
ecclesia Portensi pro divino amore militantibus, tam futuris quam
presentibus, pleno presentium tenore confirmamus fraternitatem, imo
omnium bonorum communionem, que vigiliis, ieiuniis, orationibus,
tam privatis quam generalibus, ceterisque spiritualibus exercitiis deo
placitis inspirante gratia divina in ecclesia nostra fient in perpetuum.
Datum anno domini 1250, 6. cal. Aug.
| Zum Namen vgl. Nr. 128, A. 1.
Nr. 190 —121. 1244. 145
tam layci quam clerici.° Acta sunt hec apud Hersfelt anno incarnationis
dominice M* CC? XL?IIII*, VI? kalendas Octobris.
» reducantur T — " ergo 7" * Gutenbe T * pater carnalis T — * tam
b
laici quam clerici T
1244. Oktober 9. 121.
Heinrich Schenk von Tautenburg überlässt mit Einwilligung
seiner Brüder dem Kloster Pforte eine Mühlstelle bei Dornburg und
31, Morgen Wald in Tausch gegen ein Stück Weidicht und
31/5 Morgen Land.
Hdschr,: D 20% (tit. Borsendorf). T 213°.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 78. (Vgl. S. 35, auch Kl.
Sehr. II, 27 und 47, A. 72.) Deutsch: Wolff II, 41.
In nomine Ihesu Christi. Heinricus pincerna dietus de Tuthen-
berg omnibus Christi fidelibus, quibus ista innotuerint, salutem im-
perpetuum. Ne res dignas memoria successione temporum per obli-
vionis incommodum contingat apud posteros obfuscari, convenit easdem
presentium sagacitate et seripti testimoniis eternari. Proinde tenore
presentium innotescere cupio tam presentibus quam futuris, quod
fratres Portensis ecclesie michi contulerunt partem salicti iuxta flu-
vium et castrum Dornburg et partem terre adiacentis eidem salicto
ad estimationem trium iugerum et dimidii iure perpetuo possidenda
et ego versa vice tytulo permutacionis de bona voluntate et consensu
Rudolfi pincerne de Saleke, Cunradi et Heinrici, fratrum meorum,
contuli prediete Portensi ecclesie prope fluvium nominatum, Salam
videlicet, aream molendini et de nemore ultra Salam, quod forestum
dieitur, tria iugera et dimidium certis terminis limitata iure similiter
perpetuo possidenda, insuper prope aream dicti molendini in superiori
parte eiusdem tantumdem spacii terrarum, ut jn littore eiusdem fluvii
purgamenta eius comode valeant emundari. Et ut hec permutatio
rata et inconvulsa in perpetuum perseveret, presentem paginam sigillis,
meo videlicet et prenominati fratris mei R. pincerne, fecimus roborari
testes ydoneos inserentes, quorum hee sunt nomina: Heinricus de
Kornere* et frater eius lrinfridus, Guntherus de Rosla, Theodericus
de Aldestede, Wer[n|herus et frater eius® Wer[n|herus de Wiriehusen*,
Heinrieus iunior de Meldingen, Cunradus Scubel@, Heinrieus de
Grohsen, Cunradus de Butheniz, Heinricus Curcefruntt, Heinricus
Hering de Sunthusen‘, Hartmut de Doberscen®, Heinrieus Sagittarius.
Datum anno domini M* CC? XL? IllI*, indietione 112, VII? idus Octobris.
a Koznere T. " suus T. ° wirchusen T 3 Schubel 7 e curzeurunt T
' Henricus Henrich de Sumpthusen 7' * Dobirshen 7'
— ——M — — o
Gesehichtsq. d. Pr. S. Bd. XXX. 10
156 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
rei testes sunt Albertus noster camerarius, magister Erkenbertus,
magister Herbo noster notarius, Hermannus prefectus, Theodericus de
Herde, Albortus camerarius ecclesie Portensis, Degenhardus cellerarius,
Hermannus de Salvelt® subprior monachi, frater Albertus de Meldingen,
frater Gothefridus magister hospitum, frater Cunradus magister in
Mertindorf conversi Portenses et alii quam plures. Datum in Porta
anno domini M°CC°L°T°, idus Iunii.
a gitas DT " salwelt D Salewelt T
1252. November 1. Pforte. 0 334.
Abt Werner von Hersfeld ertheill dem Kloster Pforte die Erlaubniss
(rüter seiner Kirche in Meinrichsdorf ! zu kaufen unter der Be-
dingung, dass es derselben von jeder Hufe jährlich ein Pfund Wachs
entrichte.
Häschr.: D 16° (tt. Osforde).
Druck: Deutsch: Wolff II, 61. Vgl. Pertuch I, 110. Bertuch-Schamel I, 70.
Nos Wernherus dei gratia abbas monasterii Hersfeldensis reco-
gnoscimus, protestamur ac presentibus litteris ad universorum noticiam
cupimus pervenire, quod dilectorum in Christo Heinrici abbatis et con-
ventus in Porta ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis dyocesis, precibus
inclinati eisdem liberam dedimus facultatem emendi et comparandi sibi
et ecclesie sue bona in Meinrisdorf,! si qua ad ecclesiam nostram et
dominium nostrum spectant, transferentes* in ipsos et eorum ecclesiam
possessionis et proprietatis nostre tytulum litteras per presentes, con-
siderantes diligentius fore utilius, ut huius modi possessiones ad usus
religiosorum transeant, quam quod deserviant illicitis usibus laycorum,
ita tamen, ut in signum recognicionis proprietatis dictorum bonorum,
quam contulimus eidem ecelesie in Porta, de quolibet manso, quem
comparaverint, talentum cere singulis annis in festo nativitatis beate
virginis magister curie in Osforde persolvat ecclesie Hersfeldensi. In
cuius rei testimonium presentes litteras sigilli nostri munimine duximus
roborandas. Testes huius sunt Albertus prepositus Gellingensis, Symon
noster capellanus, Erbo noster notharius, Heinricus de Volkeriches-
husen, Theodericus de Herde, M. prior, D. camerarius, H. de Brein,
G. magister hospitum et alii quam plures monachi et conversi de Porta.
Datum in Porta anno domini M*CC? LlI*, kalendarum Novembrium *.
^ trasferentes " kal. nouembrium Es scheint, dass die zu ergänzen ist. Oder
sollte etwas wie pridie ausgefallen sein?
1 Wüstung bei Memleben, doch auf der andern Seite der Unstrut. Vgl. Grössler
in Zischr. d. Harzvereins XI, 173. 181f.
Nr. 184—186. 1252—1253. 157
1259. Januar 14. 135.
Dietrich, Pleban von Aller Heiligen [in Erfurt], bekundet, dass ein
Erfurter Bürger, Konrad Ratsac, zur Stiftung einer Seelenmesse dem
Kloster Pforte einen Vierding als jährliches Einkommen von einem
Tuchladen vermacht habe.
Hdschr.: D 41% (tit. Erfordia).
Druck: Deutsch: Wolff II, 66. Vgl. Beyer, UB. von Erfurt I, 87.
In nomine sanete et individue trinitatis. Ego Theodericus plebanus
de Omnibus sanctis, notarius venerabilis domini Ger[hardi] sancte
Moguntine sedis archiepiscopi, notum facio universis presentem litteram
inspecturis, quod quidam Cunradus cognomento Ratsac, civis Erfor-
densis, de consensu uxoris sue Adelhedis et quorumlibet heredum
suorum ecclesie Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis,
legavit fertonem argenti singulis annis de quadam camera, in qua
venduntur panni lanei, quam Bertoldus de Hochheim a me iure here-
ditario recepit, sub hac forma, quod de eodem fertone predicte ecclesie
conventui in vigilia nativitatis beate virginis persoluto servicium in
anniversario iam dicti Cunradi defuncti, quod in octava eiusdem beate
virginis occurrit, perpetuo ministretur, fratrum suorum, videlicet Wern-
heri dicti Hoiken, Heinrici et Cunradi, consensu firmiter accedente.
Ut autem hec tam iusta et rationabilis donatio firma semper et in-
violabilis perseveret, presentem litteram sigillo meo studui roborare.
Testes sunt monachi Heidenricus et Guntherus, conversi Cunradus et
Gerlacus, burgenses Cunradus Saxo et Gisilherus fratres, Heinricus
Saxo, Gothscalcus Longus et Hugo filius eius, Theodericus burgravius,
Otto de Rode, Cunradus Selieman, Bertoldus de Guttirn, Guntherus
iunior Vicedominus, Hartungus de Gota, Volmarus de Gota et alii
quam plures. Acta sunt hec anno domini M^CC?L?II, Felicis
in Pincis.
1253. Juni 30. 136.
Albert Dechant und Dietrich Scholastikus des Marienstifis in Erfurt,
vom päpstlichen Stuhle bestellte Richter, bekunden den Spruch, den in
einem Streite swischen den Klöstern Pforte und Wechterswinkel über
die von letzterem an ersieres verkauften Besitzungen in Leutenthal
und Sachsenhausen von beiden Parteien ernannte Schiedsrichter ge-
than haben.
Häschr.: T 256.
Druck: Deutsch: Wolff II, 63. Vgl. Burkhardt, UB. von Arnstadt 8,
In nomine domini. Amen. Nos Albertus decanus, Theodericus
scolasticus sancte Marie in Erfordia, iudices a sede apostolica delegati,
universis Christi fidelibus in perpetuum. Notum esse volumus, quod,
158 Urkundenbuch des Klosters Piorte.
cum auctoritate apostolica nobis data super causa, que inter abbatem
et conventum Portenses ordinis Cistertiensis, Nuenburgensis dioecesis,
ex una et prepositum et collegium sanctimonialium in Wechterswikele
ordinis saneti Benedicti, Herbipolensis dioecesis, super contractu ville
Leutentale et trium mansorum sitorum in Sassenhusen ex parte
altera — vertebatur, partes ad nostram presentiam citassemus et
pro parte Portensium fuisset allegatum, quod prepositus in Wechters-
wikele nomine sanctimonialium prefate ecclesie Portensibus super*
XXX mansos" in Leutentale et in Sassenhusen demonstrasset sive
notificasset*, quod XVI mansi in ipsa villa Leutentale essent? in allodio
absoluti et XI iure hereditario haberentur et solveret quilibet mansus
VII solidos et V denarios, de tribus vero mansis in Sassenhusen esset
unus absolutus et solveret IT maldra frumenti et duos possideret
quidam Theoderieus tempore vite sue et solveret duo talenta et duos
solidos, et quod iam dictus prepositus efficere deberet, quod filii pre-
dieti Th. post mortem eius nichil iuris in illis duobus mansis sibi
possent usurpare, et pro parte altera predictis contraria fuissent alle-
gata*, tandem partes prelibate de consilio nostro et aliorum prudentum
virorum in arbitros concordaverunt, Portensis videlicet ecclesia in
magistrum Hugonem cantorem nostre ecclesie, Henrieum archipre-
sbiterumfí in Trebere et Heinricum de Libenstede militem, ecclesia vero
in Wechterswekele in prepositum Montis sancte Walpurgis,! Walterum
quondam plebanum in Tenestede et Henricum de Meldingen militem.
Hii arbitri coram nobis ab utraque parte concorditer nominati delibe-
ratione prehabita, fide prius corporaliter partibus ab eisdem prestita,
quod, quiequid in prefato facto statuerent vel preciperent, hoc debe-
rent eedem partes sub fide corporaliter prestita perpetuo observare, in
hunc modum decreverunt statuendum: nos magister Hugo cantor
sancte Marie Erfordensis, Heinricus archipresbiter in Trebere, Henricus
de Libenstede, prepositus Montis sancte Walpurgis, Waltherus quondam
plebanus in Tenestede, Henricus de Meldingen statuimus et precipimus,
ut ecclesia Portensis ecclesig in Wechterswikele ad sextam dimidiam
marcam, quas eidem ecclesie pro contractu XXX mansorum adhuc
solvere tenetur, tantum addat*, ut decem marce fiant argenti proxima
die post festum nativitatis sanctge Marie in Erfordiam presentande ",
tam diu ab ecclesia in Wechterswikele non recipiende!, donec Siboto
plebanus in Tunctorff, quondam prepositus in Wechterswikele, vel
sanctimoniales memorate ecclesie efficiant, ut filii sive heredes pre-
nominati Th., qui possidet duos mansos in Sassenhusen prenotatos,
post mortem eius nichil iuris sibi possint usurpare, et reliquos mansos
sive absolutos sive hereditarios Portensis ecclesia absque aliqua in-
peticione de cetero tranquille et quiete perpetuo possidebit. Dabit
etiam ecclesia in Wechterswikele Portensibus super duobus prenomi-
natis mansis et aliis mansis superius iam pretaxatis litteras, si quas
adhue sibi duxerint necessarias. Sane ut premissa omnia coram nobis
rationabiliter peracta inconvulsa perseverent, presentem scedulam exinde
Nr. 186—157. 1253—1254. 159
conscriptam sigillorum nostrorum munimine duximus roborandam.
Actum est hoc arbitrium anno domini M°CC°LIN, pridie kalendas
[ulii in presentia eorum, quorum nomina sunt subscripta: Degenhardus
cellerarius, Albertus, Winemarus monachi Portenses, Albertus magister
in Hechendorff, Albertus magister in Borsendorff, Albertus de Mel-
dingen conversi Portenses, Theodericus rector puerorum sancte Marie,
Bertoldus de Yscherstede et alii quam plures.
* 5 mit undeutlichem Buchstaben darüber b Verschrieben für mansis?
' notiuicasset — * esset — * alligata archipriebiterum — 5 addant h presen-
tandas —! recipiendas
l In Arnstadt,
1254. Mai 10. Halle. 13%.
Ersbischof Rudolf von! Magdeburg bewilligt dem Kloster Pforte
Abgabenfreiheit beim Kauf und Verkauf gewisser Gegenstände in
Halle.
Hdschr.: D 50 (tit. De theloneo). T 304.
Druck: Deutsch: Wolff II, 70. Vogl. v. Mülverstedt II, Nr. 1355.
Rvdolfus dei gratia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus
dilectis in Christo abbati et sacro collegio in Porta salutem in domino
sempiternam. Religiosam vitam eligentibus ideo pastorali tenemur ex
offieii nostri debito sollicitudine providere, ut ab exterioribus curis
exuti contemplacioni* divine, ad cuius archana per devote mentis
rapiuntur affectum, valeant liberius inherere et nos ipsorum meritis
perfingamus ad premiorum participia, que exspectant. Ideoque nos
ad instantiam vestre reverende nobis in domino caritatis vobis ac
monasterio vestro in perpetuum presentis scripti autentico, prout vene-
rabilis predecessor noster, bone memorie Albertus Magdeburgensis
archiepiscopus, indulsit, cuius factum ratum habentes presenti pagina
indulgemus, ut^ emendi salem, ceram, allec, sepum in op[p]ido nostro
Hallis necessaria vobis ad opus claustri vestri* in singulis officinis et
grangiarum vestrarum et duo plaustra corii et“ ovinis pelliculis
onerata habeatis liberam facultatem, ita ut propter hoc nichil a vobis
seu a vestris nunciis exigatur, seu quod ungelt vulgariter dicitur, seu
thelonei ratione. Hec ad preparandas vobis pelles et calcios singulis
annis semel vobis ducentur. Preterea si pro* predictis rebus com-
parandis seu vinum sive quascumque alias merces commutandi causa
adduxeritis, in hiis sicut in predictis predicta indulgentia! gaudeatis.
Volentes igitur hanc indulgentiam illibatam vobis ac vestro monasterio
in perpetuum permanere sub anathematis interminatione districtius
inhibemus, ne super ea quisquam vos audeat temere perturbare vel
eidem modis aliquibus obviare. Ut autem hec presens pagina in
posterum nullis valeat tergiversationibus annullari, ipsam duximus
sigilli nostri et subscriptorum testium* munimine roborandam. Nomina
160 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
testium sunt hec: prepositus Robertus de Querenvorde, Wernherus
decanus',! curie nostre vicedominus, prepositus Heinricus de Grunen-
berg, magister Waltherus Misnensis ecclesie! nostre canonici, Hein-
ricus de Alesleben dapifer, Gerhardus de Werdere, Erenfridus de
Geuekenstein, Ludolfus de Esbeke, Heinrieus de Bren monachus
Portensis, Burchardus filius Volemari, Phylippus monetarius, Hein-
rieus filius Almari cives Hallenses et ceteri quam plures. Datum
Hallis per manum Dythmari notarii anno gratie M^ CC? LIII, VI^
idus Maii, anno pontificatus nostri primo.
^ contemplacione D contemplatione 7 * ne T * vestris T 8 et fehlt T
ep DT predictam indulgentiam T — € testinio T — ^ decanus Wernerus
(statt Wernherus decanus) T "et D
l Anscheinend fehlt hier ein Name, und v. Mülverstedt, der die Urk. nur in
dem obigen Wortlaut von D aus Wolff kennt, ergänzt deshalb, da über die Person
des damaligen Vicedominus kein Zweifel besteht, Wernerus (de Kirchberg). Doch
fällt auf, dass 1) ein Dechant Werner genunnt wird, der sonst nicht vorsukommen
scheint und für den auch kein rechter Raum bleibt, da bis in das Jahr 1253
Rudolf (von Dingelstedt) und, wenn man auch von der Urk. des Erzbischofs Rudolf
bei Holstein, UB. des Kl. Berge Nr. 110, gegen deren Jahreszahl 1254 v. Mülrer-
stedt Bedenken hegt, absieht, 1254 Dez. 2. Ruprecht (Robertus) Domdechant | ist,
2) der Prepositus (von Hundisburg) in der Zeugenreihe dem Domdechanten voran-
geht, zu dessen Würde er selbst erst nuchher aufyerückt sein soll. Es dürfte des-
halb die Lesart von T' decanus Wernerus den Vorzug verdienen und Wernerus
zu vicedominus, decanus aber zu Robertus de Querenvorde zu beziehen sein. Zweifel-
haft erscheint es allerdings, ob letzterer dabei noch gleichzeitig den Titel prepositus
weiterführen kann, oder ob man diesen nicht lieber auf den Dompropst (Albrecht)
beziehen soll, dessen Name dann aber bereits im Original gefehlt haben müsste. Zu
Robertus de Querenvorde vgl. r. Mülverstedt in Geschichts- Blättern für Magdeburg.
Ing. V, 554 ff.
1254. Juli 15. Reinhardsbrunn. 138.
Ludwig Abt von Heihardsbrunn bevollmächtigt in einem Schreiben
an Albert Graf von Rabenswald den Propst des Nonnenklosters zu
Scheiplitz Johannes zur Uebergabe von 21 Morgen Gehólz bei Nieder-
Möllern an das Kloster Pforte.
Hdschr.: D 48" (tit. Extra). T 96".
Drucke: Böhme, Todtheilung 49. Deutsch: Wolff II, 69.
Nobili viro et in Christo dilecto domino, Alberto comiti de Rabins-
walt, Ludewicus dei gratia abbas in Renersburnen cum devotis ora-
tionibus paratam ad obsequia voluntatem. Ad vestre dignitatis
iudicium et presentiam dominum Iohannem prepositum sanctimonialium
in Shipliz destinamus dantes ei auctoritatem, ut proprietatem, dominium
et possessionem XX" iugerum et unius iuxta villam Inferioris Meller
et pagum ipsius in silva cedua sitorum det universaliter et transfundat
in dominium et proprietatem abbatis et conventus Portensis monasterii
Nr. 138—139. 1254. 161
ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis dyocesis, ita quod omnia iura,
que predicte ecclesie competebant in iugeribus prefatis, abbati et
eonventui monasteri Portensis simpliciter et omnino permaneant per-
petua firmitate subnixa. Rogamus ergo, quod tradicio predictorum
XX! iugerum et unius in presentia vestra fiat cum debita solempnitate
seeundum antiquam terre consuetudinem et actenus approbatam, ita
quod prelibati iugeres abbati et conventui ac monasterio prenotatis
perpetuo permaneant cum omni quiete ac pace, eavillationum et inter-
pretationum sinistrarum ealumpniis submotis penitus et exclusis.
Datum in Reinersburnen anno domini M°CC° L*?III*. idus Iulii.
1254. Juli 15. 139.
Das Nonnenkloster Scheiplitz verkauft Schulden halber 21 Morgen
Gehólg bei Nieder - Móllern. für 91», Mark: Silber an das Kloster
Pforte.
Häschr.: D 48% (tit, Extra). T 88". ;
Drucke: Böhme, Todtheilung 51. Deutsch: Wolff II, 67. Vgl. Pertuch I, 110,
Bertuch-Schamel I, 70.
Permissione divina lohannes prepositus, lohanna priorissa* totum-
que collegium sanetimonialium eeclesie sancti Martyni episcopi et con-
fessoris in Shypliz ordinis saneti Benedicti, Halberstadensis dyocesis,
universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam ea, que geruntur
in tempore, simul elabuntur eum tempore, nisi testimonio litterarum
al futurorum noticiam transferantur, ideireo tam' presentibus quam
futuris notum esse volumus universis, quod, cum nos et cenobium
nostrum pro eontraetu quorumdam mansorum gravi onere premeremur
debitorum, ita quod nec per distraetionem mobilium vel etiam per
subtractionem usuum cotidianarum necessitatum a mole tantorum debi-
torum eximi et exonerari possemus, tandem deliberatione consiliisque
multimodis habitis de consensu domini nostri, Ludewici abbatis in
Reinersburnen, ad alienationem immobilium decrevimus declinandum.
Cumque inter omnia immobilia domus nostre alienatio XX iugerum et
unius in silva cedua iuxta villam, que Inferior Meller dicitur, et pagum
ipsius sitorum minus dampnosa iudicaretur ab omnibus tam collegiatis
quam etiam ab amicis et familiaribus, dictos iugeres silve cedue
monasterio Portensi Cystereiensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis,
vendidimus pro IX marcis argenti et dimidia communi et unanimi volun-
tate. Accedente ergo abbatis nostri prelibati ac omnium nostrum con-
cordi eonniventia et consensu prenotatos XX iugeres et unum vendi-
dimus et contradidimus abbati et conventui Portensibus ante dictis cum
iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus omni-
bus, que nobis competebant et que habebamus in ipsis, que nune sunt
et in posterum possunt quomodolibet provenire, sive in superficie terre
iam appareant vel quibuseumque modis etiam in imis terre apparuerint
Gescbiehtq. d. Pr. S. Bd. XXX. 11
162 Urkundenbuch der Klosters Pforte.
in futuro, cum omni quiete perpetuo possidendos. Super evictionis
et gwarandie eautionibus omnium predietorum venditorum et contra-
ditorum secundum terre consuetudinem antiquitus. observatam nos et
cenobium nostrum presentibus obligamus. Sane cum in premissis
omnibus cenobii nostri et nostra res utiliter gesta sit, quod presentibus
confitemur, ut tractata sie rationabiliter et peracta perpetua firmitate
consistant secura contra oblivionis incomodum et cavillationis et inter-
pretationis sinistre ealumpniam detestandam, super eis presentem pagi-
nam conseriptam appensionibus sigillorum domini nostri abbatis in
Reinersburnen et nostri monasterii iussimus communiri, ut ex hoc sit
vivax memoria et perhennis. Acta sunt hec anno domini M"CC"L^III".
idus Iulii, indictione XII*, in presentia. corum, quorum nomina sunt
subscripta: Cristianus prior, Hartungus subprior, Degenhardus capella-
nus monachi in Reinersburnen, Wilhelmus prior, Degenbardus celle-
rarius, Engelhardus bursarius, Winemarus, Albertus de Hochendoif,
Albertus de Borsendorf, Albertus de Meldingen, Hermannus de Sinder-
stete, Witegn canonicus sancte Marie in Erfordia, Waltherus quondam
plebanus in Tennestete, Euerhardus® de Novo castro, Volenandus de
Vriburg et alii quam plures.
^ prior. D prior Z7 ^ Cunradus T
1255. Januar 10. 140.
Werner Abt, Arnold Dechant, Albert Propst und das Kapitel des
Klosters Hersfeld geben dem Kloster Memleben ihre Zustimmung zum
Verkauf von 3 Hufen in Klein- Memleben an das Kloster Pforte.
Hdschr.: D 16% (tit, Osforde).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 77.
-
Uuernherus dei gratia abbas, Arnoldus decanus, Albertus pre-
positus totumque capitulum Hersueldensis ecclesie ordinis saneti Bene-
dieti, Moguntine dyocesis, universis Christi fidelibus in perpetuum.
Notum facimus universis tam presentibus quam futuris, quod, eum
ecelesia in Mimeleybem ordinis sancti Benedicti, nostra immediate filia,
sub tam gravi et intollerabili onere debitorum adeo esset depressa.
quod per distractionem mobilium vel etiam per supererogationem
usuum cottidianarum necessitatum relevari non poterat ullo modo,
eidem ecclesie indulsimus et precepimus, ut futura mala imminentia
precaventes per distractionem inmobilium se quantocicius a debitis
urgentibus liberarent. Ideoque presentibus recognoscimus et pro-
testamur nos contractum trium mansorum in pago allodii Minoris
Mimeleibe sitorum inter prenominatam ecclesiam in Mimeleibe et
Portense monasterium pro LXX? TIP“ mareis argenti factum ratum.
gratum gerere et acceptum, quoniam inter omnia inmobilia prediete
ecelesie ad presens alia fieri alienatio non potuit pro debitis, in quibus
Nr. 140—141. 1255. 168
tenebatur, integre persolvendis. Sane ut super ratihabitione nostra
seripta non possit in posterum dubium suboriri, super ea presentem
paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus iussimus
roborari. Datum anno domini M?cco Lv», ni idus Ianuarii, regnante
gloriosissimo rege Wilhelmo et semper augusto.
1255. Januar 11. 141.
Hermann Propst, Johannes Dechant und das Kapitel des Klosters
in Memleben verkaufen Schulden haller 3 Hufen in Klein- Memleben
für 73 Mark an das Kloster I’forte.
Hdschr.: D 17 (tit. Osforde).
Druck: Deutsch: Wolff 11, 78.
Permissione divina Hermannus prepositus, lohannes decanus
totumque capitulum ecclesie sanete Marie in Mimeleibem ordinis sancti
Benedicti, Moguntine dyocesis, universis Christi fidelibus in perpetuum.
Cum nos et monasterium nostrum eris alieni onere gravissimo pre-
meremur ac tantam incurrissemus voraginem usurarum, quod per
mobilium distractionem a mole debitorum exonerari et eximi non
possemus nec etiam usibus cottidianarum necessitatum nostrarum super-
erogare ac subtrahere tantum potuerimus quoquo modo, quod ex hoc
debita perurgentia solverentur, deliberatione consiliisque multimodis
prehabitis ad alienacionem inmobilium de consilio venerabilis patris et
dominorum nostrorum, Wernheri abbatis, Arnoldi decani, Alberti pre-
positi,^ tocius capituli Hersfeldensis ecclesie, decrevimus declinandum.
Cumque inter omnia inmobilia domus nostre minus" ad alienandum
dampnosa non potuerimus invenire quam tres mansos grangie nostre
in Minori Mimeleibem, venerabilium dominorum abbatis et conventus
Portensium Cysterciensis ordinis grangie in Osforde contiguos et
vieinos, eosdem eis pro LXX* tribus marcis argenti vendidimus com-
muni et unanimi voluntate sub tali demonstratione sive notificatione,
quod quilibet mansus obtineat triginta agros mensuratos virga X
ulnarum, quorum agrorum quilibet complebit XXX* duas virgas in
longitudine et quatuor in latitudine integraliter ac perfecte. Accedente
ergo venerabilium patris et dominorum nostrorum Hersfeldensium pre-
dietorum nec non ommium nostrum concordi conniventia et consensu
vendidimus et contradidimus abbati et conventui Portensibus predictis
tres mansos prenotatos cum omni iure, dominio, proprietate, posses-
sone, proventibus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant et
que habebamus in ipsis, que nunc sunt et in posterum potuerint quo-
mödolibet provenire, sive in superficie terre iam appareant vel quibus-
eumque modis etiam in imis terre apparuerint in futuro, perpetuo
possidendos. Super evictionis et* gwarandie? caucionibus omnium
predietorun venditorum et contraditorum nos et cenobium nostrum
11*
164 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
presentibus perpetualiter obligamus. Sane cum in premissis omnibus
eenobii nostri et nostra res utiliter gesta sit, quod et prosentibus con-
fitemur, ut tractata sie racionabiliter et peracta perpetua firmitate con-
sstant secura contra oblivionis incomodum, cavillationis et inter-
pretationis sinistre calumpniam detestandam, super eis presentem pagi-
nam conscriptam appensionibus sigillorum nostrorum iussimus com-
muniri, ut ex hoe eis sit vivax memoria et perhennis. Acta sunt hec
anno domini M"CC? LV 5, HI* idus lanuarii, in presentia eorum, quo-
rum nomina sunt subscripta: Heinricus cellerarius, Bertochus, Lude-
gerus, Erkenbertus, Iohannes, Cunradus, Gernodus monachi in Mime-
leibem, Albertus abbas in Reinsdorf, Albertus comes de Rauenswalt et
filius eius Albertus, Heinricus de Buch, Ludolfus de Alrestete et frater
eius Heinricus, Minardus plebanus in Mimeleibem, Heinricus Kezil-
huth, Otto Stopuste et alii quamı plures.
à
^ Vermuthlich ist et ausgefallen. " nimis — * et fehlt — * gwarangie
1255. Januar 12, Memleben. 142.
Johannes Dechant und das Kapitel des Klosters in Memleben er-
müchtigen in einem Schreiben un Albert Graf von Rubenswald ihren
Propst Hermann zur Uebergabe von 3 Hufen in Klein- Memleben an
das Kloster Pforte.
Hdschr.: D 17 (tst. Osforde).
Druck: Deutsch: Wolff II, 79.
Nobili viro et in Christo dilecto domino, Alberto comiti de Rauens-
walt?, Iohannes decanus totumque capitulum ecclesie sanete Marie in
Mimeleiben ordinis saneti Benedicti, Moguntine dyocesis, oracionun
suarum suffragium salutare. Ad vestre nobilitatis iudicium et pre-
sentiam venerabilem dominum, patrem et prepositum nostrum Her-
mannum, concorditer et unanimiter destinamus data sibi auctoritate, ut
proprietatem, dominium et possessionem trium mansorum in allodio
nostro Minoris Mimeleibem et pago ipsius sitorum de consensu domini
Wernheri abbatis et conventus de Hersfelde, secundum quod in privi-
legio ipsorum autenticis sigillis munito continetur, et nomine omnium
nostrum in dominium et proprietatom abbatis et conventus monasterii
Portensis Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis® dyocesis, det universa-
liter et transfundat, ita quod omnia iura, que nobis in predictis mansis
competebant, abbati et conventui monasterii Portensis simpliciter Mi
omnino permancant perpetua firmitate subnixa. Rogamus ergo,
tradicio predictorum trium mansorum in presentia vestra fiat cim
debita solempnitate seeundum antiquam terre eonsuetudinem et hacte-
nus approbatam, ita quod prenominati tres mansi cum omnibus suis
utilitatibus abbati et conventui ac monasterio Portensibus superius
Nr. 142—145. 1255. 165
memoratis perpetuo permaneunt eum omni pace ac quiete, cavillationum
et interpretationum sinistrarum calumpniis submotis penitus et exclusis.
Cum enim in vendicione trium mansorum prenominatorum res nostra uti-
liter gesta esse, prout recognoscimus, liquidissime approbetur, non posse-
mus eum indempnitate transire, cum super gwarandie ac evictionis caucio-
nibus teneamur, nec non sine doloris aculeo tollerare, si abbas et con-
ventus. Portenses super premissis aliqualiter vexarentur. Datum in
Mimeleibem anno domini M* CC" LV", pridie idus Ianuarii.
= Raueuwalt ® nüburgeii
1255. Januar 12. 143.
Heinrich von Buch lässt die ihm als Vogt des Klosters Memleben
zustehenden Rechte an den in den leisten drei Urkunden erwähnten
3 Hufen mn Klein-Memleben dem Abte des Klosters Hersfeld zu
Gunsten des Klosters Pforte «uf.
IHdschr.: D 17 (tit. Osforde),
Druck: Deutsch: Wolff II, 80.
Heinrieus dei gratia advocatus de Buch universis Christi fidelibus
hoc scriptunr visuris in perpetuum salutem in domino. Cum ecclesia
sanete Marie? in. Mimeleiben sub tanto. onere. debitorum iaceret de-
pressa, quod usurarum voraginem evadere non posset ullo modo. nisi
per distractionem inmobilium, de nostro et aliorum prudentum virorum
consilio tres mansos in Minori Mimeleiben fratribus de Porta ordinis
Cvsterejiensis, Nuenburgensis dyoeesis, pro LXX*1II"* marcis vendi-
derunt, Verum «uia idem contractus nullum omnino poterat liabere
processum, nisi plene et integre omni iuri, quod racione advocatie ^
in predictis mansis videbamur habere, renuneiaremus*, nos memorate
ecclesie, sieut tenebamur, plurimum condolentes presentis seripti testi-
monio omne ius, quod in prefatis mansis racione advocacie habere
videbamur vel nobis competebat, in manus domini abbatis de Hersfelde
resignantes presentibus Portensibus dimittimus absolute, omni iuri,
quod nobis raeione advocatie^ competere videtur, plene et integre
renunciantes. Datum anuo domini M"CU" LV", pridie idus Ianuarii.
Testes huius rei sunt Hugo de Schidingen, Heinricus Kezilhuth, Dith-
marus de Mimeleibem, Cunradus Dons. Ne igitur super premissis
dubium possit suboriri, presentem cedulam exinde conscriptam sigilli
nostri testimonio nec non et domini Alberti comitis de Rabinswalt
duximus roborandam, huic facto eum® omnibus fratribus meis con-
sensum benignum adhibentes.
* "sancte marie "ecclesia " aduocatione ° renunciaremur — * aduocatiói
* cum fehl B
100 Urkundcnbuch des Klosters Pforte.
1255. Februar ?4. 144.
Werner Abt, Arnold Dechant, Albert Propst und das Kapitel des
Klosters Hersfeld bestätigen den Verkauf von 6 Hufen in. Hensc-
leben für 146 Mark seitens ihres Ministerialen Remfried von Hensch-
leben an das Kloster Pforte und cignen letzterem gegen Zahlung von
8 Mark die gekauften Hufen zu.
Hdschr.: D 38 (tit. Ver). T 156.
Druck: Deutsch: Wolff Il, 73.
In nomine sancte et individue trinitatis: Wernherus dei gratia
abbas, Arnoldus decanus, Albertus prepositus totumque capitulum
Hersfeldensis ecelesie universis Christi fidelibus in perpetuum. Quo-
niam retroacta negotia facile labilem memoriam mortalium effugiunt.
nisi testimonio seripturarum ad noticiam futurorum transferantur, ideo
tam presentibus quam futuris notum esse volumus et constare, quod.
cum abbas et conventus monasterii de Porta ordinis* Cysterciensis,
Nuenburgensis dyocesis, a Reinfrido de Hentsesleihen, nostro ministe-
riali, sex mansos in villa et pago Hentscesleiben pro C et quadraginta
sex marcis argenti comparassent et dicti mansi ad nostram ecclesiam
iure proprietatis pertinerent, abbas et conventus predicti monasterii de
Porta nobis humiliter supplicaverunt, ut contractum inter ipsos et pre-
fatum Reinfridum ratum habere ac nostro privilegio confirmare digna-
remur. Nos igitur considerantes prenotatos sex mansos nostre ecclesie
a tantis manibus nunquam vacaturos nec fructum alicuius emolumenti
nos habituros, ob favorem sue religionis ac’ specialis amicicie preli-
batum contractum inter memoratos abbatem et conventum Portenses
et Reinfridum, nostrum ministerialem, factum ratum, gratum gerimus
et acceptum ac eosdem sex mansos in villa et pago Hentscesleiben
cum areis, ortis, pratis, pascuis, carectis, piscariis, salictis, cultis et in-
cultis et cum omnibus ad ipsos pertinentibus abbati et conventui
Portensibus sepe dictis presentis scripti patrocinio pro octo marcis
argenti contradimus, appropriamus et confirmamus cum omni iure,
dominio. proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus omnibus.
que nobis competebant et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et
in posterum poterunt* quomodolibet provenire, sive in superficie terre
iam appareant vel etiam in imis terre apparuerint in futuro. perpetuo
possidendos. Sane cum dictus Reinfridus sex mansos prenominatos in
Hentscesleiben cum omnibus suis pertnentiis cum filiis et omnibus
suis heredibus secundum consuetudinem terre antiquitus observatam
et actenus approbatam in manus nostras publice ac solempniter resi-
gnaverit, ut tractata sie rationabiliter et peracta perpetua firmitate secura
consistant contra oblivionis incomodum, cavillationis et interpretationis
sinistre calumpniam detestandam, et ne prefati abbas et conventus de
Porta a nostris successoribus vel etiam heredibus Reinfridi superius
nominati aliqualiter super premissis in posterum possint gravari vel
Nr. 144—145. 1255. 167
molestari, super eis presentem paginam? conseriptam sigillorum no-
strorum. appensionibus iussimus roborari, ut ex hoc efficax memoria
sit et perennis. Acta sunt hec auno domini M^CC9LV?, VI kalendas
Marcii, presentibus eis, quorum nomina sunt subseripta: Cunradus do
Collede, Hermannus portarius, Otto, Symon monachi Hersfeldenses,
Hermannus dapifer, Euerhardus de Milenrode, Hermannus de Weringes-
husen layci, Winemarus, Albertus fratres de Porta et alii quam
plures.
? ordinis fehlt T — " et T * potuerint 7". * super presentem paginam eis 7
1355. Juli *. 145.
Bischof Dietrich IL von. Naumburg bekundet einen Vergleich mit
dem Kloster Pforte, durch welchen er gegen eine jährliche Abgabe
von 24 Heimzen Korn auf seinen Antheil an der in. Verfall. geruthenen
Mühle in Mertendorf verzichtet und dus Kloster sich verpflichtet mit
den bischöflichen Bauern in Mertendorf Aecker auszutauschen. Vgl.
Nr. 130. |
Haschr.: D 23* (tit. Mertindorf). 7'107.
Druck: Deutsch: Wolff II, 71.
Permissione divina Theoderieus Nuenburgensis episcopus uni-
versis Christi fidelibus presens seriptum visuris salutem in domino.
Cum quoddam molendinum situm Mertindorf in ripa fluminis Weta
nobis, abbati et conventui Portensibus et filiis Vlriei militis de Mertin-
dorf esset commune in utilitatibus et proventu secundum portiones in-
ferius . subnotatas, tocius utilitatis et proventus quatuor partes ad
Portenses, quinta ad nos, sexta ad filios prefati militis pertinebant.
Sieque proportionaliter secundum perceptionem proventuum et utili-
tatis ad conservationem et reparationem molendini singuli tenebamur.
Et quoniam ea, que per plures geri debent, non nunquam neggligi
eonsueverunt, predictum molendinum reparatione indigens per defectum
minutatim suecessive surrepentem tandem penitus desertum extitit ot
eollapsum. Cumque vero abbas et conventus de Porta superius nomi-
nati filios Vlrici militis de Mertindorf prefatos super sua negglientia
vepius traherent in causam nee in aliquo cirea eos proficerent, tandem
abbas et eonventus Portenses premissi in fundo proprietatis domus
sue ae in ripa dicti fluminis Weta aliud molendinum propriis sum-
pibus eonstruxerunt. "Verum quoniam nos im perceptione nostra
«eundum proportiones superius memoratas videbamur esse defraudati.
abbatem et conventum Portensem sepe dictos traximus in causam, ut
antiquum molendinum in loco suo, prout antiquitus fuerat, repararent.
Cumque hoe abbati et conventui Portensibus prelibatis grave nimis
videretur et dampnosum, tandem inter ipsos et nos subscriptam con-
cordiam admisimus, videlicet quod sepe nominati abbas et conventus
de Porta singulis annis XXIII* modios siliginis, qui heinmezzen*
168 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
vulgariter. appellantur. a iam dicto molendino nobis persolvent im-
perpetuum et idem molendinum in loco, quo nunc constructum est,
de nostra permissione et voluntate ad omnem utilitatem Portensium,
que nune est et in posterum potuerit quomodolibet provenire, perpetuo
perseverabit; portionem quoque nostram, quam in antiquo habuimus
. molendino secundum proportiones superius memoratas, Portensibus
dimisimus pro annua pensione iam expressa. De agris vero rusticorum
nostrorum in Mertindorf, quos per idem molendinum destrui timuimus*.
taliter est tractatum: dominus* abbas et conventus totidem agros in
reconpensatione nostrorum agrorum in Mertindorf de proprietate domus
sue nostris hominibus dimiserunt et receperunt agros ipsorum in
concambium quiete et perpetue possidendos, secundum quod tunc
videbatur nobis et nostris hominibus expedire. Acta sunt hec anno
domini M°CC°L°V°, nonas Iulii, pontificatus nostri anno XI*. Huius
rel testes sunt Heroldus prepositus Cyzensis, Cunradus de Hallis
eiusdem loci canonicus, Heinricus dictus Prepositus, Heinricus capel-
lanus et Heinricus curie nostre notarius clerici, Meinhardus burgravius
Cyzensis dictus de Wolftize*, Heidenricus de Libenhain milites, Hein-
ricus de Salice, Ludewicus villicus de* Sconenberg et alii quam plures.
a heymezen T ^P curauimus T ° dictus (statt dominus) T — * wolfries T
*inT
m—— e €—À——À
1255. Juli 25. 146.
Werner Abt, Konrad Propst, ' Arnold Dechant und das Kapitel
des Klosters Hersfeld bestätigen den Verkauf von 4 Hufen in Hensch-
leben für 100 Mark seitens ihres Ministerialen Herbord von Hensch-
leben an das Kloster Pforte und eignen letzterem gegen eine Zahlung
von 9 Mark die gekauften Hufen zu.
Hdschr.: D 38° (tst. Ver). T 154v.
Druck: Deutsch: Wolff II, 74.
In nomine domini. Amen. Wernherus dei gratia abbas, Cunradus
prepositus, Arnoldus decanus totumque capitulum Hersfeldensis ecclesie
universis Christi fidelibus in perpetuum. Cum omnis etas ab ado-
lescentia sua prona sit in malum, ut calumpniatorum reprimatur
temeritas, legittime* facta posterorum transmittenda noticie scripto
convenit perpetuari. Hinc est, quod nos tam presentibus quam futuris
notum esse volumus et constare, quod, cum abbas et conventus
monasteri de Porta ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis dyocesis. a
Herbordo, filio antiqui Reinfridi de Hentscesleiben, quatuor mansos
in eadem villa et pago Hentscesleiben pro C marcis argenti com-
parassent et dicti mansi iure proprietatis ad nostram ecclesiam
pertinerent, abbas et conventus prefati monasterii de Porta super pre-
scriptis mansis nostre confirmationis assensum humiliter postulabant.
Nos autem ea ducti providentia, quod ex. bonis iam dictis de tot
manibus et eorum heredibus vix aut nunquam vacaturis nichil unquam
Nr. 146 — 147. 1255, 169
emolumenti nostre foret proventurum ecclesie. emptionem inter memo-
ritos abbatem et conventum monasterii Portensis ac Herbordum
legittime factam ratam, gratam gerimus et acceptam ac eosdem qua-
tuor mansos in villa et pago Hentscesleiben cum areis, ortis, pratis,
pascuis, carectis, salictis, cultis et incultis et cum omnibus ad ipsos
pertinentibus abbati et conventui Portensibus sepe dictis communi*
consensu et unanimi voluntate pro novem marcis argenti presents
seripti patrocinio contradimus, appropriamus et confirmamus cum
omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus
omnibus, que predicto Herbordo competebant et que habebat in ipsis.
que nunc sunt et in posterum poterunt" quomodolibet . provenire?,
sve in superficie terre iam appareant vel etiam quibuslibet* modis in
imis terre apparuerint in futuro, quiete ac tranquille perpetuo possi-
dendos. Super evietionis gwarandieque caucionibus omnium predicto-
rum venditorum et contraditorum prenominatus! Herbordus se coram
nobis secundum terre consuetudinem fideliter obligavit. Sane cum
prelibatus Herbordus ante dictos quatuor mansos in claustro nostro
publice ac solempniter ad manus nostras resignaveritt, ut tractata sic
rationabiliter et peracta perpetua firmitate consistant secura contra obli-
vionis incommodum. cavillationis et interpretationis sinistre calum-
pniam detestandam, super eis presentem paginam conscriptam sigillorum
nostrorum appensionibus iussimus roborari, ut ex hoc vivax memoria
sit et perhennis. Acta sunt hec anno domini M^?CC? L?V*, VIII?
kalendas Augusti, indictione XII*!, in presentia eorum, quorum nomina
sunt subscripta: Otto, Symon, Hermannus portarius, Albertus came-
rariust conventus, Volkerus plebanus in Creigenbere, Winemarus,
Albertus fratres de Porta, Hermannus de Weringeshusen et alii quam
plures.
. legtime D b qm D .onmi verbessert aus qm T * potuerint 7
peruenire 7. * quibuscunque 7" í prenotatus T ® resignauit T ^ "came-
rarius "Albertus D Camerarius Albertus T
! Statt ind. XIII.
1255. Juli 27. 145.
Graf Albert von Rabenswald bekundet die auf dem Landgericht
zu Bottendorf unter seinem Vorsitz geschehene feierliche Uebergabe
der von dem Kloster Memleben un das Kloster Pforte verkauften
3 Hufen in Klein- Memleben.
Hdschr.: D 17* (tit. Osforde).
Druck: Deutsch: Wolff II, 80.
Albertus dei nutu comes de Rauenswalt universis Christi fidelibus
in perpetuum. Cum nos in Putelendorf presideremus iudicio pro-
vinciali, quod lantdinch vulgariter appellatur, secundum morem terre
170 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
figurato iudicio et sententialiter instaurato honorabilis vir, Hermannus
prepositus occlesie sancte Marie in Mimeleiben ordinis sancti Benedicti,
Moguntine dyocesis, litteram decani et tocius conventus eiusdem
" eenobii nobis presentavit* ipsorum sigillo autentico communitam. in
qua eidem preposito decanus et conventus prefati dabant et datam
recognoscebant plenariam potestatem tradendi tres mansos in allodie
ipsorum et pago Minoris Mimeleiben sitos abbati et conventui monasterii
Portensis Cvsterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, eum dominio
et possessione ipsorum perpetua firmitate tenendos. Ideoque secundum
ritum terre antiquissimis retroactis temporibus approbatum et sententia-
liter declaratum ante dictus prepositus nomine suo et nomine decani et
tocius conventus in Mimeleiben prefatorum tradidit abbati et conventui
monasterii Portensis predictis omne ius, dominium. proprietatem et
possessionem trium mansorum in pago Minoris Mimeleiben sitorum,
transferens et transfundens in abhatem et conventum premissos omne
Ius, quod prepositus, decanus et conventus superius memorati in tribus
mansis prenotatis habuerant ab antiquo. nullo iure, causa vel occasione
iuris in prelibatis tribus mansis sepe dietis preposito, decano et con-
ventui in Mimeleiben quomodolibet reservatis. Sane cum prescripta
emnia coram nobis in solempni provinciali placito rite et racionabiliter
sint peraefa, ut omni dubio, oblivionis incomodo et sinistre inter-
pretationis cavillatione penitus amputatis integra et perpetua perseverent.
super eis presentem paginam conscriptam appensione nostri sigilli ius-
simus roborari. Acta sunt hee. anno domini M^CC9^ LV*, VI kalendas
Augusti, presenfibus eis, quorum nomina sunt subscripta: Minardus
de Thundorf, Alexander prepositus de Rustleiben, Theodericus de
Haberich, Heinricus de Pefelbeche et frater eius Fridericus, Hermannus
noster officiatus, Albertus de Hekendorp, Heinricus de Osfurde et
alii quam plures.
* "presentauit. "nobis :
. ———— M — — it
1255. November 23. Gebesee. 145.
Ritter Albert von Herbsleben bittet die Grafen Heinrich und Ernst
von Gleichen um ihre Zustimmung zu einer Verlauschung von 2 Hufen
in Henschleben, über die er die Vogtei von ihnen zw Lehen gehabt
hat, an das Kloster Pforte.
Hdschr,: T'155". D72 (tit. Vehre) «us dem 15. Jhh.
Druck: Deutsch: Wolff II, 75.
Nobilibus viris et dilectis dominis suis, H[einrico| et Eirnesto]
illustribus comitibus de Glichen, Albertus miles dictus de Heruersley be
tam debitam quam paratam ad obsequia* voluntatem. Noverit vestra
dominacio. quod duos mansos in Hantzscheleibe sitos, super quos ius
advocacie de manu vestra tenuimus, ad Portensem ecclesiam in concambio
Nr. 148—149. 1255 1256. 1?f
libenter transferremus^, si pro dilectione dicte ecclesie speciali de vestro
fieri posset consensu. Qua propter cum plurimum de vobis confida-
mus, omni, qua possumus, precum instancia vestre supplieamus* dile-
ctioni, quatenus tum propter deum, tum propter favorem Portensis
ecclesie, tum eciam propter nostrum servicium alios duos mansos eque
valentes in villa Gebese de bonis Hirsfeldensis ecclesie sive eciam de
nostra proprietate, si hoc vobis melius? placuerit*, pro predictis mansis
dignemini acceptare certum habentes, quod presenti scripto nos ad
hoc fideliter obligamus, quod. cuicumque ipsorum advocatorum per
vestras litteras hoc decreveritis committendum, eidem absque dubio
sine omni dilacione alios duos mansos nos promittimus assignaturos,
eosdem de manu vestra feudali iure denuo recipiendos. Et hec omnia
eoram eis, quorum nomina sunt subscripta, presentibus protestando
declaramus: Iohanne sculteto de Gehese et eius filio Theoderico, Her-
manno de Weringeshusen, Titmaro nostro advocato, Winemaro monacho,
Heinrico magistro in Vhere fratribus de Porta et aliis quam pluribus.
Datum in Gehese anno domini MCCLV, in die Clementis pape.
d
€
a obsequie D " transferemus 7’ ° suplicamus 7" * melius vobis D — * pla-
cuerint T — ! vestrorum (statt ipsorum) D
——— M — € ---——-—
1256. Mai 21. 149.
Die Grafen Ernst und Heinrich von Gleichen ertheilen als. Lehns-
herrn ihre Zustimmung sum Verkuufe einer Hufe in. Henschleben an
das Kloster Pforte und lassen dieselbe dem Abtc des Klosters Hers-
feld als Oberlehnsherrn auf.
Hdschr.: D 39 (tit. Ver). T 158.
Druck: Deutsch: Wolff II, 81. Vgl. v. Schonberg 156.
. Ernestus et Heinricus dei nutu comites de Glichen universis
Christi fidelibus imperpetuum. Notum esse volumus tam presentibus
quam futuris, quod, eum venerabiles fratres abbas et conventus mona-
sterii de Porta unum mansum in Hentscesleiben a Herbordo, filio
Reinfridi, comparassent et eundem mansum a nohis iure teneret feo-
dali, dicti fratres nostre voluntatis consensum humiliter postulaverunt.
Nos vero eorum precibus inelinati prenotatum mansum venerahili
domino nostro, abbati de Hersfeldia. presenti scripto resignamus ac
abbati et conventui de Porta premissis cum omni iure et dominio pro
remedio animarum nostrarum conferimus, transfundentes et transferentes
in abbatem et conventum memoratos omne ius, quod nobis competebat
vel competere videbatur in manso pretaxato, nullo iure, causa vel occasione
luris nobis in manso sepe dicto quomodolibet reservato. Datum anno
domini M°CC°LVI°, XII? kalendas Iunii, presentibus eis, quorum nomina
sunt subscripta: Hermannus plebanus in Rudoluestat, Fridericus de
172 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Tunna, Albertus de Sconenherc, Otto de Wrbiz?*, Stephanus advocatus,
Iohannes scriptor, Bertoldus de Worbiz* et alii quam plures.
» Worbes T
1256. Juli 1. 150.
Die Grafen Albert, Konrad und Friedrich von Klettenberg eignen
dem Kloster Pforte eine Wiese in Henschleben zu, die dasselbe von
Herbord, dem Sohne Reinfrieds von Henschleben, gekauft hat.
Häschr.: D 39 (t. Ver). T 158".
Druck: Deutsch: Wolff II, 82.
Albertus, Cunradus et Fridericus comites de Clettenberg universis
Christi fidelibus in perpetuum. Recognoscimus et presentibus pro-
testando declaramus, quod, cum Herbordus, filius Reinfridi de Hent-
scesleiben, abbati et conventui monasterii de Porta ordinis Cysterciensis,
Nuenburgensis dyocesis, quoddam pratum in pago ville Hentscesleiben
situm vendidisset, dictus Herbordus, quia idem pratum a nobis tenebat
iure* feodali, nostri consensus obtinuit voluntatem. Qua propter omne
ius, quod nobis in prato competebat memorato, presentis scripti patro-
cinio transferimus et transfundimus in abbatem et conventum de Porta
premissos, nullo iure, causa vel occasione iuris nobis in sepe dicto
prato quomodolibet reservato. Sane ut premissa omnia perpetua firmi-
tate consistant secura contra oblivionis incomodum, presentem cedulam
exinde conscriptam appensionibus sigillorum nostrorum duximus robo-
randam. Acta sunt hec anno domini M°CC°LVI°, kalendas Iulii, in-
dictione quarta decima.
* iure tenebat 7
1256. Oktober 2. Maspe.! 131.
Graf Hermunn von Henneberg verkündet die Entscheidung des
Landgerichts zu Maspe, durch welche der Einspruch zurückgewiesen
wird, welchen gegen den Verkauf der Güter Herbords von Hensch-
leben an das Kloster Pforte dessen Vetter Reinfried auf Grund der
Mitbelehnung erhoben hat.
Hdschr.: D 39 (tit. Ver). T 158".
Druck: Deutsch: Wolff II, 83.
Hermannus dei gratia comes de Hennenbere universis Christi
fidelibus presens seriptum visuris salutem in domino. Recognoscimus
et presentibus protestando declaramus, quod, cum Herbordus, filius
antiqui Reinfridi de Hentscesleiben militis, in villa Hentscesleiben
abbati et conventui de Porta bona sua vendidisset et Reinfridus miles
Nr. 150—152. 1256. 173
de dicta villa, filius patrui prenominati* Herbordi, diceret se ius feo-
dale in eisdem bonis habere, eo quod eadem bona simul cum ipso
recepisset, qua propter cum nos in Maspe! vice et mandato gloriosi
principis, fratris nostri,? Misnensis et Orientalis marchionis, Thuringie
lantgravii et Saxonie comitis palatini, eivili placito, quod vulgariter
lantding appellatur, presideremus*, prefatus Herbordus coram nobis
per sententiam requisivit, ut, si aliquis admitteret, quod suus con-
sanguineus vel amicus bona sua cum ipso reciperet eo iure, quod vul-
gariter dicitur tzvgetruwerehant*, ipsum, qui eadem bona in libera et
tranquilla teneret possessione, aliqualiter posset inpedire vel inpetere,
quin? pro utilitate sua, cui vellet, posset sine omni contradictione
vendere vel distrahere eo, qui cum ipso bona sua iure superius ex-
presso receperat, irrequisito. Cumque sententialiter coram nobis in
predicto civili placito fuisset inventum et ab omuibus, qui aderant,
approbatum, quod nullus illum, qui eum ipso hona sua reciperet iure
superius declarato, quoquo modo posset inpedire, quin libere, cui vellet,
bona sua posset distrahere, contractum inter abbatem et conventum de
Porta et memoratum Herbordum adeo iustum et rationabilem iudica-
vimus, quod super eo a nemine deberent vel possent inpugnari. Sane
ne contra premissa omnia in posterum quisquam in contrarium aliquid
presumat attemptare, super eis presentem seedulam conseriptam sigilli
nostri munimine duximus roborandam. Datum in Maspe! anno domini
M" COC^ LVI*, VI’ nonas Octobris, presentibus eis, quorum nomina sunt
subseripta: Theodericus de Vipeche, Hugo de Brisenize, Hugo de
Salza, Theodericus Lewenhoveth, Lutholfus de Alrestete et frater eius
Heinrieus, Vrowinus de Tundorf, Hermannus de Kuersbereh, Helwicus
de Golthbach*, Minardus de Tundorf et alii quam plures.
2 prenotati 7' — * presidentibus Z7 — * zu getruher handt 7 "qiu T
* Gilochbach 7
I Zu Maspe vgl. Nr. 110, A.1. ? Heinrich d. Erlauchte Stiefbruder als
Sohn Juttas aus erster Ehe mit Markgraf Dietrich von Meissen, während Graf
Hermann von Henneberg aus zweiter Ehe mit Poppo VIII. stammt.
1256. Oktober 26. 152.
Die Brüder Johannes, Johannes und Albert von Herbsleben bitten,
nachdem sie als Lehnsherrn den Verkauf von 2 Hufen in Hensch-
leben, die ihnen zu diesem Zwecke aufgelassen sind, genehmigt haben,
ihrerseits resignierend den Alt Werner von Hersfeld als Oberlehns-
herrn um Bestätigung.
Hdschr.: T 157®.
Druck: Deutsch: Wolff II, 86.
Venerabili et in Christo dilecto domine, W[ernero| abbati de Hirs-
feldia, Iohannes et Iohannes et Albertus fratres dicti de Heruersleybe
174 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
tam debitam quam paratam ad obsequia voluntatem. — Vestre signi-
fieamus dominacioni, quod duos mansos in villa et pago Hanscheslerbe
sitos, quos a vobis iure tenuimus feudali et a nobis Gertrudis, uxor
Alberti cognomento Valir, et filius eius Iohannes eodem iure tenue-
runt, in manus nostras resignantes domino abbati de Porta et con-
ventui de nostro voluntario consensu vendiderunt. Nos eciam eorun-
dem precibus inclinati predictos duos mansos unanimi et concordi
voluntate per manum Hermanni de Weringeshusen presencium tenore
resignamus rogantes*, ut eosdem mansos abbati et conventui de Porta
dignemini confirmare. Recognoscimus eciam et presentibus protestamur,
quod domino Heinrico Hacke ad hoc fide corporaliter prestita nos
obligavimus, quod, ubicunque preter Hirsfeldiam vestri copiam? habere
potuerimus et ab eodem domino H. premoniti fuerimus, sepe dictos
duos mansos in manus vestras personaliter resignare debeamus. Datum
anno domini M^CC^LVI", VII kalendas Novembris, presentibus eis,
quorum nomina sunt subscripta: Heinricus Hacke et filius eius Hein-
ricus, Eckehardus filius Iohannis de Gebese, Hermanus de Weringes-
husen, Heinricus de Nothe, frater Iacobus, frater Hermannus conversi
de Porta et alii quam plures.
^ ragantes — capiam
1256. November 4. 153.
Werner Abt, Arnold Dechant, Konrad Propst und das Kapitel
des Klosters Hersfeld eignen nach. Resignation von Lehns- und After-
lehnsträgern gegen eine jährliche Abgabe von 2 Pfund Wachs dem
Kloster Pforte 2 Hufen in Henschleben zu, die dasselbe von Johannes,
dem Sohne des Johannes von Henschleben, erworben hat.
Hdschr.: D 38" (tit. Ver). T 156".
Druck: Deutsch: Wolff IL, 84.
In nomine sancte et individue trinitatis: Wernherus dei gratia
abbas, Arnoldus decanus, Cunradus prepositus totumque capitulum
Hersfeldensis ecelesie universis Christi fidelibus imperpetuum. Quo-
niam res in tempore acte cicius a mortalibus oblivioni traduntur?, nisi
testimonio seripturarum noticie posterorum diligentius commendentur.
ideo tam presentibus quam futuris notum esse volumus et constare,
quod, eum abbas et conventus monasterii de Porta Cysterciensis ordinis.
Nuenburgensis dyocesis, a Iohanne, filio Iohannis de Hentscesleiben et
Gertrudis, nune uxoris Alberti cognomento Valir, duos mansos in villa
et pago Hentscesleiben de unanimi voluntate ac consensu Iohannis*.
Alberti et Iohannis, filiorum domini Iohannis de Heruersleiben militis.
ac in eorum manibus resignatos, prout in ipsorum littera eorumdem
autentico sigillo communita* plenius cuntinetur®, pro quadam summa
pecunie comparassent et dicti mansi* iure, proprietatis ad nostram
Nr. 153. 1256. 175
pertinerent ecclesiam, abbas et conventus prefati monasterii de Porta
nobis humiliter supplicaverunt, ut contractum inter ipsos et pre-
dietum Iohannem ratum habere ac nostro privilegio confirmare digna-
remur. Nos igiturf considerantes prenominatos® mansos nostre ecclesie
à tantis nunquam vacaturos nec fruetum alicuius emolumenti nos
habituros, prelibatum contractum inter abbatem et conventum Por-
tenses ac iam dictum Iohannem factum de concordi consensu et
unanimi voluntate ratum, gratum gerimus et acceptum ac eosdem duos
mansos in villa et pago Hentscesleiben sitos cum areis, ortis, pratis,
paseuis, careetis, piscariis, salictis, cultis et incultis et cum omnibus
ad ipsos pertinentibus abbati et conventui Portensibus sepe dictis pre-
sentis scripti patrocinio contradimus, appropriamus et confirmamus
cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventibus et
utilitatibus omnibus, que tam nobis quam premisso Iohanni competebant
et que habebamus in ipsis, que nune sunt et in posterum poterunt^
quomodolibet provenire, sive in superficie terre iam appareant vel
etiam quibuscumque modis in imis terre apparuerint in futuro, perpetuo
possidendos, ita quod abbas et conventus Portenses annis singulis de
mansis ante dictis duo talenta cere nostre persolvant ecclesie et de
mansis Herbordi iam ante comparatis alia duo talenta cere, secundum
quod in contractu eorumdem mansorum fuerat compromissum. Super
evietionis et gwarandie caucionibus tam Iohannes quam etiam Albertus,
coniunx matris sue, omnium predictorum venditorum et contraditorum
abbati et conventui memoratis secundum terre consuetudinem antiquitus
observatam et hactenus approbatam se fide corporaliter prestita obliga-
verunt. Sane cum Iohannes, Albertus et Iohannes, filii domini Iohannis
de Heruersleiben, pretaxatos duos mansos in manus nostras resi-
sznaverint et ante notatus Iohannes legittimos habens annos feodaliu
recipiendi ac resignandi in manus prenominatorum Iohannis, Alberti
et Iohannis publice ac solempniter resignaverit, nullo iure, causa vel
vecasione iuris omnibus eis in premissis mansis quomodolibet reservatis,
ut tractata sic rationabiliter et peracta perpetua firmitate consistant
seeura contra oblivionis incommodum, cavillationis et interpretationis
ealumpniam detestandam, super eis presentem paginam conscriptam
sigillorum nostrorum appensionibus iussimus roborari, ut ex hoc efficax
memoria sit et perhennis. Acta sunt hec anno incarnationis domini
M? CC? L?VI*, pridie nonas Novembris, presentibus eis, quorum nomina
sunt subscripta: Cunradus cellerarius!, Otto de Gebese, Svmon came-
rarius conventus, Hermannus de Suebede, Cunradus abbatis came-
rarius, Hermannus portarius, Helwieus subcamerarius, Johannes et
fila eius "Theodericus seultetus de Gebese et frater eius. Ekehardus,
Heinricus Hake* et filius eius Theodericus, Theodericus Meiz!, Wine-
marus, lacobus, Heinricus, Albertus, Hermannus, Hermannus de
Weringeshusen et alii quam plures.
* trahuntur D "Iohannis fehlt D * communito DT 1 continet T' * de hinzugefügt T
'ergo T * prenotatos T' ^ potuerint T ^! cellarius T * Hacke T! Meyc T
176 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1257. Mürz 5. Erfurt. 154.
Günther und Hermann von Schlotheim bekunden den Verkauf
einer halben Hufe in Henschleben un das Kloster Pforte, und Kıme-
mund und Hermann von Mila bestätigen denselben unter Verzicht
auf ihr Anrecht.
Hdschr.: D 39 (tt. Ver). T 159".
Druck: Deutsch: Wolff I1, 90.
Nos Guntherus et Hermannus de Slathem fratres hiis litteris pu-
blice protestamur, quod dimidium mansum Hentscesleiben situm, qui
olim erat Theoderici Wasmudi* de Wizense, vendidimus iure proprie-
tatis in perpetuum fratri Heinrico de Ver et claustro de Porta. Pro-
misimus etiam et tenemur eis iustam warandiam facere de illo dimidio
manso. Nos etiam Kunemundus et Hermannus de Mila fratres re-
cognoscimus, quod renunciavimus* coram comite Gunthero de Blanken-
berg omni iuri, quod habuimus in ipso dimidio manso, et vendicionen
eius per prefatos Guntherum et Hermannum factam ratam habemus.
Ad cuius rei perpetuam firmitatem hanc litteram sigillo comitis Guntheri
de Blankenberg et nostris sigillis fecimus roborari. Testes huius rei
sunt ipse eomes Guntherus de Blankenberg, Bertoldus vicedominus de
Appolde, Albertus de Ebeleiben, Tvlo dietus puer de Querenvorde,
Gotsealeus. Kerlinger, Gotfridus de Northusem et alii quam plures.
Acta sunt hee Erfordie secunda feria post dominicam Reminiscere,
auno gratie M* CC^ LO VIJ9.
" Wachsmudi 7 " renunciamus 7'
1257. Mai 29. Weissenfels. | 158.
Markgraf Heinrich von Meissen ertheilt dem Albert von Herbs-
leben seine Genehmigung zur Zueignung einer Hufe in Henschleben
an das Kloster Pforte.
Hdschr.: T 159^.
Druck: Deutsch: Wolff II, 90.
Nos Heinricus dei gratia Misnensis et Orientalis marchio, Thuringie
lantgravius et Saxonie comes palatinus, notum facimus universis, quod
hilari et benivola admisimus voluntate, quod dominus Albertus de
Heruerschleibe mansum unum situm in pago ville, que dicitur Hentzsche-
leyben, qui iure proprietatis ad ipsum spectat, ut asserit, ecclesie
Portensi totique collegio in proprietatem tribuat, ut proponit, et hoe
a nobis ratum, certum atque firmum? presentibus litteris protestamur.
Datum Wissenfels anno domini M? CC? LVII, II] kalendas Iunii.
* Vielleicht ist haberi oder geri ausgefallen.
Nr. 154—156. 1257. 117
1257. Mai 30. 156.
Eine vom Grafen Hermann von Henneberg auf dem Landgericht su
Mittelhausen eimgesetste Kommission entscheidet einen Streit zwischen dem
Kloster Pforte und Walter und Dietrich von Golmsdorf über eine
Insel in der Saale [bei Dorndorf].
Hdschr,: D 20" (tit, Borsendorf). T 216.
Druck: Deutsch: Wolff 11, 88. Vgl. Pertuch I, 111. Bertuch-Schamel I, 71.
Nos Theodericus burgravius de Kirichberg, Theodericus de Vich-
beche, Rvdolfus* pincerna de Varila, Rudolfus de Yscherstete, Hein-
ricus de Libenstete recognoscimus et presentibus protestando declaramus,
quod, cum illustris comes Hermannus de Hennenberg vice et mandato
gloriosi principis ac domini nostri, Misnensis et Orientalis marchionis,
Thuringie lantgravii et Saxonie comitis palatini, presideret in Mitel-
husen iudicio provinciali, quod vulgariter lantdinch appellatur, secundum
morem terre iudicio sententialiter instaurato a predicto comite Hermanno
mandatum recepisse (sic), ut super discordia, que inter abbatem et con-
ventum de Porta ex una, Walterum et Theodericum dictos de Golamis-
dorf ex parte altera vertebatur super quadam insula iuxta ripam
fluminis Sale ac vadum, qui (sec) Dibesfurt appellatur, testes reci-
peremus et, quos secundum testium deposiciones in legittima possessione
à XXX* annis et supra secundum iuris prescriptionem inveniremus,
ilis prescriptam insulam adiudicaremus. Cumque secundum formam
mandati nobis traditam partibus coram nobis convocatis testes partium
audiremus ac diligenti studio examinaremus, invenimus abbatem et
conventum Portenses prenominatam® insulam annis XL* et amplius
legittime possedisse. Nos vero, cum sepe dicti Waltherus et Theodericus de
Golamisdorf omni inpeticioni, quam contra abbatem et conventum Porten-
ses habebant, eoram nobis publice renunciassent, memoratos abbatem et
conventum, Waltherum et Theodericum tali condicione ad pacem et con-
eordiam revocavimus, quod abbas et conventus de Porta prefatam in-
sulam secundum dicta testium cum omni utilitate perpetuo possiderent,
et abbas et conventus e converso ad instanciam et nostram peticionem
admiserunt, ut eadem insula iuxta meatum, in quo tunc Sala fluebat,
eonsignaretur et, quicquid inter Salam ac premissa signa prefate in- .
sule accederet, in partem premissorum Waltheri et Theoderici ac here-
dum eorumdem cederet iure perpetuo possidendum. Sane ut premissa
omnia perpetuo robore firma et inconvulsa perseverent, super eis pre-
sentem paginam conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus duxi-
mus roborandam. Acta sunt anno domini M* CC^L^* VII*, III? kalendas
Iunii, presentibus eis, quorum nomina sunt subscripta: abbas de Burge-
lino, cuius sigillum presenti scripto appendi iussimus, Wernherus* de
Wirichusen et fratres eius Theodericus et Uuernherus, Minardus de
Leizsteine*?, Reinardus de Zurtowe, Heinricus cognomento Cirl, Her-
mannus Schinkel, Heinricus de Kondiz, Heinrieus de Griphinberg,
Geschichtsg. d. Pr. 8. Bd. XXX. 12
178 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heinricus de Worbestede, Stephanus advocatus in Glizberg et ali
quam plures.
^ Ludolfus T " prenotatam T * werherus D 4? Lezstene T
1257. Juni 1. | | 151.
. .Burggraf Dietrich von Kirchberg übergiebt dem Kloster Pforte
seinen Leibeigenen Heinrich von Klein-Gönna zum Eigenthum.
Häschr.: D 49 (tit, Extra). T 206".
Druck: Deutsch: Wolff II, 87.
Theodericus dei gratia burgravius dictus de Kyrchberc universis
Christi fidelibus presens scriptum visuris salutem in domino. Noverint
universi, quod nos eum consensu heredum nostrorum pro remedio
anime nostre ac ad instantiam et peticionem fratris Alberti magistri in
Borsendorf damus et offerimus super altare gloriose virginis Marie in
Porta Heinrieum de Parvo Geine, qui ad nos pertinet tytulo proprie-
tatis, ita quod in signum recognicionis singulis annis dabit Portensi
ecclesie super altare sancte Crucis tria talenta cere, transferentes?
omne ius, quod nobis in dicto Heinrico competebat, in Portensem
ecclesiam. In cuius rei testimonium presens scriptum nostro sigillo
roboravimus. Datum anno domini M9?CC^L? VII*, kalendas Iunii, in
presentia eorum, quorum nomina sunt subscripta: Heidenricus de
Zuecen, Minardus de Lesten, Reimboto de Lobegostiz, Reinhardus de
Surtowe*, Albertus noster officialis, Heinricus magister curruum in
Borsendorf et alii quam plures.
* transferens D_ " Zurtowe T
1257. August 30. Pforte. 158.
Bischof B. von Hebron ertheilt allen, welche an bestimmten Festen
die Kirche eu Pforte besuchen und eu ihrer Herstellung oder über-
haupt su Bauten des Klosters reichlich Almosen geben, Ablass.
Hdschr.: D 136 (tit. Indulgencie) aus dem 15. Jahrh.
Drucke: Pertuch I, 275. Bertuch- Schamel I, 171. Corssen 283. Vgl.
Schöttgen 114 (nach Pertuch mit dem Jahre 1267). Wolff II, 9.
Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis frater B.*,
miseracione divina sacrosancte^ ecclesie sanctorum patriarcharum
Abrahe, Ysaac et Iacob de valle Ebron, ubi eorum corpora requie-
scunt, humilis episcopus, salutem in domino sempiternam. Universitati
vestre per presens scriptum notum fieri volumus, quod ad peticionem
venerabilis patris, domini Heinrici abbatis, et sancti eiusdem conventus
Nr. 157—160, 1257. 179
sacri monasterii de Porta dedimus indulgenciam, quod, quieumque in
anniversario consecrationis maioris ecclesie predicti monasterii nec uon
in Pasca, Penthecoste, in Nativitate sancti Iohannis Baptiste et in festo
beatorum apostolorum Petri et Pauli, in Nativitate domini et in omni-
bus sollempnitatibus beate et gloriose dei genitricis Marie humiliter et
devote ad ipsam ecclesiam beneficia petiturus per octo dies accesserit
et ad reparacionem et construccionem prefati monasterii sive eciam
ad omnia opera monasterii eiusdem elemosinas suas largiter contulerit
vel miserit, nos de misericordia Ihesu Christi eonfisi unum annum et
karenam unam de iniuneta sibi penitencia annis singulis in perpetuum
misericorditer relaxamus. Datum in Porta anno domini MCCLVII *,
III kalendas Septembris.
^ Beatus Pertuch P gacste D SS Pertuch sacristane Corssen € 1267
Pertuch und Bertuch-Schamel
—
1257. August 30. Pforte. 159.
Bischof B. von Hebron bekundet, dass er dem Abt und Prior des
Klosters Pforte die Vollmacht gegeben habe, so oft sie im Kapitel
predigen, denen, welche sich dazu einfinden, 40 Tage Ablass zu er-
theilen.
Hdschr.: D 135 (tit. Indulgencie) aus dem 15. Jahrh.
Drucke: Pertuch I, 275. Bertuch-Schamel I, 172. Vgl. Wolff II, 94.
Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis frater B.,
miseracione divina humilis episcopus Ebronensis, salutem in domino
sempiternam. Noverit universitas vestra, quod, quocienscumque vene-
rabilis pater, dominus abbas, et prior sacri monasterii de Porta fecerint
sermonem in capitulo, dedimus eis potestatem auctoritate nostra, quod
de misericordia Ihesu Christi confisi dent XL dierum indulgenciam
omnibus, qui illuc devote convenerint, de iniuncta eis penitencia.
Datum in Porta anno domini MCCLVII?*, III kalendas Septembris.
* 1967 Pertuch und Bertuch- Schamel
125°. August 30. Pforte. 160.
Bischof B. von Hebron ertheili auf die Bitte des Abtes Heinrich
und des Konvents von Pforte Ablass allen, welche zum Bau der
Brücke bei Dorndorf reichlich Almosen geben.
Hdschr.: D 136% (tt. Indulgencie) aus dem 15. Jahrh.
Vgl. Wolff LI, 94.
... dedimus indulgenciam, quod, quicumque ad construccionem
sive reparacionem pontis iuxta Dorndorff elemosinas suas efc. (Eingang
und Schluss wie in der vorleteien Urkunde.)
12*
180 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1257. Dezember 13. 161.
Hildebrand Dechant in Merseburg, Albert Dechant und Dietrich
Scholastikus des Marienstifts in Erfurt, Otto Scholastikus in Fritelar
und Ortwin Scholastikus des Severistifís in Erfurt fällen als Schieds-
richter ihren Spruch in einem Streite swischen dem Kloster Pforte
und dem Pleban von Werningshausen über das Bethaus in Vehra
und die Kirche in Henschleben.
Hdechr.: D 39° (tst. Ver).
Druck: Deutsch: Wolff II, 91.
In nomine domini. Amen. Nos Hyldebrandus decanus Mers-
burgensis, Albertus decanus, Theodericus scolasticus sancte Marie in
Erfordia, Otto scolasticus in Vrizlaria et Ortwinus scolasticus et officialis
prepositure sancti Seueri in Erfordia recognoscimus et presentibus de-
claramus, quod, cum inter abbatem et conventum de Porta et plebanum
de Weringeshusen super oratorio in Ver et ecclesia in Hentscesleiben
et quibusdam decimationibus ac aliis dampnis discordia moveretur,
tandem partes utreque in nos tamquam in arbitros unanimiter con-
cordaverunt, fide corporaliter prestita firmiter promittentes, quod,
quicquid inter eos arbitrando statueremus vel ordinaremus, hoc deberent
eedem partes sub pena prescripta inviolabiliter observare perpetuo. Nos
vero hinc inde auditis causarum meritis arbitraria auctoritate ordina-
mus, statuimus et precipimus, ut plebanus de Weringeshusen omni
iuri, quod habere videtur in oratorio et curia in Ver, nomine suo et
ecclesie sue plene ac integre renunciet et pertinentiis eorumdem, tali
adiecta condicione, quod predictus plebanus ipsum oratorium officiabit
de eadem curia duos solidos* et tria maldera, unum tritici, unum
siliginis et unum ordei pro solario annis singulis recepturus et familiam
in Hentscesleiben et in Ver in ecclesiasticis sacramentis requisitus et
rogatus procurabit, abbas autem versa vice omni iuri, quod in capella
Hentscesleiben habere videtur, plene et integre renunciet, decimationibus
eiusdem capelle apud Portensem ecclesiam remanentibus, in quarum
decimationum et aliorum dampnorum restaurum, si qua faeta sunt,
dabit Portensis ecclesia dimidium mansum de quindecim agris aut in
finibus agrorum suorum vel, si pecunia agros pretaxatos voluerit
comparare, mediocres, nec meliores nec viliores, comparabit ecclesie
in Weringeshusen perpetuo possidendos. Sane ut premissa omnia sic
rationabiliter tractata et peracta perpetua firmitate consistant secura
contra oblivionis incomodum, cavillationis et interpretationis sinistre
ealumpniam detestandam, presentem scedulam exinde conscriptam
sigillorum nostrorum appensionibus iussimus roborari. Acta sunt hec
anno domini M°CC°LVI°, idus Decembris*, presentibus eis, quorum
nomina sunt subscripta: Ludolfus subprior, frater Heinricus de ordine
predicatorum in Erfordia, Theodericus rector puerorum ad sanctam
Mariam, Ludewicus canonicus sancte Crucis in Northusen, Winemarus,
Nr. 161 - 168. 1257—1271. 181
Heinricus, Albertus, Iacobus, Hermannus, Heinricus de Liuenstete fratres
Portenses, Hermannus de Weringeshusen et alii quam plures.
^ "duos solidos "curia b nouemb!s decemb's
1258. 162.
Albert Ritter in Herbsleben verkauft eine Hufe zu Schloss Gebesee
an das Kloster Pforte.
Hdschr.: D 39* (tit. Ver). T 174.
Druck: Deutsch: Wolff II, 95.
Universis Christi fidelibus presens scriptum intuentibus Albertus
miles in Heruesleiben salutem in omnium salvatore. Nos Albertus
iam dictus notum esse cupimus tam presentis quam futuri seculi filiis,
quod cum assensu Iutte* uxoris nostre et omnium puerorum nostrorumb
ex ea procreatorum* unum mansum in castro Gebese situm domino
vendidimus abbati* in Porta et ecclesie eiusdem, sibi, quicquid in
istis bonis proprietatis fuerat, libere et unanimiter conferentes. Ne
autem in posterum aliqua possit suboriri calumpnia, presentem litteram
sigilli nostri munimine fecimus roborari. Huius rei testes sunt dominus
Heinricus, Iohannes et Merboto milites de Gebese, Hartungus Cingularus*,
Bertohus in Heruersleiben, Dithmarus advocatus, Theodericus et alii
quam plures. Acta sunt hec anno incarnacionis domini M? CC° L* VIII *.
^ Jutten T ^ meorum 7 * procreatis DT’ * abbate DZ * Cügelerus T
—Ó—
— —À
[1958 —1971.1] 163.
Dietrich II. Bischof, Meinher Propst, Peter Dechant und das Dom-
kapitel zu Naumburg schliessen mit dem Kloster Pforte Brüderschaft.
Drucke: Pertuch I, 281. Bertuch-Schamel I, 180. Deutsch: Lepsius,
Hochstift Naumburg I, 93. Wolff II, 156.
Theodoricus dei gratia Nuenburgensis episcopus, Meinherus pre-
positus, Petrus decanus totumque capitulum ecclesie Nuenburgensis
Christi fidelibus universis presentem litteram inspecturis salutem in
eo, qui est omnium una salus. "Tenore presentium recognoscimus,
quod abbas totusque conventus Portensis nostre diocesis, nulla eorum
culpa exigente vel necessitate ipsos urgente, sed bona voluntate, pura
devotione ac ob reverentiam et spiritualem dilectionem nostre ecclesie
contulerint nobis corpus integrum undecim mille virginum et partem
reliquiarum b. apostolorum Petri et Paulli, insuper et lampadem coram
ipsis reliquiis perpetuo arsuram in vinculum ac monumentum perpetue
dilectionis et sincere ecclesiis nostris indissolubiliter conservande. Nos
vero eorum devotioni ac charitati totis visceribus congaudentes bona
fide promittimus, quod nunquam predictos abbatem et conventum
super libertatibus, privilegiis ordini Cisterciensi a sede apostolica Con»
182 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
cessis vel etiam privilegiis iam dictis abbati et conventui specialiter
undecunque collatis per nos vel personas interpositas voluntarie ac
contra iustitiam fatigemus, plenam fraternitatem omnium bonorum,
que apud nos fiunt ac perpetuo fient in missis, vigiliis, orationibus
ceterisque piis laboribus, conferentes iisdem, quam et ipsi, videlicet
abbas et conventus, versa vice nobis in omnibus operibus bonis, que
apud ipsos in perpetuum fient, constanter et laudabiliter contulerunt.
Ut igitur huius rei certitudo firmior perseveret, presentem paginam
sigillorum nostrorum appensionibus porreximus roboratam.
I Dietrich II. ist Bischof 1944—1272, Meinher wird Propst 1245 und erscheint
zuletzt als solcher 1271. Als Dechant kommt 1249 - 1258 Heinrich und 1271 und
1275 Dietrich vor. Ein Dechant Petrus wird im den Urkunden überhaupt nicht
genannt, wohl aber 1251 und 1258 ein Scholastikus dieses Namens, der vermuthlich
swtschen Heinrich und Dietrich, also zwischen 1258 und 1271, Dechant gewesen ist.
1258. Juni 19. 164.
Hermann, Otlo und Albert Grafen von Orlamünde sowie ihre
Schwester Sophie, Gemahlin des Vogtes Heinrich von Weida, bekunden,
dass sie einem Wald und eine Mühle bei Ziegenrück, einen Garten
und verschiedene Gerechtigkeiten, namentlich Zollfreihet für die
Flösserei auf der Saale innerhalb ihres Gebiets, dem Kloster Pforte
verkauft haben.
Häschr.: D 46 (tit. Cigenruche).
Drucke: Variscia III, 18. 38. und 39. Jahresber. d, Vogtl. Alterth. - Ver-
eins 29. Deutsch: Wolff II, 96. Vgl. v. Reitzenstein 89b. Schmidt,
UB. d. Vögte v. Weida I, Nr. 112.
In nomine domini. Amen. Dei gratia Hermannus, Otto, Albertus
comites de Orlamunde* et Sophia advocatissa de Wida, soror ipsorum,
universis Christi fidelibus imperpetuum. Ad noticiam universorum in
Christo credentium presenti scripto insinuari volumus et protendi, quod
nos recepta certa pecunie quantitate a monasterio Portensi silvam, que
a progenitoribus nostris ad nos est iure proprietario devoluta, cum
fundo ipsius silve, arboribus, graminibus et frutectis, insuper cum pastu
animalium, sive domestica vel inter feras etiam censeantur®, quin etiam
cum omni iure, quod progenitores nostri in eadem silva et fundo
ipsius antiquitus habuerunt, sive in superficie terre iam appareat* vel
in interioribus et in ymis visceribus eius in posterum contigerit decla-
rari, prout ad nos est per hereditatem successoriam devolutum, cum
molendino sito supra Cygenruke, quod Obermul vulgariter appellatur.
ortis, areis ad idem molendinum pertinentibus, cum orto, quem Hein-
ricus de Oberniz a nobis iure feodali tenebat quemque redemimus ab
eodem et? pro remedio anime beate memorie Hermanni comitis de Orla-
munde, patris nostri, contradidimus monasterio memorato, abbati et con-
ventui, qui nunc sunt et qui pro tempore fuerint in eodem, illibata*
Nr. 164. 1958. 188
et perpetua firmitate cunctis in evum temporibus possidenda. Adicimus
etiamf, quod, si retinaculum molendini predicti fuerit interdum vi
fluminis dissolutum, de arbustis nostris proximis penes idem molen-
dinum sitis debet perpetualiter reparari. Piscariam quoque in Sala
sursum et deorsum abbati et conventui prenotatis equam et communem
nobiseum sine fine contulimus obtinendam. Statuimus etiam, ut in
terra sita cirea molendinum, que gemene vulgari consuetudine nuncu-
patur, in pascuis, fluxibilibus arboribus coniungendis et omnino in
omnibus commoditatibus plenum ius habeant cum vicinis. In eodem
etiam molendino molere volentibus integra sit libertas nee a nobis nec
ab aliquo nostrorum euntibus et redeuntibus a molendino impedi-
mentum vel incommodum qualelibet ingeretur. Sique, prout fieri solet,
abbas et conventus ante dicti iuncturam arborum fluxibilium, que vloiz
loquendo lingua maternaliter appellatur, deduci quandoque fecerint, in
transitu aggerum nostrorum et in omnibus aliis teloneorum immunitate
gaudebunt et transibunt, prout ius et posse nostrum extenditur, nostro
fiducialiter sub conductu. Familia quoque Portensium tam religiosa
quam secularis nec non bona ipsorum tam mobilia quam immobilia
in quiete, in incessu, in itu et in reditu nostra semper protectione
gaudebunt. Sunt autem termini silve pretaxate orientem versum usque
ad litus Sale, occidentem versum usque ad terras arabiles vicinissimo
slve iunctas, austrum versum semita, que protenditur a Lobesiz usque
ad locum, qui Fons ab indigenis nuncupatur, aquilonem versum usque
ad ripam rivi Trogebach, quos terminos volumus inviolabiliter obser-
var. Sane cum pecunia prescripta versa sit utiliter in rem nostram,
indecens reputantes, si monasterium, abbas et conventus pluries dicti
super ea dispendium perciperent, unde meruerunt premium reportare,
ut omnia ante acta contra oblivionis, sinistre interpretationis et cavilla-
tionis cuiuslibet incomoda sint 'secura, super eis presentem paginam
conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus fecimus consignari.
Nos Otto et Albertus, quia sigilla propria non habemus, sigillum con-
sanguinei nostri, Lamperti prepositi sancte Marie in Erfordia, nostro
nomine fecimus adhiberi. Ego GSophia?sigillo proprio carens sigillo
mariti mei Heinrici advocati de Wida feci presentem litteram meo
nomine consignari Acta sunt hec anno domini M? CC? L? VIII?, XIII?
kalendas Iulii, presentibus et ad hoc testibus convocatis eis, quorum
nomina sunt subscripta: Heinricus comes de Swarcburg, Guntherus
comes de Blankenbere, quorum sigilla presenti pagine duximus appo-
nenda, Heinricus parochianus de Orlamunde, Heinricus parochianus de
Rudolfistat, Ludewicus de Rinstete dapifer et Ludewicus filius eius,
Theodericus burgravius de Orlamunde, Hermannus de Echilburne et
suus patruus Hermannus de Echilburne, Bertoldus de Yschirstete,
Hermannus de Valva et Otto frater eius, Hermannus de Kotmindorp
et alii quam plures. |
* olamunde — ^ censeatur ° appareant ! Vermuthlich ist et su streichen
und dafür ein Komma zu seisen. " illaibata enim
184 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1259. Februar 25. Bei Seuselitz. 165.
Markgraf Heinrich von Meissen befreit Pforte von dem Zolle zu
Camburg für die auf der Saale geflössten Hölzer, so weit sie dem eigenen
Bedarfe des Klosters dienen.
Hdschr.: D 50" (tit, De theloneo). 7308.
Druck: Deutsch: Wolff II, 99. Vgl. Pertuch I, 54. Bertuch-Schamel I, 36
(mit dem Jahre 1958). —
Nos Heinricus dei gratia Misnensis et Orientalis marchio, Thuringie
lantgravius et Saxonie comes palatinus, omnibus in perpetuum. Cum
circa personas ecclesiasticas et* eorum commodum disponendum fervens
desiderium habeamus, notum esse cupimus tam presentibus quam futuris,
quod ad honorem dei et beatissime matris eius thelonium, quod de
lignis dominorum de Porta spectantibus ad usum ipsorum fuit in Kam-
burg, cum deducerentur ipsa ligna in Sala, hactenus requisitum, eis
et ecclesie ipsorum mera et libera dedimus voluntate, volentes eos
esse ab eo imperpetuum absolutos. Ut autem huius modi donum maneat
inviolabiliter circa ipsos, eis super eo dari iussimus in testimonium
presens scriptum sigilli nostri munimine roboratum. Consensus etiam
filii nostri Alberti super eo accessit, qui suum sigillum eidem scripto
fecit similiter applicari. Precipimus preterea villico de Ysenberg et
alis, qui pro tempore fuerint, ne ipsos ammodo impediant, sed pro-
moveant in eodem. Datum apud Suselize anno domini M^ CC^ L^ VIIII*, V *^
kalendas Marcii, indictione II**.
^ et ad T " v? fehlt T * secunda Indictione T
1260. Citeaux. J 166.
G[wido] Abt von Citeaux und das Generalkapitel des Cistercienserordens
gewähren allen, welche zum Bau der Kirche des Klosters Pforte Al-
mosen geben, Theilnahme an den guten Werken des Ordens.
Hdechr.: D137® (tt. Indulgencie) hat nur den Anfang der Urk. bis ut
ait apostolus, verweist dann mit den Worten ut supra l[egitur] auf
zwei vorausgehende Urk.und schliesst mit Cum itaque; die folgenden
Blätter 138 — 145 sind herausgerissen. Der Rest der Urk. nach den
Drucken.
Drucke: Pertuch I, 286. Bertuch-Schamel I, 183. Corssen 284. Deutsch:
Wolff II, 106. Vgl. Schöttgen 104.
Frater G[uido]* dictus abbas Cistercii totusque conventus abbatum
capituli generalis universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis
salutem et caritatem visceribus habundare*. Quoniam, ut ait apostolus,
omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi, prout in corpore gessimus,
sive bonum sive malum, oportet nos diem messionis extreme* misericordie
operibus prevenire ac eternorum intuitu seminare in terris, quod red-
dente domino cum multiplicato fructu recolligere valeamus in celo,
Nr. 165—168. 1259—1261. 185
firmam spem fiduciamque tenentes, quoniam, qui parce seminat, parce
et metet, et qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et
metet vitam eternam. Cum itaque abbas et conventus de Porta multa
expenderint* in edificiis ecclesie sue nec ad conservacionem ipsius
propre suppetant facultates, universitatem in domino deprecamur,
quatenus ipsis pietatis intuitu de bonis vobis a deo collatis pias elemo-
synas, gratuita charitatis subsidia, dignemini erogare, ut pro his possitis
eterne felicitatis gloriam promereri. Nos vero omnibus illis, qui suas
ilis elemosynas dederint vel transmiserint, concedimus plenariam par-
tieipacionem omnium bonorum, que fiunt in ordine nostro et de cetero*
domino dante fient, inf vita eorum pariter et morte. Datum Cistercii
anno domini M CC L X, tempore capituli generalis.
* G. D H. Pert. v. Bert. Sch. " hüdae.D habendas Corssen — Pert, u. Bert. Sch.
lassen. die beiden letzten Worte weg. — * exme D eximie Corssen Bei Pert. «. Bert. Sch.
fehlen die Worte. expenderunt Pert, Bert. Sch., Corssen ° decreto Pert. «. Bert.
Sch. decreto domini dante Corssen in fehlt Pert.
1260. April 1. 167.
Konrad Schenk von Vargula bekundet eine von Adelheid von Döben
zum Besten des Konvents des Klosters Pforte gestiftete jährliche Ge-
treidespende.
Häschr.: D 49 (hit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 104.
Ego Cunradus pincerna dictus de Varila presenti scripto prote-
stando declaro, quod Adelhedis de Dobene,! coniux Heinrici de Nezza,
pro remedio anime mariti sui iam defuncti ac suorum peccatorum
annis singulis tempore vite sue dimidium maldrum frumenti Portensi
contulit ecclesie super coquinam ad consolationem conventus presen-
tandum. Ea vero mortua Cunradus filius eius dictam pensionem cor-
porali fide prestita coram me fideliter promisit de proprietate, quam
habebat premissa Adelhedis in Bachere, annis singulis perpetuo Portensi
ecclesie persolvendam. In cuius rei testimonium presentem scedulam
sigillo meo communivi. Acta sunt hec anno domini M? CC? LX", kalendas
Aprilis, coram eis, quorum nomina sunt subscripta: Hermannus de
Molowe et frater eius Theodericus, Heinricus de Berka, Gerwinus et
ali quam plures.
! Wüstung Dóben w. Kósen.
1260. Mal 21. Weimar. 168.
Hermann Graf von Orlamünde erklärt, dass er mit Zustimmung
semer Brüder eine Mühle nebst Wehr sowie ein anderes Wehr, die
186 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
oberhalb der Besitaungen des Klosters Pforte bei Ziegenrück sum: Nach-
theil desselben erbaut seien, habe niederreissen lassen.
Hdschr.: D 46" (tit. Cygenruke).
Drucke: Variscia ITI, 21. Deutsch: Wolff II, 107. Vgl. Pertuch I, 114.
Bertuch-Schamel I, 74. v. Reitzenstein 90b.
Nos Her[mannus] comes de Orlamunde tenore presentium pro-
fitemur et notum facimus universis, quod ob amorem dei omnipotentis
eiusque gloriose genitricis et ob favorem et dilectionem tocius con-
ventus de Porta accedente consensu fratrum nostrorum dilectorum,
Ottonis et Alberti comitum de Orlamunde, deponi mandavimus et destrui
molendinum cum aggere, qui laice wer vocatur, quem edificare ceperat*
apud Trogebach Heinricus nomine Fribote, similiter aggerem, quem
Christianus construxerat apud Cygenruke supra terminos aquarum
predieti conventus, nolentes, ut iam dieti aggeres aut molendinum
umquam deinceps reparentur vel aliquid talium attemptetur usquam
infra terminos sepe nominati conventus, quod possit in suum cedere
preiudicium aut gravamen, quia eidem conventui premissos aggeres
et loca ipsorum contulimus cum omni utilitate et iure, quo nobis
competere videbantur, ita sane, quod nullus ibidem edificet vel attemptet,
quod utilitatibus vel molendinis predicti conventus possit ingerere dc-
trimentum. Testes huius rei sunt Th[eodericus] et G[untherus] Ylans,
Heinricus de Echilburnen, Maroldus de Vipeche et quam plures alii
fide digni. Datum in Wimar anno domini M°CC°LX° XII? kalendas
Iunii.
* operat
1260. Oktober 28. 169.
Konrad, Heinrich, Albert und Burchard von Weissenfels, genannt
'Scharoch, erklären, dass sie 2 Hufen in Thesquis [Tauschwitz]1 und
eine Weidicht- Insel den Leuten des Klosters Pforte übergeben haben.
Vgl. Nr. 108.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. des Grafen
Hermann von Mansfeld [ Burggrafen von Neuenburg] an rothen seidenen
Fäden, verletzt. Dresden H. St, A. Nr. 598. — D 7* (tit. Porta). T 18.
Druck: Deutsch: Wolff 11," 101.
Conradus, Heinricus, Albertus, Burchardus fratres de Wizenuels
cognomento Scharoch omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum.
Que geruntur in tempore, ne simul labantur cum tempore, solent
linguis testium scriptisque ac sigillorum appensionibus roborari. Ea
propter universis presentibus et futuris significandum duximus, quod
duos mansos in villa, que appellatur Thesquiz!, sitos cum omnibus
eorum pertinentiis et iuribus et parvulam insulam salicti citra Salam
positam, que de manu domini nostri, Mysnensis marchionis, in feodo
habemus, Theoderico de Aldenburg et uxore eiusdem et Theoderico
Nr. 169—170, 1260— 1261. 187
filio ipsius nec non et Rudegero eius sororio ceterisque omnibus, qui
ante hanc datam aliquid iuris ex parte nostra in prefatis bonis habere
videbantur, rite resignantibus, familie fratrum de Porta, scilicet
Friderico de Punquiz, Heinrico de Flemingen, Petro de Wizenvels,
Heinrico filio Rukeri, Heinrico filio Martini de Thuswiz, Hermanno
Fabro et Martino fratribus aliisque pluribus ad conservanda ecelesie
Portensi contulimus sub hac forma, ita videlicet, quod in prelibatis
bonis nichil servicii de cetero habebimus, et quod nobis vel heredibus
nostris numquam vacare poterunt* in futurum, quod etiam fide inter-
posita omnes et singuli et pro nostris heredibus duximus roborandum.
Huius rei testes sunt Wenemarus prior, Heinricus subprior, Degin-
hardus camerarius, Heinricus cellerarius Portenses*, Conradus de
Wedemar, Rodolfus de Bechstete et alii quam plures tam monachi
quam conversi quam etiam laici. Et ne super hoc in posterum aliqua
cavillatio valeat suboriri, quoniam sigillo proprio caruimus, hanc pa-
ginam sigillo domini burchgravii de Novo castro petivimus sigillari.
Acta sunt hec anno domini M°CC°LX°, in die sanctorum apostolorum
Symonis et Iude.
* poterint — " porten
I In Nr. 108, die zweifellos von denselben Verkaufsgegenständen handelt und
auf welche deshalb die Ueberschrift in D hinweist, heisst es: quod duos mansos in
villa, que vocatur Thvshewiz, sitos etc.; dazu lautet die Ueberschrift der obigen Urk. in.
D: Deduobus mansis in Thuswitz etc. und in T: Super duobus mansis in Thuschwitz
vel Theswitz, wodurch die Identität von Thesquiz (Theschwitz) und Tauschwitz er-
wiesen ist. Vgl. Wolff a. a. O. Corssen 5 f.
1261. April 30. Pforte. 170.
Hermann und Otto Grafen von Orlamünde eignen dem Kloster
Pforte eine Mühle unter dem Schlosse in Ziegenrück zu.
Hdschr.: D 46" (tit. Cygenruke).
Drucke: Variscia III, 22. Deutsch: Wolff II, 108. Vgl. Pertuch I, 113.
Bertuch- Schamel I, 73. v. Beitzenstein 91b.
In nomine domini . Amen. Nos Hermannus et Otto fratres comites
de Orlamunde tenore presentium profitemur et notum facimus universis,
quod molendinum in Cygenruke sub castro situm supra Salam, cuius
proprietas ad nos pertinebat, ob reverentiam, dei omnipotentis et eius
gloriose genitricis et ob remedium animarum patris nostri nostrarumque
contulimus conventui dominorum de Porta cum omni iure et utilitate,
quibus idem molendinum ad nos pertinebat, libere et quiete perpetuo
possidendum. Et ne predicto conventui aliqua in posterum *ealumpnia
possit oriri aut opposicio a nobis aut a posteris nostris, presentem paginam
super eo conscribi fecimus et sigillorum munimine roborari. Testes
huius rei sunt Theodericus burgravius de Orlamunde, Heinricus et
188 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Bertoldus fratres de Yschirstete, Theodericus marscalcus de Diuorte,
Ludewicus et Berengerus de Meldingen, Lutolfus de Echilburnen,
Hermannus de Valua et alii quam plures. Acta sunt hec in Porta
anno domini M? CC?LXI*, pridie kalendas Maii.
"iniuria
1261. Juli 19. 111.
Dietrich Landgraf von Thüringen bekunde, dass Heinrich von
Zueine [Zweymen?] und Heinrich von Grebene [Gróben?] 6 Hufen
in Wethau und 4 Hufen in Loisch nebst einem Weinberg und Wald
einer vom Abt des Klosters Pforte ernannten Kommission aufgelassen
haben mit dem Versprechen demnáchstiger feierlicher Resignation.
Hdschr.: D 49 (tit. Extra). T 122b.
Druck: Deutsch: Wolff II, 109.
Theoderieus dei gratia Thuringie lantgravius universis Christi
fidelibus presens scriptum visuris salutem in domino. Recognoscimus
et presentibus protestando declaramus, quod Heinricus de Zueine* et
Heinricus de Grebene cum Karolo et fratre suo Heinrico filiis
Burchardi de Zueine*, Cunrado Scaroch et suis fratribus sex mansos
in villa Weta et IIII° in villa Leisen! cum omnibus suis pertinentis,
vineam unam et silvam fratri Winemaro priori, Heinrico magistro con-
versorum, Winemaro magistro vini, Heinrico de Libenstete, Hermanno
et Wernhero fratribus de Porta, quos ad hoc abbas dicti monasterii
assignaverat, coram nobis resignaverunt fideliter promittentes, quod in
proximo provinciali placito, quod erit in Scolin, cum omnibus suis
heredibus premissa bona coram fratre nostro Alberto marchione de
Landesberc solempniter resignabunt, alioquin fideiussores, cum a fratri-
bus de Porta premoniti fuerint, civitatem Vriburg? intrabunt, nunquam
extra eandem civitatem pernoctantes sine consensu fratrum de Porta
speciali. Huius rei testes sunt Guntherus comes de Blankenbere et
filius eius Guntherus, Meinherus de Vizenburch, Heinricus de Gribene.
Guntherus de Bunowe senior, Heinrieus de Bunowe, Iohannes de Hal-
decke, Heinricus de Veiste, Manegoldus de Wizenvels et alii quam
plures. Datum anno gratie domini M^CC?^LXI', xrII? kalendas
August.
2 Zweme oder Zweine T .* karalo D ° Zuemeoder Zueine T 4 Vribergn T
1 Wüstung Loisch sö. Naumburg. Im Pförtner Erbbuch v. J. 1551 heisst es
Th. I, Bl. 222: Loeisch ist eine wüste margk, gebrauchen die einwohner der
dorffer Merttendorf, Pungkwietz, Wetta und die bürger zur Naumburgk. Vgl.
Lepsius in Neue Mitth. d. Thür.-Sächs. Vereins I, 1, 34.
-——— — — — — — — — —— —ÁÀ
Nr. 171—178. 1261—1268. 189
1201. August 27. Erfurt. 172.
Albert Dechant und das Kapitel des Marienstifts in Erfurt be-
kunden, dass der dortige Kleriker Dietrich, genannt von der Mauer,
su einer Anniversarien-Stiftung dem Kloster Pforte einen Vierding
ausgesetst habe, den der Dechant demselben jährlich zu zahlen ver-
pflichtel sei.
Hdschr.: D 41° (tit. Erfordia) im 15. Jahrh. nachgetragen.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 111.
Nos Allbertus] decanus et capitulum sancte Marie in Erffordia
presenti littera protestamur et universis cupimus esse notum, quod
Detericus clericus Erffordensis, dictus de Muro, inter alia legata hono-
rabilibus dominis, abbati et conventui de Porta, unum fertonem argenti
legavit, ut apud eos communionem oracionum et spiritualium accionum
habeat in eternum et suum anniversarium peragatur in crastino sancti
Martini, et quod ego decanus et mei successores, qui pro tempore
fuerint, predictum fertonem in festo beati Martini dare teneor dictis
dominis Portensibus et Erffordie presentare de bonis predicti Diterici
et ad exeeucionem predicti testamenti legatis. In huius rei noticiam
et memoriam sempiternam hane litteram eis dedimus sigillo nostri
capituli fideliter communitam. Data Erffordie anno domini M’CL’LXT,,
in vigilia sancti Augustini.
1263. | 18.
Eberher von Salsa bekundet, dass nach schiedsrichterlicher Ver-
milllung in einem Streit über die Fischerei in der Unstrut bei Vehra,
ein Weidicht daselbst und zwei Wiesen in Straussfurther Flur das
Kloster Pforte ihm und seinen Geschwistern 10 Mark Silber gezahlt
und dafür uneingeschränkten Besitz der streitigen Gegenstände er-
halten habe.
Häschr.: T 148°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 113.
In nomine domini. Amen. Ne abolite questiones aliquo suecessu
temporis paciantur discordie, discidi vel eciam calumnie recidivum,
queque racionabiliter ordinata a viris fide dignis scripti testimonio cum
astipulacione testium futurorum noticie commendantur. Noverit igitur
tam presens hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod,
eum ego Eberherus de Salza nomine meo et fratrum meorum Heinrici,
Bertoldi, Theoderici et Eckehardi et sororis mee lutte venerabilibus
dominis, abbati et conventui Portensi,super piscaria in fluvio Vnstrote
iuxta Vher et salicto adiacente, in veteri videlicet alveo eiusdem fluvii,
et duobus pratis sitis in pago Stusfordensi, quorum unum in se tria, alte-
rum duodecim iugera continet debite quantitatis, que aliquantis annis
190 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
possederant pacifice et quiete, impedimentum prestitissem, sicut et pro-
genitores mei, scilicet Eberherus avus meus et Eckehardus pater meus,
ante me fecerant, et ipsi predictos progenitores meos pluries coram
iudicio proinde convenissent, postmodum eciam et michi coram reve-
rendis domino Heinrico decano Cycensi et domino Hermanno priore
Pusouiensi, iudicibus a sede apostolica delegatis, movissent aliquamdiu
questionem, tandem bonorum et discretorum virorum consilio mediante
inter ipsos ex una et me et fratres meos et sororem ex parte altera
facta fuit amicabilis composicio in hune modum, quod secundum ordi-
nacionem arbitrorum, videlicet domini Theoderici de Vibeche, domini
Gisilheri de Tullestethe militum, fratris Heinrici de Libenstete, fratris
Heinrici magistri in Vher conversorum de Porta, domini Ludolfi de
Stutirnheim, domini Heinrici de Gruningen, domini Theoderici Mevs
de Wissensehe, domini Heinrici Schalun de Ballinhusen militum et
Iohannis de Sprech magistri forensis in Wissense, Mominus abbas et
conventus ante dicti mihi et fratribus meis et sorori prelibatis persol-
verunt integraliter decem marcas argenti, et quod ego una cum fratri-
bus meis et sorore eis dedimus nostrum beneplacitum et consensum,
quod predietam piscariam sub istis terminis: a molendino in Hentz-
schusleyben usque ad locum veteris molendini infra Vher constituti,
una cum salicto et pratis supra dictis cum quibuslibet attinenciis et
utilitatibus nune in eis apparentibus vel quomodolibet in evum* emer-
suris teneant et quiete possideant in eternum, et quod ego una cum
fratribus meis et sorore sepe dictis renunciavimus omni iuri et eciam
actioni, si qua in bonis predietis nobis possent competere quoquo
modo. Huius rei testes sunt compositores amicabiles supra scripti,
preterea Winemarus prior, Deginhardus camerarius, Heinricus cellera-
rius et alii quam plures fratres Portenses, insuper eciam Harttungus
et Herdegnus armigeri mei et Bertoldus de Wissensehe et alii quam
plures milites et^ servi. In huius eciam rei noticiam ampliorem et
memoriam sempiternam presens instrumentum dedi sepe dictis abbati
et conventui sigillo domini mei, Albert Turingie landgravii et Saxonie
comitis palatini, qui huie composicioni consensum suum prebuit, et
sigillo capituli sancte Marie in Erfordensibus* meoque sigillo, insuper
et sigillo? domini Theoderici de Vigbeche, domini Friderici senioris de
Driuorthe, domini Ludolffi de Stutimheim, domini Bertoldi vicedomini
de Apolde et domini Gisilheri de Thullestete fideliter communitum.
Datum anno domini M? CC^ LXIII*.
^ eu Per ° Erforden — * sigillum
Nr.174—175. 1263—1264. . 191
1263. April 20. Pforte. 174.
Wenemar Abt von Dünamünde bekundet, dass Hugo von Priesnitg
mit Kindern die Mühle unterhalb der Dornburg dem Kloster Pforte
£ur Zeit des Abtes Konrad! zugeeignet habe.
Hdschr.: D 21 (tt. Borsendorf).
Druck: Deutsch: Wolff Il, 115.
Nos frater Wenemarus abbas in Dunemunde tenore presentium
recognoscimus et protestamur et per contestacionem obedientie, quam
tenemur nostro ordini, confirmare parati sumus, quod vidimus et audi-
vimus, quod dominus Hugo de Briseniz et Berengerus filius suus nec
non et filia ipsius ante hostium capelle site in eastro Caymburg renun-
ciaverunt omni iuri, quod habebant vel habere videbantur in molen-
dino sito sub castro Dornburg, et ipsum molendinum contradiderunt et
appropriaverunt cum omni iure et utilitate, que ipsis in eo competere
videbantur, monasterio Portensi in manus felicis recordationis domini
Cunradi tunc! abbatis in Porta, receptis primitus ab eodem monasterio
proinde XX" IIII* marcis argenti. Huius modi renunciationi presentes
etiam affuerunt fratres de Porta hii, quorum hec sunt nomina: Engel-
hardus cellerarius, frater Albertus tunc magister in Borsendorf, frater
Albertus de Meldingen. Ut igitur hec pagina nostre protestationis
robur obtineat firmitatis, appensione sigilli nostri ipsam iussimus com-
muniri. Data in Porta anno gratie M^ CC? LX?III?, XII? kalendas Maii.
I Nachweisbar für 1239—1251, kann aber bereits seit 1236 und bis 1252 Abt
gewesen sein.
[1263 —1264.!] 1^5.
Rudolf Schenk von Vargula erklärt, dass das Kloster Pforte
nicht verpflichtet sei jemandem einen von der Brücke bei Dornburg
herrührenden Schaden zu ersetzen.
Häschr.: D 21 (tit. Borsendorf). T 203b.
Druck: Deutsch: Wolff II, 116 und durch Irrthum zum zweiten Male LI, 217.
Universis hanc litteram inspecturis Rodolfus pincerna de Varila
salutem. Significamus universitati vestre, quod nobis et nostris homi-
nibus et de veritate hoc constat*, quod dominus abbas de Porta et
suus conventus nulli» omnino tenentur aliquod dampnum refundere
de ponte illo iuxta Dornburch. Quia hoc nobis de veritate constat,
quod nunquam fecerunt, et hoc dicimus bona fide.
a "constat "hoc D — ^ nullo T
1 Die Urkunde befindet sich in D, das innerhalb der einzelnen Titel im All-
gemeinen chronologische Reihenfolge beobachtet, zwischen zwei andern von 1263 und
1264. Von dem Bau einer Brücke bei Dorndorf war in Nr.160 von 1257. Aug. 30
die Rede; auf dieselbe wird man die Erklärung Rudolfs von Vargula zu be-
ziehen haben.
192 Urkundenbuch des Klosters Pforte. -
[1264 —1271.1] 176.
Bertold Propst in Kaltenborn verkauft dem Kloster Pforte einen
Zehnten in Osfurde und die Einkünfte, welche er als Archidiakon
von dem dortigen Pleban bezogen hat.
Hdschr,: D 17b (tit. Osforde).
Druck: Deutsch : Wolff II, 118.
Bertoldus dei gratia prepositus in Caldenburnen universis Christ
fidelibus presens scriptum audituris salutem. Ne cum tempore transeat,
quod in tempore geritur, notum esse volumus tam presentibus quam
futuris, quod nos cum communi consensu capituli nostri eam iusticiam,
que nobis de decima in Osfurde, et denarios quatuordecim, qui nobis
a plebano eiusdem ville iure archidyaconatus annuatim debebantur,
ecclesie in Porte (sic) libere et absolute remisimus et in restaurum
Tecepimus a prefata ecclesia quatuor libras argenti ad comparanda
ecclesie nostre bona utiliora. Et ut hec rata et inconvulsa: permaneant,
presentem paginam sigillo eeclesie nostre munitam supra memorate
ecclesie in Porta iu testimonium fecimus erogari.
I Die Urkunde befindet sich in D, das innerhalb der einzelnen Titel im AU-
gemeinen chronologisch angelegt ist, zwischen Urkunden von 1264 und 1271. Damit
stimmt das Verzeichniss der Kaltenborner Fröpste bei Schöttgen u. Kreysig, Diplom. e
script. II, 823, nach dem Bertold 1265 oder 1270 vorkommt und Raum hat von
1254 bis 1272.
1264. 17.
Heinrich Abt und das Kapitel des Klosters Hersfeld eignen nach
Resignation des Ritters Meinhard von Monra und Meinhers von
Vitzenburg dem Kloster Pforte 31!|, Hufen nebst 3 Hofstellen und einem
Wäldchen von 15 Morgen in Meinrichsdorf zu, welche dasselbe von
Meinhard von Monra für 70 Mark gekauft hat.
Hdschr.: D 17* (tit, Osforde) mit der gleichzeitigen Randbemerkung: Istud
privilegium habetur sub III'"* sigillis exemplificatum.
Druck: Deutsch: Wolf 11, 117.
In nomine domini. Amen. Heinricus dei gratia abbas, prepositus,
decanus, custos totumque capitulum Hersfeldensis ecclesie universis
Christi fidelibus in perpetuum. Quia facta mortalium per naturam «sui
pereunt et a memoria hominum elabuntur, nisi scripto noticie poste-
rorum et fidelium testimonio commendentur, noverit tam presens
hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod venerabiles
domini, abbas et conventus Portenses ordinis Cysterciensis, Nuen-
burgensis dyocesis, a Meinhardo milite dicto de Munre in villa, que
dicitur Meinrichesdorp, iuxta Unstrut tres mansos et dimidium cum?
areis et silvula una quindecim iugerum cum omnibus suis pertinentiis
et utilitatibus nune in superficie terre apparentibus vel quomodolibet
Nr. 176—178. 1264. 198
in viscere terre ibidem in posterum emersuris et pleno participio com-
munium omnium ville dicte, aquis, pascuis, fenetis, virgultis, viis et
inviis nec non et omnibus, que communibus rusticorum utilitatibus de
consuetudine et de iure deservire ab antiquo tempore dinoscuntur, pro
LXX* marcis argenti iusto emptionis tytulo compararunt eidem Mein-
hardo integraliter persolutis. Verum cum prefatus M. predictos mansos
eum suis pertinentiis iure tenuit feodali de manu nobilis viri Meinheri
de Vitzenburch, ipsos mansos in manus eiusdem nobilis M. fideliter
resignavit cum diligentia postulando, ut super emptione pretaxata
dominis Portensibus consensum nostrum et nostri capituli obtineret.
Predietus itaque nobis M. sepius nominatos" mansos cum suis perti-
nentiis omnibus per suas litteras sigillo autentico communitas in nostris
manibus resignavit humiliter supplicando, ut contractum habitum inter
dominos Portenses sepe dictos et Meinhardum militem ante dictum
ratum habere et confirmare nostro privilegio dignaremur, presertim
cum iam dicti mansi iure proprietatis dinoscantur ad nostram ecclesiam
pertinere. Nos igitur considerantes prenotatos mansos nunquam a
tantorum manibus vaeaturos neque fructum ab ipsis nos aliquem habi-
turos, prefatum contractum inter sepe dictos dominos Portenses et M.
militem factum de concordi consensu et unanimi voluntate ratum
gerimus et acceptum ac eosdem tres mansos et dimidium cum tribus
areis et quindecim iugeribus unius silve nec non singulis utilitatibus
secundum ante dicta dominis Portensibus contradimus et appropriamus
eonfirmantes cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, pro-
ventibus et utilitatibus omnibus, que tam nobis quam premissis militi-
bus in eis competere videbantur, in perpetuum possidendos. Ne igitur
alicuius interpretatio cavillosa in tam racionabiliter tractatis pariter et
peractis ausu temerario vel insultu maligno huic nostre contradicioni
et confirmationi in posterum valeat obviare, presentem paginam con-
scribi fecimus et sigillorum nostrorum appensionibus roborari cum
astipulatione testium subscriptorum: dominus Albero abbas, Heinricus
cellerarius, Reinhardus notarius, Cunradus magister curie in Heken-
dorp Portenses, Meinhardus plebanus in Khindelburnen, Iohannes miles
dictus de Eysleiben, Heinricus de Gehoven et alii quam plures. Acta
sunt hec anno domini M° CC^ LX ? IIII *.
* Vielleicht ist tribus ausgefallen. Vgl. Z. 21. — * nominatüs
1264. Mürz 4. 178.
Johann und Albert von Herbsleben bekunden, dass Heinrich Ritter
in Gebesee zwei Aecker Weiden in Henschleben an das Kloster Pforte
verkauft habe.
Hdschr.: D 39% (tit, Ver). T 160.
Druck: Deutsch: Wolff 11, 119.
Nos Iohannes et Albertus germani nec non ministeriales de
Gesebiehtsq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 18
194 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heruersleiben tenore presentium recognoscimus 'et lucide protestamur,
quod Heinricus Cristiani* miles in® Gebese de consensu nostro simi-
liter et heredum suorum vendidit duos agros de salicibus monachis de
Porta ordinis Cysterciensis" in Hentscesleiben iuxta Steingraben sitos
pro septem fertonibus. Ne id, quod coram nobis est actum rite ac
racionabiliter, in posterum quis inficiatur (stc), hanc notam munimine
sigilli nostri fecimus roborari. Huius rei testes sunt Hartungus miles
dictus Cingelere* et Bertohus miles de Dachebeche et Gunzelo* miles
de Heruersleiben et Albertus scultetus noster et Dithmarus Lepus
dictus advocatus. Datum et actum anno domini M? CC? LX IHI?, quarto
nonas Marcii.
* Kirstanı T ^ de T ° cysticien D — " Tungelere Z7. * Gunsolo T
1264. April 16. Gotha. 159.
Lundgraf Albrecht von Thüringen bekundet, dass er dem Kloster
Pforte einen Acker in Gernstedt zu eigen gegeben habe.
Hdschr.: D 28 (tit. Gernstete).
Druck: Deutsch: Wolff Il, 121.
Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et comes Saxonie
palatinus recognoscimus litteram per presentem, quod domino abbati
et conventui in Porta unum agrum allodio Gernstete adiacentem in
proprium dedimus perpetuo possidendum, quem agrum Heinricus de
Owerstete antea a nobis possederat tytulo feodali. In cuius rei testi-
monium presentem litteram dedimus sigillatam in Gota anno domini
M? CC^ LX? IHI?, XVI" kalendas Maii.
1264. Mai 13. 180.
Otto Graf von Orlamünde bekundet, dass eine neuerbaute Mühle an
der Plotha und ein Wehr in der Saale, die Streit mit dem Kloster
Pforte verursacht hatten, ihm aufgelassen seien, und dass an der
Plotha und an der Saale von der Mündung des Trogebaches! bis
Ziegenrück keine Mühle oder Wehr zum Nachtheil des Klosters ge-
baut werden dürfe. |
Hdschr.: D 46? (tit, Cygenruke).
Drucke: Variscia III, 23. Deutsch: Wolff II, 121. Vgl. e. Reitzen-
stein 92a.
Nos Otto dei gratia comes de Orlamunde notum esse cupimus
universis intuentibus presens seriptum, quod, cum inter abbatem et
conventum de Porta ex una parte et Rudegerum et filios suos super
molendino de novo constructo in aqua, que dicitur Plota, et Heinricum
Nr. 179—181. 1264. 195
molendinarium super aggere in Sala concepto ex altera in Cygenruke
eoram nobis questio verteretur, bonis et discretis viris mediantibus
predicti homines H. et R. cum suis filiis predictum molendinum et
aggerem ad manus nostras voluntarie resignaverunt et nos prefato
abbati et conventui ius tale dedimus, quod nee molendinum in Plota
uec agger aliquis vel molendinum in Sala ab illapsu rivi Trogebach!
usque ad inferius molendinum sub castro situm in preiudicium vel
gravamen Portensium ullo umquam tempore deinceps habeantur. Et
ne super hiis in posterum dubium oriatur, presens instrumentum eis
dedimus in testimonium rei geste sigilli nostri munimine roboratum.
Áctum feliciter anno domini M? CC? LX? III? in presentia testium sub-
scriptorum Hermanni plebani de Cvgenruke, Alberti plebani in Orla-
munde, Theoderici advocati de Olstete, Heinrici de Oberniz, Heinrici
de Welewiz, Heinrici de Nimirz, Heinrici seriptoris comitis Ottonis de
Orlamunde et aliorum quam plurium in Cvgenruke, in die beati
Seruatii episcopi et confessoris.
1 Nach Hesse im Vaviscia III, 25ff. heisst er jetzt Otterbach, während
r. Reitzenstein, Regesten 90a ihn Drehlach nennt.
1264. Juni 18. 181.
Graf Günther von Schwarzburg befreit das Kloster Pforte von dem
Zolle in Crepul.!
Hdschr.: T 310°.
Ungedruckt.
G[untherus| dei gratia comes in Swarzburch omnibus hanc litteram
visuris salutem in domino. Notum facimus et tenore presentium
publice declaramus, quod nos cum unanimi consensu heredum nostro-
rum, cum * theloneum situm (2) in dominio nostro in loco,
qui dicitur Crepul,! damus et datum recognoscimus ecclesie Portensi
Iure proprietario firmitate perpetua retinendum, ita ut ipsi et homines
ipsorum ab omni exactione et theloneo sint omnino liberi et absoluti.
In cuius rei.testimonium dedimus hoc scriptum sigilli nostri munimine
roboratum. Datum anno gratie M°CC’LXIIH, XIII? kalendas Iulii.
Testes sunt prepositus Lambertus, prepositus Magnus, Albertus custos
in Magdeburg, Bertoldus vicedominus de Apolde, Reinhardus miles de
Graren* et alii quam plures.
* d.bam — ^ Vielleicht verderbt aus Gruzen (Greussen)
I Der Ort lag nach Nr. 242 an der Saale, ist aber nicht nachweisbar.
13*
196 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1264. Juni 29. Bei Naumburg. 182.
Beringer Ritier vom Priesnitg erklärt, dass er seine Besitgungen in
Groutsene [Dorndorf] für 150 Mark Silber an das Kloster Pforte
verkauft habe.
Hdschr.: D 21 (tit. Borsendorf).
Druck: Deutsch: Wolff II, 190. Vgl. Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 75.
Dubium non est omnia omnino, que recto geruntur consilio, iure
meritoque effectu et firmitate niti, sed vergente in senium seculi
corruptela ex fragilitate nostri temporis, ad quos fines ipsius seculi de-
venerunt, nostra sepe labitur et evacuatur memoria et humanus fre-
quenter deficit intellectus. Inde est, quod retroacta negotia semel
decisa ac legittime diffinita, ne alicuius deinceps suspicionis vel dubita-
cionis in ipsis residere possit occasio, patenti thomo et fidelissimo
scripture testimonio muniuntur. Propter quod ego Berengerus miles
dictus de Briseniz littera presenti protestor universis ac omnibus signi-
fico, quod bona sita in villa quondam Groutsene dicta, nunc autem
Dorndorf nominata, montem unum eum tribus vineis in eodem monte
sitis, cum orto humuli eiusdem montis, cum quinque areis, cum pi-
scaria, que durat et ducitur a vado vel loco, qui dicitur Dibesfurt,
usque ad villam Studeniz, insulam etiam et salictum situm sub monte
Sybotonis sic dicto cum omni iure, proventu et utilitate vendidi domino
abbati et Portensi ecclesie cum consensu et conniventia heredum meorum
pro € et L* marcis argenti, quas me fateor ab ipsa ecclesia recepisse.
Ad huius rei testimonium presentem litteram sigillo meo et sigillo*
amicorum meorum tune presentium, horum scilicet: Guntheri ac Hein-
rici de Bunowe, sigillari feci, ut ex hoc vivax memoria sit et perhennis.
Datum apud Nuenburg anno domini M°CC°LX°III°, in die beatorum
apostolorum Petri et Pauli. Huius rei testes sunt Heidenricus de Berke,
Guntherus iunior de Bunowe, Heinricus frater eius milites, Heinricus
magister conversorum, Heinricus cellerarius monachi Portenses, Gothe-
fridus magister hospitum, Heinricus de Libenstete, Wernherus et alii
quam plures.
? sigid In Nr. 229 ist ausgeschrieben sigillo amicorum meorum de Bunowe
l In Nr. 229 werden die von Beringer 1264 verkauften Güter sita in villa
Groutsene dicta ohne den Zusatz quondam und nunc autem Dorndorf nominata
bezeichnet und daneben andere Besitzungen iuxta villam Dorindorph und in eadem
villa aufgeführt, die Beringer 1268 an Pforte verkauft hat. In Nr.251 heisst
Groutsene villa deserta, Daraus wırd zu schliessen sein, dass nicht etwa Growutsene
und Dorndorf, dus auch schon viel früher genannt wird, verschiedene Namen für
ein und dasselbe Dorf sind, sondern die Flur des verlassenen Groutsene mit der
von Dorndorf vereinigt und in diesem Sinne villa oben gebraucht ist.
Nr. 182 — 184. 1264 —1265. 197
1264. August 13. 183.
Witego Propst des Stiftes zum heiligen Kreuz in Nordhausen über-
lässt dem Kloster Pforte, bezw. dessen Proprietarius Peter von Alten-
burg einige Aecker zu Brembach.
Hdschr.: D47 (tit. Brantbach).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 122.
Witego dei gratia prepositus ecclesie sancte Crucis in Northusen
universis presentem paginam inspecturis. Recognoscimus et publice
protestamur, quod agros quosdam, qui gern vocantur, quos a nobis
quondam Vinnoldus de Brantbach in feodo habuit et libere resignavit,
sitos iuxta pratum Portensis ecclesie, iam dicti Portensis monasterii
fratribus iure hereditario contulimus perpetuo possidendos et Petro de
Aldenburch, ipsius monasterii proprietario, eadem bona iure hereditario
similiter contulimus ipsi monasterio conservanda, ista tamen interposita
condicione, quod ab abbate et fratribus eiusdem Portensis monasterii
nobis nostrisque successoribus, qui pro tempore prepositi in Northusen
fuerint, dentur et in Northusen presententur annis singulis duo botti.
Ut autem hoc firmum et inmobile perseveret, ipsi monasterio tradidimus
presens scriptum. Datum anno domini M° CC^ LX? III ^, idus Augusti.
1265. März 8. Bei Tiefurt. 184.
Heinrich Ritter von Liebstedt bekundet, dass sein gleichnamiger
Vater und er dem Kloster Pforte 21|, Hufen zu Gebstedi und 1 Hufe
in Weiden geschenkt haben, deren Ertrag theils sur Speisung der
Mönche, theils eum Besten der Kranken verwandt werden soll.
Hdschr.: D 49 (tit, Extra). T 174^.
Druck: Deutsch: Wolff II, 123. Vgl. Pertuch I, 110. Bertuch-Schamel I, 70.
In nomine domini. Amen. Quoniam generatio preterit et generatio
advenit et temporibus indesinenter succedunt tempora, necesse est ea
etiam, que geruntur in tempore, simul pertransire cum tempore et
oblivione deleri, nisi litterarum vivacitate perhennata futurorum noticie
commendentur. Ego igitur Heinricus miles dictus de Libenstete notum
esse cupio universis Christi fidelibus presentibus et futuris, ad quorum
presentiam pervenerit presens scriptum, quod pater meus, frater Hein-
ricus de Libenstete conversus in Porta, et ego una cum liberis meis
unanimi consensu et colleeta manu, cum consensu etiam Sophye con-
iugis mee contulimus et contradidimus pro remedio animarum pro-
genitorum nostrorum et omnium eorum, quibus predictus pater meus
olim intulit aliqua dampna, tres mansos et dimidium cum omni utilitate,
proprietate, patronatu et iure hereditario vel quocumque nomine alio
ius quodlibet poterit nominari, quibus ipsos hactenus pacifice posse-
dimus et quiete adduximus in horam huius modi donationis, ecclesie
198 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Portensi perpetuo possidendos. Horum autem mansorum duo et dimi-
dius siti sunt in Gebenstete, de quibus coloni ipsorum singulis annis
solvunt quinque maldra frumenti, pene puri tritici, et quinque maldra
ordei, in quibus solvendis si quando difficultatem prestiterint, a bonis
eisdem libere poterunt amoveri. Mansus vero residuus situs est in
Widen iuxta Phiffelbeche, ad quem iure hereditario pertinent Hein-
ricus et Hermannus fratres, qui singulis annis solvunt de ipso duo
maldra ordei et duo maldra frumenti superius memorati et unum
maldrum avene, pro quo singulis annis dabit cellerarius Portensis
plebano de Libenstete duos novos bottos, si in octava apostolorum
Petri et Pauli ad Portam veniens requirit eosdem. Coloni autem pre-
dictorum mansorum circa festum beati Martyni presentabunt in Porta
cellerario Portensi annonam prefatam, qui de ipsa ministrabit duo
servicia conventui Portensi, unum videlicet in vigilia apostolorum
Petri et Pauli et alterum in octava eiusdem vigilie, in piscibus scilicet
et in vino; similam etiam ad eadem servicia, si fuerit de beneplacito
domini abbatis, procurabit et rogabit fieri in pistrino; pisces vero,
quibus serviet, non erunt quilibet pisces, sed rumbi vel tales pisces,
quibus conventus honeste et ad beneplacitum consoletur. De frumento
autem prefato derivabitur* cuilibet infirmario, monachorum scilicet et
conversorum, unum maldrum, medium videlicet? ordei et medium
frumenti, qui ea distrahent et de ipsorum precio consolabuntur suos
infirmos in piscibus tempore tantum quadragesimali, post quadragesimam
domino abbati vel priori rationem reddituri super huius modi de expensis.
Ut autem hec nostra donatio firma et inconvulsa perpetuo perseveret,
presentem paginam ecclesie memorate cum bonis supra scriptis porrexi
sigillo domini mei, illustris principis Alberti, Thuringie lantgravii et
Saxonie comitis palatini, meoque sigillo et Ludewici de Blankenhain,
fratris uxoris mee S. prelibate*, fideliter communitam. Acta sunt hec
anno ab inearnatione domini M°CC°LX°V°, in die dominica, qua
canitur Oculi mei, iuxta Diuorthe, presentibus et ad hoc testibus con-
vocatis Bertoldo de Libenstete patruo meo, Ludewico de Blankenhain
supra dicto, Heinrico et Bertoldo fratribus de Yscyrstete, Bertoldo
vicedomino* de Apolde et Theoderico fratre eius, Heinrico et Theoderico
pincernis de Apolde, Dithmaro de Willerstete seniore, Ernfrido de
Grost militibus, Heinrico de Rosla, Theoderico de Busleiben, Theoderico
Saxone de Apolde et aliis pluribus, Heinrico etiam cellerario Purtensi,
qui hanc nostram donationem vice sue ecclesie suscepit.
a dereuabitur D "* uidelicet videlicet D — ^ prelibateS. T 4 vicedomno 7
Nr. 185—186. 1265. 199
1265. September 1. [Erfurt.] 185.
Heinrich Schenk von Apolda verkauft dem Kloster Pforte für 168 Mark
Erfurter Silbers 7 Hufen in Wallichen und lässt mit Verwandten und
Erben dieselben dem Grafen Günther von Schwarzbwrg uuf.
Hdschr.: Or. Perg. Zwei Sp., 1) des Schenken Heinrich von Apolda, an
Pergamentsireifen, abgerissen, 2) seines Bruders Dietrich, an gelblichen und
seidenen Fäden, stark beschädigt, lässt aber die beiden Längsbalken
wnd den Querbalken deutlich erkennen. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. 5.586,
Nr. 1. — D 42 (tit, Waldiche).
Druck: Deutsch: Wolff Il, 198.
Ad precavendum litigia, que rerum cupiditas generat incessanter,
ex consilio sane providentie est consultum acta hominum scriptis et
testibus perhennari. Hinc est, quod ego Henricus pincerna de Apolde
omnibus hane litteram inspecturis notum esse cupio, quod septem
mansos sitos in pago et villa Waldechen, quos habui per uxorem meam,
et omnia attinentia ipsis mansis tam in eampo quam in villa de con-
sensu uxoris mee, patris et fratris ipsius uxoris nec non et fratris mei
Theoderici et omnium heredum meorum, qui omnes una mecum dicta
bona in manus domini mei, Guntheri comitis de Swarzburc, resignaverunt
quia ab ipso dictos mansos iure tenuimus feodali, vendidi abbati et
fratribus de Porta pro centum sexaginta octo marcis Erfordensis argenti
michi integraliter persolutis iure proprietario in perpetuum possidendos.
Ut autem hec emptio a me et heredibus meis stabilis et inconvulsa in
perpetuum perseveret, dictis fratribus Portensibus dedi presentem
litteram meo sigillo et sigillo fratris mei Theoderici fideliter com-
munitam. Testes huius rei sunt Degenhardus camerarius, Winemarus
infirmarius, Henricus cellerarius monachi, frater Henricus de Liben-
stede, Gothefridus magister hospitum, Cunradus magister in Borsen-
dorf, frater Hermannus de Sinderstede, frater Henricus de Gutenshusen,
Guntherus magister in Cusende?, frater Hermannus textor fratres Portenses,
Guntherus Vicedominus, Cunradus Hoke, Henricus de Biltersleiben
cives Erfordenses et alii quam plures. Data in curia dominorum de
Porta. Anno domini M* CC? LXV, kalendas Septenbris.
* In D steht Guntherus magister in Cusne vor Gothfridus magister hospitum.
1265. September 1. Erfurt. 186.
Walter Ritter von Vargula bekundet, dass sein Schwiegersohn Hein-
rich Schenk von Apolda 7 Hufen in Wallichen an das Kloster Pforte
verkauft und er selbst mit den übrigen Betheiligten dieselben dem
Grafen Günther von Schwarzburg aufgelassen habe. Vgl. vorige Nr.
Häschr.: Or. Perg. Sp. verletzt, lässt noch drei Vierecke erkennen. Weimar
8. E. G. A, Reg. Oo. 5.586, Nr.1*. — D 43 (tit. Waldiche).
Druck: Deutsch: Wolff 11, 129.
200 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Ego Waltherus miles de Varila presenti littera protestor et uni-
versis ipsam inspecturis notum esse cupio, quod dominus Henricus
pincerna de Appolde, gener meus, septem mansos sitos in pago et villa
Waldechen et omnia illis attinentia tam in campo quam in villa, quos
cum mea filia sibi dedi ad lucra matrimonii, accedente consensu ipsius
filie mee, uxoris sue, meo et uxoris mee et Walteri filii mei, vendidit
abbati et fratribus de Porta pro centum sexaginta octo marcis argenti
sibi integraliter persolutis firmitate perpetua possidendos. Et quia
dictos mansos a domino Gunthero comite de Swarbure (sic) iure
tenuimus feodali, in manus eius ipsi resignavimus universi. In cuius
rei certitudinem ampliorem presentem litteram dedi predictis fratribus
Portensibus sigilli mei munimine roboratam. Data Erfordie in curia
Portensium anno domini M? C* C? LXV, kalendas Septenbris.
—— nn
1269. September 18. Freiberg. 181.
Heinrich Markgraf von Meissen eignet dem Kloster Pforte 7 Hufen
in Wallichen zu, die dasselbe von Heinrich Schenk von Apolda und
dessen Bruder Dietrich gekauft hat, nach Resignation der letzteren
und des Grafen Günther von Schwarsburg. Vgl. Nr. 185 u. 186.
Hdschr.: D 42 (tit. Waldiche).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 126.
In nomine domini. Amen. Nos Heinricus dei gratia Misnensis et
Orientalis marchio, Thuringie lantgravius nec non Saxonie comes pala-
tinus, omnibus imperpetuum. Quoniam ea, que fiunt in tempore,
tempora secum trahunt, volumus et consuetudini morem gerere et viam
facere veritati, ut ea, que ad ecclesiarum profectum agimus intuitu
pietatis, obtinere faciamus robur debite firmitatis. Noverit igitur tam
presens hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod
dominus abbas et conventus Portenses septem mansos sitos in villa,
que dicitur Waldichen, cum omnibus suis attinentiis, pascuis, pratis,
salictis, fenetis, aquis et aquarum decursibus, areis et uno molendino
superiore, sito in predicta villa in fluvio, qui vocatur Gramma, viis et
inviis nec non cum omnibus suis utilitatibus, que nunc in superficie
terre apparent, vel quomodolibet in evum in viscere terre emersuris
ab Heinrico pincerna dicto de Apolde et fratre suo Theoderico! pro
CLXX* et quatuor marcis argenti iusto emptionis tytulo comparaverunt
sibi integraliter et fideliter persolutis. Verum quia idem fratres supra
dicti H. et Th. memoratos mansos de manu Guntheri comitis de
Swarcburch iure tenuerunt feodali, sibi eos resignavit? sicut in suis
litteris vidimus contineri. Sed G. comes ante dictus, cum sepe dictos
mansos a nobis iure consimili tenuisset, eosdem in manus nostras per
suas litteras resignavit, petens humiliter ac intente, ut mansos sepe
dictos monasterio Portensi iure proprietario traderemus. Nos vero tam
Nr. 187—188. 1265— 1266. 201
rationabiliter ordinatis consensu benivolo aecedentes ob reverentiam
Dominis Ihesu Christi nec non intuitu genitricis dei virginis gloriose
pro remedio anime nostre, carorum quoque nostrorum, consentientibus
nobis coheredibus nostris, Alberto videlicet Thuringie lantgravio et
Theoderico marchione de Landesberc, sepius memoratos mansos cum
omnibus suis attinentiis ante dictis tradidimus monasterio Portensi in
manus domini Alberonis abbatis ibidem cum omni iure proprietatis,
quod nobis in ipsis mansis competebat vel competere poterat in futurum,
cum possessione et dominio subnixa perpetua firmitate, volentes, ut
nulus advocatorum nostrorum vel quorumlibet nobilium iudices in
ipis mansis nostre donationis pretextu iudicii alicuius vel advocatie
ante dictum monasterium audeat modis aliquibus ullis in evum tempo-
rbus molestare, presertim cum ipsi mansi hactenus liberi exstiterint
ab omni onere iudicum et pressura. Et ne super premissis in posterum
aiquod dubium oriatur, presentem paginam conscribi fecimus et sigilli
nostri munimine roborari cum astipulatione testium subscriptorum. Testes
sunt hii: Meinherus nobilis dictus de Vitzenburg, Vlricus de Maltiz,
Volewinus de Robatscizc, Cristanus miles de Buntense, Witego pre-
positus de Northusen, Degenhardus camerarius Portensis, Albertus
monachus ibidem, Wiricus prior Cellensis, Petrus monachus ibidem et
aii quam plures. Datum Vribere anno domini M*CC^LX'*V', in
crastino Lamperti.
1 Nach den beiden letzten Urkunden ist nur Heinrich Verkäufer. 2 Heinrich
allen hat die besügliche Urkunde ausgestellt, daher der Singular.
1266. 188.
Heinrich Ritter von Liebstedt bekennt vom Kloster Pforte eine Mühle
zu Leutenthal gurückerhallen zu haben unter der Bedingung, dass
dieselbe nach seinem und seiner Gattin Tode wieder dem Kloster
zufalle.
Häschr.: T 255. D 95 (tit. Lutintal) aus dem 15. Jahrh.
Druck: Deutsch: Wolff II, 131.
Nos Heinricus miles dictus de Libenstede una cum uxore nostra
Sophia hiis litteris publice protestamur, quod de maturo consilio quo-
rundam fratrum Portensium recepimus a venerabili domino abbate
Allberone] de Porta molendinum situm in pago Leutentale*, ne dictus
abbas ac suus conventus occasione alicuius rei in eodem molendino
gravamen ab aliquo indebite paterentur. Verum cum inter nos et
Portenses talis interposita sit in hoc facto conditio, ut^, si dominus
lesus nos et uxorem nostram medio tempore evocari faceret de hoc
mundo, ante dictum molendinum ad quoscumque nostros heredes affi-
nitate vel consanguinitate nobis coniunctos nullatenus poterit (sic) deri-
vare, sed, quandocumque domino abbati ac suis fratribus de Porta
209 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
placuerit, suum molendinum ab omni contradictione libere recipient et
absolute. Ne igitur huic facto rationabili cuiuslibet in posterum mali-
gnitas valeat obviare, presens scriptum sigilli nostri et sigilli sororii
nostri Reinhardi Varch munimine communimus. Huius rei testes sunt
frater Heinricus de Lebenstede* pater noster, Reinhardus Varch soro-
rius noster, Albertus de Arnisbere avunculus noster et ali quam
plures. Acta sunt hec anno domini M^ CC? LXVI®.
* lutintal D_ " Wenn man nicht annehmen will, dass der Schreiber der
Urkunde aus der Konstruktion gefallen ist, da der Koniunktion cum kein Nach-
satz entspricht, so dürfte ut, das auch durch das folgende poterit verdächtig wird,
oder sed als durch Versehen eingefügt su betrachten sein. " libenstede D -
1266. Mürz 11. Pforte. 189.
Hermann und Otto Grafen von Orlamünde verleihen dem | Kloster
Pforte innerhalb ihres Gebieles Freiheit von Abgaben für die Flóssera
auf der. Saale.
Hdschr.: D 50° (tt. Detheloneo). 7 311.
Druck: Deutsch: Wolff II, 137. Vgl. v. Reitzenstein 93a.
H[ermannus| et O[tto] dei gratia comites de Orlamunde Christi
fidelibus universis salutem in eo, qui est omnium vera salus. Quoniam
religiosorum commoda et profectus pro posse et modulo nostro pro-
movere et ampliare intendimus, noverint universi, quibus exhibitum
fuerit presens scriptum, quod venerabiles* abbatem et conventum de
Porta Cysterciensis ordinis absolvimus et exemimus per omném
districtum nostrum ab omni theloneorum solutione et alia qualibet
exactione, que in Sala per varia loca nostri distrietus a quibuslibet
solent dari, volentes eosdem per eius modi" loca cum arborum iun-
eturis sibi attinentibus, que wloz* vulgariter appellantur, sive eas eme-
rint sive ab aliis sibi date fuerint sive etiam in suo nemore succi-
derint, ab huius modi prestationibus transire liberos etimmunes. Testes
huius rei sunt Gotscalcus plebanus in Orlamunde, Theodericus burgravius
de Aldenberge, Ludewicus de Blankenhain, Ludewicus de Lapide,
Lutolfus de Echylburnen, Theodericus Zane, Witto scultetus, Theode-
ricus Vlans et frater suus Guntherus, Ludewicus de Rinstete, Her-
mannus de Valua et frater eius Otto et alii plures. In huius etiam rei
certitudinem pleniorem presentem litteram sigillorum nostrorum appen-
sionibus eisdem porreximus communitam. Acta sunt hec in Porta
anno incarnationis dominice M9?CC9?LX^?VI*, V* idus Marcii, in-
dictione nona.
2 venerabilem 7 " huiusmodi 7 : vloz T
Nr. 189—190. 1266. 208
1206. April 3. 190.
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet den zwischen Eberher
wn Salsa und dem Kloster Pforte geschlossenen Vergleich (.Nr. 173)
und zugleich eine weitere Vereinbarung, betreffend einen Damm und
andere sum Schule gegen die Unstrut getroffene Massregeln.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19.57). Sp. Grosses Retter-
siegel des Landgrafen an rother, gelber und grüner seidener Schnur.
Dresden H. St. A. Nr.674. — D 40 (tit.Ver).
Eine zweite Ausfertigung der Urk. vom 4. Nov. 1266 s. unter. Nr. 193.
Druck: Deuisch: Wolff II, 132. Vgl. Regesten des Geschlechts Salza (Leip-
gig 1853) 80.
Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pa-
latinus. Universis Christi fidelibus. Salutem in eo, qui est omnium
vera salus. Noverint universi, ad quorum noticiam pervenerit presens
sriptum, quod, cum Eberherus de Salza nomine suo et fratrum suorum
Heinrici, Bertoldi, Theoderici et Eckehardi et sororis sue Iutte venera-
bilibus dominis, abbati et conventui de Porta, super piscaria in fluvio
Ynstrote iuxta Ver et salicto adiacente in veteri alveo eiusdem fluvii
et duobus pratis sitis in pago Stusfordensi, quorum unum in se tria,
.aterum quindecim iugera continet debite quantitatis, que aliquantis
annis abbas et conventus predicti possederant pacifice et quiete, in-
pedimentum prestitisset, sicut et progenitores sui, scilicet. Eberherus
avus suus et Eckehardus pater eius ante eum fecerant, et ipsi prefatos
progenitores ipsius pluries coram iudicio proinde convenissent, post-
modum vero et ipsi Eberhero coram venerabilibus viris, domino Hein-
rico decano Cycensi et Hermanno priore Puzoviensi, iudicibus à sede
apostolica delegatis, movissent aliquandiu questionem, tandem discretorum
virorum consilio mediante inter utramque partem facta fuit amicabilis
conpositio in hunc modum, quod secundum ordinationem arbitrorum,
videlicet Theoderici de Vigbeche, Gysilheri de Tullestete militum, fratris
Heinrici de Liebenstete et fratris Heinrici magistri in Ver conversorum
de Porta, Lutolfi de Stuternheim, Heinrici de Gruningen, Theoderici
Meiz de Wizense, Heinrici Shalun de Ballinhusen militum et Iohannis
de Spret magistri forensis in Wizense, abbas et conventus ante dicti
Eberhero et coheredibus suis omnibus supra dictis persolverunt inte-
graliter decem marcas argenti et memoratos progenitores ipsius re-
ceperunt in consortium fraternitatis ipsorum, indulgentes eisdem, quic-
quid contra ecclesiam Portensem quomodolibet deliquissent, et Eber-
herus et coheredes sui prelibati dederunt abbati et conventui prefatis
suum beneplacitum et consensum, ut predictam piscariam sub istis
terminis, scilicet a molendino in Hantshusleiben usque ad locum
veteris molendini infra Ver constituti una cum salicto et pratis supra
dietis cum quibuslibet utilitatibus nunc in eis apparentibus vel in
evum* emersuris teneant et quiete possideant in eternum, renuntiantes
204 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
omni iuri et etiam actioni, si qua in bonis predictis ipsis possent con-
petere quoquo modo. Ceterum etiam secundum ordinationem et diffi-
nitionem nobilium virorum, comitis Friderici de Byvchlingen senioris,
Theoderici de Vigbeche, Theoderici Lewinhovbt, Friderici de Kyndehusen,
et ministerialium, Berthogi dapiferi de Slatheim®, Bertoldi vicedomni
de Apolde, Gysilheri et Hermanni Strantz fratrum de Tullestete, Ru-
dolfi de Varila et Alberti de Arnsberg, super causa, que inter abbatem
et conventum sepe dictos ex una et Eberherum et coheredes suos supra
dictos ex parte altera vertebatur, utreque hinc inde partes taliter con-
senserunt, videlicet quod retentaculum aque infra Ver situm secus
aquam memoratam, pro quo invicem discordabant, si quando vetustate
collapsum vel vi fluminis dissollutum vel quoquo modo destructum
fuerit, in latitudine, altitudine et longitudine taliter debet reparari,
sicuti ante annos triginta et amplius est constructum, et quelibet pars
in litore suo salices vel, quid utile sibi fore iudicaverit, pro velle suo
plantabit, excepto quod neque lapidibus vel fimo seu salicum in aquam
suspensione in preiudicium alterius neutra pars alteram occupabit.
Huius rei testes sunt conpositores amicabiles supra scripti, preterea
Heinrieus pincerna de Apolde, Kunemundus de Mila, Heinricus de
Sumeringen magister forensis in Wizense, Nenzemannus milites, Hein-
ricus Hako, Bertoldus Calws de Gebese, Eckehardus de Gebese, Her-
bordus de Hantshusleiben, Hartungus.de Stusforde et alii quam plures.
In huius etiam rei firmitatem et certitudinem ampliorem et memoriam
sempiternam presens instrumentum conmuniri iussimus sigillo nostro
et nobilium et ministerialium subscriptorum et abbatis de Porta, comitis
Friderici de Bychlingen senioris, Theoderici de Vigbeche, Lewinhoubt,
Bertoldi vicedomni de Apolde, Lutolfi de Stuternheim et Eberheri de
Salza. Acta sunt hec anno inearnationis dominice M^ CC? LX ? VI^, II®
nonas Aprilis, indictione nona.
» ewn — P "de slatheim "dapiferi
Anm. Die Urkunde ist in der obigen Fassung nicht perfekt ge-
worden. Allerdings trägt sie das Siegel des Landgrafen und swar ganz
weit vorn, so dass auch hieraus die Absicht noch andere Siegel
anzuhängen erhellt, doch ist es dagu nicht gekommen, wie sich auch
kein weiterer Siegeleinschnitt finde. Dasu besitzen wir eine sweite
Ausfertigung vom 4. Nov. 1266 (Nr.193), die ausser meist un-
erheblichen Aenderungen des Ausdrucks, der Zeugenreihe u. dgl. in
einem sachlichen Punkte (Wiese von 12 Morgen statt 15) und
durch einige Bestimmungen gegen Ende der Urkunde von der ersten
Ausfertigung sich unterscheidet.
— — —M — —— À
Nr. 190—192. 1266, 205
1266. April 19. Sittiehenbaeh. 191.
Ruprecht Ergbischof von Magdeburg ertheill denen, welche zum Bau
des Klosters [der Kirche] bei [in] Pforte Almosen geben, vierzigtägigen
Ablass.
. Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. — Leipzig, Univ.- Bibl. — D 137 (tik.
Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 267. Bertuch- Schamel I, 166 u. 177. Mencke I, 777.
Corssen 286. Vgl. Schóttgen 112. Wolff 11, 138. v. Mülverstedt II, Nr. 1667.
Ropertus dei gracia sancte Magd[eburgensis] ecelesie archiepiscopus.
Universis Christi fidelibus, ad quos hee littere pervenerint, salutem in
omnium salvatore. Cum speciale thurificium* sit domino ex devocione
mentis elemosinarum largicio, quibus expiantur peccata et sanctorum
patrocinia vicinantur®, super omnium glorificatorum suffragiis meritum
gloriose virginis preminenter eminet, que prepotens aput filium sine metu
repulse cuiuslibet reconciliacionis auxilium resipiscenti faciliter impetrat
peccatori, que, quanto prestancie maioris est et gracie, tanto ampliori-
bus placanda est non immerito holocaustis. Ad cuius veneracionem
continuam devocionem vestram salubriter invitantes rogamus, monemus
et in domino exhortamur in vestrorum remissionem peccaminum, in-
iungentes, quatenus ob reverenciam et honorem virginum virginis, dei
matris, que se templum domino exhibuit, sacrarium spiritus sancti
fuit, ad structuram monasterii Cisterciensis ordinis aput Portam in
honorem ipsius porte celi laudabiliter inchoati de bonis a deo vobis
collatis pias elemosinas et grata karitatis subsidia erogetis, ut per hec
bona et alia, que domino inspirante feceritis, opitulacione tam precelse
virginis videre mereamini in celestibus celsitudinem filii pre filiis
hominum speciosi. Nos eciam de omnipotentis dei misericordia confisi
omnibus vere confessis et corde contritis, qui structure superius me-
morate manum in karitate porrexerint adiutricem, quadraginta dies
indulgencie de iniunctis sibi penitenciis misericorditer relaxamus.
Datum in Sichem anno domini M^CC^?LX* VI, XIII kalendas Maii, pon-
tifieatus nostri anno sexto.
? thurificum ° wcınatur Or. viciantur D invitantur Pert. inviantur Berí.-
Scham, I, 166 inclinantur Menck., Bert.-Scham. I, 177 vindicantur Corss.
1266. Oktober 6. Eckartsberga. 192.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation der bis-
herigen Inhaber dem Kloster Pforte 6 Aecker in Auerstedi zu, die
der Laienbruder Merboto gekauft hat.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. abgefallen.
Leipzig, Rathsbibliothek, — D 30 (aus dem Anfang des 14. Jahrh.) u.
106^ (aus dem 15, Jahrh,). T 180b. — Von einem zweiten, nicht mehr
206 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
rorhandenen Original, das jedoch keine wesentlichen Abweichungen
enthalten hat, ist genommen D 28 (tit, Gernstete) u. T 228”.
Drucke: Schöttgen, Analecta 11 w.,‚Opusc. min. 264. Deutsch: Wolff 1I, 129.
Vgl. Naumann, Catal. libr. ms. bibl. senat. Lips. 237. v. Schönberg 156
(mit falschem Datum).
| In nomine domini. Amen. ; Nos Albertus dei gratia Thuringie
lantgravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in
perpetuum. Quoniam omnium habere memoriam divinitatis est potius
quam humanitatis, conscribi fecimus* ea, que a nobis rationabiliter
aguntur, ne oblivioni tradantur. Notum igitur sit omnibus hoe scriptum
visuris, quod nos contulimus et appropriavimus ecclesie Portensi sex
agros debite quantitatis sitos in pago ville" Owerstedensium, quos
frater Merboto conversus de Porta comparaverat pro certa pecunia a
Rudolfo et Henrico fratribus de Owerstete et filiis eorundem, Rudoifo
seilicet et Ludewico, qui agros predictos a nobis tenebant et eosdem
in manus nostras resignantes nos rogabant, ut ipsos prefate ecclesie
traderemus. Ne igitur super premissis in posterum dubitatio aliquatenus
oriatur et ut emptio prelibata et nostra donatio firma et inconvulsa
perpetuo perseveret, presentem paginam sepe dicte ecclesie porreximus
nostri sigilli appensione munitam et* testibus ydoneis subnotatis: comes
Hermannus de Mansvelt, Berengerus de Bresnitz, Henricus marscalcus
de Ekkehardesberg, Ludewicus de Husen, Hermannus de Eversberch!,
Henricus de Shonenberg milites et'alii quam plures* Acta sunt hec
Ekkehardesberg anno domini M?CC?^LX*"VI, in octava Mychahelis.
Renuntiaverunt etiam supra dieti R. et H. fratres et ipsorum filii et
uxores! coram ecelesia in Owerstete agris premissis et omni iuri, quod
ipsis in eisdem competebat, assignantes et transferentes agros eosdem
cum omni iure et utilitate in manus fratrum de Porta in presentia
eorum, quorum hee sunt nomina: Henricus Rufus miles et fili sui
Conradus et Achilles et Herwicus, Henricus Vbelakker, Hildeboldus et
reliqui rustici de Owerstete, quibus dedit pro recognitione eius modi
gestorum urnam cervisie frater Merboto supra dictus.
? facimus D28. T'228*.. * ville fehlt D 28, T 298". — * et fehlt D 38, über-
geschrieben T 228". 1 EversDerch Or. * fide digni hinzugefügt D 28, T 2238”.
f uxores et filii D 28. 7'228*.
1266. Naeh November 4. 193.
Abt Albero und der Konvent des Klosters Pforte einerseits und
Eberher von Salsa andrerseits verpflichten sich auf die zwischen ihnen
geschlossenen und vom Landgrafen Albrecht bekundeten Vergleiche.
Vgl. Nr.190 nebst Anm.
Hdschr.: T 149". D 70? (tit. Vehre) aus dem 15. Jahrh. — Ausserdem
ist die eingefügte Urk. v. 4, Nov. 1266 noch besonders erhalten: T 303.
Druck: Deutsch: Wolff II, 134.
Nr. 193. 1266. 207
Nos frater Albero abbas totusque conventus in Porta et Eberherus
de Salza recognoscimus et presentibus protestamur nos ratam et in-
conrulsam perpetuo servaturos composicionem inter nos hinc inde de
consilio et arbitrio discretorum virorum subscriptorum diversis tempori-
bus factam et nomine landtgravii conscriptam in hee verba:
A. dei gratia Thuringie landtgravius et Saxonie comes palatinus.
Universis hanc litteram inspecturis salutem in domino. Noverint uni-
versi, ad quorum noticiam pervenerit presens seriptum, quod, cum
Eberherus de Salza nomine suo et coheredum suorum omnium vene-
rabilibus dominis, abbati et conventui de Porta, super piscaria in fluvio
Vnstrote iuxta Verhe et salicto adiacente, in veteri videlicet alpheo
eiusdem fluvii, et duobus pratis sitis in pago Stusfordensi, quorum
unum in se tria, alterum duodecim iugera continet debite quantitatis,
que aliquantis annis predicti domini possederant pacifice et quiete,
impedimentum prestitisset, sicut et progenitores sui, scilicet Eberherus
avus suus et Eckehardus pater eius ante eum fecerant, et ipsi pre-
dietos progenitores ipsius pluries coram iudicio proinde convenissent,
postmodum vero et ipsi Eberhero coram venerabilibus viris, domino
Heinrico decano Cycensi et Hermanno priore Pusouiensi, iudicibus a
sede apostolica delegatis, movissent aliquamdiu questionem, tandem
diseretorum virorum consilio mediante inter utramque partem facta
fuit amicabilis composicio in hune modum, quod seeundum ordina-
cionem arbitrorum, videlicet Theoderici de Vigbeche, Giselheri de
Thullestete militum, fratris Heinrici de Libenstete, fratris Heinrici
magistri in Vhere conversorum de Porta, Ludolfi de Stutirnhaim,
Heinrici de Gruningen, Theoderici Meyß de Wissensehe, Heinrici
Schalun de Ballenhusen militum et Iohannis de Sprecht, abbas et con-
ventus ante dicti Eberhero predicto et coheredibus suis omnibus persol-
verunt integraliter decem marcas argenti et ipsum Eberherum et cohe-
redes suos et supra dictos progenitores ipsius receperunt in consorcium
fraternitatis ipsorum, indulgentes eisdem, quicquid contra ecclesiam
Portensem quomodolibet deliquissent, et Eberherus et coheredes sui
sepe dieti dederunt abbati et conventui prefatis suum beneplacitum et
consensum, ut predictam piscariaın sub istis terminis, scilicet a molen-
dino in Hantzschusleuben usque ad fossatum, quod dicitur dobende* grabe,
infra Vhera constitutum, una cum salicto et.pratis supra dietis cum
quibuslibet utilitatibus nunc in eis apparentibus vel in evum emersuris
teneant et quiete possideant in eternum, renunciantes omni iuri et
eciam actioni, si qua in bonis predictis ipsis possent competere quo-
quo modo. Preterea secundum ordinacionem et diffinicionem nobilium
virorum, comitis Friderici de Bichelingen senioris, Theoderici de Vig-
beche, Theoderici Lewinheupt, Friderici de Kindehusen, et ministerialium,
Bertogi dapiferi de Schlatheim, Lutolfi de Stuternheim, Giselheri et fratris
su Hermanni Stranz de Tullestethe, Bertoldi vicedomini de Apolde, Rudolfi
de Varila et Alberti de Arnsberg, super causa, que inter abbatem et
conventum sepe dictos ex una et Eberherum et coheredes suos pre-
e
208 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dictos ex parte altera vertebatur, partes utreque taliter consenserunt,
videlicet quod retentaculum aque infra Vhere situm secus aquam
Vnstrote, pro quo invicem discordabant, si quando vetustate collapsum
vel vi fluminis dissolutum vel quoquo modo destructum fuerit, in
latitudine, altitudine et longitudine taliter debet reparari, sicut ante
annos triginta et amplius est constructum, et quelibet pars in littore
suo salices plantabit et pro velle suo littus suum firmabit, non temen cum
Japidibus vel fimo vel salices indaginando vel in &quam dependendi gratia
succidendo. Et pars Portensium in littore suo nihil fodiet, quod possit cedere
in detrimentum Eberheri et communitatis Stusfurdensis. Eberherus autem et
Stusfurdenses?, si possunt se tueri a vi fluminis fodiendo, hoc facient libere et
absque cuiuslibet contradictione. Et quia strata communis in littore Stus-
furdensi a vi fluminis est absumpta, Portenses dederunt Eberhero duas marcas
argenti, quod eadem strata® perpetuo debeat? dirigi et protendi per adiacens
pratum Eberheri sepe dieti infra lapides metales ibidem in contiguo sitos.
lidem autem lapides ideo in utraque parte fluminis positi sunt ibidem, ut, si
quando littus Portensium accreverit et salices in eodem fortasse succreverint
Stusfurdensesque ex hoc viderint se gravari, Portenses a Stusfurdensibus ad-
moniti easdem succidant salices et Stusfurdenses deponant terram usque ad
vieinitatem lapidis iuxta siti, ita tamen, quod idem lapis pre vi fluminis possit
stare. Huius rei testes sunt compositores amicabiles supra scripti, in-
super et Cunemundus de Mila, Heinricus pincerna de Apolde, Heinricus
magister forensis in Wissensehe, Nenzemannus milites, Heinricus Hacko,
'l'heodericus Calvus? de Gebese, frater suus Bertoldus, Eckehardus de Gebese.
Herbordus de Hantzsehusleuben, Harthungus de Stusforde et alii quam
plures. In huius rei certitudinem pleniorem et memoriam sempiternam
presens instrumentum communiri iussimus sigillo nostro et sigillis
eorum, quorum momina sunt subscripta, Friderici comitis de Bichlingen
senioris, Theoderiei de Vigebech, Lewinheupt, Lutolfi de Stuternheim,
Bertoldi vicedomini de Apolde, Eberheri de Salza et abbatis de Porta. Acta
sunt hec anno domini M? CC? LXVI, II nonas Novembris.
Ut igitur hec nostra recognicio et protestacio robur obtineat firmi-
tatis, presentem paginam abinde conscriptam sigillorum nostrorum
appensionibus iussimus roborari ac eandem domino Friderico de Kinde-
husen et domino Giselero de Tullestete militibus supra dictis porrexi-
mus reservandam. Acta anno domini prelibato
* tobende DT'303* b Eberherus autem et Stusfurdenses fehlt T 303°
* communis — strata fehlt T 303" 4 debet T' 303" e Calus T 750*
calwe 7'304.
Anm. Durch Petit- Druck. sind die erheblicheren Abweichungen
von der ersten Ausfertigung (Nr. 190) kenntlich gemacht.
Nr. 194—195. 1266 —1207. 209
1266. Dezember 6. Magdeburg. 194.
Hermann Bischof von Cammin ertheili Ablass allen, die zum Bau
der Margareten- Kapelle im Kloster Pforte beitragen oder dieselbe am
Tage ihrer Einweihung oder deren Jahrestagen besuchen.
Hdschr.: D 136" (tit. Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 279. Bertuch-Schumel I, 174. Corssen 296. Primers
Cod. dipl. Pom. 11, 169. Deutsch: Wolff II, 139. Vgl. Schóttgen 113
v. Mülverstedt II, Nr. 1680.
Universis Christi fidelibus, ad quos presens seriptum pervenerit
Her[mannus] dei gracia Caminensis episcopus cum oracionibus salutem
in domino Ihesu Christo. Quoniam, ut ait apostolus, omnes stabimus
ante tribunal Christi recepturi, prout in corpore gessimus, sive bonum
sive malum,. oportet nos diem messionis extreme* misericordie operi-
bus prevenire ac eternorum intuitu seminare in terris, quod reddente
domino cum multiplicato fructu recolligere valeamus in celo, firmam
spem fiduciamque tenentes, quoniam, qui parce seminat, parce et metet,
et qui seminat in benediecionibus, de benediccionibus et metet vitam
eternam. Cum igitur dilecti in Christo abbas et conventus de Porta
cappellam in honore sancte Margarete construant opere sumptuoso, ad
cuius consummacionem?* proprie non suppetunt facultates, universitatem
vestram rogamus et hortamur in domino Iesu Christo, quatenus de
bonis vobis a deo collatis grata inpendatis eisdem subsidia caritatis.
Nos enim de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli
apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et con-
fessis, qui ad opus tam pium manum porrexerint adiutricem, vel qui
ad eiusdem cappelle dedicacionem seu anniversarios dedicacionis ac-
cesserint, XL dies et I karenam de iniuncta sibi penitencia misericor-
diter relaxamus. Datum Magdeburgi anno domini MCCLXVI, VIII idus
Decembris.
2 exme D eximie Corssen — " consuacom D consummationem Pert.u. Bert. Sch.
eonservacionem Üorssen
1267. April 4. 195.
Bertold Graf von Rabenswald bekundet, dass Dietrich von Berka (? )
seinen Ansprüchen auf ein Weidicht zu Brembach, die er gegen das
Kloster Pforte geltend gemacht, entsagt habe.
Häschr.: D 47® (tit. Brantbach).
Druck: Bóhme, Todtheilung 57. Deutsch: Wolff II, 141.
Nos Bertoldus dei gratia comes de Rabenswalt recognoscimus uni-
versis presens scriptum inspecturis, quod Theodericus de Monte,! qui
longo tempore ecclesiam Portensem in quodam salicto sito in Brant-
bach apud pratum eiusdem ecclesie impedierat, in quo se dixerat* ius
Geschiehtsq. d. Pr. 8. Bd. XXX. 14
210 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
habere, iuri, quod non habuit, ut evidenter multis notorium fuit, re-
nunciavit et omnimodis composuit coram nobis ad manus fratris Ottonis
Bawari magistri curie in Hechendorf et fratris Wernheri adiutoris
cellerarii, cui ex parte prefate Portensis ecclesie negocium est com-
missum. Huius testes sunt Cunradus de Wilenrode, Karolus de Rein-
hartisdorf, Bertohus de Gehouen, Theodericus de Hart, Ortwinus de
Gutenshusen* milites, Albertus advocatus, Heidenricus notarius. Igitur
ut hoc factum omnibus notorium perpetuo perseveret, presentem litteram
dedimus sigillo fratris nostri Alberti, quia proprio caruimus, insignitam.
Datum anno domini M? CC? LX* VII®, in die Ambrosii episcopi.
^ "dixerat'se — ^ guntenshusen
1 Vermuthlich ein Graf von Berka. Wenigstens ist in dieser Familie der Name
Dietrich gewöhnlich. Vgl. Rein, Thur.sacr. I, 84, 4.43,
1267. Mai 4. . 196.
Albert, Friedrich und Bertold Grafen von Rabenswald eignen dem
Kloster Pforte gewisse Aecker in Hechendorf, die ihm streitig gemacht
sind (vgl. Nr. 110), von neuem zu und übergeben ihm ausserdem ein
Weidicht sowie die Fischerei in der Unstrut bei Hechendorf, wogegen
Abt und Konvent von Pforte ihmen den Schaden verzeihen, den sie
dem Kloster eugefügt haben.
Hdschr.: D 10" (tit, Hechendorp). T 236.
Druck: Böhme, Todtheilung 55. Deutsch: Wolff II, 139.
Nos Albertus, Fridericus et Bertoldus fratres comites de Ravens-
walt tenore presentium recognoscimus et fideliter protestamur, quod
nos monitis et adhortationibus fratris Ottonis magistri curie in Hechen-
dorp inducti piaque moti devotione unanimi consensu contulimus
ecclesie Portensi pro remedio animarum nostrarum et omnium pro-
genitorum nostrorum proprietatem agrorum illorum, qui ghern* vulga-
riter appellantur, siti in pago Hechendorp*, quique olim per fratres
dicte curie a Cunrado dicto Burnhero* pro aliorum agrorum concambio
fuerant commutati, in quibus tamen Cunradus filius predicti Cunradi
inpeticionem quandam sibi lieet indebite vendicabat?*, que coram nobis
proborum virorum mediante consilio est amicabiliter complanata, ita
quod prefatus Cunradus et filius suus Heinrieus inpeticioni et iuri,
quod in* agris prelibatis habere se dicebant, licet in eis nullum ius
haberent, penitus renunciarent. Dedimus etiam prenotate ecclesie cum
suo fundo salietum, quod comitis dieitur, iure proprietario perpetuo
possidendum. Insuper et piscariam in fluvio Vnstrut in longum et
latum dedimus fratribus in Hechendorp, sicut fratres in Ostfortef habent
et antiquitus habuerunt. Horum omnium factorum testes sunt Her-
mannus de Beunendorp, Tylo de Reveningen, Guntherus de Hesler,
Berthogus de Gehouen, Herbordus de Alkosleiben, Albertus advocatus
noster et plures alii fide digni. Ut igitur cunctis in evum temporibus
hec omnia firma et stabilia perseverent, presentem paginam sigillo
Nr.196—198. 1267—1268. 911
nostro iussimus communiri, sigillo uno contenti, singula non habentes.
Nos vero frater Albero abbas totusque conventus in Porta comitum
supra dictorum affectum et devocionem piam cirea nos in huius modi
attendentes, dampnum, quod ab ipsis anno iam elapso pertulimus,
videlicet XXIIII marearum argenti et octo equorum, pro speciali dile-
etione ipsis coram deo pure et simpliciter imdulgemus, propter quod et
presenti scripto sigilli nostri caracterem iussimus adhiberi. Datum
anno domini M? CC* LX* VII*, IIII? nonas Maii, indictione X*.
! Gen Ghern D ^ Hekendorphen T — * burhero D — ? uendicabant D
vin fett D — ! Otsforde T
1267. Oktober 3. Grimma. 197.
Der päpstliche Legat Gwido, Kardinal- Priester. vom Titel. des
h. Laurentius in Lucina, ertheilt denen, welche die Kirche su Pforte
an den Bettagen besuchen, Ablass.
Häschr.: D 135 (tit. Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 277. Bertuch-Schamel I, 173. Corssen 294 (mit dem
Jahre 1268). Deutsch: Wolff II, 155. Vgl. Schöttgen 116.
Frater Gwido, miseracione divina tituli sancti Laurencii in Lucina
presbiter cardinalis, apostolice sedis legatus, religiosis viris, abbati et
eonventui monasterii Portensis Cisterciensis ordinis, Nuenborgensis
diocesis, salutem in domino. Loca sanctorum omnium pia et prompta
devocione sunt a Christi fidelibus veneranda, ut, dum dei honoramus
amicos, ipsi nos amicabiles deo reddant, et illorum nobis vendicantes
quodam modo patrocinium, quod merita nostra non obtinent, eorum
valeamus intercessionibus obtinere. Cupientes igitur, ut ecclesia vestra
congruis honoribus frequentetur, omnibus Christi fidelibus vere peni-
tentibus et confessis, qui ecclesiam vestram in diebus rogacionum cum
devocione ac reverencia visitaverint, eonfisi de misericordia dei et
auetoritate nobis a domino papa concessa XL dies de iniuncta ipsis
penitencia misericorditer in domino relaxamus. Datum Grymme v
nonas Octobris, pontificatus domini Clementis pape IIII" anno tercio.
1268. Pforte. 198.
Albero Abt und der Konvent des Klosters Pforte bestätigen eine
von dem Siechmeister Gottfried und dem Moritsklosier in Naumburg
vereinbarte Austauschung von Ländereien im Saalihale bei Tausch-
wils und auf den Sualbergen.
Häschr.: Or. Perg. Sp. beschädigt. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. S. 766,
Nr. 27.
Ungedruckt.
Nos frater Albero abbas, Sibertus prior totusque conventus in
14*
212 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Porta recognoscimus et tenore presentium fideliter protestamur de
nostro processisse beneplacito et voluntate concambium, quod fecit
frater Godefridus infirmarius domus nostre cum venerabili dominw,
Theoderico preposito sancti Mauritii in Nuenburg, dando eidem agrum
et partem agri situm in valle infra Tuswitz versus Rozbrach (sic) pro
agro et parte agri in monte, adiacentibus desuper vinee, que Berchte
vulgariter appellatur. Ne igitur processus premissi concambii possit in
posterum aliqualiter infirmari, presentem paginam de rati abicione et
consensu nostro asscribi iussimus et sigilli nostri munimine communiri.
Datum in Porta anno domini M°UC°LXVIN. Testes sunt Sibertus prior,
Iohannes cellerarius, Godefridus infirmarius, Heinricus magister con-
versorum, Wenemarus portarius et alii quam plures monachi domus
nostre, Theodericus prepositus, Gernodus de Molewe, Sifridus custos
et alii plures in Nuenburg domini de sancto Mauritio.
1268. Mai 12. Breslau. 199.
Thomas Bischof von Breslau ertheilt Ablass allen, welche die Kirche
des Klosters Pforte am Tage und Jahrestage ihrer Einweihung be-
suchen oder für dieselbe Almosen spenden.
Häschr.: D 137 (tit. Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 274. Bertuch-Schamel I, 171. Corssen 287, Deutsch:
Wolff II, 152. Vgl. Schöttgen 116.
Thomas dei gracia Vratislaviensis episcopus universis, ad quos
presens scriptum pervenerit, salutem cum sincera in domino caritate.
Cum monasterium ad honorem dei per fratres Cisterciensis ordinis in
Porta constructum et sumptuoso opere preparatun in festo beati Egidii
nunc proximo debeat dedicari, nos accedente consensu et ratihabicione
venerabilis patris Nuenborgensis episcopi saluti animarum et devocioni
populorum intendentes universis Christi fidelibus ad dedicacionem pre-
libatam et ad huius dedicacionis anniversarium devote convenientibus
"vel elemosinas suas pro auxilio dicti monasterii porrigentibus vel
mittentibus, confisi de omnipotentis dei misericordia, XL dies indul-
gencie misericorditer inpertimur. Datum WVratislavie anno domini
MCCLXVIII, III® idus Maii.
1268. Mai 29. Prag. 200.
Johannes Bischof von Prag ertheilt Ablass allen, welche die Kirche
des Klosters Pforte am Tage und an den Jahrestagen ihrer Ein-
weihung wie auch an den Festen der Jungfrau Maria besuchen.
Hdschr.: D 137 (tst. Indulgencie).
Drucke: Corssen 287. Deutsch: Wolff I1, 153.
Nr. 199 -201. 1268. 218
Iohannes dei gracia Pragensis episcopus universis Christi fidelibus, ad
quorum noticiam pervenerit presens scriptum. Loca sanctorum omnium*
pia et prompta devocione sunt a Christi fidelibus veneranda, ut, dum
dei honoramus amicos, ipsi nos amicabiles deo reddant, et illorum
nobis vendicantes quodam modo patrocinium, quod merita nostra non
obtinent, eorum valeamus intercessionibus obtinere. Cupientes igitur,
ut ecclesia sancte Marie virginis gloriose monasterii de Porta congruis
honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad
eandem ecclesiam in die, quo dedicabitur, et in quolibet die anni-
versario dedicacionis ipsius in perpetuum nec non in festivitatibus
predicte virginis gloriose, annuncciacionis videlicet, assumpcionis, nati-
vitatis et purificacionis, causa devocionis accesserint annuatim, annum
et XL dies de iniuncta sibi penitencia misericorditer relaxamus proviso,
quod venerabilis pater. dominus Nuemborgensis episcopus, hoc ratum
habere dignetur et gratum". Datum Prage anno domini [M]CCLXVIII,
lli] kalendas Iunii.
* Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut aupra auf die Urkunde des
Kardinals Guido von 1267. Okt. 3. — " ratam D rectum Corssen
1268. Juni 2. Brandenburg. 201.
Heinrich Bischof von Brandenburg ertheili Ablass allen, welche die
Kirche su Pforte an den Marienfesten, am Tage und an dem Jahres-
tage ihrer Einweihung besuchen und zum Bau derselben Gaben
spenden.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Univ.-Bibl.
Drucke: Mencke I, 777. Bertuch-Schamel I, 178. Gercken, Stiftshistorie
von Brandenburg 475. Riedel, Cod.dipl. Brand. I, VIII, 168. Corssen 288.
Deutsch: Wolff II, 154. Vgl. Schöttgen 116.
Heinricus dei gratia Brand[eburgensis] ecclesie episcopus universis
Christi fidelibus presens scriptum visuris in salutis auctore salutem.
Cum opus pietatis valet ad omnia, habens in se repromissionem vite
presentis, que nunc est, secundum apostolum et future, inde est, quod
universitati vestre notum esse volumus, quod nos ecclesiam beate ac
gloriose virginis Marie in Porta pietatis oculis intuentes omnibus, qui
in festivitatibus domine nostre et in dedicatione ac anniversario ipsius
ecclesie dedicationis die cum devotione venerint ad eandem et obla-
tiones suas ibidem ad structuram obtulerint, de misericordia Ihesu
Christi loci dvocesani consensu accedente quadraginta dies et unam
karrenam de iniuncta® sibi super contritis et confessis penitentia
misericorditer indulgemus hac nostra indulgentia usque ad consum-
mationem ipsius monasterii duratura. Datum Brandeburg anno domini
M*CC* LXVIII, quarto nonas Iunii, pontificatus nostri anno V*.
* jniunta
214 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1268. Juni 26. Mainz. 202.
Werner Ergbischof von Mainz gewährt Ablass allen, welche die
Kirche des Klosters Pforte am Tage und Jahrestage ihrer Einweihung
besuchen.
Hdschr.: D 137 (tit. Indulgencie).
Drucke: Corssen 288. Deutsch: Wolff II, 153. Vgl. Böhmer- Will II,
XXXVI, Nr. 303.
Wiernerus] dei gracia sancte Maguntine sedis archiepiscopus, sacri
inperii per Germaniam archicancellarius, dilectis in Christo abbati et
conventui de Porta salutem et in domino dileccionem. Cupientes quos-
libet in Christo fideles ad bona opera provocare premio speciali, omni-
bus vere penitentibus et confessis, qui ad dedicacionem vestri mona-
sterii cum devocione accesserint vel ad eius anniversarium annuatim
divine propiciacionis graciam petituri, XL dies de iniuncta sibi peni-
tencia misericorditer relaxamus, dummodo consensus diocesani accedat.
Datum Maguncie anno domini MCCLXVII, VI kalendas Iulii.
1268. Juli 11. Bamberg. 203.
Bertold Bischof von Bamberg gewährt aus Veranlassung der be-
vorstehenden Einweihung der Kirche su Pforte Ablass allen, welche
dieselbe an dem Jahrestage der Einweihung besuchen.
Häschr.: D 137* (tit. Indulgencie).
Drucke: Pertuch 1, 273. Bertuch-Schamel I, 170. Corssen 289. Deutsch:
Wolff II, 154. Vogl. Schöttgen 116.
Bertoldus dei gracia Babinburgensis episcopus omnibus Christi
fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, salutem in domino.
Quoniam, ut ait apostolus, omnes stabimus ante tribunal* Christi rece-
pturi, prout in corpore gessimus, sive bonum sive malum, oportet nos
diem messionis extreme misericordie operibus prevenire ac eternorum
intuitu seminare in terris, quod reddente domino cum multiplicato
fructu recolligere valeamus in celo, firmam spem fiduciamque tenentes,
quoniam, qui parce seminat, parce et metet, et qui seminat in bene-
diecionibus, de benediccionibus et metet vitam eternam. Cum igitur,
sicut^ accepimus, monasterium in Porta debeat dedicari, omnibus vere
penitentibus et confessis, qui causa devocionis in anniversario ipsius
monasteri ad dietum monasterium accesserint, XL dies venialium
peccatorum, si consensus diocesani accesserit, de iniuncta sibi penitencia
misericorditer relaxamus. Datum Bobinberg anno domini MCCLX VIII,
V idus Iulii.
* Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut supra 1. auf die Urkunde
des Bischofs von Cammin von 1266. De2.6. — " sicud
Nr. 202—205. 1268. 215
1268. Juli 12. 204.
Johannes Kustos und das Stift zu Sulza genehmigen den Verkauf -
von anderthalb Hufen in Damsla! an das Kloster Pforte gegen dessen
Verpflichtung zur Zahlung des jährlichen Zinses.
Häschr.: D 29° (tii. Gernstete). T 225^.
Druck: Deutsch: Wolff II, 141.-
Nos Iohannes custos totumque capitulum in Sulze recognoscimus
et tenore presentium protestamur nostri esse beneplaciti et voluntatis,
quod ecclesia Portensis Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis,
emit sive comparavit quedam bona sita in pago ville, que Damsla!
antiquitus dicebatur, iure proprietario perpetuo possidenda, unum vide-
licet mansum ab Helwico in* Sulze et dimidium mansum a Cunrado
Gepe de Owerstete, quos de nostra ecclesia, de manu videlicet nostri
custodis, iure proprietario tenuerunt, maxime quia ecclesia Portensis
ad solutionem annui census, IX videlicet? solidorum Sulzensis monete,
sex pullorum et mensurarum modiorum* frumenti sex, se nobis suis
litteris obligavit, quem censum custos nostre ecclesie a bonis predictis
annuo recipiet, prout recipere consuevit annis singulis ab antiquo.
Cum igitur emptionem prefatam ratificandam duxerimus et appro-
bandam, ne sepe dicta ecclesia super huius modi in posterum aliquate-
nus molestetur, eidem presentem paginam porreximus sigillo nostri
capituli communitam. Acta sunt hec anno domini M? CC?LX* VIII*,
in vigilia beate Margarete. Testes huius rei sunt Cunradus de Nuen-
burg, Hellembertus, Burchardus de Burnis, Theodericus fratres ecclesie
nostre, Mathyas plebanus de Rugehusen, Ekehardus miles de Sulze,
Cunradus Thaian, Dythmarus Longus et alii quam plures.
^ de T. P scilicet 7 ^ modicarum 7
I Wüstung sö. Eckartsberga bei Gernstedt. Aus dem auch in andern Urkunden
gebrauchten Ausdrucke que Damsla antiquitus dicebatur, woneben es jedoch unter
der nächsten Nr. heisst que Damsla dicitur, ist zu schliessen, dass bereits damals
der Ort eingegangen war. Vgl. Lepsius in Neue Mitth. d. Thür.-Sächs. Vereins I, 1, 34.
1268. 205.
Ditmar Abt von Walkenried und Albero Abt von Pforte bestimmen
die Verwendung des Einkommens der Besitzungen in Damsla theils
zur Unterhaltung gewisser Lichter, namentlich auf dem Kirchhofe,
theils zur Ausbesserung des Kirchengeräthes und des geistlichen
Ornates.
Häschr.: D 29" (tit. Gernstete).
Drucke: Corssen 299. Deutsch: Wolff II, 142. Vgl. Pertuch I, 112.
Bertuch- Schamel I, 72.
Nos frater Dythmarus de Walk[enride] et nos frater Albero de
216 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Porta dieti abbates ordinamus et constituimus, ut omnis fructus et
. proventus bonorum in villa, que Damsla dicitur, sitorum, que frater
Iohannes de Kothene conversus de Porta comparavit, custodi Portensi
cedat et dirivetur perpetuo. ut ox eo procuret lumen de sepo nocturno
tempore arsurum in cymiterio Portensi in loco, quo dominus abbas
melius expedire iudicaverit,! insuper et candelam ceream ad quod-
libet* altare in Porta arsuram tantum ad missas, sic ut. ubi hactenus
una candela habita est, due deinceps habeantur, nec non et aliud
lumen, item de sepo etiamque tempore nocturno arsurum in monasterio
Portensi. De residuo autem proventuum predictorum custos, qui pro
tempore fuerit, vasa sacra et sacras vestes studeat emendare, maxime
cum bona predicta ex elemosinis ad hoc ipsum collatis a fidelibus sint
comparata. Ne igitur premissa valeant in posterum ab aliquibus
immutari, presentem paginam exinde conscriptam sigillorum nostrorum
appensionibus iussimus communiri. Acta sunt hec anno domini
M* CC? LX* VIII*, tempore visitationis Portensis.
* quolibet
1 Mit Recht beziehen Lange, Vermischte Schriften und Reden (Leipzig 1832)
199 und Corssen 266 dies auf die im frühgothischen Stil erbaute, noch jetz er-
haltene soyen. Ewige Lampe (Todtenleuchte), nur hätte Corssen nicht das Bauwerk
als eine Grabkapelle ansehen sollen, in der sich ein Altar befunden habe. Vogl. Otte,
Kunstarchäologie. 5. Aufl. I, 388.
1268. 206.
Ditmar Abt von Walkenried und Albero Abt von Pforte bekunden,
dass der frühere Siechmeister Wenemar zu Pforte, um einen Wein-
bery zum Besten kranker Mönche anzulegen, ein Stück Land in
Thesnitser Flur angekauft und dessen Nachfolger Gottfried theils
durch Tausch, unter anderem mit dem Morilzkloster in Naumburg,
theils durch Kauf diesen Weinberg erweitert habe. Ueber die Ver-
wendung seiner Erträge werden genauere Bestimmungen getroffen.
Propst, Prior und Kapitel des Moritzklosters bestätigen den Tausch.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19 und Taf. XXX, b).
4 Sp. 1) des Abtes von Walkenried, von grünem Wachs, an rother
seidener Schnur, 2) des Abtes von Pforte, an rother seidener Schnur,
3) u. 4) des Propstes und Kapitels von St. Moritz in Naumburg, an
gelber seidener Schnur. Dresden H. St. A. Nr, 726. — D 7" (tit, Porta)
mit Ueberschrift: De vinea Kulonis et agris pro ea dilatanda con-
mutatis ebenso wie T 19.
Druck: Deutsch: Wolff I1, 143. Vgl. Pertuch I, 112. Bertuch-Schamel I, 72.
Nos Thyetmarus de Walkenride, Albero de Porta dicti abbates
notum esse cupimus tam presentibus quam futuris, quod frater Wene-
marus infirmarius monachorum in Porta pro utilitate et consolatione
decumbentium monachorum plantare volens vineam comparavit pro*
Nr. 206. 1268. 217
xıme® solidis Nuenburgensibus ab Ekkehardo Windishman et filiis
sus Hermanno, Theoderico et Heinrico, rusticis ecclesie Portensis in
Thesniz®, hereditatem agri siti in pago Thesnitzensi desuper vineam,
que Berchte vulgariter appellatur, quem idem Ekkehardus et sui filii
predicti ab ecclesia Portensi iure hereditario possidebant. Postmodum
vero. frater Godefridus, prefati Wenemari successor, de quibusdam
elemosinis vineam huius modi dilatare cupiens iniit cum venerabili
domino, Theoderico preposito sancti Mauritii in Nuenburg, concambium
dans eidem agrum et partem agri sitos in valle infra Thuswitz versus
Rozbrach (sic), quos idem Godefridus emerat pro duabus marcis argenti
rt fertone ab Everwino, rustico ecclesie Portensis in Thesnitz, pro agro
et parte agri prelibato Ekkehardi agro proximo desuper adiacentibus.
Emit etiam idem Godefridus ab Iacobo et fratribus suis Hertwico et
Hartmanno, rusticis ecclesie Portensis, pro tredecim solidis Nuenburgensi-
bus et dimidio dimidium agrum situm inter agrum et partem agri
prepositi supra dicti. Commutavit etiam idem Godefridus ab Friderico
cognomento Cesare et filiis suis Gerhardo et Conrado, item rusticis
ecelesie Portensis, partem agri agris premissis desuper adiacentem, dans
eisdem partem agri in monte, quem emerat ab Everwino prefato cum
agris superius nominatis, equipollentem parti agri iam premissi. Com-
paravit nichilo minus sepe dictus frater Godefridus partem communio-
nis, que gmeine vulgariter dicitur, agris supra scriptis in capite adia-
centem ad faciendum fossatum ob tutelam vinee ab universitate rusti-
corum in Tuswitz et in Tesnitz pro uno vexillo. baculo et cruce et
libro precipuarum sollempnitatum officia matutinalia continente, que
omnia rustici predictarum villarum ad honorem dei sue ecclesie com-
muniter et fideliter obtulerunt. Contulit etiam idem Godefridus eisdem
rusticis tam pro parte communionis predicte quam etiam pro reco-
gnitione omnium premissorum vinum, cervisiam et alia aliqua, quorum
omnium estimatio pensata est in valore XXIII*» Nuenburgensium soli-
dorum. Et quia hec omnia supra scripta per elemosinam datam ad
altare. ubi cottidie celebratur de beata virgine Maria, sunt comparata,
ordinamus et constituimus, ut infirmarius, qui pro tempore fuerit, de
proventibus vinee eius modi omni anno, sive multum sive parum
habuerit, det custodi Portensi quinque fertones argenti, qui custos
Inde procurabit duo luminaria de sepo arsura tantum tempore noctur-
nali, unum videlicet ante altare undecim milium virginum et alterum
ante altare supra dictum. Infirmarius vero procurabit tercium lumen
ante altare. sancte Katherine arsurum similiter tempore nocturnali.
Preterea infirmis pro reparatione carnes comedentibus pullos ministra-
bit honeste, reliquos autem. infirmos in piscibus procurabit. Insuper
etiam, si priori, subpriori et senioribus visum fuerit, ut sufficiat, servi-
“um unum conventui Portensi annis singulis infra octavam assum-
ponis beate virginis, prout decreverit, ministrabit. Ne igitur super
premissis possit in posterum suboriri aliqua questio sive interpretatio
cavillosa, presentem paginam sigillorum nostrorum appensionibus iussi-
218 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
mus communiri. Nos vero Theodericus dei gratia prepositus, Albertus
prior totumque capitulum sancti Mauritii in Nuenburg, quoniam con-
cambium supra dictum de agris ecclesie nostre et Portensis utiliter
factum approbavimus et approbamus, presenti scripto sigilla nostra
duximus apponenda. Acta sunt hec anno gratie M* CC? LXVIII. Testes
sunt Burchardus senex et fili sui Cristianus, Conradus; Fridericus
cognomento Imperator et fili sui Gerhardus, Conradus, Theodericus;
Cristianus Longus et filii sui Conradus et Iohannes; Bruno et filii sui
Conradus, Hermannus; Fridericus cognomento Wischerauen; Ekke-
hardus Windischeman et filii sui Hermannus, Theodericus, Heinricus:
Iacobus et fratres sui Hertwicus, Hartmannus et alii quam plures.
* Rasur zwischen pro und der Zahl dv Thesniz in Rasur
I Vermuthlich derselbe Weinberg, den das Pfort. Erbbuch v, J. 1551 Siech-
berg nennt.
1268. August 8. Cöthen. 201.
Heinrich Bischof von Havelberg ertheilt allen, welche die Kirche zu
Pforte am Tage und Jahrestage ihrer Einweihung und an den Marien-
festen besuchen oder sie durch Almosen unterstütsen, Ablass.
Häschr.: D 137 (tit. Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 266. Bertuch-Schamel I, 166. Corssen 289. Deutsch:
Wolff II, 154. Vgl. Schóttgen 116.
Hleinricus] dei gracia Hauelburgensis episcopus universis Christi
fidelibus presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam.
Cum ad vestram salvacionem occasio vobis a domino multipliciter
offeratur, ut per elemosinarum largicionem et expietis peccata et premia
conquiratis eterna, universitatem vestram rogamus et in domino fide-
liter adhortamur, quatenus ad structuram ecclesie sancte Marie virginis
in Porta de bonis vobis a deo collatis pia subsidia ministretis, ut
misericordiam et salutem consequamini sempiternam. Nos vero de
misericordia dei confisi omnibus ad predicte ecclesie consecracionem
et eiusdem consecracionis anniversarium et in IIl" sancte Marie
sollempnitatibus occurrentibus vel elemosinas suas mittentibus XL dies
et karenam de iniuncta sibi penitencia misericorditer relaxamus. Datum
Cotene anno gracie MCCLXVIIL, VI idus Augusti.
—— — —— — —
1268. August 8. Cóthen. 308.
Konrad Erebischof von Magdeburg ertheilt allen, welche die Kirche
zu Pforte am Tage und an den Jahrestagen ihrer Einweihung, an den
Marienfesten und ihren Oktaven besuchen und Almosen geben, Ablass.
Hdschr.: D 137b (tst. Indulgencie).
Drucke: Pertuch 1, 268. Bertuch-Schamel I, 167. Corssen 290. Deutsch :
Wolff II, 155. Vgl, Schóttgen 116. v. Mülverstedt II, Nr. 1759.
Nr. 207—209. 1268. 219
Conradus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus
omnibus presentes litteras inspecturis salutem in domino. Cum occasio*
dc. Nos vero de misericordia omnipotentis dei confisi omnibus, qui
ad eandem structuram manum porrexerint adiutricem, qui eciam dictum
locum die consecracionis eiusdem et in anniversariis consecracionis
nec non et in IM sollempnitatibus sancte Marie, assumpcione, nativi-
tate, purificacione et annunceiacione, et per octavas earundem devote
visitaverint et suas elemosinas elargiti fuerint, de vere contritis et con-
fessis XL dies et unam karenam de iniunctis sibi penitenciis relaxa-
mus. Datum Cotene anno gracie MCCLXVIH, VI idus Augusti, ponti-
firatus nostri anno secundo.
^ Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut supra auf die Urkunde des
Bischofs von Havelberg.
1268. September 8. Pforte. 209.
Bischof Dietrich von Naumburg bekundet, dass er, durch die Aus-
gleichung einer Fehde swischen dem Landgrafen Albrecht von Thüringen
und dem Markgrafen Dietrich von Landsberg in Anspruch genommen,
den Bischöfen Friedrich von Merseburg. Friedrich von Karelien und
Christian von Litthauen die Einweihung der Kirche zu Pforte über-
tragen habe, ertheilt Ablass allen, welche die Kirche am Jahrestage
ihrer Einweihung sowie an den Festen der Jungfrau Maria und
Johannes des Täufers besuchen, und bestätigt die von andern Bischöfen
und Prälaten ertheilten Ablassbriefe.
Häschr.: D 135° (tit. Indulgencie). !
Drucke: Pertuch I, 270. Bertuch-Schamel I, 168. Corssen 290. Deutsch:
Wolff II, 148. Vgl. Schóttgen 116. Lepsius, Kl. Schr. 1, 37.
Universis Christi fidelibus, ad quos hec littera pervenerit, Theo-
dericus dei gracia Nuenborgensis episcopus salutem in eo, qui homines
vult salvare. Sanctarum mencium* invisibilis inhabitator, dominus
Ihesus Christus, corona certancium, palma martirum, confessorum dia-
dema, sponsam suam, ecclesiam, pie propiciacionis munere locupletat*,
multiplicando eorum videlicet numerum,.qui celestis agni predicant
innocenciam verbo pariter et ex opere* (2), qui relicta sindone pompe
seeularis deo famulantur in monasteriis et disciplinam observantes
monastica sub regula et abbate militant deo vero in ordine Cisterciensi,
qui aliorum est ordinum forma vivendi et inconcussa sancte matris
ecclesie columpna et quasi columba duplicitatis per omnia felle carens.
Sanctificati ergo cum sanctis speramus. fieri et cum innocentibus
innocentes. Ideoque ob amorem eius, qui regit ac protegit semper
una cum matre sua, gloriosa virgine Maria, Cisterciensem ordinem,
cuius potentissima est patrona, et singulariter singulares*, quos verbo
fideliter et bona vita predicant et honorant ordinis huius fratres, nos
220 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
eciam ordinem istum sanctum et fratres speciali favore prosequimur
et amore, potissimum tamen monasterium Portense cum fratribus uni-
versis interne caritatis brachiis amplexantes eorum precibus, utpote
dilectorum in Christo filiorum, annuimus, prout ex iniuncto nobis
tenemur officio, volentes dictum monasterium, sicutf a dictis abbate et
conventu nobis® supplicatum existit, consecrare. Verum quia inter
illustres principes, nostros patruos! dilectos, A[lbertum] Thuringie lan-
gravium^ et Th[eoderieum| marchionem! de Landisberk, non solum
exorta materia discordie, vmmo eciam collectis utrimque exercitibus.
per quos toti terre videbatur destruccio imminere, nos dolentes tam
terre destruecionem, quam dictorum fratrum amiciciam debitam debere
converti in inimiciciam seu odium perpetuo duraturum, inter predictos
fratres interposuimus partes nostras et hiis arduis prepediti negociis
consecracioni dieti monasterii interesse personaliter non potuimus.
Qua propter, ne fidelium multitudo ad ipsam consecracionem laboriose
conveniendo frustra fatigaretur laboribus et expensis, et ut iidem fideles
consequerenfur graciam preoptatam, ad dictorum abbatis et sui con-
ventus instanciam studiosam venerabilibus dominis et ' coepiscopis
nostris, domino Frliderico] Merseburgensi, domino Friderico Kareliensi
et domino Christiano Leoteuiensi, ad consecrandum oratorium ipsorum
ad honorem dei et sancte matris eius, beate Marie, et beati Iohannis
Baptiste commisimus vices nostras. Utque ipsius dedicacionis et con-
secracionis memoria habeatur et cum, devocione ac reverencia celebrius
frequentetur a Christi fidelibus universis, auctoritate nobis a deo con-
cessa, cooperantibus nostre infirmitati beate Marie beatique Iohannis
Baptiste nec non sanctorum meritis aliorum, omnibus, qui in anni-
versario dedicacionis eiusdem et in IIII*" sollempnitatibus sancte Marie.
videlicet nativitätis, purificacionis, annunceiacionis et assumpcionis, et
in festis beati Iohannis Baptiste ad predictum locum convenient, annum
unum et karenam de iniuncta sibi penitencia annis singulis miseri-
corditer relaxamus eorum peccaminum, de quibus vere contriti fuerint
et confessi. Confirmamus nichilo minus presenti scripto et ratificamus
omnes gracias et indulgencias, quas quique venerabiles patres episcopi
et ceteri prelati omnibus, qui ad ipsam dedicacionem confluxerant*
et in anniversario eiusdem et in festivitatibus supra dictis annis singulis
confluent, racione simili contulerint et eciam contulerunt! Datum in
Porta anno domini MCCLXVIII, in die nativitatis sancte Marie, ponti-
fieatus nostri anno XXIIII*.
a Das Folgende bis amplexantes (S. 220, Z. 3) nach der Urk.d. Bischofs v. Merseburg
(Nr. 211), auf welche der Schreiber nach mencium abbrechend mit ut supra verweist.
Plucupletat *ex? D ex animo Corssen. Pertuch u. Bertuch-Schamel lassen die Worte
zwischen innocenciam und qui weg. " ecclesia ° singular. D singulorum FPert.,
Bert.-Scham.. Corssen ! s&* € nobit h langrauius ! marchione * confluxerunt
Pert., Bert.-Scham., Corssen ' contulerunt et etiam contulerint Corssen
1 Albrecht und Dietrich waren bekanntlich Neffen des Bischofs Dietrich. Ueber die
Bedeutung von patruus vgl. Herquet in Neue Mitth. d, Thür.-Sächs. Vereins XIII, 312.
Nr. 210—211. 1268. 221
1268. September 8. Pforte. 210.
Friedrich Bischof von Karelien und postulierter Bischof von Dorpat
bekundet, dass er gemeinschaftlich mit den Bischöfen Friedrich von
Merseburg und Christian von Litihauen die Kirche zu Pforte geweiht
habe, und ertheilt allen, welche dieselbe am Jahrestage der Einweihung
besuchen, Ablass.
Hdschr.: D 135° (tit, Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 269. Bertuch-Schamel I, 167. Corssen 292. Deutsch:
Wolff II, 152. Vgl. Schóttgen 117. Lepsius, Kl. Schr. I, 35. Bwnge,
Livländ. UB. III, 465*.
Universis Christi fidelibus, ad quos hec littera pervenerit, Frideri-
eus dei gracia Kareliensis episcopus et Darbecensis ecclesie postulatus
salutem in eo, qui homines vult salvare. Sanctarum mencium® efc.
amplexantes, rogati ab ipsis oratorium ipsorum cum venerabilibus
fratribus nostris, domino Friderico de Merseborg et domino Christiano
Lithouiensi episcopis, ad honorem dei et sancte matris eius, beate
Marie, et beati Iohannis Baptiste anno domini MCCLXVII, proxima
sequenti dominica post Egidii,! prout officii nostri debitum exigebat,
dedicavimus cooperante gracia septiformi. Utque huius dedicacionis
memoria habeatur et cum devocione ac reverencia a Christi fidelibus
celebrius frequentetur, auctoritate nobis a deo concessa, cooperantibus
infirmitati nostre sanctorum meritis, omnibus, qui in anniversario dedi-
cacionis conveniunt, annum I et karenam de iniuncta sibi penitencia
relaxamus eorum peccaminum singulis annis, de quibus vere contriti
fuerint et confessi. Datum in Porta anno domini MCCLXVTI, die nati-
vitatis beate Marie, pontificatus nostri anno - (nescio)
^ Der Schreiber bricht hier ab und verweist mit ut supra auf die Urkunde des
Bischofs von Merseburg von Sept. 10.
1 D) 4. September 2. Nach der Urkunde des Bischofs Thomas von Breslau von
Mai 12 war ursprünglich Egidius d.s. Sept. 1 $n Aussicht genommen.
1268. September 10. Pforte. 911.
Friedrich Bischof von Merseburg bekundet, dass er gemeinschaftlich
mi den Bischöfen Friedrich von Karelien und Christian von Lit-
thauen die Kirche zu Pforte geweiht habe, ertheilt allen, welche die
Kirche am Jahrestage ihrer Einweihung sowie an den Festen der
Jungfrau Maria und Johannes des Täufers besuchen, Ablass und
bestätigt die Ablasshriefe anderer Bischöfe und Prälaten.
Hdschr.: D 135° (tit, Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 272. Bertuch-Schamel I, 170. Corssen 293. Deutsch :
Wolff II, 151. Vgl. Schöttgen 116. — Lepsius, Kl. Schr. I, 36.
Fridericus dei gracia Merseburgensis episcopus salutem in eo, qui
299 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
homines vultsalvare. Sanctorum (sic) mencium* efc. amplexantes, eorum
precibus inclinati et instancia studiosa cum venerabilibus dominis et
coepiscopis nostris, domino Friderico Kareliensi et domino Cristano
Litouiensi, oratorium Portense commissa nobis vice sua a venerabili
domino, Theoderico Nuenborgensi episcopo, diocesano loci, dedicavimus
et consecravimus ad honorem dei et gloriose matris eius, beatissime
virginis Marie, et beati Iohannis Baptiste, cooperante nobis gracia
spiritus septiformi*. Ut igitur dedicacionis et consecracionis memoria
habeatur et cum devocione ac reverencia celebrius frequentetur a
Christi fidelibus universis, auctoritate nobis. a deo concessa, cooperanti-
bus nostre infirmitati beate Marie beatique Iohannis Baptiste nec non
sanetorum meritis aliorum, omnibus, qui in anniversario dedicacionis et
consecracionis et in sollempnitatibus, nativitatis scilicet, annuncciacionis,
. purificacionis et assumpcionis beate Marie et in festis sancti Iohannis Ba-
ptiste ad predictum locum reverenter conveniunt* et devote, annum unum et
karenam de iniuncta sibi penitencia annis singulis misericorditer relaxamus
eorum peccaminum, de quibus vere contriti fuerint et confessi. Ad
hec omnes indulgencias et gracias ratas habemus, quas quique vene-
rabiles patres episcopi et ceteri prelati sancte matris ecelesie conferunt
monasterio supra dicto. Datum anno domini MCCLXVII, III idus
Septembris, pontifieatus nostri anno tercio.
^ Vgl. Urk. d. Bisch. Dietrich v. Naumburg von Sept. 8. b geptiformis D
septiformi Corssen Vgl. die letzte Urk. —— * convenient Corssen
[1268.] September 13. Viterbo. 212.
Papst Clemens IV. bestätigt alle Freiheiten und Immunitäten des
Klosters Pforte.
Hdschr.: Or. Perg. Auf dem nach vorn umgebogenen untern Rande:
Io. Vit., auf der Rückseite: P. de sancto Ambroeio, Bleibulle (auf
einer Seite, durch ein Kreuz getrennt, die Köpfe der Apostel Paulus
und Petrus mit Ueberschrift SPA SPE, auf derandern CLE | MENS |
PP.IIIL) an rothen und gelben seidenen Fäden. Dresden H. St. A.
Nr.721. — T 35*.
Druck: Deutsch: Wolff II, 146. Fehlt bei Potthast.
|| Clemens || episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis -- abbati
et conventui monasterii de Porta Cisterciensis ordinis, Nuerburgensis
(sic) diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis
petitur, quod iustum est et honestum, tam vigor equitatis quam ordo
exigit rationis, ut id per sollicitudinem officii nostri ad debitum per-
ducatur effectum. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis
postulationibus grato concurrentes assensu omnes libertates et immu-
nitates a Romanis pontificibus, predecessoribus nostris, sive per privi-
legia seu alias indulgentias vobis et monasterio vestro concessas nec
non libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et
Nr. 212—218. 1268—1269. 228
principibus aliisque Christi fidelibus rationabiliter vobis et monasterio
predicto indultas, sicut eas iuste ac pacifice obtinetis, vobis et per vos
eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti
patrocinio communimus. Nulli* ergo omnino hominum liceat hanc
paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temerario con-
traire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem
omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit
ineursurum. Datum Viterbii idus Septembris, pontificatus nostri
anno quarto.
^ Aus nullus durch Rasur in nulli verändert
1269. Januar 3. 213.
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass die Brüder Ludolf
und Heinrich von Berlstedt 3 Hufen und eine Mühle in Ober- Trebra
sowie anderthall, Hufen in Eberstedt für 100 Mark Silber an das Kloster
Pforte verkauft und demselben das Patronatsrecht über die Kirche in
Ober-Trebra überlassen haben.
Hdschr.: D 45 (tit. Obertrebere). T' 182.
Druck: Deutsch: Wolff II, 159. Vgl. v. Schónberg 157.
In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lant-
gravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in per-
petuum. Necessarium valde est et rationi consentaneum, ut rationabilia
hominum gesta scripturarum permanentia fulciantur, ne labentibus tempo-
rum eurriculis per oblivionis incomoda posterorum noticie aliquatenus
subtrahantur. Noverit igitur tam presens hominum etas quam in
Christo posteritas successura, quod Lutolfus et Heinricus fratres de
Berlstete* accedente consensu matris eorum, domine Adelhedis, et sororis
ipsorum nomine Berchte nec non heredum eorumdem tres mansos sitos in
villa, que vulgariter appellatur Obertrebere, cum omnibus suis pertinentiis,
scilicet areis, ortis, pratis, virgultis, campis, pascuis, salicto et piscaria
in fluvio Ylmina, incipiente infra retentaculum aque et finiente in
vado, et molendinum in eodem fluvio et eadem villa situm, preterea
mansum et dimidium sitos in villa Eberstete sic vocata, quos Wolferus
habuit et habet hereditario iure, de quibus idem Wol., sieut actenus
prefatis L. et H. fratribus solvit, deinceps quolibet anno solvet ecclesie
Portensi quinque fertones usualis monete illius terre, que omnia sepe
dicti L. et H. fratres iure proprietario possidebant, vendiderunt vene-
rabilibus dominis, abbati et conventui monasterii de Porta, pro € marcis
argenti integraliter persolutis eisdem. Renunciaverunt etiam predicti
L. et H.^ fratres et mater et soror nee non heredes eorumdem omni
lur in prelibatis bonis ipsis competenti, primo quidem in curia Berl-
stete presentibus hiis, videlicet Petro milite de Berlstete et Heinrico
de Berlstete, ac deinde coram nostris iudicibus Botenstete, quorum
294 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
hec sunt nomina: Ludewicus de Blankenhain, Berngerus de Mul
husen*, Lutolfus de Echilburnen, Heinricus Kewil de Wimaria et
Albertus Buler, et eadem bona cum omni iure et omnibus. suis per-
tinentiis, quem ad modum superius est expressum, donaverunt atque
tradiderunt eeclesie Portensi, abbate Alberone Portensi vice et nomine
eiusdem ecclesie suscipiente bona predicta secundum consuetudinem
terre actenus approbatam. Contulerunt nichilo minus memorati? L. et
H. fratres nec non mater, soror et heredes eorumdem cum bonis supra
dietis ad honorem dei et gloriose virginis Marie in remissionem pecca-
minum suorum sepe dictis abbati et conventui Portensibus ius patro-
natus ecclesie site in prefata villa Obertrebere, ut ipsi deinceps eidem
ecclesie provideant et de eadem ordinent, sicut decet, iure tamen archi-
dyaconi in omnibus semper salvo. Ut igitur stabilis sit et firmus huius
per omnia tenor facti, et ne super premissis omnibus ulla questio
calumpniosa aut interpretatio sinistra vel etiam cavillosa possit in posterum
aliqualiter suboriri, presentem paginam ad peticionem et instantiam sepe
dictorum L. et H. fratrum sigilli nostri et sigilli eorumdem L. et H.
fratrum appensione iussimus communiri. Acta sunt hec scientibus* et
consentientibus Dithero de Lochstetef, sculteto nostro Ekehardisberc.
et Heinrico milite de Sconenbere anno domini M9*CC9^LXe9IX9*, in-
dictione XII*, tercio die intrante Ianuario,! presentibus eiss, quorum
hec sunt nomina: Heinricus de Bren, Emundus eustos, Iohannes celle-
rarius monachi Portensis ecclesie, frater Otto, frater Heinricus magister
curie in Waldichen conversi eiusdem ecclesie, Gothefridus de Boten-
stete miles, Heinricus scultetus Pholsburn®, Bertoldus de Elkisleiben'.
Theodericus Thuringus*, Heinricus de Kunegesse! et alii quam plures".
a Dstete D " H.etL. D ° Molehusen T * mömorati D * "scientibus
"gunt hec D í Louchstete T € eo eis D ^ pholsburn korrigiert (mit anderer
Tinte) aus phulsbum D pholsburne T' ' Ekisleiben D * Thuringius T
I Kuningesse 7 " aliis quam pluribus T'
l Eines der wenigen Beispiele für die consuetudo Bononiensis in deutschen
Privaturkunden! Vgl. Grotefend, Zeitrechnung 28ff.
1269. [März-April.'] Pforte. 214.
Friedrich Bischof von Dorpat ertheilt denjenigen Ablass, welche dic
Kirche zu Pforte an dem Tuge besuchen, an welchem die Geistlichkeit
von Naumburg in Procession dorthin zieht.
Häschr.: D 135 (tit. Indulgencie) mit der Ueberschrift: XL dies et I
karena per Tarbacensem, quando clerus processionaliter nos visitat
feria VI post Cantate.
- Drucke: Pertuch I, 278. Bertuch-Schamel I, 173. Deutsch: Wolff II, 157.
Vgl. Schóttgen 118. Lepsius, Kl. Schr. I, 36.
Friderieus dei gracia Tarbacensis episcopus et crucis Christi
Nr. 214 —215. 1269. 225
minister universis Christi fidelibus presentem litteram inspecturis salu-
tem in eo, qui est omnium vera salus. Loca sanctorum? efe, Cupientes
imtur, ut ecclesia sancte Marie virginis monasterii de Porta ordinis
Cisterciensis congruis honoribus frequentetur, et ut Christianus populus
quasi per premia ad merita salubriter invitetur, omnibus vere peni-
tentibus et confessis, qui ad eandem ecclesiam eo die, cum clerus
Nuenborgensis illuc processionaliter accesserit, causa devocionis con-
venerint annuatim, karenam unam et XL dies de omnipotentis dei
misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius meritis ac
ea, qua fungimur, auctoritate confisi misericorditer relaxamus de in-
iuneta sibi penitencia. Datum in Porta anno domini MCCLXIX, ponti-
fieatus nostri anno secundo.
? Hier bricht der Schreiber ab und verweist mit ut supra auf die unmittelbar
rorausgehende Urkunde Guidos von 1267. Okt. 3.
I Zur Zeitbestimmung: Nach der Ueberschrift m D fällt die Procession des
Naumburger Klerus auf April 26. Weiter führt Lepsius a. a. O. eine Urkunde
desselben Bischofs für den Altar der 11000 Jungfrauen im Naumburger Dome an,
die am 23. März ausgestellt ist. Derselben Zeit, wenn nicht demselben Tage, werden
also auch die obige und die beiden folgenden Urkunden angehören.
1269. [März-April.] Pforte. 215.
Friedrich Bischof von Dorpat ertheilt denen, welche die Margareten-
Kapelle zu Pforte an bestimmten Festiagen besuchen oder unterstütsen,
Ablass.
Häschr.: D 196" (tit. Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 280. Bertuch-Schamel I, 174. Corssen 297. Deutsch:
Wolff 1I, 158. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. I, 36.
Fridericus dei gracia Tarbacensis episcopus, crucis Christi minister,
universis Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, salutem
in vero salutari. Tam futurorum quam presencium discrecionem volu-
mus agnovisse, quod nos cappellam beate Margarete virginis in Porta
speciali favore et gracia prosequentes omnibus vere penitentibus et con-
fessis, qui ad eandem in IIII*' sollempnitatibus beate Marie virginis, in die
patronorum, in die dedicacionis ipsius et per octavas earundem? sollempni-
tatum accesserint? et manum porrexerint auxilii, unam karenam et XL dies
de iniuncta eis penitencia de omnipotentis dei misericordia et beatorum
Petri et Pauli apostolorum eius meritis ac ea, qua fungimur, auctori-
tate confisi misericorditer relaxamus, ut exinde possint divinam clemen-
ciam facilius inpetrare. Datum in Porta anno domini MCCLXIX, ponti-
fieatus nostri anno secundo.
* eorundem — accesserint fehlt
Geschiebtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 15
296 .Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1269. [Mürz-April.] Pforte. 2106.
Friedrich Bischof von Dorpat ertheilt allen, welche zum Bau der
Kirche in Henschleben etwas beitragen, Ablass.
Hdschr.: D 137® (tit. Indulgencie).
Druck: Deutsch: Wolff II, 158. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. I, 36.
Friderieus dei gracia Tarbacensis episcopus et crucis Christi
minister universis Christi fidelibus presentem litteram — inspecturis
salutem in eo, qui homines vult salvare. Cupientes quoslibet in Christo
fideles ad bona opera provocare premio speciali, omnibus vere peni-
tentibus et confessis, qui ad structuram eeclesie in Henezisleiben de
bonis a deo sibi collatis vel eciam collaborando pia subsidia ministra-
verint, unam karenam et XL dies de iniuncta sibi penitencia de omni-
potentis. «dei misericordia ae ea, qua fungimur, auetoritate confisi, s
consensus diocesani ad id accesserit, misericorditer relaxamus. Datum
in Porta anna, domini MCCLXIX, pontificatus nostri auno secundo.
à
tc. .d
1269. April 24. Nienburg. 217.
."Durchard und Gebhard (Grafen von Mansfeld erkennen die von
Friedrieh Bischof von Merseburg beabsichtigle Schenkung von Grütern
, Uv Punteme! un das Kloster Pforte unter Verzicht auf‘ das ihnen
daran. zustehende Recht an und bekunden, dass ihr Bruder Burchard
d, Jüng. von Querfurt kein Recht an denselben habe.
ors 0 Hischr.: D 13° (tit. Lepizc).
Druck: Deutsch: Wolff II, 161.
Nos Burchardus et Geuehardus dei gratia comites de Mannisvelt
notum facimus universis tenore presentium protestantes, quod dona-
tionem, quam venerabilis domnus noster, Fridericus Mersburgensis epi-
seopus, de bonis Punteme! fecerit, gratam ratamque servabimus contra-
dictione qualibet postposita et semota, renunciantes nichilo minus
emni idri, quod habuimus hactenus in eisdem. Insuper protestamur
dominum. Burehardum iuniorem de Querenuorde?, nostrum fratrem.
nichil penitus habere iuris in bonis superius memoratis. In cuius rei
4guum presentes litteras dedimus sigilli nostri. robore communitas.
Datum in Nienburg anno domini M9 CC? LXIX*, VIII? kalendas Maii.
* quenuode
Y Wüstung bei Wallendorf à. Merseburg.
Nr. 216—219. 1269. 227
1269. April 30. Schloss Mansfeld. 218.
Burchard d. Jüng. von Querfurt verzichtet auf die (hm etwa zu-
siehenden Rechte an den (rütern in Puntyme.
Hdechr.: D 14 (tit. Lepizc).
Druck: Deutsch : Wolff II, 162.
Nos Burchardus de Querenuorde iunior universis presentem litteram
iuspecturis salutem in domino. Universitati vestre cupimus esse notum,
quod. donationem, quam venerabilis dominus, Mersburgensis ecelesie
episcopus, de bonis et proprietate in Puntyme fecerit, ratam tenebimus
euntradietione qualibet postposita et remota, renunciantes omni iuri,
quod in ipsis bonis habere hactenus videbamur. In cuius rei testi-
monium presentes litteras dedimus sigilli nostri robore solidatas. Datum
in castro Mansuelt anno domini M?Ccc? LXIX*, pridie kalendas Maii.
—— —— nn — — —— o
1269. Mai 29. Merseburg. 219.
Friedrich Bischof von Merseburg bekundet, dass die Brüder Hem-
rich, Iüchard und Bartholomäus von Liebenau das Dorf Punteme
für 140 Mark an das Kloster Pforte verkauft haben, und eignet nach
Resignution derselben sowie des Grafen Burchard von Mansfeld und
Burchards von Querfurt das Dorf dem Kloster zu.
Hdschr.: D 13” (tit. Lepizc).
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 162.
In nomine domini. Amen. Fridericus dei gratia Mersburgensis
“piscopus universis Christi fidelibus in perpetuum. Temporales suc-
cessus gesta fidelium perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum.
Qua propter noverint universi Christi fideles, quod Heinricus miles de
Livenhowe et fratres sui Rychardus et Bartholomeus milites nec non
heredes eorumdem vendiderunt ecclesie Portensi pro centum et quadra-
vinta marcis argenti villam, que Punteme vulgariter appellatur, quam
Burchardo comiti de Mansuelt et fratri ipsius Burchardo de Queren-
uorde iuniori, dicto Lappe, nec non heredibus ipsorum resignantes, -nam
villam eandem ab eisdem feodali iure tenuerunt, predictique Burchar-
dus comes et Burchardus frater eius heredesque eorum villam eandem
al manus nostras resignaverunt, quoniam quidem et ipsi eandem a
nobis et ecelesia nostra Mersburgensi iure tenuerunt consimili, -postula-
verunt, ut villam prefatam appropriare et contradere dignaremur Por-
tensi ecelesie supra dicte. Nos vero peticionibus Heinrici, Richardi et
Bartholemei fratrum de Liuenowe predictorum benigno annuentes
assensu, quoniam de bonis suis propriis ecelesie nostre Mersburgensi
restaurum sufficiens fecerunt et facere promiserunt, consensu nostri
Mersburgensis capituli accedente prelibatam villam Puntyme cum
15*
228 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
omnibus suis pertinentiis, scilicet agris, areis, ortis, campis, pascuis
pratis, virgultis, arboribus, piscacionibus, aquis aquarumque decursibus,
cum omni iure et dominio, que nobis competebant in ipsa, nec non
et utilitate nune in ea apparente vel in evum quomodolibet emersura
donavimus atque tradidimus Portensi ecclesie sepe dicte iure proprie-
tario perpetuo possidendam, priore eiusdem eeclesie Emundo, cellerario
vero Iohanne, cantore etiam Reinhardo suscipientibus eandem villam
vice et nomine ipsius Portensis ecclesie sepius memorate. Üt igitur
stabilis sit et inconvulsus perpetuo permaneat huius per omnia tenor
facti, presentem paginam super premissis omnibus conscriptam sigillo-
que nostro et sigillo nostri Mershurgensis capituli communitam por-
reximus Portensi eeclesie iam predicte. Testes autem huius rei sunt
Wernherus abbas sancti Petri Mersburgensis, Heinricus abbas sancti
Georgii Nuenburgensis, Nortpertus prepositus, Otto decanus, Zlauco,
Hartmannus de Dasle, Ludolfus cellerarius, Bartholomeus, Bodo custos.
Theodericus cantor, Cunradus de Ztrele, Iohannes de Rychowe, Geue-
hardus de Querenuorde, Otto de Nuenburg canonici Mersburgenses,
Bertoldus cantor* sancti Petri Merseburgensis, Fridericus de Greuen-
dorf, Herboto de Ripsh milites, Albertus de Piscina, Rudegerus came-
rarius noster et alii quam plures. Acta sunt hec Merseburch anno
domini M? CC? LXIX ?, quarto kalendas Iunii, indictione XII*, pontificatus
nostri anno 11Il*.
* canto
— —— ———— —À ——À -——— -——— m
1270. April 24. ZU.
Meinher Propst und Dietrich Dechant der Domkirche zu Naum-
burg bekunden, dass sie dem Kloster Pforte einige unbebaut liegende
Aecker oberhalb des Weinberges der Frau Berchta gegen andere,
fruchtbare Aecker zwischen demselben und der Saale vertauscht haben
und ausserdem das Kloster von zwei Tauschwitser Bauern einen
Weinberg gegenüber dem Fischhause erworben hat.
Hdschr.: Or. Perg. mit Portenser Duktus (vgl. Posse 20). 3 Sp. des
Kapitels, Propstes und Dechanten. Dresden H. St. A. Nr. 751?. —
D8 (ttt. Porta) mit der Ueberschrift: Super conmutatione quorumdam
agrorum sitorum supra vineam Berchte et vineam Phortenberg,
ebenso T 193^.
Druck: Deutsch : Wolff I1, 164.
In nomine domini. Nos Meinherus prepositus et Theodericus de
Crimazowe decanus Nuenburgensis eeclesie omnibus hoc scriptum
intuentibus notum* esse volumus in perpetuum, quoniam nimis esset
asperum et precipue bonis moribus inimicum niti quempiam quanta-
cumque rationis excusatione, que bene sunt ordinata, rescindere et
alios exemplo docere sua quoque quandoque posse constituta dissolvi.
Qua propter, ut ea, que racionabiliter sunt facta et legaliter ordinata.
Nr. 220 —221. 1270. 229
ne ab hominum memoria recedant, set potissimum cum testimonio -
literarum maneant inconvulsa, recognoscimus et tenore presencium
protestamur, quod nos diseussione previa et maturo consilio precedente,
insuper tocius capituli accedente beneplacito ac consensu, una cum
dieto capitulo quosdam agros steriles et minus eeclesie nostre aptos
vel utiles, ita videlicet, quod exciderat eciam a memoria hominum
unquam eosdem fuisse cultos, sitos directe et inmediate supra quandam
vineam versus plagam septentrionalem, que vulgariter domine Berchte
rinea nuncupatur, pro quibusdam aliis agris bonis et fertilibus, in
mensura et quantitate agris equipollentibus supra dictis, sitis" in valle
et in plano campi spacio inter fluvium, qui vocatur Sala, et vineam
superius nominatam, apud dominos de Porta commutavimus, conni-
vencia eciam tocius capituli Portensis 'succedente. Quam igitur com-
mutacionem inviolabiliter observandam tam per nos quam eciam
nostros successores tenore presencium protestamur. Insuper noverint
universi, quod supra dicti domini de Porta quandam vineam sitam
directe contra domum, que domus piscarie nominatur sepe dictorum
dominorum, pro quodam salicto additis ad salictum tribus marcis
argenti apud Cristianum Longum et alium quendam eiusdem nominis
dictum seniorem, rusticos in villa Tuswiz. compararunt, quam emptionem
pro se et suis heredibus firmam et ratam habere perpetuo promiserunt.
Ut enim sincere commutationis seu venditionis ordinacio, sicut auetri-
cem habuit pietatem seu discretionem, sic auctoritatem habeat adiu-
triem, ut confirmet auctoritas, quod pietas sive discrecio adinvenit.
Quare, ne alieui super contractibus supra dictis in posterum dubitacio
possit oriri, presens scriptum cum subscriptione testium, qui huic facto
interfuerunt, cum sigillo nostri capituli ac nostris sigillis in robur
validum duximus consignandum. Testes sunt hii: dominus Albertus
cellerarius, dominus Lutolfus cantor, dominus Arnoldus de Strazberc,
dominus Cunemundus de Sundershusen dominus Otto de Bouch.
dominus Heinricus de Aldenbure canonici Nuenburgenses et alii quam
plures. Acta sunt hec anno domini M°CU°LXX°, octavo kalendas
Maii, indictione XIII* et in vigilia Marci evangeliste.
^ notum übergeschrieben — " sitos jedenfalls verschrieben
12:0. Mai 13. 221.
Albert Graf von Rabenswald bekundet, dass Gertrud, die Wittwe
Heinrichs von Balgstädt, ihr Leibgedinge an 2 Hufen zu Lasan,
deren Eigenthum von Heinrich Marschall von Eckartsberga dem
Kloster Pforte geschenkt worden sei, lelelerem aufgelassen habe.
Hdschr.: D 49° (tit. Extra).
Druck: Böhme, Todtheillung 58. Von Wolff übersehen.
Allbertus] dei gratia comes de Rabenswalt universis presentem
280 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
litteram inspecturis in umnium salvatore salutem. Recognoscimus et
tenore presentium protestamur, quod Gerdrudis relicta Heinrici de
Balgestete ius dotalicii, quod vulgariter lipgedinge nuncupatur, quod
ei in duobus mansis sitis in pago ville dicte Lasan! competebat, in
plebiscito Wolmerstete in presentia nostri .provincialis iudicis pro
remedio anime sue fratribus de Porta libere resignavit, quibus eorum-
dem mansorum proprietatem Heinricus marscaleus de Ekarsberc ante
donaverat pure et principaliter propter deum. Testes huius rei sunt
Theodericus de Gozirstete iudex provincialis, Poix preco provincialis,
Heidenricus de Bibera et alii quam plures. Acta sunt hec anno domini
M°CC°LXX°, HI? idus Maii*. In huius rei testimonium presens sceri-
ptum super hoc confectum dictis fratribus de Porta dedimus nostri sigilli
munimine roboratum. )
a M*.CC*, LXX *. ITI. Idus maii kann allerdings auch 1273. Mai 15 gelesen
werden, doch pflegt der Schreiber, wenn eine Zweideutigkeit entstehen kann, die
Einer mit den Zehmern ohne Punkt zu verbinden.
| Wüstung w. Naumburg, zwischen Rossbach und Nieder-Möllern. Ein Gehol:
daselbst heisst noch jetzt die Lasen. Vgl. Lepsius in Neue Mitth. d. Thür.-Sächs.
Vereins I, I, 32.
1270. August 4. Vor Wiehe. 929
Fal dolo
Günther, Albert, Friedrich und Bertold Grafen von Rabenswald
bekunden, dass, nachdem die Söhne des “Ritters Hermann Schober von
Wiehe das Allodium im Rieth unterhalb Hechendorf für 90 Mark
Silber an das Kloster Pforte verkauft und ihnen aufgelassen haben,
sie ihrerseits das Eigenthumsrecht an demselben für 20 und einen
dahin führenden Weg für 5 Mark Silber dem Kloster verkauft und
letzterem die Erlaubniss zum Bau einer Brücke über die Lossa! ge-
geben haben.
Hdschr.: D 10° (tit. Hechendorp). |
Drucke: Böhme, Todtheilung 59. Deutsch: Wolff II, 166.
In nomine domini. Amen. Nos Guntherus, Albertus, Friderieus.
Bertoldus comites de Rabenswalt universis Christi fidelibus in perpe-
tuum. Temporales successus gesta fidelium perimunt, si stabilita non
fuerint serie litterarum. Qua propter noverint universi Christi fidele:.
quod Hermannus, Heidenricus et Heinricus, filii Hermanni militis de
Wie dicti Schobr, accedente consensu domine Zacharie matris eorum-
dem, vendiderunt ecclesie Portensi pro nonaginta* marcis argenti allo-
dium situm in carecto infra curiam Hekendorp inter fluvios Vnstrut
et Laze! et ad manus nostras resignaverunt, quia idem allodium a
nobis iure tenuerunt feodali. Nos etiam proprietatem prefati alledii
vendidimus eidem ecclesie pro viginti marcis argenti nec non viam
unam pro quinque marcis argenti, continentem latitudinem duorum
iugerum, protensam per pratum nostrum de proprietate eiusdem ecclesie
usque ad allodium supra dictum, et ipsam viam nec non et allodium
Nr. 222—223. 1270. 281
sepe dictum cum omnibus suis" pertinentiis, scilicet agris, areis, ortis,
campis, pascuis, pratis, virgultis, arboribus, salictis, aquis, piseacionibus
et omni iure et dominio, que nobis competebant in’ ipsis, nec non et
utilitate nunc in eis apparente vel in evum quomodolibet emersura
donavimus atque contradidimus memorate Portensi ecelesie iure pro-
prietario perpetuo possidenda. Pontem quoque cuiuslibet contradictione
non obstante construere ultra fluvium Laze ad capud vie prelibate et
destruere poterit, prout necesse habuerit, ecclesia sepius . nominata,
priore eiusdem ecclesie Heinrico, fratre Gothefrido infirmario et fratre
Rudolfo magistro curie in Hechendorp conversis idem allodium cum
omnibus supra dietis suscipientibus vice et nomine ipsius Portensis
eeclesie sepius memorate. Ut igitur stabilis sit et inconvulsus perpetuo
permaneat huius per omnia tenor facti, presentem. paginam super pre-
missis omnibus conscriptam et sigillo nostro, quo adhue communiter
utimur, porreximus communitam Portensi ecelesie sepe diete. Testes
huius rei sunt Otto burchgravius de Kirhebereh, Meinhardus de Munre,
Hermannus de Bennendorp, Hoinrieus de Nueseze, Bertoldus de Heselere.
Bertogus de Gehouen, Thylo de Rebeningin, Herbordus de Alkesleibin
milites, Theodericus de Haldeche et alii quam plures fide digni. Acta
sunt hee extra civitatem Wie anno domini M9? CC^LXX5, pridie nonas.
Augusti. |
^ noginta ron jüngerer Hand übergeschrieben na "suis "omnibus
l Ein Gewässer im Unstrutthule, aus. welchem später der Lossgraben wurde (vgl.
Zischr. d. Harzrereins XVIII, 64), nicht zu verwechseln mit der in Nr. 4. 14. 25
erwähnten Iossa.
b
— — m — 0 --
1270. Oktober 13. Merseburg. 223.
Werner Abt des Petersklosters zu Merseburg bekundet, dass der
Pleban Dietrich von Wallendorf von seiner Klage gegen das Kloster
. Pforte wegen des Dorfes Puntyme unter Verzicht auf alle Anspr üche
an dasselbe zurückgetreten sei.
Hdschr.: D 14 (tit. Lepize).
Druck: Deutsch: Wolff II, 164.
Permissione divina, Wer|nherus| abbas beatorum apostolorum Petri
et Pauli in Mersburg omnibus hanc litteram visuris salutem in domino.
Aotum esse volumus universis, ad quos presens seriptum pervenerit.
Christi fidelibus, quod dominus "l'heoderieus plebanus de Waldendorp
de causa sive querimonia, quam contra dominum abbatem et conventum
in Porta super villa Puntyme, que parrochie in Waldendorf subiacebat,
movit, omni modo cessavit renunciando omni iuri. quod in eadem villa
habuit vel habere videbatur. Ne igitur dietus dominus abbas vel con-
ventus in Porta in posterum ab aliquo super dicta causa impetatur.
presentem litteram sigilli nostri munimine in testimonium fecimus
roborari. Acta sunt hec Mersburch anno gratie M9? OC? LXX*, tereio
idus Octobris.
232 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1271. 224.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignei dem Kloster Pforte eme
llufe in Auerstedt mit 3 dazu gehörenden Höfen nach Resignation
der Brüder Rudolf und Ludwig von Auerstedt zu.
Hdschr.: D 29 (tit. Gernstete) und nochmals, aus dem 15. Jahrh. 106
(tit. Owirstete). 7 181.
Druck: Deutsch: Wolff II, 171. Vgl. Pertuch I, 56. Bertuch-Schamel I, 37.
Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus notum facimus universis tam presentibus quam futuris, qui-
bus exhibitum fuerit presens scriptum, quod ob reverentiam dei et
beate virginis Marie cenobio Portensi Nuenburgensis dyocesis unum
mansum situm in villa et pago Owerstete cum tribus curiis ad eundem
mansum pertinentibus, quem Rudolfus et Ludewicus fratres, fideles
nostri de Owerstete a nobis feodaliter possederunt*, post liberam resi-
gnationem eiusdem mansi per eosdem fratres in manus nostras factam
in proprium dedimus perpetuo possidendum, nolentes" ipsum cenobium
in predicta donatione a nobis vel a nostris heredibus in posterum ali-
qualiter perturbari. Testes sunt dominus Fridericus de Driuordia senior,
Helwicus de Goltbach, Mathias nostre curie® notarius, Fridericus? de
Sconenberg et Heinricus de Sconenberg. Acta sunt hec anno domini
M? CC? LXXI^.
* poesiderunt D 29 b volentes D 29 ° curie nostre D 29 431 D29
D 106 lässt die beiden letzten Zeugen weg.
1271. Mai 2. 225.
Reinhard Abt von Pforte bekundet eine Vertauschung von 15 Aeckern
gwischen Wiehe und Allerstedt gegen 12 Aecker des Ritters Konrad
von Wilenrode swischen Wiehe und Hechendorf und Zueignung der
leisteren durch die Grafen von Wiehe.
Hdschr.: D 11 (tit. Hechendorp). T' 237b.
Drucke: Bóhme, Todtheilung 61. Deutsch: Wolff II, 167.
Nos frater Reinhardus abbas in Porta tenore presentium recogno-
scimus et sigilli nostri munimine protestamur, quod frater Rodolfus'
magister curie in Hechendorp de consensu nostro et tocius conventus
nostri fecit concambium agrorum cum Cunrado milite dicto de Wiln-
rode tali modo*^: videlicet predictus magister curie in Hekendorp con-
tulit prenominato militi de Wilnrode XV agros sitos in pago inter Wie
et Alrstete bene seminatos et optime excultos pro XII agris sitis inter
Wie et curiam nostram Hechendorp in campo, qui dicitur Hevental *.
non seminatis et incultis, nobis iure perpetuo possidendis. Predictus
vero miles de Wilnrode iam dictos agros suos XII, quos pro com-
Nr.221—226. 1271. ° 233
mutatione nostrorum XV agrorum nobis assignavit, a nobilibus viris,
eomitibus fratribus Alberto, Friderico, Bertoldo dictis de Wie, iure
possedit feodali, qui sepe dictos agros X11 cum omni iure et proprie-
tate nostre ecclesie Portensi contulerunt. Ad ipsos enim pertinuit
proprietas agrorum XII supra memoratorum, unde et ipsi suo unico
sigillo, quo omnes simul tres utuntur, presentem litteram roborarunt.
Testes. vero huius rei sunt hii, qui sequntur: Heinricus miles de
Nuesezen, Herbortus miles de Alkosleibin, Bertohus miles de Gehoven,
Heinricus Cristine filius, Heinricus Reinbotonis filius,. Theodericus de
Wolmirstete, conversi frater Theodericus de Blankenhain?, frater Hein-
rieus de Crutheim, frater Bertoldus de Tundorp et alii quam plures.
Acta sunt hec anno domini M^cC? LXXI?, VI? kalendas Iunii.
* ro mit dunklerer Tine D. * medio T * Heuintal 7 — ? Blankin-
bureh T
1271, Juni 5. 226.
Otto Propst und das Kapitel des Petersstiftes in Sulsa bestätigen
dem Kloster Pforte die Erwerbung von 2!|, Hufen in Damsla (vgl.
Nr. 204) und von 6 Morgen Gehólz und 6 Morgen Ackerland bei
dem Wäldchen Lindelo gegen die Verpflichtung sur Zahlung des jähr-
lichen Zinses.
Häschr.: D 28 (tit. Gernstete), T 224
Druck: Deutsch: Wolff II, 172.
In nomine domini. Amen. Nos Otto dei gratia prepositus totum-
que capitulum ecclesie sancti Petri Sulzensis universis Christi fidelibus
imperpetuum. Geste rei* noticia propagatur in posteros, cum venerit
auctoritas et robur firmius a testimonio litterarum. — Solet enim fre-
quenter accidere, quod humanis actibus, cum testes aut scripti memo-
ria defuerit, calumpnia novercatur. Sciant ergo presentes et posteris
tenore presentium innotescat de nostri capituli voluntate ac beneplacito
processisse, quod. ecclesia Portensis ordinis Cysterciensis, Nuenburgensis
dyocesis, emit sive comparavit quedam bona sita in pago ville, que
Dampsla antiquitus dicebatur, unum videlicet mansum ab Helwico de
Sulze, dimidium mansum ab Cunrado Gepe de Owerstete, dimidium
mansum a plebano de Rugehusen ^ Mathia nomine et filiis suis et dimi-
dium mansum ab Adelleide et eius filio Hermanno nomine, parvulo
existente, de quo scilicet puero, an infantilibus annis retroactis velit
acquiescere distractioni patrate per matrem, posset in posterum forsitan
ambiguitas non modica suboriri. Ob hanc igitur removendam Rudolfus
et filius eius Rudolfus de Owerstete et Heinricus de Batchendorf,
frater iam dicti Rudolfi, se pro eodem puero cum suis districtius
obligarunt promittentes* se velle et posse efficere, quod predictus puer
renunciet! juri suo, quod in prefatis bonis noscitur habuisse, cum
234 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
maturior etas in ipso sumpserit incrementum, insuper astringöntes
se omnibus, qui prefatam vendicionem emptionemve Portensium hostili-
bus querimoniis impetere seu ihfirmare temptaverint, satisfacturos rebus
propriis et responsuros ad singula, que super prefatis bonis obici
possent in futurum, ne sepe dicte ecclesie Portensi videlicet empta
possessio in ullo perturbationis genere percellatur. Huius obligationis"
testes sunt Bertoldus Papa, Gerhardus de Brole, Cunradus Costa! et
alii quam plures in Owerstete residentes. Preterea sex iugera ligno-
rum et totidem iugera aratro® excolenda, que sita sunt circa silvulam,
que Lindelo nuncupatur, ab Iacobo et filiis eius Heinrico et^ Iacobo
et Cristiano et fratruelibus eius Heinrico et Theoderico et aliis cohere-
dibus suisin Sulze prefatum cenobium comparavit, que videlicet iugera.
non solum ista, sed et omnia supra dicta, homines universaliter pre-
taxati ab ecclesia nostra Sulcensi scilicet iure hereditario actenus posse-
derunt! ad quorum peticionem et voluntariam iuris proprii* renun-
ciacionem et coheredum suorum nos eadem bona, videlicet omnia supra
dieta, cum suis attinentiis contulimus cenobio Portensi et fratribus in
Gernstete habitantibus eodem iure videlicet hereditario perpetuo possi-
denda, eo quod eeclesia Portensis ad solucionem annui census X et IX
solidorum Sulcensis monete, X modiorum! frumenti et X pullorum,
ipso per partes taliter distributo. quod in festo Walpurgis octavum
dimidium solidum, in festo Michahelis XI solidos et dimidium, X
modios? frumenti et decem pullos nobis conferat de Gernstete singulis
annis, se suis litteris obligavit. Cum igitur prefatam emptionem rati-
ficandam duxerimus et approbandam, et ne sepe dicta ecclesia in poste-
rum aliquatenus molestetur, presentem paginam eidem porreximus
sigillorum nostrorum munimine roboratam. Acta sunt hec anno domini
M°CC°LXX°1°, nonas Iunii", in die beati Bonifacii. Huius rei testes
sunt Hermannus de Euersberch. Heinrieus de Sonenberg milites, Dith-
marus Longus, Cunradus Thaianus, Heinricus Faber, Iohannes ápud
pontem et alii quam plures.
^ re D. " Regehusen T. * promtente D * renunciaret T * oblaga-
tionis D ' casta T 5 aro aratro D — h et fehlt T — ! possiderunt T * pro-
prii iuris 7 — ! modiolorum T' Vgl, mensurarum modicarum in Nr.204 Lesarten
" modiolos " Iulii D
Anm. Die völlige Uebereinstimmung in der Zeugenreihe mul
Nr. 232 von Aug. 2 macht es wahrscheinlich, dass die Urkunde
erst mit leleterer zusammen ausgestellt ist.
1271. Juli 18. Naumburg. 221.
Meinher. [geb. Graf von Mansfeld] Dompropst eu Naumburg erklärt:
seine und der übrigen Brüder Zustimmung daeu, dass ihr Bruder
Hermann, Domherr zu Naumburg, 1 Hufe in Poppel dem Kloster
Pforte verkauft und zugeeignet hat.
Nr. 227—228. 1271. 285
Hdschr.: D 28 (tt. Gernstete). T 101".
Druck: Deutsch: Wolff II, 174. Vgl. v. Muiverstedt III, Nr. 50.
In nomine domini. Amen. Nos Meinherus dei gratia prepositus
maioris ecclesie Nuenburgensis omnibus in perpetuum. Ea, que gerun-
tur in tempore, ne simul labantur cum tempore, in scriptis redacta
sigillorum convenit appensionibus communiri, ut, quociens opus fuerit,
de ipsis possit fieri plena fides. Hinc est, quod tam presentis quam
futuri evi hominibus notum esse volumus universis, quod in villa, que
Popal* dieitur, sita iuxta Heselere, ad Hermannum fratrem nostrum,
canonicum Nuenburgensem, ex assignatione bone memorie domini et
patris nostri H[ermanni]*, quondam prefecti Novi castri, iure heredi-
tario pertinente. mansum unum, quem Theodericus dictus Advocatus,
rusticus eiusdem ville, excolit, de quo etiam manso idem Th. eidem H.
fratri nostro duas marcas annui census solvere consuevit, dictus H.
frater noster viris religiosis, Rleinhardo] abbati et conventui Portensis
cenobii Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, pro viginti una
marcis vendidit et in eusdem cum omni iure, quod dicto H. fratri nostro
nec non etiam patri nostro, dum viveret, in dicto manso competebat,
transtulit proprietatis tytulo perpetuo possidendum. Huic vero vendi-
cioni et proprietatis translationi nostra et fratrum nostrorum omnium,
Guntheri scilicet canonici Halberstadensis, Burchardi, Hermanni, Hein-
nei senioris et Heinrici iunioris comitum est adhibita conniventia et
consensus. In cuius rei testimonium ad peticionem sepe dieti H. fratris
nostri, canonici Nuenburgensis, presentem cartam conscribi fecimus et
nostro nec non supra dietorum fratrum nostrorum sigillis iussimus:
eommuniri. Ego Burchardus, quia sigillum proprium non habui, sigillo
domini Heinrici] abbatis sancti Georgii in Nuenburg usus sum. Acta
sunt hec Nuenburg anno domini M*CC? LXX I*, indictione XIIII*, sab-
bato proximo post divisionem apostolorum. Testes huius rei sunt
H[einrieus] de Aldenburg camerarius Nuenburgensis, dominus Hler-
mannus| prepositus de Aken, L[utolfus] cantor Nuenburgensis et alii
quam plures laici et clerici fide digni.
^ Popadel T — " D gebraucht in dieser Urkunde die Abkürzung H unter-
schtedsios für Heinricus und Hermannus, während es sonst letzteren Namen mit
H' zu bezeichnen pflegt. Da T mit D genau übereinstimmt, müssen die Abkürzungen.
im Original gestanden haben.
— ——À— Ó— ÀM —À——9
1221. Juli 22. Bei Döben‘. 928.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignution der bis-
herigen Inhuber und der Brüder Hermann und Hermann Kämmerer
von Fahnern dem Kloster Pforte eine Wiese an der Emse zu, welche
dasselbe von Konrad und Dietrich, Söhnen des weiland Münzmeisters
Helwig in Sulza, gekauft hat.
236 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hdschr.: D 28° (tt. Giernstete). T' 226".
Drucke: Schóttgen und Kreysig, Nachlese I, 171. Bertuch-Schamel 1, 226.
Deutsch: Wolff Il, 170. Vgl. Pertuch I, 55. Bertuch-Schamel I, 37.
Schöttgen 121. v. Schönberg 158.
In nomine domini. Amen. Nos Albertus dei gratia Thuringie
lantgravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in
perpetuum. Quoniam omnium* habere memoriam divinitatis est potius
quam humanitatis, conscribi facimus ea, que a nobis rationabiliter
aguntur,.ne oblivioni tradantur. Notum igitur sit^ omnibus hoc scri-
ptum visuris*, quod nos contulimus et appropriavimus ecclesie Portensi
pratum* unum septem iugerum debite quantitatis, situm super Emesam
rivulum sie dictum, quod fratres eiusdem ecclesie comparaverant pro
X marcis a Cunrado et Theoderico, filiis Helwici quondam monetarii
in Sulze, qui pratum predictum a camerariis de Vanre fratribus, vide-
licet Hermanno et Hermanno, ministerialibus nostris, tenebant, in
quorum manibus resignantes ipsos rogabant, ut modo consimili nobis,
cum a nobis iure feodali tenerent, ipsum pratum resignarent, quorum
precibus inclinati in manus nostras resignantes et ipsi una cum pre-
dietis Cunrado et Theoderico nos summa deprecabantur instantia, ut
eundem (sic), heredibus utrorumque penitus exclusis, cum omni utili-
tate et proventu prefate ecclesie traderemus. Ne igitur super premissis
in posterum dubitacio aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et
nostra donatio firma et inconvulsa perpetuo perseveret, presentem
litteram sepe dicte ecclesie porreximus nostri sigilli appensione munitam
et testibus vdoneis subnotatis, videlicet Friderico de Driwrte, Heinrico
de Sconenberg, Hermanno de Euersberg, Ottone de Lochowe* militibus.
fratre Iohanne magistro in Gernstete, Heinrico auriga ibidem et aliis
pluribus fide dignis. Acta prope Dobene! anno domini M? CC? LXXI *.
In die beate Marie Magdalene.
1 omniäm D sit igitur T " uisus usuns D ? ptrum D *lowe D
! Der Ort lässt sich nicht sicher bestimmen, Für Düben, woran Wolf denkt,
und Döben bei Grimmu scheint die obige Namensform nicht vorzukommen. Zwei
jetzt wüste Dörfer Gr. und Kl. Dóben (T 77^: Dobene D 118": Dubene) lagen
w. Kósen. Adelhedis de Dobene ist erwähnt in Nr. 167. Doch ist es zweifelhaft,
ob dieser Ort hier gemeint ist.
1271. Juli 31. Camburg. 229.
Beringer Ritter von Priesnitz bekundet den Verkauf von Be-
sitzungen in Groutsene! an das Kloster Pforte im Jahre 1264, den
Empfang einer durch schiedsrichterliche Entscheidung festgesetzten
Entschädigung für versögerte Zahlung, den Verkauf von weiteren Be-
stiteungen in Dorndorf im Jahre 1268 und die feierliche Besitz-
übergabe.
Nr. 229. 1271. 287
Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp. sind abgefallen, Leipzig, Rathsbibliothek. —
D 21 (tit. Borsendorf). T 215.
Drucke: Ludewig, Heil. ms. LI, 236. Bertuch-Schamel I, 230. Naumann,
Catal, libr. ms. bibl. senat. Lape. 237. Deutsch: Wolff Il, 168. Vgl.
Pertuch I, 115. Bertuch- Schamel I, 75. Schöttgen 121. Lepsius,
Ruinen d, Rudelsburg 22. v. Schönberg 158.
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Dubium non est omnia
omnino, que recto geruntur consilio, iure meritoque effectu et firmi-
tate niti, set vergente in senium seculi corruptela ex fragilitate nostri
temporis, ad quos fines ipsius seculi devenerunt, nostra sepe labitur
et eracuatur memoria et humanus frequenter deficit intellectus. Inde
est, quod retroacta negotia semel decisa ac legittime diffinita, ne ali-
euius deinceps suspicionis vel dubitationis in ipsis residere possit
occasio, patenti thomo et fidelissimo scripture testimonio muniuntur.
Propter quod ego Beringerus miles dictus de Briseniz littera presenti
protestor universis ac omnibus 'significo, quod bona sita in villa Grovt-
sene! dicta, montem unum cum tribus vineis in eodem monte sitis,
eum orto humuli eiusdem montis, cum quinque areis, cum piscaria,
que durat et ducitur a vado vel loco, qui dicitur Difesphorth, usque
ad villam Studeniz, cum salicto et iugere ad ipsam piscariam perti-
nentibus, insulam etiam et salictum situm sub monte Sybotonis sie
dieto, cum omni iure, proventu et utilitate vendidi anno domini
M* CC? LXIIII, in die beatorum apostolorum Petri et Pauli domno abbati
et ecclesie Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, cum
consensu et conniventia heredum meorum pro centum quinquaginta
marcis argenti, quas me fateor ab ipsa ecclesia recepisse, et super
dampnis, que ex dilatione solutionis predicti argenti pertuli, secundum
arbitrium discretorum virorum, domni Guntheri de Bunowe, Heinrici
de Seonenberch et Alberti de Flemingin militum, quos ex parte mea
in arbitros assumpseram, et Volradi de Rolz, Theoderici de Lesten
militum et Heinrici de Rosinhain, quos ecclesia sepe dieta item in
arbitros assumpserat, anno domini M°CC°LXX°I, in vigilia beate Marie
Magdalene summa decem marcarum argenti michi satisfactum esse.
Anno autem domini M^OC?LXVIH? item vendidi? ecclesie sepius
memorate sex iugera sita iuxta villam Dorindorph, octo areas in eadem
vila et novem vineas in. monte veteri sic dicto et ipsum montem
integrum eum frutectis et omni utilitate nunc in eo apparente vel in
evum quomodolibet emersura pro octoginta tribus marcis argenti, quas
me fateor integraliter recepisse sine dampno. Bona autem omnia supra
dicta utriusque emptionis optuli super summum altare Portensis ecclesie
et contradidi et appropriavi cum omni iure, dominio, proventu et utili-
tate eidem ecclesie perpetuo possidenda. Ad huius rei testimonium
presentem litteram sigillo meo et sigillo amicorum meorum de Bunowe
sigillari feci, ut ex hoc sit vivax memoria et perhennis. Data Kan-
burhe anno domini M? CC? LXX*T, pridie kalendas Augusti, indictione
XII23 Huius rei testes sunt conpositores amicabiles supra dicti, Fri-
288 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dericus de Muchele, Petrus de Nitshitz, Otto de Luchowe et frater
ipsius Heinricus, Theodericus Bathsen, Heinricus Curthefrunt milites.
Albertus de Rode, Heinricus de Heringin et Albertus de Scudize
eastellani in Ruthleibisbereh, Wolferus de Bibera, Bertoldus de Hesillere
et frater suus Ekehardus, Gelfradus de Luchowe milites, Hugo de
Scidinchen castellani in Hesillere et alii quam plures, preterea fratre:
Portenses domnus Reinhardus abbas, Albero quondam abbas, Heinr
eus de Bren, Emundus cellerarius, Lvdewieus cantor, Theoderieu:
notarius abbatis monachi, Wernherus, Gothefridus, Fridericus conversi.
| Zu Groutsene vgl. Nr. 182, die hier zum grossen Theil fast wörtlich auf-
genommen ist. ? Die T’rkunde hierüber ist nicht vorhanden, 3 Statt XII.
—————M ——— ———— ——— MÀ
1371. Juli 31. Pforte. 230.
Hermann Graf ron Orlaminde eignet dem Kloster Pforte eme
Mühle unterhalb Cunrode! zu.
Hdschr.: D 46" (tit. Cygenruke).
Drucke: Variscia III, 24. Deutsch: Wolff 11, 177. Vgl. Pertuch I, 116.
Bertuch-Schamel 1, 75. v. Reilzenstein 95b. v, Mülverstedt III, Nr. i.
In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gratia comes de
Orlamunde omnibus imperpetuum. | Ea, que geruntur in tempore. ne
simul labantur cum tempore, in scriptis redaeta. sigillorum | eonvenit
appensionibus communiri, ut, quoeiens opus fuerit, de ipsis possit fieri
plena fides. Hine est, quod tam presentis quam futuri seculi homini-
bus notum esse volumus universis, quod pro remedio anime nostre. et
ad petieionem virorum religiosorum, fratrum Portensium, molendinum
situm sub loco, qui Cunrode! dicitur. ubi etiam quondam fabrica. sita
fuit, cum omni iure et utilitate, que nobis in eodem competebant, pre-
dietis fratribus Portensibus contulimus proprietatis tytulo perpetuo
possidendum, ne per iam dictum molendinum gravamen vel dampnum
antiquo molendino generetur, quod etiam idem fratres a nobis emptum
possident sigilli nostri munimine roboratum. Predietum vero molen-
dinum sub loco Cunrode fratres Portenses pro sua utilitate et edi-
ficatum possunt destruere et destructum reedificare nemine impediente.
Acta sunt hec in Porta anno domini M^CC?LXXI*, indictione XIII *.!
pridie kalendas Augusti. Testes huius rei sunt nobilis miles Theoderi-
eus burgravius de Orlamunde, Hermannus prepositus de Aquis, Hein-
ricus prior, Degenhardus borsarius, Berolfus magister pomerii, Lude-
wieus cantor, Otto Bawarus senior conversus et alii quam plures.
| Nicht nachzuweisen. Vgl. Paulus Jorius, Chronik d. Grafen v. Orlamünde.
Herausgeg.von P. Mitzschke. 40. — ? Statt ind. XITII.
— Nr. 230—281. 1271. 999
12/1. August 1. 231.
Hemrich Eitter von Allerstädt verkauft dem Kloster Pforte eine
Hufe, genannt Forsthufe, mit gewissen dazu gehörenden Gerechtsamen
in der Flur von Meinrichsdorf für 45 Mark.
Hdschr.: D 18 (tit. Osforde).
Druck: Deutsch: Wolff II, 176,
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Temporales successus
gesta fidelium perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum, propter
quod ego Heinrieus miles dietus de Alrestete universis tenore pre-
senfium notum esse eupio, quod. eeclesie Portensi mansum quendam
situm in pago ville, que Meinrichisdorp dieitur, vendidi, qui* mansus
dieitur de foresto, pro XL* et V* marcis argenti, cui specialis pre-
rogativa iuris adtiuere videtur, videlicet quod «quilibet mansum pre-
fatum possidens plenum gregem in villa prememorata cuiuslibet contra-
dietione non obstante habere poterit, eo quod predieto foresto pro-
videre teneatur, de quo etiam marcam annui census habebit et talentum
denariorum ibidem currentium, quod famulo custodi eiusdem foresti
dabitur. Item de eodem accipient lignorum etiam tantum, quantum
quilibet ibidem residens pro sua necessitate posset consumere, preterea
communem participationem communionis tam in pascuis quam in lignis
cum area ad ipsam mansum pertinente, que omnia ecclesie supra dicte
de consensu heredum meorum contuli et in eandem transtuli cum
quibuslibet attinentiis et utilitatibus nune. in eo appurentibus vel in
evum. quomodolibet emersuris, cum a me iusto emptionis tytulo com-
paraverit iure proprietario perpetuo possidendum. Astringo nichilo
minus me tenore presentium cautionem congruam de supra dietis
omnibus me facturum et de omnibus, que in posterum suboriri pote-
runt, incomeodis responsurum. Ne igitur super premissis in posterum
dubitatio aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et mea donatio
firma et inconvulsa permaneat, presentem litteram sepe diete ecclesie
porrexi sigilli mei munimine communitam. Huius rei testes sunt Cun-
radus et Theodericus pincerne de Salek, Heinricus et Lutholfus patru-
eles mei, Emundus cellerarius Portensis et frater Wernherus adiutor
ipsius et alii quam plures fide digni huic rei testimonium perhibentes.
Acta sunt hec anno domiui M"CC"LNX^1", kalendas. Augusti, in-
dietione XIII* !.
* quod, b consumare
I Statt ind. XIII.
240 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
1271. August 2. 232.
Otto Propst und das Kapitel des h. Petrus in Sulza eignen dem
Kloster Pforte 4 Aecker bei der Mühle des Klosters an der Emse zu,
die Helwig von Sulza ihnen aufgelassen hat.
Häschr.: D 26° (tit. Gernstete). T 2236.
Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nachlese I, 170. Bertuch-Schamel I, 229.
Deutsch: Wolff II, 174. Vgl. Schóttgen 122. v. Schönberg 159.
Nos Otto dei gratia prepositus totumque capitulum sancti Petri
Sulcensis recognoscimus et tenore presentium publice protestamur.
quod quatuor agros sitos penes molendinum Portense* super Emesam.
habentes latitudinem VI virgarum et a silva® Lindelo usque ad com-
munem viam pertingentes, quos a nobis Helwicus de Sulce et filii
eius in feodo tenebant nobisque resignarunt, ecclesie Portensi con-
tulimus et appropriavimus cum omni iure et proventu, quod nobis iu
ipsis competebat, iure proprietario perpetuo possidendos. Ad maio-
rem igitur cautelam et posterorum noticiam pleniorem presentem litte-
ram conscribi fecimus ecelesieque Portensi prememorate porreximus
sigillorum nostrorum appensionibus communitam. Huius rei testes
sunt Hermannus de Euersberg, Heinricus de Seonenberg* milites.
Dithmarus Longus, Cunradus? Thaianus, Heinricus Faber, Iohannes
apud pontem et alii quam plures Acta sunt hec anno domini
M°CC°LXXI°®, in die beati Stephani pape et martyris.
^ porte DT * siluula 7 ce Sonenberg T * cunranus D
Anm. Zu den Zeugen vgl. Nr. 226, Anm.
1271. September 29. | 233.
Günther [geb. Graf von Mansfeld] Vitetum zu Halberstadt bekundet,
dass sein Bruder Hermann, Domherr zu Naumburg, 2 Mark jähr-
lichen Zinses zu Poppel nebst anderem Besitz daselbst dem Kloster
Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 227.
Hdschr.: D 28 (tit. Gernstete). T 101 mit der am Ende hinzugefügten
Bemerkung Neuhöfers: Sigillum originalibus litteris appensum, rupta
charta delapsum, sed apud litteras servatum mihi ostensum et per
me visum est,
Druck: Deutsch: Wolff II, 175.
In nomine domini. Amen. Nos Guntherus dei gratia vicedomnus
Alberstadensis recognoscimus et tenore presentium confitemur, quod
Hermannus frater noster, canonieus Nuenburgensis, domino Reinhardo
abbati Portensi et conventui eiusdem ecclesie duas marcas annui cen-
sus. quas singulis annis a quodam rustico Theoderico dicto Advocato
percipere consuevit in villa Popal ad eundem Hermannum iure pro-
Nr. 282—984. 1271. 241
prietario pertinente, et quecumque bona idem Theodericus in eadem
vila a dicto fratre nostro H.* tenebat, vendidit de nostra conniventia
et consensu, supra dicta bona in dictos abbatem et conventum pro-
prietatis tytulo transferendo. In supra dictorum testimonium presentem
cartam, quia sigillum proprium habere non potuimus, sigillo* fratris
nostri, prepositi Nuenburgensis, fecimus communiri Datum anno
domini M? CC?LXXI?, in die sancti Michahelis. Huius rei testes sunt
Theodericus decanus Nuenburgensis, Albertus cellerarius, Heinricus
camerarius, Lutholfus cantor canonici eiusdem ecclesie et alii quam
plures.
a H. fratre nostro T siggillo D
12/1. September 30. 234.
Otto Propst und das Kapitel des h. Peirus in Sulsa verkaufen dem
Kloster Pforte eine Hufe in Damsla für 914 Mark Silber, deren
Empfang sie bestátigen.
Häschr.: D 28° (tit. Gernstete). T 223°.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 172.
In nomine domini. Amen. Nos Otto dei gratia prepositus totum-
que capitulum ecclesie beati Petri in Sulce universis Christi fidelibus
in perpetuum. Ea, que geruntur in tempore, ne simul labantur cum
tempore*, litterarum convenit testimonio et sigillorum appensionibus
eum astipulatione testium communiri, ut, quociens opus fuerit, de ipsis
possit fieri^ plena fides. Noverit igitur tam presens hominum etas
quam in Christo posteritas successura, quod nos de coneordi voluntate
et unanimi consensu capituli nostri Sulcensis domino abbati et con-
ventui monasterii Portensis vendidimus mansum unum pro IX marcis
et dimidia puri argenti, situm in pago ville, que antiquitus Dampsla
vocabatur, cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventi-
bus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant et que habebamus
in ipsis, que nunc sunt et in posterum poterunt quomodolibet pro-
venire, sive in superficie terre iam appareant vel quibuseumque modis
etiam in imis terre apparuerint in futuro, nullo iure vel occasione
iuris seu inpeticione aliqua in prenotato manso quomodolibet reservato,
recognoscentes tenore presentium dictam pecuniam nos integraliter sine
dampno recepisse Sane ut omnia premissa sic racionabiliter et con-
corditer peracta perpetua firmitate permaneant inconvulsa contra obli-
vionis incomodum, cavillationis et interpretationis sinistre calumpniam
detestandam, super eis presentem paginam conscriptam sigillorum no-
strorum munimine roboramus. Acta sunt hec anno domini M°CO?LXX°T>,
in die beati Ieronimi, presentibus eis et testimonium perhibentibus,
quorum nomina sunt subscripta: dominus Fridericus Mersburgensis
episcopus, Her[mannus] de Ebersberg, H(einricus] de Sconberg, Th[eo-
Qesehiebtag. d. Pr. S. Bd. XXXIII. 16
242 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dericus] de Lesten milites, Mathias plebanus de Rugehusen*, Dith-
marus? Longus et Dithmarus filius eius de Sulze et alii quam plures.
^ cum tempore labuntur T ^ fieri possit T ^ * in Rogehausen T
* dithamarus D
1272. 23.
Ditmar Abt von Walkenried und Reinhard Abt von Pforte be-
stätigen die Erwerbung von einem Weinberge und 6 Hufen su Damsla
durch den Hofmeister des Klosters Pforte in Gernstedt und treffen
Anordnung über die Verwendung des Ertrages zur Speisung des
Komvents.
Häschr.: D 29" (tit. Gernstete).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 184. Vgl. Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 74.
Nos fratres, dieti abbates Dythmarus de Walk[enride| et Rein-
hardus de Porta, universis presens scriptum visuris significamus, quod
nos plis peticionibus fratris Iohannis provisoris curie in Gernstete
inclinati vineam quandam et sex mansos sitos in pago ville, que anti-
quitus Damsla dicebatur, quos idem sua providentia comparavit volens
de eis conventui Portensi benefacere, ratificantes factum huiusce modi
ad usum et consolationem dieti conventus, maturo super hoc habito
consilio, deputavimus in hune modum, quod magister curie ante dicte,
qui pro tempore fuerit, annis singulis de eisdem bonis allecia diebus
singulis a festo beati Martyni usque ad quadragesimam preter adven-
tum domini amministret, dans sübeellerario duas massas ad consola-
tionem huius modi vel, si plus utrisque placuerit, decem marcas, adi-
cientes, ut, si qui suecessorum predicti fratris Io. in hoc beneficio con-
ventui proeurando neglientes minusve benévoli fuerint comprobati.
quod subcellerarius resumendi ab ipsis bona supra dicta liberam facul-
tatem habeat ipsaque locare poterit, prout conventui melius viderit
expedire. Preterea Sane memorie commendandum, quod mansum
unum in villa Owerstete ad ipsa bona ab eodem fratre Io. comparatum
pro censu, qui de bonis supra memoratis ecclesie sancti Petri in Sulze
solvitur, assignavimus confirmantes ante dicta omnia, quem ad modum
superius est expressum. Ut igitur hec omnia perpetuis temporibus
inconvulsa permaneant, presentem litteram sigillorum nostrorum muni-
mine duximus roborandam. Acta sunt hec anno domini M*CC?LXXPIl.
1972. Februar 13. 336.
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass Hermann Ritter
von Ebersberg in seiner Gegenwart 11, Hufe mit einem dasu ge-
hörenden Weinberge in Damsla dem Kloster Pforte tauschweise über-
lassen habe.
Häschr.: D 29 (tit, Gernstete). T 225.
Druck: Deutsch: Wolff II, 179.
Nr. 285—987. 1272. 248
In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lant-
gravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in perpe-
tuum. Apud dominum dominantium eterne nos remunerationis pre-
mium consecuturos speramus, si benivolentie affectu religiosorum utili-
tatibus consulimus et eorum securitati cautela, qua possumus, in poste-
rum providemus. Fidelium itaque universitati tam presentis etatis
quam future posteritatis manifestum esse volumus, quod Hermannus
miles dictus de Ebersberg* nobis presentibus et multis aliis, inter quos
fuerunt Heinricus de Glizbere, Albertus Bulerus, Sifridus de Hof-
garthen, proprietatem quandam, mansum videleet et dimidium cum
vinea ad ipsam pertinente, in pago ville, que antiquitus Dampsla dice-
batur", ecclesie Portensi sub tytulo concambii contulit, precedente
consensu uxoris et liberorum ipsius omniumque coheredum ipsorum,
qui dudum in Ekkehardesberg una cum prefato Her. coram Wernhero
sculteto nostro, Heinrico de Sconenberg, Theoderico de Lesten ceteris-
que castellanis nostris ibidem bona predicta tradiderant iam dicte
eeclesie, pro quibus fratres eiusdem sepe dicto Her., uxori eius et
liberis mansum unum in Sulze pro IX marcis comparaverunt, dantes
insuper XX et V* marcas, quas ab ipsis integraliter receperunt sine
dampno. Verum ut huius concambii constitucio inviolabilis perpetuis
temporibus permaneat et inconvulsa, presentem litteram sigilli nostri
inpressione signavimus et ydoneorum testium testimonio confirmavimus,
quorum nomina sunt prescripta. Acta sunt hec anno domini M*CC' LXX" IT,
In vigilia beati Valentini.
* heßeßg D — vocabatur T
1272. April 3. Pforte. 231.
Albrecht Landgraf von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte den
Besitz der Gerichte in Flemmingen.
Haäschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19, 58). Sp. verloren.
Pforte, Bibliothek B. 10. — D 34° (tit, Flemingen) und nochmals, von
einer Hand des 14. Jahrh., D52. T 106 und nochmals, aber von anderer
Hand, durchgestrichen und ohne Neuhöfers Beglaubigung, T 286.
Druck: Deutsch: Wolff II, 180. Vgl. v. Schönberg 159. Boehme, Nach-
richten LI, 37.
Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala-
tinus omnibus in perpetuum. Noverint universi, ad quos presens
seriptum pervenerit, quod nos curiam et villam Vlemingen dictam
abbatis et conventus Portensium ab omni exactione iudicum nostrorum
et gravamine liberam relinquimus, sicut iam dicti abbas et conventus
Portensis ab antiquo iam dictam villam quiete et libere possederunt,
ta ut nullus iudicum nostrorum aliquam causam, eciam causam
sanguinis, in villa predicta iudicet vel examinet, sed totum iudicium
16*
244 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
cum omni iure cuiuslibet cause, eciam iudicium sanguinis, fratribus
predicti cenobii Portensis cum bona voluntate libere dimittimus, sicut
ab antiquo eiusdem ville totum iudicium habuerunt. Ad cuius rei
noticiam firmiorem presentem litteram nostri sigilli munimine robora-
mus. Huius rei testes sunt comes Henricus et filius eius de Honstein,
comes Fridericus de Bichelingen, Henricus advocatus de Glisberk,
Hermannus de Tullestete et Henricus de Schonenberc. Datum in Porta.
Anno domini M? CC? LXX*?II. Dominica Letare.
Anm. Pertuch I, 56 und Bertuch-Schamel I, 37 und hiernach
Borchgrave, Colónies Belges 342 und von Schönberg 160 bringen
einen fast wortgetreuen Auszug der Urkunde, aber mit dem Datum
1277. Aprü 8 und den Zeugen der um einen Tag älteren Urk.
Nr. 258. Ob Pertuch hier Konfusion gemacht, wie ich glaube,
oder Landgraf Albrecht wirklich die gleiche Urkunde sum zweiten
Male ausgestellt hat, lässt sich nicht mit Sicherheit entscheiden.
1272. April 16. 238.
Die Rathsmeister und Rathmänner_ der Stadt Erfurt bekunden, dass
Kunigunde, die Witwe des Burchard Rabenoldi, eine Mark jähr-
liches Zinses von einem Garten für 16 Mark an das Kloster Pforte
verkauft und für den Erlös sich von einer Mark jührliches Zinses,
den sie von einem Weingarten zu bezahlen hatte, losgekauft, die
Degine Gertrud ihren Antheil an ersterem Garten. dem Kloster Pforte
geschenkt und Kunigunde demselben ihren Weingarten bis zur Mündig-
keit ihrer Kinder verpfändet habe.
Häschr.: D 41 (tst, Erfordia). T 243".
‚Druck: Deutsch: Wolff LI, 181. Vgl. Beyer, UB.d. St. Erfurt I, 160.
Nos Hugo Longus, Albertus Vicedomini magistri consulum et alii
consules* Erfordenses, videlicet Otto de Alich, Cunradus Quadrans,
Bertoldus Witegonis, Sifridus Richardi, Rudolfus de Stalberg, Cunradus
Hotyrmannus, ''heodericus de Sindirstete», Otto de Hallis, Heinricus de
Biltersleiben, Heinricus Vicedomini, Heinricus Legati et Cunradus Cer-
lingerus*, recognoscimus et omnibus litteras has visuris cupimus esse
notum, quod Kunegundis relicta Burchardi Rabenoldi, nostra concivis,
unam marcam annue pensionis, quam habebat in orto suo* ante valvam
cerdonum, olim Walbruni, eo iure, quod vri dicitur in vulgari, vendidit
venerabilibus dominis, abbati et conventui de Porta ordinis Cyster-
ciensis, imperpetuum possidendam pro XVI marcis argenü, quas ipsa
pro redemptione unius marce annue pensionis, quam de vinea sua sita
apud vineam "Theoderici Mechelingi, quondam Siboldi patris sui, annis
singulis exsolvebat, dinoscitur eonvertisse, et quod Gerdrudis begina,
filia Walbruni, omnem hereditariam portionem, quam habebat in orto
Nr. 298—289. 1272. 245
et bonis eidem attinentibus supra dictis, domino abbati et conventui
Portensibus ante dictis tradidit et donavit liberaliter et sincere iugiter
possidendam coram nobis. Ceterum Kunegundis predicta vineam suam
superius nominatam fratribus Portensibus memoratis tytulo pignoris
obligavit, quoad usque sui pueri®, cum ad annos discretionis per-
venerint, ratam et inviolabilem vendicionem marce prehabite observa-
bunt Testes huius rei sunt Theodericus Sconecailf, Siboldus Bendel*,
Bertoldus de Guttyrn^, Theodericus Rabenolt nostri concives et alii
quam plures. Ut autem super huius modi vendicione nullum dubium
valeat suboriri seu questio nocitura, et ne pueri Kunegundis pretacte
ipsam vendicionem possint deinceps infirmare, presentem litteram dedi-
mus super eo sigillo civitatis Erfordensis fideliter roboratam. Datum
anno domini M* CC? LXXII', XV1° kalendas Maii.
a consu |sules D * sindestete T — ° Kerlingerus T ? sito (statt suo) T
* pueri sui T —Í Shoninzail 7 © Bendelo T ^ guttynr D Guten T
! w* cc? Lxk Rasur hinter der Zahl
1272. November 3. 289.
Rudolf Schenk von Vargula verpfündet dem Kloster Pforte 23 Morgen
Wald [in der Gegend von Porstendorf] mit der Bedingung, dass das
Kloster den Wald behalten soll, wenn er nicht in zwei Jahren seine
Schuld zurücksahle.
Häschr.: D 21" (tit. Borsendorf). T 214.
Druck : Deutsch : Wolff II, 178. Vgl. Pertuch I, 116. Bertuch-Schamel I, 75.
Nos Rudolfus pincerna de Varila tenore presentium notum facimus
omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, quod nos pro
quadam summa pecunie sive annone, quam Portensi ecclesie tenebamur,
assignavimus in manus fratris Wikardi magistri curie Borsendorf vice
abbatis et ecelesie Portensis XXIII** iugera debite quantitatis silve
nostre site desuper viam, que dicitur Steiwek queque* protenditur in
convalle, que vulgariter Elmetal appellatur, hac adiecta condicione, ut,
si a festo beati Martini nunc proximo infra biennium non persolveri-
mus integraliter XVII marcas argenti, ex tunc supra dicta silva XXIII
iugerum cum omni iure, dominio, fructu et utilitate nunc in ea appa-
rente vel in* evum quomodolibet emergente iam dicte ecclesie rema-
neat iure proprietario perpetuo possidenda, si tamen id de gratia im-
perii, a quo ipsam in feodo tenuimus, poterit obtinere, heredibus nostris
ab huius modi penitus sequestratis. Ut autem firmus et stabilis perpetuo
permaneat huius per omnia tenor facti, abbati et ecclesie sepe dicte
porreximus presentem paginam super huius modi conscriptam et nostri
sgilli munimine communitam. Acta sunt hec in monte iuxta silvam
prefatam anno domini M? CC? LXX? II°, III? nonas Novembris, presentibus
236 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hdschr.: D 25" (tit. Gernstete). 1'226".
Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nuchlese I, 171. Bertuch-Schamel 1, 226.
Deutsch: Wolff Il, 170. Vgl. Pertuch I, 55. Bertuch-Schamel I, 37.
Schöttgen 121. v. Schönberg 158.
In nomine domini. Amen. Nos Albertus dei gratia Thuringie
lantgravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in
perpetuum. Quoniam omnium* habere memoriam divinitatis est potius
quam humanitatis, conscribi facimus ea, que a nobis rationabiliter
aguntur,.ne oblivioni tradantur. Notum igitur sit" omnibus hoc seri-
ptum visuris*, quod nos contulimus et appropriavimus ecclesie Portensi
pratum* unum septem iugerum debite quantitatis, situm super Emesam
rivulum sic dictum, quod fratres eiusdem ecclesie comparaverant pro
X marcis a Cunrado et Theoderico, filiis Helwici quondam monetani
in Sulze, qui pratum predictum a camerariis de Vanre fratribus, vide-
licet Hermanno et Hermanno, ministerialibus nostris, tenebant, in
quorum manibus resignantes ipsos rogabant, ut modo consimili nobis,
cum a nobis iure feodali tenerent, ipsum pratum resignarent, quorum
precibus inclinati in manus nostras resignantes et ipsi una cum pre-
dictis Cunrado et Theoderico nos summa deprecabantur instantia, ut
eundem (sic), heredibus utrorumque penitus exclusis, cum omni utili-
tate et proventu prefate ecclesie traderemus. Ne igitur super premissis
in posterum dubitacio aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et
nostra donatio firma et inconvulsa perpetuo perseveret, presentem
litteram sepe dicte ecclesie porreximus nostri sigilli appensione munitam
et testibus vdoneis subnotatis, videlicet Friderico de Driwrte, Heinrico
de Sconenberg, Hermanno de Euersberg, Ottone de Lochowe* militibus.
fratre Iohanne magistro in Gernstete, Heinrico auriga ibidem et aliis
pluribus fide dignis. Acta prope Dobene! anno domini M» CC? LXXI*.
In die beate Marie Magdalene.
. ul: . r A tho
' omniám D " sit igitur 7 " uisus usuris D * ptrum D * lowe D
I Der Ort lásst sich nicht sicher bestimmen. Für Düben, woran Wolff denkt,
und Döben bei Grimma scheint die obige Namensform nicht vorzukommen. Zwei
jetzt wüste Dörfer Gr. und Kl. Dóben (T 77®: Dobene D 118": Dubene) lagen
w. Kósen. Adelhedis de Dobene ist erwähnt in Nr. 167. Doch ist es zweifelhaft,
ob dieser Ort hier gemeint ist.
1271. Juli 31. Camburg. 229.
Beringer Ritter von Priesnitz bekundet den Verkauf von Be-
sitzungen in Groutsene! an das Kloster Pforte im Jahre 1264, den
Empfang einer durch schiedsrichterliche Entscheidung festgesetzten
Entschädigung für versögerte Zahlung, den Verkauf von weiteren Be-
sitsungen in Dorndorf im Jahre 1268 und die feierliche Besite-
übergabe.
Nr. 229. 1271. 287
Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp. sind abgefallen. Lewzig, Rathsbibliothek. —
D 21 (tst. Borsendorf). T 215.
Drucke: Ludewig, Rell.ms. II, 236. Bertuch-Schamel I, 230. Naumann,
Catal. libr. ms. bibl. senat. Lips. 237. Deutsch: Wolff II, 168. Vgl.
Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 75. Schötigen 121. Lepsius,
Ruinen d. Rudelsburg 22. v. Schönberg 158.
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Dubium non est omnia
omnino, que recto geruntur consilio, iure meritoque effectu et firmi-
tate niti, set vergente in senium seculi corruptela ex fragilitate nostri
temporis, ad quos fines ipsius seculi devenerunt, nostra sepe labitur
et evacuatur memoria et humanus frequenter deficit intellectus. Inde
est, quod retroacta negotia semel decisa ac legittime diffinita, ne ali-
cuius deinceps suspicionis vel dubitationis in ipsis residere possit
occasio, patenti thomo et fidelissimo scripture testimonio muniuntur.
Propter quod ego Beringerus miles dietus de Briseniz littera presenti
protestor universis ac omnibus 'significo, quod bona sita in villa Grovt-
sene! dieta, montem unum cum tribus vineis in eodem monte sitis,
eum orto humuli eiusdem montis, cum quinque areis, cum piscaria,
que durat et ducitur a vado vel loco, qui dicitur Difesphorth, usque
ad villam Studeniz, cum salicto et iugere ad ipsam piscariam perti-
nentibus, insulam etiam et salictum situm sub monte Sybotonis sic
dicto, cum omni iure, proventu et utilitate vendidi anno domini
M* CC* LXIIII, in die beatorum apostolorum Petri et Pauli domno abbati
et ecclesie Portensi Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyocesis, cum
consensu et conniventia heredum meorum pro centum quinquaginta
marcis argenti, quas me fateor ab ipsa ecclesia recepisse, et super
dampnis, que ex dilatione solutionis predicti argenti pertuli, seeundum
arbitrium discretorum virorum, domni Guntheri de Bunowe, Heinrici
de Sconenberch et Alberti de Flemingin militum, quos ex parte mea
in arbitros assumpseram, et Volradi de Rolz, Theoderici de Lesten
militum et Heinrici de Rosinhain, quos ecclesia sepe dicta item in
arbitros assumpserat, anno domini M? CC? LXX?I, in vigilia beate Marie
Magdalene summa decem marcarum argenti michi satisfactum esse.
Anno autem domini M^CC?LXVIH? item vendidi? ecclesie sepius
memorate sex iugera sita iuxta villam Dorindorph, octo areas in eadem
villa et novem vineas in monte veteri sic dicto et ipsum montem
integrum cum frutectis et omni utilitate nunc in eo apparente vel in
evum quomodolibet emersura pro octoginta tribus marcis argenti, quas
me fateor integraliter recepisse sine dampno. Bona autem omnia supra
dieta utriusque emptionis optuli super summum altare Portensis ecclesie
et contradidi et appropriavi cum omni iure, dominio, proventu et utili-
tate eidem ecclesie perpetuo possidenda. Ad huius rei testimonium
presentem litteram sigillo meo et sigillo amicorum meorum de Bunowe
sigillari feci, ut ex hoc sit vivax memoria et perhennis. Data Kan-
burhe anno domini M? CC? LXX?I, pridie kalendas Augusti, indictione
XII*.5 Huius rei testes sunt conpositores amicabiles supra dicti, Fri-
LJ
248 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
communiri. Acta sunt hec Swareburch anno domini M? CC? LXX III*,
tempore* paschali, in octava prima.?
* tempors
l Nicht nachzwweisen. 2 Die Datierung, für welche sich bei Grotefend ken
Beleg findei, scheint ungewöhnlich zu sein. In Verbindung mit tempore paschali
einerseits und prima andrerseits dürfte octava eher auf den achttágigen Zeitraum
als den achten Tag zu beziehen sein.
1273. April 14. 243.
Heinrich Ritter von Blankenhain eignet dem Kloster Pforte eine
Hufe bei Wallichen eu, die demselben Konrad von Berka und seine
Ehefrau für 19 Mark Silber verkauft haben.
Häschr.: Or. Perg. Sp. (Baum) an rother und grüner seidener Schnur.
Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. S. 586, Nr. 3. — D 42% (tit. Waldichen).
Ungedruckt.
Ea, que geruntur in tempore, ne simul labantur eum tempore, in
scriptis redacta sigillorum convenit appensionibus communiri, ut,
quociens opus fuerit, de ipsis possit fieri plena fides. Hinc est, quod
nos Heinricus miles dictus de Blankenhain tam presentis quam futuri
evi hominibus notum esse volumus universis, quod de consensu et
conniventia Lvdewici militis, filii patrui mei dicti de Meldingin, Cun-
radus et uxor sua de Berka mansum quendam situm ad villam, que
dicitur Waldichen, quem de manu nostra susceperant in feodo, viris
religiosis, R(einhardo] abbati et conventui Portensis cenobii Cysterciensis
ordinis, Nuenburgensis dyocesis, pro decem et novem marcis albi
argenti vendiderunt, a iam dictis fratribus cum omni iure videlicet.
quod eidem manso adiacet in viis et inviis, campis, pascuis, ortis et
areis, perpetuo possidendum. Quorum fratrum emptionem ratam habere
volentes donavimus eis benivole omne ius proprietatis in hoc manso,
spem habentes bonam, quod eorum orationibus apud dominum possimus
adiuvari. Ut autem hee nostra donatio pariterque ipsorum emptio in
posterum permaneat inconvulsa roborque firmitatis perpetuum sorciatur.
presentem paginam tradidimus nostri sigilli robore communitam. Testes
huius facti sunt Berngerus de Mulhusen, Berwicus de Blankenhain,
Heinricus de Meldingen milites, Heinricus Bettestro, Heidenricus de
Rode, Cunradus Scaph, Henricus Stayl, Fridericus de Cracovia, frater
Ludewicus cantor, Hermannus textor, Fridericus Bauuarus conversi
Portenses. Acta sunt hec anno domini M*CC?LXXIII*, indictione 1*,
XVIII? kalendas Mai. '
Nr. 880—281. 1271. 289
i71. August 1. 231.
Hemrich Ritter von Allerstädt verkauft dem Kloster Pforte eine
Hufe, genannt Forsthufe, mit gewissen dazu gehörenden Gerechisamen
in der Flur von Meinrichsdorf für 45 Mark.
Hdschr.: D 18 (tit. Osforde).
Druck: Deutsch: Wolff II, 176.
Universis Christi fidelibus in perpetuum. — Temporales successus
gesta fidelium perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum, propter
quod ego Heinricus miles dictus de Alrestete universis tenore pre-
sentium. notum esse eupio, quod eeclesie Portensi mansum quendam
stum in pago ville, que Meinrichisdorp dieitur, vendidi, qui* mansus
dieitur de foresto, pro XL* et V* marcis argenti, cui specialis pre-
rogativa iuris adtinere videtur, videlicet quod quilibet mansum pre-
fatum possidens plenum gregem in villa prememorata cuiuslibet contra-
dictione non obstante habere poterit, eo quod predieto foresto pro-
videre teneatur, de quo etiam marcam annui census habebit et talentum
denariorum ibidem currentium, quod famulo custodi eiusdem foresti
dabitur. Item de eodem aecipient lignorum etiam tantum, quantum
quilibet ibidem residens pro sua necessitate posset consumere, preterea
communem participationem communionis tam in paseuis quam in lignis
cum area ad ipsum mansum pertinente, que omnia ecclesie supra dicte
de eonsensu heredum meorum contuli et in eandem transtuli cum
quibuslibet attinentiis et utilitatibus nunc in eo apparentibus vel
evum quomodolibet emersuris, cum a me iusto emptionis tytulo com-
paraverit iure proprietario perpetuo possidendum. Astringo nichilo
minus me tenore presentium cautionem congruam de supra dictis
emnibus me facturum et de omnibus, que in posterum suboriri pote-
runt, incomodis responsurum. Ne igitur super premissis in posterum
dubitatio: aliquatenus oriatur, et ut emptio prelibata et mea donatio
firma et inconvulsa permaneat, presentem litteram sepe dicte ecclesie
porrexi sigilli mei munimine communitam. Huius rei testes sunt Cun-
"dus et Theoderieus pincerne de Salek, Heinricus et Lutholfus patru-
eles mei, Emundus cellerarius Portensis et frater Wernherus adiutor
ipsius et alii quam plures fide digni huic rei testimonium perhibentes.
Acta sunt hec anno domini M"CC^LXX?^1", kalendas. Augusti, in-
dictione XIII* !.
* quod, Pb consumare
! Statt ind. XIIII.
240 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
1271. August 2. 2332.
Otto Propst und das Kapitel des h. Petrus in Sulza eignen dem
Kloster Pforte 4 Aecker bei der Mühle des Klosters an der Eanse zu,
die Helwig von Sulza ihnen aufgelassen hat.
Hdschr.: D 28" (tt. Gernstete). T 226.
Drucke: Schöttgen und Kreysig, Nachlese I, 170. Bertuch-Schamel I, 229.
Deutsch: Wolff II, 174. Vgl. Schöttgen 122. v. Schönberg 159.
Nos Otto dei gratia prepositus totumque capitulum sancti Petri
Sulcensis recognoscimus et tenore presentium publice protestamur.
quod quatuor agros sitos penes molendinum Portense* super Emesam.
habentes latitudinem V1 virgarum et a silva® Lindelo usque ad com-
munem viam pertingentes, quos a nobis Helwicus de Sulce et filii
eius in feodo tenebant nobisque resignarunt, ecclesie Portensi con-
tulimus et appropriavimus eum omni iure et proventu, quod nobis in
ipsis competebat, iure proprietario perpetuo possidendos. Ad ımaio-
rem igitur cautelam et posterorum noticiam pleniorem presentem litte-
ram conscribi fecimus ecclesieque Portensi prememorate porreximus
sigillorum | nostrorum appensionibus communitam. Huius rei testes
sunt Hermannus de Euersberg, Heinricus de Seonenberg* milites,
Dithmarus Longus, Cunradus? Thaianus, Heinricus Faber, Iohannes
apud pontem et ali quam plures Acta sunt hec anno domini
M°CC°LXXI®, in die beati Stephani pape et martyris.
? porter DT * siluula 7 * Sonenberg T * cunranus D
Anm. Zu den Zeugen vgl. Nr. 226, Anm.
1271. September 29. 289.
Günther [geb. Graf von Mansfeld] Vitztum zu Halberstadt bekundet,
dass sein Bruder Hermann, Domherr zu Naumburg, 2 Mark jähr-
lichen Zinses zu Poppel nebst anderem Besitz daselbst dem Kloster
Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 227.
Hdschr.: D 28 (tit. Gernstete)J. T 101 mit der am Ende hinzugefügten
Bemerkung Neuhöfers: Sigillum originalibus litteris appensum, rupta
charta delapsum, sed apud litteras servatum mihi ostensum et per
me visum est,
Druck: Deutsch: Wolff II, 175.
In nomine domini Amen. Nos Guntherus dei gratia vicedomnus
Alberstadensis recognoscimus et tenore presentium confitemur, quod
Hermannus frater noster, canonicus Nuenburgensis, domino Reinhardo
abbati Portensi et conventui eiusdem ecclesie duas marcas annui cen-
sus, quas singulis annis a quodam rustico Theoderico dicto Advocato
pereipere consuevit in villa Popal ad eundem Hermannum iure pro-
Nr. 292—284. 1271. 241
prietario pertinente, et quecumque bona idem Theodericus in eadem
vila a dicto fratre nostro H.* tenebat, vendidit de nostra conniventia
et consensu, supra dicta bona in dictos abbatem et conventum pro-
prietatis tytulo transferendo. In supra dictorum testimonium presentem
cartam, quia sigillum proprium habere non potuimus, sigillo® fratris
nostri, prepositi Nuenburgensis, fecimus communiri Datum anno
domini M? CC?LXXI?, in die sancti Michahelis. Huius rei testes sunt
Theodericus decanus Nuenburgensis, Albertus cellerarius, Heinricus
camerarius, Lutholfus cantor canonici eiusdem ecclesie et alii quam
plures.
* H. fratre nostro T siggillo D
1271. September 30. 234.
Otto Propst und das Kapitel des h. Pelrus in Sulea verkaufen dem
Kloster Pforte eine Hufe in Damsla für 91, Mark Silber, deren
Empfang sie bestätigen.
Häschr.: D 28° (tit. Gernstete), T 223°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 172.
In nomine domini. Amen. Nos Otto dei gratia prepositus totum-
que capitulum ecclesie beati Petri in Sulce universis Christi fidelibus
in perpetuum. Ea, que geruntur in tempore, ne simul labantur cum
tempore*, litterarum «convenit testimonio et sigillorum appensionibus
eum astipulatione testium communiri, ut, quociens opus fuerit, de ipsis
possit fierid plena fides. Noverit igitur tam presens hominum etas
quam in Christo posteritas successura, quod nos de concordi voluntate
et unanimi consensu capituli nostri Suleensis domino abbati et con-
ventui monasterii Portensis vendidimus mansum unum pro IX marcis
et dimidia puri argenti, situm in pago ville, que antiquitus Dampsla
vocabatur, cum omni iure, dominio, proprietate, possessione, proventi-
bus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant et que habebamus
in ipsis, que nunc sunt et in posterum poterunt quomodolibet pro-
venire, sive in superficie terre iam appareant vel quibuscumque modis
etiam in imis terre apparuerint in futuro, nullo iure vel occasione
luris seu inpeticione aliqua in prenotato manso quomodolibet reservato,
recognoscentes tenore presentium dictam pecuniam nos integraliter sine
dampno recepisse Sane ut omnia premissa sic racionabiliter et con-
corditer peracta perpetua firmitate permaneant inconvulsa contra obli-
vionis incomodum, cavillationis et interpretationis sinistre calumpniam
detestandam, super eis presentem paginam conscriptam sigillorum no-
strorum munimine roboramus. Acta sunt hec anno domini M»CC?LXX?Te,
in die beati Ieronimi, presentibus eis et testimonium perhibentibus,
quorum nomina sunt subscripta: dominus Fridericus Mersburgensis
episcopus, Her[mannus] de Ebersberg, H[einricus] de Sconberg, Th[eo-
Geschichtey.d. Pr. S. Bd. XXXIII. 16
242 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dericus] de Lesten milites, Mathias plebanus de Rugehusen*, Dith-
marus@ Longus et Dithmarus filius eius de Sulze et alii quam plures.
^ cum tempore labuntur 7T ^ fieri possit T * in Rogehausen T
1 dithamarus D
1272. 209.
Ditmar Abt von Walkenried und Reinhard Abt von Pforte be-
státigen die Erwerbung von einem Weinberge und 6 Hufen su Damsla
durch den Hofmeister des Klosters Pforte in Gernstedt und treffen
Anordnung über die Verwendung des Erirages zur Speisung des
Komvents.
Häschr.: D 29" (tit. Gernstete).
Druck: Deutsch: Wolff II, 184. Vgl. Pertuch I, 115. Bertuch-Schamel I, 74.
Nos fratres, dicti abbates Dythmarus de Walk[enride] et Rein-
hardus de Porta, universis presens scriptum visuris significamus, quod
nos piis peticionibus fratris Iohannis provisoris curie in Gernstete
inclinati vineam quandam et sex mansos sitos in pago ville, que anti-
quitus Damsla dicebatur, quos idem sua providentia comparavit volens
de eis conventui Portensi benefacere, ratificantes factum huiusce modi
ad usum et consolationem dicti conventus, maturo super hoc habito
consilio, deputavimus in hune modum, quod magister curie ante dicte.
qui pro tempore fuerit, annis singulis de eisdem bonis allecia diebus
singulis a festo beati Martyni usque ad quadragesimam preter adven-
tum domini amministret, dans sübcellerario duas massas ad consola-
tionem huius modi vel, si plus utrisque placuerit, decenı marcas, adi-
cientes, ut, si qui successorum predicti fratris Io. in hoc beneficio con-
ventui proeurando neglientes minusve benévoli fuerint comprobati.
quod subcellerarius resumendi ab ipsis bona supra dicta liberam facul-
tatem habeat ipsaque locare poterit, prout conventui melius viderit
expedire. Preterea Sane memorie commendandum, quod mansum
unum in villa Owerstete ad ipsa bona ab eodem fratre Io. comparatum
pro censu, qui de bonis supra memoratis ecclesie sancti Petri in Sulze
solvitur, assignavimus confirmantes ante dicta omnia, quem ad modum
superius est expressum. Ut igitur hec omnia perpetuis temporibus
inconvulsa permaneant, presentem litteram sigillorum nostrorum muni-
mine duximus roborandam. Acta sunt hec anno domini M*CC?LXX?Il.
1272. Februar 13. 236.
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass Hermann Ritter
von Ebersberg in seiner Gegenwart 11], Hufe mit einem dasu ge
hörenden Weinberge in Damsla dem Kloster Pforte tauschweise über-
lassen habe.
Hdschr.: D 29 (tit Gernstete). T 225.
Druck: Deutsch: Wolff II, 179.
Nr. 285—987. 1972. 248
In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lant-
gravius et Saxonie comes palatinus universis Christi fidelibus in perpe-
tuum. Apud dominum dominantium eterne nos remunerationis pre-
mium consecuturos speramus, si benivolentie affectu religiosorum utili-
tatibus consulimus et eorum securitati cautela, qua possumus, in poste-
rum providemus. Fidelium itaque universitati tam presentis etatis
quam future posteritatis manifestum esse volumus, quod Hermannus
miles dictus de Ebersberg* nobis presentibus et multis aliis, inter quos
fuerunt Heinricus de Glizbere, Albertus Bulerus, Sifridus de Hof-
garthen, proprietatem quandam, mansum videMeet et dimidium cum
vinea ad ipsam pertinente, in pago ville, que antiquitus Dampsla dice-
batur^, ecclesie Portensi sub tytulo concambii contulit, precedente
eonsensu uxoris et liberorum ipsius omniumque coheredum ipsorum,
qui dudum in Ekkehardesberg una cum prefato Her. coram Wernhero
sculteto nostro, Heinrico de Sconenberg, Theoderico de Lesten ceteris-
que castellanis nostris ibidem bona predicta tradiderant iam dicte
ecclesie, pro quibus fratres eiusdem sepe dicto Her., uxori eius et
liberis mansum unum in Sulze pro IX marcis comparaverunt, dantes
insuper XX et V* marcas, quas ab ipsis integraliter receperunt sine
dampno. Verum ut huius concambii constitucio inviolabilis perpetuis
temporibus permaneat et inconvulsa, presentem litteram sigilli nostri
inpressione signavimus et ydoneorum testium testimonio confirmavimus,
quorum nomina sunt prescripta. Acta sunt hec anno domini M*CC^LXX" IT,
in vigilia beati Valentini.
^ helsBg D — vocabatur T
1272. April 3. Pforte. . 231.
Albrecht Landgraf von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte den
Besitg der Gerichte in Flemmingen.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19. 58). Sp. verloren.
Pforte, Bibliothek B. 10. — D 34° (tst, Flemingen) und nochmals, von
einer Hand des 14. Jahrh., D 523. T 106 und nochmals, aber von anderer
Hand, durchgestrichen und ohne Neuhófers Beglaubigung, T 286.
Druck: Deutsch: Wolff II, 180. Vgl. v. Schönberg 159. Boehme, Nach-
richten LI, 37.
Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala-
tinus omnibus in perpetuum. Noverint universi, ad quos presens
scriptum pervenerit, quod nos curiam et villam Vlemingen dictam
abbatis et conventus Portensium ab omni exactione iudicum nostrorum
et gravamine liberam relinquimus, sicut iam dicti abbas et conventus
Portensis ab antiquo iam dictam villam quiete et libere possederunt,
ita ut nullus iudicum nostrorum aliquam causam, eciam causam
sanguinis, in villa predicta iudicet vel examinet, sed totum iudicium
16*
254 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Datum Hagenowe anno domini M* CC? LXX ^ IIII*?, VI? kalendas Marcii,
regni nostri anno primo.
? dedita D * deuotio D * hec T * Hagenowie T
Anm. Die Urkunde stimmt abgesehen von Datum und Zeugen
wörtlich überein mit der Urkunde Rudolfs I. für Sittichenbach.
Krühne, UB. d. Klöster d. Grafsch. Mansfeld 428.
1274. Februar 25. Tultewitz. 250.
Vergleich zwischen Reinhard Abt und dem Konvent von Pforte
_ einerseits und Dietrich Abt und dem Konvent von Bürgel andrerseits,
einen Zehnten in Wallichen betreffend.
Hdschr.: 2 Or. Perg. Je 4 Sp. an leinenen Fäden, die sämmitlich stark
beschädigt oder in geringen Bruchstücken erhalten sind; eimes fell
günzlich. 1) Weimar St. A., wovon Kopie D 42" (ti. Waldichen).
Hiernach der Text. 2) Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. S. 586, Nr. 4.
Die Abweichungen sind unter dem Texte angegeben.
Druck: Deutsch: Wolff II, 190.
Nos frater Reinhardus abbas totusque conventus in Porta et Theo-
dericus abbas et conventus in* Burgelino recognoscimus et tam pre-
sentium quam futurorum noticie commendamus, quod nos super causa,
que inter monasteria nostra hine inde vertebatur, amicabiliter con-
cordavimus in hune modum, videlicet quod seeundum eonsilium et
arbitracionem discretorum virorum, scilicet domini* plebani de Tulz-
witz et Friderici senioris de Crolp ex parte Burgelinensium, fratris
Werneri conversi de Porta et Hermanni scultheti de Wlemingen* ex
parte Portensium in arbitros positorum et domini Iohannis prepositi
in Brisenitz ex utraque parte super predictos arbitros assumpti, nos
Th. abbas et conventus de Burgelino renunciavimus omni iuri et
actioni, quam movebamus vice plebani de Waldechen domino abbati
et conventui Portensibus?*, racione eciam ecclesie in Waldechen, cuius
jus patronatus ad nos pertinet, super retencione cuiusdam decime vel
quasi decime, quam plebanus predicte ecclesie habere de iure debuit
de quibusdam bonis Portensium sitis in eadem villa, relinquentes
eandem decimam vel quasi decimam et alias exactiones seu collaciones
annales sive consuetudinarias, vel quibuscumque censeantur nominibus*,
abbati et conventui Portensibus absolute. Nos vero R. abbas totusque
conventus! de Porta, licet de iure nostro satis in premissis® simus
certi et bonam habeamus conscienciam, tamen devota et pia moti
consideracione, quia plebanus in Waldechen supra dictus familiam
curie nostre in ecclesiasticis sacramentis proeurat^, laboribus ipsius
respondere volentes dimidium maldrum annone ad eandem ecclesiam
pro abundanciori! sustentacione eiusdem plebani in festo beati Martini
promisimus annis singulis* nos daturos. Huius rei testes sunt con-
Nr. 250—251. 1274. 255
positores amicabiles supra dicti. Ne igitur super premissis omnibus
in posterum dubium aliquod suboriri valeat vel eciam questio cavil-
losa seu! iniqua, et ut firma et inconvulsa perpetuo perseverent, pre-
sentem litteram abinde conscriptam sigillo venerabilis domini, Lamberti
prepositi? sancte Marie Erfordensis, et sigillo Portensium et sigillis
domini abbatis et conventus Burgelinensium^ fecimus communiri et
in utroque monasterio tam Burgelinensium quam Portensium eisdem
sigillis munitam? deponi. Acta sunt Tulzwitz anno domini M*CC'LXX?IIIP,
dominica Reminiscere?, indictione secunda.
* de " domini Conradi ° sculteti de weiningen “de Porta ° nomini-
hus censeantur f Reinhardus abbas et conventus ° in premissis satis ^ fami-
liam nostram ibidem procurat in ecclesiasticis sacramentis ! habundanciori
* annis singulis promisimus ! et " prepositi Lamperti — " de Burgelino
" communitam PP Acta sunt hec Tulzwiz dominica Reminiscere anno domini
M* CC? LXXIIIL?
—ÀÀ M ————H— —À €
i274. März 5. 951.
Das Nonnenkloster Priessnitg versichtet in einem Tausche mit dem
Kloster Pforte auf einen Zehnten in Dorndorf und Groutsene und
erhält dafür eine Hufe in Wolmeritz.
Hdschr.: D 21% (tit. Borsendorf).
Druck: Deutsch: Wolff II, 190.
Nos frater Reinhardus abbas totusque conventus de Porta, lohannes
prepositus, Adelheidis abbatissa totusque conventus sanctimonialium in
Brisenize recognoscimus inter monasteria nostra hine inde quoddam
conceambium esse racionabiliter et utiliter factum, in hunc modum vide-
licet: nos Io. prepositus, A. abbatissa et conventus in Brisenize renun-
ciavimus decime, que nos contingebat de quadam vinea Portensium
sita in veteri monte Dorndorf et aliis bonis eorumdem sitis in villa
Groutsene deserta, eandem Portensibus assignantes. Nos vero R. abbas
et conventus Portenses e contrario contulimus monasterio et conventui
in Briseniz unum mansum situm in Wolmeritz!, solventem singulis
annis XV solidos Nuenburgenses, in concambio pro decima supra dicta.
Ne igitur in posterum sinistrum super istis valeat suboriri, sed ut
firmus et inconvulsus in perpetuum permaneat huius per omnia tenor
facti, presentem litteram super hiis conscriptam sigillorum nostrorum
appensionibus iussimus communiri, videlicet sigillo Portensium et
sigillis prepositi et conventus de Brisenitz. Acta sunt hec anno domini
M? CC^ LXX *IIII*, III? nonas Marcii, indictione secunda.
| Vgl. Nr. 115, A. 2.
256 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1274. April 14. Brembach. 252.
Heinrich Ritter von Liebstedt erklärt, dass er 31/, Hufen in Brem-
bach, die Hälfte eines Allodes, das Ritter Reinhard Varich vom
Kloster Heusdorf gekauft und er an dessen Stelle als Salman über-
nommen habe, dem Kloster Pforte eigenthümlich übergeben habe.
Häschr.: D 47" (tit. Brantbach).
Drucke: Corssen 335 (theilweise). Deutsch: Wolff II, 192. Vgl. Rein,
Thur. sacr. II, 170.
Nos Heinricus miles de Libenstete recognoscimus et tam presentium
quam futurorum noticie commendamus, quod nos medietatem allodii,
videlicet tres mansos et dimidium sitos in villa Brantbach cum area
eiusdem allodii, quod dominus Reinhardus miles dictus Varich olim
comparavit a sanctimonialibus de Husdorp, cuius proprietatem vice
domini R. predicti suscepimus ad fideles manus, quod vulgariter sal-
mons hant vocatur, cum omnibus nostris heredibus coram honorabili
milite, domino Heinrico de Alrestete, advocato ville Brantbach, donari-
mus atque contradidimus Portensi monasterio cum omni iure et doni-
nio, utilitate et proventu nunc in eis apparentibus vel quomodolibet in
evum emersuris recto proprietatis tytulo perpetuo possidendos. Acta
sunt hec in villa Brantbach anno domini M? CC? LXX? III?, Tyburcii
et Ualleriani, presentibus eis et ad hoc testibus accersitis, quorum hec
sunt nomina: Albertus de Vipeche, Cunradus Phlasse, Hermannus de
Swerstete, lohannes de Wolvesburnen*, Hermannus de Mimeleiben,
Gerhardus Bart, Heinricus de Heselere, Heidenricus Marchio, Petrus
de Hevtal, Fridericus Zolnere, Hermannus Kolbe et alii quam plures
fide digni In huius rei testimonium presentem litteram conscribi feci-
mus et sigillis domini Heinrici de Alrestete predicti et nostro fecimus
firmiter roborari.
^ wolwesburnen
—— — —ÓMÓ — -
12/5. Mürz 20. Pforte. 299.
Meinher Bischof von Naumburg eignet nach Resignation der
früheren Inhaber und des Markgrafen Heinrich von Meissen dem
Kloster Pforte 2 Hufen zu Thesquiz [Tauschwits]1 nebst einem
Weidicht zu, welche dasselbe von den Brüdern Scharroch gekaufl
hat. Vgl. Nr. 169.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. an leinenen
Fäden. Dresden H. St. A. Nr.851. — D 62°. T 30.
Druck: Deutsch: Wolff II, 195.
In nomine domini. Amen. Nos Meinherus dei gracia Nuenburgensis
ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Quia facta mortalium per
naturam sui pereunt, et a memoria hominum elabuntur, nisi scripto
Nr. 252 — 253. 1274—1275. 251
noticie posterorum et fidelium testimonio commendentur. Noverit igitur
tam presens hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod
venerabiles domini, abbas et conventus Portenses nostre diocesis, a
Conrado, Heinrico, Alberto et Burchardo de Wizenuels fratribus cogno-
mento Scharroch duos mansos in villa, que appellatur Thesquiz, sitos
et salietum citra Salam ad ipsos mansos pertinens iusto empcionis
tytulo compararunt eerta «umma pecunie eisdem integraliter persoluta.
Verum cum predicti Con., Henr, Al. et Bur. fratres predictos mansos
cum omnibus suis pertinenciis iure tenuerunt feodali de manu illustris
principis, domini Henrici Misnensis et Orientalis marchionis, ipsos
mansos in manus eiusdem principis fideliter resignarunt, cum diligencia
postulantes, quatenus super empcione pretaxata fratribus Portensibus
consensum nostrum una cum ipsis obtineret. Predictus itaque princeps
sepius nominatos mansos cum omnibus suis pertinenciis per suas
litteras sigillo autentico communitas in manibus nostris resignavit
humiliter supplicando, quatenus contractum habitum inter fratres
Portenses et Con., Henr., Al. et Bur. fratres ante dictos ratum habere
et confirmare nostro privilegio dignaremur, presertim cum iam dicti
mansi iure proprietatis dinoscantur ad nostram ecclesiam pertinere.
Nos igitur considerantes prenotatos mansos numquam a manibus tanto-
rum vacaturos nec fructum ab ipsis nos aliquem habituros, attendentes
eciam religionis devocionem nobis in Christo dilectorum fratrum
Portensium, contractum predictum ratum gerimus et acceptum, eosdem
duos mansos eum omnibus suis pertinenciis contradidimus et appro-
priavimus. confirmantes cum omni jure et dominio, proventibus et
utilitatibus omnibus, que tam nobis quam omnibus predictis in eis
competere videbantur, in perpetuum possidendos, tali tamen condicione.
quod annis singulis in die Prisce virginis dimidia carrata vini con-
ventui Portensi tam pro uobis quam eciam predecessoribus et pro-
genitoribus nostris ministretur de mansis supra memoratis. Ut autem
premissa omnia robur obtineant debite firmitatis, presentem litteram
desuper conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Actum
et datum in Porta anno domini M? CC^ LXXV*, XIII* kalendas Aprilis,
indictione III*, pontificatus nostri anno tercio, presentibus testibus infra
scriptis: Hermanno et Heinrico fratribus nostris burgraviis de Novo
castro, domino Henrico de Lobede nostro cappellano, domino Henrico*
de Stolzenhan, Theoderico de Wolfdiz, Henrico de Gruzen et aliis
quam pluribus.
^ heririco
Gesehichteg. d, Pr. 8. Bd. XXXIIf. 10)?
258 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1275. [September-Dezember.!] 954.
Bertram Abt, H. Prior und der Konvent des Klosters Pawlinzdle
verkaufen dem Kloster Pforte für 31|, Mark eine Hufe in Auerstedi,
welche ihnen die bisherigen Inhaber aufgelassen haben, eigenthümlich.
Häschr.: D 29° (tit, Gernstete). T 238.
Drucke: Anemüller, UB. des Kl. Paulinzelle 105, Deutsch: Wolff 11, 196.
Nos Bertramus dei gracia abbas, H. prior totusque conventus Celle
domine Pauline notum esse cupimus omnibus, quibus nosse fuerit
oportunum, quod nos de unanimi consensu et pari voluntate vendidi-
mus monasterio Portensi Cysterciensis ordinis unum mansum situm in
villa sive pago Owerstete, fratre Merbotone converso dicti monasterii.
opilione in Gernstete, primo quidem dicti mansi ius hereditarium ab
Heinrico et Friderico, filiis quondam Heinrici cognomento Monachi.
' pro HII* marcis argenti, postmodum vero ius proprietarium a nobis et
ecelesia nostra pro tribus marcis et dimidia comparante. Cum igitur
iam dictas III marcas et dimidiam receperimus et in usus ecclesie
nostre utiliter converterimus*, videlicet dimidium mansum situm in
Gebenstete iuxta alia bona nostra eisdem comparando, nec non et pre-
dieti H. et F. fratres, uxores et omnes heredes eorumdem, qui prefatum
mansum a nobis et ecclesia nostra iure tenuerunt hereditario, eidem
iuri Owerstete coram universitate rusticorum eiusdem ville renuncia-
verint, resignantes eundem mansum in manus fratrum et nunciorum
nostrorum, videlicet domni Ekehardi et fratris Salomonis a nobis ad
hoc destinatorum, vice nostri fratri Merbotoni et fratri Sifrido conversis
de Porta vice et nomine sui monasterii consignandum, nos sepe dictum
mansum cum omni utilitate et omnibus suis pertinentiis liberum et
absolutum ab omni angaria advocacie et perangaria prememoratu
monasterio Portensi contradimus, transfundentes in abbatem et cun-
ventum eiusdem monasterii omne ius et dominium et proprietatem.
que nobis et monasterio nostro in eodem competebant vel etiam quo-
quo modo competere videbantur, iure proprietario perpetuo possiden-
dum. Ut autem firmus et inconvulsus perpetuo permaneat huius per
omnia tenor facti, presens scriptum inde confectum sigillis nostri:
communiri iussimus et communitum porreximus abbati et conventui
Portensibus sepius memoratis. Acta sunt hec anno domini M?(X?
LXX* V?, indictione IIIl®, presentibus et" ad hoc testibus advocatis eis.
quorum hec sunt nomina: Rudolfus de Owerstete et filius suus
Rudolfus, Heinricus frater predicti Rudolfi et filius suus Ludewicus.
Cunradus, Gothefridus, Fridericus et Berrengerus fratres de Gebinstete.
qui excolunt in Gebinstete dimidium mansum superius memoratum.
2 conuertimus T " et fehlt T
1 Wegen ind. IIII.
Nr. 254—2b5. 1275—1276. 259
1276. März 16. Raspenburg. 255.
Albert Graf von Rabenswald bekunde die Aussagen der Zeugen
in einem Streit zwischen dem Kloster Pforte und dem Vorsteher der
Kapelle in Rudersdorf über eine Hufe in dem Dorfe Emsen.
Häschr.: D 49° (tit, Extra). T 997.
Drucke: Böhme, Todtheilung 63. Deutsch: Wolff IL, 196.
Nos Albertus dei gratia comes de Rabinswalt notum facimus uni-
versis Christi fidelibus fideliter protestantes, quod Heidenricus de
Bibera a nobis requisitus, quid sibi constaret de causa, que vertitur
inter abbatem et conventum Portensem ex una et dominum Sifridum
rectorem capelle in Rudersdorf ex parte altera super quodam manso
sto in villa Emese, sie respondit, quod, cum olim iudicio provinciali
presideret vice nostri, secundum morem terre iudicio sententialiter in-
staurato venisse dominum Bertoldum tunc rectorem capelle Rudersdorf
et Bertoldum de Hewetal et coram eo mansum iam dictum Portensi
monasterio pro animarum suarum remedio contulisse, quo facto fratres
Portenses, qui mansum prefatum vice et nomine sui monasterio sus-
ceperant, eundem in continenti prenominato domino Bertoldo rectori
capelle pretaxate ad vite sue tempora concesserunt, sic tamen, ut annis
singulis, quo adviveret*, duo talenta cere pro proprietatis recognicione
persolveret Portensi monasterio memorato. Ludewicus etiam, qui tune
preconis officio fungebatur, a nobis similiter requisitus recognovit hec
omnia, sicut superius sunt expressa. lnsuper adiecit, quod fratres
Portenses sepe dictos in corporalem possessionem mansi induxerit sepe
dieti*, et quod datus fuerit H. supra dieto iudici et eidem L. ferto
argenti, qui eisdem pro suo iure debebatur". Hec omnia premissa
protestatus est etiam dominus Theodericus de Lesten miles, per Theo-
dericum de Gozirstete nostrum iudicem vice nostri et nomine requi-
«itus, ipso presente in nostro provinciali@ placito contigisse. Protesta-
.tiones* autem prefate H. de Bibera et I. preconis predictorum facte
sunt Raspenberce coram nobis anno domini M?CC* LXX? VI’, secunda
feria post Letare, in presentia eorum, quorum nomina sunt hec: domi-
nus lohannes plebanus in Emeleiben‘, Tylo de Holzhusen, Heinricus
Shutesac castellanus in Raspenberc, Fridericus de Mineme, Fridericus
de Sulze, Theodericus de Gozirstete supra dictus. In horum igitur
omnium certitudinem pleniorem et ad cuiuslibet altercacionis calum-
pniam vel ignorantiam* propulsandam presentem litteram super hoc facto
conscriptam nostro sigillo utile duximus roborandam.
2 Die Aenderung in quoad viveret liegt sehr nahe, doch findet sich auch
b
quam diu advixerint in Nr.245. " sepedicta T * debat debebatur D ! pro-
uincilali D * protestationis T ymoleiben T * ignorantia D ignorantie 7
17*
260 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1276. Mai 2. 256.
Eilger Propst des Stifts zum heiligen Kreuz in Nordhausen über-
lässt an Konrad von Flemmingen, Proprietarius des Klosters Pforte,
einige Aecker zu Brembach. Vgl. Nr. 183.
Hdschr.: D 47" (tit. Brantbach).
Druck: Deutsch: Wolff II, 199.
Eilgerus dei gratia prepositus ecclesie sancte Crucis in Northusen
universis presentem paginam inspecturis salutem in eo, qui est omnium
vera salus. Tenore presentium recognoscimus liquido protestantes nos
agros quosdam dictos gern, sitos Brantbeche iuxta pratum ecclesie
Portensis, Cunrado de Flemingen dicte Portensis ecclesie proprietario
contulisse eo iure, quo nostri predecessores contulerunt ecclesie Por-
tensi conservandos superius memorate. Verum ne super hiis in poste-
rum valeat oriri questio nocitura, presentem cartulam abbati et collegi
sepe dicte ecclesie dedimus sigilli nostri munimine roboratam*, qui
nobis de dictis agris duos bottos dabunt annuatim et eos Meidebureli
presentabunt, Acta sunt hec anno domini M*CC?LXX? VI*, VI"
nonas Maii.
a robäratam
-— ———— m —— —M— —
1277. März 20. Raspenburg. 391.
Albert, Bertold und Friedrich Grafen von Rabenswald eignen nach
Resignation Heinrichs von Donndorf und Heinrichs von Hesder dem
Kloster Pforte eine Hufe in dem Rieth unterhalb Hechendorf zu, dıe
es von ersterem gekauft hat.
Hdschr.: D 11 (tit. Hechendorp).
Drucke: Böhme, Todtheilung 65. Deutsch: Wolff Il, 203.
In nomine domini. Amen. Albertus, Bertoldus et Fridericus dei
gracia comites de Rabinswalt universis Christi fidelibus in perpetuum.
Quoniam ea, que fiunt* in tempore, tempora secum trahunt*, necesse
est quelibet racionabiliter gesta uteumque litterarum et testium fulcimine
perhennari. Noverint igitur tam posteri quam presentes, quod Hein-
rieus de Tundorp vendidit domino abbati et conventui monasterii
Portensis pro certa pecunie summa sibi integraliter persoluta unum
mansum situm in carecto infra curiam Hekendorp. Sed quia idem
Heinricus mansum eundem de manu Heinrici de Heseler sculteti
Nuenburgensis iure tenuit feodali, in manus eius resignavit eundem.
Idemque Heinrieus de Heseler eundem mansum, quia ipsum a nobis
iure consimili tenuit, nobis ad manus Sifridi Rost advocati nestri
Nuenburg in domo Cunradi de Sulze resignavit ae petivit una cum
Heinrico de Tundorf supra dicto a nobis humiliter et instanter, ut
Nr. 256—258. 1276 — 1277. 261
predictum mansum monasterio prefato appropriare et contradere digna-
remur, quoniam ad nos eiusdem proprietas pertinebat. Nos vero
aftendentes devotionem fratrum monasterii memorati nec non et grata
servicia nobis ab ipsis tunc quidem maldro* frumenti et dimidio et
duobus maldris avene et retroactis temporibus plurima multimodis ex-
hibita, prelibatum mansum cum omni iure, dominio, proventibus et
utilitatibus, que nobis in eodem competebant vel competere poterant,
sepe dicto monasterio contulimus iure proprietario perpetuo possiden-
dum. Et ne super his in posterum dubium aliquod oriatur aut cavil-
latio malignosa, presentem paginam super his conseriptam et sigillis
nostris communitam porreximus monasterio sepius nominato. Acta sunt
lec anno domini M? CC? LXX? VII?, XIII? kalendas Aprilis, indictione V*,
in castro Raspenberg. Testes sunt Bertogus de Gehoven, Heinricus de
Nueseze, Tylo de Rusteleibin, Tylo de Rebeningen, Daniel de Zoten-
stete milites, Heinricus filius Christine, Herbordus de Pheffelbeche,
Wfridus Rost et alii plurimi fide digni.
* "funt"que — " thrahunt ° mardro
m €——— — —
127. April 7. 295.
Albrecht Landgraf von Thüringen übereignet dem | Kloster Pforte
einen von dem Ritter Albert von Flemmingen aufgelassenen ein Pfund
Pfennige beiragenden Zins von dem Hofe zu Gernstedt.
Hdschr.: D 29° (tit. Gernstete). 7 231.
Druck: Deutsch: Wolff II, 201. Vgl. v. Schönberg 160.
Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala-
tinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Deum nobis speramus
fore propicium, si pauperum Christi necessitatibus, prout possumus,
misericorditer subvenimus. Devocionem igitur et paupertatem dilecto-
rum nobis in Christo fratrum Portensium pie attendentes, talentum
unum denariorum Ekehardesbergensis monete. quod super castrum
nostrum Ekardisberg olim de curia Gernstete annis singulis solvebatur
quodque dilecto nobis Alberto militi dicto de Flemingen in feodo
porrexeramus, ab eodem Al. nobis resignatum ad peticionem eiusdem
et amieorum suorum multam instantiam, pro remedio etiam anime
nostre, contulimus Portensi monasterio iure proprietario perpetuo possi-
dendum. In huius rei certitudinem pleniorem presentem paginam
sigillo nostro signatam porreximus monasterio memorato. Datum anno
domini M? CC^ LXX? VII?, VII? idus Aprilis, indictione V*. Testes sunt
Sifridus de Hophegarten, Heinricus de Kolmas*, Heinemannus de Hayne,
Heinricus de Shonenberg, Fridericus de Shonenberg milites et Marquar-
dus subnotarius noster et alii quam plurimi fide digni.
^ Kolemas T
————— € ——— ——À
262 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1277. April 24. 259.
Vergleich zwischen den Klöstern Pforte und Heusdorf über ein den
Kloster Heusdorf gehöriges, den Betrieb der Mühle des Kloster Pforte
zu Obertrebra störendes Wehr in der Ilm.
Häschr.: Or. Perg. 3 Sp. 1) des Abtes von Pforte, am Rande beschädigt,
2) des Propstes! von Heusdorf, beschädigt, 3) des Schenken Heinrich
von Apolda (Helm mit Busch, nicht mit 2 Aepfeln, wie Rein angıet),
nur etwa zur Hälfte erhalten. Weimar St. A.—D45® (tit.Obertreberc;.
Drucke: Thur. sacr.358. Deutsch: Wolff II, 200. Val. Schöttgen 130. Rein,
Thur. sacr. II, 172.
Nos frater Th[eodericus] abbas, lolhannes] prior totusque conventu:
de Porta, H[einricus| prepositus et H.? priorissa totusque conventus san-
ctimonialium in Husdorph tenore presentium recognoscimus et publice
protestamur, quod controversia, que inter monasteria nostra hinc inde
vertebatur super quodam inpedimento meatus aque, quod Husdorphense:
inferre Portensibus videbantur circa retentaculum aque, quod vulgariter
wer nuncupatur, situm in fluvio Ilmena desuper molendino eorumdem
Portensium in superiori Trebere*, sopita est in hune modum, videlicet
quod Portenses dederunt salictum quoddam situm in salicto Husdorphen-
sium ipsis Husdorphensibus pro ea parte salicti, que videbatur me-
atum fluminis inpedire, quod coequalem eidem parti certa facta men-
suratione longitudinem et latitudinem retinebat. Fuit etiam ordinatum.
iuris quippe id exigente ratione, quod quodlibet monasterium et qui-
libet rustieus, cuius agri contingunt ripam fluvii memorati*, litus suum
emendare et firmare debeat sine alterius lesione. Et sicubi in cuius-
cumque partis lytore salices vel frutices succreverint, ita quod vide-
buntur meatum fluminis inpedire vel quodlibet dampnum lytori opposito
generare, hec talis pars a parte altera admonita tenebitur salices vel
frutices huius modi resecare. Quod si facere noluerit vel negglexerit,
pars dampnum passa poterit, si voluerit, easdem licite succidere, ita
quod succisas in eiusdem succisionis loco vel lytore repositas dere-
linquat. Tenebitur etiam quelibet pars in suo lytore alveum fluminis'
a supercrescentiis quibuslibet, prout probi et honesti viri oportere
iudicaverint, emundare. Ut igitur hec omnia robur obtineant debite
firmitatis, et ne forte super hiis in posterum dubium aliquod oriatur
vel oblivio novercalis, presentes litteras abinde confectas sigilloque
abbatis de Porta et sigillo ecclesie Husdorphensis nec non et sigillo
domini Heinrici? pincerne de Appolde conmunitas iussimus duplicari
et unum par in Portensi, aliud in Husdorphensi monasterio conservari.
Acta sunt hec anno domini M9?CC?LXXVII^, sabbato proximo post
Georgii, presentibus et mediantibus domino Mathya de Rogehusen.
domino Heinrico de Trebere sacerdotibus. fratre Iohanne magistru
curie in Gernstete et fratre Wernhero conversis de Porta, item fratre
Sifrido magistro curie Husdorph, fratre Bertoldo magistro curie in
Sulzbeche, fratre Heinrico magistro curie in Vlurstete conversis de
Nr. 259—261. 1277 — 1278. 263
Husdorph, item domino Heinrico pincerna de Appolde®, domino Her-
manno de Ebirsberg militibus, item Hermanno de Sulze, Heinrico de
Rosenhain seniore, Alberto de Vlurstetef, Ludewico® Crowan, Bertoldo
de Wickerstete multisque^ rusticis de superior Trebere et aliis quam
pluribus fide dignis.
* obertrebere D b memorati fehlt D ^ "alveum fluminis "in suo lytore
4 r $n heinrici hineinkorrigiert * Verbessert aus apporde f alPto vlurst' D
* dicto hinzugefügt D — " aliis hineugefügt D
1 Aus der beschädigten Umschrift lässt sich nicht erkennen, ob das Siegel dem
Propst oder dem Konvente angehört, duch ist jenes wahrscheinlich, da nach Mit-
theilung des Herrn Dr. Mitsschke das Siegel in seiner Form von den bekannten
‚leiden Konventssiegeln abweicht... 3 Rein ergänzt Hedwig, anscheinend ohne ge-
nügenden Grund, da eine Priorin dieses Namens in Heusdorf sonst nicht bezeugt
ist, während Herburgis 1967 und 1270 (Rein Nr. 100 und 117*) vorkommt. So
wird vermuthlich auch hier zu lesen sein.
12%. Mai 19. 260.
Lambert Propst des Marienstifts in Erfurt bekundet, dass in einem
Streit mit dem Kloster Pforte über eine Hufe in Emsen Sifrid Ka-
pellan zu Hudersdorf vor seinem Gerichte auf alle Ansprüche ver-
zichtet habe.
Häschr.: D49® (ttExtra). T 237°.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 202.
Nos Ljanıbertus] dei gracia prepositus* sancte Marie Erfordensis
recognoscimus protestando publice per presentes, quod constitutis in
nostro iudicio fratre Ekehardo subpriore, Winemaro? portario, Iohanne
converso magistro curie in Gernstete ex parte domni abbatis et con-
ventus monasterii de Porta et Sifrido capellano in Rudersdorf ex parte
altera idem S. omni iuri seu actioni, quam sibi usurpabat racione ca
pelle in Rudersdorf super quodam manso in villa Emese sito, benivole
renunciavit liberaliter atque* cessit. Testes huius sunt Th[eodericus]
de Omnibus sanctis noster concanonicus®, Hermannus plebanus in
Rudoluistat*, magister Cunradus de Heruersleiben, magister Heinricus
de Rochusen clerici, Th[eodericus] Pulera cauda civis Erfordensis et
quam plures alii fide digni. Acta sunt hec anno domini M* CC? LXX ? VII*,
feria quarta post festum penthecosten.
a ecclesie hinzugefügt T " winemario D ° Rasur vor cessit D * canonicus T
* Rudilinstad T LLL
Die Brüder Ludolf und Heinrich von Berlstedt bekunden, dass sie
3 Hufen und eine Mühle zu Obertrebra und 1!|, Hufe in Eberstedi
an das Kloster Pforte verkauft haben.
Hdschr.: D 45b (tit, Obertrebere).
Druck: Deutsch: Wolff II, 205.
2064 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Universis Christi fidelibus presentem litteram visuris L[utolfus| et
Hleinricus] fratres milites dicti de Berlstete salutem in domino sem-
piternam. Quoniam simplicium innccencie insidiarum laqueos frequenter
tendit versucia malignorum, ita quod rerum cupiditate accensa in bene
et racionabiliter gestis calumpniam sepe struat, qua propter ad hec
precavenda nos Lutolfus et Heinricus fratres dicti de Berlstete tenore
presentium recognoscimus et publice profitemur, quod nos tres mansos
et molendinum sitos in Obertrebere nec non mansum et dimidium
sitos in Eberstete cum omnibus suis pertinentiis vendidimus rite et
racionabiliter domino abbati et conventui monasterii de Porta, qui
nobis, quiequid promiserunt, integraliter persolverunt. Igitur si quis
nostrum seu heredum vel consanguineorum* nostrorum racione huius
contractus omni timore postposito pro grandi vel parvo predictos abbatem
et conventum impetat, ipsis iniuriam irrogari publice profitemur. Huiu:
rei causa presenti pagine sigillum nostrum, quo communiter utimur,
duximus apponendum. Datum anno domini M*CC?LXX* VIII*, in
octava apostolorum Petri et Pauli.
? consanguieneorum
1278. Juli 6. 262.
Ludolf von Berlstedt bekundet, duss er und sein. Bruder Heinrich
das Patronatsrecht an der Kirche in Obertrebra dem Kloster Pforte
überlassen und demselben 11|, Hufe in Eberstedt verkauft haben, wo-
von dem Pleban von ÖObertrebra jährlich 11, Vierding zu zahlen sei.
Hdschr.: D 45" (tit, Obertrebere).
Druck: Deutsch: Wolff II, 205.
Universis Christi fidelibus presentem litteram visuris L[utolfus] miles
dietus de Berlstete salutem in domino sempiternam. Tenore presentium
recognoscimus, quod ius patronatus ecclesie site in superiori Trebere.
quod ad nos et fratrem nostrum H[einricum] iure hereditario pertine-
bat, Portensi monasterio contulimus pro remedio anime nostre et pro-
genitorum nostrorum liberaliter et devote. Recognoscimus etiam, quod
mansum et dimidium sitos in Ebirstete predicto monasterio rite et
racionabiliter vendidimus, in quibus plebanus de superiori Trebere
nichil iuris habet amplius quam fertonem et dimidium, qui eidem dari
debet annis singulis a cultoribus eorumdem. Ad quorum omnium
ostensionem et probacionem sufficientem parati sumus et erimus nunc
et semper. Sed quia terram ad presens intrare non possumus nec
audemus, presentem litteram sigillo nostro communivimus in horum
omnium certitudinem pleniorem. Datum anno domini M* CC? LXX » vill".
in octava apostolorum Petri et Pauli.
-—— - 0 ——— MÀ —— — —
Nr. 262—204. 1215. 265
1278. Oktober 7. Pforte. 263.
Albrecht Landgraf von Thüringen befreit das Kloster Pforte hin-
sichtlich des in. seinem Grerichtssprengel Buttelstedt gelegenen Dorfes
Leutenthal von allen Belastungen seiner Beamten.
Häschr.: D45 (tit. Lutental) und nochmals, von einer Hand des 14.Julhr-
hunderts, 52. T' 278.
Druck: Deutsch : Wolff LI, 204, Vgl. Pertuch I, 56. Bertuch-Schamel I, 38.
Nus Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus. notum facimus universis presentes litteras inspecturis. quod
ob. reverentiam beate virginis* villam, que Lutental appellatur, sitam
in nostro iudicio Botenstete*, spectantem iure proprietatis ad claustrum
in* Porta, ab omni exactione, collectione et? extorsione seu* gravamine
nostrorum officialium, qui pro tempore fuerint in Botenstete! sive in
Ekehardisbere vel in quibuse umque aliis locis, liberaliter eximimus et
eam abt omnibus predictis exoneramus omnino, et ne quis officialium
predictorum de iudicio etiam sanguinis in predicta villa se aliqualiter
intromittat Nolentes in posterum dominum abbatem et conventum
fratrum in Porta per nos vel per aliquos officiales nostros in dicta
villa per exactiones aliquas aut servicia quecumque aliqualiter pertur-
bari, nec ipsam villam alicuius officialis, qui nunc vel futuraliter
nomine nostro fuerit in Botenstete vel in aliis quibuscumque locis,
aliquo servieio mediante volumus parere mandatis. Cuius rei testes
sunt Heinricus comes de Honsten, Fridericus comes de Rabenswalt, do-
minus Cunradus de Tannenrode, dominus Ludewicus de Lapide, Sifridus
de Bendeleiben, Guntherus de Rosla milites et dominus Gerhardus et
Marquardus curie nostre nofarii. Ad maiorem etiam cautelam presens
privilegium fieri fecimus nostri sigilli munimine roboratum. Datum
in Forta anno domini M? CC? LXX* VIII?^, nonas Octobris.
? marie hinzugefügt D 52 . Buttelstete 7 * quod vocatur (statt in) T
"et fehlt T * vel D52 'Bottelstete T 5 ex D52 | hM? CC?LXX? i11? D52
1278. Dezember 22. Balgstädt. 264.
Die Brüder Ulrich und Friedrich von Balgstädt verleihen dem Kloster
Pforte das Recht der freien Benutzung des ihnen gehörigen Theiles von
dem Steinbruche bei Balgstädt.
Hdschr.: D 8" (tit. Porta).
Drucke: Corssen 294. Deutsch: Wolff I1, 206.
Nos Vlrieus miles et Fridericus fratres de Balgestete recognoscimus
et notum esse volumus Christi fidelibus universis, quod nos pro remedio
animarum nostrarum et omnium progenitorum nostrorum contulimus?
conventui monasterii Portensis communionem plenam in lapicidina
266 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
nostra sita in monte iuxta Balgestete, ut racione et tytulo huius nostre
donationis et huius privilegii habeat ius et facultatem in eadem libere
t absque ulla contradictione fodiendi, effringendi, evolvendi et deve-
hendi lapides ad omnia opera sui cenobii intus et extra necessarios,
quam diu Porta subsistit et quam diu in ipsa lapicidina lapides inveni-
untur, in ea tamen parte lapicidine, que specialiter nos conüngit In
huius rei certitudinem pleniorem et ut hec nostra donatio robur ob-
tineat debite firmitatis, predicto conventui presens scriptum nostri sigilli
porreximus munimine communitum. Ego Fridericus, quia adhue proprio
sigillo careo, Vlrici fratris mei sigillo, quo communiter utimur, sum
contentus. Acta sunt hec Balgestete anno domini M? CC? LXX VIII*, Xl^
kalendas Ianuarii, que tunc dominica habebatur. Testes sunt dominus
Reinhardus Varch, Vlricus de Gvsowe, Petrus de Wolkowe, Volradus
de Rolz milites et castellani in Novo castro et alii quam plurimi fide
digni.
* contulimus zweimal
1279. Februar 16. Eisenach. 265.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation und auf
Bitte des Ritters Albert Boler den Brantsee! dem Kloster Pforte sw.
Häschr.: D 47" (tit. Brantbach).
Druck: Deutsch: Wolff II. 207. Vgl. Pertuch I, 57. Bertuch-Schumel I, 38.
Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pa-
latinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam a mundanis
nichil cercius observatur. quam ommia constitui sub incerto, necesse
est ea. que posterorum sunt memorie relinquenda, ne periculum irri-
tacionis incurrant, scriptis et testibus eternari. Unde notum facimus
tam presentibus quam futuris, quod nos stagnum Brantse! sic dictum.
quod Albertus miles cognomento Bolerus a nobis feodali iure tenuit
et in manus nostras resignavit. ad peticionem et plurimam instantiam
eiusdem dilecti nobis Al., de consensu etiam dilectorum nobis Heinrici,
Friderici et Theoderici filiorum et heredum nostrorum nec non et pro
remedio anime nostre et omnium progenitorum nostrorum contulimus
monasterio Portensi cum omni iure, dominio et utilitate, quam piscando.
aucupando vel quocumque alio modo in eo poterit adipisci, iure pro-
prietario perpetuo possidendum, nolentes predictum monasterium ab
aliquo officialium nostrorum seu quocumque hominum in stagno pre-
dicto aliqualiter molestari. Ut igitur hec nostra donatio imperpetuum
maneat inconvulsa et a nullo penitus irritetur, ipsam presenti scripto
et sigilli nostri appensione et infra scriptis testibus ydoneis iussimus
communiri. Datum Ysenach anno domini M*CC?LXX?IX?, XIUI® ka-
lendas Marcii. indictione VII. "Testes sunt Albertus de Glichen et
Albertus de Glichenstein comites, Hermannus de Mila, Guntherus de
Nr. 265—207. 1279. 267
Slathem, Hermannus camerarius® de Vanre senior, lohannes de
Heruersleiben. Heinricus de Hayn milites, frater lohannes prior,
Heinricus de Bren, frater Otto Bawarus Portenses et alii quam plures.
* camerius
1 Nach Venediger, Das Unstrutthal und seine geschichtliche Bedeutung ( Progr.
Halle 1886) 3, A. 2 entwässert 1832.
1279. Mai 31. 266.
Andreas Abt des Klosters auf dem Petersberge su Erfurt bezeugt,
dass Konrad von Eisenach, ehemals Bürger in Erfurt, der ın das
Kloster Pforte eingetreten sei, demselben eine von dem Erfurter Bürger
Hugo von Cymern zu entrichtende Mark jährlichen Zins geopfert
habe.
Hdschr.: D 41 (tit. Erfordia).
Druck: Deutsch: Wolff Il, 206. Vgl Beyer, UB. d. St. Erfurt 1, 194.
Nos Andreas dei gracia abbas monasterii Montis sancti Petri Er-
fordensis tenore presentium publice protestamur, quod frater Cunradus
de Ysenach, olim civis Erfordensis, domino inspirante .transferens se
ad ordinem Cysterciensem in Portensi* ecclesia, obtulit eidem ecclesie
in eensu annuali unam marcam albi argenti, quam Hugo civis Erforden-
sis® dictus de Cymern de curia sua sita apud parrochiam sancti Nycolai
Erfordie ín festo sancti Michahelis subcellerario predicte ecclesie sin-
sulis annis solvet, salvo tamen in omnibus iure nostro, quod habere
dinoseimur in curia supra scripta, et si predictus Hugo quacumque
hecessitate compulsus venderet curiam ante dictam, emptor deberet de
Iipsa^ curia prefate ecclesie solvere pecuniam superius iam expressam.
In euius certitudinem et memoriam firmiorem domino abbati et con-
ventui sepe dicte ecclesie presens scriptum dedimus sigilli nostri mu-
nimine roboratum. Testes huius rei sunt Reinhardus villicus noster,
ounradus dictus Steinvelt, Heidenricus de Rudenstete, Sifridus Faber,
(tunderamus de Mulhusen cives Erfordenses et quam plures alii fide
digni. Datum anno domini M* CC? LXX?IX*, II? kalendas Iunii.
* porten porteü — " erfoden ° de ipea de ipsa.
—— ——À ml
1279. Juli 6. Merseburg. Ä 261.
Friedrich Bischof von Merseburg gestattet auf Bitten des Bischofs
Witego von Meissen und des Markgrafen Heinrich von Meissen dem
Nonnenkloster Marienthron [Nimptschen] bei Grimma, nachdem er in
Erfahrung gebracht habe, dass dasselbe mit Genehmiguny seines Vor-
güngers, des Bischofs Heinrich von Merseburg, dem Cistercienserorden
angeschlossen sei, vorbehaltlich seiner bischóflichen Rechte in diesem
268 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Verhältnisse zu bleiben, mit der Bestimmung, dass es dem Able des
Klosters Pforte untergeordnet sein solle.
Häschr.: Or. Perg. 2 Sp. an grün-roth-weissen seidenen Schnüren. Dresden
H. St. A. Nr. 951”.
Drucke: Pertuch 1, 288. Bertuch-Schamel I, 188. Schlegel, De Cella
Veteri 55. Horn, Henricus Illustris 345. Vgl. Schöttgen 133.
— indulgemus et permittimus habito super hoc consensu totius
capituli nostri, quod supra dicte sanctimoniales sint et permaneant in-
corporate ordini Cvstereiensium cum omnibus iuribus et libertatibus
eiusdem ordinis, hoc adiecto, quod abbati Portensis monasterii suisque
successoribus Nuemburgensis dyocesis perpetuo sint subiecte et tam
nobis quam nostris successoribus respondeant de iuribus episcopalibus
prout superius est expressum. | Ut autem premissa rata permaneant
et perpetuo perseverent, eandem litteram super premissis conscribi
fecimus et sigillis, nostro scilicet et capituli nostri, in testimonium
roborari. Datum et actum in curia nostra Merseburg anno domini
M*CC* LXXIX*, II nonas Iulii, pontificatus nostri anno XIIII?, presen-
tibus testibus infra scriptis: venerabili domino Witegone episcopo
Misnensi, domino Burchardo abbate Cellensi, Ludolpho preposito, Kvne-
mundo decano, magistro Geuehardo thesaurario Nuemburgensis ecclesie.
magistro Theoderico preposito Budesinensi, magistro Dangmaro the-
saurario Mersburgensi, fratre Heidenrico et fratre Heinrico monachis
Cellensibus, Richardo et Bartholomeo fratribus de Liuenowe et aliis
quam pluribus tam clericis quam laicis fide dignis.
1280. 268.
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet die schiedsrichterliche
Schlichtung eines Streites zwischen dem Kloster I’forte einerseits und
den Aebten von Volkerode und Reifenstein sowie den Bauern von
Schwerstedt andererseits über Weidetriften ewischen Henschleben und
Schwerstedi.
Hdschr.: D 40 (tit. Ver), nicht mehr von erster, aber fast gleichzeitiger
Hand. T 175.
Druck: Deutsch: Wolff 11, 209.
Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie* comes pa-
latinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Ne abolite questiones
materiam vel occasionem habeant renascendi, solent ea, que per racio-
nabilem vel legittimam decisionem terminata fuerint et in amicabilem
concordiam revocata. seripti testimonio confirmari et posterorum noticie
commendari. Ideoque recognoscimus et tenore presentium declaramus
omnibus, quibus nosse fuerit oportunum, quod eausa sive questio, quam
sibi movebant venerabiles dominus abbas et conventus Portenses ex
parte una et venerabiles de Volkolderode et de Ryphenstein abbate:
Nr. 268—209. 1280. 269
nec non coloni de Swerstete ex altera super quibusdam pascuis inter
Henschesleiben et Swerstete, post multiplicem altercationem ac causas
et protestationes hinc inde propositas tandem diseretorum virorum
mediante consilio taliter est decisa, videlicet quod dominus abbas* et
conventus Portenses predicti nec non abbates de Volkolderode et de
Ryphenstein cum colonis de Swerstete supra dictis renunciaverunt omni
iuri et actioni, que in predictis pascuis utrimque sibi videbantur com-
petere, arbitris hinc inde dispositis dictum negotium plenarie commit-
tentes, quorum nomina ex parte Portensium fuerunt Fridericus de
Kindehusen, Albertus de Vipeche, Albertus de Herversleiben* nobiles,
ex parte altera Heinricus dictus Velkener, Theodericus de Werthere,
Heinrieus de Sumerringen milites, quibus de nostris consulibus Ottonem
comitem de Luterberch et Hermannum de Mila superaddidimus®, dantes
eis in mandatis secundum beneplacitum utriusque partis, quod, si ar-
bitri supra dicti convenire nequirent, ut decidendi et componendi ple-
nariam haberent nostro nomine facultatem. Qui nobis in hac parte
parentes* diseretorum virorum hinc inde collectorum freti consilio
pascua supra dieta equis portionibus distribuentes certisque terminis
distinguentes ac fossatum per medium ab utraque parte debere fieri
statuentes, ut quelibet supraí dictarum partium partem se contingentem
perpetuo pacifice possideat et quiete. Huius rei testes sunt Ludewicus
de Husen miles magister fori in Wizense, Theodericus dictus Hake,
*Meize, Ekehardus de Gebese milites, Bertoldus de Kindehusen, Her-
hordus de Henscesleiben, Iohannes de Gebese, Bertoldus de Gotha et
alii quam plures fide digni. Ut igitur firmus et inconvulsus perpetuo
permaneat huius per omnia tenor facti, presentem litteram conscribi
feeimus et sigillo nostro iussimus communiri. Acta sunt hec anno
domini M* CC? LXXX ».
= Saxonieque 7' ^ abbas fehlt D_ " lvésleiben D " superaddimus T
* parante, T !sepe T * Vor Meize Lücke für ein bis zwei Worte DT
— m — ——M
1280. Juni 6. | 269.
Konrad Propst und der Konvent des Moritsklosters su Naumburg
, verkaufen Schulden halber dem Kloster Pforte einen Wald bei Rode
und einen andern bei Grössnite für 21 Mark.
Hdschr.: D 30 aus dem Anfang des 14. Jahrh., nochmals, aber weniger genau
und deshalb für den Text nicht berücksichtigt, D 76 aus dem 15. Jahrh.
T 229.
Druck: Deutsch: Wolff II, 208. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. I, 69. v. Schön-
berg 160.
In nomine domini. Amen. Nos Conradus dei gracia prepositus
totusque conventus canonicorum regularium ecclesie sancti Mauricii
in Nuenburg universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam ea,
970 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
que geruntur in tempore, simul elabuntur cum tempore, nisi testimonio
litterarum ad futurorum noticiam transferantur, ideirco tam presentibus
quam futuris notum esse volumus universis, quod, cum nos pro con-
tractu cuiusdam advocacie* gravi onere premeremur debitorum, ut?
nec per distractionem mobilium vel eciam per subtractionem usuum
cottidianarum necessitatum a mole tantorum debitorum eximi et exo-
nerari possemus, tandem deliberatione consilisque multis habitis de
consensu unanimi ad alienationem immobilium decrevimus declinandum.
Cumque inter omnia immobilia domus nostre alienatio silve iuxta
villam Rode et alie (sic) cuiusdam silve, que ger dicitur, contra
Gosteniz minus dampnosa iudicaretur ab omnibus tam nobis quam
eciam familiaribus nostris amicis, dictam silvam iuxta villam predictam
Rode nec non aliam, que gere* dicitur?, domino abbati et conventui
Portensibus Cisterciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, vendidimus
pro XX et una marcis argenti, quas nos recognoscimus integraliter
recepisse. Accedente igitur* omnium nostrum concordi connivencia
et consensu proprietatem sepe dictarum silvarum contradidimus abbati
et conventui Portensibus ante dictis cum iure, dominio, proprietate.
possessione, proventibus et utilitatibus omnibus, que nobis competebant
et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et in posterum possunt
quomodolibet provenire. sive in superficie terre iam appareant vel
quibuseumque modis etiam in imis terre apparuerint in futuro, cum
dei quiete perpetuo possidendas. Super evictionis et gwarandie cau-
cionibus predictorum omnium venditorum et contraditorum secundum
terre consuetudinem antiquitus observatam nos et nostrum cenobium
presentibus obligamus. Sane cum supra dicta pecunia utiliter versa
sit in rem nostram, videlicet in redemptionem advocacie bonorum in
villis Vipeche, Eckestete et Bachstete a Conrado pincerna de Varila.
ut tractata sic racionabiliter et peracta perpetua firmitate consistant
secura contra oblivionis incomodum et cavillationis et interpretationis
sinistre. calumniam detestandam, super eis presentem paginam con-
scriptam appensionibus sigillorum capituli maioris ecclesie Nuen-
burgensis et nostri et conventus nostri iussimus communiri, ut ex
hoc sit vivax memoria et perhennis. Acta sunt hec anno domini
M* UC? LXXX°, VIII? idus Iunii, indictione VlII*. Huius rei testes sunt
dominus Ludolfus maioris ecclesie prepositus, Kunemundus decanus,
Arnoldus scolasticus, Lutolfus de Alrestete canonicus Nuenburgenses*.
Henricus de Schonenberg, Hevdenricus de Heseler milites, Albertus
de Gosteniz, Conradus Shile et alii quam plures fide digni.
? aduocie D "ita ut T * Ger T 4 dicitur fehit D — * ergo T
! sit fehlt T — * Nuenburgn DT
LI
Nr. 269—271. 1280—1282. 271
1282. Juni 2. 240.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte einen
Zins von 24 Schillingen zu, den dasselbe von der Emsenmühle an
Rudolf von Auerstädt su zahlen gehabt, aber für 4 Mark abgelöst hat.
Hdschr.: T 227°. D 76 (tit, Gernstete).
Drucke: Schöttgen u. Kreysig, Nachlese I, 172. Bertuch-Schamel I, 227.
Deutsch: Wolff IL, 211.
Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala-
tinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Deum nobis speramus
fore propitium, si pauperum Christi necessitatibus, prout possumus,
misericorditer subvenimus. Devotionem igitur et paupertatem dile-
ctorum nobis in Christo fratrum Portensium pie attendentes viginti
quatuor solidos Eckehardesbergensis monete, qui super castrum nostrum
Eckehardesberg olim de molendino supra dictorum fratrum Portensium
Emese dieto annis singulis solvebantur! quosque Rudolfo dieto de
Owerstete et filio suo Rudolfo nec non uxori filii supra dicti Cristine
diete in feodo porrexeramus, ab eisdem R. et filio suo R. et* uxore
filli supra dicti nobis resignatos ad peticionem eiusdem R. et ami-
corum suorum multam instantiam, pro remedio etiam anime nostre
contulimus iure proprietario perpetuo possidendum (sic) Portensi mona-
sterio, a quo ob hoc ipsum* predicti R. et filius suus R. et uxor eius-
dem C. summam quatuor marcarum argenti receperunt sibi integraliter
persolutam. In huius* rei certitudinem pleniorem presentem paginam
sigillo nostro signatam porreximus monasterio memorato. Datum anuo
domini M9 CC^LXXXII*, III nonas Iunii, indictione X? Testes sunt
nobilis vir dominus Conradus de Tannenrode. Fridericus de Slatheim.
Hermannus de Ebersberg. Fridericus vicedominus de Apolde!, dominus
Mathias notarius noster, Hermannus de Starkenberg canonici Nuen-
burgenses et alii quam plures fide digni.
! et durchgestrichen T b ipsum et D * euius D 4 fridericus vice-
dominus de appolde hermannus de ebirsberk D
| Vgl. Nr. 118.
1282. August 21. 271.
Heinrich Pfarrer der Bartholomäikirche zu Erfurt vermacht in
seinem Testament unter anderem dem Kloster Pforte 1|, Vierding.
Anno domini M° CC? LXXXII*, indictione X*, XII kalendas Septembris.
Häschr.: Or. Perg. Siegel fehlt. Magdeburg St. A. Erfurt. Nachirag 22.
Druck: Beyer, UB. von. Erfurt I, 209.
910 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1286. September 14. 29.
Heinrich und Beringer von Schauenforst eignen dem Kloster Pforte
1, Hufe, den vierten Theil eines Hofes und ein Haus in Wallichen
zu, welche Heinrich Teufel demselben verkauft hat.
Hdschr.: Kop. Pap. Weimar St. A. Kopialbuch F' 510 (uus dem 16. Jahr-
hundert), Bl. 24.
Ungedruckt.
Suboriri solet de gestis hominum multa calumnia, nisi lingua
bonorum testium robur adhibeat aut scriptura. Nos igitur Heinricus
et Beringerus dicti de Scowenuorst tenore praesentium recognoscimus
publice protestando, quod bona sita in Waldichen, videlicet quartale
mansi cum quarta parte areae et integra domo adiacente, quae ad nos
titulo proprietatis pertinere dinoscuntur et quae Heiuricus dictus Dia-
bolus, qui haec iure feodali a nobis habuit, fratribus Cisterciensis
ordinis manentibus in claustro, quod Porta nuncupatur, vendidit ratio-
nabiliter et cum heredibus suis libere resignavit, resignamus libere
et concedimus eiusdem claustri fratribus titulo proprietatis perpetuo
possidenda, obligantes nos eisdem in his scriptis ad hoc, si aliqua
erroris calumnia ipsis super tali contractu institerit, quod ab illa eos
sub nostris expensis et laboribus absolvere volumus et debemus aut.
si in hoe deficimus, pecuniam, quam dederunt pro praedictis bonis.
totaliter et siue lite reddemus resumentes praedicta bona sub forma
et valore eodem, quo contractus tempore perstiterunt. Ne super huiux
modi contractu et obligatione aliquis error incumbere valeat, prae-
sentem litteram praedicti claustri fratribus dedimus nostri sigilli muni-
mine roboratam. Testes praedicti contractus sunt Stetinus! et Her-
mannus dictus Lazernei? milites, Gotfridus dietus Rost, Theodericu-
de Engerde, Ludewicus dietus de Zimmern, Theodericus frater eius
plebanus de superiori ecclesia in Zimmern et Cristianus plebanus dv
superiori ecclesia in Ollendorph, Heinricus dictus Ruz, Heinricus de
Kranichuelt, Gotfridus de Zimmern, Petrus frater eius et Reinhardu:
Segehildis. Datum anno domini MCCLXXXVI, XVIII kalendas Octobris.
I Der Name ist nicht zu erklären; vielleicht verschrieben? 2 Jedenfalls ver-
schrieben für Zazerney. Hermannus dictus Zazerney kommt 3. B. in verschiedenen
Orlamünder Urkunden 1286 —1291 bei v. Reitzenstein vor, der Familienname im
14. Jahrh. im UB. von Jena.
— — —— M — — M —
1286. Oktober 18. Schloss Osterfeld. 273.
Hermann und Heinrich Grafen von Neuenburg eignen nach
Resignation der Brüder Friedrich und Gebhard von Haldecke dem
Kloster Pforte eine Hufe in Zaekwar zu, deren 2 Mark betragenden
Nr. 272—218. 1286. 273
jährlichen Zins die genannten Brüder dem Kloster sur Hälfte über-
wiesen, zur anderen Hälfte für 101], Mark verkauft haben.
Häschr.: D 54 (tit. Zebekur). T 68°.
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 218, Vgl. Pertuch I, 118. Bertuch-Schamel I, 76.
Braun 22.
In nomine domini. Amen. Nos Hermannus et Heinricus fratres
comites dicti de Novo castro omnibus hoc seriptum visuris in perpe-
tuum, Ne res digne memoria per successionem temporum oblivionis
cecitate apud posteros valeant obfuscari, convenit eas scriptis et fidelium
testimoniis eternari. Notum igitur facimus universis tam presentis
etatis quam successure posteritatis hominibus, quod Fridericus et Geue-
hardus fratres dicti de Haldekke fideli permoti devotione cirea mona-
sterium Portense et fratres inibi constitutos pro remedio anime patris
sui domini Friderici unam marcam assignaverunt fratribus predicti
monasterii de manso in villa, que Cebecur dicitur, sito singulis annis
dandam. Verum quia coloni eiusdem mansi duas marcas exinde solvere
consueverunt, venerabilis dominus abbas Theodericus sepe dicti mona-
sterii, ut censum hunc integraliter perciperet, reliquam marcam pro X
et* dimidia marcis suo conventui a predictis F. et G. fratribus com-
paravit. Cum igitur iam dicti F. et G. fratres hune mansum a nobis
lure tenerent feodali, in manus nostras resignantes rogaverunt et sup-
pliciter institerunt, quatinus ipsum appropriaremus Portensi monasterio
prelibato. Nos vero deum nobis proinde fore propicium sperantes ad
honorem gloriose virginis et matris Marie et ob favorem venerabilis
conventus de Porta pro remedio animarum nostrarum et progenitorum
nostrorum contulimus predictum mansum monasterio Portensi cum
omni iure, dominio, utilitate iure proprietario perpetuo possidendum.
Utautem predictorum veritas inviolabili in perpetuum vigeat firmitate,
presentem litteram conscribi et sigillorum nostrorum appensionibus ae
infra scriptis testibus ydoneis fecimus communiri. Datum in castro
Ostervelt anno domini M* CC? LXXX* VI*, in die saneti Luce ewange-
liste. Testes sunt dominus Heinrieus de Bruch, Reinbodo de Stolzen-
hayn milites, dominus Heinricus® de Cremashowe canonicus Nuen-
burgensis, Wenemarus cellerarius, Hermannus notarius, frater Gunthe-
rus de Shaphstete Portenses, Heinricus de Rosenhayn laycus, dominus
Theodericus de Muchele sacerdos et alii quam plures fide digni.
^ Xdet D " Theodericus 7 Es lässt sich nicht mit Sicherheit entscheiden,
welche von beiden Lesurten die richtige ist. . Ein. Domherr Theodericus de Crima-
schowe kommt (Lepsius, Hochstift Naumburg 303) im Jahre 1255 vor, ausserdem
1269 (nicht 1259, wie Wolff II, 100 angiebt) in einer D 49* enthaltenen, aber
nicht unmittelbar auf Pforte bezüglichen Urkunde. Ob derselbe jedoch hier gemeint
sein kann, ist um so mehr zweifelhaft, als er 1270 nach Nr. 220 Dechant gewesen
zu sein scheint.
— — — mn — m mn
Geschichtsg. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. . 18
2374 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1287. Juni 13. 244.
Friedrich von Balgstádt eignet, zugleich im Namen der übrigen
Betheiligten, dem Kloster Pforte 11], Hufe in. Zaekwar gu, die Otto
von Gössnits an dasselbe verkauft hat.
Häschr.: D 51" (tit. Zebekur). T 69.
Druck: Deutsch : Wolff LI, 215. Vgl. Pertuch I, 119. Bertuch-Schamel I, 77.
Ego Fridericus de Balchstete presenti scripto declaro tam presentis
evi hominibus quam futuri, quod dominus Otto propinquus meus, miles
dictus de Gosteniez, *domino abbati et ecclesie Portensi vendidit man-
sum et dimidium in pago ville Zebekvr pro quindecim marcis argenti
sibi integraliter persolutis, quem quidem mansum et dimidium predictus
Ot. in possessione habuit, proprietas vero ad me et ad meos pertinuit
nobis a nostris progenitoribus devoluta. Ut autem esset firma vendicio,
et ne cavillosa questio ex hoe posset in posterum suboriri, sepe dictus
Ot. de Gosteniez et ego una cum fratribus meis Hermanno et Conrado
cum heredibus eorum, item filii patrui mei, Fridericus videlicet, Her-
mannus et Heinrieus dicti Bretinbuch^ cum omnibus heredibus suis et
qui aliquod ius in predictis bonis sibi vendicare possent, resignantes
contulimus et appropriavimus eundem mansum et dimidium cum omni
iure, utilitate, dominio et proprietate, cum omnibus suis pertinentiis ad
possidendum perpetuo Portensi monasterio iam predicto. In cuius rei
signum et memoriam perhennem presenti pagine, quia sigillo proprio
careo, sigillum Vlrici fratris mei senioris, quo hactenus usus sum, nec
non et sigillum fratris mei Hermanni duxi apponendum. Huius rei
testes sunt dominus Petrus de Wolkowe* et filius eius Albertus castel-
lani Novi castri, Heinricus de Heseler scultetus Nuenburgensis, Her-
mannus de Aken, Ditmarus, Bertoldus de Budestete cives Nuen-
burgenses. Acta sunt hec anno domini M9? CC? LXXXVII*1, idus Iunii.
? et domino 7 ® Breytinbuch T * Wolkwe T d M9cc^Lxxvni? D Wegen
des Zusammenhanges mit Nr. 275 muss 1287 für richtig gelten,
1287. Juni 19. Naumburg, Georgen-Kloster. 278.
Friedrich von Balgstädt verkauft dem Kloster Pforte zu Gunsten
seines Gasthauses das Eigenthumsrecht an 3 Hufen in Möllern nebst
einem dabei gelegenen Walde für 5*9 Mark.
' Hdschr.: T 99, D 122* (tit. Mellir) mit zahlreichen Auslassungen.
Druck: Deutsch; Wolff II, 214. .
Ego Fridericus de Balchstethe notum esse cupio universis Christi
fidelibus presentibus et futuris, quod tres mansos in Meller sitos, ad
me a progenitoribus meis iusto proprietatis titulo devolutos, ex quibus
Siboto mansum et dimidium, frater suus Iohannes et mater eorum
Nr. 274—216. 1287. 215
dimidium mansum, Ditmarus et uxor eius, soror videlicet supra dicto-
rum Sibotonis et Iohannis, mansum unum a me iure feudali tenebant,
cum quadam silva iuxta predictam villam Meller sita, simili iure ad
me devoluta, domino abbati et eeclesie Portensi pro quinque marcis
et dimidia michi integraliter persolutis cum omni iure, utilitate, dominio,
proprietate, cum omnibus suis pertinenciis, sicut progenitores mei
possederunt et ego hactenus possedi, rite et racionabiliter vendidi et
super altare beate Marie virginis in Porta obtuli iure proprietatis
perpetuo possidendos. Predicti autem tres mansi ad magistrum hospi-
tum, qui nunc est vel qui processu temporis futurus est, perpetuo
speetabunt, eo quod sint de bonis ad domum hospitum pertinentibus
comparati. Ne igitur fratres Portenses calumpniam vel questionem
eavillosam vel eciam impeticionem ab aliquo hominum super his mansis
in posterum necesse habeant sustinere, ego Fridericus de Balchstethe
eum heredibus meis, fratres mei Hermannus et Conradus cum suis
heredibus, item filii patrui mei, Fridericus videlicet, Hermannus et
Heinrieus dicti de Breytinbuch cum omnibus suis heredibus, resigna-
vimus ius et proprietatem sive dominium, quod nobis de cetero in
predictis mansis vendicare possemus, ad usum -fratrum Portensium
transferentes. In cuius rei signum et memoriam perhennem, quia
sigillo proprio careo, sigillum fratris mei senioris Vlrici, quo hactenus
usus sum, nec non et sigillum fratris mei Hermanni presenti pagine
duxi apponendum*. Testes sunt dominus Otto de Gostenitz et Albertus
de Gostenitz, dominus Petrus de Wolkowe et filius suus Albertus,
Heinrieus de Heseler scultetus Nuenburgensis, Conradus de Foro civis
Nuenburgensis, dominus ..! prepositus de Schiplitz, dominus Heinricus
de Ihene, dominus Heinricus de Butitz perpetui vicarii Nuenburgenses^.
Acta sunt hec anno domini M^CC9?LXXXVII in claustro ad sanctum
Georgium in civitate Nuenburgensi*, in die beatorum martirum Ger-
uasii et Prothasii.
* appendendum D b Nuenburg T
I Vermuthlich Hermann nach Nr. 302.
1287. November 4. 246.
Friedrich Graf von Rabenswald bekundet, dass Otto Ritter von
Góssnile und dessen Blutsverwandter Friedrich von Balgstädt mit
Brüdern 1! Hufe in Zaekwar für 15 Mark an das Kloster Pforte
verkauft und auf dem Landgerichte in Laucha mit allen Rechten
übertragen, ausserdem auch Friedrich von Balgstädt auf 3 ihm ge-
hörige Lehnshufen in Möllern zu Gunsten des Klosters gegen eine
Zahlung von 51|, Mark verzichtet habe.
_Häschr.: D 51^ (tt. Zebekur), T 68.
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 215,
18%
276 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Nos Fridericus dei gratia comes de Rabenswalt omnibus presens
scriptum visuris in perpetuum. Temporales successus gesta fidelium
perimunt, si stabilita non fuerint serie litterarum. Qua propter nove-
rint universi Christi fideles, quod, cum dominus Otto miles de Goste-
niez et consanguineus suus Fridericus, fratres etiam* predicti F. Her-
mannus et Conradus dicti de Balchstete ob quosdam sinistros eventus
ad distractionem rerum suarum cogerentur, domino abbati et conventui
monasterii de Porta proprietatem quandam, mansum videlicet et dimi-
dium cum pascuis, silvis et areis ad ipsam pertinentibus, in pago ville
Zebekvr vendiderunt pro quindecim marcis argenti sibi integraliter
persolutis. Verum ne Portense monasterium et fratres inibi constituti
calumpniam ab aliquo aut impeticionem in posterum sustinerent, sed
esset firma venditio, predictus dominus Otto et Fridericus cum omni-
bus heredibus, fratres etiam sui Hermannus* et Conradus cum omni-
bus heredibus suis ac universi consanguinei, qui sibi ius aliquod
vendicare poterant in bonis predictis, videlieet Hermannus de Novo
castro, dictus et ipse de Balchstete,! patruus eorum, cum omnibus
heredibus, Heinricus etiam et Fridericus dieti de Bretinbuch*, in
plebiscito Luchowe? coram advocato nostro Hermanno cognomento
Poux, qui ibidem presedit iuditio vice nostra, resignaverunt eadem
bona, transferentes et transfundentes* omne ius et omne! dominium,
proprietatem et utilitatem in Portense monasterium et conventum inibi
eonstitutum, nullo iure, dominio, proprietate vel occasione iuris sibi in pre-
dietis bonis et ad ea pertinentibus quomodolibet reservato. Preterea
Fridericus, Hermannus.et Conradus de Balchstete® predicti, ad quos
eadem bona specialiter pertinere^ videbantur, super evictionis et warangie
cautionibus omnium venditorum et contraditorum! secundum terre con-
suetudinem antiquam et hactenus observatam se fide prestita firmiter
obligaverunt offerentes *fratribus in Porta litterarum suarum cum
sigilli robore cautionem. Resignavit etiam in eodem plebiscito F. de
Balchstete sepe dietus! tres mansos feodales sitos in Mellern, qui*
specialiter ad ipsum pertinebant, persoluta sibi summa quinque marca-
rum et dimidia a predictis fratribus de Porta eo modo, quo superius
est expressum. Sane ut premissa omnia perpetua firmitate consistant
secura contra oblivionis incommodum, presentem litteram abinde con-
scriptam et sigillo nostro munitam contulimus fratribus in Porta sepius
memoratis. Acta sunt hec anno domini M^CC"LXXX* VII, pridie
nonas Novenbris, presentibus hiis", quorum nomina sunt subscripta:
Gelfradus et frater suus Theodericus de Heseler, Ekkehardus de Heseler
milites, Heinricus de Luchowe dictus Mussae?, Heinricus filius Her-
manni de Roliez, Hermannus de Reinstorf et alii quam plures.
^et T — " Heinricus mit ausgestrichenem einricus. am Rande Hin weit rother
Farbe D_ * Breitenbuch 7 à Lochowe T" transfundantes T ! omne fehlt T
€ Walchstethe T' N pertinere specialiter 7" — ! contradeorum D * predictis
fratribus TU ' sepedictos 7 "que 7 "eis 7 " Musac T
| Bei dem engen Zusammenhange der Urkunde mit den beiden vorhergehenden
Nr. 276—277. 1287 —1288. 277
muss Hermannus de Novo castro «w.3.w. für identisch mit dem in Nr. 273 und 274
genannten Hermann von Breitenbuch und für einen Bruder Friedrichs und Heinrichs
gelten; dann würde allerdings patruus in Nr. 275 in anderem Sinne als in Nr. 273
und 274, dort anscheinend als Vetter, hier als Oheim aufzufassen sein. Vgl. Herquet
im Neue Mittheil. XIII, 312,
1288. Dezember 9. 271.
Bruno Bischof, Bruno Propst, Kunemund Dechant und das Dom-
kapitel zu Naumburg verkaufen 2 Hufen zu Poppel, die jährlich
3ljg Mark einbringen, für 30 Mark an das Kloster Pforte.
Hdschr.: D 56° (tit.Popal). T79®.
Druck: Deutsch: Wolff I1, 217. Vgl. Braun 20.
In nomine domini. Amen. Cum per humane fragilitatis industriam
ca, que geruntur in tempore, retineri memoriter utcumque non valeant,
sed quadam oblivionis nube processu temporis obducantur, magnopere
eurandum est, ut cuncta gesta mortalium firmentur patrocinio litte-
rarum. Noverint igitur* universi tam futuri quam presentis evi Christi
fideles, ad quos presens scriptum pervenerit, quod nos B[runo| dei
gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus, B[runo| prepositus, C[une-
mundus| decanus totumque eiusdem ecclesie capitulum sano usi con-
silio duos mansos sitos in villa, que dicitur Poppal^, solventes annis
singulis* IIIj marcam? albi argenti Portensi ecclesie pro XXX* marcis
legalis argenti titulo proprietatis vendidimus cum omni iure et pro-
ventibus, qui de dictis mansis ab antiquo sunt habiti, perpetuo possi-
dendos. Ut autem hec absque discordia perpetue firmitatis robur
obtineant et semper maneant inconvulsa, presentem litteram conscribi
fecimus et sigillorum nostrorum munimine roborari. Testes huius rei
sunt Albertus de Grizheim*, Hermannus de Ostervelt, Otto de In-
dagine, Vlricus de Koldiz, Dithmarus! de Willerstede, Lodewicus de
Degenstede canonici, Heinricus de Butiz, Vlricus de Bebera perpetui
vicarii predicte ecclesie Nuenburgensis. Acta sunt hee anno domini
M° CC? LXXX? VIII, V? idus Decembris, eiusdem ecelesie Nuenburgensis
episcopi pontificatus anno I111°.
"ergo T ® popall 7T "singulis annis 7 “ marea * g'zheim D Gersheim 7'
! Dith* D Ditmarus T
Anm. Als Ergänsung gehören zu dieser Urkunde zwei andere
von 1284. August 22. Nach der einen (D 56. T 80*. Wolff II, 211)
verkaufen Günther und Hermann, Domherren zu Naumburg, und
ihre Brüder Hermann Graf von Mansfeld, Heinrich und Heinrich,
Söhne des verstorbenen Burggrafen auf der Neuenburg, die 2 Hufen
zu Poppel an das Naumburger Domkapitel, in der andern (D 56.
T 80. Böhme, Todtheilung 78. Wolff I1, 212) bestätigt Elisabeth
Gräfin von Rabenswald, Tochter des Grafen Hermann von Mans-
feld und Nichte von dessen. eben genannten Brüdern, den Verkauf.
278 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1289. 28.
Die Brüder Heinrich, Hermann und Dietrich Marschalle von Hol:-
hausen eignen dem Kloster Pforte eine Hufe in Zaekwar su, die das-
selbe von Friedrich Kolre gekauft hat, unter der Bedingung, dass
leteterer die dafür empfangenen 7 Mark zum Kaufe anderer Güter ver-
wende und diese von ihnen su Lehen nehme.
Hdschr.: D54 (tit. Zebekur). T7O.
Druck: Böhme, Herrngosserstedt 12. Deutsch: Wolff II, 219.
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Ut rationabiliter gesta
robur obtineant firmitatis, solent scriptis et testibus eternari. Nos igitur
Heinricus, Hermannus et Theodericus fratres marschalci dicti de Holez-
husen notum facimus omnibus, quibus exhibitum fuerit presens scri-
ptum, quod Fridericus dictus Colre mansum quendam nostre proprietatis
situm in pago ville Zebekur domino abbati et conventui Portensis
monasterii vendidit pro VII marcis puri argenti sibi integraliter per-
solutis. Verum quia idem F. mansum hunc a nobis iure tenuit feodali,
ipsum in manus nostras resignans rogavit, ut prefatum mansum Portensi
monasterio appropriare dignaremur. Nos vero deum proinde nobis fore
propicium sperantes ob animarum nostrarum et progenitorum nostrorum
remedium nee non ob specialem predicti conventus Portensis favorem
appropriavimus eundem mansum sepe dicto monasterio Portensi cum
libertate et utilitate, quam ex eodem consequi poterit nunc et semper.
ita tamen, quod predictus F. pecuniam, quam proinde percepit, in alia
bona convertat, que a nobis iure similiter suscipiat feodali. Ne igitur
dubium* aliquod in posterum suboriri possit aut questio cavillosa, in
premissorum memoriam presentem paginam abinde conscriptam sigil-
lorum nostrorum appensionibus roborari fecimus cum annotatione
testium, quorum hec sunt nomina: Ermfridus de Holezhusen, Her-
mannus de Gutenshusen. Guntherus monetarius in Ekkehardisperge.
Conradus dictus Schyle*, Heinricus dictus Schephel*, Bertoldus dictus
Gule, Iohannes subcellerarius® Portensis, Rudigerus magister in Gerne-
stete. Datum anno domini M* CC? LXXX^IX*^. Ego Theodericus, quia
sigillo careo, sigillo* fratris mei Hermanni usus sum.
* dubium fehlt D db Schille 7 * Schepfel T subcellarius 7" * sigillo
fehlt .D
-— —M— —Ó———
1289. 249.
Die Brüder Heinrich und Walter von Gleissberg eignen dem Kloster
Pforte 5 Aecker unter dem Schlosse Gleissberg an der Saale zu, die
ihr Dienstmann Albert Gensevuz für 61/5 Mark demselben verkauft
und ihnen aufgelassen hat.
Hdschr.: D 22 (tit. Borsendorf). T 207.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 219. ,
Nr. 278—280. 1289. 279
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Geste rei noticia pro-
pagatur in posteros, cum venerit auctoritas et robur firmius a testimonio
litterarum. Hine est, quod nos Henricus et Waltherus fratres dicti
de Glizberc tenore presencium recognoscimus r.blice protestantes,
quod Albertus dictus Genseuuz*, noster famv;.s, vendidit domino
abbati et conventui de Porta quinque agros debite quantitatis sitos"
sub castro* Glizbere circa Salam fluvium, qui vulgariter gere vocantur,
pro sex marcis et dimidia albi argenti. Verum quoniam agros pre-
dictos a nobis iure tenuit feodali, veniens ad nostram presenciam cum
suis heredibus Heinrico, Hildebrando et Alberto sepe dictos agros,
quia ad nos eorum proprietas pertinuit, in manus nostras cum suis
heredibus iam dietis resignavit humiliter expetens, quatenus proprietatem
memoratorum agrorum dignaremur conferre domino abbati et con-
ventui Portensibus supra dietis. Nosigitur attendentes innumera eiusdem
Al. grata servicia nobis exhibita nec non eciam fratrum Portensium
beneficia eosdem agros cum omni iure et proprietate, que nobis in
ipsis competebant, cum omnibus suis pertinenciis, que nunc in eis
apparent vel in posterum quomodolibet apparuerint, domino abbati et
fratribus Portensibus sepe dictis tradidimus iusto proprietatis titulo
perpetuo possidendos. Ut igitur firmus et inconvulsus permaneat huius
per omnia tenor facti. et ne quavis occasione dubium suboriri possit
in posterum, presentem litteram super eo conscriptam eisdem porreximus
sigillorum nostrorum munimine roboratam. Huius rei testes sunt Ru-
dolphus pincerna de Dornbure, cuius sigillum huic littere apponi vo-
lumus, Henricus Osterhylde4 de Golamsdorb, Witigo cellerarius, Her-
mannus Hezel, Heinricus Caraz, Theodericus? de Bekstete et alii quam
plures. Acta sunt hec anno domini M? CC? octogesimo nono.
3 Genzenutz T " suos T * erasto D * Osterholde 7 * Thodericus D
1289. 280.
Die Brüder Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen
nach Resignation Walters und Heinrichs von Gleissberg dem Kloster
Pforte eine Wiese zwischen Golmsdorf und der Saale zu, ebenso Aecker
unterhalb des Wirthschaftshofes Porstendorf.
Häschr.: D22°. T 217®.
Druck: Deutsch: Wolff II, 218.
Nos Hermannus et Henricus fratres dei gracia comites dicti de
Ostiruelt tenore presencium recognoscimus et ad noticiam tam* pre-
sencium quam futurorum cupimus pervenire, quod pratum illud nostre
proprietatis, quod a villa Golamestorf contra Salam protenditur, quod
Walterus et Henricus fratres de Glisberg a nobis in feodo tenuerunt,
post resignacionem ad manus nostras legittime factam Portensi ecclesie
in proprium dedimus volentes Portensem ecclesiam illud tytulo pro-
280 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
prietatis perpetuo possidere. Item agros illos" infra curiam Borsen-
dorf in angulo sitos, ubi* uterque meatus Sale confluit, qui ad nos
iure proprietatis pertinebant, similiter eidem Portensi ecclesie in re-
missionem nostrorum peccaminum contulimus tytulo proprietatis cum
omni iure perpetuo possidendos. In huius rei evidenciam et perpetuam
memoriam presentem litteram sigillorum nostrorum appensionibus fe-
cimus communiri. Datum anno domini M? CC? octogesimo nono. Huius
rei testes sunt *Reinboto de Stolzenhain, Reinboto de Lizene, Beinboto
cognomento Parvus milites, Conradus de Stolzenhain castellani in
Osteruelt et quam plures fide digni.
^ tam fehlt D Hille fet T — c vibi D 4 T hat folgende abweichende
Zeugenreihe: Rudolfus pincerna de Dornburg, Henricus Osterhilde de Golames-
torff, Hermannus Hezel, Theodericus de Bechstete (diese vier Zeugen auch iw der
vorigen. Urkunde), Conradus de Stolzenhain, Reinboto de Liszene milites et alii
plures fide digni.
1289. März 2. Pforte. 281.
Graf Hermann von Mansfeld und Graf Heinrich von Neuenburg
eignen dem Kloster Pforte eine Hufe in Zuekwar zu, welche die Brüder
Rudolf, Heinrich, Albert, Dietrich und Friedrich von Lehesten dem-
selben für 17 Mark und 10 Ellen Tuch verkauft haben.
Häschr.: D 54 (tit, Zebekur). T 69°.
Ungedruckt. Vgl. Braun 22.
Nos Hermannus de Mannesuelt et Heinricus de Novo castro dicti
comites omnibus presentem litteram inspecturis in perpetuum. Quia
labilis est etas hominum, ut rationabiliter gesta posterorum notitie
commendentur, necesse* est ea^ scriptis et testibus eternari. (Qua
propter tam presentis quam futuri evi notificamus hominibus, qued
Rudolfus, Heinricus, Albertus, Theodericus et Fridericus fratres dicti
de Lesten vendiderunt domino abbati et conventui de Porta quendam
mansum situm in pago ville Zebekur, solventem singulis annis duas
marcas argenti et VI partes lini, que vulgariter clouen dicuntur, et
unum ventrem ovis, pro XVII marcis et X ulnis panni sibi omnibus
integraliter persolutis. Verum quia predicti fratres hunc mansum à
nobis tenuerunt iure* feodali, resignantes ipsum in manus nostras ad
instantiam eorumdem adpropriavimus monasterio Portensi et fratribus
inibi constitutis perpetuo possidendum. Ut autem nostre proprietatis
collatio firma foret in perpetuum, nos una cum predictis fratribus super
altare beate virginis in Porta obtulimus in presentia domini Ludevwici
abbatis saneti Petri iuxta Merseburg? et Conradi sui capellani cogno-
mento Aratrum et domini Reinbothonis de Lyzne militis, presente
etiam conventu fratrum de Porta et aliis pluribus fide dignis. In pre-
dictorum omnium certitudinem et memoriam firmiorem presentem
Nr. 281—988. 1989. 981
literam sigillorum nostrorum appensionibus fecimus roborari. Datum
in Porta anno domini M^CC^ LXXX°IX°, VI? nonas Martii.
? ncce D "ea fehlt D " iure tenuerunt T Merschberg T
1289. April 17. Weissensee. 982.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation Friedrichs
von Schocher und Konrads von Rolite dem Kloster Pforte 3 Hufen
in Möllen und 1 Hufe in Hassenhausen zu unter der Bedingung,
dass von dem jährlichen Zins 11), Mark für das Gasthaus und die
übrige !|, Mark für die Brücke bei Wenzendorf verwandt werden.
Hdschr.: T 91. D 122° (tit, Mellir) mit Auslassungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 320.
Nos Albertus dei gracia Thuringie landgravius et Saxonie comes
palatinus recognoscimus et constare eupimius* universis Christi fide-
libus, ad quos pervenerit presens scriptum, quod tres mansos sitos in
Meller et unum mansum situm in Hassenhusen septem fertones Vri-
bergensis argenti annis singulis solventes, quos Friderieus de Schocher
et Conradus de Rolitz a nobis in feudo hactenus habuerunt et ad
manus nostras voluntarie resignaverunt*, ecclesie in Porta appropria-
vimus et litteris presentibus in proprium erogamus sub condicionibus
infra scriptis, videlicet quod eadem pensio septem fertonum, scilicet
quinque fertones domui hospitum eiusdem claustri Porte et dimidia
marca residua ponti in Wentzendorff, que (sic) contra Salam* proten-
ditur, deserviant et annis singulis erogentur, super quo presentem
litteram scribi fecimus nostri sigilli robore communitam. Huius nostre
appropriacionis testes sunt nobilis vir comes Fridericus de Rabens-
walt, Heynemannus de Hain, Fridericus dictus de Groist@ tunc tem-
poris noster advocatus® in Novo castro et Hermannus magister nostro
curie. Datum et actum Wisensehe anno domini M? CC? LXXXIX, in!
dominica Quasimodogeniti.
* volumus D b resignarunt D © salum 7' que-protenditur fehlt D
! Groisk D * aduocatus noster D) ! in fehlt D
— —-
1289. April 17. Weissensee. 283.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 41|, Mark
in Wilsdorf zu, die ihm von den Grafen Hermann und Heinrich von
Osterfeld und diesen von Gebhard von Haldecke aufgelassen sind.
Hdeschr.: T 190. D 116 (tit, Wlfingistorff).
| Druck: Deutsch: Wolff II, 221. Vgl. Braun 22.
Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus recognoscimus in his scriptis, quod quatuor marcarum reddi-
282 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
tus et unius fertonis in villa Wolfingesdorf, quos* Gebehardus de
Haldekke a nobilibus comitibus, domino* Hermanno et Heinrico de
Osteruelt, in feodo tenuit, post resignacionem ad manus eorum factam
ab eis prece et instancia fideli devocione obtinuit, ut iidem comites
Her. et H. nobis ad manus nostras possessionem eorumdem reddituum
resignarent, eo quod eos a nobis iure consimili possiderent. Post re-
signacionem igitur a prescriptis? comitibus ad manus nostras factam
nos pro anime nostre salubri remedio memoratos redditus Portensi
monasterio in proprium dedimus proprietatis tytulo perpetuo possiden-
dos. Igitur ut hec nostra donacio et adpropriacio semper maneat in-
convulsa, presentem litteram scribi fecimus et sigilli nostri robore
communiri. Testes huius rei sunt comes Fridericus de Rabenswalt.
Heinemannus de Hayn, Fridericus de Groist milites et alii quam
plures. Datum et actum? Wizense anno domini M*CC?LXXXIX, in
dominica Quasimodogeniti*.
* quod D b domino fehlt D © predictis D « et actum fehlt D
* in dominica Quasimodogeniti fehlt D
J289. Juli 10. 28.
Erklärung der Äbte Ditmar von Walkenried und Dieirich von
Pforte betreffend eine Anderung, welche der Naumburger Bürger
Ditmar in der Verwaltung einer von ihm für Speisung des Konvents
zu Pforte gemachten Stiftung vorgenommen hal.
Hdschr.: D 87^ (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 221. Vgl. Pertuch I, 119. Bertuch-Schumel I, 77.
Nos frater Ditmarus de Walkinride, Th[eodericus| de Porta dicti
abbates notum facimus hoc tenore. quod servicium in vino, simila et
piscibus, quod honorabilis vir, Dithmarus civis Nuenborgensis, pro pie
memorie Mechthildis sue uxoris anime remedio pro XXX* marcis [com-
paraverat]? a Winemaro cellerario Portense perpetuo dandum, taliter
commutavit, prout inferius est subiectum. Comparaverat siquidem iam
dictus D. ab eodem Winemaro cellerario duas marcas annui census
sibi de quodam manso in Poppal solvendas temporibus vite sue, qua:
de consilio filii sui Iohannis monachi et subcellerarii Portensis, de con-
sensu eciam Th[eoderici| nunc cellerarii ac tocius conventus voluntate
unanimi, assignari et appropriari officio subcellerarii de eodem mans
dandas perpetuo peciit et obtinuit, ut sic sine fraude ac contradictione
cuiuslibet occasionis subcellerarius, qui pro tempore fuerit, percepti
duabus marcis de manso dicto in anniversario predicte femine V idus
Aprilis conpararet exinde pisces et similam*, ceterum cellerarius pre
una marca, quam sepe dicto D. in censu dare consueverat, j carratam
vini melioris, quod habuerit, superaddat. Ut ergo predictum servi-
cium robur obtineat firmitatis, presentem litteram sigillorum nostrorum
Nr. 284—285. 1289. 288
appensionibus roborari et rescriptum eius in armario communi reponi
fecimus, ut ex hoc vivax sit memoria et perhennis. Datum anno
domini MCCLXXXIX, in die beatorum Septem fratrum.
* comparaverat ergänzt nach Pertuch " simila D
1289. Juli 11. 288.
Die Äbte Dfitmar] von Walkenried, Johannes] von Sittichenbach
und W[ithelo] von Georgenthal berichten, dass sie von dem Abte von
Altenkamp bei Gelegenheit des Generalkapitels in Cistercium. damit
beauftragt, einen Streit zwischen den Alten Dfietrich] von Pforte und
H[einrich] von Reifenstein über den Lauf des Schambaches [bei
Schwerstedt] zu schlichten, bei dem Unvermögen dies selbständig zu
lhun, 12 Schiedsrichtern, für jede Parte: 6, die Entscheidung über-
tragen haben und verkündigen und bestätigen deren Spruch.
Hdschr.: Or. Perg. mit der Notiz auf der Rückseite: super Scampach
in Sverstete von gleichzeitiger Hand. 6 Sp. der Äbte von Walkenried,
Volkerode, Pforte, Sittichenbuch (fehlt), Georgenthal und Reifenstein,
Nr. 1 und 3 von grünem Wachs, mehr oder minder beschädigt.
Magdeburg St. A. Reifenstein Nr. 54.
Ungedruckt, Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 433.
Nos fratres D[ithmarus| de Walkenride, lo[hannes] de Sychem et
Wf[ithelo| de Valle beati Georii dicti abbates universis Christi fidelibus,
ad quos presens scriptum pervenerit, cupimus esse notum, quod. cum
per quandam incuriam neglectam inter venerabilem dominum Th[eo-
dericum] abbatem Portensem ex una et dominum Hjeinricum] abbatem
de Kyphenstein ex parte altera super meatu cuiusdam rivuli, qui
vulgo dicitur Scambach, lis verteretur, eiusdem litis discussio in ple-
naria potestate nobis tamquam arbitris ex consensu parcium a venera-
hili domino Campensi commissa fuit in Cystercio tempore capituli
generalis. Quam litem cum per nos pro utriusque partis competencia
non possemus aliqualiter terminare, utrisque partibus consencientibus
predictam litem terminandam viris duodecim providis, maturis ac hone-
stis, sex videlicet gracia partis unius et totidem ex parte alterius, sepe
dicte litis plenam cognicionem habentibus, in suas consciencias commi-
simus integraliter et in toto. Qui cum bona mora ac maturo habito
consilio omnes cause circumstancias pertractantes tandem in formam
composicionis subseriptam unanimiter consenserunt asserentes, quod
dictus rivulus meatum suum, quem multis retroactis temporibus iuxta
multorum affirmacionem habuit, deinceps quorumlibet contradictione
postposita debeat obtinere. Hanc ergo determinacionem approbantes,
pro communi iure partis utriusque prelibate liti finem inponere cu-
pientes, auctoritate nobis commissa tam de Porta quam de Ryphen-
stein abbatibus precipiendo mandavimus, ut ante instans festum saneti
2984 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Michahelis et deinceps perpetuo, quocienscumque necesse fuerit, omnia
et singula, que meatum ac decursum prefati rivuli poterunt impedire,
abiciant et expurgent, ne prata vel pascua adiacencia, si memoratus
rivulus meatum suum debitum non habuerit, in paludem penitus redi-
gantur, ad quod faciendum predicti abbates se in nostri et multorum
honestorum virorum presencia obligarunt. Sane ne super huius modi
conposicionis forma aliqua in posterum controversia valeat suboriri.
presentem litteram conscribi et eam tam nostris quam venerabilium
patrum, abbatis videlicet de Volkolderod ac ante dictorum abbatum
de Porta et de Ryphenstein, sigillis fecimus communiri. Testes sunt
Iohannes cantor et Iohannes de Aluelt monachi in Walkenride, Dith-
marus cellerarius et Th. magister conversorum in Volkolderode, Th.
cellerarius et Herningus monachi in Porta, Henricus cellerarius et
Hermannus camerarius de Valle beati Georü, Albertus camerarius in
Riphenstein et plures alii fide digni. Acta sunt hec anno domini
M*?CC^ LXXX? IX^, quinto ydus Iulii.
-— - —— — —
1290. SD.
Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen nach Resig-
nation des damit belehnten Heinrich von Gröst genannt Smelink dem
Kloster Pforte 1|, Hufe in Obermöllern zu.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Zwei Sp. ab-
gefallen. Pforte, Bibliothek B.11 — D 122" (tt. Mellir). T 91°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 222. Vgl. Braun 23. Boehme, Nachrichten 37.
Nos Hermannus et Henricus fratres dei gratia comites dicti de
Osteruelt tenore presentium recognoscimus et ad noticiam tam presen-
tium quam futurorum cupimus pervenire, quod dimidium mansum
situm in villa Obermeller*, septem solidos Nuenburgensium denariorum
annuatim solventem, quem Henricus de Grost cognominatus Smelink
a nobis in feodo tenuit, post resignationem ad manus nostras legittime
factam Portensi ecclesie in proprium dedimus volentes prefatam eccle-
siam illum tytulo proprietatis cum omni iure perpetuo possidere. In
euius rei signum presentem litteram sigillorum nostrorum appensioni-
bus fecimus communiri. Datum anno domini M^CC? nonogesimo.
Huius rei testes sunt Otto Bonenbiz, Conradus de Stolzenhain, Rein-
boto de Lizzene milites, frater Guntherus magister hospitum in Porta
et alii plures fide digni.
?^ Obermeller in Rasur
Nr. 286 —288. 1290. 285
1290. Februar 25. Erfurt. 284.
König Rudolf l. bestätigt dem Kloster Walkenried und den zu-
gehörigen Klöstern Volkerode, Georgenthal, Pforte, Reifenstein und
Sittichenbach gelegentlich der ihnen zur Erhaltung des Landfriedens
abgeforderten Beisteuer ihre sonstige Abgabenfreiheit.
Datum Erfordie V kalendas Marci, indictione III*, anno domini
M^CC" nonagesimo, regni vero nostri anno XVII?.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. un verblusster rother Schnur. Dresden H. St. A.
Nr. 1987. — T 41°.
Drucke: Eckstorm, Chron. Walk. 109. Leuckfeld, Antig. Walck. 365.
Lünig, Reichsarchiv X VILI, 852. Urkunden d, Stifles Wulkenried 1,
334. Krühne, Mansfelder UB. 433. Deutsch: Wolff IL, 225. Vgl.
Schamel, Histor. Beschreibung d. Kl. Sittichenbuch 117. Schóttgen 151.
Böhmer, Rey.imp. Rudolf. Nr.1016. Lorenz, Deutsche Gesch. I1, 454.
— —.- —.- —
1290. April 8. Neuenburg. 288.
Albrecht Landgraf von Thüringen überträgt die Vogtei über das
ganze Dorf Zaekwar an das Kloster Pforte, nuchdem | Hebnrich
Marschall von Trebra diese Gerechtigkeit über 91; Hufen daselbst
dem Kloster für 24 Mark verkauft und ıhm aufgelassen hat.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Sp. an grünen,
rothen und gelben seidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 1292. —
D 55 (tit, Zebekur). T 281.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedit 12. Deutsch: Wolff II, 223. Vgl.
Pertuch I, 57. Bertuch-Schamel I, 38.
Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus notum facimus universis presentes litteras inspecturis, quod
Henrieus marscalcus de Trebere ius advocatie super novem mansis et
dimidio sitis in villa Zebekur domino abbati et conventui de Porta
pro viginti et quatuor marcis argenti vendidit, a quo iure predictus
marscalcus preter minuta servitia percepit duas marcas et dimidiam
annuatim, quod ius quia a nobis in feodo tenuit, ad manus nostras
illud coram multis testibus resignavit. Nos vero pro anime nostre sa-
lubri remedio sepe dietum ius advocatie non tantum in hiis novem
mansis et dimidio, sed eciam in totali villa Zebekur in abbatem et
conventum de Porta refundentes ipsam villam ab omni exactione,
collectione, extorsione seu gravamine nostrorum officialium, qui pro
tempore in Ekkehardisberg vel in quibuscumque aliis locis fuerint,
liberaliter eximimus et eam a predictis omnibus exoneramus omnino
et ne quis officialium nostrorum de iudicio eciam sangwinis in sepe
dieta villa se aliqualiter intromittat, nolentes in posterum dominum
abbatem et conventum de Porta per nos vel per aliquos officiales
nostros in ipsa villa per exactiones aliquas aut servitia indebita pertur-
286 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
bar. Ut autem hec nostra concessio a nullo possit in posterum
irritari, presenti pagine ad evidentiam geste rei nostrum sigillum duxi-
mus apponendum. Huius rei testes sunt nobiles viri Guntherus comes
de Swarsburg, Gerlacus de Bruberg conservator pacis in Thuringia ex
parte domini Rudolfi regis Romanorum, Albertus de Brandenberg.
Hermannus et Wezelo frater suus dicti de Mila, Conradus de Amers,
Otto de Wechmar, Meinhardus de Munre et alii quam plures fide
digni. Datum in Novo castro anno domini millesimo CC? nonagesimo,
sabbato festa Pasche exspirante.
1290. November 24. 289.
Friedrich Gyaf von Rabenswald ersucht den Grafen Hermann von
Orlumünde 4 Hufen in Lisdorf, die Beriold von Isserstedt nebst
Söhnen von ihg (Friedrich) zu Lehen gehabt und an das Kloster
Pforte verkauft habe, letsterem zuzueignen. Vgl. Nr. 298. 299.
Hádschr.: T 126. D 112^ (tit. Liseiugistorf).
Drucke: Böhme, Todtheilung 69, Deutsch: Wolff II, 224. Vgl. v. Reitzen-
' stein 105b,
Nobili viro, genero suo dilecto*, domino Her[manno|* comiti* de
Orlemunde® Fridericus® dei gracia comes de Rabinswalt sincere dile-
ctionis constanciam oum affectu sincero. Vestre dilectioni notum faci-
mus, quod dominus gbbasí et conventus de Porta cum domino Ber-
|toldo]® de Ischirstete suisque filiis de empcione quatuor mansorum sito-
rum in Lisingestorff" tractatum habuerunt, quos mansos dictus Ber.
et sui filii a nobis et fratre nostro titulo possident feudali. Cum igitur
proprietas dictorum bonorum ad nos pertineat, rogamus affectione, qua
possumus, quatinus propter deum et nostrarum! precum interventum
proprietatem ecclesie Portensi dare dignemini bonorum predictorum.
. Significamus preterea vestre dilectioni, quos nos una cum fratre nostro
comite Ber[toldo]®, si proprietatem dictorum bonorum dederitis ecclesie
Portensi*, consensum et assensum voluntarium adhibemus, quantum
ad nos pertinet in bonis prenotatis. Datum anno domini M*CC?PLXXXX*,
in vigilia beate! Katherine.
? dilecto fehlt D bh’D h T Mt einer Gräfin [Mechtild] von Rabens-
wuld ist Graf Hermann von Orlumünde vermählt gewesen, nicht sein Vetter Hein-
rich. . * comite D_ * orllamunde D " frin T ! .d& D Abt D. Wolf
sB®D BT "litorf D ' nostrorum D * dicte ecelesie D ! Beathe T
in vigilia beate fehlt D
Nr. 289—291. 1990 —1291. 287
1290. Dezember 14. Neuenburg. 290.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 3 ihm
von Heinrich von Waldesberg mit Genehmigung Ottos von Burgau
verkaufte Hufen in Krispendorf nach Resignation des letzteren gu.
Hdschr.: D 86 (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 226.
In nomine domini. Amen. Nos Al[bertus| dei gracia Thuringie
lancgravius Saxonieque comes palatinus omnibus hane litteram visuris
in perpetuum. | Notum facimus tam presentis evi hominibus quam
futuri, quod tres mansos nostre proprietatis sitos in pago ville Crispen-
dorff! quos Heinricus miles de Waldesberk? domino abbati de Porta
et suo conventui accedente consensu nobilis viri Ottonis de Bergow,3
a quo eos iure feodali tenuit, pro anime sue remedio delegaverat quos-
que idem O. in manus nostras resignavit, eo quod prefatos mansos
a nobis simili iure teneret, adpropriavimus et contradidimus monasterio
Portensi eum omnibus suis pertinenciis, agris cultis et incultis, areis,
pascuis, pratis, silvis, nemoribus, aquis, aquarum decursibus ac omni-
bus utilitatibus nune in eis apparentibus vel postmodum quomodolibet
emersuris, iure proprietatis perpetuo possidendos. Ut autem hec nostra
donacio perpetua firmitate stabilita consistat, presentem litteram nostro
sigillo cum ydoneis testibus fecimus insigniri, videlicet Otto de Bergow
et... filius suus, Bertoldus de Groist, Otto de Wechmar milites,
Mathias prothonotarius noster et canonieus Nuemborgensis et alii quam
plures fide digni. Datum in Novo castro anno domini MCCXC^*, in
crastino sancte Lucie virginis.
1 Ein Ort des Namens legt westlich von Schleiz, also nicht weit von den
früher erwähnten Besitzungen des Klosters bei Ziegenrück; ob derselbe hier gemeint
tsi, lässt ssch bei dem Mangel aller Anhaltspunkte nicht entscheiden. Wolff ver-
muthet Krippendorf zwischen Jena und Apolda, für dus jedoch die Form Crispen-
dorff nicht vorzukommen scheint, 2 Nicht nachzuweisen. Ein Naumlnrger Dom-
herr Heinrich von Waldesberg findet sich 1304 und 1309. Wolff II, 299. 332.
3 Vermuthlich Burgau s. Jena. Auch an Borgau nw. Eckartsberga könnte gedacht
werden. |
o —
1291. 291.
Hartung Propst, Hedwig Abtissin und der Konvent der Nonnen
zu Capellendorf' verkaufen eine Hufe eu Seena für 7 Mark an das
Kloster Pforte.
Hdschr.: D 87 (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 234.
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Nos Hartungus prepositus,
Hedewigis abbatissa totusque conventus sanctimonialium in Cappilndorff
notum esse cupimus, quod de unanimi consensu mansum quondam*
288 Urkudenbuch des Klosters Pforte.
nostre proprietatis situm in pago ville Seyne cum una area ad ipsum
mansum pertinente nec non arbustis, pascuis et omnibus suis per-
tinenciis, que nobis competebant^, domino abbati et conventui Portensi
pro VII marcis Fribergensis argenti vendidimus. Et cum sepe dicti
venerabiles viri, dominus abbas et conventus Portensis, dampnum
sustinere non debeant, ad warandiam ipsis faciendam nos et nostrum
monasterium presentibus perpetualiter obligamus. Ut igitur sic racio
nabiliter peracta perpetua firmitate consistant secura, presentem pa-
ginam eisdem tradimus nostrorum* sigillorum appensionibus communi
tam. Huius rei sunt testes Ditmarus plebanus in Rogehusen, N. ple-
banus in Seyne, Gerhardus et Conradus rustici in Sevne et quam
plures alii fide digni. Datum anno domini MCCXC primo.
* Vielleicht verschrieben für quendam — " copetebant —— * nro
— —— — - - -
1291. : 29%.
Ditmar der Ältere und Ditmar der Jüngere von Willerstedt eignen
dem Kloster Pforte 2 Hufen in Neustedt zu, die Heinrich Clawe in
Liebstedt demselben verkauft, bezw. geschenkt hat, nachdem dieser ihnen
ein Geschenk von 5 Pfund Erfurter Denaren gegeben und andere
Grüter au Lehen genommen hat.
Hdschr.: T 186. D98 (tit, Nuenstete).
Druck: Deutsch: Wolff II, 232.
Nos Dithmarus senior et Dithmarus iunior dicti de Willerstete
tenore presencium lucide protestamur, quod Heinricus dietus Clawe
in Libenstete de consensu heredum suorum vendidit domino abbati et
conventui de Porta unum mansum in pago ville Nuenstete situm pro
undecim marcis sibi integraliter persolutis et alterum mansum predicto
manso contiguum ex speciali affectu predicti conventus de Porta
domino abbati* et conventui obtulit, eo quod filius suus ibidem mo-
nachilem habitum sit professus. Verum quia horum mansorum ad nos
pertinuit proprietas, quos ante dietus H.^ Clawe cum suis heredibus a
nobis in feodo susceperant, ad instanciam eorum plurimam, receptis
eciam ab eis in munere quinque talentis Erfordensium denariorum*.
ante dictos mansos cum suis terminis adpropriamus Portensi monasterio
cum omni iure, utilitate, dominio, cum areis, pratis, arbustis, pascuis
ac omnibus suis ab olim pertinenciis proprietatis tytulo perpetuo possi-
dendos, super evietionis et warangie caucionibus omnium predictorum
secundum antiquam? terre consuetudinem et hactenus observatam nos
presentibus obligantes. Et quia de alieno lucro nos dispendium re-
portare dignum non est, ne iure homagii, quod in possessores horum
mansorum nobis vendicamus, privemur*, sepe dietus H.^ Clawef cum
suis liberis, comparatis aliis bonis pro quinque marcis, a nobis sus-
ceperunt iure similiter feodali. Ne igitur super his in posterum aliqua
Nr. 291—298. 1291. 289
questio cavillosa suboriri vel memorata Portensis ecclesia impeticioni-
bus ab aliquo valeat pulsari®, sepe dictos iam mansos in plebiscito
Huchilheim presidente Heinrico? ad manum fratris Ioannis prioris in
Porta resignavimus, ubi eciam filii nostri Ludewicus, Dithmarus, Helfe-
reus, Eckehardus, item Bertoldus et Heinricus resignaverunt. Dith-
marus insuper de Willerstete canonicus Numburgensis et Bertoldus
frater suus, plebanus in Ruderstorph, et! abrenunctiaverunt omni iuri,
quod sibi competere posset in posterum in eisdem. Sane ut prelibato-
rum vivax sit memoria et perhennis, presentem litteram conscribi fe-
cimus et sigillorum nostrorum appensionibus perhennari et* roborari.
Acta sunt hec anno domini M* CU? nonagesimo primo presentibus eis,
quorum nomina sunt subscripta: Ludewicus de Libenstete, Wernherus
de Appolde, Ioannes de Wolfesborne!, Ludolfus de Eichelborn milites,
Theodericus de Oberndorff, Ioannes? de Thasdorff, Hermannus de
Thasdorff, Fridericus de Swerstete, Bertoldus scultetus de Luchtentall^
et quam plures alii fide digni, frater Heinricus eciam de Gracia dei,
Godefridus de Goslaria, Meynhardus de Rorbech conversi Portenses.
* abbati fehlt D ^ H. fehlt D * denariorum erffordensium D 4 antiquam
felit D * priuamur D f claulre D * inpulsari D h hetnico D ! etiam D
X perhennari et fehl! T — ! woluesbrane D = de appolde—Ioannes am Rande
von anderer Hand T " lutintal D
1291. Wiehe. | 2 293.
Friedrich Graf von Habenswald eignet dem Kloster Pforte eine Hufe
und einen Hof in Dietrichsrode mit einem jährlichen Ertrag von 3 Vier-
dingen zu, die dasselbe von Heinrich Ritter von Pleismar gekauft hat.
Hdschr.: T 141°. D 125% (tit. Ditterichsrode).
Druck: Bóhme, Todtheilung 71. Deutsch: Wolff II, 229.
Nos Fridericus dei gracia comes de Rabinswalt recognoscimus et
tenore presencium publice protestamur cunctisque presens scriptum
visuris volumus fore notum*, quod unum mansum situm in Ditersrode*
et unam aream ibidem, solventes singulis annis tres fertones, quos
fratres de Porta emerunt ad H|einricum] militem dictum de Blisegrin®,
damus et proprietatem conferimus? ecclesie supra dicte* ob remunera-
cionem celestium premiorum iure proprietario libere possidendos. Ne
igitur super eo dubium aut aliqualis disceptacio calumpniosaf valeat
suboriris, presentem litteram conferimus ecclesie sancte Marie in Porta
sigilli nostri munimine roboratam". Datum Wie! anno domini MCCLXXXXI
presentibus comite Her[manno]|* de Orlamunde!, domino Iohanne sacer-
dote®, capellano et scriptore nostro, et aliis quam pluribus fide dignis.
^ et—notum felit D b ditterichisrode D — * blisgrim D d propriamus
(statt propr.conf) D ° predicte D ! aut—calumpniosa fehlt D — * aboriri T
à roboratum D ! Wye D * H' DH T ! Orlaumunde 7 ? sacerdote fehlt D
—- -——— ——— —— A —
Gesebichteg.d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 19
290 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
1291. Januar 1. 294.
Albert und Heinrich Ritter von Brandenstein erklären, dass ihr
Streit mit dem Kloster Pforte über Güter in Trebra durch schieds-
richlerliche Vermittlung beigelegt sei und dass sie allen Ansprüchen
an dieselben enisagen.
Hdschr.: D 100 (tit. Obimdrebere),
Druck: Deutsch: Wolff II, 234.
Nos Al|bertus] et Heinricus milites dicti de Brandensteyn pro-
testamur declarantes presentis evi hominibus et futuri, ad quorum
manus pervenerit presens scriptum, quod causa, que inter nos ex una
et dominum abbatem et conventum de Porta parte ex altera vertebatur
super bonis in Trebere, honorabilibus viris intervenientibus et arbi-
trantibus decisa est per amicabilem concordiam et sopita, prout subiecta
plenius concordabunt. Dominus abbas de Porta et suus conventus
omnem iniuriam et molestiam, si quam eis pretextu bonorum ante
dictorum in Trebere irrogavimus, nobis spontanee remiserunt. Nos
autem versa vice abrenuneciavimus omni accioni et iuri, si quid nobis
conpetebat in prefatis bonis vel conpetere videbatur, ita ut neque per
nos neque per heredes nostros ullatenus inpetiecionibus aut calumpniis
racione bonorum in Trebere sepe iam dictorum abbas et conventus de
Porta predicti de cetero molestantur (sic). Ut autem firmius maneat
huius per omnia tenor facti, domino abbati et conventui de Porta in sui
munimen presentem litteram sigillo nostro et sigillo Al[berti| de Concz
avunculi nostri eontulimus roboratam. Huius rei testes sunt prepositus
Novi operis in Erffordia iudex liuius cause, magister Conradus de Rosla
canonicus sancte Marie Erffordensis et quam plures alii fide digni.
Datum anno domini MCCXCI, in. circumcisione domini.
1291. Februar 28. Wartburg. 295.
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass er an den Gütern
in Wallichen, die das Kloster Pforte mit seiner Zustimmung verkauft
habe, kein Recht besitze, und spricht die Käufer von allen Lasten
fre. _
Hdschr.: Or. Perg. Sp. fehlt. Weimar S. E.@. A. Reg. Oo. 8.587, Nr. 6.
Ungedruckt.
Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus tenore presentium lucide protestamur, quod super bonis et
proprietate domini abbatis et conventus de Porta in villa Waldechen
sitis, que iidem abbas et conventus de nostra benivolencia et consensu
vendiderunt, nichil nobis iuris penitus competebat. Qua propter
emptores sive possessores vel etiam perceptores predicte proprietatis
ab omni gravamine vel servicio eximimus, ne per nos vel posteros
nostros sive per officiales nostros de cetero aliquatenus molestentur.
Nr. 294—296. 1291. 201
Huius rei testes sunt Heinmannus de Indagine, Hermannus de Her-
singerode, Meinhardus de Munre, Theodericus de Melre, Hermannus
de Raspenberg, Hermannus de Vrohendorph, Conradus de Collede
milites, Rudolfus de Northusen, Heinricus de Binthersleiben iunior,
Heinricus de Gotha, Godescaleus Hugonis magistri consulum Erfor-
densium, Sigehardus Lubelini, Theodericus de Varila et universitas
consulum. Ut ergo supra scripta robur obtineant firmitatis, presentem
litteram nostro sigillo iussimus roborari. Datum Wartberg anno domini
M*CC? nonagesimo primo, quarta feria post dominicam, qua cantatur
Exurge domine.
———
1291. April 30. Saaleek. 296.
Konrad Schenk von Saaleck eignel !|, Hufe und einen Hof in
Punschrau, die Ludwig von Debz! von ihm zu Lehen gehabt hat, mit
der Bestimmung zu, dass der Ertrag zur Wiederherstellung der
Brücke in Wenzendorf dienen soll.
Hdschr.: T 87. D 119» (tit, Buntscherowe).
Druck: Deutsch: Wolff II, 227. Vgl. v. Schönberg 162.
Ut in nostris* temporibus gesta" certa quadam noticia propagentur
in posteros nee processu temporis a nostra memoria per ortam* obli-
vionis caliginem evanescant, litterarum solent indiciis eternari. Noti-
ficetur igitur tam presentibus quam futuris, quod nos Conradus pin-
cerna de Salecke de communi consensu omnium heredum nostrorum
damus ecelesie Portensi ob reverenciam beate virginis proprietatem
dimidii mansi et unius aree siti in Bontzscheraw@, quem a nobis
tenuit Ludowicus* de Debz! iure! feudali, cum omni iure, quod nobis
in predieto dimidio manso competiit et heredibus nostris universis,
euius ususfructus ad restauracionem pontis in Wenzendorff debet perpe-
tuo® deservire. Testes huius rei sunt dominus Heinrieus miles dictus
de Schonberg^, dominus Bertoldus de Salzungen, Cunradus Iuvenis
de Heringen', Guntherus advocatus, dominus Theodericus custos et
frater Iohannes magister pontis*. Igitur ne cuiquam in posterum super
hoc facto quicquam dubietatis oriatur, presentem litteram «dedimus
sigilli nostri munimine roboratam. Acta sunt hec! anno domini Mec»
nonagesimo primo. Datum in Salecke in vigilia Philippi et Iacobi'.
* uniuersis (temporibus) ausgewischt, in nostris übergeschrieben T N" gesta
übergeschrieben T — " artam T “ buntscher. D ° Gerwicus D curesis
Darauf folgen zwei leere Zeilen, in denen die Schrift gelilgt ist; die Worte feudali
— deservire fehlen D * perpetua T ^" schonenberg D ! heringin D Tungen T
wohl aus Heringen verderbt Conradus Iuvenis dictus de Heringen kommt 1298 in
einer nicht auf Pforte bezüglichen Urkunde T 85" (Wolff II, 259) vor. " Gunthe-
rus—pontis fehlt D ! Actasunt hec fehlt D " walpurg. (statt Datum—Iacobi) D
I Nicht mit Sicherheit nachzuweisen ; vielleicht Dewitz onó. Leipzig. Zwischen
den Namen Ludowicus und Gerwicus lässt sich nicht entscheiden. Ein Gerwicus
kommt als Kastellan der Schenken auf Sauleck 1305 vor (Wolff II, 309); möglicher
Weise ist es dieselbe Person wie hier.
19*
292 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1291. Mai 15. Wartburg. 291.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte
41, Hufen in Lasan zu, die dasselbe von dem Ritter Christian von
Winkel gekauft hat.
Hdschr.: T 179. D 67 (tst. Lasan).
Druck: Deutsch: Wolff II, 231. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 23
und Kl. Schr. II, 17. Corssen 342.
Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius Saxonieque comes
palatinus tenore presencium recognoscimus lucide protestantes, quod
honorabilis vir, Christianus dictus de Winkele miles et castellanus in
Rutleibesberg, quatuor mansos et dimidium sitos in villa Lasan cum
novem areis, pratis, pascuis, arbustis ac omnibus suis pertinenciis, sol-
ventes annuatim quadraginta quinque solidos Numburgensium denario-
rum, decem modios frumenti et duos avene, quadraginta pullos et
novem partes lini, que vulgariter clobin dicuntur, domino abbati et
conventui de Porta vendidit pro decem et novem marcis argenti sibi
integraliter persolutis. Verum quia idem Christianus ipsos mansos a
nobis iure tenuit* feodali, filium suum Ottonem ad nos mittens (sic),
qui eosdem ex parte utriusque, patris videlicet et sua, resignavit rogans
attente, ut prefatos mansos cum suis pertinenciis ante dictis Portensi
monasterio adpropriare dignaremur. Nos vero affectum, quem ad idem
Portense monasterium et fratres inibi constitutos gerimus, occasione
accepta per effectum declarare volentes pro remedio anime nostre sepe"
dietos mansos adpropriamus Portensi monasterio cum omni iure, utili-
tate, dominio et proventibus titulo proprietatis sine cuiusquam in-
peticione vel gravamine in perpetuum possidendos. Ne igitur super
premissis ulla questio calumpniosa aut interpretacio sinistra vel eciam
eavillosa possit. in posterum aliqualiter suboriri, presentem litteram
nostro sigillo roborari fecimus cum astipulacione testium, quorum
nomina sunt subscripta®: Albertus comes de Brandenberg, ...* nobilis
dictus de Frankensteyn*, Ludolfus de Arnstete miles, Heinricus de
Indagine iunior, Thimo de Hogeniste et Fridericus. frater eius! et
Henrieus dictus Kortzfrunt® et quam plures alii fide digni. Datum
Wartberg anno domini^ M? CC? nonagesimo primo, idus Maii.
^ tenuit iure D * sepe fehlt D ^ supscripta T 4 Lücke für einen
Namen in T, nicht in D * frackinsteyn D fet-—eius fehlt D — 5 korez-
frund D N" domini fehlt D
Nr. 297—299. 1291. 293
1291. Mai 26. 298.
Konrad, Bertold und Heinrich von Isserstedt bekunden, dass sie
4 Hufen in Lisdorf an das Kloster Pforte verkauft und den Kauf-
preis im Betrage von 68 Mark empfangen haben. Vgl. Nr. 289. 299.
Hdschr.: D 58® (ti, Lizstorf). T 126.
Druck: Deutsch: Wolff II, 238. Vgl. v. Reitzenstein 106a.
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Geste rei notitia pro-
pagatur in posteros, cum venerit auctoritas et robur firmius a testi-
monio litterarum. Hinc est, quod nos Conradus, Bertoldus et Heinri-
cus dicti de Yscherstete recognoscimus et tenore presentium publice
protestamur, quod nos de unanimi consensu et concordi voluntate
vendidimus honorabilibus viris, domino abbati et conventui Portensi,
III" mansos sitos in villa Lizingestorf cum omnibus suis pertinentiis,
solventes annis singulis X marcas albi argenti pro sexaginta et octo
marcis, quas nos integraliter recepisse cognoscimus sine dampno. Sane
eum predicta pecunia utiliter versa sit in rem nostram et cum pre-
dicti venerabiles viri, dominus abbas et conventus Portensis, dispen-
dium sive dampnum sustinere non debeant, ad warandiam faciendam
secundum terre communem statum et morem et alia quelibet in-
gruentia nos presentibus astringimus, secundum quod promisimus* in
emptione supra dicta fideliter nos facturos. In cuius rei certitudinem
pleniorem sigillum nostrum, quo communiter utimur, presenti littere
duximus apponendum, presentibus et testimonium perhibentibus infra
scriptis Conrado Bauro milite de Yscherstete, Theoderico de Hyrzin,
Hermanno de Sultzbeche, Hartmanno de Lizingestorf ac ceteris fide
dignis. Acta sunt hec anno domini M? CC? XC? I*, VII? kalendas Iunii.
* promissimus D
1291. Mai 26. 299.
Hermann Graf von Orlamünde ersucht den Abt Heinrich von Hers-
feld nach Resignation der Belehnten dem Kloster Pforte 4 Hufen in
Lisdorf zuzueignen, die dasselbe von Konrad, bezw. Konrad, Bertold
und Heinrich von Isserstedt! gekauft hat. Vgl. Nr. 289. 298.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. zerbrochen. Marburg St. A., Stift Hersfeld. — Von
einer zweiten, mehrfach abweichenden! Urschrift D 58^ (tit.Lizstorf).
T 125^ mit auffallenden Fehlern, die aus einer den Abschreibern nicht
geläufgen Schriftform der Vorlage zu erklären sein dürften, wie auch
das vorhandene Original sehr verschnörkelte oder ungewöhnliche Buch-
staben und Abkürzungszeichen aufweist.
Drucke: Böhme, Todtheilung 70. Deutsch: Wolff II, 229. Vgl. Thür.
Ztschr. VI, 246. v. Reitzenstein 106 a.
In Christo iugiter reverendo domino suo inclito .. abbati ecclesie
294: Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hersueldensis Her[mannus] dei gratia comes de Orlamunde cum inde-
fessa obsequiorum promtitudine quidquid potest voluntatis tam beni-
vole quam condigne. Cum venerabiles et in Christo dilecti . . abbas
et conventus in Porta ordinis Cystersiensis bona quedam, videlicet
quatuor mansos sitos in Lizengestdorf, cum omni iure et pertinentiis,
videlicet areis, pratis, pascuis, virgultis nec non et novalibus ad dicta
bona pertinentibus, ad fidelem nostrum Cunradum de Yscerstete em-
ptionis titulo compararint ac bona dictus C. de Yscerstete de manibus
dilectorum nobis comitis Fr[iderici] de Rabinswalt soceri nostri et
fratris sui comitis Ber[toldi] possederit* hactenus, dicti vero comites"
eadem bona a nobis possederint* in feudo, que et nos una cum ceteris
bonis de manu benignitatis vestre titulo possedimus feudali, sinceritatis
vestre providentiam duximus instantissimis precibus requirendam,
quatenus, cum ad donationem dictorum bonorum predictorum, scilicet
Cunradi de Yscerstete, comitum de Rabinsualt ac noster consensus
assit pariter et voluntas, prout litteris evidentius declaratur, predictum
abbatem et conventum Portensem oculo benignitatis respicere digne-
mini propter deum* donando predicta bona eisdem proprietatis titulo
possidenda, in quo voluntatem nobis ostenditis totis affectibus quam
plurimum promerendam. Super indubitabili evidentia consensus nostri
presentem litteram sigilli nostri robore communiri fecimus, ad cautelam
presentibus infra scriptis Cunrado de Yscerstete, Hermanno de Wimaria
milite, .. Bauro de Yscerstete milite, Nicolao nostro notario et ceteris
fide dignis. Acta sunt hec de bona voluntate et consensu fratris nostri
comitis Ottonis ac patrui? nostri comitis Heinrici de Orlamunde anno
domini M? CC? LXXXX^ primo, VII? kalendas Iunii.
* possedert ° comites comites ° deum übergeschrieben
! Der einzige sachliche Unterschied zwischen den beulen Urkundenausfertigungen
ist, dass in der Marburger Konrad von Isserstedt allein als Verkäufer genannt
wird, in der I) und T zu Grunde liegenden dagegen Konrad, Bertold und Hein-
rich von Isserstedi. Weiter ist in letzterer der Name des Abtes Heinrich von Hers-
feld und der rolle Name des Zeugen Conradus Baurus angegeben. 2 Ist Vetter
des Grafen Hermann von Orlamünde. Vgl. Herquet in Neue Mittheil, XIII, 312.
—-—-- T
1291. Juni 25. 300.
Dietrich Abt und der Konvent des Klosters Pforte bekunden, dass
sie 4 Hufen in Lisdorf, die ehemals der Graf von Orlamünde zu
Lehen besessen, vom Kloster Hersfeld empfangen haben unter der Be-
dingung einer jährlichen Abgabe von 2 Pfund Wachs. Vgl. Nr. 299.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. des Abtes von Pforte, ziemlich gut erhalten.
Marburg St. A., Stift Hersfeld.
Ungedruckt.
Nos frater Theodericus dictus abbas totusque conventus Portensis
recognoscimus et tenore presentium publice declaramus, quod ab
Nr. 300—801. 1291. 295
honorandis domino abbate et conventu Hersueldensi quatuor mansos
sitos in villa Lizingisdorf iure hereditario possidendos percepimus,
quos illustris comes de Orlamunde quondam in feodo possederat, tali
conditione interposita, quod ecclesie Hersveldensi supra dicte dabimus
annis singulis in recognitionem duo talenta cere et presentabimus in
curia nostra Erfordie propriis periculis, laboribus et expensis. In cuius
rei testimonium et certitudinem pleniorem presentem litteram super eo
conscriptam eisdem porreximus nostri sigilli, quo communiter utimur,
munimine roboratam. Datum et actum anno domini M°CC° nonagesimo
primo, in vigilia beatorum apostolorum Petri et Pauli.
—— ——— ——
1291. Juli 6. Wartburg. 901.
Albrecht Landgraf von Thüringen bekundet, dass er !/; Hufe und
iJ, Hufe in Zaekwar, die Bertold Ritter von Rehehausen und Heinrich
de Trunco! von ihm su Lehen gehabt, auf deren Bitten dem Kloster
Pforte zugeeignet habe. |
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19. 59). Sp. fehlt.
Pforte, Bibliothek B. 12. — D 635 (tit. Zebekure). T 71”.
Druck: Deutsch: Wolff II, 233. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 37.
Albertus dei* gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala-
tinus. Universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam a mundanis
nichil cereius observatur, quam omnia constitui sub incerto, necesse
est ea, que posterorum sunt memorie relinquenda, ne periculum irri-
tationis incurrant, scriptis et testimoniis eternari. Unde notum facimus
tam presentibus quam futuris, quod nos dimidium mansum et quartam
partem mansi in villa Zebekur, que Bertoldus miles dictus de Roge-
husen et Henricus dictus de Trunco! a nobis feodali iure tenuerunt
et in manus nostras resignantes (Sic), ad peticionem et plurimam instan-
ciam eorumdem, dilecti nobis videlicet Bertoldi et Henrici, nec non eciam
pro remedio anime nostre et omnium progenitorum nostrorum con-
tulimus monasterio Portensi cum omni iure, dominio et utilitate, quam
quocumque modo in eis poterit adipisci, iure proprietario perpetuo
possidendum, nolentes predictum monasterium ab aliquo officialium
nostrorum seu quocumque hominum in predietis bonis aliqualiter
molestari. Ut igitur hec nostra donatio in perpetuum maneat Incon-
vulsa et a nullo penitus irritetur, ipsam presenti scripto et sigilli
nostri appensione iussimus communiri. Datum Wartberk anno domini
M° CC? nonagesimo primo, in octava apostolorum Petri et Pauli. Testes
huius rei sunt Heinemannus de Indagine, Hermannus de Hirsingerode
milites, Mathias canonicus Nuenburgensis et prothonotarius, Ludewicus
de Degenstete canonicus Nuenburgensis, Henricus plebanus de Bute-
nitz, Bertoldus Phaphe de Rogehusen et alii quam. plures fide digni.
2 Albertus di in Rasur mit dunklerer Tinte
1 Nicht nachzuweisen. Derselbe Henricus dictus de 'f'runco kommt vor und
zwar als Oheim von lohannes de Rugehusen in Nr. 339.
296 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1291. Juli 25. 302.
Hermann Propst, Margarete Priorin und der Konvent der Nonnen
zu Scheiplitz verkaufen, durch Schulden gedrängt, mit Einwilligung
des Abtes Marquard von Reinhardsbrunn 5 Hufen in Nieder- Möllern
für 35 Mark an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 303.
Hdschr.: T94, D124 (tit, Mellir) mit zahlreichen Verkürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 230.
Permissione divina Hermannus prepositus, Margareta priorissa totum-
que collegium sanctimonialium ecclesie sancti Martini in Schiplitz
' ordinis sancti Benedicti, Halberstadensis diocesis, universis Christi fide-
libus imperpetuum. Quoniam generatio preterit et generatio advenit
et temporibus indesinenter succedunt tempora, necesse est ea, que
geruntur in tempore, simul pertransire cum tempore et oblivione deleri,
nisi litterarum vivacitate perhennata futurorum noticie commendentur.
Idcirco tam presentibus quam futuris notum esse volumus* universis,
quod, cum nos et cenobium nostrum pro defectu victualium gravi onere
premeremur debitorum, ita quod nullatenus per distractionem mobilium
a mole tantorum debitorum eximi et exonerari possemus, tandem de-
liberacione consilisque multis habitis de consensu reverendi patris,
domini Marquardi abbatis de Reinhardisborn, ad alienacionem in-
mobilium decrevimus declinandum. Cumque inter omnia nostra aliena-
cio quinque mansorum in villa, que Inferior Meller dicitur, minus
damnosa iudicaretur ab omnibus tam collegiatis quam eciam aliis
familiaribus amicis, dictos quinque mansos monasterio Portensi Cister-
ciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, vendidimus pro triginta quin-
que marcis Vribergensis argenti de communi et unanimi consensu et
omnium nostrum expressa voluntate. Accedente igitur domini abbatis
supra memorati? ac omnium nostrum concordi conniventia et consensu
supra dictos mansos domino abbati et conventui Portensibus ante
dictis vendidimus et contradidimus cum omni iure, dominio, proprie-
tate, possessione, proventibus et utilitatibus omnibus, que nobis com-
petebant et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et in posterum
possunt quomodolibet provenire, sive in superficie terre iam appareant
vel quibuscunque modis eciam in imis terre apparuerint in futuro,
communionem eciam lignorum et pascuarum. Ius insuper patronatus
ecclesie predicte ville de mera liberalitate" conferimus, omnia et sin-
gula cum dei quiete perpetuo possidenda, super evictionis et waran-
die caucionibus omnium predictorum venditorum et contraditorum
secundum terre consuetudinem antiquitus observatam nos et nostrum
cenobium presentibus obligantes. Sane cum in premissis omnibus
nostra res utiliter sit gesta, quod presentibus profitemur, ut tractata
sic@ racionabiliter et peracta perpetua firmitate consistant secura, pre-
sentem paginam super eo conscriptam appensione sigili nostri et
nostri monasterii communiri iussimus, ut ex hoc sit vivax memoria
Nr. 802—904. 1291. 297
et perhennis. Acta sunt hec anno domini M°CC° nonagesimo primo,
VII kalendas Augusti, indictione quarta. Huius rei testes sunt Heiden-
ricus et Bertoldus de Grost* milites, Fridericus et Geuehardus fratres
de Haltheke', Conradus Bertoldi et Bertoldus de Schiplitz cives Nuen-
burgenses® et alii quam plures.
*^ valumus T * prememorati (statt supra mem.) D * libertate D
3 transacta ausgestrichen, tractata übergeschrieben, sit T " Groist D ! Haldecke D
& Die beiden letzten. Zeugen fehlen ın D
1291 e C 303.
Marquard Abt von Reinhardsbrunn erklärt, dass auf seinen Rath
und mit seiner Zustimmung H[ermann] Propst von Scheiplite Be-
sitzungen in [Nieder-]Möllern für 35 Mark an das Kloster Pforte
verkauft habe. Vgl. Nr. 302.
Hdschr.: T'88v.
Druck: Deutsch: Wolff II, 230.
Nos Marquardus divina permissione abbas monasterii in Reiners-
born recognoscimus et litteris hiis patentibus protestamur, quod ex
nostro consilio et assensu H[ermannus] prepositus de Schiplitz bona
sua sita in Meller vendidit domino abbati de Porta et suo conventui
pro XXXV marcis eo iure cum suis pertinenciis, quo dieta ecclesia
dinoscitur possedisse. In cuius rei certitudinem et evidenciam pleni-
orem presentem litteram sigilli nostri munimine roboramus. Datum
anno domini M^? CCXCI.
1292. Januar 13. 304.
Abt Dietrich und der Konvent von Pforte erklären, dass Peter
Ritter von Wolkau ihnen 2 Hufen in Gröst geschenkt habe unter
der Bedingung lebenslänglicher Bekóstigung im Kloster. Vgl. Nr. 306.
Häschr.: D 85* (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 238.
Nos frater Th[eodericus| abbas totusque conventus in Porta tenore
presencium lucide protestamur, quod dominus Petrus miles dictus de
Wolkow de consensu Alfberti] filii sui contulit nobis et nostro mona-
sterio duos mansos in pago ville Groist sitos, solventes annuatim X
maldra Erffordensis mensure annona quadruplici, tali interposita con-
dicione, ut sibi et uni servo duas in die demus prebendas tantum ad
vite sue tempora, videlicet tres in die panes conventuales, IIII° picaria
cervisie, duas scutellas utriusque pulmenti, tres dimidios caseos, tria
allecia et cetera. Testes huius rei sunt dominus Reinhardus Porci*,
(untherus de Lißnik, Fridericus? de Groist milites, castellani in Novo
castro, et alii quam plures. Ut autem prescripta robur habeant firmi-
298 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
tatis, préséntem litteram sigillo nostro et sigillo domini R. Porci feci-
mus roborari. Datum anno domini MCCXCI, in octava Epiphanie.
& Wahrscheinlich in Porcus zu verändern, da nur in dieser Namensform (oder
deutsch: Varch) der Ritter an zahlreichen Stellen vorkommt. Val. Nr. 310, A.1.
® Fífr. von Wolff falsch fratres gelesen; in Folge dessen auch Nebe in Ztschr. d.
Harzvereins XIX, 110 Gebrüder von Groist. Vgl. Nr. 283.
1292. April 4. - 905,
Heinrich Propst, Christine Äbtissin und der Konvent des Nonnen
klosters in Grünberg verkaufen, durch Schulden gedrängt, 7 Hufen
zu Welhau für 80 Mark an das Kloster Pforte. Bischof Brum
und das Domkapitel zu Naumburg bestätigen den Verkauf.
Hdschr.: T 122. D 128 (tt. Leschen et Weta) mit Verkürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 235. Vgl. Winter, Cistercienser II, 52.
In nomine domini. Amen. Ad precavendum litigia, que rerum
cupiditas generat incessanter, ex consilio sane providencie est con-
sultum acta et contractus hominum scriptis et testibus eternari. Hinc
est, quod nos Heinricus prepositus, Christina abbatissa totusque con-
ventus sanctimonialium in Grunenbergk omnibus presentem litteram
inspecturis notum esse volumus et constare, quod ad eximendam domum
nostram à debitorum onere, quo graviter premebatur, de unanimi con-
sensu et expressa omnium voluntate septem mansos nostre proprie-
tatis in pago ville, que Wetha dicitur, sitos cum vinea, orto humuli
et silva domino abbati et conventui de Porta pro octoginta marcis
argenti nobis integraliter persolutis rite et racionabiliter vendidimus
empcionis, vendicionis et proprietatis titulo perpetuo possidendos cum
omni iure, dominio, utilitatibus ét proventibus a predictis mansis ha-
bitis ab antiquo, facientes eidem conventui Portensi warandiam bonorum
predictorum perpetuam pro tanto, quod nullus in ipsis bonis ex parte
nostra vel aliquo* quocunque modo ipsum possit in posterum impedire.
Ut autem universa et singula, que premissa sunt, perpetue firmitatis
robur obtineant et semper permaneant inconvulsa, presentem litteram
conscribi et sigillo nostri conventus fecimus roborari. Nos quoque
Bruno dei gracia episcopus, Bruno prepositus, Cunemundus decanus
totumque Nuenburgensis eeclesie capitulum, quia consensum nostrum
super premissis dedimus, hane litteram roboravimus nostrorum muni-
mine sigillorum*. Huius rei testes sunt dominus Hermannus de
Starkenburgk* canonicus Numburgensis, Revnhardus cognomento Porcus
clerieus ibidem, Albertus? de Storckaw®, Heinricus de Isenberg no-
tarif domini episcopi Nuenburgensis, Conradus dictus de Foro, Con-
radus de Sultza, Bertoldus de Isenberg cives Nuenburgenses* et quam
plures alii fide digni. Acta sunt hee anno domini millesimo ducen-
tesimo nonagesimo secundo, pridie nonas Aprilis.
^ alio D " Nos — sigillorum fehlt D — * starkinberg D Alberius T
e canonicus — Sterckaw am Rande nachgetragen T — Al. destorkow notarius D
& Conradus dictus — Nuenburgenses fehlt D
Nr.805—807. 1299. 290
1299. Juni 20. 906.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte
2 Hufen in Gróst zu, die Peler Ritter von Wolkau demselben zum
Dank für ihm gewährte lebenslängliche Beköstigung geschenkt hat.
Vgl. Nr. 304.
Häschr.: T 178. D 102° (tit. Groisk) mit einzelnen Verkürsungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 237. Vgl. Pertuch I, 119. Bertuch-Schamel I, 77.
Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius Saxonieque comes
palatinus omnibus presentem litteram inspecturis in perpetuum. Ut
successura semper posteritas preterite generacionis acta liquidius reco-
gnoscat, convenit ea, que racionabiliter patrata fuerint, in scriptis redacta
sigillis cum astipulacione testium fideliter communiri. Ea propter
noticie universorum, presencium videlicet et futurorum, his scriptis
duximus propalandum, quod Petrus miles dictus de Wolkowe castel-
lanus* noster in Novo castro commodis suis, immo saluti prospiciens
in futurum, a domino abbate et conventu de Porta prebendam obtinuit
nostra sibi ad hoc plurimum cooperante benivolencia et precatu, dan-
dam sibi et duobus servientibus tantum ad tempus" vite sue. In
euius prebende recompensacionem, ne panem gratis et cum remorsu
consciencie manducaret, de bonis suis duos mansos in pago ville
Groist* accedente consensu filii sui Alberti monasterio Portensi obtulit
perpetuo possidendos. Hos igitur mansos resignacione prius a pre-
dicto P. ad manus nostras facta, eo quod ipsos a nobis in feodo sus-
cepisset, iam dieto monasterio Portensi damus, appropriamus et con-
firmamus eum omnibus suis ab olim pertinenciis iusto proprietatis
titulo perpetuo possidendos. Ne igitur fratres de? Porta in prefatis
bonis aliqualiter molestentur vel eciam impetantur, eis presentem litteram
super his confectam cum sigilli nostri appensione tradendam duximus
in horum testimonium et munimen. Huius rei testes sunt Reinardus
dictus Varch, Bertoldus advocatus Novi castri dietus de Groist* et
Heidenricus frater suus, Emmardus de Schidingin*, Guntherus de
Liznik! militese et quam plures alii fide digni. Datum anno domini
1292 in erastino^ beatorum martirum Geruasii et Prothasii'.
* eastellus Tb tempora D — * Groisk D ebenso in der Überschrift DT
“in D ° et Heidenricus — Schidingin fehlt D — lidnik D — * miles D
^ erastinum T ! b. gerua. et pro. D
1293. 907.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet, nachdem der Verkäufer
Heinrich von Rothenberga und sein Oheim Rulico von Auerstedt re-
signiert und auch Heinrichs Gattin auf ihr Recht daran verzichtet
hut, eine Hufe in Auerstedt dem Kloster Pforte gu.
Hdschr.: D30 und mit Verkürzungen 106 (tit, Owirstete). T' 181".
Druck: Deutsch: Wolff IL, 238.
800 Urkundenbuch des Klostere Pforte.
. Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius Saxonieque comes
palatinus recognoscimus et omnibus tam presentibus* quam futuri evi
hominibus notum facimus, quibus exhibitum fuerit presens scriptum,
quod Henricus de Rotenberg domino abbati et conventui Portensi pro
duodecim marcis" argenti vendidit unum mansum habentem triginta
duo iugera quantitatis, situm in pago ville Owerstete, cum orto humuli,
salictis, fenetis ac omnibus aliis suis pertinentiis et quicquid in villa
habuit memorata. Verum quia idem Henricus et avunculus suus Rulico*
dictus de Owerstete hunc mansum iure a nobis tenebant! feodali, post
resignationem ad manus nostras factam rogaverunt, ut hunc contractum
ratum habere et mansum Portensi monasterio adpropriare dignaremur.
Predicti etiam Henrici uxor, quia ius dotalicii in ipso manso habuit,
suo iuri coram testibus renunciavit et ius suum coram nobis resi-
gnandum in manus posuit Ruliconis iam predicti. Nos vero pro his*
et aliis benefieiencie operibus dei nobis clemenciam propiciare volentes
ad instanciam H. et R. predictorum nec non ob specialem Portensis
conventus favorem sepe dictum mansum cum omni iure, utilitate et
dominio donamus, adpropriamus et confirmamus Portensi monasterio
eum omnibus suis pertinentiis libere ac quiete cunctis in evum tem-
poribus possidendum. Ne igitur super his in posterum ulla questio
cavillosa vel quevis sinistra interpretatio valeat suboriri, presentem
litteram in robur perpetue firmitatis sigilli nostri appensione fecimus
communiri. Testes omnium predictorum sunt Otto de Eychilberg‘,
Achilles de Owerstete, Burcardus filius sororis sue, Albertus de Rore-
beche, Heinricus de Batichendorf et alii quam plures, Theodericus
etiam de Nebere, Iohannes de Nuenburg monachi Portenses et Rude-
gerus magister in Gernstete. Acta sunt hec anno domini M*CC* XC^III* .
* presentis 7 db marcas T ^ Ruleco D30 à tenebat D30 * hiis D30
f Sichelberg 7 5 et T ^ M*CC?IX? UI? Von später Hand ist X ausgestrichen
und C darunter geschrieben D30 MCCXCHI? D 106 M? CC? Nonag? tercio T
1298. Februar ?1. 308.
Walter von Gleissberg bekundet, dass Heinrich von Golmsdorf den
Theil einer Insel in der Saale, der einst seinem Vater Dietrich von
Golmsdorf von Pforte überlassen worden sei, gegen eine Entschädigung
von zwei Fuder Wein dem Kloster zurückgegeben habe. Vgl, Nr. 156.
Hdschr.: D 22^. T 217%.
Druck: Deutsch: Wolff II, 239.
Ego Waltherus dictus de Glisberg tenore presencium notum esse
cupio tam presentis* evi hominibus quam futuri, quod Henricus miles
de Galamistorf castellanus in Salecke quandam partem insule circa
vadum, qui dicitur Dibiswort*, proprietatis* virorum honorabilium® et
deo dilectorum fratrum in Porta quondam Theoderico patri predicti H.
Nr. 807—309. 1203. 301
de Galamistorf ab eisdem fratribus in Porta pro quibusdam impeticioni-
bus collatam sepe dictis fratribus ob anime sue et omnium progenitorum
suorum remedium, receptis nichilo minus ab ipsis in recompensacionem
prediete insule duabus carratis vini, ex libera voluntate omnium here-
dum suorum reddidit perpetuo* possidendam. Huius rei testes sunt
Henricus de Rode, Iohannes de Lochowe castellani in Roteleibisberg,
Theodericus de Schipz castellanus in Salecke et alii quam plurimi fide
digni. Acta sunt hec anno domini M°CC nonagesimo IN”, in vigilia
beati Petri apostoli ad kathedram.
* presentibus D — b dibesvort T * proprieta|tatis D — * honorabibu D
* perpetuo pp D -
1293. November 2. Pforte. 309.
Rudolf Marschall von Trebra bestätigt nach Heimfall von 5 Äckern
in Damsla deren Vertauschung gegen einen Weinberg und 2 Acker
in F'lurstedt, welche der frühere Besitzer Heinrich Johannis mit Jo-
hannes, dem Hofmeister des Klosters Pforte in Gernstedt, vorgenommen
hat, wobei das Kloster statt der früheren Besitzungen die dafür ein-
getauschten von der Marienkirche in Sulza zu Lehen nimmt.
Häschr.: T 231°.
Druck: Deutsch: Wolff I, 303 (unter dem Jahre 1214).
Ego Rudolfus dictus marsealeus de Trebere omnibus intimandum
duxi protestando, ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod
frater Iohannes quondam rector curie in Gernstete nomine Portensis
eeclesie quandam vineam ab Heinrieo cognomento Iohannis pro quin-
que fertonibus et duos agros ab Heinrico Fabro pro tribus fertonibus
comparavit sitos iuxta vineam in Flurstete, quam vineam et quos
agros predicti H. et H. ab ecclesia sancte Marie in Sulza tenuerunt in
feodo, unde etiam viginti et unum denarios solvebant ad eandem
ecclesiam annuatim. Processu vero temporis placuit fratri Io. magistro
in Gernstete predicto, ut cum Heinrico cognomento Iohannis commu-
tationem iniret, qui sibi quinque agros, quos a me in feodo habuit,
sitos* in Damsla sub vinea de Gernstete me ignorante assignavit re-
ceptis ab eodem vinea et duobus agris predictis et quibusdam modiis
frumenti in munere vice versa. Cum autem Heinricus cognomento
Iohannis iam prefatus sine heredibus decessisset? et ego agros meos
ad me devolutos a fratribus Portensibus repeterem, post multam alter-
cationem tandem discussione previa in hoc ex utraque parte consensi-
mus, ut ego commutationem inter magistrum de Gernstete et Hein-
rieum iam pridem factam ratam haberem et vineam cum duobus agris
michi assumerem, Portensis vero ecclesia meos agros perpetuo possideret.
Ob quam causam etiam, quia pars Portensium pluris erat, unam marcam
a domino abbate Portense me profiteor in munere percepisse. Ne
autem propter nostrum concambium ecclesia in Sulza damnum sustineat,
309 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
fratres de Porta ab eadem nostros agros iure hereditario susceperunt
In cuius recognitionem magister, qui pro tempore in Gernstete pre
fuerit, solvet ipsi ecclesie supr& dictos XXI denarios annuatim. Ut
. autem sincere commutationis ordinatio tam per nos quam etiam per
successores nostros inviolabiliter observetur, et ne alicui supra con
tractibus istis in posterum dubitatio possit oriri, ad perpetuam geste
rei memoriam presens scriptum meo sigillo duxi in robur validum
consignandum. Testes sunt Eccehardus de Sulza miles, Bertoldus de
Rogehusen, Heinricus de Ebersberg, frater Rudigerus rector curie in
Gernstete. Datum in Porta anno domini M° CC» XCIII?*, in die fidelium
animarum. |
? sitis — b discessisset ausgestrichen, decessisset von Neuhöfer übergeschrieben
e Wolff liest fälschlich M* CC? XIIII?,
[1294.] 310.
Ritter Reinhard Varch ersucht unter Auflassung von 6 Hufen m
Wüstenhain die Grafen Hermann und Heinrich von Mansfeld die-
selben dem Kloster Pforte zuzueignen.
Hdschr.: T 191. D 85° (tit, Extra).
Drucke: Corssen 333. Deutsch: Wolff 11, 240.
Nobilibus viris et dilectis dominis suis, Her[manno] et Hfeinrico]
comitibus in Manisfelt, R[einhardus| miles dictus Porcus! sue possi-
bilitatis obsequium semper promptum. Ad instanciam virorum deo
devotorum et dilectorum mihi in Christo fratrum in Porta sex mansos
sitos in pago ville Wustinhain?, quos sicut ipsos a vobis in feodo
teneo, ad manus vestre potestatis resigno tenore presencium litterarum.
vestram excellenciam subnixis precibus exorans, quatinus ipsos pre-
dictis fratribus in Porta vestris sigillis appropriare dignemini divine
remuneracionis* intuitu et propter meum humilem interventum.
* retribucionis D
I Porcus lateinische Uebersetzung des deutschen Namens Varch, dessen Träger
in früheren Urkunden wiederholt erwähnt ist. Ueber seinen noch erhaltenen. Grab-
stein vgl. Corssen 314 f. 333 f. ? Wüstung zwischen Meyhen und Schkólen s, Naum-
burg, als solche bereits um die Mitte des 16. Jahrhunderts erwähnt im Pförtner
Erbbuch II, BI.76.
— ———
1294. Juni 15. 311.
Hermann und Heinrich Grafen von Mansfeld eignen nach Resignation
des Ritters Reinhard Varch dem Kloster Pforte 6 Ilufen in Wüsten-
hain zu.
Hdschr.: T 190». D85b (tit. Extra).
Drucke: Corssen 334. Deutsch: Wolff 11, 241. Vgl. Braun 24.
Nr. 311—812. 1294— 1295. 908
In nomine 'domini. Amen. Nos Hermannus et Heinricus fratres
dei gracia dicti comites de Mannisfelt omnibus presentem litteram in-
specturis in perpetuum. Quia labente tempore transeunt cum tempore,
que geruntur ab hominibus, necesse est ea, que fiunt, seripturarum
amminiculis perbennari. Unde* notum esse cupimus tam presentis
evi hominibus quam futuri, quod nos pro anime nostre ac omnium
progenitorum nostrorum remedio" sex mansos proprietatis nostre sitos
in pago ville Wstinbain* cum universis suis pertinenciis, videlicet
areis, pratis, pascuis, nemoribus et aliis appendiciis, quocumque no-
mine censeantur, religiosis viris et in Christo reverendis, domino Theo-
derico abbati et conventui in Porta, iure proprietatis perpetuo possi-
dendos contulimus propter deum, quos strennuus miles Reinhardus
Poreus* castellanus in Novo castro a nobis in feodo possidebat et ad
manus nostras liberaliter resignavit, quos eciam mansos® rustici, vide-
licet Albertus Magisterf cognomine et Albertus, Heinricus et Heinricus
ete Conradus, qui eosdem in presentiarum incolant (s$c), predicto BR.
militi, quia ipsos ab eo similiter® in feodo receperant, antea solempni-
ter resignarunt. In omnium premissorum eternam memoriam pre-
sentem litteram desuper conscriptam predictis fratribus in Porta sigillis
nostris tradidimus roboratam!. Huius rei testes sunt Theodericus pre-
positus de Scholen*, Petrus miles de Wolkowe, Fridericus de Winecke,
Heinrieus Corceurunt!, Andreas de Osteruelt et alii quam plurimi fide
digni. Datum anno domini XlI€ nonagesimo quarto*, beati" Viti
martiris.
* Quia—unde fehlt D * pro remedio anime - nostrorum D * wustinhayn D
* miles Reinhardus miles dictus poreus D " mansi D f mgr DT von Wolff
wnd Corssen Niger gelesen * et Heinricus et fehlt D h similiter ab eo D
! roborandam T * scolen D ! kortefrund D " Mccxcıul D ? besti fehlt D
—M —
1295. Januar 20. Naumburg. 912.
Die Brüder Günther Dompropst eu Halberstadt und Hermann,
beide Domherrn zu Naumburg, Hermann und Heinrich Grafen von
Neuenburg verkaufen dem Kloster Pforte 1 Hufe zu Poppel für
14 Mark, deren Empfang sie bekennen. Vgl. Nr. 313.
Hdechw.: D 56° (tit. Popal). T 80.
Druck: Deutsch: Wolff II, 244. Vgl. Braun 24.
In nomine domini Amen. Nos Guntherus dei gracia Halvir-
stadensis maioris ecclesie prepositus, Hermannus canonici Nuen-
burgenses, Hermannus et Heinricus comites dicti de Novo castro fratres
omnibus hoe seriptum visuris in perpetuum. Quia labilis est etas
hominum, ut racionabiliter gesta posterorum noticie commendentur,
necesse est ea scriptis et testibus eternari. Notum facimus igitur uni-
versis tam presentis etatis quam successure posteritatis hominibus, quod
804 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
nos unum mansum* situm in Popal villa sic dieta, solventem singulis
annis septem fertones puri argenti, quem Heinricus et Bertoldus de
Hesiller predicte ville rustici colunt, domino abbati et conventui Por-
tensis ecclesie pro XIIII marcis albi argenti rite ac racionabiliter vendidi-
mus emptionis, venditionis et proprietatis titulo perpetuo possidendum
cum omni iure, utilitatibus et proventibus a predicto manso ab antiquo
habitis et habendis, facientes eidem ecclesie warandiam eiusdem pro
tanto, ut nullus ex parte nostra seu etiam propinquorum nostrorum
aliquid iuris in sepe dieto manso sibi valeat in posterum vendicare,
quam pecuniam fatemur nos* totaliter recepisse. Ut autem universa
et singula, que premissa sunt, perpetue firmitatis robur obtineant et
semper permaneant inconvulsa*, presentem litteram conscribi fecimus
et eam prefato domino abbati suoque conventui nostris sigillis tradidi-
mus roboratam. Huius donationis vendicionis testes sunt dominus
Heinricus Cycensis ecclesie prepositus, Hermannus de Starkenberg,
Vlrieus de Coldiez, Guntherus de Novo castro, Dithmarus de Willer-
stete, Ludewicus de Degenstete, Conradus pincerna de Salekke cano-
nici Nuenburgenses et alii quam plures fide digni. Datum et actum
in Nuenburg anno domini M?CC? XC? V, in die beatorum martirum
Fabiani et Sebastiani.
*^ mansum mansum D b nos fehlt D * inuulsa T
1295. Januar 20. Naumburg. 313.
Günther Dompropst eu Halberstadt bestätigt den von seinem Bruder
Hermann Domherrn zu Naumburg vollzogenen Verkauf einer Hufe
su Poppel an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 312.
Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T 82*.
Druck: Deutsch: Wolff II, 245.
Nos Guntherus dei gracia Haluerstadensis maioris ecclesie pre-
positus notum esse cupimus tam presentis evi hominibus quam futuri,
quod nos proprietatem unius mansi siti in pago ville Poppal, solventis®
singulis annis VII fertones puri argenti, quem deo devoti dominus
abbas totusque conventus in Porta a fratre nostro dilecto" Hermanno
Nuenburgensis ecclesie canonico pro XIII marcis argenti Vribergensis
sibi integraliter persolutis emerunt, predictis fratribus in Porta con-
tulimus de nostra libera voluntate ipsam vendicionem racionabilem
affirmantes. In cuius rei testimonium sepe dictis fratribus in Porta
presentem litteram nostro sigillo contulimus roboratam. Huius rei
testes sunt dominus Heinricus Cycensis ecclesie prepositus, Hermannus
de Starkenberg, Vlricus de Coldiz, Guntherus de Novo castro, Ditmarus
de Willerstethe, Lvdewicus de Degenstete, Conradus pincerna de
Salecke canonici Nuenburgenses et alii quam plures fide digni. Datum
et actum in Nuenburg anno domini M°CC nonagesimo V*, in die
beatorum Fabiani et Sebastiani martirum.
* soluentes 7 * dilecto fratre nostro T
— — umma mm m
Nr. 318—815. 1295. 805
1295. April 24. Neuenburg. 314.
Die Brüder Konrad und Erkenbert von Tannroda vertauschen an
das Kloster Pforte 3 Hufen in Pomnitz gegen 2 Hufen in Gröst.
Hdschr.: T 84°. D 135 (tit. Pomnytez).
Druck: Deutsch: Wolff II, 243.
Nos Conradus et Eckenbertus? fratres de Tanrode tenore pre-
sencium lucide protestamur, quod tres mansos in pago ville Pomnitz
sitos, quos Heinricus cognomento Smelingk^ a nobis in feudo habuit,
eum omnibus suis pertinenciis ac utilitatibus abinde perpetuo pro-
venturis sub titulo coneambii ecclesie Portensi contradidimus*, quorum
vice alios duos in Groyst sitos cum suis pertinenciis ac utilitatibus?
sub attestacione recepimus litterarum a Portensi ecclesia memorata.
Hane autem commutacionem idcirco utrinque fieri complacuit, quia
Heinricus famulus predictus a nobis infeudatus mansos in Groyst sibi
utiliores futuros presensit, fratres vero de Porta versa vice mansos in
Pompnitz magis ecclesie sue competere iudicarunt. Ne autem con-
cambium tam racionabiliter gestum cum labente tempore per oblivionis
ealiginem a memoria eciam hominum elabatur, presentem litteram
abinde confectam nostro sigillo, quo communiter utimur, roborari feci-
mus et Portensi ecclesie tradidimus conservandam. Acta sunt hec in
Novo castro anno domini M?CC* nonagesimo V*, VIII kalendas Maii.
Testes huius rei sunt dominus Theodericus viceplebanus in Zorbaw,
Bertoldus Volenandi, Conradus dictus Stammern 5, Heinricus de Holtz-
husen advocatus noster et quam plures alii fide dignis.
? erkinbertus D ^ h. smelingk D * contradimus D ? ac utilitatibus fehlt D
* Ursprünglich VI, doch ist 1 ausgewischt T Stammer T * Testes — digni fehlt D
1295. August 14. 915.
Walter von Gleissberg bekundet, dass er nach schiedsrichterlicher
Vermittlung ein Wehr su Kalthausen 1, eine Insel in der Saale, ein
Weidicht und ein Stück Acker wie auch eine Wiese gu Golmsdorf
für 8 Mark den Brüdern des Klosters Iforie in Porstendorf über-
lassen habe.
Häschr.: D 22°. T 207%.
Druck: Deutsch: Wolff II, 241.
Ego Waltherus. de Glizberg notum esse cupio omnibus Christi
fidelibus, ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod ad
sopiendam diutinam discordiam, que inter me ac progenitores meos ex
una et fratres Portenses de Borsendorf ex parte altera super clausura
aque in Calthusen! vertebatur, mediantibus probis viris tandem con-
venimus et concordavimus in hunc modum, videlicet quod omni iuri,
Geschichte. d. Pr. 8. Bd. EXXIII. 20
806 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
quod michi in predicta clausura aque hactenus vendicaveram, ab-
renunciavi et hanc clausuram cum omni iure suo ac utilitate in domi-
nium fratrum de Borsendorf transfudi, ita ut ipsi de cetero quiete in
perpetuum possideant clausuram aque* sepe iam dictam cum insula
modica a superiori parte adiacente, cum salicibus eciam in littore Sale
sitis nec non et parte agri, qui ab ipsis salicibus ad longitudinem
virge, que vulgariter mezzegerte dicitur, protenditur austrum versus.
Preterea pratum quoddam in Golamesdorf quinque habens iugera,
quod olim ad curiam Borsendorf pertinuit, sed pro ipsa aque clausura
progenitoribus meis traditum ferebatur, reddidi, pro quibus omnibus
octo marcas Vribergensis argenti a fratre Friderico magistro in Borsen-
dorf me profiteor recepisse. Ut autem supra scripta omnia robur
firmitatis obtineant inconvulsum, sigillo meo et sigillo Heinrici pincerne
de Tutenberg presentem duxi cedulam consignandam. Testes sunt
Heinricus de Heinechen in Tutenberg, Witelo de Dornburg, Henricus
Shuphelberg, Guntherus de Tullenstete, Albertus Gensefuz, Conradus
Erinfridi et Heinricus frater eius, Reinbodo de Lobeniez. Acta sunt
hec in vigilia assumpeionis sancte Marie anno domini M^CC? nona-
gesimo quinto.
* aque fehlt D
| Wüsiung — nach Martin, UB. d. St. Jena, Register — bei Kwnits.
—
[1295 —1296.] 316.
Marquard Abt von Reinhardsbrunn benachrichtigt den Abt und
Konvent des Klosters Pforte, dass sie die Besitsungen des Klosters
Scheiplitz n Wilsdorf kaufen dürfen. Vgl. Nr. 317.
Hdschr.: T 190°.
Druck: Wolff IL, 249.
Nos M[arquardus| dei gracia abbas in Reynhersborn* abbati tot
que conventui in Porta devotas oraciones in domino Ihesu Christo.
Notum vobis facimus in hiis scriptis, quod dominus prepositus de
Schiples apud nos fuerat, et quod de nostra sit voluntate ac consensu.
ut illa bona, scilicet in Wolfingestorf", ematis. Ut autem hoc firmum
permaneat et inconvulsum, presenti littere sigillum nostrum duximus
apponendum. |
* Reyhersborn In der Ueberschrift Reinhartesborn — ^ Wolginchesdorph In
der Ueberschrift Wolfingestorf
Nr. 816—318. 1295—1296. 307
1296. Januar 16. 317.
Hartmud Propst, Priorin und Konvent der Nonnen su Scheiplite
verkaufen, durch Schulden gedrängt, 11, Mark jährlichen Zins zu
Wilsdorf für 8 Mark an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 316.
Hdschr.: T 190. D 116 (tit, Wlfingistorff).
Druck: Wolff II, 249.
Nos Hartmodus prepositus, .. priorissa totusque conventus sancti-
monialium in Schiplitz recognoscimus et notum facimus omnibus, qui-
bus exhibitum fuerit presens scriptum, quod, cum aliter a debitorum
onere eximi non possemus, quo nostra damnabiliter ecclesia premebatur,
possessiones aliquas nostre ecclesie distrahere cogebamur. Vendidimus
igitur honorabili domino abbati et conventui de Porta nostre proprie-
tatis eeclesie marcam et fertonem annui census in villa Wolfingestorff
pro octo marcis argenti, quas nos recepisse et in rem nostram utiliter
eonvertisse presentis scripti testimonio profitemur. | Ut autem con-
traetus huius modi robur firmitatis obtineat inconvulsum, presentem
litteram sigillis reverendi domini nostri, abbatis Marquardi de Reinardis-
borne, et conventus eiusdem loci, de quorum consensu hec vendicio
emanavit, sigillo eciam eeclesie nostre in Schiplitz fecimus roborari.
Ácta sunt hec anno domini MCCXCVI*, XVII kalendas Februarii.
* XII€ nonagesimo sexto T
1296. Februar 1. Freiberg. 918.
Meinher Burggraf von Meissen, von dem Kloster Pforte gebeten
demselben alles Recht an den Gütern in Altenburg, die von ihm
DBertold Spiegel su Lehen habe, zu übertragen, beauftragt unter dem
Versprechen seiner Bestätigung die Grafen Hermann und Heinrich
von Osterfeld in persönlicher Zusammenkunft mit dem Abt und mit
Bertold die Angelegenheit zu regeln. Vgl. Nr. 323.
Häschr.: D 62. T 50°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 247. Vgl. Braun 25.
Dilectis consangwineis suis Her[manno] et H[einrico] comitibus de
Ostervelt M[einherus] buregravius Mysnensis in omnibus servicium
debitum et paratum. Supplicaverunt nobis honorabiles viri et in
Christo dilecti, dominus abbas* et conventus de Porta, ut omne ius,
quod nobis competit in bonis in villa Aldenburg sitis tam in agris
quam in areis, que Ber[toldus| miles cognomento Speculum possidet a
nobis tytulo feodalı, in ipsos transferre dignaremur pure et simpliciter
propter deum. Et quia idem Ber. presens non fuit coram nobis, nichil
potuimus de predictis bonis finaliter terminare. Quare dilectioni vestre
committimus litteras per presentes, quatenus cum domino abbate et
20*
308 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
predicto Ber. ad unum loeum conveniatis, et quitquid ordinabitis
inter eos conferendo, assignando ipsa bona et in possessionem ducendo,
gratum et ratum habebimus nec in aliquo contra venire volumus de
iure vel de facto. In cuius rei® testimonium et noticiam ampliorem
presentem litteram dedimus sigilli nostri munimine fideliter* roboratam.
Datum Vriberg? anno domini M" CC” nonagesimo* VI*, in vigilia pur-
ficationis! beates Marie.
^ abbas D "re D * fideliter fehlt D — * Friburg T * nanagesimo D
f purificationis übergeschrieben D purificanis T ^ 5 beate fehlt T
[1296.1] 319.
Albrecht Landgraf von Thüringen lässt dem .Bischof Bruno von
Naumburg !|, Hufe und 5 Höfe zu Altenburg auf und bite ihn
dieselben dem Kloster Pforte zuzueignen. Vgl. Nr. 318. 321 und 323.
Hdschr.: D 62.
Ungedruckt.
Reverendo domino suo, B|runoni| Nuenburgensi episcopo, Al[bertus|
dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes palatinus in omni-
bus* servicium debitum et paratum. Ob reverenciam et honorem
gloriose virginis Marie et honorabilium virorum, domini abbatis tocius-
que conventus eeclesie Portensis, devotam instanciam unius mansi
quartale cum V areis in villa et campo Aldinburg sitis, quod quidem
quartale cum areis iam dietis nobili viro, domino buregravio de Mysna,
iure contulimus feodali, ipse vero burcgravius Ber|toldo] dicto Specu-
lum eastellano in Ruteleybisbere eodem contulit iure, quo a nobis
habuit? et accepit, qui iam dictum quartale et areas Cristano* dicto de
Bachere civi Nuenburgensi eciam iure contulit feodali, ad manus
vestras, quantum ad nos spectat, absolute et libere resignamus vestram
pro eo quam intime rogantes reverenciam, quatenus proprietatem eius-
dem quartalis et arearum predictarum ob amorem nostri servicii et
precum nostrarum instanciam ecclesie Portensi conferre dignemini
pure et principaliter? propter deum.
a omnibus übergeschrieben — * ht ° Crista 4 et principaliter «überge-
schrieben
I Wegen der Zusammengehörigkeit der Urkunde mit Nr. 318, 321 und 323.
[1296.1] | 320.
Albrecht Landgraf von Thüringen lüsst dem Bischof Bruno von
Naumburg 1 Hufe ber Altenburg auf und bittet ihn dieselbe dem
Kloster Pforte zuzueignen.
Häschr.: D 62.
Ungedruckt.
Nr, 320—321. 1296. 909
Reverendo domino suo, B[runoni] Nuenburgensi episcopo, Al[bertus]
dei gracia Thuringie lantgravius* et Saxonie comes palatinus in omni-
bus servicium debitum et paratum. Ad instanciam honorabilium
virorum, domini abbatis de Porta et conventus ibidem, mansum unum
prope villam Aldenburg situm, quem Ernfridus quondam monetarius,
C[onradus] dietus de Foro et Her[mannus] de Akin cives Nuenburgen-
ses a nobis in feodo possident quemque a vobis similiter tytulo possi-
demus feudali, ad manus vestras presentibus resignamus rogantes in-
timo cum affectu, quatenus proprietatem huius mansi ad Portensem
ecclesiam transferre dignemini causa nostri et principaliter propter deum.
* Th, lantgravius Thur.
! Das Jahr ist allerdings nicht völlig sicher, doch wird die Urkunde, die auch
in D unmittelbar auf Nr. 319 folgt, wegen der grossen Ähnlichkeit mit dieser und
wegen des verwandten Inhaltes am besten ebenfalls in das Jahr 1296 gesetzt; ver-
muthlich ist die Hufe bei Altenburg die in Nr. 321 erwähnte.
—— —— ——Ó— —
1296. Mürz 9. Zeitz. 321.
Bruno Bischof von Naumburg eignet nach Resignation der Be-
lehnten 1/, Hufe und 5 Höfe in Altenburg, ebenso eine weitere Hufe
daselbst dem Kloster Pforte zu. Vogl. Nr. 318. 319. 320. 323.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Zwei Sp. fehlen.
Pforte, Bibliothek B. 13. — D 60. T 52.
Druck: Wolff II, 245. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 23. Boehme,
Nachrichten 37.
| In nomine domini. Amen. | Bruno dei gratia Nuenburgensis
ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Ne rerum gestarum memoria
pereat, perhennari solet obsequio litterarum. Ea propter ad noticiam
tam presentium quam futurorum cupimus pervenire, quod nos ad de-
votam instantiam honorabilium virorum, domini Theoderici abbatis et
conventus monasterii in Porta, quos suis exigentibus meritis gratia
speciali prosequimur et favore, quartale unius mansi cum quinque
areis et aliis suis pertinentiis in villa et in campis Aldenburg sitis,
quod, inquam, quartale cum areis per voluntariam resignationem Cri-
stani de Bachere civis in Nuenburg primo ad manus Bertoldi dicti
Speculum castellani in Rutheleibisbere, secundo eiusdem Bertoldi ad
manus nobilis viri, domini Meinheri burgravii de Mysna, tertio eiusdem
domini burgravii ad manus illustris principis, domni Alberti Thuringie
lantgravii et Saxonie comitis palatini, quorum quilibet istorum ab
altero ascendendo tenuit in feudo, et ad ultimum dicti principis, qui
4mili iure dictum quartale et areas a nobis tenuit, ad manus nostras
factam libere vacabat tytulo proprietatis, ius quoque proprietatis unius
mansi et omnium suorum pertinentium, quem similiter prefatus prin-
ceps a nobis in feudo tenens nobis resignavit, cuius mansi tres partes
310 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
et dimidia, que vulgariter dicuntur gelenge, in una parte in longum
ducta contingunt montem, qui dicitur Lustilberc*, in alia parte similiter
in longum ducta contingunt semitam, per quam de Nuenburg itur
Vlemingen, a latere vero versus Nuenburg contingunt agros domini
plebani in Aldenburg, tres quoque particule eiusdem mansi contingunt
semitam, que ducit de Aldenburg versus molendinum* Kegilsmul, et
residue particule site sunt infra idem molendinum, a nostra ecclesia
sicut prefatum quartale cum areis e£ mansum iam dictum cum omni-
bus suis pertinentiis habuimus ex antiquo, in monasterium Portense
de totius nostri capituli unanimi consensu transtulimus et tenore
presentium transferimus perpetuo possidendum. In cuius rei signum
presentem litteram nostri sigilli munimine fecimus roborari. Nos quo
que Bruno dei gratia prepositus, Cunemundus decanus totumque dicte
ecclesie Nuenburgensis capitulum ad exprimendum nostrum consensum
premissis omnibus liberaliter accessisse, sigillum nostri capituli presen-
tibus similiter duximus apponendum. Huius autem rei testes sunt
honorabiles viri, Petrus scriptor, Henricus, Otto de Colditz canonici
Cvcenses, Iohannes de Gozirstete notarius, Hermannus de Wildenburn,
Thizemannus de Bukewitz, Iohannes de Hanevelt milites, Volradus de
Colditz, Hermannus et Vimannus de Gusowe fratres cum aliis pluribus
fide dignis. Datum Cyce anno domini M°CC° nonagesimo sexto, se
ptimo idus Marcii, indictione nona.
* lusterberc. D b melendinum
1296. Mai 29. Eisenach. 322.
König Adolf bestätigt dem Kloster Pforte den Besitz des Sees in
Brembach, der Vogtei in Zaekwar und der Güter in Wilsdorf und
Lasan, welche es vom Naumburger Bischof oder dem Landgrafen
Albrecht und deren Lehnsleuten erworben hat, behält jedoch sich und
seinen Nachfolgern das Recht vor den See für das Reich durch
Zahlung von 100 Mark zurückzukaufen.
Häschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Univ. - Bibl, — D117 (tt.
Czebekur). T 282.
Drucke: Mencke I, 779. Bertuch-Schamel I, 228. Deutsch: Wolff I1, 250.
Vgl. Pertuch I, 120. Bertuch-Schamel I, 77. Böhmer, Reg. tmp. Adolf.
Nr. 314.
Adolfus dei gracia Romanorum rex semper augustus. Universis
imperii fidelibus presentes litteras inspecturis graciam suam et omne
bonum. Si ad ecclesias et loca venerabilia, in quibus placens deo
religio noscitur militare, mentis nostre oculis intuemur et votive libera-
litatis. nostre munimine decoramus, et laudabiliter regiminis nostri
officium, quod a largitore bonorum omnium sumpsit exordium, exequi
et apud ipsum merito premia recipere credimus sempiterna. Sane
Nr. 322—828. 1296, 811
cum viri religiosi, .. abbas et conventus de Porta ordinis Cysterciensis,
lacum illum in Brantbach! et ius advocaticium in Zebcur,? bona in
Wolfingisdorf3 et bona in Lasan,* que, imquam(sic), bona preter lacum
predictum ad decem marcarum redditus vel circiter se extendunt, tam
ex concessione venerabilis Nuwemburgensis episcopi quam illustris
Alberti Thuringie lantgravii, principum nostrorum, et aliorum, qui ab
ipsis principibus bona huius modi feodaliter possederunt, racionabiliter
sint adepti, sicut in litteris super eo confectis plenius est expressum,
nos ipsorum .. abbatis et conventus devotis supplicacionibus favorabiliter
inclinati lacum et bona prescripta ac omnia alia bona, que in presen-
tiarum iuste et racionabiliter possident et in futurum iustis modis
prestante domino poterunt adipisci, dicto monasterio de liberalitate
regia confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus, hoc
tamen acto expresse, quod, postquam nos vel nostri in imperio succes-
sores de centum marcis argenti, quas ipsi monasterio liberaliter dare
promisimus pro nostrorum remedio peceatorum, satisfecerimus, ex
tunc dictum lacum libere valeamus ad ipsum imperium revocare.
Nulli ergo omnino hominum liceat hane nostre confirmacionis paginam
infringere vel ei in aliquo ausu temerario contraire. Si quis autem
hoc attemptare presumpserit, gravem indignacionis nostre offensam se
noverit incursurum. In cuius rei testimonium presens scriptum exinde
conscribi et maiestatis nostre sigillo fecimus communiri. Datum in
Isenache IIH kalendas Iunii, indictione IX, anno domini M'CC?LXXXXVI,
regni vero nostri anno quinto.
I Vgl. Nr.265, wo der See den Namen Brantsee führt. ? Vgl. Nr. 2388.
3 Vgl. Nr.283. 4 Vgl. Nr. 297.
1296. Oktober 12. 329.
Die Brüder Hermann Graf von Mansfeld und Heinrich Graf
von Neuenburg bekunden, dass Bertold Spiegel mit Gattin und Sohn
1l, Hufe und 5 Höfe in Altenburg zu ihren Händen aufgelassen
und sie im Namen des Burggrafen Meinher von Meissen die Re-
signalion angenommen und die (Güter dem Kloster Pforte übertragen
haben. Vgl. Nr. 318.
Hdschr.: D61. T 50°.
Drucke: Deutsch: Wolff II, 9 unter dem Juhr 1226 nach D (siehe unten)
und nochmals II, 248 nach T. Vgl. Braun 25.
Nos Hermannus de Mansuelt, H[einricus] de Novo castro fratres
comites tenore presencium recognoscimus publice protestando, quod
Ber[toldus| cognomento Speculum castellanus in Ruthelevbisbere cum
uxore sua .. et filio eorum Ber. bona sua in Aldinburg, quartale vide-
licet unius mansi et quinque areas cum omni iure, dominio ac utili-
tatibus omnibus, sicut a progenitoribus eorum ad eos devoluta fuerant,
312 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
que, inquam, bona uxor predicti Ber. nomine dotis sibi collata habuit,
ad manus nostras ante valvam claustri, quod Porta nuncupatur, col-
lecta manu unanimiter resignaverunt. Quam resignationem nomine
Meynheri nobilis viri buregravii Misnensis, patrui nostri, suscepimus
et bona eadem ecclesie Portensi vice sua eo iure, quo ipse ab illustr
principe, domino Al. lantgravio Thuringie, habuit, contulimus in
omnibus hiis freti auctoritate sua, quam nobis patenter transmisit litteris
suis deforis sigillatis. Datum anno domini M° CC? XC* VI?*, III? idus
Octobris.
* Wolff II, 9 lest die Jahreszahl in D: M? CC? XX? VI? Jedenfalls liegi ein
Schreibfehler vor, doch scheint nicht XX?, sondern -IX°. geschrieben zu sein. M? CC?
nonage: sexto: T
1296. November 26. 34.
Bertold Ritter von Rehehausen verkauft dem Kloster Pforte 1 Hufe
in Hassenhausen für 21j, Mark.
Häschr.: T78. D 118? (tit. Hassinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 249.
Ego Bertoldus miles de Rogehusen hoc tenore notificandum duxi
universis Christi fidelibus, ad quorum manus pervenerit* presens sceri-
ptum*, quod de consensu Bertoldi filii mei ac omnium heredum meorum
nec non et consensu lohannis fratruelis mei^ unum mansum proprie-
tatis mee in villa Hassenhusen situm cum suis pertinenciis domino
abbati de Porta pro duabus marcis et dimidia vendidi ac eidem mo-
nasterio Portensi cum omni iure, quo hactenus ipsum possedi mansum,
fideliter obtuli pro remedio anime mee et progenitorum meorum, ut,
si qua prefato monasterio dampna per me sive per alios de mea co-
gnacione illata sunt, hac oblacione divinitus deleantur. In cuius rei
testimonium meo sigillo presentem feci litteram insigniri. Testes sunt
Ludowicus de Meldingen et Heinricus frater eius, Rudolffus de Trebere
et quam plures alii fide digni* Acta sunt hec anno domini M^?CC?
nonagesimo VI, in crastino* beate virginis et martiris! Katherine.
A peruenit mit übergeschriebenem erit T db ad—scriptum fehlt D ° fratruelis
mei lohannis D ' Testes—digni fehlt D *in crastinum T' 'in—martiris fehlt D
1297. März... Wartburg. 329.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet !|, Hufe in Hawenthal,!
die Heidenreich von Gröst, zugleich im Numen seines Bruders Bertold,
ihm aufgelassen hat, dem Kloster Pforte zu.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hund (vgl. Posse 20.59), sehr beschädigt
und in Folge davon stellenweise unleserlich; der untere Theil des Per-
Nr. 825—826. 1297. 818
gaments mit dem Siegel ist abgerissen. Magdeburg St. A. Erfurt B. X,
Nr. 57.
Ungedruckt.
Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus [reco]gnoscimus in hiis scriptis et ad singulorum notitiam,
quibus presens scriptum exhibitum fuerit, apercius cupimus pervenire,
q[uod] constitutus in nostra presentia strennuus miles Heidenricus de
Gro[est| pro se et pro Bertoldo de Groest suo fratre, nostro milite,
dimidium mansum in campis ville Howetal! situm, quem a nobis [in
feodo] habuerunt, nobis libere et voluntarie resig[navit]. Nos itaque
ob laudem et honorem dei omnipotentis nec non beate* virginis [et dei]
genitricis dilecte et ad instanciam et [peticionem] predictorum fratrum
studiosam ipsum dimidium mansum donavimus, appropriavimus et
presentibus in proprium damus claustro et conventui fratrum in Porta
ordinis Cysterciensis. Et ne nostre liberalitatis donatio et appropriatio
per nos rite et rationabiliter [facta] ab aliquo in posterum infringatur,
dicto claustro Porta nostram litteram desuper conscriptam dedimus sigilli
nostri [app]ensione confirmatam. Testes huius nostre appropriationis sunt
Mathias curie nostre prothonotarius et ca[nonicus] ecclesie in Nuenburg,
Cristoforus de Litznik, Tylo de Mersburg, Ruchopt de Nesze milites,
Wilhel[mus]? ... ... notarii curie nostre. Actum et datum Wartberc
anno domini M°CC° nonagesimo septimo, ... Marcii.
* beate nicht gana. sicher
! Wüstung Hauenthal bei Buttstedt. 2 Vermuthlich Wilhelın von Weissensee.
Vgl. Posse 178,
1297. März 15. 326.
Bruno Bischof von Naumburg bekundet, dass das Nonnenkloster
zu Frankenhausen! 3 Mark jährlicher Einkünfte in Cirilz für 27 Mark
an das Kloster Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 327.
Häschr.: D 87® (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 254.
Nos Bruno dei gracia Nuenborgensis episcopus recognoscimus pu-
blice tenore presencium, quod dominus Eberhardus prepositus, domina
Agnes abbatissa totusque conventus sanctimonialium in Frankinhusen!
nostre diocesis requisito nostro consensu legitimo* et obtento trium
marcarım redditus proprietatis ecclesie sue site in Ciricz? monasterio
domus fratrum in Porta cum omni iure, sicud hactenus dictos redditus®
tenuerunt, pro XXVII marcis argenti iusto empcionis et vendicionis
titulo interveniente vendiderunt perpetuo possidendos. Quam pecuniam
prepositus, abbatissa et conventus predicti redegerunt in usus sue
814 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
ecclesie meliores. In cuius rei testimonium presentem litteram dedimus
nostri sigilli robore communitam anno domini MCCXCVII, idus Marcii.
* letio Der zweite Buchstabe ist sehr zweifelhaft. — " redditos
| Frankenhausen n. Crimmitzschau. Vgl. Lepsius, Hochstift Naumburg 128.
3 Wüstung bei Wethau (sö. Naumburg), gehört zur Flur dieses Dorfes. Pfort. Erb-
buch II, Bl.74. Vgl. Otto, Nachrichten von der Pflege Weissenfels 552.
en
1297. März 16. 327.
Eberhard Propst, Agnes Äbtissin und der Konvent des Nonnen-
klosters in Frankenhausen verkaufen 3 Hufen in Cirits für 27 Mark
an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 326.
Hdschr.: D 88 (tit. Extra).
Druck : Deutsch : Wolff II, 253.
Nos Eberhardus prepositus, Agnes abbatissa totusque conventus
sanctimonialium in Franckenhusen omnibus Christi fidelibus in perpetuum.
Ad precavendum litigia, que rerum cupiditas generat incessanter, ex
consilio sane providencie est consultum acta et contractus hominum
scriptis et testibus eternari. Ea propter ad noticiam tam presencium
quam futurorum cupimus pervenire, quod de unanimi consensu et ex-
pressa omnium voluntate tres mansos nostre proprietatis in pago ville
Ciriez sitos domino abbati et conventui monasterii de Porta pro viginti
et septem marcis argenti nobis integraliter persolutis rite et raciona-
biliter vendidimus iusto proprietatis titulo perpetuo possidendos cum
omni iure, dominio, utilitatibus et proventibus a predictis mansis habitis
ab antiquo, facientes eidem conventui Portensi guarandiam bonorum
predictorum perpetuam pro tanto, quod nullus in ipsis bonis ex parte
nostra vel alio quocumque modo ipsum possit in posterum impedire.
Ut autem premissa omnia robur perpetue firmitatis sorciantur, presentem
litteram conscribi et sigillis nostris fecimus roborari. Nos quoque Bruno
dei gracia episcopus, Bruno prepositus, Cunemundus decanus totumque
Numburgense capitulum, quia consensum nostrum super premissis
dedimus, hane litteram roboravimus nostrorum munimine sigillorum.
Huius rei testes sunt dominus Hermannus de Starkenbergk canonicus
Numburgensis, Heinricus de Isenbergk canonicus Cyczensis, Albertus
de Storkouwe, Iohannes de Goserstete notari domini episcopi Num-
burgensis et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec anno domini
M* CC? nonagesimo VII, XVII kalendas Aprilis.
Anm. Unter der Urkunde findet sich vom Schreiber folgende Notiz
in rother Schrift: Recognicionem domini Alberti burgravii in Stal-
burch supra premissis tribus mansis in Cyritez invenietis retro
statim post amicabilem conposicionem inter Portenses et Mauric.
ad tale signum. (/S.) Diese Rekognitionsurkunde ist nicht mehr er-
halten; sie hat vermuthlich auf einem der herausgerissenen Blátter
79—84 gestanden.
Nr. 327—329. 1297. 815
1297. April 2. Pforte. 328.
Bruno Bischof von Naumburg bekunde, dass der jedesmalige In-
haber eines von seinem Vorgänger Bischof Dietrich erworbenen Wein-
berges in Bóllmita nach dessen Bestimmung dem Kloster Pforte jährlich
1 Fuder Wein zur Verpflegung der Mönche an seinem Todestage eu
liefern habe.
Häschr.: D 65^ und nochmals, aber mit Verkürzungen 85 (tst. Extra).
Ungedruckt.
Nos Bruno dei gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus recogno-
scimus et ad notitiam posterorum nobis cognita transfundere volentes
tam presentis quam futuri evi hominibus declaramus, quod dive recor-
dationis dominus Th[eodericus] predecessor noster Nuenburgensis epi-
scopus, eum adhuc eiusdem loci esset canonicus et prepositus! quandam
vineam in Bulnik? sitam, ad Nuenburgensis ecclesie fundum prius non
pertinentem, suis comparavit impendiis, de qua vinea singulis annis
dimidiam carratam in die beati Benedicti pia devotione ministrari con-
ventui Portensi tempore, quo adviveret, ordinavit. Et quia ipsum
beneficium fideliter pro anime sue* remedio predicto conventui Portensi
prestiterat, ne post mortem de medio vivencium eius tolleretur memoria,
constituit, ut ipso rebus humanis exempto, ad cuiuscumque manus
predicta devolveretur vinea, possessor eius dimidiam® carratam de ipsa
vinea tempore vindemie fratribus de Porta presentare deberet in anni-
versario sui obitus conventui ministrandam. In cuius rei perhennem
memoriam rogatu fratrum Portensium prefatorum hane litteram con-
scribi iussimus et sigilli nostri testimonio roborari. Datum in Porta
anno domini M* CC* XC? VII*, III? nonas Aprilis.
! gue fehlt D 65° * dimiam D 65* |
! Also vor 1244, wo Dietrich II. Bischof wurde. Die Urkunde über diese Stiftung
ist nicht mehr vorhanden. ? Wüstung Böllnitz ö. Schönlurg (0. Naumburg). Vgl.
Neue Mitth. I, I, 35.
1297. Mai 1. 329.
Ludolf von Allerstädt eignet dem Kloster Pforte eine Wiese von 10
Morgen in der Nähe von Hechendorf su, die der dortige Hofmeister
des Klosters für 3°), Mark von Ernfried, Geros Sohne, gekauft hat.
Häschr.: T238. D 78* (tit. Hechindorff).
Druck: Deutsch: Wolff II, 251.
Ego Lutülfus de Alrstete dictus de Birkeinstein* tenore presentium
publice recognosco, quod pratum situm iuxta carectum versus Hechen-
dorff, habens decem iugera debite quantitatis, Ernfridus Geronis magistro
in Hechendorff pro quatuor marcis argenti fertone minus rationabiliter
vendidit^ et recepta pecunia in rem suam utiliter iam convertit. Sed
quia idem Ernfridus predictum pratum a me iure feodali habuit, post
‚316 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
resignationem ad manus meas factam ego pro remedio anime mee et
progenitorum meorum, ipso tamen petente, fideliter ecclesie Portensi
obtuli cum proprietate ac omni iure, quo* ad me a meis progenitoribus
fuerat devolutum. In cuius rei signum? sigillum meum duxi presenti
bus appendendum. Huius rei testes sunt frater Alexander magister'
curie inf Hechendorff, frater Sifridus magister in carecto, Heinricus
de Tundorff et Conradus filius suus, Hermannus dictus Ovis, Iohannes
Scultetus, Heinrieus Beiol* cives in Wie" et alii quam plures fide digni.
Datum anno domini M* CC? nonagesimo septimo, in die apostolorum!
Philippi et Iacobi.
^ berkinsteyn D "vendidit racionabiliter D *quod D det übergeschrieben T
* rector (statt magister) D — fin fehlt D * Reiol D ^ Wye D i in die
apostolorum fehlt D
1297. September 24. Weissensee. 990. .
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte 1 Mark
jährlichen Zins in Clobikau zu, die Gebhard von Haldecke zu Lehen
gehabt und seiner Gatlin zum Leibgedinge gegeben, letztere aber ihm
aufgelassen hat.
Hdschr.: T 176°. D88 (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 252.
Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus notum facimus universis Christi fidelibus tam presentibus
quam futuris, quod marcam annui census in villa Clobick*,! quam
Geuehardus de Haldecke? a nobis in feodo tenuit quamque Lucardi
uxori sue iure dotalicii, cum adviveret, assignavit, predicta Lucard
post obitum mariti ad manus nostras patentibus litteris de mera et
libera voluntate resignans fideliter et obnixe supplicavit, ut eam pro
remedio anime sui mariti dare et appropriare Portensi monasterio di-
gnaremur. Cum ergo predictum cenobium specialis dilectionis beneficiis
amplectamur, ad ipsius matrone instanciam marcam prenotatam damus
et appropriamus Portensi monasterio possidendam perpetuo, sperantes
proinde apud dominum dominancium eterne nos remuneracionis premia
percepturos*. In cuius rei testimonium presentem litteram sigilli nostri
caractere fecimus roborari. Testes sunt Albertus de Brandenberg et
Hermannus de Hersy ngenrode*, Wilhelmus curie nostre notarius et
Wasmodus frater suus* civis in Wizense! et alii quamt plures. Datum
Wizense" anno domini M?CC? nonagesimo VII?, VIII? kalendas Octobris
^ elobik D ^ Haldeckke T. * sperantes—percepturos fehlt D * hereingerade 7 D
° frater suus fehlt D — ' Wissinsehe D — 5 quam fehlt D_ ^ Wizense fehlt D
I Qb.- oder Nd.-Clobikau w. Merseburg.
Nr. 880—892. 1297 — 1298. 917
1298. Januar 4. Wartburg. . 331.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet 6 Hufen des Buchstrasse
genannten Ackers, die Peter von Neidschüte, sein Kastellan auf der
Rudelsburg, ihm aufgelassen hat, auf dessen Bitte dem Kloster
Pforte zu.
Häschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). Sp. fehlt. Pforte,
Bibliothek B. 14. — D 101 (tit. Flemingin). 7'104 und nochmals, aber
durchgesirichen 285.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 75 (vgl. 23). Deutsch: Wolff 11, 258.
Vgl. Boehme, Nachrichten II, 37.
Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus* recognoscimus in hiis scriptis et ad singulorum noticiam,
quibus presens seriptum exhibitum fuerit, apercius cupimus pervenire,
quod veniens ad nos Petrus de Nitzchitz castellanus noster in Ruth-
leibesberg pro se nec non pro Hugone, Conrado et Henrico suis fratri-
bus et heredibus eorumdem universis sex mansos agri Buchstrasse
vulgariter nuncupati, quemlibet videlicet mansum quinque solidos
denariorum monete Nuenburgensis annue pensionis solventem, de nobis
quos in feodo tenuerunt, nobis libere et voluntarie resignavit. Nos
igitur misericordia moti ad petitionem ipsius Petri et predictorum
suoruni fratrum et heredum nee non in laudem dei et honorem gloriose
virginis Marie et ad nostre anime et predictorum fratrum remedium
et salutem predictos mansos cum pensionibus et utilitatibus inde
cedentibus appropriavimus ecclesie Portensi et presentibus appropria-
mus dantes ipsi monasterio et monachis ibidem nostram desuper litte-
ram nostri sigilli robore confirmatam. Huius nostre appropriationis
testes sunt strennui viri, Hermannus de Hirsinderode magister curie
nostre, Heinemannus de Hayn, Guntherus® de Liznik nostri fideles,
Mathias eeclesie Nuenburgensis canonicus, Erningus prior, Iohannes
cellerarius in Porta et alii plures fide digni. Actum et datum Wart-
bere anno dominice incarnationis M^ CC? nonagesimo VIII^, in octava
Innocentum.
* pala — " Gunth's
1298. Mai 1. 992.
Heinrich! Abt und der Konvent des Klosters Pforte verkaufen das
Vorwerk im Riethe unterhalb der Scheune von Hechendorf dem Propste
Dietrich und dem Konvente des Nonnenklosters Rossleben für 150 Mark
lóthiges Silbers.
Hdschr.: Abschrift von einer alten Uebersetzung des lateinischen Originals.
Papier. Archiv der Klosterschule Rossleben. Gütigst mitgetheslt von
Herrn. Prof. D. Nebe daselbst.
Ungedruckt. Vgl. Nebe in Zischr. d. Harzvereims XVIII, 64,
818 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Wir bruder Heinrich abt unnd das gancze convent des closters
zcur Pforten thuen kunth allenn itzund menschenn unnd zeukunfftig,
wellichen dieser gegenwertiger briff zcukomen, [das wir] mit ein-
trechtiger verwilligung unser forwerg, das wir haben gehabt in Caracto
(sic) underhalb unser schewn Hechendorff zewischen der Vnstrud und
Lossa, mit allen seinen ingehorung, zcu wissenn eckernn, hofstethenn,
gerthenn, felden, weyden, stauden, wiesen, baumen, weydenfleck,
wassern, vischereien, mit aller gerechtickeit, herlickeit, die unns zeu-
stendig ist, mit nuczbarckeit, die itzund gegenwertig sein adir zeu
ewigen gezceithen entsteen mochtenn, redlich und recht verkaufft
habenn ernn Dittrichn probst und dem ganezen convent des jungfraw-
closters zcu Rostlebenn fur hundert und funffzcig marck lotigis silbers,
welliche suma wir bekennen ganezlich entpfangen. So dann die vor-
genante summa sey nuczbarlich in unssern nucz gewendt, also uber-
antburthen wir der vorgenanthen kirchen zcu Rostlebenn alle unsere
gerechtickeit, die wir in obgenanthe guthern bishero haben mochten,
zcu eigenthum rustlich und fridlich alwege zcu besiczen, und uff das
stetlich und unabburlich alweg bleiben moge, haben wir diese gegen-
wertige briff, wie aben begriffenn, unser sigill daran lassen druckin.
Geczeugen sein diser sachen Berner von Scheidingen, Heinrich genant
Schober, Albertus Knauth, Heinrich von Manner, Heinrich von Tun-
dorf, Cunradt Schwartz burger zeu Wyhe. Dis gescheenn noch Christi
geburt tausent zeweyhundert acht und neunczig jar in der apostel tag
Philippi und Jacobi.
1 Das Datum der Urkunde ist trotz des Abtes Heinrich von Pforte kaum an-
zuzweifeln, da nicht allein Propst Dietrich von Rossleben, sondern auch die Zeugen,
die in der Mehrzahl wiederholt in Pförtner Urkunden vorkommen, zu der Zei
passen, Einen sonst unbekannten Abt Heinrich zwischen zwei Aebten mit dem
Namen Dietrich anzunehmen empfiehlt. sich nicht, da nur acht Wochen nach der
obigen Urkunde in Nr.333 ein Abt Dietrich genannt ist. Dagegen erscheint es
um s0 glaublicher, dass Heinrich für Dietrich verschrieben ist, als die erhaltene
Kopie erst mittelbar aus der. Urschrift abgeleitet ist.
— —ÓÓÓ Máá——À —
1298. Juni 26. Wartburg. | 333.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte einen
Hof mit Zubehör in Rehehausen zu, den ihm Ritter Bertold von
Rehehausen aufgelassen hat, und ertheill dem Kloster die Erlaubniss
denselben eingehen gu lassen. | Vgl. Nr. 335.
Hdschr,: D 55 (tit. Rogehusen). T 290.
Druck: Deutsch: Wolff II, 254.
Nos Albertus dei gratia Thuringie langravius et Saxonie comes
palatinus recognoscimus in hiis seriptis, quod veniens ad nos stren-
nuus miles Bertoldus de Rvgehusen resignavit nobis manu sua ad
Nr. 388—384. 1298. 819
nostras manus voluntarie et liberaliter curiam in Rugehusen* cum
omnibus pertinentiis suis, videlicet cum uno molendino, silvis, sali-
etis, pratis, pascuis, aquis, aquarum decursibus, areis et cum pago ville
Rugehusen. Nos igitur inclinati precibus honorabilis viri, domini Theo-
dericài abbatis in Porta, ob honorem dei omnipotentis et beate virginis
Marie, matris sue gloriose, nec non in salutem et ob remedium anime
nostre memoratam curiam in Rvgehusen cum prefatis bonis universis,
que in villa ad nos pertinebant, que etiam idem Bertoldus hactenus
a nobis in feodo tenuit, appropriavimus ecclesie in Porta et presenti-
bus appropriamus nichil nobis iuris reservantes in curia et in bonis
predictis, super quo ipsi ecclesie et fratribus Portensibus presentem
litteram" dedimus nostro sigillo confirmatam, annuentes etiam ex pro-
pria conscientia et bona deliberatione nostra, iidem fratres et domini
eandem curiam Rvgehusen quod funditus dirimant et evellant. Actum
et datum Wartberc anno domini M* CC XC? VIli^, in die Iohannis et
Pauli. Testes huius nostre resignationis et appropriationis predicte®
sunt Berthous de Varila magister coquine, Conradus de Vruthenstethe?,
Spiserus, Wilhelmus de Wissenze et Christianus de Gotha nostri
scriptores, Schyndecoph famulus noster. Actum et datum ut supra,
anno domini ut supra.
* Rugehusem D * paginam T “ appropriationis et predicte resigna-
tionis T — * vruchenstete 7
1298. Juli 8. Wartburg. 994.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte alle
Güter zu, die Bertold Ritter von Rehehausen im Dorfe Rehehausen
von ihm su Lehen gehabt und beim Verkauf an das Kloster Pforte
ihm aufgelassen hat, sowie überhaupt alle Rechte, die er selbst in
dem genannten Dorfe besessen hat. Vgl. Nr. 335.
Hdschr,: Or. Perg. von der Hand des Ausstellers (vgl. Posse 20. 56). Sp.
un rothen und gelben seidenen Schnüren, etwas beschädigt. Dresden
H. St. A. Nr. 1586. — Davon theilweise abweichend D 55° (tit. Roge-
husen). T 289^.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 255.
Nos Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus recognoseimus in hiis scriptis et ad singulorum noticiam,
quibus presens scriptum lectum vel exhibitum fuerit, apercius cupimus
pervenire, quod universa bona, que Bertoldus miles de Rugehvsen in
agris cultis et incultis, areis, molandino, pratis, pascuis, silvis, salictis,
aquis, aquarum decursibus cum curia incastellata et aliis rebus seu
bonis quibuscumque in Rugehvsen villa a nobis habuit in feodo, cum
iure patronatus ecclesie ville eiusdem idem Bertoldus et Vtha sua
uxor, que eadem bona nomine dotalicii possidebat, cum universis here-
820 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
dibus eorumdem proprio motu et bona voluntate nec non unanimi
consensu honorabilibus viris, dominis . abbati et fratribus ecclesie
Portensis, vendentes nobis ad nostras manus resignaverunt. Nos ita-
que precibus predicti domini Theoderici abbatis Portensis, viri honora-
bilis, inclinati ob honorem dei et reverenciam beate et gloriose vir-
ginis Marie, matris sue dilecte, universa predicta bona quecumque cum
iure patronatus* ibidem appropriavimus eeclesie Portensi et presentibus
appropriamus, appropriantes eidem ecclesie nichilo minus per presentes
omnia bona, que in villa predicta iidem fratres de Porta in futuro
duxerint comparanda, que feodali tytulo a nobis deberent possidere.
Insuper nos ipsam ecclesiam Portensem prosequentes gracia et favore
speciali, niehil de contingentibus .obmittere volentes omne ius, quod
nobis in bonis Iohannis fratruelis predicti Bertoldi ibidem sitis com-
petebat, sepe dicte ecelesie erogavimus et appropriavimus volentes.
quod idem Iohannes et sui heredes de cetero ipsa bona ab eadem
ecclesia teneant et possideant, quemadmodum eadem a nobis hactenus
tenuerunt. Preterea tres mansos cum suis pertinenciis, quos nobiles
viri Conradus et Erkenbertus fratres de Tannenrode in feodo tenue-
runt a nobis et in quibus per consequens predictus Iohannes est in-
feodatus ab eisdem, cum omni iure nostro addicimug (sic), adiecimus
et appropriavimus ecclesie prenotate. Est eciam unus mansus villa in
predicta attinens inclite domine abbatisse Quethelingeburgensi, respi-
ciens nos iure advoeatorio, cuius mansi ius advocatorium sepe dicte
ecclesie Portensi similiter appropriamus, nichil nobis in omnibus pre-
dietis et prescriptis seu nostris successoribus quibuscumque iuris
quitpiam reservantes. Huie igitur nostre appropriacioni pie et rite et
racionabiliter per nos facte nobiles et strennui viri subscripti, cum
fieret, affuerunt, videlicet Apecz noster fihus dilectus, Theodericus
comes de Hoynstein, Albertus de Brandenbere, Hermannus de Hyrsin-
derode magister curie nostre, Ewerhardus de Malsleiben, Heynemannus
de Hayn consiliarii et fideles nostri, Hermannus de Lupinz noster
miles, Wilhelmus de Wissenze et Christianus de Gotha scriptores nostri.
Actum et datum in castro nostro Wartberc anno incarnacionis domi-
nice millesimo ducentesimo nonogesimo VIII in die beati Kyliani
martyris.
a Von hier bis zum Beginn der Zeugen lautet der Text in D und
T, wie folgt:
— ecclesie pia devotione contulimus prefate Portensi ecclesie eo iure,
quo ad nos hactenus pertinebant. Verum quia ipsa villa Rogehusen
partita fuit, cuius media pars Bertoldum militem supra dictum, reli-
qua Iohannem fratruelem eius contingebat, ne quid de contingentibus
obmittere videremur, eo quod Portensem ecclesiam speciali gratia et
favore semper coluimus, universa bona Iohannis predicti, que similiter
a nobis feodaliter tenuit, cum suis pertinentiis etiam Portensi cenobio
contulimus, in quibus bonis inclusi sunt tres mansi, quos nobiles vin,
Nr. 335. 1298. 821
Conradus et Ekkenbertus (Erkenbertus 7) fratres de Thannenrode in
feodo tenuerunt a nobis et in quibus per consequens Iohannes iam
prefatus infeodatus est ab eisdem. Hec, inquam, bona omnia tam Ber-
toldi quam Iohannis cum pertinentiis supra notatis donatione legittima
eum omni iure nostro transfundimus in Portensem ecclesiam sepe
dietam, nichil iuris nobis sive successoribus nostris in hiis omnibus
reservantes. Huic igitur nostre collationi nobiles et strennui viri etc.
Zeugen und Datum stimmen mit dem Dresdner Original überein,
sum Schluss aber fügen D und T hinzu:
Nos vero, cum bona hec supra scripta de Nuenburgensi ecclesia kathe-
drali in feodo teneremus, ad manus domini Brunonis, eiusdem ecclesie
Nuenburgensis episcopi, in Cyze resignavimus. Huic resignationi Theo-
derieus filius noster, marchio Luzatie, interfuit et assensit.
Anm. Der Unterschied zwischen den beiden Redaktionen der
Urkunde liegt auf der Hand: nach dem Dresdner Original ent-
hält sie eine approprialio, nach D und T eine collatio. Es scheint
also zweifelhaft gewesen zu sein, ob die Besitzungen des Land-
grafen in Rehehausen Allod oder stiftische Lehen waren.
———
1298. Juli 26. 335.
Beringer von Mellingen, sein Sohn Bertold und Konrad von Isser-
stedt bekunden, dass ihr Verwandter Bertold von Rehehausen seinen
Hof Rehehausen und seine übrigen dortigen Besitzungen an das
Kloster Pforte verkauft habe, und leisten dafür Garantie. Vgl.
Nr. 333. 334.
Hdschr.: D 55° (tit. Rogehusen). T 116°.
Druck: Deutsch: Wolff Il, 255.
Ego Beringerus de Meldingen, Bertoldus filius meus et Conradus
de Ischirstete recognoscimus et presentibus protestamur, quod Bertol-
dus de Rogehusen propinquus noster in arto positus de consensu
coniugis sue nostro consilio mediante curiam suam Rugehusen et
ceteras suas ibidem possessiones domino abbati de Porta rite et ratio-
nabiliter vendidit pro certa pecunie* quantitate sibi integraliter per-
soluta. Ne autem per uxorem Bertoldi de Rogehusen predicti in
possessionibus prelibatis, quas iure dotalicii sibi a domino lantgravio
colatas suscepit, vel per alterius cuiusquam impetitionem dominus
abbas et ecclesia Portensis quomodolibet molestetur, nos una cum
sepe dicto Bertoldo et pro ipso ad prescriptarum possessionum debitam
warandiam secundum probatam terre consuetudinem presentibus obli-
gamus. Datum anno domini M*CC? XC» VIII», VII? kalendas August.
* pecunia D
— ——ÀÀ—À —
Geschichteg. d. Pr. $. Bd. XXXIII. 21
822 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1299. März 22. 390.
Otto Pleban in Werningshausen vertauscht die der Kirche in Hensch-
leben gehörigen, in verschiedenen Feldern dieses Dorfes gelegenen
Äcker gegen eine gleiche Anzahl zusammenliegender Äcker des
Klosters Pforte in demselben Dorfe.
Hdschr.: D 72" (tst. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 263.
Nos Otto plebanus in Weringishuß tenore presencium recogno-
scimus litterarum, quod bona voluntate et consensu parrochialium
nostrorum fecimus concambium cum agris ad ecclesiam Henczisleibin
spectantibus, in quolibet campo eiusdem ville situatis, ita quod magister
curie frater Heinrieus et magister aratrorum frater Heinricus de
Crutheym disposuerunt sibi et suo conventui in Porta singulos agros
dotis nostre? colligere et nobis insimul et in uno loco tot et totidem
agros reddere promiserunt. Hujus concambii testes sunt frater Hein-
ricus de Tuseleybin®, qui nune preest curie in Vehre, frater Heinricus
de Crutheym, Heinrieus viceplebanus in Emundeleibin, Albertus miles
ibidem et ali quam plures fide digni. ‘Acta sunt hec anno domini
MCCXCIX, in dominiea Oculi.
a nostri — " Vielleicht. verschrieben für Tuteleybin (Teutleben nö. Butistedt)
oder Buseleybin (Büssleben à, Erfurt)?
1299. März 28. 331.
Die Brüder Friedrich und Bertold Grafen von Rabenswald eignen
dem Kloster Pforte eine Wiese bei Hechendorf zw, die dasselbe für
5! Mark von dem Rilter Herbord von Pfiffelbach gekauft hat.
Hdschr.: T 235. D 77 (tit. Hechindorff).
Drucke: Böhme, Todtheilung 72. Deutsch: Wolff II, 262.
In nomine domini. Amen. Nos Fridericus et Bertoldus dei gratia
comites de Rabinswalt recognoscimus et omnibus Christi fidelibus
hanc litteram in perpetuum inspecturis cupimus esse notum, quod bona
voluntate et pure propter deum* ecclesie Porte ob honorem beate et
gloriose semperque virginis Marie quoddam* pratum situm inter duo
prata, videlicet nobilis viri, comitis Bertoldi de Rabinswalt, et Wern-
heri* militis de Sehidingen, donamus et conferimus proprietatis titulo
in perpetuum possidendum. Quod scilicet pratum Herbortus miles de
Pheffelbeche vendidit rite et rationabiliter conventui Port& pro quinque
marcis et dimidia, quod viris idoneis quam plurimis? satis constat.
Et ne alieui nostrorum posterorum hec nostra collatio incognita repe-
riatur, presens scriptum dedimus conventui ipsius Porte nostrorum
sigillorum munimine roboratum. Testes insuper huius rei premisse
sunt Wernherus miles de Schidingen, Henemannus de Munre®,
Nr. 886—888. 1299. 823
Hedinricus Schoueref milites curie nostre, Henricus notarius presentium,
frater Alexander magistert curie Hechindorff, qui dictum pratum pro-
pra emerat in persona, et alii quam plurimi fide digni. Datum anno
domini M°CC° nonagesimo nono, in annuntiatione^ domini nostri lesu
Christi. Amen!
* pure propter deum et bona voluntate D ^ quodam T * wilhelmi über-
geschrieben von Neuhófers Hand T ^ pluribus (statt quam plurimis) D ° Heine-
mannus de monre D ! Heidenricus schober D 5 rector D h annuctiatione T
! in annunciacione dominica, D
[Um 1299.'] Mürz.. Erfurt. 338.
Heinrich J...... überlässt nach Resignation des Ritters Herbord
von Pfiffelbach Besitzungen in Brembach, welche dieser für 8 Mark
an das Kloster Pforte verkauft hat, letzterem gegen eine Zahlung von
4 Pfund. |
Hdschr.: Or. Perg. ist von oben bis unten durchgerissen gewesen. Die
beiden Theile, zwischen denen jedoch Worte weggefallen und Lücken
von verschiedener Grösse entstanden sind, hat man auf Papier aufge-
klebt. Der untere Theil des Pergaments mit dem Siegel ist abgerissen.
Magdeburg St. A. Erfurt B. X, Nr. 58.
Ungedruckt.
Nos Heinricus I...... notum facimus omnibus, ad quorum manus
pervenerit presens scriptum, [quod] ...... Brantbach, quos Herbordus
miles dietus de Phefelbech a nobis [in feodo habuit] et quibus etiam
Heidenricus cognomento Shober et Heinricus Dahmd..... [B]rantbach
residentes infeodati fuerant ab eodem, idem Herbordus dlomino abbati
de Por]ta pro octo marcis provincialis argenti vendidit sibi iam int[e-
graliter persolutis.] Post resignationem autem predicti Herbordi ad
manus nostras factam ....... [cum] omnibus suis pertinentiis, areis, ortis,
arboribus, campis, pilscaria] ...... util[itatlibus iam in eis apparenti-
b[us] vel quomodolibet apparlituris] .... contulimus ecclesie Portensi,
eo iure, quo ad nos pertiuebant possid[endos] ... uo a predicto domino
abbate quatuor talenta percepimus Erfordensis per* .. [Ut autem] pre-
scripta omnia robur habeant firmitatis, presentem litteram sigillo nostro
[communivimus. Test]es sunt Wernherus de Schidingen, Heinricus de
Munre, Heinricus ...... Heinricus de Nusezen. Heinricus de Holtz-
husen advocatus noster....... et Ludewicus frater eius. Datum Erfordie
anno domini ....... [M Jarcii.
* Ich vermuthe percussure, Die Buchstaben c und ss sind, wenn auch undeut-
lich, wie es scheint, noch zu erkennen.
1 Das Jahr lässt sich nicht mit Sicherheit bestimmen. An diese Stelle ist die
Urkunde gesetzt mit Rücksicht auf die vorhergehende, weil in beiden derselbe Ritter
Berbord von Pfiffelbach Besitzungen un Pforte verkauft und theilweise dieselben
vorkommen.
21*
824 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1299. Juli 13.! Neuenburg. 839.
Die Brüder Konrad und Erkenbert von Tunnroda überlassen dem
Kloster Pforte 2 Hufen in Goldschau zum Seelgedächtniss ihres in
Pforte begrabenen Vaters und verkaufen ihm ausserdem 4|, Hufen
daselbst in drei verschiedenen Posten, 2 Hufen zu Pratschüts und 3
Hufen in Rehehausen, alles für 45 Mark.
Häschr.: D 56 (tt. Rogehusen). T 115°.
Drucke: Corssen 338. Deutsch: Wolff LI, 259.
Nos Conradus et Erkenbertus fratres de Tannenrode omnibus pre-
sentem litteram inspecturis in perpetuum. Ne rationabiliter et utiliter
gesta per temporum successionem et rerum mutabilitatem in oblivionem
veniant et sic a labili memoria hominum evanescant, provide et con-
sulte litterarum testimonio perhennantur. Ea propter universorum
noticie, presentium videlicet et futurorum, presentibus duximus inti-
mandum, quod duos mansos in pago ville Culsouwe* sitos, quos ab
imperio in feodo habuimus quosque Hedewigis relicta Heinrici de
Culszowe^ iure dotalicii a* nobis ad tempora vite sue suscepit, ob
honorem dei et reverentiam gloriose virginis nee non et pro remedio
anime pie recordationis patris nostri Portensi monasterio contulimus
possidendos perpetuo, ita tamen, ut in anniversario predicti patris nostri
ibidem tumulati? memoria eius fiat et ex hiis conventui serviatur.
Preterea domino abbati predieti Portensis monasterii unanimi voluntate
et consensu heredum nostrorum vendidimus duos mansos, quos matrona
Sophia de Lowitz similiter in dotalicio ad vite sue tempora possedit,
item mansum et dimidium in pago prescripte ville superioribus quatuur
mansis contiguos, quos absolutos ad nostros usus habuimus, et unum
mansum ibidem?, quem Bertoldus cognomento Speculum a Friderico
de Pomezyn* comparatum a nobis in feodo tenuit. Hos, inquam, mansos
supra scriptos contiguos omnes ab imperio in feodo habentes generaliter
cum omnibus suis pertinentiis, areis, orfis, arboribus, nemoribus,
"pratis, pascuis, cultis et incultis, aquis et aquarum decursibus nec non
et una silva, que Steinbach vulgariter nuncupatur, domino abbati et
Portensi eeclesie vendidimus et collecta manu contradidimus cum omni
iure, utilitate, dominio perpetuo possidendos. In eodem nichilo minus
contractu vendidimus abbati et conventui Portensibus duos mansos
nostre proprietatis in Praschitz! similiter cum pertinentiis et utilitatibus
suis, item tres mansos in Rugehusen, quos a domino lantgravio Thu-
ringie in feodo habuimus, quibus eque lohannes de Rvgehusen a nobis
infeodatus fuerat, quos ipse cum matre sua et Heinrico de Truncu
avunculo suo ad manus nostras resignavit, transferentes et transfun-
dentes in abbatem et conventum premissos omne ius, dominium, pro-
prietatem et omnia, que nobis competebant et que habebamus in ipsis*.
nullo iure, dominio, proprietate et occasione iuris nobis in prenotatis -
mansis et omnibus ad ipsos pertinentibus quomodolibet reservato. Pro |
Nr. 889—340. 1299. 325
mansis igitur prenotatis® omnibus nos ab ecclesia Portensi sepe dicta
XL*'V mareas profitemur integraliter percepisse. Ad horum autem
omnium venditorum et contraditorum warandiam secundum terre con-
suetudinem antiquam et hactenus observatam nos presentibus obligamus.
Sane ut contractus huius! rationabilis disposicio perpetui sortiatur ro-
boris firmitatem, presentem paginam super eo confectam sigilli nostri,
quo communiter utimur, inpressione fecimus communiri. Acta sunt
hec* in Novo castro anno domini M? Ct? nonagesimo IX*, in die beate
Margarethe! virginis, presentibus eis, quorum nomina sunt subscripta:
(runtherus de Liznik, Burkardus de Dobch, Fridericus de Groist, Con-
radus de Podelicz, ?Siboto de Vipech milites et quam plures alii fide
digni.
^ Culshowe Tb Culzowe D Culshawe T «ad D 1 ibidem fehlt D
* Pomesin T. / praschwitz T € in ipsis fehlt D — " prenominatis T ' modi
hinzugefügt T hec fehit T '! marie D "et T
| Die Lesart Marie ohne jeden weiteren Zusatz in D dürfte nur als Schreibfehler
für Margarethe (T) anzusehen sein. Zweifelhaft aber ist es, ob unter Margaretentag
hter nach der gewöhnlichen Rechnung. Juli 13 oder nach der Rechnung der Cistercienser
Juli 20 zu verstehen ist. ? Ueber den der „Tanmenrodensis generatio“ gehörenden
noch vorhandenen Grabstein vgl. Corssen 318.
1299. September 9. Naumburg. 340.
Heinrich von Gleissberg giebt in Folge schiedsrichterlicher Vermittlung
nach Empfang von einem Fuder Wein und 2 Mark seine Ansprüche
auf gewisse Besiizungen in der Gegend von Porstendorf auf, welche
das Kloster Pforte von seinem Bruder Walter und andern gekauft hat.
Hdschr.: T 217. Der Anfang (bis ac insula parva) auch D 22^; das Blatt,
welches die Fortsetzung enthielt, ist herausgerissen.
Druck: Deutsch: Wolff Il, 242.
Ego Heinricus de Glizberg recognosco et ad noticiam tam presen-
tium quam futurorum pervenire cupio, quod, cum Portensem ecclesiam
supra quibusdam bonis circa Borsindorff inpeterem, prato videlicet
quodam infra Golamestorff, clausura aque, que vulgari vocabulo wer
nuncupatur, eum littoribus ex utraque parte clausure infra villam
Kalthusen ac insula parva cum suis arbustis supra eandem clausuram,
que omnia fratres Portenses a fratre meo Walthero conparaverant,!
salicto etiam iuxta vadum Dibesfort ab Heinrico de Golamestorff et
quibusdam agris, ubi Sala confluit, a Theoderico filio Heinrici supra
dicti, pratello insuper iuxta Kalthusen ab Heinrico de Crenewiz et
quibusdam agris ab Alberto Gensewz cognominato conparatis,? super
quibus omnibus cum Portensem ecclesiam, ut supra scriptum est, in-
peterem, post diutinam discordiam tandem discretorum virorum me-
diante consilio cum domino abbate Portense et suis confratribus* con-
826 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
posui et amicabiliter concordavi ac omni iuri seu actioni, que michi
vel liberis meis conpetebant vel conpetere possent in bonis eisdem,
abrenunceiavi, ita ut predictum Portense monasterium supra scripta
omnia, prata videlicet, clausuram aque cum littoribus, insulam cum
arbustis, salictum cum agris, deinceps sine inpeticione mea vel heredum
meorum pacifice possideat et quiete, pro quibus omnibus a fratre Fri-
derico rectore curie Borsindorph me unam carractam vini et duas marcas
profiteor "recepisse. Ne autem abolita discordia materiam habeat re-
nascendi, presentem litteram sigillo meo et sigillo Heinrici de Alrstete
mei sororii communivi. Acta sunt hec in Numburg anno domini
M° CC? XC? IX**, in erastino? nativitatis beate Marie virginis, presente
domino Conrado preposito sancti Mauricii, cuius etiam sigillum presenti
pagine pro testimonio est appensum.
* fratribus. Von Neuhöfers Hand ist con übergeschrieben b me recepisse
© In der Jahreszahl sind beide X durch Korrektur aus andern, nicht mehr zu er-
kennenden Zahlzeichen entstanden; die Lesung (vgl. Wolff a. a. O.) ist zweifellos.
d erastin -
1 Vgl. Nr.315. 2 Vgl. Nr.279.
MT n cya tt D a t
1299. Oktober 1. Merseburg. 341.
Heinrich Bischof von Merseburg eignet mit Zustimmung seines Kapitels
dem Kloster Pforte 1 Hufe und 3 Höfe m Tragarth zu, welche Abt
Dietrich von Henning von Ostrau für 24 Mark gekauft hat.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Zwei Sp. Dresden
H. St. A. Nr. 1619.—D 14 (tit. Lepizc).
Druck: Deutsch: Wolff II, 226.
| In nomine domini. Amen. Hlleinricus dei gratia Mersburgensis
ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Ea, que ecclesiis ex donatione
vel vendicione fidelium ob salutem animarum conferuntur, digna sunt
scriptis et testibus confirmari, ne, que gesta sunt in tempore, cum lapsu
temporis a memoria hominum evanescant. Proinde nosse cupimus tam
posteros quam presentes, quod honorabilis dominus, Theodericus abbas
de Porta, unum mansum in campis ville Trawart situm, solventem
annis singulis duas marcas et dimidiam et sex pullos, cum pratello
ad eundem mansum pertinente nec non et tres areas in predicta villa
Trawart tres lotones annuatim solventes ab Henningo de Oztrouwe
pro XXIIII marcis iusto empcionis tytulo rite et rationabiliter comparavit.
Quem mansum cum suis pertinentiis et areis supra scriptis, quia idem
Henningus a nobis in feudo tenuit, post resignationem ad manus nostras
factam cum libere nobis vacantem haberemus, nos ad devotam ipsius
iam dicti abbatis instanciam prefatum mansum sibi porreximus et cum
supra scriptis appendiciis in monasterium Portense de tocius nostr
capituli unanimi consensu transtulimus et tenore presentium transferi-
mus perpetuo possidendum pro salute anime nostre et pro reverencia
Nr. 841—842. 1299, 827
virgnis gloriose. In cuius rei signum presentem litteram sigilli nostri
munimine fecimus roborari. Nos quoque Heinrieus dei gratia prepo-
situs, Herbertus decanus totumque dicte Mersburgensis ecclesie capitulum
ad exprimendum nostrum consensum premissis omnibus liberaliter
accessisse, sigillum nostri capituli presentibus similiter duximus
apponendum. Huius rei testes sunt honorabiles viri, Conradus dictus
Heuestrit canonicus Mersburgensis, Conradus notarius noster, Conradus
Knuto*, Heinricus de Slatebach, Vlricus de Zweine et Heiso de Mers-
burg milites cum aliis pluribus fide dignis. Datum Mersburg anno
domini M* CC? nonagesimo IX°®, kalendas Octobris.
a o mit anderer Tinte geschrieben als die vorangehenden Buchstaben — ^ Wolff
zh IK? zum Monatstage. Im Original ist hinter IX? am Ende der Zeile
lerer Raum geblieben und kalendas Octobris folgt auf neuer Zeile.
1299. Oktober 20. 342.
Lambert Prost zu St. Marien in Erfurt bekundet, dass Abi
Dietrich von Pforte, um den Zehnten der übrigen seinem Kloster ge-
hörigen 10 Hufen in Hehehausen abzulósen, eine Hufe nebst einigen
andern Besitzungen an die dortige Kirche abgetreten habe.
Hdschr.: D 55° (tit, Rogehusen). 7’ 116”.
Druck: Deutsch: Wolff II, 261.
Nos Lampertus dei gratia prepositus sancte Marie Erfordensis
recognoscimus et ad noticiam tam presentium quam futurorum pervenire
eupimus, quod venerabilis dominus, abbas Theodericus Portensis, cum
villam Rugehusen sue comparasset ecclesie, XI in eadem villa mansos
decimales invenit, a qua decima ut suam eximeret ecclesiam, cum
plebano ipsius ville nomine Ekkehardo convenit rationabiliter in hunc
modum, videlicet quod dominus abbas de supra scriptis XI mansis
ecclesie in Rugehusen unum mansum appropriatum absolute dimisit,
VI^ insuper iugera silve, que villam eandem ab australi parte contin-
git, pomerium a superiori parte ville, ortos humuli, qui in presen-
tiarum ibi sunt, cum area una preter dotis aream, que omnia ad ple-
banum et ad dotem ecclesie vice ipsius decime perpetuo pertinebunt*,
super quibus ipse plebanus Ek. predictus in verbo veritatis protestatus
est coram nobis ea plebano, qui pro tempore fuerit, pluris esse quam
decimam nec parrochiam in aliquo per abstractionem decime defrau-
datam. Nos ifitur utilitatem utrobique, tam Portensis monasterii quam
eeclesie in. Rugehusen, adtendentes ad exprimendum huie commuta-
tioni nostrum*^ consensum liberaliter accessisse, presentem litteram
sigillo nostro communiri fecimus in perpetuam patrati operis firmitatem.
Huius* testes sunt venerabiles presbyteri, Ioliannes archipresbyter in
Flurstete, Otto plebanus in Trebere, Henricus in Superiori Trebere,
828 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Boppo in Matstete, Theodericus in Phephilbech. Datum et actum anno
domini M? CC? XC? IX*, XIII^ kalendas Novembris.
* pnebunt D P nostrum fehlt T c rei hinzugefügt T
1300. Mai 15. Erfurt. | 343.
Heinrich Graf von Gleichenstem eignet dem Kloster Pforte 3 Acker
bei Vehra zu, die dasselbe von Hermann von Emundeleben [Ende-
leben]! für 6 Pfund Erfurter Denare gekauft hat.
Häschr.: T 151. D71° (tit, Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 271.
Nos Heinricus dei gracia comes de Glichensten tenore presencium
recognoscimus litterarum, quod frater Guntherus opilio in Vher emit
tres. agros contiguos agris eiusdem curie iam dicte* pro sex talentis
Erfordensium denariorum ab Hermanno dicto de Emundeleuben® sibi
integraliter persolutis, quorum agrorum proprietatem ad nos pertinen-
tem ob reverenciam beate virginis Marie et memoriam nostre salutis
nec non progenitorum nostrorum monasterio Portensi Nuenburgensis
diocesis* libere et absolute contradidimus perpetuo possidendam. In
cuius rei evidenciam, ne in posterum dubium seu cavillosa altercacio
suboriri possit, presens scriptum sigilli nostri munimine fecimus robo-
rari. Testes huius rei sunt Albertus miles de Emundeleuben, Hein-
ricus civis Erfurdensis de Wiltersleyben?, Ludewicus frater* suus et
frater Erningus dictus cellerarius in Porta et plures alii fide digui.
Datum Erfordie anno domini M° CCC^, idus Maii.
* curie iam curie D b Emendeleuben oder Emeudeleuben T emunde-
leibiin D — * Nuenburgensis diocesis fehlt D " biltirsleIbin D ° et frater
(statt Ludewicus frater) D
I Emundeleben oder Endeleben Wüstung s. Vehra. Dass beide Formen den-
selben Ort bezeichnen, geht besonders aus einer Urkunde des Grafen Hermann von
Gleichen v. J. 1316. Jan. 10 (Wolff II, 361) hervor, in welcher T Emundeleyben,
D Endeleibin geschrieben hat. Dies Endeleiben (T: Eymdeleyben) lag nach einer
-anderm Urkunde v. J. 1320. Sept. 13 (Wolff IL, 393 ff) zwischen Vehra und
Hassleben.
——-
1300. Juni 29. Naumburg. 944.
Bischof Bruno von Naumburg eignet unter Zustimmung seines
Domkapitels dem Kloster Pforte folgende Besileungen zu: die Güter
Christians von Bachra in Rossbach, Ródel, Thesnita, Tauschwite und
Altenburg, die er dem Kloster gegen lebenslängliche Verpflegung für
sich, Tochter und Tochterkinder übergeben hat, die Güter der Brüder
Scharoch, 1 Hufe in Rehehausen und 4 Acker in Altenburg, welche
Nr. 344. 1300. 829
Pforte von Ritter Bertold von Hehehausen, bezw. Johanhes von
Weissenfels gekauft hat.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). 2 Sp. Dresden
H. St. A. Nr. 1649. — Hiervm T 30°. Von einem andern Original
D 60. T 97.
Druck: Deutsch: Wolff II, 267. Vgl. Pertuch I, 190. Bertuch-Schamel I, 78.
In nomine domini. Amen. Bruno dei gratia Nuenburgensis ecclesie
episcopus omnibus in perpetuum. Ne res digne memoria per succes-
sionem temporum oblivionis cecitate apud posteros valeant obfuscari,
convenit eas scriptis et testimoniis fidelium eternari. Notum igitur
facimus universis, quod, cum Cristianus dictus de Bachere civis Nuen-
burgensis omnia sua bona de consensu et voluntate heredum suorum
monasterio in Porta ordinis Cysterciensis liberaliter tradidisset, quatuor
mansos videlicet in Rozbach et navigium ibidem, duos mansos in
Rodelino, tres mansos in Rostewitz, unum mansum in Thesnitz, vineam
in Thuswitz et duos agros in Aldenburg cum omnibus suis pertinen-
tiis, e& tamen ratione, ut eidem Cristiano, filie sue et tribus pueris
eiusdem sue filie per dominum abbatem et conventum supra dictos
provideatur in necessariis ad tempora vite sue, nos ob dilectionem et
devotam instantiam eiusdem domini abbatis et conventus, quos speciali
favore prosequimur suis exigentibus meritis, ius proprietatis predi-
ctorum bonorum et bonorum fratrum dictorum Sharoch, quod ad nos
et nostram ecclesiam pertinere dinoscitur, dicto monasterio conferimus
in hiis seriptis de consensu totius nostri capituli et unius mansi in
Rogehusen per resignationem domini Bertoldi militis de Rogehusen et
quatuor agrorum iuxta Aldenburg per resignationem lohannis de
Wizenvels civis Nuenburgensis nobis libere vacantium, quos mansum
et agros iidem dominus abbas et conventus emerunt, legittime perpetuo
possidendum. Ut autem singula premissa robur perpetue firmitatis
obtineant, presentem litteram desuper nostri sigilli robore iussimus
communiri. Huius rei testes sunt dominus Albertus de Storkowe et
dominus Iohannes de Gozerstete* notariii nostri^ Henricus de Langen-
boy frater noster, Gerhardus patruus noster, Th. de Bukewitz, Iohannes
de Hanevelt milites, Heino de Kirchdorf, Fridericus Knuth et alii quam
plures fide digni. Nos quoque Bruno dei gratia prepositus, Cunemun-
dus decanus totumque capitulum dicte Nuenburgensis ecclesie ad ex-
primendum nostrum consensum premissis omnibus liberaliter accessisse,
sigillum nostrum presentibus similiter duximus apponendum. Datum
et actum Nuenburg anno ab incarnatione domini M? CCC?, in die bea-
torum apostolorum Petri et Pauli.
' Gozerst — " D (vor Henricus) ausgestrichen
880 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1300. Juli 23. Quedlinburg. 349.
Das Nonnenkloster in Quedlinburg verkauft, durch Schulden ge-
drängt, alle seine Besitzungen in Thüringen zu Liebstedt, Rödigsdorf,
Darnstedt, Sulsa, Hassenhausen und Rehehausen für 180 Mark
Silber un das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 346—348.
Hdschr.: D 51 (tit. Quedlingenburg). Von einem andern Original D53'
(tst, Quedlingenburg). 7’ 113.
Druck: Deutsch: Wolff II, 263. Vgl. Krühne, Mansfelder UB. 435.
In nomine domini. Amen. Bertradis dei gratia abbatissa, Sophia
preposita, Irmegardis decana totumque capitulum dominarum in Qued-
lingenburg omnibus in perpetuum. Ne ea, que rite aguntur a nobis,
tollat oblivio, placuit illa scripti testimonio commendari. Proinde
noverit tam presens hominum etas quam in Christo posteritas succes-
sura, quod nos, cum ecclesiam nostram gravi debitorum onere ob-
pressam doleremus, de unanimi consensu, diligenti deliberatione pre-
habita tam nostri capituli quam ministerialium nostrorum, vendidimus
bona et proprietatem ecclesie nostre in Thuringie terminis sita domino
abbati et conventui de Porta Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dyo-
cesis, pro centum octoginta marcis Stendalensis* argenti, quam pe-
cuniam nos recepisse et in maiorem ecclesie nostre utilitatem * con-
vertisse presentibus protestamur. Ne autem abbas et conventus Portenses
faleem ad alienam messem extendere cogantur per ignorantiam et ipsi
de iniusta emptione et nos de vendicione iniqua conscientiam macule- -
mus, heec, que eis vendidimus, bona propriis duximus vocabulis ex-
primenda: in Libenstete viginti tres mansos, quorum duo* ad senioris
officium pertinent, cuius officii est nostros nuncios? recipere et censum
recolligere; reliqui autem XXlI'"** mansi singuli solvunt dimidiam
marcam provincialis argenti: in Rvdingesdorph duodecim mansos et
dimidium, ex quibus undecim solvunt, quilibet eorum dimidiam mar-
cam albi argenti; reliqui ad senioris officium pertinent: in Tharnstete
sedecim mansos, in Sulze sex mansos et dimidium, ex quibus unus
in Tharnstete, in Sulze dimidius ad senioris officium pertinent, qui
seniores et ipsi nuncios nostros recipere et censum recolligere tenen-
tur; reliqui mansi omnes in utraque villa, Tharnstete scilicet et Sulze,
solvunt, quilibet eorum septem solidos Sulzensis monete: in Hassen-
husin decem mansos, ex quibus duo ad seniorem pertinent, unde nun-
cios recipere et censum recolligere tenetur; insuper talentum denariorum
Sulzensis monete solvet: reliqui mansi solvunt singuli dimidiam mar-
cam albi argenti: in Rvgehusen unum mansum dimidiam maream albi
argenti solvens(sic). Hos, inquam, mansos omnes cum omnibus suis
pertinentiis, areis, ortis, arboribus fructiferis et infructiferis, agris.
pascuis, pratis, arbustis, salictis, cultis et incultis, viis et inviis, aquis
aquarumque decursibus!', cum loco molendinari® in Tharnstete, vendi-
dimus abbati et conventui Portensibus ante dictis cum omni iure,
Nr. 845 —846, 1300. 881
dominio, proprietate, possessione, proventibus et utilitatibus omnibus,
que nobis competebant et que habebamus in ipsis, que nunc sunt et
.in posterum poterunt quomodolibet provenire, transferentes et trans-
' fundentes in dominium et proprietatem Portensis ecclesie hec omnia
iure perpetuo possidenda^. Preterea advocatiam, cuius ius proprie-
tatis ad nos pertinuit in bonis omnibus supra scriptis, eis vendidimus.
Insuper et mansos, si quos in prelibatis villis habuimus, qui per igno-
rantiam ex longinquitate temporis a nostris usibus subtracti sunt, si
ad plenam eorum noticiam pervenerint, eis pariter contradimus et
donamus, ad warandiam perpetuam prescriptorum omnium nos fide-
liter obligantes. Ut igitur hoc factum nulla umquam! temporum ve-
tustate abolendum perpetua firmitate consistat, nos presentem cautionis
paginam exinde conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus et
ydoneorum testium subscriptionibus roborari fecimus, quorum hec sunt
nomina: dominus Conradus abbas in Lapide sancti Mychahelis, dominus
Iohannes quondam abbas in Sychem, frater Heydenricus camerarius
ibidem, dominus Bvrchardus custos, lohannes notarius domine abba-
tisse, Bertoldus et Bernardus dicti de Ditforde ministeriales nostri,
Conradus de Quernbeke et Iohannes de Botentich milites. Datum et
actum in Quedlingenburg anno domini M°CCC°,X° kalendas Augusti,
indictione XIII*.
^ Bteindalensis D 53" —" utilitatem ecclesie nostre D53" ° XXVI mansos,
quorum duos et dimidium dominus castri in Libenstete sibi pro iure advocatie
in feodo collatas vendicat, duo autem D 53^ T est officii nuncios nostros D 53^ T
.* xxı1% et dimidius D 53" T decurribus D 53" * molendari D 53" ^ posse-
denda D51 ' nuquam D 53*
— M ————
1300. Juli ?3. Wartburg. 946.
Albrecht Landgraf von Thüringen erklärt, dass er hinsichtlich der vom
Nonnenkloster in Quedlinburg an das Kloster Pforte verkauften Be-
sitzungen in Liebstedt, Rödigsdorf, Darnstedt, Sulsa und Hassenhausen
weder die Vogtei noch ein anderes Recht besitze. Vgl. Nr. 345. 347. 348.
Häschr.: D 53 (tit. Quedlingenburg). 7 112°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 266.
In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lantgravius
et Saxonie comes palatinus omnibus in perpetuum. Ad sopiendam,
quam perversorum plerumque malignitas suscitare consuevit, calum-
pniam sapienter provisum est, ut de hiis, que bene gesta sunt, fiat
conscriptio ac in palam veniat*, cum res exigit, attestatio litterarum.
Ea propter notificandum duximus tam presentibus quam futuris, qui-
bus exhibitum fuerit presens scriptum, quod bona in villis subscriptis
sita, in Libenstete^ videlicet XXV1 mansos,! in Rudingesdorph duo-
decim mansos et dimidium, in Tharnstete sedecim mansos, in Sulze
392 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
sex mansos et dimidium, in Hassenhusen decem mansos, que bona
venerabilis dominus, Theodericus abbas de Porta, nomine sue ecclesie
ab abbatissa et ecclesia de Quedlingenburg comparavit, cum advocatia
nee non et omni iure prescriptis bonis annexo generaliter coemit. In
quibus bonis nec ius advocatie nec aliud quodcumque ius nos habere
nee unquam habuisse recognoscimus et presenti pagina lucide protesta-
mur. Ut autem totius improbe impetitionis conquiescat occasio. pre-
sentem litteram ad declarationem huius facti conscribi fecimus et nostr
sigilli robore communiri. Huius rei testes sunt Mathias et Wilhelmus
nostre curie notarii, Guntherus de Liznik, Theodericus Waltman, Theo-
dericus de Melre, Bertogus de Varila milites nostri et alii quam plures.
Datum et actum in castro Wartberg anno domini* M? CCC*, X kalendas
Augusti, indictione XIII*.
* veniat fehlt D — " Lisegesdorff T — *" domini fehlt D
1 Hiernach liegt dieser Urkunde (ebenso auch den beiden folgenden) nicht die
im Text wiedergegebene Fassung der vorigen Nummer zu Grunde, sondern die andere,
deren abweichende Lesarten unter dem Text angemerkt sind.
Anm. Wolff II, 267 macht mit Recht darauf aufmerksam, dass
diese wie die folgende Urkunde auf der Wartburg nicht an dem-
selben Tage wie Nr. 345 in Quedlinburg ausgefertigt sein können,
sondern zurückdatiert sind. Vermuthlich ist die Abfassung gleichzeitig
mit einem Schenkungsbriefe des Landgrafen v. J. 1301 Dee. 11
(Wolff 11, 275) erfolgt, der genau dieselben Zeugen aufweist.
nn ———À
1300. Juli 23. Wartburg. — — | .
Erklärung des Landgrafen Albrecht von Thüringen gleiches Inhalts
' wie Nr. 346.
Häschr.: D 53 (tit. Quedlingenburg).
Drucke: Deutsch: Wolff I1, 267.
In nomine domini. Amen. Albertus dei gratia Thuringie lantgravius
et Saxonie comes palatinus omnibus in perpetuum. Ne ea, que rite
aguntur, tollat oblivio, placuit illa scripti testimonio perhennari. Re-
cognoscimus igitur et tam presentis evi hominibus quam etiam futuris
eupimus esse notum, quod in hiis bonis, videlicet in Libenstete in
viginti* sex mansis, in Rudingesdorf XI1 mansis et dimidio, in Tharn-
stete in XVI mansis, in Sulze VI mansis et dimidio, in Hassenhusen X
mansis, que ab ecclesia Quedlingenburg rite et rationabiliter habentur
et a domino abbate et conventu de Porta possidentur, nos niehil iuris
habemus penitus nec nostris heredibus et posteris quibuseumque iuris
relinquimus in eisdem ex iure simpliciter aut ex facto. Nam nostrum
ius aut nostrorum heredum aut successorum in bonis ante dietis affir-
mamus, profitemur et asserimus cassum, irritum et inane. Ut igitur
hoc in lucem prodeat universis, presentem litteram pro demonstratione
Nr. 847—848. 1300. 358
scribi fecimus et nostri sigilli robore communiri. Huius rei testes
sunt Mathias et Wilhelmus nostre curie notarii, Guntherus de Liznik®,.
Theodericus Waltman, Theodericus de Melre, Bertogus de Varila milites
nostri et alii quam plures fide digni. Datum et actum in Wartberg
anno domini M? CUCUC9, X? kalendas Augusti, indictione tercia decima.
2 vigenti — " Lynic
1300. Juli 24. Quedlinburg. 2348.
Bertradis Äbtissin, Sophie Pröpstin, Irmgard Dechantin und der
Konvent des Nonnenklosters su Quedlinburg theilen den Senioren und
Einwohnern der Dörfer Liebstedt, Rödiysdorf, Darnstedt, Sulza, Hassen-
hausen und Hehehausen mit, dass sie ihre dortigen Besitzungen an
das Kloster Pforte verkauft haben, und verweisen sie mit ihren Ver-
pflichtungen an letzteres. Vgl. Nr. 345—347.
Hdschr.: D 53 (tit. Quedlingenburg) und nochmals 104° (tit. Quitlingin-
borg). T' 114.
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 265.
Bertradis dei gratia abbatissa, Sophia preposita, Ermegardis decana
totusque conventus Quedlinburgensis ecclesie in Leuenstede, Rudinges-
torp, Darnstede, Sulza, Hassenhusen, Rvgehusen villarum senioribus
et civibus universis salutem et semper in domino prosperari. Vestre
universitati presentibus innotescat, quod nos bona nostra tam in campis
quam in villis iam superius memoratis sita cum omni iure, quod
in eisdem bonis nobis hucusque competebat, honorabilibus viris,
domino . . abbati scilicet de Porta et suo conventui, vendidimus pro
beneplacita, ab eis nobis tradita pecunia et accepta. Unde nos domi-
num abbatem et suum conventum prefatos* in possessionem dictorum
bonorum per nostrum nuncium . . exhibitorem quidem presentium
mittentes, ad eosdem, abbatem scilicet et conventum de Porta, vos
presentibus demonstramus, ut eisdem eo iure teneamini, quo nobis et
ecelesie nostre obligati fuistis hactenus et astricti. Datum in Qued-
lingenburg anno domini M" CCC*, in vigilia sancti Iacobi apostoli.
* prefatum mit übergeschriebenem os D 53
Exkurs.
Ueber die Echtheit der Urkunde Konrads 1IL vom 16. Mai 1147
(Nr. 9. Stumpf Nr. 3549) und den Grafen Lambertus de Monte.
Die Urkunde erklären Stumpf, Acta imper. 138 und Kaiserurkunden
Nr. 3549 und Bernhardi, Konrad IIL 596, A. 13 für unecht (gefälscht),
wie mir scheint, mit Unrecht. Was zunächst die handschriftliche Ueber-
lieferung anbetrifft, so ist zwar das Original verloren, doch hat es
Neuhöfer im Jahre 1536 (vgl. Einleitung) noch vorgelegen, denn der-
selbe bezeugt ausdrücklich unter der Abschrift T 234: , Concordatt
cum suo originali, in cuius fidem ego Iohannes Neuhoeffer notarius
me manu mea ss" Dass auch das Siegel noch erhalten gewesen ist,
darf man wenigstens vermuthen, da Neuhófer sonst das Fehlen wahr-
scheinlich bemerkt haben würde, wie er es in ein paar andern Fällen
thut. Ferner ist zu erwühnen, dass gegen keine einzige der übrigen
Pförtner Urkunden auch nur der geringste Verdacht einer Fälschung
vorliegt, und dass wenigstens der Inhalt der in Frage stehenden Urkunde
zu einem solchen schlechterdings keinen Grund bietet. Freilich wird
nirgends wieder der Erwerbung von Lo gedacht, doch war dazu auch
keine Gelegenheit oder Veranlassung vorhanden, da Pforte das ganze
Dorf mit einem Male gewonnen hatte, um es dann eingehen zu lassen
und das Areal seinem Wirthschaftshofe Hechendorf zuzuschlagen. Da-
gegen führt Bernhardi eine Anzahl formeller Gründe gegen die Echt-
heit auf, und zwar bemängelt er zuerst, dass die Signumzeile fehle
und die Rekognition (Arnold) den Schluss bilde. Ersteres trifft aller-
dings für D, nach welchem Stumpf die Urkunde gedruckt hat, zu, doch
lässt dasselbe stets das Monogramm weg, und dieses findet sich, augen-
scheinlich der Vorlage getreu nachgemalt, in T in derselben bekannten
Gestalt wie T 1° und 295®, nur dass der Querbalken in A durch zwei
Linien angedeutet und der Zwischenraum — ausser durch ein paar
Verbindungsstriche — nicht ausgefüllt ist. Vgl. Ficker, Beiträge II, 73.
Gefehlt aber hat, wie aus T mit Sicherheit zu schliessen ist, die Signum-
formel (Signum domini Cunradi Romanorum regis invictissimi), was
jedoch nicht weiter befremden kann. Vgl. Ficker II, 147, wo dies
wenigstens für Urkunden Lothars erwühnt wird. Weiter hat man die
gleiche Folge von Datum, Signum und (zuletzt) Rekognition beispiels-
weise bei Stumpf Nr. 3378 (Konrad III. für St. Blasien), 3684 (Fried-
rich I. für Sittichenbach) und 4320 (ders. für Pforte) Dass der Titel:
Cunradus ordinante divinitatis clementia Rom. rex statt des gewöhn-
lichen divina favente clementia oder auch dei gratia ebenso wie die
Anrede: omnibus — pax auffallend ist, wird sich nicht bestreiten lassen.
Exkurs. 885
Ob sonst in Konrads Urkunden ein ähnlicher Titel vorkommt, habe
ich bei der Unzulünglichkeit der mir zu Gebote stehenden Hilfsmittel
nicht feststellen können; am ersten dürfte zur Vergleichung heran-
zuziehen sein divina ordinante providentia, bezw. clementia in den
älteren, aus der italienischen Kanzlei hervorgegangenen Urkunden
Konrads II. und Heinrichs III. (Stumpf Nr. 1913 und 2270. Böhmer,
Acta imper. Nr. 44und 50). Im vorliegenden Falle glaube ich den un-
gewöhnlichen Gebrauch durch die Annahme erklären zu dürfen, dass
der Text mit Einschluss des Titels von dem Empfänger herrührt; für
das Kriterium einer Fälschung wenigstens vermag ich ihn unter
keinen Umständen zu halten. Wäre eine solche beabsichtigt gewesen,
so würde man wohl kaum von der im Kloster sicherlich nicht
unbekannten üblichen Formel abgewichen sein. Höchstens könnten,
wenn andere Verdachtsgründe vorhanden wären, dieselben durch das
angegebene Moment verstärkt werden.
Besonders, meint Bernhardi, werde die Fälschung durch die Zeugen-
liste erwiesen, in der an zweiter Stelle Heinricus filius regis und an
vierter Heinricus comes palatinus de Reno genannt werden; ersterer
müsse rex heissen, dieser sei nur während der Jahre 1140 und 1141
Pfalzgraf gewesen. Dabei ist angenommen, dass wir es mit Be-
urkundungszeugen zu thun haben. Aber wenn auch diffinitio von der
Ausfertigung der Urkunde verstanden werden kann (vgl. Ficker I, 248
und Bresslau, Handb. d. Urkundenlehre I, 812), so liegt es doch näher
das Wort auf die Handlung selbst zu beziehen, und wenn man letztere
nur auf die Zeit vor Heinrichs Kónigswahl zurückverlegt, so befindet
sich der Ausdruck filius regis in bester Ordnung. Die Handlung
würde dann in die Zeit vom Dezember 1146, wo nach GiesebrechtI V,314, A.
Eberhard von Bamberg die bischófliche Weihe erhielt, bis in die
zweite Hälfte des März 1147, wo Heinrich zum König gewählt und
gekrönt wurde, fallen; am ersten würde ich sie mir als Heinrichs Er-
wählung kurz vorausgehend denken. Für Heinricus comes palatinus
de Reno dagegen muss man ein Versehen annehmen, und dabei scheinen
besonders zwei Möglichkeiten in Betracht zu kommen, nänlich dass
entweder Heinricus für Hermannus verschrieben oder etwas ausge-
fallen ist, etwa (Heinricus) dux Saxonie, Hermannus (comes palatinus de
Reno. Das eine wie das andere Versehen erscheint um so eher
denkbar, wenn man berücksichtigt, dass bei der Handlung zunächst nur
ein Konzept — möglicher Weise mit Abkürzungen von Namen —
und erst nach lüngerer Zeit die Reinschrift angefertigt worden ist.
Àm meisten Bedenken gegen die Echtheit der Urkunde hat offen-
bar der Ausstellungsort erregt. Als solcher ist in D Nuenburch, da-
gegeu in T Nurenberch genannt Man wird sich über diese Differenz
bei der Namensühnlichkeit der beiden Orte nicht gerade wundern können ;
ist doch z.B. aus Nvwenburg in Nr. 78 sogar im Original von Nr. 109
Nüerinbg gemacht worden. Da nun keine der beiden Handschriften
einen unbedingten Vorzug vor der andern verdient und, weil Konrad IIL
336 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
das Himmelfahrtsfest am 29. Mai zu Ardacker unterhalb Linz gefeiert
und also einige Tage vorher zu Regensburg seine Donaufahrt ange-
treten hat, ein Aufenthalt des Königs in Naumburg am 16. Mai für
ausgeschlossen gelten muss, so könnte man zunächst geneigt sein
nach T Nürnberg als Ausstellungsort anzunehmen. Das würde wenig-
stens in den gegebenen Zeitraum hineinpassen. Doch ist es nicht glaub-
haft, dass der König, der bereits am 24. April in Nürnberg weilte,
seinen dortigen Aufenthalt so lange ausgedehnt haben sollte, und ich
gebe deshalb der Lesart Nuenburch den Vorzug, zumal ich dieselbe
auch dureh eine an sich ziemlich werthlose Naumburger Papierhand-
schrift bestätigt gefunden habe, verstehe darunter aber nicht Naum-
burg à. S., sondern entweder Neuburg a. d. Donau oberhalb Ingolstadt —
und das gilt mir als wahrscheinlicher — oder Neunburg a. d. Schwarzach
i. d. Oberpfalz. Nebenbei.bemerkt, hat auch Friedrich I. unmittelbar
vor dem Aufbruch zum Kreuzzuge an ersterem Orte eine Urkunde
(Stumpf Nr. 4522) ausgestellt; drei Tage später war er in Regensburg.
leh glaube, dass auf diese Weise die gewichtigsten Bedenken gegen
die Echtheit der Urkunde gehoben sind.
Man hat den , Lambertus comes de Monte“ nirgends recht unter-
zubringen gewusst, obgleich meines Erachtens es sich mindestens in
hohem Grade wahrscheinlich machen lässt, dass er mit dem in jener
Zeit häufig vorkommenden Grafen Lambert von Tonna oder Gleichen
identisch ist. Abgesehen nämlich davon, dass man kaum einen
andern thüringischen Grafen Lambert hat, spricht für diese Annalıme
besonders die Anwesenheit des Grafen Lambert von Gleichen im Ge-
folge des Königs. Ist dieselbe wegen seiner Theilnahme an dem fast
unmittelbar darauf angetretenen Kreuzzuge schon sehr wahrscheinlich,
so wird sie, mag man nun Handlungs- oder Beurkundungszeugen an-
nehmen, für eine etwas frühere Zeit ausdrücklich bestätigt durch Kon-
rads Urkunde für Ichtershausen (Stumpf Nr. 3547), ausgestellt zu Nürn-
berg am 24. April. Denn wenn dieselbe unter andern comes Ernestus
et frater eius comes Lampertus unterschrieben haben, so kennzeichnet
diese Verbindung die beiden Brüder deutlich genug als Grafen von
Gleichen. Nun findet sich in der Pförtner Urkunde neben drei andern
sächsisch -thüringischen Grossen, dem Pfalzgrafen Friedrich von
Summerschenburg und den Grafen Ludwig von Lohra und Friedrich
von Beichlingen, welche auch für Ichtershausen Zeugen gewesen sind,
zwar kein Lambertus comes de Glichen, wohl aber ein Lambertus
comes de Monte: ist es da nicht sehr glaubhaft, dass dies nur ver-
schiedene Bezeichnungen für eine und dieselbe Person sind? Ich
glaube also dies annehmen zu dürfen und frage weiter, wo dieser Graf
von Gleichen oder von Berg seinen Wohnsitz gehabt hat. Hierauf eine
Antwort zu geben bietet zunächst die Urkunde einen Anbalt, wenn es
daselbst heisst, Lambert habe für das Dorf Lo die Besitzungen in
Exkurs. 337
Helfethe u.s.w. eingetauscht als „habitationi sue viciniora". Helfethe,
Zouleze und Nemelibesdorp lagen nach der Urkunde Lothars für
Kloster Kaltenborn 1136, Aug. 7 (Stumpf Nr. 3323. Schmidt, UB. des
Hochstifts Halberstadt I, 248, A.), hier Helpede, Zoulice und Name-
likesdorp genannt, in diocesi Halb. et comitatu palatini comitis Fride-
rii, richtig bestimmt von Gróssler (Ztschr. d. Harzvereins XI, 212) als
Helfta bei Eisleben, Wüstung Zaglitz ó. Querfurt (w. Weidenbach) und
Nemsdorf osó. Querfurt. Stonze, vermuthlich in gleicher Gegend, ist
nieht nachzuweisen. So wird man, wie es seheint, auf nordóstliche
Richtung von Lo und Hechendorf, d.h. etwa die Gegend von Querfurt
und Schraplau hingewiesen, wo ich freilich von einem „Berg“ keine
Spur gefunden habe. Ich glaube deshalb von einer zu starken Be-
tonung der erwähnten Bestimmung so weit absehen zu dürfen, dass
ich auch die Annahme eines Ortes für statthaft halte, der ihr wenig-
stens theilweise entspricht, und ein solcher Ort ist Grillenberg n. Sanger-
hausen, den nach brieflicher Mittheilung Herr Prof. Dr. Gróssler in
Eisleben als Wohnsitz des Grafen Lambert von Berg ansieht; ist der-
selbe auch von den neu erworbenen Besitzungen in Zaglitz und Nems-
dorf ebenso weit entfernt wie das aufgegebene Dorf Lo, so liegt ihm
doch Helfta erheblich nüher als dieses. Mit gütiger Ermüchtigung des
genannten Herrn theile ich die Hauptmomente seiner Beweisführung
in aller Kürze im Folgenden mit:
Wenn in einer von Gróssler (Ztschr. d. Harzvereins VIII, 499) ver-
öffentlichten Urkunde als Zeuge eines Grafen Lambert, der allerdings
nicht näher bezeichnet, aber höchst wahrscheinlich der bekannte Graf
von Gleichen ist, quidam ministerialis domini Lamberti, Heinricus de
Riestide genannt wird, so ist daraus zu schliessen, dass Lambert in
der Gegend von Riestedt, bezw. Sangerhausen begütert gewesen ist.
Dass aber Mons in der Nähe von Riestedt gelegen hat, kann man
daraus folgern, dass 1221 Conradus et Godefridus de Ritstede und God-
fridus de Monte (UB. von Walkenried I, 93) und 1254 Almarus de Monte,
Iohannes de Ristede sacerdotes (Schóttgen und Kreysig, Dipl.et script. LT, 708)
als Zeugen neben einander erschoinen. Da ferner Lamberts von Gleichen
Tochter Mathilde mit dem Burggrafen Burchard III. von Magdeburg
aus Querfurter Stamm vermühlt gewesen ist, so darf man von vorn-
herein vermuthen, dass manche Besitzungen der spüteren Magdeburger
Burggrafen aus Mathildens Erbe herrühren. Nun nennt in der zuletzt
angeführten Urkunde von 1954 ein Naehkomme dieses Burchard sich:
Burehardus dei gracia dictus de Monte, burggravius in Magdeburgk,
ein Titel, den er und schon seine Vorfahren jedenfalls mit der von
dem Grafen Lambert auf sie gekommenen Herrschaft angenommen
haben, aber nur dann zu führen scheinen, wenn besondere Umstände
dazu einen Anlass bieten. Da verdient es denn Beachtung, dass eben
diese Urkunde in Grellenbergk, d. h. auf der Grillenburg bei Sanger-
hausen ausgestellt ist. Und dieser Aufenthalt des Burggrafen in Grellen-
berg ist nicht zufällig, sondern da das wiederholte Vorkommen von
Geschichtsg.d. Pr. S. Bd. XXXI. 22
838 Urkudenbuch des Klosters Pforte.
Grellenberger Burgmannen als Zeugen der Burggrafen von Magdeburg
(v. Mülverstedt II, Nr. 526. 1167) ein dauerndes Verhältniss zwischen
ihnen anzunehmen nóthigt, werden die Burggrafen als Besitzer der
Burg, von der sie den Titel de Monte führen, anzusehen sein. Um
endlich zu erklären, wie „der Berg“ im Laufe der Zeit zu dem Namen
Grellenberg oder Grillenberg hat kommen kónnen, so ist die Burg an-
scheinend erst vom Grafen Lambert im 12. Jahrhundert erbaut worden,
wührend das am Fusse des Berges gelegene Dorf schon im 8. Jahr-
hundert in dem Hersfelder Zehntverzeichniss (Ztschr. d. Harzvereins XI.
290 ff.) in der Form Coriledorpf vorkommt. Von letzterem erst hat der Berg
oder die Burg den Namen erhalten; das unbedeutende Dörfchen aber
musste allmählich als blosses Anhängsel der stattlichen Burg erscheinen
und es sich schliesslich gefallen lassen geradezu mit deren Namen
(Gerlenberg, Grellenberg, Grillenberg) bezeichnet zu werden.
$. 1,2. 6 v. o.
„2,, 9 V.O.
» 28, » 2 v.u.
» 98, „20 v. o.
„43, ,, 15 v. o.
„ 67, „ 6 v. Oo,
„10, „20 v. o.
»1/9,, T7 v.O.
» 16, ,, 15 v. 0.
»1i,, 4v.u.
»19,.,, 8v.0.
» 84, ») 4 vu.
„9, „ilv.o.
Berichtigungen und Zusätze.
Statt (Schultes I,) 289 ist 298 zu lesen.
Statt Zcorluppe ist der heutige Name (Gr.- oder Kl.-) Schkorlop
(osö. Lützen) einzusetzen, und dem entsprechend ist
Dorf Schorgula ö. Schkölen? zu streichen. Unter Burcwart Zcolin
ist nicht das Städtchen Schkólen =. Naumburg, sondern das Dorf
Schköhlen ö. Lützen (nahe bei Schkorlop) zu verstehen,
Das Komma hinter villa ist zu tilgen, so dass marscalcus Magde-
burgensis episcopi zu Wernherus u.s. w. gehört.
Es ist hinzuzufügen: Voigt, F. A, Die ältesten Herren von Droyssig
(Sep -Abdr. aus der Vierteljahrsschrift für Wappen-, Siegel- und
Familienkunde Jhg 1891. H. II) 102.
Anemüller, UB. d. Kl. Paulinzelle ist umzustellen hinter Drucke:
Mitzschke zu Paulus Jovius, Chronik der Grafen von Orlamünde
(Leipzig 1886) 32, A. 7 ist geneigt Scuhz als Zeutsch bei Orla-
münde und ebenda A.8 Redwitz als Ródelwitz in gleicher Gegend
zu erklären
Am Schlusse ist hinzuzufügen: Voigt, Die ältesten Herren von
Droyssig 48.
Desgl. Voigt u.s. w. 52.
Desgl. Voigt u s. w. 52.
Desgl. Voigt u.s. w. 53.
Desgl. Voigt u.s. w. 56.
Desgl. Voigt u.8. w. 68.
8.112, 2.21 v.u. Statt Helwicus, dass als Lesart von D unter den Text zu ver-
»116,, 7 v.o
„125, , 14 v.u
weisen ist, muss Elwinus (Lesart von T) eiugesetzt werden.
. Statt Thusdorf ist Thüssdorf zu lesen.
Desgl.
„139, ,, 1 v. o. Am Schluss ist hinzuzufügen: Braun 13.
»144,,, 11 v o. Die Worte „und dieser Ort dem Wohnsitze Ottos von Lichtenhain
nüher lag ala Wenzendorf* sind zu streichen. Der Sparren im
Wappen Ottos von Lichtenhain (vgl. Nr. 108) beweist, dass er
nicht der bei Jena ansässiren Familie angehört, sondern einer
andern, welche in Teuchern und auf der bei Teuchern gelegenen,
nach Voigt (Die ältesten Herren von Droyssig 18, À. 1) Lichten-
hain genannten Burg zu Hause ist. Rein, Thur. sacr. Il, 82, A. 13
verlegt den Stammsitz der Familie in die Gegend von Dresden. .
„148, „15v.o. Statt Dennstedt ist Denstedt zu lesen.
, 199, ,, 11 v. o
. Statt In Arnstadt ist Bei Arnstadt zu lesen.
„186, . 5v. o. Vor v. Reitzenstein ist einzuschieben: Paulus Jovius, Chronik der
„187, „12v.u
3 194, » 6 v.u
3? 195, » 18 V. oO
Grafen von Orlamünde 40
. Desgl
. Desgl.
. Mitzschke bemerkt zu Paulus Jovius 40, A. 2: Vielleicht lag es
(Trogebach, was in Nr. 163 Jovius als Ort auffasst) am Dreba-
bache, der unter Ziegenrück in die Saale füllt. Ein Trogenbach
mündet bei Ludwigstadt in die Loquitz.
340 Berichtigungen und Zusätze.
S. 196, Z. 3v.o.und A.1: Nach Mittheilung des Hr. Dr. Mitzachke lebt der Name
von Groutsene noch jetzt in der zu Dorndorf gehörigen Flur
Wüsten-Grötschen fort und wird in dieser Form in den amtlichen
Flurkarten geführt. Vgl. auch Staatshandbuch von S.-Weimar
für 1843, S. 144.
„197, ,, 19 v.u. und 8,198, Z. 6v. o. Wüstung Weiden. Vgl. Lehfeldt, Bau-
und Kunstdenkmäler Thüringens. H. XIV, 467.
„235, , 2v.o. Nach Vgl. ist einzuschieben: Braun 16.
» 291. Am Schlusse von Nr 253 ist durch Versehen folgende Anmerkung
ausgefallen, auf welche S.256, Z.9 v. u. verwiesen wird:
Auch hier lautet, entsprechend Nr. 169, die Aufschrift auf der
Rückseite des Originals, bezw. die Ueberschrift in D und T: Super
duobus mansis in Thuswitz, qui fuerunt fratrum, qui cognomi-
nantur Scharok.
„259, ,,4 und 12 v. o. Emsen Wüstung 6. Buttstedt.
Fast sámmtliche auf Henschleben und Vehra bezügliche Urkunden finden
sich erwähnt bei v. Hagke, Urkuudliche Nachrichten über die Städte, Dörfer und
Güter des Kreises Weissensee (Weissensee 1867) 367f. 370—313. 687f. 694— 99.
(Mitth. d. Hr. Dr. Mitzschke.)
Geschichtsquellen
der
PROVINZ SACHSEN
und
angrenzender Gebiete.
Herausgegeben
von der
Historischen Commission für die Provinz Sachsen
und das Herzogthum Anhalt.
DREIUNDDREISSIGSTER BAND.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Erster Theil.
Zweiter Halbband. 1301 — 1350.
Von
Paul Boehme.
HALLE,
Druck und Verlag von Otto Hendel.
1904,
Urkundenbuch
des
Klosters Pforte.
Erster Theil.
Zweiter Halbband. (1301 bis 1860.)
Herausgegeben
von der
Historischen Commission für die Provinz Sachsen
und das Herzogthum Anhalt.
Bearbeitet
von
PAUL BOEHME.
HALLE,
Druck und Verlag von Otto Hendel.
1904.
Vorwort.
Wider Hoffen und Wünschen haben verschiedene missliche Um-
stände die weitere Bearbeitung und Drucklegung des Pfórtner Urkunden-
buches bisher verzógert, und auch jetzt erscheint statt eines ab-
schliessenden zweiten Halbbandes nur des ersten Theiles andere Hälfte,
da ein über Erwarten umfangreiches urkundliches Material sich zu-
sammengefunden und die Trennung in zwei Theile erforderlich gemacht
hat Es enthält also der vorliegende Halbband die Urkunden von 1301
bis 1350, ein paar Lehn- 'und Zinsregister aus derselben Zeit, die im
Vorworte zum ersten Halbbande S. XVIII f. verheissenen Nachträge und
Ergünzungen sowie das Namen- und Sachregister zum ersten Theile,
wührend die Siegelabbildungen für den zweiten vorbehalten sind. Auch
letzterer soll in zwei Halbbänden herausgegeben werden, von denen
der erste bis zum Ende des 15. Jahrhunderts reichen wird und bis auf
geringe Reste bereits fertiggestellt ist, so dass sein Erscheinen im
nächsten Jahre mit Bestimmtheit in Aussicht genommen werden kann.
Ueber die handschrifthche Ueberlieferung habe ich dem, was im
Vorworte zum ersten Halbbande S. VIII ff. gesagt ist, nichts hinzu-
zufügen, da auch die Urkunden aus der ersten Hülfte des 14. Jahrhunderts
in weit überwiegender Anzahl den dort besprochenen Kopialbüchern
entnommen sind. Dagegen bin ich verpflichtet, durch einige orientierende
Bemerkungen die Benutzung des Registers zu erleichtern. Bei seiner
Anfertigung habe ich, selbst ohne die wünschenswerthe Erfahrung in
dieser Beziehung, auf Empfehlung von massgebender Seite im wesent-
lichen das Merseburger Urkundenbuch mir zum Muster genommen, in
welchem, um nur eine wesentliche Eigenthümlichkeit hervorzuheben,
bei der Registrierung der Personen das Schwergewicht auf die Ruf-
namen gelegt ist und unter letzteren ihre Trüger gruppenweise nach
Ständen zusammengestellt sind. Obwohl nicht ohne Bedenken über
VI Vorwort.
die Zweckmässigkeit dieser Anordnung, unter der andere, vielleicht
wichtigere Gesichtspunkte leiden, habe ich mich ihr angeschlossen, so
weit sie durchzuführen war. Man findet also von einander geschieden
Geistliche und Weltliche, unter ersteren wieder Päpste, Kardinile,
Erzbischófe, Bischófe, Stiftsgeistliche mit Einschluss der Chorherren
(nach Aemtern und Würden, innerhalb derselben alphabetisch nach
Namen von Geschlechtern und Orten aufgezühlt), Vikare, Kapellane,
Notare, Weltgeistliche, Mitglieder von geistlichen Ritterorden, weiter
Klosterpersonen mit Einschluss der Laienbrüder, darunter namentlich
auch der Wirthschaftsbeamten auf den Klostergütern. Ebenso sind
die Weltlichen geordnet nach Königen, Herzógen, Land-, Mark- und
Pfalzgrafen, denen die übrigen Grafen einschliesslich Burggrafen folgen.
Dagegen war eine Scheidung der Ministerialen, von denen auch die
Nobiles nicht getrennt werden konnten, Bürger und Bauern in. vielen
Fällen schlechterdings unmöglich, so dass auf diese überhaupt verzichtet
werden musste und alle Angehörigen dieser Stände eine einzige
Gruppe bilden.
Wenn ich bemerke, dass auf die topographischen enden
viel Mühe verwandt worden ist, so geschieht dies hauptsächlich,
anzuerkennen, dass ich in dieser Beziehung nicht wenig den Register.
bänden der Zeitschrift des Harzvereins verdanke, und den Wunsch
daran zu knüpfen, dass auch die anderen Geschichtsvereine noch mehr
als bisher ihre Veröffentlichungen in gleicher Weise nutzbar machen.
Dass sich das Sachregister und Glossar im allgemeinen auf die-
jenigen Dinge und Worte beschränkt, welche nur seltener vorkommen,
wird hoffentlich nicht gemissbilligt werden. Meinerseits habe ich mir
keinen Gewinn davon versprechen zu können geglaubt, durchaus ge-
läufige Ausdrücke und Begriffe unter Angabe der meist sehr zahl-
reichen Stellen anzuführen, dürfte aber hierin immer noch eher zu
viel als zu wenig des Guten gethan haben.
Weimar, im Juni 1904.
P. Boehme.
$5.85 2.16 v.o.
„44 ,, 14 v.o.
», 04, 5v.u.
» 90 ,, 14 v.u.
„101 ,, 19 v. u.
„221 ,, 11 v.u.
»221 , 1 v.u.
„286 ,, 10 v. u.
„293 , 2 v.u.
»919 ,, 18 v. o.
„329 ,, 10 v. u.
„399 ,, 19 v.o.
»41ll ,, 11 vu
„937 ,, 18 v. u.
Berichtigungen und Zusätze.
Anm. 4 ist zu streichen. Stenbach mit der grangia (S. 33 Z. 14
v.u.) ist das Dorf Steinbach s. Bibra, davon zu unterscheiden
Stenbach mit den possessiones monasterii Portensis (S. 33 Z. 11
v. u.), das Dorf Steinbach nó. Borna, wo auch die (8. 77. 79.
85) mit Steinbach zusammen genannten Ortschaften Stockheim
und Dumernich gelegen haben.
Statt Turz ist zu Tesen Truiz. Dobenecker II, Nr. 598.
Statt Hessenhein und Slatheim ist zu lesen Hessenhem und
Slathem.
Statt 1209 ist 1208 zu lesen.
Die Zahl 3 ist zu tilgen.
Pforte ist zu streichen.
Am Anfange der Urkunde sind durch Versehen die Worte aus-
gefallen : Universis Christi fidelibus, ad quos hec littera pervenerit.
Statt quos ist zu lesen quod.
Statt VI ist zu lesen V.
Statt Spiserus ist zu lesen spiserus, das Komma davor zu tilgen.
In notariii ist ein i zu tilgen.
Statt camerarius iet zu lesen Camerarius. Vgl. S. 396 Z. 15f.
v.o.: Henemannus dictus Kamerarius.
Statt magister ist zu lesen Magister.
Statt de Dacia ist zu lesen in Dacia.
„558 Nr. LXXXIX, Anm. Es ist in der That dieselbe Urkunde, die Mencke unter
» 999 Z. 11 v. o.
„264 ,, 15 v. u.
» 999 Sp. 1 Z. 5.
Am Schluss
dem Jahre 1216 giebt und Dobenecker (irrthümlich) in das
Jahr 1256 verweist,
Statt Abten ist zu lesen Aebten.
Statt Poitou ist zu lesen Poitiers.
Die Worte bezw. deserta sind zu streichen.
von Anhang II (S.568) ist aus dem Lehnbuche Friedrichs d,
"trengen 1849/50 (herausgeg. von W. Lippert u. H. Beschorner) hinzuzufügen:
item (domini de Tannenrode) 40 mansos permutarunt cum domino .. abbate
in Porta et abbas restituit ipsis totidem mansos, quos Ebirhardus (de Stus-
furte) vendidit claustro, et istos eisdem de Tanrode reeignavit a domino
feodi titulo possidendos, (S. 10 Nr. 32.)
Nach der Liste der von den Städten, Klöstern u.s. w. zu stellenden Heer-
wagen 1347 hat Pforte 3 Wagen (S. 272 Nr.46), Ver, d. i. der Klosterhof
Vehra 1 Wagen (S. 278 Nr. 65) zu stellen, und
nach der Bete der Klóster u.s. w. hat der Abt von Pforte 42 M. (S, 276
Nr. 13) zu zahlen.
—À— — — À— M —— — À——
Urkundenbuch
des
Klosters Pforte.
—. Zweiter Halbband.
(1801 bis 1850.)
CYeschichtsq. d. Pr. 8, Bd. XXXIII. 28
” .*
1 ec 7 e
aan t adt
armen,
Ye Tola 5 . . E . . er. PES . e . Br
To RR is tà en ie ug ge el Mp ee le
» " . - . e 0.44. ca. . MN ^. a h - L . MED
^.
1901. Januar 17. Ringleben. 949.
Johannes Ritter von Herbsleben und sein Bruder Heinemann eignen
dem Kloster Pforte 24 Aecker zu, die dasselbe durch seinen Schäfer
in Vehra von Dietrich Hinifras in Hassleben für 32 Pfund Erfurter
Pfennige gekauft hat.
Hdschr.: T 151. D72 (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 273.
Tempora pretereunt more fluentis aque et ob hoc necesse est, quod
largitur ecclesiis per manus dominorum sive prelatorum, sic firmetur
litteris vel testibus, ut posteritas observet* inconvulsum. Nos igitur
lohannes miles et dominus dictus de Heruersleuben^ nec non Heyne-
mannus fratres tenore presencium recognoscimus litterarum, quod frater,
Guntherus, opilio in Vher, emit viginti quatuor agros contiguos agris
eiusdem curie iam dicte pro triginta et duobus talentis Erfordensium
denariorum ab Theoderico dicto Rintfras* residenti in Hasthensleyben ®
sibi integraliter ac plenarie persolutis. Quorum agrorum proprietatem
ad nos pertinentem ob reverenciam beate et intemerate virginis Marie
et memoriam nostre salutis nec non omnium progenitorum nostrorum
pia relaxacione criminum monasterio Portensi Nuenburgensis diocesis
libere et absolute contradidimus perpetuo possidendam. In cuius rei
certitudinem firmiorem, ne in posterum dubium seu cavillosa altercacio
suboriri possit, presens scriptum sigillorum nostrorum munimine fecimus
roborari. Testes huius rei sunt Hugo miles de Heruersleyben* patruelis
noster, Sifridus miles de Hastenleyben, Albertus dictus de Owene®
miles, Theodericus dictus Parvus, Ditmarus Vultur de Slathey m, Albertus
iunior de Emundeleuben et alii quam plures fide digni. Datum in
Rinkeleuben anno domini milesimo CCC? primo, XVI kalendas Februarii.
^ seruat D —" heruesleibin D * Rintfroß D ? hantisleibin D " Ouene
ohne de D
1301. Januar 17. 390.
Bruno Propst, Kunemund Dechant und das gesammte Domkapitel
zıe Naumburg eignen unter Zustimmung des Bischofs Bruno 9?', Hufen
i» Zaekwar dem Kloster Pforte zu und erlassen ihm 4, Mark jühr-
liche Zinsen ebendaselbst, wogegen Abt Dietrich im Namen des Klosters
sich verpflichtet, ihnen 3 Mark jährliche Einkünfte im Burgwart
[Schönburg]! zu verschaffen. Vgl. Nr. 851. 409. 410.
Hdschr.: D 54" (tit. Zebekur). T71.
Druck: Deutsch: Wolff II, 276. Dus Regest bei Lepsius, Kl. Schr. IT, 94
ist nicht fehlerfrei und wirft diese und die folgende Urkunde zusammen.
23*
C-—-
$44 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Nos Bruno dei gratia prepositus, Kunemundus decanus totumque
Nuenburgensis ecclesie capitulum notum facimus omnibus tam presentis
quam futuri evi hominibus, quibus exhibitum fuerit* presens scriptum,
quod proprietatem nostre ecclesie in Zebekvr, IX videlicet mansos et
dimidium et quartale unius mansi, quod specialiter ad seniorem supra
dicte® ville pertinet, ex quibus omnibus VI talenta et dimidium Ekke-
hardesbergensis monete in annuis redditibus percepimus, permutationis
tytulo damus et in proprietatem Portensis ecclesie transferimus iure
proprietatis perpetuo possidenda. Insuper dimidiam marcam, quam
annis singulis in prenotata villa de bonis ecclesie Portensis tulimus,
liberam relinquimus et absolutam. Pro quibus omnibus dominus Theo-
dericus abbas Portensis nomine sue ecclesie tres marcas certorum
reddituum in confinio, quod vulgari vocabulo burkwarte dicitur, con-
parabit ac nostris perpetuo servituras utilitatibus designabit. Ut autem
huius permutationis conventio robur debite firmitatis obtineat, presentem
litteram sigillo nostri capituli fecimus communiri. Nos quoque Bruno
dei gratia predicte ecclesie Nuenburgensis episcopus ad exprimendum
huic concambio nostrum consensum favorabiliter accessisse, presenti
pagine: nostrum sigillum duximus appendendum*. Acta sunt hec anno
domini M°CCC° primo, XVI? kalendas Februarii.
® fuerit fehlt D —— " suprascripte von Neuhöfer in supradicte hineinkorrigiert
und ausserdem übergeschrieben T — * korrigiert aus apponendum T
! Vgl. Nr. 351.
we
1301. Januar 19. 291.
Dietrich Abt und der gesammte Konvent von Pforte verpflichten sich,
für die vom Domkapitel zu Naumburg ihnen zugeeigneten Besiteungen
in Zaekwar demselben 3 Mark jährliche Einkünfte im Burgwart
Schönburg zu verschaffen und, so lange dies nicht geschehen, selbst
jährlich 3 Mark zu zahlen. Vgl. Nr. 350. 409. 410.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Naumburg D. A. Nr. 168.
Druck: Lepsius, Kl. Schr. II, 112 (Auszug).
Nos frater Theodericus abbas totusque conventus ecclesie Portensis
ordinis Cisterciensis, Nuenburgensis dyocesis, recognoscimus et tenore
presencium publice protestamur, quod nos et ecclesiam nostram obli-
gamus et obligavimus litteras per presentes ad conparandum tres marcas
argenti certorum reddituum capitulo et canonicis Nuenburgensis ecclesie
in confinio castri Sconinberg, quod vulgariter burkwarte nuncupatur,
iure proprietario perpetuo possidendas in reconpensationem bonorum
in villa Zebecur, que ad nostram ecclesiam iure proprietatis et per-
mutationis titulo pro dictis trium marcarum redditibus transtulerunt.
Quod si in conparando quocumque casu neglientes seu remissi fuerimus |
ante festum beati Michahelis nunc proxime venturum, extunc abbas
noster, qui pro tempore fuerit, dictis canonicis persolvet tres marcas
Nr. 851—852. 1801. 845
argenti in festo beati Michahelis annis singulis, quousque trium mar-
carum redditus a nobis conparentur et in proprietatem Nuenburgensis
capituli permutationis titulo transferantur. In cuius rei testimonium
sigillum nostrum apposuimus huic carte. Datum anno domini M* CCC?
primo, XIII kalendas Februarii.
[1801 —1308.'] 902.
Bruno Bischof von Naumburg eignet dem Kloster Pforte das Vogtei-
recht über 9!/, Hufen in Zaekwar zu, welches das Kloster für 25 Mark
von Heinrich Marschall von Trebra erworben und dieser dem Land-
grafen Albrecht, der Landgraf aber dem Bischof aufgelassen hat.
Häschr.: D 54^ (tit. Zebekur). 7 67.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 276.
In nomine domini. Amen. Bruno dei gratia Nuenburgensis
ecclesie episcopus omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Ut in nostris
temporibus gesta certa quadam noticia propagentur in posteros nec
processu temporis a nostra memoria per ortam oblivionis caliginem
evanescant, litterarum solent indiciis eternari. Ea propter ad noticiam
tam presentium quam futurorum volumus pervenire, quod venerabiles
viri, dominus abbas et conventus fratrum de Porta, sentientes sein bonis
suis in Zebekur sitis a domino Heinrico marschalco de Trebere pre-
gravari ratione iuris advocatie, quod idem H. super bonis ecclesie
nostre, IX videlicet mansis et dimidio in eadem villa sitis habuit, ut
vexationes redimerent, ius advocatie ab eo pro XXV marcis rite et
rationabiliter conpararunt. Ius autem, quod in predicta villa Zebekur
prefatus H. habuisse dinoscitur, fuit, quod de singulis mansis annuatim
fertonem absolute tulit. Preterea servicia a rusticis habuit et exactiones
fecit pro libitu in eosdem, a quibus se rustici eximere volentes singuli
de singulis mansis pro exactionibus et serviciis de mera voluntate fer-
tonem et dimidium solvebant, ita ut in toto dimidia marca et ferto
dimidius sibi de manso quolibet solveretur. Verum quia ipsum ius
ab illustri principe Alberto lantgravio Thuringie in feudo habuit*, qui
lantgravius simili iure ab ecclesia nostra tenuit, ipse H. de Trebere in
manus lantgravii et lantgravius item ad manus nostras libere resignavit.
Nos vero de fratrum Portensium meritis plurimum presumentes ac
deum nobis? per ipsorum suffragia propicium efficere volentes cum
multa devotione ius huius advocatie in Zebkur cum suis usibus supra
dictis accedente honorabilium virorum, B[runonis] prepositi et C[une-
mundi] decani nec non tocius capituli Nuenburgensis ecclesie, consensu
domino abbati et conventui de Porta liberaliter contulimus iusto pro-
prietatis titulo perpetuo possidendum. Et ne ab aliquo hominum hec
nostra collatio possit in posterum aliquatenus infirmari, presenti pagine
super eo confecte sigillum nostrum et sigillum capituli ecclesie nostre
duximus apponendum.
2 habuit fehlt D — " a nobis T
346 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
! Die Besitzungen in Zaekwar sind offenbar die nach den beiden letzten Ur-
kunden 4. J. 1301 erworbenen; jünger als 1303 kann die Urkunde nicht sein, da in
diesem Jahre Hermann (von Starkenberg) als Dechant erscheint. | Vgl. Nr.377.
—
1301. April 12. Rudelsburg. 999.
Eckart Ritter von Sulza verkauft die Vogtei über 7!, Hufen in
Darnstedt den Kloster Pforte für 18 Mark.
Háschr.: T 131. D 107 (til. Tarnstete).
Druck: Deutsch: Wolff II, 272. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 24.
Kl. Schr. IL, 18.
Ego Eckehardus miles de Sultza recognosco publice per presentes,
quod advocaciam in Tarnstete super septem et dimidio mansis cum
omni utilitate et iure, quibus eam* hactenus possedi, domino abbati et
conventui de Porta pro decem et octo marcis vendidi, quam summam
ab eis me profiteor recepisse. Ne autem monasterium Portense im-
peticionem vel molestiam qualemcunque a quoquam hominum huius
pretextu empcionis sustineat, ego cum liberis meis huic possessioni
scriptis et dictis abrenunciavi et Portensi ecclesie incorporavi, domino
abbati et suo conventui prescriptis warandiam plenam de his venditis
faciens secundum terre consuetudinem hactenus approbatam. Ut autem
prescripta omnia robur debite^ firmitatis obtineant, presentem litteram
meo* sigillo fideliter communivi. Acta sunt hec in castro Ruthleybes-
berg anno domini M? CCC* primo, pridie idus Aprilis. Huius rei testes
sunt Heinricus de Rode, Herman|[n]us de Scuditz, Fridericus de Tuchern,
Otto de Luchowe castellani in Ruthleybesberg et alii quam plures
fide digni.
^ea D — "debite felt D * me T
1301. April 12. | 354.
Eckart Ritter von Sulza lässt die dem Kloster Pforte verkaufte
Vogtei über 71‘, Hufen in Darnstedt dem Landgrafen Albrecht auf.
Vgl. Nr. 355.
Hdschr.: T 120" mit der ron Neuhófer hinzugefügten Bemerkung: In
litteris originalibus defuit sigillum, sed solum videbatur membranula,
de qua sigillum apparebat prolapsum vel abreptum. D 107 (tst.
Tarnstete).
Vgl. Wolff II, 272.
Ego Eckehardus miles de Sultza advocaciam in Tarnstete super
septem mansis et dimidio ecelesie. Portensi venditam cum omnibus
liberis meis domino Alberto Thuringie landgravio, a quo in feudo
suscepi, presentibus resigno et me resignasse recognosco fideliter in his
scriptis. In cuius rei signum hanc meo sigilo litteram roboravi.
Datum .anno domini M? CCC? primo, pridie idus Aprilis.
,
Nr.858— 856. 1301. 947
1301. April 13. Ä 355.
Resignationsbrief des Ritters Eckart von Sulza an den Landgrafen
Albrecht von Thüringen über denselben Gegenstand wie Nr. 354.
Hdschr.: D 107° (tit. Tarnstete).
Vgl. Wolff II, 272.
Illustri principi et domino suo dilecto Al[berto] Thuringie lant-
gravio Ec[kehardus] de Suleza, suus fidelis, suum obsequium semper
promptum. Advocaciam in Tarnstet super VII mansis et dimidio,
quam* ecclesie Portensi vendidi, ad manus vestras, a quo in feodo
suscepi, ego cum omnibus liberis meis resigno per presentes. In cuius
rei signum hanc sigillo meo litteram roboravi. Datum anno domini
M CCCI, idus Aprilis. |
* q
1301. Juli 17. Wartburg. 356.
Landgraf Albrecht eignet dem Kloster Pforte das Gehölz Gwcken-
berg! zu, das Konrad Shile, Münzmeister in Eckarlsberga, ihm auf-
gelassen hat.
Hdschr.: D 30°. T 230°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 278, Vgl. Pertuch I, 58. Bertuch-Schamel I, 38.
Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus recognoscimus et ad singulorum notitiam cupimus pervenire,
quod ob honorem dei et beate virginis illud lignetum* dictum Gucken-
berg, quod Conradus dictus Shile, magister monete in Ekkehartsberg
et civis ibidem*, a nobis in feodo habuit et ad manus nostras voluntarie
resignavit pro testamento, domino abbati et* conventui ecclesie seu
claustro Portensi propriamus et proprietatis tytulo erogamus, nichil
nobis iuris in hoc aut nostris successoribus reservantes. Super huius
modi nostra propriatione gratuite inducta presens scriptum dedimus
nostro sigillo roboratum. Acta sunt hec in Wartberg anno domini
M°CCC°1°, secunda feria post Divisionem apostolorum. Testes sunt
strennui viri Albertus de Brandenberg, Conradus de Amera noster
prothonotarius, Eberhardus de Malsleyben, Willehelmus noster notarius
et alii plures fide digni.
a lignetum D " Conradus dictus Magister monete ciuis in Echardisberg 7
* et fehlt D * Wartburck T
! Die Urkunde ist in D dem Titel Gernstete nachgeiragen, zwei andere über
dasselbe Gehölz (Kukinberg) v. J. 1428 stehen D75 u.76 unter dem gleichen Titel,
wie auch in T alle drei mit andern Gernstedter Urkunden vereinigt sind; daraus
darf man schliessen, dass der Guckenberg bei Gernstedt gelegen hat,
848 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1801. Juli 25. Osterfeld. 331.
Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen dem Kloster
Pforte 1!, Hufen in Möllern und einen Hof in Pomnitz zu, die
Heinrich, Sohn des Gerlach Kunich (Knuth?), und dessen Oheim
Hugo ihnen aufgelassen haben.
Hdschr.: T 93®. D 124 (tit, Mellir).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 277. Vgl. Braun 25.
Nos Herman[n]us et Henricus dei gracia comites in Osterfelt omni-
bus Christi fidelibus in perpetuum. Ut rei geste memoria iugiter
habeatur, solent racionabiliter acta vivacitate litterarum cum astipula-
cione testium eternari. Noverint igitur tam presentes quam universa
in Christo posteritas successura, quod Heinricus Gerlaci filius dicti
Kunich® et suus patruus" Hugo unum mansum et dimidium situm in
pago ville Meller, item unam aream cum omnibus suis attinenciis, que
solvit annis singulis solidum denariorum Nuenburgensium, sitam in
villa Pomenitz in manus nostras libere resignaverunt, eo quod a nobis
in feudo possederant, rogantes, ut eadem bona Portensi monasterio
appropriare dignaremur. Nos vero deum proinde nobis fore propicium
sperantes ob animarum nostrarum et progenitorum nostrorum reme-
dium nec non ob specialem predicti conventus Portensis favorem con-
tulimus et in proprium dedimus predictum mansum et dimidium,
aream cum suis attinentibus* sepe dicto Portensi monasterio cum liber-
tate et utilitate, quam ex sepe dictis boni$ nunc et semper consequi
poterit, proprietatis titulo perpetuo possidenda, quam donacionem per
nos tam rite factam sepius nominato claustro ab omnibus volumus
inviolabiliter observari. In premissorum quoque memoriam et fidem
cerciorem presentem paginam abinde conscriptam sigillorum nostrorum
appensionibus roborari fecimus cum annotacione testium, quorum hec
sunt nomina: Conradus de Anworff?, Sweco*, Wolfardus, Bertramus
de Merscheburgkí et alii quam plures fide digni. Acta sunt hect anno
domini M^CCCI?, VIII kalendas Augusti, die sancti Iacobi Datum
Osterfelt^.
* Knuth D "pr D ° predicta bona cum suis attinenciis D — " an-
worfl oder amvoríl D Vermuthlich ist nach Nr. 588 und 89 Amvorte zw lesen.
* Sweto T Vgl.Soyko in Nr.388. merseborg D hec in T anscheinend
durchgestrichen N die — Osterfelt fehlt D
—
1801. Juli 29. 358.
Otto Ritter von Gössnile verkauft die Vogtei über 4 Hufen in
Hassenhausen, welche er von der Aebtissin von Quedlinburg zu Lehen
gehabt und von ihm selbst theils Bertold Pfaffe, theils die Willwe
2 ——ÀÀ— en mil un "———— — —
Nr. 857—359. 1301. 849
Alberts von Punschrau wieder su Lehen haben, für 6 Mark dem
Kloster Pforte.
Häschr.: T 78. D 118° (tit. Hassinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 273.
Ego Otto miles dictus de Gostenitz tenore presencium publice re-
cognosco, quod advocaciam super quatu[o]r mansos in Hassenhusen,
quam a domina abbatissa de* Quedelingeburg titulo feudali tenui
quamque^ Bertoldus cognomine* dictus Phaffe super duos mansos,
domina eciam ..?, relicta Alberti de Bontzscherawe*, super reliquos
duos sub nomine dotalicii a me simili iure retinent, domino abbati et
conventui de Porta pro sex marcis rite et racionabiliter vendidi, quam
summam profiteor mef percepisse. In cuius rei evidenciam eis pre-
sentem litteram contuli sigilli mei caractere roboratam. Datum anno
domini M? CCC* primo, IIII kalendas Augusti.
*in D Pbquanque T — * cognomine fehlt D — * Die Punkte fehlen in T
* buntecherow D ° me profiteor D
1301. Oktober 31. | 399.
Friedrich Graf von Rabenswald eignet dem Kloster Pforte 1 Hufe
mit 2 Höfen in Dietrichsroda au, die Heinrich, Gerlachs Sohn, ihm
aufgelassen hat.
Häschr.: T 141^. D 125" (tit. Ditterichsrode).
Drucke: Böhme, Todtheilung 73. Deutsch: Wolff II, 278.
Nos Fridericus dei gracia comes de Rabinswalt recognoscimus in
his scriptis, quod nos unum mansum cum duabus areis sibi attinen-
tibus situm in pago ville Ditersrode*, tres fertones albi argenti et qua-
tuor pullos singulis annis solventem, resignacione prius ad manus
nostras facta ab Heinrico filio Gerlaci, de bona et libera voluntate
domine Elisabet, uxoris nostre, ob animarum nostrarum remedium
singulare, deum eciam pro eo nobis fore propicium sperantes, domino
Theoderico abbati et fratribus in Porta contulimus proprietatis® titulo
perpetuo possidendum. In huius rei memoriam presentem litteram
desuper conscriptam sigillorum nostrorum appensionibus duximus ro-
borandam. "Testes sunt Heinricus de Munre, Heinricus de Sangirhusen,
Wernherus de Schidengen, Heydenricus dictus Schober, Herbordus de
Gehoffen et alii quam plurimi fide digni. Datum anno domini M CCC?
primo, in vigilia Omnium sanctorum.
* ditterichsrode D — proprietario D — * Sámmtliche Zeugen sind in D weg-
gelassen,
950 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1301. November 30. Naumburg. 360.
Die Brüder Hermann und Heinrich Grafen von Osterfeld eignen
dem Kloster Pforte 4!/|, Hufen nebst 9 Höfen in Friedrichsrode! su,
die Otto von Góssnilz demselben für 24 Mark verkauft und ihnen
aufgelassen hat, ebenso eine andere Hufe daselbst nach Resignation
Dietrichs und Gelfrads von Laucha.
Hdschr.: T 142. D 126 (tit. Friderichsrode) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 274. Vgl. Braun 26.
Nos Hermannus et Heinricus fratres dei gracia comites de Oster-
felt omnibus Christi fidelibus imperpetuum. Quia gesta fidelium con-
tingit sepius per incuriam hominum evanescere, nisi fulciantur testi-
monio litterarum, ea propter universitati presencium videlicet et futu-
rorum dignum duximus declarare, quod strenuus* miles Otto de
Gostenitz de consensu coniugis sue Elisabet quatuor mansos et dimi-
dium in Friderichesrode cum novem areis sibi adherentibus, ita quod
quilibet dimidius mansus annexam sibi habeat aream et quilibet dimi-
dius mansus octo modios siliginis Vriburgensis mensure et tres solidos
Nuenburgen[sis] monete ac quatuor pullos annuatim solvat, cum
omnibus suis pertinenciis ac utilitatibus domino abbati et ecclesie
Portensi pro viginti quatuor marcis vendidit, quam summam se idem
Otto percepisse fatetur et in rem suam utiliter convertisse. Verum
quia prefatus Otto eosdem mansos cum suis usibus a nobis in feudo
tenuit, uxor autem Ottonis prescripti ipsos mansos a nobis iure dota-
licii sibi collatos® habuit, ipsa matrona ad nostram presenciam accersita
et requisita est, utrum coacta seu invita huic empcioni aut spontanee*
consentiret. Respondit se voluntarie consentire. Nos igitur prenotatos
mansos post resignacionem ab utroque coniugum cum suis liberis ad
manus nostras factam Portensi ecclesie pia devocione donavimus et!
appropriavimus titulo proprietatis perpetuo possidendos. Item unum
mansum, quem Theodericus et Gelfradus de Luchowe in eadem villa
a nobis in feudo tenuerunt, solventem annuatim tres fertones et qua-
tuor pullos, resignacione prius ad manus nostras facta supra dicte
Portensi ecclesie in proprium dedimus? volentes, ut conventus Portensis
prescripta bona omnia cum sibi annexis utilitatibus iure proprietatis
perpetuo possideat pacifice et quiete. Huic nostre donacioni consensit
venerabilis domina Elisabet comitissaf de Rabinswalt, quam eadem
bona iure hereditario contingebant. Ut autem hec nostra donacio firma
et inviolabilis perpetuo perseveret, hanc litteram desuper confectam
sigillorum nostrorum appensionibus fecimus roborari. Acta suut hec
in Nuenburg anno domini M?CCC? primo, pridie kalendas Decembris.
Testes sunt dominus Christianus abbas sancti Georgii, Bruno prepositus
maioris ecclesie in Nuenburgk®, Kunemundus decanus, Helnricus pre-
positus in Cyce^, Hermannus comes frater noster, Hermannus de
Starkenberg, Otto de Indagine, Ludewicus de Deinstethe!, Dithmarus
Nr. 860—861. 1801. 851
de Willerstethe*, Ditherus Butz!, Conradus pincerna de Salecke canonici
Nuenburgenses et quam plures alii fide digni. E
® strennuus D P collatas 7 fehlt D * gpantonee T 3 et ad T
* dedimus in proprium D f comitissa elizabet D * nuenborgensis D
! Cieza D — ! deynstete D k wullirstete D — ! Ditherus Butz fehlt D
! Friedrichsrode, nach Naumann, Beiträge zur. Lokalgesch. d, Kreises Eckarts-
berga II, 46, A.1 schon 1442 wüst, nordwestlich von Kósen.
——
1801. Dezember 11. Wartburg. 961.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet 4!/, Hufen nebst zwei
Weinbergen in Benigck,! die theils Rudolf Schenk,? theils Hermann
von Scheidungen von ihm zu Lehen gehabt haben, nach deren Resigna-
tion dem Kloster Pforte zu.
Häschr.: T 176 unter dem Titel: Privilegia vber die Keller Zeynße.
Druck: Deutsch: Wolff II, 275.
Albertus dei gracia Thuringie lantgravius et Saxonie comes pala-
tinus universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam a mundanis
nihil cercius observatur quam omnia constitui sub incerto, necesse est
ea, que ceterorum? memorie sunt relinquenda, ne periculum irritacionis
incurrant, scriptis et testibus eternari. Unde notum facimus tam pre-
sentis evi hominibus quam futuris", quod nos quatuor mansos et dimi-
dium cum duabus vineis adiacentibus et aliis suis pertinenciis sitos
in pago ville Benizck*, de quibus duos Rudolffus pincerna cum? una
vinea a nobis in feodo habuit, reliquos duos cum vinea altera Her-
mannus de Schidingen similiter habuit in feodo, qui ad manus nostras
resignaverunt, nos vero (sic) ad instanciam domini abbatis Portensis et
conventus ibidem nobis dilectorum * damus et appropriamus pro remedio
anime nostre et omnium progenitorum nostrorum ecclesie ante dicte
et conventui ibidem perpetuo possidendos. Ut igitur hec nostra donacio
in perpetuum maneat inconvulsa et a nullo penitus irritetur, ipsam
presenti et sigilli nostri appensione fecimus communiri. Datum Wart-
berck anno domini 1301, III idus Decembris. Testes huius rei Mathias
et Wilhelmus nostri notarii, Theodericus Walthman, Guntherus de
Liznik, Theodericus de Melre, Bertogus de Varila milites nostri? et alii
quam plures fide digni.
^ posterorum ausgestrichen, ceterorum übergeschrieben — " Anscheinend durch
Korrektur von futuri ° In der Ueberschrift Benizigk 4 et (statt cum) Móg-
lich, dass nach et der Abschreiber dimidium cum ausgelassen hat. Wenigstens
wird die vorher erwähnte halbe Hufe vermisst. Andrerseits würde freilich die
Stellung auffällig sein. * dilectis
! Ob Bemitz (Penitz, wüst bei Querfurt)? * Die Person des Schenken lässt
sich bei dem mehrfachen gleichzeitigen Vorkommen des Namens Rudolf nicht fest-
stellen. ? Die Zeugen sind dieselben wie in Nr.346, wodurch es wahrscheinlich
wird, dass letztere erst später ausgefertigt ist.
859 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
1302. März 4. Gosserstedt. 362.
Die Brüder Heinrich, Gerhard und Dietrich Marschälle von Eckarts-
berga verkaufen dem Kloster Pforte 1 Hufe mit 2 Höfen in Zaekwar
für 6 Mark und !;, Hufe in Benndorf für 11 Pfund Erfurter
Pfennige.
Hdschr.: D 54" (tii. Zebekur). T70*.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 19. Deutsch: Wolff IL 2%. Vgl
Lepsius, Kl. Schr. II, 163.
Nos Heinricus, Gerhardus et Theodericus fratres marschalci de
Ekkehardesberge notum facimus omnibus tam presentis evi hominibus
quam futuri, quod de unanimi consensu et pari voluntate, accedente
etiam consensu dilecte matris nostre Agnetis, vendidimus domino abbati
et conventui de Porta unum mansum cum duabus curiis sibi annexis
ac reliquis suis pertinentiis in villa Zebekur pro VI marcis, item dimi-
dium mansum in villa Bennendorf cum suis pertinentiis pro XI talentis
denariorum Erfordensis monete cum omni iure, utilitate et* dominio,
sicut nos hactenus eos® possedimus, transfundentes^ unanimiter in
Portensem ecclesiam omne ius, quod in ipsis habuimus, warandiam de
venditis secundum terre consuetudinem facientes. Ad sufficientiam
autem huius contractus ego Heinricus feci omnes liberos meos Heinricum,
Theodericum, Iuttam et Sophiam hiis bonis abrenunciare et in presentia
subscriptorum testium resignare, quorum hec sunt nomina: Theodericus
de Holtzhusen marschalcus patruelis noster, item Gerhardus de Lewe-
stein patruelis noster, Albertus de Rutenstete?, Sifridus Wernikonis de
Helderungen, Theodericus et Albertus filii Theoderici iudicis de Gozer-
stethe et alii quam plures fide digni. Ut autem prescripta robur firmitatis
obtineant, sigillis nostris presentem litteram duximus roborandam‘.
Datum in Gozerstethef anno domini M? CCC? secundo, IIII? nonas Marcii.
* et fehlt T b eos fehlt D ^ transfundantes T 3 Buttenstete T
* roborandum T Guserstete T
1302. März 8. Leipzig. 363.
Dietrich jüngerer Landgraf von Thüringen und Markgraf der
Lausitz bestätigt dem Kloster Pforte alle Vergünstigungen, Schenkungen
und Zueignungen seines Vaters.
Hdschr.: D 133" (tit. Prerogativa). — Kop. Pap. Naumburg Stadtbibl.
Ms. 30, Bl. 83 (N).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 290. Vgl. Pertuch I, 60. Bertuch-Schamel I, 40.
In nomine domini. Amen. Nos Theodericus iunior Thuringie lanc-
gravius et Lusacie marchio omnibus in perpetuum. Christiane religionis
hortatur devocio et pietatis persuadet racio, sed et iuris exigit districcio,
ut nos, qui auctore deo terrene potestatis apicem tenemus, quanto plus
ceteris prelati sumus, tanto magis servorum dei utilitatibus consulamus
Nr. 862—864. 1809, $58
et temporalium stipendiorum subsidiis providencia vigilanciori et cura
propensiori inserviamus, ut, dum eorum paci et contemplative quieti
accurate intendimus, nos quoque ipsorum laboris et contemplacionis
apud dominum participes inveniamur. Noverint igitur universi Christi
fideles tam posteri quam presentes*, quod omnes libertatum concessiones
omnes bonorum donaciones sive appropriaciones ubicumque locorum,
quos pater noster suis temporibus Portensi ecclesie fecisse ac suis
instrumentis roborasse* dinoscitur, nos approbando ratificamus et gratas
habemus et, sicud ipse fideli devocione concessit, donavit et appropriavit,
ita et nos concedimus, donamus et appropriamus volentes ipsum Portense
cenobium, quod singulari semper devocione coluimus, et fratres inibi
constitutos, quos speciali gracia et favore prosequimur, concessa sibi
libertate gaudere et collata sive appropriata pacifice et quiete perpetuo
possidere. In cuius rei evidenciam presentem litteram sigilli nostri
appensione iussimus roborari. Testes huius rei sunt magister Iohannes
prothonotarius noster, Thammo de Haldecke, Rudegerus* de Geilnowe‘,
Henricus® de Kokericz, Sifridus! dictus Wilden milites nostri, Rudolfus
de Bunowe, Otto de Kothwicz nostri fideles et alii quam plures fide digni.
Datum Lipezk* anno domini M CCC II, sequenti die post^ Cineres.
a tam — presentes fehlt D " roborasse instrumentis N — * Budegerus N
4 Rudegerus de Geilnowe fehlt D eHD f Sifridrus D € Lipzik N
hà post fehlt D
1302. Mürz 17. 364.
Das Kloster Kapellendorf verkauft 2 Hufen in Neustedt für
13 Mark an das Kloster Pforte.
Hdschr.: T 186°. D97® (tit. Nuenstete).
Druck: Deutsch: Wolff II, 289.
Nos Theodericus dei gracia prepositus, Adelheidis abbatissa, Sophia
priorissa totusque conventus sanctimonialium in Capelindorph* omnibus
Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam humana memoria labilis est
et per successus temporum multis oblivionum erroribus obscuratur,
universitati presencium videlicet et futurorum dignum duximus de-
clarare, quod mansum illum in Nuenstete, quem honorabilis dominus
Conradus pincerna de Salekke de consensu heredum suorum nostre
ecclesie pro filia sua fideliter obtulit et in proprium dedit, item alium
mansum in eadem villa situm, quem ab eo pro septem marcis conpa-
ratum similiter ecclesie nostre adpropriavit, hos inquam duos mansos
cum suis pertinenciis ac omnibus utilitatibus in evum abinde proven-
turis domino abbati et ecclesie Portensi pro tredecim marcis vendidimus
transferentes ius proprietatis, quod in ipsis habuimus, in prefatam
Portensem ecclesiam, ita ut ipsa Portensis ecclesia hos mansos perpetuo
pacifice possideat et quiete, ad warandiam nihilo minus venditorum
secundum terre consuetudinem nos et nostrum monasterium obligantes.
954 . Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Ut autem firmus et inconvulsus sit huius per omnia tenor facti, pre-
sentem litteram super eo confectam* sigillorum nostrorum appensionibus
duximus roborandam. Huius rei testes sunt dominus "Theodericus
plebanus in Libenstete, Iohannes plebanus in Saxenhusen*, Albertus
plebanus in Luchtentall@, Bertoldus scultetus ibidem, Iohannes cogno-
mento Clawe in Libenstete, Conradus cognomento Stange ibidem* et
quam plures alii fide digni. Datum anno domini XIII9 secundo, XVI
kalendas Aprilis.
* cappilndorff D — ^ factam D sachsinhusen D ?" lutintal D * Die
beiden letzten Zeugen fehlen D |
— u — nn |
1302. April 3. Saaleck. 360. —
Konrad Schenk von Saaleck bekundet, dass er in Folge von Schulden
|
mit Zustimmung seiner Söhne das Vogteirecht über 121, Hufen in
Reisdorf,! das er vom Nonnenkloster in Quedlinburg zu Lehen gehabt,
an das Kloster Pforte für 45 Mark verkauft habe. Vgl. Nr. 366.
Hdschr.: D53 (tt. Quedlingenburg) und nochmals, aber mit Kürzungen
109 (tst. Rudigistorf). T' 119.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 79; vgl. 36 u. Kl. Schr. 11, 28 |
Deutsch: Wolff II, 279.
Nos Conradus pincerna de Salekke notum esse volumus? omnibus,
ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod, cum apud Iudeos |
gravi debitorum onere obligaremur, accedente consensu Conradi ca-
nonici Nuenburgensis, Heinrici in Vizenburg et Rvdolfi iunioris, fili-
orum nostrorum, vendidimus ius advocatie in Rvdingesdorph! super Ä
XII mansis et dimidio, quam advocatiam a domina abbatissa de Qued-
lingenburg feodaliter tenuimus, domino abbati in Porta pro XL?V marcis,
quam summam idem dominus abbas pro nobis hoc modo solvit, vide- |
licet in Nuenburg X marcas, in Querenforde apud Iudeos XXX?V marcas,
prout sibi a nobis fuerat designatum. Cum igitur ipsa pecunia, ut
prescriptum est, versa sit utiliter in rem nostram, nos vicissitudinem
rependere et Portensis ecclesie periculum precavere volentes ipsam ad-
vocatiam venditam cum omni utilitate et fructu domino abbati liberam
resignavimus, filiis nostris C., H. et R. supra scriptis similiter iuri suo,
quod eis conpetere potuisset, abrenunciantibus, nichil iuris nec in
mansis nec in advocatia nobis deinceps reservantes. Ut igitur con-
tractus istius modi robur firmitatis obtineat, nos presentem litteram
super eo confectam sigillis nostro", Heinrici filii nostri, Rudolfi de
Dornburg fratruelis nostri, item Conradi de Nebere fratruelis nostri
pro testimonio duximus roborandam. Acta sunt hec in castro Salekke
anno domini M^COCC?1II**, III? nonas Aprilis. Huius rei testes sunt
dominus Tylo plebanus in Quernforde, Hermannus de Schafstete et
Guntherus frater eius, Tilo de Amelungesdorf, Iuuenis de Heringen et
quam plures alii fide digni.
| Nr. 865—367. 1302. | 855
! volumus esse D 109 nostro fehlt D 53 * M?CCC?II? .. D 53
M?CCC? xLvi1 T
! Ich habe Hudingesdorf in Nr. 345—348, der Vermuthung von Wolff II, 279
mich anschliessend, fälschlich als Rödigsdorf (südwestlich von Apolda) wiedergegeben,
wie auch Franke, Das Rote Buch von Weimar 44, A.2 durch Wolff sich zu der
trrigen Annahme verleiten lässt, Rödigsdorf sei 1300 (80 zu lesen statt 1360) von
der Abtei Quedlinburg kaufweise an Pforte übergegangen. Dass vielmehr Reisdorf
(südlich von Eckartsberga) zu verstehen ist, ergiebt sich daraus, dass Rudingesdorf
oder Rudigistorf, wie es in Nr.505 heisst, daselbst als villa circa districtum castri
Eckeharsberge sita und in einer Urk.v. 1356. Mai 5 als gelegen in dem gebiete
zu Eckersberge bezeichnet wird, während es nach einer Urk. v. 1423. November 15
bei Auerstedt, also in derselben Gegend, zu suchen ist, Bestimmungen, die nur auf
Reisdorf, nicht auf Rödigsdorf passen. Auch schreibt T, welches die älteren
Namensformen häufig durch jüngere ersetst, in Nr.505 Reustorff, und Franke
selbst bezieht S.60 Rudigesdorff auf „Reißdorf“. — Endlich scheinen für Rödigsdorf
fast nur Namensformen mit dem Stammvokal o. vorzukommen wie Rodigosdorf
(Schöttgen u. Kreysig, Dipl, et script. II, 699), Rodigsdorf (Martin, UB. von Jena
I, 201), Rodigestorff und Rodigistorf (Rotes Buch 45.94); nur wird wohl im
Roten Buch 70 Rudigestorff auf Rödigsdorf zw beziehen sein.
—
1502. 366.
Konrad Schenk von Saaleck lässt der Aebtissin von Quedlinburg
die Vogtei über 12!/, Hufen in Heisdorf auf. Vgl. Nr. 365.
Häschr.: D 54 und nochmals 109 (tit. Rudigistorff), T 117.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 79. Deutsch: Wolff II, 281.
Illustri ac reverende domine sue ..* abbatisse in Quedlingenburg
Conradus pincerna de Saleke sue servitutis obsequium indefessum.
Quia ius advocatorium in villa Rudingesdorf super XII mansis et dimi-
dio domino abbati de Porta pro XLV» marcis rationabiliter vendidimus
nosque* ipsum ius de manu vestre benignitatis feodaliter possedimus,
vobis, domina semper venerabilis, prefatum ius advocatie presentibus
resignamus. Datum anno domini M? CCC? "secundo.
».. fehlt D109.T " Lxv D54 * nos quoque D 54
nn
1502. September 2. 367.
Otto Burggraf von Kirchberg eignet dem Kloster Pforte 71/, Hufen,
einschliesslich 1!/, Lehnshufen, in Sachsenhausen zu, die Rudolf Schenk
von Käfernburg gegen 2 Hufen in Pratschüts nebst einer Baarzahlung
von 17 Mark vertauscht hat, nachdem lelzterer die beiden Hufen in
Pratschülg und andere für jene Summe gekaufte Güter von ihm zu
Lehen genommen hat.
Hdschr.: T 265 und nochmals in der Urk, Konrads von Tannroda v. J.
1326 (Nr.526) 266". D 90° (tit. Sachsinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 281.
856 | Ürkundenbuch des Klosters Pforte.
Nos Otto dei gratia burcgravius de Kirchberg omnibus Christi
fidelibus in perpetuum. Quia non solum materiam litium apices litte-
rarum precavent et excludunt, verum etiam res gestas et memorie dignas
perpetuant et conservant, hinc est, quod ad noticiam tam presentium
quam futurorum tenore presentium cupimus pervenire, quod Rudolfus
pincerna, fidelis noster, dictus de Keuernberg sex mansos in Saxinhusin
solventes annuatim duas marcas argenti et sex maldra frumenti, item
mansum et dimidium infeudatos, quibus omnibus infendatus fuerat a
nobis, commutavit apud dominum abbatem de Porta pro duobus mansis
in Praschitz* sitis, quam commutacionem idem Rudolfus de consensu
honorabilis coniugis sue lutte fecit, eo quod ipsa Iutta bona prescripta
in Saxnhusen de manu nostra iure dotalicii suscepisset. Concambio
igitur inter Rudolfum et abbatem prescriptos rationabiliter habito ipse
Rudolfus cum sua coniuge ad nostram presentiam venientes rogabant",
ut factum ratificare et bona in Saxinhusen in dicionem ecclesie Portensis
transfundere, proprietatem vero bonorum versa vice in Praschitz‘ à
domino abbate acceptam. habere dignaremur. Nos igitur utilitate utrobique
considerata neutramque partem in nullo defraudatam, eorum precibus
faventes bona in Saxenshusin cum areis ac omnibus aliis suis pertinenciis
eum omni iure, utilitate, dominio ac iuditio, sicuti nos hactenus habuimus
et ipse Rudolfus his infeudatus* a nobis habuit, de consensu omnium
heredum nostrorum presenti scripto conferimus et appropriamus Portensi
ecclesie perpetuo possidenda. Sed quia bona in Saxinhusen inconparabiliter
bonis in Praschitz sunt meliora, dominus abbas Rudolfo decem et septem
marcas superaddidit, quibus bona alia conparavit, que omnia suscepit a
nobis feudaliter possidenda. Ut igitur tenor huius concambii simul et
nostre donationis inviolabiliter perseveret, presentem paginam sigillo
nostro fecimus roborari. Testes sunt Otto de Bergouwe consanguineus
noster, Rudolfus fidelis noster, pincerna de Tutenberg, Theodericus de
Lobestitz, Wicelo, Heidenricus de Heinichen* milites et quam plures alii.
Datum anno domini M*CCC?II, III? nonas Septembris.
^ proschicz D '" veniens rogabat T' 266" ° porschitz T 266" “et
hinzugefügt T 266" ^ * Intego (statt Wicelo) et Heidenricus de Henechen 7'266
1302. November 14. 368.
Bruno Bischof von Naumburg. übereignet unter Zustimmung seines
Domkapitels nach Resignation der bisherigen Inhaber dem Kloster
Pforte folgende Besitzungen in Gröbits: ein Allod, gekauft von Otto
von Gröbite, 1.1, Hufen desgl. von Christine, der Wittwe Heinrichs
von Betshowe, 2 Hufen desgl. von dem Sohne Hertwigs von Haldeck,
gen. Weidemann, und Heinrich von Vesta, 1 Hufe desgl. von Günther
von Schönberg. Vgl. Nr. 371.372.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. an grün-roth- weissen seidenen Schnüren 1) des
Bischofs, gut erhalten, 2) des Kapitels, zum grossen Theil zerstört.
Naumburg D. A. Nr. 171. — De6oV.
Nr. 368—869, 1302. 357
Druck: Deutsch: Wolff II, 288. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 94. v. Schön-
berg 163.
| In nomine domini Amen. | Bruno dei gratia Nuenburgensis
ecclesie episcopus omnibus in perpetuum. Ne rerum pie gestarum
memoria pereat, perhennari solet obsequio litterarum. Ea propter ad
noticiam tam presentium quam futurorum cupimus pervenire, quod,
eum dilecti nobis in Christo honorabilis dominus abbas et conventus
in Porta ordinis Cysterciensis, nostre dyocesis, emissent erga Ottonem
de Grobitk, Margaretam uxorem eiusdem et filium suum Henricum
allodium situm in pago vile eiusdem cum silva, areis et aliis suis
pertinentiis, item erga dominam Cristinam et filios suos, relictam
quondam domini Henrici de Betshowe, unum mansum et dimidium
sitos ibidem cum suis pertinenciis, item erga filium domini Hertwici
de Haldeke dictum Weideman et Henricum de Vesten duos mansos
similiter in Grobitk sitos cum eorum pertinentiis e£ unum mansum
cum suis pertinentiis, eciam ibidem situm erga dominum Guntherum
de Shonenberg castellanum nostrum iusto emptionis et venditionis
tvtulo mediante, cumque dicta bona, quorum proprietas ad nos et
nostram ecclesiam pertinuit, per voluntariam resignationem predictorum
venditorum, qui ea a nobis tenebant, libere vacarent, nos ob reveren-
tiam dei et gloriose sue genitricis et virginis Marie nec non ad devotam
instantiam dictorum domini abbatis et conventus bona huius modi,
allodium videlicet et mansos prenominatos cum omnibus suis pertinen-
tiis et utilitatibus, que inde proveniunt vel in futurum provenire pote-
runt, monasterio in Porta de conseusu totius nostri capituli dedimus
et tenore presentium damus et tradimus pleno iure proprietatis perpetuo
possidendos. In cuius rei testimonium has litteras dedimus nostri
sigilli robore communitas. Nos quoque Bruno dei gratia prepositus,
Cunemundus decanus totumque supra dicte Nuenburgensis ecclesie
capitulum ad exprimendum nostrum consensum premissis omnibus et
singulis liberaliter aecessisse, sigillum nostrum presentibus similiter
duximus apponendum. Datum anno domini M9 CCC* secundo, XVIII?
kalendas Decembris, indictione XV*. Testes quoque huius rei sunt
honorabiles viri domini Cirstanus sancti Georgii in Nuenburg, Nycolaus
Puzauiensis monasteriorum abbates, dominus Conradus prepositus
eeclesie sancti Mauricii in Nuenburg, dominus Henricus de Ysenberg
Cycensis ecclesie canonicus, dominus Henricus de Kale, dominus
lohannes de Hanevelt, Iohannes de Wirchusen milites, Rudolfus de
Bunowe, Henricus de Shonenberg, Vlmannus de Guzowe, Erkenbertus,
Sifridus castellani in Shonenberg eum pluribus aliis fide dignis.
———— —M— ——— -
1502. November 21. 369.
Bruno Bischof von Naumburg übereignet unter Zustimmung seines
Domkapitels dem Kloster Pforte die Aecker von der Klostermauer
ostwärts bis gur Kegelsmühle! sowie auf dem jenseitigen Saalufer
Geschicbtsq. d. Pr. S. Bd. XXXIII. 24
358 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
zwischen. den Dörfern Tauschwilz und Rossbach, die es von dem
Propst, bezw. von dem Thesaurarius (Kustos) des Naumburger Hoch-
stifts gegen Besilsungen in Gröbite eingelauscht hat, und gestalie
ihm unter gewissen Bedingungen Massregeln sum Schutze gegen die
Saale zu treffen? Vgl. Nr. 373. 374.
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 19). 2 Sp. an rothen
und gelben seidenen Fäden, 1) des Bischofs, gut erhalten, 2) des Dom-
kapitels, beschädigt. Dresden H. St. A. Nr. 1712. — D63. T25 und
nochmals, aber durchgestrichen, 26.
Druck: Deutsch: Wolff II, 283. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 94. v. Schón-
berg 163.
| In nomine domini. Amen. || Bruno dei gratia Nuenburgensis
ecclesie episcopus. Omnibus in perpetuum. Pastoralis officii nostri
sollicitudo requirit et auctoritas, ut, quorum divina favente clementia
curam suscepimus, eorum utilitatibus, cum res exigit, consulamus, Ea
propter noverint universi Christi fideles presentis temporis et futuri,
quod dilectus nobis pater dominus abbas Portensis, cum agros sue
ecclesie retro murum orientem versus et viam communis transitus
cottidiana aque alluvione consumi doleret nec tamen violentam hanc
aque irruptionem reprimere permitteretur obsistentibus eis, qui vicinos
habebant agros, tandem necessitate conpulsus cum venerabili vire
domino Brunone maioris ecclesie Nuenburgensis preposito conveniens
permutationem fecit agrorum, prout inferius est subiectum. Memoratus
siquidem prepositus Nuenburgensis habens agros inter murum Portensem
et molendinum Kegilsmüle! nuncupatum, item trans Salam in valle
inter villas Thuswitz et Rozbrach agros et montes incultos ipsis agris
adiacentes cum salicibus, qui montes sunt cum agris et salicibus simul
mensi, pro hiis igitur agris omnibus dominus abbas agros alios sue
ecclesie proprios in villa Grobitz sitos, allodium videlicet, quod fuit
Ottonis cognomento Snuder, cum suis pertinentiis, item mansum et
dimidium in eadem villa, quos ipsi preposito per modum concambii
representavit et eos prepositus acceptavit. Idem etiam prepositus cum
esset provisor sui fratruelis Erimfridi canonici et thesaurarii Nuen-
burgensis, qui et ipse agros inter supra scriptos ex utraque parte
fluminis habuit, hos similiter agros commutavit abbas reddens pro eis
alios in eadem villa Grobitz, duos semper agros pro uno. Ab hac
tamen permutatione excepti sunt agri censuales in Thuswitz et aree in
Rostwitz, quos agros et quas areas sibi duxit idem Ernfridus thesau-
rarius reservandos. Nos ergo utilitate utrimque considerata permuta-
tionem hanc legittima causa preeunte rationabilem approbantes pre-
scriptos agros omnes tam prepositure quam custodie Nuenburgensis
cenobio Portensi pia devotione conferimus, conferendo appropriamus
eos tytulo proprietatis perpetuo possidendos, concedentes insuper liberam
facultatem Portensibus litora firmandi ad suorum munimen agrorum ?,
decursum aque faciendi, prout sue ecclesie deposcit utilitas, hoc saue
Nr. 369—870. 1802. 359
proviso omni diligentia adhibita, ne per suorum munimentum agrorum
viinorum agri valeant depravari et precipue agri dominorum canoni-
eorum nostre Nuenburgensis ecclesie in owa maiori et si quos agros
adiacentes habuerint, nec per aqueductus nec per munimentum agrorum
Portensium nec per eorumdem pecora extra Portensium limites pascua
querentia aliqualiter quocumque tempore depraventur, adicientes preterea,
ne molendinum novum absque consensu capituli ecclesie nostre con-
structum in proprietate eiusdem capituli a domino preposito sancti
Mauricii abbas Portensis et suus conventus aliquo tytulo sibi deputent
sine dicti capituli licentia speciali Ut igitur prescripta omnia tam
permutationis quam nostre concessionis robur debite firmitatis obtineant,
presens instrumentum sigilli nostri inpressione fecimus roborari. Nos
quoque Bruno dei gratia prepositus, Cunemundus decanus totumque
supra dicte Nuenburgensis ecclesie capitulum ad exprimendum nostrum
consensum premissis omnibus et singulis liberaliter accessisse, sigillum
nostrum presentibus similiter duximus apponendum. Datum anno
domini M? CCC? secundo, XI? kalendas Decembris, indictione XV*. Testes
quoque huius rei sunt honorabiles viri domini Cristianus sancti Georgii
in Nuenburg, Nycolaus Puzauiensis monasteriorum abbates, dominus
Conradus prepositus ecclesie sancti Mauricii in Nuenburg, dominus
Henrieus de Isenberg Cicensis ecclesie canonicus, Henricus de Kale,
lohannes de Hanevelt, Iohannes de Wirchusen milites, item Rudolfus
de Bunowe, Henricus de Shonenberg, Vlmannus de Gusouwe, Erkin-
bertus, Sifridus castellani in Shonenberg cum pluribus aliis fide dignis.
ı Ueber die Lage dieser Mühle handelt ausführlich S. Lüttich, Ueber die Lage
und Geschichte von acht Mühlen u.s.w. in Mittheil, d. V. f. Erdkunde, Halle 1895
S. 106 ff. ? Wolf 1I, 2685 spricht die gewiss zutreffende Vermuthung aus, dass
auf Grund dieser Erlaubniss die Pförtner Mönche den Damm gebaut haben, welcher
noch jetzt die Saale auf ihrem rechten Ufer von Küsen bis Altenburg begleitet.
1302. November 23. 370.
Die Brüder Konrad und Erkenbert von Tannroda eignen dem
Kloster Pforte ein Wäldchen bei dem Dorfe Möllern zu, das Christian
von Bachra von ihnen zu Lehen gehabt hat.
Häschr.: T 93". D 123" (tit. Mellir).
Drucke: Corssen 339. Deutsch: Wolff II, 282. Vgl. Pertuch I, 121.
Bertuch-Schamel I, 78,
Nos Conradus et Eckenbertus* fratres de Thanrode recognoscimus
et notum facimus omnibus®, ad quorum presenciam pervenerit presens
seriptum‘, quod affectum singularem, quem semper a nostris progenitoribus
ad Portense cenobium et fratres ibidem degentes habuimus; volentes
exprimere per effectum silvulam quandam nostre proprietatis, quam
Christanus de Bachere quondam civis Nuenburgensis a nobis in feudo
babuit, prope villam Meller inter silvam Portensium et silvam pincerne
de Salecke sitam prenotato Portensi cenobio in proprium dedimus cum
24*
360 Urkundenbuch der Klosters Pforte.
omnid utilitate et fructu nunc in ea apparente vel qui abinde provenire
quomodolibet poterit in futuro, proprietatis titulo perpetuo possidendam.
Üt autem hec nostra donacio robur debite firmitatis obtineat, presentem
litteram in testimonium sigillo nostro, quo communiter utimur, duximus
roborandam. Datum anno domini M°CCC secundo, IX kalendas Decembris.
a erkinbertus D —— " vniuersis D — * ad — scriptum fehlt D — * omni fehlt D
- 1309. November 30. 311.
Heinrich von Vesta und Heinrich gen. Weidemann [von Haldeck]
erklären, dass sie dem Kloster Pforte für 16 Mark 2 Hufen in Gröbits
verkauft und dem Bischof Bruno von Naumburg aufgelassen haben;
gleichseitig huben die Brüder Heinrichs von Vesta' auf alles Rech
daran verzichtet. Vgl. Nr. 368.
Häschr.: D 61 und nochmals, aber weniger genau, 87° (tit. Extra). T 1:8.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 287.
Nos Henricus de Veste et Henricus dictus Weydeman publice
recognoscimus per presentes, quod duos mansos cum suis pertinenciis.
quos in Grobiz habuimus, domino abbati et conventui de Porta pro
sedecim marcis argenti rite et racionabiliter vendidimus, quam pecuniam
integraliter nos recepisse profitemur et bona eadem nos domino nostro
B[runoni] Nuenburgensi episcopo, a quo ea in feodo tenuimus, liberaliter
et voluntarie resignasse. In cuius rei signum presentem litteram sigillo
uno, quo communiter usi sumus, duximus roborandam. Nos quoque
Busso canonicus Myssenensis, Heinricus, Apelo, Henico fratres supra
scripti Heinrici de Veste omni iuri nostro, quod nos in prelibatis duobus
mansis habuimus vel conpetere videbatur, abrenunciavimus presentibus
testibus infra scriptis, quorum hec sunt nomina: Conradus Knüth,
Albertus Knüth de Pultzhitz, Heinricus de Slathebach, Bertoldus de
Schidingen milites, Hermannus advocatus, Hermannus de Haldecke,
Henricus de Veste filius Burchardi militares, Henricus Soyke*, Wolf-
hardus, Bertramus de Merseburg, Heinricus de Valua, Iohannes filius
Gozwini cives in. Wizenuels. Datum anno domini M°CCC? secundo, in
die beati Andree apostoli.
a Shoyko T
Anm. Die beiden Verkaufsurkunden Nr. 371 und 372 sind für Pforte aus-
gestellt, als das Kloster die Besitzungen, die es offenbar nur cwm Zweck sofortiger
Vertauschung erworben hat, nach Nr. 369 bereits weitergegeben hat. Vom Kloster
selbst sind die Urkunden über die Verlauschung (Nr. 373 und 374) allerdings erst
1303. Mürz 2 ausgefertigt,
1303. Januar 4. 942.
Otto von (Gröbite bekundet, dass er mit Zustimmung seines W'eibes
und Sohnes sein Allod in Gröbite für 60 Mark an das Kloster
Pforte verkauft habe. Vgl. Nr. 368.
Nr. 871—373, 1802— 1308. 361
Hüdschr.: Or. Perg. Sp., nur geringes Bruchstück erhalten. Naumburg
D. A. Nr. 174.
Ungedruckt,
Ego Otto de Grobzk recongnosco (sic) et innotescere cupio universis
Christi fidelibus, quibus lectum vel exhibitum fuerit presens scriptum,
quod allodium, quod habui in Grobzk, cum areis et omnibus aliis suis
pertinenciis venerabili domino Th[eoderico] abbati et suo conventui de
Porta rite ac racionabiliter vendidi pro sexaginta marcis, Margarete
uxoris mee, Heinrici quoque filii mei unanimi consensu et bona voluntate
liberaliter accedente, quam summam a iam dictis dominis michi inte-
graliter persolutam in utiliores res et usus michi in melius profuturos
profiteor eciam convertisse. Ad huius itaque geste rei certitudinem
ampliorem presentem litteram desuper conscriptam cum sigillo domini
mei Rudolfi de Bunowe*, quo usus sum, cum proprio sigillo caream,
sepe dictis dominis de Porta una cum ipso domino Ru. dignum duximus
porrigendam. Datum anno domini M*CCC?III*, pridie nonas lanuarii.
Testes huius sunt Iohannes miles de Weirchusin, Rudolfus de Bunowe,
Guntherus et Heinricus dicti de Schonenberg, Guntherus et Vlmannus
dicti de Gusowe, Erkenbertus, Sifridus castellani in Schonenberg? et alii
quam plures fide digni.
! de Bunowe zwischen die Zeilen geschrieben — " Schoneb
1503. März 2. 949.
Dietrich Abt und der Konvent von Pforte bekunden, dass sie der
Propstei des Naumburger Hochstifts für deren in Nr. 369 bezeichnete
Aecker andere Grundstücke in Gróbilg, nämlich das ehemalige Allod
des Otto Schnuder und die von den Söhnen Heinrichs von Beskowe
erworbenen 1!/, Hufen, tauschweise abgetreten haben. Vgl. Nr. 369.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Abtes von Pforte und des Abtes von S. Georg
in Naumburg, gut erhulien. Naumburg D. A. Nr. 177.
Ungedruckt.
Nos frater Theodericus abbas totusque conventus in Porta notum
facimus omnibus, quibus exhibitum fuerit presens scriptum, quod pro
agris prepositure maioris ecclesie Nuenburgensis a muro Portensi usque
ad molendinum Kegilsmul sitis, item ex alia parte Sale inter villas
Thuswitz et Rozbach in valle sitis alios agros in Grobitz nostre proprie-
tatis, allodium videlicet Ottonis cognomento Snuder cum omnibus suis
pertinentiis et iuribus et silva, mansum eciam et dimidium ibidem, quos
filii Henrici de Bezkowe possederunt, hec inquam bona omnia conparata
et ecclesie nostre a venerabili domino Brunone episcopo Nuenburgensi
appropriata domino Brunoni preposito consignavimus permutatione con-
corditer inter ecclesias nostras facta. Ad eternam ergo huius permuta-
tionis habendam memoriam domino preposito Nuenburgensi prescripta
962 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
bona in Grobitz cum presenti pagina sigillo nostro signata contulimus,
in qua eciam pagina ad eorundem bonorum warandiam secundum ius
et antiquam terre consuetudinem nos et nostrum monasterium fideliter
obligamus. Ad ampliorem eciam geste rei evidentiam sigillo domini
abbatis de sancto Georgio presentem paginam duximus roborandam.
Datum anno domini M*CCC*III, VI? nonas Marcii,
— — M M M— À
1908. März 2. Ä 944.
Dietrich Abt und der Konvent von Pforte bekunden, dass sie dem
Thesaurarius des Naumburger Hochstifits für dessen in Nr. 369
' bezeichnete Aecker 3 Hufen in Gróbitz, von denen Weidemann von
Haldeck zwei und Günther von Schönberg die dritte besessen halte,
tauschweise abgetreten haben. Vogl. Nr. 369.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Abtes von Pforte, geringes Bruchstück, und
des Abtes von S. Georg in Naumburg, verletzt, Naumburg D. A. Nr. 18.
— Kopie im Lib. privil. 61° ebendaselbst.
Ungedruckt.
Nos frater Theodericus abbas totusque conventus in Porta notum
facimus omnibus, quibus exhibitum fuerit presens scriptum, quod pro
agris domni Ernfridi thesaurarii maioris ecclesie Nuenburgensis a muro
Portensi usque ad molendinum Kegilsmul sitis, item ex alia parte Sale
inter villas Thuswitz et Rozbach in valle sitis alios agros in Grobitz
nostre proprietatis, duos videlicet mansos, qui fuerunt Weidemanni de
Haldeke, et mansum, qui fuit Guntheri de Shonberk, hos inquam
mansos tres conparatos et ecclesie nostre a venerabili domino Brunone
episcopo Nuenburgensi appropriatos domino Ernfrido thesaurario pre-
scripto consignavimus permutatione concorditer inter ecclesias nostras
facta. Ad eternam ergo huius permutationis habendam memoriam eidem
domino Ernfrido thesaurario Nuenburgensi prescripta bona in Grobitz
cum presenti pagina sigillo nostro signata contulimus, in qua eciam
pagina ad eorumdem bonorum warandiam secundum ius et antiquam
terre consuetudinem nos et nostrum monasterium fideliter obligamus.
Ad ampliorem eciam geste rei evidentiam sigillo domini abbatis de sancto
Georgio presentem paginam duximus roborandam. Datum anno domini
M* CCC* tercio, VI? nonas Marcii.
1303. April 28. 49.
Das Kloster Marienthal verkauft dem Kloster Pforte 1 Hufe in
Nieder-Möllern für 6 Mark.
Hádschr.: T 92". D123 (tit. Mellir) mit Kürzungen.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 13. Deutsch; Wolff II, 295.
Universis Christi fidelibus imperpetuum. Ut racionabiliter gesta
robur habeant firmitatis, solent scriptis et vivacitate testium perhennarı.
Nr. 374—376. 1308. 863
Hine est, quod nos Engilbertus prepositus, Ermengardys abbatissa,
Elisabet priorissa totusque conventus sanctimonialium Vallis sancte
Marie recognoscimus et ad generalem noticiam tam presencium quam
futurorum volumus pervenire, quod de unanimi omnium nostrum con-
sensu et expressa voluntate venerabili domino Theoderico abbati et
conventui Portensis monasterii mansum unum nostre proprietatis situm
in pago ville Meller inferioris, solventem annis singulis talentum Nuen-
burgensium denariorum et novem pullos cum ventre agnelli, rite et
racionabiliter vendidimus cum areis ac omnibus iuribus sibi annexis
pro sex marcis Fribergensis argenti, quam summam ab eisdem nobis
integraliter persolutam publice profitemur. Sane cum prediéta pecunia
utilius versa sit in rem nostram, predictum mansum cum omni iure
omnibusque suis pertinenciis, utilitatibus, proventibus ab eodem manso
quomodolibet in futuro emersuris in predictam Portensem ecclesiam
transferimus nihil nobis iuris reservantes. Sed quem ad modum
hactenus possedimus, sepe dicti domini de Porta ammodo imperpetuum
pacifice possideant et quiete. Ad warandiam nihilo minus secundum
statum terre antiquitus observatum nos et nostram ecclesiam fideliter
obligamus. Et ne alicui in posterum super hiis aliqua dubietas oriatur,
ad firmam et perpetuam caucionem presentem litteram desuper con-
scriptam sigilli nostri robore decrevimus communiri. Acta sunt hec
anno domini M9? CCC?III, IHI kalendas Maii, in die Vitalis martiris.
Testes huius sunt Otto miles dictus de Gostenitz, Gelfradus advocatus
in Eckhardesberg*, Heinricus marschalcus de Holtzhusen et quam
plures alii fide digni.
* eckirsberge D
1303. Mai 18. Meissen. 316.
Meinher Burggraf von Meissen lässt nachträglich dem Bischof
Bruno von Naumburg 4 Hufen in Rossbach und einige andere Be-
sitzungen auf, welche dieser dem Kioster Pforte zugeeignet hal.
Vgl. Nr. 344.
Häschr.: D 61V.
Druck: Deutsch: Wolff II, 294.
Reverendo domino suo B[runoni] Nuenburgensi episcopo Meyn-
herus dei gracia burcgravius Mysnensis sue servitutis obsequium semper
promptum. Cum de multa benivolencia Portensi ecclesie, prout intel-
lexerim, quod (sic) quatuor mansos in Rozbach, navigium trans Salam
iuxta eandem villam, mansum unum in Tesniz, duas areas in Rode
titulo proprietatis contuleritis possidenda, nos, quia eadem bona de
manu vestra iure tenuimus feodali, quibus etiam Cristanus de Bachere
civis Nuenburgensis cum filio et nepotulo similiter a nobis infeodati
fuerant, vobis ipsa bona cum suis utilitatibus ad petitionem domini
abbatis Portensis devotione et benivolencia non dissimili presentibus
364 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
resignamus, in cuius rei constanciam presentem dari fecimus litteram
appensione nostri sigilli roboratam. Actum et datum Mysne anno domini
M*CCC^II, in die beati Seruacü episcopi, presentibus infra .scriptis
domino P(etro] decano Misnensi, domino Ot[tone] scolastico et archi-
diacono Lusacie, domino priore Cellensi, C[onrado] de Domina nostra,
domino Hfeinrico] de Koldiz seniore, domino lIo[hanne] de Peschen,
Al[berto] de Molen et aliis quam pluribus fide dignis.
1303. Juli 17. 361.
Das Moritzkloster zu Naumburg verkauft an das Kloster Pforte
21, Mark jährlichen Zins von seiner Mühle in Altenburg für
25 Mark Süber.
Hdschr.: T 280°. D 67" (tit. Aldinborg).
Druck: Deutsch: Wolff II, 292.
Nos Conradus dei gratia prepositus, Ludewicus prior totusque con-
ventus canonicorum regularium ecclesie sancti Mauritii prope Nuen-
burg* omnibus in perpetuum. Ne gesta hominum temporalia de labili
hominum memoria cum fluxu temporis defluant, provida decrevit anti-
quitas, ut ea, que fiunt, in lingua ponantur testium et perhennentur
durabili testimonio litterarum. . Ea propter lucide recognoscimus ac
universitati fidelium per hec scripta cupimus esse notum, quod, in
summo necessitatis articulo cum essemus positi, domino abbati et
ecclesie Portensi duas marcas et dimidiam reddituum ex molendino
nostro in Aldenburg pro viginti quinque marcis Vribergensis argenti
rite et rationabiliter vendidimus, quem censum ipsi Portenses singulis
annis accipient, quinque videlicet fertones in festo sancte Walpurgis"
et tantundem in festo sancti Michaelis, et ipsum titulo proprietatis
perpetuo possidebunt. Verum si ipsum molendinum incendio vel aliis
quibuscumque adversis casibus destrui contingeret, ut census pretaxa-
tus* ex eo solvi minus possit?, tunc conventus Portensis ad agros,
areas et ortos nostre proprietatis adiacentes respectum habebit plena-
rium. Similiter si circa ipsum molendinum in reedificatione vel in-
stauratione sumptus aliquos fecerit et expensas, de ipsis agris, ortis et
areis expensa resumet, ut premissum est, ne in aliquo pro expensis
factis sustineat detrimentum. Ut igitur perpetuo firmus et inconvulsus
sit huius per omnia tenor facti, presentem paginam desuper confectam
sigillo venerabilis patris ac domini nostri Brunonis episcopi Nuen-
burgensis, Brunonis prepositi, Hermanni decani maioris ecclesie Nuen-
burgensis* nostroque et nostri conventus sigillis fecimus communiri.
Acta sunt hec anno domini M9?CCC? tertio, XVI? kalendas August.
Huius rei testes sunt Cristanus saneti Georgii, Nicolaus Puzauiensis
abbates, Otto de Indagine, Ludewicus de Degenstete, Conradus pincerna
canonici Nuenburgenses, Conradus de Foro, Hermannus de Aken, Hen-
Nr. 377—379. 1308. 965
reus sculteti, Heinemannus de Lanzegendorf cives Nuenburgenses et
alii quam plures fide digni.
* Neunburg 7 nuenborg D ^ Walburgis 7 ^taxatus D ? posset D
^ Neunburgensis T nuenborgensis D
1908. November 18. 378.
Die Grafen Hermann von Mansfeld und Heinrich von Neuenburg,
Brüder, eignen dem Kloster Pforte \/, Hufe in Stiebsdorf * zu, die
der Klosterbruder Dietrich von Gosserstedi vor seinem Eintritt in das
Kloster von ihnen zu Lehen gehabt hat.
“ Hdschr.: D87 (tt. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 294.
Nos Hermannus dei gracia de Mansfelt, H[einricus] de Novo castro
fratres dicti comites notum esse volumus omnibus presentem litteram
inspecturis, quod dimidium mansum nostre proprietatis situm in villa
Stewistorff,! solventem annuatim tria maldra duplicis grani, frumenti
videlicet, quod gemank dicitur, et ordei, quem frater Theodericus de
Gossirstete, cum adhuc militarem ferret habitum, a nobis in feodo
habuit, ad ipsius devotam instanciam Portensi cenobio et fratribus
inibi deo famulantibus contulimus et appropriavimus titulo proprietatis
perpetuo possidendum. Ut ergo hec nostra donacio firma in perpetuum
perseveret, fratribus in Porta presentem litteram dedimus sigillorum
nostrorum appensionibus roboratam. Datum anno domini M CCC III,
XIII kalendas Decembris.
! Wüstung Stiebsdorf, südwestlich von Buttstedt. .
1303. November 30. 379.
Eckart Ritter von Sulza übergiebt, nachdem über einen früheren
Verkauf der Vogtei über 7j, Hufen in Darnstedt (vgl. No. 353) Streit
entstanden ist, diese nach Empfang von 3 Mark und 1 Malter
Getreide von neuem dem Kloster Pforte.
Hádschr.: T 121. D 107® (tit. Tarnstete) mit Verkürsungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 291.
Ego Eckehardus miles dictus de Sultze tenore presencium recognosco
universis Christi fidelibus lucide protestando, quod domino abbati et
conventui in Porta ius advocacie super septem mansos et dimidium in
Tarnstete, quolibet manso solvente quinque lotones, rite et* raciona-
biliter vendidi pro XVIII marcis. Et quia predicta vendicio versa fuit
in litem, ad omnem controversiam conplanandam cum consilio ami-
corum meorum a predicto domino abbate recepi tres marcas et unum
maldrum frumenti, unde ius omne et dominium ac utilitatem, quam
in prescriptis mansis habere potui, Portensi ecclesie resignavi ac tra-
366 Urkundenbuch des Klosters Pforte.'
didi imperpetuum mihi nihil iuris reservando in eisdem. Ad waran-
diam quoque* secundum terre consuetudinem hactenus observatam me
obligo per presentes. Ut igitur inconvulsus et inviolabilis huius modi
tenor facti per omnia perseveret, presentem litteram desuper conscriptam
meo sigillo cum infra scriptis testibus duxi pariter roborandam. Testes
sunt Albertus et Heinricus de Rode fratres, Heinricus de Muchelde,
Petrus de Niscitz, Otto de Luchowe, Hermannus de Scuditz, Wirnherus
Curtebrunt* castellani in? Rotilleybisberch®, Gelfradus advocatus in
Eckhardisberg! et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec® anno
domini M^? CCC? tercio, in die sancti Andree apostoli.
a0 D. "quam T * Hermannus —- Curtebrunt fehlt D 4 in fehlt T
* Ruteleibisberg D_ ! Gelfradus — Eckhardisberg fehit D — * datum D
1308. November 30. 280.
Eckart Ritter von Sulza verkauft dem Kloster Pforte unter Vor-
behalt des Rückkaufs für bestimmie Zeit einen Weinberg bei Sulza
nebst angrenzendem Walde für 10 Mark, !/, Hufe für 2 Mark und
die Vogtei über !/, Hufe für 1 Mark.
Hádschr.: T239°. D76” (tit. Gernstete).
Druck: Deutsch: Wolff II, 292.
Ego Eckehardus miles dictus de Sulze tenore presentium recognosco
publice et ad noticiam omnium tam presentium quam futurorum cupio
devenire, quod vineam maiorem contra civitatem sitam cum silva
adiacente, ad bona domine abbatisse de Quitelengenburck* pertinentem,
cum voluntate omnium heredum meorum vendidi domino abbati ac
conventui de Porta omni fraude postposita pro decem marcis Vri-
burgensis" argenti. Preterea dimidium mansum, qui quondam erat
Theoderici dicti Alderman, vendidi pro duabus marcis. Insuper ius
advocatie solvens tres lotones de dimidio manso, quem iam dictus
Theodericus adhue possidet, rite et rationabiliter vendidi pro una marca.
Ad predictorum vero omnium warandiam secundum terre antiquam
consuetudinem me obligo litteras per presentes, hac tamen michi gratia
indulta, ut, si predicta omnia, videlicet vineam cum silva et dimidium
mansum ac tres lotones iuris advocatie de reliquo dimidio manso, infra
festum sancti Michaelis proxime nunc venturi si reemere pro eodem
precio* velim, habebo liberam facultatem@. "Verum si infra predictum
terminum non reemero, extunc sepe dicta bona cum omni iure*.
dominio ac utilitate ad Portensem ecclesiam transferentur quiete ac
pacifice perpetuo possidenda. Ad maiorem omnium predictorum evi-
dentiam et certitudinem presenti pagine meum sigillum duxi cum
astipulatione testium apponendum. Testes sunt Albertus et Heinricus
de Rode fratres, Heinricus de Muchelde, Petrus de Nisciz, Otto de
Lochowe, Hermannus de Scudiz, Fridericus de Tuchern, Wernerus
Curtewruntí castellani in Rutleibisper[g]t, Gelfrat advocatus in Eck-
Nr. 380—382. 1303-—18304. 867
hardesberg^, Bertoldus Phafe! et alii plures fide digni. Acta sunt hec*
anno domini M°CCC° III*, in die beati Andree apostoli. '
* quetelinginborg D ° fribergensis D — " precio fehlt D — * voluntatem D
*e, D — ' kortefrund D * Rottileberg D — " eckirsberge D — Bertoldus
Phafe fehlt D pafe T Vgl. Nr. 405 und andere Stellen. — * Datum D
—— ——À — HáÀ—— —
1504. Ä 381.
Heidenreich Ritter von Gröst überlässt dem Kloster Pforte 1 Hufe
in Millingsdorf sum Eigenthum.
Hdschr.: D 85 (tt. Extra).
Druck: Deutsch : Wolff II, 298.
Ego Heidenricus miles de Groist notificandum duxi omnibus, ad
quorum manus pervenerit presens scriptum, quod pro redempcione
meorum peccaminum unum mansum mee proprietatis situm in pago
ville Milichistorff, solventem singulis annis tres fertones albi argenti,
de consensu "Theoderici et Ernfridi heredum meorum, accedente
nichilo minus consensu Heinrici de Groist, contuli Portensi monasterio
et fratribus ibidem constitutis cum omni iure sibi annexo, proprietate
videlicet, dominio ac utilitatibus quibuslibet abinde in posterum pro-
venturis, titulo proprietatis perpetuo possidendum. Huius rei testes
sunt Guntherus et Rudolfus fratres dicti de Kanwerff, Erwinus dictus
Albus, Erwinus dictus Niger et quam plures alii fide digni. In cuius
rei evidenciam meo sigillo feci presentem paginam communiri. Datum
anno domini M CCC III.
[1304.] m 389.
Heinrich, Gerhard und Dietrich Marschälle in Gosserstedt erklären
ihre Zustimmung zu dem in Nr.386 erwähnten Verkaufe.
Hdschr.: D 58 (tit. Bennendorf). 765.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 27. Deutsch: Wolff LI, 306.
Nos fratres Heinricus, Gerhardus et Theodericus marschalci in
Gozerstete recognoscimus palam fore cupientes omnibus presentes
litteras inspecturis, quod patruus noster Rudolfus marschalcus de
Trebere? venerabili domino abbati et monasterio Portensi rite et racio-
nabiliter cum omni iure et pertinentiis suis vendidit mansum et dimi-
dium situm in pago ville Bennendorf, ex quibus videlicet unum mansum
ab ipso habuit in feodo domina Osanna relicta Lamperti de Trebere,
reliquum vero dimidium mansum Heinemannus* de Wikerstete et uxor
eius ab ipso iure simili tenuerunt. Huic autem vendicioni tam legittime
consummate per omnia consentimus eam omni dolo postposito appro-
bantes. Ad cuius consensus pleniorem noticiam presens scriptum
fecimus nostrorum sigillorum robore communiri. Verum quia ego
Theodericus sigillo proprio careo, fratrum meorum sigillis" utor in
hac parte.
968 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
* Hermannus T So auch Nr. 386 D, dagegen Heinemannus T, Nr. 383 Heine-
mannus D Henemannus T ^ aigili DT
ı Wegen des nahen Zusammenhanges mit Nr. 386. , Dass der Vater der
in Nr.383, 384 und 386 genannten Marschälle von Trebra noch lebt und bei dem
Verkaufe bethesligt ist, erscheint ausgeschlossen; patruus nennen vielmehr im weiterer
Bedeutung (vgl. Herquet in Neue Mittheil. d. Thür.-Sächs. Vereins XIII, 312) die
Marschälle von Gosserstedt ihren daselbst erwähnten Vetter Rudolf von Trebra, der
hier zugleich die jüngeren Brüder vertritt.
[1304.] 383.
Heinrich, Hermann und Dietrich Marschálle von Holzhausen er-
klären ihre Zustimmung zu dem in Nr. 386 erwähnten Verkaufe.
Hdschr.: D 58* (tit. Bennendorf). T'66®.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 27. Deutsch: Wolff II, 305.
Nos Heinricus, Hermannus et Theodericus fratres marschalei dicti
de Holtzhusen recognoscimus palam fore cupientes omnibus presentes
litteras inspecturis, quod patrueles nostri Rudolfus marschalcus de
Trebere et Heinricus, Gerhardus et Hermannus dicti de Lewensthein®
venerabili domino Theoderico abbati Portensi rite ac racionabiliter cum
omni iure et pertinentiis suis vendiderunt unum mansum et dimidium
situm in pago ville Bennendorf, ex quibus ipsum videlicet mansum a
nobis in feodo tenuit Osanna relicta Lamberti de Threbere, reliquum
vero dimidium mansum Heinemannus de Wikerstethe a nobis habuit
iure simili feodali.? Huic autem vendicioni tam legittime consumate
per omnia consentimus eam omni dolo postposito approbantes. Ad
huius consensionis nostre habundantiorem noticiam presentem cedulam
fecimus nostrorum sigillorum* robore confirmari. Verum quia ego
Theodericus proprium sigillum non habeo, sigillo fratrum meorum utor
in hac parte.
a Lavenstein — jetzt durch Tintenfleck unleser lich — nach Wolf T_ * nostro-
rum sigillorum nostrorum D
! Wegen des nahen Zusammenhangs mit Nr. 386. * Das zweimalige a nobis
statt ab ipsis, entsprechend dem ab ipso in Nr. 382, ist vermuthlich bei der Ab-
fassung durch Versehen aus Nr. 386 in diese Urkunde gekommen.
—
1304. Februar 12. 884.
Rudolf, Heinrich und Gerhard Marschälle von Trebra erklären
ihre Zustimmung zu dem in Nr. 387 erwähnten Verkaufe.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. mit gleicher Darstellung (zwei Schufscheren),
verletzt. Leipzig, Rathsbibliothek. — D 58" (tit. Bennendorf). 7’ 66.
Drucke: Ludewig, Rell.ms. II, 252. Bertuch- Schamel I, 232. Böhme,
Herrngosserstedt 18. Naumann, | Catal. libr. ms. bibl. senat. Lips. 250.
Deutsch: Wolff II, 301. Vgl. Schóttgen 179.
Nr. 383—886. 1804. 369
Nos Rudolfus, Heinricus, Gerhardus fratres marscalei dicti de
Trebere recognoscimus lucide protestantes omnibus hanc litteram in-
specturis, quod patrueles nostri Heinricus, Gerhardus, Theodericus dicti
de Gozzerstete venerabili domino Theoderico abbati et suo conventui
in Porta quatuor mansos ac dimidium sitos in pago ville Bennendorf
cum omni iure et suis pertinenciis rite ac racionabiliter vendiderunt.
Super qua vendicione facienda nos requisiti nostrum consensum et
assensum addere decrevimus benigna ac libera* voluntate. Ad huius
igitur vendicionis et empcionis pactum evidencius ostendendum in
perpetuum ac a nullo hominum deinceps infringendum presentem paginam
scribi fecimus et nostris sigillis communitam predicte Portensi ecclesie
dignum duximus exhiberi, Datum et actum anno domini M^CCC* IIII»,
in Capite ieiunii. Ego «quoque Gerhardus, quia proprio sigillo careo,
sub sigillis predictorum fratrum meorum meam exprimo voluntatem.
* libe Or.
1304. Februar 12. 3835.
Heinrich, Hermann und Dietrich Marschälle von Holehausen er-
klären ihre Zustimmung zu dem in Nr. 387 erwähnten Verkaufe.
Häschr.: D58® (tst. Bennendorf). T65®.,
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 18. Deuisch: Wolff II, 304.
Nos Heinricus, Hermannus, Theodericus fratres marschalci dicti
de Holtzhusen recognoscimus et ad noticiam: tam presentium quam
futurorum omnium cupimus devenire, quod patrueles nostri Heinricus,
Gerhardus, Theodericus dicti de Gozerstete venerabili domino Theode-
rico abbati de Porta IIII* mansos et dimidium sitos in pago ville
Bennendorf cum omni iure ac suis pertinentiis rite ac* rationabiliter
vendiderunt. Super qua vendicione requisiti nostrum consensum et
assensum addere decrevimus benigno favore ac libera voluntate. Ad
huius itaque venditionis et emptionis evidentiorem noticiam universis
in perpetuum declarandam presentem litteram desuper conscribi et
nostrorum* sigillorum fecimus robore communiri. Ego quoque Theo-
dericus, quia proprio sigillo careo, sub sigillis" fratrum meorum meam
exprimo et adhibeo per omnia voluntatem. Acta sunt hec anno domini
M ? CCC? III 5, in Capite ieiunii.
^ et T — " nostro D ^*^ sigil D sigillis T In Nr. 383 von denselben Aus-
stellern haben D und T sigillo
1304. Februar 13. 986.
Rudolf, Heinrich, Gerhard und Hermann Marschälle von Trebra
verkaufen 1!/, Hufen su Benndorf für 10°/, Mark an das Kloster
Pforte. Vgl. Nr. 382.383.
870 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hdschr.: D 57" (tit. Bennendorf). T'63.
Drucke: Bóhme, Herrngosserstedt 26. Deutsch: Wolff II, 305.
Nos Rudolfus, Heinricus, Gerhardus, Hermannus fratres marschalci
dicti de Trebere recognoscimus et universis Christi fidelibus lucide
protestamur, quod mansum et dimidium situm in pago ville Bennen-
dorf, solventem annis singulis marcam argenti et dimidiam, cutas lini
‚IX, tres sexagenas ovorum, ex quibus mansum a nobis in feodo tenuit
Osanna relicta Lamperti de Trebere, reliquum dimidium mansum Heine-
mannus* de Wikerstethe, domino Theoderico abbati et conventui in
Porta® rite ac rationabiliter vendidimus pro XI marcis fertone minus,
eandem summam pro aliis bonis sitis in Frankenrode pro nobis in
melius commutantes, accedente consensu Herlindis uxoris mei, scilicet
Rudolfi, heredumque meorum Heinrici, Ottonis, Rudolfi, Hedwigis,
Gerdrudis, Adelheidis, Herlindis, accedente nichilo minus consensu
patruelum nostrorum de Holtzhusen, Heinrici, Hermanni, Theoderici,
ac patruelum nostrorum Heinrici, Gerhardi, Theoderici de Gozerstete,
qui etiam super hoc sua instrumenta cum expressione sue voluntatis
dederunt. Omnium igitur prescriptorum nos habentes consensum et
unanimem voluntatem predictum mansum et dimidium cum omni iure
et dominio, proprietate ac utilitatibus omnibus iam in eis apparentibus
vel quomodolibet in futurum immersuris, cum omni etiam iudicio tam
in campo quam in silva, cum aliis suis pertinentiis, effundentes omne
ius, quod in eis hactenus habuimus, in Portensem ecclesiam titulo pro-
prietatis perpetuo possidendum, ad warandiam predictorum venditorum,
cum huius modi vendicio tam rationabiliter et utiliter sit pro nobis
peracta, secundum terre consuetudinem antiquam nos cum liberis nostris
fideliter obligamus. Ne igitur huius modi* contraetus a quoquam
hominum in posterum sinistra interpretatione infestetur, per quam,
quod absit, hostiliter Portensis ecclesia possit aggravari, presentem
paginam de hiis conscriptam nostris sigillisque* roboratam sepe dicte
ecclesie Portensi duximus porrigendam. Nos quoque Gerhardus et Her-
mannus, quia propriis sigillis caremus, sub sigillis fratrum nostrorum
nostram expressimus voluntatem. Datum et actum anno domini
M°CCC° II1°, idus Februarii. Testes vero sunt Ekkehardus de Sulze
miles, Heinricus et Hermannus de Ebersberg*, Gelfradus advocatus in
Ekkehartsberg, Achilles, Fridericus Colre castellani in Ekehlartsberg]
et alii quam plures fide digni.
® hermannus D Vgl. Nr. 382. b in Porta fehlt D * modi fehlt D
4 Vielleicht quoque (statt que) D — * Eckersberge T Vgl. Nr. 399.
1304. Februar 13. 387.
Heinrich, Gerhard und Dietrich Marschálle von Gosserstedt ver-
kaufen 4!/, Hufen zu Benndorf nebst der Gerichtsbarkeit für 45 Mark
an das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 384. 385.
^ Nr. 887. 1304. 371
Hdschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). 2 Sp. 1) 8.
HE -- RICI. MARSCALCI . DE ECHARSBERC, zwei Schaf-
scheren, darunter sechsblättrige Rosette, 2) S. GERHARDI 7 TEO-
DERICI MARSCALCOR . DE ..... ERC, zwei Schafscheren, oben.
zwischen ihnen ein B, ohne Rosette. Dresden H. St. A. Nr. 1750.
Hiervon D 58 (tit. Bennendorf) und T 64. Doch ist letztere Abschrift
nach einem andern Original, von dem eine weitere Kopie D 57 (tit.
Bennendorf) genommen ist, korrigiert.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 17. Deutsch: Wolff II, 303. Vgl.
‚Pertuch I, 121. Bertuch-Schumel I, 78. Lepsius, Kl. Schr. IL, 163.
Nos Heinricus, Gerhardus, Theodericus fratres marscalci dicti de
Gozerstete recognoscimus, quod quatuor mansos et dimidium nostre
proprietatis sitos in pago ville Bennendorf vendidimus domino Theo-
derieo abbati et conventui de Porta, quolibet manso solvente singulis
annis marcam et duas sexagenas ovorum, cutas lini scilicet sex, pro
quadraginta quinque marcis, accedente consensu matris nostre domine
Agnetis, cuius iidem mansi dotalicium fuerunt, de consensu quoque
uxorum nostrarum Adeleydis et Irmegardis heredumque nostrorum
Heinrici et Theoderici et Agnetis, accedente nichilhominus (sic) con-
sensu patruelum nostrorum de Holtzhusen ac de Trebere cum suis
heredibus, qui super hoc sua instrumenta cum expressione sue volun-
tatis. dederunt. De omnium igitur prescriptorum consensu prefatos
quatuor mänsos et dimidium pari voto ac unanimi voluntate vendidimus
cum omni iure et dominio, proprietate ac utilitatibus omnibus iam in
eis apparentibus vel in futuro quomodolibet proventuris, cum omni
eciam iudicio sive sanguinis sive mortis tam in campo quam in villa,
eum aliis suis pertinenciis, transfundentes omne ius, quod in eis
hactenus habuimus, in Portensem ecclesiam tytulo proprietatis perpetuo
possidendos. Ad warandiam igitur predictorum venditorum nos cum
liberis nostris secundum terre morem fideliter obligamus. Ne ergo de
huius modi contractu tam racionabiliter quam utiliter pro nobis con-
summato calumpniosa interpretacio posset suboriri, per quam Portensis
ecclesia gravaretur, presentem paginam super hiis scribi et sigillis
nostris fecimus communiri. Ego quoque Theodericus, quia proprio
sigillo careo, sigillis fratrum meorum utor ista vice.! Datum et actum
anno domini M°CCC°III°, idus Februarii. Testes vero sunt Ekke-
hardus de Sulze miles, Gelfradus advocatus de Ekkarsberge, Achilles,
Fridericus Colre, Conradus Weize castellani in Eckarsberge, Theodericus
et Albertus fratres de Gozgerstete, Iohannes de Gonz, Hortwinus de
CGuttenshusen et alii quam plures fide digni.
ı Hierzu stimmt anscheinend nicht das oben beschriebene Siegel Nr. 2. Die
Legende desselben ist zweifellos Everaberc zu ergänzen; denm abgesehen davon, dass
nach dem Raume diese Ergänzung wahrscheinlicher ist als Echarsbere, findet sich
das gleiche Siegel der Marschálle von Ebersberg, namentlich auch mit dem B, für
welches mir eine sichere Erklärung fehlt, an einer Urkunde des Haus- und Staats-
archivs zu Gotha v. J. 1266. August 8 (Rein, Thur. sacr. II, 155) und an einer
andern in Weimar v. J. 1298. März 9 (ebenda II, 185 mit dem falschen Datum
rn
972 | Urkundenbuch des Klosters Pforte.
März 15). Man muss also anmehmen, dass Gerhard ein ererbtes älteres Siegel mil
den Namen Gerhardi et Teoderici marscalcorum de Eversberc ausschliesslich als
das seinige führt.
1304. Mai 10. mE | 388,
Hermann Graf von Mansfeld eignet dem Kloster Pforte 5 Hufen
in Poppel eu. Vgl. Nr. 389.
Häschr.: D 56^ (tit. Popal). T 81.
Druck: Deutsch: Wolff II, 298. Zu dieser und den folgenden Urkunden
vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 157. v. Reitzenstein 118°.
Nos Hermannus dei gratia comes dictus de Mansfelt notificandum
duximus omnibüs, ad quorum presentiam pervenerit presens scriptum,
quod pro cunctis erratibus nostris divinam nobis repropitiare volentes
clementiam pia devotione, mera et libera voluntate, pro nostris etiam
peragendis exsequiis, contulimus Portensi monasterio 111er mansos
nostre proprietatis in Poppal solventes annuatim : VI marcas, item
unum mansum in eadem villa, quem senior ville possidet, cum omni
iure, utilitate, dominio, proprietate ac omnibus aliis sibi adherenciis,
sicut nos hactenus possedimus, titulo proprietatis perpetuo possidendos.
In huius igitur nostre donationis evidens testimonium presentem pa-
ginam nostro sigillo iussimus roborari. Cuius rei testes sunt dominus
Ludewicus.plebanus in Wizenvels, Conradus* de Amvorte miles,
Wolfardus, Heinricus cognominatus Soyko et ..^ filius eius cives
in Wizenvels et quam plures alii fide digni. Datum anno domini
M^ CCC? INI°, VI? idus Maii-.
aCD " Die Punkte fehlen T — * Das Datum ist in D bei der Urkunde
selbst ausgelassen und am wnteren. Rande des Blattes von derselben Hand nach-
getragen.
I
1304. Mai 10. | 389.
Heinrich Graf von Osterfeld eignet dem Kloster Pforte 5 Hufen
in Poppel eu. Vgl. Nr. 388. |
Hdschr.: D 56° (tit, Popal). T 81®.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 299.
Die Urkunde lautet abgesehen vom Namen des Ausstellers Hein-
ricus dei gratia comes dictus de. Östervelt der vorigen ganz gleich, nur
heisst es pro remedio anime nostre et omnium progenitorum nostrorum
statt pro nostris etiam peragendis exsequiis und zu sex marcas if
hinzugefügt et fertonem. '
Cuius rei testes sunt Otto Bonenbiz miles, Conradus* de Palude.
Fridericus de Wineke, Reinbotho de Liszene, Iohannes de Rosenhavn,
Gebehardus Hupch castellani in Ostervelt, Conradus* de Amvorde et quam
plures alii fide digni. Datum anno domini M* CCC^III*, VI9 idus Maii.
CD
—
Nr. 388—391. 1304: 373
1304. 990.
Elisabeth. Gräfin don Rabenswald bestätigt dem Kloster Pforte die
rom ihrem verstorbenen Vater zugeeigneten 5 Hufen in Poppel (vgl.
Nr. 888), ebenso andere Güter, die Pforte vorher daselbst erworben hat.
Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T82.
Drucke: Böhme, Todtheilung 79. Deutsch: Wolff II, 300.
Nos Elyzabeth dei gratia comitissa de Rabenswalt universitati
fidelium presentium et futurorum notificandum duximus in hiis scriptis,
quod bona nostre proprietatis in Poppal, IIII* videlicet mansos VI marcas
annuatim. solventes et unum mansum liberum, quem senior ville pos-
sidet, quos pie memorie pater noster pro anime sue salubri remedio
ac suis peragendis exsequiis Portensi cenobio in proprium contulit, hec
inquam bona et nos simul benigno conferimus assensu. Similiter bona
alia in eadem villa sita, que fratres Portenses antea sue ecclesie con-
paraverant, nostro consensu offerimus volentes predictum Portense ceno-
bium, quod spetiali devotione amplectimur, in hiis bonis omnibus
perpetua securitate gaudere et ea proprietatis privilegio perpetualiter
possidere. Ad huius rei evidentiam et perpetuam memoriam presentem
paginam sigillo nostro et sigillo domini Friderici comitis mariti nostri
duximus pro testimonio roborandam?. Datum anno gratie M? CCC? IIII*.
® roborandum D roborandam, anscheinend aus roborandum verbessert, TT
1304. 391.
Mechtild Gräfin von Orlamünde bestätigt die von ihrem verstorbenen
Grossvater, Grafen Hermann von Mansfeld, dem Kloster Pforte ge-
machte Zueignung von 5 Hufen in Poppel (vgl. Nr. 388), ebenso
andere Güter, die Pforte daselbst erworben hat.
Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T 83.
Drucke: Böhme, Todtheilung 80. Deutsch: Wolff IL, 300. Vgl. Braun 28.
Nos Mechtildis dei gratia comitissa de Orlamunde universitati
fidelium, ad quos presens pervenerit pagina, dignum duximus declarare,
quod 1llI* mansos sex marcas annuatim solventes, sitos in pago ville
P’oppal, et unum mansum liberum ibidem, quem senior ville possidet,
quos pie memorie dominus Hermannus comes de Mansfelt avus noster
pro anime sue remedio Portensi cenobio in proprium contulit, hos
mansos et nos simul cum liberis nostris Hermanno et Friderico,
Mechtilde et Agnethe benigno conferimus assensu. Similiter et bona
alia in eadem villa sita, que fratres Portenses antea sue ecclesie con-
paraverant, in? nostro consensu offerimus, accedente in premissis
umnibus etiam consensu domini Hermanni comitis de Orlamunde
mariti nostri, volentes predictum Portense cenobium, quod speciali
devotione amplectimur, in hiis bonis omnibus perpetua securitate
Greschichtsg . d. Pr. 8. Bd, XXXIII. 25
374 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
gaudere et ea proprietatis privilegio perpetualiter possidere. Ad eternam
ergo huius rei memoriam presenti pagine sigillum nostrum et sigillum
mariti nostri prenotati pro testimonio duximus apponendum®. Datum
anno domini M? CCC? IIII*.
“in fehit T — " appendendum 7
1304. Juni 15. 332.
Hermann Graf von Osterfeld, Domherr zu Naumburg, eignet dem
Kloster Pforte 5 Hufen in Poppel zu. Vgl. Nr. 388..
Hdschr.: D 57 (tit. Poppal). T 82" mit Neuhöfers Bemerkung: Littere
originales suprascripte pariter vetustate sunt mutilate, ita quod
omnia verba in eisdem legi nequiverant. Retulit reverendus dominus
abbas copiam hanc esse sumptam et scriptam ex copiali, quod in
monasterio habent.
Druck: Deutsch: Wolff II, 299.
Die Urkunde lautet abgesehen vom Namen des Ausstellers Her-
mannus dei gratia comes dictus de Osteruelt canonicus Nuenburgensis
Nr. 388 gleich, nur heisst es pro nostro etiam anniversario peragendo
nec non pro remedio animarum omnium progenitorum nostrorum stall
pro nostris etiam peragendis exsequiis, ferner fertonem et VI marcas
statt V1 marcas, und hinter proprietate st hinzugefügt iudicio .in villa
et campis.
Cuius rei testes sunt dominus Bruno prepositus maioris ecclesie
Nuenburgensis, dominus Hermannus de Starkenberg decanus, dominus
Otto de Indagine cantor, dominus Ditherus dietus Buzo, dominus Lud-
wicus de Degenstete, dominus Ernfridus thesaurarius*, dominus Hein-
ricus de Waldesberg canonici Nuenburgenses et alii quam plures fide
digni. Acta sunt hec anno domini M*CCC?III*, in die beati Viti
martiris.
a thesaurius D
1304. Juni 17. 993.
Die Vettern Friedrich und Friedrich von Heldrungen eignen dem
Kloster Pforte eine Wiese bei Bottendorf zu, die dessen Hofmeister zu
Hechendorf für 3!', Mark von. Bertold Wiman, Bürger in Wiehe,
gekauft hat. |
Hdsehr.: T 237. D78 (tit. Hechindorff).
Drucke: Corssen 337. Deutsch: Wolff II, 297.
Nos Fridericus et Fridericus fratrueles dicti de Hellerungen * notum
esse volumus omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris, quod
frater Alexander rector curie in Hechendorph pratum unum prope
Potelndorff, quod a fossato prefati castri usque ad fluvium Lazeshe*
juxta viam communis transitus se extendit, habens decem iugera debite
Nr. 892—394. 1304. 375
quantitatis pro tribus marcis et fertone a Bertoldo cognomento Wiman
cive in Wie rite et rationabiliter conparavit. Quod pratum cum a
nobis in feodo suscepisset, post resignationem. legittime ad manus
nostras faetam nos in remissionem nostrorum peccaminum Portensi
cenobio in proprium dedimus cum omni iure, utilitate et dominio titulo
proprietatis perpetuo possidendum. Ad eternam ergo“ geste rei memo-
ram presentem paginam sigillorum nostrorum appensionibus iussimus
roborari. Huius rei testes sunt Wernherus de Schidingen, Henricus
dictus Shober, Hartungus* de Lungeshusen, Hermannus dictus Rost
milites, Theodericus de Apolde conversus in Porta et quam plures alii
fide digni. Datum anno domini M* CCCo IllI*, XV kalendas Iulii.
a helderungin D ad lazse (ohne fluvium) D — "igitur D * H* D
1304. September 11. 894.
Dietrich Abt von Pforte bekundet, dass der Laienbruder Konrad
von Flemmingen nebst zwei Bruderssöhnen einen Hof zu Flemmingen
mit *, Hufe zu einer frommen Stiftung und den Zins davon zw
Almosen in näher angegebener Weise bestimmt habe.
Hdschr.: T 103. D 101 (tit. Flemingin) mit vielen Verkürzungen.
Druck: Dewtsch: Wolff LI, 301. Vgl. Pertuch I, 122. Bertuch-Schamel
-1, 79. Borchgrave, Histoire des colonies. Belges 342.
Nos frater Theodericus abbas in Porta notificandum duximus
omnibus tam presentis evi hominibus quam futuri, ad quorum manus
pervenerit presens scriptum, quod frater Conradus noster conversus
dictus de Vlemingen, dum adhuc cum filiis fratris sui, Petro scilicet
et Conrado, quandam hereditatis porciunculam sortiretur indivisam,
tunc hii tres viri prenominati eodem devocionis ardore salubriter ad-
igniti deumque sibi fore propicium confidentes in salutem et remedium
animarum omnium progenitorum suorum obtulerunt libera donacione
ad pedes divine maiestatis de fructu communis patrimonii quandam
curiam in villa Flemingen et quartam partem unius mansi sitam eque
in pago eiusdem ville, que curia cum agris solvit Nuenburgensium
denariorum quinque solidos annuatim. Sane ut et hic quinque soli-
dorum census usque ad novissimum quadrantem totaliter in alimoniam
et vegetacionem suis progenitoribus converteretur, statuerunt hii tres
viri Sepius nominati, scilicet Conradus noster conversus nec non et
duo fili fratris eiusdem Conradi, Petrus videlicet et Conradus, ut,
quicumque rusticus prefatam euriam et agros eolendos acciperet, dare
debeat annuatim in die beati Andree apostoli duos solidos Nuenburgen-
sium denariorum domino plebano in supra dicta villa Flemingen, qui
plebanus eo conductus? precio singulis mensibus unam missam pro
defunctis parentibus® trium* personarum predictarum devocius cele-
brabit atque in omnibus solennitatibus gloriose virginis Marie ante
niensam suam reficiet unum pauperem, cui pauperi refecto eciam unum
25*
876 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
denarium erogabit. Verum quod si plebanus iam predicta facere con-
tempneret, duorum solidorum porcione carebit nostroque portario da-
buntur pauperibus in solamen. Nec pretereundum, quod prefatus
rusticus in die beati Iohahnis baptiste de sepe dicta curia et agris deo
sinceriter oblatis dabit et? nostro portario tres solidos Nuenburgensium
denariorum vel certe septem sexagenas ovorum; unde possint peregrini
pauperes recreari. Idem eciam rusticus propria manu ante fores
ecclesie in Flemingen in vigilia s.f Egidii abbatis distribuet quadra-
ginta panes et totidem ova pauperibus et egenis. Quod si rusticus non
faceret, sepe dicta curia sibi auferrit cum agris poterit et iuri alterius
melioris provide mancipari Igitur premissa omnia devocius ordinata
quia de nostra licencia et consilio facta sunt, et ut perpetue firmitatis
robore fulciantur, presens scriptum super ea confectum nostri sigilli
testimonio communitur cum assercione testium, quorum nomina sunt
hec: Herman[n]us prior, Theodericus quondam abbas,! Iohannes ma-
gister conversorum, Heinricus de Cunua" monachus! in Porta et alii
quam plures fide digni. Acta sunt hec anno incarnacionis dominice
M? CCC"*III?, in die beatorum martirum Proti et Iacincti.
? conducto D — " proparentibus D_ ^ cum T ? eciam D "et D
! beati D * aufferri T h Vielleicht auch Cunula zu lesen T fehlt D
' monach T fehlt D
! Hiernach haben zwei Aebte des Namens Dietrich unmittelbar nach einander
dem Kloster vorgestanden; wann der erstere vesigntert hat, lässt sich nicht nach-
weisen. Uebrigens findet sich solche Resignation wiederholt, z. B. Nr. 229 (Albero
quondam abbas); besonders bemerkenswerth aber ist es, dass in einer Urk. v. J. 1406.
Juni 5 sogar zwei ehemalige Aebte (Iohannes de Casla et Iohannes de Wendingen
olim abbates) vorkommen.
1304. Oktober 25. 395.
Abt Simon und das Kloster Hersfeld vertauschen an Abt Dietrich
und das Kloster Pforte 10 Hufen in Brembach, von denen 5 Graf
Friedrich von Rabenswald zu Lehen gehabt, die anders 5 Pforte
schon vor einiger Zeit erworben hat, und 16 Hufen zu Lissdorf mit
dem Patronat über die dortige Kirche, mit denen die Grafen Her-
mann, Otto und Heinrich von Orlamünde und von diesen wieder Graf
Friedrich von Habenswald und sein Bruder Bertold belehnt gewesen
sind, gegen 26 Hufen mit dem Patronat über die Kirche in Liebstedi.
Vgl. Nr. 396.
Hdschr.: D 59" (tit. Listorf et Brantbach). T 286".
Drucke: Böhme, Todtheilung 74. Deutsch: Wolff II, 295. Vgl. Lepsius.
Kl. Schr. II, 164. v. Reitzenstein 117°.
In nomine domini Amen. Nos Symon dei gratia abbas ecclesie
Hersfeldensis recognoscimus in hiis scriptis, quod de bona voluntate
et unanimi consensu dilectorum in Christo Gyseleri decani, Heinrici
Nr. 895. 1804. 8377
maioris prepositi nec non tocius conventus nostri, matura deliberatione
prehabita procambivimus cum reverendo in Christo domino Theoderico
abbate et conventu ecclesie Portensis Cysterciensis ordinis, Nuen-
burgensis dyocesis, in hunc modum: In primis siquidem dedimus in
concambium domino .. abbati et conventui de Porta predictis XXVI
mansos, quorum mansorum X siti sunt in pago ville Brantbach, de
quibus X mansis nobilis vir comes Fridericus de Rabenswalt a nobis
quinque mansos iure possederat feodali, quos quidem quinque mansos
idem .. comes una cum Elyzabeth uxore sua, omnium heredum et
coheredum accedente consensu, per suas patentes litteras nobis libere
resignavit, reliquos vero quinque mansos dominus abbas .. et con-
ventus de Porta sibi conparaverant et aliquamdiu possederant sine
nostrarum testimonio litterarum. Item XVI mansos de totali numero
priori adhuc residuos in campis ville Lizingesdorf, scilicet in pago
Spilberk situatos cum iure patronatus ecclesie ibidem nobiles viri
Hermannus, Otto et Heinricus comites de Orlamunde a nobis et a
nostra ecclesia feodaliter possidebant, quos et comes Fridericus de
Rabinswalt predictus et frater eius Bertoldus comes feodali titulo ab
ipsis comitibus de Orlamunde ulterius optinebant, eosdemque mansos
XV] cum iure patronatus ecclesie in Lizingestorf ipsi comites de Orla-
munde pro se et omnibus, quorum intererat, nobis libere resignarunt.!
Nos itaque acceptis huiusce modi* resignationibus prefatos XXVI mansos
cum iure patronatus eeclesie in Lizingestdorf et omnibus suis appen-
diclis, videlicet areis, ortis, pratis, pascuis, nemoribus, salictis et aliis
omnibus pertinentiis, quocumque nomine censeantur, conferimus nomine
concambii et appropriamus domino .. abbati et ecclesie Portensi nichil
iuris nobis et nostris successoribus vel ecclesie Hersfeldensi aliqualiter
reservantes in bonis sepius nominatis. Nos quoque Symon abbas una
eum nostro conventu Hersfeldensis ecclesie a reverendo domino abbate
et conventu de Porta in permutationem et concambium predictorum
bonorum recepimus viginti sex mansos sitos in pago ville Libenstethe
eum iure patronatus ecclesie ibidem,? quos predictus? dominus abbas*
Portensis suo et conventus sui nomine tradidit et appropriavit nobis
et nostre ecclesie Hersfeldensi nichil iuris sibi? in eisdem bonis ali-
qualiter reservando. In quorum omnium evidentiam et perhennem
memoriam sigilla nostra huic littere sunt appensa. Testes huius rei
sunt Heinricus Schelo monachus, Gerlacus conversus de Ysenacho,
Heinricus de Brandowe et alii fide digni. Acta sunt hec anno domini
M°CCC® quarto, in die sanctorum Crispini et Crispiniani.
^ ce modi fehlt D — " predictos T — * abbas fehlt D * sibi iuris T
! Vgl. Nr. 423 und 425. ? Diese Besitzungen hatte Pforte 1300 vom Nonnen-
Kloster in Quedlinburg erworben. Vgl. Nr. 345 ff.
978 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1304. Oktober 25. | 396.
Urkunde des Abtes Dietrich und des Konvents von Pforte über den
in Nr. 395 behandelten Gütertausch.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. geringes Fragment. Murburg St. A., Stift Hersfeld.
Ungedruckt.
Nos frater Theodericus abbas totusque conventus ecclesie Portensis
recognoscimus in hiis scriptis, quod reverendo in Christo domino ..
abbati totique conventui ecclesie Hersfeldensis de pari consensu et
unanimi voluntate dedimus in concambium quorumdam bonorum viginti
sex mansos nostre proprietatis sitos in pago ville Libenstete cum iure
patronatus ecclesie ibidem et omnibus suis appendiciis, videlicet areis.
ortis, pratis, pascuis, nemoribus, salictis et aliis pertinentiis, quocumque
nomine censeantur, nichil nobis vel nostre ecclesie Portensi in his
bonis aliqualiter reservantes volentesque supra scriptam ecclesiam Hers-
feldensem prefata bona proprietatis tvtulo perpetualiter possidere paci-
fice et quiete. Testes huius rei sunt dominus Hermannus comes de
Orlamunde, Albertus notarius eiusdem comitis, Henricus de Diuorte,
Iohannes Store cives in Wimaria et alii quam plures fide digni. Ad
horum omnium maiorem evidentiam et perhennem? memoriam presens
scriptum nostri sigilli testimonio fecimus communiri, Acta sunt hec
anno domini M°CCC° IIII*, in die sanctorum Crispini et Crispiniani.
* euidentiam (nochmals hinter perhennem) ausgestrichen
en
1304. Oktober 95. 397.
Dietrich Abt und der Konvent des Klosters Pforte verpflichten sich
dem Kloster Hersfeld jährlich 2 Pfund Wachs zu geben.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Marburg St. A., Stift Hersfeld.
Ungedruckt.
Nos frater Theodericus abbas totusque conventus ecclesie Portensis
recognoscimus in hiis scriptis, quod ecclesie Hersfeldensi duo talenta
cere dare tenemur annis singulis in festo* Purificationis beate virginis,
que quidem duo talenta cere ipsis presentabimus Erfordie in nostra
curia sub nostris laboribus et expensis, ea tamen interiecta conditione.
ut, si dominus abbas Hersfeldensis alia duo talenta cere sue custodie
assignaverit, nos de hac cera semper liberi erimus et soluti. In huius
rei testimonium presentem litteram nostro sigillo fecimus roborari.
Datum anno domini M^CCC^IIH^, in dominica, qua cantatur Dicit
dominus.
* bte ausgestrichen
—— ———— —— ——— —
Nr. 896 -399. 1804—1805. 879
1304. November 5. 398.
Bertradis Aebtissin, Sophie Pröpstin, Irmgard Dechantin und das
Kapitel des Nonnenklosters in Quedlinburg bekunden, dass sie ihre
Besitzungen in Licbstedi mit allen Rechten an das Kloster Pforte
verkauft haben. Vgl. Nr.345 ff.
Hdschr.: Or. Perg. 2Sp. an rothen und grünen seidenen Fäden, stark
verletzt. Marburg St. A., Stift Hersfeld.
Ungedruckt.
Nos Bertradis dei gratia abbatissa, Sophia preposita, Irmengardis
decana totumque capitulum dominarum in Quedelingenburg tenore
presentium lucide protestamur, quod bona in Lybenstete, viginti vide-
licet et sex mansos, cum iure patronatus ecclesie eiusdem ville vene-
rabili domino Theoderico abbati de Porta et suo conventui libera et
pleno iure vendidimus, rationabiliter appropriavimus et presentavimus.
Vendendi, permutandi, appropriandi, etiam warandiam faciendi vel
quiequid sibi inde faciendi iudicaverit ipse abbas et suus conventus,
plenam habet et liberam facultatem. Ad huius rei evidentiam presen-
tem litteram sigillo nostro et sigillo nostre ecclesie fecimus communiri.
Datum anno domini M*CCC? IIIIs, Nonas Novenbris.
1305. Jannar 1. 399.
Die Brüder Rudolf, Gerhard, Heinrich und Hermann Marschälle
von Eckartsberga verkaufen ihre jährlichen Einkünfte in Lässdorf,
indem sie dieselben dem Grafen Friedrich von Rabenswald auflassen,
für 281, Mark an das Kloster Pforte. Vogl. Nr.400.
Hdschr.: D 59 (tit. Lizingestorf). T 126".
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 35. Deutsch: Wolff IL, 312.
Nos Rodolfus et Gerhardus, Heinricus et Hermannus fratres mar-
schalci de Eckarsdesberg* notificamus hoc tenore omnibus tam pre-
sentis evi hominibus quam futuri. ad quorum audientiam traductum
fuerit presens scriptum, quod de concordi voluntate et de pari consensu
omnium heredum et coheredum nostrorum nec non matura delibera-
tione inter nos prehabita venerabili domino Theoderico abbati et con-
ventui Portensi vendidimus rite ac rationabiliter nostros annales red-
ditus, quos habuimus in villa Lizingestorf, scilicet annui census duas
libras marcas Vribergensis argenti et dimidium fertonem Vribergensis
argenti eque annui census et II solidos denariorum Eckehardes-
pergensis numismatis, cum omni dominio et portione, que nos? iure
patronatus ecclesie prefate ville Lyzstorf contingit seu contingere vide-
batur. Vendidimus etiam domino abbati et conventui de Porta pre-
dictis nostrorum bonorum feodalium quinque marcas, quibus infeodati
fuimus* a nobili viro domino Friderico comite de Rabenswalt, cui
880 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
comiti prefatos redditus universos, videlicet duas marcas libras et
dimidium fertonem, 1II solidos denariorum et simul quinque marcas
nostrorum bonorum feodalium collecta manu pro nobis et omnibus,
quorum intererat, libere resignavimus, nichil iuris nobis vel nostris
heredibus in eisdem bonis aliqualiter reservantes. Notandum sane,
quod omnes hos? redditus in superioribus distincte specificatos cum
omnibus suis appendiciis, scilicet novalibus, terris cultis et incultis,
viis et inviis, quesitis et inquirendis atque cum ceteris pertinentiis
eorum, quocumque nomine censeantur, venerabili domino Theoderico
abbati et conventui de Porta prenominatis pro XXIII marcis et dimidia
Vribergensis argenti vendidimus, quam pecuniam nobis integraliter
persolutam presentibus fideliter protestamur. Et quia hec pecunia.
seilicet XXIII marce et dimidia, utiliter versa esse dinoscitur in rem
nostram, inprecamur et cupimus subscriptam ecclesiam Portensem in
hiis bonis perpetualiter pacis ac* securitatis privilegio perfrui et gaudere.
Super evictionis autem et gwarandie cautionibus omnium predictorum
venditorum et contraditorum secundum terre consuetudinem antiquitus
observatam nos presentibus obligamus!. Ut igitur cunctis in evum
temporibus hec omnia firma et stabilia perseverent, presentem paginam
sigillis nostris iussimus communiri, sigillis duobus contenti, singula
non habentes. Testes huius rei sunt Eckehardus miles de Sulze, Hein-
ricus et Hermannus de Evirsperg et alii quam plures fide digni. Acta
sunt hec anno domini M? CCC* quinto, in die Circumcisionis.
^ Eckhardesberg 7 in hinzugefügt T * sumus T ? hos fehlt D
* et T obligamus fehlt D
1305. Januar. 400.
Friedrich Graf von Rabenswald bekundet den in der vorigen Ur-
kunde behandelten Verkauf der Einkünfte in Lissdorf von Seiten der
Marschälle von Eckartsberga an das Kloster Pforte.
Häschr.: D 59 (tit. Lizingestorf). T 127®.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 36. — Ders., Todtheilung 76. Deutsch:
Wolff IL, 313.
Nos Fridericus dei gratia comes de Rabenswalt recognoscimus et
tenore presentium declaramus omnibus, quibus nosse fuerit oportunum,
quod Rodolfus et Gerhardus, Heinricus et Hermannus fratres marschalei
de Eckehardesberg libere nobis et collecta manu resignarunt suus
annales redditus, quos habuerunt in villa Lizingestorf, scilicet duas
marcas libras annui census Vribergensis argeuti et dimidium fertonem
eque annui census Vribergensis argenti et III solidos denariorum Ecke-
hardesbergensis monete nec non V marcas suorum bonorum feodalium,
quibus a nobis inpheodati fuerant. Hec bona omnia supra scripta cum
universis suis appendiciis, scilicet novalibus, terris cultis et incultis.
viis et inviis atque eum ceteris corum pertinentiis prefati marschalei
ooo o "ntt 9 i
Nr. 400— 402. 1305. 381
fratres rite ac rationabiliter venerabili domino Theoderico abbati et
conventui de Porta pro XXIII marcis et dimidia Vribergensis argenti
vendiderunt sibi integraliter persoluta, nichil quoque iuris sibi in
eisdem bonis prefatis aliqualiter reservantes. Ad horum omnium cer-
titudinem ampliorem presens scriptum nostri sigilli karactere insignitur.
Acta sunt hec anno domini M°CCC° quinto, in die Cireumcisionis.
1305. Februar 22. Wartburg. 401.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte ein
Gehóla bei [Nieder-]Möllern zu, welches Heinrich und Rudolf, die
Söhne des verstorbenen Konrad Schenk von Saaleck, ihm aufgelassen
haben. Vgl. Nr. 402.
Hdschr.: T 287. D 121° (tit. Mellre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 309. Vgl. Pertuch I, 57. Bertuch-Schamel I, 38.
Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 37. Ders., Kl. Schr. II, 28. 149.
Nos Albertus dei gratia Thuringie lantgravius et Saxonie comes
palatinus recognoscimus tenore presentium litterarum, quod ob honorem
dei et sancte sue genitricis Marie nec non ad cultum divinum au-
gendum nostre anime in remedium honorabilibus viris domino abbati
et conventui ecclesie Portensis* lignetum prope Meller situm, quod
strennuus vir Conradus pincerna de Saleke bone memorie quondam
a nobis in feudo tenuit et modo ad manus Heinrici et Rudolfi suorum
filiorum pervenit, qui ad nostram manum" rite et racionabiliter pleno
iure animo deliberato resignarunt, appropriavimus* et appropriamus
litteras per presentes et habere ac haberi volumus pro constanti, nihil
nobis vel nostris successoribus in dicto ligneto iuris reservantes, sed
pleno iure dictis fratribus et ecclesie sepe dicte appropriavimus, prout
superius tactum est, perpetue possidendum, dantes ipsis desuper in
cautelam presens scriptum nostri sigilli robore communitum. Testes
huius appropriationis* sunt strennui viri Gozco* quondam noster mar-
scaleus, Theodoricus de Meller! milites et alii fide digni. Datum et
actum® in castro nostro Wartberg^ anno domini M° CCC? quinto, in!
Katedra beati Petri apostoli *.
a portensi.T' D_ " nostras manus D ° appropriamus T ? appropria-
tionis fehlt D — * Gocze D ! Melize T mellir D * et actum fehlt D
^ wareperg T. ! in fehlt D — * apostoli fehlt D
—— — ——
1305. Februar 28.' 402.
Die Brüder Konrad Dompropst zu Naumburg, Dietrich, Heinrich
und Rudolf Schenken von Saaleck verkaufen Schulden halber ihren
Wald bei Nieder- Möllern, einschliesslich einiger unbebauter Stücke
86 Morgen gross, von denen Gerwig, ihr Kastellan zu Saaleck,
382 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
15 Morgen zu Lehen gehabt, ihnen aber resigniert hat, für 43 Mark
dem Kloster Pforte und lassen denselben dem Landgrafen Albrecht
auf. Vgl. Nr. 401.
Hdschr.: T 89°. D 121" (tit, Mellre) mit Kürzungen.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 81. Deutsch: Wolff LI, 308.
Vgl. Pertuch I, 123. Bertuch-Schamel I, 80. — Lepsius a. a. O. 37.
. Ders., Kl. Schr, II, 28. 149.
Nos Conradus dei gracia prepositus maioris ecclesie Nuenburgensis,
Theodericus, Heinricus et Rudolfus fratres pincerne de Salecke re-
cognoscimus et tenore presencium declaramus Christi fidelibus uni-
versis, quibus nosse fuerit oportanum, quod, cum ob intollerabiles
debitorum pressuras et gravamina usurarum ad rerum nostrarum im-
mobilium distractionem cogeremur, tandem multimodis consiliis inter
nos prelabitis de communi et unanimi consensu atque* de expressa
voluntate honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui
de Porta silvam nostram cum agris quibusdam incultis sibi fortiter
annexis et ad eam pertinentibus octoginta et sex iugera vulgaris men-
sure continentem, sitam prope vilam Meller* inferiorem, rite ac racio-
nabiliter vendidimus pro quadraginta et tribus marcis Vribergensis
argenti nobis utiliter et integraliter persolutis, ita duntaxat, ut dimidia
marca pro quolibet iugere singillatim veniat, pro inculto sicuti pro
lignoso. Hec autem silva iam prefata, a nobis vendita, certis, propriis
et patentibus metis est distincta. Habet enim in prima sui fronte pro
termino silvam fratrum Portensium, secundum vero latus se finit ad
stratam publicam, que est in tergo montis Salberg, tercia itidem et
quaria eius extremitas agris et communitatibus rusticorum in Meller
fore contigua demonstratur*.? Et quia prescriptam® silvam in feudo
habuimus ab illustri principe domino Alberto Thuringie* landtgravio
et Saxonie comite palatino, idcirco ipsam eidem libere resignavimus
per nostras patentes litteras et apertas. Sane notandum, quod Ger-
wicus noster castellanus! in Salecke, dum aliquam particulam silve
prememorate, scilicet iugera XV, a nobis feudaliter possideret, eadem
ad manus nostras de mera voluntate, non coactus, libere resignavit
coram dominis de Porta, videlicet Theoderico quondam abbate et Theo-
derico cellario®, que quidem iugera quindecim totali silve commen-
surata, convendita et connumerata pretaxatum numerum, scilicet octo-
ginta et sex iugerum, perficiunt et consumant^. Nos igitur a Gerwico
predicto huiusce modi accepta resignacione domino Theoderico abbati
et fratribus Portensibus ante dictis sepius prenotatam silvam octoginta
et sex iugerum cum agris incultis ad se pertinentibus contradidimus
et presentavimus cum omni iure, dominio, possessione, proventibus et
utilitatibus omnibus, que nobis conpetebant et que habebamus in ipsa,
sive in superficie terre iam appareant vel! quibuscumque modis eciam
in visceribus terre apparuerint in futuro, nichil in ea iuris omnino nobis
aliqualiter reservantes. Ad warandiam vero secundum statum terre
Nr. 403. 1805. 388
communem nos presentibus obligamus. Igitur ut predictorum veritas
inviolabili imperpetuum vigeat firmitate, presentem litteram conscribi
et sigillorum nostrorum appensionibus fecimus communiri. Nos vero
Theodericus et Rudolffus, quia sigilla propria non habemus, sigillum
patris nostri nomine nostro iussimus adhiberi. Testes sunt Hermannus
miles et Guntherus castellanus noster in Wissenburg* fratres dicti de
Schaffstete, Iuuenis et Gerwicus castellani nostri in Salecke. Datum
anno domini M°CCC° quinto, II kalendas! Marcii.
et D " meller villam D ° demonstrantur D — * dictam D — * An-
scheinend Thuringorum T thur. D ! egstellanus noster D % cellerario D
h eonsummant D_ ' siue D * viezenborg D ! i1 Idus D
! Ob die Lesart ron T oder D richtig und die Urkunde am 28. Februar oder
14. März ausgestellt 4st, lässt sich nicht mit Sicherheit entscheiden, doch ist T 4m
allgemeinen zuverlässiger als dieser spätere Theil von D, und für den 38. Februar
spricht auch das Datum der nächsten Urkunde derselben Aussteller. ” Noch jetzt
heisst der der Landesschule Pforte gehörige Wald nach den früheren Besitzern
Schenkenholz.
1305. Februar 28. 403.
Die Brüder Konrad Dompropst eu Naumburg, Dietrich, Heinrich
und Rudolf Schenken von Saaleck verkaufen Schulden halber dem
Kloster Pforte 31:, Hufen in Benndorf für 37 Mark. Vgl. Nr. 404.
Hüdschr.: D 57" (tit. Bennendorf). T63®,
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 79. Deutsch: Wolff II, 307.
Vgl. Pertuch I, 123. Bertuch-Schamel I, 79. Lepsius a. a. O. 37.
Ders., Kl. Schr. II, 28.
Nos Conradus dei gratia prepositus maioris ecclesie Nuenburgensis,
Theodericus, Heinricus et Rudolfus fratres pincerne de Salekke re-
cognoscimus et tenore presentium declaramus omnibus, quibus nosse
fuerit oportunum, quod, cum. ob intollerabiles debitorum pressuras et
pericula usurarum ad rerum nostrarum distractionem cogeremur, ma-
turo usi consilio de pari consensu, accedente quoque voluntate Lukardis
sororis nostre de Lychtenhain et filii sui Conradi de Breseniez nec non
aliorum heredum suorum, vendidimus honorabilibus viris domino
Theoderico abbati et conventui Portensi nostre proprietatis tres mansos
et dimidium sitos in pago ville Bennendorf cum omnibus suis per-
tinentiis, solventes singulis annis tres marcas albi argenti et unum
maldrum tritici pro XXX*VII marcis, quas nos profitemur integraliter
recepisse. Cum autem hec pecunia in rem nostram utiliter sit con-
versa, domino abbati et conventui de Porta predictis prefatos tres
mansos et dimidium appropriavimus et presentavimus cum omni iure,
proprietate, utilitate, iudicio seu dominio, quo iidem mansi a patre
nostro pie memorie et a nobis dudum sunt prehabiti, nichil omnino
luris nobis in hiis bonis? aliqualiter reservantes. Ad warandiam vero
secundum statum et morem terre communem nos presentibus obli-
07 . 4 ie
884 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
gamus. Notandum sane circa premissa, quod alie tres sorores nostre,
cum antea forent maritate et portione sibi debita a nobis segregate,
earumdem consensum super hoe contractu superfluum duximus requi-
rendum. Igitur ut omnium premissorum series in sui roboris vigore
semper polleat, presentem paginam super eis conscriptam sigillorum
nostrorum appensionibus iussimus confirmari. Nos Theodericus et Ru-
dolfus, quia sigilla nostra® propria non* habemus, sigillum patris nostri
nomine nostro fecimus adhiberi. Testes sunt Guntherus et Hermannus
fratres de Schafstete castellani nostri in Wizenburg?, Iuuenis castellanus
noster in Salecke et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec anno
domini M? CCC* quinto, II^ kalendas Marcii.
a bonis fehlt D — * nostra fehit T ° nos D ? Wissenburg 7
1305. Februar?8. 404.
Lukardis von Lichtenhain bestätigt den in der vorigen Urkunde
behandelten Verkauf von 31, Hufen in Benndorf an das Kloster Pforte.
Hdschr.: D 58 (tit. Bennendorf). 765.
Drucke: Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 80. Deutsch: Wolff II, 307.
Vgl. Lepsius a.a. O. 37. Ders., Kl. Schr. I1, 28.
Ego Lukardis! uxor iunioris Ottonis de Lichtenhayn notum esse
cupio universis Christi fidelibus presentibus et futuris, quod dominus
Conradus prepositus maioris ecclesie Nuenburgensis, Theodericus, Hein-
ricus et Rudolfus pincerne de Salekke fratres mei de consensu meo
et filii mei Conradi de Breseniez nec non omnium heredum meorum
pro XXX'VII marcis argenti sibi integraliter persolutis vendiderunt
honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui de Porta
nostre proprietatis tres mansos et dimidium sitos in pago ville Bennen-
dorf cum areis, ortis, pascuis, virgultis ad ipsam pertinentibus, solventes
tres marcas albi argenti* et unum maldrum tritici annuatim. Ne
igitur fratres Portenses calumpniam vel questionem cavillosam® aut
. etiam inpeticionem ab aliquo hominum super hiis mansis in posterum
necesse habeant sustinere, ego Lukardis de Lichtenhain cum filio meo
Conrado de Bresenicz et omnibus heredibus meis abrenuncciamus uni-
verso iuri, proprietati, utilitati, dominio, quod nobis de cetero in pre-
dictis mansis vendicare possemus, ad usum fratrum Porteusium tota-
liter transferentes. In horum omnium signum et memoriam perhennem,
quia sigilla propria non habemus, sigillum domini Ottonis de Lichten-
hayn senioris huic littere duximus apponendum. Datum anno domini
M? CCC? Y*, pridie kalendas Marcii.
* argenti fehlt D_ " cavillosam fehlt D
! Wolff a.a. O. ist geneigt dieser Lukardis einen noch vorhandenen Grab-
stein zuzuweisen, Vermuthlich gehört derselbe jedoch der Lwukardis von Steudntiz.
Vgl. Nr. 115.
- UL a
Nr. 404—407. 1305. 385
1309. Februar 28. 405.
Eckart Ritter von Sulza ersucht seinen Lehnsherrn Erkenbert von
Tannroda 2'/, Hufen zu Hassenhausen, die er dem Kloster Pforte
verkauft hat, demselben zuzueignen. '
Hdschr.: T 78*.
Druck: Deutsch: Wolff II, 310.
Nobili viro ac domino suo metuendo, domino Er[kenberto] de Tan-
rode Eckehardus miles de Sultze cum debiti honoris exhibicione sue
possibilitatis obsequium tam benevolum quam paratum. Duos mansos |
et dimidium sitos in pago ville Hassinhusin a vobis in feudo habeo,
quos Bertoldus dictus Phaffe a me ulterius obtinet simili iure feudali.
Hos mansos domino Theoderico abbati et conventui Portensi vendidi,
quos vobis hodie resigno libere per presentes suplicans pure propter
deum, quatenus prefatos mansos dignemini appropriare monasterio
Portensi et fratribus inibi deo famulantibus, scientes procul dubio,
quod deum proinde remuneratorem habebitis sempiternum. In cuius
rei signum presens scriptum mei sigilli testimonio roboratur*. Datum
anno domini M*CCC? quinto, I1 kalendas Marcii.
* korrigiert aus roboratum
1305. Mürz 1. 0 406.
Eckart Ritter von Sulza lässt dem Burggrafen Otto von Kirchberg
1 Hufe in Darnstedt, die er an Abt Dietrich und das Kloster Pforte
verkauft hat, auf und ersucht ihn dieselbe dem Kloster zuzueignen.
Vgl. Nr. 407.
Datum anno domini M°CCC quinto, kalendas Marcii.
Hdschr.: T 120^. D 107 (tit. Tarnatete).
Vgl. Wolff LI, 311.
— —Ó— MÀ ———
1305. März 10. 407.
Eckart Ritter von Sulza verkauft Schulden halber dem Kloster
Pforte 1 Hufe in Darnstedt, die er dem Burggrafen Otto von Kirch-
berg aufgelassen hat, und ein Rieth ebendaselbst für 39/, Mark.
Vgl. Nr. 406.
Hdschr.: T 120. D 106" (tit. Tarnstete) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 311.
Ego Eckehardus miles de Sultze recognosco et tenore presencium
declaro Christi fidelibus universis, quibus nosse fuerit oportunum, quod
propter intollerabiles debitorum pressuras de communi et unanimi con-
sensu atque de expressa* voluntate omnium heredum meorum vendidi
honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui Portensi
986 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
rite ac racionabiliter unum mansum situm in pago ville Tarnstete cum
area una ad ipsum pertinente seu aliis appendiciis, solventem unum
lotonem argenti annuatim, quem quidem mansum in feudo habui a
nobili viro domino Otthone burgravio de Kiichberg, cui comiti pre-
fatum® mansum eciam libere resignavi per meas apertas litteras et
patentes. Preterea domino .. abbati et conventui de. Porta predictis
vendidi eciam quoddam carectum in pago ville memorate, scilicet
Tarnstethe, quod Iohannes senior ville possidet, solvens unum lotonem
eciam annuatim. Hec omnia supra scripta fratribus de Porta, ut
dictum est, pro quatuor marcis albi argenti fertone minus vendidi,
presentavi et contradidi cum universo iure, utilitate, dominio, quod
mihi vel meis heredibus in hiis bonis competebat seu videbatur com-
petere quoquo modo. Ad warandiam vero secundum statum terre
communem me obligo per presentes. Ob huius facti evidenciam et
perhennem* memoriam presens scriptum mei sigilli robore confirmatur.
Testes huius rei sunt Heinricus de Euirsberc@ in Sultze residens,
dominus Theodericus plebanus in Trebere, Gelfradus advocatus in Eck-
hardesberg* et quam plures alii fide digni. Acta sunt hec! anno
domini M? CCC? quinto, sexto idus Marcii.
^ expresa T' " dictum D * perhennam T 4 Euirsbere T ebirs-
berg D *eckirsberge D — ! Datum D
.— mm —— ———
1505. März 10. 408.
Eckart Ritter von Sulza verkauft Schulden halber dem Kloster
Pforte !;, Hufe und 1 Hof in Sulzu, die er von demselben zu Lehen
gehabt hat.
Hdschr.: T230. D76" (tit. Gernstete).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 314.
Ego Eckehardus miles de Sulze recognosco et presentium tenore
declaro universis Christi fidelibus, quibus nosse fuerit oportunum, quod
propter intolerabiles debitorum pressuras de communi et unanimi con-
sensu atque de expressa voluntate omnium heredum meorum vendidi
honorabilibus viris domino Theoderico abbati et conventui Portensi
rite ac rationabiliter dimidium mansum situm in campis ville Sulze
cum area una ad ipsum pertinente, solventem fertonem et dimidium
annis singulis, quem scilicet dimidium mansum Theodericus dictus
Alterman etiam aliquando coluerat et possedit. Et quia ab ecelesia
Portensi dimidium mansum iam in superioribus prenotatum in feodo
habui, idcireo eum domino Theoderico abbati de Porta collecta manu
ego et omnes heredes mei libere? resignavimus* abrenunciantes omni
iuri, utilitati, dominio, quod nobis in hoc dimidio manso conpetit seu
conpetere videbatur, ad usum fratrum Portensium totaliter transferentes.
Ad horum omnium evidenciorem noticiam presens scriptum sigilli mei
testimonio roboratur. Testes huius rei sunt Heinricus de Euirsberc in
Nr. 408 —410. 1305. | $87
Sulze residens, dominus Theodericus plebanus in Trebere, Geltfradus
advocatus in Echardesberg* et alii quam plures fide digni. Acta sunt
hec anno domini M? CCC? quinto, sexto idus Marcii.
2 libere fehlt D_ " resignamus D ° eckirsberg D
—— ———À ——— — —ÓÀ— —
1305. Mai 31. Zeitz. 409.
Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt dem Kloster Pforte die
Erfüllung seiner Verpflichtung dem Domkapitel zum Ersutz für Güter
in Zaekwar 3 Mark jährliche Einkünfte zu verschaffen. Vgl. Nr. 350.
351. 410.
Hdschr.: D 55 (tit. Zebekur).
Vgl. Wolff II, 314.
Nos Vlricus dei gratia Nuenburgensis ecclesie episcopus recogno-
scimus ac omnibus has litteras visuris cupimus fore notum, quod
dilecti nobis dominus .. abbas et conventus monasterii in Porta satis-
fecerunt capitulo diete eeclesie nostre in redditibus trium marcarum
de nostro consensu, ad quorum reddituum conquisitionem in restaurum
bonorum in Cebekvr ipsi capitulo fuerant obligati. In cuius rei testi-
monium has litteras nostri sigilli robore iussimus communiri. Actum
et datum Cyce anno domini M°CCC° V*, pridie kalendas Iunii presen-
tibus et testibus domino C[onrado] de Ekkelsdorf milite, domino Hein-
rico* de Schyrntschyn capelano nostro, Iohanne de Gozerstethe notario
nostro, Heinrico camerarii et Heinrico de Gythen civibus nostris et
| pluribus aliis fide dignis.
a’ Vgl. Nr. 410.
1305. Mai 31. Zeitz. 410.
Das Domkapitel zu Naumburg giebt zu Gunsten des Abtes Dietrich
und des Konventes des Klosters Horte die gleiche Erklärung wie
Nr. 409.
Hdschr.: D 55 (tit. Zebekur).
Vgl. Wolff II, 315.
Nos Conradus dei gratia prepositus, Hermannus decanus totumque
Nuenburgensis ecclesie capitulum recognoscimus efc.
Actum et datum Cyce anno domini M°Ccc°V°, pridie kalendas
Iunii presentibus et testibus domino Conrado de Ezelsdorf milite, Hein-
rico de Seirntschyn capelano domini nostri episcopi, Iohanne de Gozzer-
stete notario, Conrado de Pygauia camerario . . Heinrico camerarii,
Heinrico de Gythen civibus Cycensibus et pluribus aliis fide dignis.
— MÀ — — ——— € —— s
388 Urkundenbuch des Klosters Piorte.
1905. Juli 26. 411.
Die Brüder Heinrich Graf von Osterfeld und Hermann Domherr
zu Naumburg überlassen dem Kloster Pforte 2 Hufen in Ober- Möllern
und 1!/4, Hufen in Pomnitz zu eigen.
Hdschr.: T93. D 123 (tt. Mellir).
Druck: Deutsch: Wolff II, 311. Vogl. Braun 28.
Nos Heinricus comes dictus de Osterfelt et Hermannus canonicus
maioris ecclesie Nuenburgensis fratres omnibus hanc paginam in-
specturis salutem in domino. Quoniam humana,memoria labilis est
et per successus temporum multis oblivionum erroribus obscuratur,
ideo universitati fidelium, presencium videlicet et futurorum, dignum
duximus declarare, quod ob remissionem nostrorum peccaminum ac
pro remedio animarum progenitorum et fratrum nostrorum Portensi
ecclesie, quam semper singulari devocione coluimus*, contulimus duos
mansos nostre proprietatis sitos in pago ville Superioris Meller, quorum
unum Sifridus, alterum Martinus a nobis in feudo tenuerunt, item
mansum et dimidium in Pomnitz, quos Gelfradus de Luchowe similiter
feudali titulo possedit a nobis, cum omni iure, proprietate, utilitate.
dominio titulo proprietatis perpetuo possidendos. Ad eternam ergo
huius nostre? donacionis memoriam presentem paginam sigillorum
nostrorum appensionibus fecimus roborari. Huius rei testes sunt do-
minus Heinricus fratruelis noster perpetuus vicarius ecclesie Nuen-
burgensis, dominus Otto dictus Boninbitz* miles, Fridericus de Winecke,
Reinbotto de Lisne* castellani in Osterfelt cum pluribus aliis fide
dignis. Datum anno domini M? CCC* quinto, VII kalendas Augusti.
^ quam — coluimus fehlt D nostre fehlt D — * bonenbiß D '" lizne D
— ————
1306. Januar 30. 412.
Hermann! Domherr au Naumburg und Archidiakon des Pleissner
Landes überlässt das Patronatsrecht zu [Burg-]Hessler dem Kloster
Pforte.
Hdschr.: D 85" (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 322. Vgl. Naumann, Beitráge z. Lokalgesch.
d. Kreises Eckartsberga II, 17, Anm.
Nos Hermannus! canonicus maioris ecclesie Nuenborgensis et
archidiaconus* terre Plisnensis recognoscimus et ad noticiam tam pre-
sencium quam futurorum volumus pervenire, quod ob reverenciam et
honorem gloriose virginis genitricis dei Marie nec non pro remedio
animarum nostre, progenitorum et fratrum nostrorum ius patronatus in
Heseler contulimus ecelesie Portensi offerentes ibidem super altare in
presencia tocius conventus Portensis, presentibus et attestantibus hono-
rabilibus viris domino Kirstano abbate sancti Georgii prope Nuenbork,
Nr. 411—414. 1305— 1806. 889
Vlrico fratre nostro monacho eiusdem loci, Erinfrido canonico et the-
saurario ecclesie Nuenborgensis, Heinrico fratruele nostro, Heinrico de
Kambork perpetuis vicariis sepe dicte Nuenborgensis ecclesie et quam
pluribus aliis fide dignis. In cuius rei evidenciam presentem paginam
sigillo nostro fecimus roborari. Acta sunt heec anno domini M CCC VI,
II] kalendas Februarii.
* archidiacanus
! Nicht, wie Wolff und Naumann vermuthen, ein geborener von Heseler, sondern
Graf von Osterfeld. Dies ergiebt sich aus der vorigen Urkunde, wo, ebenso wie es
hier geschieht, der Domherr Hermann den Heinricus perpetuus vicarius Nuen-
burgensis seinen fratruelis nennt.
1306. März 6. Pforte. 413.
Friedrich Landgraf von Thüringen erklärt, dass er alle Güter des
Klosters Pforte, soweit sie in seinem Lande liegen, seiner Verfügung
vorbehalte und von derjenigen seiner Beamten befreie. Vgl. Nr. 556.
Hdschr.: D 134 (tit. Prerogativa).
Druck: Deutsch: Wolff II, 322. Vgl. Pertuch 1, 58. Bertuch-Schame! I, 39.
Nos Fridericus dei gracia Thuringie lanegravius, Misnensis et Orien-
talis marchio dominusque terre Plißnensis recognoscimus presencium
serie et ad universorum, quibus nosse fuerit oportunum, cupimus per-
venire noticiam, quod bona universa et singula nostre dicioni subacta,
que ad abbatem, conventum et cenobium in Porta spectare dinoscuntur,
nostre tantum et non subiectorum? nobis, videlicet advocatorum, sub-
advocatorum, officiatorum qualiumeumque in antea disposicioni reser-
vabimus et nullius monitis parere volumus in hoc casu, nisi de man-
dato nostro vocali seu litterali procedat libero et expresso. Datum
in Porta anno domini M CCC VI, Oculi.
a gubitorum
1306. April 3. | 414.
Das Georgenkloster bei Naumburg verkauft Schulden halber eine
Mühle, genannt die Kegelsmühle, nebst einem Hofe in Altenburg für
40 Mark an das Kloster Pforte.
Häschr.: D65. T5651.
Druck: Deutsch: Wolff II, 320.
In nomine sancte et individue trinitatis. Amen. Cristianus dei
gracia abbas, Albertus prior, Ludewicus custos, Guntherus camerarius
totusque conventus monachorum ecclesie sancti Georgii prope civitatem
Nuenburg ordinis beati Benedicti universis Christi fidelibus in per-
petuum. Quoniam quidem ad precavendum litigia, que rerum cupi-
ditas generat* incessanter, ex consilio sane providencie est consultum
Geechiehtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 26
390 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
acta hominum, que geruntur in tempore, ne simul in oblivionem eant
cum tempore, scriptis et testibus perhennari, ea propter tam presentibus
quam futuris notum esse volumus universis, quod, cum nos et nostrum
cenobium intollerabili usurarum et debitorum onere premeremur, ita
quod nullatenus per distractionem mobilium a mole tantorum debitorum
eximi et exonerari possemus, tandem deliberatione consiliisque multis
prehabitis de consensu reverendi patris nostri domini Vlrici Nuen-
burgensis episcopi ad alienationem immobilium decrevimus declinandum.
Cumque inter omnia nostra alienatio molendini, quod Kegilsmule'
dicitur, minus dampnosa iudicaretur, dictum molendinum cum area
quadam sita in villa Aldenburg, que layce tichstat dicitur, monasterio
Portensi Cysterciensis ordinis de communi et unanimi consensu et‘
omnium nostrum expressa voluntate pro quadraginta marcis Vri-
bergensis argenti proprietatis tytulo perpetue possidendum vendidimus,
presentavimus et contradidimus cum omni iure, dominio, proprietate,
possessione, proventibus ac utilitatibus omnibus, que nobis conpetebant
et que habebamus in ipso, nichil iuris nobis in dicto molendino penitus
reservantes. Super evictionis autem et warandie cautionibus omnium
predictorum venditorum et contraditorum secundum terre consuetudinem
antiquitus observatam nos et nostrum monasterium presentibus obli-
gamus. Sane cum in premissis omnibus nostra res utiliter sit gesta,
ut et tractata sic et racionabiliter peracta perpetua firmitate consistant
secura, presentem paginam desuper conscriptam nostri sigilli robore
fecimus communiri. Nos Vlricus dei gracia episcopus, Conradus pre-
positus, Hermannus decanus totumque capitulum ecclesie Nuenburgen-
sis, cum prefatus contractus de nostro consilio emanaverit@, pro habun-
danciore cautela in aucmentum roboris presentibus nostra sigilla duximus
apponenda. Acta sunt hec anno domini M°CCC° VI*, in vigilia Pasce.
Testes huius rei sunt Iohannes de Gozirstete* notarius domini episcopi
Nuenburgensis, Nycolaus perpetuus vicarius in Cyce, Otto de Lichten-
hayn et suus filius, Conradus de Ezilsdorfí milites, Conradus de Foro,
Heinricus sculteti cives in Nuenburg et alii quam plures fide digni.
a gnat D ? kegelsmole T “et fehlt T 4 emanauit T — * Goter-
stede T Eselstorff T |
1306. April. 415.
Das Moritekloster bei Naumburg verkauft Schulden halber sane
Mühle in Altenburg nebst Zubehör, einen Acker beim Pfortaischen
Fischhause und einen Gelreidezins von der Mertendorfer Mühle an
dus Kloster Pforte für 70 Mark, von denen der frühere Propst bereits
55 Mark empfangen hat.
Hdachr.: D 64^. T'280.
Druck: Deutsch: Wolff IT, 318. Vgl. Pertuch I, 194. Bertuch-Schamel
I, S0. Lepsius, Kl. Schr. 1, 71. II, 140.
Nr. 415. 1306. 891
In nomine domini*. Amen. Ludewicus dei gracia prepositus,
Henricus prior totusque conventus canonicorum regularium sancti
Mauricii prope Nuenburg omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Cum
mater erroris oblivio rebus gestis confusionem pariat et inducat, expedit
acta hominum sigillatis apicibus eternari. Ea propter noverit presens
etas hominum et in Christo posteritas successura, quod, cum nostra
ecclesia usurarum ac aliorum debitorum onere intollerabiliter^ preme-
retur nec aliter a tanta mole nisi per alienationem nostrarum posses-
sionum nos eximi posse conmuniter iudicaremus, de consilio et con-
sensu reverendi patris nostri domini Vlrici episcopi Nuenburgensis’
ac unanimi omnium nostrum consensu et expressa voluntate molen-
dinum nostrum in Aldinburg cum omnibus suis adherenciis, agris
scilicet, areis, ortis, arboribus, agrum insuper ante domum piscatoriam *
Portensium et duo maldra frumenti perpetui census, que in molendino
Mertindorf babuimus, hec inquam omnia cum omni iure, dominio,
proprietate, possessione, proventibus ac utilitatibus omnibus domino
abbati et conventui de Porta pro LXX* marcis argenti vendidimus, pre-
sentavimus et contradidimus tytulo proprietatis perpetuo possidenda 4,
de qua tamen summa LXX* marcarum dominus Conradus antecessor
noster, cum nostre preesset ecclesie, iam pridem LV marcas perceperat,
reliquas nos profitemur ad integrum percepisse. Ut igitur huius modi
contractus tam racionabiliter consumatus firmus et inconvulsus perpetuo
perseveret, presentem paginam abinde confectam sigillo nostro et sigillo
capituli nostri fecimus roborari. Nos quoque Vlricus dei gracia Nuen-
burgensis episcopus, ut cunctis liquido* pateat contractum prenotatum
de nostro consilio et consensu emanasse, pro aucmento roboris presen-
tibus nostrum sigillum duximus apponendumfí. Acta sunt hec in
Pascha anno domini M*?CCC? V1°, indicione IHI*. Huius rei testes sunt
dominus Cristanus abbas sancti Georgii, Guntherus monachus et came-
rarius ibidem, dominus Heinricus de Wizense, Vlricus de Botenstete*,
Henricus de Kamburg perpetui vicarii Nuenburgensis ecclesie, Fride-
ricus plebanus de Domina nostra, Conradus dictus de Foro, Hermannus
dictus^ de Aken, Henricus sculteti cives Nuenburgenses et quam plures
alii fide digni. .
* domini fehlt D b intollabiliter D ° domum später übergeschrieben,
piscaroriam D possidendam D possidendam oder possidendum T — * liquide 7
! appendendum T' * Botenstets T' ^ " dictus fehlt T
Anm. Dieselbe Mühle in Altenburg betrifft eine Urkunde von 1292. Juli 29,
die auf Pforte zwar swnüchst keinen Bezug hat, aber bei dem Uebergang der Mühle
an das Kloster demselben als Rechtsnachfolger des früheren Besitzers abgegeben ist.
In der Urkunde (Hdschr.: T 49”. Druck: Deutsch: Wolff I1, 235) verkaufen
Konrad Propst, Heinrich Prior und der Konvent von S. Moritz in Naumburg einen
Zins von der Mühle an einen Naumburger Bürger Konrud, Sohn des verstorbenen
Bertold, und bemerken, dass sie die dafür empfangenen 18 Murk mit verwandt
haben bei der Erwerbung eines Waldes, Buchlite genannt. (Zu letzterer vgl. Lepsius,
Kl. Schr. I, 115.) "Testes huius rei sunt dominus Vlricus de Colditz, dominus
26 *
o- U
892 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Dithmarus de Willerstete canonici ecclesie Nuenburgensis, dominus Wolphardıs
plebanus in Rutelisbergk, Herman[n]us de Aquis, Heinricus antiqui sculteti,
Heidenricus filius Erenfridi cives in Nuenburg et Iohannes de QGoserstethe.
Datum anno domini M? CC? XC secundo, quarto kalendas Augusti.
Ebenso verhält es sich wahrscheinlich mit einer weiteren Urkunde von 1300. Nor. 22
(Hdschr.: T 59. Druck: Deutsch: Wolff II, 269), nach welcher Konrad Propst und
dus Kaptiel von S. Moritz in Naumburg mit Zustimmung des Bischofs Bruno den
Schwestern .Antonie und Osterhild von Osthausen Klosterfrauen in Erfurt 2 Mark
, jährlichen Zins von ihrer Mühle in Altenburg für 20. Mark und weiter ein Malter
Getreide ron ihrer Mühle in Mertendorf verkaufen. Ausserdem aber berieht sich
-auf das Kloster der folgende Passus der Urkunde: — Est eciam in tractatu huius
modi taliter ordinatum, cum moniales dicte in terminis solucionis predicti census
presentes esse non valeant, quod totalis hec pensio domino Gunthero de Ost-
husen monacho Portensi ipsarum (ipsorum 7) fratri seu subcelerario ibidem in
Porta, qui nunc est vel pro tempore fuerit, quovis anno in terminis prenotatis
dictarum monialium et sororum nomine totaliter presentetur. Si vero, quod
absit, census prenotatus tempore debito non daretur, ex tunc idem dominus
Guntherus frater dictarum monialium seu subcelerarius, qui nunc est vel qui
pro tempore fuerit, impignorandi pro ipso censu in dictis molendinis seu ipeos
molendinarios habebit liberam facultatem. — Acta sunt hec Nuenburg anno
domini M°CCC, in die Cecilie virginis presentibus viris idoneis domino Theode-
rico abbate Portensi, domino Ottone cantore Nuenburgensi, domino Hermanno
de Starkenburgk canonico ibidem, domino Heinrico comite, Heinrico de Roda,
Alberto fratre suo de Nitzwitz laicis et multis aliis fide dignis.
Ausführlich hat über die hier in Betracht kommenden Mühlen gehandelt
S. Lüttich in Mitteilungen d. V. f. Erdkunde, Halle 1895, S. 106 ff.
1306. Mai 15. 416.
Friedrich Graf und Elisabeth Gräfin von Rabenswald eignen dem
Kloster Pforte 2 Hufen in Pomnitz zu, die Gelfrad von Laucha
demselben verkauft und ihnen aufgelassen hat.
Hdschr.: T83®. D 125 (tit, Pomnytez) mit Kürzungen.
Drucke: Böhme, Todtheilung 77. Deutsch: Wolff II, 316. Vogl. Pertuch
I, 123. Bertuch-Schamel I, S0. Braun 28. Lepsius, Kl. Schr. II, 150.
Nos Fridericus dei gracia comes, Elisabet comitissa de Rabinswalt
tenore presencium recognoscimus et ad noticiam tam presencium quam
futurorum volumus pervenire, quod honorabilis vir Gelfradus de Luchowe
duos mansos sitos in pago ville Pompnitz domino Theoderico abbati et
conventui de Porta rite ac racionabiliter vendidit pro decem et novem
marcis Vribergensis argenti sibi integraliter persolutis. Verum quia
idem Gelfradus ipsos duos mansos a nobis iure tenuit feudali*, eosdem
ad manus nostras resignavit rogans attente, ut prefatos mansos duos
Portensi monasterio appropriare dignaremur. Nos vero affectum, quem
ad idem Portense monasterium et fratres inibi constitutos gerimus,
occasione accepta per effectum* declarare volentes pro animarum
nostrarum remedio sepe dictos duos mansos appropriavimus Portensi
monasterio cum omni iure, utilitate, dominio et proventibus titulo pro-
Nr. 416—41^. 1806. 893
prietatis sine cuiuscunque impeticione vel gravamine imperpetuum
possidendos. Ut autem hec nostra donacio a nullo in posterum possit
irritari, presenti pagine ad evidenciam geste rei nostra sigilla duximus
apponenda. Testes sunt huius rei@ Gelfradus Pingwis*, Gelfradus ad-
vocatus in Eckehardesbergí, Heinricus de Steinburgk et alii quam
plures fide digni. Datum anno domini M*CCC? VI, idus Maii.
* tenuit iure feodali D — " dictos D . * efectum T * huius rei sunt D
“ pinguis D — f eckirsberg D
1306. Juni 3. 417.
Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt unter Zustimmung seines
Domkapilels einen zwischen dem Schatzmeister seiner Kirche und
dem Kloster Pforte abgeschlossenen Tausch, durch welchen letzteres
2 Höfe in Rostewitz erhält und einen Zins vn 2 Pfund Pfeunigen
in der Naumburger Münze, den es von Ulrich Ritter von Geusau
gekauft hat, der Kustodie des Naumburger Stifts überlässt, und eignet
dem Kloster die beiden Höfe zu.
Häschr.: D61. T 189.
Druck: Deutsch: Wolff II, 317. Vol. v. Schönberg 164.
Nos Vlricus dei gracia ecclesie Nuenburgensis episcopus omnibus
Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam litterarum apices non solum
rerum gestarum seriem perpetuant, verum etiam licium ét errorum
materiam precavent et excludunt, hinc est, quod ad noticiam tam pre-
sencium quam futurorum tenore presencium cupimus pervenire, quod
dilectus in Christo Ernfridus nostre ecclesie thesaurarius dnas areas
sitas in villa Rostwiz XXX* et tres solidos denariorum Nuenburgensium
annuatim solventes apud dominum Theodericum abbatem de Porta
permutavit pro duobus talentis denariorum perpetui census in moneta
Nuenburg, que quidem talenta duo cum Vlricus miles de Gusowe .
fidelis noster domino abbati de Porta predicto vendidisset, ad manus
nostras eadem libere resignavit, eo quod a nobis feodaliter dependerent.
Nobis vero huiusce modi resignatione facta et permutatione rationabi-
liter habita dominus abbas de Porta et Ernfridus prefati ad nostram
presenciam venientes rogabant, ut factum ratificare vellemus, ita dum-
taxat, quod areas duas in Rostewitz pretactas in ditionem ecclesie
Portensis transfundere dignaremur, proprietatem vero duorum talen-
torum emptorum in moneta a domino abbate versa vice Nuenburgensi*
custodie donaremus. Nos igitur utilitate utrobique considerata nostram-
que partem in nullo defraudatam eorum precibus faventes duas areas
prescriptas cum omni iure, utilitate, dominio, sicut nostra ecclesia
hactenus habuit, presenti scripto conferimus et appropriamus Portensi
ecclesie perpetuo possidendas. Verum cum collatio custodie nostre
ecclesie Nuenburgensis ad nos pertinere dinoscatur, huic permutationi
bene habite presentibus "nostrum consensum ostendimus accessisse.
394 | " Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Nos Conradus dei gracia prepositus, Hermannus decanus totumque
capitulum ecclesie Nuenburgensis ad nostrum consensum exprimen-
dum super hac permutatione presenti scripto etiam sigillum nostrum
duximus: apponendum. Acta sunt hec anno domini M? CCC? VI*, in
crastino beatorum martyrum Marcellini et Petri. Testes sunt Otto
de Lichtenhayn, Guntherus de Schonenberg, Vlricus de Gusowe
milites, Henricus de Schonenberg, Erkinbertus Geyleuuz* et alii quam
plures fide digni.
a Nuenburgensis D Nuemburgen T ^" Geylvuz T
-—- — — — ———
1306. Juli 2. | 418.
Rudolf Schenk von Tautenburg bekundet, dass auf eine von ihm
erhobene Klage betr. 71), Hufen in Sachsenhausen, die sein Vetter
Rudolf Schenk von Käfernburg dem Kloster Pforte verkauft habe
(vgl. Nr. 367), leleteres nach schiedsrichterlichem Vergleich ihm 20 Marl:
gezahlt habe, und verzichtet auf alle Rechte an den Besitzungen.
Häschr.: T 265” ohne Neuhöfers Beglaubigung, die jedenfalls nur durch
ein Versehen weggeblieben ist. D 92" (tit. Sachsinhusen) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 315.
In nomine domini Amen. Ne abolite questiones materiam vel
occasionem habeant renascendi, solent ea, que per legittimam vel ratio-
nabilem decisionem terminata fuerint et in amicabilem concordiam
revocata, scripti testimonio confirmari et posterorum noticie commendari.
Ideoque nos Rudolfus pincerna de Tutinberg recognoscimus et tenore
presentium declaramus omnibus, quibus nosse fuerit oportunum, quod
causa sive questio, quam movimus cum domino abbate et conventu de
Porta super sex mansis in Saxinhusen solventibus annuatim duas
marcas Vribergensis argenti et sex maldra hiemalis frumenti Erfordensis
mensure, item super manso et dimidio infeudatis, quos mansos omnes
Rudolfus pincerna patruelis noster dictus de Keuernberg vendidit
abbati et conventui jam predictis, taliter est decisa, quod videlicet se-
cundum arbitracionem et amicabilem compositionem dominus abbas et
conventus sepe dicti dederunt nobis viginti marcas argenti Vribergen-
Sis, quas nos recepisse profitemur, et nos cum universis heredibus
nostris renunciamus iuri advocatie, exactioni, iuditio et conclusive omni
iuri*, quod nobis in bonis supra scriptis competere videbatur, tradentes
nostrum beneplacitum et consensum domino abbati et conventui sepe
dictis, ut bona prelibata perpetuo possideant libere et quiete. Verum
quia prefata bona omnia a domino Ottone burgravio de Kirchberg in
feudo habuimus, ad ipsius manus eadem* nos promittimus* resigna-
turos Ad horum omnium evidentiam presens scriptum nostro sigillo
iussimus roborari. Acta sunt hec anno domini MCCC VI, in die bea-
torum martyrum Processi et Mart[inianil. Testes sunt Albertus socer
Nr. 418—420. 1306— 1307. | 995
noster de Heruesleuben?, Theodericus de Groyscen, Vitelo et Bertoldus
de Madela et alii plures®.
* iure T " easdem 7T — ° permittimus T husleub. 7’ herueslelbin D
* et alii plures fehlt T
nn nn
[1307?:] Wartburg. 419.
Albrecht Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte nach
Hesignation der Lehnsträger !/, Hufe und 1 Hof in Taugwilz eu.
Hdschr.: T 725. D 116 (tit. Dokwicz) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 326.
Nos Albertus dei gracia Thuringorum landgravius® Saxonieque
comes palatinus recognoscimus in hiis scriptis, quod dimidium mansum
situm in pago ville^ Dockwitz cum una area in villa eadem, quem
Heinricus de Salecke a strenuis viris Alberto advocati et Elgero de
Rinsfelt* fratribus in feudo tenuit, post resignacionem ad manus eorum
factam ab eis prece et instancia fideli devocione obtinuit, ut iidem
nobiles Albertus et Elgerus nobis possessionem eiusdem dimidii mansi
resignarent, eo quod eundem a nobis iure consimili possiderent. Post
resignacionem igitur a sepe dictis viris ad manus nostras factam, cum
nobis prescriptus dimidius mansus libere vacaret, nos pro anime nostre
ac liberorum nostrorum salubri remedio eum? cum area Portensi
monasterio donavimus et appropriavimus titulo proprietatis perpetuo
possidendum. Igitur ut hec nostra donacio et appropriacio a nemine :
in posterum infringatur, presentem litteram scribi et nostri sigilli
appensione fecimus communiri. Datum et actum Wartberg.
a "anegr. "dei grà thur. D — "in villa D — " Ruisfelt 7 * ipsum D
ı Hierher ist die undatierte Urkunde | gesetzt, weil Pforte in diesem Jahre
zuerst (vgl. Nr.422) Erwerbungen in Taugwitz macht, ausserdem eine spätere Aus-
stellung auf der Wartburg unwahrscheinlich ist. Vgl. Wegele, Friedrich d. Fr. 287,
4.3. Elgerus miles dictus de Rinsvelt findet sich 1301 bei Beyer, UB.d. Stadt
Erfurt 1, 342.
-— —— — —— —— ———
130%. Februar 8. Zeitz. 420.
Ulrich Bischof von Naumburg eignet nach Resignation und auf
Bitten Konrads von Mutschau dem Kloster Pforte 1 Hufe und
1 Hof in Köttichau zu.
Hádschr.: D 65". Anscheinend nach einem andern Original, in dem die
Zustimmung des Domkapitels gefehlt hat, ID 86" (tit. Extra) mit Kür-
zungen und T 176".
Druck: Deutsch: Wolff II, 323.
Nos Vlricus dei gracia episcopus Nuenburgensis omnibus Christi
fidelibus in perpetuum. Cum mater erroris oblivio rebus etiam bene
396 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
gestis confusionem pariat et inducat, expedit acta hominum sigillatis
apicibus eternari. Ea propter tenore presencium notificandum duximus
omnibus tam presentis evi hominibus quam futuri, quod mansum
unum in Cothowe?, quem Conradus de Muthshowe* a nobis in feodo
tenuit, cum una curia prefato manso annexa et reliquis suis ‚appen-
diciis ad ipsius Conradi de Muchowe^* instanciam post resignationem
ad manus nostras racionabiliter factam Portensi ecclesie in proprium
dedimus volentes iam prescriptam Portensem ecclesiam hunc mansum
in Cothowe* cum omni iure, utilitate, possessione ac dominio de cetero
privilegio proprietatis perpetuo possidere. In huius nostre donationis
testimonium ac perhennem memoriam presentem paginam nostro sigillo
iussimus communiri. Cuius rei testes sunt dominus Heinricus pre-
positus Cycensis, Otto frater noster, Iohannes de Gozirstete notarius
noster canonici Cycensis ecclesie * predicte, Iohannes de Haneuelt, Con-
radus de Ezilsdorf milites, Otto de Drutshin militaris, Henemannus
dictus Kamerarius, Heynemannus de Gyten cives Cycenses et alii quam
plures. Datum Cyce anno domini M?CCC? VII*, VI? idus Februarii.
Nos Hermannus dei gracia prepositus, Vlricus decanus totumque capi-
tulum canonicorum supra dicte ecclesie Nuenburgensis ad exprimendum
nostrum consensum huic donationi affuisse presens scriptum capituli
nostri sigillo iussimus roborari®.
* Oder Cochowe, zwischen o und t (c) in Rasur blass t, darüber, ebenfalls
blass, e oder c D 65" cotchow DS6^ Cotehowe T " motschow D 86^ Muth-
shouwe 7 * cotchow D 86" Cotchouwe 7' 4 Cycenses ecclesie D 65"
ecclesie ciczen D 56" ecclesie Cyzen T — * Nos — roborari fehlt D86". T
1307. Mürz 17. Weissenfels. 491.
Dietrich jüngerer Landgraf von Thüringen und Markgraf der
Lausitg eignet nach Resignation der Lehnstráger dem Kloster Pforte
1 Hufe in Kayna zu.
Hdschr.: D 86” (tit. Extra).!
Druck: Deutsch: Wolff II, 327.
Nos Theodericus dei gracia iunior Thuringie langravius et marchio
Luzacie omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Ea, que ecclesiis ex
donacione principum conferuntur, digna sunt scripture testimoniis com-
mendari, ne, que gesta sunt in tempore, cum lapsu temporis a memoria
hominum evanescant. Quapropter notificandum duximus omnibus
Christi fidelibus, quibus exhibitum fuerit presens scriptam, quod man-
sum unum in Choine, quem Nicolaus dictus de Molendino a nobis in
feodo habuit, quem eciam ab eodem Nicolao Hennyngus cognomento
Scherff et Heinricus prescripti Hennyngi avunculus cives Merse-
burgenses simili iure tenuerunt, post resignacionem Hennyngi et
Heinrici prius ad manus Nicolai itemque Nicolai ad manus nostras
Nr. 421—423. 1807. 897
legittime factam, cum nobis libere vacaret idem mansus, eum Portensi
ecclesie et fratribus inibi deo famulantibus, quos singulari devocione
conplectimur, pro salute anime nostre in proprium dedimus volentes
prefatam Portensem ecclesiam hunc mansum proprietatis privilegio in
perpetuum possidere. In cuius nostre donacionis evidenciam presentem
paginam nostro sigillo fecimus communiri. Datum Wissinvels anno
domini MCCC VII, .XVI kalendas Aprilis. Testes sunt Albertus Knut,
Iohannes de Gelnow milites, Fr[idericus| advocatus noster in Wissen-
uels, Heinricus Soike civis ibidem et alii plures.
! Die Urkunde führt in D die Ueberschrift: De manso in choine | infirmarie |
(inf*marie, woraus Wolff inferiore marie macht). Es wird dadurch die Hufe als
dem Stechenhause des Klosters gehörig bezeichnet, wovon allerdings in der Urkunde
selbst nichts erwähnt ist.
nn —
1307. Mail. 422.
Heinrich Graf von Beichlingen bekundet, dass er 4!., Hufen in
Taugwitz dem Kloster Pforte übergeben habe.
Hdschr.: T 73. D 116^ (tit. Dokwicz) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 326. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 155.
Nos Heinricus dei gracia comes de Bichlingen recognoscimus et
tenore presencium publice protestamur*, quod nos de puro bone volun-
tatis affectu, accedente nichilo minus uxoris nostre et emnium heredum
nostrorum beneplacito et consensu, ad honorem Ihesu Christi et gloriose
virginis genitricis eius? Marie quatuor mansos et dimidium in villa
Dogkwitz, quos Hermannus et Heinricus fratres dicti de Ebersbergk
a nobis in feudo habuerunt, cum areis° vel aliis eorum pertinenciis
quibuscunque damus et conferimus ecclesie Portensi et fratribus inibi
constitutis cum omni iure, quod nos in ipsis mansis habuimus, perpetuo
possidendos. Ad eternam ergo@ huius nostre donacionis memoriam
presentem protestacionis paginam sigilli nostri appensione fecimus com-
muniri. Huius rei testes sunt Hermannus de Raspenberg, Richardus
cognomento Geze* et Heinricus frater eius, Hermannus de Collede et
Heinricus frater eius milites et castellani nostri in Bychelingen et quam
plures alii fide digni‘. Datum anno domini M°CCC° VII, kalendas Maii.
* profitemur D db genitricis eius virginis D * griis 7 A igitur D
* Gece D ' et alii plures D
1307. Juli 12. 423.
Heinrich Graf von Orlamünde bekundet, dass er seme Lehnsgüter
irn Lissdorf dem Abt von Hersfeld aufgelassen und die von letzterem
hierfür eingetauschten Besitzungen des Klosters Pforte in Laebstedt
zu Lehen genommen habe. Vgl. Nr. 395.
Hdschr : D 59 (tit. Lizingestorf). T 138°.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 327. Vgl. v. Reitzenstein 123*.
398 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Nos Heinricus dei gratia comes de Orlamunde presentium attesta-
tione recognoscimus, quod, cum permutatio bonorum in villa Lyziges-
torph videlicet et Libenstethe inter venerabiles patres de Hersfeldia et
de Porta abbates rationabilis esset facta, nos bona in Lyzigestorph cum
iure patronatus ecclesie ibidem ac aliis bonorum appenditiis, cum in
permutatione prescripta Portensi ecclesie cessissent, domino nostro
abbati Hersfeldensi, a quo ea in feodo tenuimus, resignavimus, quorum
vice bona in Libenstete cum iure patronatus ecclesie ibidem, que prius
cenobii fuerant Portensis*, de manu domini abbatis Hersfeldensis, cui
per concambium cesserant, nos suscepisse feodaliter profitemur. In
huius rei evidentiam ac perhennem memoriam presentem paginam
sigillo nostro fecimus communiri. Datum anno domini M? CCC*? VII*,
III? idus Iulii.
* portensis cenobii fuerant T'
1307. November 22. 494.
Ulrich Bischof von Naumburg schenkt dem Kloster Pforte zum
Ersatz für Verluste, die dasselbe durch eine Fehde swischen ihn und
dem Markgrafen Heinrich von Brandenburg erlitten hat, zugleich
auch um die bei der Gründung des Klosters vom Naumburger Bis
thum eingegangene Verpflichtung zu erfüllen, das Eigenthum über
5 Hufen in Altenburg.
Hdschr.: D 63°'. Nach anderer Vorlage T 53.
Druck: Deutsch: Wolff II, 324. Vogl. Lepsius, Kl. Schr. IT, 145.
In nomine domini Amen. Vlrieus dei gracia Nuenburgensis
ecclesie episcopus omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum. Ex
quo auctore deo super familiam ipsius licet indigni constituti sumus",
in hoc fidelis et prudentis servi officium pro modulo nostro exequimur,
si iusticiam, quam subditis nostris verbis ostendimus, ipsi operibus
teneamus. Inde est, quod universitati fidelium tam presencium quam
futurorum constare volumus, quod inimicicia* patens sive gwerra cum
ageretur inter nos ex una et dominum Hf[einricum] marchionem de
Brandinburg parte ex altera, honorabiles viri fratres de Porta nobis
dilecti in medio licium hinc inde confligencium positi contumelias in
suis conversis, iniurias et dampna plurima in suis rusticis ac rebus
per nostram familiam pertulerunt, ita ut plerique, proch dolor, ex
eorum rusticis interfecti gladio caderent, reliqui vero plagis seu ver-
beribus detriti vix aufugerent semivivi. Crassam igitur hanc iniuriam
dictis fratribus de Porta a nostra familia exhibitam ante oculos nostre
consciencie ferre non valentes incorrectam, ipsis satisfacere curavimus,
prout facultatis nostre modulus requirebat. Unde maturo freti consilio
in emendam et restaurum iniuriarum seu dampnorum predictorum
fratribus de Porta sepe dictis de mera voluntate donavimus proprie-
Nr. 424—425. 1307— 1808. 399
tatem quinque mansorum cum omnibus suis iuribus et* antiquis per-
tinenciis@ libere ac* perpetualiter possidendam‘. Qui quidem mansi
incipiunt ab occidente pontis, qui dicitur Swinswarte, contra villam
Vlemingen ascendendo, descendendo vero in planiciem contra Salam
fluvium inter villam Aldinburg et mansos canonicorum situantur. Fuit
preterea aliud non minus efficax huius nostre donationis motivum,
quia fratres de Porta prefati a nostris predecessoribus validis instru-
mentis privilegiati sunt, quod de possessionibus ecclesie nostre et de
bonis episcopatus nostri eis refundere teneamur et supplere, quod
minus factum est, cum in primaria sui fundatione pro mille et centum
mansis, quos ab eis in loco Smolnensi nostra recepit ecclesia, ipsi
versa vice a nostra perceperunt ecclesia mansos tantummodo quinqua-
gintae. Ut autem^ nostre proprietatis collatio a nullo possit in posterum
irritari, presenti pagine ad evidenciam geste rei nostrum sigillum duxi-
mus apponendum sub annotatione testium, quorum nomina sunt hec:
Otto de Koldiz frater noster canonicus Nuenburgensis', Iohannes de
Gozirstete prothonotarius* noster canonicus Cycensis!, Ber[toldus] de
Schidingen, C[onradus] de Ezilsdorf milites nostri, Heynemannus de
Gyten, H[einricus] camerarius, Petrus de Gysingen" cives nostri in
Cyce? et alii quam plures fide digni. Datum? anno domini M* CCC° VII^,
in die beate Cecilie virginis.
? inimi (Schluss der Zeile) D
T hat, abgesehen davon, dass es die Namen ausschreibt , folgende abweic
Lesarten :
^ simus — ^ iuribus et fehlt — * scilicet areis, ortis, pratis, pascuis, arbustis
seu appendiciis aliis, quocumque nomine censeantur hinzugefügt ® pacifice
hinzugefügt f nihil omnino iuris nobis in predictis mansis seu eorum appen-
diciis reservantes hinzugefügt ° Der Sais Fuit — quinquaginta fehlt bh hec
hinzugefügt ! canonicus Nuenburgensis fehlt * notarius ! canonicus
Cycensis fehlt — " Heinricus Camerarius Petrus de Gisingén Heinemannus de
Githen " Cycenses ° Acta sunt hec ? Nos Hermannus dei gracia pre-
positus, Vlricus decanus totumque capitulum canonicorum supra dicte ecclesie
Nuenburgensis ad exprimendum nostrum consensum huic donacioni affuisse
presens scriptum capituli nostri sigillo iussimus roborari hinzugefügt.
! Die Urkunde führt in D die Ueberschrift: Ista littera accepta est primo
ob cautelam defensionis nostre et est robur sequentis. Nun folgt aber 1n D eine
Urkunde vom Jahre 1312 (Nr. 446), in welcher Bischof Ulrich dem Kloster Pforte
108 .Aecker an der Schweinswartenbrücke bis Altenburg, die es von verschiedenen
Naumburger Bürgern erworben hat, zueignet. Es scheint also, dass diese 108 Aecker
in den 5 Hufen der obigen Urkunde enthalten sind und deren Zueignung in
Nr. 446 nur wiederholt wird.
1308. Juli 12. 425.
Hermann und Otto Grafen von Orlamünde bekunden, dass sie
ihre Lehnsgüter in Lissdorf dem Abt von Hersfeld aufgelassen und
die von leisterem hierfür eingelauschten Besitzungen des Klosters
Pforte in Liebstedt zu Lehen genommen haben.
N
400 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hdschr.: D 59" (tit. Villa Listorf).
Druck: Deutsch: Wolff II, 328. Vgl. v. Reitzenstein 134°.
Die Urkunde stimmt mit Nr. 423 wörtlich überein bis auf die
Worte (permutatio bonorum) cum tota villa Lizigisdorf videlicet et
quibusdam , bonis in “Libenstete (inter efc) und Datum auno domini
M? CCC° VIII*, quarto idus Iulii.
! Bei der Üebereinstimmung des Tages in beiden Urkunden £st. als sehr wahr-
scheinlich ein Schreibfehler ın der Jahreszahl anzunehmen und 1307 statt 1308
zu setzen.
——
1308. November 29. 4%.
Die Rathmänner der Stadt Naumburg bekunden, dass mehrere
Naumburger Bürger ihre Besitzungen — so weit eine Ortsbestimmung
hinzugefügt ist, liegen sie theils auf dem linken Ufer der Saale in
Tauschwitger Flur und bei Rossbach, theils auf dem rechten Ufer in
der Aue unterhalb Altenburg oder bei der Schweinswarte — an das
Kloster Pforte verkauft, die Kaufsumme empfangen und sich tor
dem Rathe verpflichtet haben auf Verlangen des Klosters die Be-
sitzungen, die Lehen sind, aufzulassen.
Hdschr.: D61^. T 53".
Druck: Deutsch: Wolff II, 329. Vol. Pertuch I, 125. Bertuch - Schamel
I, 81.
Nos Hermannus de Meller, Waltherus Riseneri*, Ditmarus de Nova
civitate, Iohannes Rikze^, Heinemannus* Brandeys, Petrus Spete, Ber-
toldus Scaffinrath@ iunior, Heinricus Leyscen ceterique consules civi-
fatis Nuenburgensis recognoscimus ot omnibus has litteras visuris
cupimus esse notum, quod Iohannes dictus de Wizinvels noster con-
civis* de unanimi consensu omnium heredum suorum pro centum
viginti et septem marcis usualis argenti sibi integraliter persolutis rite
ac racionabiliter vendidit honorabilibus viris domino Heinrico abbati
et conventui in Porta bona quedam, videlicet dimidium mansum situm
in pago ville Tuswiz et vineam quandam ibidem annexam vinee
magistri hospitum, triginta quoque et VI] agros, quorum agrorum
viginti et duo in planicie campi, qui owa* dicitur, inter villam Aldin-
burg et owam® canonicorum Nuenburgensium situantur, octo vero sit
sunt in crepidine montis, qui Swinswarte vocatur, sex ex illa parte
Sale! fluvii prope villam Rosbach, unus vero cum dimidio situs est
iuxta notum signum, quod* warthe consueverat appellari. Item Ger-
hardus dietus de Cyce eque concivis noster quindecim agros in owa!
predicta sitos pro triginta marcis et una usualis argenti vendidit de
Porta dominis iam predictis. Ditmarus* quoque de Nova civitate ipsis
dominis de Porta vendidit agros undecim pro XX et VIII marcis cum
dimidia argenti itidem usualis. Item Ditmarus Riseneri dominis de
Porta prefatis pro XVII marcis usualis argenti vendidit agros septem.
Nr. 426—497. 1808. | 401
Porro Iohannes Breytfuz cum matre sua pro XX et una marcis similis
argenti vendidit dominis de Porta novem agros et dimidium. Item
lohannes Papa pro XVII marcis eiusdem argenti vendidit agros sex
dominis de Porta sepius memoratis. Cum igitur concivibus nostris
universis iam predictis integraliter ac conplete sit soluta pecunia, pro
qua bona sua prehabita vendiderunt, coram nobis data fide singuli
promiserunt, quod hec bona, quia feodali iure possederant, libenter
velint resignare, quandocumque per dominos de Porta fuerint requisiti.
At» vero contractus isti racionabiliter cum sint facti inter dominos de
Porta ex una et concives nostros predictos parte ex altera nichilque
fraudis vel iniurie passe sint persone parcium utrarumque, atque ne
super premissis ulla questio calumpniosa seu interpretatio sinistra
possit in posterum aliqualiter suboriri, immo in aucmentum roboris et
testimonii? firmioris presentem paginam conscribi et sigillo nostre civi-
tatis fecimus communiri eum astipulatione testium, quorum nomina
sunt hec: Conradus dictus de Foro, Cristianus eius filius, Heinricus
antiqui sculteti, Heydinricus monetarius concives nostri et alii quam
plures fide digni. Acta sunt hec anno domini M°CCC°VIII°, in vigilia
beati Andree apostoli.
.3 Risener et T ^ Nitzke T * Hermannus 7 4 Scauerat T — * con-
ciues D — f quoque fehit D —. * Oba T " Obam T sali T * quam T
I Qwaw T " Otmarus in Korrektur T " ac D ? testimonio T
— m ———
1308. Dezember 22. - 495.
Friedrich Landgraf von Thüringen lässt dem Bischof Ulrich von
Naumburg 2 Hufen in Altenburg auf mit der Bitte dieselben dem
Kloster Pforte susweignen und bekundet, dass er demselben Kloster
lj Hufe n Tauschwitg zugeeignet habe.
Hdschr.: D62. T 54°. Auch enthalten in Nr. 435 (D).
Druck: Deutsch: Wolff II, 330.
Reverendo domino suo Vlrico Nuenburgensis ecclesie* episcopo
Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Mysnensis et Orientalis
marchio dominusque terre Plisnensis cum debita reverencia se totum
in omni genere conplacendi. Quoniam religiosorum commoda et pro-
fectus pro posse et modulo nostro promovere et ampliare intendimus,
noverit dominationis vestre magnitudo, quod venerabilibus viris de
Porta fratribus ordinis Cysterciensis ob amorem dei omnipotentis eius-
que gloriose genitricis dedimus et eontulimus ius feodale in duobus
mansis sitis in pago ville-Aldenburg, quorum mansorum unum a nobis
in feodo habuit lohannes de Wizenuels civis in Nuenburg, reliquum
autem Theodericus et Henricus dicti Papa* fratres et cives itidem in
Nuenburg a nobis possederunt iure simili feodali. Nos igitur, quia hos
duos predictos mansos" a vobis ulterius in feodo habuimus?, eosdem
402 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
sanctitati vestre presentibus libere resignamus cum omnibus suis per-
tinenciis, affectuose rogantes, quatinus ipsos appropriare dignemini
Portensi cenobio* propter deum et nostrarum precum humilem inter-
ventum. Preterea noverint universif, ad quos pervenerit presens
scriptum, quod predictis fratribus de Porta nobis dilectis contulimus
et appropriavimus cum omni utilitate sibi appendente dimidium man-
sum situm in pago ville Thuswiz^, quem Iohannes de Wizenuels pre-
dictus a nobis in feodo habuit et possedit. Ad quorum omnium evi-
denciam presens scriptum nostri sigilli robore conmunitur. Datum
anno domini M°CCC° VIII®, in crastino beati Thome apostoli.
^ Nuenburgensi P Pabist P ^ * mansos predictos P * habuimus in
feodo P * cenebio P ! omnes P * presens scriptum pervenerit P
h Thuswitz P T
1309. Januar 5. 428.
Hermann Dompropst zu Naumburg verkauft mit Zustimmung seines
Bruders Erkenbert Propstes in Mosbach und Domherrn in Würsburg
dem Kloster Pforte 12 Hufen in Leschen [Loisch] für 35 Mark Silber.
Häschr.: T179°. D127® (tit. Leschen et Weta) mit einzelnen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 332.
Nos Hermannus dei gracia Nuenburgensis® ecclesie prepositus
notifieandum duximus presencium tenore Christi fidelibus universis
' presentibus et futuris, quod de expressa voluntate et benivolo consensu
dilecti fratris nostri Erkenberti in Mosbach’ prepositi et Erbipolis cano-
hici honorabilibus viris domino abbati et conventui de Porta pro tri-
ginta et quinque marcis Vribergensis argenti nobis integraliter perso-
lutis rite ac racionabiliter vendidimus duodecim. mansos ad nos iure
proprietario? a nostris progenitoribus derivatos, sitos in villa Leschen,
cum omnibus suis appendiciis, quorum mansorum quilibet solvit
annuatim septem solidos Nuenburgensium* denariorum et octo pullos.
renunctiamusque omni iuri, quod in supra scriptis bonis nobis con-
petit seu conpetere videbatur. Ad huius rei evidenciam presens scriptum
nostri sigilli robore communitur. Nos Erkenbertus dei gracia prepo-
situs in Mosbach et canonicus Erbipolensis, cum prefata bona omnia
post obitum fratris nostri Hermanni Nuenburgensis* ecclesie prepositi
ad nos iure propinquitatis transire possent et deberent, ipsis presen-
tibus renunctiamus et per appensionem sigilli nostri huie vendicioni
consensum nostrum ostendimus affuisse. Acta sunt hec anno domini
M°CCC° nono, in vigilia Epyphanie. Testes sunt dominus Ludewicus
de Degenstete, dominus Henricus de Waldesbergk , dominus Ernfridus
thesaurarius eanonici Nuenburgenses*, Henricus de Canburg, Vlricus
de Botenstete perpetui vicarii eiusdem ecclesie Nuenburgensis®.
^ Nüburgen 7 Nuenborgeü D proprietatis D
Nr. 428—430. 1809. 408
1309. September 29. Sehloss Nienburg. 4239.
, Heinrich [L ohne Land] Markgraf von Brandenburg und Lands-
berg erjheilt dem Kloster Pforte freies Geleit und Abgabenfreiheit
innerhalb seines Landes.
Hdschr.: T 309^. D 132° (tit. De theloneo) mit einzelnen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 331.
Nos Henricus dei gracia marchio Brandenburgensis et Lanis-
bergensis recognoscimus tenore presentium ac publice protestamur,
quod honorabiles ac religiosi viri fratres de Porta nobiscum se amica-
biliter conposuerunt super querimonia*, quam adversus ipsos aliquan-
tum temporis habebamus. In signum igitur huius vere amicicie ipsi
claustro Portensi et curiis omnibus ad ipsum pertinentibus damus et
concedimus ducatum et transitum securum seu securitatem plenam
pre omnibus pro nobis aliquid facere seu dimittere volentibus eundi
et redeundi® per nostram terram ac iurisdictionem et precipue pre
nostris advocatis. Ab omnibus quoque teloneis, vngeldis ceterisque
iniustis exactionibus debent esse liberi et soluti. Ipsos vero in nostram
tutelam ac* defensionem susceptos nolumus a nostris in aliquo mole-
. Stari. In cuius rei testimonium presentem paginam munimine nostri
sigilli fecimus communiri. Datum anno domini M°CCC° nono, in castro
nostro Nuenburc?, in die beati* Michaelis.
? querimonis 7 P eundo et redeundo D “et D — * in — Nuenburg
fehlt D * s. (statt beati) D
1309. September 29. Meissen. 430.
Hermann, Meinher und Albero Burggrafen zu Meissen lassen
unter Uebertragung ihrer Rechte auf das Kloster Pforte gewisse Be-
sitzungen in der Flur des Dorfes Altenburg, mit denen von ihnen
verschiedene Naumburger Bürger belehnt gewesen sind, dem Bischof
Ulrich von Naumburg auf mit der Bitte dieselben dem Kloster zu-
gueignen. Vgl. Nr. 431.
Haäschr.: T 56. D 67® (tit. Aldinborg).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 334. Vgl. Pertuch I, 126. Bertuch-Schamel
I, 81.
Reverendo* in Christo patri domino Vlrico Nuenburgensis ecclesie
episcopo Hermannus, Meinherus et Albero fratres dei gracia burgravii
in Misena debite fidelitatis constanciam cum promtitudine famulatus.
Vestre reverende dominacioni notificandum duximus in hiis scriptis,
quod domino abbati et conventui in Porta de unanimi consensu dedi-
mus, donavimus et contradidimus ius* feudi bonorum infra scriptorum
seu qualecunque ius aliud, quod nobis in ipsis competebat seu posset
competere in futurum, que quidem bona sita sunt in pago ville Alden-
404 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
burgk sitam* (sic) iuxta civitatem Nuenburg, videlicet quindecim agros
cum areis, silvetis et salictis eisdem agris annexis, quos Gerhardus
dictus de Cyce, item viginti quinque agros eum areis, silvetis et
salietis, quos Iohannes dictus de Wissenfels, item decem agros cum
areis, silvetis et salictis, quos domina dicta Breitfussin, iteni quindecim
agros cum areis, silvetis et salictis, quos Dytmarus Riseheri, item
quinque agros cum areis, silvetis et salictis, quos Petrus dietus Breyt
fues?, item quinque agros cum areis, silvetis et salictis, quos Christianus
Ernfridi, qui omnes predicti predicte civitatis Nuenburgensis opidani
eadem bona a nobis singula singuli in feudo habuerunt, quos quidem
cum predictis bonis omnibus in ius et dominium predicti Portensis
monasterii cum omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que nobis in
ipsis competebant, transfundimus®, quem ad modum nostris litteris
desuper rite confectis poterunt manifestius edocere. Rogamus ergo!
vestre culmen sanctitatis, quatenus eadem bona supra scripta singula
et universa, quorum proprietas ad vos pertinet, eisdem religiosis appro-
priare dignemini nostri servicii intuitu et precipue propter deum. Que
quidem bona ad manus vestras dudum presencialiter et singilatim re-
signavimus et nunc in unum redacta vobis simul et universa presen-
tibus resignamus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus,
que habuimus in eisdem. Datum in Misena anno domini M? CCC? IX,
III kalendas Octobris. Testes sunt dominus Heinricus capellanus noster
plebanus in Lesenitz^, Albertus miles de Munen, Bertoldus! de Hositz*,
Conradus et Theodericus fratres de Munen, Hermannus de Olsnitz ad-
vocatus castellani nostri in Hartenstein et alii plurimi fide digni.
Omnes tres uno sigillo presentibus usi sumus.
a Rerendo T " sub (statt ius) T * Ebenso in Nr. 431. — * breitfut D
© transfudimus T — 'igitur D — *5intutitu T " LeBnicz D ! Geroldus T
à Bositz T bositez D Vgl. Nr.431.
1309. Oktober 6. Meissen. 431.
Hermann, Meinher und Albero Burggrafen zu Meissen übertragen
alle Rechte, die ihnen an gewissen Besitzungen in der Flur des
Dorfes Altenburg zustehen, auf das Kloster Pforte. Vgl. Nr. 430.
Hdschr.: T 55. D 68" (tit, Aldenborg)).
Druck: Deutsch: Wolff II, 333.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum intuentibus nos Her-
mannus, Meinherus et Albero? fratres dei gracia burgravii in Misne
cupimus esse notum, quod ob honorem dei sancteque genitricis eius
Marie ac.pro remedio animarum nostrarum et progenitorum nostrorum
domino abbati et conventui in Porta ordinis Cisterciensis, Nuenburgen-
sis diocesis, dedimus, donavimus et contradidimus et presentibus da-
mus, donamus* et contradimus ius feudi bonorum infra scriptorum seu
qualecunque ius aliud, quod nobis in ipsis competebat, que quidem
Nr. 481—432. 1309. 405
bona sita sunt in pago ville Aldenburg sitam* (sic) iuxta civitatem
Nuenburg, videlicet quindecim agros cum areis, silvetis et salictis atti-
nentibus, quos Gerhardus dictus de Cyce, item viginti quinque agros
cum areis, silvetis et salictis, quos Iohannes dictus Wissenfels, item
decem agros cum areis, silvetis et salictis, quos domina? dieta Breyt.
fusin*, item quindecim agros cum areis, silvetis et salictis, quos! Dyt-
marus Riseneri, item quinque agros cum areis, silvetis et salictis, quos
Petrus dietus Breytfust, item quinque agros cum areis, silvetis et
salietis, quos Christanus Ernfridi, qui omnes predicti predicte civitatis
Nuenburg oppidani a nobis ac nostris progenitoribus singula singuli in
feudo habuerunt, quos quidem cum predictis bonis ac omnibus suis
appendiciis in ius et dominium predictorum religiosorum eum omni
jure ac iurisdictione, quod nobis in eisdem competebat, transfundimus
et trausferimus per presentes, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus
et utilitatibus, que habuimus in eisdem. Insuper addiciendum duximus,
quod, si salicta predicta in novales agros redacta sunt ad pretaxatum
numerum agrorum, sepe dictis fratribus nullum volumus preiudicium
generari Cupientes nichilo minus eisdem a futuris periculis, que oriri
possent, studiosius providere donaciones seu vendiciones quorumcunque
bonorum, que iidem religiosi a nostris progenitoribus et a nobis ipsis
quocunque titulo" consecuti sunt, ratas et gratas habere decrevimus
et presentibus confirmamus. Super evictionis quoque. et warandiarum
caucione omnium predictorum bonorum iusticialiter facienda nos in
solidum ex certa sciencia obligamus. In cuius rei certitudinem et
maiorem evidenciam predictorum omnium bonorum -presens scriptum
desuper confectum sigillorum nostrorum munimine duximus roboran-
dum. Datum in Misena anno domini M°CCC°IX, pridie nonas Octo-
bris. Testes sunt dominus Heinricus capellanus noster plebanus in
Lisenitz', Albertus miles de Munen, Bertoldus de Roschitz, Conradus
et Theodericus fratres de Munen, Hermannus* de Olsnitz advocatus
nostri castellani in Hartenstein et alii quam plurimi fide digni.
a et Albero fehlt T " donamus damus D * Ebenso in Nr.430.
4 dnia T © breitfufen D ! que T * breitfuß D h tittulo T
' Lesnicz D * Hermaus T
1309. Oktober 6. Meissen. 433.
Hermann, Otto! und Albero Burggrafen von Meissen lassen unter
Uebertragung des Lehensrechtes über 3 Hufen in der Flur des Dorfes
Altenburg auf das Kloster Pforte dieselben dem Bischof Ulrich von
Naumburg auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zuzueignen.
Hdschr.: D G0" mit der Ueberschrift: Iuvenes de Misna burgravii resi-
gnant ires mansos in aldinburg. Ausserdem nach anderer Vorlage
aufgenommen in die Urk. d. Bischofs Ulrich von Naumburg v. J. 1311.
Febr. 17 (Nr. 436) : D 60° (tit. Porta) (D*) und 62" (D). T' 58.
Druck: Deutsch: Wolff II, 334.
Geschichtsg.d.Pr.8. Bd. XXXIII. 27
406 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Reverendo domino suo* Vlrico Nuenburgensis ecclesie episcopo*
Hermannus, Otto et Albero* dei gracia burgravii de Misna cum debita
reverencia sue possibilitatis obsequium semper benivolum et paratum.
Ad noticiam vestre dominationis deducimus insinuatione presencium,
quod ob honorem gloriose virginis et matris Marie nec non pro reme-
dio anime patris nostri ac omnium progenitorum nostrorum contulimus
honorabilibus viris fratribus de Porta ordinis Cysterciensis ius feodale
‚in tribus mansis sitis in pago ville Aldinburg, quos a nobis cives in
Nuenburg subscripti in feodo habuerunt! sic5 divisim: lohannes de
Wizenuels mansum unum, Gerhardus de Cyce, Conradus dictus Risener'
et Ditmarus suus filius! mansum et quartale, Conradus Bertoldi quar-
tale Petrus et Iohannes dicti Breythfuz mansum dimidium. Nos
igitur, quia hos tres mansos! predictos a vobis ulterius habuimus in
feodo, eosdem reverende dominationi vestre? presentibus libere resigna-
mus cum omnibus suis pertinenciis, videlicet areis, ortis, salicibus, sil-
vulis® seu aliis appendiciis, quocumque nomine censeantur, rogantes
affectuose, quatinus ipsos appropriare dignemini Portensi monasterio?
propter deum et nostrarum precum humilem interventum. Ut autem
resignatio hec" et donum nostrum huius modi maneat inviolabiliter
circa ipsos, eis presens scriptum in testimonium desuper? dedimus sigillo
nostro' fideliter roboratum. Datum Mysne anno domini M*?CCC?IX*,
pridie nonas Octobris.
a suo fehlt D b episcopo fehlt D * alb. D D* al. D^ Alb T
4 semper benivolum fehlt D ^ ? subscripti fehlt D* D" T f tenuerunt D^ I^
* sic fehlt D^ ^ Risenere D* D" Riseneri T ! filius suus. D^ D^ T
* quartale fehit D — '! mansos tres D* T "eos vestre reuerende dominationi
D*D^'T " siluis D* ? ecclesie D? D’ T ? hec resignatio D' T
^ desuper fehlt D* übergeschrieben D' —— " nostro sigillo D* D^ T
Q! Otto Burggraf von Meissen ist meines Wissens sonst nicht bekannt und
hier um so mehr auffallend, als an seiner Stelle Meinher die Urkunde Nr. 451
von demselben Tage mitausstelli. Erin Schreibfehler jedoch erscheint ausgeschlossen.
da Bischof Ulrich die Urkunde mit dem Namen Otto in Nr. 436 aufgenommen hal.
Uebrigens fehlt die in Nr.430, 431 und 433 gebrauchte Bezeichnung fratres. Als
Verwandter der Burggrafen von Meissen wird in einer Urk. von 1330. November 6
Burggraf Otto von Leisnig genannt.
1309. November 9. Meissen. 433.
Hermann, Meinher und Albero Burggrafen von Meissen fordern
die Bürger von Naumburg auf das Kloster Pforte 1m Besitz der Güler.
die dasselbe von ihrem Valer oder ihnen selbst erhalten habe, nicht
zu stören.
Hdschr.: T 57. D69 (tit. Aldinbork).
Drucke: Deutsch: Wolff II, 335 mit dem Jahre 1309 und 11,339. mit dem
Jahre 1311.
Nr. 438—434. 1309 —1810. 407
Hermannus, Meinherus et Albero* fratres dei gracia burgravii de
Misna honorabilibus viris fidelibus suis civibus in Nuenburg salutem
eum bone voluntatis affectu. Honestatem vestram rogamus intimo cum
affectu, quatenus religiosos viros dominum abbatem et fratres Portenses
nobis dilectos in^ bonis, que per pie memorie patrem nostrum et eciam
per nos eis collata sunt, quod instrumentis publicis, cum oportunum
fuerit, ostendere poterunt, non impediatis nec in aliquo molestetis.
Veracium enim relatu didicimus vos super beneficiis, que ipsis fideli
devocione pro remissione nostrorum peccaminum prestitimus, indignari
graviter ac contra eos malignari, quod de vobis, cum viri sitis® in-
dustrii@, nequaquam accipimus pro gratanti. Datum Misne anno
domini MCCCIX *, IIII* nonas Novembris.
^ Albertus T " inn T *sitis viri D X? industri T * M^Ccc?^x1 T
"lt aus IHE verbessert T
1310. Februar 18. 434.
Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt unter Zustimmung des
Domkapitels eine Vertauschung von Desitzungen des Thesaurarius des
Naumburger Hochslifts in Tauschwitz und entsprechenden Besitzungen
des Klosters Pforte in Wethau und Leschen [ Loisch].
Häschr.: Or. Perg. in doppelter Ausfertigung, 1) mit Zustimmung des
Domkapitels, 2 Sp. an rothen seidenen Schnüren (Dr 1), 2) ohne Zw-
stimmung des Domkaypitels, 1 Sp. an leinener Schnur (Dr 2). Dresden
H. St. A. Nr. 1898. — Abschriftvon Dr 1: T21, von Dr 2: D63. T 27.
Druck: Deutsch: Wolff II, 336. Vgl. Pertuch I, 126. Bertuch-Schamel I, 81.
[| In nomine domini. Amen. || Ulrieus divina favente clementia
Nuenburgensis ecclesie episcopus omnibus Christi fidelibus in perpe-
tuum. Providendum nobis sollerter esse cognoscimus, ut ea, que de
possessionibus ecclesiarum nostre dyocesis per mutuum concambium
sub auctoritate nostra rationabiliter acta et ordinata fuerint, tali firmen-
tur robore, ne aliqua forte posterum temeritate retractentur vel in-
fringantur. Idcirco tam presentibus quam futuris notum esse volumus
universis, cum ad nos specialiter spectet Nuenburgensis custodie colla-
tio, quod de nostro beneplacito, consensu et expressa voluntate venera-
bilis vir Erenfridus canonicus et thesaurarius ecclesie nostre Nuen-
burgensis bona sua omnia, que habebat in pago ville Tuswitz, que-
cumque sint, que ad custodiam Nuenburgensis ecelesie pertinebant,
preter unam solam aream, que allodium vocatur, et duas vineas
magnas domino Henrico abbati et conventui de Porta per modum per-
mutationis tradidit libere, videlicet allodium suum et bona sua omnia,
que ad ipsum allodium pertinebant, scilicet agros cultos et incultos
sexaginta et novem, item tres vineas parvas et partem silve prope
villam Lasan continentem triginta et septem iugera novalium, id est,
que rodakkere appellantur. Pro hiis igitur bonis omnibus thesaurario
nostro .. abbas Portensis alia bona ecclesie sue propria, sita in villa
27*
408 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Weitha, eque per modum permutationis restituit, scilicet tres mansos
gastgut annuatim solventes tres marcas albi argenti et octo solidos
cum tribus areis et aliis suis pertinentiis et partem silve sue in Leshen,
que et suis limitibus signanter distincta etiam triginta et septem iugera
similis mensure dinoscitur continere. Cum autem silva thesaurarii
nostri .., ut estimabatur, ad unam marcam annuatim esset melior in
germine et in fundo quam illa silva, quam permutationis nomine abbas
restituerat, idem abbas in.reconpensatione huius meliorationis thesau-
rario nostro adhuc super addidit ibidem in Weitha unum mansum cum
area una et suis appendiciis aliis solventem annuatim unam marcam.
Igitur per huius permutationis contractum profitemur esse sopitam
omnem controversiam seu querelam, quam .. thesaurarius ecclesie
nostre habebat adversus abbatem de Porta sive pro piscaria in Roste-
witz sive pro fossione aqueductus sive pro causa alia qualicumque.
Ut autem huius permutationis contractus stabilis in perpetuum et in-
convulsus perseveret, presentis cautionis paginam sigilli nostri inpressione
fecimus roborari. Testes sunt domnus* Iohannes dé Gozerstete cano-
nicus in Cyce notarius noster^, magister Otto capellanus thesaurarii
Nuenburgensis ecclesie, Conradus Bertoldi et suus filius Cirstanus cives
in Nuenburg et alii quam plures* fide digni. Acta sunt hec anno
domini M? CCC? decimo, XII kalendas Marcii ...
Nos Hermannus dei gratia prepositus, Vlricus deeanus totumque
capitulum canonicorum supra dicte ecclesie Nuenburgensis ad expri-
mendum nostrum consensum huie donationi affuise presens scriptum
capituli nostri sigillo iussimus roborari 4.
? domnus fehlt Dr 2 . " notarius noster canonicus in Cyce Dr2 * quam
plures alii Dr 2 — " Nos — roborari fehlt Dr2 Ausserdem bietet Dr 2 zahlreiche,
aber nur unerhebliche Abweichungen in Orthographie und Namensformen.
—- oo
1311. Februar 17. Zeitz, Schloss. 433.
Ulrich Bischof von Naumburg theilt unter Beziehung auf die Ur-
kunde des Markgrafen (Landgrafen) Friedrich v. J. 1308. Dez. 22
(Nr. 427) den Rathmánnern und Bürgern von Naumburg mit, dass
er dem Kloster Pforte 2 Hufen in Altenburg zugeeignet habe, und
fordert sie auf das Kloster in diesem Besitze nicht gu stören.
Haäschr.: Or. Perg. von Portenser Hand (vgl. Posse 20). Sp. abgefallen.
Pforte, Bibliothek B. 15. — D 62" (lässt die Urkunde des Landgrafen,
die es bereits vorher gebracht hat, weg). T 57.
Druck: Deutsch: Wolff II, 338. Vgl. Boehme, Nachrichten II, 37.
Ulricus dei gracia Nuenburgensis episcopus dilectis sibi consulibus
ac universis civibus ibidem, ad quos pervenerit presens scriptum, gra-
ciam suam et omne bonum. Noveritis nos litteras domni Friderici
marchionis recepisse in hec verba:
Es folgt Urkunde Nr. 427.
A VE
Nr. 495—437. 1311. 409
Et quia nos Vlricus dei gracia Nuenburgensis episcopus predictos
mansos de bona nostra voluntate appropriavimus Portensi monasterio,
petimus efficaciter et volumus, ut nullus vestrum honorabilem domnum
abbatem et suum conventum in prefatis mansis verbis seu factis in-
pediat vel molestet, quia dictus abbas neminem ex vobis desiderat vel
intendit in suo feodo inpedire. Unde, si quisquam ex vobis contra
sepe dictum abbatem et suam ecclesiam contrarium egerit, sciatis
absque dubio, quod non recipimus pro gratanti. Datum anno domini
M*CCC? XI, tertio decimo kalendas Martii in castro nostro Cyce.
1311. Februar 17. Zeitz. 436.
Ulrich Bischof von Naumburg theilt unter Beziehung auf die
Urkunde der Burgyrafen Hermann, Otto und Albero von Meissen
v. J. 1309. Oktober 6 (Nr.432) den Rathmännern und Bürgern von
Naumburg mit, dass er dem Kloster Pforte 3 Hufen in Altenburg
zugeeignet habe, und fordert sie auf das Kloster in diesem Besitze
nicht zu stören.
Hdschr.: D 60". T58. Nach anderer Vorlage D 62°.
Drucke: Deutsch: Wolff II, 335 und 339.
Die Fassung der Urkunde, in welche Nr. 432 eingefügt ist, stimmt
genau überein mit Nr. 435.
Datum Cyce anno domini M°CCC°XI°, tercio decimo kalendas
Marcii*.
a Datum Cyce (ohne Jahr) 1X? kalendas Marcii D 62^, dessen sonstige Ab-
weichungen von ID 60^ und T 58 ganz unerheblich sind.
1311. April 20. 437.
Rudolf Marschall von Sulza erklärt, dass der Senior des Dorfes
Darnstedi Johannes 41/, Hufen daselbst, welche Lehen des Klosters
Pforte seien, an Heinrich Putzendorff verkauft und letzterer dem
Kloster jährlich 2 Mark Silber su zahlen habe.
Hdschr.: T 119". D 106? (tit. Tarnstete).
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 44. Deutsch: Wolff IL, 339.
Ego Rudolfus marscalcus de Sultze recognosco fideliter in hiis*
scriptis, quod, cum lohannes senior de villa Tarnstete intollerabili de-
bitorum onere gravaretur, de unanimi consensu et expressa® voluntate
omnium heredum suorum vendidit rite ac racionabiliter Heinrico dicto
Putzendorff* cum universis suis pertinenciis quatuor mansos et dimi-
dium sitos in pago ville Tarnstete, quorum mansorum proprietas ad
Portensem pertinet ecclesiam. Dimidius quidem mansus spectat ad ius
senioris, reliqui quatuor sunt hereditarii, de quibus Heinricus de?
410 Urkundenbuch des Klosters Pforte, °
Putzendorff* predictus et heredes sui in prefatis bonis sibi succedentes
dabunt fratribus de Porta duas marcas albi argenti singulis annis in
festo beati Michaelis. Quem censum forte! si expedite non persol-
verent, fratres de Porta in hiis bonis suis predictis inpignerandi habe-
bunt liberam facultatem. In quorum omnium evidenciam presens
scriptum fratribus de Porta contuli meo sigillo firmiter communitum.
Datum anno domini M9?CCC XI, XII kalendas Maii.
? his T " expresa T ^ puschendorff D de fehlt‘ D übergeschrieien
von erster Hand T ° puczendorff D farte fehlt D
1311. November 9. ... 488.
Heinrich Abt und der Konvent des Klosters Pforte bekunden, dass
sie: dem Mönch Heinrich Quezicg in Bürgel namens seines Klosters
1 Hufe in Lauschau für 31/, Mark verkauft haben.
Hdschr.: Kop. Pap. Weimar St. A. Kopialbuch F'510 (aus dem 16. Jahr-
hundert), BI.35\.
Druck: Mitzschke, UB. von Bürgel I, S. 159.
Nos frater Henricus abbas totusque conventus in Portha recogno-
scimus fideliter in hiis scriptis, quod honorabili viro Heinrico dicto
Quezicz monacho et professo in Borgelino pro tribus marcis et dimidia
albi argenti nobis integraliter persolutis de unanimi consensu et ex-
pressa voluntate vendidimus nomine sue ecclesiae rite ac rationabiliter
unum mansum nostre proprietatis situm in pago villae Lushowe cum
omni iure, dominio, utilitate, sicut nos ipsum hactenus pacifice posse-
dimus, nihil nobis iuris in eodem manso penitus reservantes. In huius
rei signum presens scriptum nostro sigillo fecimus communiri. Datum
anno domini M? CCC? XI, V* idus Novembris.
1312. 439.
Friedrich Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pfor te einen
in 2 Pfund Eisenberger Pfennigen bestehenden Zins zu, wie es schon
sein Vater und Bruder gethan haben.
Hdschr.: D 85 (tst. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff 1I, 346. Vgl. Pertuch I, 59. Bertuch-Schamel I, 39.
Nos Fridericus dei gracia Thuringie lancgravius, Misnensis et
Orientalis marchio dominusque terre Plißnensis omnibus presentem
litteram visuris cupimus esse notum, quod duo talenta denariorum
Ysenbergensis monete, que* Conradus dictus de Zweten* in solucione
X]III1*» marcarum vendidit Elisabeth Institrici^ civi Erffordensi, et ad
manus patris nostri ac Teodori fratris nostri prias ab eodem Con-
rado et uxore sua? resignata, et sic! ad instanciam iam dicti Conradi
ac Elizabeth prescripte, que filium in Portensi ecclesia habuit, predicti
Nr. 488—441. 1811—1312. 411
‚ pater noster et frater noster inclinati eidem monasterio Portensi fideli
donacione duo talenta contulerunt proprietatis titulo pacifice possidenda.
Nos ergo pietatis beneficio, quod apud deum nunquam relinquitur irre-
muneratum, sepe dicta duo talenta donamus, appropriamus volentes
ipsum Portense monasterium et fratres ibidem constitutos porrecta sibi
libertate gaudere nec a quoquam nostrorum seu aliorum nobis succe-
dencium violari. Ad cuius rei observanciam presentem litteram desuper
conscriptam sigilli nostri appensione iussimus roborari. Datum anno
domini M CCC XII.
a quo P Zweitzen Pert. Bert.-Scham. ° instit'ci — * suo
! Die Worte et sic und die Wiederholung von duo talenta sind störend. Ver-
misst wird auch die Erwähnung, dass die Käuferin die beiden Pfund dem Kloster
geschenkt hat. Möglich, dass der Abschreiber den Wortlaut der Urkunde gekürzt
hat, was auch sonst in den späteren Theilen von D häufig geschehen ist.
m
1312. Februar>. 440.
Die Brüder Heinrich, Ludolf, Heinrich und Johannes, Söhne
Heinrichs von Gleissberg, verzichten auf jedes Recht, das sie an ge-
wissen Gütern des Klosters Pforte bei Porstendorf und dem Gleissberge
Zu besitzen geglaubt haben. Vogl. Nr. 441. 476.
Haäschr.: T 208.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 344.
Nos Heinricus, Lutolfus, Heinricus, Iohannes fratres filii! Heinrici
de Glyzberg recognoscimus et tenore presentium publice protestamur,
quod renunciamus omni iuri* simul et inpeticioni, quam nobis in
quibusdam bonis domini abbatis et fratrum de Porta sitis iuxta curiam
Borsendorff aut montem Glitzberg vendicavimus aut habere videbamur
hactenus in eisdem. In cuius rei evidenciam presentem litteram sigillo
patris nostri, quo omnes contenti sumus, fecimus communiri. Testes
vero sunt Herborto de Phefelbeche, Ernestus milites, Heinricus de Tun-
dorff, Conradus magister, Harthmudus cives in Wye. Datum anno
domini M? CCC? XII, in die beate Agathe virginis.
* jure )
1312. Februar 5. 441.
Ludolf von Allerstádt bekundet die in der vorigen Urkunde aus-
gesprochene Verzichtleistung der Söhne Heinrichs von Grleissberg.
Hdschr.: T 208. - -
Vgl. Wolff LI, 344.
Nos Lutolphus de Alrestete notum esse cupimus efc.
Acta sunt hec anno domini M*CCC? XH, in die beate Agathe
virginis.
———
412 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1312. April 6. Pforte. | 442,
Heinrich Abt von Pforte transsumiert die Urkunde des Bischofs
Udo IL. von Naumburg für das Kloster Pforte v. J. 1172. Mai 5.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. von grünem Wachs, elwas beschädigt. Weimar St. A.
Ungedruckt.
Ego frater Heinricus dei gracia abbas in Porta omnibus presens
scriptum intuentibus cupio esse notum, quod privilegium subscriptum,
non cancellatum, non abolitum nec in aliqua sui parte viciatum habe-
mus in ecclesia Portensi in hec verba: .
Es folgt Urkunde Nr. 17.
In cuius rei testimonium sigillum nostrum apposuimus huic karte.
Datum in cenobio ecclesie Portensis anno dominiee incarnacionis
M? CCC? XII*, octavo idus Aprilis.
1312. Juli 14. 113.
Bertold Ritter von Scheidungen lässt 114, Hufen in Oelschütz!
dem Herrn .. von Elsterberg auf unter der Bedingung, dass lelgterer
sie dem Kloster Pforte gueignet.
Hdschr.: D 77 (tit. Hechindorff).
Druck: Deutsch: Wolff II, 346.
Ego Bertoldus miles dictus de Schidingin recognosco et tenore presen-
cium publice protestor, quod alterum dimidium mansum in Olsicz, quem
Heinricus dictus Olsiez rusticus ibidem a me possidet et diu a me
possedit cum suis progenitoribus titulo iusti feodi, resignavi et presen-
tibus resigno nobili viro domino .. de Elstirberk sub hac forma, quod
dominus de Elstirberk* debet appropriare et pleno iure proprietatis
dare et tradere huius modi alterum dimidium mansum cum suis per-
tinenciis pro remedio et salute anime Hermanni filii mei et in^? meorum
remissionem peccaminum ecclesie Portensi perpetuo possidendum. In
cuius rei testimonium meum sigillum presentibus duxi firmiter appo-
nendum. Datum anno domini M CCCXII, II idus Iulii, presentibus
et testibus strennuis viris Ottone de Kotwicz et suo filio Ottone, Petro
de Ghisingen sculteto in Cice, Heinrico de Nopdicz, Hermanno de
Bennyndorf, Heinrico de Husen et pluribus aliis fide dignis.
* eltirsberk — " in fehlt
ı Mit Recht nimmt Wolff a.a. O. daran Anstoss, dass die Urkunde unter dem
Titel Hechindorff steht, da sich in der Gegend dieses Ortes keine Spur von einem
Olsiez findet. Es hut aber auch eine Hand des 14. Jahrhunderts neben die Ur-
kunde die durch Beschneiden des Bundes verstümmelten Worte gesetzt: Dant
tria talenta cere et sit .... pago Olschitz vltra pv.... Es scheint hiernach, als
ob pvzowe geschrieben gewesen ist, während man — genauer genommen — pygowe
erwartet, da Olsicz mit Oelschütz osö. Pegauw und Groitsch identisch sein dürfte.
Nr. 442—444. 1312. 418
Vermuthlich sind die 1’/, Hufen nicht lange im Besitz von Pforte geblieben, der
Schreiber dieses Theils von D (vgl. Vorwort XII f.) hat den Ort nicht gekannt und
sich vielleicht durch den Namen des Ausstellers der Urkunde verführen lassen ıhn
möglichst nahe der (Gegend von Scheidungen, d.h. in der Gegend von Hechendorf
zu suchen.
1312. Juli 22. Weissenfels, Schloss. 444.
Friedrich Landgraf von Thüringen bestätigt dem Kloster Pforte
alle Privilegien, Schenkungen und Zueignungen seines Vaters.
Häschr.: Or. Perg. Sp. an rothen und weissen seidenen Fäden. Dresden
H. St. A. Nr. 1966. — D52. T293. Hingang der Urkunde, nach den
Worten Cristiane religionis abgebrochen mi! etc. ut supra precise,
Zeugen und Datum auch D 134 (tit. Prerogativa).
Druck: Deutsch: Wolff II, 345.'
|| In nomine domini. Amen. || Nos Fridericus dei gratia Thuringie
lantgravius, Mysnensis et Orientalis marchio domnusque terre Plisnen-
sis omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum. Cristiane religionis
hortatur devotio et pietatis persuadet ratio, set et iuris exigit districtio,
ut nos, qui auctore deo terrene potestatis apicem tenemus, quanto plus
ceteris prelati sumus, tanto magis servorum dei utilitatibus consulamus
et temporalium stipendiorum subsidiis providentia vigilantiori et cura
propensiori inserviamus, ut, dum eorum paci et contemplative quieti
accurate intendimus, nos quoque ipsorum laboris et contemplationis
apud dominum participes inveniamur. Noverin‘ igitur universi Christi
fideles tam posteri quam presentes, quod omnes libertatum concessiones,
omnes bonorum donationes sive :appropriationes ubicumque locorum,
quos (sic) pater noster suis temporibus Portensi ecclesie fecisse ac
suis roborasse instrumentis dinoscitur, nos approbando ratificamus et
gratas habemus et, sicut ipse fideli devotione concessit, donavit et
appröpriavit, ita et nos concedimus, donamus et appropriamus volentes
ipsum Portense cenobium, quod speciali devotione semper coluimus, et
fratres inibi constitutos, quos singulari gratia et favore prosequimur,
concessa sibi libertate gaudere et collata sive appropriata pacifice et
quiete perpetuo possidere. In cuius rei evidentiam presentem litteram
sigilli nostri appensione iussimus roborari. Testes huius rei sunt ma-
gister Waltherus capellanus et canonicus in Nuenburg, Henricus de
Arnstete, Ludewicus de Polnitz, Hermannus Goldakir milites nostri et
alii plures fide digni. Datum anno domini M*CCC? XII, in die beate
Marie Magdalene, in castro Wizenuels.
* Einen Urkundenauszug bei Pertuch I, 59 und Bertuch-Schamel I, 39 mit dem
Datwm Leiptzig, anno 1312 führt Schamel mit der Bemerkung: Non Lipsiae haec
acta sunt, sed potius in castro Wizenvels, dieb. Mariae Magdelenae auf die obiye
Urkısnde zurück, jedoch mit Unrecht; es liegt ihm, wie es scheint, eine andere,
ıcenss auch von gleichem Inhalte, zu Grunde.
414 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1312. Oktober 1. 445.
Hermann Graf von Orlamünde eignet dem Kloster Pforte 18 Aecker
in der Flur unter Langenrode zu, die Heinrich, ehemals Pleban in
Wetzelshain, für dasselbe um 6!/, Mark gekauft hat.
Hdschw.: T 296. D77® (tit. Hechindorff).
Drucke: Böhme, Todtheilung 81. Deutsch: Wolff I1, 345. Vgl. v. Reitzen-
stein 127 ".
Nos Hermannus dei gracia comes de Orlamunde universis Christi
fidelibus in perpetuum. Acte rei noticia transit in posteros, cum venerit
auctoritas et robur firmius a testimonio litterarum. Igitur ad eternam
noticiam tam presentium quam futurorum, quibuscumque presens
scriptum exhibitum fuerit, cupimus devenire, quod dominus Heinricus
quondani plebanus in Wecelshain® emit venerabilibus dominis de Porta
decem et octo agros sitos in pago sub villa, que dicitur Langenrode,
ab Henrico dicto Cloz^ cum unanimi assensu ac bona voluntate uxoris
sue et filii sui Hildebrandi, item Witegonis propinqui sui, item relicte
cuiusdam dicti Cluffel^ quondam residentis in villa nostra Tundorf ac
duorum filiorum eiusdem relicte ceterorumque omnium amicorum pre-
dicti H. Cloz? consensu, quibus aliquod ius possessionis in eisdem agris
conpetere videbatur, et hoc pro sex et dimidia marca Nortusensis
argenti. "Verum quia prescriptos agros a nobis tenuit iure feudali,
veniens ad nostram presentiam cum herede suo Hildebrando* et uxore
reliquisque omnibus predictis, qui sibi ius in eisdem agris vendicabant,
et quoniam ad nos eorum proprietas pertinuit, in manus nostras! cum
omnibus predictis heredibus iam dictos agros resignavit petens, quatenus
proprietatem agrorum memoratorum dignaremur conferre conventui
Portensis monasterii supra dicti. Nos igitur attendentes humilem peti-
cionem eiusdem H. ac devotionem, quoniamt iam dudum pio affectu
coluimus predictam ecclesiam Portensem, eosdem agros cum omni iure
et proprietate, que nobis in ipsis conpetebat, eum omnibus suis perti-
nentiis, que nunc in eisdem apparent vel in posterum quomodolibet
apparuerint, Portensi monasterio tradidimus libero assensu nostrorum
heredum accedente iusto proprietatis titulo perpetuo possidendos. Ut
ergo^ firmus! et inconvulsus permaneat huius per omnia tenor facti et
ne quavis occasione dubium postea* suboriri possit, presentem litteram
desuper conscriptam eisdem Portehsibus porreximus nostri sigilli robore
communitam. Datum anno domini M?CCC*? XIl*, in die sancti Remigii
episcopi et confessoris!
* weczilshain D ^ klof D * kluffil D 4 clo D ° Hiltebrando T
‘in manibus nostris D 5 quam (Kompendium) T qua D ! igitur D
' firmius 7" * preterea T — ! episcopi et confessoris fehlt D
f
Nr. 445—446. 1312. A15
1312. Dezember 13. 446.
Ulrich Bischof von Naumburg eignet dem Kloster Pforte 108 Aecker
an der Schweinswarlenbrücke bis nach Altenburg hin, die es von
verschiedenen Naumburger Bürgern käuflich erworben hat, zu. Vgl.
Nr. 424. 426. 427.430 32.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. 1) des Bischofs, an rothen und grünen, 2) des
Kupitels, an rothen seidenen Fäden. Dresden H. St. A. Nr. 1976. Ein
zweites Or. Perg. durch Feuchtigkeit beschädigt. 2 Sp. 1) des Bischofs,
stark verletzt, 2) des Kapitels, abgefallen. Naumburg D. A. Nr. 212
(N). — D64 (tit. Porta). T28 und nochmals 279. Lib. privil. 92 und
Portensia 44 in Naumburg D. A.
Druck: Deutsch: Wolff II, 343. Vgl. Pertuch I, 128. Bertuch-Schamel
I, 82.
In nomine domini. Amen. Ulricus dei gratia Nuenburgensis
ecclesie episcopus omnibus hoc scriptum visuris in perpetuum. Cum
et plantare sacram religionem et plantatam fovere ex officii nobis in-
iuncti debito teneamur, viris religiosis libenter ea inpendimus, per que
vite necessaria consequi valeant et se aliis reddere gratiosos, ne pro
defectu rerum temporalium, que difficilime construuntur et facilime
destruuntur, spiritualia facilime constructa difficilime destruantur. Hinc
est, quod ad noticiam omnium Cristi fidelium tam presentium quam
futurorum cupimus pervenire, quod, cum dilecti nobis in Christo filii
Albertus abbas et conventus monachorum monasterii Portensis ordinis
Cysterciensis pressuras, tribulationes et angarias* a perversis et heu!
ab ortodoxe fidei persecutoribus pluribus iam retroactis temporibus sunt
(sic) perpessi, nos paterne sollicitudinis studio secundum providentiam
a deo nobis datam predictos abbatem et conventum, ut liberius celesti-
bus vacare valeant, terrene remunerationis premio volumus consolari.
Proprietatem igitur et dominium directum centum et octo. agrorum,
circa pontem Swinswarte ex utraque parte pontis usque ad villam
Aldenburg sitorum eum sibi annexis areis, salicibus et arbustis de
libera, mera et absoluta voluntate maturo super hoc freti consilio pre-
dicto domino Alberto abbati et conventui monasterii in Porta dedimus,
donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et tradimus
perpetualiter possidendam consensu et voluntate unanimi nostri capituli
accedente. Quorum quidem agrorum ius superficiei et utilis dominii
sepe dicti abbas et conventus iuste emptionis et venditionis tytulo
interveniente conparaverunt et singulos agros singulariter a singulis
civibus Nuenburgensibus infra scriptis, primo quindecim agros a Ger-
hardo de Cyce, item triginta septem a Iohanne de Wizenuels, item
decem a domina dicta Breitfuzen, item sex a Iohanne Papa, item quin-
decim a Dithmaro Riseneri, item quinque a Petro dicto Breitfuz, item
decem a Dithmaro de Nova civitate, item quinque a Cristano Ernfridi,
item quinque a Thilmanno Papa. Nichil eciam nobis iuris omnino in
prenotatis agris reservamus, sed omne ius in sepe dictum dominum
416 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
abbatem Portensem et suum conventum transfundimus, ut superius est
expressum, decima dumtaxat, que ab antiquo de eisdem agris solvi
consuevit, nobis et ecclesie nostre Nuenburgensi salva et integraliter
reservata, iuditio eciam nostro, quod wikbilde nuncupatur, in preno-
tatis agris nobis et ecclesie nostre integraliter reservato. Ut autem hec
nostre proprietatis collatio a nullo possit in posterum irritari, presenti
pagine ad evidentiam rei geste nostrum sigillum duximus apponendum
sub annotatione testium, in^ quorum presentia hec sunt facta, vide-
licet dominus Guntherus abbas sancti Georgii, dominus Ludewicus pre-
positus sancti Mauricii, item Iohannes de Gozerstete canonicus Cycensis
et nostre curie prothonotarius, Henricus de Wizense, Vlricus de Boten-
stete perpetui vicarii nostre ecclesie Nuenburgensis, Fridericus plebanus
sancte Marie virginis, Conradus plebanus sancti Othmari, magister Otto
plebanus in Kysteritz et alii quam plures fide digni. Datum anno
domini M9? CCC?XII*, in die beate Lucie virginis, indictione decima.
Nos quoque Hermannus dei gratia prepositus, Vlricus decanus totum-
que Nuenburgensis ecclesie capitulum tractatu super hoc prehabito
diligenti ad exprimendum nostrum consensum huie donationi pro-
prietatis accessisse presens scriptum nostri capituli sigillo iussimus
communiri.
? et angarias et tribulationes N "in fehlt N
1312. Dezember 13. 447.
Das Domkapitel zu Naumburg eignet unter Vertauschung gegen
9 Hufen in Wethau und 3 Hufen in Ciritsz dem Kloster Pforte
51/, Hufen nebst 3 Weinbergen und den Gerichien in Tauschwilz zu.
Vgl. Nr. 448.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. 1) des Bischofs, an rothen und grünen, 2) des
Kapitels, an rothen seidenen Schnüren, ersteres stark, letzteres weniger
beschädigt. Dresden H.St. A. Nr.1977. Ein zweites Or. Perg. 2 Sp.,
von denen das des Kapitels verletzt ist. Naumburg D. A. Nr. 211 (N). —
D 64". T 22 und nochmals 124. Portensia 47 in Naumburg D. A.
Druck: Deutsch: Wolff II, 341.
|| In nomine domini. Amen. | Quoniam veteris iuris enucleator
asserit: Omnium habere memoriam pocius divinitatis quam humani-
tatis existit, ne ea, que rite et racionabiliter* ab hominibus fiunt et
gesta sunt, per lapsum temporis in oblivionem deduci valeant, solent
litterarum patrocinio confirmari. Hinc est, quod nos Hermannus pre-
positus, Vlrieus decanus totumque Nuenburgensis ecclesie capitulum
omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, volumus
esse notum, quod quinque mansos et dimidium mansum nostre ecclesie
proprios, in pago ville Thuswiz* sitos, annuatim tria talenta et dimidium
Nuenburgensis monete solventes, cum omnibus vineis, areis, salicibus
et arbustis eisdem mansis annexis, cum tribus eciam vineis ad usus
*
Nr.447—448, 1312. , 417
communes nostri capituli pertinentibus, cum iudicio eiusdem ville,
omni iure et utilitate, quod capitulo nostro et ecclesie nostre Nuen-
burgensi conpetit in eisdem seu conpetere poterit in futurum, dedimus,
donavimus, tradidimus honorabilibus et religiosis viris domino Alberto
abbati et conventui monachorum monasterii in Porta decreto inter-
posito, auctoritate et consensu accedente venerabilis in Christo patris
ac domini nostri Vlrici nostre Nuenburgensis ecclesie episcopi, tytulo
directi dominii et proprietatis perpetuo possidendos nomine et iure con-
cambii seu permutacionis et in restaurum novem mansorum sitorum
in pago ville Weta et trium mansorum sitorum in pago ville, que
Cyriz nuncupatur. Horum mansorum quilibet solvit annuatim marcam
et octo pullos. Quos quidem mansos duodecim* predietus dominus
abbas cum unanimi voluntate et consensu tocius sui conventus Porten-
sis nobis, nostre ecclesie et capitulo Nuenburgensi assignavit, donavit
et tradidit tytulo proprietatis perpetuo possidendos et ad usus communes
nostri capituli convertendos, quemadmodum conversa fuerant bona
nostra? in Thuswiz supra scripta. Ut autem hec nostra donacio et
prenotata permutacio rata et inconvulsa permaneat, presens scriptum
munimine sigilli nostri capituli iussimus communiri. Testes huius
facti sunt dominus Guntherus abbas sancti Georii, dominus Ludewicus
prepositus sancti Mauricii, item dominus Iohannes canonicus Cycensis
ecclesie et notarius domini episcopi, item dominus Heinricus de Wizense
et dominus Vlricus de Botelstete perpetui vicarii nostre ecclesie, item
dominus Fridericus sancte Marie virginis, dominus Conradus plebanus
beati* Otmari, magister Otto rector ecclesie in Kysteriz et alii quam
plures fide digni. Nos quoque Vlricus dei gracia Nuenburgensis ecclesie
episcopus ad requisicionem capituli nostri prenotati et ad exprimendum
decretum et auctoritatem et nostrum consensum omnibus supra scriptis
liberaliter accessisse, sigillum nostrum similiter apponi iussimus huic
scripto. Datum anno domini M? CCC* XII*, in die beate Lucie virginis,
indictione X?*.
^ raconabiliter N " Tuswiz N © XII mansos N 4 nostra fehlt N
* sancti N Nos quoque — scripto folgt auf Datum etc. N
— — — — — o — —Á—— —
1312. Dezember 15. 448.
Albert Abt und der Konvent des Klosters Pforte eignen unter Ver-
tauschung gegen Hufen in Tauschwitz dem Domkapitel zu Naumburg
9 Hufen in Wethau und 3 Hufen in Ciritz zu. Vgl. Nr. 447.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. des Abtes gut erhalten. Naumburg D. A. Nr. 213.
Abschrift im Lib. rub. pag. 23 ebendaselbst.
Ungedruckt.
Als Gegenurkunde zur vorhergehenden stimmt sie mit dieser genau
überein, ausser dass der Ertrag der ausgetauschten Hufen und auch
418 ^ Urkundenbuch des Klosters Ptorte.
die Zahl der Hufen in Tauschwitz nicht angegeben sind. In der Zeugen-
reihe herrscht völlige Gleichheit; nur ist eu lohannes hinzugefügt de
Gozzerstete.
Datum anno domini M*CCC? XII», XVIII? kalendas Ianuarii, in-
dictione X*.
1313. Juni 15. | 419.
Konrad von Golmsdorf und seine Vettern Heinrich, Dietrich und
Konrad von Golmsdorf erkennen dem Kloster Pforte das Besitgrecht
an gewissen Aeckern bei Porstendorf, das sie demselben streitig ge-
macht haben, nach schiedsrichterlichem Spruche zu.
Hdschr.: T 208".
Druck: Deutsch: Wolff II, 349.
Ego Conradus dictus de Golamestorff et nos Heinricus, Theodericus,
Conradus patrueles eiusdem Conradi de ipsa villa Golamestorff nomi-
nati lucide recognoscimus [et] ad noticiam tam futurorum quam pre-
sentium, quibus exhibitum [fuerit] presens scriptum, cupimus devenire,
quod, cum viros religiosos dominum Albertum abbatem et suum con-
ventum de Porta nostra inpeticione pulsaremus super quibusdam agris
sitis in angulo sub curia Borsendorff, ubi uterque meatus fluminis Sale
confluit, dies placiti assignatus et habitus est inter nos in curia Cosene
Portensium predictorum. "Verum Wirnhero Curcewrunt et Petro dicto
Nail deTutenburg amicis nostris meritum huius cause pro nostra parte
diligenter discutientibus abiudicaverunt parti nostre nec ullam iusticiam
nos in agris huius modi* possidere. Igitur conpositione amicabili facta
abrenunciavimus omni iuri, quod nobis in eisdem agris conpetere vide-
batur, cupientes predictos dominos de Porta omni vexatione^ amota,
que in posterum fortasse super hac causa sopita suboriri posset, sepe
dictos agros directo dominio cum omni iure proprietatis eisdem a comi-
tibus de Osteruelt collato quiete et pacifice perpetuo possidere. Ad
evidenciam huius facti et nostrum consensum firmius exprimendum,
quia sigillo proprio caremus, domini Iohannis de Heruersleyben sigillo
et Heinrici dicti de Mechelde* sigillo presenti litterg appensis pro fideli
testimonio usi sumus. Testes huius rei sunt Wernerus dictus Curce-
wrunt et Petrus Nail de Tutenburg supra dicti, item Conradus de
Muchelde, Petrus de Nyschytz, Fridericus dictus de Monte, Hermannus
de Scuditz castellani in castro Ruteleybesburg in hoc placito et hac
conpositione existentes et alii quam plures fide digni. Datum anno
domini M° CCC? XIII, in die beati Viti martiris.
^ huiusoi b vexationi * Oder Mochelde
"^ MP ^a. Femmes manga s amm. = - En" amm
Nr. 449—450. 1313. 419
1513. August 16. 450.
Hermann Graf von Orlamünde eignet dem Kloster Pforte die Gerichts-
barkeit in der Flur des Dorfes Tauschwits und 20 Aecker bei Hechen-
dorf gu, ebenso die von seinem verstorbenen Schwiegervater, dem Grafen
Friedrich von Habenswald, dem Kloster geschenkten Besitzungen 1n
Brembach.
"Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. wenig verletzt. Dresden H. St. A. Nr. 1995.
Hiervon T 191. — Nach anderer Vorlage D 65. T 238.
Drucke: Böhme, Todtheilung 83. Deutsch: Wolff II, 347. Vgl. Pertuch
I, 128. Bertuch-Schamel I, 83. v. Reitzenstein 128".
Nos Hermannus dei gracia comes de Orlamunde tenore presencium
recongnoscimus (sic) publice protestantes*, quod" de unanimi consensu
dilecte nostre conthoralis Mechthildis ac omnium nostrorum heredum:
damus et appropriamus religosis (Sic) viris domino Alberto abbati et
conventui dominorum in Porta? omnem iurisdicionem in campis ville
Thvswiz cum omni iure et utilitate, quo® nos ac nostri predecessores
ibidem in antea tenuerunt‘. Damus* et appropriamus eisdem XX' agros
sitos circa curiam Hechendorf iuxta salicem, que vulgariter vocatur
malwyde, solventes singulis annis octo solidos denariorum Wyensis
monete. Includimus et adiungimus prefate nostre appropriacioni uni-
versa bona sita in villa Brantbach et in campis, que noster socer
dilectus comes Fridericus de Rabenswalt bone memorie eisdem fratri-
bus et dominis in remedium sue anime donavit secundum continenciam
litterarum nostrarum antea desuper^ confectarum. "Testes huius sunt
strennui viri Albertus de Deinstete miles et Lutholfus de Alerstete,
dominus Albertus capellanus in castro Wymar et quam plures alii
fide dingni (sic). Actum et datum! anno domini M^CCC?XII*, in
crastino Assumpcionis beate virginis Marie. Et in huius rei testimo-
nium presentem litteram appensione nostri ac nostre conthoralis sigilli
dedimus firmiter conmunitam. |
Von diesem Texte weichen D 65 und 1T 238 in folgenden Punkten ab:
2 publice protestantes fehlt ® Hinzugefügt: cum in civitate Nuenburg
obligati essemus debitis XIX marearum, venerabilis dominus abbas (T' fügt hinzu
Albertus) Portensis ad nostram multam instanciam ab huius modi debitis nos
exemit. Pro hac igitur benivolenci& sibi et sue ecclesie vicissitudinem rependere
volentes ° Hinzugefügt: Friderici, Hermanni et Ottonis 4 Statt religosis —
Porta: Portensi monasterio ° que " Hinzugefügt: nolentes aliquem offici-
alium nostrorum in predicta villa Thuswitz seu in campis ville aliquam violen-
ciam seu iudicium sive sangwinis sive cuiuscumque criminis aliqualiter exercere,
sed fratribus Portensibus hec omnia condonamus * etiam hinzugefügt — ' de-
super fehlt ! Datum et actum
490 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1313. September 7. Merseburg. 451.
Das Peter-Paulskloster bei Merseburg verkauft Aecker und einen
See in der Flur von Wallendorf für 7 Mark Silber an das Kloster
Pforte.
Hdschr.: D 14 (tit. Lepizo).
Drucke: Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg 1, 548. Deutsch: Wolff
II, 350.
In nomine domini. Amen. Heinricus dei gratia abbas, Heinricus
prior totusque conventus monasterii beatorum Petri et Pauli apostolorum
prope Mersburg universis Christi fidelibus imperpetuum. Cum sit
labilis hominum memoria eamque sepe ex cursu temporis obscuret
oblivio, necesse est, ut ea, que a fidelibus aguntur, scripturarum testi-
monio comprobentur. Hinc est, quod notum facimus tam presentibus
quam futuri temporis successoribus, quod agros ex antiquo officio
cellerarie nostre annexos, sitos in pago ville Waldendorf, contiguos
agris curie Lepitz ex parte una, ex alia vero parte agros ecclesie nostre
contingentes, lacum quoque agros ambigens (sic) prelibatos religiosis
viris domino Alberto abbati et conventui Portensi pro VII marcis
argenti libere vendidimus cum omni iure et proprietate, qua predictos
agros nostra ecclesia possidebat, et eisdem integraliter assignamus per-
petuo possidendos. In cuius rei evidentiam et certitudinem pleniorem
presens scriptum sigillorum nostrorum appensionibus fecimus com-
muniri. Acta sunt hec Mersburg anno domini M*CCC? XIII*, in vigilia
Nativitatis beate Marie virginis, presentibus hiis, quorum nomina sunt
subscripta, scilicet Heinrico de Rypez, Vlrico Hyrco, Friderico dicto
Windesman cive in Mersburg, Conrado notario nostro et aliis quam
pluribus fide dignis.
1314. April 8. Gotha. 439.
Friedrich Landgraf von Thüringen eignet nach Besignalion und
auf Bitte des Ritters Albert Calwe dem Kloster Pforte eine Wiese
nebst Weiden in der Flur des ehemaligen Dorfes Henschleben zu.
Hdschr.: T161. D70 (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 352. Vgl. Pertuch I, 59. Bertuch - Schamel
I, 40.
Fridericus dei gracia Thuringie landgravius, Orientalis marchio
dominusque ferre Plisnensis universis Christi fidelibus imperpetuum.
Notum facimus tam presentibus quam futuris, quibus exhibitum fuerit
presens scriptum, quod nos pratum cum salicibus Sibi adiacentibus
situm in pago ville quondam Heintzschleyben, quem (sic) a nobis
Albertus miles dietus Calwe iure feudali tenuit et nobis resignavit, ad
peticionem ipsius nec non eciam? pro remedio anime nostre et omnium
progenitorum nostrorum contulimus et donavimus monasterio Portensi
Nr. 451—454. 1813—18314. 421
cum omni iure, dominio et utilitate, quibus quocunque modo in eis
poterit adipisci, iure proprietario perpetuo possidendum, nolentes pre-
dictam^ Portensem ecclesiam ab aliquo heredum nostrorum seu quocun-
que hominum in predictis bonis in posterum aliqualiter molestari, Ut
igitur hec nostra donacio imperpetuum maneat inconvulsa et a nullo
penitus irritetur, ipsam presenti littera et sigilli nostri appensione iussi-
mus communiri. Datum in Gotha anno domini M? CCC*^ XIII, VI idus
Aprilis.
^ eciam fehlt D — " predictum T
— — M MM (— o —
[1314. April 157] Weimar. 458.
Hermann Graf von Orlamünde erklärt seine Zustimmung für den
Fall, dass der Alt von Pforte die Güter in Lissdorf,; deren eigen-
thümlicher Besits früher ıhm zugestanden habe, dann aber durch
Tausch an das Kloster übergegangen sei, un Gerhard Marschall von
Gosserstedi zu Lehen übertragen wolle. Vgl. Nr. 454.
Hdschr.: D59 (tt. Listorf et Brantbach). T 127®.
Drucke: Böhme, Ilerrngosserstedt 29. Deutsch: Wolff II, 352. Vgl.
v. Reitzenstein 129.
Nos Hermannus dei gratia comes de Orlamunde presentibus re-
cognoscimus, quod, si dominus abbas Portensis bona in Lizsingesdorf*,
quorum proprietas quondam ad nos pertinuit, nunc autem ad ipsum
et ad suum monasterium ex permutatione transivit, Gerhardo marscalco
in Gozerstete et suis coheredibus conferre voluerit^ in feodo et ipse ab
eo recipere voluerit^, ad hoc favorem nostrum presentibus prebemus et
benivolum consensum, nihil nobis iuris in eisdem bonis penitus usur-
pantes, ratum et gratum habentes, quicquid dominus abbas predictus
et suus conventus in predictis bonis duxerint dignum seu decreverint
ordinandum. Super hoc* presentem litteram iussimus sigillari. Datum
Wimarie in crastino Tyburcii.
* Lisegesdorff TU ^ voluit T *eo T
! Bei der nahen Beziehung der Urkunde zur folgenden wird man an einen
derselben kurz vorangegangenen Tag und deshalb eher an den 15. April (crast.
Tiburtii et Valeriani) 1314 als an den 12. August (crast. Tiburtii) 2313 oder eines
noch früheren Jahres zu denken haben.
— I — ——— —-
1314. Mai 3. 454.
Gerhard Marschall in Gosserstedt nimmt alle seine Besitzungen in
Lissdorf, die er von dem Grafen Ilermann vor Orlamünde zu Lehen
gehabt hat, nachdem dieser das Figenthumsrecht an den Abt von Pforte
itbertragen hat, von letzterem zu Lehen und verpflichtet seine Kinder
und Erben dies ebenfalls zu thun. Bei etwaigem Aussterben von
Geschicutsq. d. Pr. 8. Bd XXXIII. | 28
499 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Gerhards Nachkommenschaft soll sein Bruder Heinrich als Lehens-
inhaber folgen, der die gleiche Verpflichtung übernimmt. Vgl. Nr. 453.
Hdschr.: T 128. D 110” (tit, Lissingistorff) mit zahlreichen Kürzungen.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 28. Deutsch: Wolff II, 350. Vgl.
Pertuch I, 128. Bertuch-Schamel I, 83. v. Reitzenstein 129.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum visuris nos Gerhardus
marscaleus in Goserstede in perpetuum. Quoniam hominum memoria
infirma est et labilis, ideo in rebus gerendis necessaria sunt scriptu-
rarum adminicula, que seriem veritatis contineant et firmitatis bene-
ficium representent. Igitur ad noticiam tam presencium quam futuro-
rum cupimus pervenire, quod a domino abbate monasterii in Porta
universa et singula bona nostra in Lisegesdorff in villa et in campo
sita, mansos, agros cultos et incultos, novales, pascua, prata, salices,
salicta, silvas, areas, et ius patronatus ecclesie, quod pretextu eorundem
bonorum nos contingit, que solvunt XIII marcas annuo censu, in feudo
accepimus et nostros liberos et successores hereditarios utriusque sexus
a domino abbate prefati monasterii Portensis accepturos obligavimus
et in futurum presentibus obligamus et hoc infra terminum a iure
communi super bonis feudalibus deputatum. Quod si, quod absit,
nostri heredes annos duntaxat discretionis habentes ex contemptu sive
in preiudicium prefati Portensis monasterii termino a iure communi,
ut predietum est, prefixo? sibi eadem bona conferri, ut consuetum est,
non postulaverint ab abbate predicti loci, qui pro tempore fuerit, ex-
tunc in omnibus bonis .supra dictis nihil sibi iuris usurpabunt, nisi
impedimento legittimo, per quod merito excusari poterunt, se docuerint
prepeditos. Que quidem bona supra dicta a nobili domino Hermanno
comite de Orlemunde habuimus, qui ius proprietatis ad sepe dictum
Portense monasterium transtulit et nos bona voluntate manumittens"
suis hoc sigillatis et patentibus litteris confirmavit. Insuper apud sepe
dictum dominum abbatem prefatum nostris precibus obtinuimus, quod,
si nos nostrosque heredes de* hac vita transire contingeret, ita ut
nullus superstes inveniretur, extunc Heinricus frater noster! sepe
dictorum bonorum cum suis heredibus successor existere" deberet sub
condicionibus superius iam expressis, hoc addicientes, quod, si eadem
bona nostra sepe dicta ad Portense monasterium vendicionis, permuta-
cjonis vel testamenti seu cuiuscunque pacti nomine vel titulo trans-
ferre nos seu nostri successores vellemus',- per eundem H. fratrema
nostrum suosque heredes per huius modi constricturam nolumus ali-
quatenus impediri. Quod et nos Heinricus marscaleus in Goserstethe
presentibus promittimus et nostros successores hereditarios in futuramn
obligamus et hoe nostri sigilli appensione confirmamus. In cuius rei
testimonium presens scriptum sigillo domini Berngeri® dicti de Mel-
dingen, Heinrici fratris nostri nostroque sigilloh fecimus communiri.
Datum. anno domini MCCC? XII, V nonas Maii. Et nos Berngerus
dictus de Meldingen ad peticionem domini abbatis et conventus Porten sis
Nr. 455. 1315. 423
nee non Gerhardi marscalci predictorum recognoscimus, quod sigillum
nostrum in testimonium omnium predictorum presentibus est appensum.
"m a9 " ® .
Testes huius sunt Berngerus de Meldingen, Rudolfus marscaleus in
Sultze, Theodericus marscalcus in Holtzhusin, Heinricus de Wimar et
alii plurimi! fide digni. | |
! communi termino a iure prefixo D — " manumittentes 7 In D fehlt et —
confirmavit “ex D " frater noster H. D "esse D " nomine (vel —
successores fehlt) contingeret D * T hat die Formen Bngı Bergingerus Ber-
gerus, D nur Berngerus — " sigillis D^ ? plures (statt alii plurimi) D
1315. Februar 25. 459.
Heinrich Marschall von Gosserstedt verkauft, durch Schulden ge-
drängt, dem Kloster Pforte 2 Mark jährlichen Zins und einige andere
Besitzungen wie auch seine Lehnsgüter in Lissdorf für 21 Mark,
überträgt ihm das Patronat über die dortige Kirche und bekundet,
dass er bereits dem verstorbenen Abte von Pforte Dietrich von Rosla
2 Mark Zins in demselben Dorfe verkauft habe. Vgl. Nr. 456.
Häschr.: T 129. D 109" (tit. Lissingistorff) mit Kürzungen.
Drucke: Bóhme, Herrngosserstedt 29. Deutsch: Wolff II, 355.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum visuris nos Heinricus
marscalcus- dictus de Goserstete cupimus esse notum et presentibus
publice protestamur, quod, cum involuti essemus gravi onere debitorum,
cum connivencia *et bona voluntate dilecte eoniugis nostre Adelheydis
nec non Heinrici filii nostri maioris et aliorum liberorum et coheredum
nostrorum, quorumcunque intererat, prehabita deliberacione matura
vendidimus iusto vendicionis seu empcionis titulo* in villa Lisigesdorff
duas marcas annui census Vribergensis argenti, aream, que vocatur
tunchehoff?, cum aliis areis ibidem solventibus dimidium modium pise,
quatuor pullos et dimidium lotonem argenti singulis annis, cum silva,
que vocatur lo, et aliis obvencionibus et attinenciis quibuscunque, bona
feudalia, que solvunt annuatim quinque fertones albi argenti, viris
religiosis, videlicet domino Alberto abbati in Porta suoque conventui
"perpetuo pro XXI marcis Vribergensis argenti, de quibus nos apud
ludeum in Wy dictum Abraham exemerunt, volentes nichilo minus
ob remedium animarum nostrarum, quod ius patronatus parrochie pre-
dicte ville in Lisegesdorff, quod pretextu predictorum bonorum seu
quocunque iure vel pacto ad nos hactenus pertinuit, in dominium pre-
dictorum religiosorum cum universitate bonorum transeat predictorum.
Quorum omnium possessionem in ipsos transtulimus abrenunciantes
omni iuri et iurisdictioni, que nos et nostros coheredes, quorumeunque
interest seu intererit, contingere poterit in bonis sepe diete ville, ex-
cepto, si Gerhardus frater noster cum uxore sua et liberis coheredibus
suis moreretur, quod absit, quod nos sibi in bonis, que in eadem villa
28*
494 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
a domino abbate sepe dicto obtinet, iure hereditario succedere debemus.
Item recognoscimus tenore presencium, quod domino Theoderico quon-
dam abbati in Porta cognomento de Rosla beate memorie vendidimus
in eadem villa sepe dicta duas mareas annui census Vribergensis
argenti titulo et iure seu iurisdictionibus supra dictis. De evictionis
autem et gwarandiarum caucione omnium predictorum nos et nostros
coheredes presentibus imperpetuum obligamus. Nos eciam Agnes
vidua, sepe dicti H. marscalci mater, recognoscimus tenore presencium,
quod sine coactione, immo bono animo et matura deliberacione omne
ius, quod in bonis supra dictis nomine dotis vel dotalicii seu dona-
cionis propter nupcias sive quocunque iure vel pacto habuimus, resi-
gnavimus et presentibus abrenunciamus ad sepe dicti filii H. debitorum
onera relevanda. Nos eciam Gerhardus marscaleus dictus de Goser-
stethe recognoscimus tenore presencium nos predicto contractui assen-
sum prebuisse benivolum et ad evidenciam omnium predictorum, ne
aliquo interrupcionis scrupulo labefactari valeant, una cum dilecto
fratre nostro H. sepe dicto? presens scriptum nostrorum sigillorum:
appensione fecimus communiri. Datum anno domini M?CCC?XVY.
V kalendas Mareii. Testes horum sunt frater Hermannus kamerarius
dictus de Arnstede, frater Conradus dictus de Heseler monachi, frater
Heinricus magister curie in Gernstede dictus de Kutzeleyben et frater
Busso conversi in Porta, dominus Heinricus de sancta Cruce et dominus
Heinrieus de sancta Maria plebani in Goserstede, Iohannes dictus de
Contzf, Heinricus dictus Ortwini castellani ibidem, Heinricus dictus de
Buschendorff® castellanus in Eckhardisberge^ et ali? quam plurimi
fide digni. .
a tittulio 7 — " Tunhehoff 7 * deberemus D . " predicto D — ' sigil-
lorum nostrorum D ! Cónz D * Burschendorff 7’ putschindorff D
h eckirsberg D .
1315. März 2. 456.
Gerhard Marschall von Gosserstedt verkauft, durch Schulden ge-
drängt, dem Kloster IP’forte Besitzungen in Lissdorf von gleicher Aus-
dehnung und gleichem W'erthe, wie es sein Bruder Heinrich in Nr. 455
gethan hat.
. Ildschr.: T 129°. D43 und mit Kürzungen 110 (tit. Lissingistorff).
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 31. Deutsch: Wolff II, 357.
Nos Gerhardus marscalcus dictus de Goserstethe omnibus presens
scriptum visuris in perpetuum. Recognoscimus et tenore presencium
publice protestamur, quod, cum nos gravi debitorum onere oppressi
essemus, cum consensu et bona voluntate dilecte coniugis nostre Irme-
gardis ae liberorum nec non omnium coheredum nostrorum viris reli-
giosis domino Alberto abbati in Porta suoque conventui iusto empcionis
seu vendicionis titulo vendidimus duas marcas annui census Vribergen-
Nr. 456. 1315. 425
sis argenti in villa Lisigesdorff, que dari debent de agris et areis infra
scriptis, videlicet Kirstanus dictus Rollo antiquus de curia et dimidio
manso tercium dimidium fertones, .. relicta quondam Kuderoldi* de
curia et dimidio manso tercium dimidium fertones, Conradus Kullingk"
et Fridericus frater suus de curia et dimidio manso tercium dimidium
fertones, Conszeo* de Rode de curia et dimidio manso dimidium fer-
tonem, dictus Tatan® de quibusdam novalibus dimidium modium pise,
de pistrino, quod habet, Andreas quatuor pullos, Nicolaus dictus Ho-
muth* dimidium lotonem de quadam silva, que vocatur lo, Bertoldus
Hondorffí septem denarios de curia, que vocatur tunchoff®, et bona
nostra feudalia, que solvunt quinque fertones nostris feodotariis? annua
pensione. Hec bona universa et singula vendidimus predictis fratribus
de Porta pro viginti et una marcis Vribergensis argenti, de quibus nos
apud Iudeos in Wy plenarie exemerunt. De quibus bonis supra dictis
dilectus germanus noster Heinricus marscalcus eisdem fratribus tan-
tundem in censu et obvencionibus antea vendiderat perpetuo pari con-
dicione et titulo de nostro consensu et suorum omnium coheredum.
Et sic predicta vendicio tam fratris nostri iam dicti quam nostra ad
summam quatuor marcarum Vribergensis argenti et ad modium pise
et ad octo pullos et unum lotonem argenti et quatuordecim denarios
se extendit. Et quia Cuntzo! de Rode, qui de supra dicto censu unum
fertonem solvere tenetur, in nostris bonis residet, volumus, ut sepe
dicti religiosi in bonis nostris inpignorent, quocies idem census tempore
debito non fuerit persolutus. Volumus insuper pro remedio animarum
nostrarum, quod ius patronatus ecclesie ibidem cum area case in cimi-
rio in dominium sepe dictorum religiosorum cum universitate bono-
rum transeat predictorum. Possessionem et* omnium supra dictorum
bonorum in eosdem transferimus nihil nobis iuris in eisdem penitus
reservantes. Nos etiam Agnes vidua, predictorum marscaleorum mater,
tenore presencium protestamur nos omni iuri, quod in predictis bonis
habuimus, abrenunciasse! libera voluntate. Super evictionis autem et
gwarandiarum caucione omnium predictorum nos Gerhardus marscalcus
predietus cum omnibus nostris coheredibus presentibus in perpetuum
obligamus. Nos et* Heinricus marscalcus dictus de Gosserstede tenore
presencium recognoscimus nos cum omnibus nostris coheredibus pre-
dicte empcioni consensum benivolum prebuisse et in testimonium et
evidenciam omnium predictorum nos una cum dilecto fratre nostro
Gerhardo presens scriptum nostrorum sigillorum munimine roborasse.
Datum anno domini M? CCC? XV, VI nonas Marcii. Testes huius sunt
frater Hermannus de Arnstede, frater Conradus dictus de Heseler
monachi, frater Heinricus de Kutzeleuben, frater Busso de Owerstede,
frater Conradus de Flurstede conversi in Porta, dominus Heinricus de
sancta Cruce, dominus Heinricus de sancta Maria plebani in Goser-
stede, Iohannes de Contz, Iohannes Gebehardi castellani nostri et alii
quam plurimi fide digni.
426 “ Urkundenbuch des Klosters Pforte.
* Rudoldi 7- koderoldi D 210 " Kulling D43 kollink D 110 ° Cunzo
D43 Cuneze D 110 * datan D 110 " Homut D43 hoemut D 110 Íí Hon
dorf D 43. 110 * Tunnekoph D 43 tunchehoff D 110 N feodariis D 43 fe-
dotariis T ! Cunzo D 43 conzo D 110 k eciam D 43. 110 I renun-
ciasse D 43 Der Satz fehlt D 110
— —— [uam rn ——
1315. März 12. | 491.
Dietrich Truchsess und sein Sohn Heinrich, Burgmannen zu
Raspenberg, verkaufen, durch Schulden gedrängt, dem Kloster Pforte
3 Hufen in Neustedt, die sie vom Landgrafen von Thüringen zu
Lehen gehabt haben, und 41‘, Hufen Allodialbesitz in Rudersdorf,
von denen sie jedoch 4 Hufen als Lehen zwrückerhalten, während die
übrige halbe Hufe in gleichem Verhältnisse anderweitig ausgegeben
werden soll. | Vgl. Nr. 459.
Hdschr.: T 186°. D 107" (tit, Rudirstorff) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 353.
Universis presens scriptum inspecturis. Nos Theodericus dictus
dapifer et Henricus filius noster castellani in Raspenberg cupimus
esse notum? et presentibus protestamur, quod, cum nos gravi oppressione
debitorum involuti essemus, tres mansos sitos in villa Nuwenstete,
quos a domino lantgravio Thuringiorum hactenus in feedo habuimus
ac nostri progenitores, cum areis, pascuis, salicibus et omnibus aliis
suis pertinenciis, cum omni iure et utilitate, que in eisdem bonis
habuimus, vendidimus iusto emptionis titulo domino Alberto abbati in
Porta suoque conventui in perpetuum possidenda. Insuper vendidimus
eisdem religiosis quatuor mansos et dimidium in villa Rudersdorff®
sitos, quos titulo et iure proprietatis nos et nostri progenitores posse-
dimus multis retroactis temporibus, pro triginta marcis Vribergensis
argenti, de quibus nos in Erfordia apud creditores nostros et in Wy
apud ludeos in parato plenarie exemerunt. De quibus quatuor mansis
propriis iam supra dietis nos una cum dileeto sororio nostro Heinrico
de Gutenshusen, qui ius in eisdem quatuor mansis habuit, feodo pre-
dicto domino Alberto abbati sueque ecclesie coastrieti* fuimus et ipsos
nobis in feodo contulit et dimidium mansum quidam rusticus nomine
Conradus ab eodem domino abbate sepe dicto in feodo habebit, reser-
vato sibi sueque ecelesig iure proprietatis predictorum bonorum, quibus
eciam annexum est ius patronatus capelle ibidem, quod cum univer-
sitate eorundem bonorum in dominium religiosorum transire volumus
predietorum transferentes in ipsos possessionem predictorum omnium,
que ipsis vendidimus et dedimus abrenunctiantes omni iuri, quod
habuimus in eisdem. Super evictionis quoque et gwarandiarum cau-
cione nos et omnes coheredes nostros, quorum interest sive interesse
in futurum posset, nos presentibus in perpetuum obligamus. Et quia
sigillo privato caremus, sigillo patruorum nostrorum dictorum de Raspen-
Nr. 457 —498. 1815. 427
berg presens scriptum sigillari procuravimus in testimonium et robur
omnium predictorum. — Nos eciam Heinricus clericus, Thedericus et
Theodericus‘, Heinricus et Albertus fratres dicti de Raspenberg predicto
contractui, vendicioni sive donacioni assensum benivolum adhibuimus
et presentibus adhibemus abrenunctiantes omni iuri, quod in predicta
proprietate seu in iure patronatus predicte capelle habuimus seu in
posterum habere possemus, et in testimonium et ratihabicionem ompium
predictorum huic scripto nostra sigilla duximus apponenda. Nos eciam
Fridericus dei gracia comes de Helderungen et nos Gerhardus mar-
schalcus dictus de Gozerstete ad peticionem utrorumque (sic) parcium
in testimonium et evidenciam omnium predictorum presens scriptum
nostrorum sigillorum munimine iussimus roborari. Datum anno domini
XII*XV, in die beati Gregorii pape. Testes horum sunt dominus Hen-
rieus marschaleus in Gozerstete, dominus Henricus plebanus ibidem,
lohannes de Conz castellanus ibidem, Daniel et Ernfridus Dives castel-
lani in Raspenberg, Conradus monachus dictus de Heseler, frater Hein-
ricus de Kuzzeleiben rector in Gernstete, frater Busso dictus de Ower-
stete et alii quam plurimi fide digni.
^ notum felit T — " Ruderfidorff T — * astricti D — * Th. et Th. D
1315. März 15. | 458.
‘Gerhard Marschall in Gosserstedt weist dem Kloster Pforte 2 Mark
jährlichen Zins in Lissdorf zw mit der Bestimmung, dass dieselben
seiner Mutter als Leibgedinge ausgezahlt werden und nach deren Tode
an ihn zurückfallen.
Häschr.: T 130°. D 112" (tit. Lissingistorff) mit Kürzungen.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 31. Deutsch: Wolff II, 559.
Nos Gerhardus marscalcus in Goserstethe recognoscimus tenore
presencium?, quod domino Alberto abbati suoque conventui in Porta
assignavimus duas marcas annui census de bonis nostris in villa Li-
singesdorff, quas dabunt rustici nostri, videlicet Heinricus dictus de
Bennendorff quinque fertones de curia et dimidio manso, Conradus:
dictus Kullingk de bonis suis tres fertones Vribergensis argenti singulis
annis, quem censum idem religiosi dabunt dilecte matri nostre nomine
dotalicii ad tempora vite sue. Si vero talem censum de bonis predictis
consequi nequaquam possent, recipiendi eundem censum de universis
bonis nostris, que in predicta villa Lisingesdorff habemus, sine omni
difficultate damus predictis religiosis liberam facultatem. . Quod si,
quod absit, de omnibus pretaxatis ad recipiendum predictum censum
copiam non habebunt, extunc nos ipsi ad totalem censum predictum
obnoxii erimus, ad quod nos et nostros heredes presentibus obligamus.
Defuneta vero predicta matre nostra predictus" census cum pristino
iure ad nos libere revertetur. [n cuius rei testimonium presens scriptum
498 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Datum anno domini
M9?CCC XV, idus Marcii. Testes huius sunt frater Heinricus dictus de
Cutzeleuben rector in Gernstede, frater Busso dictüs de Auerstete fratres
Portenses, dominus Heinricus de sancta Cruce, dominus Heinricus de
sancta Maria plebani in Goserstete, Iohannes de* Contz, Heinricus Ort-
wini castellani nostri, Andreas de Lisingesdorff et alii plurimi fide digni.
"tenore presencium recognoscimus D " predictos 7 * den T
.———— —— ———— —— €
1315. April 16. Weissenfels. 439.
Friedrich Landgraf von Thüringen eignet auf Bitte von Dietrich
Truchsess und seinem Sohne Heinrich dem Kloster Pforte 3 Hufen
in Neustedt zu. Vgl. Nr. 457.
Hdschr.: T 187. D 97 (tit. Nuenstete).
Druck: Deutsch : Wolff II, 354. Vgl. Pertuch I, 60. Bertuch-Schamel I, 40.
Nos Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Misnensis et Orien-
talis marchio dominusque terre Plisnensis omnibus Christi fidelibus
presencium litterarum auditoribus in perpetuum. Ne ea, que in long-
evam educanda sunt memoriam, oblivionis opprimantur caligine, opor-
tunum et necessarium esse dinoscitur, ut scripti et testium memoria*
roborentur. Hine est, quod nos tres mansos sitos in pago ville dicte
Nuwestete cum areis, salicibus, pascuis ac omnibus suis pertinenciis
ad instanciam Theoderici dapiferi et Henrici sui filii castellanorum in
Raspenberg, qui nobis mansos eosdem rite et racionabiliter resignarunt,
religiosis et devotis in Christo domino abbati et conventui fratrum
ordinis Cysterciensis in Porta ae monasterio ibidem ob reverenciam
domini nostri lesu Christi et gloriose matris sue Marie, cuius vocabulo
hoe monasterium insignitum esse dicitur, simulque in nostre ac nostro-
rum progenitorum animarum remedium appropriamus et titulo proprie-
tatis presentibus contradimus? perpetuo et donamus volentes, ut pre-
dicti dominus abbas ot conventus, quos ob ipsorum devocionem pio
favore prosequimur, predictos mansos cum bonis et iuribus universis
ipsos contingentibus absque impeticione et contradictione quibuslibet
possideant pacifice et quiete. In cuius rei testimonium et robur per-
petuum has litteras seribi fecimus et nostri sigilli munimine fideliter
roborari. Testes sunt Henricus de Arnstete, Hartmodus de Bulewitz‘
noster marsehaleus, Hermannus Goltacker milites, magister Waltherus
noster prothonotarius et Nycolaus noster notarius. Datum Wissemfels
anno domini XILI€CXV, XVI kalendas Maii.
^ memorie 7 D b eontradidimus 7 " Hartmundus de bulwicz D
Nr. 459—461. 1815, 429
1315. Mai 27. 460.
Bernhard [IL] Fürst zu Aschersleben und Graf von Anhalt ge-
währt dem Kloster Pforte. Zollfreiheit innerhalb seines Landes.
Hdschr.: T310. D 133 (tt. De theloneo).
Druck: Deutsch: Wolff II, 359.
Nos Bernhardus dei gratia princeps Ascharie et comes de Anehald*
recognoscimus tenore presentium, quod nos dominum abbatem, cella-
rium* ceterosque eorum fratres domus Portensis pro remedio anime
nostre ac progenitorum nostrorum a solutione theloneorum absolvimus
per universum territorium nostrum, presertim cum ex certa scientia
eosdem fratres a nostris progenitoribus de solutione eorundem thelo-
neorum hactenus fore constiterit absolutos, volentes et sub obtentu
gratie nostre theloneario nostro in Schandeslewenn* ceterisque suis
eiusdem officii conplicibus, qui pro tempore fuerint, firmiter iniungen-
tes, quatenus predietos fratres per nostrum districtum transitum facien-
tes benigno prosequentes promotionis affectu nullum eisdem ratione
solutionis theloneorum impedimentum inferant vel gravamen. Super
eo ipsis presens scriptum dedimus nostri sigilli munimine roboratum.
Datum anno domini M? CCC? XV, sexta kalendas lunii.
a Anhalt D — " cellarium fehlt D — " schaundisleibin D — * sexta kalendas
Iunii fehlt D
—— — ——— — mn
1315. September 1. 461.
Rudolf Schenk von Dornburg eignet nach Resignation des Hermann
Creye von Endeleben dem Kloster Pforte 2 Aecker in Henschleben zu,
die letzterer dem Schäfer [des Klosters] in Vehra verkauft hat.
Hdschr.: T 161".
Druck: Deutsch: Wolf II, 361.
Nos Rudolfus pincerna de Dornburg* recognoscimus et ad cogni-
cionem tam presencium quam futurorum cupimus pervenire, quod,
cum Hermannus dictus Creye de Emindeleybin duos agros in campis
ville in Hentzschisleybin a nobis haberet in feudo et longo tempore
possedisset, eosdem agros, quorum ad nos pertinet proprietas, Guntero
opilioni de Vher pro duabus marcis vendidit sibi plenarie persolutis
atque ad manus nostras libere resignavit et ad peticionem dilectissime
sororis nostre et Iohannis de Rinckeleybin proprietatem predictorum
agrorum ecclesie Portensi in remedium auime nostre et omnium pro-
genitorum nostrorum tradidimus pure et simpliciter propter deum. In
cuius rei certitudinem presentem litteram nostri sigilli munimine feci-
mus roborari. Anno domini millesimo CCC° XV, kalendas Septembris.
* Die Lesung ıst ganz unsicher, sicher nur Do.ob.ru. Es scheint zunächst
Dozoburü oder Dozobnrü geschrieben zu sein, z ist nicht ganz sicher und soll
430 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
wohl ausgestrichen sein, vielleicht auch das zweite o, übergeschrieben ist über
beide Buchstaben rn oder en oder vn. Man wird doch wohl nur an Dornburg
denken können.
1315. Dezember |. | 4602.
Hermann Graf von Gleichen eignet nach Resignation und auf
Bitte des Hitlers Albert Calwe von Gebesee dem Kloster Pforte
1, Hufe im ehemaligen Dorfe Henschleben zu.
Hdschr.: T 1619 mit der am Ende hinzugefügten Bemerkung Neuhöfers:
Sigillum in originalibus est fractum per medium pendentibus frustis
in superiori et inferiori partibus in chartula, D 74* (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 360.
Omnibus, quorum interest aut quibus nosse fuerit oportunum, nos
Hermannus dei gracia comes in Glichen facimus manifestum, quod nos
dimidietatem unius mansi in campis quondam ville Hentzschusleiben
sii, quem Albertus dictus Calwe de Gebese miles noster fidelis di-
lectus a nobis et nostris progenitoribus tenuerat titulo feudali, ad
devotarum precum instanciam dicti Alberti, prius tamen nobis libera
resignacione per Albertum facta prefatum*, ipsum mansum sive bona,
ut premittitur, honorabilibus viris abbati, priori et conventui ecclesie
Portensis appropriavimus sive in proprium dedimus et presentibus in
proprium damus simpliciter propter deum, renunciantes precise pro
nobis et nostris successoribus omnibus iuribus, usibus seu obsequiis,
que nobis aut successoribus nostris" in dictis bonis competebant seu
competere possent in futurum. In huius appropriacionis et renuncia-
cionis testimonium et evidenciam pleniorem hanc nostram litteram dari
fecimus nostro sigillo fideliter roboratam. Testes eciam huius appro-
priacionis et renunciacionis sunt Gerhardus de Vischberg, Albertus de
Gundersleyben®, Heinricus Hugonis, lohannes de Volgstete, Albertus
de Witerde* milites nostri fideles et plures alii fide digni. Datum et
actum anno domini M? CCC XV, kalendas Decembris.
* per Albertum und prefatum fehlt D b nostris successoribus D " er-
midisleibin (statt Gundersleyben) D ^ Wirterde 7’ Witirde D
— — € —— ——— ——
1316. Januar 10. 463.
Hermann (Graf ron Gleichen eignet dem Kloster Pforte 6.., Aecker
in Henschleben zu, welche Dietrich Junge von Heilingen für 12 Pfund
Erfurter Pfennige an dasselbe verkauft und ihm uufgelassen ha.
Hdsehw.: Or. Perg. Sp. abgerissen. Pforte, Bibliothek B. 16. — Di73 (ht.
Vehre). 7 103.
Druck: Deutsch: Wolff II, 361.
Nos Hermannus dei gracia comes de Glichen- universis Christi
fidelibus presens scriptum visuris cupimus esse notum, quod, cum
Nr. 462—464. 1315--1316, 481
Theodericus dictus Junge de Heilingen sex et dimidium agros in campis
Henschusleiben sitos versus villam Emundeleiben et contiguos campo,
qui pertinet curie Ver, quos quidem agros in feodo a nobis habuit
et nobis libere resignavit, cum omni iure et utilitate vendidisset
domino .. abbati suoque conventui Portensis monasterii pro duodecim
talentis Erfordensium denariorum iam sibi plenarie persolutis in per-
petuum possidendos, nos in remedium anime nostre et progenitorum
nostrorum predictos agros, quorum proprietas ad nos hactenus pertinuit,
supra dictis religiosis viris de Porta dedimus et presentibus damus et
eorum monasterio appropriavimus et appropriamus cum omni iure et
utilitate. quod in eisdem agris habuimus, iure proprietatis in eosdem
translato et possessione, in perpetuum possidendos. Et ne nostra dona-
cio sive appropriacio a successoribus nostris sive a quibuscumque aliis
valeat aliquatenus interrumpi, presens scriptum ipsis dedimus nostri
sigilli munimine roboratum. Datum anno domini M? CCC? XVI*, IIII?
ydus lanuarii. Testes huius donacionis nostre sunt Siffridus de Hastens-
leiben miles, Lutigerus dictus Roup, Henricus dictus Gotsnamen, Al-
bertus frater eius dictus Nacht, Hermannus dictus Trousche, Henricus
et Hugo fratres de Hastensleiben, Conradus magister curie in Ver
dictus Ysenhut, Fridericus opilio ibidem et quam plures alii fide digni.
1316. März 23 (Dezember31).' . 464.
Friedrich Landgraf von Thüringen eignet dem Kloster Pforte
6 Hufen nebst 6 Höfen in Obringen zu, die ihm Eckart Ritter von
Sulza aufgelassen hat.
Hdschr.: T 183". D 98 (tit. Oberingen) mit wenigen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff 11, 364.
Nos Fridericus dei gracia Missenensis et Orientalis marchio, domi-
nus terre Plissensis nee non landtgravius Thuringiorum* recognoscimus
tenore presencium, quod in remedium anime nostre et progenitorum
nostrorum domino abbati iu Porta suoque monasterio et conventui sex?
niansos sitos in Obringen, quos Ekehardus de Sultza fidelis noster
miles a nobis in feodo habuit et ad manus nostras cum consensu et
connivencia omnium coheredum suorum, quorum intererat, libere cum
omni iure et iurisdictione, sieut hactenus habuerat, resignavit, appro-
priavimus et presentibus appropriamus cum omni iure et iurisdictione,
sicut hactenus habuimus in eisdem. Quos quidem mansos possident,
qui secuntur, videlicet Guntherus et Henricus fratres dicti Phatz^ unum
mansum, Conradus et Henricus dieti Blumen unum mansum, Fride-
ricus Sagittarius* dictus de Obringen unum mansum, Henricus dietus
Vz der vizee* dimidium mansum, Thytzell* et Conradus et Hermannus .
dieti Worme in Bottelstede fratres dimidium mansumf, Wernherus de
Appolde dimidium mansum, Heinemannus, Nicolaus et Thyzels fratres
432 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
et soror eorum Elisabeth bekina dimidium mansum, et sex curias sive
areas predictis mansis annexas. Hec^ omnia et singula damus et
appropriamus predictis fratribus et in ipsos possessionem bonorum
transferimus eorundem. In cuius rei testimonium presens scriptum
eisdem dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Datum anno do-
mini M? CCC? XVI, X kalendas Apprilis! Testes huius sunt dominus
Walterus prothonotarius noster, advocatus noster dictus Rinnepaghe*,
frater Hermannus dictus de Arnstede et frater Ekardus dictus de Nazza
monachi in Porta et alii quam plurimi fide digni.
* thur. lanegr. Misnensis et Orientalis marchio dominusque terre Pliznensis D
" phaz D * Sagittarius fehlt D — * uf der vieze D * Th D ! mansum
fehlt T * Tiezil D h quidem bona hinzugefügt D ! in vigilia circum-
cisionis domini D * Rynnepage D
! Die Verschiedenheit des Datums in T und D lässt sich wohl nur dadurch
erklären, dass eine doppelte Ausfertigung der Urkunde stattgefunden hat, die erste —
vor dem Verkaufe der Besitzungen an Pforte (vgl. Nr. 467), die zweite nach. dem-
selben. Uebrigens stammt der im Texte nach T gegebene Titel (1andtgravius Thu-
ringiorum am Ende) schwerlich aus der landgráflichen Kanzlei; vielleicht ist er
auf ein Versehen des Abschreibers zurückzuführen. * Die Aufzählung ergiebt
hier ebenso wie in Nr.467 statt sechs nur fünf Hufen.
——— —— —Ó—M ———
1316. April9. | 465.
Siegfried Schütze und sein Sohn Johannes, Burgmannen in Schón-
burg, verkaufen mit Zustimmung der Gattin des letzteren dem Kloster
Pforte 2 Hufen in Taugwitz, die sie von Friedrich und Heinrich
von Beichlingen zu Lehen gehabt haben, für 9 Mark.
Hdschr.: T74. D 117 (tit. Dogwicz) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 362. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. II, 156.
Nos Sifridus dictus Sagittarius et Iohannes filius eiusdem castellani
in Schonenberg recognoscimus tenore presencium, quod domino Alberto
abbati.suoque conventui in Porta vendidimus duos mansos sitos in
villa Dobekewitz* in pago Thuringie solventes tria maldra frumenti et
tria hordei annui census pro novem marcis Vribergensis argenti, quas
nobis plenarie persolverunt, quos a nobilibus dominis Friderico et.
Heinrico de Bichelingen in feudo habuimus, cum curiis, areis et aliis
omnibus attinenciis ad eosdem" mansos pertinentibus. in perpetuum
possidendos. Et ego Cunegunda* predicti Io. uxor, cui iidem mansi
iure dotalicii donati fuerant, bona voluntate, remota omni coactione,
sine intervencione cuiuslibet doli abrenunciavi omni iuri, quod in pre-
dietis bonis mihi competebat vel posset competere in futurum, et sub
debito iuramenti ad ratihabicionem predicti contractus me constrin xi.
ut si, quod absit, predicta bona aliqua interrupcione invadere presu-
merem, periurii reatui obnoxiam me censeri (sic)@, presertim cum in
recompensam et restaurum predicte dotis mihi aliis? bonis prestan cio-
*
Nr. 465—466. 1316. 433
ribus sufficienter et fideliter sit provisum. Nos igitur Sifridus et
lohannes supra dicti super evictionis et gwarandiarum caucione pre-
dictorum bonorum presentibus in solidum obligamur. Et nos Petrus
dictus Porckf castellanus in Schonenberg et Fridericus dietus de Balche-
stete* supra dictorum consponsores pro recta gwarandia predictorum
bonorum domino abbati suoque conventui predictis nos in solidum
obligamus. Et quia propriis sigillis caruimus, sigillis domini Nuen-
burgensis archidiaconi maioris ecclesie et domini Gunteri de Bunawe^
tune temporis advocati in Schonenberg presens scriptum procuravimus
sigillari. Et nos .. prepositus maioris ecclesie in Nuenburg et Guntherus
dictus de Bunaw? recognoscimus predicta et supra scripta veritatem
continere et ad evidenciam omnium premissorum presens scriptum
sigillorum nostrorum appensione fecimus roborari. Datum anno domini
M? CCC*? XVI, quinto idus Aprilis. Testes huius sunt dominus Nicolaus
viceplebanus in Schonenbergk, frater Iohannes dictus Schaffenradt! et
frater Conradus dictus de Heseler monachi in Porta, dominus Hein-
ricus dictus de Schonenberg, dominus Vlman[n]us dietus de Gusow*
milites, Erkenbertus castellani in Schonenberg et alii plurimi fide digni.
* dokwiez ohne in pago Thuringie D b dictos D * konegundis D
4 Der Schreiber hat ein velim oder dgl. ausgelassen * alliis 7 porezk D
5 balgesistete D_ N" bunow D schaffinrod D NK Busowe 7
- LÓÁ—— m —
1316. Mall3. 466.
Gerhard Marschall von Gosserstedt verkauft dem Kloster Pforte
3 Mark jährlichen Zins in Lissdorf, den er von demselben gu Lehen
gehabt hat, für 24 Mark, die das Kloster für ihn zur Deckung von
Schulden besahlt hat.
Hdschr.: T131. D 110° (tit. Lisingistorff) mit Kürzungen!
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 20. Deutsch: Wolff II, 363.
Ego Gerhardus marscalcus de Goserstethe recognosco presencium
per tenorem, quod, cum apud Iudeos debitis essem graviter obligatus,
ad eximendum me ab hoc onere de consensu et beneplacito fratris mei
Heinrici tres marcas annnorum reddituum in villa Lisingesdorff ad
me iure hereditario devolutas domino Alberto abbati Portensi, a quo
eas iure feudali tenui, rite et racionabiliter pro viginti quatuor marcis
vendidi ac* in manus ipsius abbatis fideliter resignavi, quam summam
viginti quatuor marcarum prefatus dominus abbas in Wihe Abraham
Iudeo pro me solvit et ibidem a debitis me exsolvit. Et quia in bac
solucione mecum sencio bene gestum, volens Portensem ecclesiam^ ab
imnpeticione meorum heredum, qui adhuc racionis expertes sunt, per
orunia securare, presentem paginam sigillo meo et sigillo Heinrici fratris
mei* feci fideliter communiri. liuius rei testes sunt Heinricus, Her-
mnanpnus, Theodericus marscalci de Holtzhusen patrueles mei, qui eciam
434 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
in augmentum roboris suum sigillum, quo communiter utuntur, huic
pagine appenderuntd. Sunt eciam testes Hermannus prior, Conradus
subprior, Herman[n]us camerarius, Eckehardus fornarius monachi Por-
tenses, frater Heinricus magister curie in Gernstethe, frater Busso, frater
Iohannes horrearius conversi Portenses et quam plures alii fide digni.
Datum anno domini M?CCC? XVI, in die beati Seruacii episcopi et
confessoris.
^ et D " ecclesiam Portensem D * fratris mei H. D * inpenderunt D
! Dahin gehört auch, dass D den ganzen die Zeugen aus Pforte enthaltenden
Satz fortlässt. Aus letzterem Umstande folgert Wolff mit Unrecht, dass eine doppelte
Ausfertigung der Urkunde stattgefunden hat. Die spätern Abschnitte ron D lassen
vielfuch die Zeugen entweder ganz oder zum Theil weg.
1316. November 20. | | 461.
Eckart Ritter von Sulza und sein Sohn Ludwig verkaufen dem
Kloster Pforte 6 Ilufen mit ebensoviel Höfen in Obringen. Vgl. Nr. 464.
Häschr.: T 183". D99® (tit. Oberingin) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 364.
Omnibus Christi fidelibus presencia visuris. Nos Ekkehardus miles
dictus de Sultze et Ludewicus filius suus recognoscimus tenore pre-
seneium, quod nos de communi consensu omnium coheredum nostrorum
et plena connivencia domino Alberto abbati in Porta suoque conventui
sex mansos eum totidem areis in Obringen sitos cum omni iure, quod
in ipsis habuimus sive in posterum habituri essemus, vendidimus iure
perpetuo? possidendos. Quos quidem mansos a nobis in feodo habue-
runt viri honorabiles, qui secuntur, videlicet Guntherus® et Henricus
fratres dicti Phaz° unum mansum, Conradus et Henricus dieti Blumen
unum mansum, Fridericus dictus Sagittarius de Obringen unum man-
sum, Henricus dictus Ul) der wizze* dimidium mansum, Tytzell* et
Conradus et Hermannus dicti Worme fratres in Botelstete dimidium
mansum, Wernherus de Appolde dimidium mansum, Heynemannus,
Nicolaus et Titzell^ fratres et soror eorum Klisabet bekina dimidium
mansum, nec non possessionem eorumdem bonorum cum omni sua
utilitate, sicut nos hactenus habuimus, in dominium perpetuum pre-
dictorum religiosorum, domini videlicet Portensis suique conventus
libere transferimus in his scriptis, abrenunctiantes omni iuri, quod
hactenus habuimus in eisdem. Super evictionis quoque et gwarandia-
rum caucione predictorum bonorum una cum nostris coheredibus nos
in solidum obligamus. Et ut hec omnia firmitatem habeant ampliorem,
presentem cartulam 'desuper editam nostri sigilli munimine fecimus
roborari. Datum anno domini M*?CCC? XVI, XI] kalendas Decembris.
Testes sunt dominus Rudolfus marschaleus de Sultze, Hermannus de
Ebersberg, Cunat dictus Weyze et Otto dietus Colre, frater Conradus
Nr. 467—468. 1316—1817. 435
de Heseler monachus in Porta, frater Busso de Oberstete conversus
ibidem et alii quam plurimi fide digni.
* perpetuo iure D ^ Fr. (statt Guntherus) D “pohaz T 4 videlicet
witze (statt Ul der wizze) T . * Ticzil D ! aigilli nostri D
1317. April 29. n 168.
Gerhard Marschall im | Gosserstedi verkauft dem Kloster Pforte
4 Mark jährlichen Zins in Lissdorf, den er von demselben zu Lehen
gehabt hat, für 32 Mark, welche das Kloster zur Deckung seiner
Schulden begahlt hat.
Hdschr.: D 43 und nochmals, aber mit umfangreichen Kürzungen 111
(tit. Lissingistorff). T 131.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 33. Deutsch: Wolff II, 366.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis nos Ger-
hardus marschalkus in Gozerstede notum esse cupimus et presentibus
publice profitemur, quod de bona voluntate et connivencia omnium
coheredum nostrorum, quorum intererat, domino abbati ac universo
conventui in Porta vendidimus iusto vendicionis titulo in villa Lyzse-
ghesdorf quatuor marcas Vribergensis argenti annui census pro tri-
ginta®* duabus marcis Vribergensis argenti, quibus nos apud lIudeum
Abraham in Wi utiliter exemerunt. Qui quidem census persolvi con-
suevit® de mansis et curiis infra scriptis, quinque videlicet fertones de
curia et dimidio manso, quem possidet Albertus dictus Hane, item quin-
que fertones de curia et dimidio manso, quem possidet Bertoldus dietus
Hondorf, item dimidia marca de curia et dimidio manso, quem possidet
Conradus dictus Kulling, item ferto et dimidius de curia et dimidio manso,
quem possidet Conradus dietus de Rode, item ferto vel sex modii pise et
duo pulli de curia, quam possidet Hermannus dictus Kulling, item
loto et quatuor pulli de curia, quam possidet Arnoldus, item tres
lotones et octo pulli de curia, quam possidet Conradus dictus Coburg,
item loto et quatuor pulli de curia, quam possidet* filius Gerhardi,
item euria solvens lotonem et duos pullos, quam Andreas habet in
feodo. Que quidem bona supra dicta^ universa et singula a predicto
domino .. abbate et suo monasterio in feodo habuimus et sibi sueque
ecclesie libere resignavimus et presentibus resignamus abrenunciantes
omnibus iuribus, que nobis aut nostris coheredibus in dictis bonis
conpetebant seu possent conpetere in futurum, transferentes in ius et
dominium predicti monasterii possessionem bonorum eorumdem nullo
nobis iure in ipsis bonis penitus reservato. Ne igitur* predictus con-
tractus quovis interrupcionis scrupulo valeat infirmari, nos et nostros
coheredes super evictionis et gwarandiarum caucionibus iusticialiter
presentibus obligamus. In cuius rei testimonium presens scriptum
desuper confectum nostro sigillo fecimus roborari. Et nos Henricus
marschaleus de Gozerstede recognoscimus tenore presencium supra
scripta veritatem continere et in evidenciam premissorum et nostri
436 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
consensus nostrorumque liberorum presens scriptum nostro sigillo si-
militer est munitum. Datum anno domini M9? CCC° XVII15, III? kalendas
Maii. Testes huius sunt frater Conradus dictus de Heseler subprior
et monachus in Porta, frater Busso dictus de Owerstede conversus
ibidem, dominus Henricus plebanus noster ad sanctam Mariam, dominus
Bertoldus plebanus in Lizcegehesdorf, Andreas et Kirstanus opidani
ibidem et alii quam plurimi fide digni.
2 et hinzugefügt T ^ " consueuerint et T — " Arholdus — possidet fehlt DD 43
4 subscripta 7 — *? ergo 7
1317. Juni‘. 469.
Heinrich Graf von Beichlingen eignet dem Kloster Pforte die Be-
siteungen in Henschleben, die einst Ritter Albert Calwe von ihm su
Lehen gehabt hat, mit eimzelnen Ausnahmen zu.
Hdschr.: T 162°. D72 (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 369.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis nos Hein-
ricus dei gracia comes de Bichlingen cupimus esse notum, quod ad
devotas preces domini .. abbatis ac fratrum suorum in Porta universa
bona ac? singula in agris, areis, pratis, salictis et salicibus in villa
Hentzschusleyben nee non in campis, que quondam strennuus miles
fidelis noster Albertus dictus Calwe castellanus in Sundershusen de-
vote memorie a nobis in feudo habuit et quondam ab Eckehardo ac
suis coheredibus dictis de Stusvorde similiter in feudo habuerat, sed
ad nos iusto empcionis titulo devoluta sunt, eidem domino abbati ac
suo monasterio dedimus, tradidimus et appropriavimus et^ presentibus
damus et appropriamus cum omni iure, usu et utilitate fundi ac super-
ficiei iure perpetuo possidenda, exceptis quodam pratello, quod Mursel-
wige* vocatur, ac quatuor iugeribus agrorum 'eidem contiguis vel
saltem medio modico singillatim et sparsim sitis, que bonis supra
scriptis nolumus intercludi, transferentes nichilo minus ius et posses-
sionem reliquorum bonorum predictorum in dominium predictorum
religiosorum, abrenunciantes et? pro nobis ac nostris successoribus et
omnibus, quorum interesse videtur, omnibus iuribus et obsequiis, que
nobis in eisdem bonis competebant sen possent competere* in futurum,
provisuri eisdem religiosis super caucione gwarandiarum ac defensuri
eosdem ab omni impetitore pro nostrarum virium facultate. In cuius
rei testimonium presens scriptum ipsis dedimus mostri sigilli muni-
mine roboratum. Testes huius sunt Richardus dictus Gezef, Theode-
ricus filius suus, Itel Geze* frater suus milites, Hugo de Munre, Her-
mannus de Collede castellani in Bichelingen et quam plurimi fide
digni. Datum anno domini M* CCC XVII, septimo idus Iunii.
^ et D ^ et. fehlt T * Korrigiert aus Muselwise 7 musilbige D
? eciam D " competere possent D 'Gezce T — * Itelgere T Itilgeze D
Nr. 469—471. 1317. 497
1317. Juni. 470.
Heinrich Graf von Beichlingen eignet dem Kloster Pforte 6 Hufen
in Taugwilz zu, die ihm von verschiedenen Lehensinhabern auf-
gelassen sind.
Hdschr.: T 73. D 116® (tit. Dokwicz) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 365. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. IT, 156.
Universis Christi fidelibus presens scriptum visuris. Nos Heinricus
dei gracia comes de Bichlingen cupimus esse notum, quod ad devotam
peticionem domini .. abbatis nec non? sui conventus in Porta pro
remedio anime nostre ac progenitorum nostrorum sex mansos sitos in
pago ville Dokewitz cum areis ad eosdem mansos pertinentibus ac
omnibus aliis iuribus et attinenciis ipsis dedimus, tradidimus et appro-
priavimus et presentibus damus, tradimus et appropriamus et posses-
sionem eorumdem bonorum in ipsos transferimus titulo proprietatis
perpetuo possidendos, renunciantes precise pro nobis et nostris succes-
soribus omnibus iuribus, usibus et obsequiis, que nobis ac^ nostris
successoribus in dictis bonis competebant seu possent competere in
futurum. Que quidem bona predicta strennui* viri infra scripti a
nobis in feudo habebant?, videlicet Otto miles dietus de Üostenitz
mansum et dimidium cum suis attinenciis, Iohannes dictus de Sconen-
bergk filius Sifridi Sagittarii duos mansos preter quartale cum suis
attinenciis, Conradus dietus Weysse castellanus in Eckersberge duos
mansos quartali minus cum suis attinenciis*, qui omnes et singuli
predicta bona ad manus nostras libere resignaverunt, abrenunciantes
pro se et pro suis successoribus omnibus iuribus, que habuerant
in eisdem. In cuius appropriacionis et abrenunciacionis evidenciam '
ampliorem presens scriptum eis dedimus nostri sigilli munimine robo-
ratum. Testes huius sunt Heinricus de Harras et Albertus frater suus,
Richardus et Heinricus dicti Gezen milites castellani nostri et alii quam
plurimi fide digni. Datum anno domini M?CCC* XVII, VII idus Iunii.
a et (statt nec non) D "et D * strenui T * habuerunt D * Con-
radus Weisse II mansos quartale minus cum suis attinenciis geht den Worten
Iohannes w. 3. to. voran D
—— —
1317. Juli 25. | 41.
Die Brüder Günther, Eberher und Schasse von Straussfurtk über-
geben alle ihre Güter in llenschleben dem Kloster Pforte.
Hádschr.: T 163. D71 (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 368.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum visuris. Nos Gunthe-
rus, Eberherus et dictus Schasse fratres dicti de Stusfort recognoscimus
tenore presencium, quod omnia bona nostra, que in villa Heintzschis-
Gresc hichtsq. d. Pr. S. Bd. XXXIIL 29
498 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
leiben hactenus habuimus, videlicet areas, curtes, mansos, agros, salices,
prata, gramina, pascua cum omnibus appendiciis suis domino abbati
suoque conventui in Porta dedimus et presentibus damus pro remediis
animarum nostrarum ac omnium progenitorum nostrorum iure perpetuo
possidenda, abrenunciantes pro nobis et omnibus coheredibus nostris
presentibus et futuris omnibus iuribus, obsequiis et utilitatibus, que in
eisdem bonis nobis competebant seu possent competere in futurum,
super quo presens scriptum ipsis dedimus sigillo nostro fideliter robo-
ratum. Super predictis eciam sigillum et litteras domini nostri Hein-
rici comitis de Bichelingen obtinuerunt de nostra voluntate unanimi et
consensu. Actum et datum anno domini M^ CCC? XVII, in festo beati
Iacobi* apostoli. Testes huius sunt frater^ Conradus dictus Isenhut‘
magister curie in Vher, frater Heinricus dictus de Vileborn* cellarius
ibidem, Theodericus dictus Landtgravius et Rudolfus dietus de Tuntzen-
husen et alii fide digni.
? Jacopi T " fratres D ° ysenhud D — ? vilborn D
——
1317. August 10. 12.
Johann in Cannawurf(?), Ilugo in Ballhausen und die Söhne
Heinemanns von Herbsleben ! verkaufen dem Kloster Pforte für 10 Pfund
Erfurter Pfennige 3 llöfe und je 17 Aecker in den drei Feldern zu
Iimdeleben,? welche Bertold von Nordhausen von ihnen zu Lehen hat,
und 5 weitere Aecker daselbst, welche Hartmann Cluwens Gattin von
ihnen als Leibgedinge hat, mit der Bestimmung, dass sie nach dem
Tode der gegenwärtigen Besitzer an das Kloster übergehen.
Ildschr.: T168. DD 74^ (tit. Vehre) mit einzelnen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 370.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Iohan
in Canbur, nos Hugo in Ballenhusen et nos filii Heinemanni* dicti
de Heruersleiben! recognoscimus et tenore presencium publice prote-
stamur, quod domino Alberto abbati et suo conventui in Porta ordinis
Cisterciensis vendidimus pro decem talentis Erfordensium denariorum,
quos nobis in parato persolverunt, in villa et in campo Eyboldeleyben*
tres curias seu areas et decem et septem iugera sive agros in tres
campos, quod vulgo dicitur veldeglich®, id est quinquaginta et unum
per tres campos, et salices ad eosdem pertinentes cum pratis et pascuis
et aliis appendiciis, quorum bonorum ius proprietatis ad nos hactenus
pertinuit Que quidem bona Bertholdus dictus de Northusen opidanus ®
eiusdem ville a nobis in feodo habet, qui quia successores hereditarios
non habet, volumus, ut post mortem ipsius ad predictos religiosos
vacacionis iure transeant, sicut ad nos transire deberent, et quicquid
nobis iuris posset cedere in eisdem. Item dictis religiosis vendidisse
nos recognoscimus quinque iugera sive agros in eodem campo sitos,
Nr. 472—413. 1317. 439
quos quidem vidua quondam sive relicta Bertoldi Circa aquam, nunc
autem per secundas nupcias coniunx Hartmanni dicti Cluwen dicta
Thela a nobis titulo dotis seu dotalicii habet et hactenus habuit, quos
similiter post mortem eiusdem femine ad supra dictos religiosos transire
volumus cum omni iure et iurisdictione et utilitate, quod nobis in;
eisdem bonis supra dietis omnibus et singulis seu nostris successoribus
competere posset, iure proprietatis perpetuo* possidendos, transferentes
in eos ius superficiei et possessionis supra dictorum bonorum presenti
scripto, pro gwarandia et evictionis caucione nos ae nostros successores
hereditarios iusticialiter obligantes. In cuius rei testimonium presens
scriptum ipsis dedimus nostrorum sigillorum munimine! roboratum.
Datum anno domini M^ CCU^ XVII, in die sancti Laurencii. Testes huius
sunt frater Heinrieus dietus Clawe, frater Conradus dictus de Heseler
monaclN in Porta, frater Heinricus dictus de Vileborn, frater Conradus
dictus Ysenhut conversi ibidem, Albertus dictus Nacht, Heine et Tycel®
patrui sui, Bartoldus^ Guntheri, Albertus de Bozseygen opidani in
Eimoldeloiben! et alii fide digni.
^ Hermanni 7 Vgl. Nr. 349 b endeleibin D So auch T in der Ueber-
schrift ° vealdegligeh 7 oppidanus 7° perpetue D_ munime T
* th D h Bs, I) ! Albertus — Eimoldeloiben fehlt D
! Die Aussteller sind jedenfalls nahe Verwandte und rermuthlich identisch mit
den in Nr. 349 genannten Johannes, Heinemann und Ilugo von Herbsleben, bezw.
deren Söhne. * Nach Nr.499 lag Endeleben, jetst wüst, zwischen Vehra und
Huassleben.
1317. Oktober 5. Fahner. 418.
Heinrich Graf in Beichlingen bestätigt dem Kloster Pforte Albert
von Herbsleben gegenüber den Besitg des Wehres in der Saale bei
Gleissberg. Vgl. Nr. 315.
Hdschr.: T 219.
Druck: Deutsch: Wolff II, 368. Vgl. Ztschr. d. Harzvereins XII, 569.
Dei gracia nos Heinricus comes in Bichelingen recognoscimus
tenore presentium litterarum, quod constitutus in nostra presentia
strennuus miles Heinricus de Sangerhusen asseruit et fideliter affir-
mavit, quod Alberto de Heruersleyben in obstaculo aque, quod proprie
dicitur wer, in fluvio Sala prope Glizberg nichil iuris vendiderit,
dem onstraverit nec assignaverit, sed secundum quod honorabilis dominus
abbas Portensis et conventus ipsum obstaculum ab antiquo tenuerunt,
sic €o iure ipsos dimisit et dereliquit iugiter possidendum. Hoc omni-
bus, quorum interest seu intererit, cupimus fore notum. Datum Vanre
anno domini M? CCC? XVII*, feria quarta in septimana communi.
— —— Ó— M ——
29*
440 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1317. Oktober 14. 474.
Konrad und Konrad Brüder von Tannroda eignen dem Kloster
Pforte ulle ihre Besitzungen in Rossbach eu.
Hdschr.: T 99". D 115" (tit. Rospach).
Drucke: Corssen 340. Deutsch: Wolff II, 367. Vgl. Lepsius, Kl. Schr.
II, 145 (mit dem Jahre 1307).
Omnibus Christi fidelibus, quorum interest aut quibus nosse fuerit
oportunum. Nos Conradus et Conradus fratres domini in? Thanrode
recognoscimus tenore presencium litterarum volentes, ut transeat ad
noticiam omnium generalem, quod nos pro remedio animarum nostrarum
et omnium nostrorum progenitorum de bona voluntate et plena con-
nivencia domino Alberto abbati suoque conventui in Porta dedimus et
presentibus damus proprietatem omnium et singulorum bonorum in
villa Rosbach, que Rudolfus et Heydenricus fratres, filii quondam Vol-
radi*, fideles nostri ibidem a nobis et nostris progenitoribus in feudo
hactenus habuerunt, videlicet curiam ipsorum munitam et sex mansos
cum areis eisdem annexis et silvam cum vinea adiacente et piscaria«
et aliis omnibus suis attinenciis universis et singulis ad predicta bona
pertinentibus iure et titulo proprietatis perpetuo possidenda, predictorum
bonorum? proprietatem ad prefatos religiosos presentibus transferentes,
abrenunciantes precise pro nobis et nostris successoribus omnibus iuri-
bus et* usibus, obsequiis et utilitatibus, «que nobis et nostris suecesso-
ribus in dictis bonis competebant vel possent competere in futurum.
In huius appropriacionis et abrenunciacionis testimonium et evidenciam
pleniorem hane nostram litteram desuper conscribi fecimus nostri sigilli
munimine roboratam. Datum anno domini M? CCC? XVII, in die Kalixti
pape. Testes huius sunt dominus Heinricus plebanus noster in Thannen-
rode, Heinricus de Thutenbergk et Gotzo frater suus, Petrus Gerwichi !,
Fridericus de Tenstete*, Arnoldus de Rosla et alii quam plurimi®
fide digni.
^ de D P" Molrdi D ° piscariam T D _ bonorumque D * et
fehit D_ ! Gerwithi T 5 Petrus — Tenstete fehlt D N" plures alii D
1318. Januar 9. 415.
Die Brüder Otto und Albert Burggrafen von Kirchberg eignen
dem Kloster Pforte einen Wald in der Nühe von Porstendorf' zu,
den Heinrich von Wormstiedt dem Kloster verkauft und ihnen auf-
gelassen hat.
Hdschr.: T 209.
Druck: Deutsch: Wolff II, 375.
Nos Otto et Albertus fratres dei gracia burgravii de Kirchberg
recognoscimus tenore presentium, quod domino abbati suoque conventui
in Porta ob intensum favorem, quo ipsos prosequimur, et animarum
Nr. 474—476. 1817—1318. 441
nostrarum remedium dedimus et appropriavimus et presentibus damus
et appropriamus silvam silve ipsorum in Borsindorff contiguam, por-
rectam contra plagam orientalem circa viam, que vergit in ripam, que
vocatur Gynna, cum iure fundi et superficiei ac omni utilitate proprie-
tatis perpetuo possidendam, ius possessionis in eorumdem dominium
presentibus transferentes. Quam quidem silvam iidem religiosi iusto
emptionis titulo sibi conparaverunt apud Heinricum dictum de Worme-
stete nostrum fidelem, qui eandem a nobis in feodo habuit ac ad
manus nostras libere resignavit cum omni iure, quod habuerat in
eadem, ac ipsos religiosos pro se ac suis coheredibus in nostra pre-
sentia super evictione iusticialiter gwarandavit. In cuius rei testimo-
nium presens scriptum desuper confectum nostri sigilli munimine
fecimus roborari. Datum anno domini M*CCC? XVIIIs, V? idus Ianuarii.
Testes sunt frater Cristianus de Bezzyngen monachus, frater Conradus
de Vlorstete, frater Witigo de Wymar conversi in Porta, Iohannes de
Conditz, Henricus de Glyne, Hermannus de Leysten et alii quam
plurimi fide digni.
1318. Februar 6. 476.
Die Brüder Ludolf und Heinrich von Gleissberg verzichten auf
alle Ansprüche gegenüber dem Kloster Pforte und dem Wirthschafts-
hofe in Porstendorf und verpflichten sich zusammen mit ihrem Ver-
wandten, Ritter Ludolf von Allerstädt, dus Kloster zu fördern und zu
schützen. Vgl. Nr. 440.
Häschr.: T 209.
Druck: Deutsch: Wolff II, 375.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Lu-
dolfus et Henricus fratres dicti de Glysberg cupimus esse notum, quod
nos ob intensum favorem, quem ad dominum abbatem et conventum
de Porta habemus, nec non pro remedio animarum nostrarum ac
omnium progenitorum nostrorum omnibus inpeticionibus, causis et
actionibus, que nobis conpetebant contra eosdem religiosos sive contra
claustrum Portense sive curiam in Borsindorff vel conpetere videbantur
de iure vel de facto super quibuscumque bonis vel possessionibus
quocumque iure vel titulo, quibuscumque condicionibus interpositis
ipsis datis, venditis, donatis vel concessis a nostris progenitoribus,
fratribus vel coheredibus, bona et libera voluntate et conniventia
omnium, quorum interesse videtur, abrenunciavimus et abrenunciamus
publice per hec scripta, obligantes nos in solidum pro omnibus cohere-
dibus nostris super evictionis et gwarandiarum* caucione omnium pre-
missorum iusticialiter facienda. Insuper exigentibus meritis et bene-
ficiis eorumdem religiosorum nos una cum dilecto cognato nostro
Ludolfo dicto de Alrestete milite in Novo foro ad promotionem et pro-
tectionem predicte ecelesie constringimus et presentibus obligamus, qui
442 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
insuper ex habundanti* cautela suum sigillum ad nostras preces huic
scripto duxit ex certa scientia apponendum, et nos in testimonium
omnium premissorum nostrum sigilum appendimus huic scripto. Et
nos Ludolfus predictus de Alrestete recognoscimus omnia premissa
veritatem plenissime continere, in quorum evidentiam nostrum etiam
sigillum apponi iussimus huie scripto. Datum anno domini M^ CCC* XVIII,
VHI idus Februarii. "Testes huius sunt frater Conradus dictus de
Hevsler supprior et monachus in Porta, frater Heinricus* dietus de
Kotzeleben rector in Gernstete, frater Busso dictus de Owerstete, frater
Hermannus dictus Troyse conversi ibidem.
* gwarandarum ^ abundanti ^ Heincus
1318. Juni 1l. 47.
Das Kloster Memieben eignet dem Kloster Pforte 2 Hufen in
Punschrau zu, welche die Brüder Friedrich und Heinrich von
Pleismar zw Lehen gehabt und nach dem Verkauf an Pforte ihm
aufgelassen haben.
Häschr.: Or. Perg. Zwei Sp., 1) des Propstes mit der Umschrift (zwei-
reihig): S. BERTOLDI . DE . STERNBERC . PR... SITI IN.
MEMELEIBEN, 2) des Klosters: S SCE : MARIE : I : MIMEL ..
BEN : OTTO : IPERATOR Dresden H. St. A. Nr. 2134. — D 119
(tit. Buntscherow). 7' 85^.
Druck: Deutsch: Wolff II, 372.
In nomine domini. Amen. Nos Bertoldus dei gracia prepositus,
Lutolfus decanus totumque collegium cenobii in Memeleyben sancti
Benedicti Maguntinensis dyocesis universis Christi fidelibus in per-
petuum. Quoniam ea, que geruntur in tempore, simul elabuntur cum
tempore, nisi testimonio litterarum ad futurorum noticiam transferantur,
hinc est, quod tam presentibus quam futuris presenti scripto innotescere
cupimus, quod domino abbati totique conventui monasterii Portensis
Cysterciensis ordinis, Nuenburgensis dvocesis, dedimus et presentibus
damus proprietatem duorum mansorum sitorum in pago ville Buntz-
scherowe solventes singulis annis quatuor maldra hyemalis annone et
quatuor maldra avene, duodecim pullos et sex aucas, quorum ius pro-
prietatis hactenus ad nostram ecclesiam pertinuit. Quos mansos Fride-
ricus et Henricus fratres dicti de Blysegrim opidani in Marchtheseler
a nobis et a nostra ecclesia in feodo habuerunt ac cum consensu
omnium coheredum suorum ad manus nostras libere resignaverunt
cum omni iure ot utilitate sibi in eisdem bonis conpetentibus, abrenun-
ciacione facta se ac suos heredes predictis religiosis coram nobis super
evictionis et gwarandiarum caucione iusticialiter obligantes, et in ipsos
eosdem mansos iusto emptionis tytulo interveniente cum omnibus
iuribus et suis pertinenciis transfuderunt. Et nos ad peticionem pre-
dictorum fratrum de Blysegrim vecepta nichilo minus iusta pecunie
Nr. 477—418. 1318. 443
summa, quam in usum nostre ecclesie convertimus, possessionem et
dominium directum in sepe dictos religiosos transtulimus et presentibus
transferimus, que nobis in predictis mansis possent conpetere, ab-
renunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que habuimus in
eisdem. Ut igitur supra dicta perpetua firmitate subsistant inconvulsa,
presentem paginam desuper editam cum appensione sigillorum nostrorum
fecimus communiri. Acta sunt hec anno domini M? CCC^ XVIIIe, .ka-
lendas Iunii. Testes huius sunt dominus Henricus prepositus in Heseler,
dominus Conradus de Magdeburg sacerdos ibidem, dominus Conradus
decanus in Bebera, dominus Wernherus plebanus in Buch, Conradus
dictus de Schydingen, Heynricus dictus* Leych castellani ibidem et
alii quam plurimi fide digni.
* dictus zweimal
1318. Juni 4. 418.
Hermann Graf von Orlamünde eignet dem Kloster Pforte 1 Ilufe
in Punschrau und 1!, Hufen in Hoppendorf! zu, die Friedrich
und Heinrich von Pleismar ihm aufgelassen und dem Kloster ver-
kauft haben.
ldschr.: T86®. D 119® (tit. Buntscherowe) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 371.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Her-
mannus* dei gracia comes de Orlemunde*^ cupimus esse notum et
presentibus publice protestamur, quod de connivencia et bona volun-
tate omnium heredum nostrorum domino abbati suoque conventui
monasterii Portensis dedimus et appropriavimus et presentibus damus
et appropriamus duos mansos et dimidium, quorum unus situs est in
Bonzscheraw *, qui solvit sex solidos in festo Michaelis et tres in festo
Walpurgis Nuenburgensium denariorum et quatuordecim modios fru-
menti hyemalis annue pensionis. Secundus mansus situs est in Hopffen-
dorff, qui tantundem solvit. Quos duos mansos Pritzscho? dictus Poley
et Heinricus dictus Niger* iure hereditario habuerunt cum areis annexis
et aliis suis pertinenciis quibuseunque. Residuus dimidius item situs
est in Hopffendorff, qui solvit decem solidos Nuenburgensium denari-
orum, dimidium modiunı papaveris et duos globos lini annue pensionis,
quem Conradus dictus Schone iure hereditario dinoscitur hactenus
cum suis pertinenciis habuisse. Hec bona universa et singula Fride-
ricus et Heinricus fratres dicti do Blisgrym® castellani nostri in Heseler
a uobis in feudo habuerunt et ad manus nostras resignaverunt, ab-
renunciantes omnibus iuribus, que habuerant^ in eisdem. Et nos ad
peticionem ipsorum predictis religiosis, quibus eadem bona vendide-
rant, contulimus et in dominium Portensis monasterii possessionem
ipsorum profudimus iure proprietatis fundi, superficiei et directi dominii
perpetuo possidenda. In cuius rei firmitatem presens scriptum ipsis
444 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dedimus nostri sigilli munimine fideliter consignatum. Datum anno
domini M^CCC XVIII, in dominica proxima post Ascensionem domini.
Testes huius sunt dominus Albertus et dominus Heinricus capellani
nostri, Vlrieus notarius noster, Hermannus* de Lengefelt! castellanus
noster, Heinricus dictus de Drebere et dictus Schetin famuli nostri et
ali* quam plurimi fide digni.
^ Hermanus 7". " Nos — orlamunde omnibus christifidelibus D — *buntsch. D
4 frische D " Nyger T f quam T fehit D — * Bliseringen T fr. et h.
de blisgry fratres D — ^ habuerunt D ' Lengefelth T * allii T
! Ueber die bei dem Dorfe Punschrau gelegene Wüstung vgl. Neue Mitth. I, 33.
——
1518. Juli 18. 479.
Die Marschálle von Holzhausen verkaufen verschiedene Besitzungen
und Rechte in Lissdorf und in Nieder-Möllern an das Kloster Pforte.
Häschr.: T 132^. D 123" (tit. Mellir).
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 20. Deutsch: Wolff II, 373.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Hein-
ricus senior, Hermannus senior, Heinricus et Ludolfus fratres, filii
predicti Heinrici, Hermannus, Theodericus et Heinricus fratres iuniores,
filii quondam Theoderici, dicti marscalei in Holtzhusen cupimus esse
notum* ac publice profitemur, quod de bona voluntate, connivencia et
consensu omnium coheredum nostrorum vendidimus domino abbati ac
universo conventui monasterii in Porta ordinis Cisterciensis in villa
Lisingesdorff tres curias solventes duodecim pullos et tres curias feu-
dales, in campo eiusdem ville sex agros feudales et duas silvas, que
dicuntur lo^, feudales et quiequid iuris in bonis dicti Buzschendorff®
competebat, preterea quicquid iuris, iurisdictionis seu cuiuscunque
respectus in bonis dominorum canonicorum regularium in Nuenburg
nobis competere videretur sive eciam in bonis, que sororio nostro de
Ischirstethe quondam vendidimus, possent competere in presenciarum
vel eciam in futurum, volentes nichilo minus, ut ius patronatus par-
rochie, quantum ad nos pertinet, cum universitate bonorum transeat,
nullum nobis in hoc ius in posterum penitus vendicantes vel eciam
nostris successoribus in futurum, item in villa Meller inferiori dimi-
dium mansum, vineam desolatam, silvam, que vocatur Marscalce lo 4,
et areas et quicquid in eadem villa habuimus. Hec omnia supra dicta
predicto * domino abbati et suo conventui vendidimus pro certa pecunia f,
contradidimus, donavimus et presentibus contradimus et damus® cum
omni iure fundi et superficiei et directi dominii cuiuslibet iuris, iuris-
dictionis seu eciam iudicio sangwinis in villa et^ in campo, strata, viis
eth inviis, silvis, salicibus, salictis, pascuis et aliis quibuscunque,
transferentes in predictorum religiosorum dominium possessionem
omnium supra dictorum bonorum, nihil nobis iuris in predictis villis
Nr. 479—481. 1818— 1819. 445
reservantes, sed abrenunciantes omnibus iuribus, que habuimus in
eisdem. Super evictionis quoque et gwarandiarum caucione omnium
premissorum nos in solidum obligamus et, ne super premissis aliqua
controversie materia in posterum oriri queat, presens scriptum nostrorum
sigillorum munimine fecimus roborari. Datum anno domini M^ CCC?
XVIII, quinto decimo kalendas Augusti. Testes huius sunt dominus
Conradus prepositus in Valle sancte Marie, dominus Bertoldus de Code-
ritzsch! elerici, Berngerus de Meldingen, Otto Kolre in Eckhardisberg*
laici, frater Heinricus Claube, frater Iohannes dictus de Nuenburg
monachi in Porta, frater Heinricus de Tutzeleuben et frater Busso de
Auerstede conversi ibidem! et alii quam plurimi fide digni.
^ nothum 7. ^16 D * buschindorff D * marschalke loe D * hec
omnia et suprascripta dicto D I peccunia T * damus et contradimus D
het fehlt D — ! kodrisch D * eckirsberge D — ! laici — ibidem fehlt D
1318. November 1. 480.
Andreas Abt von Hersfeld bekundet, dass er mach Streitigkeiten
über einige Aecker bei Vehra mit dem Kloster Pforte sich gütlich
verglichen und auf eine Klage verzichtet habe.
KHdschr.: Or. Perg. Sp. verletzt. Dresden H. St. A. Nv. 2113.
Ungedruckt. Vol. v. Hagke, Nachr. über d. Kr. Weissensee 695.
Nos Andreas dei gracia Hersfeldensis ecclesie abbas manifeste
recognoscimus tenore presencium litterarum, quod cum religiosis viris
dominis abbate et conventu monasterii in Porta pro quibusdam agris
sitis iuxta curiam Ver, pro quibus fratrem Fridericum magistrum
pecorum ibidem impetivimus et in causam traximus, qui etiam ad
nostram ecclesiam iure proprietatis pertinuerant, proborum virorum
mediante consilio sumus amicabiliter concordati, renunciantes sponte
actioni, si qua nobis vel nostre ecclesie pro eisdem agris contra mona-
sterium vel fratrem Fridericum predictos competit seu competere vide-
batur. In cuius rei testimonium presentes dedimus litteras nostro
sigillo conmunitas. Anno domini M? CCC? XVIII*, kalendas Novembris.
1319. Februar 5. | 481.
Gerhard Marschall in Gosserstedt verkauft dem Kloster Pforte
2 Mark jährlichen Zins von 1 Hufe und 2 Höfen in Lissdorf, den
er von ihm gu Lehen gehabt hat, und verzichtet auf alle Rechte in
dem Dorfe und seiner Flur.
Hdschr.: T 133. D 109 (tit. Lissingisdorff) mit Kürzungen.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 34. Deutsch: Wolff II, 376.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Ger-
hardus marscalcus in Goserstethe cupimus esse notum et presentibus
446 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
publice protestamur, quod domino Alberto in Porta abbati* suoque
conventui vendidimus duas marcas Vribergensis argenti annui census
pro certa summa pecunie® in villa Lisegestorff, qui census solvi con-
suevit hactenus de manso in campo eiusdem ville* sito et duabus areis
sive curiis, quem videlicet censum dictus Degen quinque fertones et
Conradus dictus Culling tres fertones hactenus solverunt et a nobis
iure hereditario possederunt. Idem quoque Conradus de eisdem bonis
predictis religiosis dimidiam marcam annui census antea persolvebat.
Quia vero nos predictum censum seu bona predicta a domino abbate
predicto suoque conventu? in feudo habuimus, ipsis singula et universa
libere resignavimus et presentibus resignamus, abrenunciantes omnibus
iuribus fundi proprietarii vel superficialis et directi dominii et usufructus
et iudicio* sangwinis, quod vulgariter dicitur halsgerichte, et omnit
iurisdictioni, que nobis in villa et in campo, in agris pascualibus et
novalibus, areis, curiis, silvis, silvulis, salictis, salicibus, rivis, aquarum
decursibus, pratis et pascuis, et iudicio sangwinis eciam in bonis sive
super bonis canonicorum regularium sancti Mauricii prope civitatem
Nuenburgk et omni* iurisdictioni, que nobis in eisdem hactenus? com-
petebat vel posset nobis vel nostris heredibus! competere in futurum,
accedente pleno et voluntario consensu fratris nostri Heinrici ack
Heinriei filii sui ac ceteris coheredibus (sic) nostris et suis, accedente!
nichilo minus consensu et bona voluntate dilecte matris nostre, que
ipsa bona antea iure dotalicii habuerat et eidem iuri sponte abrenun-
ciaverat, presertim cum eidem pro repensa eiusdem dotis per nos in
bonis melioribus sit provisum. Nos ergo? predicta bona universa et
singula in possessionem predictorum religiosorum transtulimus et pre-
sentibus transferimus, super evictionis et gwarandiarum caucione iusti-
cialiter facienda et precipue pro matre nostra ac omnibus coheredibus
nostris nos presentibus obligantes, nihil nobis iuris in omnibus bonis
predicte ville penitus reservantes. In cuius rei testimonium presens
scriptum desuper editum nostri sigilli munimine fecimus firmiter
roborari. Et nos Heinricus senior et Heinricus iunior marscalci in
Goserstethe recognoscimus supra dicta veritatem continere et ad maiorem
evidenciam omnium premissorum nostrum sigillum appendi fecimus
huic scripto, addicientes?, ut litteras nobis super eisdem bonis et aliis
quibuscunque bonis in predicta villa Lisegesdorff datas, videlicet quod,
si Gerhardum fratrem nostrum predictum de hoc seculo migrare con-
tingeret, quod nos et nostri heredes utriusque sexus sibi in posses-
sionem eorumdem bonorum succedere deberemus, domino abbati suo-
que conventui predicto? restituimus, decernentes easdem quoad nos et
nostros heredes utriusque sexus nullius existere firmitatis. Ceterum
cupientes predictis religiosis caucius providere et occasiones quaslibet»
sinistras amputare, cunctorum auribus crebrius inculcamus, quod ab
origine progenitorum nostrorum predictum iudicium sangwinis sive, uta
dicitur, halsgerichte in villa; in campo sive' in campis universis ville
Nr. 482. 1819. | 447
predicte® pleno iure ad nos devolutum est successione rita et iusta et
nos ipsi hactenus illibatum et integrum* obtinuimus et possedimus et
eodem iure in dominium predictorum religiosorum transfudimus et
transferimus in hiis scriptis ipsos super eo iusticialiter gwarandantes.
Similiter et ego Agnes vidua supra dicta recognosco supra scripta uni-
versa et singula veritatem per omnia continere et litteram predictorum
religiosorum super solucione predicti dotalicii mihi datam ipsis ultro
restitui, decernens eandem nullius habere roboris firmitatem, presertim
cum mihi in restaurum in bonis prestancioribus sit provisum. In cuius
rei evidens testimonium, quia sigillo proprio" careo, filiorum meorum
sigillis presentibus sum contenta. Datum anno domini M? CCC? XIX,
nonas Februarii. Testes huius sunt frater Iohannes de Nuenburg mo-
nachus in Porta, frater Heinricus de Kutzeleyben" rector in Gernstedo,
frater Busso de Auerstede, frater Iohannes horrearius in Gernstete con-
versi in Porta, Heinricus de Butzschendorffv, Bertoldus de Coentz
castellani nostri, Apetz dictus de Appolda*.
* abbati in porta D ^ peccunie T * eiusdem ville in campo D
conventui Z7 D °iudicoT omnis D 3 *os D om T ww " hactenus
in eisdem D ' heredybus T ket D ! et (statt accedente) D — "* igitur D
" adicientes D ? predictis D P quaslibeth 7 4 quod (statt sive ut) D
"et (statt in campo sive) D — 5 predicte ville D — ' in integrum 7 " proprio
sigillo D * Butzeleyben 7’ fehlt D Vol. Nr. 457. 458. 476 * buschendorff
ohne de D — * Appoldia D
d
—— ————Ó——— —— ——
[1319.] April 1. Avignon. 483.
Papst Johann [X XII.] bestätigt dem Kloster Pforte alle Freiheiten.
Hdschr.: Or. Perg. mit Bleibulle an rothen und gelben seidenen Fäden.
Dresden H. St. A. Nr. 2158. — Kop. Pap. Naumburg Stadtbibl. Ms. 30,
Bl. 30*.
Ungedruckt. Die gleiche Urk, für Walkenried UB. von Walkenried IT,
S. 115, Nr. 785.
lohannes episcopus, servus servorum dei. Dilectis filiis abbati et
conventui monasterii Portensis ordinis Cisterciensis, Magdeburgensis
diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. — Solet annuere sedes
apostolica piis votis et honestis petentium precibus favorem benivolum
impertiri. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulatio-
nibus grato concurrentes assensu omnes libertates et iminunitates a
predecessoribus nostris Romanis pontificibus sive per privilegia vel
alias indulgentias vobis et monasterio vestro concessas nec non liber-
tates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus
et alis Christi fidelibus rationabiliter vobis et monasterio predicto in-
dultas, sicut eas iuste et pacifice obtinetis, vobis et per vos monasterio
predicto auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio
448 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre
confirmationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis
autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et
beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Da-
tum Auinione kalendas Aprilis, pontificatus nostri anno tertio.
—
1319. Mai 1. 483.
Die Brüder Günther und Eberher von Straussfurth verkaufen dem
Kloster Pforte eine Wiese in der Nähe dieses Dorfes.
Hdschr.: T 172. D74 (tit. Vehre) mit wenigen. Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 378.
Omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit.
Nos Guntherus et Eberherus fratres de Stusforte recognoscimus publice
protestando, quod de bona voluntate et communi connivencia omnium
coheredum nostrorum domino Alberto abbati et conventui in Porta
vendidimus iusto titulo vendicionis unum pratum situm in pago ville
Stusforte retro curiam Vehre trans flumen Vnstruht®, quod pratum
vulgo dicitur Gangolffesbige, cum omnibus iuribus, usibus et utilitati-
bus, sicut nos ac nostri progenitores hactenus habuimus, iure perpetuo
possidendum, et hoc pro certa summa pecunie, quam ab ipsis inte-
graliter iam recepimus et in usus nostros utiliter ost conversa, ab-
renunctiantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que nobis in ipso
prato hactenus conpetere videbantur, ius et dominium ipsius in posses-
sionem predictorum religiosorum presentibus transferentes iure proprie-
tatis perpetue possidendum. Super evictionis quoque et gwarandiarum
caucione iusticialiter facienda nos presentibus obligamus. In quorum
omnium evidens testimonium presens scriptum confectum desuper
nostrorum sigillorum munimine una cum sigillo nobilis viri domini
Heinrici comitis in" Bychelingen duximus roborandum. Et nos Hein-
ricus dei gracia comes in Bychelingen recognoscimus supra scriptum
veritatem per omnia continere, in cuius testimonium sigillum nostrum
ex certa sciencia appendi fecimus huic scripto. Datum anno domini
1319, kalendas Maii. Testes huius sunt Hermannus miles dictus Funcke*,
Heinricus dictus Voitt Rudolfus dictus de Tunczenhusen* castellani
in Stusforde, Theodericus dictus Lantgravius, Heinricus dictus Thyme
commorantes ibidem, frater Conradus dictus Ysenhuht', frater Theode-
ricus dictus Schower, frater Albertus dictus de Cyce et alii quam
plurimi fide digni.
^ vnstrad D ^ de D * Wuke T Vgl. Nr. 522 4 Voich T
* Thutzenhüsen T Tunczinhusin D Isinhud D
Nr. 483—484. 1819. 449
1319.' Mai 20. Saaleck. 484.
Die Brüder Heinrich, Rudolf und Dietrich Schenken von Saaleck,
genannt von Varila, lassen dem Nonnenkloster zu Quedlinburg die
beiden Dörfer Fränkenau, deren eines wüste ist, nebst allem Zubehör,
auch dem Paironaisrecht über die Kirche und den Gerichten auf
mit der Bitte dieselben dem Kloster Pforte gw übertragen. | Vgl.
Nr. 485. 490.
Häschr.: T33®. D 104" (tit. Franckowe) mit Kürzungen.
Drucke: Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 383 ‚ex autographo‘‘ mit Siegel-
abbildungen, nach anderer Vorlage als T und D. (Hiernach der fol-
gende Text.) Deutsch: Wolff II, 397. Vgl. Lepsius, Rudelsburg 38. 62,
Anm. 106 und Kl. Schr. II, 29.50.
Illustri ac reverende domine .. abbatisse totique conventui et* capi-
tulo canonicarum seu sanctimonialium * regularium in Quidelingesburg*
Henrieus, Rudolfus ac Theodericus fratres pincerne de? Salecke* dicti de
Varila fidelitatis sue constanciam cum obsequio indefesso. Universitati
vestre duas villas dictas utrasque Franchowe!,* quarum una est de-
serta, cum undecim mansis ad ambas villas pertinentibus, areis, curiis,
eurtibus, hortis, pomeriis, agris, cultis et incultis, pratis, pascuis, silvis
et silvulis, viis et inviis, cum silva sita circa regiam stratam, que
dicitur silva abbatisse*,? queh^ protenditur usque ad fossatum torrentis,
que vergit de campo Dobene! contra* Salam, cum parva silva adia-
cente, quam Otto dictus de Luchowe a nobis hactenus in feodo habuit,
et singulis appendiciis predictarum villarum, cum iure patronatus
ecclesie predictis bonis annexo et cum omni iure et iurisdictione et
iudicio sanguinis et iudicio manuum, quod vulgariter dieitur hals-
gerichte et hantgerichte, seu quocunque iure alio, nomine vel tytulo
poterit appellari, presentibus resignamus cum consensu omnium con-
feodatoriorum! et omnium co®heredum nostrorum, abrenunciantes omni-
bus iuribus", iusticiis, utilitatibus, usibus", proventibus et iurisdictio-
nibus, que hactenus habuimus in villis et bonis supra dictis et nos et
nostri coheredes essent? in posterum habituri, rogantes intimo cum
affectu, quatenus eadem bona domino .. abbati et conventui in Porta
conferre dignemini et ipsos de iure proprietatis per vestras litteras? et
ydoneos nuncios invegtire. Ceterum volumus et petimus, ut vos non
moveat, quod predicta bona vobis litteratorie* resignavimus, cum
propter malum statum terre et capitales inimicitias ad vos venire in
personis proprüs non possimus’, obligantes nos presentibus, quod,
quandocunque ad vestram presenciam remotis impedimentis venire
poterimus, resignacionem et abrenunciacionem legittime lingua, manu*
et secundum: consuetudinem iusticialiter" faciemus. Ad cuius rei
noticiam et evidenciam" pleniorem presens scriptum nostris sigillis,
quibus uti in nostris negociis consuevimus, fecimus communiri. Datum
in Salecke" anno domini M CCC XIX*, XIll kalendas Iunii.
450 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
* conventui et fehlt T D b eanonicorum (ohne seu sanctimonialium) D
“ Quedlingenburg 7' Quidlingenbork D din TD " Saletke Erath
f vestre universitati villas duas (dictas utrasque fehlt) in Frankolew T' (ohne in)
frenckow D & que — abbatisse fehlt T D "et (statt que) TD | Dou-
beue TU * iuxta T ! confeudotariorum T confeodotariorum D " omnium
co fehit TD "et T D. "sunt T D viam hanc (statt vestras litteras) T
4 transitorie T r possumus 7 D * manu lingua 7 D ! communem
hinzugefügt T D " justiciabiliter Zrath " evidenciam et noticiam T " iu
Salecke fehlt T D Saletke Erath * M*ccc? xLvi? 7T
! In den drei verwandten Urkunden Nr. 484, 485 und 490 hat D das Jahr
1319, dagegen T M CCC XLVI. Ersteres giebt. ausserdem für Nr. 484 Erath „ex
autographo", letzteres für Nr. 490 Mencke nach dem Original. Doch ist in diesem,
wie die viel dunklere Tinte zeigt, VI von jüngerer Hand geschrieben und L durch
Korrektur aus I hergestellt; ob an Stelle von VI ursprünglich eine andere Zahl (x)
gestanden hat, lüsst sich nicht erkenmen. Da nun überdies die in den Urkunden
vorkommenden Personen, namentlich die Pfüriner und Quedlinburger Klosterpersonen
nur zu 1319, nicht zu 1346 passen, für ersteres Jahr, wie Wolff II, 383 zutreffend
bemerkt, auch der Umstand spricht, dass in demselben beide Klöster sich Gemein-
schaft der guten Werke zusichern (vgl. Nr. 497—489), so steht das Jahr 1819 fest.
Aus nicht erkennbarer Veranlassung hat offenbar in den in Pforte aufbewahrten
Originalen aller drei Urkunden nach der Abfassung von D und vor der Abfassung
von T die gleiche Korrektur stattgefunden.
?^ Wüstung Frünkenaw n. Kösen. An Stelle des einen Dorfes liegt jetzt das
Pförtner Schulgut Frünkenau.
3 Das noch heute sogenannte Aebtische Holz ww. Kosen.
1319. Mai 20. Saaleck. 485.
Die Brüder Heinrich, Rudolf und Dierich Herren in Saaleck,
Schenken von Varila, bekunden, dass sie die beiden Dörfer Fränkenau
mit allem Zubehör, auch den Gerichten und dem Patronatsrecht über
die Kirche, dem Kloster Pforte für 80 Mark verkauft haben. |. Vgl.
Nr. 484 und 490.
Hdschr.: T 32 (T 1) und nochmals, aber durchgestrichen 192" (T 2).
D 103" (tit. Franckowe) mit einigen Kürzungen.
Drucke: Lepsius, Rudelsburg 82. Deutsch: Wolff II, 384. Vgl. Pertuch
I, 129. Beriuch-Schamel I, 83. Lepsius a.a. O. 37 und Kl. Schr.
IL, 2S. 49.
Omnibus Christi fidelibus presens scriptum intuentibus*. Nos Hein-
rieus, Rudolfus et Theodericus fratres domini in Salecke pincerne dicti
de Varila notum esse cupimus® ac publice profitemur, quod domino
Alberto* abbati et conventui in Porta@ vendidimus duas villas dictas
utrasque Franchowe*, quarum una sita est in supercilio montis Salberg
inter regiam stratamí et vineam, que dicitur Vetus mons, cum areis
suis, curiis, eurtibus*, ortis, pomeriis, silvis et silvulis, cum quinque
mansis in campo eiusdem ville sitis et aliis agris, cultis et incultis,
pratis, pascuis, viis et inviis et cunctis aliis iuribus, usibus" et utilita-
tibus! villam pertinentibus ad eandem. Item alia villa, hec est deserta,
Nr. 485, 1319. 451
sita quondam* in eodem monte versus meridiem supra lapicidinam,
cum suis appendiciis, videlicet sex mansis in eodem campo sitis, cum
areis et curtibus suis, agris, cultis et incultis, seu eciam novalibus seu
pascualibus, pratis, pascuis, rivis et rivulis, aquis!, aquarum decursibus,
torrentibus, viis et inviis, cum silva, que dicitur abbatisse, circa"
regiam stratam, que silva protenditur usque ad fossatum torrentis, que
vergit de campo Dobene contra Salam, eum parva silvula adiacente,
quam Otto dictus de Luchowe? quondam castellanus in? Ruthleybes-
berg? a nobis in feudo habuit, et aliis silvis et silvulis ad eandem
villam pertinentibus et iuribus et utilitatibus quibuscunque. Hec omnia
et singula supra dicta predictis domino abbati et conventui in Porta
vendidimus pro octoginta" marcis Fribergensis' argenti, quas nobis
plenarie solverunt et eciam in meliorem usum nostrum utiliter sunt
converse, ita quod rem nostram certitudinaliter comperimus bene gestam.
Cupientes igitur predictis religiosis condigna vicissitudine occurrere et
indempnitati ipsius monasterii consulere et de futuris periculis, prout
expedit, fideliter precavere, omne ius, omnem iurisdictionem, omne
iudicium sangwinis et manuum, quod vulgariter* dicitur halsgerichte
et handtgerichte, seu quocunque nomine communi vel privato, usitato
vel* inusitato appellari potuerit", ipsis contradidimus cum omnibus
iusticiis, usufructibus et utilitatibus fundi seu fundorum, superficiei
seu superficierum, utrisque dominiis, utilibus videlicet et directis,
volentes nichilo minus, ut ius patronatus ecclesie predictarum villarum
ad eosdem religiosos transeat cum universitate predictorum bonorum
pro salute ac remedio animarum progenitorum nostrorum et ut nostri
memoria in morte et in vita cum benedictione inibi iugiter habeatur.
Et quia hec omnia bona" supra dicta* a venerabili domina .. abbatissa
et conventu in Quethelingenburg, cuius capittuli consensus eciam
accessit, nostri progenitores et nos in feudo hactenus habuimus?,* per
litteras nostras patentes eisdem libere resignavimus et abrenunciavimus
omnibus iuribus, que nobis nostrisque coheredibus et confeodotariis,
quorum omnium eciam plenius?* accessit consensus, in predictis bonis
competebant seu possent competere in futurum. Quorum omnium posses-
sionem, ius et dominium in predictos religiosos transfudimus et trans-
ferimus per presentes®® et per dilectum sororium nostrum Beringerum de
Meldingen ipsos investiri fecimus nomine-et vice nostra, nihil nobis in
predictis villis et ad easdem pertinentibus quocunque iure, nomine vel
titulo reservantes. Super evictionis eciam et gwarandiarum caucione
omnium predictorum bonorum, que ipsis libera et absoluta a quovis genere
iudiciorum , exactionum et talliarum**, sicut nos et nostri progenitores
haetenus possedimus@, vendidimus et contradidimus cum consensu
omnium eoheredum nostrorum**, secundum communem terre consuetu-
dinem nos et nostros coheredes iusticialiter obligamus. Ut autem hec
omnia supra scripta rata et inconvulsa permaneant, presentem cartulam
nostrorum sigillorum munimine fecimus roborari. Et ego Theodericus
459 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
predictus, quia sigillum proprium non habeo, sigillis fratrum meorum
presentibus sum contentus. Et nos Heinricus, Rudolfus et Conradus
fratres, predicti Heinrici filii, recognoscimus ad omnia supra scripta
nos consensum adhibuisse plenarie et sub predictis sigillis ad rati-
habicionem nos obligamus in solidum omnium premissorum". Datum
in Salecke anno domini M? CCC? XIX 955, XIII? kalendas Iunii. Huius
testest" sunt dominus Conradus rector ecclesie in Ruthleybesberg,
dominus Albertus plebanus in Salecke, Beringerus de Meldingen, Con- '
radus de Bresenitz, Fridericus dictus de Thuchern, Hermannus de
Seuditz, Fridericus de Monte castellani in Ruthleybesberg, frater Her-
mannus de Arnstethe, frater Conradus de Heseler, frater Iohannes de
Nuenburg, frater Albertus de Cranichborn monachi in Porta, frater
Heinricus dictus Keller? et frater Otto de Bozeleuben conversi ibidem
et alii quam plurimi fide digni.
? inspecturis 72 ® recognoscimus tenore presencium (statt n.e.c.) T2
* Alwerto 71 “in porta suoque conventui 72 * Francholwe 71 frenckow D
f stratam regiam D * curticibus 72 P usibus fehlt T2 ! usitantibus 71
k quondam fehlt D ! et hinzugefügt TT 2 ? citra 72 " Lucholwe 71
? de D P Euchleybesberg 77 Ruchleyberberg 72 Ruteleibisberg D — ? octa-
ginta T1 " Friebergensis 77 Vribergensis 72 * proprie (statt vulgariter) D
'et T2 U poterit 72 D " bonorum predictorum 72 V bona fehlt T 1
* suprascripta D * habuimus hactenus 72 * et hinzugefügt T1 T2
22 plenus D ® presentibus transferimus T'2 ^ '' calliarum 77 4 posse-
dimus hactenus T2 *" cum — nostrorum fehlt T2 ' Der ganze Satz fehlt T2
se M*^CCC?XLVI 71 T2 Vgl. Anm. 1 zu. Nr.484 "^ Testes huius 72 — !? kel-
ker T1 keller sive Truthson T2 In D fehlen die beiden letzten Zeugen.
[1319.] Juni 23. Avignon. 486.
Papst Johann [XXIL.] beauftragt die Dekane von Merseburg und
Naumburg und den Propst des Augustinerklosters zu Erfurt auf
Grund von Beschwerden des Abtes und Konventes des Klosters Pforte
dieses gegen Belästigungen in Schutz eu nehmen.
IHdschr.: Or. Perg. mit Bleibulle an Hanfschnur. Dresden H. St. A.
Nr. 2164. — T36®.
Druck: Deutsch: Wolf II, 379. Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. w. Reg.
(Geschichtsq. d. Prov. Sachsen X XI) I, 112. Vatikan. Akten S. 92,
Nr. 163. Kehr, UB. d. Hochst. Merseburg I, 584,
Iohannes episcopus, servus servorum dei. Dilectis filiis Merse-
burgensis et Nuenburgensis ecclesiarum decanis ac preposito monasterii
sancti Augustini in Erfordia per prepositum soliti gubernari Magun-
tinensis diocesis salutem et apostolicam — benedictionem. Militanti
ecclesie licet immeriti disponente domino presidentes circa curam eecle-
siarum etf monasteriorum omnium solertia reddimur indefessa soliciti,
ut iuxta debitum pastoralis officii eorum occurramus dispendiis et
Nr. 486—487. 1319. 458
profectibus divina cooperante clementia salubriter intendamus. Sane
dilectorum filiorum abbatis et conventus monasterii de Porta Cister-
ciensis ordinis, Nuenburgensis diocesis, conquestione percepimus, quod
nonnulli venerabiles fratres nostri episcopi ceterique ecclesiarum prelati
ac clerici et ecclesiastice persone tam religiose quam seculares nec
non duces, principes, comites, marchiones, barones, nobiles, milites,
communia civitatum, universitates terrarum et locorum et alie persone
ac officiales, advocati et ministri eorundem prefatos abbatem et con-
ventum ad contribuendum in talliis et collectis, que a predictis duci-
bus, principibus, comitibus, marchionibus, baronibus et aliis prelibatis
pro tempore laicis imponuntur, propria temeritate compellunt, in vecti-
galibus et angariis onerant, equos, canes et familiam in claustra, curias,
molendina et bona ruralia eorundem monasterii et conventus ad alen-
dum seu pabulandum mittunt, in predictis monasterio et bonis faciunt
placita seu publica parlamenta, ad que cum magna multitudine equitum
et peditum accedentes bona ipsius monasterii impignorant ac victualia
et res alia (sic) dictorum abbatis et conventus, que ipsis fuissent longo
tempore suffectura, violenter diripiunt, devorant et consumunt. Non-
nulli etiam civitatum et partium illarum, qui nomen domini in vacuum
recipere non formidant, eidem monasterio in grangiis, villis et locis
aliis, terris, domibus, maneriis, possessionibus, iuribus et iurisdictioni-
bus ac pecuniarum summis, fructibus, censibus, redditibus et proven-
tibus eiusdem et quibuseunque aliis bonis mobilibus et inmobilibus,
spiritualibus et temporalibus ac rebus aliis ad monasterium ac abbatem
et conventum predicta spectantibus multiplices molestias inferunt et
iacturas. Quare prefati abbas et conventus pro se et dicto monasterio
nobis humiliter supplicarunt, ut, cum eisdem valde reddatur difficile
pre singulis querelis ad apostolicam sedem habere recursum, providere
ipsis super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur «.s. w. (As
folgen ausführliche Anweisungen an die genannten Geistlichen.)
Datum Auinione VIIII kalendas Iulii, pontificatus nostri anno tertio.
— ———— —
1319. Juli 24. 48.
Albert Abt in Pforte gewährt auf Grund eines Uebereinkommens
dem Nonnenkloster in Quedlinburg Gemeinschaft der guten. Werke
seines Klosters.
Druck: Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 385 „ex autographo“ mit Siegel-
abbildung. Vgl. Wolff II, 383.
— — Frater Albertus dictus abbas in Porta ordinis Cysterciensis
— -—- notum esse cupimus, quod quedam unio inter excellentissimam
dominam .. abbatissam et eapitulum canonicarum in Quedelingenborg
et nos nostrumque conventum taliter est ordinata, quod ipsas et ipsa-
rumı posteras* nostre consorores siut, et participes esse volumus omnium
et singulorum bonorum operum, que in nostra ecclesia fiunt ac dein-
ceps apud nos operari dignabitur clemencia Ihesu Christi in missis,
Geschichtsq.d.Pr.3. Bd. XXXIII. 30
454 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
vigiliis, ieiuniis, orationibus, elemosinis et aliis piis operibus: et hoc
ad presentis vite subsidium pariter et future. Et e contra nos et
nostri successores in perpetuum confratres sumus ipsarum et participes
erimus omnium singulorumque bonorum operum in vita pariter et
in morte, que ab ipsis fiunt et fient in perpetuum ad laudem domini
nostri Ihesu Christi. In quorum omnium evidens testimonium sigillum
nostrum presentibus est appensum. Datum anno domini M CCC XIX.
In vigilia beati Iacobi apostoli.
* Es scheint, dass der Schreiber der Urkunde aus der Konstruktion gefallen ist.
1819. . 488.
Jutta Aeblissin von Quedlinburg gewährt dem Kloster Pforte Gre-
meinschaft der guten Werke ihres Klosters.
Drucke: Pertuch I, 284. Bertuch- Schamel I, 151. Kettner, Quedlinb.
Kirchen-Historie 61. -Ders., Antiq. Quedlinb. 393. Erath, Cod. dipl.
Quedlinb. 384 „ex apographo.“ Vgl. Schötigen 204. Wolff LI, 383.
— — Jutta d. g. abbatissa secularis ecclesie Quedlinburgensis
u.s.w. (Inhalt und Wortlaut dem der vorigen Urk. entsprechend.)
Anno domini M CCC XIX.
1319. Oktober 28. mM 489.
Schreiben des Abtes Albert und des Konventes von Pforte an Jutta
Aebtissin u.s. w. des Nonnenklosiers in Quedlinburg von gleichem
Inhalt wie Nr. 487.
Drucke: Ketiner, Quedlinb. Kirchen-Hist. Beyl. 29. Bertuch - Schamel
I, 184. Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 386 ‚ex autographo* mit Stegel-
abbildung. Vogl. Schöttgen 203.
Reverendis in Christo dominabus Iutte abbatisse, Conegundi pre-
posite, Sophie decane totique capitulo dominarum in Quedelingenborg
frater Albertus abbas in Porta et conventus ibidem w. s. w.
Anno domini MCCC XIX. In die beatorum apostolorum Symonis
et Iude. Valete in domino.
1819. November 11. Quedlinburg. | 490.
Das Nonnenkloster zu Quedlinburg verkauft, durch Schulden ge-
drängt, dem Kloster Pforte nach Resignation der bisherigen Lehens-
inhaber die beiden Dörfer Fränkenau, 41, Hufen in Döben, 51/, Hufen
in dem wiüslen Dorfe Hohendorf und 4 Hufen in dem wüsten Dorfe
Grünstedt.!
Häschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Univ. Bibl, — D 102° (tit.
Franckowe). T 138. Weitere Kop. Dresden H. St. A. Loc. 8962: Co-
peyen u.s.w. Nr.5 u. (deutsch) Nr. 6.
Drucke: Mencke I, 782. Erath, Cod. dipl. Quedlinb. 471. Deutsch: Wolff
II, 388. Vgl. Lepsius, Rudelsburg 62, A. 106. Ders., Kl. Schr. I1, 50.
Nr. 488— 490. 1819. 455
In nomine domini. Amen. Iutta dei gratia* abbatissa, Cunegundis
preposita, Sophya decana fotumque capitulum dominarum in Qued-
lingenburg omnibus in perpetuum. Ne rerum gestarum memoria pereat,
perhennari solet obsequio litterarum. Ad notitiam igitur tam presen-
tium quam futurorum cupimus pervenire, quod, cum monasterium
nostrum ad ruinam propinquam et irrecuperabilem dispositum videre-
mus et nos ad restaurationem huius modi nullatenus sufficere possemus
ex omnibus facultatibus nostris fabricam pertinentibus ad eandem, com-
municato consilio omnium amicorum nostrorum et fautorum de com-
muni consensu, bona voluntate et plena conniventia omnium nostrum
ad venditionem proprietatis nostre ecclesie divertimus necessitate, proch
dolor, ardua compellente. Igitur considerantes quedam bona nostrab
ecclesie propria inter pagum Spilberg et fluvium dietum Salam in
terminis Thuringie longe lateque dispersa et nostre ecclesie minus
fore utilia, domino .. abbati de Porta et suo conventui eadem bona
vendidimus pro certa summa pecunie nobis iam ex integro et utiliter
persoluta, que etiam bona propriis vocabulis et locis infra scriptis
duximus exprimenda, duas videlicet villas dictas utrasque Franchowe,
quarum una sita est in supercilio montis Salberg inter regiam stratam
et vineam, que dicitur Vetus mons, cum areis suis, curiis, curtibus,
ortis, pomeriis, silvis et silvulis, cum quinque mansis in campo eiusdem
ville sitis et aliis agris cultis et incultis, pratis, pascuis, viis et inviis,
cum officio senioris et cunctis aliis iuribus et utilitatibus villam per-
tinentibus ad eandem ; item alia villa, hec est deserta, sita quondam in
eodem monte versus meridiem supra lapicidinam, cum suis appendiciis,
videlicet sex mansis in eodem campo sitis, eum areis et curtibus suis,
agris cultis et incultis seu etiam novalibus seu pascualibus, pratis,
pascuis, rivis, rivulis, aquis, aquarum decursibus, torrentibus, viis et
inviis, cum silva, que dicitur abbatisse, citra regiam stratam, que silva
protenditur usque ad fossatum torrentis, quod vergit de campo Dobene
contra Salam, cum parva silvula adiacente et cum iure advocatiarum
omnium predictorum bonorum, quocumque nomine, tytulo vel vocabulo
in campis, villis vel alibi censeantur. Que quidem bona singula et
universa supra dicta strennui viri Henricus, Rudolfus et Theodericus
fratres pincerne dicti de Varila domini in Salecke a nobis et a nostra
ecclesia hactenus in feodo habuerunt et nobis eadem libere resignave-
runt, abrenunciantes pro se ac pro omnibus suis coheredibus omnibus
iuribus, usibus et utilitatibus, que ipsis in predictis bonis competebant
seu possent competere in futurum. Item in villa Dobene, que in eodem
confinio sita est, proprietatem quatuor mansorum et dimidii cum areis,
ortis et silvulis ad eosdem mansos pertinentibus eisdem religiosis ven-
didimus et contradidimus, quorum mansorum tres Henricus, Rudolfus
et Theodericus fratres predicti pincerne in Salecke, residuum vero pre-
dictorum mansorum Bertoldus et Theodericus dicti^ Yscherstete et
eorum coheredes a nobis in feodo hactenus habuerunt. Item in villa
30*
456 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
et in campo Hondorf, que deserta est et in eodem confinio sita, pro-
prietatem quinque mansorum et dimidii cum areis et silvis et aliis
suis pertinentiis sepe dictis religiosis vendidimus et contradidimus, de
quibus mansis tres Otto et Henrieus dicti de Gostenitz cum reliquis
suis fratribus, pincerne predicti de Salecke dimidium, iam dicti de
Yscherstete duos a nobis in feodo habuerunt. Item in villa etin campo
Grynstete?^, que deserta est et in latere eiusdem montis sita, quatuor
mansos cum areis et silvulis ac suis aliis pertinentiis vendidimus et
contradidimus iure proprietatis .religiosis superius memoratis perpetuo
possidendos, quos quidem mansos Bertoldus et Theodericus de Yscher-
stete predicti cum suis coheredibus a nobis hactenus in feodo habu-
erunt Horum quidem omnium bonorum predictorum proprietatem
eum iure fundi et superficiei, utilis et directi dominii in possessionem
predietorum religiosorum transtulimus et presentibus transferimus iure
perpetuo possidendam, abrenunciantes omnibus iuribus, obsequiis et
utilitatibus, que habuimus hactenus in eisdem seu que essemus in
posterum habiture. Super evictionis quoque et gwarandiarum cautione
omnium predictorum bonorum nos et nostram ecclesiam presentibus
obligamus iustitialiter facienda. Ut autem universa et singula, que
premissa sunt, perpetue firmitatis robur obtineant et semper permaneant
inconvulsa, presentem litteram desuper conscribi fecimus et eam prefato
domino .. abbati suoque conventui nostris sigillis tradidimus roboratam.
Datum in Quedlingenburg anno domini M* CCC» XIX*,* in die beati Martini.
Testes sunt dominus abbas in Lapide sancti Mychahelis, dominus Con-
radus notarius noster, dominus Ludewicus de Elueningenrode, lohannes
de Quernbecke, frater Henricus dictus Clawe, frater lohannes de Nuen-
burg monachi in Porta et alii quam plurimi fide digni.
? t und c sind $m. Original dieser Urkunde schlechterdings nicht zu unter-
scheiden. ^ Wohl verschrieben für nostre * Es scheint entweder de aus-
gefallen oder dieti für de verschrieben zu sein. d Grystete ° MCCCXLv1
Original (doch vgl. Nr. 484, Anm. 1), T, Mencke und Erath.
! Genauer bestimmt die Lage der wüsten Dörfer Dóben, Hohendorf und Grün-
stedt (Pfort. Erbbuch von 1551 Bl. 151: Greinstedt) Lepsius, Kl. Schr. II, 151f.
1319. November 20. 491.
Die Vetiom Bertold und Friedrich von Isserstedt verkaufen dem
Kloster Pforte 15 Hufen in Obringen, die sie von Friedrich Land-
grafen von Thüringen zu Lehen gehabt haben. Vgl. Nr. 492. 493.
Hdschr.: Or. Perg. durch Feuchtigkeit sehr beschädigt und lückenhaft.
Sp. abgefallen. Magdeburg St. A. Erfurt B X, Nr. 59.
Ungedruckt. Vgl. Ztschr. f. thür. Gesch. V, 248.
Universis Christi fidelibus in perpetuum. Ne rei geste memoria
pereat, solet scripturarum testimoniis perhennari. Nos igitur Bertoldus
Nr. 491—492, 1819. 457
fllius Bertoldi dicti quondam Probus de Yscherstete et nos Fridericus
castellalnu]s in Remde dictus similiter de Yscherstete patrueles reco-
gnoscimus et tenore presencium publice protestamur, quod ... bona
deliberacione prehabita ac maturo precedente consilio et bona voluntate
Bertoldi et Theoderici dominorum in Yscherstete [pat]ruelum ac omnium
coheredum nostrorum perfecta connivencia vondidimus domino abbati:
et suo conventui in Porta ordinis [Ci|sterciensis quindecim mansos sitos
in campo ville Oberingen cum o[mnibus| suis pertinentiis iure perpetuo
possidendos et h...... summa pecunie nobis ab ipsis ............
persolu .......... mansos [ab| domino Friderico illustri princi[pe Thu-
ringie] lantgravio haetenus in feodo habuimus et ad manus [ipsius
re|signavimus, abrenunciantes omnibus iur[ibus, usibus, ob]sequiis et
utilitatibus, que habuimus hactenus in eisdem. [Super] evictionis quo-
que et gwarandiarum caucione [iusticialliter facienda nos cum omnibus
nostris coheredibus in solidum obligamus, predicta bona ex integro
cum omnibus suis utilitatibus [in] dominium et possessionem pre-
dictorum religiosorum presentibus transfundentes. [In quorum] omnium
evidens testimonium?* [presjentem litteram desuper editam nostrorum
sigillorum munimine fecimus consignari. Et nos Bertoldus et Theode-
ricus predieti domini in Y[scher]|stete recognoscimus supra scripta veri-
tatem per omnia continore. In quorum testimonium nostra sigilla
appendi feci[mus huic] scripto. Datum anno domini MCCC? XIX»,
XII? kalendas Decemb|ris Testes sunt dominus Rudolfus plebanus in
[Ys]cherstete, dominus Harthmannus miles de Holbach, Henricus de
. sculltetus] in Hemde, lohannes dictus de Co..... [calstellanus
in Yscherstete et ...radusdietus Weing................. [fi]de digni.
* testimonium zwetmal
——— — M — — ——
1319. Dezember 11. Gotha. 499.
Friedrich Landgraf von Thüringen eignet nach Resignation Fried-
richs und Bertolds von Isserstedt dem Kloster Pforte 15 Hufen in
Obringen zu. Vgl. Nr. 491. 493.
Hdschr.: T 184". D 98" (tit. Oberingen) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 381.
In nomine domini. Amen. Ne rerum pie gestarum memoria
pereat, solent ee scripturarum et testium suffragio communiri. Ea
propter nos Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Misnensis et
Orientalis marchio dominusque terre Plysnensis omuibus presentibus
et futuris notum esse volumus tenore presencium profitentes, quod nos
ecclesiam et conventum in Porta ordinis Cisterciensis speciali pro-
sequentes affectu ob houorem dei et pie matris sue Marie virginis
gloriose, pro remedio quoque nostre et progenitorum nostrorum ani-
mıarunı proprietatem quindecim mansorum in campis ville Oberingen
458 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
sitorum cum pertinenciis suis universis, quos quidem quindecim mansos
fideles nostri Fridericus dictus de Yscherstete residens in Remde et
Bertoldus filius Bertoldi dicti Probus* de Yscherstete a nobis in feodo
quondam tenebant et libere in manus nostras resignarunt, donavimus
et tenore presencium donamus et tradimus, ipsius proprietatis ius, quod
nobis conpetebat, transferentes liberaliter ad ecclesiam et conventum
ante dictos perpetuo possidendum. In cuius rei evidenciam has litteras
dari: iussimus sigilli nostri robore communitas. Testes vero sunt ma-
gister Waltherus prepositus ecclesie Mysnensis prothonotarius noster
dilectus, fideles quoque nostri Guntherus de Saltza, Hartmudus de
Delewitz , Hermannus dictus Goldacker milites, Heinricus de Salecke
pincerna, Thiderich de Appolde vicedominus, Iohannes et luneman
germani dieti Goldacker et quam plures alii fide digni. Datum Gotha
anno domini M? CCC? XIX», IL idus Decembris.
* simüliter hinzugefügt D
—
1319. Dezember 12. : 493.
Die Vettern Friedrich und Bertold von Isserstedt lassen dem Land-
grafen Friedrich von Thüringen die dem Kloster Pforte gegen eine
Geldzahlung geschenkten 15 Hufen in Obringen auf mit der Bitte
sie dem Kloster gugueignen. Vgl. Nr. 491.492.
Häschr.: D 98? (tit. Oberingen).
Druck: Deutsch: Wolff LI, 381.
lllustri principi ac reverendo domino suo Friderico Thuringie lanc-
gravio, Misnensi et Orientali marchioni dominoque terre Pliznensis
Fridericus dictus de Yschirstete residens in Remde et Bertoldus filius
Bertoldi dieti Probus similiter de Ischirstete patrueles debite fidelitatis
constanciam cum promptitudine famulatus. Magnificencie vestre insi-
nuacione presencium declaramus, quod in* restaurum quorumdam
monasterio Portensi illatorum domino abbati et conventui ipsius pre-
dicti monasterii ius feodi XV mansorum in campo ville Oberingin
sitorum donavimus, recepta tamen ab eisdem aliqua pecunie quantitate.
Quos quidem mansos a vobis in feodo hactenus habuimus et ad manus
vestre dominacionis presentibus cum omnibus suis pertinenciis libere
resignamus, abrenuncciantes omnibus iuribus, que habuimus in eisdem,
rogantes, quatenus eadem bona predicto monasterio appropriare digne-
mini propter deum. Et quia ego Fridericus predictus sigillum proprium
non habeo, in testimonium predicte resignacionis et donacionis sigillo
Bertoldi predieti patruelis mei una cum ipso presentibus sum conten-
tus. Datum anno domini M CCC XIX, pridie idus Decembris.
à in zweimal
Nr. 498 —495. 1319— 1320. 499
1320. Februar 16. 494.
Die Brüder Otto und Heinrich von Gössnitz lassen dem Nonnen-
kloster in Quedlinburg !;, Hufe in der Flur des wüsten Dorfes Hohen-
dorf auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zusueignen. Vgl. Nr. 495.
Hdschr.: T 140°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 391.
Reverende in Christo domine Iutte abbatisse et conventui in Qued-
lingeburg Otto et Heinricus fratres de Gostenitz debite fidelitatis con-
stanciam cum promptitudine famulatus. Dimidium mansum situm in
pago ville Hondorff, que deserta est, sita prope Dobene, quem a vobis
hactenus in feudo habuimus, ad manus vestras presentibus libere resi-
gnamus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que
habuimus in eodem seu nobis possent competere in futurum, rogantes,
quatenus eundem appropriare dignemini Portensi monasterio propter
deum. Que quidem bona Guntherus dictus advocati de Salecke titulo
feudi et uxor sua nomine dotis a nobis transactis temporibus posse-
derunt et ad manus nostras unanimi consensu libere resignaverunt.
In quorum omnium evidens testimonium, quia sigillum proprium non
habemus, sigillo Heiurici pincerne de Salecke presentibus usi sumus.
Datum anno domini M? CCC XX, in dominica, qua cantatur Invocavit.
1320. Februar 28. 495.
Günther von Saaleck und seine Ehefrau Jutta bekunden, dass sie
1, Hufe im Felde des wüsten Dorfes Hohendorf, die sie von Otto und
Heinrich von Góssnila zu Lehen gehabt, dem Kloster Pforte verkauft
haben. Vgl. Nr. 494.
Hdschr.: T 139. D 120 (tit. Hoendorff) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 391.
Omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit,
ego Guntherus de Salecke dictus advocati cupio fore notum, quod
dimidium mansum sitam in campo ville Hondorff, que deserta est,
iuxta Dobene*, quem a strenuis viris Ottone et Heinrico fratribus de
Gostenitz hactenus in feudo habui et ad manus ipsorum libere resi-
gnavi, domino abbati de Porta et suo conventui de bona voluntate et
libero consensu dilecte conthoralis mee Iutte, que eundem" nomine
dotalicii ab eisdem, Ottone videlicet et Heinrico predictis, habuit, ven-
didi cum omnibus suis pertinenciis iure perpetuo possidendum et hoc
pro certa summa peccunie mihi ex integro iam soluta. Et ego Jutta
predicta recognosco prescripta ex libero meo consensu plenarie pro-
cessisse et ad ratum habendum sub debito iuramenti presentibus me
constringo, eo quod in melioribus bonis mihi iam sit plenarie satis-
460 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
factum. Et quia ego Guntherus predictus sigillum proprium non habeo,
sigillo° domini Heinrici pincerne deSalecke presentibus sum contentus.
Et nos Heinricus pincerna in Salecke recognoscimus presentibus pre-
dicta singula veritatem per omnia continere. In quorum evidens testi-
monium presens scriptum desuper editum ad peticionem utriusque
partis nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum anno domini
M*CCC XX, II] kalendas Marcii. Testes sunt Rudolfus marschalcus de
Drebere, Rudolfus pincerna de Salecke, Fridericus de Tuchern, Fride-
ricus de Rode et alii quam plurimi fide digni.
a dubene D "eandem 7T * sigillum 7
1320. März. 496.
Hermann Graf von Gleichen eignet die Besitzungen zu Endeleben,
welche die Knuppen Bertold Wustefeld und Dietrich Riutfraß von
ihm zu Lehen gehabt und an das Kloster Pforte verkauft haben,
letzterem zu.
Hdschr.: T170. D74 (tit. Vehre) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 395.
In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gracia comes in
Glychin recognoscimus per presentes, quod Bertoldus dictus Wsteueld*
et Theodericus Ryntfrazb iunior armigeri de voluntate et consensu
nostro omnia bona et singula, que a nobis in feodo tenuerunt, sita in
villa et campis ville Emendeleybin* proximiorum?* heredum consensu
accedente honorabilibus viris et religiosis domino abbati et conventui
ordinis Cisterciensis in Porta iusto emptionis titulo pro certa summa
pecunie vendiderunt perpetue possidenda. Que inquam bona omnia et
singula predicta ex iustis et racionabilibus causis nos ad hoc moven-
tibus predictis domino abbati et conventui sui monasterii* seu ecclesie
nomine appropriavimns etí presentibus appropriamus, renunctiantes
omni iuri pro nobis nostrisque successoribus, quod nobis competebat
bonis in eisdem. Testes huius sunt Otto de Wechmar, Heinricus
Hugonis milites£, Albertus de Witirde® miles', Albertus de Hatenstete*,
Syffridus de Hastenslevbin!, Albertus de Ouene milites, Bertoldus de
Germar, Theodericus Zcophifichim® et alii quam plures fide digni. In
cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus duximus apponen-
dum*. Datum anno domini MCCC XX^, kalendas Marcii.
^ Wusteuelt D — " RintfroB D ° eindeleibin oder emdeleibin D . * pro-
xiorum D i in proximorum hineinkorrig. T ° suo monasterio T D ac D
* milites fehlt D_ " wyckerde Vgl. Nr.462 ! milites D N hattinstete D
! hasteleibin D " Der letzte Zeuge fehlt D ? appendendum D
Nr. 496--498. 1320. 461
1320. April 24. 49.
Die Brüder Otto und Heinrich von Góssnila lassen der Aebtissin
Jutta in Quedlinburg 3 Hufen im Felde des wüsten Dorfes Hohendorf
auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zusueignen. Vgl. Nr. 498.
Hdschr.: T 140°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 392.
Reverende in Christo domine lutte abbatisse in Quedlingeborg
Otto et Heinricus fratres dicti de Gostenitz debite fidelitatis constan-
ciam et promptitudinem famulatus. Tres mansos sitos in campo ville
Hondorff, que deserta est, quos a vobis in feudo nostri progenitores et
nos hactenus habuimus?*, ad manus vestras presentibus libere resigna-
mus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que ha-
buimus hactenus in eisdem, rogantes, quatinus eosdem mansos Portensi
ecclesie appropriare dignemini propter deum. Et quia sigillum proprium
non habemus, sigillo Friderici et Nicolai de Balgestete" presentibus usi
sumus. Datum anno domini M°CCC XX, VIII kalendas Maii.
a in feudo mit Punklen darunter und darüber b fratrum mit Punkten
darunter und darüber
1320. April 24. 498.
Die Brüder Otto und Heinrich von Gössnitg bekunden, dass sie
3 Hufen in dem wüsten Dorfe Hohendorf, die sie von der Aebtissin
in Quedlinburg zu Lehen gehabt, derselben aufgelassen und dem
Kloster Pforte verkauft, auch letzterem gegenüber ihre Ansprüche auf
1!, Hufen in Taugwitz aufgegeben haben. Vgl. Nr. 497.
Häschr.: T 139^. D 120 (tit. Hoendorff) mit Kürzungen,
Druck: Deutsch: Wolff II, 392.
Nos Otto et* Heinricus fratres dicti de Gostenitz recognoscimus
ac tenore presencium publice profitemur, quod tres mansos sitos in
villa Hondorf, que est deserta", inter Dobene et Rugehusen cum
omnibus suis pertinenciis domino abbati et conventui in Porta vendi-
dimus, quos a nobis in feudo habuerunt Bertoldus dictus Phaffe duos
mansos, Conradus de Golamestorff dimidium, Otto dictus de Schips
dimidium castellani sive opidani in Salecke. Et nos eadem bona a
domina .. abbatissa in Quedlingeburg in feudo hactenus habuimus et
eidem libere resignavimus, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus et*
utilitatibus, que habuimus in eisdem, abrenunciantes eciam impeticioni
seu cause, quam eisdem religiosis super manso et dimidio sitis in
Dobokewytz* movimus, quos Iohannes quondam beate memorie de
Goserstethe canonicus Cycensis in feudo habuit a nobis, quos eciam
noster pater supra dictis religiosis vendiderat pro certa summa pecunie
et domino Heinrico comiti de Bichelingen, a quo eadem bona in feudo
462 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
habuit, libere resignavit. Hec et alia omnia bona supra dicta® cum
omnibus suis pertinenciis, iuribus, iurisdictionibus et quibusvis iudiciis,
sicut ad nostros progenitores et nos hactenus pertinuerunt, in dominium
et possessionem predictorum religiosorum transtulimus et presentibus
transferimus pleno iure, super evictionis quoque et gwarandiarum
caucione nos iusticialiter obligantes. Pro quibus omnibus supra dictis
iidem religiosi sex marcas Vribergensis argenti nobis utiliter persol-
verunt et nos vice reciproca eisdem nos constrinximus velle existere
perpetuos promotores. In quorum omnium evidens testimonium, quia
sigillum proprium non habemus, Heinrici pincerne in Salecke etf Fri-
derici et Nicolai de Balgestethe fratrum sigillis presentibus usi sumus.
Et nos Heinricus pincerna in Salecke et nos Fridericus et Nicolaus
fratres predicti de Balgestete recognoscimus predicta singula et universa
veritatem per omnia continere. In quorum certitudinem et evidenciam
pleniorem nostra sigilla apponi fecimus huic scripto. Datum anno
domini M9CCC XX, VIII kalendas Maii. Testes sunt Bertoldus de
Luchowe, Conradus Gelfradi.
* et fehlt T " videlicet, hinzugefügt D Cet fehlt T 4 dokwicz D
suprascripta D et fehlt D |
1320. September 13. Erfurt. 499.
Dietrich der Jüngere gen. Rintfraß, Burgmann in Hassleben, verkauft
mit Zustimmung von Vater, Brüdern und Ehefrau 5 Hufen mit
10 weitern Aeckern und verschiedenem Zins in Endeleben, die er
nebst dem milbelehnten Bertold Wustefeld dem Grafen Hermann von
Gleichen, bezw. den Söhnen Juns von Herbsleben aufgelassen hat, dem
Kloster Pforte für 84 Mark. Vgl. Nr. 500.
Hdschr.: T168®. D71° (tit, Vehre) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 393.
Omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit.
Ego Theodericus iunior dictus Rynthfraz* opidanus in Hastesleyben
Moguntinensis dyocesis notum esse cupio et presentibus recognosco,
quod de bona voluntate et consensu patris mei, fratrum meorum ac
omnium coheredum meorum domino abbati et conventui monasterii
in Porta Cysterciensis ordinis, Numburgensis diocesis, iusto vendicionis
titulo vendidi quinque mansos cum certo agrorum numero propor-
cionatos" et funiculo distribucionis secundum communem consuetu-
dinem terre cum decem agris excrescentibus, cum pratis, pascuis,
salictis, salicibus, rivis, aquis, aquarum decursibus, paludibus et carectis
et viginti et unum solidos Erfordensium denariorum et* quindecim
pullos et quatuor aucas annui census, qui de dimidio manso et quatuor
curiis predictis bonis annexis annis singulis solvi debent, cuius dimidii
mansi mediam partem Andreas dictus Risener®, reliquam vero Cune-
Nr. 499. 1820. 468
gundis de Weringeshusen iure hereditario hactenus possederunt. Hec
universa et singula pro octoginta et quatuor marcis examinati argenti
predicti religiosi apud me iusto emptionis tytulo conparaverunt et certis
terminis ex integro persolverunt. Ipsa vero pecunia in conparacionem
meliorum bonorum utiliter est conversa. Quorum quidem predictorum
mansorum quatuor cum decem agris predictis ac* aliis suis appendiciis
et obvencionibus supra nominatis a nobili viro domino Hermanno
comite de Glychen, residuum vero mansum cum suis appendiciis &
fiiis domini Ian quondam de Heruersleiben! in feodo habui et ad
manus ipsorum una cum amico meo Bertoldo® dicto Wsteuelt^, cui
eadem bona ad manum fidelem collata fuerant, libere resignavi acce-
dente pleno consensu et bona voluntate dilecte uxoris mee Gerdrudis,
cui predictus quintus mansus nomine dotalicii collatus fuerat et ab
eadem libere resignatus. Igitur cupiens predictis religiosis a futuris
periculis providere possessionem omnium predictorum bonorum!, ius
fundi, superficiei, directi et utilis dominii cum omni iurisdictione, sicut
hactenus ad me pertinere videbantur, in ius et dominium ipsorum
transtuli et transfero per presentes, abrenunctians pro me et omnibus
meis coheredibus omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que hactenus
habui in bonis eisdem seu essem in posterum habiturus Super evi-
ctionis quoque et gwarandiarum caucione iusticialiter facienda presen-
tibus me constringo. Et quia predicta bona universa et singula sita
sunt in villa et in campo Eymdeleyben*, que sita est inter curiam Ver
et villam Hastenleyben!, coram iudice ipsius ville omnia supra dicta
sunt tractata, ut omnis doli occasio plenius amputetur. Et quia sigillum
proprium non habeo, sigillo domini abbatis monasterii sancti Petri in
Erfordia presentibus sum contentus. Et ego Theodericus dictus Rindt-
fraz* senior una cum filiis meis Conrado, Heinrico, Bertoldo et Alberto
recognoscimus predicta omnia de nostro consensu plenarie processisse,
presertim cum predictus Theodericus filius meus a nobis rite et iusti-
cialiter dudum fuerit separatus, qui eadem bona predicta suis propriis
denariis et laboribus conquisivit. Et ego Gerdrudis uxor Theoderici
predicti recognosco me predicte vendicioni consensum adhibuisse beni-
volum et paratum et iuri dotalicii quinti mansi predicti me abrenun-
ctiasse nulla coactione prorsus interveniente, quem eciam" libere re-
signavi, cum in melioribus bonis mihi copiosius sit provisum, et super
ratihabicione premissorum coram predicto iudice in ecclesia sancti
Laurencii in Erfordia presente plebano ct aliis pluribus honestis viris
solempne prestiti iuramentum.- Et nos lohannes dei gracia abbas
monasterii sancti Petri in Erffordia predicti recognoscimus singula et
universa predicta veritatem per omnia continere. Et ad robur ac firmi-
tatem premissorum sigillum nostrum ad peticionem utriusque partis
presentibus est appensum. Datum in Erffordia anno domini? M?CCC? XX 5
idus Septembris. Testes sunt dominus Heinricus prepositus sancti-
monialium ad sanctum Martinum extra civitatem Erffordiam, dominus
464 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
plebanus sancti Laurencii dictus de Myldensteyn°, dominus Herboldus
plebanus in Willerstete, magister Conradus ad sanetum Petrum in
Erffordia, Gothschalcus Kerlinger», Bertholdus dictus Wsteuelt, Nicolaus
de Wvsenze, Dithmarus dictus Ysenhuth cives Erffordenses, frater Con-
radus Hesseler, frater Albertus de Cranichborn* monachi in Porta,
frater Conradus Ysenhuht, frater Heinricus dictus Keller" conversi
ibidem et alii quam plurimi* fide digni.
* Rintfra& D — " proporcionatus D * et fehlt D * Eysener T *etD
T herbisleibin D — * Berteldo 7 — ^ Westeuelt D — ! bonorum predictorum D
k emdeleibin D ! hantisleibin D " quam et 7 a domini fehlt T
° Meldinsteyn D ? Kerling mit Abbreviatur T kerlink D. ?* Cranithborn T
kranchborn D " kelker 7. * alii plures D
1320. September 13. - | 500.
Die Brüder Rudolf, Jan und Heinrich von Herbsleben eignen dem
Kloster Pforte !/, Hufe in Endeleben zu, die Dietrich Rintfraß und
seine Ehefrau ihnen aufgelassen haben. Vgl. Nr.499.
Hdschr.: T169^. D73" (tit. Vehre) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 395.
Omnibus Christi fidelibus scriptum hoc visuris. Nos Rudolffus, Jan
et Heinricus fratres dicti de Heruersleibyn volumus esse notum, quod
domino abbati et conventui in Porta ordinis Cysterciensis, Numburgensis
diocesis, dedimus et presentibus damus proprietatem dimidii mansi siti
in campo ville Evmdeleiben continentem in singulis campis decem
iugera, sicut? dici solet, veldeglych cum areis, curiis, pratis, pascuis et
alis suis pertinenciis et iuribus quibuscumque iure proprietatis per-
petuo possidendum. Quem quidem predictum dimidium mansum Theo-
dericus dictus Rindtfraz^ iunior de Hastensleibyn a nobis in feodo
habuit et cum consensu omnium coheredum suorum ad manus nostras
libere resignavit, abrenunctians omnibus iuribus*, que in ipso* habuerat
seu esset in posterum habiturus. Uxor eciam eiusdem nomine Ger-
drudis, cui idem dimidius mansus nomine dotalicii vel dotis seu dona-
cionis propter nupcias collatus fuerat, libero animo et bona voluntate
eundem nobis resignavit, abrenunctians omni iuri, quod in eodem
habere poterat seu esset imposterum habitura, et de non repetendo
eodem imperpetuum coram iudice eiusdem ville presentibus pluribus
viris* honestis et discretis in ecclesia sancti Laurencii civitatis Erffor-
densis solempne prestitit iuramentum, asserens sibi fore provisum suffi-
cienter in dotalicio meliori. Nos igitur ad preces amborum ac pro
salute animarum nostrarum et predecessorum nostrorum proprietatem
et possessionem predicti dimidii mansi! cum omni iure fundi, super-
ficiei, directi et utilis dominii in ius predicti domini abbatis et sui
conventus transtulimus et presentibus transferimus, abrenunctiantes
omnibus iuribus, usibus, iusticiis et utilitatibus, que habuimus seu que
Nr. 500 —501. 1320— 1321. 465
habituri essemus in posterum in eodem, sive halsgerichte sive handt-
geriehte vel quocumque alio nomine censeantur. Super evictionis
quoque et warandiarum caucione premissorum iusticialiter facienda
nos presentibus obligamus. In cuius rei® evidenciam presentem lit-
teram desuper editam nostro sigillo fecimus communiri anno domini
M^? CCC? XX*, idus Septembris. Testes huius sunt Syffridus de Hastens-
leyben, Bertoldus dietus Wusteuelt^, dictus Zopphen', Lutigerus dictus
HRop*, Heinricus et Theodericus de Weringeshusen fratres, Heinricus
Gretz de Hastesleiben!, frater Conradus de Hesseler, frater Iohannes
de Numburg, frater Albertus de Cranichborn?, frater Albertus de
Tutenberg monachi in Porta, frater Conradus dictus Ysenhuth, frater
Heinricus dictus Keller? et alii quam plurimi? fide digni.
"ut D b RintfroB D " juris T 4 propo 7 " viris fehlt T
f mansi dimidii D — * rei fehlt T — " Wustebesch T ! dictus Zopphen fehlt D
* Lutigerus Roip D ! Hastestleiben T " Oranithborn 7 Kranchborn D
" Kelker TU ^ plures statt alii quam plurimi D
— —— —— —— ——— —
1321. Januar 1. 901.
Bertold der Aeltere, Dietrich und Bertold der Jüngere von Isserstedt
verkaufen dem Kloster Pforte 2 Hufen in Döben und !, Hufe in dem
wüsten Dorfe Hohendorf, die sie von der Aebtissin von Quedlinburg
zu Lehen gehabt und derselben aufgelassen haben. Vgl. Nr. 502.
Hdschr.: T 140. D 120 (tit. Hoendorff) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 397.
Nos Bertholdus senior, Theodericus et Bertholdus iunior dieti de
Ischirstethe recognoscimus universis Christi fidelibus publice profitendo,
quod nos cum consensu omnium coheredum nostrorum et maturo pre-
cedente consilio domino .. abbati de Porta et suo conventui ordinis
Cysterciensis, Nuenburgensis diocesis, vendidimus mansum et dimidium
sitos in campo ville Dobene, quos Adylheydis relicta quondam Alberti
dicti de Bontzscherawe iure dotalicii et filii sui nomine feudi, Albertus
videlicet et Conradus, a nobis hactenus possederunt, item dimidium
mansum ibidem situm, quem Bernhardus dictus Stubechen? a nobis
in feudo similiter possidebat, item dimidium mansum situm in campo
ville Hoendorff, que est deserta, quem Bertoldus dictus Phaffe eciam
a nobis in feudo habuit Hos inquam mansos predictos universos
domino abbati et suo conventui predictis vendidimus cum omnibus suis
pertinenciis, videlicet curiis, areis, ortis, pascuis, pratis, salictis, salicibus
et aliis suis appendiciis et iuribus quibuscunque, sive halsgerichte sive
hantgerichte in campis et villis sive quocunque alio nomine censeantur,
que nobis in predictis bonis hactenus competebant seu possent com-
petere in futurum. Et quia predicta bona ab abbatissa de^ Quedlinge-
burgk in feudo habuimus, ad manus ipsius ea libere resignavimus, ab-
renunciantes omnibus iuribus, usibus et utilitatibus, que habuimus in
466 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
eisdem. Et quia domino abbati et monasterio supra dicto* in posterum
precavere cupimus, ideo nos super evictionis et gwarandiarum caucione
iustieialiter facienda in solidum obligamus, possessionem predictorum
bonorum in ipsorum ius et dominium cum omnibus suis iuribus, quo-
cunque censeantur nomine, presentibus transfundentes et transferentes,
nihil nobis utilitatis sive iuris in ipsis penitus reservantes. In quorum
omnium evidens testimonium presens scriptum desuper editum nostri
sigilli munimine fecimus consignari. Datum anno domini M* CCC? XXI,.
in die Circumeisionis domini.
! stubichin D — "in D —* supradictis D
1321. Januar 1. | 50°.
Bertold der Aeltere, Dietrich und Bertold der Jüngere von Isser-
stedt lassen der Aeblissin in Quedlinburg 21,, Hufen in Döben und
Hohendorf auf mit der Bitte sie dem Kloster Pforte zusueignen.
Vgl. Nr. 501.
Hdschr.: T 141.
Druck: Deutsch: Wolff II, 397.
Reverende in Christo domine .. abbatisse in Quedlingenborg B[er-
toldus] senior, The[odericus] et Bfertoldus] iunior dicti de Ischirstete
debite fidelitatis constanciam cum promptitudine famulatus. Noveritis,
quod duos mansos sitos in campo ville Dobene et dimidium situm in
campo ville Hondorff, que (sic) a vobis in feudo habuimus, domino
abbati de Porta et suo conventui ordinis Cisterciensis, Nuenburgensis
diocesis, cum omnibus pertinenciis et: iuribus vendidimus et ipsos ad
manus vestras presentibus libere resignamus, abrenunciantes omnibus
iuribus, usibus et utilitatibus, que habuimus in eisdem, dominacionem
vestram studiosius exorantes, quatenus ipsos appropriare dignemini
domino abbati predicto et suo monasterio propter deum. Datum anno
domini M*CCC XXI, in die Circumeisionis domini. Uno sigillo omnes
presentibus usi sumus. Ä
1321. Februar 14. Dornburg. 503.
Heinrich Schenk von Dornburg eignet einen Weinberg bei Nuura
nebst Gehölz und Hopfenpflanzung, welche Jutta, die Wittwe Rudolfs
von Seglite, dem Kloster Pforte verliehen hat, letzterem zu.
Hdschr.: T 218.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 397.
Nos Heinricus pincerna dictus de Dornburg presenti littera pro-
testamur et omnibus ipsam inspecturis notum esse cupimus, quod
honorabilis matrona domina Guta relicta quondam Rudolfi dieti de
Seglitz unam vineam sitam in monte, qui dicitur Segelitz, prope villam
Nr. 502—504. 1321. 467
Nuer cum ligneto et humuleto pro remedio anime mariti sui occisi,
videlicet Rudolfi prefati, contulit ecclesie Portensi. Cum vero predicta
matrona memorata bona a nobis tenuerit iure feodali, ipsa nobis in
manus nostras libere resignavit, ad cuius peticionem nos prefatus Hen-
ricus eadem pretacta bona damus, tradimus et donamus prefate ecclesie
Portensi iure proprietario perpetue possidenda. Ut autem hec nostra
donatio inconvulsa et stabilis in perpetuum perseveret, presentem
litteram conscribi fecimus et sigilli nostri auctentici munimine roborari.
Testes huius rei sunt dominus Herwicus plebanus loci eiusdem, Io-
hannes Holderzen, Thicelo Wiltorff, Bertoldus de Madela, Hermannus
Wicelonis castellani ibidem. Datum in Dornburg anno domini M? CCC?
XXI*, XVI kalendas Marcii.
[13212] März 15. 504.
Heinrich Bischof von Naumburg bekundet, dass sein Vorgänger,
Bischof Ulrich, durch dringende Bedürfnisse veranlasst, den Werth
einer Jahresrente von 3 Mark, die das Kloster Pforte für Zueignung
von 9 Hufen in Zaekwar dem Kapitel zu zahlen verpflichtet gewesen
sei, mit 30 Mark sich habe auszahlen lassen.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp., das bischöfliche abgerissen, von dem des Dom-
kapitels ist ein geringes Fragment erhalten. Naumburg D. A. Nr. 258.
Ungedruckt.
In nomine domini. Amen. Ne rite gesta ab hominibus in obli-
vionem deveniant, eternari solent patrociniis litterarum. Hine est, quod
nos Heinricus dei gratia Nuenburgensis ecclésie episcopus recognoscimus
et presentibus litteris publice profitemur, quod reverendus in Christo
pater ac dominus dominus Vlricus? quondam eiusdem ecelesie epi-
scopus bone memorie noster predecessor aliquibus retroactis temporibus
novem mansos sitos in campo ville Czebekur alienasset ab ecclesia sub
hac forma, videlicet quod apud dominum ..? abbatem et conventum
monasterii Portensis proprietas dictorum mansorum remaneret et in
recompensam ipsorum dominus abbas et suus conventus predictus
trium marcarum redditus in districtu castri Sonberg (sic), quod proprie
borcwarte nuncupatur, Nuenburgensi ecclesie compararent, quam diu
vero buius modi redditus ecclesie non comparassent, abbas, qui pro
tempore esset, tres marcas dominis et canonicis ecclesie Nuenburgensis
de claustro annis singulis ministraret. Cum vero predictus dominus
Viricus episcopus ingruentibus ecclesie sue necessitatibus de aliqua
summa pecunie indiguisset, pro eisdem tribus marcis de consensu sui
capituli triginta marcas argenti a domino abbate et suo conventu* pre-
dicto renunciatis capitulo in eisdem mansis omnibus iuribus acceptavit,
quam pecuniam dominus Vlricus episcopus predictus in necessarios
usus ecclesie distribuit et convertit.
Im weitern hat die umfangreiche Urkunde auf Pforte keinen Bezug.
468 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Et nos Ernestus dei gratia prepositus, Vlricus decanus totumque
Nuenburgensis ecclesie capitulum ad exprimendum nostrum consensum
premissis omnibus voluntarie accessisse, sigillum nostrum, quo in
ecclesia utimur, presentibus duximus apponendum. Actum et datum
anno domini M? C9C9C? XI*,! idus Marcii.
* conventui
! Da Heinrich 1317 Bischof geworden ist (—1334), auch in den Jahren 1307
bis 1312 der Propst nicht Ernst, sondern Hermann heisst (vgl. Nr. 420. 424 Les-
arten P. 428. 434. 446. 447), so ist die Jahreszahl M CCC XI falsch und vermuthlich
durch einen Schreibfehler entstanden. Am nächsten liegt die Annahme, dass neben
X eine zweite X ausgefallen ist, und dafür spricht auch der Umstand, dass Propst
Ernst und Dechant Ulrich 1324. Nov. 28 (Nr. 520) vorkommen.
* Ulrich (1304—1316) scheint irrthümlich statt Bruno (1285— 1304) genannt
zu sem, da das ihm hier zugeschriebene Abkommen mit Pforte trotz geringer,
wohl nur auf Ungenautgkeit beruhender Verschiedenheiten mit dem von Bischof
Bruno 1301. Jan. 17 (Nr. 350) bestätigten identisch sein dürfte. Bischof Ulrich be-
stätigt nur 1305. Mai 31 (Nr.409) dem Kloster Pforte die Erfüllung seiner auf
Grund jenes Abkommens übernommenen Verpflichtung.
* Abt Dietrich.
——— nn.
1321. Juli 25. 508.
Günther [ XIII] Graf von Schwarzburg und Herr in Blankenburg
stellt als Vorsteher und Erhalter des Landfriedens in Thüringen dem
Kloster Pforte unter Bestätigung der von ihm geprüften Urkunden
für alle Besitzungen und Rechte in den Dörfern des Bezirks der
Eckartsburg einen Schutzbrief aus.
Hdschr.: Or. Perg. in doppelter Ausfertigung. 2 Sp. von grünem Wachs,
verlet:t, 1) des Vorstehers und Erhulters des beschworenen Landfriedens
in Thüringen, 2) des Grafen Günther von Schwarzburg. Dresden
H. St. A. Nr.2216. — T48®. In deutscher Uebersetzung der zweiten
Hälfte des 14. Jahrh.: D 48 mit der Ueberschrift: Vidimus domini
Guntheri de Swarczborg.
Druck: Deutsch: Wolff II, 398. Vgl. v. Reitzenstein 135°.
|| In nomine domini. Amen. | Ne ea, que geruntur in tempore,
ab hominum memoria labili simul cum temporis volubilitate labantur,
cautum est acta mortalium scripturarum testimonio perhennari. Inde
est, quod nos Guntherus dei gratia comes de Svarzboreh dominus in
Blankinberch prefectus et conservator pacis iurate terre Thuringie
generalis omnibus, quorum interest seu intererit, cupimus fore notum,
quod vidimus et coram nobis legi et examinari fecimus diligenter pri-
vilegia conventus monachorum in Porta super villis circa districtum
castri Eckeharsberge sitis, videlicet Lizigestorf, Czebekur, Bennendorf,
Popal, Rugehusen et inferiori parte Rudigistorf* cum parte in villis
Dobekwiz et Hassenhusen, que ad ipsos monachos, ut in eisdem privi-
legiis sufficientissime continetur, per abbatissam ac canonicas in Quid-
lingeborch, abbatem et conventum in Hersfeldia, comites de Orlamunde
Nr. 505— 506. 1321— 1322. 469
et de Rabenswalt et aliorum quorumlibet (sic), quorum intererat, una cum
iurisdictione totali ac etiam sanguinis sententia libere sunt deducte.
Ius patronatus quoque in aliquibus, videlicet in Lizigestorf, in Popal
et in Rugehusen, ut iuris est, prout et expresse in dictis privilegiis
continetur, ad predictos monachos cum communitate transivit Vidimus
nichilo minus inter alia privilegium quondam illustris principis domini
Alberti lantgravii Thuringie, in quo publice profitetur se nec aliquem
predecessorum suorum pretextu castri Eckeharsberg prenominati seu
quovis alio nunquam ius aliquale vel iurisdictionem iuris vel facti in
dictis villis et bonis quomodolibet habuisse nec suos successores in
posterum habituros. Preterea vidimus et examinari fecimus privilegium
illustris principis domini Fr[iderici] marchionis, in quo omnes dona-
tiones, confirmationes, collationes seu gratias qualescumque per patrem
suum beate memorie factas ratas et gratas habet, ratificat et confirmat.
Cum igitur grave et periculosum sit privilegia per terrarum spacia et
discrimina deportari, dedimus has litteras robur et tenorem dictorum
privilegiorum summarie continentes sub robore sigilli nostri ac pre-
fecture et pacis terre Thuringie et nichilo minus auctoritate dicte pre-
fecture omnia predicta presenti serie confirmamus. Volentes igitur
eosdem monachos sicut et ceteros, immo plus, sicut et condecet, pacis
iurate tranquillitate gaudere, universos et singulos, cuiuscumque con-
ditionis existant, officiales seu advocatos, quocumque nomine censeantur,
nostre auctoritati subiectos districtius et quantum possumus prohibemus,
ne sepe dictos monachos in dictis villis et bonis seu alias audeant
quomodolibet molestare, tallias, exactiones vel gravamina inponendo
nec ad concilia vel plebiscita^ eorum pauperes evocando. Testes huius
annotationis et confirmationis sunt Conradus de Olstete, Henricus de
Brandensteyn, Eilherus de Tanheyn milites, Henricus de Meldingen,
Conradus de Curia et alii fide digni. Datum anno domini M? CCC? XXI*,
VIII? kalendas Augusti.
* Reustorff T — " plebiscita vel concilia Or. 2
1322. April 17. 806.
Burchard (Ill) Erzbischof von Magdeburg gewährt dem Kloster
Pforte für gewisse Gegenstände Abgabenfreiheit in Halle.
Hdschr.: D 133 (tit. De theloneo).
Druck: Deutsch: Wolff II, 403.
Borghardus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus
religiosis et devotis in Christo abbati et collegio in Porta salutem in
domino sempiternam. Devocionis ac contemplacionis vestre studium
favore gratuito in domino commendantes, vobis ac conventui vestro, ut
in opido nostro Hallis pro necessitate vestra sal, pisces et allecia,
ceram, pelles seu corium et de sepo* ac pice in tantam summam, de
quibus comiti saline seu officiato nostro in Hallis cederent due marce,
Geschíchtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. ol
470 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
singulis annis comparare et absque omni pedagio sive theloneo* libere
valeatis, presentibus favorabiliter indulgemus, ne quis in huius modi
libertate vos impediat, districcius inhibentes. In cuius rei testimonium
vobis litteras nostras presentes dedimus appensione nostri sigilli fide-
liter communitas. Datum anno domini M CCC XXIT, XV kalendas Maii.
! sepe. P theoloneo
— —— —— nn
1322. Mai 7. 507.
Albert Abt und der Konvent des Klosters Pforte geben dem Pleban
in Spielberg zum Ersatz für den beanspruchten Zehnten der Kapelle
in Fränkenau 1 Hufe in Taugwitz zu eigen. Vgl. Nr. 508.
Häschr.: D 104 (tt. Franckowe).
Druck: Deutsch: Wolff II, 402.
Nos frater Al[bertus] abbas totusque conventus in Porta tenore
presencium recognoscimus, quod, cum plebanus P. in Spelberg nobis
causam moveret super decima seu decimacione cappelle in Frenckow,
quam ad suam parrochiam in Spilberg asseruit pertinere, nos monaste-
rium nostrum ab huius modi onere relevare cupientes predicto plebano
mansum situm in Dokwicz, qui ad nos pleno iure pertinebat, in re-
staurum dicte decime seu decimacionis dedimus et presentibus damus
titulo proprietatis perpetuo possidendum?. Et ipse plebanus omni iuri,
quod in dieta cappella habere poterat seu sui successores essent in
posterum habituri, penitus abrenuncciavit, presertim cum sue ecclesie
ex donacione predicti mansi sufficienter esset provisum, prout exigit
ordo iuris. In cuius rei testimonium presentem litteram desuper editam
nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum anno domini M CCC
XXI, nonas Maii.
à possidendo
1322. Juli 10. 508.
Heinrich Propst in lläseler und Bertold Pleban in Lissdorf be-
kunden, dass sie zwischen dem Kloster Pforte und dem Pleban in
Spielberg in der in Nr. 507 angegebenen Weise enischieden haben.
Hdschr.: D 104 (tit. Franckowo) (DD 1), ausserdem wörtlich aufgenommen
in eine diesen Vergleich bestätigende Urk. des Offizials des Marienstifts
in Erfurt vom J. 1366. Januar 11. D 104 (tit. Franckowe) (D 2).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 402.
Nos Heinricus prepositus sanctimonialium* in Heseler et Bertoldus
plebanus in Lissingistorff recognoscimus tenore presencium, quod, cum
dominus plebanus in Spilberg domino abbati in Porta" causam mo-
visset super quadam decima seu decimacione super cappella in Frenckow
pertinentibus, nos ad peticionem utriusque partis nec non ad mandata
officialium ecclesie sancte Marie Erffordensis predictam causam tamquam
arbitratores nobis assumpsimus discuciendam sub forma amicabilis
Nr. 507—509. 1322. 411
composicionis. Accepta a partibus cautela sufficienti, pene X mar-
earum vallacione adiecta, ipsam causam discussimus, videlicet* quod
predictus dominus abbas in Porta pro recompensacione predictorum ad
predictam cappellam pertinencium? parrochiali ecclesie in Spilberg
appropriare deberet mansum situm in Dogwiez iure perpetuo, quod et
fecit. Et predictus* plebanus omni iuri, quod in premissis habuerat,
abrenunceiavit, presertim cum condicio sue parrochie melior extiterit
in premissis In cuius rei testimonium presens scriptum desuper
editum nostris sigillis fecimus roborari. Datum anno domini M ccc
XXII, VI idus Iulii. Testes huius sunt dominus Echardus plebanus in
Rogehusen, dominus Petrus plebanus in Flemyngen, Heinricus prior,
Al. supprior et frater Busso de Porta et alii quam plures fide digni*.
* sanctimonialium fehlt D 1 b in Porta fehlt D 2 “ gub hac forma
(statt videlicet) D 1 4 predietorum — pertineneium fehlt D 1 * dictus D1
f presertim. — premissis fehlt D2 — 5 So D 2, während D 1 die Zeugen weglásst
und mit den Worten Testes ut supra auf D 2 verweist.
1322. November 3. 509.
Vergleich zwischen Albert Abt von Pforta einerseits und Dietrich
und Bertold Vitzihumen von Apolda andrerseits betr. einen Backofen
in Sachsenhausen.
Häschr : T 264°. D 92^ (tit. Sachsinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 400. Vgl. Pertuch I, 128. Bertuch - Schamel
I, 83. Mitzschke, U. B. von Bürgel I, 165.
Nos frater Albertus abbas in Porta et nos Theodoricus et Bertoldus
vicedomini in Apolde recognoscimus tenore presentium, quod, cum
multis annis super fornace pistrina in Sachsenhusen controversia ver-
teretur inter nos, tandem accersitis viris discretis in communia vota
convenimus in hune modum, videlicet quod pro iure utriusque partis
fornax eadem fiat, cuius usufructus cuilibet pro sua portione cedat,
nobis videlicet predicto* abbati in Porta quarta pars pro sorte iuris-
dictionis nostre® cedat et nobis vicedominis tres partes similiter secun-
dum proportionem iurisdictionis nostre, perpetuo duraturum, obligantes
nos alterutrum, ne de cetero quevis parcium fornacem aliquam inibi
construere presumat in alterius preiuditium vel gravamen. In cuius
rei certitudinem presentem litteram desuper confectam utriusque partis
sigillorum munimine fecimus roborari. Datum anno domini M°ccce
XXII*, III? nonas Novembris. Testes huius sunt Henricus prior, Con-
radus cellerarius, frater custos, frater Busso conversus in Porta*, do-
minus plebanus in Apolde?, Bertoldus dictus Spigel castellanus, Theo-
dericus® de Borgelní civis ibidem et plures alii fide digni.
2 predicto fehlt D b nostre iurisdicionis .D ^ frater custos — Porta
fehlt D — " appoldia D ° Castestanus Thehcodericus T — ! borgelin D
31*
473 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1323. März 7. 510.
Günther Abt, Rabenold Prior und Konvent des Georgenklosters in
Naumburg übertragen dem Kloster Pforte die Kapelle in dem ver-
ödeten Dorfe Tauschwitz mit allen Einkünften, wofür letzteres Kloster
durch eine Hufe in [ Klein-]Jena den dortigen Pleban entschädigt.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Abtes und des Konventes des Georgenklosters,
wenig verletzt. Dresden H. St. A. Nr. 2259. — D 66®. T 23.
Druck: Deutsch: Wolff II, 406. Vgl. Lepsius in Neue Mittheil. I, 31,
wo jedoch die Bestimmung der Lage von Tauschwitz „auf der Höhe“
irrig ist, und Kl. Schr. II, 145.
Nos Guntherus dei gratia abbas, Rabenoldus prior totusque con-
ventus monasterii saneti Georgii in Nuenburg ordinis sancti Benedicti
recognoscimus ac universis Christi fidelibus cupimus esse notum, quod,
cum villa in Tuswytz ob multiplicitatem congregationum a regibus et
principibus ibidem crebrius habitarum ac inportunitatem raptorum et
pravorum hominum ac alias causas legittimas ad tantam desolationem
venisset, adeo quod etiam habitatione populari fuisset penitus destituta,
ita quod capella ipsius ville, que annexa hactenus fuit parrochye in
Gene, a plebano ipsius loci commode officiari non posset, sic quod multo
tempore divinis officiis privaretur, nos sancto afflati spiritu, cupientes
divini numinis cultum augmentari, presertim cum ex debito iuris pa-
tronatus nostri intersit, eandem capellam cum onınibus iuribus ad
ipsam pertinentibus et obventionibus quibuslibet, videlicet agrorum,
arenrum, camporum et silvarum, decimarum, decimationum sive obla-
tionum et omnium iurium, que ad parrachiam (sic) in Gene et plebanum
ibidem hactenus pertinuerunt, cum consensu plebani, dyocesani ac
iudicum Erfordensium et omnium, quorum intererat, in dominium et
ius domni abbatis et conventus in Porta ordinis Cysterciensis, Nuem-
burgensis dyocesis, transtulimus et presentibus transferimus et, si quod
iuris patronatus eiusdem capelle nos contingere posset, cum universitate
bonorum transire ad ipsos volumus, absolventes eosdem ab omni onere,
quo pretextu eiusdem capelle parrochiali ecclesie fuerant obligati,
annuente ipso plebano et consensu voluntario accedente. Et ne huius
modi translatio ab aliquo successorum nostrorum seu etiam plebanorum
ipsius matricis ecclesie seu a quovis alio annullari valeat sive in irri-
tum revocari, dominus abbas et conventus in Porta predicti unum
mansum situm in campo ville Gene pro quindecim marcis Vribergensis
argenti conparaverunt ac ipsi matrici ecclesie appropriari procuraverunt,
ita quod indempnitati ipsius matricis ecclesie sufficienter sit provisum,
adeo quod condicio ipsius iure possit et debeat melior reputari. In
cuius rei certitudinem et augmentum roboris presens scriptum desuper
editum nostro ac nostri conventus sigillis fecimus communiri. Datum
anno domini M? CCC? XX ?III*, nonas Martii. Testes sunt domnus Hen-
ricus plebanus in Nezze, magister Gozwynus, dominus Reinboto sacerdos
Nr. 510—512. 1323. 478
de Erfordia, dominus Petrus plebanus in Vlemingen, frater Conradus
subprior, frater Iohannes de Nuenburg monachi in Porta et alii quam
plurimi fide digni.
1339. Mai 24. 911.
Dietrich von Raspenberg giebt alle Ansprüche auf die Kapelle und
andere Besitzungen in Rudersdorf, die er gegen das Kloster Pforte
erhoben hat, auf und verspricht seinen Bruder in solchen nicht zu
unterstütgen. Vgl. Nr. 457.
Hdschr.: T 118". D108 (tit, Rudirstorff) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 404.
Noverint universi presentes litteras inspecturi, quod ego Theodericus
dictus de Raspenberg de consilio quorundam amicorum meorum fide
data promisi et presentibus promitto, honorabilem virum dominum
abbatem in Porta et conventum ipsius omnesque ipsis adherentes super
capella in Rudersdorff et iure patronatus ipsius et aliis bonis ibidem,
de quibus controversia vertebatur inter me et personas prenotatas, de
cetero non impetam nec impediam quoquo modo, sed ipsos pro posse
meo verbis et factis perpetuo* promovebo nec opem, consilium vel
auxilium dabo magistro Heinrico dicto de Raspenbergk fratri meo
contra personas prefatas et precipue contra Gotscaleum dictum Ker-
linger civem Erfurdensem ac Gotsealeum clericum filium | ipsius
rectorem capelle in Rudersdorff prenotate. Preterea recognosco me
nullum ius habuisse vel habere in dicta capella vel iure patronatus
ipsius aut bonis sepius iam prefatis. Iuri vero, si quod mihi com-
petebat vel competere videbatur, renuncio omnino tacite et expresse
litteras per presentes. In cuius rei evidenciam et perpetuam memoriam,
quia sigillo proprio careo, presens scriptum sigillo strenui militis Hein-
rici dicti Geze castellani in Bichelingen procuravi firmiter communiri.
Et ego Heinricus dictus Geze predictus ad peticionem Theoderici dicti
de Raspenbergk sigillo meo, quo uti soleo, presentem litteram com-
munivi. Horum omnium predictorum testes sunt Rudolfus dictus de
" Kanwerff, Heinricus dictus Gece prefatus, Theodericus dictus Geze,
Heinricus dictus de Munre milites, Heynricus marschaleus de Goser-
stethe, Albertus dictus de Bruchterde, Ludewicus de Sultze et alii
quam plures fide digni. Datum anno domini M CCC^ XXIII, in vigilia
beati Vrbani.
* perpetue D
1323. Juni 8. | 51".
Die Brüder Rudolf und Johannes von Herbsleben eignen „eine
Grelenge‘, 5 Aecker enthallend, bei Endeleben, die ihr Lehnsmann
Dietrich Zoph dem Verwalter des Wirthschaftshofes in Vehra verkauft
hat, diesem und dem Kloster Pforte zu.
474 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hdschr.: T 170 mit der Bemerkung Neuhöfers: Littere originales carent
sigillo. D 73^ (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 408.
Universis Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Ru-
dolphus et Iohannes fratres dicti de Herbestleben* cupimus innotesci,
quod The[odericus] dictus Zoph noster feodalis cum matura delibera-
cione sue coniugis ac heredum suorum, videlicet Her[manni] senioris,
Th[eoderici], Th[eoderici], Thjeoderici] et Her[manni] iunioris ac filie
sue Elisabet, eyne gelenge, que continet quinque agros, iuxta villam
Emundeleben religioso viro fratri Conrado rectori in Ver pro equo
valenti tres marcas et pro una marca examinati argenti iusto titulo
vendicionis assignavit. Quorum agrorum proprietatem fratri Conrado
ante dicto ac toti conventui in Porta in remedium animarum nostrarum
ac omnium parentum nostrorum presentibus transferimus iure proprie-
tatis perpetuo possidendam. Ne igitur presentem paginam alicuius con-
tradictio destruat aut corrumpat, ipsam nostri sigilli munimine dignum
duximus roborandam. Testes huius sunt H[einricus] et Theo[dericus]
fratres dicti de Weringeshusen, Bertoldus de Germar, Lutegerus Rop®,
Albertus Nacht et alii quam plurimi fide digni. Acta sunt hec anno
domini M CCC XXII1*, sequenti die beatorum martirum Marcellini et Petri.
a herbesleibin D — * roip D — ^ 1823 T
1328. Oktober 4. Weimar. 918.
Die Brüder Friedrich und Hermann Grafen von Orlamünde be-
stätigen und erneuern nach Beilegung eines Streites über das Dorf
Tauschwitz und die dortige Fähre gegen ein Geschenk von 20 Mark
dem Kloster Pforte alle von ihrem Vater und Grossvater verliehenen
Privilegien.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Dresden H. St. A. Nr.2379. — T 23”.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 405. Vogl. v. Reitzenstein 137.
In nomine domini. Amen. Que geruntur in tempore, ne simul
labantur cum tempore, scribi solent et sub lingua testium memorie
perhennari. Hinc est, quod nos Fridericus et Hermannus* fratres dei
gracia comites de Orlamunde recognoscimus et constare volumus pre-
sencium inspectoribus universis, quod omnis dissensionis materia, que
inter nos ex una et honorabilem virum dominum .. abbatem de Porta
ordinis Cysterciensis eiusque cenobium pro villa Tüschwiz et navigio,
quod vulgo vere dicitur, parte ex altera vertebatur, est sedata amica-
biliter et sopita, videlicet in hunc modum, quod dictus dominus abbas
nobis viginti marcas puri argenti propinationis nomine est largitus,
nos vero promittimus, quod omnia privilegia seu litteras a patre nostro
comite Hermanno de Orlamunde et Friderico comite de Rabinswalt
avo nostro bonarum recordationum super predictis bonis volumus
Nr. 513—514. 1828—1824. 475
ratas et gratas inviolabiliter observare, tenoremque et ordinem earundem
nostris litteris presentibus innovamus et nichilo minus confirmamus
omnesque et singulas libertates istorum aliorumque bonorum a quibus-
cunque nostris progenitoribus eis indultas seu concessas presentibus
confirmamus, volentes eos sive ecclesiam predictam in dictis bonis iusti-
cialiter warandare et fideliter defensare, renuncciantes iuri nostro, si
quod nobis aut nostris heredibus posset in posterum derivare. Testes
huius sunt Albertus et Heinricus dicti de Deinstete, Hermannus de
Leinvelt, Heinricus Dratstete scultetus in Wymar, Albertus cappellanus
in castro Wymar, dominus Nycolaus plebanus in Crummestorf et quam
plures alii fide digni. In cuius rei testimonium presentes dedimus
litteras nostri sigilli karactere communitas. Ambo' vero uno sigillo
utimur*ista vice. Datum et actum Wymar anno domini M? CCC? XX 111°,
proxima tercia feria post diem beati Mychahelis archangeli.
^ dei (vor fratres) — " vttimur oder vtrimur
1324. Januar 33. 914.
Die Familie der Murschälle eignet dem Kloster forle 11, Hufen
in Lasan zu.
Häschr.: T 178". D 67 (tit. Lasan),
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 21. Deutsch: Wolff II, 409.
Nos Rudolfus marscalcus de Sulze, Henricus dietus de Lewensteyn,
Henricus marscalcus in Holtzhusen, Henricus et Lutolfus filii eiusdem,
Hermannus filius Theoderici marscalci ibidem, Henricus et filius eius
Henricus, Gerardus et filius eius Gerardus marscalci dicti de Gozerstete
recognoscimus et in noticiam omnium, qui presencia viderint, cupimus
pervenire, quod nos unum mansum et dimidium sitos in campis ville
Jasan, quorum unum Gelfradus, Otto et Bertoldus ac eorum ceteri
fratres dicti de Luchowe filii Henrici quondam dicti Mussach, dimidium
vero Fridericus et Henricus fratres dicti de Blisigrim opidani in Hesseler
a nobis et nostris progenitoribus tenuerant titulo feodali, libera nobis
facta resignacione per predictos, appropriavimus et presentibus appro-
priamus honorabilibus et religiosis viris domino Alberto abbati et con-
ventui monasterii in Porta ordinis Cisterciensis simpliciter propter deum,
transferentes possessionem et ius et iurisdictionem omnem dictorum
bonorum in dominium religiosorum predictorum, renunctiantes precise
pro nobis nostrisque successoribus omnibus iuribus, usibus et obsequiis,
que nobis ac nostris successoribus in dictis bonis competebant sou
possent competere in futurum. Super evictionis gwarandiarum caucione
nos et nostros coheredes presentibus iusticialiter obligamus. — Huius
igitur renunctiacionis in testimonium et evidenciam pleniorem presen-
tem litteram dari fecimus nostrorum sigillorum munimine firmiter
roboratam. Testes huius appropriacionis sunt Rudolfus de Kaneworfen
476 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
miles, Cunemundus de Stuternheym advocatus in Eckehardisberg et
Guntherus de Cymmern nec non frater Conradus dictus de Heseler
custos, frater Busso dictus de Owerstete et frater Otto dictus de Boz-
leyben fratres in Porta. Datum anno domini millesimo trecentesimo
vicesimo quarto, decimo kalendas Februarii.
— —
1324. März 8. 518.
Hugo von Ballhausen und Söhne eignen Besitzungen in Endeleben,
die Dietrich Zoph dem Kloster Pforte, bezw. dessen Verwalter in Vehra
verkauft hat, lelzteren zu.
Hdschr.: T 170^. D 74 (tit. Vehre) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 410.
Universis Christi fidelibus presens scriptum inspecturis. Nos Hugo
de Balnhusen cum filiis nostris Apeleio et Hugone cupimus innotesci,
quod The[odericus| dictus Zoph noster feodalis cum matura delibera-
cione sue coniugis ac heredum suorum, videlicet Her[manni] senioris,
Th[eoderici], Th[eoderici], Th[eoderici] et Her[manni] iunioris ac filie
sue Elizabet vendidit bona sita in villa Emundeleben, videlicet domum
unam, aream et ortum ac quatuor agros in quolibet campo, quod vul-
gariter dicitur veldeglich, iuxta predictam villam Emundeleben religioso
viro fratri Conrado dieto Ysenhut rectori in Ver pro tribus marcis
puri argenti iusto titulo vendicionis assignavit. Quorum bonorum pro-
prietatem fratri C. ante dicto ac toti conventui in Porta in remedium
animarum nostrarum ac omnium parentum nostrorum nec non ob
amorem ac favorem Th. ante dicto (sic) Zoph presentibus transferimus
iure proprietatis perpetue possidendam. Ne igitur presentem paginam
alicuius contradictio destruat aut corrumpat, ipsam nostri sigilli muni-
mine dignum duximus roborandam. Testes huius rei sunt Her[mannus]*
et The[odericus] fratres dicti de Weringeshusen, Lutegerus Rop, Albertus
Nacht et alii quam plurimi fide digni. Acta sunt hec anno domini
MCCCXXIII*, feria quinta proxima post dominicam Invocavit, octavo
idus Marcii *.
* H* (d.i. Hermannus) 7' und D, doch wohl fälschlich statt Heinricus. Vogl.
Nr. 500. 512. 519. 527, wo überall Heinricus, theilweise ausgeschrieben, gelesen wird.
^ 1324 T * vii idus marcii feria V post Inuocauit D
nn
1524. März 12. 516.
Die Brüder Friedrich und Gerhard Grafen von Beichlingen eignen
dem Kloster Pforte 1!,, Hufen nebst einem Hofe in Taugwits, mit
denen Wittekind von Thalheim belehnt gewesen ist, auf dessen Bitten zu.
Hdschr.: T 735. D 116^ (tit, Dokwiez) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 410. Vgl. Lepsius, Kl. Schr. IL, 156.
Nr. 515—517. 1324. 477
Nos Fridericus et Gerhardus fratres dei gracia comites de Bich-
lingen recognoscimus tenore presencium litterarum, quod quedam bona,
videlicet mansum et dimidium cum curia attinente, sita in villa Dobe-
kewitz*, que bona Iobannes filius Sifridi Sagittarii castrensis in Sconen-
berg ultra Salam a nobis in feudo habuit temporibus aliquibus et
que nunc Wichekindo^ de Thalheim et suis fratribus in recompensam
suorum serviciorum contulimus tittulo iusti feudi, ad peticionem et ad
diligentem instanciam iam dicti Wichikindi* et suorum fratrum et
principaliter ob reverenciam beate virginis domino abbati et conventui
in Porta dedimus et tradidimus et presentibus damus et tradimus de
bona voluntate cum omnibus suis pertinenciis, cum omni utilitate et
usufructu iure proprietatis perpetuo possidenda, abrenunciantes presen-
tibus omni iuri, quod nobis posset competere bonis deinceps in eisdem.
In cuius rei testimonium nostra sigilla presentibus sunt appensa. Da-
tum et actum anno domini M? CCC? XXIIII, in die beati Gregorii pape.
aA dokwicz D " Witkind D — * witkindi D
——
1324. März 22. 91.
Die Brüder Ludolf, Heinrich und Johannes von (rleissberg bekunden
die gütliche Beilegung eines Streites mit dem Kloster Pforte über
einige Aecker zu Porstendorf. | Vgl. Nr. 518.
Hdschr.: T 210.
Druck: Deutsch: Wolff II, 412,
Universis Christi fidelibus presentem litteram inspecturis. Nos Lu-
tolfus, Heinricus et lohannes fratres dicti de Gleisberg cupimus fore
notum, quod, cum nos domino* abbati et conventui in Porta causam
moveremus super quibusdam agris sitis in campo grangie Borsindorff,
videlicet in Mitelowe*, quos emerant ab Heinrico de Golamestorff, in
quibus nobis aliquid iuris conpetere censuimus, idem dominus abbas
periculis futuris cupiens obviare et nos ab huius modi interruptionis
strepitu conpescere amicabilem conpositionem nobiscum iniit, sub hac
forma videlicet, quod de 1IIIe" marcis Henbergensis argenti nos in Er-
fordia quitavit', quibus nos a Iudeis absolvimus, a quibus sine nostra-
rum facultatum dispendio absolvi minime poteramus. Nos igitur istis
aliisque beneficiis ipsius condigna vicissitudine volentes respondere
[predictos religiosos]*? ab huius modi inpeticionibus absolvimus*, ab-
renunciantes nichilo minus omnibus iuribus, usibus et obsequiis feodi,
fundi ac superficiei seu etiam proprietatis, que nobis in predictis bonis
conpetebant seu possent conpetere in futurum, volentes predictos reli-
giosos secundum terre consuetudinem pro nostris coheredibus omnibus
gwarandare. Et quia Iohannes germanus noster iunior sigillum non
habet,í pro ipso sub nostrorum sigillorum appensione volumus super
hiis omnibus obligari. In cuius rei testimonium presentem litteram
dedimus nostrorum sigillorum robore firmiter consignatam. Datum
478 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
anno domini M?CCC?XXIII, XI kalendas Aprilis. Testes huius rei
sunt Heinricus de Buewditz, Iacobus de Ieent, Nicolaus de Wisense*,
frater Conradus custos, frater Fridericus de Wisense et frater Conradus
Ysenhut magister curie in Vera! et quam plures alii fide digni.
Anm. Ueber denselben Gegenstand findet sich T 210", ebenfalls vom Notar
Neuhöfer beglaubigt, eine zweite Urkunde von gleichem Tuge und mit gleichen Zeugen
in theilweise anderer Fassung. Die hauptsächlichsten Abweichungen sind: * domino
Alberto abbati — " contiguis agris ipsorum in Mittelowe (statt videlicet in Mitel-
owe) * quod predictus dominus abbas nobis dedit quatuor marcas Fribergen-
sis argenti 4 predictos religiosos (in den obigen Text aufgenommen) * do-
nantes eisdem omne ius nostrum, quod habere videbamur in predictis mansis,
perpetuo possidendum hinzugefügt ! nos L. et H. hinzugefügt 8 Iacobus
dictus de Ten, darüber von Neuhófers Hand: von Zcehn ! civeg Erffordenses
hinzugefügt ! monachi (für den letzten Zeugen falsch statt conversus) in Porta
hinzugefügt
1324. März 27. 918.
Die Brüder Rudolf, Heinrich und Heinrich Schenken in Dornburg
eignen [die in der vorigen Urkunde erwähnten] Aecker zu Porstendorf,
«n denen sie durch ihre Lehnshoheit über die Burg Gleissberg cin
Anrecht gehabt haben, dem Kloster Pforte zu.
Hdschr.: T211 und nochmals 216°.
Druck: Deutsch: Wolff II, 411.
Nos Rudolfus, Henricus et Henricus fratres pincerne in Dornborch
recognoscimus et in noticiam omnium, qui presentia viderint scripta,
cupimus pervenire, quod, cum venerabilis dominus Albertus abbas et
conventus monasterii in Porta ordinis Cisterciensis, Numburgensis
dioecesis, quosdam agros in campo grangie Borsindorff sitos ac in
Mittelowe ipsorum agris contiguos ab Henrico de Golamesdorf pro tri-
ginta marcis Fribergensis argenti iusto emptionis titulo comparassent,
quorum ius ad nos respectu dominii castri in Glißberch pertinere vide-
batur, nos divine remunerationis intuitu domino abbati et conventui
predietis donavimus, contulimus et appropriavimus ac presentibus do-
namus, conferimus et appropriamus omne ius proprietatis predictorum
agrorum, fundi et superficiei, dominii utilis et directi, cum adiacente
litore ac pratis, pascuis, carectis, salicibus et salictis, dumetis et rubetis,
viis et inviis, rivis, aquis aquarumque decursibus ae usu unius navi-
cule predictis agris annexo ac aliis usibus seu appendiciis quibuscun-
que, transferentes omnem possessionem prememoratorum agrorum in
dominium religiosorum predictorum, volentes ipsos pro nobis ac nostris
successoribus ac omnibus aliis super omnibus iuribus, que nobis in
predictis bonis competebant seu competere possent, iusticialiter gwaran-
dare. OCeterum frater Fridericus dictus de Werengeshusen rector curie
in Borsindorff, quem suis meritis exigentibus favore prosequimur speciali,
qui etiam in premissis plerumque causa extitit, considerans nostre libe-
ralitatis benivolentiam octo maldra annone pro memoriali nobis libera-
Nr. 518—519. 1324. 419
liter propinavit In quorum omnium evidentiam et certitudinem ple-
niorem hanc litteram scribi et nostrorum sigillorum robore fecimus
consignari. Datum anno domini M°CCC° XXIIII, sexto kalendas Aprilis.
Testes huius rei sunt dominus Herwicus plebanus in Dornborch, Hen-
ricus de Sachsenhusen et Meinardus filius suus, Albertus de Gebese
et Albertus filius eiusdem, Henricus de Gebese et Iohannes de Hol-
dertzen* castellani ibidem, frater Henricus dictus de Hallis, frater Con-
radus dictus de Hevslere et frater Fridericus dictus de Wyssensehe
monachi in Porta, frater Iohannes dietus de Bachere, frater Iohannes
dictus de Eckolfesstede et frater Heinricus dictus de Sconewerde con-
versi ibidem et quam plures alii fide digni.
a T 216" lässt Heinricus de Gebese et Iohannes de Holderezen unmittelbar
auf Herwicus plebanus in Dornburg und dann erst Henricus de Sachsenhawsen
u.8.w. folgen.
1324. April 25. 519.
Hugo von Herbsleben überträgt dem Kloster Pforte nach Verkauf
un den Verwalter des Klosterhofes Vehra das Eigenthumsrecht über
einen Hof und 6 Aecker in Werningshausen.
Hdschr.: T 171. D 74” (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 414.
In nomine domini. Amen. Ne ea, que in tempore geruntur, simul
cum tempore transeant, solent litterarum testimoniis confirmare. Hinc
est, quod nos Hugo dictus de Heruesleybin tenore presencium publice
protestamur, quod de consensu filiorum nostrorum, videlicet Alberti,
Iohannis*, Hugonis, religioso viro Conrado dicto Ysenhut rectori curie
de Vere vendidimus unam aream in villa Werngeshusen*, quam a
nobis lohannes opilio possidet iure hereditario, solventem singulis annis
I pullum, preterea sex agros in campis eiusdem ville, quos a nobis
Heinricus Doleator simili iure possidet, solventes singulis annis sex
denarios Erfordenses, pro tribus fertonibus argenti, quos nos recepisse
et in usus nostros utiliter convertisse profitemur. Hanc igitur aream
et agros cum omni iure et dominio et proprietate transferimus in
Portensem ecclesiam perpetuo* possidendos. Et ut ea, que predicta?
gesta sunt, robur optineant firmitatis, presentem litteram desuper con-
scriptam sigillo nostro fecimus communiri. ' Actum et datum anno
domini M CCC XXIIII*, in die beati Marci ewangeliste. Testes huius ven-
dicionis sunt H[einricus| et Th[eodericus] fratres de Werngeshusen®,
Albertus dictus Nacht de Emdeleybin, Rapoto de Emdeleibin, Hlein-
ricus] de Kornere!, The[odericus] molendinarius de Werngesleybin*
et alii quam plures fide digni.
^ et hinzugefügt D P weringishusen D ^ perpetue D 4 predicta
fehit D_ * 1324 T ! Keyrnre T * weringisleibin D
a — "e - — —-
480 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1324. November 28. 520.
Ernst Propst, Ulrich Dechant und das Domkapitel zu Naumburg
befreien die Bauern des Dorfes Flemmingen von allem Zoll, der
bisher der Naumburger Kirche zugestanden hat, gegen eine von dem
Schulzen oder Beamten des Dorfes jährlich zu entrichtende Abgabe
von 1 Schilling. Vogl. Nr. 521.
Hdschr.: D 34" (tit. Flemingen), am untern Rande des Blattes nach-
getragen, und nochmals, doch ohne Zeugen, D 133° (tit. De theloneo).
Druck: Deutsch: Wolff IL, 414.
Nos Ernestus dei gracia prepositus, Vlricus decanus totumque
Nuenburgensis ecclesie capitulum recognoscimus tenore presencium
litterarum, quod ad peticionem reverendi in Christo patris ac domini
domini Henrici dicte Nuenburgensis ecclesie episcopi, nichilo minus de
consensu ipsius omnes rusticos ville Flemingen ab omni onere seu
gravamine theloneorum, quod nobis ac nostre ecclesie in dictis rusticis
conpetebat, absolvimus et absolutos a dieto theloneo presentibus litteris
promulgamus, ita tamen ut sculthetus seu officiatus* dicte ville nomine
omnium rusticorum in restaurum dicti thelonei obedienciario, cui
nostrum theloneum recipiendum committimus, unum solidum dativorum
denariorum in festo sancti Martini det annis singulis et persolvat. In
cuius rei testimonium presentem litteram dedimus sigillo nostri capituli
firmiter communitam. Et nos Henricus dei gracia Nuenburgensis
ecclesie episcopus ad exprimendum nostrum consensum premissis
omnibus accessisse nostrum sigillum similiter presentibus duximus
apponendum*. Datum anno domini M°CCC° XXIIII, quarto kalendas
Decembris. Testes huius rei sunt Wikerus de Sultze, Heynemannus et
Her[mannus] fratres dicti de Meller, Her[mannus] et P[etrus] fratres
dicti de Aken, Conradus et P[etrus] fratres dicti de Foro cives Nuen-
burgenses et plures alii fide digni.
? officialis D 133" b appendendum D 133"
1324. November 28. 091.
Abt, Prior und Konvent des Klosters Pforte bekunden die in der
vorigen Urkunde enthaltene Zollbefreiung ihres Dorfes Flemmingen.
Hdschr.: Kop. Pap. Naumburg D. A. Lib. privil. 65 und FPortensia 67
ebenda.
Ungedruckt.
[N]os frater abbas, Hermannus prior totusque conventus monasterii
Portensis — recognoscimus — quod universitas rusticorum ville nostre
Flemingin absoluta est ab omni exactione theloniorum, que solvere
solebat dominis et capitulo ecclesie Nuenburgensis tali interposita
pactione, quod scultetus seu officiatus u. s. w. Inhalt, Datum und
Zeugen wie in Nr. 520.
Nr. 520—528. 1324— 18325. 48
1325. Mai 21. 522.
Eberhard von Straussfurth bekundet, dass Dietrich von Pfaffen-
gehofen zwei Wiesen bei der. Mühle Henschleben, die derselbe von ihm
£4 Lehen gehabt habe, an den Verwalter des Wirthschaftshofes in
Vehra und den Erfurter Bürger Nikolaus von Weissensee als Vertreter
des Klosters Pforte verkauft habe unter Vorbehali des Rückkaufs für
eine bestimmte Zeit.
Hdschr.: T 163. D 73 (ti. Vehre) mit einzelnen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 415.
Nos Eberhardus de Stusfurde tenore presencium recognoscimus
lucide protestantes, quod vir providus Theodericus de Phaffengehoffen*
duo prata, quorum unum quatuor est? agrorum et reliquum octo habet
agros, iuxta molendinum Hentzschesleyben sita, que iure feudi tenuit
et possedit a nobis, nostro et suorum heredum concurrente consensu
rite ac legittime vendidit fratri Conrado dieto Isenhut converso rectori
curie in Vhere et Nicolao de Wissensehe civi Erfordensi pro octo
marcis puri argenti iam traditis et solutis, pro quibus et ipsi nomine
ecclesie seu monasterii in Porta racionabiliter emerunt circa venditores
eosdem dicta prata, condicione hac adiecta, videlicet quod, si prefatus
Theodericus venditor nominata prata reemere decreverit et voluerit,
emptores ipsi seu conventus ecclesie memorate tenentur eidem pro
simili summa peccunie liberaliter revendere, dummodo ante diem beate
Walpurgis proximo venturum venditor ipse reemat. Alias reempcio
dictorum pratorum locum penitus non habebit, sed ecclesia et con-
ventus supra dicti monasterii termino condicionis elapso sepe dicta
prata iure proprietatis et dominii perpetue possidebit. In quorum testi-
monium presentem litteram super hoc contractu conscriptam nostro
sigillo tradimus communitam. Testes huius sunt Guntherus patruus
noster et strenui viri Hermannus dictus Funcke, Heino advocati milites,
Rudolfus de Tuntzenhusen et Hermannus dictus Landgreue cum aliis
pluribus fide dignis. Et ego Gunterus de Stusforde testis prescriptus
in signum testimonii maioris sigillum meum duxi presentibus appen-
"dendum, Datum et actum anno domini M^ CCCXXY, feria tercia ante
diem beati Vrbani proxima.
*^ Phaffengashoffen 7 phaffingehouen D est quatuor D
-1325. August 1. 523.
Die Brüder Konrad und Konrad von Tannroda eignen dem Kloster
Pforte 6!/, Hufen in Hassenhausen, Klein-Döben, Gross-Döben und
Pomnits zu. Vogl. Nr. 525.
Häschr.: T 77. D 118^ (tit, Hassinhusen) mit Kürzungen.
Drucke: Corssen 341. Deutsch: Wolff LI, 416.
482 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Nos Conradus et Conradus fratres dei gracia domini in Thanrode
recognoscimus et omnibus, qui presentem litteram viderint, lucide
declaramus, quod nos divine remuneracionis intuitu quatuor mansos in
campis ville Hassinhusen sitos, quos Eckehardus de Sultze, et unum
mansum in campis Minoris Dobene ac dimidium mansum in campis
Maioris Dobene sitos, quos Bernhardus dictus Stubichen, nec non unum
mansum in campis ville Pompnitz* situm, quem Heinricus dictus de
Balgestete a nobis et nostris progenitoribus tenuerant titulo feudali,
eum fundo seu fundis et superficie, cum areis, curtibus, pratis, pascuis,
karectis, virectis, frutectis, salicibus et salictis, aquis, rivis, aquarum
decursibus®, stratis regiis, semitis, limitibus, viis et inviis nec non cum
omnibus reliquis suis pertinenciis venerabilibus et devotis nobis dilectis
domino .. abbati et conventui monasterii in Porta ordinis Cisterciensis,
quos scilicet abbatem et conventum nos et nostri progenitores hactenus
prosecuti sumus condignis honoribus et favoribus graciosis, sperantes
per oraciones eorum nostris et progenitorum nostrorum animabus divine
propiciacionis beneficium subventurum, dedimus, contradidimus et appro-
priavimus ac presentibus damus, contradimus et appropriamus proprie-
tatis iure perpetuo possidendos, abrenunciantes omnibus iuribus, usibus
et utilitatibus, que nobis ac nostris successoribus conpetere in eisdem
bonis possent, ius, quod in predictis bonis ad nos pertinuit seu ad
nostros successores posset aliqualiter pertinere, in dominium predicto-
rum religiosorum totaliter transferentes. Ne igitur super hac nostra
donacione et appropriacione valeat alicuius dubietatis scrupulum* sub-
oriri, presentem litteram desuper conscriptam appensione sigilli felicis?
recordacionis domini Conradi patris nostri et domini Eckenberti* patrui
nostri, quo in nostris litteris utimur, dedimus, sicut decuit, roboratam.
Datum anno domini M? CCC? XXV, in die beati Petri ad vincula. Testes
sunt frater Eckenbertus germanus noster dilectus, Heinricus de Tuten-
bergk, Fredericus de Tennenstete fideles nostri et plures alii fide digni.
2 et hinzugefügt T ? discursibus D *" scerupudli 7T D ^ ? pie D
* erkinberti D
1326. Juli 13. 924.
Friedrich Herr zu Heldrungen eignet dem Kloster Pforte drei Viertel
einer Hufe in Dachwig zu, die der Erfurter Bürger Nikolaus von
Weissensee von ihm zu Lehen gehabt und dem Kloster geschenkt hat.
Hdschr.: D 129° (tit. Erffordia).
Drucke: Corssen 337. Deutsch: Wolff II, 419.
Nos Fridericus dei gracia dominus in Helderungen recognoscimus
et universis presencium inspectoribus notum esse cupimus et constare,
quod nos in remedium anime nostre et progenitorum nostrorum de
mera et libera voluntate, accedente consensu omnium heredum nostru-
rum dedimus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus
Nr. 524—525. 1326. 483
et tradimus religiosis viris domino abbati, conventui et monasterio in
Porta omne ius proprietatis, utilis et directi dominii trium quartalium
unius mansi cum areis et aliis suis pertinenciis ac censu, videlicet
tribus solidis et tribus denariis Erffordensis monete, que bona sita
sunt in villa et campis Tachebeche, de quibus et datur singulis annis
I auca, que quidem bona providus vir Nicolaus dictus de Wissensehe
civis Erffordensis a nobis in feodo habuit et liberaliter ad manus
nostras resignavit, predictis religiosis facta donacione perfecta totaliter
et conplete. Abrenuncciamus igitur omnibus iuribus, usibus et ob-
sequiis, que nobis et nostris successoribus in dictis bonis conpetebant
vel possent conpetere aliqualiter in' futurum. In quorum omnium cer-
titudinem presentem litteram desuper rite confectam nostri sigilli appen-
sione fecimus consignari. Datum anno domini MCCCXXVI, [in die
beate]* Margarete. Testes sunt discreti viri Gotschalkus Kerlinger, Con-
radus Lutirborn et Gotschalkus de Reinstete cives Erffordenses et
plures alii.
* D verkürzt in dieser Weise sehr hüufig das Datum.
— nn
1326. Oktober 25. 529.
Erneute, modifizierte Urkunde der Brüder Konrad und Konrad
von Tannroda über die in Nr. 523 behandelte Zueignung mit Weg-
lassung der halben lHufe in Gross-Döben.
Hdschr.: D 117" (tit. Hassinhusen). T 75 mit Neuhöfers Bemerkung:
Litere originales suprascripte sunt mihi notario infrascripto per
dominum abbatem monasterii in Porta exhibite, sed quia per mures
erant corrose, legi et auscultari non poterant. Retulit tamen sua
reverenda paternitas copiam prescriptam esse sumptam ex veteri
copiali privilegiorum, quod in cenobio habent.'
Druck: Deutsch: Wolff II, 416. Vogl. Corssen 341.
In nomine domini. Amen. Nos Conradus et Conradus fratres dei
gracia domini in Tanrode recognoscimus et omnibus Christi fidelibus,
qui presentem litteram viderint, notum esse eupimus et constare, quod,
cum nos sicud et nostri progenitores dominum abbatem et conventum
monasterii Portensis* simus indesinenter promocionis et honoris studio
prosecuti®, nos in nostrorum et dictorum* progenitorum nostrorum
peccaminum? remissionem de mera, libera et absoluta voluntate dedi-
mus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et tra-
dimus domino abbati, conventui ac monasterio predictis omne ius pro-
prietatis, quod nobis in bonis*, videlicet in uno manso sito in campis
Minoris Dobenef solvente* singulis annis" mediam marcam, quem Bern-
hardus dictus Stobichin! a nobis* habuit in feodo, item in uno manso
sito in campis ville Pomnycz solvente! singulis annis^ unam marcam,
quem Heinricus dictus de® Balgestete a nobis* similiter tenuit in feodo,
item in quatuor mansis sitis in campis ville Hassenhusen?, quos Echar-
484 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
dus dietus deSuleze a nobis? tenuit titulo feodali, conpetebat seu quod
habuimus in eisdem. Transferimus igitur proprietatem predictorum
bonorum cum omnibus suis pertinenciis in dominium religiosorum iam
dictorum, nichil iuris nobis seu? nostris successoribus seu heredibus
presentibus et futuris in prefatis bonis seu eorum aliquo penitus reser-
vantes. In quorum omnium certitudinem presentem litteram prelibatis
religiosis dedimus sigillo pie memorie domini Conradi patris nostri et
domini Erkinberti patrui nostri, quo nos uti hactenus? consuevimus,
firmiter" roboratam. Testes sunt dominus Heinricus plebanus in Tan-
rode, Heinricus et Gocze* dicti de Tutinberg et Fridericus dictus de
Tenstete fideles nostri et plures alii. Datum anno domini M CCC XXVI,
VIII kalendas Novembris.
* ordinis Cisterciensis hinzugefügt T ^ persecuti 7 © predictorum T
4 precamur (statt peccaminum) T * infra scriptis hinzugefügt T — Debene T
* soluentem D N annis singulis 7 — ! de Stubechen T N et nostris pro-
genitoribus hinzugefügt T ^ ! soluentem D T . " de fehit T — " hassinhuß D
" a nostris progenitoribus (statt a nobis) T P? siue T 9 quos nos hactenus
uti T — ' funt (statt firmiter) T ? Gotzo T * fide digui hinzugefügt T
ı Es dürfte kaum zu bezweifeln sein, dass unter dem alten Kopialbuch D :u
verstehen ist. Denn einerseits lassen. sich die allerdings ziemlich zahlreichen Ab-
weichungen in T. theils auf mangelnde Genauigkeit des Alschreibers, theils auf Be-
nutzung des Originals, so weit es eben lesbar war, zurückführen, andrerseits finden
gerade die sinnlosen Fehler (precamur für peccaminum und funt für firmiter)
in der Schreibart von D ihre Erklärung.
1326. Oktober 26. | 526.
Konrad der Aeltere, Herr zu Tannroda, vidimiert die Urkunde Ottos
Burggrafen von Kirchberg betr. 71/, Hufen in Sachsenhausen Nr. 3607.
Hdschr.: T 266". D 93" (tit. Sachsinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 418.
Nos Conradus senior dei gracia dominus in Thanrode protestamur
publice in his scriptis nos audivisse et vidisse litteram domini burgravii
in Kirchberg sub suo sigillo filo serico appenso, cuius tenor hic inferius
annotatur:
Es folgt die Urkunde Nr. 367.
Et nos Conradus de Thanrode predictus presentibus domino Hen-
rico plebano in Tanrode et Henrico de Vtensberg milite sigillum, quo
utimur, appendi iussimus huic scripto anno domini M°CCCXXVI, VII?
kalendas Novembris.
I
1326. November 9. | 527.
Die Brüder Rudolf, Johannes und Heinrich von Herbsleben eignen
dem Kloster Pforte 1 Hufe in Endeleben zu, welche Albert und Ber-
told von Bessingen ihnen aufgelassen haben, ebenso alle ihre Rechte
Nr. 526—528. 1826—18327. 485
an den Besiteungen, die Heinrich und Dietrich von Werningshausen
in leisterem Dorfe dem Kloster übertragen haben.
Häschr.: T170®. D73 (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 417.
In nomine domini. Amen. Nos Rudolfus, Iohannes et Henricus
fratres, filii felicis memorie quondam Iohannis dicti de Heruersleiben,
recognoscimus et omnibus presencium inspectoribus cupimus esse
notum, quod nos de unanimi, libera et mera voluntate, diligenti delibe-
racione prehabita, pro nostris et progenitorum nostrorum peccatis
dedimus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et
tradimus honorabilibus et religiosis viris domino abbati et conventui
monasterii Portensis ius proprietatis et qualecunque aliud ius nobis
conpetebat in uno manso sito in campis ville Emundeleyben, quem
Albertus et Bertoldus fratres dicti de Betzyngen tenuerunt a nobis in
feodo et ad manus nostras libere resignarunt, item omne ius, quod
nobis eonpetebat in bonis, que Heinricus et Theodericus fratres dicti
de Weringeshusen in campis et villa Weringeshusen in possessionem
predictorum religiosorum transtulerunt. Hec omnia et singula cum
fundo seu fundis, cum iure utilis* et directi dominii ac cum omnibus
aliis suis pertinenciis prelibatis religiosis contradimus iure proprietario
perpetuo possidenda, abrenunctiantes omnibus iuribus, usibus et ob-
sequiis, que nobis in predictis bonis seu eorum aliquo conpetebant.
"Et ut hec nostra donacio et proprietatis collacio fidem obtineat pleni-
orem, presentem litteram predictis religiosis dedimus appensione nostri
sigilli, quo omnes simul utimur, roboratam. Datum anno domini
M CCC XXVI*, quinto idus Novembris. Testes sunt Albertus patruus
noster, filius pie recordacionis Hugonis de Heruersleyben, Theodericus
dictus Weninge, Albertus dictus Nacht, Rabodo et filii eius et plures alii,
a vtilitatis D ^ 1326 T
133. 928.
Friedrich und Hermann Grafen von Orlamünde und Herren zu
Weimar vertauschen dem Kloster Pforte eine seinem Wirthschaftshofe
Hechendorf benachbarte Mühle gegen 3 einsende Höfe, 1 in Wiehe
und 2 in Garnbach.
Häschr.: T 234^. D 77 (tit. Hechindorff). |
Drucke: Böhme, Todtheilung 85. Deutsch: Wolff II, 427. Vgl. v. Reitzen-
stein 142».
In nomine domini. Amen.* Scripti memoria perennantur tempo-
ralia, ne in oblivionem decidant et per consequens depereant et tam
presentibus quam posteris generent erramentum. Hinc est, quod nos
Fridericus et Hermannus dei gracia comites de Orlamunde et domini
in^ Wimar recognoscimus tenore presentium et omnibus, ad quos
Geschlehtaq. d. Pr. 8 Bd. XXXIII. 32
486 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
devolaverint, volumus esse notum, quod ex unanimi consensu et beni-
volo ad instanciam et peticionem reverendi viri domini Alberti abbatis
nostri conpatris tociusque conventus in Porta et Hermanni de Boze-
leyben rectoris curig Hechendorf quoddam molendinum in nostra iuri-
dicione situm, eidem curie iam dictg vicinum, quod Ricmole vulgariter
et communiter* appellatur, iusto permutacionis titulo ad manus eorum
resignantes appropriavimus et presentibus appropriamus cum omni iure,
quo ad nos et? nostros coheredes pertinuit seu in posterum pertinere
poterit* quoquo modo, cum tanta .piscaria infra ipsum molendinum et
supra, quantum iactus unius tigilli! poterit conprobari, hac cum con-
ventione, scilicet pro tribus areis, una in Wie sita et duabus in Garen-
bacht, que aree nobis ut ipsis siugulis.annis in tercio dimidio fertone
‘Northusensis argenti censualiter servient® et in omni, quo ipsis servi-
erunt. Et ut predicta permutacio firmius perseveret, insuper etiam!
concedimus eos et permittimus iam sepe dictum molendinum, si volu-
erint, funditus evellere alioque in loco reedificando constituere*, ut
eorum utilitati et profectui videbitur convenire. ln cuius rei testimo-
nium et ne cuiquam super hiis in posterum sit dubium, presens
scriptum dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Testes et con-
siliarii, qui aderant, dominus Christianus viceplebanus in Wie, Hein-
ricus et Lutolfus! de Alrestete et Heinricus de Deinstete milites, Fri-
dericus de Voilsburch tune temporis advocatus, Henricus de Dratstete"
scultetus, Gernodus Funcke», Hermannus de Bozeleyben et Petrus de
Rusteleyben? fratres. Datum et actum anno domini M° CCC? XXVII*. '
Augeat et crescat deus hoc nunquamqueP depescat*, Amen.
a In — amen fehit D "^ de D * et communiter fehlt D ad hinzu-
gefügt D ° potuerit D f quantus D € garnbach D ^ seruiret T
i etiam fehlt D — * construere D — ! Lucolfus T " Draestete T — " wrke
(vurke) 7 . ? Ruteleyben 7T Rusteleibin D que fehlt T N tepescat T
! Ueber den Stein- (hier Ziegel-) Wurf zur Bestimmung der Entfernung vgl.
J. Grimm, Rechtsalterthümer‘ I, 89 f.
1327. April 30. | 529.
Gebhard Bischof von Merseburg eignet dem Kloster Pforte 3 Hufen
in Tragarth, Meuschau und Lópile und 4 Aecker am Egelsee, die
er ihm streitig gemacht hat, weil sie ohne Zustimmung des Domkapitels
erworben sind, nach einer Zahlung von 40 Mark SWber zu.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. des Bischofs und des Domkapitels an rothen
seidenen Fäden, beschädigt. Dresden H. St. A. Nr. 2392.
Druck: Kehr, UB. d. Hochst. Merseburg I, 648.
In nomine domini. Amen. Nos Gheuehardus dei gratia episcopus
ecclesie Mersburgensis recognoscimus et omnibus Christi fidelibus, qui
presentem litteram viderint, notum esse cupimus et constare, quod,
licet honorabiles et religiosi viri dominus abbas et conventus monasterii
Nr. 529. 1827. 48%
Portensis ordinis Cystersiensis quedam bona, videlicet tres mansos et
quatuor agros, sitos unum cum pratello et una area sive curte in
campis et villa Trawort et unum cum area sive curte in campis et
villa Muschowe et dimidium, qui dicitur Allexii, cum pratello et insuper
dimidium, qui fuit Flogeles, cum pratello in campis curie predictorum
abbatis et conventus, que Lepytz vocatur, et quatuor agros, qui circa
lacum dictum Egelse siti sunt, emendo sua pecunia conpararint et a
felicis recordationis domino Henrico predecessore nostro tunc ecclesie
nostre episcopo, :quia proprietas prescriptorum bonorum ad nostram
predictam :ecclesiam pertinebat, super predictis bonis consensu et litteris
inpetratis prememoratorum bonorum aliquamdiu bona fide fuerint pos-
sessores, nos tamen prefatis abbati et conventui super predictis bonis,
super quibus consensum nostri capituli non habebant, causam moventes
prelibata bona utpote* sine voluntate et assensu nostri predicti capituli
aligenata inpetivimus et tamquam nostra nobis nitebamur quodammodo
vendicare. Verum variis tractatibus intervenientibus tandem cum pre-
dictis abbate et conventu concordavimus in hunc modum, videlicet quod
sepe fati abbas et conventus quadraginta marcas Friburgensis argenti
nobis darent, solverent seu pagarent, ut nos cause sive inpetitioni pre-
fate cederemus et ipsis super proprietate prelibatorum bonorum pro-
videremus et consensum ad hoc eisdem ordinaremus nostri capituli
memorati. Nos igitur sepe dictis abbati, conventui et monasterio pro-
prietatem et dominium utile et directum seu qualecunque ius aliud,
quod nobis sive nostre ecelesie predicte in supra scriptis mansis et
agris ac areis et pratellis seu eorum aliqua parte conpetebat, et insuper
unam aream absolutam, sitam in prefata^ villa Trawort, ac generaliter
cum omnibus usibus et utilitatibus omnibusque ad predicta bona per-
tinentibus quoquo modo de unanimi, libero, mero et absoluto consensu
nostri capituli contulimus, dedimus et tradidimus ac presentibus con-
ferimus, damus et tradimus ac in possessionem transfundimus eorun-
dem, promittentes sepe dictis abbati et conventui, quod ipsos deinceps
super premissis bonis.in nullo inpediemus, sed in hiis et aliis omnibus
ipsos promovebimus ac iuxta suam oportunitatem pro nostro posse
eisdem efficacis defensionis presidio assistemus. Cum ergo omnium
habere memoriam divinitatis magis quam mortalitatis esse enucleator*
iuris veteris asseveret, ne mater erroris oblivio prefatam nostram appro-
priationem ab hominum memoria secludere et prelibatis abbati et con-
ventui super ea novam, quod absit, inpetitionem inducere valeat in
posterum, ipsis in premissorum certitudinem presentem litteram dedimus
nostri sigilli appensione firmiter roboratam. Actum et datum anno
domini M?CCC? XXVII?, pridie kalendas Maii. Testes huius rei sunt
Büsso senior deScrapelow germanus noster dilectus, Rudolfus de Kane-
werfen, Vlricus dietus Bok, Albertus dictus Buse et Conradus de Werdere
milites, Fredericus dictus de Molendino et Iohannes de Zhabestorp et
plures alii fide digni. Et nos Henricus dei gratia prepositus, Rudolfus
82*
488 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
thesaurarius totumque predicte Mersburgensis ecclesie capitulum ad
exprimendum nostrum consensum premissis omnibus liberaliter acces-
sisse sigillum nostri capituli etiam appendi fecimus huic scripto.
* que nach utpote — ^ pfata ° enucleatur kann nur als Schreibfehler gelten
1327. Mai 26. 530.
Hermann Graf von Gleichen eignet dem Kloster Pforte eine ihm
von drei Erfurter Bürgern aufgelassene Hufe in Tottleben su.
Häschr.: T 175’. D 87 (tit. Extra) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 428.
In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gracia comes de
Glichen recognoscimus et hoc scripto tam presentibus quam futuris
Christi fidelibus cupimus intimare, quod ad dei omnipotentis eiusque
gloriose genetricis honorem nec non ad devotam instanciam dilecti
nobis Gothscalci Kerlingeri civis Erfordensis dedimus, donavimus et
tradidimus ac presentibus damus, donamus et tradimus honorabilibus
et religiosis viris domino abbati, conventui et monasterio Portensi ius
proprietatis et utilis ac directi dominii unius mansi siti in campis ville
Totheleyben®, quem providi viri Theodericus et Segehardus dicti Hottir-
manni* et Hugo dictus Iunge cives Erfordenses a nobis in feodo tenu-
erunt et ad nostras manus suis litteris libere resignarunt. Transferimus
eciam cum predieto manso universa et singula ad ipsum pertinencia,
quoeunque nomine seu vocabulo nuncupentur, nihil iuris nobis sive
nostris successoribus seu heredibus in ipsis vel* eorum aliquo reser-
vantes. Et ut hec nostra donacio sive proprietatis collacio fidem habeat
ampliorem, presentem litteram inde confectam nostri sigilli appensione
fecimus insigniri. Datum anno domini M CCC XXVII, in crastino beati
Vrbani confessoris.
a tótleibin D — " hochermanni T "in hinzugefügt T 1327 T
1327. August 27. 531.
Die Brüder Otto, Albert und Hartmann Burggrafen von Kirchberg
eignen mit Zustimmung ihrer Erben nach Resignation Dielrichs und
Bertolds Vilzthwme von Apolda und gegen eine Zahlung von 30 Mark
dem Kloster Pforte die ihnen zustehenden drei Viertel des Dorfes
Sachsenhausen eu. Vgl. Nr. 582—535.
Hdschr.: T 269°. D89 (tit. Sachsinhusen) mit unerheblichen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 420.
In nomine domini. Amen. Nos Otto, Albertus et Hartmannus®
fratres dei gratia burgravii de Kirchberg recognoscimus et per huius
Nr. 530 —531. 1827. 489
scripti tenorem omnibus Christi fidelibus notum esse cupimus et con-
stare, quod, cum villa Saxenhusen, cuius ius proprietatis ratione paterne
successionis ad nos pertinuit, pro quarta parte ad honorabiles viros
dominum abbatem et conventum monasterii Portensis ex datione felicis
memorie domini Ottonis patris nostri iure proprietario pertineret!, resi-
duis tribus partibus titulo feudali Theoderico militi et Bertoldo fratri
suo vicedominis de Apolde nostris fidelibus per nos collatis ac ali-
quamdiu per predictos Theodericum et Bertoldum possessis titulo pre-
libato, petiverunt idem abbas et conventus pro se et dicto monasterio,
quatenus ipsis ius proprietatis predictarum trium partium dare, tradere
et conferre propter deum et in animarum nostrarum remedium digna-
remur. Et ut nos ad exauditionem sue peticionis facilius inclinarent,
nobis triginta marcas puri argenti communiter tribuerunt, quam pecu-
niam confitemur et contestamur nobis prestitam atque datam, ita quod
quilibet nostrum acciperet decem marcas. Attendentes igitur, quod,
etsi omnes Christi fideles nos diligere deceat et fovere, presertim reli-
giosos viros domino servientes, predictos tamen abbatem et conventum
nostrorum progenitorum sequendo vestigia convenit nos condignis ubi-
libet prevenire honoribus et favoribus prosequi® gratiosis, nos genera-
liter omnium et singuli singulariter suorum heredum, videlicet" Otto
filii* Ottonis et filie Sophie, Albertus filii Hermanni* et filie Elisabet
ac Hartmannus filie Sophie, nec non et specialiter Sophie filie Theode-
rici pie memorie fratris nostri ac universaliter omnium heredum et
coheredum nostrorum accedente consensu et libera voluntate, prius
tamen recepta resignatione predictorum "Theoderici et Bertholdi, qui
predicta bona in Saxenhuson a nobis in feudo, ut premittitur, tenuerunt,
proprietatem et directum dominium predictorum bonorum et generaliter
omne ius, quod nobis in predictis seu pro predictis tribus partibus
prelibate ville, et eciam illud ius, quod nobis in bonis, que castellani
de Bottilstete a pincernis de Dornburg infeudatis a nobis tenent in
feudo, conpetebat sive singulariter singulis sive universaliter universis,
damus, donamus et in solidum contradimus abbati, conventui et mona-
sterio predictis eo iure, quo nos ius proprietatis predicte hactenus ha-
buimus et quo ad nos est nomine successionis hereditarie devolutum,
abrenunciantes precise pro nobis nostrisque heredibus et coheredibus
predictis tam presentibus quam futuris omni iuri, usui, requisitioni,
dominio, utilitati et obsequio, que habuimus in predictis sive pro pre-
dictis bonis seu que nostri heredes et successores essent in posterum
quomodolibet habituri. Et ut premissa omnia rata maneant et totaliter
inconvulsa, presentem litteram sigillorum nostrorum appensione fecimus,
sicut decuit, roborari. Datum anno domini millesimo CCC? XXVII*, VI
kalendas Septembris. Testes huius rei sunt Bertoldus et Theodoricus
Ysaristete, Heinricus de Molwitz et Baldramus de Ramsla, frater Ecce-
hardus^ de Natza, frater Eckenbertus! de Tanrode et frater Conradus
de Mogeln* monachi in Porta et plures alii.
490 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
^ hmannus (sonst für Hermannus) 7T hardmannus D b prosequi am
Rande D fehlt T — * videlicet fehlt D —— ^ filio D e hmani 7 f Botol-
stete T ® seu D Hechardus D ! erkenbertus D X mogelin D
! Vgl. Nr. 367 v. J. 1302. Sept. 2.
1397. August 29. 992.
Die Brüder Dietrich und Bertold Vitzthume von Apolda verkaufen
dem Kloster Pforte für 170 Mark ihre Güter in Sachsenhausen, be-
stehend aus drei Vierteln des Dorfes, mit allen Rechten. Vgl. Nr. 531.
538—535.
Hdschr.: T 268^. D 90" (tit. Bachsinhusen) mit einzelnen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 421.
In nomine domini. Amen. Nos Theodericus miles et Bertoldus
fratres vicedomini de Apolde recognoscimus et in noticiam omnium,
qui presentem litteram viderint, cupimus pervenire, quod nos vendi-
dimus honorabilibus viris domino Alberto abbati et conventui mona-
sterii Portensis pro centum et septuaginta marcis puri argenti bona
nostra, que habuimus in Saxenhusen, videlicet tres partes ipsius ville
cum fundo seu fundis et superficie, cum iure dominii utilis et directi
nec non cum campis, areis, curtibus, ortis, pratis, pascuis, virgultis,
salicibus et salictis, rivis, aquis aquarumque discursibus, stratis, semitis,
limitibus, frutectis, cultis et incultis, viis et inviis et iuditiis sanguinis
et aliis, quocunque nomine vel vocabulo nuncupantur, et iusticiis,
usibus, obsequiis et generaliter omnibus suis pertinentiis de iure vel
de facto, tradentes prelibato domino abbati recipienti pro se et dicto
monasterio bona predicta cum omnibus ad ipsa pertinentibus sive
singulariter singulis sive universaliter universis ad habendum, tenen-
dum et possidendum et, quicquid ipsis in eis placuerit, faciendum,
volentes etiam, quod ius patronatus ecclesie predicte ville cum uni-
versitate predictorum bonorum libere ad abbatem et conventum transeat
prelibatos. Promittimus* insuper et presentibus nos et nostros heredes
obligamus ad evincendum, defensandum et guarandandum abbatem et
conventum sepe dictos in bonis prefatis ab omni persona seu univer-
sitate, quandocunque fuerimus requisiti. Et ut premissa omnia robur
optineant perpetue firmitatis, presens instrumentum inde confectum
sigillorum nostrorum appensione fecimus roborari. Datum anno domini
millesimo CCC? XXVII, quarto kalendas Septembris. Testes sunt dominus
Ludewicus plebanus in Apolde, Tammo de Wikerstete miles, Kune-
mundus de Stuthirnhaim* advocatus in Eccehardisberge, Heinricus
Potzendorff® et Henricus de Florstete, frater Eccehardus de Natza, frater
Conradus de Sumerde, [frater]? Erkenwertus de Tanrode et frater Fri-
derieus de Wissenze* et plures alii fide digni.
Nr. 582—534. 1327. 491
! permittimus 7 b stotternheym (advocatus fehlt) D * Heinricus
Potzendorff fehlt, ebenso die Pforiner Mönche D — * Erkenbert von Tannroda ist
sowohl nach der Stellung unter den Zeugen wie nach Nr. 523. 531 w. 540 Mönch
in Pforte. — ? willenze T Vgl. Nr. 518 u. 536.
1327. August 29. 999.
Die Brüder Dietrich und Bertold Vitzthume von Apolda lassen die
von ihnen besessenen und dem Kloster Pforte verkauften drei Viertel
des Dorfes Sachsenhausen den Burggrafen Albert und Hartmann von
Kirchberg auf. Vgl. Nr. 531. 532. 534. 535.
Hdschr.: D 90 (tst. Sachsinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 422.
Nobilibus et strennuis dominis suis domino Alberto et domino
Hartmanno boregraviis de Kirchberk Theodericus miles et Bertoldus
fratres vicedomini de Appolde debite fidelitatis obsequium in omnibus
indefessum. Dominacioni vestre pateat per hoc scriptum, quod nos
tres partes ville Sachsinhusen, quas a vobis tenuimus in feodum,
honorabilibus viris domino abbati et conventui de Porta vendidimus
pro certa pecunie quantitate ipsasque vobis in scriptis presentibus re-
signamus, vestram nobilitatem studiosis precibus affectuosius exorantes,
quatenus prefata bona in proprietatem et dominium prelibatorum
abbatis et conventus transfundere et transferre dignacio vestra propter
deum non abnuat seu recuset. Datum anno domini MCOC XXVII, DI
kalendas Septembris.
1327. August 29. 594.
Die Brüder Dietrich und Bertold Vitzthume von Apolda stellen
das Kloster Pforte gegen etwaige Anfechtungen der Gattin ihres
Oheims Heinrich Schenk von Saaleck Margarete betr. die in Sachsen-
hausen vom Kloster erworbenen Güter, die ihr als Leibgedinge über-
wiesen worden sind, sicher. Vgl. Nr. 531—533. 535.
Hdschr.: D 91 (tit. Sachsinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 422.
Nos Theodericus miles et Bertoldus fratres vicedomini de Appolde
recognoscimus et in noticiam tam presencium quam futurorum cupimus
pervenire, quod, cum nos bona nostra in Sachsinhusin vendidissemus
honorabilibus viris domino abbati et conventui monasterii Portensis
pro certa pecunie quantitate, prefati abbas et conventus ex eo, quod
predicta bona nomine dotalicii vel donacionis propter nupcias collata
sunt domine Margarete uxori patrui nostri Heinrici pincerne de Sal-
ecke, timentes sibi in dictis bonis preiudicium posse in posterum gene-
rari^, exegerunt a nobis, ut ipsis de preiudicio huius modi sic suspecto
ydonee caveremus. Nos igitur prefatis abbati et conventui volentes,
492 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
ut tenemur, plenarie super premissis cavere, promittimus in hiis scriptis,
quod de predictis, quandocunque requisiti fuerimus, ab inpeticione pre-
dicte domine Margarete» fideliter et totaliter eximemus, et ad exempcionem
huius modi et eviccionem nos et nostros heredes data fide presentibus
obligamus. In huius autem promissionis et obligacionis certitudinem
pleniorem presentem litteram sigillorum nostrorum appensione fecimus
roborari. Datum anno domini MCCC XXVII, IIII kalendas Septembris
Testes sunt Fridericus de Sulezbeche et Albertus Rufus castellani in
Appolde, Iohannes de Wlfisborn scriptor noster et plures.
* gnerari— " Es scheint eos oder ipsos ausgefallen zw sein.
1327. August 31. Gotha. 535.
Landgraf Friedrich [der Ernsthafte] von Thüringen bestätigt auf
Bitten des Abtes und Konventes dem Kloster Pforte die Zueignung
von Sachsenhausen. Vgl. Nr. 531— 534.
Hdschr.: T270. D91 (tit. Sachsinhusen) mit wenigen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 423.
In nomine domini. Amen. Fridericus dei gratia Thuringie lant-
gravius, Misnensis et Orientalis marchio dominusque terre Plisnensis
omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Etsi quibuslibet nostre ditioni
subiectis, presertim religiosis domino servientibus in his, que ipsorum
profectum commodumque respiciunt, nos deceat quantum possumus
providere, abbatem tamen et conventum Portensis monasterii devotos
nobis dilectos, ipsorum erga nos fide et exigentibus obsequiis nos con-
venit in his, que rationabiliter postulant, exaudire et nostrorum pro-
genitorum imitando vestigia clementius et gratius ceteris* confovere.
Ea propter notificamus hoc scripto tam presentibus quam futuris, qui-
bus nosse fuerit oportunum, quod, cum nobiles viri Otto, Albertus et
Hartmannus* fratres burcgravii de Kirchberg proprietatem et directum
dominium ville Saxenhusen cum omni iure dedissent pure et iutegra-
liter abbati et conventui ac monasterio prelibatis, idem abbas et con-
ventus, ne ipsis super proprietate predicta sinistri aliquid a quocunque
machinari seu fabricari valeat quoquo modo, petiverunt a nobis humi-
liter et obnixe, ut proprietatem prefatam eis confirmare* ac ipsos in
possessionem prememorate ville eo iure, quo ad ipsos devenit, defensare
de speciali gratia dignaremur. Nos igitur predictorum abbatis et con-
ventus precibus favorabiliter annuentes, appropriationem sepe dictam
ratam et gratam habentes his nostris litteris, quantum ad nos spectat
seu possumus, confirmamus et decernimus sepe fatos abbatem et con-
ventum debere in possessione et iure predicte proprietatis et ville, sicut
ad ipsos pervenit, perpetuo permanere. Et ut predicta nostra con-
firmatio et* decretum nullo dubietatis fuco valeat deformari, presentem
roboratam litteram sigillo dedimus abbati et conventui sepe dictis.
Nr. 585—580. 1827. 498
Datum Gotha anno domini millesimo tricentesimo vicesimo septimo,
pridie kalendas Septembris. Cuius rei testes sunt nobiles viri Guntherus
comes de Swartzburch, Heinricus iunior advocatus de Plaue* dictus
Rucze! nostri consanguinei, Bertoldus de Eckestete® vicedominus miles
et Theodoricus noster notarius et quam plures alii fide digni.
. * ceterisque 7’ ® hidriamannus T * conformare D 4 et fehlt T
eplaw D Rute D * alrstete D
1327. September 20. 596.
Albert Abt, Dietrich Prior und der Konvent des Klosters Pforte
bekunden, dass sie bei ihrem Unvermögen die Kaufsumme für die von
den Vitzthumen von Apolda erworbenen drei Viertel des Dorfes Sachsen-
hausen zu bezahlen die Brüder Dietrich, Konrad und Hermann
Wurm Burgmannen au Butielstedt in der Weise als Theilnehmer
angenommen haben, dass letztere swei Drittel der Kaufsumme bezahlen
und den entsprechenden Antheil an den Rechten und Einkünften
empfangen, jedoch unter Vorbehalt des Eigenthumsrechts und des
Kirchenpatronats für das Kloster. Vgl. Nr. 532. 558.
Hdschr.: T 267. D% (tit. Sachsinhusen) mit zahlreichen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 424.
In nomine domini. Amen. Nos frater Albertus abbas, Theodericus
prior totusque conventus monasterii Portensis ordinis Cisterciensis
recognoscimus et per presens scriptum notificari cupimus omnibus
Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, quod, cum a strennuis
viris Theoderico milite et Bertoldo ipsius fratre vicedominis de Appolde
tres partes ville Saxenhusen cum omnibus suis pertinentiis, cuius ville
residua quarta pars longis temporibus cum suis pertinentiis ad nos
pertinuit et adhuc pertinet, pleno iure emissemus et conparassemus pro
certa pecunie quantitate, nos considerantes, quod ipsam pecuniam pre-
dictis vicedominis soli persolvere non possemus, strennuos viros Theo-
dericum, Conradum et Hermanum fratres dictos Worme* castellanos
in^ Botenstete nobis in socios tam solutionis* dicte pecunie quam
possessionis dictarum trium partium prelibate ville Saxenhusen
assumpsimus® in hunc modum, videlicet quod predicta solvenda pecunia
pro una parte per nos et pro dupla parte per Theodericum, Conradum
et Hermannum predictos persolvatur et secundum taxum solutionis
pecunie etiam possessio predictarum triumí partium ad nos pro una
et ad ipsos pro dupla parte equo moderamine devolvatur eo modo
eaque forma, videlicet ut de vero censu predictarum trium partium
nos* unam partem recipiamus et ipsi duas partes recipiant iusta divi-
sione ipsius census, postquam a rusticis ipsius ville colonis trium
partium predictarum simul receptus* et collectus fuerit per eum, quem
nos cum predictis Theoderico, Conrado et Hermano ad hoc deputave-
rimus, iuxta modum, qui supra scriptus est, eque facta. lus autem
494 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
proprietatis predictorum bonorum, quod ipsi nobiscum secundum pre-
scriptum modum conparaverunt, et etiam ius patronatus ecclesie pre-
dicte ville de ipsorum consensu nobis et nostro monasterio totaliter
reservamus. luditium etiam tam maius quam minus et quodcunque
iuditium in predicta ville Saxenhusen per unum famulum a nobis et
dictis Theoderico, Conrado et Hermanno ad hoc deputatum exercebitur,
ad quod iuditium omnes rustici predicte ville, sive nostri sive pre-
dictorum Theodorici, Conradi et Hermani singulariter seu nostri et
ipsorum communiter fuerint, venire, quotiescunque nobis et dictis
Theoderico, Conrado et Hermano vel nostro sculteto seu officiali com-
muni ad hoc, ut premittitur, deputato visum fuerit, exigente iustitia
teneantur. Omnes etiam exactiones seu tallie sive pene pecuniarie in
iuditio seu extra iuditium dicte ville rusticis imposite seu imponende
ad nos pro dimidia et ad predictos Theodericum, Conradum et Her-
manum similiter parte pro dimidia pertinebunt. Si vero processu tem-
poris cum predictis Theoderico, Conrado et Hermano ad habendum
seu retinendum unum scultetum vel famulum communem convenire
seu concordare interveniente forte casu aliquo non possemus, sed nos
nostrum et ipsi suum famulum seu scultetum habere vellemus, tunc
in exercendo iuditio noster scultetus seu famulus iuditialem baculum
in manu habebit, cui famulus seu scultetus predictorum Theoderici,
Conradi et Hermani in iuditio assidebit, ità tamen, quod omnia, que
nomine emende seu pene pecuniarie proveniunt, inter nos, ut premit-
titur, equaliter dividantur. Si autem aliquis de predicte ville rusticis
per iudicis seu iudicum sententiam visus fuerit pregravari, ad nostram
vel predictorum "Theodorici, Conradi et Hermani peticionem absque
doli interpositione factam seu faciendam! debet ipsa sententia, sive per
communem iudicem sive per singulares iudices simul lata fuerit,
mitigari seu, si nobis vel ipsis videbitur, totaliter relaxari. Predicta
igitur omnia tam bona quam iura iuxta modum et formam ac con-
ditiones supra scripta Theoderico, Conrado et Hermano predictis in
feudum contulimus et his scriptis conferimus iure hereditario perpetuo
possidenda. Et ne super premissis seu eorum aliquo inter nos et
Theodericum, Conradum et Hermanum predictos seu inter nostros suc-
cessores et ipsorum heredes possit* aliqua dubietas vel altercationis
seu dissensionis! materia in posterum suboriri, presentem litteram inde
confectam nostro et predictorum Theoderici, Conradi et Hermani sigillis
consignari fecimus in ;testimonium premissorum. Et nos Theodericus,
Conradus et Hermanus predicti ad exprimendum nostrum consensum
premissis omnibus accessisse nostrum sigillum, quo omnes contenta-
mur, appendi fecimus huic scripto. Datum anno domini millesimo
CCOC9? XXVII, XII kalendas Octobris. Testes huius rei sunt Iohannes
Hertnidi*, Vlricus de Lichtenhain, Iohannes de Harstal et Heinmannus
scultetus de Lutenthal®, frater Henricus de Wizelebin et frater Fride-
ricus de Wissenze monachi in Porta? et plures alii fide digni.
Nr. 587—588. 1327 — 1828. 495
* worne T " et (statt in) T * solicionis T Saxenhusenn T saxin-
husen D ° assusimus 7 — trium predictarum D * trium — nos fehlt T
h receptas T ! faciendi T — * possit nach suboriri D ! dissentionis T
” Hercandi 7 "in lutintal D ? Die beiden Zeugen aus Pforte fehlen D
1337. Oktober 24. 597.
Die Brüder Friedrich, Hermann und Ulmann von Balgstädt eignen
dem Kloster Pforte nach Resignation Heinrichs von Balgstädt eine
Hufe ın Pomnitz eu.
Häschr.: T84. D 125 (tit. Pomnytez) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 427.
Nos Fridericus, Hermannus et Vlmanus fratres de Balgestethe re-
cognoscimus presencium per tenorem, quod nos in animarum nostrarum
remedium dedimus, donavimus et contradidimus et presentibus damus,
donamus et contradimus honorabilibus* viris domino abbati et con-
ventui monasterii Portensis proprietatem unius mansi siti in campis
ville Pompnitz, quem a nobis Heinricus dictus de Balgestete tenuit et
possedit titulo feudali et ad nostras manus" libere resignavit, trans-
ferentes et transfundantes in abbatem et* conventum dictos predictam
proprietatem cum omni iure, usu seu requisicione, que in predicto
manso habuimus et que nostri heredes essent in posterum quomodo-
libet habituri. In cuius rei testimonium nostrum sigillum, quo omnes
quoad hoc negocium contentamur et utimur, appendi fecimus huic
scripto. Datum anno domini M? CCC? XXVII, IX kalendas Novembris.
Testes sunt Heidenricus de Rosbach, Fridericus dictus Apud ecclesiam
patruus noster et frater Heinricus monachus in Porta frater noster et
alii plures.?
* venerabilibus D — " manus nostras D et fehlt T — * plures alii D
—
1328. Januar 21. Gotha. 598.
Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen eignet dem
Kloster Pforte 21/, Hufen in Auerstedt und !;, Hufe in Taugwitz
nach Resignation Kunemunds von Stutternheim zu.
Häschr.: T181. D 106 (tit. Owirstete) mit einzelnen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 429.
In nomine domini Amen. Cunctorum perit memoria factorum,
nisi scriptis publicis et testibus veredicis* fuerint perhennata. Nos
igitur Fridericus dei gracia Thuringiorum® lantgravius, Missenensis et
Orientalis marchio dominusque terre Plisnensis universis tenore pre-
sencium recognoscimus, quod, cum "viri religiosi abbas et conventus
fratrum in Porta terciam dimidiam marcam annue pensionis de duobus
mansis et dimidio sitis in campis ville Owirstete, quorum Henricus
496 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Kirstani medium et Iohannes Husingus integrum ac filii sculteti simi-
liter integrum iure hereditario tenent, cum dimidia marca annui census
in villa Dokewitz, quam Conradus Lower et Nicolaus Tabernator an-
nuatim solvunt, a Kunemundo de Stuternheim titulo empcionis con-
parassent, nos ob reverenciam dei omnipotentis et gloriosissime matris
sue Marie et pro salubri nostrorum progenitorum animarum et nostre
remedio, facta resignacione voluntaria a Kuneniundo prefato, dicte
ecclesie et conventui in Porta bona prefata cum omnibus iuribus, uti-
litatibus et pertinenciis, sicut ante dictus Kunemundus ea a nobis in
feodo tenuit‘, condonavimus et presentibus appropriamus ab eisdem
fratribus et conventu bona prenarrata eternaliter absque omni inpugna-
cione titulo proprietatis fore possidenda. Ut autem hec ordinacio et
empcio illesa et inconvulsa in toto tempore permaneat, presentem
litteram nostri sigilli munimine duximus consignandam. Actum et
datum in Gotha anno domini M?CCC? XXVIII*, in die sancte Agnetis
virginis et martiris, presentibus Gunthero comite de Swartzburgk, Hen-
rico iuniore advocato de Plawe dicto Ruze?, Ebirhardo de Malsleibin,
Kunemundo eius filio et aliis quam pluribus fide dignis.
* veridicis D — * Thuringorum D_ * habuit D * Rufe D
mn
1398. März 19. Pforte. 539.
Ditmar Bischof von Gabula, Vikar des Erzbischofs Maithias von
Mainz, ertheilt, zugleich im Namen des lelztern und des Bischofs
Heinrich von Naumburg, allen denen Ablass, welche die Predigten
der Pförtner Mönche hören.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp. abgefullen. Pforte, Bibliothek B. 17. — D 135
(tit. Indulgencie).
Drucke: Pertuch I, 276. Bertuch- Schamel I, 172. Deutsch: Wolff
II, 434. Vgl. Schöttgen 219. Boehme, Nachrichten 38.
Nos frater Ditmarus ordinis Cysterciensis dei gracia episcopus*
ecclesie Gabulensis, gerentes vices in pontificalibus reverendi patris
domini Mathye sancte Maguntine sedis archiepiscopi sacri inperii per
Germaniam archicancellarii, omnibus hanc litteram visuris salutem in
eo, qui est omnium vera salus. Cupientes quoslibet Christi fideles ad
pietatis opera spiritali premio invitare, omnipotentis dei misericordia et
beatorum eius Petri et Pauli apostolorum meritis confisi omnibus vere
penitentibus, contritis et confessis, qui sermones fratrum monasterii
Portensis, qui in capitulo predicaverint vel predicant, quocienscunque
populo verbum dei in capitulo, extra capitulum, ante portam, in grangiis
vel in locis ubicunque proposuerint, qui cum devocione audierint,
XL dies et karenam ex parte domini Maguntini nostraque ex parte
XL dies et karenam et XL dies ex parte domini Heinrici episcopi Nuen-
Nr.589—8540. 1828. . 497.
burgensis et unam karenam in domino misericorditer relaxamus, si
tamen consensus prefati ... episcopi accesserit ad predicta. Et nos
Henricus dei gracia episcopus Nuenburgensis ecclesie recognoscimus
in hiis scriptis, quod ad predicta omnia dedimus et damus consensum
nostrum atque bonam voluntatem. In cuius rei testimonium hanc
litteram nostris sigillis fecimus roborari». Datum in Porta anno domini
M? CCC*? XXVIII*, sabbato ante Iudica.
* gracia episcopus in Rasur mit dunklerer Tinte — " robo roborari
1328. Juni 11. | 540.
Die Brüder Otto, Albert und Hartmann Burggrafen von Kirchberg
verkaufen dem Kloster Pforte !j, Hufe in Sachsenhausen, welche
Rudolf und Heinrich Schenken von Saaleck, und 1';, Hufen eben-
daselbst, welche Konrad von Osmannstedt eu Lehen gehabt haben, zu
eigen. Vol. Nr. 541.
Hdschr.: T271. D93 (tst. Sachsenhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 429.
In nomine domini. Amen. Nos Otto, Albertus et Hartmannus*
fratres dei gratia burgravii in Kirchberg notum esse volumus* omnibus,
ad quorum manus pervenerit presens scriptum, quod nos de mera et
libera, voluntate heredum et coheredum nostrorum vendidimus pro
certa pecunie quantitate viris honorabilibus domino abbati, conventui
et monasterio Portensi dimidium mansum, quem fideles nostri Ru-
dolfus et Henricus pincerne de Salekke, et alterum dimidium mansum,
quos Conradus de Aczmastete® a nobis in feudo habuerunt, qui quidem
duo mansi siti sunt in campis ville Saxenhusen, transferentes predictos
duos mansos cum omnibus ad ipsos pertinentibus, quocunque nomine
vel vocabulo nuncupentur, nec non omne ius, quod nobis et nostris
heredibus in predictis duobus mansis et ipsorum pertinenciis ac eciam
in omnibus ad predictam villam Saxenhusen pertinentibus quocunque
iure, modo seu forma quomodolibet competebat, in possessionem et
dominium abbatis, conventus ac monasterii predictorum, volentes ius
proprietatis omnium predictorum bonorum abbati, conventui ac mona-
sterio predictis deinceps competere, quod nobis hactenus competebat,
abrenunciantes pro nobis nostrisque heredibus et coheredibus predictis
tam presentibus quam futuris* omni iuri, usui, requisitioni, dominio,
utilitati et obsequio, que habuimus in predictis sive pro predietis bonis
seu que nostri heredes et successores essent in posterum. quomodolibet
habituri. Et ut hec premissa omnia rata maneant et totaliter incon-
vulsa, presentem litteram sigillorum nostrorum appensione fecimus,
sicut decuit, roborari. Datum anno domini M*CCC? XXVIII, III idus
Iunii Testes huius rei sunt Erkenbertus de Tanrode*, lohannes Korn-
498 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
bul monachi Portenses et Baldramus de Ramsla, Bruno de Apoldis et
plures alii fide digni.
! hmannus T Vgl. Nr.531 Lesarten * " volumus esse D ^ Itzmastete T
4 futuribus 7 — * Tanrodo T appoldia D
——— — —————— ——
1328. 541.
Die Brüder Otto, Albert und Hartmann Burggrafen von Kirchberg
weisen die Brüder Rudolf und Heinrich Schenken von Saaleck an
1/, Hufe in Sachsenhausen, die sie bisher von ihnen als Lehen gehabt
haben, nach dem Verkaufe an das Kloster Pforte von diesem zu Lehen
zu nehmen. Vgl. Nr. 540.
Häschr.: D 90° (tit. Sachsinhusen).
Druck: Deutsch: Wolff II, 430. Vgl. Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 38.
Ders., Kl. Schr. II, 29.
Otto, Albertus et Hartmannus fratres dei gracia burgravii de Kirch-
berg Rudolffo et Heinrico fratribus pincernis de Salecke fidelibus suis
favorabilem ad omnia voluntatem. Notum vobis facimus per presentes,
quod } mansum cum areis et omnibus aliis suis pertinenciis et quid-
quid a nobis in villa Sachsinhusen habuistis, venerabili domino abbati
nec non monasterio Portensi vendidimus, proprietatem et directum
dominium predictorum bonorum et generaliter omne ius, quod nobis
in predictis bonis conpetebat, in predictos abbatem et conventum
plenarie transferentes. Quapropter vobis auctoritate duximus iniungen-
dum, ut a predicto domino abbate predicta bona recipiatis in feodum
et ei homagium et fidelitatem pro feodo huius modi faciatis. Nam nos
pro nobis et nostris heredibus renuncciamus in hiis scriptis omni iuri,
quod nobis et nostris heredibus in bonis huius modi conpetebat. In
cuius rei certitudinem nostra sigilla presentibus sunt appensa. Datum
anno domini M CCC XXVIII.
1828. August 15. Sangerhausen. | 842.
Die Vettern Friedrich und Burchard von Heringen verkaufen dem
Kloster Pforte alle Besitzungen in und ausserhalb Henschleben, ins-
besondere diejenigen, welche Ritter Albert Kalwe und Bertold Vorn-
kunnen von ihnen zu Lehen gehabt haben. Vogl. Nr. 543.
Häschr.: T 163®. Nach anderer Vorlage ID 72" (tit.Vehre) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 432. Vgl. Ztschr..d. Harzvereins XII, 572.
In nomine domini. Amen. Ne talia, que aguntur ab hominibus,
excidant a memoria et aliquibus calumpniis attemptentur, litterarum
solent testimonio perhennari*. Hinc est, quod nos Fridericus et Burck-
hardus patrueles dicti de Heringen ac nostri .. filii et heredes tenore
presencium publice profitemur, quod reverendo in Christo domino domino
Nr. 541—548. 1828, 499
Alberto^ abbati monasterii Portensis nec non* suo conventui vendi-
dimus pro certa peccunia rite et racionabiliter omnia bona, que a nobis
in feudo tenuerunt strennui viri? Albertus dictus Calwe miles nec non*
Bertoldus dictus Vornkunen‘ in villa Hentzschisleyben et extra villam,
cum omnibus iuribus, utilitatibus ac proventibus tam in agris, pratis,
pascuis et salictis villam pertinentibus ad eandem et eciam omnia alia
bona, que in predicta villa Hentzschusleyben sive extra villam ad
nostrum dominium pertinuerant, [que] per prefatos abbatem et con-
ventum possint inveniri. Ut autem hec nostra vendicio rata et in- .
violabiliter^ perseveret! , presentem litteram appensione nostri sigilli
dedimus consignatam. Testes huius sunt Philippus et Volradus fratres
dicti de Domutz, Ludewicus et Vlricus de Sangirhusen milites, Ger-
hardus iunior de Querenforde nobilis, Borchardus* et Ekebertus de
Quedelseborg, Gasso, Heinricus et Vlricus dinggreven!, Heinricus de
Alminshusen ?, Cunemundus de Sangirhusin strenui famuli, Heinricus
dictus Stul et Nicolaus Biccariator cives in Sangirhusen" et quam
plures fide digni.° Datum et actum anno domini M9» CCCXXVIII, in
die et festo Assumpeionis sancte Marie matris et virginis gloriose.
* Ne talia, que aguntur et sunt in tempore, ne calumpniam (geschrieben
calumpniantur) in dissolucione temporis continua paciantur, oportunum est, ut
ipsa scriptis et testibus autenticis roborentur. D ^ dicto Vizcorn hinzugefügt D
© abbati de Porta ac D — ^ strennui viri tenuerunt ID — * et (statt nec non) D
f vorzkunnen D_ * et eciam — inveniri fehlt D — " inviolabilis D — ^ per-
seuerat T — * Barch: oder Borch: (a ist in T dem o nicht selten sehr ähnlich) T
! Borchardus — dinggreven fehlt D — " almehuß strennuus famulus D — " Cune-
mundus — Sangirhusen fehlt D 9 D hat hier folgenden Zusatz: Hec bona
predicta dedimus et vendidimus viris religiosis memoratis pro X marcis pecunie
Northusensis. Hec empcio facta est per religiosos viros, per fratrem Conradum
Isenhud magistrum curie in Vehre, per Theodericum de Magdala magistrum
curie in Osuorde, per Heinricum de Gehouen magistrum curie in Porta, in civi-
tate Sangirhusen viris presentibus prenarratis.
1328. August 15. 543.
Die Vettern Friedrich und Gotthard! von Heringen verpflichten Bertold
Vornkunnen und alle, welche von ihnen Güter in Henschleben eu
Lehen gehabt haben, dieselben nach dem Verkauf an das Kloster
Pforte von diesem zu Lehen zu nehmen. Vol. Nr. 542.
Hdschr.: T 164.
Druck: Deutsch: Wolff II, 433.
Nos Fridericus et Gothardus! patrueles dicti de Heringen Bertoldo
dicto Vornnkunnen fideli suo ac aliis universis, qui a nobis in villa
Hentzschesleiben vel extra villam bona in feudo habent seu habuerunt,
favorabilem ad omnia voluntatem. Notum vobis facimus per presentes,
quod omnia bona nostra cum omnibus aliis suis pertinenciis et quic-
quid a nobis in predicta villa Hentzschesleyben vel extra villam in
500 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
areis, agris, pratis, pascuis et salictis in feudo habuistis vel habetis,
venerabili domino Alberto abbati nec non suo conventui [et] monasterio
Portensi vendidimus pro certa peccunia, generaliter omne ius, quod
nobis et nostris heredibus in predictis bonis competebat, in prefatos
abbatem et conventum plenarie transferentes. Quare vobis auctoritate
duximus iniungendum, quatenus a predicto domino abbate et a suo
conventu predicta bona recipiatis in feudum et predictis homagium et
fidelitatem pro feudo huius modi faciatis. Nam nos pro nobis et nostris
heredibus renunciamus in his scriptis omni iuri, quod nobis et nostris
heredibus in bonis huius modi competebat. In cuius rei certitudinem
nostrum sigillum presentibus est appensum. Datum anno domini
M*CCC XXVIII, in die Ássumpcionis sancte Marie virginis gloriose.
! Vermuthlich verschrieben für Burchardus — Vgl. Nr. 542.
—— MÀ
1398. Oktober 10. 944.
Bertold und Dietrich, ihr Vetter Bertold und Dietrichs Sohn Konrad
Herren in Isserstedt eignen dem Kloster Pforte nach Empfang von
1 Fuder Wein und 2 Mark 1 Hufe in Mölsen zu.
Häschr.: T 244". D 129" (tit. Erffordia) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff I1, 431.
Nos Bertoldus et Theodericus et item Bertoldus patrueles et Con-
radus Theoderici predicti filius domini in Yscherstete recognoscimus
tenore presentium Christi fidelibus universis publice profitendo, quod
unanimi omnium nostrum et coheredum nostrorum accedente consensu
dedimus, donavimus et tradidimus et presentibus damus, donamus et
tradimus ius proprietatis sive proprietatem unius mansi siti in campis
ville Molhusen remocioris cum omnibus suis iuribus, usibus et utili-
tatibus domino abbati, conventui et monasterio Portensi una carrata
vini et duabus ab eisdem receptis marcis et in nostros usus jam con-
versis, quem quidem mansum felicis recordationis Heinrieus de Salekke
et Iohannes de Grussen* cives Erfordenses a nobis in feodo tenuerunt,
nichil nobis nec nostris successoribus in eo modo quolibet reservantes,
sed ipsum cum omnibus suis pertinentiis et^ utilitatibus sive* iuribus,
quocunque censeantur nomine, solventem etiam annuatim unam marcam
reddituum in beate Walpurgis? et beati Martini episcopi festis, in ius
et dominium predictorum religiosorum transferimus in hiis scriptis, nos
pro warangia predictorum iusticialiter facienda universos et singulos
cum nostris coheredibus obligantes. Ut autem hec nostra donatio sive*
proprietatis collatio fidem habeat ampliorem, presentem cartulam desuper
editam nostrorum sigillorum appensione fecimus consignari. Et quia
ego Bertoldus iunior predictus sigillum proprium non habeo, patrui et
patruelis mei predictorum sigillis presentibus sum contentus. Testes
sunt Bertoldus vicedominus de Ekstete, frater Bertoldus de Yscherstete
Nr. 545— 546. 1329 —1380. 501
amicus et frater noster, frater Conradus de Heseler monachi in Porta,
Heinricus Baurus, Theodericus de Herzen et Bertoldus Hartnidif ca-
stellani nostri in Yscherstete et alii fide digni. Datum anno domini
M9*CCC? XXVIII?, V? idus Octobris.
* Gritzen 7 b et fehlt D "et D 4 warpurgis 7' "et D
! hertnidi D
1829. Mal 13. Erfurt. 045.
Bruchstück einer Urkunde.
Hdachr.: D 85 (til. Extra). Die Blätter 79—84 sind herausgerissen ; auf
dem letzten hat der erste Theil der Urkunde gestanden.
Ungedruckt.
Cessit nichilo minus dictus Nicolaus predicto monasterio, domino
abbati et conventui predictis et in eos transtulit iura et acciones tam
reales quam personales, utiles et directas, sibi super quibuscunque
rebus et debitis contra quemcunque seu quoscunque communiter vel
divisim, collegia eciam, universitates, ut premittitur, conpetentes,
eundem dominum abbatem et singulos fratres de conventu procuratores
in hae parte faciens in rem suam. Ceterum promisit dictus Nicolaus
pro se suisque heredibus dicto domino nomine quo supra stipulanti
dictam donacionem pro* se et suos heredes firmam tenere et eam non
revocare in vita vel in morte occasione ingratitudinis vel supervenien-
cium liberorum aut alia quacunque occasione, ingenio sive causa.
Testes huius rei sunt magister Heinricus de Sonneborn rector scolarium
eeclesie sancti Augustini, Gotfridus dictus Zcenmark de Ciez clericus
et publicus notarius et quam plures alii fide digni. Datum et actum
Erffordie anno domini M CCC XXIX, III idus Maii.
? pro vielleicht vom Abschreiber wrthümlich hinzugefügt (vgl. vor. Zeile)
1330. Februar 24. 546.
Adelheid Aeblissn, Priorin, Kellnerm und der gesammtie Konvent
des Katharinenklosters bei Eisenach übertragen dem Kloster Pforte
das Patronatsrecht über die Egidienkapelle in dem Thale bei der
Wartburg mit der Bestimmung, dass bei eintretender Vakans zwei
Geistliche aus den Pföriner Mönchen dort angestellt werden.
Hdschr.: D 88 (tit. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 435. Vgl. Ztschr. f. thür. Geschichte V, 18.
Nos soror Adelheidis abbatissa, priorissa, celleraria totusque con-
ventus monasterii sancte Katerine prope Isenach recognoscimus et in
noticiam omnium, qui presentem litteram viderint, deducere cupientes*,
quod ob reverenciam Ihesu Christi et virginis Marie gloriose reverendo
in Christo patri ac domino Alberto abbati et conventui monasterii
Geschichteg. d. Pr. 8. Bd, XXXIII, 33
502 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Portensis cappellam sancti Egidii in valle iuxta castrum Wartberk et
ius patronatus, quod ad nos et nostrum monasterium predictum per-
tinet, conferimus cum omni iure, quod nobis et nostro predicto con-
ventui conpeteret, in futurum perpetue possidendam, ita sane [ut],
quam cito predicta cappella vacaverit, per prefatum dominum abbatem
seu suum conventum monasterii Portensis predicti duo monachi ex-
istentes sacerdotes de eodem conventu divinum cultum ad augmen-
tandum in prelibata cappella sancti Egidii perpetue collocentur. Datum
anno domini M CCC XXX , sabbato ante Invocavit.
* Es scheint hier ein Verbum wie declaramus ausgefallen zw sein, wenn nicht
etwa das vorausgegangene et zu streichen oder cupimus zw schreiben ist.
1330. November 6.' 04.
Die Brüder Hermann und Meinher Burggrafen von Meissen be-
stüfigen gegen ein Geldgeschenk dem Kloster Pforte das demselben
von ihrem Vater Meinher und ihnen selbst früher übertragene Lehns-
recht über gewisse Besitzungen im Dorfe Altenburg. Vgl. Nr. 548. 552.
Häschr.: Or. Perg. 4 Sp. abgefallen. Pforte, Bibliothek B. 19. — T 61.
D 69 (tit. Aldinbork),
Druck: Deutsch: Wolff II, 440. Vgl. Boehme, Nachrichten 38.
Nos Hermannus et Meynherus fratres dei gracia burgravii in Mysna
recognoscimus hiis nostris litteris omnium Christi fidelium presencium
et futurorum noticie ingeri cupientes, quod, licet ad quorundam in-
stinctum honorabilibus viris domino .. abbati et . . conventui mona-
sterii Portensis Cysterciensis ordinis super quasi minus iusta detencione
seu occupacione iuris feodalis aliqualum (sic) bonorum, scilicet arearum
ac ortorum sitarum et sitorum in villa Aldenburg, que sita est prope
Nuenburg civitatem, causam sive litem moveremus pluribus ad hoc
relacionibus, ut nobis videbatur, veridicis provocati, volentes tamen
super sic relatis investigacionem seu inquisicionem interponere pleni-
orem, bone memorie patris nostri domini Meynheri ac nostris paten-
tibus litteris? super bonis huius modi sepe dictis dominis . . abbati
et .. conventui traditis et concessis examinatis totaliter et perspectis
invenimus ius feodale, quod nostris progenitoribus et nobis in areis et
ortis huius modi conpetebat, predictis . . abbati et conventui per nos
et nostros progenitores libere traditum et donatum. Ea propter nostro-
rum progenitorum, qui dictum Portense monasterium et personas deo
inibi servientes prosecuti sunt et prosequebantur favoribus graciosis,
vestigiis inherentes omnia iura feodalia arearum, ortorum et quorum-
cunque bonorum, que habuimus in villa predicta Aldenburg, que ad
nos spectabant, recepta prius a sepe dietis abbate et . . conventu qua-
dam honesta propinacione pecuniaria hiis nostris litteris transfundimus
et transferimus totaliter in .. abbatem et conventum predictos perpetuo
possidenda, dantes eisdem hanc litteram nostris et dilectorum nobis
Nr. 547 —548.. 1380. 508
consangwineorum Alberti de Kirchberg et Ottonis de Lysnig burgravi-
orum sigillis, sicut decuit, roboratam in testimonium premissorum.
Testes huius rei sunt Otto pincerna de Vdegoz, Hermannus de Malthytz,
Hermannus de Slyniez et Syfridus de Borthwyz ac plures alii fide
digni. Datum anno domini millesimo CCC tricesimo, VIIi? idus No-
vembris.
! Wolff II, 442 giebt dieser und der folgenden Urkunde das Datum 1338.
Nov. 13, indem er sich an die Schreibung von T Tricesimo octavo Idus hält und
octavo zum Jahre zieht. Dagegen hat das Original, welches von Wolff nicht ein-
gesehen ist, Mill? .C.C.C. tricesimo- VIII.Idus mit viel grüsserem Raume vor als
nach VIII®, so dass letztere Zahl, wie es scheint, zu Idus gezogen werden muss, wie es
auch der Schreiber von D (M CCC XXX. VIII Idus) gethan hat. Und dies ist auch
durch sachliche Gründe geboten. Zwar können beide Urkunden nach den in ihnen
vorkommenden Personen ebenso gut in das Jahr 1338 wie 1330 gesetzt werden,
dagegen gehen sie der Urkunde des Bischofs Heinrich von Naumburg v. J. 1333
(Nr. 552) naturgemäss voran. Denn 1) hat die Zueignung des Bischofs als Ober-
lehnsherrn zur Voraussetzung, dass die von ihm Belehnten ihre Rechte, besonders
das Lehnsrecht, dem Kloster übertragen und ihm selbst uufgelassen haben, 2) sind
nach Nr. 548 diese Rechte, besonders das Lehnsrecht des Klosters, von dem Nawm-
burger Bischof und wohl auch von den Hathmánnern und Bürgern von Numnburg
(vgl. Nr.436) noch bestritten, während Bischof Heinrich sie 1333 anerkennt.
? Vgl. Nr. 430—433. 436.
1330. November 6. 948.
Die Brüder Hermann und Meinher Burggrafen von Meissen ver-
sprechen dem Kloster Pforte zum Schutze gegen etwaige Ansprüche
des Naumburger Bischofs oder von andern Seiten das Lehnsrecht an
gewissen Gütern in Altenburg, das ihnen vor der Besitzübertragung
an Pforie gehört habe, an Stelle, im Namen und mit Vollmacht des
Klosters auszuüben und verpflichten sich, so bald letzteres es verlange,
dasselbe aufzugeben. Vgl. Nr. 547. 552.
Häschr.: T60*. D68® (tit. Aldenborg).
Druck: Deutsch: Wolff II, 441.
Honorabilibus viris domino Alberto abbati et conventui monasterii
de Porta Cisterciensis ordinis Hermanus et Meinherus fratres dei gracia
burgravii in Misna suam promocionem in omnibus et ad omnia cum
favore. Cum quedam bona, videlicet aree et orti site et siti in villa
Aldenburgk, ad nostros progenitores et nos iure seu titulo feudali
quondam spectancia per bone memorie dominum Meinherum patrem
nostrum et nos in vestrum et dicti monasterii vestri* dominium sint
translata, nos tamen, ne ius feudale predictum per reverendum in Christo
dominum episcopum ecclesie Nuenburgensis, a quo ius feudale huius
modi ad .nostros progenitores et nos est et fuit hactenus® devolutum,
seu quamcunque aliam personam, collegium seu universitatem qua-
cunque occasione vel causa valeat inpeti sive vos et dictum monasterium
33 *
504 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
in possessione vel quasi iuris huius modi possitis aliqualiter molestari,
pro nobis et nostris deo volente futuris heredibus vobis et dicto vestro
monasterio presentibus litteris promittimus bona fide, quod ius feudale
predictum a data litterarum presencium vice, nomine et auctoritate
vestris tenebimus seu* possidebimus vel quasi, quousque super resi-
gnacione iuris huius modi? nos duxeritis requirendos, ad quam resi-
gnacionem, quandocunque per vos requisiti fuerimus, faciendam nos et
nostros deo donante* futuros heredes presentibus litteris obligamus,
appendentes ipsis nostra sigilla in testimonium premissorum, presen-
tibus Alberto burgravio de Kirchberg consangwineo nostro dilecto,
Ottone pincerna in Vdegoz et Hermanno de Maltitz et pluribus aliis fide
dignis. Datum anno domini M°CCC° tricesimo, octavo idus Novembris.
* vestri monasterii D b hactenus fehlt D * uel D 4 huiusmodi
iuris D — * dante D ! Vdequeuoz T
1331. November 3. 549.
Sophie Aebtissin und der Komvent des Nonnenklosters Priessnitz
verleihen dem Kloster Pforte Gemeinschaft der guten Werke.
Drucke: Pertuch I, 285. Bertuch- Schamel I, 182. Vgl. Schóttgen 226.
Reverendis in Christo fratribus ac dominis domino abbati totique
conventui in Porta Sophia abbatissa totusque conventus in Prisenitz
cum orationibus in domino devotis. Pio vestrae devotionis affectui,
quo deum et ordinem nostrum diligitis, vicissitudinem rependere cu-
pientes, aliqualem concedimus vobis communionem omnium orationum
nostrarum, abstinentiarum, ieiuniorum, castigationum, laborum caetero-
rumque bonorum operum, quae per sorores nostras operari dignabitur
clementia salvatoris, adicientes nihilo minus de gratia spirituali*, ut,
cum obitus alicuius ex vobis in nostro claustro fuerit intimatus, id pro
eo fiat, quod pro consororibus nostris praecipit nostri ordinis constitutio
generalis. In cuius concessionis testimonium sigillum nostrum duxi-
mus praesentibus appendendum. Anno domini 1331, 3. nonas No-
vembris.
* Vermuthlich falsch gelesen statt speciali
1331. Dezember 19. Halle. 550.
Otto Erzbischof von Magdeburg befreit das Kloster Pforte von allen
Zöllen und Abgaben beim Verkauf von Wein und Getreide und beim
Einkauf von allen Gegenständen seines Bedarfs innerhalb des erz-
bischöflichen Gebietes.
Häschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Pforte, Bibliothek B.18. — D133 (tu.
De theloneo). 7305.
Druck: Deutsch: Wolff II, 435. Vgl. Boehme, Nachrichten 38.
Nr. 548—550. 13831. 505
Otto dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus reli-
giosis viris abbati et conventui monasterii de Porta Cysterciensis
ordinis devotis sibi dilectis salutem in domino et graciosam in omni-
bus voluntatem. Super chatedram preeminencie pastoralis divina dispo-
sicione vocati, prout nobis est possibile, iuxta crediti nobis officii de-
bitum ea libenter exequimur, que et subditorum commodis proficiant
et eos, quos divine contemplacionis dulcedini et piis exerciciis deditos
sancte conversacionis fructus uberior indicat et commendat ingencior
excellencia meritorum, temporalibus subsidiis adiuvent et sustentant (sic)
ad sempiterna fiducialius appetenda. Ea propter cupientes ob virtutum
studia, quibus ferventer insistitis, et caritatis officia, que cunctis Christi
fidelibus gratanter inpenditis, vobis nostre beneficencie manum porrigere
liberalem vestrisque profectibus graciosa semper intendere voluntate,
beate memorie predecessorum nostrorum vestigiis inherentes theloneum,
pedagia, gwidagia et quod vulgaris elocucio ungeld vocat, in civitatibus,
opidis, castris et villis nostris vobis relaxamus et remittimus de gracia
speciali, volentes vos et vestrum monasterium et personas officiales seu
nuncios vestros remissione et gracia nostra huius modi sic gaudere, ut
pro eo, quod in Magdeburg et in Hallis nostris civitatibus et aliis
opidis, castris, villis, territoriis, districtibus seu locis aliis ad nostram
iurisdicionem seu dominium quoquo modo pertinentibus vinum seu
bladum venditis seu equos vel quevis animalia seu corium, pisces,
allec, pelles, species, ceram, sepum, butirum, aruinam seu quascunque
merces utilitati seu necessitati vestre ac vestri monasterii congruentes
emitis seu quomodolibet conparatis, de quibus quorumque causa nobis
pedagia seu gwidagia vel thelonea alias deberentur, per nostros thelo-
nearios seu officiales quoslibet, quibuscunque nominibus seu nuncupa-
cionibus vel vocabulis censeantur, a vobis vel nunciis vestris nomine
vel racione pedagiorum, gwidagiorum, theloneorum seu quod ungeld
dicitur, nichil penitus exigatur vosque ad prestacionem seu solucionem
pedagiorum, gwidagiorum et theloneorum huius modi seu quod vulgo
dicitur ungeld seu alterius cuiuscunque depactacionis teneamini nullo
modo. Nulli ergo officialium nostrorum liceat hanc paginam nostre
remissionis et gracie infringere seu ei quolibet ausu temerario contraire.
Si quis autem hoc attemptare presumpserit, preter divine magestatis (sic)
offensam, quam indubitanter incurrit, nostre indignacionis animadver-
sionem se noverit nullatenus evasurum. Datum Hallis XIIII kalendas
Ianuarii anno domini M°CCC°XXXI°, presentibus illustribus Henrico
lancgravio Hassie et Ludewico custode Magdeburgensis ecclesie ger-
manis nostris dilectis, Alberto de Barbey fideli nostro, Iohanne nostre
curie prothonotario et pluribus aliis fide dignis.
506 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1333. Mai 30. 951.
Hermann Graf in Gleichen eignet nach Resignation Kunemunds
von Fahner dem Kloster Pforte 2 Hufen in Endeleben zu.
Häschr.: T 171. D 72* (tit. Vehre) mit Weglassung der Zeugen.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 437.
In nomine domini. Amen. Nos Hermannus dei gracia comes in
Glichen recognoscimus et notum esse cupimus presencium inspectori-
bus* universis, quod ob® omnipotentis dei eiusque beatissime genitricis
Marie intuitum ac nostrorum et progenitorum? nostrorum peccaminum
remissionem damus, donamus? et tradimus in hiis scriptis religiosis
viris abbati et conventui in Porta, quos speciali favore prosequimur,
ius proprietatis duorum mansorum sitorum in campis ville Emunde-
leyben, quibus Conemundus de Vanre a nobis infeodatus fuerat et ad
nostras manus libere et litteratorie resignavit, et arearum ad ipsos
spectancium nec non aliorum* quorumcunque pertinencium ad eosdem,
quocunque nomine, nuncupacionefí seu vocabulo censeantur, renun-
ctiantes precise pro nobis et nostris heredibus seu successoribus uni-
versis iuri proprietatis predicto nec non omni iuri, requisicioni seu
obsequio nobis ex dictis duobus mansis sive pro ipsis vel ipsorum
occasione quomodocunque debitis seu conpetentibus, vel que nostris
heredibus sive successoribus possent conpetere in futurum, volentes
abbatem5, conventum et monasterium predictos iure proprietatis, immo
dominio directo predictorum mansorum, quod nobis conpetebat, in antea
sic gaudere, quod^ et nos et nostri heredes seu successores ipsis super
proprietate predicta litem, questionem! seu controversiam nullatenus
neque in presenciarum neque futuris temporibus moveamus. Et ut
predicta donacio inconvulsa et illibata perpetuo perseveret, presentem
litteram exinde confectam nostro sigillo* prefatis abbati, conventui ac!
monasterio dedimus firmiter communitam”. Testes huius donacionis
seu proprietatis [collacionis] sunt religiosus vir Volmarus abbas mona-
sterii Montis sancti Petri Erfordensis, Berengerus de Meldingen castren-
sis noster, Theodericus notarius noster, magister Hermannus de Ilmene,
Heinrieus dictus Paurus et plures alii fide digni. Datum anno domini
M CCC XXXIII*, in dominica Trinitatis.
a gpectoribus D b ob fehlt T * pro progenitorum 7' 4 donamus
damus D *aliaum T D ! nunctupscione T fet D Feat T "ut D
! quescionem 7 * et dilecte nostre conthoralis sigill (statt nostro sigillo) D
let D — " communitas T D korrigiert aus communitam T — ^ 1383 T
1333. (1334?) August 1. 952.
Heinrich Bischof von Naumburg eignet unter Zustimmung seines
Kapitels dem Kloster Pforte gewisse Höfe und Gärten in dem Dorfe
Altenburg zu, mit denen von ihm die Markgrafen von Meissen und
LL
Nr. 551—552. 1333—1334. 907
von diesen wiederum einige Naumburger Bürger belehnt gewesen sind,
Jedoch mit Vorbehalt der Vogtei und Gerichtsbarkeit. Vgl. Nr. 547. 548.
Hdschr.: T 60. D 68 (tst. Aldenbork).
Druck: Deutsch: Wolff II, 436.
In nomine domini. Amen. Heinricus dei gracia Nuenburgensis
ecclesie episcopus omnibus imperpetuum. Illa nostra cottidiana instancia
et sollicitudo ecclesiarum vigilanter satagit et intendit, ut hiis, qui
nobis lege diocesana subesse noscuntur, et religiosis precipue quietis
commoda preparemus, in quorum utique quiete quiescimus et fovemur
in pace. Proinde hiis litteris publice recognoscimus omnium Christi
fidelium presencium et futurorum noticie ingeri cupientes, quod reli-
giosis viris in Christo nobis dilectis abbati et conventui monasterii
Portensis Cisterciensis ordinis nostre diocesis de libera voluntate nostri
capituli et consensu dedimus, donavimus et tradidimus ac presentibus
damus, donamus et tradimus proprietatem arearum et ortorum sitarum
et sitorum in villa Aldenburg, quibus nobiles viri burgravii de Misena
infeodati a nobis hactenus exstiterunt et a quibus ulterius Conradus
dictus de Madela* et sui coheredes, Petrus dictus de Wissenfels et
coheredes ipsius, lohannes dictus Grose et . . dictus Hoffemeister*
cives nostri in Nuenburg areas et hortos huius modi in feudo tenu-
erunt, transferentes proprietatem dictarum arearum et ortorum in
abbatem, conventum et monasterium prefatos de consensu dicti nostri
capittuli pleno iure, advocacia tamen et iuribus ad illam pertinentibus
nec non iurisdictione temporali, tam reali quam personali, arearum,
ortorum predictorum et incolarum eorundem nobis, capittulo ecclesie
nostre et aliis, quibus nomine dicti capittuli ius in dicta advocacia et
iurisdictione competit, specialiter reservatis. Et ut premissa nostre
proprietatis donacio robur obtineat firmitatis nec ab ullo possit deinceps
impugnari, hanc litteram prefatis abbati et conventui dedimus sigillis,
nostri* videlicet et capittuli, in evidens testimonium consignatam. Et
nos Ernfridus dei gracia prepositus, Vlricus decanus et capittulum
ecclesie Nuenburgensis habito super premissis diligenti tractatu predicte
donacioni proprietatis? consensimus et consentimus, sigillum nostrum
huic littere appendentes. Datum anno domini M^ CCC? XXXIII*, in die
beati Petri ad vincula. Testes sunt honorabiles viri domini Wirnherus
decanus, Conradus scolasticus, Fridericus de Magdeburgk canonicus
ecclesie Cycensis, Hermanus de Drutschin et Ludewicus de Silawitz
milites nostri et quam plures alii fide digni.
^ magdela D b Groze et dictus houemeistir D * nostris mit später
zugefügtem s T — * proprietatis fehlt D — * M^ CCC? XXXIII, der letzte Strich
— mit blasser Tinte — erst nachträglich angehängt T
508 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1334. Juli 5. Gotha. 999.
Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen eignet. der
[unter dem Patronat des Klosters Pforte stehenden!] Kapelle des heil.
Nikolaus gu RBudersdorf 9 Aecker daselbst zu.
Hdschr.: T 117^. D 107" (tit, Rudirstorff) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 437.
Nos Fridericus dei gracia Thuringie landgravius, Misnensis et
Orientalis marchio dominusque terre Plisnensis presencium recognosci-
mus serie et ad universorum tam presencium quam futurorum, horum
autem maxime, quorum interest et quibus nosse fuerit oportunum,
cupimus nocionem pervenire, quod novem agros antiquis retroactis
temporibus incultos, sitos in pago* ville Rudirsdorff districtus Ecke-
hardisberg, moti studiosis dilecti nobis Hermanni capellani, rectoris
capelle sancti Nicolai ibidem, argumentis affectique per amplius non
nullis adminiculis pietatis, eo quod dictorum ad nos agrorum dominium
ex causis legittime successionis, uti presumimus, devolutum extitit, in*
nostrorum progenitorum ac proprie salutis remedium sempiternum
memorate capelle sancti Nicolai donavimus, appropriavimus*, anneximus
et nihilo minus donamus, appropriamus, annectimus harum nostrarum
serie litterarum, Et no lapsu temporis de hoc erroris devium cuiquam*
possit suboriri, presentem paginam desuper conscribi fecimus nostrique
principatus sigilli communiri, presentibus et* testibus Petro dicto Por-
zigkí marscalco, Gotfrido dicto Schindakoph* curie magistro, Friderico
de Honsberge, Bertoldo de Nazsilride militibus et aliis fide dignis ad
hoc annotatis. Actum et datum Gotha sub anno dominice incarna-
cionis M* CCC? tricesimo quarto, feria tercia post Processi et Martiniani
martirum beatorum. |
^ pagis TU Pin fehit T — " donamus appropriamus 7 D — * vnquam D
* et fehit D — í porezk D — * schindekoph D evocatis D
ı Vgl. Nr. 457.
1334. Dezember 24. 994.
Das Nonnenkloster zu Arnstadt verkauft dem Kloster Pforte einen
auf einer Mühle bei Brembach (und andern Gütern?) ruhenden jähr-
lichen Zins von 25 Schillingen für 8 Pfund Erfurter Pfennige.
Häschr.: Or. Perg. durch Feuchtigkeit sehr beschädigt, ausserdem von oben
bis unten durchgerissen und deshalb auf Papier aufgeklebt, wobei die
vorhandenen Lücken theilweise etwas zu gross geworden zu sein scheinen.
Von Siegeleinschmitten ist bei dem schadhaften Zustande der Urkunde
nichts zu bemerken. Magdeburg St. A. Erfurt B. X, Nr. 60.
Vgl. Burkhardt, UB. von Arnstadt 71.
Nos .... ricus prepo[situs, H...... priorissa , Conegundis
cameraria, Hildegundis celleraria, Elizabeth custos, Gerdrudis in[fir-
Nr. 553—555. 1834— 1835. 509
marum| magisitra] totus[que conv]entus sanctimonialium ordinis sancti
Benedicti ecclesie sancte Marie in Arfnestjete recognoscim[us et ad]
notidam .......... venire, quod nos unanimi consensu et concordi
voluntate maturaque deliberacione prehabita ........ iust[is] ......
[em]pcionis et venditionis titulis intervenientibus honorabili ac religioso
in Christo patri ac domino . . [a]bbati [monasterii in] Porta ordinis
Cisterciensis viginti et quinque solidos annue pensionis de certis bonils]
rennen [moljendino iuxta villam Brantbach sito, quod
tenent et possident ad presens Hermannus . ... .. 2... 222200.
octo talentis denariorum Erfordensium nobis plenarie exst...... ac
in usus nostre ecclesie . ... . dist[ributis?] ........ [tralnsferentes
dictam pensionem annuam in monasterium preexpressum titulo iuste
proprietatis ac eo iure... ..... leen multis temporibus pos-
sedimus, perpetuis temporibus possidendam, renunciantes nichilo minus
omni actioni [doli] mali................ pecunie et generaliter
ac specialiter omni actioni seu impeticioni ac privilegiis habitis [vel]
habendis et ...........- gis vel canonis, per que vel per quas
dictus contractus po[ss]et recindi [vel] aliqualiter ....... dantes
DON ac monasterio ante dictis nostris sigillis, vide-
licet . . prepositi et conventus signatam in huius facti memoriam
DEDI anno domini M°CCC°XXXIII°®, in vigilia Nativi-
tatis domini.
— —— M Á———à—
1335. Juni 24. Eisenach. 559.
Ludwig römischer Kaiser nimmt das Kloster Pforte in seinen Schulz
und bestätigt dessen Privilegien, Freiheiten w. dgl.
Haschr.: Or. Perg. Sp. an grünen und rothen seilenen Fäden, sehr be-
schädigt. Dresden H. St. A. Nr.2695. — T42. Schluss der Urkunde
in D 146. Die vorausgehenden Blätter 138—145 sind herausgerissen.
Auszug: Deutsch: Wolff II, 438. Vgl. Böhmer, Reg. imp. Ludwig d. Baier.
Addit, sec. Nr. 3021.
Ludowicus dei gracia Romanorum imperator semper augustus.
Universis sacri Romani imperii fidelibus, ad quos presentes pervene-
rint, graciam suam et omne bonum. Tociens imperatorie celsitudinis
ceptrum alcius extollitur et ipsius status a domino, a quo procedit
omnis potestas, felicius gubernatur, quociens loca divino cultui dedicata
per nos benigna consideracione reguntur et ad ipsorum libertates ser-
vandas et facultates augendas nostra graciosa proteccio fervencius ex-
citatur. Cum enim omnis gloria sive potencia principatus in sub-
ditorum consistat solidata fortuna, expediens arbitramur, ut simus
subiectis in iusticiis faciles et in graciis liberales. Proinde noverit
omnis presens etas et futuri temporis successura posteritas, quod nos
devocionem sinceram religiosorum virorum . . abbatis et... conventus
monasterii in Porta ordinis Cysterciensis devotorum nostrorum dilectorum,
qua sub religionis habitu regulari regi regum humiliter militantes pro
510 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
nobis oraciones iugiter et frequenter effundunt, pie nostre mentis oculis
graciosius intuentes, considerantes etiam integre fidei puritatem, qua
debita reverencia erga nos et sacrum Romanum imperium coruscare
dicuntur, inherentes inclite recordacionis divorum imperatorum et regum
Romanorum predecessorum nostrorum vestigiis, qui ecclesias suis con-
struxerunt opibus et constructas liberaliter confovebant, [predict]orum*
. abbatis .. conventus devotis precibus inclinati ipsos et eorum mo-
nasterium cum omnibus hominibus, iuribus, rebus, bonis et possessi-
onibus tam mobilibus quam inmobilibus, quocumque nomine censeantur,
quas in presenciarum tempore racionabiliter obtinent ac possident et
in posterum iustis modis et veris tytulis absque iuris alieni dispendio
poterunt adipisci, sub nostra et sacri Romani imperii suscipimus pro-
teccione speciali, universa privilegia, libertates, emunitates, servitutes
et concessiones ac iura et gracias ipsis et eorum monasterio per divos
Romanorum imperatores et reges predecessores nostros concessas seu
concessa vel indultas, prout ipsis iuste, rite et racionabiliter sunt
indulta, tradite vel concesse, de benignitate imperatorie maiestatis con-
cedimus et concessas presentis decreti munimine confirmamus, rati-
ficamus, approbamus et harum litterarum serie innovamus, mandantes
nichilo minus imperatorio hoc edicto, ne quis nostri imperii fidelium
dictum monasterium vel personas ibidem deo famulantes presumat ali-
quatenus molestare, iura eorum infringere vel libertates concessas quo-
modolibet violare. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostre
maiestatis indulgenciam infringere vel ei ausu temerario contraire.
Quod qui facere presumpserit, nostre maiestatis gravem indignacionem
se noverit incurrisse. In cuius rei testimonium presentes conscribi et
nostre maiestatis sigillo iussimus communiri. Datum in Ysnaco in die
Iohannis baptiste anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto,
regni nostri anno vicesimo primo, imperii vero octavo.
^ predict durch Feuchtigkeit unleserlich geworden.
1336. Mürz b. Pforte. 556.
Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen behält die in
seinem Lande liegenden Besitzungen des Klosters Pforte mit Ausschluss
seiner Beamten seiner persönlichen Verfügung vor. Vgl. Nr. 413.
Häschr.: Or. Perg. Sp. Dresden H. St. A. Nr.2723. — T 44.
Druck: Deutsch: Wolff LI, 439. Vgl. Pertuch I, 61. Bertuch-Schamel I, 40.
Nos Fridericus dei gracia Thuringie lantgravius, Mysnensis et Orien-
talis marchio dominusque terre Plysnensis recognoscimus presencium
serie et ad universorum, quibus nosse fuerit oportunum, cupimus peı-
venire*, quod bona universa et singula nostre dicioni subacta, que ad
abbatem, conventum et cenobium Cystersiensis ordinis in Porta spectare
dinoscuntur, nostre tantum et non subiectorum nobis, videlicet advoca-
torum, subadvocatorum . . officiatorum qualiumcunque in antea dispo-
Nr. 556—558. 1336 —1339. 511
sitioni reservabimus et nullius monitis parere volumus in hoc casu,
nisi de mandato nostro vocali seu litterali procedat libero et expresso.
Actum in Porta anno domini M°CCC° tricesimo sexto, feria III* post
dominicam Oculi .. presentibus usque ad revocationem nostram noto-
riam in suo robore firmiter duraturis.
* noticiam scheint ausgelassen zu sein. Vgl. Nr. 413.
1331. 857.
Die Brüder Rudolf und Heinrich Schenken zu Dornburg eignen
auf Bitten des verstorbenen Heinrich von Steudnitz eine von ihm be-
sessene, aber aufgelassene Hufe in dem Dorfe Kolbe! dem Kloster
Pforte sum Besten seines Krankenhauses zu.
Hdschr.: D 87 (tst. Extra).
Druck: Deutsch: Wolff II, 439. Vgl. v. Tümpling, Geschichte d. Geschl.
v. Tümpling I, 28.
Nos Rudolfus et Hfeinricus] fratres pincerne in Dornbork et do-
mini ibidem recognoscimus tenore presencium, quod ad preces Hfein-
rici] dicti de Studicz, qui nobis, dum adhuc viveret, in extremis positus
supplicavit, ut I mansum situm in campis ville dicte Kolbe, quem
nunc colit Iohannes dictus Kachere opidanus in Segelicz, solventem
annuo censu tres fertones Fribergensis argenti, appropriare dignaremur
monasterio Portensi ad hospitale infirmorum, quem a nobis in feodo
tenuit, sed ad manus nostras libere resignavit Cuius mansi proprie-
tas ad nos et nostros progenitores hactenus pertinebat. Nos vero pre-
cibus ipsius Heinrici de Studicz bone memorie inclinati et precipue
omnium nostrorum progenitorum in remedium eundem mansum pre-
dicte ecclesie et monasterio Portensi appropriavimus et presentibus
appropriamus, omne quoque ius proprietatis, quod ad nos in dicto
manso videbatur pertinere, ad sepe dictum monasterium voluntarie et
libere transferentes. In cuius appropriacionis testimonium presens
scriptum conscribi fecimus nostrorum munimine sigillorum roboratum.
Anno domini MCCC XXXVII. Testes huius sunt strennui viri Iohannes
de Butenicz, Apecz de Gebese, Heinricus Schaff, Apecz Stebonis, Con-
radus et Echardus dicti de Gossirstede et Thune de Tumplicz castellani
in Kanbork et plures alii fide digni.
! Nicht mit Sicherheit zu bestimmen, doch weisen alle in der Urk. vorkommenden
Personen auf die Gegend von Camburg und Dornburg hin.
1339. Dezember 5. 908.
Die Brüder Konrad, Hermann und Ulrich Wurm Burgmannen
au Buttelstedt verkaufen dem Kloster Pforte swei Viertel des Dorfes
Sachsenhausen, die sie von demselben zu Lehen gehabt haben, für
90 Mark unter Vorbehalt des Rückkaufs auf 4 Jahre. Vgl. Nr. 536.
519. — Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hdschr.: T 271". D 89^ (tit. Sachsinhusen) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff IL, 442.
In nomine domini, Amen. Nos Conradus miles, Hermannus et
Vlricus* fratres dicti" Worme castrenses in Bodelstete* recognoscimus
et presentibus publice profitemur, quod, cum olim religiosi viri domini
abbas et conventus monasterii Portensis ordinis Cisterciensis et bone
memorie Theodericus dictus Worm pater noster tria quartalia ville
Sachsenhusen?* et bona alia ibidem in villa et campis ville sita cum
omnibus suis iuribus et pertinentiis, dominus abbas videlicet et con-
ventus pro tertia, pater vero noster predictus pro duabus partibus a
strennuis viris dominis Theoderico et Bertoldo vicedominis in Apolde
emptionis titulo comparassent, prout in litteris eorundem dominorum
vicedominorum desuper conscriptis plenius continetur, nos prefati patri
nostro ut heredes proximiores et etiam in bonis huius modi succe-
dentes accedente ad hoc filiorum mei, Conradi, et aliorum heredum
nostrorum beneplacito et consensu, ut* prefata bona proportione pre-
dicta ad quondam dictum patrem nostrum ac ad nos ex successione
huius modi pertinentia, que a prefato domino abbate usque ad hec
tempora tenuimus et possidebamus in feudum, cum sanguinis et alia
iurisdictione etf aliis suis iuribus et pertinentiis universis illis: honore,
iure et utilitate, quibus a nobis usque ad hec tempora sunt possessa,
vendidimus et tradidimus predictis dominis abbati et conventui dicti
sui monasterii nomine ementibus et recipientibus ac vendimus et tra-
dimus per presentes, resignantes dicto domino abbati tamquam feudi
domino bona predicta et omne ius nobis competens in eisdem, ipsos-
que in possessionem dictorum bonorum induximus corporalem pro
precio nonaginta marcarum puri argenti puritatis et ponderis Erforden-
sium nobis huius modi precium verum et iustum arbitrantibus inte-
graliter persoluto. Ceterum contractui predicto specialiter est adiectum,
quod nos et nostri heredes per nos ipsos et non personam submissam
ac nostra propria pecunia et non aliena prefata bona reemendi pro
dicto precio infra quadriennium circa festum sancti Nicolai tantum a*
data presentium continue numerandum habere debebimus ex speciali
gracia nobis concessa a dictis? emptoribus super eo liberam facultatem,
sic tamen, quod dicta reemptione facta nos vel nostri heredes dicta
bona possideamus nec in fraudem aut preiuditium dictorum emptorum
in personas alias transferamus, lapso vero quadriennio predicto reemendi
potestas nobis et nostris heredibus penitus sit sublata. Promisimus
nichilo minus! pro nobis nostrisque heredibus dicto* domino abbati
suo! ac dictorum conventus et monasterii suorum nomine stipulanti
nos aut nostros heredes super dictis bonis eisdem emptoribus litem seu
controversiam non inferre aut inferenti consentire, sed ipsos auctori-
sare" de dictis bonis et iusticialiter warandare ac ab impeticione quo-
rumlibet reddere liberos et indempnes meque Conradum predictum
ordinaturum et? procuraturum, quod dicti? Hermannus et Vlricus
Nr. 558—559. 1339— 1342. 513
fratres mei et fili mei minores, postquam ad annos discretionis per-
venerint, supra scriptum contractum cum omnibus suis conditionibus
et modis innovabunt, approbabunt et ratificabunt voluntarie et expresse,
pro premissis omnibus et singulis observandis et fideliter adimplendis
Conradum de Heseler et Vlricum de Lichtenhain nostros consponsores
et debitores principales dictis emptoribus statuentes. Preterea renun-
ciamus exceptioni non soluti, non ponderati precii, auxilio, quo sub-
venitur circumventis ultra dimidium iusti precii et deceptis, doli mali
et in factum actionis?, beneficio restitucionis in integrum et generaliter
omni opere? et auxilio iuris canonici et civilis, per que predictus con-
tractus in toto vel in parte irritari, viciari possit' aliqualiter aut
rescindi, et specialiter iuri dicenti renuntiationem esse invalidam gene-
ralem. Nos quoque Conradus et Vlricus predicti recognoscimus, quod
ad preces Conradi et* suorum fratrum predictorum et pro ipsis nos
dictis domino abbati et suo conventui pro omnibus supra scriptis ad-
implendis et inviolabiliter observandis tamquam debitores principales
in solidum obligavimus et presentibus obligamus. In premissorum
igitur omnium et singulorum testimonium prefatis dominis abbati et
conventui presentes litteras appensione sigillorum mei, Conradi vendi-
toris, quo et nos Hermannus et Vlricus fratres predicti, et mei,
Viriei de Lichtenhain, quo et ego Conradus de Heseler predictus, cum
propriis careamus sigillis, utimur in presenti, dedimus fideliter com-
munitas. Testes quoque premissorum sunt religiosi viri fratres Con-
radus camerarius dictus de Sommerde, Albertus dictus de Eckestete
subcellerarius, Albertus de Cranchborn magister conversorum, Henricus
dictus Prohacz! scultetus in Lutental et plures alii fide digni. Datum
anno domini M? CCC? XXXIX, in vigilia beati Nicolai episcopi.
* Colicus (statt et Vlricus) T " dicte T " Bodelstetet T' bottiletete D
4 Sachsenhusenn 7' sachsinhusen D * ut fehit D ' ac D * ct (statt a) T
^ et dans (statt a dictis) 7 ' nilominus T * dicta 7 'sua T " aucto--
rizare D ^ ae D ? dicte 7 P aecioni D 3 ope 7 " posset D
* et fehlt T * So T, während in D alle Zeugen fehlen. Nach Nr. 464 und 467
lautet der Name wahrscheinlich Phaz.
1342. Juni 6. 559.
Die Brüder Ludwig und Beringer von Mellingen, genannt von
Scheidungen, schenken dem Kloster Pforte das Lehnsrecht über 20 Aecker
und einen Hof in. Gr. Obringen.
Hdschr.: Or. Perg. durch Moder sehr beschädigt und auf Papier auf-
geklebt. Sp. abgerissen. Magdeburg St. A. Erfurt B. X, Nr.61.
Ungedruckt. Vgl. Ztschr. f. thür. Gesch. V, 249.
Universis Christi fidelibus, ad quos presens scripltum] pervenerit,
nos Ludewieus et Beringerus de Meldingen fratres dicti de Schidingen
cupimus fore notum, quod matura deliberacione prehabita cum consensu
514 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
omnium heredum nostrorum presencium et futurorum donamus legi-
tima donacione perpetue sine dolo monasterio sancte Marie virginis
religiosorum virorum Portensium pure propter deum iura feodalia seu
proprietatem infeodacionis, sicut nostri progenKores ad nos detulerunt,
in bonis, videlicet viginti agris sitis in campis ville Oberingen maioris
cum una curia sita [in villla predicta, que omnia quondam ex antiquo
discretus vir Henricus de Oberingen bone memorie et sui heredes a
[nostris] progenitoribus et nobis huc usque iure feodali quiete et paci-
fice possederunt, renunciantes ............ [pro] nobis et omni-
bus [heredi]bus [nostris in| perpetuum omni iuri dictorum bonorum
seu inpeticioni, si qua nobis aut nostris successoribus . ..........
conpetere posset ali....... 2.2.2.2 eene
resignamus eadem . ......... bonorum ........ in manus reli-
giosorum virorum reverendi [domini] abbatis tociusque conventus mo-
nasterii sancte Marie in Porta prenarrati. Ad...... eorum ...
tn ipsorum bonorum possessionem ..... dictos cum omnibus
suis, ad quos porro supra dicta bona in posterum venire ........
ponentes eosdem et ore et manu, ut moris est, introducentes, ut...
dicta bon[a] a viris prelibatis suscipient ulterius possidenda et hoc per-
petuis temporibus per ...... um. In quorum omnium robur et
evidens testimonium nos Ludewicus et Beringerus ante dicti sigilla
nostra presentibus [dujxifmus appenden)da Datum et actum anno
domini M? CCC? XLII(?) in die sancti Bonifacii martiris. "Testes sunt
discreti viri dominus Henricus plebanus in Madela, dominus Nicolaus
EDD dominus Wedekyndus plebanus in Otmans-
husen, Hermannus . . . .. ze, lohannes dictus Leo castellanus in . ..
END Meycz(?) oppidanus ibidem, frater Otto de Bozeleybin,
frater] ........ [Seh]owenforst conversi in Porta et alii quam
plurimi fide digni.
ı So registriert im Magdeburger St. A. In der Urkunde selbst ist die Jahres-
zahl nicht mehr mit Sicherheit zu erkennen.
1343. Dezember 6. 560.
Die Brüder Konrad, Rudolf und Heinrich Schenken und Herrn
in Saaleck überlassen dem Kloster Pforte das ihm streitig gemachte
Patronatsrecht über die Kirche sowie 1, Hufe und 2 Höfe in
Sachsenhausen.
Häschr.: T272°. D 91^ (tt, Sachsinhusen) mit einzelnen Kürzungen.
Drucke: Böhme, Herrngosserstedt 47. — Deutsch: Wolf II, 445. Vgl.
Lepsius, Ruinen der Rudelsburg 39. Ders., Kl. Schr. II, 30.
In nomine domini. Amen. Ne sopite questionis et altercationis
emortue materia reviviscat, sagax providit antiquitas, ut contra obli-
vionis caliginem gesta mortalium scripture fidei committantur. Ea
propter universis Christi fidelibus, precipue tamen his, quorum interest
Nr. 560—561. 1843—1344. 315
seu intererit, pateat per hoc scriptum, quod nos Conradus, Rudolfus et
Henricus fratres pincerne et domini in Salecke omni actioni sive
cause, quam habuimus contra honorabiles et religiosos viros dominum
abbatem et conventum de Porta super iure patronatus ecclesie in
Saxenhusen, cum nostris amicis tractatu et deliberatione prehabitis et
specialiter ad informationem Henrici marscalci de Gozzirstete vitrici
nostri cessimus et renunciavimus® et ex certa scientia, non per errorem
hiis scriptis renunciamus absolute, libere et expresse omneque ius, si
et quod habuimus sive quod nobis ex paterna successione seu quibus-
cunque aliis modo, via vel causa in patronatu predicto conpetere vide-
batur, dimidium insuper mansum in campis, quo quondam dietus Stitz
suique heredes, duasque curias in villa predieta Saxenhusen, quibus
Craft de Oberndorf miles, Fridericus et Henricus fratres dicti de Swer-
stete nostri fideles infeudati fuerunt a nobis, donavimus et tradidimus
nec non presentibus donamus* et tradimus abbati et conventui pre-
libatis, nihil iuris nobis et nostris heredibus seu successoribus in pa-
tronatu, manso et curiis nec non in tota villa huius modi reservantes,
appendentes huic littere nostra sigilla in testimonium premissorum.
Testes huius rei sunt Theodericus marscalcus canonicus sancti Seueri
Erfordensis*, Theodericus de Brantbach, Henricus de Sommeringen,
Wernerus de Nusezzen monachi Portenses nec non frater Iohannes
dictus Topher?^ conversus eiusdem monasterii Datum anno domini
M*CCC? XLII, in die beati* Nicolai episcopi. Et ego Henricus mar-
scalcus de Gosirstete predictus' recognosco premissa veritatem omni-
modam continere et ad peticionem Conradi, Rudolfi et Henrici pincer-
narum privignorum meorum meum sigillum huic littere esse! appensum.
* renunciamus T ^ damus D ^ et hinzugefügt T — * Oder Tepher 7
fehlt inD * s. (statt beati) D — f est D
1344. Januar 3. Pforte. 561.
Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen befreit das
Kloster Pforte von allen Auflagen seiner Beamten.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. an violettfarbenen Fäden beschädigt. Dresden
H. St. A. Nr. 2968. — D 134 (tit. Prerogativa). 744.
Druck: Deutsch: Wolff II, 447. Vol. Periuch 1,61 und Bertuch-Schamel
I, 41, beide mit falscher Jahreszahl 1349.
Nos Fridericus dei gracia Thuringie langravius, Misenensis et Orien-
talis marchio dominusque terre Plysnensis recognoscimus et harum
serie litterarum notificandum duximus presencium inspectoribus uni-
versis, quod ob divine remuneracionis intuitum nec non ad devotam
peticionem et supplieem precum instanciam virorum religiosorum
, domini Alberti abbatis et conventus monasterii Portensis Cysterciensis
ordinis ipsis, videlicet abbati, conventui, monasterio, grangiis, villis,
hominibus et bonis aliis quibuscunque ad abbatem et conventum ac
516 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
monasterium predicta spectantibus hanc libertatis graciam et emunitatis
prerogativam donavimus et donamus ex certa sciencia per presentes,
quod per nostros advocatos, subadvocatos et vices eorum sive loca
tenentes presentes pariter et futuros angariis, perangariis, talliis, vecti-
galibus seu extorsionibus aliis, quibuscunque nominibus vel vocabulis
censeantur, abbatem, conventum, monasterium, grangias, villas, homines
sive bona huius modi nolumus, quin immo districtissime prohibemus
gravari, vexari seu aliqualiter molestari. Nos enim, si quando et quo-
ciens ab abbate, conventu et monasterio predictis subvenciones, servicia
sive dona exigere volumus, hoc vel vive vocis oraculo vel nostris
litteris faciemus. Et ne de libertatis gracia et emunitatis prerogativa
premissis, que prelibatis abbati, conventui, monasterio, grangiis, villis,
hominibus adque bonis perpetuis futuris temporibus manere volumus
illibatas (sic), in posterum alicuius dubietatis nubilum oriatur, pre-
sentem litteram desuper confectam nostri principatus sigillo maiori
iussimus roborari. Datum in Porta tercio nonas lanuarii anno domini
M? CCC? XLIIIT*, presentibus et testibus Theoderico vicedomino in Appolde,
Rudolfo de Ryschak marscalco, Ottone de Sthuternheim militibus et
secretariis nostris, Conrado dicto Pruze curie nostre prothonotario et
pluribus aliis fide dignis.
————
1344. Januar 3. Pforte. 562.
Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen verbietet seinen
Beamten in FAsenberg, Weissensee, Buttelstedt, Neumark, Eckarts-
berga, Nebra, Neuenburg und Weissenfels das Kloster Pforte mit
irgend welchen Abgaben zu beschweren.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen. Leipzig, Unt.-Bibl. — D 134 (tst.
Prerogativa). T 308". Dresden H. St. A. Loc. 8962. Copeyen etc. 10.
Drucke: Unschuld. Nachrichten. Jhg. 1719, 193. Mencke I, 781. Bertuch-
Schamel I, 224. Deutsch: Wolff II, 447. Vgl. Schóttgen 244.
Fredericus dei gracia Thuringie lantgravius, Orientalis marchio
dominusque terre Plysnen[sis] in Ysenbergk, in Wyssensehe, in Bottel-
stete, in Novo foro, in Eckersbergk, in Nebre, in Novo castro et Weissen-
fels advocatis, officiatis et eorum vices gerentibus tam presentibus quam
futuris graciam suam et omne bonum. Indempnitati cenobiorum et
locorum religiosorum ad divini cultus amplificacionem fundatorum et
singulariter cenobii monachorum Cisterciensium in Porta, quod ex causis
pis et devotis favore prosequimur speciali, succurrere salubriter cu-
pientes, vobis universis et singulis communiter et divisim et vestrum
cuilibet in solidum dictrictissime et nostre sub obtentu gracie inhibe-
mus, ne in antea dictum monasterium, homines et bona ad ipsum
spectantes et spectancia talliis, precariis, angariis, perangariis, vectiga- -
libus seu quibuscumque extorsionibus quocumque nomine nominatis,
illis dumtaxat exceptis, que ipsis viva voce vel litterarum nostrarum
Nr. 562—568. 1344—1845. 517
serie rite duxerimus inponendum, nostris in districtibus vobis subactis pre-
gravatis(sic) seu gravari per subditos vestros, subadvocatos vel precones
quovis modo faciatis. Memoratum etenim monasterium cum suis homi-
nibus atque bonis a vestra potestate eximimus, nostre disposicioni
penitus reservantes harum serie litterarum. Actum et datum in Porta
tercio nonas lIanuari anno domini millesimo tricentesimo quadrage-
simo quarto.
—
1345. Juni 1. 963.
Witicho Bischof von Naumburg bestätigt unter Zustimmung seines
Domkapitels einen vor Zeiten zwischen dem Kloster Pforte und der
Vikarie des h. Kilian im Dom eu Naumburg abgeschlossenen Tausch,
nach welchem Pforte der Vikarie 2!/, Hufen in Wethau überlässt
und dafür 3 Hufen zu Tauschwilz erhält.
Hdschr.: Or. Perg. 4 Sp. des Bischofs, Domkapitels, Abtes, Konventes
mehr oder minder verlettt. Naumburg D. A. Nr. 406. — D 128 (kit.
Leschen et Weta). T 123.
Druck: Deutsch: Wolff II, 449.
In nomine domini. Amen. Nos Wythigo dei gracia Nuenburgensis
ecclesie episcopus ad universorum presencium et futurorum noticiam
deducimus per hoc scriptum, quod olim religiosi viri Albertus® abbas
et conventus monasterii Portensis Cysterciensis ordinis nostre dyocesis
nec non discretus vir dominus Henricus vicarius sancti Kiliani in
dicta nostra ecclesia Nuenburgensi provida deliberacione tractatibusque
prehabitis concambium sive permutacionem quorundam bonorum facere
decreverunt, sicut presentis scripti serie continetur. Abbas enim et
conventus predicti suo et dicti monasterii nomine iure proprietatis
duos mansos cum dimidio solventes nomine annue pensionis duas
marcas cum dimidia, sitos in campis ville Wetha, quorum: mansorum
dimidium colit Thedricus de Kosene, Henricus dietus Grawarch* dimi-
dium, Hilla relieta Cyriez dimidium, filius prefate relicte dimidium et
Thedricus dictus Schile dimidium, cum omni dominio, usu, utilitate et
ceteris suis pertinenciis, quibuscunque nominibus censeantur, domino
Henrico seu cappelle et vicarie sancti Kiliani sub forma concambii' et
permutacionis, ut sequitur, assignare et tradere intendebant. In quorum
bonorum restaurum dictus dominus Henricus sue vicarie memorate
nomine vice versa nomine concambii abbati et conventui predictis tra-
dere volebat tres mansos sitos in pago ville Tuswicz cum areis, vinea
et salictis ac aliis pertinenciis, quocunque vocabulo nominentur, ex-
ponentes nobis tractatum huius modi et petentes, ut nostrum huie per-
mutacioni, que hinc inde utilis et conveniens videbatur, adhibere digna-
remur consensum. Nos vero permutacionem huius modi considerata utro-
bique utilitate monasterii et vicarie predictarum laudamus, appropriamus
et tanquam racionabiliter factam in dei nomine presentibus confirmamus
dantes, prout ad nostrum officium spectat, licenciam hinc inde partibus
Geschichtsq. d. Pr. 5. Dd. XXXIII. 34
518 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
prenotatis tradendarum, adipiscendarum mutuo possessionum memora-
tarum iuxta modum permutacionis et concambii supra dicti, apponentes
sigillum nostrum nostrique capituli huic littere in evidens testimonium
premissorum, decernentes, quod abbas et conventus sua appendeant (sic)
sigilla in maioris roboris firmitatem. Et nos Vlricus dei gracia pre-
positus, Ludewicus decanus et capitulum ecclesie Nuenburgensis reco-
gnoscimus nostrum consensum nos ad premissa voluntarie prebuisse
et in huius certitudinem nostrum sigillum huic littere appendisse.
Nosque frater Albertus* divina miseracione abbas, 'Theodericus* prior
et conventus monasterii Portensis predicti recognoscimus eciam nostra
sigilla fore appensa, ut de premissis liqueat evidenter. Datum anno
domini M? CCC? X?LV?, kalendas Iunii.
* Albertus «nd Theodericus mit anderer Tinte geschrieben und offenbar nach-
träglich in den zuerst leer gelassenen Raum eingefügt. b Oder Grawarth?
Graiward D
1345. Augusti. Erfurt. 564.
Das Kloster Pforte verkauft Schulden halber dem Pleban Hermann
in Hochdorf 4 Hufen und 1 Hof in Endeleben für 56 Mark.
Hdschr.: Or. Perg. 2 Sp., von denen das Konrentssiegel abgeschnitten ist.
Wolfenbüttel, Herzogl. Bibl. Vor längeren Jahren gütigst mitgetheilt
von Herrn Archivar. Dr. Zimmermann daselbst. — Abschrift: Copiar.
CLIV (S. Augustini in Erfurt), 44 des Staatsarchivs in Magdeburg (K).
Ungedruckt.
In nomine domini. Amen. Nos fratres Albertus abbas, Th[eode-
ricus] prior totusque conventus monasterii Portensis ordinis Cyster-
ciensis recognoscimus et omnibus, qui presentem litteram viderint vel
audierint, cupimus esse notum, quod, cum nostrum monasterium
oppressum esset intollerabilibus oneribus debitorum eatenus, quod abs-
que bonorum inmobilium alienatione nullatenus possemus ab huius
modi debitorum oneribus relevari, deliberatione provida et tractatibus
pluribus prehabitis, superiorum eciam nostrorum in hoc casu petita
licencia et optenta, prout per litteras patentes super hoc optentas de-
claravimus, considerantes, quod nos et nostrum monasterium nulla via
alia minus nociva seu magis utili non possemus a predicto debitorum
onere liberari, observata nichilo minus forma, que tam de iure quam
de consuetudine in bonis inmobilibus alienandis consuevit observari,
communi consensu et concordi voluntate omnium nostrorum iusto
empcionis et vendicionis tytulo et contractu intervenientibus discreto
viro domino Hermanno plebano in Hochdorf Moguntine dyocesis rite
et racionabiliter vendidimus et tenore presencium litterarum iusto et
perfecto vendicionis tytulo nos vendidisse lucide protestamur quatuor
mansos proprios terre arabilis sitos in campis ville Eyndeleybin unam-
que curiam sitam in eadem villa cum pratis, salictis, pascuis ad pre-
Nr.564, 1945. 519
dictos mansos curiamque pertinentibus ác omnibus suis aliis pertinen-
ciis, iuribus et libertatibus quibuscunque, que hos et nostrum mona-
sterium hactenus habuimus in mansis et curia prelibatis, pro quinqua-
ginta et sex marcis puri argenti ponderis Erfordensis nobis et nostro
monasterio integraliter ponderatis, traditis et solutis nec non in solu-
cionem debitorum nostrorum et in evidentem utilitatem et necessitatem
nostri monasterii iam conversis, transferentes in hiis scriptis pleno
iure proprietatem et dominium utile et directum mansorum et curie
predictorum in ius et possessionem domini Hermanni predicti eum
omni honore, usu et utilitate, que nobis et nostro monasterio in pre-
dictis bonis hactenus conpetebant, per ipsum dominum Hermannum
et omnes illos, quibus predicta bona in toto vel in parte vendere,
donare seu legare voluerit, quibuscunque personis ecclesiasticis vel
mundanis de hoc semper habebit liberam facultatem. Quibus omnibus
recognoscimus in hiis scriptis, et eos per presentes in corporalem pos-
sessionem ponimus, predicta bona per ipsum et eos, in quos talia bona
transferre voluerit, iure proprietario perpetuo possidenda, promittentes
specialiter et expresse dictum dominum Hermannum et omnes eos, in
quos bona prefata transferre decreverit sub quocunque tytulo superius
expresso, in predictis quatuor mansis et aliis rebus ad eos pertinentibus
secundum consuetudinem iuris rite et iusticialiter warandare et ab
omni inpeticione, inpugnacione seu infestacione cuiuscunque seu quo-
rumcunque indampnes reddere, quitos penitus et solutos, promittentes
nichilo minus pro nobis et nostris successoribus universis fide prestita
corporali contra predictam vendicionem non venire seu facere per nos
vel per alios directe vel indirecte quovis quesito colore publice vel
occulte, sed omnia et singula premissa firma, rata et grata omni fraude
et dolo exclusis penitus observare. Renunciamus insuper pro nobis
et nostris successoribus omnibus graciis, privilegiis, libertatibus et
litteris nobis vel ordini nostro concessis vel eciam in antea concedendis
nec non accioni doli mali, accioni in factum, beneficio restitucionis in
integrum, excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute et
generaliter omni auxilio iuris tam canonici quam civilis, quibus pre-
dicta vendicio in iudicio vel extra posset viciari, inpugnari seu quo-
modolibet infringi. Specificacionem eciam, situm et terminum dictorum
mansorum prefato domino Hermanno assignavimus, prout inferius est
expressum. Et ut predicta specificacio sine omni tergiversacione clarius
cuilibet appareat, ipsam in verbis vulgaribus exprimendam duximus
in hunc modum:
In dem velde geyn Hastinsleybin in dem wynkele czw gelengin,
dy behaldin czehn ackire unde sint geleyn by Voytchene® von Rincke-
leybin-eyn setelech unde eyn stucke, des sint dru ackire, by Andrewis
lande von Hopfgartin -eyn ackyr, der stozit uf Henczin hern Arnoldis-
evn strik® by Henriche Beckin, des sint dru virteyl-czwene ackire by
den kornbuln-in dem rythe dru ackire unde eyn virteyl; in dem
34*
520 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
andirn velde keyn Rinckeleybin eyn ackir by Henczin hern Arnoldis-
eyn ackir. by Conrade Molman-dru ackire by Andrewese von Hopf-
gartin- eyn gelenge, der sint sybine ackire, by Henriche hern Arnoldis-
eyn gelenge unde eyn setelech, dy behaldin czwelf ackire, by Hartinge*
Konemunde-dru ackire by den kornbuln-firdehalp ackir by Gunthere
Landegarte von Hastinsleybin -czewenzik ackere by Gunthere Wyndis-
man an czwen gelengin nebin eyn andir; in dem derten velde keyn
Ver dru soteln, dy behaldin andirhalbin ackir unde stozin uf vorn
Margareten Korsin -nuen ackere an eyner gelengin, dy stozin uf des
pherrers lant von Weringishusen-eyn setelech, daz beheldit fir ackere,
by Andrewese von Hopfgartin-czwene ackire, dy stozin uf daz lant
der vrowyn von lene-fünf ackire, dy stozin uf der heyligin lant- fünf
ackire by der monche gelengin an eyme seteliche, dy stozin uf den
anger-czwene ackire, dy stozin an den Verweyk@-abir czwene ackere,
dy stozin ouch an den Verweyk?-czwene ackire by Thyzele Voythe-
dirtenhalbin ackir by Buchenere -fünf ackire by Gunthere Weteln* von
Weringishusen - andir sit by Gunthere Weteln* dirtehalb ackir- fünf
ackir an eyner gelengin, dy da gelegin sint by Grezere-dirtehalp ackir
nebin der heyligin gut.
Predicte vero empcionis testes sunt religiosi viri frater Fridericus
de Wyszinse, frater lohannes Cornbul, frater Henricus de Someringin
ordinis Cysterciensis, frater Walterus Kerlinger lector, frater Hermannus
de Martpeche, frater Ditoldus de Aroldishusen ordinis predicatorum,
dominus Henricus de Somerde vicarius ecclesie sancti Michaelis, dominus
Wernherus de Heylingistad vicarius ecclesie sancte Marie, dominus
Iohannes de Somerde vicarius ecclesie sancti Laurencii, Henricus de
Molhusen, Henricus dictus Naphf cives Erfordenses et quam plures
alii fide digni ad hoc vocati specialiter et rogati. In quorum omnium
evidenciam et certitudinem firmiorem predicto domino Hermanno de
Hochdorf presentes nostras litteras tradidimus sub sigillis abbatis et
conventus prefati nostri monasterii firmiter communitas. Actum et
datum Erfordie anno domini M*CCC?XLV*, in die ad vincula Petri.
a voyt..ene O (Lücke im Perg.) 5 stuck. X * hartunge K ? ver
weyk O gemeint Weg nach Vehra ° Weceln K
Anm. Von den obigen vier Hufen in Endeleben verkauft nach einer Urk.
v. J. 1346. März 10 Hermann Pleban in Hochdorf zwei dem Augustiner- Eremiten-
kloster zu Erfurt für 28 Mark und übergiebt ihm das Dokument über den mil
dem Abt von Pforte abgeschlossenen Kaufvertrag. Magdeburg St. A. Copiar. CLIV
(S. Augustini in Erfurt), 44.
1345. August 9. 565.
Das Kloster Ilersfeld eignet 1 Hufe in Werningshausen, welche
Dietrich von Werningshausen und sein Neffe Dietrich von ihm zu
Lehen gehabt und an das Kloster Pforte verkauft haben, leteterem
unter Vorbehalt seines Eigenthumsrechtes zu.
Nr. 565—566. 1345. 921
Hdschr.: T 171". D71 (tit. Vehre).
Druck: Deutsch: Wolff II, 448.
Nos Iohannes dei gracia abbas, Heinricus decanus totusque con-
ventus ecclesie Hersfeldensis in his scriptis recognoscimus manifeste,
quod Theodericus de Weringishusen armiger et Theodericus filius fratris
sui mansum terre arabilis cum universis suis pertinenciis situm in
campis et terminis ville Weringishusen, a nobis et ecclesia nostra in
feodo procedentem, religiosis viris abbati et conventui monasterii in
Porta ordinis Cisterciensis nostro ad hoc accedente consensu et unanimi
voluntate vendiderunt. Nos igitur predictorum venditorum precibus
favorabiliter acquiescentes prefatum mansum predictis emptoribus uni-
mus, donamus et iusto appropriacionis titulo presentibus appropriamus,
ita quod singulis annis in perpetuum nobis et monasterio nostro?
unam libram cere de eodem manso in signum huius, quod ipsius pro-
prietas ad nostram ecclesiam pertinere noscatur, tradant et persolvant,
harum testimonio litterarum sigillis nostri, Iohannis abbatis predicti, et
nostri, conventus, super eo signatarum. Anno domini MCCCXLV®, in
vigilia beati* Laurencii.
* nostro monasterio D — ^ 1345 T * beati fehlt T
——
1345. August 9. 566.
Die Brüder Johannes, Friedrich und Heinrich Koller verkaufen
ihre 1!j, Mark jährlichen Zins eintragenden Güter in Lissdorf, die
sie von dem Kloster Pforte zu Lehen gehabt haben, demselben für
12!4 Schock kleine Groschen.
Haschr.: T 134. D 111 (tit. Lissingistorff) mit zahlreichen Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 448,
In nomine domini. Amen. Nos Iohannes, Fridericus et Heinricus
fratres dicti* Kolre recognoscimus et presentibus litteris publice pro-
fitemur, quod bona nostra in campis et villa Lisingesdorf", que colit
relicta quondam Petri dicti Hofeman seu Iohannes filius ipsius*, de et
pro quibus quinque fertones annue pensionis sive census bone memorie
quondam Iohanni dicto Kolre militi patri nostro, sed et nobis tanquam
heredibus proximioribus in bonis huius modi sibi succedentibus hactenus
solvebantur, accedente ad hoc beneplacito et consensu aliorum cohere-
dum nostrorum prefata bona ad quondam patrem nostrum predictum
ac ad nos ex successione huius modi pertinencia, que a venerabili
viro domino abbate monasterii Portensis! usque ad hec tempora
tenuimus et possidebamus in feudum, cum suis iuribus et pertinenciis
universis illis: honore, iure et utilitate, quibus a nobis usque ad hec
tempora sunt possessa, vendidimus et tradidimus prefato domino abbati
suo et conventus nec non dicti monasterii nomine ementi et recipienti
ac vendimus et tradimus per presentes, resignantes dicto* domino abbati
522 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
tanquam feudi domino bona predicta et omne ius nobis competens in
eisdem, ipsumque in possessionem dictorum bonorum induximus cor-
poralem pro precio duodecim sexagenarum cum dimidia grossorum
parvorum numerabilium dativorum nobis huius modi precium verum
et iustum arbitrantibus integraliter persoluto. Promisimus nihilo minus
pro nobis nostrisque futuris heredibus ac presentibus promittimus bona
fide predicto domino abbati suo et dictorum conventus ac monasterii
nomine stipulanti nos et nostros heredes super dictis bonis eisdem
emptoribus litem seu controversiam non inferre aut inferenti consentire,
sed ipsos de dictis bonis auctorisare! et iusticialiter warandare ac ab
impeticione quorumlibet reddere liberos et indempnes, pro premissis
omnibus et singulis observandis et fideliter adimplendis strenuos viros
Heinricum dictum Hetzebold militem avum nostrum nec non Con-
radum dictum de Kollede nostros consponsores et debitores principales
dictis emptoribus statuentes. Nos quoque Heinricus et Conradus pre-
dicti recognoscimus, quod ad preces lohannis, Friderici et Heinrici
venditorum predictorum et pro ipsis nos dictis domino abbati et con-
ventui pro omnibus supra scriptis adimplendis ac inviolabiliter obser-
vandis tanquam debitores principales in solidum obligavimus et pre-
sentibus obligamus. In premissorum igitur omnium et singulorum
testimonium prefatis dominis abbati et conventui presentes litteras appen-
sione sigillorum mei, Iohannis venditoris, quo et nos Fridericus et
Heinricus similiter venditores, cum propriis sigillis careamuss, utimur
ista vice, nostrorumque, Heinrici et Conradi consponsorum*^, dedimus
firmiter communitas. Testes eciam premissorum sunt strenui viri
Albertus de Koderitzsch et Albertus de Flurstete! castrenses in Eck-
hardisberg et plures alii fide digni. Actum et datum anno domini
M°CCC°XLY, in vigilia beati* Laurencii martiris gloriosi.
2 de hinzugefügt T — " liztorff D — * eius D * Porteni. T * predicto D
f auctorizare D — * careamus sigillis 7 " compensorum T ! Flurstethe 7
* gancti D
1346. März 30. | 967.
Rudolf und Heinrich Schenken von Dornburg überlassen alle ihre
Rechte an einer Hufe in Sachsenhausen dem Kloster Pforte.
Hdschr.: T273. D91° (tit. Sachsinhusin).
Druck: Deutsch: Wolff II, 450.
Nos Rudolphus et Henricus pincerne dicti de Dornburg recogno-
scimus et omnibus, qui presentem litteram viderint vel audierint,
cupimus esse notum, quod omne dominium nec non omne ius, quod
habuimus hactenus sive quod nostri heredes seu posteri essent quo-
modolibet in posterum habituri, quoeunque vocabulo, nomine sive titulo
censeatur, in uno manso sito in campis ville Saxenhusen ac ipsius
pertinentiis quibuseunque, quem Nicolaus dictus Putzch* de Botilstete
Nr. 567—568. 1846—1347. 928
a nobis possedit sive tenuit titulo feudali, dedimus, donavimus et
contradidimus nec non presentibus litteris damus, donamus et contra-
dimus religiosis viris domino abbati et conventui monasterii Portensis
Cisterciensis® ordinis, renunciantes pro nobis et nostris heredibus pre-
sentibus et futuris omnibus usibus et utilitatibus et* obsequiis nobis
nostrisve heredibus in predicto* manso ac eius? pertinentiis conpetentibus
seu que possuntí conpetere in futurum. Et ut premissa omnia robur
optineant perpetue firmitatis, hanc litteram desuper confectam nostrorum
sigillorum appensione fecimus roborari. Datum anno domini M CCC XLVI,
feria quinta post dominicam Letare Hierusalem.
! * pusch D — " ordinis cisterciensis D_ * ac D — * predicta T * eis D
poesent D
1347. Dezember 20. 568.
Heidenreich von Rossbach bekundet, dass er vor elwa 8 Jahren dem
Kloster Pforte für 7 Schock Groschen 2 Aecker in Rossbach verkauft
habe neben den neuerdings an dasselbe verkauften Aeckern. | Vgl.
Nr. 569.
Hdschr.: T97*. D 114^ (tit. Rospach) mit Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 451.
Noverint universi, ad quos presens pagina pervenerit, quod ego
Heydenricus de Rospach ex nunc prout ex tunc recognosco et protestor
publice me cum certa sciencia et pleno consensu Elisabet mee con-
thoralis* et aliorum meorum heredum iuste vendicionis et empcionis
titulo olim, videlicet ante octo annos vel citra, vendidisse in Christo
venerabilibus et religiosis patribus domino abbati et conventui mona-
sterii Portensis® pro septem sexagenis grossorum mihi pro tunc inte-
graliter traditorum duos agros sitos in campis Rosbach iuxta agros,
quos eisdem dominis nunc noviter vendidi et assignavi, quos dictos
duos agros dicti domini Portenses ex tunc hactenus tanquam rite et
racionabiliter sibi per me venditos in sue proprietatis et potestatis iure
plenario sine impeticione qualibet et adversitate possederunt, prout et
in antea perpetue possidebunt. In cuius rei testimonium et eviden-
ciam sigillum honorabilis et religiosi viri domini Wolphardi prepositi
canonicorum regularium sancti Mauricii prope Nuenburgk, quia pro-
prio sigillo careo, ad preces meas presentibus est appensum. Et nos
Wolphardus dei gracia prepositus canonicorum regularium sancti Mau-
ricii extra muros Nuenburgenses recognoscimus nos ad instancias
suplices Heydenrici de Rosbach sigillum nostrum presentibus appen-
disse. Anno domini M? CCC? XLVII, in vigilia beati apostoli? Thome.
* conthoralis mee D ^ conuentui in porta D ° jn vigilia beati apo-
stoli fehlt D
524 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1347. Dezember 20. 569.
Heidenreich von Rossbach verkauft dem Kloster Pforte 2! , Aecker
ewischen der Saule und dem Berge bei Rossbach für 11 Schock Groschen
unter Vorbehalt des Rückkaufs für 4 Jahre und mit der Bestimmung,
dass unter Umständen das Kloster den Rückkauf fordern kann.
Hdschr.: T98. D 114" (tit. Rospach) mit bedeutenden Kürzungen.
Druck: Deutsch: Wolff II, 451.
Ego Heydenricus de Rosbach omnibus, ad quorum noticiam presens
scriptum pervenerit, profiteor manifeste, quod matura deliberacione pre-
habita cum bona voluntate et consensu plenario* Elisabet mee legittime
et Heidenrici nati mei aliorumque meorum liberorum et heredum ex
causis necessariis et, legittimis vendidi rite et racionabiliter et vendo
per presentes reverendis in Christo et religiosis viris dominis abbati
et conventui monasterii in Porta peciam et fundum duorum agrorum
et unius quartalis iuste quantitatis et mensure debito sitorum inter
fluvium dictum Sala et montem prope Rosbach iuxta agros parrochie
in Aldenburg. pro undecim sexagenis grossorum traditorum michi
utiliter et integraliter solutorum, promittens eisdem dominis meo, dicte
uxoris mee nee non Heidenrici* ac aliorum meorum filiorum et here-
dum* nomine de dictis agris sub iusta quantitate et mensura debita
pre omni impeticione debitam semper warandiam. Indulserunt autem
dicti domini mihi et heredibus meis predictis propter deum ex gracia
et favore speciali, quod ego aut ipsi, quandocunque facultas nobis et
oportunitas affuerit, dictos agros reemere poterimus pro undecim sexa-
genis grossorum usualis et debiti pagamenti, et hoc tantummodo infra
quatuor annos a festo nativitatis Christi proximo continue subsecuturos,
hoe quoque sane expresso, quod, si quid in memoratis agris tempore
huius modi? reempcionis actu seminatum fuerit*, prefatisí dominis in®
Porta pertinebit totaliter^ et cedet. Additum est eciam, quod, si pre-
libati domini Portenses infra prefixum quatuor annorum terminum
talem reemptionem a me aut! prenotatis meis heredibus occasione forte
vel ex causa adversitatis, quod absit, in dictis bonis ex parte nostra
seu nostrorum heredum aut qualicunque incidenti sinistro exigerent et
requirerent, ipsam facere deberemus sine contradictione qualibet*, ex
parte tamen ipsorum dominorum ad dimidium annum ante super eo
ammoniti et notorie requisiti. In quorum omnium robur et evidens
testimonium, quia proprio sigillo careo, presens scriptum ad preces
meas coniugisque mee Elisabet ac Heidenrici nati mei nostro et here-
dum nostrorum! nomine sigillo honorabilis et religiosi viri domini
Wolphardi prepositi canonicorum regularium sancti Mauricii Nuen-
burgensis recognosco sigillatum. Et nos Wolphardus dei gracia pre-
positus canonicorum regularium sancti Mauricii prope Nuenburgk
recognoscimus nos ad peticiones obnixas et rogatus Heidenriei de
Rosbach, Elisabet sue conthoralis ac Heidenrici nati ipsius sigillum
Nr. 569. 1347. 925
nostrum presentibus appendisse. Actum et datum anno domini M? CCC? XL
septimo, in vigilia beati Thome apostoli.
* pleo D " Hedenrici T * liberorum ac meorum heredum (statt nec
non — heredum) D ?* huiusmodi tempore D * fuerit fehlt T — ! dictis D
* de D ^ totaliter pertinebit D ! uel D * demus sine qualibet con-
tradcoe D ! ac heredum meorum (statt ac Heidenrici — nostrorum) D
Anhang I.
Lehen und Zinsen.
[1314.] L.
Verzeichniss von Lehnsgütern des Klosters Pforte.
Hdschr.: DI auf einer leer gebliebenen Seite von einer Hand aus dem
Anfang des 14. Jahrh.
Ista subscripta bona feodalia pertinent ecclesie Portensi:
Tota villa Lizingesdorf cum suis attinentiis et tercia pars patro-
natus ecclesie eiusdem ville* pertinent ecclesie Portensi.
Item Gerhardus marschaleus de Gozirstete in villa suprascripta
habet a Porta in feodo XIII marcas preter dimidium fertonem.
Item Fritzko miles dictus de Obernitiz habet ab ecclesia Portensi
in Cigenroke silvam et molendinum et tres mansos cum omnibus suis
pertinentiis.
Item Conradus Gelfradi de Heseler habet ab ecclesia in Frideris-
rode quatuor mansos et dimidium et in Hondorf unum mansum et
X solidos Nuenburgensium denariorum.
Item Henricus Danielis habet a Porta in feodo in Lizingesdort
V fertones.
Ernfridus dictus Riche habet in feodo a Porta V fertones.
Item Henricus dictus Puzendorf habet a Porta V fertones in feodo
et in Tharnstete IIII*" mansos et dimidium.
Antiquus Colre habet a Porta V fertones in feodo.
Conradus Weize habet a Porta in feodo V fertones.
Item Andreas habet a Porta IIj fertones in feodo.
Cirstanus dictus Curwiz habet duo iugera agrorum, que dicuntur
duo stuke rodelandis, unum virgultum, quod dicitur lo, et unum
humuletum a Porta in feodo.
Item H. de Smidehusen quitquid habet de agris, qui dicuntur
rodelant, habet a Porta in feodo.
Item Petrus dictus Beschorn habet III agros rodelandis a Porta
in feodo.
Senior de Popal habet unum mansum a Porta in feodo.
Item Bertoldus Phafe in Hassenhusen habet Ij mansum a Porta
in feodo et in Bunzerowe unum mansum.
Senior de Tarnstete habet dimidium mansum de Porta in feodo.
Item G. dictus Ladesac de Saxenhusen habet dimidium mansum
in feodo a Porta.
Merboto ibidem habet quartale unius mansi in feodo a Porta.
Anhang I. Lehen und Zinsen. 527
Item scultetus de Lutental habet unum mansum cum una curia
et unam fornacem ad opus pistrinum in feodo a Porta. |
... Vrowinus dictus Topf de Brantbach habet unam curiam in feodo
a Porta.
Item Rudolfus marsealeus de Sulze habet unum mansum in feodo
a Porta.
Ekkehardus de Sulze omnia pertinentia ad allodium suum habet
in feodo a Porta.
‚Item Iohannes Selpweldige in Cultzowe habet IIl* mansos in
feodo a Porta et lignetum, quod vocatur lositz.
Filii Reinbotonis militis de Lizzene habent mansum et dimidium
in feodo a Porta,
Item Groze de Raspenberg habet in Sulze mansum in feodo a Porta.
Richardus Getze habet in Stusforde II mansos in feodo a Porta.
^ Die Worte tercia pars patronatus ecclesie eiusdem ville sind durchgestrichen
und dafür ist am Rande von etwa gleichzeitiger Hand mit blasserer Tinte geschrieben
totum ius patronatus
! Zur Zeitbestimmung dienen besonders die Angaben über Lissdorf (Lizinges-
dorf) im Anfange des Verzeichnisses:
Dem Kloster Pforte gehört das ganze Dorf Lissdorf seit 1304. Okt.25 ( Urk.
Nr. 395). Von seinen dortigen Lehnsleuten verkaufen Rudolf, Gerhard, Heinrich
und Hermann Marschälle von Eckartsberga dem Kloster Einkünfte mit dem ihnen
zustehenden Theile des Kirchenpatronats 1305. Jan. 1 (Urk. Nr.399). Das ist ver-
muthlich die im Verzeichnisse erwähnte tercia pars patronatus ecclesie. 1314. Mai 3
(Urk. Nr. 454) nimmt Gerhard Marschall ın Gosserstedt alle seine Besitzungen in
Lissdorf et ius patronatus ecclesie, quod pretextu eorundem bonorum nos con-
tingit, que solvunt XIII marcas annuo censu, von Pforte zu Lehen. Dem entspricht
es im wesentlichen, wenn es im obigen Verzeichnisse heisst: Item Gerhardus mar-
schalcus de Gozirstete — habet a Porta in feodo XIII marcas preter dimidium
fertonem, wobei die geringe Differenz um den halben Vierdung sich nicht aufklären
lässt. Doch verkaufen Gerhard und sein Bruder Heinrich ihre Einkünfte schon
in den Jahren 1315 bis 1319 in verschiedenen Portionen und geben dabei 1315.
Febr.25 und März 2 (Urk. Nr. 455. 456) auch das Kirchenpatronat weg. Da hier-
mit Pforte das zweite Drittel desselben erhält, muss das Verzeichniss vorher, d.h.
zwischen 1314. Mai3 und 1315. Februar 25 aufgestellt sein. Das volle Kirchen-
patronat besitzt Pforte, seitdem ihm 1318. Juli 18 (Urk. Nr.479) die Marschälle
von Holzhausen mit verschiedenen Besitzungen und Rechten in Lissdorf auch ius
patronatus parrochie „quantum ad nos pertinet‘ überlassen haben. Mit Rücksicht
hierauf wird nun in dem Verzeichniss tercia pars patronatus ecclesie gestrichen
und dafür an den Rand totum ius patronatus geschrieben sein.
Vortrefflich passt es zu der Zeitbestimmung, wenn von den Inhabern der
Lehnsgüter sonst in Pförtner Urkunden erwähnt werden Bertoldus Phafe in den
Jahren 1301—1321, RBıchardus Getze 1307—1317, Ernfridus Riche (Dives) 1315,
Henricus dictus Pusendorf 1311-1327, Conradus Weize 1304—1 317, Rudolfus mar-
scalcus de Sulze 1311— 13214, Ekkehardus de Sulze 1301— 1326.
528 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
[Um 1340.]' 2.
Verzeichniss von Zinsen, welche dem Hofe des Klosters Pforte in
Erfurt gehören.
Hdschr.: D 30°, Col. 2 von gleichzeitiger Hand. (Das ganze Blatt 30 ge-
hört nicht zu dem ältesten, 1280 vollendeten Theile von D, ist aber
schon im 14. Jahrh. durch falsches Heften an diese Stelle gekommen,
so dass dadurch Nr. 235, die auf Bl. 29" beginnt und auf Bl.31 ihre
Fortsetzung findet, aus einander gerissen ist. Mit Rücksicht hierauf
bemerkt eine Hand des 14. Jahrh. um Ende von Bl. 29^: perversus nunc
tenor. Dies zur Ergänzung des Vorwortes zum ersten Halbband S. XII.)
Isti census pertinent ad curiam monasterii Portensis in Erfordia:
Primo Apel Swanryng apud sanctum Georium dabit de curia sua
singulis annis I talentum den. in festo beate Walpurgis et I talentum
Michahelis. Item XV den. dantur de eadem curia per rectorem nostrum
pro libero censu ad sanctum Severum
Item Nycolaus de Ylmena in platea cerdonum dabit Michahelis de
duobus agris sitis ante valvam cerdonum XXVI sol. Item liber* census
de eisdem agris II den. ad ecclesiam mercatorum
Item Guntherus Bok an deme lobanke dat de duobus agris ante
valvam cerdonum Michahelis XXIX sol. den., de eisdem II den. pro
libero censu ad ecclesiam mercatorum
Item de pistrino iuxta Novum opus dantur XXX sol. in festo puri-
ficacionis Marie et XXX sol. in festo beati Iacobi apostoli, unum
ventrem agnelli in vigilia Pasce, III pullos et dimidiam stopam vini
terrestris, sex den. pro libero censu ad ecclesiam mercatorum
Item Apel Molner et Heinrich Munre in Maiori Molhusen dabunt
Walpurgis I talentum et Michahelis I talentum den.
Item de domibus circa dictam curiam iacentibus:
Primo de domo in Acie VI talenta
Item Else Kongyzsche V sol. den.
Item Klare dabit II talenta
Item dy Lobensteynen II talenta
Item dominus Conradus de Aczmensdorff 1 talentum Michahelis
Item dominus Nicolaus de Visilbeche V sol. Michahelis
Item censum cere Guntherus de Krütheym dabit III quartalia cere
de dimidio manso et XII agris sitis in campis dicte ville
Item in Weryngishusen Talheym 1I quartale cere
Item vicarii ad beatam Virginem I talentum cere
Liber census curie sunt III sol, qui® dantur per rectorem ad
ecclesiam mercatorum
*lbet °gq
! Von den in diesem Verzeichniss genannten Personen finden sich im Erfurter
U. B. Apel Swanring in den Jahren 1346 wu. 1348, Nicolaus de Ilmene 1343- 1363.
Guntherus Bok 1326 —1349.
Anhang Il.
—
Nachträge und Ergänzungen.
1132. I.
Das Kloster [in Schmölln, 1137 verlegt nach] Pforte wird gegründet.
So die meisten, darunter auch die ältesten Chronologien der Cistercienser
(nach Janauschek, Orig. Cist. I, 25, auch Winter, Cistercienser I, 322,
Nr.79), ebenso Ann. Veterocell. in Mon. Germ. Ss. X VI, 42, Nicolaus
de Siegen herausgeg. von Wegele 315, Joh. Rothe, Düring. Chron. 284
und andere. Wenn dem gegenüber andere Chronologien das Jahr 1131
angeben, so ist das bedeutungslos, da unter ihnen die Verzeichnisse von
Langheim und Ebrach, mit denen auch die übrigen — mindestens in
der Mehrzahl — zusammenzuhängen scheinen, für die Zeit 1126— 1191
überhaupt die Stiftungen um ein Jahr früher ansetzen, als die gewóhn-
liche Annahme ist. Vgl. Janauschek a.a. O. XVII. XX und Winter
a. a. O. 315 f.
Als Tag (vermuthlich des Einzuges) giebt Manrique V. Id. Novembris,
ebenso das Verzeichniss von Waldsassen, Jongelini und die Hist. de
landgr. Thur. bei Eccard, Hist. gen. Sax. sup. col. 374. Wie weit in
den übrigen Chronologien überhaupt ein Tag genannt ist, geht aus
Janauschek nicht mit Sicherheit hervor. Nach Rothe wird an dem
andern tage vor sente Mertins tage der erste steyn geleget. Seine
Notiz, dass damals das Kloster zw der Pforten an der Saale gebaut
gei, ist irrig, wie auch die ähnlichen Angaben des Nicolaus von Siegen
und bei Eccard. Denn nach den echten Stiftungsurkunden des Klosters
(Nr.2.3.4 und dem Exordium monasterii Portensis auf S. 7 ff.) kann
das Jahr 1132 sich nur auf die Stiftung in Schmólln beziehen, von der
die genannten Chronikenschreiber nichts wissen, während die Chrono-
logien der Cistercienser darauf keine Rücksicht nehmen.
*1132. II.
Zur gefälschten Urkunde des Bischofs Udo I. von Naumburg (Nr. 1
v. J. 1132) ist zu bemerken,
dass sie zum grössten Theil wörtlich entnommen ist der Urkunde des
Abtes Konrad von Bosaw v. J. 1185. April 24 (Schóttgen wu. Kreysig,
Dipl. et script. II, 485; Regest bei Dobenecker, Reg. Thur. II, Nv. 710)
und dies namentlich auch von sämmtlichen Zeugen gilt, die also dem
Kloster Bosau angehören.
530 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1145. III.
Das Kloster Cella St. Mariae, filia Porte, wird gegründet.
Ann. Cisterc. bei Winter I, 331, Nr. 252, nach dem Verzeichnisse von Lang-
heim mit dem Jahre 1144, welches jedoch (vgl. Nr. I) dem Jahre 1145
der gewöhnlichen Zählung entspricht. Manrique, Ann. Cisterc. ebenda:
1145. vir. Kal. Tunii abbatia Cellae St. Mariae. Uebrigens ist schwer-
lich Altzelle, sondern Riddagshausen gemeint, die ganz vereinzelte An-
gabe filia Porte irrig und aus Verwechselung der beiden Cella St. Mariae
genannten Klöster zu erklären. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1529*.
1145. [September — Dezember 31.] | IV.
Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo I. von Naumburg für das Kloster Bosau. Data anno —
MCXLVY, indictione VIII.
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. IT, 420 f. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1549.
[1145—1146.] | Y.
Albert Abt [von Pforte] ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo I. von Naumburg für das Kloster Bürgel.
Mitzschke, UB. von Bürgel I, 30 ff., aus Or. in Naumburg D. A. Vgl.
Dobenecker I, Nr. 1550.
1146. April 15. Zeitz. VI.
Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo I. von Naumburg für das Kloster Bosau. Acta — anno —
MCXLVI, indictione VIII, XVII kal. Maii in Cice.
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 421. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1552.
(1146 —1163.]' VII.
Eine Gemahlin? des vertriebenen Herzogs Wladislaw II. von Schlesien
und Mutter des Herzogs Boleslaw I. wird nach ihrem in Altenbury
erfolgten Tode in Pforte begraben, ebenso eine Gemahlin? Boleslaws
und sein Sohn Johannes‘.
! So lange währte der Aufenthalt der Herzogsfamilie in Deutschland.
? Nach allgemeiner Annahme die erste, Agnes, Halbschwester des Königs
Konrad III. und Mutter Boleslaws. Vgl. Chron. Pol.-Sil. in Mon.
Germ. Ss. XIX, 562. 565 u. 566. An letzterer Stelle ist sie Cristina ge-
nannt, wie vielleicht Wladislaws zweite Gemahlin, die Tochter Albrechts
des Büren, geheissen hat. Diese heirathete Wladislaw nach Vincent.
Prag. Ann. in Mon. Germ. Ss. XVII, 665. * Quelle hierfür nur die
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 531
Verse in Mon. Lubensia (herausgeg. von Wattenbach) 14, nach denen
Boleslaw Mönche gerufen haben soll De Porta, caris.hoc claustro
pro tumulatis, Coniuge cum matre, nato pariterque Iohanne. Wohl
die erste Gemahlin, eine russische Prinzessin Wenczlawa (vgl. die
Genealogie der schlesischen Piasten bei Grotefend in Abhandl.d. schles.
Gesellsch. f. vaterländ. Cultur. 1872/73), nicht, wie Winter I, 149 angiebt,
die zweite, Adelheid von Sulzbach. * Epitaphia duc. Sil. in Mon. -
Germ. Se. XIX, 550: 6. Idus [obiit] quartus filius Iohannes infans —
et in Porta est sepultus. — Vgl. Grünlagen, Reg. zur schles. Ge-
schichte 1?, 36. |
1147. April13. Zeitz. VIII.
Adelbert Abt von Pforte ist erster Zeuge in einer Urkunde des
Bischofs Udo I. von Naumburg für das Domherrenstift in Zeite.
Data Cize anno — M CXLVII, indictione X, idus Aprilis.
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 138 f., aus Or. in Zeite Stifts- A, Vgl. Dobenecker
l, Nr. 1571.
1147. Mai 13. Zeitz. IX.
Bischof Udo I. von Naumburg berichtet, dass er in der Absicht in
Zeilz ein Kloster (des h. Stephan) zu gründen mit Abt Adelbert von
Pforte (cum abbate Portuensi Adelberto) und andern einsichtigen
Männern seiner Kirche die Aebte Bernhard von Clara Vallis und
Heinrich von Walkenried angegangen (conveni), ihnen seinen Plan
mitgetheilt und auf. ihren Rath Nonnen von der Aebtissin von Drübeck
sich erbeten habe u.s.w. Data Cizae anno — MCXLVII, indictione
X, tertia idus Maii. |
Schöttgen, Conrad d, Gr. 306 ff. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1577.
— nn
1148. Oktober 8. Mainz. X.
Der Abt von Pforte (ohne Namen) ist Zeuge in einer Urkunde des
Erebischofs Heinrich von Mainz für das Kloster Lippoldsberg. Acta
— in ipsa civitate Moguntia anno — millesimo centesimo XLVIII,
VII idus Octobris.
Menzel und Sauer, Cod. dipl. Nass. I, 161, aus Or. Marburg St. A. Vgl.
Dobenecker I, Nr. 1606.
1150. | | XI.
Windolf Abt von Pegau dankt am Feste des heil. Gregor (März 12)
transactis quinquaginta et amplius annis in abbatia Bigaugiensi,
von Alter und Anstrengungen geschwächt, nach Berathung mit Bischof
582 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Reinhard von Merseburg, dem Abt Adelbert von Pforte und dem Abt
Gerung von Bosau freiwillig ab.
Ann. Pegav. Contin. $n. Mon. Germ. Ss. XVI, 259.
1150. XII.
Das Kloster Leubus (Lubens), filia Porte in Turingia, wird ge
gründet. Vgl. Nr. XIX u. XXXIII.
Ann. Cisterc, bei Winter I, 334, Nr. 355 nach dem Verzeichnisse von Ebrach
mit dem Jahre 1149, welches jedoch (vgl. Nr. I) dem Jahre 1150 der
gewöhnlichen Zählung entspricht. Dasselbe gilt von dem Langheimer
Verzeichnisse mit dem Jahre 1149. Manrique, Ann. Cisterc. ebenda:
1150 abbatia in Lubens, ebenso das Verzeichniss von Waldsassen. Andere
Chronologien theils mit 1149, theils mit 1150 bei Janauschek, Orig.
Cist. 1, 171.
Die Angaben über die Gründung von Leubus hat Winter I, 301]ff. auf
ihren wahren Werth zurückgeführt. Jedenfalls kann von einer An-
siedlung von Pförtner Mönchen in Leubus 1150 keine Rede sein.
1151. Mai 29. XIli.
Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Erebischofs
Friedrich von Magdeburg für das Kloster Bosau. Data anno —
MCL primo, indictione XIIII (so die Hdschr., in den Drucken XII,
III kalendas Iunii.
Schóttgen u. Kreysig, Dipl. el script. II, 424 f. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1666.
—— ——
1151. Juni 8. XIV.
Adelbert Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Wichmann von Nuumburg für das Kloster Bosau. Data anno —
MCLI, indictione XIIIT, VI idus Iunii.
Schöttgen w. Kreysig, Dipl. et script. IT, 422 f. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1667.
[1153—1160.] XY.
Zur Urkunde des Erzbischofs Arnold von Mainz (Nr. 11) ist nach-
träglich zu bemerken:
Mit Recht folgert Dobenecker II, Nr.198 aus dem Umstande, dass die
Urkunde nicht in dem ültesten, sondern in einem späteren Theil von
D sich findet, dass die Schenkung ursprünglich nicht an Pforte (und
das Georgenkloster in Naumburg) gemacht und die Urkunde darüber
erst später bei dem Erwerb der betreffenden Güter nach Pforte ge
kommen ist. Er hätie es auch für wenig glaubhaft erklären konnen,
dass mit den Worten sancte Marie sanctoque Georgio zwei verschiedene
Klöster bezeichnet werden sollen. Dobenecker glaubt nun den ersten
Anhang II. Nacbtrüge und Ergänzungen. 533
Besitzer, für den also auch die Urkunde ausgefertigt ist, in dem der
Jungfrau Maria und dem h. Georg geweihten Kloster Bürgel zu finden.
Für wahrscheinlicher, ja für ziemlich sicher halte ich, dass mit St. Maria
und St. Georg das Georgenkloster in Naumburg gemeint ist, welches
dieselben beiden Schutsheiligen hat. Vgl. Schamelius, Histor. Beschreibung
ron St. Georgen 22 f. und die Umschrift des Siegels daselbst, auch die
Urkunden von 1165 (Cod. dipl. Sax. reg. I, 11, 222. Dobenecker II,
Nr.290. Vgl. Nr. XX) und 1182 (Mitzschke, UB. von Bürgel I, 55.
Dobenecker II, Nr.629. Vyl. Nr. XXXVII). Das Georgenkloster hatte
Besitz m Wickerstedt (vgl. UB. von Bürgel 25) und Rudersdorf, welcher
1366 an Pforte veräussert ist (Wolff II, 507), während man von Be-
sitgungen des Klosters Bürgel daselbst nichts 106188.
— — ——
1154. April 1. Naumburg. XVI.
Dietrich Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Wichmann von Naumburg für das Nonnenkloster St. Stephan in Zeite.
Actum Nuemburch anno — millesimo CLIIIT, indictione II, kalendas
Aprilis.
Neue Mittheil. X, 2, 972 ff. aus Or. Magdeburg St. A. Zeitz, Stephanskl. 1.
Vgl. Dobenecker II, N*.66.
— ——
1154. September 19. Halle a. 5. XVII.
Dietrich Abt [von Pforte] ist Zeuge in einer Urkunde des Ergbischofs
Hartwig I. von Bremen über einen Grüteraustausch zwischen dem
Kloster Paulinzelle und Eilika [der Mutter Albrechts des Bären).
Acta — anno — MCLIII, indictione III, XIII kalendas Octobres,
dominica die, in Hallo.
Anemüller, UB, von Paulinzelle 33 ff. Vgl. Dobenecker II, Nr.75.
—
1157. April 19. . XVIII.
Dietrich Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Bertold I. von Naumburg für das Kloster Bosau. Actum anno —
MCLVII, indictione V, XIII kalendas Maii.
Schöttgen wu. Kreysig, Dipl. ei script. II, 425. Vgl. Dobenecker IT, Nr. 145.
1163. XIX.
Hersog Boleslaw von Schlesien erbaut das Kloster Leubus Cister-
cienser- Ordens und ruft Mönche von Pforte dahin. Vgl. Nr. XII
wu. XX XIII |
Die unter Nr. VII angeführten Verse der Mon. Lubensia $n Verbindung
mit Chron. Pol.-Sil. in Mon. Germ. Ss. XIX, 566, Ann. Cracov. compil.
ebenda 591 und Ann. Cisterc, bei Winter I, 338, Nr. 422, namentlich
Geschichtsgq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 35
534 Ürkundenbuch des Klosters Pforte,
Manrique: 1163. XVII kal, Septembris abb. de Lubes nebst ancern
Chronologien der Cistercienser bei Janauschek, Orig. Cist. I, 171.
Während Grünhagen in der Ztschw. f. schles. Gesch. V, 193 ff. die Ueber-
leferung verwirft, treten Winter I, 301 ff. und besonders nachdrücklich
Schulte in der genannten Zeitschr. X X XIII, 209 ff. dafür ein, dass
die Uebersiedelung der Cistercienser aus Pforte nach Leubus (nicht die
Vollendung des Klosters) um 16. August 1163 erfolgt ist.
1165. [März 18.]' XN.
Adelold Abt von Pforte ist. Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg, der einen in Zeite vom Landgrafen Ludwig
gefüllten und vom Kaiser Friedrich angenommenen Rechtsspruch zu
Gunsten des Marien- und Georgenklosters zu Naumburg verkündet.
Actum anno — MCLXV, indictione XIII.
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 222 f. aus Or. in Weimar S. E. G. A. Reg. Oo.
S.664, Nr.9. Vgl. ' Dobenecker II, Nr. 290.
1166. März 10. Naumburg. XXI.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Moritzkloster daselbst. | Actum et
peractum Nuenbure VI idus Marcii, anno — MCLXVI, indictione XIII.
Schótigen u. Kreysig, Dipl. Nachlese VIII, 681ff. (Or. Naumburg D. A.)
Vgl. Dobenecker II, Nr. 320.
1166. Oktober 3. BEER XXII.
Adolold Alt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Abtes
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosau. Acta — anno —
MCLXVI, indictione XIIII, V nonas Octobris.
Schóttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 496 f. Vgl. Dobenecker II, Nr. 325.
1166. Oktober 3. BEEN XXIII.
Adollold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für die Kirche des Dorfes Nobite im Pleissen-
gau. Acta — anno — MCLXVI, indictione XIIII, V nonas Octobris.
Schóttgen u. Kreysig, Dipl. et script. 11, 427. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 326.
[1682] . | | | | |. m XXIV.
Udo II. Bischof von Naumburg lässt auf Bitte des Abtes Adelold
das Monasterium Portense (die Kirche?) ausbessern und decken
(sartum tectumque iubet esse).
Reg. bei Pertuch I, 97 u. Bertuch-Schamel I, 62 mit der falschen Jahres-
zahl 1158. Vgl. Dobenecker II, Nr. 371.
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 585
1168. Oktober 2. XXV.
Adellod Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosau. Acta — anno
MCLXVIII, indictione prima, VI nonas Octobris.
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 429. Vgl. Dobenecker I1, Nr. 367.
1169. XXVI.
Adilhold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg betr. die Gerechtsame des Shfisvogts zu Zeitz.
Actum anno — MCLXVIII, indiccione secunda.
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 249 f. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 384.
— ARE
[Um 1169.]' XXVII.
Adalold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo LI. von Naumburg zu Gunsten des dortigen Domkapitels.
Lepsius, Hochstift Naumburg 260, fehlerhaft, aus Or. in Naumburg D. A.
‘gl. ! Dobenecker II, Nr.388.
1170. Juni 5. | XXVIII.
Adellold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo Il. von Naumburg für das Kloster Bosau. Actum anno — .
MCLXX, indictione IIII, data nonas Iunii. (Die Beurkundung fällt
nach ind. III ?n's Jahr 1171.)
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 252 ff. Vgl. Dobenecker II, Nr. 396.
[1171. Vor Mai *.]! XXIX.
Adellold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosaw.
Schottgen uw. Kreysig, Dipl. et script. II, 429 f. Vgl. ! Dobenecker LI, Nr. 424.
1171. XXX.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Moritekloster daselbst. Acta —
anno — MCLXXI, indictione 1.
Cod. dipl. Sax. reg. I, I1, 262 f. aus Or. Weimar S. E. G. A. Reg. Oo. 5.762,
Nr.5. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 439,
35*
580 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
[I172—1181.] | XXXI.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Landgrafen
Ludwig III. von Thüringen betr. einen Vergleich ewischen dem Bischof
Udo IL von Naumburg und dem Kloster Sittichenbach.
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 316 f. aus Or. in Naumburg D. A. Vgl. Dobe-
necker II, Nv.618,
—— — — - —
1174. AXXII.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Moritskloster daselbst. Acta —
anno — MCLXXIIII, indictione VII.
Mitzschke, UB. von Bürgel I, 53 (Regest) aus Or. in Weimar S. E. G. A.
Reg. Oo. S.762, Nr.6. Vgl. Dobenecker II, Nr. 490.
— — — MÀ a aÀ—A
1175. Gróditzberg. XXXIII.
Herzog Boleslaw [L] von Schlesien bekundet, dass er Mönche aus
dem Kloster Pforte, in Deutschland an der Saale gelegen, herbei-
geführt und in Leubus angesiedelt habe u.s.w. Indictione VIII, anno
autem ordinationis Florentii abbatis primo. Vgl. Nr. XII u. XIX.
(Büsching,) Die Urkunden des Klosters Leubus Nr. 1 und Schirrmacher,
Liegnitzer UB. 2 (nach Dobenecker II, Nr. 502) aus angeblichem Or.
ın Breslau St. A. Leubus 1, das Schulte in Stlesiaca (Breslau 1898)
35—82 für unecht erklärt. Die übrigen Exemplare der Stiftungs-
urkunde bei Büsching sind allgemein als Fälschungen anerkannt, nach-
gewiesen besonders von Grünhagen in der Zischr. f. schles. Gesch. V.
193 ff. (vgl. Reg. zur schles. Gesch. I’, 46 ff), der ihnen deshalb allen
Werth abspricht, wogegen Winter I, 301 ff. die darin enthaltene aus
dem Anfange des 13. Jahrhunderts stammende Ueberlieferung in Ver-
bindung mit der versifizierten Gründungsgeschichte (Mon. Lubensia 14)
im wesentlichen als richtig annimmt. Nach ihm ist die 1163 begonnene
Gründung 1175 mit dem Einzuge des ersten vollen Konventes zu Ende
geführt. Vgl. Dobenecker II, Nr. 502. 498. 540,
—— nn
1005. Mal27 —— XXXIV.
Markgraf Otto von Meissen selet ın das von ihm gegründete Kloster
Altzelle Cisterciensermónche aus Pforte ein.
Die meisten und ältesten Chronologien der Cistercienser bei Janauschek.
Orig. Cist. I, 172, und Winter I, 342, Nr.510. Andere und zwar
wesentlich dieselben, welche die Gründung von Pforte ein Jahr zw früh
ansetzen (vgl. Nr. I), geben 1174. Den Tag (V1 kal. Iunii) nennt unter
andern Manrique, ebenso Ann. Veterocell. in Mon. Germ. Ss. XVI, 42
und Ann. Vetero-Cell. herausgeg. von Opel 181. Vgl. Dobenecker I,
Nr. 498°,
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen, 537
Ein Verzeichniss der aus Pforte den Mönchen nach Alizelle (vermuthlich)
mitgegebenen Bücher findet sich in der Psalterhandschrift der Lewziger
Univ.-Bibl. Nr.54 und ist, so weit lesbar, mitgetheilt von L. Schmidt
in N. A. f. süchs. Gesch. XVIII, 209. Es beginnt: Istos libros con-
tulit dominus abbas de Porta [et] eius conventus domino abbati et
conventui id est mater dilectissime filie* in Cella sancte (Maj]rie u. s. ww.
* fr[atribus] Schmidt a. a. O. angeblich aus der Hdechr.
Anm. An dieser Stelle sei erwähnt, weil jeder andere Anhaltspunkt für die
Zeitbestimmung fehlt:
Die Mönche von Pforte ‚geben dem Kloster Alizelle für 10 ihm ge-
schuldete Mark 2 Hufen in Prosits (Prossis).
Verzeichniss der frühesten Erwerbungen des Klosters Altzelle (vom Anfange
des 12. Jahrh.) im Ber. d. deutsch. Gesellsch, von 1840. S.32 ff. aus der
Hdschw. d. Leipz. Univ.-Bibl. Nr. 676, Bl. 201".
Vgl. Beyer, Alt-Zelle 165, der dies Geschäft in die Zeit nicht lange nach
der Stiftung von Zelle setzt.
1176. XXXV.
Anno domini 1175 (— 1176. Siehe unter Nr. I) abbatia Portus
S.Nicolai in Dacia, Morimundi abneptis, proneptis Campi, neptis
Walkerid, filia Porte [fundata est].
Ann. Cisterc, bei Winter I, 343, Nr. 591 nach den Verzeichnissen von
Ebrach und Langheim. Ebenso andere Chronologien (genau dieselben,
welche als Gründungsjahr für Pforte 1131 angeben) bei Janauschek,
Or. Cisterc. I, 214 unter „Dünamunde“, darunter die Genealogie von
Heiligenkreuz mit dem der Bestimmung „de Dacia“ entsprechenden
Zusatz „in Thenemark“. Dass Dünamünde gemeint ist, wofür auch
die Abstammung spricht, steht ausser Zweifel, doch ist dies Kloster
thatsächlich erst etwa dreissig Jahre später (vgl. Nr. LXIII) gegründet.
Daher vermuthet Janauschek eine Verwechslung mit dem 1175 ge-
gründeten Kloster Leubus, während Winter a.a. O. eine andere Er-
klärung versucht. Vgl. Dobenecker II, Nr. 501°.
1181. Juli 28. Lauterberg. XXX VI.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde der Mark-
grafen Otto und Dietrich von Meissen, in welcher diese die Vogtei-
rechte des Petersklosters auf dem Lauterberg ordnen. Actum in
Monte Sereno anno — millesimo centesimo LXXXI, indictione XIII —
V kal. Augusti.
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 308ff. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr.81.
Vgl. Dobenecker II, Nr. 597.
1182. Mai 24. XXXVII.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für Johann von Schöndurg und das Marien-
538 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
und Georgenkloster in Naumburg. Acta — anno — MCLXXXI,
indietione XIII (sic), IX kalendas Iunii.
Mitzschke, UB. von Bürgel I, 55 (Regest) aus Or. in Weimar S. E.G. A.
Reg. Oo. 8.664, Nr. 10. Vgl. Dobenecker II, Nr. 629.
1183. Juni 9. XXXVIII.
Bischof Martin von Meissen bestätigt dem Kloster Alizelle seine
Güter und Rechte, darunter auch das Zehntrecht über die zum Kloster
gehörigen Dörfer mit der Bestimmung, ut. nos eiusdem potestatis
auctoritatem super ipsum habeamus, quam Nuenburgensis episcopus
super Portensem ecclesiam, et idem claustrum eandem subiectionem
nobis exhibeat, quam fratres Portenses suo episcopo. Unter den
Zeugen Witelebus Prior in Pforte. (Auch der nächstfolgende Wul-
bernus ist vermuthlich Pfóriner.) Anno MCLXXXII, V idus Iunii,
indictione I.
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 330f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 87.
Vgl. Dobenecker II, Nr. 654.
nn ———— À
1184. XXXIX.
Adolold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Nonnenkloster St. Stephan in Zeite.
Data — anno — MCLXXXIIII, indictione prima (sic).
Leukfeld, Chronol. abb. Bosaug., herausgeg. von Schameltus, 75 ff. aus Or.
Vgl. Dobenecker II, Nr. 695.
1184. [Vor Juni 20.]' XL.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde, welche Konrad
Bischof von Sabina, Erzbischof von Mainz und apostolischer Legat,
dem Kloster Ichtershausen ausstelli. Hec facta sunt anno — MC
LXXXIII, indictione 1I.
Anemüller, UB. des Klosters Paulinzelle Nv. 32 aus Or. in Gotha St. A.
Ichtersh. Urkk. Nr. 10. Vgl. ! Dobenecker LI, Nr. 670.
— — M À—À — —
1185. [Vor Mürz 9.] XLI.
Unter den Reliquien, welche Propst Wolfram von Ichtershausen dem
Peterskloster in Erfurt vermacht hat, erwähnt Piligrim Abt desselben
Klosters auch Reliquien Ermagori ep. aus Pforte. Anno — MC
LXXXV, indictione III -— anno regni [Friderici] XXXIII.
Dobenecker II, Nv. 708 aus Schannat, Vind. ht. II, 4.
Anhang II. Nachtrüge und Ergünzungen. 539
[1185. Um April 24.]' XLII.
Adelold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Kloster Bosau.
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. IT, 434. Vogl. Dobenecker II, Nr.709.
! Für die Zeitbestimmung ist massgebend eine Urkunde des Abtes Konrad
von Bosaw über denselben Gegenstand von 1185. April 24. Posse (Cod.
dipl. Sax. reg. I, II, 348): Nach April 24. Mitzschke (UB. von Bürgel
55): Vor Juni 29. Dobenecker (a.a. 0.) : Vor April 24.
1185. Juni 29. Naumburg, in eeelesia b. Petri. XLIII.
Adolold Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Udo II. von Naumburg für das Kloster St. Stephan in Zeite. Data
in Nuwenburg in ecclesia beati Petri III kalendas Iulii anno —
MCLXXXVY, indictione tertia.
Schamelius, Kloster zu St. Moritz 21ff. aus Or. Vgl. Dobenecker II, Nr.715.
1190. j XLIV.
Warmund Abt von Pforte ıst Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Bertold II. vn Naumburg für das Kloster Bosau. Actum anno —
MCXC. .
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II. 436 f. Vgl. Dobenecker II, Nr. 863.
! Da Papst Cölestin in der Urkunde erwähnt wird. kann sie nicht vor
1191. Mürz 21 ausgestellt sein, doch gehören die Zeugen (nach Mitzschke)
zur Handlung im Jahre 1190. Vgl. Cod. dipl. Sax. reg. I, LI, 385.
Mitzschke, UB. von Bürgel I, 57 u. Dobenecker a.a. O.
1190. [Nach Juni 18.] XLV.
Wolfram Propst zw Ichtershausen nennt unter den Kirchen, von
welchen sein Kloster Reliquien erhalten habe, die Kirche von Dfo te.
(Vgl. Nr.18) Anno — MCXC, ind. VIII, regn. — Friderico — I,
anno peregrinationis eius II, regni autem eius XXXVIIII, imperii
vero XXXVI et filio eius rege Heinrico.
Rein, Thur. sacr. I, 65 f. aus Or. in Gotha St. A. Ichtersh. Urkk. Nr. 14.
Vgl. Dobenecker II, Nr.857.
1193. | XLVI.
Eberhard Bischof von Merseburg, in einem Streite mil Abt Sifrid
von Pegau durch Schiedsrichter dasu verurtheilt swei Wagen voll
ornamenta des Klosters Pegau, welche er von dort nach Merseburg
540 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
hat schaffen lassen, surücksugeben, lässt sie nach Kloster Pforte über-
führen, von wo sie nachher vom Abte nach Pegau zurückgebracht
werden.
Chron. Montis Sereni ad a. 1223 (beim Tode des Abtes Sifrid) ın Mon.
Germ. Ss. X X III, 202.
[1195.] ' XLVII.
Warmund Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Grafen
Dietrich von Sommerschenburg, durch welche dieser bekennt zu Leipsig
1190 das Dorf Altranstädt an das Kloster Altselle verkauft su haben.
Acta sunt hec in Lipz anno gracie MCXC, indictione XIII,! sub
abbate Matheo, regnante Heinrico imperatore.
Cod. dipl. Sax. reg. I, II, 386 f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr.96. Vol.
Dobenecker II, Nr. 996.
! Ueber das Jahr der Beurkundung (1195, wegen der folgenden Nr. vor
März 29), auf welches die nicht zur Handlung passende Indiktion
hinweist, und die Zugehörigkeit der Zeugen zur Beurkundung 8. ebenda.
1195. März 29. Naumburg. XLVIII.
Gisilbert Abt von Pforte ıst Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Bertold II. von Naumburg, durch welche dieser in seiner Synode
in quarta feria ante Pascha domini einen zwischen Hermann von
Teuchern und dem Kloster Marienstein zu Lausnils abgeschlossenen
Kauf- und Alimenten-Vertrag bestätigt. Acta sunt hec publice in
sinodo nostra Nuwenburch anno — millesimo centesimo nonagesimo
quinto, indictione tercia decima.
Lepsius, Hochstift Naumburg 265 aus Or. in Weimar S. E. G. A. Reg. Oo.
8.680, Nr.3. Vgl. Dobenecker II, Nr. 975.
[1195 —1196.]: XLIX.
Unter Abt Gisilbert und dem Prior Albero ist der spätere Abt ..?
von Waldsassen Novise in Pforte. In dieser Zeit erlebt er es nach
seiner späteren Mittheilung, dass ein Laienbruder des Klosters Namens
Walter wegen Trägheit in göttlichen Dingen während seiner letsien
Krankheit von den bösen Geistern gevpeinigt, von ihnen aus dem
infirmatorium in das hospitale pauperum und, wieder surückgebracht,
aus seinem Bette in inferiorem domum geschleppt wird und schliess-
lich die Dämonen die Seele des Gestorbenen unter so gewaltiger Er-
schütterung der Luft entführen, dass die Gebäude, namentlich das
dormitorium monachorum, eingustürgen scheinen «. s. w.
Fragmente der Libri VIII Miraculorum des Caesarius von Heisterbach.
Herausgeg. von A. Meister (Rom 1901) 59 f.
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 541
! Ist das Jahr der vorletsten Nr. richtig, so bleibt für Abt Giselberl. nur
in den Jahren 1195 und 1196 Raum, da i» dem letsteren Abt Wi-
nemar erscheint. ? Meister ergänst Eberhard, welcher der Zeit nach
(Abt 1220—1246) auch am besten passen dürfte.
[1196—1204.]' L.
Winemar Abt von Pforte beglaubigt nach Ludolf Ersbischof von
Magdeburg und Bertold 1L Bischof von Naumburg und vor Gott-
fried Abt des Georgenklosters in Naumburg ei. Transsumpt von
drei Privilegien (des Papstes Johann XIX. 1032. Márz?, des Papstes
Innocenge II. 1138. Januar 12? und des Kaisers Heinrich III. 1051.
März 31*), betr. die Verlegung des Bisthums von Zeils nach Naumburg.
Hdschr.: Or. Perg. Sp. abgefallen, ebenso die der übrigen drei Beglaubiger.
Naumburg D. A. 48.
Ego Winemarus humilis abbas in Porta notum facio tam presen-
tibus quam futuris, qui hoc scriptum perspexerint, quod privilegia,
quorum rescripta superius continentur, a Nuenburgensibus canonicis
ad hoc vocatus vidi et legi et ab ipsis rogatus in premissis rescriptis
de verbo ad verbum ex ipsis originalibus sumptis sigillum apposui.
! Winemar Abt seit 1196. Gottfried. kann längstens bis 19204. Abt des
Georgenklosters gewesen sein, nachgewiesen wohl nur bis 1199. Die
Beglaubigungen, in verschiedener Schrift und mit verschiedener Tinte,
sind nicht alle auf einmal, die des Erzbischofs Ludolf in Giebichen-
stein, hinzugefügt. ? Or. mn Naumburg D. A. Nr.VII, als gefälscht
allgemein anerkannt. Vgl. Dobenecker I, Nr. 702. * Or. in Naum-
burg D. A. Vgl. Dobenecker I, Nr. 1350. * Or. n Naumburg D. A.,
meist für gefälscht erklärt. Vgl. Dobenecker I, Nr.796.
1196. LI.
Graf Dietrich von Weissenfels schenkt dem Kloster Aliselle den
Zehnten von Weinbergen in Camburg, am Jeneig (in Gene), in Kirch-
berg und Eisenberg. Zeugen: Bertold II. Bischof von Naumburg,
Winemar Abi von Pforte, Gottfried Abt von St. Georg, Vulbern Prior
von Pforte w.and. Acta — anno — millesimo centesimo XC sexto,
indictione quarta decima.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 7 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 112, Vgl.
Dobenecker IL, Nr. 1010.
1197. Januar 5. m | LH.
Winnemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde der ver-
wittweten Markgräfin Hedwig von Meissen für das Kloster Altselle.
542 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Acta — anno — millesimo centesimo nonagesimo septimo, indictione
quintadecima, nonas Ianuarii.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 13f. aus Or. in Dresden H.Si. A. .Nr. 115.
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1034.
1199. November 15. Eckartsberga. LIII.
Withemar (sic) Abt von Pforte ist erster Zeuge in einer Urkunde
des Landgrafen Hermann von Thüringen für das Kloster Ichters-
hausen. Acta — anno — millesimo CXC VIII, indictione III, datum
in castro Eckehardesbere XVII kalendas Decembris.
Cod. dipl. Sax. reg. I, I1I, 35 ff. aus Or. in Gotha St. A. QQ. À, f.16.
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1104.
[Um 1200.) Meissen. | LIV.
Winemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Burg-
grafen [Meinher] von Meissen für das Kloster Altselle.
Märcker, Burggrafthum Meissen 404 aus Or. Dresden H.St. A. Vol.
Dobenecker II, Nr. 1187.
[Um 1200.]' m | LY.
Jaroslaw Bischof von Breslau, tunc dom[inus] de Opol, giebt mi
Einwilligung seines Vaters, Herzog Boleslaw, und seines Bruders
Heinrich den Mönchen von Pforte Jarogzlaw? mit dem Ertrage der
Bienengucht und des Biberfanges.
Aus Urkunde v. J. 1202. [Nach Mai 23.] Nr. LX. Vgl. Grünhagen, Reg.
zur schles. Gesch. I*, 63 f., Nr.71°. Dobenecker II, Nr. 1192.
! So Dobenecker wegen der Zeit des Bischofs (1198. Juni 1? — 1201.
März 22). Doch ist er selbst wegen der Worte tunc dominus de Opol,
nach denen es inder That scheint, dass Jarozlaw zur Zeit der Schenkung
noch nicht Bischof gewesen ist, geneigt die Schenkung vor 1198 zu
seizen. * Nach dem Herzog von Oppeln später Kasimir genannt.
Kreis Leobschütz.
1201. Juni 8. Lateran. LVI.
Papst Innoceng III. beauftragt den Abt von Pforte sowie .den Abi
und den Prior von Alízelle einige Vögte, welche die Meissner Kirche
durch unberechtiyte Forderungen schädigen, hiervon abzuhalten, nóthigen-
falls durch kirchliche Strafmiltel. Datum Laterani VI idus Iunii
pontificatus nostri anno quarto.
Cod. dipl. Sax. reg. II, I, 67 aus Or. in Dresden H. St. A. Val. Potthast
I, Nr.1380. Dobenecker II, Nr. 1196.
—
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. | 543
[1201. Nach März 22.' Citeaux.] | LVII.
Das Generalkapitel der Cistercienser gestattel dem Abte von Pforte
die Güter von Jaroslaw dem Kloster Leubus zw übergeben.
Statuta capit. gener. etc. bei Winter III, 209 aus Ztschw. f. schles. Gesch. V,
214. Vgl. Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. I*, 65, Nr.72%. Dobe-
necker LL Nr. 1206.
! Nach Nr. LX. (1202. Nach Mai 23) wollten nach des Bischofs Tode
(1201. März 22) die Mönche aus Pforte nicht mehr in Jaroslaw bleiben.
Das Generalkapitel pflegte im September stattzufinden. Vogl. Janau-
schek, Or. Cisterc. I, VI.
[1201. März 22' — Dezember 7*.] LVIII.
Boleslaw | Herzog von Schlesien schenkt im Einverständnisse mil
seinem Sohne Heinrich das Gut Jaroglaw, da die Mönche von Pforte
daselbst nicht bleiben wollen und darauf verzichten, dem Kloster Leubus.
Aus Urkunde v. J. 1202. [Nach Mai 23.] Nr. LX. Vgl. Grünhagen, Reg.
zur schles. Gesch. I’, 65, Nr.72°. Dobenecker II, Nr. 1207.
! Vgl. Nr. LV, 4.1. * Boleslaw f 1201. Dezember ?.
Emm — nn nn
*1201. November 11. LIX.
Boleslaw Herzog von Schlesien bekundet, dass, nachdem Bischof
Siroslaw von Breslau das Kloster Leubus mit den Neubruchsehnten
in der Herrschaft Liegnitg dotiert habe, dessen Nachfolger, sein eigener
Sohn Jaroslaw, tunc dux de Opol, während er selbst 3 Jahre bei
seinem Oheime, dem Kaiser Heinrich VI. (geschrieben: VJ, auf einem
Feldguge in der Lombardei verweilte, jene Schenkung rückgängig ge-
macht und später sich bereit erklärt habe, swar nicht dem Kloster
Leubus, wohl aber dem Orden Genugthuung zu leisten. Jaroslaw
habe deshalb Mónche aus Pforte herbeigerufen, zur Gründung eines
Klosters ihnen 1000 grosse Morgen in seinem Herzogthum Oppeln an
den Grenzen Mährens zwischen den Flüssen Hotzenplote (Ozobloga)
und Stradune (Straduna) bis zu deren Mündung in die Oder mit
allen Zehnten verliehen und sie an einem Orte, den er Jaroslaue ge-
nannt, angesiedelt. Nachdem die Mönche von Pforte die Schenkung
dem Kloster Leubus abgetreten haben, bestätigt sie Boleslaw.
(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 26 u.28. Vogl. Grünhagen,
Reg. zur schles. Gesch. I’, 66, Nr.76°. Dobenecker II, Nr. 1204.
Die beiden Exemplare des angeblichen Originals sind gefälscht, das ältere
im 13. Jahrh., das jüngere (darin fehlen die Worte pro fundando
cenobio und statt Iarozlaue ist lerozlaue geschrieben) im 14. Jahrh.,
die darın angeführten Thatsachen aber im wesentlichen glaubwürdig.
Vgl. Grünhagen in Zeitschr. f. schles. Gesch. XI, 404 ff.
544 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1202. [Nach Mai 23.] LX.
Heinrich Hergog von Schlesien berichtet in einer Urkunde für Kloster
Leubus, in welcher der 23. Mai 1202 erwähnt wird, dass sein ver-
storbener Bruder, Bischof Jaroslaw, tunc dom[inus] de Opol, den
Mönchen von Pforte Jaroslaw mit dem Ertrage der Bienenzucht und
des Biberfanges verliehen, sein Vater (Boleslaw) jedoch, da nach des
Bischofs Tode (1201. Märs 22) die Mönche dort nicht mehr bleiben
wollten und Versicht leisteten, die Schenkung dem Kloster Leubus
übertragen habe.
Ztachr. f. schles. Gesch. V, 214. Vgl. Grünhagen, Reg. sur schles. Gesch. I”,
69 f, Nr.78. Dobenecker II, Nr. 1222.
——
1208. April 1. Altzelle. LXI.
Winemar Abt und die Mönche Bernhard und Eberhard von Pforte
sind Zeugen in einer Urkunde des Markgrafen Dietrich von Meissen
für das Kloster Alteelle. Acta — in Cella sancte Marie anno —
MCCII, indictione VI, kalendas Aprilis.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 54f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 129.
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1238.
—€—————— M à
[1203—1216. Juli 16.]' LXII.
Papst Innocens III. überträgt dem Abte von Pforte die cura et
visitacio des Klosters Trebnite.
S. Nr. LXXVI. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1682.
! Gründung von Trebmtz — Inmocens III. f.
1208. Juli 29. LXIII.
Ein aus Pforte herbeigerufener Mónchskonvent sicht in das Kloster
Dünamünde ein.
Verschiedene Cihronologien der Üistercienser, darunter anscheinend die
besseren, bei Janauschek, Orig. Cist. I, 214, während andere daselbst das
Jahr 1209 haben. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1386*.
Aus den summarischen Angaben Janauscheks ist nicht zu ersehen, wie
weit in den verschiedenen Chronologien der Tag und die Abstammung
von Pforte verzeichnet sind. Doch ist letstere ohnehin überzeugend
von Winter I, 306 f. Heinrici Chron. Livon. in Mon. Germ.
Ss. XXIII, 246 und 250 berichtet die Gründung von Dünamünde
unter den Jahren 1202 und 1205, zu unterscheiden von der Vollendung
und dem Einzuge des Konvents.
Dass der erste Abt Dietrich von Treiden (Thoreida), seit 1205, aus Pforte
stammt, $t nicht unwahrscheinlich, aber nicht zu erweisen. Dasselbe
Anhang II. Nachtrüge und Ergünzungen. 545
gilt von dem andern Abt Dietrich (abbas de Livonia), der 1224 m
Angelegenheiten des Klosters Altzelle wiederholt als Zeuge vorkommt.
Auf ihm scheint Winter I, 307 die Worte zu beziehen, welche Caesarius
Heisterbacensis, Dial. mirac. XI, 18 der Erzählung eines in Pforte ge-
schehenen Wunders hinzufügt: Haec mihi relata sunt ab abbate
Livoniae, qui filius est domus supradictae [Portae|, wodurch wenigstens
die Verwandtschaft der beiden Klöster bestätigt wird.
1209. August 29. Viterbo. LXIV.
Papst .Innocens Ill. beauftragt die Aebie von Sittichenbach und
Pforte [ Winemar] und den Kustos von Naumburg auf Grund einer
Klage des Abtes von Pegau den Priester J., Kaplan des Markgrafen
Konrad, und den Pfarrer J. der Kirche von Profen, welche die vom
Abte von Pegau exckommunisierten Ritter Konrad von Druchin und
Laien Cheich kirchlich bestattet su haben beschuldigt sind, vor sich
zu laden und gegen sie zu verfahren. Datum Viterbii III kalendas
Septembris, pontificatus nostri anno duodecimo.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 107 aus Or. in Leipsig, Univ.-Bibl. Vgl. Dobe-
necker LI, Nr. 1417.
1210. April 13. Lateran. LXV.
Papst Innocena LIT. schreibt an A[dela], Schwester des Markgrafen
von Meissen, über ihren Ehescheidungsprozess mit dem Könige [Ottokar]
von Böhmen, in dem er auf ihre Appellation die Bischöfe von Halber-
stadt und Havelberg! und den Abt [Winemar] von Pforte mit der
Untersuchung beauftragt habe. Datum Laterani idus Aprilis, ponti-
ficatus nostri anno XII.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 114 ff. Vgl. Dobenecker II, Nr. 1454.
! So Ep. Innocentii III. ed. Bosquetus 41 (nach Dobenecker). Die meisten
Ausgaben: Hamburg. Hdschr.: Hambembergensi (nach Cod. dipl.
Saz. reg.). |
— —
1211. Januar 25. Lateran. LXVI.
Papst Innocenz IIL beauftragt den Bischof [Bruno] von Meissen
und die Aebte [Winemar] von Pforte und [Ludeger] von Aligelle
einen Streit swischen der Aebtissin von Quedlinburg und dem Bischof
und Kapitel von Halberstadt su entscheiden. Datum Laterani VIII
kalendas Februarii, pontificatus nostri anno tertio decimo.
Cod. dipl. Sax. reg. II, 1, 74 ff. umter 1210. Januar 24 aus Or. in Magde-
burg St. A. Quedlinburg A, II, Nr.11. Vgl. Potthast Nr. 4171. Dobe-
necker LI, Nr. 1483.
546 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
[1211—1224.]' LXVII.
Ludeger Mönch von Alizelle bittet. bei Herausgabe einer Sammlung
Sermones den Abt Winemar von Pforte, auf dessen Rath er das Werk
begonnen und mit dessen Hilfe er es vollendet habe, seiner fürbittend
zu gedenken.
Hdschr.: Cod. msc. Nr. 453 der Untw.-Bibl. in Leipzig aus dem 13. Jahrh.
mit den Titeln: Sermones Ludigeri abbatis und Sermones venerabilis
Ludigeri quondam abbatis Czellensis.
Gegen Ende der Praefatio f.2, col.1 sagt Laudiger:
Peto etiam a vobis, dilecte domine et pater Winnemare, cuius
consilio primitus opus istud inchoavi, cuius etiam auxilio consummavi,
et peto a dilecta matre mea, Portensi ecclesia, et supplico postremo ab
omnibus, qui hune nostrum laborem respicere et hec legere dignati
fuerint, ut pauperis Ludegeri propter deum meminerint, qui monachus
Celle vocor indignusque sacerdos.
! Die Bestimmung ist ganz unsicher , doch schien es am angemessensten
die Abfassung des Werkes in die Zeit zu setzen, wo Ludeger nach
Niederlegung der Abtswürde (1211) und vor seiner neuen Erwählung
zum Abte (1224) als einfacher Mönch besondere Musse zu wissenschaft-
licher Beschäftigung hatte. Vgl. Beyer, Altzelle 64.
^
1215. Dresden. | LXVIII.
In einer Urkunde des Markgrafen Dietrich von Meissen für das
Kloster Walkenried sind Zeugen Winemarus Portensis abbas, Hein-
ricus Walkenriedensis abbas, Marsilius subprior Walkenriedensis,
Fridericus hospitalarıus Portensis uw. and. Acta sunt hec Dresdene
anno — M CC XV, indictione II (statt III).
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 161 aus Or. in Wolfenbüttel Landeshauptarchic.
Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1655.
1215. | |^ —— LXIX.
Wilbernus (sic divina miseratione abbas Portensis entscheidet einen
Streit zwischen den Klöstern Leubus und Trebnitz über die Zehnten
in den Déórfern Devin und Clyssove. Acta autem sunt hec anno
dominice incarnationis M CC XV presente domino Laurentio Wrotiz-
lauie episcopo et domino Heinrico duce Zlesie et domino Egydio
archy diacono.
(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 51ff. aus angeblichem Or.‘
(mit den Siegeln des Bischofs Lorenz und des Abtes) in Breslau St. A.
Vgl. Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. I’, 110, Nr.166. Dobenecker
Il, Nr. 1650.
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 547
! Die Echtheit der Urkunde scheint neuerdings angezweifelt zu werden.
Für dieselbe hat nach brieflicher Mittheilung Wattenbach sich erklärt,
aber die Siegel (das des Abtes mit der Umschrift ABBAS PORTENSIS
ist nach Büsching scheinbar ein Ringabdruck) als unecht bezeichnet,
1217. April28. Rudolstadt. LXX.
Albert und Hermann Grafen von Orlamünde lassen dem Bischof
Otto und der Kirche von Würzburg ein Gut von 4 Hufen in Crane-
witz auf, welches der Bischof dem Kloster Pforte zweignet, und über-
geben der Würzburger Kirche dafür 6 Hufen $m. Kr abendorf: Vgl.
Urk. Nr. 83.
Druck: Monum. Boica. XLV, 55.
— nos predium in Cranewitz, scilicet quatuor mansos quinquaginta
quatuor solidos annuatim persolventes, a Kunemundo Struuen, qui
idem a nobis iure feodi tenuerat, in manus nostras resignatum vene-
rabili Herbipolensi episcopo Ottoni et ecclesie eidem, unde nos idem
tenuimus , resignavimus. Quod idem dominus episcopus Otto cum
totius sui capituli consensu et favore cenobio in Porta proprium tra-
didit et donavit Sed quia Herbipolensis ecclesia gratis et sine aliquo
restauro donationem predictam facere noluit, nos pro triginta marcis
argenti, quas Portense monasterium patri nostro bone memorie et
nobis dederunt, proprietatem nostram in Crakendroph (sic), sex vide-
licet mansos sexaginta solidos annuatim solventes, eidem ecclesie per
manum nobilis viri Heinrici de Grenstede (sic) proprium tradidimus et
donavimus in restaurum. —
Actum Rodeluestad, 1III? kalendas Maii, pontificatus domini Honorii
pape anno primo.
1217. [Frühestens Oktober 9.] Naumburg. LXXI.
Konrad [vormals] Bischof [von Halberstadt] und Mónch in Sittichen-
bach bestätigt als Vertreter des nach dem heiligen Lande gereisten
Bischofs Engelhard von Naumburg in einer zu Naumburg am
9. Oktober abgehaltenen Synode dem kürzlich gegründeten Kloster eu
Eisenberg seine Besitzungen. Zeugen: Winnemar Abt von Pforte,
Günther Abt von Leubus u. and. Datum anno — MCCXVI, in-
dictione quinta.
Cod. dipl. Sax. reg. I, I11, 177 f. Vgl. Dobenecker LI, Nr. 1765,
548 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1218. April 18. Breslau, Johannis-Kirche. LXXII.
Loreng Bischof von Breslau bestätigt in einer (gefälschten!) Urkunde
dem Kloster Leubus unter anderem die Zehnten von Jarozlaw zwischen
den Flüssen Hotsenplote und Stradune, wo Bischof Jarozlaw für
Mönche von Pforte ein Kloster zu gründen begonnen hatte, auf welches
‚jedoch leistere beim Tode des Bischofs versichtet hatten. Vgl. Nr. LVIIL
(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 63. Vol. Grünhagen, Reg.
sur schles. Gesch. I*, 121, Nr.199. Dobenecker II, Nr. 1785.
ı Zitschr. f. schles. Gesch. V, 205 ff.
1218. [Nach April 26.]' Eisenach. LXXIII.
Winemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Land-
grafen Ludwig 1V. von Thüringen für das Katharinenkloster su
Eisenach. Acta sunt hec anno — millesimo ducentesimo octavo
decimo, presentibus hiis testibus «.s.w. Datum aput Hisenacghe
anno principatus nostri secundo.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 188 f. aus Or. in Weimar St. A. Vgl. Dobe-
necker II, Nr. 1814.
! Wegen anno principatus nostri secundo.
—
1218. [Oktober 29. SehkÜlen.] ' LXXIV.
Wenemar (Uvenemarus) Abt von Pforte ist erster Zeuge_in einer
Urkunde des Markgrafen Dietrich von Meissen, in welcher dieser im
Landding zu Schkölen am 29. Oktober dem Kloster Altzelle eine Er-
werbung bestätigt sw haben erklärt. Anno — millesimo ducentesimo
octavo decimo, indictione VII, acta et consummata sunt hec.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 186 f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 212.
Vgl. Dobenecker II, Nr. 1804.
ı Besieht sich nur auf die Handlung.
1219. Mail2. Rom, bei St. Peter. LXXV.
Papst Honorius III. überträgt auf die Bitte der Nonnen von Treb-
nitse dem Abt von Leubus die Visitation ihres Klosters, welche der
bisher dasu besiellte Abt von Pforte wegen der Entfernung und in
Folge von Kriegshändeln nicht habe besorgen können.
Grünhagen, Heg. zur schles. Gesch. I’, 125, Nr. 214. Potthast Nr. 6064.
Dobenecker LI, Nr. 1829.
Anhang II. Nachtrüge und Ergänzungen. 049
1220. Januar 31. Viterbo. LXXVI.
Papst Honorius ILI. überträgt dem Abte von Leubus auf Bitte des
Herzogs von Schlesien die cura et visitacio des Klosters Trebnitz,
welche früher durch seinen Vorgänger I[mnocenz III] dem Abt von
Pforte verliehen worden sei.
(Büsching,) Urkunden des Klosters Leubus 69 aus Or. in Breslau St. A.
Vgl. Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. 1?, 127, Nr.221. Potihast
ANvr. 6190. Dobenecker I, Nr. 1874.
1995. Juli 4. Strauf. LX VII.
Heinrich Markgraf von Meissen bestätigt dem Kloster Altzelle seine
Besitzungen u. s. w. und lässt die Urkunde ausfertigen anno —
MUCXXV. Zeugen: Poppo Graf von Henneberg, Winemar Abt von
Pforte, Wilhelm Abt von Bildhausen, Simon Kellermeister und Albert
Siechmeister Mönche in Alízelle, Gottfried! servus sante Crucis et
monachus Portensis «. and. Datum in castro Struf III nonas Juli.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 241 aus Or. in Dresden. H. St. A. INT. 266. Vgl.
Dobenecker II, Nr. 2214.
ı Ueber Gottfried s. Nr. LX XXI.
— —— —— ———
1225. [September. Magdeburg, | LXXVIII.
Konrad Bischof von Porto und St. Rufina, apostolischer Legut,
bastellt zu Visitatoren des Klosters auf dem. Lauterberge den Bischof
Konrad von Hildesheim und Gotifried', einen Münch des Cistercienser-
ordens (Gothfridum quendam monachum Cistereiensis ordinis ex
his, qui eum sequebantur).?
Clwon. Montis Sereni ad a. 1225 in Mon. Germ. Ss. X XIII, 222.
! Ueber Gottfried s. Nr. LX XXI. * Die Abordnung ırird durch Otto
Dompropst in Magdeburg hintertrieben.
—
1225. Oktober 1. Naumburg. LXXIX.
Konrad Bischof von Porto und St. Rufina, apostolischer Legat,
beauftragt die Bischöfe Ekkehard von Merseburg und [Gernand] von
brandenburg und den Abt [ Winemar] von Pforte das Kloster auf
dem Louterberge zu visitieren. Datum Nuenburg kal. Octobris.
Chron. Montis Sereni ad a. 1225 in Mon. Germ. Ss. XXIII, 223f. Vyl.
Dobenecker II, Nr. 2240. Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg 1, 155.
—— —ÓMMM—— —
Geschichtsq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII. 36
550 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1225. Oktober 16 und November 22. LXXX.
Ekkehard Bischof von Merseburg, Ernst Scholastikus von Merse-
burg 1n Vertretung des Bischofs von Brandenburg und der „genannte“
Mönch Gottfried! (s. Nr. LXXVIII und LXXIX) an Stelle des Abtes
von Pforte nehmen Oktober 16 die Visitation des Klosters auf dem
Lauterberge vor, wobei Gottfried die Art des eimzuschlagenden Ver-
fahrens angiebt, doch vereitelt der Bischof von Merseburg eine ernst-
liche Untersuchung und verschiebt die Erledigung der Sache auf einen
undern Termin. Diese erfolgt November 22 durch den Bischof und
den Scholastikus von Merseburg und den Abt | Winemar] von Pforte,
weil Gottfried — nach seiner eigenen späteren Erklärung — aus
Unzufriedenheit über die frühere Verhandlung seine Theilnahme ub-
gelehnt hat.
Chwon. Montis Sereni ad a. 1235 in Mon. Germ, Ss. XXIII, 2233. Vgl.
Winter, Cistercienser I, 247 ff.
! Ueber Gottfried 8. Nr. LXXXI.
1227. [September — Dezember. ] LXXXI.
(rottfried Bischof von Asilia! (Asiliensis ep.) bekundet, dass er mit
kormächtigung des Diózesanbischofs | mgelhard| von Naumburg dir
Kirche zw Rodameuschel geweiht habe u.s.w. Zeugen: Bertold Propst
in Heusdorf, Konrad Subprior und Konrad Konversenmeister ron
Pforte, Kapellane des Ausstellers, u.and. Acta — anno — MCCXXVII.
indictione prima.
Drucke (nach einer Kopie des 16. Jahrh.) : Mitzschke, UB. von Bürgel I,
80 f. Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 280. Vgl. Dobenecker I, Nr. 2463
! Mitzschke a. a. O. 480 (Zusätze und Berichtigungen) versteht unter Asilia
die Stadt Asolo in Oberitalien, ebenso Dobenecker im Register. Ich
weiss nicht, ob für diesen Ort die Namensform Astlia sonst nuch-
zuweisen ist, und betone auch nicht, dass ein Bischof Gottfried ron
Asolo nicht weiter vorzukommen scheint. (Gams, Series episc., kennt
in dieser Zeit keinen Bischof von Asolo.) Was aber führt den Bischof
des kleinen italienischen Stádtchens nach Deutschland in das Naum-
burger Bisthum? Woher kommt es, dass sich keine anderen Spuren
seines Aufenthaltes in Deutschland finden? Ist es nicht auffallend,
dass der Naumburger Bischof ihm mit der Weihung einer Kirche in
seiner Diözese beauftragt, und noch mehr auffullend, dass unter den
Zeugen zwei Pförtner Mönche als seine Kapellane bezeichnet werden?
Alle diese Bedenken werden mit einem Schlage beseitigt, wenn man
Osiliensis statt Asiliensis episcopus liest oder wenigstens unter Asilsa
die Insel Oesel versteht. Ob Asilia etwa als Nebenform für Osslsa
rorkommt, ist mir unbekannt, für den vorliegenden Fall aber auch
bedeutungslos, da die Art der handschriftlichen Ueberlieferung (durch
eine Kopie des 16. Jahrh.) unbedenklich ein. Verderbniss anzunehmen
Anhang II. Nachtrüge und Ergánzungen. 551
gestattet. ‚Jedenfalls passt der Bischof Gottfried von Oesel vortrefflich
hierher und ist kein underer als der Pförtner Münch, der als „servus
sante Crucis“ (Nr. LXXVID 1225 in Deutschland für Livland. thätig
gewesen zu sein scheint, kein anderer als der Oistercienser aus der
Begleitung des Kardinallegaten Konrad, den erst dieser zum Visitator
des Klosters auf dem Luuterberge bestellt (Nr. LX XVIII), dann der
Alt von Pforte mit seiner Stellveriretung | daselbst beauftragt hut
(Nr. LX XX), kein anderer als der ehemalige Prior von Pforte, der
nich dem Chron. Albriei monachi. Trium fontium in Mon. Germ. Ss.
AXIII, 902 Bischof des Küstenlandes und der Insel Oesel geworden
ist. Als solcher erscheint er hier zum ersten Male, nuchdem er offen-
bar erst kurz vorher, frühestens 1296, wahrscheinlich aber 1227 diese
Würde erlangt hat. Vgl. Winter, Cistercienser I, 245 ff. und 309 ff.,
dessen Ausführungen durch obige Urkunde sehr wirksam gestützt worden.
— —— —À —— — A —— —
1228. Januar 15. Landding Kolmitz. LXXXII.
Heinrich Markgraf von Meissen bekundet die Deilegung eines
Streites zwischen dem Kloster Alizelle einerseits und dem Burggrafen
Sifrid von Leisnig und dessen Bruder Albero andrerseits wegen des
Berges Ossig auf dem Landding zu Kolmitz. Zeugen: Wenemar Abt
von Pforte — Johannes und Konrad Mönche von Pforte u. and.
[Actumj - anno millesimo ducentesimo vicesimo octavo, indictione
prima, octavo decimo kalendas Februarii.
Cod. d. dipl. Sar. reg. I, III, 284 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 262.
—
1238. Januar 15. Landding Kolmitz. LXXXIILI.
Albert Herzog von Sachsen bekundet dieselbe Angelegenheit. Zeugen
und Datum der Handlung wie in der vorigen Nr.
Cod. dipl. Sax. reg. I, III, 285 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 283
1280. LXXXIV.
K[onrad] von Gottes Gnaden Prior in. Pforte und G[ottfried]
Pfarrer in Lausigk (LYzic), a delegatis domini pape iudicibus sub-
delegati, bekunden, dass die Bauern ron Holghausen, Ranstedt, Roda
und Hardisleben, nachdem sie anfänglich vor ihnen zu erscheinen sich
geweigert haben und deshalb mit Exkommunikation bestraft sind, in
einem Vergleiche dem Moritzkloster zu Naumburg gegenüber nach
Herabsetgung des Münzfusses in eine näher angegebene Erhöhung
des Zinses ihrer Aecker eingewilligt haben. Acta sunt hec anno
gratie M^ CC* XXX.
Hschr.: Or. Perg. 2 Sp., von denen das des Priors von Pforte das Lamm
mit der hreuzesfahne und die Umschrift: -- S ..... VM.
PRIORIS . . ORTA rgo das andere abgefallen ist. Weimar S. E.
G. A. Reg. Qo. S.767. Nr.
— in on
80*
552 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1234. LXXXV.
Das Kloster Falkenau (bei Dorpat) wird als Tochterkloster von
Pforte gegründet.
Janauschek, Orig. Cisterc. I, 236, nach verschiedenen Chronologien der Cister-
cienser, und Ann. Cisterc. bei Winter I, 354, Nr. 734. Andere Verzeich-
nisse (ebendaselbst) haben das Jahr 1228 oder 1233. -
- — ————
1234. Juni 19. Naumbure. LXNMVI.
Winemar Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bischofs
Engelhard von Naumburg für Ritter Otto von Lichtenhain und das
Georgenkloster in Naumburg. Acta — anno — MCCXXXIT, XIH
kalendas Iulii — in synodo sollempni Nuemburc.
Mitzschke, UB. von Bürgel I, 85f. (Regest) aus Or. in Weimar S. Fe.
G. A. Reg. Oo. 8.665. Nr. 17.
1289. Juli 27. Anagni. LXXXVIII.
Papst Gregor IX. beauftragt die Bischöfe [Konrad IL.] von Hilaes-
heim und [Ekkehard] von Merseburg und den Abt [Konrad] von
Pforte den Landgrafen [Heinrich] von Thüringen und einige Lands-
leute, welche nach Art der sogenannten Brüder von der Busse ihr
Fleisch zu kreuzigen beschlossen haben, vor Belästigungen zu schützen.
Dat. Anagnie, VI kal. Aug. anno XIII.
Mon. Germ. Epist. saec. XIII. T. I, 656, Nr. 7583. Vol. Kehr, UB. des
Hochstifts Merseburg I, 193. Potthast. Nr. 10778 und Bühmer-Ficker.
Jieg. imp. Nr. 7254, wo der Auftrag nicht auf Heinrich Raspe, sondern
auf seinen Bruder Konrad bezogen wird.
——
1240. [September. Citeaux.] LXXX VIL.
De abbate de Dunemunde, quem pater abbas! pro sua contumacia
excommunicavit et extra capitulum ordinis depositionis sententiam
promulgavit in ipsum, inquisita super his veritate decrevit cap. ex-
communicationis sententiam esse iustam, depositionis vero sententiam
tanquam contra definitionem cap. 4. dist. 7 latam pronunciat esse
nullam. Et licet pater abbas ex hoc per definitionem iam dictam
depositionis sententiam meruisset, tamen de misericordia sustinetur,
ita quod 40 diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.
Abbas de Walquereda hoc ei denunciet. Causa autem abbatis de
Dunemunde abbati Morimundensi committitur.
Statuta cap. gen. ord. Cist. bei Winter I11, 221.
| Der Abt von Pforte [Konrad]. Vgl. Nr. LXIII und Winter I, 307.
Anhang 1I. Nachtrüge und Ergänzungen. 993
1241. OLXXXIX.
Bruder Rudolf von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Bury-
grafen Dietrich (Th) von Kirchberg zu Gunsten der Kirche in
Capellendorf. Dat. a. M CC XLI, ind. Xıll.!
Or. Perg. Sp. Weimar St. 4.
' So (statt ind. XIII) nach meinen in diesem Falle nicht unbedingt zu-
verlässigen Aufzeichnungen. So weit ich es aus diesen zu erkennen
vermag , handelt es sich um dieselbe Urkunde, die Mencke, Ss. rer.
Germ. I, 679 unter dem Jahre 1216 giebt und Dobenecker II, Nr. 1706?
in das Jahr 1256 verweist.
1242. [September. Citeaux. XC.
[Conradus] abbas Portensis, qui in electione filiae de Cella media-
torem admisit clericum saecularem, 6 diebus faciet levem culpam.
Statuta cap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 223.
—— —M € ———
1249. Januar 8. XCI.
Papst Innocenz IV. bestellt den Abt [Konrad] zu Pforte zum Kom-
missur in Sachen des Nonnenklosters zu St. Georg [in Glaucha] wider
Heinrich vom Amendorf und Genossen.
v. Dreyhaupt, Beschreibung des Saal-Creyses (Halle 1749) I, S03, Nr. 15
(Hegest). Vgl. Potthast Nr. 13160.
1251. März 21. XcCı.
Anno domini M°.CC".L°.1. XII*. kl. Aprilis positum est funda-
mentum huius sanctuarii.
Dreizeilige Inschrift in 3lajuskeln an dem südöstlichen Strebepfeiler (des
hohen Chores der Kirche in Pforte. Vgl. Corssen 239, der jedoch irrig
ungiebt, dass der Grundstein unter Abt Albero gelegt sei. Bis 1251.
Juni 13 kommt Abt Konrad vor, Albero erst seit 1260, zwischen beiden
(1352 wnd 1257) Heinrich.
1252. [September. Citeaux.] XCIII.
Das Generalkapitel des Cistercienserordens giebt dem Gesuche «des
Bischofs Dietrich (Th) von Naumburg, dass die auf dem Kirchhuf
des Klosters Pforte bereits beerdigten Leichen der Edeln Graf. von
AMansfeld und Gemahlin in der Kirche bestaltet werden dürfen, so
weit Folge, dass es die Beiselsung im Kloster ! oder im Kupitelsaale
(in claustro vel capitulo monachorum) gestattet.
554 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Statuta. eap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 225 f. aus Martene et Durund,
Nor. thes. IV, 1396, wo jedoch (vgl. Winter II, 136) ,,die Namen fast
bis zur Unkenntlichkeit‘‘ entstellt sind.
! Yermuthlich also im Kreuzgange oder in dem von iin umschlossenen Hofe.
—ÓM —— 00 ——Átt t
1260. [September. Citeaux.] XCIV.
Die Aebte A[lbero] von Pforte, Jo. von Lehnin und Wil. von Buch
auno gracie M CC LX apud Citercium (so Riedel) in generali capitulo
constituti é(raussumieren. eine Bulle des Papstes Gregor IX. vom
Jahre 1228. Januar 11 zu Gunsten der Cistercienserklóster.
Riedel, Cod. dipl. Brandenburg. X, 209, hieraus Winter III, 2:5.
--— — —- —
1263. |September. Citeaux.]| XCV.
Die Aebte Ajlbero] von Pforte und Sibrecht von Ossegk empfangen
vom (reneralkupitel des | Cistercienserordens Vollmacht das Nounen-
kloster Marienstern (bei Kamenz) dem Orden einzuverleiben.
Statuta. cap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 230, jedoch mit irrthümlicher
Berufung auf Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. IL, 440.
1264. XCVI.
Die Aebte A[lbero] von Pforte und Sfibrecht] von Ossegk beseugen
mittelst einer durch Reinurd Notar und Mönch von Pforte auf-
genommenen Urkunde, dass sie dus Nonnenkloster Martenstern in
den Cistercienserorden einverleibt und ihm den Abt von [Alt-] Zelle
zum Vater und Visitator gesetzt huben.
Beyer, Alt-Zelle 553, Nr. 140 (Regest). Vol. Knothe, Gesch. von Marien-
stern 7. 12.
1265. Mai Li. [Alt-] Zelle. XCVH.
In einer Urkunde Rudolfs Schenken von Varila über die Rückgabe
eines Waldes bei Tautenburg an das Kloster [ Alt-] Zelle sind Zeugen
die Aebte Albero von Pforte und Matthias von [ Alt-] Zelle, Sibrecht
vormals Abt in Ossegk u.und. Act. in Cella 1265. 16. kal. Iunii.
Beyer, Alt-Zelle 554, .Nv. 144 (Regest).
- — — — À
Anhang II. Nachtráge und Ergänzungen. 809
1267. Mai 12. XCVIIIL.
Dietrich Murkgraf/ von Landsberg bestätigt dem Kloster Dobrilugk
seine Besitzungen. Zeugen: die Aebte Albero vun Pforte, Matthias
von [Alt-] Zelle und Gunselin von Dobrilugk u. and. Dat. 1267.
4. idus Maii.
Beyer, Alt-Zelle 555, Nr. 147 (Regest) aus Ludewig, Bel. mss. I. 92.
1268. Februar 26. Vor Rothenburg. XCIX.
Friedrich Graf von Stolberg bekundet, dass Friedrich Graf von
Lohra auf die un das Kloster Walkenried verkauften Güter, den Wald
Kammerleite und das Dorf Rathfeld, Verzicht geleistet habe. Zeugen:
Dielmar Abt [von Walkenried], Albero Abt von Pforte u.und. Actum
sub divo extra clausuram et extra portam Rodenberg anno —
MCCLXVII, dominica Invocavit.
Die Urkunden des Stiftes Walkenried I, 256 [.
1268. September 3. Pforte. C.
Friedrich Bischof von Merseburg ertheilt Ablass su Gunsten. des
Klosters Trebnite. Porta. 3. non. Sept.
Grünhagen, Rey. zur schles. Gesch. II, 172, Nr. 1311.
1268. September 3. Pforte. CI.
Christiun Bischof von Iathauen (Leutowiensis) ertheili Ablass eu
Gunsten des Klosters Trebnitz. Porta. 3. non. Sept.
Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. II, 172, Nr. 1312.
rn en
1268. September 8. Pforte. CH.
Friedrich Bischof von Karelien und postulierter Bischof von Dorpat
(Tharbatensis) ertheilt Ablass zu Gunsten des Klosters Trebnite.
Porta. Nat. s. Marie.
Grünhagen, Reg. zur schles. Gesch. II, 172, Nr. 1314.
ee dts teg tah
556 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1269. Müvz 23. Pforte. CHI.
Friedrich Dischof von Dorpat (Tharbatensis), crucis Cliristi minister.
ertheilt Abluss allen. Büssenden, die an Sonn- und Festtayen vor dem
Altar der 11000 Jungfrauen in der [Dom-] Kirche zu Naumburg
singen oder beten. Datum in Porta anno domini MCCLXIX, ponti-
ficatus nostri anno secundo, in vigilia Pasche.
Or. Pery. Naumburg D. 4. Nr. 115. Itegest bei Lepsius, Kl. Schr. I, 36.
1274. [Spätestens Februar 25.]' | CIV.
Die Klöster Pforte und Büryel vergleichen sich wegen des Putronates
über die Pfarre zu Wallichen.
Mitzschke, U B. von Bürgel I, 123 f. auf Grund einer Reyistruturnati:
von etwa. 1580 in Weimar S. Il. G. A. Oo. 587. Nr. 5.
I Wegen der Urkunde Nv. 250 von 1274. Februar 25, welche diesen Ver-
gleich zur Voraussetzung hat.
— ——— —
1274. Pforte. CV.
Albrecht Landgraf von Thüringen eximiert. dus Kloster Gerode
von den Gerichten. seiner Vogte, Amtleute (villicorum), Schulzen und
sonstigen Beumten. D. in Porta a.d. 1274.
Herquet, UB. von Mühlhausen 95, Nr. 242 ( Regest) aus Wolf, Gesch. d.
LFüchsfeldes I. UB. 36, Nr. XLVII.
1274. Dezember 20. Dresden. CYI.
Reinhard Abt von Pforte ist Zeuge in einer Urkunde des Mark-
yrafen Heinrich von Meissen, in welcher dieser dem Kloster Alízelle
( Marien-Celle) 3 Hufen in dem Dorfe Lossnitz zueignet. Dat. Dresden
1274, in vigilia b. Thome.
Beyer, Alt-Zelle 556, Nr. 155 (Regest).
1278. März 22. Naumburg. CVII.
Meinher Burggraf von Meissen lässt dem Bischof Meinher von
Naumburg die Vogter über das Dorf Altenburg zwischen dem Kloster
Pforte und Naumburg und das Putronatsrecht über die Kirche da-
selbst auf. Actum in loco predicto (Nuemburc) anno — MCCLXXVI11I,
proxima feria tercia post dominicam, qua cantatur Oculi mei semper.
Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 356 aus Or. in Naumburg D. A.
— —
Anhang II. Nachtrüge und Ergänzungen. 957
1279. Juli 6. Merseburg. CVIII.
Witego Bischof von Meissen und die Aebte [Dietrich] von Pforte
und [Burchard] von [Alt-] Zelle besiegeln! auf Bitten der Aebtissin
und des Konventes des Nonnenklosters Marienthron eine Urkunde,
durch welche letstere die Urkunde des Bischofs Friedrich von Merse-
burg vom gleichen Tage (Nr. 267), betr. das Verhältniss des Klosters
zum Bisthum, anerkennen. Actum et datum loco et tempore supra.
dictis. ?
Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 361 aus Or. in Merseburg D. A.
Nr.104.
! Vom Segel des .btes von Pforte ist nur ein Bruchstück erhalten.
? Wie Nr. 267.
T —
1282. Aprii 22. Leipzig. CIX.
Dietrich Abt, Johannes Prior und ....cus Kellermeister von Pforte
sind nebst einer Anzahl von Mönchen von [Alt-] Zelle Zeugen in
einer Urkunde des Abtes Burchard und des Konventes von Altselle
( Marien-Celle, durch welche letztere ihre Güter in Zwätzen an die
Brüder vom deutschen Hause verkaufen. Dat. Lipzk 1282, 10 kal. Maii
Beyer, Alt-Zelle 559, Nr. 169 (Regest).
—
1282. September [2].' Eisenberg. CX.
Winemar Kellermeister von Pforte ist erster Zeuge in einer Ur-
kunde Friedrichs [des Freidigen] Pfulsgrafen von Sachsen für das
Nonnenkloster su Eisenberg. Datum in Isenberg anno — M CC LXXXII,
indictione X, V nonas Septembris. !
Mitzschke, UB. von Bürgel I. 130 (Regest).
! So Mitzschke stat ind. XV, nonas Septembris, weil zum Jahre 1982
nicht Indiktion XV, sondern X pdsst, unter der Annahme, dass V
für IV verschrieben ist.
-— — nu —
1287. Mai 1. Walkenried. CXI.
Giseler Abt von [Alten-] Campen und die Aebte [ Albrecht?] von
Volkerode und [Dietrich] von Pforte bekunden, dass das Kloster
Sittichenbach einige Güter in Pfiffel an das Kloster Walkenried ver-
kauft hat. Walkenrid, a. 1287, die Philippi Iacobi.
Die Urkunden des Stiftes Walkenried I, 399, Nr.73 (liegest).
m —
558 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1289. März 31. . CXII.
Dietrich Abt von Pforte ist (nach Heinrich [II.] Bischof von Merse-
burg) Zeuge in einer Urkunde des Bischofs Bruno von Naumburg,
betr. Vertauschung von Besitzungen des Naumburger Domkapitels in
Bischdorf (Bischouesdorf) bei Halle (Hallis) gegen Besiteungen i
Taucha (Tuchin), und hängt sein Siegel an.! Acta sunt hec anno
domini mellesimo (sic) ducentesimo octogesimo nono, pridie kalendas
Aprilis, indictione secunda.
Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 142.
! Siegel des Abtes wohl erhalten.
1293. Juli 7. CXIH.
Die Aebte Wicelo zu Georgenthal und Hermann von Dobrilugk
schlichten einen Streit zwischen den Klöstern [Alt-] Zelle und [ Marien-]
Thron bei Grimma wegen der Obermühle in Grimma und lassen
«usser dew eigenen auch «lie Siegel! der Aebte [Dietrich] von Pforte
und [Johannes] von [Alt-] Zelle und der Aebtissin [Hedwig] vou
‚MHarienthron (de Grimmis) anhängen. Datum anno domini M CC
LXXXXIII, nonas Iulii.
Cod. dipl. Sax. reg. II, XV, 207 aus Or. m Dresden H. St. A. Nr. 1430.
l Siegel wohl erhalten.
—— —— — ——— M ——— —
1295. April 11. CXIV.
Dietrich ( Theodorus) Abt von Pforte ( Porthensis) ist Zeuge in einer
Urkunde des Bischofs Bruno von. Naumburg, in der er nach Resig-
nation der Besitzer dem Kloster Bosau 2 Hufen in Trebnits ( Tre-
benuz) bestätigt. Datum anno — MOCXCV, III idus Aprilis, in-
dictione VTIT.
Schóttgen wu. Kreysig, Dipl. et script. II, 450.
1296. Februar 13. Rom, St. Peter. OXV.
Papst Bonifatius VIIL beauftragt die Aebte von Pforte [Dietrich]
und Georgenthal dem Erzbischof von Mains ein päpstliches Schreiben
wegen der Beschwerden der Geistlichkeit in den Archidiakonaten von
U.L. Frauen in Erfurt, Jechaburg, Dorla und Nörten über auf-
erlegte Steuern zu übergeben. Datum [Rome apud s. Petrum idus
l'ebruarii, pontifieatus nostri anno secundo].
Schmidt, Päbstl. Urk.u. Reg. I, 7 f-, Nr. 16 aus Registrum Bonifatii VIII.
Reg. XLIX, Nr.338. Rom Vat. A.
Anhang II. Nachträge und Ergäuzungen. 559
1300. Februar 10. Zeitz. CX VI.
Albrecht Lundgraf vom Thüringen übergiebt dem Domkapitel zu
Naumburg die Vogtei und das Gericht m Utenbach, Cauerwitz und
Seuslitz. Erster Zeuge der Abt [Dietrich] von Pforte. | Actum et
datum in Cyce anno domini millesimo CCC, in die beate Scolastice
virginis. !
Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 165. Vgl. Avemann, Burggr. v. Kirchberg
193, Anm.
1303. Oktober 5. Erfurt, Petersberg. CX VII.
Johannes Abt des Klosters Petersberg in Erfurt traussumiert eine
von den Abten Hermann von Walkenried, Ditmar von Volkerode,
Dietrich von Pforte und Libertus von Dünamünde ihm vorgelegte
Urkunde des Papstes Bonifatius VIIL von 1303. Januar 81, durch
die er mit dem Schutze der COistercienser-Klöster beauftragt wird.
Erfurt 1303, in crastino s. Francisci, in cenaculo monasterii nostri.
Die Urkunden des Stiftes Walkenried. II, 21 f.
! Fbenda II, 4 f. mit der falschen Jahreszahl 1302. Vyl. Schmidt. Päbstl.
Urk.w. Reg. I, 41, Nr.82 und Potthast Nr. 25209.)
—— — — — ——
1304. Januar 25. Naumburg. CXVIII.
Heinrich Markgraf von Brandenburg und Landsberg verkündet
die Beilegung eines Streites zwischen den Brüdern Gottfried, Volrad,
Hermann und Sifrid von Leisnig einerseits und dem Nonnenkloster
Beudite andrerseits über eine beim Kloster gelegene Mühle durch
Schiedsrichter, su denen von dem Kloster Beudite Dietrich [III] Abt
von Pforte und der Naumburger Bürger Konrad dictus de Foro, von
den Brüdern von Leisnig die Ritter Marold von Rolite und Nikolaus
von Glema erwählt sind. Acta sunt hec in civitate Nuenburg anno
domini MCCCIIH, VII] kalendas Februarii Zeugen: Diebrich [II.]
ehemals Abt von Pforte, Johannes Mönch von Pforte u. and.
Schöttgen «. Kreysig, Dipl. et script. II, 388.
1304. August 28. Magdeburg. CXIX.
Gabriel Pleban von Valleneto, zum Einsanumler des Zehnten für
das heilige Land in Deutschland vom apostolischen Stuhle bestellt‘,
bekennt unter anderem den Rest von 24 Mark ron dem Bruder
Christian Mönch in Pforte empjunyen £t haben. Datum Magd[eburg|
anno domini MCCCIIII, V kallendarum] Septembrum.
560 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 186.
! Seine Ernennung von 1301. September 16 bei Schmidt, Pábstl. Urk. «.
Reg. I, 37 f., Nr.70. Ueber seine Thätigkeit in Deutschland ebenda und
Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 506 f.
—
1304. November 11. Naumburg. CXX.
Ulrich Bischof von Naumburg bestätigt eine Urkunde semes Vor-
yängers Meinher, betr. Einverleibung der Parochialkirche St. Wenzel
in Naumburg in die Domkirche!. Zeugen: Dietrich [IIL] Abt des
Klosters in Pforte u.and. Actum ct datum Nuenburc anno domini
M CCC IIT, tereio idus Novenbris, pontificatus nostri anno primo.
Or. Perg. Naumburg D. A. in zwei Exemplaren Nr. 188 u. 189.
! Urkunde von 1275. August 1 gedruckt bes Lepsius, Hochstift Naum-
burg 308 mit fulschem Datum M CC LXX, V kalendas Augusti statt
M CC LXXV, kalendas Augusti, pontificatus nostri anno tercio.
—— —Á—
1305. | CXXI.
Die Aebte Libertus von Dünamiinde und Dibnar ron Falkenau,
Johannes ehemals Kellermeister in Amelungsborn und Dietrich (? Th.)
chemals Hospitalmeister in Pforte verkaufen das Kloster Dinamünde
an den deutschen Ritterorden, nachdem Abt Liberius wegen der Be-
drängnisse, denen das Kloster awsgeselat gewesen ist, 1303 beim
Greneralkapitel zu Citeaux die Erlaubniss dagu erbeten, das General-
kapitel den Abt von Morimund mit Prüfung der Angelegenheit be-
auftragt und dieser die genannten beiden: Brüder Johannes und
Dietrich (?) bevollmächtigt hat. (Unter den Zeugen, welche aus Kloster-
brüdern von Dünamünde und Falkenau bestehen, findet sich auch
ein Friedrich genannt von Kamburg, Mönch von Dünamünde, also
scheinbar aus der Gegend von Pforte.)
Bunge, Lirländ. UD. II, 20, Nr. DCXIV. Vgl. III, 107. Nr. DCXIV*.
Anın.: Die Mönche von Dünamünde siedelten hierauf nach Padis in
Esthland nicht weit von Reval über, wo ihr Kloster vorher schon aus-
gedehnte Besitzungen gehabt hatte und bald ein neues Kloster entstand.
Vgl. Nr. CXXVI.
m mm pt
1305. CX XII.
Die Abtei Stolp vom Orden des h. Benedikt ın (Vor-) Pommern
(um der Peene) wird dem Cislercienserorden einverleibt und zum
Tochterkloster von Pforte gemacht. Die Aebte von Dünamünde und
von Falkenau sollen hinfort Söhne von Stolp sein. Vgl. Nr. COXXV.
Statuta cap. gen. ord. Cist. bei Winter III, 252 aus Steinbrück, Pomm.
Klöster 149.
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 961
1307. Juni 94. CX XIII.
Ulrich Bischof von Naumburg überträgt dem Nonnenkloster Beuditz
2 Hufen in Plotha. Zeugen: Dietrich Abt von Pforte, Hermann
Prior [ebenda] u.and. Datum anno domini millesimo trecentesimo
septimo, in die beati Iohannis Baptiste.
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. II, 391.
1307. Mitte August.) UXXIV.
Al[ brecht] Burggraf von Leisnig meldet [dem Reichsstatthalter des
Meissner- und Pleissner-Landes] Emgelhard von Bebenburg, der Herr
von Nortenberg (Nortenbor) habe seinem d.i. Albrechts Schwager Hein-
rich ron Kolditz mitgetheilt, dass König Albrecht mit seinem Heere
sich bereits im Kloster Pforte befinde, wohin Markgraf Friedrich und
Landgraf Dietrich zu Verhandlungen mit dem Könige kommen
müssen.!
Gersdorf, Originalbriefe aus dem Anfange des 14. Jahrhunderts in Berichte
der Kim. Sächs. Ges. d. Wiss. Philol.-hist. Classe 1572. S. 101 f.
I Die Verhandlungen sind nicht zu Stande gekommen. Vogl. Gersdorf
a. a. O. 9.
1308. CXXV.
Die Abtei Stolp (in Vorpommern an der Peene) wird Cistercienser-
kloster und Tochterkloster von Pforte. Vgl. Nr. CX XII.
Verschiedene Chronologien der Cistereienser bei Winter I. 362f., Nr. 812
und Janauschek, Orig. Cist. I. 268. — Vgl. Winter ILL, 41.
— ——— — ————
1310. CXXVI.
Die Abtei Padis wird als Tochterkloster von Pforte gegründet.
Vgl. Nr. CXXL
Verschiedene Chronologien der Cistercienser bei Winter I, 363, NY. 813
und Janauschek, Orig. Cist. I, 214 f. | Vgl. Winter III, 40.
- ——— or
1310. Mai 1. | XXVII
Heinrich Abt von Pforte besiegelt eine Urkunde der Aebtissin
Hedwig von Marienthron, betr. eine diesem Kloster gemachte Schenkung
von 10 Mark. Acta sunt hec anno domini MCCCX, in die beatorum
Phylippi et Iacobi apostolorum.
Cod. dipl. Sax. reg. II, XV, 219 f. aus Or. in Dresden H. St. A. Nr. 1906
mit den Siegeln der Aebtissin und des Abtes von Pforte an Pergament-
streifen.
562 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1310. November 15. CXX VIII.
Die Brüder Heinrich und Rudolf Schenken von Saaleck eignen
dem Kloster Volkerode einen Weinberg in. Vargula zu. Acta sunt
haec anno domini MCCCX, XVII kalendas Decembris praesentibus
domino . . abbate de Porta, Gunthero de Schafstete, fr[atre] Henrico
magistro curiae in Gernstete, Conrado de Nurnberg et Theoderico de
Oweringen notario nostro.
Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et script. I, 787.
— —
1311. April 18. i CXXIX.
Albert von Lichtenstein, markgräflicher Vogt in Buitelstedt, be-
auftragt seinen Untervogt Günther der Auflassung einiger bisher dem
Kloster Pforte gehöriger Güter bei Wallichen beiguwohnen, welche der
Abt von Bürgel für sich und sein Kloster von den Erfurter Bürgern
Hugo und Eckelin von Zimmern erworben hat. Datum et actum
anno domini M CCC XI, XII kalendas Maii.
Mitzschke, UD. von. Bürgel I, 158 f. aus Or. in Weimar St. A.
1314. September ?9. CXXX.
Albert Abt von Pforte vesiegelt eine Urkunde der Aebtissin Jutta
von Marienthron, betr. eine diesem Kloster gemachte Schenkung von
4 Mark. Acta sunt hec anno domini MCCCXIT, in die beati
Mychahelis.
Cod. dipl. Sax. reg. II, XV, 229 aus Or. in Dresden H. St. A. Nr: 2025
mit den Segeln der Aebtissin und des Abtes von Pforte an Pergament-
streifen,
— - —— — —MMM ———
1319. |September. Citeaux.] | CXXXI.
Das G eneralkapitel des Oistercienserordens beschliesst, dass die Abtei
Padis in der Diögese Reval (bis dahin nach Nr. CXXVI Tockter-
kloster von Pforte) für immer Tochterkloster von Stolp sein soll.
Statuta cap. gen. ord. (ist. bei Winter III, 272 aus Steinbrück, Pommersche
Klöster 149.
1326. CXXXIT.
Ein Sekretär (Ann.Vetero-Cell.: Prothonotar) des Königs von Polen,
der bei einem von Gebhard von Schraplau, Vogt der Neuenburg, ge-
machten rüuberischen Ueberfall in der Nähe des Pföriner Wirth-
schaftshofes Gernstedt getödtet ist!, wird in Pforte bestattet „in templo
Anhang IT. Nachträge und Ergänzungen, 563
prope a suggesto, in cuius latere iam sepultus iacet M. Ionas Echar-
dus, olim scholae professor".
Pertuch I, 199. Bertuch-Schamel I, 83.
! Vgl. Anmules Vetero- Cellenses bei Mencke II, 414 und herausgeg. von
Opel 221, auch Ztschr. d. Harzrereins XIX, 112, mit stark verderbten
Namen.
-—— — — _ ..
1326. August 29. Pforte. CXXXIII.
Friedrich [der Ernsthafte] Landgraf von Thüringen, Markgraf
von Meissen u. s. w. bestätigt dem Nonnenkloster Deuditz 53 Ilufen
und einen Zehnien 4n Corbetha, die Ulrich von Schladebach demselben
verliehen hat. Actum in Porta anno domini millesimo trecentesimo
vieesimo sexto, feria sexta post Bartholomei.
Or. Perg. Dresden H. St. A. Nv. 2371. Druck: Schótlgen u. Kreysig. Dipl.
et script. II, 395 f.
1328. Juni 28. Pforte. CXXAXIV.
Heinrich Graf in Beichlingen giebt. aus Erkenntlichkeit für eine
ihm von dem Naumburger Bischof Heinrich geliehene Summe von
100 Mark von seinen Gütern in Frankenhausen eine Saline mit
einem Ertrage von. 20 Mark der Naumburger Kirche zu eigen und
nimmt sie von ihr zu Lehen. Datum et actum in Porta anno domini
MCCUXXVIO, Ill kalendas Iulii.
Or. Perg. Naumburg D. A. Nr. 299.
1329. September 8. Pforte. CXXXV.
Gebhard Bischof von Merseburg | verbündel sich mit Markgraf
Friedrich zu Meissen auf 3 Jahre.
— darobir habn wir gegebn dysen brif vorsigelt mit unsem inge-
segele in dem closter zür Phürtin, do man zalt von gotes gebürt
tusint iar drihundert iar in dem nununtzwenzigisten iare, an unser
lebn vrowen tage also sy geborn wart.
(ehr, ÜB. des Hochstifts Merseburg I, 679 aus Or. in Dresden. H.St. A.
Nr. 2496.
1330. Juni 7. Kloster Buch. CX XXVI.
Die Aebte Albert von Pforte, Friedrich von Sittichenbach, Konrad
von Grünhain und Heidenreich] von Buch ordnen eine Anniversarien-
564 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
stiftung ım Kloster Buch. Datum Büch anno domini MCCC XXX,
in die sancto corporis domini nostri Iesu Christi.
Schöttgen u. Kreysig. Dipl. et script. 11. 233, Vgl. Krühne, UB. d. Grafsch.
Munsfeld 441, Nr. 131.
———— € nn
1330. Oktober 24. Avignon. | CXXXVII.
Papst Johann X XIIL ernennt die Bischöfe von Hildesheim und
Meissen und den Abt von Pforte zu Konservatoren des Kapitels zu
Naumburg. Avin. VIII. kal. Nov. a. XV.
Regisirum Johannis XXII, Heg. C, Nr. 359. Rom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 253, Nr. 431.
1331. Januar 13. Avignon. CXXX VI.
Papst Johann XXII. beauftragt den Bischof von Naumburg. den
Abt von Pforte und den Kanonikus von Breslau Mag. Andreas de
Verulis den Arnold von Hidebec in das ihm verliehene Kanonikat in
Meissen einzuführen. | Avin. id. Ian. a. XV.
Registrum ‚Johannis X XII, Reg. XCVII Nr. 527. Rom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk.u. Rey. I, 257 f... Ar. 445.
-————— > — — —
1331. März 15. Avignon. CXXXIX.
Papst Johann X XII. beauftragt den Abt von Pforte, den Propst
von St. Moritz in Naumburg und den Kanonikus von Poitou (Picta-
rien) Oliver. von Cerreto. (Aliverius de Üelzelo) den Konrad von
Tannroda, Sohn des * Heinrich gen. Furet von Tannroda, in das
ihn verliehene Kanonikat des Stiftes St. Justi und St. Clementis in
Bibra einzuführen. | Avin. id. Mart. a. XV.
Registrum Johannis XXII, Reg. XCVILI. 406, Nr. 962. Rom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 259, Nr. 452.
1331. Juni 17. Avignon. J. CXL.
Papst Johann XXIL »providiert Arnold ron RBidebee nit einem
Beneficium von 15—20 Mark bei dem Hochstift Meissen und be-
auftragt den Bischof von Naumburg, den Abt von Pforte und den
päpstlichen Skriptor Mag. Andreas de Verulis, Kanonikus in Breslau,
mit der Einweisung. | Avin. XV. kal. Iul. a. Xv.
Registrum Johannis X XII, Reg. XCVII, Nr. 1040. Hom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 262, Nr. 463.
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 565
1332. März 17. CXLI.
Heinrich Bischof von Naumburg bestimmt, um die Domherren bei
der auf sein Geheiss mit schweren Kosten unternommenen Befestigung
gu unterstützen, dass die Kurien von dem neu erbauten Thor am
Kirchhof St. Olmari an — mit Ausnahme der Kurie der Portenser
Herren — bis zum Graben der Stadt und ebenso bis sur valva lapidea
von allen Diensten und Lasten befreit, den Domherren nur zu Ge-
horsam und zum Wachtdienst verpflichtet und den andern Kurien
der Domherren und Vikarii gleichgestellt sein sollen. Datum anno
domini MCCC XXXII, in die beate Gerdrudis virginis.
Hdschr.: Kop. Naumburg D. A. Lib. privil. 72.
— M GE EEE € p
*1332. Juli 31. Wartburg. CXLII.
Landgraf Albrei^t von Thüringen bekundet, dass er dem Kloster
Bürgel 10 Hufen 24 Wallichen, die es vom Kloster Pforte erkauft,
mit allen Zubehörungen und Rechten zugeeignet habe u.s.w. Datum
in castro nostro Wartperck anno domini MÜCC tricesimo secundo,
pridie kalendas Augusti.
Mitzschke, UB. von Bürgel I, 181ff. nach zwei Abschriften des 18. Jahrh.
Daselbst sind die verschiedenen Umstände, welche die Urkunde als
gefälscht erscheinen lassen, aufgeführt.
1336. März 5. Pforte. CXLIH.
Ritter Petrus Porsk, Marschall Friedrichs [des Ernsthaften] Mark-
grafen von Meissen, genehmigt eine zwischen dem Dominikanerkloster
in Leipeig und dem Weissenfelser Bürger Heinrich gen. Soyke in
Betreff eines Stückes Buschhole bei Leipzig abgeschlossene Ueber-
einkunft und verzichtet auf jeden ihm daran zustehenden | Rechts-
anspruch. Datum anno domini M CCC XXXVI in Porta cenobio mo-
nachorum feria III post Oculi mei.
Cod. dipl. Sax. reg. II, X, 141.
— ——À —M ——- -
1336. September 28. Kloster Otterberg. CXLIV.
Die Aebte von Lützel, Ebrach und Eberbach! und die übrigen mit
ihnen im Generalkapitel vereinigt gewesenen deutschen Cistercienser-
Aebie fordern ihre Mitübte von Pforte, [Alt-] Zelle, Leubus und den
übrigen Cistercienser- Klöstern auf am 18. November zu einer Be-
rathung über Angelegenheiten ihrer Klöster in Frankfurt sich ein-
sufinden und dies auch nach andern Klöstern miteutheilen, so weit
Geschichtsq. d. Pr. S. Bd. XXXIII. Ji
566 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
der Ueberbringer des Schreibens Heinrich von Kamens sie nicht be-
rühre. Dat. in monasterio Otterburch 1336, in die b. Wenzezlai
martyris.
Beyer, Alt-Zelle 592, Nr. 311 aus dem Schreiben unter der folgenden Nr.
und nach ihm Winter III, 292 (Stat. cap. gen. ad a. 1336).
ı Beyer: Johannes von. Lutzela, Albert von Eberbach, Wilhelm von Eber-
bach. Mit Eberbach ist das eine Mal zweifellos Elrach gemeint und
zwar vermuthlich an erster Stelle, da nach dem Alter Ebrach vor
Eberbach rangiert.
— ——— m nn Um nn
1336. Oktober 27. Pforte. CXLV.
Albert Abt von Pforte fordert auf Grund des’ ihm. zugegangenen
Schreibens (vor. Nr.) den Abt Johannes von [ Alt-] Zelle auf sich am
Abend vor Martini in Pforte eingufinden, um die Reise nach Frank-
furt mit ihm gemeinschaftlich eu machen, und den Aebten von Dobri-
lugk, Buch, Grünhain und Neu-Zelle in gleichem Sinne zu schreiben.
Dat. in Porta 1336, in vigilia Simonis et Iude.
Beyer, Alt-Zelle 592, Nr. 312.
— ——À mn
1843. November 21. Avignon. CXLVI.
Papst Clemens VI. providiert Burchard von Bruchterde, des } Ritter
Albrecht Sohn, Pfarrer von Grünstedt ( Gunnestet) Mainzer | Dioec,
mit einem. Kanonikat in Naumburg und beauftragt den Bischof von
Freising, den Abt von Pforte und den Dekan von St. Severi in Erfurt
ihn einguführen. Avin. XI kal. Dec. a. II.
Registrum Clementis VI, Reg. CLXT, 302, Nr.75. Rom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. u. Reg. I, 340 f., Nr. 40.
1848. Dezember 14. Avignon. CXLVII.
Papst Clemens VL bestätigt dem Naumburger Kanonikus Burchard
von Bruchterde unter gewissen Bedingungen die Pfarre su Grünstedi
und beauftragt den Abt von Pforte und die Dekane von St. Severi in
Erfurt und St. Hilarii in Poitiers mit der Sache. Avin. XVIIII kal.
Ian. a. II.
Registrum Clementis VI, Reg. CLXI, 347", Nr. 157. Rom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. u. Reg. I, 341f., Nr. 42.
Anhang II. Nachträge und Ergänzungen. 567
1344. Mai31. Avignon. | CXLVIII.
Papst Clemens VI. schreibt an den Bischof von Freising und die
Aebte von Saalfeld und Paulinzelle über die Wiederaufnahme des
Mönches Konrad von Tautenburg (Tutenberch) in das Kloster Pforte:
in subdiaconatu constitutus lator presentium, qui, cum certis ex
causis nobis expositis dudum in carceribus dieti monasterii, in
quibus per dilectum filium .. abbatem eiusdem monasterii non
indebite positus fuerat et mediantibus multis instantiis postmodum
liberatus, compulsus extitisset dictum monasterium abiurare et ad
illud in antea non redire et de hiis querimoniam aliquam nullo
umquam tempore deponere promisisset, ipse eiusdem ordinis depo-
sito habitu per seculum evagando gesserit et adhue gestet vestes
clerici secularis. Avin. II kal. Iun. a. II.
Registrum Clementis VI. Heg. COXVI, 431°, Konzept. Rom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Pübstl. Urk. u. Reg. I, 344, Nr. 51.
1346. Mai 9. Avignon. CIL.
Papst Clemens VI. beauftragt den Abt von Pforte dem Kanonikus
zu St. Severi in Erfurt und zu U. L. Frauen in Gotha Dietrich von
Gotha (Goth)!, wenn er ihn für geeignet hält, ein Kanonikat in
Meissen gu verschaffen. Avin. VII id. Maii a. III.
Registrum Clementis VI, Heg. CLXIX, 292, Nr. 150. Hom Vat. A.
Vgl. Schmidt, Päbstl. Urk. u. Reg. I, 363, Nr. 103.
! Schmidt, Pábstl. Urk. wu. Reg. II, 446 (Korrekturen und Ergänzungen zu
Bd. I) bemerkt, dass es wohl Dietrich von Goch heissen müsse. Beyer,
UB. von Erfurt II, 911 führt als Kanonikus zu St. Severi sowohl
einen Dietrich von Gotha (in den Jalwen 1329 und 1336) wie einen
Dietrich von Goch (im Jahre 1371) auf. Von ihmen dürfte der Zeit
nach ersterer besser in’s Jahr 1346 passen.
Jr ——
1346. Juli 22. CL.
Albert Abt von Pforte bekundet, dass Heidenreich von Rossbach und
die Bürger von Naumburg in seiner Gegenwart zu St. Moritz bei
Naumburg Eintracht mit einander gestiftet haben.
Nos frater Albertus permissione divina abbas monasterii i'ortensis
recognoscimus efc. Actum et datum anno domini M CCC XLVI, sabbato
Magdalene.
Or. Perg. Sp. Naumburg Stadt- A.
37*
568 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
1349. März 26. Pforte. CLI.
Friedrich Landgraf zu Thüringen, Markgraf su Meissen u. s. w.
vergleicht sich mit Heinrich Bischof von Merseburg über die Wild-
bahn im Forst bei Zwenkau.
— diez brives, der gegeben ist in dem c[lojster zcu der Phorten
nach Cristi geb[or]te drizcenhundert iar darnach in dem nünund-
firzcigest[en] iare, an donrestag vor Iud[ica].
Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg 1, 879 f. aus Or. in Merseburg D.A.
Nr. 297.
1349. März 26. Pforte. CLII..
Heinrich Bischof zu Merseburg vergleicht sich mit Friedrich Mark-
graf von Meissen über die Wildbahn im Forst bei Zwenkau.
— disses brives, der gegebin ist in dem closter zü Phortin, do
man zalte [nach Cristi geborte djrizenhundirt iar in dem nun und
veirtzigistin iare, an dem neystin donrstage vor Iudica.
Kehr, UB. des Hochstifts Merseburg I, 880 f. aus Or. in Weimar S. E.
G. A. Reg. F. 260 F. Nr. 6° 1.
1350. Januar 25. CLIII.
Elisabeth Aebtissin zu Nimbschen bekundet die Stiftung eines
jührlichen Zinses zur Unterhaltung einer ewigen Lampe im dortigen
Kloster. Zeugen: frater Hinricus de Tzitz, frater Hermanus sacer-
dotes et nostri confessores! w.and. Datum anno domini M CCC I,
ipso die conversionis sancti Pauli apostoli.
Cod. dipl. Sux. reg. II, XV, 235 f. aus Or. Dresden H. St. A. Nr. 3302*.
ı Hiermit werden die beiden Priester unzweideutig als Mönche von Pforte
bezeichnet, welches die Beichtiger für Nimbschen stellte. vgl. Cod. dipl.
Sax. reg. II, XV, 303, Nr. 430, Anm. und weitere Belege im Register
S. 423.
'
1350. Januar 23. CLIV.
Elisabeth Aebtissin zu Nimbschen bekundet die Stiftung eines
Zinses für das Siechenhaus des dortigen Klosters. Zeugen und Datum
wie in der vorigen Nummer.
Cod. dipl. Sax. veg. II, XV, 236 aus Or. Dresden H. St. A. Nr. 3201.
Register.
I. Namenregister.
Hinsichtlich der Einrichtung des N
sind die Bemerkungen
im Vorworte dieses Halbbandes zu vergleichen.
A.
Abraham patriarcha 178.
eccl. in valle Ebron.
— Judeus inWi «. dgl. ( Wtehe) 428 (1815).
424 (1816). 485 (1817).
Achilles castell. in Ekehartsberg «. dgl.
370 (1804). 871 (1804).
— filius Henrici Rufi militis 206 (1266).
fratres: Conradus. Herwicus.
— de Owerstete (Auerstedt) 800 (1293).
filius sororis: Burcardus.
Aczmastete s. Osmannstedt.
Aczmensdorff s. Azmannsdorf.
Adalold s. Adeloldus,
Adela Gemahlin des Königs (Ottokar I.)
von Böhmen 545 (1210). [Meissen.
Bruder: (Dietrich) Markgraf von
Adelaldus s. Adeloldus.
Adelbertus (II.), Albertus archiepisc.
Mogunt., archicanc. 10 (1140).
— sac. de Waledale ( Waldau) 87 (1179).
—, Albertusabb. Port. 2 (1188). 10 (1140).
11 (1142). 14 (1144). 15 (1144). 17. 19
(1147). T 20. 28. 1 29. 580 (1145). 580
(1145—11496). 530(1146). 531 (1147). 581
(1147). 582 (1150). 582 (1151). 532 (1151).
— acoluthus des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Albertus, Albrecht (der Bär) dux
Saxonie 10 (1140), marchio 25 (1157).
26. 27 (1157). 530. 588.
mater : Eilica
Tochter : Cristina (?
— filius Ottonis marchionis Misnensis
49 (1183).
—- Albus (in Erfordia) 57 (1193).
— de Könegesdal 49 (1183).
Adeflbertus de Frankenhusen 96 (c. 1211
— 1219).
frater : Albertus.
—, Albertus de Grobiz maiori 16 (1144),
de Grobeze 21 (1153), de Grobiz minist.
_ (Nuenburg.) 31 (1172).
Albertus de Mellere (Möllern) 49
— (189. 95 (1190).
— fil. Peregrini (in Erfordia) 57 (1193).
ar de Turz (Tuiz? Droyssig) 44
(1181
— monetarius (in Erfordia) 57 (1198).
Adeleydis s. Adelheidis.
Adelgerus s. Edelgerus.
Adelheidis abbat. sanctimonialium in
Brisenize 255 (1274).
— abbat. sanctimonialium in Capelin-
dorph 353 (1802).
- abbat. monasterii s. Katerine prope
. Jeenach 501 (1830).
Adelheid von Sulzbach Gemahlin des
Herzogs Boleslaw I. von Schlesien 531.
Adelhedis mater Lutolfi et Heinrici de
Beristete 2 223 (1269).
fia : Berchta.
Adylherdie ^ relicta Alberti dicti de
Bontzscherawe ( Punschrau) 465 (1321).
filiá : Albertus. Conradus
Adelhedis de Dobene 185. 236.
maritus: Heinricus de Nezza.
:... fius: Cunradus.
Adeleydis, Adelheydis uxor Heinrici
marec. de Gozerstete u. dgl. 871 (1804).
493 (1315).
Adelhedis uxor Cunradi
Erford. 157 (1258).
Adelheidis heres Rudolfi marsc.de Trebere
Adelleidis 233, [970 (1804).
filius: Hermannus.
Adelhelmus 62 (1195).
Adelheydis, Adelleidis s. Adelheidis.
Adeloldus, "Adalold, Adelaldus, Adellod,
Adelloldus, Adilhold, Adollold, Adolold
abb. Port. 80 (1168). 81 (1172). 32
(1174). 38 (1177). 36 (1178). 38 (1180).
46 (1182). 51 (1186). 52 (1186). 78. 584
(1165). 534 (1166). 584 (1166). 534
(1166). 584 (11687). 585 (1168). 585
(1169) 585 (c. 1169). 535 (1170). 535
(1171). 535 (1171). 586. 556 (1174). 587
(1181).587 (1182). 538 (1184). 588(1184).
589 (1185). 589 (1185).
Adolfus portenarius (can, Herbipol.) 109
(1217),
. Romanorum rex 310 (1296).
— com. de Schowenburg 104 (1215).
Ratsac civ.
570
Adollold, Adolold s. Adeloldus.
s. Adrianus 8. 34,
ecclesia Rome.
Advocatus 235. 240. 241.
Theodericus dict. Advocatus rust. in
Popal.
Adylheydis s. Adelheidis.
Aebtisches Holz w. Kósen 450 À.
Agazo rust. Polon. 94 (1210).
Agnes abbat.sanctimonialium in Frankin-
usen «. dgl. 318 (1297). 814 (1297).
— abbat. Quitdelinburgensis 62 (195.
- - Gemahlin des Herzogs Wladislaw 11.
von Schlesien, Halbschwester des
Königs Konrad III. 530.
Sohn : Boleslaw I. Herzog v.Schlesien.
— filia Mechtildis comitisse de Orla-
munde 373 (1304).
fratres: Fridericus. Hermannus.
soror : Mechtildis.
-. mater Heinrici, Gerhardi et Theoderici
marsc, de Ekkehardesberge 352 (1302),
ident. mit
— mater Heinrici, Gerhardi et Theoderici
marsc. de Gozerstete 371 (1804), «dent.mit
— vidua, mater Heinrici marsc. de Goser-
stete 424 (1815), mater Heinrici et
Gerhardi marsc. de Goserstethe 425
(1815). 447 (1819).
— heres marscalci (welches ?) de Gozerstete
971 (1804).
Agrippa s. Eustachius.
Aimericus card. diac. et cancell. 3 (1138).
Aken!: Aken, Akin, de Aquis St.a. d. Elbe
285. 288. 250. 251. 274. 809. 364. 391.
392. 480.
prepositus: Hermannus.
Hermannus de A. civ. Nuenburg.
Hermannus et Petrus fratres dicti
de A, cives Nuenburg.
Al. supprior Port. 471 (1322).
Albanensis 84.
episcopus: Walterius.
Albericus Hostiensis episc. 12 (1142).
Alvericus de Stigeliz 87 (1208).
Albero archiepisc. Treverensis 10 (1140).
- episc. Leodicensis (Lüttich) 10 (1140).
.-. ean. Nuenburg. 16 (1144).
— 8bb. de Cella Pauline 67 (1197).
— abb. Port. 198 (1264). 201 (1265).
201 (1266). 207 (1266). 211 (1267). 211
(1268). 215 (1268). 216 (1268).224 (1269).
558. 554 (1260). 554 (1263). 554 (1264).
554 (1265). 555 (1267). 555 (1268), quon-
dam abb. 238 (1271). 376.
-- prepos. de Luseniz 70 (1199).
— Prior in Pforte 540 (1195— 1196).
— Bruder des Burggrafen Sifrid von
Leisnig 551 (1228).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Albero burgrav. de, in Misne «. dgl. 403
(1309). 404 (1809). 406 (1309). 407 (1809).
409 (1309).
fratres: Hermannus. Meinherus.
capellanus: Heinricus pleb. in Lese-
nitz.
— de Vipeche 126 (1228). 131 (1283).
— (advocatus) de Marsburch (Merseburg)
19 (1147).
Alberstadensis s. Halberstadt.
Alberstädt: Elverstete .D.nnö. Querfurt6A.
Hermannus de E.
Albertus (I.) archiepisc. Magdeburg. 59.
88 (1208). 104 (1215). + 159.
— archiepisc. Mogunt. s. Adelbertus.
— episc. Brissiensis (Brescia) 122 (1226).
Albrecht Dompropst in Magdeburg 160
(1254).
Albertus dec. s. Marie Erford. 157 (1253).
180 (1257). 189 (1261).
dec, Magdeburg. 88 (1208).
— prior 8. Mauritii Nuenburg 218 (1268).
— de Cruceburch can. Halverstad. 107
(1216).
— de “Grizheim can. Nuenburg. 277
(1288).
— de Leischen can. Numburg, 144 (1243).
— de Meldingen cognom, Episcopus can.
maioris eccl. (Erford.) 96.
— deZabelstein can. Herbipol, 109 (1217).
-— camerar. Magdeburg. 66 (1197).
-— cust. in Magdeburg 195 (1264).
-- cellerar., can. Nuenburg. 229 (1270).
241 (1271).
— capell. Hermanni lantgravii 55 (1190).
59 (1194),
— capell. comitum de Orlamunde 444
(1818), in castro Wymar 419 (1813).
475 (1323).
-— de Storckaw u. dgl. notar. episc.
nta 298 (1292). 314 (1297). 329
(1300).
— notar. Hermanni com. de Orlamunde
978 (1304).
—- parroch. de Condiz Cumsiz) 140 (1239).
-— pleb. in Luchtentall «. dgl. (Leuten-
thal) 854 (1302).
— pleb. in Orlamunde 195 (1264).
- - pleb. in Salecke 452 (1319).
--- abb. de Puzou u. dgl. (Bosau) 77 (1204).
80 (1205). 86 (1207).
-— &bb. de Burgelino 86 (1207).
Albert Abt von Ebrach(?) 566 (1336).
Albertus abb. Port. s. Adelbertus.
— (I. et IL) abb. Port. — dict, Vizcorn
(welcher?) 499 (1828) -— 415 (1312).
417 (1812). 417 (1812). 418 (1318). 419
1813). 420 as 423 THEA 424
1315). 426 (1815). 427 (1815) 432
I. Namenregister. 571
(1316). 483 (1316). 484 (1316). 488 Albertus dux Saxonie s. Adelbertus.
(1317). 440 (1817). 446 (1819). 448 — (I) dux Baxonie 132 (1234). 551
(1819). 450 (1819). 453 (1319). 454 (1228).
(1319). 470 (1322). 471 (1822). 475 — (IL) dux Saxonie 258 (1274).
(1824). 478 (1324). 486 (1827). 490 - (der Entartete) Thuringie lantgrav. et
(1327). 498 (1327). 499 (1328). 500 Saxonie com. pal. 190 (1263). 194
(1328). 501 (1330). 503 (1330). 515 (1264). 198(1265), 201 (1265). 081268).
(1344). 517. 518 (1345). 518 (1845). 206 (1266). 207 (1266). 223 (1269). 232
562 (1814). 563 (1330). 566 (1836).
567 (1846) Conpater Friderici et
Hermanni com. de Orlamunde 486
(1327).
Albertus abb. in Reinsdorf 164 (1255).
Albrecht (?) Abt von Volkerode 557(1287).
Albertus prepos. Gellingensis (Göllingen)
156 (1252).
— prepos. Hersveld. u. dgl. 162 (1255).
163 (1255). 166 (1255).
— prior s, Georgii Nuenburg 389 (1806).
Albert Siechmeister, Mónch in Altzelle
949 (1225).
Ares) presb. des Ki. Bosau 1 vgl. 529
— diac. des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
— camerar. abbatis Hersfeld. 156 (1251).
— camerar. conventus Hersfeld. 169
(1255),
— de Cranichborn «. dgl. mon. Port.
465 (1320),
452 (1319). 464 (1320).
mag. converse. 513 (1339).
— de Eckestete subcellerar. (Port.) 518
(1339).
— de Tutenberg mon. Port. 465 (1820).
— camerar. Port. 156 (1251).
— cellerar. Port. 134 (1236).
— mag. operis, mon. Port. 150 (1250).
— mon. Fort. 159 (1253). 201 (1265).
— camerar. in Riphenstein 284 (1289).
— de Codirsc (Konderiisach) conv. Port.
146 (1247).
frater : Heinricus conv. Port.
— de Meldingen «. dgl. conv. Port. 146
(1247). 150 (1250). 156(1251). 159(1253).
162 (1954) 191, adiutor cellerarii
154 (1250).
- de Cyce (conv. Port.) 448 (1319).
-- eonv. Port. 184 (1236).
-— frat. Port. 167 (1255). 169 (1255). 181
(1257).
-— conv. Port., m rangie in Borsen-
dorf 140 (1239). 140 (1239). 78 1291)
159 (1253) 162 (1254). 178 (1257
191.
—- conv. Port., mag. ( ie) in Hechen-
dorf «. dgl. 147 (1249). 150 (1250).
159 (1253). 162 (1254). 170 (1255)
Albrecht (I) König 561 (1307).
1271). 236 (1271). 243 (1272).
. 249 (1273). 261 (1277).
. 266 (1279). 268 (1280).
. 281 (1289). 281 (1289).
. 287 (1290). 290 (1291).
. 295 (1291). 299 (1292).
(1293). 308 (1296). 309 (1296). 309
(1296). 811. 812. 313 (1297). 816 (1297).
317 (1298). 318 (1298). 8319 (1298).
331 (1300) 332(1300). 345. 346 (1301).
347 (1801). 347 (1301). 351 (1301).
381 (1305). 382 (1305). 469. 556 (1274).
509 (1300). 565, Thuringorum land-
Bra. v. etc. 395 (c. 1807), patruus Theo-
erici episc. Nuenborgensis 220 (vgl.
Anm.) 11268).
filii: Apecz. Fridericus. Heinricus.
Theodericus (march. Luzatie).
frater: Theodericus march. de Lan-
desberc.
marscalcus: Gozeo.,
mag. curie: Hermannus de Hirsin-
derode.
mag.coquine: Berthous de Varila.
spiserus: Conradus de Vruthen-
stethe.
protonolarii: Conradus de Amera,
Mathias can. Nuenburg.
notarii, scriptores :
Gotha, Gerhardus. M
Mathias can. Nuenburg. Wi
de Wissenze,
subnotarius: Marquardus
hristianus de
uardus.
elmus
consiliarii: Ewer ardus de Mals-
leiben. Heynemannus de Hayn.
consules: Hermannus de Mila. Otto
com. de Luterberch.
famulus: Schyndecoph.
-- march. de Landesberc 188 (1261).
frater : Theodericus Thuringie lant-
av.
— filius Heinrici march. Misnensis 184
(1259).
— burgrav. de Aldenburg 105 (1215).
— com. de Brandenberg 292 (1291).
Vgl. Albertus de B.
— burgrav. de, in Kirchberg 440 (1318).
488 (1327). 489 (1327). 491 (1827).
492 (1327). 497 (1828). 498 (1328).
503 (1330). 504 (1330).
572
pater : Otto.
filius: Hermannus.
filia : Elisabet.
fratres: Hartmannus.
dericus.
consanguinei: Hermannus et Meyn-
herus burgravii in Mysna.
Albertus (I. «.II., Vater u. Sohn) com.
de Clettenberc 116 (1928). 126 (1228).
181 (1288). 152 250). 172 (1256).
fius ( Alberti I): Beringerus.
fratres ( Alberti 11): Cunradus. Fri-
dericus.
— burgrav. de Dewin (Döben) 105 (1215).
—. eom. de Eberstein 104 (1215).
- eom. de Glichen 266 (1279).
— com. de Glichenstein 266 (1279).
Albrecht Burggraf von Leisnig 501
1307
"eh ipager : Heinrich von Kolditz.
Albertus com. de Orlamunde «. dgl. 109
(1217). 111 (1220). 547 (1217).
frater: Hermannu
— com. de Orlamunde 182. 188 (1258).
186 (1260).
fratres: Hermannus. Otto.
soror: Sophia advocatissa de Wida.
— com. de Rabenswalt u. dgl. 186 (1237)
- eom, de Wi 146 (1249) — 152
(1250). 160 (1954). 164 (1255). 164
(1255). 165 (1255). 169 (1255).
pater: Guntherus com. de Kevern-
berch.
filius: Albertus.
dapifer : Heinricus.
ius: Hermannus.
—- com. de Rabenswalt u. dgl. (Sohn des
vor.) 164 (1255). 210 (1267). 210 (1267).
229 (1270). 280 (1970) — com. de Wie
238 (1971) — 259 (1276). 260 (1277).
fratres: Bertoldus. Fridericus.
advocati: Albertus. Sifridus Rost.
— burgrav. in Stalburch (Stolberg) 814 A.
de Wi, Wie s. Albertus com.
de Rabenswalt,
— palatinus (Polon.) 95 (1210).
— advocat. de Alstete (Allsiedt). 140
(1289).
— de Heinricus.
Arnisberc «. dgl. avunculus Hein-
rici mil. de Libenstede 202 (1266),
minist. 204. 207.
— de Barbey 505 (1881).
— de Betzyngen (Bessingen) 485 (1326).
frater : Bertoldus.
—- de Blankenbere 148 (1250).
- cognom. Bolerus mil. 266 (1279).
Vgl. Albertus Buler.
Otto. Theo-
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Albertus de Bontzscherawe (Punschrau)
T949. 465.
relicta: Adylheydie.
fili: Albertus. Conradus.
— filius quondam Alberti de Bontz-
scherawe et Adylheidis 465 (1321).
— de Bozseygen opidan. in Eimolde-
loiben (Endeleben) 439 (1317).
— de Brandenberg 286 (1290). 316 (1297).
320 (1298). 847 (1801). Vgl. Albertus
com. de B.
— de Brandensteyn mil. 290 (1291).
frater : Heinricus mil.
avunculus: Albertus de Conez.
— de Bruchterde (Brüchter) 478 (1328).
566.
Sohn: Burchard von B. Kanon. in
, Naumburg
erus iudex lan
— Buler, B vii 224.
248 (1272). Vgl. Albertus Bolerus.
-- Buse mil. 487 (1327).
-— Calwe mil, castell. in Sundershusen
(Sondershausen) T 436.
— Calwe mil. 420 (1814) 499 (1828),
de Gebese 480 (1815). Vgl. Albertus
de Gebese
e .
— Knauth 318 (1298).
— Knüt mil. 397 (1307), Knüth de
Pultzhitz (Pulschits) mil. 360 (1302).
— de Koderitzsch castrensis in Eck-
hardisberg 522 (1345).
— de Concz avunc. Alberti et Heinrici
de Brandensteyn 290 (1291).
— de Deinstete (.Denstedt) mil. 419(1313).
— de Deinstete 475 (1823).
frater: Heinricus.
— Dives (civ. Erford.) 58 (1198).
— de Droizc w.dgl. (Droyssig) minist.
Nuenburg. 75 (1208) 77 (1204). 78
(1204). 80 (1205) 86 (1207). 99 (1213).
105 (1215).
—- de Ebeleiben u. dgl. 126 (1228). 131
(1288). 158 (1250). 176 (1257).
— de Echilberg (Eichenberg) 4l (1199).
— de Eikesleiben (Elxleben) 9
— de Emundeleibin «. dgl. (Eindeleben)
mil. 822 (1299). 828 (1299).
— jun. de Emundeleuben 343 (1301).
—- eognom. Valir 174 (1256). 174. 175
(1256).
wror: Gertrudis.
privignus: Johannes de Hentsces-
leiben.
— Vicedomini mag. cons. Erford. 244
Qq272)
. de Vipeche 256 (1274), nob. 269 (1280).
—- de Flemingen u. dgl. mil. 287 (1271).
261 (1277).
I. Namenregister.
Albertus de Vlorstete u. dgl. (Flurstedt)
142 (1242). 263 (1277).
— de Flurstete castrensis in Eckhardis-
berg :522 (1345).
— de Frankenhusen 96.
frater : Adefljbertus.
— de Frankensten vas. Hersfeld. 118
(1226)
frater : Siboto.
— de Gebese 246 (1272).
. de Gebese 479 (1324). Vgl. Albertus
.— Calwe.
filius :
— de Gebese 479 (1824).
-— Gensevuz u. dgl. famulus Henrici et
Waltheri de Glizberc 279 (1289). 306
(1295). 325.
heredes: Albertus. Heinricus. Hilde-
" brandus.
-- heres Alberti Gensevuz 279 (1289).
— de Gosteniz uw. dgl. (Góssmitz) 270
(1280). 275 (1287).
— de Gozerstethe «. dgl. (Gosserstedt)
852 (1302). 871 (1804)
pater: Theodericus iudex de Gozer-
-- de Grobiz s. Adelbertus de Grobiz.
—- de Grobizc u. dgl. mil. -- hat die
custodia castri Sconenberg — 108
(1217). 184 (1286).
cognatus: Cunradus mil. de Wizen-
vela cognom. Scharoch.
— de Grunenbach (Grumbach) 40 (1180).
42 (1180).
— de Gundersleyben mil. 480 (1315).
— de Hacheburnen 107 (1216).
. diet. Hane (rust. in Lissdorf?) 435
— (0815.
-— de Harras castell. Heinrici com. de
Bichlingen 437 (1817).
frater: Heinricus.
— de Hatenstete (Hottelstedt?) mil. 460
(1820).
— frat. Henrici abbatis de s. Georgio
pur 101 (1218).
e
— de, in rversle be u. dgl. (Herbs-
leben) mil. 170 sel 173 (1256).
174 (1256). 175 (1256). 176 (1257).
181 (1258).
pater: Johannes mil.
«ror: Jutta.
fratres: Johannes. Johannes.
advocatus : Titmarus
— de Herversleiben minist. 193 (1264).
Ob ident. mit dem vorigen?
germanus: Johannes.
scultetus: Albertus.
573
Albertus de Herversleiben nob.269(1280).
— de Hervesleuben socer Rudolfi pinc.
de Tutinberg 394 (1306).
— de Herversleyben 489,
-— filius Hugonis de Hervesleybin 479
(1824). 485 (1826).
fratres: Hugo. Johan
— de Hildensburch «. dgl. Go (1180).
42 (1180).
— de Lesten (Lehesten) 280 (1289).
fratres: Fridericus. Heinricus. Ru-
dolfus. Theodericus.
Albert von Lichtenstein markgráfl. Vogt
in Buttelstedt 562 (1811).
Albertus de Luppe 99 (1218).
— Magister cognom. rust. in Wustin-
. hain 308 (1294).
— de Mellere s. Adelbertus de Mellere.
— de Molen 364 (1308),
— de Muchele (einer der beiden
den?) 55 (1190). 59 (1194).
— de Muchele 71 (1199).
frater : Anno.
— de Muchele 71 (1199). 72 (1200).
frater : Waltherus.
— de Munen (Mawna) mil, castell, in
Hartenstein 404 (1809). 405 (1809).
— diet. Nacht 431 (1316). 474 (1323).
416 (1824). 485 (1826), opidan. in Ei-
moldeloiben (Endeleben) 439 (1317),
dict. Nacht de Emdeleybin 479 (1824).
frater: Henricus dict. Gotsnamen.
patrw: Heine. Tycel.
— de Nitzwitz (Neidschütz) 392 (1800).
frater: Heinricus de Roda.
— de Osterhusen scab. in iudiciali pla-
cito 72 (1200).
— de Owene u. dgl. mil 343 (1301).
460 (1320).
— de Piscina 228 (1269).
— de Raspenberg patruus Theoderici
dicti dapifer 427 (1815).
fratres: Heinricus cler.
Tbedericus. Theodericus.
— dict. Richenowe 251 (1273).
— de Riguz 58 (1186—1190).
— Rindesmule 93 (1209).
— filius Theoderici dicti Rindtfraz seni-
oris 468 (1320).
fratres: Bertoldus. Conradus. Hein-
ricus. Theodericus.
— de Rode castell in Ruthleibisberch
u. ag. 238 (1271). 8366 (1803) 366
(1303).
frater: Heinricus castell. ibidem.
— de Rorebeche 300 (1293).
— deRudolvesleiben (Rudisieben) minist.
Hersveld. 46 (1182).
Heinricus.
974
AT Rufus castell. in Appolde 492
—- de Rutenstete 352 (1302).
- de Rutleberc ( Rudelsburg) 101 (1213).
frater: Petrus.
- - de Scapowe (Schkopau) 51 (1184).
-— cognom, Scharoch, Scharroch s.
Albertus de Wizenvels.
— de Sconenberc 172 (1256).
— de Scudizc castell. in Ruthleibisberch
238 (1271).
- Smeline, Smeling 106 (1216). 127
(1229).
Strucio imperialis aule iudex 93
(1209).
-— de Stuternhein (Stotternheim) minist.
Hersveld. 46 (1182).
— de Tribun mil. 76 (1204). 79 (1205). 85.
- - de Wippere 72 (1200).
-— de Witerde w. dgl. mil. 430 (1315).
460 (1320).
-- de Wizenvels cognom. Scharoch,
Scharroch 186 (1260). 257.
fratres: Burchardus. Conradus.
Heinricus. .
-- filius Petri de Wolkowe militis,
castellanus in Novo castro 274 (1287).
275 (1287). 297 (1291). 299 (1292).
. — advocati 395 (c. 1307).
frater : Elgerus de Rinsfelt.
— advocatus comitum de Rabenswalt
210 (1267). 210 (1267).
-- mag. coquine episc. Herbipol. 109
(1217).
- mil. 90.
— minist. march, Misnensis 100 (1213).
officialis Theoderici burgravii de
Kyrchberc 178 (1257).
- - rust. in Wustinhain 303 (1294).
- seultetus Johannis et Alberti de
Herversleiben 194 (1264).
— 175 (1256).
Alboldus braxator, burg. Erford. 98
(1212).
Albrecht s. Albertus.
Albus 53. 60. 77. 80. 367.
Bertoldus A. in, de Aldenbure.
Erwinus dict. A.
Aldenberge s. Altenberga.
Aldenburc, -burch, -burg, -burgensis,
-burgk s. Altenburg.
Aldenrode s. Altenrode.
Alderman 8. Alterman.
Alderstede s. Allerstedt.
Aldestede s. Allstedt.
Aldinburc, -burg, -burgensis s. Altenburg.
Alemania s. Teutonica domus.
Alerstete s. Allerstedt.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Alealeben 8$. Alrleben.
Alessandria: Alexandria S£, a. Tanaro 41.
Alexander III. papa 33. 34. 35 (1177). 48.
— geol.,
can. Cicensis 80 (1205). 86
(1207).
-- prepos. de Rustleiben (Rossleben) 170
(1255).
— subprior Port. 73 (1202).
-— frater (Port.), mag. curie in Hechen-
dorff 316 (1297). 323 (1299). 374 (1304).
Alexandria s. Alessandria.
Alfeld: Alvelt St. a. d. Leine 284.
Johannes de A. mon in Walkenride.
Alhunus mil. 109 (1217).
Alich 244.
Otto de A. cons. Erford.
Aliverius s. Oliver.
Alkesleibin, Alkosleiben, -leibin s. Elx-
leben.
Alleretedt : Alderstede, Alerstete, Aller-
stede, -stete, Alresstet, Alrestete, Alr-
stete JD. só. Wiehe 26. 27 A. 40. 42. 50.
51. 108. 158. 164. 173. 232. 239. 252.
956. 270. 815. 326. 41l. 419. 441.
442. 486.
Heremfridus, Hirinfridus de A.
Hartnidus de A. minist, regni.
Hartnidus, Hertnidus de A. (Sohn
des vor.)
Heinricus de A. can, Nuenburg.
-— de A. (zwei verschi. )
-— de A. mil. (zwei verschiedene)
— de A. sen., nob.
— de A. iun.
— de A. mil, advocat. ville
Brantbach.
.— de A. sororius Heinrici deGlizberg.
Ludolfus de A
— de A. can, Nuenburg.
- - de A. dict. de Birkeinstein.
— de A. mil.
-- de A. mil in Novo foro.
Allexius s. Lópitz.
Allstedt: Aldestede, Alstete St. nó. Artern
140. 145. Vgl. Halstete.
Albertus advocat. de A.
Heinricus fil. Alberti de A.
Theodericus de A.
Almarus prepos. s. Pauli, can, Halberstad,
87 (1208). 107 (1216).
— de Monte sac. 337 (1254).
-- 160.
filius: Heinricus civ. Hallenais.
Almenhausen: Almehuß, Alminshusen
D. ssw. Sondershausen 499.
Heinricus de A. famulus,
Alresstet, Alrestete, Alrstete s, Allerstedt.
Alsatia s, Elsass,
I. Namenregister.
Alsleben: Alesleben St. a. d. Saale 160.
Heinricus de A. dapif. archiepisc.
Magdeburg.
Alstete s. Allstedt.
Altenberga: Aldenberge D.nw.Kahla 202.
Theodericus burgrav. de A.
Altenburg a.d. Pleisse: Aldenburch,
-burg, Aldinburc, Altenburc, Altinburc,
Aldenburgensis, Aldinburgensis 40. 42.
43. 44. 69. 70. 76. 92. 105. 119. 120.
121. 530.
castrum imperatoris 76.
burgravius: Albertus.
prepos. (can. regul.) : Gerhardus.
provisor hosmtalis Teutonicorum :
Rudolfus.
argentum À. 120.
moneta A, 69.
Schlesische Herzogsfamiliein A. 530.
—: Aldenburc, -burch, -burg, -burgk,
Aldinburg , Aldenburgenses , villa D.
zwischen Naumburg u. Pforte , auch
Almerich nnt, 5. 6. 16. 17. 20.21.
23. 29. 31. 45. 50. 58. 57. 60. 68. 77,
78. 80. 186. 187. 197. 307. 308. 309.
310. 311. 329, 864. 390. 391. 892. 399.
400. 401. 408, 405. 406. 409. 415. 502.
908. 507. 524. 556.
urbs, destructa urbs 6. 29. 60.
agger, vallum 5. 17. 29. 60.
fossae 20.
molendina 78. 364. 391. 392, s.
Kegilesmul.
pontes 78.
curia Wernheri 58. 68.
advocacia, Vogtei 507. 556.
parrochia 524.
irchenpatronat 586.
plebanus 310.
clericus: Hermannus.
Bertoldus de A.
-— Albus de A.
Henricus de A.
Petrus de A. proprietarius monast.
Port.
Sibertus, Sibrecht de A.
Theodericus de A.
Wernherus (in A).
-: Aldenbure, -burch Berg über dem
gleichnamigen Dorfe 53. 68.
lapicidina in monte A.
— 8. Merseburg.
— : Aldenburc, -burg (welches?) 229. 235.
Heinricus de A. can. , camerar.
Nuenburg.
Altencampen ; Campus, Campensis ehem.
err KL bei Mörs, Diös. Köln 283.
575
dominus Campensis 288,
Abt: Giseler,
Altenrode: Aldenrode villa D. s. Nebra
108.
Alderman, Alterman 366. 386.
Theodericus A,
Altinburc 8. Altenburg.
Altranstüdt D.ö. Merseburg 540.
Altzelle: Cella, Cella s. Marie, Marien-
Celle, Cellensis D. bei Nossen, ehem.
Cisterz.-Kl., Diöz. Meissen 201. 268.
364. 530. 536, 997. 888. 540. 541. 542.
544. 545. 546. 548. 549. 551. 553. 554.
555. 556. 557. 558. 565. 566.
Tochterki. von Pforte 580. 536 f.
546. 558.
Abt von A. Vater u, Visitator von
Marienstern 554.
Abt 565.
Abt u. Prior 542.
abbas et conventus 537.
abbates: Burchardus. Johannes.
Johannes. Ludegerus. Matheus.
Matthias.
prior 864.
or : Wiricus.
Mónche 557.
monachi: Albert Siechmeister.
Heidenricus. Heinricus. Ludegerus.
Petrus. Simon Kellermeister.
Alvelt s. Alfeld,
Alvericus s. Albericus.
Amberbach s, Amorbach.
Amelungesdorf s. Amsdorf.
Amelungsborn ehem. Oisterz.- Kl. bei Holz-
minden 560.
Johannes ehem, Kellermeister.
Amendorf s. Ammendorf.
Amera 8. Ammern.
Amilius abb. de Sithegenbeche 67 (1197).
— cellerar. Port. 73 (1202).
Ammendorf: Amendorf D. s. Halle 553.
Heinrich von A.
Ammern: Amera D. n. Mühlhausen
286. 847.
Conradus de A.
Amorbach: Amberbach ehem. Benedikt.-
Kl. sw. Msitenberg 109.
abbas: Marquardus.
Ampfurt: Amvorde, Amvorte, (verderbt)
Anworff D. be Oschersleben 348.
872. 972.
Conradus de A. mil.
‘Amadorf: Amelungesdorf JD. am salz.
See 354.
Tilo de A.
Amvorde, Amvorte s. Ampfurt.
Anagni: Anagnia 552.
576
s. Anastasia 34.
titulus (eccl.) Rome.
s. Andreas apost. 1 vgl. 529. 87. 143.
147. 875.
capella in Bosau.
eccl, in Odesforde.
dies, festum 143. 147. 375.
Andreas de Verulis Mag. Kanon. in
Breslau, päpstl. Skriptor 564 (1881).
564 (1881).
- &bb. monast. Montis s. Petri Erford.
267 (1279).
— abb. Hersfeld. 445 (1318).
Andrewes von Hopfgartin 519f. (1845).
Andreas de Lisingesdorff 498 (1815),
opidan. in L. 436 (1817), nur Andreas
425 (1815). 485 (1317). 526 (1814).
— de Ostervelt 303 (1294).
-- dict. Risener 462 (1320).
Anehald s. Anhalt.
Angarensis s. Enger.
s. Angelus 84,
eccl. Rome.
Anhalt: Anehald 253. 429.
comites: Bernhardus princeps
Ascharie. Otto.
Anno de Muchele 71 (1199).
frater: Albertus.
Ansbach: Oneldesbach 109.
eporitus: Arnoldus.
Antonie von Osthausen Klosterfrau in
Erfurt 392 (1300).
frater : Guntherus de O. mon, Port,
Schwester : Osterhild v, O. Klosterfrau
in Erfurt.
Anweiler St. i. d. bayr. Rheinpfalz 61.
Marquardus dapif. de A.
Anworff s. Ampfurt.
Apecz 8 Apetz.
Apel Molner in Maiori Molhusen 528
(c. 1840).
—- Swanryng apud s. Georium Erford.
528 (c. 1340).
Apeleius filius Hugonis de Balnhusen
476 (1824).
jrater : Hugo.
Apelo frater Heinrici de Veste 360 (1302).
fratres : Busso can. Myssen. Heinricus.
Henico.
Apecz filius Alberti lantgravii 820 (1298).
Apetz dict. de Appolda 447 (1319).
Apecz de Gebese castell in Kanbork
911 (1337).
— Stebonis castell. in Kanbork 511 (1337).
Apolda: Apolde — de Apoldis? — Ap-
polda, Appolde, Appoldenses 88. 95. 98.
100. 125. 176. 190. 195. 198. 199. 200.
204. 207. 208. 252. 262. 263. 271.289.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
875. 481. 484. 447. 458. 471.489. 490.
491. 492. 498. 498. 512. 516.
Appoldenses (wohl nicht die Bürger,
sondern die Mainzer Mimisterialen von
A. Vgl. Dobenecker II, Nr. 2376) 125.
castellani: Albertus Rufus. Fridericus
de Sulczbeche.
plebanus 471.
plebanus: Ludewicus.
Apetz dict. de A.
Bertoldus vicedom. de A. (zwei ver-
Bruno de A. [schiedene)
Fridericus vicedom. de A.
Heinricus pinc. de A.
Theodericus camerar. de A.
— de A. can. Nuenburg.
- - pinc. de À.
- - vicedom. de A. (drei verschiedene)
Thidericus puer de A.
Theodericus Saxo de A.
—- de A. conv, Port.
Wernherus de A. mil.
Apud ecelesiam 495.
Fridericus dict. A. e.
— pontem 284. 240.
Johannes a. p. (in Sulza?)
Aquileja: Aquilegeneis 98.
patriarcha: Wlfcherus.
de Aquis s. Aken.
Aratrum 280.
Conradus cognom. A. capellan.
abbatis s, Petri iuxta Merseburg.
Arditio card, diac. s. Theodori 34 (1177).
Argentinensis s. Strassburg.
Arnestete s. Arnstadt.
Arnisberc s. Arnsburg.
Arnoldis 519. 520.
Hencze, Henrich hern A.
Arnoldus archiepisc. Mogunt. 22 vgl. 532,
archicancell. imp. 25 (1157). 27 (1157).
--- episc. Poznaniensis (Posen) 94 (1210).
-- eancell imp. 10 (1140). 14 (1144).
19 (1147).
-- prepos. in Cice 80 (1205). 86 (1207).
- - prepos, in Oneldesbach (Ansbach),
can. Herbipol. 109 (1217).
- - dec. Herbipol. 149 (1250).
Arnold von Ridebec Kanon. in Meissen
564 (1381). 564 (1381).
Arnoldus de Scerenbeke (Schermke) can.
Halverstad. 107 (1216).
- - de Strazberc can. Nuenburg. 229(1270).
— scol., can. Halverstad. 107 (1216).
scol, can, Nuenburg. 270 (1280).
. camerar., can. Herbipol. 109 (1217).
-— sac. (Merseburg?) 51 (1184) 56 (1191).
-- dec. Hersfeld. 162 (1255). 163 (1255).
166 (1255). 168 (1255). 174 (1256).
I. Namenregister.
Arnoldus presb. in Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
— portar. (mon. Port.) 148 (1250).
— de Nuenburch, Novo castro (Neuen-
burg) 38 (1179). 39 (1180).
— de Querenvorde 87 (1208).
— de Rosla 440 (1317).
— de Sconinberc 101 (1213).
— (rust. in Lisedorf?) 485 (1317).
Arnsburg: Arnisberc, Arnsbere, -berg
R. bei Seega sw. Frankenhausen 127.
202. 204. 207.
Albertus de A. minist.
Ulricus de A.
Arnstadt: Arnestete, Arnstede, -stete,
-stethe 46. 1581. 252. 292. 413. 424.
425. 428. 482. 452. 509.
Mons 58s. Walpurgis (Benedikt.-
ANonnenkl.)
prepogitus 158.
eccl s. Marie ord. s. Benedicti 508.
prepositus, ....ricus
pniorissa : H
cameraria: Conegundis.
celleraria : Hildegundis.
custos : Elizabeth.
infirmarum magistra: Gerdrudis.
conventus sanctimonialium 509.
scultetus: — Beringerus minist.
Hersfeld.
Heinricus de A. Portensis.
Henricus de A. mil.
Hermannus de À. mon. Port.
Ludolfus de A. mil,
s. Arnulfus 73,
Aroldshausen: Alroldishusen Schl. 8sö.
Meiningen 520.
Ditoldus de A. frat. ord. predica-
torum.
Aschersleben : Ascaria, Ascharia 132. 429.
Bernhardus princeps Ascharie, com.
de Anehald.
Heinricus com. Ascarie.
Asilia, Asiliensis s. Oesel.
Asolo Stadt in Ob.-Italien 550.
Asp locus, Gerichtsplate bei Mittelhausen
nö. Erfurt 136f. Vgl. Maspe.
placitum provinciale in A.
Atzo 8. Azzo.
Audigost: Udegoz D. ö. Pegaw 503. 504.
tto pinc. de U.
Aue: Owa campus unterhalb Altenburg
a. S. 15. 16 A. 359. 400.
Owa maior canonicorum Nuenburg.
359. 400.
Owa minor, nemus, zu Wisseraben
gehörig, bei Naumburg 15. 16 A.
577
Auerstedt: Auerstede, -stete, Oberstete,
Owerstede, -stete, Owirstete, Ower-
stedenses, villa D. sö. Eckartsberga 194.
206. 215, 232. 288. 234. 242. 249. 258.
271. 300. 425. 427. 428. 485, 436. 442.
449. 476, 496.
ecclesia 206.
scultetus 496.
residentes $n. O.: Bertoldus Papa.
Cunradus Costa. Gerhardus de Brole,
Achillea de O.
Busso de O. conv. Port,
Cunradus Gepe de O.
Heinricus de O.
Henricus Ubelakker rust. de O.
Hildeboldus ruat. de O,
Ludewicus de O.
Rudolfus de O. (zwei verschiedene)
Rulico de O,
Augensis s. Reichenau.
Augsburg: Augustensis 28. 132. 135.
episcopi; Cunradus. Siboto.
Augustiner- Eremitenkloster in Erfurt
920 A.
8. Augustinus 452, 501.
eccl., monast. (can. regul.) in Erfordia.
. Auleben: Oulebe D. só. Heringen 96.
Ulricus de O.
Avignon: Avinio 448. 453, 564. 564. 564.
564. 566. 566. 567. 567.
Azelinus de Romanie 93 (1209).
Azmannsdorf: Aezmensdorff D. ó. Erfurt
Conradus de A,
Atzo, Àzzo abb. Buzaviensis u. dgl, (Bosau
30 (1168). 31 (1172). 40(1180). 41 (1180).
Azo march. Estensis 93 (1209).
B.
vgl. P.
B. frater, eccl. s. patriarcharum Abrahe,
Ysaac et Jacob de valle Ebron episc.
178 (1257). 179 (1257). .
Babenberch, -berg, -bergensis, Babin-
bergensis, -burgensis s. Bamberg.
Bachra: Bachere D. ö. Cólleda 26. 27 A.
50. 185. 308. 309. 329. 359. 363. 479.
Cristanus «. dgl.de B.civ. Nuenburg.
Johannes de B. conv. Port.
Lutegerus de B. [270.
Bachstedt; Bachstete villa D. nó. Erfwrt
s, Bachus s. Sergius,
Balchestete, Balchstete, -stethe s. Balg-
städt.
Balderamus s. Baldramus.
Baldewinus mon. Port.134 (1286), camerar.
127 (1229), cellerar. 131 (1238).
578
Baldrammus, Baldramus elect. Brande-
burg. 40 (1180). 41 (1180).
Baldramus presb. des Kl. Bosau 1 vgl.
529 (1185).
Balderamus archipresb. 65 (1196).
Baldramus de Ramsla 489 (1327) 498
' (1328).
Balgstädt: Balchestete, Balchstete,-stethe,
Balgestete, -atethe D. w. Freyburg a. U.
142. 230. 265. 266. 274. 275. 276. 433.
461. 462. 482. 483. 495. Balgestete ver-
schrieben für Ballenstete 107.
lapicidina 266
Conradus de B.
Fridericus deB. frat. Conradi, Her-
manni, Ulrici.
— de B. frat. Nicolai,
— de B. frat, Heinrici mon., Her-
manni, Ulmani.
Heinricus (de B.) mon. Port.
— de B. (zwei verschiedene)
Hermannus de 3. frat. Conradi,
Friderici, Ulrici. [Ulmani.
— de B. frat, Friderici, Heinrici mon.,
— de Novo eastro, dict. de B.
Nicolaus de B.
Ulmanus de B.
Ulricus de B. mil.
— de B. mil., frat. Conradi, Friderici,
Hermanni.
Ballenhusen s. Ballhausen,
Ballenstedt (für Ballenstete verschrieben
Balgestete) 107.
abbas: Wernadus.
Ballhausen: Ballenhusen, Ballinhusen,
Balnhusen D. ó. Tennstedt 153. 190. 208.
207. 488. 470.
Ekehardus de B.
Heinricus Schalun de B. mil.
Hugo de B. frat. Ekehardi.
— de B.
Bamberg: Babenberch, -berg, Bobinberg,
Babenbergensis, Babinbergensis, -bur-
gensis 14. 19. 25. 27. 70. 71. 97. 109.
112. 118. 182. 135. 214. 385.
episc. : Bertoldus. Eberhardus. Ecke-
bertus. Engelbertus. Thiemo.
prepos. maioris eccl. 97.
canon.: Orafto. Godefridus. Heinricus.
prepos. s. Stephani: Hermannus.
Bappinheim s. Pappenheim.
Barbara (statt Berchta) abbat.inWechters-
winkele 151 A. (1250). 154 (1250).
Barby: Barbey St.a.d. Elbe 505.
Albertus de B.
Bardowiek: Bardewicensis Fl. a.d. Ilme-
»aw 98.
prepos.: Johannes.
Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Bart 256.
Gerhardus B.
Bartholomaei-Kirche s, Erfurt.
Bartholomeus can, Mersburg. 228 (1269).
Bartholemeus, Bartholomeus, Bartolo-
meus de Livenowe mil, 227 (1269). 246
(1272). 268 (1979).
fratres: Heinricus, Richardus.
Bartoldus Guntheri opidan. in Eimolde-
loiben (ndeleben) 489 (1817).
Bartolomeus s. Bartholomeus.
Basel: Basiliensis 132.
episc.: Heinricus.
Batchendorf s. Battgendorf.
Bathin, Batin 49. 56.
Conradus de B.
Rudolfus de B.
Bathsen 238.
Theodericus B. mil., castell. in Ruth-
leibisberch. '
Batichendorf s. Battgendorf.
Batin s. Bathin.
Battgeudorf: Batchendorf, Batichendorf
D. ^. Cölleda 233. 800.
Heinricus de B.
Baurus 293. 294. 501.
Conradus B. mil. de Yscherstete.
Heinricus B. castell, in Yscherstete.
Bautzen: Budesinensis 268.
prepos. : Theodericus,
Bavenbergensis s. Bamberg.
Bawaria s. Bayern.
Bawarus 210. 238. 248. 267.
Fridericus B. conv, Port.
Otto B. frat., mag. cur. in Hechendorf.
— B. sen., conv. Port,
— B. frat. Port.
Bayern: Bawaria 25. 27. 28. 182. 135.
duces: Heinricus. Otto.
Bebenburg 561.
Engelhard v.B. Reichsstatthalter us2o.
Bebera s. Bibra.
Bechstedt: Bechstete, Beckstete, Bech-
stedisirass D. sw. Weimar od. Bech-
stediwagdt D. s. Erfurt 187. 279. 280.
Rodolfus de B.
Theodericus de B. mil.
Beck 519.
Henrich B.
Beckstete s. Bechstedt.
Began rust, Polon., figulus 94 (1210).
Behrungen: Beringen D. w. Römhsld 46.
112. 118.
Dithmarus de B. mon. Hersfeld.
Tuto de B, minist. Hersfeld.
Beias 122.
JohannesdeB.fraterhospital.Teuton.
Beicha s. Pichov.
I. Namenregister.
Beichlingen: Bichelingen, Bichilingen,
Bichlingen, Bychelingen, Bychlingen
Schl. n. Cólleda 19. 41. 72. 105. 189. 142.
204. 207. 208. 244. 886. 397. 432. 436.
437. 488. 499. 448. 461. 473. 477. 563.
comites : Fridericus (fünf verschiedene).
Gerhardus: Heinricus. Rembodo.
castellani : Albertus de Harras, Hein-
ricusde Collede. Heinricus Geze. Hein-
ricusdeH arras. Hermannus de Collede.
Hermannus de Raspenberg. Hugo de
Munre. Itel Geze. Richardus Geze.
Theodericus Geze.
Beiol (oder Reiol?) 316.
Heinricus B. civ. in Wie.
Bendel 245.
Siboldus B. civ. Erford.
Bendeleben: Bendeleiben, Bendeleibim
D. ó. Sondershausen 74. 108. 127. 265.
Egelolfus de B. minist. lantgrarii
Heinricus de B. frat. Egelolfi,
minist. etc.
Reinhardus de B. frat. Egelolfi, can.
Nuenburg.
Rudolfus de B, frat. Egelolfi,
minist. etc.
Sifridus de B. mil.
s. Benedicti ordo 152. 158. 161. 162.
168. 164. 170. 296. 389. 442. 472. 509.
560, regula 2, 7. 11. 23. 81, dies 315.
Benizck villa, vermutlich Benitz wüst zw.
Stöben u. Tümpling nnw. Camburg
(nicht bei Querfurt) 351.
vinee 351.
Benndorf: Bennendorf, -dorff, -dorp,
Bennyndorf villa ö. Eckartsberga 210.
231. 352. 367. 368. 869. 370, 371. 383.
884. 412. 427. 468.
Heinricus dict. de B. rust. (in Liss-
Hermannus de B. mil, [dorf ?)
— de B.
Berchta s. Bertha.
Berengerus s. Beringerus.
Berenhoiveth 19.
Cunradus B. minist. regni.
Berg, Graf von, 836. $. Berka, Grillen-
burg, de Monte, 67. 68.
Berge: Mons, Kloster bei Magdeburg 66.
abbas: Reimbodo.
Bergouwe, Bergow, Bergowe s, Burgau.
Beringen s, Behrungen.
Beringerus frat., conv. Port. 127 (1229).
—— com., filius Alberti com, de Clettenbere
126 (1228).
Berengerus, Beringerus, Berngerus mil.
de Briseniz «. dgl. 191. 196 (1264). 206
(1266). 237 (1264. 1208. 1271).
pater: Hugo de Briseniz,
579
Berrengerus de Gebinstete 258 (1275).
fratres : Cunradus. Fridericus. Gothe-
fridus.
Beringerus de Meldingen 98.
fis : Heinricusscult. Erfordie. Lude-
wicus.
Berengerus de Meldingen 188 (1261).
Beringerus de Meldingen 321 (1298).
fius: Bertoldus.
propinquus : Bertoldus de Rogehusen.
Berngerus de Meldingen 422. 423 (1814).
445 (1818), sororius pincernarum de
Salecke 451 (1819), .castell. in Ruth-
leybesberg 451 (1319).
Berengerus de Meldingen castrens. Her-
manni com. in Glichen 506 (1333).
Beringerus de Meldingen dict. de Schi-
dingen 513. 514 (1842).
frater : Ludewicus.
Berengerus, Berngerus de Mulhusen iudex
lantgravii224(1269), mil. 248(1273). 252.
Beringerus de Scowenvorst 272 (1286).
— (civ. Erford.) 57 (1193).
— scult. de Arnestete, minist, Hersfeld.
46 (1182).
Berka a. d. Ilm? 116. 126.
Berka a. d. Ilm 189, 142. 142. 148. 152.
185, 210 A. 248. S. Berg, de Monte.
' Grafen von B, 210A.
Cunradus de B.
Heinricus de B.
Theodericus, Thiricus com. de B,
Berke 196.
Heidenricus de B.
Berkinsteyn s. Birkenstein.
Berlstedt: Berlesteten, Berlstete D. nw.
Weimar 72. 104. 223. 224. 264.
curia B. 223.
Heinricus de B.
— de B. mil.
Lutolfus de B.
— de B. mil.
Petrus de B. mil,
Bermarus dec. Cicensis 5, 18.
Bernardus s. Bernhardus,
Berner s. Wernerus.
Berngerus s. Beringerus.
Bernhardus (1.) episc. Patherbrunnensis
10 (1140). [(1234).
Bernardus (IV.) episc. Paderburnensis 132
Bernhardus vicedom. Halverstad. 107
(1216).
Bernardus can. s. Nicholai Magdeburg.
66 (1197).
Bernhard Abt von Clara vallis 531 (1147).
Bernardus] Bernhardus in Gratia dei (G'ot-
tes ) 66 (1197), prepos. 89 (1208).
Bernhardus prior in Gratia. dei 89 (1908).
580
Bernus (statt Bernardus) subdiac. des
Kl. Bosau 1 vgl. 529 (1185).
Bernhard Mönch von Pforte 544 (1203).
Bernardus, Bernhardus dux Saxonie 40
(1180). 41 (1180). 49 (1183). 75 (1203).
92 (1209).
Bernhardus (II.) princ. Ascharie et com,
de Anehald 429 (1315).
Bernardusde Ditforde minist. Quedlingen-
burg. 831 (1800).
— de Dorstat 93 (1209).
— ‚Bernhardus de Grobeze,!Grobiz,Grubiz
minori minist, Nuenburg. 16 (1144).
21 (1153). 31 (1172).
Bernhardus Stubechen «. dgl. 465 (1321).
482 (1825). 488 (1326).
— ‚minist. regni 14 (1144).
Bernherus s. Wernerus.
Bernolfus de Rudestete minist. lantgravii
97 (1211).
heres: Herdeinus.
Bernus s. Bernhardus.
Bernwardus &bb, de Aldenburg (Merse-
burg) 141 (1242). [(197 1).
Berolfus mag. pomerii, (mon.) Port. 238
Berrengerus s. Beringerus.
Berchta abbat. in Wechterswinkele 149
(1250). 151 (1250). Vgl. Barbara.
— soror Lutolfi et Heinrici de Berlstete
239 (1269).
mater : Adelhedis.
Berchte, domine Berthe vinea 148. 212.
217. 228. 229.
Berthochus, -gus, -us s, Bertochus.
Bertholdus s. Bertoldus.
Bertochus mon. in Mimeleibem 164 (1255).
Berthochus conv. Port, 134 (1286).
Bertohus de Dachebeche mil. 194 (1264).
Berthous, Bertogus de Varila mag. coquine
(lantgravii) 319 (1298), mil. 382 (1300).
333 (1800). 351 (1301).
Berthogus, Bertogus, Bertohus de Ge-
hoven mil, 210 (1267). 210 (1267). 231
(1270). 283 (1271). 261 (1277).
, Bertogus, Bertohus dapif. de Slat-
heim «. dgl. (Schlotheim) 189 (1239).
142 (1243). 204 (1266). 207.
Bertohus in Herversleiben 181 (1258).
Berthous in Lapidea via (civ. Erford.)
58 (1193).
Bertoldus episc. Babinburg. (Bamberg)
214 (1268).
Bertold, Bertoldus (1.) episc, Nuenburg.
24 (1157). 25. 588 (1157).
Bertoldus (II.) episc. Nuenburg. 58. 54. 60
(1194). 69. 69(1199). 75 (1203). 76 (1204).
77 (1204). 79 (1205). 101. 589 (1190).
940 (1195). 541. 541 (1196).
Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Bertoldus prepos. in Caldenburnen 192-
— prepos. Mersburg. 55(1191). 67 (1197).
frater : Heinricus.
— prepos. Nuenburg. 5. 16 (1144). 13,
Bertolfus, Bertolphus 21 (1153). 23
(1154).
— de Otingen (can. Herbipol.) 109 (1217).
— ean. Mersburg. 51 (1184).
rtholdus, Bertoldus capell.etcan. Nuen-
burg 40 (1180). 41 (1180), can. 45
1182).
Bertoldus can. de Sulze 51 (1186), cust.
92 (1186).
— de Coderitzsch cler. 445 (1318).
— pleb. in Lizcegehesdorf «. dgl. (Liss-
dorf) 486 (1817). 470 (1822).
— rector capelle Rudersdorf 259 (vor
1276).
— pleb. in Ruderstorph 289 (1291).
frater : Dithmarus de Willerstete can.
Nuenburg.
Bertold Abt von Walkenried 73.
Bertoldus prepos. de Cruceberc 118 (1226).
Bertold Propst in Heusdorf 550 (1227).
Bertoldus (deSternberc) prepoe. in Meme-
leyben 442 (1818).
Bertholdus presb. des Kl. Bosau 1 vgl.
929 (1185).
Bertoldus subprior de Valle s. Georgii
111 (1219).
— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197).
— cant. s. Petri Merseburg. 228 (1269).
— de Yscherstete mon. Port., amicus et
frater dominorum in Yscherstete 500
(1828) —
— de Tundorp (Donndorf) conv. Port.
283 (1271).
-— mag. cur. in Sulzbeche, conv. de Hus-
dorph 262 (1277).
(Bertoldus) puer de Heninberg (Henne-
berg) 104 (1215).
Bertoldus com. de Rabenswalt «. dgl. 209
(1267). 210 (1267). 280 (1270) — com.
e Wie 288 (1271) — 260 (1277). 286
(1290). 294 (1291). 322 (1299). 377 (1804).
fratres: Albertus. Fridericus.
advocati: Albertus. Sifridus Rost.
notarius : Heidenricus.
— som. de Rabinswalt (ein anderer ?)
— com. de Wie s. Bertoldus com. de
Rabenswalt.
— de Aldenburg (bei Naumburg) 31 (1172).
45 (c.1182). 60 (1194).
frater: Heinricus.
— Albus de, in Aldenburc u. dgl. (ob
mit dem vor. ident. ?) 58. 60 (1194). 77
(1204). 80 (1205).
4
I. Nameuregister.
Bertoldus vicedom. de Apolde u. dgl. mil.
176 (1257). 190 (1268). 195 (1264). 198
(1265). 204 (1266). 207.2 08 1266.) 252.
frater : Theodericus vi
Bertholdus, Bertoldus vicedom, de, in
Apolde u. dgi. 471 (1822). 489 (1327).
490 (1327). 491 (1827). 491 (1827). 493
(1327). 512.
frater : Theodericus vicedom,
patruus: Heinricus pinc. de Salecke,
scriptor: Johannes de Wlfisborn.
Bertoldus de Betzyngen 485 (1326).
frater : Albertus.
— de Bobeluz u. dgl. (Boblas) 76 (1204).
79 (1205). 85 (1207).
— de Budestede civ. Nuenburg. 274(1287).
. Calvus s. Bertoldus de Gebese.
- de Kindehusen (Xühnhawsen) 269
— (1280)
— circa aquam (in Eyboldeleyben ?) 1429.
relicta: Thela coniunx Hartmanni
Cluwen.
— de Coentz castell. Gerhardi marsc.
in Goserstethe 447 (1319).
- Copperbein 60 (1194).
— de Ditforde minist. Quedlingenburg.
881 (1300).
— fratruelis Everheri mil. (in Stusforde)
127 (1229).
— de Eckestete vicedom., mil. 493 (1827).
500 (1328).
— de Eikisleiben (Elxleben) 224 (1269).
— Volenandi 805 (1295).
— dict, Vornkunen u.dgl. 499. 499 (1828),
— Gaurus 138 (1239).
— Calvus de Gebese 204 (1266). 208
(1266).
frater : "Theoderi
— de Germar 460 (1320) 474 (1323).
— de Gotha 269 (1280).
— de Groist u. dgl. mil. 287 (1290). 297
(1291). 313 (1297), advocat. Novi castri
299 (1292).
frater : Heidenricus.
— dict. Gule 278 (1289).
— de Guttirn u. dgl, burg. Erford. 157
(1253). 245 (1272).
— Hartnidi castell. in Yscherstete 501
(1328).
— de Heselere «. dgl. mil an (1271),
castell, in Hesillere 288 (1271).
frater: Ekehardus iL
— de Hesiller rust, in Popal 804 (1295).
— de Hewetal (Hawenthal) 259 (1276).
— de Hochheim (civ. Erford.) 157.
— Hondorf (rust. in Lissdorf ?) 425 (1315).
435 (1817).
- de Yscerstete w. dgl. mil, 153 (1250).
Geschichtaq. d.Pr. S. Bd. XXXIII.
— deN
581
155,128). 189 (1258). 188 (1261). 198
(
ires: Heinricus. Rudolfus,
Bertöld Bertoldus de Ischirstete u. dgl.
286 (1290). 293 (1291). 294 (1291).
Bertoldus dom. de, in Yscherstete u. dgl.
455. 456 (1819). 457 (1319) — sen. 465
TERN 466 (1321) — 489 (1827). 500
patruelis: Bertoldus de Y. (der über-
nächste)
— dict. quondam Probus de Yscherstete
451. 458. 458.
filius
— de, dominus i in Yscherstete wu. dgl. 456
(1319). 458 (1819). 458.(1319), iun. 465
(1821). 266 sel). 500 (1328).
uw les: Bertold us ger er vorletzte).
ridericus castell. in Remde. Theo-
dericus,
— de Teenberg civ. Nuenburg. 298 (1292).
— de Lapides via burg, Erford. 98 (1212).
— de Libenstete mil, patruus Heinrici
de L. 198 (1265).
=. ieaduchowe (Laucha) 462 (1820). 475
paier: Henricus quondam dict.
Museach. 1
fratres : Gelfradus. Otto.
— de Madela 995 (1806), castell. in Dorn-
burg 467 (1821).
fil. Berin ide Meldingen 821 (1298).
azslride (N (Nesselröden) mil. 508
(1334).
Bertholdus de Northusen opidan. ville
Eyboldeleyben 438 (1317).
‚Bertoldus Papa in Owerstete (Auerstedt)
residens 284.
— Phaffe u. dgl.
de, in Bogehusen
(Rehehausen) 295 (1291). 849 (1301).
367 (1803). 385 (1805). 465 (1821), in
Hassenhusen 526. 527 (1314), castell.
sive opidan. in Salecke 461 (1820).
— dict. Probuss. Bertoldus de Yscherstete.
— fil. Theoderici dicti Rindtfraz senioris
468 (1320).
fratres : Albertus. Conradus. Hein-
ricus, Theodericus.
— de Bogehusen u. dg u.dgl. (Rehehausen) mil.
251 (1273). 295 (1291). 302 (1293). 312
(1296). 318. 319 (1298). 319. 320 (1298).
321 (1298). 329.
«xor: Utha.
Ang. Johannes.
Beringerus et Bertoldus
y. [e Meldingen. Conradus de Ischirstete.
lius:
— de Rogehusen 312 (1296).
38
982
Bertoldus de Rositz u. dgl. castell. in
Hartenstein 404 (1309). 405 (1309).
— frat. Eberheri de Salza 189 (1208). 203.
fratres: Eckehardus. Heinricus.
Theodericus.
: Jutta
— de e Salzungen 291 (1291).
— Scaffinrath iun., cons, civ. Nuenburg.
400 (1808).
— de Sehydingen 129 (1281).
— de Schidingen mil. 360 (1302). 399
(1807). 412 (1812).
filius: Hermannus.
— de Schiplitz civ. Nuenburg. 297 (1291).
-— Sconecagel burg. Prfonl. 98 (1212).
— de Shoninbere 47 (1182).
— de econinberc €. dgl, sen. 101 (1213).
108 (1217).
— de nenberg jun: 108 (1217).
— de Silbernhusen
— Spigel de Rutleberc 101 (1213).
—- cognom. Speculum mil, castell. in
Ruteleybisberc 807. 808 (1296). 808
(1290). | 7309 (1296). 311. 812 tin
96).
— filius Bertoldi cognom. Speculum 812
— cognom. Speculum 824 (1299).
— dict. Spigel castell 471 (1322),
— de Sulze mil. 52 (1186).
--- de Thuteleiben (Teutleben) 51 (1186).
-—- de Wickerstete 263 (1277).
— fll. Dithmari de Willerstete 289 (1291).
— cognom. Wiman civ, in Wie 375 (1804),
--- de Wissensehe 190 (1263).
— — de Wo onis cons. Erford. 244 (1272).
rbiz 172 (1256).
- diet. Wustevelt armiger 460 (1320).
| 468 (1320). 465 (1320).
— dict. Wustevelt civ, Erfford. 464 (1320).
— advoc. Novi castris, Bertoldus de Groist.
— scult. de Luchtentall «. dgl. (Leuten-
thal) 289 (1291). 354 (1302).
Bertoldi 297. 391. 406. 408.
Conradus B. civ. Nuenburg.
Bertolfus, Bertolphus s. Bertoldus prepos.
N uenburg.
Bertradis abbat. DE 330 (1300).
333 (1300). 379 (18
Bertramus abb. Celle omine Pauline
258 (1275).
- de Mencheburgk u. dgl. 348 (1301),
civ. in Wizenvels 360 (1302).
Berwicus de Blankenhain Cil 248( 1273).
Beschorn 526.
Petrus B.
Bessingen: Betzyngen, Bezzyngen D.
Abts- od. F: reienbessingen sıw. Sonders-
hausen 441. 485.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Albertus de B.
Bertoldus de B. fratres.
Cristianus de B. mon. Port.
Betshowe s. Bósau.
Bettestro 248.
Be Heinricus B.
n, Bezzyn s, Bessin
Beu ii. Butitz, Y Butiz D. ww. Weissenfel,
ehem. Nonnenkl. 275. 277.
Heinricus de B. vicar. Nuenburg.
Beulwitz : Bulewitz D.nw.Saalfeld428.458.
Hartmodus de B, mil., marsc.
lantgravii.
Beutnitz: Butenicz, -itz, Butheniz D. no.
Jena 145. 295. 511.
plebanus: Henricus.
Cunradus de B.
Johannes de B. castell. in Kanbork.
Bezkowe s. Bósau.
Bibra: Bibera Mf. s. Meiningen 112. 113.
Ekehardus de B. mon. Hersfeld.
: Bebera, Bibera St. n. Eckartsberga
A. 230. 998. 259. 277..448. 564.
Augustiner-Chorherrenstift s, Justi
et 8. Clementis, 564.
einricus
dec.: Conradus.
can.: Konrad von Tannroda.
Heidenricus de B.
Ulricus de B. vicar. Nuenburg.
Wolferus de B. mil, castell. in
Hesillere.
Biccariator 499.
Nicolaus B, civ. in Sangirhusen,
Bichelingen , Bichilingen, Bichlingen s.
,,Beichlingen.
augiensis, Bigouwe 3. Pegaw.
ee ehem. Cisterz.- Kl. bei Münner-
stadt 549.
Abi: Wilhelm.
Billroda: Billreden D. s. Wiehe 9" A.
41. 42 A.
Bindersleben: Biltersleiben, Binthers-
leiben, Wiltersleyben JD. :. Erfurt
199. 244. 291. 328.
Henricus de B. civ. Erford.
Ludewicus de B.
Birkenstein: Berkinsteyn, Birkeinstein
wüstes Schloss s. Worbis 315.
Lutälfus de Alrstete dict. de B.
Bischdorf (zw verbessern in Büschdorf):
Bischovesdorf D, ö. Halle 558.
Bitirolf 98.
Cunradus B. burg. Erford.
Blankenburg: Blankenberc, -berg, Blan-
kinberch St. in Schwarzb.- Rudolst. 148.
152.176. 183,188.468. V. gl.Schwarzburg.
Albertus de B.
I. Namenregister.
Guntherus com. de B.
filius : Guntherus,
Guntherus dominus in B,
Blankenhain St.s. Weimar 198. 202. 224.
233. 248.
Berwicus de B. mil.
Heinricus de B. mil.
Ludewicus de B.
Theodericus de B. conv. Port.
Blankinberch s. Blankenburg.
Blisegrin, Blisgrim, Blisgrym, Blisigrim
s. Pleismar,
Blume 431. 434.
Conradus B.
Henricus B.
Blysegrim s. Pleismar.
Bobeloz, -luz s. Boblas.
Bobinberg s. Bamberg.
Boblas: Bobeloz, -luz, Bobluz, Bobuluz
D^ s. Naumburg 6. 18. 23. 30. 31. 89.
40. 42. 45. 50. 76. 77. 79. 80. 85.
Bertoldus de B.
Fridericus de B.
Reinhardus de B. (zwet verschiedene)
Sindram de B.
Böch 8. Bucha.
Bochensberch, Bochesberc s. Boxberg.
Bock witz : Bukewitz D. osö. Zeitz 310.329.
Thizemannus de B. mil.
Bodelstete s. Buttelstedt.
Bodo can., cust. Mersburg. 228 (1269).
-- ean. Mersburg. 51 (1184). 55 (1191).
-- de Ylebu (Eilenburg) 105 (1215).
- . de Ruthleifisberg minist. (Nuenburg.)
31 (1172), de Sconenberg 45 (1182),
frater: Hugo de Ruthleifisberg.
— (de Sconenberg) 108 (1217).
Böhmen: Boemia 105. 549.
König: Ottokar I.
Gemahlin: Adela.
dux: Typoldus,
filtus : ldus.
Böllnitz: Bulnik wüst bei Schónburg 0.
Naumburg 315.
. vinea 315.
Boendorff s. Bündorf.
Börtewitz: Borthwyz D. no, Leisnig 508.
Syfridus de B.
Bósau: Betshowe, Bezkowe D. ó. Hohen-
mölsen 357. 361.
Cristina relicta Henrici de B.
Henricus de B.
Bösleben: Bozeleuben, -leyben, -leybin,
Bozleyben D. ö. Arnstadt 452, 476.
486. 514. (dorf.
Hermannus de B. rect. curie Hechen-
Otto de B. conv. Port.
Boguchalus prepos. de Cracovia 94 (1210).
583
Bok, Hyrcus 420. 487. 528.
Guntherus B. Erford.
Ulricus B. mil.
Bolanden, Kirchheim-: Bolandia St. in
der bayr. Rheinpfals 182.
Wernerus de B. dapif.
Bolerus s, Buler.
Boleslaw I. Herz. v. Schlesien 530. 531.
538 on 586 (1175). 542 (c. 1200).
543 (1201). 548 (1201). 544.
Vater: Wladislaw II.
Mutter: Agnes, Halbschw. des Kg.
Konrad IIl.
Gemahlinnen : Wenczlawa. Adelheid
v. Sulzbach.
Söhne : Heinrich.Jarozlaw Johannes.
Oheim: Kaiser Heinrich VI.
Bonenbiz, Boninbitz 284, 372. 388.
Otto B. mil. [((1903).
Bonifatius VIII. Papet 558 (1296). 559
Boninbitz s. Bonenbiz.
Bontzscheraw ,
Punschrau.
Bo 8. Poppo.
Bor ardus 2! Burchardus.
Borgau: Burkauwe villa D, nnw, Eckarts-
Borgelin, Borgelinum, Borgeln s. Bürgel
rgelin, Borgelinum, Borgeln s. Bürgel.
Borghardus s. Burchardus.
Boricov s, Borzykowa.
Borna: de Burnis JD. nnó. Oschatz 246.
Ulricus dapif. de B.
—: de Burnis (ob dasselbe oder St. m.
Altenburg?) 215.
Burchardus de B. frater eccl. in Sulze.
Bornitz: Burnewiz D.»nö. Zeitz 90.
Ortolfus de B. mil.
Bornstedt: Burnstete D. sw. Eisleben 70.
Heinricus burgrav. de B.
Borsendorf, -dorff, -dorp, -dorph, Borsin-
dorf, -dorff, -dorph s. Porstendorf.
Borthwyz s. Bórtewitz.
Borzykowa: Boricov locus Polon. 95.
sinodus in B.
Bosau: Bosowe, Puzaugia, Puzou, Puzov,
Puzowe, Bozaugiensis, Béózavienais,
Buzaviensis, Pusoviensis, Puzaviensis,
Puzoviensis Dom.. ehem. Benedikt.-Kl.
ö, Zeitz 5. 18. 21. 80. 31. 40. 41. 49.
717. 80. 86. 190. 203. 207, 357. 359. 364.
412. 529. 529. 580. 530. 532. 532. 532.
588. 534. 585. 535. 535. 539. 539. 558.
abbates : Albertus. Atzo,Azzo.Konrad.
Gerungus. Nicolaus.
prior 190. 203, 207.
Boso card. presb. s. Pudentiane tit.
Pastoris 34 (1177),
Bosowe s. Bosau.
-awe, Bonzscheraw 58.
38 *
584
Botelstete, Botenstete s. Buttelstedt.
Botentich 831.
Johannes de B. mil.
Botilstete, Bottelstede, -stetes. Buttelstedt.
Bottendorf: Potelndorff, Putelendorf D.
80. Artern 169. 374.
castrum P. 374.
iudicium provinciale 169.
Bottilstete s. Buttelstedt.
Bouch s. Bucha.
Boxberg: Bochensberch, Bochesberc St.
1. Baden 40. 42.
Cunradus de B.
Bozaugiensis, Bozaviensis s. Bosau.
Bozeleuben, -leyben, -leybin, Bozleyben
8. Bösleben. 107.
Brambeche (ob Brembach D. ssö. Cölleda ?)
Cunradus de B., can. Halberstad.
Bramberg: Bramberg, Branberch R. nö.
Hassfurt a. M. 81. 45. 60.
Hermannus de B.
Brandeburg, -ensis s. Brandenburg.
Brandenburg: Brandenbere, -berg R.
wnw. Eisenach 286. 292. 316. 820. 847.
Albertus de B., com, de B.
— : Brandeburg, -ensis, Brandenburg,
-ensis, Brandinburg, -ensis S£, Bis-
thum, Mark 40. 41. 182. 213. 218. 898,
408. 549. 559.
episcopi: Baldramus
Gernandus. Heinricus,
onarchiones : Heinricus (s.Landsberg).
tto.
Brandenstein: Brandenstein, -steyn D.
u. R. mw. Z4egenrück 290. 469.
Albertus de B. mil.
Heinricus de B, mil.
Henricus de B. mil.
Brandeys 400.
Heinemannus B. cons, civ. Nuenburg.
Brandis: Brandez St.ó. Leipzig 56.
Hozwinus de B.
Brandowe (Brandau D. 4, d. hess. Prov.
Starkenburg ?) 811.
Heinricus de B.
Brantbach, -beche s. Brembach.
Branfse stagnum, lacus in Brantbach,
. jetzt entwässert 266. 811.
‘ Braunshain: Brunneshowe, Burnescowe
DD. só. Zeitz 44. 60.
Cunradus de B,
Gerardus de B.
Gunpertus de B.
Brehna: Brein, Bren, Brene St. sw.
Bitterfeld 40, 42. 105, 156. 160. 224.
238. 251. 252. 207. .-
Fridericus com. de B. (zwei verschied.)
Heinricus de B. mon. Port.
(electus).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Breitenbuch: Bretinbuch, Breytinbuch
R. bei Breitenbach D. sw. Zeitz 214.
275. 276.
Fridericus de B.
Heinricus de B.
Hermannus de B.
Breitfuz, Breytfues, Breytfus, Breytfuz,
Breythfuz, Breitfussin, Breitfuzen,
Breytfusin 401. 404. 405. 406. 415.
Johannes B. civ. Nuenburg.
Petrus B. civ. Nuenburg.
domina B. civ. Nuenburg.
Breitungen, Herren-: Bretingen D. «ont.
Schmalkalden, ehem. Benedikt.-K1. 110.
112. 118.
abbas: Cunradus.
Hartmudus de B. mon. Hersfeld.
Brembach, Gr. od. Kl.: Brantbach, -beche
villa D. ssó. Cölleda 197. 209. 256. 260.
811. 828. 877. 419. 509. 515.527. Vgl.
Brambeche.
lacus in B. 311.
molendinum iuxta B. 509.
pratum ecclesie Port. 260.
advocatus : Heinricus de Alrestete.
Vinnoldus de B. -
Vrowinus Topf de B.
Theodericus de B. mon. Port.
Bremen: Bremensis 25. 26. 40. 41. 49. 58.
65. 66. 132. 538.
ecclesia 58.
archiepiscopi: Gerardus, Hertwicus,
Hartwig. Sifridus.
decanus: Theodericus.
Bren, Brene s. Brehna.
Brescia: Brissiensis 192,
episc.: Albertus.
Bresenicz, -itz s. Priessnitz.
Breslau: Wratislavia, |. Wrotizlavia,
Vratislaviensis, Wratizlaviensis 94. 212.
542. 548. 544. 546. 548. 564. 564.
Johanniskirche 548.
episc.: Jarozlaw. Laurentius, Lorenz.
Siroslaw. Thomas.
archidiac. : Egydius.
Kanon.: Andreas de Verulis.
Bresnitz s. Priessnitz.
de Bretenorio 122. [Teuton.
Leonardus de B. frater hospital.
Bretinbuch s. Breitenbuch.
Bretingen 's. Breitungen.
Breuberg: Bruberg R. bei Neustadt 1.
Odenwalde 286.
Gerlacus de B.
Breytfues. -fus, -fusin, -fuz, Breythfuz
s. Breitfuz.
Breytinbuch s. Breitenbuch.
Brisenitz, -niz, -nizc s. Priessnitz.
I. Namenregister.
Brissiensis s. Brescia.
Brole 284. |
Gerhardus de B.
Bruberg s. Breuberg.
Bruch 273.
Heinricus de B. mil.
Brüchter, Gr.: Bruchterde, Bruchtirde
JD. w. Sondershausen 131. 146. 473.
566. 566.
Albertus, Albrecht de B., Kan. in
aumburg.
Burchardus de B.
Burchard v. B., Ritter.
Brunneshowe s. Braunshain.
Bruno (1l.) episc. Misnensis 89 (1220).
545 (1211).
[rater : Cunradus de Borsendorf.
— episc. Nuenburg. 277 (1288). 298
(1292). 308. 309. 309 (1296). 313. 314.
315 (1297). 321 (1298). 329 (1300). 344
(1301). 345. 857. 358. 360 (1302). 361.
362. 363. 864 (1308). 392 (1300). 468.
468 (1301). 558 (1289). 558 (1295).
frater: Henricus de Langenboy.
patruus: Gerhardus.
noiarii: Albertus de
Johannes de Gozerstete.
— prepos. maioris eccl. Nuenburg. 277
(1288). 298 (1292). 310 (1296). 314
(1297). 329 (1300). 344 (1801). 345.
350 (1301). 357. 358. 359 (1302). 361.
364 (1303). 374 (1304).
fratruelis : Erimfriduscan.,thesaurar.
Nuenburg.
— prepos. de s. Mauricio Nuenburg.
21 (1153).
— can., cust. Merseburg 106 (1216). 141
(1242).
- - sac. de Ekarsberg u. dgl. 51 (1186).
63 (1195).
-—- com. (im Pleissengau) T 4. 7.
wor: Willa.
consang.: Uto episc. Nuemburg.
- de Apoldis, Appoldia 498 (1328).
- - de Horenburg (Horburg) 141 (1242).
- de Imnetz 47 (1182). 51 (1184).
frater: Swidgerus.
— de Lobeniz (Löbnitz) mil. 90 (1220).
— advocat. de Novo castro 246 (1272).
— ollarius (in Stusforde) 127 (1229).
— (rust. in Thesnitz aut Thuswitz) 218
(1268).
filii: Conradus. Hermannus.
Brunungus abb. de Grunhayn 144 (1243).
Bucco episc. Wormaciensis 10 (1140).
14 (1144).
Buch: Buch, Büch D.ö. Leisnig, ehem.
Cisterz.-Kl. 143. 554. 563. 564. 566.
Storkowe.
585
Anniversarienstiftung 563 f.
abbas de Buch 143. 566.
Aebte: Heidenreich. Wil.
Bucha: Böch, Bouch, Buch, Büch, Bäche
D.sö. Wiehe 23. 24, 86. 89. 40. 42. 46.
49. 51. 55. 71. 72, 88. 139. 164. 165.
229. 448.
comites: Heinricus, Heinricus. Hu-
goldus. Otto. Siboto.
plebanus: Wernherus.
Macelinus de B.
Otto de B. can. Nuenburg.
Wichnandus de B.
Buchener 520.
Buchlite ein Wald 391.
Buchstrasse, Buchstraze via 76. 79. 85,
ager 317.
Bucoviz duo loca Polon. (Bukwitz) 94.
Budesinensis s, Bautzen.
Budestete s. Buttstädt,
Budinstetin s, Buttstädt.
Büdingen: Butipngin 132.
Gerlacus de B. [138.
Bündorf: Boendorff. D. wnw. Merseburg
Hermannus de B.
Bürgel: Borgelin, Borgelinum, Borgeln,
Burgele, Burgelinum, Burglein, Bur-
gelinensis St. ó. Jena 21. 70. 86. 138,
140. 177. 254. 410. 471. 530. 533. 556.
962. 565.
Benediktiner-Kl. der h.Maria u.des h.
Georg 254. 530, 533. 556. 562. 5695.
Burgelinenses (abb. et convent.) 254.
abbas de B., Abt von B. 70. 177. 562.
abbates: Albertus. Ebroinus. Theo-
dericus. '
monachi : Guntherus, Heinricus dict,
Quezicz.
Theodericns de B. civ. ibidem.
Wernerus mil. de B.
Büschdorf s. Bischdorf.
Büssleben; Buseleybin, Busleiben D. o.
Erfurt 198, 322.
frat. Heinricus de B, (?)
Theodericus de B.
Buewditz 478.
Heinricus de B. civ. Erford.
Bukewitz s. Bockwitz.
Buler, Bolerus 224. 243. 266.
Albertus B. mil.
Bulewitz s. Beulwitz.
Bulnik s. Bóllnitz.
Buuaw, Bunawe, Bunow, Bunowe 31. 45.
60. 75. 77. 78. 80. 86. 188. 196. 237.
353. 357. 359. 361. 433.
de B. amici Beringeri de Briseniz 237.
Guntherus de B. frater Rudolfi.
— de B. sen.
.
586 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Guntherus de B. iun,
— advocat. in Schonenberg.
Heinricus de B.
Rudolfus de B. frater Guntheri.
— de B. dominus Ottonis de Grobzk.
Buntense 201.
Cristanus de B. mil.
Buntzecherows, Bunzerowe 8. Punschrau.
B. Burchardus 1
monast. in Wirzebure
Mnt nm (I.) electus Mardeburg. 132
34).
Bor rphardus - .) archiepisc. Magdeburg.
9 (18
Burchardus prepos. s. Mauricii Nuenburg.
— de Slatheim (Slathen ?) can. 64 (1196),
dec. Halberstad. 87 (1208). 107 (1216).
Burchard von Bruchterde, Sohnd. t Ritter
Albrecht, Pfarrer von Günstedt, Kan.
in Naumbur 566 (1843). 566 ( (1848).
Burchardus de Burnis frat. eccl. in Sulze
215 (1268).
— can. Nuenburg. 100 (1213),
— abb. Cellensis 268 (1279) bar (1279).
557 (1282).
— 1300. in Sychem (Sittichenbach) 331
130
Burchard ITI. Burggraf v. Magdeburg 337.
Gattin: Mathil e Tochter des Grafen
Lambert von Gleichen.
(Burehardus) burgrav. Magdeburg. 135
(1286). Damit vielleicht sdent.
Burchardus dict. de Monte burgrav. in
und deburgk 387 (1254).
es prdue) burgrav. de Magdeburg 251
Burkorkun com. de Mannesfelt 104 (1215).
Burchardus com. de Mannisvelt u. dgl.
226 (1269). 227 (1269).
fratres : Burchardus iun. de Queren-
yorde dict. Lappe. Gevehardus com.
de
— com. 285 (1271).
: Hermannus quond. prefect.
ovi castri.
fratres: Guntherus can. Halberstad.
Heinricus sen. com. Heinricus iun.
com. Hermannus can. Nuenburg.
Hermannus com. Meinherus prepos.
Nuenburg.
— de Querenvorde 25 (1157).
filius.
— iun. de Querenvorde 226 (1269). 227
— (1269), dict. Lappe 227 (1269).
fratres: Burchardus et Gevehardus
com. de Mannisvelt.
— de Querenforte com. 253 (1274).
Burchardus com. de Shartvelt «. dgl.
(Scharzfeld) 59 (1194). 68 (1195).
- deBruchtirde 131 (1233). 146 (1247).
Burkardus de Dobch mil. 325 (1299).
Burchardus de Veste 360.
filius: Henricus militaris.
— fil Volcmari civ. Hallensis 160
(1254).
— de Heringen 250 (1273).
fratres : Burchardus. Heinricus.
de Heringe n 250 1203)
fratres: B urcha einricus.
Burckhardus de Heringen 498 (1828).
Vgl. 499 f.
patruelis: Fridericus.
Burcardus fil. sororis Achillis de Ower-
stete 300 (1298).
Borchardus de Quedelseborg 499 (1328).
Burchardus Rabenoldus civ.Erford, 1244.
relicta: Kunegundis.
— de Wizenvels cognom. Scharoch,
Scharroch 186 (1260). 257.
atres: Albertus. Conradus. Hein-
cus.
— de Zueine (Zweymen) 188.
fiii: Karolus. Heinricus.
. elv. Erford. 57 (1198).
— genex (rust. in Thesnitz?) 218 (1268).
fils: Conradus. Cristianus.
Burgau: Bergouwe, Bergow, Bergowe
D. s, Jena 124. 287. 356. Zur Identität
mit Saalburg vgl. Dobenecker Reg.
Hartmannus de B.
Otto de B. nob.
Burgele , Burgelinenses , Burgelinum
Bür
Burghees er s. Heseler.
Burglein s. Bürgel.
Burgoldus de Lobdeburch (castell. 124
(1921).
- de Salburg (castell.) 124 (1227).
Burkardus s. Burchardus
Burkauwe s. Borgau.
Burnere, Burnherus 136. 210.
Cunradus mil. de Wie dict. B
Burnescowe s. Braunshain.
Burnewiz s. Bornitz.
Burnherus 8. Burnere.
de Burnis s. Borna.
Burnstete s. Bornstedt.
Bursendorf, -dorp s. Porstendorf.
Buschendorff, Buschindorff, Butzschen-
dorff, Buzschendorff, "Puczendorff,
Puschendorff, Putschindorff, Putzen-
dorff, Puzendorf Wü bei Prffei-
bach nw. Apolda (oder Bussindorff
wüst n. Vogelsberg, 8. Cölleda ?) 409. 410.
494. 444. 447. 526. Vgl. Potzendorff.
I. Namenregister.
Heinricus de B. (P.) castell. in Eck-
hardisberge.
— de B. castell, Gerhardi marsc. in
Goserstethe.
— dict. P.
bona (Heinrici ?) dict. B. 444.
Buse 487,
Albertus dict. B. mil.
Buseleybin, Busleiben s. Büssleben.
Bussindorf s, Buschendorff.
Busso can. Myssenensis 360 (1802).
fratres: Apelo. Heinricus. Henico.
Henricus de Veste.
- de Owerstede u. dgl. ( Auerstedt) conv.
Port. 424 (1815). 425 (1315). 427 (1815).
428 (1815). 484 (1316). 435 (1316). 486
(1317). 442 (1318). 445 (1818). 471(1322).
471 (1822). 476 (1824).
Mr zu de Scrapelow (Schraplau) 487
1827).
„germanus: Ghevehardus episc. Mers-
urg.
Butenicz, -itz, Butheniz s. Beutnitz.
Butingin s. Büdingen.
Butitz, Butiz s. Beuditz.
Buttelstedt : Bodelstete, Botelstete, Boten-
stete, Botilstete, Bottelstede, -stete,
Bottilstete St. in Sachs.- Weim. 150. 228.
224. 265. 891. 402. 416. 417. 481. 484.
489. 408. 512. 516. 522. 562.
advocati 516.
Vogt: Albert von Lichtenstein.
Untervogt : Günther.
castellani 489.
castellani, casirenses: — Conradus
Worm. Hermannus Worm. Theode-
ricus (Thytzell) Worm. Ulricus Worm.
judices 228.
iudicium 265.
officiales, officiati 265. 516.
plebanus: Hermannus.
Gothefridus de B. mil.
Nicolaus dict, Putzch (Pusch) de B.
Ulricus de B. vicar. Nuenburg.
Buttstädt: Budestete, Budinstetin St. nnw.
Apolda 61. 62 A, 274.
Bertoldus de B. civ. Nuenburg.
Butz, Buzo 351. 874.
itherus B. can. Nuenburg.
Butzschendorff s.Buschendorff.
Buzaviensis s. Bosau.
Buzo s. Butz,
Buzschendorff s, Buschendorff.
Bychelingen, Bychlingen s. Beichlingen.
Bychowe (ob Beicha D. w. Meissen?) 129.
Vgl. Pichov.
Cunradus de B.
587
C. K.
vgl. Z.
C. prepos. eccl. s. Crucis in Northusen
155 (1251).
Cacenrode, Catzenrode, Cazenrode wüst
sw. Kósem gegenüber dem Gasthaus
„die Katze‘ 45. 81. 92,
pascua de C. 81. 92.
area ad molend. construendum 92.
Kachere 511.
Johannes K. opidan. in Segelicz.
Käfernburg: Keverenberch, Kevernberch,
-berg, Kevirnberc R.sö. Arnstadt 14. 23.
46. 63. 186. 152. 356. 394.
comites : Guntherus. Guntherus.Gun-
therus. Heinricus. Sizo, Sizzo.
Rudolfus pince. de K.
Kämmeritz s. Kemerihe. [359.
Kahla: Cale, Kale St. a. d. Saale 71. 357.
Godescalcus de C. (pater)
- - de C. (filius)
Heinricus de C.
Henricus de K. mil,
Kaitzbach, Kaitzkirche s. Kathewitz,
Caldeburnensis, Caldenburn, -burnen,
-burnensis s. Kaltenborn.
Cale, Kale s. Kahla.
Kalendin, Kalindin R. im bayr. Bez. Mon-
heim 61. 93.
Heinricus marsc. de K.
Kalisch: Calis 93.
dux: Wlodizlaus.
Calixtus 83,
titulus (eccL) Rome.
Kaltenborn : Caldenburn, -burnen, Calde-
burnensis, Caldenburnensis Rg. ono.
Sangerhausen, ehem. August. - Chor-
herrenstift 64. 65. 66. 67. 68. 87. 192.
prepositus 67. 68.
prepositi: Bertoldus, Ludolfus.
prior 87.
prior: Engelbertus.
cellerar.: Lutherus.
custos: Reinherus.
sacerdotes: Cunradus. Florentius.
Calthusen, Kalthusen villa wüstbei Kunstz
nö. Jena 305f. 325.
Calvus, Calws 127. 204. 208.
Bertoldus C. de Gebese.
Theodericus C.
— C. de Gebese.
Calwe 420. 480. 436. 499.
Albertus C. mil., castell. in Sunders-
husen.
— C. mil.
Kambork s. Camburg.
588
Cambray : Cameracensis 98.
epis : Johannes,
Camburg: ambork ‚Camburg, Kamburg,
Kanbork, Canbur, Canburg, Kanburhc,
Caymburg, Kaynburch St. a. d. Saale
6. 18. 23. 77. 80. 106. 188. 144. 184.
191. 889. 391. 402. 488, 511. 541. 560.
castrum mit capella 191.
castellani: Apecz de Gebese. Apecz
Stebonis. Conradus de Gossirstede.
‘ Echardus de Gossirstede. Heinricus
Schaff. Johannes de Butenicz. Thune
de Tumplicz.
thelonium 184.
Weinberge 541.
Volcmarus de C. mil.
Friedrich von K., Mónch von Düna-
münde.
Heinricus de C. |.
- - de Ch. can, Merseburg.
— de K. vicar. Nuenburg.
Johan in C.
Löf, Lüph de K.
Kamenz St. im Kgr. Sachsen 554. 566.
Heinrich von K.
Cameracensis s. Cambray.
Camerarius, Kamerarius 396. 399.
Heinricus, Henemannus dict. K. civ.
Cycensis.
Caminensis s. Cammin.
Kammerleite Wald des Kl. Walkenried
500.
Cammin: Caminensis St. i. Rgb. Stettin 209.
episcopus: Hermannus.
Kanbork, Canbur, Canburg, Kanburhc
8. Camburg.
Cannawurf: Kanewerfen, -worfen, Kan-
werff D. sw. Heldrungen 367. 473. 475.
487.
Guntherus de K, -
Rudolfus de K. frat. Guntheri.
- de K. mil.
Kapellendorf: Capelindorph, Cappilndorff
.ö. Weimar, ehem. Cisterz.- Nonnenkl.
287. 958. 558.
Kirche 558.
prepostti : Hortungus. Theodericus.
abbatisse: Adelheidis. Hedewigis.
priorissa: Sophia.
conventus sanctimonialium 287. 358,
Caput agni 127,
Gothefridus C. a.
Caraz 279.
Heinricus C.
Carectum : curia, forwerg (des Kl. Pforte)
in carecto, caracto unterhalb Hechen-
dorf 316. 318.
magister (curie) : frat. Sifridus.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Karelien: Kareliensis 220. 221. 222. 555.
episc.: Fridericus.
Karolus de Reinhartisdorf (Reinsdorf)
mil. 210 (1267).
Karolus de Szegene s. Carolus deZuegome.
Karlo de Wirbene (Werben) 50 (11883).
frater: Heinricus.
Carolus de Szegene, Zuegome (Zweymen)
38 (1179). 51 (1184).
Karolus fil. Burchardi de Zueine (Ziwey-
men) 188 (1261).
Karsna rust. Polon., mellifex 94.
Kacekirchen: Kaskeriken D. nnó. Schkölen
54
Heinricus de K.
Kasimir in Ob.-Schlesten, Kr. Leobschütz,
früher Jarozlaw 542.
Kaskeriken s. Kasekirchen.
Casla 376 A.
Johannes de C. olim abb. in Porta.
Cathena 106.
Hermannus de C.
s. Katherina 90. 91. 148. 217. 501. 548.
monasterium in Eisenach.
altare in Porta.
Kathewitz: Cotewiz, -wizc, Kothewiz,
Kothwicz, Cotuiz, Kotwicz wüst im
ehem. Burgwart Schónburg 0. Naumburg
16. 88, 35. 45. 75. 85. 353. 412.
possess. monast. Port. 33. 45. 75. 85.
Kaitzbach, Kaitzkirche 35.
Otto de K.
Catzenrode s. Cacenrode.
Cauerwitz D. w. Osterfeld 559.
Vogtei u. Gericht.
Caymburg s. Camburg.
Kayna, Gr. od. Kl.: Choine D. ssıo. Merse-
burg 396.
Kaynburch s. Camburg.
Cazenrode s. Cacenrode.
Cebecur, -kur s. Zaekwar.
s. Cecilia 12. 88.
titulus (eccl. Rome.
Kegilsmul, -mule molend. bei Alten-
burg a. S. 310. 358. 861. 362. 390.
Celestinus III. papa 65 (1196). 66 (1197).
539 (1191).
Kelinze, nach Dobenecker Kelnize d. 1.
Kellnsta, Gewässer in der Lausits 92.
Cella, Cellensis s, Altzelle.
— s. Mariae s, Altzelle v. Riddagshausen.
— Pauline s. Paulinzelle,
Keller 452. 464. 465.
. A Heinricus K. (sive Truthson) conv.
Kemeribe villa vielleicht Cämmerits so.
Schkölen 20.
Kerlinger, Cerlingerus 176. 244. 464. 473.
483. 488. 520.
[Port,
I. Namenregister.
Cunradus C. cons. Erford.
Gotscalcus K.
Gotscalcus K. civ. Erford.
Walterus K. lector, ord. Predicat.
(in Erfordia).
Cerreto (Cetzeto) 564.
Oliver von Cerreto Kan von Poitiers.
Cesar 217. S. Imperator.
Fridericus cognom. C. rust. eccl. Port.
(in Thesnitz?)
Cesarius prefectus Halverstad. 87 (1179).
Keseline s, Kisenlenc.
Keselowe 93.
Rodolfus de K.
Cetzeto s. Cerreto.
Keverenberch, Kevernberch, -berg, Kevirn-
berc 8. Káfernburg.
Kewil 224.
Heinricus K. de Wimaria.
Kezilhuth 164. 165.
Heinricus K.
Cheich, Laie 545.
Khindelburnen (ob verschrieben — für
Khindelbrucken — Kindelbrück?) 193.
plebanus: Meinhardus.
Choine s. Kayna.
Cholditz s. Colditz.
Christanus, Christianus s. Cristanus.
Christina s. Cristina.
Chünradus s. Conradus.
Chur: Curiensis St. 4. d. Schweiz 132.
electus: Ulricus.
Cice, Cicensis, Ciez s. Zeitz.
Cigenroke s. Ziegenrück.
s. Kilianus 517.
capella (vicaria) in Dom zu Naum-
urg.
Kindehusen s. Kühnhausen.
Kindelbrück s, Khindelburnen.
Cingelere, Cingularus 181. 194.
Hartungus C. mil.
Cinthyus, Cintius card. diac. s. Adriani
34 (1177), card, presb. tit. s, Laurentii
in Lucina 83 (1205).
circa aquam 439.
Bertoldus c. a.
Kirchberg: Kirchberg, Kyrchberg ehem.
Burg wnw. Sondershausen 59. 74. 136.
comites: Cristianus. Gozmarus.
Widego de K.
— Kirchberch, -berg, -berk, Kirheberch,
Kirichberg, Kyre. ıbere, -berg ehem.
Burg ö. ena 30. 75. 71. 18. 80. 86.
90. 95. 187. 152. 177. 178. 231. 356.
385. 886. 394. 440. 484. 488. 489. 491.
492. 497. 498. 503. 504. 541. 558.
Weinberge 541.
burgravis: Albertus fil. Ottonis (1.).
589
Hartmannus fil, Ottonis (L). Her-
mannus fil. Alberti. Otto (1. Otto
II.) fil. Ottonis (1.). Otto (1IL.) fil.
Ottonis (Il.). Theodericus (L). Theo-
dericus (II.). Theodericus (III.) fil.
Ottonis (I.).
castellanus : 'Theodericus,
Wiricus de K.
Kirchberg: Kyrchberg (welches?) 90.
Ekkehardus de K.
Kirchdorf D. ssó. Merseburg 329.
Heino de K.
Kirheberch, Kirichberg s. Kirchberg.
Ciricz, Ciritz, itcz, Cyriz villa wüst
bei Wethau sö. aumburg 7318. 314. 417.
Cirl 177.
Heinricus cognom. C.
Cirstanus, Kirstanus s. Cristanus.
Keselinc, Kisenlenc, Kislino, Kyseling
44. 60. 70. 106.
Conradus K.
Cünradus K. can. Merseburg.
Cistercium,Citercium, Cyetercium, Cister-
ciensis, -siensis, -tiensis, Cysterciensis,
-sieneis, -tiensis (Citenuz).
ordo, Orden 4. 5. ?. 17. 48. 82. 91.
94. 102. 115. 122. 123. 125. 181. 182.
136. 149. 151. 152, 155. 156. 157. 158.
161. 168. 164. 165. 166. 168. 170. 172.
174. 181. 192. 194. 202. 205. 211. 212.
215. 219. 222. 225. 233. 285. 237. 244,
248. 258. 258. 267. 268. 270. 272. 294.
296. 311. 813. 329. 380, 344. 857. 377.
890. 401. 404. 406. 415. 428. 488. 442.
444. 447. 458. 453. 457. 457. 460. 462.
464. 465. 466. 472. 474. 415. 478, 482.
487. 498. 496. 502. 503. 505. 507. 509.
509. 510. 512. 515. 517. 518. 520. 521.
523. 533. 549. 553. 554. 554. 560.
capitulum generale, Generalkapitel
181. 184. 185. 283. 543. 552. 553. 553.
554. 554. 560. 562. 565.
Cisterz.-Klöster 554. 559. 561. 565.
—-Aebte 565.
Cystercienses, fratres, monachi 2. 11.
17. 33. 81. 516. 536.
abb. Cystercionsis 181.
abbas: (3|uido].
Kistritz: Kysteritz, -iz D. wo. Osterfeld
416. 417.
pleban., rector eccl.: Otto mag.
Citeaux, Citercium s. Cistercium.
Ciza, Cize, Cizensis s. Zeitz.
Clara vallis (Clatrvauv) 531.
Abt: Bernhard.
Klare (in Erfordia) 528 (c. 1340).
Klaube, Clawe 288, 354. 439. 445. 456,
Heinricus C. in Libenstete.
990
Heinricus C. mon. Port.
Johannes C. in Libenstete,
Cleberch (vermuthlich D. Knaut-od. Mark-
kleeberg ssw. u. s. Leipeig) 249.
Heinricus de C. mil.
s. Clemens 564. S. s. Justus.
Clemens IV. papa 211 (1267). 222 (1268),
—- VI. Papst 566 (18498). 566 (1348). 567
(1844). 567 (1846).
Clettenberg: Clettenberc, -berg D. stw.
Ellrich 116. 126. 181. 152. 172.
comites; Albertus. Beringerus.
Cunradus. Fridericus.
Clewo locus Polon. (Kluczewo) 94.
Klobikau, Ob. od. Nd.: Clobick villa
D. ssö. Lauchstádt 316.
Kloster-Häseler s. Heseler.
Olovilochedorph (vermuthlich | Knobels-
dorf D. be Waldheim 4. Kgr. Sachsen)
144.
Cunradus de C. can. Merseburg.
Cloz 414.
Henricus C.
Cluffel 414.
relicta cuiusdam C. quondam
residentis in Tundorf 414 (1812).
Cluwen 439.
Hartmannus C.
Clyssowe wüst bei Aiaumendorf i. Schles.
(nach Dobenecker) 54
Knauth 318. Vgl. Kath.
Albertus K.
Kneginiz locus Polon.
Zremensi (Ksteginki) 94.
Knobelsdorf s. Clovilochsdorph.
Knuth, Knüth 829. 860. 397. Vgl. Knauth,
Knuto, Kunich.
Albertus K. de Pultzhitz mil.
Conradus K. mil.
Fridericus K.
Knuto 827.
Conradus K. mil.
Cnuvel 87,
Ulricus C.
Coburg 485.
Conrad C, (in Lissdorf ?)
Cochowe s. Kóttichau.
Cocolou, Kocolowe s. Kukulau.
Coderitzsch, Codirsc s. Ködderitzsch.
Köckeritz: Kokericz D. nw. Weida 358.
Henricus de K. mil.
Kódderitzsch: Coderitzsch, Codirsc D.
sw. Eckartsberga 146. 445. 522.
Albertus de C. conv. Port.
Albertus de C. castrense. in Eckhardis-
in provintia
Bertoldus de C. cler.
Heinricus de C. conv. Port.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Kölbigk: Colbecko Dom. joe Bernburg,
prepositus : rin us.
Cólleda: Collede, Kollede, Collide,
Cullede St. Kr. Eckartsberga 96. 111.
112. 167, 291. 397. 486. 522.
Cunradus de C. mon, Hersfeld.
— de C. frat. Friderici de C.
Conradus de C. mil.
Fridericus de C.
Heinricus de C.
Hermannus de C.
Cóln: Coloniensis 93.
archiepiscopi : Heinricus.Theodericus.
Königsee: Kunegesse St. sw. Raudolstadi
mil., castell. in
j. Bychelingen
Heinricus de K.
Coentz s. Contz.
Körner: Kornere, Kornre Fl, ö. Mi
hausen 145. 153. 479.
Irinfridus de K.
Heinricus de K.
— de K.
Kósen : Cosene, Cusende, Cusene, Kusene,
Kusenze, Cusine, Cuana,Cusne grangis,
curia Portensium 1. 2. 5. 12. 17, 20.
29. 33. 89 A, 81. 92. 199. 418.
clausura 39 A.
placitum in curia 418.
magister (curie) : Guntherus.
Cóthen: Cotene, Kothene 216. 218. 219.
Johannes de K. conv. Port.
Kütschau: Kotzowe .D.0s0. Merseburg oder
wnw, Jena 154.
Heinricus de K. villicus in Wizevels.
Köttendorf s. Kotmindo
Kóttichau: Cochowe,Cotchouwe,Cotchow,
Cotchowe, Cothowe D. só. Hohenmölsen
396.
Kohren : Corun, Korun St. it Kgr.Sachsen
onö. Altenburg 99. 105.
Henricus de C.
Kokelowe s. Kukulau.
Kokericz 8. Kóckeritz.
Cokolov, Kokolowe s, Kukulau.
Kolbe villa (wüst in der Gegend von
Camburg und Dornburg?) 511.
Kolbe 256.
Hermannus K.
Colbecke s. Kölbigk.
Colditz : Choldiz, Coldicz, Colditz, Coldiz,
Koldiz, Coldizc St. a. d. Zwickawer
Mulde 40, 42. 277. 304. 304. 810. 310.
864. 391. 399. 561.
Volradus de C.
Heinricus de K. sen,
Heinrich von K.
I. Namenregister.
Otto de C. can, Cycensis, Nuenburg.
Timo de C,
Ulricus de K, can., episc, Nuenburg.
Collede, Kollede, Collide s. Cölleda,
Kolmas (ob Cöllme im Mansf. Seekr. ?) 261.
Heinricus de K. mil.
Kolmitz Landding 551. 551.
Coloniensis s. Cóln.
Colov locus Polon. (Kolo = Kahle) 94.
Colre, Kolre 278, 370. 371. 434, 445.
521. 522. 526.
Fridericus C. castell.in Ekehartsberg.
Heinricus K.
Johannes K, mil, pater.
— K. filius.
Otto C.
antiquus C.
stere 98.
einricus C. burg. in Erfordia.
Concz 290. Vgl. Contz.
Albertus de C.
Conditz, Condiz, Kondiz s. Kunitz.
Könegesdal unbekannte Örtlichkeit bei
Teuchern ssö. Weissenfels (vgl. Lehn-
buch Friedrichs d. Strengen 5.90, A.
2) 49.
Adelbertus de K.
Conegundis, Konegundis s. Cunegundis.
Conemundus s. Cunemundus.
Kongyzsche 528.
Else K. (in Erfordia).
Cono 8. Cuno.
Konradsburg: Cunradisburg Vw. bei
Ermsieben, ehem. Benedikt.- Kl. 87.
abbas: Heinricus.
Chünradus, Conradus, Cunradus electus,
archiepisc. Mogunt., Germanie
archicancell. 28 (1162). 57 (1199). 61
HU cardinalis episc, Sabinensis 84
(1177). 47, apost. at 588 (1184).
Cunradus cardinalis episc. Portuensis et
s. Rufine, apost, sedis legatus 122 (1226).
128 (1226). 128. 129. 549 (1225). 549
(1229). 551.
Conradus archiepisc. Magdeburg 219
(1268).
Cunradus episc. Augustensis (Augsburg)
28 (1162).
Mri episc. Frisiensis ( Freising) 132
(
Cunradus episc. Halberstad. 86 (1208),
Mönch in Sittichenbach 547 (1217).
Conradus, Cunradus episc. Hildins-
heimensis «. dgl. 122 (1226). 132 (1234).
549 (1225). 552 (1239).
— episc. Osinbruggensis (Osnabrück)
132 (1284).
Com
991
Conradus(III.) episc.Spirensis, imperialis
aule cancell. 93 (1209).
— (IV.) episc. Spirensis 132 (1234).
— imperialis aule cancell. 61 (1195).
Cunradus prepos. ad s. Mariam Erford.
56 (1192). 95 (1210). 98 (1212).
— prepos. s. Marie, can. maioris eccl.
Halvertad 107 (12167. (1218)
— prepos, Nuenburg. .
ConFadus pinc. de Salecke can.Nuenburg.
804 (1295) 304 (1295) 351 (1301).
354 (1802). 864 (1803), prepos. 382
(1805). 3888 (1805). 884 (1805). 887
(1805). 394 (1806). ]
pater : Conradus pinc. de 8.
P cuc Heinricus in Vizenburg.
udolfus iun. Theodericus.
soror: Lukardis de Lichtenhain,
— prepos.s. Mauricii Nuenburg. 6A.(1145).
— prepos. s. Mauricii Nuenburg. 269
(1250). 826 (1299). 857 (1302). 359 (1802).
864 (1803). 391 (1292). 892 (1800).
Cunradus propos de s, Stephano de Ciza
70 (1199). 77 (1204).
Conradus dec, in Bebera (Bibra) 443(1318).
Cunradus dec. Halverstad. 37 (1179).
— dec. Nuenburg. 75 (1203). 77 (1204).
78 (1204). 79. 80 (1205). 86 (1207).
— de Brambeche can. Halverstad. 107
(1216).
— de Clovilochsdorph can. Merseburg.
144 (1243).
— deKulenberch camerar.(can Herbipol.)
109 (1217).
Cünradus Kyseling can, Merseburg. 106
(1216).
Cunradus de Vroburch (can. Halber-
stad.) 87 (1208).
— de Hallis can. Cyzensis 168 (1255).
— de Helpede can. Nuenburg. 51 (1184).
60 (1194).
M » Hevestrit can. Mersburg. 327
1299).
Cunradus de Nuenburg frat, eccl. in Sulze
215 (1268).
— de Ratersheim (can. Herbipol.) 109
(1217).
Conradus de Rosla mag., can. Erfford.
290 (1291).
Konrad von Tannroda Kan. in Bibra
564 (1331).
Vater: Heinrich gen. Furet von
Tannroda.
Cunradus de Zitrele (Strehla) can. Mers-
burg. 228 (1269).
— sac. de Caldenburn 64 (1196).
— can. s. Marie Halverstad. 64 (1196).
— subdiac., can. Mersburg. 51 (1184).
992
Cunradus díac., can. Mersburg. 51 (1184).
— can. Merseburg. 55 (1191).
— can. Nuenburg. 80 (1168).
— mag. scolast., can. Nuenburg. 45
(1182). 51 (1184). 60 (1194). 69 (1199).
75 (1208). 77.77 (1204). 78 (1204). 101.
Conradus scolast. Cycensis 507 (1833).
Cunradus capell. episc. Halverstad. 37
(1179). 64 (1196).
Conradus cognom. Aratrum capell.
Ludewici abb. s. Petri Merseburg. 280
(1289).
Cunradus capell. Sophie abbat. Quidde-
lingeburg. 100 (1213).
Conradus de Amera protonotar. Alberti
lantgravii 347 (1801). S. unter den Laien.
— Pruze protonotar. Friderici lantgravii
etc. 516 (1344).
— notar. episc. Mersburg. 827 (1299).
— notar. Heinrici abbatis s, Petri Merse-
burg. 420 (1318).
— notar. dominarum in Quedlingenburg
456 (1819).
Cunradus de Herversleiben mag., cler.
268 (1277).
Conradus pleb. 8, Otmari in Nuenburg
416 (1812). 417 (1812).
user eccl in Ruthleybesberg 452
19).
Konrad Abt von Bosau 529 (1185). 589
(1185).
Cunradus abb, de Bretingen (Breitungen)
110 (1219). 112 (1220). 113 (1220).
Conradus abb. Fuldensis 132 (1234).
— abb. s. Galli 182 (1284).
Konrad Abt von Grünhain 563 (1330).
Cunradus abb. Mersburg. 89 (1208). 98
(1211— 1212).
Conradus abb. in Lapide s. Mychahelis
381 (1800).
Konrad Abt des Georgenkl. in Naumburg
45 (1184).
Conradus, Cunradus abb. Portensis 138
(1239). 140 (1239). 147 (1250). 154
(1250). 155 (1251). T191. 552 (1289).
952 (1240). 553 (1242). 553 (1249).
558 (1251).
Cunradus prepos. Hersfeld. 168 (1255),
174 (1256).
Conradus prepos. in Valle s. Marie 445
(1818).
Cunradus prior Port. 73 (1202).
Conradus prior Port. 133 (1284). 140
(1239). 551 (1230).
— mag. ads.Petrum inErflordia 464(1320).
Cunradus camerar. abbatis Hersfeld. 175
(1256).
— cellerar.Hersfeld. 144(1244). 175(1256).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Cunradus portar. Hersveld. 46 (1182).
— de Collede mon. Hersfeld. 167 (1255).
Conradus de Magdeburg sac. in Heseler
(Kloster-Häseler) 443 (1318).
Cunradus mon. in Mimeleibem 164 (1255).
— cellerar., mon. Port. 120 (1226), ver-
schrieben cancellar. 121 (1226).
Conradus cellerar., mon. Port. 471 (1822).
Konrad Konversenmeister, Mönch in
Pforte, Kapell. d. Bisch. Gottfried von
Oesel 550 (1227).
Conradus supprior, mon. Port. 183 (1234),
Kapell. d. Bisch. Gottfried von Oesel
950 (1227).
— de Heseler «. dgi. mon. in Porta 424
(1815). 425 (1815). 427 (1315). 433
(1816). 434 (1316). 439 (1817). 452
(1319). 464 (1320). 405 (1320). 479
(1824). 501 (1328), supprior 434 (1316).
486 (1817). 442 (1318). 473 (1323), cust.
476 (1824). 478 (1824).
Konrad Mónch in Pforte 551 (1228).
Conradus de Mogeln mon. Port. 489
(1827).
— de Sumerde u. dgl. (Sömmerda) mon.
Port. 490 (1827), camerar. 513 (1339).
Konrad von Tautenburg Mónch in Pforte
967 (1844).
Cunradus de Ysenach, olim civ, Erford.,
frat. (mon. oder conv.?) Port. 267
(1279). :
-- eonv. Port. 157 (1253).
Conradus de Vlemingen conv. Port. 375
(1304).
fili fratris: Cunradus. Petrus,
— de Flurstede «. dgl. conv. Port. 425
(1815). 441 (1818).
Cunradus conv. Port,, mag. (cur) in
Borsendorf 199 (1265).
— conv.Port., mag. cur. in Hekendorp
198 (1264).
— conv. Port., mag. (cur.) in Mertindorf
156 (1251).
Conradus Ysenhut «. dgl. conv. Port.,
mag. cur, in Ver 431 (1316). 438
(1817). 489 (1317). 448 (1319). 464
(1320). 465 (1320). 474 (1823) 476
(1824). 478 (1324). 479 (1324) 481
(1325). 499 (1328).
Cónradus, Cunradus, Cünradus (III.)
Romanorum rex 5. 9. 10 (1140). 12.
18. 14 (1144). 18. 19 (1147) — T 24.
26. 40 — 334. 530.
fius: Heinricus,
Haibschwester : Agnes.
consang.: Udo episc, Nuenburg.
Conradus dux 95 (1210).
frater : Lezstico dux Cracovie,
I. Namenregister.
Cunradus frat. Heinrici lantgravii 126
(1228). 552 (1289).
Conradus, Cunradus march. de Lusiz
86 (1207), de Landesberc 92 (1209?).
545 (1209).
Kaplan: Priester J.
Cunradus march. (Misen.) 5. 14 (1144).
18. 26. 29.
filius : Otto.
--- eom. de Clettenberg 172 (1256).
Conradus burcgrav. de Nüerinberc 185
1296).
A de Amera 286 (1290). Vgl. Conradus
de A. protonotar.
- - de.Amvorte «. dgl. mil. 872 (1804).
dA 1906) (verschrieben) Anworff 348
1301).
um de Aczmastete (Osmannstedt) 497
(1328).
-- de Aczmensdorff (in Erfordia?) 528
(c. 1340).
— de Balchstete 274 (1287). 275 (1287).
276 (1287).
fratres: Fridericus. Hermannus.
Ulricus.
patrwus : Hermannus de Novo castro
dict. de Balchstete.
fii$ patrui: Fridericus, Heinricus,
Hermannus de Breytinbuch.
consang.: Otto de Gostenicz mil.
- — de Batin 49 (1188),
- - Baurus s. Conradus de Yscherstete.
Cunradus Berenhoiveth minist. regni 19
(1147.
--- de Berka 248 (1273).
Conradus Bertoldi civ. Denn. 297
(1291). 391 A, (1292), 406 (1309). 408
(1810).
Alius: Cirstanus,
Cunradus Bitirolf burg. Erford. 98 (1212).
Conradus Blume in Obringen 431 (1316).
484 (1816).
---, Cunradus de Bochensberch «. dgl.
(Boxberg) 40 (1180). 42 (1180).
- fil Alberti de Bontzscherawe
(Punschrau) 465 (1821).
mater: Adylheydis.
frater : Albertus.
Cunradus de Borsendorf mil.90 (1220).
115 (1220).
carnalis frater : BrunolI. episc.Misn.
Conradus de Bresenicz (Priessnitz) 888
(1305). 384 (1805), castell. in Ruth-
leybesberg 452 (1319).
mater: Lukardis de Lichtenhain.
- - fiL Brunonis (rust. in Thesnitz aut
'Thuswitz) 218 (1268).
frater: Hermannus,
$93
Conradus fil. Burchardi senis (rust. in
Thesnitz?) 218 (1268).
frater : Cristianus,
Cunradus Burnere, Burnherus s.Cunradus
de Wie.
- - de Burnescowe (Braunshain) 60 (1194).
--- de Butheniz (Jeutnitz) 145 (1244).
de Bychowe (Beicha?) 129 (1981).
— Cerlingerus cons. Erford. 244 (1272).
- Conradus, Cunradus Keselinc, Kisenlenc,
Kislinc 44 (1181). 60 (1194). 70 (1199).
— Knüth, Knuto mil. 327 (1299). 860
(1302).
Cunradus Coburg (rust. in Lisedorf?)
485 (1817).
Conradus de Collede mil. 291 (1291).
-- dict. de Kollede 522 (1345).
Cunradus de Cullede 111 (1219). 112
(1920).
frater : Fridericus.
---- Costa in Owerstete residens 284.
Conradus fil, Cristiani Longi (rust, in
Thesnitz ?) 218 (1268).
frater : Johannes,
— Kulling, Kullingk rust. (in Lisedorf?)
425 (1815). 427 (1815). 485 (1317). 446
(1819).
frater : Fridericus.
— de Curia 469 (1321).
Cunradus Dens 165 (1255).
— fil. Adelhedis de Dobene 185 (1260).
Conradus de Domina nostra 364 (1303).
Konrad von Druchin (7rautschen) Ritter
T 545.
Conradus de Ekkelsdorf s. Conradus de
Ezelsdorf,
Cunradus de Elkesleiben (Eixleben) 96.
Conradus Erinfridi 306 (1295).
frater : Heinricus.
— de Ekkelsdorf, Ezelsdorf «. dgl.
(£tzdorf) mil. 387 (1305). 887 (1305).
390 (1306). 396 (1807). 399 (1807).
- - Vach 138 (1239).
—, Cunradus pinc. de Varila 185 (1260).
270 (1280).
Cunradus de Flemingen praprietarius
eccl, Port. 260 (1276).
Conradus fratris filius Conradi de
Vlemingen conv. Port. 375 (1804).
frater : Petrus.
—- de Foro civ, Nuenburg. 275 (1287).
298 (1292). 809 (1296). 864 (1303). 390
(1806). 891 (1306). 401 (1808). 559
(1804).
fitus : Cristianus.
--- de Foro civ. Nuenburg. 480 (1824).
frater : Petrus.
Cunradus fil. Friderici Cesaris, Impera-
594
toris rust, ecel. Port. (in Thesnitz?)
217. 218 (1268).
fratres : Gerhardus, Theodericus,
Conradus de Vruthenstethe (FYóttstedt)
spiserus lantgravii 319 (1298).
Cunradus de Gebinstete 258 (1275).
fratres: Berrengerus, Fridericus.
Gothefridus.
Conradus Gelfradi 462 (1320).
— Geifradi de Heseler 526 (1814). Vgl.
Conradus de Heseler.
Ounradus Gepe de Owerstete 215 (1268).
Conradus de Golamestorff 418 (1318).
patrueles : Heinricus, Theodericus et
— de ipsa villa Golamestorff nom. 418
(1318).
— de Golamestorff castell. sive opidan.
in Salecke 461 (1320).
— de Gozerstede 188 (1239).
--. de Gossirstede castell. in Kanbork
511 (1337).
Cunradus de Hastensleiben (Hassleben)
146 (1247).
frater: Rudegerus.
— fil Helwici monetar. in Bulze 236
(1271).
frater : 'Theodericus.
Conradus fil. Henrici Rufi militis 206
(1266).
fratres : Achilles. Herwicus,
--, Cunradus iuvenis de Heringen 291
(1291). 291 (1298).
-- de Heseler 513 (1339). Vgl, Conradus
Gelfradi de H.
Cunradus Hoke civ. Erford. 199 (1265).
Conradus, Cunradus de Yscherstete u.
dgl. 298 (1291). 294 (1291). 321 (1298).
fratres: Bertoldus. Heinricus.
- yw de Yscherstete 298 (1291). 294
1291).
-- dom. in Yscherstete, Theoderici fil.
900 (1328).
Cünradus de Lóbdeburg 71 (1199).
MiTo Lower (in Dokewitz?) 496
(
- Lutirborn civ. Erfford. 483 (1326).
- - de Madela civ, Nuenburg. 507 (1833).
— Magister civ, in Wye 411 (1812).
Conrad Molman 520.
Conradus de Muchelde castell, in Rute-
leybesburg 418 (1813).
— de Munen castell. in Hartenstein 404
(1309). 405 (1309).
frater : 'Theodericus.
-— de Muthshowe u. dgl. 396 (1307).
de Nebere fratruelis Conradi pinc.
de Salekke 354 (1302).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Conradus frat. Petri de Nitzchitz
(Neidschütz) castellani in Ruthleibes-
berg 817 (1298).
fratres: Henricus. Hugo.
— de Nurnberg 562 (1310).
— de Olstete (Uhlstädt) mil. 469 (1321).
— dict. Osterricher 252.
fratres: Gebehardus. Heidenricus.
— dePalude castell. inOstervelt 872(1304).
Cunradus Phlasse 256 (1274).
— de Plozic burg. Erford. 98 (1212).
Conradus de Podelicz mil. 325 (1299)
Cunradus Puster 71 (1199). 124 (1227).
Conradus de Pygavia camerarius
(Cycensis ?) 887 (1805).
Cunradus Quadrans cons. Erford. 244
(1272).
Conradus de Quernbeke mil. 331 (1:00).
-- Ranis civ. Krford. 57 (1198).
Cunradus Ratsac 47 (1182).
-.- Ratsac civ. Erford. t 157.
uxor: Adelhedis.
fratres: Cunradus. Heinricus. Wern-
herus dict. Hoiken.
- - frat. Cunradi Ratsac 157.
Conradus fil. Theoderici Rindtfraz sen.
463 (1320).
fratres: — Albertus. Bertoldus.
Heinricus. Theodericus,
—- Risener civ. Nuenburg. 406 (1309).
4a fius: Ditmarus,
-— de Ritstede 337 (1221).
—, Conszco, Cuntzó, Cunzo de Rode
residens in bonis marsc. de Goserstethe
(in Lissdorf) 425 (1815). 485 (1817).
-- de Rolitz 281 (1289).
- , Cunradus pinc. de Salek u. dgl. 239
(1271), zweifelhaft, ob auf denselben zu
beziehen 291 (1291). 853. 854 (1302).
355 (1302). 1381.
filii: Conradus can. Nuenburg.
Heinricus in Vizenburg. Rudolfus iun.
fratrueles: Cunradus de Neberr.
Rudolfus de Dornburg.
advocatus (?) : Guntherus,
pinc. et dom. in Salecke 452 (1319).
515 (1349).
pater: Heinricus.
fratres : Heinricus. Rudolfus _
vitricus: Henricus mar«c, de Gozzir-
stete.
Cunradus Saxo burg. Erford. 157 (1253).
frater: Gisilherus.
—-- Seaph 248 (1273).
— Scharoch s. Cunradus de Wizenvels.
Conradus Schone (in Hopffendorff) 445
(1318). 111298).
Cunradt Schwartz burger zu Wybe 31"
I. Namenregister.
Conradus dict. de Schydingen castell. in
Schydingen 443 (1818).
—, Cunradus Scovel, Scubel 188 (1289).
145 (1244).
—- Belicman burg. Erford. 157 (1258).
— Shile 270 (1280). 278 (1289).
-— Shile mag. monete, civ. Ekkehartsberg
847 (1801).
Cunradus de Sman (Schmon) mil. 142
(1242).
Conradus Stammern 805 (1295).
— Stange in Libenstete 354 (1302).
Cunradus Steinvelt civ. Erford. 267 (1279).
Conradus de Stolzenhain mil., castell. in
Ostervelt 280 (1289). 284 (1290).
Cunradus de Bulze u. dgl. civ. Nuenburg.
260 (1277), 298 (1292).
Conradus, Cunradus de Tanninrode v. dgl.
126 (1228). 185 (1236).
—, Cunradus de Tannenrode mil. 246
(1272). 265 (1278).
— de Tannenrode u. dgi. nob. 271 (1282).
305 (1295). 320. 821 (1298). 824 (1299).
359 (1302). T 482. 484.
pater in Porta tumulatus 824.
f$ : Conradussen. Conradus, Ecken-
bertus mon. Port.
frater : Ekkenbertus (Erkenbertus).
advocatus : Heinricus de Holtzhusen,
— sen. dom. in Thanrode 440 (1817). 482
(1325). 483 (1826). 484 (1826).
fratres: Eckenbertus mon. Port. et.
-— dom, in Thanrode 440 (1317). 482
(1825). 483 (1826).
Cunradus Thaian, Thaianus 215 (1268).
234 (1271). 240 (1271).
Conradus fil. Heinrici de Tundorff (Donn-
dorf) 816 (1297).
Cunradus frat, Heinrici pinc. de Tuthen-
berg 145 (1244).
fratres: Heinricus.
de Saleke.
— Unrowe 181 (1238).
Conradus de Wedemar 187 (1260).
— Weize u.dgl. castell. in Eckarsber
3 (1804). 497 (1817). 526 (1314).
9
— de Werdere mil. 487 (1327).
Cunradus fil. Wernheri burg. Erford. 98
(1212).
— deWie mil. dict. Burnere 136 (c. 1221),
Burnherus 210.
filéus :
— de Wildendorp 136 (1287). Vgl. 210.
filius: Heinricus.
— de Wilenrode «. dgl. mil. 210 (1267).
232 (1271).
— de Wimar (Vrimar?) 246 (1272).
Rudolfus pinc.
595
Conradus pinc. de Winterstete «. dgl.
132 (1284). 185 (1236).
Cunradus de Wirechusen ( Würchhausen)
castell. in Gebichenstein 67 (1197).
— de Wirzeburg 124 (1227).
Conradus, Cunradus de Witin 37 (1179).
49 ^ 1183). Ich
ater: Egegolphus.
—, Cunradus de Wizenvels mil, cognom.
Scharoch, Scharroch 184 (1236). 186
(1260). 188 (1261). 257.
fratres: Albertus. Burchardus. Hein-
ricus,
Cunradus de Wolfesberg 71 (1199).
— Wrm (Worm) 246 (1272).
Conradus dict. Worm in Bottelstede «.
dgl. 481 (1816). 434 (1316), castell. 498.
494 (1327).
fratres: Hermannus, Theodericus
(Thytzel. —
— dict. Worm mil, castrensis in Bodel-
Btete 512. 518 (1889).
pater : Theodericus.
fratres: Hermannus. Ulricus.
— de Zweten (?) 410 (1812).
Cunradus camerar,. episc, Nuenburg 77
(1204). 80 (1205).
frater : Heinricus marsc.
— mil. 90 (1220).
— minist. i 26. Vgl. Cunradus.
— pinc. marchionis Misnensis 99 (1213).
Conradus rust. in Rudersdorff 426 (1815).
— rust. in Seyne 288 (1291).
— rust. in Wustinhain 308 (1294).
Cunradus scult, de Mannestede 55 (1190).
— (ob ident. mit minist. regni?) 14 (1144).
Constanz: Constantia, Constantiensis 928.
eptsc.: Hermannus.
Conszco s. Conradus.
Contz, Conz, Coentz, Gonz 371. 424. 425.
427. 428. 447.
Bertoldus de C. castell. in Goserstethe.
Corbiacensis s. Corvey.
Corcevrunt s. Curcefrunt.
Coriledorpf s. Grillenberg.
Cornbul, Kornbul 497. 520.
Johannes mon. Port.
Kornere, Kornre s. Körner.
Korsin 520,
Margarete K. .
Kortzfrunt s, Curcefrunt.
Corun, Korun s. Kohren.
Corvey: Corbiacensis 91. 132.
abbas: Hermannus.
596
Cosene 8. Kósen.
Kosene (ob Kösen od. Kótzschen ssw. Merse-
burg?) 517.
Thedricus de K.
Cosmedin, Cosmydyn 34. 88.
eccl. s. Marie in C. Rome.
Costa 234.
Cunradus C.
Cotchouwe, Cotchow, Cotchowe s. Kót-
tichau.
Cotene s. Cóthen.
Cotewiz, -wizc s. Kathewitz.
Kothene s. Cóthen.
Kothewiz s. Kathewitz.
Cothowe s. Köttichau.
Kothwicz s. Kathewitz.
Kotmindorp (Köttendorf Kammergut s.
Weimar 2) 183.
Hermannus de K.
Cotuiz, Kotwicz s. Kathewitz.
Kotzeleben s. Kutzleben.
Kotzowe s. Kótschau.
Cracovia, Cracoviensis s. Krakau.
Crafto can. Babenberg. 71 (1199).
Craft de Oberndorf mil. 515 (1848).
Crahzene s. Crossen.
Krakau: Cracovia, -viensis Sf. in Galizien
94. 95. ]
episcopus: Vincentiua.
prepositus: Boguchalus. .
duces : Conradus et Lezatico fratres.
—: Cracovia Vw. n. Blankenhain 248.
Fridericus de C.
Krakendorf: Crakendorf, (verschrieben)
Crakendroph Wüstung bei Gaberndorf
w. Weimar od. D. sw. Blankenhain
(vgl. Das rote Buch v. Weimar 43 A. 2)
109. 547.
Cranchborn s, Kranichborn.
Cranewicz, -wisz, -witz, -wiz, Crenewitz,
-wiz grangia, predium wüst bei Gern-
stedt ö. Eckartsberga 81. 84. 92. 109.
825. 547.
Heinricus de C.
Kranichborn: Cranchborn, Cranichborn,
Cranisburne D.s. Sömmerda 131. 452.
464. 465. 518.
Albertus de C. mon, Port.
Heinricus de C.
Kranichfeld : Kranichvelt St. a. d. ]lm 272.
Heinricus de K.
Cranisburne s. Kranichborn.
Krautheim: Crutheim, -heym, Krütheym
D. wnw, ‚Buttelstedt 233. 322, 528.
Guntherus de K.
Heinricus de C. conv. Port,
Kraynburg: Cregenberc, Creigenberc R.
a.d, Werra unterhalb Salzungen 118. 169,
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
lebanus : Volkerus.
rkenbertus de C.
Craz 112. 118.
Herkenbertus C. mon. Hersfeld.
Crebezenvelt, Crobizvelt 8. Oreisfeld.
regenberc, Creigenbere 3. Kraynburg.
Creisfeld : Crebezenvelt, Crebizvelt D. ı.
Eisleben 72. 74. 88.
Otto de C. minist. lantgravii.
Cremashowe s. Crimmitschau.
Cremese 250.
Johannes de C. ord. Predicat.
Crenewitz, -wiz s, Cranewicz.
Crepul, Crepule «nbekannter Ort a. d.
Saale 195. 247.
Kreuzberg: Cruceberc, -berg, Cruzebere,
-berch jetzt D. Fhilsippsthal a. d. Werra,
ehem, Cistere.-Nonnenkl, 111. 112. 113.
114. 118.
prepositi: Bertoldus. Guntherus.
Creuzburg: Cruceburch St. a.d. Werra 107.
Albertus de C. can. Halverstad.
Creviz 189.
Heinricus C.
Creye 429.
ermannus C. de Emindeleybin.
Crimmitschau: Cremashowe, Crima-
schowe, Crimazowe 228, 278.
Heinricus (?) de C. ean. Nuenburg
Theodericus deC. can., dec. Nuenburg.
Crispendorff villa (ob ID. w. Schleiz oder
Krippendorf nmw. Jena?) 237.
Cristanus archiepisc. Mogunt., Germanie
ll 40 (1180). 42 (1180). 44
(1181).
Christianus, Cristanus episc. Lithoviensis
u. dgl. 220 (1268). 221 (1268). 222 (1268).
555 (1268).
Cristanus cancell. 28 (1162).
Cristianus prepos, Mersburg. 51 (1184).
Cristanus dec. Mersburg. 38 (1179). _
Christianus de Gotha scriptor lantgravii
319 (1298). 820 (1298).
Cristianus pleb. de superiori eccl. in
Ollendorph 272 (1286).
Christianus vicepleb. in Wie 486 (1827).
—, Cirstanus, Kirstanus, Cristanus, Cristı-
anus abb. 8. Georgii Nuenburg. 350
(1301). 357 (1802). 859 (1302). 364
(1303). 388 (1306). 389 (1806). 391
(1306).
Cristianus prior in Reinersburnen (Zein-
hardsbrunn) 162 (1254).
-— portar., mon. Port. 78 (1202).
Christian Mónch in Pforte 559 (1304).
Cristianus de Bezzyngen mon. Port. 441
(1318).
— com. de Kirchberg 136 (1237).
I. Namenregister,
Christanus, Cristanus, Cristianus de
Bachere civ. Nuenburg 308 (1296). 809
(1296). 829, quondam 859. 368.
Cristanus de Buntense mil. 201 (1265).
Cristianus fil. „nurchardi senis (rust. in
Thesnitz?) 2 B (1268).
frater : Coa
— fil. Conradi de Foro civ. Nuenburg.
401 (1308).
Cirstanus Curwiz 526 (1814).
Christianus de Ekarsberg 1 (1186).
Christanus, Christianus, Cristanus Ern-
fridi opid., civ. Nuenburg. 404 (1309).
405 (1309). 415.
Christianus Gyrbuch 59 (1194).
Cristianus Longus rust. in Tuswiz 218
(1268). 229 (1270). 251.
filis: Conradus. Johannes.
Kirstanus Rollo antiquus (in Lissdorf ?)
425 (1815).
Christianus de Winkele mil., castell, in
Futleibesberg 292 (1291).
filius: O
—- civ. Erford. 58 (1193).
Cirstanus civ. Nuenburg. 408 (1310).
pater: Conradus Bertoldi.
Kirstanus opidan. in Lizcegehesdorf (Liss-
dorf) 486 (1817).
Cristianus dict. senior rust. in Tuswiz
229 (1270).
Christianus villicus (eccl, Hersfeld.) de
Gebese 111 (1219).
fitus: Heinricus.
Cristianus in Sulze 234.
pater: Jacobus.
fratres: Heinricus. Jacobus.
patris fra : Heinricus. Theo-
Christianus 136 (1260). [dericus.
Cristiani 194.
Heinricus C. mil. in Gebese.
Kirstani 496.
Henricus K. (in Owirstete?)
Christina abbat. sanctimon. in Grunen-
bergk 298 (1292).
Cristina (?) Tochter Albrechts d. Bären,
Gemahlin des Herz. Wladislaw II. von
Schlesien 530.
— relicta Henrici de Betshowe (Bösau)
357 (1802).
— uxor Rudolfi, filii Rudolfi de Ower-
stete (Auerstedt) 271 (1282).
Christine, Cristine fil, Heinricus 233. 261.
Cristoforus de Litznik mil. 813 (1297).
Crólpa : Crolp D. ssó. Kósen 254.
senior: Fridericus.
Cromsdorf,Gr.od. Kl.:Crumesdorf, Crum-
mestorf D. nó. Weimar 148. 475.
plebanus: Nycolaus.
Geschichtsg. d Pr. 85. Bd. XXXIU.
597
Crossen: Crahzene, Crozene, Crozzine
St. sw. Zeits 16. 21. 97.
Heinricus de C,
Martinus de C.
Crowan 268.
Ludewicus C.
Crozene, Crozzine s. Crossen.
Cruceberc, -berg s. Kreuzberg.
Cruceburch s. Creuzburg.
Crumbach, Crumpach, Grumbach rivulus
10. 26. 27 A.
Crumesdorf, Crummestorí 5. Cromadorf.
Crumpa: Crumpo D. 80, Mücheln 64, 87.
einricus de C.
Hermannus de C.
Crumpach s. Crumbach.
Crumpo s. Crumpa,
rutheim, Crutheym, Krütheym s. K raut-
8. oer 155. 178. 197. 260. 424. 425. 549.
8. Crux in Hierusalem titulus (eccl.)
Rome.
eccl. in Goserstede.
eccl. in Northusen.
altare in Porta.
minister Crucis. Christ‘: Fridericus
episc. Tarbscensis.
servus s. Crucis : Gothfridus mon.Port.
Cruzeberc, -berch s. Kreuz
Kuderoldi relicta . . (in Li orf?) 425
(1315).
Kühnhausen: Kindehusen, Kyndehusen
D. n. Erfurt 146. 204. 207. 208. 269.
. Bertoldus de K.
Fridericus de K. mil., nob.
Heinricus de K. frat. Friderici.
Cufese s. Kyffhausen.
Kukinberg s. Guckenberg.
Kukulau: Cocolou, Kocolowe, Kokelowe,
Cokolov, Kokolowe grangi a (monast.
Port.) Pfóriner Schulgut s. sen 5. 17.
20. 29. 81. 70. 78. 81. 92. 101.
Kulenberch 109.
Cunradus de K.
Cullede s. Cölleda.
Culling, Kulling, Kullingk 425. 491. 435.
Conradus K. ' 1446.
Fridericus K.
Hermannus K.
Kulonis vinea (in pago Thesnitz.) 216.
Culscov, Culsouwe, Culszowe, Cultzowe
s. Goldschau.
Cunat diet. Weyze 434 (1316).
Kunegesse s. Königsee.
Conegundis, Cunegundis prepos. in n Qued-
lingenburg 454 (1319). 455 (1319).
— camerar, eccl. s. Marie in Arnestete
508 (1384).
39
598
Kunegundis relicta Burchardi Rabenoldi
civ. Erford. 944. 245 (1272).
Konegundis, Cunegunda uxor Johannis
castell in Schonenberg 482 (1816).
Cunegundis de Weringeshusen 462 (1820).
Cunemundus,Kunemundus dec.Nuenburg.
268 (1279). 270 (1280). 277 (1288). 298
(1292), 810 (1296). 814 (1297). 829
(1800). 344 (1801). 845. 850 (1801). 857
(1802). 359 (1802), vermethisch ident. mit
— de Sundershusen can. Nuenburg. 229
(1270), vermuthlich ident. mit.
gr m cellerar. Nuenburg. 251
1273).
Cunemundus de Ekarsberg u. dgl. 51
(1186), 55 (1190). MArSC.
fi: Cünemundus sen. Henricus
Cünemundus sen., fil. Cünemundi de
Ekkehardesberc 55 (1190).
Conemundus de Vanre 506 (1388).
Cónemundus, Cunemundus, Cünemundus
de Varila u.dgl, minist, lantgravii 36
(1178). 388 (1180). 50 (1188). 59 (1194).
63 (1195).
Cunemundus, Kunemundus de Mila mil.
176 (1257). 204 (1266). 208.
fratres: Hermannus. Wezelo.
— de Sangirhusin famulus 499 (1328).
— de Scherinburck minist. lantgravii 74
(1208).
—, Kunemundus Struven 109 (1217).
547 (1217).
—, Kunemundus de Stuternheym u. dgl.
(Stotternheim) advocat. in Eckehardis-
berg 476 (1824). 490 (1827). 496 (1828).
$158 :
Kunemundus 496 (1828).
Cunemundus de Sundershusem minist.
lantgravii 189 (1289).
Conemund 520.
Harting C.
Kunich (Knuth?) 848.
Gerlacus K.
Kunitz: Conditz, Condiz, Kondiz D. nó,
Jena 140. 177. 441.
parroch. ; Albertus.
.Heinricus de C.
Johannes de C.
Cono maior pleb. (Herbipol.) 109 (1217).
Cuno camerar. fratrum Hersfeld. 144
(1244).
Cono de Hohem (Hoym) 62 (1195).
— de Mincenberch chamerar. 93 (1209).
— de Somerowe 98 (1209).
Cuno in Sutterhusen mil. 64.
Cono de Wipera, Wippere 25 (1157). 27
(1157).
Cunradisburg s. Konradsburg.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Cunradus s. Conradus.
Cunrode locus sw. Ziegenrück, heute „Ans
Conrod* 288.
molendinum sub C. 283,
Cuntzo, Cunzo s. Conradus.
Cunua (Cunula ?) 376.
Heinricus de C. mon. Port.
Curcefrunt, -wrunt, Curtebrunt, -wrunt,
Curthefrunt, Corcevrunt, Kortzfrunt
145. 288. 292, 803. 866. 866. 418.
Heinricus C.
— C.mil., castell.in Ruthleibisberch.
Wernerus (Wirnherus) C. castell.ibid.
Curia (ob Hof St. in Oberfranken?) 469.
Conradus de C.
Curiensis 5. Chur.
Curtebrunt, -wrunt, Curthefrunt s. Curce-
Curwiz 526. [frunt.
Cirstanus C.
Cusende, Cusene, Kusene, Kusenze, Cusine,
Cusna, Cusne s. Kósen,
Kutzleben: Kotzeleben, Cutzeleuben,
Kutzeleuben,-leyben, Kuzzeleiben, (ver-
schrieben) Tutzeleuben D.w. Weissensee
424. 425. 427. 428. 442. 445. 441.
Heinricus de K. conv, Port., mag.
curie in Gernstete.
Cyce, Cycensis, Cyczensis s. Zeitz.
yffhausen: Cufese wüstes Schi. 26.
Fridericus de C. minist. regni.
Gerwicus de C. minist. regni.
" Cygenruke s. Ziegenrück.
Cymern, Cymmern s. Zimmern.
Kyndehusen s. Kühnhausen.
Kyrchberc, -berg s. Kirchberg.
Cyriez 515,
Hills relicta C,
Oyriter, Cyriz s. Ciricz.
yseling s. Kisenlenc. .
Cystercium, -ciensis, -siensis, -tiensis 5.
Cistercium.
Kysteritz, -iz s, Kistritz.
Cyze, Cyzensis s. Zeitz.
Czebekur s. Zaekwar.
D.
vgl. T.
D. (— Degenhardus?) mon., camerar. Port.
156 (1252).
Daasdorf : Thasdorff D. s. Buttelstedt oder
wn. Wewnar 289.
Hermannus de T.
Joannes de T.
Dacia s, Dánemark. u
Dachwig: Dachebeche, Tachebeche villa
D. w. Erfurt 194. 483.
Bertohus mil. de D.
I. Namenregister.
Dänemark: Dacia, Thenemark 597.
kwietz s. Taugwitz.
Dahmd ... 828.
Heinricus D.
Dampsla, Damsla villa, best. deserta,
locus qui dicitur D. wüst 50. Eckarts-
berga bei Gernstedt 215. 216, 288. 241.
242. 248. 249. 801.
D vinea 242. a Mersb
angmarus mag., thesaurar. Mersburg.
268 (1279). "s s
Daniel proph. 1.
Dive (?) castell. in Raspenberg 427
(1815).
— de Zotenstete mil. 261 (1277).
Danielis 526..
Henricus D,
Dannheim: Tanheyn D.osó. Arnstadt 469.
Eilherus de T. mil.
Darbecensie s. Dorpat.
Darnstedt: Darnstede, Tarnstet, -stete,
-Btethe, Tharnstete D.sw.Sulsa 530.331.
A 888. 846. 847, 865. 385. 386. 409.
526.
advocacia 846. 847. 965.
locns molendinaris 330.
cives 383.
senior 880. 833. 386. 526.
or: Johan
senior : nes.
Dassel: Dasle St. 0, Holsminden 228.
Hartmannus de D. can. Merseburg.
Debz (Dewitz D. onö. Leipzig?) 291.
Ludowicus (oder Gerwicus?) de D,
Dedo, Tetto com. de Gruze (Groitzsch) 25
(1157). 27 (1157). 40 (1180). 41 (1180).
42. 44 (1181). 47 (1182).
fratres: Heinricus. Otto march. Misn.
Theodericus march.
Degen dictus (in Lissdorf?) ^46 q219.
Degenhardus mag., prepos. in Hoge Her-
bipol. 122 (1226). i"
— mag. (can. Herbipol.) 109 (1217).
— prior. Port. 184 (1236). 146 (1247).
— borsar., mon. Port. 288 (1271).
—, Deginhardus camerar, mon. Port.
.147 (1249). 148 (1250). 150 (1250). 154
(1250). 187 (1260). 190 (1263). 199
(1265). 201 (1265). Vgl. D.
— cellerar., mon. Port. 156 (1251), 159
(1253). 162 (1254).
-- mag. vini, mon. Port. 197 (1229).
— capell, mon. in Reinersburnen (Hein-
hardsbrunn) 162 (1254).
Degenstede, -stete, Deinstete, -stethe s.
enstedt.
Deginhardus s. Degenhardus.
Delewitz (verschrieben für Bulewitz ?) 458.
Hartmudus de D.
599
Cunradus D.
Denstedt: Degenstede, -stete, Deinstete,
-stethe, Denstete D. nó. Weimar 148.
277. 295. 804. 304. 850. 864. 874. 402.
419. 475. 486.
Albertus de D. mil,
Heinricus de D. mil.
Ludewicus de D. can, Nuenburg.
Witego de D.
Detericus s. Theodericus.
Deutsches Haus, deutscher Orden s. Teu-
tonica domus.
Deutschland 559.
Einsammler des Zehnten f. d. heil.
Land in D. 559.
Devin wüst bes Trebnitz 4. Schlee. 546.
Dewin s. Döben,
Diabolus 272,
Heinricus dict. D.
Dibesfort, -furt, Dibiswort, Difesphorth
vadum in Sala iuxta Dorndorf, Grout-
sene 177. 196. 287. 800. 825.
Diefenclinge 29.
Dieringe s. Thürungen.
Diethardus abb. (in Goseck) 50 (1188).
— SAC. 8, Georgii Nuenburg. 81 (1172).
— cust., mon. Port. 73 (1202).
Diethmarus s. Ditmarus.
Dietrich s. Theodericus.
Dietrichsroda: Ditersrode villa D. só.
Bibra 289. 849.
Difesphorth s. Dibesfort.
Dingelstedt D. nw. Halberstadt 160.
Rudolf von D. Dechantin Magdeburg.
Ditericus s. Theodericus.
Ditersrode s. Dietrichsroda.
Ditfurt: Ditforde D.nnö, Quedlinburg 381.
Bernardus de D. minist.
Bertoldus ( Quedlingenburg.
Ditherus Butz, Buzo can, Nuenburg. 351
(1801). 374 (1304).
— de Lochatete scult. Ekehardisberc 224
(1269).
Ditmarus ord, Cystero., episc. Gabulensis,
vices gerens Mathye archiepisc, Magunt.
496 (1828).
Diethmarus, Tietnarus dec. Mereburg.
55 (1191). 106 (1216).
Dithmarus, Ditmarus deWillerstede v. dgl.
can. Nuenburg. 277 (1288). 289 (1291),
304 (1295). 304 (1295). 350 (1301). 392
(1292).
frater: Bertoldus pleb. in Ruderstorph.
thmarus notar, archiepisc. Magdeburg.
160 (1254).
Ditmarus pleb. in Rogehusen (Rehe-
hausen) 288 (1991). |
39*
600
Ditmar Abt von Falkenau 560 (1805)
Dythmarus abb. de Volkolderode 249
(1273).
Ditmar Abt von Volkenroda 559 (1308).
Diethmarus abb. deWalkenrede 39 (1180).
Dithmarus, Ditmarus, D arus, Thyet-
marus abb. de Walkenride 215 (1268).
216 (1268). 242 (1272). 282(1289). 283
(1289), 555 (1268).
— sac., prior in Gozk (Goseck) 67 (1197).
— cellerar. in Volkolderode 284 (1289).
Thietmarus mon. de Goceke 50 (1183),
Dithmarus de Berin Ben mon. Hersfeld.
112 (1220). 118 (1220).
—, Ditmarus, Dytmarus fil Conradi
Risener civ. Nuenburg. 400 (1808). 404.
405. 406 41809). 415. .
Ditmarus Vultur s. Ditmarus de Slat-
heym.
Dithmarus de Horenberg scab. in iudi-
ciali placito 72 (1200).
-— Ysenhuth civ. Erfford. 464 (1320).
—, Ditmarus, Titmarus Lepus advocat.
194(1264), (ome Lepus) advocat. Alberti
mil de Herversleybe 171 (1255). 181
(1958).
—, Dythmarus Longus s. Dithmarus de
Sulze.
— de Mimeleibem 165 (1255).
Ditmarus de Nova civitate civ., cons. civ.
Nuenburg. 400 (1808). 415.
— Vultur de Slatheym 343 (1301).
Dithmarus, Dythmarus Longus de Sulze
215 (1268). 284 (1271). 240 (1271). 242
(1271).
fil*us :
— de Sulze 242 (1271).
— de Willerstete 88 (1208).
frater : Hertwicus.
— de Willerstete mil. 251 (1278).
— de Willerstete sen. mil. 198 (1265).
288 (1291).
fi*: Dithmarus, Eckehardus. Hel-
fericus. Ludewicus.
-— fiL. Dithmari de Willerstete sen. 289
(1291). 0
- de Willerstete iun. 288 (1291).
filti: Bertoldus. Heinricus.
-- , Ditmarus civ. Nuenburg. 274 (1287).
282 (1289).
wor: Mechthildis.
.. filius: Johannes mon. Port.
Ditmarus (in Meller?) 275.
fratres uxoris: Johannes. Siboto.
Ditoldus de Aroldishusen frat. ord. Pre-
dicatorum (Erford.) 520 (1845).
Dittrich s. Theodericus.
Dives 58. 427, Vgl. Riche.
Urkundenbueh des Klosters Pforte.
Albertus D. civ. Erford. '
Daniel D. (?) castell. in Raspenberg.
Ernfridus D. castell. in Raspenberg.
Divorte, Divorthe s. Tiefurt.
Dobch (Dobichau nó. Naumburg?) 325.
Burkardus de D. mil.
Dobekewitz, Dobekwiz s. Taugwitz.
Dobene s. Dóben.
Doberscen s. Dóbritschen.
Dobin 37.
Otto de D.
Dobokewytz s. Taugwitz.
Dobrilugk St. Beg. Bez. Frankfurt, ehem.
Cisterzienser-Kl. 555. 555. 558. 566.
Abt von D. 566.
Aebte: Gunzelin. Hermann.
Dockwitz s. Taugwitz
Döben: Dewin D. bei Grimma 105. 940.
Albertus burgrav. de D.
Ortolfus de D.
— : Dobene villa wüst w. Kösen 185. 236,
449. 451. 455. 459. 459. 461. 465. 466.
Maior D. 482. Minor D. 482. 483.
campus D. 449. 451. 455.
Adelhedis de D.
Döbritschen : Doberscen - D. tw. Jena 145.
146. 246.
Hartmut de D.
Hermannus de D. frat. (Port.)
Theodericus de D. (mon. Port.?)
Dólkau: Tulicowe D. ö. Merseburg 141.
. Werno de T.
Dóllstádt : Thullestete, Tullenstete, Tulle-
stete, Tullestethe D. nnö. Gotha 95.
96. 190. 208. 204. 207. 208. 244. 306.
Giselherus de T. mil.
Guntherus de T.
Hermannus, Hermannus Strantz de T.
UUirieus de T. T.
Dogkwitz, Dogwiez s. Taugwitz.
Dohna: Donin St. w. Pra | 105. 189.
burgravsi: Heinricus, Otto.
Dokewitz, Dokwicz s. Taugwitz.
Doleator 479.
Heinricus D.
Dolzek wüst sw. Zeitz bei Haynsburg ol.
Heinricus de D,
Domina noetra 364. 391.
Conradus de Domina nostra.
Fridericus pleb. deD. n. (Nuenburg).
Dominiz locus Polon. (Domnik) 94.
Domus s. Hausen.
Domutz (ob Dommitzsch St. so. Torgau‘)
Philippus | fratres de D. mil.
Donauwörth: Werda 135.
Donin s. Dohna..
I. Namenregister.
Donndorf: Thundorf, Tunctorff, Tundorf,
-dorff, -dorp, -dorph villa D. sw. Wiehe
55. 59. 64. 186. 147. 150. 158. 170. 178.
283. 260. 316. 818. 411. 414.
villa Hermanni com, de Ore
414.
Bertoldus de T. conv. Port.
Conradus de T.
Vrowinus de T.
Heinricus de T.
— de T. civ. in Wye (?).
Hermannus de T.
Meinhardus de T. mil.
Dopstide s. Topfstedt.
Dorindorph s. Dorndorf.
Dorla: Dorlo, Durlo D. s. Mühlhausen,
chem. August.-Chorherrenstift 111. 113.
mag., scolast.: Johannes,
Archidiakonat 558.
Dornburg: Dornborch,-bork,-burc,-burch,
-burg, "Thuringeberc St. w. Schi, über
der e 89. 140. 145. 191. 191. 279.
280. 306. 854. 429. 466. 467. 478, 479.
489. 511. 522.
castrum 145. 191.
molendinum 191. .
mons 140.
pons 191.
pincerne de D. 489.
pincerne : Heinricus (zwei verschied.).
Kudolfus (vermuthlich zwei oder drei
verschied.).
Herwicus
plebanus :
castellani : Bertoldus de Madela.
Hermannus Wicelonis. Johannes Hol-
derzen. Thicelo Wiltorft
Ratwardus de Th.
Witelo de D.
Dorndorf: Dorindorph, Dorndorf, -dorff,
villa , quondam Groutsene dicta" (vgl.
196A.) D. a.d. Saale gegenüber Dorn-
bwrg 124. 188. 140. 179. 196. 287. 255.
Vgl. Groutsene.
molendinum 124. 188.
pons 179. Vgl. Dornburg 191.
Ablass zu Gunsten der Brücke 179.
via silvestris sive waltwec et via
lapidea 124.
vinee 196, in veteri monte 287. 255.
Dorpat : Darbecensis, Tarbacensis, Thar-
batensis 221. 224. 225. 226. 555. 556.
episc.: Fridericus.
Dorstadt: Dorstat D. bei Goslar 98.
Bernardus de D.
Dratstete s. Troistedt,
Drebere s. Trebra.
601
Drehbach s. Trogebach.
Dresden, Dresdene 546. 556
Drivordia, Drivorthe, Driwrte s. Treffurt.
Droick s. Droyssi
Droitzen: Droise Druice D. só. Naum-
sei 13. 20
ig: Droick, Droiz, Droizc, Tuiz
pror Fürz D.wsw. Zeitz 44 (1181). 75
(1208). 177 (1904). 78 (1204). ln (1205).
86 (1207). 99 (1218). 105 (1215).
Adelbertus, Albertus de D.
Druchin s. Trautschen. .
Drübeck D.w. Wernigerode, ehem. Bene-
dikt.-Nonnenkl. 581.
Nonnen u. Aebtissin 581.
Druice s. Droitzen.
Drukkene parde 29.
Drutoinus s. Trutwinus.
Drutschin, Drutshin s. Trautschen.
Drütwinus s. Trutwinus.
Dudeleiven s. Teutleben.
Dudo a Propos. ^ s. Mauricii Hallensis 5l
(11
Tuto de Beringen minist. Hersfeld. 46
(1182).
— de Escheneber 96 (1211—1219).
— de Tuten mil. 124 (1227).
Thudo mil, officiat. episc. Nuenburg. 154 -
Dunemunde, Portus s.
Nicolai nw. Riga, ehem. Oisters.-Kl. .
191. 537. 544. 545. 552. 559. 560. 560.
Tochterkl. von Pforte 587. 544 f.
Dünamünde verkauft 560.
Aebte, abb. de D. 552. 560. -
Aebte: Dietrich von Treiden. Diet-
rich. Libertus. Wenemarus
Klosterbrüder, Mónche von D. 560.
Mónch: Friedrich von Camburg.
Dumernich, Dümernich, Dummernich
(vermuthlich Tummelwitz Wüstung n
Borna; vgl. Lehnbuch Friedrichs d.
Strengen 324 f.) T1. 719. 85.
Dumoviz rust. Polon. in Zirsnik 94.
Dunemunde s. Dünamünde.
Durlo s. Dorla.
Durna (Walldürn St. in Baden) 61.
Robertus de D.
Dythmarus, Dytmarus s. Ditmarus.
Dyznik locus Polon. (Diurin) 94.
E.
Ebeleben: Ebeleiben, Eveleiben, Hebe-
leiben Mfl. sw. Sondershausen 126. 181.
158. 176.
Albertus de E.
Eberardus s. Eberhardus.
602
Eberbach bei Hattenheim, ehem. Cister-
zienser-Kl. 565 f.
Abt: Wilhelm (?).
Eberhardus e lec. Babinberg. 19 (1147).
95 (1157).
Everhardus e c Mere UTE. 87 (1179).
50 (1184). 55 (1191). 67(11 d 589(1198).
Eberhardus, Everhardus abb. de Valle
B. Georgii 110 (1219). 118 1239) 118
(1220).
Eberhard Abt von Waldsassen (früher
Novize in Pforte?) 540f,
Eberhardus prepos.sanctimon. inFrankin-
husen 818 (1297). 814 (1297).
, Everhard rior Port 110 :1219).
Eberhard Mönch von Pforte 544 (1208).
Eberardus de Eberstein 182 (1284).
Eberhardus, Everhardus de Grifenberg
v. dgl. mil, 124 (1227). 144 (1243).
—, Ebirhardus, Ewerhardus deMalsieiben
u. dgl. consiliar. lantgr. 320 (1298). 347
(1801). 496 (1828).
EAM echilic burg. Erford. 98
(1212
- - de Milenrode 167 (1255).
- de Novo castro 162 (1254).
Eberhardus de Stusfurde (Siraussfurt)
481 (1825). S. Eberherus,
ruus: Guntherus de 8.
Eberardus dapif. de Walpurg 132 (1234).
Eberherus de Salza 131 (1288), vermuth-
lich sdent. mit Everherus fil. Everheri
de Wizense.
-- de Salza 189 (1268). 203. 204 (1266).
207 (1266). 208.
avus: Eberherus.
pater: Eckehardus.
fratres: Bertoldus, Eckehardus,
Heinricus, Theodericus.
soror : Jutta,
armigeri: Harttungus, Herdegnus.
— de Stusfort u. dgl. 437(1317).448( 1319).
fratres: Guntherus. dict. Schasse.
, Everherus, Heverherus mil 127
(1229), de Wizense, minist, lantgr. 130.
131. 190. 208.
fiii: Everherus, Ekehardus
: Bertoldus. Eberherus de
Salza. Eckehardus. Heinricus. Theo-
dericus. Filii Mechtfridi (de Gota).
fratruelis: Bertoldus.
Everherus (de Wizense?) iun. 127 (1229).
Ob Sohn des vorigen und ident. mit
dem folgenden?
frater: Ekehardus.
Urkundenbuch des Kloster Pforte.
Everherus fil. Everheri de Wizense 130.
frater : Ekehardus.
Ebernandus civ. Erford. 57 (1198).
Evernandus iuvenis burg. Erford. 9:
(1919).
Ebarsburg: Ebersbere, -berg, -bergk.
Ebirsberch, -berg, Eversberc, -berch,
-berg, Eviraberc wüstes Schl, no. Nord-
hausen 142. 142. 178. 206. 234. 236.
240. 241. 243. 263, 271. 802, 870. 371.
386. 886. 897. 484,
MarscalcideE.: Gerhardus.Heinricus.
Teodericus.
Heinricus de E. in Sultze residen:
Hermannus de E, mil (tohl zwei
verschied.) :
Eberstedt: Eberstede, -stete, Ebirstete,
Everstede D. sw. Sulza 78. 74. 101. 223.
264. 264,
Eberstein wüstes Schl. unweit Holsminden
104, 182.
Albertus de E. com,
Eberardus de E.
Ebroinus abb. de Burgele 21 (1153).
Eberwinus prepos. in Colbecke 71 (1199).
Everwinus rust. eccl. Port, inThesnitz 217.
Ebirhardus s. Eberhardus,
Ebireberch, -berg s. Ebersberg.
Ebirstete s. Eberstedt.
Ebrach Mn. w. Bamberg, ehem. Cisterz.-
Kl. 565 f.
Abt : Albert ?).
Ebroinus s. Eberwinus.
Ebron, Ebronensis (Hebron) 178. 179.
eccl. s. patriarch. Abrahe, Ysaac et
Jacob de e yalle E.
Echil rg 8. Eichenberg.
Echilburne, -burnen, Echylburnen s.
kichelborn
Eckartsberga i Eccehardisberge, Echar-
desberg, F Echarsberc, Eckars
kickarsdesberg, Eckehardesberc, -berch,
-berg, Eckehardisberg , Eckeharsberg.
-berge, Eckersberge, -bergk, Eckhardes-
berg, Eckhardisberg, -berge, Ekardis-
berg, Ekarsberc, -berg, Pkehardisberc,
Ekehartsberg , Ekkarsberge, Ekk
desberc, „berg, „berge, "ek Eshardisbery,
Ekkehardisperge, ehartsberg, Ecke-
hardesbergensis, Eckehardes 8,
Ekehardesbergensis, Ekkehardesber-
gensis 51. 55. 64. 88. 206. 224. 230.
243. 261. 265. 271, 278, 285. 344. 347
352. 855. 368. 866. 366. 370. 371-
(0a) Alle N Namensformen für Eckartsberga, Eckebertus, Eckehardus sind unter
diesen zu suchen,
I. Namenregister.
979. 880. 886. 387. 898. 424. 437. 445.
468. 469. 476. 490. 508. 516. 522. 542.
districtus, Gebiet zu E. 355. 508.
castrum lantgravii 261. 271. 469. 542.
districtus castri 855. 468.
castellani, castrenses: Achilles.
Albertus de Koderitzsch. Albertus
de Flurstete. ConradusWeize, Weysse.
Fridericus Colre. Heinricus B en-
dorff Heinricus de Sconenberg.
Theodericus de Lesten.
„uavocatl, officiales, officiati 265. 285.
advocati: Cunemundus de Stutern-
heym. Gelfradus.
sculteti: Ditherus de Lochstete.
Wernherus.
sacerdos: Bruno
moneta, numisma 261. 271, 344. 379.
380.
monelarii, mag. monete: Conradus
Ghile. Guntherus.
Otto Kolre in E. laic.
Marscalci de E.: Gerhardus. Henricus.
Henricus, Heinricus. Hermannus.
Rodolfus, Theodericus.
Christianus de E.
Cunemundus de E., filius:
— de E. sen.
Eckebertus, Ekbertus, Ekebertus, Heke-
bertus episc. Babinberg. 112 (1220).
Ekebertus de Quedelseborg 499 (1328).
Eckenbertus de Tanrode s. Erkenbertus.
Ekehardus, Ekkehard episc. Merseburg.
105. 106 (1216). 549 (1225). 550 (1225).
552 (1239).
Eckehardus, Ekehardus, Ekkehardus
script., notar. lantgravii 51 (1186). 55
(1190). 59 (1194). 63 (1195), protonotar.
99 (1194). 72 (1200). 74 (1208), prepos.
Goslarie 59. 72. 74. 88 (1208). 97 (1211).
Echardus, Ekkehardus pleb.in Rugehusen
u. dgl, (Rehehuusen) 327 (1299). 471
(1322).
Ekehardun maior prepos. Hersfeld. 144
(1244)
- - dec. Hersfeld. 118 (1226). 144 (1244).
-— de Bibera mon. Hersfeld. 112 (1220).
113 (1220).
— hospital, mon. Hersfeld. 144 (1244).
— supprior, mon. Port. 268 (1277).
Eccehardus, Ekardus de Nazza u. dgl.
mon. Port. 482 (1816). 489 (1827).
490 (1327).
Eckehardus fornar., mon. Port, 434 (1316).
608
Ekehardus domnus, frat, et nuncius Celle
dom. Pauline 258 (1275).
— de Dalnhusen 158 (1250).
frater
Ekkehardus Die Körchberg mil. 90 (1220).
Ekehardus, Ekkebardus deDomo( Hausen)
55 (1190). 59 (1194),
— de Gebese 111 zio. 112 (1220).
Theoderi
frater :
Eckehardus , Fkehardus de Gebese 174
(1256). 175 (1256). 204 (1266). 208
(1266), mil. 269 (1280).
pater: Jobannee.
frater : Theodericus scult. de G.
Echardus de Gossirstede castell. in
Kanbork 511 (1337).
Eikehardus, Ekkehardus de Hesillere
i. mil, castell. in Heeillere 238
dai, 276 (1287).
: Bertoldus.
— de Lichibenhsin 105 (1215).
frater : Otto
Eckehardus de Novo castro 74 (1203).
— de Salzapat. Eberheri 190. 208.
— de Salzatrat. Eberheri 189 (1263). 203.
Verwandtschaft 8. unter Eberherus
de Salza u. de Wizen
Ekehardus de Stusvorde 146 (1247).
Eckehardus de Stusvorde 486.
Eccehardus, Ekehardus de Sulza, Sulze
mil. 215 (1268). 302 (1293).
Echardus, Eckart, Eckehardus, Eke-
hardus, Ekkehardus de Sulza «. dgl.
mil. 346 (1301). 346 (1301). 847 (1301).
365 (1303). 366 (1803). 870 (1304). 371
(1304). 385 (1305). 385 (1305). 385
(1305). 386 (1305). 431 (1316). 434
(1316). 482 (1325). 4831326). 517(1814).
filius: Ludewicus.
Ekehardus de Sumeringen (Sömmern)
127 (1229).
Eckehardus fil. Dithmari de Willerstete
sen. 289 (1291).
fratres : Dithmarus. Helfericus. Lude-
wicus.
Ekkehardus Windischeman, Windishman
rust. eccl. Port. in Thesniz 217. 218
(1268).
fit: Heinricus. Hermannus. Theo-
dericus.
Ekehardus frat. Everheri iun. militis de
Wizense 127 (1229). 130 (1283).
Ekkehorus (statt Ekkeherus) presb. des
Kl. Bosau 1 vgl. 529 (1185).
Eckelin von Zimmern Bürger in Erfurt
562 (1311).
Eckelstedt: Eckolfesstede D. sw. Camburg
Johannes de E. conv, Port. |479.
604
Eckestete s. Eckstedt.
Eckolfesstede s. Eckelstedt.
Eckstedt: Eckestete, Ecstete D. s. Sóm-
merda 252. 270. 498. 500. 518.
Albertus de E. subcellerar. Port.
Bertoldus de E. vicedom. mil.
Bilgerus Pr prepos. s. Crucis in Northuse
(1276).
Edelgerus com. (de Honstein). 51 (1186).
Adelyerus com. de Honstein 104 (1215).
Elgerus de Rinsfelt 395 (c. 1807).
frater : Albertus advocati.
Egesoip] de Tanheyn mil. 469 (1821).
Seeds de (burgrav.) de Witin 49 (1183).
olfus de Bendeleiben minist. lantgrav.
E (1908),
fratres: Heinricus. Reinhardus can.
Nuenburg. Rudolfus.
Egelse lacus 487.
b., s. Egidius 212. 221. 876. 502.
ces pella in valle iuxtacastrum Wart-
Egriius archidiac. (Wrotizlavie) 546
(
Eichelborn : Echilburne, -burnen, Echyl-
burnen D. sw. Weimar 188. 186. 188.
202. 224. 289.
Heinricus de E.
Hermannus de E.
truus,
Los "du^
Eichenberg: Echilberg, Eychilberg D.
wsw. Cahla 71. 300
Albertus de E.
Otto de E.
Eichstádt : Eistatensis, Eistetensis 75. 132.
episcopi: Heinricus, Hertwicus,
Buck villa (ob Meuchen D. osö. Lützen ?
Küstermann in Neue Mitt. XVII,
435 5) 45.
Eilenburg: Yleburg St. in Prov, Sachsenl05.
Bodo de Y.
Eilgerus, Eilherus s. Edelgerus.
Eilica mater march. Alberti 26. 583.
Eilwardesdorp, Eilwardisdorp 4st bei
Querfurt, ehem. Benedikt.-Kl. 87. 107.
abbas : Fridericus,
Eilwardus de Uphusen preco in iudiciali
placito 72 (1200).
Eimoldeloiben s. Endeleben.
Eischleben : Eysleiben D. bei Ichtershausen
193.
Johannes de E. mil.
Eisenach : Hisenacghe, Isenach, Isenache,
Ysenach, Ysenachum, Ysnacum 90. 91.
266. 267. 311. 377. 501. 510. 548.
onast. s. Katerine prope I. 91. 501.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
abbat. et moniales, sorores 90. 91.
abbat.: Adelheidis.
priorissa. celleraria. conventus 501.
visitator abb. Port. 90.
Cunradus de Y. frat. Port., olim
civ. Erford.
Gerlacus de Y. conv.
Eisenberg: Isenberg, -bergk, Ysenberg,
-bergk, Ysenbergensis 184. 298. 814.
357. 859. 410. 516. 541. 547. 557.
Kloster( A ugust.-Chorherrenstift)547.
Nonnenkl. (Cisterz.) 557.
advocat., officiat. 516.
villicus 184.
moneta 410.
Weinberge 541.
Bertoldus de I. civ. Nuenbur
Heinricus de I. notar. episc. N
burg., can. Cicensis.
Eistatensis, Eistetensis s. Eichstädt.
Ekkelsdorf s. Etzdorf.
Elbingerode: Elveningenrode St. i. Har:
Ludewicus de £9. [456.
Elbuinus, Elwinus (falsch) Helwicus
prepos. de Lacu 110 (1219). 112 (1220).
118 (1220). 118 (1226). 9 839.
eur QU Etelgeresburg D. só. Ohr-
Marcwardus de D
Elgerus s. Edelgerus
Elisabeth Aebt. zu Nimbschen 568 (1350).
568 (1850).
Elisabet prior. sanctimonialium Vallis s.
Marie 363 (1809).
Elizabeth cust, eccl s, Marie in Arne-
stete 508 (1834).
Elisabet, -beth bekina 482 (1816). 434
(1816).
Nuen-
fratres: Heinemannus Nicolaus.
Thyzel.
— fil. Alberti burgr. de Kirchberg 489
(1397). -
prater: Hermannus.
—, -beth, Elyzabeth Gräfin von, com. de
Rabenswald w. dgl. 277 (1284). 349
(1801). 350 (1301). 373 (1304). 877
(1804). 392 (1306).
Vater: Hermann Gr. v. Manefeld.
maritus : Fridericus com. de R.
Else „Kongyzache (in Erfordia) 528
(c.1340).
Elysabeth uxor Reinhardi Varch 250
(1278
ED coniux Ottonis mil. de Gostenitz
850 (1801).
Elisabeth, Elizabeth Institrix civ. Erí-
ford. 410 (1312).
filius in Portensi eccl.
I. Namenregister.
Elisabet conthoralis Heydenrici de Ros-
bach 528. 524 (1347).
—, Elizabet fil. Theoderici Zoph 474/1823).
476 (1824).
Elkesleiben, Elkisleiben s. Elxleben.
Elmetal convallis bei Porstendorf 245.
Elsass: Alsatia 10. 14. 19.
dw : Fridericus.
Else s. Elisabeth.
Elsterberg : Elstirberk St. im Kgr. Sachsen
E dominus: - de i (412.
veningenrode s ingerode.
Elverstete 8. Alberstüdt.
Elwinus s. Elbuinus. -
Elxleben : Alkesleibin, Alkosleiben,-leibin,
Elkesleiben, Elkisleibin D. nó. Arn-
stadt 96. 210. 224. 231. 288.
Albertus de E.
Bertoldus de E.
Cunradus de E.
Heinricus de E.
Herbordus de A. mil.
Elysabeth, Elyzabeth s. Elisabeth.
Embrico episc. Wirzeburg. 14 (1144).
Emdeleibin, -leyben, -leybin s. Endeleben.
Emehardus, Emmehard episc. (von Meck-
lenburg) 28 f. (1154).
Emmardus de Schidingin mil, 299 (1292).
Emeleiben s, Hemleben.
Emendeleybin s. Endeleben.
Emesa s. Emse.
Emese s. Emsen.
Emindeleybin s. Endeleben.
Emmardus, Emmehard s. Emehardus.
Emse: Emesa rivulus, Imese aqua !.
Nebenfl. d. Saale 142. 236. 240.
molendinum Portense super E. 240,
Emsen: Emese 1) villa wüst 0. Buttstedi
259. 263. 2) molendinum Portensium
Emsenmühle bei Sulza 271.
Emundeben, -leiben, -leibin, -leuben,
-leyben s. Endeleben.
Emundus abb. de Ryphinsten 249 (1273).
— prior Port.. 228 (1269).
-- cellerar., mon. Port. 238, (1271). 239
(1271).
--- eust., mon. Port. 224 (1269).
Endeleben : Eimoldeloiben, Emdeleibin,
-leyben, -leybin, Emendeleybin, Emin-
deleybin, Emundeleben, -leiben, -leibin,
-leuben,-ley ben, Eyboldeleyben, Eymde-
leiben, -leyben, Eyndeleibin villa Wü-
stung zwischen Vehra u. Hassleben ssw.
Weissensee 322. 328. 343. 429. 431. 438.
439. 460. 463. 464 474. 416. 419. 485.
506. 518, 520.
iudex ville 463. 464.
vicepleb.: Heinricus.
605
ni: Albertus de Bozseygen.
Albertus Nacht. Bartoldus Guntheri,
Bertholdus de Northusen. Heine pa-
truus Alberti Nacht. Tycel patruus
Alberti Nacht.
Albertus mil. de E.
-- iun. de E.
Hermannus de E.
-—- Creye de E.
Rapoto de E.
Engelbertus episc. Babenberg 14 (1144).
Engilbertus prepos. sanctimon. Vallis s.
arie 863 (1303).
Engelbertus prior de Caldenburn 64(1196).
Engel us can. Nuenburg. 100 (1213).
relbardus epi isc. Nuenburg. 84 (1207).
un (1218). 104 (1215). 108 (1217). 132
(1234). 547 (1217). 550(1227). 552 (1284).
— bursar., mon. Port. 162 (1254).
— cellerar., mon. Port. 191.
— cust., mon. Port. 148 (1250).
Engelhard von Bebenburg Beichsstatt-
halter d. Meissner- u. Pleissner-Landes
561 (1807).
Enger: one Heinricu $. Kr. Herford 66.
E perde D Cahla 272.
En ngerde w.
gerda: Enger de E.
Engilbertus s. Engelbertus,
Enwicus diac., can. s. Marie (Halverstad.)
Episcopus 96. [37 (1179).
Albertus. de Meldingen cognom. E.
Erbipolis s. Würzburg.
Erbo, Herbo mag., notar. abbatis Hers-
feld. 156 (1251). 156 (1252).
— cant, mon. Port. 73 (1202).
Erckenbertus s, Erkenbertus.
Ernfridus prepos. eccl . Nuenburg. 507
|
33).
Erenfridus, Erimfridus, Erinfridus, Ern-
fridus thesaurar., can. Nuenburg. 358
(1802). 362 (1803). 874 (1804). 889 (1806).
898 (1806). 402 (1809). 407 (1810).
fratruelis: Bruno prepos. Nuenburg.
Irmfridus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Heremfridus, Hirinfridus de Alrestete vu.
dgl. 40 (1180). 42 (1180).
lrinfridus frat. Heinrici de Kornere 145
(1244).
Irimfridus de Culscov, Sculscov (Gold-
schau) 77 (1204). 80 (1205).
Ernfridus Dives s. Ernfridus Riche.
— Geronis 315 (1297).
Erenfridus de Gevekenstein 160 (1254).
Ernfridus de Grost mil. 198 (1265).
-— heres Heidenrici mil. de Groist 367
(1804).
606 Urkundenbuch des Kloeters Pforte.
Ermíridus de Holczhusen 278 (1289).
Ernfridus Riche, Dives castell. in Ragpen-
berg 327 1815). 526 (1814).
Erimfridus de Rutlebere 101 (1213).
Irimfridus de Sculscov s. Irimfridus de
Culscov.
Christianus E. civ. Nuenburg.
Erenfridi 892.
Heidenricus fil. E. civ. Nuenburg.
Erfurt:
Stadt: Erfordia, Erffordia, Erphordia,
civitas Erfordensis 52. 96. 98. 125.
128, 130. 158. 176. 189. 200. 285. 328.
928. 426. 463. 477. 501. 520. 559.
Mauern: muri civitatis 98,
Thor: valva cerdonum (Löberthor) 244.
Strassen : platea cerdonum 528, an deme
lobanke 528, lapidea via 58. 98.
Brücke: Liverichsbruken (Lehmanns-
brücke) 98.
Gebäude (ausser Kirchen, Klöstern u.
Hospitälern): camera, in qua panni
lanei venduntur 157, curia monast.
Port. 98. 199. 200. 295. 378. 528,
domus circa dictam curiam iacentes,
darunter domus in acie 528, pistrinum
iuxta Novum opus 528.
vinee 244. 245.
Münze u. Mass:
entum Erfordense 199, ponderis
Erford. 519, puritatis et ponderis
Erford. 512.
denarii Erford. 288. 328. 343. 431.
438. 462. 479. 509.
moneta Erford. 353. 488.
percussura Erford. 328.
mensura Erford. 73. 74. 101. 297. 394.
advocatus: Lampertus com. de Glichen.
micedominus: Theodericus de Apolde.
camerarius : Theodericus de Apolde.
scultetus: Heinricus fil. Beringeri de
Meldingen.
monelarii: Adelbertus. Hermannus.
mag. fori: Heinricus.
judices Erford. 472.
notar. publ.: Gotfridus Zcenmark de
Ciez cler.
burgenses, quibus dispensatio reipublicae
Erford. civitatis credita est 98.
consules 244. 291.
universitas consulum 291.
magistri consulum 244. 291.
sigillum civitatis Erford. 245.
burgenses, cwes und solche, die in E.
Besitz haben (alphab. nach den Vor-
namen):
Adelbertus Albus. Adelbertus fil. Pe-
regrini. Albertus Dives. Albertus Vice-
domini. Alboldus braxator. Apel
Swanryng. Beringerus, Bernherus.Ber-
toldus de Guttirn. Bertoldus de Hoch-
heim. Bertoldus de Lapides via. Ber-
toldus Sconecagel. Bertoldus Wite-
gonis. Bertholdus Wstevelt. Berthous
in Lapidea via. Burchardus. Burchar-
dus benoldi, Klare. Conradus de
Aczmensdorff. Cunradus Bitirolf. Cun-
radus Cerlingerus. Cunradus Hoke.
Cunradus Hotyrmannus, Cunradus
de Ysenach. Conradus Lutirborn. Cun-
radus de Plozic. Cunradus Quadrans.
Conradus Ranis, Cunradus Ratsac.
Cunradus frat, Cunradi Ratsac. Cun-
radus Saxo. Cunradus Selicman.
Cunradus Steinvelt, ^ Cunradus fi.
Wernheri. Christianus. Kunegundis
relicta Burchardi Rabenoldi. Dith-
marusYsenhuth. Everhardus Mechilic.
Ebernandus. Evernandus Juvenis.
Eckelin von Zimmern. Else Kon-
gyzsche. Elisabeth Institrix. Volmarus
de Gota. Fruto. Gisillerus Vice-
dominus, Gisilherus Saxo, Gotscalcus
Kerlinger. Godescalcus H ugonis.Goth-
scalcus Longus. Gotschalkus de Rein-
stete. Gunderamus de Mulhusen.
Guntherus Bok an deme lobanke.
Guntherus Vicedominus. Guntherus
jun. Vicedominus. Hartlievus Gensew.
Hartmannus de Gutingen. Hartungw
de Gota. Hartungus Moz. Heidenricus
de Rudenstete. Heinricus mag. fori.
Heinricus de Biltersleiben. Heinricus
de Binthersleiben iun. Heinricus de
Buewditz (?). Heinricus Compostere.
Heinricus frat. Cunradi Ratsac. Hein-
ricus Vicedomini. Heinricus deGoths.
Heinricus Legati. Henricus de Mol-
husen. Henricus Naphf. Heinricus
de Salekke. Heinricus Saxo. Hein-
ricus Supan. Heinricus Weinick. Her-
mannus monetar. H yldebrandusgener
Gisilleri Vicedomini. Hugo. Hugo fil.
Gothscalci Longi. Hugo Junge. Hugo
Longus. Hugo de Cymern. Jacobus
de Jeen. Johannes de Gruseen. dy
Lobensteinen. Ludewicus de Biltirs-
leibin. Maroldus. Nezel, Nicolaus de
I. Namenregister. 607
Visilbeche. Nycolaus de Ylmens in
platea cerdonum. Nicolaus deW ysenze.
Otto de Alich. Otto de Hallis. Otto
deRode. Ravenoldus Lowere. Reinol-
dus. Rudolfus de Northusen. Rudol-
fus de Stalberg. Saxo. Biboldus. Sibol-
dus Bendel. Siboldus Jutte, domine
Guten fil. Siboldus Hoppenere. Bibol-
dus pat. Theoderici Mechelingi. Sifri-
dus Faber. Sifridus Richardi. Sege-
hardus Hottirmannus. Sigehardus
Lubelini. Theodericus Burgravius.
Theodericus de Varila, "Theodericus
de Gutingen. Theodericus Hottir-
mannus. Theodericus Mechelingus.
Theodericus Poltermus. "Theodericus
Rabenolt, Theodericus de Rode. Theo-
dericus de Ruden. Theodericus Scone-
cail, Pulera cauda. Theodericus de
Sindirstete. Walbrunus. Waltherus.
Wernherus Hoiken.
Pfarrkirchen:
Bartholomáikirche 271.
Pfarrer: Heinrich.
eccl. s. Georgii, s. Georius 57. 98. 598.
hospitale iuxta eccl. s. G. 57. 98.
Apel Swanryng apud s. G.
— 8, Laurencii 468. 464. 520.
plebanus: (Theodericus) de Mylden-
steyn.
vicarius : Johannes de Somerde.
— Mercatorum 528.
— 8. Michaelis 520.
vicarius: Henricus de Somerde.
basilica s. Nicolai 98. 267.
curia adherens basil. s. N. 98.
parrochia s. N. 267.
eccl. Omnium sanctorum 157. 268.
plebanus: 'Theodericus can. s. Marie
Erford.
Hoepitäler:
hospitale domus hospitalis iuxta eccl.
8. Georgii 57. 98,
fratres ad hosp. pertinentes 57.
capella hospitalie 98,
— s. Johannis Baptiste 57.
fratres 57.
Stifter, Klöfter und Orden:
Marienstift: maior eccl., eccl. s. Marie,
b. Virginis, U. L. Frauen 56. 95. 96.
98. 119. 157. 158. 159. 162. 180. 183.
189. 190. 255. 263. 290. 327. 470. 520.
528. 558.
capitulum 119. 189. 190,
prepositi: Cunradue, Lambertus.
decani: Albertus. Lutherus.
cantores : Gisilberlus. Hugo.
custos : Fridericus.
rector puerorum : Theodericus.
scolastici: Ludewicus. Theodericus.
camonici: Albertus de Meldingen
cognom. Episcopus. Conradus de
Rosis mag. Gerlacus mag.(?). Theo-
dericus de Omnibus sanctis. Theo-
dericus trans aquam (?). Witego.
vicarii 528.
vicarius : Wernherus de Heylingistad.
officiales 470.
Archidiakonat 558,
Severistift: eccl. s. Severi 56. 95. 98,
180. 515. 528. 566. 566. 567.
8. Severus 528.
prepositus : Gerwicus.
Dekan von s. Severi 566. 566.
decanus : Witelo.
scolast.: Ortwinus, offic. prepositure.
canonici: Theodericus marsc. Diet-
rich von Gotha (Goch ?), zugleich zu
U. L. Fr. in Gotha,
Monasterium, eccl. s. Augustini (can.
regul.) 452. 501.
prepositus 452.
rector scolar.: Heinricus de Sonne-
born.
Augustiner-Eremiten-Kl. 520 A.
Sanctimoniales ad. s. Martinum extra
civitatem E. 468.
prepositus: Heinricus,
Novum opus 290. 528.
prepositus 290.
pistrinum iuxta N. o. 528.
Monasterium Montis s. Petri 98. 110.
112. 118. 267. 463. 464. 506. 538. 559.
Kloster 538.
abbas 468.
abbates: Andreas. Volmarus. Johan-
nes. Piligrim. Witelo.
(rector puerorum) : Conradus mag.
villicus : Reinhardus.
Ordo Predicatorum 180. 520.
subprior: Ludolfus.
fratres: Ditoldus de Aroldishusen.
Heinricus de Hallis (?) Heinricus.
Hermannus de Martpeche. Johannes
de Cremese (?) Walterus Kerlinger.
Fratres s. Johannis Bapt. 57.
Klosterfrauen: Antonie und Osterhild
von Osthausen.
begina : Gertrudis fil. Walbruni.
Ditericus de Muro cler, Erfford.
Gotfridus Zcenmark de Cicz cler. et
notar, publ. (Erfford.)
Reinboto sac. de Erfordia.
Ericus presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Hericus minist. Mersburg. 38 (1179).
608
Erimfridus, Erinfridus s, Erenfridus.
Erkemboldus s. Erkenboldus.
Erkenbertus prepos. in Mosbach et can.
Erbipolis 402 (1809).
—, Herkenbertus prepoe. de Gelin
(Góllingen) 112 (1220). 118 (1220).
Erckenbertus presb. des Kl. Bosau 1 vgl.
529 (1185).
Erkenbertus, Herkenbertus Craz mon.
Hersfeld. 112 1220. 118 (1220).
- mag. Hersfeld. 156 (1251).
— mon. in Mimeleibem 164 (1255).
Eckenbertus, Erkenbertus, -wertus de
Tanrode mon. Port, 482 (1895). 489
(1327). 490 (1827). 497 (1828).
germani : Conradus et Conradus dom.
in Thanrode.
pairwus: Erkinbertus de T.
Erkenbertus burgrav. de Starchenberg
129 (1981).
— de Cregenbere vas, Hersfeld. 118
(1226).
Erkinbertus Geylevuz 894 (1306).
Erkembertus de Tannenrode 74 (1203).
pater: Manegoldus de T.
Eckenbertus, Ekkenbertus, Erkenbertus,
Erkinbertus de Tanrode «w. dgl. nob.
305 (1295). 820. 821 (1298). es Q008)
359 (1302), vielleicht auch 885 (1305
pater in Porta tumulatus 324.
frater: Conradus de T.
advocatus: Heinricus de Holtzhusen.
— , Erkinbertus patruus Conradi et
Conradi dom. in Thanrode et Erken-
berti mon. Port. 482 (1325). 484
(1326).
Erkenbertus, Erkinbertus castell. in
Shonenberg u. dgl. 357 (1802). 359
(1302). 361 (1802). 433 (1816).
Herkenbertus pinc. abb. Hersfeld. 114
(1220).
Erkemboldus, Erkenboldus, Erkinboldus,
Herkenboldus de Grizlawe uw. dgl.
(Greissiau) 75 (1203). 77 (1204). 80
(1205). 86 (1207). 99 (1218). 105 (1215).
108 (1217).
Ermagori episc. reliquie 588.
Ermegardis, Ermengardys s. Irm is.
Ermenoldus abb. in Goceke u. dgl. 49
(1183). 58 (1194) 66. 67.
Ermfridus s. Erenfridus.
Ernestus prepos. Nuenburg. 468 (18211).
480 (1324).
— prepos, s. Mauricii (Nuenburg.) 30
(1168). 45 (1174).
— »col., can. Merseburg. 106 (1216). 550
(1225).
— cust., mon, Hersfeld. 144 (1244).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Ernestus . (eur) in Mertindorf
(conv. Port.) 154 (1250).
— com. de Velseke (Glichen, Tonna)
95 (1210).
Ernist com. (de Glichen, Tonna) 14
(1144). S. 886.
Bruder: Lam
bert.
Ernestus com. de Glichen 181 (1233).
170 (1255). 171 (1256).
frater: Heinricus.
— de Zelezen 49 (1183).
filsus:
-- de Zelezen 49 (1188).
— advocat, (Alberti com. de Wi?) 147
(1249).
— mil. 411 (1812).
Ernfridus s. Erenfridus.
Erningue prior Port. 317 (1298).
— erar, mon. Port. 328 (1299).
Ernist s. Ernestus,
Erphordia s. Erfurt.
Eruiwinus, Eruuinus com. (de Glichen,
Tonna) 46 (1182). t 56.
exequie 56.
Erwinus Albus 867 (1304).
— Niger 867 (1804).
Esaias proph. 1.
Esbeck: Esbeke D. bei Schóningen 160.
Ludolfus de E.
Eschenbergen: Escheneber D. sno. Gotha
96
Tuto de E.
Estensis 93,
chio:
marchio:
Esthland 560.
Kl. Padis in E.
Etelgeresburch s. Elgersburg.
Etzdorf : Ekkelsdorf, Ezeledorf, Ezilsdorf
D. onó Eisenberg 887. 387, 890. 396. 399.
Conradus de E. mil.
Eugenius III. papa 48.
s, Eustachius 83, iuxta templum Agripe
34.
ecclesia Rome.
Eveleiben s. Ebeleben.
Everhardus, Everherus, Evernandus s.
Eberhardus u. s. 1c.
Eversbere, -berch, -berg s. Ebersberg.
Everstede s. Eberstedt.
Everwinus s. Eberwinus.
Evirsberc s. Ebersberg.
Ewerhardus s. Eberhardus.
Eyboldeleyben s. Endeleben.
Eychilberg s. Eichenberg. u
Eymdeleiben, -leyben, Eyndeleibin s.
Endeleben. 4
Eysleiben s. Eischleben.
Ezelsdorf, Ezilsdorf s. Etzdori.
I. Namenregister.
F. V.
Faber 187. 284. 240. 267. 801.
Heinricus F.
Hermannus F. frat. Port.
Martinus F. frat. Port.
Sifridus F. civ. Erford.
Vach 138,
Conradus V.
Fahner: Vanre D. nó. Gotha 236. 267.
439. 506. |
Conemundus de V.
Hermannus de V. camerar. sen.
— de V. camerar.
Valeo 47.
Gerhardus V.
Valir 174.
Albertus cognom.
Falkenau ehem. iater. - Kl. bei Dorpat
559. 560. 560.
'ochterkl. von Pforte 552.
Aebte von F. 560
Abt : Ditmar.
Klosterbrüder von F. 560.
Falkenhain: Valkinhain JD. n. Meusel-
witz 106.
Rudolfus de V. can. Merseburg.
Valleneto 559.
Gabriel Pleb. von V.
Vallis s. Georgii s. Georgenthal.
Vallis s. Marie s. Marienthal.
Valva (vermuthlich Pforten D. bei Gera)
183. 188. 202. 360.
Heinricus de V. civ. Wizenvels.
Hermannus de V
Otto de V.
Vanre s. Fahner.
Varch, Varich 202. 246. 249. 250. 256.
266. 298. 299. 302 A. Vgl. Porcus.
Reinhardus V. mil.
Varsula Gr. od. Kl: Vargala, Vari
Vargula, Gr. od. Kl.: Vargala, ila
D. ö. Langensalza 36. 38. 50. 59. 61.
63. 117. 142. 177. 185. 191. 200. 204.
207. 245. 270. 291. 319. 332, 388. 351.
449. 450. 455. 554, 562. Vgl. Baaleck.
Weinberg 562.
incerne e de Salecke dicti de V.
Berthous, Bertogus d. V. mil. mag.
coquine lantgr.
Cunradus pinc. de V.
Cunemundus de V.
“ Rudolfus pinc. de V. (vermuthlich
zwei verschied.)
Theodericus de V. cons. Erford.
Waltherus de V. mil.
Walterus de V. fil.
Varich s. Varch.
609
Varila s. Vargula,
Vehra: Vehre, Ver, Vera, Vere, Verhe,
Vher ‚ Vhera, Vhere villa D. sw
Weissensee 88. 92. 96. 97. 110. Hi.
115. 116. 117. 118. 125. 126. 127. 130.
181. 144. 171. 176. 180. 189. 190. 908.
204. 207. 208. 322. 328. 848. 429. 481.
438. 445. 448. 468. 474. 476. 478. 479.
481. 499, 520.
villa 97.
grangia, curia 92. 111. 115. 144.
180. 431. 445. 448. 468.
allodium, p predium proprium Porten-
sium 127.
oratorium. 180.
pratum Gangolffesbige 448.
molendina 190. 208. 207.
retentaculum aque 204. 208.
Verweyk 520.
familia in V. 180.
magisiri, rectores curie: Conradus
Ysenhut. Heinricus. Heinricus de
Tuseleybin (Buseleybin ?).
cellarsus : Heinricus de Vileborn.
magistri pecorum,
ricus, Guntherus.
magister aratrorum : Heinricus de
Cruthey m.
Veiste s. Vesta.
Velkener 269.
Heinricus V. mil.
Velseke wüstes Schl, unbekannter Lage,
meist auf dem Eichsfelde (bei Gleichen-
stein?) gesucht 95.
Prnestus, de V. com. (Graf v.
Gleichen, Tonna.).
Veltheiin : Velthem D. bei Osterwieck 37.
sac : Nycolaus.
Venedig: Venecie, Venetia 34. 48.
Ver, Vera s. Vehra.
Verden: Fardensis, Verdensis 25. 26.
28. 182.
1 i: Hermannus. Luderus,
Vere, Verhe s. Vehra.
Verken 251.
Hermannus V. mil.
Verkiln 87.
Hermannus V.
Verona: Veronensis 122.
episcopus : Jacobus.
Ferraria 93.
Salingwerra de F.
de Verulis 564. 564.
. Andreas de V., Kanon. in
Bree au.
Vesta: Veiste, Veste, Vesten D. «ntc.
Lützen 188. '357. 360.
Heinricus de V.
opiliones: Fride-
610
Henricus, Busso can., Heinricus,
Apelo, Henico de V, fratres.
enricus de V., fil. Burchardi.
Vestina 19. 34.
titulus eccl, s. Vitalis Rome.
Vher, Vhera, Vhere s. Vehra.
Vibeche s. Vippach.
Vicedominus 98. 157. 199. 244.
Albertus Vicedomini mag. cons.
Erford.
Gisillerus om, V. burg. Erford.
Guntherus V. civ. Erford.
— V. iun. civ. Erford.
Heinricus Vicedomini cons. Erford.
Vicedomnus episc. Placentinus 122 (1226).
Vicemburch s. Vitzenburg.
Vichbeche s. Vippach.
Viezenborg s. Vitzenburg.
Viennensis 93.
com, Gherardus.
Vieselbach : Visilbeche D. w. Weimar 95.
Yi Nicolaus de V. vi [528.
igbeche, Vigebech s. Vippach.
Viggerue can. s. Marie Magdeburg. 66
(1197).
Vilburne, Vileborn s. Füllborn.
Villa 98.
Monachus de V.
Vincentius episc, Cracoviensis 94 (1210).
Finne: Vinna, Vinne mons 12. 18. 29.
nemus Nuegehege in V. 12.
grangia in V., possess. V. 29. 33.
62. 63.
Vinne 41
Vinnol us vie Brantbach 197. Yirbech
ip : Vi e, Vi be, Vi e,
V rbeih, Vipeche villa, Mfl. Schloss
Vippach, früher auch Lówenhaupt- V.
genannt, od. D. Mark- Vt od. D.
Vippach- Edelhausen nw. Weimar 126.
197. 181. 152. 178, 177. 186. 190. 203.
204. 207. 208. 256. 269. 270. 825,
Albero de V.
Albertus de V.
Maroldus de V.
Siboto de V. mil.
Theodericus de V. (zwei verschiedene)
Virchuje locus Polon. 94.
Vischberg 430.
Gerhardus de V. mil.
Visilbeche s. Vieselbach.
s. Vitalis 84.
eccl. s. Vitalis tit. Vestine Rome.
Vitelo de Madela 395 (1806).
Viterbo: Viterbium 223. 545, 549.
Vitesen 93.
Herwicus de V.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Vitus cust. (de Schirmest ?) 95 (1210).
Vitzenburg: Vicemburch, Viczenborg,
Vitzenburch, Vizenbure, -burch, -burg,
Wissenburg, Wizenburg Hg. ^. Nebra
64. 72. 188. 198. 201. 854. 888. 384.
castellani : Guntherus et Hermannus
de Schafstete.
Heinricus (pinc.) in V.
Meinherus de V. nob.
Udelscalcus, Udenscalcus de V.
Vizcorn 499.
Albertus V. abb. Port.
Visenburc, -burch, -burg s. Vitzenburg.
Flamingen, Flaminghe s. Flemmingen.
Flamingi (= Hollandini) 102 A.
Vlans 148. 186. 202.
Guntherus V.
Theodericus V.
Flemmingen: Flamingen, Flaminghe,
Fleminge, -gen, -gin, Vlemingen, Fle-
myngen, -gin, Wlemingen villa JD. sic.
Naumburg 92. 101. 108. 188. 147. 148.
187. 287. 248. 244. 254. 260. 261. 910.
875. 876. 899. 471. 478. 480. Vgl.
Tribun.
villa 101. 899.
decretum ville 148.
iusticia, iudicium 147. 243. 244.
grangia 92.
allodium (Port.) in F. 147,
curia et villa v. Fortensium 243,
rangiarius de F. 133.
Boclesia 876.
plebanus 375.
plebanus: Petrus.
rustici, universitas rust. 147. 430.
scultetus 480.
scultetus: Hermannus.
semita, per quam de Nuenburg itur
V. 810.
Albertus de F. mil.
Cunradus de F. proprietar. eccl. Port.
Conradus de F. conv. Port.
Heinricus de F. frat. Port.
Flogeles mansus 487. S. Lópitz.
Florentius sac. in Caldenburn 65 (1196).
. . Abt in Leubus 536 (1175).
-— mon. Port. 73 (1202).
Florstete, Vlorstete s. Flurstedt.
Vlugilsburg 143,
enricus de V. can. Numburg.
Flurstedt: Florstete, Vlorstete, Flur-
stete, Vlurstete D. nö. Apolda 142.
262. 263. 301, 327. 425. 441. 490. 522.
vinea 301.
archipresb.: Johannes.
mag. curie: Heinricue.
Albertus de V.
I. Namenregister.
Albertusde F.castr. in Eckhardisberg.
Conradus de F. conv. Port. |
Henricus de F.
Vocstete s. Voigistedt.
Völkerehausen: Volkericheshusen 2). 886.
Vacha 150.
Heinricus de V.
Vogeleberg : Voilsburch D. s, Cölleda 486,
Fridericus de V.
(Vohburg) 14.
Tierpoldpe marchio.
Voigte t: Vocstete, Vokstete D. nmö.
rtern 72. 251.
Heinricus de V.
Voilsburch s. Vogelsberg.
Voit 448.
Heinricus V. casiell. in Stusforde.
Vokstete s. Voigtstedt.
Volcwinus s. Volquinus.
Volgstete s. Volkstedt.
Volkenroda : Volkolderod, -rode D. ono.
Mühlhausen, chem. Cisterz.- Kl. 111.
112. 118. 249. 268. 269. 284. 285. 557.
abbates: Albrecht. Ditmar. Dyth-
marus. Gerardus.
prior : Theodericus.
wonaché : Dithmarus cellerar. Th.
mag. conv.
Volkericheshusen s. Völkershausen.
Volkerus pleb. in Creigenbere 169
(1255).
Volemarus de Rosenvelt can. Numburg.
148 (1248).
Wolkmarus can. Nuenburg. 100 (1213).
Volemarus abb. Merseburg. 5. 18.
—— de Kamburg «. dgl. mil. 138 (1239).
144 (1948).
Volemari 160,
Burchardus fll. V. civ. Hall.
Volenandus de Vriburg 162 (1254).
Volcnandi 805.
Bertoldus V.
V olkolderod, -rode s. Volkenroda.
Volkoldesroth villa regni 26.
Volkstedt: Volgstete. (schwerlich V. n.
Eisleben) 430.
Johannes de V. mil.
V olmarus abb. s. Petri Erford. 506 (1383).
— de Gota burg. Erford. 157 (1258).
Volquinus can. Mersburg. 51 (1184),
scol. 55 (1191).
--, Wolquinus cust., can. Nuenburg. 45
(1182). 60 (1194). 69 (1199). 75 (1203).
77 (1204). 78 (1204). 79. 80(1205). 86
(1207). |
611
Volquinus abb. de Sidechenbeche 21
(1158). 28 (1154).
— de Groizc 105 (1215).
fratres: Fridericus. Hermannus.
Volewinus de Robatscizc (.Robschütz)
201 (1265).
Volquinus marsc. episc. Nuenburg. 86
(1207).
Volradus de Colditz 810 (1296).
— de Domutz mil. 499 (1828).
frater ; ppus.
-— de Landisberg 105 (1215).
Volrad von Leienig 559 (1804).
Brüder : Gotifried. Hermann. Sifrid.
Volradus de Rolz mil. 287 (1271). 251
(1278), castell. in Novo castro 266(1278).
Volradi 440.
fi: Heydenricus. Rudolfus.
Fons locus (bei Ziegenrück) ab indigenis
nuncupatus 183.
Vornkunen, Vornnkunnen (Vorzkunnen?)
499. 499.
Bertoldus V.
de Foro 275. 298. 309. 864. 390. 891.
401. 480. 559.
Conradus de F. civ. Nuenburg.
Petrus de F. civ. Nuenburg.
Voytchen von Rinckeleybin 519.
Voyth 520.
Thyzel V.
Fränkenau: Franchowe, Frenckow, due
ville quarum una eet deserta, an Stelle
der andern Vorwerk F. n. Kósen 449.
450. 451. 455. 470.
cappella 470.
patronatus eccl 449. 451.
officium senioris 455.
Franckenhusen s. Frankenhausen.
Franci 40. 76. 79.
ius, ius hereditarium Francorum.
Franco, Francones 43.
ius et iudicium Franconum.
Frankenevort s. Frankfurt.
Frankenhausen : Frankenhusen St. am
Kyffhäuser 96. 563.
Adelbertus de F
e s de F.
Albertus de F. fratres.
Frankenhausen: Franckenhusen, Fran-
kinhusen D. n. Crimmiürschau, ehem.
Cistere.-Nonnenkl. 813. 314.
prepositus : Eberhardus.
abbatissa: Agnes.
conventus 818. 814.
Frankenrode D. m. Eckartsberga 310,
Frankenstein: Frankensten «. dgl. R.
bei Saleungen 118. 292.
Albertus de F.
612
Siboto de F.
. . de F. nob. 292 (1291).
Frankfurt a. M.: Frankenevort 133. 565.
566.
curia regis sollempnis 188.
Frankinhusen s. Frankenhausen.
Vratislaviensis s. Breslau.
Frauensee: Lacus D. sö. Gerstungen,
ehem. Cisterz.-Nonnenkl. 110. 112, 118.
118.
prepositus: Elbuinus, Elwinus, (ver-
schrieben) Helwicus.
Fredericus 8. bee erg Vribe
reiberg: Vriberc, - , Friber ig,
Vribergensis, Friburgensis , Vribur.
gensis ı. Sachs. 201. 308.
argentum 120. 281. 288. 296. 306.
863. 364. 366. 379. 380. 380. 381. 382.
890. 392. 394. 402. 428. 424. 424. 425.
426. 427. 432. 435. 446. 451. 462. 472.
478, 418, 487. 511.
mensura $50.
Freising: Frisiensis, Frisingensis 14. 132.
966. 567.
Bischof 566. 567.
iscopi : Conradus. Otto.
Frenckow s. Frünkenau,
Freyburg a. d. Unstr.: Vriburg 162. 188.
civitas 188,
Volenandus de V,
Friaul: Friol 93.
Mei us com, de F.
Vriberc, -berg, Fribergensis, Vribergensis
8. Freiberg.
Fribote 186,
Heinricus nom. F.
Vriburg s. Freyburg.
Friburgensis, Vriburgensis s. Freiberg.
Frideberg s. Friedeburg.
Fridehelmus can. Merseburg. 106 (1216),
dec. 141 (1242).
Friderichesrode, Friderisrode wüst nw.
Kösen 350 f. 526.
Fridericus archiepisc. Magdeburg. 14
(1144). 532 (1151).
— episc. Kareliensis 220 (1268). 222
(1268), et Darbecensis (Dorpat)
postulatus 221 (1268). 555 (1268),
episc. Tarbacensis et crucis Christi
miniat. 224 (1269). 225 (1269). 226(1269).
506 (1269).
- - episc. Halverstad. 106 (1216).
-— episc. Merseburg. 220 (1268). 221 (1268).
221 (1265). 226 (1269). 227 (1269). 241
(1271). 267 (1279).555 (1268). 557 (1279).
-- prepos. de Seburch 38 (1179). 51 (1184).
- - de Magdeburgk can. Cycensis 507
(1833),
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Fridericus cust, maioris eccl. Erford. 98
(1212).
—- vicedomn., can. Halberstad. 87 (1208).
— cust., can, Numburg. 143 (1243).
— capell, Nuenburg. 16 (1144).
— pleb. de Domina nostra, s. Marie
virg. (in Nuenburg) 391 (1806). 416
(1312). 417 (1812).
— abb. de Eilwardisdorp «. dgl. 87
(1208). 107 (1216).
"i us de Luthre (Königslutier) -107
1216).
Friedrich Abt von Sittichenbach 562
(1830).
Fridericus abb. Walkenrid. 110 (1219)
112 (1220). 113 (1220).
— presb. des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Friedrich von Kamburg Mönch in Düna-
münde 560 (1305.)
Fridericus subdiac. in Gozk 67 (1197).
— mon. in Aldenburg (Merseburg) 56
. (1191).
— cellerar., mon. Port. 127 (1229).
-— hoepital, (mon.?) Port. 546 (1215).
-— de Wisense mon. Port. 478 (1824).
479 (1824). 490 (1327). 494 (1327).
520 (1845).
- - qui servit abbati de Goceke 50 (1183).
— conv. Port, ($dent. mit dem folgenden’)
288 (1271).
— Bauuarus conv. Port. 248 (1279).
—- de Punquiz frat. Port. 187 (1260).
- mag. curie, rector in Borsendorf
conv. Port. 306 (1295). 326 (1299).
- deWerengeshusen rect. curie in Borsin-
dorff, conv. Port. 473 (1324).
-— Opilio, mag, rum in Ver, cour.
Port. 431 (1816). 445 (1318).
— (I)imper. Romanorum 24. 25 (1157).
26. 27 (1157). 28 (1162). 81 (1172). 32
(1174). 86 (1178). 89. 40 (1180). 41.
42 (1180). 43. 44 (1181). 46 (1182).
47 (1182). 53. 584 (1165). 588 (1185).
589 (1190), avunculus Hermanni lantgr.
t 71. Vgl. Fridericus dux Alsatie.
filius: Heinricus.
patruus: Cunradus.
Fredericus, Fridericusll. rex Romanorum,
imper. Romanorum, rex Sicilie, rex
Jerusalem et Sicilie 103. 104 (1719.
112 (1220) 114 (1220) 117 (1225)
132 (1284). 185 (1286). 140 (1239).
filius: Heinricus. . .
Fridericus dux Suevorum (11.) et Alsacie
10 (1140). 14 (1144).
- . dux Alsatie (nachher X. Friedrich 1.)
19 (1147).
I. Namenregister. 618
Fridericus (d. Freidige) fil. Alberti Thu-
ringie lantgravii 266 (1279), Pfalzgraf
v. Sachsen 557 (1282), "Thuringie
lantgr., Misnensis et Orientalis march.
dominusque terre Plisnensis 389 (1306).
401 — vgl. 408 — (1808). 410 (1812).
418 (1312). 420 (1314). 428 (1815), 431
(1316). 457 (1819), 458 (1319). 469.
. 961 (1807).
frater : Teodorus,
advocatus : Rinnepaghe.
capellanus: Waltherus can.Nuenburg.
marschalcus: Hartmodus de Bule-
witz.
notarius: Nycolaus.
protonotar.: mag. Waltherus prepos.
Mysnensis.
— (d. Ernsthafte) Thuringie lantgr., Mis-
nensis et Orientalis march. dominus-
que terre Plisnensis 492 (1327). 495
(1328). 508 (1384), 510 (1886) 515
(1344). 516(1344). 568(1826). 563(1329).
865 (1336). 568 (1849). 568 (1849).
.: Guntherus com. de Swartz-
burch. Heinricus iun. advoc, de Plaue,
mag. curie: Gotfridus Schindakoph.
marscalcus: Petrus Porzigk, Porzk.
notarius : Theodoricus,
protonotar. : Conradus Pruze.
secretarii: Otto de Sthuternheim.
Rudolfus de Ryschak, Theodericus
vicedom. in Apolde,
— (com.) de Bichelingen 19 (1147). 336.
— com. de Bichelingen 41.
frater : Bembodo.
— com. de Bichelingen 72 (1900). 105
(1215).
— com. de Bichilingen «. dgl. 139 (1289).
142 (1243) — senior 204 (1266). 207.
208 (1266) — 244 (1272), wahrschein-
lich zwei verschiedene Personen.
— nob. dom., com. de Bichelingen u. dgl.
432 (1816). 477 (1324).
frater : Gerhardus.
— com. de Brene 40 (1180). 41 (1180),
— com. de Bren 105 (1215).
— com, de Clettenberg 172 (1256).
— com, de Helderungen 427 (1315).
Friedrich Graf von Lohra 555 (1268).
Fridericus com. de Orlamunde 378 (1304).
419 A. (1318). 474 (1828), dom. in
Wimar 485 (1327).
avus : Fridericus com. de Rabinswalt.
pater : Hermannus com. de O
mater : Mechtildis,
fratres: Hermannus. Otto.
— com. de Rabenswalt u. dgl. 210
(1267). 230 (1270) — com. de Wie 233
Geschichtsq. d.Pr. S. Bd. XXXIII.
(1271) — 260 (1277). 265 (1278). 276
(1287). 281(1289). 282 (1289). 286 (1290).
289 (1291). 294 (1291). 822 (1299). 349
(1301). 378 (1804). 877 (1804). 379.
980 (1805). 892 (1306). T 419. 474.
uxor: Klin bet
fratres: Albertus. Bertoldus.
gener: Hermannus com. de Orle-
munde,
advocati: Albertus. Hermannus Poux.
Sifridus Rost,
capell. et scriptor: Johannes sac.
— de Stalberg com., Graf v. Stolberg |
251 (1278). 555 (i260).
- com. palat. de Sumerscenburch,
lalzgr. v. Sommerschenburg 19 (1 147).
u in ; frat. Lodewici et Hermanni
antgrav. Ihuringie 36(1178). 51 (1186).
55 (1190). getot ) 51 (1186)
— com. de Wie s. Fridericus com.:de
Rabenswalt.
— vicedom. de Apolde 271 (1282),
— diet. Apud ecclesiam s. Fridericus
de Balgestethe.
— de Balgestete u, dgl. 265. 266 (1278).
274 (1287). 274. 275 (1287), 276 (1287).
Verwandtschaft s. unter Conradus de
Balchstete.
— de Balgestete u. dgl. 433 (1816). 461
(1820). 462 (1820).
frater: Nicolaus.
— de Balgestethe 495 (1327).
fratres: Heinricus mon. Port. Her-
mannus. Ulmanus,
patruus :
— dict. Apud ecclesiam 495 (1827).
— de Blysegrim «. dgl. ( Pleismar) opidan.
in Marchtheseler, castell. in Heseler
442 (1818). 443 (1818). 475 (1824).
frater: Heinricus.
— de Bobluz «. dgl. (Boblas) 30 (1168).
91 (1172). 89 (1180). 40 (1180), 42
(1180). 45 (1182).
pater: Reinhardus,
— de Bretinbuch w. dgl. 274 (1287).
215 (1287). 276 (1287).
fratres: Heinricus, Hermannus.
Verwandtschaft 8. unter Conradus
de Balchstete. |
— cognom. Cesar, Imperator rust, eccl.
Port. (in Thesnitz?) 217. 218 (1268).
fili: Conradus. Gerhardus. Theo-
dericus. :
— de Kindehusen «. dgl. ( Kühnhausen)
nob., mil 146 (1247). 204 (1266). 207.
208 (1266). 269 (1280).
frater : Heinricus.
40
614
Fridericus Knuth 829 (1800).
— de Collide «. dgl. 96. 111 (1219). 112
(1220).
frater: Cunradus
— Colre 278 (1289), castell. in Ekeharts-
berg 370 (1804). 871 (1804).
— Kolre 521. 522 (1845).
. avus: Heinricus Hetzebold mil.
pater: Johannes K. mil.
fratres: Heinricus, Johannes.
— de Cracovia 248 (1273).
— de Cufese (Kyffhausen) minist. regni
26 (1157). Vgl. Fridericus minist.
— Kullingk (rust, in Lissdorf?) 495 (1315).
frater : Conradus.
— de Drivordia (Treffurt) minist. lantgr.
189 (1239).
— de Drivorthe «. dgl. sen. 190 (1263).
282 1271).
— de Driwrte mil. 236 (1271).
dem vor. sdent.?
— de Voilsburch (Vogelsberg) advocat.
comitum de Orlamunde 486 (1327).
— de Gebinstete 258 (1275).
fratres: Berrengerus,.
Gothefridus.
— de Grevendorf mil. 228 (1269).
— de Groist mil. 282 (1289). 825 (1299),
tunc temporis advocat, in Novo castro
E (1289), castell. in Novo castro 297
— de Groizc 105 (1215).
fratres: Volquinus. Hermannus.
— de Gruna 42 (1180).
-- de Hagin 47 (1182).
— de Haltdeke $46 ana). T 273.
fist: Gevehardus et
— de Haldekke w. dgl. 273 (1286). 297
(1291).
— fil Heinrici cognom. Monachi (in
Owerstete ?) 258 (1275).
frater: Heinricus.
— de Hellerungen 374 (1304),
fratruelis :
- - de Hellerungen 374 (1304).
-— dom. in Helderungen 482 (1326).
— de Heringen 498 (1828). 499 (1828).
patruelis: Burckhardus (verschrieben
Gothardus).
famuli: Cunemundus de Sangir-
husin. Heinricus de Alminshusen.
— de Hogeniste (Hagenest) 292 (1291).
frater : Thimo,
— de Honsberge mil. 508 (1884).
— cognom. Imperator s. Fridericus cogn.
Cesar.
— de Yscherstete castell.,
Remde 457 (1319). 458 (1319). 458 (1319).
Ob mit
Cunradus.
residens in
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
patrueles : Bertoldus, Bertoldus. Theo-
dericus,
Fridericus de Lesten (Lehesten) 280(1289).
fratres: Albertus. Heinricus. Rudol-
fus. Theodericus
— de Mineme (Meinewseh 2 259 (1276).
— de Mistelbach 71 (11
Fredericus de Molendino. y (1327).
Fridericus de Monte castell, in Ruteley-
besburg 418 (1318). 452 (1319).
— de Muchele 71 (1199). 88 (1208).
— de Muchele mil., castell in Ruth-
leibisberch 238 (127 1).
Fritzko de Obernitiz mil. 526 (1814).
Fridericus Sagittarius de Obringen 431
(1316). 484 (1316).
— (de) Orden 62 (1195).
— deOwenburch, Uwniburc 43. 44 (1181).
47 (182. 49 (1188).
cognatus : Gerardus de Stechowe.
— de Pefelbeche 170 (1255).
frater : Heinricus,
— de Pephilde mil. 147 (1249).
— de Polenz 77 (1204). 80 (1205). 101
3).
Frische diet. Poley (in Hopffendorff?)
443.
Fridericus de Pomezyn 324 (1299),
— de Punkwiz 148 (1250).
— de Rode 460 (1820).
— Sagittarius s, Fridericus de Obr
— de Saleke «. dgl. 81 (1172). 36 (11/8)
45 (1182). 51 (1186). 70 (1199).
frater : Hermannus.
— de Sassenhusen 150 (1250).
— de Schocher 281 (1289).
— de Sconenberg u. dgl. mil. 232 (1271).
249 (1272). 261 (1277).
-- de Blatheim 271 (1282).
^ de Sulezbeche castell. in Appolde 492
1827).
— de Sulze 259 (1276).
— de Swerstete 289 (1291).
— de Swerstete 515 (1348).
frater: Henricus.
Fredericus, Fridericus de Tenstete w. dgl,
440 (1817). 482 (1825). 484 (1826).
Fridericus de Truhendingen 135 (1236).
— de Tuchern w. dgl. castell. in Ruth-
leybesberg 346 (1301). 366 (1303). 452
(1319). 460 (1320).
— de Tunna 171 (1256).
— de Utstete 111 (1219).
— de Uwniburc s. Fridericus de Owen-
burch.
— Windesman civ.in Merseburg 420(1813).
— de Winecke castell. in Osterfelt 303
(1294). 972 (1804). 888 (1805).
I. Namenregister. '
Fridericus cognom. Wischeraven (rust.
in Thesnitz?) 218 (1268).
— Zolnere 256 (1274).
— advocat. lantgr. in Wissenvels 397
(1307).
— (ob de Cufese?) minist. regni 19 (1147).
— senior de C 254 (1274).
— (in Mertindorf) 86 (1178). 53.
Friderisrode s. Friderichesrode.
Friedeburg: Frideberg D. a. d. Saale
s, Cónnern 129.
Ulricus de F.
Friemar: Vrimar D. nó. Gotha 246.
Cunradus de V. (oder Wimar?)
Friol s. Friaul.
Frisiensis, Frisin
Fritzko s. Fridericus.
Fritzlar: Vrizlaria 180.
Otto scolast. in V.
Fritzsche s, Fridericus.
Vrizlaria s. Fritzlar.
V roburch (Frohburg s. Kgr. Sachsen?) 87.
Cunradus d. V. (ean. Halberstad.)
Fröttstedt: Vruthenstethe D. tw. Gotha319.
Conradus de V. spiserus lantgravii.
Frohndorf: Vrohendorph D. sw. Cölleda
291.
Hermannus de V. mil.
Vrowinus de Tundorf (Donndorf) 178
(1256).
— Topf de Brantbach 527 (1814).
Vruthenstethe s. Fröttstedt.
Fruto (civ. Erford.) 58 (1193).
Füllborn: Vilburne, Vileborn Wüstung
ssö. Cölleda 155. 438. 439.
Heinricus de V. conv. Port., cellar.
in Vber,
Vulbern s, Wulbernus.
Fulda: Fuldensis 1982.
abbas : Conradus.
Vultur 848.
Ditmarus V. de Slatbeym.
Funcke 448, 481. 486.
Gernodus F. frat. Port.
Hermannus F. mil.
Furet 497.
Heinrich gen. F. von Tannroda.
G.
G. (= Gothefridus) mag. hosp., mon.
Port, 156 (1252).
G. dict. Ladesac de Saxenhusen 526 (1314).
Gabriel Pleban von Valleneto, Ein-
sammler des Zehnten für das heil. Land
$59 (1804).
Gabulensis 496.
episcopus : Ditmarus.
is s. Freising.
813
Gailinhusin s. Gelnhausen.
Galamistorf & Golmsdorf.
St. Gallen: s. Gallus 182.
abbas : Conradus.
Gangolffesbige pratum retro curiam
Vehre trans flumen Unstruht 448.
Garnbach : Garenbach D.w. Wiehe 480.
Gartolfus episc. Halverstad. 64 (1196).
Ghardolfus de Meynersem can. Halver-
stad. 107 (1216).
Gartolfus de Geizele scabin. in iudi-
ciali placito 72 (1200).
Gasso dinggreve in Sangirhusen 499(1328).
Gaurus 138.
Bertoldus G.
Gazele s. Hassel.
Ghevehardus episc. Mersburg. 486 (1327).
568 (1829). Bässe à
germanus : sen. de Borapelow.
pnt rr prepos. in Baltwedele 255
). D.
Gevebardus de Querenvorde can. Mers-
burg. 228 (1269).
— diac. Geronrodensis can. 37 (1179).
— mag. thesaur. Nuemburg. 268 (1279).
ipresb., can. in Sulze 51 (1186).
. 62 (1186).
— com. de Mannisvelt 226 (1269),
fratres: Burchardus com. de M.
Purchardus p de Querenvorde.
— de Dieringe (Thürungen) 87 (1208).
Gebehardus, Gevehardus de Haldekke
u. dgl. 278 (1286). 282 (1289). 297
(1291). T 316,
pater : Fridericus.
«ror: Lucard.
frater : Fridericus.
— Hupeh castelL in Osterveit 872(1304).
— dict. Osterricher 252 (1274— 1980).
fratres : Conradus. Heidenricus.
Gevehardus de. Querenvorde scabin.. in
.. iudiciali placito 72 (1200). 76 A. 2.
frater : Gerardus.
Gebhard von Schraplau Vogt der Nenen-
burg 562 (1826). *
Gebehardi 425. E
Johannes G. castell. Gerhardi marsc.
de Goserstethe.
Gebenstete s. Gebstedt.
Gebere s. Gebra,
Gebesee: Gebese villa St, «nw. Erfurt
111, 112. 118. 144. 146. 155. 171. 174.
175. 181. 194. 204. 208. 246. 269. 430.
479. 511. .
villa monast. Hersfeldensis 155.
villici: Christianus. Johannes.
.eastrum 181.
scultets : Johannes, Theodericus.
40*
616
Albertus de G. (drei verschiedene)
Albertus Calwe de G. mil.
Apecz de G.
Bertoldus Calvus de G.
Ekehardus de G.
Eckehardus de G. mil,
Heinricus de G.
Heinricus de G. mil.
Henricus de G. castell. in Dornborch.
Heinricus Cristiani mil. in G.
Johannes mil. de G.
Merboto mil. de G.
Otto de G.
Theodericus de G.
Theodericus Calvus de G.
Gebichenstein s. Giebichenstein.
Gebinstete s. Gebstedt,
Gebra, Nd. od. Ob: Gebere D. s.
Bleicherode 95.
Johannes de G.
Gebstedt: Gebenstete, Gebinstete, Geven-
steden D.sw. Eckartsberga 49. 198. 258.
lacitum in G. 49.
rrengerus, Cunradus, Fridericus,
Gothefridus fratr. de G.
Gece s. Geze.
Gehofen: Gehoffen, Gehoven Mfl. ssö.
Artern 147. 198. 210. 231. 238. 261.
849. 499.
Berthogus, Bertogus, Bertohus de G.
mil,
Heinricus de G. mil.
Heinricus deG. mag. cur. in Porta.
Herbordus de G.
Geilnowe s. Gelenau.
Geine s. Gónna.
Geisla: Geizele Wüs sw. Merseburg
(vgl. Neue Mitth, XV1, 181. 200).
Gartolfus de G,
Geithain: Gyten, Gythen St. i. Kgr.
Sachsen 887. 387. 396. 399.
Heinricus, Heynemannus de G. civ.
Cycensis.
Geizele 3. Geisla.
Gelenau: Geilnowe, Gelnow D. n. Anna-
berg 353. 397.
Johannes de G. mil.
Rudegerus de G. mil.
Gelfradus de Luchowe mil, castell. in
Hesillere 238 (1271), de Heseler mil.
276 (1287), de Luchowe 350 (1301).
888 (1305). 392 (1306). Doch können
die beiden letzten Stellen sich auch auf
den folgenden beziehen.
frater : Theodericus de Heseler mil.
— de Luchowe 475 (1824).
paler : Henricus dict. Mussach.
fratres: Bertoldus. Otto. ceteri fratres.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Gelfradus Pingwis 898 (1806).
—, Gelfrat, Geltfradus advocat. in Eck-
hardesberg 863 (1308). 366 (1303). 366
(1308). 370 (1304). 371 (1304). 386
(1305). 387 (1805). 893 (1306).
— castell. de Novo castro 56 (1191).
Gelfradi, Gelfradi de Heseler 462. 526.
Conradus G.
Gelingen, Gellingen s. Góllingen.
Gelnhausen : Gailinhusin 61.
Gelnow s. Gelenau.
Geltfradus s. Gelfradus.
Gene s. Jena.
Gensefuz, -vuz, -wz 98. 279. 806. 325.
Albertus G.
Hartlievus G. burg. Erford.
Genz s, Jenzig.
8. Georgius, Georius, Georrius 12, 34.
o7 8 . 98, Jes. Ren 998. diseerdm
8. Georgenthal. Naum ; kl.
Schutzheiliger d. Kl. Bürgel 533.
eccl, in Erfordia.
Nonnenkl. in Glaucha (Halle).
eccl. 8. Georgii ad velum aureum
Rome.
Georgenthal: Vallis s. (b.) Georgii, Georii
D. w. Ohrdruf, ehem. Cisterz.-Kl, 63.
110. 111, 112. 113. 131. 283. 284. 285.
558. 558.
Abt 558.
abbates: Eberhardus. Hartmannus.
Wicelo, Withelo. Widekindus.
camerar.: Hermannus.
cantor: Leo.
cellerar.: Henricus. Maroldus.
subprior : Bertoldus.
Georius, Georrius s. Georgius.
Gepe 215. 233.
Cunradus G. de Owerstete.
Gerardus s. Gerhardus.
Gerbodo, Gerboto can. 16 (1144), dec.
Nuenburg.380(1168). 81 (1172). 45 (1174).
Gerdrudis s. Gertrudis.
B. Gereon (ecl. in Colonia) 93,
scol.: Henricus.
Gerardus card. presb. tit. s. Crucis in
Hierusalem 3 (1188), card. presb. et
bibliothec. 13 (1142).
— archiepisc, Bremensis 132 (1894).
— prepos. (can. regul) in Aldenburg
70 (1199).
Gerhardus notar.Alberti lantgr. 265(1278).
Gerardus abb. in Volkolderod w. dgl. 112
(1220). 118 (1220).
Gerhardus portar., mon. Port. 184 (1236).
— archidiac. (de Schirmest?) 95 (1210).
— com. de Bichlingen 477 (1324).
frater : Fridericus.
I. Namenregieter.
Gherardus com. Viennensis 93 (1209).
Gerhardus burgrav. de Liznic «. dgl. 77
(1204). 80 (1205).
Gerardus, Gerhardus de Querenvorde 72
(1200), prefect. Magdeburg. (?) 75 f.
(1203).
frater : Gevehardus.
Gerhardus Bart 256 (1274).
— de Brole in Owerstete (Awuerstedt)
residens 234.
Gerardus de Brunneshowe (Braunshain)
44 (1181).
Gerhardus de Cyce civ. Nuenburg. 400
(1308). Hs (1309). 405 (1309). 406
(1309). 4
— marsc.de Ekkehardesberge 352 (1302).
379 (1305). 880 (1805). Vgl. 527 A.
water: Agnes.
fratres : Heinricus. Hermannus. Ro-
dolfus.
patrueles: Gerhardus de Lewestein.
Theodericus marsc. de Holtzhusen.
Gerardus, Gerhardus Valco 43 (1181).
47 (1182). 48.
fratres: Heinricus et Wernerus de
Stechowe.
Gerhardus de Vischberg mil. 430 (1815).
— fil. Friderici Cesaris, Imperatoris rust.
eccl. Port. (in "Theanitz ?) 217.218 (1268).
fratres : Conradus. "Theodericus.
Gerardus, Gerhardus marsc. de Gozer-
stete u. dgl. 367 (1304). 869 (1304).
369 (1804). 370 (1304). 371 (1804). 421
(c. 1814). 422.423(1314).423.424 (1315).
424. 425 (1815). 427 (1815). 427 (1315).
433 (1316). 485 (1817). 445. 446 (1319).
475 (1324). 526 (1314). Vgl. 521 A.
G. führt das Siegel Gerhardi et Teo-
derici marsc. de Eversberc 371 f.
patruus : Rudolfus marsc. "de Trebere.
patrueles: marsc. de Holtzhusen, de
Trebere.
Gerardus marsc. de Gozerstete (Sohn
des vorigen) 475 (1324).
Gerhardus (de Langenboy?) patruus
Brunonis episc. Nuenburg. 329 (1300).
— de Lewestein (Lauenstein) 352 (1302).
368 (1304).
fratres : Heinricus. Hermannus.
pairueles: marsc. de Ekkehardes-
berge.
— de Querenforde iun., nob. 499
(1328).
617
Gerhardus marsc, de Trebere 369 (1304).
370 (1304).
fratres: Heinricus. Hermannus. Ru-
dolfus.
trueles: marsc. de Gozerstete, de
oltzhusen.
— de Werdere 160 (1254).
— pine. episc. Nuenburg. 60 (1194).
— rust. in Seyne (Seena) 288 (1291).
— (in Mertindorf) 36 (1178). 58.
Gerhardi fil. (rust, in Lissdorf ?) 435 (1317).
Gerinstede 8. Gernstedt
Gerlacus de Heldrun u. dgl. can.
Nuenburg. 70 (1199). 13 (1909). 74
(1208). 75 (1208). 77 (1204). 78 (1204).
80 (1205). 86 (1207). 88 (1208), archi-
diac. 100 (1213) 101, prepos. 108
(1217). 118.
anniversarium G. in Porta 78.
frater: Heinricus.
fis fratris: Hartmannus. Theo-
dericus.
Gerlachus mag. (s. Marie in Erford.) 57
1192).
Gerlacus scol., can. Nuenburg. 21 (1153).
— de Ysenacho conv. 377 (1304).
— conv. Port. 157 (1253).
— de Bruberg conservator pacis in
Thuringia 286 (1290).
— de Butingin 182 (1234).
— Kunich (Knuth?) 348.
$us: Heinricus.
— (der rores 349.
filius: Heinricus.
Germania 40. 42. 44. 61. 133. 142. 142.
214. 496.
archicancell. mperti per G.: Conradus.
Cristanus. Mathyas. Bifridus. Wernerus.
Gernand Dischi, v. Brandenburg 549 (1225),
o. N. 550 (1225).
Gernandus mag., can. Magdeburg. 89
(1208).
Gernestede, -stete s. Gernstedt.
Gernodus de Molowe de s. Mauricio
Nuenburg. 212 (1268).
— subdiac. in Gozk (Goseck) 67 (1197).
— mon. in Mimeleibem 164 (1255).
— Funcke frat. Port. 486 (1327).
Gernrode: Geronrodensis St, im Kr.
Ballenstedt 37,
Gevehardus diac. G. can,
Gernstedt : Gerinstede, Gernestede, -stete,
Gernstede, -stete, -stethe, (verschrieben)
Grenstede, Guernestede D. ó. Eckarts-
berga 49. 50. 53, 54. 56. 58. 65. 68, 68.
818
. 1489. 77. 80. 81. 92. 109. 142. 154.194.
234. 236. 242. 258. 261. 262. 268. 278.
- 800. 301. 302. 847 A. 424. 427. 428.
434. 442. 447. 547. 562. 562.
| grangia 81. 92.
curia 261.
Wirthschaftehof 562,
allodium 142. 194.
. fratr. Port. in G. habitantes 234.
mag. curie 242. 302.
'* dnag., rect., provis. cwrie: Heinricus
de Kuzzeleiben. Johannes. Rudegerus.
Theodericus.
awriga: Heinricus.
horrearsus? Johannes.
opilto : Merboto.
' presbiter: Hermannus.
vinea 92, 801.
Guckenberg lignetum (bei G.) 847 (A.)
Ueberfall bei G. 562.
Heinricus de G. in Porta sepultus.
Heinricus de G. nob.
Gero mil, minist. Hersfeld. 118 (1226).
Geronis 315.
. Ernfridus G.
Gerode: Gerroth Dom. ö. Duderstadt, ehem.
Benedikt.-Kl. 14. 550.
abbas: Hermannus.
Geroldus patriarch. Ierosolomitanus 122
Geronrodensis s, Gernrode, [((1926).
Gerroth s. Gerode.
Gerdrudis infirmarum mag. eccl. in
Arnestete 508 (1334).
— begina, fil. Walbruni 244 (1272).
— relicta Heinricide Balgestete 230 (1270).
Gertrudis uxor 1. Johannis de Henteces-
leiben, 2. Alberti cognom. Valir 174
filius : Johannes de H. (1256).
.Gerdrudis uxor Theoderici iun. dicti
Rynthfraz 468 (1320), 464 (1820).
— uxor Sifridi Stacionarii de Nuenborg
133 (1234).
— heres Rudolfi marsc. de Trebere 870
(1304).
Gerungus abb. Bozaviensis 5. 18. 21
(1153). 532 (1150), episc. Missinensis
23 (1154),
Gerwicus prepos. s. Severi Erford. 56
(1192). 95 (1210). 98 (1212).
— de Cufese (Kyffhausen) minist. regni
26 (1157). Vgl. Gerwigus.
— (oder Ludowicus ?) de Debz 291 (1291).
— eastell, in Salecke 382. 383 (1305).
nn minist. regni (ob de Cufese?)
(1141).
Gerwichi 440.
Petrus G.
Gerwinus 185 (1260).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Getko episc. Plocensis (Plock) 94 (1210).
Getze s. Geze.
Geusa: Gusouwe, Gusow, Gusowe, Gu-
zowe D. sw. Merseburg 141. 246. 266.
810. 857. 359. 861. 898. 394. 483.
Guntherus de G.
Heinricus de G. mil.
Hermannus de G. frat. Ulmanni.
Ulricus de G.
Ulricus de G. mil, castell, in Novo
castro.
Ulmannus de G. frat. Hermanni.
Ulricus de G. mil.
Ulmannus de G.
Schonenberg.
Gevegestein, Gevegenstein s. Giebichen-
atein.
Gevehardus s. Gebhardus.
Gevekenstein, -sten s. Giebichenstein.
Gevensteden s. Gebstedt.
Geylevuz 394.
Erkinbertus G.
Gece, Getze, Geze 397. 436. 437. 473. 521.
Heinricus G. mil.
Itel G. mil.
Richardus G. mil.
' Theodericus G. mil.
Ghardolfus sa. Gardolfus.
Gherardus s. Gerhardus.
Ghevehardus s, Gebbardus,
Ghisingen, Ghiso s. unter Gi.
Giebichenstein: Gebichenstein , Gevege-
stein, Gevegenstein, Gevekenstein, -gten
D. wv. R. bei Halle 48. 67.122. 160. 541.
castellanus : Cunradus de Wirechusen.
Erenfridus de G.
Rudolfus de G. frat. hospital. Teuton.
Girbuchsrode: Gyrbuch wüst n. Nord-
hausen 59.
Christianus G.
Gisilbertus cant, s. Marie Erford. 95
(1210). 98 (1212).
Gisilbert Abt von Pforte 540 (1195). 540 f.
(1195-1196).
Giseler Abt von Altencampen 557 (1287).
76 (1304).
Gyselerus dec. Hersfeld.
resb, des Kl. Bosau 1 vgl.
Gisilherus
529 (1185).
— frat. Cunradi Saxonis burg. Erford.
157 (1253).
Gisillerus cognom. Vicedominus burg.
Erford. 98 (1212).
Hyldebrandus.
Giselerus, Giselherus, Gisilberus, Gysil-
herus de Tullestete (.Dóllstádi) 190
(1268). 203. 204 (1266). 207. 208 (1266).
„oe: Hermannus Strantz,
e
mil., castell. in
I. Namenregister.
Ghisingen, Gysingen 399. 412.
Petrus de G. civ., scult. in Cice.
Ghiso frat. Heinrici burgravii Hersfeld.
114 (1220).
Gyso frat. Heinrici dapiferi Hersfeld.
118 (1226). 144 (1244).
Glaucha (Halle) 533.
Nonnenkl. zu s. Georg.
Gleichen : Glichen, Glychen, Glychin R.
sw. Erfurt 95. 96. 98. 99. 110. 111.
112. 114. 131. 170. 171. 172. 266. 328.
336. 337. 430. 460. 403.488. 506. Vgl.
Velseke. Tonna.
comites: Albertus, Ernst. Ernestus.
Eruuinus. Heinricus. Hermannus.
Lambert. Lampertus.
castrensis: Berengerus de Meldingen.
Szlauke de G.
Gleichenstein; Glichenstein Schl. s80.
Heiligenstadt 266. 828.
comites: Albertus. Heinricus.
Gleina (weiches?) 559.
Nikolaus v. G. Ritter.
— ; Glyne wüst ssw. Jena 4A].
Henricus de G.
Gleissberg: Gleisberg, Glisberg, -berk,
Glißberch, Glitzberg, Glizberc, erg,
Glysberg, Glytzburg, Glyzberg É.
nmö. Jena 53. 138. 139. 178. 243. 244.
279. 279. 300. 305. 325. 411. 489. 441.
mons G. 411. [477. 418.
castrum G. 279. 478.
dominium castri 478.
advocati in G.: Heinricus, Stephanus.
wer in Sala prope G. 439.
heres de G. 138.
Heinricus de G. (vier verschiedene)
Johannes de G.
Lutolfus de G.
Walterus de G. (zwei verschiedene)
Glichen s. Gleichen.
Glichenstein s. Gleichenstein.
Glisberg, -berk, Glißberch, Glitzberg,
Glizberc, -berg s. Gleiseberg.
Glogau: Glogowia 94.
Glychen, Glychin s. Gleichen. .
Glyne s. Gleina.
Glyeberg, Giytzburg, Glyzberg s. Gleise-
Gnandstein: Gnannenstein D. «. R. bei
Kohren i. Kgr. Sachsen 129.
Heinricus marsc. de G.
Gnesen: Gnezinensis 94.
archiepisc. : Heinricus.
Goceke s. Goseck.
Gocerstede s. Gosserstedt.
Goch (oder Gotha?) 567.
Dietrich von G.
619
Gocze s. Gotzo.
Godeboldus , Gotheboldus burgrav. de
Novo castro 36 (1178). 59 (1194).
Gottfried episc. Asiliensis (Oesel), vorher
' Prior von Pforte 550f. (1927). Vgl.
Godefridus mon. Port.
Kapellane: Konrad Subprior v. Pforte.
Konrad Konversenmeister v. Pforte.
Godefridus, Gothefridus cancell. imper.
aule 40 (1180). 42 (1180). 44.
Gothefridus prepos. in Mukkenstad, can.
Herbipol. 109 (1217).
— de Sweigere can. Herbipol. 109 (1217).
Godefridus can. Babenberg. 71 (1199).
Gotfridus Zcenmark de Cicz cler. et
publ. notar. (Erford.) 501 (1329).
Gottfried Pfarrer von Lausigk (Läzic)
551 (1280).
Gothefridus abb. de s. Georgio Nuenburg.
70 (1199). 541 (1196— 1204). 541 (1196).
— abb.s. StephaniinWirceburg 109(1217).
Godefridus infirmar., mon. Port. 212(1268).
— supprior, mon, Port. 134 (1236).
—, Gothfridus, Gottfried servus s. Crucis
et mon, Port. 549 (1225), mon. Cisterc.
ord. 549 (1225), Mónch (von Pforte)
550 (1225), später Bischof von Oesel
(8. oben) 550 f.
Gothefridus conv. Port. 150 (1250), mag.
hospit. 156 (1251). 156 (1252). 196
(1264). 199 (1265).
— conv. Port. 238 (1271), infirmar. 231
(1270).
"Godefridus de Goslaria conv. Port. 289
1291).
Gathfridus de Hohenloch com. Romaniole
135 (1236).
Gothefridus fil. Beringeri scult. de Arne-
stete, minist. Hersfeld. 46 (1182).
— de Botenstete mil. 224 (1269).
— Caput agni (in Stusforde?) 127 (1229).
— de Dudeleiven (Teutleben) homo Sibo-
tonis de Scartvelde 26 (1157). Vgl.
Godefridus de Tutelebe.
— de Gebinstete 258 (1275).
fratres : Berrengerus. Cunradus. Fri-
dericus.
Gottfried von Leisnig 559 (1804).
Brüder: Hermann. Sifrid. Volrad.
Godfridus de Monte 337 (1221).
Gotfridus de Northusem (civ. Erford.)
176 (1257).
Godefridus de Ritstede 337 (1221).
Gotfridus Rost 272 (1286).
— Schindakoph, Schindekoph mag. curie
lantgr. 508 (1334).
Gothefridus de Sutterhen (Sotterhausen)
87 (1208).
620
Godefridus,Gothefridus de Tutelebe «. Pr
55 (1190). 72 (1200). 126 (1228). Oder
beziehen sich die ersten Stellen auf
Gothefridus de Dudeleiven ?
—, Gothefridus de Wange 55 (1190). 59
(1 194).
frater: Gozwinus.
Gotfridus de Zimmern 272 (1286).
frater: Pet
b. Gbdehardus, "Gothehardus episc, Hil-
denesheim. 8. 32.
reliquie 32.
translatio 8.
Gothardus (statt Burchardus) de Heringen
499f. (1328).
Godescalcus, Gothescalcus phisicus, can.
in Sulze 51 (1186). 52 (1186).
Gotscalcus pleb. in Orlamunde 202 (1266).
— cler., rect. capelle in Rudersdorff 478
(1328).
Fw Gotscalcus Kerlinger civ.
rfurd,
— camerar. mon. Port. 90 (1220).
Godescalcus de Cale 71 (1199).
fisi: Heinricus et
— de Cale 71 (1199).
Gotecalcus Kerlinger (civ. Erford.) 176
(1257)
—., Gotschalkus, Gothsealcus, Gothschal-
cus Kerlinger civ. Erford. 464 (1820).
473 (1323). 488 (1326). 488 (1327).
films: Gotscalcus rect. capelle in
Rudersdorff.
Gotehalcus de Hogeniste (Hagenest) 246
(1272).
Godescalcus Hugonis mag. consul.Erford.
291 (1291),
— en. Lobendeburc (Lobdeburg) 41
(1181
eg Longus burg. Erford. 157
(125
fitus: Hugo.
Godescalcus de Mertindorf 154 (1250).
Gotschalkus de Reinstete civ. Erford.
483 (1326).
Gedeschalcus de Scudiz 43. 44 (1181).
: Heinricus et Wernerus de
Stechowe.
Göllingen: Gelingen, Gellingen D. w.
Frankenhausen, ehem. Benedikt.- Kl.
112. 113. 156,
epositi: Albertus. Erkenbertus.
Gönna (Alten- SIE Parvum Geine DD.
mw. Jena 178.
Heinricus de P. G. Leibeigener von
Pforte.
Gönne: ripa que vocatur Gynna (zur
Saale ober. Dornburg) 441.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Górmar: Germar D. o. Mühlhausen. 460.
Bertoldus de G. [474.
Gössnitz : Gosteliz, Gostenez, -nicz. -nitz,
-niz D. nö. Eck 50. 55. 210.
274. 275. 276. 349. 850. 363. 437. 456.
459. 459. 461. 461.
silva contra G., que dicitur ger 270.
Albertus de G.
Heinricus de G.
Otto de G. mil.
Wulfinus de G.
Góttingen: Gutin 98.
Hartmannus de G. burg. Erford.
Goizo card. presb. tit. 8. ie 12 (1142).
Golamesdorf, -torf, -torff, Golamisdorf,
Golamsdorb s. Golmadorf,
Goldacker, -akir, Goltacker 413. 428. 458.
Hermannus G. mil
Johannes et Juneman G.
Goldbach: Goltbach , Golthbach D. sw.
Gotha 178. 232.
Helwicus de G.
Goldschau: Culscov, Culsouwe, Culs-
zowe, Cultzowe, Sculscov villa D. so.
Naumburg 77. 80. 324. 527.
Heinricus de C.
Irimfridus de C.
Johannes Selpweldige in C.
Golmsdorf: Galamistorf, Golameedorf,
-torf, -torff Golamisdorf, Gulamsdorb
. D. nó. Jena 177. 279. 279. 280. 300.
301. 306. 325. 418. 461. 477. 478.
Conradus de G.
— de G. castell. in Salecke.
Henricus Osterhilde de G.
— de G. castell. in Salecke,
Heinricus de G.
Theodericus de G. (drei verschiedene)
Walterus de G.
Goltacker s. Goldacker.
Goltbach, Golthbach s. Goldbach.
Gonik rust. Polon. 94.
Gonz $. Contz.
Gormarus s. Gozmarus.
Gorzko locus Polon. (Gorskie) 94.
Goseck: Goceke, Gozeke, Gozk JD. «.
Schl. nö. Naumburg, ehem. Benedikt.-
Kl. 21. 49. 50. 58. 65. 66. 67. 68.
abbatia, eccl., monast. tutele et.
dicioni eccl. Bremen. subiect. 49. 58. 65.
procuratores: Sifridus archiepisc.
Bremen. et (advocat.:) Teodericus
com. de Wirbene,
abb. et convent. 68.
fratres de G. 66. 67.
abbates: Diethardus.
Nenterus. Wideroldus.
prior : Dithmarus sac.
Ermenoldus.
I, Namenregister.
sacerd. : Bertoldus. Hartmudus. Hei-
denricus. Heidenricus, Heidenricus.
Mengotus. Sifridus, Theodericus. Uto.
diaconi: Poppo. Walterus.
subdiac.: Fridericus. Gernodus. Hein-
ricus. Heinricus. Theodericus.
monachi: Sifridus. Thietmarus.
servi abbatis : Fridericus. Truchtelef.
Goserstede, -stete, -stethe, Gosirstete s.
Gosserstedt.
Goslar: Goslaria, Goslariensis 59. 66. 72.
74. 97. 289.
prepos. (8. Georgi) : Ekehardus pro-
tonotar. lantgr.
mag. (des sfte) : Johannes.
Godefridus de G. conv. Port.
Gosserstedt: Gocerstede, Goserstede,-stete,
-stethe, Gosirstete, Gosserstede, Gossir-
stede, -stete, Gozcerstede, Gozerstede,
-stete, -stethe, Gozgerstete, Gozirstete,
Grozzerstete, Gozzirstete 1. München-G.
D. sw. Camburg, 2. Herren-G. D.nw.
Eckartsberga 49. 50. 64. 88. 138. 230.
259. 810. 314. 329. 352. 365. 367. 369.
369. 370. 371. 387. 387. 390. 392. 396.
399. 408. 416. 417. 418. 421. 422. 423.
424. 424. 425. 427. 427. 428. 433. 435.
445. 446. 447. 461. 473. 475, 511. 515.
526 f.
eccl. de s. Cruce 424. 425. 428.
pleb. : Heinricus.
eccl, de s. Maria 424. 425. 428. 486.
pleb.: Heinricus.
castell.: Bertoldus de Coentz. Hein-
ricus de Butzschendorff. Heinricus
Ortwini. Johannes Gebehardi. Johan-
nes de Contz.
Marscalei de G.: Gerhardus. Ger-
hardus. Heinricus. Heinricus. Theo-
dericus.
Albertus de G.
Conradus de G.
— de G. castell, in Kanbork.
Echardus de G. castell. in Kanbork.
Herdegen de G.
Johannes de G. can. Cyc., notar.,
protonotar. episc. Nuenburg.
Theodericus de G. (drei verschiedene)
— de G. frat. Port.
Goeteliz, Gostenez, Gostenicz, -nitz, -niz
s. Gössnitz.
Gostize (Gr.- Gestewitz ww. Osterfeld od,
Kl.-Gestewitz nö. Camburg?) 13.
Gota s. Gotha.
Gotfridus s. Godefridus.
Getha : Gota, Gotha 131, 157. 194. 269.
291.319. 32U. 421. 458. 493. 496. 508.567.
Stift U. L. Frauen 567.
621
Kanon. : Dietrich von Gotha (Goch?)
Bertoldus de G.
Christianus de G. script. lantgr.
Volmarus de G. burg. Erford.
Hartungus de G. burg. Erford.
Heinricus de G. mag. cons. Erford.
Mechtfridus de G.
Gothardus, Gotheboldus, -fridus, -hardus,
-8caleus, Gothfridus, -scalcus, -schal-
cus, Gotscalcus, -schalkus, -shalcus s.
Godeboldus, -fridus, -hardus, -scalcus.
Gotsnamen 431.
Henricus G.
Gottern: Guttirn, Guttyrn, Alten-G. D.
od. Grossen-G. Mfl. sö. Mühlhausen
157. 245.
Bertoldus de G. civ. Erford.
Gottesgnaden : Gratia dei Dm. bei Kalbe,
ehem. Prämonstr.-Kl. 66. 89.
prepositus : Bernhardus.
prior : Bernhardus.
Bernardus in G. d. (nachher prepos. ?)
Gottfried s. Godefridus.
Gocze, Gotzo de Thutenbergk «. dgl. 440
(1317). 484 (1326).
frater: Heinricus.
Gowarish Polon. nob. 95 (1210).
Gozcerstede s. Gosserstedt.
Gozco mil. quondam marscalcus Alberti
lantgr. 381 (1805).
Gozeke s. Goseck.
Gozerstede, -stete, -stethe, Gozgerstete,
Gozirstete s. Gosserstedt.
Gozis rust. Polon., mellifex 94.
Gozk s. Goseck.
Gozmarus (Gormarus) com, de Kirchberg
u.dgl. 59 (1194). 74 (1203).
Gozsteret rust, Polon,, mellifex in Dyz-
nik 94,
Gozwynus mag. (in Erfordia ?) 472 (1323).
Hozwinus de Brandez 56 (1191).
Gozwinus de Sangerhusen 72 (1200). 87
(1208).
— de Wange u. dgl. 55 (1190). 59 (1194),
scult. et scabin. in iudiciali placito 72
(1200).
frater : Godefridus.
Gozwini fil. Johannes civ. in Wizenvels
860 (1302).
Gozzerstete, Gozzirstete s. Gosserstedt.
Gräfendorf: Grevendorf D. sw. Merse-
burg oder wüst in der Merseburger Stadt-
flur (vgl. Neue Mittheil. X VI, 164) 228.
Fridericus de G. mil.
Gramma fluvius mit Mühle bei Wallichen
Graren s, Greussen. [200.
Gratia episc. Parmenensis (Parma) 122
(1226).
622
Gratia dei s. Gottesgnaden.
Gracia dei 289.
Heinricus de G, d. conv. Port.
Gratianus Romane eccl subdiac. et
notar. 34 (1177).
Grawarch 517.
Henricus G.
Grebehna: Grebene, Gribene JD. nnó.
Schkeuditz 188.
Heinricus de G.
Grecus 43.
Gregor, d. heil. 531.
— E. Papst 552 (1239). 554 (1228).
Gregorius card. diac. s. Georgii ad velum
aureum 83 (1205).
— card. diac. ss. Sergii et Bachi 3 (1188).
12 (1142).
— sac. de Lo (Hohenlohe) 56 (1191).
Greif berg : Greifenburg, Grifenberg, Gri-
phinberg wüst. Schl. ö. Jena 124. 144.
Eberhardus de G. mil.
Heinricus de G.
Greifenhagen : Grifinhagen D. nnw. Mans-
feld 51.
Heinricus de G.
Greinstedt s. Grynstete.
Greisslau, Ob. od, Unt. : Gritzlau, Grize-
lau, Grizlau, Grizlawe D. s. Weissen-
fels 15. 77. 80. 86. 99. 105. 108.
a enbere, berg de G.
rellenberg, - 8. Grillenberg.
Grenstedt v. Gernstedt. '*
Gretz 465.
Heinricus G, de Hastesleiben.
Greussen : Grussen, Gruzen, (verschrieben)
Graren 195. 257. 5090.
Henricus de G.
Johannes de G. civ. Erford.
Reinhardus de G. mil. (?)
Grevendorf s. Grüfendorf.
Grezer 520.
Gribene s. Grebehna.
Griesheim: Grizeim, Grizheim D. sw.
Stadtilm 46. 277.
Albertus de G, can. Nuenburg.
Widelo de G. minist. Hersfeld.
Grifenberg s. Greif berg. |
Grifinhagen s. Greifenhagen.
Grillenberg: Grellenberg, -bergk, Grillen-
berg, -burg wüstes Schl. n. Sanger-
hausen 337 und: Coriledorph D. am
Fusse des Burgberges 338.
Grimma: Grimme, Grimmis, Grymme
129. 211. 558.
Obermühle in G. 558.
Aebt. Hedwig de G. s, Nimbschen.
Griphinberg s. Greifberg.
Urkundenbuch des Klostere Pforte.
Grisogonus card. diac. s. Marie in porticu
8 (1138).
Gritzlau &. Greisslau.
Grizeim, Grizheim s. Griesheim,
Grizelau, Grizlau, Grizlawe s. Greisslau.
Gröbitz: Grobeze, -bitk, -bitz, -biz,
-bize, Grobzk D. ssw. Weissenfels 16.
21. 31. 108. 184. 357. 358. 360. 361.
361. 362. 362.
Grobiz maior, minor 16.
allodium Ottonis Snuder, Ottonis
de G. 358. 861.
Adelbertus, Albertus de G. maiori,
minist. Nuenburg.
Albertus de G, mil.
Bernardus de G. minori,
Nuenbarg.
Otto de G. cum uxore Margareta
et filio Heinrico.
minist.
Gröditzberg D. Kr. Goldberg- Haynau 536.
Gróst : Groest, Groist, Grost, Groyst D. no.
Freyburg a. U. 198. 281. 282. 284. 287.
297. 297. 298. 299. 305. 818. 325. 867.
Bertoldus de G. mil.
Ernfridus de G. mil,
— de G.
Friderieus de G. mil.
Heidenricus de G. mil.
Henricus de G. cognom. Smelink.
Theodericus.
Grótschen 8. Groutsene.
Grohsen (Graitschen nw. Bürgel?) 145.
Heinricus de G
Groist s. Gröst.
Groitzsch: Groize, Gruze, Grüze Sk. bei
w 40. 41. 105.
edo com. de G.
Grose 507.
Johannes G. civ. Nuenburg.
Grost s. Gróst.
Groutsene Flur Wüsten- Grótschen zu
Dorndorf rig 340, villa G. 237.
238, villa deserta 255, villa quondam
G. dieta, nunc autem Dorndorf nomi-
vinee 237. [nata 196.
Groyscen (ob Grastschen ww. Bürgel?) 895.
Theodericus de G.
Groyst s. Gróst.
Groze de Raspenberg 527 (1314).
Grünberg: Grunenbergk D. s. Crimmitz-
schau, ehem. Nonnenkl. 298.
conventus sanctimonialium.
prepositus: Heinricus,
abbatissa : Christina,
—: Grunenberg (ob das vorige oder D.
bei Waldheim, Kgr. Sachsen?) 160.
repositus Heinricus de G. can.
Magdeburg.
I. Namenregister.
Grünhain: Grunhayn St.im Kgr. Sachsen,
ehem. Cisterz.- Kl. 144. 568, 566.
Abt 566.
abbates: Brunungus. Konrad.
Grüningen: Gruningen JD. ó. Greussen
190. 208. 207,
Heinricus de G. mil.
Grünstedt s. Grynstete,
Grumbach: Grunenbach D. nö. Würz-
burg 40. 42.
Albertus de G,
— 8. Crumbach.
Grunau: Grüna D. n. Zeitz 42,
Fridericus de G.
Grunenbach, Grunenberg, -bergk, Grun-
hayn, Gruningen s. Grumbach, Grün-
berg, Grünhain, Grüningen.
Grussen. Gruzen s. Greussen.
Gruze, Grüze s. Groitzsch.
Grymme s. Grimma.
Grynstete, Greinstedt, Grünstedt villa
eserta sw. Kösen 456.
Gvala card. diac. s. Marie in porticu
88 (1205).
Guckenberg, Kukinberg lignetum (bei
Gernstedt?) 841.
Grudensberg : Guntenberc, (Gutenberc ?)
St. im Kr. Fritzlar 144,
Wernherus quondam com. in G.,
frat. Hersfeld,
-Günstedt: Gunnestet D. n. Weissensee
966, 566,
Pfarre zu G. 566.
Pfarrer: Burchard v. Bruchterde,
Kan. in Naumburg.
Günthersleben : Gundersley ben D. só.
Gotha 480.
Albertus de G. mil.
Guernestede s. Gernstedt,
Guido Romane eccl. sac. 12 (1142).
Gwido card. presb. tit. s. Laurencii in
Lucina 211 (1267). 218. 225.
Guido card. presb. s. Marie trans Tiberim
tit. Calixti 88 (1205).
— card. diac. s, Adriani 3 (1138).
—. card. diac. s. Nicholai in carcere
Tulliano 83 (1205).
— Romane eccl. card. diac. 13 (1142).
G[uido] abbas Cistercii 184 (1260).
Guillelmus es. Wilhelmus.
Gule 278.
Bertoldus G.
Gomfridus, Guntfridus prepos. s. Mauricii
enburg. 45 (1182). 78.
Gunbertus can. Nuenburg. 139 (1239).
Gunpertus de Burnescowe ( Braunshasn)
60 (1194).
. frater : Cunradus.
628
Gumpertus minist. Nuenburg. 6. 18,
Guncelinus, Guncelo s. Gunzelinus.
Gundecarus presb. des Kl. Bosau 1 vgl.
529 (1185).
Gunderamus de Mulhusen civ. Erford,
267 (1297).
Gundersleyben s. Günthersleben.
Gunnestet s. Günstedt.
Gunpertus s. Gumpertus.
Guntenberc s. Gudensberg.
Guntfridus s. Gumfridus,
Gunterus aliquando can. Nuenburg., post
episc. Spirensis 20.
Guntherus can. Halberstad. 235 (1271).
247 (1278), vicedomn,. 240 (1271),
repos. 808 (1295). 304 (1295), can.
uenburg. 277 A. (1284). 303 (1295).
pater: Hermannusprefect.Novicastri.
fratres: Burchardus com. Heinricus
sen. com. Heinricus iun. com, Her-
mannus can. Nuenburg. Hermannus
com, Meinherus prepos. Nuenburg.
Guntherus de Novo castro can. Nuen-
burg. (neben dem vorigen erwáhnt) 904
(1295). 304 (1295).
— archipresb. de Halstete (Allstedt?)
65 (1196).
— sac. 51 (1184).
— sac. de s. Thoma Merseburg. 56
(1191).
Günther Abt von Leubus 547 (1217).
Guntherus abb. s. Georgii Nuenburg.
416 (1812). 417 (1812). 472 (1823).
— prepos. de Cruzeberc u. dgl. 110 (1219).
112 (1220). 113. 114 (1220).
— prepos, de Mimeleiben 112 (1220).
118. 114 (1220).
— mon. de Borgelin 188 (1239),
— camerar., mon. 8. Georgii Nuenburg.
389 (1306). 391 (1306).
— mon. Port. 157 (1253).
— de Osthusen mon. Port. 392 (1300).
Schwestern: Antonie u. Osterhild
Klosterfrauen in Erfurt.
— mag. hospit., frat. Port. 284 (1290).
— mag. (curie?) in Cusende (Kösen)
199 (1265).
— opilio in Vher, frat. 328 (1299). 343
(1301). 429 (1315).
— de Shaphstete frat. Port. 273 (1286).
562 (1310).
— com. de Blankenbere v. dgl. 152 (1250).
176 (1257), 183 (1258). 188 (1261).
flius:
— com. de Blankenbere 188 (1261).
— com. de Keverenberch 46 (1182). 63
(1195).
fi: Heinricus et
624
Guntherus com, de Keverenberch 63
(1195). + 136.
fius: Albertus com. de Ravenswalt.
— com. de Kevirnberc 152 (1250).
— com. de Rabenswalt 230 (1270).
— (IV.) com. de Swarcburch 95 (1210).
116 (1223).
frater : Heinricus.
— (V.) com. de Swarzburch u. dgl. 195
(1264). 199 (1265). 200 (1265). 200 (1265).
247 (1279)
— (VII.?) com. de Swarzburg 286 (1290),
— (XIII.) com. de Svarzborch, dom. in
Blankinberch, prefectus et conser-
vator pacis etc. 468 (1321).
— com. de Swartzburch (ob mit dem
vor. ident. oder der spätere König?)
498 (1827). 496 (1328).
consang.: Fridericus lantgr.
— Bok an deme lobanke in Erfordia
528 (c. 1340).
— de Bunowe minist. Nuenburg. 75
(1208). 77 (1204). 78 (1204). 80 (1205).
frater : Rudolfus.
— de Bunowe sen. 188 (1261). 196.
— de Bunowe iun. mil. 196 (1264). 227
(1271).
frater: Heinricus.
Gunterus de Bunawe tunc temporis advo-
cat. in Schonenberg 433 (1316).
Guntherus de Kanwerff 367 (1304).
frater : Rudolfus.
— de Krütheym 528 (c. 1840),
- - de Cymmern 476 (1324).
— Vicedominus civ. Erford. 199 (1265),
iun. 157 (1253).
— Vlans 186 (1260). 202 (1266).
ater : Theodericus.
— de Gusowe (Geusa) castell. in Schonen-
berg 361 (1802).
— de Hesler 210 (1267).
Gunther Landegart von Hastinsleybin
Guntherus de Lißnik «. dgl. mil., castell.
in Novo castro 297 (1292). 299 (1292).
817 (1298). 325 (1299). 332 (1300). 353
(1300). 351 (1301).
— Phatz, Phaz (in Obringen) 431 (1316).
434 (1316).
frater: Heinricus.
— de Rochezberg u. dgl. 99 (1213). 105
(1215).
— de Rosla 145 (1244), mil. 265 (1278).
— de Salecke dict. advocati 459 (1320).
459. 460 (1320). Vgl. Guntherus ad-
vocatus.
conthoralis : Jutta.
— de Saltza mil. 458 (1319).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Guntherus de Schafstete «. dgl. castell. in
Wissenbürg u. dgi. (Vitzenburg) 854
(1802). 388 (1805). 384 (1305).
frater : Hermannus.
— dapif. lantgr. 86 (1178). 55 (1190).
59 (1194). 72 (1200) de Slatheim
(Schlotheim) 74 (1203).
— de Slathem mil. 176 (1257). 276 (1279).
frater: Hermannus.
— de Shonenberg «. dgl. mil , castell. 357
(1302). 361 (1303). 362. 394 (1306).
— de Stusforde u. dgl. (Straussfurt) 437
(1317). 448 (1319), patruus Eberhardi
de St. 481 (1325).
fratres: Eberherus. Schasse.
— de Tullenstete (Döllstädt) 306 (1295).
Gunther Wetel (Wecel?) von Weringis-
husen 520.
— Wyndisman 520.
Guntherus advocatus pinc. de Salecke
291 (1291). Vgl. Guntherus de Salecke.
— minist. march. Misnensis 100 (1213).
— monetar.in Ekkehardisperge 278 (1289).
Günther markgräfl. Untervogt in Buttel-
stedt 562 (1311).
Guntheri 439.
Bartoldus opidan, in Eimoldeloiben.
Gunzelin Abt von Dobrilugk 555 (1267).
Gunzelinus de Wolfterbutel 135 (1286),
imper. aule dapif. 93 (1209).
Guncelinus minist. march. Misn. 100
(1213).
Guncelo mil. de Herversleyben 194 (1264).
Gusouwe, Gusow, Gusowe 8. Geusa.
Guta s. Jutta.
Gutenberc s. Gudensberg.
Gutenshusen s. Gutmannshausen,
Gutingen s. Göttingen.
Gutmannshausen : Gutenshusen D. tonıo,
Buttstädt 199. 210. 278. 371. 426.
Henricus de G. frat. Port.
Heinricus de G.
Hermannus de G.
Ortwinus de G. mil.
Guttirn, Guttyrn s. Gottern.
Guzowe s. Geusa.
Gwido s. Guido.
Gynna s. Gónne.
Gyrbuch s. Girbuchsrode.
Gyselerus, Gysilberus s. Giselerus.
Gysingen, Gyso s, unter Gi.
Gyten, Gythen s. Geithain.
H.
H. dec. s. Crucis in Northusen 155 (1251).
H. prior Celle domine Pauline 258 (1275).
Hlerburgis?] prior. inHusdorph 262(1277).
I. Namenregister.
H[einricus ?] de Brein (mon.) Port. 156
H. de Smidehusen 526 (1814). (1252).
Haberich (ob Wüstung Harrebrück 1.
Mansfelder Gebirgskr.? Vgl. Ztschr. d.
Harzver. XIX, 339) 170.
Theodericus de H.
Hacheburnen s. Hakeborn.
Hacke, Hacko s. Hake.
Háseler, Kloster- s, Heseler.
Hagen, Hagin, Hain, Hayn, Hayne, de
Indagine 40. 42. 47. 106. 249. 261.
267. 277. 281. 282. 291. 292. 295.317.
320. 350. 364. 374.
Fridericus de H.
Heinemannus de H., de I. mil.
Heinricus de I. can. Merseburg.
H. mil.
Hermannus de I. mil.
Otto de I. can. Nuenburg.
Petrus de H.
Sigefridus de H.
Hagenau: Hagenowe 254.
Hagenest: Hogeniste D, sw. Borna 246.
Fridericus de H. [292.
Gotshalcus de H.
Thimo de H.
Hagenowe | s. Hagenau.
Ha
Haknefeid: 1 Halievelt D. unweit Oschatz
810. 329. 857. 859, 396.
Johannes de H. mil.
Hain s. Hagen.
Hainberg bei der Neuenbur.
Hainichen : Heinechen,
mw. Eisenberg 806. 856.
Heidenricus de H. mil.
Heinricus de H. in Tutenberg.
Hake, Hako, Hacke, Hacko 174. 175.
204. 208. 269.
Heinricus H.
— H. fil.
Theodericus H. mil.
Hakeborn: Hacheburnen D. bes Egeln 107.
Albertus de H.
Hako s. Hake.
Halberstadt: Halverstat, Alberstaden-
sis, Halberstadensis, Halverstadensis,
Halvirstadensis 25. 36. 37. 64. 66. 67.
86. 87. 106. 107. 161. 235. 240. 247.
296, 303. 804. 545. 545. 547.
ecclesia (Bisthum) 107.
diocesis 161. 192.
Bischof und Kapitel 545.
episcopus 66. 67. 545.
episc.: Cunradus, nachher Mönch in
Sittichenbach. Friedrich, Gartolfus,
Udelricus, Ulricus.
72 À.
einichen D.
625
capellani episcopi: Cunradus. Hein-
ricus sac. Wilhelmus.
notarius epis e heodericus,
dapifer : Th
pincerna : Si hardus.
prepos. : Guntherus. Romarus. Wern-
herus.
decan.: Burchardus. Cunradus,
canonici maioris eccl. 87.
canonici : Albertus de Cruceburch.
Almarus s. Pauli pre Arnoldus
de Scerenbeke. Arnoldus scol. Bern-
hardus vicedomn. — Burchardus de
Slathem. Cunradus de Brambeche,
Cunradus s. Marie prepos. Fridericus
vicedomn. Ghardolfus de Meynersem.
Guntherus, dann vicedomn., dann
in Ludolfus de Hessenhem. Lu-
ol fus de Slathem. Meinhardus archi-
de cati: Lutolfus. Watnherus,
prefectus: Cesarius.
8. Marie 37. 64. 87. 107.
prepos. : Cunradus can. maioris eccl.
canonici: Cunradus. Enwicus diac.
Reinoldus.
inl 8. Pauli 87. 107.
: Almarus can. maioris eccl.
Hal eche, -ecke, -eke, -ekke, Haltdeke,
Haltheke Berg über Freyburg a. U. 188.
281. 246. 273. 282. 297. 816.853. 357.
860. 362.
Fridericus de H. pat.
— de H. fil.
Gebehardus de H,
Hermannus de H. militar.
Hertwicus de H.
Johannes de H,
Thammo de H. mil.
Theodericus de H.
Weidemannus de H.
Haldrungen s. Heldrungen.
Halle, Hallis (4b), Hallo (Abl.), Hallen-
sis 25. 27. 51. 56. 57. 119. 120. 121.
159. 160. 168. 244. 250, 469. 479. 505.
583. 558.
oppidum archiepisc.Magdeburg. 159. 469.
com. salineseu officiatus archiepisc. 469.
Abgabenfreiheit für das Kl. Pforte 159.
469. 505.
cives : Burchardus fil. Volcmari. Hein-
ricus fil. Almari. Phylippus monetar.
(eccl. canon. regular. de s. Mauricio
51. 56.
prepos.: Dudo. Reinhardus ?
fratres de Novo opere 56. 57.
prepos. : quondam am Ludolfus, tunc
manens in Stube
626
hospitale s. Marie Teutonicorum 119.
provisor ; Phylippus. [121.
Cunradus de H. can. Cyzensis.
Heinricus de H. ord. Predicatorum
(in Erfordia ?)
Henricus de H. mon. | Port.
Otto de H. cons. Erford.
Halstete (Allstedt nó. Artern ?) 65..
archipresb, : Guntherus.
Haltdeke, Haltheke s. Haldeche.
Halverstat, -stadensis, Halvirstadensis
s. Halberstadt.
Hamburg, Bischof von H. 545.
Hane 435.
Albertus H. (rust, in Lissdorf ?)
Hanevelt s. Hahnefeld.
Hanschesleybe, Hantscusleiben, Hant-
ghusleiben, H antzscheleibe, Hantzschus-
leuben s. Henschleben.
Hardisleben : Hartisleiben D. n. Buttstädt
139. 551.
uern in H. 551.
Heinricus de H.
Harmannus s, Hartmannus.
Harras D. s. Schl. Heldrungen 437.
Heinricus de H. mil., castell, in Bich-
lingen.
Harstal Wüstung bes Mihla n. Eisenach
Johannes de H. [494.
Hart silva bei Steinbach sö. Bibra 29.
— Wüstung in derselben Gegend 210,
Theodericus de H. mil.
Hartenstein St. 80. Zwickau 404. 405.
castellans in H.: Albertus de Munen
mil. Bertoldus de Rositz. Conradus de
Munen. Hermannus de Olsnitz ad-
vocat. Theodericus de Munen,
Harthemannus, Harthmannus s. Hart-
mannus.
Harthmudus s. Hartmudus.
Harthungus s. Hartungus.
Harting 520.
Konemund H.
Hartisleiben s. Hardisleben.
Hartleybus acoluthus des Kl. Bosau
l vgl. 529 (1185).
Hartlievus Gensewz burg. Erford. 98
(1212).
Hartmannsdorf: Hartmannisdorf D. bei
Eisenberg 90.
Sifridus de H.
Hartmannus prepos. Nuenburg. 75 (1203).
77 (1204). Vgi. Hermannus prepos.
— dec. Nuenburg. 45 (1181).
—- de Dasle can. Mersburg. 228 (1269).
— can. Merseburg. 106 (1216).
— can, Nuenburg. 80 (1168). 31(1172).
— vicedomn. Nuenburg. 8. 21 (1153).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Harmannus, Hartmannus can. Cicensis
5. 18. 22. 23 (1154).
Harman nus abb, Vallis s. Georgii 181
(1238)
— dec. Hersfeld. ned 12 820). 1L 118 (1220).
— burgrav. de K rg «. dgl.
489 (1827). 491 L (1997) 492 (1827). 491
(1828). 49 1928)
pater :
filia : Sophia.
, fratres: Albertus, Otto. Theodericus.
— com. de Wirteneberch 95 (1209).
— de Bergowe (Bwrgau) 124 (1227).
— ONE (in Eyboldeleyben 7?) 439
(1817
coniunz : Thela.
— de Gutingen burg. Erford. 98 (1212).
frater : Tiheodericus.
— de 5) arungen «. dgi. 88 (1203). 104
(1215
pater: Heinricus.
frater : Theodericus,
Harthmannus de Holbach mil. 457 (1319).
Hartmannus de Horeburch 51 (1184).
— de Lizingestorf (Lissdorf) 293 (1292).
Harthemannus, Hartmannus de Lobe-
deburg Wi dgl. 80 (1168). 40 (1180). 42
(1180). 44 (1181), als Vater des fol
genden 70 (1199). .
frater : Otto.
Hartmannus de Lobedeb u. dgl, 44
(1181). 70. 71 (1199) — Hartmannus
oder Hermannus? 95 (1210) — 105
(1215).
ater: Hermannus.
— de superiori castro in Lobedeburg
124 (1227).
ater: Hermannus.
— de Saleburch 124 (1227).
— deSalekke 80 (1168), S. Hermannus.
— rust. eccl Port. (in Thesnitz) 217.
218 (1268).
fratres: Hertwicus. Jacobus.
Hartmodus prepos. sanctimon. in Schip-
litz 307 (1296).
Hartmudus sac. in Gozk 67 (1197).
— de Bretingen mon. Hersfeld. 112(1220).
113 (1220).
Hartmodus de Bulewitz marsc. Friderici
lantgr. 428 (1315).
Hartmudus de Delewitz (verschrieben für
Bulewitz?) mil. 458 (1319).
Hartmut de Doberscen (Dóbritschen) 145
(1244). .
Harthmudus civ. in Wye 411 (1313).
Hartnidus de Alrestete minist. regni 26
(1157;. 40 11180). 42 (1180).
filius:
I. Namenregister.
Hartnidus, Hertnidus de Alrestete v. dgl.
40 (1180). 42 (1180). 50 (1183).
Hartnidi 501.
Bertoldus H, castell. in Yscherstete.
Hertnidi 494.
Johannes H,
Hartungus prepos. sanctimon. in Cap-
pilndorff 287 (1291).
— cellerar., mon. Hersfeld. 112 (1220).
113 (1220).
— subprior, mon. in Reinereburnen ( Rein-
hardsbrunn) 162 (1254).
— Cingularus, mil. dict. Cingelere 181
(1258). 194 (1264).
— de Gota burg. Erford. 157 (1253).
— de Lungeshusen mil. 375 (1304).
— Moz burg. Erford. 98 (1212).
Harthungus, Hartungus de Stusforde
(Straussfurt) 204 (1266), 208 (1266).
Harttun ger B berheri de Salza
190 (126
Hartwig s. 3 Hertwicus.
Hassel : E Gazele Bach bei Häseler 29 f.
Hassenhausen: Hassenhusen, -husin,
Hassinhusen, -husin villa D. w. Kósen
61. 281. 812. 330. 832. 333, 849. 385.
senior 830. 938.
cives 338.
Hassia s. Hessen.
Hassinhusen, -husin s. Hassenhausen.
Hassleben: Hastenleyben, Hastensleiben,
-leibyn, -leyben, -leybin, Hastesleiben,
-leyben, Hasthensleyben, Hastinsleybin
villa D. ö. Gebesee 146. 843. 431. 460.
462. 463. 464. 465. 519. 520.
residens in H.: Theodericus Rint-
fras.
opidanus: "Theodericus Rynthfraz,
Rindtfraz iun,
Cunradus de H.
Gunther Landegart von H.
Henricus de H.
Heinricus Gretz de H.
Hugo de H.
Rudegerus de H.
Sifridus de H. mil,
Hatenstete , Hattinstete (ob Hottelstedt
D. nw. Weimar 3) 460.
Albertus de H. mil.
Hatto de Sconinbere 101 (1213), sen.
108 (1217).
Hauenthal: Heuental, Heutal, Hewetal,
Howetal villa Wüstung w, Buitetàdt
232. 256. 259. 313.
Bertoldus de H.
Petrus de H.
627
Hausen: Husen, Husin, de Domo D.
n. Gotha 55. 59. 139. 140, 142. 206.
Ekkehardus de D. 1269. 412,
Heinricus de H.
Ludewicus de H. mil.
Otto de D.
Haselberg: Havelbergensia, -b
avelberg: Have ensis, -burgensis
66. 218. 545. E m
Bischof 545.
Has d ; Heinricus. Helembertus,
a ayne s. Hagen.
He eleiben 8. Ebeleben.
Hechendorf,-dorff, -dorp, -dorph, Hechin-
dorff, Hekendorf, -dorp D.nw. Wiehe
18. 20. 28. 29. 33. 81. 92. 186, 147.
150. 159. 162. 170. 193. 210. 210, 280.
281. 232. 260. 315. 316. 818. 323, 384.
374. 419. 486,
pagus 210.
villa in pago Thuringie 18.
eum curia, Wirthschaftshof (des
rte) 20. 29. 33. 81. 92. 136.
230. 232. 260. 384. 419.
fratres (Portenses) in H. 210.
magisiri, rectores curie: Albertus.
. Alexander. Cunradus. Hermannus de
- Bozeleyben. Otto Bawarus, Rudolfus,
vinea 92.
forwerg in Caracto underhalb —
Hechendorff 318.
Hedewigis abbat. sanctimon. in Cap-
pilndorff 287 (1291).
Hedwig Aebtissin de Grimmis, von
Marienthron 558 (1298). 561 (1310).
— (?) Priorin in Heusdorf 268 A.
Hede migis prior. in Wechterswikele 149
Hedwig Markgräfin von Meissen 541
11
Hedewigis relicta Heinrici de Culszowe
(Goldschau) 324 (1299).
Hedwigis heres Rudolfi marsc, de Trebere
370 (1304).
Hedinricus s. Heidenricus.
Hegeno com. de Urah 132 (1284).
Heichelheim: Huchilheim D, n. Weimar
. 98
9.
lebiscitum 289,
Heidenricus prepoe. Misnensis 129 (1281).
— de Zangenburg can, Numburg. 144
. (1243)
— prepos. de Sulze u. dgl. 51 (1186).
52 (1186). 71 (1199).
— notar. com. de Rabenswalt 210 (1267).
Heidenreich Abt von Buch 568 (1330).
Heidenricus abb. de Walkenrede, nachher
Abt von Morimund 78.
628
Heydenricus subdiac. des Kl. Bosau 1 vgl.
529 (1185).
Heidenricus mon. Cellensis 268 (1279).
— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197).
— sac. in Gozk: 67 (1197).
— sac. in Gozk 67 (1197).
-- mon. Port. 157 (1258).
Heydenricus camerar. in Sychem (Sit-
tichenbach) 331 (1300).
Heidenricus de Berke mil. 196 (1264).
— de Bibera 230 (1270). 259 (1276).
—- fil. Erenfridi civ. Nuenburg. 392 (1292).
Heydenricus fil quondam Volradi (in
Rosbach) 440 (1317). Wohl «dent. mit
Heidenricus de Rosbach.
frater: Rudolfus.
Heidenricus de Grost u. dgl. mil. 297
(1291).299 (1292). 813 (1297). 867 (1304).
heredes : Ernfridus. Theodericus.
frater : Bertoldus advocat. Novi castri.
— de Heinichen mil. 856 (1802).
Heydenricus de Heseler mil. 270 (1280).
Heidenricus deLibenhain mil. 168 (1255).
— de Lobdeburch 124 (1227).
— Marchio 256 (1274).
— de Ormunde 87 (1208).
— dict. Osterricher 252 (1274— 1280).
fratres: Conradus. Gebehardus.
— de Rode 248 (1273).
—, Heydenricus de Rosbach u. dgl. 495
(1327). 528 (1347). 524 (1847). 567
(1846). Vgl. Heydenricus fil. Volradi.
conthoralis: Elisabet.
filius :
— de Rosbach 524 (1347).
— de Rutenstete civ, Erford. 267 (1279).
— de Salza minist. regni 26 (1157).
Hedinricus, Heidenricus, Heydenricus
Schober «. dgl. mil. 230 (1270). 828
(1299). 323. 349 (1801).
pater: Hermannus de Wie mil.
mater; Zacharia.
fratres : Heinricus. Hermannus.
Heidenricus, Heindenricus de Weta«. dgl.
— iudex legalis 49 (1183) — 70 (1199).
77 (1204). 80 (1205). 86 (1207).
ater :
Heindenricus de Weta iudex legalis 49
(1183).
^ de Zanchenberg minist. Nuenburg. 75
1203).
Heidenricus de Zuecen (Zwätzen) 178
(1257).
— minist. episc. Merseburg. 37. 38 (1179).
90 (1184).
frater : Heinricus.
Heydinricus monetar., civ. Nuenburg. 401
(1808).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heiligenstadt: Heylingistad 520.
ernherus de H, vicar. s. Marie
Erford.)
Heiliges Land 547. 559.
Heilingen (Name verschiedener Dörfer
86. Mühlhausen, auch Wüstung nö.
Weissensee) 431.
Theodericus Junge de H.
Heilsbronn Mfl. bei Ansbach, ehem.
Cisterz.-Kl. 84 A. 103 A.
Heindenricus s. Heidenricus.
Heine opidan. in Eimoldeloiben, patruus
Alberti Nacht 489 (1317).
Heinechen s, Hainichen,
Heinemannus Brandeys cons. civ. Nuen-
burg. 400 (1808).
Henemannus dict. Kamerarius civ. Cy-
censis s. Heinricus camerarii -
Heynemannus de Gyten civ. Cycensis
8. Heinricus de Gythen.
Heinemannus, Heinmannus, Heyne
mannus de Hain vu. dgi., deInd ine mil.
261 (1277). 281 (12891. 282 (1289). 291
(1291). 295 (1291). 317 (1298), coneiliar.
Alberti lantgr. 320 (1298).
—, Heynemannus de Herversleiben wv. dgl.
849 (1901), 488. 489 A.
filii 438.
frater : J ohannes mil.
patruelis: Hugo.
u de Lanzegendorf civ. Nuenburg. 365
1803).
Heynemannus de Meller civ. Nuenburg.
: annue.
Henemannus de Munre (Monra) mil.
322 (1299).
Heinemannus de Wikerstete «. dgl. 367
(1304). 368 (1804). 370 (1304).
Heinmannus scult. de Lutenthal 494
(1327).
Heinemannus, Heynemannus (in Obrin-
gen) 431 (1816). 484 (1816).
fratres : Nicolaus. Thyzel.
soror: Elisabeth bekina.
Heinichen s. Hainichen.
Heino de Kirchdorf 829 (1300).
— de Tornow 246 (1272).
— advocati mil. 481 (1825).
Heinricus archiepisc. Colon. 132 (1284).
— archiepisc. Gnezin. 94 (1210).
— archiepisc. Mediolan. 122 (1220)
— archiepisc, Mogunt., archicancell. 14
(1144). 19 (1147). 581 (1148).
— episc. Basil 132 (1284).
— episc. Brandeburg. 218 (1268).
- - episc. Eistetensis (Exchstádt)192 (1234).
— episc. Havelburg. 218 (1268). .
I. Namenregister.
Heinricus, Henricus episc. Mantuan.,
imper. aule vicar. 98 (1209), 122 (1926).
Heinrich (I.) Bisch. von Mergebur x 1267.
Heinriens(H. )episc. Mersburg. 326(1299).
558 (1989).
Henricus (III.) episc. Mersburg. t 487.
Heinrich (IV.) Bisch. von Merseburg 568
(1849). 568 (1349).
Heinricus, Henricus episc. Nuenburg.
467 (1821). 468. 480 (1824). 496. 497
(1828). 507 (1833), 563 (1828). 565 (1332).
- - episc. Wormatiensis 182 (1234).
- prepos. Angarensis (Enger) 66 (1197).
-- prepos. de Biber Bibera 71 (1190), «dent.
T einricus dec. Magdeburg.
-- prepoe. de Grunenberg, can. Magde-
burg 160 (1254).
-- ai ae Mersburg. 38 (
De a eraburg. 98. 106 (1216). 119.
1 0 (1226), 121 (1236).
- - prepos, Mersburg. 141 (1242).
- - prepos. Mersburg. 327 (1299).
Henricus prepos, ersburg. 487 (1827).
Heinricus prepos. Cycensis 304 (1295).
804 (1295). 850 (1301). 896 (1807).
- dec. Magdeburg. 66 (1197), ident.
omit Heinricus prepos. de Bibera. .
-- dec. Numburg. 148 (1243).
- dec. Cycensis 190. 203. 207.
Heinrich Prior von St. Moritz in Naum-
burg 991 A. (1292).
Heinricus prior s Manrieii prope Nuen-
Nuenburg. 229
burg 391 (1806).
— de Aldenburg can.
qa camerar. 235 (1271), o de
241 (1271).
-— de Alrestete can. Nuenburg. 108 (1217).
dii gnanburg can. Merseburg. 106
16)
—- (Theodericus ?) de Cremashowe (Orim-
mitschau) can. Nuenburg. 278 (1286).
Henricus, 3 Vlugilsburg can. Numburg.
148 (12
Heinricus de Hagene can. Mersburg. 55
(1191), vielleicht ident. mit
er Yo agine can. Merseburg. 106
121
-—, Henricus de Isenberg «. dgl. can
Cycensis 814 (1297). 857 (1301). 59
(1802).
-- de Müchele can, Mersebur urg. 106 (1216).
-— de Sonneborn rector scolar. s. Augu-
stini in Erffordia 501 (1829).
Henricus de Strazburg can. Numburg.
143 (1243).
Heinricus, Henricus de Waldesberg «
dgl. can. Nuenburg. 874 (1304). 402
(1309). .
Geschiehtaq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII.
029
Hee de Weta can. Nuenburg. 100
(1218
Heinrieus can. Babenberg. 71 (1199).
Henricus scol. s. Gereonis (in Colonia)
98 (1209).
Heinricus subdiac., can. Mersburg. 51
(1184),
— ean. Mersburg. 16) (1184). 55 (1191),
camerar. 106 (121
frater: Bertoldus. prepos. Mersburg.
— cust., can. Merseburg. 106 (1216).
— scol., can, Nuenburg. 5. 16 (1144). 18.
— ‚Heynricus mag., can, Nuenburg. 20.28.
Henricus cellerar., can. Nuenburg. 100
(121
Häinriche cust., can. Herbipol. 109 (1217).
—, Henricus can. nsis 5
Henricus can. Cyoensis 810 (1290).
Heinricus de Butitz w. dgl. vicar. Nuen-
burg. 275 (1287). 27? (1288).
, Henricus de Kamburg «. dgl. vicar.
Nuenbune. 389 (1306). 891 (1306). 402
-- de Jhene vicar. Nuenburg. 275 (1287).
Henricus de Somerde vicar. s. Michaelis
(Erford.) 520 (1845).
Heinricus, Henricus de Wizense vicar.
(1812). 9 391 (1306). 416 (1812). 417
)
— vicar. Nuenburg. 888 (1805). 889 (1806).
fratrueles : Heinricus com. de Oster-
felt, Hermannus can. Nuenburg.
Henricus vicar. s. Kiliani Nuenburg. 517.
— de Lobede capellan. episc. Nuen-
burg. 257 (1275).
Heinricus de Schyrntschyn «. dgl. capell.
episc. Nuenburg. 887 (1805). 387 (1805).
1206) l. episc. Halberstad., sac. 87
1
—- capell. burgrav. in Misena, pleb. in
Lesenitz 404 (1309). 405 (1809).
— capell. episc. Nuenburg. 168 (1818)
— capell. com. de Orlemunde 444 (1818).
-- mag., aule regie protonotar. 253
(1274).
— de Isenberg notar. episc. Nuenburg.
298 (1292).
— notar. episc. Nuenburg., cler. 168 (1255).
— scriptor com. de Orlamunde 195 (1264).
Henricus notar. com. de Rabinswalt 323
(1299).
Heinricus notar, lantgr. Thuring. 88
(1208). 117 (1223). 126 (1228).
Henricus pleb. de Butenitz 295 (1291).
Heinricus vicepleb. in Emundeleibin
(Endeleben) 822 (1299).
Heinrich Pfarrer der Bartholomäikirche
in Erfurt 271 (1282).
4l
630
Heinrieus pleb. de s. Cruce in Goser-
stede «. dgl. 424 (315) 425 (1815).
428 (IIS) — 427 (1315
pleb. de s. Maria in oserstede u.
"ddl 424 (1815). 425 (1918). 428 (1815).
486 (1817) -— 427 (1915)?
— pleb, in Lesenitz «. dgl. s. Heinricus
capell. bur in Misena.
Henricus pleb. in Madela 514 (1842).
— pleb. in Nesze 472 (1328).
Qs). paroch. de Orlamunde 183
(1258
paroch. de Rudolfistat 183 (1258).
—, Henricus pleb. in Thannenrode v. dgl.
440 (1817). 484 (1526). 484 (1826).
— parroch. de Thungesbruchen (Thams-
brück) 139 (1239).
— , Henricus archipresb. in Trebere 158
(1258).
—- de Trebere sac. 261 (1277).
ey presb. in Superiori Trebere 327
1299)
Heinricus quondam pleb. in Wecelshain
414 (1312).
— dict. Prepositus cler. 168 (1255).
-— diet. de Raspenberg u. dgl. cler.,
patruus Theoderici dicti dapifer 427
(1815), mag. 478 (1323).
fratres: Albertus. Heinricus. The-
dericus. Theodericus.
-- de Bochusen mag., cler. 263 (1277).
— de Honloch frat. hospital Teuton.
122 (1226).
— &bb. de Cunradisburg 87 (1208).
— abb. Hersfeld. f 118.
— abb, Hersfeld. 192 (1264).
Heinrich Abt von Hersfeld 294 A.
(1291).
Heinricus abb. (s. Petri et Pauli) in Alden-
burg (Merseburg) 56 (1191).
abb. b. Petri et Pauli prope Mers-
— burg 420 (1818).
— abb. de s. Georgio (Nuenburg.) 86
(1207). 101 1218).
frater: Albertus.
-- abb, s. Georgii Nuenburg. 228 (1269).
235 (1271).
Heynricus abb. de Bigouwe (Pegau) 21
1153).
Hänriene (I.) abb, in Porta 156 (1252).
178 (1257).
Heinrich (statt Dietrich) abt zcur Pforten
818 (1298).
Heinrious, Henricus (II.) abb. in Porta
409 (1908). 407 (1810). 410 (1311). 412
(1812). 561 (1310).
— abb. Augensis (Reichenau) 122 (1226).
— abb. de Ryphenstein 283 (1289),
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heinricus, Henricus, Heynricus abb,
Syalkenrid. u.dgi. 8. 17. 21 (1153).
28 (1159). 581 (1147).
Wilkenrted. 546 (1215).
— — pre pos. sanctimon. ad s. Martinum
extra oiv 463 (1820).
— prepos. sanctimon. in Grunen
298 (1292).
— maior prepos. Hersfeld. 816 (1304).
— , Henricus cw sanctimon. in
Heseler 443 (1818). 470 (1322).
u bp. sanctimoD. in Husdorph 262
)
— dec. Hersfeld. 521 (1845).
an b. Petri et Pauli apost. prope
ro 420 (1818).
rior Port. 150 (1250). 281 (1270).
(1918 (270. 247 (1278). 250 (1273). 251
— prior Port. 471 gr 471 (1322).
— mon. Cellensis 268 (1279).
Henricus diac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
— gubdiac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Bri Quezicz mon. in Borgelino 410
(
— de ord. Predicatorum in Erfordia
180 0 (12 57).
allis ord. Predicatorum (in Er-
Tpordian) 250 (1273).
Henricus cellerar. de Valle b. Georü
284 (1289).
Heinricus subdiac. in Gozk (Goseck) 67
(1197).
— subdiac. in Gozk 67 (1197).
- eamerar, dominorum Hersfeld. 112
. (1290). 118 (1220).
dono" , non, Hersfeld, 112 (1220). 113
— Scheio mon. (Hersfeld.?) 377 (1304.
— cellerar., mon. in Mimeleibem 164
(1955),
— cant. Port. 82 (1172).
— eant. Port. 148 (1250).
-— cellerar., mon. Port. 187 (1260). 190
(1260). 193 (1264). 196 (1264). 198
(1265). 199 (1265). 250 (1278).
— mag. conv., mon. Port. 188 (1261).
196 (1264). 512 (1268).
— aubprior Port. 187 (1260).
— de stete (mon. " Port. 252.
— (de Balgestete) mon. Port, 495 (1 c
fratres : Fridericus, Hermannus,
mannus de B
— de Bren mon. Port, 160 (1254). 244
(1269). 288 (1271) — cellerar. 251 (1273)
-— 251 (1273). 32. 267 (1279).
I. Namenregister.
Heinricus, Henricus Claube, Clawe
monachilem habitum in Porta professus
288, ınon. Port. 439 (1317). 445 (1318).
456 (1319).
pater: Heinricus C. in Libenstete.
- - de Cunua p mon, Port. 376 (1304).
Henricus de Hallis mon, Port. 479
(1324).
— de Sommeringen «. dgl, mon. Port.
515 (1848). 520 (1845).
Hinricus de Tzitz sac, (Port) et con-
fessor des Kl. Nimbschen 568 (1350).
Henricus de Wizelebin mon. Port. 494
(1827).
Heinricus Keller (sive Truthson) conv,
Port. 452 (1319). 464 (1820). 465
(1820).
--- de Codirse (Ködderstzch) conv. Port.
146 (1247).
frater: Albertus conv. Port,
— de Flemin frat. Port. 187 (1260).
— de Gracia dei conv. Port. 289 (1291).
Henricus de Gutenshusen frat. Port.
199 (1265).
Heinricus, Henricus de Libenstete «. dgl.
conv. Port. 181 (1257). 188 (1261). 190
(1263). 196 (1264) 197 (1265). 199
(1265). 202 (1266). 208. 297.
filius: Heinricus de L. mil.
-- fil. Martini de Thuswiz, frat. Port.
187 (1260).
-— fil. Rukeri, frat. Port. 187 (1260).
— de Sconewerde conv. Port. 479 (1824).
— de Tutzeleuben conv. Port. 445 (1818).
— de Wie conv. Port. 186 (1287).
— frat. Port, 181 (1257).
— mag. curruum in Borsendorf, frat.
Port. 140 (1289). 178 (1251).
— opilio in Borsendorf, frat. Port. 140
(1289).
—- mag. (curie) in Ver «. dgl.,conv. Port.
171 (1255). 176 (1257). 190 (1263). 208.
207 — ob derselbe 322?
— de Tuseleybin (?) mag. curie in Vehre,
frat. Port. 822 (1299).
-— de Crutheym conv. Port. 288 (1271),
mag. aratrorum in Vehre 322 (1299).
— de Vileborn cellar. in Vher, conv.
Port. 488 (1817). 439 (1817).
— am curie in Vlurstete, conv. de
Husdorph 262 (1277).
—, Henricus mag. curie in Gernstethe
u. dgl., conv. Port. 434 (1816). 562
(1310), wohl ident. mit
— de Kutzeleyben u. dgl., mag. curie
in Gernstede «. dgl. conv. Port. 424
(1315). 425 (1315). 427 (1315). 428
(1815). 442 (1318). 447 (1319).
631
Heinricus auriga in Gernstete 286 (1271).
— de Osfurde (mag. curie, conv. Port.)
170 (1255).
— de Gehoven mag. curie in Porta
(conv. Port.) 499 A. (1328).
— mag. curie in Waldichen, conv. Port.
224 (1269).
Heinrich IlI. Kaiser 541 (1051.
Heinricus fil. regis (Cunradi IIL) 19
(1147). Vgl. 385.
— (VI.) rex 32 (1172). 539 (1190), im-
perator 59 (1194) — rex Sicilie 61 (1195)
— 68 (1195). 540, Oheim des Herzogs
Boleslaw I, von Schlesien 548.
— VII. Bomanorum rex 128 (1230).
132. 183 (1284).
_ (der Löwe) dux Baxonie et Bawarie
25 (1157). 27 (1157), Bawarie et Saxo-
-nie 28 (1162).
— dux Zlesie 95 (1210). 542 (c. 1200).
948 (1201). 544 (1902). 546 (1215).
Vater: Herzog Boleslaw I.
Bruder : Jarozlaw Bisch. von Breslau.
— (statt Hermannus) com. palat. de Reno
19 (1147). Vgl. 385.
Henricus lancgrav. Hassie 505 an).
germans: Ludewicus cust. Magde-
burg. Otto archiepisc, Magdeburg.
Heinricus (Raspe) Thuringie lantgrav. et
Saxonie com. palat, 125 (1228). 126
(1229). 130 (1283). 185 (1236). 136. 139
(1239) -- sacri imperii per Germa-
niam procurator 142 (1242). 142 (1243)
— 552 (1239).
atres: Cunradus. Ludewicuslantgr.
-— fil. Alberti lantgr. 266 (1279).
fratres: Fridericus. Theodericus.
— , Henricus march. de Brandinburg,
Brandenburg. et Landisberg. 398. 403
(1809). 559 (1304).
— frat. Theoderici march. (Lusatie) 25
(1157). 27 (1157).
frater : Dedo.
—, Heinrich (d. Erlauchte) Misnensis
et Orientalis marchio 129 (1281). 187
(1288), Thuringie lantgrav. et Saxonie
com. palat. 151 (1250) — ohne Namen
152 (1250). 178 — 176 (1257) — ohne
Namen 177 (1257) — 184 (1259). 200
(1265). 257. 267 (1279). 549 (1225).
551 (1228). 556 (1274).
pater : "Theodericus,
Mutter: Jutta.
Stief bruder : Hermann Gr. v. Henne-
berg.
— com. Ascarie 182 (1284).
— com. de Bichlingen u. dgl. 397 (1307).
492 (1816). 486 (1317). 487 (1817).
41*
632
498 (1817). 489 (1817). 448 (1819).
461 (1820). 568 (1328).
Heinricus, Henricus com. de Buch v.
dgl. 23 (1154). 24. 25. 86 (1178).
37 (1179). 39 (1180). 40 (1180). 42
(1180). 49 (1183). 51 (1186). 55 (1190).
71. 72, advocat. eccl. Mimeleib. 46
(1182).
* filius in Porta sepultus 24.
socer: Bigebodo de Scartvelde.
— (com.) de Buch, advocat. de Buch
164 (1255). 165 (1255).
— burgrav. de Burnstete (Bornstedt) s.
Heinricus burgrav. de Novo castro.
— fil. Guntheri com. (de Kevernberg)
63 (1195).
frater: Guntherus.
— burgrav. de Donin (JDohna) 105
(1215).
— eom, de Glichen 181 (1283). 170 (1255).
171 (1256).
— com. de Glichenstein 328 (1299).
— com. de Helderungen 51 (1186), ident.
mit Heinricus de H.
- - burgrav. Hersfeld. 114 A. (1220).
frater : Ghiso.
--, Henricus com. de Honstein «. dgl.
244 (1972). 265 (1278).
— burgrav. de Burnstete 70 (1199), de
Novo castro 72 (1200).
-- com. de, in Manisfelt #. dgl. 302 (1294).
308 (1294), senior, com. oder burgr.
de Novo castro 235 (1271) — zweifel-
haft, ob auf diesen oder den folgenden
zu beziehen 257 (1275) -— 278 (1286).
277 A. (1284). 280 (1289). 303 (1295).
811 (1296). 365 (1303), com. de Oster-
velt «. dgl. — zweifelhaft, ob auf diesen
oder den folgenden zu besichen 247
: (1978) —- 279 (1289). 282 (1289). 284
(1290). 307 (1296). 848 (1901). 850
(1301). 872 (1804). 888 (1305).
pater: Hermannus quond. prefect.
Novi castri.
fratres: Burchardus. Guntherus can.,
vicedom., prepos. Halberstad., can.
- Nuenburg. Heinricus iun. com. Her-
mannus can. Nuenburg. Herman-
nus com. Meinherus prepos., episc.
Nuenburg.
fratruelis: Heinricus vicar. Nuenburg.
patruus, consang.: Meynherus bur-
grav. Misn.
- - jun. com. de Novo castro (Breder
des vorigen) 285 (1271) — vielleicht 257
(1275) - . 97 A. (1284), vielleicht com,
de Ostervelt 247 (1278).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heinricus com, de Orlamunde, patruus
Hermanni com, de O, 294 (1291). 377
(1804). 398 (1807).
fratres: Hermannus. Otto,
— eom. de Ostervelt s. Heinricus com.
de Manisfelt,
-—, Henricus iun, advocat, de Plaue «. dgl.
dict. Rucze, Ruze 493(1827). 496 (1823).
consang.: Fridericus lantgr.
—- (III.) com, de Svarzcburch «. dgl. 40
(1180), 42 (1180). 46 (1182).
- - (IV.) com. de Swarcburch u. dgl. 95
(1210). 104 (1215). 105 (1125) 116
(1223). 125. 126 (1228).
germanus : Guntherus.
-— (V.) com. de Swarzburch «. dgl. 137
(1238). 152 (1250). 183 (1258).
— , Henricus com., frater provincialis
(Ludewici II.) 6. 18.
— advocat. de Wida 105 (1215).
— advocat. de Wida 188 (1258).
coniux : Sophie.
— com, (termuthlich de Manisfelt, Novo
castro, Ostervelt, 5. oben) 392 A. (1300).
—, Henricus, Heynricus de Aldenburg
u. gl. 17. 21 (1158). 28 (1154).
— , Henricus de Aldenb u. dgl. 31
(1172), 45 (1182). 58. 60 (1194). 77
(1204). 80 (1205).
frater : Bertoldus.
- - de Alesleben dapif. archiepisc. Magde-
burg. 160 (1254).
— fil. Almari civ. Hallensis 160 (1254).
-- de Alminshusen famulus Friderici et
Burckhardi de Heringen 499 (1828).
-— de Alderstede (Allerstedt) 51 (1186).
-— de Alrestete 158 (1250). 164 (1255).
178 (1256). 239 (1271).
frater : Lutolfus.
patruelis: Heinricus de A, mil.
-— de Alrestete mil. 289 (1271).
patrueles: Heinricus. Lutolfus.
— deAllerstete sen. nob.252 (1274—1280).
— de Allerstete iun. 252 (1274—1280).
— de Alrestete mil., advocat. ville Brant-
bach 256 (1274).
— de Alrstete sororius Heinrici de Gliz-
berg 326 (1299).
— de Alrestete mil. 486 (1827).
— filius Alberti advocat. de Alstete
(Allstedt) 140 (1239).
Heinrich von Amendorf 558 (1249).
Heinricus, Henricus pinc. de Apolde w.
dgl. 198 (1265). 199 (1265). 200(1265).
200 (1265). 204 (1266). 208. 252 (1274
- 1280). 262. 263 (1277).
frater : "Theodericus. .
socer: Waltherus de Varila mil.
I. Namenregister,
Hencze, Henrich hern Arnoldis 519. 520.
Henricus de Arnstete mil. 413 (1812).
428 (1815).
Heinricus de Balgestete 1 230.
relicta: Gertrudis,
— de Balgestete 482 (1825). 483 (1826).
495 (1327).
— Schalun de Ballenhusen «. dgl. mil.
190 (1263). 203. 207. Vgl. Heinricus
Scalun.
— de Bappinheim (Pappenheim) impe-
rialis aule marec, 132 (1284).
— de Batchendorf u. dgl. (scheinbar ident.
mit Heinricus de Owerstete) 233. 300
(1293).
frater: Rudolfus de Owerstete.
— Baurus castell.in Yscherstete501 (1828).
Henrich Beck 519.
Heinricus Beiol (Reiol?) civ. in Wie
816 (1297),
— de Bendeleiben minist, lantgr. 74
(1208). 127 (1229).
fratres: Egelolfus. Reinhardus can.
udolfus.
Nuenburg.
— dict. de Bennendorf rust. (in Liss-
dorf?) 427 (1815).
— de Berka 185 (1260).
— de Berlstete mil. 223. 224 (1269). 264
(1278). 264 (1278).
mater: Adelhedis,
frater: Lutolfus.
soror: Berchta.
— de Berlstete 223 (1269).
— frat. Bertoldi prepoe. Merseburg. 67
(1197).
Henricus de Betshowe «. dgl. (Bösau)
Y 357. 361.
relicta : Cristina.
Heinricus Bettestro 248 (1278).
— , Henricus de Biltersleiben «u. dgl.
(Bindersleben) civ. Erford. 199 (1265),
cons, 244 (1272), iun., mag. cons. 291
(1291), civ. 328 (1299).
frater: Ludewicus.
— de Blankenhain mil. 248 (1278).
fidus patrui: Ludewicus de Mel-
dingin mil.
--, Henricus de Blisegrin «. dgl. (Pleis-
mar) mil. 289 (1291), opidan., castell.
in Heseler «w.dgl., Marchtheseler 442
(1818). 448 (1318). 475 (1824).
frater : Fridericus.
Henricus Blume 431 (1316). 434 (1316).
Heinricus, Henricus de Brandensteyn
mil. 290 (1291). 469 (1821).
frater : Albertus.
acunculus: Albertus de Concz.
— de Brandowe 877 (1304).
638
Heinricus de Bretinbuch u.dgl. 274 (1287).
275 (1287). 276 (1287).
fratres: Friderieus. Hermannus.
Verwandtschaft s. unter Conradus
Balchstete
de .
— de Bruch mil. 278 (1286).
— de Buch s. Heinricus comes de Buch.
— de Buewditz (civ. Erfford.?) 478 «.
A. (1324).
— de Bunowe 188 (1261). 196.
-— de Bunowe mil. 196 (1264).
frater: Guntherus iun.
— de Burnstete s Heinricus burgrav.
de Burnstete.
— de Buschendorff, Putschindorff ca-
stell. in Eckhardisberge 424 (1815).
Hiermit wohl identisch:
de Buschendorff «, dgl. castell Ger-
hardi marsc. in Goserstethe 447 (1819).
(Heinricus?) dict. Buschindorff «. dgl.
444. Vgl. Heinricus Potzendorff «.
Heinricus dict. Puschendorff. E
Heinricus de Cale 71 (1199).
pater : Godescalcus. '
filius : Godescalcus.
Henricus de Kalemil.357 (1302).359(1302).
Heinricus de Kalendin w. dgl. marsc.
(aus der Familie von Pappenheim) 61
(1195). 98 (1209).
Henricus de Camburg u. dgl. 77
(1204). 80 (1205).
Heinrich von Kamenz 566 (1836),
Heinricus Caraz 279 (1289).
— de Kaskeriken (Kasekirchen)154 (1950).
— Kewil de Wimaria iudex lantgr, 294
(1269). '
- - Kezilhuth 164 (1255). 165 (1255).
-— de Kindehusen 146 (1247).
frater: Fridericus.
— cognom. Cirl 177 (1257).
— OClawe in Libenstete 288. 289 (1291).
— de Cleberch mil. 249 (1278).
Henricus Cloz 414 (1812).
filius : Hildebrandus.
propinquus: Witego.
— de Kokericz mil. 363 (1802).
Heinricus de Koldiz sen. 864 (1803).
Heinrich von Kolditz 561 (1807).
Schwager: Albrecht Burggraf von
Leisnig.
Heinricus de Collede mil., castell. in
Bychelingen 397 (1307).
frater: Hermannus.
— de Kolmas mil. 261 (1277).
-— Kolre 321. 522 (1845).
avus: Heinricus Hetzebold mil.
pater: Johannes Kolre mil,
fratres: Fridericus. Johannes.
684
Heinricus Compostere burg. Erford. 98
(1212).
- de Condiz v. dgl. 140 (1289). 177 (1257).
— fil. Cunradi filii Cunradi Burnheri 210.
— frat. Cunradi Rateac civ, Erford. 157.
fratres: Cunradus. Wernherus dict.
Hoiken.
— de Kornerew. dgl. 145 (1244). 158 (1250).
frater : Irinfridus.
— de Kornere 479 (1324).
)
—, Henricus de Korun u. dgl. 99 (1218).
105 (1215).
— de Kotzowe villicus marchionis in
Wizevels 154 (1950).
— de Kranichvelt 272 (1286).
— de Cranisburne v. dgt. 181 (1233).
— Oreviz minist. lantgr. 189 (1289).
— de Crenewiz 325 (1299).
— fil. Christiani villici de Gebese 111
(1219).
— Cristiani mil. in Gebese 194 (1264)
Henricus Kirstani (in Owirstete?) 495
(1328).
Heinricus fil.Cristine 283 (1271).261(1277).
— de Crozene 97 (1211).
— de Crumpo 64 (1196). 87.
— de Culszowe (Goldschau) t 824.
relicta: Hedewigis.
— de Kunegesse (B onigeee) 224 (1269).
— Curcefrunt wu. dgl. mil. 145 (1244),
castell. in Ruthleibisberch 288 (1271).
-., Henricus Kortzfrunt u. dgl. 292
(1291). 303 (1294).
— Dahmd... 828.
Henricus Danielis (in Lissdorf?) 526(1814).
Heinricus de Deinstete (Denstedt) mil.
415 (1928). 486 (1827).
- Diabolus (in Waldichen?) 272 (1286).
— Dinggreve 499 (1328).
— marsc. (comitis de Orlamunde) de
Divorthe (Tiefurt) 148 (1250).
HenricusdeDivorte civ.Wimar.378(1304).
Heinricus Doleator (in Werngeshusen ?)
479 (1324).
— de Dolzek 51 (1184).
- -, Henricus pinc. de Dornburg u. dgl.
466. 467 (1321). 478 (1824). 511 (1887).
922 (1846).
fratres : Rudolfus et
Henricus pinc, in Dornborch 478 (1824).
Heinricus, Henricus de Dratstete scult.
Wymar. 475 (1828). 486 (1327).
- - de Drebere (Trebra) famulus com. de
Orlemunde, 444 (1318).
— de Drivordia (Treffurt) minist. lantgr.
139 (1239). CIreffurt) '*
— marsc. de Ebersberc u. dgl. 142 (1242).
142 (1243).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heinricus de Ebers u. dgl. 302 (1293).
870 (1804) — in Sultze u. dgl. residens
886 (1305). 886 (1805) -— 897 (1807).
frater : Hermannus.
-— deEchilburnen (Eichelborn) 186 (1260).
Boc marsc. de Ekkehardesbere 55
1190).
pater: Cunemundus.
frater: Cunemundus.
Heinricus, Henricus marsc. de Ekke-
hardesberg «. dgl. 206 (1266). 280 (1270).
- - marsc, de Ekkehardesberge u. dl. 352
(1802). 879 (1805). 880 (1805). Val.
527 A.
mater: Agnes.
liberi : Heinricus. Theodericus, Jutta.
Sophia.
fratres: Gerhardus, Hermannus, Ro-
dolfus.
trueles: Theodericus marsc. de
oltzhusen. Gerhardus de Lewestein.
— marsc. de Ekkehardesberge (Sohn des
vorigen) 352 (1802).
—. fil. Ekkehardi Windishman rust. eccl.
Port. in Thesniz 217. 218 (1268).
fratres: Hermannus. Theodericus.
— de Elkesleiben 96 (1211— 1219).
— Erinfridi 806 (1295).
ater: Conradus.
— Faber (in Flurstete?) 801.
— Faber (in Sulze?) 234 (127 1).240 (1271).
- - de alva civ. in Wizenvels 860 (1802).
Henricus pinc. de Varila s. Heinricus
pinc. de Salecke.
Heinricus Velkener mil. 269 (1280).
—- de Veiste 188 (1261).
- , Henricus de Veste «. dgl. 357 (1302).
860 (1902).
fratres: Apelo. Busso can. Myssen.
Heinricus. Henico.
— deVeste( Bruder des vorigen) 860(1802).
Henricus de Veste militaris, filius Bur-
chardi 360 (1802).
Heinricus Vicedomini cons. Erford. 244
(1272).
- (pinc.) in Vizenburg 854 (1809), sdent.
mit Heinricus pinc. de Salecke.
pater: Conradus pinc. de Balekke.
fratres: Conradus can. Nuenburg.
Rudolfus iun.
Henricus de Florstete 490 (1327).
Heinricus Voit castell. in Stusforde 448
(1819).
— de Vokstete (Voigtstedt) 72 (1200).
— de Volkericheshusen (Völkershausen)
156 (1252).
— Fribote 186. Vgl. Heinrieus molen-
dinarius.
I. Namenregister.
Heinricus de Gebese 111 (1219). 112 (1220).
— de Gebese mil. 181 (1258).
Henricus de Gebese castell. in Dorn-
borch 479 (1824).
Heinricus de Gehoven mil. 147 (1249).
198 (1264). .
— heres Alberti Gensevuz 279 (1289).
fratres : Albertus, Hildebrandus.
-— fil. Gerlaci dicti Kunich (Knuth?)
848 (1801).
iruus: Hugo.
._ &l. Gerlaei (der vorige?) 349 (1301).
— de Gernstete v. dgl. 1 49. 58.
— de Gernstete u. dgl. nob. 77 (1204).
80 (1205). 109 (1217). 547 (1217).
— Gece, Geze mil., castell. in Bichelingen
397 (1807). 19 ar . 478 (1828).
frater : Ri us G.
Henricus de Glyne (Gleina) 441 (1318).
— de Glizbere 58.
Heinricus, Henricus de Glizberk 243
(1272), advocat. de Glisberk 244 (1272).
—, Henricus de Glizberc u.dgl. 279 (1289).
219 (1289). 825 (1299). 411.
Ali: Heinricus. Heinricus. Johannes.
Lutolfus.
frater: Waltherus.
sororiuws: Heinricus de Alrstete.
famulus: Albertus Gensevuz.
E "erg (Sohn des vorigen) 411
—, Henricus de Glyzberg v. dgl. (Bruder
(1954 9^ 411 (1812). 441 (1818). 477
(1824).
cognatus: Ludolfus de Alrestete.
— marsc. de Gnannenstein 129 (1231).
Henricus Osterhilde, -hylde de Golames-
torff u. dgl. (Golmsdorf) mil. 279 (1989).
280 A. (1289).
Heinricus, Henricus de Golamestorff «.
dgl. mil. — castell. in Salecke 300
(1298) — 825.
pater : Theodericus.
filsus : Theodericus.
—, Henricus de Golamestorff u. dgl. 418
(1813). 477. 478,
fratres: Conradus. Theodericus.
is: Conradus de G.
—, Henricus de Gostenitz (Gössnitz) 456
(1819). 459 (1820). 459 (1820). 461
(1820). 461 (1820).
frater : Otto,
- - deGotha mag. cons. Erford. 291 (1291).
Henricus dict. Gotsnamen 481 (1316).
frater: Albertus dict. Nacht.
Heinricus, Henricus marsc.. de Gozer-
stete u. dgl. 867 (1804). 869 (1304).
- 370 (1804). 871 (1304). 422 (1814).
685
423. 424 (1815). 425 (1815). 427 (1815).
483 (1816). 485(1817) — senior 446(1319)
— 473 (1828). 475 (1824). Vgl. 527 A.
H. führt das Siegel Heinrici marsc.
de Echarsberc 871.
moler: Agnes.
wor: Adeleydis.
heres: Heinricus iun. (Theodericus?
Agnes?)
fraires Gerhardus. Theodericus.
patruus: Rudolfus marsc. de Trebere.
qEoirueles: marsc. de Holtzhusen, de
rebere.
Heinricus, Henricus marsc. de Gozer-
stete iun., filius major des. vorigen 371
(1804). 423 (1815). 446(1819). 475(1824).
Henricus marsc. de Gozzirstete vitricus
Conradi, Rudolfi et Henrici pine in
Salecke 515 (1848).
-— Grawarch (in Wetha?) 517 (1345).
Heinricus de Grebene u. dgl. 188 (1261).
—- Gretz s. Heinricus de Hastesleiben.
— de Griphinberg 177 (1257).
— de Gri n 51 (1184).
—, Henricus fil. Ottonis de Grobitk «.
dgl. 857 (1802). 861 (1802).
. - de Grohsen (Graitschen?) 145 (1244).
— de Groist 367 (1804), wohl ident. mit
—, Henricus de Grost cognom, Smelingk
«. dgl. 284 (1290). 805 (1295).
— de Gruningen mil. 190 (1263). 208. 207.
Henricus de Gruzen (Greussen) 257 (1275).
Heinricus de Gutenshusen (Gutmanns-
hausen) sororius Theoderici dicti da-
pifer, castell. in Raspenberg 426 (1815).
--- de Guzowe (Geusa) mil. 141 (1942).
— de Gythen civ. Cycens. 387 (1805).
887 (1805), Heynemannus de Gyten
896 (1807). 899 (1307).
— Hacke w. dgl. 174 (1250). 175 (1256).
204. 208.
fis: Heinricus. Theodericus.
— fil. Heinrici Hacke 174 (1256).
— de Harras mil., castell. comitis de
Bichlingen 487 (1317).
frater : Albertus.
. - de Hartisleiben fil fratris Heinrici
de Heselere sen. 189.
Henricus de Hastensleiben (Hassleben)
431 (1816).
frater: Hugo.
Heinricus Gretz de Hastesleiben 465
(1820), wohl ident. mit dem vorigen.
—.de Heyn mil, 267 (1279).
— de Indagine iun. 292 (1291).
— de Heinechen in Tutenberg 306 (1295).
— fil. Heinrici Monachi 258 (1275).
frater: Fridericus.
636
Heinricusde Heldrun
8 (li (1208). T 118. Vgl. Heinricus com.
ii: Hartmannus. Theodericus.
frater : Gerlacus de H.can.Nuenburg.
— de Helderungen 152 (1250).
Henricus de Herversleiben «. dgl.
464 (1320). 485 (1826).
paler: Johannes.
fratres: Jan, Johannes. Rudolfus.
truus: Albertus de H.
— Hering s. Heinricus de Sunthusen.
— de Heringen castell. in Ruthleibis-
berch 288 (1271). 250 (1978).
fratres: Burchardus. Burchardus.
— de Heselere sen. T 189.
fiii: Heinricus. Heinricus. Theo-
dericus.
filius fratris: Heinricus de Hartis-
leiben,
— fil. Heinrici de Heselere sen. 139.
— fil. Heinrici de Heselere sen. 189.
— de Heselere 256 (1274).
— de Heseler scult. Nuenburg. 260
(1277). 274 (1287). 275 (1287).
— de Hesiller rust. in Popal 304 (1295).
— Hetzebold mil, avus Johannis, Fri-
M et Heinrici Kolre 522 (1845).
-— T do) de Hoikenwalt u. dgl.
ide) minist. Nuenburg. 21
(o0) 28 mise, 81 (1172).
— de Holundren mil. 249 (1273).
— de Holzhusen 251 (1273).
— de Holtzhusen advocat. fratrum de
Tanrode 805 (1295).
— de Holtzhusen advocat. Heinrici
J...... 823 (1299).
—; Henricus marsc. de Holtzhusen u. dgl.
278 (1289). 368 (1303). 368 (1804). 869
(1304), 870 (1304). 438 (1816) — sen.
444 (1818) — 475 (1824).
fit: Heinricus, Ludolfus.
fratres: Hermannus. Theodericus.
pairueles: marsc. de Gozerstete, de
Trebere. Fratres de Lewensthein.
sororius: de Ischirstetbe.
u. dgl. 63 (1195).
— marec. in Holtzhusen (Sohn des vorigen) -
444 (1818). 475 (1324).
-—- marsc. in Holtzhusen iun. 444 (1318).
poter : ' Theodericus.
fratres: Hermannus iun, Theoderi-
cus iun.
Die letzten Personenbestimmungen sind
bei der Wiederholung der Namen Hein-
ricus, Hermannus, Theodericus nicht
durchweg sicher
— Hugonis mil. 430 (1315). 460 (1320).
— de Husen 412 (1312).
Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Henricus de Ymenez (Imnitz) 99 (1213).
Heinricus de Indagine s, «nter Heinri-
cus de Heyn.
— cognom. Johannis (in Flurstete ?) 301.
— de Yscerstete «.dgl. 153 (1250). 187
(1261). 198 (1265).
fratres: Bertoldus. Rudolfus
— de Yscherstete 293 (1291). 294 A. (1291 ).
—J...... 828 (c. 1299).
Henricus de Langenboy (Langenbogen)
829 (1300).
frater: Bruno episc. Nuenburg.
Heinricus ti cons. Erford. 244 (1272).
— de Legesvelt (Lengsfeld) minist. Hers-
feld. 46 (1182).
— de Lesten (.Lehesten) 280 (1289).
fratres: Albertus. Fridericus. Ru-
dolfus. Theodericus.
—, Henricus de Lewensthein «. dgl.
(Lauenstein) 36 8 (1804). 475 (1824).
fratres: Gerh Hermannus.
patrueles: marec. de Gozerstete, de
Holtzhusen, de Trebere,
Heynricus Leych castell. in Schydingen
448 (1818).
Heinricus Leyscen cons. Nuenburg. 400
1808).
_\ Henricus de Libenstede «. dgi. mil.
150 (1250). 158 (1253). 177 (1257). 197
(1265). 201 (1266). 256 (1274).
pater: Heinricus de L. conv. Port.
coniwr : Sophia.
sororius: Reinhardus Varch.
avunculus: Albertus de Arnisberc.
. deLivenhowe ( Léebenaw) mil. 227(1269).
fratres: Bartholomeus, Richardus.
— de Luchowe (Laucha) mil., castell.
in Ruthleibisberch 238 (1971).
frater : Otto.
—, Henricus de Luchowe dict. Musaac,
Mussach 276 (1287). T 475.
filii: Bertoldus. Gelfradus. Otto.
Heinrich von Manner s. Heinricus de
Munre
Heinricus de Mechelde 418.
— de Meldingen 96(1211— 1219), scult.
Erfordie 98 (1212).
paler: Beringerus.
wor: Jutta.
frater : Ludewicus.
— de Meldingen 136 (1237). Ob mit einem
der andern identisch ?
— de Meldingen iun. 145 (1244).
— de Meldingen 158 (1250) — ob der-
selbe? 312 (1296).
frater: Ludewicus.
-, Henricus de Meldingen mil. 158 (1253).
248 (1273).
I. Namenregister.
Henrious de "eldingen 469 (1821).
Die letzten Personenbestimmungen
durchaus unsicher.
Heinricus de Mersburch 56 (1191
Henricus de Molhusen civ. Erf
(1845).
Heinricus de Molwitz 489 (1827).
— cognom. Monachus (in Owerstete?)
T 258.
fé: Fridericus. Heinricus.
— de Muchele gener Lukardis de Stu-
deniz 140 (1239).
— de Muchelde castell. in Rutleibisperg
866 (1303). 366 (1803).
— de Munre, Heinrich von Manner
(Momma) mil. 318(1298). 323 (e. 1799).
349 (1801). 478 (1328).
Heinrich Munre in Maiori Molhusen
(Gr.-Mölsen) 528 (c. 1340).
Henricus Mussac, Mussach s. Heinricus
de Luchowe.
— Naphf civ. Erford. 520 (1845).
Heinricus de Nezza T 185.
coniux; Adelhedis de Dobene,
— Nifarius (von Newffen) 182 (1234).
— Niger (in Ho pffendorff?) 448 (1318).
— de Nimirz (Nwnrits) 195 (1264).
Bro de Nitzchitz /Nesdochüts) 317
1298)
fratres; Conradus, Hugo. Petrus.
Heinrieus de Nopdicz 412 (1812).
— de Nothe 774 (1256).
-— de Nueseze (Nausitz) 136 (1237).
— de Nueseze u. dgl, mil. 147 (1249). 231
(1270). 238 (1271). 261 (1277).
— de Nusezen 323 (c. 1299).
Die leisten Personenbestimmungen sind
durchaus unsicher.
Henricus de Oberingen t514. .
Heinricus deOberniz 182 (1258).195(1264).
— dict. Olsiez rust. in Olsicz (Oelschütz)
412 (1312).
— ÖOrtwini castell. in Goserstede 424
(1315). 428 (1815).
Henricus Osterhilde s. Henricus de Go-
lamestorff.
Heinricus de Owerstete (Auerstedi) schein-
bar ident, mit Heinricus de Batchen-
dorf 194 1264) 206 (1266). 258 (1975).
fihus: Ludewicus.
frater: Rudolfus.
Henricus Papa civ. Nuenburg. 401 (1303).
frater: Theodericus.
Heinricus de Pappenheim s. Heinricus
de Bappinheim.
— Paurus 506 (1333).
— de Parvo Geine (Kl.-Gónna) Leib-
eigener d. Kl. Pforte 178 (4257).
631
gii de Pefelbeche CPRiffelbach) 170
(1255
frater: Frider
Henricus Phatz, Phaz 431 (1316). 434
(1316).
frater: Gun
Heinricus Poizendarf 490 (1327). Vgl.
Heinricus Putzendorff.
Henricus Prohaez (Phaz?) scult. in Luten-
tal $13 (1839).
Heinricus, Henricus Putzendorff u. dgl.
409 (1311). 526 (1814). Vgl. Heinricus
de Buschendorfl %. Potzendorff.
Henricus. oastell. in Raspenberg 426
(1315). 438 (4815). .
pater : Theodericus dict. dapifer ca-
stell. in R
Heinricus de Raspenberg patruus Theo-
derici dicti dapifer 427 (1315). .
fratres: | Albertus. Heintious cler,
Thedericus. Theodericus.
Henricus de. Ravenesburch 98 (1209).
Heinricus fil. Reinbotonis 288 (1211).
— de Reveninghe (Hóblingen) 98 (1209).
— de Riestide 887 (1146)..
— T Theoderici Rindtfraz senioris 468
(1820).
fratres: Albertus. Bertoldus. Con-
radus. Theodericus.
. - de Roda 892 (1800).
frater: Albertus de Nitzwitz.
--, Henricus de Bode castell. in Ruth-
leybeeber u.dgl. 301 (1293). 346 (1301).
366 (1803). 366 (1308).
Albertus
frater ;
— de Rogeliz (Rochlitz) 97 (1211).
— de Rolz «. dgl. 246 (1272).252.276(1287).
: Hermannus,
— de Rosenhain u. dgl. 237 (1271), senior
263 (1277), laycue 278 (1286).
— de 198 (1265).
Henricus de Rotenberg 300.
avunculus ; Rulico. de Oweratete.
— de Rotenburch 98 (1209).
— Rufus mil. 206 (1260).
filii: Achilles, Conradus. Herwicus.
Heinricus au De (1258). 1318
— de Hypcz pitesch) 420 (1313).
Henricus de Sachsenhusen castell. in
Dornborch 479 (1324).
fütus: Meinardus
Heinricus Sagittarius 145 (1244).
— de Salecke 895 (c. 1807).
Henricus pinc. de Salecke u. dgl.
- diet. de Varia (ident, mit Heinricus
pinc. in Vizenburg) 381 (1805). 382
(1805). 388 (1305). 384 (1805). 449
(1819). 450, 452 (1819) 455 (1819).
688
458 (1819). 459. 460 (1920). 462 (1320)
— patruus Theoderici et Bertoldi vice-
dom. de Appolde 491 (1827) — 497
(1828). 498 (1828). 562 (1810). (Es iat
ungewiss, wie weit die Angaben seit
1319 auf den folgenden zu bestehen sind.)
paler: Conradus.
wor: Margareta (wenn nicht des
folgenden).
fli : Conradus. Heinricus, Rudolfus,
fratres : Conradus pre uenbu
Rudolfus. Theodericus *
soror: Lukardis de Lychtenhain.
sororius : Beringerus. de Meldingen.
Heinricus, Henricus p in Salecke
(Sohn des vorigen) 452 1819). 5 515 (1343).
fraires: Conradus. Rudolfus.
vitricus: Henricus marsc. de Gozzir-
stete.
— de Salekke civ. Erford. + 500.
— de Salice 168 (1255),
— frat. Eberheri de Balza 189 (1263). 208
fratres; Bertoldus. Eckehardus. Theo-
dericus.
de San; iis 49 (1801),
— de Sangerhusen «. dgl. mil. 849 (1301
489 (1817). "
— Saxo bur ug Ero 157 (1258).
— Scalun, Shalun 111 (1290) 131 (1288).
Vgl. Heinricus 8. de Ballenhusen.
— Schaff castell. in Kanbork 511 (1887).
— cognom, Scharoch s. Heinricus de
Wizenvels.
— Schephel 278 (1289),
—, Henricus Schobr u. dgl. mil, Hein-
rich genant Schober 280 (1270). 818
(1298). 875 (1304).
pater: Hermannus de Wie mil,
mater: Zacharia.
fratres: Heidenricus. Hermannus.
, Henricus de Sconenberg u. dgl. mil.
906 (1266). 224 (1269), 232 (1271). 284
(1271).236 (1271).287 (1271).240 (1271).
241 (1271) — castell. in Ekkehardes-
berg 243 — 244 (1272). 261 (1277).
270. (1280). 291 (1291).
, Henricus de Shonenbe l. mil.
— 357 (1302). 859 (1802). 361 (1803). 894
d 906) , Castell. in Schonenberg 438
( )
— iof „oowenvorat (Schauenforst) 272
(
Henricus Shuphelberg 306 (1295).
Heinricus Shutesac castell. in Raspen-
bere 259 (1276).
Henricus de Slatebach 77 (1204). 80
- (1905). 99 (1213).
frater : Theodericus.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Heinricus de Slatebach «. dgl. mil. 327
(1299). 360 (1802).
— Smelingk s. Heinricus de Grost.
--, Henricus Soike, Soyko civ,
in Wizenvels 860 (1 872 (1804).
897 (1807). 565 (1886).
filius 872.
— Spigel 154 (1250).
Henricus Stayl 248 (1273).
Heinricus de Stechowe 48 (1181). 48.
: Wernerus de St, Gerardus
Valeo.
— de Steinburgk 898 (1308).
—, Henricus de Stolcenhain «. dgl. mil.
247 1278). 257 (1275).
— de Studiez (Sleudnito) T 9511.
— Stul. civ, in Sangirhusen 499 (1328).
— de Sulze mil. 52 (1186).
frater: Hermannus.
— de Bumeringen «. dgl. (Sómmern) mil.
269 (1280), mag. forensis in Wizense
204, ohne de Bu Sumeringen 208.
— Hering de Sunthusen 145 (1244).
—- Supan (civ. Erford.) 57 (1193).
— de Suthirhusen, Suttenhen (Soler-
hausen) 86. 87. 107 (1216).
Henricus de Swerstete 515 (1343).
frater: Fridericus.
Heinricus de Tannenrode 252.
Heinrich gen. Furet von Tannroda T 564.
Sohn: Konrad von T. Kan. in Bibrs.
Heinricus Thyme commorans in Btus-
forde 448 (1319).
—, Henricus marsc. de Trebere 985. 945.
869 (1804). 370 (1804).
fratres : Gerhardus.
dolfus.
irueles: marsc. de Gozzerstete, de
oltzhusen.
—- heres Rudolfi marsc. de Trebere (Neffe
des vorigen) 370 (1304).
Henricus de nco 295 (1291)
. avunculus Johannis de'Rugehusen 324
(1299).
— de Tundorp u. dgl. (Donndorf) 260
(1277). 816 (1297). 818(1298).411 (1812).
filtus : Con radus,
— pine, de Tuthenberg 145 (1244).
fratres: Cunradus, Heinricus. Ru-
dolfus pinc. de Baleke.
einrici pinc. de Tuthenberg
_ (des vorigen) 145 qoa
— pne de Tutenber
e Tutenbergk «. Ls 440 (1317). 482
(1325). 484 (1326).
frater : Gocze, Gotzo
Henricus Ubelakker rust. de Owerstete
206 (1266).
ermannus. Ru-
I. Namenregister.
Henricus de Utensberg (Utzberg) mil.
484 (1836).
— uz dervizce, uß der wizze(in Obringen)
481 (1816). 434 (1816).
| ae de Waldesberk mil. 287
(1290
— de Warin 106 der d
— Weinick (civ. A 97 (1198).
— de Welewiz 195 (
— de Weringeshusen | . Ej ( Wernings-
hausen) 465 (1320). 474 (1823) — ver-
schrieben Hermannus 476 (1824) —
479 (1824). 485 (1326).
frater : "Theodericus,
Henricus Weydeman 360 (1802). Vgl.
Weideman de Haldeke
Heinricus filius Dithmari i iun. de Willer-
Btete 289 (1291).
frater: Bertoldus.
— de Wimar 428 (1814).
— de Wirbene (Werben) 50 (1183).
frater: Karlo.
I. (Würchhausen)
— de Wirechusen w Tao
40 (1180). 42 (1180
— de Wizenkirken 140 (1239).
—, Henricus de Wizenvels cognom.
Scharoch, Scharroch 186 (1260). 257.
fratres : Albertus. Burchardus. Con-
radus.
— de Worbestede( Wormstedt) 178 (1257).
— de Wormestete 441 (1818).
—- de Zueine (Zweymen) 188 (1261).
— fil. Burchardi de Zueine 188 (1261).
frater: Karolus.
— camerarii civ. Cycensis 987 (1305). 887
(1305) — Henemannus dict. Kame-
(1807) 896 (1807) — Camerarius 399
7).
— camerarius, minist. Magdeburg. 64
(1196).
erseburg., avunculus Hennyngi
Scherff 896 (1307).
.. dapif. e episc. Herbipol. 109 (1217).
— dapif. Hersfeld. 118 (1226). 144 (1244).
frater : Gyso
— dapif. Alberti com. de Ravenswalt
1836 (1237).
— mag. fori, burg. Erford. 98 (1212).
— marsc. lantgravii 36 (1178). 59 (1194).
20195) 64 (1195). 72(1200). 74 (1203). .
97 (121
tres fratres 64.
Henricus marsc. episc. Nuenburg. 77
— (1204), 80 (1205).
: Cunradus camerar.
— miniet.- Mersburg, 87. 38 (1179).
frater: Heidenricus.
—, Henricus minist, Nuemburg. 6. 18.
689
Heinricus molendinarius 194. 195 (1264),
wohl ident. mit Heinricus Fribote.
— pinc. episc, Herbipol. 109 (1217).
pinc. lantgravii 188 (1239).
et. (in ustinhain) 808 (1294).
rust. (in Wustinhain) 308 (1294).
, Henricus sculteti, civ. Nuenburg. 865
(1303). 390 (1806). 391 (1306).
— antiqui sculteti, civ. Nuenburg. 392
(1299). 401 (1808).
— 7 in Pholsburn (Pfuhlsborn) 224
(1269
— de...... seultetusin Bemde 457(1819).
— servus Lukardis de Studeniz 140 (1289).
— in Sulze 2%.
: Jacobus.
fraires : Cristianus. Jacobus.
patris fratrueles: Theodericus et
-— in Sulze
— (in Widen?) 198 (1265).
frater : Hermannus.
— 175 (1256).
Heintzschisleiben, Heintzschleyben 5.
Henschleben.
Heiso de Mersburg mil. 327 (1299).
Hekebertus s. Eckebertus.
Hekendorf, -do s. Hechendorf.
Heldrun
án ssw. Artern 51. 64.
80. 88. 104. 118. 152. 852. 974. 427. 489.
Fridericus com. de
Fridericus dom. in H.
Fridericus de H. (zwei verschiedene)
GerlacusdeH.can cn. prepoe. Nuenburg.
Hartmannus de
Heinricus de H., com. de H.
Heinricus de H.
Sifridus Wernikonis de H.
Theodericus de H.
Helembertus episc. Havelberg. 66 (1197).
Hellembertus frater eccl. in Sulze 215
(1268).
Helewicus s. Helwicus.
Helfericus can. Nuenburg.. 100 (1213).
— fil. Dithmari sen. de Willerstete 289
(1291).
Eckehardus.
fratres :
Ludewicus.
Helfta: Helfethe, Helpede JD. sö. Eis-
leben 19. 51. 60. 837.
Cunradusde Helpedecan. Nuenburg.
Hellembertus s. Helembertus.
Hellerungen s. Heldrungen.
Helpede s. Helfta.
Hellemoldus de Piesse 93 (1209).
Helwicus (statt Elwinus) prepos. de Lacu
112 (1220). Vgl. 889.
JUD
Dithmarus.
640
Heiwicne subcamerar. (Hersfeld.) 175
( )
Helewicus, Helwicus conv. Port. 120
(1226). 121 (1226). 122 (1226).
Helwicus de Goltbach '«. dgl, 173 (1256).
232 (1271). Ä
— de Sulze u. dgl. 215 (1268). 288, 240
(1271), quondam monetar. in 8. 286.
Aldi: Cunradus, Theodericus.
Hemleben: Emeleiben D.s. Heldrungen
: Johannes. [259.
Hencze s. Heinricus.
Henczisleiben, -leibin s. Henschleben.
Henemannus s. Heinemannus.
Henico frater Heinrici de Veste 860 (1302).
Henneberg: Heninberg, Hennenberc,
, Henbergensis Grafschaft 104.
112. 118. 172. 178 A. 177. 477. 549.
|Bertholdus| puer de H.
Hermannus com. de H.
Poppo com. de H.
Henbergens argentum 477.
Henningus de Oztrouwe 826 (1299).
Hennyngus cognom. Scherff civ. Merse-
burg. 396 (1507).
avunculus: Heinricus civ. Merseburg.
Henrich, Henricus s. Heinricus,
Henschleben : Hanschesleybe, Hantscus-
leiben, Hantshusleiben, Hantzsche-
leibe, Hantzschusleuben, Beintzschis-
leiben, Heintzschleyben, Henczisleiben,
-leibin, Henscesleiben, Henschesleiben,
Henschusleiben, Henscosleven, Hent-
scesleiben, Hentscusleiben, Hentses-
leiben, Hentsusleiben, Hentzsche-
leyben, Hentzschesleyben, Hentzachis-
leyben, -leybin, Hentzschusleiben,
-leyben, Hescusleiben villa JD. sw.
eissensee 95. 96. 110. 118. 115. 116.
117. 118. 125, 126. 146, 147. 166. 168.
169. 170. 171. 172. 172. 174.174. 175.
' 176. 176. 180. 190, 194. 208, 204. 207.
208. 226. 250. 269. 322. 420. 429, 430.
431. 4306. 487. 481. 499. 499.
villa quondam H. 420. 480.
capella, ecclesia 180. 322,
structura ecclesie 226.
molendinum,area molendini 110.118.
115. 190, 208. 207. 481.
Steingraben in H. 194.
familia in H. 180.
Herbordus de H.
Johannes de H. (zwei verschiedene)
Reinfridus de H. mil.
antiquus Reinfridus de H. mil.
Herbertus dec. Merseburg. 827 (1299).
Herbestleben s. Herbsleben.
Herbipolis, Herbipolensis s, Würzburg.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Herbo s. Erbo.
Herboldus pleb. in Willerstete 464 (1320).
Hetbordus, Herbortus de Alkesleibin
u. dgl. (Eixleben) mil. 210 (1267). 231
(1270). 288 (1271).
-— de Gehoffen 849 (1801). .
— fil. Reinfridi, antiqui Reinfridi de
Hentecesleiben u. dgl. 168. 169 (1255).
171(1256). 172 (1256), 172. 178 (1256).
204 (1266). 208 (1266). 269 (1280).
fisus patrui: Reinfridus de Hent-
scesleiben mil.
—, Herborto, Herbortus de Pheffelbeche
u. dgl. mil. 261 (1277). 822 (1299). 323.
411 (1812).
— de Zurbowe (Zorbaw) pince. episc.
Merseburg. 106 (1216).
— minist. march. Misn. 100 (1218).
Bee) de Ripsh (Heipstzsch) mil. 228
1269).
Herkeleben: Herbestleben, Herversch-
leibe, Herversleiben, -leibyn, -leuben,
-leybe, -leyben, Hervesleiben, -leuben,
-leybin Mfl. s. Tennstedt 111. 112. 127.
170. 178. 174. 175. 176. 181. 194. 263.
267. 269. 848. 395. 418. 488, 489. 463.
464. 474. 479. 485.
Albertus de H. mil,
Albertus de H. miniet.
Albertus de H, nob.
Albertus de H. socer Rudolfi pinc.
de Tutinberg.
Albertus de H.
Albertus fil. Hugonis de H.
Bertohus in H.
Cunradus de H. mag., cler.
Gunzelo de H. mil.
Heinemannus de H.
Heinricus de H.
Hugo de H. (pater)
Hugo de H. (filius)
Johannes de H. (wenigstens sechs ver-
schiedene)
Rudolfus de H.
H[erburgis| prior. sanctimon. in Hus-
dorph 262 (1277), vgl. 268 A.
Herda: Herde D. só. Gerstungen 156. 156.
Theodericus de H.
Herdeinus hoepital. Hersfeld. 112 (1220).
118 (1220).
Herdegen, -genus de Gozcerstede «. dgl.
Herdeginus 64 (1195) wohl der
erdeginus 1195), vorige.
Herdeinus heres Rudolfi de Rudestete
97 (1211).
Herdegnus armiger Eberheri de Salza
190 (1263).
Heremfridus s. Erenfridus,
I. Namenregister.
Herin ng 145
inriens H. de Sunthusen.
Heringen, Gross-: Heringen, Heringi
D. sw. Kósen 238. 291. 991 A. 854.
Conradus Juvenis de H,
Heinricus de H. castell. in Ruth-
leibisberch,
Juvenis de H.
— SE eo. Nordhausen 250. 498. 499.
urc us de H.
Burchardus de H. | fr&ires
Burckhardus de H.
Fridericus de H,
Gothardus (verschrieben für Burck-
hardus) de
Heinricus de H.
Herkenbertus s. Erkenbertus.
Herkenboldus s, Erkenboldus.
Herlindis uxor Rudolfi marsc. de Trebere
370 (1904).
— heres Rudolfi marsc. de Trebere 370
(1804).
Hermannus episc. Camin. 209 (1266).
-— episc. Constantiensis 28 (116%).
— episc. Fardensis, Verdensis 25 (1157).
26 (1157). 28 (1162).
— episc. Monasteriensis 61 (1195).
— episc. Herbipol. 182 (1234). 149 (1250).
— prepos, de Aken, Aquis 235 (1271).
238 (1271). 250 1278). 251 (1273).
repos. s. ani in Babenbe
ur amberg) 109 (1217).
— rebos. Nuenburg. 69(1199). 78(1204).
Hartmannus prepos.
— de Starkenberg u. dgl. can. Nuenburg.
271 (1282). 298 (1292). 804 (1295). 304
(1295). 814 (1297). 350 (1801). 892 A.
(1800), dec. 374 (1804), ohne de St.
364 (1808). 887 (1805). 894 (1806), prepos.
ohne de St. 396 (1807). 399 (1807). 402
(1509). 408 (1810). 416 (1312). 416
(1812).
— (com. de Novo castro) can, Nuenburg.
285 (1271). 240. 241 (1271). 247 (1273).
277 A. (1284). 808 (1295). 304 (1295).
pater: Hermannus quond. prefect.
Novi castri,
fratres: Burchardus. Guntherus can.,
vicedom., . Halberstad., can.
Nuenburg. Teinricus gen, com, '"Hein-
ricus iun. com. Hermannus burgrav.
de Novo castro, com. de Mannesvelt.
premi s Prepos., episc. Nuenburg.
nherus burgrav. Mien.
— edm. "de Osterv tw.dgl. can, Nuenburg.
271 (1288). 350 (1301). 874 (1804). 388
(806) archidiaa, terre Plisnensis 888
(1806
et
fratres: Heinrieus, Hermannus, Ul-
ricus mon.
fratruelis: Heinrieus vicar. Nuen-
burg.
Hermannus can. Mersburg. 55 (1191).
— notar. episc. Herbipol. 109 (1217).
— pieb. de Botenstete (Bwitelstedt) 150
(1250).
— pleb de Cygenruke (Ziegenrück) 195
264
— presb. de Gernestede 50 (1183).
— pleb.in Hochdorf 518. 519, 520: (1845).
520 A. (1846).
— capell, rector ca
Radindorf 908 (1894).
— pleb. in Rudolvestat «. dgi. (Rudol-
stadt) 171 (1256). 268 (1277).
— sac.de Waldendorf 56 (1191). 89 (1208).
e 8. Nicolai in
, — pleb. (?) de Wolmerstete 150 (1250).
— clericus de Aldenburg 57 (1192).
— de Ilmene mag. 506 (1889).
— Otter, Ottir hospital. Theuton. pre- '
ceptor in Alemania 117 (1925 —1226).
119 (1226). 121 (1220).
— de Salza , maior mag. hoepital.
. Teuton. in Jerusalem 121 (1226). 128
(1226).
— us, Corbiacensis 91 A. (1227). 132
(12
Hermann Abt von Dobrilugk 558 (1299).
Hermannus abb. de (Gerode) 74
| M
— abb. de burch (lisenburg), qui
ae imedebureh ( Wimmelburg) ) 64
— abb.deWalkenride 249(1278).559(1 $08)
-— prepos. in Mimeleiben u. dgi. 163
(1255). 164 (1255).
"t chu in Schiplitz 296 (1291). 297
1
— prior Pusoviensis u. dgl. (Bosau) 190.
208, 207.
— prior Port. 376 (1804). 484 (1816).
561 (1807).
— prior Port. 480 (1324).
— subdiac. des Kl. Bosau 1 vgl. 529(1185).
— subdiac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529 (1185).
— de Martpeche ord, Predicatorum (in
Erfordia) 520 (1845).
— camerar. de Valle b. Georii rao
— camerar. abbatis Hersfeld 144 (1244
— capell. Hersfeld. 46. (1182).
— portar., mon. Hersfeld. 167 (1255).
169 (1255), 175 (1256).
— deSuebede (mon, Hersfeld.)175 (1256).
— de Arnstede u. dgl. camerar., mon.
Port. 424(1815). 425 (1815). 482 1816)
434 (1316). 452 (1819).
642
Hermannus notar. Port. 273 (1286)
— sac. (Port.), confessor des
schen 568 (1850
— sn Salvelt subprior , mon. Port, 156
(12
— mon Port. 78 (1202).
— deDoberscen ( Dóbritschen) frat. (Port.)
246 (1272).
— Faber frat. Port. 187 (1260).
— de Sinderstete u. dgl. frat. Port. 162
(1254). 199 (1265).
— Troyse conv. Port. 442 (1318).
— textor,conv. Port.199 (1265). 248(1273).
— conv. Port. 174 (1256). 175 (1256). 181
(1257). 188 (1261).
— de Bozeleyben rect. cur. Hechendorf,
frat. Port. 486 (1327),
— frat. Lodewici lantgr. Thuring. 36
(1178), palat. 51 (1186), lantgr. Thuring.
et t. Sax
(1194). 61 (1195). 63 (1195). 71 (1200).
74 (1203). 87 (1208). 92.97 (1211). 104
(1215). 542 (1199).
frater: Fridericus.
— march. Misnensis 10 (1140).
— fil. Alberti burgr. de Kirchberg 489
(1327),
atus: Otto.
soror : Elisabet.
— com. de, in Glichen «. dgl. 450 (1315).
430 (1816). 460 (1820). 463 (1899). 488
(1327). 506 (1333).
castrensis : Derengerue de Meldingen.
notarius : Theoderi
— com. de Hennenbere «. dgl. 172 (1256).
177 (1257).
rater (Stiefbruder) : Heiurich d, Er-
— com Er Mansvelt 189 (1239).206 (1266),
Hp: da Er Novo castro 142 (1242).
T Burchardus. Guntherus can. "
vicedom., prepos. Halberstad., can.
Nuenburg. Heinricus sen, Heinri-
cus iun. Hermannus can. Nuenburg.
Meinherus prepoe., episc, Nuenburg.et
— com. de Mannesve dgl. 271 A.
(1284).230 (1289). 302 (254.4 803(1294).
311 (1296). 365 (1308). 972(1804). 878,
com., burgr. de Novo castro 285 (1271).
257 (1225). 273 (1286). 803 (1295),
com. de Osterfelt «. dgl. 279 (1289).
282 (1289). 284 (1290). 307 (1296). 348
(1801). 850 (1801).
Tochter: Elisabeih Gräfin v. Rabens-
wa
Enkelin: Mechtildis comit. de Orla-
munde.
Nlob-
. 54 (1190). 58(1194). 59 °
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
dares: Henricus com. de Osterfelt.
Hermannus can. Nuenburg
N wider , CORSQMJ. ; Meynherusburegr.
Hermannus burgrav. de, in Misne vw. dgl.
403 (1809). 404 (1309). 406 (1809). 407
(1809). 409 (1309).
fratres: Albero. Meinherus,
capellanus: Heinricus pleb, in Lese-
nitz.
„or manue burgrav. in Misna «. dgl.
302 (1980) 508 (1880), rielleicht sdent.
mit vorigen.
pater: Meinherus,
frater: Meinherus.
consang.: Albertus burgr. de Kirch-
berg. Otto burgr. de Lysnig.
— pretectus, burgr., com. de Novo castro
s. Hermannus com. de Mansvelt.
— com. de Orlamunde u. dgl. 104 (1215).
109 (1217). ALL 1220). 547 (1217). 182.
frater : Albertus
— com. de, in Orlamunde (Sohn des
vorigen) 148 (1250) 182 (1258). 186
(1260). 187 (1261). 202 (1266).288(1271).
fratres : Albertus. Otto.
soror: Sophia advocat. de Wida.
— com. de Orlamunde v, dgi. 286 (1290).
289 (1291). 294 (1291). 373 (1304). 377
TT 378 (1804). 414 (1312). 419
(1313). 421 (c 1814). 422. 443 (1813).
414
conthoralis : Mechtildis.
heredes: s; Priderious, Hermannus. Otto.
tto
patruus (Vetter): Heinricuscom. de O.
socer : Fridericus com. de Rabinswalt.
capellam : Albertus. Heinricus,
notaris: Albertus, Nicolaus. Ulricus.
castellanus : Hermannus de iet
famuli:HeinricusdeDrebere.
— com. de Orlamunde (Sohn des vorigen)
378 (1304). 419 A. (1318). 474 (1325),
et dominus in Wimar 485 (1327).
frater: Fridericus,
acus : Fridericus com. de Rabinswalt.
— com. de Osterfelt v. dgl. s. Hermannus
com. de Mannesvelt.
- deAken, Akin, Aquis civ. Nuenburg.
274 (1287). 309 (1296). 864 (1803). xi
(1306). 8 2A. (1299). 480 (1324).
frater :
— de Balchstete 2 274 (1287). 275 (1287).
276 (1287).
Verwandtschaft s. unter Conradus de
Balchstete.
— de Balchstete s. Hermannus de Novo
castro,
I. Namenregister.
Hermannus de Belgestethe, 495 1.
Verwandtschaft s.
de Balgestethe.
— de Bennendorp mil. 210 (1267). 231
mn).
— de yadorf 412 (1312).
— de Boendorff (Bündorf) 188 (1289).
-- de Bramberg u. dgl. 81 (1172). 45
(1182). 60.
— de Bretinbuch w. dgl. 274 (1287). 275
(1287). 277 A, Vgl. Hermannus de
Novo castro.
fratres : Fridericus. Heinricus,
Verwandtschaft s. unter Conradus
de Balchstete.
—- fil. Brunonis (rust. in Theenitz aut
Thuswitz) 216 (1209).
frater : Conra
— de Cathena 106 (1210).
— Kolbe 256 (1274).
— de Collede mil., castell. in Bychelingen
397 (1307).
frater: Heinricus.
— de Collede — nicht mil. — castell.
in Bichelingen (vielleicht Sohn des
vorigen) 436 (13I7).
ad 8) mindorp (Kóttendorf?). 183
58
— Creye s. Hermannus de Emindeleybin.
— de Crumpo 64 (1196).
— Kulling (rust. in Lissdorf ?) 485 (1317).
-- de jrutechin (Trautschen) mil, 507
(18
— de Ebersberg u. dgl. 173 (1256) —
mil. 206 (1268). 234 (1271). 236 (1271).
240 (1271). 241(1271). 248 (1272). 263
(1277) — 271 (1282).
— de Pberberg u. dgi. 370 (1804). 897
(1307). 484 (1316).
frater: Heinricus.
— de Echilburne (Eichelborn) 188 (1258).
— & Ec Echilburne 183 (1258)..
— marsc. de Eckehardesberg u. dgl. 879
(1305). 380 (1305). Vgl. ET A,
Verwandtschaft s. unter Gerhardus
marsc. de Ekkehardesberge
— fil. Ekkehardi Windishman rust. eccl.
Port, in Thesniz 217. 218 (1268).
fratres: Heinricus. Theodericus.
— de Elverstete (Alberstädt) 64 (1196).
300) Emundeleuben (Endeleben) 328
— Creye de Emindeleybin (Endeleben)
429 (1815).
— de Valva 183 (1258). 188 (1261). 202
1266)
frater: Otto.
643
Hermannus camerar. de Vanre (Fahner)
sen. mil. 286 (1971). 267 (1279).
ater :
f
— camerar, de Vanre 236 (1271).
— Verken mil. 251 (1273).
— Verkiln 87 (1208).
gt de 1) nendorph (Frohndorf) mil. 291
129
— Funke mil, 448 (1319). 481 (1325).
— Goldacker u. dgl. mil. 418 (1812). 428
(1315). 458 (1819).
— de Groize (Groitssch) 105 (1215).
fratres: Volquinus. Fridericus.
— de Gusowe ((reusa) 810 (1296).
frater : Ulmannus.
— de Gutenshusen 278 (1289).
— de Haldecke militaris 860 (1802).
— Hezel 279 (1289), mil. 280 A, (1989).
— de Hirsingerode u. dgl. mil. 291 (1291).
295 Pret 816 (1297), de Hirsinderode
. curie lantgr. 317 (1298).
350 lass) Vgl. Hermannus mag. curie.
— marsc.de Holczhusen «. dgl. 278 (1989).
868 (1804). 869 0200 3r (1304). 488
(1816) — sen. 444 (13
fratres : ; Heinricus. Thcodericus.
: marsc. de Gozerstete, de
bere. "Fratres de Lewensthein.
sororius: de Ischirstethe.
— marsc. in Holtzhusen iun, 444 (1318).
pater : Theodericus.
faire: Heinricus iun, Theodericus.
— filius Theoderici marsc, in Holtzhusen
y Muda din il. 249 (1273
— de In e mi ).
— dict, Landgreve 481 (1325).
— de Leinvelt (I (Legefeld) 415 (1828), ver-
muthlich ident. mit Herm. de Lengefelt.
Hermann von Leisnig 559 (1304).
Brüder : Volrad. Gottfried. Sifrid,
Hermannus de Leysten (Lehesiten) 441
(1818),
— de Lengefelt castell. Hermanni com.
de Orlemunde 444 (1818), vermuthlich
ident. mit Herm, de Leinvelt.
— de Lewensthein (Lawenstein)368(1804).
fratres: Gerhardus. Heinricus.
trueles: marsc. de Gozerstete, de
oltzhusen, de Trebere.
oder Hartmannus? — de Lobdeburg
^95 (1210),
— frater Hartmanni de Lobedebur, 105
(1215), de superior castro in Lo
burg 124 (122
— de Lupinz 73 it) mil. 320 (1298).
— de Maltitz «v. dgl. 508 (1880). 504 (1330).
— de Marseleve 62 (1195),
644 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Hermannus de Meller civ. Nuenburg. — Hermannus de Sulze mil. 52 (1186).
consül 400 (1808) — 480 (1824). frater : Heinricus.
frater : Heynemannus. — de Sulze 268 (1277).
— de Mila 176 (1257) — mil. 266 (1279), -— de Swerstete 956 (1274).
consul lantgravii 2691280). — 286(1290). | — de Thasdorff (Daasdorf) 289 (1290).
fratres: Kunemundus, Wezelo. — de Thuchere u. dgl. (Teuchern)
— P Mimeleiben 256 (1274). (1194). 60 (1194). 540.
-- de Molowe 185 (1260). — marsc. de Trebere 370 (1804).
frater : Theodericus. fratres : Gerhardus. Heinricus, Ru-
— de Novo castro dictus et ipse de dolfue.
Balchstete, patruus Hermanni et Con- pairueles: marsc. de Gozerstete, de
radi de Balchstete 276. 477 A. (1287). Holtzhusen.
— de Nusezin (Neuses?) 126 (1228). — Trousche 481 (1816).
— de Olsnitz advocat., castell. in Harten- — — de Tullestete (Dölstädt) 244 (1212).
stein 404 (1809). 405 (1309). S. Hermannus Stran
— pririg ignus Ulrici de Oulebe (Auleben) — de Tundorfu.d gi. (Donndorf) 55 (1190)
(1211—1219). 59 (1194). 64 (1185).
—. dict. Ovis civ. in Wie 816 (1297). — de Weringeshusen (Wi
erningshausen)
— Poux advocat. Friderici com. de 167 (1255). 169 (1255). 171 (1955). 174
" Rabenswalt, presid. plebiscito Luchowe (1256). 175 (1256). 181 (1257).
276 (1287). — (verschrieben. für Heinricus) de We
— de Raspenberg mil. 291 (1291), castell. ringeshusen 476 (1324).
in: ‚Brchelingen 897 (1307). — Westfal 150 (1250).
— de Reinstorf 276 (1287). — Wicelonis castell in Dornburg 467
— de Rolicz 276. (1821).
fitus: Heinricus. ) — mil.de Wies. Hermannus dict. Schobr.
— Rost mil. 875 (1804). | —' de Wildenburn mil. 810 (1296).
— advocat, de Salek 6. 18. — de Wimaria mil. 294 (1291).
— deSaleke «. dgl. 81(1172). 86 (178) — dict. Worm in Bottelstede «. dol. 431
45 (c. 1182). 51 (1186). 70 (1199), (1916). 484 (1816), castell. 493. 494
vocat, 54 (1190). "S6. 57 (1192). 58. 77. (1827).
aaa. 80 (1205). 9 (910. 101 (1213). pire Conradus. Theodericus, Thyt-
Vgl. Hartmannus de S
frater : Fridericus. — diui Worm castrensis in Botelstete
— de Schafstete u. dgl. 854 (1302), mil. 512, 518 (1889).
383 (1805), castell. in Wizenburg ( Vitzen- pater : "Theodericus.
burg) 384 (1805). fratres: Conradus. Ulricus.
frater: Guntherus. — dict. Zazernei mil. 272 (12860).
— de Schidingen 351 (1801). T 412. — sen., filius Theoderici Zoph 474 (1323).
ter : Bertoldus. 416 (1994).
— inkel 177 (1257). — iun,, filius Theoderici Zoph 414 (1823).
— mil. de Wie dict. Schobr 230. 476 (1824).
fl&: Heidenricus. Heinricus et — advocatus 860 (1802).
— dict. Schobr 280 (1270). — camerar. lantgr. 36 (1178).
mater : Zacharia — — dapif. Hersfeld. 167 (1255).
— deBcuditz w. dgl. (Schkeudito) castell. de Hirsinderode ?) mag. curielantgr.
in Ruthleybesberg «. dgl. 846 (1301). 281 (1289).
966 (1808). 366 (1303). 418 (1813). 452 — officiat. com. de Ravenswalt 170(125^.
(1819). — prefect. Hersfeld. 156 (1261).
— de Slathem (Schlotheim) 176 (1257). | — scult. de Wiemingen (Flemmtngen)
frater : Guntherus. 254 (1274).
— de Siynicz 508 (1330). — (in Widen?) 198 (1265).
— Strantz, Stranz de Tullestete «. doi frater : Heinricus.
(Döllstädt) minist. 204 (1206). 207.' — 288.
Hermannus de Tullestete, mater: Adelleidis.
frater: Gysilherus. — 2.2.2.0. 509.
— mil. in Stusforde (Straussfurt) 127. —.. er 514 (1842).
— de Sultzbeche. 298 (1291). Herningus mon. Port. 284 (1289).
I. Namenregister.
Heroldus prepos. Cicensis u. dgl. 144
(1243). 168 (1255).
Herressen: Herzen, Hircen, Hyrzin D.
sw. Apolda 92. 93. 293. 501.
villa cum vinea 92.
Theodericus de H.
Hersfeld (Ort) : Hersfelt, Hirsfeldia 145.
174.
-— ehem. Benedikt.- Kl. Diös. Mainz:
Hersfelde, Hersfeldia, Hirsfeldia, eccl.
Hersfeldensis, -veldensis, Hirsfeldensis,
monast. etc., Hersfeldenses 46. 110. 111.
112. 113, 114. 115. 117. 118. 182, 144.
155. 156. 162. 168. 164. 165. 166. 167.
168. 169. 171. 178. 174. 175. 192. 294.
295, 376. 377. 878. 398. 445. 468. 521.
Hersfeldenses 110. 168.
abbas 110. 165. 171. 293. 378. 898,
abbates: Andreas. Heinricus. Jo-
hannes, Ludewicus. Sifridus. Symon.
Wernerus.
camerarius abbatis 111. 118.
cameraris abbatis: Albertus.
radus. Hermannus, Ro,
capellanus abbatis: Symon.
notarius abbatis: Erbo.
abbas et conventus 110. 115. 295.
468.
conyentus 144. 164, 377. 521.
capitulum 118. 118. 162. 163. 166.
168, 174. 192,
prepositi, maiores prepos., summi
prepos.: Albertus. Cunradus. Eke-
hardus. Heinricus. Johannes. Lude-
wicus.
decami; Arnoldus. Ekehardus. Gy-
selerus. Hartmannus. Heinricus.
camerarii conventus : Albertus. Cuno.
Heinricus. Symon.
capellam: Hermannus. Widelo.
cellerarii: Cunradus, Hartungus.
custodia 878.
custodes: Ernestus. Ulricus.
hospitalarii: Ekehardus, Herdeinus.
magistri: Erbo. Erkenbertus.
portarii : Cunradus, Heinricus, Her-
mannus.
subcamerarius : Helwicus.
8ubdecanus: Walchunus.
monachi : Cunradus de Collede. Dith-
marus de Beringen. Ekehardus de
Bibera. Herkenbertus Craz. Hart-
mudus de Bretingen. Hermannus de
Suebede. Otto. Otto de Gebese. Symon.
Wernherus quondam com. in Gunten-
bere — Heinricus Schelo?
frater: Wernherus carnalis pater
Wernheri abbatis.
Geschiehtsq. d.Pr. S. Bd. XXXIII.
Cun-
645
ministeriales (tm allgemeinen) 118.
— burgraui, prefecti: Heinricus,
Hermannus. Ludewicus.
— dapiferi: Heinricus. Hermannus.
— pincerne: Herkenbertus. Otto.
sonstige Ministerialen: Albertus (de
Frankensten). Albertus de Rudolves-
leiben. Albertus de Stuternhein. Be-
rin s scult. de Arnestete. Cun-
radus. Erkenbertus de Cregenberc.
Gero mil. Ghiso frater Heinrici bur-
ravii. Gyso frater Heinrici dapiferi.
Gothefri us fil. Beringeri scult, Hein-
ricus de Legesvelt. Methvrit de Mer-
kesleiben. infridus de Hentses-
leiben. Siboto de Frankensten. Tuto
de Beringen, Wasmudus (qui gerit
se pro ministeriali lantgravii). Widelo
de Grizeim.
ville Hersfeldensiwm : Gebese. Werin-
geshusen 155.
villicus Hersfeldensium in Gebese144.
Hersingerode s. Hirsingerode.
Hersveldensis s. Hersfeld.
Hersyngenrode s. Hirsingerode.
Hertnidus s. Hartnidus.
Hertwicus, Hartwig archiepisc. Bremensis
25 (1157). 26 (1157). 533 (1154).
— episc. Eistatensis ( Eichstádt) 15(1203).
— can. Mersburg. 55 (1191).
Herwicus pleb. in Dornburg «, dgl. 467
(1321). 479 (1824).
Hertwicus diac, des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Herwicus de Vitesen 93 (1209).
Hertwicus de Haldeke 357.
fius: dictus Weideman.
Herwicus fil. Henrici Rufi mil, 206 (1266).
fratres: Achilles. Conradus.
Hertwicus de Livenstete 97 (1211).
— frat. Petri villici in Nuenburg 148
(1250).
— fil. Meinhardi de Sachsenhusen 246
(1272).
— de Willerstete 88 (1208).
frater : Dithmarus.
— rust. eccl. Port. (in Thesnitz?) 217.
218 (1268).
fratres: Hartmannus. Jacobus.
Herversleiben, Hervesleiben u. dgl. s.
Herbeleben.
Herwicus s. Hertwicus.
Herzen 8. Herressen.
Heseler, Heselere, Hesilere, Hesillere,
Hesler, Hesseler, Heysler, Heyslere
theils Burghessler D., theils Kloster-
Häseler D. nó. Eckartsberga , letzteres
auch Marchtheseler, 21. 139. 210. 231.
42
646
235. 288, 256. 260. 270. 274.275.276.
804. 888. 424. 425. 427. 488. 485. 486.
489. 442. 448. 452. 464. 465. 470. 475.
476. 419. 501. 518. 526.
ius patronatus (in Burghessler) 888.
Cisterz.-Nonnenkl. (Kloster- Häseler)
470.
prepos.: Heinricus.
sac.: Conradus de Magdeburg.
castellani in H.: Bertoldus de H.
mil. Ekehardus de H. mil. Gelfradus
de Luchowe mil. Hugo de Scidinchen.
Wolferus de Bibera mil,
castellani comitis de Orlemunde in
H., opidani ın H., Marchtheseler:
Fridericus et Henricus fratres de
lysegrim,
ertoldus de H. mil,
— de H. rust. in Popal.
Conradus de H. mon, Port.
- - de H.
-.- Gelfradi de H.
Ekkehardus de H. mil.
Gelfradus de H. s. Gelfradus de
Luchowe.
Guntherus de H.
Heydenricus de H. mil.
Heinricus de H. sen,
— de H., fil. Heinrici sen.
— de H., fil. Heinrici sen.
-- de H.
-— de H. rust. in Popal.
— de H. scult. Nuenburg.
Theodericus de H., fil. Heinrici sen.
— de H. mil, frater Gelfradi.
Hessen: Hassia 505.
lancgravius: Henricus.
— : Hessenheim FT. sö. Wolfenbüttel 64.
Ludolfus de H. can, Halberstad.
Hetzebold 522.
Heinrieus H. mil.
Heuckewalde: Heukenwalde, -walt, Hoi-
kenwalt, Hoinkenwalde D. s. Zeitz 21.
23. 81. 60, 75. 78.
Heinricus de H.
Hugo de H.
Heuental s. Hauenthal.
Heusdorf: Husdorp, Husdorph D. nö.
Apolda, ehem. Benedikt.- Frauenkloster
256. 262. 268. 550.
Husdorphenses 262.
eccl, monast. H. 262.
sanctimoniales, conventus sanct, 256.
2
prepos.: Bertold. Heinricus.
prior.: Hedwig? Herburgis.
conversi: Bertoldus mag. cur. in
Sulzbeche. Heinricus mag. cur. in
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Vlurstete. Sifridus mag. eur. Hus-
orph.
Heutal s. Hauenthal.
Heverherus s. Eberherus.
Hevestrit 827.
Conradus H. can. Mersburg.
Hewetal s. Hauenthal,
Heydenricus, Heydinricus s. Heidenricus.
Heylingistad s. Heiligenstadt.
Heynemannus s. Heinemannus.
Heynricus s. Heinricus.
Heysler, Heyslere s. Heseler,
Hezel 279. 280.
Hermannus H.
b. Hieronymus presb. 1.
Hierusalem s. Jerusalem.
s. Hilarius 566. S. Poitiers.
Hildeboldus rust. de Owerstete (Auer-
stedt) 206 (1266).
Ildebrandus card. presb. basilice XII
apost. 34 (1177).
Hyldebrandus archidiac. Merseburg. 141
(1242), dec. 180 (25m.
Hildebrandus heres Alberti Gensevuz
279 (1289).
fratres: Albertus. Heinricus.
— fil. Henrici Cloz 414 (1312).
Hyldebrandus burg. Erford., gener Gi-
silleri Vicedomini 98 (1212).
— minist. regni 19 (1147). ]
Hildegundis celleraria eccl. s, Marie in
Arnestete 508 (1334).
Hildenburg: Hildensburch, Hiltenbure
R. nw, Ostheim v. d. Rhön: 40. 42.
Albertus de H.
Hildesheim: Hyldinshem, Hildeneshei-
mensis, Hildensemensis, Hildinshei-
mensis, Hyldensemensis 8. 32. 66. 122.
182. 549. 552. 564.
Bischof 564.
episc.: Cunradus. b. Godehardus.
can.: Hugo mag.
Hilla relicta Cyricz 517 (1845).
Hilseneburch s. Ilsenburg.
Hiltenburc s, Hildenburg.
Hiohannes s. Johannes.
Hircen s. Herressen.
Hirinfridus s, Erenfridus.
Hirsfeldensis, Hirsfeldia s. Hersfeld.
Hirsinderode s. Hirsingerode.
Hireingerode, Hirsinderode, Hyrsinderode,
Hersingerode, Hersyngenrode W üstung
8. Heiligenstadt 291. 295. 316. 817. 320.
Hermannus de Al. mil., mag. curie
lantgravii.
Hisberc mons in Vinne (Hirschberg?
Hirschbach? Eisbach ?) 12. 21 A.
Hisenacghe s. Eisenach.
I. Namenregister.
Hochdorf dioc. Mogunt. D. sw. Blanken-
hain 518. 520.
pieb.: Hermannus.
Hochheim D. sw. Erfurt 157.
Bertoldus de H.
Hodesvorde s. Odesforde.
Hoendorff s. Hondorf.
Hofeman 521.
Petrus dict. H.
relicta et filius Johannes.
H offemeister 507.
. . diet. H. civ. Nuenburg. 507 (1333).
Hofgarthen s, Hopfgarten,
Hoge (Stift Haug zu Würzburg) 122.
prepos. : ardus mag.
Hogeniste s. Hagenest.
Hogerus, Hoigerus de Mannesfelt, Mans-
velt 19 (1147). 25 (1157).
Hohem 3. Horn.
Hohendorf s. Hondorf.
Hohenlohe: Hohenloch, Honloch, 122. 185.
Gotfridus de H. com. Romaniole,
Heinricus de H.frat. hospital. Teuton.
Hohenlohe: Lo JD. só. Lüützen 56.
sacerdos : Gregorius.
Hoigerus 8. Hogerus.
Hoiken 157.
Wernherus H.
Hoikenwalt, Hoinkenwalde s.
walde.
Hoke 199.
Cunradus H. civ. Erford.
Holbach (wird im Schwarzburgischen ver-
muthet, Zischr. des Harzver. 1II, 255)
457.
Harthmannus mil. de H.
Holdertzen, Holderzen 467. 479.
Johannes de H. castell in Dornburg.
Holdesleve s. Oldisleben,
Hollandenses, Hollandes, Hollendenses
Bewohner des Dorfes Tribun, später
Flemmingen 5f. 17. 20. 29. 85.
ius hereditarium Hollendensium 85.
semita Hollandensium 5.
novalia Hollandensium, Hollandium
20. 29.
Hollandensis mansus 21. 23,
Hollandini qui et Flamingi nuncupantur
Hollanth terra 6 A.
Hollendenses s. Hollandenses.
Holtae lacus in confinio urbis Sturkuowe
(Storkau) 92.
Holundren 249.
Heinricus de H. mil.
Holzhausen, Burg- v. Ndr.-: Holezhusen,
Holtzhusen, Holtzhusin, Holzhusen
D. w. Eckartsberga 251. 259. 278. 805.
Heucke-
647
323. 852. 863. 868. 369. 370. 371. 423.
433. 444. 475. 527 A, 551.
Bauern in H. 551.
Marscalci de H.: Heinricus. Hein-
ricus filius, Heinricus fil. Theoderici.
Hermannus.Hermannus fil Theoderici.
Hermannus fil. Theoderici. Ludolfus.
Theodericus. Theodericus fil.
Ermfridus de H.
Heinricus de H.
Heinricus de H. advocat. fratrum
de Tanrode.
Heinricus de H. advocat. Heinrici
Tylo de H.
Homuth 425.
Nicolaus H.
Hondorf, -dorff, Hoendorff, Hohendorfvilla
deserta sw. Kösen 456. 459. 461. 465.
466. 526.
Hondorf, -dorff 425. 485.
Bertoldus H.
Honigen: Hun villa Wüstung bei
Ebeleben sw. shausen 74.
Honloch s. Hohenlohe.
Honorius III. papa 90 A. (1220). 98 A.
(1220). 107 (1216). 109 (1217). 115
(1220). 547 (1217).548 (1219). 549 (1220).
Hons 508.
Fridericus de H. mil.
Honstein: Honstein, -sten, Hoynstein
R. nö Nordhausen 104. 116. 244. 265.
320.
comites : Adelgerus, Edelgerus. Hein-
ricus (et filius). Theodericus. Theo-
dericus.
Hopffendorff, Hoppendorf Wüstung bei
chrau ne. sen HS H
Hopfgarten: Hofgarthen, Hopfgartin, Ho-
Bhegarthen D. w. Weimar 243. 261. 519.
Andrewes von H. [520.
Sifridus de H. mil.
Hoppendorf s. Hopffendorff.
Hoppenere 98.
Siboldus H. burg. Erford.
Horburg : Horeburch, Horenburg D. sw.
Schkeuditz 88, 51. 141.
Bruno de H. .
Hartmannus de H,
Ulricus de H. .
Horenberch s, Hornburg.
Horenburg s. Horburg.
Horinberc s. Hornburg.
Horlamunde $, Orlamünde.
Hornburg: Horenberch, Horinbere D.
880. Eisleben, ehem. Nonnenkl. 64. 72.
prepositus : Wilhelmus.
Dithmarus de H.
42*
648
Hortwinus 8. Ortwinus.
Hostiensis s. Ostiensis.
Hottirmannus, Hotyrmannus 244. 488.
Cunradus H. cons. Erford.
Segehardus H. civ. Erford.
Theodericus H. civ, Erford,
Hotzenplotz: Ozobloga I. Nebenfl. d.
Oder 543. 548.
Howetal s. Hauenthal.
Hoym: Hohem St. nö. Ballenstedt 62.
Cono de A.
Hoynstein s. Honstein.
Hozwinus 8. Gozwinus.
Hrapis rust. Polon, mellifex 94 (1210).
Hubaldus card. episc. Hostiensis 341177).
—- card. presb. tit. s. Praxedis 12 (1142).
Huchilheim $, Heichelheim.
Hugemarus de Quitdelingeburc 62 (1195).
frater : Johannes.
Hugo card. diac. s. Angeli 34 (1177).
- - eard. diac. s. Eustachii iuxta templum
Agripe 84 (1177).
— dard. diac. s. Eustachii 88 (1205).
-- prepos. de s. Mauricio Nuenburg. 70
(1199). 77 (1204). 80 (1205). 86 (1207).
101 (1213).
— dec. Nuenburg. 100 (1213).
— de Seidingen w.dgl. can. Nuenburg.
74 (1208). 77 (1204). 100 (1218).
—de Tizene (Thetssen) mag., can. Nuen-
burg. 100 (1213).
— de Warte, Warthe can. Nuenburg.
70 (1199). 77 (1204).
— cantor s. Marie Erford. 158 (1258).
— mag., can. Hildensemensis 66 (1197).
— cellerar., can. Nuenburg. 70 (1199.)
-— pleb. de Lobde 124 (1227).
-- eom. at. de Tuingen (Tübingen)
28 (1162).
— de Balnhusen 153 (1250).
frater : Ekehardus.
-- de, in Balnhusen «. dgi. 488 (1817).
476 (1824), ob ident, mit Hugo de Her-
versleyben? Vgl. 439 A.
fist: Apeleius et
- de Balnhusen 476 (1824), ob ident. mit
Hugo de Herversleyben fil. ?
- de Brisenizc minist. regni. 13, 14
(1144).
— de Brisenitz u. dgl. mil. 144 (1248).
173 (1256). 191.
filius: Berengerus.
— de Cymern s. Hugo de Zimmern.
— fil. Gothscalei Longi burg. Erford. 157
(1253).
--- de Hastensleiben (Hassleben) 431
(1316).
[rater : Henricus,
Urkundenbuch des Kloster Pforte.
Hugo patruus Heinrici filii Gerlaci Ku-
nich (Knuth?) 848 (1301).
— de Herversleyben uw. dgl. ( Herbsleben)
mil. 948 (1801). 479 (1824). t 485,
ob ident, mit Hugo de Balnhusen? Vgl.
489 A.
fil: Albertus. Hugo. Johannes.
potrueles ; Heynemannus. Johannes
mil.
- - fl. Hugonis de Hervesleybin (des
vorigen) 479 (1824), ob «dent, mit Hugo
de nhusen fil.?
— de Heukenwalde «. dgl. minist, Nuen-
burg. 60 (1194). 75 (1208). 78 (1204).
-- Junge civ. Erford, 488 (1327).
— Longus mag. cons. Erford. 244 (1272).
-— Longus 252 (1274— 1280), ob ident. mit
dem vorigen?
-— de Munre (Monra) castell, in Biche-
lingen 436 (1917).
— frat. Petri de Nitzchitz (Neidschütz)
castellani in Ruthleibesberg 317 (1298.
fratres : Conradus. Henricus.
— de Ruthleifisberg «. dgl. ( Rudelsburg)
minist. Nuenburg. 81 (1172). 45 (1182).
frater: Bodo de R., de Sconenberg.
— de Balza 153 (1250). 173 (1256).
— de Schidingen «. dgl. 165 (1255).
castell. in Hesillere 288 (1271).
— deSumeriggen (Sömmern) 186 (1237).
-— de Warte 40 (1180). 42 (1180).
— de Cymern (Zimmern) civ. Erford.
267 (1279).
— von Zimmern Bürger in Erfurt 562
(1311).
— civ. Erford. 58 (1193).
Hugonis 291.
Godescalcus mag. cons. Erford.
— 430. 460.
Heinricus mil.
Hugoldus com. de Buch 71. 72 (1200).
88 (1208).
pater: Heinricus.
germanus : Siboto.
Hummelstedt: Hummelstede, Ummel-
steile wüst bei Porstendorf nmö. Jena
90. 92 f.
molendinum et vinea 90. 92.
Hundisbol wüst auf der Finne 601 f.
Hundisburg D. bei Neuhaldensleben 160 A.
prepos.: Robertus de Querenvorde.
Hunegyn s. Honigen.
Hunstruta s. Unstrut.
Hupch 372.
Gebehardus H. castell. in Ostervelt.
Huphusen s. Obhausen.
Husburch s, Huysburg.
Husdorp, -dorph s. Heusdorf.
I. Namenregister.
Husen, -sin s. Hausen.
Husingus 496.
Johannes H.
Huwicio, Huwizio, Hüwizio, Wizcio mag.,
scol., Nuenburg. 70 (1199). 75
20) 18 (1204). 80 (1205). 86 (1207).
Huysburg: Husburch G. nw. Halber-
stadt, ehem. Benedikt.-Kl. 107.
abbas: Robertus.
Hyldebrandus s. Hildebrandus.
Hyldensemensis,Hyldinshems.Hildesheim.
Hyrcus s. Bok,
Hyreinderode s. Hirsingerode.
Hyrzin s. Herressen.
J. Y.
J. Priester und Kaplan des Mrkgr.
Konrad 545 (1209).
J. Pfarrer zu Profen 545 (1209).
Iacinctus card. diac. s. Marie in Cos-
mydyn 34 (1177).
Jacob, Jacobus patriarcha 20. 178. S.
Ebron.
Jacobus episc, Veronensis 122 (1226).
— subdiac. des Kl. Bosau 1
151 (1257)
— de Jeen civ. Erford. 478 u. A. (1824).
— de Punkwiz u. dgl. 148 (1250). 150
(1250).
— rust. eccl. Port. (in Thesnitz?) 217.
218 (1268).
fratres: Hartmannus. Hertwicus.
— in Sulze 234
fl: Cristianus. Heinricus. Jacobus.
fratrueles: Heinricus. Theodericus,
— Sohn des vorigen 234.
— Polon, nob. 95 (1210).
Jan s. Johannes.
Jaroslaw, Jarozlaw Bisch. v. Breslau,
,tunc* dominus, dux de Opol 542
(c. 1200). 543 (1201). T 544. 548.
Vater : Boleslaw I. Herz. v. Schlesien.
Bruder: Heinrich.
, Jarozlave, Jerozlave Ort, später
Kasimir genannt, Kr. Leobschütz 542.
543. 544. 548.
Gut J., Güter von J. 543.
Zehnte von J. 548.
Ichtershausen: Uchtrichishusensis F1. no.
Arnstadt, ehem. Cisterz.- Nonmenkloster
32. 588. 539. 542.
sacerdos, can., Propst : Woltramus.
Jechaburg D. w. "Sondershausen, Archi-
diakonat 558
vgl. 529 (1185).
— conv. Port. 174 (1256). 175 (1256).
649
Jeen, Jen 478,
Jacobus de J. civ. Erford,
Jena: Jene, Jhene 275. 520.
d vrowyn von J. 520.
einricus de J. perpet. vicar.
Nuenburg.
Jena, Klein-: Gene D.nnw. Naumburg 472.
parrochia, pleb, in G.
annexa capella ville Tuswytz.
Jenzig: © Genz Berg onó. Jena 541.
einberge in G.
Ieronimus s. Hieronymus.
Jerozlave s. Jaroslaw.
]hene s. Jena.
Hierusalem, Jerusalem , Jherusalem, Ie-
rosolomitanus 8. 117.121. 122. 135. 523.
regnum J. 185.
rer: Fridericus II.
patriarcha : Geroldus,
domus hospitalis s, Marie Teuto-
nicorum in J, 117. 121.
s. crux in H. tit, eccl. Rome 3.
lldebrandus s. Hildebrandus.
Yleburg s. Eilenburg.
Ilm, Stadt-: Ilmene :. Schwarzb.- Rudolst.
Hermannus de I. mag. [506,
: Ilmena, Ilmina, Ylmina Nebenfl. d.
— Saale 52. 223. 262.
molendinum, retentaculum aque 52.
Ylmena 528. (262.
Nycolaus de Y. in platea cerdonum
llmene s. Ilm.
Ilmina, Ylmina s. Ilm.
Ilsenburg: Hilseneburch Fl. i. Kr.
Wernigerode, ehem. Benedikt.-Mönchs-
kloster 64.
abbas: Hermannus, qui et de Wi-
medeburch.
Ymenez s. Imnitz.
Imese aqua s. Emse,
Ymmeleiben s. Memleben.
Imnitz: Ymenez, Iminez, Imnetz D. nó.
' Pegaw 47. 51. 99.
runo de I.
Henricus de Y.
Swidgerus de I.
Imperator 218, S. Cesar.
Fridericus cognom. I.
Port. (in Thesnitz?)
de Indagine s. Hagen.
Innocentius II. papa 2. 3 (1138). 5. 11.
12. 13 (1142). 15. 18. 29. 30. 1 83, 35.
54. 541 (1138).
-— III. papa 68 (1198). 68 (1198). 80,
88. 84 A. (1205). 90f. (1208, nicht 1209).
98 (1212). 102 (1213). 542 (1201). 544.
545 (1209). 545 (1210). 545 (1211). T 519.
rust. eccl.
650
u us IV, papa 91 A. (1254). 558
Institrix 410.
Elisabeth I. civis Erfford.
Interamnis s. Terni.
Jo: Abt von Lehnin 554 (1260).
Johanna priorissa in Shypliz (Scheiplitz)
161 (1254).
s. Johannes bapt. 57. 179. 220. 221. 222.
250. 376,
fratres s. Johannis bapt. Erford. 57.
Schutzheiliger der Kirche in Pforte
220. 221. 222,
Hiohannes evang. 20.
Johann XIX. Papet 541 (1082).
Johannes XXII. a 447 (1819). 452
(1319). 564 (1850). 964 (1331). 564
(1331). 564 (1331).
- - card. episc. Sabinensis 83 (1205).
— card. presb. tit. s. Anastasie 34 (1177).
—- card. presb. tit. s, Stephani in Celio
monte 88 (1205).
— card. diac. s. Marie in Cosmedin,
, cancell. 83 (1205).
isc. Cameracensis (Cambray) 98
1209).
— (epise, Mersburg. 25 (1157). 27 (1157).
-— episc, Pragensis 213 (1268).
--- prepos. Bardewicensis 93 (1209).
— prepos. s, Marie Magdeburg. 88 (1208).
"den de s. Stephano in Cize 86
A 20
- de ozerstete u. dgl. notar. — pro-
. tonotar. 399. 416 — episcopi Nuenburg.
310 (1296). 314 (1297). 329 (1300).
387 (1305). 887 (1805). 890 (1806).
392 A. (1292), can. Cycensis 396 (1307).
399 (1307). 408 (310) € HF (1312). 417
(1312). 418 (1312). t 46
--- de Rychowe can. Mersburg. 228
(1269).
—- mag. 80 , 8col. in Dorlo v. dgl. 111 (1219).
118 (12
- mag. Godlar. 66 (1197.
- mag. can. Merseburg. 119, 120 1298).
121 (1226). 122 (1226). 123 (1226).
cust. (can.) in Sulze 215 (1268).
- protonotar. archiepisc, Magdeburg.
505 (1881).
— protonotar. lantgr. Thuringie et
march. Lusacie 353 (1302).
--- de Wlfisborn (Wohlsborn) scriptor
vieedom. de Appolde 492 (1327).
- &criptor com Glichen 172 (1256).
. notar. abbatisse Quedlingenburg. 331
(1300).
—- gac,, capell. et scriptor com. de Ra-
binswalt 289 (1291).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Johannes pleb. in Emeleiben (Hemleben)
259 (1276).
— de Somerde vicar. eccl. s, Laurencii
Erford. 520 (1345).
— archipresb. in Fiurstete 327 (1299).
— pleb. de Mannestete 150 (1250).
- sac. de Ristete 337 (1254).
leb. in Saxenhusen 354 (1802).
— de Beias frat, hospital, Teuton. 122
0226).
- (1L) Abt von Altzelle 558 (1293).
- (V.) Abt von Altzelle 566 (1336).
- &bb. monast. s. Petri in Erffordia
— 468 (1320). 559 (1303).
— abb. Hersfeld. 521 (1345).
— de Casla olim abb. Port. 376 (1408ı.
— de Wendingen olim abb. Port. 376
(1408).
— abb. de Sychem (Sittichenbach) 283
(1289), quondam abb. 331 (1300).
— maior prepos. Hersfeld. 118 (1226).
— prepos. in Brisenitz «. dgl. ( Priessnitz)
254 (1274). 255 (1274).
— prepos. in Shipliz u. dgl. (Scheiplit:)
160 (1254). 161 (1254).
-— dec. in Mimeleiben u. dgl. 163 (1255).
164 (1255).
Joannes, Johannes prior Port. 262 (1277).
267 (1279). 289 (1291). 557 (1282).
Johannes ehem. Kellermeister in Ame-
lungsborn 560 (1305).
Joannes diac. des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Johannes de Cremese ord. Predicatorum
(in Erfordia?) 250 (1278).
— mon. in Mimeleibem 164 (1255).
— cellerar., mon. Port. 133 (1284).
— cellerar., mon. Port. 212 (1268). 224
(1269). 228 (1269).
— cellerar., mon. Port. 317 (1298).
— mag. conv., mon. Port. 376 (1304).
— subcellerar., ., mon. Port. 278 (1289).
- 982. (1289).
pater: Dithmarus civ. Nuenborg.
— Kornbul mon. Port. 497 (1828). ET
(1345).
— de Nuenburg. mon. Port. 300 (1293).
445 (1818). 447 (1319). 452 (1319).
456 (1319). 465 (1320). 473 (1323).
— Schaffenradt mon. Port. 433 (1316).
— mon. Port. 120 (1226). 121 (1226).
5901 (1228).
Mönch von Pforte 559 (1304).
- - cant., mon. in Walkenride 284 (1259).
— de Alvelt mon, in Walkenride 284
(1289).
— de Bachere conv. Port. 479 (1324).
— de Kothene conv, Port. 216 (1268).
I. Namenregister.
Johannes de Eckolfesstede (Eckelstedt)
conv, Port, 479 (1824).
— Topher conv, Port. 515 (1343).
— mag. textorum (conv.) Port. 252 (1274
— 1280).
— grangiar. (in Vehra? frat. Port.) 131
(1233).
— mag. curie in Gernstete frat. Port.
286 (270). 242 (1272). 262(1977). 263
(1277), quondam rect. curie 301.
- - horrear. in Gernstete conv. Port. 434
(1310). 447 (1819).
— mag. pontis inWenzendorff frat. (Port.)
291 (1291)
--- Sohn Boleslaws I. v. Schlesien 530 f.
— de Botentich mil. 881 (1300).
— Breytfuz, Breythfuz civ. Nuenburg.
401 (1308). 406 (1309).
— de Butenicz ( Beutnitz) castell. in Kan-
bork 511 (1837).
— Kachere opidan. in Segelicz (Steglitz)
911 (1337).
Johan in Canbur (Camburg) 488 (1817),
ob sdentisch mit Johannes de Hervers-
leuben ?
Johannes Clawe in Libenstete 354 (1302).
- - de tell. in Yscherstete
457 (1319).
— dict. Kolre mil. T 521. 522.
— dict. Kolre (Sohn des vorigen) 521(1845).
avus: Heinricus dict. Hetzebold mil.
fratres: Fridericus, Heinricus,
-— de Conditz (Kwnitz) 441 (1313).
— de Contz, Conz, Gonz 371 (1304),
castell, in Gozerstete w. dgl. 424 (1315).
425 (1315). 427 (1315). 428 (1815).
-— fil. Crietiani Longi rust. in Tuswiz
218 (1268).
frater : Conradus.
- - de Eysleiben (Eischleben) mil. 193
1264
-- deWVolgstete( Volkstedt) mil. 430(1315).
-— Gebehardi castell. marsc. de Goser-
stethe 425 (1315).
--- de Gebere (Gebra) 95 (1210).
— de Gebese mil. 181 (1258).
— de Gebese 269 (1280).
-— de Gelnow (Gelenau) mil. 597 (1307).
-— de Glyzberg 411 (1312). 477 (1324).
pater: Heinricus.
fratres: Heinricus, Heinricus. Lu-
tolfus.
-- Goldacker 458 (1319).
germanus: Juneman G
--- de Gonz s. Johannes de Contz.
— fil. Gozwiniciv.inWizenvela 360 (1302).
-- Grose civ. Nuenburg. 507 (1333).
— de Grussen (Greussen) civ. Erford, 500.
651
Johannes de Haldecke 188 (1261).
— de Hanevelt mil. 810(1296). 329 (1300).
357 (1302). 359 (1802). 396 (1307).
— de Harstal 494 (1327).
— de Hentacesleiben (Henschleben) 174.
filius:
— de Hentscesleiben 174 (1256). 174. 175
(1256).
maler: Gertrudis.
vitricus: Albertus Valir.
— Hertnidi 494 (1327).
— de Herversleiben (Herbsleben) 111
(1219). 112 (1220). 127 (1229).
— de Herversleiben mil. (ob $dent. mit
dem vorigen?) 174. 175.
fli: Albertus. Johannes. Johannes.
— de Herversleiben u. dgl. (Sohn des
vorigen) 173 (1256). 174. 175 (1256),
minist. 193 (1264).
— de Herversleiben w. dgl. (Bruder des
vorigen) 173 (1256). 174. 175 (1256).
— de Herversleiben mil. (einer der beiden
vorigen?) 267 (1279).
— de Herversleuben mil. 343 (1801), ob
ident. mit Johan in Canbur? Vgl.439 A.
frater : Heynemannus.
patruelis: Hugo de H, mil,
-— de Herversleyben (welcher?) 418.
Jan quondam de Herversleiben (welcher ?)
463.
Johannes de Herversleiben (welcher?)
485
fist: Henricus. Johannes. Rudolfus.
-—, Jan de Herversleiben «. dgl. (Sohn
des vorigen) 464 (1320). 474 (1323). 485
(1326).
atrwus : Albertus fil. Hugonis de H.
— A Hugonis de Hervesleybin 479
(1324).
fratres: Albertus. Hugo.
— de Holdertzen u. dgl. castell. in Dorn-
burg 467 (1321). 479 (1324).
-— Husingus (in Auerstedt ?) 496 (1328).
—- dict. Leo castel. in ...... 514
(1842).
— de Lipzc mil, 106 (1216).
— de Lochowe ( Laucha) castell. in Rote-
leibisberg 801 (1293).
-— Papa civ. Nuenburg. 401 (1308). 415.
-- de Peschen 364 (1808).
— fil. relicte Petri Hofeman (in Liss-
dorf?) 521 (1345).
— Puster 124 (1227).
-— de Quernbecke 456 (1319).
— de Quitdelingebure 62 (1195).
frater: Hugemarus.
— Rikze cons. civ. Nuenburg. 400 (1805).
— de Rinckeleybin 429 (1315).
652
Johannes deRogehusen u.dgl.(Rehehausen)
312 (1296). $00. 821 (1298). 824 (1299).
a «8: Heinricus de Trunco.
fratruelis: Bertoldus de R, mil.
— de Rosenhayn castell. in Ostervelt 372
1804).
Johann von Schónburg 587 (1182).
Johannes dict. de Sconenbergk, fil. Sifridi
Sagittarü, castell. in Schonenberg 482.
483 (1316). 437 (1317). 477.
uror: Konegundis, Cunegunda.
— Scultetus civ. in Wie 316 (1297).
-- Belpweldige in Cultzowe (Goldschau)
527 (1814).
— de Sprech, Sprecht, Spret mag. fori
in Wissense 190 (1263). 208. 207.
— Store civ. Wimar. 878 (1304).
Joannes de Thasdorff(Daasdorf)289(1991).
Johannes de Wirchusen «. dgl. ( Würch-
hausen) mil. 357 (1802). 859 (1302) - --
castell. in Schonenberg? 361 (1302).
— de Wizenvels u. dgl. civ., oppidan.
Nuenburg. 329. 400 (1808). 401. 402
(1308). 404 (1809). 405 (1809). 406
(1809). 415.
Joannes, Johannes de Wolvesburnen «.
dgl. 256 (1274), mil. 289 (1291).
Johannes de Zhabestorp 487 (1827).
-- marsc, lantgravii 146 (1947).
— mil. Merseburg. 119. 120 (1226). 121
(1226).
— opilio (n Werningshausen ?) 479(1324).
— rust. Polon. cocus 94 (1210).
—- scult. de Gebese 171 (1255), ohne
scult. 174. 175 (1256).
Bi Ekehardus, Theodericus scult.
e
- - senior ville Tarnstete (Darnstedt) 386
(1805). 409 (1311).
- - villicus (eccl. Hersfeld.) in Gebese 144
(1244). 146 (1247).
— (in Móllern?) 274. 275.
frater : Siboto.
Schwager: Ditmarus,
— pud pontem (in Sulza?) 284 (1271).
240 (1271).
Johannis 301.
Heinricus cognom. J.
Joseph (fil. patriarche Jacob) 20.
Josephus (rerum scriptor) 1.
Irimfridus, Irinfridus, Irmfridus s. Eren-
fridus.
Iringus cantor, can. Herbipol. 109 (1217).
Ermengardys abbat, sanctimon. Vallis
s. Marie 368 (1303).
Ermegardis, Irmegardis, Irmengardis dcc.
eccl. Quedlinburg. 380 (1800). 338(1300).
379 (1304).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Irme is uxor Gerhardi marsc. de
Gozerstete 371 (1804). 424 (1315).
Ysaac patriarcha 178. S. Ebron.
Ysaristete, Yscerstete, Yscherstede, -stete,
Ischirstete, -stethe, Yschirstete, Ys
cyrstete s. Isserstedt.
Isenach, Isenache, Ysenach, Ysenachum
s. Eisenach.
Isenberg, -bergk, Ysenberg, -bergk, -ber-
gensis s. Eisenberg.
Isenhud, -hut, Ysenhuht, -hut, -huth
481. 488. 489. 448. 464. 465. 476. 478.
479. 481. 499.
Conradus Y. conv. Port., mag. cur.
in Ver.
Dithmarus Y. civ, Erfford.
Isinhardus minist. Nuenburg. 16 (1144).
Ysnacum s. Eisenach.
Isserstedt: Ysaristete, Yscerstete, Yscher-
stede, -stete, Ischirstete, -stethe, Yachir-
stete, Yscyrstete D. nt. Jena 158. 159.
177. 188. 188. 198. 286. 293. 294. 321.
444. 455. 456. 457. 458. 458. 465. 466.
489. 500. 501.
castellani in Y.: Bertoldus Hart-
nidi. Heinricus Baurus, Johannes de
Co..... Theodericus de Herzen.
plebanus in Y.: Rudolfus.
Bertoldus de Y. (drei verschiedene)
-— de Y. mon. Port.
- dict. Probus de Y.
- - fil. Bertoldi Probi de Y.
Conradus de Y.
-- de Y, fil. Theoderici.
-. Baurus de Y. mil.
Fridericus de Y. castell., residens
in Remde.
Heinricus de Y. (zwei verschiedene)
Rudolfus de Y.
Theodericus de Y.
de Ischirstethe sororius marscalco-
rum in Holtzhusen 444.
Itel Geze mil., castell. in Bichelingen 436
(1317).
frater : Richardus G.
Judei 354. 428. 425. 426. 483. 435.
Abraham in Wihe, Wy. .
in Querenforde 854, in Wy 425.
426.
Juneman dict. Goldacker 458 (1319).
germanus: Johannes.
Junge 431. 488.
Hugo J. civ. Erford.
Theodericus J. de Heilingen.
8, Justus und s. Clemens 564.
' Chorherrenstift in Bibra,
Jutta Aebtissin von Marienthron 562
(1314).
I. Namenregister. 653
Jutta abbat. Quedlinburg. w. dgl. 454
(1819). 454 (1819). 455 (1819). 459(1320).
461 (1820).
Gemahlin 1) Dietrichs Markgr. v.
Meissen, 2) Poppos VIII. Gr. v. Henne-
berg 173 A
Sóhne: Heinrich d, Erl, Mark
Meissen. Hermann Gr. v. Henne TE.
- eoniux Rudolfi pinc. de Kevernberg
356 (1302).
- filia py marec. de Ekkehardes-
M»
. - uxor Alberti mil. in Hervesleiben 181
(1258).
- uxor Heinric iscult. Erfordie, filii Be-
ringeri de Meldingen 98 (1212).
-- - eonthoralis Guntheri de Salecke dicti
advocati 459 (1820).
— soror Eberheri de Salza 189 (1263). 208.
a epoandischaft 8. unter Eberherus
e
Guta relicta Rudolfi de Seglitz 466
(1321).
Jutta de Wildenvels nob. matrona 119
(1226. 122 1226). 123 (1226).
, Guten 96.
filius: Siboldus burg. Erford.
Juvenis de Heringen 854 (1302)
- - eastell.in Salecke383 (1305). 854(1805).
— 98. 291.
Cunradus J.
Evernandus J. burg. Erford.
L.
Laborans card, diac. s. Marie in porticu
84 (1177).
Lacus s.
Ladesac 524.
G. dict. Ladesac de Saxenhusen.
Lambertus, Lampertus (com. de Glichen)
prepos. s. Marie Erford. 183 (1258).
1599, 04) 255 (1274). 263 (1277). 327
consanguinei: comites de Orlamunde.
Lampertus (mon.) Walkenrid. 111(1219).
Lambertus com. (de Glichen, Tunna) 14
(1144), de Monte 19 (1147), vgl. 336 ff.
Tochter : Mathilde.
Bruder: Ernst.
, Lampertus com. de Tunna 88 (1208),
de Glichen 95 (1210). 96 (1211—1219)
-- advocat. Erfordie 98 (1212) --- 110
(1219). 111. 112 (1220). 113 (1220).
, Lampertus de Trebere 3367. 368. 370,
relicta: Osanna.
Landegart 520.
Gunther L. von Hastinsleybin.
Landesberc, -berg s. Landsberg.
Landgreve 481,
ermannus L.
Landsberg: Landesberc, -berg, Landis-
berg, -berk St, onö. Halle 40. 41, 92.
105. 188. 201. 246. 408. 545. 555. 559.
marchiones ; Albertus.Cunradus.Hen-
ricus (march. Brandenburg.) Theode-
ricus. Theodericus.
Volradus de L.
Land vius, Lantgravius 438. 448.
Theodericus L. commorans in Stus-
forde.
Langenbogen: Langenboy D.w.Halle 329.
Henricun de L. frater Brunonis episc.
Nuenburg.
Langenbrücke: Longus pons. 86, Uelzen 49.
widegerus de
Langendorf: Langendorph D. s. Weissen-
fels 20.
Langenrode villa D. w. Wiehe 414.
Langensalza s. Salza.
Lansitia St. in russ. Polen (Lencayca) 94.
Symon prepos. de L.
Lantgravius s, andtgravius.
Lanzegendorf 365.
Heinemannus de L. civ. N uenburg.
365.
de Lapide (vielleicht Schl. Altenstein s.
Eisenach) 202. 265.
Ludewicus de L. mil.
Lapidea via 58. 98. S. Erfurt,
Lapis s. Mychahelis s. Michaelstein.
Lappe 227.
Burehardus de Querenvorde iun.
dict. Lappe.
Lare s. Lohra,
Lasan villa Wüstung w. Naumburg 230.
292. 311. 407. 475.
Lasen Gehölz daselbst 230 A.
Lateranum s. Rom.
Laucha: Lochowe, Luchowe, Lüchowe
St. a. d. Unstr, 58f. 68. 236. 238. 276.
801. 846, 350. 366. 866. 388. 892. 449.
451. 462. 475.
plebiscitum in L. 276.
redium eccl. Port. 58. 68,
rtoldus de L.
Gelfradus de L, mil,
Hesillere.
- . de L.
Heinricus de L. mil.,
Ruthleibisberch.
— de L. dict. Mussac.
Johannes de L. castell. in Rotelei-
bisberg.
castell. in
castell. in
654
Otto de L. mil., castell. in Ruth-
leibisberch,
Otto de L. castell.in Ruthleybesberg.
' Theodericus de L,
Lauchstädt: Lochstete St, wnw. Merse-
bwrg 224.
Ditherusde L.scult.in Ekehardisberc.
Lauenburg: Lewenbere wüste Burg un-
weit inburg 62.
Rodogerus de L.
Lauenstein: Lewensteyn, -sthein, Lewe-
stein D. bei Ludwigstadt 352. 368. 475,
Gerhardus de L.
Heinrieus de L.
Hermannus de L.
s. Laurencius 468. 464. 520.
ecclesia Erford.
s, Laurentius in Lucina 83. 211.
titulus (eccl;; Rome.
Laurentius episc, Wratizlaviensis tw. dgl.
fied 94 (1210). 546 (1215). 548
(1218).
—- episc. Lubusensia (Lebus) 94 (1210).
Lausigk: Lüzic St. ö. Borna 551.
Gottfried Pfarrer in L.
Lausitz: Lusacia, Lusiz, Luzacia, Lu-
zatia, Luzist 86. 92. 321. 352. 864. 396.
marchia L. 92.
snarchiones : Cunradus. Theodericus.
archidiaconus : Otto.
Lausnitz: Luseniz, Lusnicensis D. ssw.
Eisenberg, ehem. Kl. Marienstein 5. 18.
70. 540.
prepositi: Albero. Lupoldus.
Lauterberg: Mons serenus b. Halle 537.
549. 550. 551.
Peterskloster daselbst,
Visitation desselben.
Vogteirechte.
—: Luterberch Fl. i. Kr. Osterode am
Harz 269.
Otto com. de L.
Laz, Laze, Lazeshe, Lazues s. Lossa,
Lossgraben.
Lazernei (verschrieben) s. Zazernei.
Lebenstede s. Liebstedt.
Lebus: Lubusensis 94.
episc.: Laurentius.
Legati 244.
Heinricus L. cons. Erford.
Legefeld: Leinvelt D. s. Weimar 475.
gl. Lengefelt.
Hermannus de L.
Legesvelt s, Lengsfeld.
Lehesten: Leizsteine, Lesten, Leysten D.
sw. Dornburg 177. 178. 231. 242. 243.
259. 280. 441.
Albertus de L,
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Fridericus de L.
Heinricus de L.
Hermannus de L.
Minardus de L.
Rudolfus de L.
Theodericus de L. mil, castell. in
Ekkehardesberg.
Lehnin Mfl.sö. Brandenburg,chem. Cister:.-
Kloster 554.
Leiningen: 1, de 61 (1195
iningen: Liningen, com. de 61 (1195).
Leinvelt 8. Legefeld.
Leipzig: Lipezk, Lipizch, Lipz, Lipze,
Lipzk 106. 137. 353. 418 A. 540. 557,
565.
Dominikanerkloster 565.
Johannes de L. mil.
Leischen, Leisen, Leschen, Leshen villa
Wüstung Loeisch, Loisch sö. Naumburg
144. 188. 402. 408.
vinea 188.
Albertus de L. can. Numburg.
Leisnig: Lißnik, Litznik, Liznic, Liz
nich, Liznik, Lysnig St.a. d. Freiberg.
Mulde 40. 77. 80. 249. 297. 299. 313.
817. 825. 332. 333. 351. 406. 503. 551.
559. 561.
burgravii: Albrecht. Gerhardus. Otto.
Sifrid.
Cristoforus de L. mil.
Volrad von L.
Gottfried von L.
Guntherus de L. mil., castell. in Novo
castro.
Hermann von L.
Sifrid von L.
Stephanus de L. mil.
Theodericus de L. villicus impera-
toris.
Leisslau : Lisenlo, Lizelo D. nó. Cambwurg
33. 35 A. 69. 70 À.
possessiones monast. Port. 33.
Leizsteine s. Lehesten.
Lengefelt 444. Vgl. Legefeld.
Hermannus de L. castell. com. de
Orlemunde vermuthlich ident. sit Her-
mannus de Leinvelt.
Lengsfeld: Legesvelt St. a. d. Felda 46.
Heinricus de L.
Lenheburch s. Lenzburg.
Lenzburg: Lenheburch, Lenzeburch St.
im Kant. Aargau 28.
Ulricus de L, com.
Leo prior Port. 148 (1250).
—. eantor in Valle s. Georgii 63 (1195).
— 514.
Johannes dict. Leo castell.
Leodicensis s. Lüttich.
I. Namenregister.
Leonardus de Bretenorio frat, hospital.
Teuton. 122 (1226).
Leoteviensis s. Litthauen.
Lepicz, Lepitz, Lepiz, Lepize s. Löpitz.
Lepus 194.
Dithmarus L. dict. advocatus,
Lepytz s. Löpitz.
Leschen, 1 n 8, Leischen.
Lesenitz, Lisenitz (ob Lösnitz St. 1. Kgr.
Sachsen?) 404. 405.
plebanus: Heinricus, capellan. bur-
grav. in Mysena,
Lesten 8. Lehesten.
Leubus: Lubens D. u. Dom. Kr. Wohlau,
ehem. Cisterz. - Kloster 532. 533. 536.
591. 543. 548. 543. 544. 546. 547. 548.
548. 549. 5695.
filia Porte 582.
Aebte: Florentius. Günther.
Leutenthal: Leutentale, Luchtentall, Lu-
dental, Lutental, Lutenthal villa D.
80. Buttelstedt 149. 149. 150. 151. 152.
158. 201. 265. 289. 354. 494. 518.
L. in iudicio lantgravii Botenstete
sita 265.
molendinum 201.
plebanus: Albertus.
sculteti: Bertoldus. Heinmannus.
Henricus Prohacz (Phaz?)
Leutowiensis s, Litthauen.
Levenstede s. Liebstedt.
Lewenberc s. Lauenburg.
Lewenhoveth, Lewinheupt, Lewinhoubt
173. 204. 207. 208.
Theodericus L. nob.
Lewensteyn, -sthein, Lewestein s. Lauen-
stein.
Lewinheupt, Lewinhoubt s. Lewenhoveth.
Leych 443.
Heinricus L. castell. in Schydingen.
Leyscen 400.
Heinricus L. cons. civ, Nuenburg.
Leysten s, Lehesten.
Lezstico dux Cracovie 95 (1210).
frater : Conradus.
Libenhain 168.
Heidenricus de L. mil.
Libenstede, -stete, -stethe s. Liebstedt.
Libertus Abt von Dünamünde 559 (1303).
560 (1305).
Lichtenhain: Lichtenhain, -hayn, Lych-
tenhain D. sw. Jena 383. 384. 390.
994. 494. 518.
Lukardis de L.
Otto de L. sen.
- - de L. iun.
Ulricus de L,
655
Lichtenhain , Lichthenhain, Lihtenhain
wiüst bei Teuchern 105.134. 143. 144.552.
Ekehardus de L.
Otto de L.
Lichtenstein (St. osó. Zwickau oder —
nach Milzschke — D. nö. Ebern in
Unterfranken?) 562.
Albert von L. markgräfl. Vogt in
Buttelstedt.
Liebenau, Burg-: Livenhowe, Livenowe,
Lvuenowe D. nó. Merseburg 227. 246.
268.
Bartholomeus de L. mil.
Heinricus de L. mil.
Richardus de L. mil.
Liebschütz: Lobesiz D. bei Ziegenrück 183.
Liebstedt: Lebenstede, Levenstede, Liben-
stede, -stete, -stethe, Liebenstete, Liven-
stete. Lybenstete D. nó. Weimar 97.
150. 158. 177. 181. 188. 190. 196. 197.
198. 199. 201. 202. 208. 207. 256. 288.
289. 300. 330. 331. 382. 333. 354. 377.
378. 879. 398. 400.
ius patronatus eccl. 377.378. 379. 398.
plebanus 198.
plebanus : "Theodericus.
senior, officium senioris 380. 333.
Bertoldus de L.
Heinricus de L. conv. Port. (pater)
- de L. mil. (filius)
Hertwicus de L.
Ludewicus de L. mil.
Conradus cognom, Stange in L.
Heinricus dictus Clawe in L.
Johannes cognom. Clawe in L,
Liegnitz, Herrschaft 543.
Lihtenhain s. Lichtenhain,
Lindelo, I.indenlo silva inter Sulze et
Gernstete 142. 234. 240.
Lindenberg: Lindinberc villa Vorwerk
n. Eckartsberga 61 f.
Liningen s. Leiningen.
Lipezk, Lipizch s. Leipzig.
Lippoldsberg Fl. be Karlshafen, ehem.
Benedikt.- Nonnenkl. 531.
Lipz, Lipze, Lipzk s. Leipzig.
Lisegesdorff, -torff s. Lissdorf.
Lisenitz 8. Lesenitz.
Lisenlo s. Leisslau.
Lisigesdorff, Lisingesdorf, -dorff, -torff
8. Lissdorf.
Lisne s. Lissen.
Lissdorf: Lisegesdorff, -torff, Lisiges-
dorff, Lisingesdorf, -dorff, -torff, Lissin-
fistorfi Lizcegeheedorf, Lizengestdorf,
izigestorf, Lizigisdorf, Lizingesdorf,
-torf, Lizingestdorf, Lizingisdorf, Liz-
singesdorf,Lyzigestorph,Lyzseghesdorf,
l fratres.
656
Lyzstorf D. ö. Eckartsberga 286. 293.
294. 295. 377. 379. 880. 898. 400. 421.
422. 423. 425. 427. 428. 483. 485. 436.
444. 446. 468, 469. 470. 521. 526. 527.
L. in pago Spilberk 377.
ius patronatus eccl. 377. 379. 398.
492. 428. 425. 444. 446. 469. 527.
cimiterium 425.
plebanus : Bertoldus.
optdani, rustici : Albertus Hane. An-
dreas, Arnoldus. Bertoldus Hon-
dorf. Kirstanus, Kirstanus dictus
Rollo antiquus. Conradus Coburg.
Conradus Kullingk. Conradue, Con-
&zco de Rode. relicta Kuderoldi. dictus
Degen. Fridericus frat. Conradi Kul-
lingk. filius Gerhardi. Heinricus de
Bennendorf. Hermannus Kulling.
Nicolaus Homuth. relicta Petri Hofe-
man et filius Johannes. dictus Tatan.
Andreas de L. (rust.?)
Hartmannus de L.
Lissen: Lisne, Liszene, Lizene, Lizzene,
Lyzne JD. bei Osterfeld 280. 280. 284.
372. 388. 527.
Reinbodo de L. mil., castell. in
Ostervelt.
filii Reinbotonis.
Lißnik s. Leisnig.
Litthauen: Leoteviensis, Leutowiensis,
Lithoviensis, Litoviensis 220. 221. 222.
595,
episcopus : Christianus,
Litznik s. Leisnig.
Livenhowe, Livenowe s. Liebenau.
Livenstete s. Liebstedt.
Liverichsbruken 98, S. Erfurt.
Livland: Livonia 545A. -
abbas: Dietrich (von Dünamunde).
Lizcegehesdorf s. Lissdorf.
Lizelo s. Leisslau.
Lizene s. Lissen.
Lizengestdorf, Lizigestorf, Lizigisdorf,
Lizingesdorf, -torf, Lizingestdorf, Lizin-
gisdorf s. Lissdorf.
Liznic, -nich, -nik s. Leisnig.
Lizsingesdorf s, Lissdorf.
Lizzene s. Lissen.
Lo, Loch villa wüst bei Hechendorf 19 f.
Vgl. 334. 336 f.
- 8. Hohenlohe.
Lobde s. Lobeda.
Lobdeburg: Lobdeburch, -burg, Libde-
burg, Lobedeburc, -burch, -burg, Lo-
bendeburc, Lobotheburch A, bei Lobeda
2 40. 42. 44. 70. 71. 77. 95. 105.
superius castrum in L. 124.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
(castellani de L.): Bur,
scalcus. Heidenricus.
Cunradus de L.
Hartmannus de L.
— de L.
Hermannus de L.
Otto de L.
- - de L. can. Nuenburg.
Hartmannus de superiori castro in L.
Hermannus de superiori castro in L.
Lobeda: Lobde, Lobede St. sso. Jena
124. 257.
plebanus: Hugo.
„ienricus de L. capell. episc. Nuen-
urg.
Lobedebure, -burch, -burg s. Lobdeburg.
Lobegostiz s. Lóbstedt.
Lobendebure s. Lobdeburg.
Lobenicz, -niz s. Lóbnitz.
dy ayobensteynen (in Erfordia) 528 (c.
1340).
Lobesiz s. Liebschütz.
Lobestiz s. Lóbstedt.
Lobitz: Lowitz D. ö, Osterfeld 324.
Sophia de L. matrona.
Lobotheburch s. Lobdeburg.
Loch 38. Lo.
Lochewize 8. Lochwitz.
Lochmohle ehem. bei Lochwitz 46 A.
Lochowe s. Laucha.
Lochstete s. Lauchstádt.
Lochwitz, -wiz, -wize, Lochewize, Loh-
hewice, Lohwize wüst unterhalb Kösen
auf dem rechten Saalufer 1. 2. 5. 12.
17. 20.
grangia L., in L.
Lodewicus s. Ludewicus.
Löberschütz: Luberzitz JD, no. Jena 124.
Wolfinus de L.
Lóbnitz, Jena-: Lobenicz, -niz D. ow.
Jena 90. 306.
Bruno de L.
Reinbodo de L.,
Lóbstedt: Lobegostiz, Lobestiz D. nw.
Jena 178. 356.
Reimboto de L.
Theodericus de L. mil.
Loeisch s. Leischen.
Löpitz: Lepiez, -itz, -iz, -izc, -ytz D.
onö. Merseburg 26 f. 29. 83 37. 42. 90.
55. 81. 89. 92. 141. 420. 487. ———
curia, grangia eccl. Port. 29. 33. 37.
42. 50. 81. 92. 420. 487.
fratres (Portenses) de L. 141.
molendinum 50. 92.
decima 55. 89.
mansus Allexii 487.
mansus Flogeles 487.
Idus. Gode-
inbodo.
I. Namenregister.
Lössen : Losne, Loesen D. nó. Merseburg
106, 141.
Rudegerus de L. mil.
Lohhewice 8, Lochwitz.
Lohra: Lare Dom. só. Bleicherode 19.
836. 555.
Friedrich Graf von Lohra.
Lodewicus (com.) de L.
Lohwize s. Lochwitz.
Loisch s. Leischen.
Lombardei 543.
Longus 157. 215. 218. 229. 234. 240.
949. 244. 951. 252.
Cristianus L. rust. in Tuswiz.
Dithmarus L. de Sulze.
Gothscalcus L. burg. Erford.
Hugo L. mag. cons. Erford.
Longus pons s. Langenbrücke.
Losne s. Lóssen.
Lossa D. s. Wiehe 27 A.
Loesa: Laz, Lazses rivulus rechter
Nebenfl. d. Unstrut 10. 26 f. 41.
Lossen 8. Lóesen.
Lossgraben: Laze, Lazeshe fluvius
Graben im Unstrutthale bei Bottendorf
und Hechendorf 280f, 318. 874.
Loesnitz D. bei Freiberg 1. Kgr. Sachsen
$56,
Lotharius episc. Pisanus 98 (1209).
Lower, Lowere 98. 496.
Conradus L, in Dokewitz.
Ravenoldus L. burg. Erford.
Lowitz s. Lobitz.
Lubelini 291.
Sigehardus L. cons. Erford.
Lubens s. Leubus.
Luberzitz s. Lóberschütz.
Lubusensis s, Lebus.
Lucard s. Lukardis.
Luchowe, Lüchowe s. Laucha.
Luchtentall s. Leutenthal.
Lucia coniux Wolffearmi 22 (1158— 1160).
Lucina s. 8. Laurentius.
Ludegerus sac. de Westerhusen 87 (1179).
Ludeger Abt, bezw. Mónch von Altzelle
545 (1211). 546.
sermones Ludigeri abb. 546.
Ludegerus mon. in Mimeleiben 164 (1255).
Lutegerus de Bachere 50 (1183).
--, Lutigerus Rop, Roip, Roup 431
1319). 465 (1320). 474 (1323). 476
Ludental s. Leutenthal.
Luderus episc. Verdensis 182 (1284).
Luderus, Lutherus dec. s. Marie Erford.
56. 95 (1210). 98 (1212).
Lutherus cellerar. de Caldenburn 64
(1196).
657
Ludewicus p . & Mauricii pro
Nuenburg 891 (1806). 416 (1812). 417
(1812).
— dec. Nuenburg. 518 (1845).
— prior s. Mauritii prope Nuenburg
364 (1303).
Lodewicus, Ludewicus de Degenstede
u. dgl. (Denstedt) can. Nuenburg. 277
(1288). 295 (1291). 304 (1295). 350
(1301). 364 (1808). 374 (1804). 402
(1809). Auf 1hn besieht sich vermuth-
lich die Notiz im Calend. Numburg.
eccl. (Schöttgen u. Kreysig, Dipl. et
script. II, 162): Martius 4, Obiit Lu-
dovicus de Dennstedt, Canon. Portae
humatus.
Lödewicus, Ludewicus de Saleke «. dgi.
can. Nuenburg. 70 (1199). 77 (1204).
80 (1205). 86 (1207).
Ludewicus scol. s. Marie Erford. 95
(1210). 98 (1212).
— cust, Magdeburg. 505 (1331).
germani: Henricus lancgrav.
Otto archiepisc. Magdeburg.
— can. s. Crucia in Northusen 180
(1257).
Lodewicus, Ludewicus cust. Nuenburg.
100 (1213). 108 (1217).
Ludewicus can. N uen Durg. 57 (1192).
-- pleb. in Apolde 490 (1327).
— pleb. in Wizenvels 372 (1304).
— abb. Hersfeld. 111 (1220). 118 (1220).
114 (1220). 117 (1226). 182 (1284).
- Abb. s. Petri iuxta Merseburg 280
(1289).
capell.: Conradus cognom. Aratrum.
-- &bb. in Reinersburnen u. dgl. ( Rein-
hardsbrunn) 160 (1254). 161 (1254).
— prepos, summus prepos. Hersfeld.
112 (1220). 118 (1220).
-— eust, s. Georgii prope Nuenburg 389
(1306).
— cant., mon.Port. 288 (1271). 238(1271).
248 (1273). 250 (1273).
Ludowicus Romanorum imperator 509
(1335).
Lodewicus, Lüdewicus {II.) provincialis
com. Thuringie 10 (1140). 48? 534
(1165).
—, Ludewicus III. lantgrav., provin-
cialis Thur. 36 (1178). 38 (1180).
48? 51 (1186) — t 52. 55A. — 58.
586 (1172—1181).
Ludewicus (IV.) Thuringie lantgrav. et
Saxonie com. palat. 91 A. (1227). 116
(1228) — + 125. 146 -- 548 (1218).
Lodewicuscom. de Lare (Lohra) 19(1147).
336.
Hassie.
658
Ludewicus burgrav., minist. Hersfeld.
46 (1182).
- de Blankenhain 198 (1265). 202 (1266),
iudexlantgraviiin Botensteie224L 1269).
soror: Sophya uxor Heinrici mil.
de Libenstete.
— Crowan 263 (1277).
Ludowicus (Gerwicus?) de Debz (Dewitz?)
291 (1291).
Ludewicus de Elveningenrode (Elbinge-
rode) 456 (1819).
- frat. Heinrici de Biltirsleibin «. dgl.
(Bindersleben) civ. Erfurd. 328 (1299).
—. de Husen minist. lantgr. 139 (1239),
mil. 206 (1266), mag. fori in Wizense
269 (1280).
— de Lapide 202 (1266), mil. 265 (1278).
— de Libenstete mil. 289 (1291).
. de Meldingen 98 (1212).
pater : Beringerus.
frater : Heinricus scult. Erford.
— de Meldingen 158 (1250) — ob der-
selbe? 312 (1296).
frater: Heinricus.
-- de Meldingen 138 (1261).
-- de Meldingin mil. 248 (1273).
fiiius patrwi : Heinricus de Blanken-
Dieleisten Personenbestimmungen 8ind
durchaus unsicher.
— de Meldingen diet. de Schidingen
mil. 513. 514 (1342).
frater : Beringerus.
— de Owerstete (.Auerstedt) 206 (1266).
232 (1271). 258 (1275). Vgl. Anm. zu
Rudolfus de O.
pater: Heinricus.
frater: Rudolfus.
de Polnitz (Pöllnitz) mil. 413 (1312).
-- de Rinstete (Reinstädt) dapif. (com,
de Orlamunde) 148 (1250). 183 (1258).
filius :
-- de Rinstete 183 (1258). 202 (1266).
— de Sangirhusen mil. 499 (1828).
— dict. de Schidingen s. Ludewicus de
Meldingen.
— de Sylawizc (Silbitz) 108 (1217).
- de Silawitz mil. 507 (1333).
— de Sultze 484 (1816). 478 (1323).
pater: Ekkehardus de 8. mil.
de Wagehem ( Wangenheim)116 (1223).
- de Willerstete 289 (1291),
pater: Dithmarus de W. sen.
fratres: Dithmarus. Ekehardus. Hel-
fericus.
— de Zimmern 272 (1286).
frater: Theodericus pleb. in Zim-
mern.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Ludewicus — olim prooo in iudicio
provinciali — 259 (1276).
— villicus de Sconenberg 168 (1255).
- - frater ..... 823 (c. 1299).
Ludo 246 (1272).
Ludolfus archiepisc.Magdeburg.66 (1197).
75 5 (1209) 541 (11961204). Vgl. 59A.
onaster. (Münster) 132 (1234).
- , Ludolphus, Lutolfus prepoe. Calden-
burn. 64 64 (1196). 66 (1197). 87 (1208.
uondam prepos, de Novo o opere in
allo, procurator et legatus
manens in Stube 56.
. Ludolphus, Lutolfus prepos. Nuen-
burg. 251 (1278). 268 (1279). 270 (1280).
Lutolfus de Alrestete can. Nuenburg.
270 (1280).
Ludolfus de Hessenheim (Hessen) can.
Halberstad. 64 (1196).
de Slathem (Schladen) can. Halver-
— stad. 107 (1216).
— cellerar., can. Mersburg. 228 (1269).
Lutolfus, Lutholfus cant. can. Nuen-
burg. 229 (1270). 235 (1271). 241 (1271).
Lutholfus can. Nuenburg., capellan.
Rudolfi regis 253 (1274).
Lutolfus dec. in Memeleyben 442 (1813).
Ludolfus subprior de ord. Predicatorum
in Erford. 180 (1257)
- -, Lutholfus, Lutolfus deAlrestete 152
(1250). 164 (1255). 17841256). 239 (1271).
frater: Heinricus.
patruelis: Heinricus de A, mil.
—-, Lutholfus, Lutolfus, ‚Lutelphus, Lutäl-
fus de Alrestete u. dgl. — dict. de Ber-
kinste Birkeinstein 815 (1297) —
411 (1819). 419 (1818) — mil. in Novo
foro, cognatus fratrum de Glysberg
441. 442 (1818) -- mil. 486 (1327).
Ob an allen Stellen dieselbe Person?
— de Arnstete mil. 292 (1291).
Lädolfus, Lutolfus de Berlstete w. dgl.
72 (1200). 104 (1215).
Lutolfus de Berlstete 228. 224 (1269),
mil. 264 (1278). 264 (1278).
mater: Adelhedis,
frater: Heinricus.
soror: Berchta
Lutülfus dict. de Birkeinstein s, Ludol-
fus de Alrestete.
Ludolfus, Lutolfus de Echilburnen w.
dgl. (Eichelborn) 188 (1261). 202 (1266).
iudex lantgravii in Botenstete 224
(1269), mil. 289 (1291).
--- de Esbeke 160 (1254).
, Lutolfus de Gleisberg w. dgl. All
(1812). 441 (1818). 477 (1324).
pater : Heinricus.
I. Namenregister.
fratres: Heinricus. Heinricus. Jo-
hannes.
cognatus: Ludolfus de Alrestete mil.
Ludolfus, Lutolfus marsc. in Holtz-
husen 444 (1318). 475 (1824).
pater : Heinricus.
ater: Heinricus.
Ludolffus, Ludolfus, Lutolfus de Stutern-
heim wv. dgl. (Stotternheim) mil. 190
(1268). 203. 204 (1266). 207. 208
(1266).
Ludolfus fil Rabodonis de Uphusen
(Obhausen) 187 (1238).
Lutolfus advocatus Halverstad. 87 (1179).
Ludowicus &. Ludewicus.
Lüttich: Leodiconsie 10.
episcopus : ro.
Lützel Kr. Altkirch i. Els., ehem. Ci-
Sterzienser- Kl. 565.
Abt von Lützel 565.
Lüf, Lüph de Kamburg u. dgl. 6. 18.
23 (1154).
Lupb de Rosla 51 (1186).
Lucard relicta Gevehardi de Haldecke
matrona 316 (1297).
Lukardis de Lichtenhain «. dgl. 383
1305). 384 (1305).
maritus : Otto de L. iun.
fitus: Conradus de Bresenicz.
fratres : Conradus prepos. Nuenburg.,
Heinricus, Rudolfus, Theodericus pinc.
de Salekke.
Lukardis de Studeniz (Steudnitz) 140 f.
(1239). Vgl. 884 A.
sepulturam elegit in Porta.
fie: Lukardis. Mechtildis.
gener: Heinricus de Muchele.
servus: Heinricus,
Lungeshusen 876.
artungus de L. mil.
Luph, Lüph s. Löf.
Lupnitz, Grossen - od. Wenige
upinz D. onó. Eisenach 320.
ermannus de L. mil.
Lupoldus archiepisc. Mogunt. 98. 99.
Lupoldus prepos. Lusnicensie (Lausnitz)
5. 18
n =:
Lup a : Lup D. nw. Oschatz 99.
P obertus de L.
Luppe: Luppa aqua, fluvius rechter
Netenfi . Saale bei Löpitz 92. 106.
141.
Lusacia s. Lausitz.
Luseniz s. Lausnitz.
Lushowe vila Wüstung w. Cumburg
410.
Lusiz s, Lausitz.
Lusnicensis 8. Lausnitz.
659
Lustilberc mons in der Gegend von
Altenburg zwischen Naumburg und
Pforte 310.
Luterberch s. Lauterberg.
Luthardus de Meinersem 93 (1209).
Lutherus s. Luderus.
Lutholfus s. Ludolfus,
Luthre s. Lutter.
Lutigerus s. Ludegerus.
Lutirborn 488.
Conradus L. civ. Erfford.
Lutolfus, Lutolphus, Lutülfus s. Ludolfus,
Lutter, Königs-: Luthre St, i. Heath.
Braunschweig, ehem. Benedikt.-K1.107.
abbas: Fridericus.
Luzacia, Luzatia s. Lausitz.
Lüzic s. Lausigk.
Luzist s. Lausitz.
Lvuenowe s. Liebenau.
Lybenstete s. Liebstedt.
Lychtenhain s. Lichtenhain.
Lysnig s. Leisnig.
Lyzigestorph s. Lissdorf.
Lyzne s. Lissen.
Lyzseghesdorf, Lyzstorf s. Lissdorf.
M.
M. prior Port. 156 (1252).
Macelinus, Macilinus de Buch 40 (1180).
42 (1180).
Magdala: Madela, Magdala St. so.
eimar 395. 467. 499 A. 507. 514.
plebanus : Henricus.
Bertoldusde M. castell. in Dornburg.
Conradus de M. civ. Nuenburg.
Theodericus de M. mag. cur. in
Osvorde,
Magdebus de | M.
eburg:
m, nah, Magtheburgensis.
Stadt 71. 209. 505. 549. 559.
Erzbisthum 14. 25. 26. 29. 38. 40.
41. 42. 59. 64. 66. 67. 68. 75. 88. 89.
104. 132. 159. 160. 195. 205. 219. 447.
469. 505. 532, 541. 549.
Alagdeburg. diocesis (monast. Port. !)
7.
eburg, -burgk, -bur-
archiepiscopus 87. 68.
archiepiscopi: Albertus, Borghardus,
Conradus. Fridericus. Ludolfus.
Otto. Ropertus. Rudolfus. Wich-
mannus, Wigmannus.
660
electus: Burchardus.
protonotarius : Johannes.
notarius: Dythmarus.
ministeriales : Erinfridus dapif. Hein-
ricus camerar. Heinricus de Ales-
leben dapif. Wernherus, Wernherus
de Othemurich villa marsc.
preposits: Albrecht. Otto. Rukkerus.
Walterus.
decani: Albertus. Heinricus. Bo-
bertus de Querenvorde? Rudolf von
Dingelstedt. Weruherus ?
canontei: Albertus camerar. Al-
bertus cust, Gernandus mag. Hein-
ricus de Grunenberg prepos. Lude-
wicus cust. Sifridus prepos. s. Se-
bastiani. Waltherus Misnensis mag.
Wernherus de Sconewalde, Wern-
herus vicedom.?
burgravii , prefecti 75 f. 135. 251. 837.
burgravii: Burchard. Burchardus
dict. de Monte. Burchardus. Ger-
hardus (statt Gevehardus) de Queren-
forde.
s. Nicholai (eccl) 66,
canonicus : Bernardus,
s. Sebastiani (eccl) 89.
prepositus : Sifridus can, maioris eccl.
s. Marie (monasterium) 66. 88.
prepositus : Johannes.
canonicus: Viggerus.
Conradus de M. sac, in Heseler.
Fridericus de M, can. Cycensis,
Magister 303, 411.
Albertus M. cognom. rust,
Conradus M. civ. in Wye.
Magnus prepoe. (wo?) 195 (1264).
Maguncia, Maguntinensis, Maguntinus
s, Mainz.
Mailand: Mediolanensis 98. 122.
archiepisc.: Heinricus.
Passagwerra M.
Mainz: Maguncia, Moguntia.
Stadt 63. 214. 531.
Erzbisthum: eccl, sedes Maguntina,
-nensis, Moguntina, -nensis 10. 14.
19. 22. 25. 27. 28. 34. 40. 42. 44.47.
96. 57. 61, 95, 98f. 102. 119. 125.
128. 129. 132. 133. 157. 162, 163.
164. 170. 214. 442. 452. 462, 496.
518. 531. 532. 538. 558. 566.
diocesis, provincia 98. 102. 162. 163.
164. 170. 442. 452. 462. 518. 566.
archiepiscopus 56. 102. 119. 558.
archiepiscopi: Adelbertus, Albertus.
Arnoldus. Conradus. Cristanus. Ger-
hardus. Heinricus.Lupoldus.Mathyas.
Sifridus, Sifridus, Wernerus,
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Malsleiben, -leibin, -leyben 3. Molsch-
eben.
Maltitz: Malthytz, Maltitz, -tiz D. w.
Lucka 201. 508. 504.
Hermannus de M.
Ulricus de M.
Manegoldus can. Nuenburg. 30 (1163).
31 (1172).
— de e, Tannenrode «. dgl. 5i
(1190). 58 ed 59 (1194). 74 (1203).
88 (1208). 108 (1217).
fitus: Erkembertus.
— de Wizenvels 188 (1261).
BT card. episc. Prenestinus 34
(1177).
Manisfelt s. Mansfeld.
Manner 8. Munre,
Mannesfelt, -velt s. Mansfeld.
Mannestede, -stete s. Mannstedt,
Mansfeld: Manisfelt, Mannesfelt, -velt,
Mannisfelt, -velt, Mansfeld, -felt, -velt
St. nw. Eisleben 19. 25. 104. 139. 206.
226. 227. 227. 277.280. 302, 303, 311.
365. 372. 378, 553,
castrum M, 227.
comiles: Burkardus, Burchardus.
Gevehardus, Heinricus. Hermannus.
Hermannus. Hogerus, Hoigerus.
Graf und Grüfin v. M. in Pforte
bestattet 558,
Mannstedt: Mannestede, -stete D. nw.
Buttelstedt 55. 150.
plebanus: Johannes.
scultetus: Cunradus.
Mantua, Mantuanensis, Mantuanus 93.
122. 128. 124.
episcopus : Heinricus,
Marbach: Martpeche D. sw. Er[wt
(oder Wüstung so. Sömmerda) 520.
frat. Hermannus de M. ord. Pre
dicatorum,
Marchio 256,
Heidenricus M.
Marchtheseler 442. Vgl. Heseler.
opidani m M.: Fridericus et Hen
ricus de Blysegrim.
Marcwardus s. Marquardus,
s. Margareta 149. 149. 209. 225.
monast. sanctimonialium in Wech-
terswinkel.
capella in monast. Port,
Margareta priorissa in Schiplitz 2%
(1291).
— uxor Ottonis de Grobitk u. dgl.
(Gröbitz) 857 (1302). 361 (1302)
— uxor Heinrici pinc. de Salecke 491.
492 (1327).
Margarete Korsin 520.
I. Namenregister.
b. Maria, s. Maria, b. virgo, U. L. Frauen
8. 11. 22. 81. 38. 34. 37. 41. 43. 47.
56. 61. 64. 66. 79. 81. 88. 87, 88. 91.
95. 107. 108. 117. 119. 121. 121. 123.
140. 142. 156, 157. 157. 158. 159. 162.
. 165. . 178. 179. 180. 183.
. 219. . 217. 218. 219. 219.
. 222. . . 225. 232. 246.
. 968. . 275. 280. 239. 290.
. 817. . 322. 327. 328.
. 963, 375. . 981. 388. 397.
. 416. . 424. 425. 428. 428.
. 445. 457. 470. 496. 501. 506. 509.
. 520. 528. 580. 532 f. 537. 544. 558.
eccl. in Arnstadt.
. in Erfurt.
. in Gosserstedt.
. in Merdeburg.
. in eburg.
. in Meimleben.
. in Naumburg.
. in Pforte.
. 8. Marie in Cosmedin in Rom.
.s. Marie in porticu in Rom.
eccl. s. je trans Tiberim in Rom.
eccl in Sulza.
Kloster Altzelle.
Kloster Bürgel.
Kloster Marienthal.
Kloster zu &. Georg in Naumburg.
Kloster Pforte.
Kloster Riddagshausen.
domus hospitalis Teutonicorum.
Altar in der Kirche zu Pforte.
b. Maria Magdalena 9. 15. 237.
hospitale et oratorium (capella) in
. Nuenburg.
Marien-Celle s. Altzelle.
Marienstein $. Lausnitz.
MariensternCisterz.- Nonnenkl. bei Kamenz
554. 554.
Abt von Altzelle Vater u. Visitator.
Marienthal: Vallis s. Marie Rg. nw.
Eckartsberga, ehem. Cisterz.- Nonnenkl.
863. 445.
prepositi: Conradus, Engilbertus.
abbatissa: Ermengardys.
priorissa: Elisabet.
Marienthron s, Nimbschen.
Maroldus cellerar, Vallis s. Georgii 131
(1233).
— de Vipeche 186 (1260).
Marold von Rolitz Kitter 559 (1304).
Maroldus civ. Erford. 57 (1193).
Marquardus prepos. Herbipol.( Würzburg)
149 (1250).
— mBubnotar. lantgr. 261 (1277), notar.
265 (1278).
Geschichtsg. d. Pr. 3. Bd. XXXIII.
661
Marquardus abb. in Amberbach (Amor-
bach) 109 (1917).
— abb. de Heinhardisborn u. dgl. 296
(1291). 297 (1291). 306 (1295-1296).
307 (1296).
- - dapif. (de Anweiler) 61 (1195).
Marcwardus de Etelgeresburch ( Elgers-
burg) 25 (1157).
Marquardus Weiso camerar, episc. Her-
bipol. (Würzburg) 109 (1217).
Marsburch, -burgensis s. Merseburg.
Marsecalce lo silva in villa Meller inferiori
444
Marseburgensis s. Merseburg.
Marseleve 8. Marsleben.
Marsilius subprior Walkenriedensis 546
(1215).
Marsleben : Marseleve Wüstung bei Qued-
linbwrg 62. s
Hermannus de M.
b., s. Martinus, Martynus 161. 189. 198.
242. 245. 254. 296. 468. 480. 500.
66.
sanctimoniales extra Erffordiam.
eccl. in Shyplitz (Scheiplitz).
Martin Bischof von Meissen 588 (1188).
Martinus frat, Port. 187 (1260).
— deCrahzene, Crozzine(Crossen) minist,
Nuenburg. 16 (1144). 21 (1158).
— (de Crozzine?) minist. Nuenburg. 6.18.
— de Thuswiz 187.
filius: Heinricus frat. Port.
-— in Meller superiori 888 (1305).
Martpeche s, Marbach.
Martynus s. Martinus.
Maspe 187 A. 152, 178. Vgl. Asp.
iudicium provinciale, civile placitum
in M.
scultetus comitatus in M.
Matheus abb. in Altzelle 540 (1195).
Mathyas archiepisc. Magunt., archicanc.
496 (1328).
Mathias, Mathyas can. Nuenburg., notar.
lantgr. 232 (1271). 249 (1273). 271
(1282) -— protonotar. 287 (1290). 295
(1291). 313 (1297) — 817 (1298). 832
(1300). 333 (1300). 351 (1301).
Mathias, Mathyas pleb., sac. de Roge-
husen u. dgl. (Rehehausen) 215 (1268).
233. 242 (1271). 262 (1277).
filii 233
Matthias Abt von Altzelle 554 (1265).
555 (1267).
Mathilde Tochter des Grafen Lambert
v. Gleichen 337.
Gemahl: Burchard III. Burggraf v.
Magdeburg.
Mathyas, Matthias s. Mathias.
43
603
Mattstedt: Matatete D. n. Apolda 828.
presbyter : Boppo.
Mauna: | Munen hs Meissen 404. 405.
rtus de M. mil. .
Conradus de M. \ t astell. in
Theodericus de M. |} netein.
Mauriciani (4. e. oanonici regul. s. Mau-
riet in Nuenburg) 314 A.
s. Mauricius, Mauritius 6 A. 21. 30. 45.
51. 56, 70. 16. 77. 18. 79. 80. 86. 86,
101. 212. 217. 218. 269. 326. 357. 859.
964. 891. 892 A. 416. 417. 446. 528.
524. 564. 567.
canonici regul. in Hallis.
canonici regul. in Nuenburg.
Mechelde 418,
Heinricus dict. de M.
Mechelingus 244.
Theodericus M. fil. Siboldi (in Er-
fordia).
Mechilic 98,
Everbardus M, burg. in Erfordia.
Mechtfridus 180. 181, de Gota 181.
socer: Eberherus mil. de Wizense.
Methurit de Merkesleiben (Merxieben)
minist. Hersfeld. 46 (1182).
Methfridus (in Langendorf) 20.
Mechthildis, Mechtildis comit. de Orla-
munde 286 A. 373 (1304). 419 (1313).
avus: Hermannus com. de Mansfelt.
pater: Fridericus com. de Rabins-
walt.
maritus: Hermannus com. de Orla-
munde.
liberi: Agnes, Fridericus. Herman-
nus. Mechtildis.
Mechtildis (Tochter der vorigen) 818 (1304).
Mechthildis uxor Dithmari civ. Nuen-
borg. 1 282.
Mechtildis fill, Lukardis de Studeniz(Steud-
nits) 140 (1239).
Mecklenburg 24 A,
Bischof: Emmehard.
Mediolanensis s. Mailand,
Megenherus s. Meinherus.
Meideburch Ort 260.
Meinardus s. Meinhardus.
Meinersen: Meinersem, Meynersem D. w.
Gifhorn 98. 107.
Ghardolfus de M. can. Halverstad,
Luthardus de M.
Meinfridus 38 (1179).
Meingotus prepos, de Schirmest 95 (1210).
Mengotus sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197).
Meinhardus archidiac., can. Halberstad.
87 (1208).
— pleb.in Khindelburnen (Kindelbrück?)
193 (1264).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Minardus pleb. in Mimeleibem 164 (1255).
as de Rorbech conv. Port. 289
1291).
Meinardus com. de Friol 93 (1209).
Meinhardus burgrav. Cyzensis dict. de
Wolftize mil. 168 (1255).
Minardus de l.eizsteine «. dgl. (Lehesten)
177 (1255). 178 (1257).
Meinhardus de Munre (Mowra) mil. 192.
198 (1264). 281(1270). 286 (1290). 291
(1291).
— de Sachsenhusen 246 (1272).
fihus : Hertwicus.
Meinardus fil. Henrici de Sachsenhusen
419 (1324).
Meinhardus, Minardus de Tundorf «. dgl.
(Donndorf) 186 (1237). 147 (1249) —
mil, 150(1250) — 170(1255). 17311256).
Meinherus prepos, Nuenburg. 181. 182.
228 (1270). 235 (1971). 241 (1271),
episc, Nuenburg. 247 (1278). 256 (1275).
556 (1978). 560 (1275).
ter: Hermannus quond. prefect.
ovi castri.
fratres: Burchardus com. Guntherus
can. Halberstad. Heinricus sen. com.
Heinricus iun. com. Hermannus can.
Nuenburg. Hermannus com.
capellanus: Henricus de Lobede.
-— bu v. de Werbene u. dgl. 44 (1181).
59 (1194). 68 (1195), burgrav., pre-
fectus Misnensis 70 (1199). 75 (1203).
78 (1904). 542 (c. 1200).
Meinher Burgeraf von Meissen 556 (1278).
Meinherus, Meynherus burcgrav. M
nensis «. dgl. 807 (1296). 309 (1296)
— patruus Hermanni com. de Mans-
velt et Heinrici com, de Novo castro
312 (1296) — 363 (1808). 408 (1309).
404 (1809). 407 (1309). T 502. 508.
fitt: Hermannus. Meinherus,
fratres: Albero. Hermannus.
consang.: Heinricus et Hermannus
com. de Ostervelt.
capellanus: Heinricus pleb.inLesenitz.
—, Meynherus burgrav. in Mysns «. dgl.
(Sohn des vorigen) 502 (1880). 508 (1330).
frater: Hermannus.
consang.: Albertus burgrav. de Kirch-
berg. Otto burgrav. de Lysnig.
Die Bestimmungen der leteten dre Burg-
grafen Meinher sind unsicher.
— burgrav. de Werbene s. Meinherus
burgrav. Misneneis.
— de Vitzenburch v. dgl. nob. 188 (1261).
198 (1264). 201 (1265).
— advocat. 16 (1144), wohl idemi. wi
Megenherus de Nuenburch 19 (1147).
I, Namenregister.
Meinrichesdorp, Meinrichisdorp, Meinris-
dorf villa iuxta Unstrut wüst bei Mem-
leben 156. 192. 239.
Meissen : Misena, Misna, Misne, Mysna,
Myane, Misenensis, Mieinensis, Misnen-
sis, Missenensis, Missinensis, Mysnensis.
Stadt 364. 404. 405. 406. 407. 549.
Marchia, Meissner- Land, marchiones 28,
40. 41. 42. 43. 44, 47. 49. 58. 61.
63. 75, 76. 79. 86. 92. 99. 100. 104.
129. 184. 187. 151. 152. 154. 178. 176.
177. 184. 186. 200. 257. 267. 889. 401.
408. 410. 418. 428. 431. 457. 458. 469.
492. 495. 508. 510. 515. 536. 587. 541.
544. 545. 546. 548. 549. 551. 556. 561.
563. 568. 565. 568. 568.
marchiones : Fridericus. Fridericus.
Heinricus. Otto. Theodericus.
Markgräfin: Hedwig.
ministeriales: Albertus. Guncelinus.
Guntherus. Herbordus.
villici marchionis 154. 184.
Reichsstatthalter: Engelhard von Be-
benburg.
Bisthum 23. 40. 41. 89f. 129. 267, 268.
360. 364. 458. 588. 542. 545. 557. 564,
564. 564. 567.
visco : Bruno. Gerungus. Martin.
Itego.
prepositi: Heidenricus. Theodericus.
Waltherus mag.
decanus: Petrus.
canonici: Busso. Otto scol.
Burgravii, prefecti 70. 75. 78. 807. 308.
309. 312. 363. 408. 404. 406. 407. 409.
502. 503. 507. 542. 556.
burgravii: Albero, Hermannus. Her-
mannus. Meinherus. Meinherus. Mein-
herus. Meinherus. Otto?
Theodericus de M. can. Nuenburg.
100
Waltherus Misnensis mag., can. Mag-
deburg. 160.
Meiz, Meize, Meycz, Meys, Meyß 175.
190. 203. 207. 269. 514.
Theodericus M. de Wissensehe mil.
. . Meize mil. 269 (1280).
. - Meyez oppidan. (wo?) 514 (1842).
Meldengen, Meldingen, -in s. Mellingen.
Meller, Mellere, Mellern s. Móllern.
Mellingen: Meldengen, Meldingen, -in
Mfi. 80. Weimar 96. 98. 136. 145. 146.
150. 153. 154. 156. 158. 159. 162. 188.
191. 248. 312. 422. 428. 445. 451. 452.
469. 506. 518.
Albertus de M. cognom. Episcopus
" ean. Erfurd.
Albertus de M. conv. Port.
663
Beringerus de M. (fünf oder sechs
verschiedene *
Heinricus de M. (etwa sechs ver-
iedene
sch
Ludewicus de M. (etwa fünf ver-
schiedene
Melre s. Möllern.
Memleben: Ymmeleiben, Memeleyben,
Mimeleibe, -bem, -ben, -bim, Mime-
leybem, Mimeleibensis D. ó. Wiehe,
ehem. Benedikt.-Kl. 42. 164, 165. 256.
Ecclesia (cenobium) s. Marie in M.
ord. s. Benedicti Mogunt. dioc., filia
eccl. Hersveld. 46. 112. 113. 114. 162.
168. 164. 164. 165. 170. 442.
epositi: Bertoldus de Sternberg.
G'untherus. Hermannus. Swigkerns.
decam: Johannes, Lutolfus. .
capitulum, conventus, collegium 163.
164. 170. 442.
monachi; Bertochus. Cunradus, Er-
kenbertus. Gernodus. Heinricus celle-
rar, Johannes, Ludegerus.
advocatis: Heinricus com. de Buch.
Beinricus advocat, de Buch.
plebanus in M.: Minardus.
Dithmarus de M.
Hermannus de M.
Minus, parvum M. Wüstung auf dem
linken Ufer der Unstrut 46. 162.
163. 164. 165. 170.
allodium, grangia ecclesie in M.
Mengotus s. Meingotus.
Meran: Merania 132.
dux: Otto,
Merboto conv. Port. 206 (1266), opilio
in Gernstete 258 (1275).
— mil. de Gebese 181 (1258).
— (in Saxenhusen ?) 526 (1314).
Merkesleiben 3. Merxleben.
Merseburg :Marsburch, Mersburch, -burg,
Merscheburg, Merseborg, -burc, -burch,
-burg, Marsburgensis, Marseburgensis,
Mersburgensis, Merseburgensis.
Stadt 38. 42. 47. 106. 120. 121. 228.
231. 268. 327. 420. 539. 557.
cives: Fridericus Windesman, Hein-
ricus. Hennyngus cognom. Scherff.
Bisthum 5. 6. 14. 18. 25. 27. 97. 38.
50. 51. 55. 67. 75. 98. 105. 106. 119.
120. 121. 127. 123. 189. 141. 144, 180.
220. 221. 221. 226. 227. 227, 228. 241.
267. 268. 326. 327, 452, 486. 487. 488.
532. 589. 549. 550. 552. 555. 557. 558
563. 568.
synodus. 106. 141.
episcopi: Everhardus. Ekkehardus.
Fridericus. Ghevehardus. Heinricus,
43*
664
Heinricus, Heinricus, Johannes. Rein-
hapius. Rudolfus, Theodericus.
curia episcopi (ortlich) 268.
notarius: Conradus.
camerarius: Rudegerus.
pincerna: Herbordus de Zurbowe.
ministeriales: Hericus. Heidenricus.
Heinricus.
capitulum 227. 228. 827. 487. 488.
prepositi: Bertoldus. Cristianus. Hein-
ricus. Heinricus. Heinricus. Heinri-
cus, Heinricus, Nortpertus. Rudolfus.
curia prepositi 120. 121.
decanus 452.
decani : Cristanus. Diethmarus, Fri-
dehelmus. Herbertus. Hyldebrandus.
Otto.
canonici: Bartholomeus. Bertoldus.
Bodo. Bodo cust. Bruno cust. Cun-
radus Kyseling. Cunradus de Clovi-
lochsdorph. Conradus Hevestrit. Cun-
radus de Ztrele. Cunradus diac. Cun-
radus subdiac, Cunradus. Dangmarus
thesaur. Ernestus scol. Volquinus
scol. Fridehelmus. Gevehardus de
Querenvorde. Hartmannus de Dasle.
Hartmannus. Heinricus de Chanburg.
Heinricusde Hagene, Indagine. Hein-
ricus de Muchele. Heinricus camerar.
Heinricus cust. Heinricus frat. pre-
iti Bertoldi. Heinricus, Heinricus,
ermannus, Hertwicus. Hyldebran-
dus archidiac. Johannes de Rychowe.
Johannes mag. Ludolfus cellerar.
Norpertus, Otto de Nuenburg. Otto
archidiac. Petrus sac. Reinboldus.
Richardus. Rudolfus de Valkinhain.
Rudolfus thesaur. Theodericus cant.
Theodericus. Ulricus. Wichardus.
Windoldus. Wipertus mag. Zlauco.
Ecclesia de s, Thoma 56.
sacerdos : Guntherus.
Monasterium s. Petri (et s. Pauli)
in Aldenburg prope M. 5. 18, 37.
35 55. 56. 89. 98, 141. 228. 231. 280.
420.
abbates: Bernwardus. Cunradus. V olc-
marus, Heinricus. Heinricus. Lude-
wicus. Reinboto. Wernherus.
capellanus abbatis : Conradus cognom.
Aratrum.
notarius abbatis: Conradus.
priores: Heinricus. Wernherus.
conventus 420.
monachi : Bertoldus cant. Fridericus.
Wideloldus.
celleraria 420.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Albero de M. (Dobenecker: Vogt) 19.
Bertramus de M, civ. in Wizenvels.
Heinricus de M. (minist.?)
Heiso de M. mil,
Johannes mil. M.
Tylo de M. mil.
Mertendorf: Mertendorph, Mertindorf,
-dorph, Mirtendorp JD. sö. Naumburg
86. 50. 53. 68. 78. 8l. 92. 158. 154.
156. 167. 168. 246. 391. 892.
agri episcopi 168.
rustici episcopi 168.
bona, curia, grangia (monast. Port.)
58. 68. 81. 92. 240.
magistri (curie) : Cunradus, Ernestus.
molendinum 92. 153. 154. 167. 391.
892.
vineta 36. 92.
Godescalcus de M,
Tiemo de M.
Ulricus de M, mil, filii Ulrici.
Merxleben: Merkesleiben D, tw. Langen
salza 46.
Methurit de M. minist. Hersfeld.
Metensis s. Metz.
Methfridus, Methurit s. Mechtfridus.
Metz: Metensis 10.
episcopus : Stephanus.
Meuschau: Muschowe villa D. n. Merse-
bwrg 481.
Meycz s. Meiz.
Meynersem $. Meinersen,
Meynbardus s. Meinhardus.
Meynherus s. Meinherus.
Meys, Meyß s. Meiz.
b., s. Michaelis, Michahelis 1, 284. 267.
284. 44. 345.364. 366. 410. 449,520. 523.
capella in Bosau.
ecclesia in Erfordia.
Michaelstein: Lapis s. Mychahelis D.
bei Blankenburg a. H., . Cisterz-
Kl. 881. 456.
abbas 456.
abbas: Conradus,
Michahelis s. Michaelis,
Mihla: Mila FI. n. Eisenach 176. 204.
208. 266. 269. 286.
Cunemundus de M. mil.
Hermannus de M. mil., consul lantgr.
Wezelo de M. |.
Mildenstein : Myldenstein Scl b. Letsny
4064.
(Theodericus) dict. de M. pleb. s.
Laurencii Erford.
Milenrode Wüstung im Kr. Hersfeld 167.
Everhardus de M, .
Millingsdorf: Milichistorff D. 6. Butistädi
867.
I. Namenregister.
Milozlaus rust. Polon. 94.
Milozti rust. Polon. 94.
Mimeleibe, -bem, -ben, .bensis, -bim,
Mimeleybem s. Memleben.
Minardus s. Meinhardus.
Mincenberch, s. Münzenberg.
Mincwiz s. Minkwitz.
Mineme (Meineweh D. ö. Osterfeld?) 259.
Fridericus de M.
Minkwitz: Mincwiz D. nó. Zeit 75.
Reinhardus de M. minist. Nuenburg.
Minzenberc s. Münzenberg.
Mirek rust. Polon. 94.
frater : Gonik,
Mirtendorp s. Mertendort.
Misens, -nensis, Misinensis, Misna, Misne,
-nensis, Missenensis, Missinensis s.
Meissen.
Mistelbach D. b. Bayreuth 71.
Fridericus de M.
Mitelhusen, Mitilhusen s. Mittelhausen.
Mittelaue: Mitelowe,Mittelowebei Porsten-
dorf nó. Jena 417. 478
Mittelhausen: Mitelhusen, Mitilhusen D.
nö. Erfurt 131. 177.
iudicium m, placitum provinciale, lant-
dinch in
Mizsui Polon. nob. 92 (1210).
Mochi locus Polon. (Mochy = Mauche) 94.
Mockstadt, Ob.: Mukkenstad D. i. Kr.
Büdingen 109.
prepositus : Gothefridus.
Möllern: Meller, Mellere, Mellern, Melre
Ober-M. D. mw. Kösen «. Nieder-M.
D. n. Kósen 49. 55. 61f. 274. 275.
276. 281. 291. 297. 832. 3383. 848. 351.
359. 381. 882 f. 400. 480.
Obermeller , superior Meller villa 284.
Inferior Meller 160. 161. 296. 368. 382.
444
communitates rusticorum in M. 882.
ius patronatus eccl in inf. M. 296.
silva Portensium, silva pincerne de
Salecke, silvula fratrum de Th hanrode,
lignetum prope M. 359. 381.
Silva pincernarum (Schenkenholz)
prope M. inf. 382 f.
Marscalce lo eilva in M. inf. 444.
vinea desolata 444.
Adelbertus, Albertus de M
Heynemannus de M. civ. Nuenburg.
Hermannus de M. civ., cons. civ.
Nuenburg.
Theodericus de M. mil.
Mölsen, Gr. od. Kl.: Molhusen villa D.
n. Vieselbach 500. 520, Maior Molhusen
928. Vgl. Mulhusen.
665
Apel Molner . a
einrich Munre in maiori M.
Henricus de M. civ. Erford.
Mogeln (ob Mügeln St. ssw. Oschatz ?)
Conradus de M. mon. Port.
Moguntia, Moguntinensis, Moguntinus
s. Mainz.
Molau: Molowe D. ó. Cambwrg 185. 212.
Gernodus de M.
Hermannus de M.
Theodericus de M,
de Molendino 396. 487.
Fredericus de M.
Nicolaus de M.
Molhusen s. Mölsen.
Molman 520.
Conrad M.
Molner 528.
Apel M. in maiori Molhusen.
Molowe s. Molau.
Molschleben : Malsleiben, -leibin, -leyben
D. nö. Gotha 320. 847. 496. -
Eberhardus de M. consiliar. lantgr.
Molmitz (ob Molbitz bei Neustadt a.d.O.?)
9
Heinricus de M,
Monachus de Villa 93 (1209).
Heinricus cognom. M.
Monasteriensis s. Münster.
Monra, Gr.: Manner, Munre D.
Cölleda 192. 198. 231. 286. 291. 81
822, 323. 849. 436. 478.
Heinricus de M. mil.
Heinrich von M.
Henemannus de M. mil.
Hugo de M. castell. in Bichelingen.
Meinhardus de M. mil,
Mons s. Berge.
— serenus s. Lauterberg.
— 8. Walpurgis s. Arnstadt.
de Monte (Berka a.d. 11m?) 209.
Theodoricus de M.
— 418. 45
i deis dict. de M. castell. in
Hutele besburg
Grüenbrg) Y 2?) a 836 ff.
Almarus de M
M.
Morimund Cisters. -K1. 78. 537. 552. 560.
Abt 552. 560.
Abt: Heidenreich.
606 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Morluppa, Morluppe aque bei Löpstz ö.
Merseburg 42. 106.
Mosbach $t.a.d. Elz in Baden 402.
prepositus : Erkenbertus can. Erbipol.
Motschow s. Mutachau.
Moz 98.
Hartungus burg. Erford.
Muchelde, Muchele, Müchele s. Mücheln.
Muchowe s. Mutschau.
Mücheln: Muchelde, Muchele, Müchele
St. im Kr. Querfurt 55. 59. 71. 72. 88.
106. 140. 238. 273. 866. 366. 418.
Albertus de M.
— de M. frat. Annonis.
— de M. frat. Waltheri.
Anno de M.
Conradus de M, castell. in Rute-
leybesburg.
idericus de M,
— de M. mil., castel]. in Ruthleibis-
berch
Heinricus de M. can. Merseburg.
— de M. gener Lukardis de Studeniz.
— de M. castell. in Rotilleybisberch.
Theodericus de M. sac. '
Waltherus de M.
Mühlhausen s. Mulhusen.
Münster: Monasteriensis 61. 182,
episcopi : Hermannus. Ludolfus.
Münzenberg : Mincenberch, -berg, Min-
zenberc St. in Oberhessen 98. 104. 136 A.
Cono de M. imper. aule chamerarius.
Ulricus de M,
Mukkenstad s. Mockstadt.
Mulendich bei Löpitz 141.
Mulhusen (St. Mühlhausen oder D. Möl-
sen?) 224. 948. 252.267. Vgl. Mölsen,
Berengerus de M. mil.
Gunderamus de M. civ. Erford.
Munen s. Mauna,
Munre s. Monra.
— 528.
Heinrich M. in maiori Molhusen.
de Muro 189.
Detericus cler. Erfford. dict. de M.
Murselwige, Musilbige pratellum (bei
Henschleben) 436.
Muschowe s. Meuschau.
Musilbige s. Murselwige.
Mussac, Mussach 276. 475.
Heinricus de Luchowe dict. M.
Muthshouwe, -showe s. Mutschau.
Mutich, Mutizce 16.
Üdalricus M.
Mutschau: Motschow, Muchowe, Muth-
shouwe, -showe D.ssö0. Hohenmölsen 396.
Conradus de M.
Mychahelis s. Michaelis.
Myldenstein s. Mildenstein,
Mysna, Mysne, Mysnensis s. Meissen.
N.
N. pleb. in Beyne (Seena) 288 (1291).
Nacht 481. 439. 474. 476. 479. 485.
Albertus dict. N. opidan. in Eimol-
deloiben.
Nail 418.
Petrus dict. N. de Tutenburg.
Naphf 520.
Henricus dict. N. civ. Erford.
Natza s. Nazza.
Naumburg (a. d. S.): Nuemburc, -burch,
-burg, Nuenborg, -burc, -burch, -burg,
-burgk, Numburg, Nuwenburch, -burg,
Nivemburgensis, Niwenb is, Nu-
emburyensis, Nuenborgensis, -burgen-
sis, Nuerburgensis, Numburgensis,
Nuwenburgensis.
Stadt 8. 12. 15. 19? 20. 21. 23. 30. 31.
86. 104. 188. 196. 235. 260. 275. 304.
804. 310. 326. 329. 386. 850. 354. 392.
400. 404. 405. 419. 502. 588. 534. 539.
540. 547. 549. 552. 556. 559. 560. 565.
Befestigung, Graben der Stadt 565.
Thore: Thor am Kirchhof s. Otmari.
Valva lapidea 565.
Strasse: platea a capella b. Marie
Magdalene contra occidentem 15.
Gebäude (ausser Kirchen, Klöstern
und Hospitälern) : Kurie der Portenser
Herren 565, domus Cunradi de Sulze
260
Münze u. Mass:
moneta 817. 850. 898. 416, denarii
284. 292. 848. 868. 375. 376. 893. 402.
443. 526, solidi 217. 255, mensura
maior 75.
scultetus; Heinricus de Heseler.
monetaris: Ernfridus, Heydinricus.
Rathmünner und Bürger 409.
consules 400.
cives 407. 567.
cives, oppidam (alphabetisch) :
Bertoldus de Budestete, Bertoldus
de Isenberg. Bertoldus Scaflinratb
iun. Bertoldus de Schiplitz. Conradus
Bertoldi. Conradus de Foro. Conradus
de Madela. Conradus Risener. Cun-
radus de Sulze. Cristanus de Bachere.
Cirstanus fil. Conradi Bertoldi. Cri-
stianus fil. Conradi de Foro. Chri
stianus Ernfridi. Ditmarus, Dithmarus
de Nova civitate. Ditbmarus Risenen.
I. Namenregister. 667
Gerhardus de Cyce. Heidenricus
Erenfridi. Heinemannus Brandeys.
Heinemannus de Lanzegendorf. Hey-
nemannus de Meller. Heinricus Leys-
cen. Henricus Papa. Heinricus scul-
teti, antiqui sculteti. Hermannus de
Aken, Aquis. Hermannus de Meller.
Johannes Breytfuz. Johannes Grose.
Johannes Papa. Johannes Rikze. Jo-
hannes de Wizenvels. Petrus de Aken,
Petrus Breitfuz, Petrus de Foro. Petrus
Spete. Petrus de Wissenfels, Sifridus
Stacionarius. Theodericus Papa. Thil-
mannus Papa. Waltherus Riseneri.
Wikerus de fSultze. domina Breit-
fuzen. . . Hoffemeister.
villicus (Portensium ?) in Nuenburg:
Petrus.
Bisthum : ecclesia, eccl kathedralis,
maior eccl, episcopatus, episcopi 1.
2. 4, 7. 10. 12. 14. 14. 15. 17.19.20.
21. 22. 23. 24. 29, 30. 32. 33. 36. 40.
41. 44. 53. 60. 69. 69. 75. 76. 71. 79.
84. 100. 101. 104. 108. 182. 139. 140.
148. 158. 167. 181. 212. 218. 219. 222.
247. 256. 257. 268. 277.298. 308. 809.
309. 811. 318. 814. 815. 821. 829. 344.
345. 857. 858. 360. 861. 862. 863. 364.
387. 890. 391. 392. 393. 395. 398. 899.
401. 408. 406. 407. 403. 409. 409. 412.
415. 416. 417. 467. 468, 480. 496. 497.
503. 507. 517. 529. 530. 580. 580. 531.
531. 532. 533. 588. 534. 534. 584. 534.
534. 535. 535. 535. 535. 585. 535. 536.
586. 587. 588. 538. 539. 589. 539. 540.
541. 541. 547. 550. 552. 558. 556. 558.
998, 560. 561. 563. 564. 564. 565.
Diocesis 17. 69. 75. 98. 128. 129. 182.
140. 149. 151. 152. 155. 156. 157. 158.
161. 161. 164. 165. 166, 168. 170. 172,
174, 192. 211. 215. 222. 232, 233. 285.
237. 248. 257. 268. 270. 296. 328. 330.
949. 344. 377. 404. 442. 453. 462. 464.
465. 466. 472. 478. 507. 517.
synodus 70. 143. 540. 547. 552.
epsscopi : Bertoldus. Bertoldus. Bruno.
Engelhardus, Heinricus. Meinherus.
Theodericus. Udo. Udo. Ulricus. Wich-
mannus. Wythigo.
coadiutores episcopi 79.
capellawé episc.: Fridericus? Hein-
ricus de Lobede, Heinricus deSchyrnt-
yn.
notari : Albertus de Storckaw. Hein-
ricus de Inenberg. Johannes de Gozer-
stete
camerarius: Cuaradus frat. Heinrici
marsc.
marscalci: Volquinus. Heinricus frat.
Cunradi camer.
pincerna: Gerhardus.
advocatus : Meinherus.
officiatus episcopi 154.
familia episcopi 398,
ministersales: Albertus de Droizc.
Albertus de Grobiz. Bernardus de
Grobiz. Bodo de Ruthleifisberg. Gum-
rtus. Güntherus de Bunowe. Hein-
enricus de Zanchenberch. Heinricus.
Heinricus de Heukenwalt. H
Hoikenwalt. Hugo de Ruthleifi Tr Meng
Isinhardus. Martinus. Reinhardus de
Mincwiz. Reinhardus de Strele. Ru-
dolfus de Bunowe.
Capitulum, canonici 5. 17. 18. 21. 28.
80. 45. 69. 79. 80. 86. 101. 108, 148.
181. 229. 247. 270. 277. 298. 810. 814.
829. 844. 844. 345. 345. 857, 359. 887.
887. 390. 394. 396. 899, 400. 408. 416.
416. 417. 417. 467. 468. 480. 480. 507.
518. 585. 541. 558. 559. 565,
Konservstoren des Kapitels 564.
Kanonikat 566.
Kurien der Domherren u, Vikarii 565.
canonicorum agri in owa maiori,
can. owa 859. 400.
maiores ecclesie, decanus scilicet,
repositus et scolasticus 15.
prepositura 858. 361.
: Bertoldus, Bertolfus, Ber-
tolphus. Bruno. Cunradus. Conradus
pinc. de Salecke. Ernestus. Ernfridus.
Gerlacus, Hartmannus. Hermannus.
Hermannus. Ludolfus, Meinherus.
Otto. Rabodo. Theodericus. Theo-
dericus. Ulricus. . . 438,
decanus 452.
decani: Cunradus. Cunemundus.
Gerbodo. Hartmannus. Heinricus,
Hermannus de Starkenberg. Hugo.
Ludewicus. Petrus. Theodericus. Theo-
dericus de Crimazowe, Ulricus.
archidiaconus 488.
archideaconus : Gerlacus,
camerarius : Heinricus de Aldenburg.
cantores : Lutolfus. Otto de Indagine.
capellans: Bertoldus. Fridericus (ob
capell. episcopi?)
cellerari$: Albertus. Kunemundus.
Henricus. Hugo. Siboto.
custodia 358. 898. 407.
custos 545.
custodes, thesaurarii : Erenfridus. V ol-
quinus. Fridericus. Gevehardus, Lode-
wicus. Walterus.
capellan. thesaurarii: Otto mag.
668
scolastici: Arnoldus, Cunradus. Ger-
lachus. Heinricus. Hüwizio, Wizcio
mag. Petrus.
canonici: Albero. Albertus de Griz-
heim. Albertus de Leischen. Arnoldus
de Strazberc. Bertoldus. Burchardus.
Burchard von Bruchterde, Cunradus
de Helpede. Conradus pinc. deSalecke.
Cunradus mag. Cunradus, Cune-
mundus de Sundershusen. Ditherus
Butz, Buzo. Dithmarus de Willerstete.
Engelgerus. Volemarus de Rosenvelt.
Wolcmarus. Gerboto. Gerlacus de
Heldrungen. Gerlacus. Gunbertus.
Guntherus prepos. Halvirstad. Gun-
therus de Novo castro. Gunterus, post
Spirensis episc. Hartmannus. Hel-
fericus.' Heidenricus de Zangenburg.
Heinricus de Aldenburc. Heinricus
de Alrestete. Heinricus (oder Theo-
dericus?) de Cremashowe. Henricus
de Viugilsburg. Henricus de Straz-
burg. Heinricusde Waldesberg. Hen-
ricus de Weta. Heinricus mag. Her-
mannus (com. de Novo castro). Her-
mannus com. de Osterfelt, archidiac.
terre Plisnensis. Hermannus de Star-
kenberg. Hugo de Schidingin. Hugo
de Tizene mag. Hugo de Warthe.
Huwicio mag. Ludewicus de Degen-
stete, Ludewicus de Saleke. Lude-
wicus, Lutolfus de Alrestete. Luthol-
fus capell. Rudolfi regis. Manegoldus.
Mathias protonotar. Alberti lantgravii.
Otto de Bouch. Otto de Koldiz. Otto
de Indagine. Otto de Lobdeburg.
Otto de Wasungen. Otto prepos. de
Wirzeburg. Otto cognatus Cunradi
mag. Reinhardus de Bendeleiben.
Reinhardus. Siboto. Theodericus de
Appolde. Theodericus (oder Heinri-
cus?) de Cremashowe. "Theodericus
de Misne. Trutwinus, Drutoinus,
Drütwinus, Ulricus de Koldiz. Wal-
therus mag., capell. lantgravii.
vicartt: Heinricus de Butitz. Hein-
ricus de Kamburg. Heinricus deJhene.
Heinricus fratruelis Heinrici com.
de Osterfelt. Henricus de Wizense.
Ulricus de Bebera. Ulricus de Boten-
stete,
vicaria s. Kiliani 517.
vicarius : Henricus.
Dom: cathedra, ecclesia b. Petri
102. 539, 560.
edificia ecclesie instauranda 101.
sarta tecta, tectura ecclesie repa-
randa 101. 102.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Altarder 11000 Jungfrauen 225. 556.
capella (vicaria) s. Kiliani 517.
sanctuarium s. Petri 28.
secretarium 28.
Pfarrkirchen:
s. Marie virginis, de Domina nostra
891. 416. 417.
plebanus: Fridericus,
8. Otmari 416. 417.
plebanus : Conradus.
Kirchhof 565.
s. Wenzel der Domkirche einverleibt 560.
clerus Nuenborgensis 225.
clericus: Reynhardus cognom. Porcus.
Hospitale (et oratorium) b. Marie Mag-
dalene 9. 15. 17. 29. 31.
Monasterium, ecclesia s. (Marie et s.)
Georgii, claustrum ad s. G., fratres
8. G. in N., prope N. 5. 12. 15.
17. 18. 21. 29. 81. 83. 40. 41. 45.
57. 70. 78. 86. 101. 143. 228. 2%,
275. 850. 857. 359. 362. 364. 388. 389,
891. 416. 417. 472. 583. 584. 538. 541.
541. 552.
abbas, abbates 88. 143. 862.
abbates : Konrad. Christianus. Gothe-
fridus. Guntberus. Heinricus. Hein-
ricus, Rainaldus, Reinoldus. Rude-
gerus.
priores: Albertus. Rabenoldus.
conventus 389. 472.
camerarius: Guntherus.
custos: Ludewicus.
sacerdotes: Diethardus. Reibodo.
monachus: Ulricus i?)
altare 8. Georgii l5.
molendinum in Aldenburg 78. 390.
Claustrum de s. Mauricio, canonici
regul. s. Mauricii in N., prope N.
extra muros N., fratres s. Mauricii,
domini de s. Mauricio 6 A. 16 A. 21.
30. 45. 70. 76. 77. 78. 79. 80. 85. 86.
101. 212. 217. 218. 269. 814 A. 826.
857. 859. 864. 891, 392 A. 416. 417.
444. 446. 528. 524. 584. 585. 586. 551.
564. 567.
Mauriciani 314 A.
prepositus 359. 564.
prepositi: Bruno. Burchardus. Con-
radus. Conradus. Ernestus. Gum-
fridus, Guntfridus. Hugo. Ludewicus.
Reinhardus, Theodericus. Wolphardus.
priores: Albertus. Henricus. Hen-
ricus. Ludewicus. -
capitulum, conventus 218. 269.210.
364. 391. 392.
custos : Sifridus.
canonici: Rudolfus mag. Sibandus.
I. Namenregister.
porta s. Mauricii 78.
molendinum in Aldenburg 78. 864.
391. 392.
Cunradus de N. frater eccl, in Sulze.
Johannes de N. mon. Port.
Megenherus de N. (ob ident. mit Mein-
herus advocatus ?)
Otto de N. can. Mersburg.
Naura: Nuer villa D. nó. Jena 467.
Nausiss, Nausitz s, Nueseze.
Nazsilride s. Nesselróden.
Nazza: Natza, Nazza D. ssw. Mühl-
hausen 432. 489. 490.
Ekardus de N. mon. Port.
Nebra: Nebere, Nebre St. a. d. Unstr.
800. $54. 516.
advocati, officiati lantgravii 516.
Conradus de N,
Theodericus de N. mon. Port,
Neidschütz: Niscitz, -ciz, Nitshitz, Nitz-
chitz, -witz, Nyschytz D. s. Naumburg
238. 317. 966. 866. 892. 418.
Albertus de N.
Petrus de N. castell. in Ruthleibis-
berch (vermuthlich zwei verschiedene)
Nemsdorf: Nemelibesdorp D. osó. Quer-
furt 19. 337.
N rt abbas de Gozeke (Goseck) 21
( .
Nenzemannus mil. 204 (1266). 208 (1266).
Nessa: Nesze, Nezza, Nezze D. n. Teuchern
185. 818. 472.
plebanus: Henricus
Heinricus de N.
Ruchopt de N. mil.
Nesselróden: Nazsilride D. wsw. Duder-
stadt (oder Kr. Eschwege?) 508.
Bertoldus de N. mil.
Nesze s. Nessa.
Neuburg u. d. Donau 836.
Neuenburg: Novum castrum, Nuenburch
Schl. bes Freyburg a. Unstr. 36. 89. 56.
59. 72. 74. 139. 142. 162. 187. 235.
246. 257. 266. 274. 277 A. 280. 231.
286. 287. 297. 299. 303. 303. 304. 304.
305. 811. 325. 365. 516. 562.
iudiciale placitum prope (Novum ?)
eastrun (auf dem Hainberge?) 72.
burchgravius 187. -
burggrariü, prefecti, comites: Gode-
boldus. Heinricus. Heinricus. Her-
mannus. Hermannus.
advocati, officiati lantgravii 516.
advocati: Bertoldus dict. de Groist.
Bruno. Fridericus de Groist. Gebhard
von Schraplau.
castellani: Albertus fil. Petri de Wol-
kowe, Volradus de Rolz mil. Fridericus
669
de Groist mil. Gelfradus. Guntherus
de Lißnik mil. Petrus de Wolkowe
mil. Reinhardus Varch, Porcus, Porci.
Ulricus de Gusowe mil.
Arnoldus de N. c.
Everbardus de N. c.
Eckehardus de N. c.
Guntherus de N. c. can. Nuenburg.
Hermannus de N, c. dict. de Balch-
Biete.
Neuffen R.i.d. Rauhen Alp bei Nürtingen
132.
Heinricus Nifarius.
Neumark : Novum forum St. ns. Weimar
441. 516.
advocati, officiati lantgravii 516.
Ludolfus de Alrestete mil, in N. f,
Neunburg a. d. Schwarzach 386,
Neuses: Nusezin D. ssw. Coburg 196.
Hermannus de N.
Neustadt: Nova civitas vermuthlich a.
d. Orla 400. 415.
Ditmarus de N, c. civ. Nuenburg.
Neustedt: Niwenstede, Nuenstete, Nuwen-
Btete, Nuwestete D. sw. Eckartsberga
61. 150. 288. 353. 426. 428.
Neuzelle 4. Kr. Guben ehem. Cisterz.- Kl.
566.
Abt von N.
Nezel burg. Erford. 98 (1212).
Nezza, Nezze s. Nessa.
s. Nicolaus, Nicholaus 13. 66. 83. 98.
267. 508. 512. 537.
ecclesia s. N. in carcere Tulliano
Rome.
basilica, parrochia in Erfordia.
ecclesia in Magdeburg.
capella in Rudirsdorfl.
Portus s. Nicolai (Dünamünde).
Nicolauscard. episc. Tusculanus 83 (1205).
Nycolaus vicarius in Cyce 890 (1806).
— notarius Friderici lantgravii 428(1815).
Nicolaus notarius Hermanni com. de
Orlamunde 294 (1291).
Nycolaus pleb. in Crummestorf (Croms-
dorf) 415 (1323).
— sac. de Velthem 87 (1208).
Nicolaus vicepleb. in Schonenbergk 483
(1316).
— pleb. (?) 514 (1342).
Nycolaus abb. Puzaviensis (Bosau) 857
(1302). 859 (1302). 364 (1808).
Nicolaus de Balgestete 461 (1320). 462
(1320).
—- Biccariator civ. in Sangirhusen 499
(1828).
— de Visilbeche (in Erfordia ?) 528
(c. 1840).
670 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Nikolaus von Gleina Ritter 559 (1804).
Nicolaus Homuth (in Lissdorf?)425(1315).
Nycolaus de Ylmena (in Erfordia) 528
(c. 1340).
Nicolaus de Molendino 896 (1807).
— dict. Putzch de Botilstete 522 (1346).
— Tabernator (in Taugwitz ?) 496 (1328).
— de Wissensehe civ. Erford. 464 (1320).
478 (1324). 481 (1325). 483 (1326).
— (in Obringen ?) 431 (1816). 484 (1816).
fratres: Heinemannus. Thyzel.
soror: Elisabeth bekina,
— 901 (1829).
Nidomislz rust. Polon. 94.
Nieder-Móllern s. Móllern.
Nienburg: Nuenburc &. a. d. Saale 226.
castrum marchionis Brandenburg. et
Landisberg. 403.
Nifarius s. Neuffen.
Niger 126. 367. 443.
Erwinus dict, N.
Heinricus dict. N.
Theodericus N.
Nimbschen @. sö. Grimma, ehem. Cisterz.-
Nonnenkl. Marienthron 267. 557. 558.
561. 562. 568. 568.
Aebtissin und Konvent 557.
Aebtissinnen: Elisabeth. Hedwig.
Jutta.
Mönche von Pforte Beichtiger in N.
5
Ewige Lampe 568.
Siechenhaus 568.
Nimritz: Nimirz D. wsw. Neustadt a. d.
Orla 195.
Heinricus de N.
Niscitz, Nisciz, Nitshitz, Nitzchitz, Nitz-
witz s. Neidschütz.
Nivelungus 90.
Ortuinus N.
Nivemburgensis, Niwenburgensis $4.
Naumburg.
Niwenstede 3. Neustedt.
Nobitz D. sö, Altenburg 534.
Nöbeditz: Nopdiez DD. n. Stössen 412.
Heinricus de N.
Nöda: Nothe D. n. Erfurt 174.
Heinricus de N.
Nörten Fl. n. Göttingen, Archidiakonat
58
Nopdicz s. Nóbeditz.
Nordhausen: Northuse, -husem, -husen,
Northusensis, Nortusensis 53. 155. 176.
197. 251. 260. 291. 414. 438.486. 499.
ecclesia (canon. regul.) s. Crucis:
prepositi i
prepositi: C. Eilgerus. Witego.
decanus: H.
capitulum 155.
canonicus : Ludewicus,
sanctimoniales 53.
argentum, moneta, pecunia 251. 414.
486. 499.
Bertholdus dict. de N. opidan. ville
boldeleyben
P octridus de N.
Rudolfus de N. mag. cons. Erford.
Norpertus, Nortpertus can. Merseburg.
106 (1216), prepos. 228 (1269).
Nortenberg: Nortenbor 561.
Herr von Nortenberg 561 (1307).
Northuse, -sem, -sen, -eensis s, Nord-
hausen.
Nortpertus s, Norpertus.
Nortusensis s, Nordhausen.
Nothe s. Nóda.
Nova civitas s. Neustadt.
Novos rust. Polon. 94.
Novum castrum s. Neuenburg.
— forum s, Neumark.
— opus s. Halle, Erfurt.
Nudassa rust. Polon. in Dominiz 94,
Nuegehege, Nuenhegen silva in Vinne
10. 12. 26f.
io fratrum Port. 26.
Nuembure «. dgl. s. Naumburg.
Nuenborg, -bure «. dgi. s. Naumburg,
Neuen urg, Nienburg.
Nuenhegen s. Nuegehege.
Nuenstete s. Neustedt.
Nuer s. Naura.
Nuerburgensis s. Naumburg.
Nürn Nüerinberc, -berg, Nuren-
berch, Yurnberg 185. 885 f. 562.
Conradus burcgrav. de N.
Conradus de
Nueseze, -zen, Nusezen, Nusezzen (Nau-
siss D. nó. Weissensee oder Naunt
D. só. Artern?) 26 f. 186. 147. 231.293.
261. 323. 515.
Heinricus de N, mil.
Heinricus de N.
Wernerus de N. mon. Port.
Numburg w. dgl. s. Naumburg.
Nurenberch, Nurnberg s. Nürnberg.
Nusezen 5. N ueseze,
Nusezin 8, Neuses.
Nusezzen s. Nueseze.
Nuwenburch «. dgl. s. Naumburg.
Nuwenstete, Nuwestete s. Neustedt.
Nycolaus s. Nicolaus.
Nyschytz s. Neidschütz.
I. Namenregister,
OÖ.
Oberingen, -gin 8. Obringen,
Ober-Möllern 8. Möllern.
Obermul supra Cygenruke (Ziegenrück)
Oberndorf: Oberndorf, -dorfi D. ssw.
Apolda (oder Wüstung w. Buttelstedt?)
289. 515.
Craft de O. mil.
Theodericus de O.
Obernitz: Obernitiz, Oberniz D. só. Saal-
feld 182. 195. 526.
Fritzko de O. mil.
Heinricus de O.
"Oberstete s. Auerstedt.
Obertrebere s. Trebra.
Obhausen: Huphusen, Uphusen D. onö.
Querfurt 46. 72. 137.
Eilwardus de U. preco in iudiciali
placito.
Ludolfus de U.
Rabodo de U.
Obringen, Gr. od. Kl.: Oberingen, -gin,
Obringen, Oweringen D. ^. Weimar
491. 484. 457. 457. 458. 514. 569.
Oberingen maior 514.
Fridericus Sagittarius de O.
Henricus de
(Theodericus de O. notar. pincer-
narum de Salecke.
Octovianus card. diac, s. Nicolai in car-
cere 13 (1142).
Hodesvorde, Odeeforde, Odisfort, Os-
forde, Osfurde, Ostforte , Osvorde
Wüstung bei Wendelstein a. d. Unstr.,
Kr. Querfurt 24. 29. 33. 37. 46. 64.
71. 81. 86. 87. 92. 107. 156. 163. 170.
192. 210. 499.
ecclesia s. Andree 37.
plebanus 192.
„petrimonium Heinrici com. de Buch
gia, allodium Portensium 29.
33. 8L 86. 87. 92. 168.
fratres Portensea in O. 210.
magister curie 156,
rector curie : Theodericus de Magdala.
vinee 29. 37. 64. 86. 87.
Heinricus de O.
Oelschütz : Olschitz, Olsiez D. oso. Pegau
412.
Heinricus dict. O. rust. in O.
Oelenitz : Olsnitz St. im Vogtlande 404, 405.
Hermannus de O. advocat., castell.
in Hartenstein.
Oerius episc. Quiaviensis (Kujawien) 94
(1210).
671
Oesel: Asilia, Osilia, Asiliensis, Osilien-
sis 800. 551.
Bischof: Gottfried, vordem Prior
in Pforte.
Oldisleben: Holdesleve Mff. &0. Franken-
hausen, ehem. Benedikt.- Kl. 50.
abbas de H. 50.
Oliver von Cerreto (Aliverius de Cet-
zeto) Kanon. von Poitou (Pictaviensis)
964 (1331).
Ollendorf: Ollendorph D. wnw. Weimar
72.
plebanus de superiori ecclesia: Cri-
stianus.
Olschitz, Olsiez s. Oelschütz.
Olsenitz s. Oelsnitz.
Olstete s. Uhlstädt.
Oneldesbach s. Ansbach,
Oppeln: Opol Herzogthum 542. 543, 544.
dominus, dux: Jarozlaw.
Orden wüst bei Quedlinburg 62.
Fridericus de O.
Orientalis (Osterland) marchio 99. 104.
129. 137. 151. 152. 178. 176, 177. 184.
200. 257. 889. 401. 410. 418. 420. 428.
481. 457. 458. 492. 495. 508. 510. 515.
516.
marchiones: Fridericus. Fridericus.
Heinricus. Theodericus.
Orlamünde: Horlamunde, Orlamunde,
Orlemunde 49. 70. 71. 104. 109, 111.
148. 182. 183. 186, 187. 194. 195. 202.
288. 253. 286. 289. 294. 295. 878. 377.
378. 398. 414. 419. 421. 422. 443. 468.
474. 485. 547.
comites de O. 468.
comites: Albertus. Albertus. Fride-
ricus, Heinricus, Hermannus. Her-
mannus. Hermannus. Hermannus.
Otto. Otto. Sifridus.
comitissa : Mechtildis.
parochiam, plebani: Albertus. Got-
scalcus. . Heinricus.
burgravius: Theodericus nob., mil.
Ormunde 87.
Heidenricus de O.
Ortolfus de Burnewiz (Bormio) 90 (1220).
-- de Dewin (Dóben) 246 (1272).
Ortwinus scol. et officialis prepositure
s. Severi in Erford. 180 (1257).
Hortwinus, Ortwinus de Gutenshusen
(Gutmannshawsen) iil. 210 (1267). 371
(1304)
Ortuinus Nivelungus mil, 90 (1220).
Ortwin! 424. 428.
Heinricus O. castell. in Goserstede,
Osanna relicta Lamperti de Trebere 867,
908, 370,
672
Osforde, Osfurde s, Odesforde.
Osilia, Osiliensis s, Oesel.
Osinbruggensis s. Osnabrück.
Osmannstedt: Aczmastete D. w. Apolda
Conradus de A. [497.
Osnabrück: Osinbruggeneis, Osnabrug-
gensis 10. 182.
episcopi: Conradus. Udo.
Ossegk Cisterz.- Kl. vw. Teplitz in Böhmen
554. 554. 554.
Abt: Sibrecht.
Ossig Berg 551.
Osterfeld: Osterfelt, -velt, Ostirvelt
St. sö. Naumburg 247. 273, 277. 219.
280. 282. 284. 303. 307. 348. 350. 372.
974. 388. 418.
comites 418.
comites: Heinricus. Hermannus.
Hermannus can. Nuenburg.
castrum 273.
castellani : Conradus de Palude, Con-
radus de Stolzenhain. Fridericus de
Winecke. Gebehardus Hupch. Jo-
hannes de Rosenhayn. Otto Bonenbiz
mil. Reinboto de Lizene. Reinboto
de Stolzenhain mil, Reinboto cognom.
Parvus mil.
Andreas de O.
Osterhausen, Gr. od, Kl.: Osterhusen D.
nnw. Querfurt 72,
Albertus de O. scabinus in iudi-
ciali placito.
Osterhild von Osthausen Klosterfrau in
Erfurt 392 (1800).
frater: Guntherus de O. mon. Port.
Schwester: Antonie v. O. Klosterfrau
in Erfurt.
Osterhilde, Osterhylde 279. 280.
Henricus O. de Golamestorff mil.
Osterhusen s. Osterhausen.
Osterland s. Orientalis.
Osternohe: Osternach im bayr. Bez.
Hersbruck 109.
Poppo de O. can. Herbipol.
Osterricher 252.
Conradus, Heidenricus et Gebehar-
dus fratr. dicti O
Ostervelt s. Osterfeld.
Ostforte s. Odesforde.
Osthausen: Osthusen D. onó. Arnstadt 392.
Antonie und Osterhild von O.
Guntherus de O. mon. Port.
Ostiensis: Hostiensis 12. 34,
episcopi: Albericus. Hubaldus.
Ostirvelt s. Osterfeld.
Ostrau: Oztrouwe D. am Petersberge nnö.
Halle 826.
Henningus de O.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Osvorde s, Odesforde.
Öthelohisdorf s. Ottendorf.
Othemurich villa 83.
Wernherus de O.
s, Othmarus, Otmarus 416. 417.
ecclesia in Nuenburg.
Otingen s. Uettingen.
Otmanshusen 8, Ottmannshausen.
Otmarus s. Othmarus.
Óto s. Udo.
Ottendorf: Öthelohisdorf D. só. Hoda
€. Sachs.- Altenburg 71.
Ulricus de O.
Otter, Ottir 117. 119. 121.
Hermannus O. preceptor hospital.
Teuton.
Otterbach Bach 195.
Otterberg: Otterburch St. m. Kaisers-
lautern, ehem. Cisters.-Kl. 566.
Ottir s. Otter.
Ottmannshausen: Otmanshusen D. ni.
Weimar 514.
plebanus: Wedekyndus.
Otto card. diac. s. Georgii ad velum
aureum 12 (1142).
— archiepisc, Magdeburg. 505 (1931).
germani: Henricus lancgrav. Hassie.
Ludewicus cust. Magdeburg.
protonotarius : Johannes.
— episc. Frisingensis 14 (1144).
— electus Traiectensis (Utrecht) 182
(1234).
— episc. Herbipolensis (Würzburg) 108
(1217). 547 (1217).
— Dompropet von Magdeburg 549 A.
(1225).
— prepos. Nuenburg.80 (1205). 85 (1207).
--- prepos. s. Petri Sulzensis 233 (1271).
240 (1971). 241 (1271).
— prepos. de Wirzeburg, can. Nuenburg.
77 (1204). 100 (1213).
— qmaioret novi monasterii (Neumünster)
prepos. Herbipol. ( Würzbwurg)109(1211).
— decan. Mersburg. 228 (1269).
— de Bouch can. Nuenburg. 229 (1270)..
— de Colditz can. Cycensis 810 (1296).
996 (1807), can. Nuenburg (?) 899( 1307).
frater: Ulricus episc. Nuenburg.
— deIndaginecan. Nuenburg. 277 (1288).
350 (1801). 864 (1808), cant. 374 (1304).
392 (1800).
.— de Lobdeburg can. Nuenburg. 77
(1204).
-— de 9) enburg can. Mersburg. 228
(1269).
— de Wasungen can. Nuenburg. &
(1182).
I. Namenregister,
Otto &col. in Vrizlaria 180 (1257).
— scol. Misnensis, archidiac. Lusacie
864 (1303).
— archidiac. Mersburg. 141 (1242).
— ean. Nuenburg. 77 (1204).
cognatus: Cunradus mag.
— mag., capell, thesaurarii Nuenburg.
408 (1310).
— mag., pleb., rector eccl. in Kysteritz
416 (1812). 417 (1812).
— pleb. in Trebere 827 (1299).
— pleb. de Weringishuß (Wernings-
hausen) 322 (1299).
— mon. Hersfeld. 144 (1244). 167 (1255).
169 (1255).
— de Gebese — unter Hersfelder Mön-
chen — 175 (1256).
— de Bozeleuben «. dgl. ( Bósleben) conv.
Port. 452 (1319). 476 (1324). 514 (1342).
— Bawarus mag. curie in Hechendorf,
conv. Port. 210 (1267). 210 (1267).
224 (1269) — senior 238 (1271) —
267 (1279).
— 1V. Romanorum imperator 91. 93
(1209). 96 (1210).
- - dux Bawarie 132 (1234), com. palat. -
Reni et dux Bawar. 185 (1236).
— dux Meranie 132 (1234).
-— marchio Brandinburg. 132 (1234).
-— marchio Misnensis 6. 18. 28 (1162).
40 (1180). 41(1180). 42. 48. 44 (1181).
47 (1182) 49 (1183). 58. 586 (1175).
pater: Cunradus marchio.
fitus : Adelbertus.
fratres: Dedo comes. "Theodericus
marchio.
—. palat. de Widelinesbach 25 (1157).
27 (1157).
-— eom. de Anhalt 253 (1274).
— com. de Buch 139 (1289).
— burgrav.de Kirchberg «.dgl.231(1270).
856 (1802). 385 (1805). 886 (1305). 394
(1806). 484 (1802). t 489.
fits: Albertus. Hartmannus. Otto.
Theodericus.
consang.: Otto de Bergouwe.
* — burgrav. de Tt hn em
vorigen) 440 (1818). 488. (1827).
492 (1327). 497 (1328). 498 (1328).
flius: Otto.
— burgrav. de Kirchberg (Sohn des
vorigen) 489 (1827).
— burgrav. deDonin (Dohna) 129 (1231).
-— burgrav.de Lyanig(Leisnig) 503 (1330).
Vgl. 406 A.
consang.: Hermannus et Meinherus
burgrav, in Myana.
678
Otto com. de Luterberch (Lauterberg)
consul lantgrav. 269 (1280).
— burgrav. de Misna 406. 409 (1809).
— com. de Orlamunde 182. 183 (1258).
186 (1260). 187 (1261). 194 (1264).
202 (1266), 253 (1274).
fratres: Albertus, Hermannus,
soror: Sophia advocatissa de Wida.
scriptor: Heinricus.
— eom. de Orlamunde 294 (1291). 377
(1804).
frater : Hermannus.
— com. de Orlamunde 419 A. (1813).
pater: Hermannus.
fratres: Fridericus. Hermannus.
— de Alich cons. Erford. 244 (1272).
— de Bergow, Bergouwe (Burgau) nob.
287 (1290). 356 (1802).
consang.: Otto burgrav. de Kirchberg.
— Bonenbiz w. dgl. mil.,castell. in Oster-
velt 284 (1290). 872 (1804). 388 (1805).
— Colre 434 (1316), in Eckhardisberg
445 (1318).
— de Kothwicz «..dgl. 858 (1802). 412
(1812).
filtus:
— (de Kotwicz) 412 (1312).
— de Crebezenvelt, bizvelt minist.
lantgr. 72 (1200). 74 (1208). 88 (1208).
— de Dobin 37 (1179).
— de Domo (Hausen) 140 (12834).
— de Drutshin (Zrautschen) wilitaris
896 (1307).
- - de Eichilberg (Fichenberg) 300 (1998).
— de Valva 183 (1258). 202 (1266).
frater: Hermannus.
— deGebeses.unter den Klostergeistlichen.
— deGostenitz (Góssnttz) mil. 274 (1287).
215 (1287). 276 (1287). 849 (1801). 850
(1301). 363 (1308). 487 (1817). 456
(1319). 459 (1320). 459 (1320), 461
(1820). 461 (1820).
coniux: Elisabet.
frater : Henricus.
consang.: Fridericus, Hermannus et
Conradus fratr. de Balchstete.
-- de Grobitk u. dgl. (Gróbitz) cognom.
Snuder 357 (1302). 358. 361 (1303). 861.
wxor: Margareta.
fitus: Henricus.
dominus: Rudolfus de Bunowe.
— de Hallis cons. Erford. 244 (1272).
— de Lichthenhain 105 (1215).
frater : Ekehardus.
— de Lihtenhain «. dgl. mil. 184 (1286).
148f. (1248).
tus: Cunradus mil, de Wizen-
vels cognom, Scharoch,
674
Otto de Lichtenhayn sen. 884.
— de Lichtenhayn iun. 884 (1305).
wror: Lukardis.
— de Lichtenhayn mil, (welcher der
beiden vorigen ?) 390 (1306). 894 (1306).
filius 890,
— von Lichtenhain Ritter 552 (1884).
— de Lobotheburch «u, dgl. 30 (1168).
44 (1181).
frater: Hartmannus,
— de Lochowe u. dgl. (Laucha) mil.
236 (1271), castell. in Ruthleibisberch
238 (1271).
frater : Heinricus.
— de Lochowe u. dgl. castell. in Ruth-
leybesberg 346 (1301). 366 (1803). 366
(1303). 449 (1319), quondam castell.
451. Ohne Zusatz 475 (1324).
poter: Henricus quondam dict.
Mussach,
fratres: Gelfradus,
ceteri,
— de Lutenbach 71 (1199).
— de Rode burg. Erford. 157 (1253).
- deScerenbeche (Schirmbach) 72 (1200).
— dict. de Schips (Schöps) castell. sive
opidan. in Salecke 461.
-— cognom. Snuder s. Otto de Grobitk.
— de Stamem mil. 109 (1217).
— Stopuste 164 (1255).
— de Bibuternbeim (Stotternheim) mil,
secretar. Friderici lantgr. 516 (1844).
— heres Rudolfi marsc. de Trebere 370
(1804).
— Line (burgraviorum in Misna) de
oz 503 (1880). 504 (1380).
-- de Wechmar mil. 286 (1290). 287
. (1290). 460 (1320).
- fil, Christiani de Winkele militis et
— castellani in Rutleibesberg 292 (1291).
— de Wrbiz (Worbis) 172 (1256).
— pinc. abbatis Hersfeld. 46 (1182).
Ottokar(I. ] König von von Böhmen 545 (1210).
Gemahl
Ouene, Owene 343. p^
Albertus de O. mil.
Oulebe s. Auleben.
Ovis 316.
Hermannus O, civ. in Wie.
Owa 8. Aue.
Owenburch, Uwniburce 48. 44. 47. 49.
Fridericus de O., U.
Owene 8. Ouene.
Oweringen s. Obringen.
Owerstede, -stedenses, -stete, Owirstete
8. Auerstedt.
Ozlonino locusPolon.(Oslonino = Schlenn-
chen) 94.
Bertoldus ac
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Ozobloga s. Hotzenplotz.
Ozstash Polon. nob. 95 (1210).
Oztrouwe s. Ostrau.
P.
vgl. B.
P. pleb. in Spilberg 470 (1822).
Paderborn: Paderburnensis, Patherbrun-
nensis 10. 132,
episcopi: Bernhardus. Bernardus.
Padis ehem. Cisterzrienser-K1., Dios. Revol
560. 561. 562.
Padua: Pataviensis 75. 185.
episcopi: Rudegerus. Wolferus,
Palestrina: : Prenestinus, das alte Pränesie
12. 84
card, episc.: Manfredus. Stephanus.
de Palude (= Bruch?) 372.
Conradus de P. castell. in Ostervelt.
Pancis rust, Polon. mellifex 94 (1210)
Panoh rust. Polon. 94 (1210).
Papa 234. 401. 415.
Bertoldus P, in Owerstete residens.
Henricus P. civ. Nuenburg.
Johannes P. civ. Nuenburg.
Theodericus P. civ. Nuenburg.
Thilmannus P. civ. Nuenb
Pappenheim: Bappinheim St. a.
mühl 132.
Heinricus de B. imper. marsc.
Parma: Parmenensis 122,
episcopus: Gratia.
Parvus 280. 843.
Reinboto cognom. P. mil, castell.
in Ostervelt.
Theodericus dictus P.
Pascalis II. papa 85.
Passagwerra Mediolanensis i imper. iudex
93 (1209).
Pastor 84.
titulus eccl. s. Pudentiane Rome.
Pataviensis s. Padua.
Patherbrunnensis s. Paderborn.
Paulinzelle: Cella Pauline, Cella domine
Pauline D. w. Rudolstadt, ehem. Bene-
dikt.-Kl. 67. 258. 588. 567.
Abt von P. 567.
abbates: Albero. Bertramus.
prior : H.
conventus 258.
fratres et nuncii: dom. Ekehardus.
Salomon.
b. Paulus apostolus 65. 66. 68. 69.115.
116. 179. 181. 198. 209. 228. 225. 225.
281. 420. 448. 496.
(b. Petri et) b. Pauli monasterium
in, prope Mersburg.
. Alt-
I. Namenregister.
Paurus 506.
Heinricus dict. P.
Peene Fiuss in Vorpommern 560. 561.
Pefelbeche s. Pfiffelbach.
Pegau: Bigouwe, Pigaugia, Pigavia, Py-
gavia, Pygowe, Bigaugiensis, Pigau-
ensis, Pigsviensis St. a. d. weissen
lster, ehem | Benedskt,.- Kl. 21. 17. 80.
86. 120. 887. 412. 531. 539. 540, 545.
abbatia 581.
abbas 545.
abbates: Heynricus, Sifridus. Windolf,
argentum 120.
Conradus de P. camerar. (Cycensis ?)
Pephilde s. Pfiffel.
Peregrinus presbyter des Kl. Bosau 1 vgl.
529 (1185).
— cellerar., mon. Port. 154 (1250).
stadt von Dresden? Vgl.
Friedrichs d. Strengen 584) 364.
Johannes de P,
b., &. Petrus apostolus 11.28. 38. 37. 65.
66. 68. 69. 81. 83. 98. 102A. 110.
112. 113. 115. 116. 179. 181.198. 209.
223. 245. 225. 228. 231. 238. 240. 241.
242. 267. 280. 420. 448. 403. 464. 496.
506. 537. 538. 589. 548. 558. 559.
eecl. in Naumburg.
eccl. in Rom.
ecel. (Stift) in Bulza.
monast. in Erfurt.
Kloster auf dem Lauterberge.
monast. in Merseburg (Altenburg).
Petrus card. episc. Portuensis et s. Rufine
83 (1205).
— card. presb. tit. s. Cecilie 83 (1205).
- - card, presb. tit. s. Susanne 8 (1188).
— card. presb. tit. s. Susanne 34
(1177).
— dec. Misnensis 364 (1308).
— dec. Nuenburg. 181. 182 A.
— sac., can. Mersburg. 38 (1179). 51
(1184). 55 (1191).
-— scol., can. Numburg. 148 (1243).
182A.
-— scriptor, can. Cycensis 810 (1296).
-- pleb. in Flemyngen (Flemmingen)
471 (1322). 473 (1323).
— mon. Cellensis (Altzelle) 201 (1265).
— de Rusteleyben (.Rossleben) frat. Port.
486 (1327).
-—— de Wizenvels frat. Port. 187 (1260).
— de Aken civ, Nuenburg. 480 (1824).
frater: Hermannus.
— de Aldenburch proprietarius monast,
Port. 197 (1264).
675
Petrus de Berlstete mil. 223 (1269).
— Beschorn 526 (1814).
— dict. Breitfuz «. dgl. civ., oppid.
Nuenburg. 404 (1809). 405 (1809). 406
(1809). 415.
— de Foro eiv. Nuenburg. 480 (1324).
frater: Conradus.
— Gerwichi 440 (1817).
—- de Gysingen w. dgl. civ. in Cyce 899
(1307), scult. 412 (1812).
— de Hagin 47 (1182).
— de Heutal (Hauenthal) 256 (1274).
— dict. Hofeman Tt 521.
relicta.
filsus: Johannes.
— dict. Nail s. Petrus de Tutenburg.
— de Nitshitz (Neidschütz) mil., castell.
in Ruthleibisberch 238 (1271).
— de Nitzchitz «.dgl. (Neidschüts) ca-
stell. in Rutbleibesberg 317 (1298). 366
(1808). 866 (1308). 418 (1818).
fratres : Conradus. Henricus. Hugo.
— dict. Porck, Porezk castell. in Scho-
nenberg 438 (1316).
— dict. Porezk, Porzigk, Porzk mil,
marsc. lantgravii 508 (1334). 565
(1336).
-- de Rutleberc (Rudelsburg) 101 (1218).
frater : Albertus.
— Spete cons. civ. Nuenburg. 400
(1808).
— diet. Nail de Tutenburg castell. in
Ruteleybesburg (?) 418 (1818).
— de Wissenfels civ. Nuenburg. 507
1239);
— de Wolkowe (Wölkau) 246 (1272),
ınil., castell. in Novo castro 266 (1278).
2741287). 275 (1287). 297 (1292). 299
(1292). 308 (1294).
Allius: Albertus.
— frater Gotfridi de
(1286).
— villicus in Nuenburg 148 (1250).
frater : Hertwicus.
—: (habuit agros in Flemyngin) 183,
— filius fratris Conradi de Vlemingen
( Flemmingen) conversi Port. 325 (1304).
Pfiffel, Mónch-: Pephilde D. ssw. All-
stedt 147. 557.
Fridericus de P. mil.
Pfiffelbach: Pefelbeche, Phefelbech,-beche,
Pheffelbeche, Phephilbech, Phiffelbeche
D. nw. Apolda 170. 198. 261, 322. 323.
828. 411.
presbyter : "Theodericus.
Fridericus de P.
Heinricus de P.
Herbordus de P. mil.
Zimmern 272
676
Pforte *) Königl. Landesschule, ehem.
(1137— 1540) Cisterz -Kl., Naumburger
Diözese (Magdeburg. dioc. 447) w.
Naumburg.
Ort: Porta, locus qui vocatur Porta 20,
locus Portensis, locus Portuensis 2,
Porta (im Datum): 134. 156. 156, 179.
179. 188. 191. 202. 212. 220. 221. 225.
225. 226. 238. 244. 250. 257.265. 281.
302. 315. 889. 497.511. 516. 517. 555.
555. 505. 556. 556. 568. 563. 563. 566..
Urkundliche Namen des Klosters (Marie
vocabulo monasterium insignitum esse
dicitur 428): monasterium 8, dei geni-
tricis et virginis Marie de Porta 80,
ähnlich 88, monasterium s. Marie
de Porta 11. 38, — -- in Porta 252,
914, — — virginis religiosorum
virorum Portensium 514, — de Porta,
— in Porta, — Portense, — Porten-
sium 255, — domus fratrum in
Porta 818, (monasterium Cisterc. ord.
aput Portam 205 scheint sich auf
die Kirche zw beziehen), ecclesia a.
Marie in Porta 289, ecclesia s. Marie
4l, — de Porta, — in Porta, — in
Porte 192, — Porta (od. Porte?) 322,
— Portensis, cenobium in Porta, —
Portense, — Portuense 2, — mona-
sterii de Porta 128, — ecclesie Por-
tensis 412, Porta cenobium mona-
chorum 565, claustrum Porta 281.
313, — quod l'orta nuncupatur 272.
812, — apud Portam 249, -- de
Porta 176, — in Porta 265, — Por-
tense 847. 408. 441, closter zcur
Pforten 818, — zcu der Phorten 568,
— zü Phortin 568, -— zür Pháürtin
563, domus Portensis 72. 429, Porta
s. Marie 47, Porta, s. und b. Maria
in Porta 41. 43. 140, 142. Anspielung
auf porta celi 205.
Verlegung des Klosters von Schmölln
nach Pforte 4f. 7 ff. 17.529, vgl. 1. 2.10.
Stiftungs- und Bestátigungeurkunden,
Schutzbriefe
des Papstes Innocenz II. 2. 11.
des Papstes Alexander III. 32.
des Papstes Innocenz III. 80.
des Papstes Clemens IV. 222,
des Papstes Johann XXII, 447.
des Bischofs Udo Il. von Naumburg
1. 4, 16.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
des Bischofs Wichmann von Naum-
urg 20.
des Bischofs Udo II. von Naum-
burg 29.
des Bischofs Bertold II. von Naum-
burg 53.
des Königs Konrad Ill. 9.
des Kaisers Friedrich I. 39.
des Kaisers Otto IV. 91.
des Königs Rudolf I. 253.
des Kaisers Ludwig 509.
des Grafen Günther von Schwarr-
burg als Vorsteher des Landfriedens
in Thüringen 468.
Das Privilegium Reichsgut zu erwerben
dem Kloster verliehen von
Kaiser Friedrich I. 25.
König, bezw. Kaiser Friedrich II.
108. 134.
Kónig Heinrich VII. 182.
Kaiser Otto IV, 92.
Vgl. 137. 140.
Exemtion von der Gewalt der landes-
herrlichen Beamten durch
Landgraf Albrecht (beir. Leutenthal)
265.
Landgraf Friedrich d. Freidigen 389.
Landgraf Friedrich d. Ernsthaften
510. 515. 516.
Abgabenfreiheit bestätigt von König
udolf I. 285.
Zollfreiheit dem Kloster gewährt von
Dietrich und Heinrich dem Er-
lauchten Mark von Meissen und
dem Osterlande 104. 129.
Heinrich Markgrafen von Branden-
burg und Landsberg 403.
Bernhard Fürst zu Aschersleben und
Graf von Anhalt 429.
Otto Erzbischofvon Magdeburg 504.
Rudolf und Burchard 111. Erzbisch
von Magdeburg für Halle 159. 469.
den Grafen von Orlamünde für die
Flösserei auf der Saale 183. 202.
Heinrich d. Erlauchten Markgrafen
von Meissen usw. für die Flösserel
auf der Saale bei Camburg 184.
den Grafen von Schwarzburg für
die Flösserei auf der Saale bei Cre-
pule 195. 247.
Ablassbriefe zu Gunsten des Klosters
s. unter Kirche und Capella s. Mar-
garete, ausserdem
!) Da das Kloster fast in allen, Abt und Konvent in den meisten Urkunden
erwähnt werden, erscheint es zwecklos, alle Stellen, in denen dies
geschieht,
aufzuzühlen. Von den Benennungen des Klosters werden nur die seltneren und
bedeutungsvolleren mit den betr. Btellen belegt.
I. Namenregister. 677
des Bischofs B.von Hebron für eine bei
Dorndorf zu erbauende Brücke 179.
des Bischofs Friedrich von Dorpat
für die Kirche in Henschleben 226.
des Bischofs Ditmar von Gabula,
Vikar des Erzbischofs von Mainz 496.
Bischof B. von Hebron ermächtigt
den Abt und Prior von Pforte Ab-
lass zu ertheilen 179.
Kirche,
l. Aeltere, romanische Kirche:
monasterium Portense (Kirche?) sar-
tum tectumque 534.
2. Jüngere, gothische Kirche: ecclesia
(maior ecel. 179. im Gegensutz zur
älteren ?), monasterium, oratorium.
Schutzheilige s. Maria virgo 218. 213.
218. 220. 221. 222. 225 und
b. Johannes Bapt. 220. 221. 222.
structura, constructio 179. 205, 212.
218, 218. 219.
sanctuarii fundamentum positum
1251, März 21. 558.
conseeratio, dedicatio 179. 212. 213.
218. 214. 214. 219. 220, angesetzt auf
1268. Sept. 1. 212,
ausge ü 1268. Sept. 2. 221,
in Vertretung des Bisch.. Dietrich
von Naumburg 220. durch Friedrich
Bisch, von Merseburg, Friedrich
Bisch. von Karelien, Christian Bisch.
von Litthauen 220. 221. 229.
Zu Gunsten der Kirche:
1. participatio bonorum in ordine
Cisterc, 184 f,
2. Indulgenzen des
päpetl. aten Guido 211 (1267).
uprecht Erzbisch. v. Magdeburg
205 (1266).
Konrad Erzbisch. v. Magdeburg 218
(1268).
Werner Erzbisch.v. Mainz 214 (1268).
B, Bisch, v. Hebron 178 (1257).
Bertold Bisch. v. Bamberg 214 (1268).
Dietrich Bisch. v. Naumburg 219
(1268).
Friedrich Bisch. v. Karelien, Dorpat
221 (1208). 224 (1269).
Friedrich Bisch. v. Merseburg 221
(1268).
Heinrich Bisch.. v. Brandenburg 212
(1268).
Heinrich Bisch. v. Havelberg 218
(1268).
Johannes Bisch. v. Prag 212 (1268).
Thomas Bisch. v. Breslau 212 (1268).
Prozession des Naumburger Klerus
zur Kirche 225 (1269).
Geschiehtaq. d.Pr. S. Bd. XXXIII.
Bestattung in der Kirche 558.
bestattet: Sekretär des Königs von
Polen 562 f.
Vgl. Sepulti in Porta 680.
Capella s. Margarete virg. 209. 225.
erbaut (c. 1266) 209.
Indulgenzen zu ihren Gunsten
des Bischofs Friedrich von Dorpat
295 (1268). :
des Bischofs Hermann von Cammin
209 (1266).
Altaria :
summum altare 47. 237.
b. Marie virg. 31. 79. 178. 240.
275. 280.
ubi cottidie celebratur de b. virgine
Maria 217.
s. Katherine 217.
undecim milium inum 217.
s. Crucis (in Pforte?) 178.
altare infra Won claustri, in quo
ro defunctis diebus singulis cele-
ratur et specialiter pro eis, qui
predia capelle seu eeclesie in Borsen-
dorp contulerunt 124.
altare Portensis ecclesie 15.
altare „nostrum“ 133.
„quodlibet“ altare in Porta 216.
Sonstige Bauwerke, Räumlichkeiten «.
dgl. :
murus Portensis 358. 361. 362.
valva claustri (in weiterem Sinne) 312.
claustrum ($n engerem Sinne) 553.
septa claustri 124.
capitulum (örtlich), Predigten da-
selbst 179. 496, Bestattung daselbst
558.
dormitorium monachorum 540..
domus hospitum 275. 281.
hospitale infirmorum 21.
oppitale pauperum 540.
infi maria! Sischenhaus 397.
infirmatorium 540.
pistrinum 198.
carceres monasterii 567.
cimiterium 128, mit ewiger Lampe
(lumen de sepo nocturno tempore
arsurum) 216, Kirchhof 553.
pomerium 78.
armarium 283.
Reliquien in Pforte 31. 32. 88, 18l.
53b. 539
Wunder in Pforte 540. 545.
Die Klosterpersonen:
Portenses, domini de Porta, — in
Porta, — Portenses, filii Portenses,
fratres de Porta, -- in Porta, —
Portenses, — cenobii Portensis, —
44
678
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
monasterii Portensis, — s. Marie
Portensis ecclesie, — ordinis pod
ciensis in Porta, monachi de
— Portenses, religiosi viri de Porta,
— Portenses.
Abbas monasterii de Porta, — —
in Porta, — — Portensis, abbas de
Porta, — in Porta, —- Portensis (Por-
tuensis 2. 581), dominus (scsl. abbas)
Porteneis.
abbates (alphabetisch) :
Adelbertus (Albertus) Adeloldus.
Albero. Albertus. Albertus. Conradus.
Gisilbert: Heinricus. Heinricus. Rein-
hardus. Theodericus. Theodericus.
Theodericus, Warmundus.W inemarus
(Wilbernus, Withemar),
abbates (chronologisch) :
1. Adelbertus (Albertus) 1138 (1137)
—1151
Thooderieus I. 1158-1157.
Adeloldus 1168—11886.
Warmundus 1190— 1195.
Gisilbertus 1195.
Winemarus 1196— 1286.
Conradus 12891251.
Heinricus I. 1952—1257.
9. Albero 1260— 1269,
10. Reinhardus 1271 — 1274.
11. 12. Theodericus I. H. 1277--
1307 (einer von beiden cognom. de
Rosla).
13. Heinricus II, 1808 —1312.
14. 15. Albertus I. II. 1812—1357
(einer von beiden dict. Vizcorn).
Oonventus monachorum monasterii
Porteneis, — — in Porta, — domi-
norum in.Porta, — fratrum ord.
Cystere. in Porta, — — de Porta,
ituli monachorum P — mona-
e Porta, — — in Porta, — —
Perensis — Porte, — de Porta, —
in Porta, — Portensis, — ord. Cysterc.
in Porta, convent des closters zcur
Pforten, collegium fratrum in Porta,
sacrum collegium i in Porta, collegium
in Porta, — Portense.
Seniores 217.
Prior (neben abbas et conventus) 430.
480. 498. 518. 518.
Prior (hat ein servicium zu ver-
walten) 73. 217.
Siegel des Priors 551.
priores: Albero, Cunradus, Con-
radus. (Conradus ?). hardus.
(Degenhardus?). Everhardus. Emun-
dus. 'Erningus. Vulbern. Gottfried
(nachher Bischof von Oesel). Heinricus,
aMisiea-
Heinricus. Heinricus. Hermannus.
Hermannus. Johannes. Leo. M. Bi-
bertus. Theodericus. Wilhelmus.
Winemarus. Withelib.
Subprior 217.
subpriores: Al. Alexander. Conrs-
dus de Heseler. Conradus (Kapellan
des Bisch, Gottfried von Oesel). Eke-
hardus, Godefridus. Heinricus. Her-
mannus de Salvelt. Theodericus.
Die übrigen Klosterbeamten ($^ alpha-
betischer Folge der Aemter) :
bursarii : Degenhardus. Engelhardus.
camerarii: — Albertus. Baldewinus.
Conradus de Sommerde. Degenhar-
dus. Degenhardus. Gotscalcus, Her-
mannus de Arnstede.
cantores; Erbo. Heinricus. Hein-
ricus. Ludewicus. Reinhardus.
Cellerarius 198. 282. 429. 557.
cellerarii: Albertus. Amilius. Balde-
winus. Cunradus. Conradus. Degen-
hardus. Emundus. E dus, Er-
ningus, Fridericus. Heinricus. Hein-
ricus. Johannes. Jobannes, Johannes.
Peregrin us. Theodericus. Theoderi-
eodericus. Winemarus. Witigo
(Port. ?).
Subcellerarius 242. 267. 282. 892.
officium subcellerarii 282.
subcellerarsi : Albertus de Eckestete.
Johannes fil. Dithmari civ. Nuenburg.
adiutores cellerarii (conversi): Al-
bertus de Meldingen. Wernherus.
Custos 216. 217. E.
custodes : Conradus de Heseler. Diet-
hardus. Emundus. Engelhardus. Theo-
dericus.
fornarius: Eckehardus.
[nfirmarius 217.
uilibet infirmarius, monachorum
scilicet et conversorum 198.
infirmarti : Godefridus mon. Gothe-
fridus conv. Winemarus mon., infir-
marius monachorum.
magistri conversorum: — Albertus de
Cranchborn. Konrad (K an des
Bisch. Gottfried von Oesel). Hein-
ricus, Johannes.
Magister hospitum 275.
vinea magistri hospitum 400.
magistri hospitum, hospitalarii : Fri-
dericus. Gothefridus conv. Guntherus
Sibertus mon. Th.
magister operis: Albertus.
magister pomersi: Berolfus
er pontis (in Wenszendorff):
Johannes (conv.)
I. Namenregister. 679
magister textorum : Johannes (conv).
magistri viv: Degenhardus. Wine-
marus
notarii, notarii abbatis: Hermannus.
Reinbardus. Theodericus. Winemarus.
Portarius 376.
portari: Arnoldus. Cristianus, Ger-
hardus, Winemarus,
rius : Theodericus.
sonstige Mónche: Albertus. Alber-
tus de Cranichborn. Albertus de Tu-
tenberg. Baldewinus. Bernhard. Ber-
toldus de Yscherstete, Konrad. Con-
radus de Heseler. Conradus de
Mogeln. Konrad von Tautenburg.
Christian. Cristianus de Bezzyngen.
Eberhard. Ekardus de Nazza. Ecken-
bertus, Erkenbertus de Tanrode. Flo-
rentius, Fridericus de Wyssensehe.
Gottfried, servus 8. Crucis. Guntherus.
Guntherus de Osthusen. Heidenricus.
Heinricus (de Balgestete). Heinricus
de Bren, Brein. Heinricus Clawe,
Claube, fil. Heinrici Clawe in Liben-
stete. Heinricus de Cunua (?). Hen-
ricus de Hallis, Henricus de Som-
meringen. Hinricus de Tzitz sac. Hen-
ricus de Wizelebin. Hermannus. Her-
mannus sac. Hermannus de Arn-
stede, Herningus. Johannes. Johannes.
Johannes Kornbul. Johannes de Nu-
enburg. Johannes Schaffenradt. Theo-
dericus de Brantbach. "Theodericus
de Nebere. Waltherus. Wernerus de
Nusezzen. Winemarus. Wulbernus (?).
conversi: Albertus de Codirsc. AI-
bertus de Meldingen adiutor cellerarii,
Albertus de Cyce, Albertus. Alber-
tus. Albertus mag. grang. in Borsen-
dorf. Albertus mag. grang. in Hechen-
dorf. Alexander mag. cur. in Hechen-
dorf. Beringerus. ochus. Ber-
toldus de Tundorp. Busso, Busso de
Owerstede. Conradus de Vlemingen.
Conradus de Flurstede. Cunradus de
Ysenach olim civ. Erford. Cunradus,
Cunradus mag. cur. in Borsendorf.
Cunradus mag cur. in Hekendorp.
Cunradus mag. cur. in Mertindorf.
Conradus Ysenhut mag. cur. in Ver.
Ernestus mag. cur. in Mertindorf.
Fridericus Bawarus. Fridericus de
Punquiz, Fridericus. Fridericus mag.
eur, in Borsendorf. Fridericus de
Weren usen rect. cur. in Borsin-
dorff. Gerlacus. Godefridus de Gos-
laria. Gothefridus. Gothefridus infir-
mar. Gothefridus mag. hospitum.
Guntherus de Shaphstete. Guntherus
mag. cur. in Cusende. Guntherus
opilio in Vher. Heinricus de Arn-
stede (oder.monachus?) Heinricus
Keller. Heinricus de Codirsc. Hein-
ricus de Crutheim. Heinricus de
Flemingen. Heinricus de Gracia dei.
Henricus de Gutenshusen. Heinricus
de Libenstete. Heinricus fil. Mar-
tini de Thuswitz. Heinricus fil. Rukeri.
Heinricus de Sconewerde. Heinricus
de Tutzeleuben (statt Kutzeleuben ?).
Heinricus de Wie. Heinricus. Hein-
ricus. Heinricus mag. curruum in
Borsendorf. Heinricus opilio in Bor-
sendorf. Heinricus de Tuseleybin
(statt Buseleybin ?) mag. cur. in Vehre.
Heinricus mag. cur. in Vehre, Hein-
ricus de Villeborn cellar, in Vher.
Heinricus de Crutheim mag. aratro-
rum in Vehre. Heinricus de Kutze-
leyben mag. cur. in Gernstede. Hein-
ricus de Gehoven may. cur, in Porta.
Heinricus mag. cur. in Waldichen.
Helewicus. Hermannus de Doberscen.
Hermannus Faber. Hermannus de
Sinderstete, Hermannus Troyse. Her-
mannus. Hermannus textor. Her-
mannus de Bozeleyben rect. cur.
Hechendorf. Jacobus. Johannes de
Bachere. Johannes de Kothene. Jo-
hannes de Eckolfesstede. Johannes
Topher. Johannes mag. textorum.
Johannes grangiar. (in Ver?) Jo-
hannes mag. cur. in Gernstete. Jo-
hannes horrearius in Gernstete, Jo-
hannes mag. pontis in Wenzendorff.
Martinus frat. Hermanni Fabri. Mer-
boto opilio in Gernstete. Meynhardus
de Rorbech. Otto de Bozeleuben. Otto
Bawarus mag. cur. in Hechendorf.
Petrus de Rusteleyben. Petrus de
Wizenvels. Rudegerus mag. cur. in
Gernstete. Rudolf. Rudolfus. Rudol-
fus mag. cur.in Hechendorp. Sifridus,
Sifridus. Sifridus mag. in carecto.
Theodericus de Apolde. Theodericus
de Blankenhain. Theodericus de Gos-
sirstete (antea militarem tulerat
habitum*). Theodericus Schower.
Theodericus. Theodericus mag. cur.
in Gernstete. Theodericus de Mag-
dala mag. cur.. in. Osvorde. Walter,
Waltherus. Wernherus, Wernherus
adiutor cellerarii. .Wernherus gran-
giar. (in Borsendorf?). Wikardus mag.
cur.in Borsendorf. Winemarus, Witigo
de Wymar. .... Schowentoret.
44 *
680 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
familia fratrum de Porta 187.
familia Portensium tam religiosa
quam secularis 188.
familia in Hentscesleiben et in Ver
180.
familia curie in Waldechen 254.
fratres (Portenses) in Gernstete habi-
tantes 234.
fratres (Portenses) in Hechendorp,
in Ostforte 210.
in Portensi ecclesia : filius Elisabeth
Institricis civ. Erfford. 410.
proprietari Portensis ecclesie: Cun-
radus de Flemingen. Petrus de Alden-
burch.
pertinet tytulo proprietatis ud Por-
tensem ecclesiam: Heinricus de Parvo
Geine,
rustici Portensis ecclesie 217. 218.
Sepulti in Porta:
Gemahlin des Herzogs Wladislaw II.
von Schlesien 580. VII.
Gemahlin des Herzogs Boleslaw I.
von Schlesien 580, vl.
Jobannes Sohn des Herzogs Boles-
law I. von Schlesien 580. v1.
filius Heinrici com. de Buch 24.
Ludovicus de Dennstet canon. Vgl.
Namenregister 8. v. Lodewicus de
Degenstede cap. Nuenburg.
Heinricus de Guernestede 49.
Graf und Gräfin von Mansfeld 553.
XCıll.
exsequiae Hermanni com. de Mans-
felt in Portensi cenobio 372. 873.
Reinhardus Porcus (Varch) 302 A.
Lukardis de Studeniz 140.
pater Conradi et Erkenberti de
Tannenrode 324.
Tannenrodensis generatio 325 A,
Sekretär (Protonotar?) des Königs
von Polen 562.
König Albrecht I. in Pforte 561.
CXXIV.
Industrie im Kloster:
officine claustri 159.
Gerberei und Schuhfabrikation: co-
rium, pelles 159. 469. 505, botti, calcii,
nocturnales 134. 138. 159. 197. 198]
260.
Weberei: textor 199. 248, magister
textorum 252.
Die Orte, in und bei denen das Kloster
Besitzungen (einschl. Zins, Zehnte,
Vogtei und Gerichte) besessen hat:
Allerstedt. Altenburg a. S. Auer-
stedt. Bachra. Balgstüdt. Benizck.
Benndorf. Berka. Borgau. Bottendorf.
Brembach. Buttstädt.Cacenrode.Kalt-
hausen. Carectum unterhalb Hechen-
dorf. Kathewitz, Kayna. Kemerihe,
Ciritz. Klobikau. Kösen (grangia).
Köttichau. Kolbe. Cranewicz -
ia). Krispendorf. Cromsdorf. Kuku-
au (grangia) Cunrode. Dachwig.
Damsla, Darnstedt. Dietrichsrode.
Döben, Gr. Döben, Kl. Dornburg.
Dorndorf. Droitzen. Dummernich.
Eberstedt. Eckstedt. am Egelse. Ei-
gene. Emsen. a.d. Emse. Emsen-
püble Endeleben. Erfurt (ruris)
argula. Vehra (grangia) Finne
(grangia), s. Hundisbol «. Nuenhegen.
ischhaus, Flemmingen (grangia), rgl.
Tribun. Flurstedt. Volkoldesrotlh.
Fránkenau. Friedrichsrode. Füllborn.
Garnbach. Gebesee. Gebstedt, Gern-
stedt (grangia). Gestewitz. Gleis«-
berg. Gösanitz. Goldschau. Golnisdort.
Gröbitz. Gróst, Groutsene, s. Dorn-
dorf. Grünstedt. Guekenberglignetum.
Hassenhausen. Hauenthal. Hechen-
dorf (grangin). Helfta. Henschleben.
Herressen. Heseler. — Hohendorf.
Holtse lacus. Hoppendorf. Hummel-
svedt, Hundisbol, s. Finne. Jens, Kl.
& d. Ilm, Langendorf. Langenrode.
Lasan, Laucha. Leisslau. Leutenthal.
Liebstedt. Lindenberg. Lissdorf. e
Lochwitz | ia). itz ( ia).
Loisch. Eushowe. Meinrichs orf.
Memleben, Kl. Mertendorf (grangia).
Meuschau. Millingsdorf, Möllern,
Nied. Möllern, Ob. Mölsen. Naum-
burg (curiae). Naura. Nemsdorf. Neu-
stedi. Nuenh , &. Finne. Nueseze.
Obringen. Obringen, Gr. Odesforde.
Oelschütz. Pforte (curia). Pichov.
Pomnitz. Poppel. Porstendorf (gran-
ia). Pratechütz. Proeitz. Punkewitz.
nschrau. Punteme. Ramsla. Rehe-
hausen. Reissdorf. Rode, Rödel. Ross-
bach. Rostewitz. Rudersdorf. Saalberg.
Sachsenhausen. Schkorlop. Schwabe-
dorf. Schweinswarte. Scobkou (gran-
gia). Seena. Steinbach (grangia).
Steinbach, Stiebedorf. Stockheim.
Stonze. Straussfurt. Sulza. Sulzbach.
Taugwitz. Tauschwitz. Theissen. Thes-
nitz. Thusdorf. Topistedt. Tottleben.
Tragarth. Trebra. Trebra,Ob. Tribun
(grangia), vgl. Flemmiogen. Wallen-
dorf. Wallichen. Weichau (grangia}
Weiden. Wenzendorf (grangia). Wer-
ningshausen. Wethau. Wickerstedt.
Wiehe, Wilsdorf. Wisgeraba (grangia).
I. Namenregister.
Wolmeritz. Wüstenhain. Zaekwar.
litz. Ziegenrück.
Weinberge in unmittelbarer Umgebung
osters:
gyinea Berchte 143. 212. 217. 228.
9.
vinea Kulonis 216.
vinea magistri hospitum 400.
vinea Phortenberg, Portenberc 228.
251.
Siechberg 218 A.
vinea in colle quodam Portensis
fundi 28,
Ausserdem siehe: Saalberg, Tausch-
witz, Thesnitz.
Jus patronatus
eccl. in duabus villis Fränkenau 449.
451.
eccl in Heseler (Burg-Hessler) 388.
eccl. in Liebstedt 379, vertauscht
an Kloster Hersfeld 377. 878. 398.
eccl. in Lissdorf 877. 379. 398. 422.
425. 469. 526. 527, parrochie in L.
428. 444.
eccl. in Möllern, Nied. 296.
eccl. in Poppel 469.
eccl. in Rebehausen 319. 320. 469,
capelle in Rudersdort 426. 427. 473,
eccl. in Sachsenhausen 490. 494. 515.
capelle in Tauschwitz 472.
eccl. in Trebra, Ob. 224. 264.
eccl. in Wallichen 254. 556.
capelle s. Egidii iuxta castrum Wart-
berk 502.
Beziehungen zu andern Klóstern:
Mutterkloster: Walkenried 4f. 7 ff.
Vgl. 581. XXXV.
visitatio (durch den Abt von W.) 216.
Tochterklöster :
Altzelle 536f. XXXIV. Vgl. 530, 111.
546. LXVI1I. 553. XC.
Dünamünde 537. XXXV. 544. LX11I.
Vgl. 552, LXXXVIII,
Falkenau 552. LXXXV.
Leubus 532, XI, 538. XIX. 586.
AXXIII.
Padis 561.CXXVL. Vgl, 560. CXXI.
562. CXXXI.
Stolp a. d. Peene 560. CXX11. 561
CXXV.
Edificatio cenobii ordinis Cister-
ciensis in provintia Premontensi dem
Abt Winemar von Pforte aufgetragen
94, istnichtzur Ausführung gekommen.
Der Aufsicht des Abtes von Pforte
untergeordnet
das Nonnenkloster s. Katherine in
Eisenach 90.
681
das Nonnenkloster Marienthron
(Nimbschen) 268.
das Nonnenkloster Trebnitz 544.
LXli, Vgl. 548. ULXXV, 549. LXXVI.
Der Abt von Pforte verleibt (mit dem
Abte von Ossegk) das Nonnenkloster
Marienstern dem Cisterzienser-Orden
ein 554. XCV. XCVI.
Fraternitas, unio bonorum operum «v.
dgl. des Kloeters Pforte mit
dem Hochstift Naumburg 181 f.
dem Nonnenkloster Ichtershgusen 82.
dem Nonnenkloster Priessnitz 504.
dem Nonnenkloster Quedlinburg 458.
454. 454
dem Nonnenkloster Wechterswinkel
154
dem Hospital bei s.Georg in Erfurt 57.
den Vorfahren Eberhers von Salza
208. 207.
Dietrich, Kleriker in Erfurt 189.
Pfubleborn: Pholeburn D. nö. Apolda
scultetus: Heinricus.
Phafe, Phaffe, Phaphe 295. 349. 367.
885. 461. 465. 526. 527 A.
Bertoldus P. de Rogehusen castell.
in Salecke, in Hassenhusen.
Phaffengehoffen Wüstung bei Greussen
wnw. Weissensee 481.
Theodericus de P.
Phaphe s. Phafe.
Fhatz, Phaz 481. 434.
untherus
Henricus \ fratres P.
Phefelbech , -beche, Pheffelbeche, Phe-
philbech, Phiffelbeche s, Pfiffelbach.
Philippus, Phylippus frat, hospital. Theu-
ton. 117 (1925. -1226), in Hallis pro-
visor 119 (1226). 121 (1226).
-- de Domutz mil. 499 (1828).
frater: Volradus.
Ph lippus monetar., civ. Hallens, 160
(2 4).
P 256.
Cunradus P.
Pholsburn s. Pfuhlsborn.
Phorten, Phortin, Phärtin s. Pforte.
Phylippus s. Philippus.
Piacenza: Placentinus 122.
eptscopus: Vicedomnus.
Pichov (als Püchau erklärt, richtiger
wohl Beicha D. w. Meissen) 40.
Ob hiernach auch Cunradus de By-
chowe 129 genannt?
Pictaviensis s. Poitiers.
Pigaugensis, -gia, Pigavia, -viensis s.
egau.
68?
Piligrim: Abt des Petersklosters in Er-
pun 988 (1185).
ingwis 393.
S elfradus P.
Pisa: Pisanus 93.
archiepiscopus : Lotharius.
Piscina (ob Pissen D. osó. Merseburg od.
Peissen n. Peguu?) 228.
Albertus de P.
Piwen rust. Polon. 94.
Placentinus s. Piacenza.
Plauen: Plaue, Plawe St. i. Vogtl. 493.
496.
Heinricus iun. advocat. de P. dict.
Ruze.
Plefna rust, Polon. in Dominiz 94.
Pleismar: Blisegrin, Blisgrim, -grym,
Blisigrim, Blysegrim JD. s. Bibra 289.
442. 443. 415,
Fridericus de B. | fratr., castell. in
Heinricus de B. | Heseler.
Heinricus de B. ınil.
Pleissen: Plisne, Plisnensis, Plissensis,
Plißnensis, Pliznensis, Plysnensis terra,
Pleissengau, Pleiesner-Land 1. 4. 7.
388. 889. 401. 410. 413. 420. 428. 431.
451. 458. 492. 495. 508. 510. 519. 516.
534. 561.
domini: Fridericus. Fridericus.
archidiaconus : Hermannus can. Nu-
enburg.
Reichsstatthalter: | Engelhard von
Bebenburg.
Plesse R. n. Göttingen 93.
Hellemoldus de P.
Plisne, Plisnensis, Plissensis, Plißnensis,
Pliznensis s. Pleissen.
Plock: Plocensis St. 5. russ. Polen 94.
episcopus : Getko.
Plotha: Plota aqua Nebenfl. d. Saale
unweit Ziegenrück 194. 195.
--- D. ö. Naumburg 561.
Plozic 98.
Cunradus de P. burg. Erford.
Plysnensis s, Pleissen.
Pödelist: Podelicz D.ö. Freyburga.U.325.
Conradus de P. mil,
Póllnitz, Ob.-, Mittel- od. Nied.-: Polnitz
D. bei Triptis u. Weida 413.
Ludewicus de P. mil.
Poitiers (zu lesen statt Poitou): Picta-
viensis 5€4. 566.
Dekan s, Hilarii 566.
. Kanonikus: Oliver von Cerreto.
Poix preco provincialis 280 (1270).
Polen: Polonia, Poloni, Polonicus 25.
94. 95. 562.
episcopi P. 94.
Urkundenbhuch des Klosters Pforte.
nobiliores P. 95.
rustici P. 94.
„Sekretär des Königs in Pf. bestattet
562 f.
expeditio P. 25.
ius et ministerium P. 94,
lingua P. 94.
Polenz D. bei Brandis ó. Leipzig od. s.
Meissen 77. 80. 101.
Fridericus de P.
Poley 443.
ritzsche diet, P.
Polnitz s. Póllnitz.
Poloni, Polonia, Polonicus s. Polen,
Poltermus 58.
Theodericus P. civ. Erford.
Pomenitz s. Pomnitz.
Pomesin, Pomezyn (ob Pommsen w.
Grimma?) 324.
Fridericus de P.
Pomnitz: Pomenitz, Pomnitz, Pomnyecz,
Pompnitz D. n. Kösen 305. 348. 388.
392. 482. 483. 495.
Poppel: Popal, Poppal D. ö. Eckarts-
berga 235. 240. 277. 9282. 304. 304.
372. 373. 373. 468. 469. 526.
ius patronatus 469.
senior ville 872. 373. 373. 526.
rustici: Heinricus et Bertoldus de
Hesiller. Theodericus dict. Advocatus.
Poppo de Osternach can. Herbipol. 109
(1217).
— scol., can. Herbipol. 109 (1217).
Boppo presb. in Matstete 328 (1299).
Poppo diac. (mon.) in Gozk (Goseck) 67
(1197).
com. de Hennenberc 112 (1220). 113
(1220). 549 (1225). Vgl. 173 A.
- eom. de Werthem 61 (1195).
Porck, Porczk, Porzigk, Porzk 433. 508.565.
Petrus dict. P.castell. in Schonenberg.
Petrus dict. P. mil., marec. lantgravii,
Porcus, Porci 297. 298. 298. 302. 303.
Vgl. Varch.
ynhardus P. cler. Nuenburg.
Reinhardus P. mil., castell. in
castro.
Porczk s. Porck.
Porstendorf: Borsendorf, -dorff, np
ovo
-dorph, Borsindorf, -dorff, -dorph,
Bursendorf , -dorp, Bürsendorf -
nö. Jena 33. 48. 47. 48. 58. 68. 81.
90. 92. 115. 117. 119. 121. 122. 193.
123. 194. 125. 128. 129. 140, 140, 150.
159. 162. 178. 191. 199. 245. 246. 280.
305. 306. 325. 326. 411. 418. 441. 441.
411. 478.
villa diocesis Mogunt, 128. 129.
I. Namenregister.
ecclesia, basilica, capella 47. 48. 123.
124. 128. 129.
reliquie sanctorum in ecelesia 128.
129.
cimiterium eoclesie 124.
- diaconus et subdiaconus 119. 122,
128. 123.
sacerdos et scolaris 124.
repositus et conventus regularium
125.
fratres domus hospitalis Teutoni-
corum, predium, domus fratrum etc.
117. 119. 121. 122. 193. 128. 125.
provisor : Rudolfus.
io, donatio fratrum de Ste-
owe 43. 47.
, Curia, curtis, possessiones
dorum monachi und fratres
Portenses 33. 48. 53. 68. 81. 92. 121.
122. 123. 125, 128. 129. 280. 805. 306.
41. 418. 441. 477. 478,
magistri grangie oder curie, rectores
curie : Albertus. Cunradus, Fridericus.
Fridericus. de Werengeshusen. Wi-
kardus.
opio :
magister currwum : Heinricus,
oo. "Hainricus.
molendinum , molendini 53.
68. 115.
locus
vinee 47. 48. 119. 122. 123.
Conradus de B. mil., frater Bru-
nonis episc. Misn.
Porta, Porte, Portensis, Porthensis, Por-
tuensis &. Pforte.
Porto: Portuensis St. 4. d. dal. Prov. Rom
34. 83. 122. 123. 128. 129. 549. 549.
card. episc.: Cunradus. Guillelmus.
Petrus.
Portuensis s. Pforte, Porto.
Portus s. Nicolai s. Dünamünde.
Porzigk, Porzk s. Porck.
Posen: „Foznaniensis 94.
Potelndo
Potzendorff "ob Botsindorff ;
Hermannus P. advocat. com. de Ra-
Poznaniensis 5. Posen. [benswalt.
Prag: Praga, Pragensis 214.
episc. : Johannes,
Pratschütz: Praschitz D. sö. Osterfeld
324, 356.
688
s. Praxedis 12.
titulus (eccl. Rome.
Premontensis s, Priment.
Prenestinus s. Palestrina.
Prepositus 168.
Heinricus dict. P. cler.
Pretsino locus Polon. (Prayceysa) 94.
Priessnitz, Frauen-: Brisenitz, -nizc,
Prisenitz D. onö. Dornburg,
Cisters.- Nonnenkl. 254. 255. 504.
conventus 255. 504.
prepositus : Johannes.
abbatisse: Adelheidis. Sophia.
Priessnitz : Bresenioz , -nitz, Bresnitz,
Brisenitz, -niz, -nizc (vermuthlich ent-
weder P. nö. Camburg oder Klein- P.
80. Camburg) 13. 144. 178. 191. 196.
206. 237. 888. 884. 452.
Beren de B. mil.
us de B. castell.
leybesberg.
ugo de B. minist, regni.
Hugo de B. mil.
Priment: Premontensis D. só. Woll-
. stein, Pr. Posen 94,
in Ruth-
titulus (ecel.) Rome.
Prisenitz s, Priessnitz.
Probus 457. 458. 458.
Bertoldus dict. P. de Yscherstete.
Profen D. ssw. Pegaw 545.
Pfarrer : J.
Prohaez (ob verschrieben für Phacz 1) 513.
Henricus dict, P.
Prositz: Prossis D. bei Lommatzsch 587.
Pruze 516.
Conradus dict. P.
Ptowo locus Polon. 94.
Puezendorff s. Buschendorff.
s. Pudentiana 34.
eccl. s. Pudentiane tit. Pastoris Rome.
Püchau s. Pichov.
Pulcra cauda s. Sconecagel.
Pulschitz: Pultzhitz wüst nó. Wetssen-
fels 860,
Albertus Knuth de P. mil.
Punkewitz: Puncwicz, -wiz, -wize, Pungk-
wietz, Punkwicz, Punquiz D. 880. Nawm-
burg 51. 52. 58. 68. 148. 150. 187.
188 A. 940.
Fridericus de P. frat. Port.
Fridericus de P.
Jacobus de P.
Punschrau: Bontzscheraw, -awe, Bonz-
scheraw, Buntzscherowe, Bunzerowe
D. nw. Kösen 291. 849. 442, 443. 465. 526.
Albertus de B.
684
Punteme, Puntyme wüst bei Wallendor
ö. Merseburg 226. 227. 227. 231.
Pusch s. Putzch.
Puschendorff s. Buschendorff.
Pusoviensis s. Bosau.
Pustenizze lacus (Peussnitz unterhalb
Wallendorf ö. Merseburg) 106.
Puster ?1. 124.
Cunradus P.
Johannes P.
Putelendorf s. Bottendorf.
Putschindorff s. Buschendorff.
Putzch, Pusch 522.
Nicolaus P. de Botilstete.
Putzendorff, Puzendorf s. Buechendorff.
Puzaugia, Puzaviensis, Puzou, Puzov,
Puzoviensis, Puzowe 8, Bosau.
via, we 8. u.
pe rust. Toon. in Z wnik 94.
Q.
Quadrans 244.
Cunradus Q. cone. Erford.
Quarmbeck Que dieebury Sl Deke Wü-
stung 8. linburg . 456.
Conradus de Q. mil.
Johannes de Q.
Quedlinburg: Quedelingeburg, Quede-
lingenborg, -burg, Que elseborg, Qued-
lingeborg, -burg, -burgk, Quedlingen-
borg, -burg, Quethelingenburg, Sui-
delingesburg, Quidlingeborch, Quit-
delingeburc, Quitelengenburck, Qued-
linburgensis, Quethelingeburgensis,
Quiddelingeburgensis, Quitdelinbur-
nsis, Quitlingeburgensis 61. 62. 99.
320. 330. 331. 332. 382. 333. 349. 354.
355. 366, 379. 449. 451. 453. 454. 454.
455. 456. 459. 461. 461. 465. 466. 468.
499. 545.
eccl. secularis eccl., domine, cano-
nice, sanctimoniales 61. 330. 932. 333.
379. 449. 458. 454. 455.
abbatissa 820. 349. 354. 355. 366.
449. 451. 461. 465. 466. 545.
abbatissa ac canonice 468.
abbatissa et capitulum 453.
abbatissa et ecclesia 332.
abbatisse: Agnes. Bertradis. Jutta.
Sophia.
notarii / abbatisse: Conradus. Jo-
hannes.
capitulum 330. 379. 454. 455,
conventus 388. 451. 459.
conventus et capitulum 449.
preposite: Cunegundis. Sophia.
decane: Irmegardis. Sophia.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
ministeriales: Bertoldus et Bernar-
dus de Ditforde,
Borchardus et Ekebertus de Que-
delseborg.
Hugemaruset Johannes de Q. fratres.
Querfurt: Querenforde, -forte, -vorde,
Quernforde 25. 72, 75. 87. 142. 160.
176. 226. 227. 227. 228. 258. 854. 499.
buregravius de Q. 142.
lebanus: Tylo.
udei in Q. 854.
Arnoldus de Q.
Burchardus de Q. et filius.
Burchardus de Q. iun., dict. Lappe.
Burchardus de Q. com.
Gevehardus de Q.
Gevehardus de Q. can. Mersburg.
Gerhardus de Q. prefect. Magde-
burg. (?)
a de Q. nob. ;
tus de Q. prepos., (dec.?) can.
Magdeburg. PPM
Tylo puer de Q.
Quernbecke, -beke s. Quarmbeck.
Quernforde s. Querfurt.
Quethelingenburch v. dgl. s. Quedlinburg.
Quezicz ( 2 Wüstung 50. A
nach Mitsschke, oder D. nó. Lütsen?)
410.
Heinricus dict. Q. mon. in Borgelino.
Quiaviensis (Kwujawten) 94.
episcopus; Oerius.
Quiddelingeburgensis u. dgl. s. Quedlin-
burg.
R.
Rabenoldus prior monast. s, Georgii in
Nuenburg 472 (1323).
Ravenoldus Lowere burg. Erford. 98
1212).
Rabenoldus, Rabenolt 244. 245.
Burchardus R. civ. Erford.
Theodericus R. civ. Erford.
Rabensburg: Raveneeburch R. $m bayr.
Be:. Würzburg 98.
Henricus de R.
Rabenswald: Rabenswalt, Rabinsvalt,
Rabinswalt, Ravenswalt wüstes Schl.
80. Wiehe 136. 152. 160. 164. 164. 165.
169. 209. 210. 229. 280. 259. 260. 26».
276. 277 A. 281. 282. 286. 289. 2%.
322. 849. 850. 378. 377. 879. 380. 392.
419. 469. 474. Vgl. Wiehe, wonach
sich auch die Grafen von Rabenswald
nennen.
comites de R. 469.
comites: Albertus. Albertus fil. Ber-
I. Namenregister.
toldus. Bertoldus (ein anderer?).
Fridericus. Guntherus. Elisabeth.
Mechtild.
Rabil 106.
Theodericus R.
Rabinsvalt, -walt s. Rabenswald.
Rabodo, Ratbodo prepos. Nuenburg. 30
(1168). 81 (1172).
Ra to de Emdeleibin 479 (1824).
o (derselbe?) 485 (1826).
— e Uphusen (Obhausen) 137.
fisus: Ludolfus.
Radoch rust. Polon. in Dominiz 94.
Radolfus scultetus in placito 49.
Radomir locus Polon. (Radomirz) 94.
Radziaws rust. Polon. 94
Rainaldus s. Reinoldus.
Rainerius card. presb. tit. s. Prisce 12
| a1.
- card. diac. s. Georgii ad velum au-
reum 34 (1177).
Ramsla: Ramesla, Ramela villa D. mw.
Weimar 57. 97. 489. 498.
Baldramus de R.
Ranis 57.
Conradus R. civ. Erford.
Rannstedt D. s. Eckartsberga 551.
Bauern von R. 551.
Rapoto s, Rabodo.
Raspenburg : Raspenbere, -berg, -bergk
wüstes Schl. bet Rastenberg 259, 261.
291. 397. 426. 427. 428. 473. 527.
castrum 261.
castellani: Heinricus Shutesac. Da-
niel (Dives ?). Ernfridus Dives. Theo-
dericus dict. dapifer. Henricus eius
filius.
Hermannus de R. mil., castell. in
Bychelingen.
Albertus
Heinricus mag., cler.
Heinricus
Thedericus
Theodericus
Groze de R.
Ratersheim 109.
Cunradus de R. can. Herbipol.
Rathfeld ehemal, D.auf dem Kyffhauser
555.
Ratbodo s. Rabodo.
Ratisponensis s. Regensburg.
Ratsac 47. 157.
Cunradus R.
Cunradus R. civ. Erford.
30 (110 de Thuringeberc (Dornburg)
1180).
. 90 (1183).
Ravenesburch s. Rabensburg.
| fratres
| dicti de R.
Ravenoldus s. Rabenoldus.
Ravenswalt s. Rabenswald.
Rebeningen, [T s. Róblingen.
DR" ponensis 188.
IDEE era » riddnbardus.
Re ehausen : Rogehusen, Rugehusen villa
D. ^. Suiza 215. 288. 242. 249. 251.
2092. 288. 295. 302. 312. 818. 319. 319.
320. 321. 324. 327. 329. 330. 333. 461.
468. 469. 471.
ecclesia 327.
ius patropatue 319. 320. 469.
plebanus 24
plebani : Ekkehardus.
' Mathias.
senior 333.
cives 333.
curia, curia incastellata 319. 821.
molendinum 819. 319.
Bertoldus de R. mil.
Bertoldus de R. filius Bertoldi mil.
Bertoldus Phaphe de R.
Johannes de R
Reibodo s. Reinbodo,
Reichenau: Augensis Insel im Untersee,
ehem. Benedskt.-Kl. 122.
abbas: Heinricus.
Reifenstein: Riphenstein, Ryphinstein,
-sten Dm, s. Worbis, ehem. Oisterz - Kl.
249. 268. 269. 283. 284. 285.
abbas 268. 269.
abbates: Emundus. Heinricus.
camerar.: Albertus.
Reilstede Wüstung bei Sulza 52.
Reimbodo, Reimboto s. Reinbodo,
Reinaldus cancellarius imp. 25 (1157).
27 (1157).
Reinaldus s. Reinoldus.
Reinardisborne s. Reinhardsbrunn.
Reinardus s. Reinhardus.
Reinboto sac. de Erfordia 472 (1323).
Reimbodo abb. in Monte (Berge) 66 (1197).
Reinboto abb. s. Petri in Mersburg,
Aldenburch 37 (1179). 88 (1179).
Reibodo sac. s. Georgii Nuenburg. 57
(1192).
Rembodo com. de Bichelingen 41.
frater : Fridericus.
Reinbodo, -botho, „boto, -botto de Lisne
v. dgl. (Lissen) mil., castell. in Oster-
velt 280 (1289). 280 (1289). 284 (1290).
872 (1804). 388 (1805). 5
filii Reinbotonis 527.
Reimboto de Lobegostiz (Löbstedt) 178
(1257).
Reinbodo de Lobendeburc (Lobdeburg)
44 (1181).
Ditenarus.
Reinbodo de Lobenicz (Jena- Lóbnita)
306 (1295).
Reinboto cognom. Parvus mil.,
in Ostervelt 280 (1989).
Reinbodo, Reinboto de Stolzenhain mil.
278 (1286), castell. in Ostervelt 280
(1289).
Reinboto de Urbeche 96 (1911—1219).
— mil. 90 (1220).
—- 933.
filius: Heinricus.
Reinboldus can. Mersburg. 88 (1179).
Reinbotho, -boto, -botto s. Reinbodo.
Reinersborn, -burnen $. Reinhardsbrunn.
Reinerus & Reinherus.
Reinfridus de Hentscesleiben «. dgl.
(Henschleben) mil. 147 (1249), minist.
Hersfeld, 166 (1255) — antiquus R.
castell.
168. 172 - 171. 172. 250.
filius: Herbordus.
fratris filius (?):
— de Hentscesleiben (Henschleben) mil.
172 (1956).
Reinhardsbrunn: Reinardisborne, Rei-
nersborn, Reinersburnen, Reinhardis-
born, Renersburnen, Reynhersborn
Schl. bei Friedrichroda, ehemal. Bene-
dskt.-Kl. 160. 161. 161. 162. 296. 297.
806. 807.
abbates: Ludewicus. Marquardus.
prior: Cristianus,
sub prior : Hartungus.
us: Degenhardus.
Reginhardus, Reinhardus episc. Merse-
burg. 5. 6A. 14 (1144). 18. 532 (1150).
Reinhardus prepos. de s. Mauricio (Nuen-
ung. so auch Dobenecker; Kehr: in
Hal is) 56 (1191).
. de Bendeleiben v. dgl. can. Nuenburg.
74 (1208). 100 (1218). 101. 108 (1217).
frater: Egelolfus de B.
Reynhardus cognom, Porcus cler. in
Nuenburg 298 (1292).
Reinhardus abb. Port. 282 (1271). 285
(1271). 288 (1271). 240 (1271). 242
(1272). 248 (1273). 249 (1278). 254
(1274). 255 (1274). 556 (1274). XV. Kal.
(Jan. obiit) Reirhardus abbas in l'orta.
Calend. Pegav. bei Mencke, Script. rer.
Germ. 11, 153.
— subdiac. des Kl. Bosau 1 cgi. 529 (1185).
-- eant. Port, 228 (1269).
Reinard, Reinhardus notar, Port, 193
(1264). 554 (1264).
Reinhardus, Reinnardus de Bobeluz u.
dgl. (Boblas) 6. 18. 28 (1154). 30 (1168).
- de v - u. dgl. ( Boblas) 77 (1204).
80 (120
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Reinhardus Varch, Varich, Porcus, Porci
mil, sororius Heinrici de Libenstede
202° (1266). 246 (1272). 249 (1273).
250 (1278). 256, castell. in Novo castro
266 (1278). 297 (1292). 298 (1292). 299
(1292). 302 (1294). 308 (1294).
wor: Elysabeth.
- - de Graren (statt Gruzen = Greussen)
mil. 195 (1264).
- de Mincwiz minist. Nuenburg. 75
(1203).
— Porcus, Porci s. Heinricus Varch.
— Segehildis 272 (1286).
— de Strele (Sirehla) minist. Nuenburg.
75 (1208).
Reinardus, Reinhardus de Surtowe, Zur-
towe (Schortau) 177 (1257). 178 (1257).
Reinhardus villieus monaet. Montis s.
Petri Erford. 267 (1279).
Reinhartisdorf s. Reinsdorf.
Reinherus propos. de Rusteleiben ( Ross-
leben) 64 (1196
- . eustos de Caldenburn 65 (1196).
Reinerus, Reinherus de Wurmestet «.
dgl. ( Wormstedt) 40 (1180). 42 (1180).
Reinnardus s. Reinhardus.
Reinoldus can, s. Marie Halberstad. 87
(1208).
Rainaldus, Reinaldus, Reinoldus abb. s.
Geo Nuenburg. 5. 12. 15 (1144).
18. 21 (1153). 29. 33.
Reinoldus burg. Erford. 98 (1212).
Reinsdorf D. nö. Nebra, ehem. Benedikt.-
Ki. 164.
abbas: Albertus.
- : Reinhartisdorf D. s. Artern 210.
Karolus de R,
— : Reinstorf (welches?) 276.
Hermannus de R,
Reinsfeld: Rinsfelt, -velt D.s. Arnstadt
Elgerus de R,
: Rinstete D. sw. Orlamünde
148. 183. 202.
Ludewicus de R. dapif.
Ludewicus de R. fil.
Reinstete (ob das vorige?) 483.
Gotschalkus de É. civ. Erford.
Reinstorf s, Reinsdorf.
Reiol (oder Beiol?) 316.
Heinricus R, civ. in Wie.
Reipitzsch: Ripeh, Rypcz D. sw. Merse-
burg 228. 420.
Heinricus de R.
Herboto de R.
Reissdorf: Reustorff, Rudigeedorff, Ru-
digistorf, Rudingesdorf, -dorph, -torp
illa cirea districtum 'Eck
I. Namenregister.
D. s. Eckartsberga 330. 831. 382. 833.
354. 855 A. 855. 468.
senior 330. 338.
cives 838.
gu advocatie , advocatorium 354.
5
Rembodo s. Reinbodo.
Remda: Remde $&. nw, Rudolstadt 457.
458. 458.
Fridericus dict. de Yscherstete,
castell., residens in R.
Henricus de . ..... scult. in Remde.
Renersburnen s. Reinhardebrunn.
Renus 19. 135. 335.
tini comites: Heinricus (statt
ermanus), Otto. Willehelmus,
Rettwitz: Rethwiz D. sw. Blankenhain
70, Vgl. 389.
Reuss: Rucze, Ruz, Ruze 272. 493. 496.
Heinricus dict. R.
Heinricus iun., advocat, de Plaue,
diet. R.
Reustorff s. Reissdorf.
Reval in Esthland 560 A. 562,
Reveningen, Reveninghe # s. Röblingen.
Reynhardus s. Reinhard
Reynhersborn 3. Reinhardebrunn.
Richardus can. Merseburg. 106 (1216).
-- cognom. Geze mil, castell. in Biche-
lingen 397 (1807). 436 (1317). 437
(1317).
filsus : "Theodericus.
fratres: Heinricus. tel.
-— Getze (melleichi ident. mit dem vor.)
527 (1314
‚ Rychardus de Livenhowe u. dgl.
(Liebenau) mil. 227 (1269). 268 (1279).
fratres: Bartholomeus. Heinricus.
Richardi 244.
Sifridus R. cons, Erford.
Riche 526. Vgl. Dives.
Ernfridus R
Richenowe (Reichenau D. bei Frawen- .
‚stein, Kgr. Sachsen ?) 251.
Albertus diet. R.
Ricmole molendinum bei Hechendorf 486.
Riddagshausen: Cella s, Mariae JD. o.
Braunschweig, ehem, Cisterz.- Kl. 530.
Ridebec 564. 564.
Arnold von R. Kanon. in Meissen.
Riestedt: Riestide, Ristede, Ritetede D.
nö. Sangerhausen 107. 337.
Conradus de R.
Godefridus de R.
Heinricus de R.
Johannes de R. aac.
Riguz 93.
Albertus de R.
687
Rikze 400.
Johannes R. cons. civ. Nuenburg.
Rinckeleibin, -leybin s. Ringleben.
Rindesmule 93.
Albertus R.
Rindtfraz s. Rintfras.
Ringleben: Rinckeleibin, -leybin, Rinke-
leuben D. n. Erfurt 343. 429. 519.
520,
Voytchen von R.
Johannes von R.
dictus Rinnepaghe advocat.
482 (1316).
Rinsfelt s. Reinsfeld.
Rinstete s. Reinstädt.
Rinsvelt s. Reinsfeld.
Rindtfraz, Rintfras, Ryntfraß, -fraz,
-froß, Rynthfraz 843. 460. 462. 468.
464
Albertus, Bertoldus, Conradus, Hein -
ricus filii Theoderici dicti R. sen.
Theodericus dict. R. sen.
Theodericus dict. R. iun.
Riphenstein s. Reifenstein.
Ripsh s. Reipitzsch.
Risener 400. 404. 405. 406, 415. 462.
Andreas dict. R.
Conradus dict. R, civ. Nuenburg.
Ditmarus Riseneri civ. Nuenburg.
Waltherus Riseneri cons. civ. Nuen-
burg.
Ristede, Ritstede s. Riestedt.
Rivus altus (Rialto, Insel in Venedig) 34.
Ro, Roho camerar, abbatis Hersfeld. 110
(1219). 112 (1220). 118 (1220).
Robatscizc s. Robschütz.
Ropertus archiepisc. Magdeburg.
(1266).
Robertus, Ruprecht Domdechant in
Magdeburg 160 A. (1254).
— de Querenvorde prepos. (von Hun-
lantgravii
205
disburg), can. (dec.?) Magdeburg. 160
(1254).
= ae, de Husburch (Huysburg) 107
1216).
- de Durna (Walldürn) 61 (1195).
--- 148 (1250).
Robschütz: Robatscize D. bei Meissen
201.
Volcwinus de R.
Rochlitz: Rogeliz St. 1. Kgr. Sachsen 97.
Heinricus de R.
Rocheburg: „arochezberg, Eochieberg D.
bei Penig 99.
s de R.
Rockhausen : Rochusen D. »»ó. Arnstadt
263.
Heinricus de R. mag., cler.
688
Roda, Rode (verschiedene, nicht sicher zu
bestimmende Ortschaften)!) 58. 157. 238.
248. 270. 801. 846. 368. 366. 366. 392.
495. 435. 460. 551.
Albertus de R. castell. in Ruthleybes-
rg.
au onradus, Conszco, Cuntzo, Cunzo
e R.
Fridericus de R.
Heidenricus de R.
Heinricus de R. frat. Alberti de
Nitawitz.
Heinrieus de R. castell. in Ruth-
leybesberg. :
Otto de R. burg. Erford.
Theodericus R. (burg. Erford.)
Rodameuschel D. s. Camburg 550.
Rode s. Roda, Tannroda.
Rodegerus 8, Rudegerus.
Rodelinum s. Rödel.
Rodelvestad s. Rudolstadt.
Rodenberg 8. Rothenburg.
Rode ht Rod
igestorff, igistorf, Rodi orf,
igsdorf s. Ródigedorf. gond
Rodolfus s. Rudolfus.
Roduan 17.
Róblingen: Rebeningen, -gin, Reve-
Dingen, Reveninghe Ob.- oder Nied.-
Róblingen D. s. uw. só. Sangerhausen
93. 210. 231. 261.
Heinricus de R.
Tylo de R.
Ródel: Rodelinum Vw. sw. Freyburg a.
U. 329.
Ródigsdorf: Rodigestorff, Rodigistorf,
Rodigosdorf, Rodigsdorf, Rudigestorff
(?) D.sw. Apolda 355 A. Fälschlich ist
Rudingesdorph, -torp 330. 331. 382. 338
auf Ródigsdorf statt auf Reissdorf be-
z0gen.
Rogehusen s. Rehehausen,
Rogeliz s. Rochlitz.
Rogerius episc, Tollensis (Toul) 182 (1234).
Roho s. Ro.
Rohrbach: Rorbech, Rorebeche, Rur-
beke villa D. sc. Buttelstedt 150. 289. 300.
Albertus de R.
Meynhardus de R. conv. Port.
Roip, Rop, Roup 481. 465. 474. 476.
Lutegerus R.
Roliez, Kolitz, Rolz vermuthlich Mark-
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
od. Gesselrólsts D. w., bzw. nw, Weissen-
fels 237. 246.251. 252. 266. 276. 281.559.
Conradus de R«
Volradus de R mil ‚castell. in Novo
castro.
Heinricus de R.
Hermannus de R.
Marold von R. Ritter.
Rollo 425.
Kirstanus dict. R
Rolz s. Rolicz.
Roma (urbe) 3. 15.
Laterani 18. 65. 91. 108, 115, 116.
542. 545. 545.
apud s. Petrum 68. 69. 88. 548. 558.
Romana ecclesia, R. curia, K. sedes,
sedes apostolica, apostolici, pontifices,
cardinales, legati eic. 2. 3. 5. 6. 10.
11. 12. 18. 15. 18. 23. 29. 30. 33. 34.
35. 48. 53. 65. 66. 67. 68. 68. 79. 80.
82, 88. 84. 87. 89. 90. 91. 98. 102. 103.
107. 109. 115. 122. 122. 128. 128. 129.
157. 181. 211. 292. 447. 459. 458. 588.
589 A. 541. 542. 544. 545. 545. 545.
547. 548. 549. 549. 549. 551 A, 552.
558. 554. 558. 559. 559. 564. 564. 564.
564. 566. 566. 567. 567, der LII
; hfices: Alexander .
Horifatius VIII. Celestinus III.
Clemens 1V. Clemens VI. Eugenius
I1I. Gregorius IX. Honorius Ill. In-
nocentius II. Innocentius III. Inno-
centius 1V. Johannes XIX. Johannes
XXII. Pascalis II.
cardinales episcopi : Albericus Ho-
stiensis. Cunradus Mogunt. archiep.
et Sabin. Cunradus Portuensis et s.
Rufine, Guillelmus Portuensis et s.
Rufine. Hubaldus Hostiensis. Jo-
hannes Sabin. Manfredus Prenest.
Nicholaus Tusculan. Petrus Portu-
ensis et s, Rufine. Stephanus Preneset.
Walterius Albanensis.
sacerdos : Guido.
cardinales presbiteri: Boso s. Pu-
dentiane tit. Pastoris. Cinthius tit. s.
Laurentii in Lucina. Gerardus tit.
s. Crucis in Hierusalem, bibliothe-
carius. Goizo tit. s. Cecilie. Guido s.
Marie trans Tiberim tit. Calixti.
Gwido tit. s. Laurencii in Lucina.
Ildebrandus basilice XII apostol. Hu-
!') Rode 8. 368 ist vielleicht identisch mit Rodelinum, Roda S. 551 in der
Nähe von Hardisleben, Holzhausen, Rannstedt, also in der Gegend von Eckarte-
berga zu suchen, ebenda vielleicht auch Rode S. 270. Die Verbindung mit der
Rudelsburg und mit Nitzwitz (Neidschütz) weist auf Roda s. Kósen, die Verbindung
mit Erfurter Bürgern auf Rhoda os, Erfurt hin,
]. Namenregister.
baldus tit. s. Praxedis. Johannes
tit. &. Anastasie. Johannes tit. s.
Stephani in Celio monte. Petrus
tit. s. Cecilie. Petrus tit. s. Su-
sanne, Rainerius tit. s. Prisce.
Stantius tit. s. Savine. Theodinus
s. Vitalis tit. Vestine. 'lhumas tit.
Vestine.
cardinales diaconi: Aimericus can-
cellar. Arditio s. Theodori. Griso-
gonus 8. Marie in porticu. Cinthyus
s. Adriani. Gregorius s. Georgii
velum aureum. TiUs 88. ei
et Bachi. Gvala N arie in porticu.
Guido. Guido s. Adriani. Guido s.
Nicholai in carcere Tulliano. Hugo s.
Angeli. Hugo a. Eustachii Hugo s.
Eustachii iuxta lum Agri
Jacinctus s. Marie int in Cosmydyn. Jo:
hannes s. Marie in Cosmedin, can-
cellar. Laborans s. Marie in porticu,
Octovianus s, Nicolai in carcere. Otto
s. Georgii ad velum aureum. Raine-
rius s. Georgii ad velum aureum.
legati: Albero Treverensis archiep.
Konrad Bisch. v. Sabina, Erzbi
v. Mainz. Conradus Portuensis et 8.
Rutine ep. Gwido tit. s. Laurencii
in Lucina presb. card.
bibliothecarius : Gerardus presb. card,
cancellarii: Aimericus diac, card.
Johannes s. Marie in Cosmedin diac,
card.
subdiaconus et notarius : Gratianus,
Skriptor: Mag. Andreas de Verulis,
Kanon. in Breslau.
Romanum imperium, imperatores et
reges, imperialis aula 5. 6. 9. 10.
12. 13. 14. 18. 19. 24. 25 96. 27. 28.
31. 32. 32. 36. 39. 40. 41. 42. 43. 44.
46. 47, 53. 59. 61, 63, 71. 91. 92. 98. 96.
103. 104. 112. 114. 117. 128. 132. 133.
135, 140. 150. 163, 253. 285. 286.
310. 334. 335. 509. 510. 584. 588.
539. 540. 541. 543. 561.
imperatores, reges: Adolfus. Albrecht
I. Cunradus I LI. Fridericus I. Fride-
ricus JI. Heinrich llI. Heinricus VI.
Heinricus Vil. Heinricus fil. Cun-
radi Ill. Ludowicus. Otto 1V. Ru-
dolfus I. Wilbelmus.
archicuncellarii (archiepisc, Mogunt.) :
Adelbertus. Arnoldus. Conradus.
Cristanus. Heinricus. Sifridus.
cancellarti : Arnoldus. Conradus.
Conradus Spirensis episc. Cristanus,
Gothefridus. ^ Reinaldus. Sifridus
Ratispon. episc.
689
vicartus: Henricus episc. Mantuan.
capellanus: Lutholfuscan. Nuenburg.
protonotar : Walterus. Heinricus.
‘m
camerarius: Cono de Mincenberch.
dapiferi: kberardus de Walpurg.
Guncelinus (de Wolfterbutel). Mar-
qur ardus (de Anweiler). Wernerus de
landia.
marscalcws: Heinricus de Bappin-
heim, Kalendin.
viincerna: Conradus de Winterstete.
alterus de Scipfe.
iudices : Albertus Strucio. Henricus
de Ravenesburch. Monachus de Villa.
Passagwerra Mediol.
ministeriales regni: — Bernhardus.
Cunradus. Cunradus. Cunradus Be-
renhoiveth. Fridericus. Fridericus de
Cufese, Gerwigus. Gerwicus de Cu-
fese. Hartnidus de Alrestete. Hei-
denricus de Salza, Hyldebrandus,
Hugo de Brisenizc. Tieprandus.
Waltherus de Wimare.
Romanie 93.
Azelinus de R.
Romaniola ( ) 135.
Gotfridus de Hohenloch com. Ro-
maniole.
Romarus Prepos. maioris eccl. Halver-
stad. 37 (1179).
Rop s. Roip.
Ropertus 8. "Robertus
Rorbech, Rorebeche s. Rohrbach.
Rosbach s. Rossbach.
Roschitz s. Rositz,
Rosenhain, -hayn, Rosinhain 237. 263.
273. 372.
Heinricus de R. senior, laicus.
Johannes de R. castell. in Ostervelt.
Rosenvelt (ob Rosenfeld bei Landsberg
onó. Halle?) 143.
Volcmarus de R. can, Numburg.
Rosinhain s. Rosenhain.
Rositz: Roschitz, Roeitz D. wnw, Alten-
burd 404. 405.
Bertoldus de R. castell. in Harten-
stein.
Rosla s. Rosela.
Rossbach: Rosbseh, Rospach, Rozbach,
Rozbrach (212. 217. 858) villa D. sw.
Nuumburg 212. 217. 529, 358. 361.
362. 368. 400. 440. 495. 523, 524. 567.
curia munita Rudolfi et Heidenrici
fratrum 440.
navigium trans Salam 329. 368.
vinea 440.
Heidenricus de R,
690
Rossla: Rosla 1. Ob.- u. Nied.-Rossla
D. w. Apolda, 2. D. w.
51. 145. 198, 265. 290, 424. 440.
Arnoldus de R.
Conradus de R, ınag., can. Erfford.
Guntherus de R. mil.
"we hören
Heinricus de R. ge
Luph de R. nach No. l. -
Theodericus abb. in Porta cognom.
. de R.
Rossleben: Rostlebenn, Rusteleiben,
-ibin, -leyben, Rustleiben JD. ».
Wiehe, ehem. Augustiner - Chorherren-
stift, um Miite des 13. Jhh. in Cisterz.-
ANonnenkl. verwandelt (vgl. Nebe in
Ztschr. d. Harzeer. XVIII, 60 fj.) 64.
170. 261. 318. 486.
prepos. (der Chorherren) : Reinherus,
jungfrawcloster, convent 318.
prepositi: Alexander. Dittrich,
Petrus de R. frat. Port.
Tylo de R. mil.
Rost 260, 261. 272. 375.
Gotfridus R.
Hermannus R. mil.
Sifridus R. advocat, com. de Ra-
binswalt.
Rostewice, Rostewitz, Rostwitz, -wiz
villa Wüstung auf dem linken Saalufer
oberhalb Hossbach 2. 329. 358. 893. 408.
Rostlebenn s. Rossleben.
Rostwitz, -wiz s. Rostewice.
Roteleibisberg s. Rudelsburg.
Rotenberg (Jtothenberga D.s. Wiehe?) 300,
Henricus de R.
Rotenburch (ob Rothenburg R. am Kyff-
häuser?) 98.
Rouenricus de R.
egerus 8. Hudegerus.
Rothenburg: Rodenberg R. am Kyfl-
häuser 505.
Rotilleybisberch s. Rudelsburg.
Roup s. Roip.
Rozbach, Rozbrach s. Rossbach.
Rozwarowo locus Polon. 94.
Ruchopt de Nesze mil. 313 (1297).
Rucze s. Reuss,
Ruda locus Polon. 94. [((1236).
Rudegerus episc. Pataviensis (Padua) 185
Rodegerus, Rothegerus, Rudegerus abb.
8. Georgii Nuenburg. 31 (1172). 40
(1180). 41 (1180), 45 (1182). 78.
Rudegerus, Rudigerus mag. curie, rector
curie in Gernstete (conv, Port.) 278
(1289). 300 (1293). 802 (12931.
-— sororius Theoderici de Aldenburg
187 (1260).
— de Geilnowe (Gelenau) mil. 353 (1302).
Urkundenbuch des Kloster Pforte.
Rudegerus de Hastensleiben ( Hassleben
146 (1247).
frater : Cunradus.
Rodegerus de Lewenbere (Lauenburg)
62 (1195).
Rudegerus de Losne «. dgl.
mil. 106 (1212). 141 (1242).
-— de Utensberc ( Utzberg) mil. 251 (12731.
— camerar. episcopi Mersburg. 228 (1269).
Rodegerus mil. 100 (1213).
Rude 194 (1264). 195 (1264).
Rudelsburg: Roteleibisberg, Rotilleybis-
berch, Ruteley besburg, Ruteleybisberc,
Rutelisbergk, Rutheleibisberc, Ruthe-
leybisbere, Ruthleibesberg, Ruthleybes-
berg, Ruthleibisberch, Kuthleifisberg,
Rutlebere, Rutleibesberg, Rutleibis-
berg, -perg castrum R. s. Kósen 31.
45. 101. 238. 292. 801. 308. 809. 311.
317. 846. 866. 866. 392. 418. 451. 452.
castellani: Albertus de Rode. Al
bertus de Scudizc. Beringerus de
Meldingen. Bertoldus dict. Speculum.
Conradus de Bresenitz. Conradus de
Muchelde. Christianus de Winkele.
Fridericus de Monte. Fridericus de
Muchele. Fridericus de Tuchern.
Heinricus Curthefrunt. Heinricus de
Heringin. Heinricus frat, Ottonis
de Luchowe, Heinricus de Muchelde.
Heinrieus de Rode. Hermannus de
Scuditz. Johannes de Lochowe. Otto
de Luchowe, Petrus Nail de Tuten-
burg (?). Petrus de Nitshitz. Petrus
de Nitzchitz. Theodericus Bathsen.
Wernerus Curcewrunt, Curtebrunt,
Curtewrunt.
rectores eccl, plebani: Conradus.
Wolphardus,
Albertus de R.
Bertoldus Spigel de R.
Bodo de R. minist.
Erimfridus de R.
Hugo de R. minist.
Petrus de R.
Ruden 57.
Theodericus de R. civ. Erford.
Rudenstete s. Rudestedt.
Rudersdorf: Rudersdorf, -dorft, -torph,
Rudirsdorff villa distrietas Eckehardis-
berg JD. w. FEckartsberga 22. 259. 263.
289. 426, 427. 473. 508. 533 A.
capella s. Nicolai 263. 478. 508.
ius patronatus capelle 426. 427. 473.
plebani, rectores capelle: Bertoldus.
Bertoldus. Gotscalcus. Hermaunus
capellanus. Sifridus.
rusticus : Conradus.
(Lössen)
I. Namenregister.
Eudestedt, Gr. «. Kl.: Rudenstete, Rude-
stete, Rutenstete D. "m. Erfurt 97.
267. 852.
Albertus de R.
Bernolfus de R. winist. lantgr
Heidenricus de R, civ, Erfo
Herdeinus heres ,Bernolf de R.
Rudigerus s, Rud
Rudigesdorff, Kudigistorf, ; Rudingesdorf,
dlorph, -torp 8. Reissdorf, i
0
Rudirsdorff s. Rudersdorf.
Rudisleben: Rudolvesleiben D. nö. Arn-
stadt 406.
Albertus de R. minist. Hersfeld,
Rudolfistat s, Rudolstadt.
Rudolfus archiepisc. Magdeburg. 159
(1254). 160 A. (1254).
-- epiac. Mersburg. 141 (1242).
repos. Merseburg. 139 (1239).
Rud ot von Dingelstedt Dechant in
Magde eburg 160 A. (1253).
Rudolfus de Valkinha,n can. Merseburg.
106 (1216).
--- thesaurar. Mersburg. 487 (1327).
— mag. de s. Mauricio (Nuenburg.) 101
0219)
E in Yscherstete 457 (1319).
Gevekensten frat, hospital. Teuton.
122 (1226).
, Rudolphus frat. hospital. Teuton.
17 (1225-1226), in Aldinbure et
Borsindorf provisor 119 (1226). 121
(1226).
-— presbyter des Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
Rudolphus acoluthus des Kl. Bosau 1 vgl.
529 (1185).
Rudolf Bruder von Pforte 553 (1241).
Rudolfus conv. Port. 120 (1226). 121
(1226). 122 (1226). 127 (1229).
Rodolfus, Rudolfus mag.cur.Hechendorp,
conv. Port. 281 (1270). 232 (1271).
Rudolfus Romanorum rex 253 (1274).
285 (1290). 286 (1290).
— de Bathin 56 aan).
Rodolfus de Bechstete 187 (1260).
Rudolfus de Bendeleiben minist. lant-
grav. 74 (1203).
‚Zaire: Egelolfus. Heinricus. Rein-
-- de Bunowe minist. (Nuenburg.) 31
(1172). 45 60 (1194), vielleicht
ders. 86 (120
_ ze Bunowe 2 dgl, minist. Nuenburg.
>» (1203). 77 (1204). 78 (1204). 80
(1205), vielleicht ders. 86 (1207).
frater : Guntherus.
691
Rudolfus de Bunowe 3853 (1802), ca-
stell. in Shonenberg 357 (1802). $59
(1802) dominus Ottonis de Grobzk 361
(13
— de^ Zanewerfen w. dgl. (Cannawurf)
367 (1304), (ob auf denselben zw be-
ziehen?) mil. 473 (1323). 475 (1324).
frater:
Rodolfus de Keselowe 98 (1209).
Rudolfus pinc. dictus de Kevernberg
(Käfernburg) 356 (1302). 394 (1306).
coniux: Jutta.
patruelis: Rudolfus piuc. de Tutiu-
berg.
, Rudolphus pinc. de Dornburc «. dgl.
279 (1289). 280 A. (1289) - - fratruelis
Conradi pinc. de Salekke 354 (1302)
— 429 (1315). Die Bestimmungen hier
wie bei dem folgenden sind durchaus
unsicher.
—, Rudolphus pinc. de Dornburg «. dgl,
478 (1324). 511 (1837). 522 (1346).
fratres: Henricus. Henricus.
Rodolfus marsc. de Eckehardesberg u.
dgl. 379 (1805). 380 (1305). vgl,
527 A
fratres: Gerhardus. Heinricus. Her-
mannus.
Rudolfus pinc. de Varila (Vargula) 36
(1178). 59 (1194).
—- pinc, de Varila 116 (1223).
Rodolfus, Rudolfus pinc. de Varila 142
(1243). 177 (1257). 191 (1263—1264).
204. 207. 245 (1272). 554 (1265). Die
Bestimmungen der letztgenannten Per-
unsicher.
Vgl. Rudolfus pinc. de Salecke.
Rudolfus fil. quondam Volradi (in Ros-
bach) 440 1317).
frater : Heydenricus.
Rudolffus, Rudolfus, Rudolphus de Her-
versleiben «. dgl. (Herbaleben) 464(1320).
474 MAD 485 (1826). |
ohannes de H
P raires : Henricus. Johannes.
patruus: Albertus fil. Hugonis de H.
Rudolfus de Husin (Hausen) 142 (1243).
— de Yscherstete «. dgl. (Isserstedt) 153
(1250). 177 (1257).
frater: Heinricus,
— de Lesten (Lehesten) 280 (1289),
fratres : Albertus, Fridericus. Hein-
ricus. Theodericus.
— de Northusen mag. cons. Erford. 291
(1291).
--- de Owerstete (Auerstedt) 206. (1266).
233. 258 (1275). 271 (1282). Zweifel-
692
haft, ob auf diesen oder den foi.
zu bestehen 232 (1271). 249 (1273). !)
„ee: Heinricus de O., de Batchen-
orf.
filsua:
Rudolfus de Owerstete 206 (1966). 233,
258 (1275). 271 (1282).
wor: Cristina,
—. de Ryschak marsc., mil. et secretar,
lantgravii 516 (1844).
—- pinc. de Saleke 127 (1229), zweifel-
haft, ob derselbe 145 (1944).
fratres : Heinricus pinc. de Tuthen-
berg. Cunradus. Heinricus.
--, Kudolffus pinc. de Salecke «. dgl.,
dict. de Varila; dominus in Salecke,
pincerna de Varila --- iun. 354 (1302)
- - 881 (1805). 382 (1305). 383 (1305).
883 (1805). 384 (1305). 884 (1305).
449 (1319). 450 (1819). 455 (1319). 562
(1310).
pater: Conradus pinc. de S.
fratres: Conradus prepos, Nueuburg.
Heinricus, Theodericus.
sorores: Lukardis de Lychtenhain.
Alie tres sorores.
sororius: Beringerus de Meldingen.
--, Rudolffus pinc, de, dominus in Sa-
lecke «. dgl. 452 (1319) - - wenn nicht
auf den vorigen zu beziehen 460 (1820)
- 497 (1328). 498 (1328). 515 (1343).
pater : Heinricus.
fratres : Conradus. Heinricus.
vitricus: Henricus marsc. de Goz-
zirstete.
Die Bestimmungen der drei letzten
Personen sind nicht alle sicher.
— de Sconinberc (Schönburg) 101 (1213).
— dict. de Seglitz T 466. 467,
relicta: Guta,
— de Stalberg cons. Erford. 244 (1272).
- qarsc. de Sultze u, dgl. 409 (1811).
423 (1814). 434 (1816). 475 (1824). 527
(1814).
.— marsc. de Trebere 301 (1293). 367
(1304). 363 (1304). 869 (1804). 370 (1304)
wor: Herlindis.
heredes: Heinricus. Otto. Rudolfus.
Hedwigis. Gerdrudis. Adelheidis.
Herlindis.
fratres: Gerhardus. Heinricus. Her-
mannus,
patrueles: Gerhardus, Heinricus,
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Theodericus de Gozzerstete. Hein-
ricus, Hermannus, "Theodericus de
Holtzhusen.
Rudolfus heres Rudolfi marec.de Trebere
€, dgl. (des vorsgen) 370 (1304), rer-
muthlich ders. 460 (1320).
Rudolffus de Trebere 312 (1296).
Rudolfus de Tunczenhusen «, dgl. 438
(1817) -- castellan. in Stusforde 448
(1819) — 481 (1825).
— pinc. de Tutenberg «. dgl. (Tawten-
burg) 356 (1802). 894 (1806).
patruelis: Rudolfus pinc. de Kevern-
M Albertus de Herversleuben.
— pinc. (ohne weitere Bestimmung) 351
(1301).
Rudolstadt: Rodelvestad, Rudolfistat,
Rudolvestat, Rudolvistat 171. 183. 263.
547.
parochiani, plebani: Heinricus. Her-
mannus.
Rudolvesleiben s. Rudisleben.
Rudolvestat, Rudolvistat s, Rudolstadt.
s, Rufina 34, 83. 122. 123. 549. 549.
cardinales episcopi: Cunradus. Guil-
lelmus. Petrus.
Rufus 206. 492.
Albertus R. castell. in Appolde.
Henricus R, mil.
Rugehusen s. Rehehausen.
Rukkerus maior prepos. Magdeburg. 66
(1197).
Rukerus 187,
filius: Heinricus frat. Port.
Rulico de Owerstete( Auerstedt) avunculus
Henrici de Rotenberg 300 (1293).
Ruprecht s. Robertus.
Rurbeke s, Rohrbach.
Rusteberg: Rusteberc R. w. Heiligen-
stadt 95.
Thidericus vicedom. de R.
Rusteleiben, -leibin, -leyben, Rustleibeu
8. Rossleben.
Ruteleybesburg w. dgl. s. Rudelsburg.
Rutenstete s. Rudestedt.
Rutheleibisbere, Ruthleibesberg, Rutle-
bere, Rutleibesberg w. dgl. s. Rudels-
burg.
Ruz, Ruze s. Reuss.
Rychardus s. Richardus,
Rychowe 228.
Johannes de R. can. Mersburg.
!) Da einerseits Ludwig von Auerstedt Neffe des älteren und Vetter des
jüngeren Rudolfs von Auerstedt ist, andrerseits S. 232 Bruder Rudolfs (welches.'
genannt wird, hat man entweder einen zweiten Ludwig oder einen dritten Rudolf
anzunehmen,
I. Namenregister.
Ryntfraß, -fraz, -froß, Rynthfraz s. Rint-
Rypez s. Reipitzsch.
Ryphinstein, -sten 5. Reifenstein.
Ryschak 516.
Rudolfus de R. marsc.
S.
Saalberg: Salberg, Saleberc, -berch mons
auf Saalufer unterhalb
Kösen 17. 31. 59. 78. 101. 247. 882. 450.
fons in monte 8. 101. [455.
strata publica in tergo montis 382.
vinee in monte 99. 100. 247.
Wezelinus de 8. (castell.)
Saale: Sala, Sale 2. 5. 12. 17. 20, 31.
82. 33. 45. 59. 60. 101. 184. 140. 145,
177. 183. 184. 186. 187. 195. 202. 229.
247. 257. 279. 279. 280. 281. 306. 325.
358. 359. 361. 362. 363. 398. 400. 418.
439. 449. 451. 455. 477. 524. 536.
antiqua Sala (Gegens.: inferior al-
veolus Sale) 60.
clausura Sale, wer 81. 439.
navigium trans S. 3638.
Damm von Kösen bis Altenburg
359 A.
Saale, Kleine: Parva Sala, inferior al-
veolus Sale Mühlgraben von Küsen
bis unterhalb Altenburg 6. 60.
Saaleck: Saleck, Salecke, Salek, Saleke,
Salekke castrum R. u. D. $51. Kósen
6. 18. 30. 31. 36. 45. 51. 54. 56. 57.
58. 70. 77. 80. 86. 97. 101. 127. 145.
239. 291. 300. 301. 304. 304. 351. 353.
354. 355. 359. 381. 382. 383. 383. 384.
384. 395. 449. 450. 452. 455. 456. 458.
459. 459. 460. 461. 462. 491. 497. 498.
500. 515. 562.
Pincerne de S. : Conradus can., prepos.
Nuenburg. Conradus (swei oder drei
verschiedene). Heinricus (zwei verschie-
dene). Rudolfus (drei oder vier verschie-
dene). Theodericus (zwes verschiedene).
silva pincerne de S. 359.
castellans: Bertoldus Phaffe. Con-
radus de Golamestorff. Gerwicus.
Henricus de Galamistorf. Juvenis.
Otto de Schips. Theodericus de Schipz.
plebanus: Albertus,
Fridericus de 8.
Guntherus advocat. pincerne de 8,
Guntherus de S, dict. advocati.
Geschichtaq. d. Pr. 8. Bd. XXXIII.
693
Hartmannus de 8.
Heinricus de 8,
Heinricus de 8. civ. Erfford.
Hermannus advocat. de 8.
Hermannus de 8., advocat. de S.
Ludewieus de S. can. Nuenburg.
Saalfeld: Salvelt St. mit ehem. Benedikt.-
Kl. 156. 567.
Abt von 8. 567.
Hermannus de S, subprior Port.
Fabina, Sabinensis Bisthum 34. 47. 33.
card. episc.: Cunradus archiepisc.
Mogunt. Johannes.
8. Savina 12.
titulus (eccl) Rome.
Sachsen : Saxonia 10. 25. 27. 28. 40. 41.
49. 54. 58. 59. 71. 72. 74. 75. 88. 97.
. . 127. 130. 132. 186. 189.142.
. . 152. 178. . 171. 184. 190.
. 198. 200. 203. . 207. 223. 232.
. 243. 249. . 261. 265. 266,
. 981. 981. . 987. 290. 292.
. 800. 308, . 909. 318, 316,
. 819. 381.
. 347. 851. 381,
982. 895. 551. 557.
. duces: Albertus (d. Bàr). Albertus (I.).
Albertus (II.). Bernhardus. Heinricus.
comites palatins: Albertus (d. Eni-
artete). Friedrich (d. Freidige). Hein-
ricus (d. Erlauchte). Heinricus ( Raspe).
Hermannus (1.). Ludewicus (IV.).
Sachsenhausen : Sachsenhusen, Sachsin-
husen, -husin, Sassenhusen, Saxen-
husen, Saxenshusin,Saxinhusen,-husin,
Saxnhusen villa D. nö. Weimar 149.
150. 151. 152. 158. 246. 354. 356. 894.
471. 479. 489. 490. 491. 491. 492. 493.
494. 497. 498. 512. 515, 522. 526.
ius patronatus ecclesie 490. 494. 515.
plebanus: Johannes,
iuditium 494.
fornax pistrina 471.
Fridericus de S.
G. dict. Ladesac de 8.
Henricus de S. castell.in Dornboreh.
Meinhardus de S
Merboto (in S.?)
Sagittarius 145. 431. 432. 434. 487. 477.
Fridericus dict, S. de Obringen.
Heinricus $8.
Sifridus S.
Sala s. Saale.
Salberg, -burg s. Saalberg, -burg.
Sale s. Saale.
Saleberc, -berch, -burch s. Saalberg, -burg.
Saleck. Salecke, Salek, Saleke, Salekke,
s. Saaleck.
45
094.
Salice (ob Sahlis D. só. Kohren?) 168.
Heinricus de S.
Salingwerra de Ferraria 98 (1209).
Salomon mag. (can. Herbipol.) 109 (1211).
— frat. Celle domine Pauline 258 (1275).
Saltwedele s. Salzwedel.
Saltza s. Salza,
Salvelt s. Saalfeld.
Salza D. nw. Nordhausen 58.
- , Langen-: Saltza, Salza 26. 121. 123.
131.153. 173. 189. 203.204. 207. 208. 458.
Eberherus de S.
Guntherus de 5. mil.
Heidenricus de 8. minist. regni.
Hermannus mag. hospital. Teuton.
Hugo de S.
Salzungen St. a, d. Werra 291.
Bertoldus de S.
Salzwedel: Saltwedele 253.
repe. : Gebehardus.
Sandersleben: Schandeslewenn 429.
thelonearius princ. Ascharie in S.
Sangerhausen : Sangerhusen, Sangirhusen
civitas 72. 87. 849. 439. 499.
rior de S, 87.
inggreven :Gasso. Heinricus.Ulricus.
cives: Heinricus Stul. Nicolaus
Biccariator.
Cunemundus de 8.
Gozwinus de 3.
Heinricus de S. mil,
Ludewicus de 5S. mil.
Ulricus de 8. mil.
Sassenhusen s. Sachsenhausen.
Savina s. Sabina.
Saxenhusen, Saxenshusin, Saxinhusen,
-busin, Saxnhusen 3. Sachsenhausen.
Saxo burg. Erford. 98 (1212).
— 157. 198.
Cunradus 8. burg. Erford.
Heinricus S. burg. Erford.
Theodericus S. de Apolde.
Saxonia s, Sachsen.
Scaffinrath 409. Vgl. Schaffenradt.
Bertoldus S. iun., cons. civ. Nuenburg.
Scalun s. Schalun.
Scambach s. Schambach.
Scaph 248.
Cunradus S.
Scapowe s. Schkopau.
Scartfelt, Scartvelde s. Scharzfeld.
Scerenbeche s. Schirmbach.
Scerenbeke s. Schermke.
Schaf s. Ovis.
Schaff 511.
Heinricus S. castell. in Kanbork.
Schaffenradt 433. Vgl, Scaffinrath.
Jobannes 5S. mon, Port.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Schafstüdt: Rchaffktete, Schafstete, Shaph-
stete St. w. Lauchstädt 273. 854. 883.
884. 562,
Guntherus de fS. frat. Port.
GuntherusdeS. castell in Wizenburg.
o Hermannus de S. castell. in Wizen-
r
Schalun. Scalun, Shalun 111. 131. 190.
203. 207.
Heinricus S.
Heinricus &. de Ballenhusen mil
Schambach: Scambach rivulus bei Schwer-
stedt w. Tennstedt 283.
Schandeslewenn s. Sandersleben.
Scharoch, Scharroch, Sharoch 184. 186.
188. 257. 329.
fratres dicti S, 329.
Albertus
Burchardus l fratr. de Wizenvels
Cunradus mil. | cognom, 8
Heinricus
Scharzfeld: Scartfelt, Scartvelde, Shart-
velt R. bei Scharzfeld, Kr. Osterode
24 26. 59. 68.
Burchardus de S. com.
Sigebodo de 8.
dict. Schasse de Stusfort (Straussfurt)
437 (1317).
fratres: Eberherus. Guntherus.
Schauenburg: Schowenburg 104.
Adolfus com, de 8.
Schauenforst: Schowenforst, Scowen-
vorst R. w. Orlamünde 272. 514.
Beringerus de 8.
Heinricus de 8.
ren S. conv. Port. 514 (1312).
Scheidungen, Burg-: Scheidingen, Schi-
‚ Schidingen, -gin, Schydingen,
Scidinchen, Seidinge. Scidingen D.
80. Nebra 74. 77. 100. 129. 165. 238.
299. 318, 822. 323. 349. 351. 860, 875.
399. 412. 443. 518.
castellani : Conradus dict. de B. Heyn-
ricus dict. Leych.
Berin rus de Meldingen dict. de S.
rtoldus de 8.
Bertoldus de 8. mil.
Emmardus de 8. mil.
Hermannus de $.
Hugo de S. can. Nuenburg
Hugo de S. castell. in Hesillere.
Ludewicus de S mi dict. de S.
Wernherus de S. mil.
Seheiplitz : Schiples, Schiplitz, Scyplizc,
Shipliz, Shypliz D. w. burg a. U.
ehem. Benedikt.- Nonnenkl. e. Martini
dioc. Halberstad. 160. 161. 250. 275.
296. 297. 297. 806. 307.
I. Namenregister.
ecclesia 807.
prepositus 250. 275. 306,
prepositi: Hartmodus. Hermannus.
Johannes,
priorissa 307.
priorisse: Johanna. Margareta,
collegium, conventus 161. 296. 307.
Bertoldus de S. civ. Nuenburg.
Schellsitzer Aue ó. Naumburg 16 A.
Schelo 377.
Heinricus S. mon. (Hersfeld ?)
Pehenkenholz bei Nied.-Möllern n, Kösen
383
Schephel 278.
Heinricus dict. S..
Scherff 396,
,Hennyngue cognom. S. civ. Merse-
urg.
Schermke: Scerenbeke JD. bei Oschers-
leben 107.
Arnoldus de S. ean. Halverstad.
Schernberg: Scherinburck Mfl. sw. Son-
dershausen 74.
Cunemundus de 8. minist. lan
diet. Schetin famulus comitis de
munde 444 (1318).
Schidengen, Schidingen, -gin s. Schei-
dungen.
Schinkel 177.
Hermannus 8,
Schindakoph, Schindekoph 508. Vgl.
Schyndecopf.
Gotfridus dict. S. mag. cur. lantgrav.
che
rav.
rle-
Schiples, Schiplitz s. Scheiplitz.
Schips, Schipz s. Schöpe.
Schirmbach, Rothen- od. Weissen-:
Scerenbeche D. s. Eisleben, bezw. nnw.
Nebra 72.
Otto de S.
Schirmest 95.
prepos. de S.: Meingotus.
Schkeuditz: Scuditz, Scudiz, Scudizc
43. 44. 238. 346. 366. 366. 418. 452.
Albertus de S. castell. in Ruthleibis-
berch
Godeschalcus de S.
Hermannua de S. castell. in Ruth-
leybesberg.
Schkólen: Scholen, Scolin St. s. Nawm-
burg 188. 303. 548.
prepos. : Theodericus.
provinciale placitum, Landding 188.
548.
—: Zeolin D. ó. Lützen 28 A. Vgl. 389.
Schkopau: Scapowe D. n. Merseburg 51.
Albertus de S.
Schkorlop, Gr. od. Kl.: Scorlup villa
D. osó. Lützen 28 A. Vgl. 339.
695
Schladebach: Slatebach, Siathebach D.
on. Merseburg 77. 80. 99. 327. 860.
568.
Heinricus de S.
Heinncus de S. mil,
Theodericus de S.
Ulrich von $8.
Schladen : Slatheim, Slathem JD. nno.
Goslar 64. 107.
Burchardus de S. can. Halberstad.
Ludolfus de S. ean, Halberstad.
Sehlatheim s. Schlotheim.
Schleinitz: Slyniez D. 6. Osterfeld 508.
Hermannus de 8.
Schlesien, Zlesia 95. 580. 538. 536, 543.
543. 544. 546. 549.
Herzog von Schlesien 549.
Herzöge: Boleslaw I. Heinrich I.
Wladislaw II.
Schlotheim: Schlatheim, Slatheim, -hem,
-heym St. onö. Mühlhausen 74. 139.
142. 176. 204. 207. 267. 271. 343.
Bertogus de 8. dapif
Ditmarus Vultur de S
Fridericus de 8.
Guntherus de S, dapif.
Guntherus de S. mil.
Hermannus de $.
Schmiedehausen: Smidehusen JD. nw.
26.
Zmolensis, Zmolnensis, Zmülneneis
St. in Sachsen-Altenburg 1. 2. 4. 5. 7.
8. 9. 10. 17. 29. 30. 40. 79. 85. 899.
529. |
Nonnenkloster (?) 9A.
cenobium, ecclesia 5, 7, 8. 29. 529.
Schmon, Nied.- od. Ob.-: man D. sw.
Querfurt 142.
Cunradus de 5. mil.
Schober, Schobr, Schovere, Schower,
Shober 230. 318. 323. 323. 349. 375.
448,
Heidenricus S. mil.
Heinricus S. mil.
Hermannus de Wie mil, dict. S.
Hermannus 8$.
Theodericus 8.
Schocher s. Zachocher.
Schónburg: Schonberg, Schonenberg,
-bergk, -berk, Sconberg, Sconenberc,
-berch, -berg, -bergk, Sconinberg,
Shonberk, Shonenberg, Shoninberc,
Sonberg, Sonenberg castrum episc.
Nuenburg. R.u. D. o. Naumburg 16 A.
85 A. 45. 47. 101. 108. 168. 172. 206.
224. 232. 234. 236. 237. 240. 241. 243.
45 *
696
Sel. 862. 894. 432. 488. 487. 467. 477.
burkwarte 16 A. 35 A. 344. 467.
custodia castri (hat Albertus de
Grobizc) 108.
advocatus : Guntherus de Bunawe.
castellani, castrenses: Erkenbertus.
Guntherus de Gusowe, Guntherus
de S. mil. Heinricus de S. mil. Jo-
hannes dict. de 8. fil. Sifridi Sagittarii.
Johannes de Wirchusen mil. (?)
Petrus Porck, Rudolfus de Bunowe.
Sifridus, Sifridus Sagittarius. Ulman-
nus de Gusowe niil.
villicus: Ludewicus,
Albertus de 3.
Arnoldus de S.
Bertoldus de 5.
Bertoldus de S. sen,
Bertoldus de S. iun.
Bodo de S, minist,
Bodo (de S. ?)
Fridericus de 8, mil.
Guntherus de S. mil, Vgl. castellani.
() Hatto de S. sen.
Heinricus de &S. mil, castell. in
Johann von
Johannes de 8 fil. Sifridi Nagittarii.
Vgl. castellani
udolfus de S,
Schónewerda: Sconewerde D, sö. Artern
419.
Heinricus de S. conv. Port.
Schónwalde: Sconewalde Kr. Jerichow 89.
Wernherus de S. can, Magdeburg.
Schóps: Schips, Schipz JD. n. Kahla
301. 461.
Otto de S, castell. in Salecke.
Theodericus de S, castell. in Salecke.
Scholen s. Schkölen.
Schonberg, Schonenberg u. dgl. s. Schön-
Teuchern od. D. sö. Mücheln ?) 177.
178.
Reinhardus de S., Z.
Schovere s. Schober,
Schowenburg s, Schauenburg.
Schowenforst s, Schauenforst.
Schower s, Schober.
Schraplau: Scrapelow St. só. Eisleben
487. 562.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
244. 249. 261. 270. 291. 844. 857.359.
Busso sen. de S.
Gebhard von S. Vogt der Neuenburg.
Schüpf: Scipfe D. s. Tauberbischofshem
98
Walterus de S, pinc.
Schwaben: Suevi, Swevi 10. 14,
dur: Fridericus,
Schwabsdorf: Suavirstorp, -torph D. ö.
Weimar 116. 126.
Schwartz 318.
Cunradt S, burger zcu Wyhe.
Schwarzburg: Suarzburc, Svarzborch,
Svarzcburch, Swarbure, Swarcburkch,
-burg, Swarczburch, Swartzburch,
-burgk, Swarzburc, -burch, -burg
Schl. a. d. Schwarza 40. 42. 46. 95.
104. 105. 116. 126. 137, 152. 183. 195.
199. 200. 200. 247. 248. 286. 468.
498. 496.
Guntherus com. de S. (vier oder
fünf verschiedene)
Heinricus com. de S, (drei ver-
schiedene)
Schwebda : Suebede JD. ö. Eschwege 175.
Hermannus de S.
Schweigern : Sweigere D. bei Mosbach 1.
Baden 109
Gothefridus de S. can. Herbipol.
Schweinswarte: Swinswarte w. Nawm-
burg 1) pons 399. 415. 2) mons 400.
Schwerstedt: Swerstete D. sc. Bwttelstedt
256, 289. 515.
Fridericus de S.
Henricus de S.
Hermannus de 8.
— : Swerstete D. ó. Tennstedt 269.
coloni de S. 269.
Schydingen 8, Scheidungen.
Schyle, Shile 270. 278. 347.
Conradus S. mag. monete in Ekke-
harieberg.
Schyndecop famulus lantgravii 319
(1298). Vgl. Schindakoph.
Schyrntschyn, Scirntechyn (vermuthlich
Wüstung bei Merseburg; vgl. New
Mitth. XVILH, II, 169) 887. 387.
Heinricus de S. capellan. episc.
Nuenburg.
Seidinchen, Scidinge, Scidingen s. Schei-
dungen.
Scipfe s. Schüpf.
Seirntschyn 8. Schyrntschyn.
Scobkou, Scobkov, Scobkowe, Scopecou
villa Wüs bei Flemmingen sw.
Naumburg 75. 76 A. 76. 79. 81. 85. 92.
grangia (Portensium) 81. 92.
Scolin 8. Schkölen.
Sconberg s. Schönburg.
I. Namenregister.
Sconecagel, Sconecail, Pulcra cauda 98.
245. 263.
Bertoldus S. burg. Erford.
Theodericus S, P. c. civ. Erford.
Sconenberc w. dgl. 8. Schönburg.
Sconewalde s. Schónwalde.
Sconewerde s. Schönewerda.
Sconinberg s. Schönburg.
Scopecou 8. Scobkou.
Scorlup s. Schkorlop.
Scovel, Scubel 138. 145.
Conradus S.
Scowenvorst s. Schauenforst.
Scrapelow s. Schraplau.
Scubel s. Scovel.
Scuditz, Scudiz, Scudize s. Schkeuditz.
Scuhz s. Zeu tzsch.
Sculscov s. Goldschau.
Scultetus 316.
Johannes S. civ. in Wie.
Scyplizc s. Scheiplitz.
8. Sebastianus 89.
ecclesia in Magdeburg.
See s. Frauensee.
Seeburg: Seburch D. am süssen See,
ehemal. Propstei 38. 51.
prepositus : Fridericus.
Seena: Sehen, Seyne villa D. wsw.
Eckarisberga a B1. 288.
rustici: i: Conradus. Gerhardus.
Segehardus s. Sigehardus.
Segehildis 97: 2
Segelicz . Segni Seglitz wüst bei Naura
nó. Jena! (Wegen der Lage montis
Segelitz prope Nuer erscheint Sieglits
onö. Camburg ausgeschlossen.) 466. 511.
opidanus: Johannes Kachere.
mons qui dicitur S. 466,
vinea 486.
Rudolfus de $.
Sehen s. Seena.
Selicman 157.
Cunradus S. burg. Erford.
Selpweldige 527.
Johannes S, in Cultzowe.
Selze, Silezen : Zelezen situm trans Bo-
sowe wüst ö. Zeitz 49. 50 À.
Ernestus de Z.
88. Sergius et Bachus 8. 12.
esia
Seuslitz D. sw. "Osterfeld 559.
Vogtei und Gericht.
Seusslitz: Suselizc D. nw. Meissen 184.
8. Severus 56. 95, 98. 180. 515. 528. 566.
566. 567.
ecclesia in Erfordia,
697
Seyne 8. Seena.
Shalun s. Schalun.
Shaphstete s. Schafstádt.
Sharoch s. Scharoch.
Shartvelt s. Scharzfeld,
Shile s. tSchyle,
Shipliz s. Schei lita.
Shober s. Scho
Shonberk, Shonenberg,
Schönburg.
Shuphelberg 306.
Henricus S.
Shutesac 259.
Heinricus 5. castell. in Raspenberc.
Shypliz s. Scheiplitz.
Sibandus de s. Mauricio (Nuenburg.)
101 (1218).
Sibrecht Abt von Ossegk 554 (1263).
554 (1264), vormals Abt 554 (1265).
Sibertus prior Port. 211. 212 (1268).
—- mag. hosp. mon. Port. 150 (1250).
E | Sibrecht de Aldenburg 50 (1183).
58 (1186— 1190).
Siboldus Bendel civ. Erford. 245 (1272).
-- Hoppenere burg. Erford. 98 (1212).
Syboldus filius. Jutte, domine Gu-
ten, burg. Erford 96 (1211—1219).
98 (1212).
— (Erford). 244.
filius : Theodericus Mechelingus.
Siboto episc, Augustensis (Augsburg)
132 (1284). 135 (1236).
— cellerar., can. Nuenburg. 77 (1204).
— can. Nuenburg. 100 (1218).
, Syboto prepos. in Wechterswinkele
MS (1250). 151 (1250). 152 (1250),
pleb. in Tunetorf (Donndorf), quondam
prepos. in W. 158 (1253).
— com. de Buch 72 (1200).
germanus : Hugoldus.
— Sigebnde (com.) de Scartvelde (Scharz-
24 (1157). 26 (1157).
gener : Heinricus com. de Buch.
— de Vipech mil. 325 (1299).
— de Frankensten vas. Hersfeld. 118
— (in Meller?) 274, 275. [(1226).
frater: Johannes.
sororis maritus: Ditmarus.
Sybotonis mons bei Dorndorf, resp. Grout-
sene 196. 237
Sibrecht s. Sibertus.
Sichem 8. Sittichenbach.
Sicilia, Sicylia, Sycilia 61.
112. 135.
regnum Sicilie 61. 135.
reges: Fridericus Il. Heinricus VI.
Sidechenbeche s, Sittichenbach.
Siechberg Weinberg des Kl. Pforte 218 A.
Shoninberc 8.
108. 104.
698
Sifridus, Sigefridus archiepisc. Bremensis
40(1180). 41 (1180). 49 (1183). 58, 65. 66.
frater : Theodericus com. de Wirbene.
— (II) archiepisc. Magunt. 95 (1210).
125 (1227). 128 (1280). t 129.
— (III. electus Magunt, 129 (1281),
(1294) 132 (1284), archicanc. 188
(128
— episc. Ratispon. ( Regensburg), cancell.
133 (1234).
Sigefridus episc. „pireneis (Speier) 10
(1140). 14 (1144).
Sifridus prepos. s. Sebastiani, can. Magde-
burg. 89 (1208).
— cust. de s. Mauritio Nuenburg. 212
-- ean. Cicensis 5. 18. [(1268).
-— rector capelle, capellan. in Ruders-
dorf 259 (1276). 268 (1277).
— abb. Hersveld. 46 (1182).
abb, de Pigavia «. dgl. (Pegau) 77
(1204). 80 (1205). 86 (1207). 539 (1193).
— mon. de Goceke (Goseck) 50 (1183).
— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197).
— mag. curie Husdorph, conv. de Hus-
dorph 262 (1277).
- - mag. in carecto, [rat dort Bre 29).
— frat. Port. 127 (192
— conv. Port. 258 1279.
Sifrid Burggraf von Leisnig 551 (1228).
Bruder : Albero.
Sifridus com. de Orlamunde 49 (1183).
70. 71 (1199).
-— de Bendeleiben mil. 265 (1278).
Syfridus de Borthwyz (Börtewitz) 503
(1330).
Sifridus Faber civ. Erford. 267 (1279).
Sigefridus, Sigifridus de Hagen 40
(1180). 42 (1180).
Sifridus de Hartmannisdorf 90 (1220).
Siffridus, Sifridus, Syffridus de Hastens-
leiben u. dgl. (Hassleben) mil. 343
(1301). 431 (1316). 460 (1320).465 (1320).
Sifridus de Hofgarthen u. dgl. (Hopf-
garten) mil. 243 (1272). 261 (1277).
Sifrid von Leisnig 559 (1304).
Brüder : Volrad. Gottfried. Hermann.
Sifridus Richardi cons. Erford. 244 (1272).
Rost advocat. com. de Rabinswalt
260. 261 (1277).
— Stacionarius de Nuenborg 138 (1234).
uxor: Gerdrudis.
-— Wernikonis de Feder ungen 59211802).
— dict. Wilden mil. 353 (1302
-- eastell. in Shonenberg «. dgl 357
(1302). 359 (1302). 361 (1302), dict.
Sagittarius 432. 433 (1316). 437. 477.
filius: Johannes castell. in Schonen-
berg.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Sifridus (in Meller super.?) 388 (1805).
Sigebodo s. Siboto.
Sigefridus s. Sifridus.
Segehardus Hottirmannus civ. Erford.
488 (1827).
ict Lubelini cons. Erford. 291
(1291).
— pinc. episc. Halverstad. 37 (1179).
Sigifridus s. Sifridus.
Silawitz s. Silbitz.
Silberhausen : Silbernhusen D. bei Dingel-
städt a. d. Eichsfeld 90.
Bertoldus de 8.
Silbitz : Silawitz, Sylawizc D. bei Orossen
sw. Zeitz 108. 507.
Ludewicus de S.
Ludewicus de S. mil.
Silezen s. Selze.
Symeon subdiac. des Kl. Bosau 1 vgl.
929 (1185).
Symon abb, Hersfeld. 376. 377 (1304).
— prepos. de Lansitia(Lenczyca)94(1210).
Simon Kellermeister u. Mönch in Alt-
zelle 549 (1225).
— capellan. abbatis Hersfeld, 156 (1252).
Symon mon, Hersfeld. 167 (1255). 169
(1255).
— camerar. conventus Hersfeld 175
(1256).
Sinderstede, -stete, Sindirstete s. Synder-
stedt
Sindram de Bobuluz (Boblas) 50 (1183).
Siroslaw Bischof von Breslau 548.
Sittichenbach: Sichem, Sidechenbeche,
Sychem Dom. nnt. fert, ehem.
Cisterz.-Kl. 21. 23. 67. 205. 283. 285.
331. 536. 545. 547. 551. 5068.
Abt 545.
abbates: Amilius. Volquinus, Fried-
rich. Johannes.
camerarius: Heydenricus.
custos: Burchardus.
Mönch: Konrad, vormals Bisch. v.
Halberstadt.
Sitzo, Sizo, Sizzo com. (de Käfernburg)
14 (1144). 23 (1154). 25 (1157). 28.
Slatebach, Slathebach s. Schladebach.
Slatheim, Slathem s. Schladen.
—, -hem, -heym s. Schlotheim.
Slavus 8.
Slynicz s. Schleinitz.
Sman s. Schmon.
Smelinc, Smeling , Smelingk , Smelink,
106. 127. 284. 305.
Albertus 8.
Henricus S., de Girost cognom. 3.
Smidehusen s. Schmiedehausen.
Smolna, Smolnensis s. Schmölln.
1l. Namenregister.
Snuder 358, 361.
Otto cognom. 8.
Sómmerda: Somerde, Sommerde, Su-
merde St.im Kr. Weissensee 490.513.520.
Conradus de S, mon. Port.
Henricus deS. vicarius s. Michaelis
Erford.
Johannes de 8, vicarius 8. Laurencii
Sömmern: Someringin, Sommeringen,
Sumeriggen, Sumeringen, Sumerringen
D. (w 2) ım Kr. Weissensee 127.
136. 204. 269. 515. 520.
Ekehardus de S.
Henricus de S. mon Port.
Heinricus de S mil., mag. for. in
Wizense.
Hugo de S.
Soike s. Soyke.
Somerde s. Sómmerda,
Someringin s. Sómmern.
Sommerau: Somerowe im bayr. Bei.
Eschenbach 93.
Cono de S.
Sommerde s, Sómmerda.
Sommerin s. Sömmern.
Sommerschenburg: Sumerscenburch D.
im Kr. Neuha Icben 19. 386. 540.
Dietrich Graf von
Fridericus palat. boni de 8.
Sonberg s. Schónburg.
Sondershausen: Sundershusem,
139. 229. 496.
castelanus: Albertus dict. Calwe.
Cunemundur de S. can. Nuenburg.
Cunemundus de S. minist. lantgravıi.
Sonenberg s. Schönburg.
Sonneborn D. nw. Gotha 501.
Heinricus de i3. rector scolar. etc.
Sophia abbat. in Prisenitz 504 (1331).
-- abbat. Quiddelin burg. 99 (1213).
coqnatus: Theodericus march. Misn.
— . prepos. Quedlinburg. 880 (1800). 338
(1300). 379 (1304).
— ubi in Capelindorph 858 (1302).
& decan.
-husen
fr
— filia Theoderici burgravii de Kirch-
berg 489 (1827).
— advocatissa de Wida 182. 188 (1258).
maritus: Heinricus advocat. de W.
fratres: Hermannus, Otto, Albertus
com. de Orlamunde.
Sophia filia Heinrici marsc. de Ekke-
hardeeberge 352 (1302).
Verwandtschaft s. unter Heinricus
marsc. de E.
— , Sophya coniux Heinrici de Liben-
stete 197. 198 (1265). 201 (1266).
frater: Ludewicus de Blankenhain.
— de Lowitz matrona 324.
Sorabie provincia 82.
Sotterhausen: Suthirshusen, Suttenhen,
Sutterhen, Sutterhusen D. osö, Sanger-
hausen 64. 65 A. 86. 87. 107.
Cuno mil in 8. '
Gothefridus de S.
Heinricus de S.
Soike, Soyke, Soyko 360. 872. 897. 565.
Vgl. Sweko.
Heinricus 8. civ. in Wizenvels.
Speculum s. Spige
Speier : or; Siren 10. 14. 20. 98. 132.
: Conradus. Conradus. Gun-
terus. run. igíridus
bote. 100 8. Spielberg.
zus S. cons. civ. Nuenburg.
Spielberg: Spelberg , Spilberg., -berk
D. un . Kösen 877. 455. 470. 470.
4
pagus S. 977. 455.
parrochia, parrochialis eocl. 470. 471.
plebanus 470.
plebanus: P.
Speculum, Spigel 101. 154. 807. 808.
309. 311, 324. 471.
Bertoldue S. de Rutleberc.
Bertoldus S, mil, castell. in Rute-
leibisberc.
Bertoldus S. filius.
Bertoldus 8.
Bertoldus f. castell.
Heinricus 8.
Spilberg, -berk s. Spielberg.
Spirensis s. Speier.
Spoletanae partes 93.
Sprech, Sprecht, Spret 190. 208. 207.
Johannes de 8. mag. forensis in
issense.
Stacionarius 133.
Sifridus S. in Nuenborg
Stalberg, Stalburch s. Stolberg.
Stamem s. Stammheim.
Stammern 305.
Conradus dict. S.
Stammheim: Stamem D. bei Schwew-
fwrt 109.
Otto de S. mil.
Stange 354.
nradus S. in Libenstete.
700
Stango 150.
Theodericus S.
Stantius card. presb. tit, s. Savine 12
(1142).
Starkenberg: Starchenberg, Starkenberg,
-bergk, -burgk D. w. Altenburg 129.
271. 298. 304. 804. 814. 846. 374. 392.
Erkenbertus burgrav. de S8,
Hermannus de S. can., dec. Nuen-
burg.
Stay! 248.
Henricus 8.
Stebonis 511.
Apecz S. castell, in Kanbork.
Stechowe (unbestimmt, welches) 43.
Weinricus de S. germani fratres.
Steinbach: Steibach Bach s. Bibra 29.
30 A.
— : Steinbach, Stenbach grangia D. s.
: Bibra 29. 80 A. 33. 85 A.
— : Steinbach, Stenbach D. nö. Borna
38. 85 A. 77. 79. 85. .
sessiones monast. Port. in 8.
— silva „in pago ville Culsouwe' (Gold-
schau) 824.
Steinburg : Steinburgk D. sw. Bibra 993.
Heinricus de S.
Steingraben iuxtaHentscesleiben( Hensch-
leben) 194.
Steinvelt 267.
Cunradus dict, S, civ. Erford.
Steiwek in convalle Elmetal bei Porsten-
dorf 245.
Stenbach s. Steinbach.
Stendalense argentum 380,
8. Stephanus 70. 77. 83. 86. 109. 531.
533. 538. 539.
titulus (eccl.) in monte Celio Rome.
eccl. in Bamberg.
eccl. in Würzburg.
eccl. in Zeitz.
Stephanus card. episc. Prenestinus (Pa-
lestrina) 12 (1142).
— episc. Metensis (Metz) 10 (1140).
— de Liznik mil. 249 (1273).
advocat. com. de Glichen 172 (1256).
-- advocat in Glizberg 178 (1257).
-- mil. 90 (1220).
Sternberc 442 |
Bertoldus de S. prepos. in Meme-
leyben.
Stetinus mil. 272 (1986).
Steudnitz : Studeniz villa D. nó. Dornburg
140. 196. 237, 384 A. Vgl. Studiez.
Lukardis de &,
Stewistorff s. Stiebsdorf.
Sthuternheim s. Stotternheim,
Urkundenbuch des Klosters Pforte,
Stiebsdorf : Stewistorff Wüstung st. Buit-
städt 365.
Stigeliz 87.
Alvericus de 8.
Stitz, quondam dictus 515.
Stobichin s. Stubechen.
Stockheim: Stoccheim, Stocheim JD. wó.
Borna 77. 79. 85.
esessiones Portensium in 8.
Stolberg: Stalberg, Stalburch 244, 231.
814. 555.
Albertus burgrav. in S.
Fridericus de S, com.
Rudolfus de S. cons. Erford.
Stolcenhain s. Stolzenhayn.
Stolp 4. Vorpommern a. d. Peene, vorher
Benedikt.- Abtei, dann Ohsters.- und
Tochterkloster von Pf. 560. 561. 562.
Stolzenhayn: Stolcenhain, Stolzenhain,
-hain, -hayn D. ssó. Osterfeld 247. 251.
273. 280. 284.
Conradus de S. mil, castell. in
Ostervelt.
Heinricus de S. mil.
Reinbodo de S, mil., castell. in Oster-
velt.
Stonze D. unbestimmter Lage 19. 337.
Stopuste 164.
Otto 8.
Storckaw 8. Storkau.
Store 378.
Johannes S. civ. in Wimaria,
Storkau : Storckaw, Storkouwe, Storkowe
D. nw. Weissenfels 298. 814. 329.
Albertus deS. notar. episc. Nuenburg.
—: Bturkuowe urbs et civitas in marchia
Luzist 92.
Stotternheim: Sthuternheim, Stutern-
heim, -heym, Stuthirnhaim , Stutirn-
haim, -heim D.n. Erfurt 46. 190. 203.
204. 207. 208. 476. 490. 496. 516.
Albertus de S. minist. Hersfeld.
Cunemundus de S. advocat. in Ecke-
hardisberg.
Ludolfus de S. mil.
Otto de S, mil., secretar. lantgravii
Straduna Nebenfl. d. Oder in Ob.-
943. 548.
Strantz, Stranz 204. 207.
Giselherus S. de Tullestete.
Hermannus S. de Tullestete.
Strassberg : Strazberc, Strazburg D. wsw.
Plauen 143. 229.
Arnoldus de S. can. Nuenburg.
Henricus de 8. can. Numburg.
Strassburg: Argentinensis 122.
scolast.: Ulricus.
Strauf: Struf castrum wüst sv. Rodach 549.
I. Namenregister.
Strausafurt: Stusforde, -fort, forte, -furde,
-vorde. Stusfordensis, Stusfurdensis
villa D. sw. Weissensee 127. 146. 189.
203. 204. 207. 208. 436. 437. 448. 481.
527.
pagus 189. 203. 207.
communitas 208.
castellani: Heinricus Voit, Her-
mannus Funcke mil. Rudolfus de
Tunczenhusen.
cives 127.
forensis magister: Wasmudus.
ollariws: Bruno.
commorantes 1n S.: Heinricus Thyme.
Theodericus Landtgravius.
Eberhardus de S.
Everherus de 8. mil.
Eberherus de 8,
Ekehardus de S.
Eckehardus de S.
Guntherus de S.
Hartungus de 5.
Hermannus de S, mil.
Schasse de S,
Strazberc, Strazburg s. Strassberg.
Strehla : Strele, Ztrele St. im Kgr. Sachsen
75. 228
Cunradus de Z. can. Mersburg.
Reinhardus deS. minist. Nuenburg.
Strucio 98.
Albertus S8. imper. aule iudex.
Struf s. Strauf.
Struven 109. 547.
Cunemundus 8.
Stube (ob Stóben nnw.Camburg ?) 56. 57 A.
Stobichin, Stubechen, Stubichen 465. 482.
488.
Bernhardus S.
Studeniz s. Steudnitz.
Studiez (eb Steudnitz?) 511.
Heinricus de $.
Stul 499.
Heinricus S. civ. in Sangirhusen.
Sturkuowe 5s. Storkau,
Stusforde, -fordensis, -fort, -forte, -furde,
-furdensis, -vorde s. Straussfurt.
Stuternheim, Stuthirnhaim, Stutirnhaim
u. dgl. s. Stotternheim.
Suarzburc s. Schwarzburg.
Suavirstorp, -torph s. Schwabsdorf.
Suebede s. Schwebda.
Suevi s. Schwaben.
Sulce, Sulcensis, Suleza s. Sulza.
Sulczbeche s Sulzbach.
Sultza, Sultze &, Sulza,
Sultzbeche s. Sulzbach.
Sulza: Sulce, Sulcza, Sultza, Sultze, Sulze,
Sulcensis, Sulzensis civitas, villa St.
701
a. d. Ilm 51. 52. 71. 142. 215. 233.
284. 236. 240. 241. 242. 242. 248. 259.
260. 268. 298. 301. 302. 330. 331. 332.
333. 346. 346. 347. 365. 366. 370. 371.
385. 385. 385. 386. 386 387. 409. 423.
431. 434. 473. 475, 480. 482. 484. 527.
ecclesia s. Marie 301.
ecclesia (Chorherrenstift) s. Petri.
284. 242.
prepositi: Heidenricus. Otto.
capitulum 215. 283. 240. 241.
canonici 51.
canonici: Bertoldus cust. Burchar-
dus de Burnis. Cunradus de Nuen-
burg. Gevehardus archipresb. Gothe-
scalcus phisicus. Hellembertus. Jo-
hannes cust. Theodericus. Theodericus.
Theodericus. Wernherus.
senior 380. 338,
cives 333.
moneta 215. 234. 330.
monetarius: Helwicus.
residentes: Cristianus. Heinricus de
Evirsberc. Heinricus. Heinricus. Ja-
cobus. Jacobus. Theodericus.
vinea 366.
Bertoldus de S. mil.
Cunradus de S. civ. Nuenburg.
Dithmarus Longus de S.
Dithmarus de S., fil. Dithmari Longi.
Ekehardus de S. mil.
Eckehardus de S. mil.
Fridericus de S.
Heinricus de S. mil.
Helwicus de S. (8. monetarius).
Hermannus de S. mil.
Hermannus de 8.
Ludewicus de S.
Rudolfus marsc. de S.
Wikerus de S civ. Nuenburg.
Sulzbach 581.
Adelheid von 8.
Sulzbach : Sulezbeche, Sultzbeche, Sulz-
beche D. sw. Apolda 52. 262. 293. 492.
mag. curie: Bertoldus conv. de Hus-
dorph.
Fridericus deS. castell. in Appolde.
Hermannus de $8.
Sumerde s, Sömmerda.
Sumeriggen, Sumeringen, Sumerringen
s. Sömmern.
Sumerscenburch s. Sommerschenburg.
Sundershusem, -husen 8. Sondershausen.
Sundhausen: Sunthusen JD. sw. Gotha
(oder 8. Nordhausen?) 145.
Heinricus Hering de S.
Supan 57.
Heinricus S, (civ. Erford.)
702
Surtowe s. Schortau.
s. Susanna 3. 34.
titulus (eccl. Rome.
Suselizc s. Seusslitz.
Suthirshusen, Suttenhen,Sutterhen,-husen
8. Sotterhausen.
Svarzborch, Svarzcburch s, Schwarzburg.
Swanryng 528.
Apel S. (in Erfordia).
Swarburc, Swarcburch 4. dgl. s. Schwarz-
burg.
Sweko 348 (1301). Vgl. Soyke.
Sweigere s. Schweigern.
Swerstete s. Schwerstedt.
Swevi &. Schwaben.
Swidgerus de Imnetz 47 (1182).
Swidegerus de Longo ponte (Langen-
brücke) 49 (1188).
- - dilectus Theoderici march. Mian. ( Do-
benecker : ob v. Imnitz?) + 99 (1213).
Swigkerus prepos. Mimeleib. ( Memleben)
46 (1182).
Swinswarte s. Schweinswarte.
Syboldus s. Siboldus.
Syboto s. Siboto.
Sychem 5. Sittichenbach,
Sycilia s. Sicilia.
Syffridus, Syfridus s. Sifridus,
Sylawicz s. Silbitz.
Symeon, Symon 8. Simeon, Simon.
Synderstedt, Nied. od. Ob. : Sinderstede,
-stete, Nindirstete D. s. und ssw. Mag-
dala 162. 199. 244.
Hermannus de S. frat. Port.
Theodericus de S. cons. Erford,
Szegene s. Zweymen.
Szlauke de Glichen 96 (1211— 1219).
T.
vgl D.
Tabernator 496.
Nicolaus T. in Dokewitz.
Tachebeche s. Dachwig.
Talheym in Weryngishusen 528 (c. 1340).
Thammo de Haldecke mil. 353 (1302).
Tammo de Werbene 72 (1200).
-- de Wikerstete mil. 490 (1327).
— 148 (1250).
Tanheyn s. Dannheim.
Tannroda: Rode, Tannenrode, Tanne-
rode, Tanninrode, Tanrode, Thannen-
rode, Thanrode, Tannenrodensis St.
w. Blankenhain 54. 58. 59. 74. 88.
108. 126. 135. 246. 252. 265. 271. 305.
320. 321. 324. 325 A. 359. 385. 440. 482.
483. 484. 484. 489. 490. 497. 564.
plebanus : Heinricus.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Tannenrodensis generatio in Porta
tumulata 325 A.
Conradus de T.
Conradus de T. mil.
Conradus deT. nob., frat. Erkenberti.
Conradus sen. dominus in T.
Conradus (iun.) dominus in T.
Konrad v. T. Kan. in Bibra.
Erkembertus de T. fil. Manegoldi.
Erkenbertus (Eckenbertus) de T.
nob., frat. Conradi.
Erkinbertus (Eckenbertus) de T.
patruus Conradi etc.
Erkenbertus(Eckenbertus) de T. mon.
Heinricus de T. [Port.
Heinrich gen. Furet v. T.
Manegoldus de T.
Tarbacensis s. Dorpat.
Targossa rust. Polon. 94.
Tarnstet, -stete, -stethe s, Darnstedt.
Tatan, dictus (in Liesdorf) 425 (1315),
Taucha: Tuchin JD. ö. Weissenfels 553.
Taugwitz: Dagkwietz, Dobekewitz, Do-
bekwiz, Dobokewytz, Dockwitz, Dogk-
witz, icz, Dokewitz, Dokwicz
villa D.n. Sulza 84 A. 895. 397. 432.
437. 461. 468. 470. 471. 477. 496.
residentes: Conradus Lower. Nico-
laus Tabernator.
Tauschwitz : Theschwitz, Thesquiz, Thes-
witz, Thuschwitz, Thushewiz, Thus-
witz, -wiz, Tuschwiz, Tuswicz, -witz,
-wiz, -wytz villa Wüstung Pforte und
Altenburg schräg gegenüber auf dem
linken Saalufer, sur Flur von Alten-
burg gehörig 78. 184. 137. 186. 187.
187 A. 212. 217, 229. 247. 251. 257.
329. 358. 361. 362. 400. 402. 407. 416.
417. 418. 419. 419 A. 472. 474. 517.
villa desolata 472.
capella annexa parrochye in Gene
(Kl. Jena) 412.
ius patronatus capelle 472.
universitas rusticorum 217.
rustici ecclesie Nuenburg. 247.
rustici: Cristianus Longus. Cristia-
nus dict, senior.
agri censuales 358.
jurisdicio 419.
vere (navigium) 474.
vinee 187. 829. 400. 407. 416. 517.
vinea magistri hospitum 400.
Martinus de T. frat. Port.
Tautenburg: Thutenbergk, Tutenberch,
-berg, -bergk, -burg, Tuthenberg,
Tutinberg R. «. D. nó. Jena 124. 145.
306. 356. 394. 418, 440. 465, 482. 484.
994, 567.
I. Namenregister.
Albertus de T. mon. Port.
Konrad v. T. Mónch in Pforte.
(zocze, Gotzo de T.
Heinricus pinc. de T.
Heinricus pinc. de T.
Heinricus de T.
Heinricus de Heinechen in FT.
: Petrus dict. Nail de T.
Rudolfus pinc. de T.
Tuto de T. mil.
Tennstedt: Tenestede, Tennenstete,
Tennestete, Tenstete St. onó. Lanygen-
salza 158. 162. 440. 482. 484.
plebanus : Walterus.
Fridericus de T.
'Teodericus, Teodorus s. Theodericus.
Terni: Interamnis 93,
Teschwitz Weinberg 18 A.
Tesniz s. Thesnitz.
Tetto s. Dedo.
Teuchern: Thuchere, Thucheren, Thu-
chern, Tuchern St. ssö. Weissenfels 59.
60. 346. 366. 452. 460. 540.
Fridericus de T. castell. in Ruth-
leybesberg.
ermannus de T.
Teuthonica s. Teutonica.
Teutleben: Dudeleiven, Thuteleiben,
Tutelebe, Tuteleiben, Tuteleybin, Tu-
theleiben D. nó. Butistädt 26. 51.55.
72. 126. 322 A.
Bertoldus de T.
Gothefridus de D.
Godefridus de T.
Teutonica, Teuthonica, Theutonica do-
mus; Teutonicorum, Theutonicorum
domus hospitalis s. Mariein Jerusalem ; ;
Teutonicum, Theutonicorum hospitale;
Deutscher Ritterorden 63. 117. 119.
121. 121.128. 128. 125.128. 129. 557. 560.
magistri: Hermannus de Salza,
maior mag. Ulricus.
preceptor in Alemannia : Hermannus
Otter.
fratres : Heinricus de Honloch, Jo-
hannes de Beias. Leonardus de Bre-
tenorio. Philippus in Hallis pro
visor. Rudolfus in Aldinburc
Borsindorf provisor. Rudolfus de
Gevekensten.
domus, grangia, predium in Borsen-
dorf 117. 119. 121. 122. 123.
Teutonicale ius 94.
Teutonici rustici 94.
Teutonicorum ville 94. [(1289).
Th. mag. convers. in Volkolderode 284
Thaian, Tbhaianus 215. 234. 240.
Cunradus T.
708
Thalheim (Stem- Thaleben D. nw. Franken-
hausen od. Wasser-Thaleben D. nw.
Greussen 2) 417.
Wichekindus, Witkind de T.
Thammo s, Tammo, -
Thamsbrück: Thungesbruchen St. n.
Langensalza 139.
parrochianus : Heinricus.
Thannenrode, Thanrode s. Tannroda,
Tharbatensis 5. Dorpat.
Tharnetete s. Darnstedt.
Thasdorff s. Daasdorf.
Thedricus s. Theodericus.
Theissen : Tisene, Tizene D. nnw. Zeitz
20. 1100.
Hugo de T. mag., can. Nuenburg.
Thela vidua Bertoldi circa aquam, coniux
Hartmanni Cluwen (in Endeleben\ 439
(1317).
Thenemark s. Dänemark.
Theodericus archiepisc. Coloniensis 98
(1209).
— archiepisc. Treverensis 182 (1234).
— elect. Marsburg. 75 (1203), episc. 98.
; Theodoricus, ietrich P . Nuen-
burg. 137 (1238). 141 (1239). 815, elect.
143 (1243), episc; 153 (1250). 167 (1255).
181. 182. 219. 220 (1268). 222 (1268).
558 (1252). T 815.
patrui: Albertus lantgrav. Thuring.
Theodericus march. de Landisberk.
Big Thudo mil.
- Te Budesinensis (Bautzen)
288 (
— Prebos Mienensis 40 (1180). 41 (1180).
-- propos, Nuenburg. 40 (1180).41 (1180).
45 (1182).
pre]
Nuenburg. 8. unter den
fen.
Bis
. Mauritii Nuenburg. 212
dass, ari. 218 (1268).
dec. Bremensis 49 (1188).
, Ditericusdec. Nuenburg. 5. 16 (1144).
— 18. 21 (1158). 23 (1154). + 69.
— , Dietrich de Crimaschowe (Orimmit-
schau) can can. Nuenburg. 273A., dec.
182 A. 228 (1270). 241 (1271).
-— de Appolde can. Nuenburg. 100
(1218).
-— de Orimaschowe an. Nuenburg. s.
unter den Decha
Dietrich von Gotha | (Goch ?) Kan. s.
Severi in Erfurt u. U. L. F. in Gotha
567 (1346).
Theodenens de Misne can. Nuenburg. 100
(121
— trans aquam (can. 8. Marie Erford. ?)
57 (1192).
704
Theodericus scolast. s. Marie Erford. 157
(1253). 180 (1257).
— rector puerorum s, Marie Erford. 159
(1253). 180 (1257).
— pleb. de Omnibus sanctis, notar,
archiepisc. Mogunt. 157 (1253), can.
s. Marie Erford, 268 (1277).
-- marscalcus can, &. Severi Erford. 515
1843).
can. Mersburg. 55 (1191).
cant., can, Mersburg. 228 (1269).
can. de Sulze 51 (1186). 52 (1186).
can. de Sulze 52 (1186).
frat. eccl, in Sulze 215 (1268).
notar. com. in Glichen 506 (1333).
notar. episc. Halberstad. 87 (1208).
107 (1216).
— de Oweringen Notar d. Schenken v.
Saaleck 562 (1310).
Theodoricus notar. lantgrav. Thuring.
498 (1327).
(Theodericus) dict. de Myldensteyn pleb.
s. Laurencii Erford. 464 (1820).
Theodericus pleb. in Libenstete (Lieb-
stedt) 854 (1802).
— sac. de Muchele (Mücheln) 278 (1286).
— presb. in Phephilbech (Pfiffelbach)
828 (1299).
--- pleb. in Trebere 386 (1805). 887 (1305).
— pleb. de Waldendorp ( Wallendorf)
231 (1270).
—- pleb. de superiori eccl. in Zimmern
272 (1286).
frater: Ludewicus de Zimmern.
— vicepleb. in Zorbaw 305 (1295).
Detericus, Ditericus dict. de Muro cler.
Erfford. 189 (1261).
Theodericus abb, de Burgelino 254 (1274).
Dietrich von Thoreida (Treiden) Abt v.
Dünamünde 544 A.
— abb. de Livonia d, i. Dünamünde 545A,
Theodericus, Dietrich(1.) abb. Port. 11A.21
(1158). 22 (1154). 28 (1154). 24 (1157). 26
(1157). 538(1154). 588(1154). 588(1157).
—, Theodorus, Dietrich (II. w. III) 7
(1278-—1280). 262 (1277). 278 (1286).
282 (1289). 283. 294 (1291). 297 (1292).
303 (1294). 809 (1296). 818 A. 320
(1298). 326 (1299). 327 (1299). 332
(1800). 344 (1801). 844 (1801). 349
(1801). 361 (1802). 361 (1308). 362
(1808). 863 (1308). 368 né 369 (1804).
869 (1304). 370 (1304). 371 (1804). 875
(1304) - - quond. abb. 376 (1804) —
377 (1804). 878 (1304). 378 (1304). 379
(1304). 379 (1305). 380 (1305). 881 (1805).
(882 (1805) — quond. abb, 882 (1905)
- - 383 (1305). 884 (1805). 885 (1305).
II 1 04 141
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
885 (1805) 385 (1805). 386 (1305).
387 (1305). 392 A. (1800). 392 (1306).
393 (1306) —— quond. abb, cognom. de
Rosla + 424 - - 468 A. 557 (1279). 55;
(1282). 557 (1287). 558 (1289). 555
(1293). 558 (1295). 558 1296). 599
(1800). 559 (1308). 559 (1304) — ehem.
Abt 559 (1304) — 560 (1804). 561 (1307).
ie beiden gleichnamigen Aebte sind
nicht bestimmt von einander zu
scheiden ; der zweite ist erst seit 1304
nachzuweisen und die Beziehung von
cognom. de Roslaunsicher. Auf einen
von ihnen bezieht sich vermuthlich Ne-
crol. Lubense (in Monum. Lubensia
herausgeg. von Wattenbach) 48: Julii
28. Ob. d. Theodericus abb. in Porta,
irr prepos. in Capelindorph 353
(1302).
Dittrich probst zcu Rostlebenn 318 (1298),
Theodericus repos. deScholen 308 (1294).
— prior de Volkolderode 111 (1219).
— prior Port. 493 (1827) 518 (1345).
518 (1345).
— sac. in Gozk (Goseck) 67 (1197).
— gubdiac. in Gozk 67 (1197).
— cellerar. Port. 148 (1250).
Th[eodericus] cellerar. Port. 282 (1289).
284 (1289).
Theodericus ceilerar. Port. 382 (1305).
- - eustos (Port. ?) 291 (1291).
Dietrich (Tb.) ehemals Hoepitalmeister
in Pforte 560 (1305).
Theodericus notar. abbatis, mon. Port.
238 (1271).
— subportar. Port. 90 (c. 1220).
— subprior Port. 148 (1250).
— de Brantbach (Brembach) mon. Port.
515 (1348).
— de Doberscen (Döbritschen) (mon.
Port. ?) 146 (1247).
— de Nebere (Nebra)mon.Port. 300(1293).
— de Apolde conv. Port. 375 (1304).
— de Blankenhain frat., conv. Port. 233
(1271).
— de Gossirstete frat., (Port.) -— antes
tulerat militarem habitum -— 365 (1303).
— Schower frat. (Port.) 448 (1319).
— frat. (conv.) Port. 147 (1249).
— mag. (curie) in Gernstete
Port.) 154 (1250).
— de a mag. curie in Osvorde
(conv. Port.) 499 A. (1828).
Teodericus, Theodericus march. de Lan-
desberg 25 (1157). 27 (1157). 40 (1180).
41 (1180). 44(1181). 47 (1182), 49 (1183).
fratres: Dedo' com. Otto march
Misnensie.
(conv,
I. Namenregister.
Theodericus, Dietrich (d. Bedrängte)
march. Misnensis et Orientalis 75 (1203).
76 (1204). 79. 86 (1207). 92 (1209).
99 (1213). 100 (1218). 104 (1215). t 129.
T 137. 178 A. — Graf v. Weissenfels
541 (1196) — 544 (1208). 546 (1215).
548 (1218).
Gemahlin : Jutta.
fius : Heinricus.
gogmata: Sophia abbat. Quiddelinge-
ur
ilectus : Swidegerus.
- -, Dietrich (d. Weise) lantgrav. Thu-
ringie 188 (1261), march. lan
bere 201 (1265). 220 (1268). 46 (1219)
555 (1207).
—-, Teodorus, Dietrich (Diezmann) 266
(1279), march. Luzatie 521 (1298),
iunior Thuringie lantgrav. 352 (1302).
896 (1807). 410. 561 (1807).
pater : ]bertus lantgrav. Thuring.
fratres: Fridericus. Heinricus.
— burgrav. de Aldenberge (Altenberga)
202 (1266).
- -, Thiricus com. de Berka 139 (12839),
142 (1242). 142 (1248) 148 (1250),
presidet iudicio provinc. in Maspe 152
(1250).
— burgrav., prefect. de Kirchberch 75
(1208). 77 (1204). 75 (1204). 80 (1205).
86 (1207), ohne Namen 95 (1210).
—, Dietrich burgrav. de Kirchberch 137
(1238). 152 (1250). 177 (1257). 178(1257).
553 (1241).
offictalis: Albertus.
— burgrav. de Kirchberg T 489.
pater : Otto.
fita: Sophia.
fratres: Albertus. Hermannus. Otto.
Vgl. Theodericus castell. de Kyrch-
rg.
— eom, de Honstein 116 (1228).
— com. de Hoynstein (Honstein) 320
(1298).
— burgrav. de Orlamunde 188 (1258).
187 (1261), nob mil. 238 (1271).
Dietrich Graf v. Sommerschenburg 540
(1195).
— Graf v. Weissenfels s. Theodericus
march. Misnensis.
Theodericus, Teodericus, Dietrich com.
de Werben 42, 43 A. 49 (1183). 58
(1192). 66.
frater :Sifridus archiepisc. Bremensis.
-- Advoeatus rust. in Popal 235 (1271).
240. 241 (1271).
—. de Aldenburg (Altenburg bei Naum-
burg) 186 (1260).
705
sororius : Rudegerus.
fius
Theodericus 186 (1260),
— Alderman «. dgl. (in Sulze) $66 (1803).
986.
— de Aldestede (Allstedt) 145 (1244)
; Thidericus camerar. de Appolde 88
- (1208). 95 (1210). 98 (1212).
fratres : Thidericus puer. Theodericus
vicedom,
Thidericus me © de Appolde (Bruder des
vorigen) 95 (1210).
Theodericus. Thiderieus vicedom. de
Appolde 95 (1210). 98 (1212).
germanus: Theodericus camerar.
— vicedom. de Apolde 198 (1265). 252.
frater : Bertoldus vicedom.
- , Theodoricus, Thiderich vicedom. de,
in Apolde 458 (1819). 471 (1822), mil.
489 (1327). 490 (1327). 491 (1327).
491 (1827). 498 (1827). 512, secretar.
lantgrav. 516 (1344).
frater: Bertoldus vicedom.
patruus: Heinricus pinc. de Salecke.
scriptor: Johannes de Wifisborn.
— pinc. de Apolde 198 (1265). 199 (1265).
200 (1265).
frater : Heinricus pinc.
— Saxo de Apolde 198 (1265).
-— Bathsen mil., castell. in
berch 238 (1271).
— de Bechstete «. dgl. mil. 279 (1289).
980A
uthleibis-
- de Borgeln civ, (in Apolde) 471 (1322).
- Burgravius b Erford 157 (1253).
— de Busleiben (. üssleben) 198 (1265).
— Calvus (de Gebese?) 127 (1229). Vgl.
Theodericus de Gebese.
Thedricus de Kosene (in Wetha) 517
(1845).
de Kyrehberch 30
Theodericus castell.
(1168).
— dict. dapifer s. Theodericus de Ras-
_ penberg.
- marsc. de Divorte (Tiefurt) 188 (1261).
— marsc. de Ekkehardesberge 352 (1302).
mater: Agnes.
fratres : Gerhardus, Heinricus.
les: Theodericus marsc. de
Holtzhusen. Gerhardus de Lewestein.
-- fil. Heinrici marec. de Ekkehardes-
berge (Neffe des vorigen) 352 (1302).
frater : Heinricus.
sorores: Jutta. Sophia.
— fil. Ekkehardi Windishman rust. eccl.
Port. in Thesniz 217. 218 (1268).
fratres: Heinricus, Hermannus.
— de Eugerde 272 (1286).
706
Theodericus pinc. de Varila s, Theodericus
pinc. de Salecke.
-— de Varila consu] Erford. 291 (1291).
de Vipeche u, dgl. ( Vippach) — scul-
tetus comitatus in Maspe 152 (1950)
— 12 (1256) — nob. 204 (1266). 207
8
.- de Vipeche w. dgl, 127 (1229). 181
(1288). 152 (1250). 177 (1257), mil,
190 (1263). 208. 207.
Die Unterscheidung der beiden letzten
Personen ist nicht durchweg sicher.
— Vlans 148 (1250). 186 (1260). 202
(1266).
frater : Guntherus.
Thyzel Voith 520.
Theodericus fil. Friderici cognom. Im-
perator (rust. eccl. Port. in Thesnitz?)
218 (1268).
fratres: Conradus. Gerhardus.
— de Gebese 111 (1219). 112 (1220).
frater : Ekehardus.
—- Calvus de Gebese 208 (1266).
frater: Bertoldus,
- - dict. Geze mil., castellan. in Biche-
lingen 436 (1317). 473 (13238).
pater: Richardus G. mil.
— de Golamisdorf «. dgl. (Golmsdorf)
177 (1257). + 300.
flius: Henricus mil., castell. in Sal-
ecke,
— fil. Heinrici de Golamestorff 325.
de Golamestorff patruelis Conradi de
G. 418 (1318).
fratres: Conradus. Heinricus.
— de Gocerstede iudex i
(1183).
— de Gozerstethe «. dgl. iudex provinc.
230 (1270), iudex comitis de Rabins-
walt 259 (1276), iudex 352.
fiti: Albertus et
— de Gozerstethe u. dgl. 352 (1302). 371
(1804).
- - marsc. de, in Gozerstete «. dgl. 367
(1304). 869 (1304). 369 (1304) 370
(1304). 371 (1304).
mater: Agnes.
fratres: Gerhardus, Heinricus,
pairueles: de Holtzhusen ac de
Trebere.
patruus (fi. e. patruelis): Rudolfus
marsc. de Trebere.
-- heres marscalci (Heinrici? Gerhardi ?
Theoderici?) de Gozerstete 871 (1804).
- - heres Heidenrici mil. de Groist (Grüst)
367 (1304).
-- de royaoen (Graitschen ?) 395 (1306).
-— de Haberich 170 (1255).
Ürkundenbuch des Klosters Pforte.
Theodericus fil. Heinrici Hake 17511256),
mil. 269 (1280).
— de Haldeche ( Haldecke) 231 (1270).
. - de Hart mil. 210 (1267).
- frat. Hartmanni de Gutingen burg.
Erford. 98 (1212).
- . Junge de Heilingen 431 (1316).
- - fil. Heinrici de Heldrungen 88 (1208).
frater : Hartmannus.
—- fil. Helwici quond. monetarii in Sulze
236 (1271).
frater: Cunradus.
-- de Herde 156 (1251). 156 (1252).
— de Herzen «. dgl. (Herressen) 293
(1291), castell. in Yscherstete 501
(1828).
-- fil. Heinrici sen. de Heselere 139.
fratres: Heinricus. Heinricus.
.-. de Heseler mil. 276 (1287).
frater : Gelfradus mil.
. marsc, in Holtzhusen + 444.
filit: Heinricus, Hermannus et,
— marsc. de, in Holczhusen «. dgl. 278
(1289). 352 (1302). 368 (1804). 369
(1804). 370 (1304). 428 (1814). 493
(1916). 444 (1818). 475.
pater : "Theodericus.
fisus: Hermannus.
fratres: Heinricus. Hermannus.
patrueles: marscalci de Ekkehardes-
berge, Gozerstete, Trebere. Fratres
de Lewensthein.
- Hottirmannus civ. Erford. 488 (1321).
- fil. Johannis sculteti de Gebese 171
(1255), scultetus de G. 175 (1256).
frater : Ekehardus.
, Theodoricus de Yscherstete w. dgi.
(lsserstedt), dominus in Y. 455 (1319).
456 (1819). 457 (1819) 465 (1321).
466 (1821). 489 (1827). 500 (1328).
filius: Conradus. .
trueles: Bertoldus fil. Bertoldi
Probi de Y. Fridericus castell. in
Remde.
— Junge 8. Theodericus de Heilingen.
— vius w. dgl. commorans in
Stusforde (Söraussfurt) 438 (1817). 448
1319).
Br Lesten (Lehesten) mil. 237 (1271).
242 (1271) castell. in Ekkehardis-
berg 243 — 259 (1276).
- - de Lesten (ob ident. mit dem vorigen?)
280 (1289).
fratres: Albertus. Fridericus, Hein-
ricus. Hudolfus.
-- Lewenhoveth, Lewiuheupt, Lewin-
houbt (wohl von Schloss- Vippach, früher
auch Löwenhaupt- Vippach genannt)
I. Namenregister. 707
178 (1256), nob. 204 (1266). 207. 208
(1266).
Theodericus de Liznic (Letsnig) villicus
imperatoris 40 (1180).
-- de Lobestitz (.Lóbstedt) mil. 356 (1302).
de l,uchowe (Laucha) 350 (1301).
-. Mechelingus fil. Siboldi (Erford.) 244.
— Meiz, Meize, Meys, MeyB 175 (1256),
de Wissensehe mil. 190 (1263). 203.
207. 269 (1280).
- -, Theodoricus de Melre u. dgl. ( Móllern)
mil. 291 (1291). 332 (1300). 383 (1300).
351 (1801). 381 (1305).
— de Molowe 185 (1260).
frater: Hermannus.
- . deMonte(Graf von Berka?) 209 (1267).
-— de Munen (Mauna) castell. in Harten-
stein 404 (1309). 405 (1309).
frater : Conradus.
.. Niger 126 (1226). Vgl. Dobenecker 11,
475, Namensverz. s, v. Dietrich.
- - de Oberndorff 289 (1291).
— Papa civ. Nuenburg. 401 (1308).
frater : Henricus.
- dict. Parvus 843 (1801).
-- de Phaffengehoffen 481 (1325).
- - Poltermus (civ. Erford.) 58 (1193).
— Pulera cauda s. Theodericus Sconecail.
—. Rabenolt civ. Erford. 245 (1272).
— Rabil 106 (1216).
-— dict. dapifer castell. in Raspenberg
496 (1815). 498 (1315).
filius: Henricus castell.in Ruspenberg.
sororius: Heinricus de Gutenshusen.
atrui: Heinricus cler., Thedericus,
heodericus, Heinricus, Albertus
fratres dicti de Raspenberg.
Thedericus dict. de Raspenberg patruus
des vorigen 427 (1315).
Theodericus dict, de Raspenberg frater
des vorigen 427 (1315). 473 (1323).
- Rindtfraz *«. dgl. sen. residens in
Hasthensleyben (Hassleben) 343 (1301).
463 (1820).
fila: Albertus. Bertoldus. Conradus.
Heinricus et
—. Ryntfraz w. dgl. iun. armiger 460
(1320), opidan. in Hastesleyben 462.
463 (1320). 464 (1320).
«ror: Gerdrudis.
amicus: Bertoldus Watevelt.
-. de Rode (civ. Erford.) 58 (1193).
-- de ltuden (civ. Erford.) 57 (1193).
Thidericus vicedom. de Rusteberc 95
(1210).
'Theodericus pinc. de Salek 239 (1271).
—- pinc, de Salecke, dominus in Salecke
diet, de Varila w. dgl. 382. 383 (1305).
383. 384 (1305). 384 (1805). 449 (1819).
460. 451 (1819). 455 (1319).
fratres ; Conradus prepos. Nuenburg.
Heinricus. Rudolfus.
soror: Lukardis de Lychtenhain,
Theodericus de Salza 189 (1268). 203.
frater : Eberherus.
— Saxo s. Theodericus de Apolde.
Thedricus Schile (in Wetha) 517 (1345).
Theodericus de Schipz (Schóps) castell.
in Salecke 301 (1293).
— Sconecail, Pulera cauda civ. Erford,
245 (1272). 268 (1277).
— de Sindirstete cons. Erford. 244 (1272).
— de Slatebach (Schladebach) 99 (1218).
rater: Henricus.
- Stango 150 (1250).
—- Thuringus 224 (1269).
— Waltman u. dgl. mil, 332 (1300). 333
(1300). 351 (1301).
— Wasmudi de Wizense 176.
— Weninge 485 (1326).
— de Weringeshusen w.dgl. ( Wernings-
hawsen) 465 (1820). 474 (1823). 476
(1824). 479 (1324). 485 (1326).
frater : Heinricus.
— de Weringishusen armiger 521 (1845).
fihus fratris:
— 521 (1845).
— de Werthere mil. 269 (1280).
Thicelo Wiltorff castell. in Dornburg
467 (1821).
Theodericus de Wirichusen (Würch-
hausen) 177 (1251).
fratres: Wernherus. Wernherus.
— de Wolfdiz 257 (1257).
— de Wolmirstete 233 (1271).
—, Theodoricus, Thytzell, Tytzell Worm
in Bottelstede «. dgl. 481 (1316). 434
(1816), castell. in Botenstete (Bwttel-
stedt) 498. 494 (1327). t 512.
fit: Conradus mil. Hermannus.
Ulricus.
fratres: Conradus. Hermannus.
— Zane 202 (1266).
— Zoph feodalis Rudolphi et Johannis
de Herbestleben (Herbsleben), resp.
Hugonis de Balnhusen 474 (1323).
476 (1323).
heredes: Hermannus sen. Hermannus
iun. Theodericus. Theodericus. Theo-
dericus,
filia: Elisabet.
— fil. Theoderici Zoph (drei gleichnamige
Brüder) 474 (1823). 476 (1323).
— Zcophifichim (?) 460 (1320).
-- advocat. de Olstete (Uhlstädt) 195
(1264).
708
a dapif. episc. Halberstad. 37
1179).
-- mil. 90 (1220).
— molendinarius de Werngesleybin 479
(1324).
Teodericus preco in placito Gevensteden
(Gebstedt) 50 (1183).
Tycel patruus Alberti Nacht opidan. in
Eimoldeloiben (Endeleben) 489 (1317).
Theodericus quidam (in Leutentale) 158.
Titzell, Tyzel (in Obringen) 431 (1316).
434 (1316).
fratres: Heinemannus. Nicolaus.
soror: Elisabeth bekina.
Theodericus fratruelis Jacobi in Sulze 234.
— ]81 (1258).
Theodinus card. presb. s. Vitalis tit.
Vestine 34 (1177).
Theodoricus s. Theodericus.
8. Theodorus 34.
ecclesia Rome.
Theodorus $. Theodericus.
Tesniz, Thesnitz, Thesniz, Thesnitzensis
Wüst unterhalb des östlichen Endes
der Saalberge gegenüber Pforte 31. 60.
217. 329. 363.
pagus 217.
universitas rusticorum 217.
rustici eccl. Port.: Ekkehardus Win-
dishman et filii Heinricus, Herman-
nus, Theodericus. Everwinus. Fride-
ricus Cesar, Imperator et filii Conradus,
Gerhardus, Theodericus. Hartmannus,
Hertwicus, Jacobus fratres.
vinee, vinea Berchte, vinea Kulonis
216. 217.
Theschwitz, Thesquiz, Theswitz s. Tausch-
witz
Theutonicus s. Teutonicus.
Thicelo, Thiderich, Thidericus s. Theo-
dericus,.
Thiemo s. Thimo.
Thietmarus s. Ditmarus.
Thilmannus Papa civ. Nuenburg. 415.
Tylo pleb. in Quernforde 854 (1302).
Tilo de Amelungesdorf (Amsdorf) 354
(1802).
Tylo de Flolzhusen 259 (1276).
de Mersburg mil. 318 (1297).
-- puer de Querenvorde 176 (1257).
Thylo, Tylo de Rebeningen «. dgl. ( Röl-
lingen) mil. 210 (1267). 231 (1270). 261
(1277).
Tylo de Rusteleibin (Hossleben) mil. 261
(1277).
Thieme episc. Babenberg (Bamberg) 70
(1199).
Thimo prepos. Cicensis 6 A. (1146).
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Bron nnd de Coldizc 40 (1180). 42
— de Hogeniste (Hagenest) 292
(1291).
frater : Fridericus.
Thymo, Timo de Mertendorph 36
us), 50 (1188). 53.
Thiricus s. Theodericus.
Thizemannus de Bukewitz (Bocktwi:tz)
mil. 310 (1296). 329 (1300).
s. Thomas 56.
ecclesia in Merseburg.
Thomas card. presb. tit. Vestine 12 (1142).
— episc, Vratislav. (Breslau) 212 (1268).
Thoreida s. Treiden.
Threbere s. Trebra.
Thuchere, Thucheren, Thuchern s. Teu-
chern.
Thudo s. Dudo.
Thüringen: Thuringia, Turingis, Thu-
ringi, Thuringii 13. 19. 36. 38. 41. 51.
52. 54. 58. 59. 61. 63. 71. 74. 88. 97.
. 127. 130. 135. 136. 138.
. 151. 152. 178, 176. 177.
. 194. 198. 200. 201. 203.
. 232. 286. 243. 243.
. 268. 271. 281. 281.
. 292. 295. 299. 300.
. 912. 818. 316. 317.
. 881. 882. 345. 346.
. 981. 382. 389. 395.
. 420. 426. 428. 431.
. 458. 468. 469. 492.
. 516. 532. 536. 542.
. 563. 565. 568.
396.
482.
25. .
. 559. 556.
M orinti 41.
fontgravii, provinciales: Albertus (d.
Entartete). Fridericus (d. Ernsthafte).
Fridericus (d, FYeidige). Heinricus
(d. Erlauchte). Heinricus ( Raspe).
Hermannus (l.). Ludewicus (1li.). Lude-
wicus (IV.) Dietrich (Diezmann).
Theodericus (d. Weise).
tunsor lantgravtus: Theodericus ( Dtez-
mann).
prefectura et pax terre Thuringie 469.
prefecti et conservatores pacis: Ger-
lacus de Bruberg. Guntherus (XIII.)
com. de Svarzborch.
ministeriales: Bernolfus de Rude-
stete. Bertogus dap. de Slatheim.
Cunemundus de Varila. Cunemundus
de Scherinburck. Cunemundus de
Sundershusen, Heverherus de Wi-
zense. Eckehardus de Novo castro.
Egelolfus de Bendeleiben. Fridericus
de Drivordia. Heinricus de Bende-
leiben. Heinricus Creviz. Heinricus
de Drivordia. Hermannus camerar.
I. Namenregister,
de Vanre. Hermannus camerar. de
Vanre, Ludewicus de Husen. Otto
de Crebezenvelt. Rudolfus de Bende-
leiben. Wasmudus.
Thürungen: Dieringe D. mw. Kelbra 87.
Gevehardus de D.
Thüssdorf: Tusdorph, Tustorph D. wsw.
Eckartsberga 116, 126.
Thullestete s. Döllstädt.
Thundorf s. Donndorf.
Thune (4d. i. Cuno) de Tumpliez (Tümp-
ling) castell. in Kanbork 511 (1837).
Thungesbruchen s, Thaınsbrück.
Thuringeberc s. Dornburg.
Thuringi, Thuringia, Thuringii s. Thü-
Goslar?) 71.
prepositus: Ekkebertus.
Thuschwitz s. Tauschwitz.
Thusha rust. Polon. in Zirsnik 94.
Thushewiz, Thuswitz, 'l'huswiz s. Tausch-
witz.
Thuteleiben s. Teutleben.
Thutenbergk s. Tautenburg.
Thyetmarus s. Ditmarus.
Thylo s. Thilo.
Thyme 448.
Heinricus T.
Thytzell, Thyzel s. Theodericus.
Tiefurt: Divorte, Divorthe D. nö. Weimar
148. 183. 198. 878.
Heinricus marsc. de D.
Theodericus marsc, de D.
Henricus de D. civ. Wimar.
Tiemo s. Thimo.
Tieprandus minist. regni 19 (1147).
Tietinarestorph 50.
Trachbodo de T.
Tietmarus s, Ditmarus.
Typoldus dux Boemie 105 (1215).
lius:
ldus 105 (1215).
Tietpoldus inarchio (de Vohburg) 14
(1144).
Tilleda: Tullede D. n. Kyffhäuser 41.
Tilo s. Thilo.
Timo s. Thimo.
Tisene s, Theissen.
Titmarus s. Ditmarus.
Titzell s. Theodericus.
Tizene s. Theissen.
'Tollensis s. Toul.
Tonna: Tunna Mjl. Gráüfen- od. D. Bwrg-
Tonna n. Gotha 88. 172. 886 f. Vgl.
Velseke, Gleichen.
Geschichtsg.d.Pr.3. Bd. XXXIII.
709
Fridericus de T.
Lambert Graf v. T.
Lambertus com. de T.
Topf 527.
Vrowinus T. de Brantbach.
Topfstedt, Ob. od. Nd.: Dopstide D.
nw. Weissensee 26.
Topher 515.
Johannes T. conv. Port.
Tornau: Tornow JD. ó. Weissenfels 246.
Heino de T.
Tottleben: Totheleyben villa 2, wnw.
Tennstedt 488.
Toul: Tollensis 132.
episcopus: Rogerius.
Trachbodo de Tietinarestorph 50 (1183).
Tragarth: Trawart, Trawort villa D. 6.
erseburg 326. 487.
Traiectensis s. Utrecht.
trans aquam 97.
Theodericus t. a.
Trautechen: Druchin, Drutschin, Drut-
shin D. wsw. Pegaw 396. 507. 545.
Konrad von D. Ritter.
Hermannus de D. mil.
Otto .de D. nilitaris.
Trawart, Trawort s. Tragarth.
Trebere s, Trebra.
Trebnitz St. in Schlesien, ehem. Cisterz.-
Nonnenkloster 544. 546. 548. 540. 555.
555. 558.
- : Trebenuz D. nw. od. sw. Zeitz? 558.
Trebra, Ob.: Obertrebere, superior Tre-
bere villa D. sw, Sulsa 223. 224. 262.
268. 264. 264. 327.
ius patronatus ecclesie 224. 264.
plebanus 264.
presbyter: llenricus.
rustici 263.
molendinum 262, 264.
—, Nied. od. Ob.: Drebere, Threbere,
Trebere D. sw. Sulsa 158. 262. 285.
290. 301. 312. 327. 345. 367. 368. 369,
370. 371. 386. 387. 444. 460.
archipresbyter: Heinricus.
sacerdos: Heinricus.
plebani: Otto. Theodericus.
Marscalci de 7.: Gerhardus, Hen-
ricus, Henricus. Hermannus. Otto.
Rudolfus. Rudolfus,
Heinricus de D.
Lampertus de T.
Rudolffus de T.
Treffurt: Drivordia, Drivorthe, Driwrte
St. a. d. Werra sw. Mühlhausen 139.
139. 190. 232. 286.
Fridericus de D. minist. lantgr.
Fridericus sen. de
46
710
Fridericus de D. mil, (ob mit dem
vorigen sdent.?)
Heinricus de D. minist, lantgr.
Treiden: Thoreida 544.
Dietrich v. T., Abt v, Dünamünde.
Treverensis s. Trier.
Tribun, Tribune villa das spätere Dorf
Flenmingen sw. Naumburg 6A. 21.
28. 76. 79. 81, 85. Vgl. Flemmingen.
termini ville 76, 79. 85.
grangia de T. 81.
Albertus de T. mil.
Trier: Treverensis 10. 132.
archiepiscopi : Albero apost. sedis
legat. Theodericus.
Trogebach rivus in der G von
A ück ( Drehbach ? Otterbach ?) 183.
186, 195. 339,
Troistedt: Dratstete D. nw. Berkaa. d. Ilm
475. 4806,
Heinricus de D. scult. in Wyınar.
Tromsdorf : Trumesdorf D. o. Buttelstedt
148.
Trousche 431.
Hermannus T.
Troyse 442.
Hermannus T. conv. Port.
Truchtelef, qui servit abbati de Goceke
(Goseck) 50 (1183).
Trüdingen, Hohen-: Truhendingen D.
bei Heidenheim 1. Bayern 135.
Fridericus de T.
'Trumesdorf s. Tromsdorf.
de Trunco 295. 324.
Heinricus de T.
Truthson 452.
Heinricus Keller sive T. conv. Port.
Drutoinus, Drütwinus, Trutwinus can.
Nuenburg. 16 (1144). 21 (1153). 23
(1154). 30 (1168). 31 (1172).
Tuchern s. Teuchern.
Tuchin s, Taucha.
Tübingen: Tuingen 28.
Hugo palat. com, de T.
Tümpling: mplicz D.». Camburg 511.
hune de T. castell. in Kanbork.
Tuingen s, Tübingen.
Tuiz s. Droyssig.
Tulicowe s. Dölkau.
Tullede s. Tilleda.
Tullenstete,Tullestete, -stethe s. Döllstädt.
Tultewitz: Tulzwitz D. n. Camburg 255.
plebanus de T.
Tummelwitz s. Dumernich.
Tumplicz s. Tümpling.
Tunctorff, Tundorf, -dorff, -dorp, -dorph
8. Donndorf.
Tunna s. Tonna.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Tunzenhausen : Tunezenhusen, Tuntzen-
husen D. w. Sömmerda 488. 448. 481.
Rudolfus de T. castell. in Stusforde.
Turingia s. Thüringen.
Turz s. Droyssig.
Tuschwiz s. Tauschwitz.
Tusculanus 83.
: Nicholaus.
Tusdorph s. Thüssdorf.
Tuseleybin (statt Buseleybin ?) 822.
Heinricus de T, frat. Port., rect.
cur. in Vehre.
Tustorph s. Thüssdorf.
Tuswicz, -witz, -wiz, -wytz s. Tauschwitz.
Tutelebe, -leiben, -leybin, Tutheleiben s.
Teutleben.
Tutenberch, -berg, -bergk, -burg, Tuthen-
berg, Tutinberg s. Tautenburg.
Tuto s, Dudo.
Tutzeleuben (statt Kutzeleuben ?) 445.
Heinricus de T. conv. Port.
Tycel s. Theodericus.
Tylo s. Thilo.
Typoldus s, Tietpoldus.
Tytzell, Tyzel s. Theodericus.
Tzitz s. Zeitz.
U.
Ubelakker 206.
, Henricus U. rust. de Owerstete.
Uchtrichishusensis s. Ichtershausen,
Udalricus s. Ulricus,
Udegoz s. Audigast.
Udeiricus s. Ulricus.
Udelscalcus, Udenscalcus de Vizenburc
u. dgl. 64 (1195). 72 (1200).
Udestedt: Utstete D. nó. Erfurt 111.
Fridericus de U.
Udo, Udo, Öto, Uto (I.) episc. Nuenburg.
1 (1182). 2 (1188). 4. 6 A. 7. 10 (1140).
19 (1142). 14 (1144). 14 (1144). 17. 19
(1147). +20. 723. 729. T 81. 88. 40.
530(1145). 580(1145— 11496). 580(1146).
581 (1147). 581 (1147).
consanguinei: Bruno comes. Cun-
radus rex.
, Uto II. episc. Nuenburg. 29 (1168).
30 (1172). 82 (1174). 36 (1178). 40 (1178).
41 (1180). 44 (1182). + 78. 534 (1165).
584 (1166). 534 (1166). 584 (1166). 534
(1168?). 535 (1168). 585 (1169) 53
(c. 1169). 585 (1170). 585 (1171). 985
(1171), 586 (1172—-1181). 586 (1174).
587 (1182). 538 (1184). 589 (1185)
589 (1185).
— episc. Osnabruggensis 10 (1140)
I. Namenregieter.
Udo, Uto prepos. Cicensis 5. 6 A. 18.
Uto sac, in ozk (Goseck) 67 (1197).
Uettingen: Otingen $ im bayr. Ber. Heiden-
eld 109.
Bertoldus de O. can. Herbipol.
Uhistádt: Olstete D. sw. Orlamünde 195.
Conradus de O. mil. 1469.
Tbeodericus advocat. de O.
Ulricus electus Curiensis (Chur) 132 (1232)
Udelricus, Ulricus episc. Halberstad. 3
(1179). 64. T 86.
Ulricus de Koldiz «. dgl. can. Nuenbury.
277 (1988). 304 (1295). 304 (1295).
391 A. (1292), episc. Nuenburg. 387
(1805). 390 (1306). 391 (1306). 398
(1306). 395 (1307). 898 (1807). 399 A,
(1312). 401 (1308). 403 (1309). 406
(1309). 407 (1310). 408. 409 (1311).
409 (1811). 415 (1312). 417 (1312).
T 407. 468 A. 560 (1804). 561 (1307).
frater: Otto can. Cycensis.
- prepos. Nuenburg. 518 (1345).
— dec. Nuenburg. 396 (1307). 899 (1307).
408 (1810). 416 (1312). 416 (1312). 468
(1821?). 480 (1324). 507 (1333),
-— ean. Mersburg. 88 (1179). 51 (1184).
— (1296 Argentinensis (Strassburg) 122
-— Ce ie Kebera (Bibra) vicar. Nuenburg.
277 (1288).
--- de Botenstete «. dgl. (Buttelstedt) vicar.
Nuenburg. 391 (1306). 402 (1309). 416
(1312). 417 (1812).
— eapell. march. Misnensis 100 (1213).
-- notar. comit. de Orlemunde 444 (1318).
-- mag. hospital. Teuton, 63 (1195).
— cust. Hersfeld. 112 (1220). 113 (1220).
—- mon. 8. Georgii prope Nuenbork 389
(1306).
frater: Hermannus can. Nuenborg.
--- eom, de Lenheburch (Lenzburg) 28
(1162).
-- de Arnsberc 127 (1229).
-- de Ba igestete mil. cum pueris 142
(1242). Zweifelhaft, ob damit deni. :
-— de Bal te u. dgl. mil. 265.
1218). 74 (1287). 275 (1287).
f
t s. unter Con
de Balchstete.
Ulmanus de Balgestethe 495 (1327).
Verwandtschaft 8. unter Fridericus
de Balgestethe.
Ulrieus Bok, Hyrcus (de Gusowe) mil.
420 (1313). 487 (1327).
— dapif. de Burnis (Borna) 246 (1272).
—- Cnuvel 87 (1208).
— de Frideberg 129 (1231).
— de Gusowe (Geus«)
266
(1272).
m
Ulricus de Gusowe mil., castell. in Novo
castro 266 (1278).
Ulmannus de Gusowe 310 (1296).
frater : Hermannus
Ulricus de Gusowe mil. 393. 894 qd
Ulmannus de Gusowe «. dgl. mil., castel
in Schonenberg 357 (1302). 859 (1802).
361 (1302). 438 (1316).
Ulricus de Horeburch (Horburg) 38(1179).
51 (1184).
Hyrcus s, Ulricus Bok.
de Lichtenhain 494 (1327). 513 (1889).
— we Maltirz 201 (1265).
— de Mertindorf mil. 153 (1950). 167
, filii Ulrici 167.
Ulricus de Mincenberg (Münzenberg) 104
(1215).
Üdalricus Mutich, Mutizce 16 (1144).
Ulricus de Othelohisdorf (Ottendor/) 71
(1199).
Ulricus de Oulebe ( Asdeben) 96 (1211-—
1219).
— de Sangirhusen mil. 499 (1328).
(de Sangirhusen) di ve 499 (1328).
Ulrich von Schladebach 563 (1826).
Ulricus de Tullestete (Döllstädt) 95 (1210).
96 (1211—1219).
— Worm castrensis in Bodelstete ( Buttel-
stedt) 512. 518 (1839).
pater : Theodericus.
fratres: Conradus mil. Hermannus,
— de Zweine (Zweymen) mil. 327 (1299).
- - (in Mertindorf) 36 (1178). 58.
frater: Fridericus.
Ummelstede s. Hummelstedt.
Unrowe 181.
Conradus U.
Unstrut: Hunstruta, Unstrote, Unstrud,
Unstruht, Unstrut, Unstruta 46. 92,
127. 180. 189. 192. 2083. 207. 208. 210.
230. 818. 448.
flumen publicum 127.
vetus alveus fluvii iuxta Vher 189.
208. 207.
Uphusen s. Obhausen,
Urach: Urah St. in Württemberg 132.
Hegeno com. de U.
Urbach: Urbeche D. wó. Mühlhausen 96.
Reinboto de U.
Utenbach D, sosw. Osterfeld 559.
Vogtei und Gericht.
Utensberc, -berg s. Utzberg.
Utha uxor Bertoldi de Ruzehusen mil.
819 (1298).
Uto s. Udo.
Utrecht: Traiectensis 132.
electus : Otto.
46*
712
pisteto en Udestedt. Dow.
tzberg : Utensberc, - .w. Weimar
251. 484. berg
Henricus de U. mil.
Rudegerus de U. mil.
Uwniburc s. Owenburch.
uz der vizce, uß der wizze 431. 434.
Henrieus u. d. v.
W.
enheim.
nw. Leipzig 106.
Wagehem s Wan
Wahren: Warin
Heinricus de W.
Walbrunus (in Erfordia) 244,
filia: Gerdrudis begina.
Walchunus subdecan. Hersfeld. 112
(1220). 118 (1220).
Waldau: Waledale D. bei Bernburg 37.
sacerdos: Adelbertus.
Waldburg: Walpurg Schl. ö. Ravensburg
in Württemberg 132.
Eberardus dapif. de W.
Waldechen s. Wallichen.
Waldendorf, -dorp s. Wallendorf,
Waldesberg, -bergk, -berk (Ort Walsburg
w. Schleiz? Vgl. ' Lehnbuch Friedrichs
d. Strengen 601) 287. 874. 402.
Heinricus de W, can, Nuenburg.
Heinricus de W. mil.
Wnldevero abb. s. Burchardi in Wirze-
burch 109 (1217).
Waldichen s, Wallichen.
Waldsassen Mfl. i. d. bayr. Oberpfalz,
ehem. Cxisterz.- Kl. 540.
Abt (Eberhard ?).
Waledale s. Waldau.
Walkenried: Walkenrede, -rid, -ride,
-riet, -rith, Walkerid, Walkinride,
Walquereda, Walkeinredensis, Walken-
redensis, -ridensis, -riedensis D. nw.
Nordhausen, ehem. Cisterz.-Kl. 4. 8.
17. 21. 23. 89. 73, 84 A. 108 A. 110. 111.
112. 118. 143. 215. 216. 242. 249. 282.
283. 284. 285. 531. 587. 546, 552, 555.
557. 559.
abbas 143. 552.
' abbates : Bertold. Diethmarus, Dyth-
marus. Dithmarus, Fridericus. Hei-
denricus. Heinricus, Heinricus. Her-
mannus. Hermannus. Widikindus.
subprior : Marsilius.
monachi : Johannes cant. Johannes
de Alvelt. Lam
Wallendorf: Wal dorf, Waldendorp
villa D. ó. Merseburg 26. 27 A. 55. 56.
89. 231. 490.
ecclesia 55. 89.
Urkundenbuch dea Klosters Pforte.
patronus eccl. abbas s. Petri Mers-
burg. 89:
parrochia 281.
plebani, sacerdotes: — Hermannus,
Theodericus.
Wallichen : Waldechen, Waldichen villa
D. nw. Weimar 199. 200. 200. 224.
248. 252. 254. 272. 290. 562. 565.
ius patronatus ecclesie 254,
lebanus 254.
amilia Portensium 254.
magister curte: Heinricusconv. Port.
Walpurg s. Waldburg.
b., s. Walpurgis 158. 234. 864. 443. 481.
500. 528.
Mone s. Walpurgis Benedikt.-Non-
nenkl. in Arnstadt.
Walquereda s. Walkenried.
Walterius card. episc. Albanensis 34
(1177).
Walterus maior prepos. Magdeburg. 89
(1208).
--, Waltherus mag., prownotar. lantgr.
428 (1315). 432 (1316), prepos. Mys-
nensis 458 (1319).
Waltherus dec. Cicensis 80 (1205). 86
(1207).
— Misnensis mag., can. Magdeburg. 160
(1254).
Walterus cust. Nuenburg. 21 (1153). 23
(1154).
Waltherus capell. lantgr., can. Nuenburg.
418 (1312).
Walterus imper. aule protonotarius 93
(0209)
Waltherus quondam pleb. in Tenne-
stete 158 (1253). 162 (1254).
— Kerlinger lector ord. predicat. (Erford.)
520 (1845).
-- diac. in Gozk (Goseck) 67 (1197).
Waltherus mon. Port. 78 (1202).
— conv. Port. 134 (1286).
Walter Laienbruder in Pforte 540 (1195
119
— 1196).
Waltherus de Varila mil. 200 (1265).
filsus: Walterus.
gener: Henricus pinc. de Appolde.
Walterus (Sohn des vorigen) 200 (1265).
de Glytzburg (Gleissberg) 138 (1239).
Waltherus puer de Glizberg (Sohn des
vorigen) 189 (1239).
Walterus, Waltherus de Glizberg «. dgl.
279 (1289). 279 (1289). 300 (1288). 305
(1295). 325.
frater : Henricus.
famulus: Albertus Gensevur.
—, Waltherus de Golamisdorf (Golms-
dorf) 177 (1951).
I. Namenregister.
Walterus, Waltherus de Muchele (Mü-
cheln) 71 (1199). 72 (1200).
frater : Albertus.
Waltherus Riseneri cons. civ. Nuenburg.
400 (1308).
Walterus de Sc a Seipfe(Schüpf) pinc.93(1209).
Waltherus de W imare min.regni 26(1157).
civ. Erford.) 57 (1193).
W thman, Waltman 382. 389. 351.
Theodericus W. mil.
Wangen, Gr. od. Kl.: Wange, Wangen
D. sw. Nebra 55. 59. 72.
Godefridus de W.
Gozwinus de W.
W angenheim: W agehem D.n1.Gotha 116.
udewicus de W.
Warin s. Wahre
Warmund Abt von Pforte 539 (1180). 520
Warnherus s. Wernberus. (1195).
"^ Wartburg: Wartberc, -berck, -berg, -berk,
-perch, -perck castrum 249. 991. 299.
295. 313. 817. 319. 320. 332. 388. 347.
351. 395. 502. 565.
capella s, Egidiiin valleiuxta W. 502.
Warte, Warthe vermuthlich Wüstung
„Me Warthe** wsw. Laucha zwischen
Golzen u. Bibra 40. 42. 70. 77.
Hugo de W. can. Nuenburg.
Hugo de W.
Wartperch, - -perck s. Wartburg.
Wasmudus de Wizense ( Weissensee) 146
(1247). 176.
Rlü : Theodericus. Wilhelmus.
Waamodus civ. in Wizense 816 (1297).
frater: Wilhelmus notar. lantgrar.
Wasmudus forensis mag. (in Stusforde)
127 (1229).
— minist. Hersfeld., „qui se pro mini-
steriali lantgravii gerit“ 118 (1226).
Wasungen St. a. d. Werra 45.
Otto de W. can. Nuenburg.
Wecelshain s. Wetzelshain.
Wechmar JD. mnö. Ohrdruf (weniger
wahrscheinlich Wichmar D. sw. Cam-
burg) 286. 287. 460.
tto de W. mil.
Wechterswinkel: Wechterswekele, -wi-
kele, -winkele, Wechtirswinckel D. bei
Mellrichstadt, ehem. Benedikt.- Nonnen-
kl. s. Margarete 149. 149. 151. 152.
154. 158.
ecclesia 158.
prepositus et collegium 158.
prepositus 158.
prepositus: Siboto.
abbatissa et conventus 154.
abbatissa: Barbara? Berchta?
priorissa: Hedewigis.
718
collegium , conventus, sanctimoni-
ales 149. 149. 151. 152.
Fraternität mit Kl. Pforte 154.
Wedekyndus s. Widikindus.
Wedemar (ob Gr. od. Kl. Wiedemur sw.
Delitzsch ?) 187.
Conradus de W.
Weichau: Wichawe, Wicouge Gehóft im
Weichauthale 0. Naumburg 12. 18 A.
15. 16 A.
grangia 12.
Weida: Wida St. in Sachs.- Weimar 105.
182. 183.
Heinricus advocat. de W.
Heinricus advocat. de W.
Sophia advocat. de W.
Weideman, Weidemannus de Haldeke
857 (1302). 862, Henricus dict. Weyde-
man 360 (1302 Y.
pater : Hertwicus.
Weiden: Widen Wüstung iuxta Phiffel-
beche nw. Apolda 198. 340.
Weilrode : Wilenrode, Wilnrode D. wsw.
Sachsa 210. 282.
Cunradus de W. mil.
Weimar: Wimar, Wimare, Wimaria,
Wymar 26. 148. 186. 224. 246. 294.
378, 419. 421. 428. 441. 475. 485.
domini in W.: Fridericus et Her-
mannus com. de Orlamunde.
castrum 419. 475.
capellanus in casiro : Albertus.
scultetus : Heinricus Dratstete.
cives: Henricus de Divorte. Jo-
hannes Store.
Cunradus de Wimar (oder Vrimar ?)
Heinricus Kewil de W.
Heinricus de W.
Hermannus de W. mil.
Waltherus de W. minist. regni.
Witigo de W. conv. Port.
Weinick 57.
Heinricus W. civ. Erford. .
Weirchusin s. Würchhausen,
Weiso 109.
Marquardus W. camerar.
Weissenfels: Weissenfels, Wissemfela,
Wissenfels, -vels, Wissinvels, Wizen-
vels, Wizevels, Wizinvels 134. 154. 176.
186. 187. 188. 257. 329. 360. 372. 397.
400. 401. 402. 404. 405. 406. 413. 415.
428. 507. 516. 541. 565,
castrum 418.
Graf Dietrich v. W.
advocati, officiati lantgravii 516.
advocatus lanigravii: Fridericus.
villicus marchionis: Heinricus de
Kotzowe.
714
plebanus: Ludewicus.
cives: Bertramus de Merseburg.
Heinricus de Valva. Heinricus Soyke,
Soyko et filius. Johannes fil. Gozwini.
Wolfhardus.
Albertus de W.
Burchardus de W.
Conradus de W. mil.
Heinricus de W.
Manegoldus de W.
Johannes T W. civ. Nuenburg.
Petrus de W. frat, Port.
Weissensee : Wisense, -sehe, Wissense,
-sehe, Wissenze, Wizense, Wizzense,
Wysenze, Wyssensehe, W yszinse St. im
R. B. Erfurt 130.142. 146. 176. 190. 208.
204. 207. 208. 269. 281. 282. 313 A.
316. 319. 320. 391. 416. 417. 464. 478.
479. 481. 490. 494. 516. 520.
" advocati, officiati lantgravii 516.
magistri — forenses : einrieus de
Sumeringen mil. Johannes de Sprech,
Spret. Ludewicus de Husen mil.
civi8 : Wasmodus.
Bertoldus de W.
Everherus de W. mil.
Fridericus de W. mon. Port.
Heinricus de W. vicar. Nuenburg.
Nicolaus de W, civ. Erford.
Theodericus Meys de W. mil.
Wasmudus de W.
Wilhelmus de W. notar. lantgravii.
Weitha s. Wethau,
Weize, Weysse, Weyze 371. 434. 497.
926. 521,
Conradus, Cunat W.
Eckarsberge.
Welewiz s. Weltwitz.
Welfo (VI.) dux 28 (1162).
Weltwitz: Welewiz D.sö. Neustadt a. d.
Orla 195.
Heinricus de W.
Wencendorf s.. Wenzendorf,
Wenczlawa Gemahlin des Herz. Boles-
law I. v. Schlesien 531.
Wendingen 376 A.
Johannes de W. olim abb. Port.
Wenemarus s, Winemarus,
Weninge 485.
Theodericus W.
Wennemarus s. Winemarus.
Wentzendorff s. Wenzendorf.
8. Wenzel 560.
Kirche in Naumburg.
Wenzendorf : Wencendorf, Wentzendorff,
Wenzendorf, -dorff, Wincedorp, Win-
cendorp, -dorph villa wüst unterhalb
cognom.
Scharoch.
castell. in
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Kösen auf dem linken Saalufer 39 A.
61. 62 A. 62. 683. 81. 92. 99. 100. 144 A.
281. 291.
grangia 81. 92.
vinee 92.
molendinum 92.
retentaculum aque 39 A.
pons 281, 291.
magister pontis: Johannes.
Werben: Werbene, Wirbene eines der
Dörfer Burg-, Mark-, Rescharts- und
Tagewerben n. u. sw. Weissenfels 42.
44. 49. 50. 58. 59. 63. 72. 75.
Karlo de W,
Heinricus de W.
Meinherus buregrav. de W., prefect.
Miesn.
Tammo de W.
Theodericus com. de W.
Werda s. Donauwörth.
Werder: Werdere G. bei
160. 487.
Conradus de W. mil.
Gerhardus de W.
Werengeshusen, Weringeshusen, Werin-
ishusen, Weringishug s. Wernings-
ausen.
Wernadus abb. de Balgestete (statt
Ballenstete) 107 (1216).
Wernerus archiepisc. Magunt. 214 (1268).
Wernherus prepos. Halberstad. 87 (1208).
-- dec. Magdeburg. (?) 160 (1254).
Wirnherus dec. Cycensis 507 (1338).
Wernerus de Kirchberg vicedom. Magde-
burg. 160A.
Wernherus de Sconewalde can. Magde-
burg. 89 (1208),
-- can. in Sulze 52 (1186).
— de Heylingistad vicar. s.
(Erford.) 520 (1345).
— pleb. in Buch 448 (1318).
Wernerus, Wemrnherus abb. Hersfeld.
144 (1244). 155 (1251). 156 (1252). 162
(1255). 163 (1255). 164 (1255). 166
(1955). 168 (1255). 178 (1256) 174
(1256).
carnalis pater: Wernherus frat.
Hersfeld.
Wernherus abb. s. Petri Mersburg. 228
(1269). 231 (1270).
— prior in Aldenburg (Merseburg) 56
(1191).
— presb. des Kl. Bosan 1 vgl 529 (1185).
- subdiac. des Kl. Bosau 1 ug. 529 (1185).
- frat, (mon.?; Hersfeld, quondam com.
de Guntenberc 144 (1244).
Wernerus de Nusezzen mon. Port. 515
(1843).
‚Merseburg
Marie
I. Namenregister.
Wernberus frat. (Hersfeld.), carnalis
pater Wernheri abb. Hersfeld. 144
(1244).
Wernerus, Wernherus frat., conv. Port.
188 (1261) 196 (1264). 238 (1271).
254 (1274). 262 (1277). Damit wohl
tdent. adiutor cellerarii 210 (1267). 239
(1271), cellerarius (?) 251 (1273).
Wernherus grangiarius (frat. Port.) 90
(c. 1220).
— de Aprolde mil. 289 (1291).
— de Appolde 431 (1316). 434 (1316).
Wernerus de Bolandia imper, aule dapif.
132 (1234).
—, Wernherus de Burgelino u. dgl. mil.
138 (1239). 140 (1239).
—, Wirnherus Curcewrunt «. dgl. castell.
in Rutele ogbeeh rg 366 (1303). 366
(1303). 418 (1313)
Wernherus Hoiken (Erford.?) 157.
fratres: Cunradus Ratsac. civ. Erford.
Cunradus. Heinricus,
— deOthemurich villa marsc. [archilepisc.
Magdeburg. 38 (1179).
Berner v. er , Wernherus de
Schidengen «. dgi. (Scheidungen) mil.
318 (1298). 322 (1299). 328 (c. 1299).
349 (1801). 375 (1304).
Wernerus, Wernherus de Stechowe 48
(1181). 48.
fratres: Heinricus de Bt. Gerardus
Valco.
Wernherusde Wirichusen ( Würchhausen)
145 (1244). 177 (1257).
fratres: Theodericus et
— de Wirichusen 145 (1244). 177 (1257).
Miri advocat. de Halverstat 25
1157
Bernherus (civ. Erford.) 57 (1193).
Wernherus marsc., minist. Magdeburg.
64 (1196), wohl ident, mit Wernherus
de Othemurich.
— oicultet. lantgravii in Ekkehardesberg
3
Wernerus, Wernherus (in Aldenburc bei
Naumburg) 53. 60. 68.
Wernherus 98.
fius: Cunradus burg. Erford.
Werngeahusen s. Werningshausen.
Wen leybin s. Werningsleben.
onis 352.
Sifridus W. de Helderungen.
bei ent Werengeshusen , We-
baje usen, Weringishusen, Weringie-
Werngeshusen, Weryngishusen
villa D. sw, Weissensee 155. 167. 169.
171. 174. 175. 180. 181. 322. 463. 465.
414. 476. 478. 479. 485. 520. 521.528.
715
villa monasterii Hersfeld. 155.
ecclesia 180.
plebanus, der pherrer 180. 520.
plebanus: Otto
Cunegundis de W.
Fridericus de W. rector. cur. in
Borsindorff.
Gunther Wetel von W.
Heinricus de W.
Hermannus de W,
Theodericus de W.
Theodericus de W. armiger.
Werningsleben : Werngeeleybin D. s, Er-
furi 419.
Theodericus molendinarius de W,
Werno de Tulicowe (Dolkau) 141 (1242).
Wertheim: Werthem St. a. Main ın
Baden 601.
Poppo com. de W.
Werther, Gr, u. Kl.: Werthere D. sw.
Nordhausen 269.
Theodericus de W, mil. |
Weryngishusen s. Werningshausen.
Westerhausen : Westerhusen D. bei Qued-
Hermannus W.
Weta s, Wethau,
Wetel (Wecel?) 520.
Gunther W. von Weringishusen.
Wethau: Weta, Wetha fluvius rechter
Nebenfl. der Saale unterhalb Naumburg
36. 158. 167.
—: Weitha, Weta, Wetha, Wetta villa
D. osó. Naumburg 49. 70. 77. 80. 86.
100. 188. 188 ris 246. 298. 408. 417.
417. 517.
vinea 188. 298.
Heidenricus, Heindenricus | de W.
Heindenricus fratres.
Henricus de W. can. Nuenburg.
ur: DM itin St. 0. d. Saale 37. 49.
us de
olphus de W. | fratres.
Wetze hayn: Wecelshain Wüstung zw.
Heldrungen u. Reinsdorf ( Dobenecker)
plebanus: Heinricus. (414.
Weydeman s. Weideman.
Weysase, Weyze s. Weisse.
Wezelinus de Salburg 124 (1227).
Witelo dec. de s. Severo Erford. 98 (1212).
— abb. de Monte s. Petri Erford. 98
(1212). 110 (1219). 11211220) 113 (1220).
Wicelo, Withelo abb. de Valle b. Georii
283 (1289). 558 (1293).
Widelo capell. Hersfeld, 46 (1182).
Witelo de Dornburg 806 (1295).
716
Widelo de Grizeim minist. Hersfeld, 46
(1182).
Wezelo de Mila 286 (1290).
frater: Hermannus.
Wicelo mil, 356 (1302).
Wicelonis 467.
Hermannus W. castell. in Dornburg.
Wi s. Wiehe.
Wicelo 8. Wezelo.
Wichardus can. Merseburg. 106 (1216).
Wikardus presb. d. Kl. Bosau 1 vgl. 529
(1185).
— frat, Port., mag. curie Borsendorf 245.
246 (1272).
Wichawe s, Weichau.
Wichekindus,Wichikindus s. Widekindus.
Wichmannus, Wicmanus, Wigmannus
episc. Nuenburg. 20. 21 (1153). 22. 23
(1154). 532 (1151). 533 (1154), archie-
pisc. Magdeburg. 25 (1157). 26 (1157).
29 (1168). 40 (1180). 41 (1180). 42.
Wichnandus, Wicnandus de Buch 40
(1180). 42 (1180).
Wickerstedt: Wickerstete, -steth, Wiker-
stete, -stethe D. nnó. Apolda 22. 268.
367. 368. 370. 490. 533 A.
Bertoldus de W.
Heinemannus de W.
Tammo de W. mil.
Wicmanus s. Wichmannus.
Wienandus s. Wichnandus.
Wicouge s. Weichau.
Wida s. Weida.
Witego episc. Misnensis 267. 268 (1279).
557 (1279).
Wythigo episc. Nuenburg. 517 (1345).
Witego prepos. s. Crucis in Northusen
197 (1264). 201 (1265).
— can. & Marie Erford. 162 (1254).
Witigo cellerar. (Port.?) 279 (1289).
de Wymar conv. Port. 441 (1318).
Widego de Kyrchberg 74 (1208).
Witego de Denstete 148 (1250).
— propinquus Henrici Cloz 414 (1312).
Witegonis 244.
Bertoldus W. cons. Erford.
Widekindus abb. in Valle s. (Georgii 63
(1195).
Widikindus abb. in Walkenriet 72 (1202),
Wedekyndus pleb. in Otmanshusen 514
(1342).
Wichekindus, Wichikindus, Witkindus
de Thalheim 477 (1324).
Widelinesbach s. Wittelsbach.
Widelo s. Wezelo.
Wideloldus frat. in Aldenburg (Merse-
burg) 56 (1191).
Widen s. Weiden.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Wideroldus abb de Gozk (Goseck) 66.
67 (1197).
Widikindus s. Widekindus.
Wiehe: Wi, Wie, Wige, Wiha, Wihe,
Wy, Wye, Wyhe, Wyensis civitas St.
im Kr. Eckartsberga 26. 46. 136. 146.
230. 281. 232. 233. 289. 316. 318. 375.
411. 419. 423. 425. 426. 433. 435. 486.
Vgl. Rabenswald.
comites: Albertus. Albertus. Bertol-
dus. Fridericus.
viceplebanus: Christianus.
cives: Bertoldus Wiman. Conradus
Magister. Cunradt Schwartz. Harth-
mudus. Heinricus Beiol. Heinricus
de Tundorff. Hermannus Ovis. Jo-
hannes Scultetus.
Judei 425. 428.
Judeus: Abraham.
moneta 419.
Cunradus mil. de W. dict. Burnere.
Hermannus mil. de W. dict. Schobr
Heinricus de W. conv. Port.
Wigmannus s. Wichmannus.
Wiha, Wihe s. Wiehe.
Wikardus s. Wichardus.
Wikerstete, -stethe s. Wickerstedt.
Wikerus de Sultze civ. Nuenburg. 480
(1824).
Wil. Abt von Buch 554 (1260).
Wilbernus (statt Winemarus) abb. Port.
546 (1215).
Wilden 353.
Sifridus W. mil. '
Wildenborn : Wildenburn Rg. ssö. Zeit:
310.
Hermannus de W. mil.
Wildendorp 136.
Cunradus de W.
Wildenfels: Wildenvels St. só. Zwickau
119. 122. 123.
Jutta de W. nob. matrona.
Wilenrode s, Weilrode.
Guillelmus card. episc. Portuensis et s.
Rufine 34 (1177).
Wilhelmus capell. episc. Halberstad. 87
1208
(
—, Willehelmus de Wissenze «. dgl. notar.
lantgravii 313 (1297). 816 11297). 319
(1298). 320 (1298). 332 (1300). 333
(1300). 347 (1301). 351 (1301).
frater: Wasmodus civ. in Wizense.
Wilhelm Abt von Bildhausen 549 (1225).
Wilhelmus prepos. de Horinberc (Horn-
burg) 64 (1196).
- prior Port, 162 (1254).
_- Romanorum rex 150 (1250). 163 (1255).
Willehelmus palat. com.(de Reno)10(1140).
I. Namenregister.
Wilhelmus fil. Wasmudi de Wizense 146
1247).
Willa uxor Brunonis comitis 7.
Willehelmus s, Wilhelmus.
Willerstedt: Willerstede , -stete, -stethe
D. só. Buttskidt 88. 198. 251. 277.
288. 289, 304. 804. 351. 392. 464,
lebanus: Herboldus.
ithmarus de W. can, Nuenburg.
—- de W. frat, Hertwici.
— de W. mil.
-- de W. sen. mil.
- de W. (Sohn des vor.)
- de W, iun,
Hertwicus de W.
Wilnrode s. Weilrode.
Wilsdorf: Wolfingesdorf, -torf, -torff,
Wolfingisdorf villa D. nw. Naumburg
282. 306. 307. 811.
Wiltersleyben s. Binderrleben.
Wiltorff 467.
Thicelo W. castell. in Dornburg.
Wiman 375.
Bertoldus W. civ. in Wie.
Wimar, Wimare, Wimaria s. Weimar.
Wimmelburg: Wimedeburch D. n, Eis-
leben, ehem. Benedikt.- Kl. 64.
abbas: Hermannus.
Wincedorp, Wincendorp, -dorph s. Wen-
zendorf.
Windesman,Windischeman, Windishman,
Wyndisman 217. 218. 420. 520.
Ekkehardus W. rust. in Thesniz.
Fridericus W. civ. Mersburg.
Gunther W.
Windoldus can. Mersburg. 51 (1184).
55 (1191).
Windolf Abt von Pegau 531 (1150).
Winecke, Wineke (welleicht Wüstung n.
Camburg oder bei Osterfeld; vgl. Lehn-
buch Friedrichs d. Strengen 96. 534.
605) 303. 372. 388.
Fridericus de W, castell. in Ostervelt.
Wenemarus, Wennemarus, Wineinarus,
Winmarus, Winnemarus abb. Port.
70 (1199). 73 (1202). 80 (1205). 90
(c. 1220). 91 A. (12271. 94 (1210). 105
(1215). 111 (1220). 119 (1226). 133
(1234), constitutus coram Friderico Il.
imperatore 135 (1286). 541 (1196—
1204). 541 (1196). 541 (1197) — Withe-
mar (!) 512 (1199) — 542 (c. 1200).
54411203). 545 (1209). 545 (1210). 545
(1211). 546. 546 (1215) — Wilbernus (!)
546 (1215) — 547 (1217). 548 (1218).
548 (1218). 549 (1225). 549 (1225).
550 (1225). 551 (1228). 552 (1294).
X. Kal. (Oct.) Deposicio Winmari
717
abbatis in Porta. Calend. Pegav. bei
Mencke, Script. rer. Germ. II, 144.
Wenemarus abb. in Dunemunde 191
(1263).
— , Winemarus prior Port. 187 (1260),
188 (1261). 190 (1268).
— , Winemarus cellerar. (mon.) Port. 278
(1286). 282. 557 (1282).
—, Winemarus infirmar. monachorum,
mon. Port. 199 (1965). 216. 217.
Winemarus mag.vini, frat. Port. 188(1261).
— notar. abbatis, mon. Port. 150 (1250).
Wenemarus, Winemarus portar., mon.
Port. 212 (1268). 247 (1273). 251 (1273).
268 (1277).
Winemarus mon. Port. 159 (1253). 171
(1255).
— frat. Port. 162(1254). 167 (1255). 169
(1255). 175 (1256). 180 (1257).
Winkel: Winkele D. ö. Allstedt 292.
Christianus de W. mil., castell. in
Rutleibesberg.
Winmarus, Winnemarus s. Winemarus.
Winterstetten: Winterstete, Wintherstet
D.bei Leutkirch in Württemberg 182.135.
Conradus pinc, de W.
Wipera s. Wippra.
Wipertus mag., can. Mersburg. 38 (1179).
Wippra: Wipera, Wippere Fi, n. Sanger-
hausen 25. 21. 72.
Albertus de W.
Cono de W.
Wirbene s. Werben.
Wirceburg s. Würzburg.
Wirchusen, Wirechusen, Wirichusen 8.
W ürchhausen.
Wirieus prior Cellensis 201 (1265).
— de Kirchberg 187 (1288).
Wirnherus s. Wernerus.
Wirteneberch s. Württemberg.
Wirzeburch, -burg, -burgensis s. Würz-
Wischeraven 16 A. 218. [burg.
Fridericus W.
Wischerode D. n. Eckartsberga und
Wüstung bei Teuchern 16 A.
Wisense, -sehe s. Weissensee.
Wisgeraba, Wiskerabin, Wisseraben
grangia cum inolendino( Wüs Krop-
pen ö. Naumburg?) 12. 15. 16 A. Vgl.
Lüttich in Mittel. d. V. f. Erdkunde
1895, S. 99f.
Wissemfels s, Weissenfels.
Wissenburg s. Vitzenburg.
Wissenfels, -vels s. Weissenfels.
Wissense, -sehe. -ze s. Weissensee.
Winseraben s. Wisgeraba.
Wissinvels s. Weissenfels.
Witego s. Widego.
718
Witelebus, Withelib prior Port. 82 (1174).
Witelo s, Wezelo. [538 (1183).
Witerde s. Witterda.
Withelib s. Witelebus,
Withelo s, Wezelo.
Withemar (statt Winemar) Abt von Pforte
Witigo s. Widego. [542 (1199).
Witin s. Wettin.
Witirde s. Witterda.
Witkindus s. Widekindus.
Wittelsbach : Widelinesbach 25, 27.
Otto palat. de W.
Witterda: Witerde, Witirde D. sw. Er-
furt 430. 460.
Albertus de W. mil.
Witto scultetus (in Orlamunde?) 202
(1266).
Witzleben: Wizelebin D, sw. Kranıch-
feld 494.
Henricus de W. mon. Port.
Wizcio s. Huwicio.
Wizelebin s. Witzleben.
Wizenburg s. Vitzenburg.
Wizenkirken 140.
Heinricus de W,
Wizense s. Weissensee.
Wizenvele, Wizevels, Wizinvels s. Weissen-
Wizzense s. Weissensee.
Wladislaw II. Herz. von Schlesien 530.
Gemahlın: 1. Agnes. Halbschw. d.
Kón. Konrad III. 2. Cristina Tocht.
Albrechts d. Bären (?).
Sohn: Boleslaw I. Herz. von Schlesien.
Wlodizlaus dux de Calis 93 (1210;.
Wlemingen s. Flemmingen.
Wlfcherue s. Wolferus,
Wlfisborn s. Wohlsborn.
Wlodizlaus s. Wladizlaus.
Wölkau: Wolkowe JD. 0. Merseburg 246.
266. 274. 275. 297. 299. 308.
Petrus de W. mil, castell. in Novo
castro.
Wohlmirstedt : Wolmerstete, Wolmirstete
D. osó. Wiehe 150. 230, 238.
plebiscitum 230.
us (?): Hermannus,
Theodericus de W.
Wohlsborn: Wifisborn, Wolfesborne,
„olvesburnen D. n. Weimar 256. 289.
Johannes de W. scriptor vicedom.
de Appolde.
Johannes de W. mil.
Wolfardus s. Wolfhardus.
Wolfdiz s. Wolftitz.
Wolfenbüttel: Wolfterbutel 135.
Gunzelinus de W.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
Wifcherus patriarcha Aquilegensis 93
(1209).
Wolferus episc. Pataviensis 75 (1203).
— de Bibera mil, castell. in Hesillere
(Burghessler) 288 (1271).
-- (in Eberstete) 223 (1269).
Wolfesberg s. Wolfsberg.
Wolfesborne se. Wohlsborn.
Wolffearmus quidam 22 (1153- 1160).
conmiuz: Lucia.
Wolphardus prepos. s. Mauricii Nuen-
burg: 523 (1347). 524 (1847).
— pleb. in Rutelisbergk (Rudelsburg)
892 (1292).
Wolfardus, Wolfhardus civ. in Wizenvels
348 (1301). 360 (1802). 872 (1304).
Wolfingesdorf, -torf, -torff, Wolfingis-
dorf s. Wilsdorf.
Wolfinus, Wulfinus de Gosteliz, Gostenez
(Góssnitz) 50 (1188). 55 (1190).
— de Luberzitz (Löberschütz) 124 (1227).
Wolframus sac., can. Üchtrichishusensis
82 (1174), Propst von Ichtershausen
538. 539 (1190).
Wolfsberg : Wolfesberg D. osó. Stolberg 71.
Cunradus de W.
Wolfterbutel s. Wolfenbüttel.
Wolftitz: Wolfdiz, Wolftizc D. nó. Alten-
burg 168. 257.
Meinhardus burgrav. dict. de W, mil.
Theodericus de W,
Wolkmarus s. Volcmarus,
Wolkowe s. Wölkau.
Wolmeritz, Wolmeriz villa (ob Wonnitz
80. Camburg?) 140. 141A. 255.
Wolmerstete, Wolmirstete s. Wohlmir-
Wolphardus s. Wolfhardus. [stedt.
Wolquinus s. Volquinus.
Wolvesburnen s. Wohlsborn.
Wonnitz: Wunicz, Wunnicz D. so. Cam-
burg 141 A. Vgl. Wolmeritz.
Worbestede s. Wormstedt.
Worbis;: Worbiz, Wrbiz 172.
Bertoldus de W.
Otto de W.
Worm, Wrm 246. 431. 434. 493. 512.
Cunradus W.
Conradus W, castell.
Conradus W. mil. castrens.
Hermannus W. castell.
Hermannus W. castrens,
Theodericus, Thytzell W. castell.
Ulricus W. castrens.
Wormestete s. Wormstedt.
Worms: Wormacia, Wormacensis, -cien-
Bie, -tiensis 10. 14. 132.
episcopi : Bucco, Heinricus.
amm
'030180930q U
1. Namenregister. -
Wormstedt: Worbestede, Wormestete,
Wrmestete, Wurmestet D. ö. Apolda
40. 42. 178. 441.
Heinricus de W. (zwei verschiedene)
Reinherus de W.
Wratislavia, Wratizlaviensis s. Breslau.
Wrbiz s. Worbis.
Wrm s. Worm.
Wrmestete s. Wormstedt.
Wrotizlavia s. Breslau.
Wsteveld s. Wustevelt.
Wstinhain s. Wustinhain.
Würchhausen: Weirchusin, Wirchusen,
Wirechusen, Wirichusen D. ssw. Cam-
burg 40.42. 67. 145. 177. 857. 359. 361.
Cunradus de W. castell. in Ge-
bichenstein.
Heinricus de W.
Johannes de W. mil.
Theodericus de W.
Wernberus de W. (zwet verschiedene)
Württemberg: Wirteneberch 98.
Hartmannus com, de W.
Würzburg: ^ Erbipolis, ^ Herbipolis,
Wirceburg, Wirzeburch, -burg, Her-
bipolensis, Wirzebur, 14. 77. 100.
108. 109. 122. 124. 132.149. 152. 158. 402.
ecclesia 547. [547.
dioecesis 152. 158.
episcopi: Embrico. Hermannue. Otto.
notarius episcopi: Hermannus.
camerarius: Marquardus Weiso.
dapifer : Heinricus.
Pepe Heinricus.
Albertus.
repost fang aardus. Otto can.
Nuenburg. Otto prepos. Novi mona-
aterii.
decanus: Arnoldus.
capitulum ecclesie 149. )
canonici: Adolfus portenarius. Al-
bertus de Zabelstein. Arnoldus in
Oneldesbach prepos. Arnoldus came-
rari. Bertoldus de Otingen. Cun-
radus de Kulenberch. Cunradus de
Ratersheim. Cono maior pleb. Degen-
hardus mag. Erkenbertus in Moebach
prepos. Gothefridus in Mukkenstad
prepos. Gothefridus de Sweigere.
Heinricus cust. Iringus cant. Poppo
scol.Poppo de Osternach Salomon mag.
Novum monasterium (Stift Neumünster)
109.
prepositus : Otto maior prepos.
Hoge (Stift Haug) 122.
prepositus: Degenhardus mag.
s. Burchardi 109.
abbas: Waldevero.
719
8. Stephani 109.
: Gothefridus.
Cunradus de W.
Vulbern Prior von Pforte 541 (1196).
Wulbernus Mönch in Pforte (?) 588 (1183).
Wulfinus s. Wolfinus.
Wunicz, Wunnicz s. Wonnitz.
Wurmestet s. Wormstedt.
Wurtzendorff, Weinberg daselbst 143.
Wsteveld, -velt, Wustevelt 460. 463. 464.
Bertoldus W. armiger. [465,
Bertholdus W. civ. Erfford.
Wstinhain, Wustinhain villa Wüstung
nw. Schkölen 302. 808.
rustici; Albertus Magister. Albertus.
Conradus. Heinricus. Heinricus.
Wy, Wye, Wyensis, Wyhe s. Wiehe.
Wymar s. Weimar.
W yndisman s. Windeaman.
Wysenze, Wyssensehe, Wyezinse 8.
Weissensee.
Wythigo s. Widego.
Z.
vgl. C.
Zabelstein R. im bayr. Bes. Gerolds-
hofen 109.
Albertus de Z. can. Wirceburg.
Zacharia uxor Hermanni mil de Wie
dict. Schobr 280 (1270).
fli: Heidenricus. Heinricus, Her-
mannus.
Zaekwar:; Cebecur, -kur, Czebekur, Zeb-
cur, -kur, Zebecur, -kur villa D. w.
Kösen 142. 273. 274. 276. 278. 280.
285. 295. 311. 344. 344. 345. 352. 387.
senior ville 844. [467. 468.
ius advocatie 285. 311. 34b.
Zaglitz: Zouleze, Zoulice Wüstung 0.
furt 19. 337.
Zanchenberch s. Zangenberg.
Zane 202,
Theodericus Z.
Zangenberg : Zanchenberch, Zangenburg
D. n. Zeitz 75. 144.
Heidenricus de Z. can. Numburg.
Heindenricus de Z.minist.Nuenbur.
Zazernei ,-ney (verschrieben Lazernei) 272
Hermannus Z. mil.
Zbramirus rust. (?) Polon. 94.
Zcenmark 9501.
Gotfridus Z. de Ciez cler. et publ.
Zcolin s. Schkölen. [notar.
Zcophifichim 460,
Theodericus Z.
Zeorluppe 3. Schkorlop.
Zebcur, -kur, Zebecur, -kur s. Zaekwar.
120
Zecowo locus Polon. (Siekowo) 94.
Zedluta rust. Polon. in Zirenik 94,
Zeitz: Cice, Cicz, Ciza, Cize, Cyce, Cyze,
Tzitz, Ziza, Cicensie, Cizensis, Cy-
censis, Cyczensis, Cyzensis, Zicensis,
Zycensis 5. 6 A. 8. 18. 22. 31. 70.77.
80. 86. 144. 168. 190. 208. 207. 304.
304. 310. 314. 321. 850. 357. 359. 887.
387. 390. 396. 399. 400. 404. 405. 406.
408. 409. 409. 412. 415. 416. 417. 448.
461. 501. 507. 530. 531. 531. 588. 585,
538, 589. 541. 559. 568.
castrum episcopi 409.
Domherrenstift 531,
ecclesia 8.
eposili: — Arnoldus.
eroldus, Thimo. Uto.
decani: Bermarus. Heinricus. Wal-
therus, Wirnherus.
canontei : Alexander scol. Cunradus
de Hallis. Conradus scol. Fridericus
de Magdeburgk. Hartmannus. Hein-
ricus. Henricus. Heinricus de Isen-
berg. Johannes de Gozerstete notar.,
rotonotar. episc. Otto de Colditz.
etrus scriptor. Sifridus.
vicarius: Nycolaus.
Stiftsvogt 535. [mil.
burgrauus: Meinhardus de Wolftizc
8. Stephani (regul. Chorherren und
Benedikt.-Nonnen) 70. 77. 86, 531.
533. 538. 539.
prepositi : Cunradus. Johannes,
cives: Heinricus camerarii, Hein-
ricus, Henemannus camerarius, Hein-
ricus, Heynemannus de (iythen.
Petrus de Gysingen scultetus.
Albertus de C. conv. Port.
Gerhardus de C. civ. Nuenburg.
Gotfridus Zcenmark de C. cler. et
publ. notar.
Hinricus de T. sac. (Port.):
Zelezen s. Selze.
Zelis rust. Polon. 94.
Zeutzsch : Scuhz D.ssw.Orlamünde70.889.
Zhabestorp (vermuthlich Wüstung Zaas-
dorf bei Runstedt sw. Merseburg) A81.
Johannes de Z.
Zicensis s, Zeitz.
Ziegenrück: Cigenroke, Cygenruke 182.
186. 187. 195. 526.
castrum 187. 195.
plebanus: Hermannus.
molendinum 182. 186. 187. 195. 526.
Zimmern: Cymern, Cymmern, Zimmern
D. w. Wemur oder D. w. Dornburg
267. 272. 476. 562.
Heinricus,
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
plebanus de superiori eccl: Theo-
dericus.
Eckelin v. Z. Bürger in Erfurt.
Gotfridus de 2.
Guntherus de C.
Hugo de C. civ. Erford.
Hugo v. Z. Bürger in Erfurt.
Ludewicus de Z.
Petrus de Z.
Zirsnici, Zirsnik locus Polon. (Dzietr-
znikt) 94
Ziza s. Zeitz.
Zlauco can. Mersburg. 228 (1269).
Zlavosovici rust. Polon. mellifex 94.
Zlesia s. Schlesien.
Zmolensis, Zmolne, Zmolnensis, Zmul-
nensis s. Schmólln.
Zolnere 256.
Fridericus Z.
Zoph 474. 476.
Theodericus 7.
Zopphen, dictus 465 (1320).
Zorbau : Zorbaw,Zurbowe D. n. Mücheln
106. 805.
viceplebanus : Theodericus.
Herbordus de Z. pinc.
Merseburg.
Zottelstedt: Zotenstete D. nnıw. Apolda
Daniel de 7. mil. [261.
Zouleze, Zoulice s. Zaglitz.
Zremensis provintia (Schrimm) 94.
Zechocher, Gr. od. Kl.: Schocher D. tc.
Leipzig 281. .
Fridericus de 8.
Zscomelin villa Polon. (Skromlin) 94.
Ztrele s, Strehla.
Zudemaspe 187 A. Vgl. Asp.
Zuecen s. Zwützen.
Zuegome, Zueine s. Zweymen.
Zurbowe s. Zorbau.
Zurtowe 8. Schortan.
Zvan rust, Polon. 94.
Zvantos rust. Polon. in Dominiz 94.
Zwützen: Zuecen D. nó. Jena 178. 551.
Brüder vom deutschen Hause 557.
Heidenricus de Z.
episc.
Zweymen: ene, Zuegome, Zueine,
Zweine D. ö. Merseburg 38. 51. 188. 327.
Burchardus de Z.
Carolus de Z.
Heinricus de Z.
Ulricus de Z. mil,
Zwenkau St. s. Leipzig 568. 568.
Forst bei Z.
Zweten (Zwätzen ?) 410.
Conradus de 7.
Zycensis s. Zeitz.
U. Sachregister und Glossar.
A.
abbatia (Amt) 23.
- (= abbas) 25.
(= Kloster) 12. 49. 58. 63.
abiurare monasterium 567.
Ablassbriefe s. Namenregister, Pforte;
ausserdem 555. 555. 555, 506. Vgl.
indulgentia.
abstinentia 504.
acclamare (in iudiciali placito) 72.
acies s. domus,
actio 118. 130. 181. 147. 190. 204. 207.
251. 251. 254. 263. 269. 290. 326. 441.
445. 509. 515.
- doli mali 509. 513. 519.
in factum 513. 519,
actiones personales 501.
- - reales 501.
— spirituales 189.
— utiles et directae 501.
advocati 74. 201, 389. 403. 453. 469. 510.
016. 516. Vgl. Vogt.
advocatia 165. 201. 258. 270. 381. 332.
346. 346. 247. 849. 354. 507. Vgl. ius.
advocaticium, advocatorium ius s. ius.
advocatissa 152.
advocatus ecclesiae 46, 49. 165.
— villae 256.
ager (Mass) 47. 194. 481.
— Buchstrasse vulgariter nuncupatus
317, Vgl. via.
agri arabiles 180.
- censuales 858.
— feudales 444.
— novales $. novale.
-— pascuales 446. 451. 455,
alba 98.
Alimenten- Vertrag 540.
alimonia 875.
allec, allecia 159. 242. 297. 469. 505.
allodium 86. 87. 127. 142. 147. 158. 162.
164. 170. 194. 230. 281. 249. 256. 357.
358. 361. 361. 407. 527.
angaria 107. 112. 113. 116. 126, 258.
415. 453. 516. 516,
anni discretionis 245. 422, 518.
—. infantiles 233.
-— legitimi feodalia recipiendi ac resi-
gnandi 175.
Anniversarien-Stiftung 563.
anniversarius 78, 99. 157. 179. 189. 209.
212. 218. 218. 214. 214. 218. 219. 220.
: 221. 222. 250. 282. 315. 824. 374.
annona 249. 254. 478.
— hiemalis 442,
— quadruplex 297.
antidonum 143.
apostolicus, domnus apostolicus (-- papa)
5. 15. 28. 48. 58. 87.
apparatus altaris 98.
aqua s. panis.
aquaeductus 359. 408.
arabilis s. terra.
area absoluta 487.
— case (in cimiterio) 425.
- - quae allodium vocatur 407.
— quae laice tichstat dicitur 390.
-— quae vocatur tunchehoff 423. Vgl.
curia.
argentum album 248. 267. 277. 279. 293.
904. 380. 349. 367. 588. 384. 386. 408.
410. 410. 428.
- examinatum 468. 474.
—— legale 277.
provinciale 323. 330.
publicum, quale in illis partibus
currit 111. 113.
.-- purum 241. 252. 278. 304. 804. 474.
476. 481. 489. 490. 512. 519.
-- usuale 400.
—- Aldinburgense 120.
- - Erfordense, puritatis et ponderis Er-
fordensium 199. 512.
- Vriber u. dgl. 120. 281. 288.
296. 304. 306. 368. 864. 366, 379. 380.
380. 381. 382. 390. 392. 394. 402. 428.
424. 424. 425. 426. 427. 432. 435. 446.
451. 462, 472. 478. 478. 481. 511.
— Henbergense 477.
- Northusense 414. 486.
— Pigaviense 120.
- - Stendalense 330.
armarium 283.
armiger 190. 460. 521.
aruina 505.
assessor synodi 56.
assidere in iudicio, placito 49. 72. 136.
astare in placito 50. [494.
auca 442, 462. 483.
auctorisare 512. 522.
722 Urkundenbuch des Klosters Pforte,
aucupari 266.
aucupium 28, 94,
avena 55. 198. 261. 292. 442.
B.
baculus 217.
baculus iudicialis 494.
bannus papae 29.
— episcopalis 1. 21. 29. 29. 58. 58.
— (prepositi Caldeburnensis) 64.
barones 453.
basilica 98. 128.
begina 244. 432. 484.
Belehnung, drei- und vierfache 79. 309.
benedictiones vasorum et vestium 82.
beneficiale, beneficii ius $. ius.
beneficium 18, 17. 23. 26. 31. 36. 45.
50. 63. 70. 79. 81. 107. 108. 110.111.
112. 118. 130. 136.
— regale 13. 19.
Bestattung in der Kirche 124. 553. 562.
— jn claustro 553.
— jn capitulo monachorum 553.
Biberfang 542. 544.
bibliotheca in tribus voluminibus divisa
1, dimidia 101.
Bienenzucht 542. 544,
bladum 505.
Bononiensis s. consuetudo.
borcwarte s. burewart,
botti 197. 198. 260.
bravium 29, 53.
braxator (oder Braxator?) 98.
Brüder von der Busse 552.
bulla (regis Friderici I.) 40. 41. 44.
burcwart, burkwarte, borcwarte 28, 344.
844. 467.
butirum 73. 505.
C.
ealcii 188. 159.
calix 8. 98.
cambire 15. 28. 53.
cambitio 15. 19. 20.
cambium 1.
camera 157.
camera regia 10. 14. 19. 26. 28. 40. 41.
44. 92. 185,
candela 102. 216.
capellarius 37.
eapitulum (= synodus) 56.
captio 110. 112. 113.
carceres monasterii 567.
karena, karrena 172. 209. 213. 218. 219.
220. 221. 222. 225. 225. 226. 496. 497.
carnes 217.
carrata (vini) 31. 73. 79. 85. 119. 122. 128.
148. 257. 282, 301. 315. 316. 500.
caseus 73. 297.
castigatio 504.
castrensis 477. 506. 512.
casula 935,
kathedralis successor abbatis 22,
catholica ecclesia 15.
catholicus antistes 82.
causa sanguinis 243. 246.
cautio fideiussoria 116. 126.
cedula s. scedula.
celebrare pro defunctis 124,
censualis s. curia, ius.
censualiter servire 486.
censura cautionis 72.
— distrietionis ecclesiasticae 75. 80.
— ecclesiastica 5. 18. 102. 106.
— iuris 72.
census cerae 528.
-— liber 528.
cera 138. 156. 159. 175. 178. 259. 295.
378. 412. 469. 505. 521. 528.
cerdo 244. 528.
cerea candela 216.
cervisia 206. 217. 297.
chorus (Getreidemass) 75.
cimiterium, Kirchhof 1?4. 128. 216. 425.
558.
eyrographum 15. 22. 47. 48. 147.
civilis s. questio.
eivis (— incola villae) 338.
claustralis disciplina 4.
claustrum (in engerem Sinne) 553.
clausura 559.
clausura aquae, molendini 31. 38. 39. 45.
50. 53. 78. 101. 305. 306. 325. 826.
clericus secularis 102. 108. 558, 507.
clobin, cloven (partes lini) 280. 292.
Vgl. globus.
collecta 453.
collecta manu s. manu.
collectio 15. 265. 285.
collegiatus 149. 161. 296.
colonus 76. 79. 85. 112. 198. 269. 273. 493.
— hereditarius 113.
— temporalis 118.
comes salinae (in Hallis) 469.
comitatus 152. Vgl. scultetus.
communia civitatum 453.
communio fraternitatis, bonorum operum.
orationum «. dgl. 82. 57. 154. 189. 504.
— montis, in lapicidina 31. 265.
- - in pascuis et lignis «. dgl. 239. 296.
--- quae gmeine vulgariter dicitur 217.
-- sedis apostolice 82.
communitas 41. 208. 382,
compromissio 96.
li. Sachregister und Glossar.
concilium 48.
— generale 35.
— (vel plebiscitum) 469.
conductus 105. 183,
confeodotarius 449. 45].
confessor 568.
confinium] (vulgariter burkwarte) 344.
344. 455. 456.
confrater 454.
congregatio (kirchliche) 7. 8. 17. 20.32.
congregatio (kriegerische) 472.
conpater 486. -
conplex 429.
Konservator des Domkapitels 564.
conservator pacis 286. 468.
consiliarius 320, 486.
consolatio 148. 185. 216. 242. 250.
consoror 453. 504.
consponsor 433. 513. 523,
consuetudo Bononiensis 224 A,
consuetudo 8. terrae.
contentari 494.
conventualis s. panis,
conventus forensis 81.
conversatio religiosa 4. 7.
conversio 4, 33. 81.
cooperator in administratione episco-
patus 79,
coquina 109. 185. 319. Vgl. magister.
corium 159. 469. 509.
kornbul 519. 520.
corporalis s. fides, possessio.
corporaliter s. fides.
criminalis s. questio.
erux 217.
crucis Christi minister 224. 225, 226. 550.
— sante servus 549. 551.
cubitum (cubitus?) 78.
culpa levis 552. 558.
cura animarum 15. 128.
in spiritualibus 90.
— et visitatio 544. 549.
curia censualis 15.
-—- feudalis 444.
- incastellata 319.
— munita 440.
-- quae vocatur tunchoff 425. Vgl. area.
custodia castri 108.
custos foresti 239.
cuta lini 370. 371.
D.
dativus s. denarii, grossus.
debitor principalis 518. 522.
decimalis s. mansus.
decimatio 2. 20. 89. 101. 107. 180. 470.
410. 412,
728
decimator 107.
— juratus 87.
decretum villae 148.
delictum superveniens 147.
denarii 158. 192. 301. 302. 380. 393. 425.
528.
— currentes 239.
— dativi 480. :
— Eckehardesbergensis monetae, numis-
matis 241. 379. 380.
— Erfordenses, monetae Erfordensis 288.
928. 343. 352. 4831. 438. 462. 479. 483.
509.
— Ysenbergensis monetae 410.
— Nuenburgenses, monetae Nuenbur-
naja 284. 292. 317. 348. 368, 375.
16. 393. 402. 443. 526.
— Sulzensis monetae 330.
— Wyensis monetae 419.
denariis et laboribus propriis 463.
depositio (== Absetzung) 552.
— (== Beisetzung oder Tod) Namenreg.
8, v. Winemarus abb. Port.
— testium 177.
derivare ($nirans.) 201. 475.
desolatio 472.
dies rogationum 211.
ding (civilia iudicia) 110.
dinggreven 449.
diecretio s. anni.
dispensatio 15. 70. 98.
districtus 202. 355. 429. 467. 463. 505.
908. 517.
divalis (kaiserlich) 185.
dobende grabe s. tobende grabe.
dominatio (Titel in der Anrede) 170. 174.
401. 408. 406. 458. 486. 491.
dominium directum 415. 417. 418. 448.
443. 444. 446. 489. 492. 498. 506.
utile 415.
-— directum et utile, utile et directum
451. 456. 463. 464. 478. 483. 485. 487.
488. 490. 519.
domus in acie (= Eckhaus) 528.
,— hospitum 275. 281.
— piscarie, piscatoria Portensium (Fisch-
haus bei Pf.) 229. 391.
donatio propter nuptias 424. 464. 491.
dormitorium 540.
dos 312. 822. 327. 494. 482. 439. 446.
459, 464.
dotalicium 319. 824. 349. 371. 424. 427.
439. 447. 459. 463. 464. 491. Vgl. ius,
lipgedinge.
Dreifelderwirthschaft 488. 464. 476. 520.
Vgl. veldeglich,
ducatus (Geleit) 408.
124
E.
ecclesia matrix 472.
--- secularis 454.
ecclesiasticus |s. censura, personae, se-
pultura.
Ehescheidungsprozess 545.
Einsammler des Zehnten 559.
Einverleibung einer Kirche, eines Klo-
Bters 504. 554. 560. 560.
electio abbatis 82. 553.
elemosina 15. 92. 111. 128. 155. 179.
185. 205. 212. 216. 217. 218,219. 454.
emenda 898, seu pena pecuniaria 494.
emunitas 510. 516.
enucleator 416. 487.
equitatura 143.
exactio 40. 48. 74. 97. 98. 107. 110. 112.
118, 116. 126. 147. 195. 202. 243. 246.
254. 265. 285. 345. 394. 403, 451. 469.
480. 494.
secularis 88. 92, 222. 447.
examen (= Schaar) 8.
excellentia (Titel in der Anrede) 802.
exceptio non soluti etc, pretii, non
numerate pecuniae etc. 518. 519,
excommunicare 71. 552.
excommunicatio 15. 23. 30. 48. 54. 66.
67. 69. 78. 82. 94. 102. 103. 107. 545.
551. 552,
excrescere 462.
executio testamenti 189.
exemplar 23.
exemptio 88. 92. 222, 447.
exequiae 56. 372. 372. 373. 314.
exercitia pia, spiritualia 154. 50%.
expeditio 25, 41.
exterminare 147,
exterminium 147.
extorsio 265. 285. 516. 516.
F.
fabrica 288. 455.
familia 180. 187. 254. 898, 458.
— tam religiosa quam secularis 188.
famulus 279. 305 819. 444. 494. 499.
fenetum 193. 200. 300.
feodotarius 101. 425.
festivitates s, sollempnitates.
fideiubere 81.
fideiussor 120. 188.
fideiussorius $. cautio.
fidelitatem facere 498. 500.
fidem corporalem, corporaliter prestare
158. 174. 175. 180. 185. 519.
figulus 94.
Urkundenbuch des Kloster Pforte.
Florentiner s. Zeitrechnung.
flumen publicum 127.
fluxibiles arbores 188. Vgl. iunctura ar-
borum, vloiz.
forestum 145, 289. Vgl. custos, mansus.
fornarius 434.
fornax pistrina,
471. 527.
fossatum 217. 269.
--- eastri 374.
-- quod dieitur tobende grabe 207.
—- torrentis 449. 451. 450.
fraternitas 22. 32. 57. 131. 154. 182.
203. 207.
frumentum (— Getreide oder Roggen?)
158, 185. 234. 356. 391.
— (= Roggen) 198. 261. 292. 432.
-- hiemale 394. 443.
fundus s. ius, iura.
— 8. germen.
funiculus distributionis 462.
ad opus pistrinum
G.
astgut 408.
istlicher mit Kindern 233.
gelenge 310. 474. 519. 520.
gemank (frumentum) 365.
gemene, gmeine (terra, ‚communlo)
183. 217. ilva) 270
r, gere (silva .
Boro Bern, ghern (agri) 197. 210. 260. 279.
germen et fundus 408,
gleba corporis 8.
globus lini 443. Vgl. clobin.
gmeine s. gemene.,
granum (— frumentum) 365.
grossus 523. 524,
grossus parvus, numerabilis, dativus 522
guarandare, gwarandare s. warandare. -
gwerra (inimicitia patens) 398.
gwidagium 505.
H.
habitatio popularis 472.
habitus militaris 365.
— monachalis, monachilis 91. 288.
— ordinis 567.
—. regularis 103.
--- religionis 509.
halsgericht 446. 449. 451. 465. 465. Vgl.
iudicium sanguinis. -
handt-, hantgericht 449. 451. 465. 465.
Vgl, iudicium manuum.
hant, tzu getruwere 173. Vgl. ius.
II. Sachregister und Glossar.
heinmezzen, hemezzen (mensura, modii)
158. 167
heredes proximiores 460. 512. 521.
hereditas successoria 182.
herlickeit (— dominium) 318.
Hexameter am Schluss einer Urkunde 486.
holocaustum 205.
homagium 147. 288. Ren 500. Vgl. ius.
homo (== Lehnsmann) 2
hordeum s, ordeum,
horrearius 434. 447.
hospitale 9. 15. 17. 29. 81. 57. 98.
- infirmorum 511.
—- pauperum 540.
hospitalitas 143.
hospitium 126. Vgl. ius.
humuletum 467. 526.
humulus 196. 237. 298. 300. 321.
I.
iactus tigilli 486,
ieiunium 154. 454. 504.
immediate filia 162.
immunitas 82. 112. 188. 222. 447.
impignerare, impignorare 392. 410, 426,
impigneratio 118. [453.
inbeneficiare 31. 41. 45. 53. 76. 85.
116. 126.
incorporare 268. 346.
indaginare 208,
indulgentia 159. 179. 179. 179. 305, 212.
218. 220. 222. 222. 447.510. Vgl. Ab-
lassbriefe.
indutiae 56. 110.
infantilis &. anni,
infeodare, infeudare, inpheodare 305.
320. 321. 323. 324. 856. 368. 879.
$80. 489. 506. 507. 515. Vgl. mansus.
infeodatio 514.
infirmaria 397.
infrmatorium 549.
interdictum 82. 102. 103.
intrare 188
introducere ore et manu 514.
invenire (term. techn. iur) 136. 173.
investire 449. 451.
iudex delegatus, subdelegatus 66. 67. 68.
SS 157. 190. 203. 207. 551.
-- legalis 49.
— provincialis 230.
-— secularis 125.
—— ville 463. 464.
iudicialis s. baculus, sententia.
iudiciarius s, ordo,
iudicium tam in campo quam in ailva 370.
— tam in campo quam in villa, in
villa et campis 371. 374.
Geschichtsq. d. Pr S. Bd. XXXIII.
725
iudicium civile 110. 112. 113. Vgl. ding.
— lantgravii Botenstete (== Gerichte-
sprengel) 265.
— tam maius quam minus 494.
- penale 147.
-— prepositi Erfordensis 263.
— provinciale 259.
- - provinciale (landinch) in Maspe 152,
in Mitelhusen 177, in Putelendorf
169. Vgl. landinch.
— publicum 112. 113.
- - sanguinis 244. 246. 265. 285. 419. 444.
446. 490. Vgl. halsgericht.
— mBive sanguinis sive mortis 371.
— sanguinis et manuum 449. 451. Vgl.
handtgericht.
seculare 81.
Spiritale 125.
quod wikbilde nuncupatur 416.
in Benndorf 371.
in Flemmingen 243.
in villis Fränkenau 451.
in Hohendorf 462,
in Leutenthal 265.
in Mertendorf 246.
in Poppel 374.
in Punkewitz 246.
in Sachsenhausen 490. 494.
in Tauschwitz 417.
in Wethau 246.
Vgl. iurisdictio.
iudicium figurare 152. 169.
- sententialiter instaurare 152. 169.
177. 259.
iuger oder iugerum (als Längenmass) 230.
iunctura arborum 183. 202. Vgi. vloiz.
iuramentum 482. 459. 463. 464.
iurisdictio (— Bereich d. Rechteprechung)
403. 486. 505.
iuris vel facti 469.
personalis 507.
realis 507.
sanguinis 512.
temporalis s 507.
deleben 463. 465.
in Lissdorf 444. 446.
in Nied.-Móllern 444.
in Tauschwitz 419.
Vgl. iudicium.
ius (als Abgabe) 48.
advocatiae, advocaticium , advoca-
torium 49. 51. 58. 97. 170. ' 985. 811.
N,
MOERAM
320. 332, 345. 354, 355. 365. 366.
394. 455.
— beneficii, beneficiale 45. 50. 63. 64.
76. 79. 85. 113.
— canonicum 513. 519.
— censuale 48. 77. 85.
41
726
ius civile 518. 519.
— civile (ais Abgabe) 98,
— commune 116. 422.
- eonductus (als Abgabe) 105.
— decimarum, decimationis 48. 89.
— dotale 48.
-- dotalicii 230. 300. 316. 821.324. 350.
356.432. 446. 463. 465. Vgl. dotalicium,
lipgedinge.
iura episcopalia 268.
ius Franconum, Francorum 49, 43.
— et iudicium Franconum 43.
—- fundationis 49. 58.
— fundi et superficiei 441. 444. 456. 463.
464. 478. Vgl. ius superficiei.
iura fundi proprietarii vel superficialis 446.
ius, quod vulgariter dicitur tzu getruwere
hant 173.
— hereditarium Francorum 76. 79.
— hereditarium Hollendensium 85.
- hereditatis et proprietatis 88.
— homagii 228.
— quod hospitium nominatur 126.
— patronatus 224. 254. 264. 296. 319.
820. 377. 378. 379. 379. 388. 898. 422,
423. 425. 426. 427. 444. 449. 451. 469.
472. 473. 490. 494. 502. 515. 520.
527. 556.
— prestationis 19.
— senioris 409.
— superficiei 415. 436. 439. 448. Vgl.
ius fundi.
— Teutonicale 94.
thelonei 105.
- vacationis 488.
— quod vri dicitur in vulgari 244.
iustitia villae 147. .
L.
labores pii 182.
lagena 23.
lampas 181,
Lampe, ewige 216. 568.
landinch, lantdinch, lautding (iudicium
provinciale, placitum civile) 152. 169.
173. 177. 548. 551. 551.
Landfriede 285. Vgl. pax.
lapicidina, lapicidium in monte Alden-
urc 53. 60. 68,
-— bei Balgstädt 265. 266.
— bei Kl. Memleben a. U. 46.
- - in monte Salberg 451, 455.
-— bei Volkoldesroth 26.
lapides metales 208.
lapideus s. via.
laudare (term. techn. iur.) 136.
lector 520.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
legare 157, 189. 519.
legatio 123. 124. _
legatus apostolicus, sedis A
122. 123. 128.
949. 551.
legittima (— uxor) 524.
leusehügel 84.
levitae #5.
liber sollempnitatum officia matutinalia
continens 217.
liberi supervenientes 501.
libra 10. 14. 19. 26, 28. 31. 40. 41. 44.
61. 192. 521.
— marca 379. 380. 380.
linum 280. 292. 370. 371, 443.
lipgedinge 230. Vgl. dotalicium,
litterae apertae, patentes 297. 316. 377.
382. 386. 422. 451. 502. 518.
— sigillatae, deforis sigillatae 312, 422.
— testimoniales 56. 57,
litteralis s. mandatum.
litteratorie s. resignare.
lo (silva quae vocatur «. dgl.) 423. 425.
444. 526. Vgl. Marscalce lo.
lositz (lignetum quod vocatur) 527.
loth, loto 110. 111. 26. 365. 366. 386.
423. 425. 485.
lotig 8. silber.
lucra matrimonii 200.
lumen nocturnale 1.
lumen, luminarium de sepo 216. 217.
lusor 147.
tolice 10.
129. 211. 588, 549.
M.
— operis 150.
— pecorum 445.
-— pomerii 238.
— pontis 291.
-— textorum 252.
— vini 127. 188.
magnificentia (Titel 4n der Anrede) 458.
maiores ecclesiae (decanus, prepositus,
scolasticus) 15
maldrata 101. 138,
maldrum, malderum 158. 180. 185.198.
254. 261. 297. 356. 365, 365. 383. 384.
391. 392. 394. 482. 442. 478.
malwyde (salix) 419.
mandatum vocale seu litterale 389. 511.
manerium 453.
mansus absolutus 153.
— decimalis 327.
— feodalis 276.
II. Sachregister und Glossar.
mansus de foreeto 239.
-- hereditarius 158.
— Hollandensis 21. 23.
— infeudatus 356. 394.
-— liber 378. 373.
habens triginta duo iugera 300.
—, seine Grösse 163.
manu collecta 24, 71. 74. 197. 312. 324.
880, 380. 386.
manu 8. introducere, ore.
manus fidelis 256. 463. Vgl. salmons hant.
— imperatoris, imperii, potestatis 137.
140. 302.
marca 8$. libra,
marchia (— marchia Misnensis) 63.
maritare 384.
Marscalce lo (apud Meller inferiorem)
444. Vgl. lo.
massa 242.
maternaliter lingua appellari 183.
matrimonium $. lucra.
matrix ecclesia 472.
matutinalis s. officium.
mausoleum 8.
mel 94.
mellifex 94.
memoriale 50. 478.
mensa episcopi 29.
mensura frumenti 85.
— - frumenti Erfordiensis w. dgi. 73. 74.
101. 297. 394.
— Vriburgensis :50.
— quae hemezzen vulgariter nuncupatur
153. Vgl. heinmezzen.
— modiorum 215.
— Nuenburgenais maior 75. Vgl. chorus.
— vulgaris 382.
mercennarius 82.
metalis s. lapides.
mezzegerte (virga) 306.
militaris (Substant.) 360. 396.
militaris s. habitus.
missa 99. 182. 216. 875. 453.
missale 1. 98.
modius 153. 215. 284. 292. 301. 350.423.
425. 485. 443.
modii siliginis, qui heinmezzen vulgariter
pellantur 167. Vgl. heinmezzen.
molendinarius 195. 392. 479.
molendinum, area oder locus molendini
oder molendinaris
bei Altenburg 78. 859. 364. 391. 392,
Kegelsmühle 310, 358. 861. 362. 890.
--- — Brembach 509.
-— — Cacenrode 45. 92.
— — —— —— —
!) Die
727
molendinum efc. bei Darnstedt 300.
— -- Dornburg, Dorndorf 124. 139. 140.
145. 191.
-» an der Emse 142. 240. 271.
— bei Henschleben 110. 113. 115. 147.
190. 203. 207. 481.
— — Hummelstedt 90. 92.
--- an der Ilm 52. Vgl. Trebra,
— Kegelsmühle s, Altenburg.
-— bei Kósen 39.
— Leutenthal 150. 201. 202.
- Lochmühle bei Lochwitz 45.
-- bei Lópitz 37. 50. 92.
— — Mertendorf 92. 158. 167. 168.391.
-- Obermul s, Ziegenrück. [892.
— des Kl. Pforte!) 2. 5. 17. 20. 29. 53.
68. 78. 101.
- bei Porstendorf 58. 68. 115,
— Rehehausen 318, 319.
— Ricmole bei Hechendorf 486.
— bei Trebra, Ob. 223. 262.
— - Vehra 180, 190. 203.
— — Wallichen 200.
— — Wenzendorf 92,
— an der Wethau 36.
— bei Wisgeraba 12. 15. (182.
- — Ziegenrück 187. 238. 526, Obermul
monachalis, monachilis s. habitus.
monachi nigri 7.
monasterium ( Kirche) 205. 213. 214. 214.
moneta Aldenburgensis 69.
— Ekehardesbergensis w. dgl. 261. 271.
80.
344. 3
— Erfordensis 352. 483.
—- Ysenbergensis 410.
— Northusensis 251.
— Nuenburgensis 317, 350. 416.
— Sulzensis 215. 234. 330.
-- usualis 223.
-—- Wyensis 419.
— (lokal) Nuenburgensis 398.
Morgen, groeser 443.
mos 8. terrae,
motivum 399.
Münzfuss herabgesetzt 551.
N.
navicula (— Führe) bei Porstendorf 478.
navigium (= Fähre) iuxta villam Roz-
bach 329. 368.
navigium, quod vulgo vere dicitur, bei
Tauschwitz 474.
dieser Mühle oder Mühlen ist streitig, zuletzt behandelt von
Lättich in Mitteil. d. V. f. Erdkunde 1895, 98 ff.
477
728
Neubruchzehnte 513,
nobilitas (Titel in der Anrede) 491.
nocturnalis (--. Pantoffel) 134.
nola 98.
notula 134.
novale, novalia, novales agri 20. 29. 37.
87. 294. 380. 380. 405. 407. 422. 425.
446. 451. 455.
numisma Eckehardespergense 379.
nuptiae secundae 489.
OÖ.
obedientiarius 23. 480.
oblatio 1. 2. 11. 21. 33. 37. 44. 54. 81.
213. 312. 472.
obsequia feodi 477.
obsequium servile 110.
obstaculum aquae (wer) 439.
obventiones 423. 425. 463. 472.
officialis 98. 105. 178. 180. 247. 265. 266.
285. 290. 295. 419. 453. 469. 470. 494.
officiare 180. 472.
officiatus 154. 170. 250. 389. 469. 480.
480. 510. 516.
officina 159.
officium cellerariae 490.
officia divina 472.
officium episcopale 29. 53. 82.
officia matutinalia 217.
officium senioris 330. 455.
-— gubcellerarii 282.
oleum sanctum 82.
ollarius 127.
opera bona, pia 182. 453. 454. 504.
oraculum (vivae vocis) 516.
oratorium 15. 180. 220. 221. 222.
ordeum, hordeum 55. 180. 198. 365. 482.
ordinatio (episcopi, abbatis, monachi,
imperatoris) 21. 26. 82. 536.
ordo iudiciarius 24.
ore et manu s. introducere.
originale 541,
ornatus ecclesiasticus 8.
ova 73. 370. 371. 376.
owa (Aue) 15. 359. 400. Vgl. Namen-
register s. v. Aue, Mittelaue.
P.
pagare 487.
pagamentum usuale 524.
palus pascualis 13.
panis 376,
candidior 73.
— conventualis 297.
et aqua 552.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
pannus 280.
laneus 157.
papaver 443.
parlamentum publicum 453.
parrochia 82. 231. 327. 423. 444. 410.
471, 472. 524.
parrochialis 322,
parrochialis ecclesia, Pfarrkirche 471.
472. 560.
parrochianus 139, 140. 185,
participatio bonorum 185.
.- communionis 289.
- communium 198.
patronatus 197. 472. 526 f. 556. Vgl. ius.
patronus 32. 89. 225.
patruus 220, 277. 867 f.
pax, pax iurata, Landfriede 285. 286.
468. 469. 489. Vgl. conservator.
peccata venialia 214.
pecia 524.
pecunia Northusensis 499,
pedagium 470. 505.
pellicula 159.
pellis 159. 469. 505.
pena pecuniaria 494. Vgl. emenda.
perangaria 112. 113. 258. 516. 516.
percussor 147.
percussura Erfordensis 328.
peregrinatio (-- Kreuzzug) 539.
pernoctare 188.
personae ecclesiasticae taıı religiosae
quam seculares 453.
pertica 133.
phisicus 52.
picarium 297.
pigneratio 112.
pignus 245,
pisa 423. 425. 435.
piscari 94. 106. 266.
piscaria, piscatio 81. 88. 92. 94.
in der Im bei Trebra, Ob. c"
in der Luppe, Morluppe und dem
Pustenizze lacus bei Éepitz 92. 106.
141.
- inderSaalebei Dorndorf 196.
- . bei Groutsene 237.
bei Pforte 2. 5. 12. 17. 20. 33.
- bei Porstendorf 119. 122. 123.
bei Rossbach 440.
-— bei Rostewitz 408.
bei Wenzendorf 92.
— -. bei Ziegenrück 188.
— in der Unstrut bei Hechendorf 210.
— — bei Henschleben 118. 166. 175.
- bei Odesforde 29. 92.
- bei Vehra 88. 92. 111. 113. 189,
190. 203. 201.
- bei Brembach 823.
Il. Sachregister und Glossar.
piscaria, piscatio bei dem allodium in
carecto unterhalb Hechendorf 281.
bei Punteme 228.
— bei der Ricmole unweit Hechendorf
486.
piscaria, piscatorius s. domus.
pieces 73. 148. 198. 217. 250. 282. 469.
9.
pistrinum, opus pistrinum 198, 425. 527.
2
LÀ
pix 469.
placitum 453.
-- jin curia Cosene 418.
-- in Gevensteden 49.
— civile (lantding) in Maspe 173.
— judiciale in Saxonia prope nemus
castri lantgravii 72.
— provinciale 54. 58. 259, provinciale
solempne 152.
— . in loco Asp, in Maspe 136. 152.
— — in Mitilhusen 131.
-- — in Putelendorf 170.
— — in Scolin 188.
plaustrata 47.
plaustrum 38. 159.
plebiscitum 469.
— Huchilheim 289.
— Luchowe 276.
-— Wolmerstete 2380.
pomerium 78. 288. 327. 449. 450. 455.
Vgl. magister.
pondus Erfordense 512. 519.
pons Swinswarte 399. 415.
-- in Wenzendorff 281.291. Vgl. magister.
pontes in Aldenburg 78.
pontifex (— episcopus) 8.
pontificalia 496.
posse (Substant.) 188. 202. 401. 473. 487.
Vgl. velle.
possessio corporalis 259. 512. 519. 522.
potestas ecclesiastica (persönlich) 15.
— secularis (persönlich) 21. 70.
prebenda 297. 299.
precarium 516.
preco 517.
— in placito 50. 72. 259.
— provincialis 230.
predicare in capitulo 496.
ante portam 496.
prefectura et pax terrae 469.
prefectus et conservator pacis etc. 468.
prelatus 23. 73. 102. 107. 220. 222. 453.
preparamenta 8.
prerogativa 17. 82. 118. 289. 516.
prescriptio, prescriptio iuris 72. 177.
presidere iudicio, placito, plebiscito 136.
169. 173. 177. 259, 276. 289.
prestatio 12. 28. Vgl. ius.
729
principalis s. debitor.
principatus 508. 509. 516. 548.
procambire 377.
processionaliter accedere 225.
proclamatio 64.
procuratio episcopatus 79.
procurator 56. 66. 107. 122. 142. 142. 501.
professio 38. 81. 82. 90. 106.
professus 410.
propinare 479.
propinatio 474.
. pecuniaria 502.
proprietarius 197. 260.
provincia 4. 32. 41. 102.
provinciae $. terrae.
provincialis s. iudex, iudicium, placitum,
preco.
provisor 119. 121. 241, 398.
publicus s. flumen.
pulli 87. 215. 217. 284. 292. 326. 349.
350. 363. 402 417. 423. 425. 485. 442.
444. 462. 479. 528,
pulmentum melius 73.
— utrumque 297.
Q.
quadragesima, quadragesimale tempus
198, 242.
quadrans novissimus 375.
querere per sententiam 136. Vgl. requirere.
questio civilis 81. 186.
— eriminalis 81. 136.
quitare 477.
quitus 519.
R.
ratihabitio 149. 163. 212. 212. 427 432.
452. 463.
rationis expers (-- unmündig) 433.
recipere testes 177.
reclamatio 43.
recompensa 432. 467. 477.
rector puerorum 159. 180.
— scolarium 501.
refectio 78.
refrigerium 70.
monastica 219.
religiosus s. familia, personae.
reliquiae 8. 31. 32, 88. 128. 129. 18l.
538. 589.
repensa 446.
requirere persententiam 173. Vgl. querere,
requisitio 489. 495. 497. 506.
rescriptum 283. 541.
resignare litteratorie 449. 506.
.. personaliter 174.
730
resignationem et abrenunciationem lin-
gua, manu et secundum consuetudinem
iustitialiter facere 449.
restaurum 95. 107. 154. 180. 192. 227.
387. 398. 417. 482. 447. 458. 470. 480.
517. 547.
restitutio in integrum 518. 519.
retentaculum aquae, retinaculum molen-
dini 39. 188. 204. 208. 223.262. Vgl. wer.
ritus s. terrae.
rodakkere (novalia) 407.
rodelant 526.
rogatio s. dies.
rota molendini 37. 38. 50. 78.
rumbus 198.
rustici Poloni, Teutonici 94.
S.
sacramentum ecclesiasticum 82. 180. 254.
sal 159. 469.
salictum, quod comitis dicitur 210.
salina, Saline 469. 568. Vgl. comes.
salmons hant 256. Vgl. manus fidelis.
sanctitas (Titel in der Anrede) 402. 404.
sanctuarium 23. 553.
sarectum (= carectum) 92,
saxum terminale 26.
scabinus et scultetus simul in iudiciali
placito 72.
scedula, cedula 138. 140. 158, 165. 172.
173. 180. 185. 306. 868.
scolaris 124. 501. Vgl. rector.
scultetus comitatus 152.
-— iniudiciali placito 49. 72. Vgl. scabinus.
scutella 297.
Secretarium 28.
secretarius 516.
secularis (Substant.) 48. 71.
--- 8, clericus, exactio, familia, iudicium,
personae, potestas.
seculum 33. 44. 81. 567.
sedere ad iudicandum 43.
sementis 183.
-— estivalis, hyemalis 148.
semita ferarum 26
- - Hollandensium 5.
— quae ducit de Aldenburg versus
molendinum Kegilsmul 310.
- per quam deNuenburgitur V lemingen
Vgl. strata, via. [310.
senior villae 254. 330. 333. 844. 372.
373. 373. 386. 409. 455. 526.
seniores conventus 67. 217.
sententia canonica 102.
--. judicialis 43. 54. 58. 63.
— regularis 81.
— sacerdotalis 21.
Urkundenbuch des Klosters Pforte.
sententia sanguinis 469. Vgl. iudicium
sanguinis.
septa claustri 124.
sepultura 15. 140.
— ecclesiastica 124. Vgl. Bestattung.
sepum 159. 216. 217. 469. 505.
uestrare 23. 245.
sericum filum 484.
sermo, sermones 179. 496. 546.
servire conventui 324.
servitium (= Beköstigung) 73. 143. 157.
198. 217. 282.
servitium (— Dienstleistung) 112. 113.
116. 126. 171. 187. 261. 265. 279. 285.
290. 3807, 308. 310. 345. 408. 477. 516.
servitia minuta 285,
servitus 147. 510,
servus santae Crucis 549. 551.
setelech, setelich 519. 520.
Siechenhaus 397. 568.
silber, lotiges 318,
siligo 55. 153. 167. 180. 350.
silva, quae dicitur abbatissge, Aebtisches
Holz 449. 450. 451. 455.
— Buchlite 391.
— cedua 160. 161.
— feudalis 444.
— quae dicitur Hart 29.
— quae vocatur lo 423. 425. 444.
— quae vocatur Marscalce lo 444.
— Nuenhegen 10.
— Schenkenholz 383,
— quae Steinbach vulgariter nuncupatur
silvestris s. via. [324.
silvetum 404. 405.
simila 198. 250. 282.
solarium 180.
solidus Nuenburgensis 217. 255.
sollempnitates s. liber.
sollempnitates, festivitates b. Mariae
virg. quattuor 179. 213. 213.218. 219.
220. 222. 225. 375. .
sotel 520.
species 505. ..
spiritualis s. actionés, exercitia,
spiserus 319.
status 8. terrae. |
steiwek s. via. |
stercorare 133.
Stiftsvogt 535.
stipendium 29.51.52. 69. 76.85. 353. 418,
stips 24. 26.
stopa vini 528,
strata alta, superior 10. 26 f.
— communis 208.
— publica in tergo montis Galberg 382,
ident. mit
— regia 449. 450. 451. 455.
II. Sachregister und Glossar.
strata superior s. strata alta.
Vgl. semita, via.
stratae regiae 482.
strik 519.
subad vocati 389. 510. 516. 517. Vgl. Unter-
vogt.
successio 512. 521,
— hereditaria 489.
— legittima 508.
- - paterna 489. 515.
successor hereditarius 422. 438.
successorius 8. hereditas.
succisor nemoris 147.
suffraganeus 102.
superficialis, superficies s. ius, iura.
superveniens 3. delictum, liberi,
suspensio 82.
synodus 56. 57.
141. 148. 540. 547.
T.
tallia 451. 453. 469. 494. 516. 517.
taxatio 155.
taxus (solutionis) 493.
temporalis s. colonus.
terminalis s. saxum,
terra arabilis 183. 518. 521.
terrae, provinciae consuetudo, mos, ritus,
status 116. 127. 148. 151, 152. 161.
162. 164. 166, 169.
224. 259. 270. 276. 288. 293. 296. 321.
325. 346. 352. 353. 362. 362. 363. 366.
366. 370. 371. 380. 382. 383. 386. 390.
451. 462. 477,
territorium 429. 505.
testa 64.
testamentum 102. 155. 189. 847.
testis s, depositio, recipere.
textor 199, 248. Vgl. magister.
thelonearius 105. 429. 505.
theloneum, -ium, teloneum 105. 159.
183. 184. 195. 202. 247. 403. 429. 470.
480. 480. 505. Vgl. ius.
thesaurizare 93.
thesaurus ecclesiae 32.
thomus patens 196. 257.
tichstat (area) 390.
tigillum s. iactus.
tobende grabe (fossatum) 207.
Todtenleuchte s. Lampe, ewige.
tractus fluvii 20.
transactio 55. 76.85.59. 100. 101. 107.110.
transitus fluvii 20.
- securus 408.
translatio (b. Gothehardi) 8.
tribulatio 415.
triticum 55. 180. 883. 384.
439.
70. 81. 95. 106. 107.
552.
422.
169. 179. 175. 177.
731
triticum pene purum 198.
tunchehoff, tunchoff (area, curia) 423, 425.
U.
ulna 94. 163. 280.
ungeld, ungeldum, ungelt 159. 403. 505.
unio 458.
unire 521.
universitas rusticorum 217. 258.
Untervogt 562. Vgl. subadvocati.
urna 23. 94. 206.
usuagium 8].
usufructus, ususfructus 133. 291. 446.
451. 471. 477.
utensilia 98.
V.
valor 217. 272.
valva claustri 812.
vasa, vasa sacra 82. 216.
vasallus 118.
veldeglich, -Iych 438. 464. 476. Vgl. Drei-
felderwirthschaft,
velle (Substant.) 204. 208. Vgl. posse.
venatio 3. 28. 30. 94.
venialis s. peccata.
venter agnelli, ovis 280. 363. 528.
vere (navigium) 474.
Verpflegung im Kloster 329.
vestes sacrae 216.
vexillum 217.
via, quae dicitur Buchstraze 76. 79. 85.
— communis 240.
— eommunis transitus 358. 374.
— lapidea, steiwek 98. 124. 245.
— silvestris, waltwec 124.
Vgl. semita, strata.
victualia 296. 458.
vigilia 154. 182. 454.
villa deserta 255. 449. 450. 455. 456.
459. 459. 461. 461. 465.
— forensis 94.
-— ni 26.
— Tentonicorum 94.
villicus 40, 74. 111. 126. 144. 146. 148.
154. 168. 184. 267. 556.
vindemia 315,
vineae s. Namenregister ». v. Pforte 681.
Ausserdem
- bei Benizck 351.
— . péóllnitz 315.
— — Damsla 242, 243.
-- — Dorndorf 196. 237. 255.
-- -. Erfurt 244, 245,
— — Flurstedt 301.
— — Fränkenau 450, 455.
132 Urkundenbuch des Klosters Pforte.
vineae bei Gernstedt 92. 801.
Groutsene 237.
— —- Hechendorf 92.
— .— Herressen 92.
— . - Hummelstedt 90. 92.
- leisen, Loisch 188.
-- Mertendorf 36. 92.
-. — Möllern, Nied., vinea desolata 444.
- — Naura in monte Segelitz 466.
— Odesforde 29. 87. 64. 36. 87
— Porstendorf 47. 48. 119. 122. 123.
- -- Rossbach 440.
— am Saalberg 99. 100. 247.
— bei Bulza 366.
—- — 'Tauschwitz 137.329. 400. 407. 416.
517.
— Wenzendorf 92.
— — Wethau 188. 298.
-— Wurtzendorff (?) 143.
vinetum 36.
vinitor 28.
vinum album 143.
— bonum 119.
— melius 282.
— rubrum 143.
— terrestre 528.
virga 60. 163. 240. 806. Vgl. mezzegerte.
virgultum, quod dicitur lo 526.
visitatio, Visitation 90. 216. 544. 548.549.
0
500.
Visitator 549. 551. 554.
visitieren 549.
vloiz, wloz (iunctura arborum fluxibilium)
188. 202
vocalis s. mandatum.
Vogt 542. 556. 562. 562. Val. advocati,
Stiftsvogt.
Vogtei 556. 559.
vri 8. ius.
vrowyn 520.
W.
waltwec s. via.
warandare, guarandare, gwarandare 441.
447. 475. 477. 478. 490. 512. 519. 522.
warthe (signum) 400.
wer (agger, clausura-, obstaculum-, re-
tentaculum aquae) 186. 262. 325. 439.
wetde, wette (pena) 110. 112. 113.
wikbilde 416. Vgl. iudicium.
Wildbahn 568. 568.
wloz s. vloiz.
X.
xenia 98.
7.
Zehntrecht 538.
Zeitrechnung, Florentiner 3. 18,
Halle &. S. Druck von Otto Hendel. .
— on